DEPARTEMENT VAN BINNENLANDSCHE ZAKEN
V£ J?3 LAGEN E N ^EDt^Df ELfNGEN
■ ■ ; r . ' ' ' VAN DE ■■JïgP
MEDEDEELINGEN VAN DIPLOMATIEKE $N-pONSULAlRE AMBTENAREN OVER
BOKKING EN GEZOUTEN MAKREEL ''
VERKRIJGBAAR BIJ DE
N^-PO|KHfc£ÖE^
\~$S-GRAVENHAGE. ^Jf^mt
3|^B«0l|»%-S^fó ^ 0,30.






DEPARTEMENT VAN BINNENLANDSCHE ZAKEN EN LANDBOUW.
Afdeeling Visscherijen.
n°. 3.
MEDEDEELINGEN VAN DIPLOMATIEKE EN CONSULAIRE AMBTENAREN OVER NEDERLANDSCHE GEZOUTEN HARING, BOKKING EN GEZOUTEN MAKREEL.
verslagen en mededeelingen
VAN DE
N.V.
VERKRIJGBAAR BIJ DE BOEKHANDEL VOORHEEN GEBR.
'S-GRAVENHAGE.
BELINFANTE,



rKOMNKUJKF
BiBLIOTHEP



VOORBERICHT.
De ernstige belemmering, welke de uitvoer van de producten onzer haringvisschery naar de voornaamste vroegere afzetgebieden ondervond door de economische inzinking van Midden- en OostEuropa, deed de vraag rijzen, in hoeverre in het andere deel der wereld een verruiming van het debiet mogelijk zou zyn.
Ongetwijfeld heeft iedere handelaar reeds inlichtingen uit eigen bron; deze betreffen echter alleen de gebieden, waarvoor hy zich geïnteresseerd heeft. Teneinde een algemeen overzicht over den toestand op de wereldmarkt te verkrijgen, droeg de Minister van 'Buitenlandsche Zaken in het voorjaar van 1922 op verzoek van den toenmaligen Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel aan onze diplomatieke en consulaire vertegenwoordigers in het buitenland op, in hun ambtsgebied een onderzoek in te stellen ter beantwoording van de volgende vragen:
A. Haring en gezouten" makreel.
1. Werd in Uw district (ressort) in de jaren 1920 en 1921 uit Nederland herkomstige pekel- en steurharing en gezouten makreel ingevoerd en indien dit het geval mocht zijn, van welke soort was de haring (maatjesharing, volle haring of steurharing, d.w.z. ongekaakte haring, bestemd om tot bokking te worden gerookt) en in hoeverre geschiedde deze invoer rechtstreeks?
2. Welke engros-prn'zen betaalde de importhandel in 1921 voorieder dezer soorten en voor de gezouten makreel; in welke eenheid zijn dezè prijzen uitgedrukt en aan welk gewicht in K.G. is deze gelijk?
3. Met welke haringsoorten en andere soorten gezouten visch moeten de bovengenoemde Nederlandsche artikelen concurreeren?
4. Indien in Uw district (ressort) import van pekelharing of gezouten makreel uit andere landen dan Nederland plaats vond, hoe groot was dan in 1913, 1920 en 1921 deze import uit elk dier landen?
5. Welke engros-prijzen betaalde de importhandel in 1921 voor de bovenbedoelde haringsoorten en andere soorten gezouten visch, waarmede de Nederlandsche artikelen moeten concurreeren?



4
6. Indien de invoer uit Nederland in 1921 is achteruitgegaan, wat zijn daarvan dan de oorzaken? Zh'n deze gelegen in kwaliteit, pry°s, verpakking, voorkeur voor producten van andere landen o.a. ?
7. Welke zijn de vooruitzichten voor uitbreiding van den import? Hoe kan aan eventueele bezwaren tegemoet worden gekomen? Tot wie zullen belanghebbenden zich kunnen wenden voor het aanknoopen van handelsrelaties? Welke verpakking is de meest gewen sch te?
8 Indien in Uw district (ressort) geen import van pekel- of steurharing of gezouten makreel uit Nederlaud heeft plaats gehad, in hoeverre zou dan een poging, om daar afzet te vinden voor deze Nederlandsche artikelen, kans van slagen hebben? Welke verpakking zou daarvoor het meest gewenscht zijn (gewicht en aantal stuks per> collo)? Tot wie zullen belanghebbenden zich kunnen wenden voor het aanknoopen van handelsrelaties?
9. Op welke wijze wordt de betaling geregeld? B. Bokking (gerookte haring).
1. Werd in Uw district (ressort) in de jaren 1920 en 1921 uit Nederland herkomstige bokking (gerookte haring) ingevoerd eh welke engros-pryzen werden daarvoor door den importhandel aldaar betaald?
2. Met welke soorten bokking (waaronder ook te rekenen kippered herrings, red herrings en bloaters) moet de Nederlandsche bokking concurreeren; hoe wordt die verpakt en welke is het gewicht en aantal stuks per collo?
3. Indien in Uw district (ressort) invoer van bokking uit andere landen dan Nederland plaats vond, hoe groot was dan in 1913, 1920 en 1921 deze invoer uit elk dier landen?
4. Welke engros-prijzen betaalde de importhandel in 1921 vooi bovenbedoelde buitenlandsche bokkingsoorten?
5. Indien de invoer uit Nederland in 1921 is achteruitgegaan, wat zijn daarvan dan de oorzaken? Zijn deze gelegen in kwaliteit, prys, verpakking, voorkeur voor producten uit andere4anden o. a. ?
6. Welke zijn de vooruitzichten voor uitbreiding van den import? Hoe kan aan eventueele bezwaren tegemoet worden gekomen? Welke verpakking is de meest gewenschte? Tot wie zullen belanghebbenden zich kunnen wenden voor het aanknoopen van handelsrelaties?



5
7. Indien in Uw district (ressort) geen import van bokking uit Nederland heeft plaats gehad, in hoeverre zou dan een poging om daar afzet te vinden voor Nederlandsche bokking, kans van slagen hebben? Welke verpakking zou daarvoor het meest gewenscht zijn (gewicht en aantal stuks per collo)? Tot wie zullen belanghebbenden zich kunnen wenden voor het aanknoopen van handelsrelaties?
8. Op welke wijze wordt de betaling geregeld?
Van de in achterstaande lyst genoemde diplomatieke en consulaire ambtenaren werden hieromtrent rapporten ontvangen, waarvan verschillende uitmunten door degelijkheid en zaakkennis. Uit deze rapporten is aan de Afdeeling' „Visscherijen" het in de volgende bladzijden afgedrukte overzicht samengesteld.
Daarbij is alleen gebruik gemaakt van de gegevens, welke noodig waren, om een algemeen beeld van den toestand te geven en zijn dus tal van de bijzonderheden onvermeld gebleven. . Wie er prijs op stelt, ook van deze bijzonderheden kennis te nemen, zal daartoe na aanvrage aan bovengenoemde afdeeling in de gelegenheid worden gesteld.
December 1922.
Afdeeling Visscheryen, M. A. WOLFSON.






De economische uitputting van een groot deel van Europa, het- Inleiding, welk in den oorlog betrokken was geweest, had, nadat in 1919 de eerste productenhonger was gestild, ook voor ons haring visscherijbedrh'f noodlottige gevolgen.
In verschillende landen, waar altijd zeer veel haring werd verbruikt en verreweg het grootste deel van de voortbrengselen onzer haringvisscherij afzet vond, openbaarde zich een sterke en voortgaande vermindering der koopkracht.
Alleen door een aanmerkelijke daling der prijzen kon daar aanvankelijk het haringdebiet eenigermate op het oude niveau worden gehandhaafd. Voor de betere haringsoorten klemde dit te meer. omdat bij een toenemend deel van de consumenten kwaliteit een factor van ondergeschikte beteekenis werd en dus de voorkeur werd gegeven aan goedkoopere haring, als die uit Noorwegen.
Daar de bedrijfskosten niet in dezelfde mate afnamen en de vangsten in de Noordzee klein waren, werden ernstige verliezen geleden. In verband hiermede beperkte men in de haring-exporteerende landen de uitoefening der visscherij. De vraag naar haring tegen prijzen, waarbij een loonend bedrijf, nog mogelijk was, kromp evenwel in zoo mogelijk nog sterker mate in, zoodat de toestand op de internationale haringmarkt niet verbeterde.
Het spreekt van zelf, dat men voor de haring, welke niet meer tegen voldoende prezen in vroegere afzetgebieden plaatsing kan vinden, elders een debiet zoekt. Een vraag van gewicht is daarom, hoe daar thans de markttoestand is. Hoe oordeelt men daar over ons product, is er kans pp uitbreiding van onzen export, of geeft men er de voorkeur aan haring van andere herkomst en indien dit laatste het geval is, wat moet er dan gedaan worden, om hierin verbetering te brengen?
Vooraf echter eenige mededeelingen over den toestand in de landen, die steeds de voornaamste afnemers van onze haring waren, doch welker vraag naar dit artikel thans door hun economische inzinking sterk afgenomen is.
Onder die landen neemt Duitschland een eerste plaats in. Duitschland.
Dit land is steeds een haringmarkt van buitengewone beteekenis geweest. Een belangrijk deel, in 1913 bijv. niet minder dan 30 pet. van alle gezouten haring, door de voornaamste haringexporteerende landen, nl. ons land, Groot-Brittannië en Ierland en Noorwegen, uitgevoerd, vond daarheen zijn weg, ten deele om in het land zelf geconsumeerd te worden en ten deele om weder naar andere landen, en wel in hoofdzaak naar Rusland te worden geëxporteerd.



8
Van onzon haring- en bokkinguitvoer ging het grootste deel naar onze Oostelijke naburen. In 1921 was dit nog met byna 55 pet. het geval, in 1919 en 1920 met respectievelijk 60 en 36 pet., in 1922 slechts metlöpqt. De gewichtshoeveelheden, welke naar Duitschland werden uitgevoerd, bedroegen volgens de Nederlandsche statistiek, samengesteld door het Centraal bureau voor de Statistiek, in de jaren 1919, 1920, 1921 en 1922 respectievelijk:
Jaren. Pekel- en steurharing. I Bokking.
1919 60 385 500 K.G. 11 113 500 K.G.
1920 24 691 600 „ 1 711 800 „
1921 42 790 900 , 239 700 „
1922 5 063 200 „ 45-500 „
De voortdurende vermindering van de koopkracht, zich openbarende in de steeds sterker depreciatie van de Duitsche mark, noopte de Duitschers, de Hollandsche en ten deele ook de Schotsche en Engelsche haring te vervangen door de veel goedkoopere Noorsche haring, welke veel minder smakelijk is en daarom vroeger in Duitschland geen of weinig aftrek vond.
De Britsche regeering verkocht in 1921 tot eiken prijs de groote hoeveelheden haring, welke zij, om de visscherij mogelijk te maken, in 1919 en 1920 van de Britsche visschers had overgenomen en nog niet had kunnen slijten. Daardoor wist de Britsche haring haar plaats op de Duitsche markt te behouden. In 1922 konden de Engelschen en Schotten in Duitschland nog op ruimer schaal dan onze exporteurs zaken blijven doen, doordat zij in het algemeen gemakkelijker betalingsvoorwaarden stelden of hun goederen in consignatie daarheen zonden. Verschillende berichtgevers merkten op, dat het veel ter bevordering van onzen export naar Duitschland zou kunnen bijdragen, indien onze handelaars dit voorbeeld volgden. Volgens berichten in de buitenlandsche vakpers hebben de Engelschen en Schotten echter, doordat consignatie-zendingen onverkocht bleven of koopers hun geldelijke verplichtingen niet nakwamen, vaak ernstige verliezen geleden. Het schijnt dus aanbeveling te verdienen, in dit opzicht de uiterste voorzichtigheid te betrachten.
In het algemeen is men in Duitschland zeer tevreden over de kwaliteit en verpakking van onze haring en wördt ze uit dien hoofde boven alle andere haring verkozen. Slechts uit enkele deelen des Rijks kwamen klachten over de kwaliteit en sorteering van onze haring, de wijze van pakken en den gewichtsinhoud der tonnen en werd voorkeur getoond voor de verpakking der Engelsche, Schotsche en Noorsche haring, althans van de betere kwaliteiten, waarvoor, naar beweerd werd, sterkere tonnen werden gebruikt, die steeds den vastgestelden inhoud en het bepaalde vischgewicht



9
bevatten, en welke zorgvuldiger gesorteerd is, zoodat te dien aanzien van te voren niets gestipuleerd behoeft te worden.
De meening werd uitgesproken, dat vele kleine exporteurs, die minderwaardige haring op de afslagen koopen en deze in „Sch windel packung" naar Duitschland zenden, de schuld daarvan dragen. Ook wordt geklaagd over het buiten den groothandel om handeldrijven met kleinhandelaars, die niet kapitaalkrachtig genoeg zijn, om goede kwaliteiten te koopen.
De vrije invoer van bokking in Duitschland is sinds 1 April 1921 niet toegestaan.
In de staten, waarin het voormalige Oostenryk-Hongarije na den Oostenrijk, oorlog is uiteengevallen, is de financieele toestand eveneens alles- Hongarije en behalve rooskleurig. In Oostenrijk en Hongarije verminderde de gi^kjjë koopkracht zelfs nog sterker en sneller dan in Duitschland.
In Hongarije bestaat de bevolking bovendien voor het grootste gedeelte uit landbouwers, die over het algemeen een afkeer hebben van vischspijzen en wier geringe behoefte aan visch ruimschoots gedekt wordt door de opbrengst der zoetwatervisscherij; en ook in Tsjecho-Slowakije placht weinig visch gegeten te worden.
Waar vóór den oorlog de consumptie van gezouten en gerookte haring van betéekenis was, en dit was o. a. ook in de groote steden van Hongarije, als Boedapest, het geval, vergenoegt men zich thans voornamelijk met het minderwaardige doch goedkoope Noorsche product.
Volgens de Nederlandsche statistiek werd in 1920, 1921 en 1922 naar Oostenryk resp. 399 300, 10 800 en 124 600 K.G. gezouten haring en 371300, 262 800 en 122 900 K.G. bokking, naar TsjechoSlowakije 586 200, 99 700 en 34 200 K.G. gezouten haring en 13 000 K.G., geen en 11500 K.G. bokking uitgevoerd. Export naar Hongarije vermeldt zij in geen der drie jaren. Wel werd er eenige pekelharing — voornamelijk volle haring — van Nederlandsche herkomst verkocht, doch deze was toegezonden door te Stettin gevestigde Duitsche firma's. Bokking wordt er niet geconsumeerd.
Van Hongaarsche zijde werd het denkbeeld geopperd, dat de Nederlandsche exporteurs hun waren in consignatie zouden zenden en wel, in verband met den tragen afzet, in kleine verpakking, doch de kans op het verkrijgen van bevredigende prijzen is daarbij natuurlijk niet groot.
In Hongarije wordt de betaling per cassa of tegen afgifte van documenten geregeld, hoewel er ook wel met credieten van 30 dagen wordt gewerkt; in Tsjecho-Slowakije geschiedt zij door een crediet op een bank of een 3 maandéiy'ksch rembours.
Polen was vroeger altyd een goed afzetgebied voor onze haring. p0ien Deze werd hoofdzakelijk in de Oostzee-havens, als üanzig en en Danzig. Stettin aangevoerd voor rekening van daar gevestigde Duitsche handelshuizen, welke ze daarna verder zonden zoowel naar het gedeelte van net tegenwoordige Polen, dat toenmaals nog tot Rusland behoorde, als naar het vroegere Duitsche gebied. In onze uitvoer-



