N is NEDERLAND Neérland is uw Vaderland. Veilig woont ge 'er in. Als gy groot zyt, hebtgy daar ook uw huisgezin. VADERLANDSCH A-B BOEK VOOR DI NEDERLANDSCHE JEUGD Nauwkeurig nagedrukt naar de uitgave van 17SI door J. //. Swildens en uitgegeven door L. J. C. Boucher VA DERLANDSC H A-B BOEK AMSAERDA BY w. UIIJ.TKOV. VADKRIiAXD SCII A-B BOEK VOOR DE NEDERLANDSCHE JEU GD. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z. A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z. A B C D E F H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z. A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z. a b c d e f g j h i j k l m n o p q r s t u v w x y z. A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z. Aa Aa gcenc Veldvruchten hebben. en dm geen i;cea‘'ll!^", a lemen. —Hy dnaCt ook den mam vin Boer (een vcikort woord vin buumer) wyl hy '( Imd bouwt, d« In bearbeidt. ze leeven.- Hy draaht ook den naam van Boer (een verkort woord van boufner) whl hy 't land boawt, dat is bearbelde. Ploegen . eggen en willen lyn Je ecille héiigheden fchlei op In Imgc "«"'oen. In Jilir alr«*^rrMht fehiet op in lange halmen,in wier airen de vrueht groeit. Als dezelve ryp is, worden die halmen afgemat ld. In fchooven gehouden. en In de Schuuren gevoerd. Dan worden die Schooven aldaar uitgedorscht, en de uitgedorschre vruchten gewend. dat li van Hun kaf gezuiverd. Van de gezuiverde Rogge of Tarwe,in de molens tot meel gemaaien,wordt met water een deeg gemaakt. Dat deeg wordl gebakken, co dm heelt roon Brood. Plugn. iggrn, suijen, nmf/n, itrjilaa, wtniu/i, maaten, kneeden, bakken; – nroon. Akkerman her nutfle werk wordt van ki verrxeht: Alles,wat ows voedt en dekt, zyu we aan u verpligt. 23b Bb Elk,die Ia ccnc Stad woont, en Vr byzonder toe behoort, de grootte Heer to wol. «lede mindere,Man, ia een Burgtr van die Stad.— Elke Stad ia als een groot Huiigctln, waarin leder arbeidzaam en vreedzaam moet loeven en allea willig doen, of laaten. wat de Wetten gebieden , of verbieden. Daarenboven moet elk Nederlandse!) Burger alt/d gezind en bereid zyn om zyno Stad te helpen bclchennon. Daartoe moet hy zich van zyne leugd af aan, zo veel als mogelyk is, oefenen en bekwaam maaken. Alle Kinderen, vim war Rand ook, moeren ao vroee, aU mor>elyk ia, loeren dat ay ook aankoomende Bt'r-r! en Bttrge. vesfen zyn. De just om met het fnaphaantje te fpeelen moet in de Knaapjca aaneekweekt worden. De Melajcs moeren vermaak Icheppen In ruik een fpcl te alen. vermaas kneppen m mik een ipci le alen. (In ha pluiie wordt een deel van het Amfterdaroeehe Stadhui! en van den Dam verbeeld. Eenc Compagnie Burßtrt irolcc et op. Do Jongajci loeten ten ia eli hunne VaJcn ) Burger, gy bofcbcnnt. dn Slnd Stnl hierin uw eer Dit moet ieder Burger down. ook de grootfte Heer Cc Cc Cyfferm is eigenlyk nictanden, dan opeene vtrlartivyatlilln. Dc Cyfftrhout li mln of meer allernoodigst voor elk memels door ayn geheel leven. cn inzonderheid voor den Koopman. Onder '1 Cyffirn ilci men gcJuurlg hoe uil dc kleine getallen de groote getallen ontftaan. Wilt gy goed huishouden, denk dun elioos dtivecle klclnt-Jos een groot manken. De gtoote hulihondoljrke grondregel Is daarom ook dcre; rirln tlln zodanig In, dat gy in den kortften tyd en met de minfte moeite tov werk op de beste wyzo kient verriehten. Dit noemen de huishoudetyke Nederianders ein goed urerkg. Aldus zal men mer her minfte verlies van tyd en kragten zyne dagelykiehe bezigheden deen. Die aogenblikken zyn immers vertooren, en die kragten vruchtloos verfplid, welke volgens cen goed overieg onnoodig zyn; en veele kleintjey mankon een groot. (DcCyffcrmtciur vraagt hoeveel tweemaal vyfla.