WET OP HET LEVENSVERZEKERINGBEDRIJF
STBL. 1922 No. 716
MET INLEIDING EN AANTEEKENINGEN
DOOR
MR DR F. SLEUTELAAR
LID DER VERZEKERINGSKAMER
HAARLEM - H. D. TJEENK WILLINK & ZOON - 1927




INHOUD.
Blz.
INLEIDING.
§ 1. Geschiedkundig overzicht 1
§ 2. Omtrek en hoofdinhoud der wet 14
§ 3. De noodregeling 18
§ 4. Overdracht van verzekeringen 27
§ 5. Buitenlandsche maatschappijen 31
AANTEEKENINGEN OP DE ARTIKELEN.
Hfdst. I. Inleidende bepalingen.
Art. 1. Omschrijvingen van „overeenkomsten van levensverzekering" en „premie" 38
Art. 2. Omschrijving van „levensverzekeringbedrijf" ... 42
Art. 3. Omschrijving van „verzekeraar" 47
Art. 4. Omschrijving van „in het buitenland gevestigde „onderneming" en „schuldeischer" 47
Art. 5. Gelijkstelling van herverzekeringen met verzekeringen, behoudens uitzonderingen 48
Art. 6. Niet-toepasselijkheid der wet op Rijksverzekeringsbank en bepaalde fondsen 49
Art. 7. Criterium voor de toepasselijkheid der wet: het sluiten door ondernemingen van verzekeringen met hier te lande gevestigde personen of het met zoodanige personen gesloten verzekeringen loopende hebben. Uitzondering voor herverzekeringen, genomen door buitenlandsche ondernemingen 51
Hfdst. II. Algemeene voorschriften.
Art. 8. In- en samenstelling Verzekeringskamer 55
Art. 9. Levensverzekeringbedrijf slechts uit te oefenen door naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, behoudens uitzonderingen 56
Verbod van uitoefening van nevenbedrijf, behalve voor ondernemingen, uitsluitend uitoefenende het herverzekeringbedrijf 57
Art. 10. Beslissing over aanwezigheid van levensverzekeringbedrijf of nevenbedrijf bij Verzekeringskamer, met beroep op de Kroon 61


IV
Blz.
Art. 11. Omschrijving van onderlinge maatschappij voor toepassing dezer wet 62
Bij oprichting van toepassing de artt. 12, 13 en 14 . . . . 62
Art. 12. Vereischten bij oprichting eener onderlinge maatschappij 68
Art. 13. Punten, te regelen in de statuten eener onderlinge maatschappij 69
Art. 14. Waarborgkapitaal eener onderlinge maatschappij . 79
Art. 15. Minimum-kapitaal van naamlooze vennootschap en onderlinge maatschappij, uitoefenende het levensverzekeringbedrijf 80
Voorschriften, te geven omtrent een geringer kapitaal voor nader te omschrijven naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen en voorwaarden, te stellen voor terugbetaling waarborgkapitaal en vrijstelling aandeelhouders van verplichting tot bijstorting bij onderlinge maatschappijen, een en ander bij alg. maatregel van bestuur 82
Art. 16. Plaatsing van maatschappelijk en waarborgkapitaal van naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen 84
Art. 17. Verplichting tot overlegging van stukken ter bekoming van de verklaring van art. 18 85
Art. 18. Aan eene onderneming door de Verzekeringskamer uit te reiken verklaring, recht gevende tot uitoefening van het levensverzekeringbedrijf 89
Bij weigering der verklaring beroep op de Kroon 90
Art. 19. Stukken, over te leggen door buitenlandsche onderneming ter bekoming der verklaring van art. 18 ... . 90
Bij weigering der verklaring beroep op de Kroon .... 91
Art. 20. Voorschriften omtrent den vertegenwoordiger eener buitenlandsche onderneming 93
Art. 21. Inlichtingen, ongevraagd door eene onderneming aan de Verzekeringskamer te verstrekken 98
Art. 22. Verplichting voor binnenlandsche ondernemingen om het boekjaar te laten loopen van 1 Januari tot en met 31 December 99
Art. 23. Inlichtingen, door eene onderneming op verlangen
der Verzekeringskamer te verstrekken 99
Art. 24. Bevoegdheid der Verzekeringskamer tot het geven
van adviezen aan verzekeraars. Publicatie der adviezen . . 101 Art. 25. Beroep tegen besluit tot publicatie van een advies
bij de Kroon 104
Art. 26. Behandeling van het beroep en publicatie der beslissing in beroep 105


V
Blz.
Art. 27. Verplichting om jaarlijks bij de Verzekeringskamer staten in te zenden. Onderzoek, door de Verzekeringskamer in te stellen aangaande de juistheid der verstrekte gegevens. 107
Art. 28. Verplichting om jaarlijks een verslag en de staten ter beschikking van aandeelhouders en polishouders te stellen en 10 exemplaren van het verslag aan de Verzekeringskamer te zenden. Ontheffing van de verplichting om verslag met staten ter beschikking van aandeelhouders en polishouders te stellen en recht van deze om daarvan inzage
of afschrift te nemen 111
Art. 29. Voorschriften, bij alg. maatregel van bestuur te geven omtrent het bedrijf hier te lande van buitenlandsche ondernemingen en het door deze deponeeren van waarden tot dekking der premie-reserve hier te lande. Aansprakelijkheid van die waarden. Nietigheid van handelingen, verricht
in strijd met die voorschriften 113
Art. 30. Bevoegdheid der Verzekeringskamer tot het hooren
van getuigen en deskundigen 118
Art. 31. Bevoegdheid der Verzekeringskamer tot inzageneming van boeken en bescheiden 122
Art. 32. Geheimhouding 123
Art. 33. Jaarverslag 123
Hfdst. III. Overdracht en samensmelting van ondernemingen.
Art. 34. Vereischte van schriftelijke overeenkomst . . . 124
Art. 35. Verplichting tot inzending aan de Verzekeringskamer van een ontwerp-overeenkomst met toelichtende stukken en balansen . 129
Art. 36. Aanvankelijke goedkeuring der Verzekeringskamer. 131 Bij niet-goedkeuring beroep op de Kroon 132
Art. 37. Kennisgeving van overdracht aan en raadpleging van polishouders. Bij weigering van schriftelijke verklaring tot overdracht door Verzekeringskamer beroep op de Kroon 132
Art. 38. Samensmelting van ondernemingen 135
Hfdst. IV. Voorschriften ten aanzien van levensverzekeringmaatschappijen, die bijzondere voorziening behoeven.
Art. 39. Onder levensverzekeringmaatschappij te verstaan
de verzekeraar, die binnen het Rijk in Europa is gevestigd . 135 Art. 40. Verplichting tot aanvrage van de zgn. noodregeling 136 Art. 41. Bevoegdheid van rechtbank tot het hooren van bestuurders en commissarissen, getuigen en deskundigen en tot het inzage nemen van boeken en bescheiden . . . 139


VI
Blz.
Art. 42 en 43. Onderzoek en voorbereidend onderzoek . .139
Art. 44. Beschikking der rechtbank 140
Art. 45. Oproepingen door griffier .140
Art. 46. Tegelijk met een verzoek van art. 40 aanhangige
verzoeken of vorderingen tot faillietverklaring 140
Art. 47. Publicatie van beschikking 140
Art. 48. Beroep tegen beschikking. Publicatie na inkracht-
vangewijsdegaan 141
Art. 49. Na uitspraak bijstand of machtiging der Verzekeringskamer vereischt 142
Art. 50. Taak der Verzekeringskamer bij noodregeling . .142 Art. 51. Bevoegdheid der Verzekeringskamer tot ontslagverleening aan bestuurders en commissarissen 143
Art. 52. Bij gebreke van bestuurders of commissarissen
wordt hunne plaats ingenomen door Verzekeringskamer . 145 Art. 53. Bevoegdheid der Verzekeringskamer tot aanstelling
van vervanger . 145
Art. 54. Besluit der Verzekeringskamer, dat handelingen verricht kunnen worden door vervanger of door maatschappij zonder bijstand of machtiging. Publicatie van
besluit 146
Art. 55 Verplichting van bestuurders en commissarissen tot
verschaffing van inlichtingen 147
Art. 56. Schorsende werking van uitspraak -.147
Art. 57. Vergelijking van schulden 150
Art. 58. Beëindiging van dienstbetrekkingen 151
Art. 59. Verslag der Verzekeringskamer 152
Art. 60. Vorderingen tegen bestuurders en commissarissen 152 Art. 61. Wijziging door rechtbank van rechten en verplichtingen der schuldeischers. Beroep bij gerechtshof . .158 Art. 62. Vernietiging van royementen van polissen door
rechtbank 1^0
Art. 63. Bevoegdheid tot faillietverklaring maatschappij
tijdens noodregeling »'1
Art. 64. Duur van kracht van noodregeling 172
Art. 65. Publicatie van beëindiging noodregeling .... 173
Art. 66. Bevoorrechte schulden 173
Art. 67. Inschrijving van aankondigingen in het handelsregister. Kostelooze plaatsing van aankondigingen in Ned. Staatscourant en officieele nieuwsbladen in koloniën . 174
Hfdst. V. Strafbepalingen.
Artt. 68—77
174


VII
Hfdst. VI. Overgangs- en slotbepalingen.
Blz.
Art. 78—82. Overgangsbepalingen 181
Art. 83. Verplichting tot verstrekking van gegevens binnen 6 maanden na inwerkingtreding wet. Strafbepaling . . . 189
Art. 84. Voorschriften tot uitvoering wet bij alg. maatregel van bestuur 190
Art. 85. Bijdragen der ondernemingen tot dekking van kosten van uitvoering wet 191
Art. 86. Verplichting tot raadpleging Verzekeringskamer bij vaststelling alg. maatregel van bestuur 192
Art. 87. Werkingsfeer der zgn. Noodwet (wet van 29 April 1921, Stbl. no. 695) 193
Art. 88. Titulatuur 193
Art. 89. Verbindbaarheid van Hfst. IV voor koloniën. Inwerkingtreding wet 193
BIJLAGEN.
I. K. B. van den 24sten Juli 1923, Stbl. no. 378, houdende vaststelling van den algemeenen maatregel van bestuur, bedoeld bij art. 83 der wet op het levensverzekeringbedrijf 197
II. K. B. van den 24sten Juli 1923, Stbl. no. 379, houdende vaststelling van eene instructie voor de Verzekeringskamer 199
III. K. B. van den 27sten Juli 1923, Stbl. no. 382, houdende vaststelling van den algemeenen maatregel van bestuur, bedoeld bij art. 85 der wet op het levensverzekeringbedrijf 203
IV. K. B. van den 30sten Juli 1923, Stbl. no. 386, tot vaststelling van den dag, waarop de artt. 8, 32, 72, 76 en 89 der wet op het levensverzekeringbedrijf in werking zullen treden 206
V. K. B. van den 13den September 1923, no. 21, houdende vaststelling van een model van de verklaring, bedoeld bij art. 18 der wet op het levensverzekeringbedrijf . . 207 VI. K. B. van den lsten November 1923, Stbl. no. 499, houdende vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding der wet op het levensverzekeringbedrijf . . . 208 VII. K. B. van den 2den November 1923, Stbl. no. 501, houdende vaststelling van den algemeenen maatregel van bestuur, bedoeld bij art. 21 der wet op het levensverzekeringbedrijf 208


VIII
B.
VIII. K. B. van den 5den November 1923, Stbl. no. 507, houdende vaststelling van den algemeenen maatregel van bestuur, bedoeld bij art. 15, lid 2, der wet op het levensverzekeringbedrijf 209
IX. K. B. van den 29sten Januari 1924, Stbl. no. 24, houdende vaststelling van den algemeenen maatregel van bestuur, bedoeld bij art. 29 der wet op het levensverzekeringbedrijf 211
X. K. B. van den 26sten Januari 1925, Stbl. no. 23, houdende bezoldigingsregeling voor het personeel der Verzekeringskamer (gewijzigd bij K. B. van 28 December 1925, Stbl. no. 516.) 219
XI. K. B. van den 28sten December 1925, Stbl. no. 516, tot wijziging van het K. B. van 26 Januari 1925, Stbl. no. 23, houdende bezoldigingsregeling voor het personeel der Verzekeringskamer 222
XII. K. B. van den 18den Juli 1925, Stbl. no. 335, houdende vaststelling van den algemeenen maatregel van bestuur, bedoeld bij art. 27 der wet op het levensverzekeringbedrijf 223
REGISTER 30'
Afkortingen en verwijzingen.
O. O. = Oorspronkelijk ontwerp (Handelingen He Kamer 1921/ 1922, bijlagen 60). M. v. T. = Memorie van toelichting.
V. V. = Voorloopig verslag der Commissie van rapporteurs uit de He Kamer (Handelingen He Kamer 1921/1922, bijlagen 60).
M. v. A. = Memorie van antwoord der Regeering (Handelingen He Kamer 1921/1922, bijlagen 60).
G. O. = Gewijzigd ontwerp (Handelingen He Kamer 1921/1922, bijlagen 60).
V. = Verslag der Commissie van rapporteurs uit de II e Kamer (Handelingen He Kamer 1921/1922, bijlagen 60).
H. II = Handelingen He Kamer 1922/1923, blz. 45—79.
V V. I = Voorloopig verslag der Commissie van rapporteurs uit de Ie Kamer (Handelingen Ie Kamer 1922/1923, no. 12).
M. A. I. = Memorie van antwoord der Regeering op het Voorloopig verslag der Ie Kamer (Handelingen Ie Kamer 1922/1923, no. 12a).
H. I. = Handelingen Ie Kamer 1922/1923, blz. 86—92.


§ 1. Geschiedkundig overzicht.
De oudste regeling in de 19e eeuw op het gebied van het levensverzekeringbedrijf of op een daaraan verwant gebied (tontines) hier te lande is het bij decreet van 1 April 1809 goedgekeurde Avis du Conseil d'Etat sur les associations de la nature des tontines (executoir verklaard bij decreet van 8 November 1910), waarbij onder meer werd bepaald, dat geene nieuwe tontine zou kunnen worden opgericht zonder bijzondere machtiging van den Keizer en dat ook de bestaande aan toezicht zouden worden onderworpen. Op dit toezicht had ook betrekking het decreet van 18 November 1810. Het daarop volgende K. B. van 16 Juli 1830, Stbl. no. 54, eischte de Koninklijke goedkeuring van de akten, waarbij „maatschappijen, „genootschappen, vennootschappen of andere ondernemingen, „bekend onder de benaming van levensverzekering, contracten van „overleving, tontines, weduwen- of weezenfondsen, of onder „eenigen anderen titel" waren opgericht of in de toekomst zouden worden opgericht. Het K. B. van 2 Mei 1833, Stbl. no. 14, bepaalde, dat bij het onderzoek der akten van oprichting of reglementen der in het K. B. van 16 Juli 1830 genoemde instellingen er bijzonder op gelet zou worden, dat deze, tot voldoenden waarborg voor de deelnemers, behalve eene goede berekening van de grondslagen, waarop zij rustten doeltreffende bepalingen zouden behelzen, aangaande de volgende onderwerpen:
a. de wijze van benoeming en de omschrijving der plichten en der verantwoordelijkheid, zoo van de directeurs of bestuurders, als van de commissarissen, de aanduiding der middelen, door welke de deelnemers, casuquo, het effect der te bepalene verantwoordelijkheid zullen kunnen genieten en de wijze van voorziening in de vacatures van directeurs of bestuurders,
b. de zekerheid van de tijdige en doelmatige belegging der fondsen, voor de goede bewaring der in kas zijnde gelden, en der aan de instelling toebehoorende effecten en verdere eigendommen,
c. het stellen, door directeurs of bestuurders, van eenen voldoenden borgtocht, vatbaar voor verhooging, naar gelang der uitbreiding van den werkkring der instelling, en ten genoege van commissarissen,
d. de medewerking van commissarissen voor het te gelde maken der eenmaal belegde fondsen,
e. de verplichting van directeurs of bestuurders tot het doen
1


2
eener jaarlijksche rekening en verantwoording, en eener doeltreffende mededeeling derzelve, gelijk mede van den toestand der inrichting aan de deelnemers, een en ander na opneming en goedkeuring van commissarissen,
ƒ. de verplichting van directeurs of bestuurders tot het opmaken, telke vijf jaren, van eene uitvoerige balans der tegenwoordige en toekomstige baten en lasten, volgens de juiste theorie van berekening ter opneming en goedkeuring van commissarissen, en de mededee^ ling daarvan aan de deelnemers, ten einde deze met den waren financiëelen toestand der instelling volledig bekend te maken; gelijk mede de regeling der wijze van het dekken der deficits, welke de uitkomst dier balans, ingeval van onvoorziene omstandigheden of van buitengewone afwijking der aangenomene middelbare sterfte mocht openbaren of laten voorzien, met aanwijzing van den invloed der deelnemers op de vaststelling der daartoe vereischte middelen,
g. de wijze van beslissing der geschillen tusschen de deelnemers of commissarissen en de directeurs of bestuurders ontstaande nopens de toepassing of uitvoering der reglementen,
i. de billijke regeling der penaliteiten aan de deelnemers op te leggen, wegens de niet tijdige voldoening van het door hen verschuldigde of bij het ontdekken van misleiding van het bestuur door dezelven,
k. doeltreffende voorzorgen bij het aannemen van deelnemers ter wering van dezulken, wier toestand blijkbaar eene afwijking van de gewone sterftekans, ten nadeele der belanghebbende instelling, doet voorzien,
l. de billijke wijze van verdeeling der voorhandene waarden, ingeval van dissolutie der instelling, en
m. de vaststelling van een maximum van administratie-kosten percentsgewijze berekend, naar gelang der jaarlijksche bijdragen of inleggelden van de deelnemers, en de bestemming van die administratie-kosten.
Deze bepalingen zouden echter niet van toepassing zijn op instellingen, welke alleen ten doel hadden genees- en heelkundige hulp en eene uitkeering van begrafeniskosten, of wel dit alleen te verschaffen, en bekend zijn onder den naam van: zieken- en begrafenisfondsen of -bussen en van begrafenis-fondsen of -maatschappijén, noch ook op die maatschappijen van levensverzekering, welke uitsluitend bestemd zijn voor de beoefenaars van bepaalde beroepen of bedrijven, in eene enkele stad of gemeente te huis behoorende, of welke door tusschenkomst van het gouvernement of der provinciale en plaatselijke besturen daargesteld zijn, uitsluitend ten behoeve van hunne ambtenaren en bedienden. Wel zouden aan de voorschriften onderworpen zijn instellingen, waarbij toegelaten waren beoefenaars van bepaalde beroepen en bedrijven onverschillig in welke stad of gemeente zij woonden.


3
Het volgende K. B. van 10 Juli 1840, Stbl. no. 41, had, blijkens den considerans, ten doel om zoo veel mogelijk te voorkomen de nadeelige gevolgen, welke „voor den bloei der, overigens op goede „grond rustende, instellingen van den bedoelden aard, op ondergingen waarborg gegrond, kunnen voortvloeijen uit de afwijkingen „van de algemeene sterftekansen, tot welke een te gerjng aantal deelnemers kan leiden". Het bepaalde, dat nieuwe, op onderlingen waarborg gegronde instellingen, bedoeld in de voornoemde K.B., eerst zouden mogen werken nadat daarin door 500 personen zou zijn deelgenomen (instellingen, waarvan de akten van oprichting of reglementen reeds ter goedkeuring waren ingezonden, zouden reeds mogen werken, als 250 personen daarin hadden deelgenomen).
Bij het K.B. van 9 December 1845, Stbl. no. 69, werden de bovengenoemde K. B. toepasselijk verklaard op instellingen, waarbij de pensioenen of uitkeeringen afhankelijk zijn gemaakt van andere kansen of berekeningen dan het overlijden van een of meer inleggers (blijkbaar ziekte- of ongevallenverzekeringen) en zulks om het even of die instellingen vermengd waren met anderen, welke niet in de termen van art. 1. van het K.B. van 16 Juli 1830 vielen Bij zulk een vermenging zouden de bedoelde inrichtingen eene geheel afzonderlijke afdeeling vormen, in dier voege, dat de fondsen van die afdeeling niet ten dienste van die andere afdeelingen zouden kunnen worden gebezigd.
De aandacht verdient, dat bij alle genoemde K. B. de buitenlandsche ondernemingen geheel vrij werden gelaten om het levensverzekeringbedrijf hier te lande naar haar goedvinden uit te oefenen De 4 K.B. zijn bij K. B. van 2 Juli 1923, Stbl. no. 337, ingetrokken Reeds bij arr. van den Hoogen Raad van 12 April 1880, W. v h. R no. 4498, was aan hen reeds rechtskracht ontzegd, op grond dat niet bij Koninklijk besluit, doch slechts door de wetgevende macht de oprichting van maatschappijen als de hier bedoelde aan eene beperkende voorwaarde, als bij het K. B. van 16 Juli 1830 was geschied, had kunnen zijn onderworpen. Hoewel door die beslissing de sanctie aan de K.B. was ontnomen, is de Regeering echter ook daarna nog blijven doorgaan met het goedkeuren van tarieven en verzekeringsvoorwaarden van op te richten en van bestaande levensverzekeringmaatschappijen. Laatstelijk schijnt zij dit te hebben gedaan in 19161) De voornaamste K. B. gaan niet uit van het beginsel van vrijheid en openbaarheid. Immers zou aan iedere onderneming dwingend worden voorgeschreven welke tarieven en voorwaarden zij zouden mogen gebruiken.
Hef voormelde arrest van den Hoogen Raad heeft er toe geleid
!) Zie hierover Ons praehistorisch staatstoezicht en zijn recente slot" door Dr. M. van Maarten, in De Levensverzekering, Driemaandelijksch Tijdschrift 3de Jg., no. 3, blz. 128.


4
dat de Regeering verschillende malen pogingen in het werk heeft gesteld onf aan het levensverzekeringbedrijf eene wettelijke regeling te geven. „ . . , .
Bii K B van 4 Oct. 1883, no. 32, werd een Commissie benoemd tot voorlichting der Regeering omtrent eene wettelijke regeling betreffende de inrichtingen van levensverzekering van welke commissie deel uitmaakten Mr. W. J. van Reesema A J-van « Mr I W H. M. van Idsinga. Haar verslag d.d. 15 Mei 1885, gepubliceerd in het Bijvoegsel der Ned. Staatscourant van 6 en 7 November 1887, n. 262, gaat uit van het Engelsche beginsel, dat van vrijheid en openbaarheid. In de Toelichting wordt meegedeeld, dat het ontwerp is opgesteld in navolging van de Engelsche wet van 1870 Opgericht (bij notarieele akte) mogen alleen worden maatschappijen op aandeelen en onderlinge maatschappijen de laatste alleen als minstens 500 personen toetreden. Van de oprichting, de tarieven de wijzen en voorwaarden van verzekering en van de daarin gebrachte veranderingen behoeft slechts mededeelmg gedaan te worden aan den Min. van Binnenl. Zaken. Andere bedrijven dan het lev. verz. bedrijf mogen door dezelfde maatschappij uitgeoefend worden, doch het vermogen daarvan blijft afgescheiden van dat van het lev. verz. bedrijf, terwijl de schuldeischers van die bedrijven geen verhaal hebben op het vermogen, tot het lev. verz. bedrijf behoorende. Jaarlijks moet een balans opgemaakt worden, om de 5 jaren moet de premiereserve berekend en moeten staten omtrent het bedrijf bij het Min. van Binnenl. Zaken ingediend en openbaar gemaakt worden. Eene overdracht of samensmelting van ondernemingen zal niet mogen plaats hebben, als polishouders, tezamen indeel van het geheile bij een der betrokken ondernemingen betrokken verzekerd bedrag vertegenwoordigende, weigeren hunne toestemming tot de ineensmelting of overdracht te geven. Het ontwerp S oók eene noodregeling. Polishouders kunnen aan het gerecht hof verzoeken om eene onderneming in staat van insolventiete stellen als aangetoond wordt, dat de onderneming verkeert in zoodanigen ongunstigen toestand, dat de voldoening aan hare verphcBen in de toekomst niet is verzekerd. Bij eene maatschappij Sraandeelen kan het hof volstorting der aandeelen bevelen. In dat geval worden deskundigen aan de onderneming toegevoegd om mede heTbeheer te voeren. Als het ingeroepen kapitaal voldoende is tot dekking van het tekort, wordt het verzoek der polishouders afgewezen De maatschappij zal hare operatiën dan met mogen voortTeUendan na herstelling van het „in de reservekas gestorte garantiekapitaal der maatschappij".
Indien het verzoek der polishouders gegrond is en bij eene maatschappij op aandeelen na de storting van het ingeroepen kapitaal d5t onvoldoende mocht zijn om het bestaande tekort te dekken, wordt de onderneming verklaard in staat van insolventie met benoe-


5
ming van een curator. De behandeling geschiedt als bij een faillissement. Als het hof daarentegen, na deskundigen, door hem benoemd, te hebben gehoord, van oordeel is, dat de onderneming, zelfs als zij mocht bevonden worden te zijn insolvent, in het belang der polishouders moet worden in stand gehouden, heeft het de bevoegdheid om door vermindering der verzekerde sommen, het evenwicht tusschen baten en lasten te herstellen en de onderneming te doen voortbestaan, onder zoodanige voorwaarden als het hof noodig zal vinden. De berekeningen der noodige verminderingen zal geschieden door vorenbedoelde deskundigen, onder toezicht van een door het hof te benoemen rechter-commissaris, die bij opgekomen moeilijkheden de noodige voordrachten tot beslissing daarvan aan het hof zal doen. Bestuurders der onderneming zijn dan verplicht gedurende 5 jaren aan het hof rapport uit te brengen van het beheer over en van den toestand der onderneming, van welk een en ander kennis wordt gegeven aan den Min. van Binnenl. Zaken. (art. 19). Zoowel bij de verklaring der maatschappij in staat van insolventie als bij de toepassing van art. 19 wordt de waarde van elke lijfrente en van elke polis van verzekering op het leven, wier waardeering noodzakelijk is, berekend als volgt. „Contracten van lijfrente en van „verzekeringen op het leven worden door de deskundigen gewaardeerd overeenkomstig de tafels, bij de verzekerd hebbende onderneming in gebruik tijdens die contracten werden gesloten en vol„gens den rentevoet, voor deze calculatiën in gebruik, tenzij deze „tafels ontbreken of door het hof ongeschikt verklaard worden. In „het laatste geval zullen tot gezegde waardeering worden gebezigd „de sterftetafels, daartoe voor zoodanige gevallen aangewezen door „eene commissie van vijf leden, door den Koning om de 10 jaren te „benoemen". Buitenlandsche ondernemingen hebben o.m. een vertegenwoordiger aan te stellen, de statuten, tarieven en wijzen en voorwaarden van verzekering over te leggen en eene waarborgsom te storten, op bij alg. maatregel van bestuur te bepalen wijze.
De bij K. B. van 4 April 1892, no. 20, ingestelde Staatscommissie, waarvan bij het uitbrengen van het verslag lid waren prof. mr. W. L. P. A. Molengraaff, voorzitter, dr. Bolle, prof. dr. P. van Geer, mr. D. Simons, secretaris, en J. H. Schuylenburg, bracht op 27 Februari 1897 verslag uit. Het ontwerp, dat in de artt. 18—30 eenige dwingende voorschriften geeft voor het bedrijf (houden van registers, afgifte polis, verplichting om bij wanbetaling der premie of eene premievrije polis af te geven ten bedrage van 80 % der waarde öf dadelijk te betalen 75 % dier waarde, inrichting van winst- en verlies-rekening en balans naar vast te stellen modellen, publicatie van een verslag met gegevens, genoemd in eene bijlage bij het ontwerp, volgens model, door de na te noemen Commissie vast te stellen, berekening der wiskundige reserve uiterlijk om de 5 jaren, en bijzondere voorschriften omtrent verzekering op het leven


6
van kinderen beneden de4jaren) laat in beginsel het bedrijf vrij. Aan het Departement van Binnenlandsche Zaken is een Bureau voor Levensverzekering, aan het hoofd waarvan staat eene uit 5 leden bestaande Commissie en met de leiding waarvan is belast een directeur. Aan dit Bureau worden gezonden 1° een afschrift van de algemeene voorwaarden van verzekering en van de tarieven en van daarin aangebrachte wijzigingen, 2» eene opgave van de gebruikte sterftetafels, verder de rekening van de ontvangsten en uitgaven, van de balans en van het jaarverslag. Het bestuur eener onderneming is verplicht aan het Bureau inlichtingen te geven. Bevoegdheid om bestuurders of commissarissen te hooren of om een onderzoek ten kantore der maatschappij in te stellen bestaat in het algemeen niet. Eerst wanneer de voornoemde Commissie van oordeel is, dat het bedrijf eener onderneming niet op goeden grondslag rust, in de uitoefening van het bedrijf onregelmatigheden plaats vinden of het finantieel beheer geene voldoende waarborgen aanbiedt voor de nakoming der aangegane verplichtingen, daarvan aan de onderneming mededeeling is gedaan met aanwijzing van te nemen maatregelen en indien binnen één jaar na die mededeeling niet zoodanige maatregelen zijn genomen, dat naar de meening der Commissie de onderneming aan hare verplichtingen zal kunnen voldoen, zal de Commissie aan de rechtbank verzoeken, dat door de rechtbank een onderzoek naar den toestand der onderneming wordt bevolen. Nadat dit onderzoek door de rechtbank is bevolen, kan de Commissie bestuurders, commissarissen en personeel der onderneming hooren en boeken en bescheiden onderzoeken. De Commissie deelt aan de onderneming de uitkomst van het onderzoek mee en kan, zoo noodig, het nemen van bepaalde maatregelen door de onderneming binnen bepaalden termijn voorschrijven. Indien die maatregelen niet binnen den termijn door de onderneming worden genomen, of indien de Commissie reeds aanstonds na het onderzoek van oordeel is, dat eene onverwijlde vereffening noodig is, vraagt zij aan de rechtbank, dat door deze de vereffening wordt gelast. Deze vereffening kan ook worden aangevraagd, als de Commissie van oordeel is, dat de statuten eener onderlinge maatschappij' niet voldoen aan de eischen van art. 9, onder e—i, (ongeveer overeenkomende met die van art. 13, onder 4°, 5°, 6°, 8» en 10°, der thans geldende wet). Bij de eventueele beschikking, waarbij de vereffening wordt bevolen, worden een of meer vereffenaars benoemd. De vereffenaar maakt een balans op en eveneens een plan tot onmiddellijke vereffening, hetzij op den grondslag van overdracht van het geheele bedrijf aan eene andere onderneming, hetzij op den grondslag van dadelijke uitbetaling, voorzoover de baten dit toelaten, van de contante waarde aller loopende verzekeringen, hetzij op eenigen anderen grondslag, welke tot het aangewezen doel kan leiden. Het plan behoeft goedkeuring van de Commissie. Het ontwerp geeft verder bijzondere


7
voorschriften omtrent verzekeringen van kleine bedragen (in eens betaalbare som van ten hoogste ƒ300.— of periodiek betaalbare som van ten hoogste ƒ 106.— in het jaar). De inrichting der in te vullen staten kan dan van eenvoudiger aard zijn. De onderneming kan volstaan met uiterlijk om de 5 jaren aan het Bureau, ten genoege van de Commissie, in te zenden alle gegevens voor de waardeering der loopende verzekeringen (zij behoeft deze dus zelve niet te waardeeren). Het Bureau geeft aan deze ondernemingen, desverlangd, kosteloos advies omtrent de behoorlijke inrichting van het bedrijf en de te volgen wijze van werken, tenzij de Commissie van oordeel is, dat het inwinnen van adviezen bij anderen uit een geldelijk oogpunt geen bezwaar kan opleveren. De bepalingen omtrent verzekeringen van kleine bedragen gelden ook voor onderlinge vereenigingen van personen, die hetzelfde beroep of bedrijf of een aanverwant uitoefenen, en voor werklieden- of vakverenigingen, die een fonds tot uitkeering bij overlijden beheeren, waarin uitsluitend leden en hunne famlieleden kunnen deelnemen, indien die vereenigingen niet meer dan 300 leden tellen, ook als die vereenigingen zich niet beperken tot verzekeringen van kleine bedragen.
Wat buitenlandsche ondernemingen betreft, deze moeten hier'te lande een vertegenwoordiger hebben en behooren de reserve hier te lande te beleggen in onroerende goederen hier te lande, in hypotheken op die goederen of in effecten, welke bij de Nederlandsche Bank in open bewaargeving moeten berusten. Deze waarden zijn bij voorrang verbonden voor de nakoming van de hier te lande loopende verplichtingen. Als door de onderneming aan de voornoemde voorschriften niet wordt voldaan, verzoekt de Commissie aan de rechtbank, dat aan de onderneming het recht worde ontnomen, haar bedrijf in Nederland voort te zetten. Een vereffening als voor binnenlandsche ondernemingen kan dus voor buitenlandsche niet worden voorgeschreven. Na de toewijzing van het voormelde verzoek, mogen nieuwe verzekeringen door de onderneming hier te lande niet meer worden gesloten. Komt na die toewijzing de vertegenwoordiger te ontbreken, dan benoemt de rechtbank op verzoek der Commissie een beheerder.
Een kapitaalseisch kent het ontwerp slechts in dien zin, dat op een van de grootboeken moet worden ingeschreven een bedrag van minstens ƒ 50.000.—, welk kapitaal bij voorrang verbonden is voor de verplichtingen, uit verzekeringen voortvloeiende (voor ondernemingen met verzekeringen van kleinere bedragen is dit kapitaal gesteld op ƒ 5000.— of, indien het bedrijf is beperkt tot een enkele plaats of gemeente, op nihil).
Het bedrijf mag voorts worden uitgeoefend door naaml. vennootschappen, coöperatieve vereenigingen, onderlinge maatschappijen en door vereenigingen van vóór of na 1855. Combinatie van het bedrijf met andere bedrijven dan die welke bestaan in het, tegen


8
genot van premie, aangaan van verplichtingen van geldelijken of van anderen aard in verband met werkloosheid of met gebeurtenissen, waarvan het ontstaan of het tijdstip, waarop zij zullen voorkomen, onzeker is, en die den persoon van den mensch treffen, is niet geoorloofd. Alleen mogen vereenigingen van vóór en na de wet van 1855 wel zulk een bedrijf uitoefenen als zij het vermogen van het levensverzekeriitgbedrijf afgezonderd houden, welk vermogen voor de verbintenissen uit laatstgenoemd bedrijf bij voorrang verbonden is. Het combinatieverbod wordt van kracht binnen één jaar na het inwerkingtreden der wet. Binnen dien tijd moeten ook onderlinge maatschappijen zich reorganiseeren in den trant als thans is aangegeven in art. 13 der thans geldende wet. Bij gebreke van een en ander zal de rechtbank op verzoek van de Commissie de vereffening der onderneming bevelen.
Tenslotte zij nog meegedeeld, dat het ontwerp niet toepasselijk zou zijn: .
1°. op fondsen door het openbaar gezag ingesteld voor hen, die m dienst daarvan staan of gestaan hebben;
2°. op zgn. werkgeversfondsen;
3°. op vereenigingen, waarvan de leden zich slechts verbinden tot het storten van eene bijdrage, telkens wanneer een van hen overlijdt (zgn. omslagfondsen).
Het ontwerp der Staatscommissie-Molengraaff heeft evenmin als dat der Staatscommissie-Reesema tot het indienen van een Regeeringsontwerp geleid.
In 1910 bood de Vereeniging voor levensverzekering een ontwerp aan de Regeering aan. De beginselen daarvan zijn in het kort de volgende. Het bedrijf mag alleen uitgeoefend worden door naaml. vennootschappen en onderl. maatschappijen. De eerstgenoemde moeten een kapitaal hebben van 1 millioen, waarop 25 % gestort (voor volksverz.maatschappijen ƒ 100.000, als deze reeds bestaan nihil) de laatstgenoemde ƒ 500.000, (als zij sluit tegen vasté premiën 1 millioen) waarop gestort 25 % (voor volksverz.maatsch. ƒ 100.000). Voor bestaande onderlinge's bestaat geen kapitaalseisch. Bestaande naaml. vennootschappen moeten het genoemde kapitaal binnen 10 jaar geplaatst hebben. Bij gebreke staan zij van rechtswege onder voogdij.
Vóór den aanvang van het bedrijf heeft iedere onderneming ƒ 100.000 te storten bij de Verzekeringskamer (volksverz.ondernemingen ƒ 25000), welk kapitaal successievelijk gestort moet worden binnen 12 jaar na het inwerkingtreden der wet.
Als na het inwerkingtreden der wet blijkt, dat de rechtspersoon niet is eene naaml. vennootschap of niet behoorlijk als onderlinge maatschappij is georganiseerd, is de behartiging der belangen der verzekerden opgedragen aan de Verzekeringskamer, die een of meer bewindvoerders kan benoemen. Niet-onderlinge's moeten zich


9
binnen bepaalden tijd wijzigen in naaml. vennootschappen, onderlinge's moeten zich op bepaalde punten reorganiseeren. Indien daaraan niet wordt voldaan, staat de onderneming van rechtswege onder voogdij en de bestuurders zijn dan van rechtswege aansprakelijk voor hetgeen aan de bezittingen der onderneming mocht ontbreken.
Vóór den aanvang van het bedrijf dienen de ondernemingen verschillende gegevens in, o.a. tarieven en voorwaarden. Staten zullen worden vastgesteld bij alg. maatr. v. bestuur. Reserveberekening dient minstens éénmaal in de 5 jaar te geschieden- Het jaarverslag moet ter beschikking worden gesteld van verzekerden en aandeelhouders. Er bestaat een verzekeringsfonds tot dekking van de premie-reserve, waarop de verzekerden een voorrecht hebben. Opgericht wordt eene Verzekeringskamer, bestaande uit minstens 3 leden, waaraan toegevoegd wordt een secretaris. De V. K. kan een onderzoek instellen ten kantore der onderneming; ook kan zij inlichtingen vragen aan de onderneming, welke, indien zij tegen het geven hiervan bezwaar heeft, recht van beroep heeft op een Raad van beroep, waarvan de samenstelling nader bij de wet zal worden geregeld. De V. K. kan niets publiceeren omtrent ondernemingen, maar wel een advies, dat niet gepubliceerd mag worden, geven aan eene onderneming, die aan zulk een advies evenwel niet gebonden is. De V. K. en hare ambtenaren hebben toegang tot de kantoren der ondernemingen.
Onder voogdij-stelling van een onderneming kan plaats hebben door den Raad van beroep op verzoek van het bestuur eener onderneming, van een of meer aandeelhouders of van de Verzekeringskamer, als er ernstig gevaar is, dat de onderneming niet aan hare verplichtingen zal kunnen blijven voldoen. De Verzekeringskamer benoemt na de onder voogdij-stelling bewindvoerders, welke hunne taak verrichten onder toezicht van de Verzekeringskamer. De onder voogdij-stelling heeft ten gevolge opschorting van betaling. Faillissement kan daarna niet meer worden uitgesproken. De Verzekeringskamer kan de verplichtingen uit verzekeringen verminderen, tegen welke vermindering beroep kan worden ingesteld bij den Raad van beroep; ook kan zij het geheele bedrijf of groepen verzekeringen overdragen aan andere ondernemingen of aan een nieuw op -te richten onderlinge maatschappij, waarvan de verzekerden leden worden. Als bij de overdracht niet de volle verplichtingen kunnen worden overgedragen, wordt het ontbrekende dadelijk opvorderbaar en is de bewindvoerder bevoegd om, als het overige vermogen der onderneming daartoe niet reikt, het faillissement der onderneming aan te vragen. Bij faillissement van eene onderneming, die het levensverzekeringbedrijf uitoefent, wordt de onderneming als het ware gesplitst; voor het levensverzekeringbedrijf daarvan wordt een bewindvoerder benoemd, voor het overige be-


10
drijf een curator. Indien de verplichtingen uit het levensverzekeringbedrijf grooter zijn dan de voor dekking daarvan bestemde waarden, dient de bewindvoerder voor het ontbrekende eene vordering ter verificatie in bij den curator. In het algemeen bestaat van elke beslissing van de Verzekeringskamer of bewindvoerder hooger beroep bij den Raad van beroep.
Wat buitenlandsche ondernemingen betreft, deze zijn verplicht bij de Verzekeringskamer eene zekerheid te stellen van ƒ 100 000 en voorts tot dekking van hare hier te lande loopende verplichtingen waarden aanwezig te hebben, welke, met uitzondering van de onroerende goederen, bij eene door den Staat aan te wijzen instelling behooren te worden gedeponeerd. Op deze waarden zijn de verzekerden bevoorrecht. Ook eene buitenlandsche onderneming kan, door den Raad van beroep, onder voogdij gesteld worden. De afwikkeling geschiedt dan op de wijze als bij binnenlandsche ondernemingen.
Door de Regeering werd tenslotte voor het eerst in het zittingsjaar 1911—1912 een wetsontwerp tot regeling van het levensverzekeringbedrijf ingediend (Bijl. Hand. He kamer 1911—1912, no. 307). In tegenstelling met de vrij uitvoerige ontwerpen der Staatscommissie-Molengraaff en der Vereeniging voor levensverzekering is dit ontwerp zeer kort en huldigt het bijna volledig het stelsel van vrijheid en openbaarheid.
Het ontwerp wordt niet toepasselijk verklaard op ondernemingen, die zich beperken tot het sluiten van verzekeringen tot bedragen beneden de ƒ 200.—. Als verzekeraar mogen alleen optreden binnen het Rijk gevestigde naamlooze vennootschappen, onderlinge maatschappijen en die maatschappijen met beperkte aansprakelijkheid, welke reeds optraden als verzekeraar vóór het inwerkingtreden van het Wetboek van Koophandel. Onder „Rijk" worden verstaan zoowel het grondgebied in Europa als de koloniën.
Ondernemingen, die reeds bestaan, moeten waarden van ten minste ƒ 50.000.— of zooveel meer als de wiskundige reserve bedraagt tot ten hoogste ƒ 100.000,—, ondernemingen, die in de toekomst opgericht worden, waarden van ten minste ƒ 100.000.— en buitenlandsche ondernemingen waarden van ten minste ƒ 500.000.— in open bewaring hebben bij de Nederlandsche Bank. Bij combinatie met andere bedrijven, moeten de ontvangsten, uitgaven, waarden en eigendommen van het levensverzekeringbedrijf afzonderlijk gehouden worden- Schuldeischers in de andere zaken hebben geen verhaal op de inkomsten en bezittingen van het levensverzekeringbedrijf, noch op de gedeponeerde waarden.
Aan den Minister van Binnenlandsche Zaken moet opgave gedaan worden van de grondslagen, waarop de berekening van de premiën berust, van de regelen, waarnaar de wiskunstige reserve wordt berekend, en van de tarieven en voorwaarden. Jaarlijks


11
moeten staten volgens bij het ontwerp gevoegde modellen worden ingediend. De gegevens betreffende de wiskundige reserve kunnen ook per driejarig tijdvak worden meegedeeld. Gedrukte exemplaren van de genoemde bescheiden moeten op aanvrage tegen betaling van de kosten ter beschikking gesteld worden van belangstellenden. Minstens eens in de 10 jaren moet door of vanwege den Minister van Binnenlandsche Zaken een onderzoek ingesteld worden naar de juistheid der verstrekte gegevens. Tot bijstand en uitvoering van de wet kan eene Verzekeringskamer ingesteld worden, bestaande uit ten minste 3 leden en eenen secretaris, welker bevoegdheid en werkkring nader zal worden geregeld bij alg. maatregel van bestuur.
Van eene noodregeling of onder voogdij-stelling of van het geven van adviezen aan ondernemingen wordt niet gerept.
In het Voorl. Verslag, uitgebracht door de Commissie van Rapporteurs uit de Tweede Kamer (Bijl. Hand. He Kamer 1913—1914, no. 54) kwamen vele bezwaren tot uiting. Men vond het onjuist, dat het ontwerp de volksverzekeringen buiten de regeling had gelaten; voor deze zou juist een meer ingrijpend Staatstoezicht noodzakelijk wezen. Aan buitenl. maatschappijen wenschte men strengere eischen gesteld te zien. Het beste achtte men buitenl. maatschappijen als binnenl. in te richten, waardoor ze aan het gewone recht onderworpen zouden zijn. Enkele leden wenschten, dat voor buitenl. maatschappijen periodieke verklaringen geëischt zouden worden, andere bevalen aan een concessiestelsel, eenige leden zouden buitenl. maatschappijen geheel vrij willen laten. Wat overdracht van overeenkomsten betreft, regeling daarvan was gewenscht; de ondervinding, in Engeland opgedaan vóór 1870, had misbruiken aangetoond. Men beval aan de regeling, ontworpen door de Vereen, voor levensverzekering, die zich nauw aansloot bij de Engelsche wet. Men was voorts van oordeel, dat kapitaalseischen gesteld moesten worden. Ook ware noodig eene insolventieregeling op voorbeeld van de Engelsche wet en het ontwerp van de Vereeniging voor levensverzekering. Enkele leden wilden aan den rechter niet de bevoegdheid geven de onder-voogdij-stelling van eene maatschappij uit te spreken, maar zouden aan de Verzekeringskamer de bevoegdheid willen zien toegekend een maatschappij te wijzen op hetgeen haars inziens in het belang der' verzekeringnemers behoort te geschieden, met bepaling, dat wanneer dit advies niet wordt opgevolgd, de zaak, welke het geldt, openbaar zal worden gemaakt. Voor het eerst ziet men hier dus het denkbeeld geopperd, dat thans uitgewerkt is in de artt. 24 e.v. der wet.
Noodig was voorts een imperatief voorschrift omtrent oprichting eener Verzekeringskamer. Slechts enkele leden vonden toezicht van het Departement voldoende, zoo noodig met behulp van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De anderen meenden, dat eene


12
Verzekeringskamer meer vermanend dan bevelend zou optreden en dat bij een college ook meer waarborg zou zijn voor objectiviteit van beoordeeling en continuïteit van opvattingen. Na het uitbrengen van dit verslag bleef het ontwerp geruimen tijd rusten.
In Februari 1919 eindelijk werd eene commissie, waarvan voorzitter werd de heer J. W. Niemeyer, destijds lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, en waarvan verder lid waren dr. J. P. Janse, Mr. L. J, A. Trip en Jhr. Mr. J. A. Stoop van Strijen, welke laatste als lid en secretaris werd vervangen door Mr. J. W. Beyen, bereid gevonden advies uit te brengen over de bezwaren, in het V. V. geuit. Deze commissie kwam tot de overtuiging, dat, al konden de grondbeginselen van het aanhangig ontwerp als juist worden erkend, de wijzigingen, welke noodzakelijk werden geacht, zoo ingrijpend waren, dat samenstelling van een nieuw ontwerp wenschelijk was. De commissie bood in November 1920 aan de Regeering een nieuw ontwerp met toelichting aan.
Reeds spoedig daarna, in het begin van 1921, werd, nadat bekend waren geworden de moeilijkheden, waarin zich eene bepaalde maatschappij, de Algemeene maatschappij van levensverzekering en lijfrente te Amsterdam, zich bevond, en noodzakelijk was gebleken om met spoed tot stand te brengen eene zgn. noodregeling voor levensverzekeringmaatschappijen, ingediend een ontwerp van wet, houdende voorschriften ten aanzien van levensverzekeringmaatschappijen, welke bijzondere voorziening behoeven (Bijl. Hand. He Kamer 1920—1921, no. 393, Hand. He Kamer, blz. 1799—1830, Bijl. Hand. Ie Kamer 1920—1921, nos. 123, 140, 140a, Hand. Ie Kamer blz. 836—849), hetwelk leidde tot de wet van 29 April 1921, Stbl. no. 695. De voorschriften van deze wet, die slechts op 2 maatschappijen, de voornoemde en nog een 2de maatschappij, is toegepast, komen zoo goed als geheel overeen met die van Hoofdstuk IV van de thans geldende wet op het levensverzekeringbedrijf Stbl. 1922, no. 716, met dien verstande, dat voor den rechter-commissaris is in de plaats gekomen de Verzekeringskamer. Zij is thans, nu een der 2 bedoelde maatschappijen is ontbonden en voor de andere de noodregeling is opgeheven, vervallen.
Het ontwerp-Niemeyer huldigt het beginsel van vrijheid en openbaarheid. Aan de Verzekeringskamer wordt slechts het recht tot ingrijpen gegeven door haar de bevoegdheid te verleenen adviezen te geven op de wijze als thans in de artt. 24 e.v. der thans geldende wet is geschied. Eene zgn. noodregeling kent het ontwerp niet. De commissie meende, dat de Verzekeringskamer zeer veel zou kunnen doen tot voorkoming van debacles, dat zij maatregelen zou kunnen aanbevelen, welke tot herstel van den toestand zou kunnen leiden, dat zij eventueel tot overdracht, samenvoeging of zelfs tot dadelijke vereffening zou kunnen adviseeren en dat op die wijze allicht, mede in verband met de bepaling, die het uitoefenen van andere bedrijven


13
verbiedt, een noodlottig faillissement zou kunnen worden voorkomen. In tegenstelling met de thans geldende wet stelt het ontwerp aan buitenlandsche ondernemingen geene andere eischen dan dat zij naar de wetgeving van haar land als rechtspersoon zijn aan te merken, en aan soortgelijke kapitaalseischen voldoen als voor de binnenlandsche is voorgescheven. Voorschriften omtrent bijzondere belegging der reserve achtte de commissie niet in overeenstemming met de beginselen van het wetsontwerp, terwijl de risico van de belegging der reserve in andere dan in Nederlandsche waarden door de verzekerden geheel vrijwillig op zich genomen is. Het ontwerp kende verder kapitaalseischen zoowel voor bestaande als voor nieuw op te richten naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, welke rechtspersonen alleen bevoegd zouden zijn het levensverzekeringbedrijf uit te oefenen. Een aantal (14) staten, door ondernemingen in te vullen en bij de Verzekeringskamer in te dienen en te publiceeren, waren ten slotte aan het ontwerp toegevoegd met de bedoeling, dat deze bij de wet zouden worden vastgesteld.
Het Regeerings-ontwerp, dat ten slotte tot wet verheven is en dat in hoofdzaak overeenstemt met het ontwerp-Niemeyer (een belangrijk verschil is evenwel, dat in het Regeerings-ontwerp ook opgenomen werd eene zg.n. noodregeling), werd op 4 October 1921 ingediend (Bijl. Hand. He Kamer 1921—1922, no. 60.). Het droeg de onderteekening van de Ministers Heemskerk, Ch. Ruys de Beerenbrouck en de Graaff. Het Voorloopig Verslag van de Commissie van rapporteurs werd vastgesteld op 17 Maart 1922. De Mem. v. antwoord volgde reeds op 3/4/5 Mei 1922. Zij ging vergezeld van een Gewijzigd ontwerp van wet. Het Verslag werd uitgebracht op 18 Mei 1922. De daarbij gedane vragen en opmerkingen werden op 27 Juni 1922 door de Regeering beantwoord met een Nota naar aanleiding van het Verslag. Op 10 October 1922 diende de Regeering eene Nota van wijzigingen in, terwijl op 11 en 12 October 1922 amendementen werden voorgesteld respectievelijk door de leden der Tweede kamer Deckers, van Gijn, de Monté ver Loren c.s. en Snoeck Henkemans. Na de openbare beraadslaging op 12 en 13 October 1922, werd het ontwerp op 13 October 1922 zonder hoofdelijke stemming aangenomen. In de Eerste Kamer werd op 13 November 1922 uitgebracht het Voorloopig Verslag, hetwelk werd beantwoord met eene Memorie van Antwoord, waarna het Eindverslag werd uitgebracht op 1 December 1922. Op 21 December 1922 kwam het ontwerp hier in openbare beraadslaging, waarna het zonder hoofdelijke stemming werd aangenomen. Op 22 December 1922 werd het door de Koningin goedgekeurd.


14
§ 2. Omtrek en hoofdinhoud der wet.
De wet regelt het levensverzekeringbedrijf, niet het verzekeringbedrijf in het algemeen. Ook bij de vroegere Koninklijke besluiten en in de achtereenvolgende wetsontwerpen had men zich steeds tot regeling van het eerstbedoelde bedrijf (bij het K. B. van 9 December 1845 had men de voorschriften ook nog toepasselijk verklaard op de ziekte- en ongevallenverzekering) beperkt. Wel zijn débacles, die zich in en na den oorlog in het schadeverzekeringbedrijf hebben voorgedaan, aanleiding geweest, dat men, ook bij de behandeling van het wetsontwerp op het levensverzekeringbedrijf, op wettelijke regeling van het schadeverzekeringbedrijf heeft aangedrongen. Maar van eene algemeene publieke opinie omtrent de noodzakelijkheid daarvan als aangaande het levensverzekeringbedrijf is tot dusverre niet gebleken.
De wet heeft voorts alleen betrekking op de eigenlijke levensverzekering, niet op ongevallen- ziekte-, en werkloosheidsverzekering en dergelijke, ook niet op ondernemingen, die zich verplichten tot het doen van praestaties in natura, bv. tot het leveren van begrafenissen. Uit het 2de lid van art. 2 volgt echter, dat in eene overeenkomst van levensverzekering tevens mogen worden opgenomen verplichtingen, verband houdende met ongevallen en ziekte, en verplichtingen tot het doen van leveringen of verrichtingen in natura. De Regeering meende, dat opneming van de zuivere begrafenisfondsen, die eene geldelijke uitkeering niet doen, onder deze wettelijke regeling niet gewenscht was, omdat wetenschappelijke methodes voor de waardeering dier verplichtingen niet bekend zijn.
De wet omvat voorts zoowel de eigenlijke levensverzekering als de zgn. volksverzekering, onder welke laatste verstaan wordt verzekering voor kleine bedragen tegen betaling van weekpremiën, welke door agenten of boden ten huize van den verzekerde opgehaald worden. De zgn. volksverzekeringen waren daarentegen uitdrukkelijk buiten de voorgestelde regeling gelaten door het Regeeringsontwerp van 1911—1912. Van wege het zeer groote publieke belang, betrokken juist bij de volksverzekeringen, die gesloten worden door het overgroote deel der Nederlandsche bevolking, heeft de wet deze zeker terecht binnen den kring der staatsbemoeiing getrokken. Het is voorts onverschillig, door welke soort van rechtspersonen de verzekeringen worden gesloten. Wel mogen na de totstandkoming der wet nieuwe ondernemingen slechts opgericht worden in den vorm van eene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij met (behoudens eenige weinig beteekenende uitzonderingen) één millioen gulden maatschappelijk of waarborgkapitaal. Maar indien de ondernemingen op dat tijdstip bestonden, kunnen zij ook zijn vereenigingen van vóór en na de wet van 1855, coöperatieve vereenigingen en stichtingen. Zonder het bestaan van


15
nevenbedrijven mogen deze ook doorgaan met het sluiten van nieuwe verzekeringen. Alleen de bestaande onderneming, gedreven door een natuurlijken persoon, is verplicht zich te beperken tot het afwikkelen der vroeger door hem gesloten overeenkomsten, indien zij niet gaat aannemen den juridischen vorm van eene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij. De wet betrekt voorts alleen onder haar toezicht die ondernemingen, welke het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, en sluit daarnaast nog eens uitdrukkelijk daarvan uit (in art. 6) a. de Rijksverzekeringsbank, b. fondsen, door het openbaar gezag ingesteld, ten bate van hen, die in dienst van het gezag staan of gestaan hebben of van hunne betrekkingen en c. zgn. werkgeversfondsen. Waar art. 2 evenwel zegt, dat ook nog van als bedrijf sluiten van overeenkomsten van levensverzekering kon worden gesproken, indien niet beoogd wordt het maken van winst, vallen zónder twijfel ook onder de wet alle kleinere, al of niet plaatselijke, zgn. begrafenisfondsen, die zonder de bedoeling om winst te maken en zonder bijzondere moeite te doen om het aantal verzekerden uit te breiden, hetzij alleen hetzij naast vak- of gezelligheidsdoeleinden (mits het najagen daarvan niet moet beschouwd worden als het uitoefenen van een nevenbedrijf) ten doel hebben om bij overlijden eene kleine uitkeering te doen of aan de nabestaanden eene kleine rente te verzekeren. Het vroegere K. B. van 2 Mei 1833, Stbl. no-14fzonderde daarentegen uitdrukkelijk uit de begrafenisfondsen erf-maatschappijen en bracht binnen den kring der Regeeringsbemoeiing de instellingen, waarbij toegelaten waren beoefenaars van bepaalde bedrijven en beroepen, onverschillig in welke stad of gemeente zij woonden. Het is met het oog op de omschrijving der wet niet gemakkelijk een scherpe grens te trekken tusschen ondernemingen, die wel, en ondernemingen, die niet het levensverzekeringbedrijf uitoefenen; (o.a. zullen onder de laatstbedoelden zeker wel vallen diegene, waarvan het aantal verzekerden zóó gering is en naar alle waarschijnlijkheid zal blijven, dat van eenige wetenschappelijke berekening van de contante waarde van de verplichtingen jegens de verzekerden geen sprake kan zijn). De beslissing over het al of niet aanwezig zijn van een bedrijf van levensverzekering is bij de Verzekeringskamer, van wier beslissing beroep is bij de Kroon.
Uit de omschrijving in art. 1 der wet blijkt voorts duidelijk, dat daaronder vallen de zgn. spaarkasondernemingen, waarbij levenskansen een rol spelen. Deze spaarkasondernemingen, welke hier te lande op het voorbeeld van Fransche ondernemingen van dien aard sedert ongeveer 25 jaren zijn opgericht, zijn niet eigenlijke tontines, bedoeld bij het hier te lande bij decreet van 8 November 1810 executoir verklaarde Avis du Conseil d'Etat sur les associations de Ia nature des tontines, en in art. 308 W. v. K, doch vertoonen daarmede gelijkenis. Bij tontines, die in ons land niet meer bestaan,


16
voegden een min of meer groot aantal deelhebbers zich samen met de afspraak, dat de rente van het kapitaal, dat zij bij den aanvang samenbrachten, telken jare onder de overlevenden zou worden verdeeld, totdat na een bepaald aantal jaren het kapitaal zou worden verdeeld onder de dan overlevenden. Eene spaarkasonderneming daarentegen vormt elk jaar een of meer spaarkassen, in ieder van welke spaarkassen een onbeperkt aantal personen gedurende een jaar kunnen deelnemen. Na afloop van het jaar van deelname wordt de spaarkas gesloten en vloeien aan haar toe de jaarlijksche stortingen, waartoe de deelhebbers zich verbonden, na aftrek van een aan de onderneming toekomend administratieloon. Na een bepaald aantal bv. 12, 15 of 20 jaren, wordt de gemeenschappelijke kas onder de dan nog levenden verdeeld. Meestal wordt door de spaarkasonderneming de gelegenheid gegeven aan de deelhebbers om zich bij haar voor eene bepaalde premie tegen het door overlijden te lijden nadeel te verzekeren (zgn. contraverzekering). De afzonderlijke spaarkassen zijn niet aparte rechtspersonen; ook behooren de tot eene bepaalde spaarkas behoorende bezittingen niet in eigendom toe aan de gezamenlijke deelhebbers van die spaarkas, maar aan de spaarkasonderneming zelve. Indien men aan een afzonderlijke spaarkas wel den vorm van een juridischen persoon bv. van eene onderlinge maatschappij zou geven, zou krachtens de wet zulk een nieuwe spaarkas slechts geopend kunnen worden met een waarborgkapitaal van minstens één millioen gulden. En het geven van zulk eene juridische constructie aan eene spaarkas, dat de deelhebbers daarin als de gezamenlijke eigenaars van de bezittingen daarvan zouden moeten worden beschouwd, is voor toekomstig te openen spaarkassen reeds daarom uitgesloten, omdat die deelhebbers dan zouden moeten worden beschouwd als natuurlijke personen, die gezamenlijk hetlevensverzekeringbedrijf zijn gaan uitoefenen, hetgeen de wet aan natuurlijke personen niet veroorlooft te doen na hare inwerkingtreding.
Ten slotte vallen onder de omschrijving der wet de zgn. omslagfondsen. Bij deze fondsen verbinden zich de leden om telkens wanneer een van hen overlijdt eene bijdrage te storten, terwijl de gezamenlijke bijdragen dan geheel of tot een bepaald maximum aan de nabestaanden worden uitgekeerd. Dergelijke fondsen dragen de kiem der ontbinding in zich, omdat naarmate de leden ouder worden en het aantal sterfgevallen dus talrijker, de leden vaker bijdragen zullen hebben te storten, hetgeen op zijn beurt weer de toetreding van nieuwe leden zal tegenhouden en de verhouding tusschen sterfgevallen en bijdragende leden spoedig zeer ongunstig zal doen worden. Het ontwerp-Molengraaff sluit dergelijke omslagfondsen van de toepassing der wet uit, omdat het met levensverzekering in wetenschappelijken zin niets uitstaande heeft. De tegenwoordige wet heeft dat niet gedaan. Het K. B. van 18 Juli 1925,


17
Stbl. no. 335, heeft dan ook voor deze fondsen afzonderlijke staten O voorgeschreven. — Wat den aard van het toezicht op de maatschappijen, die onder de toepassing der wet vallen, betreft, de wet is daarbij uitgegaan van het beginsel van vrijheid en openbaarheid, wat men zou kunnen noemen het Engelsche stelsel in tegenstelling met het FranschDuitsche stelsel. Niet worden als bij dit laatste door de wet of staatsorganen bepaalde grondslagen van het bedrijf, bv. wat betreft tarieven, verzekeringsvoorwaarden en berekening der wiskundige reserve, dwingend voorgeschreven. In beginsel wordt in dit opzicht algeheele vrijheid gelaten, doch slechts voorgeschreven dat alles, wat voor de beoordeeling van den finantiëelen toestand van belang kan zijn en dus ook de genoemde grondslagen, door de opname van staten in het jaarlijks uit te geven verslag voor polishouders en ook voor andere belangstellenden (art. 15 van de Instructie der Verzekeringskamer, vastgesteld bij K. B. van 24 Juli 1923, Stbl. no. 379) geopenbaard wordt. De K. B. van 1830 en 1833 huldigden niet het beginsel van vrijheid en openbaarheid, doch kenden voorschriften, door de Regeering omtrent verschillende punten, o.a. de tarieven te geven. Wel gingen van dat stelsel in meerdere of mindere mate uit de verschillende wetsontwerpen van de laatste 40 jaren. Het zuiverst vond dit beginsel uitdrukking m het Regeeringsontwerp van 1911—1912. Wel werd in dit ontwerp ook gerept van eene Verzekeringskamer, doch het blijkt niet, dat deze Kamer, wier bevoegdheid nader zou worden geregeld bij' alg maatregel van bestuur, iets meer zou hebben te doen dan verifieeren of de door de maatschappijen gepubliceerde gegevens overeenkwamen met de werkelijkheid. Tegen eene zoo passieve houding van de Regeeringsorganen reageerde het Voorloopig Verslag op genoemd wetsontwerp. In dit Verslag werd voor het eerst aan de hand gedaan het denkbeeld van adviezen, welke het met het toezicht belaste Regeeringsorgaan aan eene bepaalde maatschappij zoude kunnen geven en welke, hoewel niet bindend voor de betreffende maatschappij, toch, bij niet-opvolging, zouden kunnen worden gepubliceerd. Dit denkbeeld is overgenomen in het ontwerp-Niemeyer en ten slotte ook in het Regeeringsontwerp dat wet geworden is. Het advies tast in beginsel de vrijheid om anders te doen niet aan, maar zal toch, bekleed met het gezag, waarvan het afkomstig is, en wegens de ernstige gevolgen van eene publicatie bij met-opvolging, van zoodanigen invloed zijn, dat het zal worden opgevolgd. Ook door de mogelijkheid van beroep tegen het advies bij de Kroon en behandeling daarvan in de afdeeling geschillen van bestuur van den Raad van State bestaat bovendien de waarborg dat een advies slechts zal worden gepubliceerd indien dit noodzakelijk is.
In het belang van de beide groote doeleinden, die de wet nastreeft
2


18
nl. 1°. de publicatie van juiste gegevens omtrent iedere maatschappij, 2°. het geven van doeltreffende adviezen aan maatschappijen van overheidswege, heeft de wetgever een afzonderlijk en deskundig orgaan, de Verzekeringskamer, in het leven geroepen en deze met bijzondere machtsmiddelen bekleed nl. 1°. het recht om inlichtingen te vragen (art. 23), 2°. het recht om getuigen en deskundigen op te roepen en te hooren (art. 30) en 3°. het recht om ten kantore der maatschappij inzage te nemen van boeken en bescheiden (art. 31).
Strekken de beide genoemde doeleinden in hoofdzaak om de maatschappijen met het volle zonlicht, dat ze bestraalt, en met de versterkende middelen, in de opvolging van de adviezen gelegen, hare gezondheid te doen behouden, daarnaast heeft de wetgever ook gedacht aan het feit, dat de ziektetoestand reeds een zoodanige is geworden, dat noch zonlicht noch versterkende middelen meer baten en eene operatie noodzakelijk is. In tegenstelling met het ontwerp-Molengraaff, dat in ernstige gevallen slechts eene algeheele vereffening met dadelijke uitbetaling van de reserve's kende, het Regeeringsontwerp van 1911—1912 en het ontwerp-Niemeyer, die bijzondere maatregelen in geval van noodtoestand geheel overbodig achtten, doch in overeenstemming met het ontwerpReesema en het ontwerp van de Vereeniging voor levensverzekering van 1910, heeft de wet eene noodregelfng in het leven geroepen. Deze noodregeling, die uiteraard hare voornaamste toepassing moest vinden in de eerste jaren na de inwerkingtreding der wet, doch ook in latere jaren in bijzondere gevallen doeltreffend zal kunnen blijken, heeft reeds in een aantal, 14-tal, gevallen toepassing gevonden en is gebleken een zeer noodzakelijk middel te zijn om het bedrijf in het algemeen van enkele uitwassen te zuiveren, in een bijzonder geval om eene anders niet mogelijke saneering door te voeren.
Tenslotte heeft de wet nog op het voorbeeld van alle voorafgaande ontwerpen behalve het Regeeringsontwerp van 1911—1912, dat zulk eene regeling niet kende, voorschriften gegeven, waardoor de overdracht van portefeuilles wordt vergemakkelijkt. Zie hieromtrent § 4.
§ 3. De noodregeling.
Zooals boven reeds meegedeeld, kenden noch het ontwerpMolengraaff, noch het Regeeringsontwerp van 1911—1912 noch het ontwerp-Niemeyer eene noodregeling voor lev.verz. maatschappijen d.w.z. eene regeling buiten faillissement, volgens welke een dwingend toezicht op eene maatschappij wordt uitgeoefend en veranderingen in de verzekeringscontracten kunnen worden aangebracht. Wel kenden zulk eene regeling het ontwerp-Reesema en het


19
ontwerp der Vereeniging. In de toelichting van het ontwerpNiemeyer werd te kennen gegeven, dat eene noodregeling niet gewenscht scheen, omdat de Verzekeringskamer veel zou kunnen doen om débacles te voorkomen bv. door tot overdracht, samenvoeging of zelfs tot dadelijke vereffening te adviseeren, dat het redden eener wankele onderneming steeds eene quaestie zal zijn van omzichtig beleid en dit eerder verzekerd zal zijn wanneer de directeuren verantwoordelijk blijven dan wanneer zij onder zekere voogdij worden gesteld en dat insolventie eener lev.verz. maatschappij een veel minder omlijnd begrip is dan het „in den toestand verkeeren, dat men heeft opgehouden te betalen", dat voor faillissement wordt geëischt. De beide eerstgenoemde argumenten kunnen zeker niet onjuist genoemd worden, prévenir est mieux que guérir, doch al spoedig na de publicatie van het ontwerp bleek, dat waken in de toekomst niet kan wegnemen onherstelbare verliezen in het verleden en dat deze verliezen het noodzakelijk maakten om de mogelijkheid van reconstructie der verzekeringen met of zonder overdracht aan andere maatschappijen te openen. Gevolg van dit inzicht was de zgn. Noodwet van 29 April 1921, Stbl. no. 695, en het opnemen van een dergelijke regeling in de wet op het lev. verz.bedrijf. Terecht schreef de Regeering in de toelichting tot de Noodwet, dat in de moeilijkheden, waarin sommige lev. verz. maatschappijen hier te lande verkeerden, niet zou kunnen worden voorzien door de wettelijke regeling der surséance van betaling, noch door de uitstelwet van 4 Sept 1914, Stbl. no. 444, noch door faillissement. Bij surséance van betaling moet het vooruitzicht bestaan, dat men in de toekomst wel aan zijne verplichtingen zal kunnen voldoen, terwijl bij de bedoelde lev.verz.maatschappijen dit vooruitzicht juist niet bestond; ook op de uitstelwet zou wel geen beroep kunnen worden gedaan, omdat al zou men er ook in slagen aan te toonen, dat de ongunstige toestand der finantiën uitsluitend of hoofdzakelijk te wijten ware aan de toenmalige buitengewone omstandigheden, men wel niet het tijdelijk karakter der moeilijkheden zou kunnen aannemelijk maken; en faillissement zou geene goede oplossing zijn le niet, omdat de bedoelde maatschappijen meestal nog jaren lang kunnen doorgaan met hare opeischbare schulden te betalen, zoodat zij niet tegen haren zin in staat van faillissement kunnen worden verklaard en 2e niet, omdat juist voor de verzekerden niets zoo nadeelig is als faillissement, omdat in dat geval alle uitkeeringen worden stop gezet en na de verificatie van de talrijke vorderingen de verzekerden ontvangen eene som in eens, waarmee zij niet geholpen zijn, daar hun belang meebrengt, dat zij verzekerd blijven.
Aan de noodregeling heeft men den vorm gegeven van de surséance van betaling, met dien verstande, dat niet behoeft te worden aangetoond, dat de schuldenaar na verloop van tijd zijne schuld-


20
eischers zal kunnen bevredigen, maar juist, dat redelijkerwijze te voorzien is, dat de maatschappij in de toekomst niet aan al hare verplichtingen zal kunnen voldoen, en dat de plaats van de bewindvoerders bij de gewone surséance wordt ingenomen, volgens de Noodwet van 1921 door een te benoemen rechter-commissaris, bijgestaan door eene commissie van bijstand, volgens de wet op het lev.verz.bedrijf door de Verzekeringskamer. Een kenmerkend verschil met de gewone surséance van betaling is voorts, dat op voordracht van de Verzekeringskamer de met de maatschappij gesloten overeenkomsten door den rechter kunnen worden gewijzigd, al of niet met gelijktijdige overdracht van die overeenkomsten aan eene andere maatschappij (art. 61).
Ook buitenlandsche wetgevingen kennen dergelijke wijzigingen van met levensverzekeringmaatschappijen gesloten contracten. Zoo bepaalt de Engelsche AssuranceCompanies Act 1909 (Sect. 15), dat „winding up" (liquidatie) van de maatschappij door den rechter kan worden bevolen op verzoek van 10 of meer polishouders met een verzekerd kapitaal van niet minder dan 10.000 pond, welk verzoek alleen kan worden gedaan na verlof van de Court, die het slechts zal verleenen na vaststellen van een „prima facie case" door de Court en nadat zekerheid is gesteld voor de kosten voor een door de Court te bepalen bedrag. Bij „winding up" door of onder toezicht van de Court, of bij vrijwillige liquidatie zal de waarde van de polis bepaald worden volgens de 6de Schedule (lijfrenten met gebruikmaking van de sterftetafel en rentevoet, door de maatschappij gebruikt bij het sluiten daarvan, en, indien die sterftetafel en rentevoet niet meer is vast te stellen of de Court niet goedvindt die te gebruiken, met gebruikmaking van de sterftetafel en rentevoet, die de Court zal vaststellen; andere verzekeringen met gebruikmaking van de sterftetafels en rentevoet, die de Court in verband met het door de maatschappij te loopen risico zal vaststellen en onder aftrek van de in de toekomst te betalen premiën van een bedrag voor „office expenses and other charges") (Sect. 17). Verder kan de Court ingeval een verzekeringsmaatschappij „has been proved to „be unable to pay its debts, if it thinks fit, reduce the amount of „the contracts of the company upon such terms and subject to „such conditions as the Court thinks just in place of making a „winding-up order".
De Duitsche wet op het levensverzekeringbedrijf van 1901 heeft de volgende bepaling (§ 69):
„Ergibt sich bei der Prüfung der Geschaftsführung und der Ver„mogenslage eines Unternehmens, dass dieses zur Erfüllung seiner „Verpflichtungen für die Dauer nicht mehr imstande ist, die Ver„meidung des Konkurses aber im Interesse der Versicherten geboten „erscheint, so kann die Aufsichtsbehörde die zu diesem Zwecke „erforderlichen Anordnungen treffen so wie auch die Vertreter


21
„des Unternehmens auffordern, binnen bestimmter Frist eine Aen„derung der Geschaftsgrundlagen oder die sonstige Beseitigung „der Mangel herbeizuführen. Alle Arten von Zahlungen, insbe„sondere Versicherungsleistungen, Gewinnverteilungen und bei „Lebensversicherungen der Rückkauf oder die Beleihung des Ver„sicherungsscheins sowie Vorauszahlungen darauf können zeit„weilig verboten werden.
„Unter der im Abs. 1, Satz 1, bezeichneten Voraussetzung ist „die Aufsichtsbehörde berechtigt nötigenfalls die Verpflichtungen „einer Lebensversicherungsunternehmung aus ihren laufenden Ver„sicherungen, dem Stande des Vermogens entsprechend, zu er„massigen. Die Ermassigung geschieht in der Weise, dass zunachst „die rechnungsmassigen Pramienreserven der einzelnen Versiche„rungen herabgesetzt und danach die Versicherungssummen neu „festgestellt werden. Die Verpflichtung der Versicherungsnehmer „zur Zahlung der Pramien in der bisherigen Höhe wird hierdurch „nicht berührt".
De Fransche wet op het levensverzekeringbedrijf van 1905 kent geene noodregeling en geene wijziging van overeenkomsten van levensverzekering. Wel kon volgens de wet van 2 Juli 1919, relative a 1'institution d'un règlement transactionnel pour cause générale de guerre entre les commercants et leurs créanciers, gedurende 3 jaren na de ratificatie van het vredestractaat ieder koopman, die niet aan zijne verplichtingen kon voldoen „pour cause „générale de guerre" aan zijne schuldeischers het voorrecht van een „règlement transactionnel" vragen. Vóór de wet van 28 April 1922 bestond de mogelijkheid, dat bij zulk een reglement behalve uitstel verleend ook de schulden verminderd werden, na die wet slechts, dat uitstel verleend wordt voor een tijd van niet langer dan 5 jaren (art. 12).
Het Belgische ontwerp van wet op het levensverzekeringbedrijf van 1920 kent evenmin eene wijziging van levensverzekeringscontracten. Ook in de wet van het Groothertogdom Luxemburg is dit instituut onbekend.
De Zwitsersche wet „über die Kautionen der Versicherungs„gesellschaften" van 4 Februari 1919 bevat verschillende voorschriften voor binnenlandsche en buitenlandsche maatschappijen. Als er gevaar dreigt voor de schuldeischers van eene binnenlandsche maatschappij, kan de Bondsraad verlangen, dat de maatschappij maatregelen tot „Sanierung" neemt en zelfs het bijeenroepen van eene algemeene vergadering eischen en zich daarin vertegenwoordigen laten. Ook kan hij voor den duur van hoogstens 3 jaren den afloop en de beleening van polissen uitsluiten en, zoonoodig, aan de maatschappij uitstel van betaling voor een bepaalden tijd van Vs van hare verzekeringsverplichtingen toestaan. Indien de „Sanierung" niet binnen behoorlijken tijd tot stand komt,


22
bepaalt de Bondsraad, dat de maatschappij geliquideerd moet worden. Blijkt daarbij, dat de vorderingen niet meer gedekt zijn, dan moet het bestuur het faillissement der maatschappij aanvragen. De ten behoeve van de Zwitsersche verzekerden en tot zekerheid van de nakoming der verplichtingen tegenover den Bond en de kantons bij den Bondsraad gedeponeerde cautie wordt dan in de eerste plaats voor die verzekerden en tot nakoming van die verplichtingen aangewend. De Bondsraad kan bevelen, dat de cautie afgezonderd wordt van den overigen boedel en gebruikt wordt hetzij om de Zwitsersche verzekerden met hunne rechten en verplichtingen geheel of gedeeltelijk over te dragen aan eene andere maatschappij, hetzij om die verzekeringen van Bondswege te liquideeren. In dat geval deelen die verzekerden niet meer in den overigens faillieten boedel en kan de Bondsraad voor den duur van hoogstens 3 jaren den afkoop en de beleeningen van polissen uitsluiten. Als dit geval zich niet voordoet, zijn de Zwitsersche verzekerden, voorzoover zij niet door de cautie gedekt zijn, op de overige activa bevoorrecht. Eenzelfde voorrecht bestaat voor de vorderingen uit verzekeringen, die niet in Zwitserland nagekomen behoeven te worden, voorzoover voor haar niet in het buitenland zekerheid gesteld is. Voor buitenlandsche maatschappijen bestaat de volgende regeling. Bij gevaar voor de belangen der verzekerden, verzoekt de Bondsraad de maatschappij binnen bepaalden tijd maatregelen tot „Sanierung" te nemen. Indien aan dit verzoek niet voldaan wordt, kan de Bondsraad dadelijk voor den tijd van hoogstens 3 jaren den afkoop en de beleening van polissen uitsluiten. Verder kan hij 2 wegen inslaan. Öf hij gebruikt de cautie om de Zwitsersche verzekerden met hunne rechten en verplichtingen geheel of gedeeltelijk aan eene andere maatschappij over te dragen of om die verzekeringen van Bondswege te liquideeren. Of hij draagt aan het Konkursamt op de cautie volgens de bepalingen van de bondswet „über Schuldbetreibung und Konkurs zu verwerten". Als schuldeischers kunnen dan slechts opkomen de Zwitsersche verzekerden en de Bond en de kantons ter zake van publiekrechtelijke vorderingen.
Ten aanzien van de verzekerden bij Duitsche maatschappijen, wier in Zwitserland gedeponeerde cautiën niet voldoende waren om de verzekeringen te dekken, is bij de wet van 8 April 1924 en bij eene overeenkomst, gesloten tusschen den Bondsraad en 9 Zwitsersche maatschappijen en van kracht geworden op 9 Juli 1924, eene afzonderlijke regeling gemaakt. De verzekeringen worden overgedragen aan de 9 Zwitsersche maatschappijen, terwijl zoowel de Zwitsersche Bond als de 9 maatschappijen bijdragen leveren tot gedeeltelijke vergoeding van de door de verzekerden geleden verliezen.
Ook de Italiaansche decreet-wet op het verzekeringbedrijf van


23
29 April 1923 kent bijzondere voorschriften voor gedwongen liquidatie van verzekeringmaatschappijen. Als de activa niet meer de verplichtingen dekken volgens de bepalingen, die zullen worden vastgesteld bij alg. maatregel van bestuur, (bij buitenl. maatschappijen als de activa binnen Italië aanwezig niet meer dekken de verplichtingen voor overeenkomsten, in Italië gesloten) en de maatschappij niet binnen eene maand nadat zij daartoe is uitgenoodigd door den Minister van Handel en Nijverheid, de activa aanvult, wordt de maatschappij bij Koninklijk decreet in staat van liquidatie verklaard met benoeming van een Koninklijken commissaris-liquidateur. Gedurende 60 dagen na de publicatie van het decreet blijven de risico's voor rekening der maatschappij, tenzij de verzekerden de overeenkomst vroeger opzeggen. De overeenkomsten van levensverzekering worden overgedragen aan het Nationaal Instituut van verzekeringen (staatsbedrijf van levensverzekering), voor wie de risico's beginnen te loopen na afloop van de bovengenoemde 60 dagen. Het door het Instituut verzekerde kapitaal zal bepaald worden met inachtneming van de grondslagen van de geldende tarieven en met vergoeding van de provisie's voor de acquisitie volgens bepalingen, vast te stellen bij alg. maatregel van bestuur. De loopende polissen van levensverzekering deelen in de activa in verhouding tot de wiskundige reserve, berekend op den grondslag van de netto-premiën, de polissen, waarvan de termijn verstreken is of het uitkeeringsgeval zich heeft voorgedaan, in verhouding tot het verzekerde kapitaal. De verzekerden hebben een voorrecht op de activa, dienende tot dekking van de wiskundige reserve. Dit voorrecht genieten ook zij, die minstens 3 maanden vóór het begin der liquidatie, den afkoop hebben aangevraagd.
De maatschappijen kunnen ook in staat van faillissement worden verklaard.
De Oostenrijksche wet op het levensverzekeringbedrijf van 1896 kent eene noodregeling niet.
Wel behelzen de vredesverdragen van Versailles, St. Germain en Trianon bepalingen over de afwikkeling van overeenkomsten van levensverzekering. Ten aanzien van Duitsche, Oostenrijksche enz. maatschappijen die verzekeringen hebben gesloten door bemiddeling van bijkantoren in de afgescheurde gebieden, bv. Elzas-Lotharingen, Tsjecho-Slowakije, komen de verzekeringen, zoowel wat de uit te betalen kapitalen en renten als wat de premiën betreft te luiden in de nieuwe munteenheid van die gebieden dus bv. Fransche francs en Tsjechische kronen. Overigens hebben de betreffende staten regelingen te treffen aangaande de levensverzekeringmaatschappijen, terwijl bij gebreke van overeenstemming tusschen de staten een op verzoek van een der staten door de Commission des réparations te benoemen scheidsrechter zulk eene regeling zal vaststellen. Wat betreft de in Oostenrijk werkende levensverzekering-


24
maatschappijen hebben de verschillende successiestaten in April 1922 in eene conferentie te Rome regelen voor de reconstructie der verzekeringen in de nieuwe muntsoorten vastgesteld, waarbij uitgegaan is van het beginsel, dat de activa der maatschappijen, voorzoover zij niet bestemd zijn tot dekking der verplichtingen jegens de verzekerden buiten het gebied der oude monarchie, zooveel mogelijk door de successiestaten genostrif iceerd worden, d.i. in verplichtingen dier staten in hunne respectieve muntsoorten worden gewijzigd. Voorzoover het daardoor nog niet mogelijk zal zijn ook de verzekeringen, op ieder der successiestaten betrekking hebbende, ten volle op het peil der nieuwe muntsoorten te brengen, zal ieder der staten het ontbrekende kunnen bijpassen. De besluiten der conferentie zijn, voor zoover bekend, totnogtoe (Mei 1927) slechts geratificeerd door 2 staten nl. de Republiek Oostenrijk en Italië.
Welke is de kracht van de noodregeling van Hoofdstuk IV van de wet op het levensverzekeringbedrijf in het buitenland? Deze regeling bevat 2 elementen, die wel te onderscheiden zijn. De uitspraak van den rechter heeft dadelijk slechts deze werking, dat de maatschappij niet genoodzaakt kan worden tot nakoming van hare verplichtingen. Deze verklaring is ingevolge art. 64 van kracht hetzij voor onbepaalden tijd, hetzij gedurende een bij die verklaring te stellen termijn, maar de bedoeling is natuurlijk, dat zij een voorloopig karakter zal dragen. Wat deze schorsende werking betreft, heeft de noodregeling hetzelfde gevolg als de in onze en andere wetgevingen bekende surséance van betaling. De schrijvers over internationaal recht zijn het er wel over eens, dat zonder executoirverklaring van het vonnis in het buitenland dit geen enkel effect heeft in het buitenland tenzij hoogstens voor een schuldeischer, die bij de stemming over de surséance vóór gestemd heefti). Lyon-Caen en Renault 2) zijn van oordeel, dat een surséance van betaling, uitgesproken in het buitenland, evenals de homologatie van een accoord, executoir kan worden verklaard in Frankrijk en daar dan effect heeft. Dit exequatur is inderdaad ook op 22 Juli 1921 door de Tribunal de la Seine op verzoek van de Algemeene maatschappij van levensverzekering en lijfrente te Amsterdam verleend ten aanzien van de beschikking van de Amsterdamsche rechtbank van 3 Juni 1921, waarbij deze maatschappij onder de geheel aan de noodregeling van de wet van 22 December 1922 analoge regeling der zgn. Noodwet van 29 April 1921 werd geplaatst. Daarbij werd overwogen, dat de wet van 29 April 1921 analoog was aan de Fransche wet van 2 Juli 1919 (wet, volgens welke een koopman, die niet aan zijne verplichtingen kan voldoen, surséance van betaling kan erlangen en kan verkrijgen
!) Mr. T. M. C. Asser, Schets van het internationaal privaatrecht, blz. 180, Asser et Rivier, Elements du droit international privé no. 131, blz. 245. 2) Traité des faillites, banqueroutes et liquidations judiciaires, blz. 464.


25
homologatie van een „règlement transactionnel", regeling, waarbij in verschillenden vorm uitstel wordt gegeven of de vorderingen verminderd worden) en niet in strijd met de goede zeden en publieke orde. Het vonnis van den Franschen rechter spreekt slechts het exequatur uit ten aanzien van de beschikking van den Nederlandschen rechter, waarbij de maatschappij onder de noodregeling werd geplaatst. Op grond van dit exequatur werd op 8 Maart 1922, vóórdat de Amsterdamsche rechtbank de verzekeringen, behoorende tot de Fransche portefeuille, krachtens art. 23 der Noodwet had gewijzigd, het verzoek van eene Fransche verzekerde tot faillietverklaring van de maatschappij door de tribunal de commerce de la Seine afgewezen. Uit het feit, dat het exequatur door den Franschen rechter werd verleend, mag zeker niet worden afgeleid, dat ook de beschikking van den Nederlandschen rechter, waarbij krachtens art. 23 der Noodwet (art. 61 der wet op het levensverzekeringbedrijf), de overeenkomsten gewijzigd zouden worden, zonder nader exequatur van die beschikking voor Frankrijk van kracht zou worden. Deze laatste beschikking heeft immers niet slechts eene voorloopig schorsende, maar eene definitieve werking.
In België werd bij beschikking van de tribunal de lère instance te Brussel dd. 31 October 1921 inzake een andere Nederlandsche maatschappij, op welke de Noodwet van 1921 was toegepast, beslist, dat het door de maatschappij gevraagde exequatur van de beschikking van den Nederlandschen rechter, waarbij de noodregeling op die maatschappij was toegepast, niet noodig was. Daarbij werd overwogen, dat eene rechterlijke beslissing betreffende het personeel statuut als den staat en de bevoegdheid van personen van kracht is in België onafhankelijk van elk exequatur, dat de Nederlansche wet blijkbaar ten doel heeft om voor 2 jaren uitstel van betaling te verleenen en dat ieder schuldeischer tegen de verlenging van dien termijn kan appelleeren, voorts, dat genoemd uitstel een direct gevolg is van het personeel statuut van de maatschappij, dat volgens art. 23 der Noodwet wijzigingen kunnen gebracht worden in de door de maatschappij gesloten overeenkomsten en dat zulk eene beschikking, in overeenstemming met het tusschen Frankrijk en België gesloten tractaat van 8 Juli 1899, volgens hetwelk een vonnis van faillietverklaring en een vonnis van homologatie van een akkoord, uitgesproken in het eene land, om van kracht te zijn in het andere land het exequatur in dat land moet hebben gekregen, zonder meer in België niet van kracht zou zijn. In denzelfden zin beslisten de tribunal de commerce te Brussel op 1 Juni 1922 in eene zaak van een verzekerde tegen de bovengenoemde Algemeene maatschappij van levensverzekering en lijfrente, dat de verzekerde slechts recht had op 40 % van de door hem gevraagde lijfrentetermijnen. Daarbij werd eveneens overwogen, dat de Nederlandsche Noodwet slechts ten doel heeft om aan levensver-


26
zekeringmaatschappijen een uitstel van betaling voor een bepaalden termijn te geven en dat zulk eene beschikking, als betrekking hebbende op de „capacité juridique" van de maatschappij, zonder meer van kracht is in België. In het vonnis werd verder overwogen, dat de beschikking van den Nederlandschen rechter, waarbij eene uitkeering van 40 % werd bepaald, slechts een voorloopig karakter had. Vóór het vonnis was immers reeds in kracht van gewijsde gegaan eene beschikking van de Amsterdamsche rechtbank dd. 23 October 1921, waarbij voorloopig het percentage op 40 was bepaald, terwijl uitzicht was gesteld op eene verhooging daarvan als meerdere activa zouden zijn gerealiseerd. Uit de genoemde overwegingen in het vonnis mag zeker afgeleid worden, dat dezelfde Belgische rechter de beschikking van den Nederlandschen rechter, waarbij na realisatie van alle activa de verzekeringen tenslotte definitief werden teruggebracht tot 51.1 %, niet zonder eenig exequatur van België van kracht zou hebben verklaard.
Algemeen wordt aangenomen, dat een in een faillissement gehomologeerd akkoord slechts de strekking heeft, dat afstand gedaan wordt van het recht om door executie verhaal van het ontbrekende te zoeken op goederen van den gefailleerde, die zich in het land der faillietverklaring bevinden i). Dat eene wijziging van gesloten overeenkomsten, waarover de schuldeischers niet meestemmen, maar waarbij zij slechts een recht van beroep hebben op den hoogeren rechter, effect zou hebben in het buitenland en de schuldeischers zou beletten om voor het ontbrekende verhaal te zoeken op daar aanwezige goederen, is nog minder aannemelijk. Hierbij wordt er van uitgegaan, dat de buitenlander zich niet volgens de polisvoorwaarden onderworpen heeft aan de Nederlandsche wet. Indien hij dat wel heeft gedaan, zou met reden beweerd kunnen worden, dat hij zich bij voorbaat heeft neergelegd bij eene eventueele beschikking van den Nederlandschen rechter, waarbij zijne overeenkomst krachtens art. 23 der Noodwet en art. 61 der wet op het lev.verz. bedrijf wordt gewijzigd.
Bij de afwikkeling der zaken der Algemeene maatschappij van levensverzekering en lijfrente is gebleken, dat de bedoelde beschikkingen van den Nederlandschen rechter inzake door haar in het buitenland b.v. in België, Luxemburg en Frankrijk gesloten verzekeringen, aldaar niet van kracht worden geacht. In deze materie zal slechts kunnen worden voorzien door in de toekomst tot stand te brengen wetten of tractaten.
*) Zie het opstel van prof. mr. J. Ph. Suyling: Vragen van internationaal faiüietenrecht naar aanleiding van het dwangakkoord in Faillissement, in Rechtsgel. Mag. 1894.


