ONZE KLEINS-
élEUGDÉSERIE
PK' BOËKCENTRALE• AM5TERDAMi








DE ROOFRIDDER.




DE ROOFRIDDER
door
SCRUTINI
geïllustreerd door aug. van der linde
uitgegeven onder goedkeuring van den keurraad voor roomsche jeugdlectuur
n.v. de r.k, boekcentrale - amsterdam
(LEEFTIJD 7 TOT 12 JAAR)




HOOFDSTUK I.
Boos en slecht.
Palestina noemen wij het het H. Land. Want daar heeft Jesus geleefd en is Hij aan 't kruis gestorven. Geen wonder, dat er van 't begin af veel menschen als pelgrim naar toe gingen. Ze wilden Bethlehem bezoeken en Nazareth en Jerusalem en andere heilige plaatsen. Later werden er de Turken baas. Dat waren vijanden van de Katholieken. Ze mishandelden de pelgrims, namen ze alles af en sloegen ze zelfs dood. Toen trokken er veel dappere ridders heen, om die booze vijanden te verjagen. Ze hadden een kruis van rood laken op hun borst. Daarom heetten ze kruisvaarders. In het jaar 1189 ging een zekere graaf Van Leeuwenhorst ook mee naar het H. Land. Hij ging strijden tegen de Turken. Op het plein van zijn kasteel stonden een twintig speerknechten op hem te wachten, 't Waren kranige kerels met snorreb aarden. Hun gepolijste ijzeren helmen blonken in de zon. Ze zouden zoo aanstonds met hun heer uittrekken. Ze moesten naar het groote leger van keizer Barbarossa. Die was


6
de aanvoerder van de kruisvaarders. De graaf was nog in de binnenvertrekken van 't kasteel bij zijn dierbare echtgenoote en z'n vier kinderen. Dat waren Roza, Bernard, Jan en Marie. Roza was 13, Bernard 12, Jan 9 en Marie 8 jaar.
„Ge moet niet zoo schreien, Anna", zei de graaf tot zijn gemalin. „Ik kom zoo gauw terug als ik maar kan. Over een jaar ben ik misschien weer hier. Bid goed voor mij. Goed gehoorzaam zijn aan moeder, hoor kinderen. En braaf oppassen. Zul je dat doen?"
„Ja, vader", riepen ze alle vier
Bernard mocht een eind met vader mee. Buiten stond het paard van den graaf reeds klaar. Hij sprong er op en vooruit ging het. Aan zijn rechterkant reed zijn zoon Bernard. Aan zijn linkerkant de kasteelbewaarder Evert. Dan volgden de speerknechten. Stapvoets ging het den berg af, waarop het kasteel stond.
„Evert", zei de graaf, „ik vertrouw op u. Gij moet overal voor zorgen. Gij moet mijn dierbare echtgenoote beschermen en mijn lieve kinderen. Gij zijt de baas van 't kasteel en de landerijen, zoolang ik er niet ben. Maar ik waarschuw u. Pas op voor mijn neef, graaf Zwijndrecht. Die vertrouw ik niet."
„Ge kunt gerust zijn, heer graaf", zei Evert. „Ik


7
zal goed voor alles zorgen. Er zal niets aan mankeeren. Er zal niets bijzonders gebeuren. Daar kunt u op rekenen."
„Flink zoo, Evert. Ik weet dat gij een trouwe slotbewaarder zijt. Daarom vertrek ik met een gerust hart."
De graaf omhelsde Bernard en drukte Evert voor 't laatst hartelijk de hand. Met zijn krijgslieden trok hij nu verder.
Bernard reed met Evert weer naar 't kasteel terug, maar met een bezwaard hart. Graag zou bij met vader meegegaan zijn. Wat zou hij de Turken te lijf gaan. Maar hij was nog te klein. Hij zou zich. echter oefenen in 't hanteeren der wapenen. Eiken dag zou hij met den boog schieten en de speer werpen. Hij zou veel paardrijden. Dan werd hij later een dapper ridder, juist zooals vader. Wat was het toch vreemd op 't kasteel, nu vader weg was. Moeder was zoo stil. Ze zat almaar door 't raam te turen, den weg op, waarlangs vader heen was gegaan. Dikwijls zuchtte ze diep. Soms kwam er een traan in haar oog. De kinderen hadden geen zin meer in 't spelen, 't Was juist of er iemand dood was. Na eenige dagen werd 't weer een beetje beter. De kinderen werden wat drukker. En als moeder bedroefd was, troostte Roza haar. Ze zei tegen Jan en Marie,


8
dat ze goed braaf moesten zijn, anders werd moeder nog meer bedroefd. Bernard had 't maar wat druk met zijn boog en speer. Soms mocht hij met Evert op jacht. Dat was naar z'n zin, 't Zat er vol wild in de bosschen van 't kasteel. Je kon er zelfs wilde zwijnen en herten aantreffen. Een enkele maal kwam je wel eens een wolf tegen. Doch daar was Bernard niet bang voor. Eens had hij er een een pijl recht in z'n kop gestuurd. Zoo goed kon hij al schieten.
Na eenige weken gebeurde er iets bijzonders. Op een morgen stond er een ridder voor de slotpoort. Hij wou er in. 't Was graaf Zwijndrecht, een familielid van den vertrokken graaf. Overal in den omtrek kenden de menschen hem. Ze waren er echter bang voor. 't Was een echte roofridder. En wreed was hij ook, erg wreed. Jammer genoeg had een onnoozele bediende de poort voor hem opengemaakt vóór Evert er erg in had. Dadelijk begon de nieuw aangekomene te commandeeren. „Breng mijn paard naar den stal", zei hij tot een knecht.
„Hola", riep hij uit de verte tot Evert, dié daar aankwam. „Ik moet bij de gravin zijn. Breng mij er eens gauw heen."
„Jammer, dat ie hier binnen is", dacht Evert* „Maar ik zal oppassen."


9
Heel diep boog de ridder voor de gravin, toen hij haar kamer binnentrad. „Ik groet u, edele nicht", zei hij. „Ik kwam hier zoo juist langs het kasteel en ik dacht, ik ga toch eens hooren, hoe de gravin het maakt."
„Dat vind ik mooi, neef", zei ze, „we zijn Goddank alle goed gezond."
„Dat doet me genoegen, nicht. Hebt u nog niets gehoord van den graaf?
„Neen, nog niet, maar er kan eiken dag bericht komen."
„Nu ik kan u dan nieuws vertellen. Het leger waar uw man bij is, trekt nu door Hongarije. Als u er niets op tegen hebt, wil ik hier wel een paar dagen blijven, tot u iets meer van uw echtgenoot vernomen hebt."
De gravin dacht eigenlijk: „Ik wou dat je hier maar wegging". Ze had hem liever niet dan wel op 't kasteel. Wie weet, wat ie van plan was. Maar ze durfde niet zeggen, dat ie maar gaan moest. En zoo bleef de booze ridder. Toen de twee dagen voorbij waren, was er nieuws van den graaf gekomen, maar de ridder vertrok toch niet. Na een heele week was hij nog niet weg. Hij begon al meer en meer een grooten mond op te zetten, 't Eten was niet lekker genoeg. Nu mankeerde er dit aan, dan weer wat anders. Hij


10
-wou dat de knechten allemaal aan hem gehoorzaam waren. Hij deed juist of hij van alles de baas was op 't kasteel. Jan en Marie waren heel bang voor dien leelijken bullebak. Roza durfde ook al niet veel tegen hem te zeggen. Maar Bernard was heelemaal niet bang. „Aan jou gehoorzamen", zei hij, „dat kun je begrijpen. Aan moeder zal ik gehoorzaam zijn, maar gij hebt over ons niets te zeggen."
„Wacht maar, ventje", zei Zwijndrecht en lij lachte heel valsch, „ik zal jou nog wel eens krijgen."
„Je doet me niks", zei Bernard en ging heen.
Evert zei hem ook vlakaf, dat hij zoo'n drukte iriet hoefde te maken. Dat kon hij op zijn eigen kasteel gerust doen, maar hier niet.
„Jou leelijke grijskop, moet jij ook nog tegen mij beginnen", zei de booswicht.
„Ik ben hier de baas, heeft de graaf gezegd, toen hij vertrok", zei Evert, „en ge doet heel wijs als ge gauw weggaat".
De ridder grijnslachte. Wat zou de leelijke graaf de gravin en de kinderen graag weggejaagd hebben van 't kasteel. Dan zou alles van hem zijn. Maar er waren nog trouwe krijgsknechten. Die zouden 't hem wel anders leeren als hij z'n banden naar de gravin en de kinderen uitstak.


11
Wat was hij boos op Evert en Bernard. Die zouden er eerst aan moeten gelooven. Hij zou ze kwansuis met een boodschap naar zijn eigen kasteel sturen. Dat lag een uur of zes verder. Z'n mannen zouden ze daar dan eerst opsluiten in een onderaardschen kerker. Vervolgens kon er een troep van zijn krijgslieden komen. Die zouden 't kasteel Leeuwenhorst gauw veroverd hebben. En dan was hij daar voortaan baas. Ja, zoo zou hij het doen. Op een morgen zat de edele moeder met haar kinderen in de kamer. Roza las voor uit een geschreven boek. Gedrukte boeken waren er toen nog niet. 't Ging over Jesus, die daar leefde in 't land waar vader mee naar toe was. Daar komt Zwijndrecht binnen.
„Bernard", zei hij heel lief, „ik heb een mooi werkje voor je, jongen. Iets dat heel wat beter is dan naar verhaaltjes te luisteren. Dat is goed voor kleine kinderen. Buiten staat een paard voor je klaar. Je moest eens naar mijn kasteel rijden om een boodschap voor me te doen."
„Dank je wel, graaf", was het antwoord. „Laat bet paard maar weer naar stal brengen. Ik heb er geen zin in. Ik blijf bij moeder."
„Leelijke kwajongen, die je bent. Moet jij zoo brutaal tegen mij spreken. Ik zeg je, dat je gaan zulf."


12
„En ik zeg, dat ik 't niet doe", zei Bernard.
„Och neef", zei de gravin, „maak u toch niet boos op den jongen, 't Is nog maar een kind. En ik heb ook niet graag, dat hij zoover van huis gaat."
„Wacht maar", zei de ridder, en hij keek Bernard woedend aan, „wacht maar. 't Wordt hoog tijd, dat ik jou eens onder handen neem. Binnen kort, mannetje, reken er op."
Met groote stappen ging hij de kamer uit en sloeg de deur hard achter zich dicht.
Wat was de gravin geschrokken. Wie weet, wat die booswicht wel van plan was. Je kon er alles van verwachten.
„Och moeder", zei Roza. „We zullen van middag lekkere bloemkool klaarmaken. Die heeft ie zoo graag. En ik haal een extra fijne flesch uit den kelder. Dan zal hij niet meer boos zijn."
„Laat hem zoo boos zijn als hij wil", zei Bernard. „Daar geef ik niets om."
„O kind", zei de gravin, „spreek zoo niet. Ik ben toch zoo bang. Hij kan van alles doen. Hij schrikt nergens voor terug."
Vloekend was Zwijndrecht 't slotplein opgeloopen. „Ga eens gauw den slotvoogd roepen", beval hij barsch aan een knecht.
„Hoor eens hier, ouwe", snauwde hij in de


13
verte Evert al tegen, „je springt op een paard en je rijdt direct naar mijn kasteel. Je moet een dringende boodschap doen."
„Ja, maar dat gebeurt niet, heer ridder. Dat kan ik niet. Dat mag ik niet. Ik moet van graaf Leeuwenhorst hier op 't kasteel blijven. Ik moet zorgen dat hier alles in orde is."
„Kerel, zul je gaan, ja of neen?"
„Ik mag niet. Ik doe het niet."
Zwijndrecht sloeg de hand aan zijn dolk. Hij wilde op Evert aanvliegen. Maar juist kwamen er enkele krijgsknechten aan. Toen durfde hij niets te doen. Hij draaide zich om en ging regelrecht naar de kamer van de gravin.
„Gravin", schreeuwde hij, „ik ga weg van je kasteel. Is me dat hier een boel. Eerst word ik door dien aap van een jongen beleedigd. En nu zoo juist weer door uw slotvoogd. Maar ik zal 't er niet bij laten. Ik laat me hier zoo niet behandelen."
„Vergeving, neef", smeekte de gravin.
Maar hij was al weg. Hij sprong op z'n paard en reed de slotpoort uit. Toen hij den berg afreed, draaide hij zich nog eens om en stak zijn vuist op tegen het kasteel.


14
HOOFDSTUK JL
Treurigheid.
De gravin deed eerst niets dan schreien. Ze was almaar bang, dat die valscherik met veel krijgsvolk terug zou komen. Haar krijgslieden waren wel dapper, maar ze had er te weinig. Maar twaalf. Wat konden die tegen een grooten troep beginnen.
„Wees maar niet bang, mevrouw", zei Evert, „Hij komt er niet in. Ik heb tegen 't volk gezegd, dat ze de poort voor niemand meer open moeten maken. Eerst moeten ze mij roepen als er iemand is. We kunnen ons best verdedigen. Onze schansmuren zijn hoog en dik. We hebben wapenen genoeg. Als 't noodig is stuur ik een postduif met een briefje om den poot naar graaf Reinold. Die zal dan zorgen dat we hulp krijgen. Neen, mevrouw, Zwijndrecht komt hier nooit meer in."
Evert zorgde dat er dag en nacht een wachter op den kasteeltoren stond. Daaruit kon je uren ver kijken. Zoo gauw als er een vijand naar 't kasteel kwam, moest die wachter op zijn horen blazen. Enkele dagen waren voorbij, maar er


15
kwam niets. Het duurde verscheidene weken en nog had de wachter niets gezien. „Hij komt niet meer, de leelijke Zwijndrecht", zeiden de kinderen.
Op zekeren middag wordt er op den horen geblazen. Allemaal verschrikken ze op 't kasteel. Daar kwam ie zeker aan. Evert ging kijken. Maar 't was een ridder met een rood kruis op zijn borst. Hij had een dienaar bij 'm. Een kruisvaarder dus, juist zooals de graaf.
Evert vroeg wat hij kwam doen. Hij moest de gravin spreken. Hij had tijding van de graaf.
De poort gaat open en de twee mannen rijden de binnenplaats op. Ze stijgen af. Een dienaar brengt de twee bezweete paarden naar den stal» Evert gaat met den ridder naar de gravin. Die was blij. Nu zou ze nieuws hooren van haar dierbaren echtgenoot.
„Mevrouw, ik ben graaf Boude wijn. Ik kom regelrecht uit Klein-Azië van het leger van de kruisvaarders.' -
„Leeft mijn man nog?" vraagt de gravin.
„Zeker, mevrouw, graaf Leeuwenhorst leeft nog."
„Is hij gezond of ligt hij misschien gewond in het hospitaal?"
„Neen, mevrouw, hij is zoo gezond als u en ik."


16
„Ja, maar er is iets met hem gebeurd. Ik zie bet aan uw gezicht. Er is iets niet goed. Zeg het maar ronduit."
„O, mevrouw, als u het wilt, dan zal ik het zeggen. Hij is helaas gevangen genomen. De Turken hebben hem weggebracht naar een door hen bezette stad, naar Acre."
De gravin Werd doodsbleek. Ze liet het hoofd hangen. Ze viel in bezwijming. Evert ondersteunde haar. „Roza, gauw, de azijnflesch", zei Evert. „Giet wat in een kommetje. Ook wat water er bij. Maak er haar polsen mee nat." Na een paar minuten kwam ze weer bij.
„Och. mijn arme man", kermde zij. „Gevangen bij de Turken. Hoe verschrikkelijk. Nu zie ik hem nooit meer terug, 't Is nu juist voor me of hij al dood is."
De kinderen begonnen ook te schreien.
„Kom, kom, alles is nog niet verloren", zei de ridder. „Hij kan nog vrij komen. De Turken vragen / 2000 als losprijs. Maar binnen drie maanden moet het betaald zijn. Zoo niet, dan zullen ze hem als slaaf verkoopen."
„Twee duizend gulden", zuchtte de gravin. „Ik heb ze niet. Mijn man heeft zooveel geld noodig gehad om alles klaar te maken voor den kruistocht."