— Een Jon. 6«jeHoekt devyf vinger) op. Een ander lelt by ikh aften ent.) Cyffermeester, leer de kunst, hoe men telt in 't kort. K indrai .Icerl dan hor ren grom uit vrrl klemt)» rwdl. Dd Dd Tot behoud van om Vaderland wordthoofdzakolyk gevorderd. I. dat het behoed wotdo togen hot Water. 11. dat het befchermd worde tegen den Vyand. ne Dlkin moeien zeer «mnmldlp nn.lpihnuden mi*. De Dyken moeten zeer zorgvuldig onderhouden worden. jje moeren zeer zorgvuroig onoornouoca woroen. Du Dulnm moeien, zo veel als mogelyk la. beplant worden; opdat zy door den winu niet wcgnulvcn. Met XrjgtrM moet voltallig, Welgeoefend,getrouw en moedig.zyni en de Schuneryrn mode welgeoefend, getrouw en moedig Zonder Drugd heden, zonder weiltedo vcteiachto fchatten .(wiifclvollig geluk u»- Eroit. Trouw. Oplettendheid, Arbeidzaamheid, Spaarzaamheid, Gezondheid . VolkrykheMt dit aUei vervalt zonder Deugd. Deugd is „eene ftandvastige geneigdheid em aller te doen, was men verf ligt ii le doen 'iy »o(di hier voorondcriteld of «enigßini verbeeld In 'i yvcrlg arbeiden aan den Dy*. Dyk co Duinen borden't Land tegen Aonn en vloed, Degen tegen's vyands magt: Deugd houdt alles goed. Ee Ee De Eenitrajp of eensgezindheid Is de eerrte Vaderlandfchc Deugd Daarom yerkoozon onze Voor -ouders oog zulk een Wapen en zulk eene leerryke en algemeene Zinfpreuk. ,, Kinderen moeten eendtagtig leeven. Er moet Eenaragt heerfchen tuifchen Vader en Moeder, luarchen een geheel tluUgezin, tuhen een geheel Moeder, tusfchen een geheel Huisgezin, fchen olie do Inwooooti cener Siad ol Plooi', luitenen Regenten en onderdaanen Dus afleen kan een Hursgezin, eeno Maagfchap, eencSad of Londilreo» teem geluaoïg eyn". ,, Eerodragt moet 'er heerfehen tusfchen de Steden en Dor-pen In elke Piovimie. en iuflchen alle do «ven Provjnlicn. Dan eerst kan ons geheele Vadertland recht bloeijen, en vermogend en unelenlyk eyn Dn olie. ken om Wapen om ovetel herinneren: want men vlndt het overal. (Veclc fchoudcrs draagen httr eeocn laat, Veele ptlaaren één gebouw. Po Kiodottjei joelen ecodragtig rondom her Standbeeld. Do Sturen gun naar de ccndrasrije Vergadering.} Katdruff i» uao rmle Deugd. ia ais diartke pand: Daar door bloen elk Hutagezin. en het gantfehe Land Ff Ff De type fra/lm zyn ad getond, dat zelfa doorgaan», niet to zeer '» menfchen voeding, alt wel zyne gezondheid hel hoofd-oogmerk do» aciizppana ico Banzien derzelvo rchynt te zyn. Ook zyn dezelve zeer begeerlyk voor hec oog. Zelf» heeli de algoedeaciierpEa der Natuur aan die Fruiten , die l gezondlte zyn , ook de aantreklykftc gedaante gegeeven. Ecne type Ker» of Aardbezie rotfehen groene verfche bladeren hangend, of een ryp troi/c Aatbezldn, fa 'er feta bcgeerlyker voor het oog, of gezonder, vooral In een Land, gelyk het onze la? Hel zelfde ia waar van de nweK» Appelen en Pccren co». En elk Land brengt die Frvltrn natuutlyk en het ovcrvloedigllo voort, die voor hetzelve het gezondfte zyn, en, let well juist in dat jaargety, waarin zy het noodigfte zyn. De algcmeene /edele» der MaaiigheidmociEccno oorzaak «yn van eene fthraale ulldeeling. vooral van dc fhiUm de» voorzomen , die een waar bloedzuiverend en verfriafthend middel zyn. Zorgt Occbl» dat uw Kind niet Ce veel op eenmaal gebruike. Fruit, die ryp is. in u goed; doch gebrurk met maat Zo ge onmaatig tets gobruikt, doet ook 't goede u kwand. Gg Gg GoD I. omlchtbau en onbesjplyk voorzont het aanwezen der ziehtbaare Waereld bewyst men allerzokerst het nanwezen van èènen cop. Doch de aigemeene erkentenis van die gcwlplgfta waarheid behoeft aclft niet een» oenen pooien omflag van bewjrv Zy la ianMyk' v“ dcn Mcnich byzonder eigen en ais ingefchapen. ,, Alles wat ik zie, 't Heelat komt van GOD en heert aan GOD toc. GOD onderhoudt en beftiert her Heelat. – GOD is een Wazen, dat in magt en verftand alle onze begrippen oneindig ic boven gut—o oD b Heer ca Mccaier van oru leven: Hy kan het on» laaien behouden, of Hy kan hel on» ifnccmen naar zyn welgevallen.