TAFEREEL
£> F, R
VJR. XJE ND&C MA JP.
DOOR
J. E. de WITTE, Junior.
ÏN 's GRAAVE NHAA GE,
Bï J. A. van DRECHT,
Boekverkooper in de kleine Raam. 1786.
De Prys is 3 Stuivers.



,, Vriendfebap "iaat di Waard/Ie rusten „ In bet doodscb, bet eenzaam graf.
0 Godsdienst beeft volmaakt beweezen „ Dat de waardjle Goèl leeft.
E. Bekker, Wed. D. Wolpf. Historie van Willem Levend, %de Deel.



«3»
TAFEREEL
DER
VRIENDSCHAP.
Voor U alléén, voor U rechtaarte Stervelingen« Voor U, die denkend ftaart op 't fchoon van uw beftaan.
Zal ik het eelst Tafreel der fchoone Vriendfchap zingen, Voor U zal myne lier een' enklen zangtoon flaan ! ■ —
Gods Almacht, die den Mensch riep uit het flof der Aarde;
Gods Almacht, die 't Heelal heeft uit een Niet gewrocht» Was 't, die het grootst geluk den Sterveling bewaarde.
En zo* veel zaligheên heeft aan zyn Zyn verknocht.
A 2 D«



De tikken van 't gevoel , — het edel Denkvermoogen, — Het fynst vernuft, in het befchouwen der Natuur
Zyn zoo veel fchatten, als veel wondren in onze oogen Wanneer wy ftilftaan by het hoogwys Albeftuur. —
Dan, Iaat ik my alleen by éénen trek bepaalen.
Een trek die waarlyk groot, — maar teffens zeldfaam ls'f Een Aandrift, by wiens fchoon geen waereldsch goed kan haaien,
Een Band, die nimmer fcheurt in vreugd, noch droeffenis. —
De Vriendschap!-ja die drift, naar waarde nooit volpreezen .
Zal in dit eenzaam uur, myne overdenking zyn; Zy houdt myn geest geboeid,- zy zal myn richtfnoer weezen.
— Vlied Kerker!-ik ben vry, -hier voelt de ziel geen pyn.
Welaan, _ op! «. op myn ziel j - vlieg, flaa het oog naer boven t Blyv, -fluimer niet op de Aarde, als gyde Vriendfchapgroet, Deez kringen zyn te laag om zoo veel fchoon te looven : ' Het is by 't Englenchoor, daaj- gy ze alléén ontmoet. -
In



«52»
In een dier nachten , die ons fluimrend flechts doen flaapen J
Waar in de ziel noch op der menfchen zinnen fpeelt, Dacht my, dat myne koets was in een veld herfchaapen,
Het welk het oog verrukt, terwyl het de ooren ftreeld. De Zephlrs golvden ftil, door kruid en bladren heenen,
De Nachtegaal floeg met een hemelsch zoet geluld, Al 't voglen heïr fcheen hier zyn' Zangtoon te verëenen,
Die zacht door de Echö wierdt verdubbeld weêrgeftuit. —: _ Verrukt,—- geen mcnseh meer bleev ik op deez' fchoonheên ftaaren,
AUengskens trad ik voort in dk bekoorlyk dal, My dacht geen vlek der aard kon hier by evenaaren,
Verwondrend peinsde ik aan den Schepper van 't Heelal. Noch verder voortgegaan, zie ik een Tombe praaien;
Ik nader, — vind dit graf met mirth en palm verfierd, De hand eens Engels fcheen een ftrik vast toetehaalen,
Op welkers rand ftond: „ Zie boe Vriendfchap Zeegeviert. Myn oog ontdekte op 't plat des grafzerks deeze woorden:
„ Geen dood, boe fel by woedt ,Jlaakt ooit den Vriendfcbaps „ band.
Twee harten, die haar glans en fchoonheid eens bekoorden, " Br aveeren zym macht, en houden eindloos Jland. Geen rampörkaanen, die in 't leeven ons ontmoeten, „ Geen tegenheden , door bet Noodlot ons bereid, "zyn machtig om den Jlam der Vriendfchap omtewroeten, Hy groent, by groeit, en bloeit tot in alk Eeuwigheid." — Méér vond ik op den Steen nifit van deez tomb gefchreeven, • Dit deed my denk<?n , wie toch 't Vriendenpaar mocht zyn. Aan wie de Naneef had deeze achtingsblyk gegeeven,
En welkers overfchót'praalt met zoo grootsch een fchyn. — Noch hier op ftaarend, — gahs'ch verrukten opgewogen. Zie ik een' Gryzaard, die dit cerengrtf genaakt;
A3 Hy