27
§ 4. Overdracht van verzekeringen.
Meermalen doet zich de behoefte gevoelen, dat eene levensverzekeringmaatschappij hare geheele verzekeringsportefeuille of eene bepaalde portefeuille m.a.w. alle door haar gesloten verzekeringen of een bepaald soort van hare verzekeringen, bv. diegene, die door haar gesloten zijn in een bepaald land b.v. in Duitschland of in Nederlandsch-Indië, of diegene, welke een bepaald karakter dragen, bv. volksverzekeringen, overdraagt aan een andere maatschappij. Aan zulk eene overdracht kunnen uit tweeërlei oogpunt bezwaren verbonden zijn. Volgens art. 1453 B. W. brengt delegatie of overzetting, waarbij een schuldenaar aan zijnen schuldeischer eenen anderen schuldenaar geeft, die zich ten behoeve van den nieuwen schuldeischer verbindt, geene schuldvernieuwing teweeg, indien de schuldeischer niet uitdrukkelijk verklaard heeft, dat hij van meening was om zijnen schuldenaar, die de overzetting gedaan heeft, van zijne verbintenis te ontslaan. De jurisprudentie neemt aan, dat het ontslag van den ouden schuldenaar door den schuldeischer niet behoeft te gebeuren expressis verbis, doch ook kan afgeleid worden uit feiten en omstandigheden, die er op wijzen, dat de schuldeischer heeft goedgevonden, dat de oude schuldenaar ontslagen en de nieuwe gebonden werd; Doch zelfs indien aangenomen mocht worden, dat alle verzekerden den overgang naar eene andere maatschappij hebben goedgevonden, kan tegen eene ongebreidelde bevoegdheid van eene levensverzekeringmaatschappij om al hare verzekeringen of een gedeelte daarvan aan eene andere maatschappij over te dragen bezwaar bestaan en er zijn dan ook wetgevingen, die alle overdrachten als bedoeld binden aan de goedkeuring van een overheidsorgaan, zonder aan die goedkeuring privaatrechtelijke werking tegenover de polishouders toe te kennen. De mogelijkheid bestaat immers, dat door zulk een overdracht óf de verzekerden, die overgedragen worden, öf de verzekerden, die niet tot de overgedragen portefeuille benooren en dus bij de overdragende maatschappij achterblijven öf de verzekerden, van de nieuwe maatschappij vóór de overdracht op min of meer belangrijke wijze benadeeld worden. Het eerste kan het geval zijn, als de nieuwe maatschappij niet de waarborgen oplevert van de oude maatschappij of de overdracht geschiedt met zulk een zwakke reserve, dat de nieuwe maatschappij, die te voren behoorlijke waarborgen opleverde, dit thans niet meer doet. Misschien doet de overdragende en thans verdwijnende maatschappij na de overdracht aan hare aandeelhouders uitdeelingen, terwijl de verzekerden na de overdracht in eene nadeeliger positie zijn gekomen. Het 2de geval, dat de achtergebleven verzekerden nadeel ondervinden, doet zich voor als de overgedragen verzekerden zijn overgegaan met een te hooge


28
reserve in verhouding tot de beschikbare middelen der maatschappij. En het 3de geval kan dan aanwezig zijn, als de overdracht geschiedt met een te lage reserve. Bij het voorafgaande is er van uit gegaan, dat alle over te dragen verzekerden hunne goedkeuring aan de overdracht hechten. Een 2de bezwaar is echter, dat bij de overdracht van eene portefeuille door eene maatschappij aan eene andere, ook indien deze geen bezwaar oplevert voor de verzekerden van beide maatschappijen, het dikwijls zeer moeilijk is de goedkeuring van de groote massa der over te dragen verzekerden, laat staan die van al die verzekerden te krijgen. Betreft het eene overdragende maatschappij, die men zou willen ontbinden, dan kan weliswaar de administratie van de verzekeringen van hen, die de overdracht niet hebben goedgekeurd, aan de nieuwe maatschappij worden opgedragen, maar desniettemin zal de overdragende maatschappij, die blijft de juridisch aansprakelijke persoon voor die verzekeringen, moeten blijven voortbestaan. En ook in het geval, dat de overdragende maatschappij met het oog op de portefeuille's, die zij niet overdraagt, of op andere bedrijven, die zij uitoefent, toch moet blijven bestaan, kan het feit, dat de overnemende maatschappij de overgenomen portefeuille op grond van de niet-instemming van een aantal verzekerden niet geheel in hare administratie kan verwerker, meebrengen, dat de overdracht niet die vereenvoudiging van de administratie en voordeden oplevert, welke de overnemende maatschappij daarvan had verwacht.
Het is wegens de beide hierboven genoemde bezwaren of wegens het eerstgenoemde bezwaar, dat in verschillende landen de overdracht van overeenkomsten van levensverzekering aan bepaalde wettelijke regelingen is gebonden. In Duitschland heeft de wettelijke regeling bepaaldelijk ten dóel het eerstgenoemde bezwaar uit den weg te ruimen. Volgens § 14 van de wet van 12 Mei 1901 behoeft iedere overeenkomst, waarbij de portefeuille van eene onderneming in zijn geheel of „in einzelnen Zweigen" wordt overgedragen, de goedkeuring van de bevoegde Aufsichtsbehörden. Bij onderlinge maatschappijen is bovendien noodig, dat de overeenkomst wordt goedgekeurd door het „oberste Organ", hetwelk gewoonlijk zal zijn de algemeene vergadering, met eene meerderheid van 3/4 der uitgebrachte stemmen, voorzoover niet de statuten daaromtrent andere eischen stellen (§ 44 j°. § 43). Privaatrechtelijke werking heeft de goedkeuring van eene overdracht tegenover de verzekerden in het algemeen niet, zoodat de verzekerden, die niet met den overgang instemmen, bij de oude maatschappij verzekerd blijven. Het tegenovergestelde wordt echter aangenomen, indien bij eene onderlinge maatschappij het „oberste Organ" met eene meerderheid van 3/4 der uitgebrachte stemmen of, als de statuten eene andere meerderheid voorschrijven, met die meerderheid tot de overdracht heeft


29
besloten. *) Ook het Versicherungsregulativ van de Republiek Oostenrijk van 7 Maart 1921 eischt toestemming van de Aufsichtsbehörde a. voor de wijze van liquidatie eener verzekeringmaatschappij, in het bijzonder wat betreft de „Sicherstellung" der „Versicherungsansprüche" b. voor iedere overeenkomst, waarbij de „Versicherungsbestand" geheel of gedeeltelijk in welken vorm ook overgedragen wordt of voor meer dan 50 %, bij schadeverzekering voor maar dan 75 %, in herverzekering gegeven wordt, of waardoor de „Versicherungsbestand" op dezelfde wijze overgenomen wordt. Ook hier heeft bedoelde goedkeuring echter geene privaatrechtelijke werking tegenover de verzekerden. Deze privaatrechtelijke werking is eerst geregeld door de Oostenrijksche wet van 30 September 1921, volgens welke het Bondsministerie voor Binnenlandsche Zaken en Onderwijs op verzoek van de betreffende maatschappijen in overeenstemming met het Ministerie van Justitie kan bepalen, dat de overnemende maatschappij „aus den betreffenden inlandischen Ver„sicherungsverhaltnissen allein berechtigt und verpflichtet ist". De eerste buitenlandsche wet, die de overdracht van verzekeringen met privaatrechtelijke werking tegenover de verzekerden regelde, was de Engelsche Life Assurance Companies Act van 1870—1872, die zulk eene overdracht bond aan de goedkeuring van den rechter, welke goedkeuring niet kon worden verleend indien polishouders, vertegenwoordigende meer dan y10 van het verzekerde kapitaal, zich tegen de overdracht verzetten. De Assurance Companies Act van 1909 heeft de bij eene overdracht van verzekeringen van eene levensverzekeringmaatschappij te volgen procedure als volgt geregeld (Sections 13 en 30). De rechter kan, na gehoord te hebben de directeuren en andere personen, wier verhoor hij noodig acht, eene overdracht of samensmelting goedkeuren. Vóórdat aan den rechter het verzoek gedaan wordt moet a. het voornemen tot de overdracht of samensmelting gepubliceerd zijn in het officieele Nieuwsblad; b. daarvan (met afschriften van de actuarieele of andere rapporten, waaronder een rapport van een onafhankelijken actuaris) kennis zijn gegeven aan ieder polishouder; c. gedurende 15 dagen na de genoemde publicatie de overeenkomst van overdracht of samensmelting voor de polishouders en aandeelhouders ter inzage gelegen hebben ten kantore der maatschappijen. De goedkeuring van de overdracht of samensmelting door den rechter kan niet geschieden, indien polishouders, vertegenwoordigende meer dan Vio van verzekerde kapitaal, zich tegen de overdracht of samensmelting verzetten.
In Zwitserland bindt de Bondswet „über die Kautionen der Ver„sicherungsgesellschaften" van 4 Februari 1919 (art. 18) de overdracht aan de toestemming van den Bondsraad. Vóór de goedkeuring
*) Zie Dr. H. Koenige, Gesetz über die privaten Versicherungsunternehmungen vom 12 Mai 1901, 3de dr., § 14, aant. 20.


30
moeten de verzekerden door bekendmaking in het Handelsamtsblatt in de gelegenheid gesteld zijn om binnen een termijn van minstens 3 maanden bezwaren tegen de overdracht in te brengen. Kennelijk is de bedoeling, dat ook hier de goedkeuring privaatrechtelijke werking tegenover de verzekerden heeft.
Frankrijk en Italië hebben het onderwerp der overdracht en samensmelting ongeregeld gelaten.
In ons land bevatten de oude Koninklijke besluiten van de eerste helft der 19de eeuw geene regeling van deze materie. Wel hebben de verschillende ontwerpen zich daarmee bezig gehouden. Het ontwerp van de Commissie-Reesema van 1885 schreef voor (in art. 12) mededeeling van het voornemen aan de polishouders van beide ondernemingen. Als de polishouders, vertegenwoordigende 1/5 deel van het verzekerde kapitaal bij een der betrokken ondernemingen, zouden weigeren hunne toestemming te geven, zou de overdracht of samensmelting niet kunnen doorgaan. Waarschijnlijk was het niet de bedoeling, dat de verzekerden door de gesloten overeenkomst zouden zijn gebonden. Volgens het ontwerp-Molengraaff van 1897 moest de overdracht, nadat deze door de Commissie, staande aan het hoofd van het Bureau voor Levensverzekering, zou zijn goedgekeurd, meegedeeld worden aan de polishouders, die geacht zouden worden daarmee genoegen te hebben genomen als zij niet binnen 2 maanden schriftelijk bericht zouden hebben zulks niet te doen. De bedoeling was dus om het bewijs van de instemming der polishouders te vergemakkelijken, niet om hen, die zich verzetten, gedwongen te doen overgaan. Bij overdracht van verzekeringen door eene onderlinge maatschappij zou de overdracht, na de goedkeuring door de genoemde Commissie, door toezending van het voorstel aan ieder der leden onderworpen moeten worden aan hun oordeel. Indien niet binnen 2 maanden daarna meer dan V4 der leden zich tegen de overdracht zou hebben verklaard, zou het voorstel geacht moeten worden te zijn aangenomen. Blijkbaar waren de ontwerpers van oordeel, dat bij eene onderlinge de toestemming der meerderheid, welke uit hun stilzwijgen is af te leiden, ook de tegen gestemd hebbende leden zou binden. Ten aanzien van de verzekerden, die niet lid waren van de onderlinge, zou de regeling zijn als bij de overdracht door eene niet onderlinge.
Het ontwerp der Vereeniging voor levensverzekering van 1910 eischte slechts, dat de overdracht werd goedgekeurd door de Verzekeringskamer. De polishouders, die door die goedkeuring gebonden waren, zouden niet behoeven te worden gehoord. Alleen zouden zij na de goedkeuring met de overdracht moeten worden in kennis gesteld. Eigenaardig is, dat het ontwerp met overdracht of samensmelting gelijkstelde a. geheele of gedeeltelijke herverzekering van verzekeringen, nadat deze reeds twaalf maanden van kracht zijn geweest b. overdracht van administratie van verzekeringen.


31
Het Regeeringsontwerp van 1911—1912 liet het onderwerp ongeregeld.
De regeling van het ontwerp-Niemeyer komt in hoofdzaak overeen met de thans geldende. Vereischte voor de overdracht was echter, dat 9/io der betrokken polishouders de overdracht hadden goedgekeurd. Het oorspronkelijke ontwerp van wet veranderde dit vereischte van goedkeuring van Vio der betrokken polishouders in goedkeuring door polishouders, vertegenwoordigende meer dan 3/4 van het betrokken verzekerd kapitaal. Bovendien liet het, in tegenstelling met de thans geldende wet, ook indien de Verzekeringskamer en, bij beroep tegen hare beslissing de Koningin, tegen de overdracht bezwaar maakte, toch nog de mogelijkheid van overdracht open, echter niet dan onder voorwaarde, dat aan de polishouders te voren kennis gegeven was van de voorgenomen overdracht en van de aan den verzekeraar door de Verzekeringskamer meegedeelde uiteenzetting van de bezwaren tegen de overdracht. Bij deze laatste overdracht zoude deze slechts privaatrechtelijke werking hebben tegenover de polishouders, die na die kennisgeving en die mededeeling met de overdracht zouden hebben ingestemd. In het V.V. maakte men tegen de voorgestelde regeling bezwaar, omdat de geëischte goedkeuring der polishouders overdrachten zou bemoeilijken, daaromtrent gewoonlijk eene zeer spoedige beslissing noodzakelijk is en de goedkeuring bij de volksverzekering een wijd veld voor geldelijke beinvloeding der tusschenpersonen zou openlaten. Voorgesteld werd den invloed van polishouders uit te sluiten of dezen in elk geval hiertoe te beperken, dat bij verzet van polishouders, vertegenwoordigende meer dan i/4 deel van het verzekerde kapitaal, de overdracht niet zou kunnen plaats hebben, en in geen geval eene overdracht toe te laten indien de Verzekeringskamer of, in hooger beroep, de Kroon, zich daartegen had verklaard. In den laatstbedoelden zin werd daarop de regeling van het O.O. bij de M.v.A. gewijzigd. Aan polishouders eiken invloed te ontzeggen achtte de Regeering niet gewenscht. Zie verder de aanteekeningen op de artt. 34—38.
§ 5. Buitenlandsche maatschappijen.
Vóór het totstandkomen der wet bestond, zooals bekend, voor buitenlandsche maatschappijen algeheele vrijheid om hier te lande het levensverzekeringbedrijf uit te oefenen. Eene concessie, het voldoen aan bepaalde voorwaarden, het deponeeren van geldwaarden, het hebben van een vertegenwoordiger hier te lande was daartoe niet yereischt. Het O. O. ging van het beginsel uit, dat bij eene regeling van het levensverzekeringbedrijf ten aanzien van binnen-


32
en buitenlandsche maatschappijen de gelijkheid moest worden betracht en dat volstaan kon worden, naast de voor alle levensverzekeringmaatschappijen voorgeschreven openbaarheid en de contróie van de Verzekeringskamer, met de verplichte benoeming van eenen vertegenwoordiger en met het eischen van zekere waarborgen met betrekking tot het rechtskarakter der ondernemingen. Wat dit laatste betreft, eischte het, dat de buitenlandsche onderneming als rechtspersoon is aan te merken. Ten aanzien van het aandeelen- of waarborgkapitaal moesten zij voorts voldoen aan soortgelijke eischen als de binnenlandsche maatschappijen. Bovendien werden de in de koloniën gevestigde maatschappijen als buitenlandsche beschouwd. Men zag er van af, om bij het ontwerp tevens het koloniale verzekeringswezen te regelen, omdat men meende dat het vraagstuk in de eerste plaats onder oogen behoorde te worden gezien door de Koloniale Regeeringen en in elk geval de Nederlandsche Verzekeringskamer geen toezicht kon oefenen op alle ondernemingen, welke in de koloniën en niet in Nederland werken, en de toestanden op het gebied van levensverzekering in de koloniën in vele opzichten zoo verschillen van de Nederlandsche, dat ook daarom eene regeling voor de koloniën in dit ontwerp niet thuis hoorde. Wel was naar de meening der Regeering noodig om Hoofdstuk IV ook voor de koloniën verbindend te verklaren, opdat de bijzondere staat, waarin een maatschappij volgens dat Hoofdstuk zou kunnen verkeeren, ook in de koloniën zou kunnen worden erkend. (M. v. T. § 11).
In het V.V. (§ 7) verklaarden vele leden, dat in het wetsontwerp de belangen der Nederlandsche polishouders bij buitenlandsche maatschappijen onvoldoende beschermd werden. Naar hun oordeel zou 1e publicatie van uitvoerige gegevens het Nederlandsche publiek niet in staat stellen zich een beeld te vormen van den toestand dier maatschappijen en zou van contröle op de juistheid der verstrekte gegevens door de Verzekeringskamer geen sprake kunnen zijn. Noodig zou zijn, dat die maatschappijen hier te landen bezittingen hebben, voldoende tot dekking van de premiereserve voor haar Nederlandsche portefeuille, waarop bij insolventie e.d. verhaal te vinden zou zijn.
Indien men mocht meenen, dat buitenlandsche maatschappijen hierdoor een voorsprong zouden krijgen op binnenlandsche, zou men ook bij binnenlandsche maatschappijen aan de verzekerden een voorrecht als bij de buitenlandsche kunnen toekenen. Als de Regeering tegen het door hen voorgestane beginsel bezwaar mocht hebben, dan achtten zij het noodig de buitenl. maatschappijen hier te lande niet tot de uitoefening van het bedrijf toe te laten. Sommige leden achtten het gewenscht voor te schrijven, dat binnenl. maatschappijen hare bezittingen, verband houdende met de binnenlandsche obligo's, binnenslands moeten hebben, wat ook van gewicht


33
zou zijn voor hier te lande werkende dochterondernemingen van buitenlandsche maatschappijen (V. V. § 7).
Bij de M. v. A. voerde de Regeering daartegen aan, dat de praktische beteekenis van het ontwerp voor de buitenlandsche maatschappijen grooter was dan bij het V. V. was voorgesteld. De openbaarheid zou ook voor buitenlandsche verzekeraars gelden. Ook deze zouden staan onder toezicht van de Verzekeringskamer, die aan hen de noodige adviezen zou kunnen geven. De Verzekeringskamer zou bv. kunnen adviseeren de premiereserve en wellicht nog meer naar Nederland over te brengen. Door het nieuwe artikel 20 zouden rechtsvorderingen hier te lande aanhangig kunnen worden gemaakt. Eene insolventieregeling ten aanzien van buitenlandsche maatschappijen zou in het stelsel van het ontwerp niet moeten worden gezocht in het Nederlandsche recht, doch in het buitenlandsche. Wie zich bij een buitenlandsche maatschappij verzekert, weet, dat hij bescherming in het buitenland moet zoeken. Tegen het denkbeeld om aan buitenlanders het bedrijf hier te lande te verbieden pleit, behalve overwegingen van internationalen aard, de omstandigheid, dat eene buitenlandsche onderneming dan gemakkelijk een Nederlandsche dochter-onderneming in het leven kan roepen, welke onderneming dan, hoewel in naam Nederlandsch, inderdaad buitenlandsch zou zijn, hetgeen vooral in geval van oorlog een nadeel voor de polishouders, die meenden bij een zuiver nationale onderneming te zijn, zou blijken. Het stelsel van een door wettelijke voorschriften gewaarborgd executieobject heeft het nadeel, dat daarbij voor buitenlandsche ondernemingen, hoewel dan aan het Nederlandsche recht onderworpen, een geheel ander stelsel zou gelden dan voor de nationale ondernemingen. De Regeering meende een definitief standpunt niet te moeten innemen alvorens de zienswijze der Verzekeringskamer te hebben vernomen, daar, ook indien men het stelsel van een executieobject hier te lande zou willen aannemen, bij de uitwerking daarvan een aantal verschilpunten zouden blijken aanwezig te zijn, die niet voor dadelijke oplossing vatbaar zijn. Zij stelde daarom in een nieuw artikel 86 voor te bepalen, dat indien niet binnen 5 jaren na het inwerkingtreden der wet een wetsontwerp, houdende nadere regeling van in het buitenland gevestigde ondernemingen, welke hier te lande het levensverzek.bedrijf uitoefenen, aan de Staten-Generaal zou zijn aangeboden, die ondernemingen, voor zoover niet in de koloniën gevestigd, na afloop van dien termijn geene andere overeenkomsten van levensverzekering dan van herverzekering zouden mogen sluiten.
Wat betreft de Nederlandsche verzekeringmaatschappijen, die ook in het buitenland het verzekeringbedrijf uitoefenen, meende de Regeering, dat te dezen voldoende waarborgen zouden zijn verkregen door de openbaarheid en het toezicht.
3


34
Nadat op de M. v. A. dd. 3/4/5 Mei 1922 het Verslag dd. 18 Mei 1922, waarbij op de kwestie der buitenlandsche maatschappijen niet werd teruggekomen, was gevolgd, diende de Regeering als gevolg van tusschen de Commissie van Rapporteurs en de Regeering gepleegd overleg op 10 October eene Nota van wijzigingen in, waarvan de belangrijkste was de aan buitenl. maatschappijen opgelegde verplichting om hier te lande waarden tot dekking der premiereserve aanwezig te hebben (het tegenwoordige artikel 29). De uitwerking van het beginsel zou overgelaten worden aan eenen algemeenen maatregel van bestuur, waarover de Verzekeringskamer zou worden gehoord. Zij is ten slotte geschied bij K. B. van 29 Januari 1924, Stbl. no. 24. Zie omtrent den hoofdinhoud daarvan de toelichting op art. 29.
Het denkbeeld om buitenl. maatschappijen hier te lande waarden tot dekking der premiereserve te laten deponeeren, was niet nieuw. Ook voorafgaande ontwerpen hadden zulk een dépöt reeds geëischt. Het 1ste onwerp-Reesema, waarin het beginsel van vrijheid en openbaarheid vrij volledig tot uitdrukking was gebracht, vorderde nog slechts, dat buitenl. maatschappijen, behalve dat zij hier te lande een vertegenwoordiger moesten hebben en moesten overleggen statuten, tarieven, en wijzen en voorwaarden van verzekering, een waarborgsom zouden storten op bij algemeenen maatregel van bestuur te bepalen wijze. Het ontwerp-Molengraaff eischte deponeering van de reserve hier te lande in bepaalde waarden, en wel in onroerend goed hier te lande, in hypotheken daarop en in effecten, die in bewaring zouden moeten worden gegeven bij de Nederlandsche Bank. Deze waarden zouden bij voorrang verbonden zijn voor de nakoming der verplichtingen uit in Nederland loopende verzekeringen.
Het ontwerp der Vereeniging kende behalve de deponeering van de reserve in waarden hier te lande, waarop een voorrecht gevestigd zou zijn, nog een te stellen zekerheid van ƒ 100.000.—. Ook buitenlandsche maatschappijen zouden volgens dat ontwerp hier te lande onder voogdij geplaatst kunnen worden.
Het Regeeringsontwerp van 1911—'12 eischte een dépöt van effecten, ter waarde van ƒ 500000.—, bij de Nederlandsche Bank. Schuldeischers uit andere bedrijven dan het levensverzekeringbedrijf zouden geen verhaal hebben op de inkomsten en bezittingen van het levensverzekeringbedrijf noch op de gedeponeerde waarden.
De buitenlandsche wetgevingen eischen bijna alle van buitenlandsche maatschappijen deponeering van de reserve in waarden binnenlands. Een uitzondering daarop maakt Engeland. Hier eischt de Assurance Companies Act van 1909 gelijkelijk van binnen- en buitenlandsche maatschappijen deponeering van een bedrag van £ 20.000 bij den Paymaster-General. Uit een rapport, op 31 Juli


35
1906 uitgebracht door een Select Committee uit het Hoogerhuis, i) blijkt welke redenen zijn aangevoerd om van buitenlandsche maatschappijen niet deponeering van de premiereserve binnenlands te eischen. Zij zijn:
1°. dat zulk een systeem in strijd zou zijn met de tot dusver gehuldigde beginselen,
2°. dat het in strijd zou zijn met het beginsel, dat alle bezittingen van eene verzekeringmaatschappij gelijkelijk aansprakelijk zijn voor de vorderingen van alle polishouders,
3°. dat, indien het werd aangenomen, het ongetwijfeld zou leiden tot represailles van de zijde van andere Staten,
4°. dat zulk een voorschrift het publiek in den waan zou brengen, dat de solventie van zulke maatschappijen door de Engelsche Regeering was gegarandeerd,
5°. dat zulk een dépöt den schijn zou wekken van een wettelijke basis van waardeering, hetgeen eerder de strekking zou hebben om de reserves te verzwakken dan om die te versterken,
6°. dat zulk een dépöt zou schijnen te geven een „unfair" voordeel aan polishouders van een buitenl. maatschappij, terwijl onder zulk een beperkt Staatstoezicht het twijfelachtig zou zijn of de polishouder evengoed beschermd zou zijn als bij het stelsel van openbaarheid en vrijheid, dat bestaat ten aanzien van Britsche maatschappijen.
Buitenlandsche maatschappijen hebben in Engeland behalve de £ 20.000.— slechts te deponeeren bij den registrar of companies a. afschrift van de statuten, b. een lijst van de directeuren, c. den naam en het adres van den persoon, aan wien stukken beteekend kunnen worden, en voor ieder jaar overlegging van een balans aan dien registrar.
De Duitsche wet van 1901 bepaalt, dat buitenlandsche maatschappijen kunnen worden toegelaten 1°. als het Geschaftsplan niet in strijd komt met de wettelijke voorschriften (tot het Geschaftsplan behooren de statuten, de algemeene verzekeringsvoorwaarden en de technische grondslagen), 2°. als de maatschappij rechtspersoonlijkheid bezit in het land van herkomst, 3° als zij in het binnenland bezit eene Niederlassung en een vertegenwoordiger (die eene algemeene volmacht heeft). Overigens beslist de rijkskanselier „nach freiem Ermessen". De bedoeling van dit laatste is, dat met de reciprociteit rekening kan worden gehouden. Verder is het premiereservefonds d.i. dus de dekking van de premiereserve, waarop de verzekerden een voorrecht hebben, „nach naherer Bestimmungen „des Aufsichtsamts für Privatversicherung in der Weise sicher zu
x) Zie hierover The Assurance Companies Act 1909, bij J. H Watts 1910 Appendix B. ' '


36
„stellen, dass nur mit Oenehmigung des letzteren darüber verfügt werden kann" (§ 90). Aanteekening verdient hierbij, dat ook van binnenlandsche verzekeraars de toelating afhankelijk gesteld kan worden „von der Stellung einer angemessenen Sicherheit" „wobei „deren Zweck und die Bedingungen für die Rückgabe festzustellen „sind".
Wat buitenlandsche maatschappijen betreft kan de Reichsrath haar, als zij eenmaal toegelaten zijn, niettemin „nach freiem Ermessen" de uitoefening van het bedrijf verbieden.
Volgens het Oostenrijksche Versicherungsrelativ van 7 Maart 1921 kan van levensverzekeringmaatschappijen eene cautie geëischt worden (§ 17). Van buitenl. maatschappijen vordert men deze steeds ter hoogte van de premiereserve.
De Fransche wet van 17 Maart 1905 kent aan de verzekerden bij binnenlandsche maatschappijen een voorrecht toe op de activa ten bedrage van de wiskundige reserve, de „réserve de garantie" én van de niet uitgedeelde voor verzekerden reeds bestemde winst. Buitenl. maatschappijen moeten de activa tot dekking van de verplichtingen jegens verzekerden, met uitzondering van de onroerende goederen, deponeeren bij de Caisse des dépots et consignations. De verzekerden hebben op die waarden een voorrecht.
Het Belgische wetsontwerp op de uitoefening van het levensverzekeringbedrijf van 1920 eischt van alle maatschappijen, binnenen buitenlandsche, eene cautie onder voorwaarden, die bij alg. maatregel van bestuur zullen worden vastgesteld. Op de waarden der cautie zal komen te rusten een voorrecht 1° voor boeten en publicatiën ten laste der onderneming, 2°. voor de vorderingen uit verzekeringen.
De Zwitsersche Bundesgesetz über die Kautionen der Versicherungsgesellschaften van 4 Februari 1919 heeft de volgende regeling. Iedere maatschappij heeft eene cautie te stellen tot zekerstelling van 1°. de vorderingen uit verzekeringsovereenkomsten, die in Zwitserland nagekomen moeten worden en 2° de publiekrechtelijke vorderingen van den Bond en van de kantons. De Bondsraad stelt de hoogte der cautie voor iedere maatschappij vast naar de mate van hare „Betriebsverhaltnisse". Bij buitenlandsche levensverzek.maatschappijen zal de cautie echter moeten bedragen de dekking van den Zwitserschen Versicherungsbestand en „einen angemessenen Zuschuss". De cautie moet voor % bestaan in Zwitsersche waarden. Overigens beslist de Bondsraad in welke waarden gedeponeerd moet worden en hoe de waardeering daarvan moet geschieden volgens regelen, bij verordening vast te stellen.
De Italiaansche decreet-wet van 29 April 1923 maakt het werken van buitenlandsche maatschappijen daar te lande vrij bezwarend. De autorisatie om in Italië te werken wordt door den Minister slechts verleend, als bewezen wordt 1 ° dat het aandeelenkapitaal bedraagt


37
10 millioen Lire, waarvan 5 millioen Lire is gestort, 2° dat in eene publieke kas is gestort 2 millioen Lire in baar geld of in schuldbrieven van den Staat. Buitenlandsche maatschappijen moeten bovendien a. aanstellen een algemeenen vertegenwoordiger, b. uitoefenen een regelmatig levensverzekeringbedrijf in het land van vestiging, c. verstrekken ieder ander document, dat door den Minister geëischt wordt. Tegelijk met het verleenen der autorisatie geschiedt de goedkeuring van de tarieven en polisvoorwaarden. In bijzondere gevallen zal de Minister de voorwaarden vaststellen, waaraan voldaan moet worden. De autorisatie wordt niet verleend, als niet door den buitenlandschen staat voldaan is aan den eisch van reciprociteit. Binnen- en buitenlandsche maatschappijen moeten na de autorisatie stellen a. eene cautie van 500.000 Lire en b. een begin fonds van 1.500.000 Lire, dat deel kan uitmaken van de dekking der wiskundige reserve. Voor die doeleinden kunnen de maatschappijen gebruik maken van de voormelde in een publieke kas gedeponeerde 2 millioen Lire.
Binnen- en buitenlandsche maatschappijen moeten herverzekeren bij het Nationaal Instituut van verzekeringen (staatsverzekeringbedrijf).
gedurende de 1ste 10 jaren na de autorisatie 40 % van de productie. „ 2de 10 „ „ „ „ 30% „ „ „ 3de 10 „ „ „ „ 20% „ „
en daarna 10 % „ „ „
Het herverzekerde gedeelte wordt door den Staat gegarandeerd. De verzekerden hebben voor die gedeelten een voorrecht op de bedragen, die het Nationaal Instituut ingevolge de herverzekeringen heeft uit te keeren aan de maatschappijen en op de wiskundige reserve, betrekking hebbende op die herverzekeringen.
In het algemeen moet de wiskundige reserve, betrekking hebbende op de Italiaansche portefeuille, met inbegrip van het herverzekerde gedeelte, behalve datgene, wat herverzekerd is bij het Nationaal Instituut en bij de Unione Italiana di Riassicurazione, aanwezig zijn in het Rijk en in bepaalde waarden bestaan. Schuldbrieven aan toonder moeten gedeponeerd worden bij de Cassa Depositi e Prestiti af bij een Istituto di emissione. Op die schuldbrieven en in het algemeen op alle roerende goederen, bestemd tot dekking van de wiskundige reserve, hebben de verzekerden een voorrecht; op de onroerende goederen worden hypotheken ten gunste der verzekerden ingeschreven.


38
Artikel 1.
WET van den 22sten December 1922, (Staatsblad no. 716), tot regeling van het Levensverzekeringbedrijf.
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Allen, die deze zullen zien of hooren lezen, salut! doen te weten:
Alzoo Wij in overweging genomen hebben, dat het wenschelijk is, wettelijke bepalingen vast te stellen ten aanzien van het levensverzekeringbedrijf;
Zoo is het, dat Wij, den Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze:
HOOFDSTUK I. Inleidende bepalinqen. Artikel 1.
Deze wet verstaat onder:
a. overeenkomsten van levensverzekering, de overeenkomsten tot het doen van geldelijke uitkeeringen, tegen genot van premie en in verband met het leven of den dood van den mensch, met dien verstande, dat overeenkomsten van ongevallenverzekering niet als overeenkomsten van levensverzekering worden beschouwd;
b. premie, iedere, onder den naam van premie, bijdrage, inleg, contributie of koopsom of onder welken anderen naam ook, in eens of periodiek verschuldigde geldsom.
1. overeenkomsten van levensverzekering.
In dit artikel wordt gezegd wat deze wet verstaat onder overeenkomsten van levensverzekering en premiën- Wat andere wetten bv. het Wetboek van Koophandel of de wet op de inkomstenbelasting 1914 daaronder verstaan, is dus niet uit deze wet te putten.
De wet heeft betrekking op de eigenlijke levensverzekering niet op de zgn. schadeverzekering, ook niet op ziekte- en ongevallenverzekering. Wat ongevallenverzekering betreft zegt het artikel dit uitdrukkelijk tengevolge van eene aanvulling, door de Regeering bij de M. v. A. gedaan naar aanleiding van eene bij het V. V. gemaakte opmerking. De woorden „in verband met het leven of den dood" sluiten ziekte- en werkkrachtverzekering uit. De woorden „tot het doen van geldelijke uitkeeringen" brengen mee, dat buiten de wet vallen overeenkomsten tot het doen van praestatiën in natura als het begraven of verbranden, het verstrekken van een graf, een grafsteen of van een lijkkist, ook indien daarbij gezegd wordt, dat de kosten van het een of het ander een bepaald bedrag


39
Artikel 1.
niet mag overschrijden, en de eigenlijke begrafenisfondsen, welke dergelijke overeenkomsten afsluiten. Hoewel dergelijke fondsen soms wel eenigen omvang hebben, achtte de Regeering toepassing van deze wet daarop niet wenschelijk, omdat wetenschappelijke methodes voor de waardeering van dergelijke, niet in een vaststaand verzekerd bedrag luidende verplichtingen niet bekend zijn. (Nota der Regeering naar aanleiding van het Verslag). Uit art. 2 blijkt echter, dat, indien bij overeenkomsten van levensverzekering krachtens art. 1 dergelijke verplichtingen tot praestatiën in natura of bv. verplichtingen in verband met ziekte of ongevallen worden aanvaard, het bedrijf der onderneming, welke dergelijke overeenkomsten sluit, zijn karakter van levensverzekeringbedrijf niet verliest.
De wet omvat in tegenstelling met het Regeeringsontwerp van 1911—1912, hetwelk niet betrekking had op ondernemingen, die uitsluitend kleine bedragen verzekeren, zoowel de eigenlijke levensverzekering als de z.g.n volksverzekering, waaronder gewoonlijk wordt verstaan de levensverzekering voor geringere bedragen tegen weekpremiën, welke door boden opgehaald worden. De Regeering is niet ingegaan op door het in het V.V. door sommige leden geopperde denkbeeld om voor begrafenisfondsen en dergelijke kassen een afzonderlijke wettelijke regeling te ontwerpen (Nota naar aanleiding van het Verslag). De Commissie-Niemeyer onderscheidde (in art. 1 van haar ontwerp) uitdrukkelijk tusschen overeenkomsten van levensverzekering en overeenkomsten van volksverzekering (tot het doen van eene bitkeering in eens van niet meer dan ƒ 1000.— en tot het doen van jaarlijksche uitkeeringen van niet meer dan ƒ 300.—). Voor naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, die zich beperkten tot volksverzekering, werd in dat ontwerp een maatschappelijk resp. waarborgkapitaal van een geringer bedrag voorgeschreven.
Het is niet aan twijfel onderhevig, dat ook overeenkomsten, gesloten met eene spaarkasonderneming, in den regel als overeenkomsten van levensverzekering zijn te beschouwen. Op eene vraag, bij het V.V. gedaan, of ook het spaarkasbedrijf onder de wet zal vallen, antwoordde de Regeering bij de M. v. A. dan ook, dat dit wel het geval is, ook indien daaraan geene contra-verzekering is verbonden. Bij dergelijke overeenkomsten verbinden zich de deelhebbers in een bepaalde jaarkas immers gewoonlijk om gedurende een bepaald aantal jaren, bv. 12, 15 of 20 jaren, premiën te betalen, waartegenover de onderneming zich verbindt om deze na afhouding van een bepaald administratieloon te beleggen en na afloop van de jaarkas de beleggingen met de daarvan gekweekte rente te verdeelen onder de alsdan nog levende deelhebbers. Levenskansen spelen hierbij dus een rol. Of de vennootschap voor de deelhebbers


40
Artikel 1.
al of niet ook nog de gelegenheid opent om zich bij haar tegen betaling van eene bepaalde premie op de een of andere wijze tegen het verlies bij Overlijden van de rechten op een aandeel in de jaarkas te verzekeren (zgn. contra- of wederverzekering) kan dus niet afdoen aan het feit, dat de overeenkomst van deelneming in de spaarkas op zich zelve reeds eene overeenkomst van levensverzekering is. Anders staat de zaak natuurlijk, indien het overlijden van den verzekerde niet de rechten, aan het deelhebberschap verbonden, te loor doet gaan. Levenskansen spelen dan geene rol en de overeenkomsten zijn dan geene overeenkomsten van levensverzekering.
Onder overeenkomsten van levensverzekering vallen voorts de overeenkomsten gesloten met vereenigingen of maatschappijen, die een zgn. omslagstelsel hebben. Men verbindt zich dan om al of niet naast betaling van een entréegeld of eene contributie bij ieder sterfgeval een bepaald bedrag, bv. ƒ 0.10 of ƒ 1.— aan de vereeniging te betalen, welke het aldus ontvangen bedrag of een geringer bedrag tot een bepaald maximum heeft uit te keeren aan de familieleden van het overleden lid. Zulke overeenkomsten voldoen aan de omschrijving van art. 1. Er is eene geldelijke uitkeering, al wisselt deze ook dikwijls met het aantal bijdragende leden, er is een premie (er is geen reden om aan „periodiek" in art. \b de beteekenis te hechten van „na periodes van gelijken duur") en de uitkeering is afhankelijk van den dood van een mensch. In meerdere gevallen heeft de Verzekeringskamer, en in hooger beroep ook de Kroon, beslist, dat bedoelde vereenigingen of maatschappijen het levensverzekeringbedrijf uitoefenen. Zie de aant. op art. 2. Ook het K.B. van 18 Juli 1925, Stbl. no. 335, waarbij de bij art. 27 bedoelde staten en ook staten voor vereenigingen met omslagstelsels werden vastgesteld, plaatst zich op dat standpunt. Dergelijke omslagstelsels, steeds aanvankelijk ingevoerd uit collegialiteit tegenover vak- of beroepsgenooten, berusten op een voozen grondslag, omdat, zooals uit de ervaring in verschillende landen is gebleken, op den duur, na korten of langeren tijd, nadat de leden ouder zijn geworden en het aantal sterfgevallen is toegenomen, de toevloed van jongeren afneemt en de bedragen der uitkeeringen dan spoedig en dikwijls plotseling snel dalen. Het is de vraag, of de wetgever niet beter gedaan had met op het voetspoor van het ontwerp van de Staatscommissie-Molengraaff1) deze omslagstelsels buiten de wet op het levensverzekeringbedrijf te houden, daar het karakteristieke van ver-
!) In de Mem. v. Toel. tot dat Ontwerp komt dienaangaande voor: De misbruiken, waartegen deze wet zal hebben te waken, kunnen bij de hierbedoelde vereenigingen niet voorkomen. Hoewel haar bedrijf valt onder de in art. 1 gegeven omschrijving, heeft het met levensverzekering in wetenschappelijken zin niets uitstaande.


41
Artikel 1.
zekering is, dat zekerheid wordt beloofd, en in juridischen zin een omslagstelsel niet een belofte tot het geven van zekerheid doet, al wordt ook bij menig lid de verwachting opgewekt, dat ook in de toekomst met uitkeering van dezelfde bedragen zal kunnen worden doorgegaan.
Men onderscheide wel tusschen de tweeërlei soort van overeenkomsten van levensverzekering, welke vereenigingen en onderlinge maatschappijen kunnen aangaan.
Brengt het lidmaatschap volgens de statuten bv. naast de betaling van eenige contributie uitkeering van een bedrag bij overlijden mee, dan ligt in de aanneming van het lidmaatschap het sluiten van eene overeenkomst van levensverzekering onder de voorwaarden, in de statuten genoemd, opgesloten. Als regel zullen de leden, bij tekorten der vereeniging of maatschappij, daarin hebben te deelen en eene rechtsvordering tot uitkeering van het oorspronkelijk bedrag niet kunnen instellen. Sluit eene vereeniging of onderlinge maatschappij evenwel eene overeenkomst van levensverzekering met iemand, die geen lid wordt, dan heeft deze later eene onaantastbare vordering op vereeniging of maatschappij, onafhankelijk van de vraag, of deze laatste voor tekorten is komen te staan. Iets anders is natuurlijk, dat bedoelde personen niettemin bij insolventie van het zedelijk lichaam de gevolgen daarvan zullen hebben te dragen. Zij dragen dan echter niet rechtens, maar feitelijk in de tekorten bij en genieten in elk geval eene preferentie boven de verzekerde leden.
Het komt voor, dat maatschappijen overeenkomsten van levensverzekering sluiten, terwijl zij daaraan verbinden eene premieobligatie van bv. ƒ 0.50, waarop 3 % rente wordt betaald. Doordat de premie voor de levensverzekering onevenredig hoog is, is een gedeelte van de premie eigenlijk mede de contra-praestatie voor de premie-obligatie en krijgt het geheel het karakter van een door de wet verboden loterij-overeenkomst. Aan dergelijke loterij-overeenkomsten kunnen uiteraard geene vorderingen worden ontleend. De Verzekeringskamer heeft in dergelijke gevallen beslist, dat de betreffende maatschappij niet het levensverzekeringbedrijf uitoefent en niet aan het toezicht der Verzekeringskamer is onderworpen.
Het spreekt van zelf, dat zij, die als inspecteurs, agenten of makelaars of anderszins slechts hunne bemiddeling verleenen tot het sluiten van overeenkomsten van levensverzekering, zelve niet aan het toezicht der wet zijn onderworpen. Zij zijn echter strafbaar, als zij hunne bemiddeling verleenen bij het sluiten van verzekeringen voor maatschappijen, die het levensverzekeringbedrijf uitoefenen in strijd met de wet (art. 68 der wet). Zie wat betreft de vertegenwoordigers van buitenlandsche maatschappijen art. 20 der wet. Deze zijn strafbaar in de in de artt. 68 en 69 genoemde gevallen.
2. premie. Tegenover de verplichting van de onderneming moet


42
Artikel 1—2.
staan eene contra-praestatie van den verzekeringnemer. Welken naam die contra-praestatie draagt, is onverschillig. Zij moet echter bestaan in eene geldsom. Onder „periodiek" is niet noodwendig te verstaan „na vaste perioden", zoodat ook de bijdragen, bij omslagstelsels na het overlijden van een medelid verschuldigd, als premiën zijn te beschouwen. De premie behoeft natuurlijk geene volledige contra-praestatie te zijn. Een fonds of vereeniging kan langzamerhand zulke reserves hebben gekregen, dat de premiën of contributiën belangrijk lager zijn gesteld dan de in het normale bedrijf gebruikelijke. Zelfs is het denkbaar, dat men de premiën of contributiën geheel heeft afgeschaft. De contra-praestatie is dan de vroeger betaalde premiën of contributiën.
Bij vereenigingen is de premie voor de overlijdensuitkeering dikwijls verscholen onder de algemeene contributie, die ook dient voor algemeene doeleinden van de vereeniging bv. voor propagandadoeleinden. Het gaat natuurlijk niet aan dan te betoogen, dat de overlijdensuitkeering gratis wordt gegeven en de contributie de contra-praestatie is voor de overige werkzaamheden van de vereeniging. Alleen is dan niet precies uit te maken hoe groot de premie voor de levensverzekering is.
Artikel 2.
Deze wet verstaat onder levensverzekeringbedrijf, het als bedrijf sluiten van overeenkomsten van levensverzekering, met inbegrip van het afwikkelen der in dat bedrijf gesloten overeenkomsten van levensverzekering, ook al wordt daarmede niet beoogd het maken van winst.
Het levensverzekeringbedrijf verliest zijn karakter als zoodanig niet, indien bij de overeenkomsten van levensverzekering naast de verplichting tot het doen van geldelijke uitkeeringen verplichtingen van anderen aard worden aanvaard, alsmede indien daarbij verplichtingen worden aanvaard in verband met gebeurtenissen waarvan het ontstaan onzeker is en die den persoon van den mensch treffen.
1. het als bedrijf sluiten. In het O. O. kwamen de woorden „ook al wordt daarmede niet beoogd het maken van winst" niet voor. In het V. V. werd de meening geuit, dat, nu aan het begrip „bedrijf" in den regel de gedachte van het werken om winst verbonden is, het noodig was, dat zekerheid bestond, dat naast onderlinge maatschappijen ook andere instellingen van niet-commercieel karakter, die juist op het gebied der levensverzekering veelvuldig voorkomen, onder de wet vielen. Bij de M. v. A. werden daarop de bovengenoemde woorden ingevoegd, waarbij de Regeering opmerkte, dat door die toevoeging thans uitkwam, dat voor de toepasselijkheid der wet niet wordt vereischt, dat de onderneming heeft een commercieel karakter. „Trouwens het woord „bedrijf" veronderstelt


43
Artikel z.
„zulks niet noodwendig. Herinnerd zij bv. aan verschillende gemeentebedrijven. Overigens verdient eene definitie van bedrijf „geen aanbeveling. De praktijk zal hier niet op onoplosbare puzzles „stuiten; abstracte omschrijving zou allicht in de praktijk ondeugdelijk blijken. Wel is het wenschelijk, dat in twijfelgevallen eene „beslissing kan worden gevraagd door belanghebbenden. Het „nieuwe artikel voorziet hierin. Nu de wet duidelijk zegt, dat een „bedrijf om onder de wet te vallen niet commercieel behoeft te „zijn, is er geen reden overal in de wet naast „onderneming" te „spreken van „instelling". Taalkundig heeft ook „onderneming" „een algemeenen zin" (M. v. A., art. 2). Bij hare Nota naar aanleiding van het Verslag werd door de Regeering dienaangaande nog geschreven: „Ook kan bijv. een onderling begrafenisfonds zoodanig „karakter hebben, dat niet kan worden gesproken van bedrijf (bijv. „als eenige familieleden elkaar over en weer verzekeren); alsdan is „de wettelijke regeling niet toepasselijk. Voor twijfelgevallen geeft „art. 10 eene voorziening."
De bovengenoemde invoeging en uitlatingen der Regeering zijn zeer belangrijk, omdat daardoor vast is komen te staan niet alleen, dat de wet zich ook uitstrekt over onderlinge maatschappijen, hetgeen ook overigens reeds uit de wet blijkt, maar ook dat het werkingsgebied der wet zeer ruim is en mede omvat alle grootere en kleinere begrafenisfondsen (die uitsluitend ten doel hebben het doen van overlijdensuitkeeringen) en verder alle grootere en kleinere, al of niet plaatselijke vereenigingen, onderlinge maatschappijen of stichtingen, welke al of niet in combinatie met andere doeleinden tot doel hebben uitkeeringen bij overlijden te doen. Blijft men, zooals de Regeering deed, van bedrijf spreken, nadat men uitdrukkelijk uit het begrip heeft weggenomen het oogmerk om winst te maken terwijl men daarnaast als voorbeeld van de niet-aanwezigheid van een bedrijf noemt het door eenige familieleden elkaar over en weer verzekeren, dan leidt dit, ook in verband met het feit, dat de wet in art. 6, c, nog eens uitdrukkelijk van de toepassing van de wet uitsluit de zgn. werkgeversfondsen, tot de conclusie, dat als uitoefening van het levensverzekeringbedrijf is aan te merken het stelselmatig afsluiten van overeenkomsten van levensverzekering, zooals ook alle bovenbedoelde vereenigingen van vak- en beroepsgenooten, coöperatieve vereenigingen en kleine plaatselijke begrafenisfondsen doen, en daarvan slechts uit te sluiten gevallen, waarin te hooi en te gras eene verzekering wordt gesloten of waarin het aantal deelnemers zoo gering is en ook naar menschelijke schatting zoo gering zal blijven, dat van eene wetenschappelijke berekening van levenskansen geen sprake kan zijn, of waarin om andere, hieronder genoemde redenen aan een levensverzekeringbedrijf niet kan worden gedacht.


44
Artikel 2.
Moge het waar zijn, dat de wet door de ruime omschrijving de werkzaamheden van de toezicht houdende Verzekeringskamer vooral in de eerste periode, toen het er op aankwam de juridische positie der verschillende fondsen en vereenigingen vast te stellen en mee te wferken om hun een passende organisatie te geven, maar ook later voor het doorloopende toezicht zeer heeft vergroot1), men mag die ruime omschrijving toch een gelukkig feit noemen, omdat het hier gaat om een vrij groot belang (het laatste verslag der Verzekeringskamer, dat over 1925, vermeldt een verzekerd bedrag van ƒ 35.818.479 van de hier bedoelde fondsen), dat zeer zeker op behartiging van staatswege in dezen vorm aanspraak maakt.
Als niet-uitoefening van het levensverzekeringbedrijf heeft de Verzekeringskamer, daarin gesteund door beslissingen van de Kroon, aangemerkt o.m.
a. het door ziekenkassen, die zulke uitkeeringen reeds deden bij het inwerkingtreden der wet en deze daarna niet hebben verhoogd, doen van overlijdensuitkeeringen van niet hooger dan ƒ 50.— (deze uitkeeringen zijn eigenlijk te beschouwen als verlengde ziekteuitkeeringen);
b. het door vakvereenigingen, die eveneens dergelijke uitkeeringen reeds deden bij het inwerkingtreden der wet en deze daarna niet hebben verhoogd, doen van genoemde uitkeeringen van niet hooger dan ƒ 100.— (de uitgaven hiervoor maakten meestal zulk een gering onderdeel van de totale uitgaven voor werkeloosheidsuitkeeringen, steun aan stakers, propaganda uit, terwijl het karakter der vereenigingen meebracht, dat men desnoods de eerstbedoelde uitkeeringen geheel voor de laatstbedoelde wilde in den steek laten, dat aan eigenlijk levensverzekeringbedrijf niet kon worden gedacht).
Het spreekt van zelf, dat de getrokken grenslijn eenigszins willekeurig is.
In één geval heeft de Verzekeringskamer beslist, dat, bij het uiterst geringe getal van deelhebbers in een predikantenpensioenfonds, geen bedrijf aanwezig is. Verder besliste zij, dat Israëlitische vereenigingen, die uitkeeringen doen aan hare leden voor treurdagen (gewoonlijk een 7-tal) bij overlijden van familieleden in den lsten en 2den graad, het levensverzekeringbedrijf niet uitoefenen.
') De Zwitsersche wet van 1885 had juist uit vrees, dat moeilijkheden zouden worden ondervonden bij de organisatie van den tak van dienst, die het door de wet in het leven geroepen Staatstoezicht zou hebben uit te oefenen, indien dit toezicht zich ook over al de kleine ondernemingen moest uitstrekken, van hare toepassing uitgezonderd „Vereine mit örtlich beschranktem Geschafts„betrieb, wie Krankenkasse, Sterbevereine u. s. w." Het Regeeringsontwerp van 1911—1912 liet ondernemingen, die zich beperkten tot het sluiten van levensverzekeringen tot bedragen beneden de ƒ200.—, buiten het toezicht.


45
Artikel 2.
Zie voor de door de wet gemaakte uitzonderingen art. 6 der wet. 2. 2de lid.
Volgens art. 4 van het O. O. mochten naaml. vennootschappen en onderlinge maatschappijen, welke het l.b. uitoefenen, behalve overeenkomsten van levensverzekering, als bedrijf geene andere overeenkomsten sluiten, dan die, welke bestaan in het tegen genot van premie aanvaarden van verplichtingen van geldelijken of van anderen aard in verband met gebeurtenissen, waarvan het ontstaan of het tijdstip, waarop zij zullen voorkomen, onzeker is en die den persoon van den mensch treffen. Als voorbeeld van laatstbedoelde verplichtingen noemde de M. v. T. invaliditeits- en ziekteverzekeringen. Bovendien mochten volgens het O.O., in welks art. 1 nog niet voorkwamen de woorden „met dien verstande, dat overeenkomsten van ongevallenverzekering niet als overeenkomsten van „levensverzekering worden beschouwd" door de onderneming ook als bedrijf ongevallenverzekeringen (met doodelijken afloop) worden gesloten. Nadat in het V. V. de opmerking was gemaakt, dat genoemd 2de lid van art. 4 in strijd was met het door de Regeering aanvaarde beginsel, dat nevenbedrijven naast het levensverzekeringbedrijf niet moesten worden toegelaten in verband met de risico's, die daardoor ook door hen, die een overeenkomst van levensverzekering hadden gesloten, werden geloopen, en het ongewenschte van het vestigen van een voorrecht van de schuldeischers uit het levensverzekeringbedrijf, werd door de Regeering de redactie van het 2de lid van art. 4 (thans art. 9) zoodanig veranderd, dat elk nevenbedrijf werd uitgesloten en het tegenwoordige 2de lid van art. 2 ontworpen, dat een veel beperktere strekking heeft. Immers laat dit niet meer in het algemeen toe het aanvaarden van bepaalde andere verplichtingen dan die, welke voortvloeien uit eene overeenkomst van levensverzekering, als bedoeld in art. 1, doch alleen, wanneer die verplichtingen zijn aangegaan bij de overeenkomst van de levensverzekering zelve. Van een nevenbedrijf kan nu, behalve voor ondernemingen, die het levensverzekeringbedrijf als liquideerend bedrijf uitoefenen, in het geheel geen sprake meer zijn. Zie voor de beteekenis van „nevenbedrijf" de toelichting op art. 9.
De andere verplichtingen, die bij de overeenkomst van levensverzekering volgens de omschrijving van art. 1 mogen worden aanvaard, zijn
1°. verplichtingen van anderen aard dan die tot het doen van geldelijke uitkeeringen. Blijkbaar zijn hier in hoofdzaak bedoeld praestatiën in natura als het bezorgen van de begrafenis, de levering van een lijkkist, een graf.
2°. verplichtingen.... in verband met gebeurtenissen, waarvan het ontstaan onzeker is en die den persoon van den mensch treffen.
Bij de toelichting op het oorspronkelijk 2de lid van art. 4 werden


46
Artikel 2.
door de Regeering als zoodanig genoemd invaliditeits- en ziekteverzekeringen. In de M. v. A. werd door de Regeering bij art. 2, lid 2, nog als voorbeeld genoemd, dat bij eene overeenkomst van levensverzekering tevens kan worden bepaald, dat ingeval van invaliditeit niet alleen de premiebetaling ophoudt, doch de verzekerde zelfs eene uitkeering geniet. Daaraan mogen zeker toegevoegd worden verzekeringen tegen ongevallen met of zonder doodelijken afloop. Als voorbeeld van eene verzekering, die niet onder de omschrijving valt, noemde de Regeering in de M. v. T. op art. 4, lid 2, de brandverzekering. Kan werkeloosheid gezegd worden den persoon van den mensch te treffen? Economisch treft zij zeker den persoon van den. mensch, maar dit is ook het geval met een brand, een faillissement van een schuldenaar. Blijkens de gekozen voorbeelden moet hier gedacht worden aan gebeurtenissen, die het lichaam van den persoon van den mensch treffen en aanleiding geven tot het verzekeren tegen de nadeelen, voortspruitende Uit die gebeurtenissen. Werkeloosheid in de technische beteekenis van het woord is zulk een gebeurtenis niet en eene verzekering tegen werkeloosheid kan dus niet gecombineerd worden met een levensverzekering.
De sub 1° en 2° genoemde verplichtingen moeten worden aangegaan bij de overeenkomst van levensverzekering zelve. Dit volgt uit de bewoordingen van het 2de lid van art. 2. In de M. v. A. werd ook gezegd: „Het nieuwe artikel 2, lid 2, laat echter wel de gelegenheid in eenzelfde contract naast de overeenkomst van verzekering andere verplichtingen op te nemen". Met andere personen dan hen, met wie de overeenkomst van levensverzekering is gesloten, mogen de bedoelde verplichtingen dus zeker niet worden aangegaan. Maar moeten die verplichtingen, welke mogen worden aangegaan met den persoon, met wien de overeenkomst van levensverzekering wordt gesloten, direct bij het sluiten van laatstbedoelde overeenkomst worden aangegaan of kan dit ook later geschieden? Het laatste is m.i. het geval. Zoo zal na het sluiten van een gewone levensverzekering daaraan mogen worden toegevoegd, dat ingeval van invaliditeit de premiebetaling ophoudt en de verzekerde eene uitkeering geniet. Zelfs zal een onderlinge maatschappij, die alleen uitkeeringen doet bij overlijden, later in haar reglement daaraan mogen toevoegen, dat die verzekerden, hetzij alle, hetzij alleen zij, die zulks wenschen, ook verzekerd zullen zijn tegen ziekte. Ook in die gevallen kan men immers zeggen, dat de bedoelde andere verplichtingen worden aangegaan bij de overeenkomst van levensverzekering. De eisch, dat die verplichtingen en de levensverzekering worden aangegaan tegelijkertijd of bij hetzelfde schriftelijke stuk, is aan de bewoordingen en de bedoeling van art. 2, lid 2, niet te ontleenen.


47
Artikel 3—4.
Artikel 3.
Deze wet verstaat onder verzekeraar, de onderneming, welke, in het bezit van eene verklaring als bedoeld bij artikel 18, het levensverzekeringbedrijf uitoefent.
In dit artikel wordt verwezen naar art. 18, waar sprake is van eene verklaring, door de Verzekeringskamer af te geven aan ondernemingen, die in het binnenland gevestigd zijn. Volgens art. 19 kan de in art. 18bedoeldeverklaring evenwel ook worden afgegeven aan in het buitenland gevestigde ondernemingen (waaronder volgens art. 4 ook worden verstaan in de koloniën gevestigde ondernemingen). Onder „verzekeraar" wordt in dit artikel dus verstaan de in het binnen- of buitenland gevestigde onderneming, die krachtens de door de Verzekeringskamer afgegeven verklaring van art. 18 gerechtigd is nieuwe overeenkomsten van levensverzekering te sluiten en het levensverzekeringbedrijf ook uitoefent.
Uit dit artikel moet niet worden afgeleid, dat de wet alleen van toepassing is op ondernemingen, die in het bezit zijn van de verklaring van art. 18. Blijkens de artt. 78, 79, 80 en 81 zijn meerdere voorschriften van de wet ook toepasselijk op ondernemingen, binnen- en buitenlandsche, die, zonder in het bezit te zijn van genoemde verklaring, het levensverzekeringbedrijf uitoefenen.
Hoofdstuk IV der wet, dat inhoudt eene zgn. noodregeling voor levensverzekeringmaatschappijen, kent aan het woord „levensverzekeringmaatschappij" eensdeels een ruimere, anderdeels een engere beteekenis toe dan art. 3 aan „verzekeraar". Immers vallen onder dit hoofdstuk blijkens de artt. 78, 2de lid, en 79, 2de lid, ook maatschappijen, die niet in het bezit zijn van de verklaring van art. 18, en is het hoofdstuk niet van toepassing op in het buitenland gevestigde maatschappijen en, blijkens art. 81, lid 2, in verband met .art. 80, lid 2, op natuurlijke personen, die het levensverzekeringbedrijf uitoefenen.
Als verzekeraars volgens deze wet worden in geen geval aangemerkt de in art. 6 genoemde ondernemingen.
In verband met de artt. 5 en 7, lid 2, moet ook eene maatschappij, die uitsluitend herverzekeringen sluit, als verzekeraar in den zin der wet worden aangemerkt, behalve indien zij in het buitenland of de koloniën gevestigd is. Zie echter art. 9, lid 2.
Artikel 4.
Deze wet begrijpt onder:
a. in het buitenland gevestigde onderneming mede de in de koloniën gevestigde onderneming;
b. schuldeischer mede hem, die nu of in de toekomst rechten kan ontleenen aan eene met den verzekeraar gesloten overeenkomst van verzekering.


48
Artikel 4—5.
1. in het buitenland gevestigd. Hieronder moet natuurlijk worden verstaan „in het buitenland (of in de koloniën) haren hoofdzetel hebbend".
Uit het sub a bepaalde volgt, dat in de koloniën gevestigde ondernemingen geheel gelijkgesteld worden met in het buitenland gevestigde, echter niet, dat de koloniën volgens deze wet gelijkgesteld worden met het buitenland. Immers verklaart art. 89 Hoofdstuk IV der wet ook verbindend voor de koloniën, niet voor het buitenland.
2. schuldeischer.
De hier gekozen omschrijving is ontleend aan art. 1 der zgn. Noodwet (wet van 29 April 1921, Stbl. no. 695.) De bedoeling daarvan was kennelijk, dat overal, waar in die wet rechten waren gegeven aan schuldeischers, die rechten niet alleen zouden uitgeoefend kunnen worden door hen, die reeds opeischbare vorderingen aan die polissen ontleenden, maar ook door hen, wier vorderingen nog niet opeischbaar waren. Ook nadat in het V. V. aangedrongen was op een beperking van het begrip „schuldeischer", bleef de Regeering op een ruime omschrijving van het begrip staan, daarbij er op wijzende, dat de „schuldeischers" vooral een rol spelen in Hoofdstuk IV, waar hun het recht gegeven is tegen verschillende voorgenomen maatregelen bezwaren te doen kennen en dat bovendien van schuldeischer gesproken wordt in art. 8, lid 3, waar vooral een ruim begrip noodzakelijk is. Uit de omschrijving volgt, dat onder „schuldeischer" ook moet worden verstaan de bevoordeelde.
Artikel 5.
Voor de toepassing dezer wet worden, voor zooveel niet het tegendeel blijkt, overeenkomsten van herverzekering gelijkgesteld met de overeenkomsten van verzekering, welke daaraan ten grondslag liggen.
Uit dit artikel volgt, dat niet alleen wat betreft levensverzekering, voor de toepassing van deze wet herverzekering wordt gelijkgesteld met de overeenkomst van verzekering, welke aan de herverzekering ten grondslag ligt, maar ook wat betreft elke andere verzekering. Zoo zal een herverzekering tegen ongevallen krachtens art. 1 sub a evenals de verzekering tegen ongevallen niet als een overeenkomst van levensverzekering mogen worden beschouwd. Zoo zal, krachtens art. 2, lid 2, eene herverzekering tegen ziekte gecombineerd mogen worden met eene overeenkomst van levensverzekering, omdat combinatie van eene ziekteverzekering met laatstbedoelde overeenkomst mogelijk is. Moet ook eene herverzekering van eene verzekering in natura bv. van eene verzekering van een begrafenis niet als eene overeenkomst van levensverzekering worden be-


49
Artikel 5—6.
schouwd, daar art. 1 onder de laatstbedoelde verstaat overeenkomsten tot het doen van geldelijke uitkeeringen? Er moet hier onderscheiden worden. Herverzekering in natura met dien verstande, dat de herverzekeraar evenals de verzekeraar zich verbindt tot eene praestatie in natura, zal wel niet voorkomen. Wel komt voor, dat een verzekeraar, die zich verbonden heeft tot een praestatie in natura bv. eene begrafenis, eene herverzekering sluit, waarbij de herverzekeraar zich verbindt tot betaling van een geldelijk bedrag. Uiteraard is art. 5 dan niet van toepassing. Dit artikel heeft op het oog het geval, dat de herverzekeraar zich verbindt tot een praestatie van denzelfden aard als de verzekeraar.
Op dit artikel behelst art. 7, lid 2, eene uitzondering. Buitenlandsche maatschappijen, die van hier te lande gevestigde levensverzekering-ondernemingen herverzekeringen nemen en overigens hier te lande geene levensverzekeringen sluiten of loopende hebben, vallen niet onder de toepassing van deze wet. Zie overigens de toelichting op art. 7. Ook wat combinatie van bedrijven betreft, bevat art. 9, lid 2, eene uitzondering voor ondernemingen, die uitsluitend het herverzekeringbedrijf uitoefenen.
Artikel 6.
Deze wet is niet van toepassing op:
a. de Rijksverzekeringsbank;
b. fondsen door het openbaar gezag ingesteld, welke uitsluitend strekken ten bate van hen, die in dienst van dit gezag staan of gestaan hebben of van hunne betrekkingen;
c. fondsen, welke, verbonden aan eene inrichting van handel, van nijverheid of van aanverwanten aard, uitsluitend strekken ten bate van de in dienst dier inrichting werkzaam zijnde of werkzaam geweest zijnde personen of van hunne betrekkingen.
Dit artikel, dat in het O.O. niet voorkwam, werd bij de M. v. A. in het G. O. opgenomen, nadat bij het V. V. verscheidene leden den wensch hadden geuit, dat de werking der wet zoude worden uitgestrekt tot pensioenfondsen en andere fondsen van dergelijken aard, ten behoeve van werknemers verbonden aan inrichtingen van handel en nijverheid. Bij de M. v. A. gaf de Regeering te kennen, dat uitdrukkelijke uitzondering van de Rijksverzekeringsbank en de onder b. genoemde fondsen haar gewenscht voorkwam om misverstand te voorkomen, hoewel ook zonder uitdrukkelijke bepaling zou moeten worden aangenomen, dat deze wet voor hen niet van toepassing was, daar voor hen andere Wettelijke voorschriften golden. Ten aanzien van de onder c. genoemde fondsen liet de Regeering zich als volgt uit: „De Regeering acht het niet wenschelijk ook pensioenfondsen, verbonden aan inrichtingen van handel en nijverheid,
4


50
Artikel 6.
„onder de wet te brengen. Indien de werknemers geen premie „storten, zouden de fondsen reeds buiten de wet blijven, omdat er „dan geen overeenkomst van levensverzekering is. Indien de werknemers krachtens de arbeidsovereenkomst tot deelneming in het „fonds verplicht zijn, geldt artikel 1637s, 1°, van het Burgerlijk Wet„boek en de algemeene maatregel van bestuur van 31 Maart 1908, „Staatsblad no. 94 (gewijzigd bij besluit van 31 October 1908, „Staatsblad no. 318), waarvan vooral artikel 2 van belang is: het „bestuur bestaat uitsluitend of voor de meerderheid uit deelnemende „arbeiders. Indien de arbeiders niet verplicht zijn tot deelneming in „het fonds, is de toestand toch gewoonlijk deze, dat de werkgever „een groot deel der bijdrage voor eigen rekening neemt. Het komt „wel zeer twijfelachtig voor of de belangen der werknemers zouden „worden gediend, indien in die gevallen aan den werkgever toedicht wordt opgedrongen. Bovendien behoort deze geheele materie „in deze wet niet thuis."
fondsen, . . . ., verbonden aan eene inrichting van handel, van nijverheid of van aanverwanten aard.
Wat onder „van aanverwanten aard" is te verstaan is in het algemeen moeilijk te zeggen. Een kerkgenootschap valt daaronder zeker niet, zoodat fondsen, verbonden aan een kerkgenootschap ten behoeve bv. van hare predikanten, zeker niet onder deze uitzonderingsbepaling vallen. Zij kunnen echter om andere redenen, omdat zij niet gezegd kunnen worden het levensverzekeringbedrijf uit te oefenen, buiten de toepassing van de wet vallen bv. omdat het aantal deelhebbers zoo klein is en hoogstwaarschijnlijk zal blijven, dat van eene wetenschappelijke berekening der sterftekansen geen sprake kan zijn.
Het is natuurlijk geen vereischte, dat het fonds verbonden is aan slechts ééne inrichting. Meerdere inrichtingen bv. eene hoofdonderneming en eene dochteronderneming of eenige ondernemingen, die een belangengemeenschap vormen, kunnen gezamenlijk een fonds hebben opgericht; het is dan niet in te zien, waarom het voorschrift niet op het fonds van toepassing zou zijn, wanneer het overigens aan de omschrijving voldoet. Uit de woorden „verbonden aan" mag echter wel afgeleid worden, dat er een zekere afhankelijkheid van het fonds ten opzichte van de inrichting, eene verhouding als van bijzaak tot hoofdzaak, moet bestaan. Indien een min of meer groot aantal inrichtingen een fonds als bedoeld hebben opgericht, is de afhankelijkheid van een bepaalde inrichting en de genoemde verhouding zoek en krijgt de zekerstelling der pensioengerechtigden meer het karakter van een publiek belang, dat niet aan het toezicht der wet mag worden onttrokken. In dien zin werd reeds een paar maal door de Verzekeringskamer en in hooger beroep door de Kroon krachtens art. 10 beslist. De wet zegt verder niets omtrent


51
Artikel 6—7.
den juridischen vorm van het fonds. Dit zal dus kunnen toebehooren aan den werkgever, aan eene vereeniging krachtens de wet van 1855, waarvan de werknemers leden zijn, aan eene stichting, zelfs aan eene naamlooze vennootschap. De deelname van de werknemers aan het fonds behoeft ook niet verplichtend te zijn. Indien die deelname niet verplichtend is, zal men echter wel den eisch moeten stellen, dat ook de werkgever aan het bestuur deelneemt of in den een of anderen vorm een bijdrage geeft. Er zijn vereenigingen van ambtenaren van een bepaalde onderneming, die zich geheel vrijwillig hebben aaneengesloten tot verkrijging van een eigen of een weduwen- en weezenpensioen, terwijl die onderneming aan het bestuur niet deelneemt en aan de vereeniging geene bijdragen geeft. Deze vereenigingen zijn natuurlijk geen werkgeversfondsen en vallen dus onder de toepassing der wet.
De hier bedoelde werkgeversfondsen moeten uitsluitend strekken ten bate van de in dienst der inrichting werkzaam zijnde of werkzaam geweest zijnde personen of van hunne betrekkingen. Zoodra de gelegenheid wordt gegeven om ook anderen dan de hier bedoelde personen te doen genieten van deze fondsen, houden deze dus op eigenlijke werkgeversfondsen te zijn en vallen zij dus onder de bepalingen der wet. Het komt ook voor, dat aan werknemers de gelegenheid wordt gegeven om uit eigen middelen de pensioenen, die zij van een fonds ontvangen, te verhoogen. Indien de door het fonds gegeven pensioenen klein zijn in verhouding tot de bedragen, waartoe door de werknemers gebruik is gemaakt van de gelegenheid om die pensioenen uit eigen middelen te verhoogen, zou het kunnen zijn, dat het fonds zijn karakter van werkgeversfonds ver-. loren had. In zulk een geval kan de verzekeringskamer krachtens art. 10 der wet beslissen, dat het fonds het levensverzekeringbedrijf uitoefent en dus onder de bepalingen der wet valt.
Artikel 7.
Deze wet is mede niet van toepassing op ondernemingen, welke geene overeenkomsten van levensverzekering sluiten met binnen het Kijk in Europa gevestigde personen, noch met zoodanige personen gesloten overeenkomsten van levensverzekering loopende hebben.
Ten aanzien van in het buitenland gevestigde ondernemingen wordt voor de toepassing van het vorige lid eene overeenkomst van herverzekering niet beschouwd als eene overeenkomst van levensverzekering.
1. Eerste lid. Hierin wordt duidelijk gezegd, dat een onderneming aan twee voorwaarden moet voldoen om buiten de toepassing der wet te blijven. In de eerste plaats moet zij niet sluiten levensverzekeringen met hier te lande gevestigde personen in de tweede plaats moet zij niet loopende hebben Ievensverzeke-


52
Artikel 7.
ringen, die gesloten zijn met personen op een oogenblik, dat deze hier te lande gevestigd waren (M. v. A. op art. 7).Een en ander geldt zoowel voor buiten- als voor binnenlandsche ondernemingen. Ook een binnenlandsche onderneming, die nimmer levensverzekeringen heeft gesloten met personen, die op het oogenblik van de sluiting in Nederland woonden, valt dus buiten de toepassing van de wet. In het Regeeringsontwerp van 1911—1912 was deze zaak anders geregeld. Een hier te lande gevestigde onderneming, die het bedrijf uitsluitend in het buitenland uitoefent, viel volgens genoemd ontwerp onder zijne bepalingen. Eenige leden der Tweede Kamer wilden ook bij de behandeling van de tegenwoordige wet in die richting sturen (V. V. op art. 2). De Regeering ging daarop niet in. Art. 7 der wet gaat kennelijk uit van het beginsel, dat uitsluitend doel der wet is de bescherming van het Nederlandsche publiek (daaronder begrepen dan de hier te lande gevestigde vreemdelingen) (M. v. T. op art. 2 oud.).
Men lette er op, dat het er voor de toepassing van dit artikel niet op aankomt waar de overeenkomst wordt gesloten, maar waar de plaats is, waar de persoon, met wien de overeenkomst wordt gesloten, gevestigd is. Eene buitenlandsche maatschappij, die te Parijs of te Berlijn eene verzekering sluit met een hier te lande gevestigden persoon, valt dus zeker onder de wet en is dus strafbaar als zij niet was voorzien van de verklaring van art. 18 der wet. Latere verhuizingen na het sluiten der overeenkomst zijn voor de toepassing van dit artikel onverschillig, niet wat betreft de verplichting voor eene buitenlandsche maatschappij om de premiereserve hier te lande te deponeeren. Zie art. 2 van het K. B. van 29 Januari 1924, Stbl. no. 24.
Uit het gebruik van het woord „personen" moet niet worden afgeleid, dat hier niet herverzekeringen, die niet gesloten worden met natuurlijke, doch met rechtspersonen, worden bedoeld. Uit art. 5 en het 2de lid van art 7 volgt duidelijk, dat onder het 1ste lid van art. 7 ook vallen herverzekeringen. De regeering vond dan ook onnoodig om in het eerste lid naast personen te spreken van ondernemingen of instellingen, zooals in het V.V. was verlangd (M. v. A. op art 7). Zie de toelichting op het 2de lid hieronder.
2. Tweede lid.
Oorspronkelijk bestond dit artikel (toen art. 2) alleen uit het thans eerste lid en werd van herverzekeringen niet gerept. Naar aanleiding van opmerkingen in het V.V. bracht de Regeering bij de M. v. A. art. 5 in het ontwerp en voegde zij aan art. 7 het 2de lid toe. Uit art. 5 volgt thans, dat op eene herverzekering van eene verzekering, die volgens de omschrijving van art. 1 onder deze wet valt, deze wet ook van toepassing is. Bestond het 2de lid van art. 7 niet, dan zou de wet dus van toepassing zijn op alle


53
Artikel 7.
ondernemingen, binnen- of buitenlandsche, die herverzekeringen genomen hebben van ondernemingen, die tijdens het sluiten van die herverzekeringen in Nederland gevestigd waren. De Regeering gaf in de M. v. A. als hare meening te kennen, dat de wenschelijkheid om het herverzekeringbedrijf in het algemeen onder de wet te doen vallen kan worden betwist. „Er is hier geen sprake van „een band tusschen publiek en herverzekeringmaatschappij; slechts „bestaat eene verhouding tusschen de levensverzekeringonderneming „en de herverzekeringsinstelling. Voor het publiek is het ongetwijfeld „van belang, dat de herverzekeringmaatschappij solide zij, doch „hetzelfde geldt voor de maatschappijen, in wier obligatie's of aandeelen de verzekeringmaatschappij haar vermogen heeft belegd. „Daarom is -het wel noodig, dat de staten een beeld geven van het „beleid der maatschappij ten opzichte der herverzekeringen, zooals „andere staten een beeld geven van de gevolgd wordende gedragslijn ten opzichte van het bedrijf en de beleggingen. Ook zal het „toezicht der Verzekeringskamer zich uitstrekken over het beleid „van eene verzekeringsonderneming in zake de herverzekeringen „en zal de Verzekeringskamer ook op dit gebied adviezen kunnen „geven. Doch daaruit volgt nog niet, dat ook het herverzekerings„bedrijf als zoodanig onder de wet moet vallen. Er is eene overweging, welke er toe kan leiden voor eene binnenlandsche maatschappij een ander beginsel te doen gelden; dat is de wensche„lijkheid, dat ook de „insolventie-regeling" zal kunnen worden toegepast. In het gewijzigde ontwerp van wet is alsnog met de „herverzekeringen rekening gehouden en bepaald, dat ook eene „binnenlandsche maatschappij, welke uitsluitend herverzekert (als „de maatschappij ook gewone verzekeringen sluit, valt zij uiteraard reeds onder de wet) aan de voorschriften der wet is onderworpen (artt. 5 en 7 nieuw)".
Het 2de lid van art. 7 houdt nu eene uitzondering in op het 1ste lid van art. 7 in verband met art. 5, welke uitzondering is van beperkte strekking. Het zegt niet, dat eene herverzekering, door eene buitenlandsche maatschappij genomen van eene in Nederland gevestigde onderneming, niet is eene overeenkomst van verzekering volgens de bepalingen van deze wet, maar alleen, dat voor de toepassing van het vorige lid eene herverzekering, genomen door eene in het buitenland gevestigde maatschappij, niet beschouwd wordt als eene overeenkomst van levensverzekering. Nu is in het bedoelde vorige lid (art. 7, lid 1) alleen sprake van de toepasselijkheid van de wet op eenige onderneming, niet van de vraag, of eene herverzekering als een overeenkomst van verzekering volgens deze wet is te beschouwen. Indien dus eene buitenlandsche maatschappij met hier te lande gevestigde personen nooit gewone verzekeringen heeft gesloten, maar wel herverzekeringen heeft genomen van hier te


54
Artikel 7.
lande gevestigde ondernemingen, valt zij buiten toepassing van de wet. Heeft daarentegen eene buitenlandsche maatschappij met hier te lande gevestigde personen levensverzekeringen gesloten en neemt zij daarbij herverzekeringen van hier te lande gevestigde ondernemingen, dan valt zij onder toepasing van de wet en zijn die herverzekeringen als overeenkomsten van levensverzekering ingevolge deze wet te beschouwen. Ook voor deze herverzekeringen heeft die maatschappij dan krachtens art. 29 der wet en het K.B. van 29 Januari 1924, Stbl. no. 24, waarden hier te lande te deponeeren. Uit het vorenstaande volgt, dat een buitenlandsche maatschappij, die hier te lande een liquideerend levensverzekeringbedrijf uitoefent en dus hier te lande geene nieuwe overeenkomsten van levensverzekering sluit, strafbaar wordt wanneer zij, zonder in het bezit te zijn van de verklaring van art. 18 der wet, herverzekeringen aanneemt van hier te lande gevestigde ondernemingen. Zie echter art. 15, lid 1, van het K. B. van 29 Januari 1924, Stbl. no. 24, waar aan zulk eene maatschappij, indien zij binnen 3 maanden na het inwerkingtreden van dat K. B. de daar bedoelde kennisgeving heeft gedaan, het recht wordt gegeven herverzekeringen te nemen van hier te lande gevestigde ondernemingen, als daarbij bepaald wordt, dat de premiereserve bij de laatstbedoelde onderneming wordt gedeponeerd. Van eene deponeering van waarden ingevolge de overige artikelen van dat K. B. is dan dus geen sprake.
Door het lid der Tweede Kamer Mr. A. van Gijn was een amendement voorgesteld om na art. 33 in te voegen een art. 33b, luidende: „In geval van herverzekering bij een maatschappij, op „welke de bepalingen dezer wet niet toepasselijk zijn, is de in herverzekering gevende onderneming verplicht de premiereserve „volgens haar grondslagen te berekenen en de waarden tot dekking „daarvan zelf te bewaren en te beheeren en op te nemen in het „premiereservefonds dier groep verzekeringen, waartoe de in herverzekering gegeven verzekering behoort. De Verzekeringskamer is ".bevoegd om bijzondere redenen van deze bepaling vrijstelling te „verleenen". (Zie Bijl. Hand. He Kamer, 1922—1923—25 en Hand. He Kamer, blz. 74 en 75). Het amendement werd met 59 tegen 16 stemmen verworpen. Het paste dan ook niet in het stelsel der wet, daar het gedeeltelijk terugkwam op het reeds in art. 7 aangenomen beginsel, dat buitenlandsche maatschappijen, die hier te lande geene andere werkzaamheden verrichten dan van hier te lande gevestigde maatschappijen herverzekeringen nemen, niet onder de toepassing der wet vallen. Het legde buitendien eene verplichting op aan binnenlandsche maatschappijen ter beveiliging van hare vorderingen op anderen, wat niet strookte met het beginsel van vrijheid en openbaarheid. Wel kan de. Verzekeringskamer thans


55
Artikel 7—8.
krachtens art. 24 een advies geven om te handelen als in het amendement werd aangegeven met al de gevolgen, aan zulk een advies verbonden.
HOOFDSTUK Ih Algemeene voorschriften. Artikel 8.
Er is eene Verzekeringskamer, bestaande uit een door Ons te bepalen aantal leden en een secretaris.
De leden, de secretaris en de overige ambtenaren, aan de Verzekeringskamer verbonden, worden door Ons benoemd en ontslagen.
Zij mogen niet op eenigerlei wijze verbonden zijn aan, of, anders dan als schuldeischer uit eene overeenkomst van levensverzekering, belang hebben bij eenige onderneming, waarop deze wet van toepassing is.
Een der leden wordt door Ons als voorzitter aangewezen. Bij algemeenen maatregel van bestuur wordt door Ons eene instructie voor de Verzekeringskamer vastgesteld.
1. De Verzekeringskamer, waarvan de naam is ontleend aan het ontwerp van de Vereeniging voor levensverzekering, in 1910 aan de Regeering aangeboden, en welke bestaat uit een door de Kroon te bepalen aantal leden, en een secretaris, is het Rijkscollege, uit ambtenaren bestaande, aan hetwelk in hoofdzaak de uitvoering van de wet is opgedragen. Blijkens de bij K. B. van 24 Juli 1923, Stbl. no. 379, vastgestelde Instructie voor de Verzekeringskamer, is zij gevestigd te Amsterdam en is haar ledenaantal bepaald op 3, van welke een door de Kroon krachtens de wet als voorzitter wordt aangewezen. Bij de genoemde Instructie is gelegenheid gegeven tot benoeming door de Kroon van één of meer plaatsvervangende leden, aan wie in bijzondere gevallen door den Minister van Justitie voor zijne werkzaamheid eene vergoeding kan worden toegekend (art. 9 dier Instructie). De bezoldigingen van het personeel der Verzekeringskamer zijn vastgesteld bij K. B. van 26 Januari 1925, Stbl. no. 23, gewijzigd bij K. B. van 28 December 1925, Stbl. no. 516.
De leden, secretaris en de overige ambtenaren, aan de Verzekeringskamer verbonden, worden door de Kroon benoemd en ontslagen en zijn Rijksambtenaren. Dat de kosten, verbonden aan de uitvoering der wet, krachtens art. 85 der wet en het K. B. van 27 Juli 1923, Stbl. no. 382, ten laste der ondernemingen zijn, doet aan het laatstgenoemde feit natuurlijk niets af. Ten einde hunne onafhankelijkheid tegenover het bedrijf te waarborgen, heeft de wet


56
Artikel 8—9.
bepaald, dat zij niet op eenigerlei wijze verbonden mogen zijn aan, of, anders dan als schuldeischer uit eene overeenkomst van levensverzekering, belang hebben bij eenige onderneming, waarop deze wet van toepassing is. Hieruit volgt, dat zij niet mogen zijn directeur of commissaris van eene levensverzekeringmaatschappij noch tot zulk eene maatschappij in eenige dienst- of andere betrekking mogen staan bv. daarvan agent mogen zijn. Ook zullen zij natuurlijk niet mogen zijn aandeelhouder van eene naamlooze vennootschap, deelhebber in het waarborgkapitaal van een onderlinge maatschappij of lid van eene coöperatieve vereeniging, welke het levensverzekeringbedrijf uitoefent. Uitdrukkelijk zondert de wet uit het schuldeischer zijn uit eene overeenkomst van levensverzekering. De bedoelde ambtenaren zullen dus verzekeringen mogen sluiten en loopende hebben bij levensverzek.-maatschappijen en als bevoordeelde bij die maatschappijen mogen zijn of worden aangewezen.
De besluiten der Verzekeringskamer worden genomen bij meerderheid van stemmen. Bij afwezigheid, belet of ontstentenis van den voorzitter of van een ander lid kunnen door de beide overblijvenden met algemeene stemmen besluiten worden genomen. Deze mogen niet betreffen publicatie als bedoeld in art. 24 der wet of indiening van een verzoek tot toepassing der voorschriften, bedoeld in Hoofdstuk IV van die wet; aan besluiten nopens deze beide punten moet worden deelgenomen door drie leden met inbegrip van den voorzitter en wel in eene zitting, waartoe de leden (c. q. één of meer plaatsvervangende leden) door den voorzitter bijzonderlijk zijn uitgenoodigd. (art. 10 der Instructie.)
2. Bij art. 15 der genoemde Instructie is bepaald, dat de Verzekeringskamer te haren kantore inzage verleent van de bij art. 28 der wet bedoelde jaarverslagen der maatschappijen.
Artikel 9.
Het levensverzekeringbedrijf mag alleen worden uitgeoefend door naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, behoudens het bepaalde bij de artikelen 19, 79, 80 en 81.
De naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, welke het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, mogen geen ander bedrijf uitoefenen, behoudens dat eene onderneming, welke uitsluitend het herverzekeringsbedrijf uitoefent, hare werkzaamheden mag uitstrekken over alle takken van dat bedrijf.
1. Wat betreft de juridische vormen, waarin het levensverzekeringbedrijf mag worden uitgeoefend, ging de Commissie-Niemeyer zóó ver, dat, behalve wat aangaat buitenlandsche maatschappijen, het bedrijf slechts zou mogen worden uitgeoefend door naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, die


57
Artikel 9.
niet tevens een ander bedrijf uitoefenden. Dit stelsel zou hebben meegebracht, dat alle bedrijven, die vóór het inwerkingtreden der wet in andere juridische vormen bv. in die van eene vereeniging of van eene stichting optraden, zich zouden moeten hullen in den vorm van eene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij. In verband met den eisch van een bepaald maatschappelijk of waarborgkapitaal zou dit mede beteekend hebben de verdwijning van de hier te lande zoo talrijke plaatselijke begrafenisfondsen en ook van tal van fondsen, toebehoorende aan vereenigingen.
Het O.O. was minder radicaal. Wel werd ook vooropgesteld, dat het l.v. bedrijf slechts zou moeten worden uitgeoefend door naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, voor welke de kapitaalseisch zou zijn ƒ 500.Q00.— (voor onderlinge maatschappijen, die haar bedrijf beperkten tot hare leden ƒ 250.000) Maar daarnaast waren overgangsbepalingen opgenomen, volgens welke voor bestaande naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen de kapitaalseisch tot de helft werd verminderd en bestaande natuurlijke en rechtspersonen, die het l.v. bedrijf uitoefenden, daarmede gedurende 3 jaren zouden mogen doorgaan en ook na dien tijd de loopende overeenkomsten zouden mogen afwikkelen. Ook bij zulk eene regeling zouden de voornaamste begrafenis- en andere fondsen op den duur moeten doodbloeden.
In het V. V. werd door zeer vele leden de wensch kenbaar gemaakt, dat voor bestaande instellingen, die het l.v. bedrijf uitoefenden in andere rechtsvormen zooals die van de vennootschap met beperkte aansprakelijkheid van vóór het inwerkingtreden van het Wetboek van Koophandel, van eene stichting, van eene vereeniging krachtens de artt. 1690—1702 B. W. of de wet van 1855 of van eene coöperatieve vereeniging, de mogelijkheid zou worden geopend het bedrijf voort te zetten en dat voor bestaande instellingen de kapitaalseisch geheel zou vervallen. Aan dien wensch werd door de Regeering bij M. v. A. voldaan. Voor nieuwe naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen werd daarentegen de kapitaalseisch verhoogd tot 1 millioen gulden, doch de mogelijkheid opengelaten om bij alg. maatregel van bestuur voor bepaalde vennootschappen en maatschappijen geringere bedragen als kapitaalsminima voor te schrijven (zie art. 15). Ten aanzien van ééne soort van bedrijven bleef men evenwel onverbiddelijk op het standpunt staan, dat zij geene nieuwe overeenkomsten zouden mogen afsluiten, nl. die, welke gedreven werden door natuurlijke personen. De mogelijke vermenging van de bezittingen van het fonds met het overige vermogen van den eigenaar en de weinige zekerheid, die zulk een bedrijf biedt, wettigden die uitsluiting zeker volkomen.
2. 2de lid. mogen geen ander bedrijf uitoefenen.
In dit lid wordt alleen van naamlooze vennootschappen en onder-


58
Artikel 9.
linge maatschappijen gezegd, dat zij geen ander bedrijf dan het levensverzekeringbedrijf mogen uitoefenen. Maar art. 79, lid 2, laatste zinsnede, verklaart dit beginsel ook toepasselijk op de rechtspersonen, niet zijnde naamlooze vennootschappen of onderlinge maatschappijen. Naamlooze vennootschappen, onderlinge maatschappijen, andere rechtspersonen en natuurlijke personen, die zich echter beperken tot afwikkeling van hare loopende overeenkomsten, mogen wel andere bedrijven uitoefenen. Uit het niet noemen van art; 9, lid 2, in art. 19 volgt verder, dat de eisch van de niet-uitoefening van andere bedrijven niet geldt voor buitenlandsche maatschappijen. Ten slotte zegt art. 9. lid 2, nog zelf, dat die eisch niet geldt, voor ondernemingen, welke uitsluitend het herverzekeringbedrijf uitoefenen (door de Regeering ingevoegd bij Nota van wijzigingen).
Ook in het O.O. werden nevenbedrijven uitgesloten, maar daarvan uitgezonderd het als bedrijf sluiten van overeenkomsten, welke bestaan in het tegen genot van premie aanvaarden van verplichtingen van geldelijken of van anderen aard in verband met gebeurtenissen, waarvan het ontstaan of het tijdstip, waarop zij zullen voorkomen, onzeker is en die den persoon van den mensch treffen. Door deze uitzondering zou dus blijven bestaan de mogelijkheid van het sluiten van ziekte-, invaliditeits- en ongevallenverzekeringen afgescheiden van de levensverzekeringovereenkomsten (art. 4, lid 2, 0.0.). Naar aanleiding van eene opmerking in het V.V., dat art. 4, lid 2, in strijd was met het door de Regeering aanvaarde beginsel, dat nevenbedrijven naast het levensverzekeringbedrijf niet moesten worden toegelaten in verband met de risico's, die daardoor ook door hen, die een overeenkomst van levensverzekering hadden gesloten, werden geloopen, en het ongewenschte van het vestigen van een voorrecht ten behoeve van de schuldeischers van het levensverzekeringbedrijf, werd door de Regeering de redactie van het 2de lid van art. 4 (thans 9) zoodanig veranderd, dat elk nevenbedrijf werd uitgesloten en het tegenwoordige 2de lid van art. 2 ontworpen, dat een veel beperktere strekking heeft. (Zie over dit laatste de toelichting op art. 2).
Het door Mr. van Gijn ingediende amendement om het 2de lid van art. 9 te doen vervallen, werd door hem bij de behandeling in de Tweede Kamer ingetrokken (Hand. He Kamer, blz. 57 en 58). Het hield verband met diens amendement om aan levensverz. maatschappijen in een nieuw art. 33a voor te schrijven het houden van een premiereservefonds-register, waarin aanteekening zou moeten worden gehouden van de bezittingen, die dienden tot dekking van de premiereserve en waarop polishouders en schuldeischers uit levensverzekeringcontracten een voorrecht zouden hebben. Ook dit


59
Artikel 9.
amendement werd door hem bij de behandeling ingetrokken (Hand. He Kamer, blz. 71—74).
Wanneer kunnen maatschappijen gezegd worden naast het levensverzekeringbedrijf een ander bedrijf uit te oefenen? Uit de voornoemde geschiedenis van het verbod is zeker af te leiden, dat naast het l.v.-bedrijf niet als bedrijf mogen gesloten overeenkomsten, als bedoeld in lid 2 van art. 2 (bv. ziekte-, invaliditeits- en ongevallenverzekeringen) met anderen dan met wie de overeenkomsten van levensverzekering zijn aangegaan. Maar mogen dergelijke overeenkomsten ook niet met bedoelde anderen worden afgewikkeld? Wel zegt art. 2, ten aanzien van het l.v. bedrijf, dat afwikkelen van overeenkomsten van levensverzekering als bedrijf is te beschouwen, maar daarmede is aan het begrip „bedrijf" eene uitbreidende beteekenis gegeven, die het in het algemeen niet heeft. Het laat zich evenwel denken, dat eene maatschappij, die het l.v. bedrijf uitoefent, daarnaast in zulk een omvang afzonderlijke ziekte-, invaliditeits- of ongevallenverzekeringen loopende heeft, dat wel degelijk naast het l.v. bedrijf afzonderlijke risico's van beteekenis worden geloopen, welke de wet heeft willen uitsluiten. In verband met de bedoeling van den wetgever om door het verbod van nevenbedrijven afzonderlijke risico's van eenig belang uit te sluiten, mag in zulk een geval zeker van een nevenbedrijf worden gesproken. In het algemeen kan men dus zeggen, dat voor de beantwoording van de vraag of een nevenbedrijf aanwezig is, met verschillende feitelijke omstandigheden moet worden rekening gehouden. Indien eene maatschappij op normale wijze beleggingen doet, loopt zij daarmede normale risico's, en kan zij niet gezegd worden daardoor een nevenbedrijf uit te oefenen. Indien zij die beleggingen evenwel doet in zeer eenzijdige richting, bv. door alle of een groot deel der aandeelen in een naamlooze vennootschap, die een ander bedrijf uitoefent, te koopen, door zich sterk te interesseeren bij hypotheken van bijzonderen aard of door haar grond- of huizenbezit op abnormale wijze uit te breiden, zal mogelijk moeten worden beslist, dat aanwezig is uitoefening van een nevenbedrijf. Men vergete overigens niet, dat afgescheiden van de vraag, of eene eenzijdige belegging zóó ver gaat, dat besloten moet worden tot de aanwezigheid van een nevenbedrijf, elk zich steken in abnormale risico's voor de Verzekeringskamer aanleiding kan wezen tot het geven van een advies overeenkomstig art. 24 der wet. (Zie daaromtrent de toelichting op art. 24).
Het V. V. (§ 6) hield omtrent dit onderwerp o.m. het volgende in: „Wordt derhalve het doel, waarmede het verbod van combinatie „van bedrijven in het tweede lid van art. 4 is opgenomen, slechts „zeer ten deele bereikt, (naar de meening van die leden, o.a. omdat toen nog toegelaten waren afzonderlijke ziekte-, invaliditeits- en


60
Artikel 9.
ongevallenverzekeringen) „verscheidene leden hadden ook tegen „dit verbod op zich zelf bezwaar. Zij waren van oordeel, dat dit „verbod onnoodig de vrijheid van bedrijf beperkt, of dwingt tot „omslachtige en kostbare scheiding van bedrijven. Verschillende „levensverzekeringmaatschappijen oefenen op min of meer ruime „schaal het landbouwbedrijf, het ontginningsbedrijf, het hypo„theekbankbedrijf of het spaarbankbedrijf uit. Waartoe de uitoefe„ning van zulke bedrijven, die aan maatschappij en verzekerden ten „goede komen, te verbieden? Buitendien kan dit verbod tot tal van „moeilijkheden in de toepassing aanleiding geven. Een groot deel „van de geldbelegging van den levensverzekeraar zou als uitoefening van nevenbedrijven kunnen worden bestempeld. Zal het geven „van voorschotten onder verband van levensverzekeringpolissen, „dat soms in het groot door levensverzekeringmaatschappijen geschiedt, als een bedrijf worden beschouwd? En wanneer zal het „geven van gelden op hypotheek het karakter van een bedrijf „kunnen aannemen? Men wees er voorts op, dat het verbod op gemakkelijke wijze kan worden ontgaan, door een bepaald bedrijf „niet rechtstreeks zelf uit te oefenen, doch de aandeelen aan te „koopen van een naamlooze vennootschap, welke zich met dat „bedrijf bezighoudt.
„Andere leden konden zich met deze beschouwingen niet ver„eenigen.
„ Ook het verbod van combinatie van het levensverzekering-
„bedrijf met andere bedrijven werd door deze leden verdedigd. Zoodanige combinatie levert ongetwijfeld voor de soliditeit van het „levensverzekeringbedrijf gevaren op. Dat het verbod tot een omslachtige en kostbare scheiding van bedrijven en van hare administratie noopt, werd niet juist geacht. Slechts in zeer kleine, niet „op commercieelen voet geschoeide verzekeringen kan dat bezwaar „gegrond zijn, maar zulke verzekeringen behoorden dan ook niet „onder de voor het levensverzekeringbedrijf in het algemeen geldende bepalingen te vallen. Ook de meening, dat dit verbod zou „worden ontgaan door aankoop van aandeelen in een naamlooze „vennootschap, werd door deze leden met nadruk weersproken. „Het groote verschil in positie tusschen den aandeelhouder en den „schuldenaar is immers, dat de eerste slechts tot het beloop van het „aandeel voor schulden aansprakelijk is. In aankoop van aandeelen door een levensverzekeringmaatschappij ligt dan ook niets „ongeoorloofds. Wel bestaat de mogelijkheid, dat de Verzekeringskamer critiek zal doen hooren op het beleggen van gelden eener „levensverzekeringmaatschappij in aandeelen van een haar niet voldoende soliede voorkomende voorschotonderneming, die wellicht „voorschot verschaft op nog geen waarde vertegenwoordigende „polissen. Maar in zulke, in het belang der verzekerden zeer wen*-


61
Artikel 9—10.
„schelijke, critiek mocht allerminst een onnoodige inperking van de „bedrijfsvrijheid gezien worden." In de M. v. A. (§ 6) werd o.a. het volgende gezegd: „De vraag, wanneer de uitoefening van een ander bedrijf aan„wezig is, is niet steeds gemakkelijk op te lossen. Doch de praktijk „zal hier niet op onoverkomelijke moeilijkheden stuiten. Het geven „van gelden op hypotheek bijv. is op zich zelf niet de uitoefening „van het hypotheekbedrijf. Ook een particulier, die een deel van zijn „vermogen in hypotheken belegt, oefent niet het hypotheekbedrijf „uit. Omdat er wel eens een twijfelgeval is, behoeft men een verbod „nog niet op zijde te zetten. Al is het bijv. wel eens twijfelachtig, of „iets een handelszaak is, welke in het handelsregister moet worden „ingeschreven, niettemin bestaat de wet op het handelsregister. „Wel is het wenschelijk, dat in een twijfelgeval eene beslissing van „hooger hand kan worden uitgelokt. Daartoe opent het nieuwe „artikel 10, waarover hier onder meer, de gelegenheid. „Ingeval „„van twijfel" is ontleend aan artikel 8, laatste lid, der wet op de „Rechterlijke Organisatie. Ook daar een wettelijke regel, terwijl de „wetgever zelf voorziet dat er twijfelgevallen zijn."
„Door andere leden is er reeds op gewezen, dat er een graad van „verschil bestaat tusschen het zelf uitoefenen van een ander bedrijf „en het hebben van aandeelen in eene maatschappij, welke een „ander bedrijf uitoefent. De ondergeteekenden behoeven daaraan „niets toe te voegen."
Artikel 10.
In geval van twijfel of eene handeling dan wel een samenstel van handelingen uitoefening van het levensverzekeringbedrijf vormt, alsmede in geval van twijfel of eene handeling dan wel een samenstel van handelingen uitoefening van een ander bedrijf dan het levensverzekeringbedrijf vormt, beslist de Verzekeringskamer, behoudens beroep op Ons.
Dit artikel is bij de M. v. A. ingelascht, nadat bij het V. V. op moeilijkheden bij de toepassing van het beginsel van verbod van combinatie van bedrijven was gewezen. De bewoordingen zijn blijkens de M. v. A. ontleend aan art. 8, laatste lid, der wet op de Rechterlijke Organisatie. „De bedoeling is, dat bij uitvoeringsmaat„regel zal worden bepaald, op welke wijze een beslissing van „hooger hand kan worden uitgelokt". (M. v. A. op art. 10.) Zulk eene uitwerking bij uitvoeringsmaatregel heeft echter nog niet plaats gehad. Zoolang dit nog niet is geschied, moet aangenomen worden, dat geen termijn voor het bedoelde beroep bestaat en dat dit nog te allen tijd tegen eene beslissing der Verzekeringskamer als bedoeld kan worden ingesteld: Het beroep geschiedt door inzending


62
Artikel 10—11.
van een verzoekschrift aan de Koningin, waarin op bepaalde gronden wordt verzocht de aangevallen beslissing der Verzekeringskamer te vernietigen en de gewenschte beslissing te geven. Indien eene maatschappij beroep wil instellen, is het gewenscht, dat zij eene afzonderlijke beslissing van de V. K. uitlokt, opdat de V. K. zulk eene beslissing van een behoorlijke motiveering doe vergezeld gaan. Gaat eene maatschappij in beroep na een gewone mededeeling van de V. K., dat zij het l.v. bedrijf of een nevenbedrijf uitoefent, dan bestaat het gevaar, dat de Regeering voor hare beslissing in appèl niet over de noodige gegevens beschikt.
Is de strafrechter gebonden aan eene beslissing van de Kroon als hier bedoeld? Men moet dit wel aannemen, omdat juist de bedoeling van het voorschrift is om in twijfelachtige gevallen zekerheid te geven en die zekerheid weer niet zou bestaan als b.v. de strafrechter in strijd met de door het administratief gezag genomen beslissingen op zijn beurt weer zou kunnen beslissen, dat in een bepaald geval wel aanwezig was uitoefening van het l.v. bedrijf of van een nevenbedrijf. Overigens spreekt het van zelf, dat eene beslissing van de Kroon als hier bedoeld slechts betrekking heeft op een op een bepaald tijdstip bestaanden feitelijken toestand. Indien inmiddels de feitelijke constellatie is veranderd of zelfs indien andere omstandigheden zijn ingetreden, zou het kunnen zijn, dat de strafrechter zou moeten oordeelen, dat de zaak, die hij te beoordeelen heeft, niet meer dezelfde is als door de Kroon is beslist, tengevolge waarvan hij, strafrechter, daaraan ook niet meer gebonden zou zijn.
Artikel 11.
Als onderlinge maatschappijen worden voor de toepassing van deze wet beschouwd binnen het Rijk In Europa gevestigde vereenigingen van personen, welke ten doel hebben de uitoefening van het levensverzekeringbedrijf en waarbij zonder het sluiten van eene overeenkomst van levensverzekering toetreding tot het lidmaatschap is uitgesloten.
Bij hare oprichting worden de bepalingen der artikelen 12, 13 en 14 in acht genomen.
Bij het inwerkingtreden der wet werd het levensverzekeringbedrijf in den ruimen zin, waarin die wet dat begrip bepaalt, uitgeoefend door een groot aantal fondsen, bussen, beurzen of andere lichamen onder welken naam ook, af of niet onderlinge waarborg of onderlinge maatschappij genoemd, die niet het karakter droegen van naamlooze vennootschappen, maatschappijen op aandeelen, vereenigingen van de wet van 1855, coöperatieve vereenigingen of stichtingen en die ook niet gezegd konden worden eigendom te zijn van een enkelen natuurlijken persoon. Eene uitnemende beschrij-


63
Artikel 11.
ving van den rechtstoestand van bedoelde ondernemingen vindt men in het Rapport van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen „De begrafenisfondsen in Nederland" i) (blz. 58—82). Hier zij volstaan met het volgende. Het Wetboek van Koophandel behelsde een 2-tal artikelen over deze materie. Art. 286 bepaalde, dat wederkeerige verzekerings- of waarborgmaatschappijen door hare overeenkomsten en reglementen worden geregeerd, en bij onvolledigheid naar de beginselen van het regt, art. 308 (deel uitmakende van de afdeeling „Van Levensverzekering"), dat onder deze afdeeling niet zijn begrepen weduwenfondsen, tontines, maatschappijen van onderlinge levensverzekering en andere dergelijke overeenkomsten op levens- en sterfte-kansen gegrond, waartoe eene inlage of eene bepaalde bijdrage, of beide, gevorderd wordt. Daarenboven bepaald art. 14 van de wet van 22 April 1855, Stbl. no. 32, (ingelascht bij de wet van 14 September 1866, Stbl. no. 123): „De „bepalingen der voorafgaande artikelen zijn niet van toepassing op „de burgerlijke maatschap of vennootschap, noch op vennootschappen van koophandel, wederkeerige verzekerings- of waarborgmaatschappijen en scheepsreederijen. De bepalingen van het Burgerlijk Wetboek en van het Wetboek van Koophandel blijven op „deze onderwerpen van toepassing". De inlassching van het laatste artikel was een gevolg van het arrest van den Hoogen Raad van 20 October 1865, W. v. h. R. no. 2736, waarbij was beslist, dat onderlinge verzekerings- of waarborgmaatschappijen waren zedelijke lichamen in den zin van het Burgerlijk Wetboek, artt. 1690—1702. Eene juiste begripsomschrijving van wat onder bedoelde onderlinge maatschappijen was te verstaan, was daarmede evenwel niet gegeven. Dit geschiedde ook niet bij het bekende arrest van den Hoogen Raad van 25 Maart 1898, W. v. h. R. no. 7102, waarbij werd beslist, dat de Rechtbank uit den inhoud harer reglementaire bepalingen terecht het besluit had getrokken, dat de eischende vereeniging was eene wederkeerige verzekeringmaatschappij, als bedoeld in de artt. 286 en 308 W. v. K., welke ingevolge art. 14 der wet van 22 April 1855, Stbl. no. 32, ontheven was van de Koninklijke erkenning als voorwaarde om als rechtspersoon te kunnen optreden, en dat de Rechtbank met juistheid had beslist, dat deze, als geoorloofd toegelaten en tot een bepaald oogmerk, niet strijdig met de wetten of de goede zeden, samengestelde vereeniging van personen, te zamen vormende een lichaam, is eene vereeniging, welke de wet in art. 1690 B. W. als een zedelijk lichaam erkent en die, ingevolge de art. 1691 en 1692, als zoodanig in rechten kan optreden.
De M. v. T. op art. 5 der wet hield hieromtrent het volgende in: „De onderlinge maatschappij is een vereenigingsvorm, welke in ons
l) In 1891 uitgebracht door eene commissie, bestaande uit prof. mr. W. L. P. A. Molengraaff, prof. dr. Q. L. Legebeke en Ir. J. L. Huysinga.


