GENEALOGISCHE EN HERALDISCHE GEDENKWAARDIGHEDEN



Uitgegeven met steun van het Ministerie van Onüebwijs, Kunsten en Wetenschappen _!



GENEALOGISCHE EN HERALDISCHE GEDENKWAARDIGHEDEN
IN EN UIT DE
KERKEN DER PROVINCIE ZUID-HOLLAND
BESCHREVEN DOOR Mr. P. C. BLOYS VAN TRESLONG PRINS
DEEL I
A. OOSTHOEK — UTRECHT — 1922 •






VOORREDE.
De verschijning van dit werk, het derde deel der genealogische en heraldische gedenkwaardigheden, heeft langer op zich laten wachten, dan gedacht werd in Augustus 1919, toen het ter perse werd gelegd. De voornaamste oorzaak hiervan zijn wel de moeilijkheden, die de uitgever ondervond bij het doen drukken tengevolge van de steeds hooger wordende eischen van drukkerspatroons en gezellen. Doch eind goed al goed, het werk is thans gereed en blijkt zijn voorgangers Utrecht en Zeeland aanzienlijk in omvang te overtreffen, wat geen wonder is, als men bedenkt, dat de beschrijvingen van de groote kerken te Rotterdam, Dordrecht, Gouda, Leiden enz., ieder op zich zelf reeds een boek vormen.
Verhoudingsgewijze, ten minste dit zou men zoo zeggen, is in Zuid-Holland niet zooveel verwoest als in Zeeland, maar toch zijn ook ujt deze provincie verschillende staaltjes van ergerlijke verwaarloozing en gebrek aan piëteit te vermelden. Toen ik de kerk te Capelle aan den IJssel bezocht, zeide men mij: „U is juistl te laat; de zerken zijn vier maanden geleden aan een handelaar] uit Rotterdam verkocht". De grafsteenen in de kerk van Zuidland, waar ik nog vóór den brand was, en die alle bewaard bleven, heeft een kerkvoogd-timmerman moedwillig doen vernielen; van het door mij in 1917 beschrevene is niets meer over. Te Bodegraven heeft men ook vreemd omgesprongen met de zerken, — het monument in de kerk te Geervliet vergaat langzaam maar zeker, — de tombe in de kerk te Oosterwijk ligt in een turfkelder, enz. enz., en het meest ergerlijke is, dat die vernieling niet het gevolg is van force majeure, als b.v. te Alphen a. d. Rijn, Goedereede, Nieuwenhoorn, Schipluiden e. a., waar de kerk afbrandde, maar van moedwillige verwaarloozing van de zijde der kerkbesturen.



Desespereert echter niet, wellicht worden deze besturen eindelijk eens wijzer. De monumenten en wapenborden in de kerken te Geervliet, Giessennieuwkerk, Oosterwijk, enz. enz., zou ik voorts in de aandacht van de betrokken ambachtsheeren willen aanbevelen. Veel, dat bezig is te vergaan of te verdwijnen, kan met geringe kosten behouden worden.
Nog heel wat — ik wees er al op in de aangehaalde werken over Utrecht en Zeeland — is voorts verborgen onder de planken vloeren en vaste banken, en daarom zou ik de betrokken kerkbesturen willen verzoeken, om bij verbouwing of vernieuwing van een vloer, hiervan kennis te geven aan den Rijksarchivaris, opdat zijnerzijds last gegeven kan worden tot het opteekenen van de grafschriften e. d., die dan voor den dag komen en zoodoende te eeniger tijd de door mij beschreven verzameling eens geheel volledig zal worden. Tevens doe ik een beroep op allen, die dit boek zullen gebruiken, om namelijk alle fouten, die zij mochten vinden, alle wapenbeschrijvingen, die zij kunnen terecht brengen, alle aanvullingen die zij mochten kunnen geven, mede te willen deelen aan den uitgever, opdat deze toevoegsels, totdat het volmaakte is bereikt, nu en dan in een supplement op dit werk kunnen worden gepubliceerd.
Het is mij zeer aangenaam ook thans weer mijn dank te kunnen betuigen aan den heer Minister van Onderwijs voor de verleende subsidie en aan allen, die daartoe hunne welwillende medewerking hebben verleend en voorts aan allen, die mij behulpzaam hebben willen zijn bij het bereiken van mijn doel. Dankbaar gedenk ik ook den heer Ph. van Hinsbergen Jr., commies op het Rijksarchief te Utrecht, die de drukproeven heeft willen nazien en het lexicographisch naamregister heeft samengesteld.
Thans gaan Noord-Brabant en Overijssel ter perse.
B. v. T. P.
Weltevreden, Mei 1922.



Ned. Herv. Kerk te Ter Aar.
De eerste steen dezer kerk gelegd door den Weled. Geb. Heer Heer Mr. P. G. J. Hoog van Ter Aar den 7den Juny 1843.
In de kerk liggen nog vier steenen met opschrift:
1. Hier leydt begraven Cornelis Aerdtszoon Veriaën end hij is ghestorven op de 15 dach Meye int jaer ons Heeren ano 1650.
2. Hier legt begraven Pieter Thomasz. Groen int Wout en is gestorven op den 26 October int jaer ons Heeren 1650.
3. Pieter Jakobse Groen in't Woud overleden op den 24e Januarius anno 1727.
4. Hier leydt begraven Machteltgen Cornelisdochter die huysvrou van Kornelis Aertzoon.... (De rest onder een bank.)
Ned. Herv. Kerk te Aarlanderveen.
Deze kerk is in 1905 gebouwd in plaats van eene kerk uit de 15e eeuw, welke in de 17e eeuw vergroot was. Waar de zerken uit de oude kerk zijn gebleven is onbekend.
Er bevonden zich in die kerk o. a.:
1. Een tombe uit 1662.
Voorts grafzerken met de volgende opschriften:
2. Hier leyt begraven Heer Franck Lambrechts Zael priester van dese kerck sterf in het jaer 1521 op St. Anthoniedach.
Bidt voor mij tot Godt.
3. Hier leyt begraven Claes Janszoon van Schellingerhout schout en secretaris van Oudshoorn en den Gnephoek sterft den 19 Januari 1648 oud 64 jaer.



Aarlanderveen.
2
4. Hier leyt begraven... Van Eyck schout tot Aarlanderveen sterft
Op de klok leest men: „Aarlanderveen 1820". (Zie voorts de Navorscher 1908 blz. 205.)
Ned. Herv. Kerk te Abbenbroek. *
Achter het orgel ziet men het wapen Abbenbroek in kleuren.
De zerken werden beschreven in „Beschrijving der grafsteenen in de Ned. Herv. Kerk te Abbenbroek enz. enz. door J. Kuyper Hz. te Heenvliet"; de grafschriften zijn daarin echter zeer onnauwkeurig opgegeven.
Eene nauwkeurige beschrijving vindt men op blz. 23 en volg. van het Maandblad Ned. Leeuw 1918 door D. W. van Dam. Men leest er op:
1. Hier leidt begravë Joncheer Nicolaes va Abbenbrou yn sin leven heer in Abbenbrouck sterft den eerste dach van Maert anno 1607.
(Wapen: gevierendeeld I en IV drie sterren (6) (2 en 1). [Starresteyn van Abbenbrouck]; II en III een hoekige dwarsbalk [Hart van der Woert]; hartschild: een broek [heerlijkheid Abbenbroek]; helmteeken een zwemmende zwaan.
Op een band onder het wapen: P. non. Opp.
2. Hier leyt begraven Joncheer Nicolaes van Abbenbrouck in sijn leven heer in Abbenbrouck sterft- den 25 Septem anno 1619 out sijnde 51 jaren.
Hier beneffens le t mede begraven Joffrou Maria van Egmondt van der Nyburch den selven Jonckheer Nicolaes van Abbenbroucks huysvrouwe sterft den 23 February ao. 1613 out 40 jaren.
(Alliantiewapen Van Abbenbrouck enEgmondt. I. als sub ho. 1; II. in ruitvorm zes kepers; helmteeken een uitkomende zwaan.)



Abbenbroek.
3
3. Hier leyt begraven Den Wel Edelen Heere Joncker Nicolaes d'Abbenbrouck in sijn leven heer tot Abbenbrouck stierf den VI November ano XVI hondert LVIII out LXI1I jaeren.
(Wapen: Abbenbrouck (a.v.), gevierendeeld met Egmond en hartschild: wapen van de heerlijkheid Abbenbroek; helmteeken een omgewende zwemmende zwaan.
Aan weerszijden vier kwartieren:
I. Abbenbrouck. (Als hoofd- I. Egmont van derNyenwapen.) burg. (Gevierendeeld: Egmond met drie gekanteelde dwarsbalken; hartschild twee toegewende klimmende leeuwen.)
II. Van den Bergh. (Twee ge- II. Montfoort. (Drie gekanvlochten geknopte takken van teelde dwarsbalken.)
twee heele en twee halve openingen, dwarsbalkgewijs.)
III. Hart van Woert. (Als III. Drie rechterschuinbalken, boven.) tusschen de le en 2e drie
kinkhoorns, (schelpen). [Van der Hoolck.]
IV. Saintim(?) Geschaakt van IV. Van den Bergh (a.v.) zes rijen van zes stukken.)
4. Hier leit begraven de Heer Wouter Willësz. va Gheriber(?) kanonick va deser kercke sterf opte XXVII dach va Julio aho 1492. bid vo ziel.
5. Hier ligt begraven Heer Pieter Nicolaes van Overstegen sterf int jaer ons Heeren 1526 den 8sten dach van Junius.
6. In den muur: Hier leit begravë Bouwe-Al bout die sterf int jaer ons Heeren MCCCC ende LXI.
In de hoeken vier wapens:
I. Gedwarsbalkt van zes stukken, de tweede, vierde en zesde balk elk voorzien aan de bovenzijde van uitsteeksels, eenigzins ingebogen ruitvormig op breed uitloopenden voet;
II. Een dwarsbalk vergezeld van drie stukken in den vorm van een half rond ijzer met de verlengde einden naar boven verbonden door een pen met kop, 2 en 1.



Abbenbroek.
4
III. Een klimmende luipaard.
IV. Drie visschen paalsgewijs (2 en 1).
In het midden een knielende ridder, boven wiens hoofd het
wapen beschreven sub I, vastgehouden door een engel.
(Een afbeelding van deze zerk vindt men in het Rijksmuseum, cat. pleisterafgietsels sub no. 2.)
Ned. Herv. Kerk te Alblasserdam.
In den toren op een steen: 1 Corinthe 13 : 13
Ter gedachtenis van Cornelis Smit 1784—1858.
Deze steen'was vroeger in de oude kerk, welke in 1858 werd gebouwd. De tegenwoordige kerk is ongeveer 1900 gebouwdAls stoepen dienen eenige zerken, die natuurlijk voorbestemd zijn om uitgewandeld te worden. Men leest daarop nog: l: Hier leyt begraven Anneken Gerritsdr. de huysvrou van Adryaen Claessen Starrenborch. Sij sterf den X Maert ao. 1610.
2. Hier leyt begraven Gheen Melissen Romeyn sterff den vijf entwinst. Jannewary 1623 out 44 jaer.
G. M.
3. Hier leyt begraven Leendert Willemsz. sterf den 26 January int jaer anno 1640 ende Jan Willemsz. zijn broeder sterf den 26 October int jaer anno 1641.
4. Graft
Willem
Schout
Bleskensgraef . .
5. Hier leyt begraven Pluen Tuenesen sterff den 10 April
anno 1624 ende sijn huisvrouw de eerbare ende haer dochter
Maiken Pluenen huisvrouwe van Willem (?) Huighen sterff den .. Augusti anno 1624?



Alblasserdam.
5
Hier leyt begraven Pieter Pluenen sterff den 13 Augustus anno 1640.
Anno 1634.
Al gelijck een blomme vergaen sulle soo gaet een mens sijn leven
Hier leyt begraven PluenPieterse sterff den 1 Mey anno 1657. Hier leyt begraven Jan Pluenen sterff den 24 Juny anno 1658.
Op den preekstoel leest men:
Ned. Herv. gemeente Alblasserdam 1586. Evangelium Mat. XXIV 35.
Al blaast er een orkaan. Deez dam zal blijven staan.
De vorige kerk is gereduceerd tot den toren. Daarachter is de begraafplaats. Men ziet hier diverse zerken betreffende de familie Smit en aanverwante geslachten o. a. Von Lindern.
Verder leest men er:
1. A. D. W. Bisdom-Hanegraaff 1807—1872. Mr. J. v. L. Bisdom 27 Oct. 1808-16 Aug. 1894.
2. geb. 1837 Ni esje overl. 1852. geb. 1843 Pieter overl. 1858. geb. 1841 Johan overl. 1860.
(Waarschijnlijk kinderen van Mr. J. v. L. Bisdom.)
3. Hier zijn begraven onze geliefde ouders M. 't Hoen Adr.z geb. 27 October 1819 overl. 25 Juni 1889 en G. 't Hoen geb. Spruit geb. 16 December 1626 overl. 8 December 1903.
D. 't Hoen geb. Eikelboom geb. 8 febr. 1864overl.6Nov. 1911.
4. 1852. Eigen graf van Ambachtheeren van Alblasserdam J. M. Herfst — C. Azn. Rijkee.
5. Op een fragment twee wapens: I. Drie pijlen, schuinsrechts geplaatst. II. een golvende dwarsbalk, vergezeld van drie geopende helmen, helmteeken een zittende hond.



Ned. Herv. Kerk te Alphen a. d. Rijn.
Tengevolge van den brand dezer kerk in 1914 zijn de meeste grafzerken gesprongen en de opschriften verdwenen of onleesbaar geworden.
Wat destijds te zien was, werd door den Heer W.M. C. Regt medegedeeld in het Maandblad van het Gen. Her. genootschap de Ned. Leeuw 1902, blz. 103.
1. Winterswijk.
(Dit bord betreft Matthias W., predikant te Alphen 1698—1729, begraven 28 Juli 1729.)
2. Yohanna van der" Wallen — Pieter Rademaker Jansz. — Anna Fremery.
3. V/. J. Sieverts, in leven predikant te Alphen, overleden den 29 April 1827 oud 71 jaren en 10 maanden.
4. Johan Leonard Nierstrasz Junior overleden op den tweeden Augustus MDCCCXXVIII in den ouderdom van twee en dertig jaren.
't Is Nierstrasz die hier rust;
In 's Levens bloei ontslapen
Verwierf hij 't loon der braafheid vroeg;
Geen lofdicht siert zijn graf,
Geen lauwer en geen wapen:
Zijn wandel is hem lofs genoeg.
Tollens.
(Hij f te Aarlanderveen.)
5. Hier ligt begraven Vrouwe Clara Cornelia van Eyck, huisvrouw van de Heere Gerard Willem van Blijdenberch, oud burgemeester der stad Gouda, overleden den Hen Februari 1801 in den ouderdom van 60 jaren, 3 maanden en 7 dagen.
En gemelde Heer Van Blijdenbergh, overleden binnen Utrecht op den 20 Augustus 1819 in den ouderdom van 88 jaren en ruim 5 maanden.
6. Hier lijet begraven den eerwaerdigen Ds. Joachimius van der Horst in sijn leven Bedienaer des Godelijcken woorts in



Alphen a. d. Rijn.
7
de Heylige gemeynte tot Alphen ende bedient de tijt van 33 jaren en is in den Heere gerust op den 23 Jannewari 1670.
Also sal oock de opstandinge der doden sijn. Het Lichaem wordt gesaeyt in verderflijckheyt. Het wordt opgeweckt in onverderflijckheyt.
(Hij werd 7 December 1637 predikant te Alphen.)
7. Dit is het graft van de Heer Pieter de Spar overleeden den VIII November en begraven den XII November MDCCLXIV. Saligh zijn de dooden die in den Heere sterven.
Openb.: Cap.: 14 vs. 13.
8. [Hier ligt begraven Ds. JohannesCornelis] Chanfleury, in leeven praedicant alhier, obiït den 6 Januari! 1755 in den ouderdom van 55 jaaren.
9. No. 256. Samuel Verhulst, obiït den 28 Januarij oud 73 jaar en 3 maanden, 10 dagen, begraven den 5de Februarij 1757, en Elisabeth Kinkhuysen, obiït 5 April, oud 79 jaar, 10 maanden en 10 dagen, begraven 13 April 1763.
10. No. 255. Hieronder rust Juffrouw Adriana Elisabeth de With, huysvrouwe van de Heer Cornelis Lont, ontslapen op den vierden van April MDCCLX, oud zijnde agt en dartig jaren, vier maanden, twintig dagen en begraven op den elfde derzelve, en den Heer Cornelis Lont overleden den 23 April 1788.
11. Hier legt begraven Vrouwe Johanna Paulina Stokke huysvrouw van den Weledelen gestrengen Heer Cornelis van Aftelen, Heere van Saamsvoort, oud-Raad en vroedschap der stad Vlissingen &c. &c. overleden den 30 October 1770 in den ouderdom van zes en zestig jaaren, en den voorn. Heere Cornelis van Aftelen van Saamsvoort overleden den 9 Juni 1771 in den ouderdom van zes en zeventig jaaren.
(Alliantiewapen onder een kroon van vijf fleurons: I. een verlaagde keper, vergezeld van drie gesteelde en gebladerde eikels, 2 boven, 1 onder; II. wapen (ovaal): een halfaanziend (vrouwen?) hoofd.)
12. Hier rust Jacob Hoppach, hooftcom(mies?) van het G(eneraal) Post Comptoir te Alphen, overleeden den 21 October 1779.



Alphen a. d. Rijn.
8
13. Wapen Van Alphen. Hier leyt begraven G. Ouwe gen, huysvrouwe van Cornelis Sijmonsz
Na den brand zijn nog zichtbaar geworden:
14. Hier leyt begraven Anna Pietersdr. die huysvrou van Jan Tomasz. van Swieten int Steeckt ende is in den Hee gerust den 24den Junius 1634.
(T Steeckt is een buurt bij Alphen.)
15. Hier leyt begraven
Govertzoon
anno 1629. (no. 205)
16. Hier leydt begraven Thonis Symoszoon van der .... ende hij is in Heere gerust op den 6en februarius 1655. (no. 219)
17 van
.... Capeteyn sterf
.... 1633. (no. 218)
.... eritz Capetein is .... evari anno 1652.
18. Een schild gevierendeeld: I. een omgekeerd, paalsgewijze geplaatst, anker; II. een brandbom (?); III. de letters L. P.; IV. de letters M. A. (no. 163)
19. Aan de Z. W. zijde las men op den toegang tot den kelder der familie Co ster. P. M. optimi parentis H. I. Coster, nat. VI Aug. ao. MDCCLVI, denat. XXXI Juli ao. MDCCCXXVII.
(Vgl. Ned. Patr. VII blz. 162, 163.)
De kapel der heeren van Alphen is bij den brand bewaard gebleven.
Men ziet er in een wapenbord, waarop de wapens De Smeth en Graafland (alliantie) en het onderschrift:
Nata XII December ao. MDCCLVIII obiït XXXI Augustus
ao. CDDCCLXXXIX.
(Sara Maria Graafland, 2e echtgenoote van Mr. Pieter des Russ. rijksbaron de Smeth.)



Ned. Herv. Kerk te Ameide.
Op het koor is een monument, waarop:
Gebooren 30 Mey 1755 gestorven 2 Maart 1789.
Ter gedagtenisse van wijlen mijn zeer geliefden egtgenootMr. Jan Wynand Ram, heere van Ameide en Herlaer, kanonik in het kapittel van St. Marie te Urecht oud schepen der stad Rotterdam is deze graftombe opgerigt door deszelfs bedroefde weduwe Ignatia Maria Ram geboren Bichon vrouwe van Ameide en Herlaer.
Daarboven hangt een bord, waarop het wapen Ram en de kwartieren:
Ram De Ruever
Westrenen Van de Wall
De Pauw (Een pronkende Schrauwelens (Op rood
pauw.) drie gouden arendsbeenen.) Alderwerelt Baldes.
Ter gedagtenisse van den Weledele gebooren Heer en Mr. Jan Wijnand Ram heer van Ameide én Herlaer canunnik in het capittel van St. Marie te Utrecht en oud schepen der stad Rotterdam overleeden den 2 Maart 1789 in den ouderdom van ontrent 34 jaaren.
(Tusschen Ameide en Tienhoven passeert men een complex boomen en een oud hek, waarop: „het Huys te Herlaer".)
Voor den preekstoel ligt een zerk, waarop:
Deze steen gelegd door de gemeente van Ameide en Tienhoven, dekt het dierbaar stof van haren geliefden Leeraar M. S. van Heynsbergen na eene ruim 39 jarige evangeliedienst alhier zacht ontslapen den 25 Mei 1827.
God zal degenen die in Jezus ontslapen zijn wederbrengen met Hem. 1 Thess. II vers. 14 b.
Op het stadhuis te Ameide bevinden zich de volgende wapenborden, die oudtijds op het huis Herlaer hebben gehangen: • 1. Wapen: gevierendeeld: I. op zwart een groene eikenboom met eikels; II. op blauw drie gouden eikels; III. op goud drie natuurlijke



Ameide
10
gesteelde en gebladerde rozen; W. op zwart een hertekop in natuurlijke kleur.
Mevrouwe Margareta van Eijk, vrouwe van Ameyden, Tienhoven, Herlaer, &c. &c. 1745.
2. Wapen: op goud twee zittende kraaien en in den schildvoet een opvliegende kraai.
Den Hoog Edelen Heer Arnout van den Berch raed en vroedschap der stadt Rotterdam, heer van Ameyden, Tienhoven, Herlaer, &c. &c.
1745.
(Hij was de eerste heer van Ameide, nadat deze heerlijkheid lange jaren aan de graven Van Lippe-Detmold had behoord.)
3. Wapen: doorsneden: boven op blauw drie gouden sterren (6); beneden op goud twee gekruiste bruine gespoorde laarzen; hartschild gedeeld: I. Ameyde; II. Herlaer (gevierendeeld: 1. en
4. op goud een roode beurtelings gekanteelde dwarsbalk; 2. en
3. op zilver drie blauwgekroonde en getongde roode leeuwenkoppen, 2 en 1; helmteeken een geharnast man, die in de rechterhand een stok vasthoudt, waaraan een vaantje beladen met op blauw drie gouden sterren (6).
1745. De Wel Edele Gestrenge Heer Arnout Leers, oudschepen der stad Rotterdam, heer van Ameyden en Herlaer.
4. Wapenschild a.v. onder een negenpaarlige kroon; hartschild echter Tienhoven: op blauw een ham in natuurlijke kleur.
Mevrouw Johanna Leers, vrouwe van Thienhoven 1745.
5. Wapen: op goud drie zwarte hoefijzers, 2 en 1; helmteeken een hoefijzer tusschen een vlucht van zilver.
De Wel Edele Gestrenge Heer Mr. Francais van der Hoeven, heer van Thienhoven, 1745.
6. Wapen: op blauw een zilveren berg; boven het schild een negenpaarlige kroon.
Vrouwe Christina Uijlenburgh, vrouwe van Ameyden en Herlaer, 1745.



Ned. Herv. Kerk te Ammerstol.
In de kerk zijn geen grafzerken aanwezig. Blijkens een steen in den buitenmuur is zij:
Gebouwd in 1880
J. Stuurman
W. Ooms Wz. A. Oskam
Kerkvoogden.
W. Dogterom W. Visser C. Zaanen Dz. P. P. Stuurman
A. van Noortwijk Sr. H. Zanen Pz.
Kerkelijk ontvanger. || B. V e r h e k. Notabelen.
In den toren is een steen aangebracht, waarop: Gebouwd in 1880
H. deJongCzn. \ P. J. Smits, Burgemeester. A. Oskam I Leden van
C. Zaanen Dz. ) P. P. Stuurman V den
W. de jong Az. {Wethouders. p de Jong Dz ^
D. Ooms Jz. ƒ
In de kerk bevindt zich op een heerenbank een geschilderd wapen, gevierendeeld, bestaande uit de wapens Lockhorst, 'sHeeraartsberg, Ammerstol en Bergambacht met hartschild . R e n e s s e.
Gekroonde helm; schildhouders twee gouden griffioenen.
Dit wapen zal dateeren uit den tijd toen Johan Adolf van Renesse, heer van Lockhorst, Ammerstol, 'sHeeraartsberg en Bergambacht was.
De kleuren op het wapen Ammerstol zijn hier: gedeeld: I. op blauw een zwarte roodgetongde leeuw: II. op blauw een gouden visch paalsgewijze; Op het gemeentehuis is dit wapen: op zwart een zilveren roodgetongde leeuw en op zwart een gouden visch.
Verder hangt in de kerk een wapenbord, waarop:
Memento mortis. In het midden een wapen gevierendeeld: I. De Cupre (op goud drie brandemmers van zwart 2 en l, in het midden een



Ammerstol.
12
rood schildje; II. Ammerstol gedeeld: 1. op blauw een gouden leeuw, 2. op zwart een gouden visch; III. op rood een gouden rechtèrschuinbalk ('sHeeraartsberg); IV. op rood een gouden adelaar (Bergambacht). Aan weerszijden de kwartieren:
Nobili prosapia dominus Jacob de Kupre, toparcha in Ammerstol 's Heeraersberge et Berghambacht natus ao. domini CDIOCXXV; vixit annos LXXVII.
Het wapen Bloemesteyn: op goud drie zwarte molenijzers 2 en 1.
Lokeren: op goud een roode dwarsbalk.
Hart: op rood een getande dwarsbalk van goud.
Magnus: doorsneden: boven: op blauw drie gouden sterren (6) (2 en 1); beneden op rood een gouden hoorn; over desnijdingslijn een gouden dwarsbalk.
Mart zen = Mersen: op blauw een gouden keper beladen met drie roode rozen.
Ny:ot: op goud een roode dwarsbalk, vergezeld van drie roode sterren (8).
Eynouts: op goud een dorre uitgerukte boom.
(Deze gegevens wijken aanzienlijk af van het vermelde op blz. 224/5 Gen. Her. bladen 1906, genealogie Magnus en op blz. 189/90 Mdbl. Ned. Leeuw 1897, genealogie Mersen.)
Onder een bord met teksten leest men:
De Cupre Bloemesteyn Lokeren Hart
Magnus Martzen Ny:ot
Eynouts
Obiït de 19 Augusti 1702
J. v. 't Hoff 1684.
Op het orgel een koperen plaatje, waarop:
Geschenk van den Heer C. Zaanen Dzn overleden 4 April
1885.



Ned. Herv. Kerk te St Anthonypolder.
(Zie J. W. Regt. De Hoekschewaard blz. 114—5.)
In deze kerk, de oudste van de Hoekschewaard, zijn twee zerken met opschrift te zien; een derde ligt onder de planken.
1. Hier leyt begraven Aerien Geriedts ende sonen van Geriedt Pitersen een vern... jongman geweest in sijn leven ende is gestorven op den XXX September anno 1637.
2. Hier leyt begraven Cornelis Ariensen van de Polder sterif den 28 febrevary anno 1631.
Ned. Herv. Kerk te Arkel.
De eerste steen gelegd door Gysbert Vervoorn Az. den 30 April 1855.
Bij die gelegenheid zijn zeker de zerken uit de oude kerk verdwenen. Een ligt nog buiten op het kerkhof. Men leest er op:
„Dit graft comt toe Philyps Abramsen van Schonevelt „cappeteyn mayoor van 't lant van Erckel."
Op het kerkhof om de kerk ziet men o. a. de namen Van der Poel, Van Eeten, Kool, Boll, Van der Voort/Doorman, De Jong en de graftombe van de familie Muller uit Gorinchem.
Ned. Herv. Kerk te Asperen.
De kerk is ruim 20 jaar geleden afgebrand; alle grafzerken, waaronder zeer fraaie heeft men vervolgens onder een rooden tegelvloer doen verdwijnen. Eén zerk in de kerk is half blootgelegd. Men leest er op:



Asperen.
14
1. Begraefplaats van de Heer Francois
en dijckgraef der stede en baronn[ie van Asperen] sterft den 3 Mey 1714.
en Yuffr. Maria Bollaerdt sijne h
18 April 1720.
Noch Yuffr. Beatris Cools hare do
Octoër 1708.
2. Op het koor is een verheven tombe, waarop in den rand: „Hier legghë begrave die edele en welgebore heere joncker „Wessel vanBoetzelaer heer tot Aspere en tot langerack „sterf ao. XlhT XCII de" XXIste July ende jonck. Rutgher „va de Boetzelaer heer tot Aspere zc. zijn zoen sterf „ao. XVC XLV de XX11H Sepber .
Middenin: Hier leit begrave Joffrou BertavaArkel vrouwe tot Aspere sterf int jaer XV; en LVIII jle XV Octobë Hier leit begrave den Edele en Welgebore heer Jockr Wesselsz. va dë Boetzelaer vrijheer tot Aspe en langerack en sterf... en joffrou fransosa va praet vrou va Carnis zij huysfrou die sterf ao. XVC LXII de" VI february.
In het midden het alliantiewapen Van BoetzelaerXMoll van Leedtberg, hartschild Asperen.
In de hoeken vier alliantiewapens:
I. Boetzelaer enMollvan II. AckelenBroeckhuysen. Leedtberg.
III. Pieck en Langerak. IV. Culenborg en Haef ten. (Vgl. Ned. Adelsboek 1912 blz. 265, wat hieruit kan worden aangevuld.)
3. Nog op het koor een zerk, waarop een geestelijke met een miskelk. De vier wapens uitgesleten of afgekapt.
In den rand: Hier leit begve heer Jan Symosz va Planen decanus va dese altaer en sterf ao. XVC XXV de" XXV6 dach in April. Bidt voer d ziel.
4. Buiten de kerk onder een goot een steen, waarop: H. Kramer.
Achter het orgel is een muurschildering. Bovenaan leest men: Int jaer 1517 nammen de Oostfrieseh* die men noemde Gelderse Vriesen dese stadt Asperen met gewelt in en sloegen al doot man wijf en kinderen Geestelick en wereltlyck en daer bleven yijfhondert Gelderse verslage.
(Daaronder een'plattegrond van Asperen.)



Asperen.
15
Hieronder zijn vermoedelijk straatsgewijze vermeld geweest de vermoorde burgers. Het meeste is echter verdwenen. Men ziet nog:
ie voorstraet doorge. de minstraet int Sevennoysen
F. van Geel drost i de acnterstraet de vrouwen
tot As...
Pieter de Mandenmat wijf die naer Mnd levend nyt lare bnycfc gesnede is.
Somma 264 behaven de onbekende van binnen ende van
buyten die haer namen onbekent sijn gebleven die
bij Adriaen de bie en Adriaen
Ver'eysel.
Daaronder de wapens: Van Boetzelaer en Asperen.
Ned. Herv. Kerk te Barendrecht.
De volgende grafzerken zijn zichtbaar:
1. Twee wapens onder eén helm; helmteeken een dubbele adelaar. I. een dubbele adelaar met een vierspakig scheprad tusschen de koppen; II. een springende vos.
Hier leyt begraven Henderik Cornelisse Aenwegh in sijn leven geweest hebbende hooghdijckheemraet van de Zuidpolder van Barendregt en Kernisse mitsgaders penningmeester van het Binnen en Buitenlant van Barendregt en Kernisse enz. sterft den 17en October anno 1679 out sijnde 67 jaeren ende sijn huysvrquwe Adriane Francke deVos is gestorven den ....en October anno 1680 out sijnde 80 jaeren.
2. Wapen: drie ketelhaken naast elkaar.
Hier leit begrave Sebastiaen Loddeusz. dijckgrave va Westbarendreght en Carnisse sterf den XXVI Julius ao. XVC LXXXIIII.
Dalem graf.



Barendrecht.
16
3. Hier leyt begrave Griete Kijsse huysvrouwe van Willem Geertse Meulendijk sterf den 12 July int jaer anno 1696.
4. Hiet legt begraven Bastiaentie den Boer in leven huysvrouw van Yan de Roos overleden den 17 february 1794 in den ouderdom van 23 yaar 11 maanden en 24 dagen.
(Twee wapens uitgekapt.)
5. Wapen: Een dubbele adelaar.
Hier leyt begraven Cornelis Lauwer ij sz. ende is gestorven op den 28 July oudt 45 jaren ende is begraven op den
I Augusti anno 1650.
6. Hier leyt begraven Aert Dircksen van den Huevel out synde 31 yaerren sterf den eersten Yu— snaechts de klokke
II uren anno ....
7. Hier leyt begraven Johs. Nole gestorven den 21 Yuni 1762 in den ouderdom van 65 yaren een maendt en 7 dagen.
8. Hier leyt begraven AeriaentieLeendersdochterde huysvrou van Sebastiaen Lauwerus was in har leven; ende daerna de huysvrouwe van Pieter Cornelisz. die naelaet va Sebastiaë Lauwerus sy sterf dê~ II1I January 1613.
9. Hier leyt begraven Styntgen Sebastiaensd. de huysvroue va Cornelis Cornelisse Jonge Romeyn sterf op den Dynsdach ontrent Savons te 7 uyr^en worde begrave de 15 April 1610 en heeft .. levende kynderë achtergelaten.
10. Hier leyt begraven Leentgen Bastiaensd. out ontrent 83 jaer en sij sterf int jaer ons Heere 1639 op Bamisdach.
11. Hier leyt begraven... Willemsdochter sij starf den 29 Augusti 1609.
12. Wapen: drie papegaaien; helmteeken een papegaai.
Hier leyt begraven HenderickAdriaensenHoogendijck in sijn leven gekommiterde tot Benifysy van de gorsse ende aenwassen gelegen voor Barendrecht ende out waersman van de Sydewy oud 63 jaren sterf op den .. April anno 1634 ende syn dochter Leentgen Hendericks out .. jaeren sterf den .. february 1636.



Barendrecht.
17
13. Hier leyd begraven Adriaen Anthoenis Sybrarantsz ende heeft gheweest ontrent veertich jaren schoudt ende dyckgraef van Oocst Barendrecht ende die Siedewy ende is ghestorven opten lesten december anno 1612.
(Wapen: Twee dwarsbalken geschaakt van twee rijen; helmteeken een vlucht.)
Hier leyt begraven Hendrikus Anths. Outraed in zijne leven schout en secretaris van Oost West Barend' ende Carnisse pennikmr. van Buyte Binnel4 van Barend' etc. etc. sterf den 27 April 1773 en sijn huysvrouwe Anna de Focker sterft den 5 October 1750.
14. Hier leid begraaven Gerret den Boer in zijn Ed. leven schout en secretaris van Westbarendregt en Carnisse sterft den 27 November 1802 in den ouderdom van 58 jaare en bijna 6 maande en zijne huisvrouwe mejuffrouw PetronellaLeenheer sterft den 27en April 1820 in den ouderdom van bijna eenentachtig jaren.
15. Hier leyt begraven Maria Verschoor huysvrouw van Anthony Outraat schout en secretaris tot Barendregt sterft den 10 Octob. 1723.
Hier leyt begraven Anthony Bastiaanse Outraet in sijn leven schout en secretaris van Oost en Westbarendregt en Carnisse hoogdijckheemraat van 't Buyten- en Binnelant van Barendregt en Carnisse penningmeester van den Suytpolder aldaar mitsgaders te meermalen mansman van den hove ende hooge vierschaar van Suythollant sterf den 10 Augustus 1724.
16. Hier leyt begraven Grietgen Aertsdochter die huysvrou van Aert Jansz. ende sy is gestorvë opten 3 December anno 1610 out sijnde 78 jaer.
17. Wapen uitgekapt.
Hier leyt begraven Aert Basteaenss Spruyt in sijn leve heemeraet tot West Barendregt en Carnis hij sterf den XIIII st. Mey 1625 met zijn huysvrou Tuentge Symensdochter sy sterff den XXV st. Mey 1624.
18. Hier leyt begraven Mariken Adriaensdochter gheboren in Molenaersgraef huysvrouwe van AdriaenAnthonisz. schout
2



Barendrecht.
18
ende dijckgraef van Oost Barendregt en die Sydewy ende is ghestorven opten Hen Mey anno 1607.
19. Hier leyt begraven Catarina Aertsd. Ro.p..d in haar leven huysvrou van Pieter Wouters... gestorven 12 December anno 169.
20. Hier leyt begraven de eerbare jonge dochter Marija Hendricksen Aenwegh out sijnde 24 jaer en sterf den 27 December int jaer 1662.
21. Hier leyt begraven Ingetie van der Kaa huysvrou van Yacobus Leeuwenburg schepen en heemraad van Westbarendregt en penningmeester van de Ziedewy gestorven op den 21 April anno 1760 out sijnde 77 jaar en 3 maanden en haar man Yacobus Leeuwenburg sterf den 28 November 1772 out 83 jaer en 11 maenden.
22. 't Graf van de Heere JohanRoosmal ein sijn leven capitein ten dienste der Vereenigde Nederlanden geboren tot Rotterdam den 4 July 1632 en gestorven tot Barendregt den 3 february 1709.
23. Hier leit begraven Margarita Hendrickx Hoogendijck in haer leven geweest hebbende huysvrou van Cornelis Cornelisse Aenwegh is gestorven den 27 Augustus int jaer 1680 out sijnde 48 jaer.
Op de koperen kronen leest men:
1. Dese kroon is vereert aen de kerck van Barendreght door Cornelis Cleemen Verduyn en sijn huysvrou Heyltie Pieters van Vliet op den 15 January ao. 1773.
2. Dese kroon is present gedaen aen de kerck van Westbarendrecht door Paulus Schellingh schepen van Westbarendrecht en dijkgraef van Carnisse op den 30sten September 1771.
3. Dese kroon is present gedaen aan de kerk van Barendregt door Ary Verheul dijkgraef van Carnisse anno 1781.
4. Dese kroon is vereert aan de kerk van Barendregt door Pleun Schellingh en sijn gewesen huysvrouwe Ariaentie de Roos op den 15 January anno 1773.
(Zie ook J. W. Regt, de Zwijndrechtsche waard blz. 180.)



Ned. Herv. Kerk te Benthuizen.
De eerste steen aan dit kerkgebouw is gelegt doorjohan Mess oud ruym vier jaaren op den XV April MDCCXCVI.
In een portaal liggen drie zerken:
1. Hier leyt begraven Jan Anthonisz. Vermeulen in den Heere gerust den 3 April 1650. (Een merk.)
2. Hier leydt begrave Henricus Vege predicandt van Benthuizen geweest ontrent [6] yaere die gestorven is den 8 en begrave den 13 September anno [1653].
3. Wapen, gevierendeeld: I. en IV. het wapen VanderGraeff (Delft); II. en III. een adelaar; hartschild drie golvende dwarsbalken.
Hier leidt begrave De Heer Hendrick van der Graeff de Vapour heere van Wulven in zijn leven bedienaar des Heiligen Woords te Benthuysen geboren te Rotterdam den XXVII Maart MDCLXIV, gestorven te Benthuizen den VIII November MDCCXXIH. (Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1903, blz. 15.)
4. Als drempel wordt gebruikt een zerk, waarop in de hoeken vier wapens:
L Een paaschlam. III. Drie golvende dwarsbalken.
11 00- IV. Een adelaar.
In het midden twee wapens: I. uitgesleten; II. in ruitvorm, drie golvende dwarsbalken. In den rand:
Hier legghê begrae Adriaen MeuszT va Hoogheveen sterf ao. 1507 de 4
Midden is 't opschrift geheel onleesbaar. Ik meen er nog het jaar 1477 te onderscheiden.
5. (Kort geleden uit den grond te voorschijn gekomen.)
Hier ligt begraven De Weled. Gestr. HeerMr. Izaak Pieter Velingius bailluw schout secretaris van Benthuyzen gebooren den 18 July 1723 overleeden den 25 September 1776. Benevens deszelfs huisvrouw Johanna Christina Alting geboren den



Benthuizen.
20
... October 1725 en overleeden binnen Leyden den 21 April 1801.
(Twee wapens onder eén kroon: I. drie lelies 2 en 1; II. een oranjeboom in een pot.)
Op het kerkhof:
6. Hier rust L. G. C. Led eb oer geboren te Rotterdam 30 September 1808 overleden te Benthuizen 21 October 1863.
7. Alida Elizabeth Broers-Schippers, geb. te Breukelen 20 Maart 1873, overl. te Benthuizen 12 Oct. 1897.
Ned. Herv. Kerk te Bergambacht.
In deze kerk zijn nog vijf sfeenen zichtbaar, waarop iets te lezen is:
1. Hier leyt begraven Hendrick Jansen Bock destijds schoudt en backer te Bergambacht ende Ammerstol en sterf dijckgraef van de Crimpenderwaert den 30 September ao. 1607.
2 meester D. C.
K. C. B r e u e r 1683
...Frederickz.
3. P. C. Visser ao. 1710.
4. Hier lyt begraven tge
Wouters huysvrou
Meindert Claes sterft
5 /tot Berghambacht de tijt/van XXXII jaeren out
LXXXIX / jaeren en is gestorven den / lesten february 1640 /.
Ende ontrent vijf jaeren / daer te voren te weeten / den XIII february
1633 is / alhier mede begraven / Annichgen Jansdoch / ter
sijne huysvrouw.
(Mogelijk betreft deze zerk A. C. Neomagus, die van 1579-1619 predikant-te Bergambacht was en in 1619 werd afgezet.)



Ned. Herv. Kerk te Bergschenhoek.
Binnen in de kerk is een steen, waarop:
De eerste steen van deze kerk gebouwd in 1870 naar het plan en bestek van Jacs. Visser door B. Veth Jr. gelijd den 16den Maart 1870 door Leendert Gerrit Sieling oud 6 jaren en Cornelis Carel Callenbach Wz. oud 5 jaren. Kerkvoogden waren Leendert Sieling president, Arend Buys, Arie Visser secretaris. Adviseerend lid Willem Callenbach predikant.
Ned. Herv. Kerk te Berkel.
Op het bord, waarop de tien geboden zijn geschilderd, ziet men twee wapenschilden:
I. Daer sal een ster opgaen wt Jacob.
1587
Berkel en Rodenrijs (In het midden een 6 p. zilveren ster.)
II. Op zilver drie rijen van vier aaneengesloten blauwe ruiten en een schildhoofd van zilver, waarin een blauwe ster (6).
Op het koor ziet men een monument van hardsteen, waarboven de wapens:
Van Oldenbarnevelt. Van Hees (Ned. Adelsboek.) Van Naeltwijck Tenere libertatem Aut mori ante servitium. Hieronder het wapen Van der Hoeven (Ned. Adelsboek.). Voor de overledene tegenwoordige en toekomstige Heeren en Vrouwen van Berkel en Rodenrijs heeft dit grafteken opgerigt Johan van der Hoeven Raad en Oud Borgermeester mitsgaders hoofdofficier der stad Rotterdam, heer. van Berkel en Rodenrijs ao. 1707.



Berkel.
22
Aan weerszijden van dit monument hangt een wapenbord:
I. Ao. MDCCXXXXVIII obiït XII Augustus en het wapen Van Hees. (Mr. Hendrik van Hees.)
II. Ao. MDCCLVII obiït XXVI May en het alliantiewapen Van HeesXVan der Hoeven. (Barbara Johanna van der Hoeven.)
(Men heeft hier dus de onbekende overlijdensdata van het echtpaar Van Hees-Van der Ho e ve n; vgl. Ned. Adelsboek 1914, blz. 226IV;)
Voor het monument is een zwart ijzeren hek en op een zerk daarachter leest men: Hic cum uxore et liberis in domino quiescit Johan van der Hoeven, Tempeliï, Berkeliï en Rodenrisiï toparcha, denatus anno aetatis 84. Hoe saxum nunquam aperiatur.
Verder liggen op het koor de volgende zerken:
2. Hier leit begraven Vranck Jansz. in sijn leven gewoont hebbende in 't Roodenrijs van Berckel sterf den 22en September 1630 out sijnde ontrent 62 jaren.
Memento mori
ende Magdaleentgen Jansdr. huysvrouwe van Vranck Jansz. is gestorven int jaer ons Heeren anno 1640 oud sijnde ontrent 73 jaren.
3. Hier rust mejuffrou Hester Boon huysvrou van den Heer Ger. Joh. Swaan eccl. Berk. geb. den 25 Aug. 1710 gest. den 31 Mey 1741 beneven haare sonen Ni colaas geb. den 2 July 1739 gest. den 10 Mey 1741; Willem Garel Henderik geb. den 11 Nov. 1740 gest. den 21 Oct. 1741; Henderik geb. den 21 Nov. 1737 gest. den 26 July 1743 Ger. Joh. Swaan eccl. laast te Maassluys geb. den 19 Aug. 1704 gest. den 12Juny 1776.
4. Hier leyt begraven Jacob Aerientz starf den 19en Juny anno 161. (?).
5. Aensiet dit vrij, aensiet den maen
Also moet ghij wassen en vergaen. Bruyn Jacobsz. Vos out 70 jaer min 2 maenden is gerust den 13 Augusti ao. 1609. Ultimus humanae conditionis honos sepultura est.
6. Hier leyt begraven Joost Jansz. den Boer sterf den 28 Meye anno 1644 ont ontrent 39 jaren ende GeertgenCor-



Berkel.
23
nelisdochter de huysvrouwe van Joost Jansz. den Boer is gestorven op den 21 Augustus anno 1657 oud sijnde ontrent
56 jaren.
7. Hier leggen begraven twe Sijtgen Melisdochteren die ouste is gestorven int jaer van 1612.
8. Hier leyt begraven Leendert Pietersz. Puts sterf den 11 December anno 1653 out ontrent 54 jaren.
9. Hier leyt begraven ArentPouwelsz. van Conijnenburch in sijn leven schout van Berckel, Roodenrijs ende den Tempel is gestorven op den 17en Maart anno 1639 oud sijnde ontrent
57 jaren ende sijn huysvrouw Mechteltge Cornelisdr. is gestorven op den 28en January anno 1660 oud sijnde ontrent 73 jaren. Hier leyt begraven Pouwels Arentsz. van Conijnenburch in zijn leven schout tot Berkel ende Roderijs sterf de
21 Mey anno 1611 out synde 77 jaren met Meynsgen Adriaen sdr. sijn huisvrouwe sterf den 24 Juny anno 1617 was mede out 77 jaren.
(Wapen: een dubbele adelaar, uitgehakt; helmteeken een vlucht.)
10. Hier leyt begrave Trijntgen Vechters van Berckhoudt de huysvrou van Cornelis Henderickz. Beerckhoudt en is gerust den 16 April ao. 1618. (Wapen: een drietandige hooivork waaromheen de letters C. H.
T. V.
11. Grafsteen van Susanna Catharina Schulerus,
geboren op de Leur den 2 Januari 1668 getrouwdt Leyden den
22 April 1698 gestorven tot Berkel den 22 April 1707 huysvrouw van Jo-hannes Wilhelmus Dukerus predikant alhier.
Hier moet aant graf een droevig man gaen geven het lichaam van zijn dierbaare echtgenoot sijn trouwe gesellin van al sijn leven; sijn duyf, sijn eenig lam van sijnen schoot, maar niet de ziel, die hoog is opgenomen van d'aarde die haar is een last geweest, om tot haar regten Bruydegom te komen op 't uur en jaardag van haar bruyloftsfeest,



Berkel.
24
nadat se met haar man juist negen jaren vereend was, ja sijn voorgang voor den Heer; sijn trouwe hulp is nu vroeg heengevaeren na Jesus, dog verwagt hem daar ook weer; haar liefde en trouw kan hij haar nooyt vergelden, maar wil die steeds met dankbaarheyd vermelden. Jesus sal de Leydsman weese dus Heeft die uyt weerels vreese, was haar woort steeds voor haar dood, haar gedrage in sijn schood. t Johannis Wilhelmus Dukerus predikant alhier obiït 27 September 1733 aetatis 69 dies....
Dat d'een den anderen volg na 't voorgestelde perk! Dat d'een den anderen dekk' lijkpligtig met een zerk! Sta wandelaar en wat vertoeft: Dukerus duykt hier die bedroeft De wijsheyt Godvrugt en de deugt En nu zich in sijn God verheugt. Ook hier is begraven haar broeder Elias Schulerus student in de H. theologie, geboren den 16 July 1676 gestorven den 25 february 1701.
Hij schikte sig ten dienst des Heeren met zedigheyt door veel studeeren, maar God ontsloeg hem van sijn werk en gaf hem 't fijnste van het perk.
12. Hier leyt begrave Johannis Brackman in sijn leeven predicant tot Berckel gestorven den 10 Desember 1659.
13. Wapen: een linkerschuinbalk.
Hier leyt begraven Adriaen Davids Coorenwinder in leven secretaris van Berckel, Roodenrijs ende de Tempel is gestorven op den .. September int jaer ons Heeren anno 1657 out sijnde ontrent 50 (?) jaren.
Hier leyt begraven Hillegen Claesdr. de Haes wedue van sal. David .... Corenwinder in sijn leven secretaris van Berckel, Rooderijs ende den Tempel is gestorven op den 23 Augusti anno 1661 oud sijnde omtrent 80 (?) jaren.
Omnium rerum vicissitudo.



Berkel.
25
14. Wapen: uitgehakt; helmteeken een boom met driemaal twee takken op dezelfde hoogte.
Sim. Heinr. Kr u ge rus, Ictus,
celeberr. in utraq. Hol. et Westf. cur. causar. patron. celsiss. princ. Araus. et Nass. advocat. consiliarius nee non complur. colleg. illustrium advocatus ordinarius cuius eruditio, prudentia, probitas, virtutes ceterae sicut vitam eius omnibus cordatis ac bonis caram ita mortem acerbam memoriam aeternam effecerunt.
Hic jacet mort. Hagae d. 11 Aug. MDCCXLII, natus a. LIIII m. VI d. XV.
15. Hier legt begraven de heer Corn. Schippers heere in Bodegraven Balyuw van den Tempel, officier van Berkel en Rodenrijs geb. 24 Mey 1699 gest. 21 Aug. 1746 en desselfs huysvrouwe vrouwe Charlotta Elisabeth Visscher geb. 3 Dec. 1685 gest. 15 Mey 1768.
16. Hier leyt begraven Adriaen Wtdewaert in sijn leven schout van Berckel en Rodenrijs natus 1602 denatus 1686.
Hier leydt begraven Catarina du Busson in haer leven wed. van den voornoemden Adriaen Wtdewaert nata den 18e December 1608 denata den 9 Mey 1710.
17. Hier leyt begraven Juffrouw Johanna Brouwer obiït 8 Mey 1725 out 49 jaaren en juffrouw Anna Wilhelmina Bor obiït 16 Mey 1734 out 4. jaare beyde in haer leven huysvrouwen van de heer Arent Vosmaer secretaris van Berkel en Rodenrijs alsmede den voornoemde heer Arent Vosmaer obiït 11 Augusty 1748 out 65 jaren en juffrouw Maria Rijsbergen weduwe wijlen de Heer Arent Vosmaer obiït 20 September 1759 out 77 (?) jaare.
18. Hier leyt begraeve Syetien Ghielen is gestorven op den vijfde November int jaer ons Heeren anno 1614. Hier leyt begraeve Volckert Aelbrechtz. is gestorven op den XXVIIII Maert int jaer ons Heeren anno 1618.



Ned. Herv. Kerk te Berkenwoude.
Op den lezenaar van den preekstoel ziet men in drie vakken de letters;
J. A. B. A. V. S. W. D. K.
K.Mr. Schout. K.Mr.
, Verder niets te vermelden.
Ned. Herv. Kerk te Bleiswijk.
Deze kerk is opgeknapt in 1865. Men ziet er de volgende grafschriften:
1. Hier leggen begraven nege kinderen van Cornelis Adriaensz. Vermij en Jannetgen Hendricks van Swieten waervan den outsten was ende laetst gestorven Adriaen Cornelisz. Vermij out on[trent 25 jaaren].
(Vgl. De Wapenheraut 1918 blz. 164.)
2. Hier leyt begraven Cornelis Jansz. Eyckenhoudt oudt 78 jaren is gestorven den 29 January 1644.
3. Hier leyt begraven Trijntien Cornelisdr. de huisvrou van Christoffel Bontenbal sterfif den 10 Maert anno 1651 (no. 69 en 148;.
4. Hier leyt begrave Dirck Adriaenssoon Fortuyn is ghestorven den 23en Junius anno 1652 out sijnde ontrent 53 jaren, (no. 152 en 149.)
5. Hier leyt begraven Mattheussen Ouen baillue en
schout van Bleyswyck is ghestorven op de dach in December int jaer ons Heeren 1622 out sijnde 77 jaren.
Noch leydt hier begrave ambachtsheer van Bleyswyck
is ghestorven den van December anno
Noch leyt hier derise Schouten.



Bleiswijk.
27
6. Deze zarck hoort toe Huybrecht Yanse Vlissingh; hier leyt begraven Maria Huybrechts Vlissingh en is gestorven op den 3 Yanuary anno 1682 met haer kint.
Nóch leyt hier begraven Cornelis Ghijsbrechtse Vlissingh en is gestorven den 11 Januarius anno 1685.
7. Dese sarck ende dit graft behoordt toe Boude wijn Doense Verdoes anno 1658.
Hier leyt begraven Boudewijn Doense Verdoes welgebore man out 45 jaren, is gestorven den 4 October anno 1668.
8. Hier leydt begraven Maertien Willemsdr. van Suylen ende is ghestorven opten 4e Aprilis int jaer ons Heeren anno 1651 oudt sijnde ontrendt 69 jaren.
Noch leyt hier begraven Pieter Pietersz. van Santen ende is ghestorven op den 18en february anno 1661 oudt ontrent 37 jaren. Noch leyt hier begraven Klaesje Pietersdr van Santen huysvrouwe van Pieter Jacobse Koster en is gestorven op den lOen Mey anno 1670 out ontrent 52 jaren.
9. Hier leyt begrave Arien Wmsz vaDijck eerst schout va Monster na Wassenaer en starf balliu en schout tot Bleyswijk
10. Dit graf hoort toe Adriaen Maertensz. Vermolen kerckmeester tot Bleyswijck en was Meye 1645 oudt 75 jaren.
Hier leydt begrave Adriaen Maertenssoon Vermolen in sijn leven kerckmeester en schepen tot Bleyswijc is gestorven den 5en Julius anno 1650 out sijnde ontrent 80 jaren.
Hi Hier leyt begraven Maertensen oudt . 9 manden sterf
den 2 february anno 1618. Noch leyt hier begrave Brechtgen Andriesdr. de huysvrouw van Jop Maertensen oudt 81 jaere sterf den Hen July anno 1619.
12. Dese sarck hoordt toe Mattheus Cornelissen woonende aen den Hoefwech.
13. Hier leyt begraven rtjen Jans de huysvrouwe van
Mattheus Cornelisz. is gestorven op den 5en December anno 1633 out sijnde 52 jaren.
Hier leyt begraven —tien Claesdr. is ghestorven op den 18 Mart 1612. (no. 81)



Bleiswijk.
28
14. Hier- leyt begrave Jan Ariensen ende hij is gestorven op den 18en April int jaer ons Heere 1628 oudt sijnde 46 jaere.
15. Hier leydt begraven Arien Arienszn van der Velden joncman is ghestorven op den 5en November int jaer ons Heeren 1653, out synde ontrent 37 jaren.
16. Hier leydt begrave Jan Lourisz Benthuisen oudt sijnde achtensestich jaere ende is ghestorve op den 6en January anno 1655.
Hier leydt begrave Ansom Sytnensen Nonneman oudt 47 jaer is ghestorven den 23en Feberwaery anno 1656.
Noch leyt hier begraven Trijntgen Pietersdr. weduwe van Jan Louwerisz. Benthuyse oudt 71 jaren ende is gestorve op den lOen October 1661.
17. Hier leydt begrave Maertien Cornelisdr. Backer de huysvrou van Cornelis Inge Bonefaes ende sij is ghestorven opten 31 October anno 1651.
18. Hier leydt begrave Davidt Huysman zoone vanKochus Huysman secretaris tot Bleyswijck overleden den 4en January ao. 1653 out sijnde ontrent 33 jaren.
Hier leyt begraven Johannes Huysman sterf de 21en Juni 1661 out 12 jaren ende Cornelis Huysman sterf den 20en february 1668 out 14 jaren.
19. Dese zarck en dit graft hoort toe Adryaen Engelen Decker ao. 1667.
Op te XVI dach in April ano XVC en sestien start Adriaen Qerritsoe schout en baliu va Bleiswyck ende leyt begrave op dat hochkoer an die noertsijde en
Ende oock Engel Pietersen Decker naeste vriend van desen boveng anno 1654.
20. Hier leyt begraven elisHof 1 an t den 23 anno 1651.
21. Hier leyt begraven Cornelis Engelen en is gestorven den 6 juny anno 1671.
Noch leyt hier begraven Arijaentgen Engelsdr. sterf den 29en Mey 1667 out sijnde 55 jare.
Maertien Engelsdr. is ghestorve den 14en Maertanno 16.. oudt 30 jaren.



Bleiswijk.
29
22. De wapens Van Swieten en een ruit(?); helmteeken een zittende gekroonde hond.
de Voorn. Henrick va [Swieten] secretaris sterf den
27en Juny 16[51] ende Margrieta van Starrenberch sterf den 31 en Augusty anno [1652] out 71 jaren. (Vgl. De Wapenheraut 1918 blz. 163.)
23. Dit graf hoort toe Jan Jansen van Bleyswijck ende hier leyt begraeven Dirickjansen van . . . .
(Wapens uitgesleten )
24. Dit graf hoort toe Jacob Joosten van der Slodt anno 1668.
25. Noch leyt hier begrave Lijsbeth dersdr. de huysvrou van Willem Thonisz. sterf den 9 Meye ao. 1625.
26. (Buiten naast de kerk.) Hier rust het stoffelijk overschot van Jakob Isaac van Waning in leven burgemeester en secretaris van Bleiswijk en Moerkapelle geboren den .. January 1815 overleden den 4 December 1843.
Op de borden vermeldende de tien geboden ziet men de wapens: Oranje Nassau, Holland, Rotterdam en gedeeld: I. doorsneden: boven: op zilver zeven roode ruiten 4, 3; beneden op zilver drie zwarte bollen (Bleyswijk); II. op goud een zwarte dubbele adelaar.
Op den koperen lezenaar van den voorzanger ziet men naast elkaar zes wapenschilden:
I. Gevierendeeld: 1. Drie violen 2 en 1 (Swieten); 2. Drie vazen naast elkaar op een dwarsbalk; 3. Een paard (Assendelft); 4. Vijf ringen in elkaar gestrengeld en samen weer een grooten ring vormend. Daaronder: G. H. L. L.
II. Een plant, waarin eenige vogels zitten en D. L. G. L.
III. Een ruit, waaruit een drietakkige boom zonder bladeren komt. H. K. V. B.
IV. Als II. 1695 en W. L. G. L.
V. Een engel met een fakkel in de handen, naar rechts gewend. C. C. I. L.
VI. Een burcht H. A. I. N.



Ned. Herv. Kerk te Bleskensgraaf.
Men ziet hier de volgende grafschriften:
1. Hier leit begraven Cornelis Cornelisz. Brand sterf den 14 Maert 1680.
2. E. P. B.
3. Hier leid begrave Jannige Leendertsdr. gestorven den 8 February 1706 oud zijnde 39 jaar en 6 maanden.
4. Hier leid begrave Sie.... Jansen sterf den 19 April 1684.
5. Hier leid begrave Cornelis Jans Schoonderwoert gestorven den 28 Januari 1723 in het 25 jaar zijns ouderdoms.
6. Hier leyt begraven Cornelis Ariaen Dingensen out sijnde 84 jaren sterft den 17 September anno 16.8 ende sijn huisvrou .....ken Dirckx out sijnde 90 jaeren sterft den 26 Augusty ao. 1639. Noch Aert Cornelisse van de Graef in sijn leven schout van Bleskensgraef ende waterheemraet van Nieuw waterschap in den Nederwaert oud .. jaren sterft den 25 November 1652.
7. Hier rust Johan de Harder schoonvader van Dominus Adriaan van Cruyskercken sturv den 21 December 1704 oud bijna 82 jaren. Hier rust juffr. Hillegonda van Cruyskercken is gestorven den 22 September 1721 oud zijnde 22 jaren en .. weken. Hier rust de Heer Adriaen van Cruyskercken in zijn leven bedienaer des Goddelijken woordts te Bleskensgraavt is gestorven den .. Jannuwary 1723 oud zijnde 7. jaren en .. maanden hebbende den predikdienst waargenomen totAntonispolder [8] jaren en .. maanden en tot Bleskensgraeve [40] jaren .. maanden. Hier rust de Heer Johan van Cruyskercken in zijn leven proponent is gestorven den .. April oud zijnde....



Ned. Herv. Kerk te Bodegraven.
In de kerk zijn nog vier zerken met opschrift zichtbaar. De overige, waaronder zeer groote zijn gedeeltelijk circa 30 jaren, gedeeltelijk 5 jaren geleden verkocht.
De vier opschriften zijn:
1. A. Nu lek. Twee wapens: I. een egge; II. een struisvogel met een hoefijzer in den bek; helmteeken een uitkomend paard tusschen de letters A en N. (no. 62)
2. Hier rust Gerrit Dircksen van Dobben schout obyt 16§40.
(Wapen: een dubbele adelaar; helmteeken een vlucht.)
3. Een schip in een medaillon :PietervanderLee (no. 235).
4. De w6. V. Haaften en A. Oppelaar. (no. 179)
Ned. Herv. Kerk te Bolnes.
Niets te vermelden.
Tusschen Bolnes en Ridderkerk ligt het huis „ten Donk" behoorende aan de familie Groeninx van Zoelen.
Achter dit huis aan den binnenweg naar Ridderkerk ligt onder hooge boomen de grafkelder dezer familie. Op een hardsteenen zuil vóór dat graf leest men onder het familiewapen: Jonkheer Mr. Otto Paulus Baron Groeninx van Zoelen van Ridderkerk aan
Voorouders echtgenoot en
Vooroverleden kinderen MDCCCXXXVÜII.



Ned. Herv. Kerk te den Bommel.
In een portaal leest men:
Dit kerkportaal is gestigt ao. 1779 door de opzienders dezer kerke: I. A. du Bois predikant, die de eerste steen gelegt heeft en I. van der Eist, K. Kortelant, D. van Dijk, ouderlingen, W. van der Veer, T. Mosselman diaken- P. Menheer kerkmr.
(Zie Beschrijving van Goedereede en Overflakkee door B. Boers blz. 314.)
Ned. Herv. Kerk te Boskoop.
In den buitenmuur zijn vier steenen waarop:
1. Door brand verwoest 1 October 1895.
2. Herbouwd in 1896. Kerkvoogden: A. Koster Mzn voorz., E. J. Veldhuyzen secr. Notabelen: P. O. van Nes voorz. J. W. de Ruyter secr.
3. Jan van Wilgen Dz. heeft den eersten steen aan het fundament tot dit gebouw gelegt den 23 Augustus 1781.
4. Jan Ravesteyn Medenblik heeft aan dit gebouw den eersten steen gelegt den XXV Maart MDCCLXXXII.
In de kerk ligt nog een zerk met opschrift N. Kleyn. (no. 202)
Op de klok leest men:
Die buyten 't gelooft Hoorende dooff Waeren, gelijken den kloeken. Door mijnen klanck tot Boschcoops danck, moet ick ter waerheyd locken (Zie over deze kerk de Navorscher 1902 blz. 46.)



Ned. Herv. Kerk te Brandwijk.
Buiten in de kerk zijn twee steenen waarop:
1. De kerkvoogden Arie van Vuren Amz. Adriaan de Kluyver, Reyer van Houwelingen legden op den 11 Maart 1824 aan dit kerkgebouw de eerste steenen.
2. Den Christenen van Brandwijk en Gijbeland tot eene oefenschool van geloof, hóóp en liefde.
In de kerk ziet men een zerk waarop:
Hier leyt begraven Neleken Dyrck Baen huisvrou van Aert schout sterf den 4 April 1628.
Voorts is daar een monument van hardsteen en wit marmer, in den vorm van een pyramide. Onderaan leest men:
Mr. Samuel Onderwater heere van Brandwijk en Gijbeland geboren den 3 Augustus in den jaren 1748 in den oud raad der stad Dordrecht in den jaren 1773 burgemeester van voormelde stad m den jare 1792 en wegens dezelve gecommitteerd in den Raad van Staten in den jaren 1794 overleden den 8 December in den jaren 1821.
Daaronder het wapen Onderwater en de wapens Brandwijk (zes bollen, 3, 2 en 1) en Gijbeland (twee hertshorens de rechtsche met het einde naar boven, de linksche met het einde naar beneden) Aan weerszijden de wapens Onderwater en Ever wijn (de zwijnskop tusschen twee hertshorens) en daarboven aan weerszijden 32 wapenschilden zijnde rechts de 16 kwartieren Onderwater en Ever wijn en links dezelfde 16 kwartieren Everwijn en Onderwater.
Van boven af: kwartieren Onderwater:
1. Beaumont.
2. VanderGraef (Dordrecht)
3. Drie kreeften 2 en 1.
4. Gedeeld I. Potterloo II. Vier kepers.
5. Een gekroonde leeuw.
6. Drie rechterschuinbalken.
7. Een ster (8).
8. Een meermin.
9. Twee gekruiste strijdbijlen.
3



Brandwijk.
34
10. .Twee afgewende zalmen.
11. Een dwarsbalk geschaakt van 2 rijen.
12. Een beurtelings gekan teelde dwarsbalk vergezeld boven van een bij en beneden van een wolf.
13. Een vijfbladig blad (Berek).
14. Een leeuw.
15. Drie halve leeuwen (Hallinek).
16. Onderwater.
Van boven af: kwartieren Ever wijn:
1. Een wereldbol, waarboven een kruis (rijksappel) (Van Dijck)
2. Een gekroonde leeuw.
3. Drie ruiten 2 en 1. (De Lindt).
4. Zes bollen 3, 2, 1. (Brichanteau.)
5. Een dubbele adelaar. (Van Driel).
6. Gevierendeeld I en IV 3 knoppen 2 en 1; II en III een leeuw.
7. Doorsneden boven 2 gekruiste knoestige stokken, waarboven een haan; beneden 3 palen, (Keynogen.)
8. Drie vogels 2 en 1.
9. Een adelaar met zwaard in den bek; op den borst een schild, waarop het wapen Oem Van Barendrecht.
10. Een ketelhaak tusschen 2 potten.
11. Muys van Höly.
12. Het lam van het gulden vlies (L'oiseleur deVilliers).
13. Van Beveren
14. Een leeuw met een dwarsbalk geschaakt van twee rijen, * over alles heen.
15. Drie molenijzers, 2 en 1. (De Rovere)
16. Everwijn.
Op een koperen kroon ziet men ook de wapens Onderwater, Brandwijk en Gijbeland.
De preekstoel is van 1636.
De predikant vertelde mij, dat men destijds het monument van den heer Onderwater niet in de kerk van Dordrecht wilde geplaatst zien, waarom het naar Brandwijk is overgebracht. De voornoemde heer O. is te Dordrecht begraven.



Kapel der Heilige Martelaren te Brielle.
Op en om de plaats, waar destijds de 19 martelaren van Qorinchem zijn ter dood gebracht is een kapel gebouwd met kruisgang enz. enz.
deikapel ziet raen °- a. een: Afstamming der familie Wittert van 't Hoogeland uit Paulus van der Eem vader van Theodorus van der Eem (een der martelaren) uit de hand geteekend en gekleurd met diverse wapenen.
Daarbij is een altaar, een geschenk van Jhr. Mr. G. A. Me lort yan Middelharnis en zijne echtgenoote Jkvr. Anna Josephina Wittert van Hoogland, wier wapens met wapenspreuken het altaar versieren. (Vgl. Ned. Adelsboek 1915 bl 295 sub. IV.)
Boven het altaar het beeld van S. Theodericus van der Eem cum Christo apparebit in gloria, in een gebrandschilderd venster.
Op een schilderij ziet men de ter doodbrenging der 19 martelaren met hunne namen er onder.
Op een steen in den kruisgang:
Locum Martyrii XIX Martyrum Gorcomiensium Joannes Wilhelmus Leonardus Smit antecessor historiae tradendae in seminario Warmondano invenit ac demonstravit in perpetuam rei virique memoriam. An. MDCCCLXXX.
Ned. Herv. Kerk te Brielle.
De kerk ligt nog vol grafzerken, waaruit echter met angstvallige nauwgezetheid alle wapens, titels, ambten enz. zijn uitgekapt. Slechts een paar zerken, die vermoedelijk in den tijd toen



Brielle.
36
de H.H. Patriotten hoogtij vierden, onder een planken vloer lagen, zijn ongeschonden gebleven. Enkele zijn later ook gerestaureerd. Een 18-tal zerken is jaren geleden beschreven door wijlen den Heer F. Caland in de Navorscher. Bij de volgende opsomming ben ik begonnen achter in de kerk links, als men naar den toren kijkt, en zoo rond gewandeld langs de linkerzijde, toen rechts langs den toren en vervolgens rechtsom tot het aanvangspunt. Men leest op de zerken het volgende:
1. Hier leyt begraven Pieter Tije van der Ve 1 de overleden op den 7 November in het jaar 1729 oudt sijnde 84 jaren.
2. Hier leit begraven Bruyn Tuenissevan der Salmsterft den 16 Maert anno 1681.
3. Leendert Vrij. (no. 3)
4. Hans Onversaecht.
5. Hier leit begraven Cornelis Janse Stierman starf den 28 Juni anno 1643. Hier leit begraven Elysabet v. Heinsbe. sterft den 16 Maai 1711.
6. Hier leit begraven Leonardjongejan sterft den 7 februarij 1702 out 26 jaren 7 maanden en 25 dagen en Cornelia Jonge jan sterft den 28 October 1748 oudt 79 jaren 6 maanden en 15 dagen alsmede Maria Jongejan sterft den 2 December 1758 oud 90 jaren 2 maanden en 29 dagen.
7. Hier leit begrave Gillis Joordens van der Noort sterft den 11 Mey anno 1641.
Hier leit begraven Christiaen Gillissz. Meys sterff den elfden October anno XVIC LIL
Hier leit begraven Ideken Jacobsdochter Meys de huysvrou van Gillis Joordens starf den 2 M anno 1601.
8. Hier legt begraven Mejuffrouw Jacomijna de Beer in leeve weduwe van den Heer Pieter van Andel stierf op den 23 September 1807 in den ouderdom van bijna 72 jaare. (no. 565)
9. Hier leydt begrave Harper van Hennik en deselfs huysvrou AriejanavanBuege. (no. 33) (Wapen en oudste opschrift verdwenen.)



Brielle.
37
10. Hier leyt begrave Adryaen Huyghe Schipper is gestorven den 19 Yulius 1639 out LXXXVII yaer.
(Wapen uitgekapt.)
Hier leyt begrave" Jannetje Cornelisd. de huysvrou va Adriaen Huyghensz. Schipper stare (sic.) de 24 Februarij in de kraem van een jonghe soen ao. 1604.
11. O. P.
12. Hier rust Anna van Nederveen huysvrouw van Corn elis Verhey B. Z. stierf op den 19 Maart 1816in den ouderdom van 66 jaren en 34 dagen. (Twee wapens uitgekapt.)
13. Hier leyt begraven Leendert Fredericksen Struit sterft op den 26 Juli anno 1677 oudt ... jaren.
14. Hier leit begraven Ari Simonse van Maele sterft den 22 July 1680.
15. Hier leyt begraven Maria Taerling de huysvrou van Symon van der Poth sterf op den sevende December anno 1657.
Hier leyt begraven De H. Simon van Poth sterf den 6ert September 1680 oud sijnde 82 jaren 5 m. en 12 dagen.
16. Hier leyt begrave Adriana van der Arent huisvrouwe van Nicolaes Langestraet overleden op den 5 Maart 1694, out 33 jaren min 6 dagen alsmede Cornelia Honigh twede huisvrouwe van Nicolaas Langestraat overlede op den 8 December 1726 oud 67 jaren 6 maanden en 9 dagen en ook den Boovengemelden Nicolaas Langestraat overleeden den 22 Maart 1744 oud 84 jaar 6 maanden en 2 dagen en de Heer Nicolaas Honigh sterft den 26 Augustus 1757 oud zijnde 61 jaaren.
17. Hier leyt begraven Jacop Piettersz. de Jongh sterft den 25en Desemberanno 1637 met Grietge Wilms de Jongh sijn huisvrou sterft den 28en Maert anno 1653.
18. Hier leit begraven ....... Pieterse Smyt sterf den ...
October anno 1646. (Een merk tusschen de letters I. P. P.)



Brielle.
38
19 Briel en Voorne sterft den 17 february ao. 1681 out
33 jaren. (Een koeienkop.)
20. Wapen Van Duvenvoorde en een ruitschild uitgekapt. Het helmteeken der Duvenvoorde's n.1. de hoed met de molenwieken is nog te zien. De acht kwartieren zijn eveneens uitgekapt evenals het opschrift. Onder de bovenste wapens is nog te lezen:
Duvenvoorde Kri
(Hieruit valt af te leiden dat onder dezen zerk zijn begraven: Jan van Duvenvoorde, die 18 Augustus 1573 werd onthoofd en zijne vrouw Jenne van Kerkwerve. (Vgl. Obreen Het geslacht Van Wassenaer, blz. 85.)
De kwartieren zullen dus geweest zijn:
Duvenvoorde Kriekenbeek Ruygrock Assendelft Bugge Nijenrode Piermans Ruyven.
Later is op den zerk gebeiteld:
Hier leit begraven Jonker Dirck van der Laen sterf den 2 Maert anno 1590.
21. Hier legt begraven Stoff. Pols oudt 35 y. 11 maand. 8 dagen overleden D. 8 Yanuary 1778. (no. 16).
22 Anthon
.. Broeders
.. is gestorven
.. rij ao. 1734 .... .. ses jaren
23. Hier leit begraven de huysvrouw van Vermeulen
overleden int jaer 17 ...
24 en Kater
huisvrouwe
.... t starf
er ao. 1642.
25. S. P.



