L









CHRISTELIJKE KUNST



DRUKKERIJ BOSCH & KEUNING - BAARN



CHRISTELIJKE KUNST
VERZEN, BIJEENGEBRACHT EN VAN EEN INLEIDING VOORZIEN
DOOR
P. KEUNING
DERDE DRUK
UITGEGEVEN DOOR BOSCH & KEUNING - BAARN






VOORWOORD
Bij de samenstelling van deze bloemlezing heb ik er niet alleen naar getracht, uit de verschillende dicht» bundels, waaruit ik een keuze deed, de beste verzen bijeen te brengen, maar ook heb ik er naar gestreefd, het meesUeigene in het werk van alle auteurs en autrices naar voren te brengen.
Zeker had ik ook van anderen nog verzen kunnen opnemen, maar ik was bij de samenstelling van deze bloemlezing, die niet te lijvig mocht worden, genood* zaakt, mij in mijn keuze zeer te beperken.
Ook waren alle uitgevers, die ik om -toestemming tot opname van verzen verzocht, niet even welwillend. Naar volledigheid werd trouwens allerminst gestreefd. Wanneer mede door deze bloemlezing de christelijke kunst onder ons, christenen, de plaats eenmaal zal innemen, die haar toekomt, zal ik mij voor mijn werk ruim beloond achten.
Zij het mij vergund, een woord van welgemeenden dank te brengen aan de auteurs, autrices en uitgevers van de hier verzamelde verzen voor de welwillendheid, mij bij mijn pogen betoond.
P. KEUNING.
Nijverdal, Juni '18.
5



VOORWOORD BIJ DEN TWEEDEN DRUK
Dankbaar voor de waardeering, waarmee de eerste druk van deze bloemlezing werd ontvangen, heb ik getracht, aan enkele wenschen, die in verschillende be« oordeelingen naar voren werden gebracht, bij den tweeden druk te voldoen.
Eenige verzen liet ik uitvallen. Daarvoor nam ik van Peter van Maarn en J. A. Rispens verzen op.
Moge deze bloemlezing, ook in nieuw gewaad, er toe meewerken, dat het werk onzer christelijke dichters wordt gebracht aan ons volk.
P. KEUNING.
Baarn. Mei '20.
VOORWOORD BIJ DEN DERDEN DRUK
Sinds dit boek den eersten maal het licht zag, is er wel iets veranderd. Over belangstelling in de kunst, ook in de christelijke kunst, behoeft niet meer zóó geklaagd te worden. Ze is er.
Maar waar zijn nu onze dichters ? Ach, hoever zijn we nog van ons ideaal af.
Een enkele verandering bracht ik voor dezen druk aan.
P. KEUNING.
Baarn, April '25.
s



INLEIDING






INLEIDING
Mag er eigenlijk wel gesproken worden van Chris* telijke kunst? Is het wel geoorloofd, de kunst in ver» band te brengen met den godsdienst? Is het niet veeleer zóó, dat èn kunst èn godsdienst elk op eigen terrein oppermachtig troonen, en dat zij, beide souve* rein, op. hun gebied geen andere macht erkennen?
En al is het dan waar, dat in onze dagen de leuze „de kunst om de kunst" niet meer zóó geestdriftig wordt aangeheven, is het niet evenzeer waar, dat men van Christelijke kunst nog immer maar liever niet hoort spreken?
Geen wonder!
Men heeft immers gezegd, dat de beweging van '80 alleen een beweging was in de wereld der litteratuur.
Men vergeet echter, dat in de voorliefde, door de '80*ers voor zekere dichters getoond, zoowel als in het hooggeloofd individualisme reeds een levensbeschou* wing tot uiting kwam. En zoo niet, waarom toornt Kloos dan zoo tegen de humanitaire idee in christen* dom en socialisme beide?
Het is niet anders, de litteratuur van '80 is anti* godsdienstig. De '80*ers, zich schijnbaar verzettend tegen de romantische school, maar in werkelijkheid de konsekwenties van het romantisme aanvaardend, hebben evenzeer aanvaard de oude, liberalistische levens* en wereldbeschouwing. Omdat de litteratoren van '80
9



vijandig stonden tegen den christelijken godsdienst moest ook hun kunst wel antigodsdienstig zijn.
We geven gaarne toe, dat de kunst haar eigen terrein heeft. We geven evenzeer toe, dat het niet aangaat, een litterair kunstwerk als kunst te veroordeelën, omdat het onsreligieus is.
Dat hebben wij, christenen, al te zeer gedaan en het gevolg is geweest, dat wij als schoon prezen, wat enkel waar en goed was; dat wij een boek litterair hoog stelden, als het niet schoon was, maar onze reli* gieuse gevoelens tot uiting bracht.
Dat hebben wij gedaan tot eigen schade. Vandaar, dat wij met onze christelijke litteratuur zoo achteraan komen, vandaar ook, dat ons christenvolk nog maar zoo wéinig litterair ontwikkeld is. Neen, het gaat niet aan, dat maar, even schouderophalend, stilletjes te laten zooals het is.
De opperste Kunstenaar en Bouwmeester is God. Hij gaf den mensch het kunstvermogen. Hij verleende aan enkelen de gave, in zang en dicht schatten van schoonheid te schenken.
Wie nu de gave Gods minacht, moet werkelijk maar niet zoo prat'gaan op zijn christen*zijn.
Onze christelijke kunst 1
Is het niet tot onze beschaming, dat de christelijke kunst nog maar zoo weinig gekend wordt? En zou ook het leven van ons, christenen, niet veel rijker worden, als we meer dan tot dusver, aanvaardden,
10



dankbaar, de schatten van schoonheid, ons door onze christelijke dichters geschonken?
Wat we dan verstaan onder christelijke kunst?
Zie, als God ons hart aanraakt, als Hij met Zijn Heiligen Geest in dat hart komt wonen, wordt alles met ons anders.
Dan krijgt ons leven een andere richting.
Dan zien we ook alles anders. We zien anders de dingen om ons heen; het leven in al zijn openbaringen.
We zien het verband tusschen zonde en lijden, zonde en straf, leven en sterven. We kennen ook den weg, dien wij te gaan hebben, om van zonde en schuld en dood verlost te worden. We zien de dingen dezer aarde in het licht van den hemel. Omdat wij, zondaren, andere schepsels, nieuwe menschen werden, uiten we ons ook anders.
En zoo moeten zich nu onze christelijke dichters als christenen uiten, ook in hun kunst.
Dat doen zij niet opzettelijk, maar dat doen zij, omdat zij niet anders kunnen.
Onze levensbeschouwing is maar niet buiten op ons geplakt, maar wortelt diep in ons hart, in ons inner* ste*zijn.
Waar nu de kunst wordt geboren in het inner* ste*zijn van den kunstenaar, daar kan het niet anders of die kunst moet van zijn christen*zijn getuigenis afleggen.
De kunst, ons door onze christelijke dichters en dich*
11



teressen geschonken, is mitsdien christelijke kunst. Die christelijke kunst nu moeten we kennen.
Wij, met onze scherpe en vaak onbillijke kritiek op de '80*ers, deden beter, eerst maar eens naar onszelf te zien.
Waar is onze christelijke kunst?
Gelukkig, zij is er; ze kwam tot nieuw leven, ze bloeit op in schoonheid.
Maar zoovelen doen nog, alsof zij er niet was. Zij houden zich maar bij de christelijke versjes van jaren her, die wel goed bedoeld waren, maar die toch met kunst menigmaal niets hadden uit te staan.
Neen, wij minachten niet het werk van hen, die eens, vroeger, waarlijk dichter waren, maar ook hun werk wordt onder ons bijna niet genoemd. Men heeft liever een christelijk,verhaaltje op rijm.
En ook op het werk van onze christelijke dichters van weleer staren we ons niet blind. Wij willen voor* uit; wij willen ook rekening gehouden zien met den tijd; wij willen in de nieuwe lente een nieuw geluid hooren.
Wij mogen niet langer achteraan komen, wij moeten voorop. Ja, wij moeten voorop! Waarom ?
Omdat onze dichters, onze cnrisfen=dichters, maar niet alleen zochten naar het eeuwige, het goddelijke, maar omdat zij ook gevonden hebben.
12



Laat de historie der eeuwen spreken, ook de historie der kunst, en zie, of de mensch niet altijd gegrepen heeft naar het eeuwige, het goddelijke.
Dat deden de heidenen, zich neerbuigend voor hun afgodsbeelden; dat deden Aeschylus en Sophocles, die den mensch, zij het dan ook op hun wijze en bij het licht, dat hun geschonken was, wezen op verzoening van schuld, hen iets doende gevoelen van de Majesteit Gods, van de grootheid der zedelijke wereldorde.
De mannen van '80 hebben evenzeer gezocht naar het eeuwige, het goddelijke. Ze hebben gejubeld, toen ze in zich, in eigen dieper wezen, de schoonheid als het eeuwige dachten te vinden. Lofliederen hebben ze gezongen ter eere van de schoonheidsgodin.
Maar ze zijn teleurgesteld en nu reeds, maar zóó kort na '80, wordt er geklaagd, dat nog niet is gevon* den, wat gezocht werd.
Zoo is dan het ideaal gestorven. Maar hoe wilt ge u nu een dichter denken zonder levensideaal?
Als het ideaal sterft, verstomt de dichtermond. Kloos schenkt ons geen verzen meer; zoovelen van hen, die hem volgden, zwijgen, en slechts zij, die, zich afkeerend van de goden, eens door hen gehuldigd, zich hebben gewend tot een ander godinnebeeld, zingen nog hun liederen.
Maar de christen*dichter heeft een ideaal, dat niet kan sterven.
13



Hij ook zocht naar het eeuwige, het goddelijke, en hij vond.
Vandaar die hooggestemde zangen, die bijna profe* tische uitingen van verrukking, die ons de christen* dichters aller eeuwen geschonken hebben.
Maar vandaar ook, dat wij met onze christelijke kunst voorop moeten.
En daarom moet ons christensvolk weer leeren, eigen kunst te verstaan en te genieten. Daarom ook mag het werk van onze nieuwere auteurs en autrices aan ons christenvolk niet langer onbekend zijn.
Gelukkig, daar komt ontwaking. Onder onze christe* lijke onderwijzers, onder onze jongeren in 't algemeen, wordt belangstelling gevonden voor de christelijke kunst. Dat is zeer verblijdend, maar daarbij mag het niet blijven. Daar moet iets op volgen. Er moet komen een dankbaar aanvaarden, van wat onze christen*dich* ters ons schonken; er moet komen een pogen, om hun werk te verstaan.
Onze christelijke kunst moet nader gebracht worden tot ons christenvolk. Daarom ook verzamelden we de verzen, die u, lezer, hierbij worden aangeboden. Belang* stellenden mogen we zeker wel verwijzen naar het boek van schrijver dezes: „Litteratuur en Leven". Daarin wordt het werk onzer christen*dichters zeer uitvoerig besproken.
Onze christelijke onderwijzers zullen in „Christelijke Kunst" voor hun examen in het vak taal* en letterkunde
14



geschikt studiemateriaal vinden en onze letterkundige clubs en jongelingsvereenigingen zullen evenzeer van deze verzen een goed gebruik kunnen maken. Maar dit is niet voldoende.
Zal het goed zijn, dan moeten de dichtbundels, waaruit we een keuze deden, worden aangeschaft en bestudeerd.
Moge deze verzen*verzameling voor allen, die belang stellen in christelijke kunst, een blijde verheuging zijn en moge in ons, mede door het werk van onze christelijke dichters en dichteressen een lied geboren worden ter eere van Hem, die in Zijn goedheid ons de schoone gave der kunst gaf.
15






