DRIE WIJZEN VAN ONZEN TIJD







DRIE WIJZEN VAN ONZEN TIJD







DRIE WIJZEN VAN ONZEN TUE
KERSTPARABEL
DOOR
Dr. J. R. CALLENBACH
A. VOORHOEVE
voorheen J. M. BREDÉE'S UITGEVERS MAATSCHAPPIJ N.V.
ROTTERDAM







Ook wij zijn gekomen van ver, van ver, maar nergens lichtte ons een ster.
Wij hebben geloopen onz voeten wond,
maar geen was er die ons verbond.
Wij hebben geen myrrhe en ook geen goud: zie onze handen, leeg en koud.
Heer, laat ons bij U binnengaan en neem onz' armoe, neem ze aan.
Wij hebben niets meer dat verhult het naakte wee van onze schuld.
Als Gij Uw licht niet had gebracht,
lagen wij nog in dood en nacht1).
*
•y<ir
l) Andere ,.Drie Koningen" door Roel Houwink uit „Witte Velden" uitgegeven door U. M. Holland.



DRIE WIJZEN VAN ONZEN TIJD
Hoe zij elkaar ontmoet hadden, de drie wijzen, wisten zij zelf niet meer.
Eigenlijk werd maar een van Ken een wijze genoemd, de eene. die wijsgeerige problemen navorschte en dikke boeken schreef over grond en wezen der natuur.
De ander was een kunstenaar en hem noemde men dus geen wijze; maar eischt het ontdekken van de schoonheid niet een hart, dat het wezen der dingen ziet en is zulk een hart niet het hart van een wijze?
De derde was een technicus: een man, die berekeningen maakte en verbindingen uitdacht, waardoor de wonderbaarste werktuigen werden tot stand gebracht; werktuigen, uitgedacht door zijn geniale verbeelding.
Ieder van hen was, op zijn terrein, een vorst, een koninklijke figuur en velen spraken dan ook van hen als van Koningen in de wereld van de wetenschap, de techniek, de kunst. En alle drie waren zij kinderen van onzen tijd, onvoldaan als alle kinderen van deze eeuw, zoekend, zoekend naar wat hun ziel kon bevredigen.



Deze drie hadden gelezen het oude Kerstevangelie en dat had hunne zoekende zielen diep ontroerd. Omdat zij wijzen waren en dus niet wisten dat zij dit waren, hadden zij hoog opgezien naar het drietal dat, uit het Oosten, met zijn geschenken was opgegaan naar Bethlehem.
Zij vraagden zich af: zouden ook wij gegaan zijn? en welke geschenken zouden wij hebben gebracht?
Die gedachte vervulde hen en zij besloten ook te gaan naar Bethlehem, naar het kindeke en de kribbe en den stal. Dit is mogelijk, want stal en kribbe en kindeke zijn er niet voor een tijd, zij zijn zichtbare en tastbare werkelijkheid geworden in den tijd, omdat zij zijn van eeuwigheid en tot eeuwigheid en zij worden nog aanschouwd als 't geestesoog opengaat.
Deze wijzen moesten zoeken, langer en moeielijker dan hunne voorgangers. Voor de eene ster waren vele sterren gekomen en ieder van deze prijkte met de belofte, dat zij de ster was, die voeren zou naar het groote doel. Zoo werd hun weg moeielijk en zwaar en lang door het vele dwalen.
Menigmaal klaagden zij over dezen tijd met zijn vele sterren, maar dan troostten zij elkander met te zeggen, dat zij nu ook geschenken konden brengen



uit een tijd, machtiger in kunnen en kennen dan alle vroegere tijden en daarom ook van grooter waarde dan al wat voorheen gebracht was.
Toch was de teleurstelling van het dwalen groot.
Eén ster voerde hen door de woestijn van het scepticisme, dat over alles de schouders ophaalt en aan alles twijfelt. Het was daar zeer dor en levenloos.
Een andere bracht hen in de met doornstruiken bewassen kloven van de godsdienstphilosophie, waar zij met moeite vooruitkwamen, vele schrammen kregen en gevaar liepen te struikelen en in den afgrond te storten.
De ster van het nuchtere, koele, berekenende verstand beloofde hun een wijd en helder uitzicht en bracht hen op ijsvelden, waar zij dreigden om te komen van koude.
Maar eindelijk, eindelijk, toen zij de aanwijzingen volgden van doodgewone herders, naderden zij Bethlehem. Wie volhardend het kindeke van Bethlehem zoekt, vindt het.
Toen zij het huis, waarin het kindeke toefde, waren binnengetreden, bood de eerste aan zijn kostbare, diepzinnige werk over de geheimenissen dezer stoffelijke wereld. Maar het dikke boek was veel te