17
Ze begon weer te schreien. Ze vouwde de handen en riep: „Lieve Heer, voor U is hij weggetrokken. Zorg Gij nu ook, dat hij weer gelukkig terugkomt."
De ridder zei: „U hebt toch wel kostbaarheden van goud of zilver. De ken iemand die ze koopen wil. Zoo kunt u de ƒ 2000 bij elkaar krijgen."
„Ja, dat was misschien 't beste. Waar woont die man?"
„In Aken. Morgen vroeg ga ik toch dien kant uit. Dan kan ik hem hierheen sturen."
Dat vond de ridder goed. De ridder bleef dien dag op 't kasteel. Hij vertelde veel van de kruisvaarders. Toen ze in Turkije kwamen, begon het vechten al. En in Klein-Azië werd het nog veel erger. Maar de Turken hadden gauw gezien, dat ze met dappere mannen te doen hadden.
De denk, dat de kruisvaarders gauw Jeruzalem zullen veroverd hebben", vertelde hij verder. „En dan zullen de Turken niet lang meer in 't H. Land zijn. Al die leelijkerds zullen er uitgebezemd worden. Eens heb ik toch moeten lachen met een kruisvaarder, 't Was in Klein-Azië. Wij waren al een eind vooruitgetrokken. Maar dien kruisvaarder z'n paard was vermoeid en wou niet goed mee. Hij bleef dus een eind achter. Dat hadden enkele Turksche ruiters in de gaten ge-


18
kregen. Eén reed direct naar den man toe om hem te dooden. Doch de kruisvaarder had 't aan zien komen. Gauw pakt hij z'n zwaard, een vreeselijk groot zwaard. Hij heft het op en geeft den Turk zoo'n harden slag, dat hij hem heelemaal door midden klieft. Aan iederen kant van 't paard valt een halven Turk in 't zand. Toen de andere Turken dat zagen, gingen ze aan den haal, dat begrijp je."
Zoo vertelde de ridder maar door tot 's avonds toe. Den volgenden morgen zou Bernard graag met den ridder meegaan. Dan kon hij onderweg nog meer van de kruisvaarders hooren. Als hij dan in Aken was, kon hij wel met den koopman terugkomen.
Maar daar wilde de gravin niets van hooren.
„U kunt hem toch gerust laten gaan", zei graaf Boudewijn. ,,Als hij bij mij is, is hij veilig. En bij het terugkomen zal er de koopman wel voor zorgen."
Nu mocht hij. Vijf minuten later reden er drie ruiters de poort uit, Bernard links van den ridder. Rechts reed de dienaar. Onderweg vertelde graaf Boudewijn nog veel van de kruisvaarders. En zoo mooi, dat ze al tamelijk dicht bij Aken waren voor Bernard er erg in had. De dappere knaap luisterde maar. Hij kreeg hoe langer hoe


19
meer zin om ook tegen de Turken te vechten. Was hij maar groot. Dan ging hij direct naar vader. Ze zouden samen die Turken wel opknappen.
„Zie je daar die torens?", vroeg de ridder. „Neen", zei Bernard.
„Wat, moet jij ridder worden en kun je zoo ver nog niet kijken? Kijk eens goed langs die boomen af."
„O ja, nu zie ik ze ook", zei de jongen.
„Daar moeten we zijn. We zullen onze paarden de sporen geven", zei de ridder, „want 't begint hard te regenen."
De paarden begonnen te draven. Al heel gauw waren ze nu in Aken. Daar hield 't weer op met regenen, 't Was er vuil in de straten van de stad. Die waren toen nog niet met steenen belegd. Overal waren er kuilen in 't zand en die stonden nu vol water. De straten waren erg smal en kronkelig. Voor een heel oud huis hield de ridder stil. Ze stegen af en de dienaar hield zoolang de paarden vast. Graaf Boudewijn en Bernard gingen naar binnen. O, wat was het er donker. Er was een klein raam met heele kleine ruitjes. Een oud leelijk mannetje zat op een bankje in een hoek. Toen hij den ridder zag binnenkomen, stond hij


20
op. Hij boog heel diep. Je kon goed zien, dat hij een kaal hoofd had.
„Wat pelieft meheer", zei het ventje.
„Zeker een Jood", dacht Bernard, „die praten zoo raar."
De ridder vertelde nu, dat de gravin van Leeuwenhorst geld noodig had. Zeker tweeduizend gulden. Ze wilde nu sommige dure dingen aan hem verkoopen om zoo aan geld te komen.
De Jood lachte. Daar zou mee te verdienen zijn. En een Christenmensen afzetten, dat was 't liefste wat hij deed. Zijn kleine oogen schitterden. „Osoo", zei hij. „Tat toet me plesier, tat ik een mensch uit den nood kan helpen. En ik


21
pen een eerlijk man. Ik sal geen halfe cent meer fragen, dan ik heppe mag."
„Ja, dat geloof ik wel", zei graaf Boudewijn.
„Is er haast bij, meheer?" vroeg de Jood.
„Ja, u doet 't beste zoo maar aanstonds op weg te gaan. Deze jonker is de zoon van de gravin. Hij gaat met u mee."
„So, so, tat is goed. De pen plij, tat de jonge graaf met mij mee gaat."
„De moet verder, Simson, u zult er dus voor zorgen?" vroeg Boudewijn aan den Jood.
„Seker, seker, etele heer. Er sal niets aan mekeere."
De graaf nam afscheid van Bernard. Hij steeg daarop met zijn dienaar te paard en reed weg. Nu moest Bernard zoolang buiten bij zijn paard wachten tot de Jood klaar was.
„Isacharetje", riep Simson tot zijn knecht, „preng eens flug het rijtuig foor. Set er de groote kist in en nog een paar andere. Gauw een peetje." In die kisten moesten de mooie dingen opgeborgen worden, die hij koopen zou.
Na een kwartiertje vertrokken ze. Het paardje van Simson was echter zoo'n ouwe knol, dat het niet vlug vooruit kon. Bernard was soms een heel eind voor. Dikwijls reed hij daarom een zijweg in en kwam dan terug bij 't rijtuigje van


22
den Jood. O, wat had Simson stiekum plezier. Wat zou hij centen verdienen. Jongen, zoo'n buitenkansje had hij niet dikwijls. Weer was Bernard een zijpad opgereden. Opeens springen drie woeste kerels met zwartgemaakte gezichten op den grooten weg. Ze hadden achter de struiken zitten loeren. Eén had dadelijk het paardje van den Jood vast. De andere grijpen Simson zelf aan. De Jood schreeuwt zoo hard als ie maar kan.
„Hulp, hulp, moord, tiefen, roofers, moortenaars!"
„Je geld of je leven", bulderen zij hem toe. Isachar had achter op een bankje zitten dutten. Op dat lawaai wordt hij evenwel wakker. Hij gilt of hij er aan moet en springt uit het karretje.
Bernard komt zoo hard hij kan aanrijden, recht tegen den roover aan, die bij den Jood z'n paard staat. De tweede roover kreeg een por met den dolk van Bernard. Die kerel viel ook al tegen de wereld aan. De derde vloog woedend op den jongen aan. Bernard sloeg met zijn dolk heen en weer. Zoo hield hij zich den roover van 't lijf.
„Vooruit, Simson", riep hij, „toe, Isachar, pak aan dien schurk."
Maar Simson sloeg zoo hard als hij maar kon met de zweep op z'n paardje en het dier holde


23
weg. Als hij zelf maar gered was, dan kon hem de rest niets schelen.
Daar komt een ridder aangereden. „Gelukkig, nu ben ik gered", dacht Bernard. Maar hij vergiste zich. 't Was geen vriend, 't Was een vijand. Met het plat van zijn zwaard slaat die ridder Bernard zijn dolk uit de hand. Nu grijpen de roovers den jongen aan en boeien hem.
„Zoo'n kleine vechtersbaas", zei de ridder.
„Ik heb van hem nog een leelijken prik in mijn arm gekregen", zei de eene roover. „Ik heb er mijn zakdoek maar zoolang omgebonden."
„En mij heeft hij omvergereden", zei de tweede. „Mijn been is erg gekneusd. Ik kan haast niet meer gaan."
„Hij zal nu wel wat bedaren", grijnsde de roofridder.
Isachar was intusschen aan den haal gegaan. Maar het hielp hem niets. De derde roover kon harder loopen dan hij. Weldra had hij hem ingehaald. Hij bracht hem bij den roofridder.
„Wat heb je daar?" vroeg hij.
,,'t Is de knecht van dien kerel, die ons ontsnapt is", zei de roover.
„Dien krijgen we nog wel te pakken", antwoordde de ridder. We moeten hem hebben. Die heeft zeker een vette portemonnaie. Maar


24
wat hebben we eigenlijk aan dat scharminkel. Weet je wat, knoopt hem maar op. Dan zijn we er af. Die jonge vechtersbaas gaat echter mee naar mijn kasteel."
„0 meheer, meheertjelief, maak me toch niet dood!" kermde Isachar. „Laat me toch leven."
„Wil je je mond wel eens houden! Vooruit, hangt 'm op aan dien boom." De roovers grepen hem aan. „O goede ridder, luister toch asjeblief. Tweeduizend gulden kunt u krijgen als u me vrijlaat. Misschien nog wel meer."
„Zoo!" zei de ridder, „en je hebt niets bij je." „Neen, maar ik weet hoe u er aan kunt komen. Laat u me dan los, als ik 't verklap?"
„Wat weerga! Wil je wel eens gauw zeggen, wat je weet, of ik klief je den kop tot op je tanden."
«Och, ik durf haast niet. Ik beef en ik sidder. Ik moet mijn goeden meester verraden." „Mannen, 't is genoeg. Vooruit er mee." „O genade, genade meheer", riep Isachar, want hij voelde den strop al om z'n hals.
„Trekt op mannen. Daar gaat ie. Een, twee.." „Och, asjeblief, wacht nog even", kreunde de Jood. „Ik zal alles vertellen, alles."
„Gauw dan, of je hangt daar boven in de takken te bengelen."


25
„Luister dan, meheer. Mijn meester Simson is. naar 't kasteel Leeuwenhorst. De graaf is naar Palestina gegaan. Nu zit hij bij de Turken gevangen. De gravin heeft veel geld noodig om hem vrij te koopen. Ze wil nu veel dure dingen aan mijn meester verkoopen om zoo aan geld te komen. Die schatten zijn zeker veel meer waard dan twee duizend gulden."
„We zullen uw goeden meester opwachten, ventje. Maar pas op als 't niet waar is, wat je verteld hebt. Dan heb je voor de laatste keer de zon zien opkomen."
„Ik mag de koorts krijgen, als 't niet waar is, meheer. Isachar liegt nooit."
„Ja, ja, dat gelooven we wel. Mannen, bindt hem daar aan dien boom vast. Anders gaat hij misschien zijn meester nog waarschuwen, dat wij 'm hebben moeten."
Isachar bad en smeekte om toch te mogen gaan. Het hielp niet. De roovers pakten hem vast en bonden hem stevig aan een boom. Daarop ging de ridder naar Bernard. Hij sloeg het vizier van zijn helm op. Nu kon de jongen recht in zijn gezicht kijken. Wat verschrok hij. 't Was graaf Zwijndrecht.
„Ja, ja, kereltje", grijnslachte deze; „ik heb je beloofd, dat we samen zullen afrekenen. Dat


26
zal nu gebeuren. Je zult er wel spijt van krijgen, dat je zoo brutaal geweest bent tegen me. Heb je er nog geen spijt van, neefje?"
„Neen, niks", zei Bernard. „Jij bent geen ridder. Jij bent een réover, die de galg verdient."
Een vreeselijk harden klap kreeg de arme jongen nu in z'n gezicht. Hij kreeg er een traan van in z'n oogen. Maar hield zich toch goed. Hard schreien deed de jongen niet.
„Jullie gaat een eindje van 't kasteel Leeuwenhorst op den loer liggen", zei Zwijndrecht toen tot twee der roovers. „Zorg dat Simson niet ontsnapt."
Den roover met het. gekneusde been hielp hij achter Bernard op 't paard. Zelf sprong hij op z'n eigen ros en zoo reden ze naar zijn kasteel. Onderweg werd geen woord gesproken. Bernard bad stil bij z'n eigen: „Och, lieve Hemelkoningin, zorg toch dat ik weer bij moeder thuis kom. Anders gaat moeder misschien nog dood van verdriet."
„Kijk eens, neefje", lachte de valscherik, „zie je ginds dien toren niet? Nu, dat is mijn kasteel. Daar zijn heel veel mooie kamers. Een er van is voor jou. Daar kun je nadenken over je koppigheid. Daar zul je wel leeren, hoe je een ridder moet toespreken."


27
Bernard begon stil te schreien. Hij dacht aan z'n moeder en z'n zusjes en z'n broertje. Misschien zag hij ze wel nooit meer terug. Was vader maar hier in 't land. Die zou Zwijndrecht wel leeren.
Ze reden door de open poort de binnenplaats op van 't kasteel. Twee leelijke kerels met groote snorr eb aarden en valsche oogen kwamen toegeloopen.
„Breng dien jongeheer eens in de torenkamer, Kromme", zei de ridder tot een van de twee. „Hij zal het er goed hebben. Daar kan hij op rekenen."
„Kom maar mee", zei de Kromme. Hij heette zeker zoo, omdat hij wat mank liep. Hij ging met den jongen verschillende gangen door. Eerst recht vooruit, dan linksaf, toen weer recht vooruit. Daarna rechtsaf en ten laatste kwamen ze voor een zware deur. De manke stak een grooten sleutel in 't slot. Knarsend ging de deur open. Wat een vuil vunzig hok was dat. 't Hing er overal vol spinnewebben. Een nare lucht kwam je daaruit tegen.
„Ziezoo, baasje", zei die vent. „Ga hier maar binnen. Je zal 't er goed hebben, heeft de baas gezegd. Een fijne kamer. Tot morgen. Slaap wel."
Klets, dicht ging de deur en op slot. Moest die leelijke kerel hem nog voor den gek houden ook.


28
Wat had Bernard toch verdriet. Hij ging op een bank zitten, die daar stond, 't Eerste kwartier deed hij niets dan schreien. Met zijn handen voor zijn gezicht.
„Moeder, moeder* riep hij. Maar moeder kon hem niet hooren. Ze wist nog niet, dat hij daar zat. Ze dacht: Hij kan elk oogenblik thuis komen.
„Och, Roza, als je 't eens wist", kermde hij. Hij dacht aan Jan en Maria. Nooit zou hij ze meer terugzien. De booze Zwijndrecht liet hem er zeker nooit meer uit. Toen hij lang gesnikt en geweend had, keek hij eens rond. Een klein raam was er. Maar één. En daar waren dikke ijzeren spijlen voor. Rietpluimen wuifden daarvoor heen en weer. Daar liep dus zeker een gracht langs den


29
muur. Hier en daar zat een dikke ketting aan den muur. Dat was zeker om een gevangene aan zijn been te doen. Als ze 't bij hem maar niet deden. Ginds hing een groot zwaard. En een blok stond er onder, een groot houten blok. Bernard rilde, toen hij dat alles zag. Wat zou er nog gebeuren? Was hij hier maar weg. „0 Lieve Vrouw", bad hij, „verlos mij uit deze gevangenis." Hij bad nog vurig enkele weesgegroetjes en dat maakte hem wat kalmer. Het was avond en 't werd al een beetje donker. Daar lag een hoop stroo in den hoek. Hij ging er dus maar op liggen en viel ten laatste in slaap.
HOOFDSTUK UI.
Afzetterij.
Het ouwe Joodje bleef zijn paardje maar slaan en aanzetten. Eindelijk kon het beest werkelijk niet meer. Het liep al zachter en zachter en ten laatste stond het heelemaal stil. Gelukkig was het kasteel nu niet ver meer. De roovers zouden hier niet meer komen zoeken, 't Was te dicht bij het dorp. Simson liet dus zijn paardje een half uur


30
uitblazen. Toen sukkelde hij er langzaam mee den berg op. Wat was hij blij, dat hij uit de handen van de roovers ontsnapt was! Zijn geld hadden ze niet en z'n leven ook niet. 't Was allemaal lekker langs d'r neus gegaan. En nu ging hij zaakjes maken. Fijntjes centjes verdienen. En geen beetje. Met één ding zat hij er een beetje tusschen. Wat zou hij zeggen, als ze vroegen waar de jonker was. Maar Simson was slim. Hij zou wel een paar leugentjes vertellen en dan kwam alles in orde. Wat geeft zoo'n bedrieger van een Jood om een leugen. Want zeggen dat Bernard zeker door de roovers gevangen was, dat deed hij niet. Dan hadden ze geen zin meer om hem iets te verkoopen. En dan was hij voor niets hier gekomen.
Toen de poort openging, vroeg Evert direct: „Waar is de jonker?"
„O, meheer, die komt nog niet. Hij wou nog een peetje paard rijden. Ik zei al: ga nu mee. Maar hij wou niet. Ik zeg: ja, tan kan ik er ook niets aan toen."
„Wat een deugniet", zei Evert. „Wat zal de gravin ongerust zijn."
Toen de Jood in de kamer van de gravin kwam, stonden de schatten al op tafel. Wat was de Jood blij, toen hij al die kostbaarheden zag. Maar hij liet er niets van merken. Hij boog heel


31
diep en zei: „Gegroet, etele gravin. Hier is uw dienaar, die u van dienst wil zijn."
„Evert, handel 't maar af met den koopman", zei de dame.
„Zooals u wilt, mevrouw", antwoordde hij.
„Hier zijn twee zilveren drinkbekers", zei hij tot den Jood. Dit kistje is vol fijn tafelzilver. Hier zijn zilveren borden. Dit is een gouden ketting met kruis. Daar liggen gouden armbanden. En nog meer, zooals je ziet. Zoek maar uit, wat je er van kunt gebruiken. Alles samen is 't zeker meer dan 6000 gulden waard."
„Zes tuizend gulden? Bewaar me. Zes tuizend gulden? Nog niet eens twee duizend gulden. Die dingen zijn tegenwoordig niet zoo veel meer waard. Neen, dat weet ik beter. Maar ik zal alles eerst eens goed bekijken. Ik zal opschrijven, hoe duur elk voorwerp is, dan zul je 't zelf zien."
Hij nam een schrijfboekje uit z'n zak en trok er een potlood uit. Als hij een zilveren lepeltje of vork of iets anders goed bekeken had, schreef hij op wat het kostte.
„Waar blijft Bernard toch?" vroeg de gravin aan Evert.
„Hij wou nog wat paardrijden, heeft de koopman gezegd."
„Hoe kan ie dat nu toch doen? Hij weet toch


32
dat ik zoo ongerust ben. Dat valt me erg tegen van Bernard."
„Hij zal van zelf wel thuis komen, als hij ziet, dat 't donker wordt", zei Evert.
De Jood rekende maar ijverig door. Hij was aan 't optellen, hoeveel 't allemaal samen was.
„Ik pen klaar", zei hij eindelijk.
„En hoeveel is het nu?" vroeg Evert.
„Fijftienhonderd gulden."
„Ben je heelemaal mal", zei Evert, „vijftienAonderd gulden, voor al die schatten, maar vijftienhonderd gulden. Weet je wat. Zie maar gauw <Jat je wegkomt. We zullen wel een anderen koopman opzoeken. Denk je dat we al die kostbare zaken voor niets weggeven?"
„Ik heb 't wel gezegd, dat 't zooveel niet was als u dacht. Die tingen zijn tegenwoordig zooveel niet waard. U is niet in den handel. Anders zou u 't wel pegrijpen. Maar als u wilt, sal ik 't nog eens overrekenen. Dan sal ik sien of ik hier en taar nog wat pij kan toen, want ik wil de edele gravin graag van dienst zijn."
Hij beg on weer. Ieder ding bekeek hij weer. -Dan keek hij op zijn papier. Soms schreef hij een gulden of een rijksdaalder meer op dan eerst. Toen hij klaar was begon hij weer op te tellen.
„Negentien honderd gulden", zei hij.


