i


VROOLIJK VOLKJE
DOOR
JOS. M. REYNDERS & N. DOUMEN
NEGENDE DEELTJE
DERDE DRUK
DRUKKERIJ VAN HET R.-K. JONGENSWEESHUIS, TILBURG
<X ARCHIEF Drukkerij R.K.J.W. TILBURG


De verschillende deeltjes van „
De verschillende deeltjes van „Vroohjk Volkje" kunnen op de volgende wijze over de verschillende leerjaren worden verdeeld:
of zoo:
I, II en III in 't le leerjaar. I en II in 't le leerjaar.
IV, V en VI in 't 2e leerjaar. III en IV in 't 2e leerjaar.
VII en VIII in 't 3e leerjaar. V en VI in 't 3e leerjaar.
IX en X in 't 4e leerjaar. VII en VIII in 14e leerjaar.
XI in 't 5e leerjaar. IX en X in 't 5e leerjaar.
XII in 't 6e leerjaar. XI en XII in 't 6e leerjaar.


1. Aan 't Vroolijk Volkje.
Altijd vroolijk, vróólijk volkje
Moet je wezen dag aan dag, Met den glans op uw gezichtjes, Oogjes rein als sterrelichtjes, Om den mond een blijde lach.
Niet te wild zijn, vroolijk volkje!
Al te dartel geeft verdriet. Daarbij immer vriend'lijk blijven: Lastig zijn, krakeelen, kijven
Past aan Roomsche kind'ren niet.
Weest gehoorzaam, vroolijk volkje!
Werkt met lust, en leert met vlijt; Als de plicht u iets komt vragen, Weest dan vaardig. Mokken, klagen
Past niet best bij vroolijkheid.
Weet het wel, m'n vroolijk volkje:
Als u iets daarbinnen zegt, Dat ge zonde hebt bedreven, Uit is 'tmet het vroolijk leven En de blijheid is niet echt.


4
Houd daarom, m'n vroolijk volkje,
'tHartje zuiver, 'tzieltje rein; Waar 't geweten nooit moet kijven, Zult ge blij en vroolijk blijven, Nimmer ongelukkig zijn.
Met een vroom, onschuldig hartje Moet ge vaak naar Jezus gaan; Hij zal steeds uw hart verblijden, En u, vroolijk volkje, leiden Langs een veil'ge hemelbaan.
2. Het Paaschzonnetje.
De kalender wees al 2 April, dus de wilde Winterman was er reeds vandoor gegaan.
Maar och, wat was 't nog een boel! De grond was doorweekt, de straten stonden vol plassen, en heel de lucht hing nog vol donkere regenwolken.
En ba! wat een weer! De storm raasde haast zonder ophouden. Hij dreef de wolken voort, terwijl z'n zweep gierde door de lucht. Nu en dan joeg hij ze omlaag; dan kletterde de regen neer, of sloeg de koude jachtsneeuw je in 't gezicht.
De meeste jongens hielden niet van die buien. In elkaar gedoken klosten ze naar school, als 't juist tijd was. En liever kwamen ze nog te laat dan te vroeg.


5
De wilde, slordige jongens hadden er wel pret in. Joelend liepen ze door de vlagen en sprongen over de plassen of liever midden er in, zoodat het vuile slijkwater naar alle kanten heenspoot.
Maar de zon, die arme zon!.... Weken achtereen had ze zitten suffen en treuren in haar donker wolkenkamertje, 't Duurde nu al zoo lang, dat storm en regen haar den baas speelden. En ze zou toch zoo graag de menschen eens blij maken met haar warme stralen, 't Was immers al lang lente.... „Och," zuchtte ze, was 't maar gauw Paschen!"
Ze stond op en keek eens op haar kalender. Wat was dat nu!.... Droomde ze of was ze wakker?.... Was 't wezenlijk al Paasch-Zaterdag?.... Ja, 't moest wel zijn. want het stond duidelijk op haar kalender....
„Nu ga 'k gauw m'n toilet maken," zei ze opgewekt, „en dan zullen we eens zien, wie er baas is in de lucht, die wildemannen of ik."
Ze trok haar Paaschbest pakje aan, zette haar groote stralenkroon op het hoofd, en begon toen te schitteren dat het een lust was.
De regenwolken raakten er heelemaal van in de war. Ze scheurden vaneen en botsten wild tegen elkaar. En overal waar een open plekje kwam, schoot de zon haar warme stralen naar beneden.
„Kijk, daar heb je de zon," zei de storm. „Kom, we zullen die oude tante ook eens wat plezier gunnen. Hij pakte de donkere wolken aan met z'n