— oo o laat alle» groeiicn.urat noodlg ia om gezond en gelukkig re loeven— oon weel allo, zelf» alle onacgedaglon'-ena. Deeze waarheden zal een kind. dat goed opgevoed wordt. ter ftond aanneemen en dies te gelukkiger, naar maate men de leerwyae van deoe twee plaatje, en van de tweede , derde en vierde Leo-oefening, verlhmligcr weet te volgen. Gok ut vun dit alles Heer.-Alles wat gy ziet. Aarde. IlemeLlgaifljch Heelal maaklr God uit niet. Gg Gg GODS oneindige Wysheid en Goedheid fttaalt dooi In al hei gcfcbspenc. In hei kleinte ding zo wel ala In het giooille. Doch neigen» ii 0001 AhMgiveihaMcnderdanin 'l Cellaimo. „m. „n. „a. „m ‚«...‚.‚.‚a. m. „m... „ml.. run nu. Men telt reeds veele dulzende vaste Starren. Dochzy zyn ontelbaar . en de Heinde der alchibaare U eene menigte naaien groeier dan ome gcheelc Aardkloot, die evenwel 7200 uuren in lynen omtrek heeft. Zult een verbanaond groei en heerlyk Heelal beeft God uit niet gefehapen, en blyft het onderhouden en beftieren. Welk een omzaglyk en becrlyk Opperwezen moet c o n dan wel zyn I God is voltirekt Heet en Bezitrer van 't Heelal, om det Hy het gemaakt keelt; en wy ïyn omwyfctbaar vcipligt Hem te dienen, om dat wy oorfpronglyk en ontwyfelbaar zyne onderdagnen zyn: wy hooren Hem immers in alfe opzichten toe, en zyn altyd en In alle opaiclutn afhanglyk van Hem. De oodsdinasr beftnat daarin, dat wy GOD ais den opperften Heer van 't Heelat erkennen on zynen wll doen. GOD wllnico du 1 geeae warlyk hcUwß Uvooi 'iMcnictdom. GOD is van dit alles Heer.- Leer hier welkeen goed, Wys cn m.gug Heer Hy «.dien gy dienen moet Hh Hh Dc Wering maakt niet alleen nog eenon nanmerklykon lak van oneen Koophandel uit : maar ook hchben veele duhtende menleken of geheel of godcoliolyk hun bolban van doswlfa vitfchery en verlictlng. Bene grooie menigte Schocpavolk, do Harlngkakcrs, tic Harlngpakken, de Vorkoopera In 't klein, dc Rederyen, de Scheepansa«n en Ckmt'fn met gekoomen ryo i leu, dat dikwyls gebeurt.} Indiaan t men haalt by u Thee en Spccory; Daarvan bloeit Batavia'»ryke Mnatfchappy. Jj Jj 't Is de aart der Feugd, of het vloeit uit haare natunriyke gefteldhefd, dat zy gaarne fpeelt. Zelfs het jong Gedierte hewyst dit ontwyfelbaar.- MEN Wll volfrrekt lets onnatuurlyks, go men wll dat een gezond Kind lang ftil zal zitten, of eene ernftige bezigheid hebben, die een lang ftil- zitten vorder; en geen grooter, geen verderflyket misgreep is 'er in de opvoeding, dan onnatuurlyke dingen te vergen. De Gezondheld en groeijende flerkte zyn de hoofdoogmerken, waatom de alwyze SCHRPPER de lust tot fpeelen zo nawur-Iyk eigen gemaakt heeft aan de feugd. Men voege hierby, dat het Spel leerzaam kan zyn, dat het overeenkomen moet met de natuur- en burgerlyke gefteldheid van eenen Staar, en tevens zeer gelukkig medewerken kan tot de vorming van den vereischten Neder landfches Smaak en Land-aart, en men zal zeer lige vinden, welke Spelen he. mirte .-.yn no! de Nedcrlandrehe feugd. Zie meer over dit gewigtig ftuk in her nader Onderricht. 