cr:cr:cr:cr:(^:c::c::c::c::c::cr:c::<z::cz:c::<
TOETIE'S AVÖNTUREIN
DOOR SUZE VAN LIÏÏGEN
ft ALKMAAR GEBR. KLUITMAN flt



dienst boek en jeugd postbus 93054 .2509 AB den haag









EQ






Toette's Avonturen









In den slaap was ze een beetje naar beneden gezakt.
(Blz. 33.)



| Ons Genoegen |
j*j Bibliotheek voor Jongens en Meisjes *
Serie B - Meisjesboeken
Toeties Avonturen
door Suze van Lingen
Geïllustreerd door Willem Hardenberg
Tweede Druk
ALKMAAR — GEBR. KLUITMAN
(Leeftijd 7—10 jaar.)






TOETIE'S AVONTUREN.
„Ik begrijp er niets van," zei mevrouw Van der Linde tegen haar echtgenoot; „gisteren heb ik het ding zelf in de kast gelegd en niemand anders kan daarin komen. Ik heb de sleutels altijd bij me."
„Het is een vervelende geschiedenis!" zei mijnheer nu op knorrigen toon. „Gisteren nog heb ik onze bedienden hemelhoog geprezen en gezegd, dat ik Siman gerust een brief met geld van de post laat halen. En nu wordt er vandaag, als om mijn woorden te logenstraffen, honderd gulden vermist. Honderd gulden! 't Is nog al geen kleinigheid."
„Maar, manlief, wees niet zoo voorbarig, het kan nog terechtkomen," klonk mevrouws stem nu weer. Zij had, terwijl haar man sprak, alle papieren van de schrijftafel opgenomen en begon nu één voor één de laadjes te doorzoeken.
Toen ze hiermee nog bezig was, werd op eens de deur opengegooid, en daar kwam een wezentje binnenhollen in den vuilsten hanssop, dien men zich denken kan, met een verwarden krullebol en een gezichtje vol zwarte strepen.
Dat was Toetie, het eenige dochtertje van mijnheer en mevrouw Van der Linde. Haar



8
eigenlijke naam was Johanna, maar zelden of nooit werd deze gebruikt. Ze had zichzelf, toen ze pas begon te praten, Toetie genoemd en Toetie was het gebleven, al was ze nu zes jaar oud en al kon ze even goed Johanna zeggen als Pa en Ma.
„Maar, kind, waar heb je nu weer gezeten?" riep Pa, zijn dochtertje met gemaakten schrik aanziende. „Je lijkt wel een Papoea met dien krullenbos, en je gezicht heeft wel iets van dat van een getatoeëerden Indiaan."
„Wat is dat voor een man, Pa?" vroeg Toetie, maar dadelijk daarop weer zichzelf in de rede vallend met iets, dat haar op het oogenblik belangrijker toescheen: „Gaat u mee kijken naar mijn mierenhuis, Ma? Ik heb het zelf gebouwd en de mieren kwamen er dadelijk in; zij zijn zoo aardig, maar sommige mieren zijn erg brutaal, vind ik; ze liepen zoo maar in mijn hals. Vijf snoezige kleine miertjes wilden een klontje suiker meenemen ... Gaat u nu mee?"
„Neen, Toetie, nu heeft Ma geen tijd," klonk het antwoord, maar als mevrouw dacht daarmee van de zaak af te zijn, had zij het mis.
„Wat zoekt Ma dan? Zal ik Ma helpen? Ik kan heel goed zoeken en als 't gevonden is, gaan Ma en Pa en allemaal naar 't mierenhuis. U moet op den grond gaan liggen; dan ziet u het goed. En u moet eerst achter de kisten komen."
Toetie rustte niet vóór tenminste één van haar ouders meeging, en toen Pa, die ten



9
laatste ook nieuwsgierig werd naar het wonder, toegaf, sprong ze vooruit als een hondje, dat blij is eindelijk door zijn baas gevolgd te worden.
„Hier naar toe, Pa! Het is in de kleine schuur, de mieren moeten een donker huis hebben, zie-je. Ze wonen altijd in een hol, onder den grond," zoo babbelde Toetie met groote wijsheid en rukte triomfantelijk de deur open.
„O, neen,... stoute beesten!... O, Pa, kijk... nu gaan ze allemaal weg... en ik heb zoo mijn best gedaan. Ik ga de mieren allemaal doodmaken. Het kan me niets meer schelen! En ik ga hun huis weer kapot maken."
Als Pa haar niet tegengehouden had, zou ze zijn toegevlogen op den langen stoet van zwarte mieren, die zich statig voortbewoog langs den grond en tegen den muur.
Wat was het geval?
Toetie had geen donkerder huis voor de mieren kunnen bedenken, dan één, dat in de houtskolen was gebouwd, zij was vlijtig aan het werk getogen om een heel paleis op te zetten. Met onverdroten ijver had ze er een half uur aan gewerkt, maar de uitslag beloonde dan ook wel de moeite: een ringmuur van houtskool, smalle wegen met dijken van houtskool er langs, tafels en banken van houtskool en nog heel veel dingen meer; het een al mooier dan het ander. Lapjes gekleurde zij waren er zelfs neergelegd voor de kleine miertjes en voor de oudjes, die „niet meer konden werken."



10
En toen alles klaar was, had Toetie, om de kroon op haar werk te zetten, den halven suikerpot omgekeerd op de zwarte tafel en de wandelwegen bestrooid met dezelfde lekkernij. Toen de eerste mier kwam, had ze het wel uit willen schreeuwen van pret. Alleen de angst het dier „aan het schrikken te maken" had haar hiervan teruggehouden en haar zelfbeheersching was schitterend beloond geworden.
Wel twintig mieren waren gevolgd, en dit heuglijk feit kon onze Toetie niet voor zichzelf houden. Er moest nog iemand zijn om haar bewondering te deelen voor het kunstwerk en om zich met haar en de mieren te verheugen over het luilekkerland.
En nu zij terugkwam!... O, ondankbare beesten! Nu waren zij bezig al de lekkernijen weg te sleepen naar hun eigen, leelijk huis, en zij namen niet meer notitie van het mooie paleis dan van iets anders.
Toetie had zich er juist zoo op verheugd eiken dag te gaan kijken naar de mierenfamilie en haar dan telkens een nieuwen voorraad suiker te brengen. Die domme, nare beesten!
Pa had moeite zijn lachen in te houden bij Toetie's woede en zei: „Ja, mieren zijn nu eenmaal zoo dom. Het is het beste niet meer naar hen om te zien en ze nooit meer wat te geven. En dat nog wel, terwijl jij er zoo hard voor gewerkt hebt, dat je er uitziet als een negerin. Laat de baboe je maar gauw wasschen en verkleeden; dan zal Pa je een



11
mooi verhaaltje vertellen en Siman moet den boel maar opruimen."
Door dien laatsten naam werd mijnheer weer herinnerd aan de „vervelende geschiedenis" en zijn gezicht betrok.. Op vrij onvriendelijke wijze gaf hij het bevel aan den bediende, die, aan dien toon niet gewoon, zijn meester verbaasd aankeek en veel vlugger dan anders het werk uitvoerde.
Vijf minuten later zat Toetie, nu in een schoon baadje en de krullen netjes naar achter gekamd, op Pa's knie en luisterde met de grootste belangstelling naar het verhaal van de twee witte duifjes. Pa was juist bezig te vertellen hoe het eene duifje: „Roekoe, Roekoe, goeden morgen, Toetie!" zei, — dat was altijd het glanspunt van het verhaal — toen Ma weer binnen kwam en zei „niets te hebben gevonden."
„Wat is weg, Maatje?" vroeg Toetie nu, terwijl ze zich van Pa's schoot liet afglijden. „Mag ik nu helpen zoeken? Daar houd ik zooveel van en dan mag ik de la op den grond omkeeren en dan krijg ik koekjes als 't klaar is, hè, Ma?"
„Ik zal het haar maar zeggen," zei Ma nu tegen Pa. „Wie weet of zij niet gelukkiger is. Meer dan eens heeft ze dingen gevonden, waar ik dagen naar gezocht had. Die kleine oogjes zien meer dan we denken, en ze scharrelt op alle mogelijke en onmogelijke plaatsen. Laatst haalde ze haar armband uit een vogelnestje, dat uit een boom was gevallen en mijn klos garen uit een bloempot."



12
„Ja, dat is alles goed en wel," antwoordde mijnheer, „maar hoe breng je zoo'n kind aan het verstand, wat een bankje van honderd is. Ja, toch," zoo viel hij zichzelf in de rede, „kinderen weten soms meer dan je wel denkt. Ik zal het eens probeeren. Toetie, weet je wat een bankje van honderd is?"
„Een bankje van honderd?" riep Toetie verbaasd. „Dat heb ik nog nooit gezien. Wel een bankje van twee, en dan kan er ook nog een kindje tusschen in zitten. En is die bank erg lang, waar honderd menschen op kunnen zitten? Heel, heel lang? Net zoo lang als van hier tot Atjeh?"
Pa lachte en keek Ma aan: „Zie je nu wel, dat er met zoo'n kind niets is te beginnen, 't Is nog zoo'n klein dom gansje van Pa, is 't niet, Toetie?"
„Toetie is geen dom gansje en ook niet klein," haastte de beleedigde zich nu te zeggen. „Er is geen bankje voor honderd op de wereld, en Pa mag niet jokken tegen kinderen!"
„Stil, Toetie, niet zoo brutaal," zei Ma nu streng. „Pa weet het beter dan alle kindertjes en Ma zal je een bankje van honderd laten zien."
„Waar is het dan, Ma? Is het in ons huis? Is het van u? Waarom heb ik het nooit gezien? Mag ik er op zitten met honderd kinderen?" vroeg Toetie nieuwsgierig, terwijl ze Ma volgde.
„Zit het in de kast?" vroeg ze verwonderd, maar haar verbazing steeg ten top, toen de groote portemonnaie van Pa te voorschijn



13
werd gehaald.
„Zit het in de portenee?" riep ze. „O, Ma, mag ik het hebben, als 't zoo'n lief, klein bankje is?"
„O, Ma, dat is geen bankje. Ma heeft ook tegen kinderen gejo..., o, neen, gefopt. Dat mag ik toch wel zeggen, Ma?"
„Neen, Ma houdt er niet van om kinderen te foppen," klonk het half lachend gegeven antwoord. „Pa heeft zoo'n papiertje verloren en als je het vindt, krijg je twee lekkere koekjes uit de groote stopflesch."
„O, misschien is het wel hetzelfde als dat andere papiertje," zei Toetie na het biljet een tijdje met groote aandacht te hebben bekeken. „Ik zal kijken of het er nog is."
En weg was Toetie, vóór Ma had kunnen vragen wat ze bedoelde.
Geen minuut later kwam ze weer aanspringen, het verloren bankbiljet in de lucht zwaaiend: „Ma, mag ik de koekjes zelf uitzoeken; ik neem die twee met witte suiker er boven op.
„Zeker, zeker, je bent een knappe meid," zei mevrouw, die begreep, dat ze verdere vragen moest uitstellen tot later, als de beloofde koekjes gegeven waren.
Mijnheer werd geroepen en Toetie kreeg twee klinkende zoenen voor haar uistekende hulp.
„En nu vertellen," zei Ma, terwijl ze haar dochtertje op den schoot trok.
„Ik had het onder de mat gelegd," zei Toetie nu met den mond vol, terwijl ze aan-



14
stalten maakte om het tweede koekje denzelfden weg te doen opgaan als het eerste.
Maar verschrikt liet ze haar handje weer zakken, toen Pa half boos, half verwonderd riep: „Jij, Toetie?"
„Ja, Pa," klonk het zachtjes. „Het is mijn testament en u moet het lezen, als ik dood ben."
„Maar, kind, waar haal je die praatjes vandaan?" riep mijnheer ten hoogste verbaasd over die woorden.
„Eduard zegt, dat alle menschen een testament moeten hebben," antwoordde Toetie, „en de andere menschen moeten daarvan voorlezen, als je dood bent. Maar ik kan nog niet zoo erg goed schrijven en toen heb ik maar een testament van u genomen, omdat u er toch zooveel had. Het is mijn testament, maar u mag het wel gebruiken, omdat ik twee koekjes heb gekregen."
Pa en Ma moesten onwillekeurig lachen om de edelmoedigheid, waarmee ze haar „testament" afstond voor twee koekjes, en nu achtte Toetie haar zaak gewonnen.
„O, Pa lacht. Nu is Pa weer zoet," riep ze, terwijl ze gerustgesteld het tweede koekje heelemaal in den mond stak.
„Hoe kwam je er aan, dat dit papier juist een testament was?" vroeg Ma. „Er liggen toch zooveel papieren op Pa's schrijftafel."
„De menschen laten nooit een testament zoo maar liggen," zei Toetie nu wijs. „Eduard zegt: die worden altijd verstopt in een kast of in een la, die niet meer open kan."



15
Hiermee was de zaak afgeloopen. Toetie beloofde nooit meer een papiertje weg te nemen en werd daarna afgezoend.
Nu wilt ge zeker wel weten, wie die Eduard was, waar Toetie al die wijsheid van geleerd had.
Het was haar veertienjarige buurman; de twee erven grensden aan elkaar, en als Eduard zijn klein buurmeisje zag spelen, kon hij nooit nalaten een praatje met het kleine bijdehandje aan te knoopen. Hij voelde zich altijd gevleid door Toetie's ongeveinsde bewondering voor zijn gezegden en „groote-menschen-uitdrukkingen." Hij was daarom niet weinig verwonderd, toen Toetie een dag of vier na het voorgevallene met het bankbiljet in antwoord op zijn: „Goeden morgen!" zei: „Ik houd niets meer van je. Je hebt gejokt laatst met dat testament. Het was een bankje voor honderd!"
„Waar zeur-je nu weer over," antwoordde Eduard, erg beleedigd over Toetie's oneerbiedige woorden.
„Ik heb een papiertje weggenomen met een heeleboel letters, dat Pa altijd in de kast verstopte, maar het is geen testament. Het heet een bankje voor honderd."
„Och, kind, wat heb je dan voor een dwaasheid uitgehaald?" riep Eduard, die zoowat begreep, wat er gebeurd was, hardop lachend. „Heb-je een bankje van honderd weggenomen?"
Nu was het Toetie's beurt om beleedigd te zijn. Ze had allen eerbied voor Eduard,



16
die meer dan tweemaal zou oud was als zij, maar door hem uitgelachen te worden, dat was toch te veel!
„Je mag niet om mij lachen!" riep ze, haar emmer en schopje, waarmee ze aan het spelen was, op den grond gooiend. „Je bent heel akelig en heel stout en een jokkebrok, hoor je! en ik wou, dat je naar het land van de peper ging."
Nadat ze op die manier aan haar verontwaardiging had lucht gegeven, raapte ze emmer en schop weer op en wilde weggaan. Maar Eduard was er de jongen niet naar, om zich dit maar te laten aanleunen.
„Zeg, klein ding, leer eerst fatsoenlijk praten en kom dan nog eens terug," riep hij haar na.
„Ik ben geen klein ding en ik kan al praten."
„Je weet niet eens waar het land van de peper is."
„Jawel."
„Waar dan?"
„Dat zeg ik niet!"
„Zie je wel, dat je het niet weet!"
„Zeg jij het eens als je kan."
„Ik weet het wel, want ik ben veertien, maar ik zeg het niet, -omdat je vandaag zoo brutaal bent geweest. En naar dat land gaan alleen maar kleine kinderen, die niet weten, waar de peper groeit en die brutaal zijn tegen groote jongens."
„Neen, dat jok je," riep Toetie nu half angstig, half boos. „Jij moet er naar toe en



11
ik niet."
Maar Eduard, die nu zijn doel bereikt had, keerde zich om en, met de handen in de zakken, slenterde hij fluitend naar huis, Toetie in de grootste woede achterlatend, die nog verdubbeld werd door de gemaakte onverschilligheid van haar tegenstander.
In die stemming keerde ze naar huis terug.
Allerlei booze gedachten van wraak op dien akeligen Eduard verdrongen zich in haar hoofdje.
„Ma," vroeg ze aan tafel, „waar groeit de peper?"
„In Atjeh groeit heel veel peper, en in veel andere landen ook," antwoordde Ma.
„En wie is de hoogste in een land?" vroeg Toetie verder.
„Je springt altijd van den hak op den tak," zei Pa nu. „In sommige landen is de koning het hoogst en in andere landen weer de keizer of een president."
„Hoe is dat laatste woord, Pa?" „Pre-si-dent," zei Pa langzaam voor en toen tegen mevrouw: „Wat is zoo'n kind toch leergierig, 't Is bepaald aardig."
Maar mijnheer zou dit niet gezegd hebben, als hij had geweten, waarom zijn dochtertje de vraag deed en waarom ze nu in zichzelf zat te herhalen: „Peer-die-sent, peer-die-sent."
's Middags toen iedereen sliep, liet Toetie zich uit haar bedje glijden, maakte een plek van de tafel, die bedekt was met allerlei rommel, leeg, legde er een groot wit vel papier neer en zette zich toen op een stoel om...
ToetieAvonturen. 2



18
een brief te gaan schrijven.
Ze kauwde eerst op het uiteinde van den pennenhouder, stond toen weer op om een paar boeken te halen, waar ze op kon zitten, dacht nog eens diep en ernstig na en begon toen te schrijven.
Langzaam, heel langzaam ging de pen, die zoo nu en dan een heelen regen van zwarte spatten om zich heen verspreidde. Maar eindelijk stond het er dan toch, wat ze wilde opschrijven:
Grootte rijke muneer, Wil u soo liev sijn eeduwart te laate haale hij soend mij zoms op mein oor en hij heefd dat van het bangkje van hondert tegen mei gejokd ik sal alteit soet sijn en geen paapier wegneeme, ik ben een onderdaanige friendin
Toetie.
En nu het adres. Dat was een groote moeielijkheid!
Pa had gezegd: „De hoogste in een land is de koning of de keizer of de— hoe was dat woord ook weer? Het begon met een vrucht uit Holland. Pruim, kers, appel, peer.. ja juist peer, maar verder? peer die, peer-diesent. Ja, dat was het woord.
Een groote enveloppe zonder adres, die ze dien morgen had gevonden in de papiermand, werd voor den dag gehaald. „Sociëteit de Eendracht," stond er met groote letters boven aan en daar werd nu onder gekrabbeld:



19
Aan de koonig ov de kijser ov de peerdiesent.
En in den tegenovergestelden hoek onderaan kwam te staan: van Aatjee. Het overige van de enveloppe moest volgeplakt worden met postzegels, want Atjeh lag heel, heel ver hier vandaan, dus er moesten heel wat postzegels betaald worden.
Buiten sloeg het juist vier uur; de tijd van slapen was dus om en Toetie sloop de kamer uit naar Pa's kantoor. Het postzegeldoosje werd omgekeerd en met heel veel smaak plakte Toetie de enveloppe vol. Blauwe, groene,, roode en zelfs paarse postzegels kwamen er op te staan, en Toetie beschouwde haar werk met veel welgevallen. De rest werd weer netjes in het doosje gepakt en Toetie nam den brief mee, om straks op de wandeling zelf in de bus te doen.
Niemand mocht er iets van weten, niemand dan Ulrike, de groote pop, die met wijdgeopende oogen lag te luisteren naar het verhaal. Onder het vertellen kwam op eens een goede gedachte op bij Toetie. Wat haar al den heelen middag had beangstigd was, dat Pa en Ma haar daad misschien niet goed zouden keuren. Welnu, zij zou Ulrike den brief in de bus laten gooien; dan had zij zelf toch geen schuld. Die kleine, stoute Toetie!
En wat ze dacht, deed ze ook. Ulrike's verkleurd handje werd vastgehouden en zoo liet ze den brief in de opening glijden, den brief, die zoo'n verre reis zou doen.
Onder het naar huis wandelen zag Toetie
2*



20
in haar verbeelding de groote zaal, waar de „keizer of koning of president" op een gouden troon zat en den brief las, die bedienden in prachtige zijden kleeren hem hadden gebracht.
Ze zag, hoe hij eenige zwarte mannen heenzond om Eduard te gaan halen en hoe die het erf opkwamen. Bij deze laatste voorstelling werd het Toetie wel wat bang om het hart, maar zij probeerde dat gevoel te verdrijven door Ulrike nog eens te vertellen, dat Eduard haar had gezegd, dat ze niet fatsoenlijk kon praten. Dat was toch de grootste beleediging, die men iemand van bijna zeven jaar kan aandoen!
In den loop van den volgenden dag dacht Toetie niet meer aan haar brief, maar 's avonds, toen ze met Pa en Ma in de achtergalerij zat, gebeurde er iets zóó grappigs, dat Toetie het zeker uitgeschreeuwd zou hebben van pleizier, als het niet juist een geheim was geweest, dat zij te bewaren had.
Ja, 's avonds had het in de courant gestaan, heusch, gedrukt in de. courant, dat zij een brief had geschreven. Hoor maar, wat Pa voorlas:
Gisteren middag werd aan ons postkantoor een geheel onbestelbare brief bezorgd. De enveloppe was afkomstig van de sociëteit de Eendracht. Het adres, klaarblijkelijk door een ongeoefende hand geschreven, luidde: Aan de kooning ov de kijser ov de peerdiesent van Aatjee. Er waren postzegels opgeplakt voor een waarde van ƒ 5.46.



21
Pa en Ma lachten hartelijk en letten niet op Toetie, die onbeweeglijk was blijven staan met Ulrike tegen zich aangedrukt en wier groote oogen verbazing en vroolijkheid uitdrukten over de onverwachte eer, die haar te beurt was gevallen. In een hoekje van de achtergalerij moest ze even haar hart uitstorten tegen de oude getrouwe Ulrike, die weer met de grootste belangstelling luisterde naar de verzekering, dat er heusch iets van Toetie in de courant had gestaan.
Hoor, daar las Pa nog wat voor, misschien was het wel weer iets voor haar; Toetie hoorde ten minste zoo iets over Atjeh. Langzaam kwam ze naderbij, tot ze vlak bij Pa's stoel stond.
Maar nu was het heel iets anders, dat ze te hooren kreeg: het waren berichten over een gevecht tusschen Atjehers en Nederlanders: Gewond werden twee officieren en vijf minderen. Luitenant Zoo kreeg een schot in het been en luitenant Die een kogel in den bovenarm en door de wang. Over het sneuvelen van den korporaal in het gevecht van den 25en dezer kunnen wij nog dit mede deelen:
En zoo ging het voort. Pa en Ma zagen niet hoe het gezichtje van hun dochtertje heel bedenkelijk veranderde, hoe het lipje trilde en een paar groote tranen langzaam in de blauwe oogen opwelden. „O, Pa, niet meer lezen van dat; Toetie moet zoo erg huilen!" en de daad bij het woord voegende, barstte de berouwvolle zondares in tranen uit, terwijl



22
tusschen het snikken door onduidelijk de woorden klonken: „Eduard mag niet weg! Eduard mag niet doodgeschoten worden."
Toen ze een beetje bedaard was, werden de zaken opgehelderd. Hoe verbaasd waren mijnheer en mevrouw, toen ze hoorden, dat hun dochtertje de schrijfster van den bewusten brief was.
„Ik hoop, dat de postzegels nog niet gestempeld zijn," zei Pa, toen alle vragen beantwoord waren, maar nu gaf Toetie een blijk van haar slimheid door haastig te zeggen: „Ik zal ze er af knippen en uit mekaar knippen, Pa, en ze weer in het doosje leggen." Het was haar een heel pak van het hart, nu ze gehoord had, dat de brief niet verzonden zou worden.
Het was Toetie niet voldoende haar misdrijf aan Pa en Ma bekend te hebben; bij Eduard moest ze ook wat goedmaken; dat stond vast in haar klein hoofdje.
En de drie volgende dagen moest Toetie geregeld naar de badkamer gestuurd worden, als ze uit den tuin kwam, doordat ze met het gezichtje tegen de vuile bamboeschutting had gestaan, om er door te gluren naar Eduards huis. Maar Eduard, die niets van dit alles afwist, kwam vooreerst niet, en pas den vierden dag werd Toetie's volharding beloond.
„Eduard, Eduard!" riep ze zoo hard ze kon, toen ze hem op dien dag in de verte zag; de geroepene kwam wat nader en niet erg aanmoedigend klonk het: „Zoo, jonge juf-



23
frouw, ga je weer zulke malle kuren uithalen als laatst?"
„Neen, Eddy," klonk het onderworpen.
Verrast keek Eduard op bij dit onverwachte antwoord.
„Ik ben erg treurig, dat ik zoo stout ben geweest," ging Toetie voort, die wilde toonen, dat ze wel degelijk fatsoenlijk praten kon, „en de keizer van Atjeh heeft den brief niet ontvangen en je wordt heusch niet doodgestoken."
Eduard begreep niets van de redeneering, en toen hij er eindelijk uit wijs kon worden, rustte hij niet voor Toetie hem het briefje, dat teruggebracht was, had laten lezen. Met heel veel moeite slaagde hij er in zijn ernst te bewaren, want nu Toetie zoo'n overwinning op zich zelf behaald had, wilde hij den vrede niet weer verstoren. Hij stak het mooie briefje in den zak en beloofde haar twee doosjes klappers voor haar pistooltje, als hij het houden mocht.
Zoo kwam de verzoening tusschen Eduard en, Toetie tot stand.
Niet lang daarna begon Eduard echter weer vijandelijkheden te plegen; in zijn oogen verdienden ze dezen naam volstrekt niet, maar in Toetie's oogen zooveel te meer.
Op een dag had Toetie namelijk gehoord van een soort inlanders, die zich een week, een maand, ja soms een jaar of langer lieten begraven en dan weer springlevend te voorschijn kwamen.