33
De gravin begon te schreien. Al haar schatten waren hier en 't was nog niet genoeg om haar man vrij te koopen.
De Jood keek eens rond in de kamer. Daar zag hij het Mariabeeld met het Kind Jesus op haar arm. Allebei hadden ze een zilveren kroontje op 't hoofd. Er zaten diamanten in.
„Laat me die er pij toen", zei de Jood. „Tan is er misschien genoeg."
De gravin deed 't niet graag, maar 't was voor haar man. Evert moest de kroontjes er af nemen. Simson bekeek ze van alle kanten. 0, die diamanten, daar zou hij mee verdienen. „Nu", zei hij ten laatste, „alles tezamen is het 2100 gulden. Maar nu toe ik er geen cent meer bij. Ik ferlies er zelf nog op. Dat hep ik foor de etele gravin ofer." Hij zag, dat de gravin nadacht. Ze deed het niet graag, al haar schatten afstaan. Maar 't was voor haar man. Ze zou 't dus maar doen.
Simson was blij. Hij telde de 2100 gulden op een andere tafel neer. Toen nam hij een grooten zak, dien hij had meegebracht. Daar gingen de gekochte schatten in. Voorzichtig droeg hij ze weg. Ze gingen daarop de kisten in, die goed gesloten werden.
Hij legde de zweep over het paardje en vooruit ging het, den berg af. Bij de eerste de beste her-


34
berg hield hij stil. Daar ging hij er eentje pakken. Dat kon lijden. Zoo'n goede zaken had hij nog nooit gedaan. Opeens dacht hij aan de roovers.
„Kastelein", riep hij, „weet je ook een weg» waar geen roofers langs komen?"
„Wat praat je man? Hier zijn geen roovers in den omtrek."
„Of hier roofers zijn. Dat kan ik je fertellen. Gelukkig ben ik ontsnapt. Maar mijn knecht en jonker Bernard hebben ze gefat."
„Ach, is jonker Bernard in de handen van de roovers? Wat zullen ze op 't kasteel geschrokken zijn, toen je dat vertelde."
„Ik hep 't niet ferteld. Een ongeluk hoor je altijd nog te vroeg."
„Dat had je toch moeten zeggen, leelijke Jood. Dan hadden ze al lang mannen uitgezonden om hem te bevrijden. Ik ga het direct zeggen."
Hij liep eerst even naar achter, om z'n vrouw te zeggen wat er gebeurd was. Toen ging hij, gauw den berg op om het treurig nieuws aan de gravin mede te deelen. Wat schrok de arme vrouw. Evert dacht dat ze het bestierf.
„O, m'n arme jongen", kermde zij. „Heilige Maagd, bescherm Bernard. Red hem."
„We zullen terstond mannen uitzenden om hem op te zoeken", zei Evert.


35
Drie speerknechten renden den berg af. In het dorp konden zij nog twaalf boeren vinden, die met hen meetrokken. Ze gingen de bosschen in. De boeren hadden hooivorken en dorschvlegels meegenomen. Wee de roovers, die ze te pakken zouden krijgen. Eindelijk zagen ze iemand. Ha, daar is een van de schurken. Schrik had hij niet, want hij bleef pal staan. Toen ze dichterbij waren, zagen ze dat hij aan een boom was vastgebonden.
't Was Isachar. Hij vertelde dat de roovers hem hadden vastgebonden en dat ze Bernard hadden meegenomen. Een van die roovers was een ridder. Waar ze heen waren, wist hij niet. Isacher werd losgemaakt. De mannen moesten naar huis terug, zonder den armen jonker.
HOOFDSTUK IV.
Aangevallen.
De Jood dacht: Ik zal een grooten omweg nemen, buiten het bosch om. Daar zullen de roovers niet komen. *t Zou toch verschrikkelijk zijn, als ze hem z'n prachtige schatten nog


36
afnamen. Was hij maar thuis. Hij vertrouwde 't niets. Hij had een voorgevoel, dat hem iets overkomen zou. Als hij voorbij struiken of heggen moest, klopte zijn hart van schrik. Nu moest hij langs lage boschjes. Had hij daar geen hoofd gezien? 't Stak even boven de bladeren uit en trok zich toen weer terug. Hij sloeg zijn paardje hard met de zweep. Gelukkig gebeurde er niets. Hij had zich zeker vergist, 't Ging goed. Nog een half uurtje rijden en dan was hij wel thuis. Weer kwam hij voorbij een elzenboschje.
„O wee", daar kraakten de takken en een paard kwam hard den weg opgedraafd.
„Ha, leelijke dief", riep de ridder, die er op zat. „Wat je bij je hebt is toch gestolen. Dat zullen wij maar meenemen."
Wat schrok Simson. Hij werd zoo bleek als de muur. Drie zwarte roovers waren ook op den weg gesprongen en een had zijn paard vast.
„Ja, ouwe schurk", riep de ridder, „de eerste keer ben je ons ontsnapt, maar dat zal nu niet lukken. Toe mannen, pakt hem aan en bindt hem aan dien boom."
„Och meheer, laat me toch los. Ik pen maar een arme schooier."
„Ja, dat weten we wel", zei de ridder. „We zullen eerst eens in je kisten kijken."


37
„Au, au, niet soo fast binden. Ik kan het soo niet uithouden."
„Dat moet je toch maar probeeren", lachten de roovers en ze trokken nog vaster aan. De ridder had zijn zwaard onder 't deksel van de groote kist gestoken. Pangl Het slot was kapot en de kist v/as open.
De Jood kreunde nog harder.
„Wel, wel, arme schooier, je hebt aardig wat bij mekaar geschooid, 't Komt me juist goed van pas. Wacht, daar zijn nog meer kisten", zei de ridder.
't Was net of de Jood 't zwaard tusschen z'n ribben kreeg, als er een deksel openvloog. Zoo ging hij te keer.
„Nu, Joodje, we zijn je wel dankbaar. We zullen alles netjes uitpakken en opbergen."
Zwijndrecht en zijn roovers bonden alles in een grooten zak op 't paard.
„Zeg, ouwe knoflooketer, je hebt nog wel centjes bij je ook, hé? Is 't niet?"
„Sal je gespnd blijven, heer ridder. Ik hep niets meer."
„Maak dat anderen wijs, leelijke gannef. Je hebt voor al die mooie dingen niet meer dan ƒ 2000 gegeven. En ge hebt zeker wel een 4000 pop meegenomen. Waar is de rest?"


38
„Sal ik de koorts krijgen en de stuipen er bij, als ik meheer pelieg."
„Mannen maakt hem los en legt hem hier op den grond neer. Trekt hem z'n schoentjes en kousjes uit en maakt zijn pootjes warm. Hij zal dan nog wel opbiechten."
De roovers legden Simson op den grond neer, zn handen op den rug gebonden. Twee roovers gingen met d'r knieën op hem zitten. De derde haalde takken en legde die onder de voeten van den Jood. „Steek aan", zei Zwijndrecht.
„Niet doen, niet doen, meheer, wacht nog even", kermde Simson.


39
„Steek aan, zeg ik je", zei de ridder barsch. De vlammen krulden om de voeten van den armen Jood.
„Hel en tuifels, o wai, o wai, wat een pijn, wat een freeselijke pijn. Weg met dat fuur, ik kan niet meer. Onder in 't rijtuig is een laai met een knop. Daar sit 't geld in."
„Zie je wel", zei Zwijndrecht, „zoo kun je een Jood aan 't praten krijgen. Gij hoeft hem nu niet meer verder te bakken. Legt hem maar een eindje op zij. Als hij gelogen heeft, mag hij weer even z'n voetjes warmen."
O wat kreunde de arme Simson. Hij kronkelde als een worm van de pijn. De ridder ging kijken en vond / 3000 in 't rijtuig.
„Mooi zoo", zei hij, „we kunnen 't er vandaag mee doen. Smijt die ouwe heer daar in de struiken. Dan heeft hij tijd om z'n teenen te laten genezen."
Weg waren ze en lieten Simson liggen.
HOOFDSTUK V.
De gravin probeert haar zoon terug te krijgen.
„Zwijndrecht heeft Bernard meegenomen", zei Evert, toen de drie speerknechten bij hun terugkomst op 't kasteel alles verteld hadden.


40
„Die schurk. Arme jongen, nu is hij zeker voor altijd opgesloten. De roover laat hem niet meer los. Wat zal de gravin bedroefd zijn."
Evert ging terstond het treurig nieuws vertellen. De gravin viel op haar knieën voor het beeld van de H. Maagd. Haar oogen stonden vol tranen. De gevouwen handen hield ze omhoog. Ze kon geen woord zeggen. Ze begon luidop te snikken.
Opeens staat ze op.
„Evert, zeg dat ze mijn paard voorbrengen. Ik rijd direct naar 't kasteel van Zwijndrecht. Ik ga mijn kind halen."
„Mevrouw, doe dat niet", zei Evert, „doe dat niet. Het is zoo goed als donker. Het kasteel is zes uur ver. En de booswicht zal toch niet naar u luisteren. Hij is er niets te goed voor om u ook nog gevangen te zetten."
„Wat moet ik dan aanvangen", zei ze. „Mijn Bernard moet ik hebben. Bernard. Bernard!"
Ze deed de handen voor 't gezicht. De tranen vloeiden tusschen haar vingers door.
„Mevrouw, op 't oogenblik kunnen wij er niets aan doen. Laat ons wachten tot morgen vroeg. Dan. kunnen we zien, wat we zullen doen."
„Moeder, als we eens naar de overste van 't klooster gingen", zei Roza. „Die kan dan naar


41
Zwijndrecht gaan. En daar zal hij wel naar luisteren."
„Kom hier kind, dat ik je omhels. Dat is een goede raad. Die is je zeker van boven ingegeven. Het klooster is nog geen uur ver. Dat doen we."
Een kwartiertje later reed de gravin met twee speerknechten in galop den berg af. Weldra waren ze bij het klooster. De goede overste was vol medelijden met de gravin. Hij troostte haar zoo goed hij kon.
„Morgen ga ik naar Zwijndrecht, mevrouw", zei hij nog eens toen de gravin de deur uitging.
Blij reed ze naar 't kasteel terug. Weldra zou ze haar Bernard omhelzen, dacht ze.
Den volgenden morgen ging de overste met een broeder naar het kasteel van Zwijndrecht. De booze ridder zag ze in de verte al aankomen.
„Hé, wat komen die monniken doen? Die komen zeker voor mij preeken?" Zoo spotte de booswicht.
De poort werd voor de twee opengemaakt. De poortwachter bracht ze in de kamer van Zwijndrecht. Hij hield zich of hij erg vriendelijk was. Maar zijn oogen keken valsch.
„Ridder, er* is iets verschrikkelijks gebeurd!"
„Zoo, zoo, eerwaarde pater, en wat mag dat zijn?"


42
„De zoon van de gravin van Leeuwenhorst is weggeroofd."
„De zoon van de gravin van Leeuwenhorst? Nu, dat doet me plezier. Die leelijke brutale jongen. Ik hoop dat ze hem goed vasthouden. Hij heeft mij erg beleedigd."
„Foei, ridder. Dat zijn geen woorden van een christen mensch. Ge moogt niemand kwaad wenschen. Uw vijand ook niet."
Misschien heeft Zwijndrecht hem wel niet, nu bij zoo praat, dacht de pater. Maar hij kon zich ook wel zoo houden.
„Ze zeggen nog dat de jongen hier gevangen zit", zei de overste. Hij keek den ridder recht in zijn oogen.
„Ik den jongen hebben? Als dat waar is... Je moogt mijn heele kasteel afzoeken. En als je den jongen vindt, dan moog je me naar den rechter brengen. Direct."
De pater wist niet wat hij er van denken moest. Hij kon toch moeilijk het kasteel afzoeken. En ze zouden wel zorgen, dat hij den jongen toch niet vond. Hij ging dus naar 't kasteel Leeuwenhorst om de gravin alles te vertellen. O wat schreide ze om haar Bernard. De pater begon daarna over de ƒ2000 te praten. Wie zou die naar de Turken brengen om den graaf vrij te koopen. Ten laatste


43
zei de pater: „Geef ze maar hier. Een van onze paters moet morgen naar Frankrijk. De Fransche koning gaat met veel ridders naar Palestina. Dan kan een van die ridders het geld meenemen."
Nu was er voor het geld gezorgd. Dat troostte de gravin. Maar al heel gauw zou ze nog erger bedroefd worden..
HOOFDSTUK VI.
Uit het kasteel verdreven.
's Zondags kwam er altijd een pater uit het klooster de H. Mis lezen op 't kasteel. De menschen uit den omtrek mochten ook komen. Want in bijna alle kasteelen was een kapel, de slotkapel. Bij sommigen was er eiken dag H. Mis.
Zwijndrecht dacht nu een middel gevonden te hebben om zich meester te maken van het kasteel Leeuwenhorst. Op een Zondagmorgen heel vroeg zei hij tegen een van zijn kerels: „Jij moet paterskleeren aantrekken." En tegen twee anderen: „Jullie boerenkleeren". De wapens moesten ze onder hun vermomming verbergen. Zoo ging dit drietal naar 't kasteel Leeuwenhorst. Zwijndrecht met zijn mannen gingen een eindje er vandaan op de loer liggen.


