Bedden en Matrassenfabr. t/é A. D. 9 + 2=11) 2 + 19 =5, 21 ) Beddeveerenfabr. 32 310 / A. D. ) 8 + 6 = 14 ) Beddenverhuurders. 14 31 A. D. 3 + 0 = 3 ) ) Beeldengieters. 3 3 A. 1 + 0 = 1 ) 1 31 D. ) Beeldhomcers. ZJ> A. D. 2 + 0 = 2 ) ) Behangers. o 858 2sl A. D. 17 + 0 = 17 ) 0 + 3 = 3 ) 20 4360 Behangselpapierfahricage. 1.1 A. D. 1 + 0 = 1 ) ) Bestelh u ish ouders. 1 54 %,*> A. B. 7 + 0 – 7 ) 20 + 5 = 25 ) Beuriveercomin issaris. 32 1325 ïA A. D. 1 + 0 = 1 ) ) 1 46 Bewaar schoolhouder essen. IV 80 + 406 = 486 j Bezemmahers. 486 488 A. D. 4 + 1 = 5 ) 7 + 2 – 9 ) 14 633



	Bierhottelaars. 1t 1 A. D. 5 + 0 = 5 ) 1 + 0 = 1 ) 6 606 Bierbrouwers. , n A. 37 + 3 = 40 ) 40 2254 D. ) Bierh u is houders. i*i A. 173 + 48 = 221 ) 221 455 Bietsutkerfabr. > A. ) 52 i 1352 D. 5 + 47 = 52 ) Bijartmakers. Si A. 2 + 0 = 2 ) 2 121 D. ) Biscuitfabr. A. D. ) 0 + 7 = 7 ) 7 15 Binnenmoeders in oude-mannen en vrouwenhuizen. A. * 5 + 0 = 5 ) 5 9 D. ) Binnenmoeders in werl inrichtingen. A. D. y 1 + 0 = 1 ) Blauwververs. 1 2 A. D. 1 + 0 = 1 ) 1 + 0 = 1 ) Bleekers. 2 454 > A. 160 + 36 = 1% ) 1333 3860 D. 176 + 961 = 1137 ) Blikslagers. Jt D. 6 + 0 = 6 ) 0 + 1 = 1 ) 7 1518



	A. D. jBroodventers. •4r\ ) 274 + 31 = 305 ) 305 582 Brood- en beschuitbakkers. A. D. 437 + 35 = 472 ) 1 + 23 = 24 ) 496 25457 Brood- en beschuitfabr. A. D. 4+ 0 = 4 ) 0 + 5= 5 ) 9 341 Brug- en sluiswachters. U / A. D. 1 + 0 = 1 ) 5 + 0 = 5 ) Buffeijuffrouzven. 6 117 / r A. D. 23 4- 285 = 308 ) ) Cacaofabr. 308 333 A. D. 0 + 1 = 1 ) 4 4- 212 = 216 ) Capsulenfabr. 217 321 / A. D. 0 + 2 = 2 ) 7 + 100 = 107 ) 109 253 V Cargadoors. 4-P A. D. 1 + 0 = 1 ) ) Cartonnagefabricage. 1 114 A. D. 4 + 2 = 6 ) 13 4- 61 = 74 ) Chemisten. 80 408 1° A, D. 04- l = 1 ) ) Chemicaliënfabricage. 1 64 P A. D. 1 + 0 = 1 ) 0+1= 1 ) 2 263



	Jagers. A. D. ) 0 + 1 = 1 ) 1 305 A. D. Jaloezieënfabricage. 4 + 0 = 4 ) 4 114 'i,1L A. D. Jutefabr. 1 + 0 = 1 ) 4 + 13 = 17 ) Kaardenmakers. 18 72 1 i' A. D. 1 + 0 = 1 ) ) 1 16 )rej A. D. Kaarsen fabricage. 3 + 3 = 6 ) 33 + 396 = 429 ) 435 985 l Kraansluiters (waterleiding). A. ) i D. 14-0= 1 ) 9 Kalkfubricage. A. D. 2 + 0 = 2 ) ) Kammenfabr. 2 270 A. D. ) 4 + 16 = 20 ) Kaaiwerkers. 20 97 A. D. 1 + 0 = 1 ) 2 + 1 = 3 ) Kantwerksters. 4 6 A. D. 2 + 52 = 54 ) ) 54 55



	Kappers. A. D. 3 + 5 = 8 ) 0 + 6 = 6 ) Karrenver huurders. 14 669 6 + 0 = 6 ) 6 56 Kassiers. 6 + 3 = 9 ) 9 286 Katoen drukkers. A. D. ) 2 + 4 = 6 ) 6 273 Katoenfabr. A. D. 27+ 65 = 92 ) 917 + 5447 = 6364 ) 6456 19091 Kellners. D. 14 + 237 = 251 ) Kerkelijke beambten. 251 3080 92 – 1 – 5 – 23 – h 32 = 124 (Prot.) – 57 = 63 (Kath.) 1 = 6 (Israël.) 10 = 33 (andere gez.) 546 546 87 98 Kioskjuffrouwen. A. 10 + 2 = 12 ) Kleerm akers. 12 12 A. D. 35 + 14 = 49 ) 1 + 26 = 27 ) Klokkenfabr. 76 23310 A. D. 1 + 1 2 ) ) 2 133 A. D. Klompenmakers. 14 + 4 = 18 ) 0 + 2 = 2 ) 20 6764



	Knoopenfabr. A. D. ) 1 + 46 = 47 ) Kooksters en Koks. 47 94 A. D. 20 + 6 = 26 ) 39 + 32 = 71 ) 97 602 Koek- en Banketbakkers. A. D. 34 + 11 = 43 ) 7 + 0 = 7 ) Koffennakers. 52 2438 A. D. 1 + 0 = 1 ) 3 -f 0 = 3 ) Koffiebranders. 4 98 A. D. 1 + 1 = 2 ) 4 -f 27 = 31 ) Koffie huishouders. 33 143 A. 425 + 60 = 485 Kopjicniolcnfa.br. 2716 A. D. 1+0= 1 ) ) Kqffiepellers. 1 10 A. D. ) 3 + 2 = 5 ) Koffiesor teer der s. 5 17 A. D. 0 -f 2 = 2 ) 31 + 67 = 98 ) Kolenbranders. 100 117 A. D. ) 1 + 0 = 1 ) 1 10 Koloniale ambtenaren met verlof. 0 + 7 = 7 } 7 Koperslagers. A. D. 15 + 2 = 17 ) 0 4- 2 = 2 ) 19 3756



	Kostschoolhouders. 1 + 1 = 2 ) 2 I 2 Kousenfabr. A. D. 11 + 13 = 24 ) 0 + 4 = 4 ) 28 i 47 Kramers en rondventers. A. D. 333 + 97 = 430 )15 899 + 260 = 1159 )i0öy 7346 Krankzinnigenoppassers. 36 + 273 = 309 594 Kruiers. A, D. 14 + 1 = 15 ) 13 + 2 = 15 ) Kuipers. 30 888 A. D. 32 4 0 = ■ 32 ) 0+l= 1 ) Kunstbloem en fabr. 33 5717 A. D. 8 4 3 = 11 ) 1 4 12 = 13 ) Kunstboterfabr. 24 29 A. D. 14 0= 1 ) 24 23 = 25 ) 26 984 Kunstenmakers, Goochelaars enz. 30 4 35 = 65 ) 65 584 Kunstenaars en Letterk. 22 4 80 = 102 ) 102 1296 Kunsiwolfabr. A. D. ) 5 4 51 == 56 ) Kunsttandenfabr. 56 146 A. 0 4 1 – 1 ) 0 29 D. O4 1 = 1 ) Kurkfabricage. z A. D. 14 0= 1 ) 14 0= 1 ) 2 362



	Kweekelingen. 5 + 553 = 558 ) 558 1360 Lakenfabr. A. D. 2 + 2 = 4 ) 4 + 138 = 142 ) Lakfabr Lage. 146 342 A. D. 1 + 0 = 1 ) ) Lakenververs. 1 52 A. D. 0 + 9 = 9 j Lampenfa.br. 9 29 A. 0 + 1 = 1 ) 0 + 12 = 12 ) Landbouwers. 13 39 D. A. 11804+ 1163= 12967) D. 10473 + 43457= 53930) 66897 463032 Leeningbankhouders. A. 1 + 0 = 1 ) 7 + 1 = 8 ) Leerlooiers. 202 D. 9 A. 23 + 0 = 23 ) ) Lederwarenfabr. 23 2470 D. A. 1 + 0 = 1 ) ) Leidekkers. 1 65 D. A. 4 + 1=5) ) Linieerders. 2126 D. 5 A. 0 + 1 = 1 ) 1 i D. 80