10
statistiek was ze dus onder de cijfers van den export naar Duitschland begrepen. In de laatste jaren is echter ook melding gemaakt van rechtstreekschen uitvoer naar Polen. In 1920 was de onmiddellijke uitvoer van gezouten haring naar dit land zeer belangrijk n.1. volgens de Nederlandsche statistiek niet minder dan 8 272000 K.G., daarna verminderde hij echter sterk n.1. tot 2 435 800 K.G. in 1921 en 504 700 K.G. in 1922.
Ook aan dezen achteruitgang droeg alleen de toenemende verarming der bevolking schuld. Deze was daardoor hoe langer hoe minder in staat, de zeer hooge prijzen in Poolsch geld, welke voor onze haring gevraagd moesten worden, te betalen en ging meer de voorkeur geven aan goedkoopere haringsodrten. Daarvoor kwam natuurlijk om den lagen prijs vooreerst in aanmerking de Noorsche haring. De Schotsche haring schijnt echter soms goedkooper en soms duurder dan het Hollandsche product aangeboden te zijn. Zoo betaalde de importhandel in Polen voor de Schotsche haring in 1920 32 000 en in 1921 45 000 Poolsche marken per ton, terwijl dé prijs van onze maatjesharing te Warschau en Lodz bedroeg in 1920 50000 en in 1921 eveneens 45 000 Poolsche marken per ton. Te Danzig werd genoteerd voor Crown Fulls 430 a 440, voor Crown Matfulls 410 a 420, voor Crown Matties 380 a 390 en voor Matties 350 a 360 Duitsche marken per ton en voor onze prima, kleine volle 375 a 400 en voor de niet uitgezochte 320 a 330 Duitsche marken per ton.
De onzekere toestanden in Polen noopten voorts onzen exporteurs voorzichtig te zijn met hun betalingsvoorwaarden en dit was voor het doen van zaken niet erg bevorderlik. Gewoonlijk geschiedt de betaling in Duitsche marken c.i.f. Danzig, waarvan 20 a '50 pet. vooruit.
Aan belanghebbenden bij den haringexport wordt aanbevolen, evenals de Duitsche handelaars, zelf met monsters van hun waren naar Polen te gaan; daardoor zouden zij aan de concurrentie beter het hoofd kunnen bieden.
Nederlandsche, Schotsche en Noorsche haring wordt in Polen zelf gerookt; waardoor de invoer van bokking van zeer geringen omvang is.
Rusland en de. De export van Hollandsche haring naar Rusland was vroeger randstaten. inSgeiijks voor een zeer groot deel in handen van Duitsche kooplieden, in de Duitsche Oostzee-havens gevestigd. Omtrent derivomvang van dien export zijn geen cijfers beschikbaar; hij moet echter nie,t gering zijn geweest.
Sinds Rusland in verschillende deelen uiteengevallen is, komt het als afzetgebied voor onze haring echter weinig meer in aanmerking. Een regelmatige handel met het grootste, thans door de bolsjewisten geregeerde, gedeelte van het voormalige Keizerrijk is door de politieke, sociale en economische verhoudingen daar te lande ' vrijwel onmogelijk. Door tusschenkomst van handelsvennootschappen, welke zich in het bijzonder op den import- en exporthandel met Rusland toeleggen, wordt nog wel haring daarheen uitgevoerd, doch slechts in betrekkelijk geringe hoeveelheden. Volgens de Nederlandsche



11
statistiek bedroeg de geheele uitvoer in 1920 557 100 K.G. gezouten haring en 1 400 K.G. bokking, in 1921 181 800 K.G. en in 1922 92 100 K.G. gezouten haring. Voor de jaren 1920 en 1921 is in deze cijfers ook de uitvoer naar Letland begrepen.
In de randstaten zijn de economische en politieke toestanden gunstiger vóór den afzet van onze haring. Toch was deze ook daar Van weinig beteekenis. In 1920 en 1921 vond alleen naar Letland eenige rechtstreeksche export plaats van kleine volle, prima volle en ijle haring, terwijl in die jaren eenige partyen maatjesharing en volle haring, uit ons land herkomstig, door kooplieden te Koningsbergen en Hamburg in Littauen ingevoerd werden. De Nederlandsche statistiek voor 1922 vermeldt een uitvoer van gezouten haring van 38 700 K.G. naar Letland en 339 300 K.G. naar Estland.
In Estland werden voordien alleen Noorsche vet- en sloeharing, maatjesharing en mat-fulls uit Yarmouth herkomstig, Schotsche maatjes- en volle haring, mat-fulls en medium-fulls uit Duitschland, Finland, Noorwegen, Zweden, Schotland, Engeland en Denemarken ingevoerd; de Noorsche en Engelsche haring wordt slechts in heele tonnen, de Schotsche haring voor ongeveer 5 pet. in halve en overigens in heele tonnen toegezonden. i
Voor de Noorsche vetharing werd betaald 23 a 25 Zweedsche kronen per ton c.i.f. Reval, voor de Noorsche sloeharing ongeveer 20 Noorsche kronen f.o.b. Noorwegen, voor de maatjesharing en mat-fulls van Yarmouth 32 sh. a 38 sh. 6 pence per ton c.i.f. Reval, en voor de Schotsche maatjesharing en volle haring, mat-fulls en medium-fulls 40 a 45 shilling per ton c.i.f. Reval.
Bokking is in de laatste jaren in Estland niet ingevoerd.
In Letland is de import van Noorsche en Schotsche haring hoofdzaak. Aan de eerste geeft men daar de voorkeur, omdat ze goed-* kooper is, aan de laatste, omdat men ze van betere kwaliteit -acht dan de Hollandsche haring. Ook Zweedsche haring wordt wel iningevoerd. Bokking wordt te Riga zelf bereid en wel bij vooi-keur uit Engelsche haring en werd ook voor den oorlog niet geïmporteerd. Het hooge invoerrecht maakt trouwens dien invoer thans onmogelijk.
Ter bevordering van den import van Hollandsche haring zouden de pry'zen belangrijk verlaagd moeten worden, zoodat ze nog beneden die van het Schotsche product zouden blijven.
Het liefst heeft men verpakking in heele en halve Schotsche tonnen.
De voornaamste mededingers van de Hollandsche haring op de Littauensche markt zijn de Schotsche en Engelsche haring. Naar schatting is de omzet daarvan wel driemaal zoo groot als die van het Hollandsche product.
Aan de Schotsche verpakking wordt verre de voorkeur gegeven. Daarbij is de middelsoort-haring het meest in trek. Hoewel de haring uit Yarmouth minder goed geacht wordt, dan die uit Nederland, wordt er meer voor betaald, omdat men de verpakking beter vindt.
Bokking is een artikel, dat in Littauen tot dusver niet ging; geringe hoeveelheden werden uit Letland geimporteerd en nog



12
minder werd in het land zelf gerookt. De verpakking geschiedde in gevlochten spanen doozen, bevattende 25 a 50 stuks, de detailprijs varieerde van Mark 3,50 tot 4,— per stuk.
De vooruitzichten voor den invoer van bokking zn'n niet gunstig.
De betaling geschiedt in Estland c.i.f. Reval en f.*o. b. haven van vertrek, terwijl overeengekomen kan worden, deze te doen plaats vinden in de valuta,, welke men wenscht. In Letland vindt zH plaats tegen afgifte van documenten te Riga, ten deele ook na ontvangst der waar. Het zaken doen in Littauen wordt, naar medegedeeld werd, zeer belemmerd door de voorwaarde, vaak door Nederlandsche handelaars gesteld, dat slechts tegen accreditief of bij vooruitbetaling geleverd wordt. In overweging werd gegeven, hier de prijzen in dollars op te geven, zoo mogeiyk franco Eijdtkuhnen en desnoods c. i. f. Koningsbergen, Memel of Libau.
Finland. De uitvoer van haring naar Finland was tot dusver nog van weinig beteekenis. Blijkens de Nederlandsche statistiek' bedroeg hy in 1920 456 800 K.G., in 1921 slechts 33 700 K.G. en in 1922 129 400 K.G., geheel bestaande uit pekelharing.
Van veel meer belang was de invoer uit andere landen en wel vooral uit Groot-Brittannië. De ernstigste mededinger van het product is daarbij de Schotsche maatjesharing en volle haring. Soorten van mindere kwaliteit zyn de IJslandsche haring, welke in den laatsten tijd meer ingang vindt en de Noorsche haring, die daarentegen steeds minder in trek komt, omdat ze te- grof is en men niet tevreden is over de Noorsche verpakking. Een inheemsche haringsoort, de zoogenaamde „strömming", welke zoowèl versch als gezouten het geheele jaar door overvloedig aan de markt komt, vormt een der voornaamste voedingsmiddelen voor het Finsche volk- en vervangt in vele opzichten de ingevoerde haring in tijden, dat deze, zooals thans tengevolge van het hooge invoerrecht, duur is.
De importhandel betaalde in 1921 voor de Nederlandsche haring f 21,50 en voor de Schotsche haring 34,36 en 40 shilling per ton . van 110 tot 120 K.G. netto-inhoud c.i.f. Finland.
De vermindering van den import van Nederlandsche haring in 1921 is hoofdzakelijk te wijten aan den lagen koers der Finsche valuta ten opzichte van den gulden, waardoor de prijs van onze haring in Finland te hoog wordt. Op de kwaliteit viel niets aan te merken. Sommigen geven den voorkeur aan de Schotsche, anderen aan de Nederlandsche haring. Het Nederlandsche product acht men echter meer houdbaar.
Men verlangt in Finland de Schotsche verpakking, aan welken wensch de Nederlandsche exporteurs gehoor geven. Er wordt echter wel eens geklaagd, dat de Nederlanders oude tonnen gebruiken en voor Schotsche verpakking een extra toeslag op den prys verlangen.
Doordat de Finsche Regeering, voornamelijk ter bevordering van de inheemsche visschery, welke in de laatste jaren was achteruit gegaan, het invoerrecht op haring van Fmk. 0,30 tot Fmk. 1,—



13
per K.G. heeft verhoogd, zijn de kansen voor een uitbreiding van den import in Finland niet gunstig. Om den afzet van de Nederlandsche haring te bevorderen, zullen zoo laag mogelijke prijzen genoteerd en zal uitsluitend Schotsche verpakking gebezigd moeten worden. Betaling door 3 maandsch accept, zooals vroeger gebruikelijk was en ook nu nog door de Engelschen wel wordt toegestaan, zou eveneens de afzetmogelijkheid vergrooten.
Bokking werd tot dusver niet ingevoerd. De eenige gerookte visch, welke in Finland gegeten wordt, is strömming, en de duurdere soorten, als zalm, „sik", enz.
Aan de verschheid van gerookte visch worden hooge eischen gesteld. Tengevolge van het hooge invoerrecht van Fmk. 3,— per K.G. kan trouwens de mogelijkheid' van invoer van bokking wel als geheel uitgesloten worden beschouwd.
De betaling wordt in Finsche marken geregeld tegen cognossement bij de bank. Arbitrage voor geheel Finland vindt plaats te Helsingfors.
Het voornaamste afzetgebied voor de producten van onze haring- België, visscherij is thans België. Ook vroeger was dit land reeds een flinke afnemer; doordat Duitschland als zoodanig op den achtergrond geraakte, kwam de beteekenis van België voor onzen haringexport echter meer naar voren. Ging in 1919, 1920 en 1921 nog slechts respectievelijk 16, 25 en 18 pet. van onzen haring- en bokkinguitvoer naar onzen zuidelijken nabuur, in 1922 nam deze daarvan niet minder dan 36 pet.
Met deze procentsgewijze toeneming ging intusschen geen absolute vermeerdering van onzen uitvoer daarheen gepaard.
Volgens de Nederlandsche statistiek toch bedroeg de export naar België in:
Jaren. Pekel- en steurharing. Bokking.
i
1919 15 406 600 K.G. 3 429 300 K.G.
1920 15 059 300 „ 2 748 700 „
1921 12 491 300 | 1 529 900 „
1922 11 135 800 „ 954 700 „
De uitvoer naar België is dus slechts verhoudingsgewijze toegenomen, op zichzelf beschouwd is hh' beduidend verminderd en dit nog wel ondanks de vrij belangrijke daling van de prijzen der haring en bokking.
Desniettemin bUjft België behooren tot de weinige onzer oude afzetgebieden, welke vrijwel in stand gebleven zijn. Alle soorten pekelharing zoowel als steurharing en bokking vinden daar nog altyd flinken aftrek. Behalve de Hollandsche producten wordt er ook Engelsche, Schotsche, Noorsche, Zweedsche en Fransche haring en haring, door de visschers van Ostende aangevoerd, Engelsche bokking



14
uit Yarmouth en Lowestoft, Noorsche bokking en in België tot bokking bereide Nederlandsche, Engelsche en Belgische haring verkocht. De Noorsche haring en bokking worden intusschen als artikelen van anderen aard beschouwd.
Geert men in verschillende streken nog steeds de voorkeur aan de Hollandsche haring, te Antwerpen klaagde men over aflevering van mindere kwaliteiten, waar prima haring was besteld, en over het gebruik van houten hoepels, welke gemakkelijk breken. Ook merkte men daar op, dat de Engelsche haring in den laatsten tijd sterk in kwaliteit verbeterd is. Bovendien was de Engelsche en Schotsche haring over het algemeen goedkooper. Terwijl b.v.- in Antwerpen in 1921 130 a 132 frs. per ton voor onze haring betaald werd, gold de Engelsche en Schotsche haring er toen 105 a 110 frs. per ton; te Gent was in dat jaar de prijs van de Hollandsche haring 100, 140 a 160 frs. en voor de Engelsche haring 120 a 130 frs. per ton.
De Engelsche en Schotsche artikelen waren dientengevolge ernstige mededingers op de Belgische markt. In Antwerpen bleek daarbü de groothandel ontstemd te zijn, omdat Nederlandsche exporteurs onmiddellijk aan den kleinhandel verkochten en trad deze daarom liever tot Engelsche en Schotsche exporthuizen in relatie. Opgemerkt werd, dat men, indien men dien groothandel wil uitschakelen, een organisatie moet maken, welke steeds aan de vraag van den kleinhandel kan voldoen. Verder zou men den afzet van pekelharing in België kunnen bevorderen door de levering van haring van betere kwaliteit tegen lagere prijzen.
Over het algemeen lijdt ook het debiet in België onder den ongunstigen economischen toestand daar te lande.
De snelle ontwikkeling van het Belgische rookerijbedrijf in de laatste jaren maakt den afzet van bokking natuurlük niet gemakkelijker. Bovendien ondervond de handel in dit product nogal belemmering, doordat daarvan indertijd veel speculatieve aankoopen zijn gedaan, welke tot verliezen hebben geleid. Te Brussel geeft men de voorkeur aan een verpakking van bokking in kistjes van 50 stuks.
Naar gezouten makreel is in België weinig vraag.
De betalingsvoorwaarden loopen nogal uiteen. De haring wordt te Brussel a contant betaald, te Antwerpen a contant bij ontvangst der haring met 2 pet. korting of na 30 dagen, te Gent voor de gunstig bekende firma's per cheque na ontvangst der waren en te Luik bij voorschot, tegen rembours of na levering, al naargelang met den kooper wordt overeengekomen. Dezelfde betalingswijze wordt te Luik voor de bokking gevolgd. Te Gent geeft men voor dit artikel ook wel crediet b.v. voor 14 dagen of een maand. Te Antwerpen en Brussel geschiedt de verkoop van bokking in consignatie.
Luxemburg. Van veel minder beteekenis voor den omzet der voortbrengselen onzer haringvisscherij is het kleine Luxemburg. In Juni en Juli plegen daar kleine hoeveelheden maatjesharing aan den delicatessenhandel te worden geleverd; voor het overige vraagt dit land alleen onze



15
volle haring en wat bokking. De daarheen uitgevoerde hoeveelheden bedroegen volgens onze statistiek in 1920 605 400 K.G. pekelharing, in 1921 557 500 K.G. pekelharing en 29 800 K.G. bokking en in 1922 466 200 K.G. pekelharing en 5100 K.G. bokking.
De Belgische haring en bokking en de Fransche bokking zijn op de Luxemburgsche markt de ernstige mededingers van onze producten. Verder worden daarop ook Schotsche en Noorsche haring en uit Duitschland geïmporteerde haring geplaatst. Deze concurreerende haringsoorten zijn over het algemeen goedkooper dan het Hollandsche artikel; in 1921 werd bijv. voor de Belgische haring 10 a 15 frs., voor de Schotsche haring 15 a 20 frs. en voor de Duitsche haring 30 a 35 frs. per ton minder betaald.
De Luxemhurgsche kooper vindt echter de kwaliteit der Hollandsche haring veel beter en let over het algemeen meer op de hoedanigheid, dan op den prijs. Een eerste voorwaarde voor de uitbreiding van het debiet is daarom de levering van goede waar.
Voorts heeft men in het begin van het seizoen liefst halve en kwart tonnen en later, met November te beginnen, heele tonnen ' en zouden de importeurs het zeer toejuichen, indien alle exporteurs het netto-vischgewicht wilden» garandeeren.
De Belgische bokking is van prima kwaliteit en evenals de Fransche bokking 3 a 4 frs. goedkooper dan ons product. Bovendien werd in 1921 ernstig geklaagd over de kwaliteit van onze bokking, waarvan enkele partijen geheel ongeschikt voor de consumptie aankwamen, zoodat de Nederlandsche leveranciers de schade moesten vergoeden. Deze omstandigheden bemoeilijken zeer den afzet van onze bokking in Luxemburg. De toezending van dit artikel geschiedt: uit ons land in kisten van 100 a 200 stuks, uit Frankrijk in kisten van 100 en uit België in kisten van 50 a 100 stuks.
De betaling vindt in den regel na 30 dagen bij aanbieden der kwitantie plaats; bij contante betaling wordt 2 pet. korting toegestaan.
Een zeer belangrijke toeneming vertoont in het laatste jaar de uit- Frankrijk, voer naar Frankrijk. Deze bedroeg n.1. volgens de Nederlandsche statistiek in:
Jaren. Pekel- en steurharing. Bokking.
1919 2 723 200 K.G. .158 100 K.G.
1920 2 725 400 „ . 163 900
1921 '2 077 500 „ 126 800 "
1922 5 194 500 „ 51 800
Volgens de Fransche statistiek bedroeg de geheele invoer van gezouten of gerookte haring in dit land in 1913 2178 300 KG in 1920 11005 000 K.G. en in 1921 8 502 600 K.G



