Op bezoek bij de moeders
	A
	NED 8 I 1910
	Lide Tilanus



	



	



	



	PRIJS 3 CENT.
	OP BEZOEK BIJ DE MOEDERS



	Er is een veelgelezen schrijver, Strindberg geheeten, die eens een tooneelstuk maakte, Droomspel genaamd, dat in vele schouwburgen in ons land gespeeld is.
	In dit stuk komt een Godendoohter, „Indra’s dochter” geheeten, op aarde vanuit het godenrijik een bezoek brengen. Overal denkt ze op aarde „Liefde” te ontmoeten en overal ontmoet ze „Ongevoeligheid, hardheid en koude”. Aan ’t einde vertrekt ze weer naar het godenrijk met een teleurgesteld hart. Zij heeft de „Liefde” niet mogen vinden. Als Indra’s dochter met ons mede, eens een bezoek aap een zeshonderd kraamvrouwen in verschillende plaatsen van ons land zou kunnen afleggen, zooals wij, sociaaldemokratische vrouwen gedaan hebben, geholpen dooreen aantal geestverwanten, zou deze godendochter vreezen wij, ook liever maar weer naar het godenrijk teruggaan, dan hier blijven, want heel veel treurigs door ’t gebrek aan „Liefde” zou haar onder de oogen gekomen zijn. Niet, omdat die vele moeders geen liefde gevoelden en trotsch en gelukkig waren met hun kleintje, dat iedere moeder Wederom het mooiste vond en met voldoening ons toonde, maar om de zorgen, die haar kwelden, en de belemmeringen, die daarom haar liefdedrang voor t kindje ondervonden, ach helaas, dooreen harde en koude maatschappij. Het waren volkomen onnoodige zo r-
	gen en belemmeringen.
	Verschrikt kijkt ge op. „Onmoedig” 1 vraagt ge ons, „Ja onmoedig,” antwoorden



	wij. „Onnoodig, herhalen we met' volle overtuiging. Wij zeggen, 'het k onit alleen
	door d® maatschappelijke wanorde,
	dat de moeders zoovele zorgen hebben, zoodat ze onvoldoende haar kindje en haarzelve kunnen helpen. Wij moeten meewerken om
	maatschappelijke orde te verkrijgen.
	Daarom willen we u de oogen openen door o.a. te wijzen op de enquête ‘) van den Bond van Sociaal-Democratische Vrouwenclubs naar den toestand der kraamvrouwen in eenige steden in ons land. Behalve dat de woningtoestanden, zooals we die op onze bezoeken ontmoeten hemelschreiend zijn dat moest de Regeering maar eens zien, die het bevorderen van den woningbouw door middel van Rijkshulp wil stopzetten – behalve dat, is er gebrek: aan g'oede lichamelijke verzorging van kraamvrouw en zuigeling; aan goede 'hulp in het huishouden; gevolg: vei waarloozing van de woning, van de kraamvrouw, het eten enz.; onvoldoende versterkende middelen: onvoldoende ligging van ’t kindje ol
	de moeder. , Neen, ’t was niet aangenaam, evenals Indra s dochter gingen vele bezoeksters na de enquête zeer teleurgesteld naar huis terug, want zij hadden niet gedacht, dat het zóó
	erg was. , Bij het tweede bezoek, dat zij maakten, bleek ook m vele
	■) Uitgegeven door de S. D. A. P.



	gevallen dat de kraamvrouw veel te vroeg was opgestaan, oververmoeid en zwak den huiselijken arbeid weer aanvaardde, soms zelfs de wasch deed, ofschoon ze er nog absoluut niet de krachten voor bezat. Wij vertellen er u een paar .staaltjes van:
	„De kraamvrouw lag met het zuigelingtje in bed, waar ook de vader ’e nachts nog bij ligt. Het huishouden wordt door een 14-jarig dochtertje gedaan. Er zijn 9 kinderen. Tot het laatst voor de bevalling deed de kraamvrouw de wasch voor 10 personen geheel alleen. Zeven kinderen slapen in een alcoof. Er is een kraamverzorgster die twee maal per dag even komt. Er zijn geen versterkende middelen. De man verdient f20.”
	Een ander voorbeeld :
	~E.r is geen wieg. De buurvrouw 'komt een paar uur helpen, geen kraamverzorgster, ’e Nachts is de man ook weg. De kraamvrouw isl meestal alleen.”
	Nog een .ander voorbeeld:
	„Tiende bevalling, negen 'kinderen, derde dag is de vrouw gedeeltelijk, vierde dag' geheel aan den arbeid. Twee dagen heeft ze een eigen zuster gehad tot hulp, verder niemand. Tijdens zwangerschap ook allen huishoudelijken arbeid voor 9 kinderen gedaan, met wasch en helpen inden winkel (groentezaak).”
	Meerdere voorbeelden:
	„Een andere kraamvrouw ligt mat kindje en grootmoeder in bed'. Een volgende armoedige kraamvrouw wordt twee maal daags eventjes door buurvrouw geholpen, maar heeft verder niets dan een idiote zuster, die' op de vier kinderen past. De man vaart en de tweede dag stond de kraamvrouw op om zijn kleeren in orde te maken. Nog een kraamvrouw ligt op een warmen dag in het voorjaar (April) ineen zeer