24
Dat was een wonder! Toetie had er eerst lang over gedacht en iedereen uitgevraagd over de zaak. Op een avond, toen er een deftig heer op visite was en zij voor mocht komen om een handje te geven, had ze zelfs gevraagd of „zoo'n man niet heel stilletjes een boterham kon meenemen."
Langzamerhand was bij Toetie het plan opgekomen het ook eens te probeeren, niet met zich zelf, maar met Ulrike, wat haast hetzelfde was.
„Wat ga je doen, Toetie?" riep Eduard over de schutting, toen hij zijn buurmeisje den tuin in zag gaan met een grooten patjol, dien ze haast niet kon dragen.
„Ik ga van zoo'n begraaf den man spelen!" antwoordde Toetie, zonder op of om te zien en haastig voortstappend.
„Wat is dat nu weer voor een spelletje?" riep Eduard, die groote oogen opzette bij dat antwoord. „Kan je het alleen spelen?"
„Tuurlijk niet," klonk het antwoord van Toetie, die nog nooit had gehoord, dat natuurlijk uit drie lettergrepen bestond. „Tuurlijk moet één het gat maken en één moet in de grafje slapen en de boterham mag niet mee, zegt mijnheer Dorens."
„Ik zou wel eens iemand willen zien, die ooit uit jouw redeneering wijs kan worden," riep Eduard ongeduldig.
„Heb ik niet fatsoenlijk gepraat?" vroeg Toetie.
„Tuurlijk niet," zei Eduard haar napratend. De grafje is een verkleinwoord en verklein-



25
woorden zijn onzijdig, behalve die op e 1, zooals droppel, kruimel; begrijp je dat?"
„Neen," antwoordde Toetie vol eerbied voor zooveel wijsheid, en toen, zich op eens herinnerend, dat ze haar tijd stond te verpraten: „Nu moet ik van den begraafden man gaan doen."
Eduard, die nieuwsgierig was naar hetgeen ze zou gaan uitvoeren, volgde haar heimelijk langs de schutting en bleef stilletjes door de reten gluren, toen Toetie aan het werk toog.
Hij zag hoe ze eerst een vrij diepen kuil maakte, toen naar binnen holde, een oogenblik later met de beminde Ulrike terugkwam en die in het gedolven graf legde. Onbarmhartig werd de aarde op het slappe lichaam en het vervelooze gezicht gegooid — dit laatste gebrek had Ulrike gekregen door de vele moederlijke kussen van Toetie — en daarna daalde een regen van rozeblaadjes neer op het zandheuveltje.
Met het grootste welgevallen bekeek Toetie een tijd lang haar werk, jtoen keerde ze op den roep van de baboe, dat ze baden moest, naar huis terug.
Een schalksche trek kwam op Eduards gezicht, terwijl hij Toetie nakeek. Toen ze verdwenen was, klom hij heel stil over de schutting in den djamboeboom en liet zich daarlangs naar beneden glijden. Toen nam hij den houweel, dien Toetie vergeten had en begon het losse zand weer uit te graven, tot de ongelukkige Ulrike te voorschijn kwam.
Wat zag die arme pop er uit! Als haar



26
onbezonnen moeder haar in dien toestand gezien had, zou ze zeker heete tranen van berouw gestort hebben.
De gedunde, blonde lokken leken wel een ragebol, die een bijzonder vuile kamer had gereinigd, de oogen zaten vol zand, het witte jurkje zag er onoogelijk uit en de kousen, die Ma nog pas een paar dagen geleden gekocht had, niet minder.
Eduard blies, poetste en wreef het ergste vuil er af, legde toen de pop ter zijde en begon het graf weer dicht te maken op dezelfde wijze als hij het daar straks Toetie had zien doen.
Nadat ook de rozeblaadjes er op gestrooid waren, maakte de ondeugd van een ouden schoen, die daar lag en een gebroken bloempot een soort bank naast het heuveltje en zette daar Ulrike op. Een paar takken werden achter haar in den grond gezet en daar een paar pisangbladen over heen gelegd, zoodat een soort van tentje gevormd werd. Ten slotte werd de pop „versierd" met groen en bloemen; Eduard, die niet erg veel verstand yan zulke dingen had, legde alles dwars over Ulrike heen of tegen haar aan, zoodat het een verwarde hoop takken geleek, waaruit een hoofdje stak met verwilderden haardos.
Eduard beschouwde zijn werk met evenveel welgevallen als Toetie daarstraks het hare en klom toen weer in den boom over de schutting en in zijn eigen tuin terug.
's Middags om vier uur moest Toetie eens naar het grafje gaan kijken; ze had zich in



27
haar bedje erg eenzaam gevoeld zonder Ulrike om tegen te praten of te verkleeden. Ze kwam aan met handen vol rozeblaadjes om die weer op het heuveltje te strooien, maar op eens bleef ze stokstijf staan en liet van verbazing alles vallen.
Daar zat Ulrike, die ze vanochtend zoo zorgvuldig begraven had, als ee;i vorstin onder een troonhemel van pisangbladen; daar keek het welbekende gezichtje uit een hoop verflenst groen. Wat zou er gebeurd zijn? Zouden de aardmannetjes haar uit de donkere gevangenis geholpen hebben? Dit was Toetie's eerste gedachte, en omdat er op het oogenblik niemand was, die de veronderstelling tegensprak, hield ze die voor de ware. Zij knielde neer bij Ulrike en fluisterde haar toe: „Ulriekje, wees maar niet boos op Maatje? Maatje is stout geweest! Geef Maatje maar een zoentje!"
En bij die woorden legde ze Ulrike's vuile armpjes om haar hals en zoende het witte gezichtje.
Dien avond werd het gebeurde in alle kleuren en geuren verteld. Ma dacht, dat een van de bedienden het had gedaan, maar toen Toetie verzekerde, dat ze het geen van allen gezien hadden, viel mevrouws verdenking op Eduard. Ze sprak die echter niet uit, omdat ze dacht aan Toetie's zonderlinge wraakneming van den vorigen keer, toen Eduard het bij haar verbruid had. „Wie weet, wat het kind dan weer in het hoofd haalt," dacht Ma.



28
Eduard was echter niet zoo bang uitgevallen voor Toetie's dwaasheden, zooals hij haar grappen noemde. Toen ze dus het heele geval aan hem vertelde en haar veronderstelling erbij, dat de aardmannetjes of de kabouters Ulrike geholpen hadden, kreeg hij zoo'n lachbui, dat Toetie geheel onthutst erbij stond te kijken.
„Waarom lach je toch?" vroeg ze eindelijk. „Wel, omdat ik plezier in mijn leven heb," antwoordde Eduard. „Stoor, je daar maar niet aan, dat heb ik wel eens meer. Dus je zei, dat de aardmannetjes Ulrike hebben geholpen; dat zijn toch heel aardige lui!"
„Zeker," zei Toetie ernstig; „dat weet ik wel. Ik wou dat ik ze eens zag. Heb jij ze al gezien?"
„Ja, vanochtend nog," lachte Eduard. „Ik heb den aardman gezien, die Ulrike geholpen heeft uit de akelige verblijfplaats te komen, waar haar wreedaardige moeder haar ooeesloten had." HS
„Waar dan?" vroeg Toetie, voor wie de „beleediging" verloren ging.
„In den spiegel, toen ik mijn haar kamde," antwoordde Eduard, en meteen was hij met een paar sprongen verdwenen.
Toetie stond eerst een tijdje na te denken; zij begreep niet dadelijk, wat Eduard bedoelde; maar dat hij haar voor den gek gehouden had, was zeker. Anders was hij niet zoo haastig weggeloopen.
In den spiegel? dat moest hij zelf geweest zijn. Dat was de slotsom van haar gepeins.



29
Eerst was ze boos, maar toen heel erg teleurgesteld. Het waren dus niet de kabouters geweest, die Ulrike naar boven gedragen hadden en het grafje weer zoo hadden gesloten, die dien mooien troonhemel hadden gemaakt en de niet minder fraaie bloemversiering!
En Toetie had het altijd zoo vast geloofd! Het was heusch een erge teleurstelling. Ze kon onmogelijk denken, dat er niets van alles was gebeurd, wat ze zich in haar verbeelding zoo mooi voorgesteld had. * Neen, het was heelemaal Eduards schuld! Als hij er niet bij was gekomen, zouden de kabouters het zeker wel gedaan hebben, en nog veel, veel mooier! Ze zouden Ulrike met diamanten hebben versierd, in plaats van met groen, en ze zouden haar het heele paleis van den kabouterkoning hebben laten zien. Zeker!
Weet je wat, ze moest Ulrike nog eens begraven en dan op een plaats, waar niemand het zien kon en vooral Eduard niet.
Het was 's morgens elf uur, de zon scheen dus flink en de stoffige weg vóór haar was maar op enkele plaatsen beschaduwd. Maar dat was niets. Toetie's groote hoed beschermde haar voldoende, en Ulrike hield wel van de warmte.
Haastig liep ze voort, want de baboe moest haar eens zien en er wat op tegen hebben, dat ze juist nu ging. Die baboe verbood haar altijd de prettigste dingen. Zoo'n dom mensch weet ook niet, waar kleine kinderen van houden.



30
Ja, ja, het was erg lastig zoo'n baboe te hebben! een groote soesah!
Het was toch vrij wat prettiger hier te wandelen met Ulrike dan in den achtertuin taartjes van zand te maken met het oude zoutvaatje.
En dan straks een gat graven en — dat gaf haar toch een akelig gevoel — er Ulrike in leggen. Het was toch eigenlijk wel naar haar kind daar heel alleen achter te laten, maar de kabouters zouden wel gauw komen met diamanten. Als ze nu maar een goed plekje zag; hier op den weg viel het veel te veel in het oog. En zoo liep Toetie voort de eene straat uit en de andere in, zonder een plekje naar haar zin te vinden.
Eindelijk toch, daar zag ze iets geschikts. Een leeg huis met een groot erf er om en wat het mooist was, groote boomen waren er genoeg om niet van den weg af gezien te worden. Zonder zich te bedenken ging ze het open hek in en wandelde het pad af, dat naar het huis voerde.
Het was toch knapjes warm; dat voelde ze ook, nu het einddoel van den tocht bereikt was. Hoe kwam ze toch weer thuis? Dat heele eind terug door de barre zon, erg lachte het haar niet toe.
Maar nu moest toch eerst volvoerd worden, wat haar tot dien tocht gedreven had. Arme Ulrike! Het was toch wel hard haar weer onder den grond te stoppen. Wacht, eerst zou ze haar nog den tuin laten zien en straks misschien het huis ook nog.



31
Het pad volgende, dat om het huis heen liep, stond Toetie opeens voor een groot bloemperk, dat nu vrij verwilderd was, maar daarom juist in haar oogen des te mooier.
Met grooten ijver begon zij de bloemen te plukken, tot ze een grooten ruiker bijeen had. Nu eerst deed zich de moeheid in haar beentjes voelen. Nog een klein eindje slenterde ze voort. Toen kwam ze aan zoo'n verrukkelijk plekje, dat ze niet anders kon doen dan er even gaan zitten.
Het was een flauwe helling, bedekt met weelderig groen, waartusschen vele bloempjes bloeiden. Beneden stroomde een heel klein, ondiep beekje, en het water, dat van een hoogere plaats was aangevoerd en met een dikken straal door een hollen bamboe in het beekje neerplaste, veroorzaakte een prettige muziek voor Toetie's ooren.
Op de helling ging ze zitten met Ulrike in de armen en luisterde naar het gezellige plassen. Langzaam, zacht kwam Klaas Vaak aangeslopen; hij stoorde zich er niet aan, dat het klaarlichte dag was, maar sloot Toetie's oogen en, liggend op de zachte plantjes met haar arm als hoofdkussen, viel onze kleine vriendin in een gerusten slaap.
De baboe had intusschen de „non" gemisjt en was naar binnen gegaan, om te zien of ze soms bij Ma zat. Er werd geroepen, gezocht, gefloten, maar niets hielp. Toetie was er niet. „Ze is misschien hiernaast," zei Ma, die aan zulke dingen gewend was, maar toen „hiernaast" en „hierover" en bij elke familie in de



32
buurt gevraagd was, begon men zich ongerust te maken. Eén had Toetie den weg langs zien gaan, en in die richting werden nu bedienden gestuurd. Pa ging er zelf ook uit, en Ma bleef in de grootste onrust achter.
Wat zou Toetie nu weer uitgevoerd hebben?
Nog eens liep zij den tuin in en doorzocht alle lievelingsplekjes, nog eens riep zij haar dochtertje bij alle mogelijke namen. Te vergeefs.
Daar kwam op eens een hoofd over de schutting kijken. „Is Toetie weg, mevrouw?"
„Ja, Eduard, ik begrijp er niets van," antwoordde mevrouw met tranen in de oogen. „Alle jongens zijn uitgestuurd om haar te gaan zoeken en mijn man is er ook op uit."
„Dan ga ik ook," zei Eduard aanstonds, en na onderzocht te hebben welken kant de kleine schuldige op was gegaan, verdween hij om haastig den weg op te vliegen. Hij hield meer van de kleine brutale Toetie, dan hij wel toonen wilde, die groote veertienjarige Eduard, die altijd met zoo'n minachting op haar scheen neer te zien. Zijn geweten sprak luid, als hij dacht aan hetgeen hij vanmorgen gezegd had. In een gewoon geval zou hij geen seconde meer aan die onschuldige plagerij gedacht hebben, maar nu leek ze hem een heele misdaad.
Eduard ging, ondanks zijn jeugdigen leeftijd, veel slimmer te werk dan mijnheer Van der Linde, die bijna aan elk huis ging vragen,



33
of ze geen klein meisje hadden zien voorbijgaan in een wit baadje en met een grooten stroohoed op.
Eduard vond het beter die vraag te doen aan kleine Javaansche kinderen, die aan den weg speelden en dezen gaven hem werkelijk meestal de beste inlichtingen. Hij ging dus juist denzelfden weg, dien Toetie gegaan was, en dat hij haar op het spoor was, werd hem bewezen door het roode lint van Ulrike, dat midden op den weg lag. Dit artikel was hem wel bekend van den bewusten dag, toen hij voor aardmannetje had gespeeld.
Eindelijk stond hij voor het leege huis, en nu antwoordde een oud vrouwtje, dat op den dijk zat, op zijn vraag, dat er daar straks een kleine „nonna" ingegaan was.
Dat kon niemand anders dan Toetie zijn! Eduard vloog het paadje langs, keek haastig achter alle boomen, doorzocht hetzelfde perk, waar de kleine wandelaarster zooeven bloemen geplukt had en ging naar het achtererf.
Weldra viel zijn oog op het beekje en na een poosje doorgeloopen te hebben, zag hij tot zijn groote vreugde Toetie. Ze lag daar te slapen met een kleur op de wangen en een lachje om den mond, alsof ze iets heel moois droomde. Ulrike lag naast haar, en de bloemen lagen om haar heen verspreid. In den slaap was ze een beetje naar beneden gezakt en de voetjes met de lage schoentjes en korte kousen hingen ten deele in het water. Het was juist een onderwerp voor een schil-
Tbetie'i Avonturen. 3



34
derij, dacht Eduard nog even, voor hij op haar toeging om haar te wekken.
„Toetie, Toetie, kom mee naar huis, ga je nu hier slapen, malle meid?" Even sloeg Toetie de oogen op, maar ze sloot ze dadelijk weer. Waarschijnlijk zou ze weer ingeslapen zijn, als ze niet op dit oogenblik de kou van het water aan haar voetjes had gevoeld.
Ze opende de oogen nog eens en zei: „Waar is dit? Mijn voeten... nat... Eddy?" Toen opeens herinnerde ze zich alles en haastig opstaande: „Heb je me toch gevonden? Ik wil Ulrike niet meer begraven; ik wil niet meer wreed zijn. Ulrike mag niet alleen hier blijven. Ulrike gaat mee met Maatje."
Dit laatste ging vergezeld van een paar hartelijke zoenen op de bleeke wangen van het poppekind.
„Kom, dan gaan we met ons drieën naar huis," zei Eduard lachend, en toen weer ernstiger: „Weet je wel, Toetie, dat je Mama erg ongerust is en denkt, dat je een ongeluk overkomen is?"
„Waarom denkt Ma, dat er een ongeluk gekomen is?" vroeg Toetie. „Komt het vandaag nog? Wat zou het voor een ongeluk zijn?"
„Och, domme Toetie," zei Eduard. „Ga maar gauw mee. Met jou is niet te praten."
„Maar hoe kan ik op mijn natte schoentjes loopen?" zei Toetie nu weer en zonder het antwoord af te wachten, trok ze die hinderlijke dingen uit. Daarna sprong zij op en wilde weggaan zonder ze mee te nemen.



35
Eerst op Eduards raad nam ze die op en met Ulrike in den eenen en de schoenen en kousen in den anderen arm huppelde ze vroolijk naast haar begeleider voort, die bijzonder veel haast scheen te hebben.
Al heel gauw was een rijtuigje gevonden, dat het tweetal huiswaarts voerde. Hier aangekomen verdween Eduard zoo gauw mogelijk om de dankbetuigingen, die te verwachten waren, te ontgaan en Toetie vloog Mama in de armen, die op het geratel der wielen naar voren was gekomen.
„Kind, kind, wat heb je ons in ongerustheid gebracht," was het eenige, wat mevrouw kon zeggen.
„O, Maatje, ik heb Ulrike niet begraven, en de schoenen zijn heelemaal nat. En is het ongeluk al gekomen, Ma? Eddy zei,... o, waar is Eddy? Pas was hij er nog. Hij heeft mij gehaald; hij heeft met mij in de dozedo (Indisch rijtuigje,) gezeten."
Ma begreep nu, aan wien ze het te danken had, dat haar dochtertje weer terecht was.
Daar kwam mijnheer het hek ook al in; Toetie vloog hem tegemoet, en evenmin als Ma kon Pa boos zijn op haar, toen ze vertelde hoe ze er eigenlijk toe gekomen was de wandeling te ondernemen.
„Ik zou Eduard wel graag een pleziertje doen," zei mijnheer, en nu begon men allerlei dingen op te noemen, die een jongen van dien leeftijd genoegen konden geven. Toetie hielp haar ouders uit de verlegenheid door te roepen: „Ik weet wel wat Eddy graag wil
3*



36
hebben. Dat roode boek in Pa's kantoor! Ik zal het wijzen. En ze vloog al vooruit.
Het bleek, dat ze „De Goudvulkaan," bedoelde, een boek, dat een plaats bekleedde onder een twintigtal prachtbandjes uit mijnheers jeugd. „Hij keek de plaatjes laatst met mij," vertelde Toetie, „en toen zei hij: ,,'t Is het mooiste boek van de heele Upora." Met dit laatste bedoelde ze eigenlijk Europa, maar wat kwam het op een paar letters aan? Toetie Was er heel trotsch op, dat ze zoo'n mooi woord kende.
Ma praatte nog wat met Pa en zei zoo iets van „dat het juist aardig zou zijn." Pa antwoordde zoo iets van „geknoei" en „fouten maken," maar eindigde toch met toe te geven.
„Kom eens hier, Toetie," zei Ma nu. „Kijk eens, je mag dit boek aan Eddy geven, omdat hij je gevonden heeft. Anders was je daar vannacht misschien blijven liggen. Dat moet je hierop schrijven, want anders weet Eduard niet, van wie hij het cadeautje krijgt. Begrijp je het?"
„O, ja, Toetie is heel knap!" luidde het antwoord. „Een groote brief, hé Ma? Hierop," en ze wees op het witte schutblaadje voor in het boek. Na een tijdje van ernstig nadenken kwam er op te staan met Toetie's groote onregelmatige letters:
Dit kedoodje is foor jou edie wand jij heb mijn gefonde gelukkug wand ik ben



37
baang in ut dongkur ik dangke je wel en nuu is de briev av vin je ut mooi?
Dit boek werd aan Eduard gezonden, in wiens oogen de belooning veel te groot was in vergelijking met hetgeen hij gedaan had.
Toetie werd zoo ernstig onderhouden over haar onbezonnenheid, dat zij zich vast voornam nooit meer alleen op straat te komen.
Maar ach! goede voornemens zijn zulke lastige dingen. Als men denkt ze geheel in de macht te hebben, gaan ze in rook op, en juist toen Toetie ze noodig had, waren ze verdwenen.
En wanneer dit was?
Juist een week na het gebeurde was Toetie rustig aan het spelen in de voorgalerij, toen haar aandacht werd getrokken door een grobak met twee karbouwen bespannen, die langzaam maar met veel gedreun voorbijrolde. „Daar kan ik best achterop klimmen," dacht Toetie. Ulrike op den grond gooien en den tuin doorhollen was het werk van een oogenblik.
Met veel moeite klom ze achter op de grobak, zonder dat de half slapende voerman er iets van merkte. Triomfantelijk zat ze rond te kijken, en ze voelde zich als een koningin op haar zegetocht. Den heelen weg reed ze mee, maar toen de grobak een zijlaan insloeg, begon onze Toetie zich minder op haar gemak te voelen.
Het was de bedoeling niet geweest zoover



38
mee te rijden, ze moest zich dus haasten er af te klimmen en naar huis te gaan. Maar o, wee! Dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan. Toetie liet zich half van haar zitplaats afglijden, zoodat ze aan de grobak hing, maar haar voetjes raakten nog geen grond. Durfde ze het er maar op wagen zich los te laten! Maar zoo dapper was ze nu eenmaal niet. Wie weet hoe groot de afstand was, die haar nog van den grond scheidde. Want in deze houding kon Toetie dit onmogelijk zien. Het was ook net of de karbouwen veel vlugger liepen dan straks.
Toetie besloot dus maar weer haar vorige houding aan te nemen, die was wel zoo gemakkelijk! Ze probeerde zich op te trekken, ze wrong zich in allerlei bochten, ze sloeg met de beentjes, niets hielp. Ze kon er niet bovenop komen en moest blijven hangen. Roepen durfde ze niet, uit vrees van den voerman boos te maken; zich bewegen durfde ze nu ook niet meer uit vrees, dat haar handen daarbij af zouden glijden.
Arme Toetie! Het waren nu juist geen erg aangename oogenblikken, die zij doorleefde, en de seconden, die verliepen voor zij uit dien toestand verlost werd, leken haar zoo vele uren toe.
Bons! Daar stond de grobak op eens met een schok stil; Toetie, die hierop niet verdacht was, liet los en stond veilig en wel op den grond. Het bleek nu, dat haar voeten al dien tijd, dat ze meende tusschen hemel en aarde te zweven, maar een paar centimeter



39
van den beganen grond waren verwijderd geweest.
Toetie gunde zich den tijd niet om er over te denken, of haar angst gegrond was of niet. Ze dacht plotseling aan zekere voornemens, en als een pijl uit een boog vloog ze terug, den weg op naar huis. Hier aangekomen, zag ze tot haar groote verlichting, dat niemand haar nog gemist had behalve de baboe; deze had, uit angst beknord te worden, nog niets van haar ontdekking aan mevrouw gezegd. Toetie snelde dadelijk op Ulrike af, en deze was de eerste, die iets van den ongelukkigen rijtoer hoorde.
Enkele dagen gingen voorbij, dat Toetie zich voorbeeldig gedroeg en angstig den straatweg vermeed. De reden hiervoor was nog iets anders dan de onaangename oogenblikken, die haar ongehoorzaamheid haar bezorgd had.
Neen, wat haar de laatste dagen zoo buitengewoon lief en volgzaam deed zijn was... de vrees naar school te moeten. Toen Pa namelijk iets van het grobaktoertje vernomen had, was zijn gezicht buitengewoon ernstig geworden, en hij had tegen Ma gezegd: „Zie je wel, dat het hoog noodig is?" En Ma had geantwoord: „Ja, ik denk er ook hard over, haar na de vacantie maar te laten gaan."
Dadelijk had Toetie de beteekenis van die woorden begrepen. Ze zou naar school gaan! Ze zou op de lei moeten schrijven in plaats van in den tuin te spelen of poorten te bou-



40
wen van blokken, waar ze Ulrike door kon laten wandelen.
„O, Paatje, neen, ik wil niet naar school!" riep ze dadelijk, en denkende daarmee de zaak afgedaan te hebben, bracht ze het gesprek op een ander onderwerp: „Ma, mag ik een klein beetje suiker en vijf en twintig krenten om mee te spelen?"
„Zeker, kindje," klonk het vriendelijk antwoord, „maar je mag zoo maar niet praten van „niet willen." Het is op school zoo vreeselijk niet. Er zijn daar veel lieve kindertjes, die met je willen spelen."
„Het zijn allemaal stoute kinderen, en ik speel veel liever alleen!" antwoordde Toetie met een zuur gezicht.
„Als je een paar dagen op school bent, zal je dat niet meer zeggen," zei Ma nu weer. En zij begon zooveel aardigs en prettigs van de school te vertellen, dat ieder ander kind dan juist onze robbedoes anders over de school was gaan denken.
De slimme Toetie begreep wel, dat dit plotseling besluit samenhing met haar avonturen van den laatsten tijd, en ze nam zich dus ernstig voor te zorgen, dat er niets van dien aard meer kon gebeuren.
Maar, ach, arme Toetie! Voor de week om was, gebeurde er weer iets, dat in haar oogen nog veel, veel erger was dan al de vroegere ongelukken te zamen.
Het was 's middags vier uur. Toetie, die zeven en een halve minuut vóór den bepaalden tijd naar buiten was gegaan, zwierf door



41
den tuin, plukte hier grasbloemen, trok daar een paar planten uit, gooide met een ouden schoen naar de vogels en sprong ten slotte midden in de sloot bij een poging omeroverheen te springen.
Het was gelukkig, dat het maar een ondiepe sloot was. Ze kwam er nu af met een paar natte voeten en een vuil baadje. Welnu, de voeten waren gauw genoeg droog, en de waschman moest ook werk hebben!
Zoo probeerde Toetie er luchtig over heen te praten en er onverschillig onder te zijn tegenover de vogels en kippen, die haar ongeluk hadden gezien en voor wie ze zich wel wat schaamde over haar domheid. Maar een beetje uit haar humeur was ze toch; dit moest ze aan iemand laten voelen en die iemand was nu toevallig Rapunsel.
Wie Rapunsel was? Niemand anders dan de welgedane, grijze poes van de buren, die daar in het zonnetje zat te dutten, onbewust van hetgeen haar boven het hoofd hing.
Daar schoot een kleine, witte gedaante op haar af, pakte haar stevig beet en snelde met haar voort. Het plan, dat in Toetie's hoofdje was opgekomen bij het gezicht van de duttende poes was: deze eens even boven den put te houden en dan het gezicht te zien, dat „Rapunsel daarbij zou trekken."
Die wreede, kleine Toetie!
Een paar seconden later zweefde de arme Rapunsel tusschen hemel en water en om het aardiger te maken, hield Toetie haar zoo ver mogelijk beneden den rand.