\
16
Concurreerende artikelen zijn de producten der Fransche haringvisscherü en bokkingrookery, de Engelsche, Schotsche en Noorsche haring en de Engelsche en Noorsche bokking.
Doordat de vervoerkosten veel lager zijn, kunnen de Fransche pekelharing en bokking in de streken, welke niet ver van Boulogne sur Mer en Fécamp, de centra van het Fransche visscherij- en rookerijbedrijf, verwijderd zijn, zooals bijv. te Parijs en in het Pas de Calais, goedkooper geleverd worden dan onze producten. Bovendien vormen de hooge invoerrechten en de lage koers van het Fransche geld een belemmering voor den import uit ons land, zoowel als uit Groot-Brittannië.
In enkele streken, vooral in het zuiden des lands, o. a. te Bordeaux, wordt weinig of geen pekelharing geconsumeerd. In Marseille werd aanbevolen, voor den verkoop van pekelharing een betrouwbaar, goed bekend vertegenwoordiger aan te stellen en werd het gebruik van kleinere tonnen, b\jy.\met een inhoud van 30 a 40 K.G., gewenscht geacht. i
De Duitsche bevolking van Elzas-Lotharingen, welke reeds in den tijd, toen dit gebied nog tot Duitschland behoorde, veel Hollandsche haring gebruikte, geeft nog altijd daaraan de voorkeur, vooral ook omdat de Fransche haring daar op sommige plaatsen belangrijk duurder is. De uittocht van vele Duitschers uit deze streken heeft echter in den laatsten tijd aan den afzet van onze pekelharing geen goed gedaan.
Een belangrijk artikel voor den uitvoer naar Frankrijk is de steurharing. De Fransche haringvisscherü is n.1. niet in staat, de zouterijen en rookerijen te Boulogne sur Mer en Fécamp aan voldoende grondstof te helpen, zoodat deze de steurharing voor een belangrijk deel uit het buitenland moeten betrekken. Zij hebben zelfs aan dien invoer zulk een groote behoefte, dat er bij het „Syndicat des saleurs de Boulogne sur Mer" plannen bestonden, den aankoop in het buitenland systematisch te organiseeren. Vooral ui* Engeland werd nogal wat steurharing betrokken.
Gewenscht is voor dit doel prima haring van de laatste teelt, waaronder veel volle haring en in geen geval gekaakte haring, toe te zenden en de prijzen laag te stellen. Voorts wordt aan de Nederlandsche reeders in overweging gegeven, hun schepen rechtstreeks te Boulogne sur Mer te doen aanvoeren. Dé eerste vangsten zouden met lagen zout er tusschen gepakt moeten worden in kisten, bevattende elk 200 stuks.
Ter bevordering van den afzet van bokking wordt het wenschelyk geacht, deze op Fransche wijze te bereiden. De Franschen rooken de haring n.1. lang niet zoo zwaar, doch zoodanig, dat zij ongeveer de kleur van een Louis d'or krijgt.
Ten aanzien van het vervoer naar Bordeaux werd opgemerkt, dat dit van Boulogne of Fécamp als vrachtgoed per spoor 8 dagen duurt, zoodat men de bokking even snel van Rotterdam of Amsterdam per boot kan zenden. Alleen vindt de verzending als vrachtgoed uitsluitend des winters plaats in verband met de bederfelMkheid



17
van het artikel. Een poging, om een importhandel van Hollandsche bokking te Bordeaux te scheppen, zouden de belanghebbenden daar ter stede zeer toejuichen. Gewaakt zou echter moeten worden tegen het zenden van bokking van slechte kwaliteit, daar het publiek daardoor voorgoed van het Hollandsche produkt afkeerig zou kunnen worden.
Aanbeveling zou het verdienen, dat men iemand afvaardigde naar Boulogne en Fécamp, die zich van de daar gevestigde industrie op de hoogte stelt, voorts dat de verschillende exporteurs een uniforme wijze van rooken volgen en dat dezen een consortium vormen, hetwelk bijv. op proef voor elk aangeslotene 10 kisten bokking in consignatie zendt.
Te Parijs zouden stappen kunnen worden gedaan voor het consigneeren van kistjes spekbokking, elk bevattende 20 stuks aan mandataires aux Halles Centrales, terwijl te Marseille na een kleine proefzending in consignatie wellicht Hollandsche bokking zonder kop en staart in vaatjes van 100 stuks en 7 a 8 K.G. netto vischinhoud geleverd zou kunnen worden voor de bereiding van „filets de hareng a 1'huile".
De betaling geschiedt op verschillende wijze, te Duinkerken bijv. voor pekelharing a contant tegen afgifte van documenten en voor bokking o. a. door een wissel, te Boulogne sur Mer na ontvangst of verkoop der.visch daar ter plaatse, te Metz en Straatsburg met een wissel van 30 dagen zicht en te Bordeaux, in zooverre, niet in consignatie is gezonden, met een wissel van 15 of 30 dagen zicht, gerekend van den dag der verzending.
Volgens de Nederlandsche statistiek bedroeg de uitvoer naar Zwitserland. Zwitserland in:
Jaren. Pekelharing. Bokking.
1919 208 800 K.G. 263 100 K.G.
1920 162 600 „ 389 700 „
1921 82 100 „" 172 600 „
1922 50 600 „ 44 500 „
terwijl de export van gezouten makreel naar dit land niet noemenswaardig is.
Hieruit blijkt, dat de afzet van de producten onzer haringvisscherij in Zwitserland niet alleen tot dusver van weinig belang was, maar bovendien in de laatste jaren nog geleidelijk achteruit ging.
Dit verschijnsel wordt aan verschillende oorzaken toegeschreven. Vooreerst meent men, dat de Zwitser over het algemeen geen liefhebber van zeevisch moet worden geacht. Vóór den oorlog vond deze het meest aftrek bij buitenlanders, als Duitschers, Italianen en Russen, die thans in verband met de tijdsomstandigheden voor
2



18
een groot deel het land verlaten hebben. Bovendien geven velen de voorkeur aan versche visch, zoodat ook hierom de vraag naar haring en bokking verminderde, toen de prn'zen van de versche visch daalden.
Als een voorname oorzaak geldt verder vrij algemeen de concurrentie, welke de Nederlandsche artikelen ondervinden van de haring en bokking, uit andere landen geimporteerd. Onder deze landen worden vooral genoemd Schotland (Castlebay), welks haring velen voor de beste houden, Duitschland en Frankrijk.
Duitschland deed, vooral in de kantons Bazel, St. Gallen en Schaffhausen, onzen exporteurs bijzonder veel concurrentie aan, voornamelijk omdat het offreerde tegen veel lagere prjjzen. Het verkocht zoowel Oostzee-haring van imitsche herkomst, welke in Zwitserland tot marinades wordt verwerkt, als Nederlandsche en Zweedsche haring. De laatste leverde het goedkooper dan de Zweden het zelf bleken te kunnen doen. Sommigen prefereeren ook de haring uit Duitschland boven die uit Nederland,' omdat de eerste in klein fust (zelfs met een inhoud van 1 K.G.) wordt geleverd, terwijl Nederland meestal in tonnen verpakt.
In enkele streken van Zwitserland, b.v. te Bazel wordt ook liefst Duitsche bokking gekocht, terwijl men elders, vooral te Genève, Lausanne en Bern, de voorkeur geeft aan Fransche bokking, welke uit Boulogne sur Mer wordt toegezonden. De laatste is verpakt in lichte kistjes van 25 stuks, die echter voor verzending uit Nederland minder geschikt worden geoordeeld.
Als prijzen, welke in 1921 in Zwitserland golden, worden genoemd 60 frs., 55 frs. en 35 frs. 40 per ton voor de volle haring, 58 a 60 frs. per ton voor de maatjesharing en 6 a 8 frs. per 100 stuks voor de bokking. Voor Schotsche haring werd ongeveer 70 frs. per ton, voor haring uit Duitschland 30 a 35 frs. per ton en voor Fransche bokking 5 a 6 frs. per 100 stuks betaald.
Men was van oordeel, dat de Nederlandsche bokkingexporteurs zeer goed konden concurreeren. Enkele importeurs klaagden echter, dat onze bokking soms geheel of ten deele beschimmeld aankwam, doordat zij onvoldoende was gerookt, terwijl in andere gevallen de kisten niet het gefactureerde gewicht hadden. Hiertegen moet, meende men,' gewaakt worden.
Over het algemeen worden de vooruitzichten voor een uitbreiding van onzen haring- en bokkingexport niet gunstig geacht. Aanbevolen wordt, dat de exporteurs hun prijzen zoo concurreerend mogelijk stellen en dat de pekelharing in goed gesloten fust, de bokking in kisten wordt verpakt.
Duitschland levert rolmops in bussen van 4 liter, inhoudende 42 stuks tegen prijzen, varieerende tusschen 95 en 155 Mark per bus. , Gewaarschuwd wordt tegen het zenden in consignatie.
De betaling, 30 dagen na datum der factuur, wordt op verschillende wijze geregeld: o.a. door een crediet-depót in Nederland en door tusschenkomst van een vertrouwensman, waarbfl rekening wordt gehouden met de soliditeit der ontvangende firma's.



19
Tot de landen, welke van veel beteekenis zijn voor den afzet Zweden, van onze haring, behoort ook Zweden.
Büjkens de Nederlandsche statistiek bedroeg de uitvoer van- gezouten haring naar dit land 7 653 800 K.G. in 1919, 3 767 400 K G in 1920, 2 581 000 K.G. in 1921 en 528 700 K.G. in 1922.
Er valt dus een belangrüke achteruitgang te constateeren. De voornaamste oorzaak daarvan schijnt te zijn, dat men niet tevreden is over de kwaliteit, de sorteering en de wijze van pakken van onze haring en over de kwaliteit van ons fust. Daarby komt in de laatste jaren de rijkelijke aanvoer van IJslandsche haring, waaraan velen de voorkeur geven.
Behalve met IJslandsche haring moet ons artikel concurreeren met Schotsche, Noorsche en Zweedsche haring.
Als een eerste voorwaarde voor de uitbreiding van onzen export wordt natuurlijk genoemd een verbetering der kwaliteit door een meer zorgvuldige behandeling en sorteering van onze haring en door het gebruiken van deugdelijker fust; vooral Schotsche tonnen acht men wenschelijk. Verder wordt aanbevolen, met de grootere haringimporteurs • en niet rechtstreeks met den kleinhandel handel te drijven, -daar de importhuizen geen belang meer hebben bij de uitbreiding van den import, indien men hen voorbijgaat en onmiddellijk tot de detailleurs in betrekking treedt.
Vooruitzichten voor den import van steurharing en makreel bestaan niet en ook voor den invoer van bokking zijn ze vrijwel afwezig. Makreel en steurharing zijn Zweedsche exportartikelen en bokking wordt in het land zelf bereid of uit Noorwegen ingevoerd. Bokking is voorts in Zweden een onbelangrijk verbruiksartikelj zoodat alle pogingen tot import daarvan tot dusver mislukt zijn. Om onze bokking ingang te doen vinden, zou men zoowel ten aanzien van prijs als van kwaliteit scherp moeten concurreeren en zich tot den Zweedschen groothandel moeten wenden.
De betaling geschiedt op verschillende wijzen: somwijlen in contanten tegen afgifte van documenten, vaker echter 30 dagen na den datum der factuur met 2 pet. korting of onmiddellijk na aankomst der goederen met 3 pet. korting.
Men geeft in Noorwegen de voorkeur aan het inheemsche product; Noorwegen.buitenlandsche haring wordt alleen dan geimporteerd, wanneer de Noorsche visscherij mislukt is.
De Nederlandsche statistiek vermeldt dan ook een uitvoer van pekel- en steurharing naar Noorwegen van slechts 69 000 K.G in 1920, 86 100 K.G. in 1921 en 3 300 K.G. in 1922.
Behalve de Noorsche haring waren vooral de IJslandsche en een enkel jaar de Schotsche haring concurreerende artikelen. De Nederlandsche haring wordt over het algemeen als een welverzorgde, goede waar beschouwd, doch de verpakking acht men in de laatste jaren achteruitgegaan, terwijl men over de sorteering ook niet meer zoo tevreden is als vóór den oorlog. In verband met den hoogen koers van den gulden was te verwachten, dat



20
men eventueel liever IJslandsche dan Nederlandsche haring zou betrekken.
Gezouten makreel en bokking worden niet ingevoerd. De betaling geschiedt gedeeltelijk tegen rembours, doch meestal a contant bij ontvangst der goederen.
Denemarken. In Denemarken wo,rdt uit ons land alleen pekelharing ingevoerd.
Uit de Nederlandsche statistiek blijkt, dat de uitvoer naar Denemarken en IJsland bedroeg in 1920 305 900 K.G., in 1921 377 100 K.G. en in 1922 26 600 K.G. Van veel meer belang was de invoer van IJslandsche en Noorsche haring.
Bokking werd in geringe hoeveelheid en alleen uit Duitschland toegezonden.
Portugal. In Portugal zijn haring en bokking niet of nagenoeg niet bekend.
De nationale visscherij, o. a. die op sardijn, voorziet voldoende in de behoefte der bevolking.
Een poging, na den oorlog door een Engelsche firma gedaan, om te Lissabon bokking in te voeren, mislukte geheel" het artikel bleek onverkoopbaar en de partij moest naar Griekenland doorgezonden worden.
Aan hotels en enkele particulieren op Madeira wordt een kleine hoeveelheid red herrings, kippered herrings en bloaters uit Engeland toegezonden, en op de Azoren en de Kaap Verdische eilanden vindt een onbeduidende import van bokking in blikverpakking plaats.
De mogelijkheid, om in deze Portugeesche gebieden afzet voor onze haring en bokking te vinden, wordt, mede in verband met de hooge invoerrechten en den lagen koers van het Portugeesche geld, op het oogenblik vrijwel uitgesloten geacht.
Spanje Pekelharing is in Spanje slechts zeer weinig bekend. Er werd daarvan volgens onze statistiek in 1920, 1921 en 1922 slechts respectievelijk 900, 1800 en 900 K.G. uit ons land ingevoerd, terwijl er voorts ook een kleiner soort haring, door visschers in het Noorden des lands gevangen, wordt verkocht. Het verbruik van Spaansche ansjovis is veel meer verbreid en de kans, dat de pekelharing meer in den smaak van het Spaansche publiek zou gaan vallen, wordt zeer gering geacht. Bovendien zijn de invoerrechten — ongeveer 50 peseta's of 36 gouden peseta's per ton van 100 K.G. — veel te hoog, dan dat een import op eenigszins ruimere schaal mogelijk zou zijn.
De vraag naar bokking is over het algemeen grooter en onze cijfers betreffende den uitvoer naar Spanje van dit artikel zijn dan ook beduidend hooger. Deze uitvoercijfers zijn n.1. voor de jaren 1920, 1921 en 1922 respectievelijk 143 500, 126 300 en 78 100 K.G.
Behalve Hollandsche bokking, wordt ook het Engelsche en Noorsche product ingevoerd. De Engelsche bokking was in 1920 en 1921 hooger in prijs en werd daarom in veel kleinere hoeveelheid afgezet, dan het Hollandsche artikel. De kwaliteit der Hollandsche bokking liet in 1921 echter zeer veel te wenschen over, daar deze slechts