SEERP ANEMA



HERFSTAVOND
Hoe dartelt als een heerde welig vee van ooi en lam en hooggerugde rammen het duinenleger langs de kalme zee, gedoopt in 't goud der laatste zonnevlammen.
Geen herdersstaf beheerscht ze, zoo gedwee en willoos rijen zich haar ronde kammen, tot waar ze dalen in den groenen vree van wei en schaarsch omloofde eikenstammen.
Daar in de vert' met koelen najaarsdamp gesluierd, bidden spitse dorpetorens: elks naam is roep uit grijz' erinnering.
Des avondhemels eeuw'ge droomenlamp heft reeds in 't diepe zuid de zilv'ren horens en wijdt het peinzen aan wat lang verging.
(Van Hollands Kusten. Uitgave P. N. v. Kampen en Zoon. Amsterdam).
18



MOED
O, laat mij gaan, waar gindsche duinen rusten, waar koele westewind nauw ademhaalt en matte herfstzon zilvertintig straalt en vrede murmelt aan de kalme kusten 1
Hoe laaft mijn lijf, o eeuwig onbewusten, zich aan den wind, die van uw kruinen daalt, en vallend loover lispelt en herhaalt, dat eenmaal rusten mag, die nooit mocht rusten.
Want achter al mijn kwijnen en mijn klagen trilt in mijn hart nu hoog, dan somber diep, maar steeds, — een toon van nimmermeer versagen!
Omdat mijn Heiland bij mijn naam mij riep en heeft gezegd, dat ook voor mij zal dagen het leven, dat Hij in zijn sterven schiep.
(Van Hollands Kusten. Uitgave P. N. van Kampen én Zoon, Amsterdam).
19



DE WEG
De weg ten hemel is geen effen baan met veil'gend lommer voor ons zelfbehagen, waarlangs met vrome woorden en met waan wij d'afgod van ons ik naar boven dragen.
De weg is Christus 1 — Christus heeft bestaan te kiezen 't harde pad der oordeelslagen, en wie met Hem Gods vree wil binnengaan moet achter Hem z'n aardschen vrede wagen.
En 't lijdzaam volgen in dien wond'ren stoet, dien boetgezang èn zucht en kruisen*schuren langs stronk en steen bij duister kennen doet,
dat leert de ziel in onheilzwang're uren,
die Gods gena genade baren doet,
wier wee z'allengs in wellust leert verduren.
20



LEVENSVERNIEUWING
O Godverlichte ziel op donkre wegen, gij hebt om 's Heeren wil üw wil gedood; en op die wegen rijst het morgenrood en op die zielen daalt een vloed van zegen 1
Gij ziet met stillen lach het gierig wegen van niet te eig'nen aardeschatten aan; gij zijt met God .... de bergen ingegaan: gij gaat met God een hooger toekomst tegen 1
En op dien weg verbiedt de gids u vrachten van wat ter reiz' u niet dan last zou zijn: „Werp neer, en spaar voor 't klimmen al uw krachten."
o, Wat ge liefhebt, brijzelt in 't ravijn, maar in der bergen zuiv're starrenachten, troost God uw ziel met wat Hij haar zal zijn.
21



HET ZWIJGEND ORGEL
Mijn zieleorgel staat en zwijgt. Soms, al een schim z'n bank bestijgt
en spelen wil.... dan zucht 'et, En als mijn wil de balgen treedt, maar . . .. 't spelend zielebeeld vergeet,
dan belgt het zich, dan vlucht 'et.
Van tijd tot tijd .... een ènk'le maal als Liefst', uw beeld m'n zielezaal
komt ingegleên, — dan blinkt 'et. En heft g'u zwijgend op z'n bank dan waakt der stomme tongen klank
weer éven op,.... dan zingt 'et.
o Geest van God, vernieuw het werk, plant zuiv'rer tongen in en sterk
de balgen in 't verstrammen. Stuw uit uw reine hemelsfeer een stormwind in mijn orgel neer,
en Pinksterwind — en vlammen!
22



PETER VAN ALSINGHA



IK BEN EEN DICHTER
Ik ben een dichter en ik kan uitdeelen mijn verze' als bloemen. Is dat niet genoeg? Nu zegt gij: „Laat geen verzen u ontstelen de kostb're tijd: Bouw, huize' of grijp de ploeg."
Gij, menschen, wie van u, die nimmer vroeg, die nimmer bukte, gaarne, naar de vele kleurige bloemen en ze huiswaarts droeg' k Heb verzen, om als bloemen uit te deelen.
Laat dwalen mij door zonbeschenen landen, verzamelend stil*aan der bloemen keur. Zóó haal ik mij voor u een dichterzegen.
En, als ik tot u kom met volle handen, waait uit mijn verze' u toe een bloemengeur en straalt het zomerzonnelicht u tegen.
(Stemmen des Tijds, Maart 1917).
24



IK BEN EEN KONINGSZOON
Ik ben een Koningszoon in slavenkleed, Ik buk naar de aarde in lang en moeizaam trachten. Ik hijg naar d'avond, d'avond laat zich wachten, en kreunend buk ik en de zon brandt heet.
Maar langer duren de doorwaakte nachten. Dan schrei ik uit mijn grievend zieleleed: Dit al is 't loon, voor al wat ik misdeed. Op zware zonde is zware straf te wachten.
En denk ik aan mijn Vader en Zijn woning, ziende op mijn slavenkleed, dan schaam ik mij, buigend in ootmoed 't schuldig hoofd te gronde.
Maar 'k bén een Koningszoon; mijn eerkleedij ligt reeds gereed in 't lusthof van den Koning. Hij neemt eens van mij 't slavenkleed der zonde.
(Stemmen des Tijds. Maart 1917).
25



IN LIJDEN
Ik sprak tot God: „Neem mij mijn lijden af. Zwaar drukt uw hand, o, zeg nu: — 't Is genoeg. — Gij hebt gezien, dat ik gewillig droeg en, buigend, sprak: — Het is verdiende straf. —
Gij naamt terug, wat eerst uw goedheid gaf, en streng hebt Gij geweigerd, wat ik vroeg. Uw hand, die zooveel levensbloemen sloeg, drukt zwaar en zwaarder. Neem ze van mij af."
'k Was als een knaap, die zucht bij heel zwaar werk en denkt: ,,'t Is al te zwaar; dat kan ik niet,' en kijkt, of vader nog geen hulp hem geeft.
Maar vader doet, of hij er niets van ziet en denkt: „hij móet het kunnen, hij is sterk. Zóó zal hij leeren, hoeveel kracht hij heeft.'
26
(Stemmen des Tijds).



BIJ MOEDER
Toen ik nog thuis, bij moeder was, te klein om school te gaan, en 't mij al gauw verdroot, als 't zieke zusje sliep, heel stil te zijn, dan nam ze me in een hoekje op haar schoot.
Wat werd mijn eene wangetje dan rood, dat tegen moeders borst lei, als ik, mijn klein handje in moeders groote hand, genoot van haar vertelling, die mij stil deed zijn.
Ook zochten we in 't bijbelsch prenteboek en was 't: „Nu nog van Jozef en zijn broers," en: „Nu van Jezus en van Bethlehem
Ach, moeder, ik, uw zoon, die angstig zoek naar vrede en stilte, ben op 't kind jaloers, dat stil werd onder t luist'ren naar uw stem.
(Stemmen des Tijds).
27



WEET JE NOG?
Ja, nu ben je heel deftig; ik noem je: „mevrouw".
Maar weet je 't nog van dien morgenstond,
toen het grasperk zoo nat was, nat van dauw,
je geen plaats om te zitten vond?
Toen heb je je mantel neergelegd,
en we hadden ons zitje, ik en jij.
En ik heb je zoo iets van liefde gezegd,
op dien morgen, dien morgen in Mei.
Ja, weet je 't nog van dien morgenstond?
Nog zie ik je oogen, zoo blij, zoo blauw.
Nog voel ik den kus van je rooden mond
en nog hoor ik je woorden van trouw.
O, wat hadden we lief en wat waren we jong, '
en we speelden als kind'ren, ik en jij.
En nog hoor ik den vogel, die voor ons zong
op dien morgen, dien morgen in Mei.
O, wat heb je geknord om je warrige haar,
en wat was je mantel nat van dauw.
We meenden het beide zoo goed, niet waar,
o zoo goed met die „eeuwige trouw".
'k Heb nog eens je gekust en toen ben je gegaan
en je handje, och, wenkte uit de verte mij.
En zoo lang ik je zien kon, heb ik gestaan
op het grasperk, dien morgen in Mei.
28



Ja, ik noem je: „mevrouw", en we worden al oud,
en we praten heel deftig met elkaar.
Maar — ons leven is droef, onze harten zijn koud,
en we weten waarom, nietwaar?
O, eens waren we kind'ren, en speelden ons spel,
alleen op het grasperk, ik en jij.
Ja, nu ben je heel deftig, maar weet je nog wel
van dien morgen, dien morgen in Mei?
(Stemmen des Tijds)
29



ALS EEN KINDJE
Als een Kindje, zwak en klein,
wankel ik naar Jezus heen, voelend: ik moét bij Hem zijn
en bij Hem alleen. De oogen, zien zij 't leven aan, groofcverwonderd open gaan. Angstig vluchtend tot den Heer, vind ik zielsrust weer.
Als een Kindje, schreiensmoe,
daar het dwaalt, nu 't duister daalt, vlucht ik naar mijn Jezus toe,
die mij roept en haalt, 't Kindje glimlacht om zijn leed, nu het zich geborgen weet, en ik, schuilend bij den Heer, glimlach evenzeer.
't Kindje legt zijn hoofdje stil
op het kussen, slaapt gerust,
van een trouwe zorg bewust, die steeds waken wil. Heer, dat ik in stervenspijn een vertrouwend Kind moog' zijn .... Houdt Gij in den doodennacht over mij de wacht. co™ Tijdschrift).
30



HOE ZIJ STIERF
Ja, hoe zij stierf? Zij lag maar alle dagen
te wachten, of je ook eind'lijk komen zou.
In haar onrustige oogen was het vragen:
(altijd hetzelfde vragen) „komt hij gauw?"
Haar bed stond daar, voor 't raam. Vaak had zij 't kussen
zóó achter zich, dat zij half lag, half zat.
Dan keek ze en keek ze door de ruiten, tusschen
de boomen door, of je ook haast kwaamt langs 't pad.
Soms lag ze stil en zonder op te blikken
en'speelde met haar veel te wijden ring.
En vaak heb ik haar zachtjes hooren snikken,
maar o zoo droef, in d'avondschemering.
Ik heb bij haar gewaakt de laatste nachten,
en, als ik zachtjes drong: „Nu slapen, kind,"
dan knikte zij wel „ja," maar lag te wachten,
of ze ook je voetstap hoorde op het grint.
En eind'lijk stierf ze, wachtend op je komen.
Ze fluisterde je naam, en ging ter rust.
Ik heb voor t laatst in d'armen haar genomen
en zacht haar doode oogen toegekust.
Nu weet je alles. Zij heeft veel geleden,
maar ze vergaf je, dat je van haar ging.
31



Ze had je lief en heeft voor je gebeden.
Hier, neem! Ik geef je op haar verzoek haar ring.
Maar ga nu heen. Ja, ja, ik wil vergeven.
Hoe zwaar 't ook val', haar moeder zegt niet „neen."
Maar dat je al dien tijd bent weggebleven,
terwijl ze zóó je wachtte Och, ga heen.
32
(Stemmen des Tgds, December 1917).