Brielle.
39
26. Hier leit be[graven] Dericks van d .... vrouwe van .. ... Mullaer stferf] November an ....
27. Hier leit begraven Pieter de Haes soon van Cornelis de Haes ende Neeltye van Noort sijn huisvrouw, sterft den 13 february 1684. Hier leit begraven de Heer Cornelis de Haes sterft den 27 Juli 1691 ende sijn huisvrouw Neeltie van der Noordt sterft den 21 October 1690 ende alsmede de Heer Anthoni de Haes sterft den 4 January ao. 1710. Hier leidt begraven Juffrou Adriana Spejaart huisvrou van de Heer Doctoor Anthoni de Haas overleden den 10 Juni 1729 oudt 44 jaaren.
28. Hier leit begraven Barend van Dijk sterft den 6 December 1707 oud zijnde 64 jare 6 maande en 26 dagen.
(Wapen uitgekapt.)
Hier leydt begraven Helena van Nederveen weduwe van Dom. Regnerus Berckelius in sijn leven predicant in de gereformeerde Kercke tot Rotterdam in den Heere gerust den 21 October anno 1667 out65 jaren ende Geertruida Berckelius huysvrouw van D.Heer Bernardt van Dyck sterft den31 July 1682 out sijnde 40 jaren 9 dagen.
29. Hier rusten Paulus Briell sterft den 15 Juny 1688 ende Vrouwe Elisabeth van Beaumontdesselfshuysvrouoverlede den 20 September 1683.
En de kwartieren:
Briel Beaumont Beresteyn Dejongh Bos Rosenburg Nicolaï Hersbeeck.
(Wapens en kwartierwapens uitgekapt.)
30. Hier leyt begraven Cornelis Janse Meyster out sijnde 53 jaren sterft den eersten December anno 1678. (no. 64)
V. B. (Wapen uitgekapt)
30a- Hier leit begraven Aert Danielsz. van Rielle starf 1571 ende Jacob Aertz. Van Rielle burgemr. van den Briel starf



Brielle.
40
den 14 October ao. 1621 ende Jannetje Pieters Palincxd. sijn huisvrouwe starf den 30 December 1622.
Hier leit begraven Daniël van Rielle overleden op den 9 Julij anno 1677 oudt sijnde 72 jaren.
(Alliantiewapen uitgekapt.)
31. Hier rust Lijntie Hoogwerff huisvrouw van Willem Ross overleede den 6 January 1822 in den ouderdom van 74 jaaren 3 maanden en 23 daagen en deszelfs echtgenoot Willem Ross stadsbaas en koster te Brielle overleden den 4 february 1829 in den ouderdom van 71 jaaren 10 maanden en 30 daagen.: (no. 65)
32. Hier leyt begrave Matheus de Gerbode sterf den XIX Novembris XVI0 XXVII out LXXIX jaeren. (Twee wapens uitgekapt.)
Hier leyt begrave Gillis de Gerbode out 50 jaren
obyt 8 Mey 16.. ende Maria van Stepraedt sin huisvrouw overleden op den vierden Mey anno 1677 oudt sijnde negen en sestich jaren ende elff maenden. (Een zandlooper en een doodshoofd.)
33. P. Fauvarcq. (no. 72)
34. Johannis Volker. (no. 70)
35. Aet. mem. viri Damas Corn. Hoogendijkdumvivebat... positum. Nat. Brilae 1734 ibidem obiït 1787.
36. Hier leyt begraven Di. Petrus Magerus in sijn leven predicant van het Brielsche Nieuwlandt ende rector van de latijnsche schole in den Briel sterf den 23 April anno 1653.
Hyer leit begraven Nicolaas Magerus sterf den 10 November 1696 out 52 jaaren.
37. Dit is hetgraft van Mar ij a vanHoogewerfenElisabet Knap ij e weduwe van Yacob Bart ij n overleden den 2 Mey 1735 out sijnde 47 yaaren.
38. Hier leid begraven Corns. Arens Kluit sterft den 15December 1669 out 74 jaaren. (nos. 84 en 85)



Brielle.
41
39. Hier leyt begreven Feye Brieckhoudt sterf ao. 1706.
Achter een hek in een voormalige kapel:
40. Hier leyt begraven Emmerentia Goutsmit huysvrouw van Jan Gallas sterft den 23 July 1676 out 34 jaar. Hier leyt begrave Petronella van Cleyburgh huysvrouw van de Heer Eduward Goutsmidt overleden den 5 Juny 1680 out 41 jaer eene maand en elff daghe.
De Heer Edeward Goutsmid obiït den 5 februari 1681.
(Wapen: doorsneden; boven gedeeld: I. een meermin met een spiegel in de rechterhand; II. een arm met een ring in de hand, uit de snijlijn komende; beneden: een brakkenkop. Helmteeken; de arm met de ring in de hand.)
Hier leyt bégraven DHeer Capitein Eduward Goutsmidt in sijn leven vroetschap ende schepen deser stede sterft den 5 feb. 1681 oudt 49 jaer 5 maenden en 12 daegen ende Joan Gallas sterft den 24 April anno 1688 out 41 jaren ende Eva van Alsem weduwe van Johan Gallas overlede den 10 Mey ano 1690 out 35 jaren 11 maenden 28 dagen.
In den muur van een voormalige kapel:
41. Hier leyt begrave Joris Janse Cobyt starf den 10 Februari ao. 1617 out 66 jaren.
(Een merk.)
Lisbet Rogiers starf den 5en Jannuarys ao. 1646.
42. Hier leit begrave" Heer Clays Pietersz. Deckë vicari' te Briele starf ano XVC en VIII op Snt Katerinë dach. Bidt vor d. ziel.
(Een miskelk.)
In den vloer dier kapel:
43. Hier leyt begraven de Heer Joost Verbies in sijn leve raadt en vroedschap deser stede obijt den 27 November 1652 oud 42 jaren ende Juffrouw Catharina Verbies obijt den 17 Jannewarij 1701 out 88 jaren. (no. 2).
44. Pieter Dorsman, (no. 93)
45. Dit is het graf van Pieter van Boymeer anno 1663.



Brielle.
42
46. Jan Kluit. (no. 96)
47. Hier leit begrave Van Velde sterf den XX out
XXV jaren.
48. 17^76 sterft Servaas Kuyper oud 57 yaar 3 mde. 5 dgen. (no. 97.)
49. Adriaan van der Beeck (no. 98).
50. Hier leyt begraven Cruynere Pietersz. Vernyel in sijn leven schoudt van de Nyeve Goote oudt 58 jaeren hij sterf den 4 Julius anno 1616 ende Aryaentge Arensd. de huysvrou va Cruynere Pieters oudt 58 jaeren sterf de 17 July ao. 1618. (Een merk.)
51. Hier leyt begrave Engel Willemsen Timmerman ende Trintgen Enghels P. Pelgrems huysvrou 16.1.
Hier leit begrave ies Heinderickes Mo...ter sterf
op den 30 Juny inde het jaer 1720 out sijnde 50 jaeren. (Een merk tusschen de letters P. H.)
52. Hier rust Christiaan Hendrik Donner medicinae doctor overleede op den 26 November 1794 in den ouderdom van 37 jaaren en 10 maande, (no. 102)
53. Hier rust Pieternella Timmermans overleede op den 15 Augustus 1782 in den ouderdom van 78 jaaren en 7 daagen. met desselfden echtgenoot Antony duFaian overleeden op den 18 Julij 1785 in den ouderdom van 76 jaaren 9 maanden en 15 daagen. (no. 103)
54. Hier rust Leendt. Voogd natus 28 Aug. 1704obyt8April 1767. Voorts de kwartieren:
Voogd Matleen Bell De Graaf.
55. Overgoor Brouwer Ten Hove Munters
• Graf:
Jan Overgoor sterft den 6 Mey 1781 out circa 80 jaren. (Alles uitgekapt.)



Brielle.
43
56. Hier leyt begraven Isaacus Swalmius sterf den 4 July anno 1632 ende Janneken Willems van Croonenburch sijn huisvrouwe sterf den 28 December anno 1630. (Twee wapens uitgekapt.)
57. Hier legt begraven Roelofje Schouwenburg huisvrouwe van Dirk Schippers oud 32 jaar overleeden te Brielle den 22 Maart 1801.
58. De letters P. S. H. door elkaar tusschen de letters P. en S. Beneden: de letters P. en S. door elkaar.
59. Op het hek van een voormalige kapel: Twee wapens in koper:
1. Gevierendeeld: £ en IV. een van drie rijen geschaakte dwarsbalk, vergezeld van drie hertekoppen, 2 en 1; (Van Dam van Veenhuizen.) II. een dubbele adelaar, overtopt door een kroon; III. drie springende honden (2 en 1).
2. Effen. Gevierendeeld.
60. Hier leit begrave- Soetgë" Leenders de huisvrouw van Dirck Ariense van der Noort out 41 jaren starf den 14Juni anno 1642.
61. Leendert Kaptein 1764.
62. A. I. Anemaet eerste kapitein van de génie ridder van de derde klasse der Militaire Willemsorde geb. te Nieuwetonge den 16 Mei 1791 overl. te Brielle den 13 September 1824.
63. Johannes Keen adjudant onderofficier der genie geb. te Zaltbommel den 7 September 1783 overleden te Brielle den 26 September 1826.
64. H. v. d. Ham (no 129 en 130).
65. Hier leyt begraven Josina van der Hoogwoord huys-



Brielle.
44
vrouw van Joost van Malsem geboren te Brielle den 2 Juni 1757 overleden den 10 September 1826.
De dood door Christus dood gedood is en verslonden. Haar prikkel is zij kwijt haar kracht legt in de zonden, Maar Christus heeft de zonden gedragen op het hout. Gelukkig is de ziel die dus op God vertrouwd.
Weest zonder vrees
legt af dit vleesch,
om het leven in te gaan
in Hoop van zalig op te staan ende deszelfs echtgenoot Joost van Malsem gebooren den 8 Maart 1757 en overleden den 12 Mey 1833.
Op Jezus te bouwen
Gods woord te vertrouwen
maakt vrolijk en vrij.
De zonden te ontwijken,
naar God te gelijken
maakt zalig en blij.
Mijn ziel moet hier scheiden,
mijn stof zig verspreiden,
dat baart mijn geen pijn.
Ik wacht op mijn Koning
ik hoop dat mijn woning ï:- v ;"
den Hemel zal zijn.
In een kapel:
66. Hier leggen begraven de juffrouwen Laurentia Gans in den Heere gerust den lesten October 1677 out negen en seventich jaren ende Agatha Gans in den Heere gerust den 23 Mey 1649. out 48 jaren twee maenden vier daghen beyde dochters van Willem Gans ende juffrouwe Johanna Alblas. (Wapen en kwartieren uitgekapt):
Gans Alblas Hereman Nieustadt.



Brielle.
45
67. Grafkelder van George van Hoogwerff en van vrouwe Johanna Hobma echtelieden. (Twee wapens uitgekapt.) (no. 135)
Deze wapens ziet men echter boven aan het hek der kapel n.1.:
1. Hoogwerff: Op blauw een zwemmende baars en inden rechterbovenhoek een uitstralende gouden zon.
(Vgl. de kerk te Vierpolders.)
2. Hobma: gevierendeeld: I. en IV. op rood drie eikeis met gouden doppen 2 en 1, de stelen naar beneden; II. en III. op zwart een gouden korenschoof.
Vóór de kapel:
66. Ingang tot de hiernevens gelegene grafkelder no. 135 althands aancomende Pieter van Hoogwerff George zoon en van Vrouwe Johanna Christina Dutry van Haeften ehelieden (no. 136).
In den muur, van brons onder het Metalen Kruis:
69. Ter nagedachtenis van den laatsten ridder van het Metalen Kruis Corstiaan Hagers overleden in den Briel 6 November 1915 in den ouderdom van 104 jaar, 1 maand en 2 dagen. 1830—31.
70. Een man en vrouw afgebeeld.
Hier leit begrave Adriaen... sterf ao. XVC en VI de XXst dach i April bd voer d ziel.
Hier leit begrave Tichna O en sterf int jaer
MIIII0 LXX den XIII dage Novëb.
71. Hier leit begrav. Herman Oem Dircx.... casteleyn van Oestvoerne en starf int jaer MCCCCLXV1I. VI daghe F februari.
(Wapens uitgekapt; helmteeken een dier tusschen een vlucht.)
72. Hier leyd begrave P. Teysens wed. I. Dormans stierf den 6 April 1781 oud 102 (?) jaren en 24 dagen.
73. Y. C. anno 1669.
74. Hier leyt begraven Cornelis Ysacksen van Dongen anno 1646. (Een merk.)
75. Dit is het graft van Willem de Beer 1682.



Brielle.
46
76. Cornelis Mulder (nos. 174 en 175).
77. Hier leyt begraven Anthoni Gerrartsz. van der Wolf starf den XXen July XVC 86 ende Aeltgen Cornelisdr. sijne huysvrouwe starf den XXIen September XVI?,
(Wapen uitgekapt.)
78. Maertyen Huigen die sterft anno 1619.
79. Hier leit begraven Jacob Arense starf den 15Julius anno 1648. Hier leit begrave Willem Arensen Klootie starf den 17 January anno 165. ende Lysbet Arens de huisvrou van .... starf den .. December
80. Hier leit begraven Philips Arentse Martschipper starf den 15 Maert anno 1631.
81. A. D. V. H.
82. P. ï. 1674 O. B.
B. H. (Een merk.)
83. Hier leit begve Jan Guie (?) ende starf ï dië jaer 1493 (?)• (Een eekhoorn.)
84. Hier leit begraven Gabriael Leenderse Warrenaer sterf op den 12 Jannuarij ao. 1666 out sinde 57 jaren.
85. C. R. 1639.
86. Josintgen Hage. (Een merk.)
87. HierleetbegravenPieterHaamelinsijnleevenleenmannenboode der stadt Briel sterf den 28 Juli ao. 1720 out 39 jaaren.
88. M. I. •
89. Hier leit begraven
Yans de huisvrou
Biesheuvel
ende Als
H u e v e 1 out
sember in
sij



Brielle.
47
90. G. I. N. (Een merk.)
91. W. I. V. (Een merk.)
92. Hier leit begraven Jannete Cornelis vanKowenoort husfrou van Cornelis Arense sterf 39 jaer 1625.
(Een merk.)
93. Hier leit begravenNieltgen oot huysvrou van Cornelis Teunis sterf de 20 Desember ao. 1661.
94. Hier leit begraven Elisabetjans Baggerman overleden op den 22 Ocktober in het jaer 1717 oudt synde 55 jaren ende alsmede Ari van Segwaart overleden op den 23 Maertinhet jaer 1727 oudt sijnde 69 jaren.
95. Hier leet begraven Klaesge Wyt de huisvrouwe van van Nieuwenhuise sterf den 26 December anno 1640.
96. Hier leet begraven Andries Pieters Creelmaker sterf den 12 Augusti ao. 1651 oudt 79 jaren.
97. A. C. (Een merk.)
98. Hier leyt begraven Racheltie van As beek huysvrou van Pieter den Bleeker sterf den 20 October ao. 1706.
99. Pieter Borstlap Arizoon. (no. 183)
100. Dit is het graft van Yan Pieterse Buis anno 1660. (Een merk.)
101. Hier leit begraven Lisbet Tonis Husfrou van Otto Herkeles van Erke oud 24 ao. 1625.
Hier leyt begrave Otto Herkules Arcke den
166..
102. Hier leyt begraven Leendert Bartelmese van der Stricken gesturven op den 3 jannewari 1637.
103. Hier leit begraven Juffrou MargrietaKelfkensweduwe van Synjoer Abraham Hero van der Werp overleden op den 18 July anno 1676 oudt sijnde 80 jaren.



Brielle.
48
104. Een man en een vrouw uitgehouwen op den zerk.
Hier leit begrave Nelle Ruel Meesz. wijf was en sterf it jaer M LXXXII dë III6 dach Aug.
105. Hier leit begrave" Niestge Lenders de huisvrouwe van Roel Pieterse van de Hooghwoeert hovenier anno 1632.
T.
106. Dit duister graf besluit tot aan den jongsten dag het stoffelijke overschot van Johanna Margaretha Roeloffs huysvrouw van Jan Arend Roeloffs overleeden op den VIII November MDCCC in den ouderdom van LXVII jaaren en XI maanden en desselfs echtgenoot Jan Arend Roeloffs overleeden den eerste Juny 1820 in den ouderdom van 73 jaaren.
107. Johannes Dorsman, (no. 182)
108. Hier leit begraven Pieter Basteiansen L e e 1 y sterft op den 15 Julius ao. 1673.
109. Hier leit begraven Jacob Jobpe Eleman sterft den 13 Aperil 1693 out 61 jaren.
110. Hier leit begraven Abram Franse van den Ende sterf den 17 April ao. 16.8.
111. Y. W. van der Velde. (Een merk.)
112. H. Gr8. W. T. — I. G.
113. H. L. B. Odelia van Schade huysvrou van Jasper van Hoogendorp starf 19 Augusty 1638.
114. S. I. D. Swinnas 1628 anno. (Een merk.)
115. Hier rust Daniël van Herf obiït den 12 December ao. 1725 oudt 85 jaaren.
116. Hier leit begraven AriaentieDelia sterft den 18 Juni 1744.



Brielle.
49
117. Jan van Es. (no. 161.)
118. G. I. v. D. W. anno 1680.
119. Heiman Volker. (no. 163)
120. Hier leyt begrave Maeike Isackx van der Cloot met haer vyer kinders de twede huisvrou van Cornelis Arensez. Joncker sterf den 28 Januari out 25 jare ano. 1631. (Een merk.)
121. Hier leyt begraven Arey Hoogwerf sterft den 31 Maert 1713 out 68 jaren.
122. Hier leit begraven Gijsien Arens jongedochter van Segwaert overleden op den 28 December ao. 1680.
123. Hier rust de Weled. Gestr. Heer P. I. N. Kr u ze man in leven major en kommandant der stad Brielle overleden den 19 Augustus 1819.
124. Hier leyt begraven Lijsbet Dirckx Claes weduwe van Hendrick Willemse van der L u c h t sterft den 12 November 1688 out sijnde 67 jaren.
125. Hier leit begrave Cornelya Wyngert huisvrou van Jan Boekhorst in den egtehstaat samen geleeft 31 yaer out 56yaren sterft den 22 October ano 1753.
126. Hier leyt begraven Barthel Jansen van Butte sterf den 2 Maert 1660 out zijnde 58 jaren ende Anna Jans sine huisvrouwe sterf den lesten Juli ao. 1660 oudt sind 56 jaren ende Petronella van Helsdingh huisvrouw van Willem Butte sterf den 23 febrewary ao. 1663 out 36 jaren. (Wapen uitgekapt.)
127. Hier leit begraven Adam Boudewijnz. en sterf den 17 Augustus ao. 1609. Hier leit begrave Jakemintgen Waelens van Erigem in Vlaenderen huisvrouwe va Adam Boudewis starf de 23 October ao. 1603.
128. Twee wapens uitgekapt en de kwartieren:
Van Almonde Van der Nath
Croonen Sterck
4



Brielle.
50
Hier rust Pieter van Almonde sterf den 8 July 1657 ende Dyngna Quacqz Ariens de huisvrou van Pieter van Almonde sterf den XIIII July XVT vijff en dartich. Philip van Almonde Vriesland collegi op de Mase.
129. Hier leyt begraven Hugo Welhouck in sterf den
lesten Desember anno sestienhondert seve en dartig ende
Petronella Gaels sin huisvrou overleden den ende
Agatha Welhoucks haer beider eenige dochter sterff den 30 October anno XVIC vijf en veertich. (Alliantiewapen uitgekapt.)
130. Een monument van grijs en zwart marmer tegen den muur. Te midden van vlaggen ziet men het wapen Van Almonde en vier kwartieren, alles uitgekapt; daaronder twee op schelpen blazende engeltjes van wit marmer. Op de tombe eronder leest men:
Memoriae aeternae nobilissimi et fortissimi viri Philippi van Almonde, Hollandiae et Westfrisiae architalassi, qui prudentia rei navalis et militaris consilio et virtute prae-
[clarissimorum imperatorum gloriam aequavit et post gravissimos terra marique labores
[exhaustos et multa pro libertate et splendore patriae fortissime et felicissime
[pugnata praelia fatalem diem VI morbi oppressus obiit in secessu Haesvicano
[a. D. VI Idus
Januariï anni CIDDCCXI cum vixisset annos LXVI dies X. Petrus et Quilielmus van Almonde Jac. F. F. patruo optime merito pietatis caussa in patria civitate, ' H. M. F. C.
(Dit monument is afgebeeld in de collectie van Mr. W. van der Lely.)
In een voormalige kapel:
131. Hier leyt begrave De Heer Hendrik van Kruyne in zijn weledele leven lidt van den Raad dezer stad overleden den 15 September 1808 in den ouderdom van 73 jaren en zijne echtgenoote Louise Myna Villerius overleden den 12 Dec. 1833 oud 81 jaare.
Ook hunne dochter J. A. v. de Poll geb. Van Kruyne overl. 20 Sept. 1835 oud 41 jaaren met desselfs echtgenoot I. W. van



Brielle.
51
de Poll overl. 7 Janu. 1836 oud 42 jaare en Helena Catharina van Kruyne overl. 24 Nov. 1837 oud 60 jaaren. (no. 200)
In den muur boven no. 131:
132. Huldeblijk van eenige medeburgers aan A. H. van Kruyne geb. 7 Juni 1785 overleden 29 October 1877 ter aarde besteld op de begraafplaats buiten de Zuidpoort op park 2 no. 15; onthuld
1 April 1878.
133. Hier leit begrave Annetge Gooris huysvrou van Huigh Aeriens Boon sterf den 14 Juli 1637. Hier leit begraven Teu n is Huygen Boon oudt sijnde 45 jaere sterf den 8 Ocktober ao. 1637.
134. Hier leit begraven Mathijs Wittez. die staerf int jaer ons Heere MCCCC en LXXXIl XXIII dagh in Augusti. Bidt voer die ziele.
(Dezen zerk vindt men afgebeeld in de collectie van Mr. W. van der Lely; vroeger was in het midden een wapen zijnde een Koggeschip met een leeuw daarin; boven op de zerk verschillende hieroglyphen.)
135. Hier leydt begrave Basteian Molewater overleden den 17 Maert 1647 ende sijn huysvrou Marya Harpers Tromp overleden 13 November 1660 ende hare soon Basteiaen Molewater overleden den 21 November 1670 oudt sijnde ontrent 30 jaren ende Yuffrou MariaMolewater huisvrou van Mr.Theodorus Kraayvanger sterff den 11 Maert 1691 out 88 jaaren
2 maanden 11 daagen. (Wapen uitgekapt.)
Hier leyt begraven Harper Molewater gestorven den 17Maart anno 1691 oudt sijnde 56 jaaren (139).
136. Hier legt begrave Hoogwerff huys Hoyer overleden den 3 oud 48 jaren.
137. Hier leit begraven Vincent Lucas van Burchvliet out 46 jaren sterf den 2 Mart ano 1623 ende Gooltie Claes de huisvroue van VincentLucaszBurchvliet starf den 26 October
ao. 1640 out Hier leit begraven Jan Centse Burgvliet
starf den leste Juli int jaer ons Heeren ao. 1649 oudt sijnde 40 jaren 7 maende.



Brielle.
52
138 de sterf
waeri 1658 end
ns de twede huis-
op van Heusden
...... feberwari ao. 166.
139. Hier leit begraven Pieter Cornelis van Burchvliet sterf den 8 January 1610. Hier leit begrave Andries Janse de Jongh out 68 jaren sterf den 7 Juni ao. 1649 met sijn huysvrouw Mayken Dircxdr. sterf den 3 Novemb. ao. 1612.
140. Hier leyt begrave Cornelis Wijngert meester timmerman sterft den 12 September 1733 oudt 61 jaren alsmede Sanderij nna van Deidere huysvrouw van Cornelis Wijngert sterft den 2 October 1733 oudt 69 jaren.
141 sterf de XVIIIde Mayus 1586 was out XXXXVIHI jaer
ende begraven Johan Jacobs z. Kr aen starf den lesten Desemb. ao. 1624 met Grietgen Leenders Matholsdr. sijn huisvrouw starf den 19 Feberw. ao. 1625 (Wapen uitgekapt.)
142. Hier leyt begraven JorisGerritsz. out 71 jaren 8 maande sterf den 16 Juny anno 1632. (Wapen uitgekapt.)
Hier leyt begraven Elisabet Willemsd. huysvrou van Joris G e r r i t s out LXII jaren IIII maede XIII daghen sterf 7 Desember 1628.
143. Hier leit begraven De Heer Pieter Lakenkooper in sin leven docter medicinae oudt achtentwintich jare gestorven op den 24 October ao. 1676. Hier legt begraven Willem Jorisze Lakenkooper sterft in het LXV jaar sijner ouderdoms op den XXV november CIOIOCLXIX. (Alliantiewapen uitgekapt.)
144. Hier leit begrave Cornelis Buys sterf den XXIX Decembris XVIC sessenveertich out XXXVIII jaren ende sijn huisvrou jufvrou Helena Verburch sterf den 24 November 1661 out 51 jaren.
Hier leyt begrave De Heer Heynderick Buys sterft den 12 Desember 1686 out 46 jaren.
In een kapel:
145. Hier liggen begraven Mr. Cornelis Hendrik van



Brielle.
53
Lee uwe geboren 11 February 1696 overleden 26 february 1763 en desselfs huisvrouw Alida van Bueren geboren 17 Maart 1696 overleden 14 Augustus 1779. (Twee wapens uitgekapt.)
146. Hier leyt begrave Scipio Ormea sterf dël8 April 1627 out sijnde 59 jaren en sijn huysvrou Adriana Cornelis sterf den 11 July 1628 out sijnde 63 jaren en Sara Ormea sterf den 27 November 1620 out sijnde 16 jaren en dHeer Petro Ormea medicinae doctor.
En de Heer Mr. Barnardijn Ormea sterf den 29 December 1652 out 56 jaren. (Wapen uitgekapt.)
147. Hier rust I. van Soest koster dezer kerk overleden den 18 Janu. 1831 oud 53 jaaren en deszelfs echtgenoot Willemina Vrij overleden 14 April 1844 in den ouderdom van bijna 68 jaaren.
148 starf den .. October ao. 1613 ende Naert Jans
Keyser starf den 21 November ao. 1614. (Wapen uitgekapt.)
Hier leyt begraven Kataryna Keysers dochter de huisvrou van Heynderick Borgerz. van der Block ende starf den 28en Maert ao. 1633 out sijnde 31 jaaren. Hier leyt begraven Janneken ers jonghe dochter out
In een kapel achter een hek:
149. Hier rusten Joncker Pieter van Leyden gesegt Van Leeuwen* sterft den 2 October 1654 ende vrouwe Maria de Moucheron sijn huysvrou sterft den 7 January 1641.
(Aanvulling op Ned. Adelsboek 1915 blz. 117.)
In den muur boven no. 149:
150. Memoriae / nobilissimi viri Francisci Adriani van Leyden senatoris ac consulis in urbe Briela et ejusdem urbis nomine ad collegium rei maritimae ordinutn foederati Belgiï praefectum, quod Rotterdami convenit, delegati, nee non reipublicae Batavae in universo tractu Voornensi orientali AustralL et Occidentali senatoris,
et quaestoris, ac ibidem in collegio molibus praefïo judkis et assessoris;



Brielle.
54
integritate non minus, quam genere clari, qui omnibus gratam sui recordationem relinquens obiit prid. Id. Aug. MDCCXXVI.
(Een afbeelding van dit monument berust in de collectie Van der Lely. In den vroegeren tijd bevonden zich bovenaan de 8 kwartieren op een rij
Heemskerck van Beest —BIoys van Treslong —V. Loo
— Leyden —Van der Goes —Van der Dussen — Spangen
— Duyveland van Rhoon. —
Daaronder het wapen Van Leyden, en aan de zijden de wapens: Leyden Paats Moucheron Beveren Van der Goes Muys van Holy
Speyaertvan Crompvliet Barendrecht.)
151. Hier leit begraven Jacop Cornelisz. Mus starf den 14 Julius anno 1645 out 42 jaren.
In den rand:
.... Heer Jacop Cornelis Asschevanger kanonik in deser Kercke was sterf ao. XV° XXVI den VIIIfc dach in Mert.
152. Hier leyt begraven Anghenieta Jansdochtêr sterf den eersten April ao. 1609. Hier leit begraven Wouter Lambrechse van Groenewegenis gestorven den 13 Juni ao. 1633. Hier leit begraven MaerfgenLambrechts dochter sterf den 20 Desember ao. 1610.
153. Hier leyt begraven Jan Jacobsz. Bollaert van Steenbergen sterf de sesten July ao. sestienhondert ende ses.
Hier leit begraven Leisbet Arens Hootdonck van Breda huysvrou van Jan Jacopse Bollaert ende starf den 23 Januarv 1624 out 75 jaren.
154. Hier leyt begraven Gerrit Jacobsen van Dam sterf den 7 Maert 1657 out 57 jaere en 7 maenden ende Christina Pieters van der Rust sijne huysvrouw sterf den 6 Augustus 1655 out 54 jaer en vijf maenden en 13 dagen. Hier leit begrave



Brielle.
55
Pieter van Dam sterf den 29 Maert 1686 out 51 jaren en 11 maenden en 2 dagen alsmede Johan Hage overleden den V April MVIF XI oud LXVIII jaren ende Vrouwe Maria Harleus desselfs huysvrou sterf den 20 february 1707 out 62 yaren.
155. L. de Breur. (no. 240)
156. Het graf van Jan Willemsz. Verdam. (Een wapen tusschen twee ruitvormige wapens uitgekapt; helmteeken een arm uitkomende met een ster (8) in de hand.) Jan Venlo. (Waarschijnlijk de steenhouwer.)
157. 'tGraf van Willem Jansz. Verdam alias Mooy Willem starf den 15 Decemberao. 1604 en Aeltge Lawerensdr. sijn huysvrouwe starf den 20 Janvari ao. 1614. Jan Venlo. (Twee wapens uitgekapt; helmteeken a.v.)
158. P a e y s e. (Wapen uitgekapt; helmteeken eveneens, tusschen een gewei.)
Hier leyt begraven Cornelis Fransz. Paeyse goudtsmid out 67 jaren sturf den 28en Octobë ao. 1586 en sijn nacomelingen als Grietje Cornelisdr. huisvrouwe van Jan Pieterszoon Timmerman starf ao. 1579 en Maerten Cornelus Paeyse stadt timmerman out 74 jaer starf den 25 Mey 1638 ende Ne el tgen Barentsdr. sijn huisvrou out 59 jaren starf den 23 feberwary ao. 1624 met eenige van haer kinderen als Ly ede wij Martensdr. starf den eerste July ao. 1622 en Cornelis de Jonge Paeyse starf den 3 Augusty ao. 1622.
159. Hier leyd begraven Adriana Pieternella Borstlap huisvrouw van Pieter Edelman geboren.den 19 Maert 1810 overleden den 10 December 1835 en hare echtgenoot Pr. Edelman geboren den 5 february 1807 overleden den 18 April 1839.
160. Ae. M./Margaretae van Dongen/conjugis desideratissimae/natae annos XXIV/mens. VI dies XVI/ac/matris piïssimae/foecundo puerperio/extinctae posuerunt/ Antonius F aber/marit. moestiss. / et / An tonius Adrianus / Faber j VjtpL primo genitus / VI a. Id. April CIDIOCCXLVI.
161. (Twee wapens: I. drie papegaaien 2 en 1; II. een dwars-



Brielle.
56
balk vergezeld van drie hondenkoppen (2 en 1). Helmteeken een papegaai tusschen een vlucht.)
Hier rust den Weled. gestrenge Heer Adrianus Hoogendijk in sijn leven heer van Nieuw Kleyburg, out schepen der stad Brielle, out leenman en heemraedt. van den lande van Voorne, geboren den 15 Juny 1699 overleeden den 24 Juny 1769 en zijn Ed. geb. gestr. echtgenoot vrouwe Johanna Straatman vrouwe van Nieuw Kleiburgh overleden te Brielle den 14 Mey 1786 en geboren te Helvt-sluis den 20 Maart 1709.
162. K. L.
T.. R. (Een merk.) u.„. B.
63. H. L. B. G. Maertie Arens Hofmans overleden in het jaar 1725.
164. A. C. den Oos.
165. D. H. de Klerck..
166. P. (Een merk.) M.
K.
starf ao. 164..
167. S. V. V.
S. O.
168. Jan Speyert medicin. stud. obit 30 Juny MDCCLVIII natus 14 August. MDCCXXXV ende Juffrouwe Wijnanda Maria van Haeften huisvrou van den Heer Simon Speyert gebooren den 10 January 1695 en overleeden den 23 November MDCCLXIII.
(Aanvulling op de Wapenheraut 1914, blz. 293 sub b.)
169. Hier leyt begraven De Heer Balthasar Sem ... sterft den ..January 1683.
170. Jan Abrahamse Triffier 1668. (Een ster (6) in ovaal.)
171. Hier leyt begrave Heiltge de Gier sterf den 16 October 1705 out 26 jaren.



Brielle.
57
172. Hier leit begraven Cornelis Basteyaensen Aayerboer is gestorven den 29 November in het jaer 1719.
173. Hier leyt begraven Jan Jansz. Taerling starf den 21 April 1625 out 67 jaren.
174. Hier leyt begraven de Heer Cornelis Taal gestorven den 22 february 1705. Hyer leyt begraven Adriana Joris van der Kudde huisvrou van de Heer Cornelis Taal overleden op den 3 April ao. 1674 oudt 52 jaren.
175. Hier leyt begrave Isack Claesen Verhout sterft op den 5 December ao. 1653 ende sijne huisvrou Maddeleengen Leenders sterft op den 8 Julius ao. 1663. Hier leit begraven Beateris Claes de huisvrou van Leendert Isackse Verhout sterf den 15 December ao. 1680.
176. Hier ligt begraven Johann Vincent Geistmann overleden den 26 Juni 1817 out 16 jaaren 3 maanden. Hier legt begraven Beatrix Crevecoeur huisvrou van J. V. Geistmann overleden den 15 february 1828 oud 50 jaar 3 maanden en 7 dagen.
177. Hier leyt begraven de weduwe van Oorthuis
overleden den 27 Aug. anno 1782 oud 65 jaar 3 maanden en 7 daagen.
178. Hier leit begraven Gryetghen Adriaensdr. de huysvrouwe was van Hendrick Pansser stadhouder van den Bailliu der stede Brielle Voorne starf ....
(Wapen uitgekapt.)
Hier leyt begraven Heyndrick Pansser in sijn leeven stadt-
houder van den Hoochbailliu ende opper thienden Marty
ao. 16 ende sestien.
179. Cornelis Jacobsen Duisent.
jaer ao. 1670.
180. Hier leyt begraaven Anna van Nes weduwe van Nicolaas Groenendick overleden op den 20 April 1758 oud 68 jaren.
181. I. I. S. O. anno 1673.



Brielle.
58
182. Hier leyt begraven Maregen Arens sterf den 7 Juli ao. 1592. Hier leyt begrave Annige Lenaerts sterf den 5 Meert 1604. Hier leyt begraven Kateline Bols sterf den 18 October ao. 1615.
183. Hier leit begraven de HeerGieliam van den Berch in sijn leven Raedt en overlede op den eerste Maert ao. 1679 out 36 jaren.
Hier leit begraven de Heer Pieter van den Bergh in sijn leven out en regeerende burgemeester ende vroetschap deser stede Briel sterf den 9 November anno 1661 out 58 yaren.
(Twee wapens: I. een berg, waarboven een wolk; II. twee naar elkaar toe zwemmende zwanen met een ster (6) daarboven. Helmteeken de berg.)
Hier leit begrave Maria van der Noort de huisvrouwe van Pieter van den Bergh overlede op den 27 Marty ao. 1675out sijnde 58 jaren. (no. 353)
W. Roskam 1777.
184. Twee wapens:
1. Gevierendeeld: I. Een leeuw op een veld bezaaid met blokjes; II. en III. vier verkorte dwarsbalken; IV. een vlammend hart op zwart.
2. gevierendeeld: I. en IV. drie brakkenkoppen, 2 en 1; II. en III. een tweekruinige boom op een grasveld, vergezeld in den schildvoet links van drie vliegende vogels met de koppen naar boven schuinsrechts, 2 en 1; helmteeken een uitkomende leeuw tusschen een vlucht.
Selden tijdt zonder strijdt. Hier leyt begrave de WelEd. Geb. Heer Mr. Theodorus Beels gebooren te Amsterdam den 17 December 1706 raad in de vroedschap en burgmr. der stad Brielle, gecommtt in het Ed. Mög.-collegie ter admiraliteit op de Maaze, raad en rentm. generael 's Lands van Voorne en de Beyerlande, leenman en heemraad van den lande van Voorne etc. etc. overleeden 8 Yuny ao. 1775.
(Zie Elias de Vroedschap van Amsterdam blz. 952.)
185. Hier leit begrave Margrieta van Klinck is gestorven den 20 September ao. 1722.
186. Hier leit begrave Eegbert Hans Hoorns sterf den 16 Juni anno 1629.



Brielle.
59
187. Hier leydt begraven R o chus Jac o bsz. Schoemaker en starf int jaer 1586 den 28 October ende Elysebet Jansdochter en starf int yaer 1583 den 2 februarys. Hier leit begrave Adriaen Rochus Goutswaert in sijn leven .... sterf op den 10 April anno 1618. Hier leit begrave Willemtgen Willemsdochter en starf int jaer ons Heren 1591 op den 26 April. Hier leit begrave Elisabet Jansdochter Couwenoort sin twede huisvrouwe sterf int jaer 1609 den 30 Augustus.
188. Hier leyt begraven Mr. Hieronymus Bouwensz. canoniek van deser kerck en starf ao. MCCCCCI den lillen Junij. Bidt voor zijn ziele.
(Wapen uitgekapt.)
In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten.
189. Hier leyt begrave Jacob Jansz. Hage sterf den Hen Yanuary 1667 oudt 67 yaren ende Cornelia Gerritsdr. Nagge desselfs huijsvr. starf den len November 1677 oud 74 jaren alsmede juef. Barbara Hol.thuysen huysvr. van DHr. Johan Hage sterf den lOen September 1688 oud42yaren; noch juffr. Catharina Hage huysvr. van DHr. Jacob Stehouder sterf den 16en April 1707 oud 24yaren ende Cornelis Hage jongman sterft den 30 May 1705 oudt 17 jaren en elf maenden alsmede Jacob Hage sterft den 19 Desember 1716 oudt 35 jaren 9 maenden en 7 dagen.
190. Hier leit begrave Anthonis Pieterse Tijbout sterft den lesten Maert ao. 1657.
Hier leyt begrave Arent Pietersz. Stuer burghemeestr. der stede va den Briele was sterf ao. XVc XVII. XXVI Maye en Cl e mens Jans docht (?) sij huysfrouwe sterf ao. XVc 37 de X noveb. (Man en vrouw uitgehouwen in den steen.) (Twee wapens uitgekapt.)
191. Hier leyt begrave Aeltgen Cornelisdr. de eerste huysvrou van Cornelis Jacobsz. sterf den 2 Augusti ao. 1564. Hier leyt begrave Aefgen Bosch Gijsbrechtsdr. die tweede huysvrou van Cornelisjacobs sterf den 10 November ano. 1596.
Hier leyt begrave Coernelis Jacobsz van den Briel
starf den 12 Maert anno 1607.



Brielle.
60
192. Hier leijt begrave Cornelis Hage jongman sterf den 30en Mey 1705 oud 17 yaren en elf maanden. (Vgl. no. 157, op welken zerk hij ook wordt vermeld).
193. Hier leit begravë Cornelis Willemse de Jong sterf den 5 Mey anno 1632 ende sine huisvrouw Neeltie Cornelis Arkenbouts sterf den 15 Mey anno 1654.
Hier leit begrave Arentiejops de huisvrouw van bovengenoemde Cornelis Willemse de Jongh sterf den 15November anno 1654 oud 56 jaren.
Hier leit begrave Franck Gerritse van Adrichem sterf den 7en february anno 1678.
Hier leit begrave Cappeteyn Huygh Willemsz. de Jongh sterf den 3 December ao. 1661 ende Eva Pieters de huisvrouwe van cappeteyn Huige de Jongh sterf op den 11 Maert ao. 1673.
Heir leyt begraven den eersamen Willem Leendertz. de Jong hij sterf de 7 November ao. 1605.
Hier leyt begraven Marigen Arensdr. de huysvrouwe van Willem Lenaertzoon de Jong sterf den 2enMaertao. 1615.
Hier leit begrave Leendert Willemszoon de Jong sterf den 3 Mey int jaer anno 1618 naderhant. (Wapen uitgekapt.)
194. Hier leyt begraven Jacob Allertsz. van Kouwëhove gestorven out 73 jaren den 5 februariï ao. 1616.
Hier leit begraven Aryen van der Meer out 30 jaren sterf dë 12 Maert ao. 1628.
Hier leit begraven Maritge Cornelisdochter de huisvrouwe van Jacop Allerts op Meerlant en staerf int jaer ons Heere XVc LXXXV op dë XI februarius. (Wapen uitgekapt.)
195. Hier zijn begraven Lenart Benoy sterf ao. 1584 den 8 October en zijn huysvrou Mariken Cornelisdr. sterf ao. 1585 den 22 Maert.
196. Hier leyt begraven Willem Adryaens van Goutswaert in sijn leven out burgemeester ende vroetschap deser stede sterf den .. November 1640 out 57 jaren en syn huysvrou Metge Gilles van Gessel sterf den 6 October 1614 out 27 jaren.
197. XI Iman Jacquet.



Brielle.
61
198. Hier leit begraven Cornelis Boudtkan overleden op den 13 Julius in het jaer 1724 oudt sijnde 59 jaren.
199. Here lyeth the body of Yane Shaw thewife of Robert Shaw who died the XXIII of December anno Domini 1723 age 39 years.
200. Een geestelijke zuster in den zerk uitgekapt
Hier leyt begrave-Helena vaBouwe en sterf ao. XVc
XVII di VI dach Junio. Bd. v. d. ziele.
In de hoeken vier wapens: i. Drie koeienkoppen, 2 en 1. 2. Drie blokjes, 2 en 1. 3. Een leeuw uitkomende uit 4. (?). een dwarsbalk in den schildvoet.
201. Hier leyt begraven Elisabet Teunis overleden huisvrou van Cornelis Poortermans sterf den 6 October ao. 1682 out 60 jaren en 16 dagen ende Cornelis Poortermans sterft den 3 October ao. 1688 oud 63 jaren en 7 maenden en 13 dagen. (Wapen uitgekapt.) (no. 335)
202. Hier leit begraven Pieter Melissen in sijn leven schepen deser stede sterf den 17 Jannewary anno 1622 out 52 jaer. (Een merk.)
203. Hier leit begraven Albertus van Soest sterft op de 2 february anno 1678.
204. Dit is het graf van Jacob Cahoen anno 1690. 1
205. Hier leit begrave Mr. Marten van Wijck starf den 16 October anno 1611 en Marijtgen Cornelisdr. sijn huisvrouwe starf den 22 January 1602.
206. Hier leit begraven Jan Jacobsen Verbeeck hi is gestorven op den 23 November anno 1670 oudt sinde 51 jaren.
207. Hier leit begrave Nicolaes Reyerse van der Loete ende starf den 8 Yuni 1637.
208. Hier leyt begrave Cornelis Huybrechtsz. sterf den 2 December int jaer ons Heere ao. 1617. (Twee wapens uitgekapt.)



Brielle.
62
Hier leyt begrave Da en ken D o o n ij s dochter ende is gestorve op ten 15en dach van Maert anno 1606.
209. Hier leggen begraven Elizabeth Poortermans overleeden den 2 Maart 1771 oud 76 jaaren en 10 maanden en Hu go van Andel overleden den 6 October 1775 oud 77 jaaren en 5 maanden en 22 dagen echtelieden. (Wapen uitgekapt.) (no. 334)
210. Hier leyt_begraven Johan Kouter sterft den 19feb. 1708. Hier leit begr. Huygh Cornelisz. ridder vade heylige lade
sterf ao. XVc en Aechte Dierxdocht' sy huysvrouwe was sterf ao. MVc XXXIII de XXIII in Junio.
Hier leit begraven Cornelis Leenderse Koutter sterf den 13 October 1654 oudt 36 jaren.
Hier leit begraven Cornelia Potaels de huisvrou van Cornelis Leenderse Koutter sterf den 14 Juny ao. 1668 oudt 45 jaren.
Hier leyt begrave Leendert Kouter soon Corn. Koutter out twintigh jaren twee maanden 14 dagen gestorven den 5 April 1664. (In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten.)
211. - Pr. Schooneman (no. 18).
Het manuscript van Buchelius op de Rijks Universiteits-bibliotheek te Utrecht vermeldt nog den volgenden grafzerk:
212. Bereyt u huis ghij sult sterven.
Hier leyt_ begraven Jan van Kerckwerve Cornelissoon in sijn leve rentmr. 's Lands van Voorne gestorvë dë 26 Aug. ao. 1563.
(Twee wapens: I. een dwarsbalk vergezeld beneden van eén schelp; II. (in ruitvorm) doorsneden; beide wapens onder een helm; helmteeken een uitkomende ramskop.) en acht kwartieren: Kerckwerve Heerman Borssele Oem v. Wijngaerden
Wissenkerke Drenckwaert Cats Heenvliet. Hier leyt begraven Jöc. Maria Heerman Jacobsdr. huysfr. v? Jan va Karckwerve is gestorvë den 1 Jan. ao. 1567.



Brielle.
63
In de kerk bevinden zich drie geschilderde vensters.
Op het eene ziet men: Rochus Meeuwiszoon, die de sluis openhakt in 1572.
Daaronder leest men: Aan Rochus Meeuwiszoon door het jonge Nederland MCMXI.
Op het tweede ziet men Angelus Merula en twee wapens:
I. Op rood een zilveren leeuw.
II. Op goud een zwarte gekanteelde en tegengekanteelde dwarsbalk, vergezeld boven van vier zwarte merels op een rij en beneden van een vliegende zwarte vogel.
„Het Merula weeshuis aan Angelus Merula „den grooten Weezenvriend geboren in den Briel „omtrent 1487, den marteldood gestorven te „Bergen in Henegouwen 26 Juli 1557.
Het'derde, dat in 1918 in de kerk werd geplaatst, is gewijd aan Koppelstok, den bekenden veerman uit 1572.
Men ziet er op de bekende episode bij de inneming der stad door de Watergeuzen, en de woorden:
Aan Jan Pietersz. Coppelstock 1572-1918. Voorts de wapens:
Oranje Nassau Brielle Zuid-Holland Friesland Zeeland Noord-Holland.
Op de groote klok ziet men twee wapens:
1. Een keper, vergezeld boven van twee sterren (8) en beneden van een roos; helmteeken een roos.
2. Op blauw een rechterschuinbalk, vergezeld van drie klaverbladkruisjes. Schildhouders twee griffioenen; boven het schild een kroon.
Door order van de Heeren Burgemeesteren van de Stad Briele Fran?ois de Mirell en Nicolaas de la Bassecour, Ciprianus Crans Jansz. Amstelodami anno 1744.



Ned. Herv. Kerk te Charlois.
(Zie ook J. W. Regt de Zwijndrechtsche waard blz. 218).
Boven den ingang van den toren ziet men onder elkaar op kalksteen:
l6 het wapen van Charlois of van Holland althans een
roode leeuw op goud). 2" negen wapens, drie aan drie van: E. van Diest L. A. Pors L. G. Schelper
D. C. Huiser E. v. Schoor P. A. Coninck C. W. van Duijn S. D. v. Jaersvelt D. C. v. Spuij? Het wapen: Van Diest: op zilver drie blauwe rechterschuin-
balken.
Pors: drie boomen naast elkaar, waarvoor drie schapen staan. Schelper: drie schelpen 2 en 1.
Huiser: een dubbele zwarte adelaar, daaronder op een grond een plant tusschen twee vogels. Veld vermoedelijk goud. V. Schoor: op goud een zwart molenrad. Coninck: drie gekroonde vogels 2 en 1. V. D u ij n: op blauw drie zilveren visschen boven elkaar. V. Jaersvelt: twee afgewende zalmen vergezeld van zeven St. Andrieskruisjes geplaatst vier naast elkaar boven de visschen, een tusschen de staarten en twee daaronder. V. Spuij? op water drie achter elkaar zwemmende eendjes. Onder deze wapens:
Doemen 1660 heeft geschreven of geseid heeft Fransoys va Diest den eersten steen geleid. Anno 1660.
Het vorenbeschreven wapen Van Diest ziet men ook op het orgel.
In de kerk op twee witte steenen s
De eerste steen van deze kerk gebouwd in 1867 door G. Key naar het plan en bestek van jac. Visser is gelegd den 7e Mei 1867 door Jan de Groot geb. 21 July 1860. en
Kerkvoogden waren: 18Yf H- de Groot president.



Charlois
65
Johs. Bekker Fas Eenhoorn
1866 W. Barendrecht Wr. Zn. B. Jungerius
1867 Lt. van der Graef J. D. Hirschmann
Adviseerende leden:
1866 Dr. A. W. Bronsveld predt.
1867 G. J. Gimberg predt. Secretaris:
18^ J. van Buuren.
J. Boers fee.
Nog hangen in de kerk twee wapenborden: 1. MDCCXXXXI Obit XXIII Augustus.
Hier legt begraven de Heer Cornelis Westduel in zijn Ed. leven ambagtsheer van Charlois overleden in den ouderdom van 33 jaren 6 maanden en 18 dagen zijnde de laatsten van dien naam uit zijn geslagt.
In het midden het wapen: zijnde gevierendeeld: I en IV. Westduel nl. op goud een zwarte hooivork met de tanden naar boven. II en III op zilver drie rechterschuinbalken van blauw (Van Diest) Hartschild op goud een roode leeuw. Helmteekens de hooivork, en vier kwartieren:
P. Westduel Pietertje Verschoor
(Wapen van kwartieren 1 en 4.) (Op goud een zwart molenrad.)
A. P. Cou>ehove Eaarts de Rooy
(Op goud een roode burcht met (Op zilver twee toegewende leeuzilveren poort en zwarte valdeur.) wen van rood boven eenschild•1 * 'i voe* van D'auw> vergezeld in het hoofd van een gekanteelden en tegengekanteelden verkorten balk van zilver, (bij wijze van barensteel.)
1. MDCCLXXXII obit XXI September.
Hier legt begraven Vrouwe Willemina den Hertigin haar Ed. leven ambagtsvrouwe van Charlois overleden in den ouderdom
5



Charlois.
66
van 72 jaren 1 maand 24 dagen zijnde de iaatsten van dien naam uit haer geslagt.
(Wapen: op goud een groene boom met een rooden leeuw klimmend rechts tegen den stam vergezeld links van drie springende omziende zilveren herten; helmteeken een uitkomende roode leeuw.) Voorts dezelfde kwartieren als bij bord 1.
Ned. Herv. Kerk te Cillaartshoek..
Men ziet hier de volgende opschriften:
1. Hier leyt begr .... Gheerits Hij. . . . Henrick Po . . . .
sterf den
anno 1633 out.... 74 jaren 't samen . . geweest 49
(De rest onder een bank.)
2. Do. Matheus Lydius Herder der gemeente tot Cillershoeck geboren den 15 Augustus ao. 1643 ontslapen den. . februari ao. 1685.
(Zie J. W. Regt. Beschrijving van den Hoekschen waard, bl. 122—4).
3. Arijen Jansen Rietsnijder ende Pieterke Jans van Barendrecht huisvrou van Arijen Jansen Rietsnijder sterif den eerste Juny ao. 1690 out 79 jaren.
4. Hier leijt begrave Jan Jansen van Barendrecht in sijn leven schout in Sillishoeck sterf den 8 Junius anno 1625 ende hier beneeven leyt begraven Maria sijn dochter sterf den 29 januarius anno 1619.
5. Hier leyt begraven Govaert Claassen hij sterf den 16 September anno 1604 was out 20 jaer.
6. Hier leyt begraven Pieter Claessen hij sterf den 19 September ano. 1604 out sijnde 20 jaer.



Cillaartshoek.
67
7. Hier leyt begraven Lijntken Ariensdochter sij sterf de 16 September anno 1604 ovt 58 jaer.
8. Hier leyt begraven Odulphus Adrijaens
schoudt van St Anthonypolder sterf
(Wapen drie gekruiste balken).
Achter in de kerk is buiten een steen, waarop: De eerste steen gelegd door Rochus Schrijver Hz.Junior oud 6 jaar en 7 maanden den 18 Juny 1838.
Ned. Herv. Kerk te Delfshaven.
In de kerk hangt een bord, waarop:
Het kerkgebo V aanz I en L I k Verhoogt en Vernl e V wt b I j 't L of LI k best I er V an De Heeren Kornelis De RVI ter A Drlaan Hoogop ArI HoornWegh.
Voor de grafzerken zie men: De Wapenheraut 1917 bl. 17 en Rotterdamsch jaarboekje 1918 bl. 34. Men ziet er op:
1. Wapen zeer waarschijnlijk een gaande vos op grond. Helmteeken twee voorwerpen, die mogelijk een antieke vlucht voorstellen, doch ook twee verticaal geplaatste vossepooten kunnen verbeelden.)
Onder het schild op een lint: Verburch.
Hier leyt begraven Adriaen Verburch in zijn leven stadts rentemeester ende gecommitteerde op Delfshaven sterft den 28 Mey ao 1 .... out sijnde 58 j[aren] ende Anna Ver[burg] zijn dochter sterft den 2 November,, . . 8 out sijnde . . jaren.
Ende [Henjrick Verburch sijn zoon in [sijn] leven contraroleur van den Graaffelicheijfc tollen ter Goude sterft aldaar den... ni A. 1650 aut . . jaren.
2. (Schip met één nast naar rechts zeilend op water; hierboven een merk vergezeld boven van de letter S rechts van de letter I, links van de letter P.)
Hier leit begraven JacobPietersZ..ae.. martschipper op Rotterdam sterf den 20 October a . . . oudt 59 jaeren.



Delfshaven.
68
3. Hier leyt begraven Annetge Leenders Meerman sterf den 12 October ao 1655 oudt sijnde 3 jaren.
Hier leyt begraven Symon Leendertsz Meerman is gestorven den 17 Augustus ao 1669 oudt sijnde 26 jaren.
4. Hier leyt begraven F lor ijs Cornelis z. sterf int jaer 1589 den 30 Augustv ende sijn huisvrou Tij tghen Huijghen sterf int jaer 1610 den 10 September.
Hier leit begraven Tytgen Jans Nielen de huisvrouw van Jan Laurentsz. Geens ende is gestorve op den Hen Juny int jaer onses Heeren 1632 oudt sijnde 34 jaeren.
Hier leit begraven Pietertgen'Jans de huisvrouwe van Gerrit Jacopsz. van der Strenge starff int jaer onzes Heeren 1638 den 25en Decembris. (Merk.)
5. Hier leit begraven Barent Danielsse ende starf den 19 Oct. Anno 1598 ende Trijntgen Henderixd ende starf den 4 October 1598 met Maerten Heinderixe Cops ende starf den 29 October anno 1598.
(Drie door elkaar gestrengelde visschen, waarboven een merk tusschen de letters B. en D.
6. Hier leyt begraven Christiaen van Vliet in sijn leven notaris op Delfshaven ende secretaris van Schoonderloo sterft den 2en Mey 1679 out sijnde 76 jaren ende Maria Verburch sijn tweede huysvrouwe is gestorven den 16 October 1686 out sijnde 74 jaren.
(Alliantiewapen Van V1 i e t-V e r b u r c h nl. I. drie schuinsrechts geplaatste en schuinslinks gerangschikte ridderlansen met de punten omhoog, elk aan de punt voorzien van een strik, waaraan rechts een bloem hangt; II. Twee afgewende liggende koeien op grond, de naar rechts geplaatste gedeeltelijk de andere bedekkende, van welke laatste alleen kop, hals, borst en linkervoorpoot zichtbaar is, vergezeld van twee schuingekruiste stokken overtopt met een ster.
Helmteeken V a n V1 i e t nl.: een ridderlans uit het schild schuinsrechts geplaatst tusschen een vlucht, de punt van de lans gaande over den rechtervleugel heen.)
7. Hier leyt begraven Cathrina Reyers van den Burch



Delfshaven.
69
de huysvrou van Symon den Danss er stierf den 22 December anno 1665 oudt zijnde 64 jaeren en 2 maenden. (Zes regels afgesleten) ... 17 jaer en 5 dagen ende den voornoemden Symon den Dansser in sijnen tijt Equipagemr. en commandeur van Nederlants Indijen op Batavia stierf alhier den 24en October 1678 out sijnde 67 jaren 8 maenden en 6 dagen.
8. Hier leyt begraven .... sterf den 8 j . . . . anno 1 [6] 11. Hier leit begraven Aechgen Jans de huisvrou van Simon Gi..se sterf den 2 Juni van anno 1623.
(Wapen: merk verbonden met de letters S. en G.
9. Hier leit begraven Dirckgen Cornelisd. sterf den 15 Maert ao. 1624 ende Maertgen Cornelisd. sterf den 20 October ao. 1625. Hier leit begraven Maertgen Vossen van Leuwen dochter van Vos Jansz. van Leuwen ende is gestorven den Hen December ao. 1624 out sijnde 20 jaeren.
Hier leyt begraven Vos Jansz. Leeu in sijn leven keurmeester van Delfshaven is gestorven op den 4e Maert anno 1650 oudt sijnde 79 jaeren.
(Een leeuw in een cirkel)
10. Hier leyt begraven Catrijn Lantman huysvrouwe van Capiteyn Cornelis Alders out sijnde 52 jaren en 3 maenden is gestorven den 27 Mey 1682.
11 a weduwe van rckSymonse....nser
oudt 63 jaer sterf den 19 Septembry anno 1640.
12. Hier leit begraven Samuel Gru te rus in sijn leven dienaer des goddelicken woorts is in den Heer ontslaepen op den 8 November ao. 1634 oudt sijnde 53 jaren, het predickampt alhier 29 jaer bedient.
(Wapen: een merk vergezeld rechts van S., links van G.)
13. Hier leit begraven Engc.ien Heynricksd. weduwe van Anthonis Marynisz. out sijnde seven en tachtig jaren is gestorven den 27 November 1650.
Hier leydt begraven Winantgen Jans du Bois de huisvrouw van Marinis Tonisz. Sluys gestorven den 24en July ano 1647.
(Wapen: merk vergezeld van de letters M. T. (rechts) en S. (links); op een lint hieronder: M. Tonisz. Sluys.)



Delfshaven.
70
14. Hier leit begraaven Annetgen Aertsdr. huysvrouw van
Pieter W...ling
1629.
(Wapen een spheer vergezeld boven rechts van de letter P. en links van de letter W.; helmteeken de spheer.)
15. Hier lelt begraven Simen Lendertsz Hermann schiptijmmerman van de Oost Indische Compie ter camer van Delft sterf den 156.
16. Hier leit begraven Jan Goversz. du Bois penninckmr. van de Groote visscherije 47 jaren sterft 30en Septer. ao. 16.2 out 81 jaren. Sepulture van Haes gen H ei ndricxd. huisvrouwe in haer leven van Jan Goversz. du Bois ruste den 2e September ao. 160.
Jaepjen Clementsd. van Stolwijck sijn 2e huisvrou sterf den 5en October ao. 1605; Catrina Pietersd. van der Heeden siin 3e huysvrou starf den 7en April ao. 1649.
(Wapen een leeuw.)
17. Wapen: drie vogels (1 en 2); de beide onderste toegewend; helmteeken een vogel.)
Claes Aelbertsz. Backe.
18. Hier leyt begraven Adriaen Claesen van der Maet is gestorven den 20en October 1642 oudt 69 jaeren.
Hier leyt begraven Barber Pietersd. de huisvrou van Adriaen Claesen van der Maet ende is gestorven op den 6en Augustus het jaer ons Heeren 1625 out 46 jaeren.
(Alliantiewapen: I. drie meerls; II. een schuinslinks geplaatste delta met den top links omhoog en een dwarsbalkje, dat het midden van den basis verbindt met de linkerzijde. Helmteeken een meerl tusschen een vlucht.
19. Hier leit begraven Jacob Coenen van der Streng ende is gestorven den eersten September anno 1635 oudt siinde 73 jaren.
Hier leit begraven Claesgen Claesd. de huisvrou van Jacob Coenen van der Streng ende is gestorven op den24en April int jaer ons Heere 1637 oudt siinde 73 jaeren ende Coenraet Jacobsz. van der Strengh is gestorven den 4 November anno 1666 oudt sijnde 65 jaren.



Delfshaven.
71
Hier leit begraven Grietgen Jacobsdr. van der Streng de huisvrou van Burger Dirckxz. ende is gestorven op den Hen September int jaer onses Heeren 1622 oudt siinde 32 jaeren.
Hier leit begrave Gerridt Jacobsz. van der Streng ende is gestorven op den 13en Maert int jaer onses Heeren 1632 oudt siinde 36 jaren.
(Wapen gedeeld: I. drie verticaal geplaatste strengen wol naast elkaar; II. een klimmende eenhoorn.)
20. Familie-graf van Luïscius 1780.
21. D. I. Y. S.
22. Hier leyt begraven Cappetein Joost Adriaens out sijnde 55 jaren ende is gestorven den 24 Mei anno 1620.
Hier leit begraven Veltgen Joostend. de huisvrou van Jacob Dirxz Leverstein ende is gestorven op den 30en Augustus anno 1625 out 31 jaren.
(Wapen: gedeeld: I. een beurtelings gekantelde dwarsbalk; II. drie leeuwen. Helmteeken een antieke vlucht.)
23. Hier leit begraven Lijntgen Jansd. de huisvrouwe van Dirck van ende sterf de anno 1602.
Hier leit begraven Adriaen Dircksz. Leversteyn is gestorven op den 13en Januarius anno 1629 oudt sijnde 37 jaeren.
Hier leyt begraven Jan Dircksz. Leversteyn jonckman is gestorven op den 21en Meye int jaar ons Heere anno 1630 oudt 28 jaeren.
Hier leit begraven Jacob Dircksz. Leversteyn is gestorven op den 18en November anno 1629 oudt sijnde 36 jaeren.
Hier leit begraven Abraham Dircxz. Leversteyn ende is gestorven op den lOen Augusty anno 1654 out sijnde 39 jaeren.
(Wapen: doorsneden, boven: drie verticaal geplaatste walvisschen met de koppen omhoog naast elkaar; beneden: een eend staande op grond. Helmteeken een verticaal geplaatste walvisch uit het schild tusschen een antieke vlucht.
24 en Arent Gerritsz
Hier leit begraven Gertge Dirckxd. van Arckel huisvrou van Arent Gerritsz. Jolit sterf den 28 September anno 1630.
(Wapen: een uitgerukte dorre boom. Helmteeken een antieke vlucht.)



Delfshaven.
72
25. Hier is begraven Trintgen Willemsd. huisvrou van Heinderick Tielmansz. Backer ende sterf op den 17en April anno 1621.
Hier leit begraven Sara Jansd. huisvrou van Heinderick Tielmansz. Backer sterf den 30en Juny ao. 1632.
(Wapen: gevierendeeld: I. een geplante boom?; II. een van den linkerschildrand uitgaande horizontaal geplaatste naakte voorarm met een verticaal geplaatste vager? in de hand; III. afgesleten; IV. de friesche adelaar; het wapen bevindt zich in een cirkelrand tusschen de letters: I. (links): S. I. N. (rechts) en een merk verbonden met de letters I. N. T. (boven)).
26. Hier leyt begraven JacomineJansdeBeets huysvrouwe van Mr. Willem Verhouf sterft den 3 September ao. 1651 oudt 36 jaren ende Jacobus Verhouf sterft den 9 Augustus 1651 out 9 jaren.
(Wapen: drie lindebladeren met de stelen omhoog. Helmteeken een lindeblad met de steel omlaag; daaronder Mr. Willem Verhouf.)
27. Hier leit begraven Trintgen Aeriensd. de huisvrou van
Pieter en sterf den 15 ven op den 12 Augusty
anno .... ende 4.
(Een merk in den vorm van pentalpha tusschen de letters P. en A.)
28. Hier leyt begraven Geert Ariens en starf den 19 Juli van 1598. Hier leit begraven Jan Heinderickz. Helen en sterft den eersten Julius anno 1613 ende sijn huysvrou Neeltgen Florisd. sterf den 25en April 16..
(Twee wapens in een cirkel: 1. een eend staande ep grond; helmteeken een antieke vlucht; II. drie vogels?)
29. Hier leit begraven ....nnicen Pen de huisvrou van
Jan Tissi... starf den 12 September anno 1638 oudt sijnde .. jaeren.
(Wapen: vijf aanstootende en aaneengesloten als kruis gerangschikte ruiten 1-3-1, vergezeld boven rechts van de letter I., en links van de letter T.
30. Hier leit begraven Aeriaentgen Aeriensd. de moeder van Aerien Jansen Koelemey ende is gestorven



Delfshaven.
73
op den Hen April int jaer ons Heeren 1639 oud sijnde 88 jaeren.
Hier leit begraven Aechgenjansd. de huisvrou van Aerien Jansen Koelemey ende is gestorven op den Hen Mey int jaer ons Heeren 1639 oudt sijnde 49 jaren.
Hier leyt begraven Adriaen Jansz. Coelemey in sijn leven coopman op Delfshaven is gestorven op Vrijdagsmorgens den 25en October ao. 1658 oudt sijnde 68 jaren ende elf maenden.
(Binnen een cirkel een boom, aan de takken waarvan links een schildje hangt, beladen met een merk; onder den boom op een lint: Aryen Jansz. Koelemey.)
31. Wapen uitgesleten.)
Dit graf hoert toe Hendrick Ma.. tetenz.
(De letters H. H. M. naast elkaar; de 2e getopt met een merk.)
32. Mathis Michielsz. Smit op een lint boven een wapen: Een aanziend gestelde naar rechts kijkende naakte vrouw op grond, de linkerarm geslagen om de schacht van een links naast haar op den grond rustend anker en een omgewende vogel zittende op de opgeheven rechterhand. Helmteeken een verticaal geplaatste smidshamer tusschen een antieke vlucht.)
33. ' Hier lygt begraven Marya Louwys Elle... out synde 57 jaren is gestorven den 28 Augusty 1682 huysvrou van Cornelis Krieek equipasie mr. van de Oost Indisz Companye.
Hier leyt begraven Cornelis Krieckinsijn leven equipasiemeester van de Oost Indisz Companije der staat Delft is gestorven den 9en Mey 1690 out sijnde 59 jaren.
(Wapen: een geplante boom, en een cirkel tusschen de letters C. K. en M. L. E.)
34. Hier leyt begraven ....
(Alliahtiewapen in een cirkel; I ?; II ? helmteeken boven beide wapens een uitkomende gekroonde leeuw; onder den cirkel in het midden een troffel en links daarvan een strijkijzer).
35. Hier leyt begraven Divertgen van der Does die huisvrou van Dirck Adriaens Leversteyn ende starf den 27 Meye anno 1616.
Hier leyt begraven Femmetgen Dircks Leversteynd. ende starf den 14 November anno 1613.



Delfshaven.
74
Hier leit begraven Dirck Adriaensz. Leversteyn is gestorven op den 15en Desember anno 1629 oud sijnde 62 jaeren. (Wapen: Leversteyn; vgl. zerk sub. no 23.)
36. Hier leyt begraven Jannetje Cornelis Groenrijs weduwe wijlen Do. Zegerus van Son out 68 jaren gestorven den 27en Augustus en begraven 2 September 1699.
(Een alliantiewapen : I een stralende zon ; II een heester. Helmteeken de stralende zon tusschen een vlucht.)
37. Geheel afgesleten zerk met wapen in een cirkel.
38. Hier leyt begraven Pieter Florisz van Os sterf den 25en Mey 1658 out zijnde zijnde 38 jaeren.
39. Hier leyt begraven . . . ldi . . . huysvrouw van ...Janse Beers sterf de 7 April anno 1623.
(Wapen afgesleten; helmteeken een zittende gehalsbande hond; dit wapen is binnen een cirkel vergezeld rechts beneden van de letter C en links beneden van de letter B.
40. Hier leit begraven Mr. Davit Mathisz. Dickman sterf den 3 february 1625. Hier leit begrave .... (onder de banken).
(Alliantiewapen: I doorsneden; boven gedeeld a. een adelaar; b. twee van de snijlijn uitgaande halve leeuwen naast elkaar, beneden drie zwanen met opgeheven vleugels naast elkaar zwemmende op water. II een keper; helmteeken de adelaar tusschen een antieke vlucht.)
41. Hier leit begraven Gerritgen Gerritsd. ende sterf den 29 November anno 1624 ende Neltgen Willemsd ende sterf den 2en Desember anno 1624.
(Wapen doorsneden : boven drie boomen naast elkaar op grond; beneden drie zwemmende visschen boven elkaar, helmteeken een antieke vlucht;
(Merk tusschen de letters P. en G.)
42. Hier leyt begraven Jan Ariensz. Verduyn in zijn leven equipagiemeester van de Oost-Indisz Compagnie ter kamer Delft overleden den 18 February 1736 oud 74 jaren en desselfs huis* vrouw Maartgen Pieters van Pavia overleeden den 31 October 1744 oudt 84 jaar 7 maande en 13 dagen.



Delfshaven.
75
43. Hier leit begraven Jan Jacobsz. Zeylmaker in sijn leven alhier 52 jaer kerckenraet ende sterf den 18en Mey ao. 1633 oudt 76 jaeren.
Hier leit begraven Aechtgen Maertensdr. huisvrouw van Jan Jacobsen Seylmaecker ende is gestorven op den 3 November anno 1634 oudt sijnde 73 jaeren.
(Wapen gedeeld: I drie verticaal geplaatste schoorsteenhalen vergezeld boven van twee zonnebloemen, naast elkaar. II. drie krabben met de scharen omlaag (2 en 1.)
Nieuwe Kerk te Delft
Bij Timareten en in het Algemeen Nederlandsch Familieblad 1884 zijn verschillende grafzerken beschreven ; de eerste collectie is zeer onvolledig, de tweede is zeer onnauwkeurig. De meeste zerken zijn verdwenen. Op een viertal na liggen de overgeblevene thans alle op het koor.
Men leest er op: t. Rustplaats van Casper Werth geboren te Elberfeld 1714 overleden te Rotterdam 1792 en sijn egtgenoot Margaretha Velge geboren 1715 overleden 1791 te Rotterdam.
Maria Dorothea Schmidt wed. Joh. Werth van Elberfeld geboren te Kreutznach ao. 1713 gestorven te Rotterdam ao. 1797. Johanna Margaretha Werth geboren te Elberfeld ao. 1749 overleden te Rotterdam ao. 1801.
2. Hier leet begr. Cornelis Willemsen Soerch sterf ano XVC XXXIX den XXIF dach in Augustus.
(Een ouwerwetsche galei op de golven en daarboven een merk)
3. 1745 A. S.
4. W. v. M. — I H.
5. Ao XVcën 37 dë 27 dach! Septeber starf Jacob Allertz. ao. XVC en 3 de 27 dach i April starf Aeltgë Symonsdocht
(Wapen en vier kwartieren uitgekapt; volgens Buchell was



Delft
76
het hoofdwapen: Eg mond, gevierendeeld met een rechterschuinbalk en Ar kei; hartschild Gelre, met een bastaardbalk over alles heen; helmteeken een bos pauwenveeren en waren de kwartieren:
E gm o n d (de kepers alleen). E g m o n d, gedeeld met een valk. E g m o n d, gedeeld met een valk. E g m o n d.
6. Mors ultima linea rerum.
7. Hier leydt begrave Pieter Huygensz. Oosthoock was een metselaer in sijn tijt starf anno 1599 den 2 Augustus. Hier leyt begraven Cornelis Roelantz. van Blommendael stadt steenhouwer in sijn leven starf op den 30 October anno 1604 en Ingetgen Gerretsdr. starf de 22 Des^ 1624.
8. Hier rust Mr. Corns. de Man gebn 21 Novr. 1691 en overln 29 M* 1767 en Cornelia Elizab* de Man geb. 2 Novr. 1693 overl" 15 Deer. 1775 alsmede Sara Jacoba de Man, geb. 23 Septr. 1700 overleden 31 Deer. 1776.
9. S. U.
(Twee wapens uitgekapt) K. W. 2. P. 31 G.
10. Ingang tot de grafkelder van Hugo de Groot.
11. Hier legt begraven Pieter van de Weert gebooren te Batavia den 2 Mey 1790 overleden den 11 february 1810.
12. Hier leyt begraven A(nna) M(aria) v(an) H(ees) gestorven den 7 Augustus 1702 out 40 jaaren. Hier leyt begraven Y(acob) v(ander) N(olf) gestorven den 15 Augustus 1710 out 70 jaaren. Hier leyt begraven H(endrik) d(e) J(ongh) gestorven den 3 April 1735 out 58 jaaren. Hier leyt begraven juff. Catharina van der Nolff in leven wed. DHeer Hendrick de Jongh geboren den 13e Juny 1684 overleeden den le April 1764 oud 79 jaren 9 maanden en 17 dagen. R. I. P.
13. Johannes Bertling V. D. M. gebooren den 12 february 1718, na een 20 jarige* predicdienst alhier in den Heeren ontslapen den 31 Augustus 1778 oud 60 jaaren 6 maanden.