21
zeer korten tijd houdbaar bleek. Daarom werd in Cadix aanbevolen, door sterker rooken de houdbaarheid te verhoogen. Men vond daar de verpakking in kisten, welke tot dusver gebruikelijk was, de beste.
Ook de bokkinginvoer wordt belemmerd door hooge invoerrechten. Desniettemin achtte men hem te Bilbao wel voor uitbreiding vatbaar. Men gaf daar in overweging de aanstelling van een agent voor een groot gedeelte van Spanje; een agentschap voor een beperkt gebied zou, meende men, voor den agent de moeite niet voldoende loonen, zoodat hy zich daaraan niet met genoeg energie zou wijden.
Te Malaga en Barcelona was men ten aanzien van de vooruitzichten van onzen bokkinghandel minder optimistisch gestemd. Te Barcelona gaf men den wenk alleen in de wintermaanden (November— December) in te voeren, en in niet te groote hoeveelheden, opdat niet te veel onverkocht bujft en later door de warmte "bederft. Dit laatste gebeurt thans reeds, zoodat partijen door den gezondheidsdienst vernietigd moesten worden.
De betaling geschiedt gewoonlijk 30 dagen na ontvangst der waar of met een wissel met 30 dagen zicht, te rekenen van den datum der factuur, terwijl ook wel in consignatie wordt gezonden.
In Gibraltar wordt, voor zoover nagegaan kan worden, geen Gibraltar, gezouten haring of makreel geimporteerd. Belangstelling bestaat daarvoor alsnog niet bij den plaatselijken importhandel.
De invoer van bokking uit Nederland was tot nog toe gering. Onze bokking werd in 1920 en 1921 verkocht tegen f 4,50 a f 4,60 per 100 stuks f. o. b. en heeft te concurreeren tegen bokking uit Great-Yarmouth, Huil en Liverpool, welke voor ongeveer 44 shilling per ton van 500 a 550 stuks verkocht wordt. De uit Engeland herkomstige bokking is verpakt in tonnen van 500 a 550 stuks en in halve tonnen van 260 a 300 stuks. Hoeveel er van wordt ingevoerd is niet bekend, daar Gibraltar een vrijhaven is en dus geen douane en in- en uitvoerstatistiek heeft.
De invoer van Nederlandsche bokking in Gibraltar was in 1921 iets grooter dan in 1920. Er is, meende men, geen enkele reden, waarom deze toeneming zich niet zou .voortzetten, mits onze exporteurs voor goede kwaliteit en lage prijzen zorgen. Over de kwaliteit van onze bokking wordt echter wel eens geklaagd. Voorts moet er om gedacht worden, dat er alleen in de wintermaanden vraag naar het artikel is, daar de hitte in het wanne jaargetijde den handel daarin onmogelijk maakt. *
De betalingen plegen bij aankomst der goederen coniant te geschieden tegen overdracht der vrachtbrieven.
Voor het gebruik van pekelharing komen in Marokko alleen de Marokko. Europeanen (Franschen, Spanjaarden en Italianen) in aanmerking. Dezen geven echter meestal de voorkeur aan goedkoope gezouten sardines. Onze uitvoer van pekelharing naar dit land is dan ook nauwelyks noemenswaardig en de kans, om hem te doen toenemen, schijnt vrijwel afwezig.



22
Naar bokking is wel vraag, doch de concurrentie met de Fransche bokking is zwaar in verband met den hoogen en sterk wisselenden koers van den gulden ten opzichte van den Franschen franc. Bovendien is er over geklaagd, dat partijen bokking uit Nederland in bedorven staat in Marokko zijn aangekomen. In verband hiermede wordt opgemerkt, dat de bokking zeer goed verduurzaamd moet zijn, om weerstand te kunnen bieden aan het Marokkaansche klimaat. De verpakking moet bij voorkeur geschieden in soliede kistjes met een inhoud van 100 stuks en 13 a 14 K.G. wegende.
Teneinde aan het artikel meer bekendheid te geven, werd aanbevolen, aan een vertrouwden agent bij wijze van proef kleine IMS partijen te consigneeren.
Italië. Ook in Italië is nagenoeg geen vraag naar pekelharing, doch worden meer algemeen gezouten ansjovis en sardines gegeten.
Onze statistiek vermeldt dan ook slechts een uitvoer naar Italië in 1920, 1921 en 1922 van respectievelijk 46 800, 5400 en 900 K.G. gezouten haring en de mogelijkheid tot uitbreiding van den afzet in dit land is vrijwel uitgesloten.
Bokking is een meer gewild artikel, doch de Italianen geven algemeen de voorkeur aan de Engelsche bokking, waarvan beduidende hoeveelheden worden omgezet. Deze Engelsche bokking is meestal blank gerookt (argentina) en van zeer ordinaire soort. Die ordinaire bokking is bekend onder den naam van „salacchi" en wordt als volksvoedsel beschouwd. De zoogenaamde „doré" gerookte bokking is alleen bereid uit de zeer vette haringsoorten en wordt bijna uitsluitend als delicatesse gebruikt.
De Hollandsche bokking valt niet erg in de smaak. Men-vindt haar kwaliteit onvoldoende, terwijl de hoedanigheid der Engelsche bokking daarentegen zeer geprezen wordt. Bovendien ondervindt de handel in Italië veel belemmering door de hooge prijzen der bokking; in lire's uitgedrukt, en de schommelingen van den wisselkoers, zoodat een algemeene toeneming van het verbruik alleen verwacht kan worden bij een stabiliseering van de internationale marktverhoudingen en beduidende prijsdaling.
Volgens onze statistiek zonden onze exporteurs in de jaren 1920', 1921 en 1922 respectievelijk 78 700, 54 600 en 26 700 K.G. bokking naar Italië.
Om met Engeland te kunnen concurreeren, moeten onze bokkingexporteurs zorgen, dat ons product, minstens even goed en goedkoop is, als het Engelsche, zich toeleggen op de levering van blankgerookte bokking, zooals die, welke onder den naam, van „Great-Yarmouth" in vaatjes van 71 tot 80 K.G. en van 35 tot 45 K.G. bruto in den handel komt, en zich aanpassen aan de Italiaansche betalingsvoorwaarden. Verder wordt opgemerkt, dat het tüdperk November—Februari het gunstigst is voor den afzet van bokking en in November en de eerste 20 dagen van December de beste prijzen zijn te maken.
t



23
Te Genua geschiedt de levering c. i. f. Genua en de betaling tegen afgifte van documenten. Het zenden in consignatie naar deze stad wordt ontraden; voor andere plaatsen wordt dit daarentegen voor bokking wel aanbevolen.
Op Malta wordt haring alleen in den vorm van bokking verbruikt; Malt», gezouten haring is er, evenals gezouten makreel, onverkoopbaar. De bokking, welke er verkocht wordt, bestaat uit zoogenaamde blank, goudkleurig oi donker gerookte haring, waarschijnlijk in hoofdzaak van Noorsche herkomst, welke door Britsche exporteurs uit Yarmouth en andere havens in het noorden van Groot-Brittannië, wordt toegezonden. De totale jaarlijksche hoeveelheid van dezen invoer wordt geschat op 8000 a 10 000 tonnen, waarvan elk 250 a 500 bokkingen inhouden.
Het meest in trek is de blank gerookte haring, terwijl in hoofdzaak 2de kwaliteit wordt gevraagd. De 1ste kwaliteit en de fijnste soorten worden in niet noemenswaardige hoeveelheid verkocht. Eenige tonnen Nederlandsche bokking bleken niet geplaatst te kunnen worden, omdat de soort te goed was. De bokking wordt n.1. bijna uitsluitend als goedkoop voedsel door de volksklassen gebruikt. Een enkele maal moeten de naburige Siciliaansche en Noord-Afrikaansche havens hun behoefte aan bokking op Malta dekken.
De handel is zeer wisselvallig en brengt veel risico mede, daalde vraag geheel afhangt van de hoeveelheid versche visch, welke beschikbaar is, een factor, waarop de importeurs geen invloed hebben, en de prijzen in verband hiermede somtijds sterk fluctueeren. Het is gebeurd, dat zij gezakt zijn tot 5 en 6 shilling per ton van 500 stuks.
In het begin van het seizoen, hetwelk duurt van September tot Februari, Maart of zelfs midden April, worden wel prijzen van 22 of zelfs 23 shilling per ton van 500 stuks betaald, doch gemiddeld kan gerekend worden, dat daarvoor niet meer dan 8 a 9 shilling wordt gemaakt.
De wisselvalligheid van de markt is ook oorzaak, dat de bokking alleen in consignatie verhandeld wordt. De in consignatie gezonden bokking wordt daarbij zelden opgeslagen; zelfs wanneer de markt zeer gedrukt is, wordt zij gewoonlijk nog op den dag van aankomst aan den hoogsten bieder verkocht. Pogingen van Engelsche firma's, om op den basis van vaste prijzen te verkoopen, hebben tot een volledig fiasco geleid. Ook Nederlandsche firma's hebben geen succes gehad, omdat zij niet in consignatie wilden zenden.
Indien de Nederlandsche exporteurs rekening willen houden met de eischen van de markt ten aanzien van de kwaliteit en de wijze van verkoop is er geen reden, waarom zy niet een deel van het debiet zouden kunnen verwerven.
Het verbruik van gezouten, haring en makreel is in Griekenland Griekenland, van zeer weinig beteekenis. Onze uitvoer van pekelharing naar dit land bedroeg niet meer dan 3100 K.G. in 1920, 12100 K.G. in 1921 en 7900 K.G. in 1922, terwijl van invoer uit andere landen



24
geen melding wordt gemaakt. Kleine partijen werden bij wijze van proef naar verschillende deelen des lands gezonden, doch zonder resultaat. In de meeste gevallen kon de proefzending niet of slechts met moeite geplaatst worden. Nieuwe pogingen worden dan ook ontraden.
Gezouten makreel wordt, voor zoover békend is, alleen uit Turkije toegezonden.
Van veel meer belang is de bokkinghandel. Deze is echter nog in hoofdzaak in handen van de Britten, die daarvan veel eerder dan onze exporteurs werk hebben gemaakt. Uit ons land werd blijkens onze statistiek nog slechts toegezonden in 1920 427 200, in 1921 326 000 en in 1922 74 200 K.G-
Den ongunstigen invloed van den slechten financieelen toestand van Griekenland ondervinden de Britsche exporteurs natuurlijk evenzeer als onze handelaars. Aan de Britsche bokking wordt echter over het algemeen de voorkeur gegeven boven het Hollandsche product, omdat men ze veel beter van kwaliteit acht. Over de hoedanigheid der Hollandsche bokking worden ernstige klachten vernomen. In hoofdzaak komen deze hierop neer, dat ze niet voldoende houdbaar zou zijn en daarom hetzy in bedorven toestand op de plaats van bestemming aankomt, hetzij na korten tijd tot bederf overgaat, zoodat ze door den sanitairen dienst in beslag genomen en vernietigd wordt. Was dit niet het geval, dan was zij te zwaar gerookt, zwart van kleur, hard en daardoor onverkoopbaar.
Ten aanzien van de Engelsche bokking schijnen deze bezwaren zich niet voor te doen.
Willen onze exporteurs meer succes hebben bij hun pogingen, sedert den oorlog in het werk gesteld, om hun bokkingdebiet in Griekenland te verruimen,, dan zullen zij in de eerste plaats hiermede rekening moeten houden. Verder zullen zij de levering moeten beperken tot het koude seizoen, d. i. van September tot Januari of Februari en in geen geval moeten zenden in de maanden Mei, Juni en Juli.
In Cephalonia geeft men de voorkeur aan verpakking in tonnen, bevattende 2B0 en 300 stuks en wegende ongeveer 70 Engelsche ponden. Hoewel in het algemeen in verband met den financieelen toestand, de betalingsmoeilijkheden, enz. het zenden in consignatie vermeden moet worden, zou men dit kunnen probeeren met kleine partijen, welke met stoomschepen van de Koninklijke Nederlandsche Stoombootmaatschappij met overscheping naar Cephalonia of wel naar Patras en van daar door bemiddeling van agenten naar Cephalonia vervoerd zouden kunnen worden.
Kreta zou, vooral sinds de booten van deze maatschappij dit eiland aandoen, een goed afzetgebied voor de Nederlandsche bokking kunnen zijn, indien niet ongelukkigerwijze de bestaande toestanden, de koersfluctuaties van het geld, enz. den handel bemoeilijkten en voor de exporteurs zeer riskant maakten.
De betaling geschiedt in Griekenland op verschillende manieren, nl. tegen afgifte van documenten al of niet door bemiddeling van



25
een bankinstelling, waarbij de kooper voor dit doel een voldoende Creditsaldo heeft.
De invoer van gezouten haring in Egypte is nooit van veel belang Egypte, geweest. Uit ons land werd in de jaren 1920, 1921 en 1922 volgens de. Nederlandsche statistiek respectievelijk 38 800, 28 700 en 9200 K.G. daarheen gezonden.
Volle haring wordt hoofdzakelijk gebruikt door de Israëlitische bevolking. De omzet is echter niet groot en de handel wordt gedreven door kleine importeurs of agenten, die even talrh'k zijn,- als de haringleveranciers in Nederland. Onze exporthandel doet in Egypte vele aanbiedingen, zonder dat dit tot verlevendiging van den handel leidt.
Concurreerende artikelen zijn, behalve gezouten haring van Britsche en Noorsche herkomst, sardines en ansjovis uit Griekenland en andere landen, gezouten kabeljauw uit Groot-Brittannië en Ierland en Frankrijk en gezouten visch uit Turkije en Arabië.
Evenals in Griekenland beheerschen de Britten hier den bokkinghandel. Zij importeeren zeer groote hoeveelheden zoogenaamde „red herring", voornamehjk uit Aberdeen. verpakt in vaten, bevattende 250 a 300 stuks tot een gewicht van 28 a 30 K.G. Onze exporteurs daarentegen verzonden volgens onze statistiek naar Egypte slechts 80 300 K.G. in 1920, 26 700 K.G. in 1921 en 18 900 K.G. in 1922.
Talrijke pogingen, in de laatste 20 jaren gedaan, om Hollandsche bokking in Egypte te importeeren, hebben zeer slechte resultaten opgele.verd. Over het algemeen vielen de monsters, die, per postpakket verzonden, slechts korten tijd onderweg waren, zeer bij de Egyptische handelaren in den smaak, vooral omdat de Hollandsche bokking grooter en vetter bleek te zijn dan de Schotsche bokking. De zendingen kwamen echter bijna allen in beschimmelden toestand aan of bedierven zeer spoedig na aankomst, zoodat op den kostprijs 50 pet. verloren werd.
Tenzij de Hollandsche exporteurs de houdbaarheid hunner bokking kunnen garandeeren en zich in den beginne opofferingen getroosten, door b.v. in consignatie te zenden, zal het dus zeer moeilijk zijn, den handel in dit artikel voor ons land uit te breiden. Het aanknoopen van relaties met agenten of directe importeurs in Egypte dient met de grootst mogelijke voorzichtigheid te geschieden.
Als een veilige methode van betaling wordt aanbevolen de overdracht van cognossement en factuur aan een in Egypte gevestigde bankinstelling, welke deze documenten tegen betaling aan den kooper afgeeft.
Uitvoer van gezouten haring uit ons land vindt in eenigszins Tnrkjje. beteekenende hoeveelheden alleen plaats naar Aziatisch Turkije. Die naar het Europeesche gebied bedroeg volgens de Nederlandsche statistiek slechts 200 K.G. in 1920, 11 500 K.G. in 1921 en 6300 K.G. in 1922 en was niet voor verbruik, doch voor verzending naar Roemenië bestemd. Naar het Aziatische gedeelte ging volgens deze statistiek in 1920 237 700 K.G., in 1921 461 300 K.G. en in 1922 11 700 K.G.