6
sterke armen en smeet ze in de zee. Al gauw had hij 't heele boeltje opgeruimd. Toen trok hij zelf maar 't hooge Noorden, om daar wat te gaan razen tusschen de ijsbergen.
In zijn plaats was een warm Zuidenwindje gekomen. Spelend en dartelend huppelde het door alle tuinen en weiden, alsof het de bloemetjes wou tellen, die er reeds bloeiden.
De tulpen en crocussen vouwden hun kelken


7
wijd open, om het zonnetje binnen te laten; de hyacinthen hieven hun hoofden hopger op. En op de wei lachten de madeliefjes tegen het zachte lentezonnetje.
Overal gingen de deuren open. De menschen wilden naar buiten, om te genieten van het zachte lenteweer. Men zag er niets dan lachende gezichten en vroolijke joelende kinderen.
En dat kwam allemaal van die lieve Paaschzon.
3. 't Kwam van het Paaschzonnetje.
Wat had die vroolijke Jan Haans zich den laatsten tijd verveeld! Altijd zoo'n hondenweer daarbuiten, en altijd binnen moeten zitten: 't was om er tureluursch van te worden.
Maar nu was daar opeens het Paaschzonnetje door de ruiten komen turen. Zou 't écht zijn? dacht Jan, en keek eens naar buiten.
Ja, 't was meenens hoor! 't Was echt lente geworden. Jan zag 't aan alles: aan de heldere zon, aan de blauwe lucht, aan de boomen die zoo rustig waren, aan de bloemen die nu zoo gerust hun kopjes omhoog hieven.
Toen voer de lente hem in 't bloed, en 't werd hem binnen te eng. Hij moest naar buiten, hij moest zich eens uit kunnen kuren, dat voelde hij goed.


8
Hij zou er dan maar eens op uitgaan. Waarheen ? Ja, dat wist hij niet en dat kon hem ook niet schelen. Hij was veel te vroolijk om daar over na te kunnen denken.
Ha, daar zag hij ginder neef Piet aankomen, met een berg schoenen die hij moest bestellen. Die kon hij wel eens een beetje plagen. Piet was een jongen van goud, en de beste vriend van Jan. Daarom plaagde Jan hem ook zoo graag.
Hij ging recht voor hem staan en zong:
Toen onze Peer Voor schoenemaker leer',
Stak ie met z'n elske
Stak ie met z'n elske Door 't bovenleer.
„Wacht, ik zal jou wel eens schoenmaken leeren!" lachte Piet, en hij dreigde met 'n paar schoenen. Maar Jan was al lang opzij gesprongen en begon hem te plagen over z'n pekvingers. Maar Piet had geen tijd om met hem bezig te blijven en ging door, zoodat Jan vanzelf ook verder ging.
Kaat van den notaris was juist de deurknop aan 't poetsen, toen Jan er voorbij moest. Vanzelf ging de jongen aan den anderen kant van de straat, want die meid van den notaris vertrouwde hij voor geen duit. Eens had ze hem den bezem achterna gegooid, omdat ze meende, dat hij aan de schel had getrokken. Nou, en daar was niets van waar,


9
want Wout van Mensel had het gedaan. Maar die was gauw weggekropen achter een huis. En toen had ze hèm toch de schuld gegeven, 't Was ook zoo'n echte valsche, die Kaat. Als je maar kort bij de stoep kwam, werd ze al kwaad, en dan kon ze schelden als een kermisman.
„Hé, Kaat den hit!" wou Jan schelden, want hij was nog altijd boos om den bezem.
Maar hij bedacht zich. 't Was Paasch-Zaterdag, en om half vijf moest ie gaan biechten. Daarom liet hij haar met rust, hoe valsch ze hem ook aankeek.
Wat verder zag hij het arme Toontje Frank staan in hun ellendig tuintje.
Hij moest hem aanspreken natuurlijk. „Zoo


10
Toontje, ben je Paascheieren aan 't zoeken? Al veel gevonden?"
„Neen," zei Toontje triestig.
„Heb jullie veel Paascheieren?" vroeg Jan weer.
„Neen", schudde Toontje. „We hebben dit jaar geen Paascheieren; ze zijn veel te duur. Nu krijgen we ze 't volgend jaar dubbel."
„Dan krijg je er van mij hoor!" beloofde Jan. Waar hij ze halen zou, daar had hij nog niet eens aan gedacht, maar hij was zóó vroolijk, dat hij wel de halve wereld kon beloven. En toen hij zag, hoe dankbaar Toontje hem aankeek, schitterde in zijn hartje het blijde Paaschzonnetje nog prettiger dan eerst.
Toen Jan een half uur later terugkwam, stond Toontje nog in het tuintje. De twee jongens groetten elkaar, net of ze al tien jaar vriendjes waren.
Kaat was nog bezig op de stoep. „Dag Kaat!" riep Jan, toen hij voorbij kwam, want z'n mond houden kon hij heelemaal niet. En Kaat werd niet boos. Ze keek om en knikte tegen den jongen, 't Was waarachtig net, of ze ook iets mee had van 't Paaschzonnetje.