IN 'T PARK
Wat deed je ook op die bank in 't park, mijn oudje, mijn arm, ziek bedelvrouwtje?
Wist je niet, dat daar geen plaatsje is voor arme menschen als jij?
Op net*gehouden kiezelpaden trippelen damesvoetjes, nauw omsloten door laarsjes met fijn lakwerk.
Bij het ruischen, dat 't lauwe windje ontwaken doet in 't loover, past 't ritselen van der rokken zijde, en parfums geuren al haast als de gekweekte bloemen. Wat deed je ook op die bank in 't park, mijn oudje, mijn arm, ziek bedelvrouwtje?
'k Zag je wel! Je zat, den rug gekromd, en knikte stil de dames toe, die zonder wedergroete voorbij je gingen.
Ach, ik deed als zij!.... Vergeef het mij; 'k was jong en dom en ijdel, en trotsch op mijn nieuw kleed, en op mijn hoed, waarvan de rand boog onder 't wicht der veer.
33



Ik ging je stil voorbij; mijn oogen keken naar alles .... niet naar jou, terwijl je wist: Zij tracht te doen, of zij mij niet gezien heeft; zij vindt me onwaard de kleine opmerkzaamheid der groet.
Vergeef mij, arm, ziek bedelvrouwtje 1 Mijn sleep, ruischend, veegde de kiezelsteentjes. Toen zei je, haastig, of je zaagt begaan een misdaad: „O, dat mooie, rijke kleed." Maar niet de minste nijd sprak uit je woorden. Daar steeg het roode bloed mij naar de wangen en 't was me, alsof ik moest verscheuren 't kleed, het rijke, dat ik droeg, om jouw ellende, jouw nood te dragen, arm, ziek bedelvrouwtje.
(Naar het Duitsch).
34



VISIOEN
(1914-1918).
Ik stond aan den oever der bloedzee — — — —
De donkerroode golven rolden aan, de logge, in eindelooze deining; aan mijn voeten spatte het bloed op, plaste neer, en dan vloeide het traag terug, en in het Westen, laag aan den hemel, dreigden, scherpgeteekend, met koperkleurige koppen, de onweerswolken.
Toen zag ik Eén, gekleed in lang gewaad, dat plooide om Zijn gestalte rijk en vorst'lijk, statig en kalm, meedeinend met de golven, gaan op zee.
Ik wist: dat is de Heer.
Een donderslagl Een felle bliksemschicht, in zigzaglijn wild flitsend langs de wolken, de dreigende.
Ik zag in 't rosse licht 't gelaat van Hem, die wandelde op de golven, 200 bleek, zoo lijdens«bleek.
35



Wat groote smart Brandde die diepe groeven om die lippen? O, bleek gelaat, wat Godlijk medelij legde die teerheid op U, zooals de avond zijn zachte scheem'ring legt op 't rustend land? En, o, wat Godlijk weten, van wat eenmaal zal zijn als 't eeuwige, onbedrieg'lijke, verzachtte uw lijden, Jezus, met die hoop, die blonk in uw rein' oogen?
Jezus schreed, meedeinend op de golven, langs de zee.
De donder rolde en de weerschijn van het helle bliksemlicht viel op de golven, de roode, en speelde in de droppels, die opspatten en neervielen aan mijn voeten.
Maar Jezus strekte omhoog Zijn slanke handen
en stond en wachtte.
Toen zag ik de zon, de zon, die, als een schuchtre schoone, aarzlend, de wolkensluier van zich glijden liet.
36



En Jezus stond, den blik omhoog gericht, als zag Hij, wand'lend op de roode golven, het licht reeds, dat zich éénmaal spreiden zal over Zijn Koninkrijk van eeuwigen vrede.
Ik stond aan den oever der bloedzee.
37






GEERTEN GOSSAERT



ZWEMMENDE
De zee is in rust en de wind uit het zuien, bij 't dagen des zomerschen morgens verstild, Is melodieus van het diepe gemurmel, Dat haar evene reven Doortrilt.
Haar stem is de stem van toekomenden vrede, wier stille vertrouwde vertroosting ons riep, Toen in de midzomernanachtlijke zwoelte Het bitter verlangen Niet sliep.
En nu zijn wij in haar, en waar wij haar klieven, omsluit zij ons tevens met teederen spot! Aléen en allom en alschoon en ondeelbaar, Het eeuwige oerbeeld Van God.
En over ons hoofd is de zeewind, haar adem, de geest die haar golven bespeelt naar zijn luim. En om onze schouders haar windende wieren En om onze lippen Haar schuim.
40



En vlak aan ons hart bonst in innig vertrouwen haar machtige hart, en de zuivere lust Van haar kussen verkoelt onze brandende leden En voert ons verlangen Terust....
Zoo, éven verzadigd, ons wiegende loom op haar golve' als op schoonheids onvruchtbaren schoot, Ontslapen wij zacht tot den wakkeren droom, Die is boven leven En dood.
(Experimenten. Uitgave Van Dishoeck, Bussum).
41



DE VERLOREN ZOON
Vaarwel, mijn wandelstaf! En, gordel, wees ontbonden! En, voeten, weest ontschoeid: wij treden heilige aard! De ballingschap heeft uit: ten langen lest hervonden Wenkt ons weer 't vaderhuis in d'ouden bloesemgaard.
En weer, (te lang helaas, in dwazen trots gemeden), Lokt van den laatsten top mij 't kronkelgrage pad Naar 't enge dal, waar liefst ik 't leven heb beleden, Waar, al te argloos kind, ik 't eerst heb liefgehad.
Zal ik nu gaan? Reeds raad ik 't avondmaal genoten; 't Is de ure des gebeds, vóór 't ingaan van den nacht... Wat zoude ik aarzelen ? Wordt ooit de poort gesloten Van een verbeidend huis? En mijne schaamte wacht
Geen schouwtooneel van vreugd na voetval om ontf arming, Geen hokkeling geslacht bij ronkend feestgedruisch... Slechts moeders schuwe zoen, slechts vaders stomme
[omarming:
Mijn zoon, mijn erfgenaam, wees welkom in üw huis 1
En toch besluipt me één vrees: wat van den dag van
[mórgen ?
Wat, als het dórp ontwaakt? Hoe durve ik ooit weerstaan Der buren schampren spot, in hoofdschen groet verborgen: Gedenkt ge ons nog? Weer thuis? En... schatten
[brengt ge ons aan?
42



Trotseere ik zulken smaad? Wie let, dat ik, vertreden, Een wreker hunner wraak, dien spot met spot betaal' ?
Helaas, ik ben te moede. Ik heb te véél geleden
En 'k ducht dat (dieper smaad) de kracht me ook
[daartoe faal'.... I
Vergeten dan? Ai mij, hoe zoude ik óóit vergeten Dat, in 't verrafeld vod van eertijds purpren pronk, Ik, kijvende om een kans met liederlijke leten, O, wellust, uit uw trog den draf der zwijnen dronk ?
Bekennen? Neen. Ditblijv' 't geheimenis mijns levens... Ontken' mijn strak gelaat de wroeging mijner pijn...! En, God, schoon 'k buk voor U, en smeek om veel
[vergevens,
Duld, 's werelds hoon ten trots, mijn zéér hoogmoedig*zijn
Geen boetkleed, opgeschort, vertoone, onverbonden, In valsche needrigheid aan 't gapende gemeen Op 's levens ijdle markt de walging mijner wonden... Dès wete Die ze sloeg, met die ze U kloeg alléén.
Maar 'k zal voor dag en dauw den smallen gordel
[snoeren
Om 't wambuis, dat verheelt, (schoon 't schrijne) en
[ümig'stil
In lauwen schemerstal 't juk leggende op de schoeren Des dommelenden bruins, naar uwen heilgen wil
43



Bij 't eerste dageraan uittredende uit de schuren Naar 't braakveld op den enk, op oudgewijden trant Met kloekgespierden vuist den ruwen ploegstaart sturen En réchte voren snijde' in mijner vaadren land
Niet opziend, maar omlaag; mijn arbeid, niet de stonden Bekennende, totdat, bij 't falen mijner kracht, De Vesper over 't veld welluidend zal verkonden: Wïsch van uw voorhoofd 't zweet: uw dagtaak is
[volbracht!
En dan (ontwarende hoe achter alle heggen Uit purprig avondgoud een malve schaduw schift,) Naar 't westen heengewend déze avondbede zeggen: (De ontroerde stem nog heesch van d' oude onreine drift)
Ik dank U, dat Uw licht mijn weelde heeft ontstoken ; Ik dank U voor den trots van mijn ontuchtig hart; Ik dank U, dat Uw tucht zijn tarten heeft verbroken; Ik dank voor élke zonde; Ik dank voor élke smart.
Ja, 'k dank U. Omdat Gij, met 's levens lust en lijden, (Tweesnijdend kouterzwaard van Uw volmaakten spot) De steenrots van mijn hart ten akker woudt bereiden Voor 't langzaam kiemend zaad van Uwe liefde, o God!
44
(Experimenten. Uitgave Van Dishoeck, Bussum).



'T VERLATEN LANDHUIS
De late najaarszon ging dalen, En in 't verlaten beukenwoud Was 'tloover in de laatste stralen Van louter vuur en louter goud; Maar in de schaduwen der boomeh Hing schemer als een teer beklag Van 't komend duister om het doornen, Om het verscheiden van den dag.
Er buigt een pad door donkre dennen Naar dieper eenzaamheden heen; En langs de rimpellooze vennen Versmoort de tred in sponzig veen; Tot door de half ontblaerde twijgen, Langs de bemoste poorterskluis, Men met een trage bocht ziet stijgen Den oprit naar 't verlaten huis.
De waaksche Spits stuift ons ter zijde,
Snuift en herkent en ziet ons aan;
En volgt ons kwisplend waar we schrijden
Door de begreinde larixlaan;
En bij de voordeur spitst hij d'ooren
Om in de marmren hal 't geluid
Van naderende schreên te hooren ....
Maar niemand die ons opensluit.
45



Geen wellekom zal meer gemoeten, Van jongen, lach en jongen blos, Den koenen ruiter die tot groeten Intoomt zijn steigerende ros; Er waren enkel doode droomen, Waar eenmaal woonden lach en lied;
De avondwind vaart door de boomen
Maar ach, een echo voert hij niet!
Wijs is, wie zonder wederstreven
Gelaten zijn geluk ontzegt;
Want wat het leven heeft gegeven,
Ontneemt het naar zijn heilig recht .
Maar werwaarts ons het lot te morgen, Ver in de wereld, dringt en drijft: Al wat aan Liefde is geborgen In 's harten schatvertrek, dat blijft!
46
(Experimenten. Uitgave Van Dishoeck, Bussum).