3'iugd. Zie meet over dit gewietlB Bok In l.c. -n.de. OndemVJr. Tlen fooztea vin Kindereden lyn In illi plaatje ïicblbaar.J Feuged. gy ziet u zelve hier. Leer by deze print. Welke fpelen't jutfte zyn voor een Neerlands kind. Kk Kk De Jf« b hot nimlgltc dier van ons Land. H«ro Melk is een der gezondfie en fmaaklykfta voedfejen. van den kaashandel bloeit byna geheel Noordholland, en Friestand voornaamlyk van den Boterhandel. Met haaren Mest worden de akkers en tuinen en weiden vruchtbaar gemaakt. Gellegt zynde. h haar Vlcesch ecnealgcmecne en zeer vocdfaatnc fpyi. Van het Smeer maakt men Kaarten. Van de Huid naakt men Leder. Van het Halt maakt men ZWtcuftnt, Ma. Iraaren en Vloetkleeden; ook dient het In den Scheepsbouw te. gen de Wormknaaging. Van de Beenderen maakt men Knoopen. Van de Hoornen mailt men Kammen . Kookets. Lyn. Wel ün wootd, alwat van do Kie komt, la goed. Dit vrcedaasm en illomutilgii dier eet Itechta grai, drinkt water. on geeft zulk cenon overvloed van voedfaaroo. (taaaklyho en Kaai on Boter bevattende Melk. Let mede op hel groot en laaghangend lyf van de Koe, en verwonder u over de aanbldlykc Wytheid en Goedheid do sciicrf rxs. 't Koetje geeit ons melk en room, en het eet fleehts grns. Allo» wut vun\Kc*-'/r komt, komt dou monsch tc poa . Ll Ll Het Lirmn wordt van Vla» gemaakt. Flct Vla* Is de fchil van den halm eener plante, die ook Vias genaarnd wordt. Veelo zulke halmen geplukt , In borreltjes gebonden on gedroogd, worden gebroken om 'er de blooto fchil van to hebben. Die fchil geklop*, door den hdkcl verder gezuiverd en in zeer fyne draadjes verdeeld, wordt gefponnen tot garen. Dar garen wordt gewoeveo. Dat weeffcl heet Linnen, on wordt gebleekt. (Allo deoze bezigheden vindt men in hot plaatje.) Do Akkerman, do Lieden, die 't Vlas broeken en hdltelcn . de Spinltcrs, de Wee ven, de Bleokers, de Kooplieden, do Wlnkellctl.de NaalHeri.de Klcérmaakcn, de Waschvrrouicen. en wie kan alle do menleken optellen, die of geheel of ten dcclc hun bclïaan hebben van het Uirnn 'Er li nleta dn algeraccner gebruikt wordt dan hol Llnnm. Van welk uitent aanbelang ii het dan niet voor om Land, dat wy onze eigene Lhmtnt bereiden, en zorg draageo, dat de Hol, landfeho Linnen/bultcmlanda den voorrang blyven behouden? Linnen draagt de rykfte Heer,en ook do armfte man, Denk hoe menig mensch de kont daarby winnen kan. Mm Mm Is 'er led dat do waare Moeder %A eigenaanig kenmerkt. en dat voor haare natuurlyke tederheid zei zoet is, als het zoogen van hair Kroon ? la ‘et let» In do gehcele Natuur, dn hei oog van oenen rcchlichapenen Vader ad aanminnig kan flreelen. ah zyne lieve Vrouw mei baar leder Kindje aankanten boezem?- „ Vrouwl.-.gyïytgefcbapenoniuw Kroost teroogen. Welk ecne verantwoording by den icudmi, io gy, builen den derfte pliglen, die elk Kind aan zync Wanfrr, door welke hot gaaft! Ook aoudt gy daardoor uw Kind ontnam van dis tederfte pligten, die elk kind aan zyne Maeder, door welke het gezoogd wierdc, (n het hyzonder (chuldig U. Ook lydl het Weliyn der Maatfchappy onbedenklyk *ecl nadeel door aulk ecne onnatuurlyke gewoonte. Menig Kind van de» genieencn man wordt immers daardoor van zync natuurlyke Vuedller beroofd i menig huwdyk . menig huisgezin mln of meer bedorven, zowel onder den minderen als voomaamen fland ■*— ftn haf nlaatlr, vlet ■’l-n tcvella rif rafSamrnde Mrrrlf r. I (In het plaatje ziet men tevens de tockomende Moeder.) Moeder heaft u ook zo lief. O zy in zo goed! Zie hoe teder mm luuu* hart zy het Kmdir voedt. Nn Nn Het Ptrtinlgii Nederland U myn Vaderland (moet bet Kind Icertn) ca niet Hechts de cene of andere Provincie. Alle de zeven Provintien mets de aangrenzende Landen, dio daartoe behooren, moeten begreepen worden onder hel woord /'•drrtonf: alle maaken zy immers te famen èèn aanzienlky oerneenebest uit. God zal ‘et om veilig in laaien woonen, ïo lang wy behootlyk zorg draagen voor do Dyken on Duinen; zo lang wy eene verdichte Zee -en Undmagt hebben co In goeden (laai houden; zolang wy door een nyver, fpaurzaara, of, met édn woord, deugdzaam leven ,al het geen daartoe noodig ii, blyven bezitten. In dk Ncdcrlandich Kind moet de Vaderlandi-liefde aodaa. In elk Ncdcrlandrch Kind moei de Vaderland!