11
4. 's Avonds.
Als 't zonnetje 's avonds is ondergegaan, Dan vliegt er een engeltje vlug naar de maan: Het poetst en het boent er d'r aangezicht; Ze moet er nu geven haar helderste licht Om te lichten in duisteren nacht, Te houden getrouw er de wacht.
Als 't zonnetje 's avonds is ondergegaan, Dan steekt er een engel de sterretjes aan; Ze blinken en pinken zoo fijn en zoo zacht, Ze lachen en lonken in donkeren nacht,
En ze staan er het maantje terzij,
De sterretjes, rij aan rij.


12
5. Het watermanneke.
„Nou nou, je zult er niet van smelten. Zet maar zoo'n keel niet op; 't helpt je toch niks, manneke!"
Dat zei moeder tegen Ben, en ze waschte maar aldoor.
Ben?
Wie dat was, bedoel je? Wel, 't jongste broertje van Jan Haans. Dus 't was Ben Haans.
En dat was me een kleuter! Moeder zei altijd: „Onze Ben, 't is me een plaatje!"
Nou, maar dan toch een rouwprentje hoor! want zwart as ie meestal zag! zwart!
'k Geloof, dat ie op een verkeerde plaats in de wieg gelegd was; hij had bij de negers terecht moeten komen, 't Ventje deed niets liever dan in den hof spelen. Met z'n handjes groef hij een oven, en ging dan zandtaartjes bakken. Dan weer maakte hij een vijvertje, en ongelukkig de mieren of torretjes, die hij te pakken kon krijgen; dat waren dan allemaal visschen. Soms ging ie tuinieren; de hond moest voor de kar, de heele tuin werd afgezocht naar takjes en bladeren, en als z'n kar vol was, reed ie naar z'n akker, en daar werd alles netjes op rijtjes gezet, tot hij er moe van was. Dan werd z'n „paard" weer uitgespannen, en begon hij met den hond te rollebollen, zoodat z'n krulharen vol zand zaten, 't Was heelemaal geen wonder, dat 't ventje van zulke spelletjes zwart


13
werd. Waarom moeder het dan niet verbood? Och, de jongen was zoo lekker bezig, als de andere kinderen naar school waren. Ze had er dan niet 't minste last van. En een beetje zwart geeft niks voor een jongen die thuis is. Dat is er op tijd weer gauw afgewasschen. Ja maar, dat was 't'em juist.
Voor afwasschen was Ben niet te spreken. Hij was netjes bang voor 't water als een kat. En dat had moeder niet graag; dat moest ze hem afleeren. Daarom waschte ze maar flink door, ook al schreeuwde 't ventje de buurt bij elkaar. Maar 't hielp moeder niet. Hij blééf bang voor 't water. Wacht, dacht moeder, ik <zal 't eens anders aanleggen.
„Ben," riep ze, „kom eens hier vent. 'kZal je eens een ander bloesje aantrekken; dan mag je aanstonds, als Janneman uit school komt, een boodschap mee gaan doen. Maar o wat zwarte poelekes! die moeten eerst wat schoon."
Nou, 't ventje liet heel goed toe, dat moeke z'n handjes waschte; want boodschappen doen, ja, zie je, dat was iets! dan viel er licht iets voor hem af.
Juist had moeder de spons goed nat, „wat een zwart snoeteke," en ze duwde de spons eensklaps in Ben's gezichtje.
Hé, wat ie schrok! hé, wat ie schreeuwde! 'tWas of er een varkentje geslacht werd.
Midden onder dat mooie gezang zei moeder opeens: „Kijk, daar komt warempel 't water-


14
manneke uit de pompkraan gekropen. Die komt zeker Ben uitlachen, omdat ie net als een klein kindje bang voor 'twasschen is. Zie je wel, o wat trekt ie 'n gezicht!"
't Schreien werd heel wat minder, en Ben keek
den kant van de pomp uit, „Tjoep!" zei moeder, „hij zit er weer in." De jongen zag niets dan een paar vallende waterdruppels. Toch bleef hij nog even kijken, en hij vergat te schreien. En in dien tijd had moeder hem heel handig en gauw schoon, Wat later stapte hij als een Zondagsventje naast Jan om boodschappen te doen.