44
„Wat komt de pater vandaag toch vroeg", dacht de poortwachter. Maar hij had nergens erg in. Hij maakte de poort open. De pater en de boeren stappen de binnenplaats op. Daar trekt opeens de pater zijn zwaard onder z'n kleeren uit en steekt den poortwachter dood. Toen vielen de andere speerknechten aan, die hard kwamen aanloopen. De drie kerels van Zwijndrecht vochten als leeuwen. Weldra viel een speerknecht doodelijk gewond neer. En Evert had ook een steek in den arm gekregen. De mannen van Leeuwenhorst waren niet minder dapper. Twee van de drie vijanden lagen al gauw dood op den grond. De derde maakte dat hij wegkwam. Klets, dicht ging de poort, 't Was hoog tijd ook. Zwijndrecht met z'n soldaten waren er bijna in. Juist ging de poort voor d'r neus dicht.
Maar Zwijndrecht raasde en tierde en ging te keer. Ze zouden en moesten de poort open maken. Anders was van alle bewoners van 't kasteel 't laatste uur geslagen.
„Komt er maar in als je kunt", riep Evert hem toe.' We zullen je goed tracteeren."
Zwijndrecht begreep, al gauw, dat hij met razen en tieren niet veel verder kwam. En dat ze daar binnen niet bang voor hem waren. Hij moest de vork anders aan den steel steken. Hij ging met


45
z'n volk een eind van 't kasteel af. Er vlogen gedurig pijlen over den muur en daar had hij 't niet op.
„Weet je wat", zei hij tot z'n mannen, „gaat maar wat plunderen in het dorp, dan heb je alvast wat te doen."
Dat hoefde hij geen twee keer te zeggen. O, die arme boeren. Al het geld, dat die leelijke kerels vinden konden, namen ze mee. En als de menschen wat zeiden, kregen ze nog slaag op den koop toe. Wat was dat een treurige Zondag voor hen.
Den volgenden dag kwam er een volgeling van Zwijndrecht naar het kasteel met een witte vlag. De torenwachter blies op z'n horen. Evert en de mannen kwamen aanloopen.
De poort ging open.
„Complimenten van mijn graaf. Hij zal over een half uur met zijn leger hier zijn. Hij laat vragen of je je wilt overgeven. Zoo ja, dan moogt ge allemaal wegtrekken, zonder dat er iemand kwaad gedaan wordt. Wil je je niet overgeven, dan zal hij net zoolang vechten, tot hij 't kasteel heeft ingenomen. Maar dan zal hij niemand of niets sparen."
„Zoo, zoo", zei Evert, „een mooie boodschap van uw graaf. Ik ben wel gewond. Maar 't is


46
maar aan mijn linkerarm. Met mijn rechter kan ik nog strijden, even goed als uw graaf. Wij zullen ons weten te verdedigen, niet waar mannen. Wacht even, dan ga ik eens hooren, hoe de gravin erover denkt. Mannen, passen jullie zoolang op de wittevlagmensch, ik ben zoo terug."
„Gravin, daar staat iemand van Zwijndrecht", sprak Evert. „En die wil dat wij *t kasteel overgeven."
„O Heer", riep ze uit, „wees ons genadig. Daar heb je 't al."
„Maak u maar niet ongerust, mevrouw. We zullen ons verdedigen. Er komt niemand van Zwijndrecht de poort binnen. We hebben wapens en van alles genoeg."
„Och Evert, wat kunt ge beginnen tegen zoon groote hoop soldaten. Ge zijt met te weinig volk. En dan zijn er nog twee dood ook. Ge kunt het onmogelijk volhouden. Ge zoudt je eigen allemaal doodvechten en dan had je nog niets. Neen, niet strijden. Zeg maar aan dien man, dat ik Zwijndrecht zelf eerst eens wil spreken."
Evert deed het niet graag, maar de gravin wilde het zoo. De man met de witte vlag ging met de boodschap naar zijn heer. En die kwam al heel gauw. Hij zat op zijn mooiste paard. Een zwaar harnas had hij aan. Een vederbos wuifde


47
op zijn helm. Vóór hij de poort binnenreed had hij een boodschap aan de gravin. Ze mochten hem niets doen en ongehinderd moest hij weer kunnen vertrekken. De gravin liet zeggen, dat het goed was.
Het eerste woord van de gravin was: „Neef, waar is mijn kind, mijn Bernard? Ge moet me mijn kind teruggeven en dan kun je 't kasteel hebben."
„Wat praat je toch", was het antwoord. „Wat kan mij je kind schelen. Daar ben ik niet voor gekomen. Ik heb je alleen dit te zeggen: Je gaat met je kinderen 't kasteel af. Hoe verder je wegtrekt hoe liever. En zorg, dat je nooit meer terugkomt. Niemand mag iets meenemen. Alleen de kleeren. En gij moogt nog honderd gulden hebben voor reisgeld."
„Ge moogt alles hebben, neef, alles, maar geef mij mijn Bernard terug."
„Gravin, praat daar maar niet meer over, dat gebeurt niet. Wil je doen, wat ik gezegd heb, ja, of neen?"
„Neen", zei de gravin, „je krijgt het kasteel niet. Ga maar heen, slecht mensch, die je bent."
„Dus je verkiest dood gemaakt te worden, gij en uw kinderen en allemaal op 't kasteel. Over een paar dagen trek ik met mijn krijgsvolk hier


48
toch de poort binnen. Uw handjevol soldaten kan mij niet tegenhouden. Wilt ge dus uw leven sparen, zeg dan ja."
„Verschrikkelijk, verschrikkelijk", riep ze uit. „Heer, God wat een kruis. Maar Gij, o Heer, hebt het zoo beschikt. Het zal wel goed voor ons zijn. Uw H. Wil geschiede."
Een uur later reed Zwijndrecht met zijn soldaten de poort van 't kasteel binnen. Hij zou voortaan de baas zijn van Leeuwenhorst.
Evert met zijn mannen vertrokken. De gravin pakte kleeren in voor haar en haar kinderen. Ze kreeg de honderd gulden. Toen ze weg wou gaan, zei Zwijndrecht:
„Nicht, ik wil nog eens goed zijn. Ge moogt allemaal wat meenemen als een gedachtenis."
Roza zei: „Moeder, we zullen het Moedergodsbeeld meenemen, ik zal het wel dragen."
Marie vroeg het mooie boek van de Bijbelsche geschiedenis. Ze mocht het hebben.
Jan ging naar 't groote zwaard van zijn vader. Dat zou hij graag hebben.
„Maar jongen, wat moet je met dat zwaard aanvangen?" vroeg Zwijndrecht. De leelijke roover was in zijn schik, want hij was nu baas van 't kasteel. En zoo gemakkelijk had hij 't gekregen. Hij zei: „Ze zouden zeggen: zwaard waar ga je


49
met den jongen naar toe. Wat zou je met dat zwaard doen?"
„Dat zeg ik niet", zei Jan.
„Ja maar, dan krijg je 't ook niét."
„Nou, dan zal ik 't wèl zeggen. Als ik groot ben, zal ik er jou mee dooden. Jij bent slecht. Jij jaagt ons allemaal van 't kasteel."
„Je moogt het zwaard, hoor dappere jongen".


50
zei Zwijndrecht. Hij werd heelemaal niet kwaad en Jan kreeg het zwaard.
Daar ging de arme gravin met haar kinderen de poort van het kasteel uit. Zoo lange jaren had ze er met haar echtgenoot gewoond. En nu moest ze er weg, zonder dat de graaf er iets van wist. Evert stond haar op te wachten. Hij nam haar het pak kleeren af en troostte haar zoo goed hij kon. De menschen hadden allemaal medelijden met haar, toen ze in 't dorp kwam. Velen gaven haar van hun armoe nog een beetje geld. Veel konden ze niet geven, want de roovers hadden hun bijna alles afgenomen. Waar zou de gravin naar toe gaan? Ze wist het zelf nog niet. Ten laatste besloot ze naar Aken te reizen. Daar was ze zeker ver genoeg van haar kasteel af. Dadelijk spande een boer zijn wagen in om er de gravin en haar kinderen naar toe te brengen. Evert ging ook mee. In Aken huurde hij voor zijn meesteres een klein huisje. Om een groot heerenhuis te huren, was er geen geld genoeg. In dat huis moest ze zich maar zoolang behelpen.
Er blijven wonen, zal ze niet, dacht Evert. Als de graaf terugkomt, zal hij Zwijndrecht wel wegjagen.


51
HOOFDSTUK VIL
In de gevangenis.
Den eersten nacht had Bernard slecht geslapen. Telkens hoorde hij ritselen in het stroo. Het waren ratten of muizen, die er zaten. Eens liep er zelfs één over zijn gezicht. Wat was hij geschrokken, 's Morgens was zijn eerste werk z'n morgengebed. Dat sloeg hij thuis nooit over. Dat wou hij hier ook niet doen. Toen het uit was, nam hij zijn rozenkrans en bad zoo eerbiedig als hij kon tien wees gegroeten. Voor O. L. Vrouw wilde hij iets bijzonders doen. Zij kon wel maken, dat hij uit den kerker kwam. Hij zou negen dagen achtereen z'n tientje bidden. Dan had hij een noveen gedaan. Nu zou hij z'n eigen gaan wasschen. Dat was hij thuis gewend. Maar er was geen water. Of eigenlijk was er water genoeg. Je kon het buiten tegen den muur hooren klotsen. Maar daar kon hij niet bij. Hij ging z'n gevangenis eens afkijken. Dat kon hij nu op zijn gemak doen. Eerst naar de deur. Hij draaide de kruk om. Hij duwde. Ze was goed op slot. Toen naar 't zwaard. Wat een groot. En zoo'n breed. Hij voelde er even aan. 't Was aan twee kanten, scherp. In 't midden zaten roestplekken. Zou dat


52
geen bloed geweest zijn? Op 't blok zou je haast zeggen, dat er bloed zat. Zouden ze zoo met alle gevangenen doen? Hij ging weer op z'n bankje zitten en begon te weenen. Daar hoort hij in de verte voetstappen. Gauw droogt hij zijn tranen af. Er wordt een sleutel in 't slot gestoken. Knarsend gaat de deur open. Daar komt dezelfde binnen, die hem gisteravond heeft opgesloten. Die manke. Hij heeft een kruik water in de eene hand. In de andere een homp brood.
„Zoo, jonker, heb je goed geslapen?" zei hij. Hij zette de kruik en het brood op de tafel die voor Bernard stond.
„Neen, niet goed", was het antwoord.
„Dat geloof ik best. Hier op die lange veeren zal het niet zoo zacht liggen als op 't kasteel Leeuwenhorst. Maar dat went wel. Ik zal je van avond een paar dekens brengen. De zomer is haast om en 't wordt al een beetje koud."
„Ik geloof, dat hier veel ratten en muizen zitten", zei Bernard. „Ik heb ze haast den heelen nacht gehoord."
„O, die doen geen kwaad. En als je er last van hebt, dan moet je ze vangen. Nu, eet smakelijk. Tot morgen vroeg. Hij draaide zich om. Dicht ging weer de deur en op slot.
Bernard had niet veel honger, 't Was juist


53
of er een prop in z'n keel zat. Dat was van droefheid. En thuis had hij het altijd zoo goed gehad. Nu kreeg hij water en brood. Was hij maar niet met graaf Boudewijn meegegaan. Hij maakte een kruis en nam een stukje brood. Hij moest het er zoo maar afbijten. Een mes kreeg hij niet. Droog brood smaakt niet lekker. En 't was nog al hard ook. Toen nam hij een slokje water. Hij moest de kruik zoo maar aan z'n mond zetten. Hij nam nog een hapje brood en toen maakte hij een kruis. Hij had genoeg. Wat moest hij nu toch den heelen dag aanvangen. Had hij nog maar een boek om uit te lezen. Daar zag hij den ketting aan den muur. Dat waren voetboeien. Gelukkig, dat ze niet aan zijn voeten zaten. Nu kon hij ten minste nog vrij door zijn gevangenis loopen. Kijk, daar lagen stukken glas in een hoek. Zou er vroeger misschien een gevangene uitgebroken zijn? Best mogelijk. Daarom hadden ze nu zeker ijzeren spijlen voor het raam gedaan. Nu zou er niemand meer uitbreken. Wacht, als hij dat glas eens gebruikte om in de muizen- en rattengaten te doen. Dan zouden ze hem vannacht zeker niet komen plagen. In alle gaatjes, die hij vinden kon, stopte hij kleine stukjes glas. En dat hielp goed. De nacht daarop heeft hij geen enkele rat of muis gehoord. Z'n twee dekens had hij 's avonds ge-


54
kregen. Eén legde hij over 't stroo. En met den andere dekte hij zich toe. Den volgenden morgen kreeg hij weer een nieuwe homp brood en er werd een andere kruik met versch water neergezet. De oude werd meegenomen. De eerste dagen verveelde hij zich erg. Eens zat hij weer op z'n bankje, toen hij een vlieg hoorde gonzen onder den rand van z'n tafel. Een spin zat tusschen de reet en had de vlieg met een paar pooten vast. Toen kreeg de vlieg een beet en werd stiller. Daarna begon de spin het slachtoffer op te peuzelen. Nu ging Bernard een vlieg vangen. Hij hield ze een eindje van de spin af. De spin kwam uit d'r schuilhoek en nam de vlieg mee. Den volgenden keer kwam zij al een beetje verder. Bernard floot als hij wat had. Dat hoorde de spin beter dan 't gonzen van de vlieg. Eindelijk kon ze het zoo goed, dat ze een vlieg in een hoek van de gevangenis uit de hand van Bernard kwam halen. De jongen vond dat heel leuk. Op een morgen was hij weer bezig, toen de manke binnenkwam. Hij was héél boos. Dadelijk zag hij wat Bernard deed en trapte de spin dood.
„Leelijkerd", zei de jongen, „waarom doe je dat? Nu heb ik niets meer om mee bezig te zijn."
„Ik ook niet", zei de manke. „Niets dan jullie gevangenen. De heer zit op jullie kasteel en alle-


55
maal zijn ze hier weg. En ik zit met m'n vrouw nog maar alleen hier."
Wat schrok Bernard, toen hij hoorde, dat Zwijndrecht op hun kasteel zat. „En waar zijn moeder en mijn zusjes en mijn broertje?"
„Die zijn weggetrokken naar een andere plaats. Waar, dat weet ik niet. En dat kan me niet schelen ook. Zijn er in jullie kasteel ook gevangenissen?"
„Ja zeker. Maar niet zoo'n akelige als hier."
„Dan wou ik, dat de gevangenen daarin zaten, dan kon ik hier ten minste weg."
Hij ging. Bernard dacht niet meer aan z'n spin. Hij dacht alleen nog aan z'n goede moeder en z'n zusjes en broertje. Wat zouden die verdriet hebben.
HOOFDSTUK VIII. Verlost.
De gravin van Leeuwenhorst woonde al een tijd in haar klein huisje te Aken. Om brood te kunnen koopen voor haar en haar kinderen, naaide ze voor de menschen. Dikwijls als ze zat te naaien, vielen tranen op het goed. Ze dacht dan aan den graaf en aan haar Bernard. Mis-


56
schien zou zij ze nooit meer terugzien. En dan bad ze een stil weesgegroet voor ben. Dat troostte haar een weinig.
„Moeder", zei Roza op een keer, „ik ga Bernard verlossen."
„Maar kind, wat verzin je nu? Het is zoo bitter koud en het kasteel van Zwijndrecht is zoo ver. Ze zullen toch niet naar u luisteren. En als ze jou ook nog gevangen nemen, dan ben ik er al drie kwijt. Nee kind, denk er maar niet meer aan."
„Moeder, luister. Ze zullen mij niet gevangen nemen. Ik trek kleeren van een boerenvrouw aan. Dan denken ze, dat ik een gewoon boerenmeisje ben. En ze hebben nergens erg in. Ik zal een warme das omdoen."
„0, als ik Bernard toch nog 'ns terug mocht zien."
„Nu, moeder, laat mij dan gaan."
„Vooruit dan maar, kind. O. L. Vrouw moge je beschermen. Zij zal zoolang je moeder zijn in mijn plaats. Hier, neem een paar boterhammen mee voor onderweg."
Na een langen weg kwam zij bij het kasteel van Zwijndrecht aan. Ze klopte aan bij een boer, die er dicht bij woonde.
„Wat komt gij hier doen?" vroeg de boerin.


57
„Ik kom van Aken en ben op zoek naar een dienst."
„Heeiemaal van Aken? Kom gauw binnen, meid. 't Is haast donker. Blijf van nacht maar bij ons. Morgen kunt ge weer verder."
Ze kreeg een smakelijke boterham met warme melk. Dat ging er in, na zoo'n lange voetreis. De boerin zei:
„Ik weet iemand, die een dienstmeisje noodig heeft. De vrouw van den kasteelbewaarder. Als je daar morgen eens ging hooren."
„Wel, wel, dat kon niet beter", dacht Roza, ze had 't wel uit kunnen jubelen. Dat moest ze juist hebben. Maar ze hield zich goed. Ze liet niet merken, dat ze zoo blij was.
„Maar 't is een lastige vrouw", zei de boerin. ,,'t Is niet gauw naar haar zin."
Nu, daar gaf Roza niets om. Ze zou op 't kasteel komen. Dat was het voornaamste.
Den volgenden morgen ging ze er heen. 't Was direct beklonken. Om acht uur stond ze al in de keuken ketels te poetsen.
„Dat moet je zoo niet doen, lompe meid", zei de vrouw. „Heb je dat zoo van je moeder geleerd? Geef hier, dat moet zoo gebeuren."
,,'t Begint al goed!" dacht Roza. Maar ze gaf er niets om. Dat had ze allemaal graag voor


58
Bernard over. Met den man, de manke, kon ze beter opschieten. Die was heel vriendelijk. Den volgenden dag kwam hij in de keuken kijken.
„Zoo, Roza, ben je aan 't piepers jassen. Laat eens hooren, of je knap bent. Waar zit het beste van den aardappel?" Dat wist Roza niet.
„Wel, onder de schil," en hij lachte met z'n breeden mond, die haast van 't eene oor naar 't andere reikte. Eens was hij weer in de keuken. Toen hij gaan wou, vroeg Roza: „Waar ga je nu naar toe?"
„Wel wat blikslagers, nieuwsgierige meid. Maar je moogt 't gerust weten. Ik ga de gevangenen brood en water brengen. Dat is hun ontbijt, hun middag- en avondmaal tegelijk."
„Hebt u er veel?" vroeg Roza.
„Een dozijntje."
„Zeker allemaal groote, leelijke kerels."
„Allemaal niet. Ik heb er eentje bij, die pas een jaar of veertien is. Maar ik ga, hoor, drommelsche meid. Je bent toch zoo duivekaters nieuwsgierig." Weg was hij.
Nu wist Roza zoo goed als zeker, dat Bernard hier ook was. Hoe graag zou ze hem eens gezien hebben. Een paar weken naderhand viel de manke van een leer. Hij bezeerde zich erg. Hij kon zijn rechterhand niet meer gebruiken.