Op t eeld des Engels, die de kroon der grafnaald maakt! Ik vraag hem met ontzag, wie 't deugdzaam paar mag weezen : _ Tot wier gedachtenis deeze eerzuil is gefticht ?
wa?an' ~Teen ZUcht'die ult W Boezem fcheen gereezen, Was ^ ,let antwoord, dat aan my wierd toegericht. „ Deez Zerk dekt» (fprak hy toen) „ het zlelleloos gebeente ,'
Van hun, wier leeven was het evenbeeld der deugd. * Tv.ee vrienden trouw,-oprecht omvat dit kilgefteente.
Ue dood vereende hen in 't bloeien van hun jeugd — H Arran , en Pubucquus, gelyk in rang en jaaren, . -
Die voedden voor elkaar, van hunne kindsheid af, » Een Vriendfchap zoo volmaakt, dat zy kon evennaren „ Het allerfchoonst tafreel, dat ons ooit de oudheid gaf „ ARRANvolkrygslnst.-forsch.-volmoeden fterkvankra'chten
„ Verkoos het vaderland te dienen in den Itryd ■ „ Terwyl de wetten, dat zyn vriend haar handhaaft, wachten ' » Doo^ien hy zyn vernuft aan 't heil der volken wydt- —I „ De een diende dus zyn land door zynen arm en deegen • „ En da andre door het Recht des landzaats voorteftaan * „ ^«o^fCfchreevPuBLicQ),, Vecbt.trekdenvyandte'egen,
„ hn vul de dwangzucbt van der vadren gronden fiaan e Vereer de vriendfcbap door bet vaderland te boeden , '
„ Dit - dit is de eelste blyk, die zy van u verwacht „ Verwmden Pyand; — trotscb den dood met alzyn woeden,
» Dan leevt de Naam myn's vriends tot by bet- Nagejlacbt „ En gyi " (fchreev Arran) „ durv bet Recbt 'des volks vér„ weeren,
„ Staa in de Raadzaal pal, als bet zyn welvaart geldt „ Laat geen Tirannen oog uw fier beid ooit vermeren, '
„ IVyPt bart des landsgenoots zich tot uw waarborg fieldt „ Houd altoos in bet oog, wanneer gy moet vertoonen
„ Te zyn, een lid van hun,wien V volk zyn recbt verpandt „ Dateene g.'tm.'acb van 'stands burgren, van 'slands zoo' „ i:cn ,
n Veel uwer is, dan de gunst vaneenen dwingeland."
„ Moest



