878
	DE GESCHIEDENIS VAN „DE WEKKER" AFDEELING: HANFENARIJBED 1902
	AMSTERDAM H.J.W. RECHT
	B
	10



	



	DE GESCHIEDENIS VAN „DE WEKKER”
	Afdekking: Handenarbeid 1902
	Zeestraat 31 ’s Gravenhage.
	AMSTERDAM H. J. W. BECHT



	



	Daar was eens ja, zoo beginnen alle goede, oude sprookjes. En de geschiedenis van den Handenarbeid heeft veel van ’t mooie, oude sprookje van Asschepoetster, die door haar zusters naar de keuken verbannen was. en die toch een prinses werd. In dezen tijd is ze al bezig het keukenpakje uit te trekken, en De Wekker wil haar daarbij graag een handje helpen. Gelukkig zijn er al menschen, die beginnen te vermoeden, dat ze minstens evenveel waard is als haar zuster Wetenschap.
	Daar was dan een kleine groep menschen, die aan ’t begin van 1902 met elkaar overlegden welken vorm ze zouden geven aan hun streven



	om ’t mooie doel te bereiken, dat ze zich voor oogen stelden: te vinden de grootst mogelijke rechtvaardigheid tusschen werkgever en arbeider, en ’t brengen van werkelijk mooie producten van handenarbeid in huiskamer, kelder en keuken, zoo goed als in salons en ateliers.
	Er waren nog eenige bezwaren op den weg, die naar dit doel leidde; een klein kapitaal, ’t vooruitzicht van vriji groote verbouwingsonkosten, en hooger lasten voor de jonge zaak.
	Copartnership in zake kunst kwam hun gevaarlijk voor. Bovendien kan een zaak, die nog zoo weinig vaste werkers heeft, moeilijk coöperatief worden ingericht. Over de winstdeding behoefden zij zich nog niet te bekommeren, want winst had zich nog niet vertoond. Dit zal nog wel een poos duren. Op dit oogenblik geven enkele personen hun tijd en hun kracht aan de Wekker voor een honorarium, ver beneden de waarde van den geleverden arbeid. Dit geschiedt met hun volkomen toestemming, maar natuurlijk kan er niet van winstdeding sprake zijn, eer alle medewerkenden een salaris genieten,



	dat eenigszins met den gangbaren prijs van ’t werk overeenkomt. Dus besloot het vijftal voorloopig de zaak voort te zetten als „handel voor gemeene rekening”. Door een zeer nauwkeurig beheer, door contante betaling aan de leveranciers te geven en van de koopers te vragen, en door voorzichtige werkwijze voelden zij zich voldoende gewaarborgd. Door de bestuursleden werd dus een stuk opgemaakt, waarbij ze elkaar beloof den:
	I°. te samen de zaak te drijven ;
	2°. eventueele winst te verdeden onder allen, die meewerken tot den bloei der zaak, op dezelfde wijze als dit in de Reformkleeding geschiedt ; en
	3°. bij eventueele opheffing der zaak het geheel of ’t resteerende van ’t kapitaal, dat het publiek gegeven heeft bij de oprichting, niet te beschouwen als hun persoonlijk eigendom, maar het te geven aan een vereeniging van gelijke strekking als de Wekker.
	Op verzoek van de bestuursleden van Handenarbeid verklaarden de commissarissen van de



	Coöp. Ver. De Wekker (Reformkleeding) zich bereid de boeken en balans na te zien, de balans te teekenen en met hun advies over ’t beheer ook de Handenarbeid te steunen.
	’t Was op den 26 Juni, dat het perceel Zeestraat 31 door de Reformkleeding verlaten werd en de Handenarbeid de lokalen geheel in bezit nam.
	Toen begon een tijd van veel zorg en veel groote en kleine moeilijkheden, ’t Bleek, dat een geheel andere verdeeling van ruimte voor het uitbreiden en voortzetten der zaak noodig was. ’t Behang, de wanden, de vloer, de indeeling en inventaris, alles moest veranderd of vernieuwd. Bij 't uitbreken kwamen allerlei verrassingen voor den dag, de kosten liepen op en de verkoop verminderde sterk onder de verbouwing.
	’t Publiek vond de voordeur gesloten en ’t gordijn neergelaten en hoewel met groote letters vermeld stond.dat de verkoop in de achterkamer werd voortgezet schenen de koopers geen lust te hebben in de ommelandsche reis door ’t nauwe gan-



	getje naast het huis of door den aangrenzenden winkel. En zoo geschiedde het dat er in twee dagen voor 60 cent verkocht werd.
	Toen sloeg enkelen van de bestuursleden de schrik om ’t hart, en besloten werd, dat zoo spoedig mogelijk de nieuwe inrichting in orde gemaakt zou worden en het gordijn opgehaald.
	’t Is moeilijk te zeggen voor wie de verrassing grooter was: voor ’t publiek, dat toestroomde, om de nieuwe lokalen te zien en ze zóó eigenaardig en gezellig vond, dat ze aan alles, behalve aan een winkel deden denken, óf het bestuur, dat plotseling den verkoop zag rijzen.
	Van dat oogenblik af begon weer de geregelde, voortdurende stijging in den verkoop, die steeds toeneemt
	Met groote vreugde ontvingen we ook bestellingen van H. M. de Koningin, H. M. de Koningin-Moeder en Z. K. H. Prins Hendrik der Nederlanden. Wij: voelen daarin een bewijs van sympathie voor ons streven, dat wij' warm op prijs stellen.
	Niettegenstaande allerlei groote en kleine moei-