59
„Ik zal wel voor u naar de gevangenen gaan", zei de vrouw.
„Ben je mal, blijf jij maar aan je werk."
„Ik zeg, dat ik het doen zal."
„Ik zeg, dat jij 't laten zult."
„Wie moet het dan doen? Jij kunt toch niet."
„Dat is mijn zaak. Roza, kom jij eens mee."
Wat was Roza blij. Nu zou 't eindelijk gebeuren. Bernard zat op zijn bankje. Hij was bezig van stroo een matje te vlechten. Daar hoort hij stappen. Maar dat is de manke niet. Hij hoort de sleutel in 't slot. De deur gaat open.
„Roza", roept hij en vliegt op haar toe.
„Stil", zegt ze, „de manke staat aan 't einde van de gang. Hij mag er niets van merken. Moeder en de kinderen maken 't nog goed. Morgen kom ik terug."
Ze zette de kruik en 't brood op tafel en weg was ze. Ze deed de deur weer op slot. Gelukkig, de manke had niets gemerkt. O, wat zag Bernard er bleek uit. En zoo mager was hij geworden. Toen ze 's avonds met haar werk klaar was, ging ze naar 't schuurtje. Ze rommelde wat in de spullen, die daar lagen. Ha, daar had ze een klein breekijzer. Fijn. En daar lag een houten hamer. Dat was twee. Ze zocht nog verder en ja, daar had ze een flink stuk touw. Den volgenden mor-


60
gen moest ze weer naar de gevangenen. Het touw had ze om haar middel gebonden, en daaraan den hamer en het breekijzer. Alles zat onder haar kleeren. Je kon er niets van zien. Toen ze in de gevangenis van Bernard was, wilde ze gauw het touw losmaken. Maar ze was een beetje te haastig. Ze trok aan 't verkeerde eindje. De lus ging er uit. Nu zat het in den knoop. Ze peuterde al met haar vingers, maar 't wou niet. Ha, daar kwam 't een beetje.
„Kom je haast", riep de manke aan 't eind van de gang. „Wat voer je toch uit."
Gelukkig ging de knoop er uit Klets, daar lag alles op den grond.
„Ja, ik kom al", riep ze.
„Zorg, dat je er morgen uit bent, als ik terugkom", zei ze zachtjes tot Bernard.
„Dat zal ik", was het antwoord.
De deur ging op slot.
Hij wreef blij in z'n handen. Eerst een stukje brood eten. Dan kon hij er tegen. De negende noveen had hij vandaag uit. Hij had niet voor niets gebeden. Nu aan den slag. Het beste was, zooveel steenen uit den muur te breken, dat hij de spijlen er uit kon halen. De tafel werd voor het raampje gezet. Het bankje er boven op. Nu kon hij er goed bij. Het werk viel niet mee. Alles


61
was met harde cement gemetseld. Stukje voor stukje kwam het naar beneden. Hij mocht niet te bard kloppen. O wee, als de manke het hoorde. Hij werkte onvermoeid door. Om twaalf uur had hij er twee steenen uit en een spijl. Nu eerst een brokje eten. Dan een beetje uitrusten. Hij bad ook af en toe een weesgegroetje om hulp, daarna ging ie weer aan den gang.
's Avonds had hij er de tweede spijl al uit. Er moesten er zes uit. Hij zou dien nacht maar niet slapen, 't Was heldere maneschijn. Hij kon goed zien om te werken, 's Morgens was hij doodmoe. Er waren nog maar vijf spijlen uit. O. wee als de manke dadelijk eens kwam. Hij deed gauw de spijlen er voor. En de steenen er zoo wat tegen. Tafel en bankje stonden weer op hun plaats. Als je goed keek, kon je wel zien dat er aan 't raam gewerkt was. Maar er was alle kans dat de manke er geen erg in had, als hij soms kwam.
Na een half uur hoorde hij stappen in de gang. Het was de manke. Bij iedere stap bonsde het hart van Bernard al harder. Daar ging de deur open.
„Vandaag ben ik zelf maar eens gekomen. Mijn meid heeft 't te druk in de keuken. Je hebt niet veel water gedronken."
„Ik had geen dorst, 't is te koud," zei Bernard.


62
Weg was de manke. Gelukkig, hij had niets gezien. Nu zou Bernard het wel verder klaar spelen. Tegen den middag lagen er zes spijlen uit. Hij zou wachten tot 't nacht werd. Want o
wee als ze hem zagen. Dan was alles verkeken. Wat duurde 't toch lang eer 't avond werd. Hij had 't touw al aan een voetboei vastgemaakt. Hij liep er mee uit. 'tWas lang genoeg. Hij trok er aan, zoo hard hij kon. 't Brak niet. Eindelijk toch sloeg het tien uur op de torenklok van 't kasteel. Hij keek eens door 't raampje. Niets te zien dan sneeuw, zoover hij kijken kon. 't Was bijna zoo licht als overdag. Zoo mooi scheen de maan. Zou hij het nu maar wagen? „O.L. Vrouw help mij," bad hij nog.
Met zijn houten hamer sloeg hij het glas er uit. Hij deed het touw er al vast door. Nu hij zelf. Zijn hoofd kon er royaal door. De rest kwam ook. Stevig hield hij 't touw vast. Eindelijk stond hij


63
op zijn voeten op 't ijs van de gracht, 't Was sterk genoeg. Nu vooruit. Maar welke kant uit? Dat wist hij niet. In ieder geval hij was vrij. En hij zou zien zoo gauw mogelijk weg te komen. En zoo ver mogelijk van zijn gevangenis af. Hij liep maar door. Hij hijgde er ten laatste van. Wat was hij moe. De vorige nacht had hij niet geslapen en deze nacht ook niet. Geen wonder dat hij moe was. Hij kon niet meer. Daar stond een boerenhuis. Zou hij aankloppen? Maar misschien was die boer wel een vriend van Zwijndrecht. En dan werd hij misschien weer teruggebracht. Daar stond een groote hooiberg met een leer er tegen. Hij zou wat in 't hooi gaan liggen. Morgen vroeg voor de boer wakker werd zou hij weer verder gaan. Hij klom er boven in. Daar was een kuil in 't hooi. Daar kon hij juist in liggen. Met hooi dekte hij zich toe. Al gauw sliep hij als een roos. Hij droomde van Zwijndrecht, die hem op zijn paard achterna zat. Gauw sprong hij over een heel breede sloot. Zwijndrecht wou er ook over, maar sprong er midden in. Bernard lachte hem uit. Maar opeens stak Zwijndrecht hem met een lange lans in z'n been. Hij werd wakker van de pijn. Niet Zwijndrecht, maar de boer had hem met de vork in zijn been gestoken. Wat de boer schrok. Hij wou wat hooi voor de koeien hebben*


64
Bij de eerste prik hoorde hij een jongen schreeuwen van de pijn. Hij deed het hooi weg en ziet Bernard met z'n hand aan z'n been. Het bloed loopt door z'n kous heen. Z'n hand zit vol bloed. De boer pakt hem voorzichtig op. Hij draagt hem de leer af en brengt hem binnen. Zachtjes wordt de kous uitgetrokken. 0, wat is het diep er in. Bernard heeft zoo'n pijn dat hij haast niets kan zeggen. De wondheeler wordt er bij gehaald. Toen hij de wond verbonden had, zei hij, dat het nog wel een week of zes zou duren voor de jongen weer loopen kon. Wat had Bernard verdriet. Nog zes weken. Zoo graag zou hij dadelijk weg zijn gegaan om z'n moeder op te zoeken. De boer dacht eerst dat het een jonge schooier was, die 's nachts in 't hooi wou slapen. Wat stond hij te kijken toen hij hoorde, dat het de zoon van de graaf van Leeuwenhorst was.
„Wees maar niet bang hoor," zei hij. „Je dacht dat ik je misschien naar Zwijndrecht terug zou brengen. Ik ben blij dat je zoo mooi ontsnapt zijt uit de gevangenis van dien leelijken man. Hij heet wel graaf, maar eigenlijk is het een roover. De menschen hier in den omtrek zouden allemaal wel willen, dat hij weg was. We zullen je zoo goed verbergen, dat ze je hier niet vinden, als ze je komen zoeken."


65
Ze brachten hem in een zijkamertje met een lage deur. Vóór de deur zetten ze een kastje. Je kon van de deur niets zien. Als de boer of de boerin bij hem kwamen, moesten ze eerst het kastje op zij zetten. De jongen zat altijd met z'n been op een anderen stoel en een kussen er onder. Het beterde goed. Nu en dan had hij nog wel van die stekende pijnen. De wond zag er echter goed uit. De tijd viel hem wel lang. Maar hij had *t toch beter dan in de gevangenis. Hij kreeg goed eten en drinken. En de boer en de boerin kwamen dikwijls met hem praten.
HOOFDSTUK IX.
Weer iemand ontsnapt.
Jammer dat ik nu niet naar de gevangenen mag, dacht Roza. De ben zoo ongerust. Als Bernard 't maar klaar heeft kunnen spelen. De volgende dag zou ze toch probeeren of zij niet mocht. „Laat mij nog maar een keer gaan," zei ze tot den manke. „Ge wordt er nog te moe van. Ge zijt nog niet heelemaal klaar."
„Je bent wel bezorgd voor me," zei de ge-


66
vangenbewaarder. „Dat vind ik mooi van je. Vooruit, ga je gang maar." Haar hart klopte toen ze bij de gevangenis van Bernard kwam. Haar hand beefde toen ze de deur open maakte. Gelukkig hij was weg. Ze had wel kunnen gaan staan dansen van pret. Maar ze hield zich goed. Gauw goot ze 't water uit de oude kruik. Ze zette de nieuwe er neer. De homp brood legde ze op tafel. Vlug er uit en de deur op slot. De manke had niets gemerkt. O, als hij het eens wist. Roza ging verder de andere gevangenen af, juist of er niets gebeurd was. Wat zal moeder blij zijn, als ze Bernard terug ziet.
Daar wordt op de horens geblazen. De poortwachter ging gauw kijken, 't Was Zwijndrecht m^t enkele van zijn kornuiten. Hij kwam een paar weken op zijn kasteel. Hij wou wat gaan jagen in de bosschen. De manke was blij. Nu komt er weer wat leven, dacht hij. Maar zijn vrouw was niet blij. Die moest nu voor al die lui eten koken. En Zwijndrecht was een lekkerbek. Er mocht niets aan mankeeren of 't was mis. Als ze niet precies kookte wat hij graag lustte, of 't was niet naar zijn zin klaar gemaakt, dan kon hij te keer gaan als een dolle hond. Dan moest


67
de vrouw maar zoover mogelijk van hem weg zien te blijven.
Ze was al drukop bezig in de keuken. Roza hielp dapper mee.
„Zeg luie meid, je maakt niets voort", kreeg ze nog te hooren. „Zie maar gauw dat je naar vrouw Poortvliet gaat. Zeg dat ze direct hier komt om mee te koken."
Roza had in een, twee, drie haar voorschoot ai en haar mantel aan en haar hoed op. Vlu£ ging ze heen. Ziezoo, ze was 't kasteel uit. Een knappe kerel, dacht ze, die me hier nog ooit terug ziet. Ze wou eerst naar vrouw Poortvliet gaan. Maar dat was gevaarlijk. Ze zou zeker vragen: waarom ga je niet mee naar 't kasteel. En dan kon 't misschien nog verkeerd uitkomen. Ze liet vrouw Poortvliet waar ze was en ging regelrecht naar Aken. Wat was ze blij. Ze voelde geen kou. Ze had de heele tijd wel kunnen zingen. Onderweg bedankte ze Onze Lieve Heer wel duizend maal, dat alles zoo goed was afgeloopen. Ze ging nergens aan. Ze wou zoo gauw ze kon bij moeder zijn. Ze werd wel erg moe. En honger kreeg ze ook. Maar thuis kon ze uitrusten en eten. De maan was al lang op toen ze thuis kwam. Moeder en de kinderen waren al naar bed.


68
„Wie kan daar nog zoo laat zijn," dacht de gravin, toen ze hoorde kloppen. „O, Goddank, ben jij 't, Roza. Wat ben ik blij... wat ben ik blij".
„Is Bernard nog niet thuis, moeder", was haar eerste vraag.
„Neen kind, is hij dan vrij?"
„Hij is uit de gevangenis moeder, al twee dagen. De gravin viel op haar knieën en riep: „Dank O Heer, Bernard vrij. Gij hebt mijn gebed verhoord".
Ze stond op en omhelsde Roza.
„En heb jij dat gedaan?" vroeg ze met tranen in de oogen.
Nu vertelde Roza alles, zooals het gebeurd was. De gravin lachte en schreide tegelijk.
„Da's waar ook", zei Roza. „Lomperd, die ik ben. Nu heb ik vergeten hem te zeggen, dat wij in Aken wonen. Als hij ons maar vindt."
„Wees maar gerust kind, Onze Lieve Heer heeft gezorgd dat hij vrij is. Hij zal ook wel zorgen dat hij bij ons komt."


69
HOOFDSTUK X.
Gezocht maar niet gevonden*
Bernard vertelde aan den boer en de boerin hoe slecht Zwijndrecht met zijn moeder gehandeld had. Wat hadden die menschen medelijden met de arme gravin. Ze hadden er nog niets van gehoord.
Op een middag zat de boer weer met Bernard te praten. Opeens hoorden ze het dreunen van paardenhoeven. De boer verschrikt. Hij gaat gauw de kamer uit. Hij slaat haastig de deur dicht. De kast wordt er recht voor gezet. De boer gaat naar buiten.
Het zijn vier ruiters. Een ervan is Zwijndrecht.
„He, boer, jou moet ik even hebben," zegt ie. „Heb je hier geen jongen van een jaar of veertien voorbij zien komen?"
„Neen", zei de boer. De boer dacht, hij is nóg hier. Dus hij is niet voorbijgegaan. „Drommels, die rakker is uit mijn kasteel ontsnapt. En dezen kant is hij uitgegaan. Misschien heb jij hem wel verborgen, zeg eens op".


70
„Ik een jongen verborgen?"
„Hou je maar zoo onnoozel niet. Een van mijn mannen heeft zijn spoor nagegaan in de sneeuw. Van mijn kasteel ai tot hier toe. En verder , heeft hij geen voetstappen meer van hem gezien." „Die man zal niet goed gekeken hebben," zei de boer.
„Maar wij zullen wel goed kijken," zei Zwijndrecht. „We zoeken je heele huis af. En als we hem vinden, dan is zijn laatste uur geslagen. En het uwe ook."
De boer werd een beetje bang. Maar hij hield zich goed en zei: „Goed, zoek maar op. Ik zal je wel helpen als je wilt. Maar je zult bij mij niets vinden."
„Dat zullen we zien," zei Zwijndrecht. „Mannen, we zoeken eerst schuur en stallen af. En een gaat daar ook in dat hooi kijken."
Een van de mannen klom de leer op. Hij schopte hier en daar het hooi weg. Hij vond niets. Toen stak hij met zijn zwaard op vele plaatsen diep in 't hooi.
„Als hij er in zit, dan zal hij er toch niet levend meer uitkomen," dacht de schurk. Zwijndrecht met de twee anderen gingen in de schuur kijken. In een hoek lagen een hoop zakken.


71
Met z'n zwaard gooide hij ze op zij. Niets... In een andere hoek lag hooi. Een van de kerels nam een vork. Hij gooide het hooi uit elkaar. Geen jongen. Hij keek of er nergens een deur of luik was.
In de schuur zat hij niet. Nu naar de stallen achter 't huis.
„In de varkenshokken hoef je niet te kijken", zei een van de ruiters," toen Zwijndrecht daar ging zoeken.
„Waarom niet? Hij is leelijk genoeg om er bij te kruipen," zei de booswicht.
Nu gingen ze naar de koeien. De arme beesten verschrokken van al die zwaarden en harnassen en helmen.
„Wacht, zei Zwijndrecht, „daar boven de koeien is een deur. Gauw een leer". De ruiter die buiten in 't hooi gekeken had, ging de leer halen. Zwijndrecht klom er zelf op. 't Was een klein kamertje met een ledig ledikant. Daar had vroeger een knecht in geslapen. Nu het huis in. Zwijndrecht was al een beetje kwaad omdat hij nog niets gevonden had. Alles werd afgekeken. Onder alle bedden. In alle kasten. In de kelder.
„Hebben moet ik hem," zei Zwijndrecht.


72
„Hier moet hij zijn. Dat kan niet anders. Naar de zolder mannen."
Wat kraakten de trappen, toen ze er met hun groote gespoorde laarzen op kwamen. Ha, daar stond een groote kist. Op slot. Dat gaf niets. Daar wist Zwijndrecht wel raad op. Zijn zwaard onder 't deksel. Knap, open was 't. Er waren drie kleine koffertjes in. Alle drie op slot. Wat zou daar in zijn? 't Rammelde. Zwijndrecht zet z'n groote voet op 't eerste. Hij trapte er heel hard op. 't Kraakte. Nog een trap. Kapot. Ha, daar zat geld in. Allemaal geldstukken. Neem me mijn geld niet af," zei de boer. „Ge maakt me doodarm."
„We moeten toch wat hebben voor de moeite," grinnikte Zwijndrecht. „Als we de jongen niet vinden, zijn we voor niets hier geweest. Die twee anderen zullen we maar dicht laten. Dat rammelt ook. Daar zitten ook dingen in die we kunnen gebruiken. Hier jij zorgt voor dit, en jij voor dat," zei hij tot twee kerels. Zelf stak hij zijn zakken vol geldstukken uit het kapotte koffertje.
„Mannen we geven de koop nog niet op," zei hij. „We zoeken het huis nog eens af." Ze gingen weer naar beneden. Wat had de boer verdriet. Nu was hij al zijn geld kwijt.