Delft.
77
14. Hier legt begraven Den Weledele gebooren Heer Theodorus Wilhelmus van Dinter, overleden te Leyden den 10 van Lentemaand 1809 in den ouderdom van 23 jaaren.
(Twee wapens uitgekapt.)
15. De P. 16e G.
C. E. S.
16. Hier leyt begraven Michgiel Jans zoon... oom starf den XVIIen November ao. MDCXVI.
17. Hier leit begraven Fije Wolf die Verwers wijf was sterf ano XIIIIC XCV den XIIIen dach J Maert. Ano XVC V opte XXII dach Septëber starf Wolff Symöz. Verwer bidt voer ziel.
18. In de hoeken de zinnebeelden der vier evangelisten. In het midden een alliantiewapen: I. drie plompebloemen (2 en 1) Sasbout; II. drie zwanenhalzen (2 en 1) (Duyst).
Hiet leyt begrave-Margriet Dirck Duysen dochterPieter Sasbouts huysvrou en starf ano XVC en XXXV de X dach va Junyo b. v. d. z. Hier leyt begraven Pieter Dirckz. Sasbouten starf anno XVC en XXXVII Sinte Pieter en Paulsavont bidt voir die z.
19. Hier leit begraven Mees Arentsen is ghesturven op den 11 Meyus ao. 1596. (Twee gekruiste gaffels.)
20. ack altijdt Godt is mijn lott.
Die anders spreect dat is een sott.
, Christus was in mijn hart geplant.
deur beset ick 't vaderlant.
(Twee wapens: I. een dwarsbalk vergezeld van?; II. uitgekapt.)
21. Rustplaats van den vice admiraal Jr. E. van Braam ob. 18^22.
22. Ao. XVC Lffll (?) dë XXVII dach Augustus starf A r e n t C1 a e s Metselaer en leit hier begrave. bidt voer de ziel.
(Wapen uitgehakt)
23. Een pronkende pauw boven een uitgehakt wapenschild.



Delft
78
24. C. W. 1791.
25. Hier leet begraven Dirck...ichze.nKatrijn syn huysvrou.
26. Hier leyt begraven Grietgen Garrebrantsdochter weduwe van Pieter Dirckxzoon Vleishouwer starf den XXVIen february anno XVIC XVIII.
(Wapen uitgekapt; een merk tusschen de letters O. en H. 1462.)
27. Ano XV0 en" XV dë dorden dach F April starf Maritgë Adriesdocht. Baeselr. Ottë Blëcvliet f ras Michielsz. huisvrou. bidt voir [die ziele om Godes wille pr. nr].
(Wapen uitgekapt.)
28. Anno 1600 begraeffnissen van Goverdt Willemse Brasser burgemr. der stadt Delf en hooge heemraet van Delflant starf den 10 Noveb. ao. 1600.
Dirrick Willemse Brasser starf dë28Julyao. 1608en... (Wapen en twee kwartieren uitgekapt.)
29. [Sepulture van Cornelis Henricxz. Rose burgemeester van Vlissingen ende starf den 13 Augusti anno MD83].
Hier leyt begraven Meester Jacob Rose licentiaet in beyde den rechten ende starf den 2 february anno MD91.
30. Hier leyt begraven Catharina van Beresteyn oudt 21 yaren obiït den 22 November 1601.
Surget in gloria. I. Cor 14. (Gevierendeeld wapen uitgekapt.)
31. Hier leyt begraven Jan Barentszoon van Voorburch dienaer des goddelicken woorts binnen Delf oudt LUI jaer en het predicampt bedient hebbende den tijt van XXVI jaeren starf den XXX July ao. MVIC IX. (Wapen uitgekapt.)
32. Hier leyt begraven Adriaen Hodenpijl, ridder in sijn leven stalmeester ende capitein van de compaignie voetknechten van sijne Exen Prince Henrick van Nassouwen sterf den 27 September anno 1610. (Wapen uitgekapt.)
33. Hier Jeyt begraven schout Vranck van Diemen en Henderyck Vrankensvan Diemen ende Jacob d'Assengy



Delft.
79
starf den 3e September ao. 1625 ende Gerrit Michielse Kamerlynck starf den 22e September ao. 1625 ende Maria Gerritsdr. Kamerling oud 48 jaer huysvrouw van Jan Heynderikx van Wiel starf den 14 January ao. 1657 ende Jan Heynderickx van der Wiel oud 69 jaer en starf den
25 October int jaer ons Heeren ao. 1671.
(Dit opschrift is evenals de twee wapens en vier kwartieren vrijwel verdwenen.)
34. Hier leyty begraven Michiel Baelde schepen der stadt Ipere, den 30 December anno 1630 en sijne huysvrouwe IsabelleBollongies den 1 December 1634 in den Heere ontslapen.
35. Hier leggen begraven Michiel Willemse van der Hoeff, in sijn leeven burgemeester deser stad, overleeden den 30 Maert 1646. Omnium re rum vicissitudo.
ende Willem Michielse van der Hoeff overleeden den
26 January 1637. Non concuti.
Tot gedachtenis van sijn vader ende broeder zal. heeft Cornelis Michielse van der Hoeff dese sarck doen leggen op den 5 December 1648.
ANEXOY KAI AIIEXOY.
* 36. Virtus sola permanet.
't Graf van Willem Luytz. Kittensteyn in zijn leven schepen dezer stadt Delft oudt 50 jaeren obyt den 13en februarii an. 1652. (Wapen uitgekapt.)
37. Hier leyt begraven de Heer Johan van der Chijs in sijn leeven raedt en schepen deser stadt en bewinthebber der Oost Indische Compangij starff den 12 November anno 1652 en sijn soon Mr. Justus van der Chijs sterff den 22 Maart 1675. Noch juffrouw Geertruyt Brasser sijn huysvrouw sterff den
27 April 1692 oudt 83 jaaren. (Twee wapens uitgekapt.)
38. Sepulchrum Cornelis Michaelis van dr. Hoeff obyt den 25 October 1659. (Wapen uitgekapt.)
ANEXOY KAI AIIEXOY.
39. Hier leyt begraven de Heer Johan van Blenkvliedt in sijn leeven doctor medicinae geboren in Rotterdam op den



Delft
80
IX January ano 1589 en overleden in Delf den Vlle Juny 1661 ende Jouffr. Marya Cornelisdr. van Santen sijne huysvrouwe gebooren in Delf den 3en April ano. 1588 en aldaer overleden den 12e february 1670.
40. Rustptaats van Catarina van Lodensteyn gebooren den 23 february 1605 sterf den 2 Juny 1679. Gerard van Assendelft gebooren den 26 September 1634 sterf den24July 1692. Agneta Hoppesteyn van Leeuwen gebooren 5January 1646 sterf den 6 January 1711.
41. Hier leyt begraven DHeer Jacob Graswinkel raat ende scheepen der stad Delf out 68 jaaren starf den 7 April 1692.
(Wapen uitgekapt.)
42. Securus moritur qui / scit se morte renasci. /
Hoe sepulchrum dominus /Gulielmus van dr. Burg/ filius D. Theodori confici fecit conjugi suae/ dilectissimae dominae/Anthoniae Castello/ denatae hic undecimo Ka/lendas Maj. ao. MDCXCV / nee non sibi dum quo/que ex hac ad immor/talem vitam evocatus / fuerit hoe accidit
(Twee wapens uitgekapt.)
43. Hier leyt begraven de Hr. en Mr. Adriaen van Bleiswij ck in sijn leeven secretaris van de Reekenkamer van Hollant, oudt 64 jaeren obyt den 26 November 1708.
ende desselfs huysvrouw Vrouw Pierina van der Well out 78 jaeren obyt den 3 January 1727. (Twee wapens uitgekapt.)
(Vgl. de Wapenheraut 1918 blz. 261.)
44. Hier leyt begraven de Hr. Mr. Willem de Groot ob. 12 Meert 1662 ende sijn huysvrouw Juffr. Alida Graswinkel ob. 20 July 1669. Juffr. Maria van Leeuwen huysvrouw van de Hr. Mr. Jan de Groot ob. 22 April 1669. DHr. Mr.Jan de Groot ob. 7 7ber 1678. Juffw. Maria de Groot Jansd r. huysvrouw van d.Hr. Frederick Wolphert van Overschieob. 11 Jann 1685. Vrouwe Alida de Groot ob.3 8ber 1693. D'Hr. Mr. Jacob de Groot ob. 19 7ber 1694.Juffw. Maria de Groot ob.



Delft.
81
31 8ber 1693. Vrouwe Franchoi se de Groot ob. 39ber 1701. Juffw. AnnadeGrootob. 17 Xber 1720 out 87 jaar 7 maanden 18 daagen.
45. Hier rusten Claes Commertse van der Marck ende Elisabeth Thomasdr. van der Voolen echteluiden, dewelke weynich maenden minder als 60 jaaren met ten anderen wetlijk getrouwt geweest sijnde, sonder kinderen aen den anderen verweckt te hebben, op den 16 September 1684 beide te gelijck alhier begraven sijn, naerlatende alle hare goederen, die sij door Godes segen ende suynige naerstigheit gewonnen hadden, aen verscheide Godshuysen.
(Twee wapens uitgekapt.)
46. Hier leyt begraven Dirk Wtenhagen ambachtsheer van Ruyven starf int jaer ons Heere XVIC III den VHIen September met sijn huysvrou Jofvrou Elisabeth Wtenhage, in haar leven ambachtsvrou van Ruijven, starf ao. 1631 den 20 Maii.
AfiPA AAfïPA
Quot hac in aede saxa tot sunt indices
manere vivos mortuis pares vices
paresque cunctis bis trium pedum domos
sed has et itlas dispares dabit dies
qua ditis horror divitis qui nunc honor
coelique fiet aula caula pauperis
amor favorque saeculi furor dei
cum vae loco venite fulminabitur
divina vox i nunc et obliviscere
tuae salutis hicque dormientium
pro pace posuit patris. E. W. R. J. U. D.
Fredericus Exhagius a Ruyven J. U. D. obiit festo S. Thomae 1621, uxor ejus Cornelia de Vries a Ruyven obiït XI Januari i 1622. (Twee wapens en vier kwartieren uitgekapt.)
47. De Rustplaats van D. Hr. Gerard van der We 11, in sijn leven raed en out schepen deser stad Delff, overleeden den 21 September ao 1685 oud 75 jaren.
48. Deze zerk ligt half onder een deurstijl.
[Hier leyt begraven Mr.] Lambrecht Arentzoon organist
6



Delft.
82
deser kerck was starf [den 28.febru]ary 1535 ende Maertgen Lambrechts zijn dochter, huysvrou van Mr. ClaesBartoutsz. Paspoort sterf den 8en December ano 1610 en Mr. Claes Bartoutsz. Paspoort haer man starf den 16en April [1624].
(Het tusschen [ —] geplaatste is aangevuld uit het Algemeen Ned. Familieblad 1884).
49. Aeternitatem. cogitate. singuli. mundus. immundus. et. mundana. vana. Adrianus Ravestein med. dr. et gymnasii Delphens. per XXVII annos commoderator, denatus ao. DtTi 1651 mense Decemb. Hic resurrectionem expectat. [Hoe tumulo pietas, et mens sibi conscia recti, candor simplicitas nuda sepulta jacet]
50. Hier leyd begraven Maria Gerritsdr. Camerli ng starff den 17 Juny ao. 1666 ende Adriaan Hendriksz. Post sterft den 30e July ao. 1666. Bidt voor de ziel.
[Wapen: twee eendjes, waaronder een omgekeerd hart.]
51. 't Graff van Mr. Abraham Blijenburg.
Hier leyt begraven Aeltje Dyerte van Steenberge starf den 9en Mey ano 1653 en-Neeltje van Steenberge starf den 24 Augusto ano 1666 en Elysabet van Steenberge starf den 24en Juny ano. 1667.
52. Hierleyt begraven Clement Cornelisz. van Berkel, brouwer i den Bril en rust in den Heere de 16 february anno 1596 ende Aeltgen Jansdr. van Groeneweghen sijn huysvrouwe 6terf den len January ao. 1611.
(De wapens Van Berkel en Van Groenewegen uitgekapt.)
53. Hier leyd begraven Aaltje Jansdr. Kolff is gerust in den Heer anno 1609 den 20 february en Jan Janse Valkenier haer man sterft den 30n November 1631 ende sijn swager Jacob van Noorden medicine doctor, sterft den 12 September 1655 oud 57 jaren; sijn vrouw Baertge Valckeniers sterft den 23 Augustus 1672 oud 75 jaeren ; sijn suster DirkjevanNoorden sterf den 10 October 1672 oud 72 jaar. Aeltge van Noorden oud 62 jaar starff den 22 Juny 1693. Hendricien Jacobsz. v. Noorden oud 60 jaer sterf den 20 September 1694.
(Alliantiewapen ValckenierXKolff uitgekapt).



Delft.
83
54. Hier leyt begraven Bruyn Jacobz. van der Dusse starf den 25 July A. D. 1589 ende Machteld Jansdr. sijn huysvrouw sterf den 19 September 1597.
(Wapen Van der Dussen X Groen ewegen en vier kwartieren uitgekapt.)
55. Hier leyt begraven Margrieta Michiels huysvrou van Bartolomees van der Swaen in den heer gerust op den 30 April 1684 oudt 58 jaren. (Wapens: Van der Swaen en De Roo uitgekapt.)
56. Hier leyd begraven Jan Clasen Swijs starf den 15e Julyus 1641 (Een merk.) P. Y.
57. Saligh sijn de dooden die in den Heere sterven. Apoc. 14 v. 13. Leonardus van der Leth obijt 15 Sep. ao. 1679.
F. v. B. obijt den 20 September 1700. Petronella van Dijsel weduwe van Leendert van der Leth obijt den 28 October 1705 ende jufr. Anna Maria van der Leth obiït den 3e Mey 1707. R. I. P.
58. Hier leyt begraven Maria Jansdr. van der Beeds huysvrou van Samuel Outhoore is gesturven den 25 April, 62 jaer hares ouderdom 1654.
59. Anno 1518 starff Broeder Jacob Aelbrechtszoen. Bidt voor die ziele. (Een miskelk)
60. Hier leyt begraven Dirk Cornelis Hilbrans va. Delfgau en starf anno 1555 en Jannetgen Gerritsdocht. Dirck Cornelisz. wijf en starf anno 15.. dè~.. Hier leyt begraven Atghen Gerrits en starf ao 1533 dë 10 Octobris.
(Wapens Delfgau en Heemskerck uitgekapt.)
61. Hier leyt begr. Jan Huygezójn de Gulde Ancker sterf ao XVC LVII de XVllen dach Maert en Machtelt Cornelisdter. zij eerste wijff was sterf ao XVU XVIII dë XXVI October en Ormgen Claesdter. zij leste wijff sterf ao XVC LVIII op den III desember.
En Cathrijna Michijelsdr. weduw. wijlen Gerard Dirix



Delft
84
zoon Van Santen starf 25 Mei 1618. Hier leit begraven Heindrick Fen Sente starf den 21 Aprilus anno 1601.
(Alliantiewapens Camerling en Van Santen en Camer1 i n g X ? uitgekapt.)
62. Hier leyt begrave Meest. Cornelis Xrt z. i die grote Spieghel en starf ao XVC en LVI den XXIIen dach in Mey. Ao. XVC en XX dë IIIen decb. starf Grietgë Sasboutsd. sij wijf ao. XVC en sterf MaritgëVracke doch. sij wijf.
(Wapens VanderDussenenVanderDussenXSasbout en Van der Dussen X Storm van Wena uitgekapt.)
63. H. L. B. G. Cornelis Harmanszoon van der Mast starf den 27en October anno 1618. (Een merk.)
C V. M.
64. Dit graff hoort toe Joris Symonsz. Kloetingh. Hier leydt begraven Catrijna Mi ddelwaert huysvrouw van Yoris Cloetingh sterft dén 15 September 1719 oud 65 yaer. Hier leydt begraven Ingetie Jacobs, de Berg huysvrouw van Jacob Jorisz. Cloetingh sterf den 27 Jannuary 1725 oud 46 jaaren. Hier leyd begraven Joris Symonsz. Cloeting sterft den 4 february 1727 oud 69 jaar.
(In den rand is nog te lezen:.. bontwerker hij.... ons Heeren M...).
65. Hier leyd begraven Cornelis Adriaensz. van Ho denpijl starf den 14 Octber ano. 1594 ende Aeltgen Diriks Verburch sijn huisvrou starf den 3 Mey ano. 1596.
(Wapens Hodenpijl en Verburch uitgekapt.)
66. 't Graf van Gerrit Dircksz. van der Dol ende Jozijntjen Robbrechtsdr. van Schilperoort zijne huisvrou sterf den VIIIen December anno MVIC XXII. (Wapen uitgekapt.)
67. Sepulture van Pieter Dirckxz. Vroulingh. (Wapen uitgekapt.
68. Hier leyt begraven Jan Godschalcksz. ende starf op den 2e December anno 1570. Hier leyt begraven Maergen Dirksdr. Jan Godschalks huysvrouw was en starf op den



Delft.
85
23 July anno 1556. Hier leyt begraven CatharinaJansGodsschalckjacobsz. huysvrouw was en sterf op den 1 January 1589. (Wapens Godschalcksz. en Yselman).
69. Hier leyt begraven Cl ara Jansd. sterf den.. April anno 1614 ende Neeltgen Jansdr. sterf den 2 febr. ao 1608 'T Vermaan van sterven
Deet sonden derven.
Hier leit begraven Lijsbet Jansdr. ende starff den XIIII November anno 1601. Hier leit begraven Adam Jansz. ende starf den 28 Septem. anno 1607.
(Tweemaal twee wapens, de bovenste vastgehouden door een leeuw, uitgekapt.)
70. Hier leggen begraven Gerrit Woutersz. Liftingh sterf den 4 November ao. 1624 oud 54 jaren en sijn huisew. Agneta van der Graef sterf den 13 Novebr. 1657 oudt 90 jaaren, Oock beider soon Gualtherus Lieftingh medicinae dr. sterf den 16 Jannuari 1653 oudt 52 jaren. Nog rust alhier Mr. Frans Fransz. Boogert geboren 2 December anno 1655 ende overleden den 24 January anno 1722 oud 66 jaaren.
(Wapens Lieftingh en Van der Graaff uitgekapt.)
71. Hier leyt begraven Aechtge Willemsdr. huysvrouw van Jacop Jansen Helm starf den 26e November anno 1601. Hier leyt begraven Willem Jasz. Laeckecooper in 't Paterno sterf ao. 1591 dë 16 July en Angniesge Wi 11 emsd.sij huisfv. sterf ao. 1565 den 10 february.
(Wapen Van der Helm uitgekapt).
72. Begraafplaats van Jacob Plantenburgh en sij n huysvrouw Elisabeth van Poelevelt overleden den 13en December 1678. (1 pleyn 7e graf).
73. Hier leyt begraven Mr. Symon Pijn aker is gestorven den 28 Octobr. 1700 oudt 28 en V* jaer.
74. Cornelis Classen Srappelin. (Een merk.)
75. Hier leyt begraven Witte Lenaertsz wyt Dircsland ende starf int jaer 1558 den 29 dach Junij.
(De letters W. L. waartusschen een rijksappel).



Delft.
86
Hier leyt begraven Jan Lenartsz. dë Haze zijnnë" broeder ende starf int jaar 1575 den 25 dagh December. (De letters J. L. waartusschen een rijksappel).
76. Sepulture YohanvanTonningenen desselfs huisvrouwe Christina van Ruiven. Mors ultima linea rerum.
77. Grafkelder van Elisabeth Harduyn.
78. Hier leyt begraven Doe Cornelisz. van Dusseldorp sterff den 6en february ano. 1659 ende sijn huysvrou Co r nel ij a Groen out 66 jaeren sterff den 14 Juny 1687, daernaer wedue van Robbrecht Jouw en Cornelis Boomuyt.
(Wapens Van Dusseldorp en Groen uitgekapt.)
79. Begrafenisse van Engebrecht Jansz. van Segvelt starf den 3en November anno 1617 ende Maritgen Jansdr. sijn huysvrouw starff den 4 Januari anno 1619.
(Wapen Van SegveltX? uitgekapt.
80. Den 26 November anno 1601 is Daem Ysacxz. van der Graft overleden; den 29 July 1602 is Piete rtgen Cornelisd. van Hodenpijll sijn huysvrouwe overleden.
Ende Sijmon Isaacz. van der Graft storf den lOn feberw. ao. 1626. Nog leyt hier begraven Haesgen Isackx dr. van der Graft starf den 28 December ao. 1632 [en Machteld Damensdr. van der Graft streff den 22 October ao. 1633.]
(Alliantiewapen Van der GraftXHodenpijl uitgekapt.)
81. Mors Christi vita nostra.
Hier leggen begraven Anna v a n N ij h o o v e n huisvrouwe van Jan de Heyde sterf den 29 April 1623 oudt 89 jaar. Anna de Heyde oudt 9 jaeren sterf den 13en february 1636.
82. Dit graff behoort nu toe Aletta Jacobsdr. van der Dussen. Hier leyt begraven Pieter Jansz. Hoogenhouck sterf den 25 february ao. 1623, die welke, doen hij door 't woord sijner bedurven wil begonst te sterven, zijn zijel begonst te leven.
83. Hier leyt begraven Maerten van der Dussen Hugenszoon sterf den 25 September 1650 ende Sophija van der Dussen Hugensdr. sterf den 27 february 1682. (Wapen uitgekapt.)



Delft.
87
84. Vrisio Simon Hoek is gestorven in den ouderdom van 92 j. anno 1722.
85. Hier leyt begraven Jacob Claas Jacobsz. van Bl eyswij c.
86. Hier leyt begraven Jans Claesz. van Sorge starf den 25 feberwary an. 1605 en Lenaert Claesz. van Sorghen starf den 14 Mey 1609. Hier leyt begraven Soetgen Dirckxdr. van der Meer en is ghestorven den 18 April 1617. Hier leyt begraven Christiaan van der Hulst starf den 8en Januarius anno 1650 ende Heelena van Sorgen sterf den 18 Septemter anno 1650 en Adriane van Straaten sterf den 23 September ano 1650 ende Cornelia Philipsdochter sterf den 1 October ao. 1650.
Voorts zijn in de kerk de volgende grafmonumenten:
87. Het praalgraf van Prins Willem I, in 1608 op last der Staten Generaal door Hendrik de Keyzer begonnen en door Pieter de Keijzer voltooid, in het maandblad Ned. Leeuw 1897 blz. 90 vindt men eene beschrijving en tevens een lijst van de vorstelijke personen, welke in den grafkelder onder de tombe zijn begraven.
De tombe bestaat uit gekoppelde kolommen, die een gewelfd baldakijn dragen, waarop vier obelisken en twee engelenfiguren, die een opschrift vasthouden. Het baldakijn is versierd met zestien gekleurde metalen wapenschilden voorstellende de vier kwartieren van 'sPrinsen blazoen: Nassau, Stolberg, Hessen en Königstein. Onder het verhemelte rust het levensgroot beeld van den Zwijger in vorstelijk gewaad op een wit marmeren kunstig bewerkte matras. Aan de voeten van het beeld ligt 's Prinsen hond. Aan de voorzijde van de tombe ziet men het in volle wapenrusting zittende levensgroote beeld van den prins in brons; aan de achterzijde de Faam. Boven 's Prinsen beeld is het volle wapen Oranje-Nassau, gedekt met drie helmen, van welke de middelste de vorstelijke kroon en twee gouden hertshorens draagt. In de vier nissen van de hoekpijlers staan vrouwenfiguren nl. de Gerechtigheid, de Vrijheid, de Godsdienst en de Dapperheid.
Het evenbedoelde opschrift luidt: ' D. O. M. et aeternae memoriae supremi Arausionensium principis, patris patriae,



Delft.
88
qui Belgii fortunis suas post habuit et suorum validissimos exercitus aere plurimum privato bis conscripsit, bis induxit ordinum auspiciis Hispaniae tyrannidem propulit, verae religionis cultum avitas patriae leges revocavit, restituit; ipsam denique libertatem tantum nonassertam Mauriti o principi paternae virtutis heredi filio stabiliendam reliquit; herois vere, pii, prudentis, invicti: quem PhilippusII, Hispan. rex ille Europae timor, timuit, non domuit, non terruit, sed empto percussore fraude nefanda sustulit. Foederat. Belgii provinciae perenni meritorum monum.p.c.c.
88. Grabmal / der Prinzessinn Wilhelmine/Friderike Louise Pauline Charlotte/von Oranten undNassau/ geboren zu Berlin/den 1 Maerz 1800, / gestorben zu Freienwalde/
den 22 December 1806. Der Hoffnungsvollen / frueh verbluehten / tochter / errichtet / von Ihren / stets sie betrauernden / Eltern. /
89. Willem / Alexander Ernest Casimir, / zoon / van Hunne Kon. & Hare Keiz. / Hoogheden / Den Prins & de Prinses / van Oranje/geboren den 21 Mei / overleden den 22 October 1822./
90. Ter nagedachtenis van Willem George Frederik, prins van Oranje en Nassau geboren 'sGravenhage 15 febr. 439* overl. Padua 6 Jan. 1799 als opperbevelhebber van het Oostenrijksche leger in Itaië; in 1806 door Canova vervaardigd en in 1896 met 's Prinsen stoffelijk overschot naar deze kerk overgebracht.
91. Willem I, Koning der Nederlanden rustende op den Nederlandschen Leeuw. Het wapen Van Nassau tusschen twee engelen.
Gnie Geefs statuaire Brux. 1847. D. O. M. Guilielmo I. Batavorum Belgarumq. regi principi Arausico Nassoviensi, Magno duci Luxemburgico, nato Hagae Comitis D. XXIV Augusti MDCCLXXII,



Delft.
89
defuncto Berolini D. XII Decembris MDCCCXLIII, in proavorum sepulcro / Delphis Batavorum / posito.
Justorem autem animae in manu Dei sunt, et non tanget illos tormentum mortis. Visi sunt ocuiis insipientium meri, et aestimata est afflictio exitus illorum. II1 i autem sunt in pace.
Sapient. III.
92. Cornelis Diderik Adrianus Schutter/kapitein der artillerie ridder der 4e klasse / van de Militaire Willemsorde / op den 11de December 1832 bij de verdediging der citadel van Antwerpen in het bastion Toledo / gesneuveld in den ouderdom van 36 jaren / en den volgenden dag in het bastion Hernando begraven./
Boudewijn van Hoey Schildhouwer van Oostée,/ kapitein der artillerie, ridder der 4e klasse / van de Militaire Willemsorde / op den 13de December 1832 bij de verdediging der/ citadel van Antwerpen in het bastion Toledo / gesneuveld in den ouderdom van 34 jaren / en den volgenden dag in het bastion / Alba begraven. / Eenige artillerie officieren / hebben dit gedenkteeken doen plaatsen /in de Nieuwe kerkte Delft in den jare 1834.
93. Theod. Verburgh J. Cü resurrectionem mortuorum
et
vitam futuri saeculi expectantis sepulchrum. Gloria in aeternis Jovae. Immundus mundus, mundanaque. vana viator fallaces mundi respuito illecebras. Exoptate diu (re sis et nomine Jesus) Jesu Christe Deus spes mea sola veni. Daemonis insidias fidei vi vince nefandas.
Vis vitae aeternae foelicitate frui. Cedat corporeae carnis male suada voluptas
soliusque animae sit tibi cura tuae caetera judicij semper tibi stare supremum



Delft.
90
lector crede diem fidere, perge Deo. Gedenk o mensch aen stof, gij kunt daer dit uit leren, dat gij tot aerd en stof wel haest sult wederkeren. Laet ons 6 Levensvorst om dijne doot weer leven; Verheerlijckt ziel en lijf, wilt haer de croone geven; Breng dog Almagtigh God ons door genade boven om Uwen heylgsten naem in ewigheyt te loven. Hallelujah D. Verburch.
94. Het monument voor Hugo de Groot vertoont 's mans borstbeeld in medaillon, voorts een engel, die het wapen Cornets de Groot vasthoudt.
Hugoni Grotio sacrum.
Prodigium Europae, docti stupor unicus orbis,
naturae augustum se superantis opus,
ingenii coelestis apex, virtutis imago,
celsius humana conditione decus,
cui peperit Libani lectas de vertice cedros.
Defensus verae Religionis honor,
quem lauru mavors, Pallas decoravit oliva,
quum bello et paci publica jura daret;
quem Tamesis Batavae miraclum et sequana terrae
vidit, et adseruit Sueonis aula si bi;
Grotius hic situs est. Tumulo discedite, quos non
Musarum et patriae fervidus urit amor.
P. Burmannus secundus.
95. Viator pauca haec lege./Siti hic sunt cives et conjuges duo; cives, / boni, honesti, clari, conjuges fidi, / casti, placidi /; Paulus van Beresteyn,/vir vita gravis, alloquio affabilis,/ dignitate cos, commerciïs inculpatus, etc. / VolckeraNicolai, / amore erga maritum, pietate erga liberos / spectabilis; / qui exactis concordi matri / monio annis LIV et pluribus divinae / benedictionis testimoniïs ornati, / seculum hoe aeternitate, honores immortali / tate / opes felicitate, negotium otio, terram / coelo commutarunt. / Obiït P. vanBeresteyna. CDIDCXXV / novemb. XXIII aetat. LXXVII/et Volckera Nicolai ao CDDCXXXIV /april. XXVII aetat. LXXIX / P. M. poni F. liberi, nepotes, pronepotes.
96. Bovenaan het wapen Van Beresteyn gevierendeeld met Egmond; beneden gedeeld I. 3 groene klaverbladen (2 en 1) op



Delft.
91
zilver (Knobbert); II. 3 zwanenhalzen 2 en 1 van zilver op zwart (Duyst);
Bovenaan het wapen Teding van Berkhout; onderaan in ruitvorm het wapen VanBeresteyn gevierendeeld met E g m o n d Memoriae sacrum Hadriani Berckoutiï J. U. D.
Quem Horna in Frisiïs edidit, et longa serie e consulari familia natum, syndicum primum, mox thesaurarium Monechodanum habuit; rationibus foederati Belgii' iteratis vicibus, Hollandiae praefecit: dein collegio status ejusdem Belgii' senatorem, denique in provinciali curia consiliarium dixit, monumentum hic vides. Brevis urna eum capit, cujus virtutes urbs, patria, Monachodamum curia, non cepit,
juris et aequi assertor accerrimus, constans in omni fortuna, amicitiae et humanitatis cultor serius. Comis sine fuco, gravis sine supercilio; fide, candore, officiïs optimis probatus; pacis publicae et privatae amans, ideoque jam aeternae, cum Margareta uxore Pauli Beresteniï saepius Delphensium consulis filia eodem hic tumulo condita possessor, beatam resurrectionem expectat. Natus ao. aerae Christianae CIODLXXI, denatus ao. CIDIDCXX. I. D. Sextil. Parenti optimo filii filiaeque P. P.
Haec meta laborum, (Vgl. Ned. Adelsboek 1912 bl. 193 sub. IV.)
Op een zerk bij dit monument leest men: 97. Ingang van de grafkelder van de familie van Teding van Berkhout.



Delft.
92
Volgens de in hoofde dezes vermelde publicaties, bevonden zich vroeger in deze kerk nog zerken met de volgende opschriften. Het is mogelijk dat enkele dezer thans nog op het koor liggen, omdat men daar zerken ziet, waarvan alles is weggekapt of uitgesleten.
98. D. O. M. S. Adriano Teding
Berchout / curiae Hollandiae/
senatori, amplissimo
viro; ob eximiam integritatem,
prudentiam, humanitatem,
bonis omnibus carissimo,
conjugi optimo,
optimo patri,
uxor liberique moerentes p. p. Obiït Hagae XIX Kal. Septemb. an. Salut. MDCXX aetat. XLIX.
(Vgl. Maandblad Ned. Leeuw 1915 bl. 56.)
99. Hier leyd begraven Jacopmijn Jacobsdr. st. anno 1572 den 30 November. Hier leyt begraven Jan Jansz. Zeylmaker starf ao. 1579 den 18 October. Hier leyt begraven Jacob Jansz. zeylmaker starf anno 1580 den 13 Juny.
Hier leyt begraven Joost Jacob Gillisz. die caascooper starf XVC en XXX en NeeltjeJoost Jacobswijff starff XVC XX den XXIV April. Hier leyt begraven Joost Jansz. tinnegieter Van Lodesteyn en starf int jaar 1601 opten 29 December.
Int jaar 1507 starf Margariet Jacob Hermans wijf den 21 October.
(Wapens De Bye en Schilperoort.)
In het middelplein:
100. Hier leyd begreven Matthijs Hackensz. van Outheusden sterft anno 1564 den 14e dagh in Oct. en Baefge Claasdr. Mathijs Hacken huysvrouw sterft 1559den 17edagh in Mey.
(Met wapens Outheusden en Spronk.)
101. Hier leyd begraven Govert Ysbrantsz Brouwer en sterft anno .... ende Fransge Cornelisdr. sijn huysvrouw en starf anno



Delft
93
102. Hier leyd begraven Roelandt Cornelisz. Bloemendael metselaer starf op den 20e Julius anno 1601.
(Met wapen.)
103. Hier leyd begraven Claas Dirksz. van der A st. anno 1500. Engeltje Aelwijns sijn huysvr. sterft anno Xc DLXVIIIden
20 July. (Wapens uitgesleten.)
104. C. J. K. 1609.
105. Hier leyd begraven Cornelis Cornelisz. Vennecool
en Magdalena Stevens zijn huysvrouw en Jacobsdr.
die huysvrouw was van Maerten de Lange sterft den Dec
(Wapen uitgesleten; helmteeken een eendekop.)
106. Hier leyd begraven Franschois Spierincx starff den 23 februari 1630.
107. Dit graff hoort toe Jan Crijnen Decker.
108. Hier leyd begraven Claas Sijmonsz vuirwerker. Bidt voor die ziel.
109. Dit graff hoort toe HelenaKnol waarin begraven leyt haar E. Broeder de Heer Govert Knol, in sijn leven commissaris van de Oostkust van Java, drossaert van de stad Batavia gerepatrieert met het schip Hoedekenskerck voor schout bij nacht in den jare ao. 1710 en is begraven den 27en Augustus.
110. Dit graff hoort toe Cornelis Leendertsz. van den lssel is gestorven op den ln Maart ao 1645 en Catharina Jorisdr. van der Wel gestorven op den 30n Juni 1647.
111. Hier leyd begraven Adriana Hendriksdr. van Segwaert sterft den 2 Oct. ao. 1624 ende Maria Hendriksdr. van Se gwaert sterft den 12n November ao. 1642 ende Nicolaes Hendriksz. Post sterf den 23n Juny 1653.
112. Wapen Assendelft.
113. Rustplaats van den Heer Willem Pool overleden den
21 Maart 1721.



Delft.
94
114. Hier leyd begraven Pieter Fransz. en Marijtje Ockersdr. sijn huysvrouw.
115. 't Graff van Pieter Pietersz. Ghijsenburch ende Marijtje Pietersdr. sijn dogter starff den 25 Dec. 1612.
116. De wapens Schuijl en Vockestaert.
117. 1677. G. T. H. (Een merk.)
118. Wapen De Heuyter in ruitvorm.
119. 't Graft van Symon van Steelant (met wapen).
120. De Rustplaats van Pieter Aelbregtsz. Schoonhaven sterft den 23 Oct. 1677 oud 70 jaaren en Beatrix Pietersdr. Schilperoort sijn huysvrouw sterft den 9 April 1691 out 80 jaaren en Johanna Schoonhaven haar jongste dogter sterft den 14 Maart 1727 out 78 jaaren.
121. Hier leyd begraven Hendrik Jansz. de Vries ende sterf den 15 April anno 1555 en Dirkge Ambrosiusdr. sijn huysvrouw starff den 15 September 1557.
122. Hier leyd begraven Jacobus Christiaensz. sterft den 9e february 1624 en Anne van Leeuwen sijn huysvrouw sterft den 5 Juli 1652 ende Frans van Leeuwen haar luyder zoon sterf den 1 July 1652 en Jannetje Tobias zijn huysvrouw sterf den 15 Juny 1668.
123. Harmen Jansz. van der Heyde sterff 1538.(Eenmerk.)
124. Hier is begraven Jan Potter en Grietje Pietersdr. sijn wijff. (Wapen Potter.)
125. Hier leyd begraven Dirck Waelichsz. en Katrina zijn huysvrou.
126. Hier leyt begraven Heer Mr. Gerrit Schraeifwech in zijn leven licentiaat in de rechten sterft den 9 April 1643.
127. Dit graf hoort toe Govert Govertsz in den Scheenhoek. (Met drie merken en de letters G. A.)



Delft.
95
Onder het orgel:
128. Wapen Van Buytenen. (Een schaap.)
129. Het graf van Jan Jansz. Klop. (Een hamer.)
130. Symon Jacobsz. Pijnacker.
131. Wapen Van den Berch. Op het koor:
132. Hier leyt begraven Jacob Jansz. Metselaer van der Hout starf den 10 November 1610.
133. Sepulture van Jacob Willemsz. Del ff schilder sterf 5 Mei 1601.
In den noordtrans:
134. Hier leyd begraven Wijbrand Jansz. Swijs starf den le December anno 1631 (met wapen).
135. Hier leyd begraven Margaretha van der Eyck starff den 2 Dec. anno 1634 en Amerensge van der Eyck starf den 10 Nov. anno 1634. (Met de wapens Van der Graeff en Van der Eyck.)
136. Dit graff hoort toe Jacob Jacobsz. Schipper.
137. Anno 1700 Tg. Dit graff hoort toe Jacob van der Hoeven.
138. Hier leyd begraven Katrijn Dirksdr. van Delfsgauw Cornelis Jacobs wijf was ende starf ao. 1534 den 8e dagh in Dec. en Cornelis Jacobsz. van Delfsgauwstarff anno 1549 den 15 July. Hier leyd begraven Aelbrecht Cornelisz. van Klaveren starf den 21 Maart 1637.
(Wapen: twee gekruiste vogelpooten.)
139. Junge Jansz. Warmoesman en Lijsbeth Touw. (Merk.)
140. H. L. B. V. J. M. R. anno 1595 den 18 Maart.
(Wapen: een hart horizontaal in 3 stukken verdeeld; de 2 bovenste stukken hebben een vierkante opening, het onderste beladen met een I; boven uit het midden van het hart komt een kruis.)



Delft.
96
141. Hier leyd begraven Cornelis Christiaensz. van Houten sterft den 29 January 1640 out 43 jaaren ende zijn vader Christiaen Jacobsz. van Houten out 82 jaren, is begraven op den 9 february anno 1652 ende sijn huysvrouw Annetge Andriesdr. van Houten sterf 25 October 1655 oud 79 jaaren.
142. Hier leyd begraven Jacob Robbertsz van Schilperoort sterft den 20 Juny .... en Dirk Hendriksz. Tromper starf den le Maart 1612. (Met wapen Schilperoort.)
143. 't Graff van Jacob Claassen Segwaert leyt hier begraven met sijn huysvrouw Neeltje Cornelisdr.
144. Hier leyt begraven den Eedelen Erntfesten en Manhaften heer Pieter van Heynmarck in sijn leven bij sijneMajesteyt in Deenmarcken bestalder capiteyn en overste luytenant der Hoogmogende Heeren Staten Generaal van de Nederlanden ende is gestorven in den Heere den 13 January 1561.
(Wapens Van Heynmarck en ?)
145. Hier leyt begraven Simon Cornelisz. asraper starf anno 1592 den 31 Maart.
146. Dit graft hoort Adriaan Claasz. Vrijenberch. Aerden en stoff, als 't God belieft.
In den Zuidtrans:
147. Hier leyt begraven Willem Jansz. Babier oud 63 jaar, die vader was v. h. J a n ende starff int jaar MV° 32 den 22 dagh in April. Bid voor die ziel.
148. Hier leyt begraven Pieter Nicolaesz. van Coelen gebooren van Antwerpen starf int jaer ons Hrn 1569 den 5e dagh Mey.
149. Hier leyd begraven Pieter Dirksz en starf ao. 1500
en 30 up. Ste Pieter en Bidt voor die ziel.
150. Hier leyd begraven Jan Dircksz. Backer starf int jaer 1582 den 2 April (wapen).
151. Dit graft hoort toe Govertsz ende Gerardt



Delft.
97
152. 't Graft van Pietertie Krijnen van Kerckhovert overleden den 6 Maart 1687 oud 86 jaeren en 7 maanden. (Ligt thans op het koor.)
153. Adolph Croeser. (Met wapen.)
154. Hier leyt begraven Arentge Gerritsdr. starf 1514 den lesten dag van September. Bidt voor haar ziel om Godts willen.
155. Hier leyt begraven Marijtje Cornelisdr. die starffl555 den .. Mei. (Een bel.)
156. Dit graf hoort toe Cornelis Jansz. de Wael.
157. Dit graft hoort toe Adriaen Dircksz.
158. Hier leyt begraven Marijtge Dirck Claes wijff was. Bidt voor die zielen.
159. Hier leyt begraven Catharina Cornelisdr. Muys starf 1638 den 30 Augusty.
160. P. Florisz.
161. J. T. (Wapen.)
162. Hier leyd begraven Lijsbeth Wi 11 emsdr. weduwe Cornelis Willemsz. van Sassen tot Delfgaeu starff den 24e Martus anno 1600.
163. Cornelis Claasz. Hey den 5 Juny gestorven XVC VIII.
164. Hier leyd begraven Adriaen C r ij n s e n starf den 20 Aor 1639.
165. Hier leyd begraven Louwerens Jansz. Coeman starff ao. 1557 den 29 September enjannétge A ren tsdr. sijn huysvrouw starff ao. 1557 den 28 September ende Marijtge Louwerens zijn dochter starff anno 1588 den 2e Juny ende Aef ge Louwerens sijn dochter starf anno 1591 den 11e January. En Arent Louwerensz. starff anno 1592 den 4 November. (Wapen Graswinkel.)
7



Delft.
98
166. Hier leyd begraven Meester Pouwels Willemsz. Grijp gerust op den le dagh in Juny anno MVC IIX. Bidt voor de ziel. (Helmteeken een pronkende pauw; wapen uitgesleten.)
167. Dit graff hoort toe Dirck Cornelisz. de Waal.
In het kruispand:
168. De Rustplaats van de Heer Balthazar Antheunis anno 1708. (Wapens Antheunis en Van de Velden.)
169. 't Graff van Pieter Cornelisz. van Eyck. (Merk.)
170. Hier leyd begraven Maertge Dircksdr. van Adrichem is gestorven den 10 April anno 1651;
F. J. V. D.
171. Hier leyd begraven Willem Jansz. Graafmaker ende starf den 3 february anno 1545.
Op het koor:
172. Hier leyd begraven Jan Willemsz. van Blomendael den oude grafmaker ende starf den 2e September anno 1579.
173. Anno 1505 den 29 dag in September op St. Michielsdag starf Baertge Hendrik Jans burgemeester van Delft weduwe. Bid voor haar ziel. Pater noster.
174. Wapens Van den Heuvel en Meerman. (Opschriftuitgesleten.)
Tegen het hek van het koor in het kruispand:
175. 't Graft van Jacobus van Lodensteyn Cornelisz. hier begraven den 21 July 1639 ende Barbarajacobsdr. Duyst van Voorhout sijn huysvrou. Jacobus Duyst van Lodensteyn haar luyder soon hier begraven den 11 Maart 1641.
■ (Wapens Van Lodensteyn en Duyst.)
176. Hier leyt begraven Jacob Claas Jacobsz. van Bleiswijc.
177. Sepulture van Cornelis Francois Tas van Middelburch in Zeelant, burgemeester in zijn tijd der voorsz stad sterft 24 Augustus ao. 1585. (Wapen Tas.)



Delft
99
178. 't Graft van Apollonia van Baersenburch.
179. Hier is begraven Ewout Pietersz. starf anno 1575 den 11 Maart ende Joost Pietersz. van Ackersdijck starf anno 1577 den 2e Maart. (Merk.)
Voor het koorhek:
180. 't Graff van Cornelis Hendriksz. Akoley sterf den 12e february anno 1661 ende A r i a e n t g e n J a n s d r. sijn huysvrouw starf den 11 Augustus anno 1625. (Merk en H. C. W.)
Hier leggen begraven Hendrick Cornelisz. Hoedemaker starf anno 1607. Janneken Ariensdr. sijn huysvrouw starf anno 1602. Hendrik Cornelisz. Akoley sterf anno 1610.
181. Hier leyt begraven dëersamen Harmanus de Neyt koopman van Antwerpen starf den 8 September 164. oud 54 jaaren.
182. Graffkelder van Johannes Georgius Goethals gemaekt ao. 1660.
183. Hier leyt begraven Georgius Turvel starf den lesten february 1661 ende Maria van der Wal 1 e sijn huysvrouw starf den 3e October 1661 aetate 63.
184. De wapens Van Schagen en Van Crombrugge.
185. Hier leyt begraven Jacobmyntje Willemsdr. van Sijsbergen sterf den 10e Augustus ao. 1641 en Trijntje Pietersdr. van Beechuysen sterf den 3e Augustus ao. 1648.
186. Hier leyd begraven Christina Adriaensdr. Vockestaert starf den 31 October anno 1619 huysvrouw was van Adriaan Wil^ebortsz. van Spierinxhouck contrarolleur over alle de werken van haar Ed. Mog. Heeren gecommitteerde raden van de Staten van Holland en Westvriesland starff den 29e December ao. 1638. (Met wapen Spierinxhouck.)
187. Het alliantiewapen De VlamingXVan Santen. Wapen, gevierendeeld: 1. Van Santen. 2. ?.
3. Croeser. 4. De Vlaming.



Delft.
100
188. Hier leyt begraven CatarinadeRoos geweze huysvrouw van Hubrecht Jansz. Verhoo-ch sterf den 22 January ao. 1648 alsmede Johanna de Wint in haar leven huysvrouw van Anthony Oudermeulen gestorven op den 21 Augustus anno 1648.
189. L. Radder.
190. Hier leyt begraven Cors Cornelissen Groen sterf den
21 January 1644.
191. 1689 C. C. Rotteveel.
192. Cornelis Cornelisz. (Merk.)
193. Hier leyt begraven Trinken Lauri sdochter en sterf den 8 februari anno 1589. (Bijl.)
194. Hier leyd begraven ElisabethClaes dochter en starf den
22 Mey anno 1605.
195. Hier leyt begraven Willemjansz. Thoenuyt Maesland ende starf den 27 September 1574. (Wapen.)
196. Hier is begraven Cornelis Dirksz. Muis in zijn leven stads timmerman sterft den 28 Augustus 1604 ende Baefgen Quirinxdr. van Groenevelt zijn huysvrouw sterf den 23 December 1621.
197. Hier rust Sophia van Zijl huysvrouw van den Kamerbewaarder Arnoldus Ramp gestorven den 27 April 1719.
E. J. V. Z.
198. Anno 1513 op den 15e October Dirkje Cl aas dochter
req. I. pa. Anno 1512 den starff MeestePPieter
Bidt voor haar ziel.
199. Sepulture van Adriaen Pietersz. Croeser sterft den 31 Augustus 1644 oud 73 jaren ende zijn huysvrouw Cathari na Adolfsdr. van Spanbrouck oud 77 jaren sterft den 23 Augustus ao. 1657. (Wapens Croeser en Spanbroek.)



Delft.
101
200. Anno 1554 den 27 dagh Augusty starff den Arent Claesz. metselaer en leyt hier begraven. Bidt voor de siel.
(Wapen Van der Graaft.)
201. Rustplaats van Juffr. Johanna Catharina Veeckens overleden 10 Septembec 1748. (Met wapen.)
202. Claas Jansz. Bouman. (Merk.)
203. Hier leyt begraven Maria Ariens Tou gebooren den 2 Augustus 1647 gestorven den 23 Maert 1739 oudt 92 jaar 4 maanden 1 dag. Hier leyt begraven Maria Jacops van der Burg gebooren den 10 October 1650 gestorven den 5 November 1739 oudt 89 jaar 3 weeken 3 dagen. Hier leyt begraven Willem Alebregtse Droog gebooren den 2 february 1680 overleeden den 30 January 1762 oudt 81 jaar 11 maanden 26 dagen. Hier leyt begraven Wilmiena Jacobs van Noorde gebooren 16 April 1682 overleeden den 9 December 1765 oudt 83 jaar 7 maanden 26 dagen.
204. Huich Aertzoen Buisrogge caescoper in zijne tijt en Eckgin Ghijsbregts Doghter zijn huisvrouwe was. Maet hout staet.
205. 't Graft van Gerrit Dirckz. van Rhoon. Wij zijn gestorven, noghtans leven, 't Is ons verworven, wij worden verheven.
206. P. V. K.
207. A. V. M. V.
208. Hier leyt begraven Michiel Jansz. Kieboom starf den 17 November anno MDCXVI.
H. M.
209. Dit graf hoort toe Bruyn Harmensz. Schinckel.
210. 't Graf van Joost Buyster.
211. Wapen Cornets en vier kwartieren.



Delft.
102
212. In 't jaar XVc ende starft Hubrecht Henrichsz.
die Backer Den III int jaer XVc XXX starft Agatha
Hubrechts wijf was. Bid voor die ziel.
(Wapen CornetsX3 visschen en vier kwartieren.)
213. Hier leyt begraven Hendrik Arentsz. starff op ten 7e februari ao. 1603.
214. Hier leyt begraven Cornelis Jansz. van Hout is gestorven ao. 1639.
215. A. V. K. 10 Augustus 1688 o. 41/, j.
216. Begravenisse vaMagdalena Adriaensdr. van Bleiswijck huysfr. van Nicolaes Bruynes van d. Dussëdie starff den 16 April 1610.
(Wapen: Gedeeld: I. Een hond; II. Van Bleyswyck en de kwartieren:
1. Een hond. 3. Twee beurtelings gekan-
teelde dwarsbaken.
2. Drie kepers. 4. Een beurtelings gekan-
teelde dwarsbalk, waarover een St. Andrieskruis.) (Vgl. De Wapenheraut 1918 blz. 207.)
217. Hier rust Hendrik Altman in zijn tijd Oost Indische captijn oud 42 jaar 4 m. 8 dagen, gebooren 26 September 1720 obiit 3 february 1763.
218. Rustplaats van Elisabeth Schrevelius huysvrouw van Hermannus Knollenburg.
Rustplaats van Theodorus Knollenburg huysvrouw starf 4 Mey 1717.
Sixtus van der Sanden starf 26 Januari 1729.
219. Hier leyd begraven Joris Jansz. van Ophoven sterf den le July anno 1645 oud 80 jaren.
220. C. W. B.
221. Den 12 february XVIc is in den Heer ontslapen de eerbare Elisabeth Fransdr. Camerlin huysvrouw van Arent Hendriksz. van der Burch ende leyt hier begraven.



Delft
103
222. Jan Jansz. Broes (Merk.)
223. Hier leyt begraven Jacob Ruthz.
224. Hier leyt begraven Jan Aerentsz Schage uyt den Briel starff anno 1578 den 26e Maert. (Wapen.)
225. Hier is begraven Jan jan Evertsz. starf anno XVc
226. Anker tusschen de letters W. D.
227. Rood marmeren zerk, waarop koperen plaat met: Hier leyt begraven Henrich Joesz. met Mart ge sijn huysvrouw.
(Wapen Van der Stijpen van Duveland.)
(Deze zerk ligt nog zonder koperen plaat op het koor.)
228. Govert Cornelisz. Buys 1657.
229. Hier leyt begraven Servaes Hendriksz. van Houten starf den 14n December anno 1630. (Wapen.)
Midden in de kerk:
230. 't Graf van den E. Johan van Ophoven secretaris der stadt Delft, starf den 111e November anno 1645. Noch van Margareta van Ophoven weduwe van za. Jan Gillisz. van Hassel sterf den 2 October anno 1648.
231. Hier leyt, / die heeft geseit / leeft ende laet / leven int ghe- / meyn, die verbeit / Gods barmher / tigheid. Christiaen Anthonisz. van Tichelsteyn.
Leeft ende (Een merk.) laet leven.
Hij was t is waar, / stads metse / laar, in zijne tijt / met lust, maer/nu hier naer,/bij de Hemelsche/schaer, verwac/ht sijn Rust. Hij/sterf anno 1601./
232. Als men duysent ses hondert en vijff heeft geschreven, den een en twintigsten Juny weerdight te verclaren, heeft Anthonys Cornelissz. de werelt begheven, als hij die beleeft hadde een meer als 100 jaren.
En Meynsgen Huyghen sijn huysvrouw moest oock
[van hier varen, weynich uren nae hem, negen en tnegentich jaer oudt.



Delft.
104
Hij van Lis en sij van Hillegom geboren waren
wettlyck over LXXV jaren gehoudt
sijn beyd' op den XXII. (in alder eenvout)
door last des magistraets die haer consent daer toe ghaven,
ter eeren haaren ouderdom, die soo lang ware- getrout,
binnen Delft overluydt en in de Nieuw kerk begraven.
Dry wond'ren merkt men in dees twee arm van haven.
Dats, dats beyd des weldaet hebben verworven, fijn
soo lang' geleeft, lang' gehout en gelyck gestorven zijn.
Yegelyck overdenk dit bij hem selven wijslyck
Siet alst al geleeft is, moeten wij, noch sterven,
en stervende ons vleesch boose lusten af-grijslyck.
Leven wij Gode, om sijn eewich Rijk te erven;
Vreest daarom de doodt niet, die 't lichaem can bederven.
233. Hier rust het lijk van den Heer Zacharias Dextra gebooren tot Leeuwarden 1680 overleeden tot Delft den 27 Juny 1762.
234. Hier leyt begraven Frans Gerritsoon Ouwejan in zijn leven schout van 't Hof va Delft, Vrijenban, Wout en Woutharnis, Bieslandt en Ouwerschie, baillou en schout van Abtsregt sterft den 8 Mey ao. 1632 en Aeltgen Arens van Gyplant sijn huysvrou starf den 13 September 1660 oudt 90 jaaren.
235. Hier leyt begraven de Heer Arent SI ach toe in zijn leven burgemeester deser stad sterf den 26 November 1703; hier leyt begraven Reyer Pietersz Slachtoe sterf den 20July ao. 1616 en Pieter Reyersz Slachtoe sterff den 10 Augustus 1647 ende Annetje Ariensdr. van Lodenstein huysvrouw van Pieter Reyersz Slachtoe sterf den 18 Maart 1660 en Catharina Pietersdr. Slachtoe sterf den 30 Mey 1671.
236. Bernardum colui, monachus malesanus et abbas Sed Christus servum reddidit ecce suum. Cujus amore ardens, dum pasco fideliter agnos hac recubo tandem mente beatus humo.
Thomas Tilius Minister ecclesiae Delphensis Obiit die XIII Januarii ao. Dom. MDCXC.



Delft.
105
In het timmerhok ten Z. van den toren:
237. Hier leyd begraven Jonkvrouw MargarietvanderDoes IHe priorinne van Coninxvelde en starf ao. XIIIIc IX den XXIJe dagh in Januario.
238. Jan Matthijszoon.
239. Hier leyd begraven de weduwe van Gerrit van Boersom int jaar onses Heeren 1610.
240. Hier leyt begraven Bastiaen Arentsz. Potenaer mit sijn kinderen. Bidt voor die ziele. 1501.
Binnen het hek van de tombe der prinsen van Oranje:
241. Graffsteede van den Heer Schalkius van Beefting schepen der stad Rotterdam overleden 1 April 1771 en bijgeset den 8 April 1771.
Vrouwe Maria van der Dussen overleden den 15e en bijgeset den 21 Maart 1770 waren te zamen in den echt verbonden den 2e Mey 1708 en desselfs dogter Maria Elisabeth van Beefting overleden den 17 Maart 1730.
(Met de wapens Van Beefting en Van der Dussen.)
Op wapenborden las men o. a.: (Vgl. ook Mdbl. Ned. Leeuw 1901 blz. 85.)
1. Georgius Reinhardus Widerholt a Weidenhofen, Rom. majestat. eques auratus, dominus in Pouderoyn, collonel et gubernator in Boekholt, obiit 8 february ao. 1648.
2. Johannis Gordonius dominus in Smidars et Scriban sub Caesaria majestate chilarcha orthodoxus gubernator aegrae imperatoris Ferdinando
2o a cubiculis Obiit Dantisci 17 Xbris a 1648.
3. De Hoog Edele gebooren Heer Lambert Willem van Portman lieutenant van den Heer major Bolt. Obiit 1 April 1673.
4. In het midden het wapen De Groot (Cornets) en 1645.



Delft.
106
Aan weerszijden 4 kwartieren: De Groot (Cornets) Heemskerk De Groot
Van Alphen
(De wapenkas van Hu go de begr. Delft.)
5. Obiit XXI Octobris MDCCLI. Het wapen Oranje Nassau,
de 4 kwartieren:
Oranje Nassau
(Wapenbord voor Willem IV.)
6. Obiit XII January MDCCIX.
Het wapen Oranje Nassau X Groot Brittannie en Ierland en de 4 kwartieren:
Groot Brittanie en Ierland. —
(Wapenbord van Anna de gemalin van Stadhouder Willem IV.)
7. Het wapen Van Overschie en de kwartieren: Overschie Sasbout Borre De Groot
Dussen Dussen Coorn Wissen Pieter van Overschie Ob. 5 November 1660.
Borre van Overschie
Van Adrichem
Van der Dussen (een hond
op rood) Hart van der Woert. Groot + Rostock 28 Aug. 1645,
waaronder Je Maintiendrai en Hessen-Kassei.
8. Het wapen Van Overschie en de kwartieren: Overschie Boymer Sasbout Bachelijer Borre Voorn De Groot Verplant Francois Pietersz. Overschie, luit. colonel Obiit 11 Juny 1673. (Vgl. voor de nos. 7 en 8, Algemeen Ned. Fam. 1884.)



Delft.
107
Op een kroon leest men: Anna van Schagen en Anna van Schagen Jac. f vixit ann XX obiit Jacopsdr. heeft ter
VI D. Jan. ao. CDDCXCV onsterfelijker Aspice quam subito marcet gedachtenisse
quod floruit ante deese kroon aan de
aspice quam subito quod kerk vereert
stetit ante cadat nata 2 January 1675
Denata 6 January ao. 1695.
Op klokken leest men:
1. Doot duvel, noch Hel mach mij niet schaden, want mijnen naem is Jesus vol genaden. Jan Huyghen soen, Pieter Pi etersoen meesters van der kercken, met meester Joost Hendricksoen ende Hubrecht Aertsoen om Deughts verstercken, deden mij gieten het blijckt hier claer bij Jan Moer doe men schreef MCCCCCL int selfde jaer.
2. Ursula is mijnen naem. Jan Moer mê Cornelis sijn soen hebben mij gegooten tot Godtsdienst te wesen bequaem in 't jaer MCCCCCLXV.
3. Libertas, Soli Deo gloria. Jan Burgerhuis me fecitinMDC?
4. Zoo menigmael gij hoort den helderen klockeslagh, gedenckt aendachtelyck aen uwen jongsten dach. Anno 1660.
Hier onder de wapens en namen van Everard van Lodenstein, Johan Graswinckel, Everard van Bleiswijk, Dirk Meerman burgemeesteren, Bartholomeus van der Mast havenmeester.
Oude Kerk te Delft.
Aan de noordzijde van het koor ziet men het monument door Jacob van Campen vervaardigd ter nagedachtenis van Maarten Harpertszoon Tromp. Het beeld van den admiraal ligt op een verheven piëdestal in vol harnas; in de linkerhand houdt hij een ordelint met penning, in de rechter den bevelhebbersstaf.



Delft.
108
Het hoofd rust op een stuk geschut en het lichaam op het roer van een schip; alles in wit marmer uitgehouwen. Het onderste en bovenste lijstwerk van den piëdestal is van wit marmer en het middelste van toetssteen vervaardigd. In de middelste lijst is een wit marmeren plaat, den slag bij Terheide voorstellende. Achter het beeld is een groote vierkante wit marmeren steen, waarop men leest:
Aeternae memoriae. Qui Batavos, qui virtutem ac verum laborem amas lege et luge.
Batavae gentis decus, virtutis Bellicae fulmen, iacet, qui vivus nunquam iacuit et imperatorem stantem mori debere exemplo suo docuit, amor civium, hostium terror, oceani stupor. Martinus Harperti Trompius, quo nomine plurescontinentur laudes, quam hic lapis capit, sane angustior ei, cui schola oriens et occidens mare, materia triumphorum universus orbis Theatrum. Gloriae fuit, praedonum certa pernicies, Commercii felix assertor, familiaritate ultilis, non vilis, postquam nautas et milites durum genus Paterno et cum efficacia benigno Rexit Imperio, post 1. praelia quorum Dux fuit aut pars magna, post insignes supra fidem Victorias, post summos infra meritum honores, tandem Bello Anglico tantum non victor certe invictus X. Aug. An. Aerae Christianae CIO- IOC. LUI Aet. LVI vivere ac vincere desiit. Foederati Belgii Patres Heroi optime merito. NL P.
Onder dit opschrift bevinden zich verscheidene engeltjes, waarvan twee het wapen van de Staten Generaal en van de Staten van Holland en Westfriesland vasthouden; voorts ziet men daar allerlei oorlogsattributen. Boven deze wapens houdt een gevleugeld engeltje een scheepskroon en een ander een rol, waarop: Urbs Phoebi cineres jactat, sed currus honores Ingreditur quoties egrediturque mari.
Ter weerszijden van dit alles zijn twee toetssteenen pilaren aangebracht, behangen met onderscheidene zegeteekenen, alles van wit marmer.









Delft.
109
Het geheel is gedekt door een wit marmeren lijst, waarboven het wapen van Tromp, hem in 1639 verleend door Koning Lodewijk XIII van Frankrijk.
Het beeldhouwwerk van de graftombe is vervaardigd door Rombout Verhulst; het lijstwerk en de tropheeën en zeeslag door Willem de Keyser een zoon van H endri k de Keyser.
Vóór deze tombe tot aan den stoep, waarmede men in het noordertransept komt liggen de volgende zerken:
2. Den ingangk van het graf van den admiraal Marten Harparsen Tromp.
(De uitgekapte wapens Tromp en Teding van Berkhout.)
3. Het wapen Van der Dussen, uitgekapt.
Hier leyt begraven de Edelen Heer en Mr. Dirck van der Dussen in sijn leven burgermeester der stadt Delff starf den 19 Maart 1658. Nogh den Edelen Welgeboren Heer en Mr. Pieter van der Dussen in sijn leeven raad en oud burgermeester en bewinthebber van de Oost Indische compagnie alhier overleden den 14 April 1703 oud 70 jaren en 3 maanden en 20 dagen. Nogh den Edelen en Welgeboren Heer en Mr. Ewoutvander Dussen heer van Souteveen en Oostbaerendregt en in Middelharnasch, in sijn leven raad en oud burgermeester der stadt Delff en wegens deselve afgesonden in de Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden, mitsgaders balliuw en dijkgraaf van den landen van Strijen, overleeden den 17 October 1729 oud 60 jaren en 9 maanden en 17 dagen ende Vrouwe Catharina Maria Vallensis vrouwe in Middelharnasch desselfs huysvrouw overleeden den 16 Januarij 1745 oud 68 jaeren 9 maenden en 2 dagen. Nog.de Weledele gebore Heer M. Nicolaes Ewoutz. van der Dussen heere van Oostbaerendrecht oud raed en oud president scheepen der stadt Dordrecht, geboren den 2 September 1718 en overleeden den 13 januarij 1770 en vrouwe Elisabeth Aletta Slicher desselfs huysvrouwe geboren den 9 februarij 1727 en overleeden den 20 December 1769.
(Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1914 blz. 363 en 1915 blz. 116.)
4. GrafstevanReyer Franckenz. van der Burch starf oudt 59 jaren den 24 April anno 1649 ende desselfs huysvrouw Aeltien Arentsdr. van der Graaft starff oudt 81 jaarenden 6 April anno 1673.



Delft.
HÓ
(De wapens Van der Burch en Van der Qraaff en de kwartieren:
alles uitgekapt.)
5. Hier leyt begraven den É. Heer Eeuwout van der Dussen, ridder ende burgemeester der stad Delff starf den 16e May MDCLIII ende Juffr. Catharina van der Hoeff desselfs huysvrou starf den X Decembr. MDCLXVI.
(De uitgekapte wapens Van der Dussen en Van der Hoeff.)
6. Den ingangh tot de kelders van de familie van Van der Dussen.
7. Hic jacet Cornelius 'sGravesande Delfensis med. d. urbis patriae senator, scabinus, anatomes et chirurgiae praelector obiït 2 Decembr. ao. 1691 aetatis 60 cumconjuge Agatha van Schagen obiit 17 Julij ao. 1683 aetatis 44.
(Wapen: 'sGravesande (gevierendeeld, vier leeuwen;helmteeken een bos pauwenveeren) uitgekapt.)
8. Tgraff van Anthony Verschouw sterf den 4 December ano 1679 ende sijn huysvrouw Anna Claes Koertse van der Burghsdr. starf den 12en October ano 1669. Hier leydt nogh begraven Nicolaes Verschouw sterf den 6Maert en begraven den 11 Maert 1699.
(Wapens: Verschouw en Van der Burch uitgekapt.)
9. Het graft van Cornelis Soetens. (Wapens: Soetens en Onderwater uitgekapt.)
10. Sepulture van dHr. Pieter van Santen burgemr. deser stadt starf den 7 November 1658.
(Wapens: Van Santen en Spiering uitgekapt.)
11. Hier leyt begraven de Heer Jacob Pauw raet ende schepen deser stede Delft starf den 12 September ao. 1645 oudt 41 jaren.
(Wapen en de kwartieren:
Pauw Goeree Van der Chijs Hofdijk, alles uitgekapt.)
Van der Burch Van der Meer
Van der Hoeff Van der Burch



Delft.
lil
12. Grafkelder van den Heer Cornelis van Staveren Ad risz. cassier van de Oostindische compagnie ter camer Delft gebooren
30 September 1735 overleeden en deszelfs huisvrouw
Catharina Rijnders Izaacsdr. gebooren 24 Janio 1746over-
leeden alsmeede Suzanna Geertruyd van der Burgh
gebooren 10 Janrij 1709 overleden den 18 Maart 1797 mitsgaders de kinderen van bovengem. C. v. Staveren & C. Rijnderste weeten Bastiaan van Staveren gebooren 30 October 1776 overleeden23Mrt. 1778. Willemina Cornelia van Staveren gebooren 20 April 1780 overleeden 24 Maart 1784.
13. Deese kleine grafkelder behoort bij en aan de nevensleggende graftkelder van den Hr. Corns. van Staveren.
Achter in het koor ziet men verder de graftombe van Elisabeth van Marnix opgericht door haren echtgenoot Karei Morgan ridder en gouverneur van Bergen op Zoom.
Deze tombe is opgericht ao. 1611, ra. 1655, ra. 1856.
Het piëdestal is van zwart marmer en op het midden daarvan leest men:
Ulustri serie longaeque ab origine gentis, Morgani hic coniux Elisabetha tegor, Marnixi soboles, quod non nescitur in orbe nomen, et invito tempore semper erit. ' Virtutum satis est uni placuisse marito, quod pro me loquitur tam preciosus amor. Links en rechts van het grafschrift zijn doodshoofden, waaronder gekruiste doodsbeenderen, tusschen vergulde korenaren uitgehouwen. Op het piëdestal ziet men drie liggende leeuwen van verguld wit marmer, welke een zwart marmeren zerk torsen, waarop een matras van wit marmer, waarop Elisabeth in wit marmer uitgehouwen ligt.
Links en rechts verrijzen op het piëdestal twee Korinthische zuilen, die een hoofdgestel van wit marmer dragen. Boven dit hoofdgestel ziet men het wapen Morgan, gedeeld met Ma mix, waaromheen vier kwartieren:
Marnix Ballieur Americourt Gryssen. Boven deze wapens ziet men het wapen Marnix in ruitvorm, vastgehouden door een eenhoorn. Aan weerszijden twee wapens i links van den toeschouwer:



Delft.
112
Spangen, vastgehouden door een leeuw, Serff, vastgehouden door een griffioen; rechts van den toeschouwer:
Praat van Moerkerken, vastgehouden door een leeuw, Pouyes, (op blauw een zwarte keper, met een gouden vrijkwartier, beladen met een zwarten roodgetongden leeuw) vastgehouden door een griffioen.
14. Vóór dit moment ligt een zerk, waarop:
D. O. M.
Elisabethae Marnixiae V. N. Philippi Marnixii San. Aldegondani f, matronae generosissimae, uxori optimae castissimae, matri pientissimae dulcissimae Carolus Morgan eques tribm.
C. P. L. P.
Hieronder het wapen Morgan (gevierendeeld: I. op goud een zwarte griffioen; II. op goud drie aanziende zwarte ossekoppen; III. op rood drie zwarte' burchten, 2 en 1; IV. op zwart een roode leeuw) gedeeld met Marnix (op blauw een zwarte rechterschuinbalk, vergezeld van twee gouden sterren (5)) in ruitvorm. Aan weerszijden twee kwartieren: Marnix Ballieur (Op rood een
St. Andrieskruis van vair.) Americourt (Op rood een Grijssen (Op goud drie zwarte rechterschuinbalk.) zwarte kepers.) Vixi ut vivis, morieris ut sum mortua, anno CDDC. VIII. X Feb. relicta filiola patri, Anna Morgan.
Onderaan:
Lex universis est, quae iubet nasci et mori.
Tusschen dit monument en het gordijn van de preekkerk:
15. Sepulture van de Heere Arnout van Beresteyn. (Wapen en vier kwartieren:
Van Beresteyn Van der Graeff
Nicolai Bosschaert uitgekapt.)
16. Wapen uitgehakt
Sepulture van den WelEde Heer Jan Crans in leven oud



Delft
113
goeverneur van Malacca overleden binne Delft den 26 van grasmaand 1780 oud 47 jaar en 16 dagen.
17. Twee uitgehakte wapens.
Hier leyt begraven Yacobus Schagen in sijn leven predikant deser stad obijt den 8 Yunij 1707.
18. Wapen en vier kwartieren uitgesleten.
Sparwou 1553. Hier leyt begraven Heer Vincent Willemszone va Sparwou pbr. en sterf de leste Novemb. ao. XVc LU. Hier leyt begraven Jan Willemszoon van Sparwou en sterf dëXXVII te Decembr. ao. XVc LI bidt voer die zielen.
19. Hier leit begraven Maritge Pieter Talincxdochter, Willem va Dij eken wedeuw en starf int jaer ons Heren MVc XXXVII de XV Decembris. Bidt voer haer ziel. (In het midden van den zerk een arm, die een lint vasthoudt, waarop de spreuk: Want het gaen en is niet als voor desen; in de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten.)
20. Hier leyt begraven de Heer Pieter van Hoogenhouck in sijn leven borgemeester ende raadt deser stede stierf den 26 Januarij 1679 ende joffrouw Catarina van Ruyven desselfs huysvrou overleeden den 16 Junij 1695. [Pieter van] Hoogenhouck stierf 17 febr. 1673. M[aerten] v. Hoogenhouck sterf 4 Aug. 1680. Abraham [van] Hoogenhouck stierff 26 Octob. 1675. Clara [van] Hoogenhouck stirf 14Jan. 1681.
(De wapens Van Hoogenhouck en Van Ruyven en acht kwartieren, alles uitgehakt.)
21. Rustplaats van den Heer H. Koppiers overleden den 28 April 1823 oud 41 jaaren.
22. D. O. M. S. Leonardus de Voocht supremae curiae senator et Maria Santena (d. i. Van Santen) conjuges hoe sepulchrum sibi et posteris fieri voluerunt.
(Met de wapens De Voogt en Van Santen en de kwartieren: Voogt Van Santen
Huyssienbroek Meerman, uitgekapt.)
8



Delft.
114
23. Sepulchrum Alberti Arnoldi van der Graeff. Leggen hier begraven joffrouwe Margrita Visch sterf den
4e Octobris 1634 ende joffrouwe Eva Briells sterf den 19e
Decembris 1640. (Het wapen Van de Graeff en de vier kwartieren: Van de Graeff Meerman Briel 1 Van Santen,
uitgekapt.)
24. V. D. H. (Een merk, twee gekruiste halve cirkels, horizontaal, waarop een priesterkruis.)
25. Als no. 24.
26. Hier leit begraven Claeis Meese Kuper. (Een merk.)
28. De wapens Van Bleyswijk en Van der Burch uitgekapt evenals de acht kwartieren:
Van Bleyswijk Van der Burg
Van Santen Van der Graef
Van der Dussen Van der Houff
Storm Bosschaart
(Deze zerk betreft Johan van Bleyswijk begraven in de Oude kerk te Delft 2 Augustus 1696XClara van der Burch begraven a. v. 20 September 1681. (Vgl. de Wapenheraut 1918 blz. 157.)
28. Sepulture van de Heer Jacob Delff in sijn leven raet ende havemeester der stadt Delff starf de 12 Juni anno 1661 oudt 42 jaren.
29. Op een monument aan den muur:
De wapens Delff (doorsneden; boven, gedeeld: I. op goud een beurtelings gekanteelde roode dwarsbalk; II. op rood een bundel korenaren; beneden op goud drie papegaaien) en Van Hoogenhouck, waarboven doodshoofd; aan weerszijden van het opschrift een engel, die een wapenschild (zie boven) vasthoudt. Deo Opt. Max. et
piae memoriae amplisso viro D. Jacobo Delff, qui senatoria aedilitiaque in urbe Delphensi dignitate cum laude functus, prid. Id. Jun. ano CIDI3CLXI aetatis vero suae XLII o vita cum morte commutata, desideratus



Delft.
115
beatorum resurrectionem hic expectat.
Marito charo
Anna Hoogenhoeck
Abrahami fil.
hoe quale quale monumentum moerens posuit.
Sequar te dilectissime conjux.
(Vgl Mdbl. Ned Leeuw 1915 blz. 153/4 en de afbeelding in de collectie Van der Lely op de Kon. Bibliotheek te 'sGravenhage.)
30. 't Graf van Willem Symonsz. Decker.
(Het wapen Decker tusschen de wapens Van der Chijs en Van der Meer; alles uitgekapt.)
31. Henderik Verduyn.
32. Dns. C. J. Velse en Vr. E. van Os.
33. Sepulture van Joncheer Antonio Manrique in zijn leven heer van Maesdam.
(Wapens Manrique en Van der Chijs uitgekapt.)
34. Hier leyt begraven de Heer Franck Reyerse van der Burch, burgemr. deser stadt sterf den 1 September 1619 ende juffrou Agatha van der Hoeff sijne huysvrou sterf den 12 Augusti 1632.
(De wapens Van der Burch en Van der Hoeff uitgekapt.) (Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1914, blz. 330.)
35. Hier leyt begraven Yda Dircxdr. va Heemskerckhuysvrou van Floris Jacobz. van Montfoort starf den 29eMey 1595. Henrick Dircxz. van Santen burgemeester va Delff starf den 30éMaert 1606. Helena Floris van Montfoertdr. staerft den 2 Januarius 1610.
(De wapens Van Santen, Heemskerck en Montfoort uitgekapt.)
36. Op een monument aan den muur:
Het wapen Welhouck (gevierendeeld: I. en IV. een paaschlam; II. en III. een van links uit ingekeperd schild; helmteeken: een paaschlam tusschen een vlucht).
Onderaan de wapens Van Lodesteyn en Spiering (gedeeld: I. drie spieringen boven elkaar; II. drie meerls, 2 en 1).
Sepulture van d'Heer Gerard Welhouc burgemeester deser



Delft.
116
stadt ende bewinthebber van de Oostindische compagnie starff den 7 februarij 1665. Leggen hier begraven Joffrouwe Maria Jan van Lodensteinsdr. starf de 27n September ao. 1624 ende Joffrouwe Petronella Spiering starf den 14 September 1686 sijn Ed. successieve huysvrouwen.
(Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1915, blz. 153 en de afbeelding bij Mr. Van der Lely.)
37. Hier rust Hendrick Vockestaert Adriaensz. raed en vroedschap deser stad Delf sterf den 8 September ao. 1634 out 48 jaaren en Ida Vockestaert zijn dochter starf den 24 Octob. 1662 out 40 jaeren.
(Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1913, blz. 201 en 202.)
38. Sepulture van Gerard Welhouc. Maria Jan van Lodensteind. sijne huysvrouwe starf den 27 September ao. 1624.
39. Wapens: 1°- drie vogels, 2 en 1; 2o. in ruitvorm, een meerman, die in zijn rechterhand een schild vasthoudt, beladen met drie mispelbloemen (mogelijk ook plompebloemknoppen) 2 en 1; helmteeken: een vogel tusschen een vlucht.
40. Een uitgekapt ruitvormig schild. 1555.
41. I. C. Vorstman 18^-23.
42. Hier leit begraven Jonckvrouw Machtelt D'Edel Willemsdr. sterf den eersten Junij 1689 out 98 jaren 10 maanden 15 dagen.
(Wapen in ruitvorm en vier kwartieren: Dedel Van der Dussen
Van Leeuwen (een dwars- Groenewegen.
balk, vergezeld van drie
leeuwen, 2 en 1)
43. Hier leyt begrave Heyndrick Adamsz. van der Burch sterf ao. 1591 den 2 febrevarij.
(Uitgekapt is vóór: sterf: [in zijn leeven burgemeester deser? steede en raedt va de State van Hollantj.)