26
De inlandsche gezouten makreel, welke in Europeesch Turkije in groote hoeveelheden wordt verbruikt, betaalt men in den kleinhandel met slechts Nederlandsche cent per stuk, zoodat onze gezouten haring en makreel daartegen uit een oogpunt van prijs bezwaarlijk kunnen concurreeren.
De export van bokking naar Europeesch Turkije is van meer beteekenis; hu' bedroeg volgens de Nederlandsche statistiek 217 300 K G in 1920, 137 800 K.G. in 1921, en 49 000 K.G. in 1922. Naar het grondgebied in Azië ging in 1920 123 900, in 1921 73 200KG en in 1922 9600 K.G.
Vóór den oorlog was te Constantinopel de Nederlandsche bokking onbekend. Dit product werd toen bijna uitsluitend door Engeland geleverd en wel, naar het zeggen der betrokkenen, in betere kwaliteit, dan de Nederlandsche bokking. In het seizoen 1920—1921 kon deze laatste echter met voordeel in de Turksche hoofdstad ter markt gebracht worden. Daar de kwaliteit niet te wenschen overliet, was de omzet vrij belangrijk en werd de Hollandsche bokking verkozen boven het Engelsche product.
Reeds in het volgende seizoen werden evenwel de rollen omgewisseld. Door de slechte hoedanigheid van onze toenmalige bokking, kon het Engelsche artikel n.1. in dat seizoen zijn vorige plaats hernemen.
Aanvankelijk (in September-October) bedroegen in het seizoen • 1920/21 de prijzen, voor de Hollandsche bokking betaald, c.i.f. Constantinopel, per kist van 100 stuks en wegende 11 a 12 K.G. f 6,50 en per vat van 250 stuks, wegende 271/, a 30 K.G. f 16,25] De prijzen daalden echter tot respectievelijk f 4,50 en f 11,50 tegen het èinde van dit seizoen.
De Engelsche bokking bracht in den loop van het seizoen prijzen op van ongeveer'f 4 per kist van 100 stuks en f 10 per vat van 250 stuks c.i.f. Constantinopel.
De verpakking voldoet geheel aan de plaatselijke eischen. Voor een belangrijk deel hangt de omzet van de bokking af van den duur en de gestrengheid van het koude jaargetijde en den datum, waarop de Groote Vasten valt, daar in die tijdperken het verbruik van gerookte visch aanzienlijk toeneemt. Ook is de grootte van de plaatselijke vischvangstr van invloed.
De beschikking over goede vertegenwoordigers wordt noodzakelijk geacht voor de uitbreiding van den export.
De betaling geschiedt bij aankomst der goederen contant tegen afgifte van het cognossement.
Bulgarije. Pekelharing is een artikel, hetwelk in Bulgarije weinig bekend schijnt te zijn. Volgens onze statistiek bedroeg onze uitvoer van pekelharing naar dit land in 1920 43 300 K.G., in 1921 slechts 100 K.G. en in 1922 43 100 K.G. Alleen van invoer van gezouten en gedroogde haring uit Noorwegen wordt melding gemaakt. Indien het Bulgaarsche geld voldoende in koers stijgt, om invoer uit het buitenland mogelijk te maken, zou wellicht pekelharing van de najaarsvangst in tonnen van 500 a 600 stuks, wegende 40 a 50 K.G.



27
afzet kunnen vinden, vooral indien de invoerrechten verlaagd worden.
Gezouten en gerookte makreel zijn inheemsche producten; ook wordt wel halfgezouten makreel uit Turkse toegezonden.
Pogingen om een markt voor bokking te scheppen, zijn aanvankelijk jammerlijk mislukt. Een proefzending van 600 kisten bokking, elk van 25 K.G., uit ons land bleef o. a. in 1921 onverkocht en de bokking bedierf. In 1922 had onze bokkinghandel hier echter beter succes. Onze bokkingexport naar Bulgarije bedroeg dan ook in 1920 en 1921 niet meer dan respectievelijk 8 800, 9 300, in 1922 21 100 K.G.
Gewoonlyk wordt 20 a 25 pet. vooruitbetaald, terwijl verder gedisponeerd wordt bij een bankinstelling, waarbij de kooper een accreditief heeft, of betaald wordt tegen afgifte van documenten met een accept van 3 a 6 maanden, al naargelang is overeengekomen.
Bokking wordt in Roemenië weinig gegeten en de Donau-haring Roemenië, leent zich beter voor de inheemsche rookerij, zoodat afzet van steurharing er niet mogelijk is.
Het verbruik van gezouten makreel is er zeer beperkt en de behoefte, welke aan dit artikel bestaat, wordt ruimschoots gedekt door de eigen visscherij. Proefnemingen met het zenden van kleine partijen gezouten makreel uit Constantinopel hebben dan ook tot geldelijke verliezen geleid.
Pogingen, om den uitvoer van bokking naar Roemenië te bevorderen, moeten beslist ontraden worden. De prijs zou n.1. zeer laag gesteld moeten worden, hetgeen de hooge invoerrechten echter onmogelijk maken.
Onze uitvoer van pekelharing naar Roemenië was in 1919, 1920 en 1921 van veel meer belang dan die van bokking. In die jaren bedroeg hij respectievelijk 87 000, 510 800 en 60 100 K.G. In 1922 verminderde hij echter tot slechts 1 600 K.G. De pekelharing bestond voornamelijk uit volle haring, superieur in heele en halve tonnen en prima van de Augustus- en Septembervangsc in Schotsche tonnen.
De prijzen varieerden in 1920 en 1921 tusschen f 42 .en f 45 per heele Schotsche ton, inhoudende 700 a 800 stuks c. i. f. Galatz.
Ons artikel moet voornamelijk concurreeren met haring uit Yarmouth en met Schotsche haring. Voor deze werd in 1920 60 a 70 shilling en in 1921 45 a 50 shilling per heele ton, inhoudende 700—725 en 800—850 stuks, c.i.f. Galatz betaald.
Teneinde met het buitenlandsche product te kunnen concurreeren moet onze pekelharing in de eerste plaats niet hooger in prrjs zijn. Verder is groote houdbaarheid van het artikel, doordat de haring stevig is en goed gezouten, beslist noodig en moet zu' verpakt zijn in nieuwe, sterke tonnen. Bovendien zou men algemeen de Schotsche verpakking moeten gebruiken, ten aanzien van het bruto-gewicht, zoowel als van het aantal stuks per ton, als van de wijze, waarop de ton vervaardigd is. Daarbij is het gebruik van tonnen met twee



28
Uzeren hoepels gewenscht. De Roemeensche importeurs raden den Nederlandschen exporthuizen voorts aan, gemeenschappelijk in consignatie te zenden. De verkoop geschiedt in leis, welke naar de voordeeligste koersen in guldens of liever nog in ponden sterling worden omgerekend.
Meestal hebben de importeurs een deel van den koopprijs bij het afsluiten der transactie en de rest bij aankomst der goederen betaald. Anderen hebben hier leis tegen den koers van den dag gedeponeerd, terwijl de exporteurs aan de koopers een zeker uitstel hebben verleend, om de vordering in guldens (of liever nog in ponden sterling) tot een gunstigen koers te dekken. Deze laatste manier van doen vergemakkelijkt weliswaar zeer het doen van zaken, maar stelt den Nederlandschen exporteur er aan bloot, ingeval van daling der Roemeensche valuta, gedurende een lang tijdperk ongedekt te blijven, hetgeen zich juist in 1920 en 1921 heeft voorgedaan. In ieder geval verdient het, gezien de moeilijkheid om in Roemenië tegen redelijke koersen guldens te koopen, de voorkeur, de prijzen in ponden sterling vast te stellen, waardoor men ze bovendien onmiddellijk kan vergelijken met die van de Schotsche haring.
Vereenigde Buiten Europa zijn de Vereenigde Staten van Noord-Amerika de van Noord beste afnemers van onze pekelharing. Volgens de Nederlandsche Amerika" statistiek werd in de jaren 1920, 1921 en 1922 niet minder dan respectievelijk 5 213 400, 9 853 700 en 6 693 900 K.G. daarheen verzonden. Onze uitvoer van bokking en makreel naar deze gewesten is daarentegen gering, n.1. in bovengenoemde jaren respectievelijk 3600, 12 600 en 100 K.G. bokking en 207 900, 37 500 en 25 500 K.G. makreel.
Onze pekelharing, welke er een afzet vindt, bestaat voornamelijk uit volle haring, zoogenaamde „milkers" en „mixed herring" en verder uit maatjesharing. Zij wordt voor een belangrijk deel geimporteerd in „kegs" van ongeveer 10 Amerikaansche ponden netto en voor het overige in tonnen, bevattende 90 a 100 K.G. netto visch.
De concurrentie is zwaar; tal van haringsoorten betwisten elkaar den voorrang, n.1. behalve ons product, haring uit Schotland, Engeland, Alaska, New-Foundland, Nova-Scotia, Noorwegen, Zweden en IJsland en Amerikaansche kustharing. Een ernstige mededinger is vooral in den laatsten tijd de Alaska-haring, waarvan de hoedanigheid algemeen veel beter wordt geacht, dan die van onze haring'en welke daarom soms van 100 tot 300 procent hoogere prijzen kan bedingen. De nieuwe tariefwet zal het voor de ingevoerde haring nog veel moeilijker maken, zich tegenover de Alaska-haring te handhaven.
Ook voor de Schotsche haring schijnt meer betaald te worden dan voor ons product, naar gezegd wordt, omdat zij op meer deskundige wijze behandeld is.
Te Detroit> Philadelphia en Boston werd in 1920 voor de Schotsche haring $ 15 per ton van 250 Amerikaansche ponden betaald en te



29
Detroit voor een zelfde ton Alaska-haring $ 20; de New-Foundlandharing gold te Boston eveneens $ 15 per ton. Haring uit de Vereenigde Staten deed in 1921 $ 1,25 per "keg" van 15 Amerikaansche ponden, Amerikaansche „large split herring" te Boston van $8 tot $ 9,50 per ton van 200 Amerikaansche ponden, Canadeesche haring te Norfolk $ 5 a $ 5,50 per ton van denzelfden inhoud.
Veel wordt in de Vereenigde Staten geklaagd over de kwaliteit en sorteering van onze haring en over het fust, waarin deze verpakt is. Aan deze grieven en het feit, dat haring van andere herkomst en in het bijzonder de Alaska-haring in deze opzichten aan hooge eischen voldoet, wordt voor een belangryk deel de vermindering van den omzet van ons product in sommige steden en streken, o. a. te New-York, Minneapolis, New-Orleans en Philadelphia geweten. Alleen enkele Nederlandsche exporteurs hebben zich een goeden naam weten te verwerven.
Een andere oorzaak van achteruitgang is de vermindering van het verbruik door toeneming van het debiet van versche visch of van andere vischconserven, versch vleesch en versche groenten. Ook wordt aan het drankverbod een ongunstige invloed op de consumptie van pekelharing toegeschreven.
Als een middel om den afzet te verruimen, wordt natuurlijk in de eerste plaats aanbevolen een verbetering van de kwaliteit, sorteering en verpakking van ons product. De verpakking in „kegs" schijnt wel hoe langer hoe meer in den smaak te vallen, doch aangedrongen werd op een uniformen inhoud dezer vaatjes.
Enkele berichtgevers bevelen voorts aan het maken van reclame b.v. te Chicago, waar de Hollandsche haring vooral door de Polen wordt gegeten, in de Poolsche bladen. Te Newport News en in Texas is men van meening, dat het zeer tot bevordering van den verkoop van ons product zou kunnen bijdragen, indien de exporteurs een vertegenwoordiger naar Amerika zonden, die een bezoek bracht aan verschillende handelscentra. Ook op het geven van crediet bij het pogen, om het artikel te Los Angelos in te voeren, werd aangedrongen.
De vooruitzichten voor vermeerdering van den invoer van onze bokking zijn zeer gering, daar deze, naar de meening van velen, niet de vergelijking kan doorstaan met die, welke uit de Alaska-, New-Foundland- of Amerikaansche kustharing wordt bereid of uit Nova-Scotia komt.
Sommige importeurs echter zijn van oordeel, dat de Hollandsche bokking weliswaar te klein is voor den Amerikaanschen smaak, doch dat er wel mogelijkheid bestaat, haar in Amerika te plaatsen, mits de prijzen meer concurreerend zijn gesteld. Anderen meenen, dat wellicht eenig succes te behalen zou zijn met den export van harde gerookte bokking. Of dit juist is, zou natuurlijk eerst kunnen blijken na prijsopgave en ontvangst van een monsterzending.
Gezouten makreel wordt in de Vereenigde Staten behalve uit ons land ook ingevoerd uit New-Föundland, Nova-Scotia, Engeland, Schotland, Ierland, Zweden en Italië, terwijl ook de Amerikaansche visscherij zelf makreel levert.



30
De invoer van gezouten makreel uit ons land wordt sterk belemmerd, doordat onze makreel aan de buikzijde is opengesneden terwijl men in Amerika algemeen den voorkeur geeft aan makreel' welke deze bewerking aan de rugzijde heeft ondergaan. Ook zou onze makreel in het algemeen kleiner zijn dan die, welke men in Amerika verlangt en zou de kwaliteit te wenschen overlaten
De wijze van betaling loopt sterk uiteen; sommige importeurs koopen op voorwaarde van betaling tegen documenten, andere betalen met wissels of accepten met 15 of 30 dagen zicht Dit laatste geschiedt o.a. te Detroit en Newport News. Te Grand-Rapids geschiedt de overdracht der documenten door bemiddeling van een bankinstelling; deze ontvangt daarvoor een wissel, welke betaalbaar is 10 dagen na aankomst der goederen. De zending wordt indien ze niet in consignatie plaats vindt, te Philadelphia betaald tegen afgifte van documenten met credietbrieven of door wissels.
Te Boston worden haring en makreel veelal in consignatie aan een vertrouwd importeur of broker gezonden, die belanghebbenden desgewenscht telegrafisch van den stand der markt op de hoogte houdt en aan wien men een laagste verkooplimiet opgeeft, waarna betaling volgt, zoodra verkocht is. Het komt natuurlijk ook voor dat de importeur aldaar een vaste order geeft en in dit geval wordt dikwijls 50 a 75 pet. van den bedongen prijs vooraf betaald en de rest zoodra de zending aangekomen is en de kooper geconstateerd heeft, dat de visch overeenkomstig de monsters of beschrijving is en m goeden staat verkeert.
Bermuda. Op de Bermuda-eilanden wordt alleen pekelharing en gezouten makreel uit Groot-Brittannie en Ierland, Canada en de Vereenigde Staten van Noord-Amerika en voornamelijk bokking uit NovaScotia aangevoerd.
De haring werd in 1921 verkocht in tonnen van 200 Engelsche ponden a 53/4 penny per pond en in halve tonnen van 100 Engelsche ponden a 6 pence per pond, de gezouten makreel in tonnen van 200 Engelsche ponden voor 8 a 9 pence per pond en in halve tonnen van 100 Engelsche ponden voor 8^, a 10 pence per pond, de bokking in houten kistjes, bevattende 25 red herrings, waarvan er tien of veelvouden van tien zijn te zamen gepakt, voor 6 shilling per kwart kistje De Hollandsche pekelharing zou, om op deze eilanden aftrek te vinden, van even goede kwaliteit en even lagen prijs moeten zijn, als de concurreerende artikelen.
De bokking van Nova-Scotia heeft eenmaal een gevestigde naam Dit zal het introduceeren van Hollandsche bokking wel moeilijk maken. Indien de Hollandsche bokking op zooveel mogelijk dezelfde wijze als die van Nova-Scotia aan de markt wordt gebracht is er intusschen geen reden, waarom zij hier geen plaatsing zou kunnen vinden. Aanbevolen wordt ter bekendmaking van het artikel gratismonsterzendingen aan betrouwbare handelaars te doen toekomen Omtrent de wijze van betaling moeten kooper en verkooper overeenkomen.