THALASSA!
De nacht was in de eikenbosschen Tusschen de heuvlen klaar en koel; En statig stapten onze rossen Naar 't oosten en 't verlangde doel.
Toen woei een windje in onze ooren
Een vreemd gemurmel ver en veeg
En brieschend sprong mijn ros naar voren, In onbevolen draf, en steeg
En stond ter kruine. Onbewogen, Onder de koperroode maan. Aanschouwden onze ontroerde oogen, Onmetelijk, den Oceaan!
(Experimenten. Uitgave Van Dishoeck. Bussum).
47



LIBERATE NOS, DOMINE1
De wind woei om het eenzaam huis
In 't late avonduur; Toen lichtte een vreemde de klink der deur
En zat bij 't open vuur.
Ik dierf niet vragen wie hij was
En hij gaf teeken noch taal; En ik noodde hem niet, maar hij zat aan
Naast mij aan 't avondmaal.
Mijn lippen trilden en in mijn hart
Laaide hittige haat; Maar hij glimlachte en hief tot mij
Zijn bitterschoon gelaat.
En 'k sprak en zei: Ik kèn u niet!
Wat, aan mijn haard, zoekt gij? Doch hij antwoordde niet, maar hief zijn hand,
En brak het brood met mij.
En ik herkende ; 's morgens vroeg
Is hij weer heengegaan..., Maar 't laatste van dit bitter lied
Zal God alleen verstaan.
(Experimenten. Uitgave Van Dishoeck, Bussum).
48



DE BLOEIENDE AMANDELTAK
.... Nolle amari....
Thomas k Kempis,
Ik sluimerde in den bloemenhof in 't malsche gras gelegen; Toen wekte mij een zwoele geur de heuchnis van
[weleer....
En op mijn' moeden wenkbrauwboog voelde ik
[vertroostend wegen Een wichtelooze vrouwehand, zacht streelend, héén en
[wéér.
En 'k stamelde in mijn droom: Waarom? Gunt gij dan
[geen vergéten? Dit weinige, o liefste mijn, is al wat ik begeer: Eén uur van ongestoorden slaap uw goedheid niet te
[wéten,
Eén stonde niet van ü te zijn, o liefde wreed en teer!
Maar als ik mijnen blik ondook, ontwaarde is slechts
[een venkel
Bezwangrend met zijn zwoelen geur de broeiende
[atmosfeer,
En over mijne leedverwoeste trekken wiegelde enkel Een bloeiende amandeltak zijn schaduw, héén en wéér.
(Experimenten. Uitgave Van Dishoeck, Bussum).
49






PETER VAN MAARN



IN DEN MIST
Een zwarte, zware vogel zat, als in een nauwen, valen droom, in 't wintersch*ijle takwerk van een kleinen boom.
De rauwe akkers lagen stil, van rijp en regen flauw vernist. En verder was de wereld dicht van witten mist.
Door vochte lucht zeeg zonder zin verdwaald gevlok van natte sneeuw. Soms scheurde wreed de matte stilt' een vogelschreeuw.
Er was geen verte en geen geluk en geen verlangen en geen smart; alleen de moeheid van een leeg, een dorrend hart.
Ik droeg mijn oogen sluier«toe, mijn adem ruchtloos langs den wind. Maar o, mijn hart, zóó stil, zóó zacht. Mijn hart, dat mint.
(Klarende Lachten. Uitgave N.V. Uitgeversmaatschappij „De Zonnebloem", Apeldoorn).
52



LAAT MIJ EEN NEST ....
Laat mij een nest in de hoogste kruinen,
open voor wilden wind.
Ban mij niet veilig in rustige tuinen.
't Hart, dat de hoogten mint,
laat het maar vrij onder duizend gevaren
hoog, waar de zwalpende stormen waren,
maar onder den hemel,
ver boven 't gewemel
van menschen en wereld, het losbrekend lied te juichen wijd«uit naar het wazig verschiet.
Kom mij met vaste beloften niet tegen voor mijne toekomststad. Laat mij de eigen, onzekere wegen tot ongeweten schat.
Steden zijn vast voor de wereldsche volken:
laat mij, den eenzame, jagende wolken,
laat mij den zegen
van stormen en regen,
en scheld mij niet, als ik scheiden moet
te snel uit uw woningen, veilig en goed.
53



Tracht niet met regels en woorden te binden al mijn verlangens*nóód.
Laat mij 't ontberen, zoo alleen moet ik vinden.
't eigen zaligend brood.
Door der verbeeldingen bonte valleien
doe ik mijn rusteloos zoeken weien.
Zingend en klagend,
wetend en vragend,
vind ik bij zon en door stormgedruisch d'eigen weg naar het hemelsche huis.
54
(Klarende Luchten. Uitgave N.V. Uiigeversmaatschappif „De Zonnebloem", Apeldoorn).



VANNACHT RUISCHT DE REGEN
Vannacht ruischt de regen mij tegen
en drupt van de glanzende, buigende blaaren op mijn hoofd, op mijn haren. Vannacht schreit de hemel zoo zacht en stil, als een liefde, die zich belijden wil.
Vannacht gaan de winden als hinden
zoo schichtig en rank door de ritslende struiken, die buigen en duiken.
Een fluistert er vluchtig, waar d' ander vraagt, als een liefde, die 't eerste belijden waagt.
Vannacht gaat het vragen der dagen
en avonden veel mij luider spreken,
of nu iets zal breken,
of nu iets moet komen van ver en stil...
mijn liefde, die zich belijden wil.
Langs endlooze gangen verlangen
gaan denken en hopen, een windzucht, dolen. Een lang verscholen, een zwerfzieke vogel rept 't vlerkenspan: mijn liefde, die langer niet thuis zijn kan.
(Klarende Luchten. Uitgave N.V Uitgeversmaatschappij „De Zonnebloem", Apeldoorn).
55



JEZUS EN DE ZIEL
En weer vannacht zijn diepe en stille stem,
die op den brand van mijn verteerde wake
als regen, o als zomerregen zonk.
En weer die lange, zachte blik van Hem,
die, toen mijn bange, strekkende armen braken,
mij leven schonk.
En weer zijn stappen in de lange gang,
die nimmer eindde, waar mijn twijflen tastte.
O, groote rust te weten, dat zijn vaste,
zijn zeekre schreden maten heel het lang
en donker net, waar ik om d'uitweg kloeg!
En werd het licht niet, waar zijn stap mij vroeg?
En weder aan 't frivole feest ik zag,
— zwoel was de wijn en zwoeler purpren rozen,
en zwoeler 't bloed en boven 't kleurig*vooze
spelen der woorden viel een valsche lach —
toen even weemoed mij had weggetogen,
't gelaat van Hem en o, van zijne oogen
de overdroeve diepte, die verweet.
En heb ik niet in wilden storm van leed,
weg van het maal in eigen duistren kamer
den bangen, rooden, niet te stillen hamer
van 't bonzend bloed, dat door mijn slapen sloeg,
begraven in mijn koelen peêl? — Nog droeg
mijn lokkenvloed verscheurde bloemepracht,
toen Hij zijn hand er legde, beefloos zacht,
56



dat ik mijn tranen vond en sluimer wijd. Zal Hij nog keeren, zal Hij dulden, even, dat ik zijn kleed beroer, dat ik belijd mijn eeuwig vragen? Zou Hij willen geven het wonder? Ach, hoe zou ik eenmaal wagen Hem te ontmoeten, hoe aan Hem te vragen 1 Maar ook, hoe zou ik rusten; al mijn pijn en al mijn hoop en al mijn zalig«zijn stroomt naar Hem uit en naakt in wederkeer. Hoe zal ik leven, hoe nog leven meer?
(Klarende Luchten. Uitgave N.V. Uitgeversmaatschappij „De Zonnebloem". Apeldoorn).
57






WILLEM DE MÊRODE



DE WIJNSTOK
Aan uwen sterken muur gestut, Voor allen guren tocht beschut,
O God, laat dragen,
In zuivre lucht,
Mij eedle vrucht,
Naar uw behagen.
Gij, die de winden hebt geluwd, Uw zoetheid in mijn vrucht gestuwd,
Warm gouden zeemen,
Zoodat de hand
Bevende brandt
Om haar te nemen,
Kom zeiven tot uw rijpende aard, De bonte bleeke najaarsgaard,
Zij toeft uw stonde.
En laat mijn wijn
Geheven zijn
Ten uwen monde.
••60
(De Overgave. Uitgave Uitgeversmaatschappij Bosch te Baarn).



AANDACHTIG GEDICHT
Wanneer ik tot u bidden wil, Dan moet de wereld om mij stil En ook mijn hart moet stille wezen. Want in een zwijgen daalt gij neer, En door de windelooze sfeer Komt mijn gebed tot u gerezen.
En zelfs mijn onbewust gezucht Is voor uw liefde een genucht Alsof zich hemels duizendtallen Van eenen zoeten schrik vervaard Voor uwe heerlijkheid ter aard, Een witte neerslag, lieten vallen.
Zoo dekt de blanke voorjaarsdauw, Tot rijp verstard, de grazen gouw, En schittert in het zongewemel, Maar als u mijn verzuchten groet, Bedauwt gij zelf mijn dor gemoed, En maakt mijn wereldsch hart ten hemel.
Laat mij dan in de stilte zijn En kom gelijk de zonneschijn Des morgens aan de kimmen blozen. Dan spruiten uit het doode stof Van mijn bedauwden hartehof Voor u de leliën en rozen.
(De Overgave. Uitgave Uitgeversmaatschappij Bosch te Baarn).
61



HET IS EEN BLIJDE DAG.
Het is een blijde dag: het wit
Der sneeuw is door geen voet gekrookt.
De zonneschijn is zuiver goud.
De luchten staan van kristallijn.
De wind, die door de boomen strookt,
Rooft heel hun schat van tindend rijm,
En als een vorst, die door de straten rijdt,
Strooit hij juweelen achteloos en wijd en zijd.
Het is een blijde dag: wij twee
Gaan dicht en veilig naast elkaêr,
Met oogen hel van één geluk,
En onze schaduws zijn vereend.
Een wazen kouden blauwte, waar
De sneeuw in glinstert fel en vreemd.
En onze stemmen zijn gebenedeid
Zoo klaar en zacht en zoet en vol van zaligheid.
Het is een blijde dag: de lucht
Staat strak van onbewogen licht,
De sneeuw ligt zuiver, zuiverrein,
Wij gaan te zaêm, verheugd en stil,
Gezicht naar vredig aangezicht.
En een van hart en een van wil,
En zalig in de blankheid van dit uur,
Kortstondig als de sneeuw, maar wit en hel en puur.
(De Overgave. Uitgave Uitgeversmaatschappij Bosch te Baarn).
62