42
Eerst scheen poes nog wat versuft. Toen kreeg ze het water in het oog, en wat daarop gebeurde, ging veel sneller in zijn werk, dan ik kan vertellen.
Een venijnige krab van Rapunsels scherpe nagels, een vlugge sprong naar den rand van den put, een misgreep van de kleine pootjes, een gil van Toetie en een plomp. Daar lag de ongelukkige Rapunsel in het water te spartelen.
Toetie, die de krab nauwelijks gevoeld had, stond versteend van schrik. „O, Rapunsel, Rapunsel!" klonk het toen eensklaps op hartverscheurenden toon, en wanhopig keek de schuldige rond naar een middel om het dier te helpen. De emmer was het eerste, waar haar oog op viel, en in een oogenblik was deze naar beneden gelaten.
Het leverde waarlijk een hartroerend taf reel op Toetie daar zoo te zien tobben, zich zoo ver mogelijk over den rand van den put heenbuigend, terwijl de tranen haar overvloedig langs de wangen stroomden en het nu en dan kermend van haar lippen klonk: „O, Rapunsel, houd je vast! O, Rapunsel doe je best!" of „O, poes niet boos zijn!"
Eindelijk, eindelijk zat de arme poes, die nu heusch „zoo nat als een kat" was, goed en wel op den emmer, die toen haastig opgeheschen werd. Toen deze boven was, deed Rapunsel haar sprong weer, maar nu met beter gevolg; in een seconde was zij over den rand en achter de heg verdwenen.
Door deri schrik bij dien onverwachten



43
sprong, glipte Toetie echter het touw uit de handen en dit verdween met emmer en al in de diepte. Het was een wonder en een geluk, dat ons klein meisje er haar evenwicht niet bij verloor en zelf niet in den diepen put verdween.
Zij stond nu een poosje beteuterd te kijken, ging toen een stok zoeken, die lang genoeg was om den emmer weer op te halen, maar op het gezicht van een naderenden bediende staakte ze haar pogingen en blies den aftocht, zoo snel als haar kleine beentjes haar maar dragen konden.
Ma en Pa zaten in de voorgalerij thee te drinken, toen opeens hun dochtertje bijzonder vuil en bijzonder rood kwam aanhollen; de armen om Ma's hals slaande en het gloeiende gezichtje tegen Ma's wang drukkende, snikte ze: „O, Maatjelief, zoet Maatje, ik wil niet naar school... ik heb Rapunsel in den put laten vallen... ik heb 't niet met opzet gedaan ... de emmer is in den punt gevallen... het touw is in den put gevallen... ik ben ook bijna in den put gevallen."
„Wel, dan zou het gezellig worden daar beneden in den put," zei Pa schertsend, maar Toetie hoorde niets en snikte al luider en luider.
Pas toen Ma haar op schoot had genomen en Pa haar een paar slokjes water had gegeven, waarbij haar tandjes tegen het glas klapperden, toen pas kon Toetie haar verhaal doen.
Ze begreep wel, dat het gebeurde veel zou



44
bijdragen, om haar ouders in hun „schoolplannen" te versterken en doorvlocht haar verhaal dus rijkelijk met smeekbeden om toch niet naar school te moeten.
Pa en Ma waren niet zoo boos als Toetie wel verwachtte; zij vonden hun dochtertje al genoeg gestraft, want' zij scheen erg onder den indruk van Rapunsels wanhopigen strijd met het water.
Het „verschrikkelijke" besluit over het naar school gaan stond echter des te vaster na dit ongeval. Bovendien, Toetie werd in Augustus al zeven jaar; ze had den leeftijd dus, om, „als een mensch naar de groote school te stappen," zooals Pa zei.
En die dag kwam.
Den vorigen avond al lag alles netjes bij elkaar, wat noodig was voor een echte scholier: een lei met ruitjes aan den eenen kant en lijntjes aan den anderen, een mooi glimmende sponzedoos, een griffeldoos, waarop stond: voor een vlijtig kind, en waarin zes griffels met goudpapier en mooie puntjes lagen.
De slimme Toetie deed haar best zich te verslapen, en later met aankleeden talmde ze zóó, dat ze wel tweemaal zooveel tijd noodig had als anders. Maar Ma kende haar dochtertje en zorgde dat ze precies vijf minuten over zevenen klaar stond, na, evenals gewoonlijk, haar boterham en glas melk gebruikt te hebben.
Aan den hand van Papa stapte ze nu weg,



45
na van Ma en Ulrike afscheid te hebben genomen, alsof ze naar Amerika ging.
Op school waren, zooals gewoonlijk op den eersten dag na de vacantie, veel nieuwe dingen te vinden. De kleintjes uit de allerlaagste klasse huilden haast allen; maar Toetie deed haar best, de tranen terug te houden, toen Pa „zijn kleine meisje" goedendag kuste.
Ze trok wel heel wonderlijke gezichten, maar huilen! neen, dat deed zij niet. Toetie kwam ook niet in de allerlaagste klasse, want bij Ma thuis had ze al leeren lezen en schrijven.
Toen Pa verdwenen was, ging Toetie haar sponzedoos opendoen, haalde de spons te voorschijn en begon haar schoone lei nog eens op te wrijven; daarna opende zij de griffeldoos, zocht „de mooiste punt" uit en legde die naast de lei. Ze wist wel, waarom ze dat deed, die kleine, slimme Toetie. Ze zag wel, hoe vele bewonderende blikken op haar schatten geslagen werden en dat geen van haar buurtjes zoo'n nette complete uitrusting had. Daar luidde een bel, het teeken, dat de les beginnen zou.
„Aantreden, kinderen!" zei de juffrouw, en onmiddellijk stonden ze allen in een rij geschaard, netjes naast elkander. Alleen de nieuwelingen waren blijven staan of zitten. Eén voor één werden ze nu opgeroepen, om gemeten en in de rij geplaatst te worden. Toetie was tot haar groote verrukking nummer één, wat de grootte betrof.
Zij kwam op de derde bank te zitten, naast een meisje met lange, blonde krullen en een



46
wasbleek gezichtje, geheel een teer poppetje en een groote tegenstelling met de robbedoes Toetie.
De les begon met het opgeven van de namen; alle kinderen, zoowel de „oude" als de nieuwe leerlingen, moesten helder en duidelijk hun naam opgeven en hun leeftijd er bij. De beurt kwam ook aan Toetie.
„Hoe heet-je?" vroeg de juffrouw.
„Toetie van der Linde."
„Ja, zoo noemen ze je thuis, maar hoe noemen andere menschen je?"
„Ook Toetie."
„Ja, maar je hebt toch heusch een naam, en als je goed nadenkt, zal je er wel op komen," zei de juffrouw lachend.
„O, zooals Ma me wel eens noemt?"
„Ja, dat kan wel!"
„Snoetebol! Bedoelt u dat?"
„Neen, ik bedoel een gewonen naam, zooals Marie of Johanna of ..."
„O, nu weet ik het. U bedoelt mijn raooien naam," viel Toetie de juffrouw vrij luidruchtig in de rede. „Ik heet" — en ze haalde eerst diep adem om het vooral goed te zeggen — „Johanna Eveline Catharina van der Linde, net als grootma en tante Jo."
„Ja, ja, het is al goed," viel de juffrouw haar haastig in de rede, uit vrees dat Toetie anders een heel verhaal zou doen. En hoe oud ben je?"
„Toen ik jarig was zes, en als ik weer jarig word zeven."
„En wanneer wordt je zeven?"



47
„Nog vijf weekjes maar."
De grappige antwoorden van het „nieuwe kind" deden de anderen lachen, wat Toetie beleedigd om deed kijken. Het meisje naast haar beviel haar het best, en ze toonde dit door te zeggen: „Ik zal van middag een mooi plaatje voor je 'meebrengen."
„Wat voor een?" klonk de eveneens fluisterende vraag.
„Een met oorlog er op. Dat is het mooiste."
Een poos stilte. Toen weer zei het meisje met de krullen: „Mijn groote zuster heeft een holloosje."
Ze bedoelde een horloge, en Toetie vroeg dadelijk met glinsterende oogen. „Van wat?"
Een ander zou die vraag misschien niet begrepen hebben; maar het meisje antwoordde dadelijk: „Heusch van goud, en op de wijzers zit een briejelantje."
„Stilte, kinderen," zei nu de onderwijzeres, en onmiddellijk zaten de twee als een paar standbeelden zoo stil.
Men begon met een schrijf- en spelles. Een der kinderen moest op het bord komen schrijven: de vlam is rood en geel. Maar de d viel zoo ongelukkig uit, dat de juffrouw de vraag deed, wie het mooier kon.
Dadelijk ging Toetie's vinger in de hoogte.
„Kom het dan maar eens probeeren," zei de juffrouw, en nu schoof Toetie haastig de bank uit en was met een paar sprongen bij het bord. De kinderen lachten weer, de juffrouw fronste de wenkbrauwen, maar besloot den eersten dag geen aanmerkingen te maken.



48
„De" werd vlot en netjes geschreven, maar nu kwam de moeielijkheid. Het stukje krijt ging naar den mond, en in die houding stond Toetie een tijdje ernstig na te denken.
Veel scheen dit niet te geven, ten minste al heel gauw gaf ze het op, en, zich tot de juffrouw wendend, vroeg ze: „Zoo'n klein piepertje of zoo'n lange lijs?"
Ze bedoelde hiermee of het een v of een f moest zijn.
Het was goed dat de kinderen de vraag niet noorden, want nu had zelfs de juffrouw moeite om een lachje te bedwingen.
Na het antwoord gekregen te hebben op haar vraag, ging Toetie weer ijverig voort met haar werk, het puntje van de tong tusschen de lippen geperst en telkens den bordedoek gebruikend om een weerspannige letter, die maar niet goed wilde worden, weer uit te vegen.
Verder verliep de ochtend zonder ongeval, en de kinderen moesten nog maar tweemaal om haar lachen: eens, toen ze op de vraag wat een portret was antwoordde: „Zoo'n plaatje, waar je op staat met een mooie jurk aan," en den tweeden keer, toen ze vroeg, of een poes met wit haar altijd oud was.
Wat had ze dien dag thuis veel te vertellen van school en van de kinderen! Wat was ze ernstig, toen ze nieuwe puntjes moest slijpen aan twee griffels.
Den volgenden dag toen het schooluurtje sloeg, wierp ze wel een verlangenden blik op Ulrike en de blokkendoos, maar toch nam ze



49
vroolijk afscheid en stapte dapper weg. Ze mocht zich nu toch niet kinderachtig toonen na al die verhalen van gisteren.
Zoo ging het drie of vier dagen achtereen. Toen was het nieuwtje er heelemaal af en gebeurde het wel eens, dat onze heldin tranen met tuiten schreide, om toch „maar één dagje thuis te mogen blijven," maar Pa en Ma stoorden zich aan al die tranen volstrekt niet.
Toen Toetie zag dat niets hielp, schikte ze zich in haar lot en begon het langzamerhand zelfs prettig te vinden. Ze had nu niet meer zooveel tijd als vroeger, om dwaasheden te begaan en ongelukken te krijgen.
Het laatste avontuur, dat ik van haar hoorde, zal ik u nog even meedeelen, voor ik ophoud met vertellen.
Toetie had namelijk, na vijf weekjes lang met smachtend verlangen den feestdag tegemoet te hebben gezien, haar verjaardag gevierd met een kinderpartij en een mooi cadeau. Dit laatste was een paardje, een lief hitje, wiens rug niet hooger was dan Toetie's schouders.
Den halven dag had zij op „Willem den Zwijger," want zoo heette het dier, gereden, en zij werd al hoe langer hoe dapperder. De oppasser behoefde de teugels niet meer vast te houden, Pa kon haar hand loslaten, als hij maar heel dicht bij haar bleef, en zoo ging het eiken dag een klein stapje verder.
Op een middag was Toetie in den tuin aan het spelen. „Willem de Zwijger" stond
Toetie's Avonturen. 4



50
kalm te grazen, en zijn meesteres staakte telkens een oogenblik haar spel, om met de handen op den rug naar haar lieveling te kijken.
Opeens hief Willem den kop op, en waarschijnlijk in het idee, dat Toetie iets lekkers voor hem had, kwam hij op haar toe. Verschrikt week ze een paar passen achteruit, maar ons paardje volgde haar kalm.
Nu zag Toetie opeens tot haar schrik, wat ze eerst niet opgemerkt had. Willems touw was losgeschoten en sleepte achter hem over den grond. En Willem zelf naderde en naderde — Toetie bedacht zich niet lang, maar keerde zich om en zette het op een loopen. Het paard keek haar een oogenblik verbaasd na, maar volgde haar toen op een sukkeldrafje en kwam juist bij tijds om zijn meesteresje de achterdeur te zien inhollen.
Nu wist Willem niet, dat een huis voor menschen is gebouwd en een stal voor dieren. Het was dus geen wonder, dat hij even kalm de galerij instapte, alsof het een paardenstal was geweest. Toetie, die de binnengalerij was ingehold, gluurde door een reet van de deur, die ze eerst achter zich had dicht gegooid, en zag nu tot haar schrik Willems groote oogen daar vlak voor. Of ze nu dacht, dat het paard door die reet van de deur zou komen of dat ze in het geheel niet dacht, weet ik niet, maar ze vloog als een pijl uit een boog verder, zonder den knop van de deur om te draaien, roepende: „Ma, Pa, help... Willem."
Daarbij holde ze haar eigen slaapkamertje



51
in en liet zich op haar bed vallen, terwijl ze niet anders dacht, dan dat haar laatste uurtje geslagen was.
En toen Pa, die verschrikt was komen aanloopen, binnenkwam, zag hij Willem, die met zijn kop de deur opengestooten had, voor het bed van Toetie staan, die zich daar verstopt had.
„Maar Toetie," was alles wat hij kon zeggen, zoo verbaasd was hij.
Met veel moeite en een heele tros pisangs kregen Pa en de oppasser Willem weer zonder ongelukken het huis uit.
Het was een heel onaangenaam avontuur voor Toetie, dat is waar! De eerste dagen durfde ze er niemand over spreken, uit vrees van uitgelachen te worden, maar later lachte ze er zelf om, als Pa het tooneel zoo grappig beschreef.
Het was juist dit ongeval, dat maakte, dat er een innige vriendschap ontstond tusschen Toetie en haar Willem. Hierdoor leerde zij immers inzien, dat het goedige dier even weinig te vreezen was als een tamme hond of kat. Willem de Zwijger werd dus opgenomen als de derde in het verbond, dat door Eduard weldra „het klaverblad" genoemd werd.
Wilt ge weten, waarom?
Wel, Toetie, Willem de Zwijger en de oude Ulrike, waren er dat geen drie, die bij elkaar behoorden?
4*






Mariëtta






Mariëtta,
i.
Kennismaking.
Ze vormden een vroolijk groepje, die vijf kinderen van dokter Van Arkel, en omdat ik weet, dat ge allen van aardige, levenslustige kinderen houdt, zal ik u maar dadelijk met hen in kennis brengen. Zij zijn op hun geliefkoosde speelplaats, waar de luidruchtigste spelletjes kunnen gespeeld worden, zonder dat 't iemand hindert, waar de grootste rommel kan worden gemaakt, zonder dat men gevaar loopt beknord te worden door Jans, de meid. Want ge moet weten, dat deze, als een echt Hollandsche meid erg het land heeft aan wanorde.
En waar die speelplaats is?
Wel op zolder, op den gezeUigen, ruimen zolder met een paar kleine kamertjes en vele afgesloten hokjes, die dienst* doen als poppenhuisjes.
„Wat een boeltje! Neen maar, nu hebben jelui het toch al te erg gemaakt!" zou Jans zeker uitroepen, als zij vanmiddag toevallig boven was gekomen en had gezien, wat de



56
kinderen hadden uitgevoerd.
Ja, een „boeltje" is het, dat is waar! Maar wie kan nu ook goed winkeltje spelen zonder rommel te maken? De kleine Van Arkeitjes zeker niet.
Alle waren moeten immers zóó uitgestald worden, dat zij koopers lokken!
Kijk, het persoontje, dat daar boven op een koffer zit tusschen die uitgespreide heerlijkheden, is de achtjarige Nannie, — och, ik vergis me, ik bedoel natuurlijk juffrouw Pruimentaart, de eigenares van den winkel, die heel trotsch is op haar bezitting.
De groote muts met den Schotschen strik van voren, die bij elk spelletje wordt gebruikt, prijkt nu ook weer op het blonde hoofdje; het is jammer, dat zij zoo groot is, want bij elke beweging, die Nannie maakt, zakt zij haar over de ooren. Den zwarten wollen doek heeft onze koopvrouw zoo stijf om de schouders getrokken, of het in het hartje van den winter is en de paraplu, die boven haar uitgespannen is, doet ook al denken aan ruw weer. Toch schijnt het zonnetje vroolijk naar binnen door het zolderraam, en de lucht denkt niet aan regen of storm. „Maar," zoo redeneert Nannie, „het weer kan immers omslaan en dan zit ik hier hoog en droog. Ik zit hier als een prinses!" Dat is ook zoo, want ze behoeft immers haar hand maar uit te steken, om de grootste schatten van de wereld te bereiken.
Maar de menschen geven haar niet lang tijd, om over haar gelukkig lot na te denken.



57
Daar komen de eerste klanten al aanstappen.
Klingelingeling! gaat het kleine belletje, dat aan een draadje voor den winkel hangt. De kinderen hebben gezien, dat in een echten winkel de bel overgaat, als men de deur opendoet, en daarom hebben zij ook voor een schelletje gezorgd.
Na dus heel netjes aangebeld te hebben, komt mevrouw Jet van Pimpeldorp binnen met haar zoon. Wat ziet ze er deftig uit! Je zoudt niet zeggen, dat die dame pas elf jaar is.
Wat kan ze al goed omgaan met den langen sleep van haar kostbare japon, die daar straks nog. een oud tafelkleed was. Maar mevrouw maakt met haar vlugge vingers de mooiste japonnen ook van de leelijkste stoffen, als ze er maar een paar stevige banden, linten en spelden bij heeft. De meesten van mijn lezeresjes zijn in die kunst zeker even ver als de kleine Van Arkels.
Bij dit kostuum behoort nog een groote stroohoed met kippeveeren en strikken versierd.
Mevrouws zoontje, de driejarige Rinaldo van Pimpeldorp, ziet er al even keurig uit als zijn mama met de vele hemelsblauwe linten en strikken: één draagt hij om het middel, één op eiken schouder, één als sjerp, één om het haar en dan nog een groote rozet van dezelfde kleur op eiken schoen.
Nu moet ik U nog even influisteren, hoe de ware namen zijn van deze twee; anders mocht ge eens denken, dat ze altijd zoo heeten, en



58
dat is toch niet zoo. Mevrouw van Pimpeldorp heet Jet van Arkel en Rinaldo's naam is Kees. Hij is pas drie jaar, zooals ik daarstraks zei, maar hij doet dapper mee en weet heel goed, dat hij met zijn blauwe linten er het mooist van allen uitziet,
Hij treft het dan ook wel goed, dat Jet zijn moeder is, want zij had gisteren juist de linten, die Ma van een oud jurkje had afgetornd, moeten weggooien. Omdat ze het jammer vond van het „prachtige lint," had ze het in haar poppenkastje gestopt, en nu gebruikt ze het, om er haar eenig zoontje mee op te sieren.
Maar nu mag ik me wel haasten u de andere twee koopers voor te stellen. Daar hebt ge de tienjarige Mien en den kleinen Bernard, die juist half zoo oud is.
Maar op het oogenblik dragen ze andere namen; van middag zijn ze mijnheer en mevrouw Van Berg en Duin en Dal met hun twaalf poppenkinderen, die daar op een rijtje tegen den muur zitten.
Ziezoo, nu kent ge ze allen; Jet, Mien, Nannie, Bernard en Kees. Zooals ge ze nu ziet, kunt ge hen dikwijls bij elkaar vinden. Gasten hebben ze niet noodig om pret te hebben. Als de een niet weet, wat er gespeeld moet worden, verzint de ander iets „leuks," en als een van allen geen zin heeft om mee te doen, wordt hij al heel gauw aangelokt door het vroolijk lachen van de anderen.
Juffrouw Pruimentaart had het druk! Telkens klonk de winkelschel. Pas was mevrouw



59
van Pimpeldorp weg, of de andere familie kwam binnenstappen; dat was de familie Van Berg en Duin en Dal.
De koopvrouw stond dadelijk op, want mijnheer zag met zijn bril zonder glazen er uit als een deftig en streng heer.
„Wat is er van uw dienst, mijnheer Van Berg en Duin en Dal?" vroeg ze met een bevallige buiging, die haar de muts over de ooren deed zakken.
Mevrouw moest het antwoord op de vraag geven, want mijnheer stond verlegen rond te kijken: hij zag zooveel schatten tegelijk, dat het heusch erg moeielijk was er één van uit te kiezen.
„Geef mij eens een paar el van die roze zij, juffrouw Pruimentaart," zei mevrouw langzaam en deftig.
„Hoeveel el moet u hebben, mevrouw?" vroeg de koopvrouw beleefd.
„O, dat is waar ook," antwoordde mevrouw nu haastig. „Het is voor een jurk van mijn dochter Helga. U weet dus wel, hoe groot het stuk moet zijn."
„O, ja, zeker!" en de juffrouw begon met grooten ijver de zij af te meten met een stokje van een halven decimeter lang, dit was haar el.
„U zult het heele stuk moeten nemen, mevrouw," ging ze voort, toen het meten afgeloopen was, „dat zal voor u het voordeeligst zijn, misschien kan er dan nog wel een jurk voor Rosalinda uit."
„Ja, dat is goed," antwoordde mevrouw,



60
„de kleintjes hebben ook nieuwe jurken noodig."
Met die kleintjes bedoelde zij de kleine badpoppetjes; Helga was een groote pop met lange blonde krullen, Rosalinda een kleine Chineesche, die een oom uit Indië de meisjes eens had gestuurd.
Het stukje zij werd nu zorgvuldig in een heele courant gepakt. Toen dit goed en wel achter den rug was, wendde de juffrouw zich tot mijnheer met de woorden: „Wat moet jij hebben, och, ik bedoel wat blieft u, mijnheer?"
„Ik zocht dat eene plaatje met het groote paard en dat jongetje in geel en rood. Heeft Jet dat al gekocht?" vroeg Bernard, die heelëmaal vergat, dat Jet een mevrouw en hijzelf een mijnheer was.
„Och, je moet niet Jet zeggen," riep mevrouw van Pimpeldorp van uit haar huis. „En het is ook geen plaatje, maar een schilder ij."
Mijnheer begreep, dat hij heel dom was geweest en deed zijn best de fout goed te maken. Hij vroeg dus: „Mag ik de schilderij hebben met dat lieve meisje er op — je weet wel — met dat poesje."
Allen lachten en mevrouw van Pimpeldorp riep goedkeurend:
„Ik heb de schilderij met het paard juist voor jou gekocht. Je moet straks jarig zijn, en dan laat ik het cadeau thuis brengen. Koop nu ook iets voor mij!"
„Ja, maar ik weet niet, wat jij mooi vindt!" riep mijnheer terug.



61
Deze samenspraak vond de koopvrouw toch niet zooals het hoorde.
„De straat is immers tusschen den winkel en de andere huizen! Jelui mogen zoo maar niet met elkaar praten. Laten we dan maar liever net doen, of ik een tefefoon heb, die jelui gebruiken kunt, als je wat koopt.'"
„Ja, dat is leuk!" riep mevrouw van Pimpeldorp opgetogen, en nu begon er weer een nieuw pretje. Draden werden gespannen, bestellingen per telefoon gedaan, juffrouw Pruimentaart pakte en bestelde waren in en gooide ze uit den winkel in het huis.
Ze gaan per spoor," zeiden de kinderen.
Zoo ging het spel heel genoeglijk voort, totdat op eens een onverwachte gebeurtenis stoornis bracht.
Het was juist nacht, ten minste voor de kinderen, iedereen sliep en het was dus doodstil overal.
Daar klonk op eens een lief fijn stemmetje: „Mag ik meespelen?" Alleen door de stilte was het mogelijk deze woorden te verstaan.
De kinderen, die met de oogen dicht tegen den muur geleund zaten, hetgeen moest verbeelden, dat zij in hun bedjes lagen en sliepen, schrikten op en keken elkaar verbaasd aan. „Wie is dat?" fluisterde Mien.
Nannie was de eerste, die er iets van begreep.
„O, ik weet, geloof ik, al wie het is!" Met die woorden vloog ze op het openstaande zolderraam toe, en haar hoofd naar buiten stekend, riep ze: „Ja, kom maar gauw hier!



62
We hebben er al zoo lang naar verlangd eens met je te spelen! Kom maar!"
De andere kinderen haastten zich nu ook naar het raam en zagen uit het zolderraampje van het huis er naast een allerliefst meisjeskopje steken. Een overvloed van blonde krullen, een fijn gezichtje, met een zacht blosje, groote bruine oogen, die de Van Arkeitjes nu half nieuwsgierig, half verlegen aanzagen en vreemd afstaken bij het goudkleurige haar; ziehier haar portret.
De verlegenheid, die ze voelde op het zien van die vele kinderen, verdween al heel gauw.
„Ik weet niet, hoe ik daar moet komen!" riep ze, terwijl ze wanhopig naar de lange dakgoot keek, die tusschen de twee ramen inlag.
„Loop maar over!" riep Nannie terug. „Ik heb het ook dikwijls gedaan en bij jelui naar binnen gekeken; ik zag dat er een heeleboel koffers stonden en oude stoelen ook. Is dat niet zoo?"
„Ik durf niet!" riep het vreemdelingetje met een angstigen blik naar beneden. „Ik weet zeker, dat ik er af val. 't Is zoo hoog!"
„Als je bang bent, moet je het niet doen!" riep Mien nu. „Dan wordt je duizelig en dat is heusch erg gevaarlijk. Ga liever beneden de voordeur in."
„Ik weet juist niet, of Tante wel goed vindt, dat ik bij jelui kom," riep het meisje nu vuurrood wordend, „en ik wou het toch zoo graag, want ik verveel me verschrikkelijk. Als jelui voor mij vragen, mag het mis-



63
schien wel." — „Ja, ja, we gaan het dadelijk allemaal samen vragen. Dan mag het zeker !" riep Nannie.
Haastig deden zij alle versierselen, de linten, veeren en bloemen af; toen holden zij weg, de trappen af, Jet met den jongste achteraan, die met een smeekend stemmetje had geroepen: „Kees ook mee — lief kindje zien — lief kindje, zoet!"
„We moeten vooral netjes binnenkomen," riep Jet de anderen nog na, en daarom werd er heel zachtjes op de deur van de huiskamer geklopt, wat anders de gewoonte niet was.
„Binnen," riep Ma, en ze was niet weinig verbaasd, toen ze het vijftal zag binnenkomen. De „visite," van wie we daarstraks spraken, was niemand anders dan de nicht, bij wie het kleine meisje voor een paar weken logeerde.
De naam „tante," dien we daarstraks hoorden, was haar maar gegeven, omdat „nicht" zoo stijf en koel klonk.
De oude dame, die de kinderen nu pas voor het eerst van zoo dichtbij zagen, keek hen door de brilleglazen zoo scherp aan, dat de moed hun het eerste oogenblik in de schoenen zonk.
Als zij de oude nicht beter gekend hadden, zouden zij geweten hebben, dat er geen reden was om bang voor haar te zijn, „zij heeft een hart van goud," zeiden haar beste kennissen, „maar ze toont dit niet dadelijk aan Jan en alleman."



64
De kinderen begrepen, dat zij toch iets moesten zeggen en nu kwam het verzoek voor den dag, wel bij stukjes en brokjes, maar toch begrijpelijk.
„Spelen jelui wilde spelletjes?" was het eerste wat de oude dame vroeg. „Ik houd niet van dat gevlieg!"
„O neen, we zijn van middag heusch niet wild," zei Nannie haastig, „we spelen winkeltje en daarbij hoeft niemand hard te loopen."
Ma voegde nu ook eenige woorden bij het verzoek van de kinderen, en dit hielp.
„Gaat haar dan maar halen," zei nicht eindelijk, „maar zorgt, dat je haar jurkje niet scheurt of vuil maakt."
„Mag ze haar oude jurk aandoen, net als wij?" vroeg Mien met een blik op haar eigen, tamelijk verschoten jurkje.
„Neen, neen, ze moet maar vroeg leeren netjes te zijn op haar goed!" klonk het antwoord en angstig, dat hun verzoek nu nog geweigerd zou worden, zwegen de kinderen.
Nu werd de kleine vreemdelinge in triomf binnengehaald.
Het was voor het eerst, dat de kinderen haar eigenlijk van zoo nabij zagen. De een had haar wel eens voor het raam zien zitten, de ander had haar voorbij zien wandelen, maar nu pas zagen zij hoe mooi hun klein buurtje was.
Het witte geborduurde jurkje stond haar „als een engeltje," zooals Mien later zei, en angstig door de waarschuwing van de oude dame, durfden ze haar bijna niet aanraken.