Delft
117
(Eveneens uitgekapt het wapen en de kwartieren: V. d. Burch De Jonge
Santé Donge.)
44. Hier leyt begraven Margarieta Cristiaensdochter van der Vliet die deser werelt overleden is den 8 dag in Januari o a. 1607.
(Wapens Van der Houven en Van der Vliet uitgekapt.)
45. 't Graft van Bernard Snoeck. Hier leyt begraven Duvina van Poelgeest huysvrouw van Bernard Snoeckstarf den 18 October 1661. Hier leyt begraven Bernard Snoeck sterf den 5 October ao. 1689 out 61 jaren.
B. S.
46. Grafstede van Jacobus Langenberg 1746.
47. Sepulture van Frans Fransz. CamerlTgstarf den^OJulii ao. 1629. Hier leyt begrave Elysabet Mattheusdr. vaDijck zijn huysw. sterf ao. 1586 den 28 September. Hier leit begraven Anna Willemsdr. zijn twede huisvrou die sterf den 21 Mey anno 1612. Hier leyd begraven Anna van der Broek sterf den 28 Mey 1631.
(Het wapen Camerling uitgekapt)
,48. Hier leyd begraven Gerrit Jansz. van der Eyck burgemeester der stad Delft starf den 16 December 1620 ende Grietgen Gerritsdr. van der Eyck starff den 17 Augustus 1625 ende Jan Gerritsz. van der Eyck starff den 1 Juny 1625.
(De wapens Van der Eyck en Hoogenhouck en de kwartieren:
Van der Eyck Hoogenhouck Storm Bleiswijk, uitgekapt).
(Het opschrift is zeer onduidelijk.)
49. 't Graff van Pieter van der Dussen sterf den 16 September in den jaare 1661 ende Anna van der Stock sijn huysvrouw sterff den 19e Mey 1647.
(De wapens Van der Dussen en Van der Stock en de kwartieren:
Van der Dussen Van der Stock
Van Beaumont Versteyn.)



Delft
118
50. Hier leit begrave Jan Jansz" Braber starf dë 5 April ao. 1566 en Garijtge JansdL sijn huysvrou en starf dë 4 December ao. 1557.
(Een merk in het midden en in de vier hoeken. In het midden: een door een dwafsstreep gekruiste haak op een drievoet;
Rechts boven: een schuin kruis in een driehoek tusschen de letters I. en C.
Links boven: twee ruggelings naar elkaar toe geplaatste hoofdletters K.
Rechts beneden: een stok gekruist met een gaffel tusschen de letters 1. en T. Links beneden : het merk tusschen de letters A. en I.)
51. 3. P. C. B. N.
52. Inganck tot het graft van de Hr. Hugo 'sGravesande.
53. Hier leit begravë Jacob Jansz. met van der Hout
sterf ao. 1610.
54. 't Graf van Cornelis Haexman. (Wapen uitgekapt.)
55. 't Graf van Joseph Bollina. Hier leyt begravë deselfs kleindogter Maria Anna Keetwijk geboren den 16 Julij 1750 overleden den 11 Juni 1752.
56. Een monument aan den muur.
De wapens Meerman (bovenaan) en De Bye (beneden). Voor soo veel groote deuchd, die ghij hem hebt betoont, U man Mari de Bij, Frans Meerman u beloont. Met dit seer droef geschrift; meer kan hij u niet geven. „Soo Godt wil" was u woordt; Hij sagh het u beleven. In alles wel gerust omschreumigh voor de Doodt. Geluckige vijf jaer, dien hij U deuchd ghenoodt. O leef veer wt het oogh, noyt buyten mijn gedachte Alhier wil ick met U den jongsten dagh verwachtë. Starf den Vlen October XVIc XXII. Oudt XXIV jaren. (Zie de afbeelding in de collectie van Mr. Vqn der Lely.)



Delft. Tombe van Piet Hein (1629), door Pieter de Keyser.






Delft
119
57. Achter op het koor is ook de graftombe van Piet Hein, admiraal (1578-1629), vervaardigd door Pieter de Keyser oudsten zoon van Hendrik de Keyser.
Het beeld van den admiraal ligt in volle wapenrusting op eene matras. Tegen den muur verrijzen vier pilasters, die een zwart marmeren hoofdgestel dragen, waarop het wapen nl. op goud een zwarte raaf op een zwart hek zittende. -„V
Het opschrift luidt:
Deo Opt Max. et aeternae memoriae sacrum. Lugete, foederati mortuum, quem praeclara in Remp. hanc merita
[non sinunt
esse mortalem. Petrus Heinius, architalassus Brasiliae, mari Mexicano, Lusitanis Morinis, fatale nomen, hic jacet, cui fortitudo mortem, mors vitam dedit
Delphorum Portu sub septentrione editus, natalis soli famam reportatis e portu Ma-
tancae ad Occidentem opimis spoliis, gemino orbi intulit, pa-
[rentum humilem sortem animi magnitudine et rerum gestarum gloria transcendens, non
[nasci semper heroes
docuit, sed audendo fieri, per ineluctabiles fortunae terra ma-
[rique casus numinis favore eluctatus, Indiam, Hispaniam, Flandriam, captivitatis suae
[mox libertatis ac victoriae testes habuit sine temeritate intrepidus, sine fastu magna-
[nimus,
disciplinae navalis tenax non sine severitate ut obsequii primum omnis patiens, sic imperii
postmodum omnis capax. Anno CDDCXXIV praefecti vicem gerens, urbem Salvatoris in
[Brasilia inter pri-
mos exscendens, Lusitanis ereptum ivit. Ao. CIOIOCXXVII classi
[praefectus naves hostium sex et viginti sub ejusdem urbis moenibus stupendo faci-
[nore expugnavit, diripuit. exussit: alias insuper tres, incredibili ausu, ad Maream insulam
[aggressus, praemia belli spectante hoste abduxit. Ao. C10I3CXXVII1 classem navium
[viginti, auro, argento



Delft
120
mercibisque preciosissimis gravem ad Cubae littora felici occursu
[offendens fe-
liciore marte superavit, et novus Argonauta, e nova novi orbis
[Colchide, au-
reum Hispaniarum regis vellus, principibus Europaeis formidabile,
[non in Graeciam,
sed foederatorum terras nullo hactenus exemplo, transvexit
[et socie-
tati Occidentalis Indiae imtnensas opes, Hispano inopiam patriae, suae robur, sibi immortale decus paravit Tandem
Maris praefecturam quam foris meruerat, domi adeptus dum
[navali praelio
cum Morinis decernit, navium hostiumque post cruentam pugnam
[victor, ip-
se machina majore ictus, fatalem metam, sine metu gloriose adivit.
Ejus famae virtutisque ergo ex UI. et praep. ordinum decreto rei maritimae praefecti senatores Mon. hoe. pos. Vixit annos LI mens VI dies XXIII. Tomen, ©anein. OUK. AIZXPON. AAA. ALSXPOE. 0ANEIN.
58. In de buurt van dit monument ziet men aan den muur het gedenkteeken van Jacob van der Dussen.
Bovenaan het oude wapen, nl.: gevierendeeld: I. op blauw een zilveren hond; II. op zwart twee beurtelings gekanteelde roode dwarsbalken; III. op zwart drie gouden kepers; IV. op goud een beurtelings gekanteelde roode dwarsbalk.
Drie beelden nJ. Hoop, Geloof en Liefde.
Beneden vier kwartieren naast elkaar:
I. Van der Dussen; II. in ruitvorm: op blauw een geschaakt
kruis van en ; III. op zwart drie mispelbloemen, 2 en 1
(Sasbout); IV. op zilver drie koeienkoppen, 2 en 1 (ruitvorm)
Onderaan in ruitvorm gedeeld: I. Heemskerk; II. drie klimmende bokken (Van Santen). Het opschrift luidt:
Opiniën des menschen / regeren de werelt.
't Geloof neemt aen het twoordt
't welck vloeit wt Godes mondt;



Delft.
121
De Hope staet op Godts beloften vast gegrondt, end' soucht met haer gebet den Hemel te vercrachten, de Liefde spoedt om Godts bevelen te betrachten: Soo moet door eene wech en door drie trappen treen een Christen mensch tot Hem, die Drie is end maer een.
Sepulchrum Amplissimi viri Jacobi van der Dussen, quinque viri aggerum regundorum consulis Delphensis domini in Herencarspel Calversdijck, Dirxhorn ze. ejusdemque uxorum liberorum
atque affinium. MDCXIin.
(Vgl. dé afbeelding in Maandblad Ned. Leeuw 1918, no. 2. HH 422 December 1622.)
59. Onder dit monument op een zerk:
Het graf van den E. Heere Jacob van der Dussen heere van Heerencarspel, Calversdijk, Dirckshorn, ecT Burgemr. der stat Delf en Ho.Heemraedt van Delflant met sijn huysvrouwen ende nacomelyngen. Geertruyt van Heemskerck sijn eerste huysvrou starf den
(Wapen en vier kwartieren uitgekapt.)
Tusschen het monument van Piet Hein en het gordijn van de kerk:
60. Aan den muur:
De wapens Van Lodensteyn en Van Bleyswijk. Vijf engelen om het opschrift heen. Piae memoriae patris charissimi Johannis a Lodensteyn, consulis Delphensis et matris dulcissimae



Delft.
122
Mariae a Bleyswijck filius unicus Eduardus a Lodensteyn ejusdem urbis consul hoe monumentam poni curavit MDI.XLIV. (Zie de afbeelding bij Mr. van der Lely.)
61. 't Graff van Joost Jacbsz. van Adrichem. (Twee uitgekapte wapens.)
62. A. v. S.
63. Grafstede van den Heere Adriaen van Staveren Corn. in leven raad & president schepen &a &a mitsgads opperboekhouder & cassier van de Oost Indische compagnie binnen dese stad &a geboren 14 January 1699 gestorven 1 Maart 1778 ende sijne huysvrouw Cornelia Johanna van Riel Wilh.dr geboren 27 January 1705 gestorven 1 November 1775 [ende deselver kinderen Elisabeth Adriana obiit 30 Mey 1740, Frederik obiit 29 November 1741, Cornelia Maria obiit 5 Januari 1747].
(Uitgekapte wapens Van Staveren en Van Riel.)
64. P. J. G. (16 en 17.)
65. Twee wapens nl. Lubeck en Bronsvelt uitgekapt. Rustplaast van Maria Gloudina van der Burch wed.
Philip van Bronsvelt geboren den 19 July 1657 obijt den 20 July 1728. Docter Mighiel Lubeex gebooren den 4 Augustus 1674 obijt den 7 July 1737, Magdalena van der Burch gebooren den 7 Mey 1649 obijt den 12 January 1742.
66. Pn 9 int no. 10.
Maria van Beyeren Abrahamsdr. weduwe Jan de Vrient obiit den 9 July 1739 oud 93 jaaren 1 maand 12 daagen.
67. 't Graf van Michael van Dussen.
Joanna van Dussen obijt-15 December ano 1653.
68. Hier leyt begraven Cornelis Jacobsz. Gorter en starf de eersten September anno MCCCC neghentich en een. Bidt voer den ziel. (Wapen uitgekapt.)



Delft.
123
69. Hier leyt begraven Pieter Willemsz. van Schie gebooren den 19 Februari]' 1630 en gestorven den 26 December 1702 ende Margarita Maartens van der Nulck zijn huysvrouw gebooren den 15 Maert 1630 en gestorven den 2 Junij 1700.
70. Grafstede van Mr. Gaspar Rudolph van Kinschot Gasparsz. heer van Nieuwerkerk, hoogbailjeu en dijkgraaff der stad en lande van Oudewater secretaris der stad Delft etc. gebooren den 26 October 1704 overleeden den 7 Mey 1748 ende Vrouwe Catharina Maria DEdel Philipsdr. gebooren den 11 Junij 1705 overleeden den 7 April 1752 waren te zamen in den echt verbonden den 29 Mey 1725.
(Wapens Van Kinschot en Dedel uitgekapt; het opschrift is vrijwel geheel uitgesleten.)
(Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1915, blz. 150.)
71. Inganck tot het graff van Adriaen Boogaert heere van Beloys etc. [starff 5 Augustus 1619].
(De wapens Boogaert en Van Beresteyn uitgekapt.)
72. De grafstee van Direk Jacobsen van Voorburch, gestorven den 5 Mey 1638 out 78 jaer met sijn huysvrou CatherinaAdriaensdr. gestorven den 28 Augusty 1624 oud 61 jaer.
De Heer Adriaan Dircksz. van Voorburch veertigraad der stad Delft haar beyder soone obiit 28 Augusti 1664 oud 78 jaren. Nu toecomende Jacob Dircksen van Voorburch gestorven den 21 Mey 1642 out 58 jaer met C a t h a r i n a J a c o b s dr. van Voorburch sijn dogter die gestorven is den 5e April 1664.
(Wapens Van Voorburch en Adriaens (Graswinckel?) uitgekapt.)
73. De wapens Heinsius en Dedel uitgekapt en de kwartieren:
Heinsius Dedel V. Bliswyck V. Outheusden
Billettes V. Leeuwen
Fijck Spronck. Hier rusten Adriaen Antonisse Heinsius, raed en schepen deser stad geb. 25 Jan. 1615 obiit 15 Julij 1679 en sijn huysvrouw Maria Bruynsdr. Dedel geb. 14 December 1614,obiit6Maert 1692, met drie van haare kinderen.



Delft
124
Anthony Heinsius secretaris, daerna pensionaris deser stad, bewinthebber van de Oost Indische compagnie, 31 jaeren raedpensionaris, groot zegelbewaerder, stadhouder en registermeester van de Leenen van Holland en Westvriesland, gecommitteerd als extraordinaris envoie na Vrankrijk, commissaris deciseur na Engeland, ambassadeur en plenipotentiaris op de Vredehandeling tot Rijswijk geb. 22 November 1641 obiit 3 Augustij 1720.
Erkenraed Heinsius geb. 2 Maert 1642 obiit 7Junij 1708.
Maria Heinsius weduwe wijlen Frederick Sluysken heer van Terhorst president van den hove van Hollandt geb. 8 Augustij 1648 obiit 2 Februarij 1718.
(Vgl. Mdl. Ned. Leeuw 1914, blz. 293.)
74. De kelder van de Hr. Claes van der Mast.
Hier rust Claes van dr. Mast met vader, moeder, broeder, obijt den 7 Augustij 1669 out 84 jaaren en sijn beminde vrouw Catalina van der Graaft van twaalff kinderen moeder obijt den 27 Maart 1579 out 90 jaaren.
(Twee wapens tusschen twee palmtakken uitgekapt.) (Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1914, blz. 331.)
75. Nu toekomende sijn soon Mr. Bartholomeus van der Mast.
Hier leyt begraven d'Heer Mr. Bartholomeus van der Mast in zijn leven raad en oudschepen deser stad mitsg. gecom. raad ter admiraliteyt in Zeiand obijt 22 Maart 1681 ende joffrou Sabina Lieftingh desselfs huysvrouw obijt den 7 Augusty 1676. Nog rust hier Susanna Francoise Boogert weduwe van Jacobus Simonsz. Simonides in sijn leven predicant te Naaltwijk overleden den 5 Januarij 1724 oud 42 jaren ende Mr. Bartholomeus Boogert obijt 14 Maert 1761 oudt 76jaeren.
(Wapens Van der Mast en Liefting tusschen twee palmtakken uitgekapt.)
76. Rustplaats van Leendert den Draack en Jannetje van der Swaen. Hierin begraaven Leendert den Draack sterft den 25 April 1726 in den ouderdom van 76 jaaren 8 maenden 17 daagen en Jannetie van der Swaan sterf den 29 januarij 1729 oud 82 jaare 11 maande 8 daage.
(Twee wapens*uitgekapt.)



Delft
125
77. Een anker tusschen de letters W en D.
78. De wapens Vrouwelingh en Boogaert uitgekapt Hier legt begrave Pieter Dirckxz. Vroulingh sterf den
10en Augustus ano 1653.
79. Eert vader en moeder opdat het U welgaet hyer end hyer namels Exod. 20. Vrest den Heer van gheheelder herten en wacht als hij comt doppende dat wij bereyt mogen staen de wijle noch levenden adam bij ons is. Syerach 1.
tGraf van Dirk van Sennewaert
80. Hier leyt begraven Agniesgen Adriaensdochter weduwe wijlen Dyrck Dyrckxz. van Santen starf den 28en Mey ao. 1607.
(Wapen in ruitvorm uitgesleten.)
Sepulture van Ariaentgen Dirckxdochter van Santen starf den 2 Augusty anno 1610. Schout nijt altijt.
81. Sepulture van Elisabet Jansd. weduwij Lambert Michielsz. starf den 2 Mey ano 1606.
(Wapens Van Houff en Van der Burch uitgekapt.)
82. Twee wapens uitgekapt: Swanevelt en op zilver drie roode wassenaars, 2 en 1; onderaan een linkerhand in een ovaal.
Sepultuere van Hilbrant Claesz. Swanevelt starf den 12e Mey ao. 1625. Hier leyt begraven Claes Willemzoon Verwer starf den 2 Novembr. 1613 en Katrijna Pietersdr. sijn 2e hulsvro starf den 12 Septemp. 1604.
83. Twee wapens uitgekapt
Sepultura van Dr. Willem Verbrugge raad burgemeester deeser stad en bewindhebber van de Edele Oostindische compangnie der kamer Delft ridder van de orde van den Nederl. 8
leeuw overleden 18jq17 oud 89 jaar en 4 maanden en deszelfs echtgenoote Vrouwe Johanna van de Kasteele overleden 9den Decemb. 1768 oud 61 jrn.
84. Hier leidt begravende Hr. Direk Guliaems van Bleyswyck in sijn leven rt en vroetscap deser stadt sterft den 3 October



Delft.
126
1694 oudt 42 jaaren en sijne vader de Heer Qulielmus van
Bleyswijck natus Junij 1622 obijt den 16 Januarij 1701 ende
sijn Wel Ed. Huysvrouw vrouwe Cathrina van Well geboren
int jaar 1627 en gestorven 1722.
De Heer Fran?ois Guilliamsse van Bleyswijk in sijn
Wel Ed leeven raet en burgemeester deser stad geboore 1657 en
gestorven 1723 en deszelfs broeder d'Heer Abraham Guil-
j aam ze van Bleyswijk in zijn leven raad en vroedschap deser
5 9 stad geboore 16^3 gestorven 17-5-39.
10 O
(Het wapen en de kwartieren:
Van Bleyswijck Van Well
Van der Graeff Pr s
uitgekapt.)
85. Hier rust den Weledele gestrenge Heer Mr. Willem van Assendelft in sijn Ed. leeven raad vroetschap en regerend hoofdofficier deeser stad &c. &c. &c. gebooren den 26e Maart 1704 overleeden den 20 JaniJ 1756.
(Wapens Van Assendelft en Van Hooge werf f uitgekapt.) (Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1915, blz. 282.)
86. Anno 1716 S. H. F.
Ik leve niet meer maar Christus leeft in mij.
87. De wapens Van Mierop en Meerman uitgekapt.
Hier leyt begraven Heindrick van den Mijerop starf den 20en July ano 1640 en sijn huisvrou
88. Sepulture van Jan Raets starf den 19 Dec. anno 1605.
Michiel Lambrechtsz. van Kriekenbeek starf en
Margaretha van der H ooch.sijn huysvrouw starf den 2en july anno 1616.
(Wapen en de vier kwartieren:
uitgekapt.)
89. C. v. B. en A. A. v. S. (Tweemaal.)
90. Twee wapens uitgekapt.
Hier legt begraaven Mr. Franc van der Burch jansz. veertigraad en burgemeester der stadt Delft &ca &ca obiit den
Hoeff Burch
Hoogh Sasbout.



Delft.
12?
17e Maart 1775 en desselfs huysvrouw Anthonia josina van der Goes obiit den 3d. Mey 1790.
91. Sepulture. Hieronder leyt begraven Johan van Lodenstein starft burgemeester der stadt Delft op den 4 Octy. XVIc en XXVI.
(De wapens Van Lodesteyn en Van Bleiswijk uitgekapt.) (Vgl. De Wapenheraut 1918, blz. 154.)
92. Hier leyt begraven Emerentia van Loon huysvrou van Adriaen van Vredenburch starf den 17 Januarij anno 1632.
(Wapen Van Loon uitgekapt.)
93. Hier onder leid begraven Domine Gerardus van Heil gebooren den 6 Decbr. 1669 gestorven den 11 Octobr. 1719 bij de 6 jaaren alhier predikant geweest.
94. Grafstede van den Hoog Ed. Gest. Heer Ma tthias Adriaan Snoeck kolonel ingenieur ridder der Militaire Willemsorde en desselfs echtgenoot Vrouwe Geertruida Helena Meynhardt anno 1821.
95. Hier rust Ds-Petrus Gribius gebn 25 Octobr 1651 overlede 30 Octobr 1739 geweest 54 jaren praedikant alhier. Vrouwe Maria van Bleyswijk geboore Gribius den 13 Augusti 1685 overleden den 18 November 1751. De Heer Dr. Abraham van Bleyswijk raad en burgemeester deser stad hoogbailliuw en opperdijkgraaf van Delfland, bewindhebber van de Oost Indische compagnie &a <&a geboren dn 17 Jülij 1686 overleede dn 22Jany 1761.
(Twee wapens uitgekapt)
(Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1915 blz. 222.)
96. [Dit graf] hoort toe [Aelber]t van Aken.
97. Graff stede van Jufr. Maria Hageman geboren den 15 July 1606 obijt den 12 January 1695 en hier leyd begrave Mr. J o h a n Adam Hageman obijt den 4 Mey 1717 ende hier leyt begrave Jacob van der Nolff obijt den 20 Desember 1728.
98. Wapen Wittert uitgekapt Overgebleven zijn de schildhouders en de spreuk: Candore et ardore.
Grafstede van Wittert.



Delft.
128
99. 't Graff van Simon Adriaensz. van Groenewegen starf den 29 Maert 1629 en Hadewey Adriaensdochter van der Made sijn huisvrou starf den 6 Octobris 1624. Hier leyt begraven Adriaan SimonsT van Groenewegen starf den 24 Decembris anno 1603 ende Maria Woutersd. van der Burch sijn huysvrouwe starf den 23 April anno 1607.
1603.
(De wapens Van Groenewegen en Van der Burch en twee kwartieren uitgekapt.)
100. Rustplaets van R. Spieringh en zijne huisvrouw E. v. Bergen.
101. De rustplaets van Cornelis van der Burch Cornelisz. sterf den 4 October 1649 en desselfs huysvrou Elisabeth Franse Mesch obijt 23 Janu. 1673. En Christiaan van der Burch Cornelisz. geb. 13 Xbr 1631 obijt 18. 8br. 1709. En sijn Ed. huysvrouwe Elisabet van Steelant obijt 25 Mey 1660 en Margaretha Schoonhoven geb. 31 Mt. 1640 obijt 18 Aug. 1722 en Albertus van der Burch geb. 16 Api 1672 obijt 10 Yuly 1760.
102. Rustplaats van Christoffel van der Sluysinzijn leeven koster van de Oude kerk natus den 9 Yanuary 1689 is koster geworden den Hen Yanuary 1719 denatus den 3 Mey 1750 en Maria Liebergen desselfs huysvrouw nata den 2 April 1677 denata den 15 Maart 1750.
103. (Brokstuk.) Hier leit Hester de Coenens
104. Hier leyt begraven Dirck deHaen starf den 15 Desember anno 1637.
(Wapens De Haen en De Haas uitgekapt.)
(Dit opschrift leest men op een zeer vervallen steen en eenige meters ten zuiden daarvan op een nieuwen steen.)
105. Hier leyt begraven Maerten Michgiels Bogaert starf den Villen April anno MVIc XXXVIII.
(De wapens Boogaert en Van der Dussen uitgekapt.)
106. I. v. K.



Delft.
129
107. Ano MVc LVIII den XXX September sterf Qui rijn Aerts. van der Hoegh leyt hier begraven.
Anno MVc XIV den XIII November sterf Ytge Jansd. van Santen die huysvrouw van Quirijn Aertsz van der Hoegh. (De wapens Van der Hoogh en Van Santen uitgekapt.)
108. Begravenisse van Magdalena van Beresteyn huysvrou van Jacob van der Graeff sterf den 23en Juny 1615.
(De wapens Van der Graeff en Bosschaert en de kwartieren :
Van der Graeff Bosschaert Van der Aa Van Melisdijck
alles uitgekapt.)
109. Ingang tot Kraeyvangers grafstede.
(De wapens Kraeyvanger en Blesius uitgekapt.)
110. Hier leit begraven Anthonij Bom Jacobz was tot Constantinopolen ao. 1551 tot Jerusalem ao. 54 sterf ao. 1586 den 6 April. Hier leit begravë Soetge Arendsdr. huysvrou van»Anthoni Bom Jacops starf ao. 1581 dë 11 December.
(Wapen uitgekapt.)
In den zuiderbeuk, tusschen het koor en den ingang van de kerk aan de zuidzijde leest men:
111. 't Graff van Dheer Mr. Jacob Briell starff den 20en January 1644 out 64 jaeren ende Joffrouw Maria Duyst van Beresteyn starff den 7en Marty 1633 out 42 jaer.
(De wapens Briell en Van Beresteyn uitgekapt.)
112. Twee wapens Van der Made uitgekapt (een in ruitvorm).
Anno 1581.
Hier leit begrave Adriaen Arlewinsz va der Made en starf ao. 1580 dë 20y february en Machtelt Adriaensdr. va Adrichem sijn huysvrouwe starf ao. 1597 den 30 Augusti ende BeatrisAdriaensdr. van der Ma de starf den 30 October 1620.
113. Is dit gebouw van de kamer. Meesters Dr. Nicolaas Schuyl.Mr. Willem van der Lely, Hendrik van Swanenburg, Dr. Willem Box.
114. 't Graft van Mr. Bartholomeus van der Mast. (Twee uitgekapte wapens.)
9



Delft
130
115. 't Graf van Johan de Molijn.
116. Hier leyt begraven Mariken Anthonis van Dijck sij sterf [den 25 January 1588. Hier leyt begraven Ewout Jacobsz. Brand sterf den 10n Decembris 1591 en Aeltje Cornelisdr. Hodenpijl sijn huysvrou sterf den 16 July 1623.J
(Wapen Van Dijck uitgekapt.)
117. Rust noch cleyne tyt ende verlossinghe is nae bije. Siet ick come haestelick. Coomt Heere Jesus.
Psal. 27.
118. Cornelis Engelbrechtsz. van Maeslandt met Sophia Matheusdor Engelbrecht Cornelis van Maeslandt rekenmr. der graeflicxheyt van Holtf starf an. 1574 den 16 Augusty.
Dr. Joan Basius raed van Zijne Xe van Oraengien H. Me starf ao. 1596 den 11 Sept. met Sophia van Maeslandt starf an. 1598 den 27 April. Baertgen Engelbrechs van Maeslandt sterf den 2 Aug. ano 1609 met Gerard Jansz Graswin c kei sterf den 5 Aug. ano 1627.
119. Sepulture van Hr Godefrid' D'Overschie starf den 3 Juny anno 1632 oudt 26 jaren.
(Wapen en de kwartieren:
D'Overschie Van der Houff
Adrichem Van der Burch,
alles uitgekapt.)
120. Twee wapens Van der Burch en Van Adrichem uitgekapt Hier leyt begraven Jan Reyersz. van der Burch sterf
den Hen July ao 1587 ende zijn huisvrouwe GeretruydaAdriaensd. van Adrichem sterf den 22 Novembr anno 1600.
121. Rustplaats van dHr Johan Verburgh gebooren den XXIIIen April XVIc drije en dertig ende overleden op den XlXen Juny XVIc negenentaghtigh alsmede desselfs moeder Joffrouw Elysabeth Adams van der Aa zar weduwe van De Heer Hendrik Verburch oud 82 jaar overleeden op den Xlen Mey XVIc een en 'tnegentich.
(Twee uitgekapte wapens.)



Delft
131
122. .Hier leyt begraven Nicolaes Dichters oudt 37 jaereri sterf den 22 September anno 1652.
(Twee uitgekapte wapens.)
123. C. G. W. R. C. W. G. W.
' 124. Sepulture van Cornelis Lambrechtsz van der Wel oudt burgemeester deser stat Delff starf den 20en Novembris anno MVIc XXI ende Crystina Pieters van Dijck sijn huisvrouwe starf den ao MVc LXXXXII ende van Elysabeth
Cornelisdr. van der Well huysvrouwe was van Daniël Gerritssoon van der Buys cornet sterff den Xlill May ao. XVIc XXVII.
125. Graffstede van de Hr. burgr DirckvanderLee. Den 21 Mey 1673 hierin begrawe de Hr. Huybertus van der Leeden 1 April 1676 hierin begraven de Hr. Burgemr. Dirck van der Lee. Den 1 Mey 1690 Jufe Aletta van Well weduwa wijle de Hr. Burg. Dirck van der Lee. Den 10 Mey 1700 hier in begraven de hr. Mr. Gijsbertus van der Lee ende Heindrie k van der Lee in sijn leven regent van 't caretaathuys bedient 36 jaren sterf den 10-Maart 1705.
Wapen Van der Lee.
(Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1914 blz. 327.)
Volgens Timareten las men hierop ook: Den 21 May 1701 alhier noch in begraven Juffrou Anna van der Lee wedu. van zal. Nicolaes vanRijckin zijn leeven drost tot Waelwijck; m. i. is hiervoor op deze zerk geen plaats geweest.
Nog midden op het koor:
126. Rustplaats van d'Heer Pieter Adryaensz Croeser in zijn leven raad en vroedschap midtsgaders out burgemeester deser stadt sterf den 9 Ataert 1677 oudt sijnde 83 jaren ende desselfs huysvrouw Joffrou Johanna Claes Verburghsdr. sterf den 25 September 1671 oudt sijnde 69 jaren.
(Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1914 blz. 329.)
127. Het wapen Dierkens en de kwartieren: Di«kens Schuylenburch Walens Van Vliet Parmentier Van der Wielen Vivien Van der Catner.



Delft.
132
Hier legt begraven Mr. Nicolaas Dierkens heere van Buvignies raad en scheepen der stad Delft &a &a obiit XV febry MDCCLI.
Hier legt begraven
en deszelfs huisvrouwe Anna Maria van der Goes obiit IX Febry MDCCXCII.
In het noorderkruis:
128. Het wapen VanderAa(op zilver drie roode dwarsbalken) in ruitvorm en vier kwartieren, alles uitgesleten.
Hier leit begrave" Agniesgen Vranckedr. van der A die gewest is een ghetrouwe moeder van desen convente ende starf op den Ilden dach in Maert ao XVc LXIIII. Bit voer haer ziele.
129. Hier rusten in de hoope der zalige opstanding vrouwe Eva Justina van Schweinitz gestorven in den ouderdom van 92 jaaren en 8 maanden, zijnde gebooren den 3 April 1697 en overleeden den 10 December 1789 en derzelver egtgenoot Sebald Godfried Manger leeraar in de Nederd. Herv. gemeente dezer stad, gestorven in den ouderdom van 91 jaaren en 7 maanden zijnde gebooren den 12 Augustus 1703 en overleeden den 7 Februari 1795.
130. Het wapen Van Bleyswijk uitgekapt tusschen fakkels en een doodshoofd met gekruiste doodsbeenderen en een zandlooper met een sikkel.
Hier legt begraven Heer Dirk van Bl ei zw ijk Heeren Ever tz. burgermr. der stadt Delft etc. geboren aldaer den XXVIII Decemb. 1639 gestorven tot Middelburg in Zeelandt den XI Septemb. 1681. Evert van Bleyzwijk hr. Francoz. geboren den XXVII Septemb. 1672 gestorven den XII Novemb. 1692. Hester van Bleizwijk Hr Francozdr. geboren den XI Maert 1681, gestorven den 2 April 1694. Maria van Bleizwijk Hr Francozdr. geboren den XXVI August. 1676 overleden den IIII Maert 1696. Margareta Catarina van Bleizwijk Hr Francozdr. geboren XX Febru. 1695 overleden den X1III Maert 1696.
Sara van Bleizwijk Hr Franco'sdr. geboren den IIIJanuary 1674 overleeden den XI Mey 1709.
Evert van Bleizwijk Hr Francoz. geboren den 26 Juny 1693 overleeden den 8 October 1715.



Delft
133
Magdalena van Bleizwijk Hr Francosdr. geboren den 25 Maart 1686 overleden den 28 November 1716. (Vgl. de Wapenheraut 1918 blz. 203 en 204.)
131. Twee wapens uitgekapt.
T. Graff van Johannis de Bries Jacobz. gebooren 14 April '"1620 gestorven 10 September 1698 ende Margaretha van Velsen Philipsdr. sijn huysvrouw gebooren 25 Juny 1617 gestorven 11 July 1689.
132. I. B.
133. 't Graff van Daniël van der Bruggen. Hier leyt begraven Frans Fransz. van der Brugge sterf den 17 October 1665. (?)
134. Een brokstuk:
Hier leyt begraven Anna Henrick Buggedr. sterff den lOen Mey anno 1613.
135. Elisabeth Dirksdr. huysvr. van Matthijs Janz. de Been starf 10 October 1615.
136. Hier leit begrawe Jan Aper Melisz. sterf den XI dach in January ano XVc LV. erTChristyna Claes van Dijcksdr. huysvrou van Jan Aper Melisz. sterf ao XVLI den XI dach in Octobris.
En Hadewey Jan Aper Melisz. huysvrou van Adriaen Arlewijnsz. en starf den V Augusti anno XVc LI.
(De wapens Van Melisdijck en Van Melisdijck gedeeld met Van Dijk uitgekapt.)
137. Twee uitgekapte wapens (Van den Bergh en Van der Graeff).
Hier leyd begraven Pieter Wolphersz van den Bergh starf 27 October 1658 oud 74 jaren en Aeltgen Albrechtsdr. van der Graeff starf 13 October 1671 oud 77 jaren.
138. Een merk de 4 gewend op een drievoet; helmteeken een vlucht. Hier leyt begravëlsack Cornelisz. Pos huickmaker van Delft starf op den sesten November 1604.



Delft.
134
139. Hier leyt begraven johanna Baroen huysvrou van Jacob van der Pot overleden den 12 Augusty 1711 oud 35 jaren 11 maende 7 dagen. Jacob van der Pot overleden den 22 November 1728 oud 49 jaren 2 maenden 25 dagen. Mr. Cornelis van der Pot overleden den 11 Augusty 1730 oud 22 jaren 5 maenden 25 dagen.
140. In twee stukken:
Hier leit begraven Johan de Sallengre in sijn leven raet tresorier van de Hooghgeboren Graven Van Hohenlo vrijheeren van Langenberg Cranichsvelt etc. sterf den 27 Maerty ao 1646 out sijnde 73 jaeren 4 maanden en 3 dage.
(Wapen uitgekapt.)
141. Wapen uitgekapt, hangende aan een tak.
Int jaer ons_ Heerë 1552 dë 28 Mey starf Jan Dirck Bokelszoe va Santen hier begraven. Bidt voer de ziel.
142. L V. M. B. 1723.
143. De wapens Lieftingh, De Salengre en Van der Mast uitgekapt.
't Graf van Johan Lieftingh sterf den 18 Juni anno 1684 oud 80 jaren en sijn huysvrou Sophia de Salengre sterff den 3 July 1630 out 20 jaaren. Agnieta Lieftingh haer dogter sterff primo Agusti 1649 oud 20 jaren.
[Anna van der Mast sijn 2e vrou sterf den 30 Augustus 1673 out 64 jaaren. Nicolaus Lieftingh haar soon sterf den 24 December 1667 oudt 26 jaren.]
144. De wapens D'Acquet en Lieftingh uitgekapt. Rustplaats van Hr. Johan Lieftinck nu toekomende de
Hr. Dr. Henrick Dacquet in sijn leven raet en borgermeester deser stad, gebore den 20 Juni 1632 gestorven den 12 Augustii 1706 ende desselfs huysvrouwe Sophia Lieftinck geboren den 24 January 1637 gestorven den 2 January 1733. Noch leyt hier begraven J. Amarantha Dacquet huysvr. van Hr. Mr. Johan van Kouwenhove geboren 7 October 1639 gestorven XI Maert 1688. Hier leyt begraven de Hr. Mr. Anthony Thierens in zijn Ed. leven raad en vroetschap en ouwd schepen der stadt Delft en rentm. van de domijnen 'sLands van Heusden,



Delft
135
stierf den 28 Maart 1741 ende desselfs huysvrouw Anna Catharina Dacquet geboren den 25 July 1675 sterf den 30 Mey 1762. (Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1914 blz. 370 en ibidem 1915 blz. 224.)
145. Hier leyt begraven Juffr. Machtelt van Bleyswijk Evertsdr. huisvrou van de Hr. Hu go 'sGravesande geboren den 6en Sept. 1638 gestorven den 29 Juny 1665.
(De wapens 'sGravesande en Van Bleyswijk en de kwartieren:
'sGravesande Bleyswijk Van der Dusse. Hogenhouck, uitgesleten.)
146. Wapen uitgekapt. Hoop is Lijdens troost.
Hier leyt begrave Cornelis van der Hooghe Arentsoon hooghe heemraedt [van Delfland in sijn leven en starf den negende" Aprilis anno MDXXXV bidt voer zijn ziele].
147. De wapens Van Coolwijken Brasser en de kwartieren: Van Coolwijck Brasser Grebber Ylens
uitgekapt, evenals twee wapens boven het opschrift.
Hier leyt begraven de Heer Mr. Adriaen van Coolwijck in sijn leven ontfanger generael van de ecclesiastycke goederen, raet, schepen ende tresorier deser stede, starf den 27 July 1637 ende sijn huysvrouw Joffrouw Livina Brassers starf den 16e December en burgemr. van Delf mitsgaders bailliuw en dijckgraef van Delfland sterf den 29 November 1688. De Heer Johan van Coolwijck in sijn leven seryant mayoor van een regiment infantrye ten dienste deser lande sterft den 25 October 1694.
(Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1914 blz. 327 en 328.)
148. 't Graf van Daniël de Leeuw en sijn huisvrouw A1 ida van der Neer.
149. Hier leyt begraven Sacharias Lambrechsz. Paspoort sterf den 2 November 1638 ende sijn huysvrow Trij n tge Arens van Puffvliet sterff den 6 Maert 1647.
(Het wapen Paspoort uitgekapt.)
150. Hier leydt begraven Adriaen Bouckhout gestorven den 12 November 1706 oud 57 yaer 9 maenden en 15 daagen ende Hendrick Korff sterff den 27 Juny 1732 out 76 jaaren en 10 maanden. Nogh legt hier- begraeven Johanna van Fr ij torn



Delft.
136
eerst huysvrouw van Adriaen Bouckhout en laest van Heyndrik Korff sterff den 8 Maart 1740 oud 78 jaren 2 maenden en 5 dagen.
151. Sepulture van Jan Cornelisz. Ver burgh brouwer in de
clock sterf den ende van Annetge Qerritsdr. Verdelf
sijn huisvrouw sterf den ....
(De wapens Verburgh en Verdelft uitgekapt.) Een klok in een ovaal.
152. Het wapen Van Schilperoort tusschen de letters P. T. en S. O.
Hier is begraefven Jan Claesz. Baicker starf ano XVc XXIIII de XVIII January ende Engel Aria és docht. si[ huysvr. starf ano XVc XLVI de_IX April.
Noch leyt hier begraven Michel Jan Dircksz. sterf ao. XVc XXXVI den XXIX January.
Den II Juni ao. MVc L sterf Harman Jans. leyt in der Nye kerck begrave. Hier leyt begravë PieterTeuniseSchilperoort starf den 20 April 1649.
153. Hier leyd begraven Geertruy Onderwater weduwe van Nicolaes Gael starf den 5 Maert ano 1653.
(Wapens Van Melisdijck en Crusert uitgekapt.)
154. Hier leyd begraven Agniesge Jansdr. van Santen oud 10 jaren sterf den 14e July 1601.
(Wapen doorsneden: boven drie eendjes; beneden drie koolplanten (?); helmteeken een pronkende pauw.)
155. Hier leyt begraven den ouden en rechten Evaert Lodenstein van Leiden bestevader van Harman de RidtHelyasz. gerust ontren anno 1511. Hier leidt begraven Geertgen Floris de huysvrowe van Harman de Rijdt Heliasz. en is gerust den 17 Octobris anno 1611.
(Wapen uitgekapt; 2 P. 5 G.)
156. |. V. H. 1786.
157. Hier leyt begraven Cornelis Arentz. Gijblandt sterft den 19e Maart ano 1634.
(Wapen uitgekapt.)



Delft.
137
158. Hier leyt begraven Jacob Aelbrechts van der Graeff sterf den 24 Mey anno 1641.
(Wapen uitgekapt.)
159. Catharina Spronk huisvrou van Salomon gestorven den 11 September 1697. Christina Spronk huisv. van David Broers overleden 23 July 1700.
160. Hier leyt begraven De Hr. Anthony van Bronckhorst starf den len November 1670.
Dominee van Vianen rustend predikant.
161. Hier leyt begven Mateus Olyersz. va dr. Ho we starf ano XVc XLIIII den IX februvarius en sijn huisvrou Martgenjacops dochter starf ao. XVc LI dn XXI November. Bidt voer die zielen. Hier leyt begraven Cornelis Huygensz van Rijck was out 79 jaeren ende heeft op sijne achtien jaren met sijne vader Huich Huigensz. van Rijck geweest tot Jerusalem en starf den 28 Mey 1623. Hier leyt begraven Jan Huygensz. van Rijck in zijn leven brouwer in de Witte Leeu sterf den 13 Maert 1625.
(De wapens Van der Houve en? uitgekapt, tusschen de letters T en M; een merk en een Jerusalems-kruis.)
162. Hier rust Juffrou Johanna van Noorde overleeden den 17 Augustus ao. 1718. (15.)
163. Hier rust/Dirk Scho 11,/die ruim twe meer als/ sestig jaaren bezielde /'t klokkenspel en 't/Nieuwkerks orgelwerk;/ Sijn leeftijd wierd be/perkt als ses en tagtig / waren, 't Onsterflijk / leeft omhoog en 't/ sterflijk dekt dees serk. /
Obijt 31 Maart 1727.
Hier legt ook begraven/desselfssoon Huybertus/Cornelis Schol 1 in sijn /leven meede organist en/klokkenist van de Nieuwe/kerk alhier overleeden/ 12 Junij 1741./
164. Siet hier de plaets van rust Van die zijn levens lust
Was deucht met vreucht te soecken; Het lichaem leydt hier doot De ziel in Abrhams schoot; Zijn geest leeft in zijn boecken.
Posuit A. Rom.



Delft.
138
Vir clarissimus ac eximius Mr. Johannes Stalpardus [natus S. Caeciliae die 1579, obit IV Calend. Jan. anno Salutis 1630].
165. Hier leggen begraven Sasbout Cornelisz. van der Dussen burgemeester van Delft, gestorven anno 1580 ende zijne huysvrou Maertgen Michielsdr. 1595. Michiel Sasboutz. 1568. Lisbet Sasboutsd. 1596. Arent Sasboutsz. ao. 1624. Cornelis Sasboutz. ao. 1627. Jacop Sasboutsz. ao. 1630. Fytgen Sasboutsdr. 1592. Machtelt Sasboutsd. ao. 162.. GrietgeSasboutsd.ao. 16...ElizabethHendricx Bugged. ao. 1622. Sasbout van der Dussen overleed den 19 November 1652. B. v. S. 1606.
(De wapens Van der Dussen en Van der Hoeff en de kwartieren:
Van der Dussen Van der Hoeff
Sasbout. Muys van Holy
uitgekapt.)
166. Wapert: een dwarsbalk beladen met drie aangesloten St. Andrieskruisjes en vergezeld van drie hoefnagels, 2 en 1; helmteeken een klimmende gewende beer met een hoefnagel in iedere poot, daarop tevens steunende.
Pulvis et ... mbra sumus.
Twee ruitvormige wapens: I. geschaakt; II. een kruis, waarvan de verlengde onderste arm rust op twee aangesloten X.
Begraefplaets van Mr. Johan Pietersz. Houffyzer starf den 21en Augustij ao. 1608 met Jannetgen Cornelisd. zijn twede huysvrouwe starf
ende Elysabeth Johan Houffijzersdr. huysvrouwe van Jacob Fransz Duyst van Voorhoudt starff den 21enOctobris ao. 1585.
167. Hier leyt begraven Johan Nicolaessen van der Aa brouwer in den Os ende is gestorven den Hen Juny 1648.
(Wapen uitgekapt.)
168. Twee wapens uitgekapt, aan een tak hangende; I. B u y s t e r; II. op zilver een hoorn vergezeld in het schildhoofd van twee roode klaverbladen (?).
TGraff van Johannes Buyster.



Delft.
139
169. Twee uitgekapte wapens. Een koperen plaat, waarop het wapen Graswinckel (de drie roggen) en het opschrift:
In dit graf rust Jacob Jansz. Graswinckel geseit Boot, geboren 25 July 1536, was tot een wonder, den armen rijc, hem selven arm, sterf X Martii anno MDCXXIV sijns ouderdoms LXXXVIII. (Vgl. De Wapenheraut 1916.)
170. 't Graf van L o u y s E1 s e v i e r sterft den 30 November 1675. (Twee wapens uitgekapt; I. Elsevier; II. doorsneden: boven
effen zilver, beneden een roode brug met drie openingen, waarop een Vogel.) (4 P. 9 G.)
171. [Aaltge Gijsberts]z. Sasbout starf ao. XVLVIIIdë...
172. Be ... ac rata Salute CIODIIC.
vixit nonis Aprilis anno.
(Wapen uitgekapt.) Phoebus onnon mihi. (?).
173. Wapen en vier kwartieren uitgekapt; het onderste kwartier rechts is een scheprad of molensteen.
In den rand:... goede wissë(?) eiTMr. Alphaert
en starf int jaer ons Heeren MVc ën
174. Wapen uitgekapt. De letters R. O. H.
175. H. v. D.
In een ruimte bij een trap:
176. Rustplaats van de Hr. Jacob Junius Isaacqssoonsterf den 25 Sept. 1671 en van sijn huysv. Juffr. Maria Lenarts Jacobsdochter en haar beider dochter Juffr. Marya Junius sterft den 2 January 1683 ende alsmede haer soon Mr. Jacob Junius raet ende vroedschap deser stad Delft overleeden den 4 April 1706.
(De wapens Junius en Lenarts uitgekapt.) (Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1915 blz. 149.)
177. Inganck tot de kelder van de Hr. Jacob Junius.
I. P.



Delft.
140
In den noordtrans:
178. Hier rust Jacoba Catharina van der Burgh geb. 20 zb. 1683 en overleeden den 14 Feb. 1755 en Cornelia Margaretha van dr Burgh gebn 28 Septr 1680 en overleeden 30 April 1759 en Johanna Maria van der Burch gebn 16 Septemb. 1678 en overleeden 15 February 1768.
Het wapen uitgekapt, waaronder:
Van der Burch.
179. Inganck tot de kelder van V a n d e r B u r c h gemaekt ao. 1737.
180. V. D. B.
181. [Hier leyt begr]aven Quierin [van Borselen] ende Aeffgen [Duyst] 1587.
182. P. P. W. (2 P. 7 G.)
183. 'tGraff van Symon en Engebrecht Doncker.
184. Den Er ount Achtbaren [voer]nemen man Edlleff[Bro]eders aut [Nor]dtstrande is sijn soon [Broe]deris Adoltys tot Delft in Hollandt sallick gestorven den 15 Appriel na middaech. Dem Godt genadych sij ende is out gewest 21 jaer anno 1613.
(Wapen, uitgekapt, gedeeld: L een half rad; II. een halve lelie.) (Een merk.)
185. Hier leyt begraven CorneliB de Bye Corneliszoon starf den 11e Mei 1599 en Marri tgen Gerritsdocht. zijn huysvrou starf den XXVIJe December 1578. LijsbetCornelisdocht. haar luyder dochter starf de Ve October 1602. Haer dochter Trintge Cornelis sterf den 27 Februwaris 1630 ende haer dochter Neeltge Cornelis sterf den 24 Janewaris 1645 ende haer soon Cornelis de Bye Cornelis sterf den 4 Apryl 1636 ende sijn huysvrou Thuentge Floris sterf den 8 Yuly 1624.
B. v. d. S.
186. Hier legd begraven Barent van Edenburg gestorven den 25 Mey 1725 oud 57 jaren en Geertruid Voorstad zijn huisvrouw gestorven den 4 August. 1728 od 66 jare.



Delft.
141
187. Graf van Jan Lans velt. (Drie uitgesleten wapens, waarvan twee ruitvormig.)
188. [Hier leyd begraven] Willem Jacob overleden op den 8 October 1738.
(Wapen Heemskerk uitgekapt.)
189. Hier leyd begravë Sasbout Dirckzoen ende starf de lOen Octobris ano 1508 en ano 1538 den Hen July starf Magtelt Jans dochter Sasb o u t D i rc kzoens wedewij. Bidt voor de zieke, (sic!)
(Het wapen Sasbout uitgekapt.)
Ao. 1573 dë 20 Maert ruste Ja Sasbout Dircxz. hier begravë Sepulture van Aeffge JansSasboutsdr. sterf den lillen Janewary anno XVIc ende VIII, ende van Ytge Jan Sasboutsdr. sterf den Ven Maert anno XVIc ende XV.
190. Sepulture van Sasbout Jansz. Sasbout starf den 10 Decemb. ao. 1588 en Michiel Sasbout sterf den 8 Maart ao. 1610.
(Twee wapens uitgekapt.)
191. M. Munts. W. v. d. Bos. 1798.
192. Hier leit begravë Trijntge Gerretsd. Prot sterf ao. 1599 dë 25 Julij.
Dits Geerit Joppensz Proots graf. (Wapen Proot uitgekapt.) Zijn moeder Geertgen Govertsd. is begraven op den 5 Mey ao. 1606. In vrede moete se ruste.
193. D. O. D.
194. Hier leit begraven Cornelis Woutersz. van Burch sterf ao. 1574 dë 25 Octob. en Engel Cornelis haer sone sterf ao. 1594 de
[en sijn huysvrou Marytge Engelsdr. starf ao. 1574 de 28 October]. (Drie wapens uitgekapt.)
195. 't Graf hoort toe Jan Arentsen van Couwenhoven. 1665.
196. Hier leit begravë Joachim Lambrechtsz. van der Hulst ende starf den le Augustus anno 1602 en Quintimna



Delft.
142
Laubegoiesd. sijn huysvrou starf den 11e Julyus anno 1602.
(De wapens Van der Hulst (een boom) en Laubegoies (een klimmend dier) uitgekapt.)
197. Hier leit begraven Jan van der Cost Janssoon sterff den 2 Mey 1688 oud 39 jaren. Elysabeth Jansdr. van Bodegem huysvrou van Jan Engelbertsz. van der Kost sterf den 28 Augusti 1690 oud 67 jaren. Jan Engelbertsz. van d|er Kost sterf den 29 Augusti 1691 oud 79 jaren. Mr. Engelbert Jans van der Kost sterf den 17 Juny 1710 oud 56 jaren. Maria Leeuwenburch huysvrouw van Mr. Wybrand van der Cost sterf den 7 January 1733 oud 82 jaren. Mr. Jurrianus van der Kost sterf den 9 April 1745 oud 61 jaren 6 maande min 2 dagen. Elisabeth van der Kost wed. Jacob van der Pot overleden den 19 November 1770 oud 84 jaren.
198. 't Graft van I. v. d. Velden en Sara Schotte sterft 29 Aug. 1724 out 66 jaar. I. v. d. Velden sterft den 26 Aug. 1730 out 75 jaaren 23 dagen.
(De uitgekapte wapens Van der Velden en Schotte.)
199. Hier leyt begraven Yan van Bodengom gestorven den 1 September ao. 1711 oud 27 jaar.
200. S. v. W. en H. D. M. 1718.
201. Twintig wapens uitgekapt, volgens Timareten van de hierna te noemen personen; het opschrift is vrij wel onleesbaar.
Hier leggen begraven deze anboren ende meer hunne nacomers, Jan Franck getr. met Catrijn van Foreest, oudste zoon van Lambert van Tol en Alyd van Hodenpijl zijn wijf zedert genaamt Van der Meer nu mede Van Berendrecht.
Arent Frankensz. schout deser stad, bailjeu en dijkgraeff van Delfland, die dit graf maken dede, starf ao. 1503 met Jacomyne Claesdr. ambagtsvr. in Pendrecht sijn wijff st. 1509.
Pieter Arentsz. starf 1479 met Ledewije de Wilt van Bleiswijk Jacobsdr. sijn wijff.
Jacob Arentsz. starf op de jacht 1482 wiens wijff was Rus van Alkemade.
Lodewijk Arentsz. starf in den oorlog tot Overschie onder



Delft.
143
het gebied zijns vaders 1488 wiens wijve was Margaretha van Tettrode.
Franck Pieter Arendsz schout en na burgemeester deser stad eerst bailjeu, dijkgr. en hoogheemraad van Delfland starf 1554 met Clara van Berendrecht sijn wijf 1558.
Joost Franckensz. starf 1585; zijn wijff was Magteld van der Dussen Cornelisdr. starf 1560.
Mr. Arend Frankensz. licentiaet in de regten, hoogheemraad van Delfland en secretaris deser stad, die het vernieuwe dede starf 1596. Zijn wijf was Clara van Sparwoude Jansdr.
Willem Frankensz: secretaris des Konings in den Hove van Holland starff 1594.zijn wijff was Anna Sandeling Arentsdr. starf 1568.
202. Hier leidt begraven Lysbet Evers huysvrou van Gerrit Jans van Ooste starft den 8 Julius anno 1637.
Hier leyt begraven Gerrit Janse van Oosten sterf den 12 Feberwary 1655.
203. Hier rust Adriaan Jan Hoekwater geboren 28 October 1771 overleden 5 Maart 1818 in leven lid van den raad der stad Delft, weesmeester, regent van het oude en nieuwe gasthuys, kommandant met den rang van kolonel der schutterij. Hij rust, die in den loop van weinig vlugge jaren
Den arbeid van een man van grooter leefkring deed, Volijvrig in zijn werk en moedig in gevaren; Tot ieders hulp bereid, begaan met 'snaasten leed; Een vriend van land en stad; voor zijn gezin een vader, Verbond hij liefde en pligt en trouw en deugd te gader. 3
18-18. Dr. A. van Stipriaan Luiscius.
5
204. D. G. H. T. Jan van Seyst 1776.
205. Twee wapens, Van der Burch en Van der Meer uitgekapt.
Hier leyt begraven Reyer Hendricxz. van der Burch starf den XXVIII januari anno MVc LXV ende Clara Vranckend. van der Meer sijn huysvrow starf den X May anno MVIc II. (21 P. 7 G.)



Delft.
144
206. Hier rust Hermanus Kamphuizen geboren 15 April 1670 overleden 23 April 1770, als vaandrig bij het statenleger gekwetst in den veldslag bij Malplaquet.
297. Hier leydt begraven Samuel van Eenhoorn in sijn leven capiteyn van de borgerije dezer stad gestorven op den 30n September 1685.
208. Wapen uitgekapt; schildhouders rechts een draak, links een brak. Wapenspreuk: Désormais.
Grafkelder behoorende van Pieter Clifford Kocq Hendrickszoon veertigraad en oudscheepe der stad Delft en bewinthebber der Westindische comp. op de Maase & & en desselfs huysvrouw Cornelia Jacoba Adams wenschende dat Godt Almagtig hun geslagt mag zeegene &a &a .
Hier leyt begraaven Den voornoemde Heer Pieter Clifford Kocq Hendrickszoon veertigraad en oud burgemeester der stad Delft gebooren den 19 April 1716 overleeden den 29 December 1788 en desselfs huysvrouw Cornelia Jacoba Adams gebooren den 17 November 1716 overleeden den 30 April 1784.
209. 't Graf van Willem van Dorst sterf den 2 Juny anno 1650 ende Margaryta van Buyl sijn huisvrouw starf den 6 Jannewari anno 1634. Aeltgen Arents van Puffvliet sijn tweede huysvrou sterff den 15 Mey anno 1655.
210. G. V."
211. L. P. Y. S.
212. V. D. B.
213. Hier leit begrave Symon Dierckx van [Groenewegen?] ende staref den He Junyo ano XXXIII (1533). Godt ontfarme die siel. A
Hier leit begraven Volckge Aeriaensdochter (Pijnssen van der Aa?^Symon Dierckxz. huysvrou ende staerf den XVIIIe Aprieyl ano LXXIIII (1574). Godt ontfarm die siel. A
214. Ao. 1551 de 31 Mey sterf Dirck Jan Boekelszoen va Santen, kerckmeester in zijne tijdt hier begraven. Bidt God voer die siel.
(Het wapen Van Santen uitgekapt.)



Delft
145
215. In den muur ziet men het monument voor Leeuwenhoek. Op een piëdestal staat een omkransd doodshoofd van wit marmer; aan weerszijden daarvan twee bollen, die een obelisk dragen. Bovenaan het portret van Leeuwenhoek en daaronder:
Piae et aet mem.
Antoni i a Leewenhoek, Reg. Angl. societ membri, qui naturae penetralia et physices arcana mi croscopiis ab ipso inventis
et mirabili arte . fabricatis, assiduo studio et persecutatione detegendo et idiomate belgico describendo de toto terrarum orbe optime meruit. Nat. Delph. XXIV Oct. A MVIc XXXII, ibidemque denat. XXVI Augusti ao. MVIIc XXHI. Boven dezen naald bevindt zich een witte vaas, waaruit een vlam komt. De obelisk is besloten in een nis, op de pilasters daarvan zijn twee Romeinsche lampen aangebracht en in den boog is een omsluierd vrouwenhoofd. Onderaan leest men:
Patri charissimo hoe monumentum filia Maria a Leeuwenhoek moerens p. T. Jelgersma inv. G. van der Giesen fee. 1739.
216. Voor het monument ligt een zerk, waarop:
Hier rust Anthony van Leeuwenhoek, outste lit van de Konincklijke sosyteyt in Londe, gebooren binnen de stadt Delft op den 24 October 1632, en overleeden op den 26 Augusty 1723, out sijnde 90 jaer, 10 maende en 2 dagen.
10



Delft.
146
Tot den leeser: Heeft elk o wandelaer! alom Ontzagh voor hoogen ouderdom
en wonderbaere gaven; Soo set eerbiedigh hier uw stap. Hier legt de grijse weetenschap in Leeuwenhoek begraven. (Wapen uitgekapt, vastgehouden door een adelaar; onder het schild een sphinx.)
En Maria van Leeuwenhoek desselfs dogter gebooren te Delft den 22 September 1656 en overleeden den 25 April 1745. (Het bovenstaande gedicht is door Poot gemaakt.)
217. Hier leyt begravë Dirck Arienz ende starff den 28 Mey 1599.
In de preekkerk: Bij het orgel:
218. J. M. H. R. 1719.
Tegen een pilaar:
219. H.K. Poot obiit 17^-33.
220. Eveneens tegen een pilaar een monument.
Van Herte claer.
Wapen Van Sparwoude in ruitvorm: op zwart een zilveren visch schuinsrechts geplaatst, vergezeld van twee gouden sterren (6).
Alle vleesch is als gras, en alle heerlycheyt des mensche als een blomë des velts. I Petr. I Cap. vers 29.
Hier leyt begraven/JouffrouClara van/Spaerwoude weduwe/van Mr. Arent van der/Meer in sijn leven/Hogeheemraet van / Delflant, raet ende / secretaris deser / stadt Delff, sterf / den Uilen Augustij / anno XVIc vijfthien.
Salich en heylich is hij, die deel heeft in de eerste opstadinge: in desë en heeft de tweede doot gee macht. Apoc. XX vers VL
Wij sien nu door een spiegel in een duyster rede maer da sullen wij sien aensicht aen aensichte I Cor. Cap. XIII vers XII. Van Spaerwoude.



Delft.
14?
221. Van Anckeren.
Het graff van Hendrik van Anckeren en Maryd Bons toe zijn huysvrouw 1687.
Marya Bonstoe Jacobsdr. oud 67 jr. overl. 21 Jan. 1717. Amasia van Anckeren oud 32 jr. overl. 8 Oct. 1717. Hendrik van Anckeren oud 72 jr. 9mn. overl. 17 Mey 1723. Louisa van Anckeren oud 32 jr. overl. 20 October 1757.
Louisa Bockwout huysvr. van Yacob van Anckeren oud 53 jr. 10 m. overl. 8 Aug. 1759.
Jacob van Anckeren oud 76 jr. 2 m. overl. 17 Maart 1762.
Johanna Clasina van Anckeren overl. 8 Nov. 1771 oud 22 jaar en 8 m. Johannes Alarinus Kok overleeden den 12 Febi- 1777.
222. Hier leyt begraven Jan Dirck Harpaz van UtëBrouck starf ao. 1559 de 15July en sijn huysvrou Adriana[Dircksdr. van Bleiswijck, die starff ao. 1543 dë 27 February. Hier leyt begrave Dirck Jansz. van Uttenbroek starf anno 1596 den 17 January.
Anna Pietersdr. van der Burch sijn huysvrouw starf anno 1597 den 4 April.
Hier lijt begraven Dirk Harpaz Uttenbroek enjohanna Cornelisdr. sijn huysvrouw.]
(Het wapen Van Uttenbroek en het alliantiewapen Uttenbroek X Van der Burch en vier kwartieren:
Uttenbroek UttenbroekX Van der Burch
Bleiswijk Van der Does.
223. A. O. M. en een merk.
224. C. W. S.
Onder de hooge banken'aan de zuidzijde:
225. Hier leit begraven Cornelis Franchoys van Bodegom starf den 14 January 1585 ende Maria Cornelis Wttenbroucxd. sijn huysvrou starf den 2 Mei anno 1613.
(De wapens VanBodegom en Van Uttenbrouck uitgekapt.)
226. Hier leit begraven Janneken Reyers van Outhoeck huysvr. van Vincent de Knuyt sterf den 21 februweanno 1650 ende 8. Symon de Knuydt sterf den 4 December ao. 1652



Delft
148
oud 60 jaaren ende sijn huysvrou Madalena Willems van der Marsch sterf den 5 April anno 1654 ovd 69 jaer ende Jan Teunisz. de Leuteryng sterff den 6 October 1663 oud 72 jaren.
Hier leyt begraven Vincent de Knuyt sterf den 19 february anno 1664 ènde sijn huysvrouw Machtelt de Leuteringhin den Heere ontslapen 24 January 1688.
227. 't Graf van Mr. JacobSchilperoort ordinaris chirurgijn deser stede starf den 9de February ao 1648. Hier leyt begraven Pieter Claesz. Schilperoort starf den 25 December ao 1636.
(Wapen uitgekapt.) (8 P. 5. G.)
228. Hier leyt begraven Albert Heyndricxz van Leuninghen oudt burgemeester van 'sGravenhaghe sterf den XXXste Maert anno 1613 ende Agniesgen Bruynen Caesarsdr. zijn huysvrou starf den XXUI Dewmber=^^1^2A<1^\
(De wapens Van Leuningen en HSr^ntaii uffgekdpt.)
229. . 1587.
(Wapen Van der DussenXSasbout uitgekapt.)
Sepulture van Huych Jacob Bruyns va dr. Dussensterf ao 1587 de lesten Augusti enMagda 1 ena Pieter Sasboutsdr.zn. huisvrowe starf ao 1585 de eerste September. [Elisabeth Bruynsdr. van der Dussen wed. wijlen de Heer Evert Dircksz van Bleyswijk st 3 July 1613.]
In het kolenhok:
230. Het opschrift is vrijwel uitgesleten; de zerk is te herkennen aan het hoofdwapen, nl. gevierendeeld: I. en IV. Overschie; II. en III. Adrichem en de kwartieren:
[Overschie] [Adrichem
Van der Dussen (de hond) Van Vliedt van der Woert].
Sepulture van Hadrianus van Overschie van Adrichem in zijn leeven bailiou en schout van Vlaerding en Vlaerdingerambacht sterf den 27 Decembris anno 1617.
Onder den toren:
231. I. G. Reyn.



Delft.
149
232. Twee uitgekapte wapens; vier kwartieren. Spreuk: Deleat qui carit.
Hier leyd begraven Arent Cornelisz va derDussensterf ano XVc LIIII dë Xn dach October erTBeatris Corssendr. in Coelen zijn huysvr. en sterf ano XVc LXX de XV dach in Augusto., Bid voir die ziele.
233. Hier leit begravë Aderiaen Crijnsen sterf den 20 April 1639.
234. Rustplaats van Pieter van der Heyde. Hier leyt begraven Helena Varentra out 58 jare 11 maande 15dagen
1713 en haer maan Pieter van der Heyde out 67 jaar 9 maande 24 dagen 1715 en Jacob Leopold. George Leopold obiit 1780 en desselfs huisvrouw Catharina Hals obiit 1800.
235. Die hier leit heeft geseyt: weest rein, acht u kleyn vrest den dach die niema voor bien mach. Wouter Adryaens den Buiser starf o den 16 September anno 1602. Adriaen Wouterszoen Buser starf den 19 Maert anno 1610.
In den muur der kerk ten noorden van den toren leest men: Oude kerk opgehoogt en verlegt gruyswerk, noord kerk middelkerk, zuyd kerk
begonne ao. l'ö^l g
geëyndigt 17tq93.
Misschien zijn toen verschillende graven verdwenen of zerken vernietigd; althans behalve de vorengenoemde opschriften, welke ik alle zelf opteekende, vermeldt Timareten nog de volgende. Inmiddels bevinden zich in de kerk nog verscheidene zerken, waarop niets meer te onderscheiden valt.
236. In den zuidtrans:
Wapens Duyst en Uttenbroek.
In het middenplein:
237. Opschrift uitgesleten. De wapens Hoogenhouck en Van Santen.



Delft.
150
238. Rustplaats van Dr. Johan van Til overleden 29 November 1724 in den ouderdom van 72 jaren en 17 dagen en deszelfs huysvrouw Catharina Paspoort overleden den 8 Augustus 1730 in den ouderdom van 75 jaren 5 maanden 13 dagen.
239. Hier leyd begraven Barbara Simonsd. van Groenewegen en starff XXVI Nov. anno XVc LXXVI.
240. Goozen Thomasz. van Ysselmonde ao. 1649.
Op het vrouwenkoor:
241. Hier leyt begraven Willem Jansz. die Brasser sterf ao. XVc HU de XII Jaüary en Aachte Woutersdochtr sTj huysvrouwe sterf XVc 39 dë 31 Maert ouders va Heer Vincët Brasser priester. *
242. De wapens Boogaert en Van Beresteyn.
243. De wapens Ronaer en Van Bleiswijk.
(Betreft Pieter Hendriksz. Ronaer, die 27 Sept. 1679 werd begraven en gehuwd was met Anna van Bleiswijk; vgl. de Wapenheraut 1918 blz. 155.)
244. Hier leyt begraven Herman Cornelis van der Overga eu in sijn leeven notaris der stad Delf sterf den 12 february 1619.
(Wapen Van der Overgaeu.)
245. 't Graff van Adriaen Gerritsz van Beyeren.
246. Het wapen Spiering X Guldecroon.
247. 't Graff van Nicolaes Voorheul chirurgijn ordinaris dezer stede.
In het middenplein:
248. 't Graff van Sixtus van Sijsbergen en Maria Plucque sijn huysvrouw.
(Wapen Van Sijsbergen.)
Bij de kleine deur:
249. De Heer Jan Frankensz. Graswinckel burgemeester dezer stad starff 30 Mey 1668.



Delft
151
250. Epitaphium / nobiliss. etmagnanimiherois/Arnoldi Duvenvordiï/tribuni militum, diversorum oppidorum etmunitio/num olim gubernatoris pro Deo et patria fidissi/mi et potentissimi;. obiit in Ostende ob/sidione; 11 junii anno/ 1602.
Siste gradum tu qui transis, meritoque sepulchro
Aspice ut inquiras quis hic est?
111e a quo potuit virtutem discere virtus;
Cui comes et pietas et fides;
Vivere cui decus in Christo, cui pro grege Christi
dulce fuit bellum et mors ipsa.
Scire cupis quis sit? Jacet hic Duvenvordius ille
nobilis Arnoldus Batavum decus.
Heu, rapuit quem pestis atrox Ostendaque saeva
felix, nam Deus ipsum suscipcit.
Rara avis in terris, nigroque simillima cygno.
Magnus erat pietate et marte.
Obiit anno CDI3CII. IV non. Jun.
(Vgl. Obreen, Het geslacht Van Wassenaer blz. 89.)
251. Grafstede van den Heer Willem Adamsz. van der Burch schepen deser stad starf 18 Dec. 1614. Josyna Adriaansdr. van Groenewegen zijn huisvrouwe starf 20 April 1617 en Catherina Willemsdr. van der Burch wed. wijle Vranck Gerritsz. Graswinkel starf 25 Nov. 1623 en de Heer Adam Willemsz. van der Burch schepen deser stad starf 8 April 1659, Mariajacobsdr. zijn vrouw starf 12 July 1643.
252. 't Graff van Frank Hendriksz. van der Burch oud Burgem. deser stad sterf den 5 September 1642. Helena Jacobsd. van der Graeff zijn huisvrouw starff den 10 february 1605. Catharina Otto'sdr. van Zoelen zijn 2e huisvrouw starf 26 April 1641. Mr. Hendrik van der Burch starff den 8 July 1637. Adriana Jacobsdr. van der Graeff starff den 15 Sept. 1637.
253. Alhier rust de heer Cramerus in zijn leven rector dezer stede en is gestorven 7 Maart 1667.
254. Hier leyd begraven Grietgen Leendertsdr. sterf den



Delft
152
15 July 1623 die huysvrouw was van Krijn Gijsbertsz. van Lodesteyn Kuiper. (De wapens Van Lodenstein en Leenderts.)
Bij de trouwdeur:
255. ' D. O. M. et piae memoriae Nobilisshn. D. D. Sara de Landas, viduae nobill. Martini Lopes de Villa Nova defunctae 21 April 1630 eorundem liberi haeredes monumenhim hoe moesti p. c. c.
Wapen alliantie Lopes de Villa Nova en de Landas en 8 kwartieren:
Landas Demetiers Henneron Chauclon De Wastine Cottres Du Mortier Vilain.
256. Hier leyt Wiggett Jansz. Metselaer en starff den 28 Juny ao. 1584.
257. Hier leyd begraven Neeltge Govertsdr. starff den 12n October 1595. (Een merk waarin de letters V. G. H. en E.)
In het middenplein:
258. Hier leyt begraven Frans Duyst Jacobsz. en sterf in onzes Heeren MVc XVII den Decemberdagh XV.
Met de kwartieren:
Duyst Duyst v. Bleyswijk
Van Andel Scharrenbergh.
259. Govert Cornelisz. Buys 1657.
260. Anno 1731. C. v. Heden.
261. C. v. Emuller 1719.
262. Adriana Boogaert huysvrouw van PieterBosschaert starf den 20 January 1675.
(Wapen: Bosschaert en BosschaertX Van Beresteyn.)
263. De wapens Fyck en Van der Graaft



Delft.
153
264 't Graff van Dirk Christi aenz. van Groenewegen burgem. deser stad Delft sterft den 28 Oct. anno 1625.
265. Sepultura.
De wapens Schilperoort en Middelhouck.
Onder de Princessebank:
266. Hier leyt begraven Symon Jan Jacobsz. van de Poel ende starf anno 1551, d'eerste in Mey ende sijn huysvrou Marike Hermansdr. starf anno 1582 den letsten Mey.
(Wapens en 4 kwartieren uitgesleten.)
Noordtrans:
267. Hier leyd begraven Neeltje Boudewijnsz. starf den 23e November 1600.
(Wapens Thuynhuyse en Heemskerk?)
268. - Hier leyd begraven Cornelis Michielsz. brouwer starf
1564 den 9 Maart Tielemansdr. zijn huysvrouw starf ao
1557 den 6 September.
Anno 1536 den 2 Oct. starf Tieleman Cornelisz. brouwer en Aaltje Dirksdr. sijn huysvr. starf 1535 den 9 November. Michiel Cornelisz. Vosmaer wijlen secretaris deser stad rust den 25 Mey 1605. (Met wapen Vosmaer en 4 kwartieren: Van den Heuvel Van den HeuvelXRodenreys
Vosmaer Vosmaer X Van den Heuvel.)
269. Hier leyd begraven Johan van der Hoogh sterft den 19 January 1649.
270. Dit graf hoort toe Jannetje Willemsdr. Barmer.
271. Dit graf hoort toe Adriaen Zieren van Middelhouck.
272. Rustplaats van Arnoldus van der Vos begraven den 1 Augustus ao 1729.
273. Wapen Slicher en de kwartieren: Slicher Spiegel Oudshoorn Roeters. (Zie Ned. Adelsboek in voce generatie III en IV.)



