28" Jaargang.

— 1 —

Januari 1906, N° 1.

PRIJS PER JAARGANG:

Voor Nederland . . 2 50 gulden » 't Buitenland . 3.— gulden

Advertentiën: 10 cent per regel.

Dit blad verschijnt maandelijks onder redactie van de heeren A. J. A. Flament, Rijksarchivaris, Dr P. Doppler, Commies, en Jos. M. H. Evebsen, Adjunct-commies aan het Rijksarchief in Limburg.

De nadruk van artikels, buiten toestemming der schrijvers, is verboden.

Abonnementen, brieven on mededeelingen te bezorgen bij de uitgevers

Boosten & Stols, Moesmarkt 16, Maastricht.

De bogen tegen St Servaaskerk te Maastricht.

Tegen de westzijde van den narthex van St. Servaaskerk staan twee kolossale steunbeeren, elk voorzien van een breede boogopening voor voertuigen en van een smalle Voor voetgangers.

Do onregelmatige plaatsing dezer gevaarten tegen den westelijken gevel der kerk bewijst dat zij eerst na den bouw van deze zijn opgetrokken, kennelijk omd&t zich in den narthex een zetting had geopenbaard.

Wanneer dit geschied is, kan slechts bij benadering borden opgegeven. De aard van het gebezigd materiaal "— steen uit de bergen tusschen Arkenteil (Argenteau) en Wandre — moet doen besluiten tot een periode gaande tot omstreeks het jaar 1300; de halve cirkel der bogen moet den bouw doen terugbrengen tot vóór 1200; het ruwe werk verhindert aan te nemen dat deze beeren kort na den zeer zorgvuldigen bouw van den narthex (+ 800) °Pgetrokken zijn. Waarschijnlijk moet men derhalve de Xle en XIP eeuwen aanwijzen.

De zuidelijke beer is in hellende richting afgedekt.

De noordelijke heeft een horizontale afdekking. Dit staat in velband met een houten gaanderij, welke langs de Zuidzijde van dezen beer werd getimmerd en een verbinding leverde tusschen de woning van den Proost en de kerk.

Deze woning, thans deel uitmakende van het gesticht van de Zusters van den H. Carolus Borromaëus en welke

uit het einde der Xe of het begin der XIe eeuw dagteekende, is helaas voor weinige jaren door den architect Kaiser roekeloos afgebroken. Alleen is toen, op het laatste oogenblik, door mij de Oostelijke gevel, die enkele maanden vroeger op Rijks kosten was gerestaureerd, gered geworden, alsmede een aantal zeer zeldzame gebakken vloertegels, welke thans zijn ingemetseld in den vloer van het lokaal boven den ingang naar den kloostergang langs de Noordzijde van den narthex.

Het beloop der houten gaanderij langs de zuidzijde van den noordelijken beer is nog goed te volgen. Men ziet nog de gleuven waarin de nokbalk van het dak en de vloerbalk lagen, alsmede een aantal kraagsteenen waarop de karbeelen steunden ; eindelijk de deuropening waardoor men in den narthex kwam.

Onder die gaanderij, in den pijler tusschen de kleine en de groote boog zag men tot voor korten tijd eenig metselwerk in baksteen. Ik heb dit doen wegbreken en bevonden dat dit metselwerk een oorspronkelijke nis verborg, waarvan de vorm aanduidde dat er een zittend beeld in geweest was. Thans heb ik er wederom zulk een beeld in doen plaatsen, voorstellende de H. Maagd met het zegenend kind Jezus. Het is op voortreffelijke wijze in den stijl der XII8 eeuw door Dr. P. J. H. Cuypers vervairdigd. die zich daarbij inspireerde op een drietal beelden, afkomstig van de gesloopte kerk van Nieuwe Niedorp en thans bewaard in 's Rijks museum te Amsterdam.

Victor de Stuers.