65
„Hoe heet je?" was natuurlijk de eerste vraag.
„Mariëtta Sylvia Holms," was het antwoord, dat nog wel wat verlegen gegeven werd, maar Bernard maakte hen allen aan het lachen, door daarop te zeggen: „Jouw naam is al lang genoeg; je hoeft geen anderen te verzinnen."
De meisjes legden Mariëtta uit, wat hij hiermee bedoelde; ze lachte hartelijk om de grappige namen, maar de kinderen merkten heel gauw, dat hun nieuw vriendinnetje al even goed kon spelen als zij zeiven.
Toen Jet haar een lang blauw schort had voorgedaan dat van achteren dicht gespeld werd om het jurkje te bedekken, heette zij juffrouw Huis en Tuin en hield een koffiehuis. Men kon bij haar suikerwater krijgen per kopje en dan verkocht ze nog chocolaadjes en kaakjes per stuk.
De kaakjes waren heerlijk versch en wat het aardigste was: ze waren gebakken in den vorm van mannetjes en vrouwtjes, zoodat de familie's van Pimpeldorp en Van Berg en Duin en Dal ze eerst gebruikten als poppen voor hun kinderen.
De klanten stroomden van alle kanten toe, en de eigenares bediende hen zoo vlug en gemakkelijk, alsof ze haar heele leven lang niets anders gedaan had.
De stad — zoo noemde de kinderen den zolder, — was dus wel vooruitgegaan sinds de komst van de nieuwe bewoonster. Alleen een kleine oneenigheid kwam eventjes den
Toetie's Avonturen." 5



66
vrede verstoren.
„Zeg, Bernard, je neemt drie kaakjes," riep Nannie.
„Deze twee zijn voor mijn kinderen," antwoordde de kleine jongen op de poppen wijzende. „Dat is toch niet te veel: twee kaakjes met hun twaalven!"
„En jij eet ze straks allemaal zelf op," zei Nannie weer, die heelemaal vergat, dat ze tegen den deftigen mijnheer Van Berg en Duin en Dal sprak.
„Kom, leg ze nu weer op het bord, anders zijn ze immers zoo gauw op."
Maar Bernard had er niet erg veel zin in zijn schat af te staan en hield de kaakjes stevig vast; Nannie werd boos en probeerde ze hem af te nemen, maar dat ging zoo gemakkelijk niet. Bernard dacht er niet meer aan, dat hij een „mijnheer" was en dat hij een goed voorbeeld moest geven aan zijn twaalf kinderen: hij zette een keel op van belang en riep om hulp van de anderen.
Mariëtta keek met groote, verbaasde oogen toe, en Nannie, die zich nu wel schaamde over haar drift, probeerde haar broertje weer tot bedaren te brengen. „Nu 't is goed. Houd de kaakjes maar, dan nemen wij er allemaal ook drie!"
Dat was een heel goed denkbeeld. Zoo was iedereen tevreden gesteld; Bernards tranen waren gedroogd en het spel ging weer even prettig voort als in het begin.
Zij hielden er pas mee op toen Jans kwam zeggen, dat de visite naar huis ging en dat



67
de jongejuffrouw beneden moest komen.
Wel wilden de kinderen vragen, of hun nieuw vriendinnetje bij hen mocht blijven eten, maar Mariëtta zei zelf, dat het beter was dit niet te doen.
Het is niet goed de heele hand te nemen, als men ons maar een vinger geeft, want dan wordt die vinger ons later niet toegestoken.
Ik weet niet of de kinderen dit spreekwoord wel eens gehoord hadden, maar zoo iets dacht onze kleine wijze Mariëtta zeker. Ze ging dus vroolijk aan de hand van haar tante naar huis.
II.
Een terugblik.
Het bleef niet bij dezen eersten keer, dat Mariëtta bij de Van Arkeitjes kwam spelen. Heel dikwijls kwam ze terug, en altijd werd ze met evenveel blijdschap ontvangen. Ze kon zulke prettige spelletjes verzinnen en zulke aardige poppenjurkjes maken.
De kinderen hielden allen evenveel van het zachte, kleine meisje, en Mariëtta was ook nergens liever dan in de kinderkamer of op den zolder bij de Van Arkeitjes.
Het meest van allen hield Mariëtta van Nannie. Dit was wel vreemd, want grooter verschil dan tusschen deze twee hebt ge misschien nooit gezien. Mariëtta was zacht en nadenkend, meer dan meisjes van haar leeftijd gewoonlijk zijn; ze was pas negen jaar,
5 *



68
dus maar een jaar ouder dan Nannie, die een echte onbezonnen wildzang was.
Het was, of de twee vriendinnetjes nog meer van elkaar begonnen te houden, toen Mariëtta op een dag haar hartje uitstortte bij Nannie en met haar over haar ouders sprak, wat ze nog nooit gedaan had.
Op een middag, dat Mariëtta en Nannie in één boek zaten te lezen — wat hun geliefkoosde bezigheid was — zei Nannie op eens: „De menschen in de boeken hebben toch altijd veel mooiere namen dan de echte menschen. Mien, Jet, Nannie wat klinkt dat gewoon. Jij bent wel gelukkig; ik wou dat ik twee zulke mooie namen had.
Nooit zou Nannie den treurigen trek op dat lieve gezichtje vergeten, toen Mariëtta zacht antwoordde: „Ik heet net als Mama. 't Is geen Hollandsche naam, want Ma kwam uit Italië. Daar ben ik ook geboren."
Nannie wist niet wat ze zeggen moest en zweeg dus. Maar Mariëtta, die er behoefte aan had nog eens met iemand te spreken over haar Mama, zei met een bevend stemmetje: „Soms verlang ik zoo erg naar Ma, vooral nu Pa ook al weg is, en Tante is zoo — zoo heel anders, zoo oud en zoo streng. Als Ma nu nog leefde, zouden we naar Italië terug zijn gegaan; dat beloofde de dokter, toen Ma erg ziek was en altijd maar praatte over het Comomeer, waar wij dichtbij gewoond hebben. Maar Ma was toen veel te zwak om op reis te gaan en de dokter ..."



69
Hier bleef Mariëtta steken, en het arme kind barstte in een wanhopig snikken uit. Nu kon Nannie zich ook niet meer goed houden; ze kon niets zeggen om haar vriendinnetje te troosten, maar sloeg de armen om haar heen en schreide met haar mee.
Pas eenigen tijd later was het afgebroken verhaal voortgezet, en nu Nannie de heele treurige geschiedenis kende, wist ze waarom Mariëtta zoo heel anders was dan andere kinderen van haar leeftijd.
In het kort zal ik u iets vertellen van Mariëtta's vroeger leven.
Voor Mevrouw Holms was het Hollandsche klimaat veel te kil en te vochtig geweest; zij werd ernstig ziek, maar boven alle verwachting herstelde zij, toen men haar beloofd had, dat zij naar Italië terug zou keeren. Ze ging vooruit, langzaam maar zeker, ze mocht weer een paar uur per dag opzitten en met haar dochtertje spelen.
Maar toen was die verschrikkelijke dag aangebroken, waarop dat ongeluksbericht gebracht werd. Mariëtta herinnerde zich nog zoo goed het gezicht van dien grooten, dikken man, die tegen de meid gezegd had: „De trein van twaalven is verongelukt — alles kapot — menschen dood — gewond — ik weet 't niet — ik ga zelf kijken —!"
En de trein van twaalven — dat was juist de trein geweest, waarmee mijnheer Holms van een reis voor zaken thuis zou komen.
Niemand had op dat oogenblik aan Mariëtta gedacht, ieder had alleen zijn best gedaan



70
het verschrikkelijke bericht voor Mevrouw verborgen te houden, maar — dit was niet gelukt. Zij had enkele van de woorden opgevangen, en de hevige schrik deed haar instorten.
Toevallig had mijnheer Holms een lateren trein genomen, en niets wetende van wat er gebeurd was, kwam hij opgeruimd als altijd thuis. Maar de ziekenverpleegster, die in den laatsten tijd altijd bij mevrouw was geweest, kwam hem in de gang tegemoet met den vinger op de lippen om hem aan te manen toch vooral doodstil te zijn in huis.
Voorzichtig vertelde deze goede dame hem, wat de dokter gezegd had, dat hij zijn lieve vrouw binnen weinige dagen zou verliezen: een week zou ze zeker niet meer leven.
Arme man! maar ook arm kind! arme Mariëtta, die daar in een donker hoekje alleen zat, nu men haar verbannen had van haar geliefd plaatsje aan Maatjes bed. Want Mariëtta, die nooit broertjes of zusjes gehad had, was een echt „moederskindje" geweest en dit ook gebleven toen Moeder geen vroolijke spelletjes meer met haar kon spelen en niet meer met haar door den tuin kon draven, alsof ze zelf nog een kind was.
Arme, arme Mariëtta! Twee dagen later had zij geen moedertje meer! Toen zat ze niet meer alleen in haar hoekje, toen sloop ze niet meer op haar teentjes door de gang, om stil aan de deur te luisteren, of Moeder ook om haar riep.
Neen, toen lag ze in een groote, halfdon-



71
kere kamer in een vreemd bedje en vreemde menschen liepen heen en weer om haar te verzorgen als een arm jong vogeltje, dat uit zijn nest is gevlogen.
De angstige dagen, de overspanning van den laatsten tijd waren te veel geweest voor ons teer, klein meisje en nu werd ze bij een bevriende familie aan huis, waar ze gekomen was na Mama's dood, verpleegd. In haar ijlende koortsen riep ze telkens om Ma, en ze verbeeldde zich, dat deze het was, die zoo dikwijls bij haar bedje zat en urenlang haar gloeiend handje vasthield.
Maar dit was Papa, die bang was zijn eenig overgebleven schat ook nog te verliezen. De verpleegster, die zijn vrouw in de laatste dagen met zooveel liefde en zorg had opgepast, was nu ook weer dadelijk gekomen.
Aan haar trouwe zorgen was het vooral te danken, dat Mariëtta in leven bleef. Wat was de vader gelukkig, toen de dokter hem het goede nieuws meedeelde, dat er hoop was op herstel; wat deed hij zijn best om bij de herstellende de plaats in te nemen van een moeder. De verpleegster kreeg tranen in de oogen, als zij zag, hoe hij zich uitputte om een lachje te tooveren op het smalle bleeke gezichtje van zijn dochtertje.
Hij maakte met haar de mooiste plannetjes: binnenkort, als hij voor zaken een groote reis moest doen, zou zij met hem meegaan. Dan zouden zij samen in groote hotels logeeren en mooie landen zien, misschien ook wel



72
Maatje's land, waar de hemel zoo mooi blauw was. Dan zou er weer een blosje op de wangen komen, dan zou de vroegere gezondheid wel weer terugkeeren.
Maar helaas! van al deze mooie plannetjes kon niets komen.
De dokter hoorde er van en wilde er niets van weten. „Een rustig, kalm leventje is nu voor de zieke het beste geneesmiddel. Dat praat al van reizen en uitstapjes maken, en de jonge dame kan nog niet eens fatsoenlijk staan. Neen, neen, zoo'n reizend leven deugt niets voor haar, en ik sta niet voor de gevolgen in."
Zoo had de dokter gepraat en mijnheer Holms begreep, dat hier niets tegen in te brengen was. Maar het kostte hem groote moeite het slechte nieuws aan zijn dochter over te brengen. Och, wat speet het hem, dat hij zoo voorbarig was geweest; wat was hij boos op zichzelf, dat hij de oorzaak was van de groote teleurstelling voor zijn kind.
Maar Mariëtta had iets geleerd in den laatsten treurigen tijd, en dat was teleurstellingen flink en moedig te dragen.
Er kwam geen knorrige trek op het blijmoedige gezichtje in de kussens, toen Pa zoo zijn best deed op de zachtste manier te vertellen, wat de dokter gezegd had. Pa zou nu alleen naar heel gewone landen gaan, waar zijn dochtertje zich maar zou vervelen en terug zou verlangen naar haar mooi Utrecht met de breede straten en de groote kerk, waar ze zoo graag naar keek; Pa zou allerlei moois



73
voor zijn lieveling meebrengen, en later zouden zij toch op reis kunnen gaan.
Zoo had Pa gepraat met een opgeruimdheid, die hij van binnen niet voelde, en bij het afscheid nemen hadden de twee zich voor elkaar goed gehouden. Mariëtta voelde, zoo klein als ze was, dat ze haar vader het vertrek niet moeilijk moest maken, omdat het nu eenmaal niet anders kon.
Zij bleef bij de familie, die het halve weesje met zooveel liefde had opgenomen. De goede mijnheer en mevrouw Van Duin hielden te meer van haar, omdat zij eenige jaren geleden een kind van denzelfden leeftijd hadden verloren.
Zij zagen heel gauw, dat hun pleegdochtertje bijzonder stil en lusteloos was, en zij maakten zich daar ongerust over. Als andere kinderen op straat draafden en krijgertje speelden, liep Mariëtta bedaard naast mevrouw voort; als andere meisjes druk in de weer waren met hun poppen, stond zij stil voor het raam en keek peinzend naar buiten.
Ja, Mariëtta liep gevaar een „oud vrouwtje" te worden, wijs en verstandig boven haar leeftijd door de gebeurtenissen van den laatsten tijd.
Mevrouw Van Duin begreep echter niet, dat het eenige wat haar huisgenootje ontbrak was: de omgang met kinderen van haar leeftijd, waardoor zij weer even onbezorgd en vroolijk zou worden als vroeger.
Juist in die dagen kwam de brief van de haast onbekende nicht uit Amsterdam, die



74
Mariëtta te logeeren vroeg. De hartelijke toon van dien brief beviel mevrouw Van Duin, en bovendien dacht ze: wie weet, of door dit uitstapje de kleine meid niet wat opvroolijkt.
Zoo zonden de pleegouders Mariëtta naar de groote stad, hoeveel verdriet het hun ook deed afstand te doen van hun lief „dochtertje."
En ach — hadden zij haar den eersten tijd kunnen zien, zij zouden gemerkt hebben, dat het de teere Mariëtta in Amsterdam nog minder beviel dan te Utrecht.
Maar eindelijk toch was het geneesmiddel gevonden.
Eiken dag had Mariëtta de vroolijke kinderen zien en hooren spelen op straat en in huis. Langzamerhand was toen de lust bij haar opgekomen mee te doen met dat prettige groepje.
Dokter Van Arkel en zijn vrouw zagen Mariëtta altijd graag komen; zij merkten, dat de kleine behoefte had aan vroolijkheid en ontspanning.
De kleintjes, dat waren Bernard en Kees, hadden veel eerbied voor Jettie — zoo hadden zij haar genoemd. En dikwijls werd een haastig of ruw woord teruggehouden op het zien van haar verbaasd of verschrikt gezichtje, want zij was niet gewend aan kindertwisten en zag in de onschuldigste kibbelarij al een ernstigen strijd.



75
m.
Een ongeluk.
Den eersten tijd zag men Mariëtta bijna dagelijks in het doktershuis, maar op zekeren dag gebeurde er iets, dat deze bezoeken deed verminderen. Dit was voor Mariëtta even jammer als voor de kinderen van den heer van Arkel.
Alles werd bedorven door dien eenen ongeluksmiddag.
Hoort maar wat er gebeurde.
Het liep al tegen den herfst en het begon buiten dus wat koeler te worden. Dezen dag vooral — het was in het laatst van September — merkte men dat de warme zomerdagen achter den rug waren.
„Laten we wat in het park gaan spelen," stelde Mien voor, en dadelijk vond iedereen dit goed.
Het Vondelspark was op een Zondagmiddag als deze een geliefde speelplaats voor kinderen.
Bij het huis van de Van Arkels was geen tuin; in Amsterdam is een tuintje of erf bij een huis een groote zeldzaamheid. Daarom is het Vondelspark de tuin van vele menschen, en eiken dag wandelden er kindermeisjes met wagentjes en draven jongens en meisjes door de paden, dat het een lust is om te zien.
Vandaag was ook een wild spelletje heel welkom. De kinderen speelden dus krijgertje, om zich wat te verwarmen. Na een kwar-



76
tiertje, toen zij uitgeput waren van het hollen, gingen zij naast elkaar op een omgevallen boom zitten.
„Ik dacht gisteren avond wel, dat er een paar boomen zouden omwaaien," merkte Mariëtta op. „Het woei zoo hard, dat het kleine raampje van de keuken stuk geslagen is."
„Wat is de wind toch sterk, dat hij zoo'n dikken boom omver kan gooien!" zei Mien. „Zou de stam wel zoo dik zijn als die van zoo'n Indischen boom met al die wortels, die in ons boek staat?"
„Wel neen," riep Jet dadelijk, „nog niet half zoo dik. Je hebt bij ons geen boomen, die zoo groot zijn als de waringin. De boom van die plaat kon door drie menschen met moeite omspannen worden. Hoeveel Meters was hij ook weer dik?"
„Laten we eens probeeren wie van de grootste hoogte af kan springen," stelde Nannie voor. „Dat is vrij wat prettiger dan al die geleerde dingen van jelui."
Nu is dit spelletje altijd heel gevaarlijk, maar daar dachten de kinderen niet aan. Het voorstel werd van alle kanten toegejuicht.
Eerst sprongen zij van den stam af, daarna van de takken, die er nog aanzaten. „Ik durf hier wel afspringen," zei Bernard op een dun takje wijzende.
„Maar je zult het toch niet doen!" riep Mariëtta op den toon van een bezorgd moedertje. „Dit takje is niet eens zoo dik als mijn arm en, kan je onmogelijk dragen. Wees toch voorzichtig!"



77
,,'t Kan heusch wel. Kijk maar!" antwoordde Bernard en in een wip was hij er bij.
Mariëtta klom hem na en greep hem nog net bijtijds, toen het takje werkelijk brak. Maar door den schok gleed ze uit en samen rolden de kinderen naar beneden. — Bernard, die bovenop lag, stond onmiddellijk op en de anderen hielpen Mariëtta op, die zich aan haar hoofd bezeerd had. Ze probeerde toch nog te lachen, om de anderen gerust te stellen. Het hoofd van Mariëtta werd afgewasschen met water uit een soort fonteintje, dat diende om het gras te besproeien.
„Het v/ordt zeker een blauwe plek," zei Nannie die wel meer zoo iets had bijgewoond.
„Het ergste is, dat Tante zoo boos zal zijn," antwoordde Mariëtta, en de anderen, die dachten aan wat de strenge oude dame den eersten dag gezegd had, keken erg bedrukt.
Bernard stond er bij als een schuldige, die zoo juist zijn vonnis had hooren uitspreken; het huilen stond hem nader dan het lachen. „Ik deed 't niet met opzet," zei hij ten laatste. Mariëtta knikte hem vriendelijk toe en zei, dat ze volstrekt geen pijn had.
Thuis werd zorgvuldig bijna een duimdik zalf op de gewonde plek gesmeerd door Jans, die zulke dingen al meer bij de hand had gehad.
Pijn had Mariëtta niet, maar wat zij en de anderen wel gevreesd hadden gebeurde. Tante vroeg dadelijk bij de thuiskomst van haar nichtje, wat er voorgevallen was, want al had



78
Mariëtta zorgvuldig geprobeerd de plek met een paar krullen te bedekken, Tante's scherpe oogen zagen toch wel, dat er iets aan scheelde.
Mariëtta dacht er niet over zich er door een leugentje uit te redden, en ze zei ronduit, wat er met haar gebeurd was, zonder over Bernards schuld te praten.
Tante, die niet het minste verstand had van zulk soort van dingen, verschrikte erg en zei: „Ik dacht wel, dat er nog eens een ongeluk zou gebeuren. Het is een wonder, dat je niets gebroken hebt. Nu ga je niet meer eiken dag naar de Van Arkels, hoor! De kinderen zijn heel aardig, maar veel te woest naar mijn zin."
Hierdoor kwam het, dat Mariëtta's bezoeken zeldzaam werden, maar wat niet verminderde of hieronder leed, was de vriendschap tusschen de twee meisjes.
IV. Een geheim.
November was in het land, en de herfst had al een maand geleden zijn intocht gedaan.
De boomen lieten hun geel geworden bladeren vallen en bedekten er de wegen mee. In de straten van Amsterdam, waar zoo weinig,



79
meestal in het geheel geen boomen zijn, zag men het verschil zoo niet, maar voelen deed men het des te meer. De gure najaarsstormen waren gekomen; zij bliezen de wandelaars in het gezicht en drongen door alle reten en kieren, zoodat de menschen zelfs in de huizen rilden.
„Kwam de strenge winter maar, dan waren we ten minste op de kou bedacht. We hebben hem nog liever dan dien guren herfst," zoo klaagden ze en dit dacht onze Nannie ook.
Het was geen wonder, dat zij het koud had, want in plaats van rustig met de anderen in de kinderkamer te spelen of zich op straat wat warm te loopen, hing zij halverwege uit het open zolderraam en keek onafgebroken naar het stijf gesloten raam van haar vriendin.
Het was Zaterdagmiddag, en ze had dus vrij van school. Jet had op dezen dag pianoles, en Mien was in de kinderkamer aan het spelen met Bernard en Kees. Het had haar erg verbaasd, dat Nannie niet mee wilde doen en liever op haar eentje op den kouden zolder ging zitten.
Voor ieder, die Nannie zoo had kunnen zien, was het duidelijk, dat ze ergens op wachtte, want voor zijn plezier zou niemand in den kouden wind gaan staan, die Nannie nu en dan deed rillen en in de roode handjes wrijven.
Wat was het dan, waar ze zoo geduldig of liever moet ik zeggen: zoo ongeduldig op wachtte?



80
Wel, om twaalf uur, toen Nannie uit school kwam (zooals gewoonlijk liep ze een heel eind vooruit om het eerst aan de schel te trekken) was er een wit papiertje uit Mariëtta's raam naar beneden komen dwarrelen en vlak voor Nannie's voeten neergevallen. Zij had het opgeraapt en gezien, dat het zorgvuldig opgevouwen was. Er buitenop stond met groote letters: „Een brief voor Nannie, die door niemand anders gelezen mag worden." Onder dat „niemand" stonden drie dikke strepen.
Haastig had Nannie het papiertje tusschen haar boeken gestopt, met een angstigen blik achter zich of Jet en Mien het soms gezien hadden.
Gelukkig hadden die twee het veel te druk met het bekijken van de prentjes in haar nieuw leesboek.
Nu kwam er weer een nieuwe moeilijkheid.
Hoe moest Nannie het briefje lezen, zonder dat iemand er iets van merkte. O, wat .was het toch lastig een geheim te hebben! Het was pas de eerste keer in haar leven, dat ze er een had.
Wacht, ze wist al raad!
In de gang was een groote, diepe hangkast, waarin de hoeden, mantels en jassen gehangen werden. Hier zou ze inkruipen; hier kon ze ongestoord het geheimzinnige papiertje openmaken.
Met moeite ontcijferde ze, bij het licht, dat door een kier van de deur viel, het in haast gekrabbelde briefje. Hoe verbaasd was ze,



81
toen ze deze woorden las: Lieve Nannie, Kom vanmiddag om twee uur precies bij het zolderraam, want ik heb je iets te vertellen, iets heel naars. Kom toch heusch, want ik heb je noodig.
Je liefhebbende Mariëtta.
Nannie moest een oogenblik nadenken, voor ze de beteekenis van deze woorden begreep. Ze moest boven bij het raam komen? Vanmiddag om twee uur? Om iets naars te hooren? En Mariëtta had haar noodig?
Van zoo iets had ze in een boek gelezen — nog laatst kwam het voor in een verhaal, dat zij samen met Mariëtta had „verslonden," zooals Ma zei. Maar dat het haarzelf nog eens zou overkomen, had ze nooit gedacht.
Voor ik verder ga met mijn verhaal, moet ik u nog een ding ophelderen. Ge zult wel zeggen: Ging Mariëtta dan niet met Nannie naar school? En daarop is het antwoord: Neen. Omdat ze niet voor goed te Amsterdam woonde, maar er voor korten tijd logeerde, had nicht het beter gevonden haar tehuis les te laten geven, tot ze weer in Utrecht naar haar vroegere school terug kon keeren.
En zoo kwam het, dat Mariëtta bij Nannie's thuiskomst het briefje naar beneden had kunnen gooien, dat zoo de nieuwsgierigheid van ons klein vriendinnetje opwekte.
Om kwart voor tweeën al had zij het beneden niet langer kunnen uithouden; ze was naar boven gesneld, waar we haar bij het
Toetie's Avonturen. 6



82
begin van ons hoofdstuk vonden, koud en wel.
Telkens als ze een gerucht hoorde, vergat ze de kou en keek scherper toe.
Eindelijk! daar klonken de twee slagen van de torenklok door de lucht.
Nu moest haar vriendinnetje toch dadelijk komen.
En ja — daar kraakte het zolderraampje.
„Wat heb je me te zeggen?" vroeg Nannie snel, maar Mariëtta's bleek gezichtje deed haar verschrikt zwijgen.
„Ik kom bij je," klonk het antwoord, en tot Nannie's grooten schrik maakte haar vriendinnetje aanstalten om het raam uit te klimmen.
„Maar, Jettie," riep ze, „je zei laatst, dat je duizelig werd, als je over zoo'n hoogte moest loopen en dan is het heusch gevaarlijk. Blijf daar maar! Ik zal bij jou komen, want ik ben er aan gewend."
„Neen, neen, ik m o e t daar bij jou komen," riep Mariëtta terug op een toon, die Nannie deed begrijpen, dat al haar praten hier niets zou geven. Ze zweeg dus, en haar hartje klopte, toen ze zag hoe Mariëtta langzaam, voetje voor voetje door de smalle dakgoot liep. Zij zelve had het duizend maal gedaan, maar aan Mariëtta's onzekeren schuifelenden gang zag ze hoe angstig zij was. Eén blik naar beneden kon haar dood zijn. — Maar het ging tamelijk goed; nog vijf passen en ze was er. — Nannie ademde vrijer. Maar opeens kreeg Mariëtta de gevreesde duizeling.