Delft.
154
274. Den 5e Maart 1617 starf Catharina Jansdr. Den 20 Maart 1618 starf Matheus Jansz. Onderwater en Aechje Jansdr. starff den 12 October ao. 1625.
(De wapens Onderwater en drie potten, 2 en 1.)
275. De wapens Graswinckel en Maaslandt. (Opschrift uitgesleten.)
276. Hier leyt begraven Leentge Willemsdr. van Nes en starf 21 November 1597.
Bij de kleine deur:
277. 't Graf van Christiaan van Santwijk starf den 26 February 1692 oud 49 jaaren; nog leyd begraven Grietje Willemsdr. oud 83 jaaren starf den 6 Maart 1680 en leyd nog begraven judick Ariensdr. huysvrouw van Christiaan Santwijk oud 49 jaaren sterf den 1 July 1684.
• En leyd nog begraven Maria Faes huysvrouw van Christiae'n Santwijck oud 36 jaaren sterf den 1 ln October 1687. (De wapens: Santwijck en Faes.)
278. Het graff van C. P. van de Werven. (Een merk.)
279. Hier leyd begraven Pieter Zieren van Middel houck starf den 9 Juny 1680 oud 46 jaren.
280. Deze grafstede komt toe Gabriel Schrevelius.
A B
281. t7 en vt- (Een merk.)
V M.
Bij de bank van de vroedschap:
282. Den 5 Augustus anno 1607 de Rustplaats van Leendert Claasz. Timmerman sijn huysvrouw Neeltje Jansdr. van Duyn. (Wapen.)
283. 't Graf van Johan Blauwcamer.
284. Hier leyt begraven MaerteWillemsz. starf 1598,7 January. (Drie merken.)
285. Fije die Wielmaker. (Een wiel en een bijl.)



Delft.
155
286. Het graff van Leendert van Dam.
287. Rustplaets van Abraham Cornelis van Schie en sijn huysvrou Cornelia Jansdr. van Lantsvelt en sijn zoon Cornelis Abrahamsz van Schie is gebooren in den jaare 1684 den 12 July ende is gestorven den 27 febr. 1693.
288. Hier leyd begraven Maarten Jansz. Hoogenhouck, starf 24 July 1613 en Catharina Adriaansdr. van der Dussen zijn huysvr. starf 17 feb. 1617.
(Met de wapens Van Hoogenhouck en van der Dussen.)
289. Sepulture van Nicolaes Tristam, die overleden is den 15en Juny 1609 en Joris Claesz. Tristram starff den 16 Augustus 1613.
(Met de wapens Tristram en Vockestaert.)
Onder het orgel:
290. Dit graf hoort toe Dirk Wibbert.
291. Hier leyd begraven Michiel Cornelisz. van den Ring starf den 7e September anno 1603.
(Wapens Van den Ring en Heemskerk.)
292. Het graf van Jeronimus Jacobsz. de Leutering in
zijn leven backer in 't swarte paard sterft den endeNeeltje
Pietersdr. van Adrichem sterf den 5 December 1616; zijn moeder Grietje Jeronimusdr. sterf 20 Augustus 1623; Maria Jeronimusdr. de Leutering starf 20 April 1652; zijnzoonszoon Frans Jacobsz. de Leutering starf 25 Juny 1652; zijn huysvrouw Jacomyntje Jansdr. van der Swalu sterf 5e Maart 1653. Jeronimus Jacobuszn. de Leutering.
door ouderdom swak en teer
verwagt uytkomst van den Heer,
Amen, der Heyrschaaren,
die mij zijn Goddelijke kragt zal bewaaren.
(Met het wapen de Leutering.)
293. De rustplaatse van Joost van Lodenstein Cornelisz. in zijn leven Burgemeester der stad Delft obiit 21 April 1660, oud zijnde 76 jaaren en Maria van Voorburch Dirksdr.



Delft
156
sijn huysvrouw obiit 11 Juny 1667 oud 79 jaren; Joost van Lodensteyn predicant tot Utrecht obiit 16 Augustus 1677 oud 57 jaren.
Dirk van Lodensteyn schepen deser stad en Bewinthebber van de Oost Indische compagnie obiit 6 Augustus 1679 oud 69 jaaren en Amelia de Berch Jacobsdr. sijn huysvrouw obiit 31 Mei 1681 oud 70 jaren.
(Met de wapens van Lodensteyn en Voorbarch.)
294. Hier leydt begraven AdriaendeWithdienaerdesgoddelijken woorts starff int jaer ons Heeren 1602 den 26 September.
(Wapen.)
295. Hier leyt begraven Dirk Jansz. en starf den 21 April 1547 en Caterina Cornelisdr. sijn huysvrouw ende starf...
(Twee wapens: I. drie wassenaars, 2 en 1.)
296. Hier leyd begraven Jan Adriaansz. van der Burch out 62 jaaren sterf den 16 Sept. 1630 en zijn huisvrouw Judickge Geerlofsz. van Velsen oud 64 jaren sterff 15 April 1637.
297. Rustplaats van B. van Berkel overleden 8 December 1724 in den ouderdom van 60 jaren.
Voor de kamer der diakenen:
298. Hier leyd begraven Anneke Ariensdr. sterf 1584 den 14 Septemb. enjop Lourensz. starf den 1 Juny ao. 1600.
299. Govert Rota sterft op den 18e April anno 1660. (Met wapen.)
300. H. O. H. Ik verwacht een beter leven. 1624. Op het koor:
301. 't Graff van Adriaen Vincenten Swijs starf 25february ao. 1629 en Maria Jacobsdr. sijn huisvrou starf 23 Mey ao. 1625 Jan Adriaensz. Swijs starf 6 february ao. 1646.
Dr. Vincent Adriaensz. Swijs starff 11 Maart 1648.
In den rand: Hier leyt begraven Abrahamus van Peene sterf 9 februarij 1665 en sijn huysvrou Maria Swijs sterf 22 December 1678.
(Met wapen Swijs.) •



Delft.
157
302. Initium sapientiae timor Domini; et delectare in eo; omnia praetereunt, praeter amare Deum. Soli Deo gloria.
Het is al niet die wel besiet Mundus transire et gloria ejus. Facile contemnit omnia qui cogitasse essemoriturus. Disce mori et opera sequuntur in vita aeterna. Non habemus hic manentem civitatem sed futuram inquerimus in aeternitate. Deucht verheucht hoop is blide. Patientia vincitur omnia.
Hier leyt begraven Lijsbet Jansdr. de eerste huisvrou van Sasbout Cornelisz. van der Dussen burgemr. van Delft starf in December ao. 1545 Orietgen Sasboutsdr. 1566. Jan Sasboutszn 16..
303. Rustplaats van Barnardus Tigurinus in zijn leven predicant tot Houwaert 10, tot Heusden 2, en tot Delft 31 jaaren, sterft 8 Juni 1682, en sijn huysvrouw Suzanna Denijs sterf 9Mei 1668en Ida Tigurinus, wed. vanjoan van Bashuysen in sijn leven, predicant te Zwijndrecht, sterf 13 September 1685 en Jacob van Woud Nicolaeszn in sijn leven Doet. medic. sterf 21 Juny 1686 en Abrahamus Tigurinus in zijn leven medic. doet. te Delit overleden den 6 Sept. 1704 en Cornelia d'Affignies huisvrouw van Abrahamus Tigurinus overleden den 13 february 1716.
304. De wapens Pauw en Heemskerck.
Achter de princessebank:
305. Hier leyt begraven Pieter Bugge Dirksz. sterff 14 Juli 1601; nog leyd hier begraven Meester Jan Dirksz en starft op den 15 December ao. 1601; nog leyt hier Hendrik Bugge Dircksz. starff den 26 febr. 1616; nog leyd hier begraven Dirk Hendriksz. Bugge starf den 27 Sept. ao. 1637.
Hier leyd begraven Hendrik Bugge Dirksz. en Dirk Bugge Hendriksz. Bidt voor haer zyelen. (In de hoeken de kwartieren:
Bugge Sonck
Pe rsij n Persijn.)
306. Het alliantiewapen Vosmaer XSasbout.



Delft.
158
307. Hier leyd begraven Willem Pieters van 't Wout. (Wapen.)
Achter de Kerkmeestersbank:
308. Hier leyd begraven Simon van Veen sterf 9 November 1704 en zijn zoon Willem van Veen sterf den 28e Novembris 1705.
309. Hier leyd begraven Belijtgen Jansdr. Mr. Ewout Robbertsz. huysvrouwe was ende starf anno 1561 den 20 Augustus.
310. Hier leyt begraven Jan Dirksz. zijn wijff. Bid voor die ziele. (Met wapen.)
311. Germanos, Batavus, Gallos Italosq. Brittannosque, ut vidi ut sistor pergo videre Deum. Janus Overschie vix eram anno CIDDXCI die Oct. XXIII die IIX.
312. Hier leyd begraven Jan Jansz. van Santen de jonge was out 25 jaren starff den 6 Juny 1607.
Hier leyd begraven Jan van Santen oud 83 jaren sterff den 22 September 1615.
313. Alhier berust Jufvrouwe Henrica van Drimmelen was weduwe van de Heer Mathijs van Clootwijk, in sijn leven Rentemeester over sijn Hoogheyds domeynen onder Geertruijdenberge ende burgemeester der selver stede sturf den VIII february MDCXXXV1I.
(Met de wapens: Clootwijk en Van Drimmelen.)
314. Dit graf hoort toeHansvanLoon anno 1624. (Een merk.)
315. Het graff van Simon Decker.
In den zuidtrans bij het timmerhok:
316. Sepulture van Pieter Joosten van Ruyven sterf den 11 October 1627 ende Catharina Harmensdr. Schinckel sijn huysvrouw sterf den 6 November 1620.
(Met de wapens Van Ruyven en Schinckel.)



Delft.
159
317. De rustplaats van Maarten Thomasz. Staal en desselfs huysvrouw Johanna Dammisdr. van der
(Wapen Staal.)
Bij den toren:
318. Hier leyt begraven Adriaen Vranckez. van der Meer
starf ao. 155^ dë 21 Julius en sijn huysvrouwe Katrijn
— 3—21 Dirckxdo starf anno 15^6 de — Mey. Bidt voer die zielen.
Hier leyt begraven Cornelis Adriaensz. van der Meer borghemeester deser steede sterf den 6 April ao. Mo VIc IX. (Het wapen Van der Meer.)
319: 't Graf van Mr. Cornelis van Beresteyn, in sijn leeven heere in Middelharnis en Burgemeester der stad Delf, starf den 18 Augusti 1638 oud 51 jaren ende Corvina Hofdijk zijne huysvrouwe starf den 21 Octobris anno 1667 oud 65 jaaren mitsgaders Mr. Jacob Hofdijk in sijn leven heere in Middelharnis, starf den 28 Aprilis 1632 oud 23 jaaren. (De wapens Van Beresteyn en Hofdijk.)
(Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1914 blz. 330.)
320. Hier leggen begraven/Dr. Jacobus Vallensis/in sijn leeven eerste medicijn van Zijn Exell. / Maurits ende Zijn Hoogh. Frederik/Hendrick princen van Oraniën etc./sterf den XIV february MDCXLIV./Juffr. Margarita van Clootwijk / sijn huys/vrouwe sterf den XXX July MDCLXII.
(Met de wapens Vallensis, Clootwijk en van den Daal.)
321. De wapens Van Beresteyn en Nicolaï.
322. Het wapen Gael.
323. Hier leyd begraven Frans Pietersz. van der Wiel, brouwer in de 3 Haringen starff 1593 den 23 October.
1594.
(Wapen van der Wiel.)
324. Hier leyt begraven de E. Gerrit Meerman raet ende schepen deser stede starf oudt 45 jaaren den 19 Octob. anno



Delft.
160
1615. De E. Heer Hugo Meerman starf oudt 27 jaer den 24 Juny 1639. (De wapens Meerman en Pous en de kwartieren:
Meerman Van der Burch
Van der Meer Berch.)
(Vgl. Mdbl. Ned. Leeuw 1914 blz. 290.)
325. De wapens Graswinckel en Berkels. " Bij de vroedschapsbank:
326. 't Graff van Jacob van Hoogeveen en Maria van Hensbroek. H. V. B.
327. Op een monument aan den muur:
D. O. M.
Nobilissimae et pientissimae D. Dominae Margaritae de Jonge de Baerdwijk, uxori suae carissimae
nobillissim. generosissim. D. Domin. Jacob Frederic a Renesse de Baer, dn. de Grijpskerken et Poppendamme, cum justis lachrimis hoe mnemosymon sacravif.
x Faemineum De Jonge decus rapuere Renesse Margarim. & Angelicis fata dedere choris. Sanguis, honor, pietas terreno e femine gemmam I jussere aethereis ignibus esse parem.
Obiit
III nonas februarii ano reparatae Salutis CI3DCLII. (In het midden het wapen Van Renesse gedeeld met De Jonge van Baerdwijk, in ruitvorm. Daaromheen acht kwartieren :
De Jonge van Baerdwijk op zilver een kasteel Sasbout op rood drie hoorns, 2 en 1
Pijnssen van der Aa Pijnssen van der Aa
Van der Meer op zilver een ankerkruis.)
328. Hier leyd begraven Pieter Doene Hoogland gestorven 9 Oct. 1695 en Crijntje Dirks van Veen zijn huysvrouw gestorven den 13 Maart 1707.



Delft.
161
329. 't Graf van Ewoudt Everts van Bleyswijk, in sijn leven burgemeester deser stad, overleeden den 20 October ao. 1657 ende Maria Heyndricxdr. van der Meer sijne huysvrou sterf den 15 October anno 1644. Hier leyt begraven den WelEdelen gebooren Heer Ewout van Bleyswij k oudt burgemeester deser stad en raat ter admiraliteyt in Zeelandt, overleeden den 9 Mey 1723 oudt 72 jaren ende ruym een maandt.
u,(V?L ^Mdbl- Ne(L Leeuw 1914 olz- 364 en de Wapenheraut 1918 blz. 154.)
330. Hier leyt begraven Gilles Grommé geb. 20 Jan. 1631, overleden 16 Aug. 1684 en Agatha van Lodesteyn zijn huisvrouw geb. 7 feb. 1622 overleden 14 Nov. 1688. Justus Keyser overleden 29 Mt. 1694 en Johannis Keyser in sijn leven capitain van de schutterij deser stad overleden den 7 Mt. 1707.
(Met de wapens Keyser en van Beyeren.)
331. Opschrift uitgesleten. De wapens Boogaert en Van Santen.
332. Dit graf komt toe Huigh die Bloot wonende op Schie anno 1518.
333. Alliantiewapen VersteynenCouwael.
334. Hier leyd begraven die Eerwaarde Liedewey Michielsdr., de huysvrouw vanjanjansz. Sasbout en starf 20 December 1560. Bid voor de ziel.
(Met de wapens Sasbout en Van der Houff.)
335. 't Graf van Sybrand Ariensz. Balckenendestarff den 11 Febrüary anno 1627 en leyd hier begraven. NogJanMatthijsz. de Been van Wena starff den 7e December anno 1639. En Maria Nicolaesdr. van der Lucht haar beyder huysvrouw starf 1643 den 24 December.
Stervende zult gij leven en Christus is U Heer. God zal ook geven, te sterven nimmermeer.
336. Hier leyd begraven Sophia Apersdr. van der Houven huysvrouw van Mr. Dirk van der Wol ff, president schepen tot Rotterdam out 96 jaren starff ao. 1637.
11



Delft
162
Met de kwartieren: Van der Houven Melisdijk
V. d. Mast Moerkerken.)
Achter de Kerkmeestersbank:
337. Dit is de rustplaats van Pieter Goetland en zijn huisvr. Adriana van Straten ao. 1697.
Hier rust Pieter Goetland overl. 3 feb. 1706 oud 65 jaaren. Hier rust Maria van Lodenstein overl. 25 April 1708 oud
72 jaren. Hier rust Jan Claasz. van Straten overl. 27 feb. 1709 out 74 jaren.
Hier rust Adriana van Straten overl. 30 Oct. 1730 oud
73 jaren.
338. Cornelis Abrahamsz. Graswinkel sterff 13 Mey 1664 oud 82 jaren en zijn huysvrouw Maria Jacobsd. van der Dussen sterf den 21 January 1670. Jannetje Cornelisdr. Graswinkel gebooren op 13 July 1614 sterft op 1 Dec. 1615. Jannetje Cornelisd. Graswinkel geboren 15 September sterf 29 December 1620. Cornelis Cornelisz. Graswinkel geb. 28 sterf 30 October 1626. Cornelis Cornelisz. Graswinkel geb. en begraven 1629. Cornelis Cornelisz. Graswinkel geb. 29 May sterft 5 Juny 1634.
Voor de dubbele deur van het koor:
339. Hier leyt begraven Jannetge Jacobsdr. de Vogel eerste huisvrou van Moses van Nederveen, sterft den 30 July ao. 1604. Jacob Mosesz. van Nederveen sterf den 22 October ao. 1624. Moses van Nederveen sterf den 16 November ao. 1624.
(Met de wapens van Nederveen en de Vogel.)
340. J. V. H. huysvrouw van H. V. B. B. ao. 1766.
341. Hier leyd begraven Gillis Grommé sterf 24 September 1646 en zijn huysvrouw Elisabeth de la Pailje sterff den 13 July 1652.
(Een merk en de letters G. G.)
342. Geen loof zoo snel en rijst noch Roos en kan verdwijnen, Als d'aertsche mensch vervalt hij sij doch schoon en groen;



Delft.
163
Maer Christi stem sal hem uit d'aerd' weerdoen verschijnen, ghelijk een schoon groen loof een roos in haar saisoen. H. A. M. F. 1595
Memento miseri triste hoe / decurrimus aevum/et avia inani et umbra/inaniores/aeterna exipiunt hoc/aevum saecula nonne/ ter desipit qui totus/huic in haeret.
Hier leyt begraven
Jacop Schott sal. starf anno 1592 den 28 Octobris.
(Met wapen Schott.)
Op koperen kronen (zij zijn allen verkocht) las men:
1. Matth. 5 vs. 15, 16./Men steekt geen kaersse aen,/endeset die onder/een korenmate, maer /op een kandelaer, / ende sij schijnt allen, / die in den Huyse zijn. / Laet uw licht al/soo schijnen/ voor de men/schen etc. /
Ter gedachtenisse van Vrouwe Clara van Spaerwoude door bevel van Weesmeesteren deser stad als executeurs van desselfs uyterste wille herstelt en verbetert ao. 1679.
2. Zelfde tekst als op kroon sub 1.
Ter gedachtenisse van den Heere en Mr. Willem Evertz. van Bleyswijk, in sijn leeven burgemeester deser stad Delft; die dese croon bij uyterste wille aen dese kerk gemaekt heeft' is volbragt anno 1682.
Op klokken leest men:
1. Sacro sanctae individuae Trinitati uni soli Deo vero & vivo S: Dese clock is gegooten ter eeren des Hoechwairdige heylige
drievoudigheyts eens waerachtichs onverscheyden Godheyts door Heindrick van Trier in 't jaer ons Heeren XVCLXX. Kerkmeesters weesende Sasbout Cornelissoen, Pieter van Opmeer, Jan Sasboutsoen ende Lam brecht Michiel soen. UtJlitati et ornamento.
2. Laudate Dominum omnes gentes. Laudate eum omnes populi. Jan Albert de Grave me fecit. Amstelodami anno Domini 1719, als kerekmeesteren waren:
Mr. Dirck van Groenewegen van der Made. Mr. Adriaen van der Goes heer van Naters. Mr. Ewout van der Dussen, heer van de Zouteveen.



Delft.
164
Jan Meerman. Willem van Ruyven. — Mr. Maarten Hoogenhoek.
3. Servite Domino cum gaudio; me fecit Jan Albert de Grave Amstelodami anno Domini MDCCXIX.
(Dezelfde namen als sub 2.)
4. Sit nomen Domini benedictum. Jan Albert de Grave me fecit Amstelodami anno Domini 1719.
(Deselfde namen als sub 2.)
Voor 1719 waren er nog 2 klokken, waarop:
5. Regina celi letare allelua anno Domini MCCCCL.
Regina is mijn naem, mijn ghlwt si gode bequaem. Gerrit van Butendijc fecit. Willem van Cloterdijc fecit.
6. Anno XVc XXXVI wilt wel verstaen / heeft mij den Brant heel doen vergaen / mar doer genaden van boven hooch gepresen / ben ic Maria 't jaer XXXIX, weder gerezen. Gerrit van Wou en Jan ter Stege goeten mij.
Over de wapenborden, welke vroeger in deze kerk hebben gehangen, zie men Mdbl. Ned. Leeuw 1901 blz. 85.
Waalsche Kerk te Delft
In deze kerk is nog slechts te zien het onderste gedeelte van een grafzerk, waarop:
At te qui legis hac cupio hoe meminisse, viator Ut noris recte vivere disce mori.
Onder de banken bevindt zich de zerk van Don Emanuel van Portugal en zijne gemalin. Een afbeelding van de zerk bevindt zich in de consistoriekamer en in de collectie van Mr. W. van der Lely op de Koninklijke Bibliotheek te 'sGravenhage.



Delft,
165
Men ziet er beiden levensgroot op uitgebeiteld, voorts de wapens Portugal en Oranje Nassau, met dit opschrift: Don Emanueli Portu galliae, Algarbiae, Indiarum, Lusi-
[tanarum
principi, et haeredi legitimo Don E m a n u e 1 i s itidem Portu-
[galliae,
Algarbiae, Indiarum, Lusitanarum principis et haeredis filio Don / Antonii coronati Portugalliae, Algarbiae Indiarumque regis / nepoti Don Ludovici dePortugallia, filii regis E m a n u e 1 i s primi / ex legitimo conjugio abnepoti. Regale monumentum posuere / moerentes principes sorores, principesque gnatae in spem / gloriosae resurrectionis per Jesum Christum animarum / et corporum Redemptorem. CDIDCLXVI.
Op het orgel leest men:
Organa psallentum moderentur cantica sed tu suscipe vota Deus nostraque corda trahe aures incassum permulcet musica nostras. Mens nisi plena Deo concinit interius. Annuentibus ampliss. D. D. hujusce urbis Goss. pneumaticum hocce organum faciendum, pulsandum, sartum tectum habendum aere suo curavit Francais Le Boindre A. D. MDCXCIX aet. LXXX. refectum A. D. MDCCCLXIX.
Ned. Herv. Kerk te Dirksland.
Men ziet in deze kerk de volgende zerken met opschrift: In den muur van het koor: 1. Hier rust het lighaam van Yohannis van der Kemp in sijn leven ernstig en getrouw dienaar Yesus Christus' in dese gemijnte te Dirckslant gestorven den 17 November ao. 1718 out sijnde 54 yaren.
Want ik weet mijn voorlosser
leeft en Hij sal de laatste
over het stof opstaan en
als sij na mijne huyt dit
doorknaagt sullen hebben,



Dirksland.
166
sal ik uyt mijn vlees Godt aanschouwen den welken ik voor mij aanschouwen sal ende mijne ooge sien sullen, niet een vreemde. Yop 19. Hebbe den goeden strijt gestreden hebbe den loop < geeyndigt; ik hebbe het geloof behouden voortts is mij weggelegt de Kroon der regveerdigheyt welcke mij de Heer de regveerdige rechter in dien dag geven sal niet alleen mijn maar ook allen die sijne voorschijninge lief gehat
(De rest van het opschrift is verborgen onder een houten verhooging van het koor.)
In de kerk:
2. Hier leyt begraven Cornelis Pietersen Lodder in sijn leven dijckgraeff van Klinckerlandt sterf den 20en October ano 1682 out 54 jaren.
Hier leydt begraven d'eerbare juffr. Helena Yemans laest wed. van de Hr. Cornelis Lodder obyt den 6en September ano. 1684 out 53 jaren.
(Twee wapens: I. een keper, vergezeld van drie rozen 2 en 1; II. een dwarsbalk, waarop een loovertakje; boven den balk een ster (6), beneden drie boonen 2 en 1; helmteeken een boon tusschen een vlucht.)
3. Twee wapens: I. drie rozen 2 en 1; II. een merk tusschen de letters G. B. W.; helmteeken een bos struisveeren.
4. Hier leit begraven de eerbare PieternellaJacobsKramers laeste weduwe van Cornelis Cornelissen Pleune en is gestorven op den 21 en february ao. 1680 out sijnde 62 jaren.
5. Den ingangh van de graff toecomende de kinderen van de Heer Doctor Cornelis van Nieuwenhoven.



Dirksland.
167
6. Hier leyt begraven Coernelis Witten hij sterf op den X September anno 1618.
Hier leyt mede begraven Jobus Witten sterft den 2September 1650.
Hier leyt begraven die eerbare Maria Cornelis Wittens de huysvrouwe van de Heer Dijckgraeft Gerbrant Dimense Hoogewert sterft den 15en Augustus anno 1667 ende oudt sijnde sestigh jaeren.
(Wapen: drie bollen, 2 en 1.)
7 huysvrouwe va Jacobs Geerit Breman
8. Hier leyt begraven de eerbare dochter Sara Gabriels out sijnde 21 jaren ende sterf den 8 Juni ano 1650.
Op drie koperen kronen ziet men negen wapenschildjes, elk beladen met drie golvende dwarsbalken, vergezeld van drie arendsklauwen 2 en 1.
Op een koperen haardklep*- Present van kerkmeesters ter gedachtenis van het IHe eeuwfeest der Hervorming 1817.
Op een steen in' den buitenmuur van den toren:
Int jaer MCCCCLXXXVIII.... Jan Jansz. de erste steen.
(Vgl. Beschrijving van Goedereede en Overflakkee door B. Boers
Men ziet in deze kerk nog twee monumenten in den muur: 1. In de voormalige Drenckwaertskapel:
Het wapen Van Segwaard tusschen twee vazen en de kwartieren:
blz. 148.)
Augustijnerkerk te Dordrecht.
Segwaard Wenssen De Witt
Egmond van de Nieuburch
Alblas
Slingeland
Slingeland
Swaanenburch
Crayesteyn Beveren Nes Oem
Van dr. Meulen Muys van Holy Loo
Heermans



Dordrecht (
168
Cypreslooff gestrooid op de lijkstatie van d'Ed. Groot achtbaren Heer Mr. Meyndert van Segwaard in zijn Ed. IVde Burgemeesterschap tot Dordreght den Vtll Juni MDCC twee maanden minder als LXXVIII jaren oud in den Heere ontslapen.
Optima mors parca quae venit apta die propert
Heer Segwaard, oud raad en voorsittend Burger Heer van het aaloude Dord, stond een en dertig jaaren pal aan het roer; nu zat van dagen en van eer is hij in God gerust en laat de wereld vaaren, om op het jubelfeest te zijn in 's Hemelsch hof, Den Raad en Gildens 't lijck hier na dit graf geleiden, dat wel zijn lighaam houd gedompeld, niet zijn lof, want die ging door de faam zig 't Heelal door. verspreiden.
S. Munkerus.
I Cor. XV vers LIV. De dood is verslonden tot overwinninge.
2. De wapens Van Beveren en Van den Eynde en de kwartieren:
Bevere Eynde
Valck Cool
Holy Sandelijn
Qaekel van Wieldrecht Oem. D. O. M. S.
Aet mem. Guilielmi de Beveren Cornet f. Strevelhouckij toparchae consiliarii et quaestoris generalis Australis Hollandiae consilii Dordrechtani, bis in Senatum confaederati Belgij, toties in Senatum ordinum Hollandiae, saepius ad socias nationes et postremo inter confoederatos Belgii proceres delegati, viri cum natalium splendore, tum virtutum fama et eximijs in rem publicam meritis praeclari nati pridie nonas Dec. CIDDLVL denati XV Kal. Sextilis CDDCXXXI.
Conditur hoe tumulo probitas prudentia busto et cineri pietas ingemit ipsa suo



Dordrecht,
169
Quae toties patriae iuvit facundia causam.
Hic silet et Beveri plus volet ore loqui.
Stant urnae juxta proavum sed marmore in isto
haeredem priscae nobilitatis habes.
Quam sistemma neget, poterat virtute mereri
non solum titulos invenit illa facit.
Nunc quaestura viro, nunc dives traditur auster
nunc fasces offert urbs veneranda suos.
Lustra decem attonito dictat consulta senatu
vitaque Battaviae non fuit acta sibi
Legatis responsa refert per castra, per enses,
Auriaco vadit belligerante comes.
lam pia civiles placide < mens temperat aestus.
Publica mox monitis mollibus aera juvat.
lam petit a sociis marti stipendia terris,
Nassovioque parat robur et arma Duci.
Tempora sic belli, sic flexit tempora pacis
et modo plus lauri plus placuere togae.
Ipse fatiscentes Batavus cum cerneret annos
flevit et haec tumulo posthuma verba dedit.
Quam leve collapsis patriae decedere rebus
hic voluit patria non nisi stante mori.
[Sita quoque hic est Emerentiana van Eynde C. R. F. conjux Guilielmi de Beveren matrona genere et virtute spectabilis, quae defuncta anno proxime sequente CDIDCXXXII. XV Kal. Sept. cui XLIV annos antea vitae fuerat, jam mortis jacet socia.
Vroeger zag men nog in de kerk het volgende monument: 3. In wit marmer de buste van Mr. Johan Be rek tusschen twee engelen. Onder het beeld de woorden: Quod es fui, sum quod eris. Hieronder op een zwart marmeren plaat: Hic situs est vir genere nobilis Sed animo virtuteque nobilior Johannes Berckius, J. C. in urbe hac natali ann. XXXIII. primus a consiüis, syndicus, et a secretis.



Dordrecht
170
Dumque rnunia haec obiit praepotentium federatae Belgicae ordinum
ter ad reges legatus: bis ad Serenissimum magnae Brittanniae regem Jacobum: a quo virtutis ergo eques auratus creatus est. Atque iterum legatus ad Christiernum IV Daniae regem postea autem supremae in Hollandia curiae senator designatus et ad Serenissimam Venetorum Remp. legatus prope per quinguennium: unde patriae suorum amore diu desiderata, saepiusque postulata redeundi accepta potestate VIII Aug. an. MDCXXVII redux jucunda liberorum amicorumque gratulatione summoque civium applausu exceptus (heu breve gaudium) die XVIII ejusdem mensis ingenti suorum ac civium moerore terras reliquit Annos natus LXII menses III dies XV.
Onder den planken vloer liggen nog twee zerken: 4. Het wapen Maten en de kwartieren:
Maten Van der Beeck
Kivit Van Hellemont.
Hier
onder rust den Edelen Agtbaren Heer Adriaan Maten in sijn Edelheyds leven commandeur van Malabar, Cannara en Wingurla, van Batavia als admirael en opperbevelhebber van XVII kloeke en seer rijk gelade retourschepen in desen landen overgecomen op den XXX Juny MDCCXXXVII sterf den XXII Februarij MDCCXXXVIII out sijnde Lil jaeren XI maenden.
(Deze data vermeld in Dordracum illustratum I blz. 301, kloppen niet met die opgeven op blz. 44 van Het klooster en de kerk der Augustijnen te Dordrecht door J. L. van Dalen, overdruk uit Bijdragen voor de geschiedenis van het Bisdom van Haarlem.)



Dordrecht.
171
5. De uitgehakte wapens De Geer en De Neille.
Icy gist Honorable Loys de Geer bourgoys et marchand q.
'trespassat 1. 28 D'Octobre ao 1602 et vertueseJehenD'Eneille
son épouse qui trespassat le
(Zij f te Dordrecht 30 December 1641; vgl. Ned. Adelsboek 1913 blz. 372. Het is eigenaardig, dat Loys, die volgens het Adelsboek van ridderlijken bloede is, bourgoys wordt genoemd.)
Ned. Herv. Kerk te Dordrecht.
(Groote Kerk.)
Men ziet hier de volgende grafschriften:
A. Ook vermeld in de Ned. Heraut II. blz. 248. Op het koor:
1. Mr. Ocker Gevaerts Hn John zn gebr. 26 Febr. 1731 ao 1753 griffr dr grtt ds Munte vn Holld, 1756 in den achten te Dordrecht; 1762 lid vn het coll. der XL aldaer; 1765 leenmn vn dn lande vn Voorne; 1766 raed in de vroedschp en schepen der std Brielle; 1770 penningmr dr grote visscherije; 1772 Burgemr dr Voorn, std ; 1775 raed en rentmr generl van Voórne en de Beyerlanden; 1790 gec: de raad v. Holland.
Hierboven het wapen Gevaerts in wit marmer met aanzienden helm, dekkleeden, wrong, en een blokje van het schild tusschen eene vlucht tot helmteeken; onder het schild plooit zich een lint, waarop het devies:
Per tot discrimina rerum.
Dit blazoen is evenals de in marmer uitgevoerde kwartieren met linten bevestigd aan een marmeren snoer van eikenblaren. De kwartieren zijn als volgt geplaatst: Gevaerts Briell -VanderWaeyen De Witt Brandwijk Beaumont -Hoflandt ' Beaumont Liesveld Beresteyn 1 Spiegel Stockmans Snouke De Jonge Dikx De Jonge
De Laet Bosch Broers Baresteyn
VandeWerke Roosenburgh Steyn Roosenburgh Putten Nicolai Bogaart Lamers
Van Dueren. Hersbeeck. Geldsack de Hersbeeck
[Backenis.



Dordrecht.
172
De wapens, voorzoover minder bekend, zijn : Liesveld een springend hert.
Snouke een golvende dwarsbalk vergezeld van boven van een gaanden leeuw; van onderen van een ruit. De Laet een haan. Van de Werke een anker.
Putten gedwarsbalkt in 6 stukken; de eerste balk beladen met 4, de derde met 3 en de vijfde met 2 Sint Andrieskruisjes.
Van Dueren drie'drielingsbalken en een schildhoofd beladen met 3 Sint Andrieskruisjes.
Bosch een boom.
Roosenburgh drie rustende konijnen 2 en 1.
Van der Waeyen binnen een schildzoom, beladen met 20 penningen, drie palen van vair en een schildhoofd, beladen met een krab, waarboven een barensteel.
Hof landt gevierendeeld 1 en 4 een ankerkruis; 2 en 3 twee kruiselings geplaatste korenschoven.
Spiegel een dwarsbalk vergezeld boven van een ster (8), van onderen van 3 naast elkaar geplaatste zwanen.
Dikx een dwarsbalk vergezeld van 3 eenden.
Broers vijf vuurstalen geplaatst2, 1, 2.
Steyn een keper vergezeld van 3 zwanen.
Boogaart op een grasgrond een liggend hert, waarachter 3 boomen.
G e 1 d s a c k een rechterschuinbalk beladen met 3 maltezer kruisen.
Stockmans een dwarsbalk, vergezeld van boven van twee, van onderen van één wassenaar.
Baresteyn een stappend paard op een barensteel.
Lamers een Sint Andrieskruis vergezeld boven van een
vlucht, en aan weerszijden en van onderen van een droog-
scheerdersschaar met de punten omlaag.
(Mr. Ocker Gevaerts was de eenige zoon van Mr. Johan Gevaerts (Mr. Ockerszoon ex Maria Arnoldina Briell) en van Cornelia van der Waeyen (Mr.Jacobsdr.exHerbertina de Witt); hij f ongehuwd en werd 7 Feb. 1799 begraven; een afbeelding dezer zerk ziet men in Buiten 1907 blz. 344.)
B. Vermeld in de Ned. Heraut III blz. 213, waar ook [een afbeelding te zien is van den zerk sub 2, voordat de wapens er uit werden geslagen.
Op het O. L. vrouwenkoor: 2.^Hier^leyt begraven de Weledele Heer Heer Jacob van



Dordrecht.
173
Me wen raet gecommitteert ten beleyden deser stede etc. sterft den XXIX Augusti anno 1625 ende Vrouwe Magteld van Scharlaken sijn Ed. huysvrouwe sterft den XIII Mèy 1636 ende de Weled. Heer Heer Jacob van Mewen commandeur van alle 's Lands schepen van oorlog ter directie van het Ed. Mog. collegie ter admiraliteit tot Amsterdam sterf ontrent Cadix den 29 Mey 1678 naerdat verscheyde Battayllens soo aen chef als andere geluckelyck hadde volbracht ende triumphantelyk met groote overwinninge had uitgevoert.
Daarboven onder een veelpaarlige kroon de wapens Van Mewen en Scharlaken; gekroonde helm; helmteeken 2hazenooren en aan weerszijden 8 kwartieren:
Mewen Scharlaken Beveren Oem Egedy Slingelant Valck Heerman Tongerlo Dew Muys v. Holy Crooswijk Tsyongen t Capelle
Quekel van W. Drenckwaert.
De beschrijving dier wapens is (voor zoover niet overbekend):
Mewen gevierendeeld: 1. en IV. gedeeld 1. gedwarsbalkt van 10 stukken van rood en goud (Loon), 2. .op een met gouden kruisjes bezaaid rood veld 2 ruggelings geplaatste gouden barbeelen (Chiney); II. en III. op rood een zilveren goudgekroonde leeuw (Heinsberg); en een hartschild over de 4 kwartieren heen: 3 zilveren meeuwen met rooden bek en pooten op een zwart veld.
Egedy op rood 2 kruiselings geplaatste zilveren zalmen, waarboven een gouden roos (5).
Valk op goud een mansarm met een vogelpoot in de hand, waaruit een op den arm staande valk pikt; alles zwart uitgenomen het inwendige bovengedeelte van de klauw, dat rood is.
Van Tongerloo gevierendeeld: I. en IV. in goud 3 zwarte vogels met een kers in den bek 2 en 1; II. en III. in zwart een golvende zilveren dwarsbalk vergezeld boven van een zilveren lelie, en onder van 2 St. Jacobsschelpen van zilver.
Tsyongen gedeeld: I. op zilver een rood St. Andries-



Dordrecht.
174
kruis; II. op zilver een roode leeuw waarboven een van den kop gescheiden roode kroon.
Quekel van Wieldrecht gevierendeeld: L en IV. in goud 3 zwarte vogels; II. en III. in blauw 3 St. Andrieskruisjes van zilver.
Van Scharlaken in goud een zilveren dwarsbalk beladen met een roode wassenaar en vergezeld van boven van 2 en van onderen van één vierbladige roode roos.
Heerman doorsneden: I. in rood een gaande gouden leeuw; II. in rood 3 zilveren aanziende leeuwenkoppen 2 en 1.
Dew in blauw 3 gouden kruisen 2 en 1.
Cr o os wijk in zilver 10 aansluitende zwarte ruiten los van de schildranden 3, 3, 3, 1.
Van Capelle in blauw een zilveren Kapel.
3. Hier leyt begraven Qhijsbrecht van Scharlaken Pietersz baillou van den lande van Strie + sterf den 19 Decembris 1563 + ende Joff. Adriana van Slingelant Jansdr. zijn huysvrouw + sterf den 13 January ao. 1606. 84 jaren enjaneke va Scharlake Ghijsbrechtsdr. huysvrouw was va Frasois Coelkijes + sterf den 4 Maart ao 1568.
(Vier kwartieren afgehakt.)
4. Hier leyt begraven de Heer Philips van Beverwijck Aperssen in sijn leeven borgemeester vant gerecht, quometeert ten beleyden deser stadts saken en weesmeester sterft den 25 february 1646 ende Juff. Angelica van der Burg sijne
20
huysvrouw sterft -y- ao. 1656.
(Hieronder de alliantiewapens Van Mewen en Van Beverwijck en de kwartieren:
Mewen Beverwijck Scharlaken Van der Burch
Beveren Beverwijck Oem Witt Egedy Neck Slingelandt Oem Valck Loydunck Heerman Beveren.) Hier leyt begraven de Weledele Heer Heer Johan van M ewen Heer Jacobssoon in sijn leven borgemeester schut-



Dordrecht.
175
meester etc. deser stede, sterft den XXII februarii anno 1666 ende vrouwe Catharina van Beverwijck sijn Ed. huisvrouwe sterft den 7 September 1691.
C. Vermeld in de Wapenheraut 1917 blz. 331. Op het O. L. Vrouwekoor:
5. Hier leyt begraven Jan Rees oudt 14 yaar sterft den 15 Desember 1699 en Rochus Rees jongman oudt 32 yaar min 11 dage sterft den 2 Yanuary 1708.
Hier leyt begraven d'Heer Mattheus Rees geboren den 20 Junius 1653 en gestorven den 30 May 1715 out sijnde 61 jaer XI maanden 21 dagen en sijn huysvrouw Pi eternel la Bachus sterft den 17 October 1719 oudt 67 yaere 5 maende.
Dit is den inganck tot het graft van H. Matheus Reesao 1691.
(Wapens afgekapt.)
6. Een brokstuk: de alliantie wapens Dam me rt X De Be veren en de linksche kwartieren:
[Dammert] Beveren
— Van den Eynde
— Van de Valk
— [Cool] (no. G.24.) (Diderik Dammert burgemeester, schepen en raad te
Dordrecht, + 6 Mei 1670 X Wi 1 he 1 mi na de Beveren + 12 October 1664, dr, van Willem (Corneliszn ex Maria van de Valk) en Emerentia van den Eynde (Karelsdr. ex Mabelia Cool.)
D. Ook vermeld in de Navorscher 1904 blz. 52 en vlg. Op het hooge koor:
7. Hier leyt en rust dëd. Heer Thomas de Wit Heere Nicolaess die naer voorgaende bedieninge van meest alle andere mindere eerampten dezer stede in alle ordre van Staet eyndelijck is gewest Borgerm. vant gerichte en bewinthebber van D' Oost Ind. Comp. ter camera van Amsterdam, sterft op den XVII January des jaers MDCXLV in het LI jaer sijns ouderdoms sijnde seer christelijck in den Heere ontslapen tot aendacht van alle de omstanders. (1)
(Wapens afgehakt.)
8. Hier onder rusten d' Heer Dingeman de Vriese Heeren



Dordrecht,
176
Cornelisz. schepen en Colonel der stadt Dordrecht etc. ordinaris gedeputeerde ter Vergaderinge van de Groot Mog. Heeren Staten van Hollant ende Westvrieslant sterft den 16 November ao 1641 ende Joffrouw Elysabeth Magnus sijne huysvrouwe outste dochter van Heer Jacob Magnus ridder heere van BerghAmbacht Melissant etc. gecommitteert van wegen de provintie van Zeelandt ter vergaderingh van Hooch Mog. Heeren Staten Generaal der Vereenichde Nederlanden sterft den 19 Nov. 1625. (3) Met de afgehakte Wapens en de kwartieren: Vriese Magnus Boem Martsen Kerchoff Houtman Hallingh Boem Alblas Nyot Cats Noortschor Baeckel Roosenburch Oem Wellestrijpe.
9, Hier leyt begraven Pieter Willemse Koster in sijn leven gewesen captn in Basse Kil ende op het jacht van het stapelrecht der stadt Dordrecht out sijnde 63 jaer sterft den 9 Mey anno 1645. ende sijn huysvrou Linckie Jans out sijnde 56 jaer sterf den 2 Mey anno 1645.
ende Pieter de Wit in sijn leven gewesen cappeteyn op het jacht van het stapelrecht der stadt Dordrecht out sijnde 45 jaren sterff den 20 September anno 1662.
ende Hasyna Costers die laetst huysvrou was van Jacobus van Hooghstraten sterf den 2 Maert 1665 out sijnde 39 jaren.
H. de Kat van Barendrecht. (13)
10. Hier onder leyt en rust d'Eersamen Maerten Gielissen van der Pijpen uyt den veertiggen deser steden sterff den 5en Juny anno 1675 out 72 jaren en~ d'eerbare Gij ken Jansdr. die huysvrouwe was van Maerten Gi el lissen sterf den 22 Maert
• 1659 oudt 55 jaren. (14)
11. Hier leyt begraven Pieter Bartholomeus in sijn leeven Deeken in de schutterij van de Heelhaeckx sterf den 24 November



Dordrecht,
177
anno 1639 ende Meinsken Wi 11 emsen sijne huisvrouwe sterf den drijentwintichsten febrewary anno 1637.
Vrijthoff. (15)
12. Hier leyt begraven Jouffrou Johanna Eelants weduwe wijle Mr. Cornelis van Slingelant in sijn leven licentiat in de rechten sterf den Xlllden September anno 1630.
(Wapen afgehakt.) Requiescat in pace ende Jonckvrou Catharina van dr. Nieustadt sterff den 12 January 1636
Quiescat in pace ende Jouffrou Agata Elants die weduwe was van Zar Jonckr. Allart van der Schaut sterff den 13 Meye 1639 Quiescat in pace (16) (vier kwartieren afgehakt).
13. Hier leyt begraven de Heer Gillis Janse van der Hulck houtkoper sterf den 17 Augusty anno 1648 ende sijn huysvrouw joffr. Geertruyt Leonaerts van den Hatert sterff den 9 September anno 1669.
Ende de heer JohanvanderHulck regerende burgemeester ende schutmeester enz. deser stadt sterff den 1 Augusty anno 1676
ende de Heer Leonaert van der Hulck uyt den achten deser stadt sterff den 27 Augusty anno 1679. (17)
Op de trede van het hoogaltaar: Gillis Janssen.
14. Hier leyt begraven Adryaen Heyndrijcksz Vlaminck Jherusalemsheer ende sterf op ten XXVen dach Marcy anno MVc XC1 en Mar ij ken Cornelisdr. Jerusalemse vrouwe sij sterf den 17en November anno 1599.
(In den rand acht afgehakte wapens, waaronder: A. H. V. M. C. H.
JHrulm. Jhrulm. Catherijna Catharijna Agaza Agaza.)
15. Hier leyt begraven Coenraet van Schellebeeck gestorven den 4 Desember anno 1675 out sijnde 69 jaren ende sijn huysvrouw Barbera Schiff gestorven den 10 October anno 1677 out sijnde 72 jaren ende sijn soon Hartlof f van Schelle-
12



Dordrecht.
178
beeck sterft den 5 November 1718 in sijn 73st jaer ende sijn huysvrouw Adamina Dibbets sterft den 12 Juny 1718 in haar 59st jaar.
Van der Kaa Op de trede van het hoogaltaar:
Dit is den inganckvan het graft van Coenraet van Schellebeeck anno 1669 den 30 Mey. (21)
16. Hier onder rust De Heer Willem de Veer in sijn leven commandeur van den Rhijnstroom sterff den twee en twintichsten October sesthien hondert drie en vijftigh out sijnde vijfentseventigh jaren met juffrou Maria Gernou sijne huysvrouwe sterff den ses en twintighsten februari sesthienhondert ses en tseventigh out sijnde twee en seventigh jaren.
(Twee wapens uitgekapt.)
17. Hier leyt begraven die Eerbaere Jerusalemse vrouwe Magdalena Aeryaensdochter sij sterf den eerste dach October anno XVc CXIIII. (23)
18. Hier leijt begraven Adriaan van Blijenborch schout deser stede. Hij sterf anno XVc LXXIII dë VIII Aug. en jocfrou Clara sïj huysvrou Mr. Gheri't Bogaertdr. Abochsvrou va Scobbelad
(Wapens uitgekapt.) (26)
19. Dit is den inganck tot het graff van den Heer Borgemeester Mattheus van den Broucke.
20. Hier onder rust den Edelen Manhafte Groot achtbren Heer de Heer Mattheus van den Broucke Mattheuszoonwijlen ordinaris raad in de Hooge regeering van Indiën op Batavia van waar zijn Ed. als admiraal en opperbevelhebber over XIX kloeke en zeer rijk geladen Retourschepen in de zelve landen overkwam op den eersten Julii in 't jaar 1670, wierd bewindhebber derzelfve compagnie wegen Dordrecht ter kamere in Amsterdam, Burgemeester 1677, 1681, 1684, vroetschap en schepen 1672 in Dordrecht, gecommitteerd ter vergadering van de Algemeene Staten der Vereenigde Nederlanden 1680 sterf presideerend Burgermeester den 21ste Januari 1685 oud 64 jaren 8 maanden 9 dagen.



Dordrecht.
179
(Met de uitgekapte wapens: Van den Broucke Martini
Cruydenier Walskapelle.) (28)
21. De uitgekapte wapens:
Beaumont Oem
Bladegem Van der Mijl Moermondt Schaap.
Van Wesel 't Elshout
Over het uitgekapte opschrift is gebikt:
Hier legt begraven de Weleerwaarde Heer Marti nu s Ve^ hoeven in leven rustend predikant van de Groote Lind en Heer Oudelands-ambogt geboren den 14 January 1746 overleden den 25 April 1790. (31)
22. Hier is begravë den E. Govaert van Beaumont Jansz. in sijn leven schepen dezer stede en schutmr. van Clovenlèrs. sterf den XXVII february 1599 ende synne huisvrou dëerbare Reymburch van Slingelant Simonsdr. sterf den4October 1615 out 60 jaeren. ■'" ';ï
(no. 32.) (Wapens uitgekapt.)
23. Hier leyt en rust Johannes Pieterse van der Horst in sijn leven coopman van molesteenen sterff, den 28 Mey anno 1696 out sijnde 63 jaren ende 7 maendeT (34)
24 Offelsz van Liesvelt in sijn leven wijncooper ende
hij sterf den derden dach in Martius anno 1604.
(Wapens uitgekapt.)
sij .... J a n s s.
ende sijn huysvrou Gouken Adriaens Turf cl oetsterff den 8 Apryl 1638. (3.)
25. Hier leyt begravë den E. E. Heer Jacob Muys van Holyin sijn leve ontfanger gnael commys van finanti e van Hollt. tresorier van oorloge Burgemr. deser stede en laest baeilliu vaTSuythollt. Schout deser stede en dijckgraeff van Moerkerckenlt. sterf den VII Septemb. ao MVc XCII out wesende LH jaren.
Ende juffrouwe Elisabet van der Linde sijne huisvrouw sterff op den XI Augusti ao XVIc seven.



Dordrecht
180
(Twee wapens onder één helm uitgekapt, evenals de kwartieren: Holy Linde Meulenaer Woude Putten Turpine Nachtegael Verone Alblas Mol v
Drenckwaert Pelanen Jeude Amerongen Veere Wyldrecht.)
Om de groote wapens:
Ut quietus. non suspicax X Lust tot rust.
(no. 39.)
26. Natus 20 Mart ao 1565 vixit ao 61 M. 2 D 8. Hier onder rustet Heer Hugo Muys van Holy ridder heer van Kethel en in Spallandt met sijne compagnie voor Bommel leggend beropen tot schout ampte binnen deser stede corts daerna vereert met het bailiu ampt van Stryen en sedert gedeputeerde in eerste collegien van deze republycque, ten laetste naer dat hij het Burgem. ampt hier hadde bedient is den 28 Mey 1626 deser werelt overleden ende Vrouwe Catalina Ra tal Ier sijne geechte huysvrouwe joncste dochter van Heer George Rataller president van Hove van Utrecht etc. nata 29 apr. 1568 f2 Sept. 1628.
(Met de uitgekapte kwartieren:
Holy Rataller Putten Ausbach Alblas Sonck jeude Beuckelaere Linde Loo Turpine Cranenhoeck Mol Heemskerck Ameronge Diemen.) (no. 40)
27. Hier leyt begraven d'heer Pompejus de Roovre heer van Hardinxvélt in sijn leven baliu van Suyt Hollant ende schout der stadt Dordrecht sterft den XXIII October XVc acht ende dertich.
(Met de uitgekapte kwartieren: (46) Roovre Keynogen Herlaer Carpentier.)
Dit is de ingang van het graft van de Heer Pompejus de Roovre.



Dordrecht.
181
28. Ewaldus Kist in leven predikant te Dordrecht geb. 9 Maart 1762 overl. 20 Maart 1822. (nos. 51 en 52)
29. Mr. Wouter Buck oud muntmeester van Holland gebooren te Amsterdam den XV July MDCCXXXI overleden op Noordhoven bij Dordrecht den XXVIII Juny MDCCXCIV en Vrouwe Theodora Cornelia Vingerhoedt, gebooren Rotterdam den XXVIIISeptember MDCCXXXVI overleden binnen Dordrecht den II December MDCCCI egtelieden alhier begraaven hebben begeerd dat deeze hunne grafstede voor altijd zoude worden gesloten.
(Een koperen plaat.) (no. 57)
30. Hier legt begraven JanStockmans sterf den 24 Juny 1602 ende Elysabeth Jan Lambrechtsd r. sijne huysvrouw sterf den 10 Mey 1609. (no. 60)
(Wapens uitgekapt.)
31. Hier leyt begraven Jacop Lauwerensen Mol alyas Stout sterf den 2 Augusty anno 1576.
(Een uitgekapt wapen.) (69)
32. Hier onder rustet de E.E. Heer Pieter Brantwijck vrijheer van Blocklandt etc. in sijn leven Borgermr. van 's Heeren weegen Colonel en weesmr. der stadt Dordrecht, Hoogh Dijckheemraet van den AJblasserwaert sterff den 6 Mey ao 1639.
(Vier uitgekapte kwartieren:
Brandwijck Van der Loo
Strevelandt Muelens.) (74)
33. Hier leyt begraven de Heer Huybert Borret sterft den 19 Juny 1730 out .. jaaren .. maanden. Hier leyt begraven Anna Walteri huysvrou van Huybert Borret gestorven den 27 Augusti 1704 out 41 jaren 7 maenden en haer outste soon Huybert Borret is gestorven en hier begraven den 21 Septembr. 1703 out 21 jaren 9 maenden. (75)
(Drie wapens uitgekapt.)
34. Hier leyt begreven Jan Smith sterft den 10e January 1713 sijne huysvrouw Anna Nagtegaal sterft den 22 february 1774 ende haere vier kinderen Johanna sterft den 7e July 1780,



Dordrecht.
182
Willem sterft den 14e february 1775. Simon sterft den 17e December 1780. Adriana sterft den 12e January 1763. Alle vier ongehuwt. Dit graft mag niet geopent worden, (no. 79)
35. Hier leyt begraven Ni co la... leven ... deser stede. Hij sterft anno 161 . ende Jo (Rest uitgekapt.)
Jansdochter sijne huisvrou sij sterft den 24 December out .. jaren ende de E. Heere Cornelis Heeren Nicolaeszoon in sijn leven mede Borgem. van 's Heeren Weegen thesaurier colonel weesm. weesen leproosvader dezer stede. Item Hooge dijck heemraet van Alblasserwaert en bewinthebber van West Indische compaengh sterff den 2 Decemb. anno 1638 out 55 jaren ende Jofo. Margareta van Bronckhorst sijne huysvrouwe sterft den 2 february anno 1629 out.. jaren ende jof. Catharina Nicolaesdr. huysvrouw van Dierick Pijl sij sterff den 26May anno 1636 out 46 jaren.
(Twee wapens uitgekapt.)
36. Hier leyt begraven den E.E. Heere Roeloff Francken in sijn leven Borgem. van 's Heeren wegen ende schepen in wetten vader van het wees en leeprooshuys dezer stede. Hij sterff den 19 April anno 1643 ende jouffrou Elisabeth van Werestein sijne huysvrouwe sij sterff den 13 Decemb. anno 1639.
37. Hier leyt begravë An toen is Jordensz. Hij sterf den XIX Augusty anno MVIc XVII ende Pietronelle van Diemë Cornelisdr. sijn huysvrouwe sij sterf den XXVIIIen November anno MVc XCII.
38. Hier leyt begraven Maria Terwen huysvrou van Adrian Op de Kamp Francoiszoon gestorven den 20 December 1723 out 30 jaren 7 maenden.
39. Hier leyt begraven Job Cornelissoon wagenmaecker.
(Een merk.)
Hij sterff den XXen july anno 1610 ende was oudt 87 jaren metNeelkenJansdochter sijne huysvrouwe die sterft den 21 en Mei 1605 was oudt 77 jaeren ende hadde te saemen vergaert. geweest 53 jaeren. ^



Dordrecht.
183
Op het O. L. Vrouwenkoor:
40. Obiit Franciscus Nutius 30 October 1599. at. 35.
Hic jacet in mediis ereptus Nutius annis, qui vix. lustra duo pavit ovile dei quilibet hinc discat mortis cognoscere vires quae seu sera venit seu cita certa venit. faciebat J. P.
Hier onder desen steen leyt Crusius begraven/, die 't woort van Christe Cruys met Goddelicke gaeven/te Dordrecht heeft geleert en ons daer door gesticht./De keers is uitgeblust, die ons heef voorgelicht obiit 15 Jan.
41. Hier leyt begrave de Heer Wouwter Boucquet in sijn leven geweest sijnde schepen ende thesaurier der stat Geertruydenberch out 84 jaer sterff den 13 Juny 1667 mitsgaders sijn huysvrouw Juffr. Margrieta Levesque out 89 jaer sterff den
11 Maert 1666. (6)
42. Hier leyt begraven de EE. Heere Heyman van Blyenburch Adriaensz sterf den laedste Augusto 1579 aet. 70 en joffrou Cornelia vaTDroogendijck Mr. Vincentsdr. sijne huysvrou sterf den 9 Juny 1560. Ende joffrou Margreta van Blijenburch Heymansdr. huysvrou van Johan Boucquet Willemsz. sterf de 14 februari 1589 aet. 46 ende joffrou Christina van Blijenburch Heymansdr. huysvrou van jonchr. Johan van der Mij 11 sterf de 7 December 1601 aet. 52.
(Wapens en 4 kwartieren uitgekapt.)
43. Hier leyt begraven Olevier Franckot out sijnde 65 jaren sterff den 4 October anno 1675 ende Anna Labeen sijne huisvrouwe gestorven (lees: geboren) in 't jaer 1619 obiit den 7en September anno 1679. (11)
44. Hier leyt begraven Lambert Hulsthout oudt 92 jaren sterff den 27 Mei 1655.
Hier rusten vermoeiden van kracht. Job. (12)
45. Dit is den inganck van Lambert'Hulshout's graft. (13)
46. Hier sijn begraven Hendrik Balthus gestorven 23 September anno 1716 en sijn huysvrouw Anna Pelt gestorve
12 Maart anno 1717. (17 en 18)
47. In den rand: Hier leyt begraven Meester Dieryck.Moll



Dordrecht.
184
Heynrijcxzoen ende sterf den HIn April anno MVc ende LIL Bidt voor die ziel. (Twee wapens uitgekapt.)
Hier leyt begrave Gertruit Aryensdochter die huisvrou van Dirck Moll Henrickx was en sterf de" XXIIIIn Maart anno XVc LXIX.
(In de hoeken de zinnebeelden der vier evangelisten.)
48. Hier leyt begraven Tuenis Pietersen Spruyt out 37 jaren sterf den 24 September 1656 ende sijn huysvrou Lysbet Tyssen out .. jaren sterff den 3 October 1656 ende sijn twee sonen Lambert Spruyt out .. jaren ende Pieter Spruyt out .. jaren sturven den 4 September 1656. (22)
49. Hier leyt begraven Helyas van Walscappel. Hij sterf
den 26 februari anno (merk) ende Cornelis Hendriks
van [Walscappel] sterft den 19 December anno 1594 ende Maddeleentgen Helyasdochter van Walscappel sterf den 16 Mei anno 1608. (29)
50. Hier leyt begraven G h ij s b r e c h t J a n s in sijn leven Koninck van de Cloveniersschutterij dezer stede ende dijckgraef (van dë Alblasserwaert sterft den 22 December Ao 1582. ende Lijsbet Boudewijns va Westerloo sijne huysvrouwe sij sterf den 20 December anno 1567 ende den eersamen Boude wijn Ghijsbrechts Coninck in sijn leven schepen in wetten deser stede ende hoogdijxheemraet van den Alblasserwaert sterft op ten 7 Janewary Ao. 1611 ende Dircxken Jans dochter sijne huysvrouwe sij sterf den 9 Mey Ao 1608. ende Jan Mattheussen Onderwater sterft op den 9 September anno 1625.
(Wapens uitgekapt.)
51. Hier leyt begraven Cornelis Vogel houtkooper sterff den Hen November anno 1677 out sijnde 62 jaren. (33)
52. Hier leyt begraven Jofr. Ocbr..ru..vanGael huisvrouwe van M a 11 h ij s P i e t e r s s e n sterf den sevensten dagh van Augusty 16.6 out wesende effen 60 jaeren.
(Wapens uitgekapt.) (34)



Dordrecht.
185
53. Graf van Johannis Rijcken. Hier leyt begravenMartina van Heyst huisvrou van Johannis Rijke gestorven den 3 Juny 1784 out 69 jaren. (35)
54. Hier leyt begraven den eersamen Cornelis Andries van Slingelandt in sijn leven rentmeester van 't Groot Gasthuys deser stat sterf den XVIIIen Januari XVIc XXI. In Godt mijn Troost. (44)
55. Hier leyt begraven Hendrik Janssen Coninck van Elsloo in sin leven Maesschipper sterft int jaer ons Heere 1649 den 26 Mey out 60 jaeren. (45)
56. Hier legt begrave De Heer Gerardus Philipus Pus in leven medicine doctor sterft den 31 December 1743 oud 45 jaaren en 9 maanden. (49)
57. Hier leyt begraven Mar ij ken Lebuwins huysvrouwe van Jan Ariense Blom sterft den 30 Juilius anno 1626.
Hier leyt begraven Jan Blom in sijn leven coopman van de Hoppe sterff den 20 Julyus anno 1648.
58. Hier leyt begraven Jan Hendricxen van Eyck sterff den 4 November 1689 ende Ermken Hoppers de huysvrouw van Jan Hendricksen van Eyck sterff den 25 December anno 1684 waö out 77 jaren ende Hendrick van Eyck Jansz. sterft jonghman den 18 December 1686. (60)
59. Hier leggen begraven de Weledelgebooren Heer Mr. B a r t h olomeus van den Santheuvel Heeren Hen drikszoon in leeven in den oudraad meermaalen schepen en burgemeester der stad Dordrecht afgevaardigde, zoo, wegens deselve stad in het edelmoogende college van Holland en Westvriesland als wegens de gemelde provincie ter vergadering der Algemeene Staaten der Vereenigde Nederlanden en den Raad van Staaten, bailluw van Zuidholland en Wieldrecht enz. enz. gebooren den 14 October 1730 gestorven den 27 July 1784 en desselfs zuster de Weledel gebooren jonkvrouw Hendrika van den Santheuvel Heeren Hendriksdogter gebooren den 21 Augustus 1733 gestorven den 23 October 1789. (no. 65 en 66)



Dordrecht.
186
(Met de uitgekapte kwartieren:
/Santheuvel Stoop
yEverwijn De Roovre
Repelaer V. Meeuwen
, üe Roovre V. Meeuwen
I Maas Heymans
Dammert Van der Burch
V Van Driel Beverwijk
l W. Beveren Beverwijk
A Leesten De Jongh
vDe Villers Muys van Holy
Brouwer Schaerlaken
Muys van Holy Schaerlaken
V. Beemden Slingeland
Nijssen De Both
Schilperoort Van der Burch
Barendrecht Van der Burch.)
60. Hier leyt begraven Jan Gielissen Houtkooper. Hij sterf den 16den October anno 1612. Hier leyt begraven Ji 11 i s Aeriëse van der Hulck out 74 (no. 67)
61. Hier onder leyt en rust capteyn Servaes van Hoogeveen out sijnde 62 jaren sterff den 31 Jannewary anno 1667 ende joffr. Maria van Abbesteegh huysvrou van Capteyn Servaes van Hoogeveen out 54 jaer sterff den 2 Jannewary 1663. (no. 69)
Hier leyt begraven Bartholdus van Abbesteegh soon van de Heer lesentmeester Pouius van Abbesteegh van d'Gouda out 14 jaer sterff den 24 Desemb. 1658.
(Wapens uitgekapt.)
62. Hier leyt begraven d'Heer Crispijn van Outgaerden uyt den aghten der stadt Dordrecht out sijnde 72 jaer en 10 maenden sterff den 26 October ao 1669.
63. Hier leyt begraven den eersamen ende vroomen Bartholomeus Adriaensen van den Santheuvel out sinde 68 jaeren en is gestorven op den 14 November anno 1649.
ende Johanna Moes zijne huysvrouwe die gestorven is op den 9 October 1666 out sijnde 63 jaeren 2 maenden ende 27 dagen. (Wapens uitgekapt.)



. Dordrecht,
187
64. Hier leyt begraven de E. Simon van Wesel Corns in
sijn leve raedt in wetten deser stede sterf den 30 January
out 67 jaerenende Elisabeth Anthonisdochter sijne huysvrou
sterf den In smaeckende ontgaet den tijt En de doot is hem
naeckende haest al de mensch het leve en
Dees grafspelonk is van Lucretia de Man
Die lust had om te sterven
en 't hemelrijck te erven
Sij is op aard niet meer
Maar rust hier in den Heer
tot sij eens sal verrijsen
om God volmaakt te prijsen.
John Hofman. Juffr. L. de Man is gestorven den 1 janu' 1709 oudt 75 jaren.
65. Hier leyt begrave den E. E. Heere Cornelis Jansse Bot in sijn leven tresorier schutmr. colonel deser stede ende dijckgraeff van den Alblasserwaert sterff den 22 Octobris anno 1619 ende juffr. Joannette Andriesdr. sijne huysvr. sterf den 7 April 1628.
Hier rust H. ende M. Francoys van der Burchschiltknape en rechtsgeleerde, dijckgraef van den Grooten Alblasserwaerdt eertijds mede schepen deser stede ende gecommitteerde raet der Mog. Heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt sterff anno 1624 en jofr. Digna de Both Cornelisdr. sijn huysvrouesterff den XIII October anno 1620. (no. 79 en 80)
66. Hier leyt begraven Huybert Jansen van Gernau in sijn leven capteyn ende Bruchmeester des generaliteyts scheepsbruggen ende pompen sterff den 3 Mey anno 1625. (81)
(Wapens uitgekapt.)
67. Hier leyd begraven den Weledele Heer Jacob Thehoff in sijn leven ontfanger der marine te Vlissinge overleden den 3 January 1815 te Dordrecht in den ouderdom van 65 jaren min 3 dagen.
68. Noortbergh. Hier leyt begraven Anthonie Jaspersen Kint sterff den 26 Maert anno 1627 ende sijne huysvrouw Sara Struis sterff den 9 Maert anno 1636,



Dordrecht
188
Sara Leysten Pr.dr. vrou van Mr. R. de Carpentier oudt 33 jaren is gestorven den 18 en begraven den 23 Juny des jaers onses Heere (die sij alhier in ruste verwacht) 1654 ende de Heer Johan van Beaumont Heer Symonssoon vuyt den outraet deser stede out 53 jaren sterf den 23 September 1676. (89)
69. Hier leyt begraven Oolef Jansz. van Grommeldijck in sijne leven geweest stadts smidt deser stede. Hij sterf den 13 Juny anno 1615. Hier leyt begraven Mariken Pietaersdr. van daer Kerck huysvrouwe van Oolef Jansz. sij sterf den 6 Decembaer anno 1612. (92)
In de zijbeuken:
70. Hier leyt begraven Jan Houben sterf den 20 Junius 1616. Hier leyt begraven Geurt ....rten van Maestricht gestorven int jaar onses Heeren 1616 den 15 July oudt in de .. jaeren ende
hier leyt begraven ns huysvrou van sen van Maestricht
oudt 72 jaer sterf den 30 October 1652.
71. Hier leyt begraven Maeyken Dyrcksen Byerkens de huisvrou van Dyrck Geraertsen Byerkens ende is gestorven op Hemelvaerdach den 13 Mey 1653 ende was out 34 jaren.
72. Hier leyt begraven Hillegonda van Duren huysvrouw van Herbert Ruts sterft den 17 Aug. 1759 in den ouderdom van 61 jaren 10 maenden 8 dagen.
Dit is den ingang van het graft van Herbert Ruts. (A. 8)
73. Dit is het graft van Adriaan Onderdelinden raffinadeur binnen dese stat. Daarin legt begraven sijn soon Cornelis Onderdelinden out 2 jaren en 10 maenden sterft den 25 November 1737 en sijn soon Simon Onderdelinden sterft den 24 November 1742 out sijnde 28 jaaren 9 maende. (A 21)
74. Hier leyt begraaven Helena van Eek huysvrou van Joh. Vermeer overleeden den 2 Maart 1737 out 72 jaaren. Hier leyt begraaven Johannes Vermeer out omtrent 74 jaaren overleeden den 27 October 1742.
Grafschrift O vijandt die ons graft aansiet Gedenkt Wij sijn op Aarden niet. Vrij van sulks Boos en Hels gespuys In 's Hemels Eeuwig Heerlijk Huys. (A. 46)



Dordrecht.
189
75. Wouter van Oirschot. Hier leyt begraven Wouter van Oirschot in sijn leven coopman deser stede sterft den 24 July 1701 out 72 jaren 4 maanden 9 dagen. Ende Martyna van der Lingen sijn huysvrouw oud 69 jaren 5 maanden en 3 dagen sterf den 17 Juny 1700. (A. 45)
76. Hier leyt begraven Govert Jacopsen van der Keessel sterf den 14 January 1639 en sijne huysvrou YsabeeleSchellinx sterf den 15 April 1679 out 87 jaar.
(Wapen uitgekapt.)
77. Hier leydt begraven de Heer Huybert van de Graaf in sijn leven schepen oudraedt en postmeester deser steden out 73 jaeren sterft den 10 Juny 1703 en sijn huysvrouw Zr. Johanna Buys out 78 jaer sterft den 11 April 1700.
(Wapen uitgekapt.) (A. 51.)
78. Hier rust de Heer Arent van Neeten in sijn leven notaris ende vader vant weeshuys binnen Dordrecht sterff den 4 Augusty, ano 1690 out zijnde 65 jaren.
79. Hier legt begraven Susanna Cloot wed. As. Kant overleeden binnen Dordrecht den 10 Juny 1764. Nicolaas Tiboel overleeden de 9 Maart 1790 en desselfs huysvrouw Margareta Cloot overleeden den 31 October 1792. Dit grav mag nimmer werden geopent nog verkogt. (A 53)
80. Hier leyt begraven den eersamen Herman Tielmanse. Hij sterff op den 12 September anno 1644 oudt sijnde 59 jaren.
H. T. van Bracht (wapen uitgekapt) ende sijn huysvrouw Marya Bartholomeusdochter sterff den 3 September anno 1666 out sijnde 72 jaren. (A. 47)
81. Hier leyt begraven Jan Adriaan van Dongen Backer. Hij sterf den 14 Februari 167.. (A. 64)
82. Cornelis Vos overleden 11 November 1822. (A 26)
83. Graft van J. S. v. Hoogstraten. G. v. Hoogstraten gestorven den 9 September 1762 oud sijnde 47 jare ende zijne huysvrou Cornelia Roos gestorven den 15 Maart 1787 oud



Dordrecht.
190
73 jare. Apollonia van Hoogstraten geboren Van Eysden gestorven den 30 April 1792 oud sijnde 53 jaren. (A 24)
84 Adriana van Scharlaken sijne [huisvroujw sterf
anno 1625.
d jonkvrouw Adriana van ... Mewen.
an den Ed. Heer Jacob van Mewen raet deser
stede sterf ano 165..
[Hier leyjt begraven de Heer Alant van sijnde 63 jaren
is gestorven.
..... 3 Februarii anno 1665.
85. Jan van Slingelant heere Hendrickssoon natus 24 November 1574 obiit 10 Oct. 1649.
Afbeelding van de twee oude wapensteenen die bij de sarking deses grafs volgens oud gebruyk aan de kerk sijn gebleven; (blauwe tegels met afbeeldingen van ingelegd marmer van een gebouw (V. d. Tempel) en het wapen Van Slingelandt.
86. Hier leyt begraven Annajan Hallynckxdr. ende sij sterf den Xlen Mayus anno MVc LXXXI (twee wapens I. een merk: de 4 boven een X; II. drie halve leeuwen 2 en 1. (Hal li nek).
87. Grafstede van de Heer Johannes van der Linden Adolphszoon gestorven den 16 September anno 1695. (B. 68 en 69)
88. Hier leyt begraven Arent van Hage lakencooper sterf den 16 Mayus anno 1653 out 76 jaren ende Marya van der Veeken sijne huysvrouwe sterf den 20 Apryl anno 1651 out 74 jaren.
(Wapens uitgekapt.)
89. Hier leyt begraven Simon Franse van Eysden sterf den 14 Augusty 1659 ende Oeyken Aerts sijn huysvrou sterf den 19 Jannewary 1659.
90. Graf van het Arme weeshuys der stat Dordrecht.
Hier leyt begraven Hu go Knoop in sijn leven binnenvader van 't voorsz. weeshuys obiit den 8ste Mayus 1715 oud sijnde 75 jaren 4 maanden 4 dagen ende heeft het ampt als binnenvader bediend den tijd van 42 jaren.