31
Gezouten haring en makreel en bokking worden in Mexico niet Mexico, door de inheemsche bevolking, doch uitsluitend door buitenlanders en wel hoofdzakelijk Duitschers gegeten. De invoer is daarom zeer gering, volgens de Nederlandsche statistiek zoowel in 1920 als in 1921 4000 K.G. en in 1922 5500 K.G., en bestaat voornamelijk uit pekelharing in klein-verpakking, n.1. vaatjes, inhoudende 12, 24 of 40 stuks, uit Nederland toegezonden. De mededinging van andere landen is van geen beteekenis; voor zoover bekend, wordt in dezelfde verpakking op beperkte schaal ook Deensche haring ingevoerd.
Mocht de uitvoer zijn achteruitgegaan, dan is dat vooral te wijten aan ontevredenheid van verschillende importeurs over de verpakking. Deze zou n.1. dikwijls veel te wenschen overlaten. Ook klaagden verschillende importeurs, dat haring bij aankomst bedorven bleek te zijn.
Daar bovendien de kostbare klein-verpakking en het invoerrecht van 15 Mexicaansche centen per K.G. bruto gewicht het artikel zeer duur maken, zijn de vooruitzichten voor uitbreiding van het debiet in Mexico niet gunstig.
Met het oog op het klimaat heeft men alleen in de maanden September tot December kans, dat de haring in goeden staat aankomt, zoodat alleen dan invoer mogelijk is.
Voor de bokking geldt hetzelfde als voor de haring. Alleen kan er nog aan toegevoegd worden, dat dit artikel nog meer aan bederf onderhevig is en daardoor minder voor import in aanmerking komt, dan de gezouten haring.
Meestal wordt betaling verlangd tegen documenten in Holland.
Naar Guatamala wordt slechts weinig haring uitgevoerd. In 1920 en Guatamal 1921 bestond deze haring uitsluitend uit pekelharing en wel, volgens de Nederlandsche statistiek, in een totale hoeveelheid van respectievelijk 3000 en 1000 K.G. Het vervoer geschiedt met stoomschepen, welke rechtstreeks van Amsterdam of Rotterdam op PuertoBarrios of door het Panamakanaal op San José aan den Grooten Oceaan varen. Ons product ondervindt alleen eenige concurrentie van pekelharing, welke uit Duitschland wordt ingevoerd, doch deze mededinging is van zeer weinig beteekenis.
De achteruitgang van den haring-import moet vooral geweten worden aan óntevredenheid der importeurs in Guatamala over het feit, dat aan hun orders, om de haring tegen alle risico te verzekeren, geen gevolg werd gegeven. Verscheidene malen toch bleek de haring bij aankomst bedorven te zijn en kwam de schade dan ten laste van den importeur. Daarbij moet rekening gehouden worden met de hooge kosten, welke na aankomst der goederen te Puerto-Barrios gemaakt moeten worden voor het spoorwegvervoer, het invoerrecht, enz., en welke de importeur, indien hh' niet tijdig wist, dat de haring voor consumptie ongeschikt was, eveneens moest betalen.
Het is aan ernstigen twijfel onderhevig, of een uitbreiding van den afzet van haring in Guatamala mogelijk is. Niet alleen toch



32
zijn verschillende importeurs door bovenvermelde ervaringen afgeschrikt van den handel in dit artikel, maar tot dusver wordt gezouten haring alleen 'door de vreemdelingen gegeten en valt het product by de inheemsche bevolking niet in den smaak.
Makreel en bokking worden slechts zelden ingevoerd. In 1920 en 1921 had uit Nederland een zeer geringe invoer van bokking in klein-verpakking plaats. De Hollandsche bokking werd verkocht voor f 2,70 per blik, inhoudende 24 stuks. Een concurreerend artikel was Noorsche bokking in kleine ovale blikken, ingevoerd door de Packers Alliance Canners Ltd. te Christiania.
Ook voor een uitbreiding van den afzet van bokking in Guatamala bestaat weinig uitzicht, daar dit artikel by de inheemsche bevolking weinig in den smaak valt en pogingen tot verpakking in kisten mislukt zijn, doordat er wormen in kwamen, tengevolge waarvan de inhoud bedierf.
Over het algemeen leent het klimaat zich slecht voor den handel in haring en bokking; zelfs in blikverpakking treedt betrekkelijk spoedig bederf in. Door de lange zeereis lijdt het product daarbij sterk.
De betaling geschiedt evenals voor andere importartikelen contant of op crediet.
Costa-Kica. De handel in pekelharing en bokking is in Costa-Rica van zeer geringe beteekenis. Bokking wordt bijna alleen gebruikt door de negerbevolking, terwijl pekelharing en gezouten makreel te duur zijn, om noemenswaardigen aftrek te vinden.
Panama. In Panama wordt eenige pekelharing uit Nova-Scotia, NewFoundland en het overige deel van Canada, de Vereenigde Staten van Noord-Amerika, Groot-Brittannië én Frankrijk, Engelsche „red herrings", „kippered herrings" en „bloaters" en bokking uit Nova-Scotia ingevoerd. Onze pekelharing en bokking zijn er onbekend en de vooruitzichten, om er plaatsing voor te vinden, niet gunstig, omdat de voornaamste consumenten van deze artikelen, de WestIndiërs, grootendeels de kanaal-zöne hebben verlaten en de geheele invoer in verband daarmede weinig beteekent en omdat het vervoer van Nova-Scotia veel korter duurt en dus goedkooper is, dan van ons land uit. Bokking uit Nova-Scotia kostte ongeveer $ ï, per kist van 18 Engelsche ponden.
Cuba. De meeste haring, welke op Cuba geimporteerd wordt, is herkomstig uit de Vereenigde Staten van Noord-Amerika en Canada; slechts enkele partyen worden uit Europa ontvangen.
Het grootste deel der ingevoerde haring, bestond in 1920 uit gerookte haring. Deze is verpakt in kisten, welke 23 a 25 pond bruto wegen en naargelang van de grootte der visch 75 a 100 stuks bevatten. Bijna alle haring en bokking wordt in consignatie gezonden; de engros-prijzen varieeren tusschen $ 1,25 a $ 1,75 per kist. Het invoerrecht bedraagt $ 1,30 per 100 K.G., waarop de Vereenigde



33
Staten van Noord-Amerika een reductie van 25 pet. genieten op grond van het handelsverdrag, hetwelk tusschen dit land en Cuba bestaat.
Dit eiland 'importeert alleen gezouten haring en bokking uit de Haïti. Vereenigde Staten van Noord-Amerika en bokking uit Canada. De haring werd in 1921 verkocht voor $ 10,50 per ton van 200 Amerikaansche ponden, de bokking voor $ 1,25 per kistje van 18 Amerikaansche ponden en inhoudende 125 a 150 stuks en $ 1 75 per kistje van 28 Amerikaansche ponden.
De vooruitzichten voor het scheppen van een afzetgebied op Haïti zyn niet gunstig, omdat Nederlandsche stoomschepen meer dan een maand noodig hebben voor de reis van Amsterdam naar Kaap Haïti, terwijl de reis van New -York slechts 5 dagen duurt.
De meest gewilde verpakking voor pekelharing is in tonnen van 200 Amerikaansche ponden.
Canada voorziet Antigua van pekelharing en makreel. Het is veel Antigua, dichter bij dan ons land en, terwijl tusschen ons land en Antigua geen goede verbinding bestaat, wordt tusschen Canada en dit eiland een veertiendaagsche stoombootdienst onderhouden. In verband met het tropische klimaat van Antigua, hetwelk zich tegen het inslaan van groote voorraden van bederfelijke artikelen als deze verzet, is dit voor Canada een groot voordeel. Bovendien is het transport natuurlijk goedkooper en zijn Canadeesche goederen krachtens een handelsverdrag tusschen Antigua en Canada 15 pet. boven die van andere herkomst bevoorrecht.
De pekelharing, wejke op Barbados in consumptie wordt gebracht, Barbados, is afkomstig uit de Vereenigde Staten van Noord-Amerika en Canada, de bokking uit Canada. De pekelharing werd er verkocht voor $ 4,50 a $ 5,— per ton van 200 Engelsche ponden netto. De mogelijkheid, om hier onze producten te plaatsen, is niet groot. De handel geschiedt in consignatie.
Hetzelfde is het geval op Trinidad, hetwelk zijn pekelharing en Trinidad. bokking uit de Vereenigde Staten van Noord-Amerika, Canada en Groot-Brittanniö ontvangt. Naar pekelharing is hier in de lente de grootste vraag. Deze wordt toegezonden in tonnen van 200 Engelsche ponden, de bokking in doozen van 5 Engelsche ponden en kisten van 10 doozen of in pakken van 20 Engelsche ponden, verzonden in kisten van 2 pakken.
In Venezuela zijn pekelharing of bokking niet of nauwelps Venezuela bekend. De kans om hier afzet voor deze artikelen te vinden, wordt gering geacht, daar het klimaat daarvoor niet geschikt is.
Hetzelfde is het geval in Columbia, waar zeer kleine hoeveel- Columbia. heden bokking en makreel in blikverpakking uit de Vereenigde Staten van Noord-Amerika werden ingevoerd.
3



34
Peru. Onze haringüitvoèr naar Peru is zeer gering. Hij bestond volgens de Nederlandsche statistiek in 1920 uit 1600 K.G. gezouten haring en 600 K.G. bokking en in 1921 en 1922 alleen respectievelijk uit 400 K.G. en 100 K.G. gezouten haring.
De eenige verbruikers van haring en bokking in Peru zijn de Duitschers en Engelschen; de Peruaansche bevolking zelve, welke voor het grootste deel uit Indianen bestaat, eet heel weinig visch en geeft de voorkeur aan zalm of sardines.
De vooruitzichten voor een uitbreiding van den afzet van de producten onzer haiïngvisscheiïj in dit land zijn dus niet zeer gunstig.
De beste betalingswijze is door middel van een bank in Peru tegen overgave van documenten.
Chili. Ook onze haring-uitvoer naar Chili had weinig te beteekenen. Van het gezouten product werd volgens onze statistiek slechts in 1920 24 000 K.G., in 1921 3300 K.G. en in 1922 2400 K.G. naar dit land gezonden, terwijl de afzet van onze bokking er niet noemenswaardig is. In den regel is de pekelharing verpakt in vaatjes, bevattende 200, 350 of 400 stuks of in blikken met een inhoud van 12 stuks.
De Hollandsche haring moet concurreeren met de Noorsche, Engelsche en Amerikaansche haring alsmede met producten der Chileensche, Argentijnsche, Peruaansche en Italiaansche visscherij.
Naar bokking bestaat geen vraag, omdat de Chileensche visscherij en industrie voldoende in de behoefte aan dit artikel voorzien.
De vooruitzichten voor uitbreiding van den afzet van onze haring in Chili" zUn in het algemeen niet gunstig.
Het Chileensche volk zelf heeft weinig smaak voor haring, zoodat de vreemdelingen de eenige afnemers zijn. Verder zijn de invoerrechten zeer hoog, n.1. $ goud 1",20 per K.G. bruto. Dientengevolge moeten er zeer hooge prijzen voor gevraagd worden, hetgeen de haring tot een weelde-artikel maakt, terwijl de salpetercrisis de koopkracht van het publiek, hetwelk voor het gebruik van een dergelijk artikel in aanmerking komt, zeer verminderd heeft.
De voornaamste invoerhavens zijn Valparaiso, Antofagasta, Punta Arenas en Iquique.
De betaling geschiedt meestal met 30, 60 a 90 dagen zichtwissels tegen overgave der documenten.
Bolivia. De invoer van haring en makreel in Bolivia is zeer gering. Hij vindt alleen plaats in blik uit Engeland en in kleine vaatjes, inhoudende 26 stuks uit Duitschland. De blikken bevatten „versche haring"; „kippered mackerel", „makreel in tomatensaus", enz.
Een pondsblik wordt in den kleinhandel verkocht voor bs. 1,30 en een vaatje haring voor bs. 19. De groothandel verkoopt de pondsblikken tegen 11 a 16 bs. per dozijn aan den kleinhandel. De echte gezouten haring kent men in Bolivia niet en zou het volk eerst moeten leeren eten.
Te Oruro achtte men het niet onmogelijk, dat onze haring ingang zou vinden, indien ze goedkoop aan de markt gebracht kon worden.



35
Daartoe zou, meende men, de verpakking in groote vaten wel voor een goed deel onvermijdelijk zijn en dientengevolge zou men voor den afzet aangewezen zijn op de zoogenaamde „polperia's", d. z. winkels, welke de mijnbouwmaatschappijen houden voor de eigen werklieden. De overal druk gekochte zoogenaamde „sardines", die met de werkelijke sardines alleen den naam gemeen hebben, zouden dan wellicht, vooral door de soorten als „kippered" verdrongen kunnen worden.
Voor de hoogere klassen der bevolking, waaronder vele vreemdelingen, zou men vaatjes van 25 tot 100 of 200 stuks kunnen aanbieden aan de winkeliers in Oruro.
Het klimaat in Bolivia is gematigd, doch men moet er op rekenen, dat de haring bij het vervoer de tropen moet passeeren. De vracht van de kust tot Oruro bedraagt ongeveer 180 bs. per 1 000 K.G.
De betaling geschiedt gewoonlijk tegen afgifte van documenten.
Haring wordt in Brazilië gemarineerd uit ons land ingevoerd. Zij Brazflië. is daarbij meestal verpakt in houten vaatjes van 7 of 8 K.G., inhoudende ongeveer 40 stuks. Ook Groot-Brittannië en de Skandinavische landen leveren dit artikel.
Gezouten makreel en bokking worden voornamelijk uit Engeland en Canada toegezonden. Zij zijn verpakt in houten kisten van 25 pond en het scheepsvervoer geschiedt in koelruimten. Bovendien worden deze producten wel in blikverpakking geimporteerd. Gemiddeld werd erin de jaren 1920 en 1921 voor betaald £ 0.10 per 25 Eng. pond of £ 0.1.6 per blik van 2 Eng. pond.
De betaling vindt plaats, zoowel voor haring als voor bokking en makreel, met een wissel, betaalbaar 120 dagen na datum der factuur, tegen afgifte van documenten.
Voor het verbruik van haring en bokking komt in Voor-Indië en Voor-Indië en Achter-Indië alleen de vrij schaarsche Eüropeesche bevolking in aan- Achter-Indië. merking. Het is dan ook vrij onbeduidend en weinig vatbaar voor uitbreiding. Daarbij zijn de consumenten in hoofdzaak Engelschen en hebben zij reeds uit dien hoofde een voorkeur voor Britsche artikelen. Naar het schiereiland Malakka vermeldt onze statistiek een geringe uitvoer van pekelharing nl. respectievelijk 4 200, 4 000 en 400 K.G. in de jaren 1920, 1921 en 1922, terwijl naar het Keizerrijk Indië in die jaren respectievelijk 3 900, 2 000 en 100 K.G. ging.
Met het oog op het klimaat is blikverpakking onvermijdelijk.
China, Japan en de Philippijnen zijn voor onzen handel in pekel- China, Japan haring en bokking van nog minder beteekenis. De Japansche visscherij en de levert zelf voldoende haring voor de binnenlandsche behoefte, waarvan PMlippjjnen. de prijs uiteraard veel lager is, dan die voor onze haring gevraagd zou moeten worden. Op de Philippijnen is de vraag beperkt tot de weinige Europeanen welke er wonen, terwijl het hooge invoerrecht, hetwelk van andere dan Amerikaansche goederen wordt geheven — 15 pet. ad valorum — de concurrentie met Amerika onmogelijk maakt.