- liefde aodaanlg «angekwcckt worden, dat hot altyd uyn Vaderland boven allo andere Landen vcrkloac. en vroeg den hcilaaamcn wensch locre vormen van 'er ook een», gclyk zyn Vader en Moeder, een huisgezin te hebben, en dus van 'et Ie trouwen en een ecrlyk beroep waarteneernen. Do VlLPiovimiou zyn oblsuuso, holumo enx.ln'iploaijo. Xeèrtand is uw Vaderland. Veilig woont ae ‘ei* in. Al< gy groot tyt.lwbl gy diiar ook uw huisgezin Oo Oo Olie pcrfeti wy uit raap-of ïlaa-of hennipTaad. Onder twee groore Molcnlleencn . dlc naait malkander overeind (ban en aldua ronddraaijon, worde dat Zaad verpletterd. Dan wordt dat verpletterde Zaad In eeno yzcre pan heet gemaakt, in kleine wollenc zakjes gedaan . tuifclicn oenen omllag van leder gelegd. In de pers gezet, en door het geduurig ncdrfchietcn van awaarc balken de Olie'er nitgeflaagen. (Ditalles is In het plaatje aangcduld.) Men brandt Ollt In Lampen en Lamaaecna. De Zeep is niet andera dan gekookte Olie met potSich. Voeg llierby do Olie. verf* ao noodzatelyk In ona Land. en dat roceit allo Knullen en Handwerken zouden moeten nilltam by gebtek van Olh; en oordeel uit dit alles, of 'er wel iets van grooter geryf in ons Land is dan de Olie. . V-,,1 ...... men O/Ia In andere landen, waar geen Zaad groeit, perst men Olie uit vcrfcbcidene boomvruchten . waaronder de Olyven de voornaamfte zyn. De Olyf-of Boom-olie Ir mede In onr Land ccdc zeer aigemeene behoefte. Olie perst mi-ii hier uit Zaad, elders uit d' Oljrf . Kind. ‘er is geen ding bekend van zo groot goryf. Pp Pp welk Kind . ùl au balk}: a: d: blad nam n] nu: verwonderd ftaan op ber hooren, dat hetzelve en meest alle Popies van verfleetene linne vodden gemaakt is? Alterlel vodden worden door 't geheele land verzatneid en naar de Papiermolens gebragt. Daar worden zy eerst door eenige vrouwtjes in fyne en groovere foorten gefcheiden. Dan wordt elke foort door eenen zeer kunftig famengeftelden Molen tot eene pap verbryfeld. Die pap wordt op een vierkantig raam, dat van fyne koperdrandjes zeefswyze gemaakt is, opgefchept. Dan wordt dat ranm omgekeerd op een wollen dekentje. Daarover wordt dan wederom een ender dekentje gelegd, en op dat dekentje wederom het volgende raam omgekeerd. Dan wordt die hoop dekentjes, met het natte Papier 'er tusfchen, in eene pets gezet-Dan wordt blad voor blad verlegd en gedroogd. (Dit alles vindt men in 't plaatje.) Dan wordt het gelymd, en wederom geperst, en wederom gedroogd. Dan wordt het door andero vrouwtjes genopt, en eindelyk in borken en siemen verdeetd. Prykt, de vindingryke kunet ergens meer danhier Van de ounutfte vodden zelfs maakt men't md Arpier Qq Qq lemand . die in een gezel (chip veel ophef maakt van zichzeisen, mlthaagl doorgaan» , al fpiake hy ook louter waarheid: co de Qwtttlwr Baat openlyk op eene fchouwplaati van het stondcibaare zyncr Attfeny en van ayne fchler wondctdaadlgo geneezingen onbcfchaamd ie fehreeuwcn Het ergllo van aller i>, dat zulke menfehen acer wel wcclen hoe weinig hunne zaaken eigenlyk te beduiden hebben, en dat hun gepoch meert logen li. zouden Immers ander» geene Landlooper» behoeven