	Linnenfahr. A. D. 17 + 15 = 32 ) 16 + 263 = 279 ) Likeur enfabr. 321 3413 A. 2 + 0 — 2 ) 3 522 D. 1 + 0 = 1 ) Linifabr. A. ) 3 110 D. 0 + 3 = 3 ) Loodgieters. A. 12 + 0 = 12 ) ) Loodwitfabricage. 12 2417 D. A. 1 + 0 = 1 ) 1 81 D. ) Loopknechts en pakkendragers. 92 + 618 = 710 ) 710 8387 Lucifersfabricage. A. 1 + 0 = 1 ) 218 603 D. 15 + 202 = 217 ) Lijstenfabricage. A. ) 5 282 D. 1 + 4 = 5 ) Magazijn en Pakhuisknechts. 7 + 12 = 19 ) 19 6743 Mandemverkfahr. A. 16 + 3 = 19 ) 22 3123 D. 1 -j- 2 = 3 ) Mangellieden. A. 533 + 51 – 584 ) ) Manufactur enfabr. 584 63 7 D. A. ) 9 71 D. 2 + 7 = 9 )



	Mattenfahr. A. 26 + 14 = 40 ) 118 52 7 D. 21 + 57 = 78 ) Mattenstoelenfabr. A. D. 0 + I = 1 ) 0 + 1 = 1 ) Meelfabricage. 2 40 A. D. 1 + 0 = 1 ) ) 1 545 Melkproductenfabricage. A. D. 1 + 0 = 1 ) 2 -f 12 = 14 ) Messenmakers. 15 66 A. D. 1 + 0 = 1 ) ) Metaalvergulders. 1 30 A. D. 1 + 0 = 1 ) ) Metaalwarenfabr. 1 230 A. D. 0 + 2 = 2 ) Metselaars. 2 106 A. D. 35 + 0 = 35 ) ) Meubelfabricage. 35 17791 A. D. 15 + 3 = 18 ) ) 18 7523 Militaire-ornamentenfabricage. A. D. 1 + 0 = 1 ) ) Mineraalw aterfabr. 1 35 A. D. 4 + 0 = 4 ) ) • 4 191 3



	Mo dist en. A. D. 900 +2219= 3119 40 + 1703 = 1743 ) 4ötW 4878 Molenaars. A. D. 106 + 9 = 115 ) 2 + 0 = 2 ) Molenmakers. H7 6107 A. 3 + 0 = 3 ) 3 394 D. ) Mosterdfabr. A. 0 + 1 = 1 ) 1 53 D. ) Mouters. A. 1 + 1 = 2 ) 2 268 D. ) Mutsenmaaksters. A. 123 + 229 = 352 ) 452 453 D. 10 + 90 = 100 ) Mutsemvasschers. A. 141 + 233 = 374 ) 503 511 D. 11 + 118 = 129 ) Muziekinstrumentenfa.br. A. 2 + 0 = 2 ) 3 376 D. 0 + 1 = 1 ) Muziekonderwijzers. 26 + 271 = 297 ) 297 1126 Naaisters. A. 4751 + 11484= 16235) D. 1970+ 9241 = 11211 ) 27446 27447 Naaldenfabricage. A. ) 59 88 D. 0 + 59 = 59 ) Nagel- en spijkerfabr. A. 2 + 0 = 2 ) 17 281 D. 2 + 13 = 15 )



	Nettenbreiers. A. D. 4 + 6 = 10 ) 26 + 105 = 131 ) Nettenfab ricage. 141 170 A. D. 2 + 1 = 3 ) 52 + 95 = 147 ) 150 181 Niet gerangschikte beroepen. 145 + 879 = 1024 3806 Oesterputhouders. A. D. ) 20 -f 20 = 40 ) Oliebollenbakkers. 40 630 A. D. 1 + 0 = 1 ) ) Olieslagers. 1 2 A. D. 6 + 0 = 6 ) 3 + 3 = 6 ) Onderwijzeressen. 12 2380 696 + 8105 = 8801 ) 8801 24552 Oppassers (niet in gestichten.) 4 + 2 = 6 ) 6 1018 Openbar e-verkoopondernemers. 0 + 1 = 1 ) 1 5 Opzichters. A. D. 5 + 1 = 6 ) ) Ouwelfabricage. 6 1110 A. D. 0 + 2 = 2 ) ) Paardenslachters. 2 2 A. D. 4 + 2 = 6 ) ) Patinenbakkers. 6 113 A. D. 3 + 0 = 3 ) 20 -f 3 = 23 ) 26 1019



	Papierfabric. A. D. 2 + 1 = 3 ) 122 + 305 = 327 ) Papierzvarenfabr. 330 19/4 A. D. ) 6 + 20 = 26 ) Parapluiefabr. 26 129 A. D. 6 + 3 = 9 ) 12 + 48 = 60 ) 69 350 Parfumerieënfabricage. A. D. ) 0 + 3 = 3 ) Passementerieënfabr. 3 16 A. D. 1 + 0 = 1 ) 5 -j- 51 = 56 ) 57 433 Patronen-(modellen) fabr. A. D. o + 1 = 1 ) ) Pianostemmers. i 6 A. D. 1 + 0 = 1 ) ) Plateelschilders. 1 143 A. 1 + 0 = 1 ) 1 8 D. ) Publieke vermakelijkheden {beroepen behoorende onder). A. D. 90 + 230 = 320 ) ) 820 1439 c Poffertjes- Wafels- en Beignets bakkers. A. D. 8 + 1=9) 1 + 1 = 2 ) Polderwerkers. 11 99 A. D. ) 1 + 2 = 3 ) 3 5964



	Poeliers. 1 • A. D. 29 + 4 = 33 ) 1 + 2 = 3 ) Porders. 36 589 A. D. 42 + 3 = 45 ) 9 + 2 = 11 ) 56 159 Portiers (niet in openb. dienst). 20 + 11 = 31 ) 31 616 Privaatleeraren. 2 -|- 24 = 26 ) 26 118 Rechts- en Politiewezen. 15 -f 25 = 40 ) 40 3393 Reeders. 3 -f 0 = 3 ) 3 162 Reiniging (openbare). A. D. 1 + 0 = 1 ) 4 + 2 = 6 ) 7 1721 Reizigers, (in cl. factoren.) A. 1 + 3 = 4 ) Restaurateurs. 4 2536 35 -f 9 = 44 ) 44 193 Retoucheurs. A. ) o + 1 = 1 ) Rietenmattenfabr. 1 D. 34 A. 1 + 0 = 1 ) o 58 D. 1 + 0 = 1 ) Rijksjinanciewezen. dj 22 -f 3 = 25 ) 25 4373 Rijtuigfabricage. A. D. 2 + 0 = 2 ) ) 2 32 7



	Sagofabricage. A. D. ) 0 + 2 = 2 ) Schaapherders. 2 8 A. D. ) 1 + 4 = 5 ) Schafthuishouders. 5 1857 A. 24 + 4 = 28 } Scharenslijpers. 28 86 A. D. 1 + 0 = 1 ) ) Scheepmakers. 1 815 A. D. 27 + 0 = 27 ) 0 + 3 = 3 ) Scheepsbevrachters. 30 8180 D. 0 + 1 = 1 ) Schelpenvisschers. 1 129 A. D. ) 1 + 0 = 1 ) Schippers. 1 110 A. D. 338 + 18 = 356 ) 6 + 6 = 12 ) Schoonmaaksters. 368 30458 9618 + 4386 = 14004 ) 14004 14004 Schoorsteenvegers A. D. 5 + 0 = 5 ) ) Schoenenfabr. 5 569 A. D. 101 + 15 = 116 ) 51 -f- 404 = 455 ) Schoenpoetsers. 571 32141 A. D. 1 + 0 = 1 ) 4 + 1 = 5 ) 6 118



	Schuitenjagers. A. 1 + 0 = 1 ) 8 i 908 D. 7+ 0 = 7) Sigarenkistenfahr. A. 4 + 0 = 4 ) 6 612 D. 0 + 2 = 2) Siroopfahr. A. ) 4 78 D. 0 + 4 = 4 ) Sjouvjerlieden. D. 24 + 13 = 37 ) 87 23148 Smeden en Slotenmakers. A. 159 4- 4 = 163 ) ) Speelgoedfabr. 163 24364 D. A. D. 1 + o = 1 ) ) Spekslagers. 1 37 A. 41 + 5 = 46 ) 53 2994 D. 6 + 1 — / ) Spiegel/abricage. A. 3 + 0 = 3 ) 3 281 D. ) Spoor- en tramarbeiders. D. 126 + 8 = 184 ) Spoor- en trambeambten 134 5960 A. D. 19 + 9 = 28 ) 602 -f 28 = 630 ) Steenkloppers. 658 7693 A. D. ) 7 + 0 = 7 ) Steendrukkers. 7 53 A. 5 + 2 – 7 ) 24 1228 D. 14 -j- 3 = 17 )



	Steenfabricage. A. D. 19 + 1 = 20 ) 191 + 306 = 497 ) Steenhouwers. 517 8375 A. D. 9 + 0 = 9 ) 2 + 0 = 2 ) 11 2050 Stoombootdienstonder neming. 2 + 1 = 3 31 Stoelenfabricage. A. D. 4 + 0 = 4 ) 1 + 0 = 1 ) StoelenmaUers. 5 564 A. D. ) 19 + 13 = 32 ) Stoffenververs. 32 799 A. D. 11 + 4 = 15 ) 1 + 20 = 21 ) 36 646 A. D. Straatvegers. ) 9 + 1 = 10 ) Strook oedenfabr. 10 366 A. D. 6 + 5 = 11 ) i + o = 1 ) Stro owar en fabr. 12 98 A. D. ) 2 -f- 113 = 115 ) Strijksters. 115 240 A. D. 502 + 678 = 1180 ) 211 + 933 = 1144 2325 Stucadoors. A. D. 2 + 0 = 2 ) ) Stijfselfabr. 2 3330 A. D. ) 3 + 109 = 112 ) 112 391