36
Bovendien leidt het vervoer van onze producten naar deze landen zoowel als naar China door de tropen, hetgeen met het oog op de bederfelijkheid der artikelen een ernstig bezwaar oplevert.
In China beperkt het gebruik van pekelharing zich tot de Hollandsche kolonie en de in enkele havens proviandeerende Nederlandsche schepen. Veel gezouten haring komt uit Japan. Verder wordt er uit Canada en van de Siberische kust nu en dan wat gezouten haring in vaatjes ingevoerd en levert Canada in het koude seizoen een belangrijke hoeveelheid drooggezouten, vermoedelijk ongekaakte haring, welke voor $ 5 per picol als voedsel voor de koelies wordt verkocht.
Uit Engeland wordt — vermoedelijk in koelruimten — bokking, en uit de Vereenigde Staten en Noorwegen bokking en „kippered herrings" in blik ingevoerd. Het debiet blijft echter beperkt tot de Westersche kolonies.
Australië. In Australië zijn de producten onzer haringvisscherij weinig of niet bekend. De Nederlandsche statistiek vermeldt een uitvoer van pekel- of steurharing naar dit werelddeel van slechts 11 900 K.G. in 1920, 17 900 K.G. in 1921 en 2 900 in 1922, en van respectievelijk 100 en 1 000 K.G. bokking in 1920 en 1922. Gezouten makreel wordt er in het geheel niet afgezet.
Onze pekelharing wordt in de winkels te Sydney voor 4 a 5 pence per stuk en voor 4 shilling 6 pence per blik van 12 stuks verkocht.
De Australische markt is bijna geheel in Britsche handen. Niet alleen heeft de bevolking van Australië, doordat zy voor verreweg het grootste deel van Britsche afkomst is, een natuurlyke voorliefde voor het Britsche product, doch dit product profiteert bovendien van een sterk preferentieel tarief. Ook zijn de Britsche firma's goed ingevoerd en vallen de Britsche artikelen in den smaak van het publiek, terwijl de Nederlandsche haring en bokking er niet of weinig bekend zn'n en de wijze, waarop de haring door de consumenten gebruikt wordt, n'.l. gekookt of gebakken, zich weinig er toe leent, om ons product tot zijn recht te doen komen.
Een belangrijk deel van de ingevoerde haring bestaat uit blikconserven. Ook de ingevoerde pekelharing is ten deele in blik verpakt.
Voor de pekelharing • werd te Sydney betaald £ 1.7.6 per tonnetje van 180 stuks,. 3 sh. per blik van 12 stuks en 3$ pence per stuk en detail, op Niéuw-Zeeland in 1922 per dozijn blikken van 1 Engelsch pond f. o. b. Londen 4 sh. 9 d. en geland na betaling van de invoerrechten 5 sh. 6 d., te Adelaide 24 sh. per halve ton, inhoudende 20 doz. stuks.
De uit Groot-Brittannië ingevoerde bokking bestond hoofdzakelijk uit „kippered herrings" en „red herrings" in blikken van 6, 12, 24, 50 of 100 stuks, uit „kippered herrings" in blikken van 1 en van | Engelsch pond en uit „kippered herrings", „red herrings" en „bloaters" in kistjes van 14 Engelsche ponden netto, vervoerd in koelruimte.
Te Sydney werd betaald voor de „kippers" en „red herrings" per blik-van 100 stuks 15 sh. en per stuk 3 pence; op Nieuw-



37
Zeeland voor „kippers" per dozijn blikken van 1 Engelsch pond f. o. b. Londen 5 sh. 6 d. en geland na betaling der invoerrechten
9 sh. 7 d., per dozijn blikken van | Engelsch pond f. o. b. Londen 3 sh. 7| d. en geland na betaling der invoerrechten 6 shilling, voor „red herrings" per blik van 100 stuks f. o. b. Londen 7 sh.
10 d. en geland na betaling der invoerrechten 12 sh. 10 d.; in Tasmanië netto en f. o. b. Londen voor „kippers" per dozijn blikken van 1 Engelsch pond 5 sh. 9 d. en per dozijn blikken van | Engelsch pond 2 sh. 7-J- d., voor „red herrings" per dozijn blikken van 12 stuks 13 sh. 6 d., van 24 stuks 24 sh. 6 d., van 100 stuks 80 sh. met bijberekening van de kisten, waarin zij verpakt zijn en aftrek van 5 pet. disconto.
Om de reeds vermelde redehen zijn de vooruitzichten voor een uitbreiding van ons debiet in Australië niet gunstig. Voor den export van pekelharing naar Victoria wordt aanbevolen, van te voren het netto-vischgewicht en het bruto-gewicht der colli, het aantal stuks, hetwelk deze bevatten en het aantal colli op een ton van 40 kubieke voet op te geven, c. i. f. prijzen te noteeren, met het oog op den langzamen afzet kleine colli, liefst kwart vaten met een nettogewicht van 65 Engelsche ponden en een inhoud van ongeveer 200 stuks volle haring te zenden en te Melbourne bij voorkeur kleine sorteering te leveren. Om het product'in te voeren, zou men kleine zendingen kunnen consigneeren aan een betrouwbaar agent, die op grond daarvan orders zou kunnen opnemen en gelijke kwaliteit waarborgen.
Ten aanzien van de bokking wordt het gebruiken van dezelfde verpakking als van het Britsche product gewenscht geacht.
De betaling geschiedt tegen afgifte van documenten te Londen, contant, met zichtwissel bij aankomst der partij of met een accept van 30, 60 of 90 dagen zicht. Bij betaling met zichtwissel wordt in verband met het feit, dat de goederen wel in bedorven toestand aankomen, dikwijls bedongen, dat deze vooraf bezichtigd kunnen worden.
Soms wordt ook in consignatie gezonden.
De hoeveelheid haring, welke naar de Unie van Zuid-Afrika wordt Unie van uitgevoerd, is nog niet groot. Volgens de Nederlandsche statistiek Zuid-Afrika. bedroeg ze in 1920 529 800 K.G. gezouten en 28 000 K.G. gerookte haring, in 1921 534 200 K.G. gezouten en 2000 K.G. gerookte haring en in 1922 499 600 K.G. gezouten en 2900 K.G. gerookte haring. De gezouten haring bestaat uitsluitend uit pekelharing.
Makreel wordt uit ons land niet toegezonden.
In hoofdzaak moet de Hollandsche haring concurreeren met het Schotsche product, dat over het algemeen beter van kwaliteit wordt geacht en daardoor hoogere prijzen kan bedingen. In Rhodesia geeft men intusschen de voorkeur aan de Hollandsche haring; deze wordt daar evenals in de steden in de Unie voornamelijk gekocht door de Israëlitische bevolking.
De groothandelprijzen der pekelharing loopen zeer uiteen. Te Johannesburg werd betaald voor halve tonnen, inhoudende 400 a



38
500 stuks £ 2 en voor heele tonnen, 800 a 900 haringen bevattende, £ 3 c.i.f. Durban. De prijs van een kist met 18 blikken, elk van 24 stuks, bedroeg te Durban f 39, van een kist met 8 blikken, elk van 48 stuks, f 30 c.i.f. Durban. In den kleinhandel werden te Kaapstad blikjes met 12 haringen voor 3 sh. 3 pence, blikjes met 24 haringen voor 5 shilling, vaatjes met 50 haringen voor 9 shilling, vaatjes met 100 haringen voor 18 shilling en tonnetjes met 400 stuks voor £ 3 5 shilling verkocht en in den groothandel tonnetjes, inhoudende 4 dozijn voor 8 shilling 6 pence en blikken van één dozijn voor 3 shilling 3 pence.
Het aandeel van Nederland in den haring-import in de Unie vertoont geen vermindering. Intusschen wordt veel geklaagd over de kwaliteit en de verpakking van ons product. Over het algemeen vindt men de Schotsche haring beter en ook iets goedkooper. Een grief is daarbij, dat de Nederlandsche exporteurs met de klachten te weinig rekening zouden houden.
Indien dezen tegen dezelfde prijzen even goede haring leveren als de Schotten, zijn er, naar men meent, goede kansen op succes, daar het publiek dan aan het Hollandsche product de voorkeur zou geven.
Bokking werd nog slechts bij wijze van proef uit Nederland aangevoerd. De Nederlandsche Kamer van Koophandel te Johannesburg doet pogingen, om dit artikel in te voeren. Tot dusver hebben deze pogingen goed resultaat gehad.
Concurroerende artikelen zijn „kippered herrings" in blikjes van 1 Engelsch pond en in kistjes van 72 heelen en 100 halven, „bloaters" in kistjes van 72 heelen en „red herrings" in blikjes van 12 of 24 stuks, afkomstig uit Groot Brittannië.
Betaald werd in 1921 voorde „kippered herrings" 7 shilling6 pence of 8 shilling per kistje van 14 Engelsche ponden en 25 of 32 paar f. o. b. Southampton, te Kaapstad 14 shilling en 6 pence per kistje van 14 Engelsche ponden „kippers" en „red herrings". Verder golden blikken van 1 Engelsch pond, geleverd te Aberdeen voor „bloaters" 5 shilling per dozijn en voor „kippers" 6 shilling 9 pence per doznn.
Betaling geschiedt in den regel in contanten tegen afgifte van documenten in de Unie.
Liberia. Uitvoer van de producten onzer haringvisscherij naar Liberia vond in 1920, 1921 en 1922 niet plaats. Gezouten makreel wordt er weinig ingevoerd en pekelharing en bokking komen hoofdzakelijk uit Duitschland, Engeland en Amerika. In 1913 was de meeste pekelharing en gezouten makreel uit Duitschland en Engeland in 1920 uit Amerika en Engeland afkomstig, in 1922 had Duitschland echter weder den voorrang.
De pekelharing wordt meestal in tonnen van 100 of 200 Engelsche ponden aangevoerd, de bokking in tonnen van 50 of 100 Engelsche ponden.



39
Voor pekelharing uit Engeland werden o. a. de volgende prijzen betaald:
Juni 1921 uit Liverpool 5 vaten van 200 Engelsche ponden c.i.f. Monrovia $ 14,09;
Juli 1921 uit Liverpool 5 vaten van 200 Engelsche ponden c.i.f. Monrovia $ 13,13.
Voor pekelharing uit Duitschland golden de volgende prijzen: November 1921 4 vaten van 56 Eng. p. c.i.f. Monrovia $ 3,20; Juli 1022 5 „ „ 55 „ „ $ 4,06.
Voor bokking uit Engeland:
Januari 1921 10 vaten van 100 Eng. p. c.i.f. Monrovia $ 8,21; April 1921 10 „ „ 100 „ t l 7'46;
Sept. 1921 10 „ „ 100 „ „ $ 8.60;
I 1921 15 „ „ 50 „ „ „ $ 3.90.
voor bokking uit Duitschland:
December 1921 3 vaten a 100 Eng. p. c.i.f. Monrovia $ 6.70.
Indien onze exporteurs ten aanzien van de prijzen met Duitschland kunnen concurreeren, is er wel mogelijkheid, om in Liberia voor onze haring en bokking afzet te vinden.
Het onderzoek bevestigde volkomen wat voorop gesteld was, n.1. Slotsom, dat in verschillende landen, waaronder die, welke vroeger voor den handel in onze producten van het grootste belang waren, de sterke vermindering der koopkracht tot een zeer aanmerkelijke daling van ons debiet heeft geleid. Het deel der bevolking, hetwelk in staat is voor goede kwaliteit te betalen, krimpt daar voortdurend in, zoodat onze waar steeds meer verdrongen wordt door goedkoope en minderwaardige producten, als b.v. die uit Noorwegen. Alleen voor kwaliteiten, welke tegen lage prijzen aangeboden kunnen worden, is daar dus gelegenheid voor ruimer afzet.
Onder de overige landen zijn er, waar nooit veel vraag naar haring, bokking of makreel is geweest, hetzij omdat deze artikelen er te weinig bekend zijn, hetzij omdat hun klimaat, geografische ligging of maatschappelijke toestand er zich niet toe leenen. Tot de laatste kategorie behooren o. a. Zuid- en Oost-Azië en tropisch Amerika.
In andere streken overheerscht hetzij de vraag naar gezouten haring, hetzij die naar bokking, of is zelfs slechts een van beide artikelen te plaatsen. Zoo zyn Noord-Europa en Noord-Amerika meer bepaaldelijk afnemers van gezouten haring en wordt in de oeverstaten van de Middellandsche zee in hoofdzaak of uitsluitend bokking gevraagd.
In de voornaamste oude afzetgebieden hebben onze producten hun goeden naam vrijwel gehandhaafd; enkele klachten werden daar ook vroeger wel gehoord. Een bedenkelijk verschijnsel is echter, dat juist in landen,, waar men thans gaarne een goeden prijs betaalt



40
voor goede pekelharing, o. a. vooral in de Vereenigde Staten van Noord-Amerika, de Unie van Zuid-Afrika en Zweden, de afzet van onze pekelharing ernstig belemmerd wordt of zelfs achteruit gaat, omdat • men deze minder acht dan die van anderelanden, als Engeland en.Schqtland. Niet alleen in kwaliteit maar ook met betrekking tot sorteering en verpakking vindt men daar n.1. dat onze pekelharing bij de Schotsche' en Engelsche achterstaat. Alleen een verbetering van den naam van ons product, doordat aan de behandeling daarvan meer zorg wordt besteed, kan in deze landen tot een beduidende verruiming van ons debiet leiden. Daarbij zal er rekening mede zijn te houden dat m verschillende streken aan de pekelharing verschillende eischen worden gesteld.
In de landen rond de Middellandsche zee zou onze bokking een belangrijk afzetgebied kunnen vinden, indien men er in slaagde, een product te leveren, dat voldoende houdbaar is en aan den smaak van de bevolking dier landen voldoet. Hoewel 'het verbruik van onze bokking daar in de laatste jaren wel is toegenomen, zal men er toch niet in slagen den Britschen bokkinghandel; welke er een overheerschende positie inneemt, een grooter deel van het debiet te ontnemen, indien men aan de klachten, te dien aanzien geuit, niet genoegzaam tegemoet komt.
Bij de behandeling en verpakking van onze pekelharing zoowel als bij de bereiding van onze bokking zal men hier te lande rekening moeten gaan houden met het feit, dat het zwaartepunt van onzen afzet zich verplaatst heeft naar landen, waar men aan deze producten andere en hoogere eischen stelt, dan in die, waarheen zij vroeger in hoofdzaak hun weg vonden.
Ten slotte diene nog opgemerkt te worden, dat men goed zal doen met het zenden in consignatie, waartoe verschillende berichtgevers onze exporteurs aanmoedigen en waartegen andere hen waarschuwen, voorzichtig te zijn.



41
LUST VAN TER ZAKE GERAADPLEEGDE NEDERLANDSCHE DIPLOMATIEKE EN CONSULAIRE AMBTENAREN.
Consul te Aken. Consul te Luik.
„ „ lAltona. Consul-Generaal . . . , Luxemburg.
Vice-consul „ Bentheim. Consul ., Bordeaux.
Consul-Generaal . . ■. „ Berlijn. „ Boulogne su
Consul Cassel. Mer.
Vice-consul , Chemnitz. „ n Duinkerken.
j » „ Cuxhaven. „ n Marseille.
Consul „ Dortmund. „ „ Metz.
„ „ Dresden. Consul-Generaal . . ,.' Parijs.
i „ Düsseldorf. Consul , Straatsburg.
I n Essen. | f Bazel.
i tf Flensburg. „ „ Genève.
Consul-Generaal . . . „ Hamburg. ,, Zürich.
Consul , Hannover. ., „ Gothenburg.
» * Harburg. „ „ Halmstad.
:, „ Keulen. Vice-consul „ Lysekil.
„ „ Kiel. Consul „ Malmö.
» „ Kleef. Consul-Generaal . . . „ Christiania.
ï ■ „ Leipzig. „ 'i . . . „ Stockholm.
» „ Maagdenburg. Tijdelijk zaakgelastigde „ Kopenhagen.
n ,7 Memel. Vice-consul „ Faro.
„ ., München. „ , n Payal en Pic
'ff „ Neurenberg. „ , „ FigueradaFc
y n Oldenburg. Consul '„ Funchal.
» Rostock en Consul-Generaal . . . „ Lissabon.
Waraemünde. Vice-consul „ Ponta Delgad
„ „ Stettin. „ „ n Setubal.
a „ Weimar. „ „ „ St.-Vincent.
Vice-consul „ Wiesbaden. Consul „ Barcelona.
Zaakgelastigde . . . „ Boedapest. „ ,, Bilbao.
Cezant , Praag. „ „ Cadix.
Consul „ Erno. „ „Las Palmas.
Tijdelijk zaakgelastigde „ Warschau. „ „ Malaga.
Consul „ Reval. „ „ Gibraltar.
n „ Riga. Consul-Generaal . . . „ Tanger.
„ „ Kowno. B ., . . . „ Genua.
Consul-Generaal . . . „ Helsingfors. Consul „ Milaan.
Gezant „ Brussel. „ „ Triest.
Consul-Generaal . . . „ Brussel. „ (wnd.) . . . „ Turijn.
» a • • • „ Antwerpen. „ „ . . . „ Malta
Consul ...... „ Gent. Vice-consul „ Calamata.