€7»
„ Moest men niet denken " (voer de Grysaart voort met fpree-
ken)
„ Dat zoo veel trouw wierdt met erkentenis beloond ? ■» „ Dan neen, — Helaas! verraad en nyd heeft hun verfteeken
„ Van al den roem, waar meê het volk zyn redders kroont. w Arran verloor een' llag, doordien des Vyands benden
„ Veel fterker in getal dan zyne Vaendels zyn.
De laster, altoos klaar, beftaat zyn trouw te fchenden,
„ Bezoetelde zyn deugd, met al heur helsch Venyn. — „ Men roept hem t' huis van 't hoofd van onze leegermachten
„ Men vonnist hem ter dood; men hoort hem vóór nochnaer, „ Men deedt door dwang 'tgezach der wetten fnood verkrachten,
„ Men gilt wraakgierig uit,,, Straf'deezen Landverraêr. „ — „ Wat toeftand voor zyn hart! — de dood doet hem niet fchrikken ,
„ Maar wel, dat men zyn deugd, — zyn'moed ,— zyn trouw „ verdenkt.
„ Een denkbeeld zoo vol hoon doet hem van Leed verflikken,
„ Hem, die aan 't Vaderland zyn eerde zuchten fchenkt. „ Püblicquus hoort deez maar, — men wil zyn vriend verwyzen.
„ Als Rechter word hem ook zyn ftem hier toe gevraagd; „ TVat gruwell (roept hy uit) dit denkbeeld deed hem yzen ,
„ Is 't dus, dat men bier 't recbt van land en volkenfcbraagt ? „ Bewys, (dus vaart hy voort) bewys de gruweldaaden ,
„ Die men zoo godloos aan myn' vriend te lasten legt; „ 't Voldoet niet om zyn trouw dus boonende te fmaaden, . „ lk Jlem nooit in zyn' dood, of, boor bem volgens recbt. „ Hoe! — ik zou Jlemmen in zoo veele onbillykheeden /
„ Ik! die bet edel hart, en trouw ken van myn. Vrind, „ Ontmenscbten! — vreest Gods wraak, durvi'bier de wet ver„ treeden,
Maar denkt niet, dat ge in my een' meedebelper vindt. — „ Ik zal voor de onfchuld van Arran myn leeven waagen „ Beevt! Siddert voor myn wraak: 'i geldt bier recbtvaerdig■■ „ beid,
„ Myn Meedeburgers zal ik onderjleuning vraagen ,
„ Hun toonsn, we/k een lot men zyne deugd bereid
„ • A 4 „ Of,



„ Of laage Zielen! — die eer Beulen zyt dan Rechurt„ Stonde zyne onwrikbre trouw aan u te veel in 't Hebt?" „ Word gy heröm dus wreed? _ Zyt gy hier rechts bejlecb*
ters? 9
„ Is 't daarom dat de wraak zich toont op uwgezicbt? — Gaat weg Laf bar tem _ hgt dat vonnis uit myn eogen m „ Neen, Men Arran t - * is nu, dat ik uw vriend eerst „ word,
» Houdmoed, myndierbre! 'kbid, wil uwe traanen droegen;
Hit ZT T ^ UW Zhl' aat & die beedenftort.— „ Hier zweeg Publkouus, om de vriendfchap te gaan hoeden, . Maar een der Rechter, houdt hem ftaande, en neemt het „ woord ,
" My" 'CzegW gy - gy boort dit fcbeldendwoeden.
„ Cry boort boe Publiquüs bier onze rust verjloort. „ Doch weet in 7 eindde reên, waarom by niet wil flemmen
„ in t vonnis , dat de wet Arran beeft opgelegt ? „ Hoort waarom by den Loop van 't wettig recht wiljlremmen
„ £n waarom by'vol vuurs de zaak zyn's vriends befleebt. „ Gy weet, (vervolgt hy) dat zy altoos vrienden waren
„ Hun brtevewisfeling is U genoeg bekend. " *tf?*rifl ons meldt, en wilt u zelv verklaaren.
,,Of t Pübucqous wel voegt, dat by de rechten fchendt ' „ Hy toont hier op een' Brief, waar In men deeze Vrienden
» le last legt, dat zy beid' hun Vaderland verraad„ Dat Püblicquüs de ttraf van Arran ook verdienden,
„ Dewyl hy kennis droeg van Arran's euveldaÊti. -1„ Het volk zwygt momplend, op het hooren deezer woorden. 1 ublicquus antwoord hem met onverfchrokkenheid; Gevloekte vleier.' — die hier de onfcbuld wilt vermoorden » Menjlaete my , zoo de wraak dit lot my beeft bereid. " Laat < ~" ondankbaar volk! de diensten Ubeweezen „ Retaalen met myn bloed; - Jhrt,- plengt, _ vermoordt my vry
» Indte» uvo fnvodheid dus ten toppunt isgereezen,
» 'l/aar~ *« Pvblicqüüs dan al.één bier 't Offer zy.
„ Dit