	Su ikerraffinade urs. | A. D. 0 + 2 = 2 ) 3 -f 32 = 35 ) Suikerwerkenfabr. 37 1480 A. 8 + 3 = ' 11 ) 2 -f 20 = 22 ) Suppoosten. 33 677 D. 4 + 7 = 11 ) 11 28 Tabak- en Sigarenfabr. • A. D. 21 + 3 = 24 ) 206 -f- 836 = 1042 ) Tabakskervers. 1066 16021 A. 2 + 0 = 2 ) 46 00 D. 9 -j- 35 = 44 ) Tabaksplanters. A. D. 26 + 0 = 26 ) 8 + 5 = 13 ) Tabakspijpenfabr. 39 1142 A. 1 + 0 = 1 ) 76 + 50 = 126 ) 127 304 D. Tagrijnen (budroestverkoopers). A. 15 -f- 1 = 16 ) Tappers. 16 386 A. 2528 + 256 = 2784 ) 2/84 9892 Tap jtfi bric age. A. 2 + 0 = 2 ) 149 800 D. 39 + 108 = 147 ) Telegrambestellers. D. 1 + 1 = 2 ) Timmerlieden. 2 322 A. 110 + 0 = 110 ) ) Touw fabr. 110 D. 46668 A. 23 -f 0 = 23 ) 87 2816 D. 14 -f 50 = 64 )



	Traanfabr. A. 11 o + i; 3 D. ) Tricotfabr. A. 2 + 6 = 8 ) 103 141 D. 1 + 94 = 95 ) Turfgravers. A. ) 8 615 D. 2 + 6 = 8 ) Uitdragers. A. D. 188 + 10 = 198 ) ) Uitgevers. 198 592 4 + 0 = 4 ) 4 161 Uitroepers bij verkoopingen. 1 + 0 = 1 ) 1 51 Veefokkers. A. 266 + 14 = 280 ) 650 4712 D. 10 + 360 = 370 ) Veehouders (melkboeren). A. 928 + 36 = 964 ) 4400 26647 D. 74 +3362 = 3436 ) Veerlieden. A. 7 + 1 = 8 ) 12 538 D. 4 + 0 = 4 ) Vendumeesters. 4 + 0 = 4) 4 36 Verduurzaamde levensm iddeïen. fabr. A. ) 1 26 D. 0 + 1 = i ) Verfstoffenfabricage. A. 1 + 0 = 1 ) ) 1 167 D.



	Verhuurders van verschillende goederen. A. 7 + 1=8 Vermicellifabr. ) 8 59 A. D. 5 + 21 = 26 Vernisfabr. ) ) 26 45 A. D. 1 + 0 = 1 Vernissers. ) ) 1 68 A. D. 1 + 0 = 1 ) ) 1 4 Verpleegsters van verlaten kinderen. 1 + 0 = 1 ) 1 1 Verveners. A. D. 19 + 1 = 20 ) 1186 -f- 867 — 2053 ) 2073 12661 Vischdroogsters, -rooksters, -schoonmaaksters. * A-D. 1 + 1 = 2 12 -f 3 = 15 Visschers. ) ) 17 161 A. D. 7 + 0 = 7 Vlasfabricage. ) ) 7 4693 A. D. 8 + 0 = 8 114 -f 296 = 410 J leeschhouwers. ) ) 418 4749 A. D. 143 + 19 = 162 Vleeschrookers. ) ) 162 11142 A. D. 1 + 1 = 2 ) ) 2 5



	Voddenrapers. 1 * D. 1 + 1 = 2 ) Voerlieden. 9 4 I A. D. 64 + 1 = 65 ) 1 + 2 = 3 ) Vroedvrouzven. 68 7989 533 + 174 = 707 ) 707 707 A. D. Vruchtensappenfabr. 2 + 0 = 2 ) 0 + 1 = 1 ) 8 39 A. D. Vuurmakersfabr. 1 + 0 = 1 ) ) Vmirzverkfabr. 1 24 A. D. 1 + 0 = 1 ) ) Wagenmakers. 1 44 A. D. 36 + 1 = 37 ) ) Warmoeziers. 37 4299 A. D. 352 + 31 = 383 ) 54 + 364 = 418 ) Wasch inrichtingen. 801 20254 A. D. 6 + 4 = 10 ) 2 + ,11 = 13 ) Waschlieden. 13 31 A. D. 1578 + 471 = 2049 ) 1064 + 790 = 1854 ) 5903 3972 Water- en vuurvrouwen. A. 537 + 34 = 571 ) 571 947



	Waterstaat [Rijk). 1 -j- 0 = 1 ) 1 1147 A. D. Wattenfabr. ) 3 + 23 = 26 ) Weesmoeders. 26 51 232 + 43 = 275 ) 275 545 Weverska mmenfabr. A. D. 0 4- 0 = o ) 0 4- 4 = 4 ) IJ i’nkclbedienden. 111 4- 4175 = 4286 Winkeliers. 4 9 16043 A. 18797 + 3712 =22509) 22509 87355 A. D. Wol- en wollenstoffenfabr. + 8 = 17 ) 287 + 1338 = 1625 )lb4i 7666 Wohvasschers. A. D. 1 + 0 = 1 ) 14- 1 = 2 ) 3 85 A. D. IJzergieters. 1 + 1 = 2 ) 2 1013 A. D. IJzerwarenfabr. 14-0= 1) 0 4- 13 = 13 ) Zaadtelers. 14 2146 A. D. 0 + 1 = 1 ) Zadelmakers. 1 18 A. D. 17 + 0 = 17) O-}- 1 = 1 ) 18 2282



	Zakkenmakers. A. D. 1 + 0 = 1 ) 6 + 14 = 20 ) Zakkenplakkers. 21 111 A. D. 2 + 1 = 3 ) 4 + 31 = 35 ) Zandwasschers. 38 288 A. 1 + 0 = 1 ) 1 9 D. ) Zeemleerfabr. A. D. ) 3 + 3 = 6 ) Zeepzieders. 6 75 A. D. 2 + 1 = 3 ) 3 4- 27 = 30 ) Zeevisschers. 33 350 A. D. 9 4- 0 = 9 ) 1 + 5 = 6 ) Zeüdoekfahr. 15 9042 A. D. 14-0= l ) 16 4- 13 _ 29 ) Zeilmakers. 30 433 A. D. 4 4- 0 = 4 ) ) Zevenmakers. 4 1017 A. 14-0= 1 ) 77 D. 04- 2 = 2 ) Ziekenoppassers. 169 + 1338 = 1502 } 1502 2846 Zonder beroep. 819279 + 1110556 = 1929835 2853281 Zoutzieders. A. D. 1 + 0 = 1 ) 04- 1 = 1 ) Zijdefabricage. 2 347 A. ) 3 10 D. 0 + 3 = 3 )



	Supplementen i en 2.
	Suppl. 1. LIJST van door vrouwen (in 1890) onvervulde beroepen.
	„ 2. Enkele cijfers door de Rubriek Handel van de Nat. Tent v. Vr. Arbeid verzameld.



	I.
	De volgende lijst van beroepen, nog niet door vrouwen vervuld, werd door mij tegelijk met het excerpt opgemaakt. (In enkele daarvan hebben sedert 1890 vrouwen haar intrede gedaan). Dat ze hierbij gevoegd wordt is niet uitsluitend met de bedoeling, de urgentie of zelfs ’t nut van de vervulling van al die betrekkingen door vrouwen op den voorgrond te stellen.
	Maar een nauwkeurige lezing zal zeker bij velen, evenals bij mij de gedachte doen rijzen, dat er nog heel wat wegen openstaan voor de energieke vrouwen en dat er zelfs onder die onvervulde bedrijven enkele, ja vele voorkomen, die zich, ooi: tiaar de algemeen heerschende opvatting, geheel voor haar aanleg en werkkracht eigenen.