64
Artikel 11.
„recht om zoo te zeggen niet geregeld is. In het onderhavige ont„werp kan echter geene algemeene regeling van deze rechtsfiguur „worden opgenomen, omdat zij als onderlinge brandwaarborgmaatschappij ook buiten het levensverzekeringbedrijf voorkomt. „In tegenstelling tot hetgeen de artikelen 8 en volgende van het „ontwerp der Staatscommissie-Molengraaff doen, is hier dus slechts „vastgelegd, wat voor de toepassing dezer wet als eene onderlinge maatschappij wordt aangemerkt, en aan welke eischen de „inrichting van zoodanige maatschappij moet voldoen, wil zij het „levensverzekeringbedrijf uitoefenen. De regeling van het ontwerp „der Staatscommissie-Molengraaff is daarbij wel gevolgd, maar niet „zonder meer aangenomen.
„Gelijk bekend, bestaat over het rechtskarakter der onderlinge „maatschappij verschil van meening. De Staatscommissie-Molengraaff achtte het daarom noodzakelijk te bepalen, dat de onderlinge „maatschappij, na de inschrijving en openbaarmaking der akte van „oprichting als rechtspersoon 'zal optreden. Overeenkomstig het „beginsel, dat geene regeling van de onderlinge maatschappij in dit „ontwerp thuis hoort, is eene dergelijke bepaling niet opgenomen. „Noodzakelijk is zij niet, aangezien voor onderlinge maatschappijen „welke zijn ingericht overeenkomstig de bepalingen van de artikelen „6 en volgende van het wetsontwerp, vaststaat, dat zij als rechtspersonen zijn te beschouwen.
„De gegeven omschrijving der onderlinge maatschappij wijkt in „één opzicht belangrijk af van de definitie, welke men vindt in artikel „4 van het ontwerp der Staatscommissie-Molengraaff. Dit toch stelt „den eisch, dat de leden degenen zijn, met wie de overeenkomsten „van verzekering, die van herverzekering daaronder niet begrepen, „door de vereeniging worden gesloten. Het schijnt niet raadzaam, „dezen eisch over te nemen. Het bezwaar, dat zonder deze bepaling „in den vorm eener onderlinge maatschappij ondernemingen zullen „worden opgericht, die inderdaad niet op onderlingen grondslag zijn „gevestigd, is niet overwegend, nu aan de onderlinge maatschappijen, „die ook met niet-leden overeenkomsten van verzekering sluiten, „gelijke eischen worden gesteld als aan naamlooze vennootschappen. „In de praktijk zou de bepaling echter noodeloos tot moeilijkheden „leiden, en overigens ter waarborging van de belangen der verzekerden niet van groote beteekenis zijn."
In het V. werd nog de vraag gedaan, of het wel vaststond, dat de bestaande onderlinge begrafenisfondsen en andere onderlinge verzekeringmaatschappijen alle als rechtspersonen waren te beschouwen en zoo niet, of dan niet uitdrukkelijk in art. 78 behoorde te worden bepaald, dat zoodanige vereenigingen, ook indien zij geen rechtspersonen waren op den voet van dat artikel, na de inwerkingtreding der wet met de uit-


65
Artikel 11.
oefening van haar bedrijf zouden kunnen doorgaan. Daarop werd door de Regeering in de Nota n.a.v.h. verslag geantwoord: „De „veronderstelling, dat in art. 78 bij de vermelding van „onderlinge „maatschappijen" alleen aan rechtspersonen is gedacht, is juist. „Onder „onderlinge maatschappijen" zijn echter niet te verstaan alle „bestaande fondsen en maatschappijen, welke zich in de praktijk „onderlinge begrafenisfondsen of onderlinge verzekeringmaatschappijen noemen, doch slechts de onderlinge maatschappijen in den „zin van het ontwerp, gelijk in art. 11 omschreven. Die laatste „onderlinge maatschappijen moeten ongetwijfeld als rechtspersonen „worden beschouwd door de wijze waarop zij zijn geconstitueerd, „waaruit blijkt dat een nieuw zedelijk lichaam in het leven is geroepen (te vergel. Hooge Raad 25 Maart 1898, Weekblad van het „Recht no. 7102). Wat zich in de praktijk een onderlinge noemt, „kan in wezen zijn de onderneming van een natuurlijk persoon. Alsdan is art. 81 toepasselijk, d.w.z. dat de onderneming op den duur „moet worden omgezet in een naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij in den zin van het ontwerp. Terecht, naar onder„geteekenden meenen, daar het juist een der beginselen der regeling „is, dat slechts rechtspersonen het levensverzekeringbedrijf uitoefepen. Ook kan bijv. een onderling begrafenisfonds zoodanig karakter „hebben, dat niet kan worden gesproken van een bedrijf (bijv. als „eenige familieleden elkaar over en weer verzekeren); alsdan is de „wettelijke regeling niet toepasselijk. Voor twijfelgevallen geeft „art. 10 eene voorziening."
Uit de begripsomschrijving van art. 11 volgt, dat vereischte voor eene nieuw op te richten onderlinge maatschappij, welke het l.v.bedrijf zal uitoefenen, is, dat het toetreden als lid op zich zelf medebrengt, dat men eene overeenkomst van levensverzekering met de maatschappij sluit. Als de statuten dit niet inhouden, zal dus door de Verzekeringskamer de verklaring van art. 18 niet aan de onderneming kunnen worden uitgereikt. Wel zullen de statuten kunnen inhouden, dat overeenkomsten van levensverzekering door de onderlinge maatschappij kunnen afgesloten worden met personen, die door het sluiten van die overeenkomsten geen lid, maar gewone contractanten worden (zie art. 13, 7°). Het ontwerp der Staatscommissie-Molengraaff had die mogelijkheid uitgesloten. De bedoelden zullen eene bevoorrechte positie gaan innemen, daar zij gewone crediteuren zijn, die bevredigd moeten worden vóórdat er sprake kan zijn van verdeeling der baten onder de leden (art. 1702 B. W.) en die zich in tegenstelling met de leden-verzekerden nimmer eene verandering van hunne overeenkomsten van de zijde der maatschappij behoeven te laten welgevallen. Om als rechtspersoon, uitoefenende het l.v.bedrijf te kunnen optreden, moet bij de oprichting der onderlinge maatschappij voorts voldaan zijn aan de
5


66
Artikel 11.
voorschriften van de artt. 12, 13 en 14 der wet. Als aan deze vereischten niet voldaan is, zal de Verzekeringskamer de verklaring van art. 18 niet kunnen afgeven.
Mag eene nieuw op te richten onderlinge maatschappij, welke ten doel heeft uitoefening van het l.v.bedrijf, geen ander doel daarnevens hebben? Uit art. 9, lid 2, volgt reeds, dat zij geen ander bedrijf dan het l.v. bedrijf mag uitoefenen; of een ander bedrijf aanwezig is, wordt zoonoodig door de Verzekeringskamer, en in hooger beroep door de Regeering beslist. Maar uit de omschrijving van art. 10 volgt niet, dat zij geen enkel ander doel mag hebben. Zoo lijkt het mij geoorloofd, dat zij zich bv. ook ten doel stelt bevordering van eenige gezelligheid of bespreking of bevordering van vakbelangen of plaatselijke belangen. De geest van de wet brengt echter mee, dat daardoor geen geldelijk risico van eenig belang mag worden geloopen en zooals gezegd, van uitoefening van eenig ander bedrijf mag in het geheel geen sprake zijn.
Men lette er op, dat de vereischten van de artt. 11—13 aanwezig moeten zijn ook voor eene tijdens de inwerkingtreding der wet bestaande onderlinge maatschappij, wil zij ook na afloop van 2 jaren na die inwerkingtreding doorgaan kunnen met het sluiten van overeenkomsten van levensverzekering. Dit volgt uit de 2de zinsnede van lid 1 van art. 78. Zonder te voldoen aan de overige eischen, bedoeld bij art. 9, 2de lid, en 11 tot en met 16, en zonder in het bezit te zijn van eene verklaring, als bedoeld bij art. 18, mogen zij (bestaande naaml. vennootschappen en onderlinge maatschappijen) gedurende 2 jaren na het inwerkingtreden der wet met de uitoefening van haar bedrijf voortgaan en ook na afloop van dien termijn hare loopenoe overeenkomsten afwikkelen. Deze uitzondering mag niet buiten hare grenzen worden uitgebreid. Indien bedoelde vennootschappen en maatschappijen dus na afloop van 2 jaren meer willen doen dan het even genoemde en dus ook nieuwe overeenkomsten willen afsluiten, behooren zij wel te voldoen aan de in de artt. 9, 2de lid, en 11 tot en met 14, 2de en 3de lid, gestelde eischen (dat zij ook zelfs na afloop van die 2 jaren en indien zij ook nieuwe overeenkomsten willen afsluiten, niet behoeven te voldoen aan de in artt. 15 en 16 gestelde kapitaalseischen, volgt uit het voorschrift van de,1ste zinsnede van het 1ste lid van art. 78 (dat de artt. 15 en 16 ook nog genoemd worden in de 2de zinsnede van lid 1 van art. 78, is een gevolg daarvan, dat in het O.O. de 1ste zinsnede van lid 1 van art. 78 niet voorkwam; na de opname van die 1ste zinsnede verloor de aanhaling van de artt. 15 en 16 in de 2de zinsnede hare beteekenis).
De wensch om ook voor bestaande onderlinge maatschappijen eene behoorlijke organisatie wat betreft bepaalde met name genoemde punten voor te schrijven, was reeds tot uitdrukking gé-


67
Artikel 11.
komen in het bovengenoemde Nutsrapport „De begrafenisfondsen m Nederland" (blz. 146—156). Het wetsontwerp der Staatscommissie-Molengraaff schreef zelfs voor, dat bij gebreke van invoering van die organisatie binnen één jaar de arrondissements-rechtbank de vereffening der maatschappij zou gelasten, met benoeming van een of meer vereffenaars (artt. 86 en 87). Het ontwerp van wet der Vereeniging voor levensverzekering van 1910 droeg bij gebreke van invoering der betere organisatie bij eene onderlinge maatschappij aan de Verzekeringskamer in het bijzonder de bescherming en behartiging der belangen der verzekerden op, totdat de toestand geregeld zou zijn (art. 34).
Kan niet getwijfeld worden aan de rechtspersoonlijkheid van eene onderlinge maatschappij, die na de inwerkingtreding der wet wordt opgericht met inachtneming der artt. 11, 12, 13 en 14, die rechtspersoonlijkheid moet natuurlijk ook aangenomen worden voor bestaande onderlinge maatschappijen, die voldoen aan het voorschrift ™nW» i 'iL kÜM-/- ™- bestaande vereenigingen van personen, welke ten doel hebben de uitoefening van het levensverzekeringbedrijf en waarbij zonder het sluiten van eene overeenkomst van levensverzekering toetreding tot het lidmaatschap is uitgesloten, zijn onderlinge maatschappijen en rechtspersonen. Zij worden, evenals de nieuw op te richten, beheerscht door den lOden Titel „Van zedelijke llC™ ?™h* 3Lde b°ek van het Burgerlijk Wetboek (artt. 1690 —1702) Voldoen bestaande onderlinge maatschappijen niet aan de omschrijving van art. 11, lid 1, doordat het lidmaatschap niet impliceert het gesloten hebben van eene levensverzekering-overeenkomst met de maatschappij (als bv. wel alle leden tegen ziekte verzekerd zijn, maar slechts een gedeelte der leden recht heeft op eene overlijdensuitkeering), dan zijn zij niet als eene onderlinge maatschappij volgens deze wet te beschouwen. Zij zijn dan echter wel wederkeerige verzekerings- of waarborgmaatschappijen in den zin
<nn" Tc ,4J6r W,6t Van 22 ApriI «55, Stbl. no. 32, en rechïpe sonen krachtens de artt. 1690—1702 B. W
Bij de uitvoering der wet is aan de Verzekeringskamer gebleken dat het overgroote aantal der plaatselijke begrafenisfondsen, waarnnlT6 g+edure"de een eeuw en langer bestaan hadden, als onderlinge maatschappijen zijn te beschouwen. Dat karakter moest ook veelal toegekend worden aan fondsen tot uitkeering bij overlijden of tot verstrekking van weduwenpensioenen, behoorende bij vonk''eadtenb0nden O* -vereenigingen. Daarentegen kwam het ook voor, dat zgn. maatschappijen van levensverzekering met directiën en leden m werkelijkheid niet waren onderlinge maatschappi én"
echter nniet?rnorgen VM "atuurI,ïke P™°™ Hun aantal was eenter niet groot, ongeveer 5.
Enkele beurzen of bossen, meestal uit de 18de of 17de eeuw


68
Artikel 11—12.
dateerende, waarvan het geheele bestuur was in handen van zich coöpteerende directeuren en de leden geen zeggenschap meer hadden, bleken bij het nagaan van hare oprichting en geschiedenis onderlinge maatschappijen te zijn, waarvan het soms vrij groote kapitaal dus behoorde aan de gezamenlijke leden, hoewel die leden in den loop der tijden hun recht van meespreken hadden verloren.
Artikel 12.
De onderlinge maatschappij wordt opgericht bij eene akte, van eene zekere dagteekening voorzien. De bestuurders zijn verplicht de onderlinge maatschappij te doen inschrijven in het handelsregister, overeenkomstig de daarvoor geldende wettelijke bepalingen, en de akte openbaar te maken In de Nederlandsche Staatscourant. Hetgeen in dit artikel met betrekking tot de oprichting is bepaald, geldt eveneens ten aanzien van wijzigingen, in de akte van oprichting aan te brengen.
Uit dit artikel blijkt, dat eene onderlinge maatschappij slechts kan worden opgericht bij eene schriftelijke oprichtingsakte welke van een zekere dagteekening is voorzien. De akte behoeft , niet notarieel te worden verleden, doch kan eene onderhandsche zijn. Volgens art. 13 moet de akte van oprichting de statuten bevatten, waarin de daar genoemde punten zijn geregeld. Uit het feit, dat de onderlinge maatschappij moet worden ingeschreven in het handelsregister, mag ook worden afgeleid, dat de handelsregisterwet op onderlinge maatschappijen, die ingeschreven moeten worden, toepasselijk is, en daarvoor dus ook de vastgestelde bijdragen verschuldigd zijn. Ook op liquideerende onderlinge maatschappijen mag de handelsregisterwet toepasselijk geacht worden daar zij in verband met art. 2 der wet op het levensverzekeringbednj handelszaken zijn in den zin van art. 1 der handelsregisterwet. Blijkens art 11 van de handelsregisterwet moet bij de inschrijving in het handelsregister opgave worden gedaan van de benaming en de plaats van vestiging, het bedrijf, dat zal worden uitgeoefend, de gemeente, de straat en het huisnummer, waar de zaak gevestigd is, en ten aanzien van iederen bestuurder en commissaris eenige gegevens, genoemd in art. 5 dier wet, en bovendien van den woordeliiken inhoud van de statuten. Van belang voor deze omschrijving is art 4 lid 1, van de handelsnaamwet, volgens hetwelk verboden is een handelsnaam te voeren, die in strijd met de waarheid aanduidt dat de handelszaak zou toebehooren aan een of meer kooplieden handelende als eene vennootschap onder eene firma of als eene vennootschap en commandite, of wel aan eene naamlooze vennootschap, eene wederkeerige verzekerings- of waarborgmaatschappij, eene coöperatieve of andere vereeniging of aan eene stich-


69
Artikel 12—13.
ting (volgens lid 2 van dat artikel duidt het woord „maatschappij" aan, dat de handelszaak toebehoort aan eene naamlooze vennootschap of aan eene vereeniging, en het woord „fonds", dat zij toebehoort aan eene stichting; alles voor zoover niet uit den handelsnaam in zijn geheel het tegendeel blijkt). De openbaarmaking in de Nederlandsche Staatscourant is niet kosteloos. Bij wijzigingen, aan te brengen in de akte van oprichting, worden uiteraard alleen deze wijzigingen in het handelsregister en de Nederlandsche Staatscourant opgenomen. De inschrijving in het handelsregister en openbaarmaking in de Ned. Staatscourant behooren ook te geschieden ten aanzien van de bij de inwerkingtreding der wet bestaande onderlinge maatschappijen, die meer dan 2 jaar na genoemd tijdstip nieuwe overeenkomsten wenschen af te sluiten en daartoe de verklaring van art. 18 noodig hebben. Dit volgt uit de 2de zinsnede van lid 1 van art. 78.
Artikel 13.
De akte van oprichting bevat de statuten, waarin worden vermeld: 1°. het doel en de naam van de maatschappij; 2°. de plaats, waar zij is gevestigd;
3°. de namen van de bestuurders, zoo die bij de oprichting worden benoemd, of anders de namen der leden van het voorloopig bestuur;
4°. de wijze van benoeming, schorsing en ontslag van bestuurders en commissarissen;
5°. of en in hoeverre de leden verplicht zijn, in geval van tekort, tot nakoming van de verbintenissen bij te dragen;
6°. de verplichting van bestuurders, om over ieder boekjaar rekening en verantwoording af te leggen;
7°. of de maatschappij al of niet ook met anderen dan hare leden overeenkomsten van levensverzekering sluit;
8°. de rechten der algemeene vergadering van de leden, de wijze, waarop die vergadering wordt bijeengeroepen en de gevallen, waarin een lid of een bepaald getal leden het recht hebben, zoodanige vergadering te beleggen;
9°. de rechten van houders van aandeelen in het waarborgkapitaal, bedoeld bij artikel 14;
10°. hoe wijziging van de statuten tot stand komt, en onder welke voorwaarden en op welke wijze een besluit tot ontbinding wordt genomen.
1°. het doel. Men zie daaromtrent de toelichting op art. 11.
de naam. Men lette op het in de handelsnaamwet omtrent den handelsnaam bepaalde (zie bovenstaande toelichting op art. 12).
2°. de plaats, waar zij is gevestigd. Deze is natuurlijk in het Rijk in Europa gelegen (zie aanhef van art. 11). Voor in het buitenland en in de koloniën gevestigde onderlinge maatschappijen geldt dit artikel niet.
4°. Waar hier naast bestuurders commissarissen worden ge-


70
noemd, is wel zeker, dat de wet voorschrijft, dat een nieuw op te richten onderlinge maatschappij commissarissen heeft. Daar dit artikel ook van toepassing is op bestaande onderlinge maatschappijen, die wenschen door te werken, zullen die maatschappijen, welke geene commissarissen kennen, dus tot instelling daarvan moeten overgaan.
Hoewel als regel bestuurders en commissarissen wel uit de leden gekozen zullen worden, laat de wet vrijheid om niet-leden als zoodanig te benoemen.
Ook schrijft de wet niet voor door wie benoeming, schorsing en ontslag moet geschieden. Men zal dus de benoeming van bestuurders kunnen opdragen aan de algemeene vergadering of. aan commissarissen. Benoeming voor het leven schijnt niet te zijn uitgesloten. Ook zal men kunnen voorschrijven, dat de algemeene vergadering bij de benoeming'gebonden is aan eene voordracht van het bestuur of van commissarissen, waarbuiten men dan dus niet zal kunnen gaan.
5°. Dit punt raakt het wezen van de onderlinge maatschappij. Voor nieuw op te richten onderlinge maatschappijen is een waarborgkapitaal van één millioen gulden voorgeschreven (het krachtens lid 2 van art. 15 tot stand gekomen. K. B. van 5 November 1923, Stbl. no. 507, laat toe, dat in bepaalde gevallen dit waarborgkapitaal slechts ƒ 250.000 of nog minder bedraagt.). De mogelijkheid blijft natuurlijk bestaan, dat de verliezen, die geleden worden zoo groot zijn, dat het kapitaal geheel of gedeeltelijk verloren is. Er zou dan reden kunnen zijn voor toepassing van de in Hoofdstuk IV genoemde noodregeling, waarbij aan de rechtbank de bevoegdheid is gegeven om op voordracht van de Verzekeringskamer eene bepaalde Sanierung toe te passen. Daar bij eene onderlinge maatschappij de verzekerden evenwel in tegenstelling tot de naamlooze vennootschap de gezamenlijke eigenaars van de zaak zijn en zelve het heft in handen hebben, kan men hier, indien de berekening van de wiskundige reserve een tekort aanwijst, eene bedoelde Sanierung ook in eigen boezem tot stand brengen. Bij eene naamlooze vennootschap, waar de eigenaars der zaak, de aandeelhouders, anderen zijn dan de verzekerden, is eene wijziging der overeenkomsten door de vennootschap zelve uit den aard der zaak uitgesloten. Dat men in reglementen van l.v. ondernemingen, die toebehooren aan een natuurlijken persoon, hoewel zij den uiterlijken vorm hebben aangenomen van eene maatschappij met directeuren en leden, wel bepalingen aantreft, volgens welke directeuren in bijzondere gevallen de premiën kunnen verhoogen of de uitkeeringen verlagen, is waarschijnlijk het gevolg van het klakkeloos overschrijven van statuten van onderlinge maatschappijen. In de meeste statuten van werkelijk onderlinge maatschapppijen heeft eene dergelijke bepaling immers plaats gevonden. Indien de statuten zulk eene bepaling niet inhielden, deed zich de


71
Artikel 13.
vraag voor, of de ledenvergadering tot zulk een maatregel bevoegd was. Rationeel lijkt zeker, dat als eene nauwkeurige berekening van baten en schulden van eene vereeniging doet vermoeden, dat in de toekomst aan de door het toekennen van het lidmaatschap aangegane fmantieele verplichtingen tegenover de leden niet voor 100 % kan worden voldaan, het hoogste gezag, de algemeene vergadering, bevoegd moet zijn in aller belang eene vermindering van die verplichtingen tegenover de leden voor te schrijven. Onze wetgever is er zelfs zóó van doordrongen, dat de koopman, die, wetende, dat hij niet al zijne crediteuren voor 100 % kan voldoen, enkele met 100 % betaalt iets onbehoorlijks doet, dat hij bij de artt. 341 en 343 den in staat van faillissement verklaarden koopman en den bestuurder of commissaris eener naamlooze vennootschap of coöperatieve vereeniging, welke in staat van faillissement verklaard is, strafbaar stelt, als hij ter bedriegelijke verkorting van de rechten der schuldeischers ter gelegenheid van het faillissement of op een tijdstip, waarop hij wist, dat het faillissement niet kan worden voorkomen, een der schuldeischers op eenige wijze bevoordeeld heeft of bevoordeelt. Het beginsel, waarvan daarbij uitgegaan is, brengt mee, dat ook onderlinge maatschappijen niet doorgaan met voor 100 % te betalen als er redelijk vermoeden is, dat men in de toekomst dat niet zal kunnen doen. Intusschen bestaat natuurlijk de kans, dat eene algemeene vergadering, waar de wiskundige reserve op verschillende wijzen berekend kan worden, op zeer aanvechtbare gronden tot een maatregel van Sanierung' overgaat. De wetgever heeft nu door opneming van punt 5° van art. 13 buiten twijfel willen stellen, of een nieuw op te richten onderlinge maatschappij tot een bedoelden maatregel bevoegd is. Is eenmaal in de statuten bepaald, dat de leden nimmer in het tekort behoeven bij te dragen, of reppen de statuten van zulk eene bijdrage in het tekort niet, dan zal men dit ook later niet, tenzij met algemeene stemmen, mogen voorschrijven. Daar het bij eene onderlinge maatschappij evenwel onvermijdelijk is, dat, indien het waarborgkapitaal daarin niet kan voorzien, tenslotte de leden zelve het verlies dragen, zal dan toepassing van de noodregeling van Hoofdstuk IV der wet de eenige uitweg zijn. De Sanierung geschiedt dan door den rechter op voordracht van de Verzekeringskamer. Door toepassing van Hfst. IV is de zaak echter aan de groote klok gehangen, waardoor in de meeste gevallen het voortbestaan, nog meer het doorwerken tot de onmogelijkheden is gaan behooren. Waar de wijze van Sanierung dikwijls samenhangt met fijne kwesties van recht billijkheid en techniek, lijdt het geen twijfel, dat deze in het algemeen beter is toevertrouwd aan den rechter onder voorlichting van de Verzekeringskamer (tegen welke beslissing bovendien de verzekerde nog in beroep kan komen bij den hoogeren rechter) dan aan eene algemeene vergadering eener maatschappij, waarin bijzondere belangen wel


72
Artikel 13.
eens den doorslag kunnen geven. Daartegenover staat, dat ook ten opzichte van saneringsmaatregelen in eigen boezem de Verzekeringskamer krachtens art. 24 adviezen kan geven.
Op een karakteristiek verschil van eene Sanierung door den rechter krachtens art. 61 der wet en die in eigen boezem moet hier gewezen worden. Bij de eerste kunnen aan de verzekerden nimmer meerdere verplichtingen worden opgelegd; m. a. w. de te betalen premiën mogen niet worden verhoogd. Dit kan wel geschieden bij de laatste. Overigens kan natuurlijk op zeer verschillende wijze de Sanierung uitgevoerd worden. Men kan behalve de premiën verhoogen of den termijn, gedurenden welken premie betaald moet worden, verlengen, ook de uitkeeringen verlagen. Ook zal men verschillende kategorieën van leden, bv. de ouderen en de jongeren, op verschillende wijzen kunnen behandelen, waarbij allerlei overwegingen in aanmerking kunnen komen. Uiteraard bestaat bij eene beslissing, die door de leden zelve, immers door de algemeene vergadering, genomen wordt eene grootere mate van vrijheid dan bij het nemen van eene beschikking door den rechter krachtens art. 61, bij welke beschikking wel is waar ook redelijkheid en billijkheid in aanmerking moeten worden genomen, maar toch rechtsbeginselen voorop moeten staan.
Volgens punt 5° van art. 13 moet eenigszins worden aangegeven op welke wijze de Sanierung kan geschieden. In details behoeft daarbij niet te worden getreden. Zoo zal men hiermee kunnen volstaan, dat de leden gedwongen kunnen worden in het tekort bij te dragen door verhooging der premiën of verlaging der uitkeeringen. Meerdere detailleering is niet ongeoorloofd maar gevaarlijk, omdat mogelijk later blijkt, dat men zich daarmee den pas voor eene betere reconstructie der verzekeringen heeft afgesneden.
Met het oog op het feit, dat ook bestaande maatschappijen, die willen doorwerken, onderworpen zijn aan art. 13, zullen ook die maatschappijen uitdrukkelijk in hare statuten zich over het in punt 5° genoemde moeten uitlaten. Aangenomen mag worden, dat nu de wetgever bij art. 78 voor het geval van doorwerken van bestaande onderlinge's aanpassing aan art. 13 heeft voorgeschreven, hij ook vrijheid heeft gelaten om als totnutoe niet uitdrukkelijk de mogelijkheid van bijdrage in een tekort door de leden in de statuten was vermeld, die mogelijkheid thans voor te schrijven. Heeft men eenmaal bij de aanpassing aan art. 13 in de statuten vastgelegd, dat de leden niet in het tekort zullen bijdragen, dan zal men later niet, tenzij met toestemming van alle leden, het tegendeel in de statuten mogen bepalen.
6°. Hier wordt niet gezegd aan wie door bestuurders rekening en verantwoording moet worden afgelegd. In de meeste gevallen zal men zeker bepalen, dat zulks geschiedt aan de algemeene ver-


73
Artikel 13.
gadering van leden. Het lijkt echter niet uitgesloten, dat de statuten voorschrijven, dat rekening en verantwoording gedaan wordt aan commissarissen of aan een daartoe bijzonder benoemde commissie. De rekening en verantwoording moet worden afgelegd door de gezamenlijke bestuurders, niet bv. door den penningmeester alleen, zooals wel in sommige reglementen wordt voorgeschreven. Volgens art. 22 der wet moet het boekjaar loopen van den lsten Januari tot en met den 3lsten December.
7°. Hieruit volgt, dat nieuw op te richten onderlinge maatschappijen en onderlinge maatschappijen, die zich hebben aan te passen aan art. 13, uitdrukkelijk in hare statuten hebben mede te deelen, of zij al of niet overeenkomsten van levensverzekering met niet-leden sluiten. Is eenmaal de keuze gedaan, dan zal men de statuten niet meer in anderen zin kunnen wijzigen. In elk geval is het niet mogelijk, dat indien in de statuten bepaald is, dat niet overeenkomsten met derden worden gesloten, daarop later wordt teruggekomen. Het belang der leden kan immers meebrengen, dat niet, door het sluiten van overeenkomsten met niet-leden, preferenties in het leven worden geroepen. De wet wijkt wat betreft punt 7 af van het wetsontwerp van de Staatscommissie-Molengraaff, dat in art. 4 in de omschrijving van onderlinge maatschappijen of vereenigingen had opgenomen, dat alleen met leden overeenkomsten van levensverzekering mogen worden gesloten. Het is duidelijk, dat tegenover niet-leden, met wie overeenkomsten van l.v. worden gesloten, de maatschappij in eene geheel andere verhouding komt te staan dan tegenover hare leden en wel in de gewone verhouding van verzekeraar en verzekerde. De met hen gesloten overeenkomsten kunnen zonder den wil van den verzekerde niet gewijzigd worden en van eene verplichting tot bijdrage in eventueel tekorten, als waarvan in punt 5° van art. 13 de rede is, kan natuurlijk in het geheel geen sprake zijn. Die andere verhouding brengt ook mee, dat in geval van eene noodregeling van Hoofdstuk IV of van een faillissement de leden geene rechten kunnen doen gelden zoolang niet de niet-leden voor 100 % zijn voldaan. Is er een waarborgkapitaal, als bedoeld in punt 9° van art. 13 en art. 14, dan zal ook dit kapitaal geheel verbruikt moeten worden om den niet-leden hun volle pond te doen toekomen alvorens het mag worden aangewend ten behoeve van leden. Uit het vorengaande volgt, dat Hoofdstuk IV der wet op de maatschappij moet worden toegepast, als de rechten der niet-leden in het gedrang komen, ook als krachtens de statuten de mogelijkheid bestaat om de leden in een bestaand tekort te doen bijdragen.
Wat hiervoren van de onderlinge maatschappij is gezegd, is ook toepasselijk op coöperatieve vereenigingen en krachtens de wet van 1855 of het Burgerlijk Wetboek rechtspersoonlijkheid bezittende vereenigingen.


74
Artikel 13.
8°. Behalve over de wijze van bijeenroeping van eene alg. vergadering en de gevallen, waarin zulk eene vergadering moet worden belegd, spreekt de wet hier slechts over de regeling van de rechten der alg. vergadering van leden. Over de samenstelling laat de wet zich uitdrukkelijk niet uit. Mag de alg. vergadering van leden nu ook bestaan uit een bepaald soort leden bv. uit hen, die voor minstens een bepaald bedrag of voor minstens een bepaalden duur verzekerd zijn, zooals bv. volgens de Duitsche wet van 1901 en het Fransche decreet van 1906 geoorloofd is? M.i. niet. Onder alg. vergadering van leden is slechts te verstaan de alg. verg. van alle leden. Iets anders is natuurlijk, dat een lid zich ter vergadering door een ander, bv. een ander lid, laat vertegenwoordigen. Daarbij zou men dan nog kunnen bepalen, dat één persoon slechts hoogstens bv. 10 leden kan vertegenwoordigen. Kan de alg. vergadering bestaan uit afgevaardigden van leden in dien zin, dat de alg. vergadering is te beschouwen als een parlement van de leden? Bij de groote Engelsche maatschappijen komt deze instelling, die bij maatschappijen met een zeer groot aantal leden zeer practisch lijkt, dikwijls voor. De Duitsche wet van 1901 laat ook uitdrukkelijk toe, dat het Oberste Organ der onderlinge maatschappij bestaat uit „Vertreter der Mitglieder". M.i. is zulk een vertegenwoordigend lichaam met de wet niet onvereenigbaar. Ongetwijfeld heeft de wet de hoogste macht bij onderlinge maatschappijen in handen willen leggen van de leden. Maar dit doel bereikt men ook volkomen bij de instelling van een vertegenwoordigend lichaam. Bovendien kan men nog aan een bepaald getal leden het recht toekennen om ter beraadslaging en beslissing over bepaalde punten eene vergadering van het vertegenwoordigend lichaam uit te schrijven en zelfs nog in bepaalde gevallen het houden van een referendum onder de leden toelaten. Over de uitoefening van het stemrecht laat de wet zich niet uit. Het meest voor de hand ligt, dat ieder lid één stem heeft onverschillig of hij één of meer verzekeringen heeft en hoe groot en van welken aard zijne verzekering is. Bij de instelling van een vertegenwoordigend lichaam is zelfs niet anders denkbaar dan dat ieder lid der vergadering één stem uitbrengt. Bij eene algemeene vergadering van de leden zelve is het echter mogelijk, dat één lid één of meerdere stemmen mag uitbrengen naar gelang hij kleinere of grootere belangen bij de maatschappij heeft. De genoemde Duitsche wet laat daartoe de vrijheid. Ook de Zwitsersche wet schijnt zulks toe te laten. Immers bepaalt § 11 van een der grootste onderlinge maatschappijen de „Schweizerische Lebensversicherungs- und Rentenanstalt" te Zürich: „Jedes Mitglied hat eine Stimme. Eine Ver„sicherung gewahrt nur eine Stimme". Verder laat onze wet vrijheid om te bepalen, dat voor bepaalde besluiten de gewone absolute meerderheid of eene versterkte noodig is, ook om voor bepaalde


75
Artikel 13.
gevallen, als bv. bij benoemingen, slechts eene relatieve meerderheid te eischen. Indien geene bijzondere bepalingen gemaakt zijn, geldt art. 1696 B.W. nl., dat ieder lid één stem uitbrengt en dat een besluit wordt genomen bij gewone meerderheid van stemmen.
Wat nu de rechten der alg. vergadering betreft, de wet zegt wel, dat de statuten daaromtrent een regeling moeten geven, maar geeft verder niet aan, hoe deze regeling er moet uitzien. Men kan de zaak nu zóó regelen, dat in de statuten wordt omschreven de taak van het bestuur (bv. door hem de bevoegdheid te geven binnen de grenzen van de statuten leden aan te nemen en beleggingen te doen en voorts alle uitvoerende handelingen te verrichten) en van het college van commissarissen (bv. door te bepalen, dat het toezicht op het bestuur uitoefent en praeadvies levert over de rekening en verantwoording van het bestuur), waaruit dan volgt, dat alle andere bevoegdheden der maatschappij worden uitgeoefend door de alg. vergadering (bv. de bevoegdheid om te benoemen bestuurders en commissarissen, goed te keuren de rekening en verantwoording, te wijzigen de statuten en een besluit tot ontbinding te nemen). Maar men kan den kring van bevoegdheden der alg. vergadering ooic meer beperken, waartoe allicht bij de grootere onderlinge maatschappijen, wier ledenaantal in de tien- en honderdduizenden loopt, aanleiding is. Zoo zal men bv. het recht van benoeming van bestuurders kunnen toekennen aan commissarissen of de alg. vergadering bij de uitoefening van haar recht van benoeming van bestuurders en commissarissen kunnen binden aan eene voordracht van die colleges. Ook zal men bv. kunnen bepalen, dat de alg. vergadering slechts zal hebben te besluiten over wijziging der statuten en ontbinding der maatschappij en anders slechts besluiten zal kunnen nemen, wanneer voorstellen tot het nemen van bepaalde besluiten haar zijn gedaan door de bestuurders, de commissarissen of een bepaald aantal leden, verder dat over amendementen slechts gestemd zal mogen worden] als het bestuur en het college van commissarissen daartegen geen bezwaar hebben.
gevallen, waarin een lid af een bepaald getal leden het recht hebben, zoodanige vergadering te beleggen. Daar zeer moeilijk te voorzien is in welke gevallen zich de noodzakelijkheid van belegging van eene buitengewone alg. vergadering op initiatief van een bepaald aantal leden voordoet, zal men waarschijnlijk het beste doen met het geven van eene min of meer vage omschrijving als bv. „in bijzondere of dringende omstandigheden".
9°. Men bedenke, dat in tegenstelling met het O. O., waarin zoowel voor nieuw op te richten als voor bestaande onderlinge maatschappijen een waarborgkapitaal werd voorgeschreven, door de Regeering bij Mem. v. Antw. de verplichting van het hebben van een waarborgkapitaal voor bestaande onderlinge maatschappijen werd


76
Artikel 13.
losgelaten. Regeling van de rechten van houders van aandeelen in het waarborgkapitaal behoeft in de statuten alleen te geschieden voor zooveel betreft nieuw op te richten maatschappijen en bestaande maatschappijen, die reeds een waarborgkapitaal hebben en na de inwerkingtreding der wet willen doorgaan met het sluiten van overeenkomsten van levensverzekering.
De wet laat de maatschappij vrij in de regeling van de rechten van houders van aandeelen in het waarborgkapitaal. Bij die regeling kan echter niet ingegaan worden tegen de imperatieve voorschriften van art. 14, lid 1 en 2. Voorts mag die regeling uiteraard geene bepalingen inhouden, die met het wezen van zulk een waarborgkapitaal strijden. Er zal dus zeker niet mogen worden bepaald, dat bij de liquidatie houders van bedoelde aandeelen rechten kunnen doen gelden, vóórdat aan de verplichtingen der maatschappij jegens derden of jegens hare leden is voldaan. Het doel van het waarborgkapitaal is immers juist om een waarborg te scheppen voor het voldoen aan die verplichtingen. Wel zal men kunnen toestaan, dat onder zekere voorwaarden vóór de liquidatie op het waarborgkapitaal afgelost wordt. De M. v. A. behelsde hierover: „Het gewijzigde ontwerp kent voor bestaande ondernemingen geen wet„telijken kapitaalseisch. Overigens zij opgemerkt, dat een aan„vangskapitaal voor nieuw op te richten maatschappijen onmisbaar is. Wil één persoon dit kapitaal fourneeren, dan houdt hij alle ],aandeelen, anders zijn er meerdere aandeelhouders. Wel is er iets „voor te zeggen, dat met het karakter der onderlinge maatschappij „kwalijk vereenigbaar zijn blijvende aandeelhouders, die uiteraard „een deel van de winst voor zich zullen opeischen. Daarom is „thans in artikel '15, waarover hieronder meer, de gelegenheid „geopend onder omstandigheden aflossing van kapitaal mogelijk te „maken" en bij art. 15: „Bij den algemeenen maatregel kunnen „tevens voorwaarden worden gesteld, waaronder eene onderlinge „maatschappij tot aflossing van het waarborgkapitaal kan overgaan. Gedacht is als voornaamste voorwaarde: de toestemming „der Verzekeringskamer. Tot aflossing mag niet worden overgedaan, indien er niet voldoende extra-reserves zijn gevormd, welke „de functie van het kapitaal als waarborg kunnen vervangen."
De bedoelde voorwaarden zijn totnutoe nog niet bij algemeenen maatregel van bestuur vastgesteld. Ten aanzien van nieuw op te richten maatschappijen zullen dus, zoolang bedoelde voorwaarden nog niet zijn vastgesteld, geene aflossingen van het waarborgkapitaal mogen geschieden. Anders staat de zaak ten opzichte van bestaande onderlinge maatschappijen. Voor die maatschappijen gelden immers ingevolge art. 78 der wet niet de bij of krachtens de artt. 14, 1ste lid, 15 en 16 gestelde kapitaalseischen. De wet verbiedt dus niet, dat zij in hare statuten dergelijke aflossingen voor-


77
Artikel 13.
schrijven of toestaan. Ten onzent zijn eenige maatschappijen, die o.a. bij het eindigen der verzekeringen en voor verzekeringen, waarvan de verzekerde den leeftijd van 65 jaar heeft bereikt, aan de verzekerden, wier aandeelen in de winst gedeeltelijk als aandeelen in een waarborgkapitaal zijn ingehouden, recht op uitbetaling van die aandeelen geven. Een dier maatschappijen schrijft bovendien voor, dat als het waarborgkapitaal, dat gevoed wordt door bijdragen uit het voordeelig saldo, door die bijdragen zou stijgen boven een door commissarissen, na overleg met directie en wiskundig adviseur, vastgesteld bedrag, gelden, boven dat bedrag aanwezig, worden besteed tot aflossing der aandeelen in het waarborgkapitaal in de orde hunner nummers.
De Duitsche wet van 1901 zegt (in § 22) uitdrukkelijk, dat aan hen, die het waarborgkapitaal hebben verstrekt, niet het recht mag worden gegeven om hunne deelneming in dat kapitaal op te zeggen. Daar onze wet daarvan niet spreekt, zal bij ons ten aanzien van bestaande maatschappijen zulk een recht bij de deelneming in het kapitaal wel kunnen worden gegeven. Maar het is duidelijk, dat verstrekking van waarborgkapitaal onder dat beding niet veel zou beteekenen. De genoemde Duitsche wet schrijft verder voor (in § 22), dat aflossing slechts mag geschieden uit de jaarlijksche inkomsten en slechts in die mate als de vorming van een reservefonds, dat in § 37 imperatief voorgeschreven is x), is geschied.
Kan aan houders van aandeelen in het waarborgkapitaal zeggenschap worden gegeven bij het beheer der maatschappij? De genoemde Duitsche wet schrijft voor, dat de statuten zich er over uitlaten, of en in welken omvang bedoelde houders zulk een zeggenschap hebben. Het komt mij voor, dat art. 13, 9°, onzer wet zulk een zeggenschap niet uitsluit. Hier wordt gesproken van rechten van houders van aandeelen. Onder „rechten" kunnen zoowel worden verstaan privaatrechtelijke bevoegdheden als publiekrechtelijke beheersrechten.
Men zal verder aan de houders van de aandeelen in het waarborgkapitaal voor het gestorte gedeelte daarvan een bepaalde rente kunnen toezeggen en hun ook kunnen laten deelen in het jaarlijksche overschot. Uiteraard zal steeds bepaald moeten worden, dat de rente slechts betaalbaar zal zijn uit het overschot. Ten minste moet dit aangenomen worden voor nieuw op te richten maatschappijen, daar anders het voorschrift van de aanwezigheid bij den aanvang van een waarborgkapitaal van een bepaald bedrag zijn beteekenis zou verliezen. Volgens de genoemde Duitsche wet mag de
!) De Aufsichtsbehörde kan slechts dispensatie geven van de voorgeschreven vorming van een waarborg-kapitaal en een reservefonds „wenn nach der Natur „der zu betreibenden Geschafte oder durch besondere Einrichtungen eines „Unternehmens anderweitige Sicherheit gegeben isf'.


78
Artikel 13.
rente betaald worden uit de jaarlijksche inkomsten (dus ook als er geen overschot is) en niet hooger zijn dan 4 % en mogen de gezamenlijke uitkeeringen (d.w.z. de vaste rente en het aandeel in de winst) 6 % van het gestorte gedeelte niet te boven gaan. Onze wet kent daaromtrent geene imperatieve voorschriften.
Geregeld zal tenslotte ook moeten worden, welk bedrag bij den aanvang moet worden gestort (art. 14 verbiedt uitgifte van aandeelen op naam, indien niet ten minste 10 % is gestort) en wie latere stortingen zal kunnen bevelen, voorts de wijze van overdracht der aandeelen (waarbij rekening is te houden met art. 14, 3e lid, slot).
10°. Statutenwijziging zal natuurlijk als regel voorbehouden moeten worden aan de algemeene vergadering, terwijl men het initiatief kan laten nemen door bestuurders, commissarissen of een bepaald aantal leden. Voorgeschreven kan worden de gewone, volstrekte meerderheid. Bekrachtiging door een referendum behoeft niet uitgesloten te zijn. Uiteraard zullen bij statutenwijziging verkregen rechten geëerbiedigd moeten worden en zal, indien er een waarborgkapitaal is, er ook voor gezorgd moeten worden, dat niet gehandeld wordt in strijd met de voorwaarden van de uitgifte daarvan.
Wat betreft de wijze, waarop een besluit tot ontbinding wordt genomen, ook dit besluit zal natuurlijk genomen moeten worden door de algemeene vergadering. Binden de bestaande statuten die vergadering daaromtrent aan een bepaalde voorwaarde bv. dat het ledenaantal tot een bepaald getal is gedaald, dan zal men zich daaraan hebben te houden, tenzij alle leden in de ontbinding toestemmen. Ook voor een besluit tot ontbinding zal men een versterkte meerderheid kunnen voorschrijven.
Wat aangaat de voorwaarden, waaronder een besluit tot ontbinding wordt genomen, dient rekening te worden gehouden met art. 1702 B. W., voorkomende in den Tienden Titel „Van zedelijke lichamen" van het Burgerlijk Wetboek. Eene onderlinge maatschappij is immers onder de hier bedoelde zedelijke lichamen te begrijpen. Bij de verdeeling der activa komen in de eerste plaats in aanmerking de gewone schuldeischers (niet-leden), daarna de leden en ten slotte de houders van aandeelen in het waarborgkapitaal. Bij de verdeeling onder de leden lijkt het meest rationeel om de voor ieder aanwezige reserve als maatstaf te nemen.. Indien de gewone schuldeischers niet ten volle betaald kunnen worden, zullen nagekomen moeten worden de voorschriften, waaraan onderworpen zijn de erfgenamen, die eene erfenis onder voorrecht van boedelbeschrijving hebben aanvaard, bij gebreke van welke nakoming de leden persoonlijk, elk voor het geheel aansprakelijk zijn voor de schulden der maatschappij.


79
Artikel 14.
Artikel 14.
De onderlinge maatschappij heeft een in aandeelen verdeeld waarborgkapitaal, waarop de volgende bepalingen van toepassing zijn.
Aandeelen aan toonder kunnen slechts worden uitgegeven, indien het volle bedrag van het aandeel in de kas der maatschappij is gestort
Aandeelen op naam kunnen niet worden uitgegeven dan indien ten minste een tiende gedeelte van het volle bedrag van het aandeel in de kas der maatschappij is gestort. Bij overdracht van niet volgestorte aandeelen blijft de oorspronkelijke aandeelhouder of diens rechtverkrijgenden tot de storting van het verschuldigde aan de maatschappij verbonden ten ware de bestuurders der onderlinge maatschappij zich uitdrukkelijk met den nieuwen verkrijger hebben tevreden gesteld en eerstgemelde van alle verantwoordelijkheid ontslagen hebben. '
1. Volgens art. 78 der wet is het 1ste lid alleen toepasselijk op nieuw op te richten onderlinge maatschappijen, terwijl het 2de en 3de ook toepasselijk zijn op bestaande, welke ook na verloop van 2 jaren na de inwerking treding der wet wenschen door te werken d.w.z. nieuwe overeenkomsten van levensverzekering wenschen te sluiten. De rechten van houders van aandeelen in het waarborgkapitaal moeten ingevolge art. 13, 9°, der wet worden geregeld in de statuten. Zie omtrent de regeling dier rechten aldaar
2. Het 2de lid is analoog aan het bij art. 41 W. v. K. bepaalde ten aanzien van naamlooze vennootschappen, het 3de lid aan de
Z0?™*1^ van de artt- 51 en 43 W- v- K- Het 2de gedeelte van het 3de lid heeft tot doel de integriteit van het kapitaal, dat gedeeltelijk zou kunen te loor gaan, als lichtvaardig niet-volgestorte aandeelen overgedragen zouden kunnen worden aan personen die geene waarborgen voor de latere stortingen opleveren. De overdrager moet dus aansprakelijk blijven, als de bedoelde waarborgen bij den verkrijger niet aanwezig zijn. Onder „oorspronkelijken aandeelhouder is met enkel te verstaan de aandeelhouder, die dadelijk bij de uitgifte als zoodanig is opgetreden, maar ook een latere die op regelmatige wijze houder van het aandeel is geworden en op de wijze, voorgeschreven bij de statuten, zijn aandeel aan een ander overdraagt. Voor het ontslag van alle aansprakelijkheid van hem die overdraagt, is niet voldoende, dat het orgaan der maatschappij die krachtens de statuten de overdracht heeft goed te keuren deze goedkeuring verleent. Daarvoor is noodzakelijk, dat bestuurders zich uitdrukkelijk met den nieuwen verkrijger tevreden stellen en dengene, die het aandeel overdraagt, van alle aansprakelijkheid ontslaan. Zie arr. H. R. van 29 Januari 1925, WeekbL v h Recht no 11367 met onderschrift van Mff, Nederlandsche Jurisprudentie 1925, 578.


80
Artikel 15.
Artikel 15.
Het maatschappelijk kapitaal van naamlooze vennootschappen en het waarborgkapitaal van onderlinge maatschappijen, welke het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, bedraagt ten minste een millioen galden. _ i
Bij algemeenen maatregel van bestuur kunnen door Ons ten aanzien van daarbij nader te omschrijven naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen geringere bedragen als kapitaalsminima worden vastgesteld en kunnen door Ons voorwaarden worden gesteld, waaronder eene onderlinge maatschappij het waarborgkapitaal kan terugbetalen en aan aandeelhouders vrijstelling verleenen van de verplichting tot bijstortlng.
Terwijl het O.O. evenals het ontwerp-Niemeyer den kapitaalseisch stelden zoowel voor bestaande als voor nieuw op te richten maatschappijen (het 0.0. kende alleen dit verschil, dat voor bestaande maatschappijen de helft werd geëischt van het kapitaal, dat voorgeschreven was voor nieuw op te richten maatschappijen) werd, naar aanleiding van opmerkingen in het V.V. in het G.0. de kapitaaleisch voor bestaande maatschappijen (zie voor naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen art. 78, lid 1, 1ste zinsnede, en voor de overige rechtspersonen art. 79, 1ste lid), geschrapt en het voor nieuw op te richten naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen vereischte kapitaal verhoogd tot één millioen gulden. Aan een algemeenen maatregel van bestuur werd evenwel voorbehouden om voor nader te omschrijven naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen een lager kapitaal mogelijk te maken, (zie 2de lid van art. 15). Naar aanleiding van eene opmerking in het V. V., dat verband zou moeten worden gelegd tusschen de voorschriften der wet en de algemeene voorschriften in het Wetboek van Koophandel betreffende de Koninklijke bewilliging op akten van oprichting van naamlooze vennootschappen, schreef de Regeering in de M. v. A. o. m., dat in elk geval de naamlooze vennootschap het l.v.bednjf met kan uitoefenen zonder eene verklaring der Verzekeringskamer noodig te hebben Ook al ware artikel 15, voor zoover de naamlooze vennootschap betreft, overgebracht naar het Wetboek van Koophandel dan zou zij het bedrijf toch niet kunnen uitoefenen, zoolang "niet tevens-is voldaan aan artikel 16 en aan artikel 51 Wetboek "van Koophandel (art. 17, 2° van het gewijzigde wetsontwerp). Overigens zijn in de praktijk geen bezwaren te duchten. Bij eene aanvrage om bewilliging kan zoo noodig van wege het Departement van Justitie tijdig worden gewezen op de kapitaalseischen "ingevolge de wet op het levensverzekeringbedrijf. Iets dergelijks [[geschiedt ten aanzien van vereenigingen, welke Koninklijke goed-


81
Artikel 15.
„keuring wenschen en krachtens de Landarbeiderswet aan bepaalde „eischen moeten voldoen". Wat betreft buitenlandsche maatschappijen, moeten zoowel zij, die na de inwerkingtreding der wet hier te lande beginnen te werken, als zij, die, op genoemd tijdstip het levensverz.bedrijf hier te lande uitoefenende, hetzij door nieuwe overeenkomsten af te sluiten, hetzij door bestaande verzekeringen af te wikkelen, meer dan 2 jaren na dat tijdstip wenschen door te gaan met nieuwe overeenkomsten te sluiten, voldoen aan soortgelijke eischen, als in de artt. 15 en 16 gesteld (zie de artt. 19, 1ste lid, en art. 80, 1ste lid). Zie voor de beteekenis van „soortgelijke eischen" de toelichting op art. 19.
Dat voor natuurlijke personen, die tijdens de inwerkingtreding der wet het l.b. uitoefenden, geen kapitaalseisch is gesteld, zoolang zij gedurende 2 jaren na gemeld tijdstip doorgaan met nieuwe overeenkomsten af te sluiten en daarna niets anders doen dan bestaande overeenkomsten afwikkelen, volgt uit art. 81, 1ste lid. Bij omzetting van eene onderneming, toebehoorende aan een natuurlijk persoon, in eene hier te lande gevestigde naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij, kan deze vennootschap of maatschappij zelfs nieuwe overeenkomsten van levensverzekering sluiten, zonder dat deze vennootschap of maatschappij een maatschappelijk kapitaal van een bepaald bedrag of een waarborgkapitaal behoeft te bezitten (art. 81, 3de lid). Men bedenke echter, dat voor overgang der verzekerden van den natuurlijken persoon naar de naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij noodzakelijk is toepassing van Hoofdstuk III der wet en de Verzekeringskamer dus zal kunnen en zelfs moeten weigeren hare goedkeuring te verleenen aan overdracht der verzekerden door een vermogenden natuurlijken persoon aan een naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij, die slechts in het bezit zou komen van een krappe premiereserve zonder een maatschappelijk kapitaal van eenige beteekenis resp. zonder een waarborgkapitaal. Bij zulk eene weigering zou natuurlijk van eene omzetting van de onderneming in eene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij geen sprake zijn en zou die vennootschap of maatschappij zonder een kapitaal van één millioen gulden ook niet nieuwe overeenkomsten kunnen sluiten.
De Regeering is niet ingegaan op het in het V. V. geopperde denkbeeld om den eisch te stellen, dat het maatschappelijk kapitaal zou worden verhoogd in zekere verhouding tot de stijging der verzekeringsportefeuille en evenmin op in het V. V. geuite wenschen van leden om voorschriften op te nemen omtrent een onderzoek naar de solvabiliteit der aandeelhouders en omtrent het minimum aantal personen, over wie de niet-volgestorte aandeelen zouden moeten verdeeld zijn. Ten aanzien van de laatstbedoelde wenschen werd in het V. V. zelf reeds opgemerkt door andere leden, dat een
6


82
Artikel 15.
onderzoek naar de solvabiliteit der aandeelhouders reeds nu wordt 'ingesteld bij de behandeling der aanvraag om Koninklijke bewilliging. Op art. 15 werd door den heer Deckers een amendement ingediend om als derde lid het volgende toe te voegen: „Bij de oprichting van eene onderneming tot uitoefening van het levensverzekeringbedrijf mag van de niet volgestorte aandeelen in maatschappelijk kapitaal of waarborgkapitaal niet meer dan een dertigste „deel gesteld zijn ten name van één en denzelfden persoon". Het amendement werd, na bestrijding door de Regeering en de Commissie van Rapporteurs, met 50 tegen 28 stemmen verworpen. Niettemin is de grondgedachte van het amendement, dat het éénmaal door de wet geëischte kapitaal van één millioen gulden reëel moet zijn en bij niet dadelijke volstorting der aandeelen er zooveel op dient te worden gelet, dat die aandeelen worden genomen door personen, die behoorlijke waarborgen voor eene latere volstorting opleveren, natuurlijk volkomen juist. Het zal aan de Regeering zijn om, voorgelicht ook door de Verzekeringskamer, bij het verleenen der Koninklijke bewilliging aan die waarborgen de noodige aandacht te schenken. Na de oprichting der maatschappij is het altijd mogelijk, dat niet-volgestorte aandeelen in handen komen van personen, die niet de noodige waarborgen opleveren. Het voortdurende toezicht der Verzekeringskamer zal ook op dit punt effectief moeten zijn. Door haar adviesrecht van art. 24 zal zij voor eene behoorlijke naleving der statuten op het punt van overdracht der aandeelen kunnen waken en ook overigens wellicht kunnen bereiken, dat het aandeelenkapitaal door overdrachten aan onsolvabele personen geen schijnkapitaal wordt.
2. De in het 2de lid van dit artikel bedoelde algemeene maatregel van bestuur is, voorzoover betreft de vaststelling van geringere bedragen als kapitaalsminima voor naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, tot stand gekomen bij K. B. van 5 November 1923, Stbl. no. 507. Daarin is bepaald, dat ten aanzien van naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, ontstaande uit ondernemingen met gemengd bedrijf door splitsing van bedrijf op grond van het in het 2de lid van art. 9 der wet gegeven voorschrift, het kapitaalsminimum wordt teruggebracht tot ƒ 250.000. Dit voorschrift vergemakkelijkt de splitsing van naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen met gemengde bedrijven. De met het oog op de afsluiting van nieuwe overeenkomsten van l.v. noodzakelijke splitsing kan men natuurlijk tot stand brengen door alles wat niet levensverzekeringbedrijf is over te brengen naar eene nieuwe maatschappij. Deze wijze kan echter moeilijkheden meebrengen, omdat men als het b.v. betreft ongevallen- of ziekteverzekeringen deze niet tegen den zin der verzekerden kan overbrengen. Daarentegen vergemakkelijkt Hoofdstuk


83
Artikel 15.
III der wet overdracht van levensverzekeringovereenkomsten naar eene andere maatschappij. Indien men nu ook bij de bedoelde splitsing van zulk eene maatschappij een kapitaal van één millioen gulden zou blijven eischen, zou eene splitsing op de laatstbedoelde wijze in de meeste gevallen onmogelijk zijn. Door de verlaging van het kapitaalminimum tot ƒ 250.000.— heeft men dus de splitsing van maatschappijen met gemengde bedrijven bevorderd.
In art. 2 van het genoemde K. B. is ten aanzien van naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, ontstaande door omzetting van ondernemingen, gedreven door rechtspersonen, niet Zijnde naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen het kapitaalsminimum teruggebracht tot ƒ 250.000, onder voorwaarde echter, dat de finantieele waarborgen voor de overeenkomsten van verzekering naar het oordeel der Verzekeringskamer door de omzetting niet verminderen. Daarbij is voorts nog bepaald dat wanneer de Verzekeringskamer in een bepaald geval van' oordeel is, dat met een lager bedrag dan het bovenvermelde kan worden volstaan, dat lagere bedrag als kapitaalsminimum geldt Het genoemde artikel 2 gaat van de gedachte uit, dat eene naamlooze vennootschap en onderlinge maatschappij de meest passende organisatie s zijn voor eene levensverzekeringonderneming en dat dus herschepping in dien rechtsvorm van eene vereeniging eene coöperatieve vereeniging en stichting, wanneer deze het I b uitoefenen, moet worden bevorderd. Het spreekt van zelf dat de Omzetting niet tot gevolg mag hebben, dat de waarborgen voor de verzekerden verminderen. De nieuwe vennootschap of maatschappij zal eerst moeten trachten in het bezit te komen van de verklaring van art. 18. Daarna geschiedt de overdracht der verzekerden op de wijze, voorgeschreven bij Hoofdstuk III.
Hebben rechtspersonen, niet naamlooze vennootschappen of onderlinge maatschappijen zijnde, een gemengd bedrijf, dan kan bij overdracht der overeenkomsten van levensverzekering naar eene nieuwe maatschappij niet gesproken worden van omzetting der onderneming in eene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij, doch alleen van splitsing vah bedrijf. Immers is onder omzetting niets anders te verstaan dan overbrenging van het geheele bedrijf in eene maatschappij met een anderen rechtsvorm. Met een kapitaal van minder dan ƒ 250.000 kan in het bedoelde geval dus niet worden volstaan. B
Toen de Regeering bij hare M. v. A. den kapitaalseisch voor bestaande maatschappijen geheel schrapte en het vereischte kapitaal ZienTp^nen'Chte\TaatSchappijen verhoogde tot één millioen f 5nn non °' eis?te. V00r zuIke maatschappijen als regel J 500.000.— voor onderlinge maatschappijen, die haar bedrijf zouden beperken tot hare leden, slechts ƒ 250.000.—), schreef zij
BB


84
Artikel 15—16.
daarbij „De kapitaalseisch is verhoogd tot een millioen gulden. Met het beginsel van meerdere differentiatie kan de Regeering zich "vereenigen. Bij den algemeenen maatregel van bestuur kunnen [,'andere eischen worden gesteld voor volksverzekering, wellicht ook "voor spaarkassen en begrafenisfondsen, en voor onderlinge maatschappijen, welke slechts met hare leden overeenkomsten van ['levensverzekering sluiten. Daarbij kan dan voor zooveel noodig "met herverzekering rekening worden gehouden." Zooals hierboven I's medegedeeld, heeft men echter bij den bedoelden algemeenen maatregel van bestuur, den kapitaalseisch slechts verlaagd ter vergemakkelijking van eene splitsing van bedrijven en ter bevordering van eene gewenschte omzetting van den eenen rechtsvorm in een anderen, meer passenden. Bij het groot aantal bestaande maatschappijen van levens- en volksverzekering en spaarkasondernemingen leek het niet noodig door verlaging van den kapitaalseisch voor bepaalde kategorieën oprichting van nieuwe te bevorderen.
3. Van de bevoegdheid, in het 2de lid aan de Regeering gegeven om bij algemeenen maatregel van bestuur voorwaarden vast te stellen, waaronder eene onderlinge maatschappij het waarborgkapitaal kan terugbetalen en aan aandeelhouders vrijstelling verleenen van de verplichting tot bijstorting, is totnutoe geen gebruik gemaakt. Hieruit volgt, dat na de inwerkingtreding der wet nieuw opgerichte of op te richten onderlinge maatschappijen het waarborgkapitaal niet kunnen terugbetalen en geene vrijstelling van den bij stortingsplicht kunnen verleenen. Daar art. 15 niet toepasselijk is op bestaande maatschappijen, behoort de bedoelde terugbetaling en vrijstelling voor haar niet tot de onmogelijkheden. Zie overigens de toelichting op art. 13, 9°.
Artikel 16.
Naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen oefenen het levensverzekeringbedrijf niet uit, tenzij haar maatschappelijk- of waarborgkapitaal is geplaatst tot het bedrag, dat dit kapitaal op grond van artikel 15 ten minste moet bedragen.
Het spreekt van zelf, dat dit artikel alleen van toepassing is op die naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, voor wie de kapitaalseisch van art. 15 geldt. Art. 16 is dus niet toepasselijk op tijdens de inwerkingtreding der wet bestaande naamlooze vennootschappen, onderlinge maatschappen en andere rechtspersonen en evenmin op nieuw op te richten naamlooze vennootschappen of onderlinge maatschappijen, die ontstaan door omzetting van eene onderneming van een natuurlijken persoon in een van die rechtsvormen. Zie wat betreft buitenlandsche maatschappijen de toelichting op art. 19.


85
Artikel 16—17.
De m dit artikel geeischte algeheele plaatsing van het minimumkapitaal, in art. 15 genoemd, betreft uiteraard zoowel het in lid 1 van art. 15 genoemde bedrag van één millioen gulden als de lagere minima, genoemd en bedoeld in den in lid 2 van art. 15 bedoelden maatregel van bestuur (K. B. van 5 November 1923. Stbl. n°. 507).
Zoolang de in dit artikel bedoelde plaatsing van kapitaal niet heeft plaats gehad, zal de Verzekeringskamer dus niet de in art. 18 der wet bedoelde verklaring mogen afgeven (zie art. 17, 5°)
Artikel 17.
9e..*on£efnemingen tot het uitoefenen van het levensverzekeringbedrijf zijn verplicht aan de Verzekeringskamer over te leggen-
1«. een authentiek afschrift of een afschrift of afdruk, door alle bestuurders geteekend, harer akte van oprichting;
2°. voor zoover eene naamlooze vennootschap betreft, het bewijs, dat op de akte of een ontwerp daarvan de Koninklijke bewilliging is verkregen, en dat het kapitaal is gestort ten minste tot het in artikel 51 van het Wetboek van Koophandel bedoelde bedrag-
3°. het bewijs, dat de akte is openbaar gemaakt in de Nederlandsche Staatscourant;
il' 8*ttkken' bouwende opgave van bestuurders en commissarissen;
5 . stukken ten bewijze, dat de onderneming ook overigens vold0"..fan de eischen, tot het uitoefenen van het levensverzekerinebednjf bij of krachtens deze wet gesteld.
De beteekenis van de artt. 17 en 18 is deze, dat na de inwerkingtreding der wet (op 15 November 1923) opgerichte ondernemingen in het geheel niet en tijdens die inwerkingtreding bestaande ondernemingen na 2 jaren na de inwerkingtreding niet nieuwe overeenkomsten van levensverzekering mogen sluiten tenzij zij vooraf van de Verzekeringskamer hebben ontvangen eene verklaring dat de betreffende onderneming aan de gestelde eischen heeft voldaan, üeze eischen, genoemd in art. 17, hebben in hoofdzaak betrekking1 . op den rechtsvorm der onderneming, 2°. op het maatschappelijk of waarborgkapitaal der onderneming, en 3°. op de organisatie der onderneming, indien zij is eene onderlinge maatschappij. De sub 2° bedoelde kapitaalseisch is ook alleen gesteld voor na de inwerkingtreding der wet nieuw op te richten maatschappijen. Uit een en ander volgt, dat in de uitreiking der verklaring van art 18 door de Verzekeringskamer niet een bewijs mag worden gezien, dat deze Kamer van oordeel is, dat de maatschappij zich in een gunstigen f'nantle:flen toestand bevindt. In het bij K. B. van 13 September n°. 21 vastgestelde model van de verklaring van art 18 is zulks ook tot uitdrukking gebracht, (in dit model, hierachter afgedrukt op blz. 207, komt voor de zinsnede: „Deze verklaring betreft


86
Artikel 17.
„niet den geldelijken toestand der betrokken onderneming; evenmin „brengt zij voor den Staat geldelijke aansprakelijkheid mede"). Uit het bovenstaande volgt, dat misleidend is, dat levensverzekeringmaatschappijen, die de verklaring van art. 18 hebben ontvangen; op hare prospectussen, polissen of brievenformulieren laten drukken: „goedgekeurd door de Verzekeringskamer". Zulks kan den indruk wekken, dat ook de finantieele toestand der maatschappij door de Verzekeringskamer is goedgekeurd. Alleen ten opzichte van na de inwerkingtreding der wet nieuw opgerichte maatschappijen kan men zeggen, dat de uitreiking der verklaring ook iets zegt omtrent den finantieelen toestand. Immers blijkt uit die uitreiking, dat het maatschappelijk of waarborgkapitaal ad één millioen gulden was geplaatst en dat 10% daarvan was gestort, en dat bij de afgifte der verklaring bedoeld kapitaal nog intact aanwezig was (waarbij dan natuurlijk aangenomen moet worden, dat op dat tijdstip de houders van de aandeelen in het kapitaal volledige waarborg opleverden voor eventueele latere stortingen op die aandeelen). Ten aanzien van de hier bedoelde verklaring hield de M. v. T. het volgende in: „Tegen dengeen, die het levensverzekeringbedrijf „uitoefent, zonder dat zijne onderneming voldoet aan de eischen, ,gesteld bij de artikelen 4 tot en met 12, is bij artikel 68 straf „bedreigd. Ten einde de naleving van deze bepalingen echter in nog „sterker mate te bevorderen, is in artikel 14 eene bepaling opgenomen, welke er tegen waakt, dat eene onderneming het bedrijf „aanvangt zonder aan de gestelde eischen te voldoen. Daar toch „is voorgeschreven, dat geene onderneming het levensverzekeringbedrijf uitoefent, tenzij zij in het bezit is van eene verklaring van ,de Verzekeringskamér, waaruit blijkt, dat stukken zijn overgelegd, „die bewijzen, dat aan de gestelde eischen is voldaan.
„Men verwarre deze verklaring niet met eene concessie. Zij heeft „geene andere bedoeling, dan het de justitie gemakkelijker te maken, „het plegen van eene overtreding vast te stellen. Wie zonder in het „bezit te zijn van eene verklaring het levensverzekeringbedrijf uitoefent, pleegt de overtreding, zelfs al voldoet hij overigens aan de „eischen der wet. Verder bewijs dan het ontbreken der verklaring „behoeft niet te worden geleverd. Het aanwezig zijn der verklaring „is echter niet voldoende om de onschuld te bewijzen. Wanneer „desalniettemin blijkt, dat aan de eischen niet is voldaan, is evenzeer „een strafbaar feit aanwezig.
„Dat de verklaring geene concessie is, blijkt reeds uit het bovenstaande. Bovendien betreft zij alleen het aanwezig zijn van zekere „in de wet vastgelegde eischen met betrekking tot de organisatie „der onderneming. De Verzekeringskamer gaat bij het verleenen „der verklaring uitsluitend hiermede te rade en verdiept zich „geenszins in de vraag, of zij zich met de wijze van uitoefenen van


87
Artikel 17.
„het bedrijf kan vereenigen. Er is daarom in tegenstelling tot „de vroegere ontwerpen niet geëischt, dat de voorwaarden van verzekering aan de Verzekeringskamer vóór den aanvang van het „bedrijf moeten worden medegedeeld. Zelfs de schijn, als zou de „verklaring eene goedkeuring inhouden van de te gebruiken tarieven „moet worden vermeden. De Verzekeringskamer kan op grond van „artikel 21 x) later dadelijk mededeeling van de tarieven vragen, „en heeft dus aan eene dergelijke bepaling geen behoefte.
„Bij wijziging zal geene nieuwe verklaring noodig zijn. In verband met het boven ontwikkelde systeem is zulks niet noodig en „de bepaling zoude geen effect hebben, omdat men, bij wijziging, „toch niet aan de oude verklaring zou kunnen zien, dat zij was „vervallen".
2. 7°. akte van oprichting. Ten aanzien van nieuw op te richten ondernemingen kan deze alleen zijn de aan de artt. 12 en 13 der wet voldoende akte van oprichting der onderlinge maatschappij of de oprichtingsakte der naamlooze vennootschap. Krachtens art. 21, 2de lid, moeten deze ondernemingen later bij aangebrachte wijzigingen in de oprichtingsakte binnen 14 dagen daarna daarvan opgave doen aan de Verzekeringskamer. Wat betreft bestaande ondernemingen, behoort eveneens overgelegd te worden de oprichtingsakte. Er moet dan blijken, dat de onderneming rechtspersoonlijkheid bezit. Immers volgt uit art. 81, dat aan een natuurlijken persoon nimmer de verklaring van art. 18 der wet kan worden uitgereikt.
door alle bestuurders geteekend. Hiermede zijn bedoeld de tegenwoordige bestuurders, niet de bij de oprichting bestaande bestuurders.
3. 2°. Het bewijs dat de Koninklijke bewilliging is verleend kan o.a. geleverd worden door overlegging van de onder 3°. bedoelde Nederlandsche Staatscourant, waarin de oprichtingsakte is openbaar gemaakt. K
ten minste tot het in artikel 51 van het Wetboek van Koophandel bedoelde bedrag.
Art. 51 W. v. K. luidt: „De vennootschap zal haren aanvang niet „kunnen nemen, ten ware ten minste tien ten honderd van het „gemeenschappelijk kapitaal gestort zij".
Indien dus het maatschappelijk kapitaal één millioen gulden bedraagt, moet minstens een bedrag van ƒ 100.000.— gestort zijn daar art. 16 bepaalt, dat het maatschappelijk kapitaal van één milhoen gulden ook moet geplaatst zijn. Bij een grooter maatschappelijk kapitaal dan één millioen gulden, waarvan één millioen
x) Bedoeld zal hier waarschijnlijk zijn art. 18 O. W. (art. 23 der wet).


88
Artikel 17.
gulden geplaatst is, zou zich de vraag kunnen voordoen, of geëischt wordt storting van 10 % van het maatschappelijk of van het geplaatste kapitaal. De gekozen redactie pleit m.i. voor het laatste. Waar gesproken wordt van „het kapitaal is gestort" kan alleen bedoeld zijn het geplaatste kapitaal, daar uiteraard storting op ongeplaatst kapitaal onmogelijk is. De redactie van art. 51 W. v. K. zelf geeft reden tot twijfel.
Een andere vraag is, of ten aanzien van bij de inwerkingtreding der wet bestaande naamlooze vennootschappen de 10 % moet gestort zijn op het bij de oprichting geplaatste kapitaal of op het kapitaal, dat geplaatst was bij de indiening der stukken van art. 17. De woorden „het kapitaal" op zich zelve wijzen in de laatste richting. Toch moet men m.i. het eerste aannemen. Uit niets blijkt, dat de Regeering andere eischen heeft willen stellen dan die, welke genoemd zijn in art. 51 W. v. K. Blijkbaar heeft men door het voorschrift van art. 17, 2°., willen bereiken, dat de Verzekeringskamer zich zal vergewissen, dat aan genoemd art. 51 voldaan is. Zonder dat voorschrift zou zij het niet hebben behoeven te doen. Het gevaar zou dan hebben bestaan, dat later beslist zou moeten worden, dat de vennootschap niet had kunnen aanvangen omdat de 10% van het geplaatste kapitaal niet gestort waren. Naar aanleiding van de in het V. V. door sommige leden geopperde twijfel, of storting van 10 % op de aandeelen ingevolge art. 51 W. v. K. voldoende is te achten, gaf de Regeering bij de M. v. A. te kennen, dat zij geen afdoende reden zag om van het algemeene beginsel van art. 51 W. v. K. af te wijken. Dit laatste gezegde sloeg blijkbaar op het percentage (10% of meer) der storting. Maar van de bedoeling om in ander opzicht af te wijken van het bij art. 51. W. v. K. bepaalde is niet gebleken.
3. 5°. De hier bedoelde overige eischen zijn wat betreft na de inwerkingtreding der wet op te richten ondernemingen:
1°. dat die onderneming is eene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij (art. 9);
2°. dat zij heeft een geplaatst maatschappelijk of waarborgt kapitaal van minstens één millioen gulden, tenzij het betreft ondernemingen, die krachtens K. B. van 5 November 1923, Stbl. no. 507, een lager geplaatst kapitaal mogen hebben of aan welke krachtens art. 81, 3de lid, jo. art. 78, 1ste zinsnede, in het geheel geen kapitaalseisch gesteld mag worden;
3°. dat zij ten doel hebben uitoefening van het levensverzekeringbedrijf, als bedoeld in Hoofdstuk I der wet;
4°. dat zij niet ten doel hebben het uitoefenen van nevenbedrijven;
5°. dat zij, als zij zijn onderlinge maatschappijen in den zin van art, 11 der wet, voldoen aan de artt. 12, 13 en 14 der wet;


89
Artikel 17—18.
6°. dat haar boekjaar loopt van den lsten Januari tot en met den 31sten December (art. 22 der wet)
en wat betreft ondernemingen, die bestonden op het oogenblik van inwerkingtreding der wet:
1°. dat die onderneming toebehoort aan een rechtspersoon (uit art. 81 volgt, dat aan een natuurlijken persoon, die gedurende 2 jaren na de inwerkingtreding der wet met de uitoefening van het l.v.bedrijf mag doorgaan en na afloop van dien termijn de loopende overeenkomsten mag afwikkelende verklaring van art. 18 niet mag worden uitgereikt);
2°. dat die onderneming ten doel heeft uitoefening van het levensverzekeringbedrijf en dit bedrijf ook op 15 November 1923 (datum van inwerkingtreding der wet) uitoefende;
3°. dat zij niet ten doel heeft uitoefening van nevenbedrijven en inderdaad ook geene nevenbedrijven uitoefent;
4°. dat zij, als zij is eene onderlinge maatschappij in den zin van art. 11 der wet, voldoet aan de artt. 12, 13 en 14, 2de en 3de lid der wet;
5°. dat haar boekjaar loopt van den lsten Januari tot en met den 3lsten December (art. 22 der wet).
Artikel 18.
De Verzekeringskamer doet binnen eene maand na ontvangst der stukken aan de onderneming mededeeling of naar haar oordeel aan de gestelde eischen is voldaan. Zoo de Verzekeringskamer van oordeel Is, dat aan deze eischen voldaan is, doet zij de hierbedoelde mededeeling vergezeld gaan van eene verklaring, waarvan het model door Ons wordt vastgesteld. De verklaring wordt in de Nederlandsche Staatscourant openbaar gemaakt.
Geene onderneming mag het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, tenzij zij in het bezit is van eene verklaring, als bedoeld in het eerste lid.
Indien de Verzekeringskamer aan de onderneming heeft medegedeeld, dat naar haar oordeel aan de gestelde eischen niet is voldaan, kan de onderneming, binnen vijftig dagen na de dagteekening dezer mededeeling, bij Ons in beroep komen, door middel van een gemotiveerd beroepschrift, waarvan een afschrift aan de Verzekeringskamer bij aangeteekenden brief wordt toegezonden.
Door Ons wordt beslist, den Raad van State gehoord, bii een met redenen omkleed besluit
Wanneer door Ons wordt beslist, dat aan de gestelde eischen wel is voldaan, geeft de Verzekeringskamer aan de onderneming alsnog af eene verklaring als bedoeld bij het eerste lid.
1. Zie wat betreft de vraag, of aan de gestelde eischen is voldaan, de toelichting op art. 17.