Dordrecht.
191
91. Hier leyt begraven den eersamen Staes Jacobsen van Hooghstraten in sijn leven lindrayer out sijnde 81 jaren. Hij sterf den 2 Mey 1617. (Met wapen.)
Hier leyt begraven Jacop Staessen steenhouwer is gerust in den Heere den 30 September int jaar 1625.
92. Hier leyt begraven Philips Terwen sterff den 11 November anno 1619 out sijnde 64 jaren.
93. Hier leyt begraven Jannetje Eswilders huysvrouw van Jan Janse Pluym sterff den 15 Juny 1639 oudt sijnde 44 jaren.
94. Hier leyt begraven L ode wij k Ter we sterft den 26 October 1714 oud 68 jaar en sijn huysvrouw Levina Terwe sterft den 10 Augusti 1729 oud 72 jaar. B. 9 en 10 nu A. de Voogd.
95. Hier leyt begraven de Heer Johan van Boedonck in sijn leven schepen oudraad agt ende veertig deser stede Dordregt gestorven den 21 Augusty 1713 oud 84 jaar en 8 maanden ende sijn huysvrouw joff. Catharina Olis gestorven den4May 1690 oud 63 jaar en 4 maanden.
96. Hier leyt begraven den eersamen Stephanus de Rouw sterff den 15 Mey anno 1642 ende de eerbare Helena van der Vliet sijne huysvrouw sterff den 30en Augusty anno 1640 ende Sr. Ocker van de Wercken sterf den 29en September anno 1647 ende Margreta de Rouw sijn huysvrouw sterff den 29 Mei 1671 ende Sr- Anthony de Rouw in sijn leven uyt de achten deser steede sterff den 29en January anno 1659 ende de eerbare Marya de Rouw sterff den 9en October anno 1667.
Hier leyt begraven Frangois Leermans out sijnde 48 jare en Hey sterff den 6 April 1666. Hier leyt begraven Marya Leermans out sijnde 46 jaren sij sterff den 28en October anno 1673. (39)
97. Hier leydt begraven Willem de Jonck gestorven anno 1745 ende sijne huysvrouw Cel ia Sille gestorven anno 1738.
98. Hier leyt begraven Adriaen Cornelisz. in zijne leve tresorier deser stede en schutmeester van Heele Haeckx. Hij sterf den 30 October anno 1602 ende jofvrouwe Maria Back



Dordrecht.
192
Adriaensdr. sijne huysvrodwe sterf den 17 Octobris 1619 out zijnde 78 jaeren 8 maenden 24 daegen. (Wapens uitgekapt.)
Ende Monneken Adriaensdr. huysvrouwe van Johan Pijl. Sij sterf den 10 September anno 1601 ende Jan Adriaensz. sterf den eerste September anno 1602 ende Hendrick Adriaenszoon. Hij sterf den XXIII Septembris anno 1607.
99. Hier leyt begraven Huybrecht Jong Adriaensz. ende sterf den XXII Novembris anno XVc LXXXIII stilo veteri. Ende Mar ij ken Dircxdochter sijne huysvrouw sterf den XIX Aprilis nae Paeschen anno XVc LXXII.
(Wapens weggesleten.) (A 33.)
100. Hier leyt begraven Claes Jaspersz. ter Bruggen out sijnde 59 jaeren. Hij sterf den 16 April anno 1669 en sijne dochter Jacomijna huysvrouw van Lauwerens de Jongh oud 56 jaren sterft den 26 Februari 1699 en sijn dogter Marija weduwe van Jan van Breeda oudt sijnde 70 jaeren sterf den 7 December 1720 ende zijn dogter Margrita weduwe van Jan Spaan oudt sijnde 70 jaare sterf den 27 Mey 1722.
(A 31.) Ingang van het graft van Claes Jaspersz. Terbrugge.
101. Dit is het graff van Joan van Gele houtkoper en is gestorven den 29 Jannewary 1696 en Elisabet van Gele sijn dochter is gestorven den 3 Desember 172. en Herman van Gele sijn soon is gestorven den 16 October 17.. en Katharina Elisabeth van Gele Hermansdochter is gestorven den 3 November 1737 en sijn Ed. dochter Jacoba Johanna van Gele huysvrouwe van Gualterus Twent sterft den 13 Juni 1714.
102. Hier leyt begraven Arent Kuyter sterft den 27Mey 1717 en desselfs huysvrouw Ida Rijkenburgh sterft den9Augustus 1727.
103. Hier is begraven de Heer Leonard van den Hatert Zijbrechtssoon in sijn Ed. leven schepen raad thesaurier acht en veertig der stad Dordrecht sterft anno 1616 en sijn huysvrou Juffrou Antonia1 Roerom Hren Adriaensdochtersterftanno 1654. (D 130.)



Dordrecht.
193
104. Hier leyt begraven de Cornelis Aerdts Vleys-
houwer in sijne leven Raedt deser stede en vader van de Leprosen. Hij sterff den eersten Maert anno MVc XCVI1I ende sijne huysvrou Judich Hendrixdr. sij sterf den XIX January anno MVIc.
105. Hier leyt begraven d'Heer Govert van der Velden in sijn leven in den Oudtraat deser stede Dordrecht oudt 65 jaren sterft den 1 Mey 1673.
106. Hier leyt begraven Wessel de Ruyter in sijn leven coopman dezer 6tede sterff den 26 October anno 1700.
Hier leyt begraven Geertruyt van den Broeck huysfrouw van Wessel de Ruyter sterft den .. February 1686. (Wapens uitgekapt.) In I. J. P. Vrije; in II. M. D. Ram.
107. Hier leyt begraven Leysbet Jaspers ter Bruggen de huysvrou van Cornelis de Graaf sterf den 29 Mei 1682 en Cornelis de Graef out synde 85 jaer en 5 maenden sterft den 16 Maert 1695.
108. Hier leyt begraven d'heer Gijsbert van Aalst sterft den 25 van Lentemaand 1737 out sijnde 74 jaaren en Mejuffrou Maria Heckenhoek deszelfs huisvrouw gestorven den 20 van Slagtmaand van den jaare 1755 oud 72 jaaren 5 maanden en 16 daagen.
109. Hier leyt begraven d'Heer Johan Schoormans zar. in zijn leven in den Achten en ontfanger van den lOOen ende 200en penninck deser stadt Dordrecht oudt .. jaren gestorven den .. Desember anno 1667 ende joffrou Margriet Roongna sijnne huysvrouwe oudt .. jaeren gestorven den .. April anno 1670.
110. Hier leyt begraven d'Heer Johan Bax Matthijsz. in den outraet deser stede etc. sterff den 8 Maert 1633 out 63 jaren ende Pieter Baxjohansz. sterff den 22 february 1630 oudt sijnde 36 jaren.
111. Heir leyd begraven Jacobus van Bueren sterft den 12 Aug. 1720 (?).
Hier leyd begraven Hester van Tongeren huysvrouw van Jacobus van Bueren gestorven den 6 April 1717. (D 142 en 142.)
13



Dordrecht.
194
112. Hier leyt begraven Steven Schuil in sijn leven Rinsewijnkooper oudt 42 jaren sterff den 5 Maert anno 1660.
Dit is den inganck van het graft van Steven Schuil.
113. Hier leyd begraven Dircxken van Radestein huysvrouwe van Jan Jansz. Harder sterft den 30 Mey anno 1686 oud 65 jaren.
114. Dit is den inganck van 't graf van Dirck van Sevender. Hier leyt begraven Dirck Claesen van Sevender laecken-
cooper sterf den 15 februaery 1628 out 79 jaeren ende sijn huysvrou Geertken Cornelis sterf den 3 Juni 1643(?) out 83 jaeren. Ende Cornelis van Sevender Dirckz. overleden den, 11 April anno 1679 out ontrent 78 jaeren. (E 57) (Met uitgekapte wapens:
Van Sevender Croonenburgh Clootwijck Van der Eem.)
115. Hief rust in de Heer Dirck van de Jag.... in sijn
leven bewindhebber van de West Indische compaeng. deser stede sterf den 28 Januari anno 1638 ende joffr. Geertruyd Everwijn sijn huysvrouwe sterf den 4 Juli 1660. (no. 71)
116. Hermannus Neuspitzer gymnasiorum primo Gorcomm. XVI post Dordraceni annos IX rector vigilantissimus natus CDDCXXXVIII denatus CDDCLXXXIX. IV Kal. Nov.
Spes mea Christus. (78)
117. Hier leyt begraven Maximiliaen Bouman sterf den 16 Octobris MDCXXIII als hij dese stede XXI jaren voor Chirurgijn ordinaris ghedient hadde.
Ende Lievina Jan Canins d'huisvrouwe was van Maximiliaan Bouman Chirurgijn sij sterf de 26 Januari 1605. God is mijn verlosser.
En Fransoeys Boels out 65 jaer gestorven den 3 November anno 1656 en Sara Boumans sijn huysvrou out 80 jaer gestorven den 18 Mey 1668.
118. Hier leyt begraven Adriaen Pieters van der Worf sterf den 17 Mey anno 1635 en sijn huysvrou Heyltie Pieters sterft den 15 Juli 1656.



Dordrecht.
195
119. Hier leyt begraven Jan Pouwelse verckenslager is out 86 jaren. Hij sterfft den 30 Januarii 1681. Hier leyt begraven Lijsbet Hendricks de huysvrou van Jan Pouwelsen verckenslager sij sterff den 21 February anno 1653 out sijnde 68 jaren ende Haeren eenigen soon Pouwelis Jansen. Hij sterf den 12 Julyus anno 1650 out 22 jaren.
120. Hier leyt begraven Marjfen Paradijs in sijn levencoopman van Blauwe steen out 52 jaren sterff den 1 November anno 1652 ende Aletta van Tricht sijne huysvrouw sterft den 17 October anno 1686 out 78 jaer acht maenden ende Govert Paradijs sijnen soon out 21 jaren sterff den 25 September anno 1656.
121. Hier leyt begraven jofvrouw Soeta van Halewijn sij sterf den eersten January 1594.
(Vier kwartieren uitgekapt.)
122. Hier rust de heer Mr. Adriaen van Nispen J. U. D. sterft den 24 Septemb. 1694. Hat getrout joffrou Adriana van de Korput sterft den 25 November 1697. Lijdt in d'Augustijne kerck begraven.
123. Hier leggen begraaven Cornelis Snoek gestorven den 9 January 1772 en sijne huysvrouw Louise Marguerete Bonnet gestorven den 7 february 1769. (F. 69)
124. Hier leyt begraven dëerb. Margareta Burnet weduwe van Mr. Johan Ainsworth saliger Engels coopman sij is gestorven den 9 Marti 1666.
Hier leyt begraven Mr. Robert Gay in sijn leven coopman van de Engelsche Court sterft den 2 October 1698 out sijnde 80 jaeren, ende sijne huysvrouwe Juffr. Sa rah Aynsworth sterft den 8 September 1681 out sijnde 50 jaren.
Mr. Johan Gay soon van den bovengemelden Robbert Gay geboren den 21 September 1651 en gestorven den 16 October 1719, en Mr. George Gay soon van den bovengemelde Robbert Gay gestorven den 11 October 1733 in sijn leven 76 jaar. (no. 86)
125. Hier leyt begraven Huybert de Ha en in sijn leevë fabrijk der stadt Dordrecht is gestorven den 11 July 1747 out 53 jaaren en 10 maenden. (no. 88)



Dordrecht.
196
126. Hier leyt begraven Willem Wijers sterff den 1 februari 1673 oudt 80 jaren ende huysvrouwe Jenneken Hendrickx sterff den 3 Desember 1671 oudt 70 jaren.
Ende Johannes Wijers sterff den 8 November 1690 oudt 55 jaren. (F. 90)
127. Hier leyt begraven Jan Cornelisse Vijgendam out 65 jaren is gestorven den 4 Nov. 1665. (F. 92)
Op het O. L. Vrouwenkoor:
128. CornelioabHoegelandeconsiliario et pesionario civitatis Dordracenae.
A ibe petatio. (no. 36)
(Wapen uitgekapt; helmteeken: twee druiventrossen.)
129. Hier leyt begraven de Cornelis van Bellen —
deeken geweest van bakkers April out 72 jare. Ende
Neelken Pieters van de Kerckhoven sijne huysvrouwe sij sterf den 12 October ao. 1609.
130. Begraven ... Michiels ... van Breda... novem.a° 16.. en sterf anno XVc X .. X1III den XVsten dach
Ende Alith van Beveren Jacobsdr. huysvrouwe van de commis stapelier Mattheus van der Goes sij sterft den XXIII sten September 1606. (no. 62)
131. Hier leyt begraven Buys in sijn leven veertigen deser
stede sterff den 10 November 16.. out 56 jaren ende sijne huysvrou Elisabeth sterft den oud sijnde (Onder de
banken.)
132 van de Heeren Staten van Hollant en West Vries-
Iant ende schutterije van den ge sterff den 10 february an
ende sijne huysvrou joffr. Adriana Panser sterff den 17 September
(Uitgekapt en afgesleten.)
E. Nog niet gepubliceerd. In de zijbeuken:
133. Thomas Walpot, (no. 36 A.)



Dordrecht.
197
134. Dit is den ingang van het graf van Pieter Vernimmen.
MDCCLVIII. (no. 34)
135. Dit is 't graf van Jores van den Bergnu Doctorjakob van Wageningen. (no. 39 A.)
136. Graft van johan Schepens. (no. 38)
137. Gerardus 't Hooft. (no. 47 A.)
138. Smeedegraf. (no. 60a)
139. Pieter Hering 1769. (no. 71 A.)
140. Dit is het graft van Yan Vugt en Pieter Yonghbloet.
141. Ingang van het graft van Claes Jasperse Ter Brugge.
(31 A.)
142. Ingang van den grafkelder in eigendom toebehoorende aan Arend van der Werff heere van Zuidland, Velgersdijk enz.
143. I. v. Rijsoort Gijsbertsz. (no. 27)
144. Y. D. Haas en W. Ruyssenaars.
145. Johannes Struys en Anna van Wel. (no. 14 A.)
146. S. Brand.
(Twee wapens uitgekapt.)
147. Louwerens de Jongh. (no. 28 A.)
148. Den inganh van 't graft van Jan Haverman 1773.
149. Dit is de begraafplaas van Egbert Westervoort anno 1756. (no. 55 D.)
150. Dit is het graf van se Blanckert. (Een merk.)
Dit is het graf van Frederijck Segertse Blankert. (Een merk.)
151. 't Bontwerckers graft 1680 den 17 September.



Dordrecht.
198
152. Den ingank tot het graft van Jan van Dorre 1690. (no. 30/31)
153. Dit ist graft van Hendrick de Sayve. (no. 29)
154. Dit is het graft van Eva Oveling weduwe van Y
155. 't Graft van de Erve van T. v. Bi en hoven. (no. 25 F.)
ao. 1775.
156. Dit is het graff van Janjanssenvan derHoeveao 1678.
157. I. P. (nos. 47 en 48 F.)
158. Den ingang van het graf van Adriaan Wor.
159. Henricus Francken. (nos. 69 en 70 F.)
160. I. H. D. S. (no. 71 en 72 F.)
161. Anthoni Joncktijs. (no. 73 F.)
Dit is het graft van Dirk Monseurs ao 1743.
162. I. v. W. (no. 74 F.)
163. Graf van Mr. Hugo Gevers gebn 26 October 1765 onaangeroerd te laten als zijnde voor altijd gesloten.
164. Dit is het graf van Cornelis Wouterse van Lylb 1 e ij c k e r.
165. Crijn Daniil. November.
166. Johannes van der Linden K.Ke. Huys van 68en 69B.
167. Hier leyt begraven Ar noldus Beys in sijn leven koster ter groote kerck sterf den 17 Juni 1710.
168. Dit is het graft van Adriaan Papegaay. (no. 65 B.)
169. G. van Kaam en (no. 64 B.)
170. Mr. Daniël de Jongh. (no. 54)



Dordrecht.
199
171. Ses graven van de huystimmerlieden. (Gekroond schild, waarin twee gekruiste bijlen.)
172. Dit is het graft van mr. Yohan de Ridder, (no.5 F.)
173. De erven D. van Tienen. (1 en 15 G.) (Twee wapens en vier kwartieren uitgekapt.)
174. N i e r h a e r e n.
175. F. Rens. (47)
176. Dit is den inganck van het graft van de Heer Jacob van der Graeff daer aen hoorende den neffens aen gelegen groote gehouwen sarck met desselffs wapene.
177. (Vgl. no. 176.) Wapen, opschrift en vier kwartieren uitgekapt: Van Graef Back
Van Drunen Gabor.
178. Sacred to the memory of John Gregorie Staple factory Campvere.
179. Den inganck van het graff van Niecolaes Geraedz. Bierties 1685. (no. 36)
180. Dit is den ingang van het graef van de Heer Mr. Yohan Hendrik de Roo anno 1753. (no. 49 E.)
181. Abraham de Voogd Jacobzoon. (no. 47 E.)
182. E. v. d. Hoop. (no. 56 E.)
183. Ra nek. (no. 63 E.)
184. Jan Le. van Aecken en nu erfgenaem Jan Zayer.
185. Dit is den inganck van 't graf van Dirck van Tuinder.
186. Wapen uitgekapt; helmteeken een vlucht; Me gen.
187. (Wapen uitgekapt.)
Dit is het graft van de erfgenamen van Pieter A ertsen, Cappiteyn Alexander de Hoog.



Dordrecht.
200
188. Dit is het graft van Hendrik Vriesendorp,raffinadeur binnen deze stat 1724. (no. 25 E.)
189. Dit beenderhuys behoort aan 't graft van Hk- Vriesendorp. (nos. 24 & 25 Lett. E.)
190. M. D. B.
Jacoba van der Hoeven. (20 E.)
191. Wapens en zestien en acht kwartieren uitgekapt; het opschrift is afgesleten:
Wapens: Van Beveren en Van den Eynde,
en de kwartieren: Beveren Eynde
Valck Pijl 'tjong Coel
Muys v. Holy Berghe Bacx Sandeling
Queeckelvan [Nouts] Verkercke Oem
Wieldrecht
Baeckel Donghe [Soterius] Brersel
Steenhuysen Vastarsen Putten Boegart [Halincq] [Croo swij ck].
192. J. B. M. wd. D. v. E. Voor het koor:
193. Gese grafkelder behoort in ijgedom van de Welgeboore Vrouwe Mevrouwe Johanna Aldegonda Diodati weduwe de Witte van Schooten MDCCLVIII.
Op het koor:
f94. Den ingang van 't graft van LourensHeynen.ao. 1775.
195. Gillis Jansen. (17) H. (Op de trede van het hoogaltaar.)
196. Adriaen Meynaert. (18) (Eveneens op de trede.)
197. Dit is het graf van Vrouwe Cornelia van Poelien wede. wijlen de Heer J. H. Willemszen 1798.
198. B. v. T. (no. 4c ) H. K.



Dordrecht,
201
199. J. B. V. D. C. (11c )
200. Grafkeld er van de familie Cornelis en Adam Stratenus. Dit is den ingang van het graft no. 18c.
201. Dit is het graft van Vrouw Corneliea van Dorste wede De Heer Jan Ierish. (no. 9c )
202. Dit is het graft van Arie van Drongelen Pieterssoon 1775. (no. 26)
203. Jan Geemansen van Capel. (no. 33)
204. Den ingang van 't graft van de heer Hugo Muys van Holy heer van de Ketel; nu van de heer Adriaen Bout. Dit graf komt toe Arie Kuyl Tomaszoon.
205. Kast end ijk. (44/45)
206. I. D. H. Sr- (42c )
Op een monument tegen den muur:
207. Toegewijd aan den onsterfelijken zeeschilder J. C. Scho te 1 door zijne vereerders.
(P^let met schildersattributen.)
208. To the lamented memory
of
John Western Esqr. lieutenant of His Brittannic Majesty's frigate Syren, ' and
as a testimony of the gallant services performed by him, this monument is erected by order of His Royal Highness the Duke of York. Lieutenant Western, after distinguishing himself by his conduct and intrepidity, with which he assisted the garrison of Williamstadt (at that time besieged by the French) feil earty in the career of glory, having been unfortunately killed by the enemy



Dordrecht.
202
off the Moordyck, on the twenty-first day of March a. D. 1793 in the twenty second year of his age in the service of his country and in defence of Holland. His remains were deposited near this place, attended by His Royal Highness the Duke of York, by the officers and seamen of the Royal navy, the companions of his raeritorious exertions and by
the Brigade of His Brittannic Majesty's footguards in garrison at Dordrecht.
In de kapellen bevinden zich de volgende opschriften op grafsteenen, enz.:
I. St. Stevens-kapel, gesticht 1421, behoorde aan het verversgilde, later aan de familie Van der Linden en in 1817 aan de familie Balen.
209. Op een zerk het wapen: twee gekruiste trommelstokken vergezeld van drie rozen (1 en 2); helmteeken een roos tusschen een vlucht.
II. St. An na-ka pel, gesticht 1451, behoorde aan de bontwerkers; later eigendom van de familie Van Slingelandt.
Op het hek het wapen: op zwart twee beurtelings gekanteelde zilveren dwarsbalken, waaronder het devies: Candide et cordate. Schildhouders: rechts een zwarte adelaar met een gouden gekroonde L op de borst, links een zilveren roodgebekte zwaan.
III. St. Aubertus-kapel, gesticht 1408, behoorde aan het Bakkersgilde. (Uitgebroken en heeft eene galerij.)
IV. St. Nicolaas-kapel, gesticht 1308, behoorde aan het Kramersgilde. (a.v.)
V. St. Porrciaans-kapel, gesticht vóór 1398, behoorde aan het Wantsnijdersgilde. (a.v.)



Dordrecht
203
VI. St. Pieter en Paulus-kapel, gesticht in 1404, verbrand in 1457, daarna hersteld, doch later weer uitgebroken.
VII. St. Jacobs-kapel, gesticht 1487. Eerst in bezit van C o e nraad Droste, later eigendom der familie Ruysch, en behoorende aan: de heer Coenraad Ruysch ridder en vrouwe Maria van Beveren Willemsdr.
Destijds versierd met twee wapens:
I. Ruysch: op zilver twee toegewende zwarte bokken, die een schild vasthouden, waarop: op goud een rood kruis.
II. Van Beveren.
Op het hek is nog het wapen Ruysch. De kapel was later eigendom van Jhr. J. C. Jantzon van Erfrenten van Capelle.
VIII. St. Jans-kapel. gesticht in 1478 door Geertruyd van Egmond, weduwe van Rombout Jansz. (thans uitgebroken en versierd met twee tekstborden).
Zij behoorde aan de families Kerkhoven, Heidenrijk,Jan de Witt Jr., in 1747 aan de familie Hallincq, later aan de families De Roo, Geertens en De Witt
IX. Muylwijcks-kapel, gesticht vóór 1439, toen de stichter Jan van Muylwijck er in werd begraven.
Later behoorde zij aan de familie Muys van Holy en hingen er twee borden met het wapen dezer familie, daarna tot 1804 aan Mr. Jan de Witt en daarna aan de familie Van Mee te ren. In de deur het monogram N. V. M.
X. St. Pancras-kapel (geheel gerestaureerd). Boven de deur het wapen Vriesendorp in kleuren.
Op gebrandschilderde ruiten eene voorstelling van: De jongeling Pancratius martelaar in 1303.
Voorts de wapens der opeenvolgende bezittende geslachten: Egmond, Van Diemen, Hallincq, Vriesendorp en daaronder van de stad Unna in Westphalen en Dordrecht.
Hieronder:
De St. Pancratius kapel anno 1474 gesticht door Jan Aelbertsz van Egmont en waarvan het Col-
latierecht overging achtereenvolgens op de geslachten Van Diemen, Halling en Vfiesendorp is ao 1914 hersteld.



Dordrecht.
204
210. Op een zerk ziet men het wapen Vriesendorp.
Op een marmeren plaat in den zijmuur links van den toeschouwer :
Hendrik Vriesendorpf24 februari 1728. Jacob Vriesendorp begraven 18 Mei 1744. Hendrik Vriesendorp begraven 8 Juni 1747. Francina Vriesendorpf 25 November 1758. Catharina Maria van Hoogstratenf 23 Mei 1773 echtgenoote van Hendrik Vriesendorp. Anthonia Vriesendorpf 18 Juni 1778. Nicolaas Anthonie Vriesendorpf 20 Mei 1783. Hendrik Vriesendorp'f 20 Januari 1788. Antonia Vriesendorp f 27 November 1789.
211. Rechts van den toeschouwer op een marmeren plaat: Antonia van Hombroekf 4 December 1792 echtgenoote van Jacob Vriesendorp.
een doodgeboren kind f 18 Augustus 1801 van Cornelis Vriesendorp en Adriana Cornelia vander
[Kaa.
Jacob Vriesendorp f 17 Juni 1808.
Hendrik Vriesendorp f 28 Augustus 1808.
Hendrik Machlinus Vriesendorpf 21 Augustus 1816.
Anthonia Clasina Vriesendorpf 14 December 1816.
een doodgeboren dochter f 1 November 1817 van
Jacob Stae/s Vriesendorp en Adriana Dina Hordij k.
Carel Vriesendorpf 6 Augustus 1826.
Willemina Ida Vriesendorpf 22 Juli 1828.
XI. St. Apolonia-kapel, gesticht in het begin van de 15e eeuw door Adriana dochter van Ysbrand van de Coulster en Maria van Wangenge.
Later behoorde zij aan de families Van Beveren, Van der Dussen, Stoop en 't Hooft (1823).
212. Vroeger zag men er op een steen de wapens Stoop en op zilver een dwarsbalk, beladen met twee St. Andrieskruisjes en vergezeld ven negen blokjes (5 en 4) boven en vijf blokjes (3 en 2) beneden.



Dordrecht.
205
. Eveneens is verdwenen het wapenbord, waarop:
het alliantiewapen Van BeverenXVan den Eynde en de kwartieren:
Quekel van Wieldrecht Oem (Dit bord betrof Willem van Beveren.)
Te zien zijn nog de twee volgende zerken:
213. Hier leyt begraven den Edelen Heer Jacob van Beveren heeren Corneliszoon den 27 Juni 1612 in sijn leven heere van Swindrecht, schout der stadt Dordrecht van anno 1643 tot 1662 toe, tweemael Borgemeester, schepen, kerckmeester ende schutmeester der selven steden, ordinaris gedeputeert ter vergaderinge van de heeren Staten van Hollant ende West-Vriesland, tweemaal gecommitteert in de gecommitteerde raeden van Hollant, dijckgraeff van den Alblasserwaert, watergraeff in de Nederwaert 1639, dijckgraeff van Barendrecht 1639, dijckgraeff van Nieuw Bonaventura, Moockhoeck ende den Treckdam 1670, etc. heeft ten echten genomen den 9 Junii 1637 vrouwe Johanna de Witt heeren Jacobsdochter hij sterff den 30 January anno 1676.
Wapen Van Beveren en de kwartieren:
Van Beveren Van Barendrecht.
Van Driel Van Dijck.
214. Hier leyt begraven d'Edele vrouwe Johanna de Witt heeren Jacobsdochter geboren den 30en October 1617getrout op den 9en Juny 1637 met den Edelen heer Jacob van Be veren heeren Corneliszoon in sijn leven heere van Swijndrecht, schout, borgemeester der stadt Dordrecht etc, sij sterff ded 4 en April anno 1692.
Wapen de Witt en de kwartieren:
XII. St. Lodewijks of'sGraven-kapel, gestichtin 1207door Graaf Willem t In 1493 kwam de kapel aan den Sermente van Holland en daarna heette zij Munters-kapel.
Bevere
Valck
Holy
Eynde Cool
S a n d e 1 ij n
De Witt Heymans
Corput Buysen.



Dordrecht.
206
Men zag er vroeger bovenaan, naast elkaar, zes wapens:
1. op goud drie roode St. Andrieskruisjes (2 en 1).
2. op rood een zilveren rechterschuinbalk beladen met drie jacobsschelpen. (Hoogstraten?)
3. doorsneden: boven op rood twee zilveren rozen; beneden op zilver de drie onderste punten van een roode ster, die uit de snijdingslijn komen; hartschild een leeuw op zilver. (Bleyenburgh?)
4. op goud een roode viool vergezeld van drie zwarte ratten, (2 en 1). (Rotte-rmond.)
5. op goud drie zwarte hoefijzers (2 en 1) (opening naar beneden). (Van der Hoeven.)
6. op goud drie zwarte vogels (2 en 1).
Boven de deur een wapen; gevierendeeld: I. en IV. op goud een roode leeuw; II. en III. op rood een zilveren paal; hartschild op blauw een roode roos:
Op het fries:
Hebt gij 't op Munt gemunt Uitmuntender dan goudt,
DeeL d'armen van uw munt, en VVaCht Weer hondert-Voudt.
S. v. H.
XIII. St. Joris-kapel, gesticht 1354, behoorde in 1458 aan de schutterij van St Joris; thans kerkdeur.
XIV. Jerusalems-kapel, in de 14e eeuw gesticht, is thans verdwenen.
XV. Meerdervoorts-kapel, gebouwd na 1648 en in 1679 veranderd.
Bovenaan het wapen Meerdervoort. Op het fries:
Ons LeeVen Is geLIIk een rIVIere VVeLke na De zee Des Doots heene strllkt. II Sam. XIII1 vers XIIII.
Hij acht hier 't leven minst, die 't meerdere bekoord, Als 't minst is afgelegt dan spruit een meerder voort, ao 1679.



Dordrecht
20?
Onderaan: O mensch staa stil, die thans in
[weelde leeft, of die bedroeft, in kommer kwijnt
[en beeft; De dood genaakt, zij staet U
[haast t' ontmoeten, of gij dan 't lijf óf haat óf streeld
[óf vierd, Het diend ten spijt' van 't greetig
[ongediert; Uw graf legt reede en moog'lijk [voor U voeten.
Maar wijl dit vleesch dat U altans [bedekt
eens met de ziel zal worden
[opgewekt, ter zaligheyd, of tot de helsche [pijnen;
zoo zie wel toe, dat gij de vlek-
[ken hoed, en zuiver wascht in 's Lams
[onschuldig bloed, Zoo zult gij met een bruiloftskleed verschijnen. S. v. H.(oogstraten).
In de kapel liggen drie zerken, waarop:
215. Hier leyt begraven heer Cornelis Pompe ridder Heeren Michielsz. getrouwt metvrouw Alida van Beveren heeren Jacobsdr. is geb. 16 Dec. 1639, was heer van Meerdervoort, Hendrik Ido en Schiltmanskinderen ambagten en schoudt en oudraed in Dordregt 1662, raad en rentmeester generael van Z. Holland 1671, bailjuw en dijkgraaf van Strijen en van Wieldregt 1661, dijkgraaf van den Swijndregsen waert 1661, sterff den 14 November 1680.
Met de wapens: Pompe van Meerdervoort De Bevere Sasbout P ij 11
Schetz Eynde Van der Tijdt van Aalst 't Jong.
216. Hier leyt begraven Heer Michiel Pompe schiidknape Heeren Michielsz. getrouwt met vrou Maria Sasbout Heeren Matthijsdogter, geboren den 22 Jan. 1613 heer van Meerdervoort schepen der stadt Dordrt. 1638, veertig 1638, gecommitteert ter admiraliteyt in Zeelant 1639 sterff den 9 Dec. 1639 was getrouwt met vrouw Adriana de Bevere geb. den 1 April 1618 heeren Cornelisdogter, ridder heer van Strevelshoek enz. raad en rentmeester generaal van Z. Holland,. getrouwt met vrouw Christina Pijll heeren Johansdogter sterft den 2 Augustus 1678 en verwagten alhier hare opstandinge ter zaligheydt



Dordrecht.
208
Met de wapens: Pompe van Meerdervoort Sasbout Schetz
Van der Tijdt van Aalst
Pij 11 Eynde 't Jong.
De Bevere
217. Hier leyt begraven vrouw Alida van Beveren getrout met heer Cornelis Pompe ridder heer van Meerdervoort, enz., gebooren 13 July 1640 oudste dogter van Heer Jacob van Beveren heeren Cornelisz. heer van Swijndregt enz. Schout en Borgemeester in Dordregt enz. die ten egten hadde vrouw Johanna de Witt heeren Jacobsdogter sterff den 16November 1680. Met de wapens:
Van Bevereji De Witt
Barendregt Van de Corput
Van Driel Heijmans Van Dijk Buysen.
XVI. Capelle van den Heer Mr. PieterBeelaerts G erardtszn. ao. 1672 schepen van Dort en Vrouwe Christina Pompe Matthijsdr.
Deze Pompe of Beelaerts-kapel is bij de restauratie der kerk in 1914 afgebroken. Het wapenschild, vertoonende het alliantiewapen: BeelaertsXPompe, schildhouders: rechts een gekroonde haan, links een goud gekroonde adelaar met rood schild op de borst, waarin een gouden ster (6), is tegen den muur geplaatst.
Onder het wapen de spreuk:
Vroeger in de kapel, nu voor het wapen voormeld, ligt een zerk, waarop:
218. Hier leyt begraven den EE. Heere Machgiel Pompen Pietersoon in sijn leven tresorier weesvader ende schepen in Wette deser stede. Hij sterff den 27 Augusti anno 1625. (Wapens uitgekapt.)
Mede liggen hier begraven: Maria Sasbout sijne vrouwe, Mr. Matthijs Pompe vrijheer van Slingeland heer van Dorsmonde bewindhebber der O. I. Comp. Baljuw van Zuid Holland gecommitteerde in 't College der Staten Generaal enz.
Mutabunt fata non
periment (sic).



Dordrecht.
209
Mondina van Beveren en Maria Musch sijn beide vrouwen; voorts Mr, Pieter Beelaerts oud-Burgemeester der stad Dordrecht en Christina Pompe zijn huisvrouw en verdere leden der familie Beelaerts aan wie de kapel tot heden toebehoort.
XVII. St. Elisabeths of Beveren-kapel, gesticht 1431 door Sueta van Beveren. Deze is thans geheel verdwenen.
O.a. bevond zich in deze kapel een zerk, die nu tegen het hooge koor ligt:
219. Bovenaan drie wapens, in de hoeken vier wapens en in het midden twee groote wapens uitgekapt, en waarop men leest: fundata sum 1431.
XVIII. Kapel van den H. Naem van Jhesus, gesticht in 1485 door Adriaan van Sandelingen. Thans verdwenen.
XIX. H. Kruis-kapel, in 1350 gesticht door Catharina van Weede. Deze kapel behoorde achtereenvolgens aan de families Van Wezel, De Vlaming en Van Beveren (1646). Zij is thans ledig en met een galerij bedekt.
XX. St. Andries-kapel, vóór 1370 gesticht, behoorde aan de Vischkoopers. Thans ledig.
XXI. St. Catharina-kapel, gesticht vóór 1354. Zij behoorde aan de familie De Witt.
Men ziet er achter een hek twee groote grafzerken, waarop:
220. Hier rust den Edelen heer Jacob de Witt heeren Cornelis geboren den 7 februarius 1589 in sijn leven driemael borgemeester, vijffmael schepen, veertich, kerckmeester, schutmeester en colonel in Dordrecht, ordinaris gecommitteert ter vergaderinge van de Staten van Holland ende West-Vriesland, in Staten Generaal tweemaal, in de gecommitteerde raeden van Holland, is als extraordinaris ambassadeur aen de krooneh van Polen, Sweden ende Denemarcken geweest, wert 1657 raet ende meester van de rekeningen der domeinen van de Staten van Holland etc. en sterft den 10 Januarius 1674.
Alsmede vrouwe Anna van de Corput Heeren Johansdochter geboren den 24 April 1599 die te samen in echten ver-
14



Dordrecht.
210
gadert waeren den 9 October 1616, sij sterft den 23 Januarius 1645. (Wapens en kwartieren uitgekapt:
221. Hier sijn begraven den E.E. Heere Cornelis Frans de Witt in sijn leven Burgemeester, kerkmeester, schutmeesterende colonel deser stede, gecommitteerde raed van de Ed. Mo. Heeren Staten van Holland en West Vrieslant, Dyckgraaf van Moerkerckenlant, sterf den 3 April 1622 ende joffr. Johanna Andriesdr. sijn huysvrouwe sterf den 24 Mey anno 1602, en AliddeWitt huysvr. van Pompeus de Roovre sterf de 30en December anno 1597, Docter Frangois de Wit secr. van weesmr. deser stede sterf den 29 Martii anno 1615 ende Jofr. Cornelia de Wit weduwe van wylen de Heer Amelis van Hoogeveen in sijn leven borgem. en tresorier der stadt Leyden en ontfanger van de gemeene middelen van Leyden en Rijnlant sterft den 23 Marty anno 1641.
(Wapens uitgekapt.)
XXII. St. Barbara-kap el, gesticht in de 15e eeuw door Reynout vanBrakel. Zij behoorde achtereenvolgens aan de families Van Beverwijck, Van Teresteyn en Van Essen. Op een grafzerk leest men:
222. Hier legt begraven de Heere Cornelis van Teresteyn Heer Adriaensz., Borgemr. deser stede, gecommitteerde raet van de Ed. Groot Mo. Heeren Staten van Holland ende West Vrieslant, daernaer gecommitteert ter ordinarische vergaderinge van de Ho. Mo. Heeren Staten Generaal der Vereenichde Nederlanden ende eyntlijck regeerende Borgemr. op den 22 Maert 1643 in den Heere gerust.
(Daarboven het wapen Teresteyn en de kwartieren: Terensteyn 't Jongh
Alblas Verkerke.)
/Witt /Corput
/uHeymans /nBuysen /rBeveren Brouck
vColff vjHannecop
wJlingeland VMontens ^eetgeld T(eyen Muys van Holy Drimmelen Van der Haer Swijndregt.)



Dordrecht
211
Vroeger was in deze kapel nog een monument, waarop: 223. Bovenaan een borstbeeld tusschen twee doodshoofden. Psalm 103 vers 15. De dagen des menschen zijn als het gras.
Ter eer en onsterflijcker gedachtenis van den Heer Cornelis van Terensteyn heeren Adriaensz.
Die alhier rust ende verwacht sijn opstandinge ter saligheyt; in sijn leven gewesen thesaurier deser stede Dordrecht, soo van de reparatie als van het groot comptoir twaelf jaer; Borgemr jn diversche malen en jaren; gecommitï. tweemael in het collegie van de gecommitte Raden van Hollant en West-Vrieslandt, ter vergaderinge van de Ho. Mo. Heeren Staten Generaal; mitsgaders in de gr. mo. heeren Staten van Hollandt en West-Vrieslandt tot verscheyde reysen, en Regerende Borgemr. gestorven op den 21e Martii des jaers XVIc XLII1 out LXIH jaeren.
Hij wiens getrouwe deugt een snegen geest verselden
in 't dragen van 's Lands pak, als 't op zijn schouders helden;
dien Holland's eerste stad dik koos tot Burgerheer
altijd voor Vaderheil; die voor ons in veel togten
heeft midden in de Dood met brein en tong gevogten,
Rust hier van dagen vol, maar volder nog van eer.
Dr. Johan de Jong. (Daarboven het wapen Van Teresteyn en de kwartieren: Terensteyn (op goud twee 't Jongh (op goud drie jonge roode gekroonde eendjes (2 en 1)
zwemmende visschen)
Alblas (op goud vijf Verkerke (op zilver een kerk zwarte ruiten (2, op grasveld).
2, 1)
XXIII. St. Odulphus-kapel, gesticht vóór 1325, behoorde aan de families Van der Mijlen (Van de Velde) en in 1722 aan de familie Van Slingelandt.
Boven op het hek is het wapen Van der Mij le (een éénhoorn; helmteeken een uitkomende eenhoorn).
Daaronder:
Monumentum splendidissimi et prudentissimi viri Domini Petri van de Velde, Damasi filii, Jacobi nepotis, hujus reipublicae



Dordrecht.
212
saepe consulis, nati circa annum MCCCCLI, denati XXX Martii MDXXIV stylo cur. Holl.
Cura posteritatis reparatum MDCXXVI.
Salich zijn de dooden van nu aan, die in den Heere sterven, want zij rusten van haren arbeyt ende hare wercken volgen haar na. Apocalip. cap. XI1H vers XIII.
JesaiaCap.XXXXv.VI. Alle vleesch is hoy ende alle zijn cieraet is als eene Bloeme op den velde.
Vita hominis vigilia memorare novissima et in aeternum non peccabis
Ecaly cap. XII v. VII. Het lichaem moet wederom tot aerde komen, ende den geest tot Godt van waar hij gecomen is.
Tegen den muur van het hoogkoor ziet men op een zerk:
224. De wapens Van den Brandeler en Beens en de kwartieren:
Van den Brandeler Beens Baerl Bacx alle uitgekapt.
(Vgl. Ned. Adelsboek 1912 blz. 406 generatie VIII.)
Over de kapellen zie men de Beknopte Gids voor de Bezoekers der Groote Kerk te Dordrecht door J. L. van Dalen. Van de kapellen vermeld sub nos. VII, XV, XII, XVI, XXII en XXIII ziet men afbeeldingen in de collectie van Mr. W. van der Lely; copieën van deze teekeningen en nog talrijke andere berusten in de collectie Van Gijn op het gemeentearchief te Dordrecht.
225. Evengenoemde collectie vertoont eveneens een monument voor Thomas de Witt, hetwelk tegen het koor was aangebracht met twee wapens: I. De Witt; II. gevierendeeld 1 en 4 een keper, waaronder een ster (6) en in een schildhoofd twee sterren (6); 2 en 3 een leeuw.
Verborgen liggen nog: In de zijbeuken:
226. Het gasthuys ter Groterkérk 1742. (9)
227. Dit sijn de gildegraven (83) met afbeelding van een laars, een schoen, een muil en een mes.



Dordrecht.
213
228. Den ingangh tot het graft van Matinus Brouwer. (B 1 en 2)
229. Graven van het nieuwe schoenmakersgildt. Dit sijn de graven van 't niwe schoenmakersgildt. (83)
230. Jan Gijsbert Frans?oys en Jacob Beudt. (84)
231. Anthony van Asperen. (85)
232. Ingang van het graf van de Erve Willem van Dijk. (21)
233. 't Chirurgijnsgildengraf 1738.
234. De erven van Abraham Mol ao. 1743. (76)
235. Jacob van der Leeuw nu Willem Smaasen. (81)
236. H oogend ijk. (I. 90.)
237. Dit graf hoort toe Johan van Eeten'l761. (no. 22)
238. Aert Willemsz. Backlier.
239. Dit is den ingangh tot het graf van Roelant Taerlingh. 16.8.
240. Hier leyt begraven Hendrick de Jongh in sijn leven mr. Steenhouwer.
241. Dit is het graft van Pieter van Booven.
242. De graven van Aelbert van
243. Dit is den inganck van 't graft van Catelijn Hendrici van Swijndrecht 1709(?).
244. Arnout Walraven.
Op het O. L. Vrouwekoor:
245. Dit is den inganck van 't graft van D'Heer Paul Eelbo nu van den Heere A. van Poelien. (5 en 10)
246. Dit is het graf van Jacob Floris van Dyck. (14)



Dordrecht,
214
247. Dit is 't graft van Nicolaes Kool. (17) (Wapens uitgekapt.)
248. Dit is het graft van Elysabedt Ossefort anno 1648 ende Clara Stoop. (46)
249. D. v. Hoore. (51)
250. Rens. (53)
251. Repelaer. (54)
252. H. Boon en. (56)
253. Dit is het graftvan Fredrick Schoonburg fabryckmr. van de stadt Dordrecht. (59)
254. Dit is het graf van Rochus Rochusse van der Krap. (63)
255. Dit is het graft van Arent de Heer. (70)
256. Pieter Maaskamp 1761. (73)
257. Johannes den Bandt overleden 18^10.
Op het hooge koor:
258. Dit is het graft van Roelant Jacobs van den Brandeler. (7)
(Een merk, bestaande uit de beginletters van dezen naam.)
259. Jan Geemans van Capel. (33)
260. Dit is den inganck van 't graff van AdryaenObdecam 1691. (36)
(Op de Kamp?)
261. Johannes van der Knijf. (59)
262. Dit is den ingang van het graf van F. van der Schoor.
263. Monumentum familiarum O e m et RoestvanAlkemade. (71)
264. Den ingang van 't graft van Laurens Heynen ao. 1775. (73)



Dordrecht,
215
In de St. Aubertus-kapel gevonden in 1903:
265. Anno 1606 den VII Junius is in den Heere gerust Willem Joosten Stoop glaesmaker. Anno 1607 den VII Martius is in den Heere gerust Mar ij ken Jansdochter sijne huysvrouwe.
De volgende opschriften worden vermeld bij Balen of Ti mare ten, doch zijn thans verdwenen: Op het hooge koor:
266. Hier leyt begraven Cornelis van Alblas Heeren Willemsz. deken deser kerke sterf den 22 December 1540.
De wapens:
Alblas Drenckwaert Hallincg Pallaes.
267. Hier leyt begraven Adriaen Dircxzoon jerusalemsheer sterf op den 15 Junij 1587.
In de zijbeuken:
268. Hic sepultus est D. Abrahamus van der Miliusverbi Divini ministri obiit ao. MVIc XXXVII 27 Martii aetatis suae LXXIIII. Hic expecto carnis resurrectionem.
269. Johannis Beverovicii. Lex hic medendi sanitatis regula Salus salutis civium vitae artifex Mortis fugator sedulus, victor suae; Scriptis superstes ipse post mortem sibi Dordrechti, Apollo et Aesculapius jacet. Defuncto lubens moerensque posuit
Daniël Heinsius. (Dit grafschrift betrof Johan van Beverwijk.)
In de St. Elisabeth of Van Beveren-kapel zag men oudtijds een marmeren monument, waarop in gouden letters: D. O. M. et aeternae memoriae sacrum.
generosissimi juvenis Caroli de Beveren Corn. equit. fil. praefecti militum in navi praetoriae archithalassi Trompii, ig qui sagacitate ingenii, corporis robore,



Dordrecht.
216
magnamitate et fortitudine, facile omnes suae aetatis superans, postquam duobus posterioribus praeliis maritimis contra Anglos plus quam virum se praestitisset, tandem cum Bankertio praefecto navis aggrediendo praetoriam An-r glorum navem, posteaque invadendo propraetoriam, glande plum» ' bea pari sorte ac die cum heroe
Trom pi o percussus et sic X Augusti CIODCLIII Sinistro humero lethaliter vulneratus dextra tarnen ad extremum usque fortiter pro patria pugnare non desiit, Donec navi submergente ab Anglis captus, postridie ex vulnere occumbens, patriae vitam D. O. M. animam heroice consecravit, cum nondum attigesset XIIX suae aetatis annum. Corpore vero in Oceanum projecto. Animo hic cubat, et resurrectionem una cum Majoribus expectat, rarum virtutis et fortitudinis in tam juvenili aetate exemplum cujus ergo, pater maestus filio juniori nato IX Martii CI3I3CLXXXVI et denato XI Augusti CIDDCLHI hoe monumentum pos.
(Vgl. Dr. G. D. ï. Schoten, Een keizerlijk, stadhouderlijk en koninklijk bezoek in de O. L. Vrouwekerk te Dordrecht, blz. 48.)
Op den preekstoel ziet men het wapen van Hendricus van der Vught (drie paalsgewijze geplaatste pijlen met de punten naar boven, over alles heen een dwarsbalk; gekroonde helm; helmteeken de drie pijlen uitkomende).
Op een bank het wapen Dordrecht.



Dordrecht.
217
Op het orgel de wapens der in 1671 regeerende burgemeesters, t. w. Johan Hallincq, Mr. J. van Beveren, Mr. A. van Blyenburg, Mr. C. de Witt.
In het midden het wapen van Holland, waaronder: Vigilate Deo Confidentes.
In het koorhek het wapen Diodati (het werd uit het legaat van Philippe Diodati bekostigd).
Achter het koor boven den ingang ziet men drie gebrandschilderde glasvensters:
In het midden: „De groote brand te Dordrecht", daaronder: „anno" 1909 en het wapen Stoop.
Links daarvan: „De Sint Elisabeth vloed", waaronder: F. Stoop Dordrecht, F. C. Stoop Bijfleet.
Rechts daarvan: „De verrassing van Dordrecht" en: A. Stoop Bloemendaal, J. A. Stoop Dordrecht-
Op een pilaar aan den ingang van het vrouwenkoor leest men op een koperen plaat:
Dusent vier hondert seven en vijftigh mede, Soe screef men, als te Dordrecht in stede Verbernde menich huys in 't openbare. Corts na middernacht word mens geware. In Junio op Sinte Pieters-Pauwelsdach Soe wast dat men al of verbernen sach, t Van der Visbrich westwaert in grqeter armoe, Van den Beghinen tot die Vuylpoert toe, Sonder twee Camers en op dat selve pas Dese kerck met al datter binnen was, Tot Asschen toe, Coper, Silver ende Gout Sonder alleen dit waerde Heylighe hout Welck in dese Monstrancy besloten sij. Dusent vier hondert en tween entseventigh derbij, Soe screef men als men 't hier in dede Met der Tabernakel gemaect dezer stede.
Aan den achterkant van het Hooge koor in de nabijheid van den genoemden pilaar leest men op een bordje eene herinnering aan den hongersnood in 1557.



Dordrecht.
218
In IVnlo VVaere WIJ In drVck ende In noodt Want Voor ee aChte deeL ter We worde ghegheve TsestICh stVVers drlle grootgaf Me eê~ pondt broo(t) Van honger soe sllnder VeeL doot ghebleven.
Boven aan de lijst der koorbanken staat in Gothische letters:, Die — tijt — is — cort — die — doot — is — snel — wacht
— u — van — sonden (wapen) — so — doet — ghij — wel
— anno — domini MCCCCCXXXIIII.
Ned. Herv. Kerk te Dubbeldam.
g
Op den preekstoel is te lezen: 17—73.
Voor den preekstoel ligt een zerk, waarop:
Hier leyt begraven Art Koene sterf den 15 february 1703 out 87 jare ende seyn huysvrou Huybertie Bastiaens sterf den 5 Augustus 1686 out 66 jare.
Op het kerkhof om de kerk heen ligt aan den weg een groote grafkelder, waarop: Graf plaatse van het geslachte Backer gesticht in 't jaar 1809.
Aan de wegzijde bevindt zich in den muur dier tombe een wit marmeren plaat, onder een vaas. Hierop is te lezen:
Quisquis es incerti dum
volvere fluctibus aevi
propositum moriture, tene
simul omnibus, ut sis
utilis hac vita neu'
funere noxius ulli.



Ned. Herv. Kerk te Everdingen.
Voor den preekstoel ligt een zerk, waarop:
Hier rust Robertus Alberthoma Chevallier geboren te Zwolle den 1ste juny 1792 en alhier te Everdingen overleden den 1ste April 1826 nadat hij tien jaren het evangelie had verkondigd waarvan de drie laatste jaren op deze plaets.
I. Cor. XV. 55.
Een grafsteen is in tweeën gehakt en dient tot drempel. Te
lezen is: en
sterf
16
c
(Wapen een rechterschuinbalk.)
Ned. Herv. Kerk te Feyenoord.
Deze kerk is in 1898 in plaats van eene oude kerk gebouwd. Niets te vermelden.
Ned. Herv. Kerk te Geervliet.
Op een hek ziet men het wapen van Geervliet in kleuren.
Op zerken:
1. In den muur der kerk:
Hier leit begravë Kaerle Bouwessoë va Drëckwaert die sterf ao MVc en XLI den VIten dach April. (Wapen een zwaan.)
Op het koor:
2. Wapen: op groen drie papegaaien (2enl); helmteeken een papegaai.



Geervliet.
220
De Heer Hendrik Hoogendijk burgemeester der stede Geervliet enz. geboren ao 1699 en overleden aldaar ao 1770 en Barbara Roosendael overl. ao 1776 in leven E. L.
3. De Heer Hendrik Hoogendijk ruard van den lande van Putten opperdijkgraaf van den Ring van Putten burgemeester der stede Geervliet geboren ao 1737 en overl. aldaar 28 Febr. ao 1815 en Alida Preuyt overl. ao 1790 in leven E. L.
4. Een in staat van verval verkeerend monument. Op eene zwarte tombe liggen naast elkaar de beelden van Nicolaas van Putten en zijne vrouw Aleid van Strijen, die onderscheidenlijk in 1311 en 1316 stierven.
In den rand is nog te onderscheiden:
In populo nunc jacet hoe tumulo nobilis i Putte Strijene fuit
dnat ut te rogo sit laudemus .... millemó trigesimo
sexto deno suis annis obiit Paullo Johannis.
(Vgl. Eigenhaard 1914 blz. 627 en J. W. Regt, De Hoeksche waard blz. 44; een afbeelding van het monument .ziet men in de collectie Van der Lely op de Kon. Bibliotheek te 's Gravenhage.)
5. Ds. Gerardus Velse. (no. 52)
6. De Heer Arnout Hoogendijk Roosendael bailluw en secretaris der stede Geervliet enz. geboren ao 1739 en overl. aldaar ao 1798 en Geertruid Jongejan overl. ao 1822 in leven E. L.
7. Wapen: drie St. Andrieskruisjes (2 en 1). (Van Putten.)
8 enBarbaraRoosendael overl. Ao 1756 in leven E. L.
9. Dns Nicolaus Hoevenaar, (no. 29 en 30)
10. Henrici et Theophili Hoogeveen patris etfilii monumentum. (no. 26 en 27)
11. Over drie zerken, met uitgehakte alliantiewapens: Dit is de ingang van de kelders.
Op d» middelste zerk:
Robbertus van Texel procureur van beide de hoven van justitie in Holland enz. overleden 20 Jany- 1753 oud 45 jaren en



Geervliet, Z.H. Ned. Herv- Lieve Vrouwekerk. Toetssteenen praalgraf vari Nicolaas van Putten {f 1311) en zijn vrouw Aleydis (f 1316).



t



Geervliet.
221
desselfs huisvrouwe Johanna Roosendael overlede 4November 1795 oud 88 jaaren. (no. 19)
Links:
12. Johanna Roosendael huisvrouwe van Wolfert Abraham Roosendael overleden 7 Sept. 1733 oud 37 jaren en Wolfert Abraham Roosendael schout en secretaris der stede Geervliet en van Hekeling hoogheemraad des rings en leenman der lande van Putten enz. overleden 9 Octr 1767 oud 55 jaren. (no. 20)
Rechts:
13. Johannes Assuerus Roosendael schout en secretaris der stede Geervliet hoogheemraad des rings en leenman der lande van Putten enz. overleden 2 Septr 1744 oud 73 jaren en desselfs huisvrouwe Mart ia na Hazard overlede 20 Sept. 1759 oud 76 jaren.
14. Hier leet begrave Heer en Meester Gijsbrecht Egberts geboere va Alblas wijlen canoniek van deser collegiael kereke van Geervliet sterf ao XVc LIX dë XXVI dach in Junio.
(Een miskelk en een merk, de 4 op een drievoet, tusschen de letters D. en A.)
Gijsbertus Dalblas hac ecce quiescit in urna, nobile in hac nuper qui decus aede fuit, doctibus eximijs fuerat cumulatus in arte, vivere nestorios dignus ad usque dies; religionis honos, morum pia regula, vivens, maxima ad extremos in pietate rogos. Hanc iccirco viam carpis, quicunque viator, siste pedem et tacita voce precatus abi. Obijt a° supra MDL1X caledas Junii, cujus anima requiescat in pace.
15. Wapen uitgekapt; helmteeken een uitkomende arm met bloemen in de dichtgeknepen hand.
Vier kwartieren:
1. Een kruis. 3. Gedeeld: 1. een kruis;
II. drie vogels (2 en 1).
2. Onzichtbaar. 4. Een kruis.



Geervliet.
222
Hier leyt begraven Leonaert boen Vranckenz. baliu en tollenaer slants vaT Putti" en sterf ao MVc en XXIX dë XHII dach va April.
16. Een miskelk en een wapen: gedeeld: I.(?) II. drie dwarsbalken.
Hier leit begrave Heer Joha Di 1 (?) pastor en
canonic deser kerke sterf int jaer ons Heerë MVc en XCVI op ten
17. Twee uitgekapte wapens.
(Het bovenste gedeelte van het opschrift ligt onder een hek.)
is Sydervelt in sijn leven secretaris der stede Geervliet en de landen van Putten sterft den 24 November int jaer a» 1681 ende Anna Grave desselfs huysvrouwe is gestorven op den 25 January in den verleden jare 1679. Anno 1715 den 6 Maart sterft haren soon Anthony Sijdervelt in sijnenleven leenman ende hoogheemraedt der landen van Putten etc. oudt 51 jaren. Flora Sijdervelt gebore ao 1707 en gestorve ao 1720. Anna Sijdervelt gebore ao 1704 en gestorve 30 Julij ao 1733.
Op het orgel leest men:
Geschonken door welwillende beschikking van den Heer H. M. PreuytJDzn. en wijlen zijn echtgenoote Mevr. J. Preuyt geb. Bax.
Op een bord met teksten d.d. 1599 ziet men de wapens Van Roon en Van Roon gedeeld met ?
Joncker Pieter van Roon ende Duyvelant in sijn levë ruwaert en bailliu 's lans van Puttë sterf den 7 Juli 1599.
Op een ander bord een wapen: Op zilver een roode paal.
Op een derde bord de wapens Van Roon en van de leden van het bestuur der gemeente in 1599.



Ned. Herv. Kerk te Giessendam.
Deze kerk staat met de pastorie, ingevolge eene oude bepaling in de gemeente Beneden Hardinxveld, dat aan Giessendam is aangebouwd. De kerk is in 1897 herbouwd.
Men ziet nog de volgende grafschriften:
1. Hier leyt begraven K. Langeveld overleden den22October 1819 in den ouderdom van 49 jaaren en 6 maanden.
2. Hier leyt begrave Cornelis Blom old sijnde 44 jaren sterf den 7 Juny 172. en sijn huysvrou Weyntje Pieters Hoogewerf sterf den 30 Maart 1723 oud sijnde 32 jaren.
3. H. L. B. Barber Johannisse Brandwijk sterf den 22 Junii ao 1700(?)
4. Hier ligt begraven Adrianus Blokland overleden den 4 Novbr. 1827 in den ouderdom van 26 jaren. Jan Blokland overleden den 25 Oct. 1828 in den ouderdom van 66 jaren en 6 maanden.
In de consistoriekamer is een schilderij van de „Oude kerck
afgebrooken en vernieuwt in het beneden eindt van Hardinsvelt a0 1698."
Op het koor ziet men een wit marmeren monument, waarop de wapens De Boodt en Droste en aan weerszijden de kwartieren:
Ned. Herv. Kerk te Giessen Nieuwkerk.
De Boodt Brasser
De Schelhavere
Bave
De Visch
Ruebs
Parlants
Ridschaert
Droste
Ruysch
Steckine
Beveren
Vielleke
Velde van Vlet (Vliet)
Bellinckhove
Enden (Van den Eynden).



Giessen Nieuwkerk.
224
In den rand boven voorts de wapens Giessenburgh, Giessen-Nieuwkerk, Burgravestein, Cadzand en L o d ij k (een zwaard tusschen twee sterren (8). In het midden het opschrift:
Aeternae memoriae D. Cornelii d£ Boodt. D. de Giesenburg. Cassandriae, Bingaartskerke, Burgravesteyn et Lodijk etc. ex antiquissima et nobili Boodtiorum familia, cujus majores ultra secula apud Flandros inter equites fuere numerati, atque toga et militia inter primores excelluere; hic cum parente puriorem religionem amplexus, illustria munia nee obtinuit, nee ambivit, attamen in suo Slusae asylo consulatum agri Franconici gerens, justitiam semper summa cum laude exercuit. Obiit III Julii MDCCXVIII annos natus LXXXV, hujus ossa provido Dei consilio in pace hic quiescere. Fecerunt conjugem secutura gravissima matrona D. Cornelia Droste, viri generosi D. Mathiae Droste hubernatoris, qüondam Heusdani, atque tribuni legionis filia ex nobili et equestri apud Westphalos familia, quae in omni nobilium monasterio et ordine locum obtinuit, una cum maestis liberis, qui et monumentum hoe epitaphio ornare voluerunt.
Het wapen De Boodt is een keper, vergezeld van drie booten. Brasser: drie driebladerige takjes. De Schelhavere: een dolfijn.
Bave: doorsneden, boven drie boomen, beneden zes rozen (1 en 5).
De Visch: twee zalmen, het veld beladen met kruisjes.
Ruebs: een keper, vergezeld boven van twee wassenaars en beladen in den punt van een ster (6).
Parlants: drie rechterschuinbalken, vergezeld in de tusschenruimten van drie vogels.
Rijdschaert: een keper, vergezeld van drie omgekeerde spaden.
Droste: op rood een zilveren hartschild. Ruysch: twee klimmende bokken, die een schildje, waarop een kruis, vasthouden.



Giessen Nieuwkerk.
225
Steckine: op goud een roode dwarsbalk, dat van onder uit van zilver geënt is.
Vielleke: een keper, vergezeld van drie rozen.
Velde van Vlet: gevierendeeld: I. en IV. drie blaadjes, 2 en 1; II. en III. een kruis.
Bellinckhove: drie arrebellen, 2 en 1.
Enden: een beurtelings gekanteelde dwarsbalk, vergezeld van drie bijen, 2 en 1.
Op zerken leest men: Op het koor:
1. Hier leyt begraven Pieter Cornelissen Visser sterf den 15 October 1647 out sijnde ontrent 47 jaer.
Hier leyt begraven noch Geertgen Ariens sterft den 7 Martius out sijnde ontrent 7 yaaren anno 1666.
Hier leyt noch begraven Marigen Wouters weduwe van Pieter Cornelissen Visser out sijnde ontrent eenentnegentich yaren is gestorven den 22 Yanniaerie 1681 in heeft geweest in haeren tijt sterck en schoon, sij heeft gegeven en dese kerck de miedelste kroon.
Buiten in het gras:
2. Rustplaats van Vrouwe Anna Deliana Slotemaker wed. Jacob de Wit geb. 16 Febr, 1798 overl. 5 Sept. 1866.
3. Rustplaats van het stoffelijk overschot van den Weleerwaarden Zeer Geleerden Heer J. M. Spoor predikant alhier, overleden 5 Nov. 1835. Zalig zijn de dooden, die'in den Heere rusten.
4. C. Kroon wed. N. F. L. van Slijpe 25 October 1872. Op den torenklok leest men:
Jehova exercituum est rex gloriae. Me fecit Jan Albart de Grave Amstelodami anno Domini 1723.
Op het koperen doopbekken: Titum 3 v. 5.
Het badt der wedergeboorte ende vernieuwinge des H. Geests. Arien Vassen.
15



Giessen Nieuwkerk.
226
Op een koperen lezenaar van den preekstoel leest men: Petri I. v. 25. Het woort des Heeren blijft in der eeuwigheyt. Wouter Jansen van Pelt.
Op den preekstoel:
Jan Brouwers fecit anno 1684.
Op een koperen koorboog:
Alle die hier binnen 't Plijn Haer ampt beklijn;
die dencken dat sij van den Heeren geroepen sijn. Daerom neemt acht op U doen en laten opdat yets van Godt neit wordt versmaden. Anno 1684 Gerrit Vonck.
Aan de andere zijde: Gerrit Ariesen Vonck van Nederslingerlant heeft desen beugel tot de kerckvereering geplant Anno 1684.
(Wapen een hooivork.)
Op den middelsten koperen kroon:
Marigen Wouters Visser. Twee wapens: I. op zilver drie zwarte staande visschen, 2 en 1; II. op zilver een merk tusschen twee zandloopers (alles zwart).
Op het koor hangen de volgende wapenborden (waarvan enkele hoog noodig gerestaureerd dienen te worden): 1. De wapens D'AblaingXDe Boodt en de kwartieren:
De Boodt Arkel
Droste Staunton
Brasser Nobelaer
De Schelhavere Carey
Bave Steeland
De Visch .aulfield
Ruebs Stalpart van der Wielen
Parlants Trockmorton. Het wapen Bave is hier gevierendeeld: I. en IV. als op het monument; II. en III. op zilver drie roode leeuwen 2 en 1.
.... aufield is: op zilver drie roode tweelingsbalken en een vrijkwartier van rood, beladen met een gouden leeuw.



Giessen Nieuwkerk.
227
Carey is gevierendeeld: I. en IV. op zilver een zwarte rechterschuinbalk, beladen met drie zilveren Jacobsschelpen; II. en III. weer gevierendeeld: 1 en 4 op blauw drie gouden lelies, 2 en 3 op goud drie roode loopende leeuwen boVen elkaar.
Illustrissimae matronae Corneliae Philippinae de Boodt van Giessenburg uxori viri praenobilis ac generosi Joannis Danielis d'Ablaing van Giessenburg libero toparchae in Giessenburg et Giessennieuwkerk, domini de Haulsain, Moersbergen, Cadzand, Bengerskerken etc. collegii aquarum Overwaerdiae praefecto haereditario, conjux conjugi carissimae et pietate bene meritae qua cum per annos novem feliciter vixit, perennis memoriae causa H. M. P. C. A. D. III Martii A. MDCCXLII aetatis XXX.
2. Het wapen D'Ablaing van Giessenburg en de kwartieren :
/D'Ablaing Burlamachi
vZuyderhoef Den Hoogewelgeboren Heer Brakel. Jan Daniël d'Ablaing van Giessenburg, vrijheer van Giessenburg en Giessen Nieuwkerk, heere van Haulsain, Moersbergen, Cadzand en Bijngaertskerken, president van de Edele Mog. Heeren Staaten 'sLands van Utrecht, en wegens die provintie ordinair gecommitteerde ter vergadering van de Hoogmog. Heeren Staaten Generaal dezer Vereenigde Nederlanden, erfwalergraaf van den Overwaard in Holland, bailliuw 's Lands van den Vrije en Groot bailliuw van Sluys enz. en houtvester over Vlaanderen &c. &c. &c. overleden te 'sHage 25 Maart 1775 in den ouderdom van 72 jaren.
Het wapen Diks is op zilver een blauwe dwarsbalk, vergezeld van drie zwarte vogels, 2 en 1.
In Boedonk: op zilver een beurtelings gekanteelde roode dwarsbalk.
Brakel: op zilver drie roodgebekte blauwe duivenkoppen.
G u1d e wage n fetrick
Turrettini Fabrici us Deodatie
Van der Hoop
\ Van der Horn jOH e 1 d u w i e r
ÏvDiks ^Gybels 17..., J
In Boedonk Burlamachi



Giessen Nieuwkerk.
228
3. Het wapen De Boodt in ruitvorm en de zestien kwartieren van het monument. (De Visch is hier De Visch de la Chapelle.)
De Hoogwelgeboore Jonckvrouwe MariaJohannadeBoodt vrouwe van Burgravesteyn, Lodijk enz. enz. overledenden 4 April des jaers 1759.
4. Het wapen De Boodt en de zestien kwartieren van het monument.
Obiit XXIIII Maart CDIOCCXX.
5. Het wapen D'Ablaing van Giessenburg in ruitvorm en de kwartieren:
D'Ablaing De Boodt
Burlamachi Arkel 6 VIII Februari MDCCLXXXIX Aetatis LVI.
(Betreft Cornelia Charlotfa Wilhelmina d'Ablaing van Giessenburg, vrouwe van Burgravesteiti,enBingaertskerke,geboren te Utrecht 23 December 1732, hofdame van de prinses van Oranje, t 8 Februari 1789, dochter van Mr. Jan Daniël d'Ablaing van Giessenburg en Cornelia Philippina de Boodt.)
6. De wapens D'Ablaing van Giessenburg en Bernard onderscheidelijk gevierendeeld met De Boodt en VanHemert (Chatillon met een leeuw in het schildhoofd) en de kwartieren:
Bernard Van Hemert
Six Bernard. Maria Bernard,
geb. XVI Novb. 1730 obiit III september 1769
huysvrouw van Joh. Corn. Baron d'Ablaing tot Nieuwkerk
etc. etc.
7. Het wapen D'Ablaing van met De Boodt en de kwartieren
D'Ablaing
De Boodt
Burlamachi
Van Arkel
Guldewagen
Droste
Van der Hoop Straunton
Giessenburg gevierendeeld
Von Syberg-Voirde Von der Reek-Horst Von Elverfeld VonRuedt-Collenberg Van Steenhuys V. Ruedt-Collenberg V. Syberg-Wischling V. Adelsheim.



Giessen Nieuwkerk.
229
Cassis tutissima virtus. Joan Daniël Cornelis Carel Wilhelm Baron d'Ablaing, heer van Giessenburg, Giessennieuwkerk en Moersbergen, laatste erfwatergraaf van den Overwaard, ridr van den Nederl. Leeuw, der Milite Willemsorde 4e kl. en van St. Anna van Rusland le kl., gebn te Utrecht 6 Juny 1779, achtereenvolgend intendant generaal van oorlog en generaal majoor, hofmaarschalk van den prs. van Oranje, en Grootofficier der Kroon, kolonel der afdg. mobiele schutterij van Utrecht, Lid der Ridderschappen en prove. Staten van Holland en Utrecht en van de He en Ie Kamer der Staten Generaal, obt te Doorn 29 Juni 1859. (Vgl. Ned. Adelsboek 1912 blz. 3.)
Het wapen Burlamachi is op goud een blauw kruis. Guldewagen: op rood een zilveren hoorn des overvloeds, tusschen twee zilveren sterren (6). Van der Hoop: op goud een zwart anker. Staunton: op zilver drie zwarte dwarsbalken.
Ned. Herv. Kerk te Giessen Oudkerk.
Op een wapenbord ziet en leest men:
Overleden den 23 November 1793. Wapen gevierendeeld: I. op blauw een wit paaschlam met een witte banier, beladen met een rood kruis over den schouder; II. op rood drie zwarte brandbommen met de buis naar boven, 2 en 1; III. op rood een gouden slang, gekronkeld om een gouden zwaard, de punt omhoog; IV. op blauw een zilveren ster (6). Gekroonde helm. Helmteeken een uitkomende roode leeuw. Schildhouders twee half gouden, half groene griffioenen met roode tongen. Devies: Spero dum spiro.
Jacobus Hoffman Heere van Giesen Oudekerk ouddrost dijk- en Lingegraef der stad en graafschap Leerdam en baronie van Acquoy hoofdparticipant van de Oostindische compagnie etc. ccc.



Giessen Oudkerk.
230
Een bord met teksten is gemaakt door J. Br o edel et anno 1768.
Op den koperen lezenaar van den preekstoel: twee wapens: I. Hof f man vd; H. gevierendeeld 1 en 4 drie klaverbladen (2 en 1), 2 en 3 drie bokkenkoppen (2 en 1).
Op zerken leest men:
1. 1. H. D.
2. I. N. V.
3. Gerrit Romijn.
4. A. H. Doorn.
5. L. C. Melcher.
6. Hier leyt begraven Ar ij en Bastiaensen out 60 jaren sterf den 23 Augustij anno 1643.
7. Hier legt begraven Cornelis Brooshooft in leven bailliuw van Blokland schout en secretaris van Giesen Oudekerk, Giessendam, Brandwijk, Gijbeland, Peursum, geboren den 8 December 1708 overleden den 26 November 1789.
8. Hier leyt begraven N. Dircksen sterft den 7 Augusty 1655.
9. Hier leyt begraven Marijkenjans dochter van jan Schouten sterf den 14 January ano. 1645.
10. Hier leyt begraven Jan Cornelissen Schouten in sijn leven waterheemraedt van den Nederwaert sterf op den 20en Juni ano 1666 out 50 jaren.
(Wapen: drie vogels 2 en 1, en in den schildvoet een5 p. ster.)
11. Hier leyd begraaven Teunis Alblas 1783. T. Stolk.
12. Hier leit begraven Hermaanus Boonstoppel 1781.
13. Hier rust L. van Barendregt huysvrou van JoanSoermans predikant alhier sterft den 3 Janu. 1715. Oock sijn tweede huysvrouw Hele na Walr(ee)? overleden den 25 Mey 1752 en



Giessen Oudkerk.
231
zijn eerw. selfs gestorven den 1 Maart 1754 out 83 jare 7 maanden en 16 dagen.
14. Hier leit begrave Lisbet Willems sterf den (4?) November
15. Wapen: twee visschen, paalsgewijs naast elkaar, waartusschen een ster (6).
Hier leyt bagrave Teunis Aertsen Vinck in sijn leeven out heemraet van Giesen Ouwerkerk sterf den 22 Augusty ano. 1661 was out 56 jaren en sijn soon Cornelis.
16. Een schip in een ovaal.
Hier leyt begraven Catelijn Jans de huisvrou van Floris Cornelissen Rijsman out sijnde .... sterf den 2 Januwary 1657.
17. Wapen: een tuin, waaromheen een afrastering. In den tuin een boom en links (her.) daarvan een poort, waaruit een engel komt. Helmteeken een poort. (Het opschrift is niet te ontcijferen, maar dateert van 1661.)
18 Teunissen Stolk 1792.
19. Cornelis Dircksen. Aert Coren. (Wapen: een dubbele adelaar.)
20. Hier leyt begraven Willem Pietersen Brancker jonckman sterff den 1 february 1657 out zijnde 38 jare.
Hier leyt begraven Pierter Klassen Brancker sterf den 28 Aguetus out sijnde 85 yaren ano 1661.
21. Hier leyt begraven Theodora van Ousthoorn huisvrou van Benyamin Beek predikant tot Giessen Ouwerkerk gestorven den 13 Maert 1684 en Benyamin Beec voornomt gestorven den .. April 1689.
22. Anneken Henderikx.
23. A. C. de Jong. M. C. Alblas 1782.
24. Hk. Blij.
25. Eygje Rijne 1800.