«9»
t, Dit hart klopt voor myn Land, en voor de vriendfchap „ beiden
„ Gelukkig zoo myn dood, myn waarden VriendJlechts red, „ Ik haat bet licht, ah ik van Arran word gefcbeiden '
■ „ Verlost bem, Burgers! by beeft V leèven opgezet,
„ Voor ü, — voor 't Vaderland, — voor vrienden, en voor „ maagsn,
„ Geloovt niet, dat zyn Ziel met euvlen is bedekt: „ Tracht hem een Achting , die bem waard is toetedraagen,
■ n Offchoon de wreevle nydzyn' roem, -. zyn deugd bevlekt. „ Hier fluite 't wuft getier van deez' gcweldenaaren
„ Publicquus in zyn reen, en fchreeuwt: dat men bemfcraf „ Hy zelv" erkent zyn fcbuld'. wie fond aan 't weedervaaren
■ „ Eens vriends, dus vry zyn Eer, en dierbaar leevenaf?— s, De dwangzucht Zeegenviert; men floeg den Held in banden, : Men doemt hem met zyn' vriend tot eenen wreedendood. „ De boei der misdaan kneld zyn fchuldeloofe handen
w Zie daar hem van Arran den edlen lotgenoot:
„ -Terwyl deez Vrienden , in de onwaerde kluisters zuchten.
„ Ontvangt Pubucquus van eene onbekende hand, „ Een fchrift, het welk dus luid, „ gy kunt uw leed ontvluchten
^ Indien gy ons uw woord van Eer f echts geevt te pand, ¥ Om mee te vonnisfen in "t geen Arran moet wachten,
„ Zoo niet , — uw dood is vast bepaald, eer 't licht weer daag. „ Wil des, myn raad, zoo trouw, niet roekeloos verachten,
„ Gy zyt een man wiens ramp, en jammer ik beklaag. — „ Hoe nu', (zegt Publicquus) wat durvt men zich vermeeteh t '. „ Belaagt men dan myn deugd tot op den rand van 'tgraf.' „ Is men myn trouwheid aan de vriendfchap dan vergeeten?
„ Neen, wreedaarts! boudt uw gunst, ik ftaa myn Vriend . niet af.
„ Kan ik bem niet beboên, zoo zal ik met bem Jlerven ,
„ Wordt ons zoe wreed een lot, door uwe band bereid; „ Genoeg. — men f acht e ons t'/aam, — laat ons bet leeven „ derven
„ Wy vinden ons toch weer in de eindloofs Eeuwigheid....
A 5 * De