90
Artikel 18—19.
2. Het model der hier bedoelde verklaring is vastgesteld bij K. B. van 13 September 1923, no. 21 (zie bijlage V). Aan het slot daarvan komt voor: „Deze verklaring betreft niet den geldelijken „toestand der betrokken onderneming; evenmin brengt zij voor den „Staat geldelijke aansprakelijkheid mede". Zie verder voor de beteekenis der verklaring de toelichting op art. 17.
Het feit, dat de onderneming na de ontvangst der verklaring in strijd handelt met de wet door bv. te gaan uitoefenen een nevenbedrijf, brengt wel mede, dat de bestuurders en commissarissen ingevolge art. 68 der wet strafbaar worden, maar kan niet leiden tot intrekking der verklaring. Het in strijd handelen met de wet kan natuurlijk bovendien leiden tot een door de Verzekeringskamer aan de onderneming te geven advies krachtens art. 24, welk advies bij gebreke van door de onderneming ingesteld hooger beroep of bij verwerping van het beroep door de Koningin door de Verzekeringskamer kan worden gepubliceerd. Zie omtrent door de Verzekeringskamer te geven adviezen, die ook om andere redenen dan wegens het in strijd met de wet handelen gegeven kunnen worden, de toelichting op art. 24.
Op dit oogenblik (in Juni 1927) zijn in het geheel krachtens art. 18 199 verklaringen door de Verzekeringskamer uitgereikt, waaronder 8 aan ondernemingen, die met toepassing van art. 1 van het K. B. van 5 November 1923, Stbl. no. 507 (met een kapitaal van ƒ 250.000.—) na dat tijdstip zijn opgericht als gevolg van splitsing wegens het hebben van een nevenbedrijf, en 2 verklaringen aan ondernemingen, die toebehoorden aan een natuurlijk persoon en krachtens art. 81 der wet in eene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij konden omgezet worden zonder dat daarvoor eenig maatschappelijk of waarborgkapitaal door de wet was voorgeschreven.
3. Lid 2. Zie echter de overgangsbepalingen van Hoofdstuk VI der wet.
4. Lid 3. Het hier voorziene geval heeft zich totnutoe nog niet voorgedaan. Een beroep bij de Koningin na eene mededeeling door de Verzekeringskamer, dat aan de gestelde eischen niet is voldaan, is nimmer ingesteld.
Artikel 19.
Eene onderneming tot uitoefening van het levensverzekeringbedrijf, welke in het buitenland gevestigd is, mag het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, indien zij aan de Verzekeringskamer stukken overlegt waaruit blijkt, dat zij naar het recht van de plaats harer vestiging als rechtspersoon is aan te merken, dat zij een in het Rijk In Europa gevestigd persoon heeft aangesteld als haar vertegenwoordiger aldaar, en dat zij overigens voldoet aan soortgelijke eischen, als in de artikelen


91
Artikel 19.
15 en 16 gesteld, en aan de krachtens artikel 29 te stellen eischen.
De Verzekeringskamer doet binnen eene maand na ontvangst van de stukken aan de onderneming mededeeling, of naar haar oordeel aan de gestelde eischen is voldaan. Artikel 18 is te dezen van toepassing, behoudens, dat de daar genoemde termijn van vijftig dagen wordt verlengd met zestig dagen, wanneer de onderneming is gevestigd buiten Europa.
1. Zie omtrent de parlementaire geschiedenis van de wettelijke regeling aangaande buitenlandsche maatschappijen, welke hier te lande het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, de Inleiding, § 5.
Men lette er op, dat onder in het buitenland gevestigde ondernemingen krachtens art. 4 ook vallen de ondernemingen, die in de koloniën zijn gevestigd.
2. Uit art. 19 in verband met de overgangsbepaling van art 80 volgt, dat:
1°. buitenlandsche ondernemingen, die tijdens het inwerkingtreden der wet (15 November 1923) hier te lande het l.b. uitoefenden i), gedurende 2 jaren (welke termijn door de Verzekeringskamer verlengd kan worden met 3 jaren) kunnen doorgaan met het afsluiten van nieuwe overeenkomsten en ook daarna de loopende overeenkomsten kunnen afwikkelen. Deze ondernemingen behoeven in geen geval te voldoen aan soortgelijke eischen als bij of krachtens de artt. 15 en 16 (kapitaalseischen) gesteld en behoeven, indien zij zich tot de evengenoemde werkzaamheden beperken, niet in het bezit te zijn van de verklaring van art. 18 en dus ook niet een vertegenwoordiger hier te lande aanstellen, indien zij zulk een vertegenwoordiger niet reeds hebben. Wel moeten zij voldoen aan de voorschriften, krachtens art. 29 vastgesteld bij K B van 29 Januari 1924, Stbl. no. 24. Bij dit K. B. is echter bij art.'15 eene belangrijke uitzondering gemaakt voor bestaande buitenlandsche ondernemingen, die binnen 3 maanden na de inwerkingtreding van het K. B. aan de Verzekeringskamer schriftelijk hebben kennis gegeven2), dat zij voortaan nieuwe overeenkomsten met hier te lande gevestigde personen niet meer wenschen te sluiten en slechts
!) Dat voor de toepasselijkheid van de overgangsbepaling van art. 80 beu i1sj vereischte te stellen uitoefening van het l.v.bedrljf hier te lande hoewel deze woorden niet voorkomen in de 1ste zinsnede van art 80 1ste lid' blijkt uit de uitlating der Regeering bij de M. v. A. (artt. 78-81) naar aanleiding van eene desbetreffende opmerking in het V. V. (bij art 79): Het is „niet noodig ten aanzien van eene in het buitenland gevestigde onderneming „het voorbehoud te maken, dat zij hier te lande het bedrijf uitoefent. Immers „art. 7 (art. 2, oud) beheerscht de geheele wet". Overigens blijkt die bedoeling ook reeds uit de in de 2de zinsnede van art. 80, lid 1, voorkomende woorden „met de uitoefening van hun bedrijf voortgaan".
2) 20 ondernemingen hebben deze kennisgeving aan de Verzekeringskamer


92
Artikel 19.
wenschen de loopende af te wikkelen. Deze laatste ondernemingen zijn niet verplicht aan de voorschriften van het K. B. te voldoen en waarden tot dekking van de premiereserve hier te lande te deponeeren.
2°. dat buitenlandsche ondernemingen, die tijdens de inwerkingtreding der wet (15 Novermber 1923) hier te lande het l.v. bedrijf nog niet uitoefenden, en buitenlandsche ondernemingen, die op gemeld tijdstip het l.v. bedrijf wel uitoefenden, indien deze na verloop van 2 jaren na gemeld tijdstip willen doorgaan met het sluiten van nieuwe overeenkomsten met hier te lande gevestigde personen, moeten voldoen aan de in art. 19 genoemde eischen en in het bezit moeten zijn van de verklaring van art. 18.
De hier bedoelde eischen zijn:
1°. dat zij naar het recht van de plaats van hare vestiging als rechtspersoon is aan te merken. Voor buitenlandsche ondernemingen, die hier te lande willen beginnen te werken, is dus niet als voor binnenlandsche ondernemingen, die hier na 15 November 1923 hare werkzaamheden willen beginnen, de eisch gesteld, dat zij optreden in den vorm van eene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij ;
2°. dat zij een hier te lande gevestigden persoon als haar vertegenwoordiger heeft aangesteld (zie art. 20);
3°. dat zij overigens voldoet aan soortgelijke eischen als in de artt.. 15 en 16 gesteld. Bij laatstgenoemde artikelen is aan naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen de eisch gesteld van het hebben van een maatschappelijk of waarborgkapitaal van ten minste één millioen gulden en het geplaatst zijn van het kapitaal tot ten minste dat bedrag. De uitdrukking „soortgelijke eischen" zal nu moeilijk iets anders kunnen beteekenen dan dat de buitenlandsche onderneming door het hebben van een maatschappelijk of waarborgkapitaal en het geplaatst zijn van dat kapitaal of door het hebben van extra-reserves ongeveer dezelfde waarborgen oplevert m.a.w. dat zij hebben een geplaatst maatschappelijk of waarborgkapitaal of extra-reserves, ongeveer in waarde gelijkstaande met één mihoen gulden. De artt. 15 en 16 spreken wel is waar alleen van een maatschappelijk of waarborgkapitaal en het geplaatst zijn van dat kapitaal, maar het feit, dat de wet aan buitenlandsche ondernemingen niet den eisch stelt, dat zij zijn naamlooze vennootschappen of onderlinge maatschappijen, terwijl bij andere rechtsvormen als vereenigingen, coöperatieve vereenigingen en stichtingen de waarborgen eerder zullen bestaan in extrareserves, brengt in verband met de keuze der woorden „soortgelijke eischen", m.i. wel mede, de waarborgen ook zullen mogen bestaan in extrareserves. Als er is een maatschappelijk of een waarborgkapitaal,


93
Artikel 19—20.
zal dit natuurlijk intact moeten zijn tot het in art. 15 genoemde bedrag (één millioen gulden).
4°. dat zij voldoet aan de krachtens art. 29 gestelde eischen (zie hierover de toelichting op art. 29).
Aan de buitenlandsche ondernemingen is dus niet de eisch gesteld, dat zij geen nevenbedrijf uitoefenen. Zij zullen dus alle soorten van verzekeringen mogen sluiten en zelfs op ander gebied dan het verzekeringbedrijf mogen werken, als hare statuten haar zulks veroorloven. Had onze wet ook aan buitenlandsche ondernemingen de eisch gesteld van alleen het l.v.-bedrijf te mogen uitoef enen, dan ware daarmede de werkzaamheid van buitenlandsche ondernemingen hier te lande zeer beperkt geworden, omdat meerdere buitenlandsche wetgevingen wel veroorloven om de verschillende takken van het verzekeringbedrijf als levensverzekering-, brand-, zee-, transportverzekering enz. samen uit te oefenen. De voornaamste reden, waarom voor binnenlandsche ondernemingen nevenbedrijven zijn uitgesloten, nl. dat daardoor door de crediteuren van het l.v.-bedrijf buitengewone risico's worden geloopen, behoeft voor buitenlandsche ondernemingen minder te wegen, omdat krachtens art. 29 der wet en het K. B. van 29 Januari 1924, Stbl. no. 24, de bedoelde crediteuren op de hier te lande te deponeeren premiereserve bevoorrecht zijn.
3. 2de lid. Bij de behandeling in de Tweede Kamer werd aangenomen een amendement-Deckers, waarvan de strekking was, dat ingevoegd werden de woorden „naar haar oordeel". De redactie was daarmede in overeenstemming gebracht met die van art. 18.
Artikel 20.
De vertegenwoordiger in het Rijk in Europa eener in het buitenland gevestigde onderneming heeft, wat de uitoefening van het bedrijf in het Rijk in Europa betreft, alle bevoegdheden welke het bestuur der onderneming bezit, met name de bevoegdheid verzekeringen te sluiten en voor de onderneming in rechte op te treden.
Met betrekking tot alle in het Rijk in Europa loopende verzekeringen, wordt de onderneming geacht woonplaats te hebben ten kantore of, bij gebreke van kantoor, ten woonhuize van haren vertegenwoordiger aldaar.
Ontslag van den vertegenwoordiger is niet geldig, tenzij het gepaard gaat met aanstelling van een nieuwen vertegenwoordiger; het gaat niet in, voordat de akten van ontslag en van aanstelling van den opvolger bij de Verzekeringskamer zijn ingeleverd en deze bij aangeteekenden brief aan het bestuur heeft medegedeeld, dat zij daartegen geen bezwaar heeft
De vertegenwoordiger, die bedankt heeft, behoudt die hoedanigheid, totdat hij van zijn bedanken kennis heeft gegeven aan de Verzekerings-


94
Artikel 20.
kamer en deze bij aangeteekenden brief aan het bestuur heeft medegedeeld, dat zij daartegen geen bezwaar heeft.
Van het overlijden van den vertegenwordiger moet door de onderneming onverwijld aan de Verzekeringskamer worden kennis gegeven.
Door faillietverklaring en door onder-curateele-stelling verliest de vertegenwoordiger zijne hoedanigheid.
In de gevallen, in het vierde, vijfde en zesde lid van dit artikel genoemd, moet binnen één maand, nadat de vertegenwoordiger is komen te ontbreken, door de onderneming een nieuwe vertegenwoordiger worden aangesteld en diens akte van aanstelling bij de Verzekeringskamer worden ingeleverd.
Zoolang de vertegenwoordiger ontbreekt, wordt de onderneming geacht woonplaats te hebben ten parkette van den officier van justitie bij de arrondissements-rechtbank van de laatste woonplaats der onderneming volgens het tweede lid van dit artikel.
De meeste buitenlandsche verzekeringswetten kennen meer of minder ver gaande voorschriften, volgens welke buitenlandsche ondernemingen in het binnenland eenen vertegenwoordiger moeten aanstellen, die hetzij wat betreft de te sluiten verzekeringen hetzij in het algemeen alle bevoegdheden bezit, welke de onderi neming volgens hare statuten heeft, in rechten voor de onderneming kan optreden en te wiens kantore of huize de onderneming geacht wordt woonplaats te hebben gekozen, zoodat de noodige aanzeggingen en kennisgevingen aan de onderneming aldaar kunnen geschieden (Sect. 19 van de Engelsche wet van 1909, § 85—89 der Duitsche wet van 1901, art. 12 der Fransche wet van 1905, art. 2, lid 3, der Zwitsersche wet van 1885, artt. 15—21 der Zwitsersche Vollziehungsverordnung van 1885 en art. 20 der Italiaansche wet van 1923). Blijkbaar werd algemeen de behoefte gevoeld aan eene bepaling, die zou voorkomen, dat eene buitenlandsche onderneming zich aan hare aansprakelijkheid zou onttrekken met de bewering, dat degeen, die in het binnenland voor haar was opgetreden, slechts beperkte bevoegdheden bezat, en aan voorschriften, die het mogelijk zouden maken op gemakkelijke wijze aan de onderneming aanzeggingen in het binnenland te doen en haar in het binnenland in rechten aan te spreken.
In het O. O. kwamen voorschriften als die van het tegenwoordige art. 20 niet voor. De Regeering verwees slechts in de M. v. T. naar de verplichting tot het aanstellen van een officieelen vertegenwoordiger, reeds vastgesteld en geregeld bij de wet van 23 Mei 1917, Stbl. n°. 436, tot het stellen van waarborgen, dat buitenlandsche verzekeraars de hun bij de successiewet opgelegde verplichtingen zullen nakomen. In de artt. 68—71 O. O. werd die vertegenwoordiger voor verschillende overtredingen strafrechtelijk aansprakelijk gesteld.


95
Artikel 20.
In het V. V. werd opgemerkt, dat volgens de bestaande regeling de buitenlandsche maatschappij de vertegenwoordiging elk oogenblik kan intrekken, en werd gevraagd, of niet zou moeten worden bepaald, dat intrekking of vervanging dier vertegenwoordiging in Nederland geen gevolg zou hebben, indien zij niet door de Verzekeringskamer is goedgekeurd. Ook achtte men voorschriften noodig, waardoor de aansprakelijkheid van den vertegenwoordiger hier te lande voor aanspraken van Nederlandsche polishouders komt vast te staan en effectief zal zijn. Daarop werd door de Regeering in het G. O. het tegenwoordige art. 20 ontworpen, welks voorschriften, naar zij zeide, grootendeels waren ontleend aan het Ontwerp 1895 der in 1892 ingestelde Staatscommissie-Molengraaff.
In de eerste plaats doet zich de vraag voor, of art. 20 slechts van toepassing is op die buitenlandsche ondernemingen, die, na voldaan te hebben aan de bij art. 19 gestelde eischen en dus ook na het bewijs te hebben geleverd, dat zij een in het Rijk in Europa gevestigd persoon als haar vertegenwoordiger hebben aangesteld, ontvangen hebben de verklaring van art. 18, dan wel mede op die buitenlandsche ondernemingen, die zonder in het bezit te zijn van die verklaring, gedurende 2 jaren na de inwerkingtreding der wet met het bedrijf voortgaan en na afloop van dien termijn de loopende overeenkomsten afwikkelen. De beantwoording moet luiden in eerstbedoelden zin. Immers zegt art. 80, 2de lid, uitdrukkelijk, dat buitenlandsche ondernemingen, die niet in het bezit zijn van de verklaring van art. 18, niettemin aangemerkt worden als verzekeraar in den zin van de artt. 22 tot en met 28, 31, 32 en 34 tot en met 38 en dat de voorschriften, ten aanzien van deze personen krachtens art. 29 gegeven, worden in acht genomen. Daaruit is niets anders af te leiden dan dat die buitenlandsche ondernemingen niet zijn te beschouwen als verzekeraars in den zin van art. 20.
Het ontwerp-Molengraaff, waaraan de Regeering zeide de regeling van art. 20 te hebben ontleend, hield daarentegen duidelijk in, dat ook buitenl. ondernemingen, die hier te lande bij het inwerkingtreden der wet het l.v.-bedrijf uitoefenden, verplicht waren hier te lande een vertegenwoordiger aan te stellen (art. 89).
Lid 1. De vertegenwoordiger moet blijkens lid 1 van art. 19 in het Rijk in Europa gevestigd zijn, m.a.w. hij moet hier te lande wonen. Niet is, als in sommige buitenlandsche wetgevingen, de eisch gesteld, dat de vertegenwoordiger een nationale moet zijn, in casu een Nederlander. Slechts een natuurlijk persoon, niet een rechtspersoon kan als vertegenwoordiger worden aangesteld. Immers heeft de wet in de artt. 68 en 70 bepaald, dat de gestelde straffen van hechtenis en geldboete zullen worden uitgesproken ten aanzien van rechtspersonen tegen de bestuurders of commissarissen en ten aanzien van buitenlandsche ondernemingen tegen den bij art. 20


96
Artikel 20.
bedoelden vertegenwoordiger. De bedoeling is dus blijkbaar geweest, dat de straf zal worden uitgesproken tegen natuurlijke personen. Uitgesloten mag ook worden geacht de aanstelling van 2 of meer personen of van eene vennootschap onder eene firma als vertegenwoordigers of vertegenwoordigster. Ook dan toch zou het doel der wet, het aangewezen zijn van een bepaalden persoon, die ook strafrechtelijk verantwoordelijk is, niet worden bereikt.
Het spreekt van zelf, dat de Verzekeringskamer bij de overlegging van het bewijs van de aanstelling heeft na te gaan, of degeen, die namens de onderneming de aanstelling deed, daartoe bevoegd was.
De vertegenwoordiger heeft krachtens lid 1, wat de uitoefening van het bedrijf in het Rijk in Europa betreft, alle bevoegdheden, welke het bestuur der onderneming bezit. Dit beteekent niet, dat het bestuur der onderneming niet intern de bevoegdheden van den vertegenwoordiger mag beperken bv. door hem niet de bevoegdheid te geven polissen of polisclausule's te teekenen of door hem te verbieden zonder opdracht van het bestuur beleggingen te doen of bezittingen der onderneming te verkoopen. Het heeft slechts de strekking, dat de onderneming tegenover derden zich niet op die beperking kan beroepen. Een door een vertegenwoordiger geteekende polis heeft dus in elk geval geldigheid. Met name wordt in lid 1 genoemd de bevoegdheid om verzekeringen te sluiten, maar eene beperking is daarin niet gelegen, zoodat de vertegenwoordiger zeker ook geacht mag worden bevoegd te zijn om polisclausule's te teekenen, zgn. polisbeleeningen te geven en daarop aflossingen te ontvangen en in het algemeen alles te doen wat betreft de uitoefening van het bedrijf in het Rijk in Europa. Betreft het transacties, die niet gezegd kunnen worden te vallen onder de „uitoefening van het bedrijf" bv. overdracht van de geheele portefeuille aan eene andere onderneming, dan zal uiteraard het bestuur der onderneming in het buitenland zelf moeten optreden.
Uitdrukkelijk wordt ook nog genoemd de bevoegdheid om voor de onderneming in rechte op te treden. Hieronder moet niet worden verstaan, dat de vertegenwoordiger als eischer en gedaagde moet optreden, maar slechts dat de vertegenwoordiger de beslissing heeft of en hoe bij het voeren van processen hier te lande door de onderneming zal worden opgetreden. Dit natuurlijk ook weer met de beperking, dat die processen moeten betreffen de uitoefening van het bedrijf hier te lande.
Lid 2. Uit het hier bepaalde volgt, dat alle exploiten, aanzeggingen en dergelijke kunnen gedaan worden ten kantore of, bij gebreke van een kantoor, ten huize van den vertegenwoordiger, indien zij betreffen hier te lande loopende verzekeringen. Verder ongetwijfeld ook, dat betreffende die verzekeringen gedagvaard kan


97
Artikel 20.
worden voor den rechter van dat kanton of die woonplaats. Daardoor is evenwel niet uitgesloten, dat die exploiten en aanzeggingen ook gedaan kunnen worden ten hoofdkantore in het buitenland en dat gedagvaard kan worden voor den rechter van dat hoofdkantoor. Niet zal echter door partijen mogen worden overeengekomen, dat exploiten, aanzeggingen enz. moeten worden gedaan ten hoofdkantore in het buitenland en dat voor den rechter aldaar gedagvaard moet worden.
Zie voor het geval de vertegenwoordiger komt te ontbreken, het laatste lid van art. 20.
Lid 3 en 4. Tengevolge van de aanneming van amendementenDeckers c.s. is hier tot uitdrukking gekomen, dat ontslag of bedanken van den vertegenwoordiger zonder meer ten aanzien van derden niet het gevolg heeft, dat de vertegenwoordiger zijne hoedanigheid verliest. Dit gevolg treedt eerst in, nadat de Verzekeringskamer aan het bestuur heeft meegedeeld, in geval van ontslag, dat zij tegen het ontslag en de aanstelling van een nieuwen vertegenwoordiger (waarvan tegelijk met de akte van ontslag een akte bij de V.-K. moet worden ingediend) geen bezwaren heeft, en in geval van bedanken, dat zij daartegen geen bezwaar heeft. Kennelijk is dus de bedoeling, dat bij ontslag dit niet door de Verzekeringskamer wordt goedgekeurd voordat is komen vast te staan, dat de oude vertegenwoordiger onmiddellijk wordt opgevolgd door een nieuwen, wiens akte van aanstelling tegelijk met de akte van ontslag van den anderen vertegenwoordiger moet worden ingediend. In het geval van bedanken behoeft wel is waar volgens het 7de lid de akte van aanstelling eerst binnen ééne maand na het ontbreken van den ouden vertegenwoordiger bij de Verzekeringskamer worden ingeleverd, maar de praktijk zal wel meebrengen, dat ook in dat geval de V.-K. de meedeeling, dat zij geen bezwaar heeft, niet doet vóórdat zij de zekerheid heeft verkregen, dat de nieuwe vertegenwoordiger zich onmiddellijk aansluit bij den vroegeren en dat niet een strooman als zoodanig wordt gesteld.
Lid 8. Uit de verwijzing in dit lid naar de woonplaats der onderneming volgens het 2de van dit artikel volgt, dat dit lid alleen van toepassing is als er tevoren een vertegenwoordiger krachtens dit artikel is geweest. Hierboven is betoogd, dat er van een vertegenwoordiger krachtens dit artikel alleen sprake kan zijn bij buitenl. ondernemingen, die in het bezit zijn van de verklaring van art. 18. Op andere buitenl. ondernemingen is dus ook het laatste lid van art. 20 niet toepasselijk en die ondernemingen kunnen dus nimmer geacht worden woonplaats te hebben ten parkette van een officier van justitie.
7


98
Artikel 21.
Artikel 21.
Elke onderneming is verplicht binnen veertien dagen na de uitreiking eener verklaring, als bedoeld bij artikel 18, bij algemeenen maatregel van bestuur te omschrijven inlichtingen nopens de inrichting van het bedrijf ongevraagd aan de Verzekeringskamer te verstrekken.
Elke onderneming is verplicht aan de Verzekeringskamer binnen veertien dagen opgave te doen van wijzigingen in hetgeen krachtens artikel 17 of 19, dan wel krachtens het bepaalde bij het vorige lid, is opgegeven.
De in de beide vorige leden genoemde termijnen van veertien dagen wordt verlengd met dertig dagen, wanneer de onderneming is gevestigd buiten Europa.
Dit artikel, dat niet in het O. O. voorkwam, is door de Regeering in het G. O. ingelascht naar aanleiding van een wensch, in het V. V. geuit. Het verschil met art. 23, waarin ook sprake is van inlichtingen, die door verzekeraars aan de Verzekeringskamer verstrekt moeten worden, zit daarin, dat de in art. 23 bedoelde inlichtingen verstrekt moeten worden naar aanleiding van bepaalde vragen, tot een verzekeraar gericht, terwijl de inlichtingen van art. 21 automatisch moeten worden gegeven.
De in het 1ste lid bedoelde algemeene maatregel van bestuur is vastgesteld bij K. B. van 2 November 1923, Stbl. no. 501, (zie bijlage VII). De in dit K. B. genoemde inlichtingen moeten gegeven worden binnen 14 dagen na het uitreiken der verklaring van art. 18, de in het 2de lid van art. 21 binnen 14 dagen nadat de bedoelde wijzigingen zijn tot stand gekomen. Volgens dit 2de lid moet dus telkens binnen 14 dagen aan de Verzekeringskamer opgave gedaan worden van 1°. wijzigingen, aangebracht in de akte van oprichting (statutenwijzigingen), 2°. wijzigingen in de samenstelling van het bestuur en het college van commissarissen, 3°. wijziging in de omstandigheid, dat haar bedrijf geheel of in hoofdzaak was ingericht voor volksverzekering (dit alleen voor ondernemingen, niet spaarkasondernemingen zijnde), 4°. wijzigingen ten opzichte van de landen, waar de onderneming haar arbeidsveld heeft (dit alleen voor binnenlandsche ondernemingen), 5°. wijzigingen in de omstandigheid, of in de te sluiten overeenkomsten vaste verzekerde bedragen worden toegezegd of gegarandeerde minimum-bedragen, dan wel of de toegezegde uitkeeringen noch vaste noch minimum-bedragen zijn, 6°. wijzigingen in de reglementen, zoo deze naast de statuten bestaan, 7°. wijzigingen, aangebracht in de verzekeringsvoorwaarden.
De inlichtingen, bedoeld in art. 21, behoeven alleen verstrekt te worden door binnen- of buitenlandsche ondernemingen, aan wie de


99
Artikel 21—22—23.
verklaring van art. 18 is uitgereikt. Deze ondernemingen hebben bovendien, indien zij het levensverzekeringbedrijf reeds uitoefenden op het oogenblik van de inwerkingtreding der wet (15 November 1923), aan de Verzekeringskamer de opgaven te doen, genoemd in art. 83 der wet, (de in dat artikel bedoelde algemeene maatregel van bestuur is vastgesteld bij K. B. van 24 Juli 1923, Stbl. no. 378) (zie bijlage I). In het bijzonder worden hier van de in dat K B genoemde opgaven vermeld de mededeeling, welke de rechtstoestand der onderneming is, hare tarieven en verzekeringsvoorwaarden en de jaarverslagen over de laatste 10 jaren
Op het niet-voldoen aan het bij art. 21 bepaalde is bij art 70 de daar genoemde straf gesteld.
Artikel 22.
De verzekeraar is verplicht het boekjaar der onderneming te laten loopen van den eersten Januari tot en met den 31 sten December. argeze verplichting geldt niet voor de ondernemingen, bedoeld in
Aan de hier genoemde verplichting behoefde ingevolge art 82 eerst voldaan te zijn in 1926. Volgens het 2de lid van art. 82'kan door de Verzekeringskamer voor het voldoen aan deze verplichting uitstel worden gegeven.
Uiteraard is de verplichting om het boekjaar te laten samenvallen met het kalenderjaar niet gesteld voor buitenlandsche ondernemingen, die gegronde redenen kunnen hebben om van dezen regel af te wijken. Dat die verplichting voor buitenl. ondernemingen niet gesteld is, volgt duidelijk uit het 2de lid van dit artikel. Weliswaar is in het 2de hd van art. 80, dat betrekking heeft op buitenl. ondernemingen die niet in het bezit zijn van de verklaring van art. 18 en slechts gedurende 2 jaar na de inwerkingtreding der wet nieuwe overeenkomsten sluiten en daarna alleen bestaande overeenkomsten afwikkelen ook art. 22 als op haar toepasselijk aangehaald, doch die aanhaling berust kennelijk op eene vergissing. In het 0.0. had de overeenkomstige overgangsbepaling betrekking zoowel op binnenl. als op de buitenl. ondernemingen. Bij de splitsing in het G. O. werd vergeten in dit opzicht het krachtens art. 22 (oorspronkelijk art 17) noodzakelijke onderscheid te maken.
Artikel 23.
H»?^ vfzekeraar 18 verplicht aan de Verzekeringskamer binnen den^oor deze te bepalen termijn de inlichtingen te verstrekken, welke deze met betrekking tot het bedrijf verlangt.
In tegenstelling met de inlichtingen, die ongevraagd, krachtens de artt. 21 en 83 en krachtens art. 27 (door invulling der staten) aan


100
Artikel 23.
de Verzekeringskamer gegeven moeten worden, betreft het hier inlichtingen, die eerst verstrekt moeten worden, nadat de Verzekeringskamer die heeft gevraagd. De krachtens art. 23 verkregen in* lichtingen mogen evenmin als die verstrekt krachtens de artt. 21 en 83 gepubliceerd worden, zulks in tegenstelling met de gegevens, verkregen krachtens art. 27 (door de staten), welke (zie art. 28) juist voor publicatie bestemd zijn. In het jaarlijks dooi1 de Verzekeringskamer uit te brengen verslag (zie art. 33) mag dan ook van inlichtingen, anders dan krachtens art. 27 verstrekt, niet melding worden gemaakt.
Behalve het krachtens art. 23 inwinnen van inlichtingen, welke in de meeste gevallen zeker wel schriftelijk gevraagd en verstrekt zullen worden, kan de Verzekeringskamer ook getuigen en deskundigen hooren (art. 30) en inzage nemen of doen nemen van de boeken en bescheiden van een verzekeraar (art. 31). Al de genoemde middelen moeten de Verzekeringskamer in staat stellen zich een duidelijk beeld van de onderneming te vormen en in het bijzonder gebruik te maken van de haar gegeven bevoegdheden om
1°. zoo noodig een onderzoek in te stellen aangaande de juistheid der bij de staten van art. 27 verstrekte gegevens (tot het instellen van welk onderzoek de Verzekeringskamer ingevolge het 2de lid van art. 27 ten minste eens in de 10 jaar verplicht is).
2°. zoo noodig adviezen aan de onderneming te geven in het belang van de schuldeischers uit overeenkomsten van levensverzekering (art. 24) en
3°. zoo noodig bij den rechter eene verklaring uit te lokken, dat de onderneming verkeert in een toestand, welke in hef belang der gezamenlijke schuldeischers, bijzondere voorziening behoeft (art. 40).
De krachtens art. 23 gevraagde inlichtingen moeten betrekking hebben tot het bedrijf der onderneming en verstrekt worden binnen den door de Verzekeringskamer te bepalen termijn. Bij het V.V. „meenden verscheidene leden, dat den verzekeraar de bevoegdheid „moet worden verleend, van een door de Verzekeringskamer ge„stelden eisch tot het verstrekken van inlichtingen in beroep te „gaan. Immers het verstrekken van inlichtingen kan den verzekeraar „moeite en kosten veroorzaken, die niet evenredig zijn aan het nut „der inlichtingen. Werd deze wijziging aangebracht, dan zou het „aan de Verzekeringskamer kunnen overgelaten worden te bepalen, „binnen welken termijn zij een bepaalde inlichting verlangt. Verscheidene andere leden hadden tegen de toekenning van zulk een „recht van beroep bezwaar, omdat dit, naar zij vreesden, tot onge„wenschte vertraging aanleiding zou geven en de positie van de „Verzekeringskamer tegenover de verzekeringsmaatschappijen te „zeer verzwakken zou."
Bij de M. v. A. schreef daarop de Regeering:


101
Artikel 23—24.
. „Tegen een recht van beroep heeft ook de Regeering bezwaren. „De uitoefening van het vragenrecht kan aan den tact der Verzekeringskamer worden overgelaten."
Bij art. 70 wordt op het niet verstrekken der verlangde inlichtingen straf gesteld. Ten aanzien van de strafbaarheid mag zeker onder het niet voldoen aan de verplichting om aan de Verzekeringskamer inlichtingen te verstrekken ook begrepen worden het opzettelijk verstrekken van onjuiste inlichtingen. In het laatste geval wordt de Verzekeringskamer immers juist niet ingelicht, maar integendeel in het duister gelaten of gebracht.
Artikel 24.
De Verzekeringskamer is bevoegd, in het belang van de schuldeischers uit overeenkomsten van levensverzekering, aan de verzekeraars adviezen te geven.
Bij het uitbrengen van een advies geeft zij den verzekeraar een termijn om te antwoorden. Indien binnen dezen termijn geen antwoord wordt ingezonden, of het ingezonden antwoord niet bevredigend wordt geacht, kan de Verzekeringskamer tot publicatie van het advies overgaan.
Bij deze publicatie wordt, zoo de verzekeraar dit verlangt, tevens de correspondentie openbaar gemaakt, welke tusschen de Verzekeringskamer en den verzekeraar naar aanleiding van net advies is gevoerd.
Terwijl bij eene zuivere toepassing van het stelsel van vrijheid en openbaarheid had kunnen worden volstaan met het voorschrijven van publicatie van staten en verslagen, aangevuld met een van overheidswege in te stellen onderzoek naar de juistheid der verstrekte gegevens, heeft de Regeering van den beginne af aan verder willen gaan door aan de Verzekeringskamer 2 belangrijke bevoegdheden toe te kennen en wel 1°. die tot het geven van een advies aan een verzekeraar en 2°. die tot het uitlokken van de toepassing van eene noodregeling als bedoeld in Hoofdstuk IV der wet. Beide ontbraken in het Regeeringsontwerp van 1911—1912. Het denkbeeld van het geven van eeff advies werd ontleend aan het V. V. op genoemd ontwerp (blz. II)1). Wel kende ook het ontwerpMolengraaff het voorschrijven van maatregelen door eene Rijkscommissie, doch deze voorschriften zouden eerst gegeven kunnen worden na een door den rechter bevolen onderzoek en de sanctie op het niet-nakomen van die voorschriften zou bestaan in een bij
!) „Enkele leden wilden aan den rechter niet de bevoegdheid geven de „onder voogdij stelling van een maatschappij uit te spreken, maar zij zouden „aan de Verzekeringskamer de bevoegdheid willen zien toegekend een maatschappij te wijzen op hetgeen haars inziens in het belang-der verzekering„nemers behoort te geschieden, met bepaling, dat wanneer dit advies niet wordt „opgevolgd, de zaak, welke het geldt, openbaar zal worden gemaakt."


102
Artikel 24.
den rechter uit te lokken bevel tot vereffening der onderneming. De thans met de artt. 24—26 gegeven regeling noemde de Regeering soepeler en doeltreffender. In de M. v. T. (§ 3) komt dienaangaande het volgende voor: „De hier geschetste regeling heeft het groote „voordeel, dat daarbij het bestuur der onderneming in alle gevallen „vrij blijft te handelen, zooals haar goeddunkt. Anderzijds zal de „vrees voor de publicatie van het advies haar er van terug houden, „dit lichtvaardig naast zich neer te) leggen. Zij zal dus vermoedelijk „beginnen met op het advies te antwoorden door eene motiveering „van haar gedragslijn. Kan zij inderdaad redelijke motieven aanroeren, dan zal de Verzekeringskamer zich allicht van eene „publicatie van het advies onthouden. Doch mocht zij dit niet doen, „dan wordt tegen te lichtvaardige publicatie gewaakt door het „beroep op de Kroon, terwijl ten slotte de verplichte overlegging „der gevoerde correspondentie voorkomt, dat het publiek, dat op „deze wijze zelf rechter in hoogsten aanleg wordt, slechts eene „eenzijdige behandeling van de zaak onder oogen krijgt. De „Regeering vleit zich, dat hiermede de zoo noodzakelijke aanvulling van het voorschrift der openbaarheid is gevonden, zonder „dat daarmede aan de vrijheid meer dan strikt noodzakelijk wordt „afgedaan". Terwijl in het V. V. vele leden in de instelling der Verzekeringskamer de hoofdbeteekenis der wet zagen en daarvan nog meer nut verwachtten dan van de openbaarheid, verwachtten eenige andere leden van de bemoeiingen der Verzekeringskamer weinig nut. „De Verzekeringskamer zal, indien zij dat in het belang „der soliditeit van een verzekeringsonderneming nuttig oordeelt, „haar een advies kunnen geven. Openbaarmaking van zoodanig „advies, bij niet opvolging, zal echter wel tot de groote uitzonderingen behooren. De overweging, dat de betrokken maatschappij „daardoor in de waardeering van het publiek ernstig zou worden „geschaad, zal de Verzekeringskamer er van weerhouden anders „dan in uiterste gevallen tot de openbaarmaking over te gaan. „Fouten in het bedrijf, die niet uit de gepubliceerde gegevens „blijken, zullen dus wel voor het publiek verborgen blijven. Deze „leden zouden dan ook de voorkeur geven aan een wettelijke „regeling, waarbij aan de verzekerden zelf een recht van contróle „werd gegeven op het bedrijf, met beslissing van mogelijke geSchillen tusschen de vertegenwoordigers van de verzekerden en „de vertegenwoordigers van de aandeelhouders door een daartoe „in het leven te roepen Regeeringsorgaan" (V. V. § 5). Bij de M. v. A. achtte de Regeering het niet aannemelijk, dat een advies niet zou worden gepubliceerd, omdat daardoor de betrokken maatschappij in de waardeering van het publiek ernstig zou worden geschaad. „Veeleer zullen de nadeelige gevolgen, voor eene „maatschappij aan eene publicatie verbonden, eene aansporing zijn


103
Artikel 24.
„om het advies te volgen en daardoor publicatie te vermijden; „tenzij de maatschappij meent, dat haar standpunt zoo onbetwist„baar sterk is, dat zij de publicatie der gewisselde stukken „gerustelijk kan afwachten. Van een contrölerecht, door de verzekerden zelf uit te oefenen, moet men geen hooge verwachtingen „hebben. Bij enkele naamlooze vennootschappen zijn een deel der „commissarissen vertegenwoordigers der verzekerden. Doch het „toezicht der Verzekeringskamer zal veel doeltreffender zijn. Bij „onderlinge maatschappijen vormen de leden-verzekerden de „hoogste macht, zij kunnen het bestuur doorloopend controleeren, „toch acht de Regeering ook hier Overheidscontröle (door de „Verzekeringskamer) noodzakelijk". (M. v. A. § 5).
De wet stelt aan het geven van adviezen door de Verzekeringskamer alleen de beperking, dat zij gegeven moeten worden „in het „belang van de schuldeischers uit overeenkomsten van levensverzekering". Dit beteekent natuurlijk niet, dat bij het geven van een advies niet gelet mag worden op andere belangen bv. die van schuldeischers uit andere overeenkomsten dan van levensverzekering, of die van aandeelhouders in het maatschappelijk of waarborgkapitaal. Indien de adviezen moeten strekken om de polishouders zooveel mogelijk veilig te stellen, zullen zij uiteraard ook ten bate moeten komen van de overige schuldeischers, daar aan den gelijken rang van concurrente schuldeischers natuurlijk niet geraakt mag worden. En bv. bij een advies, om in het belang der verzekerden de geheele portefeuille aan eene andere (niet aan eene bepaalde) maatschappij over te dragen, zal natuurlijk wel degelijk ook (zij het niet in de eerste plaats) rekening moeten worden gehouden met belangen van aandeelhouders in- het maatschappelijk of waarborgkapitaal. Daartegenover zal het advies bv. aan een onderlinge maatschappij om geene winstuitkeeringen aan verzekerden te doen of aan zulk eene maatschappij om wegens een tekort de premiën te verhoogen of de uitkeeringen te verlagen, direct schade kunnen toebrengen aan verzekerden, hoewel het advies niettemin gegeven is in het belang der verzekerden, voor wien men uiteindelijk van de opvolging van het advies heil verwacht. Al kan van de opvolging van een advies ook met zekerheid voor een bepaalde groep der verzekerden definitieve schade verwacht worden, dan is het toch mogelijk, dat het advies gegeven moet worden in het belang van gezamenlijke verzekerden. Dit zal nl. het geval zijn bij het eenige advies, dat de wet zelve noemt nl. dat om bij den rechter een verzoek tot toepassing der noodregeling in te dienen (art. 40, 3de lid), van de opvolging welk advies hoogstwaarschijnlijk het gevolg zal zijn, dat de eerst tot uitkeering komende verzekeringen niet de volle 100 % zullen ontvangen, wat anders weHiet geval zoude zijn.


104
Artikel 24—25.
Naar aanleiding van de opmerking van sommige leden, dat volgens het ontwerp de V.-K. eerst met een advies zou kunnen komen nadat de toestand haar uit het jaarverslag bekend was geworden, veranderde de Regeering in het G. O. de volgorde der artikelen en plaatste zij die betreffende het geven van adviezen voor die over de staten (M. v. A., § 2). Natuurlijk kan het advies gegrond zijn op alles, wat aan de Verzekeringskamer bekend is geworden omtrent de maatschappij, uit welke bron die gegevens ook gevloeid zijn, mits de Verzekeringskamer zich overtuigd heeft, dat die gegevens absoluut betrouwbaar zijn.
kan de Verzekeringskamer tot publicatie van het advies over-^ gaan. De Verzekeringskamer behoeft niet tot publicatie over te gaan. In elk geval behoort krachtens art. 25 aan eene publicatie een besluit tot publicatie en mededeeling daarvan aan de maatschappij voorafgaan. Is de maatschappij binnen den bepaalden tijd niet in beroep gekomen tegen het besluit of is zij, na behandeling van het beroep, in het ongelijk gesteld, dan kan de publicatie volgen. Maar ook dan kan de Verzekeringskamer, hetzij omdat inmiddels aan het advies is voldaan, hetzij omdat om andere reden de grond voor het advies is vervallen, de publicatie achterwege laten. Zij zal dit laatste moeten doen als het advies is geweest om krachtens art. 40 bij den rechter de toepassing der noodregeling aan te vragen. Immers in dat geval zal de Verzekeringskamer krachtens art. 40, 3de lid, de noodregeling aanvragen en zou het ongewenscht zijn, dat het advies vooraf werd gepubliceerd. Zie echter het slot van de toelichting op art. 25. Indien eene maatschappij van een besluit tot publicatie van een advies tot aanvrage van de noodregeling in beroep is gekomen bij de Kroon en door Haar in het ongelijk is gesteld, is de zaak reeds aan de openbaarheid prijs gegeven door de voorlezing van het Koninklijk besluit ih eene openbare vergadering van de afd. geschillen van bestuur van den Raad van State, en eventueel door de publicatie van het Kon. besluit in het Staatsblad en de Staatscourant. De wet zegt niet op welke wijze de publicatie moet geschieden. Tot nu toe is het om een der genoemde redenen nog niet tot publicatie van de meerdere door de Verzekeringskamer gegeven adviezen gekomen.
Artikel 25.
Van een besluit tot publicatie van een advies wordt den verzekeraar ten minste zestig dagen of, wanneer de verzekeraar buiten Europa is gevestigd, ten minste honderdtwintig dagen voordat tot publicatie wordt overgegaan, mededeeling gedaan.
Binnen vijftig dagen of, wanneer de verzekeraar buiten Europa is


105
Artikel 25—26.
gevestigd, binnen honderdtien dagen na de dagteekenlng dier mededeeling kan de verzekeraar tegen zoodanig besluit bij Ons in beroep komen door middel van een gemotiveerd beroepschrift, waarvan een afschrift aan de Verzekeringskamer bij aangeteekenden brief wordt toegezonden. Door het instellen van beroep wordt de publicatie opgeschorst.
Uit het 1ste lid blijkt duidelijk, dat een advies ook kan gegeven worden aan buiten het Rijk in Europa gevestigde verzekeraars, die hier te lande het levensverzekeringbedrijf uitoefenen. Dit volgt overigens ook reeds uit art. 24 zelf. Een advies aan bedoelde verzekeraars kan echter krachtens art. 39 nimmer strekken tot het doen van een verzoek aan den rechter om de noodregeling van art. 40 op hem toe te passen.
Het in het 2de lid bedoelde beroepschrift behoeft niet door bemiddeling van een procureur ingediend te worden. Wel moet het op zegel gesteld zijn.
Artikel 26.
Op het in het vorige artikel bedoelde beroepschrift wordt door Ons beslist, den Raad van State gehoord, bij een met redenen omkleed besluit. In afwijking van artikel 38 der wet van 21 December 18611 (Staatsblad n°. 129), houdende regeling der samenstelling en bevoegdheid van den Raad van State, zooals deze laatstelijk is gewijzigd, geschiedt het uitbrengen van het daarbedoeld verslag en het toelichten hunner belangen door de belanghebbenden in eene gesloten vergadering van de afdeeling, welker samenstelling geregeld is in artikel 13 van evenbedoelde wet.
Onze beslissing wordt, zoo zij inhoudt, dat het advies der Verzekeringskamer niet zal worden gepubliceerd, niet openbaar gemaakt, doch uitsluitend medegedeeld aan den verzekeraar, de Verzekeringskamer en den Raad van State. Artikel 40 der bovengenoemde wet vindt in dat geval geene toepassing. In afwijking van artikel 41 dier wet, wordt van zoodanige beslissing geene voorlezing gedaan in eene openbare vergadering der aldaar genoemde afdeeling.
De verzekeraar, die in het buitenland is gevestigd, wordt voor de behandeling der zaak door den Raad van State geacht woonplaats te hebben gekozen ten kantore of, bij gebreke van kantoor, ten woonhuize van den bij artikel 20 bedoelden vertegenwoordiger.
De bij dit artikel geregelde procedure komt op het volgende neer.
Na het indienen van het beroepschrift worcan de belanghebbenden, dat zijn dus de verzekeraar en de Verzekeringskamer, opgeroepen om de memoriën of bewijsstukken, die zij tot staving hunner bezwaren of beweringen noodig achten, in te dienen binnen eenen door den Vice-president van den Raad van State in dier


106
Artikel 26.
voege te bepalen termijn, dat hun de daartoe noodige tijd niet ontbreke. De Vice-president kan, op schriftelijk verzoek vah de opgeroepenen, de termijnen verlengen, zoo dikwerf het belang der zaak het vordert. De memoriën moeten door de belanghebbenden of door bijzondere gemachtigden onderteekend zijn. Alle schrifturen en bewijsstukken, zoowel van wege de Verzekeringskamer als van wege de belanghebbenden ingediend, worden ter secretaire van den Raad nedergelegd. Door de belanghebbenden of hunne gemachtigden kan daarvan inzage, en te hunne koste, volgens een door de Koningin vast te stellen tarief, afschrift worden genomen (art. 36 der wet op den Raad van State). Na verloop der vorenbedoelde termijnen worden al de stukken, tot de zaak betrekkelijk, tot onderzoek gesteld in handen van de afdeeling, welker samenstelling geregeld is in het 2de lid van art. 13 dier wet (dit 2de lid luidt, dat eene der afdeelingen van den Raad van State, samengesteld uit 5 leden, den vice-president daaronder begrepen, onder diens voorzitterschap, belast is met de taak, omschreven bij art. 23; dit art. 23 houdt in, dat de afdeeling, welker samenstelling geregeld is in het 2de lid van art. 13, wordt belast met het onderzoek der geschillen van bestuur of andere, aan de beslissing der Koningin onderworpen, en aan de Koningin de uitspraak voordraagt). Deze afdeeling is bevoegd bij de belanghebbenden of hunne gemachtigden de inlichtingen in te winnen, die het onderzoek vordert (art. 37 dier wet). In eene gesloten vergadering der afdeeling wordt verslag uitgebracht, behelzende een overzicht van de zaak en van haren loop en vermeldende de gevoerde beweringen en overgelegde bewijsstukken. Het verslag onthoudt zich van het uiten van een gevoelen. De belanghebbenden worden opgeroepen om in die vergadering te verschijnen en na het uitbrengen van het verslag toegelaten om persoonlijk of door hun gemachtigden hunne belangen toe te lichten. De afdeeling beraadslaagt daarna met gesloten deuren. Zij draagt aan de Koningin de uitspraak over het geschil voor bij een schriftelijk advies, vergezeld van het ontwerp van een met redenen omkleed door de Koningin te nemen besluit. Tot het vaststellen van het advies wordt gevorderd een aantal van meer dan de helft der leden. Het advies wordt vastgesteld bij volstrekte meerderheid van stemmen. Bij staking van stemmen wordt de vaststelling van het advies tot eene volgende vergadering uitgesteld. Als er gevoelens in den Raad zijn uitgebracht, die van dat der meerderheid afwijken, worden die afzonderlijke adviezen bij het advies van den Raad gevoegd. Indien de Koninklijke beslissing van het advies afwijkt, wordt zij, met redenen omkleed, in het Staatsblad geplaatst. Zij wordt tegelijk in de Staatscourant openbaar gemaakt met het rapport van het hoofd van het ministeriëel departement, hetwelk de Koninklijke beslissing


107
Artikel 26—27.
mede onderteekend heeft. Dit rapport bevat de ontwerp-beslissing van den Raad van State. In eene openbare vergadering der afdeeling wordt voorlezing gedaan van de Koninklijke beslissing.
In afwijking van het bepaalde in de wet op den Raad van State schrijft art. 26 der wet op het l.v.-bedrijf thans voor, dat als de Koninklijke beslissing luidt, dat het advies van de Verzekeringskamer niet zal worden gepubliceerd, die beslissing niet zal worden openbaar gemaakt en daarvan geene voorlezing zal geschieden in eene openbare vergadering van de afdeeling van den Raad van State.
De hierboven vermelde procedure kan ongetwijfeld doeltreffend worden genoemd voor de gevallen, dat de Verzekeringskamer een advies heeft gegeven, dat niet strekt tot het doen van een verzoek aan den rechter tot toepassing van de zgn. noodregeling, bedoeld in art. 40 der wet. Strekt het advies wel tot dit laatste, dan treft de procedure geen doel in het geval, dat de Koninklijke beslissing luidt, dat het advies wel zal worden gepubliceerd. Immers moet dan die beslissing in eene openbare vergadering van de afdeeling van den Raad van State worden voorgelezen en, zoo de beslissing afwijkt van het advies van den Raad van State, ook nog met dat advies worden gepubliceerd in het Staatsblad en de Staatscourant. Daarmede is echter de procedure van den rechter krachtens de artt. 40 en volgende illusoir gemaakt, daar eene levensverzekeringmaatschappij, waarvan openlijk bekend gemaakt is, dat zij volgens een advies van de Verzekeringskamer en het oordeel van de Kroon verplicht is bij den rechter de noodregeling aan te vragen, wel niet meer te redden zal zijn.
Artikel 27.
Ieder verzekeraar is verplicht telken jare de staten, waarvan de modellen worden vastgesteld bij algemeenen maatregel van bestuur, naar waarheid in te vullen, de daarin gestelde vragen naar waarheid te beantwoorden en vervolgens een en ander onderteekend aan de Verzekeringskamer te doen toekomen. De inzending der staten moet voor den eersten Juli plaats vinden, doch de Verzekeringskamer kan op grond van bijzondere omstandigheden toestemming verleenen, de indiening tot een lateren datum uit te stellen.
De Verzekeringskamer gaat na, of degene, die als verzekeraar optreedt, aan deze verplichting voldoet, en kan een onderzoek instellen aangaande de juistheid der verstrekte gegevens. Ten minste eens in de tien jaar stelt zij zoodanig onderzoek in met betrekking tot iederen verzekeraar.
De staten, bedoeld bij hef: eerste lid, moeten allen te zamen een duidelijk en volledig beeld geven van het door de onderneming gevoerde beheer en van haar finantieelen toestand.


108
Artikel 27.
1. De bij de artt. 27 en 28 voorgeschreven indiening van staten bij de Verzekeringskamer en openbaarmaking van een jaarlijksch verslag, behelzende die staten, zijn een uitvloeisel van een van de hoofdbeginselen der wet nl. de openbaarheid. In het V. V. (§ 4) werd door vele leden een stelsel van meer beperkte openbaarheid dan in het ontwerp was opgenomen bepleit. Zij oordeelden, dat zulks belangrijke besparing voor de ondernemingen zou opleveren en haar zou vrijwaren tegen gezochte en onwelwillende critiek, die anders ook ten opzichte van volkomen soliede ondernemingen niet achterwege zou blijven. In verband daarmede wenschten die leden de modelstaten ook niet in de wet, zooals in het ontwerp was geschied, te zien vastgelegd, doch in een algemeenen maatregel van bestuur. Daarvoor werd ook nog aangevoerd, dat de wet een proef nam met een gemengd stelsel, dat van openbaarheid, aangevuld door het toezicht en de adviseerende taak der V.-K. Naar mate zou blijken, waar het zwaartepunt zou komen te liggen, bij de openbaarheid of bij het toezicht, zouden de staten anders ingericht moeten zijn. Ook zou het wel onmogelijk blijken om aan de staten bij de eerste vaststelling den best denkbaren vorm te geven. Verder achtten sommige leden vaststelling van de staten bij de wet ongewenscht, met het oog op den overgangstijd, waarin het moeilijk zou zijn voor maatschappijen, die verliezen hadden geleden, doch aan wier soliditeit niet behoefde te worden getwijfeld, om zich dadelijk in het volle licht te plaatsen. Bij de M. v. A (§ 4) kantte de Regeering zich sterk tegen de verstrekking van tweeërlei soort van gegevens, eene soort van minder verstrekkende aan het publiek en een andere soort van meerdere uitvoerigheid aan de Verzekeringskamer. Zij wees er op, dat het ontwerp in de overgangsvoorschriften de gelegenheid liet om de eerste jaren met publicatie te wachten. Doch verder wilde zij niet gaan. Ook aan het publiek zouden volledige gegevens moeten worden verstrekt. Wel was de Regeering genegen de staten zelve uit het ontwerp te lichten en deze te doen vaststellen bij algemeenen maatregel van bestuur. Niet omdat de openbaarheid varf de in de wet neergelegde staten haar te ver ging. Ook niet, omdat eerst de praktijk zou moeten aanwijzen waar het zwaartepunt der wet zou komen te liggen, bij de openbaarheid of bij het toezicht (volgens haar was de openbaarheid een der fundamenten van het ontwerp). Maar met het oog op den aard van de te regelen bijzonderheden, welke voor een groot deel zijn van technischen aard. Wijziging van het eenmaal in den algemeenen maatregel vastgelegde zou echter naar hare meening tot het strikt noodzakelijke moeten worden beperkt, ook met het oog op de aan eene ingrijpende verandering voor de ondernemingen verbonden kosten.
Bij het G. O. werd daarop in het 1ste lid van art. 27 de vast-


109
Artikel 27.
stelling van de modellen der staten aan een algemeenen maatregel van bestuur overgelaten en aan het artikel toegevoegd een 3de lid, luidende als volgt:
„De staten, bedoeld bij het eerste lid, moeten allen te zamen een „duidelijk en volledig beeld geven van het door de onderneming „gevoerde beheer en van haar finantiëelen toestand en moeten in „elk geval ten minste omvatten, behalve een model van een balans „en een winst- en verliesrekening zoodanige gegevens dat daar„mede een inzicht verkregen wordt in:
„1°. de ontwikkeling van de portefeuille der onderneming en de „daartoe gemaakte acquisitiekosten en de amortisatie daarvan;
„2°. de belangen der onderneming in verschillende bedrijfs„gebieden in muntsoorten en de dekking harer verplichtingen in „die gebieden en in die muntsoorten;
„3°. de samenstelling van het bedrijf der onderneming met betrekking tot de verschillende hoofdvormen van verzekering;
„4°. de belangen van de onderneming bij haar herverzekeraars;
„5°. de grondslagen en de methode van berekening van de „premie-reserve en de dekking dier reserve;
„6°. de voor administratie en incasso ten behoeve van de „loopende portefeuille uitgegeven bedragen en de dekking daarvan „in het afgeloopen boekjaar zoowel als in de toekomst;
„7°. de beleggingen der onderneming en de methode van waardeering daarvan en andere waarborgen die de onderneming aan „de bij haar verzekerden biedt, waarbij aandacht te wijden is aan „een eventueel verband of voorkeursrecht ten behoeve van een „bepaalde verzekerde of groepen van verzekerden;
„8°. het zuivere bedrijfssaldo, zonder af- of bijboekingen op „extra-reserven en ontdaan van den invloed van wijziging in de me„thode van waardeering van actief- of passief-posten en de voornaamste bestanddeelen, waaruit dit is samengesteld".
Op het artikel werd door de Heeren de Monté ver Loren e.a. een amendement ingediend om van het even genoemde 3de lid te doen vervallen de woorden „ en moeten in elk geval" en loopende tot aan het slot van het artikel, welk amendement bij de mondelinge behandeling aldus werd toegelicht, dat, nu toch de vaststelling der staten zou geschieden bij alg. maatregel van bestuur, het beter was in deze niets te praejudicieeren en aan de Kroon, na het advies der deskundige Verzekeringskamer, algeheele vrijheid te laten ten aanzien van de inrichting der staten. Het amendement werd met 80 tegen 1 stem aangenomen. Daardoor verviel het amendement van den Heer Snoeck Henkemans om in het 3de lid onder 1°, na de woorden: „en de amortisatie daarvan" de puntkomma te doen vervallen en te doen volgen de woorden: „of de wijze, waarop met „toekomstige onkosten rekening gehouden wordt", welk amende-


110
Artikel 27.
ment aldus werd toegelicht, dat het strekte om het voorschrift in overeenstemming te brengen met den tekst van staat III, gelijk deze aanvankelijk vermeld was achter het oorspronkelijk wetsontwerp en om niet voedsel te geven aan het denkbeeld, dat slechts een bepaalde methode van reserveberekening geoorloofd zou zijn.
Bij de behandeling der beide amendementen in de Tweede Kamer werd ook nog door den Minister van Justitie te kennen gegeven, dat uit de door de Regeering bij het G. ö. aan art. 27 gegeven redactie niet mocht worden afgeleid, dat een bepaalde methode van reserveberekening verplichtend was gesteld.
De in art. 27 bedoelde modellen der staten zijn, na ingewonnen advies der Verzekeringskamer, vastgesteld bij K.B. van 18 Juli 1925 Stbl., no. 335. In tegenstelling met de aan het O. O. toegevoegde staten, die zouden gelden voor alle onder de wet vallende ondernemingen, ook b.v. voor spaarkasondernemingen, waarvoor zij echter niet waren ingericht, stelt het K.B. verschillende modellen van staten voor de verschillende categorieën van ondernemingen vast en wel
a. voor levens- en volksverzekeringondernemingen en begrafenisfondsen (staten L 1 tot en met 17),
b. voor spaarkasondernemingen (staten S 1 tot en met 16),
c. voor kleine plaatselijke begrafenisfondsen (staten B 1 tot en met 8),
d. voor omslagfondsen (staten O 1 tot en met 7),
e. voor buitenlandsche ondernemingen (staat K) . Teneinde de overzichtelijkheid te bevorderen is bij art. 2, 2de
lid, van het K. B. voorgeschreven, dat de staten bij de Verzekeringskamer worden ingediend op de formulieren, welke door haar op aanvrage tegen door haar vast te stellen prijzen ter beschikking van de ondernemingen worden gesteld.
Art. 27 schrijft voor, dat de staten onderteekend aan de Verzekeringskamer moeten worden ingezonden. De onderteekening is , gevorderd als een waarborg voor de Verzekeringskamer, dat de staten ingediend zijn door hen, die namens de onderneming tot die indiening bevoegd zijn. Uit de statuten der ondernemingen moet die bevoegdheid afgeleid worden. Op het niet nakomen der verplichtingen, opgelegd bij of krachtens art. 27, is bij art. 70 der1 wet straf gesteld. Straf is dus gesteld niet alleen op het niet indienen der' staten vóór den gestelden datum, 1 Juli, (of als de Verzekeringskamer krachtens art. 27 op grond van bijzondere omstandigheden toestemming heeft verleend de indiening tot een lateren datum uit te stellen, vóór dien datum) doch ook op de niet-onderteekening der staten en het door opzet of schuld niet naar waarheid invullen der staten en het door opzet of schuld niet naar waarheid beantwoorden der gestelde vragen.


111
Artikel 27—28.
De onderteekening geeft geen uitsluitsel omtrent de vraag welke personen strafbaar zijn. Immers bepaalt art. 70, 2de lid, j° art. 68, 2de lid, dat, indien het feit wordt begaan door of vanwege eene' naamlooze vennootschap, eene coöperatieve of andere rechtspersoonlijkheid bezittende vereeniging of eene stichting, de strafvervolging wordt ingesteld en de straf uitgesproken tegen de bestuurders en commissarissen. Daarbij is echter te letten op art. 51 van het Wetboek van Strafrecht, luidende: „In de gevallen waarin „wegens overtreding straf wordt bepaald tegen bestuurders, leden „van eenig bestuur of commissarissen, wordt geene straf uitgesproken tegen den bestuurder of commissaris van wien blijkt dat „overtreding buiten zijn toedoen is gepleegd".
De staten L 15, S 15, B 7 en O 7 behooren behalve door de daarvoor in aanmerking komende organen der maatschappij door haren verzekeringswiskundige te worden onderteekend. Gewenscht is, dat ook de staten L 16, S 16 en B 8 mede door dien verzekeringswiskundige worden onderteekend. Indien staten medeonderteekend zijn door een accountant, moet in die staten worden meegedeeld, of de accountant zich al dan niet overtuigd heeft, dat de staat den werkelijken toestand weergeeft (art. 14 van het K B van 18 Juli 1925, S. 335).
2. Aan de verplichting tot indiening der staten bij de Verzekeringskamer behoefde ingevolge art. 82 der wet eerst voldaan te worden in 1926. Voor het voldoen aan die verplichting kan echter door de Verzekeringskamer uitstel verleend worden en wel voor hquideerende ondernemingen voor onbepaalden tijd en voor produceerende ondernemingen voor een termijn van ten hoogste 2 iaar dus tot 1928 (2de lid van art. 82). '
3. Het door de Verzekeringskamer in te stellen onderzoek naar de juistheid van de bij de ingediende staten verstrekte gegevens welk onderzoek steeds kan, maar eens in de 10 jaren moet worden ingesteld, kan uiteraard geschieden door de verschillende middelen die aan de Verzekeringskamer ten dienste staan als het vragen yan inlichtingen (art. 23), het hooren van getuigen en deskundigen (art. 30) en het ten kantore van den verzekeraar of daar, waar die stukken zich bevinden, inzage nemen of doen nemen van diens boeken en bescheiden (art. 31).
Artikel 28.
Ieder verzekeraar is verplicht, telken jare een verslag te doen opmaken. In dit verslag moeten de staten worden opgenomen, welke zonde V°"ge artiktl de Verzekeringska«ner zijn toege-
Het verslag wordt gedurende drie jaren, te rekenen van het einde van het boekjaar, waarop het betrekking heeft, ter beschikking van aandeelhouders en polishouders gesteld tegen eene vergoeding


112
Artikel 28.
waarvan het maximum door de Verzekeringskamer wordt vastgesteld.
Tien exemplaren van het verslag worden toegezonden aan de Verzekeringskamer.
De Verzekeringskamer kan aan een verzekeraar ontheffing verleenen van het bepaalde bij het tweede lid, voor zoover de voldoening daaraan den verzekeraar te zwaar zou drukken. In dit geval heeft iedere aandeelhouder en iedere polishouder van de betrokken onderneming het recht van dé in het 2de lid bedoelde jaarverslagen en de daarbij behoorende staten ten kantore van de onderneming inzage of afschrift te nemen.
Daar art. 27 slechts handelt over staten, die opgezonden moeten worden aan de Verzekeringskamer, bracht de eisch der openbaarheid mee, dat daarnaast werd voorgeschreven, dat die staten door den verzekeraar worden openbaar gemaakt. Dit is geschied in art. 28. De verzekeraar moet telken jare een verslag publiceeren, waarin alle aan de Verzekeringskamer gezonden staten zonder onderscheid en zonder dat daarin eenige verandering gebracht mag worden, moeten worden opgenomen. Volgens art. 82 moest dit voor het eerst geschieden in 1926. Dispensatie van deze publicatie kan door de Verzekeringskamer ingevolge het 2de lid van art. 82 alleen worden gegeven a. voor onbepaalden termijn aan liquideerende ondernemingen, die sedert het inwerkingtreden der wet geene nieuwe overeenkomsten meer afsluiten en b. voor ten hoogste 2 jaren aan ondernemingen, die na het inwerkingtreden der wet nieuwe overeenkomsten hebben afgesloten.
De openbaarmaking der verslagen moet geschieden door ze ter beschikking van aandeelhouders en polishouders te stellen tegen eene vergoeding, waarvan het maximum door de Verzekeringskamer wordt vastgesteld. In het O. O. was voorgeschreven, dat de verslagen ter beschikking moesten worden gesteld van „belanghebbenden". In het O. O. werd gevraagd, of dit begrip „belanghebbenden" niet te ruim was en of daaronder ook moest worden verstaan de agent van een concurreerende maatschappij? Ook gaf men in het V. V. te kennen, dat voor kleine ondernemingen, bijv. begrafenisfondsen, de hier opgelegde verplichting te bezwarend werd geacht, en dat de verplichting tot het doen drukken van het verslag hun althans niet behoorde te worden opgelegd. Daarop verving de Regeering „belanghebbenden" door „aandeelhouders en polis„houders" en voegde zij de tegenwoordige 3de en 4de leden aan het artikel toe met uitzondering van de laatste zinsnede van het 4de lid, welke het gevolg is van de overname door de Regeering van een amendement-van Gijn. Tevens zegde zij toe, dat in de instructie van de Verzekeringskamer zou worden bepaald, dat de exemplaren van de verslagen ter inzage liggen voor een ieder, terwijl ook niet zou zijn buitengesloten, dat zij zouden worden uitgeleend. In de


113
Artikel 28—zg.
Instructie van de Verzekeringskamer (vastgesteld bij K. B. van 24 Juli 1923, Stbl. n°. 379) is thans (in art. 15) bepaald, dat de V.K. te haren kantore inzage verleent van de bijl art. 28 der wet bedoelde jaarverslagen. De bevoegdheid tot het uitleenen daarvan is dus niet gegeven.
Terwijl dus aandeelhouders en polishouders slechts het recht hebben om tegen vergoeding een exemplaar van het verslag te verlangen en, indien de V.K. met het oog op de daaruit voortvloeiende kosten daarvan dispensatie heeft verleend, om ten kantore der onderneming van het verslag inzage of afschrift te nemen, heeft een ieder recht op inzage van de verslagen ten kantore van de Verzekeringskamer. Wanneer moet het verslag ter beschikking van aandeelhouders en polishouders worden gesteld en moeten de 10 exemplaren daarvan aan de V.K. worden toegezonden? Lid 2 van art. 28 zegt, dat de verslagen ter beschikking moeten zijn gedurende 3 jaren, te rekenen van het einde van het boekjaar, waarop het betrekking heeft. Op grond van het feit, dat volgens art. 27 de statén vóór 1 Juli aan de V.K. moeten worden opgezonden en de V.K. in bijzondere omstandigheden aan eene onderneming toestemming mag verleenen om de indiening tot een lateren datum uit te stellen, mag zeker aangenomen worden, dat het jaarverslag, waarin de staten moeten worden opgenomen, ook niet eerder ter beschikking behoeft te worden gesteld dan op het tijdstip, dat voor de inzending der staten is voorgeschreven.
Bij art. 13 van het K. B. van 18 Juli 1925, Stbl. no. 335, is voorgeschreven, dat de staten in het jaarverslag moeten worden opgenomen in de volgorde van de daarop voorkomende nummering en zonder tusschenvoegingen, dat staten, die voor de onderneming geen toepassing vinden, niet worden ingediend en dat bij twijfel omtrent de al of niet toepasselijkheid de Verzekeringskamer beslist.
Artikel 29.
Ten aanzien van in het buitenland gevestigde ondernemingen worden, met betrekking tot het bedrijf hier te lande, verdere voorschriften gegeven bij algemeenen maatregel van bestuur. Daarin worden bepalingen opgenomen nopens de dekking der premiereserve in waarden, welke hier te lande aanwezig moeten zijn.
Deze waarden tot dekking der premie-reserve zijn aansprakelijk uitsluitend voor de verbintenissen uit de overeenkomsten van levensverzekering, waarop de premie-reserve betrekking heeft en voor zoover zulks het geval is.
Indien eene onderneming eene handeling, waarvoor zij krachtens een ingevolge het eerste lid gesteld voorschrift eene machtiging behoeft, verricht zonder zoodanige machtiging, is de handeling nietig.
8


114
Artikel 29.
1. Zie omtrent de parlementaire geschiedenis van de wettelijke regeling aangaande buitenlandsche ondernemingen, welke hier te lande het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, de inleiding, § 5.
2. De hier bedoelde algemeene maatregel van bestuur is vastgesteld bij K. B. van 29 Januari 1924, Stbl. no. 24.
3. Art. 29, dat betrekking heeft op in het buitenland gevestigde ondernemingen, waaronder volgens art. 4 ook te verstaan zijn in de koloniën gevestigde ondernemingen, regelt 4 punten:
1°. moeten bij alg. maatregel van bestuur voorschriften worden gegeven ten aanzien van in het buitenland gevestigde ondernemingen met betrekking tot het bedrijf hier te lande. Hoe die voorschriften er uit zullen zien, wordt geheel aan den maatregel van bestuur overgelaten behalve wat betreft één punt. In den maatregel moeten worden opgenomen bepalingen nopens de dekking der premie-reserve in waarden, die hier te lande aanwezig moeten zijn. Feitelijk heeft die maatregel (genoemd K. B. van 29 Januari 1924, Stbl. no. 24) zich zoo goed als geheel beperkt tot die bepalingen nopens de dekking der premie-reserve. Het eenige voorschrift van het K. B., dat niet op die dekking betrekking heeft, is dat van art. 14, bepalende, dat buitenl. ondernemingen ter bekoming van de verklaring van art. 18 der wet moeten hebben voldaan aan de voorschriften der wet van 23 Mei 1917, Stbl. no. 436, (wet tot stellen van waarborgen, dat buitenlandsche verzekeraars de hun bij de successiewet opgelegde verplichtingen zullen nakomen). Verdere voorschriften zullen nog steeds bij eene wijziging van het K. B. kunnen worden gegeven. Maar uiteraard zal daarbij nimmer verandering mogen worden gebracht in de eischen, die de wet zelve (in art. 19) al aan de buitenl. ondernemingen heeft gesteld (nl. dat zij naar het recht van de plaats harer vestiging als rechtspersoon is aan te merken, dat zij een in het Rijk in Europa gevestigd persoon als haar vertegenwoordiger aldaar heeft aangesteld en dat zij overigens voldoet aan soortgelijke eischen, als in de artt. 15 en 16 gesteld).
Wat betreft het begrip „bedrijf hier te lande" heeft het genoemde K. B; zich in overeenstemming met art. 7 der wet op het standpunt geplaatst, dat niet noodig is, dat de buitenlandsche onderneming hier te lande overeenkomsten gesloten heeft door bemiddeling van vertegenwoordigers of agenten hier te lande, doch dat dat bedrijf reeds aanwezig is, als zij overeenkomsten, zij het ook dan ook slechts per correspondentie, of doordat hier te lande gevestigde personen zich persoonlijk bij de kantoren in het buitenland aanmelden, sluiten met hier te lande gevestigde personen (zie art. 2 van het K. B.). Zelfs legt het K. B. de verplichting tot het hebben van waarden tot dekking der premie-reserve hier te lande reeds op, als de buitenlandsche onderneming niets anders gedaan heeft


115
Artikel 29.
dan eene portefeuille overnemen betreffende verzekeringen, dié gesloten zijn met hier te lande gevestigde personen (art. 2) Om practische redenen heeft het K. B. echter ook bepaald, dat onder bepaalde voorwaarden de Verzekeringskamer kan besluiten, dat de premie-reserve, die vertegenwoordigd moet worden door hier te lande aanwezige waarden, mede betrekking heeft op andere overeenkomsten, indien a. hiervoor de renteuitkeeringen hier te lande geschieden of de premiën laatstelijk minstens gedurende één jaar hier te lande betaalbaar waren, en bovendien b. het verzekerde bedrag van deze overeenkomsten niet grooter is dan Vio van het verzekerd bedrag der overeenkomsten, gesloten met hier te lande gevestigde personen (art. 2, lid 3).
2° schrijft art. 29 voor, dat in den alg. maatregel van bestuur bepalingen moeten worden opgenomen nopens de dekking der premie-reserve in waarden, welke hier te lande aanwezig moeten zijn. De bedoeling is natuurlijk om hier te lande een executieobject te hebben. Het genoemde K. B. stelt daaromtrent het volgende vasft. De onderneming geeft aan de V.K. hare premie-reserve betrekking hebbende op de sub 1°. bedoelde verzekeringen en berekend volgens de bij haar gebruikelijke grondslagen (zonder aftrek van herverzekering), op. Daarop stelt de V.K., al of niet met afwijking van de meegedeelde grondslagen en van de eindbedragen der reserve-staten, i) de bedragen vast, waarvoor hier te lande waarden moeten worden gedeponeerd.
Als zulke waarden kunnen dienen:
a. effecten aan toonder of op naam,
b. schuldvorderingen op naam der onderneming, geen effecten zijnde, ten laste van den Nederlandschen Staat, Nederlandsche provinciën, gemeenten en waterschappen,
c. schuldvorderingen op naam der onderneming, geen effecten zijnde, in Nederlandsche munt ten laste van Nederlandsche banken (deposito s),
d. schuldvorderingen op naam der onderneming, verzekerd door eerste hypotheek op in het Rijk in Europa gelegen onroerende goederen.
De waarden, welke door de onderneming zullen worden gedeponeerd, behoeven de goedkeuring der V.K. (art 5) Bij de beoordeeling der waarden wordt in het algemeen uitgegaan van het beginsel, dat zij moeten luiden in dezelfde valuta als de verzekeringen, waarop de premiereserve betrekking heeft (art. 5,
J) Het is duidelijk, dat, waar de wet. voorschrijvende dekking hier te lande der premiereserve, op het oog heeft gehad eene reeele premiereserve, niet eene flensoire. het K B. een en ander moest bepalen om niet ontduiking van het wetsvoorschrift al te gemakkelijk te maken.


116
Artikel 29.
lid 4). De sub a bedoelde effecten en de schriftelijke schuldbekentenissen, betrekking hebbende op de sub b, c en d bedoelde schuldvorderingen, worden in open bewaring gegeven bij een door de V.K. goed te keuren hier te lande gevestigde bankinstelling. Door het enkele feit van deze inbewaargeving worden de bedoelde waarden aansprakelijk voor de verbintenissen uit de bovenbedoelde overeenkomsten van levensverzekering (art. 7, lid 2). De V.K. kan ook steeds voorschrijven, dat ter vorming of aanvulling van de dekking der premie-reserve de premiën, welke hier te lande betaald worden, na aftrek van een door haar billijk geachten onkostenopslag en van uitkeeringen voor die overeenkomsten, gedeponeerd worden bij eene door de V.K. goed te keuren bankinstelling hier te lande. Ook dat dépöt is dan uitsluitend aansprakelijk voor de bedoelde verbintenissen (art. 10).
Als de buitenl. onderneming niet voldaan heeft aan de verplichting tot volledige deponeering van waarden ter dekking van de hier bedoelde premie-reserve, mag zij geene nieuwe overeenkomsten afsluiten (art. 11, lid 2). Alleen in bijzondere gevallen kan de V.K. in dat geval toestaan om nieuwe verzekeringen te sluiten. Omtrent de verplichting tot deponeering van waarden voor de oude verzekeringen wordt dan door de V.K. eene regeling gemaakt. Deze waarden zijn dan uitsluitend aansprakelijk voor de oude verzekeringen, de voor de nieuwe verzekeringen te deponeeren waarden uitsluitend voor die verzekeringen (art. 11).
Regelingen, als even bedoeld, zijn tot dusver getroffen met 2 Engelsche maatschappijen en eene Duitsche maatschappij. Zij houden in, dat voorloopig slechts een gedeelte der premie-reserve voor de oude verzekeringen gedeponeerd wordt en dat het dépöt in verhouding tot die premie-reserve telken jare moet stijgen, totdat het na een aantal jaren het bedrag dier premie-reserve heeft bereikt. Deze regelingen zijn gepubliceerd in de Nederlandsche Staatscourant resp. van 10 Juni 1924, no. 111, 10 Juni 1924, no. 111, en 23 Maart 1926, no. 57.
De voorschriften betreffende deponeering van waarden blijven buiten toepassing voor ondernemingen, die binnen 3 maanden na de inwerkingtreding van den alg. maatregel van bestuur, aan de V.K. schriftelijk hebben kennis gegeven, dat zij geen nieuwe overeenkomsten met hier te lande gevestigde personen wenschen te sluiten. Aan zulke ondernemingen kan dan, zooals van zelf spreekt, eene verklaring, als bedoeld bij art. 18 der wet, niet worden afgegeven (art. 15).
3°. de hier te lande gedeponeerde waarden tot dekking der premie-reserve zijn aansprakelijk uitsluitend voor de verbintenissen uit de overeenkomsten van levensverzekering, waarop die premiereserve betrekking heeft en voorzoover zulks het geval is. Hieruit


117
Artikel 29.
volgt, dat de schuldeischers uit die overeenkomsten derde beslag kunnen leggen onder de betreffende bankinstelling en zich op de gedeponeerde waarden kunnen verhalen en ook, dat bij faillissement de curator die waarden zonder de goedkeuring der Verzekeringskamer tot zich kan nemen en de opbrengst daarvan in de eerste plaats zal moeten gebruiken ter bevrediging van die schuldeischers (indien er dan nog een overschot is, komt dit ten goede aan de overige schuldeischers). Indien de schuldeischers uit bedoelde overeenkomsten van levensverzekering uit de bedoelde opbrengst niet ten volle bevredigd kunnen worden, behouden zij uiteraard hun recht om met de andere, niet bevoorrechte schuldeischers gelijk op te deelen in de overige niet bijzonder ten behoeve van bepaalde schuldeischers verbonden goederen van de onderneming. Men kan dus zeggen, dat de bedoelde schuldeischers een voorrecht op de bedoelde waarden hebben. In zeker opzicht wijkt echter het voorschrift van art. 29, lid 2, van de in de artt. 1177—1195 B.W. geregelde voorrechten af. Bij de laatstbedoelde voorrechten kunnen ook andere schuldeischers, die niet bevoorrecht zijn, op de aan het voorrecht onderworpen goederen beslag leggen. Op de in art. 29, lid 2, bedoelde waarden kan door andere dan de hier bedoelde schuldeischers, bv. door in het buitenland gevestigde verzekerden der onderneming of door hier te lande gevestigde schuldeischers, die geene vorderingen hebben uit de hier bedoelde overeenkomsten van levensverzekering, geen beslag gelegd worden. Dit volgt uit de woorden „uitsluitend aansprakelijk". Wel mag uit de slotwoorden „en voor zoover zulks het geval is" afgeleid worden, dat als de waarde van het dépöt hooger is dan de premiereserve, ter dekking waarvan het dient, op het overschot wel door die andere schuldeischers beslag mag gelegd worden. Het zal echter moeilijk zijn voor die schuldeischers om te bewijzen, dat zulk een overschot aanwezig is.
Hoewel de gedeponeerde waarden niet zonder goedkeuring van de V.K. mogen worden afgegeven, spreekt het van zelf, dat na een vonnis tot afgifte in de verklarings-procedure tegen de bankinstelling, onder welke het derde beslag gelegd is, en eene eventueele faillietverklaring van de buitenl. onderneming hier te lande de bedoelde waarden onafhankelijk van eenige goedkeuring door de V.K. aan den schuldeischer resp. den curator in het faillissement moeten worden afgegeven.
4°. zijn handelingen, waarvoor de buitenl. onderneming krachtens een voorschrift van het voornoemde K. B. eene machtiging behoefde en die zij niettegenstaande zonder zoodanige machtiging heeft verricht, nietig. Hieruit volgt bv., dat als de onderneming waarden van de bankinstelling heeft teruggenomen zonder goedkeuring van de V.K, de curator in het faillissement van de onder-


118
Artikel 29—30.
neming die waarden nogmaals van die bankinstelling kan opvorderen. Tegenover de bankinstelling is zulks niet onbillijk, omdat krachtens art. 7, lid 8, van het K. B. in de akte van bewaarneming onder meer is opgenomen, dat de afgifte niet mag geschieden zonder machtiging van de V.K. Zoo zal ook, indien een hypothecaire schuldenaar van een hypotheek, die door de inbewaargeving bij eene bankinstelling van de schriftelijke schuldbekentenis (hypotheekakte) als waarde tegenover de binnenlandsche verzekerden verbonden is, een overeengekomen of extra-aflossing doet zonder de voorgeschreven machtiging van de V.K., die schuldenaar niet bevrijd zijn. Immers is de inontvangstname van die aflossing zonder de machtiging van de V.K. nietig. Ook tegenover den hypothecairen schuldenaar wordt dan geene onbillijkheid begaan, daar in de hypotheekakte was opgenomen of aan den schuldenaar door de V.K. was kennisgegeven (bij overeengekomen aflossingen), dat machtiging van de V.K. werd vereischt.
4. Tegen niet voldoen aan een der verplichtingen, opgelegd bij of krachtens art. 29, is bij art. 70 straf bedreigd. Ingevolge art. 68 wordt de strafvervolging ingesteld en de straf uitgesproken tegen den bij art. 20 bedoelden vertegenwoordiger.
Artikel 30.
De Verzekeringskamer is bevoegd getuigen en deskundigen op te roepen. Deze zijn verplicht te verschijnen.
De oproeping geschiedt op de wijze, door de Verzekeringskamer te bepalen.
De oproeping door middel van dagvaarding geschiedt door een deurwaarder of dienaar der openbare macht op de wijze, voorgeschreven bij artikel 144 van het Wetboek van Strafvordering. De termijn van dagvaarding bedraagt ten minste drie vrije dagen.
Indien een getuige of deskundige niet op de dagvaarding verschijnt, kan de Verzekeringskamer daarvan proces-verbaal opmaken. Zij kan hém andermaal doen dagvaarden en daarbij voegen een bevel tot medebrenging.
Tot het uitbrengen van eene dagvaardiging en tot de tenuitvoerlegging van een bevel tot medebrenging verleent het openbaar ministerie desgevorderd zijne tusschenkomst.
De getuigen zijn verplicht getuigenis af te leggen, de deskundigen om de van hen gevorderde diensten te bewijzen.
De Verzekeringskamer is bevoegd den getuige of deskundige, mits deze den leeftijd van vijftien jaren vervuld hebbe, den eed af te nemen; de getuige legt den eed af, dat hij de geheele waarheid en niets dan de waarheid zal zeggen, de deskundige, dat hij zijne taak naar zijn geweten zal vervullen.
De artikelen 17 en 23, eerste lid, der wet van 5 Augustus 1850 (Staatsblad n°. 45), gelijk die laatstelijk is gewijzigd, zijn van overeenkomstige toepassing.


119
Artikel 30.
Tot het afnemen van verhooren van getuigen en deskundigen houdt de Verzekeringskamer zitting ter plaatse, door haar naar gelang der omstandigheden te bepalen.
De Verzekeringskamer kan aan één of meer harer leden opdragen een getuige of deskundige te gaan hooren.
Aan getuigen en deskundigen wordt op hun verlangen door den voorzitter vergoeding toegeschat op den voet van het tarief, vastgesteld ingevolge artikel 57, eerste lid, der Beroeps wet.
De kosten van de verrichtingen van deurwaarders worden berekend op den voet van het tarief van gerechtskosten in strafzaken.
Dit artikel is geheel overeenkomstig de desbetreffende bepalingen in het O. O. behalve dat, nadat de Regeering bij de mondelinge behandeling had voorgesteld om tusschen de woorden „de" en „waarheid" in te voegen het woord „geheele", het artikel, aldus gewijzigd, is aangenomen. Aan de Verzekeringskamer is bij dit artikel het recht van enquête toegekend. De Mem. van Toel. zegt ten aanzien van de tegenwoordige artt. 30 en 31 het volgende: „Wanneer de Verzekeringskamer van alle zijden medewerking „ondervindt, heeft zij geene bijzondere enquête bevoegdheden „noodig. Maar ook met de mogelijkheid, dat dit anders is, moet „rekening worden gehouden. Vandaar de hier voorgestelde „artikelen, welke regelen nopens het hooren van getuigen en deskundigen en de inzage van boeken én bescheiden. Ook hij, op „wiens onderneming het onderzoek betrekking heeft, kan als ge„tuige worden gehoord. Men kan immers niet zeggen, dat hij „partij is". Zoowel met het oog op den tekst van het artikel zelf als op de toelichting mag aangenomen worden, dat als getuige kunnen worden opgeroepen ook de bestuurders en commissarissen der onderneming of, zoo de onderneming toebehoort aan een natuurlijken persoon, dezen laatsten. Uiteraard moeten het onderzoek en de te stellen vragen betrekking hebben op eene onderneming, die het levensverzekeringbedrijf uitoefent in den zin der wet. Toepasselijk worden verklaard de artt. 17 en 23, 1ste lid, der wet van 5 Augustus 1850, Stbl. no. 45, op de parlementaire enquête. Volgens art. 17 kan de rechtbank de gijzeling van den getuige of deskundige, die weigert te antwoorden of den eed (of belofte) af te leggen, gelasten. De dadelijke gijzeling van den weigerachtigen getuige, die inmiddels tot aan de uitspraak van den president, binnen het locaal, waar de Verzekeringskamer vergadert, in bewaring kan worden gehouden, kan door den president der rechtbank op vordering van de Verzekeringskamer bevolen worden. Deze voorloopige gijzeling houdt op bij de voldoening aan de vroeger niet nagekomen verplichting en vervalt van rechtswege, indien de bekrachtiging daarvan niet binnen 8 dagen bij den rechter is gevraagd. Art. 23 houdt in, dat wanneer de commissie van onderzoek


120'
Artikel 30.
(in casu dus de Verzekeringskamer) noodig acht, buiten 's Iands of in de koloniën en bezittingen van het Rijk in andere werelddeelen verblijfhoudende personen als getuigen of deskundigen te hooren, zij van de vragen, waarop antwoord verlangd wordt, in geschrifte mededeeling kan doen aan het betrokken departement van algemeen bestuur, hetwelk de voldoening daaraan bevordert, wanneer het dat van Buitenlandsche Zaken betreft, door de tusschenkomst der diplomatieke of consulaire agenten, en, wanneer het dat van Koloniën betreft, door de betrokken koloniale regeeringen.
Kan een getuige of deskundige zich verschoonen met een beroep op de geheimhouding, waartoe hij verplicht zou zijn krachtens zijn stand, beroep of ambt of die hem opgelegd zou zijn door de onderneming, waarbij hij werkzaam is? Deze vraag moet ontkennend beantwoord worden. De verplichting om als getuige of deskundige te verschijnen en te antwoorden is eene verplichting om te spreken en op alles te antwoorden wat gevraagd wordt. Een bevoegdheid om ten aanzien van bepaalde punten niet te spreken en niet te antwoorden moet uitdrukkelijk toegekend worden. In dit geval is zulks niet geschied. De wetgever, de artt. 17 en 23 der genoemde wet toepasselijk verklarende, heeft blijkbaar opzettelijk niet vermeld de fusschenliggende artikelen 18—22, waarin onder meer sprake is van het verschooningsrecht van hen, die zouden moeten openbaren geheimen van eenig handwerk, bedrijf of nering, die door hen of de hunnen worden uitgeoefend (art. 18), van hen, die uit hoofde van hunnen stand, beroep of wettige betrekking tot geheimhouding verplicht zijn (art. 19), van hen, die zouden moeten openbaren gevoelens, door de leden van collegiën bij de behandeling van zaken ter vergadering geuit, en de deswege plaats gehad hebbende beraadslagingen (art. 20, lid 1), van burgerlijke ambte* naren en militairen, indien zij mochten beweren, dat de openbaarmaking in strijd zou zijn met het belang en de zekerheid van het Rijk, de koloniën en bezittingen van het Rijk in andere werelddeelen (art. 20, lid 2).
Uit het voorgaande volgt, dat hij, die ingevolge art. 30 der wet op het levensverzekeringbedrijf als getuige of als deskundige spreken moet, niet gestraft kan worden krachtens art. 272 W. v. S. (hij die opzettelijk eenig geheim hetwelk hij, uit hoofde van zijn tegenwoordig hetzij vroeger ambt of beroep, verplicht is te bewaren, bekend maakt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste 6 maanden of geldboete van ten hoogste ƒ 600.—) of krachtens art. 273 W. v. S. (hij die opzettelijk aangaande eene onderneming van handel of nijverheid, bij welke hij werkzaam is of geweest is, bijzonderheden, waarvan hem geheimhouding is opgelegd, bekend maakt, wordt gestraft met gevangenisstraf van


121
Artikel 30.
ten hoogste 6 maanden of geldboete van ten hoogste ƒ 600.—). Immers voor hem wordt de strafbaarheid opgeheven door art. 42 W. v. S., luidende: „Niet strafbaar is hij die een feit begaat ter „uitvoering van een wettelijk voorschrift". Het wettelijk voorschrift in deze is art. 30 der wet op het levensverzekeringbedrijf.
De Verzekeringskamer is bevoegd den getuige of deskundige, mits deze den leeftijd van 15 jaren vervuld hebbe, den eed af te nemen, (zie wat den vorm, waarin eeden, beloften of bevestigingen moeten worden afgelegd, de wet van 17 Juli 1911, Stbl. no. 215). Van belang is hierbij, dat art. 2 der wet van 28 April 1916, Stbl.no. 174, bepaalt, dat een belofte öf bevestiging wordt afgelegd, indien de te beëedigen persoon verzoekt daartoe te worden toegelaten op grond, dat hij behoort tot eene godsdienstige gezindheid, welke hem het afleggen van eeden verbiedt, en art. 3 van die wet, dat de te beëedigen persoon mede wordt toegelaten den eed door de belofte of bevestiging te vervangen, indien hij schriftelijk verklaart tegen het afleggen van eeden, ook wanneer eenig wettelijk voorschrift dit vordert, onoverkomelijke bezwaren te hebben, ontleënd aan zijne opvatting omtrent den godsdienst (de schriftelijke verklaring vindt plaats door de onderteekening van eene akte, opgemaakt en mede onderteekend door dengene, in wiens handen de eed of de belofte of de bevestiging moet worden afgelegd; de akte is vrij van zegel, registratie en alle kosten; indien de te beëedigen persoon niet schrijven kan, wordt hiervan in de akte zelve melding gemaakt). Voor de strafbaarheid wegens meineed maakt het geen verschil, of de eed of de belofte is afgelegd (art. 207, lid 3, W. v. S.).
Tegen het in andere dan strafzaken door hem, die wettelijk als getuige of als deskundige opgeroepen, opzettelijk niet voldoen aan eenige wettelijke verplichting, die hij als zoodanig te vervullen heeft, is bij art. 192 W. v. S. gevangenisstraf bedreigd van ten hoogste 4 maanden.
Art. 30, lid 2, laat de wijze van oproeping aan de Verzekeringskamer over. De oproeping kan dus geschieden per brief, telefoon enz. Bepaalt de Verzekeringskamer, dat de oproeping door middel van dagvaarding zal geschieden, dan geeft het 3de lid de noodige regeling. Bij de invoeringswet van het nieuwe wetboek van strafvordering (wet van 29 Juni 1925, Stbl. no. 308) is echter vergeten dit artikel, dat nog naar art. 144 van het oude wetboek van strafvordering verwijst, te wijzigen.
Het tarief, bedoeld in het voorlaatste lid, krachtens hetwelk getuigen en deskundigen vergoeding kunnen ontvangen, is vastgesteld bij K. B. van 26 Februari 1903, Stbl. no. 80.
De vraag kan gesteld worden, of art. 30 ook toepasselijk is nadat eene maatschappij is gesteld onder de noodregeling van Hoofd-


122
Artikel 30—31.
stuk IV der wet, van welk hoofdstuk art. 55 bepaalt, dat bestuurders en commissarissen der maatschappij verplicht zijn voor de Verzekeringskamer en de door deze aangewezen personen, bedoeld bij de artt. 53 en 54, te verschijnen en deze alle inlichtingen te verschaffen, zoo dikwijls zij daartoe worden opgeroepen. De vraag moet m.i. bevestigend beantwoord worden. Art. 30 geeft uitgebreidere bevoegdheden dan art. 55 o.a. doordat het mogelijk maakt ook anderen dan bestuurders en commissarissen te doen hooren, deskundigen op te roepen en de getuigen en deskundigen te beëedigen. Er is geen reden om aan te nemen, dat deze bevoegdheden zouden wegvallen ingeval van toepassing op eene maatschappij van de noodregeling van Hoofdstuk IV. De opneming van art. 55 in de wet is hierdoor te verklaren, dat Hoofdstuk IV bijna geheel is overgenomen van de zgn. noodwet van 29 April 1921, Stbl. no. 695, waarin een dergelijk artikel (art. 20) voorkwam. Een zelfstandige beteekenis heeft het ook nu nog, doordat het ook de verplichting oplegt om voor in de artt. 53 en 54 bedoelde personen (door wie de Verzekeringskamer zich, onder bepaalde voorwaarden, kan laten vervangen) te verschijnen. Op het, na ingevolge art. 55 opgeroepen zijn tot het geven van inlichtingen, hetzij zonder geldige reden opzettelijk wegblijven, hetzij weigeren de vereischte inlichtingen te geven, is bij de artt. 77 der wet jo. art. 194 W. v. S. straf gesteld.
Artikel 31. ^
De Verzekeringskamer is bevoegd inzage te nemen of door personen, door haar bij uitdrukkelijke en bijzondere volmacht aangewezen, te doen nemen van de boeken en bescheiden van een verzekeraar.
Hij die de boeken of bescheiden onder zich heeft I8 desgevorderd verplicht deze daartoe open te leggen.
De daartoe door de Verzekeringskamer gemachtigde personen hebben te allen tijde toegang tot de plaatsen, waar de boeken en bescheiden zich bevinden of vermoed worden zich te bevinden.
Wordt hun den toegang geweigerd, ook na vertoon van hunne machtiging, dan verschaffen zij zich dien desnoods met inroeping van den sterken arm.
Is de plaats tevens eene woning of alleen door eene woning toegankelijk, dan treden zij deze tegen den wil des bewoners niet binnen dan op schriftelijken last van Onzen Minister van Justitie, welke last bij het binnentreden wordt vertoond.
Van het binnentreden wordt door hen proces-verbaal opgemaakt, dat binnen tweemaal vier en twintig uur aan dengene, wiens woning is binnengetreden, in afschrift wordt medegedeeld.
1. Dit artikel is geheel overeenkomstig de desbetreffende in het O. O. opgenomen bepalingen behalve dat in het O. O. tusschen de woorden „hebben" en „te' allen tijde" van het tegenwoordig


123
ArtiKei ai—32—-33.
3de lid nog voorkwamen de woorden „met de hen vergezellende „personen". Het onderzoek, bedoeld in het 2de lid van art. 27, zal wel in hoofdzaak door gebruikmaking van de in dit artikel gegeven bevoegdheid ingesteld moeten worden.
2. boeken en bescheiden. Er is zeker wel reden om deze termen ruim op te vatten en onder „bescheiden" bv. ook te doen vallen effecten en schriftelijke schuldbekentenissen als bv. hypotheekakten en andere waardepapieren. Het recht om inzage te nemen omvat uiteraard het recht om afschriften te nemen.
Artikel 32.
De bijeenkomsten der Verzekeringskamer zijn niet openbaar.
Het is een leder verboden, hetgeen hem in zijn ambt, betrekking of hoedanigheid ten gevolge van de uitvoering of toepassing dezer wet nopens de zaken of werkzaamheden van een verzekeraar blijkt of medegedeeld wordt, verder bekend te maken dan dat ambt die betrekking of die hoedanigheid met zich brengt
Op schending van de hier bevolen geheimhouding is bij art. 72 straf gesteld. De geheimhouding is niet slechts opgelegd aan ambtenaren, maar ook aan hen, aan wie in hunne betrekking of hoedanigheid tengevolge van de toepassing dezer wet nopens de zaken of werkzaamheden van een verzekeraar iets is gebleken of meegedeeld, bv. aan hen, die door een arbeidsovereenkomst aan de Verzekeringskamer verbonden zijn, en aan accountants, die van de Verzekeringskamer opdracht tot het instellen van een onderzoek bij een bepaalden verzekeraar hebben gekregen.
verder bekend te maken dan dat ambt, die betrekking of hoedanigheid met zich brengt. O.a. kan het ambt meebrengen, dat mededeelingen worden gedaan aan accountants, die opdracht tot het instellen van een onderzoek krijgen. Op hunne beurt zijn deze tot geheimhouding verplicht.
Artikel 33.
De Verzekeringskamer brengt jaarlijks aan Ons Verslag uit In het verslag worden niet opgenomen de adviezen, welke door haar zijn uitgebracht doch niet openbaar gemaakt noch wordt melding gemaakt van inlichtingen, anders dan krachtens artikel 27 verstrekt
Een oordeel over eenige onderneming wordt in het verslag niet kenbaar gemaakt.
Uit het feit, dat het verslag geene mededeelingen mag bevatten, waardoor de opgelegde geheimhouding zou worden geschonden, is af te leiden de bedoeling, dat het verslag zal worden openbaar gemaakt.