73
„Boer, je krijgt al je geld terug, als je zegt, waar de jongen zit," zei Zwijndrecht, Dat doe ik nooit, dacht de boer.
„Je hebt alles afgezocht en niets gevonden," zei hij. „Begrijp je nu nog niet dat hij hier niet is." De boer dacht hier in de kamer is hij niet, maar waar hij zit, zeg ik niet.
„Maar nu geloof ik dat ik er ben," riep Zwijndrecht. „Dit hier is geen buitenmuur. Daar is nog een vertrek achter. Kijk maar door 't raam, 't Huis loopt nog verder door."
De boer werd bleek. Dat zag Zwijndrecht direct.
„Ha boer, nu zijn wij er achter. Ik wist wel dat hij hier zat. Dat zal je met je hoofd betalen. Je laatste uur is geslagen man."
„Hoera, daar heb je de deur al.' Hij gooide de kast omver en trapte ze een eind de kamer in. Hij rukte de deur open.
„Zoo ventje, zit jij hier," riep Zwijndrecht.
Een ruiter komt op eens 't erf opgereden, zoo hard hij maar kon. Zijn paarden zweetten van 't harde draven.
„Brand, brand", roept hij. ,,'t Kasteel van Zwijndrecht staat in brand."
In een, twee, drie vlogen Zwijndrecht en zijn


74
mannen naar buiten. Ze sprongen op hun paarden en renden met den ruiter weg. Ja, 't was zoo In de verte zag je dikke rookwolken opstijgen. De vrouw van de poortwachter was aan 't oliebollen bakken geweest. Die had Zwijndrecht zoo graag. Opeens sloeg de vlam in de olie. De .vrouw liep van schrik de keuken uit en ging haar man roepen. Toen die kwam, stond heel de keuken
al in brand. Er was niets meer aan te doen. Al heel gauw was het heele kasteel één en al vuur. De gevangenbewaarder kon de gevangenen niet meer los laten. Daar was geen tijd meer voor. Die zijn allemaal verbrand. De manke liep met zijn vrouw zoo hard weg als hij maar kon. Waar zij gebleven zijn, weet niemand, 't Was maar goed


75
ook, dat ze weg waren. Zwijndrecht vloekte en raasde en tierde, toen hij zijn kasteel geheel verwoest zag. Hij zou het den manke en zijn vrouw wel betaald zetten. De andere mannen van Zwijndrecht waren aan 't jagen, toen 't gebeurde. Die kwamen ook aangereden.
„We hebben het kasteel van Leeuwenhorst gelukkig nog", zei Zwijndrecht. Daar gaan we weer naar toe."
Hij dacht niet meer aan de boer en aan Bernard.
HOOFDSTUK XI. Eindelijk.
De boer durfde niet meer in z'n huis blijven. Zwijndrecht kon heel gauw terugkomen. Wat moest hij aanvangen. Met z'n vrouw en de jongen gaan vluchten. Maar Bernard kon nog niet loopen. Hij zou er met z'n buurman eens over praten. Hé, bij de deur lagen de twee koffertjes met geld. Die hadden de bandieten in hun haast vergeten mee te nemen. Wat was hij blij. „Altijd nog een geluk bij een ongeluk," zei hij.


76
„Weet je wat," had z'n buurman gezegd. „Hier blijven kun je niet. Je moet weg. Je koeien en je varkens kunnen wel zoolang in mijn stallen. Ik zal ze zoo duur verkoopen, als ik maar kan. Het geld zal ik je komen brengen. Ik ga nu dadelijk met je mee om 't vee naar hier over te brengen."
Dat was gauw gebeurd.
„Nu span ik mijn wagen in," zei buurman. We gaan samen de gravin opzoeken en ergens een ander huis voor je huren.
De boer nam het geld mee. Ook werd er wat huisraad op de wagen geladen en met vieren reden ze weg: de buurman, de boer en z'n vrouw en Bernard. Alle deuren had de boer eerst op slot gemaakt, 't Was treurig voor hem z'n huis te moeten verlaten, zonder dat hij wist waarheen. Hij vertrouwde op de hulp van God. Voor Hem had hij Bernard in zijn huis opgenomen en beschermd tegen Zwijndrecht. God zou hem niet verlaten. Ze reden maar altijd verder. Als ze op de groote weg bleven, zouden ze wel goed uitkomen. Eindelijk na vele uren zijn ze aan een stad. Toen ze de poort der stad binnenreden, stond daar een groepje soldaten. Die moesten het oog houden op wat er in en uitging. Ze hielden op met praten en keken naar de wa-


77
gen. Op eens komt er een en zegt: „Die jongen ken ik, geloof ik." Bernard schrok. Hij dacht: „Als het maar geen soldaat van Zwijndrecht is." Hij keek hem eens goed aan, 't was warempel een soldaat van zijn vader
„Dag Barend," zei Bernard.
„Dag jonker, wat ben ik blij, dat ik je weer zie. Ik dacht niet, dat ik je nog ooit levend zou ontmoeten. Wat Zwijndrecht te pakken heeft, houdt hij goed vast. Hoe ben je toch losgekomen? Kom mee naar mijn huis. Mijn tijd is hier toch om. Ik hoef niet meer op wacht te staan. Rijd maar mee naar mijn huis," zei hij tot de buurman, „daar kun je vannacht blijven. Ik heb wel geen bed voor allemaal. Ge moet je een beetje behelpen, 't Is in alle geval bij mij beter dan op straat." Een huis of tien verder was het. „Zeg, breng paard en kar eens bij de stalhouder," zei hij tot een jongen van een jaar of zestien, die juist voorbij kwam. „Zeg, dat we morgen wel zullen afrekenen. Hier is een fooi voor jou."
Eerst werd Bernard er uitgetild en binnen op twee stoelen gezet. De anderen kwamen ook binnen in de warme kamer. Dadelijk moest de vrouw koffie en brood brengen.
„Rijk ben ik niet," zei hij, „een soldaat is


78
niet rijk. Maar wie geeft wat hij heeft, is waard dat hij leeft." De boer en z'n vrouw en ook de buurman aten met smaak. Ze hadden honger gekregen op de wagen.
„Voor Bernard zal ik eens zorgen," zei de soldaat. Hij zette een klein tafeltje naast hem neer, met alles er op.
„En nu goed eten, jonker. Wel, wat ben ik blij dat ik mijn jongen graaf eens goed kan doen. Haast je maar niet. We hebben al den tijd. En nu moet je me eens vertellen, hoe je toch zoo fijn losgekomen bent." Bernard vertelde alles. De soldaat had er veel pleizier in. Wat lachte hij toen hij hoorde, hoe mooi Roza hem geholpen had. En nog harder moest hij lachen, omdat het Zwijndrecht bij de boer zoo leelijk langs zijn neus ging. „Dat z'n kasteel afgebrand is, is zeker een straf voor z'n booze daden", zei de soldaat. „Jammer, jongen, dat uw been nog niet genezen is, maar dat komt wel."
„Morgen ga ik eerst Evert halen, die woont niet ver hier vandaan. Die is tuinman bij een heer. Wij samen brengen je naar de gravin. Als die goede menschen mee willen gaan, dan kunnen ze mee de vreugde van de gravin zien."
Dat deden ze natuurlijk graag. „Voor u weet ik een mooi huisje leeg staan", zei hij tot den boer


79
en z'n vrouw. Dat zal ik morgen ook wijzen."
Den volgenden morgen ging de soldaat direct Evert halen. Wat was de goede man blij, toen hij Bernard weer terug zag. Hij schreide van blijdschap. Bernard moest hem weer alles vertellen. Met den stalhouder werd afgerekend. Paard en wagen stonden weer voor 't huis van den soldaat. Bernard werd er ingedragen. De anderen stapten in. De soldaat ging naast den buurman zitten om den weg te wijzen. Evert zat naast den boer. De boerin naast Bernard om hem af en toe te helpen met z'n been. Na een kwartiertje hielden ze stil voor 't huisje van de gravin.
„Moeder, kijk toch 'ns", zei Roza. „Een heele wagen vol volk voor de deur. Evert zit er in. Een soldaat van ons ook al. O, daar heb je Bernard."
Ze vloog de deur uit. De andere kinderen mee. De gravin kwam ook naar buiten. O, wat schrok ze, toen ze zag, dat Evert Bernard voorzichtig uit den wagen droeg.
,,'t Is niets, gravin", zei de soldaat, ,,'t Is maar 'n wondje aan z'n been. 't Is al mooi aan 't beteren. Over een week of drie is hij heelemaal klaar."
Bernard werd binnen weer op twee stoelen gezet. De gravin omhelsde hem en kon eerst geen woord spreken, zoo blij was ze. Eindelijk zei ze: „Mijn Bernard, nu heb ik je weer


80
terug. De kan niet zeggen, hoe blij ik ben. Heer, wat dank ik u toch. Nu heb ik m'n jongen weer. Bernard, jongen, nu ga je nooit meer van moeder weg."
Bernard vertelde aan z'n moeder alles, zooals het gebeurd was. Wat schrok ze, toen ze hoorde, dat Zwijndrecht hem nog bijna gedood had. Dankbaar keek ze telkens naar den boer, die zooveel voor Bernard gedaan had. De gravin gaf den boer een hand en zei: „Goede vriend, ik ben zelf arm. De kan u nu niet beloonen. Maar als er ooit betere tijden voor mij komen, dan zal ik aan u denken."
De boer zei: „Gravin, ik heb gedaan, wat mijn plicht was. De heb mijn huis moeten verlaten. De moet een ander huis zien te huren. Maar dat heb ik graag voor den goeden jongen over."
Hij gaf de gravin en Bernard de hand en met den soldaat zou hij z'n nieuw huis op gaan zoeken. Evert kon nog niet goed van Bernard weg. Hij bleef met den jongen en de gravin praten. De wagen ging verder en weldra stapten de vier uit voor het leege huis. Het was wel niet groot, maar de boer zou 't er wel mee doen. Misschien kreeg hij z'n eigen huis nog ooit terug. Terwijl hij het nieuwe huis van alle kanten bekeek, ging de soldaat naar den heer, waar 't van was. Die heer


81
kwam dadelijk mee. Hij vond 't goed, dat de boer er in ging wonen. Toen hij hoorde, waarom de boer zijn eigen huis uit was gegaan, hoefde hij geen cent huur te hebben. De boer bedankte hem recht hartelijk. De buurman wou weer naar huis gaan. „Neen", zei de boer. „Dat loopt zoo niet af. Ik zal een koffertje open maken. Jij moet wat hebben voor de moeite."
„Kan je begrijpen", zei de buurman. „Praat daar niet van. Ik wil niets. Het is mijn plicht je te helpen zooveel ik kan. Als ik uw vee verkocht heb, kom ik direct den verkoopprijs brengen."
Hij gaf den boer en de vrouw de hand en reed naar huis terug.
HOOFDSTUK XII.
De graaf van Leeuwenhorst.
Wat had de graaf van Leeuwenhorst nog dikwijls omgekeken naar zijn kasteel, toen Evert en Bernard al teruggekeerd waren. Ver ging hij weg van zijn dierbare echtgenoote en lieve kinderen. Misschien zag hij ze wel nooit weer terug. Als hij sneuvelde, wat best kon gebeuren, wat zou er


82
dan van hen worden? Zou Zwijndrecht het zelfs niet probeeren om het kasteel te veroveren. Hij zou er maar niet aan denken. Hij ging strijden voor den Koning hierboven. Die zou hem en zijn dierbaren wel beschermen. Toen hij bij het leger van keizer Barbarossa kwam, stonden ze allemaal klaar om te vertrekken.
„Leve de graaf van Leeuwenhorst", riep de keizer, toen hij hem zag.
„Leve de graaf van Leeuwenhorst", riepen al de mannen. De keizer gaf hem de hand en zei: „Ik ben blij, dat je gekomen bent, graaf. Daar zullen de Turken geen pleizier van hebben."
„De hoop het ook niet, majesteit", zei hij. „We zullen ze ringelooren."
„Braaf gesproken, graaf. De wil dat gij bij mij blijft in de achterhoede van het leger. Gij moet mijn raadsman zijn." De graaf zou liever voorop gegaan zijn in het leger. Dan kon hij beter den vijand te lijf. Maar nu de keizer het wilde, was het zoo ook goed. Ze trokken door Duitschland, Oostenrijk en Hongarije. Alles ging goed. Maar toen ze bij Griekenland kwamen, vonden ze weinig vrienden en veel vijanden. Die kropen weg achter boschjes en heggen. Ze schoten vergiftige pijlen op de kruisvaarders. Dan liepen ze weg, de lafaards. Maar o wee, als de kruisvaarders


83
ze te pakken kregen. Dan werden ze gewoon aan de boomen opgeknoopt. Eens kwam er een heel leger om de kruisvaarders tegen te houden. Maar pas was de strijd begonnen of ze kregen zooveel klop, dat ze 't op een loopen zetten. Eindelijk kwamen ze te Constantinopel. Hier moesten ze over een breed water, de Bosporus. En nu zouden ze 't gauw met de Turken aan den stok krijgen. Den eersten keer, dat ze de kruisvaarders aanpakten, lagen er al gauw zesduizend Turken tegen den grond. De anderen maakten dat ze weg kwamen. De kruisvaarders trokken maar verder. Ze kwamen nu in een groote woestijn. En die Was heelemaal vol Turken, die op hen afkwamen. De kruisvaarders hadden niet zoo'n groot leger als zij. De graaf van Leeuwenhorst zag opeens drie witte ruiters op witte paarden vóór in 't leger der kruisvaarders. Eén van die ridders was St. Joris. Nu durfden de kruisvaarders nog beter. Het duurde niet lang, of in heel de woestijn was geen enkele Turk meer te zien. Ze waren op de vlucht. Maar nu werd het erg voor de kruisvaarders; want ze leden in de woestijn ergen honger en dorst, vooral dorst. Ze dronken het bloed van de paarden, die gewond waren. Hier en daar vonden ze in een moeras vuil stinkend water. Dat dronken ze ook. Ze legden zadels,


84
kleeren en hout van lansen op een hoop. Dat staken ze aan, om zoo 't paardenvleesch een beetje te braden. Ze moesten *t zoo maar zonder zout of peper opeten. Brood was er geen kruimeltje meer. Zoo gauw zij in de een of andere stad kwamen, zouden ze 't weer koopen. Sommigen waren door honger en dorst en hitte ziek geworden. Op schilden werden die zieken door de anderen voortgedragen.
Ze kwamen aan een rivier, de Kalikadnus. Gelukkig, hier konden ze drinken.
„We zullen hier maar doorwaden", zei de keizer.
„Neen, majesteit", zei de graaf van Leeuwenhorst, „laten we wat verder gaan, daar is het niet zoo diep. En daar stroomt het niet zoo snel."
,,'t Gaat hier ook wel", zei de keizer. Hij liep er al door. Maar in 't midden zonk hij ineens naar de diepte.
Gauw sprongen de graaf met een paar anderen er in om hem te redden, 't Was te laat. Toen ze hem aan den kant brachten, was hij dood.
Wat waren de kruisvaarders bedroefd. Velen hadden de tranen in de oogen. Ze brachten het lijk naar Antiochië, een stad van de Christenen. Daar hebben ze hem in een kerk gegraven. Vroe-


85
ger werden de overledenen altijd in de kerk begraven.
Vóór de kruisvaarders verder trokken, kozen ze een nieuwen aanvoerder, 't Was de hertog van Zwaben. De Turken hadden spoedig gehoord, dat de keizer dood was. Nu zouden ze het wel winnen. Met een groot leger vielen ze de kruisvaarders aan. Maar die hielden zich kranig. Ook de graaf van Leeuwenhorst liet zien, dat hij zijn naam niet voor niets droeg. Hij vocht zoo dapper, dat hij ten laatste niet meer zag, dat tien, twintig Turken rond hem stonden. Telkens als zijn zwaard op en neer ging, viel er een Turk om niet meer op te staan. Eindelijk kon hij niet meer. De Turken grepen zijn paard vast en trokken hem er af. Ze bonden hem de handen op den rug en zetten hem op een Turksch paard. Z'n beenen bonden ze onder 't paard vast. Een Turk sprong er ook mee op en bracht de graaf naar één van hun steden. Daar werd hij in de gevangenis gezet. Toen lieten ze aan den aanvoerder van de kruisvaarders weten, dat hi) voor ƒ 2000 weer vrij kon gekocht worden. Een ridder werd met zijn schildknaap naar het kasteel Leeuwenhorst gestuurd om de treurige tijding over te brengen.
De graaf had 't in de gevangenis nog slechter


86
dan z'n Bernard. Om de twee dagen werd hem een stuk brood gebracht en daar stond een kruik met vuil water. Telkens als de oppasser kwam, gaf hij den graaf enkele harde slagen met een groote zweep.
„Dat is goed voor een Christenhond", zei hij. „Een hond moet slaag hebben, als hij niet doet, wat de baas wil. Als je Turk wordt, zal ik je niet meer slaan. Dan krijg je goed eten en drinken ook." Maar daar wou de graaf niet van hooren. Hij zou zijn geloof nooit verzaken. Dan nog liever dood gaan van ellende in die nare gevangenis, 't Was een klein kot. Hij had er den heelen dag de boeien aan. Zijn voeten zaten ook in de boeien. Wat had hij verdriet. Hij dacht voortdurend aan z'n echtgenoote en kinderen. Die zou hij wel nooit meer terug zien. Hij dacht, dat hij wel in de gevangenis zou sterven. Hij wist er niets van dat er al een ridder naar 't kasteel was om over 't losgeld te spreken, dus ook niet, dat z'n gemalin alle kostbaarheden verkocht had om de ƒ 2000 bij elkaar te krijgen. Dan had hij nog wel hoop gehad om los te komen. Toch morde of klaagde hij niet. Hij dacht: Ik zal geduldig zijn, dan hoef ik niet naar 't vagevuur, als ik dood ben. Of ten minste zoo lang niet. O, wat kostte het hem moeite om niet te klagen in z'n ellende.