	lijkheden, die een jonge zaak altijd heeft; ’t niet aankomen van bestelde goederen, gebrek aan werkkrachten , die onverwacht noodig zijn, ongeoefendheid van jonge werksters en werkers, en niettegenstaande de groote onkosten en het stilstaan van den verkoop gedurende bijna 6 weken in ’t volle seizoen, door de verbouwing, sluit onze balans dit jaar met een zeer gering verlies.
	Dit hadden we ons niet durven voorstellen
	Tot ons aller spijt trad Mej. H. Marius uit het Bestuur om gezondheidsredenen. Niet alleen was haar een vrij lange afwezigheid uit den Haag voorgeschreven, maar ook voelde Mej. Marius de noodzakelijkheid haar werk meer met haar gezondheid in overeenstemming te brengen. Wij zagen haar met groot leedwezen heengaan. Het samenwerken met haar was voor ons allen zoo heel prettig geweest, en het verheugde ons zeer, dat Mej. Marius het Eerelidmaatschap van ons bestuur heeft willen aanvaarden, en dat zoodoende tusschen haar en onze onderneming een nauwe band zal blijven bestaan.



	De Handenarbeid houdt op dit oogenblik 19 werkers en werksters bezig. Meer en meer werd het ons duidelijk, dat wij, om ons doel te bereiken, bekwame vaklieden noodig hebben. Alle arbeid, ook de eenvoudigste, eischt ernstige voorbereiding. En wanneer de handenarbeid van vaklieden een hooger peil bereikt, werkt dit krachtig terug op den smaak van ’t publiek en dat komt natuurlijk weer den arbeiders ten goede.
	Wanneer we dus op dit oogenblik niet zóó velen, als we wel wenschten kunnen vrij maken van den arbeid voor te lage loonen, dan staat daar dit tegenover, diat we jonge menschen hopen te brengen tot grooter ontwikkeling van hun talent, en op den duur een groep menschen bewaren voor de ellende van voor te weinig loon te moeten gaan werken, door hun werk bekend te maken in kringen waar dit gewaardeerd wordt
	Even als de vorige jaren hebben we houtsnijwerk, aardewerk, koperwerk en meubelwerk. Aan de twee laatste takken van arbeid is grooter uitbreiding gegeven. Vooral is ’t koperwerk meer ter



	



	



	hand genomen en kunnen we nu ook graveerwerk op bestelling leveren : b.v. stempels en monogrammen, of naamletters. Wie boeken wil laten inbinden of kunstborduurwerk of battikwerk verlangt, kan in de Wekker, Handenarbeid, terecht. Ook hebben we goede proeven van galvanoplastiek. Wij meenen in deze verschillende richtingen goed werk te kunnen leveren voor niet al te hoogen prijs.
	Voor ’t volgend jaar bestaan er weer nieuwe plannen voor andere takken van bedrijf, waar we nu echter niet op willen anticipeeren.
	Alles wat in het magazijn voorhanden is, wordt uitsluitend door Nederlanders vervaardigd.
	H. MARIUS, Eerelid.
	M. A. S. MEIJBOOM, Presidente,
	E. HOLTIUS, Penningmeesteres.
	C. V. D. HART, Directrice.
	L. S. P. MEIJBOOM, Directeur.



	FINANTIEEL VERSLAG
	De balans over 1902 mag zeer bevredigend genoemd worden, al blijft er nog steeds een verlies van f 52.14. Dit verlies toch is alleen te wijten aan het bijna twee maanden lang gesloten houden van het magazijn, gedurende de verbouwing, in welken tijd de verkoop veel geleden heeft. Het feit, dat de onkosten, die het afgeloopen jaar moesten worden bestreden, bijna het dubbele van die van 1901 bedroegen, laat onmiddellijk begrijpen, dat ook de omzet zeer gestegen moet zijn, wat dan ook inderdaad het geval is. Was het cijfer voor de gezamenlijke exploitatiekosten over het jaar 1901 f i8g2,3Ó5, in 1902 bedroeg dit cijfer f 2959,26® en niettegenstaande deze vermeerderde uitgaven bleef het verliescijfer slechts f 52.14. De omzet blijft regelmatig, van maand tot maand en van jaar tot jaar stijgen, zoodat wij voor de toekomst het beste mogen hopen voor het bereiken van ons doel.
	De Wekker, Handenarbeid.
	De Directeur
	L. S. P. MEIJBOOM.
	Commissie van Toezicht
	G. J. D. C. GOEDHART.
	J. DIJK,
	A. HINGST



	BALANB.
	Verlies. Winst. Debet. Credit.
	Kapitaal f 295 7°5
	Debiteuren f 1.760.43
	Goederen f 2.895.38® „ 1.063.—
	Kassa .. 459-°4
	Inventaris ~ 60.
	Crediteuren „ H-74 » M 57-74
	Huishuur f 587.51® „ 91.66
	Salarissen „ 1.221.29 „ 5°-—
	Onkosten „ 1.114.96 „ 15-45
	Fenningmeesteresse „ 5.045
	Deposito » l,s°°-—
	Interest 35-5° » 2°-—
	Verlies „ 52-r4 « 52-I 4
	f 2.959.2Ö5 f 2-969-265 f 3.415.1 o 6 f 3.415. io5