	Aanleggers van gas- en waterleiding.
	Aannemers (postdienst).
	Aardappelstroop (fabricage).
	Advocaten.
	Advertentieplaatsers.
	Aluminiumwaren (fabricage).
	Album (fabricage).
	Algemeen bestuur.
	Ankerzetters.
	Arbeiders (zandgroeven).
	Architecten.
	Aschkarlieden.
	Asphalt (fabricage).
	Augurkenzouters.
	Baggermolenaars.
	Baleinsnijders.
	Balletjesmakers.
	Bakenverzetters.
	Bankiers.
	Basculen (fabricage).
	Beendraaiers.
	Beenzwart (fabricage)
	Blaasbalgmakers.
	Blauwsel (fabricage).
	Blik (fabricage).
	Blindenonderwijzers.
	Boomsnoeiers.
	Bootwerkers.
	Botteliers.
	Bouwkundigen.
	Branders.
	Brandkasten (fabricage).
	Brandspuiten (fabricage).
	4



	Breukbandenmakers.
	Brillenslijpers.
	Brillensnijders.
	Bronswaren (fabricage).
	Buskruit (fabricage).
	Bijenhouders.
	4'achetsnijders.
	Caoutchoucsnijders.
	Caoutchoucwaren (fabricage).
	Cement (fabricage).
	Chemicaliën (fabricage).
	Chemisten.
	Commissionnairs (in allerlei, behalve in voeding en kleeding).
	Chronometer (fabricage).
	Commissarissen (spoor, tram, boot).
	Conducteurs (spoor en tram).
	Conciërges.
	Consulaatwezen.
	Controleurs.
	Convooiloopers.
	S&amast (fabricage).
	Dekenwasschers.
	Diamantzetters.
	Diplomatie.
	Directeuren (van ambachtscholen.)
	Direct, e. d. (Bankvereenigingen).
	Directeuren (van chemischewasscherijen).
	Directeuren (cultuurmaatschappijen).
	Directeuren (van dagbladen).
	Directeuren (van kioskmaatschappijen).
	Directeuren (van spoor en tram en stoombootondernemingen.
	Directeuren (van steenkolenmijnen).
	Directeuren (van toevluchtsoorden voor behoeftigen).
	Directeuren (van ’t verzekeringswezen).
	Directeuren (van zoutexploitatie).
	Draineerbuizen (fabricage).



	Droogdokexploitatie.
	Drukinkt (fabricage).
	Drijfriemen (fabricage).
	Duikers.
	Duinbeplanting.
	Diikwerkers.
	Kendenkooihouders.
	Exporthandelaren.
	Electriciteit (fabricage).
	Elixerfabricage.
	Ezelinnenhouders.
	Ezel verhuurders.
	Filtreermachinen (fabricage).
	r ineerzagers.
	Fluweel (fabricage).
	Fundeeringmakers.
	<»alanteriën (fabricage). Galvaniseerders.
	Gasbuizen (fabricage).
	Gasfitters.
	Gasmeter (fabricage).
	Gasornamenten (fabricage).
	Geestelijken (Prot, Isr. e. a.)
	J VJ J Geldwisselaars.
	Gezagvoerders.
	Gips (fabricage).
	Gipswaren (fabricage).
	Gist (fabricage).
	Glasbranders.
	Glasschilders.
	Glazenmakers.
	Glazenwasschers.
	Gordijnen (fabricage).
	Gradeerwerkers.
	Graveurs.
	Griffie (provinciale.
	Groentenzouters.
	Grottenbouwers,



	Ilaarbereiders.
	Haarwater (fabricage).
	Ilandboogmakers.
	Handelmaatschappijen.
	Handschoenen (fabricage.
	Haringpakkers.
	Haringvisschers.
	Harkenmakers.
	Heihazen.
	Heideontginning.
	Hoeden (fabricage).
	Hoedenvormers.
	Hoedenwasschers.
	Horlogemakers.
	Houders van informatiebureaux
	Houtbereiders.
	Houten pennen (fabricage).
	Houthakkers.
	Houtsnijders.
	Houtvlotters.
	Sllustrateurs.
	Ingenieurs.
	Inkt (fabricage).
	Inspecteurs.
	Instrumentslijpers.
	Ivoor (draaiers).
	Ivoorartikelen (fabricage).
	«Juweliers.
	Maasdoek (fabricage).
	Kachel (fabricage).
	Kachelhoutjesmakers.
	Kalk (fabricage).
	Kanaahverkers.
	Kandij (fabricage).
	Katoenververs.
	Ketelbikkers.
	Ketelmakers.
	Kleurstof (fabricage).



	Klinkers.
	Koetsiers.
	Kolenwerkers.
	Koperdraaiers.
	Kopergieters.
	Koperpletters.
	Kopersmelters.
	Koperwerk (fabricage).
	Krammers van aardewerk.
	Kruit (fabricage).
	Krijgswezen.
	Krijt (fabricage).
	Kunsthaarwerk (fabricage).
	Kunstmest (fabricage).
	Kunststeen (fabricage).
	Kunstijs (fabricage).
	Kwartiermeesters.
	ILak (fabricage).
	Lampenkatoen (fabricage).
	Landbouwwerktuigen (fabricage).
	Leesten (fabricage).
	Lettergieters.
	Letterzetters.
	Levertraan (fabricage).
	Loodgieters.
	Loodpletters.
	Loodpunters.
	Loodsmelters.
	Loods en haven wezen.
	Loog (fabricage).
	Lijm (fabricage).
	Machinen (fabricage).
	Machinepoeder (fabricage).
	Machineverhuurders.
	Machinisten.
	Magazijnmeesters.
	Maiskoeken (fabricage).
	Maltese (fabricage).
	Mantel (fabricage).



	Marmerslijpers.
	Marmerwaren (fabricage).
	Matrozen.
	Meekrap (fabricage).
	Metaalbewerking in ’t algemeen.
	Meubelmakers.
	Modelmakers,
	Molensteenscherpers.
	Mollenvangers.
	Mosselcultuur.
	Moutmolenaars.
	Muilkorvenmakers.
	Muizen vallenmakers.
	Muziekinstrumentmakers (maar 1).
	Mijnwerkers.
	Naaimachine (fabricage).
	Nachtwakers.
	Nettendrogers.
	Omnibusdienstondernemers.
	Omroepers.
	Ontvangers.
	Oorlogsmateriaal (fabricage).
	Opperlieden.
	Oranjesnipper (fabricage).
	Orgel verhuurders.
	Ornamentgieters.
	Ornamentmakers.
	Ornamentteekenaars.
	B*aardenfokkers.
	Pakking (fabricage).
	Pakkisten (fabricage).
	Parketvloeren (fabricage).
	Parketvloerenleggers.
	oo Patroonteekenaars.
	Penseelen (fabricage).
	Pepermunt (fabricage).
	Perforeerders.
	Perkament (fabricage).



	Photografie-preparaten (fabricage).
	Photografen.
	Piano verhuurders.
	Plaatdrukkers.
	Planters in Indië.
	Plateelschilders.
	Platenkleurders.
	Pleisterbeeld (fabricage).
	Pleisterbeeldemakers.
	Plisseerders.
	Ploegbazen.
	Pluimgraven.
	Politie- en brandweer.
	Pompmakers.
	Porceleinschilders.
	Procureur.
	Pijpen (fabricage van meerschuimen).
	Blaamhorren (fabricage).
	Rechterlijke macht.
	Reclameteekenaars.
	Reisartikelen (fabricage).
	Reparateurs (van antiquiteiten).
	Retoucheurs.
	Ridderorden (fabricage).
	Rietdekkers.
	Rietenmeubelen (fabricage).
	Roodververs.
	Rottingvlechters.
	Runmolenaars.
	Rijtuig (fabricage).
	Rijtuigmakers.
	Rijtuigschilders.
	Rijtuigsmeden.
	Rijwielen (fabricage).
	Rijwielenmakers.
	Sanitaire politie.
	Schaatsen (fabricage).
	Schapenhouders.
	Scheepscontroleurs.



	Scheepsschilders.
	Scheepssloopers.
	Scheepstakelaars.
	Scheepswakers.
	Scheepswegers.
	Schoorsteenmantel (fabricage).
	Snuif (fabricage).
	Spelden (fabricage).
	Spekrookers.
	Spoor- en tramcommissarissen.
	Spoelen (fabricage).
	Springveeren (fabricage). f
	Staatsmacht.
	Staalwaren (fabricage).
	Steenzetters.
	Steigermakers.
	Stoomwerktuigen fabricage).
	btoneerders.
	Stokers.
	Stokvischbeukers.
	Straatmakers.
	Strandwerkers.
	Stuurlieden.
	Tapijtkloppers.
	Technici.
	Telefoonaanleggers.
	Timmermansgereedschap (fabricage).
	1 mgieters.
	Tinpletters.
	Toezicht op fabriekarbeiders en stoomwezen,
	Tram- en spoorrijtuigen (fabricage).
	1 ras (fabricage).
	1 urtdrao-ers.
	Turfstrooisel (fabricage).
	Veearts.
	Veemhouders.
	Verlakkers.
	Vernissers.
	Vertinners.



	Vilt (fabricage).
	Vischafslagers.
	Vischtuigmakers.
	Vischzouters.
	Vleeschwaren (fabricage).
	V ogelkooimakers.
	V ogelkvveekers.
	Vogelopzetters.
	Vormstekers.
	Vijlenmakers.
	Wagensmeer (fabricage).
	Wapensmeden.
	Wasdoek (fabricage).
	Waterleidingexploitaties.
	Wegers.
	o Wegwerkers.
	Werktuigkundigen.
	Wielen (fabricage).
	Wielenmerkers.
	Wiervisschers.
	Witwerkers.
	Wol ververs.
	Uzerertsdelvers.
	IJzergieters.
	Kagenvijlers.
	Zandvormers.
	Zalmdrijvers.
	Zalmvisschers.
	Zilversmeden.
	Zink (fabricage).
	Zinkwit (fabricage).
	Zuiveraars van gebouwen.
	Zwemvestenmakers.
	Zijdennetten (fabricage).