87
Weken lang zat hij al in de gevangenis. Het werd één, twee, drie maanden, een half jaar. En nog niemand had hij gezien dan zijn wreeden oppasser. Eiken keer kreeg hij slagen met de zweep en werd hij uitgescholden voor Christenhond en zooal meer. Dan is het een toer om niet kwaad te worden. Maar de graaf werd niet kwaad. Hij dacht aan Jesus, die in datzelfde land ook geslagen werd met geesels. Het werd een jaar en nog zat hij in zijn akelige gevangenis. Op zekeren dag komt er, behalve den oppasser, nog een andere Turk binnen. Deze heeft een schoonen tulband op met paarlen en diamanten er in. Rijke kleeren heeft hij aan. In zijn gordel zit een dolk met gouden greep. Hij heeft een grooten brief in zijn hand, met zegels er aan. Hij gaat recht voor den graaf staan en leest.
„De graaf van Leeuwenhorst heeft den dood verdiend. Hij heeft vele van onze mannen gedood. Maar er is een losprijs van / 2000 voor hem betaald. Daarom heeft onze goede heer, de Sultan, medelijden met hem. Hij schenkt hem de vrijheid terug; maar als hij nog eens tegen ons vecht, wordt hij terstond gedood."
De Turk vouwt den brief toe en gaat heen. De oppasser maakt de boeien los.


88
„Christenhond, gij zijt vrij", zei hij met een grijnslach. „Maak maar gauw, dat je 't land uitkomt. Anders vatten we je nog eens."
Wat was de graaf blij, toen hij buiten stond. Hij was vrij. Het beste was, dat hij eerst naar


89
den hertog van Zwaben ging. Misschien had die wel graag, dat hij weer meevocht. Maar dan zouden hem de Turken direct dooden, als ze hem te pakken kregen. Doch dat kon hem niet schelen. Hij ging er op af.
De hertog van Zwaben zag hem al aankomen. „Maar graaf van Leeuwenhorst", zei hij, wat ziet ge er toch slecht uit. Zoo bleek en zoo mager."
„Dat geloof ik wel", zei de graaf, „ik heb het ook niet best gehad in de gevangenis. Maar hebt u graag dat ik nog met u meevecht?—"
„Dat zou ik niet doen", zei de hertog van Zwaben. Gij zijt te zeer verzwakt in de gevangenis. Het beste is, dat ge gauw naar huis gaat. Als ge over een paar jaar wat aangesterkt zijt, dan zal ik het u wel laten weten, als ik u noodig heb."
De graaf nam dus afscheid en ging naar een haven, waar een schip klaar lag. Hij kreeg nog een vijftig andere ridders mee, die ook te afgetobd waren om nog door te vechten. Samen scheepten ze zich in.


90
HOOFDSTUK XIII.
De eene boosheid bij de andere.
Bernard was drie weken later weer heelemaal klaar. Hij kon nu evengoed loopen als vroeger.
De gravin wilde hem eerst bij zich houden. Maar als Zwijndrecht er achter kwam, dat ze te Aken woonde, dan kwam hij zeker kijken, of Bernard er niet was. De jongen moest dus weg. Waar naar toe? Graag zou hij naar den boer of naar Evert gaan. Maar die woonden ook nog in Aken. Hier in de stad was hij niet veilig.
„Weet je wat", had Evert gezegd, „ik ga met je mee naar graaf Reynold. Die zal je zeker beschermen."
Ze gingen daar dus heen. De graaf vond Bernard een flinken jongen. Hij had plezier in hem, vooral toen hij hoorde, hoe mooi hij uit de gevangenis gekomen was.
„Graag zou ik je in mijn kasteel opnemen", zei de graaf. „Vooral omdat je vader kruisvaarder is. Maar ik kan het niet goed doen. Zwijndrecht heeft meer soldaten dan ik. En als hij hoort, dat jij op mijn kasteel bent, dan kon het best ge-


91
beuren, dat hij mijn kasteel ook veroverde. Hij is er niets te goed voor. Maar weet je wat. Ga naar mijn boschwachter. Zeg maar, dat ik wil hebben, dat hij je zoolang in zijn huis neemt. Dan ben je ten minste dicht bij mijn kasteel. En als 't noodig is, kan ik gauw enkele soldaten sturen, om je te helpen."
Bernard woonde nu voortaan bij den boschwachter. Dat was wel naar zijn zin. Nu kon hij weer mee gaan jagen. De herten, hazen en konijnen hadden gauw ondervonden, dat hij nog even goed kon schieten als vroeger.
Toen Zwijndrecht na den brand weer op het kasteel Leeuwenhorst zat, deed hij niets dan brommen.
„Lomperd", zei hij in z'n eigen. „Stommerik .die ik ben. Waarom heb ik dien kwajongen ook niet uit den weg geruimd. Aan het kasteel was toch niets meer te doen. En dien leelijken boer ook. Wacht maar. Ik zal ze toch nog wel krijgen. Eerst moet ik den boer hebben."
Vijf minuten later reed hij met twee ruiters den kasteelberg af, recht naar den boer. Hij wou de deur openmaken. Op slot! Hij keek eens door de ruiten. Niets te zien!
„De gannef heeft 't aan zien komen en nu is hij er van door. Maar 't zal hem niet baten. We


92
gaan naar dien boer daar ginds. Die zal wel weten waar hij is."
Wat schrok de boerin, toen ze dien ruiter op 't erf zag komen. Wat moest dat beteekenen?
„Zeg vrouw", zei Zwijndrecht barsch, „waar is die buurman van je gebleven?"
„Dat weet ik niet, mijnheer."
„Wat, drommels, weet je dat niet? Waar is je man?"
„Die is niet thuis."
„Ha zoo, die helpt zeker ook al mee om mij tegen te werken. Is hij met dien kerel mee, ja of neen?"
De vrouw werd zoo bang, dat ze alles zei. „Ja, mijnheer", zei ze.
„Heeft hij hem misschien weggebracht met zijn wagen?"
„Ja, mijnheer."
„En was er z'n vrouw ook bij?" „Jawel, mijnheer."
„En ook een jongen van een jaar of veertien?" „Zeker, mijnheer."
„Nu, omdat je alles eerlijk gezegd hebt, zal ik je niets doen. Maar je man zal z'n vingers branden. Mijn vuur is goed, dat zul je gauw zien. Waar zijn ze naar toe?
„Dat weet ik niet, mijnheer,"


93
„Wat, weet je dat niet?" „Neen, wezenlijk niet, maar ze zijn dien kant opgegaan."
„Enfin, dan zijn ze zeker naar de stad. Ik zal ze wel vinden."
Hij ging met de ruiters naar 't gesloten boerenhuis. Een paar minuten later zag de vrouw rook boven 't huis uitkomen. Toen kwam er een groote vlam en een uur later was het huis van den buurman niets dan een rookende puinhoop.
De booswicht was weer naar Leewenhorst terug gereden. Den volgenden dag stuurde hij vijf soldaten naar Aken. Overal moesten ze vragen waar de gravin van Leeuwenhorst woonde. Dan was Bernard ook mee gevonden. Den heelen dag hadden ze de straten afgeloopen. Ieder had een stuk van de stad genomen. Eén van de kerels was er achter gekomen. Hij ging er direct naar toe. De gravin was gelukkig niet thuis. Ze was met Roza naaiwerk wegbrengen. Jan en Marie waren alleen thuis. Ze zaten samen in het schoone boek van de Bijbelsche geschiedenis te lezen.
„Zou vader nog in dat land zijn, Marie?" vraagt Jan opeens.
„Ik weet het niet. Misschien is hij al op de terugreis."


94
„Hè, dat wou ik toch eens. Morgen gaan we weer bloempjes plukken voor Maria, nietwaar Marie, dat vader gauw thuis mag komen."
„Laten we eerst drie weesgegroeten voor vader bidden, dat hij geen ongelukken krijgt."
,,Ja, dat doen we", zegt Jan.
De kinderen zaten al voor het Mariabeeld met de handjes samen en de oogjes dicht.
Daar gaat opeens de deur open.
O, wat schrikken de kinderen, 't Is een ruwe vent, met een leelijken rooden baard. Vuurroode haren komen onder zijn helm uit. Een groot zwaard heeft hij op zij.
De kinderen kruipen van angst in een hoek.


95
„Is je moeder niet thuis?" vraagt de kerel.
„Neen", zeggen de kinderen bedeesd.
„Waar is ze heen?"
„Dat weten we niet."
„Is Bernard ook niet thuis?"
„Neen, die is nooit thuis."
„Waar is die dan?"
„Dat weten we niet."
„Dat weet je wel, wil je 't eens gauw zeggen."
De kinderen begonnen allebei te schreien. Zoo barsch had hen nog nooit iemand toegesproken.
„Als je 't niet gauw zegt, dan..."
Hij trok het zwaard uit de schede en liet het flikkeren voor de kinderen d'r oogen.
Nu begonnen ze zoo hard te huilen, dat je 't buiten kon hooren.
Juist kwamen er twee mannen voorbij.
't Waren Evert en Barend, de soldaat.
Toen ze de kinderen zoo hoorden schreien, gingen ze eens kijken.
„Wat, moet jij hier kleine kinderen bang maken, lafaard die je bent", riep Evert hem toe.
„Ze willen niet zeggen, waar Bernard is."
„Daar heb je niets mee te maken."
„Wat, heb ik daar niets mee te maken. Ik ben een soldaat van Zwijndrecht."
„Dan heb je er zeker niets mee te maken. Zie


96
maar gauw dat je weg komt, en kom hier nooit meer terug."
„Heb jij hier wat te zeggen?" zei de kerel. „Moet jij mij beletten de boodschap van mijn graaf te doen. Wacht, ik zal je."
Met wil hij met zijn zwaard Evert doorsteken, maar Barend pakt hem van achter vast en trekt hem over den grond. Evert heeft ondertusschen het zwaard van den graai van den muur genomen.
„O, zoon mes heb ik ook wel", zegt hij. „Kom maar op."
Maar Barend heeft de kerel zijn zwaard uit de hand getrokken. Hij steekt het tusschen de reet van den planken vloer, heel diep in den grond. Met zijn reuzenkracht wrikt hij even en knap, het zwaard is in tweeën.
„En nu, voort, de deur uit", zegt hij tegen den kerel en geeft hem nog een schop achterna. „Pas op, als je hier nog ooit over den drempel komt."
Als een getrapte hond gaat de vent weg. Ai en toe kijkt hij nog eens om en bromt zoo iets van: „Ik zal 't wel betaald zetten, wacht maar."


97
HOOFDSTUK XIV.
Een heerlijke verrassing.
Bernard had bij den boschwachter een heerlijk leventje. Bijna iederen dag mocht hij mee gaan jagen in de bosschen van graaf Reynold. Hij had ook een valk van den graaf gekregen. O, dat was zoo'n leuk beest. Bernard had altijd een leeren handschoen aan als hij hem op z'n vinger zette. Want de vogel had scherpe nagels. Als Bernard er mee door de bosschen reed, dan had 't beest altijd een klein kapje over den kop, zoodat hij niets kon zien. Maar als er ergens een patrijs of iets anders zat, dan hield Bernard z'n paard stil. Hij deed den vogel het kapje af. Scherp loerden de zwarte oogen links en rechts. Dadelijk had hij het wild gezien en vloog er recht op af. Hij pakte het dier met zijn scherpe klauwen vast en bracht het bij zijn meester. Als het dier te groot was voor zijn valk, zette Bernard hem even voor zich op 't zadel en een goed gerichte pijl snorde door de lucht. Haast altijd was het raak. Eens had het hem bijna het leven gekost. Hij reed met den boschwachter door een heel dicht woud.


98
Daar hoort hij ritselen in de struiken. Hij kijkt wat het is en hij ziet een groot wild varken zijn kop door de struiken steken. Hij doet een pijl op zijn boog. Hij trekt ai. 't Was een beetje te laag. Inplaats van in z'n kop, komt de pijl in den poot van 't beest terecht. Het dier schreeuwt van de pijn. 't Klinkt heel het bosch door. Regelrecht vliegt het woedende dier op Bernard af. Het hapt naar z'n been en trekt hem van 't paard om hem te verscheuren. Gelukkig heeft de boschwachter 'n pijl klaar. Hij treft 't beest in z'n oog en de pijl dringt tot in de hersens door. 't Rolt nog een paar keer over den grond en is dood. Wat was Bernard geschrokken, 't Scheelde maat een haartje of hij was dood geweest. De Engelbewaarder van Bernard heeft zijn taak goed gedaan. Den volgenden dag was de jongen 't at vergeten en hij smulde van een everzwijnboutje
Een week later waS hij weer aan 't jagen met den boschwachter. Zij waren aan 't eind van de bosschen. Tusschen de boomen door kon je over 't veld kijken. O, wat een stofwolk daar ginds op den weg. „Wat zou dat zijn, boschwachter?"
„Ik denk ruiters."
„Ze komen al dichter bij."
„Ze hebben allemaal een rood kruis op de borst."


99
,,'t Zijn zeker kruisvaarders. Ze komen van 't heilig land terug."
„Als daar vader eens bij was."
„We gaan kijken", zei de boschwachter.
„Ja, daar is ie al, boschwachter. De voorste, dat is vader. Ik zie het", riep Bernard vol blijdschap. Hij zette z'n paard aan en in 'n oogenblik was hij bij zijn vader. Die reed vooraan in den troep.
„Vader", riep hij, „dag vader!"
„Daar heb je Bernard. Dag jongen, dag lieve jongen wat ben ik blij, dat ik je weer zie. Kom hier, naast mij rijden. Dan kunt je me beter alles vertellen, hoe moeder en de kinderen het maken. We zullen dezen zijweg nemen, dan zijn we 't eerst op ons kasteel. Ze hebben veel honger en dorst. Ze zijn erg vermoeid."
„Maar vader, het kasteel is niet meer van ons. Zwijndrecht heeft er ons afgejaagd."
„Daar heb je 't al", zei de graaf. „Ik heb het wel gedacht. Die booze man heb ik nooit vertrouwd. En waar is moeder en de kinderen gebleven?"
„Die wonen ergens in de stad Aken."
„Zoo, zoo. Mannen, luistert eens", zei hij tot de anderen. „We gaan niet naar mijn kasteel. We gaan naar 't kasteel van graaf Reynold. Ik zal je straks wel zeggen, waarom."


100
„Hierheen, recht door de bosschen", zei de boschwachter, dan ben je er 't eerst. De zal vlug vooruit rijden, om graaf Reynold te zeggen, dat ge komt."
Graaf Reynold was blij, dat graaf Leeuwenhorst met de vijftig kruisvaarders bij hem kwamen. Hij ging ze tot voor in de laan tegemoet.
„Wees welkom op mijn kasteel, graaf Leeuwenhorst, met uw dappere kruisvaarders. Ge zult mijn gasten zijn. De hoop, dat ge er geen spijt van zult hebben, dat ge bij mij gekomen zijt."
In de groote zaal van het kasteel stond een heel lange tafel. Brood en vleesch en melk stond klaar. De kruisvaarders lieten het zich goed smaken. Ze hadden honger gekregen van de lange reis te paard.
Toen de stapels brood en vleesch zoowat verdwenen waren, stonden allen op om te bidden. Daarna gaf graaf Reynold een teeken, dat hij wat te zeggen had.
„Kruisvaarders, er is hier iets ergs gebeurd. Graaf Leeuwenhorst, die zoo dapper gestreden heeft in het H. Land, is er slecht voor beloond. Want terwijl hij weg was, is graaf Zwijndrecht gekomen, de roofridder. Hij heeft de gravin en haar kinderen van 't kasteel gejaagd. Moet dat zoo blijven?"