DE HEMELROZE
De bleeke lucht is vol van zilvren licht, Op aarde heerscht een veege schemering. Rondom de luchter van uw jong gezicht Verbeert een blijde gulden wemeling:
Een lach, een oogenglans, die zich verijlt, Slechts even tegen 't dommlend duister blinkt, Liefkozend aan uw smalle handen wijlt, Talmt bij de kleine voeten .... en verzinkt.
Onwezenlijk en teer, op donkren grond, Staat gij een tengre witte silhouet, Of God een vluchtige genadestond, Een hemelroze had op aard gezet.
En of die stil voor Hèm te bloeien staat, En de aarde is donker.... en de nacht is lang. Klaar licht de luchter van uw jong gelaat.... En ik ben moede en eenzaam en zoo bang....
(De Overgave. Uitgave Uitgeversmaatschappij Bosch te, Baarn).
63



VOORJAAR
In de heemlen is de lente ontloken, De avondlucht is teeder grijs en rood, En de sterren zijn tot troost ontstoken Boven aardes hopeloozen nood.
Maar de lente kan niet nederdalen, Tusschen hier en ginder gaapt de nacht, Onze donkre armoe schreeuwt in duizend talen Naar der heemlen ijle, rijke pracht.
Naar geluk, dat ons zoo plots verzadigt, Als de voorjaarsloomte zijgt in 't bloed; Om een oogenblik te zijn benadigd, Eens bezitter zijn van godlijk goed;
Eens te zijn gelijk de jonge boomen, Waarvan ieder bloeibeladen nijgt; Zich te voelen van de zon doorstroomen, Tot de ziel van heil verslagen zwijgt....
In den hemel is de lente ontloken,
In de zilvren windelooze sfeer.
Maar ons aardsche leed blijft ongewroken,
Wanneer komt óns voorjaar, ach wanneer?
(De Overgave. Uitgave Uitgeversmaatschappij Bosch te Baarn).
64



DE ANTICHRIST
Hij ging in pracht van purperen gewaden, Zijn oogen waren mild en schoon en week. En voor hem uit liep door de gansche streek Een roepen van zijn goedheid en genade.
Zijn glimlach glansde blijder dan het goud, Dat gloeide langs des kostbren mantels zoomen. En die, schoon schuchter, tot hem durfden komen, Was hij zoo mild en als een vriend vertrouwd.
De knielenden nam hij bij beide handen, Kuste hun voorhoofd met zijn koelen mond, Fluisterde zoet hun naam; en geen weerstond De zaligheid van zijner oogen branden.
En als de regen in de voorjaarsnachten, Die langzaam daalt op lentes lauwen adem, Ging van hem uit een zegenende wadem, Die leschte aller harten dor versmachten.
Hij heelde ziekten en geheime nooden Van hen die kwijnden naar ontbeerd genot, Hij was der aarde lang verbeide god, En ieder schikte zich naar zijn geboden.
65



Steden en dorpen trokken uit tot hem, Want hij vervulde droomen en verhalen. Hij liet de lichten uit den hemel dalen, Bergen bewogen zich op zijne stem.
Hij klonk in kluisters en hij kon bevrijden, Hij bliksemde den boudsten met zijn ban. Met trots brak hij den hoogmoed van den man, En vrouwen won hij met zijn medelijden.
En al de kindren was hij een gespeel, De knapen liet hij op zijn paarden rijden. Meisjes vertelde hij totdat zij schreiden, 't Menschengeslacht behoorde hem geheel.
En heel de heerlijke aarde was zijn rijk, Hij strooide vreugde in de droefste zielen: Hij vroeg hen niet om voor hem neer te knielen, Want wie hem zag, bood vrij hem huldeblijk.
Hij vroeg niet.... maar de broeiing van zijn haat Hing over hen die Christus' smaadheid droegen. Hij gaf hen over aan t gruwzaam genoegen Van 't volk, zich te verzadigen met kwaad.
Zij knauwden hen door 't knagen van de pijn. Wanneer zij hem, der aarde heer, aanbaden, Zij dwongen hen, of t hunne zielen schaadde, Bij t offer in zijn hooge huis te zijn.
66



Maar als de blijde knapenkoren rezen Boven het kirren van de maagdenrei, Werd hun bedwongen droefheid groot en vrij En stonden zij: Gods onbeschutte weezen.
Doch in hen rees de vloed der liefde hoog En smart kon niet tot hartsverrukken raken. Zij hoorden reeds de broze heem'len kraken En zagen Jezus, die hen tot zich toog.
En t wilde lied van hoondoordrenkte woorden
Klonk hen een lofzang uit Jeruzalem,
Alsof de helle kristallijnen stem
Der engelen de dunne lucht doorboorde.
En hij zat op den hooggerichten troon, En hoorde hoe hem allen heerlijk prezen; En als hem allen Godlijke eer bewezen. Benijdde hij nog God dien gruwbren hoon.
Want in hem spookte reeds de vuren nacht, Dien hij wel wist dat over hem zou komen, Toen dorstte hij naar 't bloed van alle vromen, Maar zijn gezicht bleef vriendelijk en zacht.
(De Overgave. Uitgave Uitgeversmaatschappij Bosch te Baarn).
67



TOON ONS UW AANGEZICHT
Toon ons uw aangezicht! de grijze heemlen treuren, En aardes lieflijkheid is smadelijk verplet, Glanzende velden zijn besmeurd, besmet.... De lauwe regenwinden bloedrig geuren.
Elk stil en leeg gehucht dreunt van het dol geruchten Der donders, die elkaêr met grof geluid verslaan. Davrende dood aloml de stilten gaan IJlend voorbij, schoon zwaar van sidderende zuchten.
Davrende dood alom 1 de aarde braakt zengend sulfer, Puntige pijl en scherpe schicht treft snel. Luchtschepen zeilen als in dartel spel En zaaien heeten dood in woest ontploffend pulver.
Man ligt naast man gemoord; verstevene gelaten Dragen den bittren ernst van een verwachten dood. Knapen met oogen licht, verwonderd groot; Mannen met monden wreed door een ontgoochlend haten.
En tusschen hen gesmakt de menigten gewonden, Kreunend om 't laag en trage fijne martelspel Van leven en van dood, weenend waanzinnig fel Omdat zij niet den troost van moeders handen vonden.
68



En nergens heil of heul.... Een staag op onheil zinnen,
Loeren uit hindernis en loozen achterlaag.
En altijd in 't vervreten hart de plaag
Van kwaad te móeten doen en nimmermeer beminnen.
Scheur dan de heemlen, Heer, en stil den storm ontstoken!
En blusch met uwen dauw der oogen brand.
En geef uw zegen aan 't verzengde land,
Berg onder blanken bloei de puinen die nog rooken.
Kom eens nog met uw vreê, voordat de donderwolken
U dragen in een rossen vuren gloed,
En wees de bevende aard nog eenmaal goed,
En balsem gij de breuk der bandelooze volken.
(Stemmen des Tijds).
69



DE VADER
Wij bleven toch niet bij elkander, Dat hij gegaan is, smart mij niet De tijd komt toch, dat de een den ander Verlaat, en niet meer ziet.
Maar dat hij niet een wijl' kon wachten, (Reeds boog de ouderdom mij krom,) Nog weinig dagen, luttel nachten, En ging, en kwam dan niet weerom;
Dat hij niet treuren zal en weenen, Wanneer ik lig in laatste rust, Niet, bleek, over mijn bleekheid henen Zich buigen zal, en niet mij kust;
Dat niet zijn schouder vroom zal voeren Den laatsten last, mijn sterflijk deel; Dat vréémde handen mij beroeren, O kind, dat smaden is te veel....
Een warme druk der jonge handen, Was al mijn arme smeekens baat. Over de vaal belichte landen, Reed hij gelijk de dageraad.
70



En in mijn doove suizende poren Klinkt nog zijn laatste roep en lach — . Bij 't bochtig pad ging hij verloren, En ik stond, eenzaam, in den dag.
En iedren dag richt ik mijn schreden, Tot daar, mijn zoon ten wellekom. Vergeefs, en traag naar huis getreden. Zie ik bij iedre kromming om.
En 't jaar wordt jong, en 't jaar wordt ouder, Mijn haard staat laai, mijn huis is licht 'k Smacht hopeloos: aan mijnen schouder, Nog eens zijn jeugdig aangezicht
Vergeefs .... en toch, in al mijn droomen, Zie ik, ontzet, die ik bemin, Onrein van ziel en zinnen komen, En, aarzlend, gaan mijn woning in.
(De Overga»*. Uitgave Uitgeversmaatschappij Bosch te Baarn).
71



DE VERLOREN ZOON
Bitt'rer dan alle ellende
is dit herwonnen deel: Weer thuis te mogen slapen
op lang verlaten peel,
En liggen lamgeslagen....
En woelen rustvermoeid, Totdat 't lavendelgeurig
verkoelend linnen gloeit.
En mijn ontstoken oogen
zien, starende in den nacht, Waar ik mij wende of keere,
daar 't honend op mij wacht,
Hoe vaders mond, zoo weiflend,
zoo droevig naar mij loech.
In zijn verdoofde oogen
was iets dat stille kloeg.
Zijn handen klemden mijn hand ,
zoo blijde en vervaard;
En 't trage woord van welkomst
vertrilde in zijnen baard.
72



Toen 'k mijn verwelkte wangen
aan zijnen schouder boog,
Voelde ik mijn weedom groeien,
daar 'k, weenend, hem bedroog.
Mijn moeder stond gebogen,
vol opgekropt verdriet,
Terwijl heur kalme wachten
heur heimlijke angst verried:
Hij komt terug: gebroken?
in de ouden eigenwaan? Toen heb ik, zwak en moede,
opnieuw bedrog gedaan.
En 'k sprak, wat zij verwachtten
van hun gekeerden zoon:
Ik ben de zonde ontvloden
in heimwee naar uw woon,
In heimwee naar uw harte;
dat praamde tot ik ging, Ik heb slechts één verlangen:
vergevens zegening.
73



Met wangen heet van schaamte
zat ik des avonds aan.
Ik moest de vreugde loochnen
van mijn ontvloön bestaan,
Terwijl hun pracht zoo weeldrig
herrees voor 't hunkrend oog,
En ach, in iedre stilte,
mijn hart reeds rugwaarts toog.
Ik kwam naar huis, te zoeken
vergetelheid en rust. En zonde en zorgloos leven
wordt schööner mij bewust,
En is mijn hart veel nader
dan 't strenge en stugge goed, En al mijn tochten trekken
naar 't onheilbrengend zoet.
Ach, dat reeds de eerste stonde,
dat reeds in de eersten nacht
Ik, trots mijn moeders kussen,
naar andre weelden smacht;
74