83
Zij sloot de oogen een oogenblik en werd doodsbleek.
„Ga zitten, ga zitten," zei Nannie op fluisterenden toon, uit angst door haar stem Mariëtta te verschrikken. Maar gelukkig was dit niet noodig, en 't zou ook nog moeilijker geweest zijn dan voortloopen.
Mariëtta opende de oogen weer, en met een paar vaste stappen was zij zoo dichtbij, dat ze zich vast kon grijpen aan de stijlen van het raam.
Met Nannie's hulp kwam zij nu binnen. Nog geheel onder den indruk van den doorgestanen angst kon zij niets zeggen en beefde over al haar leden.
Nannie sloot het raam, en den arm om haar vriendinnetje heenslaande, probeerde zij haar wat te kalmeeren. „Kom, ga mee naar beneden, Jettie, daar is het warm, en ik vraag aan Ma of we wat lekkers mogen hebben om mee te spelen; Mien is ook thuis."
„Neen, dan moeten we juist hier blijven," zei Mariëtta, die wat bekomen was van den schrik en nu aan iets anders scheen te denken. „Ik zal je vertellen, waarvoor ik hier ben gekomen! — Ik had nooit gedacht, dat ik die vreeselijke goot door zou komen, maar nu ik er eenmaal ben, moeten we het dadelijk bespreken. Hoor maar, wat het geheim is, dat ik je te vertellen heb!"
Het was geen gewoon geheim, dat Nannie te hooren kreeg; o, neen! Haar gezichtje werd ten minste hoe langer hoe ernstiger onder het luisteren, en Mariëtta's oogen schit-
6*



84
terden bij het verhaal.
Gisteren was het gebeurd: toen had de brievenbesteller dien brief gebracht uit Utrecht aan haar nicht, en daarin stond, dat Pa teruggekomen was, dat Pa weer hier was in Holland en dicht bij haar.
Maar waarom Pa dan niet hier kwam, bij zijn kleine Mariëtta, die zoo naar hem verlangd had? Dat had ook in den brief gestaan, in dien ongeluksbrief met de groote lichtgele enveloppe en de vijf zwarte lakken.
Pa was ziek; „ongesteld" schreef mevrouw Van Duin, maar dat was immers hetzelfde. In het begin hadden de menschen immers van Ma's ziekte gesproken als van een „lichte ongesteldheid." Nu was Pa zeker even ernstig ziek als zijn dochtertje eenigen tijd geleden, en had hij toen niet bij haar bedje gezeten en zachtjes met haar gepraat? Was hij niet den heelen nacht bij haar gebleven, om te zorgen, dat zij toch vooral goed op tijd haar drankje in mocht krijgen?
En nu hij ziek was en zijn dochtertje gezond en sterk, lag hij daar alleen; nu moest zij hier blijven, ver van hem vandaan en niets, niets kon zij voor hem doen.
„Neen, dat mocht niet, dat kon niet! Ze moest nu naar Pa toe, naar haar lieven Pa, dien ze al in geen half jaar gezien had.
Dit alles had ze gisterenavond tegen Tante gezegd, maar deze had bedaard geantwoord, dat het nu eenmaal niet anders kon, dat Pa wel gauw beter zou zijn en dan zijn kleine meid zou komen halen.



85
Maar ditmaal was het anders zoo zachte en volgzame kind niet te overtuigen geweest.
„Ik moet naar Pa toe, Tante. Het kan immers niet anders!" had ze gezegd, en toen was langzamerhand het plan bij haar opgekomen, dat ze nu ging uitvoeren. Omdat ze vanmiddag niet bij Nannie mocht gaan spelen, was ze op deze manier bij haar gekomen.
En 't plan, dat ze had opgevat, was niet meer of minder dan heel alleen stilletjes naar Utrecht te gaan. Vandaag nog zou ze er wezen!
Ze had een spoorboekje opgezocht en met veel moeite gevonden, dat er om half vijf een trein naar Utrecht vertrok.
O, hoevele treinen gingen er vóór dien tijd!
Maar het was onmogelijk daarmee te gaan. Hoe zou ze kunnen ontsnappen? Hoe alleen de deur uitkomen?
Neen, uit het huis van den dokter moest ze gaan, en Nannie moest haar helpen; dat stond vast!
Nannie wist immers den weg naar het station? Daar zouden zij een kaartje nemen. Het geld daarvoor had ze bij zich.
Weinig hadden Mariëtta's goede pleegouders, toen ze haar die enkele guldens gaven, om er iets moois voor te koopen in de groote stad, kunnen denken waarvoor deze nog eens zouden gebruikt worden!
Nannie had zwijgend toegeluisterd; het kwam niet bij haar op Mariëtta terug te brengen van haar overijld plan. In haar oogen



86
was er geen andere uitweg dan deze, en ook zij meende, dat Mariëtta haar vader niet meer zou terugzien, als ze niet vandaag nog naar hem toeging.
„Ik zal je wel naar het station brengen," zei ze vastberaden, „maar," — dit laatste aarzelend — zoo heel goed weet ik ook den weg niet. Amsterdam is zoo groot. Ik zal mijn best doen, en we kunnen de menschen ook nog wel vragen ons wat voort te helpen. Het moeilijkst is weg te komen, zonder dat iemand het merkt."
Veel tijd tot praten hadden ze niet; spoedig slopen zij dus samen de trappen af en de gang door. Het had veel van een vlucht, maar Nannie dacht daar in het geheel niet aan.
Onbezonnen als ze was, kwam geen oogenblik de gedachte bij haar op, dat men haar aanstonds missen zou en dat zij haar ouders in de grootste onrust zou brengen. Zij ging immers Mariëtta even wegbrengen, omdat de onbarmhartige nicht dit niet wilde doen. Over een uurtje was ze weer terug en dan kon ze alles vertellen. Zoo redeneerde die kleine domme Nannie.
Toen ze eenmaal op straat stond, zonder dat zelfs Jans, de meid, haar gezien had, voelde Mariëtta zich zoo verlicht, alsof ze het stationsgebouw al voor zich zag liggen. Maar zoover waren zij nog lang niet.
Daar — beiden kregen een vuurroode kleur en keken elkaar een oogenblik verschrikt aan — daar zat nicht voor het raam ijverig een



87
kantje te haken.
„Wat moeten we doen?" vroeg Nannie, terwijl ze bleef staan en Mariëtta terugtrok, die gevaar liep gezien te worden.
„Maar Nannie, we moeten er toch langs. Er is niets aan te doen," antwoordde Mariëtta wanhopig. „Ik zal me maar wat achter je verbergen, dan denkt Tante, dat je met Mien of Jet loopt."
„Neen, neen, doe 't toch niet," smeekte Nannie; „geen van ons heeft immers zulk haar als jij. Daar herkent je nicht je dadelijk aan en dan... o, dan kun-je in het geheel niet gaan."
Dit laatste bracht Mariëtta tot nadenken. Er moest iets op bedacht worden.
„O, Nannie, ïk weet al, wat ik doe. Ga mee, naar huis. Ik trek een pakje van Bernard aan! Dat zal me heel goed passen. Mag ik het voor dezen eenen keer leenen? Ik zal er heusch heel goed voor zorgen en er niets aan maken. Toe, Nannie, mag het?"
Die laatste woorden werden op smeekenden toon gesproken, want Mariëtta had een bedenkelijken trek op Nannie's gezichtje gezien. Bernards nieuw pakje was van fluweel en werd alleen op Zondag en bij feestelijke gelegenheden voor den dag gehaald.
Maar op het gezicht van Mariëtta's smeekende oogen verdwenen al Nannie's bedenkingen. Het was waar: Bernard had er laatst ook een paar vlekken op gemaakt. Zoo heel erg kwam het er eigenlijk niet op aan. Zij keerden dus terug, maar o wee! daarstraks



88
hadden ze de deur achter zich dichtgetrokken, en nu moesten ze aanbellen om binnengelaten te worden. Jans bromde bij het opendoen iets over „dat eeuwige heen- en weergedraai van kinderen," maar de twee hoorden het haast niet eens. In een oogenblik waren ze weer boven, en tien minuten later had Mariëtta het pakje aan, waarin zij op reis zou gaan. Nannie ging nu vooruit naar beneden. Toen ze merkte, dat er niemand in de gang was, stonden de beide meisjes al heel gauw voor de tweede maal op straat.
Met vluggen tred ging het nu voorwaarts. Mariëtta, die haar krullen zoo goed mogelijk onder de muts had gestopt, liep half verscholen achter Nannie, die in het voorbijgaan knikte.
De vriendelijke groet van de oude dame maakte haar een beetje verlegen, want zij voelde er zoo iets van, dat ze heel verkeerd deden. Maar dat duurde niet lang. Ze deed immers niets kwaads, dacht ze, zij moest Mariëtta immers bij haar zieken Papa brengen; dat ze daarbij op zoo'n slinksche manier te werk moest gaan, was immers de schuld van nicht zelve.
En bij die gedachte stapte ze voort, nog haastiger dan zooeven, alsof ze het korte oponthoud weer wou inhalen.
De oude dame, die niet anders dacht of haar nichtje zat boven, in haar kamertje te lezen, verdiepte zich weer in haar werk, zonder Nannie na te kijken. Zooals de kinderen verwacht hadden, zag ze Mariëtta voor Ber-



89
nard aan.
Pas om kwart voor vijven werd ze weer aan haar nichtje herinnerd. Het was, toen er een boodschap kwam van mevrouw Van Arkel, die liet vragen of Nannie thuis mocht komen om te eten.
„Vraag maar eens aan Mariëtta, of Nannie bij haar is. Ik heb haar niet zien komen," zei de oude dame tegen de meid, die de boodschap overbracht, maar deze kwam geen twee minuten daarna weer met een verschrikt gezicht terug.
„Het kind is nergens te vinden en ze is toch niet van boven af geweest," zei ze, „anders had ik haar wel de trap af zien komen. Ik ben haast den heelen middag aan het dweilen en poetsen geweest."
„Och, kom, Dina!" zei nicht, meer verschrikt dan ze wilde toonen, „kijk nog eens goed rond. Zij is misschien ergens in slaap gevallen. Heb je al in haar bedje gekeken?"
Maar Dina hield vol, dat het kind er niet was, en nu ging nicht met haar mee naar boven om alles nog eens te doorzoeken. Natuurlijk werder niemand gevonden.
De oude dame was door den schrik heelemaal van streek. Zelf ging ze naar de familie Van Arkel om de ongelukstijding te brengen, die hier natuurlijk ook groote ontsteltenis teweeg bracht. De onrust werd er niet minder op, toen Jans vertelde de kinderen samen binnengelaten te hebben en nicht er bij voegde, dat Nannie voorbij haar venster was gekomen met een jongetje, dat zij voor



90
Bernard had aangezien. Men begreep nu iets van de verkleedpartij, vooral toen Jans, die nog eens op den zolder was gaan zoeken, terugkwam met Mariëtta's erg verkreukeld jurkje, dat ze van achter een koffer had gehaald.
„Die arme schapen!" jammerde de oude meid. „En juist op Zaterdagmiddag nu het zoo druk is op straat. Als ze maar niet overreden worden. Hoe krijgen ze het in 't hoofd!"
„Kom, kom, Jans, je moet nu niet dadelijk het ergste denken," zei mevrouw Van Arkel, toen ze zag, hoe de oude dame op die woorden verbleekte.
Wat nicht zoo verschrikte, was de laatste zin van de meid: hoe kregen ze het in het hoofd? Dit bracht haar op een idee, waar ze in haar verwarring niet eerder om gedacht had.
Als ze eens alleen naar haar Pa toe gegaan was! Als ze eens met Nannie naar het station was, naar het groote drukke station, waar zooveel treinen af en aanrijden! Twee kinderen samen in die drukte! — En nicht zag opeens weer Mariëtta's bleek gezichtje voor zich, gisterenavond na het ontvangen van den brief, en ze hoorde weer de woorden, die nu opeens zooveel beteekenis voor haar hadden gekregen: „Ik moet naar Pa toe, Tante; ik moet. Het kan niet anders!"
Snel wenkte zij mevrouw Van Arkel haar te volgen naar een andere kamer, en hier vertelde ze haar zoo kort mogelijk het ge-



91
beurde van den vorigen avond. Deze twijfelde er ook geen oogenblik aan: dit moest de reden zijn van het vertrek der kinderen, en ze begreep, dat er dadelijk iets gedaan moest worden.
Jans werd terstond om een rijtuig uitgezonden, waarmee de twee dames naar het station zouden rijden om de vluchtelingen te achtervolgen.
V.
De tocht en het doel.
De twee meisjes zouden zeker heel vreemd hebben opgekeken, als zij zich vluchtelingen hadden hooren noemen, want — zooals ik daarstraks al zei — zoo hadden zij er nog niet over gedacht.
Laat ons intusschen eens zien, hoe het met haar gegaan is.
Terwijl in de woonkamer "van den dokter de grootste verwarring heerscht, terwijl Jans, die geen aansporing noodig had om naar een huurkoetsier te draven, zich langs de straten voortspoedt, gaan wij twee en een half uur terug en volgen de beide vriendinnetjes.
„Is het ver?" vroeg Mariëtta, toen ze ongeveer tien minuten hadden geloopen.
„Ik weet het niet precies," zei Nannie aarzelend. „Ik weet wel zeker, dat we deze



92
straat uit moeten loopen en bij den grooten boekwinkel rechtsaf moeten slaan, maar verder ben ik het vergeten. We kunnen dan wel naar den weg vragen aan een politie-agent. Dat doet Ma ook altijd, want de straatjongens houden je toch maar voor den mal."
Al heel gauw was nu de bekende straat afgeloopen. Bij den boekwinkel waren zij rechts afgeslagen, maar zij zagen zooveel dwarsstraten en stegen, dat Nannie ten einde raad was. Toevallig zagen zij geen enkelen politie-agent, en aan een ander vragen durfden zij niet. Ten laatste besloten zij een vrij breede steeg in te slaan. Nannie meende zeker daar vroeger ook door te zijn gegaan en vergiste ze zich soms — welnu, dan konden zij nog terugkeeren. Ze hadden immers twee uur, honderd en twintig minuten den tijd, vóór de trein wegging. Voor die om waren, hadden ze toch zeker den weg al lang gevonden. Honderd en twintig minuten duren lang, vooral in het oog van kleine meisjes, die nog geen begrip hebben van tijd en van de afstanden in een groote stad, waar men den weg niet weet.
De steeg was zoo lang en had zooveel bochten, dat het een heel poosje duurde, eer ze er aan den anderen kant weer uitkwamen.
„Nu weet ik heelemaal niet meer, waar we zijn of waar we naar toe moeten," klaagde Nannie. „We kunnen nu niets anders dan naar den weg vragen."
En om geen tijd te verliezen met lang praten, ging ze regelrecht op een meid af,



93
die met een vuurroode kleur van inspanning de stoep stond te schrobben.
„Weet u ook welken kant wij op moeten om bij het station te komen, juffrouw?" vroeg Nannie beleefd, waarop de goedhartige meid de handen in elkaar sloeg en uitriep: „Maar, kinderen, moeten jelui zoo met je tweetjes naar het station? Dat is hier een heel eindje vandaan! Je loopt eerst deze gracht af en dan zou ik het nog maar eens vragen, want zoo heel precies kan ik het ook niet uitduiden. Maar laat je vader je zoo alleen scharrelen? En moeten jelui dat heele eind alleen loopen? 't Is wat moois."
Haastig bedankte Nannie de meid voor haar hulp en trok Mariëtta mee uit vrees, dat ze nog moeilijkheden zou krijgen door al die vragen.
Dapper gingen ze voort in de aangeduide richting, maar ach, die lange, lange gracht scheen geen eind te hebben en al langzamer werd de tred.
Eindelijk stonden zij op een driesprong. Hier was het veel drukker, en het kostte Nannie heel wat moeite een keus te doen uit de vele voorbijgangers, die allen evenveel haast schenen te hebben.
Op het laatst viel Mariëtta's oog op een opgeschoten jongen van een jaar of dertien. Aan hem kon ze de vraag wel doen; hij zag er niet als een ondeugende straatjongen uit.
„Ik weet 't niet. Hier is geen station," antwoordde hij kortaf, en de jongen keerde de twee vriendinnetjes den rug toe.



94
„Aan wien kunnen we het dan vragen?" riep Mariëtta smeekend, terwijl ze hem bij de mouw trok, zoodat het versleten goed nog wat meer scheurde.
„Je scheurt m'n jas," was het eenige, wat de vreemde jongen nu kalm zei, waarop Mariëtta hem verschrikt losliet.
„Weet je den weg naar het station niet?" vroeg Nannie, die nu ook dichterbij was gekomen.
„Daar hè je een diender!" antwoordde de jongen, die van korte antwoorden scheen te houden, op een politie-agent wijzende. Deze stond op het oogenblik juist te praten met een heer, en Nannie zei daarom: „Ik durf nu niet naar hem toe, we zullen maar even wachten, tot hij uitgesproken heeft."
„Ik zal het hem nu maar gaan vragen," antwoordde Mariëtta, die haar gewone verlegenheid vanmiddag heelemaal scheen vergeten te hebben, „anders weet ik zeker, dat we te laat komen."
Met die woorden stapte ze op den agent toe, en vol eerbied opziende naar de jas met glimmende knoopen, zei ze zachtjes: „Mijnheer!"
„Zoo, kleine baas, wat wil je?" vroeg de vriendelijke man, zich tot haar wendend. Op Mariëtta's gezicht kwam een lachend trekje, toen ze zich zoo hoorde noemen, en Nannie, die haar gevolgd was, kon nauwelijks haar lachen bedwingen. De vraag werd gedaan, en de politie-agent beantwoordde die zoo duidelijk, als hij kon. De heer, die met hem had



95
staan praten, voegde er zoo nu en dan ook een woordje tusschen, en toen hij zijn weg vervolgde, zei hij, Nannie een tikje op de wang gevend: „Je broertje kan goed zijn woord doen, hoor. Hij zal je er wel brengen." De agent wandelde nog een eindje met de kinderen mee, die dan ook een hartelijk afscheid namen van den vriendelijken man.
De vermoeidheid, die zij een oogenblik vergeten hadden, liet zich nu weer dubbel voelen; al langzamer en langzamer gingen de kleine voetjes tot de twee kleine kinderen ten laatste op êen stoep wat uit moesten rusten.
De voorbijgangers keken vol verbazing naar het vreemde tweetal, het jongetje in het fluweelen pakje met de blonde krullen, die weer van onder de muts waren te voorschijn gekomen en het meisje daarnaast, met het aardige, blozende gezichtje en het kortgeknipte, donkerblonde haar. Ook de bewoners van het huis, waarvoor de kinderen zaten, keken naar buiten en lang hadden ze nog niet gezeten, toen de voordeur geopend werd. Een dame met een vriendelijk gezicht kwam naar buiten.
Verschrikt en verlegen stonden de kinderen op, maar de dame stelde hen lachend gerust. „Wel, jelui doet toch geen kwaad met hier wat uit te rusten van de wandeling. Maar is het niet beter als jelui met me mee naar binnen gaat in de warme kamer?"
Maar Mariëtta antwoordde dadelijk: „Dank u, Mevrouw. We hebben heusch geen tijd. Maar zoudt u ons kunnen zeggen, hoe laat het is?"



96
„Heb je zoo'n haast?" ging de aardige dame voort. „Zeker om voor vijven thuis te zijn? Het zal een minuut of zeven over vieren zijn."
„Over vieren?" riepen Mariëtta en Nannie tegelijk, de eerste bleek van schrik. Eén seconde keken ze elkaar aan; toen alsof dezelfde gedachte bij beiden opkwam, gaven ze elkaar de hand en snelden op een drafje voort. In hun schrik vergaten ze zelfs de dame te groeten of te bedanken.
De kinderen waren nu tamelijk gauw aan het eind van hun tocht. Juist toen Nannie wanhopig uitriep: „Ik geloof, dat niemand hier den weg naar het station weet!" wees Mariëtta op een groot gebouw en vroeg of dit het niet was.
Ja, Nannie herkende het dadelijk aan de vele rijtuigen, die er voor stonden. Daar was de brug ook met den schoenpoetser, waarvan de politieagent gesproken had, en — de wijzer op de groote klok boven aan het gebouw wees nog zes minuten vóór half vijf! Mariëtta's hartje klopte van vreugde en dubbel zoo vlug gingen de moede voetjes nu voort.
Zonder aarzelen stapten zij het gebouw binnen, en met vaste heldere stem vroeg Mariëtta voor het loketje om een plaatskaartje naar Utrecht. Ze gaf haar beursje aan den beambte over en zei: „Neemt u er maar uit, wat ik moet betalen. Ik kan nog niet zoo goed rekenen."
Toen moesten ze nog aan den automaat een perronkaartje nemen, waarbij een vrien-



„Zoo, kleine baas, wat wil je ?" vroeg de vriendelijke man,.
(Blz. 94.)






97
delijke man ze terechtwees, en daarna konden ze naar het perron gaan. Daar gekomen waren zij erg verbaasd, dat de trein nog niet klaar stond. Door de vele avonturen onderweg, waren zij al iets moediger geworden, en daarom gingen zij op een beambte toe, die het minst haast had van allen.
„Waar staat de trein van half vijf, die naar Utrecht gaat?" vroeg Nannie dapper.
„Om half vijf?" zei de man verbaasd, „dan gaat er in het geheel geen trein, maar over een kwartier en twee minuten komt er wel een aan uit Utrecht. Pas om zes uur gaat de trein, die u waarschijnlijk bedoelt."
Nannie keek Mariëtta en Mariëtta Nannie teleurgesteld aan, en het beven van Mariëtta's lippen bewees, dat ze moeite had haar tranen te weerhouden.
„Ik blijf bij je, al wordt het nog zoo laat!" fluisterde Nannie vertroostend: „als ik Ma later alles vertel, zal Ma het heel goed vinden."
Een dankbare blik was de belooning voor deze woorden; spreken kon Mariëtta op dit oogenblik niet.
Zij gingen nu wat heen en weer wandelen, en om den tijd te korten, bekeken zij de groote platen, die overal aan de muren hingen. „Ik was er wel bang voor, dat ik me vergist zou hebben, met al die letters en cijfers," zei Mariëtta ten laatste. „Ik kon ook niet goed wijs worden uit al die bladzijden van het spoorboekje."
Ondertusschen was er in de verte een klem
Toetie 's Avonturen. 7



98
pluimpje rook te zien, dat de kinderen echter niet opmerkten. Het werd al grooter en grooter, maar pas toen het snuiven en stampen van de locomotief duidelijk hoorbaar was, keken de kinderen naar den naderenden trein. Het was die, waarover de man gesproken had, de trein, die om kwart voor vijven zoowat uit Utrecht kwam.
Mariëtta kreeg weer een flauw gevoel van hoop.
„Die man kon zich ook wel vergist hebben in al die cijfers," fluisterde ze. „Misschien kan ik toch wel met dezen trein mee." En hand aan hand bleven ze zwijgend kijken naar den trein, die naderde, en eindelijk binnen kwam stuiven met groot geraas.
„Amsterdam! uitstappen, Amsterdam!" klonk het van alle kanten; de deurtjes van de coupé's werden opengerukt, en een stroom van passagiers was in een oogenblik over het perron verspreid.
De kinderen gingen wat achteruit, verbijsterd door al die drukte. Nannie keek met alle aandacht toe. Toen, op eens — een ruk aan haar hand en een doordringende kreet van Mariëtta: „Pa! o, Paatje!" zoo innig blij, dat de menschen glimlachend omzagen.
En Nannie zag, hoe Mariëtta hing aan den hals van een onbekenden heer, — van den Papa, waar ze zoo naar verlangd had. Nu tilde hij haar van den grond op en droeg haar uit het gedrang naar een rustiger plekje.
Nannie was onbewegelijk op dezelfde plaats



99
blijven staan. Ze begreep er niets van: Mariëtta's Papa? Hier en niet ziek in Utrecht?
Maar lang dacht ze er niet over na. Ze bleef maar kijken naar het tooneeltje voor haar, en hetjwas, of de zware last, die den heelen middag op haar hartje gelegen had, er weer af was genomen. Ze zag haar vriendinnetje weer gelukkig. Mariëtta had het eenige wat haar was overgebleven niet verloren!
Daar hoorde zij de stem van den Papa, die er al even gelukkig uitzag als zijn dochtertje: „Maar, kindje, wat is er met je gebeurd? Wien moet je voorstellen met je fluweelen pakje?" En hij hield haar op een afstand, om haar lachend te bekijken. Maar nu dacht Mariëtta aan Nannie, aan haar trouwe, kleine vriendin. Ze keerde zich snel om en riep: „Nannie, Nannie, dat is nu Papa!" En toen de geroepene naderbij kwam: „Wat in dien akeligen brief stond, was niet waar, Papa is niet ziek."
„In welken brief? Wat bedoel je, lieveling?" vroeg mijnheer Holms, maar nog voor het antwoord gegeven was, bukte hij zich om Nannie een kus te geven. Hij wist immers uit de brieven van zijn dochtertje, wat een trouw vriendinnetje ze altijd geweest was.
„Nu eerst het rijtuig zoeken, en dan vertellen!" En tusschen Mariëtta en Nannie in ging mijnheer Holms nu de trappen af en wenkte een huurrijtuig.
Hij tilde de twee kinderen erin, en voort ging het naar huis. „Kom, nu eerst vertel-



100
len," zei de gelukkige vader, altijd op denzelfden vroolijken toon, en nu werd het verhaal gedaan, bij stukjes en beetjes, terwijl de vriendinnetjes om de beurt het woord hadden.
Pa luisterde glimlachend. Hij kon nu zijn dochtertje niet beknorren over haar vlucht, die alleen uit liefde en bezorgdheid voor hem ondernomen was, zonder dat ze erover gedacht had, wat anderen ervan zouden zeggen.
„O, Pa, ik ben zoo bang geweest, dat u ziek zou zijn en dat u naar mij zoudt verlangen," zoo besloot Mariëtta, en nu pas kwamen de tranen te voorschijn, die ze zoo lang weerhouden had. Het hielp haar niets, dat ze dapper haar best deed ze terug te dringen.
„Maar nu is Pa weer bij je, en nu blijven we bij elkaar." Pa troostte en liefkoosde zijn dochtertje, en langzamerhand bedaarde nu haar snikken. Toen het rijtuig voor het huis van den dokter stilhield, om Nannie af te zetten, was Mariëtta weer wat kalmer geworden.
VI.
Opheldering.
Daarstraks lieten wij de huisgenooten van de twee vriendinnetjes in de grootste onrust achter. Het was tegen vijven geweest, toen



101
Jans de straat op was gehold om een rijtuig te halen, en de kinderen waren haar zeker voorbijgereden, zonder dat de goedhartige meid het in haar haast gemerkt had.
Toen het rijtuig voor de deur stilhield, dachten de dames, dat het 't door Jans bestelde rijtuig was, en zij gingen haastig de stoep af, gekleed en gereed om zoo in te stappen.
Mien en Jet holden vooruit naar beneden, rukten de deur haastig open en... stonden tegenover de twee verloren gewaande kinderen.
„Ma! Mevrouw! daar zijn ze! O, Jettie, wat zie je er leuk uit!" riepen beiden tegelijk, maar die mededeeling was overbodig, want Nannie was haar zusjes al voorbijgehold en Mama om den hals gevlogen.
Mariëtta bleef staan en hield zich aan Pa vast; maar toen ze het bleek, ontstelde gezicht van de oude dame zag, kwam voor het eerst de gedachte bij haar op, dat zij de goede nicht onrecht had gedaan.
En die gedachte werd dadelijk gevolgd door een andere: ze moest dat onrecht bekennen. Zij snelde vooruit, en de armpjes om den hals van de oude dame slaande, zei ze, opnieuw in snikken uitbarstend: „Tante, het spijt me zoo, dat ik u verdriet heb gedaan."
Een kus van vergeving was het eenige antwoord.
En nu ging de heele familie naar de gezellige huiskamer. Al was het etensuurtje al geslagen, niemand dacht er aan. Er moest



102
nog zooveel verteld worden.
Alle zaken werden nu opgehelderd: mijnheer Holms was te Utrecht licht ongesteld geweest, maar had toch zoo gauw mogelijk naar Amsterdam willen vertrekken om zijn dochtertje te zien.
Mevrouw Van Duin had het noodig gevonden Mariëtta's nicht hier een enkel woordje over te schrijven, en daarbij had ze de ongesteldheid niet verzwegen. b Voor Mariëtta, die vroeger haar moeders ziekte ook zoo had hooren noemen, was dit hetzelfde geweest als „gevaarlijke ziekte!"
Maar nu was Papa weer bij haar! Nu was Mariëtta gelukkig!
Daar kwam Jans thuis met het bestelde rijtuig.
Wat was het goede mensch blij de twee „schapen," zooals zij ze noemde, weer gezond en wel thuis te zien.
Juist terwijl ze met tranen in de oogen Nannie omhelsde, werd de huissleutel in de voordeur gestoken.
Dat was de dokter, die thuis kwam.
Hij wist nog niet, wat er voorgevallen was en keek heel verbaasd, toen hij zoo'n groot gezelschap bijeen vond. Het duurde een heel tijdje, eer hij uit de verwarde verhalen van zijn kinderen wijs kon worden.
„Mariëtta was haar zieken Papa gaan zoteken en met een gezonden Papa thuisgekomen," meer begreep hij er niet uit, en lachend hield hij de ooren dicht om het verhaal te laten doen door de groote menschen.