124
Artikel 34.
HOOFDSTUK UL Overdracht en samensmelting van ondernemingen. Artikel 34.
Overdracht door den verzekeraar van verbintenissen uit het levensverzekeringbedrijf aan eene andere onderneming kan slechts geschieden bij schriftelijke overeenkomst. Daarbij worden de volgende voorschriften in acht genomen.
1. Zie omtrent de geschiedenis van dit Hoofdstuk en de buitenlandsche regelingen de Inleiding § 4.
2. verzekeraar. Dit Hoofdstuk is alleen van toepassing op overdrachten van verbintenissen uit het l.v.-bedrijf door een verzekeraar d.w:z. door eene onderneming, die het l.v.-bedrijf uitoefent in den zin der Wet. Het is niet toepasselijk op overdrachten door ondernemingen, die niet het l.v.-bedrijf uitoefenen in den zin der wet bv. door buitenlandsche ondernemingen, die hier te lande uitsluitend het herverzekeringbedrijf uitoefenen (art. 7 der wet), door lichamen of ondernemingen, vallende onder art. 6, b en c der wet, of door instellingen of ondernemingen, die volgens de beslissing der Verzekeringskamer niet het l.v.-bedrijf uitoefenen, zij het ook, dat de overdracht geschiedt aan ondernemingen, die het l.v.-bedrijf wel uitoefenen. Daarentegen is voor de toepasselijkheid van dit Hoofdstuk geen vereischte, dat de overdracht geschiedt aan een „verzekeraar".
3. verbintenissen uit het levensverzekeringbedrijf. Moeten de bepalingen van dit Hoofdstuk ook in acht genomen worden bij overdracht door een verzekeraar van zijne in het buitenland en in de koloniën loopende verzekeringen en door een buitenlandschen verzekeraar bij overdracht van zijne verzekeringen hier te lande, ook indien deze krachtens de polisvoorwaarden beheerscht worden door het buitenlandsche recht? Ten einde deze vraag te kunnen beantwoorden dient men zich rekenschap te geven van de strekking van Hoofdstuk III. Volgens de Mem. v. Toel. is deze eenerzijds het overdragen of samenvoegen van ondernemingen te vergemakkelijken, anderzijds, dat bij overdracht en samenvoeging met de belangen der verzekerden voldoende rekening worde gehouden. Blijkbaar heeft men het vergemakkelijken daarin gezocht, dat in tegenstelling met vroeger, toen de overdracht slechts rechtskracht had tegenover den verzekerde, indien hij daarin had toegestemd (zie art. 1453 B. W.), die rechtskracht thans reeds verkregen wordt door de naleving van de bepalingen van Hoofdstuk III. Niet meer wordt voor die rechtskracht vereischt de goedkeuring van iederen polishouder, maar goedkeuring van de Verzekeringskamer en af-


425
Artikel 34.
wezigheid van verzet van polishouders, vertegenwoordigende 14 van het betrokken verzekerd kapitaal. Doel van Hoofdstuk III is dus wat betreft den overgang naar eene andere maatschappij dwang tegenover de verzekerden uit te oefenen onder waarborg van de belangen dier verzekerden. In het O. O. was de mogelijkheid opengelaten om, als de Verzekeringskamer bezwaar had gemaakt tegen eene overdracht, deze niettemin te laten doorgaan, in welk geval echter weder de goedkeuring der verzekerden zoude vereischt worden, die echter steeds vooraf zou moeten zijn gegaan door mededeeling aan de verzekerden van de bezwaren der Verzekeringskamer (artt. 36 en 37 O. O.). In elk geval zou eene goedkeuring door een verzekerde van den overgang naar eene andere maatschappij ongeldig zijn, indien die geschied was vóórdat de voorgenomen overdracht, overeenkomstig de door de Verzekeringskamer gegeven voorschriften, te zijner kennis was gebracht (art. 37 O. O.). Bij het V. V. werd als de meening van vele leden weergegeven, dat eene overdracht in geen geval zou mogen worden doorgezet, indien de Verzekeringskamer of in hooger beroep de Kroon zich daartegen had verklaard. De Regeering schrapte daarop in het G. O. de zooeven genoemde artikelen (artt. 36 en 37) en bepaalde uitdrukkelijk (in art. 37), dat als polishouders, vertegenwoordigende 14 of meer van het betrokken verzekerd kapitaal, zich tegen de overdracht hebben verzet, deze niet kan volgen ook niet ten aanzien van hen, die zich tegen de overdracht niet hebben verzet. Door een en ander is wel voldoende vast komen te staan, dat, nadat de Verzekeringskamer bezwaar tegen eene overdracht heeft gemaakt of polishouders, vertegenwoordigende meer dan y4 van het betrokken verzekerd kapitaal, zich hebben verzet, van eene overdracht, ook niet ten aanzien van polishouders, die daarmee instemmen, sprake kan zijn, maar ook in het algemeen, dat eene overdracht, krachtens welke alleen zullen overgaan verzekerden, die met den overgang instemmen, slechts kan geschieden met toepassing van Hoofdstuk III. De Regeering heeft immers, erkennende de bezwaren, geuit in het V.V., na de afkeuring van de overdracht door de Verzekeringskamer of door de stemming onder de verzekerden deze laatsten tegen zich zelve willen beschermen door niet toe te laten, dat zij alsnog met den overgang zouden instemmen. Daarmede zoude echter niet in overeenstemming zijn, dat eene maatschappij, door de overdracht uitdrukkelijk te beperken tot de verzekerden, welke den overgang zouden goedkeuren, zich zou kunnen bevrijden van de goedkeuring door de VerzekerfÉigskamer en de stemming onder de verzekerden.
Men kan dus zeggen, dat het doel van Hoofdstuk III is om wat betreft den overgang naar eene andere maatschappij dwang tegenover de verzekerden uit te oefenen onder waarborging van de


126
Artikel 34.
belangen dier verzekerden en ook om de verzekerden tegen zich zelve te beschermen door niet toe te laten, dat hunne goedkeuring zonder meer eene overdracht zou mogelijk maken. Het spreekt evenwel van zelf, dat de Verzekeringskamer bij hare beoordeel ing van de overdracht niet alleen zal kunnen letten op de belangen der verzekerden, die zullen overgaan, maar ook op die, welke bij de overdragende maatschappij achterblijven, en op die, welke tijdens de overdracht reeds bij de overnemende maatschappij verzekerd waren. Dit is echter iets bijkomstigs en niet het eigenlijke doel van Hoofdstuk III. Ware dit wel het geval, dan zou het Hoofdstuk niet geheel passen in het stelsel van vrijheid en openbaarheid en zou ook niet goed begrijpelijk zijn, waarom de wet ook niet goedkeuring door de Verzekeringskamer had geëischt van overeenkomsten, waarbij geheele portefeuilles bij eene andere maatschappij worden herverzekerd. Door laatstbedoelde overeenkomsten kan immers evenzeer als door overeenkomsten van overdracht de finantiëele positie van beide maatschappijen geheel veranderen.
Indien aldus het doel van Hoofdstuk III wordt vastgesteld, is ook aannemelijk, dat dit Hoofdstuk niet betrekking heeft op alle verbintenissen uit het l.v.-bedrijf van een verzekeraar, maar alleen op de verbintenissen jegens tot de Nederlandsche portefeuille behoorende verzekerden, ter bescherming van wier belangen de wet op het l.v.-bedrijf is in het leven geroepen. Dat dit laatste het geval is blijkt uit art. 7, dat de wet niet van toepassing verklaart op ondernemingen (dus ook niet op hier te lande gevestigde ondernemingen), welke niet overeenkomsten van l.v.-bedrijf met binnen het Rijk in Europa gevestigde personen sluiten of loopende hebben, en uit art. 29, volgens hetwelk ten aanzien van buitenlandsche ondernemingen voorschriften kunnen gegeven worden met betrekking tot het bedrijf hier te lande. In de M. v. T. op art. 2 van het O. O., overeenkomende met het tegenwoordige 1ste lid van art. 7, schreef de Regeering dan ook, dat criterium voor de toepasselijkheid der wet niet mocht zijn de plaats van vestiging der onderneming. „Eene in Nederland gevestigde onderneming, die „haar bedrijf uitsluitend in het buitenland uitoefent, worde door de „wet ongemoeid gelaten. Deze toch heeft uitsluitend ten doel „bescherming van het Nederlandsche publiek". Hiermede is natuurlijk niet in strijd, dat indien eene onder de wet vallende onderneming wel overeenkomsten met buitenlanders sluit, de bescherming zich ook uitstrekt over die verzekerden. Deze laatste bescherming is dan echter niet het eigenlijke doel der wet, maar een noodzakelijk uitvloeisel van de gelijkheid van schuldeischers van een zelfden schuldenaar. Uit het vorenstaande moet m.i. afgeleid worden, dat de wetgever in Hoofdstuk III alleert dwang heeft willen uitoefenen tegen (resp. tegen zich zelve heeft willen


127
Artikel 34.
beschermen) de verzekerden van den verzekeraar, met wie overeenkomsten zijn gesloten terwijl zij in Nederland gevestigd waren. In het buitenland zou men zulk een dwang tegen aldaar gevestigde verzekerden krachtens eene Nederlandsche wet allicht ook niet erkennen. Ook uit art. 37 is nog een argument te putten, dat Hoofdstuk III niet op het oog heeft verzekerden, behoorende tot buitenlandsche portefeuilles. De Verzekeringskamer moet voorschriften geven, in acht te nemen bij de kennisgeving aan polishouders van de voorgenomen overdracht. Het geven van voorschriften omtrent de wijze, waarop in het buitenland kennisgevingen aan verzekerden moeten worden gedaan, kan moeilijkheden opleveren. Dit maakt het waarschijnlijker, dat de wetgever slechts heeft gedacht aan verzekerden, behoorende tot de Nederlandsche portefeuille, al mag het ook zijn, dat sommigen daarvan naar het buitenland zijn verhuisd.
Onder „Verbintenissen uit het levensverzekeringbedrijf" in art. 34 moeten dus worden verstaan „verbintenissen uit het l.v.-bedrijf, „gesloten met in Nederland gevestigde personen". In denzelfden zin heeft de Zwitsersche wet „über die Kautionen der Versiche„rungsgesellschaften" van 4 Februari 1919 in art. 18, doch hier uitdrukkelijk, bepaald, dat met toestemming van den Bondsraad eene binnen- of buitenlandsche maatschappij haren „schweize„nschen Versicherungsbestand" geheel of gedeeltelijk met rechten en verplichtingen aan eene andere maatschappij kan overdragen Indien eene buitenlandsche onderneming hare-hier te lande loopende verzekeringen overdraagt aan eene andere onderneming, is dus Hoofdstuk III toepasselijk, ook indien die verzekeringen krachtens de polisvoorwaarden mochten beheerscht worden door buitenlandsch recht (wat gewoonlijk niet het geval is). Daartegenover is Hoofdstuk III niet toepasselijk, indien een verzekeraar, binnenof buitenlandsche, zijne verzekerden, behoorende tot eene buitenlandsche of koloniale portefeuille (overeenkomsten, gesloten met in het buitenland of in de koloniën gevestigde personen), overdraagt aan een ander, onverschillig of de overeenkomsten beheerscht worden door Nederlandsch of buitenlandsch of koloniaal recht In het laatste geval zal de Verzekeringskamer evenwel, indien zij van het voornemen der overdracht kennis krijgt en zij die in strijd met de belangen van de verzekerden bij de overdragende of overnemende maatschappij (gesteld, dat deze laatste ook verzekeraarster is in den zin der wet) acht, krachtens art. 24 een advies kunnen geven om de overeenkomst tot overdracht niet te sluiten. uDfarf„art" 34 noemt ..verbintenissen uit het levensverzekering¬bedrijf spreekt het van zelf, dat als eene onderneming, die het levensverzekeringbedrijf uitoefent, andere verzekeringen bv ziekteverzekeringen wenscht over te dragen, de hier bedoelde voor-


128
Artikel 34.
schriften niet van toepassing zijn en de toestemming van eiken verzekerde noodzakelijk is.
Overname van eene portefeuille kan natuurlijk ook geschieden door aankoop van alle aandeelen van de naamlooze vennootschap, aan welke die portefeuille toebehoort. Formeel blijven de verzekerden dan verbonden aan die naamlooze vennootschap. In zulk een geval is toepassing van Hoofdstuk III natuurlijk onnoodig. Echter kan een koop van aandeelen als hier bedoeld, wegens de risico's, welke daarvan het gevolg kunnen zijn, aanleiding geven tot een advies van de Verzekeringskamer krachtens art. 24.
3. Op de gronden, vermeld in aant. 2, is de toepasselijkheid van Hoofdstuk III niet uitgesloten voor het geval, dat alleen worden overgedragen verzekerden, die hunne toestemming tot de overdracht geven. Alle verzekerden behooren dan krachtens art. 37 gekend te worden over de vraag, of alleen zij, die met de overdracht zullen ingestemd hebben, zullen overgaan naar de andere onderneming. Immers weet men bij de raadpleging der verzekerden nog niet wie later tot de groep van heri^ die hunne toestemming zullen verleenen, zullen behooren, en kan juist het feit, dat Verzekeringskamer niettegenstaande door verzekerden ingebrachte bezwaren, de overdracht definitief goedkeurt, verzekerden, die bezwaren inbrachten of aanvankelijk niet van plan waren hunne goedkeuring te geven, met de overdracht verzoenen.
Het kan ook voorkomen, dat eene maatschappij eene bepaalde portefeuille bv. hare volksverzekeringen of hare renteverzekeringen of hare verzekeringen in een bepaald deel van het land wil overdragen aan eene andere maatschappij. In dat geval behoeven krachtens art. 37 alleen de polishouders, behoorende tot de groep, die men wenscht over te dragen, te worden geraadpleegd. Immers spreekt art. 37 van de „betrokken" polishouders. Het is volkomen waar, dat ook de achterblijvende polishouders bij de overdracht belang hebben, omdat door de overdracht van activa hunne waarborgen kunnen worden verminderd. Op hunne belangen kan echter gelet worden door de Verzekeringskamer, die met volledige kennis van den finantiëelen toestand van de maatschappij en van de voorwaarden der overdracht, hare toestemming zal geven of weigeren.
4. De maatschappijen, aan wie de overdracht geschiedt, moeten uiteraard vóór de overdracht in het bezit zijn van de verklaring van art. 18 of van die van art. 19. Immers staat overname van verzekeringen van eene andere maatschappij gelijk met het sluiten van nieuwe verzekeringen, wat alleen kan geschieden door maatschappijen, die in het bezit zijn van genoemde verklaringen.
5. Welken invloed heeft eene overdracht krachtens Hfdst. III op door de overdragende maatschappij gegeven herverzekeringen?


129
Artikel 34—35.
Worden deze contracten automatisch overgenomen door de overnemende maatschappij en staat de herverzekeraar nu voortaan in contractueele verhouding tot de laatstbedoelde maatschappij? M.i. met. De overdracht van Hfdst. III heeft alleen betrekking op de verzekeringsovereenkomsten en de wet heeft dan ook alleen voorgeschreven, dat de verzekerden hunne bezwaren kunnen inbrengen en dat verzekerden, vertegenwoordigende % van het verzekerde kapitaal, de overdracht kunnen tegenhouden. Van het hooren of in de gelegenheid stellen van den herverzekeraar is geen sprake Maar dan is ook onaannemelijk en met art. 1453 B. W. in strijd dat zonder goedkeuring van den herverzekeraar het herverzekeringscontract automatisch zou overgaan naar de overnemende maatschapp.j. Gewenscht is dus, dat partijen vóór eene overdracht krachtens Hfdst. III overeenkomen over de overname van het herverzekenngscontract. Indien zij dit niet gedaan hebben, zullen de rechten en verplichtingen van herverzekeraar en herverzekerde bii eene overdracht als bedoeld beheerscht worden door het tusschen hen gesloten herverzekeringscontract. Denkbaar is, dat het sluiten door den verzekeraar van eene overeenkomst van overdracht zonder den heryerzekeraar daarin te kennen en het niet doorbetalen van herverzekeringspremièn geacht zullen worden op te leveren wanprestatie door den verzekeraar jegens den herverzekeraar gepleegd recht gevende op ontbinding van het herverzekeringscontract met schadevergoeding.
6. Overdracht van verzekeringen zonder inachtneming van de voorschriften van de artt. 35 e.v. maakt die overdracht, als geschied in strijd met de wet, volstrekt nietig. De overgedragen verzekeringen moeten dan dus geacht worden te loopen bij den oorspronkehjken verzekeraar en ook de levering der activa is dan niet rechtsgeldig, als zijnde geschied ingevolge eene nietige overeenkomst De verzekeraar, welke bij eene overdracht de bedoelde voorschriften met in acht neemt, is ingevolge art. 70 der wet
Artikel 35.
HpÏwh ^ a^r' die,81 zyn verbi«tenissen het levensverzekering™1 & T en deel da^rvan' 8811 eene andere onderneming wenscht over te dragen, is verplicht, een ontwerp der daartoe strekkende over-
v^iW "ï* aUedaarMi behoorende toelichtende stukken, aan de Verzekeringskamer in te zenden. ^ e
afiïïiïl?££? moeteiVwJ°1rden gevoegd de balansen over het laatst afgesloten boekjaar van belde ondernemingen, opgemaakt met inachtneming van eene wetenschappelijke waardeering der uTdMoSe verzekeringen voortspruitende baten en lasten 'oopenae
9


130
Artikel 35.
Het spreekt van zelf, dat de over te leggen concept-overeenkomst volledig moet inhouden alles wat tusschen de beide maatschappijen overeengekomen zal worden. Daartoe zal wel in de eerste plaats behooren eene behoorlijke omschrijving van de soort van verzekeringen, welke overgedragen zullen worden, verder de datum, waarop de verzekeringen geacht zullen worden overgegaan te zijn (deze datum kan natuurlijk zijn een, die reeds verstreken is, bv. 1 Januari van het loopende jaar; de verzekerden komen evenwel steeds eerst in eene rechtsverhouding tot de nieuwe maatschappij te staan op het oogenblik dat, na de definitieve goedkeuring van de overdracht door de Verzekeringskamer, de betreffende overeenkomst door de maatschappijen wordt geteekend), de grondslagen, waarnaar de over te dragen reserve berekend wordt, en de activa, die overgedragen zullen worden. Volstrekt ongeoorloofd zal het zijn om afspraken te maken, die niet in de concept-overeenkomst zijn neergelegd. Het maken van dergelijke afspraken buiten de conceptovereenkomst om, welke afspraken buitendien nietig zullen zijn, als gemaakt in strijd met de wet, brengt de strafbaarheid van art. 70 der wet mee.
Een kenmerkend verschil tusschen een overdracht van verzekeringen krachtens Hoofdstuk III der wet en eene door de rechtbank krachtens art. 61 der wet uitgesproken overdracht is, dat bij deze laatste wel wijzigingen in de verzekeringen mogen worden gebracht, daarentegen bij de eerstgenoemde niet. Krachtens Hfdst. III moeten de verzekeringen dus ongewijzigd en voor 100 % overgaan. Dit neemt echter niet weg, dat een onderlinge maatschappij, die onvoldoende reserves heeft om de verzekeringen voor 100 % over te dragen, in de meeste gevallen, krachtens hare statuten, bare leden in het tekort kan doen bijdragen d.w.z. de verzekeringen dier leden eene overeenkomstige vermindering kan doen ondergaan en daarna die aldus verminderde verzekeringen voor 100 % aan eene andere maatschappij kan overdragen. Practisch ware geweest, indien in onze wet ware opgenomen eene bepaling als voorkomt in de Deensche wet: Bij zoodanige overdracht kunnen in de algemeene verzekeringsvoorwaarden der overdragende maatschappij slechts zoodanige wijzigingen worden aangebracht als door den Verzekeringsraad geacht worden een noodzakelijk gevolg der overdracht te zijn, daaronder begrepen de wijziging der regelen betreffende winstverdeeling. Immers zijn er nu eenmaal verzekeringsvoorwaarden, die in vele gevallen niet toepasselijk kunnen zijn voor eene andere maatschappij bv. die omtrent verkiezing van commissarissen door de verzekerden en die omtrent domicilie-keuze. Vooral brengen bepalingen omtrent winstverdeeling noodzakelijk mee, dat de inhoud der verzekeringsovereenkomsten veranderingen ondergaat. Het komt mij voor, dat niet is aan te nemen, dat de wet


131
Artikel 35—36.
overdracht van verzekeringen in zulke veel voorkomende gevallen practjsch onmogelijk heeft willen maken en dat, hoewel de wet zulks niet uitdrukkelijk heeft gezegd, veranderingen, als in het Deensche voorschrift bedoeld, ook volgens onze wet aangebracht kunnen worden. Vooral wat de winstverdeeling betreft zal er dan natuurlijk ter dege op moeten worden gelet, dat de Verzekerden door den overgang niet worden benadeeld. Er zijn nog andere gevallen, waarin de verzekeringen uiteraard eenige verandering ondergaan n.1 als verzekerden bij eene naamlooze vennootschap overgaan naar eene onderlinge maatschappij. Indien de verzekerden bij dien overgang niet gewone contractant, maar lid worden dier maatschappij hetzij omdat de statuten niet toelaten om overeenkomsten te sluiten met anderen dan leden, hetzij omdat men zulks met wenscht, is het mogelijk, dat de nieuwe rechtsverhouding meebrengt, dat de verzekerden eventueel zullen deelen in een tekort dier maatschappij. Practisch zal echter in zulk een geval wel geen bezwaar gemaakt kunnen worden, omdat de overgang wel aheen goedgekeurd zal worden, als de kans op toekomstige tekorten uitgesloten wordt geacht. s U I
Artikel 36.
Indien de Verzekeringskamer aanvankelijk geene bezwaren heef* tegen het in het vorige artikel bedoelde ontwfrp geeflzti daarvan tarnen .negentig dagen na de ontvangst aan denPvefzeTeraar Heeft zij wel bezwaren, dan doet zij den verzekeraar binnen gSên
3 T* SertW™?' «itee«etting daarvan toekom™ 8 ^ **£r J*e verzekeraar de bezwaren niet gegrond, dan kan hii binnen b&dhgeH ^«Wan,neer de verzekeraar buiterÉuropa is geveegd binnen honderdtien dagen na de dagteekentag dier uiteenzettinï bil Ons In beroep komen, door middel van een gemotiveerd beroeoschriw waarvan een afschrift aan de Verzekeringskame• biraangeteSeïden brief wordt toegezonden. Het eerste en het laatste M^n artik^ n zyn te dezen van toepassing. Zoo onze beslissing inhoudt dat de
Sd ^i^V!!1"^8^ °n^rond ^ vtaS het tweede na van artikel 26 overeenkomstige toepassing.
1. In het O. O ontbrak in het 1ste lid het woord „aanvankelijk" De invoeging geschiedde in het G. O., omdat de VerzekeringTkamcr' die eerst tegen de overdracht geene bezwaren had, \rtï™n£t ™nl le.dmg van hetgeen door polishouders geopperd wórdt, We" bezwaar kan maken. Eventueele bezwaren van de Verzekering kTmer zullen zeker wel in de meeste gevallen ontleend worden aan het feit dat de belangen der verzekerden bij de nieuwe maatschappT niet vol
kunnen SS» ÏTl ^ 1' Verzeke"ngskamefza^van o^rded Kunnen zijn, dat deze maatschappij op zich zelve te zwak is nm voor eene overdracht van verzefflngL aan haar m aanmerking


132
Artikel 36—37.
te komen of dat zij niet voldoende waarborgen zal bieden in verband met haar eigen toestand en de reserve, die aan haar overgedragen wordt. Het is echter ook denkbaar, dat bezwaar gemaakt moet worden niet met het oog op de belangen van de verzekerden, die overgaan, maar op die van de verzekerden of van andere schuldeischers, die achterblijven, of van hen, die reeds verzekerd waren bij de overnemende maatschappij. De reserve, die men wil overdragen aan de andere maatschappij, kan immers zoo groot zijn, dat de waarborgen voor de niet over te dragen verzekerden of van de andere schuldeischers verminderen, of zoo krap, dat de veiligheid van hen, die reeds verzekerd waren bij de overnemende maatschappij, minder groot wordt.
2. Lid 2. De behandeling van het beroep vindt dus in elk geval plaats in eene gesloten vergadering van de af deelinggeschillen van bestuur van den Raad van State. Eigenaardig is, dat de wet wel vordert, dat de beslissing niet wordt openbaar gemaakt en niet wordt voorgelezen in eene openbare vergadering van den Raad van State, als de verzekeraar in het gelijk wordt gesteld, doch niet, als de bezwaren van de Verzekeringskamer gegrond worden geoordeeld. Toch kunnen ook in het laatste geval door de Koninklijke beslissing oordeelvellingen van de Verzekeringskamer omtrent de overnemende of de overdragende maatschappij aan het licht worden gebracht, die misschien beter geheim waren gebleven.
Artikel 37.
Indien de Verzekeringskamer tegen het ontwerp aanvankelijk geene bezwaren heeft, of Indien door Ons is beslist, dat hare bezwaren ongegrond zijn, geeft de verzekeraar, met Inachtneming der door de Verzekeringskamer te geven voorschriften, van de voorgenomen overdracht kennis aan de betrokken polishouders. Daarbij wordt mededeeling gedaan van een door de Verzekeringskamer vast te stellen termijn, binnen welken dé betrokken polishouders zich bij de Verzekeringskamer schriftelijk tegen de overdracht kunnen verzetten.
Indien de polishouders, vertegenwoordigende een vierde of meer van het betrokken verzekerd kapitaal, zich binnen den gestelden termijn tegen de overdracht hebben verzet, kan eene overdracht niet volgen, ook niet ten aanzien van hen die zich tegen de overdracht met hebben verzet De Verzekeringskamer doet daarvan mededeeling aan den verzekeraar.
Indien zich niet binnen den gestelden termijn polishouders, vertegenwoordigende een vierde of meer van het betrokken verzekerd kapitaal, tegen de overdracht hebben verzet en tegen de overdracht ook geen bezwaren bestaan van de zijde der Verzekeringskamer, geeft deze van een en ander aan den verzekeraar eene schriftelijke verklaring af. De overdracht kan dan volgen en is van kracht ten aanzien van alle belanghebbenden.


133
Artikel 37.
Indien de verzekeraar meent, dat de Verzekeringskamer hem eene verklaring, als bedoeld bij het vorige lid, ten onrechte onthoudt, kan hij bij ons in beroep komen, door middel van een gemotiveerd beroepschrift, waarvan een afschrift aan de Verzekeringskamer bij aangeteekenden brief wordt toegezonden. Door Ons wordt beslist, den Raad van State gehoord, bij een met redenen omkleed besluit Het laatste lid van artikel 26 is te dezen van toepassing. Wanneer door Ons wordt beslist, dat polishouders, vertegenwoordigende een vierde of meer van het betrokken verzekerd kapitaal, zich niet tijdig tegen de overdracht hebben verzet of dat de bezwaren van de Verzekeringskamer ongegrond zijn, kan de overdracht alsnog volgen en is deze van kracht ten aanzien van alle belanghebbenden.
1. 1ste lid. De door de Verzekeringskamer te geven voorschriften kunnen betrekking hebben op den inhoud van de kennisgeving en op de wijze, waarop de kennisgeving zal geschieden. Zoo al in de meeste gevallen eene mededeeling door middel van de post wel aangewezen zal zijn, zal misschien in bijzondere gevallen, bv. bij vereenigingen, die een vakblad verspreiden, met eene kennisgeving in dat blad, of bij kleine plaatselijke fondsen met eene openbare aankondiging kunnen worden volstaan.
polishouders: Hieronder zullen moeten worden verstaan degene, die de overeenkomsten gesloten hebben, de verzekeringnemers of zij, die voor hen in de plaats gekomen zijn, niet de bevoordeelden of zij, op wier leven de verzekeringen zijn gesloten. De kennisgeving behoeft slechts te worden gedaan aan de „betrokken" polishouders, d.i. de polishouders, die overgedragen zullen worden, niet aan de polishouders, die niet in de overdracht zijn begrepen. Indien volgens de concept-overeenkomst alleen zullen overgedragen worden die polishouders, die in de overdracht zullen toestemmen, moet de kennisgeving gezonden worden aan alle polishouders.
2. 2de en 3de lid. Het verzet kan, doch behoeft niet met redenen omkleed te zijn. Niet het aantal der polishouders die zich verzet hebben, maar het verzekerd kapitaal, dat zij vertegenwoordigen, geeft den doorslag over de vraag, of het verzet de overdracht tegenhoudt. De bezwaren van de Verzekeringskamer kunnen ontleend zijn aan mededeelingen der polishouders, doch ook aan feiten, die haar op andere wijze ter oore zijn gekomen. In elk geval moeten de bezwaren natuurlijk steunen op feiten, die behoorlijk gestaafd worden. Na de schriftelijke verklaring van de Verzekeringskamer aan den verzekeraar d.i. aan de overdragende maatschappij, dat zij de overdracht definitief goedkeurt, behoort de overeenkomst tusschen de beide maatschappijen, waarvan slechts een ontwerp aan de Verzekeringskamer was overgelegd, definitief te worden gesloten en geteekend. De maatschappijen zijn na de


134
Artikel 37.
definitieve goedkeuring van de Verzekeringskamer niet meer vrij om de overeenkomst al of niet te teekenen, daar wel altijd, vóór het kennen van de Verzekeringskamer in de overdracht door haar zal gesloten zijn een voorloopige overeenkomst, een pactum de contrahendo, waarvan niet meer afgeweken kan worden. Door het sluiten van de definitieve overeenkomst gaan de verzekerden naar de andere maatschappij over zonder dat daarvoor nog een kennisgeving aan de polishouders vereischt wordt. Dit neemt niet weg, dat zulk eene kennisgeving in de meeste gevallen zeer gewenscht is.
Kan het feit, dat de overnemende maatschappij na de definitieve goedkeuring door de Verzekeringskamer en na de onderteeking der overeenkomst van overdracht beweert, dat de overdragende maatschappij zich heeft schuldig gemaakt aan wanpraestatie bv. de overeengekomen activa niet aan haar heeft geleverd, of dat er sprake is van dwaling of bedrog, bv. omtrent het aantal of den aard der tot de portefeuille behoorende verzekeringen, ook ten gevolge hebben, dat de overgang der verzekerden naar de overnemende maatschappij weer ongedaan wordt gemaakt? Zeker niet. Kennelijk is de bedoeling van Hoofdstuk III, dat de voorgeschreven procedure den onherroepelijken overgang van de verzekerden meebrengt. De procedure van dit Hoofdstuk en de goedkeuring van den overgang door de Verzekeringskamer heeft vervangen de in art 1453 B. W. bedoelde toestemming van den schuldeischer, dat in de plaats van den vroegeren schuldenaar de nieuwe schuldenaar komt. In geval van art. 1453 B. W. raken de juridische verhoudingen tusschen den ouden en nieuwen schuldenaar den schuldeischer, die den nieuwen schuldenaar in plaats van den vroegeren heeft aangenomen, niet. Ook bij een overdracht van verzekerden krachtens Hoofdstuk III kunnen die verhoudingen dus geene verandering meer brengen in den eenmaal plaats gehad hebbenden overgang. Dit neemt natuurlijk niet weg, dat eene overnemende maatschappij bij eene overdracht krachtens Hoofdstuk III op grond van niet-nakoming van de met de overdragende maatschappij gesloten overeenkomst of van dwaling of bedrog wellicht tegen laatstbedoelde maatschappij vorderingen zal kunnen instellen.
3. 4de lid. Ten aanzien van dit beroep zijn niet, zooals in art. 36, 2de lid, is geschied, het 1ste en 2de lid van art. 26 van toepassing verklaard. Het beroep moet dus behandeld worden in eene openbare vergadering van de afdeeling geschillen van bestuur van den Raad van State, en de beslissing moet in alle gevallen in eene openbare vergadering der afdeeling geschillen van bestuur van den Raad van State worden voorgelezen.


135
Artikel 38—39.
Artikel 38.
Met overdracht van alle verbintenissen wordt gelijkgesteld samensmelting der onderneming met eene andere tot eene nieuwe onderneming. In dit geval moeten de bepalingen omtrent overdracht van het bedrijf door ieder der ondernemingen worden inachtgenomen.
Het spreekt van zelf, dat de nieuwe onderneming, aan welke de verzekeringen van de 2 samensmeltende ondernemingen zullen worden overgedragen, vooraf verkregen zal moeten hebben de verklaring van art. 18 en dus zal moeten worden opgericht in den vorm van eene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij met een maatschappelijk of waarborgkapitaal van minstens één millioen gulden.
HOOFDSTUK IV.
Voorschriften ten aanzien van levensverzekeringmaatschappen, die bijzondere voorziening behoeven.
Artikel 39.
Onverminderd het bepaalde bij de artikelen 6 en 7 wordt voor de toepassing van dit hoofdstuk onder levensverzekeringmaats c h ai p p ij verstaan de verzekeraar, die binnen het Rijk in Europa is gevestigd. r
De in dit Hoofdstuk behandelde bijzondere toestand, waarin levensverzekeringmaatschappijen bij beschikking van den rechter gebracht kunnen worden, kan niet uitgesproken worden ten aanzien van
1°. maatschappijen of fondsen, waarop de wet niet van toepassing is (zie de artt. 6 en 7 der wet), of ten aanzien waarvan krachtens art. 10 is beslist, dat het levensverzekeringbedrijf door haar of hem niet wordt uitgeoefend;
2°. maatschappijen, die in het buitenland of in de Nederlandsche kolomen en bezittingen in andere.werelddeelen gevestigd zijn (dit volgt uit de woorden „de verzekeraar, die binnen het Rijk in Europa „is gevestigd"). Indien krachtens de uitgegeven polissen niet het Nederlandsche recht, maar het recht van het land van vestiging van de maatschappij van toepassing is en krachtens het laatstbedoelde recht de verzekerde bedragen zijn verminderd, zal deze vermindering ook hier te lande moeten worden erkend.


136
Artikel 39—40.
3°. natuurlijke personen, die het levensverzekeringbedrijf uitoefenen (dit volgt uit het feit, dat in het 2de lid van art. 81 toepasselijk is verklaard het 3de lid van art. 80, in welk 3de lid een aantal artikelen der wet toepasselijk verklaard worden, maar daaronder niet de artt. 39 e.v.).
Indien eene buitenlandsche maatschappij of een natuurlijk persoon redelijkerwijze moet aannemen, dat zij in de toekomst niet aan al hare verplichtingen zal kunnen voldoen, behoort zij haar faillissement hier te lande aan te vragen, in elk geval niet door te gaan met hare opeischbare schulden ten volle te betalen. Immers zou zij, door voort te gaan met 100 % te betalen, terwijl een geringer percentage aanwezig is, de zaak nog meer verzwakken en, bij een later uit te spreken faillissement, onder de strafbepalingen van de artt. 341, 3°, en 343, 3°, W. v. S. (het ter gelegenheid van zijn faillissement of op een tijdstip, waarop men wist, dat het faillissement niet kon worden voorkomen, een zijner schuldeischers op eenige wijze bevoordeelen) vallen.
Artikel 40.
Wanneer eene levensverzekeringmaatschappij, naar redelijkerwijze te voorzien is, in de toekomst niet aan alle hare verplichtingen zal kannen voldoen, wordt ten aanzien van die maatschappij, op haar eigen verzoek dan wel op verzoek der Verzekeringskamer, door de arrondissements-rechtbank verklaard, dat zij verkeert in een toestand, welke, in het belang der gezamenlijke schuldeischers, bijzondere voorziening behoeft.
Bestuurders en commissarissen, die redelijkerwijze moeten voorzien, dat de maatschappij in de toekomst niet aan alle hare verplichtingen zal kunnen voldoen, zijn tot het indienen van het verzoek namens de maatschappij verplicht. Eene verplichting tot het indienen van het verzoek namens de maatschappij bestaat voor bestuurders en commissarissen niet, wanneer de Verzekeringskamer aan de maatschappij het advies geeft een verzoek niet in te dienen.
De Verzekeringskamer kan, tenzij daartoe bijzonderlijk door Ons gemachtigd, geen verzoek indienen, dan wanneer een door haar aan de maatschappij gegeven advies om zelf een verzoek in te dienen, ingevolge het bepaalde bij de artikelen 24 tot en met 26 door de Verzekeringskamer mag worden gepubliceerd.
De verzoeken of vorderingen, in dit artikel bedoeld, bevatten de feiten en omstandigheden, waarop zij zijn gegrond, en worden met de tot staving daarvan dienende bescheiden ingediend bij de arrondissements-rechtbank van de plaats waar de maatschappij is gevestigd.
1. naar redelijkerwijze te voorzien is, in de toekomst niet aan alle hare verplichtingen zal kunnen voldoen. Of dit geval zich voor-


137
Artikel 40.
doet beslist de rechtbank van de plaats, waar de maatschappij is gevestigd (zie het slot van art. 40) en, bij eventueel hooger beroep, het gerechtshof (ook cassatie is niet uitgesloten). Dit geval zal zich als regel ook voordoen als eene maatschappij reeds dadelijk niet hare opeischbare schulden kan betalen, al is misschien ook te verwachten, dat zij deze schulden na eenigen tijd wel zal kunnen doen, daar eene nabije toekomst ook toekomst is. Terecht werden dan ook bij het G. O. de in het O. O. in dit artikel tusschen „levensverzekeringmaatschappij" en „naar redelijkerwijze te voorzien is" voorkomende woorden „wel hare opeischbare schulden kan betalen, „doch" geschrapt, omdat die tot misverstand aanleiding hadden gegeven (M. v. A. op art. 40). In het zeer bijzondere geval, dat eene overigens volkomen soliede maatschappij door bijzondere omstandigheden op een gegeven oogenblik niet over voldoende liquide middelen beschikt om eene opeischbare schuld te betalen, kan er natuurlijk van eene toepassing der noodregeling geen sprake zijn. Uit art. 46 der wet volgt, dat, indien zoowel de faillissementstoestand (van te hebben opgehouden te betalen) als de toestand, bedoeld in art. 40, 1ste lid, aanwezig is, de wet de voorkeur geeft aan de toepassing van de noodregeling. Art. 63 der wet opent echter de mogelijkheid om ook na de toepassing der noodregeling de maatschappij op voordracht der Verzekeringskamer in staat van faillissement te verklaren. Blijkbaar heeft de wet hier op het oog het geval, dat de activa blijken zoo gering te zijn, dat van reconstructie der verzekeringen of overdracht der verzekeringen aan eene andere maatschappij geen sprake is en dus niets anders overblijft dan verdeeling der activa onder de schuldeischers.
Of redelijkerwijze te voorzien is, dat de maatschappij in de toekomst niet aan al hare verplichtingen zal kunnen voldoen, kan in de eerste plaats afhangen van de hoegrootheid der berekende premie-reserve, d.i. van de berekening van de contante waarde der verplichtingen jegens de verzekerden. Deze kan zoo krap gemeten zijn, dat ook, bij volwaardigheid der activa, redelijkerwijs moet worden aangenomen, dat bij een normaal verloop der zaak, de maatschappij niet aan al hare verplichtingen zal kunnen voldoen Het is natuurlijk ook mogelijk, dat dit laatste moet worden aangenomen op grond, dat de activa, waaronder ook te begrijpen de verplichtingen van aandeelhouders tot volstorting, verre van volwaardig zijn of zoowel de activa te hoog als de premie-reserve te laag gewaardeerd zijn. Zekerheid, dat de maatschappij niet aan hare verplichtingen zal kunnen voldoen, behoeft natuurlijk niet te worden aangetoond, daar met eene theoretische mogelijkheid dat eene maatschappij, die in een zeer slechten finantiëelen toestand verkeert, door de een of andere speculatie of andere ongeoorloofde middelen of door een samenloop van weinig waarschijnlijke, toe-


138
Artikel 40.
vallige omstandigheden er bovenop zal komen, natuurlijk geen rekening mag worden gehouden. De paritas creditorum d.w.z. de gelijke behandeling der schuldeischers brengt mee, dat niet de eerst aan de beurt komende schuldeischers met 100 % uitbetaald worden, als de waarschijnlijkheid, dat de later aan de beurt komende schuldeischers niets of minder zullen ontvangen, groot is geworden. Aannemelijk is, dat de wetgever met „naar redelijkerwijze te voorzien is" heeft bedoeld „naar met het oog op de thans bekende omstandigheden met min of meer groote waarschijnlijkheid te verwachten is". Bij het aannemen van de mate van waarschijnlijkheid moet dan de redelijkheid in acht genomen worden, zoodat bv. het zich in de toekomst kunnen voordoen van feiten, die hoogst zeldzaam zijn, geen gewicht in de schaal mag leggen.
2. De verzoekschriften der maatschappij of der Verzekeringskamer moeten ingediend worden door een procureur.
3. Bestuurders en commissarissen, die , zijn tot het
indienen van het verzoek namens de maatschappij verplicht. Hieruit volgt in de eerste plaats, dat de vergadering van aandeelhouders, of, bij eene onderlinge maatschappij, de algemeene vergadering van leden, door de bestuurders of commissarissen vooraf niet in de zaak behoeven te worden gekend. Het verzoek moet in het gestelde geval worden gedaan namens de maatschappij. Uit de strafbepaling van art. 73 blijkt, dat het niet de bedoeling van den wetgever is, dat een individueele bestuurder of commissaris in het gestelde geval krachtens art. 40 bevoegd is om het bedoelde verzoek bij de rechtbank in te dienen. Hij is slechts bevoegd en in het gestelde geval verplicht om een voorstel bij de andere bestuurders en commissarissen tot het indienen van een verzoek bij de rechtbank te doen en om, indien een andere bestuurder of commissaris het voorstel doet, mede te werken tot het indienen van het verzoek m.a.w. vóór het voorstel te stemmen. Zie overigens de aant. op art. 73. Er is geen reden om aan te nemen, dat onder „bestuurders" niet mede zouden zijn begrepen liquidateuren.
4. Lid 3. De Verzekeringskamer kan, tenzij bijzonderlijk door de Koningin gemachtigd, niet rauwelijks een verzoek bij de rechtbank indienen. Zij zal vooraf een advies in dien zin aan de maatschappij moeten geven. Eerst nadat dit advies mag worden gepubliceerd (zie de artt. 24, 25 en 26), zal zij tot het indienen van het verzoek mogen overgaan. Deze procedure brengt echter mee, dat, ingeval van beroep van de maatschappij bij de Koningin tegen het besluit tot publicatie van het advies, de Koninklijke beslissing op het beroep, indien die beslissing inhoudt, dat het advies der Verzekeringskamer zal worden gepubliceerd, wordt bekend gemaakt vóórdat het verzoek tot toepassing van de noodregeling bij de rechtbank wordt ingediend, hetgeen natuurlijk ongewenscht is.


139
Artikel 41—42—43.
Artikel 41.
De rechtbank kan bestuurders en commissarissen der maatschappij doen oproepen en hooren. De opgeroepenen zijn verplicht te verschijnen en de gevorderde voorlichting te geven. Indien een bestuurder of commissaris niet verschijnt op den dag voor zijn verhoor bepaald, kan de rechtbank bij verdere oproepingen tevens bevelen, dat hij ten bepaalden dage door de openbare macht worde voorgebracht
De rechtbank is bevoegd inzage te nemen of, overeenkomstig het derde lid van artikel 42, te doen nemen van boeken en bescheiden der maatschappij. Hij die de boeken of bescheiden onder zich heeft, is desgevorderd verplicht deze daartoe open te leggen.
De rechtbank kan deskundigen, alsmede getuigen, doen oproepen en hooren. De opgeroepenen zijn verplicht te verschijnen. De getuigen zijn verplicht getuigenis af te leggen, de deskundigen om de van hen gevorderde diensten te bewijzen.
Artikel 42.
De behandeling der zaak geschiedt met den meesten spoed op eene niet openbare terechtzitting op den voet van de rechtspleging in burgerlijke zaken, voorzoover daarvan bij deze wet niet Is afgeweken.
De inzage van boeken en bescheiden kan geschieden ter plaatse waar deze zich bevinden.
De inzage kan worden opgedragen aan één of meer leden der rechtbank, alsmede aan één of meer deskundigen, daartoe door de rechtbank aangewezen.
De rechtbank, alsmede de leden der rechtbank en de deskundigen aan wie de inzage is opgedragen, hebben, met de hen vergezellende personen, te allen tijde toegang tot de plaatsen waar de boeken en bescheiden zich bevinden of vermoed worden zich te bevinden. Wordt de toegang geweigerd, dan verschaffen zij zich dien desnoods met inroeping van den sterken arm. Is de plaats tevens eene woning of alleen door eene woning toegankelijk, dan treden zij deze tegen den wil des bewoners niet binnen dan op schriftelijken last van Onzen Minister van Justitie, welke last bij het binnentreden wordt vertoond. Van het binnentreden wordt proces-verbaal opgemaakt dat binnen tweemaal vier en twintig uur aan dengene, wiens woning is binnengetreden, in afschrift wordt medegedeeld.
Artikel 43.
De rechtbank geeft geene beschikking dan nadat de maatschappij en de Verzekeringskamer zijn gehoord, althans behoorlijk opgeroepen.
Bij het verhoor van getuigen en deskundigen, alsmede bij de inzage van boeken en bescheiden, kunnen bestuurders en commissarissen der maatschappij tegenwoordig zijn. De aanwezige bestuurders en commissarissen zijn verplicht, zonder dat alsdan eene oproeping wordt vereischt, de door de rechtbank, of hare leden of de deskundigen aan wie de inzage van boeken en bescheiden is opgedragen, ge-


140
Artikel 43 44—45—46-^17.
vorderde voorlichting te geven. Aan de maatschappij wordt van te voren medegedeeld, dat een verhoor van getuigen of deskundigen of inzage van boeken en bescheiden zal plaats vinden.
Artikel 44.
De rechtbank geeft hare beschikking, het openbaar ministerie gehoord.
De beschikking is met redenen omkleed; zij wordt in het openbaar uitgesproken en is uitvoerbaar bij voorraad niettegenstaande eenige daartegen gerichte voorziening en zelfs op de minuut.
Artikel 45.
Alle oproepingen, in dit hoofdstuk bedoeld, alsmede de mededeeling, bedoeld bij den laatsten zin van artikel 43, geschieden door den griffier bij aangeteekenden brief; indien de zaak aanhangig is gemaakt door een verzoek van de Verzekeringskamer, gaat de eerste oproeping der maatschappij vergezeld van eene beknopte opgave van den inhoud van dit verzoek.
Artikel 46.
Wanneer een verzoek, als bedoeld bij artikel 40, aanhangig is tegelijk met een in het Rijk in Europa gedaan verzoek (eigen aangifte daaronder begrepen) of vordering tot faillietverklaring, wordt de behandeling van het verzoek of de vordering tot faillietverklaring geschorst, totdat op het verzoek, bedoeld bij artikel 40, is beschikt en deze beschikking in kracht van gewijsde is gegaan. Wordt bij gewijsde verklaard, dat de maatschappij verkeert in een toestand, welke in het belang der gezamenlijke schuldeischers bijzondere voorziening behoeft, dan vervalt het verzoek of de vordering tot faillietverklaring van rechtswege.
Wanneer de maatschappij in staat van faillissement is verklaard door een kolonialen rechter op een verzoek (eigen aangifte daaronder begrepen) of vordering, welke aanhangig was. tegelijk met een verzoek, als bedoeld bij artikel 40, heft die rechter hef faillissement ambtshalve op, zoodra overeenkomstig laatstbedoeld verzoek bij gewijsde is beschikt en zulks te zijner kennis is gekomen. De rechter, het faillissement opheffende, geeft daarbij tevens, voor zooveel noodig, voorschriften tot regeling van de gevolgen der beëindiging van het faillissement. Tegen zijne beschikking is geene hoogere voorziening toegelaten.
Artikel 47.
Een uittreksel uit de uitspraak, waarbij het verzoek is toegewezen, vermeldende naam, zetel en bedrijf der maatschappij, en den dag der uitspraak, wordt door den griffier onverwijld openbaar gemaakt in de Nederlandsche Staatscourant, in de bladen, waarin in de koloniën


141
Artikel 47—48.
van overheidswege de officiëele berichten worden geplaatst en in een of meer door de rechtbank aan te wijzen nieuwsbladen. Bij deze openbaarmaking wordt in het algemeen verwezen naar de voorschriften dezer wet en wordt de eerste zin van het tweede lid van artikel 48 volledig aangehaald.
De bladen, waarin in de koloniën van overheidswege de officiëele •berichten worden geplaatst, zijn de Javasche courant, het Gouvernements-Advertentieblad voor Suriname en de Curacaosche Courant.
De eerste beide bladen zijn, in tegenstelling met de Curacacwche Courant, waarin wel officiëele berichten worden geplaatst, maar die niet is een officieel nieuwsblad, officiëele nieuwsbladen, zoodat krachtens art. 67 de bekendmaking hierin, evenals die in de Nederlandsche Staatscourant, kosteloos geschiedt.
Krachtens art. 67 moet de aankondiging mede worden opgegeven ter inschrijving in het handelsregister.
Artikel 48.
De maatschappij of de Verzekeringskamer wier verzoek is afgewezen, kan, gedurende acht dagen na den dag der uitspraak, bii het gerechtshof in beroep komen.
Tegen de beschikking der rechtbank, waarbij het verzoek is toegewezen, kan iedere schuldeischer, gedurende acht dagen na den dag der uitspraak, bij het gerechtshof bij verzoekschrift in beroep komen! üehjk recht van beroep komt toe aan de maatschappij, indien de beschikking is genomen op verzoek van de Verzekeringskamer.
Indien beroep is ingesteld door één of meer schuldeischers, geeft het hof geene beschikking dan nadat ook deze schuldeischers ziin gehoord, althans behoorlijk opgeroepen.
Zoodra eene uitspraak, waarbij is verklaard, dat de maatschappij verkeert in een toestand, welke fa het belang der gezamenlijke schuldeischers bijzondere voorziening behoeft, tengevolge van hooger beroep of cassatie is vernietigd en fa het eerste geval de termijn om in cassatie te komen verstreken is zonder dat daarvan gebruik is gemaakt, wordt door den griffier van het rechtscollege, dat de vernietiging heeft uitgesproken van die uitspraak kennis gegeven aan den griffier, bedoeld Dij artikel 47; deze doet daarvan onverwijld aankondiging op de wijze voorgeschreven bij den eersten zin van dat artikel.
Wanneer eene uitspraak, waarbij is verklaard, dat de maatschappü
ef4her? ta»t™£eStand' T,k,e betan* der ««anienlijke schuldeischers bijzondere voorziening behoeft, fa kracht van gewijsde is
gCf 3k'- d22 ^g™?' daarvan even<*«» onverwijld aankondiging fa de by artikel 47 bedoelde bladen. «ouiHmuiging
Nu bij art. 42 is voorgeschreven, dat de behandeling der zaak door de rechtbank geschiedt op eene niet openbare terechtzitting behoort uiteraard ook de behandeling voor het gerechtshof en den Hoogen Raad in zulk eene niet openbare terechtzitting te geschieden


142
Artikel 48 49—50.
Krachtens art. 67 moeten de in de 4de en 5de leden bedoelde aankondigingen mede worden opgegeven ter inschrijving in het handelsregister.
Artikel 49.
Na de uitspraak, waarbij het verzoek is toegewezen, kan de maatschappij, op straffe van nietigheid, geene handeling verrichten zonder bijstand of machtiging van de Verzekeringskamer, behoudens het bepaalde bij artikel 54.
Dit voorschrift brengt in verband met het bepaalde in art. 50 mede, dat de maatschappij feitelijk onder curateele komt te staan. De Verzekeringskamer is in de plaats gekomen van den rechter-commissaris,diein de zgn. Noodwet van 22 April 1921, Stbl. n°. 695, met dezelfde taak was belast. De positie van de Verzekeringskamer is eene andere dan die van den curator in een faillissement. De curator is geheel in de plaats getreden van de bestaande organen van de gefailleerde vennootschap of vereeniging. Daarentegen blijven bij eene noodregeling die organen, de directie, de commissarissen en de algemeene vergadering van aandeelhouders of leden in functie. Alleen kunnen zij niet rechtsgeldig handelen dan met medewerking van de Verzekeringskamer en kan deze aan bestuurders en commissarissen voorschriften geven en zelve een besluit nemen indien volgens de statuten of reglementen een besluit van de algemeene vergadering van aandeelhouders of leden vereischt wordt en deze vergadering weigert dit te nemen. Ook worden de bestaande statuten en reglementen niet door de toepassing der noodregeling op zijde gezet en zal de Verzekeringskamer deze in acht hebben te nemen. Daarentegen zal de V.K., zoo noodig, het initiatief kunnen nemen tot het langs statutairen of regiementairen weg brengen van wijzigingen daarin.
Artikel 50.
De Verzekeringskamer waakt voor de belangen der gezamenlijke schuldeischers.
Zij geeft aan bestuurders en commissarissen der maatschappij de voorschriften welke zij in het belang der schuldeischers noodig acht. Bestuurders en commissarissen zijn verplicht zich naar deze voorschriften te gedragen.
Een besluit van de aandeelhouders of leden der maatschappij behoeft, om van kracht te zijn, de goedkeuring van de Verzekeringskamer.
Wordt ingevolge de statuten of reglementen der maatschappij voor eenige handeling een besluit der aandeelhouders of leden vereischt, dan kan, bij weigering om het besluit te nemen, het besluit worden genomen door de Verzekeringskamer.


143
Artikel 50—51.
1. Het voorschrift van lid 1 brengt niet mee, dat de Verzekeringskamer ook niet zal hebben te letten op belangen van anderen, b.v. op die van de aandeelhouders. In de eerste plaats zal echter gewaakt moeten worden voor de belangen der gezamenlijke schuldeischers, waaronder natuurlijk niet alleen te verstaan zijn de schuldeischers uit verzekeringsovereenkomsten, maar alle schuldeischers, preferent en concurrent.
2. 2de lid.
bestuurders. Hieronder zijn ook te verstaan liquidateuren.
In art. 18 der zgn. Noodwet, dat hetzelfde bepaalde als het 2de lid van art. 50, werd mede aan den rechter-commissaris de bevoegdheid gegeven voor te schrijven, dat op de opeischbare vorderingen voorloopig een bepaald percentage zou worden uitbetaald. In de M. v. T. op het tegenwoordige art. 50 wordt gezegd, dat van het voorloopige percentage geen melding meer gemaakt is, omdat hiermede slechts een „voorbeeld" werd gegeven en er geen afdoende reden was om juist dit voorbeeld te noemen. Zie omtrent betaling van opeischbare vorderingen ingeval van eene noodregeling aant. 1 op art. 56. Men mag dan ook wel aannemen, dat met bijstand der Verzekeringskamer betalingen tot een bepaald percentage op opeischbare vorderingen (d.w.z. vorderingen, die zonder de noodregeling opeischbaar zouden zijn) kunnen worden gedaan, mits natuurlijk zorg worde gedragen, dat de in de art. 56, lid 3, en 66 bedoelde schulden voorgaan en de paritas creditorum ook ten aanzien van niet opeischbare schulden niet worde verbroken.
Op het niet opvolgen van de gegeven voorschriften door bestuurders en commissarissen staat de sanctie, dat zij krachtens art. 51, 2de lid, zonder inachtneming van eenigen termijn ontslagen kunnen worden. De verplichting om zich naar de gegeven voorschriften te gedragen bestaat ook voor die bestuurders en commissarissen, die na de uitspraak der noodregeling benoemd zijn, en ook voor hen moet geacht worden van toepassing te zijn het bepaalde bij art. 51,2de lid.
3. Het 4de lid moet zeker in dien zin gelezen worden dat de Verzekeringskamer te beoordeelen heeft of een besluit der aandeelhouders of leden vereischt wordt. Is zij van meening, dat zulk een besluit had moeten worden genomen, dan kan zij, bij weigering zelve het besluit nemen.
Artikel 51.
De Verzekeringskamer is te allen tijde bevoegd bestuurders en commissarissen namens de maatschappij te ontslaan en al of niet anderen in dezer plaats aan te wijzen. Zij zal tot dit ontslag overgaan, voor zoover zij niet de handhaving van eenigen bestuurder of commissaris in het belang der schuldeischers wenschelijk acht Bii dit ontslag wordt het bepaalde bij artikel 58, eerste lid. in acht genomen. '


144
Artikel 51.
Indien een bestuurder of commissaris niet, of niet behoorlijk, medewerkt met de Verzekeringskamer of de door deze aangewezen personen, bedoeld bij de artikelen 53 en 54, door de gegeven voorschriften te veronachtzamen of op welke andere wijze ook, kan die bestuurder of commissaris worden ontslagen zonder inachtneming van eenigen termijn.
Van het ontslag, bedoeld bij het vorige lid, wordt den betrokkene onverwijld kennisgegeven bij aangeteekenden brief. De ontslagene kan gedurende acht dagen, te rekenen van de dagteekening dier kennisgeving, zich bij verzoekschrift wenden tot de in artikel 40 genoemde rechtbank met het verzoek het ontslag ongedaan te maken. De rechtbank beslist, na verhoor, althans behoorlijke oproeping, van den verzoeker en de Verzekeringskamer, bij met redenen omkleede beschikking, waartegen geene hoogere voorziening is toegelaten. Indien het ontslag ongedaan wordt gemaakt, treedt degeen, die in plaats van den ontslagene mocht zijn aangewezen, van rechtswege af.
Uit het 1ste lid volgt, dat bij de vraag, of bestuurders of commissarissen al of niet moeten worden ontslagen, zooals ook wel van zelf spreekt, het belang der schuldeischers op den voorgrond moet staan. Als de Verzekeringskamer hunne handhaving niet in het belang der schuldeischers acht, moeten zij worden ontslagen. Dit ontslag geschiedt öf met inachtneming van de overeengekomen of wettelijke termijnen, met dien verstande echter, dat in elk geval de dienstbetrekking of rechtsverhouding kan worden geëindigd door opzegging met inachtneming van een termijn van 6 weken (zie het slot van het 1ste lid van art. 51) öf, bij niet of niet behoorlijk medewerken met de Verzekeringskamer, zonder inachtneming van eenigen termijn (art. 51, lid 2). Het eerstbedoelde ontslag, met inachtneming van een termijn van minstens 6 weken, kan niet geschieden, indien anders is overeengekomen na de uitspraak der noodregeling (wel is waar is het 2de lid van art. 58 alleen van toepassing op personen, in dienst der maatschappij, waaronder bestuurders en commissarissen niet altijd behoeven te vallen, doch hetzelfde volgt uit het beginsel, neergelegd in art. 66). Het laatstbedoelde ontslag, zonder inachtneming van eenigen termijn, op grond van het niet of niet behoorlijk medewerken met de Verzekeringskamer, zal ook gegeven kunnen worden aan bestuurders en commissarssen, benoemd na de uitspraak der noodregeling, daar anders een behoorlijk beheer tijdens de noodregeling niet gewaarborgd zou zijn.
Indien de Verzekeringskamer tot ontslag overgaat, kan zij anderen in de plaats der ontslagenen benoemen. De statutaire of reglementaire wijze van benoeming behoeft dan dus niet in acht te worden genomen. Die wijze zal wèl moeten worden gevolgd, als eene benoeming niet volgt op een ontslag b.v. als zij geschiedt na het bedanken door of het overlijden van een functionaris.


145
Artikel 52—53.
Artikel 52.
Bij gebreke van bestuurders of commissarissen wordt dezer plaats ingenomen door de Verzekeringskamer.
Dit voorschrift zal wel zóó opgevat moeten worden, dat als, uit welke oorzaak ook, er geene bestuurders zijn, maar wel commissarissen, de V.K. optreedt als bestuur, als er wel bestuurders zijn, maar geene commissarissen, de V.K. fungeert als het college van commissarissen en dat, als zoowel bestuurders als commissarissen ontbreken, de V.K. de plaats zoowel van de eerstgenoemden als van de laatstgenoemden inneemt. Art. 52 vindt in de eerste plaats toepassing, als krachtens art. 51, lid 1 en 2, bestuurders en commissarissen door de Verzekeringskamer zijn ontslagen en wel intermediair, als de V.K. tot benoeming van nieuwe functionarissen overgaat, doch dit niet dadelijk doet bij het ontslag der vorige, en voor den geheelen duur der noodregeling, als zij besluit niet tot vorenbedoelde benoeming over te gaan. Voorts vindt art. 52 toepassing, als hetzij dadelijk bij het uitspreken der noodregeling het geheele bestuur of het geheele college van commissarissen ontbreekt hetzij later dat bestuur of college door andere oorzaken dan het ontslag, bedoeld in art. 51, b.v. door bedanken of overlijden komt te ontbreken.
Is de V.K in de laatstbedoelde gevallen verplicht het initiatief te nemen tot benoeming van nieuwe functionarissen? M.i. niet. Weliswaar zijn de statuten of reglementen in het algemeen door de noodregeling niet buiten werking gesteld, doch de noodzakelijkheid om tot nieuwe benoemingen over te gaan bestaat niet meer, nu de Verzekeringskamer krachtens de wet als het ontbrekende orgaan kan fungeeren. De in dit artikel voorziene gevallen doen zich niet voor, indien slechts een enkele bestuurder of commissaris, niet het geheele bestuur of de geheele raad van commissarissen ontbreken. De krachtens statuten of reglement vereischte aanvulling zal dan moeten plaats hebben op de door statuten of reglement voorgeschreven wijze. De M. v. T. schreef dan ook: „Dit geval zal zich „niet spoedig voordoen. Doch, als de Verzekeringskamer wil, kan „zij dus het bestuur der maatschappij geheel op zich nemen De „mogelijkheid bestaat toch, dat een geschikt bestuurder niét is „te vinden".
Artikel 53.
De Verzekeringskamer kan zich ter vervulling van de bij artikel 50, tweede lid, omschreven taak, onder door haar te stellen voorwaarden doen vervangen, met dien verstande, dat zij deze vervanging steeds kan doen eindigen en dat, indien tusschen de door de Verzekerings-
10


146
Artikel 53—54.
kamer aangewezenen en bestuurders of commissarissen een geschil ontstaat, de Verzekeringskamer beslist.
Aan den hier bedoelden vervanger kan niet alleen worden opgedragen het aan bestuurders en commissarissen voorschriften geven (art. 50, 2de lid), maar ook het bijstand of machtiging verleenen aan de maatschappij bij het verrichten van alle of nader door de Verzekeringskamer omschreven handelingen (art. 54, lid 1). Andere bevoegdheden kunnen niet aan den vervanger worden toegekend; bv. kan hij niet gemachtigd worden tot uitoefening van het recht der Verzekeringskamer om bestuurders en commissarissen te ontslaan. De positie van dezen vervanger is te vergelijken met dien van een curator in een faillissement. Geschillen over te geven of gegeven voorschriften tusschen bestuurders en commissarissen en den vervanger, niet die over het al of niet geven van bijstand of machtiging voor bepaalde handelingen der maatschappij worden beslist door de Verzekeringskamer. Aan den vervanger kan eene vergoeding worden toegekend. De kosten komen krachtens het 2de lid van art. 85 ten laste der maatschappij.
Artikel 54.
De Verzekeringskamer kan besluiten, dat alle handelingen of nader omschreven handelingen door de maatschappij kunnen worden verricht, in plaats van met haar bijstand of machtiging, met bijstand of machtiging van door haar aangewezen personen, dan wel, dat nader omschreven handelingen door de maatschappij rechtsgeldig kunnen worden verricht zonder dat eenige bijstand of machtiging wordt vereischt
Een besluit, als in het voorgaande lid bedoeld, wordt aangekondigd in de Nederlandsche Staatscourant bi de bladen, waarin in de koloniën van overheidswege de officiëele berichten worden geplaatst en in een of meer nieuwsbladen, met mededeeling van den dag, waarop het in werking treedt Intrekking van een besluit wordt op de zelfde wijze aangekondigd.
Zie de aant. op art. 53.
Het ligt voor de hand, dat als een vervanger krachtens art. 53 is aangesteld, deze ook wordt belast met de in dit artikel bedoelde taak.
De Verzekeringskamer kan bepalen, dat de maatschappij bepaalde handelingen zonder eenigen bijstand of machtiging kan verrichten. Het kan immers niet practisch blijken, dat voor allerlei dagelijks voorkomende zaken bv. het teekenen van bewijsstukken voor de post, van premie- en huurkwitantiën enz. telkens de medewerking van de Verzekeringskamer wordt vereischt.


147
Artikel 54—55—56.
Daar machtigingen, als in dit artikel bedoeld, voor derden van belang zijn, is publicatie daarvan in de officiëele en nieuwsbladen voorgeschreven. Zij moeten krachtens art. 67 ook worden meeschreven m het handelsregister. Zie wat betreft de publicatie in de koloniale bladen de aanteekening op art. 47.
Artikel 55.
h^?!!""^!/8 *? comml88arissen der maatschappij zijn verplicht voor de Verzekermgskamer en de door deze aangewezen personS/bedoekl S de artikelen 53 en 54, te verschijnen en dezen alle inlicnttalen ë verschaffen, zoo dikwijls zij daartoe worden opgeroeperT g
De hier bedoelde inlichtingen kunnen noodig zijn öf om de Verzekeringskamer in staat te stellen haar taak om de maatschappij te saneeren of af te wikkelen te volvoeren óf om haar materiaa
BiigdeenarVt?077et ^ hMr k?ChtCnS art 59 uit te bre"ge" verslag Bij de artt 77 van deze wet jo. art. 194 van het Wetboek vin Strafrecht is straf gesteld op het wettelijk opgeroepen zijnde tot het geven van inlichtingen, hetzij zonder geldige reden opzetLlHk wegblijven hetzij weigeren de vereischt? inlichtingen tTgSïïi hetzn opzettelijk verkeerde inlichtingen geven. Bovendien kan een en ander aanleiding geven tot onmiddellijk ontslag wegens het niet 2de Hel) J medewe*en met de Verzekeringskamer (art. 5?,
\ttthS^J^3^'^ °°k "a uitsPraak der noodregeling aan?opn\rtd30-(%rt- 3° WCt t06gepaSt ka" WOrden' Zie d"
Artikel 56.
De uitspraak, waarbij het verzoek wordt toegewezen heeft *a„ gevolge, dat de maatschappij niet kan worden^ genoódSt to*
welte^r^^ niet ten aanzien van vorderingen,


148
Artikel 56.
FailHssementSverordening, — voor zoover Suriname betreft — als bedoeld bij artikel 219 van het Surinaamsch Faillissementsbesluit en — voor zoover Curacao betreft — als bedoeld bij artikel 219 van het Curacaosch Faillissementsbesluit, met dien verstande, dat de vorderingen onder 2°. van die artikelen genoemd slechts verhaalbaar zijn op de bijzonderlijk verbonden goederen.
1. lste lid. Het 1ste lid is bijna geheel gelijkluidend aan art. 231 (oud), voorkomende in Titel II. Van Surséance van Betaling, der Faillissementswet. Toegevoegd is alleen de laatste zin van het lste lid. De wijziging, aangebracht in art. 231 Faill. wet bij de wet van 16 Mei 1925, Stbl. no. 191, nl. dat gelegde beslagen niet dadelijk na de uitspraak vervallen, doch eerst nadat deze in kracht van gewijsde is gegaan, heeft men niet tevens aangebracht in art. 56 dezer wet. Met het lste lid is één van de voornaamste gevolgen van de uitspraak der noodregeling aangegeven nl. tijdelijke ontheffing of opschorting van de verplichting tot betaling. Uitzonderingen op dezen regel zijn genoemd in het 3de lid. Van verzuim of wanpraestatie wegens niet-betaling van schulden tijdens de noodregeling kan dus, behalve indien het een van de in het 3de lid genoemde uitzonderingsgevallen betreft, geen sprake zijn.
Wordt ook de loop van tegen de maatschappij ingestelde rechtsgedingen geschorst? Daar het hier betreft het geval, bedoeld in art. 254, 2°, W. v. B. R., zullen ongetwijfeld de artt. 255 e.v. W. v. B. R. toepasselijk zijn. Het geding zal kunnen worden voortgezet. De executie van het vonnis zal echter, behalve in de uitzonderingsgevallen van het 3de lid van art. 56, niet kunnen geschieden. Ook nieuwe rechtsgedingen zullen tegen de maatschappij kunnen worden aangevangen. Ook van de daarin gewezen vonnissen zal behalve in de genoemde uitzonderingsgevallen geene executie kunnen plaats hebben. Het spreekt echter van zelf, dat de Verzekeringskamer en bij toepassing van art. 61 de daar bedoelde rechter met deze vonnissen bij de verdere afwikkeling der zaken zal hebben rekening te houden.
Kunnen ook tijdens het bestaan der noodregeling betalingen met medewerking der Verzekeringskamer geschieden? Uiteraard moeten voldaan worden de schulden, bedoeld in het 3de lid. Voor haar geldt de opschorting niet. Wat de overige schulden betreft, niet is overgenomen in de wet het voorschrift van art. 234 der Faillissementswet: „De betaling van alle andere (dan de in art. 233 „der Faill.wet genoemde) schulden, bestaande op het oogenblik „waarop de surséance ingaat, kan, zoolang deze duurt, niet anders „plaats hebben, dan aan alle schuldeischers gezamenlijk, in evenredigheid hunner vorderingen." Dat die betaling moet geschieden nadat in de rechtsverhoudingen tusschen maatschappij en schuldêischers krachtens art. 61 wijzigingen zijn gebracht, is duidelijk.


149
Artikel 56.
Vóór de toepassing van art. 61 zal tegen betaling op opeischbare vorderingen (d.w.z. op vorderingen, die zonder de noodregeling opeischbaar zouden zijn) zeker ook geen bezwaar kunnen bestaan, als geene dan opeischbare schulden bestaan, op alle een zelfde percentage wordt betaald en rekening wordt gehouden met de vorderingen, bedoeld in het 3de lid van art. 56, en met de administratiekosten. Bij de tegenovergestelde opvatting, zouden in dat geval niet telkens, naar gelang de realisatie van het actief voortschrijdt, betalingen kunnen plaats hebben en zou steeds met uitdeelingen gewacht moeten worden totdat de toestand voldoende overzichtelijk is geworden om toepassing van art. 61 van den rechter te vragen. Anders staat echter de zaak bij het bestaan naast de opeischbare vorderingen van niet opeischbare en van dezulke, waarvan het bedrag in geld niet vaststaat. Dan zal het in de meeste gevallen voorzichtiger zijn tot de toepassing van art. 61 met het doen van uitdeelingen aan houders van opeischbare vorderingen (van vorderingen, die zonder de noodregeling opeischbaar zouden zijn) te wachten ten einde niet de kans te loopen, dat men op de vereischte paritas creditorum inbreuk maakt.
2. 2de lid. Het hier bedoelde 2de lid van art. 47 W. v. K. houdt in: „Indien het verlies vijf en zeventig ten honderd loopt, „is de vennootschap van regtswege ontbonden en zijn de bestuurders persoonlijk en hoofdelijk voor het geheel jegens derden „verantwoordelijk voor alle verbintenissen, welke zij, nadat het „bestaan van die vermindering aan hen bekend was of moest „bekend zijn, hebben aangegaan".
Onder verlies van 75 % moest hier worden verstaan 75 % van het geplaatste kapitaal, niet ook van het ongeplaatste. Indien dus de beschikking van den rechter, waarbij de noodregeling over de maatschappij is uitgesproken, in kracht van gewijsde is gegaan, moet, ook indien vóór de uitspraak meer dan 75 % van het kapitaal is verloren gegaan, niettemin de maatschappij geacht worden niet krachtens art. 47, 2de lid, W. v. K. ontbonden te zijn, en zijn dus ook de bestuurders niet volgens dat artikel aansprakelijk voor de verbintenissen der maatschappij, welke zij, nadat het bestaan van het bedoelde verlies aan hun bekend was of moest zijn, hebben aangegaan. Het genoemde artikel is dus wel van toepassing in het gestelde geval, zoolang de noodregeling nog niet over de maatschappij is uitgesproken.
Het voorschrift van art. 47, 2de lid, W. v. K., dat in het algemeen geene goedkeuring vindt, is niet overgenomen in het aanhangige wetsontwerp op de naamlooze vennootschappen.
3. 3de lid. Hier worden eenige schulden genoemd, ten aanzien waarvan het voorschrift over opschorting der betaling niet geldt. Het zijn 1°. de schulden, voortvloeiende uit handelingen,- met de


150
Artikel 56—57.
maatschappij na de uitspraak verricht, bedoeld in art. 66. Zij worden bevoorrecht verklaard op alle roerende en onroerende goederen, welk voorrecht in rang onmiddellijk volgt op dat, hetwelk is toegekend aan de begrafeniskosten (art. 1195, 2°., B. W.), 2°. die, genoemd in art. 233 der Faillissementswet (en in de overeenkomstige artikelen der koloniale verordeningen). Door de toepasselijkverklaring van deze artikelen worden feitelijk enkele vorderingen, die niet preferent zijn (rijksbelastingen als de registratie-, de dividend- en tantième- en de zegelbelasting, de gemeentebelastingen, premiën, verschuldigd ingevolge eenige wettelijk voorgeschreven verzekering (art. 233, 7°, der Faillissementswet)), algemeen preferent verklaard. Bij surséance van betaling, die slechts mag worden uitgesproken als aannemelijk wordt gemaakt, dat vooruitzicht bestaat, dat de schuldenaar na verloop van eenigen tijd aan al zijne verplichtingen zal kunnen voldoen, mag de niettoepasselijkverklaring van het voorschrift betreffende de opschorting van betaling op niet-preferente belastingen in vele gevallen geene practische beteekenis hebben, bij noodregelingen, waarbij het genoemde vooruitzicht niet behoeft te bestaan, integendeel juist moet worden aangetoond, dat de maatschappij in de toekomst niet aan hare verplichtingen zal kunnen voldoen, en in de meeste gevallen concurrente crediteuren niet ten volle zullen worden voldaan, is dit zeker wel het geval en werkt zij als de toekenning van een voorrang aan die belastingen.
Betreft het vorderingen, die gedekt zijn door hypotheek of pand of bevoorrecht zijn op bepaalde goederen, dan werkt de surséance niet voorzoover verhaal mogelijk is op de bijzonderlijk verbonden goederen. Voor het deel der vordering, dat niet op die goederen kan worden verhaald, werkt de surséance weer wel (slot van het artikel). Zie overigens de aant. op art. 61.
Artikel 57.
In- of uitschulden der maatschappij, door een schuldeischer of schuldenaar der maatschappij overgenomen na de uitspraak, waarbij het verzoek werd toegewezen, of op een tijdstip dat hij wist, dat een verzoek was ingediend of ingediend zou worden, kunnen door hem niet in vergelijking worden gebracht zoolang de verklaring bedoeld bij artikel 40 van kracht Is, alsmede gedurende het faillissement der maatschappij, indien die verklaring door faillissement ophoudt van kracht te zijn ingevolge artikel 64, tweede lid.
De schuldenaar der maatschappij, die zijne schuld wil vergelijken met eene schuldvordering aan order of toonder, is gehouden te bewijzen, dat hij reeds op het oogenblik der uitspraak, waarbij het verzoek werd toegewezen, te goeder trouw eigenaar was van het order- of toonderpapier.


151
Artikel 57—58.
Dit artikel is ontleend aan art. 54 FaiH.wet (oud), vóórdat dit artikel was gewijzigd door de wet van 13 November 1925, Stbl no 445. Het is natuurlijk niet gewenscht, dat een schuldeischer zich eene preferentie schept door een schuld aan eene maatschappij waarvan hij weet, dat zij niet aan hare verplichtingen zal kunnen voldoen, over te nemen en zich dan op compensatie te beroepen Dit zou natuurlijk alleen kunnen gebeuren, als de maatschappij met dien schuldeischer samenspant. Ook is het ongewenscht dat een schuldenaar wetende, dat de maatschappij niet meer aan 'hare verplichtingen zal kunnen voldoen, voor een kleiner dan het nominale bedrag opkoopt een vordering op de maatschappij Dit zou kunnen geschieden zonder medewerking van de maatschappij Door dergelijke handelingen wordt de paritas creditorum verbroken. Daar bij rechterlijke beslissingen soms de beperkte opvatting werd gehuldigd, dat art. 54 FaiH.wet (oud) alleen toegepast kan worden, als de speciale wetenschap bestond dat een bepaald persoon heeft besloten de aanvrage tot faillietverkaring te doen, niet reeds, als kan worden aangenomen de algemeene wetenschap, dat eene aanvrage tot faillietverklaring met langer kan uitblijven, is door de bovengenoemde wet de redactie van art 54 FaiH.wet met de meer ruime opvatting in overeenstemmine gebracht1). In art. 57, lste lid, voornoemd heeft men echter de zelfde wijziging niet aangebracht. Ook deze redactie laat evenwel m.i eene: uitlegging in den genoemden meer algemeenen zin toe Het 2de lid is geheel in overeenstemming met art. 55 der raill.wet.
Artikel 58.
Personen in dienst van de maatschappij, ten aanzien waarvan eene verklaring als bedoeld bij artikel 40 van kracht is, kunnen de dienstdtritïSLZllt^™ en hu"kan wederkeerig door de maatschappij de dienstbetrekking opgezegd worden, met inachtneming van de overeengekomen of wettelijke termijnen, met dien verstande echter, dat ra elk geval de dienstbetrekking kan worden geëindigd door opzegging met een termijn van zes weken.
af>?nl«epaa!,de* ^ het vo,riSe lid *eldt niet> «dien anders is overeenKfiïtFgïï^ ^ maat8chaPPli de veridari«* bedoeld
Dit artikel, dat ontleend is aan art. 40 der FaiH.wet, is, wat het ontslag betreft niet van toepassing op bestuurders en commissanssen, ook indien zij geacht kunnen worden in dienstbetrekking
eêkiUeerde^'Jnl^ Ë&S "Niette™n kan deSene' die een schuld aan den 'vanTeenderl tïtfi rdenng °P den S^le&tde vóór de faillietverklaring "inHiVn m; v* eeft ov?rgenomen, op schuldvergelijking geen beroep doen „mdien hn bij de overneming niet te goeder trouw heeft gehandeld"


152
Artikel 58—59—60.
tot de maatschappij te staan. Immers geeft art. 51 voor hen eene andere regeling van het ontslag (De V.K. zal tot het ontslag overgaan, voorzoover zij niet de handhaving in het belang der schuldeischers acht en bij niet of niet-behoorlijk medewerken kan de V.K. zonder inachtneming van eenigen termijn ontslaan). Wel verwijst het lste lid van art. 51, slot, naar art. 58, maar die verwijzing heeft kennelijk alleen betrekking op den termijn, bij het ontslag in acht te nemen.
Wat betreft de opzegging van den kant van den werknemer, is art. 58 van toepassing op die bestuurders en commissarissen, die kunnen geacht worden eene arbeidsovereenkomst met de maatschappij te hebben gesloten. Daaromtrent heeft art. 51 immers niet eene speciale bepaling.
Geneeskundigen, die geregeld keuringen voor eene levensverzekeringmaatschappij verrichten, kunnen in het algemeen niet geacht worden in dienstbetrekking tot de maatschappij te staan. Ook op hen is dit artikel dus niet van toepassing. Wel zal in de rechtsverhouding met hen door de rechtbank op voordracht van de Verzekeringskamer krachtens art. 61 wijziging kunnen worden gebracht. Ten slotte vallen buiten dit artikel zij, die na de uitspraak in dienst der maatschappij zijn gekomen. Van de krachtens met hen gesloten arbeidsovereenkomsten geldende opzeggingstermijnen mag niet afgeweken worden. Op die overeenkomsten is van toepassing art. 66 der wet.
Het loon van hen, die tijdens de uitspraak in dienst der maatschappij zijn, is, wat betreft de termijnen, opeischbaar geworden vóór die uitspraak, krachtens art. 56, 3de lid, jo. art 233 FaiH.wet bevoorrecht op het actief der maatschappij.
Artikel 59.
De Verzekeringskamer brengt aan Ons zoo spoedig mogelijk een verslag uit omtrent den toestand der maatschappij, omtrent de wijze waarop het beheer is gevoerd en omtrent de verantwoordelijkheid van vroegere en tegenwoordige bestuurders en commissarissen voor dat beheer. Het verslag wordt gepubliceerd.
Dit artikel is gelijkluidend aan het door aanneming van het amendement-Marchant c.s. in de zgn. Noodwet van 29 April 1921, Stbl. no. 695, gebrachte art. 17, behalve dat art. 59 voorschrijft, dat het vérslag moet worden uitgebracht aan de Koningin.
Artikel 60.
Indien de toestand der maatschappij geheel of gedeeltelijk is te wijten aan grove schuld of nalatigheid van een vroegeren of tegenwoordigen bestuurder of commissaris, kan de Verzekeringskamer namens de maatschappij van dien bestuurder of commissaris eene ver-


153
Artikel 60.
goeding vorderen. Het bedrag dier vergoeding kan niet te boven gaan hetgeen de bestuurder of commissaris als zoodanig van de maatschappij heeft genoten, tenzij de vroegere of tegenwoordige contractueele verhouding tusschen den bestuurder of commissaris en de maatschappij eene verdere aansprakelijkheid tegenover de maatschappij met zich brengt.
Hetgeen een vroegere of tegenwoordige bestuurder of commissaris als zoodanig van de maatschappij heeft genoten door eenige uitkeering, welke uit de winst behoort te worden bestreden, kan door de Verzekeringskamer van dien bestuurder of commissaris worden teruggevorderd, wanneer blijkt, dat de uitkeering niet werd bestreden uit de werkelijk gemaakte winst, ook al is de toestand der maatschappij niet aan dien bestuurder of commissaris te wijten.
Van eene vordering, als bedoeld bij de vorige leden, neemt kennis de in artikel 40 genoemde arrondissements-rechtbank.
In de Mem. v. T. wordt hieromtrent het volgende gezegd: „De vraag of in deze wet eene regeling der aansprakelijkheid „van bestuurders en commissarissen behoort te worden opgenomen, „is bevestigend beantwoord. Hoewel op goede gronden kan worden „betoogd, dat dit onderwerp van algemeener strekking is, kan toch „niet worden ontkend, dat speciaal ten aanzien van levensverzekeringmaatschappijen eene regeling der aansprakelijkheid „wenschelijk is. Levensverzekering veronderstelt bij de verzekerden „eene groote mate van vertrouwen, vertrouwen ook in de kunde „van bestuurders en commissarissen. Wie eenmaal eene levensverzekering heeft loopen kan niet gemakkelijk zonder schade den „band met zijn verzekeraar verbreken en eene nieuwe overeenkomst „sluiten met een anderen verzekeraar. De verzekerden moeten er „op kunnen rekenen, dat wanneer de toestand der maatschappij „aan grove schuld of nalatigheid van bestuurders of commissarissen is te wijten, ook dezen in het verlies zullen hebben bij „te dragen.
„Ook ware het onbillijk, dat uitkeeringen, welke uit de winst „behooren te geschieden, zouden mogen worden behouden, indien „de maatschappij mis gaat, wanneer eenmaal is aangetoond, dat „voor winst werd aangezien en als zoodanig behandeld, wat het in „werkelijkheid niet was.
„Van deze overwegingen is artikel 60 het uitvloeisel. Daarin is „niet geregeld eenige mogelijke aansprakelijkheid tegenover polls„houders uit onrechtmatige daad. Het geldingsgebied van artikel 1401 „B. W. wordt door het artikel niet aangetast. Ook laat het artikel „mogelijke contractueele aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen jegens de maatschappij in haar geheel. Het artikel 60 „stelt dus, daargelaten eene actie uit artikel 1401 B. W. of eene actie „uit overeenkomst, eene verplichting tot terugstorting aan de maatschappij van gelden van die maatschappij genoten. Het eerste lid


154
Artikel bü.
%
„veronderstelt wanbeheer; het tweede lid is toepasselijk ook al is „geen schuld aangetoond. Het eerste lid stelt bij de aansprakelijkheid deze grens: de bestuurder of commissaris kan aan de maatschappij niet meer verliezen dan hij er aan verdiend heeft. Dit is „redelijk; daar evenwel, gelijk reeds hierboven gezegd, het niet de „bedoeling is de mogelijke aansprakelijkheid tegenover de maatschappij uit overeenkomst te beperken, bepaalt het eerste lid uitdrukkelijk, dat een bestuurder of commissaris ook verder aansprakelijk is, indien de vroegere of tegenwoordige contractueele „verhouding tusschen hem en de maatschappij die verdere aansprakelijkheid met zich brengt. Ten aanzien van het tweede lid „doet zich de vraag voor of het niet gewenscht is ook aandeelhouders te verplichten tot terugstorting van dividenden, welke „zijn uitgekeerd over tijden, dat feitelijk geen winst is gemaakt. „Theoretisch zijn hiervoor argumenten aan te voeren, doch praktisch „is het denkbeeld niet wel te verwezenlijken, daar de aandeelen in „andere handen kunnen zijn overgegaan. In de meeste gevallen „oefenen aandeelhouders weinig invloed op het beheer der maatschappij en de bepaling van het dividend. Ook deze overweging „leidt er toe thans voor aandeelhouders geene bijzondere voorschriften in het leven te roepen.
„Ten aanzien van het laatste lid zij nog opgemerkt, dat volgens „de gewone procesregeling beroep openstaat op het Gerechtshof „en ook cassatie niet is buitengesloten."
In het V.V. werd hieromtrent het volgende opgemerkt:
„Vele leden oordeelden het verkeerd, bij dit wetsontwerp, dat „een regeling van het levensverzekeringbedrijf beoogt, tevens „een regeling op te nemen van de civielrechtelijke aansprakelijkheid „van directeuren en commissarissen van levensverzekeringmaatschappijen. Dit onderwerp behoort te worden geregeld bij een algemeene herziening van ons vennootschapsrecht. De overweging, „in de Memorie van Toelichting ter verdediging van een inciden„teele regeling aangevoerd, nl. dat bij dit bedrijf een groote mate „van vertrouwen in het beleid van directeuren en commissarissen „wordt gevorderd, is al zeer weinig afdoende. Bij alle naamlooze „vennootschappen rust op directeuren en commissarissen, die de „gelden van aandeelhouders beheeren, een vertrouwenstaak. Het „geldt hier een gewichtig en geenszins eenvoudig vraagstuk, dat „in een algemeen verband behoort bezien te worden. Het ware „daarom gewenscht, deze bepaling te schrappen en het reeds jaren „bij de Kamer aanhangige wetsontwerp betreffende de naamlooze „vennootschappen eindelijk in behandeling te doen komen."
„Sommige leden verbonden aan deze beschouwing de opmerking, „dat de geheele regeling van dezen titel te zeer schijnt te zijn ingegeven door de gedachte, dat het intreden van den toestand van


155
Artikel 60.
„insolventie bij een levensverzekeringmaatschappij in den regel „zou wijzen op wanbeheer van de bestuurders. Zij achtten dit een „eenzijdige beschouwing, die in de economische verschijnselen, „waarvan wij in deze jaren getuigen zijn, zeker geen steun vindt".
„Andere leden verklaarden zich daarentegen met het treffen van „een incidenteele regeling, als hier wordt voorgesteld, in afwachting van een regeling van meer algemeenen aard, te kunnen vereenigen".
De Regeering antwoordde hierop bij de M. v. A., dat eene algemeene herziening van ons vennootschapsrecht niet aan de orde was, dat eene bepaling over de civielrechtelijke aansprakelijkheid ook niet kon worden opgenomen in eene nieuwe wet op de naamlooze vennootschappen, omdat onder die regeling niet zouden vallen de onderlinge maatschappijen, dat het niet billijk is om, indien de toestand der maatschappij te wijteruis aan grove schuld of nalatigheid van directie en commissarissen, de schuldeischers te verwijzen naar een problematiek recht, gegrond op artikel 1401 Burgerlijk Wetboek, onder opmerking, dat te zijner tijd wellicht eene algemeene regeling volgt, voorts, dat uit het feit, dat eene voorziening wordt getroffen voor het geval er wanbeheer is aan de zijde der bestuurders niet mag worden afgeleid, dat wanbeleid wordt verondersteld als regel, doch dat de wet de mogelijkheid veronderstelt.
In de eerste plaats dient er op te worden gewezen, dat het art 60, als geplaatst in hoofdstuk IV, getiteld „Voorschriften ten aan„zien van levensverzekeringmaatschappijen, die bijzondere voorziening behoeven" alleen toepasselijk is nadat de rechter de zgn noodregeling over de maatschappij heeft uitgesproken en zoolang de maatschappij in dien bijzonderen toestand verkeert. Ten aanzien van maatschappijen, die niet door eene uitspraak van den rechter in dien bijzonderen toestand zijn geplaatst, geldt wat betreft de aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen het gewone recht d.w.z. dat zij wegens het veroorzaken van schade aan de maatschappij door overtreding van de wet, van de statuten en besluiten der algemeene vergadering van aandeelhouders en door ondeugdelijk beleid (schuld of nalatighied) tot vergoeding van die schade jegens de maatschappij en bij het berokkenen van schade aan derden door overtreding van de statuten of het plegen van onrechtmatige daden tot vergoeding van die schade jegens die derden kunnen worden veroordeeld. Of eene voldoende mate van schuld of nalatigheid voor eene vordering tot schadevergoeding kan worden aangenomen hangt, zooals van zelf spreekt, behalve van den aard der contractueele verhouding, waarin zij tot de maatschappij staan, en van de inrichting der statuten, van de omstandigheden af. 6
In de tweede plaats zij er opgewezen, dat art. 60 alleen regelt


156
Artikel 60.
de aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen, niet van hen, die in eenige andere betrekking tot de maatschappij zijn komen te staan, b.v. van directeuren van bijkantoren in het binnen- of buitenland, procuratiehouders, boekhouders enz. Ook de aansprakelijkheid van de laatstgenoemden wordt; ook na de toepassing van de noodregeling op de maatschappij, beheerscht door het gewone recht.
De beteekenis van het lste lid schijnt niet groot. Immers is daarin sprake van een regel, volgens welken door bestuurders en commissarissen aan de maatschappij verschuldigd is eene vergoeding, die voor ieder van hen niet mag te boven gaan hetgeen hij als zoodanig van de maatschappij heeft genoten, en van eene uitzondering, dat zij verschuldigd zijn eene vergoeding, die wel die grens mag overschrijden. Dit laatste zal het geval zijn, indien hunne vroegere of tegenwoordige contractueele verhouding tot de maatschappij eene verdere aansprakelijkheid tegenover de maatschappij met zich brengt. Inderdaad zal die verhouding bijna altijd die verdere aansprakelijkheid meebrengen. Hoe die verhouding immers ook moge zijn, hetzij die is te beschouwen als eene arbeidsovereenkomst (wat gewoonlijk het geval zal zijn als bestuurders en wat het geval kan zijn, als commissarissen een in geld vastgesteld salaris ontvangen), hetzij aan die verhouding eene andere benaming zal moeten worden gegeven, indien de schade, aan de maatschappij door hunne grove schuld of nalatigheid, door overtreding van wet, statuten of besluiten der algemeene vergadering of door ondeugdelijk beleid is toegebracht, bestaat er geene aanleiding om te meenen, dat de verplichting om schade te vergoeden is beperkt tot hetgeen zij als zoodanig van de maatschappij hebben genoten. Indien aanwezig is eene arbeidsovereenkomst, zal in vele gevallen toepasselijk zijn art. 1637 w.: „Indien eene der partijen opzettelijk of door schuld in „strijd heeft gehandeld met eene harer verplichtingen en de dientengevolge door de wederpartij geleden schade niet op geld waardeerbaar is, zal de rechter naar billijkheid eene som gelds als „schadevergoeding vaststellen". Niet op geld waardeerbaar mag immers eene schade heeten niet alleen, wanneer de aard der schade eene schatting in geld niet toelaat, maar ook wanneer de berekening der schade zoodanige zwarigheid ondervindt, dat geen nauwkeurig cijfer vast te stellen is*) Er is geen reden om aan te nemen, dat de billijkheid zou moeten meebrengen, dat de vergoeding niet zou mogen te boven gaan hetgeen door den bestuurder of commissaris als zoodanig van de maatschappij is genoten. Maar
x) Zie in dien zin Meyers, De arbeidsovereenkomst, blz. 100, Canes, Critische systematische commentaar op de wet op het arbeidscontract, blz. 153, en Star Busmann, Verklaring van het Burgerlijk Wetboek, 2e dr, blz. 260.