Dat mijn onbandig harte
niet eerder zwijgen zal, Vóór ik die zoete togen
opnieuw verkrijgen zal;
Vóór ik, (nog toeft het donker),
hun bitterheid ten hoon
Mijn ouders erve ontsluipe,
voorgoed verloren zoon.
(Gestalten en Stemmingen. Uitgave P. Noordhoff, Groningen).
75






NELLIE



LEVEN DOOR STERVEN
Heerlijk leven in den Heer: niets=zijn — worden — groeien! Stil versterven in de aard, dan: ontkiemen — bloeien 1 Sterven voor het aardsche slijk, leven in het Koninkrijk!
Worden als het kleine kind, 't zwakke, pasgeboorne; groeien dan, in Gods gena, als Zijn uitverkoorne. Vrij van stof'begeerlijkheid overgaan tot heerlijkheid 1
Leven, zwellen, opengaan
voor al Gods genaden!
In Zijn dragend, voedend Licht
heel de ziele baden!
En dit niet voor kleinen tijd,
maar voor al — alle Eeuwigheid....
Heer, hoe diep dit wondergroot: zulk een prijs voor zulk een dood!
(Stamelingen (3e druk). Uitgave J. H. Paria, Amsterdam).
78



DONKERE DAGEN
Ach, wanneer gaat toch de zon zich wenden? De dagen nemen zoo ras een endl En de barre boomen, zoo koud, zoo kaal, zij staan te treuren, droef, allemaal. En zoo, mijn Heerel als 'k U niet speur, is 't in mij winter en nacht, en 'k treur, en vraag, al weenend: „Wanneer, wannéér keert tot mij weder, mijn trouwe Heer?"
(Stamelingen (3e druk). Uitgave J. H. Paris, Amsterdam).
79



HET OUDJE AAN 'T SPINNEWIEL (Herinneringsbeeld uit Zwitserland)
Het voetje rept zich, 't wieltje gaat en zingt van oude, lieve dingen. Het oudje hoort het wieltje zingen, en lustig trapt heur voet de maat.
Wit is het oudje; blond het vlas dat door haar vingren zij laat glijden. Het wieltje zingt van verre tijden, toen 't oude nog een blondje was.
Het wieltje zingt: de vlugge hand, geoefend, gladt en twijnt de draden .... Erinnring dartelt langs de paden van wonnig, zonnig meisjesland.
Het wieltje al zingend ómmegaat;
tot zware streng windt zich het garen ....
Het oudje denkt aan bruine haren
en o, zoo zoete minnepraat 1
Het oude voetje trapt de maat;
het wieltje blijft zoet'zoemend zingen
van oude, lieve, teere dingen,
van huwlijksliefde en moederstaat....
10



Plots staakt de voet, — plots stokt het wiel — de hand laat zich den draad ontschieten; het oudje laat heur tranen vlieten, en snikken breken uit heur ziel.
Zooals het wieltje staakt zijn zang, zoo kwam een eind aan alle vreugde die haar zoo zoetbedwelmend heugde .... En 't oudje schreit; schreit droef en lang.
(Uit de diepte. Uitgave J. H. Paris, Amsterdam).
81



DES HARTEN BITTERHEID (Spr. 14 : 10).
Elk harte kent zijn bitterheid,
zijn eigen bitterheid;
en ieder oog weet wel waaróm
het heimlijk schreit.
En 't arme hart bezweek weldra
aan eigen bitterheid,
hieldt Gij daarover niet Uw hand, o Heer, gespreid,
en stroomde uit die sterke hand
niet wonderbare kracht,
die reeds zoovaak 't oproerigst hart, tot zwijgen bracht.
Zoo hebbe 't hart zijn bitterheid
zijn eigen bitterheid, —
want zonder haar — hoe wisten wij Uw lieflijkheid?
(Uit de Diepte. Uitgave J. H. Paris, Amsterdam).
82



HET LIED
In alle dingen ligt een lied; maar 't lied ligt in de ziel der dingen, en diep moet gij daarinne dringen of 't liedeke en vindt gij niet.
In alle dingen ligt een lied; maar 't liedeke laat zich niet dwingen: 't wil weten of gij 't ook kunt zingen, — of 't liedeke en krijgt gij niet.
In alle dingen ligt een lied;
maar slechts de reine, schoone dingen
zijn waard dat gij hun lied zoudt zingen, —
dus: luister naar de slechte niet.
(Uit de Diepte. Uitgave J. H. Paris, Amsterdam).
83



LEEUWERIKSKEN
Het leeuweriksken vraget
niet of zijn lied behaget
aan wandelaars in beemd en veld;
het móét zijn vreugd verkonden;
dies, vroeger uchtendstonde
het jubelend ten hemel snelt.
Zijn hartje zwol van weelde toen het zoo dartel kweelde in prikkelende morgenlocht; dies, als de avond dalet en 't westen purperstralet, hervat het zangerken zijn tocht,
en zingt, en juicht, en schettert zijn liedeken, dat spettert den stillen, klaren hemel in; of hem ook niemand hooret, zijn zang geen oor bekoret, het zingt uit louter zingensmin.
De leeuwrik kan mij leeren
geen lof ooit te begeeren
voor 't liedeken dat uit mij juicht;
het stijg' tot God omhooge
opdat Hij weten moge
hoe heel mijn ziel van Hem getuigt.
84



En zoo in wijde wereld,
mijn liêken nederperelt
in één ontvankelijke ziel, —
die stijgt met mij naar Boven
om jublend God te loven
voor 't heil dat ons ten deele viel.
(Uit de Diepte. Uitgave J. H. Paris, Amsterdam).
85






J. A. RISPENS



DE DROOMER
Een simpel ding kan mijne ziel verblijden, Ik jaag niet naar 't bezitten, dat verzaadt. Mij is genoeg, wat géén mij kan benijden: Wat zon of schemer in de stille straat.
't Melodisch ruischen van een zachten regen; Een mist, die 's avonds door de boomen waart. Van 't scheidend licht de tinten langs de wegen, En wolk na wolk, die om de kim zich schaart.
Ik min de vlucht van voog'len, die aanzweven In duist're schooien, sierlijk aan de lucht — En als een stormbui zijn voorbij gedreven Met overweld'gend, plots voorbij gerucht.
De groote stem des storms, die onverdoofbaar Van wereldeind tot«eind zijn kreten slaakt; Dan voel 'k, terwijl 'k mij krom, hoe onontroofbaar Ook in mijn ziel haar trotsche kracht ontwaakt.
Vaak speelden op mijn pad de schuwe spoken Der maneschaduwen hun ernstig spel; Maar 's ochtends, als de dag was aangebroken, Sprong 't morgenlicht gehjk een klare wel.
88



Wat dan? De wereld kan mij niets ontvreemden, Die schijngeluk in gangb're munten ijkt. Wes de onrust dan, die over 's harten beemden Een snelle schaduw van verlangen strijkt?
Ik ben een mensch, en niet alleen een droomer; Vrouw, die eens van uw lippen heeft geproefd Een ander zoet, dan honig van den zomer; En altijd weer, en altijd meer behoeft.
(Stemmen de» Tijds. Februari 1915).
89



VERTROOSTING Post haec intelliges.
O bitterheid der eenzame uren Verzaakt door 't liefste van mijn hart Te moeten dubb'le pijn verduren Van liefdes leed en twijfels smart 1
O hart, dat kunt geen troost ontvangen, Dan van wie zelf de wonde sloeg — Dat toch uw hopen en verlangen Als daag'lijksch brood, en smeekend vroeg!
't Is goed, dat ge ook dit hebt ervaren; U niet hebt afgewend in haat — Niet, na de maat der rijke jaren De bitterheid van 't kruis versmaad 1
Dat, tusschen twijfel en verwachten Kunt zwijgen, in uw droefheid stil; Geen lijden is te duur te achten, Zoo t ware om uws levens wil.
(Stemmen dei Tijds. Februari 1915).
90



GERAERT VAN SUYLESTIJN



UIT: GETUIGENISSEN
Wanneer de zon blinkt op het zomerland,
De heemlen stralen blauw en diep van vreugde.
De heele wereld is een bloeiend land,
Waarvan de schoonheid zich geen winter heugde —
Dan sluipt een schaduw door het leven heen. Een oude vrouw, vervuild en zoo gebogen, Een starend kind, zoo hulpeloos alleen, Een eenzaam man, gebroken door meedoogen.
Dan schuift de nacht aan van den horizon. De reuk walmt op van holen uit de steden — O zielen veel, die niemand redden kon! En levenskracht, in vuilheid weggegleden!
— Ontwaak. O zie, hoe is de hemel rood!
En de avond daalt. Dit is het schoonst gebeuren
Van alle tijden: tot het nopendst nood
Treedt hier Gods glorie uit door gouden deuren.
Dit lijkt wel droom — omdat het heerlijk is, En veler ziel met nieuwe kracht beperelt — Doch droomen worden leegten van gemis — Dit is Gods trouw, die altijd eender is, Dit is Gods glimlach naar de moede wereld.
(Liederen van een Vinder. Uitgave Uitgeversmaatschappij Bosch te Baarn).
92



GEBED
Hoe zult gij deze dagen keeren Gij, die de snelle bliksems wendt, Die helle vreugden doet verteren Tot dof gemis, dat niemand kent?
Uw wil vaart gierend door de tijden En rukt trotsche geslachten af — En komt langs gelende aren glijden, En draagt een glanzend vliesje kaf....
Ik wil mijn lot U toebetrouwen, Machtige, die de kleinen mint — Als mij de wereld komt benauwen Dan zal ik schuilen in de vouwen Van Uw gewaad, zooals een kind.
(Liederen van een Vinder. Uitgave Uitgeversmaatschappij Bosch te Baan).
95



DE GOUDEN DAG
De groote, gouden Zomerdag ligt open. Ligt in de wijde zon opengespreid — Wie had op zoo'n geluk nog durven hopen? Want deze dag is enkel heerlijkheid.
Wij, die den angst der strijd daaglijks ontvluchten. Die onze stilheid vullen met geklag — Zien boven ons den blauwen gloed der luchten. De diepe pracht van dezen gouden dag.
O, Gods genade komt ons overstroomen. Onze onmacht gaat in Zijne kracht te loor, En al Zijn liefde is over ons gekomen. En Zijn ontferming was ons bidden voorl —
O, eens die Dag waarop Hij neer zal dalen: Sidd'rende luchten dragen Zijn witten voet — Geen schauw van leed zal ons meer achterhalen, Die Hij voor goed in Zijn licht leven doet
94
(Liederen van een Vinder. Uitgave Uitgeversmaatschappij Bosch te Baarn).