103
Dit werd middenin afgebroken door Jans, die de deur opengooide en snikkend, met haar schort voor het gezicht, vertelde, dat de aardappelen aangebrand waren en dat ze bij vergissing petroleum in de saus had gedaan.
Een algemeen gelach deed haai; weer haastig de vlucht nemen naar de keuken. Gesmeerde boterhammen moesten dien dag de plaats vervangen van het gewone middagmaal, maar ik verzeker u, dat het een vroolijke maaltijd was.
„Alles is van middag ongewoon en prettig," zei Nannie, die alles toejuichte, „maar het prettigst is, dat Ma in het geheel niet boos op me is."
„Verdiend had je het eigenlijk wel, deugniet," zei de dokter lachend, „maar we hopen dat het de laatste keer zal geweest zijn, dat je ontvlucht."
„Het is zeker de laatste maal," antwoordde Nannie, „want het is nu niet meer noodig."
Den volgenden dag was het Zondag.
's Morgens om tien uur kwam Mariëtta aan de hand van haar Papa bij dokter Van Arkel. Ze werd in triomf binnengehaald en mijnheer Holms volgde mevrouw naar de huiskamer, waar de dokter juist gereed stond om uit te gaan.
Het scheen, dat mijnheer Holms iets gewichtigs met hen te bespreken had, want hij wachtte totdat de kinderen de kamer uit waren.



104
Het zal zoowat een kwartier later zijn geweest, toen mevrouw Mariëtta en Nannie riep. De laatste keek heel verbaasd op, toen haar vriendinnetje, dat den heelen tijd al bijzonder levendig was geweest, haar om den hals vloog met de woorden: „O, 't mag! — 't Mag! — Ik dacht het wel! — Kom maar gauw mee!" Binnengekomen zag ze hoe Pa en Ma glimlachten en dat mijnheer Holms ook al bijzonder vroolijk keek. Wat was er toch? Ze begreep er niets van. Maar gauw genoeg zou ze het te weten komen.
„Heb je lust om dezen zomer met ons mee te gaan naar Duitschland en Italië?" vroeg Mariëtta's Papa, haar naar zich toetrekkend.
„Naar Duitschland? — Naar Italië? —Ik?" stotterde Nannie verrast. „O, Jettie, wat heerlijk!" En in haar blijdschap viel ze allen beurtelings om den hals: eerst Mariëtta, toen haar ouders en eindelijk mijnheer Holms ook.
Vijf dagen later werden de twee vriendinnetjes gescheiden, want Mariëtta ging weer naar Utrecht terug met haar Papa.
Het was wel een treurig afscheid, maar dit werd toch heel wat verzoet door één ding — dat was het vooruitzicht van de heerlijke zomervacantie, die haar wachtte.



Levensgeschiedenis van een Pop.






Levensgeschiedenis van een Pop.
I.
Op een der bovenkamers van een groot huis was een kast; een echte rommelkast was het, die alleen open kwam met de schoonmaak, of als er iets in moest worden opgeborgen. Zoo werd op een dag, op een der boorden een stuk speelgoed neergezet, een paard was het.
Het zag er nog niet oud uit, maar het was het arme beest aan te zien, dat zijn leven niet gemakkelijk was geweest. Twee van de vier pooten waren er nog maar half, zoodat het niet meer kon staan en verder had het een paar deuken in zijn rug. — Toen de kastdeur achter hem was gesloten, werd het weer stil in de kamer.
Die stilte scheen het paard niet te bevallen, want na eenigen tijd zuchtte het diep en zei in zich zelf:
„O, wat is het hier vervelend!' en wat is het hier donker! ik kan haast niets zien. Zou ik hier maar alleen zijn?"



108
„Weineen," antwoordde een stem vlak in zijn nabijheid, „ik ben een pop, die al heel lang hier ligt, en die heel blij is, dat ze eindelijk wat gezelschap krijgt. Er is hier nog wel meer speelgoed, zooals een blokkendoos en een trein, maar je zult met me eens zijn, dat je daar niet veel gezelligheid aan hebt."
„Daar heb je gelijk in," zei het paard, „en daar ik wel geloof, dat ik voor een heele poos hier ben opgeborgen, moeten we maar vriendschap sluiten; tenminste, als je er niet op tegen hebt."
„Integendeel," antwoordde de pop, „ik ben wat in mijn schik, dat ik gezelschap heb gekregen. Maar vertel me nu eerst eens, hoe je hier komt, want tot nu toe werd deze kast alleen gebruikt voor oud speelgoed, en hoewel je er vrij gehavend uit ziet, vind ik je toch nog niet zóó om al voor goed opgeborgen te zijn."
„Ik zal het je vertellen," sprak het paard. „Ik ben naar hier verbannen, omdat er gauw niets meer van me zou zijn overgebleven. Klein Jantje, aan wien ik toebehoorde, was altijd nogal wild met me en op het laatst werd ik alleen nog maar gebruikt om mee te voetballen. Dit werd zijn moeder toch te erg en vanmiddag, toen ik weer als een bal door de gang vloog, zei Mama tegen Truitje, de meid: „Truitje, neem het paard eens van Jantje af en breng het naar boven in de rommelkast; als Jantje wat grooter en verstandiger is geworden, zullen we het beestje voor hem laten opknappen, dan kan hij het weer



109
als paard en niet als bal gebruiken."
Jantje begon te schreien, maar het hielp niet; Truitje pakte me op en bracht me hier. Hoewel ik het niet prettig vond om als voetbal gebruikt te worden, beviel het me evenmin om naar een rommelkast te gaan, want, dacht ik, wat zal het daar vreeselijk vervelend zijn! Het valt me dus bijzonder mee, dat ik hier gezelschap vind en als jij er net zoo over denkt als ik, dan moeten we het ons hier maar zoo gezellig mogelijk maken. Maar nu ben jij aan de beurt om te vertellen, hoe je hier komt, hoe lang je hier al ligt en hoe je heet."
„O!" zei de pop, „wat vraag je veel ineens! Maar ik vind ook, dat we alles van elkaar moeten weten en daarom wil ik je mijn geschiedenis heelemaal vertellen, als je het tenminste niet vervelend vindt."
„Integendeel," was het antwoord, „ik vind het een heele afwisseling en zal er met genoegen naar luisteren."
„Goed," sprak de pop, „en je zult er verbaasd over zijn, wat een pop alzoo kan beleven. Maar nu begin ik er niet meer aan; het wordt tijd om te gaan rusten; tot morgen, je zult wel moe zijn van het gevlieg door de gang."
H.
„Ziezoo, ik ben wakker, en jij?" sprak de pop den volgenden morgen.
„Ik ook, en ik kan je vertellen, dat ik



110
kostelijk heb geslapen," zei het paard.
„Komaan, dat doet me genoegen. Maar nu moet je me eerst eens vertellen, hoe je heet, want dat heb ik gister heelemaal vergeten te vragen."
„Mijn naam is Bruintje en ik zie met verlangen de beschrijving van je lotgevallen tegemoet," was het antwoord.
„Welnu dan," zoo begon de pop. „Mijn vroegste herinneringen zijn uit den tijd, dat ik in een kartonnen doos lag in een winkelkast. Ik had niets aan als een dun hemdje, maar koud had ik het toch niet; want de doos was altijd gesloten en enkel als er iemand kwam, die een pop wilde koopen, werd ik even te voorschijn gehaald. Het verwonderde me niets, dat de keuze van de dames niet spoedig op mij viel, want de oogenblikken, dat ik eens in den winkel kon rondkijken, zag ik zóóveel mooi aangekleede poppen staan, dat ik het heel natuurlijk vond, dat die eerder werden gekozen dan ik. Maar op zekeren dag kwam er een dame, die vroeg uitsluitend ongekleede poppen te zien, „want," hoorde ik haar zeggen, „ik vind het zoo prettig om zelf de kleertjes te maken voor een pop voor mijn dochtertje."
Verscheidene doozen werden er open gemaakt en met spanning wachtte ik af, of men mij ook zou laten zien. En jawel, ik werd uit de kast gehaald en zoodra de dame me zag, zei ze:
„Dat is nu juist wat ik zoek. Wilt u me die pop straks bezorgen?" —



111
Wat was ik blij! Nu zou er een heel anderen tijd voor me aanbreken. Ik had haast geen geduld om te wachten, tot het loopmeisje me zou wegbrengen. Eindelijk werd ik ingepakt en gebracht naar het huis, waar ik een nieuw leven zou beginnen. Toen ik werd binnen gebracht, hoorde ik dezelfde stem van 's middags in den winkel zeggen:
„O, is daar het pakje uit den speelgoedwinkel? Leg het maar op het buffet, maar zorg, dat Liesje er niet aan komt." Uit dat gezegde begreep ik, dat Liesje het dochtertje, dus mijn toekomstige bezitster was.
Na een paar uren werd ik uitgepakt en zei Lies j es moeder tegen haar oudste dochter, Anna:
„Kijk eens, vind je het geen snoezige pop? We zullen haar eens netjes aankleeden en ik denk wel, dat Liesje blij zal zijn, als ze met haar verjaardag zoo'n verrassing krijgt."
Terwijl werd ik van alle kanten bekeken en vooral mijn lange, blonde haren werden zeer geroemd. Op de tafel lagen verschillende lappen en al dadelijk werd er met knippen en naaien begonnen. Eerst werd er een mooi hemd gemaakt, heel wat anders dan wat ik aan had; daarna een broekje met geborduurde pijpjes en toen nog twee rokken. Het was zeker al laat, want toen ik zoover gekleed was, werd ik weer in de doos gelegd en ruimde men het naaiwerk tot den volgenden avond op.
Toen maakten ze een beeldige lichte blauwe jurk voor me en een snoezig kanten mutsje.



112
Daarna kreeg ik zwarte kousen en verlakte schoentjes aan en toen zag ik er zeker keurig uit, want moeder en Anna zeiden, dat ze zeer tevreden waren over hun werk. Ik werd dien avond niet meer in de doos gelegd, maar op een stoel in het salon gezet. Daar moest Liesje me den volgenden morgen vinden, want dan was het haar verjaardag; ze zou zeven jaar worden. Er lagen op het canapeetafeitje nog verscheidene pakjes, allemaal cadeautjes, maar ik geloof niet, dat één van die zaken zóó verlangend was kennis te maken met Liesje, als ik.
Den volgenden morgen hoorde ik al vroeg haar stemmetje in de andere kamer. Ze was zeker ongeduldig, want telkens wilde ze de tusschendeur open doen, maar dan zei moeder:
„Neen Liesje, eerst moet je je boterham opeten, anders zie ik ervan komen, dat je zonder eten naar school gaat."
Eindelijk scheen het ontbijt klaar te zijn, want de deuren werden open geschoven. Ze had me dadelijk ontdekt, want nog vóór dat ik haar goed had kunnen bekijken, liep ze op me toe en riep:
„O Moedertje, wat een beeldige pop! Is die heusch voor mij? Wat ben ik daarmee in mijn schik."
Ze nam me op, zoende me, en was zoo verrukt, dat ze er heelemaal niet aan dacht, dat er nog meer verrassingen voor haar konden zijn. Eerst toen haar moeder zei: „Nu Liesje, er is nog meer," keek ze verder en pakte de cadeautjes uit. Ze vond alles wel



113
mooi en bedankte haar moeder hartelijk maar met niets was ze zoo opgetogen als met mij. Ze liet me niet los; overal waar ze ging nam ze me mee. Wat was ik gelukkig in mijn nieuwe omgeving! Wat was er veel voor me te zien en hoe heerlijk vond ik het, dat Liesje al dadelijk zooveel van me hield! Eigenlijk was die dag wel wat al te druk voor me, ik was het zoo bijzonder rustig gewoon geweest. Ik was bepaald moe en met genoegen hoorde ik tegen Liesje zeggen:
„Kom kindje, nu wordt het tijd om aan slapen te gaan denken; breng je nieuwe pop nu maar eerst naar bed, dan volg je zelf dadelijk."
Ik werd uitgekleed, maar daar ging nog heel wat tijd mee heen, want ieder stukje kleeren moest natuurÜjk bewonderd worden. Eindelijk was ik toch klaar en kreeg ik een nachtjapon aan, die zeker van een andere pop was, want ze was me een heel stuk te groot.
Daarna zoende Liesje me nog eens en werd ik in een ledikantje gelegd, waarin ik, na lekker toegestopt te zijn, al heel gauw sliep. En nu Bruintje morgen verder; mijn mond doet gewoon pijn van het praten."
III.
„Ik zal maar weer beginnen, waar ik gister ben geëindigd. Wat heb ik dien nacht kostelijk geslapen! het speet me bepaald, dat Lies-
Toetie's Avonturen. 8



114
je me om acht uur al liet opstaan; maar ze moest om negen uur naar school en wilde me eerst netjes in de kleeren steken. Ik werd, nadat ik was aangekleed in een rieten poppenstoeltje gezet en zoo mocht ik op de vensterbank voor het raam blijven kijken tot Liesje weer uit school terug kwam. Het was voor mij een heel ander leven, dat begrijp je; zoo voor het raam te zitten was al een genot, want Liesje woonde in een mooie straat, waar den heelen dag wat te zien was. Tusschen de schooluren werd er steeds met mij en ook met de andere poppen gespeeld en 's Woensdags en 's Zaterdags middags was het altijd feest; tenminste, als het mooi weer was. We werden dan netjes aangekleed en dan ging Liesje met ons rijden in een prachtigen poppenwagen. Het was net een heusche kinderwagen en we konden er gemakkelijk met ons vieren in. 's Zondags kwam er dikwijls een vriendinnetje bij Liesje op visite en het gebeurde wel, dat het vriendinnetje ook een paar poppen meebracht. Van alles werd er dan gespeeld; meestal schooltje; dan waren wij poppen, de leerlingen en Liesje en haar gast de juffrouwen. Ja, het was een heerlijke tijd en dat bleef het, tot Liesje grooter werd en meer moest gaan leeren. Ze kreeg langzamerhand zóóveel huiswerk op, dat er om te spelen haast geen tijd over bleef. Ik verveelde me nog al eens en betreurde het, dat Liesje geen jonger zusje meer had. Alleen als het vacantie was, dan werd het weer goed, dan werd al het poppengedoe weer



115
te voorschijn gehaald. Er was dan dikwijls een groote waschdag, maar dat was voor ons, poppen nog al vervelend. We werden dan heelemaal uitgekleed in bed gestopt, waar we moesten blijven tot al het goed gewasschen en gestreken was; maar dan werden we ook weer zóó frisch en netjes aangekleed, dat het een lust was om naar ons te kijken. Maar was de vacantie gedaan, dan kwam de verveling weer. Zoo zat ik op een dag juist weer te denken, dat het toch zoo jammer was, dat Liesje te groot werd om met poppen te spelen, toen ze de speelkamer binnen kwam, me opnam en zei:
„Kom, ik zal je eens netjes aankleeden, want we krijgen een klein meisje te logeeren, dat zeker graag met je zal willen spelen."
Ik dacht: heerlijk, nu komt er toch wat verandering! Maar al heel gauw ondervond ik, dat alle verandering nog geen verbetering Was. Het logeetje, waar Liesje over gesproken had, kwam na een paar dagen; ze heette Catootje en ik moet zeggen, op het eerste gezicht vond ik het een lief meisje. Ik hoopte natuurlijk, dat de gezellige poppenspeeltijd van vroeger weer zou terug komen. Toen ze wat was uitgerust van de reis zei Liesje:
„En nu wil je zeker wel wat speelgoed hebben. Houd je van popen?"
„O ja," zei Catootje, „tenminste als ik ermee kan spelen zooals ik wil."
„Nu," antwoordde Liesje, „als je dan altijd maar heel voorzichtig wil spelen mag je dat ook wel. Kijk eens, hier zitten al mijn pop-



116
penkuideren. Doe er nu maar mee alsof ze van jou zijn, maar beloof me, dat je vooral met pop Annie (dat was ik) heel voorzichtig zult zijn; want die heb ik al bijna zes jaren en ik heb altijd zoo bijzonder veel van haar gehouden." — Daarna liet ze Catootje alleen en deze begon dadelijk alles eens goed te bekijken. Ik zat op mijn rieten stoeltje en keek met verbazing naar alles wat Catootje deed. Liesje was altijd zoo bedaard en voorzichtig met ons en haar ander speelgoed omgegaan, dat alles er nog keurig uitzag al was het wel te zien, dat er veel met alles was gespeeld. Maar Catootje scheen niet te weten wat netheid was. In minder dan geen tijd lag alles door elkaar: een half uitgekleede pop op den grond, het heele poppenkastje onderste boven, zoodat al het pas gewasschen goed eruit was gevallen; het ledikantje afgehaald en hetbeddegoed op de tafel. Ze was zeker mooier speelgoed gewoon, want telkens als ze wat opnam, trok ze haar neus op en gooide het met een onverschillig gezicht neer. Eindelijk kwam ik ook aan de beurt.
„Zoo," zei ze, „ben jij die Annie, waar ik zoo voorzichtig mee moet zijn? Nou, ik vind je niets mooi, en wat ben je ouderwetsch gekleed! Neen hoor! dan heb ik andere poppen!"
Wat was ik verontwaardigd! Hoe durfde ze iets van mijn jurk zeggen! 't Was wel waar, zij was niet nieuw, maar ze was toch heel en schoon en Liesje noemde het nog wel mijn Zondagsche. Catootje had me van den stoel afgenomen en ze zette me zóó ruw



117
weer erop, dat ik met stoel en al omviel en me erg bezeerde. Ik kon mijn arm niet bewegen van de pijn, en met schrik dacht ik eraan, dat het hiermee misschien nog niet zou afloopen, want nu ik zoo op den grond lag, kon Catootje ook nog wel eens op me trappen. Gelukkig hoorde ik 'spoedig daarop voetstappen naderen en bleek het Liesje te zijn, die eens kwam kijken, of Catootje lief aan het spelen was. Wat ze te zien kreeg viel haar schijnbaar niet mee, want ze was nauwelijks binnen of ze zei:
„O foei Catootje, wat heb je hier een rommel gemaakt! Hoe kan één meisje in zoo'n korten tijd zooveel wanorde brengen in een kamer. Kom, laat ons samen alles weer netjes in orde brengen voordat we gaan eten."
Meteen begon ze met het kastje weerovereind te zetten en het goed erin te leggen. Toen ze door den grootsten rommel heen was, zei ze opeens:
„Och, kijk Annie daar eens liggen! is ze gevallen?" Terwijl nam ze me op en heel verschrikt zei ze:
„Maar Catootje, wat heb je nu gedaan? kijk eens, er is een stuk van haar arm af. O, wat heb je me daar een verdriet mee gedaan, en je zou al zoo voorzichtig zijn!"
Catootje keek heel verwonderd en zei:
„Is dat nu zoo erg? Die arm kan toch nog wel gemaakt worden?"
„Ja," zei Liesje, „het is heel erg en nu mag je niet meer met pop Annie spelen." — Catootje gaf daar schijnbaar niet veel om; want



118
ze lachte minachtend. Liesje nam me mee naar haar kamer en maakte zoo goed als het ging mijn arm. Daarna lag ze me in haar linnenkast, waar ik bleef, tot Catootje weer was vertrokken. Ze bracht me toen weer terug naar de speelkamer en weer op mijn stoeltje gezeten, viel het me, rondkijkende, op, hoe Catootje had huisgehouden met al het speelgoed. Vergeleken bij wat er aan de andere poppen was gebroken, was ik er heusch nog goed afgekomen. — Weer brak er een tijd van groote rust aan en wat er verder met me gebeurde, zal ik je morgen vertellen."
IV.
„Wel Bruintje, ik ben weer gereed om mijn verhaal te vervolgen, of verveel ik je soms?"
„Volstrekt niet," zei Bruintje, „ik ben al nieuwsgierig naar wat er komen zal."
„Welnu," begon de pop weer, „op een goeden morgen hoorde ik, terwijl de kastdeur open stond het volgende gesprek tusschen Liesje's moeder en nog een vreemde dame.
„Ik vind," zoo sprak dan Liesje's moeder, „dat het langzamerhand tijd gaat worden, om voor het kerstfeest te gaan zorgen." —
„Ja, daar heb je gelijk in," antwoordde de andere dame, ,,'t is nog maar een dikke maand en dan zijn we weer zoover. Nu, wat de kleeren voor de arme kinderen betreft, daar



119
zijn we haast mee klaar, maar nu nog het aankleeden van de poppen; het is geen kleinigheid om honderd vijftig poppen in de kleeren te moeten steken! Gelukkig zijn er dames genoeg, die ons een handje wülen helpen. En dan moeten we allemaal bij de verschillende kennissen, die kinderen hebben maar eens vragen, of ze wat speelgoed te missen
hebben." ,, , j
Och, je begrijpt," antwoordde de moeder, waar jongens zijn, is nooit veel speelgoed geschikt om nog te worden weggegeven. Maar daar valt me juist in, dat ik toch van Liesje nog een pop heb, die zeer geschikt is als kerstgeschenk. Wacht, ze ligt hier m de kast, ik zal haar even halen, dan kan je zelf zien, of je haar ook niet geschikt vindt voor het
doel." , .. .
Ik werd dus te voorschijn gehaald en aan
de dame vertoond.
Deze zei: „Ik vind het een snoezige pop; ze is zelfs veel mooier dan de poppen, die we gewoonlijk krijgen om aan te kleeden."
Ik werd weer terug gelegd en verheugde me zeer over het vooruitzicht van het kerstfeest. Ik maakte me allerhande voorstellingen hoe het toch wel zou zijn en was niet weinig in mijn schik, toen ik op een avond naar be. neden werd gehaald. Nadat de kinderen naar bed waren, maakte ik dien avond nog eens mee, wat ik al eens meer had doorleefd. Ik werd n. t weer van onder tot boven in de kleeren gezet. Ik werd ongeveer gekleed als voor Liesj es verjaardag, maar nu kreeg ik



120
een rood jurkje aan met een daarbij passend manteltje en een fluweelen mutsje op, waaronder mijn blonde haren aardig uitkwamen, zooals ik hoorde zeggen. Het Kerstfeest scheen spoedig op handen te zijn, want op een der eerstvolgende avonden was er een vergadering van de dames van de Zondagsschool, ter bespreking van het feest en tevens waren de dames verzocht om de aangekleede poppen en de andere presenten mee te brengen. Zoo werd ik dan voor die gelegenheid in een doos gepakt en door Liesje's moeder meegenomen.
In de vergaderzaal gekomen, werd ik uitgepakt en ik dacht heusch een oogenblik, dat ik weer in een poppenwinkel was. Op een groote tafel lagen er wel meer dan honderd en de dames waren bezig allen te bekijken en op- en aanmerkingen ten beste te geven.
De laatste dame, die binnenkwam, bracht een groote doos mee, die voorzichtig werd neergezet. Er moest ruimte worden gemaakt op de tafel en heel omslachtig werd eerst de doos en daarna een hoop vloeipapieren losgemaakt. Het was een verrassing, wat er te voorschijn zou komen, zei de dame; een heele bijzondere pop. En toen eindelijk het uitpakken was afgeloopen, zag ik een bruidspop, die met uitgespreiden sleep en kostbaren sluier en bruidskrans met minachting neerkeek op al die alledaagsche poppenkinderen.
Na een paar dagen kwamen de dames weer bij elkaar en hoorde ik hen druk den kerstboom bespreken. Er werd gezegd, dat hij



121
zoo mooi was en zoo geschikt om veel aan te hangen. Ik begreep uit die gezegden, dat het feest er nu wel gauw zijn zou. Het was zelfs nog dichter bij dan ik dacht, want nog dienzelfden middag werd op ieder present een rolletje gespeld, waarop, zooals ik later bemerkte den naam stond van het kind, voor wien het cadeau was bestemd. Daarna werd alles de vergaderzaal uitgedragen en werden we in een groote ruimte gebracht, waar het feest zou worden gegeven. In het midden stond een reuze-denneboom; van boven spits en naar beneden heel breed uitloopend. De boom was versierd met slingers van goud en zilver papier terwijl er tusschen de takken glinsterende ballen en sterren hingen. Dichterbij gekomen, zag ik honderden kaarsjes op de takken bevestigd en aan één kant van den boom zweefde een engel en daaronder stond een kribje, waarin een kindje, natuurlijk nagemaakt, lag. . .
Weet je wat dit voorstelde, Bruintje? Niet? Dat was het kindje Jezus in de kribbe; immers, het Kerstfeest wordt altijd gevierd, ter herinnering, dat het kindje Jezus werd geboren. — Ik was blij, dat men mij een plaatsje gaf op een tafel, juist zóó, dat ik het volle gezicht op de kribbe had. Ik kan geen verklaring geven, waarom, maar ik gevoelde me bijzonder tot dat gedeelte van den Kerstboom aangetrokken. Rondom den boom was een groote open ruimte en dan stonden er lange tafels in het rond, waarop de verschillende geschenken waren uitgestald. Ook hin-



122
gen er verscheidene pakken en poppen aan den boom, maar ik was heel tevreden met mijn staanplaats. In het midden op de grootste tafel prijkte de bruidspop, die zich veel te hoog voelde om belang te stellen, in haar omgeving. Achter de tafel stonden verscheidene banken en ik begreep, dat die voor de kinderen waren, terwijl achter die banken nog een heele ruimte beschikbaar was voor de ouders van de kinderen. Uit de gesprekken, die ik opving van de verschillende menschen, die den boom in orde maakten, begreep ik, dat nog dienzelfden avond het feest zou plaats hebben. Wat was ik daar verlangend naar, want ik kon er me in 't geheel geen voorstelling van maken. Eindelijk schenen de voorbereidende maatregelen toch klaar te zijn, want de dames groetten elkaar en gingen heen, nadat ze nog een laatsten blik op het geheel hadden geworpen en ik hen hoorde zeggen:
„Wat ziet alles er keurig uit! Het zal een prachtig gezicht zijn, als al die kaarsjes branden!"
Al die kaarsjes branden! dacht ik, hoe kan dat!
Zou dat heusch gebeuren? Ik kon het niet gelooven.
Toen allen het gebouw hadden verlaten, was er van al het moois niets als vage omtrekken te zien; het was natuurlijk donker, want in den kersttijd valt de avond al vroeg. Een paar uren bleven we zoo in afwachting van de dingen, die komen zouden, en toen