157
Artikel 60.
ook als de verhouding niet is te beschouwen als eene uit arbeidsovereenkomst, bestaat er voor het stellen van die grens geene aanleiding.
Het spreekt wel van zelf, dat als de schade aan de maatschappij is berokkend doordat de bestuurder of commissaris eene onrechtmatige daad b.v. een strafbaar feit heeft gepleegd, van eene beperking der verplichting tot vergoeding tot hetgeen door hem als zoodanig (dus rechtmatig) van de maatschappij genoten is, in het geheel geen sprake kan zijn. Op den vergoedingsplicht jegens de maatschappij wegens het plegen van onrechtmatige daden door bestuurders of commissarissen heeft het lste lid van art. 60 kennelijk niet betrekking. Ook het onderwerp van den vergoedingsplicht jegens derden, aandeelhouders, schuldeischers of anderen, laat art. 60 onaangeroerd.
Het 2de lid behandelt het geval, dat, onverschillig of de slechte toestand der maatschappij te wijten is aan een bestuurder of commissaris, terwijl er in werkelijkheid geen winst was, toch winstuitkeeringen zijn gedaan aan bestuurders en commissarissen. Deze uitkeeringen kunnen dan van hen teruggevorderd wórden. De wet doet dit blijkbaar steunen op eene veronderstelde schuld van bestuurders en commissarissen niet aan den slechten toestand der maatschappij in het algemeen, maar aan het uitputten van de maatschappij door het doen van winstuitkeeringen aan hen zelve terwijl er geen winst was. Ook van het 2de lid van art. 60 zal het practische effect niet groot zijn. Wel eischt het niet eenig bewijs van schuld van de zijde van bestuurders en commissarissen en zal in vele gevallen wel aangetoond kunnen worden, dat er in de laatste jaren in werkelijkheid geen winst was, doch meestal zullen, zoo al in de latere jaren dividenden en tantièmes zijn uitgekeerd, deze blijken van zoo weinig beteekenis te zijn geweest, dat de terugstorting daarvan, voorzoover ze door bestuurders en commissarissen zijn genoten, den finantiëelen toestand der maatschappij niet noemenswaard kunnen verbeteren. Op door de bestuurders of commissarissen genoten salarissen, provisiën of presentiegelden heeft de bepaling natuurlijk geene betrekking, omdat deze niet behooren te worden bestreden uit de winst.
Zoowel in het geval van het lste als van het 2de lid van art. 60 is het de Verzekeringskamer, die de vordering behoort in te stellen. In het lste lid wordt uitdrukkelijk gezegd, dat zij dan optreedt „namens de maatschappij"; in het 2de lid zijn die woorden niet herhaald, doch aangenomen moet worden, dat hetzelfde voor dat geval geldt.
De vorderingen van het lste en 2de lid behooren ingesteld te worden bij de arrondissements-rechtbank, en wel bij de rechtbank, bedoeld in art. 40, laatste lid, die de uitspraak betreffende


158
Artikel 60—61.
de noodregeling heeft gedaan. Dit geldt dus ook voor het geval, dat op de verhouding tusschen den bestuurder of commissaris en de maatschappij de wettelijke bepalingen omtrent de arbeidsovereenkomst van toepassing zijn en dus anders de kantonrechter bevoegd zou zijn. Van de uitspraak der rechtbank kan in beroep worden gekomen bij het gerechtshof en van diens uitspraak staat beroep in cassatie open bij den Hoogen Raad.
Artikel 61.
In de rechten van de maatschappij en van schuldeischers, met uitzondering van de houders van vorderingen als bedoeld bij artikel 56, derde lid, kan wijziging worden gebracht bij of krachtens eene met redenen omkleede beschikking der in artikel 40 genoemde rechtbank, genomen op voordracht van de Verzekeringskamer, na verhoor of behoorlijke oproeping der maatschappij. Onder wijziging der rechten van de maatschappij en van schuldeischers Is begrepen elke wijziging in met de maatschappij gesloten overeenkomsten, met dien verstande, dat aan schuldeischers nimmer meerdere verplichtingen kunnen worden opgelegd, alsmede overneming van rechten en verplichtingen der maatschappij door een derde in dien zin, dat bij dergelijke overneming krachtens rechterlijke beschikking geene beteekening aan, noch medewerking van anderen wordt vereischt
Eene beschikking als bedoeld bij het vorige lid, wordt door den griffier onverwijld aangekondigd indeNederlandscheStaatscourant, in de bladen, waarin in de koloniën van overheidswege de officiëele berichten worden geplaatst en in een of meer, door de rechtbank aan te wijzen, nieuwsbladen, met volledige aanhaling van het bepaalde bij den eersten zin van het volgende lid.
Gedurende een bij de beschikking aan te wijzen termijn van ten minste veertien dagen kan iedere schuldeischer, alsmede de maatschappij, tegen de beschikking der rechtbank bij verzoekschrift in beroep komen bij het gerechtshof. Het hof zal de beschikking der rechtbank, zonder hoogere voorziening, bevestigen, wijzigen of vernietigen bij met redenen omkleede beschikking.
Elke wijziging in de rechten van de maatschappij en van schuldeischers overeenkomstig de voorgaande leden van dit artikel wordt door de maatschappij aangekondigd in de Nederlandsche Staatscourant, in de bladen, waarin in de koloniën van overheidswege de officiëele berichten worden geplaatst en in een of meer nieuwsbladen.
1. De artt. 61 en 62 stemmen geheel overeen met art. 23 der zgn. Noodwet, behalve, dat voor den rechter-commissaris in de plaats is gekomen de Verzekeringskamer en dat natuurlijk niet meer melding gemaakt wordt van de commissie, bedoeld in art. 16, 2de lid, van die wet, omdat zulk eene commissie thans niet meer bestaat.
Art. 61 is een van de belangrijkste van de in Hoofdstuk IV vervatte noodregeling. Immers zou eene surséance, eene opschor-


159
Artikel 61.
ting van betaling zonder de mogelijkheid van saneeringsmaatregelen voor levensverzekeringmaatschappijen niet van nut zijn. De gewone surséance van betaling heeft beteekenis voor natuurlijke of rechtspersonen, die in een toestand kunnen komen, dat zij niet hunne opeischbare schulden kunnen betalen, doch dit waarschijnlijk wel in de toekomst zullen kunnen doen. Zulk een toestand doet zich bij eene levensverzekeringmaatschappij slechts hoogst zelden voor, daar bij haar de opeischbare schulden bijna altijd een gering deel uitmaken van het totale bedrag der schulden. Indien eene levensverzekeringmaatschappij niet in staat is of zich met het oog op haren finantiëelen toestand niet verantwoord acht om hare opeischbare schulden voor 100 % te betalen, zoude eene opschorting van betaling zonder meer haar niet helpen, omdat vertrouwen een levensvoorwaarde is voor levensverzekeringmaatschappijen en eene uitspraak van surséance van betaling dit vertrouwen zou wegnemen. Surséance van betaling voor eene levensverzekeringmaatschappij zou ten gevolge hebben, dat verzekerden zoo mogelijk hunne verzekeringen zouden afkoopen of die in den steek zouden laten en naar andere maatschappijen zouden overgehaald worden, welk een en ander een dadelijk verlies voor de verzekerden zou beteekenen. Hoewel dus theoretisch de uitspraak van surséance van betaling voor eene levensverzekeringmaatschappij niet is uitgesloten, zal practisch wel nimmer reden zijn voor zulk een uitspraak. De opschorting van betaling van Hoofdstuk IV is ook voor een ander geval bedoeld nl. dat redelijkerwijze te voorzien is, dat eene maatschappij in de toekomst niet aan hare verplichtingen kan voldoen. In zulk een geval zal bijna altijd het nemen van saneeringsmaatregelen noodzakelijk zijn Art. 61 opent daartoe de gelegenheid.
Zie overigens over de noodregeling en de buitenlandsche wetgeving dienaangaande de Inleiding § 3.
2. met uitzondering van de houders van vorderingen als bedoeld bij artikel 56, derde lid.
Hieronder zijn in de lste plaats begrepen de vorderingen, voortvloeiende uit handelingen, na de uitspraak door de maatschappij verricht. De hier bedoelde zgn. boedelschulden moeten natuurlijk in elk geval integraal betaald worden. Zij spruiten immers voort uit handelingen, door de maatschappij verricht met machtiging van de Verzekeringskamer. In de 2de plaats zijn hieronder begrepen de vorderingen, bedoeld in art. 233 FaiH.wet (en in de overeenkomstige artikelen der koloniale verordeningen). Opmerking verdient, dat daaronder ook vallen die belastingen, die niet preferent zijn bv. de registratie- de dividend- en tantième-belasting en de zegelbelasting en de gemeentebelastingen. Ook retributiën zijn onder belastingen te begrijpen. Aan alle belastingen is hiermede dus eene


160
Artikel 61.
preferentie verleend. Ook is hiermede (art. 233, 4°.) een algemeen voorrecht gegeven aan vóór de uitspraak der noodregeling verschenen termijnen van huren en pachten, die anders slechts preferent zijn op bepaalde goederen. Beteekent het feit, dat huren en pachten genoemd zijn in het in art. 56, 3de lid, aangehaalde art. 233 FaiH.wet, nu ook, dat door den rechter krachtens art. 61 der wet geene wijzigingen gebracht kunnen worden in huurovereenkomsten? M.i. niet. Immers wordt aangenomen, dat de in de Faillissementswet geregelde surséance van betaling niet werkt voor termijnen van huren en pachten en loon van arbeiders, die verschijnen na de verleening der surséance1), op grond van het voorschrift van art. 234, luidende: „De betaling van alle andere „schulden, bestaande op het oogenblik, waarop de surséance „ingaat, kan, zoolang deze duurt, niet anders plaats hebben, dan „aan alle schuldeischers gezamenlijk, in evenredigheid hunner vorderingen", uit welk voorschrift in verband met art. 231 FaiH.wet is af te leiden, dat de surséance niet werkt voor termijnen, verschenen na de verleening daarvan. Daaruit volgt, dat de uitzonderingen, in art. 233 FaiH.wet gemaakt ten aanzien van huren en pachten en loon van arbeiders, niet betrekking hebben op na de verleening der surséance verschenen termijnen, omdat reeds op grond van het voorschrift van art. 234 FaiH.wet de surséance niet voor die termijnen geldt. De uitzondering van art. 61 der wet heeft dus ook niet betrekking op die termijnen. Huurovereenkomsten kunnen dus krachtens art. 61 voor na de uitspraak der noodregeling verschenen termijnen, voorzoover deze niet vallen onder art. 233, 2°, Faillissementswet, door den rechter gewijzigd worden. Hetzelfde geldt van arbeidsovereenkomsten voor termijnen, verschenen na bedoeld tijdstip. Voor dit laatste zal wel nimmer aanleiding bestaan, daar de wet immers reeds in de artt. 51 en 58 de bevoegdheid geeft om bestuurders en commissarissen en personen in dienst der maatschappij met inachtneming van een termijn van 6 weken te ontslaan.
Overeenkomsten met geneeskundigen aangaande keuring van verzekerden zijn in den regel niet als arbeidsovereenkomsten te beschouwen en vallen dus in het geheel niet onder de uitzondering, bedoeld in den aanvang van art. 61.
Hoewel in het artikel wordt verwezen naar art. 56, 3de lid, en daar genoemd worden de vorderingen, als bedoeld bij art. 233 Faillissementswet, waaronder vallen de vorderingen, gedekt door hypotheek of pand of bevoorrecht op bepaalde goederen, moet in verband met het slot van art. 56, 3de lid, aangenomen worden, dat
!) Zie Molengraaff, De Faillissementswet verklaard, 2de dr. blz. 669.


161
Artikel 61.
wel wijziging kan worden gebracht in het deel der vordering, dat niet verhaalbaar is op de bijzonderlijk verbonden goederen.
3. Art. 61 laat toe om wijziging te brengen in de rechten der maatschappij en van schuldeischers. Onder de laatstgenoemde zijn niet alleen te verstaan schuldeischers uit overeenkomsten van levensverzekering, maar ook die uit alle andere soorten van overeenkomsten. Het spreekt ook van zelf, dat de wet niet alleen op het oog heeft hen, die aan de overeenkomsten opeischbare vorderingen, maar ook hen, die daaraan in de toekomst rechten zullen kunnen ontleenen. Het feit, dat art. 4 der wet dit uitdrukkelijk zegt ten aanzien van schuldeischers uit verzekeringsovereenkomsten kan niet beteekenen, dat in art. 61 aan „schuldeischers" wat betreft andere dan verzekeringsovereenkomsten eene beperktere beteekenis is te hechten.
Op grond van art. 61 kan de rechter
hetzij wijzigingen brengen in de rechten van de maatschappij en van schuldeischers zonder overdracht der rechten en verplichtingen der maatschappij aan een derde (dit zal geschieden als bv. de maatschappij dadelijk geheel geliquideerd kan worden, wat het geval kan zijn bij eene spaarkasonderneming, als aan de spaarders dadelijk uitkeeringen kunnen worden gedaan en er geen reden is om de liquidatie over een langer tijdperk te doen loopen, of de rechter van meening is, dat de levensverzekeringmaatschappij, nadat hare verplichtingen verminderd zijn en nadat nieuw maatschappelijk of waarborgkapitaal is bijeengebracht, voldoende in staat is weder op eigen krachten verder te gaan)
hetzij de verplichtingen der maatschappij voor 100 % overdragen aan een andere maatschappij (dit geval kan zich voordoen, omdat het mogelijk is, dat, terwijl de maatschappij zelve hoogstwaarschijnlijk in de toekomst niet aan hare verplichtingen kan voldoen, eene andere, krachtige maatschappij bij overname der beschikbare activa wel in staat en bereid is die verplichtingen na te komen; ook kan het voorkomen, dat een derde, die zelf de portefeuille niet kan of wil overnemen, uit philanthropische overwegingen of in het belang van den goeden naam van het levensverzekeringbedrijf, door aanvulling der premie-reserve, eene andere maatschappij tot overname der portefeuille voor 100% in staat stelt).
hetzij, na vermindering der verplichtingen der maatschappij, de aldus verminderde verplichtingen overdragen aan eene andere maatschappij. Het spreekt van zelf, dat eene andere maatschappij nimmer verplicht kan worden eene portefeuille over te nemen en dat dus altijd aan de overdracht zal moeten voorafgaan eene overeenkomst onder medewerking der Verzekeringskamer te sluiten tusschen beide maatschappijen.
Wel heeft de overdracht door den rechter van verzekerings- en
li


162
Artikel 61.
andere overeenkomsten aan eene andere maatschappij krachtens art. 61 dwingend karakter tegenover de schuldeischers uit die overeenkomsten. Uitdrukkelijk wordt aan het slot van het lste lid van art. 61 gezegd, dat beteekening van de rechterlijke beschikking aan, noch medewerking van anderen (bedoeld worden hier de schuldeischers uit die overeenkomsten) wordt vereischt. Aan die schuldeischers is echter gelegenheid gegeven om binnen den door de rechtbank bij hare beschikking te bepalen termijn tegen die beschikking in beroep te komen bij het gerechtshof. Na de beschikking van het gerechtshof staan de door dit college aangebrachte wijzigingen in de overeenkomsten en bevolen overdracht der overeenkomsten onherroepelijk vast. Zelfs zullen latere geschillen tusschen de overdragende en overnemende maatschappijen over de uitvoering van de tusschen haar gesloten overeenkomst niets kunnen veranderen aan het feit, dat de derden, de schuldeischers uit de overgedragen overeenkomsten, rechten en verplichtingen jegens de overnemende maatschappij hebben gekregen. Zie overigens aant. 2 slot op art. 37.
Het initiatief tot het aanbrengen van wijzigingen behoort aan de Verzekeringskamer. De wijzigingen zelve worden aangebracht bij of krachtens eene beschikking der rechtbank (eventueel dus bij of krachtens beschikking van het gerechsthof). Uit het woord „krachtens" is af te leiden, dat de rechter niet zelf iedere overeenkomst zal behoeven te wijzigen bv. zelf dadelijk het nieuwe verzekerde bedrag vaststellen, doch ook zal kunnen aangeven grondslagen, op grond waarvan de overeenkomsten gereconstrueerd en de nieuwe verzekerde bedragen vastgesteld kunnen worden.
Daar de regeling van Hoofdstuk IV geene verificatie van schuldvorderingen kent, zal de rechter bij toepassing van art. 61, bij gebleken verschil, wel in de eerste plaats moeten vaststellen welke vorderingen vallen onder de in den aanhef van art. 61 genoemde uitzondering, en voorts welke de verplichtingen der maatschappij zijn, bv. in welke muntsoort de verzekeringen betaalbaar zijn en of de verzekerden recht hebben op valorisatie van de in gedeprecieerde munt betaalbare verzekeringen, indien het betreft eene spaarkasonderneming, bv. of al of niet vaste of minimum uitkeeringen aan de deelhebbers zijn gegarandeerd. Wel is de rechter krachtens art. 61 formeel bevoegd elke wijziging aan te brengen, die hem goeddunkt, doch materieel is hij daarbij gebonden aan algemeene rechtsbeginselen, welke niet toegepast kunnen worden, indien hij zich niet vooraf rekenschap geeft van de beteekenis van de bestaande verplichtingen der maatschappij. Zoo zal hij wel niet, zonder zeer bijzondere redenen, waar het maatschappelijk kapitaal bij eene naamlooze vennootschap ten doel heeft tot waarborg te strekken voor de nakomingen der verplichtingen jegens schuld-


163
Artikel 61.
eischers, bij de vermindering der verplichtingen jegens schuldeischers het maatschappelijk kapitaal geheel of gedeeltelijk intact kunnen laten. Ook het in art. 1178 B. W. neergelegde beginsel dat de goederen van een schuldenaar strekken tot gemeenschap^ pelijken waarborg voor zijne schuldeischers en dat hunne opbrengst onder de laatstgenoemden pondspondsgewijze, naar evenredigheid van ieders vordering, wordt verdeeld, m.a.w. het beginsel van de paritas creditorum, van de gelijkheid van schuldeischers, die niet door hypotheek of pand of op andere wettige wijze bevoorrecht zijn, zal ook bij het aanbrengen van wijzigingen door den rechter krachtens art. 61 toepassing moeten vinden. Het spreekt wel van zelf, dat toepassing van dat beginsel bij het aanbrengen van wijzigingen krachtens art. 61 niet mogelijk is, indien, bij verschil dienaangaande, met eerst wordt vastgesteld welke de rechten der schuldeischers zijn.
Art. 61 laat overigens algeheele vrijheid om die wijzigingen in de overeenkomsten aan te brengen, die het meest in het belang der gezamenlijke schuldeischers zijn. In de M. v. T op het overeenkomstige art. 23 der zgn. Noodwet schreef de Regeering- Dit „artikel is een der belangrijkste van het ontwerp. Hierbij immers „wordt de mogelijkheid gegeven in de rechten van de maatschappij „en van schuldeischers wijziging te brengen. Er zal dus kunnen „worden ingegrepen in de met de maatschappij gesloten overeenkomsten altijd met dien verstande dat aan verzekerden geen „verplichtingen kunnen worden opgelegd. Iets dergelijks is ook „in de buitenlandsche wetgeving niet onbekend. Het is niet wel „doenlijk aan te geven welke wijzigingen de rechten zullen moeten „ondergaan om tot de voor schuldeischers meest voordeelige oplossing te geraken. Mogelijk is b.v., dat de verzekeringen worden „gesplitst, zoodat de verzekerden voor de premie's die zij alsnog „betalen volle 100 pet. krijgen, en voor de reeds gestorte premie'! „een percentage Ondertusschen zal zich bij het zoeken naar eene „oplossing allicht openbaren de wenschelijkheid, dat de geheele „o een gedeelte der portefeuille der maatschappij door een derde „of door derden wordt overgenomen. Het artikel houdt met deze „mogelijkheid rekening. Kortom het artikel beoogt er voor te „zorgen, dat niets verhindert die oplossing toe te passen welke „het meest is in het belang der verzekerden* Dat alleen di?bèTang „en met het belang der maatschappij, richtsnoer mag zijn, spreekt „wel van zelf Ter voorkoming van misverstand zij er ook nter op „gewezen, dat de praktijk zal moeten uitwijzen of en op welke „voorwaarden andere maatschappijen tot medewerking bereid zijn "
geS lenVTPrrH<f nng/naatSChaPuPijen ZaI in het «vergroote aantal gevallen wel de meest gewenschte oplossing zijn, dat de verzekenngen, met vermindering van de verzefcerdV bedragen en


164
Artikel 61.
met handhaving of vermindering van de bestaande premiën, worden in stand gehouden en niet, dat zij dadelijk geheel worden geliquideerd met uitbetaling van een bepaald bedrag. Wat lijfrentetrekkers betreft, is het al heel duidelijk, dat het doel, waarmee de overeenkomsten zijn gesloten, ten eenenmale bij eene uitkeering in eens wordt gemist. Maar ook andere verzekerden, wier gezondheidstoestand van dien aard is, dat zij zich niet opnieuw kunnen verzekeren of van wie te verwachten is, dat zij dit tegen hun belang niet zullen doen, zijn niet geholpen met een gedwongen afkoop van hunne verzekeringen. In een zeer bijzonder geval, dat de dekking van de premie-reserve zoo gering is, dat eene overdracht voor zulk een klein percentage aan eene andere maatschappij niet mogelijk is, zal niets anders dan zulk een gedwongen afkoop overblijven. Bij de toepassing der noodregeling op spaarkasondernemingen bestaan in het algemeen niet de genoemde bezwaren tegen dadelijke liquidatie met uitkeering van een bedrag in eens. Niettemin kan het ook dan meer in het belang der spaarders zijn om, zoo mogelijk, hunne contracten integraal over te brengen naar eene andere maatschappij of om de maatschappij zelve op gezonderen basis te stellen bv. door met wegneming van eene bestaande rentegarantie de beleggingen over de afzonderlijke spaarkassen te verdeelen en deze kassen zelve het risico dier beleggingen te doen dragen. In het normale geval, bij de toepassing der noodregeling op eene levensverzekeringmaatschappij, zal wijziging in den zin van art. 61 moetenbeteekenen reconstructie van de verzekeringen met vermindering van de verzekerde bedragen. Indien het zou betreffen eene maatschappij, die slechts lijfrenten tegen koopsommen sloot, zou de oplossing eenvoudig genoeg zijn. Alle uitkeeringen zouden tot hetzelfde percentage verminderd moeten worden. Ingewikkeld wordt echter de zaak, doordat alle eigenlijke levensverzekeringmaatschappijen al of niet naast lijfrentecontracten kapitaalverzekeringen sluiten met doorloopende of afloopende premiebetaling. Het is duidelijk, wat zou gebeuren indien de rechter alle verzekerde kapitalen, onverschillig of volgens de overeenkomst ook in de toekomst nog premiën zouden zijn te betalen, tot een zelfde percentage in verhouding tot de aanwezige dekking der premie-reserve, stel 50 %, zou verminderen. Daar een verzekerde, wiens premiebetaling nog niet is afgeloopen, gewoonlijk het recht heeft de verzekering premie-vrij te maken, zoude hij dit ongetwijfeld dan doen, omdat hij, doorgaande met premiebetaling, daarvoor niet de volle tegenwaarde, zelfs in het geheel geene tegenwaarde zoude ontvangen. Immers zou hij gelijk behandeld worden met den verzekerde, die volgens zijne polis na den datum van aanvang der noodregeling in het geheel geene premiën meer verschuldigd was. Het resultaat, stopzetting van alle verdere premiebetaling en premievrijmaking


165
Artikel 61.
van alle verzekeringen, waarop nog premiën te betalen waren, zou in de meeste gevallen niet in het belang van het gros der verzekerden zijn. Zij, wier gezondheidstoestand hen niet zou toelaten nieuwe verzekeringen bij dezelfde of een andere maatschappij te sluiten, en zij, wier gezondheidstoestand hen daartoe wel in staat zouden stellen, maar tegen hun belang daartoe niet zouden overgaan, zonder hunne verzekerde kapitalen of renten sterk verminderd zien, daar bij premievrijmaking' die kapitalen en renten natuurlijk beneden de 50 % zouden dalen. Ondenkbaar mag het dan ook heeten, dat de rechter eene zoo vreemde oplossing aan de zaak zou geven. Beter effect zou hebben eene beschikking van den rechter, waarbij alle verzekerde kapitalen en renten benevens de in de toekomst te betalen premiën tot een zelfde percentage in verhouding tot de aanwezige dekking der premie-reserve, stel 50 %, verminderd werden, en de verzekeringen overigens ongewijzigd werden gelaten. Een belang om zooals in het zooeven genoemde geval de verzekeringen premievrij te maken, zou dan in normale gevallen niet meer bestaan, omdat dan voor de in de toekomst te betalen premiën wel de volle tegenwaarde zou worden gegeven. Zieken en onverschilligen, de beide kategorieën van verzekerden, die in het voornoemde geval nieuwe verzekeringen niet zouden kunnen of niet zouden willen sluiten, zouden in de meeste gevallen met de premiebetaling doorgaan, omdat zij voor die nog te betalen premiën wel de volle tegenwaarde zouden genieten. Hunne verzekerde kapitalen en renten zouden tengevolge van die voortgezette premiebataling bedragen 50 % van het oorspronkelijke bedrag en dus belangrijk hooger worden dan in het voornoemde geval, waarin zij de verzekeringen zouden premievrij maken en de verzekerde kapitaal en renten dus min of meer belangrijk zouden dalen beneden het door den rechter bepaalde percentage van 50.
De rechter zal echter ook een derden weg kunnen bewandelen nl. niet in verhouding tot de aanwezige dekking der premie-reserve de verzekerde kapitalen en renten benevens de in de toekomst te betalen premiën tot een zelfde percentage verminderen, maar de verzekerde kapitalen en renten tot verschillende percentage's verminderen en wel, wat betreft verzekeringen, waarop de premiebetaling is afgeloopen, tot eenzelfde percentage, in verhouding tot de aanwezige dekking der premie-reserve, en wat betreft verzekeringen, waarop nog premiën zijn te voldoen, tot verschillende percentage in verhouding tot den duur, gedurende welken de premiebetaling nog zou moeten geschieden, onder handhaving van de verplichting tot betaling der toekomstige premiën voor 100 %. De rechter zou daarbij de verzekeringen als het ware kunnen splitsen en voor de in de toekomst te betalen premiën de volle tegenwaarde kunnen toekennen en de verzekerde kapitalen en


166
Artikel 61.
renten, welke na aftrek van de kapitalen en renten, welke voor de nog te betalen premiën verzekerd zouden worden, van de oorspronkelijke verzekerde kapitalen en renten zouden overblijven, tot een zelfde percentage kunnen verminderen als door hem geschiedde ten aanzien van de verzekeringen, waarvoor de premiebetaling reeds was afgéloopen. Indien bij de vaststelling van de zooevengenoemde tegenwaarde een billijk tarief zou worden toegepast, zou de kans groot zijn, dat in normale gevallen het groote aantal der verzekerden, ook de bovenbedoelde zieken en onverschilligen, met de premiebetaling zouden doorgaan. In het gestelde geval, een aanwezige dekking der premie-reserve voor 50 %, zouden zij, die met premiebetaling doorgaan, later meer dan 50 % der verzekerde kapitalen of renten ontvangen en wel een grooter, meer tot 100 % naderend percentage, naar gelang de verzekeringen nog jonger waren en de termijnen, gedurende welken de premiën na den aanvang der noodregeling nog te betalen zouden zijn, langer zou zijn. Bij de behandeling van het Ontwerp-Noodwet van 29 April 1921, Stbl. no. 695, werd een amendement-Marchant c.s. om in art. 22 daarvan (overeenkomende met art. 61 van de wet op het l.v.-bedrijf) in te voegen woorden: „dat met elke verhindering van de verplichting der maatschappij tegenover den „schuldeischer een evenredige vermindering van de verplichting „van den schuldeischer gepaard gaat" en dat dus tot strekking had om te verbieden het bewandelen van voornoemden derden weg, werd, na bestrijding door den Minister van Justitie, door de voorstellers ingetrokken.
De rechter zou in deze richting nog verder kunnen gaan en met het doel om de verzekerden de geleden schade te doen inhalen en hun kans te geven op zoo groot mogelijke verzekerde kapitalen en renten kunnen bepalen, dat in de toekomst hoogere premiën dan de overeengekomene zijn te betalen of, bij verzekeringen met tijdelijke premiebetaling, dat de duur der premiebetaling wordt verlengd. Terecht is evenwel door den wetgever in art. 61 door de woorden „met dien verstande, dat aan schuldeischers nimmer „meerdere verplichtingen kunnen worden opgelegd" daartoe de pas afgesneden. De hoogte der te betalen premiën en de duur der premiebetaling is meestal gekozen met het oog op een bepaalde draagkracht. Daarom moet het niet mogelijk zijn, dat de verplichtingen van den verzekerde in die opzichten verzwaard worden. Dit sluit natuurlijk niet uit, dat de beschikking van den rechter bv. kan inhouden, dat de maatschappij of de overnemende maatschappij aan de verzekerden gelegenheid geeft om door betaling van grootere premiën dan de oorspronkelijke of door betaling van premiën gedurende een langeren termijn tegen een goedkoop tarief de verzekerde kapitalen en renten zoo hoog mogelijk te houden.


167
Artikel 61.
Men zou zich de vraag kunnen stellen, of door aan de verzekerden voor de in de toekomst te betalen premiën de volle tegenwaarde te geven wel de noodige gelijkheid van schuldeischers wordt betracht. Immers worden op deze wijze het zwaarst getroffen fijfrentetrekkers, die koopsommen in eens hebben gestort, en in het algemeen zij, die verzekeringen hebben gesloten, waarvoor de termijn van premiebetaling al is afgeloopen, minder zwaar zij, die reeds gedurende langeren tijd premiën hebben betaald, doch ook in de toekomst nog premiën hebben te voldoen, en het minst zwaar zij, die betrekkelijk jonge verzekeringen hebben loopen en voor alle nog te betalen premiën de tegenwaarde ontvangen. De ouderen met de minste draagkracht moeten dus in hoofdzaak het loodje er bij leggen, de jongeren met de meeste draagkracht verliezen het minst. Theoretisch is zeker eene andere regeling mogelijk en wel in dier voege, dat de verzekerden, die nog premiën hebben te betalen, daarvoor niet de volle tegenwaarde ontvangen, doch een kleiner bedrag en dat een deel dier premiën wordt aangewend om het percentage van bv. 50 % te verhoogen tot bv. 52 of 55. Weliswaar zouden de verzekerden niet gedwongen kunnen worden om met premiebetaling door te gaan, maar de rechter zou kunnen bepalen, dat verzekerden, die in de toekomst nog premiën hebben te voldoen doch met de betaling daarvan ophouden en de verzekering dus premievrij maken of afkoopen, voor het oude deel der verzekering een geringer percentage ontvangen dan de anderen, dus minder dan 50 %. Het spreekt echter van zelf, dat dit laatste middel weinig effect zou hebben ten aanzien van verzekerden, wier reserve nog gering is, en eerst afdoende zou werken tegenover verzekerden, wier reserve tot een min of meer belangrijk bedrag is gestegen. De rechter zou hetzelfde kunnen bereiken door te bepalen, dat de verzekerden, die nog premiën hebben te betalen, daarvoor wel de volle tegenwaarde ontvangen, doch dat hunne bestaande reserve's worden verminderd met bedragen, die overeenkomen met de contante waarden van een deel der nog te betalen premiën. Behalve voor verzekeringen, die nog betrekkelijk jong zijn, zou dit systeem meebrengen, dat de verzekerden door zouden gaan met premiën te betalen, terwijl zij een deel, zoo niet het geheel van hunne bestaande reserve's zouden hebben ingeboet. Bij de bedoelde regelingen zou dan de leidende gedachte zijn, dat allen, die zich op een bepaald schip, in deze bij eene bepaalde maatschappij, hebben ingescheept, bij een ramp gezamenlijk de schade hebben te dragen en dat daarbij de sterkeren zich niet op eigen krachten uit de voeten kunnen maken, doch de zwakkeren en ouderen hebben te helpen.
Het komt mij voor, dat beide methoden niet toelaatbaar zijn. De eerste methode legt indirect een tot dusver niet bestaanden dwang


168
Artikel 61.
tot premiebetaling op, door op het niet doorgaan met premiebetaling een boete te stellen n.1 dat de verzekerde bij premievrijmaking of afkoop voor het oude deel der verzekering een geringer percentage dan de andere verzekerden ontvangt, immers minder dan 50 %. Daarmede zoude men in strijd komen met het voorschrift van art. 61, dat aan schuldeischers nimmer meerdere verplichtingen kunnen worden opgelegd. Immers zoude, terwijl volgens de bestaande polis de verzekerde de vrije keuze had om öf premiën te betalen öf de polis premievrij te maken öf haar af te koopen, hij thans, op straffe van min of meer belangrijk geldelijk nadeel, gedwongen worden met premiebetaling door te gaan. Zeker kan men dan spreken van het opleggen van meerdere verplichtingen aan den verzekerde.
Ook de tweede methode is ontoelaatbaar. Wel worden volgens die methode geene meerdere verplichtingen aan den verzekerde opgelegd. Hij blijft vrij om al of niet met premiebetaling door te gaan; aan het niet daarmee doorgaan worden geene bijzondere nadeelen voor hem verbonden. Men komt bij die methode niet in strijd met den tekst van art. 61, maar met het hierboven reeds genoemde beginsel van de gelijkheid van schuldeischers. Immers men kent hem voor de voor hem bij den aanvang der noodregeling aanwezige reserve een kleiner percentage toe dan aan de verzekerden, voor wie de premiebetaling op dat tijdstip reeds was afgeloopen. Al is art. 1178 B. W. ook niet rechtstreeks van toepassing, omdat dit spreekt van verdeeling der opbrengst van de goederen van een schuldenaar ponds ponds gelijke, naar evenredigheid van ieders schuld, en al heeft bij eene reconstructie der verzekeringen krachtens art. 61 niet plaats eene verdeeling der goederen, het daar uitgedrukte beginsel behoort de rechter hier naar analogie toe te passen. Dit beginsel is een zoo integreerend deel van ons geheele rechtsstelsel, dat zonder twijfel de rechter ook in gevallen als in het onderhavige, waarin niet van verdeeling der goederen, maar van wijziging der overeenkomsten sprake is, daarmee rekening moet houden.
Welk standpunt behoort bij beschikkingen krachtens art. 61 ingenomen te worden ten aanzien van herverzekeringscontracten? Indien de herverzekeringen door de maatschappij zijn genomen, bestaat geen reden om ze anders te behandelen dan de gewone verzekeringen. Bij door de maatschappij gegeven herverzekeringen, is de herverzekeraar in verband met het verschuldigd zijn en de invorderbaarheid der herverzekeringspremiën ongetwijfeld ook als schuldeischer in den zin van art. 61 te beschouwen, zoodat ook de herverzekeringscontracten krachtens dit artikel gewijzigd kunnen worden. In vele gevallen zal het waarschijnlijk gelukken de zaak tusschen den verzekeraar, den herverzekeraar en de overnemende maatschappij op minnelijke wijze te doen oplossen. Indien dit niet


169
Artikel 61.
mocht gelukken, zou de rechter kunnen beschikken, dat de contracten onveranderd overgaan naar de overnemende maatschappij. Alleen voor het geval, dat het herverzekerde kapitaal mocht te boven gedaan het gereduceerde verzekerde kapitaal, zou ook het eerste verminderd moeten worden met bepaling, dat de vrijkomende reserve wordt uitgekeerd aan den verzekeraar.
In verband met de vermindering van het herverzekerde kapitaal, zou natuurlijk de herverzekeringspremie door den rechter evenredig verminderd moeten worden. Indien de herverzekeraar dan tengevolge van de door hem over het geheele verzekerde kapitaal betaalde provisie schade mocht lijden, zou het mogelijk zijn om daarmede bij de beschikking, waarbij de herverzekering wordt gereconstrueerd, op de een of andere wijze rekening te houden.
Het is natuurlijk mogelijk, dat bij de toepassing van art. 61 het ook gewenscht kan zijn wijziging te brengen in andere overeenkomsten dan die van levensverzekering. Betreft het gewone concurrente geldvorderingen op de maatschappij, dan is de oplossing eenvoudig genoeg. Aan de schuldeischers daarvan wordt het voor allen geldende percentage toegekend. Maar hoe wanneer het betreft overeenkomsten, waarbij zoowel van de zijde van de maatschappij als van die van de tegenpartij nog praestatiën zijn te verrichten bv. huurovereenkomsten of overeenkomsten, gesloten met geneeskundigen over keuringen van verzekerden? Ook deze zullen krachtens art. 61 gewijzigd en dus op een vroeger tijdstip dan was overeengekomen beëindigd kunnen worden (zie wat betreft de preferentie van de bij de uitspraak der noodregeling opeischbare huur- en pachttermijnen aant. 2 op art. 61). Men zal daarbij dan wel van het beginsel moeten uitgaan, dat voor praestatiën, welke door den schuldeischer na de uitspraak der noodregeling verricht worden (dus bij huren voor den tijd, loopende na de uitspraak der noodregeling) de volle tegenpraestatie moet worden gegeven.
Daar de beschikking van den rechter, waarbij de maatschappij onder de noodregeling is gebracht, krachtens art. 44 bij voorraad uitvoerbaar is, kan eene beschikking der rechtbank krachtens art. 61 reeds dadelijk na de eerstgenoemde beschikking genomen worden, mits natuurlijk de maatschappij behoorlijk opgeroepen is. Het kan gewenscht zijn, dat de beide beschikkingen zoo spoedig mogelijk op elkaar volgen, omdat anders de mogelijkheid zou bestaan, dat de verzekerden, door de uitspraak der noodregeling opgeschrikt, zich spoedig zouden laten verleiden om hunne verzekeringen in den steek te laten en naar andere maatschappijen over te gaan m.a.w. nieuwe verzekeringen te sluiten bij andere maatschappijen, waarbij met hunne reserve's bij de oude maatschappij geen rekening zou worden gehouden. Reeds de mogelijkheid van deze gebeurtenis kan het moeilijk maken om eene maatschappij te vinden, welke


170
Artikel 61—«2.
bereid is om de gewijzigde verzekeringen op voor de verzekerden zoo aannemelijk mogelijke voorwaarden over te nemen.
4. 2de lid. Zie wat betreft de publicatie van de beschikking in de bladen de aanteekeningen op art. 47.
5. 3de lid. bij verzoekschrift. Het verzoekschrift moet ingediend worden door een procureur.
iedere schuldeischer, alsmede de maatschappij. Op grond van, art. 49 kan het beroep van de maatschappij slechts geschieden met bijstand of machtiging van de Verzekeringskamer.
zonder hoogere voorziening, bevestigen, wijzigen of vernietigen. Tegen de beschikking van het gerechtshof is dus geen beroep in cassatie toegelaten. Daar het gerechtshof binnen de perken van de wet algeheele vrijheid heeft om die beschikking van de rechtbank te bevestigen, te vernietigen of te wijzigen, is het ook niet gebonden aan de vordering van den appelleerenden schuldeischer. Het zal dus eene wijziging in de beschikking van den eersten rechter kunnen aanbrengen in anderen of in verder strekkenden zin dan door den schuldeischer is gevraagd of in overeenkomsten van andere schuldeischers terwijl het die van den in beroep gekomen schuldeischer ongewijzigd laat en zelfs bedoelde beschikking kunnen vernietigen, hoewel zulks in het geheel niet is gevorderd. Met het oog op het hierboven genoemde beginsel van gelijkheid van schuldeischers, dat ook bij de uitvoering van art. 61 moet worden toegepast, zal weder eene wijziging van de met den appelleerenden schuldeischer gesloten overeenkomst onvermijdelijk gepaard moeten gaan met wijziging van gelijkluidende overeenkomsten met andere schuldeischers. Indien het gerechtshof de aangevallen beschikking zonder meer vernietigt, zal dit wel tengevolge moeten hebben, dat de Verzekeringskamer een nieuwe voordracht indient bij de rechtbank, tegen wier beschikking dan natuurlijk weer beroep open staat bij het gerechtshof.
6. 4de lid. De hier bedoelde nieuwsbladen behoeven uiteraard niet dezelfde te zijn als die, welke krachtens het 2de lid door de rechtbank zijn aangewezen. De publiciteit krachtens het 2de lid zal met het oog op door schuldeischers in te stellen appellen misschien eene grootere moeten zijn.
Artikel 62.
De in artikel 40 genoemde rechtbank kan op verzoek van den belanghebbende, ingediend binnen zes weken na de uitspraak, in dat artikel bedoeld, vernietigen het royement van polissen, geschied op grond van wanbetaling der premiën, welke kenlijk een gevolg was van gegronde vrees voor het in gebreke blijven van de maatschappij in de


171
Artikel 62—63.
nakoming harer verplichtingen. De Verzekeringskamer wordt oo het verzoek gehoord.
Dit artikel is gelijkluidend aan het laatste lid van art. 23 der zgn Noodwet behalve dat voor den rechter-commissaris in de plaats is gekomen de Verzekeringskamer. Na de vernietiging van het royement van de polis kan de rechtbank krachtens art. 61 wijziging in de overeenkomst aanbrengen.
Artikel 63.
De in artikel 40 genoemde rechtbank is steeds bevoegd op voordracht van de Verzekeringskamer, na verhoor, althans behoorlijke oproeping, van de maatschappij, de maatschappij in staat van faillissement te verklaren bij een ter openbare terechtzitting uit te spreken vonnis. Het bepaalde bij de Faillissementswet is dan overigens van toepassing.
Dit artikel is gelijkluidend aan art. 26 der zgn. Noodwet. In de M. v. T. op het ontwerp-Noodwet schreef de Regeering bij dit artikel het volgende: „Het kan wezen, dat eene voor de schuldeischers „meer gunstige oplossing niet wordt gevonden. Dan blijft niets „anders over dan het faillissement der maatschappij uit te spreken. „Dit ligt ook voor de hand, daar getracht moet worden faillissement „te voorkomen alleen indien zulks in het belang der schuldeischers „is. Blijkt nu dat hun belang juist faillissement eischt, dan moet dit „zonder meer kunnen volgen. Eene voordracht van den rechtercommissaris is voldoende om eene uitspraak der rechtbank uit „te lokken. Het is niet noodig, dat alsnog blijkt, dat de maatschappij verkeert in den toestand, dat zij heeft opgehouden te „betalen. °
„Ingevolge het tweede lid van art. 26 blijven bij faillissement „de voorschriften dezer wet verder buiten toepassing".
In het bijzonder zal het dan gewenscht kunnen zijn om krachtens dit artikel het faillissement van de maatschappij uit te lokken, indien het actief zeer gering is, slechts van eene verdeeling daarvan onder de schuldeischers en niet van eene reconstructie der verzekeringen sprake is en er niet zijn levensverzekering-technische moeilijkheden die beter door de Verzekeringskamer dan door een curator in een faillissement tot oplossing kunnen worden gebracht. Zoo is van dit artikel reeds een paar malen gebruik gemaakt ten aanzien van spaarkasondernemingen, waarop de noodregeling van toepassing was verklaard. Bij zulke ondernemingen zal immers in vele gevallen de meest gewenschte oplossing zijn verdeeling van de aanwezige waarden en gelden onder de deelhebbers, niet reconstructie van de spaarovereenkomsten.


172
Artikel 63—64.
Krachtens het 2de lid van art. 64 kan de rechtbank bij de faillietverklaring voorschriften geven, de rangorde der schuldeischers betreffende. De M. v. T. op een overeenkomstig voorschrift (art. 27, 2de lid, 2de zin) der Noodwet luidde: „De tweede zin van het „tweede lid is opgenomen om de mogelijkheid te openen, dat de „verzekerden, van hetgeen zij blijven storten meer terugkrijgen dan gewone concurrente schuldeischers". Dit laatste is begrijpelijk. Als de polishouders na de uitspraak der noodregeling premiën blijven storten in het vertrouwen, dat de rechter bij de toepassing van art. 61 hun daarvoor de volle tegenwaarde zal toekennen, zal dit vertrouwen door de faillietverklaring der maatschappij niet beschaamd mogen worden. Bovendien kan het gewenscht zijn om aan de vorderingen op de maatschappij, welke voortvloeien uit handelingen, door de maatschappij verricht gedurende den tijd, dat de verklaring, bedoeld bij art. 40, van kracht is, het daar toegekende voorrecht te doen behouden.
Tegen de beschikking der rechtbank tot verklaring van de maatschappij in staat van faillissement is geene hoogere voorziening toegelaten.
De afwikkeling van het faillissement geschiedt op de gewone, door de Faillissementswet voorgeschreven wijze.
Artikel 64.
De verklaring, bedoeld bij artikel 40, is van kracht hetzij voor onbepaalden tijd, hetzij gedurende een bij die verklaring te stellen termijn.
De verklaring houdt van rechtswege op van kracht te zijn ingeval de maatschappij ingevolge artikel 63 in staat van faillissement wordt verklaard. De rechtbank kan bij de faillietverklaring voorschriften geven, de rangorde der schuldeischers betreffende.
De termijn, bedoeld bij het eerste lid, kan door de in artikel 40 genoemde rechtbank op voordracht van de Verzekeringskamer telkens worden verlengd, na verhoor, althans behoorlijke oproeping, van de maatschappij.
Elke verlenging wordt door den griffier onverwijld openbaar gemaakt onder overeenkomstige toepassing van artikel 47. Tegen eene verlenging kan iedere schuldeischer, alsmede de maatschappij, gedurende acht dagen na den dag, waarop de verlenging is geschied, bij verzoekschrift in hooger beroep komen. Het gerechtshof beslist bij met redenen omkleede beschikking. Indien beroep is ingesteld door één of meer schuldeischers geeft het hof geene beschikking dan nadat ook deze schuldeischers zijn gehoord, althans behoorlijk opgeroepen. Hangende beroep blijft de verlenging van kracht.
De verklaring, bedoeld bij artikel 40, kan door de in dat artikel genoemde rechtbank op voordracht van de Verzekeringskamer te allen tijde worden ingetrokken. Het bepaalde bij het voorgaande lid


173
Artikel 64—65—66.
is van overeenkomstige toepassing, behoudens dat de intrekking eerst werkt van het oogenblik, dat zij in kracht van gewijsde is gegaan.
Zie omtrent de voorschriften, de rangorde der schuldeischers betreffende, welke door de rechtbank bij de faillietverklaring kunnen worden gegeven, de toelichting op art. 63.
Krachtens art. 67 moeten de in de 4de en 5de leden voorgeschreven aankondigingen mede worden opgegeven ter inschrijving in het handelsregister.
Van intrekking der verklaring, bedoeld in art. 40 zal wel alleen sprake behoeven te zijn, indien de saneering plaats heeft zonder overdracht der verzekeringen aan eene andere maatschappij. Zulk eene overdracht beteekent liquidatie der maatschappij. Door de goedkeuring van de door de liquidateuren overgelegde rekening en verantwoording houdt de maatschappij op te bestaan, hetgeen eene intrekking van de verklaring, bedoeld in art. 40, overbodig maakt.
Artikel 65.
Zoodra de verklaring, bedoeld bij artikel 40, op eenigerlei wijze ophoudt van kracht te zijn, geschiedt daarvan door den griffier aankondiging op de wijze voorgeschreven bij den eersten zin van artikel 47.
Krachtens art. 67 moet de hier bedoelde aankondiging mede worden opgegeven ter inschrijving in het handelsregister.
Artikel 66.
De vorderingen op de maatschappij, welke voortvloeien uit handelingen, door de maatschappij verricht gedurende den tijd dat de verklaring, bedoeld bij artikel 40, van kracht is, zijn bevoorrecht op alle de roerende en onroerende goederen der maatschappij. Dit voorrecht gaat In rang onmiddellijk vooraf aan dat, hetwelk door de wettelijke bepalingen is toegekend aan de begrafeniskosten.
Het spreekt van zelf, dat de vorderingen op de maatschappij alleen dan bevoorrecht op alle roerende en onroerende goederen der maatschappij zijn als de handelingen, waaruit zij voortvloeien verricht zijn met bijstand of machtiging van de Verzekeringskamer, tenzij de Verzekeringskamer gebruik heeft gemaakt van de bevoegdheid, haar gegeven in art. 54, lste lid, in welk geval hetzelfde voorrecht ook genieten de vorderingen, voortvloeiende uit handelingen, verricht door de maatschappij met bijstand of machtiging van de door de Verzekeringskamer aangewezen personen, of voortvloeiende uit de nader omschreven handelingen der maatschappij, welke krachtens het besluit der Verzekeringskamer door de maatschappij zonder


174
Artikel 66—67—68.
eenige bijstand of machtiging kunnen worden verricht. Alleen de gerechtskosten, uitsluitend veroorzaakt door uitwinning en boedelredding, en pand en hypotheek gaan dus aan dit voorrecht vooraf.
Artikel 67.
De aankondigingen, welke krachtens dit hoofdstuk in de Nederlandsche Staatscourant worden opgenomen, met uitzondering van die, bedoeld bij artikel 61, tweede en vierde lid, worden mede opgegeven ter inschrijving in het handelsregister. Alle aankondigingen in de Nederlandsche Staatscourant en in de officiëele nieuwsbladen in de koloniën ingevolge dit hoofdstuk geschieden kosteloos.
De officiëele nieuwsbladen in de koloniën zijn de Javasche Courant en het Gouvernements-Advertentieblad voor Suriname. De Curacaosche Courant is niet een officieel nieuwsblad, maar een particulier blad, waarin in de kolonie Guragao van overheidswege de officiëele berichten worden geplaatst. De aankondigingen in het laatstgenoemde blad kunnen dus niet kosteloos geschieden.
HOOFDSTUK V. Strafbepalingen. Artikel 68.
Hij die het levensverzekeringbedrijf uitoefent in strijd met eenig voorschrift bij of krachtens de artikelen 9, 15, 16, 18, tweede lid, 19 of 29 gesteld, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste drie maanden of geldboete van ten hoogste drie duizend gulden.
Indien het feit wordt begaan door of vanwege eene naamlooze vennootschap, eene coöperatieve of andere rechtspersoonlijkheid bezittende vereeniging of eene stichting, wordt de strafvervolging ingesteld en de straf uitgesproken tegen de bestuurders en commissarissen.
Indien het feit wordt begaan door of vanwege eene onderneming als bedoeld bij artikel 19, wordt de strafvervolging ingesteld en de straf uitgesproken tegen den bij artikel 20 bedoelden vertegenwoordiger.
1. Onder uitoefening van het levensverzekeringbedrijf wordt ingevolge het lste lid van art. 2 in het algemeen ook verstaan het afwikkelen van in dat bedrijf gesloten overeenkomsten van levensverzekering.
2. Strafbaar is in de eerste plaats de uitoefening van het l.v.-bedrijf zonder dat men in het bezit is van de door de Verzeke-


175
Artikel 68.
nngskamer af te geven verklaringen, genoemd in de artt. 18 2de lid en 19 (welk laatste artikel betrekking heeft op buitenlandsche maatschappijen). Ingevolge de artt. 78—81 hebben die verklaringen niet noodig binnen- en buitenlandsche rechtspersonen en hier te lande gevestigde natuurlijke personen gedurende 2 jaren (welke termijn van 2 jaren door de Verzekeringskamer met ten hoogste 3 jaren kan worden verlengd) na het inwerkingtreden der wet (op 15 November 1923) en binnen- en buitenlandsche rechtspersonen en hier te lande gevestigde natuurlijke personen zelfs na dien termijn zoolang zij niets anders doen dan de loopende overeenkomsten afwikkelen (natuurlijke personen kunnen na dien termijn de verklaring van art. 18 in het geheel niet meer verkrijgenwel kunnen zij vóór afloop van dien termijn de overeenkomsten van levensverzekering met goedkeuring van de Verzekeringskamer overdragen aan eene bestaande maatschappij of aan een nieuw op te richten naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij, aan welke rechtspersonen dan geen bijzondere kapitaalseisch gesteld kan worden). 6
Uitoefening van het l.v.-bedrijf ook terwijl men in het bezit is van de verklaring van art. 18 of 19 waarborgt echter niet, dat men met strafbaar is. Immers is het mogelijk, dat men in strijd met art 9 een nevenbedrijf gaat uitoefenen (zie daaromtrent de toelichting op art. 9) of bv. eene onderlinge maatschappij in strijd met de voorwaarden, gesteldI bij een alg. maatregel van bestuur, als bedoeld bij art. 15, 2de hd, het waarborgkapitaal terugbetaalt of aan aandeelhouders vrijstelling verleent van de verplichting tot bijstorting (zulke voorwaarden zijn totnutoe nog niet vastgesteld). Ook kan het zijn, dat eene buitenlandsche maatschappij, die in het bezit is van de verklaring van art. 19, strafbaar wordt door niet-inachtnemmS ™n^ voorschriften van net '"gevolge art. 29 der wet vastgestelde K. B. van 29 Januari 1924, Stbl. no. 24
3. 2de lid Hieruit blijkt, dat de verplichting tot het nakomen van de voorschriften, bepaald bij of krachtens de in het lste lid genoemde artikelen, bij de hier genoemde lechtspersonen gelegd is op de bestuurders en commissarissen. Waar de hier bedoelde teiten bij art. 76 gestempeld zijn tot overtredingen, is van toepassing art. 51 van het Wetboek van Strafrecht, luidendew Lg£ !f" Waa^in weSens overtreding straf wordt bepaald
''St ^Ti' -f60 T Cenig bestuur' of commissarissen, „wordt geene straf uitgesproken tegen den bestuurder of commissaris van wien blijkt dat de overtreding buiten zijn toedoen is gepleegd Er zal dus slechts het bewijs behoeven geleverd worden
X he;,et;ak°men der in het lste ,id genoemde voorschri ten Al e bestuurders en commissarissen zijn dan strafbaar, tenzij he bewijs geleverd wordt, dat de feiten buiten toedoen van een


176
Artikel 68—69.
paalden bestuurder of commissaris geschied zijn. Dit laatste zal zeker aangenomen moeten worden, als gebleken is, dat de bedoelde bestuurder of commissaris al het mogelijke gedaan heeft om aan de bepalingen der wet te voldoen.
4. 3de lid. In geen geval zijn dus de bestuurders of commissarissen van de buitenlandsche maatschappij strafbaar bij overtreding van de in het lste lid bedoelde voorschriften, zelfs niet als bv. toevallig een commissaris hier te lande mocht wonen. Uitsluitend strafbaar is de bij art. 20 bedoelde vertegenwoordiger. Daar een voorschrift als dat van art. 51 W. v. S. voornoemd ten aanzien van de hier bedoelde vertegenwoordigers niet bestaat, moet aangenomen worden, dat als eene buitenlandsche onderneming het l.v.-bedrijf hier te lande uitoefent bv. doordat zij met hier te lande gevestigde personen overeenkomsten van levensverzekering sluit zonder in het bezit te zijn van de verklaring van art. 19 of doordat zij zich niet houdt aan de krachtens art. 29 gegeven voorschriften, hare vertegenwoordiger hier te lande strafbaar wordt als hem geene schuld treft en hij bv. niet geweten heeft, dat de verklaring van art. 19 nog niet was afgegeven of dat de krachtens art. 29 gegeven voorschriften niet waren nagekomen.
Hoewel het 3de lid verwijst naar het lste lid, waarin ook is genoemd art. 9, kan eene buitenlandsche onderneming niet in strijd handelen met dat artikel, omdat blijkens art. 19 het in art. 9 bepaalde niet voor buitenlandsche ondernemingen is voorgeschreven.
Artikel 69.
Hij die als vertegenwoordiger van een natuurlijk of rechtspersoon, van wlen hij weet, dat deze het levensverzekeringbedrijf uitoefent, in strijd met eenig voorschrift bij of krachtens de artikelen 9, 15, 16, 18, tweede lid, 19 of 29 gesteld, overeenkomsten van levensverzekering sluit, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste twee maanden of geldboete van ten hoogste zeshonderd gulden.
Met dezelfde straf wordt gestraft de bij artikel 20 bedoelde vertegenwoordiger eener in het buitenland gevestigde onderneming, die als zoodanig optreedt voordat de door hem vertegenwoordigde onderneming heeft voldaan aan het bepaalde bij het zevende lid van genoemd artikel.
1. lste lid. Daar het hier bepaalde kennelijk betrekking heeft zoowel op binnenlandsche als op buitenlandsche ondernemingen en het niet gebruikelijk is, dat vertegenwoordigers van binnenlandsche ondernemingen door deze gemachtigd worden om polissen te teekenen, in het algemeen om overeenkomsten van levensverzekeringen voor haar aan te gaan, moet worden aangenomen, dat de woorden „overeenkomsten van levensverzekering sluit" een meer


177
Artikel 69.
algemeenen zin hebben en wel dien van het verrichten van handelingen, waardoor partijen tot elkaar gebracht worden en die aan het eigenlijke sluiten der overeenkomst voorafgaan. In de wandeling spreekt men immers van agenten van eene levensverzekeringmaatschappij, die veel afsluiten. Anders staat het met vertegenwoordigers van buitenlandsche ondernemingen, die ingevolge art. 20 ook bevoegd zijn om polissen te teekenen en dit laatste ook zullen doen indien de directie der onderneming in het buitenland intern die bevoegdheid niet aan zich gehouden heeft. Wat hen betreft heeft het lste lid van art. 69 eigenlijk geene beteekenis, omdat zij reeds in veel ruimeren zin aansprakelijk zijn krachtens art. 68, dat slechts eischt het bewijs, dat het l.v.-bedrijf door of van wege de onderneming wordt uitgeoefend in strijd met de genoemde artikelen, en niet ook nog een daad of schuld aan de zijde van den vertegenwoordiger. Het lste lid van art. 69 daarentegen eischt de aanwezigheid bij den vertegenwoordiger van de wetenschap, dat het l.v.-bedrijf door de onderneming wordt uitgeoefend in strijd met de genoemde artikelen, en het verrichten van een daad door den vertegenwoordiger, nl. het sluiten van eene overeenkomst van levensverzekering. Wel heeft het lste lid van art. 69 beteekenis voor andere vertegenwoordigers van buitenlandsche maatschappijen dan de in art. 20 bedoelde, bv. voor vertegenwoordigers van buitenlandsche maatschappijen, die niet in het bezit zijn van de verklaring van art. 18, welke vertegenwoordigers dan niet zijn vertegenwoordigers in den zin van art. 20, en voor inspecteurs en agenten, omdat deze vertegenwoordigers, inspecteurs en agenten niet vallen onder het 3de lid van art. 68.
Om aan te nemen, dat iemand „vertegenwoordiger" van eene onderneming is, is zeker noodig, dat deze hetzij als inspecteur hetzij als agent hetzij onder eenigen anderen naam een aanstelling van de onderneming heeft. Iemand, die op toevallige wijze eens een post aanbrengt, zal men zeker niet vertegenwoordiger van de onderneming kunnen noemen.
2. 2de lid. In het 7de lid van art. 20 is alleen sprake van het ontbreken van een vertegenwoordiger door het bedanken van den laatsten (en mededeeling van de Verzekeringskamer, dat zij daartegen, geen bezwaar heeft), door diens overlijden of door diens faillietverklaring of onder curateele-stelling. Na die feiten mag een vertegenwoordiger alleen optreden nadat zijne akte van aanstelling bij de Verzekeringskamer is ingeleverd. Treedt iemand als vertegenwoordiger van eene buitenlandsche onderneming op vóór die inlevering, dan is hij volgens het 2de lid van art. 69 strafbaar. Het blijkt niet, dat na bedoelde inlevering van de akte van aanstelling die aanstelling ook door de Verzekeringskamer moet zijn goedgekeurd. Wel kan de Verzekeringskamer na het bedanken van een
12


178
Artikel 69—70—71—72—73.
vertegenwoordiger met de mededeeling, bedoeld in het 4de lid van art. 20, wachten totdat zij zich met de keuze van een nieuwen vertegenwoordiger heeft vereenigd.
Artikel 70.
Hij die aan een der verplichtingen opgelegd bij of krachtens de artikelen 21, 22, 23, 27, 28, 29 en 35 niet voldoet, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste drie maanden of geldboete van ten hoogste drie duizend gulden.
Het tweede en het derde lid van artikel 68 zijn te dezen van toepassing.
Artikel 71.
Hij die aan de verplichting, opgelegd bij de artikelen 31, tweede lid, en 41, tweede lid, tot de openlegging van boeken of bescheiden niet voldoet, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste drie maanden of geldboete van ten hoogste drie duizend gulden.
Het tweede en het derde lid van artikel 68 zijn te dezen van toepassing.
Artikel 72.
Hij die de geheimhouding, opgelegd in artikel 32, tweede lid, opzettelijk schendt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden of geldboete van ten hoogste zes honderd gulden.
Hij aan wiens schuld schending van de geheimhouding, opgelegd in artikel 32, tweede lid, te wijten is, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste drie maanden of geldboete van ten hoogste drie honderd gulden.
Geene vervolging wordt ingesteld, dan op klachte van hem te wiens aanzien de geheimhouding geschonden is.
Artikel 73.
Wanneer bestuurders en commissarissen niet voldoen aan de verplichting, hun opgelegd bij artikel 40, tweede lid, wordt de bestuurder of commissaris, die, redelijkerwijze moetende voorzien, dat de maatschappij in de toekomst niet aan alle hare verplichtingen zal kunnen voldoen, opzettelijk noch een voorstel tot voldoening aan bedoelde verplichting heeft gedaan, noch tot het doen Indienen van zoodanig verzoek heeft medegewerkt, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier maanden.
De verplichting van bestuurders en commissarissen, die redelijkerwijze moeten voorzien, dat de maatschappij in de toekomst niet aan al hare verplichtingen zal kunnen voldoen, om namens de maatschappij bij de rechtbank een verzoek in te dienen tot het stellen der maatschappij onder de noodregeling, is overgenomen uit de zgn. Noodwet, waarin zij was gebracht door de aanneming van


179
Artikel 73—74—75.
een amendement-Marchant c.s. De genoemde verplichting is opgenomen in het 2de lid van art. 40. In art. 73 wordt de verplichting nader gepreciseerd. De individüeele bestuurder en commissaris is in het gestelde geval niet verplicht om zelf namens de maatschappij een verzoek bij de rechtbank in te dienen, maar om aan de andere bestuurders en commissarissen een voorstel tot voldoening aan bedoelde verplichting te doen of om een door een anderen bestuurder of commissaris gedaan voorstel te steunen Daaruit is af te leiden, dat de wet den individueelen bestuurder of commissaris ook niet gerechtigd acht om het verzoek namens de maatschappij te doen en zeker terecht. De meening van één enkelen bestuurder of één enkelen commissaris, dat de maatschappij m de toekomst niet aan hare verplichtingen kan voldoen, mag hem met het recht geven om namens de maatschappij dezen gewichtigen stap bij de rechtbank te doen. Aan wien moet de bestuurder of commissaris het voorstel om het verzoek in te dienen doen? Bliikbaar aar. de gezamenlijke bestuurders en commissarissen, omdat aan alle bestuurders en commissarissen de verplichting wordt opgelegd om in het gestelde geval het bedoelde voorstel te doen of zulk een voorstel te steunen. Daar de statuten gewoonlijk wel regelen de wijze, waarop een besluit van de directie of van het college van commissarissen tot stand komt, maar niet kennen een gezamenlijk handelen van bestuurders en commissarissen en dus ook niet regelen de wijze, waarop een besluit van de gezamenlijke bestuurders en commissarissen wordt genomen, doet zich de vraag voor hoevelS van de bestuurders en commissarissen vóór het besluit moeten z«n om de bevoegdheid te geven om namens de maatschappij het verzoek
beoLfrr HCt k°mt ,mij V°°r' dat nu de wet daaromtrent nkts bepaalt, de gewone volstrekte meerderheid voldoende is. Indien eenstemmigheid noodig zou zijn, zou een enkele bestuurder of
ZeSTrl* ' rdie"en T het Verzoek kunne" tegenhouden wa moeilijk de bedoeling van den wetgever geweest kan zijn
Zie wat betreft de beteekenis van de woorden „redelijkerwijze „moetende voorzien, dat de maatschappij in de toeK öp^rt 40. verPlichtinSe« kunnen voldoen" de toSShting Artikel 74.
hHD/wSSt,?Jfder ? c™mi88ari8' °P eene oproeping als bedoeld bij artikel 41, eerste lid, wederrechtelijkTwegblijft, wordt gestraft mét
Artikel 75.
De bestuurder of con"nissarls, die opzettelijk niet voldoet aan verplichting de ingevolge artikel 41, eerste &T^S£a4^SJSi


180
Artikel 75—76—77.
lid, gevorderde voorlichting te geven, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier maanden.
Artikel 76.
De feiten, waarop bij de voorafgaande bepalingen straf is gesteld, worden als overtredingen aangemerkt, met uitzondering van die omschreven in de artikelen 72, 73 en 75, welke als misdrijven worden aangemerkt
Artikel 77.
Voor de toepassing van de artikelen 194, 342, 343 en 347 van het Wetboek van Strafrecht wordt de rechtstoestand, waarin eene maatschappij verkeert, zoolang te haren aanzien van kracht is eene verklaring als bedoeld bij artikel 40, met faillissement gelijk gesteld.
Art. 194 W. v. S. stelt onder meer strafbaar met gevangenisstraf van ten hoogste één jaar den bestuürder of commissaris eener in staat van faillissement verklaarde vennootschap, maatschappij vereeniging of stichting, die, wettelijk opgeroepen tot het geven van inlichtingen, hetzij zonder geldige reden opzettelijk wegblijft, hetzij weigert de vereischte inlichtingen te geven, hetzij opzettelijk verkeerde inlichtingen geeft. Door de toepasselijkverklaring van art. 194 W. v. S. heeft men dus sanctie gesteld op de verplichting, van bestuurders en commissarissen, opgelegd bij art. 55, om voor de Verzekeringskamer en de personen, bedoeld bij de artt. 53 en 54, te verschijnen.
Art. 342 W. v. S. stelt strafbaar met gevangenisstraf van ten hoogste één jaar den bestuurder of commissaris eener naamlooze vennootschap of coöperatieve vereeniging, welke in staat van faillissement is verklaard:
1°. indien hij heeft medegewerkt of zijne toestemming heeft gegeven tot handelingen met de statuten in strijd, waaraan de door de vennootschap of vereeniging geleden verliezen geheel of grootendeels zijn te wijten;
2°. indien hij, met het oogmerk om het faillissement der vennootschap of vereeniging uit te stellen, wetende dat het daardoor niet kan worden voorkomen, heeft medegewerkt of zijne toestemming gegeven tot het doen van geldopnemingen op bezwarende voorwaarden;
3°. indien het aan hem te wijten is dat niet geregeld is boek gehouden, of dat de boeken die gehouden zijn, niet in ongeschonden staat worden te voorschijn gebracht.
Art. 343 W. v. S. stelt strafbaar met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren den bestuurder of commissaris eener naamlooze vennootschap of coöperatieve vereeniging welke in staat van faillissement is verklaard


181
Artikel 77—78.
1°. hetzij lasten verdicht heeft of verdicht, hetzij baten niet verantwoord heeft of niet verantwoordt, hetzij eenig goed aan den boedel onttrokken heeft of onttrekt;
2°. eenig goed hetzij om niet, hetzij klaarblijkelijk beneden de waarde heeft vervreemd;
3°. ter gelegenheid van het faillissement of op een tijdstip waarop hij wist dat het faillissement niet kon worden voorkomen een der schuldeischers op eenige wijze bevoordeeld heeft of bevoordeelt;
4° niet voldaan heeft of niet voldoet aan de op hem rustende verplichtingen ten opzichte van het houden, bewaren en te voorschijn brengen van boeken en papieren
Ten slotte verklaart art. 347 W. v. S. strafbaar met geldboete van ten hoogste tienduizend gulden den bestuurder of commissaris eener naamlooze vennootschap of coöperatieve vereeniging die buiten het geval van artikel 342, zijne medewerking heeft ver'leend of zijne toestemming heeft gegeven tot handelingen met de statuten m strijd, ten gevolge waarvan de vennootschap of vereeniging buiten staat geraakt aan hare verplichtingen te voldoen of moet worden ontbonden. Het is niet goed begrijpelijk, waarom art. 347 W v S wordt aangehaald in art. 77, dat den toestand, waarin eene maatschappij verkeert, zoolang te haren aanzien van kracht is eene 2«k"ng als bedoeld bij art. 40, gelijkstelt met faillissement voor de toepassing van genoemde artikelen, nu art. 347 in het geheel niet van faillissement rept. Art. 347 is juist toepasselijk buiten het geyaI van art. 342 dus buiten het geval van faillissement. Intusschen hjdt het geen twijfel, dat art. 347 ook van toepassing is op bestuurders en commissarissen van naamlooze vennootschappen en coöperatieve vereenigingen, die het levensverzekeringbedrijf uitoefenen Alleen zullen zich de daarin genoemde gevallen buiten faillissement of noodregeling we met spoedig voordoen, daar als de handelingen tot beduidende verhezen hebben geleid, de noodregeling wel zal worden uitgesproken, in welk geval krachtens art 77 art 342 W. v. S. toepasselijk wordt.
HOOFDSTUK VI.
OVERQANGS- EN SLOTBEPALINGEN. Artikel 78.
„J*a .aa"zien van w «et Rijk van Europa gevestigde naamlooze hiTvf^W1 ea °nde'«nge maatschappyenfwelke op het ooge" hiw h<? ta wefkin* t^en dezer wet het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, gelden niet de bij of krachtens de artikdenUéérste


182
Artikel 78.
lid, 15 en 16 gestelde kapitaaleischen. Zonder te voldoen aan de overige eischen, bedoeld bij de artikelen 9, tweede lid, en 11 tot en met 16, en zonder in het bezit te zijn van eene verklaring, als bedoeld bij artikel 18, mogen zij gedurende twee jaren van af het oogenblik van het in werking treden dezer wet met de uitoefening van haar bedrijf voortgaan en ook na afloop van dien termijn hare loopende overeenkomsten afwikkelen.
Zoolang de naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, zonder In het bezit te Zijn van eene verklaring, als bedoeld bij artikel 18, het zij door overeenkomsten van levensverzekering te sluiten het zij alleen door loopende overeenkomsten af te wikkelen, en onverschillig of zij daarnaast een ander bedrijf uitoefenen, worden zij niettemin aangemerkt als verzekeraar in den zin van de artikelen 22 tot en met 28, 31, 32 en 34 tot en met 39.
De Verzekeringskamer is bevoegd den termijn van twee jaren met ten hoogste/ drie jaren te verlengen.
ii Eerste zinsnede van lid 1. Zie omtrent de kapitaalseischen, gesteld aan naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, opgericht na het in werkingtreden der wet (op 15 November 1923) de toelichting op de artt. 15 en 16. Op 15 November 1923 bestaande naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, die op dat tijdstip het levensverzekeringbedrijf uitoefenden, behoeven dus niet resp. een bepaald maatschappelijk of een waarborgkapitaal te hebben. Dit neemt evenwel natuurlijk niet weg, dat de Verzekeringskamer op grond van art. 24 aan op genoemd tijdstip bestaande naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen, indien hare toestand daartoe aanleiding geeft, het advies kan geven om het bestaande kapitaal te vergrooten of, wat betreft onderlinge maatschappijen, om een waarborgkapitaal in het leven te roepen (M. v. A. op de art. 78—81).
2. Tweede zinsnede van lid 1. Hieruit volgt, dat n.-v. en onderlinge maatschappijen, die op 15 November 1923 het l.v.-bedrijf uitoefenden, gedurende 2 jaren daarna (welke termijn door de Verzekeringskamer krachtens het 3de lid met ten hoogste 3 jarert verlengd kan worden) nieuwe overeenkomsten van levensverzekering kunnen afsluiten en ook na afloop van dien termijn kunnen blijven bestaan zonder nieuwe overeenkomsten van l.v. af te sluiten, zonder te hebben voldaan aan de eischen, gesteld bij art. 9, 2de lid, en bij de artt. 11 tot en met 16 en zonder in het bezit te zijn van de verklaring van art. 18. Maar hieruit volgt ook, dat n.v. en onderlinge maatschappijen, die het l.v. uitoefenden op 15 November 1923, na 15 November 1925 (of na een datum, die door de Verzekeringskamer uiterlijk gesteld kan worden op 15 November 1928) niet mogen doorgaan met het sluiten van nieuwe overeenkomsten van levensverzekering zonder voldaan te hebben aan de genoemde


183
Artikel 78—79.
eischen en zonder in het bezit te zijn van de verklaring van art. 18 hPrinS^etnaatm 0°Ze vennootechappen mogen dus, indien zij na bedoeld tijdstip nieuwe overeenkomsten willen afsluiten geene nevenbedrijven naast het levensverzekeringbedrijf uitoefenen en moeten dan ,n het bezit zijn van de verklaring Van art 18 êl onderlinge maatschappijen mogen, als zij zulks na bedoeld tijdstip willen doen geene nevenbedrijven hebben, moeten in het bezit SS van de verklaring van art. 18 en moeten voldaan hebben aan de eischen van de artt. 12 en 13, d.w.z. in hare statuten moeten gï regeld zijn de punten, genoemd in art. 13, de onderlSS malt schappq moet overeenkomstig art. 12 ingeschreven Sn in het handelsregister en de statuten moeten volgens het laatstgenoemde
loowe.TnbHa- gTaakt Zijn in de Nedeïlandsche StaafscourTnt Zoowel aan de inschrijving in het handelsregister als aan de open-
veZnte7 ^ * StatUt6n * 06 Ned- Staatsco"™t zijn kosten Op het voortgaan met nieuwe overeenkomsten van levensverzekering af te sluiten na 15 November 1923 (of na deTïteren
bSn z0ondeyedZ,etkeHringSkaTr g6Ste,d) terwi 1 er nevSbeSfS oestaan zonder dat de naamlooze vennootschap of onderl nge maatschappij _.n het bezit is van de verklaring van art. 18 en wit betreft onderlinge maatschappijen, zonder dit voldaan is aan de sSfgésS!61" ^ artt 12 e" 13' iS b« ^ art\.,S68aae„6l Uit de aanhaling van art. 39 in het 2de lid van art 78 volet dat Hoofdstuk IV op de in dit lid bedoelde maaLhappifen vfh toepassing is en dat, als het geval van art. 40 zich vSet de noodregeling over haar kan worden uitgesproken VOOraoet' de
Artikel 79.
toI"rftet„S!lill)E1aroPaJ,g^ve8ti8de rechtspersonen, niet behoorende tot die genoemd in artikel 78, welke op het oogenblik van heT in
JSSSf^X^J""^ het »evensverzeker?„gSïjf uZSLn Afaren va^a?S*met di« «^efening voortgaln. Na aftop"™ E8^ van af ^t oogenblik van het in werking treden dezer we?
^•rtt^»*., « «takke» „„„deade opgave vM ïïïïSS'* J£k£&^'l!L2&J?' ^""i" '«Ktapmona, het le,eo5-


184
Artikel 79.
levensverzekering te sluiten hetzij alleen door loopende overeenkomsten af te wikkelen, en onverschillig of zij daarnaast een ander bedrijf uitoefenen, worden zij niettemin aangemerkt als verzekeraar in den zin van de artikelen 22 tot en met 28,31, 32 en 34 tot en met 39. Het bepaalde bij artikel 9, tweede lid, wordt te hunnen aanzien van overeenkomstige toepassing na verloop van twee jaren van af het oogenblik van het in werking treden dezer wet, tenzij hun levensverzekeringbedrijf Is beperkt tot het afwikkelen van loopende overeenkomsten. *
De Verzekeringskamer is bevoegd den termijn van twee jaren met ten hoogste drie jaren te verlengen.
Onder dit artikel vallen dus o.m. vereenigingen, die de Koninklijke goedkeuring ingevolge de wet van 22 April 1855, Stbl. no. 32, verkregen hebben, vereenigingen, opgericht vóór het totstandkomen van die wet, welke rechtspersoonlijkheid hebben krachtens de artt.
1690 1702 B. W., coöperatieve vereenigingen en stichtingen, niet
zijnde vennootschappen onder firma en commanditaire vennootschappen, welke niet rechtspersoonlijkheid bezitten en dus, indien zij het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, moeten geacht worden dit te doen als natuurlijke personen. De hier bedoelde rechtspersonen mogen zonder in het bezit te zijn van eenig maatschappelijk of waarborgkapitaal, zonder in het bezit te zijn van de verklaring van art. 18 en ook, terwijl zij uitoefenen nevenbedrijven, gedurende
2 jaren na 15 November 1923 (welke termijn krachtens het 3de lid door de Verzekeringskamer met 3 jaren verlengd kan worden) met de uitoefening van het l.v.-bedrijf doorgaan en ook daarna de bestaande overeenkomsten van levensverzekering afwikkelen, indien zij het l.v.-bedrijf uitoefenden op 15 November 1923. Bedoelde rechtspersonen mogen na 15 November 1925 (of, bij verlenging van den termijn, na den door de Verzekeringskamer bepaalden datum) nieuwe overeenkomsten van levensverzekering sluiten, indien zij te voren verkregen hebben de verklaring van art. 18, welke eerst aan hen kan worden verstrekt nadat zij hebben overgelegd stukken, waaruit blijkt, dat zij als rechtspersonen zijn aan te merken, en stukken houdende opgave van bestuurders en commissarissen, en indien zij alsdan geene nevenbedrijven meer uitoefenen (dit laatste volgt uit de 2de zinsnede van het 2de lid van art. 79). In het O. O. was aan andere rechtspersonen dan naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen niet toegestaan meer dan
3 jaren na het inwerkingtreden der wet voort te gaan met het sluiten van nieuwe overeenkomsten. Zij moesten dus worden omgezet in eene naaml. venootschap of onderl. maatschappij. Die regeling hing samen met het stellen van kapitaalseischen ook aan bestaande ondernemingen, daar men meende, dat het stellen van regelen met betrekking tot de hoegrootheid van het kapitaal ten


185
Artikel 79—80.
aanzien van rechtspersonen, andere dan naaml. vennootschappen en onderl. maatschappijen, moeilijkheden opleverde. Toen de Regeering bij de M. v. A. eiken kapitaalseisch ten aanzien van bestaande ondernemingen deed vervallen, had zij ook geen bezwaar meer om aan bestaande rechtspersonen, onverschillig welken rechtsvorm zij hadden aangenomen, het recht te geven nieuwe overeenkomsten te sluiten. Het niet stellen van kapitaalseischen ten aanzien van bestaande ondernemingen bij de wet sluit niet uit, dat de Verzekeringskamer aan bedoelde rechtspersonen, zoo hun finantieele toestand daartoe aanleiding geeft, krachtens art. 24 het advies kan geven om een waarborgkapitaal of andere waarborgen in het leven te roepen (M. v. A. op de artt. 78—81).
Uit de aanhaling van art. 39 in het 2de lid van art. 79 volgt, dat Hoofdstuk IV op de in het 2de lid bedoelde maatschappijen van toepassing is en dat, als het geval van art. 40 zich voordoet, de noodregeling over haar kan worden uitgesproken.
Artikel 80.
In het buitenland gevestigde rechtspersonen, welke op het oogenblik van het in werking treden dezer wet het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, behoeven, in afwijking van het bepaalde bij artikel 19, niet te voldoen aan soortgelijke eischen als bij of krachtens de artikelen 15 en 16 gesteld. Zonder in het bezit te zijn van eene verklaring, als bedoeld bij artikel 18, mogen zij gedurende twee jaren van af het oogenblik van het in werking treden dezer wet met de uitoefening van hun bedrijf voortgaan en ook na afloop van dien termijn de loopende overeenkomsten afwikkelen.
Zoolang de in het vorige lid bedoelde personen het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, zonder in het bezit te zijn van eene verklaring, als bedoeld bij artikel 18, hetzij door overeenkomsten van levensverzekering te sluiten, hetzij alleen door loopende overeenkomsten af te wikkelen, en onverschillig of zij daarnaast een ander bedrijf uitoefenen, worden zij niettemin aangemerkt als verzekeraar in den zbi van de artikelen 22 tot en met 28, 31, 32 en 34 tot en met 38. De voorschriften, ten aanzien van deze personen krachtens artikel 29 gegeven, worden in acht genomen.
De Verzekeringskamer is bevoegd den termijn van twee jaren met ten hoogste drie jaren te verlengen.
Dit artikel heeft alleen betrekking op in het buitenland gevestigde (waaronder krachtens art. 4 ook zijn te verstaan de in de koloniën gevestigde) rechtspersonen, die op 15 November 1923 het levensverzekeringbedrijf uitoefenden „hier te lande", hoewel deze laatste 3 woorden niet in den aanhef van art. 80 voorkomen. Dit blijkt ook uit eene uitlating van de Regeering bij de M. v. A. (artt. 78 81)


186
Artikel 80.
naar aanleiding van eene desbetreffende opmerking in het V. V. (bij art. 79): „Het is niet noodig ten aanzien van eene in het buitenband gevestigde onderneming het voorbehoud te maken, dat zij „hier te lande het bedrijf uitoefent. Immers art. 7 (art. 2 oud) „beheerscht de geheele wet". Overigens blijkt die bedoeling ook reeds uit de in de 2de zinsnede van art. 80, lid 1, voorkomende woorden „met de uitoefening van hun bedrijf voortgaan". Daaronder is toch moeilijk iets anders te verstaan dan „met de uitoefening van hun bedrijf hier te lande voortgaan".
Buitenlandsche ondernemingen, die éénmaal, op 15 November 1923, hier te lande het l.v.bedrijf uitoefenden, hebben nimmer te voldoen aan bepaalde kapitaalseischen. Ook behoeven zij gedurende 2 jaren na 15 Novemer 1923 (behoudens verlenging van den termijn door de Verzekeringskamer) en ook daarna, als zij zich dan tot afwikkeling der bestaande overeenkomsten bepalen, niet hier te lande een vertegenwoordiger als bedoeld in art. 20 te hebben. Zelfs kunnen zij, zoolang zij niet in het bezit zijn van de verklaring van art. 18, niet een vertegenwoordiger hier te lande, als bedoeld in art. 20, hebben. Dit volgt duidelijk uit het feit, dat in het 2de lid van art. 80 niet is aangehaald art. 20. In den zin van art. 20 zijn zij dan immers niet als „verzekeraar" aan te merken. Onverschillig, of buitenlandsche ondernemingen hier te lande op 15 November 1923 het l.v.bedrijf uitoefenden en of zij in het bezit zijn van de verklaring van art. 18, mogen zij hier te lande of elders nevenbedrijven uitoefenen. Dit volgt uit het feit, dat in het lste lid van art. 19 niet voorkomt de eisch van art. 17, sub 5°.
Wel behooren buitenlandsche ondernemingen, die op 15 November 1923 hier te lande het l.v. bedrijf uitoefenden, ook indien zij zich beperken tot afwikkeling dér loopende overeenkomsten, krachtens het ingevolge art. 29 der wet (welk artikel wordt genoemd aan het slot van het 2de lid van art. 80) in het leven geroepen K. B. van 29 Januari 1924, Stbl. no. 24, waarden tot dekking der premieresetrve hier te lande aanwezig te hebben, (art. 2 van dat K. B.). Volgens art. 15 van dat K. B. bestaat de verplichting tot deponeering van waarden hier te lande echter niet, indien bedoelde buitenl. ondernemingen, die zich beperken tot afwikkeling der loopende overeenkomsten, binnen 3 maanden na het inwerkingtreden van genoemd K. B. aan de Verzekeringskamer schriftelijk hebben kennis gegeven, dat zij zich tot genoemde afwikkeling beperken.
Ten onrechte is in het 2de lid aangehaald art. 22, dat de verplichting oplegt om het boekjaar te laten loopen van den lsten Januari tot en met den 3lsten December, daar het 2de lid van art. 22 zelf buitenlandsche ondernemingen van die verplichting ontheven had.


187
Artikel 81.
Artikel 81.
Natuurlijke personen, die op het oogenblik van het in werking treden dezer wet het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, kunnen gedurende twee jaren na dat tijdstip met die uitoefening voortgaan en ook na afloop van dien termijn de loopende overeenkomsten afwikkelen.
Het tweede en het derde lid van artikel 80 zijn te dezen van toepassing.
Indien binnen den in het eerste lid gestelden termijn eene onderneming, toebehoorende aan een natuurlijk persoon, wordt omgezet in eene in het Rijk in Europa gevestigde naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij, is het bepaalde bij artikel 78 van toepassing even alsof die naamlooze venootschap of onderlinge maatschappij het levensverzekeringbedrijf reeds uitoefende op het oogenblik van het inwerking treden dezer wet
Uit dit artikel volgt, dat natuurlijke personen, waaronder ook zijn te verstaan zij, die optreden onder den vorm van vennootschappen onder eene firma en commanditaire vennootschappen, die op 15 November 1923 het l.v.bedrijf uitoefenden, gedurende 2 jaren daarna (welke termijn door de Verzekeringskamér kan verlengd worden met 3 jaren) nieuwe overeenkomsten van levensverzekering mogen afsluiten en ook na afloop van dien termijn de loopende overeenkomsten mogen afwikkelen. Verder dat zij na afloop van dien termijn in geen geval nieuwe verzekeringen mogen sluiten. Indien zij zulks wel zouden doen, zijn zij strafbaar krachtens art. 68. Zij zijn overigens aan het toezicht der Verzekeringskamer onderworpen en behooren dus onder meer de staten van art. 27 in te zenden en jaarlijks een verslag op te maken en ter beschikking van de polishouders te stellen. Daar het 2de lid van art. 81 verwijst naar het 2de lid van art. 80, waarin niet aangehaald is art. 39, is Hoofdstuk IV niet op hen van toepassing en kunnen zij niet onder de noodregeling gesteld worden. Hoewel het 2de lid van art. 81 van toepassing verklaart het 2de lid van art. 80, waarvan de laatste zinsnede luidt: „De voorschriften, ten aanzien van deze personen „krachtens artikel 29 gegeven, worden in acht genomen", kan er van toepasselijkheid van de voorschriften, krachtens art. 29 gegeven, ten aanzien van natuurlijke personen natuurlijk geen sprake zijn. Toen de Regeering bij Nota van wijzigingen b.m. art. 29, dat alleen op buitenlandsche ondernemingen betrekking had in het ontwerp voegde, plaatste zij tevens achter het 2de lid van 'art. 80 de zoo even genoemde zinsnede, hetgeen begrijpelijk is, omdat zij het gewenscht achtte, dat ook buitenl. ondernemingen, die hier te lande reeds werkzaam waren, zouden nakomen de voorschriften bedoeld in art. 29, o.a. die betreffende de deponeering van waarden tner te lande. Daarbij werd echter vergeten, om in lid 2 van art.


188
Artikel 81—82.
81, dat verwees naar het 2de lid van art. 80, eene uitzondering te maken voor de nieuw toegevoegde laatste zinsnede van het 2de lid van art. 80.
Uit het 2de lid volgt, dat, indien een natuurlijk persoon, die het l.v.bedrijf uitoefende op 15 November 1923, na 15 November 1925 (of bij verlenging van den termijn van 2 jaren met hoogstens 3 jaren door de Verzekeringskamer na den bepaalden datum) daarmee wil doorgaan, hij te voren eene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij moet in het leven geroepen hebben, aan welke hij met toepassing van Hoofdstuk III de loopende verzekeringen moet hebben overgedragen. Aan eene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij, welke in het leven wordt geroepen binnen den voornoemden termijn van 2 jaren, eventueel verlengd met ten hoogste 3 jaren, met het doel om over te nemen het levensverzekeringbedrijf van een natuurlijk persoon, die dat bedrijf reeds uitoefende op 15 November 1923, worden geen bepaalde kapitaalseischen gesteld. Dit volgt uit de verwijzing in het 3de lid van art. 81 naar art. 78. Hieruit volgt evenwel niet, dat zulk eene naamlooze vennootschap of onderl. maatschappij in het geheel geen kapitaal zoude behoeven te hebben. Oprichting van eene naaml. vennootschap zonder kapitaal is reeds geheel onmogelijk. Maar ook kan de Verzekeringskamer, die krachtens Hoofdstuk III na de oprichting der naaml. vennootschap of onderlinge maatschappij de overdracht der verzekerden van den natuurlijken persoon naar de nieuw opgerichte onderneming zal hebben goed te keuren, die overdracht weigeren, indien zij van oordeel is, dat zonder eenig, door haar vast te stellen kapitaal bij de nieuwe onderneming de verzekerden daarbij niet veilig zijn. Uit het vorenstaande volgt, dat bij de oprichting van eene nieuwe naaml. vennootschap of onderl. maatschappij als bovenbedoeld overleg behoort gepleegd te worden met de Verzekeringskamer.
Artikel 82.
Aan de verplichtingen, opgelegd bij de artikelen 22, 27 en 28, moet voor de eerste maal worden voldaan in het derde jaar, volgende op dat, waarin deze wet in werking treedt.
De Verzekeringskamer is bevoegd dezen termijn te verlengen, zonder beperking ten aanzien van ondernemingen, welke alleen, op het oogenblik van het in werking treden dezer wet reeds loopende, overeenkomsten van levensverzekering afwikkelen, en met ten hoogste twee jaren ten aanzien van ondernemingen, welke ook nieuwe overeenkomsten van levensverzekering sluiten.
Art. 22 betreft de verplichting om het boekjaar te doen Ioopen van 1 Januari tot en met 31 December (deze verplichting geldt niet


189
Artikel 82—83.
voor buitenlandsche ondernemingen), art. 27 de verplichting om jaarlijks staten bij de Verzekeringskamer in te dienen, art. 28 die om jaarlijks een verslag, waarin die staten zijn opgenomen, ter beschikking van aandeelhouders en polishouders te stellen of hun de gelegenheid te geven daarvan inzage of afschrift te nemen.
Volgens het lste lid moest dus voor het eerst in 1926 (de wet is in werking getreden op 15 November 1923) aan de bedoelde verplichtingen worden voldaan. In het 2de lid wordt aan de Verzekeringskamer de gelegenheid gegeven om den termijn te verlengen, wat betreft liquideeren'de ondernemingen zonder beperking en wat betreft ondernemingen, welke nieuwe overeenkomsten sluiten, met een termijn van ten hoogste 2 jaren. Het spreekt van zelf, dat de Verzekeringskamer ook bevoegd is alleen uitstel te verleenen wat betreft de verplichting van art. 28 (om een verslag met de staten te publiceeren), zoodat dan blijft bestaan die van art. 27 (om de staten bij de Verzekeringskamer in te leveren).
Bij art. 7 van het K. B. van 18 Juli 1925, Stbl. no. 335, tot vaststellen van de modellen der staten, bedoeld bij de art. 27 en 28 der wet, is verder aan de Verzekeringskamer de bevoegdheid gegeven om bepaalde levens- en volksverzekeringondernemingen, begrafenisfondsen en spaarkasondernemingen, die alleen loopende overeenkomsten afwikkelen, vrij te stellen van het indienen van bepaalde staten.
Artikel 83.
Alle natuurlijke en rechtspersonen, welke op het oogenblik van het in werking treden dezer wet het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, moeten binnen zes maanden na dat tijdstip aan de Verzekeringskamer opgeven den naam en de plaats van vestiging der onderneming, alsmede wie bestuurders en commissarissen zijn, en verdere gegevens en bescheiden over het bedrijf, te omschrijven bij algemeenen maatregel van bestuur, verstrekken.
Hij, die niet voldoet aan de verplichting, opgelegd bij het vorige lid, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste eene maand of geldboete van ten hoogste duizend gulden. Het tweede en het derde lid van artikel 68 zijn te dezen van toepassing. Het strafbare feit wordt als eene overtreding aangemerkt.
Bij dit artikel wordt alleen eene verplichting opgelegd aan natuurlijke en rechtspersonen (binnen- en buitenlandsche), die op het oogenblik van het inwerkingtreden dezer wet (15 November 1923) hier te lande het levensverzekeringbedrijf uitoefenden. In het O.O. was de verplichting beperkt tot het opgeven van den naam en de plaats van vestiging der onderneming en van de


190
Artikel 83—84.
bestuurders en commissarissen. Bij het V.V. gaven verscheidene leden den wensch te kennen aan de hier voorgeschreven opgaven toegevoegd te zien de verplichting tot inzending van statuten of reglementen, verslagen, balansen en winst- en verliesrekeningen over de laatste tien jaren. Ook waren verscheidene leden van oordeel, dat aan alle ondernemingen, die bij het inwerkingtreden der wet het l.v.-bedrijf uitoefenden en geene naamlooze vennootschap of onderlinge maatschappij waren, de verplichting moest worden opgelegd om binnen een betrekkelijk korten tijd aan de Verzekeringskamer mee te deelen, welke haar rechtstoestand is en waaruit haar actief bestaat. Voorts achtten sommige leden het noodzakelijk de Verzekeringskamer bevoegd te verklaren in te grijpen in het belang der polishouders, indien zulks noodig mocht zijn om te voorkomen, dat de bezittingen aan de polishouders zouden worden onttrokken. Andere leden meenden, dat die bevoegdheid niet met de aan de Verzekeringskamer in dit ontwerp opgedragen taak in overeenstemming zou zijn. Daarop antwoordde de Regeering bij M. v. A. op art. 83: „Met den door verscheidene leden geuiten „wensch is rekening gehouden. De uitwerking kan geschieden bij „algemeenen maatregel. Daardoor kan tevens verwezenlijkt worden „het denkbeeld door verscheidene leden bij artikel 78, oud, in overweging gegeven.
„De ondergeteekenden hebben wel bezwaar de Verzekeringskamer eene algemeene macht tot ingrijpen te geven waar en „zooals haar goed dunkt. Het verdient aanbeveling af te wachten „hetgeen door de toepassing der wet aan het licht zal treden. „Blijken dan verdere wettelijke maatregelen noodzakelijk, dan zal „het daartoe noodige worden verricht. Men heeft dan althans een „helderder beeld van de te regelen materie".
De bedoelde algemeene maatregel van bestuur is vastgesteld bij K. B. van 24 Juli 1923, Stbl. no. 378. Het betreft hier dus inlichtingen, welke de ondernemingen ongevraagd slechts éénmaal, binnen 6 maanden na 15 November 1923, hebben te verstrekken: De inlichtingen, welke zij na afgifte der verklaring van art. 18 en later telkens bij het intreden van wijzigingen van het eenmaal opgegevene ongevraagd hebben te verstrekken krachtens art. 21, zijn opgenomen in den algemeenen maatregel van bestuur, vastgesteld bij K. B. van 2 November 1923, Stbl. no. 501.
Zie wat betreft het 3de lid de toelichting op de leden 2 en 3 van art. 68.
Artikel 84.
Bij algemeenen maatregel van bestuur kunnen verdere voorschriften worden gegeven in het belang van eene goede uitvoering dezer wet.