15
6. Moeder vertelt van 't watermanneke.
's Avonds zat 't heele huishouden bij elkaar. Vader las de krant, moeder verstelde kleeren, de grootste kinderen leerden d'r les of maakten d'r huiswerk. Ben frutselde wat met 'n papiertje, of babbelde wat met moeder.
,,'tls toch jammer Ben, dat je daarstraks 'twatermanneke niet gezien hebt; 'twas toch zoon leuk kereltje," zei moeder.
,,'t Watermanneke?" vroeg Jan; „dat zal wel nat geweest zijn, moeder."
„Mis Jan, watermannetjes worden niet nat, net zoo min als eendjes."
„En wat kwam dat ventje dan doen, moe?"
„Wel, Ben huilde weer zoo, toen hij gewasschen werd. En toen kwam 't watermanneke hem uitlachen."
„O!" lachte Jan, want nu begreep hij, wat moeder wilde. „Maar moe, watermannekes, wat zijn dat?"
„Weet jij dat ook al niet Jan? Nou, dan zal ik er wel wat van vertellen. Je kent toch wel kabouters hé?"
„Jawel moe; dat zijn van die heel kleine ventjes die onder den grond wonen."
„Welnu, en watermannekes zijn kleine ventjes die in 't water wonen. Of eigenlijk zijn 'tmaar halve ventjes, want in plaats van beenen en voeten,


16
hebben ze een vischstaart met blinkende zilveren schubben er op. En d'r handen lijken op kikvorschpootjes. Ze hebben een langen groenen baard en
groote ronde gele oogen. D'r kleertjes zijn geweven van zeegras."
„En doen die ventjes ons ook kwaad, moe?"
„Welnee Jan, 'tzijn heel goeie baaskes."
„Dan zal ik morgen vroeg eens goed kijken; ik


17
wil die leuke ventjes ook wel eens zien," knipoogde ie tegen moeder.
„En ikke ook!" riep Ben.
„En zijn die ventjes overal?"
„Dat is te zeggen, Jan, overal waar water is. In de groote zee en in de rivieren zijn er 't meest. Sommige zijn tuiniers; die moeten de zeeplanten verzorgen : netjes opbinden, op tijd snoeien, verplanten enz. Weer andere moeten de mosselen en oesters oppassen; ze kruipen in de schelpen en zeggen, dat ze maar gauw dik en vet moeten worden, dat ze dan op de tafel van den koning komen te liggen in zilveren schalen. Diezelfde waterventjes moeten ook voor dé vischeieren zorgen. Nog andere moeten de waterstraten onderhouden en nieuwe aanleggen."
„Maar moe, wat moet dan het watermanneke doen, dat bij ons in de pomp zit?"
„Wel jongen, die hoort bij den reinigingsdienst. Die moet zorgen, dat de waterleiding en de pompen schoon blijven. En als het nu vooraan in de kraan aan 't poetsen en boenen is, en het hoort een kindje schreien dat gewasschen wordt, dan komt het zoo'n bangerikske fijntjes uitlachen."
„Als 't morgen weer komt kijken, zullen we 'tmet een dikke straal uit de pomp spoelen, moe, en dan zetten we 't in de goudvischkom."
„Ja, dan kunnen we 't goed zien," lachte Ben en hij klapte in z'n handjes van plezier.
Vroolijk Volkje. IX.
2


18
7. Moeder vertelt nog meer.
Wat Ben 's morgens naar de pompkraan keek, toen moeder hem waschte! Maar 'twatermanneke kwam niet. 'tls nu ook niet meer noodig, zei moe. 't Ventje hoeft je niet meer te komen uitlachen, want je bent nu een groote jongen geworden die niet meer schreit, als ie gewasschen wordt. Maar Ben zou hem toch graag eens gezien hebben.
„Watermanneke," riep hij in de kraan, „kom er eens uit!" Maar 'tventje zat zeker te diep in de buis, om Ben te hooren. Want er kwam geen watermanneke te voorschijn.
Alleen kreeg Ben nog een drop water op z'n neus, waarvan hij erg schrok; hij dacht zeker, dat het kikvorschpootje hem bij z'n neus pakte. „Nou," zei moeder, „als ie nou niet komen wil, zal ik er van avond nog wel een mooi vertelsel van vertellen."
'sAvonds vertelde moe:
D'r was eens een jongen, die, toen ie 12 jaar oud was, z'n vader en z'n moeder verloor. Familie om voor hem te zorgen, had hij niet. 'tZou er al heel slecht voor den kleinen Witsewit uitgezien hebben, als er geen goedhartige barbier geweest was, die den jongen in z'n huis opnam. Daar werd ie zooveel als barbiersjongen. In 't begin had hij niets te doen, dan te zorgen voor warm water en 't inzeepen der klanten. Later mocht hij al eens een scheermes aanzetten op den riem.