123
verscheen er een man, die begon met de lampen aan te steken.
Daarna kwamen er nog twee mannen met groote ladders en nu zag ik, dat het toch werkelijk waar was, dat al die kaarsjes moesten worden aangestoken. Eerst heelemaal m den top. O! wat was ik bang, dat de man zou vallen, maar hij scheen het meer bij de hand te hebben gehad, want na eenigen tijd waren alle lichtjes zonder ongelukken ontstoken. Het was een gezicht om nooit te vergeten; eerst nu kwamen de versieringen van den boom volkomen tot hun recht. Om de kribbe stonden zes groote kaarsen, waardoor men al van uit de verte opmerkzaam werd gemaakt, dat aan dien kant iets bijzonders was te zien. Half zeven scheen den aangegeven tijd te zijn, dat de kinderen moesten komen, want nauwelijks had de klok dien tijd aangegeven, of ik hoorde het geschuifel van kindervoetjes, die eerst naderden en zich op en neer schenen te verwijderen, waaruit ik opmaakte, dat ze zeker eerst naar de vergaderzaal gingen om daar te wachten tot ze allen bij elkaar waren. Niet lang duurde het of uit de verte klonk gezang, dat steeds naderbij kwam, en daar verschenen twee aan twee de kinderen, met heldere stemmetjes een kerstliedje zingende. Wat klonk het lief en wat straalden de oogjes, toen ze de schitterend verlichten boom zagen. Eerst werd er al zingende een wandeling rondom den kerstboom gemaakt en toen namen de kinderen plaats op de daarvoor bestemde banken. Het



124
was aardig om te zien met wat een verlangende blikken de geschenken werden bekeken en ook ik keek met nieuwsgierige oogen de kinderschaar rond en dacht, wie zou nu wel Johanna van Doorn zijn? Dat was de naam, die op het papiertje stond, dat op mijn mantel was gespeld. — Toen de kinderen gezeten waren, werd er door een heer een toespraak gehouden; hij vertelde over het kerstfeest en de kinderen luisterden heel aandachtig toe. Nadat hij was uitgesproken, kwamen de dames met groote bladen, waarop koppen chocolademelk stonden en groote stukken speculaas lagen en ieder kind mocht van elk blad wat afnemen. De jeugdige gasten, die in mijn buurt zaten, hadden geloof ik, nog nooit zoo iets lekkers geproefd, wat ik opmaakte uit de verschillende uitroepen die ik om me heen hoorde, als: „Hè! hoe fijn! is dat nou spikkelaas van Sinterklaas?" en: „Zulke chocola heb ik nog nooit geproefd!"
Er was zelfs een klein meisje, dat haar kop chocolade in de hoogte stak en haar moeder, die tusschen de toeschouwers stond, toeriep:
„Moeke, kom eens hier, dan kan u ook eens proeven en mijn koek bewaar ik voor u en vader!"
Terwijl de kleinen nog zaten te smullen, waren er een paar dames begonnen met. het uitreiken van de geschenken. Er lagen onder den boom groote blauwe pakken, die kleeren bevatten voor de arme kinderen; deze pakken werden het eerst uitgedeeld. Telkens als er



125
een naam werd afgelezen, moest het kind, dat zoo heette, opstaan en het pak in ontvangst nemen. Wat heb ik genoten, Bruintje, bij het zien van al die gelukkige gezichtjes. Toen de pakken waren uitgedeeld, werd er weer een liedje gezongen. Och! toch zoo mooi! Ken je het niet, van Stille Nacht, Heilige Nacht? In mijn gedachten hoor ik die zilveren stemmetjes nog. Toen het liedje uit was, begon de groote uitdeeling en kwamen wij poppen ook aan de beurt. De tafel was al aardig leeg geworden en nog stond ik rustig mijn beurt af te wachten. Eindelijk werd ik toch opgenomen en werd er met luide stem geroepen: „Johanna van Doorn."
Een aardig meisje stond op en nam me in ontvangst. Ik doorleefde weer een oogenblik, zooals ik bij Lies had gehad. Johanna, die, zooals ik later hoorde, Jo werd genoemd, was even verrukt over me als Liesje vroeger.
Ze was niet uitgekeken naar alles wat ik aan had, waarvan vooral mijn manteltje bijzonder in haar smaak viel. „Want," zei ze tegen haar buurmeisje, „nu kan ik haar in den winter ook meenemen als ik uitga, wat ik niet kan doen met mijn andere poppen, omdat ze geen mantel hebben." —
Ondertusschen was de uitdeeling afgeloopen en nadat de kinderen nog eens getracteerd waren, werden ze weer twee aan twee opgesteld, om onder het zingen van een liedje het gebouw te verlaten. Het was nu nog een aardiger gezicht, dan toen ze



126
binnen kwamen, want nu waren allen beladen met geschenken. Die opgewekte, gelukkige gezichtjes, was al wel de beste dank voor de dames, die zooveel moeite voor- het slagen van het feest hadden gehad. Uit het gebouw gekomen, werden de kinderen opgewacht door hun ouders en zoo leerde ik ook Jo's moeder kennen. Thuis gekomen werd ik aan de andere poppen, drie in getal, voorgesteld en toen begon het leventje, dat ik zoo lang had moeten missen."
V.
„Jo was een meisje, dat echt veel van haar poppen hield, en, als het kon, nog aardiger met ons speelde dan Liesje.
Op een middag deed Jo me mijn manteltje aan en zei:
„Bep," zoo noemde ze me, „nu ga je vandaag mee op ziekenbezoek; je moet weten, dat het dochtertje van onze waschvrouw al heel lang ziek is, of eigenlijk nooit gezond is geweest. Vind je het niet verschrikkelijk Bep? Leentje moet altijd in bed liggen en de dokter heeft gezegd, dat ze nooit beter kan worden. Je begrijpt wel Beppie, dat ze zich dikwijls erg verveelt en daarom ga ik haar, als ik niet naar school moet dikwijls gezelschap houden en dan mag ik van moeder altijd wat lekkers voor haar meenemen. Al mijn poppen heeft ze al gezien, maar jou natuurlijk nog



127
niet en daarom mag je vanmiddag met me meegaan, als je zoet bent."
Nu, zoet was ik vanzelf, want ik was veel te verlangend om het zieke Leentje te leeren kennen. Na een half uurtje gingen we op weg, en we behoefden niet ver te loopen.
Na een wandeling van een minuut of tien stonden we voor een klein huisje; er was geen bel, dus na geklopt te hebben, stapte Jo met me naar binnen. We kwamen in een groote kamer, waar het er vrij armoedig, maar kraakzindelijk uitzag. Zoodra we binnen waren viel mijn oog op een ledikant, dat in een hoek van de kamer stond, en waar het arme, zieke Leentje in lag. Ze was een meisje van een jaar of acht, met een smal, wit gezichtje; verder was er niets van haar te zien, dan een dun armpje en een klein handje, dat uit de mouw van haar nachtjapon stak. Eerst dacht ik, dat ze sliep, maar toen we naderbij waren gekomen, sloeg ze haar groote, blauwe oogen op en verhelderde een lach haar gezichtje. Het was haar aan te zien, dat ze blij was, dat Jo haar kwam bezoeken. Ze strekte haar handje naar Jo uit, terwijl ze zei:
„Wat vind ik het prettig, dat je komt en wat heb je een mooie pop bij je! Mag ik haar eens zien? O, wat vind ik haar lief, veel aardiger dan je andere poppen! Mag ik haar manteltje eens uit doen? En doe jij je goed ook wat uit, want anders is het net of je weer weg zult gaan."
„Dat zal ik doen," zei Jo, „en je mag de pop gerust heelemaal uitkleeden; ik heb er



128
haar juist voor mee gebracht om je met haar te laten spelen. Ik heb haar van den kerstboom gekregen en ik noem haar Bep!"
„Weet je, dat ik ook wat van den kerstboom heb gekregen?" zei Leentje, „kijk maar eens daar in de kast, daar liggen drie mooie boeken, die me op kerstavond werden gebracht. Vind je het niet aardig dat ze ook om mij hebben gedacht, terwijl ik toch niet op de Zondagsschool ben? En nu moet jij me eens alles van het feest vertellen."
Ik vond het heel aardig van Jo, dat ze niet veel van de pret vertelde, want dan zou Leentje nog meer verdriet hebben gehad, dat ze al dat genoegen had moeten missen.
Al babbelende was de "middag gauw om en toen Leentjes moeder thuiskwam en het arme kind dus niet meer zoo heel alleen zou achterblijven, maakte Jo zich gereed om naar huis te gaan. Leentjes moeder was een flinke, knappe vrouw, maar men kon haar aanzien, dat ze veel verdriet had gehad. Haar man had ze vroeg verloren en haar eenig kind / was altijd zwak en teer geweest. Volkomen gezond was Leentje nooit geweest, maar een paar jaren geleden had ze een zware ziekte gehad en na dien tijd, was ze haast niet meer uit bed geweest. Leentjes moeder zei, dat ze Jo zoo dankbaar was voor de vriendschap, die ze haar kind steeds bewees. „Als Leentje jou niet had," zei ze, „zou ze nooit zoo geduldig in haar bed kunnen blijven, maar nu heeft ze steeds in het vooruitzicht, dat je haar weer wat gezelschap komt



129
houden."
„Nu vrouw," antwoordde Jo, „je behoeft er me heusch niet dankbaar voor te zijn, Want ik kom altijd heel graag hier." —
Leentje vroeg, toen we weg gingen, of Jo, als ze weer kwam, vooral niet zou vergeten om mij weer mee te brengen. Toen we de volgende week weer gingen, mochten we niet bij Leentjes bed komen, omdat ze zoo'n hevige koorts had. Ach, wat zag haar moeder er verdrietig uit!
Teleurgesteld ging Jo weer naar huis, na aan Leentjes moeder de boodschap te hebben achtergelaten, of ze den volgenden dag even zou willen komen zeggen, hoe het met haar dochtertje was. Gelukkig waren de berichten toen wat beter en na eenige dagen kwam de boodschap, dat Leentje zoo erg naar Jo verlangde en of ze dus eens wilde komen.
Den volgenden dag gingen we er heen. Wat was Leentje blij, toen ze ons zag! Maar wat zag ze er zwak uit! ze mocht niet recht zitten en ook niet veel praten en om haar niet te veel te vermoeien, mocht Jo niet langer dan een half uur blijven. In dien tijd hield ze mij in haar armpjes geklemd, en gaf me allerlei lieve naampjes. Wat had ik toch een medelijden met het arme kind; ze was zoo lief en zoo zacht, dat ik bepaald al veel van haar was gaan houden. Jo beloofde haar toen we weg gingen, dat we zeker de volgende week terug zouden komen. Toen we dan ook weer zouden gaan, zei Jo tegen me:
„Hoor eens Bep, we zullen voor een poosje
Toetie's Avonturen. 9



130
van elkaar af moeten. Ik zal je kleertjes in een doosje pakken en dan ga je voor een tijdje bij Leentje logeeren. Ze weet nog niets van dit plan af, maar ik denk wel, dat ze het prettig zal vinden, want met geen van mijn andere poppen schijnt ze zóó ingenomen te zijn als met jou.
Zie je, Bep, ik zelf zou je liever bij me houden, maar Leentje mist toch al zoo veel en ze heeft geen enkele pop; ik denk dus wel, dat ze verrast zal zijn, als we er samen komen en ze hoort, dat je yoorloopig bij haar mag blijven logeeren." —
Nu, ik kon me best met dat plan vereenigen en zag met genoegen de voorbereidende maatregelen voor mijn vertrek. In een vierkant kistje werden mijn kleertjes opgevouwen; mijn mutsjes gingen erin, mijn spons en haarkam en een paar kleine handdoekjes, want Jo begreep wel, dat Leentje die niet zou hebben. Toen mijn koffer klaar was, werd ik aangekleed en gingen we samen op weg naar Leentje. Bij haar binnen komende, vonden we haar overeind in bed zittend; het ging dus zeker weer wat beter met haar. Haar oogen straalden toen ze ons zag en haar eerste vraag was weer:
„Mag ik Bep wat vast houden?" — Jo sprak heelemaal niet van de verrassing, die ze Leentje bereid had. Leentje had mij hoed en mantel, zooals gewoonlijk, uitgedaan, en toen Jo na een uurtje zei: „Kom nu wordt het tijd om naar huis te gaan," zei Leentje:
„Wacht, dan zal ik Bep eerst aankleeden,"



131
en meteen begon ze met mijn mantel, maar toen zei Jo:
„Dat behoeft niet Leentje, want ik wilde je vragen of je het prettig zoudt vinden, als je Bep een poosje bij je te logeeren mocht houden."
Ik wou, dat je toen Leentjes gezicht eens had gezien!
„Is het heusch waar?" riep ze, „zou je mij Bep willen afstaan? O, Jo, wat vind ik dat lief van je. Nu zal ik me niet meer zoo eenzaam gevoelen als moeder uit werken moet. En ik beloof je, dat ik zoo goed voor haar zal zorgen, als ik maar kan en ze mag bij mij in bed slapen."
„Kijk eens hier," zei Jo, „ik heb in dit i doosje al haar kleertjes meegebracht. Als je haar nu wilt laten slapen, vind je hierin haar nachtjapon. Maar Leentje, nu ga ik gauw naar huis; speel maar prettig met Bep."
Daarna ging ze heen en al dadelijk begon Leentje mijn kleertjes uit te pakken en deed ze me een schortje voor.
Toen ze hier nog mee bezig was, kwam haar moeder binnen, die zei, toen ze zag, waar Leentje mee bezig was:
„Wel kindje, heeft Jo vergeten haar pop mee naar huis te nemen?"
„Neen Moeder," was het antwoord: „Jo heeft haar niet vergeten maar Bep mag voorloopig bij me logeeren, is dat niet lief van Jo?" Na nog wat met me gespeeld te hebben, zei haar moeder:
„Kom kind, je ziet er wat moe uit ik zou
9*



132
de pop nu maar laten slapen en zelf ook wat gaan rusten."
En zoo lag ik na een kwartiertje in mijn nachtjapon in bed bij Leentje, net als zijzelf met mijn hoofd op haar kussen.
De tijd, die nu volgde, Bruintje, was dan weer erg prettig en dan weer verdrietig. Prettig was het, als Leentje zich goed gevoelde en dan altijd met me bezig was. Ik hoor nog haar zwak stemmetje zingen als ze me in slaap wilde maken. Ik kan je zelfs het liedje, dat ze dan zong nog laten hooren, zóó was het:
Suja, suja kindje, van 't spelen ben je moe, Ga nu rustig slapen, doe je oogjes toe.
Ze zong dit zoo lang, tot ze dacht, dat ik wel zou slapen en lag me dan voorzichtig naast zich neer.
Maar verdrietig was het, als Leentje weer koorts had en ik van haar werd weg genomen. Het was zoo naar om aan te zien hoe opgezet haar gezichtje dan was en als dan eindelijk de koorts ging zakken, dan zag ze er weer zwakker uit dan van tevoren. Haar moeder zat dan altijd bij haar bed, en dikwijls zag ik, hoe de tranen haar over de wangen rolden, als ze naar haar ziek kindje keek. Op zekeren dag, toen Leentje bepaald veel erger was, dan ik haar tot nu toe had gezien, vroeg haar moeder aan een buurvrouw, of deze even voor haar naar den dokter wilde gaan. Na een poosje kwam hij en



133
bekeek hij met een zeer ernstig gezicht het arme lijderesje.
„Vrouwtje," zei hij, „ga eens even met me in de gang." En omdat ik op een stoel naast de deur lag, kon ik het heele gesprek volgen.
„Moedertje," zoo hoorde ik hem zeggen, „ik mag je nief verzwijgen, dat de toestand van je dochtertje hoogst ernstig is, en dat je haar waarschijnlijk niet lang meer zult mogen behouden. Wees sterk in je verdriet, vrouwtje, en bedenk, dat Leentje toch nooit beter zou kunnen worden, dus dat het voor haar zelf ook beter zóó is, dan aldoor te moeten lijden." —
Wat de arme vrouw moet gevoeld hebben, toen haar dat alles werd gezegd, kan je wel nagaan en ik zelf was ook innig bedroefd. Vanaf dat oogenblik week de moeder niet meer van het bedje; ternauwernood nam ze zich den tijd om wat te gebruiken. Den volgenden dag was Leentje wel wat minder koortsig en vroeg ze nog met een zwak stemmetje naar me. Ik mocht toen bij haar op bed zitten, en, Bruintje, ik wil liever niet uitwijden over al het leed, dat ik die paar dagen heb meegemaakt, maar je alleen vertellen, dat Leentje na drie dagen voor goed was ingeslapen. Ze was net een engeltje, zooals ze daar lag, en zoo heeft Jo haar ook nog gezien. —
Een week nadat alles was afgeloopen, waschte Leentjes moeder al mijn kleeren, deed ze weer in het kistje en na me zorgvuldig ingepakt te hebben, ging ze met me
i



134
de deur uit. Eenige minuten daarna hoorde ik haar ergens aanbellen, en toen de meid de deur open maakte, hoorde ik haar vragen:
„Is de jongejuffrouw thuis, en zou ik haar even mogen spreken?"
„Wel zeker vrouw, kom maar binnen, dan zal ik Jo eens gaan roepen," was het antwoord.
Ondertusschen werd ik uitgepakt, en juist was ze daarmee klaar, toen Jo binnen kwam.
„Jo," sprak -de arme vrouw, „hier breng ik je je pop terug, waar mijn lief kind zooveel van heeft gehouden en dan wil ik je ook nog eens hartelijk bedanken, dat je altijd zoo lief voor mijn Leentje bent geweest. Hoeveel ze altijd van je heeft gehouden, kan ik je niet vertellen, eri ik weet, dat ik in haar geest handel, als ik je als aandenken, een van de boeken igeef, die ze met kerstmis heeft gekregen." De arme vrouw kon de tranen niet langer inhouden en ook Jo snikte, terwijl ze de vrouw bedankte voor het boek.
„Ach," zei ze, „ik vind het ook zoo erg, dat we Leentje moeten missen, maar ik beloof je, dat ik toch nog dikwijls bij je zal komen om met je over haar te spreken."
Na al het leed, dat ik den laatsten tijd had meegemaakt, was ik dankbaar, dat ik wéér bij Jo terug was. Alles ging nu eenigen tijd weer zijn gewone gangetje, maar op zekeren dag was Jo niet zooals ze wezen moest. Ze speelde wel met me, maar niet zooals anders; ze hield me maar stil op haar schoot enkeek met een bedrukt gezichtje uit het raam. Haar



135
moeder kwam binnen en het viel haar dadelijk op, dat Jo daar zoo onbewegelijk zat.
„Scheelt er iets aan, Jo?" vroeg ze.
„Ik weet het zelf niet, Moesje, maar ik ben zoo lui en zoo warm," antwoordde Jo.
Moeder kwam naar haar toe en voelde haar hoofdje.
„Kindje," zei ze verschrikt, „je hebt geducht de koorts, hoe zou je daar nu aan komen! Kom liefje, ik zou maar naar bed gaan, dan ben je morgen weer beter."
Ik schrikte ervan toen ik het hoorde, want het woord koorts deed me dadelijk aan Leentje denken. Ik werd bij de andere poppen gezet en Jo ging met haar moeder naar de slaapkamer. Ik deed dien nacht geen oog toe, uit angst, dat Jo ook ernstig ziek zou zijn, maar gelukkig was dat niet het geval. De dokter verklaarde den volgenden morgen, dat Jo roodvonk had en dat ze er wel nog al ziek van was, maar dat hij hoopte, dat de ziekte het gewone verloop zou hebben. En zoo ging het voorloopig ook; maar toen de roodvonk al lang was verdwenen, kon Jo niet goed op krachten komen en moest ze nog lang te bed blijven. Ik verlangde erg naar haar, en was blij toen op zekeren dag haar moeder mij en nog een andere pop kwam halen, omdat Jo telkens naar ons vroeg. Ik schrikte eerst, toen ik Jo terug zag. Wat waren haar wangen mager geworden en wat zag ze nog bleek! Wat was ze blij, toen we weer bij haar waren; allerhande lieve naampjes gaf ze ons; nu, als ik het gekund had,



136
had ik dit haar ook gedaan, want ik vond het toch ook zoo heerlijk, dat ik weer bij haar was. Ons ledikantje werd ook op haar slaapkamer gebracht en zoo sliepen we dien nacht gezellig bij elkaar. Den volgenden dag kwam de dokter en deze zei tegen Mevrouw:
„Ik vind, dat Jo nu langzamerhand eens een uurtje moet opstaan en als ze dan weer zoo ver is, dat ze een heelen dag kan opblijven, zou ik u aanraden, om eens een tijdje met haar naar buiten te gaan. Verandering van lucht zal haar weer heelemaal opknappen."
Ik geloof, dat Jo dit plannetje heel aardig vond, maar mij stond het niets aan, want dat zou voor ons, poppenkinderen weer een tijd van groote verveling worden.
Nu Jo eenmaal op mocht staan, voelde ze zich al spoedig sterk genoeg om langer op te blijven en werden er plannen gemaakt, welk plaatsje ze zouden uitkiezen om een poosje heen te gaan. Eindelijk viel de keuze op een dorp in Gelderland, midden in de bosschen en toen de reis over een paar dagen zou worden ondernomen, moest er worden uitgemaakt wat men zou meenemen.
Met een weemoedig hart hoorde ik al die toebereidselen aan en stel je mijn vreugde voor, toen Jo tegen haar moeder zei:
„Moesje, mag ik Bep meenemen? ik moet toch wat bij me hebben om mee te spelen en dan heb ik het liefste Bep mee."
„Welzeker, lieve kind," was het antwoord, „geef me morgen haar kleertjes maar, dan



137
zal ik ze met ons goed inpakken."
Ik had wel kunnen opspringen van plezier; in plaats van verveling wachtte me nu een tijd vol afwisseling. Twee dagen later werd ik 's avonds in plaats van in mijn nachtjapon in een schoone jurk gestoken en kreeg ik ook alvast hoed en mantel aan; want den volgenden morgen al heel vroeg, moesten we op reis. Wat was ik nieuwsgierig, want een trein had ik alleen nog maar eens in de verte gezien, dus erin gezeten nooit. Eerst was het plan om me in den grooten koffer te pakken, en ik vond dat niets leuk, maar omdat de treinreis nogal lang was, vond Jo het gezelliger om me in de hand mee te nemen en je begrijpt, dat ik daar niets op tegen had. Maar nu zal ik je morgen wel verder van de reis vertellen, want zoolang als nu, heb ik, geloof ik nog nooit achter elkaar gesproken."
VI.
„Ik was 's morgens al heel vroeg wakker en zag met blijdschap dat het zonnetje heerlijk scheen. Na eenigen tijd kwam Jobeneden en toen ze haar boterham op had nam ze me in de hand en ging met me voor het raam zitten wachten tot het rijtuig kwam, dat ons naar den trein zou brengen. Eindelijk verscheen het en na enkele minuten waren we op weg naar het station. Wat was dat een groot gebouw, en wat was het er druk!