Giessen Oudkerk.
232
26. Hier leid begraven Cornelis Janze van Gelder oud 60 jaaren sterf den 8 Augustus 1
27. Hier leit begraven Ghergén Gerretsen out 76 jaeren sterf den 9 Juny 1638.
28. Hier leyt begraven Eitien Yacops Brantwijck out sijnde 26 yaren sterff den 13 Mey anno 1671.
29. Wapen: drie vogels 2 en 1; helmteeken een vliegende vogel. Hier leyt begraven Cornelis Hendrickse Backer is ge-
sturven den 23 November anno 1656.
30. Hier leyt begraven Joost Kr ook anno 1776.
31. C. L. v. Dool.
32. A. D. Yong 1819.
32. B. v. d. G. A. Hamsum. Y. Dusseldorp 1782.
33. Hier leyt begraven Willemsen Houwelingh
hemeraet in sijn leven van Bovenkerck out 73 jaren sterf den 25 Yulius 1652.
34. Hier leyt begraven Tuenis erse in sijn leven
van Gijsenbuitendam o p e r is gestorve op .. Desember
1670 out 68 jaren.
35. Wapen: een springend hert; helmteeken een wiel(4) tusschen een vlucht.
Hier leyt begraven Cornelis Jan Gijsen van Gijssendam was out 79 jaer is gestorven den 10 february 1657.
36. Hendrik Greeve.
37. I. Boonstoppel Czoon 1816.
38. Hermanus Boonstoppel 1812.
39. Den 31 Maart 1771 is overleden Jan Cornelisse Romijn.






Gorinchem, Z.H. Ned. Herv. Kerk. Tombe van Jan van Arkel en Bertha van Ochten (± 1300). Opgegraven in 1916.



Giessen Oudkerk.
233
40. A. L. M.
41. Adr olte
1810.
Ned. Herv. Kerk te Goedereede.
De meeste zerken liggen geheel of gedeeltelijk onder de vaste banken. Te lezen is:
1. C. P. Beens sterft den (Een anker.)
2. Hier leidt begraven J. F. den Eersamen sterft den 17July 1790 oudt 52 jaar 8 maanden en 16 dagen.
3. Hier leyd begraven mejuffrouw Pieternella Kole is overleeden den 11 December 1771 des morgens tusschen een en twee uuren in den ouderdom van 69 jaren 2 maanden en 16 dagen.
In den buitenmuur leest men:
Bastiaen Coomans heeft den eersten steen tot herbouwing deser kercke gelegt op den 28 Yuny anno 1708.
(Zie: Beschrijving van het eiland Goedereede en Overflakkee door B. Boers blz. 85.)
Ned. Herv. Kerk te Gorinchem.
In deze kerk is niets meer te zien, behalve de overblijfselen van het monument der Arkels, die men uit den grond heeft opgedolven en welk monument eerlang gerestaureerd zal worden.
Volgens de collectie van der Lely was vroeger in de kerk ook het volgende monument te zien:
Eene slapende vrouw tusschen twee zuilen, waarvoor engelen.



Gorinchem.
234
De rechtsche engel houdt het wapen Paf f en rode, de linksche het wapen Paffenrode gedeeld met Arkel. Boven het beeld:
Excelentz. Conjugi Willeminae ab Arkel defuct. pridie cal April CI3I0CXXIIX Amoris ergo D.D. Jac. de Paffenrode.
De grafschriften, welke men vroeger in de kerk zag werden gepubliceerd in de Ned. Heraut VIII door den heer J. Th. de Raadt. Zij luiden:
1. Wapen gedeeld: I. een dwarsgeplaatste paling of slang, vergezeld boven van een schildje beladen met een ster (8) en beneden van drie jachthoorns (2 en 1); II. drie vogels (2 en 1).
Hier leydt begraven den Ed. heer Adriaan de Lange, borgemeester der stad Gorinchem, sterft den 2 July 1646 ende juffrou Anthonetta van der Aa Adriaensdogter, sterft den 9 October 1625.
2. Wapen gedeeld: I. een boom, links vergezeld van een tegen eerstgemelden boom schuinsteunenden vos, alles op een terras; II. als II. sub no. 1.
De heer Johan Dierhout, raet van Staten, borgemeester der stad Gorinchem, sterft den 7 July 1626 en juff. Mar ia Adriaensz. van der Aa sijn huysvrouw, sterft den 1 Maart 1632, en juffrouw Clasina Dierhout in haar leven huysvrouw van de heer en Mr. Maarten van Kuyl, dijckgraeff en hoogofficier der vrije heerlykheid Dalem, sterft den 6 January 1650.
3. Wapen gedeeld: I. een schuinlinks geplaatste gekroonde visch; II. drie gehalsbande vogels (papegaaien?).
Hier leyt begraven Francois Cruydaan, sterft den 16 January 1655, ende Maria de Wijn, sijn huysvrouw, sterft den 2 Augustus 1656.
Memoria Georgy Cruydaen.
Hic tumulatus homo variis celebratus in oris quem Thamesis, quem saepe gelas liger Albula Rhenus in columen dubiis sustinuere vadis. (sic)
Quem pater Oceanus, Scylla et furibunda Charybdis Servarunt placidis linga permittit aquis. (sic) Obiit 18 Kalendis.May 1643.



Gorinchem.
235
4. Hier leyd begraven Frans Harmensz Cruydaan, sterft 1564 den 7 January en Metke Claes Vrientsz sijn huysvrouw sterft 1575 den 9 November.
5. Hier leyt begraven den Ed. Goosen Vogelsanck, in sijn leven leutenant van de wagens van Sijn Hoog loffelijcke memorie den Prins van Oranje, sterft den 3 December 1638.
6. Begraefplaets van Bastiaen Keup 1700.
7. Twee wapens: I. hermelijn met een schildhoofd, beladen met drie schelpen; II. in ruitvorm: een lelie, vergezeld van vijf blokjes (2, 2 en 1).
Hier leyt begraven Jan Claesz. van Reimmerswael ende sterft int jaer ons here 1551 den 11 dag in April.
Aeftke Adriaen Robbertzdogter Jan Claesz. van Reimmerswael huysvrouw was, sterft int jaer ons heere 1545 den 21 dag in April.
Ende hier leyd begraven Anthony Janssoon van Reimmerswael, sterft int jaer ons Heere 1603 den 30 Juny.
8. Wapen gedeeld: L drie rozen; II. twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken, in den rechterbovenhoek overtopt met een ster.
Hier leyt begraven Claes Vriensz. Backer, sterft 1539den 6 february ende Soe te Claes sijn huysvrouw sterft 1551.
9. Wapen gedeeld: I. twee schuin kruislings geplaatste zwaarden, de punten omhoog; II. twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken, in den rechterbovenhoek overtopt met een meerltje.
Hier leyd begraven Mathijs Crom, gestorven den 24July 1617.
10. Wapen: een keper, in den voet vergezeld van een ster(8). Hier leyd begraven Willem van der Ka Willemsz. sterft
1607 den 9 december en Neeltje Floris sijn huysvrouwe den 24 dag December 1589.
11. Hier leyd begraven Geysbert Willemsz. van der Ka sterft den 7 November 1603.
12. Twee wapens: I. een dwarsbalk, beladen met drie vogels en vergezeld van twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken; II. in ruitvorm een hertenschedel.



Gorinchem.
236
Hier leyt begraven Mattheys van Hoencoop Claesz. sterft den 3 January 1603 ende'Wilhelmina Tack sijn huysvrouw sterft den 11 Sept. 1602.
13. Wapen gedeeld: I. een als keper geopende passer, vergezeld van drie hoefijzers; II. ChStillon, in den rechterbovenhoek gebroken met een ster.
Hier leyt begraven Henderick van der Ulft Marcusz. sterft den 29 Sept. 1646 ende Cathalina de Cock van Kerckwijck Adriaensdogter sijn huysvrouw sterft den 23 April 1617.
14. Hier leyt begraven jason van Bylant in den heere gerust den 16 April 1645 ende Margaretha van der Ulft Hendricxdogter, salig ontslapen den 24 April 1666.
15. Hier leyt begraven Hendrik van Bylant sterft den 10 January 1688 ende Geertruyd van Muylwijcksijn huysvrouw in den Heere ontslapen den 2 July 1692.
16. Twee wapens: I. drie gekroonde brakkenkoppen met halzen; II. twee afgewende visschen.
Hier leyd begraven Jacob Dirckxsz. Wildemans geseyt Dovens sterft den 4November 1646enCatharina B art hol omeusz. van Riebeck sijn huysvrou sterft den 7 January 1638.
17. Twee wapens: I. een dwarsbalk, in het schildhoofd vergezeld van negen (5, 4) en in den voet van zes bezanten (3, 2,1); II. een keper vergezeld van drie gesnoerde jachthoorns.
Hier leyd begraven de heer Dionïsius van Muylwijck, raed en vroetschap der stad Gorinchem, sterft 17 Augustus 1665 en Juffrouw Anthonia van Noordeloos, sijn huysvrouw sterft den 12 November 1674.
18. Wapen gedeeld: I. zes rozen (3,2,1); II. Chatillon gebroken met een springenden vos of hond.
Hier leyt begraven de heer Aert Blommert Aerts, in sijn leven raet en vroetschap der stad Gorinchem, sterft den 2 December 1647.
Hier leyd begraven Maria van Aelst, Anthonisdogter sterft den 2 September 1609, ende Anthonia van der Ulft Hendricxdoj^ter sterft den 28 October 1676.



Gorinchem.
237
19. Wapen als H. van no. 18.
Hier leyt begraven Marten van Aelst Anthoniszoon sterft den 13 february 1617.
Hier leyd begraven Juffrouw Odilia van Muyen weduwe van den heer borgemeester Adriaen Boxel, sterft den 15 Mey 1704, oud 90 jaer.
f
20. Twee wapens: I. een adelaar (Cools); II. drie adelaars (Van Zijl).
Begraeffenisse van de heer Lodewijck Cools, out borgemeester der stad Gorinchem en gecommitteerde raad ter admiraliteit tot Rotterdam, overleed den 24 December 1691.
21. Twee wapens: I. twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken met een schildhoek beladen met een pot met drie voeten en twee ooren; II. een haas, die door een hazewindhond vervolgd wordt, beiden in het schildhoofd en aan de schildpunt een springende brak, die naar den haas opziet.
Hier leyt begraven Govert van Slingelant, Corstiaensz den 24 Augustus 1620 ende Maria de Wit sijn huysvrouw
sterft den ende Christiaen van Slingelant haer
lieder soon, sterft den 22 November 1610 en haar lieder dogter Haefke van Slingelandt sterft den .. November 1635.
22. Wapen gedeeld: I. drie aanziende ossenkoppen; II. doorsneden: boven een uitkomende leeuw; beneden een ster(8).
Sepulture van Gerrit van Os.
Hier leyt begraven Anthony van Os sterft den 14 April 1653 ende Willem van Os sterft den 25 Meert 1654.Juffrouw Maria van Os huysvrouw van den advocaet Mr. Anthony van Wevelinckhoven, sterft den 3 Augustus 1666.
23. Twee wapens: I. doorsneden: 1. een ankerkruis, 2. drie sterren; II. doorsneden: 1. een uitkomende leeuw, 2. drie St. Andrieskruisjes.
Sepulture van Hendrik van Barnevelt, in den Heere gerust den 15 November 1675 ende Tanna van As, sijn huysvrouw die sterffelijckheid heeft affgeleyd den 7 Sept. 1691.
24. Wapen als I. van no. 23.
Hier leyd begraven de heer en Mr. Hendrick van Barne-



Gorinchem.
238
velt borgemeester der stad Gorinchem, in den Heere gerust den 11 Novem. 1741.
Hier leyd begraven Aletta van Barnevelt salig ontslapen den 14 Augustus 1673.
25. Twee wapens: I. een gegolfde dwarsbalk met boven een keper,, vergezeld van drie sterren en in den voet eene lelie; II. een leeuw en een barensteel over alles heen.
Hier leyt begraven Ida van Soutlant de huysvrouw van Willem de Jong sterft den 2 Mey 1635.
26. Wapen gedeeld: I. drie hermelijnstaartjes, een in het tweede kwartier en twee in den schildvoet, met een schildhoek waarin een bezant of koek; II. als H, bij no. 18.
Hier leyt begraven H end riek Adriaensz. van de Gressen sterft den 10 July 1631 ende Agnetta van Aelst Coenraetsdogter sijn huysvrouw sterft
27. Wapen gevierendeeld: I. en IV. een gekroonde leeuw; II. en III. een driekante eg.
Hier leyd begraven Daniël van den Broeck Symonsz. commissaris ordinaris van de monsteringe van de Hoo. Mo. heeren Staten van Hollandt en West-Vrieslant, out 66 jaren, sterft den 20 April 1611.
28. Wapen gevierendeeld: I. een uitkomende leeuw; II. een griffioen; III. een ster(8); IV. drie gesnoerde jachthoorns.
Grafft de heer Johan van Wevelinchoven president van de hoogdijek-heemraden 's lants van Arkel en Conincxstaeffel van de jonge schuterije in Gorinchem, sterft den 4 September 1656 en sijn huysvrouw Johanna van Nuys, sterft den 16 April 1669 en haar soon de heer president Johan van Wevelinchoven, sterft den 24 October 1705 oud 82 jaren ende sijn huysvrouw juffr. Anna Maria van Wijngaerden sterft den 27 february 1707 oud 84 jaer.
29. Wapen twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken.
Hier leyd begraven Geraert van Blocklant Maertensz.
sterft den 15 anno 1637 ende Maria van Houwelingen
Cornelisdogter sijn huysvrouw sterft den 6 October 1596.



Gorinchem.
239
30. Twee wapens: I. een klimmend hert (Van den Colck); II. in ruitvorm: vijf aaneengesloten ruiten (3 en 2) (Nobel).
Sepulture van de heer Arent van den Colck, in sijn leven borgemeester der stad Gorinchem en wegens de selve gecommitteerde raede van de Edele Gro. Mo. heeren Staten van Hollant en West-Vrieslant, in den heere gerust den 29 Mey 1662 en van desselfs huysvrouw Maria Nobel overleden den 21 Augustus 1675 ende van de heer oudt-schepen Arent van den Colck, Cornelissoon, overleden den 21 Meert 1690 ende heer Cornelis van den Colck, soone Arent van den Colck, den Oude. Sijn Ed. was mede borgemeester en ontfanger der gemeene middelen over de stad Gorinchem en 't quartier van dien, sterft den ....
31. Twee wapens: I. als I. bij no. 30; II. in ruitvorm: een bijenkorf of berg beladen met een tak en boven vergezeld van drie sterren (2 en 1) (Rochatus).
Hier leyt begraven de heer Arent van den Colck, in sijn Ed. leven balliu van Hartingxvelt en groot-waersman van den landen van Arkel, in den Heere gerust den 3 April 1666, mitsgaders juffrouw Maria Rochatus sijn huysvrouw gestorven den 4 April 1662.
32. Twee wapens: I. gevierendeeld: 1 en 4 een bij, 2 en 3 een dubbele adelaar (Keyser); II. een sterk omgebogen schuin geplaatste tak en een arendsbeen over alles heen (Waalwijck).
Onder deze steen is begraven de heer Geraerd van Waelwijck, in sijn leven raad en vroedschap deser stad, is in den Heere gerust 28 Mey 1703 ende sijn huysvrouw juffrou Geyla Teek, in den Heere ontslapen den 25 Augustus 1679 ende vrouwe Machtelt van Waelwijck huysvrouw van de heer borgemeester Willem Keysers, die de sterffelijckheyd heeft afgeleyd den 2 October 1707 en de heer Willem Keyser borgemeester der stad Gorinchem etc. sterft den .. Augustus 1722.
33. Wapen gedeeld: I. twee afgewende visschen (Neercassel); II. een vogel (eend?) (Aerts).
Hier leyt begraven Jan van Neercassel Coenraets sterft den en Grietke Aerts sterft den 1 July 1619.



Gorinchem.
240
34. Wapen gedeeld: I. als I. hiervoor (Neercassel); H. twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken en een schildhoek beladen met een krab (Van der Verwen).
Hier leyd begraven Mathijs van Neercassel Coenraets gestorven den vierden October 1583. Sepulture van de Heer Wouter van Neercassel Mathijsen, in sijn leven raad en borgemeester der stad Gorinchem, gestorven den 5 Augustus 1623 ende Maria van der Verwen, sijn huysvrouw, gestorven den 16 Sep. 1641, en Mathijs van Neercassel, gestorven den 14 Augus. 1590 en Mathijs van Neercassel, den tweeden van dien naam, gestorven den 3 December 1624, ende heer Gijsbert van Neercassel, in sijn leven raad en vroedschap deser stad Gorinchem, sterft den 22 April 1649.
35. Twee wapens: I. als I. bij no. 12; II. als II. bij no. 18. Hier leyd begraven Peter van Hoencoop Aeler's ende
sterft den 11 Sept. 1611. Maria van Aelst Coenraetzdogter, sijn huysvrouwe sterft den 16 November 1638.
36. Wapen gedeeld: I. het wapen van het adellijk geslacht Snoeck; II. een merk (de 4 op een merk).
Hier leyt begraven Johan Snoeck Hendrix den Ouden sterft den 18 Sept. 1625 en Anneke Hermensz. van Dormagen, sijn huysvrouw, sterft den 28 July 1625.
37. Wapen twee afgewende visschen. d
Hier leyd begraven Cornelis de Burchgrave, sterft anno 1515, den 21 in Mey, en Maeyke Dirck Geritz, sijn huysvrouw sterft den 1 Juny
Door Johan de Burchgrave doen verbeteren 1650.
38. Wapen gedeeld: I. negen leliën (4, 3 en 2) met een schildhoofd beladen met een hert (Van Hoey); II. doorsneden: 1. twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken, 2. een dubbele adelaar (De Roey).
Hier leyd begraven Aert van Hoey Geraertssoon, sterft den 25 October 1603 en sijne huysvrouw Judick Aelertsdogter de Roey, sterft den 21 Meert 1615.
39. Wapen gedeeld: I. Van Hoey (vgl. no. 38); II. Neercassel (vgl. no. 34).



Gorinchem.
241
Sepulture van de heer Geeraert van Hoey, in sijn leven borgemeester en ontfanger van de gemeene Iantsmiddelen over Gorinchem ende quartier van dien, sterft den 21 April 1653, ende sijn huysvrouw Juffrouw Christine van Neercassel sterft den 11 December 1648.
Hier leyd begraven de heer Aert van Hoey in sijn leven borgemeester en ontfanger der gemeene Iantsmiddelen over Gorinchem ende het quartier van dien, in den Heere gerust den 21 April 1665 ende juffrouw Catharina Vervoorn, sijn huysvrouw gestorven den 14 Augustus 1666.
Hier leyt begraven de heer Mathijs van Hoey, in sijn leven raet en vroetschap der stad Gorinchem en ontfanger van de gemeene Iantsmiddelen over 't quartier van dien, in den Heere gerust den 6 December 1670.
40. Wapen gedeeld: I. Van Aelst (vgl. no. 18 sub II); II.van hermelijn met een schildhoofd, waarin drie kronen.
Hier leyd begraven Anthony van Aelst Martensz. sterft en Odilia Jans van Keulen, sijn huysvrouw.
41. Wapen gedeeld: I. een ster(8) overtopt met een kroon (Waelwijck); II. Ceulen (vgl II sub no. 40).
Hier leyt begraven Jan Reyersz. van Wae 1 wijck, brouwer sterft op den 21 Juny 1639 ende Bel ia Jans van Ceulen sijn huysvrouw sterft den 19 November 1600.
42. Wapen gedeeld: I. doorsneden: 1. als I sub no. 9, 2. als II sub no. 9; II. een kruis beladen met vijf leliën.
Hier leyd begraven de heer Folpert Crom van Asperen borgemeester der stad Gorinchem sterft den 20 January 1616.
43. Wapen gedeeld: I. drie St. Andrieskruisjes, waarvan het eerste in een vrijkwartier; II. een verkort St. Andrieskruis vergezeld van drie jachthoorns (2 en 1).
Hier leyt begraven Lijsbeth Hendricx huysvrouw van Aert Symensz. Brievens, sterft op den 26 December 1619.
44. Twee wapens: I. als I sub no. 17; II. drie klaverbladen (2 en 1) en een roos in het midden.
Hier leyt begraven Mathijs van Muylwijck Petersz. sterft 1522 den 15 October en Heylke Dircxdogter sterft 1500 en
16



Gorinchem.
242
Arien van Muylwijck Petersz. van Muylwij ck huysvrouw sterft 1504 den 9 dag van Novein. Bid voor de zielen.
45. Wapen: een leeuw.
Sepulture van de heer Johan van der Meulen en juffrouw Margaretha van Herwaerden sijn huysvrouw die sterft den 15 Mey 1707.
46. Twee wapens: I. een dwarsbalk vergezeld van zes vogels, drie boven (2 en 1) en drie beneden (2 en 1); II. als II sub no. 34.
Hier leyt begraven Job Pietersz. van Rueven borgemeester
der stad Gorinchem sterft en Aentje Jans van der
Verwen sijn huysvrouw sterft
Hier leyd begraven Andries de Lange sterft den 18 Mayus 1632.
47. Wapen gevierendeeld: L en IV. op goud een roode hertekop en hals; II. en III. op zilver twee zwarte dwarsbalken. Een middenschild van hermelijn met een rood hartschildje (de Cerf) en vier kwartieren:
t een hertekop en hals B. hermelijn met een hart-
(de Cerf) hartschildje III. twee dwarsbalken IV. eengeschaaktSt.Andries-
kruis.
Hier leyd begraven Jan de Cerf schepen tot Gorinchem, sterft 1564 den 12 Augustus. Hier leyd begraven Fran^ois van Broeckhuysensterft —
48. Twee wapens: I. doorsneden van goud op zwart, met een van zilver en roodgeschaakt St. Andrieskruis over alles heen (Vervoorn); II. gevierendeeld 1 en 4 een linkerschuinbalk; 2 en 3 drie St. Andrieskruisjes (Van Heden).
Sepulture van de heer borgemeester Mr. Cornelis van Someren sterft den 26 April 1707.
49. Twee wapens: I. van hermelijn met een schildhoofd beladen met drie vogels (2 en 1) (Van Herwaerden); II. Snoeck.
Hier leyd begraven de heer Aert van Herwaerden, borgemeester, raad en vroedschap der stad Gorinchem, gecommitteerde raad ter Admiraliteyt tot Rotterdam sterft den 3 Sept. 1671 en



Gorinchem.
243
juffrouw Anna Snoeck, sijn huysvrouw, sterft den 1 february 1687.
50. Hier leyt begraven de heer Cornelis van Borcharen, in sijn leven raad en vroetschap der stad Gorinchem, sterft den 19 Augustus 1688, ende juffrouw Maria Rochatus sijn huysvrouw sterft den 6 february 1698.
51. Wapen gedeeld: I. Snoeck; II. drie St. Andrieskruisjes (Sevenbergen).
Hier leyd begraven Jan Snoeck Jacobsen borgemeester eersaen(?) die anno 42 tot welvaert deser stede was uytgegaan buyten dede graven het nieuwe diep off haven, sterft 1585 den 24 Augustus en Anna van Sevenbergen Huygensz. dogter sijn huysvrouw sterft 1586 den 6 November naar dat se 54 jaren met malkanderen in den egtstaet geleeft hadde.
52. Twee wapens: I. een leliekruis; II. negen aangesloten ruiten (5 en 4).
Sepulture van de heer Adriaen Boxel, borgemeester der stad Gorinchem sterft den 29 November 1691 ende Johanna van der Does sijn huysvrouw sterft den 8 September 1678.
53. Twee wapens: I. een leeuw (Erkelens); II. een zwemmende visch (Lus).
Hier leyd begraven de heer out-borgemeester J a c o b u s É r k ellens den 6 December 1705.
54. Twee wapens: I. drie weerhaken; II. een leeuw met een schildhoofd beladen met drie gefigureerde gewende wassenaars.
Sepulture van Cornelis Verhoeff en Huybertjen Verdonck sijn huysvrouw.
55. Wapen gedeeld: I. drie lindebladeren, de steelen naar boven; II. twee schuinbalken, de eerste beladen met een vogel.
Hier leyd begraven Adriaen van den Heuvel Dircx, borgemeester der stad Gorinchem sterft 1582 den 20 October en Anna Hendricx, sijn huysvrouw, sterft



Gorinchem.
244
56. Wapen Arkel en acht kwartieren: Arkel Steelant
Van Oeveren (ch&illon Van Royen (drie kepers) met drie schelpen in het schildhoofd)
Aelst (als II sub no. 18) Steenis (drie gaande leeuwen)
Leefdael Rijswijck (twee afgewende
zalmen).
Hier leyd begraven Joncker Roeloff van Arkel drossaerten dijckgraeff der stad Gorinchem ende den lande van Arckel sterft den 18 September 1616.
57. Twee wapens: t. Boshuysen (van vair); II. Van der Aa (geschaakt met een meerl in een vrij kwartier); en acht kwartieren:
Boshuysen Van der Aa
Beerwouts (een gaande 't Serclaes beer)
Berkel (drie sterren) Van Delft(drieSt.Andries¬
kruisjes)
Erp De Huyter.
Hier leyt begraven Jonker Arent van Boshuysen, drossaert en dijckgraeff der stad Gorinchem ende den landen van Arkel sterft den 7 July 1605 ende vrouwe Geertruyd van der Aa sijn huysvrouw, sterft den 14 Sept. 1601.
58. Wapen: drie schuinlinks boven elkander en schuin gestelde pijlen. Vier kwartieren:
I. als voren (Koevoet) II. gegolfd gedwarsbalkt
III. schuinbalk beladen met IV. drie weerhaken, vier klaverbladen, de steelen uitkomende van de bovenkant van de balk Hier leyt begraven DirkKoevoetJansz. sterft den 8 July 1527.
59. Wapen: drie molenijzers. Vier kwartieren: • I. drie molenijzers II. een kruis
III. twee beurtelings gekan- IV. een linker schuinbalk. teelde dwarsbalken



Gorinchem.
245
Hier leyt begraven Jan de Fijter Brinenz de Jongh borgemeester der stad Gorinchem, gecommitteert sterft in den Hage den 15 January 1594.
60. Wapen gedeeld: I. Twee afgewende zalmen vergezeld van negen herkruiste kruisen met spitsen voet (3,3,3) (Van Rijswij ck); II. Snoeck. Vier kwartieren:
1. Van Rijswijck 2. Snoeck
3. drie sterren 4. drie rozen.
Hier leyt begraven Joost van Rijswijck Joostensoon,
sterft den 12 September 1557 en Anna Snoeck Jacobs-
d o g t e r sterft
61. Wapen gevierendeeld: I. en IV. twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken; II. en III. drie vogels. Met een barensteel over alles heen in de eerste en tweede kwartieren.
Hier leyt begraven Claes van Me er kerck borgemeester der stad Gorinchem sterft den 6 November 1558.
62. Wapen gedeeld: I. een ossenkop en hals; II. een uitkomende leeuw.
Hier leyd begraven Marten van Osch Govertse, borgemeester der stad Gorinchem, sterft den 5 february 1568 ende sijn huysvrouw.
63. Twee wapens: I. Verboom (gevierendeeld: 1 en 4 een dubbele adelaar beladen met een rad, 2 en 3 een druiventros, de steel naar boven); II. Van de Wal (een linkerschuinbalkbeladen met zeven sterren, van boven vergezeld van een leeuw).
Sepulture van de heer borgemeester Mr. Adriaan Verboom.
64. Wapen gedeeld: I. een uitkomende leeuw; II. twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken.
Hier leyt begraven Jan van Leuven Adriaensz. schepen der stad Gorinchem, sterft 1557 den 18 Augustus.
65. Wapen doorsneden: I. drie palen met een schildhoofd, beladen met drie bezanten of koeken; II. twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken.
Hier leyd begraven Jacobjansz. schepen der stad Gorinchem, sterft den 1514.



Gorinchem.
246
66. Twee wapens: I. drie vogels (Pieek); II. drie kleine bezanten of koeken, elk versierd met vier eikenbladen (Compostel).
Hier leyd begraven Aert Pi eek J ansz. sterftden 11 November 1557 ende Maria Compostel sijn huysvrouw sterft
67. Twee wapens: I. een keper vergezeld van drie rozen (Deym); II. chatillon gebroken met een staanden vos of hond (Schilthouwer).
Sepulture van de heer borgemeester Mr. Sijmon Deym.
68. Wapen: een uitkomende leeuw.
Hier leyd begraven de heer Nicolaes Kemp Reyersz. borgemeester der stad Gorinchem sterft den 4 Mey 1624.
69. Wapen: Schilthouwer (vgl. sub no. 67). Begraeffplaets van de heer borgemeester JohanSchilthouwer,
sterft den 7 Juny 1711.
70. Wapen: een dwarsbalk vergezeld van drie korenschooven (?) en een vrijkwartier, beladen met een beurtelings gekanteelden dwarsbalk.
Begraeffplaets van de heer borgemeester Jeremiasde Bont, sterft den 30 January 1687.
71. Twee wapens: I. twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken (De Hoog); II. De Witt (vgl. sub no. 21).
Sepulture van de heer Anthony de Hoog, borgemeester der stad Gorinchem, gecommitteert in Colegie van de Ed. Mo. heeren gecommitteerde raden van de Groot. Mo. Heeren Staten van Hollant en West-Vrieslant, sterft den 29 Maart 1645 en juffrouw Lidia de Witt sijn huysvrouw sterft den 8 September 1648 (of 1646).
72. Twee wapens: I. doorsneden: boven, drie breedarmige kruizen, beneden als I sub no. 17; II. doorsneden: boven een keper, beladen met drie schelpen, beneden een adelaar.
Hier leyd begraven de heer Reynier Robijn, borgemeester der stad Gorinchem, den eersten ontfanger der gemeene Iantsmiddelen over Gorinchem en 't quartier van dien, sterft den 28 January 161 ..



Gorinchem.
247
73. Twee wapens: I. drie zuilen met een schildhoofd beladen met een klimmenden aanzienden leeuw (Pompe); II. een dwarsbalksgewijze gestelde pijl vergezeld van drie sterren (Rosiers).
Begraeffplaets van Martinus Pompe.
74. Twee wapens: I. als II bij no. 18; II. gegolfd gedwarsbalkt. Hier leyd begraven Willem van Aelst Coenraetssoon
sterft 1555 den en Me ch telt Jans sijn huysvrouw sterft—
75. Wapen: als II. sub no. 18.
Hier leyt begraven Hendrik van Aelst Willemssoon priester en ferrarius(?) St. Saverius(?) sterft 1560 den
76. Wapen: een leliekruis.
Hier*leyt begraven de heer Daniël Boxel raad en vroetschap der stad Gorinchem sterft....
77. Twee wapens: I. Snoeck; II. Hoencoop (vgl. I sub no. 12). Hier leyd begraven de heer Hendrik Jansz. Snoeck borgemeester der stad Gorinchem.
78. Twee wapens: I. als I. sub no. 49; II. als I. sub no. 12 (Hoencoop).
Hier leyt begraven Jan van Herwaerden sterft
79. Twee wapens: I. zes rozen (3,2,1) (Blommaert); II. Van Herwaerden (zie sub no. 78).
80. Twee wapens: I. een ankerkruis vergezeld van drie sterren (Barnevelt); II. als I. sub no. 73 (Pompe).
(Hendrik van Barnevelt, Vrijheer van Noordeloos enz. X Geertruyda Pompe.)
81. Wapen gedeeld: I. drie vorken naast elkaar, de tanden naar beneden, de tweede vork overtopt van een ster (Waelwijn); II. een keper beladen met een ster, vergezeld van drie ontploffende granaten (Steelen).
Aert Waelwijn en Maria Steelen.
82. Wapen gedeeld: I. als I sub no. 17; II. een dwarsbalk vergezeld van drie klaverbladen.



Gorinchem.
248
Jan Dircksz. van Muylwijck, canoniek tot Gorinchem sterft 1548 den 10 September.
83. Twee wapens: I. als sub no. 27; II. in ruitvorm: drie ruiten. Vier kwartieren:
I. als I. hiervoor II. als II. hiervoor
III. drie vogels met een gol- IV. een leeuw, vend schildhoofd Hier leyt begraven Adriaan van der Haer Govertsz. sterft den 6 Juny 15...
84. Twee wapens: I. gevierendeeld: 1 en 4 effen met een schildhoofd, beladen met een gaanden leeuw, 2 en 3 drie linkerschuinbalken; II. een uitkomende leeuw.
Hier leyd begraven Jan Robbertse sterft den 4 November 1520.
85. Wapen: als II. sub no. 84.
Hier leyt begraven de heer Adriaen Vinck Hendricx, borgemeester der stad Gorinchem, sterft den 13 Augustus 1653\
86. Wapen gedeeld: I. een St. Andrieskruis; II. een ster(8). Hier leyd begraven Gerrit Jansz. van Zirikzee, sterft
en Bayke van de Weteringe sijn huijsvrouw sterft
St Janskerk te Gouda.
Op zerken leest en ziet men het volgende: Op het hooge koor:
1. Twee wapens uitgekapt; helmteeken van no. 1 een paalsgewijze geplaatste beurtelings gekanteelde dwarsbalk; boven het tweede wapen een gevleugeld engelenkopje.
Later is op den steen gebeiteld:
Gerhardus van der Starre overleeden den 8 Mey 1799. Maria Catharina Swartveld overleeden den 12Maart 1783.
2. Wapen en vier kwartieren uitgekapt; helmteeken een muts; engelenkopjes.



Gouda.
249
Jn den rand: Hier leet begravë"dë edle en ser bemide Jacob va Borcellen castelein van der Goude starf ao 1521 op Sinte Tomas avont den 20 Decemb. en die eedele Jofvrou Ursula van Foreest sijn huisvrou start ao 1525 den 15 Marty. bidt voor die zie.
Middenop: en Clara Clevendam en Annegë SpirrTg sij dochter.
Later is onderaan gebikt: Dirck van der Starre. Elisabeth Catharina Ledeboer.
(Volgens een ms. geneologie Van Buchell was Ursula de dochter van Heribert van Foreest en Maria Cats, en Jacob van Borssele de zoon van Adriaen, heer van Brigdam en bezat hij de heerlijkheid van Middelburg bij Gouda.)
3. Het wapen Prins (de boom en de vogels); daaronder het woord Prins.
(Vgl. Ned. Adelsboek.)
4. Mr. Gerard Donckers.
5. Een merk. G. I. Pijper.
6. Gerrit Hoebeek.
7. Een merk. Michiel Ariens Steeck.
8. Een merk zijnde twee gekruiste weerhaken op een schild. Bitters
1691.
Hier leyt begraven Doro-
[thea]—aenz huysvrou ? '
Bitters out 49
[jaer] sterft dë 7 September 1691. Jan Claeysen Feberwarij.
9. De letters D en L door elkaar.
10. Griegen Claes de Bleekster. Een merk en de letters C. G. N. en L.
11. In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten.
Hier leet begravë Joncvrou Katheline Adriaëdie bastaert



Gouda.
250
van Reymrwale wijf was si sterf int jaer MCCCCXCVIII. XII dage i junio.
12. Hier leit begraven Joost van den Boogaart inzijnleeven Raedt ende vroedschap deser stede Gouda obijt den 31ste Maert ao 1651 en sijn soon Gijsbertus van de Bogaert obyt den 29en Mey ao 1647. Ende Ariaantgen Huge Kroon huysvrouw van Joost van den Boogaart gesturven den 24 Sbr. 1660.
Wapen uitgekapt; gekroonde helm.
Nobilitas sola est atque unica virtus. Bemind gij lof en deugd, o vremdeling tree nader Hier rust het waardig lijk van Gouda's borgervader, 's Lands zeeraad aan het Y, tot veler druk en smart Gestorven wijl hem ging 's Lands welvaart aan het hart. Hij is welkers naam van haat nog nijd besprongen Ten luister zijner stam zal zweven op de tongen. Dat vrij de zark zijn lijk bedek! Het minste deel Legd hier begraven van Johan van Immerzeel.
J. van Hoogstraten.
Achter het hooge koor:
13. Het oorspronkelijke opschrift is verdwenen; later is er op gegrift:
P. Vereyck.
Cornelis Jansz. Brunswyck ruste de 1 Mayi ao atatis 70 C. 1655.
Neeltien Hendriks van der Hoeven sijn huysvrou ruste de 20 Juli ao aetat. 65 C. 1659.
14. Hier leit begravë HendrickMaertenzoon Caescooperen sterf den 10 Meert an. 1630. M. F. Versijl.
Twee wapens uitgekapt.
Hier leit begraven Diewertge Hendricksdochter ende starf den 16 December anno 1617.
15. M. Imans (op twee steenen).
16. Hier leyt
Cornelis
Pek
Janu[ary]



Gouda.
251
17. De weduwe van Iakob Marscalck.
(Een brandemmer onder een kroon.)
18. Johannis Abel. (De letters J en A door elkaar.)
19. Hier leyt begravë Wouter Leenderz. Kouke Backer starf anno 1577 dë 12 dach Mey. Hier leet begravë Ne el tgen Huyghensdochter sterf ao 1567"de 8 Julius.
Wapen uitgekapt, tusschen een merk en een ster (6). In de hoeken een kinds-, een mans-, een grijsaards- en een doodshoofd.
20. David Smith. Pieter van Schee.
Wapen uitgekapt.
C. D. C. Verveen. Hier rust Verveen, die om den Deen In vrijheyd te herstellen \ 'y Met bloegeleen, kloeck heeft gestreen Geen nijd hem meer sal quellen.
21. Albertus Venroy. Wapen uitgekapt.
22. Maerten van Doeyenborgh. Lett. K. T. S. B.
23. Hier leit begravê^Louris Gerritz sterfTtjaerMVc LIXdë XVIe dach i Octobri en Hilgen Gerritsdochtëzijhuisvrosterf MVc XXX. Vilde dach Septemb.
Twee wapens uitgekapt. Later opgebikt:
Frans Oudeveldt. In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten.
24. Anthoni van Burchem.
25. Hier leyt begraeven Michiel Daamsen Vermeull out burgemeester deser stede Gouda sterff den 27 July 1646.
In het noordelijk gedeelte van het schip. Boven een kapel leest men op een schild:
26. Grafkapel van W. Meurs.
(Hieronder een doodshoofd met twee gekruiste doodsbeenderen.) Anno 1660. Dispone Domum Tuam Quoniam Morieris.



Gouda.
252
27. M. A. L.
Kornelis de Vor. Maertgen Aeriens Leuven.
28. Wapen in ruitvorm uitgekapt. De letters M. en A.
29. Cornelis van Daalen.
30. Jan Janse Lafors. (Een merk.)
31. P. Boon Ez.
32. Twee uitgekapte wapens.
33. G. A. Suys. (Wapen uitgekapt.)
34. Gerrit v. Veen Adriana v. Alblas. (Twee wapens uitgekapt.)
35. Frans v. Waas.
36. Hier leit begraven Jan Bolnes obijt 19 Novemb. a° 1657. Hier leyt begraven J o o s t Cornelisz alias Noom.
C. P. Bolnes. (Wapen uitgekapt.)
37. Hier is begraven Ds Paulus Merula van Abbesteegh sterf den 24 December 1653 en Joffrou Jacoba de Laet sijn huysvrou sterf den 6 October 1644.
C. G. Smient. (Twee wapens uitgekapt.) 1690.
38. Y. B. de Ridder. (Een merk.)
Hier leit begraven Yan Barentszoon Smit oudt 79 jaeren is ghestorven den 18 April anno 1616 ende sijn huysvrou An netgen Cornelisdochter sterf den 9 October anno 1616 out 75 jaeren.
39. Twee wapens uitgekapt. B. v. d. Z.
Johannes Cool obyt den 6 Desember 1716. Elysabeth Hoogeveen obyt den 16 Maart 1723. Johanna Cool oud
12
17 jaer en IOV2 maant obyt 16-^-93.



Gouda.
253
40. Twee wapens en vier kwartieren uitgekapt. De schilden worden ondersteund door twee bazuin-engeltjes.
Hier zijn begraven Andries Pieter Bockenberch
(vier regels uitgesleten) Andries Dirxz Bockenberch starf den 31 Octobris 1643. Maria Jan de Swaensdr. sijn huisvrou starf den 6 July 1640. Maria Pieter Kievitsd. huysvrou van
Doctor Christiaen van Zoelen starf den 21 April 16
Pieter Isbrants Kievit starf den 9 April 1652. Anna Andries van Bockenberch sijn huysvrou starf den2 Augusti 1652.
41. Een wapen uitgekapt in een cartouche, vastgehouden door twee engelen. Bovenin links een doodshoofd, waarop een uil zit en rechts een gevleugelde zandlooper, waarboven een weegschaal.
Op een lint: Terra, Terra, Terra. Hier. 27.
Op een schild bovenaan is nog te lezen:
Hier leyt begraeven Ghijsbrecht Harmanssoon Bouwer
starff
Op een schild beneden:
Hier leyt begraeven Mr. Floris Heyndrickssoon Letmaet overleden op den Hm Novembris anno MVIc II. Hier leyt begraeven Mr. Jan Franssoon van der Wiel ende is gestorven den XV Mai anno MVIc IX ende Cristina Gilbrechts weduwe wijlen Mr. Floris Heyndrickssoon Letmaet is gestorven den Vlen February MVIc XXV.
42. Een troffel, waaronder: Poulus Berlijn overleden 25 Janie 1819 en zijn huysvrouw Alida de Glimmert overleden 30 Sept. 1797.
43. Wapen uitgekapt.
Hier leet begraven Gerrit Reiniersz. de Zwaen stert den 17 April 1602 ende sijn huysvrouw Catarina Diricksdochter sterf dë 27 September 1610. R. I. P.
44. Wapen en vier kwartieren uitgekapt. In het midden van de zerk een vrouwenfiguur tusschen twee engelen, vruchten enz.
Memento mori.
Hier is begraven Maarten Janszoon Moei borgemeester gestorven den 10 October 1604. Aechte Jans sijn houysvrou



Gouda.
254
sterf den 24 February anno 1603. Jan Moei haer beider soon sterf den 22 January anno 1599. Margrita Moei de huysvrou van Symon Lodewicks van Alteren gestorven den 18 September anno 1604.
(Vgl. Elias, De vroedschap van Amsterdam I. blz. 432.)
45. Wapen uitgekapt.
Leert sterven eer ghij sterft Soo conct ghij sterven als ghij sterft. Hier is begraeven de Eersae Hermannus Herbers in sijn
leven D. d. h. woorts sterf den XXIII Februarij 1607 ende d'Eerb.
Ermken Dircks Raesveltsdr. sijne huysvrouw sterf den
XI Februarij 1600.
46. Een priester in de zerk uitgehouwen en het jaartal 1559.
In medaillons bijbelsche voorstellingen. Onder den priester een lijk. waaronder: Cogita mori.
In den rand: Hoe tegitur saxo pastor Gouda' usti natus
Joanes Tsantuis atque obiit ulta. Aprs. Ao. MDLIIII. Spes mea Christus.
47. Jacobus Casteleyn. Eva de Mey. (Twee wapens uitgekapt.)
48. Hier leyt begraven D. Deuchtrijcke Maria van Wou huysvrou van Philippe Sanisson Raedt en schepen der stadt Gouda obiit den 28 Augustus ano. 1681.
(Twee wapens uitgekapt.)
49. A. Jongejan.
50. Hier legt begrave Andries Looy obiit den 13 November 1713 alsmede Jan Looy obiit den 12 Maert 1716.
51. George van Leeuwen.
52. Mijn verlosser leeft. I. H.
53. Jacobus Casteleyn. Eva de Mey.
54. R. van Kessel.



Gouda.
255
55. In koperen letters: Gijsbert Doncker obiit den 5 December 1706. Lucia Bolnes obiit 2 November'1666.
56. Hier ligt begrave Joh. Wilh. a Marck geb. te
3 Decemb. 1691 in leeven Bedienaar des goddelyken woords
[ruym
51 jaaren te Berkhout, Assendelft en sedert het jaar
1722 van deze gemeente overleeden den 28
en deszelfs huisvrouw Diderica Hoogwerff geb. te . . den 12 Jany. 1710 overleeden den 22 November 1776.
57 De Licht en starf den 17 Augustus 1587. (Een merk.)
58. Agneta 't Hart. (Wapen een rechterschuinbalk.)
59. Een merk, de 4 omgewend, tusschen de letters I., C. en B.
60. Agneta 't Hart. (Wapen als op no. 58.)
G. P. Duyn. G. H.
61. R. C. en een merk.
62. Wapen gedeeld: I. een linkerschuinbalk, vergezeld van boven van een schuin kruisje en beneden van een wassenaar; II. doorsneden, boven een uitkomende vos, beneden een ster (6).
Hier leyt begrave Adriaen Gerritsoe ende sterf ano 1568 den 19 dagh Decemb. en Marghen Gerritsdochter sij huisvrou en sterf ano 1556 den 15 dagh Septmb. Bydt Godt voer die sielen.
63. Wapen uitgesleten.
Hier leggen begravë Capiteyn Bartholemeus Pietersz. de Stercke met sijn huisvrou Rusge Dieloffs sijn beyde begraven op den derden Meye anno 1636.
64. Twee wapens uitgesleten.
65. Betoont in tijts doch boet en oevent ware deuchde
Soo cryght ghij shemels goet des ziels en lichaemsvreuchde Want siet den menschen teer die hier ter werelt sweeft Hoe dat hem goet, weeld, eer en 't leven heeft begeeft. (Twee uitgekapte wapens; helmteeken een vlucht.)



Gouda.
256
In den linkerbovenhoek een uil boven een doodshoofd; in den rechterbovenhoek een gevleugelde zandlooper, waarboven een weegschaal.
Hier is begraven Heynrick Harmansz. Herbers colonel der schutterie ende sterff den 18 Januari anno 1613 ende sijn huysvrouw Philippina Franssen den Hartog ende sterff den 18 Febru. anno 1614.
66. G. Verveen. Gardina Warnars. H. v. Veen.' (Twee wapens uitgekapt; helmteeken een zwemmende zwaan;
gekroonde helm.)
67. Wapen uitgekapt. Gijsbertus Verharst obyt den 14 November 1693. Helena Verharst.
68. Jan Gerritsen martschipper op Ha.... (Een merk.)
69. Hier leyt begravë Ne elke Wille Harmëz starf a° 15.7.
Bit vor zil. den late dach Mart. (Twee wapens uitgekapt.)
70. Wapen en opschrift verdwenen. In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten.
71. In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten. In het midden een pronkende pauw, die twee uitgekapte wapenschilden onder zich heeft.
Hier legghen begrave Dirck Henrick Pau starf dë XI Mei ao XXX erTKatry ClaescT zij-wijff en starf dëXXIII Novëber ao LXII.
72. Wapen doorsneden: boven gedwarsbalkt van 6 stukken, beneden een dwarsbalk, beladen met drie rozen.
Hier leyt begrave Marike Adriaensdr. huysvrou va Jan Vos Jacobs en starf ao 1567 de 27 Martij. In de hoeken de symbolen der Evangelisten.
73. Wapen: twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken. Een miskelk, waaromheen:
Ao XVc XXXVII sterf Br. Jan Heye Daemz. rectoer va deese huysse, de VIII April. Bovenaan een engelenkopje, waaronder G XX.



Gouda.
257
74. Een engel houdt een uitgekapt wapenschild vast. Daaromheen: Hier leyt begraven dochter die gestorven is dë
XIX September anno 15...
75. Wapen gevierendeeld: I. drie hermelijnstaarten (2 en 1); II. drie vogels (2 en 1); III. Een korenschoof; IV(?).
76. Een miskelk met ouwel tusschen twee flacons. Daaromheen:
Hier leyt begrave Mr.^Willem Gerritsz. ae pastoor sterf
anno XVc en LXXX de Ven Februarius.
77. Annetta Brans 4 Sept. 1813 edman
Marti 1820.
78. A. en M. en H. van de Wildt.
79. Hier is begraven Cornelis Adriaensz. de Licht gestorven den 15 Augusti anno 1615.
80. Hier leyt begraven Maria Jans de Bruyn alias Hopcooper sterf den 22 August ao 1636 ende haer man Gerrit Janszoon Hertogh sterf de 30 Januarius anno 1648.
81 eltgen Leendertsz. Boom starf
82. Wapen uitgekapt tusschen een doodshoofd en een zandlooper.
Mijn glas loopt ras. Een vroon gemoet Is tHoogste goed. Tombe
van Philippe Sanisson raad en borgermeester der stad Gouda geboren in 's Gravenhage den 27 Augusti des jaars 1620 gestorven den 29 October 1702.
83. In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten.
Hier leit begrav Mr. CornelisWilmsCuer(?) Steenhouwer
& Beeldsnijer & Maria S h.vrou. En G. G. van Sul
& B sijn hvrou. Hier leit begra... Andriesdochter. Hier leit hegraven Neeltgen haer d. & Claes haer soon & Lijsbet haer d. abdisse van de Clarissen & Borchgen haer d. 16 Een merk 06 W. C.
17



Gouda.
258
84. Twee wapens: I. een leeuw; II. een dorre boom;helmteeken een uitkomende leeuw. Opschrift uitgesleten.
85. Hier is begraven Jan Claesz. Cincq starf den 19November anno 1581 erf sijn huisvrouw Maritgen Cornelisd. starf de~ 24 April anno 1594. Hier is begrave Jacob Cornelisz. starf den 31 Julij anno 1590 en sijn huisvrou Erckge Claes Cincq starf den 17en Maius ao 1611. Hier is begrave Cristina Jans Vermeul d. starf den 30 September 1599.
86. GeertruitCrabeth. Een merk tusschen de letters W. I. V.
87. Twee wapens: I. een leeuw met een barensteel er over heen; II. in ruitvorm, gedeeld met een paal over de deelingslijn heen: 1. uitgesleten, 2. chatillon met een vogel in het schildhoofd. Helmteeken een uitkomende leeuw.
Hier leyt begrave Cunera Claes Splinter en in haer leven huysvrouw van Jan Thins sterf den 26 November 1644.
Noch leet hier begrave den E. Heer Johan Thins in sijn leven dijckgraef van Nieucoop Noorden etc. sterf den 13 July 1647.
88. In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten._
Hier leit begrave S. Griet ge" Franse d. none sij sterf ao XVc en XX.... XXVIIIJ?) Septemb .... sterf ao XVc en XXXXI en S. Grietge Florisd. XXIII.
89. Hier leit begraven Jan Jansz. sterf den lO Merdt 15*93 ende Brechte Goversdr. sijn huisvrou sterf de 24 Merdt 1574 ende Luciajansdr. sterf den 19 February 1627.
C. v. der Recht. (Een merk.)
90. Op een brokstuk: eenwijck.
91. Maria Claus jacet non ita Visschera.... ae
92. Hier leit begraven
Ruuter
1581
Ruuters
Octobris ao 1574
omnia
(Wapen: een kruis beladen met vijf ruiten in de richting van de armen.)



Gouda.
259
93. Het wapen als op de zerk beschreven sub no. 75.
94. Wapen: drie kieviten, een groote vliegende boven een twee staande daarbeneden; helmteeken een staande kievit aanziende.
Vier kwartieren:
Kievit Bockenburg (een bok
staande tegen een boom) Qua?1 (een zwemmende De Swaen (drie loopende vogel op water) zwanen, 2 en 1).
Hier is begraven den E. Heer Dirck Kievit obiit den 8 October 1660.
95. Wapen, aan een boomstronk hangende, gevierendeeld: alleen te zien kwartier no. 1. drie rozen (2 en 1). In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten.
Hier leyt begravëMarike Volpertszdr. en sterf ao 1538de 19n Junij en Aryaen Volpertsz. en sterf ao 1554 dë24 Septëber. Bidt voor de zyele.
96. Twee geestelijken naast elkaar in de zerk gegrift; de rechtsche (her.) heeft een miskelk met ouwel op de borst.
Seplcr. Ector et Socior. hui' dom' btT q' in Dno moriul et qui
in Cristo visicabi in secula secïonTlaudabut te. Reqêscatin
scta pace.
Later is er opgegrift: ghenaer obytao 1631 aet. 83 May 21.
97. In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten. Drie wapens uitgesleten, een tusschen vier doodshoofden.
Jlier leit begraven Heindrick Janz. Engelenburch den zn van Engelenburch sterf den 7 Augusty anno 1625.
Jlier leggen begraven deese navolgende personë: JanMaertsz. va Berchout sterf ao 1527 dë^20 Martij; Hillegond sijn huysvrouw sterf ao 1547 de 21 Janua. Gh ij s bert Jan Maert soë
sterf ao 1 Clara Hendricxdr. huisvrou van Gijsbert
voorn, sterf ao l.... Jan Gijsbertsz. de zn. van Gijsbert voorn sterf ao 1569 den 9 Martij; Hendrick Gijsbertz. dezhT
va Gijsbert vorn. sterf ao 1 Hillegond Gijsbertsdr.
de dochter van Gijsbert vorn. sterf ao 1
Jan Hendericksz. Engelenburch sterf den 25 Aprilis ao 1620.



Gouda.
260
98. E. T. Croon en C. T. Croon.
99. Een engel is in den steen gehouwen. Daarboven twee uitgekapte wapens. Daaronder: Sterf 't quaet.
Hier leit begraven Jan Symonsoon de C o e v o e t beelthouwer starf den 8 April anno 1596 ende sijn huysvrouwe Janneken Vleeshouwers starf den 25 Julius anno 1614.
A. Zwart 1796.
100. Wapen bovenaan uitgesleten; wapen onderaan, in ruitvorm, drie eikels (2 en 1). Opschrift verdwenen.
Later is op den steen gebikt: Frans Kramer.
101. C. A. v. Straten.
102. V. V.
103. Hier leyt begraven Claes Gerritsen in den Helm. Hier leyt begraven Helgont Claes in den Helm sterf den 6 December 1636.
(Wapen uitgesleten.)
104. Wapen gedeeld: I. drie sterren(6) (2 en 1); II. drie paalsgewijze geplaatste beurtelings gekanteelde dwarsbalken. Het oude opschrift is verdwenen.
Later opgebikt: Harmen Jansen de Vrije.
105. Hier leyt begraven Joost Jansz. Bussen (?) m .. o.. (?) en starf den 18 April anno 1601.
Later opgebikt: Maria Overgoor.
Wapen: een leeuw; helmteeken een uitkomende leeuw.
106. D. de Vos.
107. I. Sonneveld.
108. Klaes Louwerst. Wapen: drie bemmels (2 en 1).
Hier leit begravë Nicolaes Louwersen van Bemmel out sijnde 33 jare sterft den 21 Julij 1682.
22 Laag 7 graf.



Gouda.
261
Hier leit begraven Adriana Dirckx van Kamerijck out sijnde 33 jare sterft den 19 Maert 1683.
Esa. XXX. Alle vleesch is
Alle sijn leef
Een bloeme des velds.
109. W. A. Halmmans.
110. Gedeeltelijk onder de banken: megen Hughen sij
husvrou starf int jaer 1593 .. febr.
In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten.
Voor het orgel:
111. Hier rust Ester Labadie gebooren tot Suriname den
22 September 170(3?) en gestorven tot Gouda den 13 Augustus 1781. L I.
112. Gijsbertus Heneman.
113. J. Snel.
Op een schild twee gekruiste sleutels met de baarden naar beneden en naar buiten, boven een omgekeerde rijksappel, tusschen de letters C. en R.
114. [Mr. Rei]nier Swanenburg.
115. Croon.
116. D. Bot.
117. Hier leyt begravë Goutyen Gyesberde huyesfrou va Dirck Willinck dë 14 Desember anno 1655.
(Wapenmitgekapt.)
118. Hier leyt begraven [Anna] Claesdr. van Leeuwen de huisvrou van Govert Oottenss. van Slingelant sterf den
23 Junyo anno 1595.
I. Verhoogh. H. van Es.
(Govert van Slingelandt en Anna van Leeuwen hadden vijf kinderen w.o. CatharinaXJan Diert; vgl. Ned. Adelsboek 1913 blz. 182.)



Gouda.
262
119. De Kn. van Cs. Gijselvecht.
120. Gijsbert de Vet seylmaker, Grietgen....
121. Hier leyd begraven.... burgemeester en raed en .... overleden den er 1666.
Achter het orgel:
122. Teunis Soet.
123. W. Bolding.
124. I. W. Doen.
125. Thomas Weyman.
R. D. B. om een uitgekapt rond.
126. Hendrick Adriaenze Oosterlingh obiit den 15 Junius ao 1720.
127. In Deo spes mea.
Ten noorden van het hooge koor, beginnende bij het koorhek:
128 nchien Hendericks van Leeuwen.
G. H. v. L.
129. Mijn verlosser leeft.
130. C. O. een merk F.
131. M. M.
132. C. Bouman. M. v. Loodesteyn.
133. G. D.(?) Blanckert. Pieter de Jong.
134. Een merk, de 4, tusschen de letters D. en I.
135. Een kat tusschen de letters C. en C.
136. Hier leit begraven
Arien
ende Lijsbet
huisvrou van Cornelis Metzelaer sterf de .. December 161..



Gouda.
263
137. Een uitgesleten schild tusschen de letters P. en C.
138. H. F. Knunnick.
139. G. H. 10.
140. I. H. Verwint.
141. Hier leyt begraven Barbera Gerrits Hopcooper obyt 20 December ao 1633.
(Twee wapens uitgekapt.)
142. Hier leyt begraven Lijsbet Symonsz. ende starf den 3 Meert anno 1612. (Een merk.)
143. Pieter van den Bos. (Een merk.)
144. I. S. de Ridder (om een merk).
145. Hier leit begrave" Wi 11 em Willemz. Koevoet en sterf den 12en Augustus anno 1632.
(Wapen uitgekapt.)
146. Twee gekruiste gaffels tusschen de letters F. G. W.
147. J. J. Mar (Een kruik.) D. Bol.
148. Een ster en de letters I. F.
149. T. E. Puttershoek.
150. David van der Wacht.
151. Pieter Pietersz. Gorter.
152. Jop. Michielse. (Een merk.)
153. Justus Pluym. (Een muts.)
154. De letters P. H. en een merk.
155. I. H. Verwint.



Gouda.
264
156. Een merk zijnde een bol op een stok boven de letter W.
157. Hier leit begraven Arien Willemz. Aecken sterf den 12 Januarius 1626. A. W. en sijne huisvrou Magetghe Jans sterf den 17 Feberwarij 1613.
158. T. B. (Een voetboog.)
159. De Fortuin en de letters I. A. R. .
160. Jan Jansen So schuym(?) volder.
(Drie wapens uitgekapt.)
161. I. van Hyninghe.
162. P. C. M. H. en een merk, de 4, op de letters C. en A.
163. I. I. van der Spelt.
164. D. v. Limburgh.
165. Een ster op een schild tusschen de letters P. en C.
166. M. I. Leertouwer.
167. Cornelis Claesz. van Rijck.
168. Leendert Ariaense Coninck.
169. P. v. Gelder. H. v. Hombergen M. H. Hess.
170. M. I. Vereecke Bleycker.
(Een merk, de 4 op de letters M. I. V.)
171. P. v. Soest. (Een schaap voor een boom.)
172. Heindrick Harmensz de Smidt. (Een gekroonde hamer.)
173. B. I. Verrijs. (Een muuranker.)
174. Pieter van Es. (Wapen uitgekapt.)



Gouda.
265
175. M. Lambrechts.
176. Claes van Os. (Wapen uitgekapt.)
177. D. L S.
178. S. C. Wachtevelt.
179. I. F. L.
180. G. H. 11.
181. W. D. W.
182. Hier leit begraven Jacob Lepelaervoorsanger en kranckbesoeker deser gemeente bedient 561/* jaer.
183. Wijnant Symensz van der Burch.
184. Twee uitgekapte wapens; helmteeken een vlucht. ANEXOY. KAI. AIIEXOY. OSMOY. OYAEN KENO TERON,
Hic Adriana cubat De Jonghe chara per aïïos bis denos medico M. Bloncq fuit uxor ovet. Obijt 24 May ao 1632 aetat. 45.
Cecilia M. Bloncq ruste den 21 Augusti ao 1628 oudt 7 daghen.
Emortuale.
Agricola et miles, jüdex quaestor poliatros consul comarchus M. H. Bloncq fuit ecce cinis.
Ad arcem Poelgeest conceptus, / Oude Reewijck natus 24 II 1578. / Boscoop baptizatus / senis quasi renatus 24 II 1608 / Goudae denatus / Goudae denatus 5 II 1659.
Lydt en Mijdt.
185. 1625. Drie potten met drie pooten (2 en 1). De letters C. H. P. Z.
186. G. H. 9.
187. E. v. R.
188. I.S(Een merk.) C.



Gouda.
266
189. Teghen de doodt en is geenen schilt Daerom leeft soo ghij sterven wilt.
L. L. den Baes. (Wapen uitgekapt.)
190. P. M. Vleyshouwer.
Hier leyt begraven Aerdt Pieterz. sterf den 28en December 1611.
A. Millaert. (Een pijl.)
191. T. E. Puttershoek.
192. Maarte Boon. (Een merk tusschen de letters H. en I.)
193. W. Lepelaer. (Wapen gedeeld: I. een vogel; II. drie St. Andrieskruisjes (2 en 1); helmteeken een vogel tusschen de letters G. I. B. H.)
194. B. I. Verrijs. (Een muuranker.)
195. Een merk tusschen de letters G. en I.
196. G. O. F. (Een merk.)
198. Hier leyt begrave Claes Jansz. van Bodegrave Vermi. Noch is hier begrave Eefjen EldeTde huysvrou van Claes Jansz. Vermi sterf den 9 ....aris 1633.
(Wapen gevierendeeld: I. drie palen; II. een gekroonde leeuw; III. drie violen (2 en 1); IV. drie lelies (2 en 1); helmteeken een uitkomende gekroonde leeuw.)
199. K. K. Sm int. (Een roemer.)
200. W. V. I. (Een merk.)
201. Een merk en de letter C.
202. 1. Gooi.
203. Dit graeft hoort toe Hyllebrant Maertsen Blom.
197.
W M.
Paemburg
1^ D.



Gouda.
267
Hier leyt begraven Meerte Hyllebransen sterft den 19 Maert 1640. (Een merk tusschen de letters H. en M.)
204. De letters I. A. S., een houweel en een spade.
205. Twee gekruiste gaffels.
206. Hier leit begraven Cornelis Pietersen Koster ende sterf op den 11 Juni anno 1621 ende sijn huisvrou Maritgen Aertsdochter sterf den eersten September anno 1616.
207. Hier leet begraven Passchyer Trijn starf den 23 April 1602.
208. Jan Aerts Moei. Maria A. Droogh.
209. Hier leyt begraven Aeltgen Frans Jansz. dochter van Schoonhoven ende starf op den VI October anno 160..
210. C. A. v. Straten.
211. A. I. M. en een merk.
212. In een rond de letters L. C. M. C.
213. Gerrit Hk Fortuyn.
(Wapen uitgesleten; helmteeken een bal.)
214. I. Droogleever Gz.
215. Hier leyt begraven Jan Hubertzoon van 'sGravewech ende sterff den 6 October ano 1601 ende MarichgenMychiels sijn huysvrouw ende sterff den 21 Junij anno 1620.
(Twee uitgesleten wapens.)
H. Hertoch. Wel hem die in tijts bevroet, * Dat wel leven wel sterven doet.
Noch leyt hier begraven ata Damen van der
sterf den 21 Junij 1647 ende haren soon Jan Huibersen Hertoch jonckman sterf den 4 Juny 1647.



Gouda.
268
216. De E. Dirck Doncker obiit 1 April 1682. Emmerentia Sloos sijn huysvrouw obiit 11 Marty 1667.
B. v. d. Z. Die wel van 't sterven sterfd. Na 't leven 't leven erfd.
217. Ao 1760. Van der Hoeve (Tweemaal). (Wapen uitgekapt.)
218. C. B. Kamp. H. H. Ouweling.
219. Van Beest. Jan de Morre.
220. F. van Harencarspel Decker, heer van de stede Beverwijk overleden den 10 Julij 1817.
221. Anderes Ja. van Lit. S. X. H.
Vóór het koorhek:
222. Een merk en de letters S. P. P.
223. I. H. Verwint.
224. Gijsbert van den Uyterdijk.
225. Een merk en de letters V. C.
226. L S. D. Ridder. (Een merk.)
227. Hendrick Korte.
228. A. D. (Een trompet.)
229. Aletta Gabry in haar leven echtgenoot van E. Verschoor overleden 4 Mei 1826.
230 yck
cember 1659
Lange
ysvrou
den 2 January 1668.
V. Soest.



Gouda.
269
231.
Mr. Reynier Swanenburg.
232.
. sten ooys
.... 9 Jany 1803. . . . deszelfs huisvrouw . . I. Geering sterf 10 Julij 1819.
233. .1. de Klerck.
234. Hier leyt begraven den Heeren Mr. Govert Suys in zijn leeven Raad en Oud Burgemeester der stad Gouda overleeden op den 17 January 1756 oud zijnde 61 jaar 11 maanden en 12 daagen.
(Wapen uitgekapt.)
235. Hier is begraven Hendrick Willemsen Verbrugge Borgemeester ende starf den 13 Augusti anno 1604.
236. C P. Bolnes. (Wapen uitgekapt.)
237. Jacob Joosten Verheekel. (Wapen uitgesleten.)
238. Gerrit Heerterbeek. L. S. en een merk.
239. Nicolaes Isenhout. I. C. (Een merk.)
240. Mattjijs van Westen.
241. Jacob Polijn. Philip Polijn.
242. I. C. Hopcooper. Wapen: drie druiventrossen (2 en 1) en aan weerszijden de letters I. C.
243. Maria Claessen Gaepgoei(?) van Souburch
weduwe wijlen Jan Claessen de Jager.
(Twee wapens uitgekapt.)
244. Johannes Blok.



Gouda.
270
245. Dirck Volkertsz. Coornhert obit 9 Octobris 1590 oud 68 jaeren.
246. Jan Puyt.
247. Haerles.
248. George van Leeuwen.
249. Hier leyt begraven Willem Bastiansen Hardy sterft den 25 Februarius anno 1673.
250. Johan Mom.
251. C. C. Posthooren. (Een merk.)
252. Wouter Jansz. Looreyn. L. Spille.
253. Twee wapens uitgekapt.
De Heer Mr. Willem van Abbesteegh, raad en schepen der stad Gouda obiit den 21 Mey ao 1728.
Juffr. Johanna van der Hey huysvrouw van de heer Mr. Willem van Abbesteegh obiit den 27 Juny ao 1698.
254. Maritgen Gherrits D'Langhe starf 1608.
255. Hier leit begraven Aechte Schoon Jansdochter ende sterf den 18 Januari anno 160.
Wapen, in ruitvorm, een springend hert.
256. Adriaen Elekourt.
257. Jan Lorye.
Hier rust Wiens lust En vreugd Was deugd En 't waar Hoe swaar Ook viel.
Noch sticht Zijn dicht Geschrijf. Maar 't lijf Hier bleeft. God heeft De ziel.
258. Maritgen Diephorst Adriansd. Ruste den 17 April ao aetat. suae 77 C. 1636.



Gouda.
271
Hic Maria Diephorst Adriano nata recumbit / somnus adest placidus non opus est o. o. / Ah per lustra dece medicis haerentibus asper / calculus hic utero dira G.... enna fuit. M. H. B. M. D.
259. M. O. V. O. (Een ster, 6)
260. M.'v. L.
261. Hier legt begraven Maria van der Codde overleden in Utrecht den 8 January 1754 oud zijnde 100 jaaren 3 maanden en 15 dagen.
262. G. Dulert. Jan Janse Lafors. (Een merk.)
263. I. Bouman. Cornelia Noose.
264. Een miskelk en daaromheen: Hier leyt begravë Pater Albert Pietersz. sterf ao XVc L dë XV dach in April.
265. Hendrick Hensbeeck.
266. Jan Lambartz. Buys.
267. Twee wapens uitgekapt.
Hier leggen begraven Mr. Adriaan de Lange in sijn leven doctor in beyde de rechten ende raedt en vroetschap deser stede sterf op den 26en Augusti 1636 ende Sophia van Walenburch sijn huysvrouwe sterf op den 4en September 1636.
268. Hier rust Johan H. Blonck Martijnsz. starf den 14... an 1600 aet. 63 en sijn huysvrou Weynken Thoen Wi 1 lemsd. starf dè~28-8. an. 1607 aet. 67.
Weynken H. Blonck Jansdr. huysvrou van P. Pieters Oskam ruste den 7 January ao 165. aetatis suae 49.
269. Geertruy Staats 1816.
270. Jan Clasen Clouwer.
271. H. B.



Gouda.
272
272. Hier leyt begraven Aeltgen Heyndricx Proost en sterf anno 1608 den 10 September. Bidt voor die siel.
(In een ovaal een hart.)
273. Philibert de Laet.
274. Een merk tusschen de letters A. en I.
275. Gloria Dei finis tristitiae.
Hier leit begraven Pieter Tristeyn ende starf op den VI October anno 1623. Hier is begraven Idea Jacops de huysvrouw van Pieter Tristeyn sterf den 10 December anno 1614.
(Wapen uitgesleten.)
276. A. W. Triglandus.
277. D. (Een schop.) D. Jonge.
278. Een merk. W. G. Z.
279. Hier leit begrave Antoeis Aryaense Stragier.
280. Hier leit begraven Trijntgen Ariaensdr. starf den 7en Augusti ao 1584 en Weynken Jan Bozersdr. ao 1586 de XI Meye.
281. Hier is begraven Aryaentie Jans Ruyfelaers is gestorven den 10 November 1673.
282. Een merk tusschen de letters L. en I.
283. Hier leit begraven Adriaen Bastyaenz schipper sterf den 12en Julyus 1612. (Een merk.)
284. Hier leit begraven Marrichgen Cornelis starf den .0 November 1596.
D. L. Luydt stadts metselaer der stede Gouda starf den 1641.
285. Hier leydt begraven Gerret Andriszoon de Langhe Weye starf anno



Gouda.
273
286. A. D. Verson.
287. G. Z. Ooterlingh.
288. W. D. G.
289. Een merk tusschen de letters H. en I.
290. W. S. T. R. W. L.
291. T. A. V. Soest. (Een merk tusschen de letters S. en C.)
292. Hier leit begraven Maerten Ariensz ende sterf den 5 October 1613.
293. D. Spijker.
294. C. L Raemburch. (Een merk en de letters C. N. N.)
295. Willem van Outhuysen. (Een merk.)
296. C. C. D. L.
297. Hier leyt begraven A. I. (een merk) sterf den 20 November 1640.
298. M. C. Vermeer.
299. D. W. Tegelbacker. (Een merk.)
300. De letters C. C. B. (Een merk.)
301. De letters H. W. M.
302. P. I. Swanenburch. (Een merk.)
303. H. I. Daesdonck.
304. Michiel Brem.
305. K. M. Soet.
306. Johs. Matzedelaar.
18



Gouda.
274
307. A. v. d. Waal. (Wapen uitgesleten.)
308. D. H. (Een merk.)
309. C. Ketel. (Een merk, waaraan de letter E.) Heyne.
310. Dirck Reyniers Droog. Mors rediviva piïs. Pieter H. Herenbras.
311. Aeltije Houtmans. Ari Reunis. (Een merk.)
312. J. A. Hoogerwaert anno 1685.
313. W. Blok overleden den 29 Augustus 1823.
314. Adriaan Janszoon.
315. Frans Oudeveldt.
316. Iman Jongejan. Hier legt begraven Suzette Marguérite Antenen wed. Henri Louis de Grave overleden 26 April 1619.
317. Hier is begraven Aertken Aerts sterf den 8 Juny 1651.
318. C. D. Keyser. (Tweemaal.)
319. Hier leit begraven Jan Diertens wt het oosteindt van Waerden starf den 2 Aprilis anno 1619. C. v. R.
Ten zuiden van het hooge koor. In den muur:
320. Singulos dies singulas
vitas puta Justi a Balbian Flandri Alostani Philochymi eiusque haeredum Sepulchrum. Ille heri ego hodie tu cras. Obyt ano 1616.



Gouda.
275
(Bovenaan een cherybijnenhoofdje; aan weerszijden een wapen uitgekapt: I. was op rood een zilveren zalm; II. in ruitvorm- op groen drie vogels (2 en 1); onderaan een doodshoofd en twee gekruiste doodsbeenderen.)
321. D. van Hoorn.
322. Jan Danins.
323. Jacobus Janse de Vrint. A. D. Keyser. (Wapen uitgekapt.)
324. A. Vereyck. (Wapen uitgekapt.)
325. M. Straatman.
326. Twee wapens uitgekapt; helmteeken een uitkomende Moorenbuste.
/in s /Phi..../anno ..../Joanna /obiit
327. Marten Thooflingh obit 7 October 1662. (Wapen uitgekapt; helmteeken een muts.)
328. I. D. Keyser.
329 ad viros
jacet
natus XXVIII Octobris MDCCVII denatus XXXI Octobris MDCCLXXIIII.
330. Mr. Gerard
331. Resurrectionem.
332. Hier legt begraven Antyen Romeyn huysvrouw van Jacob Walop is gestorven den 2 Maert 1728.
333. Hier rust Elizabeth de Peer huysvrouw van Eldert Kleynenburg overleden 18^13.