	11.
	ENKELE CIJFERS VAN DE RUBRIEK „HANDEL” DER NAT. TENTOONSTELLING VAN VROUWENARBEID (1898). –
	Dat ik vrijheid vond, op verzoek van Mej. Jungius, onderstaande gegevens toe te voegen, is niet omdat ik meen, dat hier iets anders dan zeer bescheiden en gedwongen onvolledig werk werd verricht.
	o o Slechts een enkel onderzoek als b. v. dat naar den vrouwenarbeid bij de telefonie, de post- en telegrafie en wellicht ook betreffend de spoorwegen komt aan een afgerond geheel nabij, welke onvolledigheid allerminst den ervarene op statistiek gebied verwonderen zal.
	Maar ik geef deze enkele uitkomsten, die een deel van de talrijke gegevens vormen, die de Rubriekcommissie van Handel*) door middel van vragenlijsten, officieele en particuliere correspondentien en jaarboekjes bijeenbracht,
	1. omdat ze een kleine aanvulling vormen van een onderdeel van dit werk;
	2. omdat ’t voor enkelen zijn nut of belang kan hebben iets van de uitbreiding gade te slaan, die de vrouwenarbeid op sommig gebied onderging.
	Post en Telegrafie.
	/ ‘Januari iBgB.
	Aantal vrouwelijke ambtenaren. Directeurs, Commiezen, enz.
	Totaal 2J4.
	(tegen een totaal van 1113 op 1 Jan. 1890.)
	!) Zie bl. 7 Voorwoord.



	De specifieering, waarbij de cijfers berekend zijn volgens ’t officieele jaarboekje, moge hier volgen, daar de verhoudingen tusschen vrouwelijke ambt. en totaal voor den aandachtigen lezer niet oninteressant zijn.
	,, , RlIKSPOST- ImMV Posterijen. spaarbank. T, — totaal Directeurs. SP Klerken 2* 2de klasse. i v- t. van mann en y vromvel, . ’ ambtn. (/”) crq 15 (20) p Comm. Comm. 3de klasse. V. T. S. 4de klasse. 2 (128) S V. T C/3 * Klerken 1ste klasse. o, 5 (101) V. T. Surnumerairs. 12 (88) V. T. 3 (67) Telegrafie. Comm. 3de klasse. Comm. 4de klasse. V. T. V. T. 7 (178) 1 (35) Telegrafisten. V. T. 11 (75) Klerken 1ste klasse. Klerken 2de klasse. V. T. V. T. 5 (43) 18 (33) Posterijen en Telegrafie. Klerken 1ste klasse. Klerken 2de klasse. V. T. V. T. 4 (51) 97 (398) Rijkstelefonisten. V. T. 36 (37)



	Telefonie.
	1897/98.
	Particuliere en gemeentelijke instellingen.
	De toegezonden Vragenlijst werd door alle aangevraagde maatschappijen beantwoord; van de bestaande Mpijen werd door de Directie der Ned. Bell. Tel. Mpij. welwillend opgaaf verstrekt.
	Totaal 163
	(tegen 78 op 1 Jan. ’90.)
	Deze dienst wordt bijna geheel door vrouwen waargenomen.
	Voor nadere bijzonderheden is het hier de plaats niet. Het no. van 24 Sept van „Vrouwenarbeid” bevat een artikeltje over de Telefonie in Nederland.
	Spoorwegen
	(1897),
	(loketdienst en telegraaf klerken, benevens weg wachieressen.)
	Volgens antwoorden op vragenlijsten aan de
	Holl. IJz. Sp. Mpij.
	Staatssporen.
	Centraal sp.weg.
	Totaal der vrouwelijke ambtenaren;
	Klerken en haltecbefs 52.
	Wegwachteressen 1246.
	Boekhouden.
	Een onderzoek werd ingesteld naar ’t aantal geexamineerde boekhoudsters.
	Terwijl 1 Jan. ’9O een getal van 6g aanwijst (boekhoudsters, schrijvers en copiisten) verkreeg de comm. Handel als resultaat tot 1897 een totaal van:
	142 gediplomeerde boekhoudsters, waarvan 45 Staatsexamen M. 0.,
	58 Diploma Vereeniging Leeraren in ’t Boekhouden,



	5g Diploma Boekhouden Industrieschool ’s Gravenhage.
	Omtrent andere gediplomeerden (b.v. door verschillende handelsvereenigingen) kan geen juiste opgave worden gedaan, terwijl opmerking verdient, dat wel een aanzienlijk deel, maar niet het totaal der geëxamineerde boekhoudsters in functie is.
	Levensverzekering
	en aanverwante vakken.
	1897,
	(in 1890 bij ’t verzekeringswezen 13 vrouwen).
	Van de 153 Mpijen, die een vragenlijst ontvingen, antwoordden 72.
	31 hadden vrouwen in dienst.
	Totaal der vrouwelijke geëmployeerden bij die 31 maatschappijen (aantal opgegevenen, want verschillende mpijen gaven geen cijfers op)
	155 agentessen (en hoofdagentessen,) benevens 2 inspectrices, 2 artsen, 1 wiskundige en enkele klerken op de kantoren der Mprjen.
	De opgave is helaas onvolledig. (Nadere bijzonderheden in „Vrouwenarbeid” 24 Sept.)
	Stenografie.
	Ongeveer 50 van de vrouwen, die stenografie beoefenen, vinden hierin haar beroep (kantoorarbeid veelal met typewriting). Een deel der aldus werkzame vrouwen beoefent het stelsel Pitman of Gabelsberger-Schwab.
	Opgavcn van diploma’s werden alleen verkregen omtrent ’t stelsel Stolze-Wéry, dat in de diploma’s A., B. en C. een totaal cijfer van 299 geeft.
	De Secretares der Rubriek nHandel."
	(Zie verder „Vrouwenarbeid” 20 Augustus.)



	INHOUD:
	1. Voorwoord 81. 3.
	2. Lijst der Beroepsklassen . . . „ 9.
	8. Beroepsklapper 13.
	4. Supplement I.
	Lijst van door vrouwen (in 1890) onvervulde beroemen . . . , „ 49.
	5. Supplement 11.
	Enkele cijfers door de Rubriek Handel der Nat. Tent. v. Vr. Arbeid verzameld 58.



	KAART VAN NEDERLAND
	Uit gevoerd door H. KLEINMANN & C°., Spaarne 25—27, Haarlem.



	Tattersall en Holdsworth-Enschede.
	GLOBE WORKS & STORES.
	£ UiaM ia
	Machinefabriek, BJzer- & IVSetaalgletersj
	PoMPLETE JnSTALLATIES VAN pPINNERIJEN, everijen, JSleekerijen en Yerwerijen
	Stoor// Ê.pper/dkgep, Kr01/er/ er/ \félutleré, Vhf/ beproefde Öor/étfuPtie.
	J, frOOSEWSCttOOW-SftATIO,
	152 van I^osbnitraat ' M _
	BEKROOND MET EERGTE PRIJS
	—■ voor —-
	hygiënische en practische bovenkleeding,
	Zie etalage in de Gonfeetie-zaal
	MïVflOUW.’ DE WED, AMIOT,
	LAAN VAN MEEIiDERVOORT No. 5, DEN HAAG.
	J_.EVERT AL WAT OP DEN [(uNSTHANDEL BETREKKING
	HEEFT TEGEN BILLIJKEN PRIJS.
	tijdelijk geexposeerd op de tentoonstelling va j VROUWENARBEID TE ’s HAGE, 1898,
	BRIEFKAARTEN DER TENTOONSTELLING IN 20 SOORTEN,
	J. H. MOLMBOER Jr-, Oldenzaa'
	STOOMWEVERIJ
	VAN -4- ruwe en gebleekte Katoenen, Linnens, Pellen, Damast, Kepers, Satinets, gedrukte en in kleuren geweven Japonstoffen, Zakdoeken enzj,
	Levering direct aan particulieren bij iedere hoeveelheid.
	Fabrikant uitmuntende door soliditeit. '
	Alle goederen zijn pngepapt. zoodat zij zich gemakkelijk laten verwerken en voller worden in de wasch.
	Vraagt Stalen en Prijscourant! Kleurhoudende VLAGGEN en WIMPELS
	geheel gereed, worden direct uit de fabriek geleverd. Vlugge- en Wimpeldoek ook per el verkrijgbaar. Prijscourant op aanvraag.
	Prima k 2e
	zijn steeds tentoo,
	VAN HET
	Prinsegracht hoek Lange Bee
	TELEPHOON INTERC
	De lokalen zijn geopend alle
	en des Zondags
	K. DEK!
	DEN ttAAG, ZUID-Bl
	houthandel
	Stoomzagerij <
	Maatschappij Je Veluwe."
	j'tUNSPEET. pEMEENTE pRIAELO
	In allQ afdQsUn^en
	MANNEN- EN VROUWENARBEID,
	MET • gelijke rechten en plichten, beveelt ten zeerste aast;
	If'dfe uUsfekei)de 'kwkliieit roon/bofef, fikte ii)ktf)it)kle wkséf) ei) ktrifketij, f)kfe vefséf)iUei)de verwet) voor huitet/wetê.
	Coöperatie, —Winstdeeling, Cppartnership.
	De Eau de Cologne- en
	Parfumeriefabriek
	'FIRMAV. □. BERGH & CIEARNHEM,
	3O,
	V ft A A G T
	$k rif es
	'S £ e ff t esse tf.
	WfißCif- $c NATU
	VAN
	J. DE V
	BLAARTHEM, bij
	Tarieven en nadere inliehtingei



	



	



	



	



	



	BEROEPS® ® KLAPPER,
	EXCERPT uit de
	„Uitkomsten der Beroepstelling
	in het Koninkrijk der Nederlanden
	op den een-en-dertigsten December iSSg,’
	aangevende het aantal
	gehuwde en ongehuwde vrouwen
	(benevens het algemeen totaal)
	werkzaam als
	hoofd of ondergeschikte in eenig beroep of bedrijf,
	met inleidend woord en eenige supplementen,
	DOOR MARIE JUNGIUS.
	AMSTERDAM.
	H. J. POUTSMA.
	1899.