te zyn. Houding, en gebaarden, en Weeding, en hunne vertoonplaats, en hun gantsch gevolg bcwyzcn immer» genoeg wat zy zyn, en welk een vertrouwen zy ftellen op de onkunde vin don grooton hoop. Evenwel fchaart zich de groote hoop rondom den Quakzalver, hoort hem met verwondering aan, en waagt zyne gezondheid enkel en alleen op het gezag van een meest leugenachtig gepoch. Is dit dan niet eene zeer beklaaaglyke onkunde in deu gemeenen man? Is 't niet godtoos daar misbruik van te maaken? Foet Quekealver? als een zot veilt gy uwe Waar Foei! bedriegtgeuit vuil gewin dus de onnoozle sehaar! Rr Rr De onverfaade Fierheid van eenen Rideer te paard, of, om algemeener te fpreeken, van het Krygsvolk, zou zeer belagchelykzyn, zo zy geen ander oogmerk had, dan om eene fchoone vertooning te maaken. Doch wanneer zy voordprule uit een manmoedig opzet om het Land, waaraan men trouw gezwooren heeft, te verdeedigen; dan is zy eene zeer edeie hoedanigheld. De geheele Exereitle, waarvan dit plaatje een gedeelte vertdont, zou, buiten 't groot oogmerk van het Land te verdeedigen befehouwd, louter nutlooze kwelling fehynen. Daarom moet zelfs de minde man weeien ,dar alle» waihy leert, cn wrarin hjr xich ecduurig moet oefenen, zulk een gewigtig en heerlyk oogmerk heeft. 't Is eene der eerfle pligten van de Oftlejeren hunne onderhoorige manfchap daarvan behooriyk te onderrichten. De Onverfaagdheld is de grondflag van alle Ooriogs-dapper. heid. Doch zy beftaat geenszins in eene blinde onverfchilligheid voor 't leven; maar daarin, dat men, vol van lielde voor zyn leven, pligtshalven den dood zeiven durve braveeren. Ruiters, Kit voor't Wuicrlud cmverlWagd te paard t Komt de Vyand. dryfthem weg met pistool en zwaard Ss Ss I. Onrltg/chfn moeten wy houden om onze Zeegretaen te beveiligen. golyk n-y eet» Landmagt moeten houden om ooic Landgrenzen te beveiligen. 11. Onlog[tlupm moeten wy vooral houden om onzen Koophandel to beveiligen.— Onze Koopvaardy door de vier Wacrdddeelcn kan met alle haire Verbonden gecne blyvende veiligheid hebben zonder'( blyvcnd gezag van Otrhtfchipta, en zonder mlko Intlchiingen In om Land. volgem welke wy allooi gereed zya cenc verclachce Ootlogavloot In Zee te brengen. Onze Zeemagtls de eigenlyke waarburg onzer Landmagt: want wy kunnen geeno Landmagr onderhouden zonder Koophandel, en onze Zeemagt is de eenigfte velligheid van onzen Koophandel. Oorltgfilitpen I o.rle£/cfap™/ moes.cn daarom do Nederland, fche Moedors herren Kinderen zelfs in de wieg leeten roepen.— Eene vaste Zeemagt is, naast onze vaste Landmagt. het eenigfte middel om het aanweezen en welvaaren van ons geheel Gemeenebest op eenen onwrikbaaren grond te vestigen. Sehip met Ncdrlnudaflajre Ving. hoede Strand en Ree. En geleid de Koopmams-vloot. vry en vrank door zee. Tt Tt Turf U «n zcci verwarmende, fchoono, duurzame ra In onze Luebtftreek zeer gezonde brand. Het is zeker, dat wy een deel van den grond van ons Land geduutig verbranden , en dat door de toonecoicndc overdaad thans meet Turf vortlondcn wordt dan in Ipaarzamerc tydon. 