191
Artikel 84—85.
Zie art™ Se1"6" ^ ^ bed°e'd t0t"Ut°e "°g "iet vastgesteIdArtikel 85.
Tot dekking der kosten, verbonden aan de uitvoering dezer wet rrdt' °ve'eenkomstig regelen te stellen bij algemeenen maatrïS yan bestuur jaarlijks van iedere onderneming, waarop dez^"wet van SfS,n.g> ee?e ^"drage geheven' geëvenredigd aan de premie" ontvangst ter zake der overeenkomsten van levensverzekeringgesloten met binnen, hef: Rijk in Europa gevestigde personen. ' *
iv «8«en' ,Welke 1* ..gevolg zij° van detoepassing van hoofdstuk IV op eenige maatschappij komen ten laste van die maatschaorjii JïJ^f? JHIdrage vastgesteld bedrag nietbiJnen de? be-' paalden tijd is voldaan, wordt de nalatige onderne^ng schriftemk aangemaandom alsnog binnen veertien dalen na de ïïtfekeÏÏl viï
Veïzïk^ bCdrag te voldoen aanTeTbnS dïï
„fSgskamer. Volgt op deze aanmaning de betaling binnen den gestelden termijn niet, dan kan de voorzitter der VerzeterS een dwangbevel uitvaardigen, medebrengende het recht vïïf nS executie, dat wordt executoir verklaard door den president der arron dissementsrechtbank te 's-Gravenhage. Het dwangbevel wordt be" Stï&E!" uitS°er.geIegd °P de w«ze bii «et Wefbo^ ÏÏZÏÏSSSSS^ÏÏfï" T"? lm r°nni88en en authentiïkfakten ïnVoIrlefegS dwangbevel ka« ™ het geheele Rijk worden ten
Dit artikel hetwelk in overeenstemming met buitenlandsche wetgevmgen beoogt tot dekking der kosten, verbonden aan de dt! voering der wet, eene bijdrage te heffen van de ondernemingen waarover het staatstoezicht zich uitstrekt, kwam nieinhet O O voor, doch werd daarin gebracht bij M. v. A, waarin de Regeering
gedo^ t0,eStand van 's Lands scS s"
„gedoogt niet, dat de kosten aan de uitvoering der wet verbonden „uitsluitend worden gedragen door den Staat. Trouwens het „beginsel der bijdrage kent reeds het ontwerp 1895 deïin 1892 "dSf od« Staatscomm^sie. De formeele voorschSn zijn goeddeels ontleend aan de ongevallenwet". Bij de behandê inl van het ontwerp ,n de Tweede Kamer gaf het lid Oud den Sister in overweging in den algemeenen maatregel van bestuur geen
S1"? te houden „et de incassokosten de? premfên° Daarb?j de volksverzekering de incassokosten meestal 15-25 % van de
sle^VZT, bHedraHg!n ™ bij de Sewone nlaatschappijen hï^in 1?' Cnd,e hlJ' dat anders eene onbillijkheid zou worden


192
Artikel 85—86.
De wet houdt, in tegenstelling met de Duitsche wet van 12 Mei 1901 en de Fransche wet van 17 Maart 1905, die de bijdragen der ondernemingen in de kosten beperken tot 1 °/oo van de brutopremiën, en de Zwitsersche algemeene maatregel van bestuur van 16 Augustus 1921 (gewijzigd op 7 Dec. 1923), welke die bijdragen bepaalt op 2 %>o met een minimum van 40 francs, geenerlei beperking in ten aanzien van de kosten van de uitvoering der wet, welke ten laste der ondernemingen komen. Zij spreekt alleen van de heffing van eene bijdrage tot dekking der kosten.
De uitgaven ter uitvoering van de wet op het levensverzekeringbedrijf worden jaarlijks in de door den wetgever vast te stellen begrooting van uitgaven van het Departement van Justitie opgenomen.
Als grondslag voor de heffing van de bijdrage zijn bij voormeld K. B. aangenomen de bruto-premiën (na aftrek van de premiën voor herverzekering), ontvangen in het jaar, onmiddellijk voorafgaande aan het afgeloopen jaar. Bij spaarkasondernemingen zijn daaronder te verstaan zoowel de stortingen in de jaarkassen als de premiën voor de contra-verzekering. Krachtens het lste lid van art. 85 geschiedt de heffing niet over de premiën, ontvangen voor met buiten het Rijk in Europa gevestigde personen. Onder premieinkomen is verder niet begrepen de koopsom ontvangen bij overneming eener portefeuille (art. 2, 5de lid, van het K. B.), terwijl, indien eene onderneming kan worden beschouwd eene voortzetting te zijn van eene onderneming, welke in den loop van het jaar, waarover de aanslag moet plaats hebben, heeft opgehouden te bestaan, het premieinkomen van deze zal gerekend worden te behooren tot dat van de voortzettende onderneming (art. 2, 6de lid, van dat K. B.).
Tegen den aanslag staat binnen ééne maand na den datum, waarop de aanslag ter kennis der onderneming is gebracht, beroep open bij den Minister van Justitie, die in hoogste instantie beslist (art. 7. van het K. B.).
Krachtens dit artikel is in 1924 wegens de kosten van 1923 (toen de Verzekeringskamer slechts 4 maanden, immers slechts sinds 1 September, heeft gewerkt) eene bijdrage geheven van ƒ 0.60 per mille, in 1925 tot dekking van de kosten van 1924 ƒ 1.30 per mille, in 1926 tot dekking van die van 1925 ƒ 1.50 per mille en in 1927 tot dekking van die van 1926 ƒ 1.60 per mille.
Artikel 86.
Een algemeene maatregel van bestuur ter uitvoering van deze wet wordt eerst vastgesteld of gewijzigd, nadat de Verzekeringskamer daarover is gehoord.


193
Artikel 87—88—89.
Artikel 87.
De wet van 29 April van 1921 (Staatsblad no. 695) vervalt behoudens dat op maatschappijen, ten aanzien waarvan van kracht b eene verklaring als bedoeld bij artikel 2 dier wet, de voorschriften dier wet van toepassing blijven.
Op maatschappijen ten aanzien waarvan van kracht is eene verklaring, als in het vorige lid vermeld, is deze wet niet toepasselijk.
De hier bedoelde wet van 29 April 1921, Stbl. no. 695, houdende voorschriften ten aanzien van levensverzekeringmaatschappijen, welke bijzondere voorziening behoeven, is de zgn. Noodwet, welke soortgelijke bepalingen bevat als thans voorkomen in Hoofdstuk IV der wet op het levensverzekeringbedrijf. Zij werd binnen eenige maanden in het leven geroepen toen gebleken was, dat de bestaande wetgeving niet voldoende was om in den noodtoestand, waarin sommige levensverzekeringmaatschappijen geacht werden te verkeeren, te voorzien. De wet, waarin de taak, die thans bij noodregehngen is opgedragen aan de Verzekeringskamer, was toebedeeld aan eenen door de rechtbank benoemden rechter-commissaris, die werd bijgestaan door een eveneens door de rechtbank benoemde commissie van bijstand, is slechts in 2 gevallen toegepast nl. 1°. op de Algemeene maatschappij van levensverzekering en lijfrente te Amsterdam, welke na overdracht der verschillende portefeuilles en gedeeltelijk na afkoop van die verzekeringen, welke voor overdracht niet in aanmerking konden komen, een en ander op de basis van 51.1 %, is ontbonden en 2°. op eene andere maatschappij, te wier aanzien na overdracht van enkele portefeuilles en reductie der verzekeringen en reorganisatie der maatschappij, de noodregeling der wet van 29 April 1921 is opgeheven en die, thans in het bezit der verklaring van art. 18 der wet op het levensverzekeringbedrijf als produceerende maatschappij voortbestaat.
Artikel 88.
Deze wet kan worden aangehaald onder den titel: „Wet oo het Levensverzekeringbedrijf' met vermelding van den jaargang en het nummer van het Staatsblad, waarin zij wordt glplaatst.
Artikel 89.
Hoofdstuk IV dezer wet is ook verbindend voor de koloniën. Deze wet treedt in werking op een door Ons te bepalen tijdstip; Wii behouden Ons echter voor om daarbij met name te noemen artikelen reeds eerder op door Ons te bepalen tijdstippen in werking te doen
13


194
Artikel 89.
1. Eerste zinsnede. In de M. v. T. schreef de Regeering hieromtrent: „Ondernemingen in de koloniën gevestigd, worden in het „wetsontwerp begrepen onder de buitenlandsche maatschappijen. „Het heeft een punt van overweging uitgemaakt, of bij dit ontwerp „niet tevens het koloniale verzekeringswezen zou kunnen worden „geregeld. Daarvan is echter afgezien. Het vraagstuk behoort in „de eerste plaats onder de oogen te worden gezien door de „Koloniale Regeeringen. In elk geval kan de Nederlandsche Verzekeringskamer geen toezicht oefenen op alle ondernemingen, „welke in de koloniën en niet in Nederland werken. Ook zijn de „toestanden op het gebied van levensverzekering in de koloniën in „vele opzichten zoo verschillend van de Nederlandsche, dat ook „daarom eene regeling voor de koloniën in dit ontwerp niet thuis „hoort. Wel wordt hoofdstuk IV van het ontwerp voor de koloniën „verbindend verklaard. Zulks geschiedt, omdat het wenschelijk is, „dat de „bijzondere staat", waarin eene in Nederland gevestigde „maatschappij, op welke dat hoofdstuk wordt toegepast, verkeert, „ook in de koloniën worde erkend. De dusgenaamde levensver„zekeringnoodwet huldigt dit zelfde beginsel".
Het voorschrift heeft dus alleen deze beteekenis, dat indien eene maatschappij, die gevestigd is in het Rijk van Europa, door den Nederlandschen rechter onder de noodregeling van Hoofdstuk IV is gesteld, die regeling ook geldt voor de koloniën. Ook in de koloniën geldt dan dus o.m. voor die maatschappij, dat de uitspraak tengevolge heeft, dat de maatschappij niet kan worden genoodzaakt tot nakoming van hare verplichtingen (art. 56) en dat in de koloniën moeten worden erkend de rechterlijke beschikkingen, genomen krachtens art. 61, waarbij de verzekeringen zijn gewijzigd en aan andere maatschappijen overgedragen. Niet kunnen, zoolang eene wet of K. B. op het levensverzekeringbedrijf voor de koloniën niet is tot stand gekomen, maatschappijen, die in het Rijk in Europa, in het buitenland of in de koloniën gevestigd zijn, door een kolonialen rechter onder eene noodregeling worden gesteld. Wel kunnen zulke maatschappijen eventueel door dien rechter in staat van faillissement worden verklaard. Zie ook nog het 2de lid van art. 46.
2. Tweede zinsnede. Bij K. B. van 30 Juli 1923, Stbl. no. 386, is bepaald, dat de artt. 8, 32, 72, 76 en 89, lid 2, in werking treden met ingang van 1 September 1923. Bij K. B. van 1 November 1923, Stbl. no. 499, is de datum van inwerkingtreding der wet bepaald op 15 November 1923.
Lasten en bevelen, dat deze in het Staatsblad zal worden geplaatst, en dat alle Ministerieele Departementen, Autoriteiten, Colléges en


195
Artikel 89.
* h^ie?!^ 3angaat' ^ dC n3Uwkeurige uitvoeri"g Gegeven ten Paleize het Loo, den 22sten December 1922.
n„ At- ■ * , ■ WILHELMINA.
De Minister van Justitie,
HEEMSKERK.
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
CH. RUYS DE BEERENBROUCK.
De Minister van Koloniën,
DE ORAAFF.
Uitgegeven den achtsten Januari 1923.
De Minister van Justitie,
HEEMSKERK.




B IJ L A G E N.
L
BESLUIT van den 24sten Juli 1923, Staatsblad «o. 378t houdende vaststelling van een algemeenen maatregel van bestuur, als bedoeld bij art. 83 der wet op het Levensverzekeringbedrijf.
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Overwegende, dat het wenschelijk is te omschrijven welke gegevens en bescheiden de ondernemingen van levensverzekering binnen zes maanden na het inwerkingtreden der wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 {Staatsblad no. 716), aan de Verzekeringskamer moeten verstrekken;
Gelet op de artikelen 83, 84 en 86 der voormelde wet;
Op de gemeenschappelijke voordracht van Onze Ministers van Justitie, van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën, van 15 Juni 1923, lste afdeeling C, n. 828, van 4 Juni 1923, Afd. Binnenlandsch Bestuur, n0. 6372, en van 7 Juni 1923, le afdeeling, n0. 47;
Den Raad van State gehoord (advies van den 3 Juli 1923, nO. 26);
Gezien het nader rapport van Onze voornoemde Ministers van 11 Juli 1923, lste afdeeling C, nO. 828, en van 14 Juli 1923, no. 7993, afdeeling Binnenlandsch Bestuur, en van 17 Juli 1923, le afdeeling, nO. 36; Hebben goedgevonden en verstaan te bepalen:
Artikel 1.
Alle natuurlijke en rechtspersonen, die op het oogenblik van het inwerkingtreden van de wet op het Levensverzekeringbedrijf het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, dienen binnen zes maanden na dit tijdstip bij de Verzekeringskamer in, behalve de reeds in art. 83 van voormelde wet genoemde opgaven:
a. De statuten of reglementen hunner onderneming, onder mededeeling welke de rechtstoestand der onderneming naar hunne meening is, alsmede hare tarieven en verzekeringsvoorwaarden.


198
b. De jaarverslagen over de laatste 10 jaren.
c. De opgaven der verzekerde bedragen, gesplitst naar de verschillende landen, waar de ondernemingen werkzaam zijn, benevens de hiervoor benoodigde premie-reserves.
d. Uitvoerige gegevens omtrent de gevolgde wijze van reserveberekening, voor zooverre deze niet tot in bijzonderheden in de jaarverslagen zijn vermeld.
e. Voor zooverre niet reeds in het jaarverslag opgenomen, eene specificatie der beleggingen, met uitzondering van polisbeleeningen, effectenbeleeningen en prolongaties.
Omtrent de onroerende goederen en hypotheken moeten voor elk pand afzonderlijk vermeld worden, zoowel het bedrag en het jaar van de jongste taxatie, als de aard en de ligging van het pand; omtrent de effecten de methode van waardeering benevens de gebezigde koersen.
ƒ. Opgave voor elk land afzonderlijk van de waarde der beleggingen, welke verbonden zijn voor buitenlandsche portefeuilles.
g. Opgave van de waarde der beleggingen tot dekking van premiereserves, die zijn verbonden: 1°. ten bate van enkele of bepaalde groepen van verzekerden (niet op grond van buitenlandsche wetgevingen), en 20. ingevolge herverzekeringscontracten in binnen- of buitenland.
h. Opgave van de verplichtingen in vreemde valuta en van de beleggingen en overige activa in dezelfde valuta, een en ander voor zooverre niet begrepen onder ƒ. (Als vreemde valuta wordt voor deze opgave niet beschouwd de Indische gulden).
Artikel 2.
De hierboven vermelde opgaven betreffen den stand aan het einde van 1922 en als het boekjaar niet samenvalt met het kalenderjaar, den stand aan het einde van het laatste boekjaar.
Artikel 3.
Voor buitenlandsche ondernemingen, voor zooverre niet in de koloniën gevestigd, gelden de volgende afwijkingen:
a. De in art. 1 sub c bedoelde opgaven hebben slechts betrekking op verzekeringen, gesloten met in Nederland gevestigde personen, die daar nog gevestigd zijn. Indien tot deze Nederlandsche portefeuille ook verzekeringen behooren, welke in andere dan Nederlandsche munt loopen, worden de verzekerde bedragen en premiereserves naar de muntsoorten gesplitst
b. De in art. 1 sub e bedoelde opgaven worden vervangen door eene opgave van beleggingen, in de eerste plaats in Nederlandsche valuta,


199
welke in verband met art. 29 der wet als dekking der premiereserve voor de Nederlandsche portefeuille zouden kunnen dienen. c De in art. 1 sub f,genh bedoelde opgaven vervallen.
Artikel 4.
Dit besluit treedt in werking op het tijdstip, waarop de Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad no. 716) in werking treedt.
II.
BESLUIT van den 24sten Juli 1923, Staatsblad nP. 379, houdende vaststelling van eene instructie voor de Verzekeringskamer.
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Overwegende, dat het wenschelijk is eene instructie voor de Verzekeringskamer vast te stellen;
Gelet op de artikelen 8, 84 en 86 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 {Staatsblad no. 716);
Op de gemeenschappelijke voordracht van Onze Ministers van Justitie van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën van 15 Juni 1923, lste afdeeling C/AS., nO. 826, van 30 Mei 1923, afd. BB no 6207 en van 8 Juli 1923, le Afd. nO. \\
Den Raad van State gehoord (advies van den 3 Juli 1923, n. 27);
Gezien het nader rapport van Onze voornoemde Ministers van 11 Juli 1923, lste Afdeeling C, no. 829, van 14 Juli 1923, no. 7924, afd. Binnenlandsch Bestuur en van 17 Juli 1923, le Afd. nO. 37; Hebben goedgevonden en verstaan te bepalen:
Artikel 1.
De Verzekeringskamer is gevestigd in de gemeente Amsterdam. Artikel 2.
De voorzitter en de overige leden hebben hun vast en voortdurend verblijf in de plaats, waar de Verzekeringskamer gevestigd is
Onze Minister van Justitie kan, telkens voor een bepaalden tijd vrijstelling van de in het eerste lid gestelde verplichting verleenen In


200
het desbetreffend besluit wordt de plaats van het vast en voortdurend verblijf aangewezen.
De secretaris en de overige ambtenaren kunnen hun vast en voortdurend verblijf hebben buiten de plaats van vestiging der Verzekeringskamer, mits met toestemming der Verzekeringskamer.
Artikel 3.
Alvorens in bediening te treden leggen de voorzitter, de overige leden, de secretaris en de verdere ambtenaren den volgenden eed of belofte af:
„Ik zweer(beloof) trouw aan den Koning, aan de Grondwet en aan de overige wetten des Rijks.
Ik zweer (verklaar), dat ik middellijk noch onmiddellijk onder welken vorm of voorwendsel, tot het verkrijgen mijner aanstelling aan iemand, wie hij ook zij, iets heb gegeven of beloofd noch zal geven of beloven.
Ik zweer(beloof), dat ik om iets hoegenaamd in mijne betrekking te doen of te laten, van niemand hoegenaamd middellijk noch onmiddellijk eenige beloften of geschenken aannemen zal, en dat ik mij als een nauwgezet en ijverig ambtenaar zal gedragen, de mij verstrekte opdrachten zal volbrengen en de zaken, waarvan ik door mijn ambt kennis draag, en die mij als geheim zijn toevertrouwd of waarvan ik het vertrouwelijk karakter moet begrijpen, niet zal openbaren aan anderen, dan aan hen, aan wie ik volgens de wet of ambtshalve tot mededeeling verplicht ben.
Zoo waarlijk helpe mij God almachtig. (Dat verklaar en beloof ik)."
De voorzitter legt den eed (belofte) af in handen van Onzen Minister van Justitie; de overige leden, secretaris en verdere ambtenaren in handen van den voorzitter. ,
Van de beëediging wordt proces-verbaal opgemaakt.
Artikel 4.
De voorzitter en de overige leden bekleeden geen openbare of particuliere nevenbetrekkingen of functiën, waaraan geldelijke belooningen verbonden zijn, zonder toestemming van Onzen Minister van Justitie. De secretaris en de verdere ambtenaren bekleeden geen nevenbetrekkingen van welken aard ook zonder toestemming van de Verzekeringskamer.


201
Artikel 5.
Verlof, voor langer dan vijf achtereenvolgende dagen, kan aan den voorzitter worden gegeven door Onzen Minister van Justitie. Verlof, indien niet voor langer dan vijf achtereenvolgende dagen, kan aan de overige leden worden gegeven door den voorzitter; langer verlof kan worden gegeven door Onzen voornoemden Minister. Aan den secretaris en de verdere ambtenaren kan verlof worden gegeven door den voorzitter.
Door onzen voornoemden Minister kunnen verdere regelen in zake verlof worden vastgesteld.
Artikel 6.
De voorzitter heeft het oppertoezicht over alle werkzaamheden van de Verzekeringskamer; met de overige leden waakt hij voor de stipte uitvoering van de Wet op het Levensverzekeringbedrijf en de krachtens die wet gegeven voorschriften.
Artikel 7.
In alle vragen betreffende verzekeringbedrijf dienen de Verzekeringskamer en dezer voorzitter Onzen Minister van Justitie desgevraagd van voorlichting; zij zijn bevoegd aan genoemden Minister ook eigener beweging voordrachten te doen het verzekeringbedrijf betreffende.
Artikel 8.
De Verzekeringskamer is bevoegd bij burgerlijke arbeidsovereenkomst personeel tijdelijk in dienst te nemen, voorzoover haar de daarvoor noodige credieten door Onzen Minister van Justitie zijn toegestaan. Van dergelijke indienstneming wordt onverwijld kennis gegeven aan Onzen voornoemden Minister.
Artikel 9.
Teneinde op verzoek van den voorzitter op te treden bij afwezigheid, belet of ontstentenis van één of meer leden, kunnen door Ons één of meer plaatsvervangende leden worden benoemd. In bijzondere gevallen kan aan een plaatsvervangend lid voor zijne werkzaamheid door Onzen Minister van Justitie eene vergoeding worden toegekend.
Artikel 10.
Besluiten van de Verzekeringskamer worden genomen door den voorzitter en de overige leden bij meerderheid van stemmen.


202
Bij afwezigheid, belet of ontstentenis van den voorzitter ot een ander lid kunnen door de beide overblijvenden met algemeene stemmen besluiten worden genomen. Deze mogen niet betreffen publicatie als bedoeld in art. 24 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf of indiening van een verzoek tot toepassing der voorschriften bedoeld in Hoofdstuk IV van die wet; aan besluiten nopens deze beide punten moet worden deelgenomen door drie leden met inbegrip van den voorzitter en wel in eene zitting, waartoe de leden (c. q. één of meer plaatsvervangende leden) door den voorzitter bijzonderlijk zijn uitgenoodigd.
Artikel 11.
Bij afwezigheid, belet of ontstentenis van den voorzitter treedt het oudste aanwezige lid op als voorzitter.
Artikel 12.
Het lid, dat verhinderd is zijne werkzaamheden te vervullen, geeft daarvan met opgaaf van redenen kennis aan den voorzitter. Door den voorzitter wordt in geval van verhindering de kennisgeving gedaan aan den plaatsvervangenden voorzitter.
Artikel 13.
Het bepaalde bij de artikelen 2, 4 en 5 vindt geen toepassing ten aanzien van de plaatsvervangende leden.
Een plaatsvervangend lid kan alleen als voorzitter optreden bij afwezigheid, belet of ontstentenis van alle leden (met inbegrip van den voorzitter) na aanwijzing als zoodanig door Onzen Minister van Justitie.
Artikel 14.
Alle uitgaande stukken worden geteekend door den voorzitter en den secretaris of bij afwezigheid, belet of ontstentenis van dezen laatste in diens plaats door één der andere ambtenaren door den voorzitter daartoe aan te wijzen.
Artikel 15.
De Verzekeringskamer verleent te haren kantore inzage van de bij artikel 28 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf bedoelde jaarverslagen.


203
Artikel 16.
Door de Verzekeringskamer wordt, met inachtneming van de wettelijke voorschriften, een reglement van orde vastgesteld, hetwelk de goedkeuring behoeft van Onzen Minister van Justitie.
Artikel 17.
De vergoeding voor reis- en verblijfkosten ter zake van een reis in dienst der Verzekeringskamer, volgens hare opdracht gemaakt, geschiedt volgens de regelen van het Reisbesluit 1916 en de daarin aangebrachte of eventueel aan te brengen wijzigingen, met dien verstande, dat waar in de artikelen 1, 7, 9, 10, 13, 15, 17, 22, 25 en 27 gesproken wordt van „het Rijk" en „het Hoofd van het 'betrokken Departement van algemeen bestuur" of „de door dezen aangewezen autoriteit", voor de toepassing dezer instructie wordt gelezen „de Verzekeringskamer".
De modellen der declaratiën worden door de Verzekeringskamer vastgesteld.
Artikel 18.
Dit besluit treedt in werking op het tijdstip, waarop artikel 8 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716) in werking treedt.
III.
BESLUIT van den 27sten juli 1923, Staatsblad n°. 382, houdende vaststelling van den algemeenen maatregel van bestuur, bedoeld bij art. 85 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf.
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Overwegende, dat het wenschelijk is regelen te stellen nopens het verhaal der kosten verbonden aan de uitvoering der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716);
Gelet op de artikelen 84, 85 en 86 van voormelde wet;
Op de gemeenschappelijke voordracht van Onze Ministers van


204
Justitie, van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën van 15 Juni 1923, lste afdeeling C, n°. 824 en van 30 Mei 1923, afdeeling B.B., n°. 6210, en van 7 Juni 1923, lste afd«, n° 47;
Den Raad van State gehoord (advies van den 3 Juli 1923, n°. 28);
Gezien het nader rapport van Onze voornoemde Ministers van 13 Juli 1923, lste afdeeling C, n°. 787, en van 17 Juli 1923, n°. 8055, afdeeling Binnenlandsch Bestuur, en van 20 Juli 1923, lste afdeeling, n°. 19;
Hebben goedgevonden en verstaan te bepalen:
Artikel 1. Kosten.
In het begin van elk jaar wordt door de Verzekeringskamer vastgesteld het bedrag der kosten van het afgeloopen jaar, verbonden aan de uitvoering der Wet op het Levensverzekeringbedrijf.
In die kosten is begrepen eene rente over de uitgaven van het afgeloopen jaar; deze rente wordt berekend over een vol jaar naar een rentevoet, welke gelijk is aan het wisseldisconto van de Nederlandsche Bank, geldende op 1 Juli van het afgeloopen jaar.
De eerste maal wordt de rente, bedoeld bij het vorige lid, in plaats van over een vol jaar, berekend over een tijdvak van zes maanden, vermeerderd met het halve aantal maanden, dat de Verzekeringskamer in het eerste jaar werkzaam is geweest.
Artikel 2. Premie-inkomen.
De Verzekeringskamer stelt aan de hand hiervan vast, welk percentage deze kosten bedragen van het premie-inkomen als bedoeld in art. 85, lste lid der Wet op het Levensverzekeringbedrijf. Dit percentage wordt in twee decimalen nauwkeurig uitgerekend en naar boven afgerond.
Het premie-inkomen, waaronder wordt verstaan het „verschuldigd" premie-inkomen, wordt bepaald na aftrek van premiën voor herverzekering, doch met inbegrip van premiën ontvangen uit hoofde van herverzekering.
Premiën in vreemde valuta worden omgerekend in Nederlandsch geld door gebruikmaking van den wisselkoers van 31 December van het jaar, waarover de aanslag geschiedt. Deze wisselkoers zal zijn de officieel te Amsterdam vastgestelde. Voor zooverre eene officiëele


205
noteering ontbreekt, zal de wisselkoers door de Verzekeringskamer in overleg met een of meer bankinstellingen worden vastgesteld.
Het jaar, waarover het premie-inkomen berekend wordt, is dat hetwelk onmiddellijk aan het afgeloopen jaar is voorafgegaan.
Onder premie-inkomen is niet begrepen de koopsom ontvangen bij overneming eener portefeuille.
Voor zooverre naar het oordeel der Verzekeringskamer eene onderneming kan worden beschouwd eene voortzetting te zijn van eene onderneming, welke in den loop van het jaar, waarover de aanslag moet plaats hebben, heeft opgehouden te bestaan, zal het premieinkomen van deze gerekend worden te behooren tot dat van de voortzettende onderneming.
Artikel 3. Aanslag.
Het volgens art. 2 gevonden kostenpercentage, berekend over het premie-inkomen van elke onderneming afzonderlijk, zooals dit volgens art. 2 zal zijn vastgesteld door de Verzekeringskamer, bepaalt ieders aanslag in de kosten.
Gedurende twee jaren na den aanslag heeft de Verzekeringskamer de bevoegdheid, den aanslag te herzien, zoodra haar de onjuistheid van het haar opgegeven premie-inkomen is gebleken.
Artikel 4. Nalatige ondernemingen.
Indien einde Maart van het jaar, waarin het kostenpercentage is vast te stellen, door gemis aan gegevens van sommige ondernemingen het nog niet mogelijk is, het premie-inkomen volgens art. 2 voor alle ondernemingen vast te stellen, wordt het premie-inkomen der in gebreke zijnde ondernemingen geschat.
Het kostenpercentage wordt dan volgens art. 2 vastgesteld, waarbij van die geschatte premie-inkomens wordt gebruik gemaakt. De aanslag van bedoelde in gebreke zijnde ondernemingen wordt dan bepaald naar het geschatte premie-inkomen.
Artikel 5. Kennisgeving van den aanslag. De aanslag over een jaar wordt ten spoedigste, zoo mogelijk voor


206
einde Maart van het daarop volgend jaar, door de Verzekeringskamer ter kennis van de ondernemingen gebracht met de mededeeling, waar, wanneer en hoe de betaling moet geschieden.
Artikel 6.
Verrekening van te veel of te min.
In een volgend jaar wordt het te veel (resp. te min) van den totalen aanslag van het vorige jaar in mindering gebracht van (c. q. toegevoegd aan) het bedrag der kosten, welke tot grondslag van den nieuwen aanslag moeten strekken. De bepaling van het bij art. 2 bedoelde percentage geschiedt na bedoelde vermeerdering, resp. vermindering.
Artikel 7. Beroep.
Indien eenige onderneming zich bezwaard mocht gevoelen over het premiebedrag, waarover haar aanslag is berekend, kan zij gedurende ééne maand na den datum, waarop de aanslag te harer kennis is gebracht, in beroep komen bij Onzen Minister van Justitie, die in hoogste instantie beslist.
Artikel 8.
Dit besluit treedt in werking op het tijdstip, waarop artikel 85 der wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716) in werking treedt.
IV.
BESLUIT van den 30sten Juli 1923, Staatsblad n°. 386, tot vaststelling van den dag, waarop de artikelen 8, 32, 72, 76 en 89, lid 2, der wet tot regeling van het Levensverzekeringbedrijf in werking zullen treden.
Wij WILHELMINA, bij de oratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Op de voordracht van Onzen Minister van Justitie, mede namens Onze Ministers van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van


207
Koloniën, van den 25sten Juli 1923, lste afdeeling C../A.S., n°. 837;
Gelet op art. 89, lid 2, der wet van 22 December 1922 (Staatsblad n°. 716), tot regeling van het Levensverzekeringbedrijf; Hebben goedgevonden en verstaan:
te bepalen:
De artikelen 8, 32, 72, 76 en 89, lid 2, der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716), treden in werking met ingang van 1 September 1923.
V.
BESLUIT van den 13den September 1923, n°. 21, houdende het model der verklaring, bedoeld bij art. 18 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf.
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Gezien het rapport van Onzen Minister van Justitie, mede namens Onze Ministers van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën, van 11 September 1923, le Afdeeling C, n°. 835;
Gelet op art. 18, eerste lid, der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716);
Hebben goedgevonden en verstaan:
vast te stellen het hierna volgende, bij voormeld artikel bedoelde, model van eene verklaring:
„De Verzekeringskamer verklaart hierbij, dat de *)
te2)
voldaan heeft aan de eischen, bedoeld in artikel il78) der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716).
Deze verklaring betreft niet den geldelijken toestand der betrokken onderneming; evenmin brengt zij voor den Staat geldelijke aansprakelijkheid mede."
x) aanduiding der onderneming.
2) plaats van vestiging der onderneming.
3) Betntt de verklaring eene onderneming als bedoeld bij art 79 der Wet op iet Levensverzekeringbedrijf. dan kan .17" worden vervangen door 79"betreft de verklaring eene buitenlandsche onderneming, dan kan 17" wórden vervangen door ,19" eventueel-„19, juncto art 80" woruen


208
VI.
BESLUIT van den lsten November 1923, Staatsblad n°. 499, houdende vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van de Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716).
Wij WILHELMINA, bij de oratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Op de voordracht van Onzen Minister van Justitie, mede namens Onze Ministers van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën, van 29 October 1923, lste Afdeeling C, n°. 896;
Gelet op artikel 89, lid 2, der wet van 22 December 1922 (Staatsblad n°. 716), tot regeling van het Levensverzekeringbedrijf;
Hebben goedgevonden en verstaan:
te bepalen:
De Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad no. 716), treedt in werking met ingang van 15 November 1923.
VII.
BESLUIT van den 2den November 1923, Staatsblad n.° 501, houdende een algemeenen maatregel van bestuur als bedoeld bij art. 21 der wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716).
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Overwegende, dat het wenschelijk is te omschrijven welke inlichtingen nopens de inrichting van het bedrijf door ondernemingen van levensverzekering aan de Verzekeringskamer ongevraagd behooren te worden verstrekt ingevolge artikel 21 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716);
Gelet op de artikelen 21, 84 en 86 der voormelde wet;
Op de voordracht van Onzen Minister van Justitie, mede namens Onze Ministers van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën, van 3 October 1923, le Afdeeling C n°. 16);


209
Den Raad van State gehoord (advies van 23 October 1923 n°. 16);
Gezien het nader rapport van Onzen Minister van Justitie, mede namens Onze Ministers van Buitenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën, van 31 October 1923, le Afdeeling C n°. 818;
Hebben goedgevonden en verstaan te bepalen: Artikel 1.
De ingevolge artikel 21 der Wet op Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n° 716) ongevraagd aan de Verzekeringskamer te verstrekken inlichtingen omtrent de inrichting van het bedrijf zijn:
A. voor ondernemingen, voor zoover geen spaarkas zijnde: opgave of haar bedrijf geheel of in hoofdzaak is ingericht voor
vol ks verzekering;
B. voor ondernemingen, binnen het Rijk in Europa gevestigd: opgave der landen, waar zij haar arbeidsveld hebben;
C. voor alle ondernemingen (al of niet spaarkas zijnde);
1°. opgave of zij in de te sluiten overeenkomsten vaste verzekerde bedragen toezeggen of gegarandeerde minimum bedragen dan wel of de toegezegde uitkeeringen noch vaste noch minimum bedragen zijn;
2°. reglementen, zoo deze naast de statuten bestaan;
3°. verzekeringsvoorwaarden, zoo de onderneming niet reeds krachtens artikel 83 van voornoemde wet tot indiening hiervan verplicht is.
Artikel 2.
Dit besluit treedt in werking op het tijdstip, waarop de Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716) in werking treedt.
VIII.
BESLUIT van den 5den November 1923, Staatsblad n° 507, houdende een algemeenen maatregel van bestuur, als bedoeld bij artikel 15, lid 2, der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n . 716).
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Overwegende, dat het wenschelijk is uitvoering te geven aan artikel
14


210
15, lid 2, der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716), voor zoover betreft de vaststelling van kapitaalsminima;
Gelet op de artikelen 15, 84 en 86 der voormelde wet;
Op de voordracht van Onzen Minister van Justitie, mede namens Onze Ministers van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën, van 3 October 1923, le Afdeeling C n° 797;
Den Raad van State gehoord (advies van 23 October 1923 n° 17);
Gezien het nader rapport van Onzen Minister van Justitie, mede namens Onze Ministers van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën, van 1 November 1923, le Afdeeling C n°. 702; Hebben goedgevonden en verstaan te bepalen:
Artikel 1.
Ten aanzien van naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen ter uitoefening van het levensverzekeringbedrijf, ontstaande uit ondernemingen met gemengd bedrijf door splitsing van bedrijf op grond van het in het tweede lid van artikel 9 der wet op het Levensverzekeringbedrijf gegeven voorschrift, wordt het in het eerste lid van artikel 15 van die wet bedoelde kapitaalsminimum teruggebracht tot f 250.000 (tweehonderd vijftig duizend gulden).
Artikel 2.
Ten aanzien van naamlooze vennootschappen en onderlinge maatschappijen ter uitoefening van het levensverzekeringbedrijf, ontstaande door omzetting van ondernemingen als bedoeld in het eerste lid van artikel 79 der wet op het Levensverzekeringbedrijf, wordt het in het eerste lid van artikel 15 van die wet bedoelde kapitaalsminimum teruggebracht op f 250.000 (tweehonderd vijftig duizend gulden), onder voorwaarde echter, dat de financieele waarborgen voor de overeenkomsten van verzekering naar het oordeel der Verzekeringskamer door de omzetting niet verminderen
Wanneer de Verzekeringskamer in een bepaald geval van oordeel is, dat met een lager bedrag dan het bovenvermelde kan worden volstaan, geldt dat lagere bedrag als kapitaalsminimum.
Artikel 3.
Dit besluit treedt in werking op het tijdstip, waarop de Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716) in werking treedt.


211
IX.
BESLUIT van den 29sten Januari 1924, Staatsblad n°. 24, tot uitvoering van artikel 29 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922. (Buitenlandsche Verzekeringsmaatschappijen.)
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Op de voordracht van Onzen Minister van Justitie, mede namens Onze Ministers van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën, van 13 December 1923, afd. I C, n°. 819;
Den Raad van State gehoord (advies van 8 Januari 1924, n°. 29);
Gezien het nader rapport van Onzen Minister van Justitie, mede namens Onze Ministers van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën, van 22 Januari ,1924, lste Afd. C, n°. 787, van 24 Januari 1924, Afd. Binnenlandsch Bestuur, n°. 998 en van 25 Januari 1924, lste Afd., n°. 59;
Overwegende, dat het wenschelijk is ten aanzien van in het buitenland gevestigde ondernemingen van levensverzekering met betrekking t tot het bedrijf hier te lande verdere voorschriften te geven;
Gelet op de artikelen 29, 84 en 86 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922, Staatsblad n°. 716;
Hebben goedgevonden en verstaan te bepalen: Artikel 1.
1. Voor de in artikel 2 bedoelde overeenkomsten van levensverzekering moeten de waarden tot dekking der premiereserve in het Rijk in Europa aanwezig zijn. Onder premiereserve wordt mede verstaan de reserve voor gegarandeerde winstuitkeeringen.
2. Voor Spaarkassen heeft de reserve uitsluitend betrekking op de wederverzekering en de dekking voor toekomstige onkosten, tenzij bepaalde minimum-spaarkasuitkeeringen zijn toegezegd, in welk geval zij ook omvat de reserve voor die minimum-uitkeeringen.
Artikel 2.
1. De in artikel 1 bedoelde premiereserve heeft, met de beperking genoemd in het tweede lid van artikel 1, betrekking op de overeenkomsten van levensverzekering:


212
a. aangegaan door eene buiten het Rijk in Europa gevestigde onderneming; of:
b. overgenomen door zulk eene onderneming van eene in of buiten dat rijk gevestigde onderneming,
voor zooverre die overeenkomsten zijn aangegaan met personen, die zoowel tijdens het sluiten der overeenkomst als laatstelijk in het Rijk in Europa gevestigd waren.
2. Met „personen", vermeld in het eerste lid, worden bedoeld de personen, met wie oorspronkelijk de overeenkomsten gesloten zijn.
3. De Verzekeringskamer kan ten aanzien van eene buiten het Rijk in Europa gevestigde onderneming besluiten, dat de in artikel 1 bedoelde premiereserve mede betrekking heeft op andere nader door de Verzekeringskamer aan te duiden overeenkomsten (al of niet van eene andere onderneming overgenomen), indien:
a. hiervoor de renteuitkeeringen in het Rijk in Europa geschieden of de premiën laatstelijk minstens gedurende één jaar in het Rijk in Europa betaalbaar waren, en bovendien:
b. het verzekerd bedrag van deze overeenkomsten tijdens het nemen van het besluit der Verzekeringskamer niet grooter is dan een tiende van het verzekerd bedrag der in het eerste lid van dit artikel bedoelde overeenkomsten van die onderneming.
4. Het besluit, dat bekend wordt gemaakt in de Nederlandsche Staatscourant, blijft van toepassing voor de verzekeringen, waarvoor het eenmaal geldt, zoolang voldaan wordt aan de in het derde lid sub a genoemde eischen. Wanneer echter het verzekerd bedrag van deze groep verzekeringen tot een tiende van dat der in het eerste lid bedoelde overeenkomsten is gestegen, kan de groep niet in aantal toenemen na een datum, door de Verzekeringskamer bij een op de gemelde wijze bekend te maken besluit vast te stellen.
5. De Verzekeringskamer kan, nadat het bedoelde verzekerde bedrag beneden een tiende is gedaald, besluiten, dat haar ingevolge het derde lid genomen besluit wederom zal gelden, alsof de beperking nooit had bestaan. Zulks wordt eveneens bekend gemaakt in de Nederlandsche Staatscourant.
6. Bij latere stijgingen en dalingen van het bedoelde wrzekerde bedrag vinden de voorafgaande bepalingen van de leden 4 en 5 overeenkomstige toepassing.
Artikel 3.
1. Vóór 1 Juli van elk jaar dient de onderneming bij de Verzekeringskamer reservestaten in.


213
2. Deze staten hebben betrekking op de verzekeringen, bedoeld in artikel 2, voor zooverre die van kracht waren op 31 December van het laatst verloopen kalenderjaar.
3. Ook kan volstaan worden met staten, vermeldende de reserves van de verzekeringen, die met in het Rijk gevestigde personen zijn gesloten en op 31 December van het laatstverloopen jaar op Nederlandsche administratie stonden, indien de Verzekeringskamer met de opvatting der onderneming, wat onder „Nederlandsche administratie" moet worden verstaan, heeft ingestemd.
4. De reserve wordt berekend volgens de bij de onderneming gebruikelijke grondslagen. Mededeeling van deze grondslagen geschiedt bij de indiening der staten. Voor herverzekering heeft geen aftrek plaats.
Artikel 4.
1. Nadat de reservestaten door de Verzekeringskamer zijn ontvangen, stelt deze, al of niet met afwijking van de door de onderneming medegedeelde grondslagen en van de eindbedragen der reservestaten, de bedragen vast, waarvoor hier te lande aanwezig moeten zijn de waarden, welke, in den zin van art. 29 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922, Staatsblad n°. 716, uitsluitend aansprakelijk zijn voor de overeenkomsten van levensverzekering, bedoeld in artikel 2 voornoemd. Van deze bedragen geeft zij aan de onderneming schriftelijk kennis.
2. Bij de vaststelling van de bedoelde bedragen kan met eene te verwachten stijging der reserve gedurende het loopende kalenderjaar en met de in dat kalenderjaar reeds gesloten overeenkomsten worden rekening gehouden.
Artikel 5.
1. Binnen drie maanden na de in het vorige artikel vermelde schriftelijke mededeeling aan de onderneming van de voor haar ingevolge dat artikel vastgestelde bedragen, dient zij bij de Verzekeringskamer eene lijst in van waarden, welke moeten dienen ter dekking van de in die mededeeling vermelde bedragen.
2. Deze waarden behoeven, zoowel wat soort als waardeering betreft, de goedkeuring der Verzekeringskamer.
3. Indien deze niet accoord gaat met één of meer van op die lijst voorkomende waarden, geeft zij hiervan binnen eene maand na ontvangst der lijst kennis aan de onderneming, met verzoek binnen eene maand eene nieuwe lijst in te dienen. Gaat de Verzekeringskamer ook met de nieuwe lijst niet accoord, dan handelt zij' hiermede als met de vorige.


214
4. Bij de beoordeeling der waarden wordt in het algemeen uitgegaan van het beginsel, dat zij moeten luiden in dezelfde valuta als de verzekeringen waarop de premie-reserve betrekking heeft.
5. Binnen zes maanden na de in artikel 4 vermelde schriftelijke mededeeling draagt de onderneming zorg, dat tot de vastgestelde bedragen door de Verzekeringskamer goedgekeurde waarden hier te lande aanwezig zijn en dat hiermede wordt gehandeld zooals in de artikelen 6, 7 en 8 aangegeven. De Verzekeringskamer is bevoegd den termijn van zes maanden op verzoek der onderneming met in het geheel hoogstens zes maanden te verlengen.
Artikel 6.
Als waarden, bedoeld in artikel 5 en in artikel 10, eerste lid, kunnen dienen:
a. Effecten aan toonder of op naam;
b. Schuldvorderingen op naam der onderneming, geen effecten zijnde, ten laste van den Nederlandschen Staat, Nederlandsche provinciën, gemeenten en waterschappen;
c. Schuldvorderingen op naam der onderneming, geen effecten zijnde, in Nederlandsche munt ten laste van Nederlandsche banken (deposito's);
d. Schuldvorderingen op naam der onderneming, verzekerd door eerste hypotheek op in het Rijk in Europa gelegen onroerende goederen.
Artikel 7.
1. Effecten aan toonder en op naam, in artikel 6 onder a genoemd, welke door de Verzekeringskamer zijn goedgekeurd, worden in openbewaring gegeven bij één of meer door de Verzekeringskamer aangewezen kantoren van de Nederlandsche Bank of van de Javasche Bank en/of van eene andere door de onderneming voorgestelde en door de Verzekeringskamer goedgekeurde in het Rijk in Europa gevestigde bankinstelling.
2. Door het enkele feit van deze inbewaargeving worden deze waarden aansprakelijk voor de verbintenissen uit de in artikel 2 bedoelde overeenkomsten van levensverzekering.
3. Die waarden worden binnen het Rijk in Europa bewaard. Zij worden niet aan de onderneming teruggegeven en te haren aanzien wordt door de onderneming geene overeenkomst noch eenigerlei rechtshandeling gesloten of aangegaan zonder machtiging van de Verzekeringskamer.
4. Indien niet overeengekomen is, dat de bankinstelling voor de


215
verzilvering der coupons en dividendbewijzen zal zorg dragen, worden deze, mits niet vroeger dan veertien dagen voor den daarop vermelden vervaldatum, respectievelijk voor den datum der betaalbaarstelling, zonder machtiging van de Verzekeringskamer aan de onderneming afgegeven.
5. Ter verkrijging van nieuwe couponbladen worden de talons of de mantels niet aan de onderneming afgegeven; deze draagt die verkrijging aan de bankinstelling op.
6. Indien de Verzekeringskamer aan de bankinstelling heeft kennis gegeven, dat over coupons en dividendbewijzen niet door de onderneming kan worden beschikt, worden deze niet aan de onderneming afgegeven en wordt door deze ten aanzien daarvan geene overeenkomst of eenigerlei rechtshandeling gesloten of aangegaan zonder machtiging van de Verzekeringskamer.
7. Indien de bankinstelling de overeenkomst van bewaarneming heeft opgezegd en de Verzekeringskamer met de onderneming nog niet tot overeenstemming is gekomen over eene andere bankinstelling ter bewaarneming van de bedoelde waarden, worden door de bankinstelling, zoo de Verzekeringskamer dit verzoekt, de waarden afgegeven aan de Verzekeringskamer, welke ze voorloopig onder zich houdt. Die waarden blijven alsdan aansprakelijk uitsluitend' voor de verbintenissen uit de in artikel 2 bedoelde overeenkomsten van levensverzekering.
8. De acte of brief van bewaarneming houdt in of verwijst naar de in de voorgaande leden 3, 4, 5 en 6 genoemde bedingen.
Artikel 8.
t. Schuldvorderingen op naam der onderneming, in artikel 6, onder b, c en d genoemd, kunnen als waarden, bedoeld in de artikelen 5 en 10, door de Verzekeringskamer worden goedgekeurd, mits van de schuldvordering uit eene schriftelijke schuldbekentenis blijkt en in die schuldbekentenis of in eene nadere overeenkomst is opgenomen:
a. dat de overeengekomen aflossingen en rentebetalingen op de overeengekomen vervaldagen niet zonder machtiging van de Ver^ zekeringskamer aan de onderneming kunnen geschieden, wanneer de Verzekeringskamer aan den schuldenaar heeft kennis gegeven, dat een en ander slechts kan plaats hebben met haar machtiging;
b. dat extra-aflossingen of vervroegde rentebetalingen niet 'kunnen geschieden zonder machtiging van de Verzekeringskamer;
c dat ten aanzien van de schuldvordering geene overeenkomst of eenigerlei rechtshandeling kan worden gesloten of aangegaan zonder machtiging van de Verzekeringskamer;


216
d. dat de schuldenaar zich nimmer op compensatie met eene vordering van zijne zijde zal kunnen beroepen.
2. De schriftelijke schuldbekentenis wordt in open bewaring gegeven op de wijze als bedoeld in artikel 7. Door het enkele feit van deze inbewaargeving worden de betrekkelijke schuldvorderingen aansprakelijk uitsluitend voor de verbintenissen uit de in artikel 2 bedoelde overeenkomsten van levensverzekering.
3. De schriftelijke schuldbekentenis wordt niet aan de onderneming teruggegeven, noch wordt door haar ten aanzien van die schuldbekentenis eene overeenkomst of eenigerlei rechtshandeling gesloten of aangegaan zonder machtiging van de Verzekeringskamer. De acte of brief van bewaarneming houdt in of verwijst naar die bedingen.
Artikel 9.
De onderneming legt aan de Verzekeringskamer de bewijzen over, dat zij aan de in de artikelen 7 en 8 genoemde verplichtingen heeft voldaan.
Artikel 10.
1. Ook nadat krachtens artikel 4 door de Verzekeringskamer zijn vastgesteld de bedragen, waarvoor waarden door de onderneming moeten worden gedeponeerd, kan de Verzekeringskamer, hetzij op grond van achteruitgang van de waarden, hetzij op grond van eene verhooging van de vermelde bedragen, als gevolg van eene hoogere schatting der premiereserve, eene aanvulling van de waarden eischen. Hiervan doet zij schriftelijk mededeeling aan de onderneming, die zorg draagt, dat deze aanvulling in door de Verzekeringskamer goedgekeurde waarden binnen drie maanden geschiedt.
2. De Verzekeringskamer is te allen tijde bevoegd voor te schrijven, dat ter vorming of aanvulling van de dekking der in de artikelen 1 en 2 bedoelde premiereserve in het Rijk in Europa, de premiën, welke in dat Rijk betaald worden voor de bedoelde overeenkomsten van levensverzekering, na aftrek van een door haar billijk geachten onkostenopslag en van uitkeeringen voor die overeenkomsten, in het Rijk aanwezig blijven en gedeponeerd worden bij eene door de onderneming aan te wijzen en door de Verzekeringskamer goed te keuren, in het Rijk in Europa gevestigde bankinstelling, die de gelden zonder machtiging van de Verzekeringskamer niet aan de onderneming geheel of gedeeltelijk afgeeft.
Zonder machtiging van de Verzekeringskamer wordt door de onderneming geene overeenkomst of eenigerlei rechtshandeling betreffende die gelden gesloten of aangegaan.


217
3. Wordt omtrent de bankinstelling tusschen de Verzekeringskamer en de onderneming geene overeenstemming verkregen, dan wijst de Verzekeringskamer eene bankinstelling aan.
4. Het in het tweede en derde lid bedoelde depot is uitsluitend aansprakelijk voor de verbintenissen uit de in artikel 2 bedoelde overeenkomsten.
Artikel 11.
li. Indien eene onderneming niet voldoet aan één of meer der verplichtingen, haar in de artikelen 3, 5 en 10 opgelegd, wordt zulks door de Verzekeringskamer bekend gemaakt in de Nederlandsche Staatscourant.
2. Door de onderneming worden dan de bij haar loopende verzekeringen, bedoeld in het eerste lid van artikel 2, afgewikkeld, terwijl dan door haar nieuwe overeenkomsten van levensverzekering met in het Rijk in Europa gevestigde personen niet meer worden gesloten.
3. In bijzondere gevallen kan de Verzekeringskamer aan eene onderneming, die achterwege heeft gelaten de deponeering van waarden voor verzekeringen, welke tijdens de inwerkingtreding van dezen algemeenen maatregel van bestuur reeds bij haar loopende waren, toestaan om nieuwe overeenkomsten van levensverzekering met irt het Rijk in Europa gevestigde personen te sluiten. In dat geval blijft deze algemeene maatregel van bestuur geheel van toepassing voor de nieuw te sluiten verzekeringen. De hiervoor te deponeeren waarden zijn dan uitsluitend aansprakelijk voor de verbintenissen uit die verzekeringen. Bij het bedoelde besluit van de Verzekeringskamer wordt eene regeling gemaakt omtrent de verplichtingen der onderneming betreffende deponeering van waarden voor de oude verzekeringen. Deze waarden zijn uitsluitend aansprakelijk voor de verbintenissen uit die verzekeringen. Het besluit der Verzekeringskamer wordt bekend gemaakt in de Nederlandsche Staatscourant.
4. Indien de onderneming later alsnog volledig aan de voorschriften, vermeld in de artikelen 5 en 10, voldoet, wordt dit door de Verzekeringskamer bekend gemaakt op de wijze als in dit artikel aangegeven, met vermelding, dat de onderneming weder nieuwe overeenkomsten van levensverzekering met in het Rijk in Europa gevestigde personen mag sluiten, voor zoover dit niet reeds ingevolge lid 3 was toegestaan.
Artikel 12.
Zoodra eene onderneming ten genoege van de Verzekeringskamer aantoont, dat tengevolge van veranderingen, welke hebben plaats ge-


218
vonden sedert de laatste vaststelling of eisch der Verzekeringskamer als bedoeld in de artikelen 4 en 10, lid 1, of een voorschrift der Verzekeringskamer als bedoeld in artikel 10, lid 2, de krachtens de artikelen 5 of 10 gedeponeerde waarden de vereischte premiereserve overtreffen, kan de Verzekeringskamer de meerdere waarden vrijlaten. De Verzekeringskamer houdt bij dat besluit rekening met het bepaalde, bij het tweede lid van artikel 4. De beslissing, welke waarden zullen worden vrijgelaten, is aan haar.
Artikel 13.
Indien eene buiten het Rijk in Europa gevestigde onderneming ingevolge de artikelen 5 of 10 waarden hier te lande heeft gedeponeerd, en krachtens de wetten van het land, waar die onderneming is gevestigd, wijzigingen zijn gebracht in de in artikel 2 bedoelde overeenkomsten van levensverzekering van die onderneming, gelden die wijzigingen eerst nadat en voor zoover zij door de Verzekeringskamer zijn goedgekeurd.
Artikel 14.
Ter bekoming van eene verklaring, als bedoeld in artikel 18 der wet, moeten buiten het Rijk in Europa gevestigde ondernemingen, welke in het Rijk het levensverzekeringbedrijf uitoefenen, voldaan hebben aan de voorschriften der wet van 23 Mei 1917, Staatsblad n°. 436.
Artikel 15.
1. Indien eene buiten het Rijk in Europa gevestigde onderneming binnen drie maanden na de inwerkingtreding van dezen algemeenen maatregel van bestuur aan de Verzekeringskamer schriftelijk kennis geeft, dat zij voortaan nieuwe overeenkomsten met in het Rijk in Europa gevestigde personen niet meer wenscht te sluiten en slechts wenscht de loopende af te wikkelen, is zij niet meer bevoegd nieuwe overeenkomsten te sluiten en verplicht, zich tot het afwikkelen der loopende te beperken. Onder „nieuwe overeenkomsten" worden hier niet begrepen overeenkomsten van herverzekering, te sluiten met in het Rijk in Europa gevestigde ondernemingen, indien daarbij wordt overeengekomen, dat de waarden ter dekking der premiereserve bij de in herverzekering gevende onderneming worden gedeponeerd. Ten aanzien van eene onderneming, die zulk eene schriftelijke kennisgeving aan de Verzekeringskamer heeft gedaan, blijven de voorafgaande artikelen buiten toepassing. De genoemde kennisgeving wordt


219
door de Verzekeringskamer bekend gemaakt in de Nederlandsche Staatscourant, onder mededeeling, dat door de onderneming waarden tot dekking der premiereserve hier te lande niet zijn of worden gedeponeerd.
2. Indien eene onderneming, welke de in lid 1 bedoelde kennisgeving heeft gedaan, later alsnog aan de voorschriften van dezen algemeenen maatregel wenscht te voldoen, geeft zij daarvan schriftelijk kennis aan de Verzekeringskamer. De voorschriften van dezen algemeenen maatregel van bestuur worden dan op haar van toepassing. Zoodra die onderneming daarna aan hare verplichting tot deponeering van waarden tot dekking van de in artikel 2 bedoelde premiereserve heeft voldaan, is zij weder bevoegd met in het Rijk in Europa gevestigde personen nieuwe overeenkomsten van levensverzekering te sluiten. Een en ander wordt door de Verzekeringskamer bekendgemaakt in de Nederlandsche Staatscourant.
3. Zoolang het eerste lid op eene onderneming van toepassing is, wordt aan haar eene verklaring, als bedoeld bij art. 18 der Wet op' het Levensverzekeringbedrijf 1922, Staatsblad n°. 716, niet afgegeven.
Artikel 16.
De aankondigingen, welke krachtens dezen algemeenen maatregel van bestuur worden opgenomen in de Nederlandsche Staatscourant, worden mede opgegeven ter inschrijving in het handelsregister.
Artikel 17.
Dit besluit treedt in werking met ingang van den tweeden dag na dien der dagteekening van het Staatsblad, waarin het is geplaatst.
X.
BESLUIT van den 26sten Januari 1925, Staatsblad n°. 23, houdende bezoldigingsregeling voor het personeel der Verzekeringskamer (gewijzigd bij K. B. van den 28sten December 1925, Staatsblad no. 516, zie hieronder Bijlage XI).
Wij WILHELMINA, bij de oratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Op de voordracht van Onze Ministers van Justitie, van Binnenlandsche Zaken en Landbouw, en van Koloniën van 24 December 1924, Afdeeling A.S./lc, n°. 828;


220
Den Raad van State gehoord (advies van 20 Januari 1925, no. 23);
Gezien het nader rapport van Onze voornoemde Ministers van 23 Januari 1925, Afdeeling A.S./lc, n°. 843;
Overwegende, dat het wenschelijk is de bezoldigingsregeling voor het personeel der Verzekeringskamer opnieuw vast te stellen;
Hebben goedgevonden en verstaan, gerekend van af 1 Januari 1925, te bepalen:
Artikel 1.
Voor het personeel der Verzekeringskamer worden de volgende jaarwedden vastgesteld: voorzitter f 11500; lid f9500;
secretaris f 4700—f 5600, 3 tweejaarlijksche verhoogingen van f 300;
inspecteur der Verzekeringskamer f 4000—f 6400, 6 tweejaarlijksche verhoogingen van f 300 en 3 tweejaarlijksche verhoogingen van f 200;
referendaris f 4500—f 5400, 3 tweejaarlijksche verhoogingen van f300;
hoofdcommies f3400—f4400, 5 tweejaarlijksche verhoogingen van f200;
commies f2400—f3400, 3 tweejaarlijksche verhoogingen van f200 en 4 tweejaarlijksche verhoogingen van f 100;
adjunct-commies f1700—f2600, 3 tweejaarlijksche verhoogingen van f 200 en 3 tweejaarlijksche verhoogingen van f 100;
klerk f 1100—f2000, 2 tweejaarlijksche verhoogingen van f200 en 5 tweejaarlijksche verhoogingen van f 100;
schrijver f 1000—f 1700, 2 tweejaarlijksche verhoogingen van f200, met 2 tweejaarlijksche verhoogingen van f 100 en 2 tweejaarlijksche verhoogingen van f50;
concierge-bode f 1400—f 1700, 2 tweejaarlijksche verhoogingen van f 100 en 2 tweejaarlijksche verhoogingen van f50;
Artikel 2.
De ambtenaren der Verzekeringskamer, die benoemd zijn tot plaatsvervangend lid dier Kamer, genieten eene weddeverhooging van ten hoogste f 1000 per jaar.
Artikel 3.
Wij behouden Ons voor aan bepaalde ambtenaren, hetzij bij eerste


221
aanstelling, hetzij door latere buitengewone persoonlijke verhoogingen eene hoogere wedde toe te kennen dan het maximum van de aan het ambt verbonden wedde.
Artikel 4.
Het bepaalde bij de artikelen 1, tweede, derde en zesde lid, 2, 6, tweede, derde en zesde lid, 7, 8, eerste, derde en vierde lid, 9 tot en met 17, '19, eerste en tweede lid, 20, 21, 22, eerste lid, 23, eerste lid, 26 tot en met 30, 31 en 37, van het Bezoldigingsbesluit Burgerlijke Rijksambtenaren 1925 vindt Overeenkomstige toepassing.
Artikel 5.
Totdat daaromtrent nader zal worden voorzien, wordt, voor zoover en voor zoolang de wedde van eenig ambtenaar ingevolge het bepaalde bij de artikelen 1, 3 en 4 van dit besluit meer zou bedragen dan de wedde, waarop hij volgens Ons besluit van 4 Augustus 1923 (Staatsblad n°. 395), zooals dat is gewijzigd bij Ons besluit van 25 April 1924 (Staatsblad n°. 211), aanspraak zou hebben gehad, die wedde verminderd tot het bedrag, dat hem zou zijn toegekend, indien ten aanzien van de door hem bekleede functie laatstgenoemde besluiten van kracht waren gebleven.
Het bovenstaande is slechts van toepassing op ambtenaren, aan wier functie volgens Ons besluit van 4 Augustus 1923 (Staatsblad n°. 395), zooals dat luidde vóór de daarin bij Ons besluit van 25 April 1924 (Staatsblad n°. 211) aangebrachte wijzigingen, een salaris of maximum-salaris was verbonden hooger dan f6000, met dien verstande, dat Wij Ons het recht voorbehouden in grensgevallen ten gunste van eenig ambtenaar van het bepaalde in het eerste lid af te wijken.
Ten aanzien van de wedde van een inspecteur der Verzekeringskamer wordt het bepaalde bij dit artikel toegepast evenals wanneer aan die functie volgens Ons besluit van 4 Augustus 1923 (Staatsblad
n°. 395) eene jaarwedde verbonden ware geweest van f 4000 f 6600
met 13 jaarlijksche verhoogingen van f200.


222
XI.
BESLUIT van den 28sten December 1925, Staatsblad n°. 516, tot wijziging van het Koninklijk besluit van 26 Januari 1925 (Staatsblad n°. 23), houdende bezoldigingsregeling voor het personeel der Verzekeringskamer.
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Op de voordracht van Onzen Minister van Justitie van 17 December 1925, Afdeeling A.S./1C, n°. 901;
Den Raad van State gehoord (advies van 22 December 1925, n° 15);
Gezien het nader rapport van Onzen voornoemden Minister van 24 December 1925, Afdeeling A.S./1C, n°. 970;
Hebben goedgevonden en verstaan:
Artikel I.
Ons besluit van 26 Januari 1925 (Staatsblad n°. 23) te wijzigen als volgt:
a. Artikel 1 wordt gelezen als volgt:
„Voor het personeel der Verzekeringskamer worden de navolgende jaarwedden vastgesteld: Voorzitter f 11500; Lid f9500;
Secretaris f 4900—f 5800, 3 tweejaarlijksche verhoogingen van f 300;
Inspecteur der Verzekeringskamer f4000—f6400, 6 tweejaarlijksche verhoogingen van f300 en 3 tweejaarlijksche verhoogingen van f200;
Referendaris f4600—f5600, 5 jaarlijksche verhoogingen van f200;
Hoofdcommies f3500—f4500, 5 tweejaarlijksche verhoogingen van f200;
Commies f2500—f3400, 3 tweejaarlijksche verhoogingen van f200 en 3 tweejaarlijksche verhoogingen van f 100;
Adjunct-Commies f1700—f2700, 3 tweejaarlijksche verhoogingen van f200 en 4 tweejaarlijksche verhoogingen van f 100;
Klerk f 1100—f2000, 4 jaarlijksche verhoogingen van f 100 en 5 tweejaarlijksche verhoogingen van f 100;
Schrijver le klasse f1600—f2100, 5 tweejaarlijksche verhoogingen van f100;


223
Schrijver 2e klasse f 1000—f 1700, 4 jaarlijksche verhoogingen van f 100, 2 tweejaarlijksche verhoogingen van f 100 en 2 tweejaarlijksche verhoogingen van f50;
Machineschrijver f 500—f 900, 4 jaarlijksche verhoogingen van f 100;
Concierge-bode f 1400—f 1700, 2 tweejaarlijksche verhoogingen van f 100 en 2 tweejaarlijksche verhoogingen van f50."
b. Artikel 4 wordt gelezen als volgt:
„Het bepaalde bij de artikelen 1, 2e, 3e en 6e lid, 2, 6, 2e, 3e en 6e lid, 7, 8, le, 3e en 4e lid, 9 tot en met 16, 19, le en 2e lid, 20, 21, 22, le lid, 23, le lid, 26 tot en met 29, 31 en 37 van het Bezoldigingsbesluit Burgerlijke Rijksambtenaren 1925 vindt overeenkomstige toepassing.
Echter blijft het bepaalde in artikel 1, tweede lid en artikel 8, derde lid, van genoemd Bezoldigingsbesluit buiten toepassing ten aanzien van de jaarwedde van den machineschrijver."
c. Artikel 5 vervalt.
Artikel II.
Ten aanzien van ambtenaren en gewezen ambtenaren van de Verzekeringskamer vindt het bepaalde bij artikel III van Ons besluit van 9 December 1925 (Staatsblad n°. 467) overeenkomstige toepassing.
Artikel III.
Artikel I, sub a en b, benevens artikel II van dit besluit treden in werking met ingang van 1 Januari 1926.
Artikel I, sub c treedt in werking op een nader door Ons te bepalen tijdstip.
XII.
BESLUIT van den 18den Juli 1925, Staatsblad n°. 335, houdende algemeenen maatregel van bestuur, als bedoeld bij art. 27 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922 (Staatsblad n°. 716).
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Op de voordracht van Onzen Minister van Justitie, mede namens Onze Ministers van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën, van 17 Juni 1925, le Afdeeling C, n°. 895;
Den Raad van State gehoord (advies van 30 Juni 1925, n°. 14);


224
Gezien het nader rapport van Onzen Minister van Justitie, mede namens Onze Ministers van Binnenlandsche Zaken en Landbouw en van Koloniën, van 11 Juli 1925, le Afdeeling C, n°. 968;
Overwegende, dat het noodig is vast te stellen de modellen der door de ondernemingen van levensverzekering in te vullen staten;
Gelet op de artikelen 27, 28, 84 en 86 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922, Staatsblad n°. 716;
Hebben goedgevonden en verstaan te bepalen: Artikel ï.
Onder „onderneming" wordt in de volgende artikelen verstaan de natuurlijke of rechtspersoon, op wie rusten de verplichtingen, bedoeld in de artt. 27 en 28 der wet op het levensverzekeringbedrijf 1922, Stbl. n°. 716.
Artikel 2.
1. Van de staten, bedoeld in de artt. 27 en 28 der genoemde wet, worden hierbij (zie Bijlagen I t/m V) de volgende modellen vastgesteld:
a. voor levens- en volksverzekeringondernemingen en begrafenisfondsen: L 1 tot en met 17;
b. voor spaarkasondernemingen: S 1 tot en met 16;
c. voor kleine plaatselijke begrafenisfondsen: B 1 tot en met 8;
d. voor omslagfondsen: O 1 tot en met 7;
e. voor buitenlandsche ondernemingen: K.
2. De ondernemingen dienen de staten in bij de Verzekeringskamer op de formulieren, welke door haar op aanvrage tegen door haar vast te stellen prijs ter beschikking van de ondernemingen gesteld worden. Bij de opneming van de staten in het jaarverslag zijn de ondernemingen niet aan de afmetingen dier formulieren gebonden.
Artikel 3.
1. Voor binnenlandsche ondernemingen gelden, naar gelang van den aard der onderneming, de staten, L, S, of O, tenzij op verzoek van eene onderneming door de Verzekeringskamer is bepaald, dat voor die onderneming gelden de staten B.
2. Ingeval van twijfel tot welke van de in artikel 2 lid 1, a, b, c en d genoemde categorieën eene onderneming behoort, beslist de Verzekeringskamer.


225
Artikel 4.
1. Levens- en volksverzekeringondernemingen, die tevens spaarkassen beheeren, gebruiken hiervoor de staten S 3b, 4, 4a, 4b en 8 en voorzoover zij op die kassen betrekking hebben, de staten S 9 tot en met 14.
2. Spaarkasondernemingen, die naast contra-verzekeringen ook andere verzekeringen op het leven sluiten, gebruiken behalve de staten S in elk geval de staten L 13, 14 en 17.
Artikel 5.
1. Ondernemingen, die invaliditeits-, ziekte- en dergelijke uitkeeringen doen, verwerken de hierop betrekking hebbende gegevens in de voorgeschreven staten.
2. Ondernemingen, als vakvereenigingen, coöperatieve vereenigingen en dergelijke, die bij overlijden of leven van haar leden uitkeeringen doen in geld, hetgeen als levensverzekeringbedrijf behoort te worden aangemerkt, en daarnaast andere inkomsten en uitgaven hebben, dienen naast de voor haar levensverzekeringbedrijf voorgeschreven staten eene rekening en verantwoording in van haar overige ontvangsten en uitgaven, bezittingen en schulden in den bij haar gebruikelijken vorm.
Artikel 6.
In bijzondere gevallen kan de Verzekeringskamer bepalen, dat eene onderneming behalve de volledige staten van een der in art. 2 lid 1 % a, b, c en d genoemde categorieën een of meer der staten van de overige categorieën indient
Artikel 7.
1. Levens- en volksverzekeringondernemingen en begrafenisfondsen, die alleen loopende overeenkomsten van levensverzekering afwikkelen, deelen zulks mede in staat L 14 en gebruiken overigens behalve de staten L 1, 2, 3 en 3a van de staten 3b tot eh met 13 en 15 tot en met 17 slechts die, welke door de Verzekeringskamer voor elke onderneming afzonderlijk in verband met haar bedrijf worden aangewezen.
2. Spaarkasondernemingen, die alleen loopende spaarkassen afwikkelen, deelen zulks mede in staat S 14 en dienen van de staten S in elk geval dat gedeelte in, dat op de kassen betrekking heeft en
15


226
voorts die staten, welke door de Verzekeringskamer voor elke onderneming afzonderlijk in verband met haar bedrijf worden aangewezen.
3. Kleine plaatselijke begrafenisfondsen, die alleen loopende overeenkomsten van levensverzekering afwikkelen, kunnen door de Verzekeringskamer geheel of gedeeltelijk van de indiening der voorgeschreven staten worden vrijgesteld.
Artikel 8.
1. Ondernemingen, die gevestigd zijn buiten het Rijk in Europa in landen, waar wettelijke voorschriften omtrent de inrichting en openbaarmaking van jaarverslagen bestaan en krachtens het K. B. van 29 Januari 1924, Stbl. n°. 24, waarden tot dekking der premiereserve hier te lande hebben gedeponeerd, dienen staat K in en nemen in haar jaarverslag op de volgende gegevens omtrent haar bedrijf in Nederland:
a. een overzicht van den verzekeringsstand, met vermelding van de wijzigingen in het boekjaar;
b. de methode en grondslagen, volgens welke de premiereserve is berekend.
2. De onder a en b van lid 1 bedoelde opgaven geschieden in den voor soortgelijke gegevens betreffende het geheele bedrijf bij de onderneming gebruikelijken vorm.
3. Vertaling in de landstaal van het in staat K voorkomende is geoorloofd.
Artikel 9.
1, Ondernemingen, die gevestigd zijn buiten het Rijk in Europa en zijne Koloniën, in landen, waar wettelijke voorschriften omtrent de inrichting en openbaarmaking van jaarverslagen van levensverzekeringondernemingen niet bestaan en krachtens het K. B. van 29 Januari 1924, Stbl. n°. 24, waarden tot dekking der premiereserve hier te lande hebben gedeponeerd, dienen staat K in en verstrekken de gegevens omtrent haar bedrijf in Nederland, genoemd in artikel 8, lid 1, a en b, door indiening van de staten L 14, 15 en 16.
2. Vertaling in de landstaal van het in de staten voorkomende is geoorloofd.
Artikel 10.
1. In de Nederlandsche Koloniën gevestigde ondernemingen dienen, zoolang aldaar bindende voorschriften omtrent de inrichting en openbaarmaking van jaarverslagen van levensverzekeringondernemingen niet bestaan, voor haar geheele bedrijf de staten L 1 tot


227
en met 17 in. Bovendien dienen zij voor haar bedrijf hier te lande in staat K (indien zij krachtens het K.B. van 29 Januari 1924, Stbl. 24, waarden tot dekking der premiereserve hier te lande hebben gedeponeerd) en den staat L 14 voor de gegevens bedoeld in art. 8, lid lo.
2. Zoodra in de in lid 1 bedoelde Koloniën bindende voorschriften omtrent de inrichting en openbaarmaking van jaarverslagen van levensverzekeringondernemingen worden vastgesteld, wordt voor de betrokken ondernemingen art. 8 van toepassing.
Artikel 11.
1. Buiten het Rijk in Europa gevestigde spaarkasondernemingen dienen voor de bij haar hier te lande loopende, al dan niet zelfstandig beheerde, spaarkassen de staten S 1 tot en met 16 in.
2. Vertaling in de landstaal van het in de staten voorkomende is geoorloofd.
ALGEMEENE VOORSCHRIFTEN. Artikel 12.
Bijvoeging of weglating van posten of rubrieken in de staten is, tenzij uitdrukkelijk in de staten toegelaten of voorgeschreven, niet geoorloofd.
Artikel 13.
1. De voorgeschreven staten worden in de volgorde van de daarop voorkomende nummering en zonder tusschenvoegingen in het jaarverslag opgenomen.
2. Staten, die voor de onderneming geen toepassing vinden, worden niet ingediend. In geval van twijfel omtrent al of niet toepasselijkheid beslist de Verzekeringskamer.
Artikel 14.
Indien staten medeonderteekend zijn door een accountant, wordt in die staten medegedeeld, of de accountant zich al dan niet overtuigd heeft dat de staat den werkelijken toestand weergeeft.
Artikel 15.
1. In vreemde valuta luidende activa (met uitzondering van effecten, waarvan de waarde berekend is volgens Amsterdamsche


228
beursusance), pasiva, winsten en verliezen en de in de staten L 13, 14 en 16 (voor spaarkasondernemingen S 46, 13, 14 en 16) voorkomende statistische cijfers worden omgerekend in Nederlandsen geld met behulp van den op den laatsten. beursdag van het boekjaar te Amsterdam officieel vastgestelden wisselkoers. Dit voorschrift is niet toepasselijk op den Nederlandsch-Indischen, Surinaamschen en CuraSaoschen gulden.
'2. Ondernemingen met activa en passiva in Nederlandsch-Indische, Surinaamsche en/of Curagaosche guldens vermelden in de betrekkelijke staten tegen welken koers zij de in deze munten luidende activa, passiva, winsten en verliezen en de in de staten L 13, 14 en 16 (voor spaarkasondernemingen S 4b, 13, 14 en 16) voorkomende statistische cijfers in Nederlandsch geld hebben omgerekend.
Artikel 16.
Aan eene onderneming van geringen omvang kan op haar verzoek de Verzekeringskamer toestaan, dat slechts eens in de 3 jaren de premiereserve wordt berekend. Indien dit is toegestaan, vinden, zoolang de premiereserve niet berekend is, geen winstuitdeelingen of bijzondere uitkeeringen plaats.
Slotbepaling.
Artikel 17.
Dit besluit treedt in werking met ingang van den tweeden dag na dien der dagteekening van het Staatsblad, waarin het is geplaatst.


BIJLAGE I
229
behoorende bij Kon. Besluit d.d. 18 Juli 1925 (Staatsblad nP. 335).
LEVENSVERZEKERING- EN VOLKSVERZEKERINGONDERNEMINGEN EN BEGRAFENISFONDSEN.
STATEN
bedoeld in Artt. 27 en 28 van de Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922, Stbl. no. 716.
Staten L 1—17.
Staat L 1. Winst- en verliesrekening. , . 2. Balans.
• „ 3. Toelichtingen op de winst- en verliesrekening. „ „ 3a. Toelichtingen op de balans.
i „ 3b. Verbonden waarden.
„ „ 4. Onkosten.
■ . 5. Beleggings- en balanspolitiek.
i , 6. Staat van houders van niet-volgestorte aandeelen.
■ • 7. Vaste eigendommen.
. . 8. Vijfjaarlfjksche staat van eerste hypotheken in Nederland en Koloniën.
. > 8a. Eerste hypotheken in Nederland en Koloniën.
• • 8b- Tweede en volgende hypotheken in Nederland en Koloniën. , . 8c. Hypotheken in het Buitenland.
» „ 8d. Recapitulatie der Staten 8a, 86 en 8c.
„ , 8e. Executies van hypotheken en renteachterstand.
• „ 8/. Lijst van taxateurs. „ „ 9. Effecten.
■ „ 9a. Recapitulatie der effecten.
• . 10. Leeningen aan Provinciën, Gemeenten, Waterschappen e.d. » „11. Dekking van verplichtingen in vreemde valuta.
» „ 12. Gemiddelde rente.
• ■ 13. Overzicht van den stand van het bedrijf.
" " 14, » » de ontwikkeling van het geheele bedrijf.
» «15. Actuarieel verslag.
» „16. Premiereservestaat.
• * 17. Vergelijking van de verwachte met de werkelijke sterfte.




231
LEVENSVERZEKERING, i)
STAAT L tl Ingevuld met inachtneming van Koninklijk Besluit d.d. 18 Juli 1925 (Staatsblad n°. 335). i)
WINST- EN VERLIESREKENING, l)
Boekjaar 19 1)
Onderneming: ij
j
te: ij
^ Voor elk der volgende modellen van de staten L, S, B, O en K opgenomen onder de Bijlagen van het K. B. van 18 Juli 1925, Stbl.'no 335 komt een dergelijke titel, mutatis mutandis, als de hier afgedrukte voor. Het leek onnoodig deze alle hier op te nemen.


232
233
STAAT L t. DEBET.
WINST- EN VERLIES f REKENING OVER 19
CREDIT.
Nadeelig saldo vorig boekjaar
Premiereserve eigen risico einde van het boekjaar
Totaal.
Herverzekering.
Eigen rekening.
Uitkeeringen:
Kapitaal bij overlijden
Restitutie van premie bij overlijden
Kapitaal bij expiratie
Renten
Afkoop
Onkosten (Staat 4)»:
Pensioenfonds personeel
Verlies op beleggingen8):
Te specificeeren naar de balansposten
Koersverlies op valuta's (niet op effecten) *).,,.,.■ Andere lasten:
Hier te specificeeren 8)
Spaarkassen:
Administratiereserve einde van het boekjaar . . Afschrijvingen:
Gewone afschrijvingen hier te specificeeren 6) . . Saldo:
Te verdeelen als volgt: Extra afschrijvingen (hier te specificeeren).. . Extra reserves (hier te specificeeren) .... Dividend, tantièmes enz. (hier te specificeeren)
Onverdeelde winst vorig boekjaar
Premiereserve eigen risico einde vorig boekjaar
Premiën :
Termijnpremiën (zonder aftrek van
incasso)
Premifin in eens. . . . . . . .
Totaal. Herver- pgen zekering, rekening.
~r~ r~ f
Renten (Staat 3) 2) .
Huren:
Bruto huur f
Exploitatiekosten
Poliskosten • (excl. zegelkosten)
Winst op beleggingen8):
Te specificeeren naar de balansposten
Koerswinst op valuta's (niet op effecten) *)
Andere baten:
Hier te specificeeren
Spaarkassen:
Administratieloon f
Administratiereserve begin van het boekjaar ,
Saldo
N. B. De posten luiden in Ned. Crt. Wijziging van de volgorde der posten is niet toegelaten, weggelaten, echter geen andere bijgevoegd, behoudens die, welke dienen ter specitoegelaten. Winsten en verliezen van buitenlandsche bijkantoren of agentschappen bij
!) Te specificeeren volgens de posten a tot en met k, vermeld in Staat 4 sub 1, onder aftrek
2) Onkosten voortvloeiende uit het beheer der geldbeleggingen, niet ten laste van den in Staat 4 onder 1 afzonderlijk worden vermeld en onder 4 en 5 worden toegelicht.
3) Verliezen en winsten, voortspruitende uit verkoop, uitloting en koersdaling of stijging/ op te nemen voor zoover zij niet rechtstreeks op een daartoe bestemde reserve zijn gebracht, andere activa is toegepast, wordt dit in staat 3a onder 2 omschreven en tevens medegedeeld,
4) Verliezen en winsten, voortspruitende uit koersverschillen op valuta's op te nemen,
5) Onder dezen post mede op te nemen: Rente van opgenomen gelden.
6) Hieronder mede op te nemen gewone afschrijvingen op vaste eigendommen, voor zooop materieel onder onkosten op te nemen.
[Posten, die in het bedrijf der onderneming niet voorkomen, mogen in het jaarverslag worden ficatie van „Andere lasten" en „Andere baten". Wel is binnenslijns splitsing van bedragen de posten van deze algemeene winst- en verliesrekening in te deelen.
van restitutie wegens herverzekering, doch zonder splitsing in eerste en doorloopende onkosten. Ipost „Renten" te brengen, doch onder den post „Onkosten" op te nemen. Zij kunnen echter
Ivan effecten, verkoop waardevermindering of vermeerdering van vaste eigendommen enz., [ Indien in het betrokken boekjaar een ander systeem van waardeering der effecten of van welk voor- of nadeel die wijziging opleverde.
Ivoor zoover zij niet rechtstreeks op een daartoe bestemde reserve zijn gebracht.
Iver zij niet rechtstreeks op een daartoe bestemde reserve zijn gebracht. Gewone afschrijvingen


234
235
STAAT L 2. DEBET.
BALANS O*, DECEMBER 19
CREDI1
Aandeelhouders nog te storten , ,.
Deelnemers waarborgkapitaal nog te storten
Belegde statutaire reserve *) •
Belegde extra reserve *)
Belegd pensioenfonds 2)
Vaste eigendommen (Staat 7)
Hypotheken (Staten 8a t/m ƒ; event. Staat 8)
Effecten (Staten 9 en 9a)
Aandeelen in Zuster- en Dochterondernemingen (Staat 5) 8)
Leeningen op schuldbekentenissen aan provinciën, gemeenten, waterschappen
e.d. (Staat 10)
Polisbeleeningen
Bloote eigendommen . . . .
Vruchtgebruiken
Deposito's
Gedeponeerd in geld bij herverzekeringmaatschappijen (Staat 3a)4) en 6). .
Prolongaties en Effectenbeleeningen
Saldi bij bankiers en kassiers, Girorekeningen
Andere beleggingen:
hier te specificeeren" (groepsgewijze)
Kassa
Loopende renten en huren
Saldi bij agenten en kantoorincasso
Saldi bij herverzekeringmaatschappijen
Diverse debiteuren (Staat 3a) 8)
Meubilair
Materieel
Spaarkassen:
Beleggingen (Staten S 4b, 7 t/m 11) f
Te vorderen administratieloon (Staat S 4) ,,
Andere activa „
Andere Activa: 6)
hier te specificeeren (groepsgewijze)
Kosten van oprichting en uitbreiding
Verliessaldo 1
Maatschappelijk kapitaal: ^ Waarborgkapitaal waarvan ongeplaatst
Reserves (Staat 3a):
Statutaire reserve f
Extra reserve ....
Reserve geldbelegging „
Reserve dubieuse debiteuren
Andere reserves: hier te specificeeren
Pensioenfonds personeel2)
Deposito o/g
Leeningen:
Beleeningen o/g f
Hypotheken o/g . . . „
Saldi van bankiers
Andere leeningen zonder speciaal onderpand
Premiereserve (Staten 15 en 16) f
Af: Premiereserve herverzekering
Premiereserve eigen risico
Gereserveerde uitkeeringen 7)
Gedeponeerd in geld door herverzekeringmaatschappijen (Staat 3a) 4) en 6)
Saldi van agenten
Saldi van herverzekeringmaatschappijen
Diverse crediteuren (Staat 3a) 6)
Onbetaalde dividenden, winstaandeelen en tantièmes vorige jaren ....
Dividend, winstaandeelen en tantièmes boekjaar
Spaarkassen:
Spaartegoed (Staten S 4a en 46) f
Administratiereserve (Staat 15)
Reserve administratieloon (Staat S 4)
Andere passiva ,
Andere passiva: 6)
hier te specificeeren (groepsgewijze)
Onverdeeld winstsaldo
N.B. Wijziging van de volgorde der posten is niet toegelaten. Posten die in het bedrijf der] bijgevoegd .behoudens die,welke dienen ter specificatie van „Andere beleggingen", „Andere activa", De activa en passiva van buitenlandsche bijkantoren of agentschappen bij de posten in
!) Voor zoover afzonderlijke belegging bij de onderneming gebruikelijk is.
2) Voor zoover het pensioenfonds niet in den verzekeringsstand en de verplichtingen van
3) In Staat 5 te specificeeren.
4) Depots in natura (Effecten enz.) van en bij herverzekeringmaatschappijen niet in de
5) In Staat 3a te specificeeren.
6) Hieronder o.a. op te nemen: gegeven en ontvangen borgstellingen in geld; ontvangen borgstel') Indien van de gereserveerde uitkeeringen een gedeelte door herverzekeringmaatschapbij herverzekeringmaatschappijen begrepen, onder „Andere activa" opgenomen.
onderneming niet voorkomen, mogen in het jaarverslag worden weggelaten, echter geen andere „Andere reserves" en „Andere passiva". Wel is binnenslijns splitsing van bedragen toegelaten deze algemeene balans in te deelen.
het pensioenfonds niet in de Premiereserve zijn begrepen, balans op te nemen, doch alleen in Staat 3b te specificeeren.
lingen in natura (effecten enz.) niet in de balans op te nemen, doch alleen in Staat 3b te specificeeren. pijen moet worden terugvergoed, wordt deze vordering, voor zoover niet reeds in de saldi


236
STAAT L 3.
TOELICHTINGEN OP DE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 19 ..
1. In 't kort alle posten door te loopen en achter ieder bedrag tusschen () het bedrag te vermelden van den overeenkomstigen post van het jaar te voren. Mocht dit laatste in den aanvang moeilijkheden opleveren, dan kan de vermelding de eerste maal achterwege blijven.
Bij de korte toelichting kan c. q. verwezen worden naar een mogelijk meer uitvoerige mededeeling in den tekst van het verslag.
2. Een. specificatie van de posten Renten en Huren en wel in den volgenden vorm:
Renten van Hypotheken f
„ „ Effecten
„ . Aandeelen in Zuster- en Dochter-ondernemingen „
„ „ Leeningen op schuldbekentenissen „
„ „ Polisbeleeningen „
„ „ Prolongatiën en Effectenbeleeningen „
„ „ Overige beleggingen incl. saldi bij bankiers . . „
Totaal Renten . . . f
Netto huren „
Totaal . . . f
3. Indien door de onderneming bij het sluiten van Hypotheken Provisie wordt bedongen, wordt het uit dien hoofde in het boekjaar genoten bedrag hier medegedeeld onder opgave van de rekening waarop dit werd geboekt.


237
STAAT L 3a.
TOELICHTINGEN OP DE BALANS 31 DECEMBER 19..
1. In 't kort alle posten door te loopen en achter ieder bedrag tusschen () het bedrag te vermelden van den overeenkomsten post van het jaar tevoren. Mocht dit laatste in den aanvang moeilijkheden opleveren, dan kan de vermelding de eerste maal achterwege blijven.
Bij de korte toelichting kan c.q. verwezen worden naar een mogelijk meer uitvoerige mededeeling in den tekst van het verslag.
2. Een omschrijving van eventueele wijzigingen in het systeem der waardeering van de effecten en andere activa met opgave van de voor- of nadeelen die deze wijzigingen hebben opgeleverd, hetzij deze in de Winst- en Verliesrekening zijn opgenomen of wel rechtstreeks in de reserve voor geldbelegging of een andere reserve. 15 8
3. Een specificatie der Diverse debiteuren (rubrieksgewijze).
„ Dépóts in geld bij Herverzekeringmaatschappijen. „ Dépóts in geld van Herverzekeringmaatschappijen. , Diverse Crediteuren (rubrieksgewijze).
4. Een verklaring van de mutaties in de Reserve voor Geldbelegging en andere Reserves, onder vermelding waaruit deze mutaties zijn voortgevloeid


238
STAAT L 36.
VERBONDEN WAARDEN 19 ..
A. Ontvangen zekerheidsstellingen.
1. Van Herverzekeringmaatschappijen.
(Hier op te nemen de namen der Maatschappijen en een specificatie der door ieder gedeponeerde waarden).
2. Borgstellingen van agenten e. d.
(Hier alleen op te nemen een specificatie der gedeponeerde waarden, zonder de namen der deposanten).
B. Gegeven zekerheidsstellingen.
1. Bij Herverzekeringmaatschappijen.
(Hier op te nemen de namen der Maatschappijen en een specificatie der bij ieder gedeponeerde waarden).
2. Bij Regeeringen en Rijksinstellingen. (Te vermelden van ieder dépöt:
het land, de instelling waar is gedeponeerd;
een specificatie der gedeponeerde waarden, en het doel van het dépót).
3. Bij andere ondernemingen, instellingen of personen. (Voor ieder dépót te vermelden:
een specificatie der gedeponeerde waarden en het doel van het dépót. Opgave van namen is niet verplicht).
N. B. a. In dezen staat alleen op te nemen geldswaardige activa (geen dépóts in geld) dienende ter zekerstelling van verplichtingen, schulden of inschulden, echter geen dépóts bij Banken enz., voor zoover die het karakter dragen van bewaargevingen.
b. De geldswaarde der ontvangen zekerheidsstellingen behoeft niet te worden opgegeven.
c. De gegeven zekerheidsstellingen op te nemen in het actief der Balans onder de waarden van dezelfde soort, zoomede in de daarop betrekking hebbende staten. Voor zoover het hypotheken betreft, moet speciaal voor deze hypotheken Staat 8 worden ingevuld, indien de invulling van den 5-jaarlijkschen Staat 8 overigens niet plaats vindt.
d. De waarde van iedere gegeven zekerheidsstelling in dezen Staat op te nemen met bijvermelding van het bedrag der Premiereserve, berekend op de in Staat 15 aangegeven grondslagen, of andere verplichting waarvoor de zekerheidsstelling door de onderneming is gegeven. Voor zoover echter in Staat 9 of andere Staten de voor zekerstelling gedeponeerde waarden van een daarop wijzende aanteekening zijn voorzien, behoeft de specificatie in Staat Zb slechts rubrieksgewijze te geschieden.
e. Rubrieken, die bij de onderneming niet voorkomen, weg te laten.