	



	



	



	BEROEPSKLAPPEK,
	EXCERPT uit de
	~Uitkomsten der Beroepstelling
	in het Koninkrijk der Nederlanden op den een-en-dertigsten December 1889,” aangevende het aantal
	gehuwde en ongehuwde vrouwen
	(benevens het algemeen totaal)
	werkzaam als
	hoofd of ondergeschikte in ecnig beroep of bedrijf,
	met inleidend woord en eenige supplementen,
	DOOR MARIE JUNGIUS.



	VOORWOORD.
	Op aanraden van eenige bevoegden in zake arbeid en arbeidswetgeving ben ik overgegaan tot de uitgave van dezen beroepsklapper, die oorspronkelijk in groot formaat door kunstvaardige handen gecalbgrafeerd en artistiek gebonden in de Industriezaal der Tentoonstelling ter lezinolag en die bij deze uitgave een vrij belangd rijke uitbreiding en aanvulling heeft ondergaan. Met meer belangstelling dan we hadden durven verwachten, werd dit arbeidsverhaal van dorre cijfers door talrijke bezoekers doorbladerd.
	Echter verzocht de uitgever mij er nog een klein voorwoord aan toe te voegen, om het ontstaan van den klapper te verklaren, aan welk verzoek ik gaarne voldoe.
	loen, nu ruim twee jaar geleden, het denkbeeld van dames, tot het houden eener Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid in 1898 mij werd meegedeeld, voelde ik me onmiddellijk tot deze zaak aangetrokken, omdat ik zag hoe dit de eerste beweging in ons land zou kunnen worden, die bijna alle vrouwen van Nederland in één—gemeenschappelijk, belang zou vermogen te vereenigen.
	vv ant in vrouwen arbeid zijn alle vrouwen zonder onderscheid betrokken, daar allen, omdat ze nu eenmaal leven, arbeid verrichten, zij het ook soms van nog zoo onbeduidenden aard. Uit zulk een samenwerken tot één zaak van allen kon een onderling



	kennen en belangstellen voortvloeien, voor de toekomst van onberekenbaar nut.
	En toen ik was aangegrepen door het denkbeeld der Tentoonstelling, besloot ik al den vrijen tijd en kracht, over van betrekking en andere, vrijwillige plichten, te wijden aan de verwezenlijking daarvan.
	En toen daarop 25 November 1896 door het uitvallen van een bestuurslid men mij ter vervanging van dit lid verkoos, nam ik met de blijdste verwachting in den triomf onzer zaak, een verwachting die mij nimmer een oogenblik heeft verlaten, deze benoeming aan.
	Maar nu was ik mée verantwoordelijk persoon en grooter moeilijkheid stond dus voor mij.
	Een Tentoonstelling van Vrouwenarbeid, goed, maar wat voor vrouwenarbeid was er alzoo in ons land en wat vooi vrouwenarbeid was er alzoo geweest, en hoe kon die arbeid zooveel mogelijk in haar vollen omvang onder de oogen van het publiek gebracht worden?
	Deze vraag werd nóg klemmender, toen door allerlei omstandigheden mij de taak te beurt viel, door lezingen in verschillende plaatsen van ons land de zaak der Tentoonstelling bekend en zoo mogelijk populair te maken.
	Maar waar de stof voor die lezingen vandaan te halen, terwijl ik geen andere bouwstof had dan ’t onwankelbaar blij geloof in de kracht van het samen Verken dat ons, Nederlandsche vrouwen, wachttè, en verder de statuten der Vereeniging: Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid en de circulaire van het voorloopig Bestuur, waaronder een verdeeling van vrouwenarbeid in 8 hoofdgroepen, naar ’t voorbeeld van Kopenhagen.



	Maar gelukkig, art. 3 dier Statuten, tevens de grondslag van deze, gaf aanwijzing. „Uitbreiding van den werkkring der vrouw te bevorderen,” zoo luidde daarin het doel der Tentoonstelling, en onmiddellijk rees daarnaast de vraag: maar hoe zal uitbreiding erlangen een kring dien men niet kent ?
	_ Met deze eenvoudige vraag en de beantwoording er van lag de weg, dien ik bij mijn taak had te volgen, duidelijk voor me.
	Het machtig en veelomvattend werken tot het ïeeren kennen van dien arbeidskring m uitgebreidsten zin, tot het plastisch of symbolisch voorstellen daarvan op de eigenlijke Tentoonstelling of in besprekingen op Congressen, zou niet alleen aan het onmiddellijk doel der Statuten nader brengen, maar ook aan het onzichtbare dat daarachter lag; bevordering vap onderling kennen en belangstellen.
	Dit samenwerken tot het Ïeeren kennen van den werkkring der vrouw stond mij voor oogen als een machtig trillende beweging, die naar alle zijden haar stralen uitzenden zou om te bereiken de vele ongeziene doeleinden, verruiming van geest en hart, belangstelling in anderslevenden, verjaging van vrees en valsche schaamte, toeneming van zelfvertrouwen, het wegdoen 1 van conventies, verhooging van ons innerlijk gehalte in ’t algemeen.
	Zoo zag ik dit alles en zoo legde ik het neer in de lezing, die ik ruim anderhalf jaar geleden hield in verscheiden groote plaatsen van ons land.
	Maar onder de voorbereiding tot die taak begreep ik, dat ik beginnen moest zelf den werkkring der vrouw zoo volledig mogelijk te Ïeeren kennen eer we dien op



	eenigerlei wijs onder de oogen van het publiek konden voorstellen en ik voelde ook dat met het concrete moest begonnen worden.
	Ik wierp me dus op de studie van de beroepstelling van ’B9, en van de laatste volkstelling, op die van de arbeidswetgeving, van de verslagen van de inspecteurs van den arbeid van af ’9O, van een deel der rapporten omtrent de officiëele arbeidsenquête voor en na April ’9O, van. de verslagen van Kamers van Koophandel en Fabrieken en van andere gegevens die ik hier en ginds bijeenzocht, en ik zamelde statistieken, ten einde een degelijke kern te vormen, waaromheea mijn ideale zien van het onzichtbare doel onzer zaak zich vast zou kunnen leggen, zonder vrees voor holheid.
	En onder het werken in deze studiën, onder het zien groeien van dien uitgebreiden arbeidskring der vrouw, onder het leeren kennen van die betrekkelijk groote verscheidenheid, onder het rangschikken van het veelvuldige in bijeenbehoorende categorieën, rees onwillekeurig voor mijn geestesblik, vorm en teekening der gebouwen waarin we dit alles zouden bijeenbrengen en bespreken.
	Ondertusschen werkten ook Bestuur en Rubriek-commissiön in alle stilte voort en Januari 1897, toen de eerste lezing over de Tentoonstelling plaats had te Rotterdam, lagen plattegrondteekening, plannen en schetsen voor organisatie en uitvoering onzer Tentoonstelling in hoofdlijnen gereed voor ons.
	Een deel van dien voorbereidenden geestesarbeid nu, is neergelegd in dezen beroepsklapper, dien ik uit de beroepstelling van ’B9 excerpeerde en samenstelde, om toch



	geen enkel beroep door vrouwen uitgeoefend, op onze Tentoonstelling over te slaan, hetzij concreet, hetzij abstract weer te geven. Toch, ondanks alle pogingen daartoe, mocht het ons niet gelukken al die beroepen te vertegenwoordigen en moest het vaak blijven bij enkele vermelding, zooals in den klapper.
	Onder letter A zijnbijeengenomen die vrouwen die in de beroepstelling zelf onder A. B. en C. zijn geclassificeerd en die als eigenaar, directie of toezicht in eenige zaak optreden; onder letter D. zijn genoemd de ondergeschikten in eenig bedrijf, gelijk ook in de beroepstelling zelf.
	Van de 836 beroepen uit de 35 beroepsklassen der beroepstelling, ') zijn er circa 380, en wel de slechtst, bezoldigde, waarin vrouwen werkzaam zijn, hierbij niet gerekend een deel van het verkeerswezen, het verzekeringswezen en eenige andere beroepen van abstracten aard, bij welke het aantal vrouwen, dat er in werkzaam is, in de laatste jaren in buitengewone verhouding is toegenomen.
	De secretares der verwante rubriek Handel -) echter, waaronder wij ook hadden doen vallen, „kantoonvezen, telegrafie, posterijen, telefonie, verzekeringswezen, verkeerswezen, hotel- enpensionwezen,” omdat deze bedrijfstakken allen min of meer in verband met Handel staan, nam op zich enkele gegevens omtrent deze beroepen te verzamelen, waarvan een deel als supplement aan den klapper is toegevoegd. \ T 1 _ .1 _ • _ 1 _ • J
	Velerlei arbeid van vrouwen, in huisgezin en maatschappij, kon natuurlijkerwijze niet rechtstreeks vertegenwoordigd worden; zooals bekend is werd hierin zooveel moge-
	') Zie achterstaande lijst, bl, 9
	2) Mej. Suze Groshans, Scheveningen.