groot voor de kleine kinderhanden en het woog zwaar op de doeken waarmede het kindje gedekt was. Maria legde het weg en zei: „gij bedoelt het goed, maar uw boek drukt te veel.
De tweede nam zijn viool en speelde zijn schoone, alom bewonderde muziek. Het kindeke luisterde even en wendde zich af. Die muziek sprak niet tot hem.
De derde bracht een wonderbaar werktuig, waarmede men alle schatten der aarde niet alleen kon opsporen, maar ook te voorschijn brengen.
Het kind keek er niet naar en greep naar een appel, die naast hem lag.
Jozef en Maria zagen der wijzen groote teleurstelling en daar zij niet wisten wat zij doen moesten, vertelden zij van de engelen en van de herders en van Anna en van den ouden Simeon; maar van de Wijzen uit het Oosten, met hunne gaven, spraken zij niet, uit vrees van deze mannen te beschamen.
Teleurgesteld gingen de drie wijzen heen.
In t veld ontmoetten zij een herder van Bethlehem. Deze vroeg hun wie zij waren. Zij konden t hem maar moeilijk uitleggen. „Herders zijt gij niet, dat zie ik wel. Voor schapen hebt gij geen oog. Zijt gij



misschien priesters of als burgers verkleede Koningen?"
Het drietal glimlachte. Zoo noemen ons somtijds de menschen: Koningen van kennen en van kunnen; en zij vertelden den herder hun wedervaren, hoe zij gebracht hadden het beste wat zij bezaten en dat het kind er niet naar gekeken en niet naar geluisterd en het niet aangeraakt had. Zij zeiden hem ook wat zij hadden medegebracht.
Toen de herder dat hoorde, glimlachte hij. „Wildet gij met uw boek het geheim dezer aarde blootleggen voor het kind, door wien alle dingen geschapen zijn?"
„Verwondert het u, dat dit kind, dat de engelen heeft hooren zingen, niet luisterde naar uw muziek?"
„Hebt gij alle schatten der aarde willen brengen aan dit kind en weet gij niet dat hij de Vredevorst is en dat oorlog en strijd om deze schatten ontbranden?"
De drie Koningen der cultuur gingen heen, diep in gedachten verzonken en teleurgesteld.
Het volgende jaar maakten zij den tocht opnieuw. Zij hadden verstaan, dat hun geschenken uit hooger wereld moesten zijn.
De geleerde had zich gewend tot den hoogen



kemel en bracht nu mede, niet het verhaal van de aardsche diepte, maar zijn onderzoek omtrent de stralendste en de verstverwijderde sterren en omtrent de harmonie der sferen en het licht van de zon.
De Icunstenaar had de liederen van profeten en apostelen en psalmisten opgespoord en speelde en zong louter geestelijke liederen en het wonderschoone lied, dat de liefde verheft boven alle talen van menschen en engelen.
De technicus had iets vervaardigd, dat, naar zijn meening, den vrede op aarde zou brengen. Hij noemde dit instrument: de Vredemaker. Dit werktuig zou een eind stellen aan iederen oorlog, doordat het alle wapentuig onbruikbaar maakte. Uit verren afstand werden daarmede alle verderfelijke gassen opgelost, alle ontplofbare stoffen gemaakt tot iets zoo onschuldig als zaagsel of zand. Zelfs de scherpe zwaarden werden daarmede, op mijlen afstands, stomp gemaakt.
Alle drie hadden gezocht naar wat zij meenden dat passen zou bij dit kind. Zij hadden, naar zij stellig geloofden, gevonden en medegebracht wat dat kindeke het meest kon bekoren, maar het luisterde niet naar de harmonie der sferen; het werd niet ontroerd door de muziek, die diepte geven zou