't Is mode zeker, doe noch de hoogc, noch do laagc Veenen wederom aangrooljen, of ten minden is die aangroei van geen belang. Uit dit alles volgt Immers dat de Turf van laar 10l iaar moet verminderen. Konden wy dan niet trachten die ver-Ujlrdorlng te vergoeden door Houtplamingen ? Meest allo onze Duinen,en vccie andere tot akkers of weldon ongefchikio gronden,zyn Immers ook zoet gefchiktvoor llouiplaniingen. Maar ais wy dan eens de uitgedolvene landen nite indykren, en uitmaalden; zoo dit dan ook al niet een zeer fcliadclyk en gevaarlyk verzuim zyn » Jn ultgcdolvcoe waterpoelen en moeiallen kunnen Immer) geenc menfehen troonen. en In de VolltryltbclJ tielhal het vermogen van eoncu Staat. Turf is vriderlaodicbe brand, ftook toch mot to veel. Van den grond, waarop gy woont,is de Turf een deel. Uu Uu EOe Utir is i6n van liet onbekende getal, dat onzen leeftyd ui uitmuiten. Willen wy dien ndl beßeedon; (en wie aou dit ten mlnßen niet willen») dan moeten wy niet llochta op de dagen acht Boeven, maar ook op de Uurm, ja zeilt op de oogenbllltken: want veelo oogenblikhcn worden Uuren, veolu Garen dagen , maanden , jasten. God gunt ons niet diln levenseer om het te vorwaarloozen. Geen Mentch kan «o eoolg Gar verwaarlooten zonder zyn eigen,zyns Naaitcni. xyna Vaderlands nadeel. JVerk! zeide een beroemd Keizer, ais hy cenon luijaard zag, werk «sanrcS. onder/yfcr/i er ionand van btagtr! In ccon Land Is het wdl beßeedcn des lyds van zulk een groot In geen Land l> het wil beilce-.len de» lydi ven eelt een groot aanbelang al» In on» Land. Ook i> 'er niet». dat do gewondheid en de goede zeden zeden zo wel bewaart onder een Volk, als eene geduurlge nuulgc Mzlghold. Leert dan don Kinderen vroeg do noodaakctykheld van liet wil Ixdlccdcn des tyds. Loert hen vroeg dc beroemde ZinCprouk van omenonllerllyken nu ia nu o»ooi: Het Uur vervijegt. ’t Uur vervliegt, en elk is ecn.Denk ditAeedeen leer, Dat gy 't wel belteeden moer: want het kornt noou weer. Vv Vv By den Vader, als het Hoofd des Huisgezins, berust inzonderheid het oppergezag over de Opvoeding, of ten minften m eenen veel hoogeren trap dan by de Moeder: want de Natuur flelt tusfschen de Moeder en de Kinderen eeno gemeenzaamheid, welke daartoe veel te groot en te teder is. Daarvandaan is het ,°dat°*de Moeder, wanneer ry gebied.. of wederftreef., of dreigt» meei. elle haare fttengheidop het Vadcrlyk^en^laa. te huis komen. Ook leert mede de aigemeene ondervinding dat doorgaans de opvoeding min of meer misiukt, waar geen Vaderlyk gezeg piaats heeft. Derhalven moet de naam Vuder by de Kinderen een ontwyfelbaar en tevens onwederftaanbaar oppergezag influlten, en dies te meer maatezy minder vatbaar zyn voor redeneering. Maar ongelukkig I zo do hulslyte Wetgeever willekeurige bevelen geeft.of willekeurige nrenghcld oefent.— De naam Vaitr moet tevena het denkbeeld Muilen ven benen Vriend, van tederhartlgdcn ca vctUmdlgftai Boeder en Verzorger. Vader heeft u lief myn kind: 't us uw beste Vriend Denk,als In-leU weig’rcn moer, dat het u mei dieet. Ww Ww De Vol «rot* alle eenmaal van Je Setopengt, taêSkai groot net i. Jan dc H’ol niet? en hoe veel del-Stoffen, en allerlet Dèkens en Kousfen en Hoeden enz; altemaal zulke dingen, dle hier te lande niemand kan ontbeeren,- van welk een groot nut is dan de Wol nier? en hoe veel dufzend Kooplieden en Winkelier» Icevcn niet in ooi Land van het vertier der Wollene Waarcn? Maar hoeveel honderd dultend Menfchen kennen ook niet de kost winnen door zulke Waaren te vervaadigen? door het wolfpinnen, door het weeven, en vollen, en verwan, en droogfeheeren en alles wat daartoe boboort; door her hoeden maaken, door lier kousfèn • breijen, cm. Hoeveel honderd duizend Mengeben meer zouden 'er dan nog in ons Land leeven kunnen, zo wy meer gebruik bleeven maaken van de Wollene Waaren, en zo wy voor ons elgen gebruik geene andere kogten als zulke, die in ons Land goed vervaardigd worden, of dan zouden kunnen worden? Wil din’t. vreedfaam Schanpje dekt,geeft Hemen groot, Als ze ‘er nfenfcboorcn is kleedereu en brood. Xx XX XMlppt, een Wyf uit den ouden tyd, waszeer berucht om heren