	vieze atmosfeer. De kinderen zien zeer vuil. Een moeder helpt zeer onvoldoende. Een andere inwonende kraamvrouw ligt ineen zeer klein ledikant inde huiskamer van een ander gezin, waar 4 kinderen zijn; zelf heeft ze er 4 kinderen bij in.”
	Ergens anders: „de woning is boven een varkenskot, de eigen zuster helpt en brengt 3 kinderen .mee en haar man, zoodat inde kamer der kraamvrouw 6 kinderen, 2 mannen en een vrouw liggen.”
	Ergens ander»: „de 'kraamvrouw is de derde dag op. Er zijn 13 kinderen te verzorgen.”
	„Vele 70-jarige bakers of moeders zijnde ©enige hulp der kraamvrouwen. ’ ’
	Zoo zouden we u honderden gevallen kunnen opnoemen. Maar het zou eentonig worden.
	„Er ontbreekt bij een groot aantal een wieg voor het kind (ongeveer in 2'/s a % der gevallen) of een ledikant waar de moeder alleen in ligt in 2/3 der gevallen. Slechts ongeveer 2/5 der moeders en der zuigelingen worden dooreen deskundige (nog niet eens voldoende) verzorgd ; voor de rest gaat ’t maar zoo goed en zoo kwaad als ’t gaat.
	De helft der huishoudens worden onvoldoende gedaan. In Twenthe stonden daardoor een achtste der kraamvrouwen den vierden dag op.
	Tot den laatsten dag der bevalling deden % der zwangere vrouwen de geheeld waseh zelf.”
	Wij noemen hier miaar nuchter een ipaar feiten op, maar moeders denkt eens wat een leed hier in die enkele woorden verscholen ligt.
	Wij herhalen, zooveel ellende zou onnoodig zijn.
	E»n sterke band tus6chen de vrouwen der arbeidersklasse om ihen te steunen die voor



	de moederschapszorg opkomen, zou een geweldig middel zijn om het leed der moeders te bestrijden. Het is zoo jammer dat Velen zich laten misleiden
	door den laster,
	die over de sociaal-democraten verspreid wordt. , De sociaal-democraten willen een samenleving opbouwen, waar de menschen geen zorgen om ’t dagelijksch brood zullen hebben en ieder zal begrijpen hoe een gezond kind en een gezonde moeder
	een groot gemeenschapsbelang is.
	Dan kunnen we immers ook verwachten, dat er weinig ziekte en veel gezond en sterk en krachtig leven zal zijn en daardoor veel vreugde en genot onder de menschen en veel voordeel voor de voortbrenging van alles wat de menschen noodig hebben omi een aangenaam! bestaan te
	hebben. We willen een samenleving, waar ieder zioh verantwoordelijk voelt voor het geheel en niet dulden kan dat er talloozen zijn, die in zorgen ondergaan. Dat is echter pas mogelijk als de
	arbeidersklasse zich bewust wordt, wat zij kan
	en dit door de vrouwen uit de arbeidersklasse ook wordt begrepen.
	De sociaal-democraten
	zijn niet zulke brave menschen,
	maar zij willen regeling brengen. Niet van boven af, maar van onder op.
	De zorgen van ’t arbeidersleven willen ze wegnemen. Dan gevoelt zioh de,moeder onbezorgd over



	haar kleintje, omdat zij het alles kan geven wat het behoeft.
	Dit is het recht van iedere moeder. Hiervoor moet de samenleving zorgen. Vrouwen, steunt de sociaal-democraten. Helpt ze inde
	eerste plaats
	een Rijkswet voor Moederschapszorg *) in ’t leven roepen. In die afzonderlijke Rijke wet willen we vastleggen: le. Een premie-vrije uitkeering voor de kraamvrouw, die het noodig heeft.
	2e Een geldelijke regeling van het Rijk met de Gemeente, die deze in staat stelt en verplicht te zorgen voor :
	bekwame vroedvrouwen,
	consultatiebureaux voor moeders en zuigelingen,
	gediplomeerde kraamverzorgsters,
	huisverzorgsters (werksters die het huiswerk doen).
	Deze beschikbaar te stellen
	graties voor alle vrouwen die ’t behoeven of voor geringe vergoeding.
	De consultatiebureaus voor zuigelingen der gemeente moeten kosteloos zijn voor alle vrouwen, evenals te Amsterdam.
	Wij zeiden:
	Moederschapszorg is een gemeenschapszorg
	omdat
	het gezonde moederschap een gemeenschapsbelang is.
	*) Zie Verkiezingsprogram S. D. A. P.



	Dit moet de eoseh vaneen gezonde samenleving worden. Deze moeten we bereiken.
	Daarvoor zijt gij, lezeres, zelf de persoon, die we behoeven om dit te verwezenlijken.
	Wij vragen u:
	Leest de bladen en geschriften der sociaal-democraten. Stlemt bij de verkiezingen op hunne lijsten.
	Wij verzekeren u,
	vrouwen uit de arbeidersklasse van Nederland,
	wij zullen voor uw belangen strijden.
	Indirect en direct, naar on® vermogen. Als gij ons slechts wilt steunen.
	ZONDER U ZIJN WIJ NIETS. MET U ZIJN WIJ STERK.
	UITGAVE VAN DEN
	BOND VAN SOCIAALDEMOCRATISCHE VROUWENCLUBS, SECRETARIAAT: WEESPERPLEIN 4 AMSTERDAM. BIJ VOORUITZENDING VAN POSTWISSEL BIJ DRUKKERIJ „VOORUITGANG”, KEIZERSGR. 378 A’DAM, VERKRIJGBAAR.
	Leest: „DE PROLETARISCHE VROUW”, REDACTRICE: C. POTHUIS—SMIT. ADMINISTRATRICE: S. VAN GELDER, WEESPERPLEIN 4 AMSTERDAM. BLAD VOOR ARBEIDSTERS EN ARBEIDERSVROUWEN.
	VOORZIEN VAN EEN MOOI KINDERBLAD. PRIJS 35 CT. PER KWARTAAL, 70 CT. PER 6 MAANDEN.
	Electir. Drukkerij „Voorurtgaue” – Keiiaensgr. 378, A’deum