239
STAAT L 4.
ONKOSTEN 19..
1. specificatie der onkosten (onder aftrek van restitutie herverzekering).
Waarvan te rekenen onder
Omschrijving. Totaal I d
bedrag. eerste . aoor"
ë onkosten. looPende
I | onkosten.
! [ 2 1 3 [ ~
a. Provisie
b. Honoraria geneesheeren en medische adviseurs (geneeskundige dienst)...
c. Inspectiekosten (salarissen, reis- en verblijfkosten v/d. buitendienst)
d. Reclamekosten
e. Incasso- en uitbetaalloon
ƒ. Materieel
g. Salarissen Directie en kantoorpersoneel
«. Kantoorhuur "...
i. Belastingen en zegelkosten . '.
k. Andere onkosten .'
Totaal . . .
(De rubrieken a—i in ieder geval op te nemen). 2. Welk percentage vormt het totaal der onder 1 opgegeven eerste onkosten" van de „productie" over het afgeloopen boekjaar? g " onkosten iwfCr -Pr°du?tie" wor°t verstaan, hetgeen van de in het boekjaar afoeeinde Z^ïïïï °nder ^\ Va" d^ Sloten herverzekerden op St vprlpj ^.boekjaar n°g van kracht is. Renteverzekeringen hierbij door vermenigvuldiging met 10 te kapitaliseeren). * 1
s^SLtPndraagt h6i t0.taal der onder 1 °Pgegeven doorloopende administratiekosten, waaronder te verstaan is het totaal der doorloopende onkosten verminderd met het onder U. opgenomen incasso- en uSalloon
rLco; age" °Ver h6t b°ekiaar ontvangen termijnpremiën eigen b. in o/oo omgeslagen over het gemiddeld verzekerde kapitaal eigen risico-
(ZZ ghemHlddeld verzekerd kapitaal te verstaan de halve som der Terc fn ^m» edrage",aan het begin en ^t einde van het boekjaar);
n guldens per polis, omgeslagen over het gemiddeld aantal po issen?
onder gemiddeld aantal polissen te verstaal, de halve som van de aan-
4 Hoe worden Sr \ ^ ™ bij net einde van he* boeker)
u w?rden de onder 3a, b en c bedoelde cijfers, indien men de kosten
L d^vooSf -Ct ^ der beleggingen, door'de LTerekenTng lalt Sagen ILtstrXkostenrdenng bfengt ^ dC °nder 3 bedoe,de "oorloopefde
mA^iïS T le geven- welke kosten (soorten en bedragen)
5 WeV^ lnvWH t b?he';rskotten der beleggingen te behooren. 8 ' niti V,Sed heeft de SUD 4 bedoelde aftrek dan op de door de onderst)* «ezamenli>'ke beleggingen gemiddeld gemaakte [ente? (Zie
(Beantwoording der vragen 4 en 5 is niet vereischt; indien zij echter nlaats vindt, moeten beide vragen beantwoord worden). P


240
STAAT L 5.
BELEGGINGS- EN BALANS-POLITIEK 19 . .
1. Welke is in het algemeen Uw beleggings-politiek? (o. a. in 't kort melding te maken van het standpunt t/o van:
a. de dekking Uwer verplichtingen in buitenlandsche valuta's;
b. aandeelen;
c. onroerende goederen anders dan voor gebruik van hoofd- en bijkantoren;
d. het maximum percentage van de getaxeerde waarde der onderpanden, hetwelk gij pleegt ter leen te geven (onder hypothecair verband).
2. Hoe is de onderlinge verhouding tusschen de verschillende beleggingssoorten bij Uw Maatschappij?
(Vaste Eigendommen, hypotheken, effecten, leeningen op schuldbekentenissen aan openbare lichamen, polisbeleeningen, prolongaties en effectenbeleeningen, andere beleggingen.) De bedragen en de verhoudingspercentages te noemen.
3. Indien in Uw Balans aandeelen in zuster- of dochter-ondernemingen (levensof andere verzekeringbranches) voorkomen, dan geve U daarvan hiernevens een specificatie met vermelding van de nominale bedragen, de koersen, waartegen zij in de Balans zijn opgenomen en eventueel van het obligo, hetwelk er op rust.
4. Indien voor de waardeering der sub 3 genoemde aandeelen geen koersen zijn gebruikt, gebaseerd op openbare verkoopingen, waarop zijn de gebezigde koersen dan gebaseerd?
5. Hebt gij als actief in Uw Balans opgebracht aandeelen van levensverzekeringondernemingen, waarvan de portefeuilles door U zijn overgenomen en in Uw administratie verwerkt? Zoo ja, van welke ondernemingen en voor welke bedragen?
6. Heeft eenige actiefpost van Uw Balans (b.v. Debiteuren) betrekking op gelden, die nog door aandeelhouders verplicht gestort moeten worden op hun aandeelen? Zoo ja, hoe groot is het bedrag waarover het in totaal loopt?
7. Verstrekt gij leeningen geheel of gedeeltelijk zonder zakelijke zekerheid, t.w.
a. polisbeleeningen tot hooger bedragen dan de reserve volgens de door U gebezigde en in Staat 15 vermelde grondslagen van reserveberekening?
b. leeningen onder borgtocht?
c. andere leeningen?
Zoo ja, hoe groot zijn de bedragen, aldus uitgezet?
8. Zijn een of meer bezittingen van Uw onderneming verbonden voor een schuld, zonder dat dit uit de Balans of uit Staat 36 blijkt?
Zoo ja, welke?
9. Hebt gij verplichtingen of garanties, zonder dat deze iri de Balans of in Staat 3b tot uitdrukking komen? Zoo ja, welke?
10. Zoo gij in het afgeloopen boekjaar of in vorige boekjaren een portefeuille hebt overgenomen, zijn de activa tot dekking der op U genomen verplichtingen reeds ten volle aan U afgedragen?
Zoo niet, hoe groot is het ontbrekende en welke regeling is hiervoor getroffen ?


241
STAAT L 6.
STAAT VAN HOUDERS VAN NIET-VOLOESTORTE AANDEELEN. i) 31 DECEMBER 19 ..
Gezamenlijk
Naam Woonnlaat* Aa"tel aan- . nominaal Waarop woonplaats. deelm bedrag der niet nog niet
volgestorte gestort. I aandeelen.
1 I 2 I 3 4 | 5
Niet vol- i *
gestort . . f f
Volgestort3). É
Totaal ge- '
plaatst . . f
N.B. Indien door aandeelhouders tot zekerstelling van hun obligo een depot in geld of andere waarden is gesteld, hieromtrent onder dezen Staat mededeelmgen te doen.
JL^ri ,tC ,die"en Z0OWe' V00r aandeelen i" «et maatschappelijk
Tcapitaal. als voor aandeelen in het waarborgkapitaal
Jr^'Z^r* S°0rten aandeeIe" ^ Uitgegeve"' ka» <« ™™ 3) Weg te laten, indien geen volstortingen hebben plaats gehad.
16


242
243
STAAT L 7.
VASTE EIGENDOMMEN! op 3) DECEMBER 19
Buck- Omschrijving van waarde bij Boeknet perceel. Datum het begin Vefk . Afschrij- I Bijschrij- waarde „ • Waarde Bruto I Netto Volg- DatUM 7 7a" het prijs vinfn I vingen op den D*»m toegekend Namen , huur" huurnummer.- - T Verk°°P b?k)aar i" het ^du" I gedurende laatsten tj de der opbrengst opbrengst Toelich-
aankoop, in het of aan- , ,. rende het i npi laatste , • , o-erlnrpnrfe \ r,^„r0r.^a +■ o^
. ,. , .. boekjaar. ... üet datum laatste taxateurs eeaurenae gedurende tingen.2)
boekjaar, koopprijs boekjaar. i hor-Haar van ho+ taxatie „ i«**«:uis.
Aard. Ligging. Grootte. tiidenshet I b0ek,aar- van het taxatie. net het
i) njuensnei boekjaar. boekjaar, boekjaar.
boekjaar.
■ .
123456789 ln ~ ~— : !
10 J 11 12 | 13 | 14 | 15 16 j7
1) Gemeente en plaatselijke ligging.
2) Hierbij in elk geval aan te geven of eenig verband of recht van voorkeur is gevestigd, j zins. (Zie Staat 36). Indien een gedeeltelijk verband bestaat, aan te geven hoe groot het
a. De eigendommen worden landsgewijze in den staat opgenomen.
b. De kolommen 7,8,9,10,11,15 en 16 landsgewijze in de munt van het land te totaliseeren.
c. Taxaties, dateerend van de jaren 1919 t/m 1921, zoo spoedig mogelijk (uiterlijk uit]
vertLdenrd°eTrs0men gdd' ^ ^ beh°eVe Va" rechthebbenden op uitkeeringen of anders-
1928) door latere schattingen te vervangen.
RECAPITULATIE.
Nederland f
Ned. Indië . . f a = „
Frankrijk .. . frs a = „
Duitschland . M a =
enz. f


244
245
STAAT L 8.
VIJFJAARLIJKSCHE STAAT VAN EERSTE HYPOTHEKEN IN NEDERLAND EN KOLONIËN 31 DECEMBER 19
natiim Oorspron- Datum . Pro resto Omschrijving van het onderpand. Laatste taxatie.
der k*m van Afl0SSU1g bedrag eind J
leenTng bedrag der afloop. per VOet boefi-r. Toehchhngen.
leening. Aard. Ligging. Grootte. J Datum. I Bedrag.
1.2 3 4 5 6 7 : 8 | 9 | 10 11 12_ }3
h.a. a. ca.
A. Nederland.
B. Ned.-Indië.
C. Suriname, Curacao.
Dezen Staat in te vullen om de 5 jaren, de eerste maal in 1930 (d. i. per 31 Dec. 1929), In het jaar, waarin Staat 8 wordt ingevuld, blijft invulling van de oveiige hypotheekTweede en volgende hypotheken in dezen staat alleen dan op te nemen, indien de onderKolom 7 te totaliseeren voor A. en B. afzonderlijk. Kolom 8: in te vullen: Woonhuis, Boerderij enz. Kolom 9: in te vullen: Naam van de Gemeente.
Kolom 13: hierin mededeelingen te doen, inzooverre aanvullende waarborgen zijn gesteld.
Voorts van de verbonden hypotheken (zie Staat 36) melding te maken; vindt de gewone hypotheken afzonderlijk Staat 8 worden ingevuld. De naam van dezen Staat wordt dan welk doel de hypotheken zijn verbonden.
de tweede maal in 1935 (d.i. per 31 Dec. 1934), enz. staten noodig.
neming tevens houdster van alle voorafgaande hypotheken is.
5-jaarlijksche invulling niet plaats, dan moet voor de in Staat 3b voorkomende .verbonden" veranderd in .Staat van verbonden hypotheken", terwijl in kolom 13 wordt opgegeven voor


246
247
STAAT L 8a.
BBRSTE HYPOTHEKEN IN NEDERLAND EN KOLONIËN, i) 31 DECEMBER 19
AARD DER ONDERPANDEN.
I Gebouwen en ter- I Qebouwen en
reinen in hoofdzaak | +„, • „
Ligging der Woon- en Kantoor- Landelijke in gebruik voor terreinen Totaal.
onderpanden winkelhuizen. gebouwen.. eigendommen.2) handels- en voor openbaar Toelichtingen.5)
H industriëele gebruik en
doeleinden.») derg. *)
^t1 1 bedrag. I Affd Bedrag. Aantal ^[sedrag. j Aantal Bedrag Aantal | ^
1 j 2 | 3 | 4 5 6 1 8 | 9 | 10 11 | 12 13 u
Nederland.
Amsterdam
Rotterdam
's-Gravenhage
Noord-Holland (behalve Amsterdam)
Zuid-Holland (behalve Rotterdam en 's Gravenhage). .
Utrecht
Friesland
Groningen enz
Totaal . . .
Ned.-lndië.
Batavia ........
Soerabaja
Semarang
Andere plaatsen ]
Totaal i i i i F
Iotaal • • • llli ; i ! | I |
'. I I | I
Suriname, Curacao.
1) In dezen Staat alleen op te nemen eerste hypotheken. Volgende hypotheken alleen dan,
2) Bouw- en weiland, boerderijen, landgoederen, bosschen.
3) Pakhuizen, fabrieken, werkplaatsen, werven, hotels, koffiehuizen, bouwterreinen. *) Schouwburgen, scholen, kerken, kloosters e.d.
5) Hieronder aanvullende waarborgen te vermelden bijv. i 5 Hypotheken totaal f
wanneer de onderneming ook houdster van alle voorgaande hypotheken is.
met levensverzekeringspolis; 2 Hypotheken-totaal f met persoonlijke borgtocht.


STAAT L 8b.
TWEEDE EN VOLGENDE HYPOTHEKEN IN NEDERLAND EN KOLONIËN, i) 31 DECEMBER 19 .
00
Restant Datum Aflos- I Totaal be- Aard en Laatste taxatie Aan"
Datum Oorspron- ^ ^ ^ sjng dfag yoor. ,igging taxafe.
van Rente. kehjk boefe_ ^ pef Rang. afgaande yan het —— waar.
afsluiting. bedrag. jaars sjng jaaf hypotheken, onderpand \^ Datum. | Bedrag, borgen.
~~i 2 3 4 5 6 7 ~~8~ | 9 j 10 11 | 12 13
Nederland.
Totaal . .
Ned.-Indië.
Totaal . . _
Suriname, Curacao.
I
! ' ! 1
i) In dezen Staat de hypotheken gespecificeerd op te nemen.
Tweede en verdere hypotheken alleen op te nemen indien de onderneming niet tevens houdster is van de daaraan voorafgaande hypotheken. , ...
Hypotheken, die deel uitmaken van een zekerheidsstelling of als waarborg voor bepaalde verplichtingen zijn aangewezen, kunnen worden voorzien van een merkteeken, hetwelk naar een aan den voet van den Staat geplaatste verklarende noot verwijst. (Zie Staat 3b, aanteekening d.)


STAAT L 8c.
HYPOTHEKEN IN HET BUITENLAND. 31 DECEMBER 19
Datum ^ Aflos- Totaal be- Aard eu ^^eM^T Aan-
van Rente, bedrag boekjaars T" Slng Rang. drag voor- ^ng der Matste taxat.e.
afsluiting. (vreemde (vreemde afIos" Per afgaande onder- waar
valuta). valuta), sing. jaar. hypotheken. panden. | Datum. | Bedrag, borgen.
1 2 3 | 4 1 5 | 6 7 8 ~j V~ 10 I 11 I 12 I (T~
co
De hypotheken gespecificeerd en gerangschikt naar de landen op te nemen - Ltt 1Vh 'fde-r+ land Samen te tel!en en de som in onderstaande recapitulatie in Ned Crt om te rekenen kunÏÏtoÊ ïooS "v 7een "ZJZSTSSS^J^ T V^S ^aangewezen,
verwijst. (Zie Stalt sl aanteekening T) de" VOet Van den Staat geplaatste verklarende noot
RECAPITULATIE.
Frankrijk . . . Frs a = f
België a =
enz. . . a _, "
Totaal hypot. eken buitenland . . . f , .


250
STAAT L 8d.
HYPOTHEKEN.
Recapitulatie der staten 8a, 86 en 8c. 31 December 19 . .
Eerste Tweede Groepen. hypotheken. en volgende Totaal.
hypotheken.
; l . i
1 2 3 4
Nederland
Ned.-Indië
Suriname, Curacao . . .
Totaal . . . Buitenland
Algemeen totaal. . . .
STAAT L 8e.
EXECUTIES VAN HYPOTHEKEN EN RENTE-ACHTERST AND 19 .. A. Executies.
Onderpand. [ Bedrag der schuld. Laatste taxatie.
. I Hoofd- Achter- °P" Aanteeke-
Aard. g" som per stallige Totaal. Datum. Bedrag, brengst. ningen.i) gin£- ./ /
6 6 | saldo, rente.
1 | 2 I 3 4 5 6 | 7 8 9
*) Indien het onderpand door de onderneming zelve is ingekocht, daarvan in deze kolom mededeeling te doen onder opgave van de door de onderneming betaalde kosten.
In dezen staat tevens op te nemen hypotheken, waarvan de onderpanden ter voorkoming van verlies onderhands door de onderneming van 'de debiteuren zijn overgenomen.


251
B. Rente-achterstand.
Op 31 December 19 . . waren de debiteuren van f hypotheken tot
een bedrag van f . ... in de rentebetaling achterstallig. Hiervan was bij het^ uitbrengen van het verslag reeds f 777. . betaald.
hyp)oPthe1ke?eCenlber 19 ' ' beSt°nd gee" achterstand in de rentebetaling der
N. B. Op 31 December vervallen en in de eerste helft van Januari betaalde rente is niet als achterstallig te beschouwen. Ji"uan oeraaiae
STAAT L 8/.
19 . . . LIJST VAN TAXATEURS die de laatste taxaties der hypothecaire onderpanden hebben verricht.
Naam- Beroep. Woonplaats.
1 1 ~T~ ~~3~~
N. B. Indien taxaties door directeuren of andere aan de onderneming verbonden personen zijn verricht, dit onder dezen Staat mede te deelen.


252
253
STAAT L 9.
STAAT DER EFFECTE|P 31 DECEMBER 19
Balans vorig boekJ Balans Verschil tusschen Beurswaarde dividend obligo
Volg- „ jaar en/of aankood: boekjaar. kolommen 6 en 8. einde boekjaar. clareeKrd o(
num- Benaming der effecten. Rente- Nominale boekjaar. f- b™£g ^ Toelichtingen.
mer. iyve- waarde. iCoers. Bedrag. Voordeelig. Nadeelig. Koers. Bedrag, achterstal- . .
Koers. Bedrag. i g van ueeien-
~~i-] 2 3 j 4 5~ ~6~~ 7 1 8 9 10 11 | 12 | 13 | 14 | 15
De effecten moeten gespecificeerd worden opgegeven in onderstaande rubrieken en worden gerangschikt, afzonderlijk voor „Nederland en Koloniën" en „Buitenland".
A. Aandeelen:
a. Bank- en Credietinstellingen ....
b. Hypotheekbanken .
c. Industriëele ondernemingen
d. Handels- en cultuurondernemingen . .
e. Scheepvaartondernemingen
ƒ. Spoor- en tramwegondernemingen . . g. Overige ondernemingen
B. Obligatiën:
a. Staatsleeningen en leeningen met staatsgarantie
b. Provinciale-, waterschaps-, gemeentelijke en daarmede gelijkgestelde leeningen .
c. Bank- en credietinstellingen ....
d. Hypotheekbanken
e. Industriëele ondernemingen
ƒ. Handels- en cultuurondernemingen . .
g. Scheepvaartondernemingen
ft. Spoor- en tramwegondernemingen . . i. Diverse
C. Premieleeningen:
f. f f f f _
Saldo voor- (na)deeligjkoersverschil . f f
Koerswinst (verlies) bij verkooplen uitloting i) . j^^^ Totaalwinst(verlies). f | f
a. De kolommen 6, 8, 9, 10 en 12 te totaliseeren. , .. , . ., . .. ■ _„_, _ q
b. Indien de invulling van kolommen 11 en 12 een herhaling zou zijn van kolommen 7 en Sjbehoeven 11 en 12 slechts te worden ingevuld met een verwijzing naar 7 en 8.
c. Voor zooverre waarden in depOt zijn gegeven (Staat 36) hiervan in kolom 15 melding] te maken. „„„„„„mQr, k0tM„«„
d. Effecten, die reeds in de balans van het vorig boekjaar „Pro Memoria" werden opgenomenlbehoeven in dezen Staat niet voor te komen. Voor zoover zij wel worden opgenomen, behoeven daarvoor alleen de kolommen 2, 3 en 4 te worden ingevuld.
e. Onder den Staat een algemeene aanwijzing omtrent de voor de berekening der balans-lwaarde gebruikte methode te geven.
ƒ. Indien geen beurskoers kan worden opgegeven, in de kolom „Toelichtingen" mede tdldeelen, welke wijze van koersbepaling is gevolgd. g. Onder „Aandeelen" niet op te nemen Aandeelen in Zuster- en Dochter-ondernemingen. I J) Ook van effecten, die in het boekjaar zijn gekocht.


STAAT L 9a.
RECAPITULATIE DER EFFECTEN. 31 DECEMBER 19 . .
m
A. Aandeelen. B. Obligatifin. C. Premieleeningen.
Groepen. Neder- Buite„. Neder- Buiten. 7~ Neder- Buiten. Totaal.
land en Totaal, land en , . Totaal, land en . . Totaal.
Koloniën. Iand- Koloniën. land- Koloniën. land-
:
1 23456789 10 11
Staatsleeningen en leeningen met Staatsgarantie. . . .
Provinciale-, waterschaps-, gemeentelijke- en daarmede gelijk te stellen leeningen . .
Bank- en Credietinstellingen .
Hypotheekbanken
Industriëele ondernemingen
Handels- en Cultuurondernemingen
Scheepvaartondernemingen
Spoor- en tramwegondernemingen
Diverse
Totaal . . .


STAAT L 10.
STAAT DER LEENINGEN OP SCHULDBEKENTENIS VERSTREKT AAN PROVINCIËN GEMEENTEN, WATERSCHAPPEN E. D., OP 31 DECEMBER 19
to
Ui
m
, Datum Oor- Rprlm, Vers.hil Bedrag I Boekwaarde op V0,g" der „ Spron. ?n ,Ppt tusschen op den den laatsten Bijkonum- Debiteuren. sPr°n Duur. f,1" Rente- nominaal laatsten datum van het mende mer. lee keluk aflos- voet. en ver- datum ü h * waar Toelichtingen. nmg- ' bedrag- sing- Strekt van het b°ekiaar- , ^ 1 1 1 I bedrag, boekjaar. | Koers. | Bedrag.
-^-P —|r^iJ4-^^
N-B- ^attZo^een^^ de oorspronkelijke valuta, terwij, aan den voet van den
' ti&ïïfi^*££* eVentUed "a 3ftrek Va" °ntvanSe" P™-- Deze ko.om alleen in te vuilen voor .eeningen ge-
^ den,eeneS aXffiff^ * ^ 13 te doen onder opgave van
*' V°°r Z°°Ver Waarden verbonden («aat 3b,, hiervan mededeeling te doen in kolom 13.


256
STAAT L II.
DEKKING VAN VERPLICHTINGEN IN VREEMDE VALUTA. 31 December 19 . .
Valuta. Verplichtingen. Dekking. Toelichtingen.
1 2 3 4
Ned.-Ind. guldens . . . Surinaamsche guldens . . Curacaosche „ . . Amerik. dollars .... Engelsche ponden . . . Fransche francs . . . Belgische „ ... Zwitsersche „ ... Deensche kronen . . . Zweedsche „ ... Noorsche , ...
Lires
Andere valuta's (te spec.)
N. B. 1. De wijze van vaststellen van eventueele verplichtingen in Ned.Indische, c. q. Surinaamsche en Curacaosche guldens wordt aan de onderneming overgelaten. Echter zeer in 't kort in de kolom „Toelichtingen" dan wel aan den voet van dezen Staat aan te geven, op welke wijze de vaststelling heeft plaats gevonden.
Veelal zal met een schatting van de verplichtingen genoegen kunnen worden genomen. Op te merken valt voorts, dat de splitsing tusschen verplichtingen in Nederl. en Ned.-Indische, c. q. Surinaamsche en Curacaosche guldens doorgaans los zal wezen van de administratieve splitsing in Nederlandsche en Ned.-Indische, c. q. Surinaamsche en Curagaosche portefeuilles in Staat 13. 2. Aan den voet van dezen Staat mededeeling te doen van de samenstelling der dekking in Ned.-Indische guldens.
STAAT L 12
GEMIDDELDE RENTE 19 . .
„ , .. • Gemiddeld Gemiddelde
Omschrijving. uitstaand bedrag. rente.
ï 2 ! 3
Vaste eigendommen ....
Hypotheken
Effecten
Aandeelen in Zuster- en Dochterondernemingen . ;
Leeningen op schuldbekentenissen aan gemeenten, enz
Polisbeleeningen
Prolongaties en effectenbeleeningen .
Overige beleggingen (incl. saldi bij bankiers)
Alle beleggingen f


257
STAAT L 13.
OVERZICHT VAN DEN STAND VAN HET BEDRIJF. 31 DECEMBER 19 . .
Verz. kapitaal Wiskundige Verz. kapitaal Wiskundige
+ 10 X rente reserve + 10 X rente reserve
in de oorspronkelijke valuta. k°ers. ;„ guidens Ned. Crt. 1 2.3 4 5 | 6 "
Nederland. ~
Culdens
Belg. Frs
enz
Totaal Nederl. Portefeuille .
Ned.-Indië.
Guldens
\
enz. . . .
Totaal Ned.-Ind. Portefeuille . .
België. Francs
enz , •
Totaal Belgische Portefeuille . .
Enz.
Algemeen Totaal . . Herverzekerd:
Guldens
Belg. Frs
enz
Totaal herverzekerd . . 11 I TT
Verzekerd voor eigen risico (overeenkomende met het = totaal van Staat 16)
N B' iTneHri»epaling Va1 "ie reserveciifers de in Staat 15 aangegeven methoden te volr/en Ind.en herverzekeringen voorkomen in andere valuta^, ^ wwrin?de hnnM lT?^-g ' h er°m„rent °nd<" dezen staat inlichtingen* te geven hif ^ m Portel«"u« van verschillende landen valt te stillen volgens de a ïaatVïs^^ - *» ^^SS£
») Deze totaalbedragen onder dezen staat te specificeeren naar de maatschappijen.
17


258
259
STAAT L 14.
OVERZICHT VAN DE ONTWIKKELING VAN HE JEHEELE BEDRIJF IN HET BOEKJAAR 19 . .
VERZEKERDE? EDRAGEN. i)
Kapitaal- en rente-verzekering. I In herverzekering gegeven. Volksverzekering. In herverz. gegeven.
Omschrijving. Verzekerde Jaarlijksche verzekerde I K it , Jaarlijksche ... Verzekerde Jaarlijksche Verzekerde Jaarlijksche
Aanxal- kapitalen. rente. invaliditeits- ^aPltaal- rente. Aanta1, kapitalen. rente. kapitalen. rente.
rente.
1 2 3 4 5 6 | 7 8 9 10 ïï 12
Vermeerdering door:
Nieuwe verzekeringen
Overgenomen portefeuilles .... Omrekening v. vreemde munt. . Andere oorzaken
Totale vermeerdering
===========^=============^===^ I
Vermindering door:
Overlijden
Afloop der verzekering ..... Wijziging der verzekering ....
Afkoop
Wanbetaling
Omrekening v. vreemde munt. . . Andere oorzaken
Totale vermindering
Saldo vermeerdering
„ vermindering
Stand einde vorig boekjaar . . .
Stand einde boekjaar
: _________ ________________ i
RECAPITULATIE.
Kapitaalverzekering f
Volksverzekering „
N.B. Door liquideerende ondernemingen aan den voet van dezen Staat op te geven, van , io x jaarlijksche rente
welken datum af nieuwe verzekeringen niet meer werden afgesloten.
Totaal verzek. bedrag (incl. herverzekering). f
;') De invaliditeitsrente blijft buiten beschouwing.
I Begin boekjaar:
Omrekeningskoersen ^sr~z—r—rr—— ■ 6 Rinde noekiaar:


260
STAAT L 15.
ACTUARIEEL VERSLAG VAN DEN VERZEKERINGSWISKUNDIGE1) OVER 19 . . .
met vermelding van:
1. Een korte, maar nauwkeurige uiteenzetting van de gevolgde methode van berekening der reserve.
2. De wijze van vaststelling der premie, welke als bate bij de reserveberekening is in rekening gebracht.
Indien deze premie is gebaseerd op de grondslagen, vermeld in de kolommen 3 en 4 van Staat 16, dan is het bedrag, dienende tot amortisatie van een eventueelen zillmeraftrek, in deze premie op te nemen, ook al zou bij de berekening niet rechtstreeks van deze reservepremie worden gebruik gemaakt, b.v. bij afleiding der gezillmerde reserve uit de netto reserve.
Indien deze premie is afgeleid uit de bruto-premie, is de jaarlijksche opslag voor doorloopende onkosten en incasso niet in deze premie op te nemen en is te vermelden hoe gehandeld is met verhoogingen wegens extra-risico, termijnbetaling, winstopslag, medeverzekering van invaliditeits- of ziekte-risico, vrije uitkeering.
Indien deze premie niet is afgeleid uit de bruto-premie, en ook niet gebaseerd is op de in de kolommen 3 en 4 van Staat 16 voor de bedoelde verzekeringen aangegeven grondslagen, is aan te geven op welke grondslagen en volgens welke berekeningswijze deze premiën zijn afgeleid.
3. Eene opgaaf aangaande de afronding van ouderdommen en duren.
4. Eene mededeeling, of al dan niet rekening is gehouden met de correctie voor uitkeering dadelijk na overlijden.
5. De wijze, waarop verschuldigde rente, onverdiende premie en/of premie te-goed zijn berekend.
6. De wijze van voorziening in de toekomstige onkosten voor verzekeringen tegen koopsom, voor premievrij e verzekeringen en in de toekomstige onkosten na afloop der premiebetaling voor verzekeringen, waarbij de duur der premiebetaling korter is dan de duur der verzekering.
7. Eene mededeeling, of — zoo de gevolgde methode geheele betaling der eerste onkosten, betrekking hebbende op de productie van het afgeloopen boekjaar, onderstelt — onder de passiva der balans het nog niet betaalde deel der bedoelde onkosten is opgenomen.
8. Eene opgaaf van het bedrag der negatieve reserve, hetwelk c. q. op nul is gesteld, eventueel van het in de wiskundige reserve opgenomen bedrag tegen verlies door royement.
9. De methode van groepeering, indien zoodanige methode is gevolgd.
*) Indien er een wiskundig adviseur van Commissarissen is, dit verslag ook door deze mede te teekenen.


261
10. Eventueele afwijking van de te vorigen jare gebezigde methoden en/of grondslagen, met nauwkeurige opgaaf van den invloed dier verandering op het bedrag der reserve, hetzij berekend voor het begin, hetzij voor het einde van het boekjaar. Dezelfde opgaaf indien voor in den loop van het boekjaar overgenomen portefeuille de grondslagen tegenover die, welke bij de overname golden, zijn veranderd.
Voor Volksverzekeringen in het bijzonder:
11. De behandeling in de reserveberekening van de overlijdensverzekeringen van kinderen.
12. De wijze van vaststelling van eventueel in de reserveberekening voorziene kosten van incasso (geschat gemiddeld percentage, of werkelijk volgens de overeenkomsten met de agenten verschuldigd bedrag).
13. Eene mededeeling, hoe de scheidingslijn tusschen kapitaalverzekeringen en volksverzekeringen is getrokken.
Voor Spaarkassen in het bijzonder:
14. De methode en grondslagen voor de berekening der administratiereserve, d.i. de reserve voor toekomstige administratiekosten voor de Spaarkassen.
15. De wijze waarop, indien minimum- of vaste uitkeeringen of rente zijn toegezegd, bij de berekening van het te-goed der spaarders met deze toezegging rekening is gehouden.
16. Den stelregel, waarvan is uitgegaan'bij de vaststelling van het bedrag der „Reserve voor nog te ontvangen Administratieloon"


262
263
STAAT L 16.
PREMIERESERVESTAAlt DECEMBER 19 .
Extra premie Netto-premieSterftetafels (even- . 4 , Verzekerde wegens Premiën be- op de grond- premie-
Qroep. Tarief, tueel Invaliditeits- Rentevoet. p™*1 „™iP klimaatrisico, Tariefpremie, doeld in Staat slagen vermeldt reserve2)
en Ziektetafels). Polissen. Kuto premie. invaliditeits- 15 sub 2. in kolommen
Kapitalen. Renten. risico enz.!). 3 en 4.
| ___
1 | 2 3 4 5 6 "^T" 8 | 9 10 H ]2 13
A. Kapitaal- en Renteverzekering.
I
II III IV
enz.
Totaal Kapitaal- en Renteverzekering
Af: Herverzekering (op dezelfde grondslagen) . .
Blijft: Eigen risico, Kapitaal- en Renteverzekering . '
B. Volksverzekering.
I
II III
enz.
Totaal Volksverzekering
Af: Herverzekering (op dezelfde grondslagen) . .
Blijft: Eigen risico, Volksverzekering
; i " i i i
Totaal generaal. Eigen risico
Te brengen onder- I x) Voor zoover met het extra-risico geen rekening is gehouden in de kolommen 11 en 12.
Groep I: de tarieven voor levensl. verz. bij overl. met levenslange premiebetaling. I 2) .Met inbegrip van onverdiende premie en verschuldigde rente en onder artrek van
IH-" " " gemenede "verzekeringen " tlldehlke " I l)Tinvümng'van de kolom .Tariefpremie" blijft voor volksverzekeringen steeds achterwege I IV : I : : fifdeHjkê'ven™b?Tverl"jden. (Hier ook op te voeren contra- I Voor de verzekeringen, gesloten vóór 1 Januari 1926 en ^Z^t^mZ&S
verzekeringen van spaarkassen; voor deze als verzekerd kapitaal steeds het lis de invulling der kolommen 9 en 12 en van één der kolommen 8 .of^10 facultetter net
bedrag der inschrijving te nemen). lieel van den stand, waarvoor men één of meer dezer kolommen oningevuld laat, op een
V: de overige tarieven bij overlijden (desverlangd te splitsen). lafzonderlijken Staat 16 te brengen. i,„„ari i09fi af te volledir/e
I VI: „ tarieven voor verzekering bij leven. I Ten minste voor de eigen verzekeringen, gesloten van 1 Januari 1926 af, is volledige
VII: „ loopende lijfrenten. Invulling van Staat 16 verplicht. „ VIII: . uitgestelde lijfrenten. » IX: „ overlevingsrenten. „ X: „ overige renten (desverlangd te splitsen). Invulling landsgewijze in guldens.


264
STAAT L 17.
VERGELIJKING VAN DE VERWACHTE STERFTE MET DE WERKELIJKE STERFTE GEDURENDE HET BOEKJAAR 19...
c* m +-Heef'r Aantal Aantal sterfgevallen.
Aard der verzekeringen. öAe,_Jf" waarne- ~ „. .
8 tafels. groepen : Berekend Waarge'
van 10.) mmgen- Berekend. nomen
1 2 3 4 5 6
I. Kapitaal- en renteverzekeringen :
a. bij overlijden . . . 0—9
10—19 20-29 enz.
Totaal .
0—9 10—19 enz.
Totaal .
b. bij leven 0—9
10—19 enz.
Totaal .
//. Volksverzekeringen:
a. bij overlijden . . . o—9
10—19
enz-
Totaal .
b. bij leven 0—9 I
10-19 enz.
Totaal . I
Indien voor verzekeringen, tot eenzelfde rulriek behoorende, verschillende sterftetafels aan de reserveberekening zijn ten grondslag gelegd, zijn de in dezen Staat te vermelden gegevens afzonderlijk op te geven voor ieder dier groepen met vermelding der gebruikte sterftetafel. Voor kleine groepen mag deze opgaaf worden nagelaten en kunnen de sterftecijfers, hetzij geheel buiten rekening worden gelaten, hetzij worden berekend volgens de voor de overeenkomstige groep gebruikte tafels en dan in de grootere groepen worden opgenomen.
Aan te geven is hoe gehandeld is bij meer verzekeringen op één leven, n.1. of „personen" of „verzekeringen" sterfte is waargenomen.


265
BIJLAGE II
beh.oorende bij Kon. Besluit d.d. 18 Juli 1925 {Staatsblad nO. 335).
SPAARKASONDERNEMINGEN. STATEN
bedoeld in Art. 27 en 28 van de Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922, Stbl. nO. 716.
Staten S 1—16.
Staat S !. Winst- en verliesrekening.
* , 2. Balans.
„ , 3. Toelichtingen op de winst- en verliesrekening.
. » 3a. Toelichtingen op de balans.
* , 3b. Winstuitkeering aan spaarkassen. „ „ 4. Administratieloon.
. 4a. Rekening en verantwoording.
, , 4b. Stand der spaarkassen.
. 5. Beleggings- en balanspolitiek.
, n 6. Staat van houders van niet-volgestorte aandeelen.
n „ 7. Vaste eigendommen.
„ » 8. Hypotheken.
> „ 8a. Lijst van taxateurs.
, , 9. Effecten.
. , 10. Leeningen aan Provinciën, Gemeenten, Waterschappen e.d.
n „11. Andere beleggingen.
. , 12. Afgewikkelde spaarkassen.
„ . 13. Stand der spaarkassen verdeeld naar de valuta.
» , 14. Overzicht van de ontwikkeling van het geheele bedrijf.
» ,15. Actuarieel verslag.
n , 16. Premiereservestaat.


266
STAAT S 1. DEBET.
WINST- EN VERLIES J REKENING OVER 19
Nadeelig saldo vorig boekjaar
Premiereserve eigen risico einde van het boekjaar
Uitkeeringen bij overlijden „ expiratie „ van renten.
Afkoopen levensverzekering
Totaal. | Herverz. Eigen risico. "1 "Tl f
T" | f —\r~
Renten aan spaarkassen
'Winstuitkeering contraverzekering aan spaarkassen (Staat S 3b) .
Herverzekeringspremiën
*Administratiereserve einde boekjaar
'Reserve voor nog te ontvangen administratieloon einde boekjaar 'Onkosten:
a. Algemeene onkosten hoofd- en bijkantoren . . . . f
b. Inspectiekosten
c. Provisie „
d. Kantoorhuur
e. Reclame
ƒ. Drukwerken en materieel „
g. Andere onkosten
Verlies op beleggingen der vennootschap *) f
Hier te specificeeren naar de balansposten
Andere lasten 2) f
Hier te specificeeren
Afschrijvingens) f
Gewone afschrijvingen (hier te specificeeren)
Saldo winst te verdeden als volgt:
extra afschrijvingen (specificeeren) f
„ reserves (specificeeren)
dividend „
tantièmes
dotaties (specificeeren)
spaarkassen
enz.
N.B. De volgorde der posten mag niet worden gewijzigd. Posten, die in het bedrijf der stande, dat de posten gemerkt met * in ieder geval moeten worden vermeld, ook al voegd, behoudens die, welke dienen ter specificatie van „Andere lasten" en „Andere contraverzekeringen ten volle in herverzekering hebben gegeven, moeten niettemin de !) Opgegeven moeten worden winsten en verliezen voortspruitende uit verkoop, uitloting, eigendommen enz., voorzoover deze niet rechtstreeks op een daartoe bestemde reserve zijn en andere activa is toegepast, moet dit in Staat 3 onder 2 worden omschreven en tevens 2) Hieronder o.a. op te nemen: betaalde rente voor opgenomen gelden. 8) Hieronder mede op te nemen: gewone afschrijvingen op vaste eigendommen, voor vingen op materiëel onder onkosten op te nemen. 4) Hierin op te nemen „Provisie op hypotheken".
267
CREDIT.
Onverdeeld winstsaldo vorig boekjaar f
Premiereserve eigen risico einde vorig boekjaar ........
* Administratiereserve einde vorig boekjaar . . . .
'Reserve voor nog te ontvangen administratieloon einde vorig boekjaar
Verzekeringspremiën
'Renten op beleggingen der vennootschap
Huren:
bruto huren f
Af: exploitatiekosten
•Administratieloon
Poliskosten (exclusief zegelloon) ■■'.'.'.'.'.{"
Provisie Herverzekering ■
Andere provisie 4)
Winst op beleggingen der vennootschap i):
Hier te specificeeren naar de balansposten
Andere baten f
Hier te specificeeren
Saldo verlies
onderneming niet voorkomen, mogen in het jaarverslag worden weggelaten, met dien verkan daarachter geen bedrag worden aangegeven. Geen andere posten mogen worden bijgebaten". Wel is binnenslijns splitsing van bedragen toegelaten. Ondernemingen, die de op de contraverzekering betrekking hebbende posten invullen.
koersstijging of daling van effecten, verkoop, waardevermeerdering of vermindering van vaste gebracht. Indien in het betrokken boekjaar een ander systeem van waardeering der effecten worden medegedeeld, welk voor- of nadeel die wijziging opleverde.
zoover zij niet rechtstreeks op een daartoe bestemde reserve zijn geboekt. Gewone afschrij-


268
269
STAAT S 2.
DEBET. BALANS OPPl DECEMBER 19 . . CREDIT
Aandeelhouders nog te storten Maatschappelijk kapitaal ^
Deelnemers waarborgkapitaal nog te storten Waarborgkapitaal
♦Beleggingen der vennootschap: waarvan ongeplaatst „
a. Vaste goederen . . ' f f
. „ ... 'Reserves:
b. Hypotheken , _ .
, a. Statutaire reserve f
c. Effecten ,, . _ ,
. . , , „ , , . b. Extra reserve
a. Leeningen op schuldbekentenis ^
e Y) it ' c' ^eserve noS *e ontvangen administratieloon . . . „
d Reserve geldbeleggingen
f. Prolongaties- en Effectenbeleeningen . „ '
. , . , . e. Reserve dubieuse debiteuren
g. Andere beleggingen: . . "
° _ ... ƒ. Andere reserves:
soortsgewnze te specificeeren •.. ...
_ hier te specificeeren „
♦Beleggingen der spaarkassen , . ••
♦Kassa " Leen.ngen:
e.......... . , a. Beleeningen o/g f
Saldi bij bankiers en kassiers; girorekeningen ftHthk /
♦Loopende renten en huren op beleggingen der vennootschap „ , j. '
o u- u- u < \ i •• c. Saldi van bankiers
Saldi bij Herverzekenngmaatschappnen Z .. •. , . , ,
Saldi bij agenten; kantoorincasso d' Andere leeningen zonder sPeclaal onderpand . . ^
♦Nog te ontvangen administratieloon ♦Premiereserve:
Diverse debiteuren af: Premiereserve herverzekering
Meubilair „
Materieel ♦Administratiereserve
Andere activa: j Saldi van agenten , . .
soortsgewijze te specificeeren Saldi van Herverzekeringmaatschappijen
Kosten van oprichting en uitbreiding \ ♦Spaartegoed van nog niet tot verdeeling gekomen spaarkassen2) . .
Verliessaldo Onbetaalde aandeelen in tot verdeeling gekomen spaarkassen ....
Diverse crediteuren s)
Dividend, winstaandeelen, tantièmes boekjaar „
Andere passiva: 4) soortsgewijze te specificeeren
Onverdeeld winstsaldo
T~ J • f
N.B. De volgorde der posten mag niet worden gewijzigd. Posten, die in het bedrijf der onderneming niet voorkomen, mogen in het jaarverslag worden weggelaten met dien verstande, dat de posten gemerkt met * in ieder geval moeten worden vermeld, ook al kan I daarachter geen bedrag worden aangegeven.
Geen andere posten mogen worden bijgevoegd behoudens die, welke dienen ter I specificatie van „Andere beleggingen", „Andere activa", „Andere reserves" en „Andere passiva". ' Wel is binnenslijns splitsing van bedragen toegelaten.
!) en 2) Conform Staten 4a en 4b. Ingeval bij spaarkasondernemingen ingevolge speciale I regeling, de spaarders (c.q. inschrijvers, dan wel bevoordeelden) eigenaren zijn van de bespaarde gelden, kunnen de posten „Beleggingen der spaarkassen" en „Spaartegoed van nog niet ter I verdeeling gekomen spaarkassen" vervangen worden door den post „Spaarkassen", waaronder in het debet der balans een eventueele overbelegging en in het credit het onbelegde gedeelte I van hd spaartegoed wordt opgenomen. Zij vermelden voorts aan den voet der balans het totaal van het spaartegoed en het totaal der beleggingen van de gezamenlijke spaarkassen, fl
s) In Staat 3a te specificeeren.
4) Hieronder o.a. op te nemen Borgstellingen van agenten e.a. in geld.


270
STAAT S 3.
TOELICHTINGEN OP DE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 19..
1. In 't kort alle posten door te loopen en achter ieder bedrag tusschen ( ) het bedrag te vermelden van den overeenkomstigen post van het jaar te voren.
Mocht dit laatste in den aanvang moeilijkheden opleveren, dan kan de vermelding de eerste maal achterwege blijven.
Bij de korte toelichting kan c. q. verwezen worden naar een mogelijk meer uitvoerige mededeeling in den tekst van het Verslag.
Voorts moet deze Staat bevatten:
2. Een specificatie van de Posten Renten op de Beleggingen der Vennootschap en Huren en wel in den volgenden vorm op te nemen:
Renten van Hypotheken f
„ „ Effecten „
„ „ Aandeelen in Zuster- en Dochter-ondernemingen „
„ „ Leeningen op schuldbekentenissen
„ „ Polisbeleenigen ,
„ „ Prologatiën en Effectenbeleeningen
„ „ Andere beleggingen, incl. saldi bij bankiers . „
Totaal Renten . . . f Netto huren „
Totaal . . . f


271
STAAT S 3a.
TOELICHTINGEN OP DE BALANS, 31 DECEMBER 19 . . .
1. In 't kort alle posten door te loopen en achter ieder bedrag tusschen ( ) het bedrag te vermelden van den overeenkomstigen post van het jaar te voren.
Mocht dit laatste in den aanvang moeilijkheden opleveren, dan kan de vermelding de eerste maal achterwege blijven.
Bij de korte toelichting kan c. q. verwezen worden naar een mogelijk meer uitvoerige mededeeling in den tekst van het Verslag.
Voorts moet deze staat bevatten:
2. Een omschrijving van eventueele wijzigingen in het systeem van de waardeering der effecten en andere activa van de Vennootschap met de voor- of nadeelen, die deze wijzigingen hebben opgeleverd, hetzij zij in de Winst- en Verliesrekening zijn opgenomen of wel rechtstreeks in de reserve voor geldbelegging of een andere reserve.
3. Een specificatie der Diverse Debiteuren (rubrieksgewijze).
» ..Andere leeningen zonder speciaal onderpand." » Diverse Crediteuren (rubrieksgewijze).
4. Verklaard moeten worden de mutaties in de Reserve voor Geldbelegging en andere Reserves onder vermelding waaruit deze mutaties zijn voortgevloeid.


272
STAAT S 3b.
WINSTUITKEERING AAN SPAARKASSEN OVER 19 . . .
Indien aan spaarkassen op grond van de Voorwaarden een aandeel in de winst van het geheele bedrijf der vennootschap of in de winst van een onderdeel van het bedrijf toekomt (b.v. van de contra-verzekering), in dezen staat vermelden:
a. het artikel of de artikelen der statuten of der Voorwaarden van de spaarkassen, waarin deze winstuitkeering is geregeld.
b. het bedrag van het aandeel in de winst van het geheele bedrijf over het boekjaar, hetwelk aan de gezamenlijke spaarkassen toekomt, onder opgave van de wijze, waarop dit is berekend (indien in het jaarverslag een gedetailleerde verdeeling der winst van het geheele bedrijf is opgenomen, kan daarnaar worden verwezen).
c. het bedrag van het aandeel in de winst van een onderdeel van het bedrijf, dat aan de spaarkassen toekomt, onder opgave van de wijze, waarop dit is berekend.
Indien bij deze berekening door de Vennootschap onkosten in rekening zijn gebracht, moet worden medegedeeld hoe groot het bedrag daarvan is en op welke wijze dit is vastgesteld.
d. indien geen winst voor de spaarkassen beschikbaar is, moet dit uit een hier te geven berekening blijken.


STAAT S 4.
273
ADMINISTRATIELOON 19
Administratieloon
van spaar-1
Omschrijving. kassen vansPaar- vanspaar- vanspaar- _ . ,
geopend kassen kassen kassen 10'aaiin het geoPend geopend geopend boekjaar. in 19 • • in 19 • • in 29..*)
] 2 3 * [ 5 6
Te vorderen einde vorig boekjaar f f f f
Het volle administratieloon op alle in het boekjaar verkregen inschrijvingen bedraagt f
f f
Afgeschreven in het boekjaar wegens wanbetaling
enz t -
Blijft . . . f.., ... f f f f
Hiervan ontvangen in het boekjaar
Blijft te ontvangen einde 'des boekjaars .... f f f f t
De reserve voor nog te vorderen administratieloon
bedraagt ; j
Zoodat daadwerkelijk als „Nog te ontvangen administratieloon" in de balans
des boekjaars voorkomt. f f f f f
l) Naar behoefte kolommen bij te voegen. Te beantwoorden vragen:
1. Wordt onbetaald gebleven administratieloon voor geroyeerde spaarover«enkomsten ten laste gebracht van de overige spaarders?
2. Zoo ja, op grond van welke bepalingen in Uw spaarreglement geschiedt dit?
3. Hoe groot is het bedrag, dat in het boekjaar op deze wijze ten laste der overige spaarders is gebracht?
18


274
275
STAAT S 4a.
REKENING EN VERANTWOORDING DER SPAARKASSEN BOEKJAAR 19
BATEN. LASTEN.
Aanduiding Tegoed Winsten Winst- Verliezen en
der em?e enwaarde- aandeelen , waarde- Teg0ed dnde
Snaarkassen vong stor- T>~„i™ n vermeer- H 2 Andere t-x... Admini- ... ... Andere boekjaar.
Spaarkassen. Renten, i) d m art') ^ Totaal. 1^ Afkoop. vermindenng Jnde™ ^
van beleg- der voor_ van »usien.
gingen, waarden. beleggingen.
1 1 2 3 4 5 6 _7 9 10 11 12 ü ü
1920 A . . . . B . . . .
enz.
Totaal ■ • • 8)
!) Inclusief rente op onbelegd gebleven gelden.
2) Hier in te vullen het artikel (de artikelen) der Spaarkasvoorwaarden dat (die) hierop betrekking heeft (hebben).
*) Conform den post „Spaartegoed van nog niet tot verdeeling gekomen Spaarkassen" in het passief der balans.


276
277
STAAT S 4b.
STAND DER SPAARKASSEN OP 31 DECEMBER 19
Stand der Spaarkassen einde boekjaar. beleg gingen.
: f Over-
Aanduiding _ _ ______ I , „ Schuld- Voor- Andefe Sch"lden Saldo Onbelegd be,egd
der Jaar van ^ Spaar- Effecten bekente' shotten op Deposito's. bef"™Ln Totaal JerSpa--- belegd einde ejnde
<?na9rlra«pn nschrn- schreven AF . theken . • . .. r^^a; Delegglngen lotaai. kassen.2) kapitaal, boekjaar, u^no».
Spaarkassen. afloop m. ^ tegoed. g) (Staat 9). ^insaen mschnj- Banksaldi. (gtaat n) boekjaar.
[ 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
1920 A . . . . 1930 B . . . . 1935
1921 1931
Totaal
Ondernemingen, die een vaste uitkeering toezeggen, dan wel het beleggingsrisico der spaargelden voor haar rekening nemen en hiernaast een vaste rente aan spaarders toezeggen, vullen slechts de kolommen 1 t/m 5 in. Afgeloopen, doch nog niet tot verdeeling gekomen spaarkassen moeten in dezen Staat worden opgenomen.
1) Halve en andere onder-inschrijvingen tot geheele om te rekenen.
2) Aan den voet van dezen Staat den aard der schulden op te geven. Schulden der spaarkassen aan de Vennootschap wegens overbelegging niet in kolom 13 op te nemen. «) Conform den post „Spaartegoed van nog niet tot verdeeling gekomen spaarkassen" in het passief der balans.
4) Conform den post „Beleggingen der spaarkassen" in het actief der balans.


278
STAAT S 5.
BELEGGINGS- EN BALANSPOLITIEK 19 . . .
1. Wordt door de onderneming aan de spaarkassen een minimum-, c. q. vaste rente toegezegd?
2. Worden door de onderneming vaste uitkeeringen toegezegd, dan wel houdt de toezegging eener vaste rente in, dat de onderneming ook het beleggingsrisico voor haar rekening neemt?
3. Indien de vragen 1 of 2 bevestigend worden beantwoord, op welke wijze hebt gij die garanties voor de Balans der onderneming in rekening gebracht?
(Is deze aangelegenheid uitvoerig behandeld in staat 15, dan kan bij bij beantwoording dezer vraag worden volstaan met verwijzing naar staat 15).
4. Als de onderneming geen vaste uitkeering toezegt, noch het beleggingsrisico der spaargelden voor haar rekening neemt met gelijktijdige toezegging eener vaste rente, worden de beleggingen dan steeds gescheiden van het overige bezit der onderneming beheerd en bewaard?
5. Heeft eenig actiefpost op Uw Balans (b.v. debiteuren) betrekking op gelden, die nog door aandeelhouders op hunne aandeelen verplicht gestort moeten worden?
6. Zoo de onderneming in het afgeloopen boekjaar of in vorige boekjaren een portefeuille heeft overgenomen, zijn dan de activa tot dekking der overgenomen verplichtingen reeds ten volle aan haar afgedragen?
7. Zoo niet, hoe groot is het ontbrekende en welke regeling is hiervoor getroffen?
8. Zijn een of meer bezittingen der onderneming verbonden voor een verplichting of schuld, zonder dat dit uit de Balans blijkt?
Zoo ja, deze verplichtingen of schulden met de daarvoor verbonden bezittingen hier te specificeeren.
9. Heeft de onderneming verplichtingen of garanties, zonder dat deze in de Balans tot uitdrukking komen? Zoo ja, welke?
10. Indien de onderneming aandeelen in Zuster- en Dochterondernemingen bezit, dan moeten deze in dezen staat worden gespecificeerd, met vermelding van het eventueel daarop rustend obligo. Voorts moet worden opgegeven, hoe groot het geplaatste aandeelenkapitaal der Mijen is, waarvan de onderneming aandeelen bezit.
11. Welke is in het kort de beleggingspolitiek der onderneming?
a. voor beleggingen der vennootschap in het algemeen;
b. voor beleggingen der spaarkassen;
(bij de beantwoording dezer vraag o. a. aandacht te schenken aan de eischen van liquiditeit der beleggingen van spaarkassen, in verband met het feit, dat de spaarkassen elk een gesloten geheel vormen, bestemd om zelfstandig afgewikkeld te worden.) Indien onder de beleggingen der spaarkassen Vaste Eigendommen voorkomen die anders dan als gevolg van executie van hypotheken of vrijwilligen afstand door hypotheekdebiteuren zijn verkregen, moet het standpunt der onderneming ten opzichte van de wenschelijkheid van het bezit van Vaste Eigendommen voor spaarkassen worden uiteengezet;
c. Hoe handelt gij met eventueel onbelegd gebleven gelden der spaarkassen en hoe is hiervoor de rente-vergoeding geregeld?


279
STAAT S 6.
STAAT VAN HOUDERS VAN NIET-VOLGESTORTE AANDEELEN i) OP 31 DECEMBER 19 . . .
Naa I , . Aantal aan- WaaroP
Naam. Woonplaats. i^i^ 2) bedrag der nog niet
aandeelen. gestort. 1 [ 2 | 3 4 5
: ■
Totaal f f
s) Volgestort j „
Totaal geplaatst f
N.B. Indien door aandeelhouders tot zekerstelling van hun obligo een dépót in geld of andere waarden is gesteld, hieromtrent onder dezen Staat mededeelingen te doen.
x) Dezen Staat in te dienen zoowel voor aandeelen in het maatschappelijk kapitaal als voor aandeelen in het waarborgkapitaal.
2) Indien verschillende soorten aandeelen zijn uitgegeven, kan deze kolom worden onderverdeeld.
3) Weg te laten indien geen volstortingen hebben plaats gehad.


280
STAAT S 7.
VASTE EIGENDOMMEN DER VENNOOTSCHAP OP 31 DECEMBER 19 ..
, .. ' Balanswaarde Bglans. I Laatste Taxatie.
Omschnj- L._gin_ vorig boekjaar waarde Toelich-
ving. 0f aankoopprijs Doekiaar . tingen.
boekjaar. ' Bedrag. Datum.
1 2 3 4 5 6 7
i
Totaal .
In kolom 1 op te geven: kantoorgebouw, woonhuis, boerderij, enz. ■ • 2 „ „ „ : gemeente en plaatselijke ligging. In kolom 7 mede te deelen, hoe de onderneming den eigendom heeft verkregen (aankoop, inkoop bij executie eener hypotheek, afstand door een hypotheekdebiteur).


STAAT S 8.
HYPOTHEKEN OP 31 DECEMBER 19 .
00
Restant Totaal be-
der Datum Af- dragvoor- . Laatste taxatie. Toelichtingen
leening Rente. van lossing Rang. afgaande Aard d_r Ligging der (aanvullende
einde afloop, per jaar. hypo- onderpanden. onderpanden. waarborgen
boekjaar. theken. Bedrag. Datum enz).
1 2 1 3 4 | 5 [ 6 7 8 9 10 U
Hypotheken der vennootschap.
f
* Hypotheken der spaarkas 19.. A.
f
}-'~
Hypotheken der spaarkas 19.. A.
f
In kolom 7 op te geven: woonhuis, kantoorgebouw, boerderij enz. 8 » .. : gemeente en plaatselijke ligging. nPmpnrPnnhtrHemitgen' d'C f" ""f*' uitkeerinS toezeggen, dan wel het beleggingsrisico der spaargelden voor haar rekening lT%'X^tr%VXsZT ^ SPaard6rS t0eZegge"' VefVaIt dC ^ tusschen „HyPpothgeken der^SS^S.?-
Bij andere dan eerste hypotheken in kolom 11 mede te deelen, of de voorafgaande hypotheken al dan niet ten nflmp rW vennootschap staan. In het laatste geval het totaal ingeschreven bedrag der ^fag^^^^\S^x^TSJl


282
STAAT S 8a.
LIJST VAN TAXATEURS
die de laatste taxaties der hypothecaire onderpanden en vaste eigendommen hebben verricht.
Naam. Beroep. Woonplaats.
1 2 3
N.B. Indien taxaties door directeuren of andere aan de onderneming verbonden personen zijn verricht, dit onder dezen Staat mede te deelen.


283
STAAT S 9.
EFFECTEN OP 31 DECEMBER 19 . ..
_„ . . xt • , Balans waarde.
Benaming Rente Nominaal _ _ ,. ,
der effecten. type. bedrag. Toelichtingen.
K Koers, i) Bedrag.
I [ 2 [ 3 4 5 6
Effecten der vennootschap.
Totaal ... f Effecten der spaarkas 19.. A.
—
Totaal ... f
Effecten der spaarkas 19 ..
Totaal ... f
*) Voor de effecten der spaarkassen moet de voor den laatsten dag des jaars geldende beurskoers worden gebruikt. Voor effecten, waarvan geen beursnoteering is te vinden en voor incourante effecten moeten de koersen worden geschat en daarvan in kolom 6 mededeeling worden gedaan.
Indien de balanswaarde van de effecten der vennootschap volgens een andere methode wordt berekend dan met behulp van den beurskoers einde des jaars, moet deze aan den voet van den Staat worden toegelicht, onder mededeeling van de beurswaarde einde des jaars van het geheele bezit.
Voor ondernemingen, die een vaste uitkeering toezeggen, dan wel het beleggingsrisico der spaargelden voor haar rekening nemen en hiernaast een vaste rente aan spaarders toezeggen, vervalt de splitsing tusschen „Effecten der vennootschap" en „Effecten der spaarkassen*.


STAAT S 10.
LEENINGEN OP SCHULDBEKENTENISSEN, VERSTREKT AAN PROVINCIËN, GEMEENTEN, WATERSCHAPPEN, KERKELIJKE INSTELLINGEN, INSTELLINGEN VAN OPENBAAR NUT E. D.
31 DECEMBER 19 . . .
to
00 4^
„ _ Verschil n . j _..
Volg- Datum 0or' Be' tusschen Bedra8 Balanswaarde Bij-
num- der Debiteuren, f?"" Duur. donf " Ren*e- n°minaaI schuld eind boek>aar- komende Toelich-
mer leening kehjk af" voet bedra*™ eind - waar" tingen.2)
bedrag lossing. bedrag" boekiaar- Koers- Bedrag. borgen.
12 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Leeningen der vennootschap.
f. . . . f f... .
Leeningen van spaarkas 19 ... A.
f. . . . f f. .. .
!) Het verstrekte bedrag eventueel na aftrek van ontvangen provisie. Deze kolom alleen in te vullen voor leeningen gSsloten in het boekjaar.
2) Indien de betaling der rente en aflossing achterstallig is, moet daarvan in kolom 13 mededeeling worden gedaan onder opgave van den vervaldatum der eerst onbetaald gebleven rente en/of aflossing.
N.B. Voor ondernemingen, die een vaste uitkeering toezeggen, dan wel het beleggingsrisico der spaaigelden voor haar rekening nemen en hiernaast een vaste rente aan spaarders toezeggen, vervalt de splitsing tusschen „Leeningen der vennootschap" en .Leeningen der spaarkassen".


285
STAAT S 11.
ANDERE BELEGGINGEN 31 DECEMBER 19
Rubrieken. Bedragen.
In dezen staat de .Andere Beleggingen", opgenomen in kolom 11 van staat S 4b. (Stand der spaarkassen) rubrieksgewijze en spaarkasgewijze te specificeeren, en den aard dier beleggingen te omschrijven voor zooverre dit niet alreeds in andere staten is geschied.
Totaal (zie staat S 4b) . . . f
STAAT S 12.
SPAARKASSEN in het boekjaar 19 .... tot verdeeling gekomen.
Van iedere in het boekjaar tot verdeeling gekomen spaarkas op te geven:
a. het aantal inschrijvingen (onderdeden in geheele omgerekend) benevens het ingeschreven kapitaal, bij het sluiten éer kas aanwezig;'
b. het aantal inschrijvingen (onderdeden in geheele omgerekend), en het ingeschreven kapitaal, bij het tijdstip van het in likwidatie treden der kas;
c. het voor verdeeling beschikbaar geweest zijnde bedrag;
d. de hoogste en laagste uitkeering per spaaraandeel.


STAAT S 13.
STAND DER SPAARKASSEN VERDEELD NAAR DE VALUTA. 31 DECEMBER 19 . . .
Ingeschreven Snaarter/oed bedrag. Spaartegoed.
Muntsoort. rekenings-
Vreemde N d Crt Vreemde N d Crt koers, munt. INea-un- munt. 1Nea"
1 2 3 [ 4 5 I 6
j
Nederl. Guldens . . Ned. Ind. „ ... Belgische Francs . . Fransche „ . . enz
Totaal . f Totaal . f


287
STAAT S 14.
OVERZICHT VAN DE ONTWIKKELING VAN HET GEHEELE BEDRIJF IN HET BOEKJAAR 19
Aantal Ingeschreven bedrag
Omschrijving Polissen Inschrijvingen i)
met | zonder met | zonder net | ZOnder contra- contra- contraverzekering. verzekering. verzekering.
Vermeerdering door: Nieuwe inschrijvingen Omr. van vreemde munt Andere oorzaken . . .
Totale vermeerdering.
Vermindering door:
Afloop
Overlijden. .....
Afkoop
Afgifte beperkt contract .
Wanbetaling
Omr. van vreemde munt Andere oorzaken . . .
.
Totale vermindering .
gflldo vermeerdering . . V~
vermindering . . Stand einde vorig boekjaar
Stand einde boekjaar.
N B' li<*uideere1nde ondernemingen aan den voet van dezen Staat op te
Sënomenn.W dat"m *f "ieUWe inschrii™gen niet meer werden
!) Onderdeden van inschrijvingen tot geheele om te rekenen.


288
STAAT S 15.
ACTUARIEEL VERSLAG VAN DEN VERZEKERINGSWISKUNDIGE1) OVER 19 . . . .0
met vermelding van:
1. Een korte, maar nauwkeurige uiteenzetting van de gevolgde methode van berekening der reserve.
2. De wijze van vaststelling der premie, welke als bate bij de reserveberekening is in rekening gebracht.
Indien deze premie is gebaseerd op de grondslagen, vermeld in de kolommen 3 en 4 van Staat 16, dan is het bedrag, dienende tot amortisatie van een eventueelen zillmeraftrek, in deze premie op te nemen, ook al zou bij de berekening niet rechtstreeks van deze reservepremie worden gebruik gemaakt, b.v. bij afleiding der gezillmerde reserve uit de netto reserve.
Indien deze premie is afgeleid uit de bruto-premie, is de jaarlijksche opslag voor doorloopende onkosten en incasso niet in deze premie op te nemen, en is te vermelden, hoe gehandeld is met verhoogingen wegens extra-risico, termijnbetaling, winstopslag, medeverzekering van invaliditeits- of ziekte-risico, vrije uitkeering.
Indien deze premie niet is afgeleid uit de bruto-premie, en ook niet gebaseerd is op de in de kolommen 3 en 4 van Staat 16 voor de bedoelde verzekeringen aangegeven grondslagen, is aan te geven, op welke grondslagen en volgens welke berekeningswijze deze premiën zijn afgeleid.
3. Eene opgave aangaande de afronding van ouderdommen en duren.
4. Eene mededeeling, of al dan niet rekening is gehouden met de correctie voor uitkeering dadelijk na overlijden.
5. De wijze, waarop verschuldigde rente, onverdiende premie en/of premie tegoed zijn berekend.
6. De wijze van voorziening in de toekomstige onkosten voor verzekeringen tegen koopsom, voor premievrije verzekeringen en in de toekomstige onkosten na afloop der premiebetaling voor verzekeringen, waarbij de duur der premiebetaling korter is dan de duur der verzekering.
7. Eene mededeeling, of — zoo de gevolgde methode geheele betaling der eerste onkosten, betrekking hebbende op de productie van het afgeloopen boekjaar, onderstelt — onder de passiva der balans het nog niet betaalde deel der bedoelde onkosten is opgenomen.
8. Eene opgave van het bedrag der negatieve reserve, hetwelk c.q. op nul is gesteld, eventueel van het in de wiskundige reserve opgenomen bedrag tot dekking van verlies door royement.
1) Indien er een wiskundig adviseur van commissarissen is, dit verslag ook door dezen mede te teekenen.


289
9. De methode van groepeering, indien zoodanige methode is gevolgd.
10. Eventueele afwijking van de te vorigen jare gebezigde methoden en/of grondslagen, met nauwkeurige opgave van den invloed dier verandering op het bedrag der reserve, hetzij berekend voor het begin hetzij yoor het einde van het boekjaar. Dezelfde opgave indien voor 'in den loop van het boekjaar overgenomen portefeuilles de grondslagen tegenover die, welke bij de overname golden, zijn veranderd.
Voor Volksverzekeringen in het bijzonder:
11. De behandeling in de reserveberekening van de overlijdensverzekeringen van kinderen. 6
12. De wijze van vaststelling van eventueel in de reserveberekening voorziene kosten van incasso (geschat gemiddeld percentage of werkelijk volgens de overeenkomsten met de agenten verschuldigd bedrag).
13. Eene mededeeling, hoe de scheidingslijn tusschen kapitaalverzekeringen en volksverzekeringen is getrokken.
Voor Spaarkassen in het bijzonder:
14. De methode en grondslagen voor de berekening der administratiereserve d.i. de reserve voor toekomstige administratiekosten voor de Spaarkassen!
15. De wijze waarop, indien minimum- of vaste uitkeeringen of rente zijn toegezegd, bij de berekening van het tegoed der spaarders met deze toezegging rekening is gehouden.
16. Den stelregel, waarvan is uitgegaan bij de vaststelling van het bedrag der „Reserve voor nog te ontvangen Administratieloon".
19


290
291
STAAT S 16.
PREMIERESERVESTAAT 31 DECEMBER 19 .
Sterftetafels Verzekerde Extra premie Netto premie t„ . . (eventueel D„„, „ . Aantal Jaarlijksche wegens Premiën be- op de grond- 0 Groep. Tarief. invaliditeits- Rentevoet- Polissen. bruto klimaatrisico, Tariefpremie, doeld in Staat slagen vermeld Premieen Ziektetafels). Kapitalen. Renten. premie. invaliditeits- 15 sub 2. in kolommen reserve. <=) risico enz. i) 3 en 4.
1 1 2 l * l * 7 8 9 10 ~ 11 12 13
A. Kapitaal- en Renteverzekering.
I
II III IV enz.
Totaal Kapitaal- en Renteverzekering
Af: Herverzekering (op dezelfde grondslagen) ... —
Blijft: Eigen risico. Kapitaal- en Renteverzekering .
B. Volksverzekering.
I
II III
enz.
Totaal Volksverzekering
Af: Herverzekering (op dezelfde grondslagen) ... —
Blijft: Eigen risico. Volksverzekering
Totaal generaal. Eigen risico 1
Te brengen onder:
Groep I: de tarieven voor levensl. verz. bij overl. met levensl. premiebetaling. m II: » ,, „ „ h » » •> tijdelijke „ „ III: „ „ „ gemengde verzekeringen.
„ IV: „ „ „ tijdelijke verz. bij overlijden. (Hier ook op te voeren contraverzekeringen van spaarkassen; voor deze als verzekerd kapitaal steeds het bedrag der inschrijvingen te nemen.)
„ V: de overige tarieven bij overlijden (desverlangd te splitsen).
„ VI: „ tarieven voor verzekering bij leven.
„ VII: „ loopende lijfrenten.
„ VIII: „ uitgestelde lijfrenten. • „ IX: „ overlevingsrenten.
„ X: ,, overige renten (desverlangd te splitsen).
Invulling landsgewijze in guldens.
!) Voor zoover met het extra-risico geen rekening is gehouden in de kolommen 11 en 12. 2) Met inbegrip van onverdiende premie en verschuldigde rente en onder aftrek van premie tegoed.
De invulling van de kolom „Tariefpremie" blijft voor .Volksverzekeringen" steeds achterwege.
Voor de verzekeringen gesloten vóór 1 Januari 1926 en voor overgenomen portefeuilles is de invulling der kolommen 9 en 12 en van één der kolommen 8 en 10 facultatief. Het deel van den stand, waarvoor men een of meer dezer kolommen oningevuld laat, is op een afzonderlijken Staat S 16 te brengen.
Ten minste voor de eigen verzekeringen, gesloten van 1 Januari 1926 af, is volledige invulling van Staat S 16 verplicht.


292
BIJLAGE III
behoorende bij Kon. Besluit d.d. 18 Juli 1925 (Staatsblad n°. 335).
KLEINE PLAATSELIJKE BEGRAFENISFONDSEN. STATEN
bedoeld in Artt. 27 en 28 van de Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922, Stbl. no. 716.
Staten B 1—8.
Staat B 1. Kas verantwoording.
„ „ 2. Bezittingen en schulden.
„ » 3. Effecten.
, „4. Hypotheken.
, 5. Vaste eigendommen.
„ , 6. Overzicht van de ontwikkeling van het bedrijf.
» „ 7. Actuarieel verslag.
- . 8. Pretniereservestaat.


293
STAAT B 1.
KAS-VERANTWOORDING OVER HET JAAR 19 A. Ontvangsten.
1. Kassaldo begin des jaars f .
2. Contributiën, bijdragen en heffingen
3. Entreegelden
4. Renten en huren:
Rente van Effecten
„ „ Hypotheken
„ „ Bankiers en Spaarbanken ,
Andere Rente
Huren
5. Opbrengst van beleggingen:
verkochte en afgeloste Effecten
afgeloste Hypotheken
teruggenomen van Bankiers, Spaarbanken, Girorekeningen
opbrengst van andere beleggingen
6. Andere ontvangsten (polisgelden, kosten van het regle¬
ment, boeten enz.), (hier te specificeeren):
Totaal . . . f


294
B. Uitgaven.
1. Uitkeeringen:
bij overlijden f
bij ziekte
Andere uitkeeringen (hier te specificeeren):
2. Terugbetaalde contributiën, bijdragen, heffingen . . „
3. Bedrij fskosten:
salarissen en presentiegelden ,
bodeloon
drukwerk, porti, schrijfbehoeften, zaalhuur enz. . „
4. Onkosten en belastingen op vaste eigendommen . . „
5. Beleggingen:
gekochte- Effecten „
gesloten Hypotheken ,
stortingen bij Bankiers en Spaarbanken . . . . „
Andere beleggingen
6. Andere uitgaven (rente van opgenomen gelden, enz.).
(hier te specificeeren):
7. Kassaldo einde des jaars „
Totaal . . . f


295
STAAT B 2.
STAAT VAN BEZITTINGEN EN SCHULDEN. 31 DECEMBER 19 . . .
A. Bezittingen.
Kas f
Effecten (Staat 3)
Hypotheken (Staat 4)
Vaste eigendommen (Staat 5) „
Bankiers, Spaarbanken, Girorekeningen (hier met namen te specificeeren):
Loopende renten en huren
Nog te ontvangen achterstallige contributiën, bijdragen
en heffingen
Andere bezittingen en vorderingen
(hier te specificeeren):
Totaal bezittingen . . . „
B. Schulden.
Premiereserve 31 Dec. 19 . . .*) f
Leeningen ten laste van het fonds (hier met namen te specificeeren):
Andere schulden
(hier te specificeeren):
Totaal schulden . . . f
C. Samenvatting.
Totaal bezittingen . . . f
„ schulden . . . „
Kapitaal . . . f
N.B. Wijziging van de volgorde der posten is niet toegelaten. Posten, die in het bedrijf van het Fonds niet voorkomen, worden niet weggelaten, terwijl geen andere posten worden bijgevoegd, behoudens die welke dienen ter specificatie van de posten Bankiers, Spaarbanken, Girorekeningen. Andere bezittingen en vorderingen, Leeningen en Andere schulden.
*) Hier op te geven het jaar, aan het einde waarvan de berekening het laatst is geschied.


296
STAAT B 3.
STAAT DER EFFECTEN OP 31 DECEMBER 19
Nominaal Rente- Namen der Jaar van Balanswaarde.»)
bedrag. voet. Effecten. u"fte,.der ~ TT
obligatien. Koers. Bedrag.
1 | 2 3 | 4 5 6
Totaal . . .
1) Aan den voet van dezen Staat de wijze, waarop de Balanswaarde is vastgesteld, op te geven (beurswaarde, aankoopsprijs, schatting enz.).
STAAT B 4.
STAAT DER HYPOTHEKEN OP 31 DECEMBER 19 . . .
Aard der onderpanden. Igglng _er Rente. Saldo schuld,
onderpanden.
1 | ■ 2 3 I 4
Totaal . . .
In kolom 1 op te geven: woonhuis, boerderij enz. » » 2 „ „ „ : gemeente en plaatselijke ligging.


297
STAAT B 5.
STAAT DER VASTE EIGENDOMMEN OP 31 DECEMBER 19
Omschrijving. Ligging. j Balanswaarde. Bruto huur.
I I
1 | 2 | 3 4
Totaal . . .
In kolom 1 op te geven: woonhuis, boerderij enz. » » 2 „ „ „ : gemeente en plaatselijke ligging.
STAAT B 6.
OVERZICHT VAN DE ONTWIKKELING VAN HET BEDRIJF IN 19
Omschrijving. Aantal
zekeringen. Kapita]en Re„te
1 j 2 3 4
Stand begin van het boekjaar. . . Bijgekomen
Totaal . . .
Vervallen door overlijden ....
„ andere oorzaken . .
Totaal . . . Stand einde van het boekjaar. . .
N.B. Wanneer het verzekerd bedrag met het bereiken van een hoogeren leeftijd of met een langeren duur van het lidmaatschap stijgt, wordt voor ieder persoon het hoogste bedrag aangenomen als verzekerd bedrag.


298
STAAT B 7.
ACTUARIEEL VERSLAG OVER 19 . . . met vermelding van:
h Een korte, maar nauwkeurige uiteenzetting van de gevolgde methode van berekening der reserve.
2. De wijze van vaststelling der premie, welke als bate bij de reserveberekening is in rekening gebracht.
Indien deze premie is gebaseerd op de grondslagen, vermeld in de kolommen 3 en 4 van Staat 8, dan is het bedrag, dienende tot amortisatie van een eventueelen zillmeraftrek, in deze premie op te nemen, ook al zou bij de berekening niet rechtstreeks van deze reservepremie worden gebruik gemaakt, b.v. bij afleiding der gezillmerde reserve uit de netto-reserve.
Indien deze premie is afgeleid uit de bruto-premie, is de jaarlijksche opslag voor doorloopende onkosten en incasso niet in deze premie op te nemen en is te vermelden, hoe gehandeld is met verhoogingen wegens extra-risico termijnbetaling, winstopslag, medeverzekering van ziekterisico, vrije uitkeering.
Indien deze premie niet is afgeleid uit de bruto-premie, en ook niet gebaseerd is op de in de kolommen 3 en 4 van Staat 8 voor de bedoelde verzekeringen aangegeven grondslagen, is aan te geven, op welke grondslagen en volgens welke berekeningswijze deze premiën zijn afgeleid.
3. Eene opgave aangaande de afronding van ouderdommen en duren.
4. Eene mededeeling, of al dan niet rekening is gehouden met de correctie voor uitkeering dadelijk na overlijden.
5. De wijze van voorziening in de toekomstige onkosten voor verzekeringen tegen koopsom, voor premievrije verzekeringen, en in de toekomstige onkosten na afloop der premiebetaling voor verzekeringen, waarbij de duur der premiebetaling korter is dan de duur der verzekering.
6. Eene opgave van het bedrag der negatieve reserve, hetwelk c.q. op nul is gesteld, eventueel van het in de wiskundige reserve opgenomen bedrag tot dekking van verlies door royement.
7. De methode van groepeering, indien zoodanige methode is gevolgd.
8. Eventueele afwijking van de te vorigen jare gebezigde methoden en/of grondslagen, met nauwkeurige opgave van den invloed dier verandering op het bedrag der reserve, hetzij berekend voor het begin, hetzij voor het einde van het boekjaar.
9. De behandeling in de reserveberekening van de overlijdensverzekeringen van kinderen.
10. De wijze van vaststelling van eventueel in de reserveberekening voorziene kosten van incasso (geschat gemiddeld percentage of werkelijk volgens de overeenkomsten met de boden verschuldigd bedrag.)


STAAT B 8.
PREMIERESERVESTAAT OP 31 DECEMBER 19 . .
to
CO (O
_________ ... Verzekerde Premie voor
Sterftetafels R . Aantal Jaarlijksche ziekte-risico, Premiën D
Groep. Tarief, eventueel c' f verzeke- bruto begrepen in bedoeld in premie-
ziektetafels. ringen. premie. de premie Staat 7 sub 2. reserve-A) Kapitalen. Renten. in kolom 8 ^.
1 2 3 45 6 7 8 9 10 ïï
I
II III
Totaal . . .
Te brengen onder:
Groep E: de tarieven voor levensl. verz. bij overl. met levensl. premiebetaling.
•i II » n •• „ tijdelijke
III: ,. overige tarieven (desverlangd te splitsen).
!) Voor zoover het extra risico bij de berekening der reserve niet in aanmerking is genomen.
2) Met inbegrip van onverdiende premiën en verschuldigde rente en onder aftrek van premie tegoed.


300
BIJLAGE IV
behoorende bij Kon. Besluit d.d. 18 Juli 1925 (Staatsblad nn. 335).
OMSLAGFONDSEN. STATEN
bedoeld in Artt. 27 en 28 van de Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922, Stbl. no. 716.
Staten 0 1—7.
Staat O 1. Kasverantwoording.
„ „2. Bezittingen en schulden.
I „3. Effecten.
B „4. Hypotheken,
i „5. Vaste eigendommen.
, „6. Overzicht van de ontwikkeling van het bedrijf.
, „7. Actuarieel verslag.


301
STAAT O L
KAS-VERANTWOORDING OVER HET JAAR 19 . . . A. Ontvangsten.
1. Kassaldo begin des jaars f
2. Contributiën, bijdragen en heffingen ,
3. Entreegelden „
4. Renten en huren:
Rente van Effecten „
„ „ Hypotheken ,
„ „ Bankiers en Spaarbanken ,
Andere rente ,
Huren
5. Opbrengst van beleggingen:
verkochte en afgeloste Effecten
afgeloste Hypotheken „ ,
teruggenomen van Bankiers, Spaarbanken, Girorekeningen '
opbrengst van andere beleggingen „
6. Andere ontvangsten (polisgelden, kosten van het
reglement, boeten enz.), (hier te specificeeren):
Totaal . . . f
B. Uitgaven.
1. Uitkeeringen:
bij overlijden f
bij ziekte n
Andere uitkeeringen
(hier te specificeeren):
2. Terugbetaalde contributiën, bijdragen, heffingen . . ,
3. Bedrijfskosten:
salarissen en presentiegelden „
bodeloon ( !!!■!!
drukwerk, porti, schrijfbehoeften, zaalhuur enz. . „'
4. Onkosten en belastingen op vaste eigendommen . . „
5. Beleggingen:
gekochte Effecten ,
gesloten Hypotheken
stortingen bij Bankiers en Spaarbanken . . . . "„..........
andere beleggingen
6. Andere uitgaven (rente van opgenomen gelden enz.).
(hier 'te specificeeren):
7. Kassaldo einde des jaars
Totaal . . . f


302
STAAT O 2.
STAAT VAN BEZITTINGEN EN SCHULDEN OP 31 DECEMBER 19 . . .
A. Bezittingen.
1. Kas f
2. Effecten (Staat 3) . ' .........
3. Hypotheken (Staat 4) " . '
4. Vaste eigendommen (Staat 5) "„....,
5. Bankiers, Spaarbanken, Girorekeningen
(hier met namen te specificeeren):
6. Loopende renten en huren
7. Nog te ontvangen achterstallige contributiën, bijdragen en heffingen
8. Andere bezittingen en vorderingen
(hier te specificeeren):
Totaal bezittingen . . . f
B. Schulden.
1. Leeningen ten laste van het fonds
(hier met namen te specificeeren):
2. Andere schulden
(hier te specificeeren):
Totaal schulden . . . f
C. Samenvatting.
Totaal bezittingen . . . f
„ schulden . . . . „
Kapitaal . . . . f
N. B. Wijziging van de volgorde der posten is niet toegelaten. Posten, die in het bedrijf van het Fonds niet voorkomen, worden niet weggelaten, terwijl geen andere posten worden bijgevoegd, behoudens die welke dienen ter specificatie van de posten Bankiers, Spaarbanken, Girorekeningen, Andere bezittingen en vorderingen, Leeningen en Andere schulden.


303
STAAT O 3.
STAAT DER EFFECTEN OP 31 DECEMBER 19
Nominaal Rente- I Namen der I Jaar van I Batanswïarde. i)
bedrag. voet. Effecten. ui^fte.der ~ \ —
| obligatiën. Koers. Bedrag.
1 j 2 | 3 j 4 | 5 6
Totaal . . .
1
x) Aan den voet van dezen Staat de wijze, waarop de Balanswaarde is vastgesteld op te geven (beurswaarde, aankoopsprijs, schatting enz.).
STAAT O 4.
STAAT DER HYPOTHEKEN OP 31 DECEMBER 19
Aard der onderpanden. | ^^fj^ Rente. I Saldo schuld. J | 2 | 3 j 4
Totaal . . .
In kolom 1 op te geven: woonhuis, boerderij enz. » » 2 „ „ „ : gemeente en plaatselijke ligging.


304
STAAT O 5.
STAAT DER VASTE EIGENDOMMEN OP 31 DECEMBER 19 . . .
Omschrijving. i Ligging. | Balanswaarde. Bruto huur.
. 1 | 2 | 3 4
Totaal . . .
In kolom 1 op te geven: woonhuis, boerderij enz. » » 2 „ „ „ : gemeente en plaatselijke ligging.
STAAT O 6.
OVERZICHT VAN DE ONTWIKKELING VAN HET BEDRIJF IN HET BOEKJAAR 19 . . . Aantal leden: *)
Toegetreden in het boekjaar
(incl. de in rechten herstelde).
Vermindering door:
a. Overlijden:
b. Andere oorzaken
Totale vermindering
_ Vermeerdering
Saldo — _
Vermindering
Stand begin boekjaar
Stand einde boekjaar
*) Onder „leden" te verstaan de personen, bij wier overlijden uitkeering moet geschieden.


STAAT O 7.
305
ACTUARIEEL VERSLAG OVER 19 I. Overzicht van het ledental aan het einde van e,k der laatste tien boek.
Boekjaar: Aantal leden- i)
19 . . . ' 19 . . .
19... WW
enz.
2. Overzicht der uitkeeringen en bijdragen gedurende de laatste tien boek-
Boekjaar, i ^voor^ ' Aantal Gemiddelde I I Ontvangen
sterfgevallen sterfgevallen, "gg bifdragl „..-^
,9--- f , T" ~~r
1 f
19 . . .
3' ^^JtSSSfZ ït-b;Staande —kapitaal der om aan alk? thans ZvezleeL ^f^" PCr jaar moeten
kunnen nrt^^^J^'T»^ ^middelde uitkeering te waarbij dus is aan S „tn n da . T 1°^™ Uitgekeerd' nieuwe leden zullen toetreden en L l ?eCember van h« boekjaar geen lijden zal verminderend aa"ta' leden a,,een d** pW
4- - :rdee"ar £fksch „bijdra- - —
taald geworden, de wiskimdi^rïf J3ar d°0r de leden is be-
aanwezige leden eeVS^^tT^ m0ete" ^ °m aan a,,e than« laatste drie jaar ™l?Z^J??net Van het gemiddelde van de
moet gesnchTedenden" * 06 PerSOnen' bii wier overlijden uitkeering
20


306
BUITENLANDSCHE ONDERNEMINGEN. STAAT K.
OVERZICHT VAN HET BEDRIJF IN NEDERLAND 31 DECEMBER 19 . . .
Naam van den Vertegenwoordiger in Nederland . . ■>
Adres .
Verzekerd bedrag: Kapitaal . . . f
Rente . . „
Premiereserve berekend volgens de methode en op de
grondslagen vermeld in Staat L 15 en L 161) . . . . „
Als dekking van de premiereserve zijn ter voldoening aan Art. 29 der Wet op het Levensverzekeringbedrijf hier te lande aanwezig:
2) Effecten ter waarde van f
2) Hypotheken ,
2) Schuldbekentenissen van Gemeenten enz. „
2) Deposito's „
Totaal . . . f
Beleeningen op polissen . ... . . :vf •
grossen der Hypotheken2)
De Effecten2) " liggen in bewaring bij de
Schuldbekentenissen 2)
Bank
te met de bepaling, dat hierover niet dan met
toestemming van de Verzekeringskamer kan worden beschikt
De Deposito's zijn gesteld bij de
Bank te
met de bepaling, dat hierover niet dan met toestemming van de Verzekeringskamer kan worden beschikt.
x) Voor ondernemingen gevestigd in landen, waar wettelijke voorschriften bestaan omtrent de inrichting en openbaarmaking van een jaarverslag, hier op te nemen de premiereserve van het bedrijf in Nederland, berekend volgens de methode en op de grondslagen van het in dat jaarverslag voorkomende actuarieel rapport.
2) Weg te laten wat niet van toepassing is. ' '


REGISTER1).
Aandeelhouders.
besluiten van ..... door Verzekeringskamer bij noodregeling te geven en uit te lokken 142 v. (50)
Adviezen, door Verzekeringskamer aan verzekeraars te
geven \ ... 101 v. (24, 25, 26)
besluit tot publicatie van 101 v. (24, 25, 26)
beroep tegen besluit tot publicatie van 104 v. (25)
behandeling van beroep tegen besluit tot publicatie van 105 v. (26)
Bestuurders en Commissarissen.
verplichting van om de zgn. noodregeling aan te
vragen 136 v., 178 v. (40, 73)
voorschriften aan door Verzekeringskamer bij noodregeling te geven 142 v. (50)
bevoegdheid van Verzekeringskamer om bij noodregeling te ontslaan 143 v. (51)
bij gebreke van bij noodregeling neemt Verzekeringskamer dezer plaats in 145 (52)
verplichting van om bij noodregeling voor Verzekeringskamer te verschijnen en haar inlichtingen te verschaffen 147 (55)
verslag van Verzekeringskamer over beheer en verantwoordelijkheid van van onder noodregeling geplaatste
maatschappijen 152 (59)
vergoedingsplicht van en terugvorderingsrecht tegen
van onder noodregeling geplaatste maatschappijen.... 152 v. (60)
Bevoorrechte schulden (bij noodregeling) . 147 v., 173 v. (56, 66)
Boeken (en bescheiden).
bevoegdheid van Verzekeringskamer om inzage te nemen van van een verzekeraar . 122 v. (31)
!) Het eerste .cijfer is dat der bladzijden, het tusschen () geplaatste, cijfer dat van het betreffende artikel.


308
Boekjaar 99 (22)
overgangsbepaling 188 (82)
Buitenlandsche ondernemingen 31 v.
onder zijn ook begrepen in de koloniën gevestigde
ondernemingen 47 v. (4)
vereischten voor 90 v., 113 v. (19, 29)
Hoofdstuk IV (de noodregeling) is niet toepasselijk op . 135 v. (39)
overgangsbepaling ten aanzien van 185 v. (80)
die niet met hier te lande gevestigde personen
verzekeringen sluiten of loopende hebben of slechts met zulke personen herverzekeringen sluiten of loopende hebben,
niet onder toepassing der wet 51 v. (7)
kapitaal van 90 v., 185 v. (19, 80)
Bijdragen (der ondernemingen tot dekking der kosten, verbonden aan de uitvoering der wet) 191 v. (85)
Bijzondere voorziening.
voorschriften ten aanzien van levensverzekeringmaatschappijen, die behoeven 18 v. (39—67)
Deskundigen.
bevoegdheid van Verzekeringskamer om te hooren 118 v. (30)
Faillissement (uit te spreken van eene onder de noodregeling geplaatste maatschappij) 171 v. (63, 64, 2de lid)
Fondsen, door het openbaar gezag ingesteld, uitsluitend strekkende ten bate van tegenwoordig of vroeger personeel of hunne betrekkingen.
niet onder toepassing der wet 49 (6)
Geheimhouding.
plicht tot van hetgeen aan iemand in ambt, betrekking of hoedanigheid is gebleken of meegedeeld nopens zaken of werkzaamheden van verzekeraar 123 (32, 72)
Getuigen.
bevoegdheid van Verzekeringskamer om te hooren 118 v. (30)
Herverzekeringen.
voor toepassing der wet gelijk te stellen met de
betreffende verzekeringen 48 v. (5)


309
buitenlandsche ondernemingen, die slechts hier te lande
sluiten of loopende hebben, niet onder toepassing
der wet . 51 v. (7)
bij overdracht van verzekeringen 128 v. (34)
bij noodregeling 168 v. (61)
Herverzekeringsbedrijf.
ondernemingen, die uitsluitend uitoefenen, mogen
werkzaamheden uitstrekken over alle takken van dat bedrijf 56 v. (9)
Inlichtingen, door ondernemingen aan Verzekeringskamer te verstrekken.
automatisch 98 v (21)
op verlangen der Verzekeringskamer 99 v. (23)
Inwerkingtreding (der wet) 193 v. (89)
Kapitaal.
van naamlooze vennootschappen ... 80 v., 181 v. (15, 16, 78) van onderlinge maatschappijen .... 69 v., 181 v. (13—16, 78)
van rechtspersonen 183 v. (79)
van buitenlandsche ondernemingen 90 v. (19)
Koloniën.
onder in het buitenland gevestigde ondernemingen zijn mede begrepen de in de gevestigde ondernemingen 47 v. (4)
Hfst. IV is ook verbindend voor de 193 v. (89)
Kosten (dekking der , verbonden aan uitvoering
der wet> 191 v. (85)
Levensverzekeringbedrijf.
mag alleen uitgeoefend worden door naamlooze
.vennootschappen en onderlinge maatschappijen behoudens
overgangsbepalingen 56 v. (9)
begripsbepaling 42 v. (2)
beperking van het bedrijf tot 56 v! (9)
beslissing over al of niet aanwezigheid van 61 v. (10)
overdracht van verbintenissen uit het 27 v., 124 v! (34)
Levensverzekeringmaatschappij.
begripsbepaling voor de toepassing van Hfst. IV . . 135 v. (39) Naamlooze vennootschap.
levensverzekeringbedrijf mag slechts uitgeoefend worden door of onderlinge maatschappij behoudens overgangsbepalingen 56 v. (9)


310
kapitaal van , uitoefenende het levensverzekeringbedrijf 80 v., 181 v. (15, 16, 78)
Nevenbedrijven.
verbod van uitoefening van 56 v. (9)
uitzonderingsbepaling voor buitenlandsche ondernemingen 90 v. (19) overgangsbepalingen voor binnenlandsche „
181 v., 183 v., 187 v. (78, 79, 81)
Noodregeling (voor levensverzekeringmaatschappijen, die bijzondere voorziening behoeven) 18 v., 135 v. (39—67)
Noodwet (vervallen der zgn , wet van 29 April
1921, Stbl. nO. 695) 193 (87)
Ontslagfondsen 16 v., 40 v. (1)
Onderlinge maatschappij.
begripsbepaling 62 v. (11)
oprichting van 68 v. (12, 13, 14)
statuten van 69 v. (13)
kapitaal van 79, 80 v., 181 v., (14, 15, 16, 78)
levensverzekeringbedrijf mag slechts uitgeoefend worden door naamlooze vennootschap of behoudens overgangsbepalingen 56 v. (9)
Ongevallenverzekering {overeenkomsten van). . 38, 46 (1, 2, lid 2)
Overdracht van verzekeringen 27 v., 124 v. (34—38)
Overeenkomsten van levensverzekering.
begripsbepaling 38 v. (1)
Overgangsbepalingen 181 v. (78—83)
Personeel (in dienst van onder noodregeling geplaatste maatschappij).
bevoegdheid van Verzekeringskamer om te ontslaan 151 v. (58)
Premie 41 v. (1)
Premiereserve.
dekking der in waarden hier te lande door buitenlandsche ondernemingen 113 v. (29)
Rangorde der schuldeischers (voorschriften omtrent
bij faillissement na noodregeling) 172 (64, 2de lid)


311
Royement (vernietiging na uitspraak der noodregeling van
van polissen, geschied wegens wanbetaling der
premiën> 170 (62)
Rifksverzekeringbank.
de wet is niet van toepassing op de 49 v. (6)
Samensmelting van ondernemingen 135 (33*
Schorsing (van betalingsplicht en executiën bij onder noodregeling geplaatste maatschappijen) 147 v (56%
Schuldeischer.
onder mede te verstaan hij, die nu of in de toekomst
rechten kan ontleenen aan eene overeenkomst van verzekering 47 v. (4)
Spaarkasondernemingen 15 v 39 v (1)
Staten.
bij Verzekeringskamer in te leveren 107 v (27)
in verslag op te nemen en openbaar te maken . '. ' ' UI v (28) overgangsbepaling ' mv jg2j
Strafbepalingen 174 v., 189 v. (68-77, 83, 2de lid)
™g/(der wet> 193 (88)
Verklaring, recht gevende tot uitoefening van het levensverzekeringbedrijf.
af te geven aan binnenlandsche ondernemingen
. , 85 v., 89 v. (17, 18) ' at te geven aan buitenlandsche ondernemingen . 90 v. (19)
Verslag. '
. door verzekeraars jaarlijks aan Verzekeringskamer
toe te zenden en openbaar te maken 111 v (28)
jaarlijks door Verzekeringskamer aan de Koninerin
uit te brengen
„ . " * 123 (33)
..... aan de Koningin uit te brengen en openbaar te maken over eene maatschappij, waarop Hfst. IV is toegepast door Verzekeringskamer 152 (59)
Vertegenwoordiger van buitenlandsche ondernemingen 90 v., 94 v., 174 v., 178 (19, 20, 26, 3de lid, 68, 3de lid,
70, 2de lid, 71, 2de lid)


312
Verzekeraar.
begripsbepaling ^
uitzonderingsbepalingen 49 v., 51 v. (6, 7)
wat betreft de toepassing v; Hfst. IV .... 135 v. (39)
Verzekeringskamer.
samenstelling der 55 v. (8)
Werkgeversfondsen.
niet onder toepassing der wet 49 v. (6)
Werkingssfeer der wet 48 v., 49 v., 51 v. (5, 6, 7)
Wijziging,(door rechter yan rechten van onder noodregeling geplaatste maatschappij en schuldeischers) 158 v. (61)