101
De kruisvaarders waren verontwaardigd, dat Zwijndrecht zoo iets had durven doen.
„Neen", riepen ze allemaal. „Er uit moet ie. Er uit zal ie. We zullen helpen." Ze staken hun zwaarden omhoog.
„We gaan niet naar huis, voordat Zwijndrecht het kasteel uit is en zijn straf heeft ontvangen.**
„Goed gesproken, mannen", zei graaf Reynold. „Maar ge moet nog enkele weken hier op 't kasteel blijven. Ge moet eerst goed bekomen zijn van uw reis. Ondertusschen kunnen er stormtorens gemaakt worden en stormladders en wa-* pens. Die zullen we wel noodig hebben. Verder spreken we met alle boeren in den omtrek ai om te helpen. Dat zullen ze graag doen, want ze moeten van Zwijndrecht geen van allen iets hebben".
HOOFDSTUK XV.
Op Leeuwenhorst.
„Niets gevonden?" zei Zwijndrecht tegen één van zijn soldaten, die in Aken was wezen zoeken naar Bernard.
„Neen, heer graaf."
„En jij? En jij? Geen van vieren iets gevon-


102
den? Wat een uilskuikens. Ik had evengoed een kind uit kunnen sturen. Ha, daar is de vijfde. En wat heb jij voor nieuws?"
„Het huis heb ik gevonden, maar de gravin was niet thuis en Bernard woont ergens anders."
„Van wie weet je dat, als de gravin niet thuis was."
„Er waren twee kinderen thuis, daar heb ik 't van gehoord."
„En waar woont die kwajongen van een Bernard?"
„Daar heb ik niet achter kunnen komen, heer graaf."
,3a, wat een kwibus. Die kan van kinderen nog niet te weten komen, waar d'r broer uithangt. En waar heb je je zwaard gelaten?"
„Toen ik met de kinderen bezig was, kreeg ik *t aan den stok met Evert en een soldaat van den graaf van Leeuwenhorst. Die heeft mijn zwaard gebroken."
„Wat een doortrapt laffe vent ben jij. Dat een soldaat sterft met 't zwaard in de vuist! Dat is wat anders. Maar z'n zwaard kapot laten breken! Neen, dat is me te min. Uit m'n oogen kerel. Weg."
Zwijndrecht gaf hem een trap achterna. Dat was de tweede dien dag.


103
Veertien dagen later komt een van de ruiters van Zwijndrecht hard de kasteelbrug opgereden. Hij had nieuws voor zijn heer.
„Wel, wat is er?" vroeg Zwijndrecht.
„Heer graaf. De vroegere graaf van Leeuwenhorst is uit Palestina teruggekeerd. Hij reed aan 't hoofd van een vijftig kruisvaarders."
Zwijndrecht verschrok.
„Zoo", zei hij, „dat ziet er donker uit. En waar zijn ze naar toe gereden?"
„Dat wist de man niet, waar ik het van gehoord heb."
„Enfin, daar zullen we nog wel achter komen, 't Is goed. Je kunt gaan."
De booswicht zat er leelijk mee tusschen. 't Kon nu wel eens uitraken met zijn baasspelerij. Maar 't kasteel gaf hij zoo maar niet af. Hij zou zich weten te verdedigen.
Op een avond liepen de kruisvaarders in de bosschen van graaf Reynold te wandelen. De graaf van Leeuwenhorst was er bij. 't Was mooi weer. Ze spraken met elkander over de gevechten die zij met de Turken geleverd hadden.
„Jammer, dat ik geen helpers had", zei de graaf van Leeuwenhorst. „Ik stond moederziel alleen. Ze hadden me anders nooit gevangen genomen."


104
Met dat hij dit zei. grijpen een paar armen, die uit de struiken te voorschijn komen, hem vast en trekken hem mee tusschen het gebladerte een eind ver 't bosch in. Hij wordt op den grond geworpen. Een paar knieën zijn op zijn borst. Een zwaard flikkert boven hem. 't Ging alles zoo
gauw in zijn werk, dat 't gebeurt was vóór de kruisvaarders er goed en wel erg in hadden. Daar grijpt iemand de hand van den moordenaar, 't Was Bernard, die juist in de buurt aan 't jagen was en de worsteling had gehoord. Woedend keert Zwijndrecht zich om, want hij was het.
„Ha, kleine schelm, heb ik jou hier weer. Wacht, dat ik jou eerst..."


105
Maar de boschwachter was er ook bij gekomen. Met één ruk heeft hij 't zwaard uit Zwijndrecht z'n hand getrokken en 't ver weg gegooid.
De kruisvaarders waren er nu ook bij. Ze wilden zich ook op den booswicht werpen. Maar hij neemt z'n dolk. Links en rechts zwaait hij er mee. Zoo krijgt hij de baan vrij. Hij springt vlug op z'n paard en rent weg. Nog een paar pijlen Snorren hem achterna, maar 't is mis. Toen Zwijndrecht thuiskwam, had hij z'n dolk in de leege zwaardschede gestoken en hield ze met z'n hand vast. Z'n mannen mochten niet weten, dat hij z'n zwaard kwijt was. Z'n eerste werk was dan ook gauw een ander zwaard te zoeken,
HOOFDSTUK XVI.
Bij graaf Reynold.
Den heelen dag hoorde je er timmeren op 't kasteel van graaf Reynold. Groote houten torens werden er gemaakt. Daar werden houten rollen onder gezet. Dan kon 'je zoo maar voor de muren van 't kasteel rijden. Boven was een heel groot luik aan den voorkant. Als de toren vóór den muur stond, ging dat luik open. Dan konden


106
de soldaten op den vijand schieten of over het luik als brug op de muren komen. Werd er te erg terug geschoten, dan ging het luik dicht en de pijlen kwamen tegen het hout terecht.
Op een binnenplaats van het kasteel waren ze een groote stormram aan 't maken. Dat was een soort stelling, met een heel grooten, dikken balk er in. Voor aan den balk zat een groote ramkop van dik ijzer. Sterke mannen moesten den balk achteruit trekken, Ze lieten den balk weer schieten. Met een harde bons ging het gevaarte tegen de poort, om die kapot te krijgen.
Achter de schuur maakten ze een lepelblijde. Dat was een soort houten machien. Daaraan was een groote balk, die je omlaag kon halen met een draaier. Dat noemden ze den lepel. Aan 't einde was hij breed. Daar legden ze een grooten steen op van een honderd pond of zoo. Ze lieten den lepel schieten en de steen vloog over den muur. Die zoo'n keitje op zijn hoofd kreeg, was niet gelukkig.
Verder zag je mannen bezig met het maken van groote ladders. Stormladders werden die genoemd. Die werden tegen de muren gezet en dan probeerden ze om zoo binnen in 't kasteel te komen. Ginds was er een bezig zwaarden te scherpen op een grooten slijpsteen.


107
Een heele groote ris pijlkokers stonden tegen den muur vol met pijlen.
Een groote hoop lansen lag er bij. De kruisvaarders stonden overal naar 't werk te kijken.
„Hij zal 't benauwd krijgen, graaf Leeuwenhorst", zei er een.
,,'t Is z'n eigen schuld", zei de graaf, „dan moet hij mijn kasteel maar afgeven. Als hij 't er niet goed afbrengt, heeft hij 't aan z'n eigen te wijten."
„Hoe heeft hij 't toch durven wagen om u zoo brutaal aan te vallen in 't bosch. 't Is ongehoord."
„Hij zou mij graag onder den grond gehad hebben. Dan kon hij baas blijven op mijn kasteel. Gelukkig, Bernard was er nog en de boschwachter. Daar had de booswicht niet op gerekend. Heeft hij u erg geraakt met zijn dolk?" vroeg de graaf aan den kruisvaarder.
„Neen, de doek kan er de volgende week wel ai. ' t Was er niet zoo heel diep in. De volgende week help ik mee om hem van 't kasteel te halen."
„Ja, benauwd zal hij 't krijgen, erg benauwd. De boeren d'r handen jeuken om hem een stootje te geven, dat hij 't kasteel uitvliegt. Ze moeten hem geen van allen."
„Wanneer pakken wij hem aan?"
„Als alles klaar is, de volgende week Woensdag. Anders Donderdag."


108
Zwijndrecht zat ondertusschen ook niet stil. Hij begreep, dat 't er zou gaan spannen. Hij had vijftig tonnen olie in 't kasteel laten brengen. Groote stapels steenen lagen achter de muren. Ze waren zoo zwaar, dat één man er genoeg aan te tillen had.
„Laat ze maar komen", dacht hij. „Ze zijn er nog niet in."
Graag zou hij eerst den boer, die Bernard in zijn huis beschermd had, gevangen genomen hebben. En ook den buurman. Maar hij dorst niet goed weg van zijn kasteel. De vijand kon iederen dag komen.
HOOFDSTUK XVH.
Het kasteel ingenomen.
De volgende week Woensdag, vroeg in den morgen, werd er op den toren van 't kasteel van Leeuwenhorst alarm geblazen. Zwijndrecht en z'n mannen vliegen op en gaan kijken. De berg ziet zwart van 't volk. Helmen blinken in de zon. Honderden lanspunten komen boven de hoofden uit. Voorop zijn de kruisvaarders, achteraan de boeren. De graaf van Leeuwenhorst zit


109
te paard. Bij de poort roept hij: „Zwijndrecht, open de poort en geef je over".
In plaats van antwoord snorren er een heele boel pijlen over den muur.
„Mannen rijdt de stormtorens tegen de muren," Het duurt niet lang of uit vier stormtorens vliegen de pijlen. De vijand schiet hevig terug.
„De stormram tegen de poort". Daar staat een van de stormtorens in brand. Een paar mannen van Zwijndrecht waren op den muur geklommen en hadden eenige emmers olie over den toren gegoten. Dat kostte hun het leven. Met een pijl doorschoten vielen ze neer. Met een heel 1a«g hout, waaraan een brandende tod zat, werd de toren door een anderen soldaat in brand gestoken. Nu en dan kwam er een hoofd boven den muur uit en viel er een zware steen op de aanvallers. Dan weer werd er een emmer kokende olie uitgeworpen.
„Stormladders tegen den muur", werd er gecommandeerd. De boeren klommen er direct op. Een was al bijna boven. Daar komt een vijand op den muur met een langen haak. Hij trekt de ladder op zij, de leer valt om en tien, twaalf boeren vallen dood of gewond neer. Krak, daar is een plank uit de poort. De vijanden probeeren er gauw een andere voor te spijkeren. Maar de pieken houden


110
ze op een afstand. De stormram gaat maar door met tegen de poort te bonsen.
„Vooruit, mannen, de lepelblijde", wordt er geroepen. Een reusachtige steen van wel honderd
kilo vliegt den muur over en valt op Zwijndrecht. De booswicht ligt verpletterd op den grond. Krak, een tweede plank uit de poort. Nu kunnen er de mannen wel door. Gauw de grendels weggescho-


111
ven. Alles komt nu de poort binnen, de graaf voorop.
Nu duwen de mannen van Zwijndrecht niet meer. Hun meester is dood en zij kunnen het tegen zoo'n grooten hoop toch niet volhouden. Ze steken de handen omhoog en vragen of ze hen asjeblieft niet dood willen maken.
„Hier", roept de graaf. „In 't gelid."
Alle kerels van Zwijndrecht komen voor den graaf staan.
„Booswichten, jullie hebt den dood verdiend", zegt hij. „Omdat je met uw meester zooveel schurkenstreken uitgevoerd hebt. Maar uw meester is de grootste schuldige. Hij is dood. Hij heeft zijn straf ontvangen. Voor jullie zal ik goed zijn. Je moogt allemaal wegtrekken. Maar als je nog ooit rooft of plundert of andere schurkerij uitzet, dan is je leven er mee gemoeid. Je kunt gaan."
Toen ze de poort uit waren, riepen de kruisvaarders en de boeren: „Hoera, nu is de graaf van Leeuwenhorst weer heer van het kasteel. Lang leve de graaf van Leeuwenhorst".
„Nu mannen", zei de graaf, „ik bedank jullie allemaal voor de hulp. Zonder jullie had ik het kasteel nooit gekregen. Maar laat ons eerst in de slotkapel vijf Onze Vaders bidden voor de gesneuvelden. Allen knielden daar neer en ba-


112
den. Nu werden de dooden begraven. Het leger van den graaf had tien dooden, de vijanden drie en twintig.
De gewonden werden in een groote kamer van het kasteel gedragen. Daar werden ze liefderijk verpleegd.
HOOFDSTUK XVIÏÏ. Slot
Den volgenden dag was het groot feest op 't kasteel en de boeren hadden alles met groen en bloemen gesierd. Boven op den toren wapperde de vlag. De menschen staken ook allemaal de vlag uit. De graaf was zijn echtgenoote en kinderen in Aken gaan halen en in een open rijtuig met vier paarden bespannen reden ze naar 't kasteel. Van alle kanten riepen de menschen: Leve onze graaf, leve de graaf van Leeuwenhorst!" In de slotkapel zong de overste van het patersklooster een H. Mis om God te danken. Heel de kapel zat vol volk. De meesten konden er niet in, zooveel waren er gekomen. Ze bleven buiten staan bidden, 's Middags was er een groot


113
feestmaal. Allen die meegeholpen hadden om 't kasteel in te nemen, mochten meedoen.
Vooraan zat de graaf en de gravin. Dan kwam Bernard en de andere kinderen. Dan Evert en de boschwachter, met den boer die Bernard had beschermd en z'n buurman. Dan de kruisvaarders en de boeren. Toen de maaltijd afgeloopen was, zeiden de kruisvaarders: „Nu kunnen wij naar huis gaan, heer graaf. Gij zijt nu weer meester van het kasteel. Wij hebben onze taak gedaan."
De graaf dankte en zei: „Mannen, als ik u ooit ergens in helpen kan, dan kunt ge op mij rekenen." De boeren waren blij, dat ze hun goeden graaf weer terug hadden. Alle menschen in den omtrek waren nu gerust. Ze zouden nooit meer van Zwijndrecht en z'n mannen te lijden hebben.
De graaf zorgde dat 't afgebrande huis van den boer weer opgebouwd werd, veel grooter en schooner dan eerst. Ook zorgde hij, dat hij veel meer vee kreeg, dan hij eerst gehad had.
Evert en de andere soldaten van vroeger kwamen weer op 't kasteel wonen. Evert en Bernard konden nu gerust overal gaan jagen. Ze zouden van Zwijndrecht geen last meer hebben.
't Afgebrande kasteel van Zwijndrecht is nooit meer opgebouwd. Tusschen de ruïnen groeien brandnetels en lang spichtig gras. 's Nachts fladde-


114
ren de vleermuizen rond en hoort men de uilen krassen.
Veel menschen durven er in 't donker niet langs. Ze zeggen, dat Zwijndrecht er eiken nacht komt spoken, omdat hij geen rust kan vinden in z'n graf.


INHOUD:
Blz.
Hoofdstuk I Boos en slecht 5
,, II Treurigheid 14
„ III Afzetterij 29
M IV Aangevallen ...... 35
,i V De gravin probeert haar
zoon terug te krijgen . . 39
m VI Uit het kasteel verdreven . 43
Vïï In de gevangenis .... 51
VIII Verlost 55
ti IX Weer iemand ontsnapt . . 65
„ X Gezocht maar niet gevonden 69
,, XI Eindelijk 75
M XII De graaf van Leeuwenhorst 81
„ XIII De eene boosheid bij de
andere ...... 90
„ XIV Een heerlijke verrassing . . 97
N XV Op Leeuwenhorst . . .101
XVI Bij graaf Reynold . . . .105
,, XVII Het kasteel ingenomen. . .108
xvin slot 112


Bij den uitgever dezes is mede verschenen:
In: ONZE JEUGDSERIE:
Ieder deel is ruim . 300 pag. dik, rijk geïllustreerd, en van een omslag in kleurendruk voorzien.
Per deel: Ingenaaid ƒ 1.90
Gebonden ƒ2.50
I Fr. Finn, S. J. Harry Dee of hoe hij slaagde, 2e druk.
II Th. J. Schreven, Emilianus of de Soldaat-Martelaar, 2e druk. ■
UI Fr. Finn, S.J. Tom Playfair of hoe hij een begin maakte, 2e druk. IV Idem. De Voetbalwedstrijd of wat er het gevolg van was, 2e druk.
In: ONZE KLEINE JEUGDSERIE
op prachtig Engelsen druk, rijk geïllustreerd:
ing. geb.
1. Het Paradijs der Kinderen en andere Legenden — door
Pierre Kemp — Leeftijd 9-12 jaar ƒ0.85 ƒ1.35
2. Joriske vit de Hef — door Fr. Roeland — Leeftijd 11 jr.
en daarboven n q.80 „ 1.30
3. Paula, de kleine Droomster — door G. Terlingen Leef¬
tijd 7-12 jaar 0.95 „ 1.45
4. De verdwenen Vallei en andere Legenden door
Pierre Kemp — Leeftijd 9-12 jaar 0.85 „ t.35
5. Van een meisje, dat eindelijk thuis was — door Maria
van Dorsten — Leeftijd 9-14 jaar „ 1.20 „ 1.70
6. De Roofridder j*- door H. S. Scrutini — Leeftijd 7-12 jaar „ 0.95 „ 1.45
7. Op de Vlucht — door M. Siemer — Leeftijd 8-12 jaar „ 0.80 „ 1.30
8. De Houthakker van het Zwarte Wond — door H. S. Scru¬
tini — Leeftijd 9-14 jaar f.25 1 75
9. Paul, een dappere Jongen — door L. Vierkens — Leef¬
tijd 8-12 jaar 1. 1.50
Verder verscheen:
Ing. Geb.
F. Finn, S.J. Claude Lfghtfoot of hoe het vraagstuk werd
opgelost ƒ1.90 ƒ250
« Zijn eerste en laatste optreden 1.90 „ 2.50
Het bette beentje voor „1.90 „2.50