19
En hij werd er zóó handig in, dat 't al heel gauw z'n gewoon postje was. Nu en dan moest hij ook de jongens d'r haarpet afzetten. Zóó leerde hij 't barbiersvak. Maar hij leerde ook nog wat anders, en iets wat hij zeer graag deed, namelijk vioolspelen. Z'n baas had nog zoo'n ouwe kast van 'n viool, en daar mocht de jongen zich in z'n vrijen tijd op oefenen. En met de hulp van den meester had hij het zóó ver gebracht, dat hij de meeste volksdeuntjes kon spelen.
Drie jaren waren voorbijgegaan. „Ziezoo Witsewit," zei de baas op zekeren dag, „hier heb je nieuw scheertuig. Trek de wijde wereld in, en beproef je geluk. Ik hoop dat je 't vindt. De viool geef ik je ook cadeau, maar eerst moet je me nog eens scheren."
Dat was geen kleinigheid, den dikken barbier met zijn dubbelen kin te scheren. Maar Witsewit kende z'n vak. Hij zeepte in, zette z'n mes aan, en zou gaan scheren. Opeens begon er voor de deur een orgel te spelen. Die muziek schoot den jongen in z'n arm en.... au! d'r stond een jaap op 't gezicht van den barbier, van z'n oorlel tot z'n neus toe. Woedend sprong de man op. „Loop naar den koekoek, jij leelijke aap!" schreeuwde hij. Witsewit pakte gauw z'n boeltje bij mekaar en ging naar den koekoek. Die zat juist op een tak van een eikeboom lekker te snoepen aan een langharige rups. „Smakelijk eten, koekoek," riep


20
de jongen. „Complimenten van m'n baas, die heeft me naar u gestuurd om voor mij te zorgen."
„Dank je wel, Witsewit; dat kan ik niet, de tijden zijn zoo slecht, dat ik al blij ben, dat ik mijn eigen kindertjes uitbesteed heb. Één woont er bij den kwikstaart, en 't jongste bij den langstaart, 'k Moet zeggen, ze worden allerbest verzorgd. Van den morgen tot den avond ben ik nu druk bezig om van die lekkere harige rupsen te zoeken voor me zeiven. Er blijft dus geen tijd meer over om voor jou te zorgen. Maar weet je wat, kom met me mee, dan zal ik je bij Warrewar brengen. Dat is 't beste watermanneke dat ik ken; die heeft er al veel geholpen." En nu vloog de koekoek over slooten en heuvels, door bosschen en struikgewas. Witsewit had moeite om hem te volgen, maar eindelijk kwamen ze aan een kléin boschmeertje, met mooie lisschen er rondom, en witte waterlelies en gele plompen er op.
„Wacht hier tot zonsondergang," zei de koekoek, „dan komt Warrewar aan den kant. Spreek hem maar gerust aan." De koekoek vloog weg, en Witsewit wachtte. Toen de zon onderging, kwam werkelijk de waterman uit de diepte en zette zich op een steen aan den kant, zoodat z'n staart nog in 't water hing. Z'n lang groen haar zat heelemaal in de war, en 't zat vol eendenkroos en kleine slakkenhuisjes. Aanstonds begon hij z'n haar te kammen, waarbij hij erg leelijke gezichten trok. Dat


21
is 't juiste oogenblik om hem aan te spreken, dacht Witsewit. „Goeien avond. Warrewar" zei hij vriendelijk. Maar tjoep! als een kikvorsch sprong 't
watermanneke in 't meer en dook onder, 't Duurde
echter niet lang, of z'n kopje kwam weer boven 't water uit. „Wat moet je van mij?" vroeg ie.
„Heer waterman, ik ben een handige barbier, en 't zou voor mij een groote eer zijn, als ik uw toilet eens mocht maken."
„Ei, dan kom je goed gelegen," zei Warrewar;