Gouda.
276
334. Lodewijc de Roy 1660. (Wapen uitgekapt.)
Hier is begraven Martyna Lodewijcks de Roo out 39 yaren 1665.
335 Dit graf komt toe Casper Jansen Souborch. Hier ley begraeven sijn huysvrou Marya Gerrits van Reynsburch starf den 2 December anno 1645. (Twee wapens uitgekapt.)
336. I. van Teylingen. C. Verwaerdt.
337. R. E. N.
338. Thomas Middelmeer. (Tweemaal.)
339. A. van Breda obiit 8 December 1830.
340. Bleuland.
341. D. Jongkint. E. van Heuve. (Twee wapens uitgesleten.)
342. Jan van Eek anno 1724. Barbera van Eek.
343. Een pijl, waaraan de letter D.
344. M. C. Bisschop. A. M. B. (Een merk.)
345. Harmen Cincq wantslager..
346. Mr. Nicolaes van der Graef. Emilia de Lange heere en vrouwe van Hoogeveen. P. B.
(Twee wapens uitgekapt.)
(Hij was burgemeester van Gouda en f 25 September 1688; zij 31 October 1698.)
347. I. A. B. (Tweemaal.)
348. Twee uitgesleten wapens. P. Swanenburg.
349. Albertus Venroy.



Gouda.
277
350. In de hoeken de zinnebeelden der Evangelisten.
351. Hier leyt begravë Marytyë Willësdochter van Delft sterf aöXVc en XX. XXIII in Mey.
Hier leyt begraven Marigen Anthonisd. van Ham sterf den 5 July 1648.
352. Hier leyt begraven Elisabeth Cornelisdochter sterf den int jaer ....
353. I. B. Ridder. (Een merk.)
354. R. (een merk) C.
355. H. Schoonhouwen.
356. S. S. van der Meyde.
357. Hic Be r nar de jaces Rheneburge geometra Goudae publice scriba simul nee non chirurge perite. Obyt 7 Sept ao aetat. 82 C. 1657.
M. Bloncq M. D.
358. D. G. Swartveld.
(Wapen: een keper, vergezeld van drie ruiten, 2 en 1.)
359. D. I. Steenwijck.
360. Jacob van Hoorn, ao 1720.
361. Hier leyt begraven.... Petersen Petoom sterf ...sember anno 163.
W. I. Looreyn.
362. De grafkapel van Hieronymus van Beverningk. Bovenin van wit marmer drie wapens, alle uitgekapt.
I. Van Beverningk; helmteeken een uitkomende leeuw tusschen twee vluchtsgewijze geplaatste lansen.
II. VanBinsvelt; helmteeken een uitkomende griffioen; de helm is gekroond.
III. De Bevere; helmteeken twee armen met een zak(?) in
de handen.



Gouda.
278
• Hieronder een vaas, waarnaast twee engelen, tusschen twee
doodshoofden, en de uitgekapte wapens Van Beverningk en Le Gillon (ovaal) onder veelpaarlige kronen. Op linten boven die wapens en de vaas leest men: Ano BInsVeLtlnVs eqVes BeVrorVM fILIa ConIVX 1245.
Beverningiadum nomen et arma dabant. Onderaan op een zwart marmeren plaat: Perillustris ac generosus vir Hieronymus van Beverningk,
Theilingae toparcha, Senator, judex, consul Goudanus, in consessu praepot. ord. gen. assessor, idem aliquoties extra ordin., communi belgicae foed. aerario praefectus, Lycei Batavorum curator,
In Hispan. et foed. Belg. finibus regundis adjutor,
legatus Wilhelmo III in exercitu datus,
Westmonasterium, Cliviam II Bredam,
Aquisgranum, Bruxellas, Madritum,
Coloniam Agripp., Noviomagum,
ad Gall. item regem,
Wetterae Morinorum castra habentem,
cum potestate res componendi missus
ad Caesarem vero designatus orator, -
re nisi perfecta nunquam reversus,
de maximi praeterea momenti rebus domi
de amicitiis parandis
et foederibus pangendis foris
a patriae patribus passim ~.?»r& feliciter consultus et adhibitus. Natus Goudae XXV April MDCXIV, Mortuus Theilingae XXX octob. MDCXC.
Satur honorum. Hoe monumento conditur cum
optima vitae fortunarumque socia
Joanna le Gillon, nata Amst XI Maji MDCXXXV, mortua XVII Septemb. MDGCVI.
©ANATjO IÏANTES OSEIAOME0A



Gouda.
279
Aan weerszijden- hiervan in wit marmer acht kwartieren (de wapens uitgekapt):
Van Bever- Standert Le Gillon Balestel ni nek
Van Vogelen Hohenstein Le Martin Le Payen
Loncq Du Haussart Hooft Van Diemen
VanderStael Hellincx Haeck Fabri.
363. In den muur aan de noordzijde van het hooge koor ziet men een steenen monument. Bovenaan een groene boom.
Daaronder op een groot schild eene zittende vrouw met een rood boek in haar rechterhand; de linker rust op een schaap. Bovenaan het jaartal 1651 en daaronder boven het hoofd der vrouw een groene krans.
Rechts boven een slang, die een tak inslikt, links een zilveren duif.
Op de borst der vrouw leest men: Rom. cap. 15 vers 4, 5, 6. Onder de slang een wapen, gedeeld: I. op zilver twee beurtelings gekanteelde roode dwarsbalken; II. op zilver een groene halm met- drie gouden korenaren op een groenen grond. Onder de duif een wapen in ruitvorm: op blauw een roode dwarsbalk, vergezeld boven van eene zilveren duif en beneden van een loopende zilveren hagedis. Op linten aan weerszijden:
Martinus Herculan' Bloncq M.D. Adriana Arnoldi Junia. Onderaan: Lyd en Myd. Een doodshoofd en twee gekruiste doodsbeenderen. (Vgl. de zerk sub no. 184.)
Naast dit monument leest men op het eikenhouten hek van een kapel:
Sacellum Dni Aemilii Cool, ejusque conjugis Dnae Elisabethae de Ruitenburgh.
Ego in justitia contemplabor faciem tuam, satiabor cum evigilavero imagine tua. Psal. XVII. vs. XV.



Gouda.
280
Aan weerszijden hiervan een wapen in hout: rechts Cool, links Van Ruytenburgh.
In deze kapel ziet men vier monumenten tegen den muur:
364. Het wapen Van Roosendaal onderaan, boven een slapende man.
Christo Servatori sacrum. Aemilio a Rosendael I. Consult, integerrimo curiae Hollandiae senatori in Domino quiescenti magistr. Adrianus Cool I. consult, gener cum charissima sua coniuge Margarita Rosendaelij hoe moesti posuere.
Epitaphium. Patricius quem cinxit honos fascesq. supremi quem toga, quem Batavi purpura consilii qui sua distribuit aequali jura bilance terriculum reprobis praesidumq. probis, quem gravitas quem prisca fides quem conscia recti mens in perpetuum concomitata fuit. Hocce Rosendaely tumulantur membra sacello parvaq. non parvum continet urna virum. Ergo animos submitte Deo fastusq. viator heroas videas cum potuisse mori. Natus Goudae 14 Sept. anno 1557. Mortuus Hagae comitis 14 Juni; corpus ejus summo cum moerore honorifice Haga elatum Goudam apportatum a magistratu delatum hoe in sacello conditum est 17 eiusdem f mensis stylo novo anno Domini
, - 1620.
365. M. S. Honestissimae castissimaeque
Matronae Elisabetae Prins, quae nata XXX Martii C1DIDCCLIX



Gouda.
281
Goudae, ibi decessit XXIX Novembris CI3I3CCCIX, insigni patricia e gente Rotterodamensi ortae, duris in temporibus fidelissimae Modestae carissimaeque coniugi optimae piaeque matri, bene merenti cum qua XXXI annos vixit, Cornelis Joannes de Lange, dynasta
in Wijngaerden et Ruigbroek et liberi posuere.
366. Memoriae sacrum.
Dn. Adelheidi Langiae, emendatiss. muliebrium virtutum exemplari, quae aetate iam ingravescente variis debilitata morbis supremum suum diem cum aeternitatis natali placidissime mutairt eo ipso consecuta, quod Deum Opt. Max. assiduis obtestata erat votis, ne invita hanc vitam exiret; uxori incomparabili boe saxum moestiss. posuit Aemilius a Rosendael in curia Hollandiae senator.
Defuncta loquitur: Cara meo vixi per plures nupta marito; annos victa febri mortua nunc jaceo; ille maritali planget mea funera lesso, sed nil defunctae tristius acciderit. Soletur moestum communis filia patrem,



Gouda.
282
magnaque fatalis sit medicina mali. Imbutis Christo sic sunt humana ferenda veile nihil quam quod jusserit ordo Dei.
Christus pax mea; Et tu lector, quisquis es, in tali pace viam lethi fortiter calca atque interim vale! Nata Goudae 8 Novemb. 1551 obijt Haghae Comitis 10 Novemb.; noctu corpus autem ejus summo cum honore a magistratu Gaudans sublatum in hoe sacello conditum est 14 ejusdem mensis stilo novo anno Domini 1613.
Onderaan het beeld van eene liggende vrouw.
367. In koper:
Twee wapens: I. Drie rozen, (2en 1) (Van Crimpen); ü. Van Crimpen gedeeld met een rechterhand, de vingers omhoog. Epitaphium consularis viri Johanis Johanis cöditoris hui' sacelli, qui obiit anno 1524 die postrema mensi Januarii. > Quo properas cursum (res digna est) siste viator, digna tuis oculis, digna tuis lachrymis. Hic jacet inanimis cui, (si cui parcere norint) parcere debuerant, fata severa nimis., Hic jacet inanimis miseris spes sola pupillis. Quis iterum verus jam pater oppetuit? Quod vidua auxiliü" charo spoliata marito perdidit,_hoc perdit bis miseranda item. Fovit eni cunctas, nee erat desertor egeni. inq. inopes verus re pater ipse fuit. Dives erat si divitiis cognoverat uti; pro causa pareus munificusque fuit. Hic locus est test', dives pro teste sacellü est, quod jibi sacratu pathimus exul h'. nimiru hoe factu est, ut ubique adamabilis esset, qui pius hunc, nullus non coluisse velit. Regibus hinc charus Caroloque patrique Philippo quaestor erat; mores hoe meruere viri. Quodque fere omisi, tum maximus Aemilianus



Gouda.
283
Quaestorem hunc habuit, tempus in omne sibi. Jam quoque quod referam, minima haud est portio laudum, capta sit auspiciis, quod schola docta viri. Si quid credendum est, fundunt hic saepe camerae irriquos fletus hospitis ad tumulum. Hic to'ties consul quoties nö ipse Camillus, qui patria a Gallis vendicat exul humum bis duxit, bis et inde miser, bis et inde beatus, atque habuit lachrymis gaudia mixta thoris. Felix quippe bonas, quas duxit et inde misellas qua rapuit propere, mors inopina binae. Ipse satis vixit sibi, si non vixit amicis Maturusque annis flebilis oppetuit, .plura relaturas fueram nam plura supsunt lingua, sed officium pressa dolore negat.
Hieronder op een steen:
Hoe Exmupuv a clarissimo D. Pe-
tro Nannio. Gaudanae olim scholae rec-
tore, in honorem defuncti coscriptum,
et ab incendio summi templi, quod contigit,
12 January 1552 conservatum, ne tam ve-
tustum proavi sui paterni monumêtum
cum iniuria posteritatis intercideret,
restitutum curavit Aemilius Rosendal in
curia Hollandiae senator anno
Domini 1613 calend. Novemb. Hieronder een wapen gevierendeeld: t drie boonen (2 en 1) (Van Rosendael); II. drie leeuwen (2 en 1) (Van Rijswijck)HL drie rozen (2 en 1) (Van Crimpen); IV. drie vijfbladen (2 en 1) (Van Rooyen).
In het zuidelijk gedeelte van het schip ziet men een monument. 368. Een borstbeeld in medaillon, vastgehouden door twee vrouwen; een huilend gevleugeld engeltje onderaan.'
Hulde aan Neerland's
Kindervriendin A. B. van Meerten geb. Schilperoort, geb. 3 Jan. 1778,



Gouda.
284
ontsl. 14 Febr. 1853. Door hare dankbare leerlingen en vrienden.
Voor dit monument liggen zerken met de volgende opschriften.
369. Een merk tusschen de letters P. en I.
370. Een merk tusschen de letters D. I. B.
371. Hier leit begravë Neeltgen Cornelisdochter va Haerlë de huysvrowe va MaerteCornelisz. starf den 4 April, anno 1593.
372. Wapen: drie ruiten (1 en 2); helmteeken driestruisveeren. Om het wapen de letters D. I. B. N.
begraven cappeteyn
soon bij nacht is
n den 18 Augustus 1636.
373. Hier leggen begraven Ds. Abraham Willet en deszelfs echtgenoote Catharina van der Tuuk.
374. Hier ligt begraven de Hr. Abraham Willet Junior.
375. Hier rust en zijn begraven de Heeren Leonard Venroy overleden den 29 Mey 1808 en Albertus Venroy overleden den 30 Octobr. 1811.
376. Susanna Trist.
377. D. I. 1756.
378. B. Overwesel.
379. Hier leyt begraven Hendrick Gerretsoon van Rinevelt oudt Borgermeester gerust den XXIIen Martii 1641. Noch leit hier begraven Elisabet Gerrits van Rinevelt sijn dochter gerust den 11 Decembris 1642. Noch hier begraven Catharina Gerrits van Rinevelt gerust den .. Novembris
380. R. Bastiaansen. (Tweemaal.)
381. Harmen Cincq.



Gouda.
382. A. D. B.
285
383. A. Pierson.
384. C. Looy R.I.P. 1586.
385. C. M. de Wilde. Hier leit begraven Nicolaes van de Kelder passementwercker sterf den 2 february 167 ..
386. Hier is begraven Adriaen Claesz. van Góutswaert out borgemeester der steede Gouda ende sterf op den 23 April anno 1622endesijnhuysvrouweMargaryta Adryaensdochter van Nispen starf den 5 Maert anno 1623.
Noch leit hier begraven Adriaen Willemsz. van Rijswijck zal. sterf den 12 Maert anno 1624. (Een gevleugeld engelenkopje; twee wapens uitgekapt.)
4
387. Cornelis Lunenburg oud 31 jaren obiit IS^O.
388. A. H. Tekkelenburgh.
389. Juffrouw Maria Elisabeth Sluyter huysvrouw van A. H. Fekkelenburgh overleden den 25 Juny 1791.
390. Hier is begraven WillemAnderson starf den 2 february anno 1668.
391. Hier leydt begraven Adriaen Cornelissen de Lange ende is gestorven den 19 Juny anno 1625.
392. Mr. Willem Sebastiaen Boers heer van Zuyd Waddinxveen raad en oud Burgemeester der stad Gouda overleeden den 3 Jannuarius 1754 en deszelfs huisvrouwe Cornelia van Noot en overleeden den 10 September 1777.
393. Hier leyt begraven Lijsbetjacobs de Vries gestorve den 20 Meye 1607.
394. Hier leyt begraven Pieter Corn. de Lange sterf 24 Novemb. 1627.
Hier leit begraven Adriana Leenders Mijs huisvrou van



Gouda.
286
Pieter de Lange sterf den 31 December 1610. Diewer Claes dr. zijn tweede huisvrou sterf 26 Mey 1637.
395. H. C. Teyssen 1831.
396. George van Leeuwen.
397. Hier leyt begraven Geertruidt Jan Ploosdr. starf od den 7 Augusti ao 1610.
L O. P. (Een merk.) P. I. C. K.
398. P. A. J.
overleden den 6 Juny 1793. C. N.
overleden den 8 Juny 1812.
O. V. D. H. overleden den 29 September 1818.
J. V. D.
overleden den 26 Februari 1813.
399. Hendrik de Witte.
400. De Regenten van het Tuchthuis. H 401. Herenbras.
402. Herenbras.
403. Jacobus en Gerard en Johanna Catharina van Munster.
404. Hier leyt begraven H e r m a n D i r c k s e n F e e 1 houtkooper sterff den 23 October ao 1641 met sijn huysvrouwe Aeltghen Michiels sterf den 30 Marty 1651 out 91 jaren.
H. D. Keiser.
405. Jan D. Mol.
406. Hier is begraven Cornelis Wilemszn de Lange sterf den 22 October 1650 ende Aeltgen Arons Blom sijne huisvrou sterf den XXVHI April anno 1658.
407. Hier rust Lambertus van Coevenhoven contrerolleur



Gouda.
287
van de graefelycheytsrollen binnen Gouda out 68 jaren sterft den 10 November 1708.
Wendelina van der Geest. J. A. van Alphen.
408. Herenbras.
409. Schoneveld.
410. Justus van den Boogaert medicinen docter en practe. Hieronder de vier kwartieren (uitgehouwen):
Boogaert De Lange
Langerak(?) Bonser Agatha de Lange huysvrouw v. Dr Justus v. d. Boogaert obiit den 18 Augusti 1684.
Dirck Croon fc.
411. Maria Overgoor. •
412. Gerbrand van Blanckenburgh orgelist tot
en ao 1648 alhier tot Gouda. Maria Pierradans huysvrouwe van Gerbrand van Blanckenburgh.
413. G. J. T. B.
414. B. Vlielander van den Bergh.
415. Willem Pietersze de Bons.
416. Hier leyt begraven Arent Pietersz. Sloos ende sterff den 11 Augusty anno 1612 ende sijn huysvrouwe Maria Jansdoch ter sterff den 7 November anno 1613.
417. Hier leyt begraven Jan Jansen den Rui gen sterft den 21 December anno 1687. Willem van der Milt.
418. Neemt waer den" tijdt.
Hier leyt begraven Jacob Adriaenssen Bosz out schepen out 91 jaeren sterf den 30 Maert 1640 (?) met zijn huysvrou Beatrid Jansdr. out 74 jaeren sterf den 2 November 1641. A. B. Reus sc.
419. C. D. Wolff.



Gouda.
288
420. Hendrik Scholte.
421. Hendrik in den Hout.
422. Hier leyt begraven Cornelis Woutersz. Brouwer starf den 16 Novembris 1585 ende Neeltgen Jan Bosz. sijn
huysvrouwe starf den 8 Mei ende Aeltgen Cornelisz.
haer dochter starf den 18 October 1604.
423. Bruynvis.
424. Jan Kramer.
425. A. Pierson overleden den 1 Augustus 1813. C. G. Boon overleden den 26 November 1803.
426. Dirck Dirriksz. Amsterdammer.
427. I. V. D. Brande. «. *
R
D. (een cirkel, waarin een zwaan) B. Brouwer.
428. Hier rust Fredrica Barbara Francisca Bentfort oud 20 jaaren en 2 maanden in'den Heere ontslapen den 13 December 1801.
429. J. P. Meurs.
430. Willem Verwer.
431. Antoni Timmers.
432. J. van Steel.
433. Willem van der Wacht.
434. Dirk van der Pik.
Jacob Spille.
435. J. P. Gosenson. ï



Gouda.
289
436. G. Maas.
437. Hier leit begraven Dirck Jansz. Swol starf den 1 October 1577 oock sin huysvrou Hillegont Cornelis ende Dirck Bouwensz. starf den 25 Augusti 1598. (Een bijl en een merk.)
Hier leyt begraven Frans Cornelisz. Witcop starf den 11 November ende sijn huysvrou Grietgen Dircx Swol den 25 December 1620.
438. Agneta Buys nata 25 Maertii 1638 denata 18 Augusti 1701. 6
439. Jan Loorijn. Hier leyt begraven Claasie Claas Weldijck wed. van Jan Spille wiert geboren int jaar 1619 en is godtsaliglijck in den Heere ontslapen den 9 Octob. 1691.
Wat sterflijck was van Claesje Claas Rust hier en is der wormen aes. De ziel bij God Haar vader thuys Dits einde van der vroomen kruys.
440. A. en M. en H. van der Wildt.
441. Hier leyt begraven Pieter Pluym overleden den 12 December 1716 ende zijn huysvrouw Henderina van der Burch overleden den 25 January 1759.
442. Hier is begraven Maria Pietersz. Hoogerwaertoverleden den 30en September ao 1666.
443. Hier ligt begraven Mejuffrouw Emerentia Johanna Richardt huysvrouw van de Heer Johannes Arnoldus van de Werve oud capitein der schutterij dezer stad obiit 13 ADril 1787.
444. Hic sitae sunt exuviae D i d e r i c i V e r r ij s t urbis Goudanae senatoris et consulis nat. Kalend. April MDCCVI1 denat. XV Kalend. Mart. MDCCLXXIII et Isabellae Mariae Janzonii . conjugis carissimae nat. pridie Kalend. Septembr. MDCCIV denat. pridie Kalend. Junii MDCCLXIX parentibus optimis B. D. S. M. Dum vita supererat ab omni pompa plane alienis Levidense hoe monumentum Albertus et Janus Verrijst filii L. L. O. poss.
19



Gouda.
290
445. A. Jonge jan.
446. M. Zee wol dt.
447. Hier is begraven Jacop Sas Govertsz. Souburch sterf den 14 februarii 1622 ende Maria van Geen(?) ende sijn huysvrou sterf den 25 September 1624.
448. Hier leit begraven Maerten Dirrickzo Brouwer van Westerholdt ende starf dë 19 Jannuari anno 1593.
449. Mr. Jacob Bonser out burgemeester der stad Gouda natus 15 Aprilis 1623 denatus 14 Augusti 1698.
450. M. V. Harthals en zijn huysvrouw Elisabeth van der Wilt.
451. Hier leyt begraven Cornelia.Gerrits Rij nevelt gerust den 3 January ao 1664 en Do Clemens van Byleveltgerust den 12 September ao 1667.
452. G. de Vooys. M. Johanna Heyermans stierf 20Juny 1817. H. H. Roelofs de Vooys stierf 30 July 1817.
453. Jan Arent Smit overleden 6 November 1800. Agatha Cornelia Swanenburg overleden den 27 September 1812.
454. Doctor F. A. Attendoorn Voorduin overleden in den ouderdom van 32 jaren en 3 weken, 13 Juny 1818.
455. A. Voorduin overleden 21 April 1820. Maria Attendoorn overleden den 4 Mey 1806.
456. 1756.
457. Hier leyt begraven Gerrit Gerritsz. de Langhe starf den 14 Maert ao 1574.
Agniet Paeuwen sijn huisvrou starf den 25 Maert ao 157.. Fredrick Gherritsz. Priester starf den 22 July ao 1604(?)
458. Wijnant van Bentum overleden den 23 Jan. 1823. Jacob van Bentum.



Gouda.
291
459. Dirck Jans.
460. A. S. P. Elsnerus en C. Blom.
461. Wel hem die in tijts bevroet, Dat wel leven wel sterven doet,
Hier is begravë Cornelis Ghoeverts Wijck ende sterf den 2 July 1572 ende Me rietgen Willemsz. sijne huisvrou sterf den 9 January 1605. Noch is hier begraeven Marygen Tynaegels sterf 1585.
462 Balendochter. Arie Dame Swart.
463. Hier leid begravë Dirck Clementssoon van Neck ende starf den .. Maert anno 1669.
464. Hier leyt begrave Dirck Janszoon Diert sa. ende is gestorven op den 2 dach in Meyo 1606.
(Vgl. Nederl. Adelsboek 1913 blz. 182 sub VII.)
465. C. Ka en.
466. A. v. d. Want Dzoon.
457. Hier leyt begrave~Aeltgen Jacobs Bockenburgh en is gestorven op den 18 November anno 1654.
468. Twee wapens: I. een burcht; II. een doode boom; helmteeken een burcht. Aan weerszijden twee kwartieren:
I. Een burcht III. en IV. onzichtbaar.
II. Chatillon en in het schildhoofd drie bladeren.
Hier leit begraven Johan Dirick Hoenz. van Suburich hoege hiemraet in zijn leven van Schielant ende starf ind jaer 1568 up den 29 Martij!
Noch leit hier begraven Alyt Jansdochter van Hensbeeck des voern. Johan Dirick Hoensz. huisvrou was die starf ao 1558 up den 18 Octobris.
Mors devicta jaces Christo victore triumpho.



Gouda.
292
469. Twee wapens uitgesleten.
Mevrouwe A1 e 11 a d e W i t sijne huisvrou sterft den 26 February anno 1665.
470. Hier leit begraven Jan Cornelisz. de Bie ende Aeltgien Elderts sijn huisvrou sterf den 11 April 1628.
471. Wapen drie golvende dwarsbalken en in het schildhoofd een zwemmende visch. C. P. Bolnes.
472. Pieter de Jong.
473. Wapen drie bollen. I. D. Her les.
474. Jan Gerritz. Raemburgh.
475. Cornelis Porbos. I. V. V.
476. Hier leyt begraven Gerrit Boelen tyndraier en wantslager sterf den 31 Jannewaryus anno 1640.
R. C. (Een ruit.) H. Hertoch.
477. A. G. Swem.
478. K. Weyman.
479. G. G. Bocmmels Man.
480. P. van Steenhoeck.
481. W. P. van Ravesteyn.
482. C. C. v. Os.
483. Jan Denissen.
484. Engbertus Poorties.
485 van Buuren.
486. Willem Francken.



Gouda.
293
487. I. A. de Jonge.
488. P. A. Verson.
489. A. van Harten.
490. Hier licht begravë Cornelis Gerritz sterf F jaer MVc LXXI de VI dach novemb. en Hylgert Gerritsdochter sij huysfrou *terf MVc LXXVII dë
491. Hier leyt begraven Frans dertsz tuynman en ....
den 13 Meye anno 1615.
Een emmer in ovaal tusschen de letters L. en F. Er onder: Versijl.
492. J. B. L.
493. Dit is Merte Lenersz. graf. (Een merk.)
494. Dit graf comt toe Barent Vartwijs Blijker.
(Een merk.)
495. Teunis Soet.
496. I. D. van Bale.
497. W. Vosmaar.
498. A. M.
499. B. Scholte.
500. D. D. Moor.
501. H. G. v. Dorp.
502. T. V. Piek.
Jop. Michielsen. (Een hark.) K. Casius.
503. Schriec.
504. G. H. 12.



Gouda.
294
505. Een merk tusschen de letters G. en I.
506. G. v. d. B.
Hier leit begraven Huigo van den Boogaert oudt81 jaren.
507. W. D. M. Aelsvel.
508. Een merk tusschen de letters D. en G.
509. Een klok in een ovaal. Willem Francken.
510. Een ruit boven de letter T door wier steel de letters W. en S. Boomsluyper.
511. C. P. Bolnes.
512. C. G. Oosterlingh.
513. D. P. de Graef. (Een merk.)
514. P. I. Kaas.
515. Hier leyd begraven Klaas Jansz. die Santlooper sterff ao 1538 den 8e January en Stij die Bleickster sijn huysvr. starff ao 1545 de 8e January en Ysbrand Michielsz. Backer starff ao .... en Dieuwertje Claasdr. Ysbrands huysvrou stéT ao 1568 dë 29 Augusti. XD.
D'officiant van Sent Barber sal eeuwich hier nae dëerste mis te graef coemen ao 1571.
(Twee wapens: I. een burcht; II. een gouden knol, waarboven drie sterren (6), 2 en 1.)
516. Wapen doorsneden; boven: op blauw twee gekruiste pelgrimsstaven gebonden door een strik, beneden: op blauw een zilver schaap op groenen grond.
Hier leyd begraven Jacobus Scheperus in zijen leven predicant op Oost Zaanen 5 jaar en 3 maenden en tot Gouda 40 jaer min 3 maende sterf den 10en Decemb. ao 1677 oud zijnde 70 jaaren.
517. Hier is begraven den manhaftigen capiteyn Joris van



Gouda.
295
Saen die seer vroome voor 't vaderland sijn leven gelaten heeft den 28 February ao 1653.
Hier leid den Held, die 't trots gewelt
Sijns vijands dorst te stormen.
Nalatend stof tot eer en lof
End' sieleloos rif de wormen. (Vgl. het graf bord hierna no. 2)
Volgens het handschrift Van der Lely op de Koninklijke Bibliotheek te 's Gravenhage zag men vroeger in deze kerk nog de volgende monumenten:
518. Cronologia
in obitum Rever. graviss. doctissimiq. viri D. D.
Pauli Traudenii, Rectoris scholae Goudae dum viveret celeberrim. ob. 1612. Magnus in hac parva Paulus Traudenius urna Chrysopoli rector bis tria lustra cubat aliud.
Felix Gouda tuo etc. In obitum Doet. et modestiss. juvenis DiTheodori Traudenii P. F. ejusdem scholae rectoris dum viveret vigilantissimi, obiit 1607 et tu successor patri etc. In obitum doet. et modestiss viri D. Guiljelmi Traudenii P. F., ejusdem scholae rectoris dum viveret vigilantissimi obiit 1614. Tu quoque lege pari etc.
In obitum lectissimae faeminae Theodorae Gerardi, Pauli
Traudenii uxoris obiit 1620.
Tuque uxor Theodora charissima Pauli
Traudenii hoe conjux conjuge digna jaces. Annus 1622 quo haec posita sunt haec cecinit charo patri, matrique parentans natus et haec fratri, frater utrique canit Moerens Gerard Traud. D. F.
519. Prosopopeia
Honestiss. juvenis Theodori Verwerft in ipso vere aetatis rapti ao 1624 Octobris Die 7.
Fortasse, cujus sit tumulus celer/ nescis viator, ni pigeat, mane / et disce quid celata verba / hac tabula doceant tacentem / meum sorores



Gouda.
296
Laneficae cito / traxire filium; me Libitina atrox / dum vernat aptae flos juventae ' non remorante manu peremit crudele fatum, non virides mei anni, nee aetas candida, nee pius virtutis ardor dimovere proposito patuere parcas. . crudele fatum sceptra ligonibus senem juventae cessa palatia aequans tabernis semper aequa falce rapit, rapietque gentes.
J. Langius.
In het museum te Gouda bevinden zich de volgende rouwborden die in deze kerk hebben gehangen:
1. MDCLII Obiit VII Septembris.
Den strijd'bren zee-helt David Bondt Die Britt', Kastyll', en Turcken gaf een schrick als hij tot strijden stont Te Port Longona leydt int graf. (David Jansz. Bont geb. Gouda 1639 X Aechien Jans.)
2. Doe 't engeLs gier VoL rooC VoL Vier de Vr Voor de LeeV Most gaen
In 't VeChten 't LeVen t LIK Liet hier dien zeeheLt Van der Saan.
(Joris Cornszn. Van der Zaan, geb.GoudaXaldaar 25 October 1637 Meynsje Maertens (de Lange); hij voerde als wapen: op blauw een steigerend zilveren paard.)
3. Den kLoeken zeekapitlln VerVeen stoVt strüDenD' en geqVetst Voor Ween gestorVen binnen KoppenhaVen
Is eerLHk hier gebragt ten graVe.
(Dirck Quiryns Verveen, geboren te Gouda sneuvelde bij het eiland Ween; vgl. de zerk sub no. 20.)
4. CDIOCCLXXII. XVII Novembris
Obiit Ameydae ad Leccam Joost van Swansbel.



Gouda.
297
5. CDDCLXXVI.
Obiit Palermo 11 Junii Johan de Haen.
(Johan de Haen (Jan Jansz. den Haen zoon ex Aefken Crijnen Hola), huwde 2o. Gouda 29 Januari 1658 Hillegond Hendrlcksdr. Kleynmeel.)
6. CIDIOCLXXVI.
Obiit Palermo 11 Junii. De Middellandsche zee was 't graf van Middelland Na, dikmael doorgestreên hem 't schip begaf door brant. (Pieter van Middelant X Jannigje Hasevelt.)
7. GIDIOCCHI
Obiit XVII Julii. Vlacq (Vrankens schrik) ontarmt! die storv. Toulon des Zeeleeuws asch vermorv, een held die nooyt verwinnaar kon voor dat hij alles overwon.
(Roemer Vlacq, gedoopt te Gouda 19 Augustus 1637, zoon van Mr. Dirck en Anna Jans Verrijn; zijne weduwe was Willem pje Ariens Calff raet wie hij 10 November 1659 huwde.
Het wapen Vlack was een boom, vergezeld van twee toegewende gevlekte paarden springend tegen den stam; boven den boom drie kaarden (wolkammen) van rood, twee boven en een op den kruin van den boom.)
8. CIDDCCVI
Obiit IX Octobris. Held D' M e i e r lang betaamt, aan 't Britse en Franse strand, streed voor de kobpvaartvloot, in 't oog van 't vaderland. De dood wangunstig op dien Roem van alle Brave heeft hem niet in zijn graf, maar in de zee begrave.
(Jan de Meyer, zoon van Pieter Joosten en Neeltie Jans Maerschalck.)
9- CDDCCIX
Obiit bij Malplaquet XI September Laurens van den Kerckhoven. (Hij was de zoon van Willem en Aemilia van der Graeff.)



Gouda.
298
Op de gebrandschilderde glazen ziet men de volgende genealogische en heraldische gedenkwaardigheden. 1. Voorstelling van de overwinning der vrijheid over tyrannie.
Bovenin de wapens van Holland en Oranje Nassau.
Aan weerszijden de wapens:
Dordrecht Haerlem Delft Leyden Amsterdam Gouda Rotterdam Gorinchem Schiedam Schoonhoven Briel Woerden. Oudewater
Geer-berg (Ge ertruidenberg) Onderaan de wapens:
Heusden, Naerden, Weesp, Muyden, Vianen. Asperen, Worcura, Heukelum, Leerdam, Yselstein Goereede.
(Dit venster is gegeven door de Ed. Mog. Heeren Staten van Zuidholland in 't jaar 1596.
Joachim Uitewaal te Utrecht inv. Adriaan G. de Vrije fig. et pinx. Goudae.)
2. Voorstelling van de inneming van Damiate in Egypte. Bovenin het jaartal 1596. Daaronder het oude en het nieuwe
wapen van Haarlem met de spreuk: Vicit vim virtus. Onderaan Haarlem.
(De Heeren Burgemeesteren der stad Haarlem hebben dit glas gegeven in 't jaar 1596.) Wilhelmus Thybaut fig. et pinx. Haarlemi, 1597.
3. De Maagd van Dordrecht.
Zij is gezeten in een omheinden tuin, waarop het wapen van Geertruidenberg en houdt het wapen van Dordrecht in de linkerhand. Bovenin het jaartal 1596. Om de voorstelling heen de wapens van:
Memelik (Medemblik) — Grootebr[oek] Muyen Monkeda (Monnikendam)



Gouda.
299
Naerde Leerdam
Enchuyse Asperen
Wesep Hoorn
Schiedam Vlaerdyge
Huesde
Schohoven
Divae Amicitiae
cum S. P. Q. Goudano
Religiose hactenus cultae, santeq. deinceps colendae, hoe virtum (sic) sacrum esse voluit. S. P. Q. Dordracenus.
Adriaan de Vrije fig. et pinx. Goudae.
(De herstelling van dit venster is bekostigd uit een legaat, daartoe gemaakt door G. J. Kranenburg.)
4. De wapens van de hoogheemraden van Rijnland.
Bovenin de wapens van Holland en het heemraadschap (op goud een zwarte adelaar, tusschen twee ovalen, waarin: Willem Roomsche Konyng en: !8en grave va Hollandt.
Konyng Willem van Romen heeft de hoge heeTaden van Rijnland gepreviligeert in den jare 1255 binnen Leyden op den 5 Idus van October de 4 Indictie. Daaronder naast elkaar de wapens van de hoogheemraden:
1. Joncheer Peter va der Does, bailliu ende dijegraef vi Rijlad.
2. Jr. vanDuvevoird ede Wo[ut], heer tot Warmodt, Admirael va" Holland.
(Wapen gevierendeeld: I. en IV. op goud drie zwarte wassenaars ; II. en III. op blauw een gouden dwarsbalk, vergezeld van drie zilveren wassenaars; hartschild op blauw een kruis van zilver; helmteeken de muts mét de molenwieken.)
(Bedoeld is Jonker Johan van Duvenvoirde, de admiraal van Warmond.)
3. Joncheer Gerrit va Poelgeest, heer tot Hogemade.
4. Pieter de Kies, Burgermeester \ar Haerlem.
5. Nicolaes Ruichaver, schout tot Haerlem.
6. Joncheer Andries van Bronchorst, heer van Vliet. (Wapen: Van Bronckhorst gevierendeeld met op rood drie
zilveren jachthoorns, 2 en 1.) Hieronder de wapens van de hoogheemraden:
7. Joncheer Arent van Duvenvoirde.



Gouda.
300
(Wapen gevierendeeld: I. en IV. op goud drie zwarte wassenaars; II. en III. het wapen Van Amstel van IJsselstein.)
8. Joncheer Nicolaes van Matenesse van Wybisma.
9. Foy van Broukhovë rentmr. van Hoge Heemra va Rijlad.
(Wapén gevierendeeld: I. en IV. doorsneden: boven op goud een roode gaande leeuw, beneden op goud twee zwarte dwarsbalken ; II. en III. doorsneden: boven op rood een gouden gaande leeuw, beneden effen zilver; helmteeken twee uitkomende blauwe slangenkoppen.)
10. Dirck van Egmont secris va 't Heëraetschap vaRijnlad. (Wapen: gedwarsbalkt van zes stukken goud en blauw; het
goud beladen met vijf roode schuinkruisjes; en een rood vrijkwartier beladen met zes gouden kepers.)
Gegeven bij de Hoge Heemrade van Rijnland. 1594.
(Adriaan de Vrije fig. et pinx. Goudae.)
5. De voorstelling van de Koningin van Scheba voor Salomo's troon.
Onderaan het beeld van de geefster in biddende houding en daarnaast:
Ik betrouw op God. (Dit glas is gegeven door de Ed. Vrouwe Mevrouwe E1 b u r c h van Boetzelaer, Abdisse van het klooster Rijnsburg.)
Aan weerszijden hare (16) kwartieren: Boetzelaer Mol van Arckel Brouchussen Leedburg
Langerack Pyeck Culenburch Haeften
Rechteren Heerier Linden Brederode (Herlaer)
Polanen Appelteern Benthem Varick.
Wouter Crabeth fig. et pinx. Goudae 1561.
(Zij was de dochter van Rutger van Boetzelaer (Wesselszoon ex Judith Moll van Leedtbergen) en van Bertha van Arkel (Otto'sdochter ex Walrave vanBroeckhuysen; hare ouders zijn onder de tombe te Asperen begraven, vgl. aldaar.)
Het wapen Herlaer is gevierendeeld: I. en IV. Varick; II. en III. op goud een roode gekanteelde dwarsbalk.
Broeckhuysen is gedeeld: I. groen met een hermelijnen schildhoofd; II. chatillon.



Gouda.
301
6. Bovenin Anno 1571.
Voorstelling van de onthoofding van Holofernus door Judith.
Onderaan knielen Prins Johan van Baden en zijn echtgenoote.
(Dit glas is gegeven door den Ed. Prins Johan van Baden, Hertog van Aerschot, Heer van Arenberg, Ridder van 't Gulde Vlies, en de Ed. Prinses Vrouwe Catharina, gravin Van der Ma rek, zijne gemalin.)
Boven deze personen hunne wapens en aan weerszijden hunne 16 kwartieren:
In ruitvorm het wapen Baden (gevierendeeld met drie roode leeuwen op zilver)
Het wapen van Baden, gevierendeeld met drie roode leeuwen op zilver.
gedeeld met Marck. Marie Egmont
Montf o o rt Bochault Naeldwijc Vernenborch
Croy
Flanderen Rapors
Bergen
Culenborg
Sevenbergen
Moers(opgoud een zwarte dwarsbalk)
Sainct Simon
Ville
Vianen
Bades Halle wijn Barbancon Gystelle Abbevyle
Bergen Sevenbergen') SainctSimon Vyanen Brabant
Latrymoylle Croy Resy Sarbruge Crecqui Eemskerk
(Dirk Crabeth fig. et pinx. Goudae 1571.) (Geschenk van H. J. Rahusen.)
7. De inwijding van Salomo's tempel en daaronder het laatste Avondmaal.
Links hieronder knielen Philips II koning van Spanje en zijne gemalin Maria van Engeland. Nog lager de wapens:
1. van koning P h i 1 i p s II met 2. koningin Maria (geviede keten van het Gulden rendeeld:I. en IV. op blauw Vlies. drie gouden lelies; II.enIII.
op rood drie gouden gaande leeuwen).
Hieronder leest men:
Illustrissimus Philippus D. Caroli invictissimi Caesa. Aug. filius, Dei Opt. Max. gra. Hispaniae, Angliae, Fraciae, utriusque ') Abusievelijk is onder dit wapen mede geschreven Saint Simon.



Gouda.
302
sicilie etc. rex^archidux Aust., Dux Burgudiae, Braban., Gelriae etc, comes Flad., Han., Holladiae, Zela"etc. ac dns Phrisiae etc, P. !P. clementissimus religiosissimus princeps ad aedis hujus decorandae ergo donavit, cujus tronus tanquam Sol totum comptens orbem stet in sempiternum. Servatoris J. Christi Drïï Ao. 1557.
Dirk Crabeth fig. et pinx. Goudae. (De herstellingskosten voor dit glas werden geschonken door Mevr. de Wed. G. J. Steens Zijnen geb. Van der Does anno 1911.)
8. De voorstelling van den kerkroover, die gestraft wordt van de Engelen. 2 Mach. 3.
(Dit glas is een geschenk van hertog Eric van B runs wijk.) Onder de voorstelling leest men:
Illustriss. Ericus Dei gratia dux BrunswicensisetLuneburgensis, princeps imperii, Baro Lysfeldi, Dns. in Woerden & Catholicae religionis ergo D.D. 1566.
Hieronder de hertog knielende, terwijl achter hem de H. Laurentius staat. Vóór hem zijn wapen, gevierendeeld: I. op rood twee gaande gouden leeuwen; II. op goud een blauwe leeuw; III. op blauw een zilveren leeuw; IV. op rood een gouden leeuw; gekroonde helm; helmteeken een zilveren zuil, waaruit een bos pauwenveeren komt, beladen met een gouden ster (8), tusschen twee zilveren sikkels; voor den zuil een zilveren springend paard.
Boven het hoofd van den hertog: Ex duris gloria.
Aan weerszijden acht kwartieren: Brunchweick Bardund Brandenburg Baden Wolga
Brandenburg Baierenn Sachsen Behmen Stolberg Schwartzburg Dennenmarck Brandenburg Mansfeldt Sagenn Sachsen Baierenn.
Het wapen: Bardund Wolga is gedeeld: I. doorsneden: boven op goud een zwarte griffioen, beneden geschaakt van vijf rijen, rood en blauw; II. op zilver een goud gebekte en gepoote roode griffioen.
Baden is gevierendeeld: I. en IV. geschaakt van vier rijen rood en zilver; II. en III. op goud een roode linkerschuinbalk. Behmen is Bohème.
9. De offerande van den Hoogepriester Zacharias, Luc. I.
Op het glas ziet men de beeltenissen van den schenker Dirk



Gouda.
303
Cornelissevan O u d e wat e r bijgenaamd H e nsb e e k (30 October 1561) met zijne vrouw en vijftien kinderen, w.o. twee priesters en twee nonnen.
Onderaan een wapen gedeeld: I. op goud een roode leeuw, vergezeld van blauwe blokjes; II. op zilver een dorre boom met uitgerukte wortels.
(Lamb. van Noord van Amersfoort inv. et fig. Dirk van Zij 1 pinx. Utrecht.)
10. De Boodschap van Maria door den engel Gabriel.
(Dit venster is een geschenk van Theodorus Spiering van Well, abt van Bern.)
In 1655 werd het venster hersteld door Daniël Tomberg, die er toen ook de wapenen en namen der kerkmeesters op schilderde en een vers ter hunner eere.
Onder de voorstelling ziet men de wapens van:
Mr. Ni claes vanderGraef, heere van Hoogeveen, raed ende burgemeester.
Mr. Anthony V os s enburg raed ende out burgemr. hoochheemraed van Schieland.
(Op goud een zilveren burcht, uit welks ge kanteel den bovenrand een roode vos komt.)
Gerrit Sterre, raed
ende out schepen. (Gedeeld: I. op blauw een gouden ster (8); II. op goud drie zilveren windhonden boven elkaar.)
H a r m e n S i n c q, raed en tresaurir fabrycq.
(Op goud vijf zwarte schijven, 2, 1, 2.)
Albert Maertensz.
Houtman raed ende out burgemr.
(Doorsneden: boven op goud een roode uitkomende leeuw; beneden op zilver een zwarte grond, waaruit
een plant met drie roode bloemen, waaiersgewijze geplaatst, komt.)
Lucas de Vett, raed ende out
schepen. (Op zilver een groene weide, waarop een zilveren gaande stier; in den schildvoet water van natuurlijke kleur; aan weerszijden van den stier een groene boom.)



Gouda.
304
Dirck B e u k e 1, raed ende burgemr. (Op rood een gouden beukelaar.)
Wapen: gedwarsbalkt van zes stukken, rood en zwart en over alles heen een gouden ring, waaruit stersgewijs acht in lelies
uitloopende gouden stokken gaan. Arma Dni Floc o 1 d i fondatoris monasterij Bernensis.
Hans F e 11 b i e r, raed ende schepen. (Op zilver een groene grond, waarop een licht bruin vat, uit welks spongat een vlam komt.)
D o n a t u s
van Groenen[d ij c k, raed ende schepen. (Op goud een zwarte keper, vergezeld van drie roode rozen, 2 en 1.)
1559. Me debat Antistes Bernhardi Welius olim.
Cornelis de Wilde, rentmr.
(Op zilver een gouden vaas, waaruit een plant van twee groene bladeren en drie gouden bloemknoppen, waaiersgewijze, de bladen tusschen de knoppen. Voor de plant een gouden jachthoorn naar links.)
Wapen: op zwart een gou-
1655. Aediles seniores jam I den wiel (6).
penjsse vetant.
Den offerschat der const en gonst der Monarchien. Hier in het rond der kerck van
[over hondert jaer Noch sichbaer sich vertoont, als
[met gebogen knyen; Dien Phoenix stof en lof men
[waerdichlyck bewaer. De Heeren Meesters van de es
[kerck 't verval der lichten Aensiendedoenhetall herstellen
[in sijn standt. Daerom de reden riep haer wa-
[pens hier te stichten, Tot eeuwigh lof van haer rijck' [konstbiedende hand. Anno 1655.
D. T h e o d or i c u s S p i erinckabbasBernensis 1559.
Het wapen van Holland. H o 11 a n d i a.
Het wapen van Gouda. Gouda.



Gouda.
305
11. De geboorte van Johannes den Dooper. Luc. 1.
(Dit glas werd aan de kerk vermaakt door HermanLethmaet, kanunnik der kerk van St. Maria te Utrecht; geboren te Gouda.)
Onder aan het glas zijn vijf erfgenamen en het volgende opschrift:
Domine Harmae Lethmatis Goudensis inter Sorbonicae Laureae professoris ordine primo ac eeclesiae Trajectensis ad S. Mariam canonico et decano, haeredes monumenti loco posuere. 1562, ultimo Majo.
Aan weerszijden hiervan een wapen: gevierendeeld: I. en IV. op goud een halve roode leeuw, zilver getongd; II. en Kt op hermelijn een dwarsbalk, geschaakt van twee rijen goud en rood, waaruit boven een halve roode goud gekroonde leeuw met gouden tong, komt.
(Lamb. van Noord van Amersfoort inv. et fig., Dirk van Zijl pinx. Utrecht.)
12. De geboorte van Jesus Christus. Luc. 2. Matth. 2.
Colleg. canonic. Wapen: op zilver een roode
S. Salvat. Traiect. dwarsbaIk(Wilhelmus Taets
D.D. anno 1564. van Amerongen, deken van
het kapittel).
Onderaan: Willebrordus en twaalf kanunniken met hunne wapens op een rij naast elkaar:
1. Gevierendeeld: l en IV. op goud een halve zilver gekroonde roodgetongde bruine leeuw; ft en III. op blauw een gouden tweelingsbalk, vergezeld van vier gouden teekenhaken (2 en 2) (Mr. Johannes Schetter of Schatter).
2. Gedeeld: I. op rood een goud gekroonde zilveren ramskop; II. op goud vijf zwarte kolven (3 en 2) (Gerard Ram).
3. Gedeeld: L op zilver een roode dwarsbalk, vergezeld van drie roode ringen (2 en 1); ft op zwart twee gouden gekanteelde kepers (Timannus Moerendael).
4. Op blauw drie gouden schijven (PetrusvanHonthorst).
5. Op goud drie zwarte leeuwen (2 en 1).
6. Op goud drie zilveren messen met zwarte handvatten schuinsrechts geplaatst (Albertus van Buesinchem).
20



Gouda.
306
7. Op goud drie roode rozen.
8. Op goud vijf roode kepers (AdelbertusvanEgmondt van der Nijenburch).
9. Op zilver een blauwe roos met gouden hart (Herman Ruysch).
10. Op rood twee zilveren vleugels.
11. Op zilver een roode keper, beladen met drie gouden St. Jacobsschelpen (Theodericus van Leeuwen).
12. Op rood een gouden ring, vergezeld van drie zilveren lelies, naar het hart gewend (Mr. Floris Heermale).
(Wouter Crabeth fig. et pinx. Goudae.) (Geschenk van J. H. van Eeghen.)
(De andere drie kanunniken in 1564 waren JacobusCunretorff, Lodewijk Schore en Philippus Mor, op wie dus de hierboven niet ingevulde wapens betrekking zullen hebben.)
13. Die twaalfjarige Jesus in den tempel. Luc. II.
Onder deze voorstelling een biddende abt (van Marienwaard) met zijn wapen: op zilver twee roode dwarsbalken, vergezeld van acht roode meerls zoomsgewijze geplaatst.
Achter den abt boven elkaar vier wapens:
1. Op zilver een blauw breedarmig verkort kruis en een rood naar beneden ingehoekt schildhoofd.
2. Op zilver twee roode palen.
3. Op goud drie groene klaverbladen.
4. Op blauw een zilveren dwarsbalk, beladen met een roode brandbom.
Anno Virtus per aerumnas — 1560.
14. De prediking van Johannes den Dooper aan den Jordaan. Luc. 3.
De gever van het glas was de bisschop vau Luik uit het geslacht Van Berghes. Onderaan het venster ziet men hem in knielende houding. Boven hem de wapens:
Sainct Simon, Boutersen, Berghes, Croy, Lorayne (gevierendeeld: I. en IV. Lotharingen; II. op rood twee gouden dwarsbalken; III. op blauw drie gouden lelies, 2 en 1), Luxenborch.



Gouda.
307
Achter den bisschop d. i. links van den toeschouwer de wapens Sarbourch (op blauw een zilveren leeuw, vergezeld van zilveren kruisjes). Brimeux.
Rambure (op goud drie groene meerbladen). Vóór den bisschop, d. i. rechts van den toeschouwer de wapens :
Barre
Chasteu Briat (rood bezaaid
met gouden lelies). Toutevile (op goud drie zwarte kepers). Onderaan naast elkaar de wapens:
1. Grudyure(op goud drie roode dwarsbalken).
2. Wynoxberge (op goud een roode leeuw).
3. ...utiise (gevierendeeld: E en IV. op blauw een zilveren kruis, vergezeld van vier gouden kruisjes (2 en 2) in eiken hoek).
4. Miony (op goud een zwarte dwarsbalk; is dit misschien Meurs?).
5. In een schild de woorden: Velis quod posis 1557.
6. Het hoofdwapen t. w. gevierendeeld: I. en IV. Berghes; II. en III. Croy, onder een zwarte priesterhoed.
(Dirk Crabeth fig. et pinx. Goudae 1557.)
15. De doop van Christus in den Jordaan.
(Dit glas is een geschenk van bisschop George van Egmond van Utrecht).
Beneden ziet men hem in bisschopsgewaad geknield.
Om den bisschop heen de wapens:
Arkel, Muers, Egmont (gevierendeeld met Arkel, hartschild Gelre), Werdenbergh, Baden Wyrtenburgh, Cleef (gedeeld met Marck) Anno 1555. Oestenrijc Lyningen Symeren Zarwerden Masau (op
rood een zilveren goud gekroonde adelaar)



Gouda.
308
Gulich, Bergh, Egmond (als hierboven op het zilveren kruis van het bisdom Utrecht), Egmond (als boven), Loreynen, (op goud een roode rechterschuinbalk, beladen met drie zilveren adelaars), Brandenborch.
(Dirk Crabeth fig. et pinx. Goudae 1555.)
16. Jezus aanschouwt den doop van Johannes indenjordaan en begint zijne discipelen te kiezen. Joh. I. 28—40.
Onder de voorstelling het wapen van den schenker n.1. op goud twee blauwe dwarsbalken, vergezeld van acht zwarte vogels, zoomsgewijze geplaatst; het wapen onder een zwarte priesterhoed.
Hieronder een knielende priester en vóór hem onder een priesterhoed nog eens hetzelfde wapen.
Onderaan:
Reverendus D. Dominus Cornelius a Myerop, praepositus et archidiaconus Trajectensis et canonicus sancti Salvatoris Trajectensis. Anno Dni 1556.
(Dirk Crabeth fig. et pinx. Goudae 1556.)
17. Johannes de Dooper predikt voor den koning Herodes, hem bestraffende omdat hij zijn broeders vrouw bezat. Matth. 14.
Moderata durant.
Op een kolom links van den toeschouwer het wapen van het Utrechtsche bisdom.
1556. Een knielende man, met zwarten mantel, waarop een zilveren breedarmig kruis. (Dit is de schenker van het glas n.1. Wouter van Bijlaar, baljuw van St. Catharina, commandery te Utrecht 1556.)
Onderaan zes wapens naast elkaar:
1. Op zilver drie zwarte hoorns (2 en 1).
2. Op zilver een roode keper, vergezeld van drie roode lelies. . 3. Op rood een zilveren kruis (Utrechtsch bisdom); gekroonde helm; helmteeken een bos pauwenveeren.
4. Op zilver drie roode jachthoorns; helmteeken een jachthoorn tusschen een zilveren vlucht.
5. Op zilver een zwarte adelaar.



Gouda.
309
6. Op zilver een roode dwarsbalk.
(Lamb. van Noord van Amersfoort inv. et fig., Dirk van Zijl pinx. Utrecht.)
18. Christus antwoordende aan de discipelen van Johannes. Matth. 11.
Onderaan vier wapens vóór vier personen n.1. 2 mannen en 2 vrouwen, blijkbaar de schenkers voorstellende.
1. Op groen een zilveren klimmende haas.
2. Op blauw een zilveren zwaan.
3. Op zwart twee gouden driepootige zitbankjes, boven elkaar.
4. Op rood een koplooze roode leeuw. GeritHeyeGeritz, MargrietHenricsdr. zij huysvrou. FredericAdriaesz, Geerborch zijn dochter anno 1556.
(Dirk Crabeth fig. et pinx. Goudae 1556.)
19. De onthoofding van Johannes den Dooper. Matth. 14.
Sollicite concupiscam. Wapen van het Utrechtsch bisdom.
Br. Henrickvan Zwolle comandeur binnen Haerlem 1570.
20. Het lijden, de opstanding en de Hemelvaart van Christus.
Twee wapens: I. op goud tweè zwarte beurtelings gekanteelde dwarsbalken; II. op groen een zilveren kruis, waaraan de onderste arm ontbreekt, vergezeld van drie gouden sterren (6).
Anno 1556. Gegeven van Dirc Cornelisz. rentemeester des ... perial majesteits over 't quartier van der Goude.
(Volgens eene beschrijving heette hij Van Re in eg om en stellen de twee geknielde personen op het venster hem en den burgemeester Jan Hey voor.)
Onderaan: Videntibus illis in altum sublatus est et nubes subduxit illum ab oculis quem Acham primo pater Guilielmusjacobi praefectus monial... super Gouda-
norum
Onderaan twee knielende priesters.
Deus Jhesus susceptus suscitabit par Sma covet. pater Robert' Johls rector covet' D. Margarete in Gouda priorque hujus collegij decimus.



Gouda.
310
21. Het kruisdagen van Jezus en het Pinksterfeest.
Onder de voorstelling de beelden van den kanunnik Nicolaas Ruysch en den bisschop van Haarlem Nicolaas van Nieuland.
Hieronder:
Dominus Nicolaus Ruysch hebrouent(?) decimüs beate Mariae traiecten. | Rdus D. Nicolaus a Nova terra Epis. | canonicus et thesaurarius eccle.T
Sanctus Salvatoris Traiectensis. | Harlemen. Deo opt. max. religionis ergo posuit | parochialis beati Bavonis | posuit. |
Onder den knielenden bisschop de wapens:
Op blauw drie gouden bemmels (2 en 1); helmteeken een gouden bemmel tusschen een zilveren vlucht.
Op zilver een blauwe roos (Ruysch).
Anno Dni 1580.
Op goud gedeeld: I. een zwarte wassenaar; II. een zwart merk.
Op goud gedeeld: I. een zwarte gewende leeuw, waarover een zilveren barensteel; II. op goud vijf zwarte sterren (6) (2, 2, 1) en een zilveren schildhoofd, beladen met een zwarten vogel.
Hieronder drie wapens:
1. Op groen een zilveren kool.
3. Op rood drie gouden rozen (2 en 1).
2. Onder een groene priesterhoed gevierendeeld: I. en IV. op rood een zilveren schaal of kom overtopt door een gouden Jerusalemskruls; II. en III. op zilver drie zwarte hoefijzers (2 en 1).
Hieronder:
Deze twee glasen hier staende present, Zijn 't Reguliers Convent eerst toegedoght; En als 't klooster ter neer lach heel geschent, Nu hier belent en ter oorber gebracht.



Gouda.
311
22. Christus drijft de koopers en verkoopers uit den tempel. Luc. 19.
(Dit glas is een geschenk van Willem van Oranje, graaf van Nassau in 1567; Dirk Crabeth fig. et pinx. Goudae 1567.)
In het jaar 1657 hebben de heeren 28 Raden der stad Gouda dit glas vergroot en door Daniël Tomburg hunne wapens daarin doen schilderen.
Men ziet onder de voorstelling zes wapens.
Daaronder weer zes wapens.
Daaronder vier wapens.
Hieronder weer zes wapens.
Hieronder weer zes wapens, te samen 28 wapens.
1. M. H. Bloncq, D. M. raet en out burgemr. (wapen: zie onder den slang op, het monument onder no. 363).
2. Mr. G. Cincq, raet en secretaris (op blauw een zilveren burcht).
3. A. M. Houtman, raet ende burgemr. (zie het wapen op glas no. 10).
4. F. Herberts, raet ende burgemeester (op goud een zwarte dwarsbalk, beladen met een zilveren wassenaar en vergezeld van vijf groene eikels, 3 en 2).
5. I. Verboom, raet, out burgem. admiraliteyt (wapen doorsneden: boven op rood drie zilveren jachthoorns, goud gesnoerd en gemond, beneden op goud drie groene meerbladen).
6. Mr. A. Vossenburch, raet en burgem., hoochheemraet van Schielant (vgl. het venster sub no. 10).
7. I. van Immerseel, raet, out burgem. (op goud drie zwarte lelies).
Mr. N. van der Graef heere van Hoogeveen, raet ende burgemr.
9. D. B e u c ke 1, raet ende burgem. (zie het venster sub no. 10).
10. Mr. F. Cant, out burgemr. en raet van Staten (op goud een roode rechter handschoen, paalsgewijze met de vingers naar beneden).
11. D. W. vanAbbesteegh, out burgemr. en gecommitteerde raet (wapen gedeeld: I. op rood een gouden burcht; H. op goud drie zilveren windhonden boven elkaar).



Gouda.
312
12. I. van den Berch, raet en out schepen (op zilver links een groene berg, waarvan naar rechts een vogel vliegt; in het dal staat een bruine zandlooper).
13. H. Fel bi er, raet en schepen (vgl. het venster sub no. 10).
14. H. Cincq, raet en kerckmr. (vgl. a.v.).
Mentecoli puraque Deus cupit aede prophani Este procul facto verbere Christus ait Sola patent precibus, sacrati lumina templi. Hinc odor hinc pecudes aera columba popae Pontifices sic Romae tuos ritusque senatus Abdicat hoe posito stemmate gna probant. 1657.
15. Mr. A. van der Wolf f, raet ende balliu (op goud een zilveren wolf met een gouden pijl schuinsrechts in den rug).
16. A. Vereyck, raet en out burgemr. (doorsneden van rood op zwart en een gouden dwarsbalk over de snijdingslijn heen, beladen met drie paalsgewijze geplaatste gouden eikels, de schil beneden; het rood is beladen met een gouden ster (6), het zwart met een gouden ring bovenaan met paarls bezet).
17. Aemilius Cool, raet ende schepen (gevierendeeld: [. en IV. op zwart drie gouden schuinkruisjes; II. en III. op groen drie zilveren kolen, 2 en 1).
18. Mr. H. van Beverningk, ambassadeur in Engeland ao 1653, raet en tresorier generael (doorsneden: boven op zwart een gouden gaande leeuw, beneden op goud een zwarte gaande bever).
19. Gerart Cincq, raet en schepen (op goud vijf zwarte schijven, 2, 1 en 2).
20. A. Sas, raet en out schepen (op blauw een halve gouden leeuw).
21. G. Ster re, raet ende schepen (gedeeld: I. op blauw een gouden ster (8); II. op blauw een gouden dwarsbalk, vergezeld van zes zilveren wassenaars drie boven en drie beneden den balk, 2 en 1).
22. A. van Swaenswijck, raet en schepen (op goud een blauwe dwarsbalk, vergezeld van drie groene augurken, 2 en 1).



Gouda.
313
23. Govert Suys (op blauw drie gouden gewichten, 2 en 1).
24. Dr. Johan de Vrije, raet en secretaris (doorsneden: boven weer doorsneden: 1 op rood drie gouden sterren, 2 op goud een zilveren lelie; beneden weer doorsneden: 1 op blauw een roode ster (6), 2 op rood drie gouden sterren).
25. Lucas de Veth, raet en out schepen (vgl. het venster no. 10).
26. Herbert van der Mey, raet en out schepen (gevierendeeld: I. op goud een zwarte aesculaapstaf; II. op goud een roode burcht; III. op goud een dorre boom; IV. op rood twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken).
27. D. van Groenendijk, raet en schepen (vgl. het venster sub no. 10).
. 28. G. C i n c q, raet en ontvanger (vgl. a. v.).
23. De offerande van den profeet Elia en de voetwassching door Jezus aan zijne apostelen.
Daaronder de schenkster Margaretha van Parma in knielende houding. Vóór haar het wapen in ovalen vorm, gedeeld: I. op goud zes blauwe lelies zoomsgewijze (Parma); II. gedeeld: 1. op rood een zilveren dwarsbalk, 2. gerechterschuinbalkt van zes stukken, blauw en goud.
Domina Margarita ab Austria Divi Caroli V Imp. semper Augusti filia, Parmae ac Placentiae Castriq. et Pennae ducissa, novariaeque domina nee non pro potentisso Hispaniarum catholico rege Philippo fre inferioris Germaniae regens ac gubernatrix Christianae pietatis divinique cultus observantiss. ad ecclesiae hui' ornatu hoe vitrum donavit. Anno Dnl MDLXII.
Onderaan links van den toeschouwer het wapen Van der Does en: De herstellingskosten van dit glas zijn geschonken door wijlen mejuffrouw C. C. J. van der Does anno 1913. (Wouter Crabeth fig. et pinx. Goudae.)
24. Petrus en johannes genezen in den naam van Jezus een kreupele, die om een aalmoes bad, aan de deuren der tempels. Hand, 3.



Gouda.
314
Op den voorgrond knielt de schenker van dit glas nl. Philippus prins van Ligne, burggraaf van Leiden, heer van Wassenaer enz.
Onderaan de wapens:
Ligne, Lotharingen, Volledige Volledige gevierendeeld: wapen: wapen: I. en IV. op Ligne, Wassenaer, zilver een roode goud gekroonde leeuw; II. en III. op rood een zilveren ster (16),
Berlaymont, Wassenaer, Halluin, Egmond, Werdenburg.
(I. en IV. Egmond; II. op goudeeenroode rechte rschuinbalk;UI. Arkel)
Dirk Crabeth fig. et pinx. Goudae 1559. (Philips de Ligne was een zoon van Jacques en Maria van Wassenaer; vgl. Obreen, Het geslacht Van Wassenaer blz. 52.)
25. Het ontzet van Leiden. ? # ■
(Een geschenk van de burgemeesters van Delft in 1603.) Onderaan de wapens Oranje Nassau en Delft. (Burgemeester Swanenburg te Leiden inv. et fig. Cornelis Clock pinx. Leiden 1603.)
26. Het ontzet van Samaria.
Onderaan de wapens van Holland en Leiden.
(Inventor en pinx. als no. 25.)
27. De Pharizeër en de Tollenaar in den tempel. Luc. 18.
Anno MDXCVII. Het oude en het nieuwe wapen van Amsterdam. (Het venster is een geschenk van de burgemeesters vam Amsterdam; Mr. Hendrik Keyzer ingenieur der stad Amsterdam inv., Cornelis Kussens fig. et pinx. Amsterdam.)
28. De vrouw in overspel bevonden. Joh. 8.
Het wapen van Holland en dat van Rotterdam. (Het venster is een geschenk van de burgemeesters van Rotterdam; Klaas Janse van Rotterdam fig. et pinx. 1601.)



Gouda.
315
29. De profeet Nathan Koning David bestraffende over zijne zonden. 2 Sam. 12. Aan weerszijden de wapens:
Purmerent.
(Het venster is gegeven door de Ed. Mog. Heeren Staten van Noordholland in 1596; Joachim Uytewaal te Utrecht inv., Adriaan G. de Vrye fig. et pinx. Goudae.)
30. Jonas komende uit de wal visch. Jonas I.
(Dit venster is gegeven door het gilde van de vischkoopers; Dirck Crabeth fig. et pinx. Goudae.)
31. Bileam zittende op eene ezelin. Num. 22.
Bovenaan twee wapens: I. op goud een roode posthoorn; II. op goud een merk.
(Dit venster is door het gilde van de vieeschhouwers geschonken en door een leerling van Dirk Crabeth geschilderd.)
Verder ziet men op verschillende vensters het wapen der stad Gouda.
32. In de kapel vermeld bij de grafzerken nos. 364—367 ziet men een geschilderd venster, waarop middenin het wapen Cool (zie venster no. 22 sub 17) en de spreuk: Decus virtute merendum.
Bovenin de wapens: Cool (op goud drie roode rozen) en Van Ruytenburgh (op zwart een zilveren schild, beladen met een blauwe burcht met twee torens, vergezeld van drie gouden vogels, 2 en 1).
Onder het middelste dezer drie wapens:
Aan weerszijden van het hoofdwapen acht kwartieren: Cool Oom (Oem van Wijngaerden Crimpen Rijswijck
Alkma
Enchuisen
Monickedam
Hoorn Edam
Medemblik
Fundatum anno MDXVI.
(op zilver drie (op zilver
gewende roo- drie goud
deaangezichts- gekroonde
wassenaars, 2 zwarte
en 1) leeuwen)



Gouda.
316
Valtersen (op zilver een roode boei of voetangel met gouden punten) De Witt (de windhonden)
Crooswijck (op zilver tien
aangesloten zwarte ruiten, 3, 3, 3, 1)
Quekel (op goud drie zwarte roodgehalsbande en gekuifde vogels)
Rosendael (op goud drie roode rozen)
Royen (op rood drie zilveren vijfbladen)
Lange (het schaap voor den boom)
Slingelant VanderLeede Souburg (op zwart twee (op zilver een (op blauw een zilveren beur- roode beurtelings gouden burcht
gekanteelde rech- van twee verterschuinbalk) diepingen)
telings gekan teelde dwars balken)
Swaenswijck (op goud een blauwe dwarsbalk, beladen met een roodgebekte zilveren zwaan, waarachter een gouden pijl,schuinsrechts naar beneden geplaatst envergezeldvan drie groene augurken) . Hopcooper (op goud drie groene hopvruchten).
orgel
Sacellum hoe MDXVI fundatum Ab amplissimo viro Domino Johanne van Crimpen Johannis f. hujus urbis novies consule caesarisque Maximiliani, Philippi I
et Caroli V quaestore, nobilis Dominus Aemilius Cool in atavi sui memoriam reparari curavit MDCLXXXVIL
ziet men het wapen van Gouda en de volgende
Op het
wapens:
1. Mr. C. van Brantwijk heer van Bleskensgraaf (gevierendeeld: I. en IV. op goud drie zwarte vogels (2 en 1); II. en III. op goud een golvende zwarte dwarsbalk, vergezeld boven van een leeuw en beneden van een ruit).



Gouda.
317
2. Mr. Daniël Willem Lestevenon. 3 Reynier Crabeth (op zwart drie gouden arendsbeenen, 2 en 1).
4. Dr. Gualt. de Moor v. Immerzeel (gevierendeeld: I. en IV. op goud drie moorenkoppen (2 en 1); II. en III. op zwart twee afgewende staande zilveren visschen; hartschild: op goud drie zwarte lelies).
"5. Mr. Jacop van der Tocht (op zilver twee aanziende zwarte bokken, klimmende tegen een boom).
6. Mr. A|d riaan van Groenend ij ck (op goud een blauwe keper, vergezeld van drie roode gestengelde bloemen).
7. Huybert van Eyck (op groen een blauwe rijksappel met gouden band en een rood kruis; beneden een roode ster (6); het geheel tusschen twee zwarte afgewende haken, de haak naar beneden).
8. Theodorejonkkint (op goud een halve roode leeuw).
9. Mr. Wilh. Hd. van Kattenburg (op groen drie zwarte molenijzer, 2 en 1).
Nog bevindt zich in het museum te Gouda, gecatalogiseerd onder no. 123, een wapenbord, hetwelk vroeger in deze kerk heeft gehangen.
Wapen: op blauw een gouden keper, vergezeld boven van
twee gouden sterren (6) en beneden van een groenen boom'op
een grasgrond. A. v. H.
(Het wapen is van de familie De Mey; zie Ned. Adelsboek 1915 blz. 308.)
R. Kath. Kerk te Gouda.
(St. Joseph.)
In den binnenmuur bij den ingang links is een steen, waarop: S. S. Dno Pi o X regnante, Wilhelmina Aurasiaca regnum moderante, R. I. Martens hujus urbis praefecturam gerente,



Gouda.
318
praesentibus fabricae aeditius A. Jaspers, M. Peeters, I. A. Biezenaar, I. Naber, assistentibus venerandis patribus J. P. G. Tack parocho, Fr. van Hemert, G. Schuurman, A. Daniels, Ch. Gulckers, sacerdotibus sociis
hoe templum sub patrocinio St' Josephi sponsi B. M. Virginis,
ab architecto C. P. M. Dessing constructum, consecravit Illustr. ac Rev. Dnus A. I. Callier episc. Harlemensis anno Dhl 1904 19 Septembris.
Op gebrandschilderde vensters leest men:
1. Uit dankbaarheid van L. Jaspers en Marg. Schrave bij hun 25-jarige huwelijksfeest 1890 30 April 1915.
2. Bovenin een biddende priester.
Hulde aan den Z. E. Pater/J. P. G. Tack, O. F. M., stichter / dezer kerk aangeboden bij gelegenheid van zijn 121/»/ jarig pastoorschap / te Gouda door zijne dankbare / parochianen 1913/.
Hieronder de wapens van Paus Pius X (doorsneden: boven op zilver een gouden griffioen met zwaard in den rechtervoorpoot en een zilveren opengeslagen boek waarop: Pax tibi Marcus; hefteden op blauw een zwart anker, schuinsrechts geplaatst, de steel naar boven, en staande voor vier golvende zilveren dwarsbalken; boven het anker een gouden ster (6). Op het schild de pauselijke tiara.
En daarnaast het wapen: op blauw een gouden antieke driemaster; het schild ligt op het wapen van het Utrechtsche bisdom (op zilver een rood kruis). Wapenspreuk: In fide nihil haesitans. Achter het schild de bisschopsmijter en staf.
Onder deze wapens de wapens van Gouda en Nederland.
3. In gratiarum actionem erga
Deum omnipotentem et in honorem SSmi. Cordis D. D. Joannes Donker et Anna van Dam.
AD. 1915.



Gouda.
319
4. Ter herinnering van A. Jaspers en echtgte A. E. Baars als zijnde 25 jaren broeder meester van de processie Gouda Kevelaer 1888—1913.
5. Th. A. v. B. - P. M. S. - 2211^5.
6. I. Naber.
7. Im. Mo ons.
R. Kath. Kerk te Gouda.
(H. Maria Hemelvaart.)
In het voorportaal leest men op twee steenen in den muur: Ao Di.
den Ille April werd de eerste steen gelegd door den Zeer Eerwaarden Heer P. C. Th. Malingré, deken en pastoor en de leden van het kerkbestuur G. P. van Werkhoven I. F. Daalmans l C. F. F. Burch I. S. Kamp o A. C. Bleys Bouwmeester. Bovenaan het wapen van Mgr. P. M. Snickers, aartsbisschop van Utrecht.
(Vgl. Utrecht de St. Catharina kerk blz. 199.)
Anno Domini MDCCCLXX1X die XV Octobris ecclesiam hanc consecravit Illustr. ac Rev. Dominus Petrus Matthias Snickers episcopus Harlemensis.






1
I