138
Ik was blij, dat Jo me zoo stevig tegen zich* aan gedrukt hield, want ik was niets op mijn gemak in die vreemde omgeving. We gingen op hét perron wandelen en daar kwam met geweldig geraas de trein aanrollen. Het was een heele rust voor me, toen we goed en wel gezeten waren en de trein zich in beweging zette. Jo had een plaatsje in denhoek veroverd, zoodat we uit het raampje konden kijken wat een heele afleiding gaf. Wat vlogen we -overal voorbij en wat een boel moois was er te zien. Eerst prachtige buitens met keurig aangelegde tuinen vol mooie bloemen; dan bosschen of weiden met koeien en kalfjes; ook heb ik toen voor het eerst een kudde schapen met snoezige lammetjes gezien. Jo genoot ook van alles wat ze zag; en omdat er niemand was, met wie ze kon praten, vertelde ze over alles aan mij en dat was erg prettig, want anders zou ik niet half genoten hebben van al het nieuws wat ik zag. Na zeker wel een uur of drie in den trein te hebben gezeten, kwamen we eindelijk op de plaats van bestemming aan. Het was een dorp, dat geheel omsloten was door bosschen en het hotel, waar we zouden logeeren lag op een heuvel, die heelemaal met denneboomen was begroeid. Wat was het daar heerlijk! Hier moest Jo wel gezond worden! — Dien eersten dag konden we echter nog nergens van genieten; er was te veel te dóen met het uitpakken van de koffers en ook was Jo wel wat vermoeid van de reis, zoodat we al heel vroeg in bed werden gestopt. Maar



139
toen we den volgenden morgen wakker werden en door de ruiten dat prachtige groen zagen, konden we het niet langer in bed uithouden en al vóór zeven uur wandelden we in het bosch. Verder op den dag maakten wé kennis met eenige logeergasten uit het hotel. Vooral twee kinderen van Jo's leeftijd, een broertje en een zusje trokken ons zeer aan. Het duurde niet lang of er was vriendschap gesloten tusschen Jo, Nelly en Jan, en het was een aardig groepje om te zien, de meisjes ieder met een pop en Jan had een klein hondje, Bello genaamd. Bello was een vermakelijk dier, nog heel jong, dus erg speelsch; hij kwam soms met de gekste zaken aanloopen, zooals een pantoffel, een kleerborstel of handschoen, kortom, alles wat hij machtig kon worden. Wij hadden de grootste pret, als hij weer de een of anderen dollen streek had uitgevoerd, maar straks zal je hooren, dat zijn kunsten niet altijd even leuk waren.
Ik was blij, dat Jo's nieuwe vriendin ook een pop had meegebracht, want als er nu kleine tochtjes werden gemaakt, mochten wij, poppenkinderen, altijd mee, wat allicht niet zou gebeurd zijn, als Jo alleen een pop bij zich had gehad. Ik kan onmogelijk alles vertellen, wat we dien tijd buiten hebben genoten, maar dit is zeker, dat het uitstapje het gewenschte gevolg had, want Jo sterkte met den dag aan; ze begon al gauw beter te eten en flink melk te drinken; daardoor ging ze er ook veel beter uitzien. De kleur kwam op haar



140
wangen terug en ze was weer spoedig zoo vroolijk, alsof ze nooit ziek was geweest. Op zekeren dag zou er door alle gasten van het hotel een grooten rijtoer worden gemaakt en vertelde Jo me al 's morgens vroeg, dat ik het dien dag wel ongezellig zou hebben, want dat er bij deze gelegenheid geen poppen mochten worden meegenomen; maar zei Jo: „ik zal je op een gezellig plaatsje zetten, dan kan je toch naar buiten kijken." — Ze haalde een laag stoeltje, zette dat voor de geopende warandadeur, en daar mocht ik in zitten.
Om tien uur reden de rijtuigen weg, en was het alsof het huis was uitgestorven. Toch bleken er nog meer thuisblijvers dan ik achtergebleven te zijn, want zoowat in den middag verscheen om een hoekje van de waranda een hondensnuitje en jawel, het was Bello, die zich zeker verveelde en eens poolshoogte kwam nemen, of hier ook iemand was om zich wat mee bezig te houden. Zoodra hij me zag, kwam hij kwispelstaartend op me af en besnuffelde mijn gezicht. Oef! wat was dat een raar gevoel. Hij scheen te verwachten, dat ik me met hem zou bemoeien, want hij stiet me met een voorpoot aan alsof hij zeggen wilde: „Kom! ga mee, als allen voor hun plezier uit zijn, behoeven wij ook niet thuis te blijven." Maar het spreekt vanzelf, dat ik stil bleef zitten; toen werd hij schijnbaar wat boos, want hij hapte in mijn jurk en voordat ik kon beseffen hoe het gebeurd was, lag ik op den grond en begon Bello op een allerdolste manier om me heen te springen, ter-



141
wijl hij telkens naar me hapte; als hij me dan beet had, sleepte hij me een eind mee, om opnieuw met springen en spelen te beginnen. Als hij die kunsten met schoenen of zoo uithaalde vond ik het erg leuk, maar nu hij mij had uitgekozen als amusement, beviel het me alles behalve. Hij wist zeker niet, dat hij me telkens pijn deed, want ik kon me niet voorstellen, dat hij het met opzet deed. Soms liet hij me een oogenblik los, liep dan een eindje weg om dadelijk met kromme sprongen weer terug te komen. Toen had hij wat nieuws bedacht.
Op den vloer lag een karpet; hij begon met zijn pooten de punt van het kleed om te krabben, zoodat die omgeslagen werd; daarna sleurde hij me naar die plaats, liet me daar liggen en sloeg de punt terug, zoodat ik onder het kleed kwam te liggen; toen ging hij leukweg boven op me zitten. Ik dacht dat er niets meer van me terecht zou komen. Nadat hij even uit gerust had, trok hij me weer onder het kleed weg en huppelde opnieuw met me door de kamer.
Ik heb dien middag heel wat uit te staan gehad en was blij, toen ik begon op te merken, dat Bello nu toch echt moe begon te worden. Eindelijk lag ik in het achterste hoekje van de kamer, onder de canapé, met Bello naast me; één voorpoot lag op mijn maag en verder had hij een stuk van mijn rok tusschen zijn tanden. Mijn kleeren hadden natuurlijk erg geleden; er waren zeker wel vier winkelhaken in mijn jurk door Bello's



142
tanden. Net lag ik te bedenken hoe lang we hier nog zouden blijven, toen Bello's aandacht werd getrokken door een poes, die de waranda was binnen gekomen. Met een grooten sprong was Bello weg en nu had Ik den tijd om wat tot me zelf te komen; steeds nog in angst, dat Bello weer zou verschijnen, maar dit gebeurde gelukkig niet.
De rust deed me goed, maar dat ik in dat hoekje lag vond ik verschrikkelijk, want wat zou Jo nü wel denken, als ze thuis kwam! Eindelijk hoorde ik de rijtuigen terug komen en vroolijke stemmen weerklonken weldra door het huis.
Jo en haar moeder kwamen de kamer binnen nog druk pratende over alles, wat ze hadden genoten. Kort na de thuiskomst ging men aan tafel en had Jo me nog niet gemist, maar toen ze daarna terug kwamen en Jo haar gewone bezigheid, n. 1. mij naar bed brengen, wilde beginnen, zei ze, verschrikt:
„Waar is Bep? ik heb haar zelf op dien stoel gezet, en nu zie ik haar niet meer. Moeder, hebt u haar soms weggenomen?"
„Neen kind," antwoordde moeder, „ik heb haar vanmorgen daar ook zien zitten en begrijp niet waar ze kan gebleven zijn, maar misschien weet het kamermeisje er wel wat van, bel maar eens even om haar."
Het meisje kwam dadelijk en Mevrouw vroeg:
„Meisje, weet je ook waar Jo's pop is gebleven? Vóór we uitgingen heeft Jo haar op dat stoeltje gezet en nu is ze er niet meer."



143
„Neen Mevrouw," was het antwoord, „toen ik vanmorgen stof af nam zat de pop er nog. Ze zal toch niet weggenomen zijn door die open deur?"
Nu begon men de heele kamer rond te zoeken en Jo was wanhopig, dat ik niet werd gevonden. Niemand dacht er natuurlijk aan om onder de canapé te zoeken, en als het ons, poppen, nu maar gegeven was om menschentaal te spreken, had ik natuurlijk geroepen, waar ze me konden vinden, maar nu moest ik het aanhooren, dat Jo schreiende eindelijk naar bed ging. Het eenige wat ook haar moeder van het geval kon denken, was, dat ik gestolen was en dat maakte Jo zoo wanhopig.
„Nu is al mijn plezier weg," hoorde ik haar snikkende zeggen. Haar moeder troostte haar zooveel als ze kon en beloofde, dat ze den volgenden morgen dadelijk zou trachten het verloren schaap terug te krijgen. Ik bracht een vervelenden nacht door; niet alleen dat ik verdriet had om Jo, maar er kwam nog wat bij. Je moet dan weten, dat ik met mijn gezicht naar den muur lag; ik had wel gezien, dat er verscheiden kleine gaatjes in het behang waren, maar daar lette ik verder niet op. Toen het nu stil in het huis was geworden hoorde ik opeens een gekrabbel achter het papier en na eenige oogenblikken kwam er een fijn snuitje door een van de gaatjes kijken. Het had er wat van, of hij even terug ging om aan zijn vriendjes te vertellen, dat er wat bijzonders was te



144
zien, want na even verdwenen te zijn kwam hij weer terug en sprongen er achter elkaar drie muizen de kamer in. Ze vonden me, geloof ik, verbazend leuk, en het leek er veel op, of ze krijgertje rond me speelden. Ze wipten telkens over me heen en het griezeligste was toen er een boven op mijn hoofd ging zitten. Maar, aan alles komt een eind en ook aan dien afschuwelijken nacht. Ik was wat blij, toen er al vroeg leven in het hotel kwam.
Eindelijk zag ik het kamermeisje met stoffer en blik binnen komen en natuurlijk dacht ik, dat ik nu wel spoedig ontdekt zou zijn; maar jawel! Ze was zeker nog slaperig, want ze veegde zoo maar wat in het rond en kwam niet onder de canapé. Dat zag er treurig voor me uit en ook voor Jo. Toen Jo binnen kwam, was natuurlijk haar eerste vraag, of Bep al was gevonden en al dadelijk stroomden de tranen weer, toen de meid zei, dat ze met het poetsen van de kamer niets had gezien. Het arme kind was troosteloos en wilde van geen uitgaan hooren. Om haar wat afleiding te bezorgen ging haar moeder vragen of Nelly en Jan wat bij Jo wilden komen spelen, die natuurlijk dadelijk bereid waren en ook zeer begaan waren met het lot van Bep. Toen Jo zag, dat ze visite kreeg, vroolijkte ze wel wat op, maar telkens begon ze toch weer over me te spreken.
Wat vond ik het verschrikkelijk, dat ik zóó dicht bij haar was zonder dit te kunnen laten merken. Ze zat zelfs een heele poos op



145
de canapé, juist boven me. Wat zou ze gelukkig zijn geweest, als ze het had geweten! Als ze toch ook maar eens over de leuning heen had gekeken, dan zou ze me dadelijk hebben gezien. Na een poosje werd er tegen de deur gekrabbeld; de kinderen keken elkaar aan en eerst begrepen ze niet, wat dat kon zijn, maar Jan sprong op en riep:
„Dat zal Bello zijn, hij is toch zoo'n trouw beestje, overal komt hij me achterna; mag hij even binnen komen?"
„Welzeker," zei Jo, terwijl ze de deur open maakte. Vroolijk kwispelstaartend kwam hij naar binnen en sprong tegen de kinderen op. Toen begon hij al spelende de kamer te besnuffelen en zoodoende scheen hem opeens het spel van den vorigen dag in zijn geheugen terug te komen. Eerst krabbelde hij weer aan de punt van het karpet, rook er eens aan en toen was het net of het hem inviel, dat hij mij gister van onder het kleed naar mijn tegenwoordige verblijfplaats had gesleept, want in één ren vloog hij onder de canapé en een tevreden geknor liet zich hooren, toen hij me daar terug vond.
„Bello, wat doe je daar?" riep Jan, maar Bello deed alsof hij niets hoorde en bleef zijn prooi bewaken.
Maar niet lang duurde het, of hij wilde weer met me gaan spelen en hoewel de ellende van den vorigen dag me nog versch in het geheugen lag, zag ik nu niet tegen het spelen op, want ik begreep, dat het de eenige manier was om weer bij Jo terug te komen.
Toetie 's Avonturen. 10



146
En jawel, daar begon bij, achteruit loopende, met zijn tanden in mijn jurk geklemd me vooruit te trekken. Met voldoening zag ik, dat de afstand tusschen den muur en mij steeds grooter werd en eindelijk riep Jan opgetogen:
„Jo, kom eens gauw kijken wat Bello heeft!" • Jo kwam aanloopen en met den juichkreet:
„Bep, mijn eigen Bep!" had ze me in haar armen en nu kwamen er weer waterlanders, maar nu niet van verdriet. Ik had wel met haar mee willen schreien, zoo goed deed het me, dat we weer bij elkaar waren. Ze begreep nu natuurlijk wel, hoe ik van mijn stoel achter de canapé was gekomen; en ze was zóó blij, dat ze niet eens boos kon zijn op Bello; wel zei ze: „Stoute hond," maar ze moest toch dadelijk weer lachen, toen ze zag hoe Bello tegen haar op sprong en moeite deed om me uit haar handen te krijgen.
Natuurlijk ging Jo dadelijk met me naar haar moeder en deze was ook blij, dat ik terug was gevonden en dat Jo dus weer vroolijk was. — Er was heel wat aan mijn kleeren stuk en daarom spraken Jo en Nelly af om den volgenden morgen al vroeg met hun naaigereedschappen bij zich in het prieel samen te komen om alles aan mij weer in orde te maken. De moeder hoorde dat plan en beloofde Jo, dat ze goed mocht koopen om een heele nieuwe jurk voor me te naaien, 's Morgens om acht uur waren ze al op de afgesproken plaats en gingen ijverig aan het werk.
Eerst begonnen ze mijn ondergoed te ver-



147
stellen, want dat was door Bello's tanden ook niet gespaard, en toen dat klaar was, besloten ze om eerst het dorp in te gaan om voor het geld, dat Jo van haar moeder had gekregen, een lapje goed voor een jurk te koopen. Zoo stapten ze dan, ieder met hun pop op den arm naar een manufactuurwinkel en vroegen daar stalen te zien. Er waren er heel wat en van allerhande kleuren en prijzen. Ze wisten niet wat ze zouden kiezen, totdat Nelly zei: „hoe zou je het vinden, als we haar eens net zoo'n neteldoeksch jurkje maakten als mijn pop aan heeft. Onze poppen zijn ongeveer even groot en beiden , blond; het zal dus wel aardig zijn, als we ze eens precies eender aankleeden. Jo vond dat ook een goed plan en zoo werd er wit neteldoek en wat kant gekocht. Ik vond het zelf ook erg leuk, want, dacht ik, als wij dan beiden onze witte jurk aan hebben, zal het net zijnj alsof we tweelingen zijn. Er werd flink met de naald gewerkt en ternauwernood hadden de meisjes tijd om te gaan koffie drinken; toch moesten ze daarvoor natuurlijk naar binnen, maar een half uur later zaten ze weer te naaien en wilden zelfs niet mee gaan wandelen uit angst, dat de jurk dien dag niet af zou komen. Waarom er zoo'n haast bij het werk was, zal ik je morgen vertellen. Maar Bruintje, verveelt het je nu heusch niet om zoo lang naar mijn gebabbel te moeten luisteren?"
„Hoe kan je dat nog vragen," antwoordde Bruintje, „ik moet je zeggen, dat ik nooit
10*



148
heb kunnen denken, dat een pop zóóveel kan ondervinden, en ik begrijp niet, hoe je alles zoo hebt kunnen onthouden. Neen, ik heb tot nu toe nog geen spijt, dat ik hier ben opgeborgen; ik vind vertellen heerlijk en verlang alweer naar morgen."
VII.
„Ziezoo, ik ben weer gereed en als ik me niet vergis zou ik beginnen met te vertellen, waarom mijn nieuwe jurk bepaald af moest zijn. Je moet dan weten, dat langzamerhand de tijd van ons buitenverblijf begon in té korten, evenals dat van Nelly en Jan en nu vonden de ouders het zoo aardig, om als herinnering aan dezen gezelligen tijd een portretje te laten maken van de drie kinderen met elkaar. Deze vonden dat plannetje alleraardigst en vroegen dadelijk of Jo en Nelly hun pop en Jan zijn hondje mee mochten brengen om ook meegephotografeerd te worden, en voor die gelegenheid moest mijn nieuwe jurk dienen.
Het portret zou den volgenden dag gemaakt worden en al vroeg werden de meisjes daarvoor gekleed. Wij poppen zagen er werkelijk uit alsof we tweelingen waren. Ik begreep in de verste verte niet hoe of het maken van een portret eigenlijk ging. Ik dacht, dat er nu een man zou komen met potlood en papier om ons uit te teekenen en



149
ik dacht al, wat zal dat lang duren! Maar het ging heel anders. Wij gingen met de twee moeders naar een photograaf, die in het dorp woonde; daar was een kamer haast heelemaal van glas en daar gingen Jo en Nelly op een stoel zitten met hun pop op schoot. Jan stond naast Jo en Bello lag op den grond voor Jan zijn voeten. Er stond een toestel met een grooten zwarten doek erover heen en* de photograaf wipte telkens met zijn hoofd onder dien doek om door het toestel te zien, of wij goed zaten. Tot nu toe begrijp ik nog niet, waarvoor hij altijd onder dien doek moest kruipen. Eindelijk scheen alles in orde te zijn, want hij zei:
„Nu moeten jullie eens een oogenblik doodstil zitten."
Voor ons, poppen, was dat niet moeilijk, maar de kinderen begonnen op eens alle drie te lachen en toen werd de man boos, wat ik erg flauw vond, want ze waren toch voor hun plezier daar. Opnieuw moesten ze stil zitten en nu scheen het goed te zijn, want de man drukte op een knopje en zei, dat het klaar was. Ik dacht, dat we nu dadelijk het portret zouden meekrijgen, maar je moet niet denken, dat het waar was hoor! de photograaf zei, dat we zeker nog drie dagen geduld zouden moeten hebben. Ik was toch nieuwsgierig hoe het portret zou zijn! en toen ik het eindelijk te zien kreeg, was ik verbaasd, dat het zóó mooi was. Het was net alsof we zóó van het plaatje zouden komen afloopen; en weet je wat zoo grappig was?



150
als ik niet bij Jo op schoot had gezeten, zou ik niet hebben geweten, dat ik het was, zoo sprekend geleken Nelly's pop en ik op elkaar. Na eenige dagen werd het terug keeren naar huis druk besproken en toevallig zou de familie van Nelly en Jan ook denzelfden dag vertrekken. Omdat Jo en haar moeder nog niet dadelijk naar huis gingen maar nog een paar dagen bij familie zouden logeeren, vond de moeder het beter, dat ik nu in den koffer werd gepakt en na eenig tegenstribbelen van Jo, zou dat dan ook gebeuren. Den laatsten dag, dat we buiten waren, waren de drie kinderen onafscheidelijk, en evenzoo wij, poppen. Totdat het tijd was om naar bed te gaan, waren we bij elkaar en terwijl de kinderen nog een spelletje deden, lagen wij tweelingpoppen naast elkaar op de canapé. Het was al donker, toen Nelly en Jan naar hun ouders terug gingen, en daardoor kwam het zeker, dat Nelly vergat haar pop mee te nemen. Jo merkte het ook niet doordat ook zij werd geroepen om naar bed te gaan.
„Je moet vanavond wat vroeger gaan slapen," zei haar moeder, „anders is het morgen te vermoeiend voor je en ook heb ik nog zooveel te pakken. Je pop, en alles wat er nog meer van je ligt, zal ik alles in den koffer doen.
Toen Jo dan ook goed en wel sliep, kwam haar moeder om alles bij elkaar te zoeken. Ze zag op eens, dat de pop van Nelly er ook nog lag en stel je mijn schrik voor, dat ze in de haast die pop in plaats van mij meenam,



151
terwijl ze mompelde:
„Ik mag er wel aan denken om door het kamermeisje Nelly haar pop terug te laten brengen."
Wat een angstige oogenblikken bracht ik door en dat werd er niet beter op, toen er wat later aan de deur werd getikt en een vreemde stem vroeg:
„Mevrouw, mag ik alstublieft de pop van jongejuffrouw Nelly meenemen? Mevrouw is met den koffer bezig en de pop moet vanavond nog ingepakt worden."
Ik had nog een stille hoop, dat of Mevrouw van Doorn, of Nelly's moeder de vergissing zou bemerken, maar neen, ik werd aan de meid meegegeven en die bracht me in de kamer van Nelly's moeder. Als Nelly nu nog maar op is, dacht ik, dan is alle hoop nog niet verloren, maar ook dat was mis. Haar moeder was er alleen en was druk aan 't inpakken; in minder dan geen tijd lag ik tusschen een japon in den koffer. O, Bruintje, wat heb ik het toen benauwd gehad en ik wist niet eens in welke stad ik terecht zou komen. Die ongelukkige nieuwe jurk was de schuld van alles. Na een angstigen nacht werd het eindelijk morgen. Nog altijd hoopte ik, dat door een gelukkig toeval het misverstand zou worden opgelost, maar toen de koffer was gesloten, was alle hoop vervlogen en moest ik wel berusten. Ik begreep natuurlijk wel, dat ik niet voor goed van Jo weg ging en dat was een heele troost. Ik voelde na eenigen tijd, dat de koffer werd weggedragen



152
en zoo begon de tocht. Wat een verschil met de heenreis! Maar ook hieraan kwam een eind; ik kan onmogelijk zeggen, hoe lang ik opgesloten ben geweest, maar het eind was nabij, want ik hoorde een sleutel in het slot omdraaien en het deksel van den koffer werd open gemaakt. Al dadelijk hoorde ik Nelly's stem en die zei:
„Moeder, ik zal wel helpen met uitpakken; geef mij alles uit den koffer maar aan dan zal ik het goed wel opbergen en dan kan u het straks opruimen."
En zoo gebeurde het. Eindelijk kwam ik aan de beurt en zei Nelly:
„O! daar zie ik het poppekind, geef haar maar hier!"
De moeder nam me uit den koffer en gaf me aan Nelly, die dadelijk met verbazing zei: „Och, dat is Bep van Jo! hoe kan dat Moeder? maar toen viel het haar opeens in, dat ze haar eigen pop gister had vergeten en begreep ze dadelijk, dat de vergissing was gekomen door de gelijke jurken.
„Nu, Bep," zei Nelly tegen me, „ik zal wel een paar dagen goed voor je zorgen en zoo gauw Jo weer in haar eigen huis is, schrijf ik ze een brief en zend ik je terug."
Nu ik maar eenmaal uit mijn gevangenis verlost was, vond ik de vergissing niets erg meer, vooral nu ik wist, dat ik weer naar Jo terug zou gaan.
In welke stad of ik was, ben ik nooit te weten gekomen maar wat ik van de plaats heb gezien was heel mooi; heel anders dan



153
bij ons. Hier was veel water en er waren hooge duinen; ik vond het heerüjk, dat Nelly me mee nam om die duinen te beklimmen; wat een heerlijk vergezicht had men als men zoo in de hoogte stond! Ik heb die paar dagen wel in angst gezeten dat Bello weer met me zou willen spelen, maar gelukkig zorgde Nelly ervoor, dat hij niet aan me kon komen.
Na een dag of vier, 't was juist aan de koffie, werd er een postpakket binnen gebracht, voor Nelly. „O Bep," zei Nelly, „dat is van Jo, nu beloof ik je, dat je al heel gauw bij moeder Jo terug zult zijn." Ze maakte het pakje open en jawel, daar verscheen haar eigen pop en ook een briefje van Jo, dat ze dadelijk voorlas: het volgende stond erin: „Lieve Nelly! Je was zeker net zoo verbaasd, als ik, toen je tot de ontdekking kwam, dat we eikaars poppen hebben meegenomen. Gister avond kwamen we thuis en zoo gauw de pop uit den koffer kwam, zag ik, dat het Bep niet was. Als we van onze kinderen geen tweelingen hadden gemaakt, zou mijn moeder ze niet verwisseld hebbent Als je mij Bep terug stuurt, schrijf er dan ook eens een briefje bij en ik hoop, dat we af en toe nog wel eens iets van elkaar zullen hooren. Jan mag me gerust ook eens schrijven.
Heeft Bello Bep nog geplaagd? Vele groeten aan je familie, en een kus van je vriendinnetje Jo.



154
„Ziezoo Bep," zei Nel, „nu ga je morgen in deze zelfde doos terug; vandaag kan het niet meer omdat ik nog een briefje erbij wil schrijven en ik moet vanmiddag naar school, dus kan dat vanavond pas gedaan worden."
Na het eten zag ik, dat ze haar schrijfmap haalde en begreep ik, dat de brief aan Jo werd geschreven; daarna vroeg ze aan haar moeder of ze me netjes wilde inpakken en verzenden. En zoo vertrok ik den volgenden morgen als postpakket en werd na eenige uren met vreugde door Jo begroet. Het was echt prettig na zoo'n lange afwezigheid weer thuis te zijn. Den volgenden dag behoefde Jo nog niet naar school en gingen we wandelen, en ieder die haar kende, riep er over, dat ze er weer zoo gezond uitzag. Onze eerste wandeling was naar de moeder van Leentje, want door haar ziekte was Jo daar na den dood van Leentje nog niet geweest. Wat was de arme vrouw nog bedroefd! ofschoon ze nu wel moest bekennen, dat Leentje nu gelukkiger was dan altijd zoo te moeten lijden.
En nu Bruintje, zijn er geen bepaalde ingrijpende dingen in mijn verder poppenleven meer geweest. Het ging na verloop van tijd weer net als bij Liesje! Jo kreeg te veel huiswerk om dikwijls met me te spelen en alleen als er logeetjes of kleine meisjes op visite waren, werd ik tevoorschijn gehaald.
Ik werd natuurlijk niet meer zoo goed verzorgd en toen Jo na een paar jaren naar kostschool moest, werd er haast niet meer naar



155
me omgekeken en ik moet je eerlijk bekennen, dat het me niet veel meer kon schelen, want ik was lang niet jong meer en verlangde naar rust. Toen Jo zestien jaar was en eens met vacantie thuis kwam, werd al haar speelgoed bij elkaar gezocht en in een kast geborgen. Hier bleef alles opgesloten, zeker wel twee jaren, zonder dat er iemand naar omkeek, maar toen kwam er een heele drukte in huis. Op zekeren dag werd de kast open gemaakt en alles wat erin was, werd in een groote kist gepakt, en uit de gesprekken, die ik opving begreep ik, dat de familie ging verhuizen. Voordat ik aan de beurt kwam om uitgepakt te worden, kwam er een jonge dame binnen, die zei: „Daar heb je heusch nog mijn poppen en ander speelgoed van vroeger, o, dat is Bep! dat was altijd mijn lievelingspop."
Ze liep naar de deur en riep: „Jan! kom eens even hier!"
Je begrijpt, Bruintje, wie die jonge dame was? 't was Jo.
Wat was ze knap opgegroeid! ik kon niet genoeg naar haar kijken!
Na een oogenblik verscheen er een jongmensen, iets grooter dan Jo; hij had een bekend gezicht, maar toch wist ik niet dadelijk wie het was, doch toen ik het volgende gesprek hoorde, begreep ik er natuurlijk alles van.
„Jan," sprak Jo, „ik heb je laten roepen om je te vragen, of je deze pop nog kent." „Nu!" antwoordde Jan, „of ik haar nog



156
ken en ik denk dat Bello, al is hij niet zoo speelsch meer als vroeger, haar ook nog wel zou kennen. Wie had gedacht Jo, toen we dien tijd buiten samen speelden, dat we na verloop van een paar jaar elkaar weer zouden terug zien en dat we zóóveel van elkaar zouden gaan houden, dat we samen gaan trouwen."
Al pratende verlieten ze de kamer, maar ik had genoeg gehoord. Wat verheugde ik me over het geluk van die twee jonge menschen!
Toen alles was oververhuisd werd natuurlijk de kist waarin ik zat, ook uitgepakt en werd ik met al het andere speelgoed hier in deze kast neergelegd. Hoe lang ik hier al lig weet ik niet, maar ik denk, dat Jo zeker al is getrouwd, en nu hoop ik maar, dat later haar kindertjes nog eens met me zullen spelen; ik weet ook niet, waar Jo woont maar ik veronderstel, dat dit het huis van haar moeder is." —
Nu kon Bruintje zich niet langer stilhouden en zei:
„Neem me niet kwalijk, dat ik je in de rede val. maar ik vind het zoo leuk, dat ik je verdere inlichtingen kan geven. Zoo gauw je de namen Jo en Jan samen noemde, dacht ik, hoe toevallig, dat de vader en moeder van kleine Jantje ook zoo heeten en als jij me nu nog ongeveer kunt vertellen, hoe jou Jo en Jan eruit zien, dan kunnen we dadelijk uitmaken of het dezelfden zijn."
„Nu," zei Bep, „Jo is lang en blond en heeft bruine oogen, wat ieder altijd zoo mooi



157
vind voor een blondine en Jan ia een klein beetje langer, heeft donkere oogen en een zwart snorretje."
„Juist," riep Bruintje, ,,'t Zijn dezelfden, vind je het niet toevallig? Ik zal je nu nog wel van hen vertellen, wat je nog niet weet. Ze schijnen vier jaren getrouwd te zijn, want den dag dat dat met een feestje werd gevierd, was ik al bij hen; ze hebben een zoontje, Jantje, dat drie jaar is en voor dien laatsten verjaardag werd ik in een winkel voor hem gekocht; lang heeft hij niet plezier van me gehad, dat weet je.
In dit huis woont Jo haar moeder op de bovenste verdieping en beneden wonen de ouders van Jantje. Ziezoo, nu weet je er alles van en ik bedank je nog hartelijk voor de beschrijving van je lotgevallen."
„Ik ben je ook dankbaar, Bruintje," sprak Bep, „want nu ik weet hoe gelukkig Jo is geworden ben ik volkomen tevreden met mijn lot. Er zal nu misschien nog wel eens een tijd komen, dat werkelijk haar kindertjes nog eens met ons zullen spelen."






INHOUD.
Toetie's Avonturen • • • • ;« 7
Mariëtt^.
HOolTasC"^
1. Kennismaking u 66
2. Een terugblik 67
3. Een ongeluk 75
4. Een geheim 78
5. De tocht en het doel 91
6. Opheldering 100
Levensgeschiedenis van een Pop
106






a