J. JAC. THOMSON



BELIJDENIS
Uw wonden gloeien in de duisternis
Als vloeiend vuur: o laat mijn lippen daar
Getuigen, hoe mijn liefde mij verteert,
Die toch Uw liefde is, Kruisling en Verlosser.
Gij weet het wie ik ben. Gij kent mij meer
Dan ik mij zeiven ken, wat zich verraadt
In 't trekken om mijn mond; 't beven der hand
Uit 't zwarte kleed, dat Uwe bruiden dragen,
En in het angstig kloppen van dit hart.
Ik ben gewonnen door Uw liefde, aanhoor,
Verteer mij, breek mij, stil mijn ziel, ik ben
Van U en door mijn nachtlijke uren zeg
Ik de gebeden en herzeg ze en wind
Den rozenkrans al af en aan en denk
— Ik ben van U — en denk aan Uwe liefde,
En niets dan deze, nu mijn paradijs,
En aan het lijden van die liefde en leg
Mijn hoofd aan Uwen kruispaal, dien ik klem
Met beide handen, wijl mijn schreien klaagt
Tot Uwe stilte. En uit mijn schreien wordt
De vreugd geboren, ach wel zwak, wel bleek,
Maar toch een vreugd — of is zij dit nog niet,
En hebben Uwe heilgen meer geproefd,
Als Gij hun zielen had bedauwd met tranen
En bloed, dat uit de zeven wonden leekt?
Hebt Gij hun oogen anders nog verguld
96



Toen Uwe min er angst en nood uit bande En zonk, een licht, ten grondeloozen grond, Dat zij met gouden gloed betogen werden, Totdat hun droom zich spande en rees en blonk Om te versmelten in Gods eeuwigheid, Die de beperking hunner zinnen schendend Hen zalig maakte, aan aarde en lot onthief? Heb ik U nog niet lief genoeg om zoo Van Uw genade te zijn ingenomen, Is er nog één deur, die ik niet. ontsloot? Maar Gij weet toch, Gij die toch alles weet, Hoe ik,niets heb dan U,
Of kan het zijn, Omdat mijn liefde uit aardsche liefde wies, Ontknopte, toen mijn laatste hopen welk Verloren ging, dat Gij het zoo niet wilt? Maar werd ik dan niet arm, is alle glans Niet uitgewaaid? Ook heb ik haast die stem Vergeten en slechts in een droeven nacht Toen warm de Mei gegeurd heeft in den hof Heb ik geschreid — maar zonder tranen nog — Gij weet het, en daarna, daarna nog eens Omdat ik had geschreid tusschen die geur — Ik gaf het op, ik liet het alles los, Het liet mij los — en ik was zoo alleen. Ik gaf U dit mijn leven, waardeloos'. Was het daarom geen offer en kan ik Nu niet Uw offer en zijn heerlijkheid
97



Verstaan? En toch, ook dit weet Gij,
Dat als ik dan ook U niet hebben zal,
't Al is een leegte me en daarachter leegten
In eindloosheid, en ik eenzaam als geen.
O, om der wille van mijn eenzaamheid
En om mijn rustelooze, ontrouwe hart,
— Neen, om U zelf, die louter zegen zijt,
Die kent den nood, wiens liefde wal en schut
Is en wiens eeuwig meelij zacht
Om onze bleekheid valt, help mij, hoor mij —
Hoor mij — ik zie Uw wonden en bezwijm
98
(Orplid. Uitgave ]. Ploegsma, Zeist).



CONINCSKINDEREN
Wat is daar tusschen u en mij? De tijd? Laat toch zijn uren zwermen aan den zoom Van 't eeuwge, dat ons heft met onzen droom En dat ons eent of ons de tijd al scheidt —
Of is daar tusschen ons het wijde land, De bosschen, steden, stroomen, mijl aan mijl? Zij zijn niet meer; er is niets dan het heil Van u-en mij in eeuwigheidsverband;
Geen grenzen, niet het een nabij en ver Het ander, 't al ging onder in den vloed, Die duister golft ter kim met slechts de gloed Van vlammen rustloos flakkrend her en der.
Ik weet niets meer, dan dat mijn zelf versaagt En zich laat breken in dees zaalge macht, En dat mijn leven graag bezwijkt voor 't zacht En sterk bedwingen, dat ons beiden draagt.
Wat is daar tusschen ons? Een lach, een woord. Een mensch, een leven, duizend levens, dood? Wie zegt dit, wat ik hoor ter nauwernood? Het klinkt aan de andre zijde van de poort
99



Waar menschen wonen en waar dingen zijn, — Hier is slechts t golven van den eeuwgen wil; Tusschen ons tweeën is niets dan ijle schijn, Wij zien elkaar in Gods hart schoon en stil;
Wij zijn in Gods hart een, en schouwen daar Elkaar uit 's levens warreling ontward; Wij rusten daarin meer dan duizend jaar En duizend jaar is nu in dit ons Hart.
100
(OipHd. Uitgave J. Ploegsma, Zeist):



IN DEN TUIN
Kwaamt ge in den tuin? Zie hoe de felle kleur Des najaars slaat uit de ordelooze perken, Hoe alle tinten naar den dood toe sterken, En heel de lucht bevangt een zoete geur.
Is dit niet schoon? Het rood der dahlia's En de asters met hun paars en wit gevedert In 't milde herfstlicht, dat zoo teer niet sedert Veel tijden was; een fijn en gouden waas.
Ga nu met mij de paden, laat de bloem
Die aan den rand groeit rustig 't kleed u stroken
En geef u argeloos en onverbroken
Aan deze weelde, die ik zalig noem.
Blijf zoo nu staan, zoo luisterstil 't gezicht, Onder dees boom, waar eenmaal de seringen Bloeiden in Mei — hoort gij dien vogel zingen? — Nooit zag ik uw gezicht zoo stil, zoo licht....
(Orplid. Uitgave J. Ploegsma, Zeist).
101



DE ZEE
O de zee — zie de golven berijden De kimmen rondom; in 't gedein En het spel hunner heuvlende zijden Verspoelt en ontwoelt zich een schijn,
Die vervluchtigt aan schuimende koppen, Wijl het grauwende water*vertier Op het strand na zijn vochtige kloppen Slaat om onze voeten het wier.
En zoo hoor de diepte verdreunen Zoo half tusschen donker en licht, Een klank als het stervende kreunen Om één onvergeetlijk gezicht.
O zee, maak den hemel mij raimer. Voer onder de sterren mijn boot, Daar waar 'k bij uw ruischen ontsluimer Tot eindlijke rust in uw schoot.
102
(Orplid. Uitgave J. Ploegsma, Zeist).



DE ENGEL
Laat nu de vlakten en haar speelsche rust; Stijg mee naar hooger woon dan een zich koos In 't lage land; om uwe zorgen sust Een hemelsch mild geluid, tot zorgeloos,
Met klaarder oog gij schrijdt en lichter gang, Tusschen t geboomte klimmend t moeilijk pad. Hoor, van den top schalt feestelijk gezang Steeds luider naar wie mindrende afstand schat.
De maan staat vol; haar welig glanzen laat Zij uit in 't bosch, tot toovertuin vermooid. Ziet ge ook, hoe ons, in schauw, terzijde gaat Een engel, die de vleuglen blank ontplooit?
(Orplid. Uitgave J. Ploegsma, Zeist).
103



AVOND
Waar de waatren lager blinken Dan het hemelsche revier, Waar de laatste gorgels klinken Van t geveerde luchtvertier, Waar de weien zachtaan blauwen En in schemer van vertrouwen Al de fijne wilgenblaan Bij elkaar te schuilen gaan,
Zoekt ons heimwee de oude paden Onder 't loover, door de wei, In de zon aan ons verraden, Pas ombloesemd met de Mei, Of die wij als de eerste treden, In de groene grazigheden Delvend een maar vluchtig spoor Al die weeke velden door.
Gaan wij thans den avond tegen, Een geluidloos glansfestijn, Wijl onze oogen zoeken wegen Verder dan de heemlen zijn, En wij weten dat der droomen — Die straks met de sterren komen Zin, in gouden spijkerschrift Hoog en diep wordt ingegrift.
104



Als in uwer open hoven Geuren, gij ons weer verreest, Deedt gij, nacht, ons weer gelooven In wat nergens is geweest; Uitgestootnen aller landen Tot den zegen uwer handen. Zoeken wij uw kleederzoom En uw diepsten donkren droom.
Daarom gaan wij in den blauwen Avond weien langs en beemd, Zien hoe 't schijnsel der landouwen Scheidend, in de lucht verzweemt. Raden in het laatste lichten Al te voren de gezichten Wordende uit de duisternis Als het al omsluierd is.
Kom dan avond; uitgefloten Zijn de vooglen in het hout: Waar de lichte stroomen vloten Staan de hemelen vergrauwd; Kom dan avond, laat de verre Verten branden van uw sterren, En wat niemand had gedacht Geef het heden — kom nu nacht. —
(Orplid. Uitgave ). Floegsma, Zeist).
105



LANGS DEN WEG
Die mij laat vragen, Laat mij U vinden, Open de dagen, Open den nacht, Waar maar verscholen Op Uw beminden In vouwen en volen Gij wacht.
Aan deze wegen Droogden de bronnen, Dauw niet noch regen Gleed in het gras, Aan 's hemels koper, Kleurloos geronnen, Ligt de einder den loop er Als asch;
Op deze banen, Waar het verlangen Werken en wanen Drijft tot ontstaan, Waar licht en schauwen Jeugdige wangen Eerst kleuren, dan flauwen En gaan.
106



Hier waar de wonden Zwachtel noch balsem Zalfden, verbonden, Heul is noch baat — Dronk die zal drenken Proef ik als alsem, Maar minste der wenken Is daad.
Zie mij verdolen;
Schonden niet doornen
Kleedren en zolen,
Polsen en palm?
Zingt mij Uw stormwind
't Lied der verloornen,
Die breekt kroon en vorm vindt
Mij kalm.
Sterkte uit het strijden Wast den getrouwe, Hem die in 't lijden Staat tot het eind, Hem wacht het meerdre Dan liefde van vrouwen Waar hem de Eendre Verschijnt.
107



De Eendre, bevonden Rein tot den avond Die, doornomwonden Zonden en zorg Droeg, maar verrijzend Wonde*gehavend Liefde bewijzend, Ons borg.
Daar geen kan schenden Die Hem behooren, Welke uit ellende Tot zich Hij riep; Als aan het beven Ontworsteld, ontwenden Grepen 't wijd leven En diep.
Hoor hunne schreden Langs alle straten. Schouder beneden Balk van het kruis, Maar onverborgen Is hun gelaten De eeuwige morgen; Uw huis.
108



En alle dingen Zijn hun gemeenzaam, En alle gingen Open als poort, Stroom werd gekliefde Voor hem wie eenzaam Gij in de liefde Behoort.
Die mij laat vragen Laat mij U vinden, Open mijn dagen, Open mijn nacht, Waar Gij verscholen Met Uw beminden, In vouwen en volen Mij wacht.
(Orplid. Uitgave J. Ploegsma, ZeUt).
109






J. M. WESTERBRINK—WIRTZ



ALS KLARE KINDEROOGEN....
Als klare kinderoogen, Die 't veinzen niet gedoogen U schouwen in de ziel, Heeft u dan nooit bevangen Een pijnigend verlangen Naar reinheid, die u-al te zeer ontviel?
O God, ik wilde wezen Zóó goed, dat zonder vreezen 'k Die blikken kon doorstaan En zeggen: „Schouw, mijn kleine, Uw moeder is gansch reine, De zonde is niet dan langs mij heengegaan".
„Blijf rustig bij mij toeven, Geen kwaad zal u bedroeven; Ik zal uw teer gemoed, Uw zieltje, nog onschuldig, Behoeden, gansch zorgvuldig, En deelen mee u van mijn overvloed." —
Als klare kinderoogen, Die 't veinzen niet gedoogen, Mij schreien doen van pijn, Wijl ik ben afgegleden, Hoezeer 'k ook heb gestreden, En 'k zooveel beter wilde zijn, —
112