aan de schoone geestelijke liederen; het bekommerde zich niet om den aardschen vredemaker. Het sloeg op dit alles even weinig acht als op de gaven van het vorige jaar.
Bedroefd gingen de wijzen heen.
Weer was er de herder, dien zij een jaar geleden hadden ontmoet en weer spraken zij hem van hun teleurstelling.
De herder knikte eens alsof hij 't wel begreep en zei: „er zijn zooveel geschenken gebracht, dat het kind gevaar liep er achter te verdwijnen. Mantels van goud en kruisen met edelsteenen bezet en een driedubbele kroon vol parelen en geleerde boeken om het recht van dit kind te verdedigen. Er zijn scholen voor hem gebouwd en groote werken voor hem gedaan en op al die geschenken hebben de menschen het woord „Christelijk" een enkele maal zelfs „allerchristelijkst" gezet, opdat iedereen zou weten, dat het voor hem was en toen dreigde het kind te verdwijnen achter de gaven waarop men Zijn naam had geschreven: zijn daarom misschien uw geschenken geweigerd?"
„Neen," zoo antwoordden zij, „wij wilden alleen maar onze gaven hem brengen." En weer vertelden zij wat zij hadden gebracht.



„Hebt gij willen brengen uw kennis van den bemel aan hem, die uit den Kemel is neergedaald?'
„Hebt gij willen zingen voor hem uw schoone lied van liefde en kebt ge niet geboord, dat zijn kribbe en zijn doeken en bet stroo waarop bij lag, zongen bet schoonste lied van de boogste en eeuwige, van de goddelijke liefde?'
„Hebt gij met een aardscb werktuig den vrede willen brengen en weet gij niet, dat niet bet wapentuig den oorlog maakt, maar dat die ontspruit uit bet hart des menscben en dat bij alleen vrede brengt op aarde, die dien eerst brengt in de ziel?
„Hebt gij waarlijk gedacht deze dingen Hem te kunnen brengen en dat Hij ze noodig had?
„Maar de Wijzen van het Oosten dan? wij wilden doen wat zij deden.'
„Dat was uw fout. Aan dit kind kunt ge nooit iets brengen, wanneer gij in uw geven iemand nadoet. Hem kunt ge alleen schenken wat geheel en al komt uit uzelf, wat ge geven moet, omdat ge niet anders kunt.
Zij wisten niet hoe zij dat doen zouden. Bedrukt keerden zij naar huis. Zij deden hun werk ernstig, trouw; beoefenden wetenschap en kunst en techniek.



maar bleven bitter teleurgesteld, omdat bet kindeke niets van ben bad aangenomen.
Zij besloten niet meer naar Betblebem te gaan.
Tocb badden zij geen rust. Toen bet Kerstfeest naderde, zeiden zij niets tot elkaar; maar ieder ging zijn eigen weg naar Betblebem; docb geen van ben bad iets medegebracht.
Zij durfden, met bun Ieege banden, bet buis niet binnengaan waar bet kindeke was; maar dwaalden rond door de velden. Zoo vonden zij elkander en den berder, dien zij vroeger badden ontmoet.
„Zijt gij daar weer,'' zoo zeide bij, „zijt gij daar weer, gij Koningen van bet vorige jaar? En wat zijn nu uwe schatten?
En zij antwoordden: „Wij hebben niets te geven. W^ij zijn geen Koningen, wij zijn de moeden en de afgematten, angst, zorg en twijfel beeten onze schatten."
„Gaat dan maar binnen," zei de herder, en zij gingen binnen; zij knielden en aanbaden en het kindeke nam de armoed-schatten, angst, zorg en twijfel, van hen aan en van hen af.



Wij zijn de herders niet, die in het veld Uw stem
[verwachtten, wij zijn de rechteloozen en verachten,
die zich geen eigen steê konden verwerven en die niet leven kunnen en niet sterven.
Wij zijn de wijzen niet, die uit de volheid van hun
* [droomen
naar Uwe schaamte kribbe zijn gekomen,
wij zijn de laffen en de afgematten;
angst, zorg en twijfel heeten onze schatten.
Wij zijn de kinderen niet, die Uw verkleumde
[voetjes warmen, wij staan voor U met hulpelooze armen en onze knie heeft nimmer zich gebogen:
o Kind, wil onze ledigheid gedogenJ
^Nij hebben meer de wereld liefgehad dan Uwen
[Vader,
maar door den nacht kwam steeds Uw licht ons
[nader
en heeft ons weder thuisgebracht: tezamen dwalende en trouwe schapen. Amen 1).
l) ,,Bij de Kribbe" door Roel Houwink uit „Witte Velden", uitgegeven door U. M. Holland.











■HBHtman