	lijk voorzien door de besprekingen in de congreszaal.
	Nog andere statistische gegevens, dan hier bijeenzijn, kunnen gevonden worden in bovengenoemde lezing zelf, die in brochurevorm onder den naam; „Een woord over de voorgenomen Nat. Tentoonst. van Vrouwenarbeid” is uitgegeven, (Drukkerij „Vrede” ’s-Gravenhage) en op de Industriekaart naar officieële opgaven uit de jaren ’9o—’97 ontworpen, (Uitgave Kleinman en Co. Haarlem,) waarvan een exemplaar bij dezen klapper gevoegd is.
	En nu bij het verlaten van het Bestuur der Tentoonstelling-, waar de richting van mijn eigenlijken arbeid niet uitsluitend ligt op het arbeidsveld der vrouwenbeweging, hoezeer ik ook deze liefheb, eindig ik met den wensch, dat wellicht anderen nog eenig nut van deze enkele resultaten van dit onderdeel van ons werk zullen hebben die mij persoonlijk niet meer kunnen dienen. Mocht dit het geval zijn, dan is de uitgave van dezen beroepsklapper geen vergeefsche moeite geweest!
	Marie Jungius.
	3ept. ’9B.



	BEROEPSKLASSEN met totaal der vrouwen daarin werkzaam. (Eerst staan de gehuwden dan de ongehuwden) en algemeen totaal.
	No, Naam. Alg. Totaal. Mann. en Vrouw. 1 Aardewerk, diamant, glas, kalk, steenen, enz. 604 + 1/50 = 2354 28527 2 Boek- en steendrukkerij, hout-, koper-, staalgravure, enz. 45 + 43 = 88 * 12105 3 Bouvobedrijven, (incl. reiniging van gebouwen en aanleggen, onderhouden en reinigen vati wegen en straten, ook gemeentedienst.) 323 -f 20 = 343 120975 4 Chemische nijverheid, meststoffen, ontplofbare stoffen, verfstoffen, enz. 52 -f 513 = 565 3509 5 Hout-, kurk-, stroobewerking, snij- en draaiwerk van verschil-1 lende stoffen, enz. 219 -f 302 = 521 37387 6 Kleeding en reiniging. 12553 -f 30461 = 43014 75645 7 Kunstnijverheid. 41 + 180 = 221 1598



	No. Naam. Alg. Totaal 8 Leder, zvasdoek, caoutchouc, enz. 200 + 424 = 624 37422 9 Metalen, ('winnen en eerste bewerking van), steenkolen, turf, i zout, enz. 1211 + 877 = 2088 15371 10 Metalen (bewerking van). 220 + 237 = 457 41633 11 Papier, enz. 156 -|- 439 == 595 2923 12 Scheepsbouw, verwaardiging var. rijtuigen, enz. 67 + 4 = 71 13516 13 Stoom en andere werktuigen, toestellen, instrumenten, oorlogsmateriaal, enz. 23 + 33 = 56 6456 14 Textiele nijverheid. 1859 + 8974 = 10833 44455 15 Verlichting, olie, vet, zeep, enz. 53 432 = 485 6332 16 Vocdings- en genotmiddelen. 1416 + 1937 = 3353 84327 17 Landbouwbedrijven. 24045 + 48823 = 72868 524624 18 Visscherij (incl. vischkweekerij, en jacht. 38 _j_ 26 = 64 16650 19 Warenhandel. 21257 + 8480 = 29737 127306 20 Verkeerswezen. 5297 + 1892 = 7189 131255



	No. Naam. Alg. Totaal 21 Credict- en Bankwezen. 14 + 4 = 18 708 22 Verzekeringswezen. 10 + 3 = 13 1098 23 Tusschenhandel (commissiehand., kassierderij, makelaardij, enz.) 3/ + 23 = 60 5242 24 Hulpbédrijven van den handel. 80 + 10 = 90 3121 25 Vrje beroepen. 2260 + 1508 = 3768 30015 26 Onderwijs. 696 -f 8105 = 8801 23712 27 Verpleging of verzorging van armen, ouden, zieken, gebrekkiger, invaliden, krankzinnigen, (iincl. rjksinrichtingen). 620 + 1772 = 2392 3782 28 Huiselijke diensten (huis- en stalbedienden e. a,). 14650 + 142523 = 157173 166495 29 Losse 'werklieden en andere niet in één bepaald beroep arbeidenden. 301 + 234 = 535 25164 30 In dienst van den staat (excl. posterj, telegr. teleph., landsd. en ander nijverh. bedrijf.) 59 + 115 = 174 34436 31 In dienst van een provincie. 8 + 1 = 9 886 32 In dienst van een gemeente, (excl. gasfabriek, dienst opehb. werken en ander nijverh. bedrijf. 487 + 3619 = 4106 25299



	No. Naam. Alg. Totaal o -■> o.i In dienst van een waterschap. 17 + 1 = 18 2604 34 In dienst van een kerkgenootsch. of kerkel'.jke gezindte. 127 + 4343 = 4470 12208 35 Gepensioneerden (uit openbare, kerkelijke of particuliere kassen). 32 + 7 = 39 5540



	BEROEPSKLAPPER. *)
	A. Hoofd of toezicht. Eerst staan de gehuwden,
	D. Ondergeschikten. dan de ongehuwden.
	Algem. Totaal. Aannemers. Mann. en Vrouw. A. D. 4 + 2 = 6 ) ) Aardappelmeelfabr. 6 1093 l A. D. ) 8 + 30 = 38 ) Aardezverkfahricage. 38 603 1 A. D. 3 + 0 = 3 ) 178 + 790 = 968 ) Aardwerken. 971 3212 7 A. D. II ll + O 4 5767 Administrateurs, Rentmeesters. r A. D. 1 + 1 = 2 ) ) Alcoholfabr. i 2 723 J) A. D. 10 + 0 = 10 ) ) 10 1558
	*) Voor enkele bijzonderheden omtrent den vrouwenarbeid in verschillende bedrijven, zie de artikelen over „Industrie” en „Handel” in ’t blad Vrouwenarbeid. Uitg. H. J. Poutsma, Amsterdam.



	Apothekers. * * A. D. 25 2 + 18 == 43 ) + 281 = 283 ) Armvaders. 326 1655 A. D. 1 + 0 = 1 ) ) Azijnfabr. 1 4 A. D. 2 + 2 = 4 ) ) 4 172 Bad- en Zweminrichtingen. A. D. 1 4 + 0 = 1 ) + 2 = 6 ) Badhouders. 7 31 'H A. D. 2 12 + 2 = 4 ) + 4 = 16 ) .Z? agg er lieden. 20 95 < t A. D. 1 ) + 0=1) Bakers. 1 502 1427 ) + 45 = 1472 ) Band fabricage. 1472 1472 A % A. D. 1 ) -f- 64 = 65 ) Barbiers. 65 181 1 4 A. D. 30 + 2 = 32 ) 0 + 3 = 3 ) Beambten in gestichten 35 tot 3236 verpleging. 1ï A. D. 14 4- 22 = 36 ) ) 36 96



	Bloemenmaaksiers. if A. D. 1 + 1 = 2 ) 0 + 1 = 1 ) Bloemisten. 3 3 4 A. D. 27 + 3 = 30 ) 0 + 10 = 10 ) 40 3758 Bloembollenkiveekers. / X* A. D. 9 + 1 = 10 ) o + i – i ) 11 830 Blok- en Mastenmakers. Aa A. D. 2 + 0 = 2 ) ) Boden. 2 215 4*- D. 20 + 2 = 22 ) ) Boekbinders. 22 824 Ui A. D. 5 + 0 = 5 ) 0 + 22 = 22 ) Boekdrukkers. 27 2598 /. A. D. 11 + 0 = 11 ) 1 + 8 = 9 ) Boeken-20 2809 en Courantenverhuurders. A. D. 8 + 5 = 13 ) ) Bontfabricage. 13 73 A. D. 1 + 3 = 4 ) 2 + 40 = 42 ) Bo omkweek ers. 46 147 ■u I A. D. 7 + 1 = 8 ) ) Boomsluiters. 8 1230 il A. D. ) 1 + 0 = 1 ) 1 15 3