Hoe zal ik dan vermogen, Uw aldoorschouwend' oogen Te zien op mij gericht, O God, Uw stem te hooren: „Gij, tot Mijn kind verkoren, Hebt gij wel steeds gewandeld in mijn licht?"
Mijn Heiland, dank Uw liefde! Hoe dikwijls ik U griefde Nog hebt Gij medelij! Nog mag ik tot U vluchten, Is niet vergeefs mijn zuchten — Mijn Jezus droeg de straf voor mij.
(Nieuwe Verzen. Uitgave G. F. Callenbach, Nijkerk).
113



MOEDERWEELDE
Kindeke klein, ldndeke»mijn,
Jij met je krulletjes, zij«ig en fijn,
Jij met je wangetjes, rozig en zacht,
Met je klein mondje, dat minnelijk lacht —
Kindeke klein, kindeke*mijn,
O, wat het heerlijk is, moeder te zijnl
Kindeke fijn, kindeke«mijn,
God gaf je lichaampje, broos nog en klein,
God gaf je zieltje als een schat mij ten pand.
Dat ik je leide naar 't Hemelsche Land.
Kindeke fijn, kindeke*mijn,
O, wat het ernstig is, moeder te zijnl
Kindeke klein, kindeke«mijn,
Was er de wereld maar zuiver en rein,
Niet zoo vol zonde en ach, niet zoo vol kwaad.
Kon ik je veil'gen voor alles wat schaadt 1
Kindeke klein, kindeke==mijn,
O, wat het angstig is, moeder te zijn!
Kindeke fijn, kindeke klein —
Heiland, U breng ik dit kmdeke*mijn!
Draag het ten leven of draag het ter dood,
Neem het mij klein of bewaar het mij groot I
Kindeke klein, kindeke=mijn,
Veilig is 't, dicht bij den Heiland te zijn.
114
(Timotheus. Uitgave La Rivière en Voorhoeve, Zwolle)*



MOTTO
Ik wilde wel zingend door 't leven gaan, Maar t leven is méér dan spel: Het dwong mij te treden met stagen tred, Al bleef er de vreugde wel.
Het dwong mij te deelen in 's naasten leed, Te klagen mee 's naasten klacht. Het dwong mij te zien hoe zoo menige ziel Naar vrede en verlossing smacht.
Komt nu nog een dag die mij dichten doet, Dan wijd ik mijn dankend lied Mijn Heiland, Die and'ren ook schenken wil, Wat ik in Zijn gaven geniet.
{Chr. Vrouwenleven. Uitgave Uitgeversmaatschappij Bosch te Baarn).
115



VERLATEN KERK
Gedempt viel in de kerk het zonnelicht. De boomen buiten wiegden op den wind. In 't hoog kozijn zat stil een grauwe musch. Nieuwsgierig kijkend als een heel klein kind.
Op 'd orgelbank lag nog muziek verspreid; Het psalmboek leunde stijf aan 't donker hout; Hoog stond een engel: 't dacht mij, dat hij blies Op zijn bazuin van rein en louter goud.
Maar 't bleef zoo stil, als 't nergens anders was. Door 't kerkgebouw ging zacht een zang van vree; De leege banken droomden stijf en stil; De boeken en de kussens droomden mee.
En 'k hoorde 't zachte suiz'len van den wind; 't Klonk plechtig, als de stemme van mijn God. Zoo wel was 't mij in lange niet te moe. Stil, als een kind, vertrouwde ik Hem mijn lot.
116
(Nieuwe Verzen. Uitgave G. F. Callcnbach, Nijkerk.>



WINTER
Wit*berijmde boomen droomen Nog van koele zomerdagen, Van hun dicht en donker loover, Meegevoerd door najaarsvlagen.
Langs besneeuwde bermen zwermen Voedsel zoekend vogelvluchten. Oostewind giert door de boomen, Klagend klinkt hun angstig zuchten.
Als zij buigend wuiven, stuiven Witte wolkjes van hun takken; Op de wit*berijpte boomen Maakt de wind dan zwarte vlakken.
't Zonnestraaltje tuurt er, gluurt er Naar de witte wintergaarde, Licht den grijzen nevelsluier Langzaam van de slapende aarde.
Dan ontwaakt het leven even, Zijn de glinstrend witte boomen Met hun diamant'geflonker Schooner nog dan in hun droomen.
(Nieuwe Verzen. Uitgave G. F. Calienbach, Ntjkcrk).
117






JACQUELINE E. VAN DER WAALS



NAJAARSLAAN
Ik keek in de gouden heerlijkheid Van een najaarslaan, Het was of ik goudene deuren wijd Zag openstaan,
Het werd mij, toen ik binnenging
Of ik door gouden gewelven liep:
Ik aarzelde even, ik ademde diep.
Diep van verwondering.
Ik voelde mij eerst als een kindje, dat stout
Doet wat verboden is;
Ik sprak: „Zijn voor mij die gewelven gebouwd ?
Ben ik zoo rijk, dat van louter goud
De gang mijner woning is?"
Toen sprak ik: „Deze gouden grot
Is immers geen menschenpaleis."
Ik sprak: „Het is een betooverd slot,
Dat lang op sprookjeswijs
Geslapen heeft en stil gewacht,
Op één, die de poorten ontdekken zou,
De doode gewelven wekken zou
Van 't huis, dat ieder menschenhuis
Te boven gaat in pracht."
Ik sprak: „Hoe ben ik zoo rijk, zoo rijk!
Hoe ben ik zoo rijk, mijn God!
120



Welk aardsche woning is gelijk
Aan dit, mijn sprookjesslot?"
Trotsch of ik een prinsesje waar,
Ging ik door 't goud;
Aan beide zijden stonden daar,
Schragend de gangen, hoog en zwaar.
De zuilen opgebouwd.
Waar gouden de portalen zijn,
Hoe zullen daar de zalen zijnl
Ik zag aan 't einde van mijn pad
Een kleine ronde poort,
Als blauw saffier in goud gevat,
En haastig, vol verlangen trad
Ik door de gangen voort.
Ik sprak: „Als bij mijn aankomst wijd
Die poorten openstaan,
In welk een groote heerlijkheid
Zal ik dan binnengaan.
Indien van goud de gangen zijn,
Hoe groot moet mijn verlangen zijn,
De zalen in te gaan!"
(Nieuwe Venen. Uitgave G. F. Callcnbach, Nijkerk).
121



WINTERSTILTE
De grond is wit, de nevel wit, De wolken, waar nog sneeuw in zit, Zijn wit, dat zacht vergrijzelt. Het fijngetakt geboomte zit Met witten rijm beijzeld.
De wind houdt zich behoedzaam stil,
Dat niet het minste takgetril
't Kristallen kunstwerk breke,
De klank zelfs van mijn schreden wil
Zich in de sneeuw versteken.
De grond is wit, de nevel wit. Wat zwijgend tooverland is dit? Wat hemel loop ik onder? Ik vouw de handen en aanbid Dit grootsche, stille wonder.
(Nieuwe Verzen. Uitgave G. F. Callenbach, Nijkerk).
122



MET HUN POOTEN IN DE VAART
Met hun pooten in de vaart Staan de koeien
en ze loeien En ze zwaaien met hun staart En ze slurpen met hun mond. En de varkens, hoe ze wroeten
met hun snoeten In den vuilen moddergrond, *En de eendjes zwemmen in het water
— Falderalderiere! — Wat gekwek en wat gesnater, Het zijn zulke drukke dieren 1 En de randen
van de landen Zijn van boterbloemen geel. Ach, ik zou zoo tusschenbei'en Om die bloemen kunnen schreien; Het zijn er zoo heel, heel veel.
(Nieuwe Verzen. Uitgave G. F. Callenbach, Nijkerk).
123



DE HERDERSFLUIT
Eens ging ik langs het lage riet, Dat ruischen kan en anders niet, Toen langs mijn pad een herder kwam, Die één van deze halmen nam, En dien besnoeide en besneed, En maakte tot zijn dienst gereed. Door dit gekorven rietje, dat Als dood hij in zijn handen had, Dien stemmeloozen stengel zond Hij straks den adem van zijn mond, En, als hij blies, zoo zong het riet. En, als hij zweeg, verstomde 't lied: De zoete, pas ontwaakte stem Bestond en leefde slechts door hem.
Zoo gaf ik gaarne wensch en wil In 's Heeren hand en hield mij stil. Zoo dan, als door een rieten fluit, Bij zwijgend eigen stemgeluid, Gods adem door mij henen blies, Hoe groote winst bij kleen verlies!
(Nieuwe Verzen. Uitgave G. F. Callenbach, Nijkerk).
124



INHOUD
Bladz.
Voorwoord 5 — 6
Inleiding 7
SEERP ANEMA
Herfstavond 18
Moed 19
De Weg 20
Levensvernieuwing 21
Het zwijgend Orgel ., 22
PETER VAN ALSINGHA
Ik ben een Dichter 24
Ik ben een Koningszoon 25
In Lijden 26
Bij Moeder 27
Weet je nog? 28
Als een kindje 30
Hoe zij stierf 31
In 't Park 33
Visioen 35
125



Bladz.
GEERTEN GOSSAERT
Zwemmende 40
De Verloren Zoon 42
't Verlaten Landhuis 45
Thalassal 47
Liberate Nos, Domine! 48
De bloeiende Amandeltak 49
PETER VAN MAARN
In den Mist 52
Laat mij een Nest 53
Vannacht ruischt de Regen 55
Jezus en de Ziel 56
WILLEM DE MÉRODE
De Wijnstok 60
Aandachtig Gedicht 61
Het is een blijde Dag 62
De Hemelroze . 63
Voorjaar 64
De Antichrist 65
Toon ons uw Aangezicht 69
De Vader 71
De verloren Zoon 73
NELLIE
Leven door Sterven 78
126



Bladz.
Donkere Dagen 79
Het Oudje aan t Spinnewiel 80
Des Harten Bitterheid 82
Het Lied . . 83
Leeuweriksken 84
J. A. RISPENS
De Droomer 88
Vertroosting 90
GERAERT VAN SUYLESTIJN
Uit: Getuigenissen . . 92
Gebed 93
De gouden Dag 94
J. JAC. THOMSON
Belijdenis 96
Conincskinderen 99
In den Tuin 101
De Zee 102
De Engel 103
Avond 104
Langs den Weg 106
J. M. WESTERBRINK-WIRTZ
Als klare Kinderoogen 112
Moederweelde 114
127



Bladz.
Motto 115
Verlaten Kerk 116
Winter 117
JACQUELINE E. VAN DER WAALS
Najaarslaan 120
Winterstilte 122
Met hun Pooten in de Vaart 123
De Herdersfluit 124
128