22
„want sinds ze mijn haarkam gestolen hebben, is dat voor mij een verschrikkelijk werk."
Aanstonds nam de jongen z'n gerief en kamde en zalfde z'n haar, tot het zoo zacht was als zij. Hij zorgde er wel voor, dat 't piekfijn was en zonder hem de minste pijn te doen. Toen de waterman zich dan ook in den spiegel bekeek, was hij uiterst voldaan, en vroeg wat hij schuldig was. „Och Warrewar," zei Witsewit, „ik zou zoo graag een groot muzikant worden. M'n meester heeft mij al een beetje vioolspelen geleerd, maar 'k wou het wel opperbest kennen."
„Hum! hum! heb jij al viool gespeeld? Laat me eens hooren, wat je kent."
Pas was de jongen begonnen, of de waterman riep: „Hou op, hou op, 't is onuitstaanbaar!" Met een plons sprong ie 't water in, maar was dadelijk weer terug met een viool , in z'n kikvorschhandjes. „Luister eens naar mij," sprak hij. Eerst klonk het als 't suizen van den avondwind in 't riet, dan als 't kabbelen van een beekje, en eindelijk als 't donderen van een waterval. De nachtegaal verstomde er van, en Witsewit kreeg de tranen in de oogen. „Och," zuchtte hij, „laat me uw leerling worden."
„Dat gaat niet," zei Warrewar; „maar weet je wat, geef me jouw haarkam, dan krijg jij mijn viool."
„Mijn heele scheergerief kun je wel krijgen," riep de jongen verrukt.
Gauw bracht ie de viool aan z'n schouder en


23
begon te spelen, en 't was zóó zilverrein, zóó honingzoet, als ie nog maar ééns in z'n leven gehoord had, toen namelijk Warrewar speelde. Toen hij uitgespeeld was, wou hij z'n weldoener hartelijk bedanken, maar die was weer in z'n waterpaleis verdwenen. Spelend trok Witsewit 't bosch uit en de wijde wereld in. Hij speelde voor keizers en koningen, en hij werd schatrijk. Naar 't voorbeeld van 't watermanneke, liet hij z'n hoofdhaar groeien. En sinds dien tijd dragen de groote toonkunstenaars allemaal lang haar.
8. Lente.
't Was op den eersten Lentedag, Bij rustig weer en zonnelach,


24
Dat Grim en Gram, 't kabouterpaar, Blij musiceerden met eikaar.
Al kenden zij ook slechts één stuk, Dat was voor hen geen ongeluk; Want als het stukje was gedaan, Begonnen ze van vorenaan.
En 't klonk zoo frisch, en 't klonk zoo luid Een vlieg ontwaakt op dat geluid; Ze komt heel vroolijk aangespoed En voelt de danslust in haar bloed.
Als juist het lied beginnen gaat, Heft zij haar pootjes op de maat; Ze danste zoo op haar manier Vol blijden lust een dans of vier.


25
Maar Grim en Gram die werden moe; Ze sloten gauw d'r boeken toe; Ze zetten zich in 't malsche gras, En dronken saam een lekker glas.
Toen is het vliegje weggesneld En heeft er wijd en zijd verteld: ,,'t Is kermisfeest aan allen kant, De lente reist weer door het land!"
9. Een fijn cadeau.
Jan verjaarde. Nu, dat is niets bijzonders, hé? Dat doet hij ieder jaar, net zoo goed als alle andere jongens, die niet op 29 Februari geboren zijn.
Geschenkjes kreeg hij niet, daar deden ze niet aan.
En visite kwam er ook niet; dat zou Jan wel gek hebben gevonden.
Jan verjaarde dus maar geheel gewoon. Hij werd heel gewoon tien jaar. Vader wenschte hem nog negentig jaar erbij, moeder hetzelfde, en Jan zelf wou wel zoo oud worden als Methuzalem.
En toch moest er iets heel bijzonders gebeuren.
Ze hadden nog nooit eenden gehouden. Maar Jan was er zoo dol op, dat moeder op het laatst een kip had gezet op acht eendeneieren.
Dat was nu 24 dagen geleden, want moe wou hebben, dat ze juist op z'n verjaardag uit zouden


26
komen. Den dag van te voren had ze heelemaal niet willen kijken. Jan was ook ijselijk nieuwsgierig geweest, en den ganschen dag had hij aan de eendjes gedacht, maar hij had zich ook bedwongen.
Maar nu moest hij natuurlijk direct weten, hoe het ermee stond. Met moeder ging hij naar 't schuurtje. De kloek zat nog heel rustig te broeden. Moeder pakte haar met de vleugels, lichtte haar op, en.... Jan had het wel uit kunnen jubelen van pret. Vijf lieve, gele eendjes keken hem met hun donkere oogjes aan.
„Dat is getroffen, hé moe!" „Ja jongen, als de andere nu ook maar uitkomen." „Die zullen wel uitkomen hoor!" Onder de H. Mis bad Jan een heel klein beetje, maar hij dacht bijzonder veel aan z'n eendjes. Hij zag, hoe er weer een schaal open brak en tjoep! ze waren al met zessen. In de schaal van het zevende ei kwamen ook al barsten. Jan zag het eendje al duidelijk zitten. Even later zat nummer zeven in het nest, en weer wat later het achtste. Als het nu maar écht was!....
Opletten in school ging niet: de jongen zat weer te droomen over z'n eendjes. Toen hij eindelijk sommen moest maken, kende hij er geen enkele. Maar teekenen kon hij zooveel te beter. In een wip had hij acht leuke eendjes en een groote kip op z'n lei staan. Heel de buurt was er mee gemoeid, en de meester had het gauw in de gaten. Een paar