42
Consul . Vice-consul
„ „ (wnd.) Consul ....
„ (wnd.) . Vice-consul. . . Consul ....
Vice-consul. Gezant . . Vice-consul.
Secretaris-archivaris, be last met de tijdelijke
waarneming der za ken van het Gezant
schap . . . Consul . . . „ (wnd.)
Consul-Generaal Handelsadviseur Consul . . .
Handelsadviseur Consul . . .
Vice-consul. . Conéul . . . Vice-consul. . Consul-Generaal Consul . . .
„ (wnd.) Vice-consul. . Consul-Generaal Consul (wnd.). Vice-consul. .
Consul . . .
Consul-Generaal Consul . . . Consul (wnd.)
Consul-Generaal
te Candia.
,, Cephalonia en Argostolion.
„ Janina.
, Patras.
„ Piraeus.
„ Saloniki.
„ Zante.
., Caïro.
, Port-Saïd.
., Suez.
, Constantinopel.
., Bourgas.
„ Roetsj oek.
Belgrado.
Galatz.
Boston.
Charlestown.
Chicago.
Dallas.
Detroit.
Grand-Rapids.
Indianapolis.
Kansas City.
Los Angelos.
Minneapolis.
New-Orleans.
Newport News,
New-York.
Norfolk.
Philadelphia.
Portland.
San Prancisco.
Seattle.
St. John's(NewPoundland).
St. Georges (Bermuda).
Mexico.
Guatamala.
San-José (Costa-Rica),
Colon.
Panama.
Havana.
Vice-consul.... Consul-Generaal (wnd.)
Consul
Vice-cons
Consu
Consul-G
Gezant
Consul
„ (wnd
Gezant Consul
Consul-Genera
(wnd.)
Consul . . .
„ (wnd.). Consul-Generaal
Gezant . . Consul (wnd.) Vice-consul. Consul . .
„ (wnd Vice-consul. Consul . .
Consul-Generaal Vice-consul (wnd
Consul-Generaal Consul . . .
wnd.)
te Kaap Haïti. „ Port-au-Prince
(Haïti). „ St. Johns
(Antigua). ., Bridgetown
(Barbados). .;. Carthagena
(Columbia). „ Port of Spain „ Port Casfcries. „ Maracaïbo. „ Barranquilla. „ Bogota. „ Lima. ,. Santiago. „ 'Antofagasta. „ Santiago. „ Valdivia. „ Valparaiso. „ Oruro. , La Paz. ., Rio de Janeiro. „ Bombay. „ Calcutta.
Hongkong.
Shanghai.
Kurrachee.
Rangoon.
Singapore.
Manilla.
Tokio.
Adelaïde.
Auckland.
Brisbane.
Darwin.
Dunedin.
Premantle.
Hobart.
Melbourne.
Sydney
(N. S. W.). Thursday-
Island. Townsville. Pretoria. Monrovia.



43
TABELLEN.
I. INVOER VAN GEZOUTEN EN GEROOKTE HARING IN OOSTENRIJK.
Landen van herkomst.
Hoeveelheid in K.G.
1920.
1921.
Nederland 353300
Denemarken 11200
Duitschland. ...... 1791500
Groot-Brittannië 11100
Italië . . . 16100
Noorwegen 964 000
Polen 11000
Tsjecho-Slowakvje — 12100
Totaal ... 3003900 3170300
II. INVOER VAN GEZOUTEN EN GEROOKTE HARING IN TSJECHO-SLOWAKIJE GEDURENDE HET JAAR 1921.
Hoeveelheid
Landen van herkomst.
in K.G.
Nederland . 520 200
Duitschland 5 218 600
Groot-Brittannië 176 700
Noorwegen. . 2 608 600
Zweden j 42 600
Andere landen 25700
Totaal . . nT 8 592 400



III. INVOER VAN VISCH, WAARVAN 98 PCT. UIT HARING BESTOND, IN POLEN GEDURENDE HET JAAR 1921.
Landen van herkomst. Hoeveelheid
in K.G.
Nederland 8 769 541
Duitschland 11616 499
Engeland 16130333
Frankrijk 62114
Noord-Amerika 1034 480
Oostenrijk '.<■... 337 244
Tsjecho-Slowakije 39 995
Andere landen 61029 350
Totaal . . . 99 019 556
IV. INVOER VAN PEKELHARING IN ESTLAND GEDURENDE HET JAAR 1920.
T„„. , , Hoeveelheid
Landen van herkomst.
in K.G.
Denemarken 30 400
Duitschland ' • '• 1251200
Engeland ; 70 400
Finland 894 400
Noorwegen 4 676 800
Schotland 662 400
Zweden 374 400
—
Totaal ... 7960000



45
V. INVOER VAN GEZOUTEN HARING IN LETLAND.
Hoeveelheid in K.G.
Landen van herkomst. —; i
1913. 1920. 1921. 1Jai922JUli
Nederland 987108 533120 78 493 90 650
België 754 — — —
Danzig en Memel — 946 961 494 453 —
Denemarken 1) 3063453 416 068 19 402 —
Duitschland 2) 3131 528 366 437 2 200160 256105
Estland — 840785 — —
Finland. — 253 490 — —
Groot-Brittannië 101966 729 4 635 089 2 963 813 2 060 785
Noorwegen 10 511668 18 569547 67 699 480 960
Zweden 1989449 1 760293 234361 249140
Totaal . . . 121650 689 28321790 6 058 381 3137 640 |
') In hoofdzaak Noorsche haring.
!) In hoofdzaak Schotsche en verder Noorsche haring.
VJ. INVOER VAN PEKELHARING IN FINLAND.
1913. 1920. 1921.
Landen van
herkomst. l^f1" Opbrengst H°evf1" Opbrengst Hoeveel- Q
heid . „ , heid heid F 6
|inK.G. lnF-mk |iriK.G. inF-mk in K.G. inF-mk-
Nederland ... 506811 152043 211093 1 466516 66891 232038
Denemarken . . 498623 149587 145 500 116 774 303 650
Duitschland. . . 722 065 216 620 116 231 556195 1 791569
Engeland. . ". . 3 638 596 1 091679 3 012 938 12 596292 4 098 517 15777 301
Noorwegen . . I 157 307 47192 63 611 260 972 182 319 688 627
IJsland .... — — 227990 433700 10842 20000
Zweden . . . . 819397 245819 20 488 120647 439 400 867 837
Totaal . . . 6342 799 1 902 840 3 536 381 14 878 857 5 470 938 19 681022
! I I 1 1



46
VII. INVOER VAN VERSCHE EN GECONSERVEERDE HARING IN BELGIË.
-
1913. 1920. 1921.
Landen van
herkomst. Opbrengst T^f" Opbrengst ^f" Opbrengst
in K.G. in francs- in K.G. in francs' in K G in francs'
i I I |
Nederland . . . 9 582 840 3 695034 16150 408 17 482 281 12 343143 12 575 711
Denemarken . . — 20000 31000 - 738 1 200
Duitschland. . . 95 860 32 602 — — 15460 15 368
Frankrijk. . . . 47151 22 077 535032 836 489 635173 614 341
Groot-Brittannië . 10 568 287 3 234160 9 374 576 12 919 439 7180188 8 725 559
Luxemburg. . . — — — — 9170 7193
Noorwegen . . . 3659179 851560 1 929 890 2145210 2 094123 2 045470
Zweden .... 266656 52480 146668 178490 ' 71337 109200
Overigelanden . 3844 1716 34 008 40020 87 822 58854
Totaal . -. . 24 213 807 7 889 629 27190 582 33632 929 22 437154 ' 24152896
VIII. INVOER VAN GEZOUTEN HARING IN LUXEMBURG.
Landen van
: . , 1913. 1920. herkomst.
L
Nederland 2001 tonnen 3 621 tonnen
Amerika 850 K.G.
België " . 99 „ 9 913 „
Duitschland .... — 35
Frankrijk I 918 ;,



47
IX. INVOER VAN GEZOUTEN OF INGELEGDE HARING EN MAKREEL IN ZWEDEN.
1913.
1920.
Landen van Haring. Makreel. Haring. Makreel.
herkomst. ~ r
I Hoeveelheid Waarde veel- Waarde Hoeveelheid Waarde veel- Waarde inK.G. j in Kr. h°g,ln in Kr. j in K.G. in Kr. h°gjn in Kr.
Nederland. . . 4 400090 968 020 — — 2 845785 1 716926 — —
Denemarken. . 2 813 903 619059 — — 1325397 597 786 — —
Duitschland . . 347 039 76 348 — — — _ _ _
Groot-Brittanië . 220045 48 410 | 64 430 19 329 1 909 259 1 375 784 — —
Noorwegen . . 28 861655 6 349 5641 — — 17 615 828 9146 445 — —
IJsland. . . . 7 540545 1 658920 — 12159852 6 902650 — —
Overige landen. .435 96 14 990 4 497| — — — _
Totaal . . . 44183 712 9 720 417 79 420 23826 35 856121 19 739591 55 925 31467
X. INVOER VAN GEZOUTEN HARING IN NOORWEGEN.
T , Hoeveelheid in K.G. Landen van
herkomst. m& lm lm
Nederland I 1 201130 60 390 72 590
Denemarken .... 47000 39050 5 000
Duitschland .... 145130 — —
Finland . . .- f* . . \' M 61000
Groot-Brittannië. . . 21410 17 820 —
Ierland — 150000
IJsland 8 518170 288 610 - 269000
Zweden 110 710 113 320 8 000
Andere landen ... I — 100 —
Totaal . . . 10043550 519 290 565 590



XI.
INVOER VAN GEZOUTEN EN GEROOKTE HARING IN DENEMARKEN.
Hoeveelheid in K.G.
Landen van
herkomst. m3 192Q_ ig21
Nederland 135200 201500 279 600
Noorwegen 3 795100 2 671700 -2 890100
IJsland 3 327 600 2 390600 1 534 800
Zweden 83 800 93 400 46100
Andere landen ... 63100 41600 58900
Totaal . . . 7 404 800 5 398 800 4 809 500
XII. INVOER VAN GEROOKTE HARING IN ITALIË.
Hoeveelheid in K.G.
Landen van
herkomst. m3 ■ im mi
Groot-Brittannië. . . 4997 700 6 208 000 — Andere landen ... 98300 72000 -—
Te zamen ... 5096000 6 280000 4 006500



49
XIII. INVOER VAN HARING IN GRIEKENLAND.
1913. 1920. Jan. t/mSept. 1921.
Landen van
herkomst Hoeveelheid °PbrenBst Hoeveel- Opbrengst Hoeveel- Opbrengst
, __ in heid in heid in
in KG. j . , „ „ ,
drachmen. in K.G. drachmen. in K.G. drachmen.
Nederland 705210 770 306136 199136
België — — 10 939 —
Duitschland 665 462 726 — —
Egypte — — " 24133 —
Engeland 1119 905 535 1 222 795 2 916 101 917 458
Frankrijk 4840 305 3 285 9 637 —
Italië — — 4 706 —
Noorwegen — — 38164 —
Oostenrijk 448770 490 — —
Portugal — — 14 716 —
Turkije 7 606 010 '8 305 5397 —
Ver. Staten v.N.-Amerika — — 59623 13184
Zweden — — 9102 —
Overige landen .... 89 754 98 956 27 272
Totaal . . .1134261046 1 236469 3 399610 6 398355 1157050 2 990 949
XIV. INVOER VAN GEZOUTEN EN GEROOKTE HARING IN EGYPTE IN 1920.
Landen van Hoeveelheid Opbrengst in
herkomst. in K.G. ' Eg. £.
Nederland 71746 5172
Frankrijk 5 547 479
Groot-Brittannië 2 498 705 180126
Noorwegen 98 637 5 821
Ver. Staten van N.-Amerika 852 85
Andere landen 287 21
Totaal . . . 2 675 774 191704
4



50
XV. INVOER VAN HARING IN DE VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
1913 (fiscaal jaar). 1920. 1921.
Landen van — — —
herkomst Hoeveelheid Waarde Hoeveelheid Waarde Hoeveelheid Waarde
in Amer. in in Amer. in in Amer. in
ponden. dollars. ponden. dollars. ponden. dollars.
Nederland . . . 19 771896 927 992 8 859 593 641361 15306250 861731
Canada .... 8136 663 171041 18 038951 992648 14845246 574165
Engeland. ... 7088313 310054 1 938303 140646 2 069314 113802
Ierland .... 2817 160 112 127 768 287 56 587 53 750 4 767 New-Foundlanden
Labrador . . . 1267 365 30678 9 620041 406 881 5188 251 247 245
Noorwegen . . . 11370113 517135 1 865 479 90125 4 836 336 243101
Schotland . . . 25 830 764 1 061041 18612 578 1 406 910 17 928146 1 298957
Overigelanden. . 566180 35680 868 657 48020 723624 35263
Totaal - • ■ | 76838454 3165 748 60 571889 3 783178 , 60 949916 3 369031
XVI. INVOER VAN MAKREEL IN DE VEREENIGDE STATEN VAN NOORDAMERIKA.
1913 (fiscaal jaar). 1920. 1921.
Landen van —: , .
herkomst Hoeveelheid Waarde Hoeveelheid Waarde Hoeveelheid Waarde
in Amer. in in Amer. in in Amer. in
ponden. dollars. ponden. | dollars. ponden. dollars.
Nederland . . . 1047172 37194 248 562 14606 ) 63 348 1 915
Canada .... 2072545 119633 3 046547 332704 2 261105 232426
Engeland. . . . 7186 406 309 759 5 839 424 540 284 3 983 089 284016
Ierland .... 2310500 94456 5 061232 415271 5340771 381971.
Noorwegen . . . 10 652 898 597 590 4 304 360 447 600 3 651028 271709
Zweden .... 2568806 141625 1 021496 89724 94200 7 201
Overigelanden. . 366408 19106 342 670 28 351 403 442 30565
Totaal . . . 26 204 735 1 319363' 19 864 291 ) 1868 540 15 796 983 1 209 803



51
XVII. INVOER VAN HARING (HOOFDZAKELIJK GEZOUTEN) OP CUBA.
fiscaal jaar 1913—1914. 1« halfjaar 1920.
Landen van
herkomst. Hoeveelheid in Waarde Hoeveelheid in Waarde
Am. ponden. in dollars. Am. ponden. in dollars.
Canada 228 719 7 561 310090 23 596,
Canarische eilanden . 502 746 9187 68 446 2128
China 341 20 3 217 423
Duitschland .... 47742 1760 — —
Frankryk — — 2 415 190
Mexico 217 399 5 434 46043 2 553
Noorwegen 9 990 314 20805 2 420
Spanje 267 942 14 797 249194 16038
Vereenigde Staten van
Noord-Amerika . . 755331 26 241 834 834 61158
Totaal ... 2030209 64314 1 625044 108506
t
XVIII. INVOER VAN MAKREEL OP CUBA.
fiscaal jaar 1913—1914. 1« halfjaar 1920.
Landen van
herkomst. Hoeveelheid in Waarde Hoeveelheid in Waarde
Am. ponden. in dollars. Am. ponden. in dollars.
Nederland 1782 60 — —
Canada 317 12 7 733 175 '
Canarische eilanden . 970 30 — —
Duitschland .... 909 45 — —
Noorwegen 1479 100 — —
Spanje 13509 667 —
Vereenigde'Staten van
Noord-Amerika . . 25769 1 234 69634 8 804
Totaal . . . 44 726 2148 77 367 8 979






INHOUD.
Blz. Tabellen. -
Voorbericht . 3 —
Inleiding. 7 —
Duitschland 7 —
Oostenrijk-Hongarüe én Tsjecho-Slowakije 9 I en II.
Polen en Danzig 9 III.
Rusland en de randstaten 10 IV en V.
Finland . . \'.; \> 12 VI.
België ', . 13 VIL
Luxemburg "'. .14 VTH.
Frankrijk. 15 —
Zwitserland 17
Zweden 19 IX.
Noorwegen 19 X.
Denemarken 20 XI.
Portugal 20 —
Spanje 20 —
Gibraltar 21 —
Marokko 21 —
Italië 22 XII.
Malta 23 —
Griekenland 23 XIII.
Egypte 25 XIV.
Turkije 25 —
Bulgarije.......... 26 —
Roemenië 27 —
Vereenigde Staten van Noord-Amerika . .28 XV en XVI.
Bermuda 30 —
Mexico 31 —
Guatamala 31 —
Costa-Rica 32 —
Panama 32 —
Cuba 32 XVII en XVIII.
Haïti. 33 —
Antigua 33 —
Barbados 33 —



54
BIz. Tabellen.
Trinidad 33
Venezuela 33
Columbia 33
Peru 34
Chili 34 _
Bolivia 34
Brazilië 35
Voor-Indié en Achter-Indië 35
China, Japan en de Philippynen .... 85 —
Australië 36
Unie van Zuid-Afrika 37 —
Liberia 38
Slotsom 39
Lust van ter zake geraadpleegde diplomatieke
en consulaire ambtenaren 41
Tabellen 43












VERSLAGEN ÉN M€péo9_ÜNGEN VAN DE
^gpj: Verslag over de visscherij gedurende het jaar-1921.
f T3®&-~t JKfraneó per post f 1,15). N°. | Dé verbetèring van der, zata\i£ 'den elftstand in onze rivieren,;
,, Prijs f 0,25 (franco per p0ï^^8Ö)!'j