	Bootenverhuurders. / A. 1 + 0 = 1 ) 1 | 12 *1 D. ) Borduursters. )~Ö A. 19 + 73 = 92 ) 127 127 D. 2 + 33 = 35 ) Borduurtverkers. Jn A. 2 + 2 = 4 ) 5 I 52 D. 0 + 1 = 1 ) Borstelfahricage. r* A. D. 12 + 0 = 12 ) 2 V 2 = 4 ) Boscharheiders. 16 1279 A. D. ) 0 + 1 = 1 ) Boterboeren. 1 255 yL A. D. 20 + 1 = 21 ) 7 _j- 52 = 59 ) Boterfabr. 80 138 A. 5 + 0 = 5 ) 47 633 b $ D. 21 4- 21 = 42 ) Boter en kaasfabr. Yi A. D. 17 + l = 18 ) 12 + 47 = 59 ) Breisters. 77 450 rt. A. D. 16 + 46 = 62 ) 195 4 515 = 710 ) 772 GO i Breukban denmakers. A. D. 2 + 0 = 2 ) Brievenbestellers. 2 19 ) 3 1833 D. 2 + 1 = 3 ) Briquettenfa.br. Jji A. ) 4 130 D. 2 + 2 = 4 )



	Cichoreifabr. A. D. 3 + 0 = 3 ) 2 + 31 = 33 ) 36 286 / Chocolaadfahr. A. 1 + 4 = 5 ) 76 405 / D. l + 70 = 71 ) Comestiblesfabr. ; x / A. D. ) 15 + 38 = 53 ) Commejisaalhouders. 53 127 •f- A. D. 137 + 42 = 179 ) ) ""ft 179 207 Co rn m iss ie kan del (agen ten, commissionnairs, makelaars). 37 + 23 = 60 ) Conjiseurs. 60 5242 H A. D. 8 + 0 = 8 ) 2 + 2 = 4 ) 12 1229 Copristen, Schrijvers, Boekhouders. tP V A. D. 8 + 61 = 69 ) ) Coupeuses. 69 16864 Pi A. D. 8 + 52 = 60 ) ) Corsettenfabr. ‘ 60 181 Pi A. D. 10 + 10 = 20 ) 1 + 80 = 81 ) Costuumv er huurders. 101 123 ƒ5 A. D. 1+ 2= 3 ) ) Costumiers. 3 11 H A. D. 13 + 71 = 84 ) ) 84 90



	Cour ters en Gidsen. J’r A. D. ) 1 + 0 = 1 ) Couvertenfahr. 1 61 ƒ/ A. D. ) o + i = i ) 1 1 Dameskleedermakers. // A. D. 108 + 229 = 337 ) 6 + 125 = 131 ) 468 496 ] U Dansonderw ijzers. 0 + 1 = 1 ) ) Decoratieschilders. 1 40 1 J1 A. D. ) o + i = n Dekenfabricage. 1 479 V A. D. 7 + 0 = 7 ) 36 + 157 = 193 ) 200 4 77 Diaman tm olen verhuurders. y A. D. 1 + 0 = 1 ) ) 1 9 A. D. Diamantklovers. ) 2 + 96 = 98 ) 98 1134 A. D. Diamantslijpers. 'p ) 12 -f 30 = 42 ) 42 7646 / Diamantsnijders. y A. D. 0 + 0 = 0 ) 10 + 275 = 285 ) 285 1626 Dienstboden. p 2677 + 131665 = 134342) 134342 138568 V Directrice v. kookschool. 0 + 1 – 1 ) 1 1



	yt Directeuren gestichten tot verpleging. 75 -f 72 = 147 } 147 259 $ Directeurs v. Verhuurkantoren. A. D. 74 + 7 = 81 ) ) Distillateurs. 81 108 n A. D. 7 + 0 = 7 ) ) Dokters. 7 296 4 + 3 = 7 ) ) Doodkistenmakers. 7 1901 A. D. 2 -f 0 = 2 ) ) 2 210 Doopgoedverhuurders. 5 -f 0 = 5 ) Doozenplakkers. 5 5 A. D. 0 + 2 = 2 ) ' 2 + 15 = 17 ) Draaiers 19 59 A. D. 2 + 0 = 2 ) ) 2 1268 Eau de Colognefabricage. A. D. 1 + 0 = 1 ) r+ 5 = 6 ) 7 18 'vA Electriciens. A. D. 0 + 13 = 13 ) ) Em a illeerders. 13 168 ■i/L i A. D. ) 1 + 0 = 1 ) 1 31



	Eniballeurs. yj A. D. ) 0 + 2 = 2 ) Expediteurs 2 13 A. D. 10 + 1 = H ) 0 + 1 = 1 ) Financiewezen. (Rekenkamer enz.) 12 1048 22 + 3 = 25 ) Fotografen. 25 4373 A. D. 7 + 2 = 9 ) 2 + 4 = 6 ) 15 663 Garen- en Katoenbleekers. Alt A. D. 3 + 0 = 3 ) ) Gaarkeuken houders. 3 28 A. 8 + 0 = 8 22 Garen fair. A. D. 2 + 0 = 2 ) 5 + 52 = 57 ) Gasfahricage. 59 140 A. D. 1 + 0 = 1 ) 0 + 2 = 2 ) Geestelijken {Kath:) 3 1789 0 + 4227 = 4227) 4227 8504 Gemeente financiën. 14 + 0 = 14 ) 14 912 t AaJ^ Gemeentesecretarie. 4 + 2 = 6 ) 6 2668 Gepensionneerden. 32 + 7 = 39 ) Geweermakers. 39 5540 . "j A. D. 1 + o = 1 ) ) 1 474



	Gezagvoerders. 1 + 0 = 1 Glasfabricage. 859 A. 3 + 0 = 3 ) 1,9 + 63 = 82 ) 85 558 1U D. A. D. Glasblazers. ) 50 + 136 = 186 ) Glazenmakers. 186 1825 yiV) A. D. 14-0= i ) ) 1 46 Godsdienstonderwijzers. 1 + 16 = 17) 17 486 Goud- en zilverwerkfabr. A. D. ) O4- 9 = 9 ) Goudsmeden. 9 158 Alk A. D. 13 4- 1 = 14 ) 4 4- 28 = 32 ) Gouvernantes. 46 2350 -fZji 11 4- 316 = 327 ) 3-27 334 U Graveurs. zf A. D. ) 1 + 1 = 2 ) Griendwerkers. 2 273 A. D. 2 4- 0 = 2 ) 24- 8 = 10 ) 12 541 Grutters. ■4 ~u> A. D. 7 + 1 = 8 ) 3 + 1 = 4 ) 12 582 -i3* Gymnastiekonderwijzers. 24- 0 = 2 ) 2 45



	Haarwerkers. A. 2 + 0 = 2 ) 4 29 D. 0 + 2 = 2 ) Han dschoen enfab r icage. A. D. 0 + 2 = 2 ) 0 + 1 – i ) Handschoenwasschers. 3 15 rl 3 7 A. 2 + 3 = 5 ) 1 ") 18 D. 3 +•> 7 = 10 ) Heel- en Verloskundige instrumentenfair. 1 K.J •11 r A D. 0 + i = 1 ) ) Hemden en Boordenfahr. 1 4 -/< u A. D. 2 + 2 = 4 ) 0 + 5 = 5 ) Hoeden en Peitenfabr. 9 20 *3>L l A. D. 4 + 10 — 14 ) 239 7 + 218 = 225 ) 784 Hoedenmakers. -AiS' A. D. 23 -f 31 = 54 ) 0 + 37 = 37 ) Hoefsmeden. 91 426 'l&j A. D. 7 + 'o = 7 ) ) Hoenderfokkers. 7 1189 r\4j> A. 0 -f 1 = 1 ) l 9 D. ) Hoepelmakers. ' A. D. 2 -f 0 = 2 ) ) 2 2025 f4z Hofmeesters. A. 16 + 13 = 29 ) 29 602



	Hondenscheerders. a4ï A. D. ) 2 + 0 = 2 ) Horlogemakers. 2i 9 i hk A. D. 13 + 0 = 13 ) ) 13 i 2455 Hotel- en Logementhoudsters. A.X 371 + 37 = 408 ) Houhvarenfahricage. 408 2135 'Ud A. D. 1 + 0 = 1 ) 2 + 5 = 7 ) Houtzagers. 8 i 360 A. D. 5 + 1 = 6 ) o + 1 – 1 ) 7 3225 i Huurkoetsiers. h!' A. D. 55 + 2 = 57 ) ) Huidcnzouters. 57 1 3321 A. 0 + 1 = 1 ) l 122 D. ) Huisbewaarders. 475 -)- 55 = 530 } Hu ishoudsiers. 530 1109 1856 + 6404 = 8260) 8260 Huismeesters in gestichten tot 8260 verpleging. ~l 76 + 22 == 98 } 98 187 Hu issch ilders. A. D. 101 + 3 = 104 ) ) Indigofabricage. 104 19615 1 A. 1 + 0 = 1 ) 1 4 D. )