27
strenge oogen keken door de brilleglazen naar den hoek, waar Jan zat. Heel 't volkje zat weer druk te denken en Jan kroop in z'n schulpen, want hij wou geen straf hebben op z'n verjaardag. Hij liet de kip met de eendjes gauw wegvliegen en probeerde de eerste som.
Maar och, wat had hij er een last mee. Z'n eendjes brachten hem voortdurend in de war.
Gelukkig, dat het toch ooit elf uur werd. Toen was de school uit. Jan liep zoo vlug naar huis, dat hij z'n beentjes haast verloor.
Moeder vertelde hem aanstonds hoe 't gegaan was: zeven eendjes waren uit, maar het achtste ei was bedorven.
't Viel hem er dus eentje tegen, maar dat was zoo erg niet; zeven eendjes was al een mooi begin, 't Waren ook zoo'n lieve vlugge diertjes. Als ze maar water hadden, zouden ze direct aan 't zwemmen gaan.
„Moe, mag ik er eens een paar meenemen naar de sloot?" vroeg hij.
„Ben je nou heelemaal stapel!" lachte moe. ,,'t Is vijf minuten ver. Je zou de arme beestjes gauw dood hebben."
Vader stond er ook mee te lachen, en Jan was een beetje verlegen.
„Ik zal wel een vijver klaar maken," zei vader toen. „Als je straks om half vijf uit school komt, krijg je een vijver, en een eendenkooi erbij."


28
Jan wist niet, wat hij er van denken moest. Maar als vader iets gezegd had, gebeurde 't ook, en daarom was hij dien middag zoo gelukkig als een engel.
Maar waar zou vader dien vijver maken? En waarvan zou hij de eendenkooi maken? Dat was voor Jan een raadsel.
En toch was de vijver al lang klaar, en de kooi bijna.
Om half vijf vond Jan alles in orde. Vóór een groote kist had vader dunne latjes gespijkerd, en hij had een groote kuip vol water gedaan. De kist werd op den rand van de kuip gezet, nog een paar pootjes er onder, en daarmee was 't zaakje klaar, 't Was wezenlijk heel leuk.
Nu moesten de eendjes en de broedkip in de kooi, en het deurtje, dat op zij in de kist gemaakt was, werd gesloten.
De geeltjes hadden al gauw het water geroken, en toen zagen ze tusschen de tralies een vierkante opening, waar ze juist door konden. Een paar kropen er al door en liepen over het brugje 't water in. Ja, echt over 't brugje, want vader had onder de opening een plankje getimmerd, dat met het andere einde in 't water kwam.
En zwemmen als ze nu deden! zwemmen! O, 't was leuk om te zien! En als ze moe waren, kropen ze over het brugje de kooi in. Maar dan kwamen er weer andere. Eentje was erbij, dat


29
niet goed durfde, en daar had Jan nog het meeste plezier in. Heel zodtjes slibberde het over het plankje het water in. ,,'t Is toch leuk," zei Jan; „ze kunnen zwemmen en slibberen."
Toen het avond werd, zaten ze weer allemaal onder de vleugels van de klokhen. Jan deed nog een emmer water in de kuip, want het was een beetje gezakt, en toen ging hij naar binnen.
Wat was hij gelukkig! Een prinsje, dat honderd cadeautjes krijgt, en dat tien keer visite houdt op z'n verjaardag, kon niet zoo gelukkig zijn als hij.


30
10. Een groote ramp.
Jan lag te droomen van z'n eendjes.
Ze waren in 't water alle zeven, en zwommen elkaar druk achterna, alsof ze krijgertje speelden.
Dan doken er een paar hun kopjes onder water, en eentje probeerde al, of het onder 't water door kon zwemmen.
Een paar andere zaten te slaan en te plassen met hun vleugeltjes dat het water omhoog spatte. Ze deden zoo dol, dat Jan hardop lag te lachen in z'n bed.
De kip üep angstig klokkend heen en weer door de kist, maar 'thielp niets. „Maak toch niet zoon herrie, gekke kip!" zei Jan. „Je ziet toch wel, dat ze niet verdrinken." Dan keek hij weer naar de eendjes, die hoe langer hoe doller deden, en hij lachte en bleef lachen.
Zoo'n prettige nacht had hij nog nooit gehad.
En terwijl Jan zoo lag te droomen, gebeurde er met de eendjes een groot ongeluk.
De poes....?
Neen, de poes zat te muizen in de schuur en dacht niet eens aan de eendjes. O, een roofvogel....
Weer mis. Er was geen roofvogel in de buurt geweest. En toch waren er vijf lieve eendjes verongelukt.
'kZal je vertellen hoe het kwam.