IO
» De dag genaakt in 't eind, — de laatfte van hun leeven- —
* Het fcbandlyk moordfchavot, ziet men reeds opgericht „ Zy nadren, -'t faam geboeid, -dedooddoethen niet beeven
„ De zuivere onfchuld merkt hun beider aangezicht —. * s, Zy zie, elkander aan, — Arran zegt noch deezwoorden
■ *K**r**f* myn Publicquus ! tot voor den Tbroon van God, n Myn d,erbre Vrtend! - wat nood! ~ wat fcbaed ons dit
- „ vermoorden.'
„Straks, - noch één oogenblik, - één jlag bepaalt ons Lot. * Hy kust P^licquus, die, met een grootmoedigzwygen
„D.e woorden, en dien Kns beantwoordt van zyn'vriend 1 „ Men rukt hen wreed van ee„; — zyaarslen voor geen drygen
„ Gerust dat hunne deugd een beter loon verdient
„ Een beul eindt door het zwaard Arran zyn jeugdig leeven*
„ Na hem Publicquus, die voor 't zelve zand geknield „ Op 'tgruwfaam vloekfchavot zyn waerdig hooft moest geeven.
■ „ — Dus heeft het onrecht wreed dit vriendenpaar ont-'
„ zield,
Hier zweeg myn gryzaard en , iloeg hemeiwaard zyne ooeen Terwyl een flille Traen langs zyne wangen rolt * Het lot dier vrienden, had myn hart en ziel bewoogen
't Scheen of het vlietend vocht in ai myne adren ftolt
Na dus een langen tyd verzonken in gedachte
Geweest te zyn, vroeg ik in 't einde naar de reên Waarom dat thans toch de Asch, van hun die men verachte
£n die men het Toneel der misdaan deed betreên Dus praalt in eene Tomb' met eer fieraan omhangen ? —.
„ Ja (antwoord de oude man,) dit fchynt wat onbedacht „ Zi3 hier de reên, — ik zal voldoen aan uw verlangen ' „ En oordeel van Gods wraak, en 'sHemels Oppermacht' — „ Noch naauwlyks had het graf de lyken deezer vrinden ' '
„ In zich beOooten; — 0f, de booswicht, die Arran „ Had van verraai beticht; gaat zyne Rechters vinden'
„ En zegt, 'k herroep myn woord, - ontjlaat 'er my tóch van ■ „ t Geweeten pyntgt my by dagen en by nachten, „ Dewyl ik de onfchuld dus gebracht beo op V febavot.
„ Stra*



€ « &
J/r»// w, 'k verdien den dood, 'k zal hem gemoedigt wachten: * Ik ondervind in 't eind da Jlaande hand van God. — De Rechters zyn verdomd, zien lidderend op dien fnooden.
Eén van hun, pt was die geen , die Publicquus verwees,) Zegt ook, ja fintt hun dood, -Jlerv-Jlerv ik duizend dooden : " , De gil des onfchulds houdt, myn zwoegend hart tn vrees, „ R was 't, die Publicquus , door haat en ny-d gedreevm,
Betigtte door een' briev zoo gr uwe ijk als valse b, l "ik was het, die verwoed, bun bracht om 't Eerlyk leeven,
Ik was bet, die het Zwaerddreev door hen betder bals. —» ft Deez' woorden , op den toon des wanhoops uitgefprooken , „ Doen heel de Raadzaal in een mymrend wondren ftaan, „ Men vonnist hen , door wie was trouw en eed verbrookerc. Men doet hen naar verdienste een fchandftraf ondergaan. „ De Lyken van Arran, en Publicquus te faamen,
„ Helaas! te laat beweend, —te laat gekend, — geacht, „ Bracht men in deeze tomb; — terwyl hun beider Nanmen, " „ Als vriendfehaps toestfteen , ftaan in 't hart van *t Nageflachr. • Bevat gy nu, (vervolgt deeze oude man zyn reeden)
" „ Waarom dit Praalgraf? hier ontfehoot de ilaa?
„ myn oog ,
, 'k Ontwaakte, — ik voelde in 't rond . — noch wilde tic „ verder treeden ., Doch merkte in 't eind, dat my verbeeldingskracht bedroog: —
By 't licht der morgen Zon, herdacht ik dit myn droomén,
En riep verrukkend uit. 6 ja! een waare Vrind, Die ons getrouw blyvt in de zwaarfte Rampfoads ftrooniea Is de aliereelfte fchat, die men op aarde vindt!



Maar Ach! fa, deeze onze Eeuw is die zoo fchaars te vinden;
De trotschbeid breekt dien band, zoo draa eenRampörkaan'
Van teegenheeden , in haar maalftroom ons verfijnden,
Dan kwynt de vriendfchap fluks, — zy ziet heur recht niet aan. —.
6 Hemel! fchenk me één' Vriend. i„ dit kortftondig leeven, Die altoos blyve oprecht, in vreugde en droeffenis,
Dit 's alles wat uw hand my grootsch , my waardst kan geeven, En dan erkend myn hart dat hier nog vriendfchap is. _ '