knorrigen en boozen aart. Haar naam blyft nog hynaam ven allo booze on knorrige Wyven. In de prent, dlo hier aan een knorrig Kind voorgchoudon wordt, zyn de v«B trekken van eene Xantippe, dat is, van een boos en knorrih Wyf verbeeld. Geen hartstocht mismaakt 's menfchen aangexicht affchuuwiyker dan de knorrige misnoegdheid, en vooral de boosaartige toorn; en 't is vooral de Vronw, die zich voor de aanwenning van ee-Den knorrigen en toornigen aart moet wagten. Om zeer gewigtige redenen befchonk de alwyze SCHEPPER haar by uitnemendhied met een tederer en bevalliger gelaat. Zy moet haar toder Kroost op haaren fchoot en aan haar hart opvoeden, 't Is haar gelast waarop het zuigend Kindje geduurig flaan. dal het het eerde kent.cn waarin hol hot hoogde belang Helt. Eene Moedor van concn knorrlgcn on gtlmmigcn aart is een algryslyk ding In do Opvoeding. Bezie cent met nadenkende gezichten van die bcklaagenswaudige bloedjes. die zulk eene ongelukkige Moeder hebben. Zie Xantipp, dat bòze Wyf. Foei watoog, wat lip Lelyk zytge ook, zytge boos, lelyk als Xantipp. Yy Yy De ytir.attic, otturroa, wotdtdiepnltdeAatdegeJolveo. en door 't vuur gefmolten en gezuiverd, en dan heeft men Taer. Dal Tier. nog verder gcfmecd co heid gemrakl.wordl Suul gewamd. Geen Hout kan 'er gekapt of gesaagd, geen Steen gehouwen, geen Hul.. geen Schip, geen Slot., geen Bruggebouwd «orden zon. der het gebruik vanlVr. Geen Hcmbd. geen Kleed, geen 4 *em in ons Land goed vervaardigd wordt, of zou kunnen worden? Yzer is het mutst Metaal leder beizigt dit. Waar men hakt, of bouwt, of zellt, maait of ploegt, affpot. Zz Zz Zout en Zeep done denzolfden algemeenen dienst in 't ligchaamlyke, dien VRRSTAND en DEUGD in 't zedelyke doen. Onszedelykleven, 't geen zonder VEASTAND en DEUCD niet dan laf en morfig kan zyn, krygt immers alle zyne waare aangenaamhied en zuiverheid enkel en alleen door VERSTAND en DEUGD. Het VADERLANDSCH A-R begon met den Akkerbouw, het begin van alle menschlyke bezigheden, Her eindigt hier met twee algemeene ligchaamlyke behoeften, wier geduutig gebruik ons geduurig kan herinneren die twee algemeene zedelyke behoeften, zonder welke alle menschlyke bezigheden on voorrechten moeten vervallen, Akkerbouw, Burger-vryheid en Voiligheld, goede Huirhouding, Eendragt. Gezondheid, Godsdienst, en alle de andera voornaame Bronnen van het Nederlandfche Welvaaren, met èèn woord, ons geheele Vaderland moet vervallen met het verval van VERSTAND en DEUGD.- Aan den grooten wenseh om onder GODS hulpe dezelve algemeener en heter voorueplanten en te bevetigen is dit Boskje ayn ganfchen Oorfprong verfchuldigd. Zeergeeft £nuk «on alle ifcyz; Zfcjt wazehl allee nan. Kind. doüt dniVerftand enDeugd ook zonoodig zvn. VERANTWOORDING Her 1 ‘tlnlnlni 4.3 nu uur 4. mamma. jeugd oun 1781 is een vrij zeldzaam octavo boekje het welk behatve de hier gereproduceerde teksren en prenten ook taal-en eijferoefeningen bevat. Deze laatste zijn weggelaten, daar zij slechts op zeer enkele plaatsen onze aandacht kunnen boeien in tegenstelling tot het eenre deel van het boekje. Uil lypugrafiKhc overwegingen vcnellljm de focslmild uitgave in oblong formaat. In deze reeks van gefacsimileerde herdrukken herschenen verschenen credrr: Hieronymus van Alphen: Kleins Gedgten coor Konderen, Facsimile uitgave near den cersten druk van 1778 met 22 gravures. Formant 9.3x15.8cM. Cartonnage in 4 kleuren. Prijs 80 cent.* kleuren naar de uitgave van 1770- 1829 met een Inleiding van Dr. A. Schierbcck. Zwaar omiloj In leven kleuren gedrukt. PRIJS NEGENTIEN STUWERS * UITGAVE L. J. C. BOUCHEER – ’S-GRAVENHAGE