31
Terwijl Jan nog lag te droomen, was het stilletjesaan licht geworden. De eendjes deden hun oogjes open en zeiden: goeden morgen!
Toen roken ze 't water en dachten: O, da's waar ook, daar hebben we gisteren zoo'n pret gehad.
Al gauw hadden ze de opening en 't slibberbaantje gevonden. Eén voor één kropen ze de kist uit en gingen 't water in.
Maar 't ging niet zoo lekker als gisteren. Als ze op 't eind van 't slibberbaantje waren, plonsten ze ineens neer, want de kuip was half leeg.
En wat was het water koud! Brrr! ze rilden ervan!
Waren 't nu maar oude eenden geweest met dikke veeren, die goed in de olie zaten, dan was 't niet zoo erg geweest. Maar ze hadden nog maar fijne donsveertjes en 't water kwam al gauw aan hun lijfjes. Brrr! hoe koud!
Gauw er uit!
Ja, dat was makkelijk gezegd, maar 't ging niet zoo gemakkelijk.
Het plankje stak bijna een decimeter boven 't water. Ze probeerden om er op te komen, maar 't ging niet. Telkens plonsten ze weer terug in 't water.
En ze waren toch zoo nat! En 't water was toch zoo koud, zoo ijselijk koud!
Angstig klokte de klokken, en angstig keken twee kleine eendies naar hun broertjes die zoo treurig


32
piepten. Maar ach, ze konden ze niet helpen, die arme stumperds.
Nog altijd deden de vijf ongelukkige eendjes hun best, om verlost te worden. Ze probeerden om tegen den kant van de kuip omhoog te komen. Dan zwommen ze weer naar 't plankje.
Alles tevergeefs. Het water scheen hoe langer hoe kouder te worden. En ze werden zoo moe, en zoo ziek, ja echt ziek!....
Vijf minuten later dreven er vijf doode eendjes in het ijskoude water....
Jan stond op en lachte nog om z'n mooien droom. Onder z'n morgengebed was hij aanhoudend met de eendjes bezig, en toen hij klaar was, vloog hij er heen.


33
Vreeselijk, wat schrok hij, toen hij bij de kuip kwam en het ongeluk zag. Twee tranen sprongen hem in de oogen en hij schreide. Hij weende niet gauw, maar dezen keer schreide hij lang, heel lang. Geen wonder ook: hij treurde om vijf dooden, en die dooden waren z'n arme, lieve eendjes.
11. De luie knaap.
Lief vinkje, je zingt heel den morgen Je klinkende, pinkende lied;
Je denkt niet aan leed of aan zorgen En hebt nooit een dagje verdriet.
Lief vinkje, wat klinkt toch je liedje
üen dag door zoo vroolijk, zoo hel! Van morgen tot avond geniet je, En denkt maar alleenig aan spel. Vroolijk Volkje IX. 3


34
O vroolijke vink, ik benijd je
. Je leven van zang en van jool; Och, was ik als jij voor een tijdje, En vrij van die aaklige school!
'tWas uit dan met lezen en schrijven En reek'nen en.... straf in den hoek;
Dan kon me geen meester bekijven, En kreeg ik nooit straf voor de broek.
Dan was ik ook blij heel den dag, en Dan floot ik er lustig op aan,
En 'k zou met de jongetjes lachen Die nog naar de school moeten gaan.
12. De wakkere vink.
O knaapje, zat ik in je kieltje,
Had ik je verstandje daarbij, Lief knaapje, had ik maar jouw zieltje,
Dan was ik eerst vroolijk en blij!
Dan zou ik niet grienen en treuren, Dan zou ik niet liggen te zeuren, 'k Zou bidden en leeren en werken heel flink, Pink pink!


35
Zeg, had je je morgengebedje Maar braaf en eerbiedig gedaan,
O, was het voor jou maar een pretje, Om trouw naar de Mis toe te gaan,
Dan zou je niet grienen en treuren, Dan zou je niet liggen te zeuren, Graag zou je naar school gaan en leeren heel flink, Pink pink!
Zeg baasje, nu kun je nog kiezen;
Dus deugniet, word wijzer, en gauw! Want, als je zoo doorgaat met kniezen,
Dan groeit er een sukkel uit jou.
Dan zul je stééds grienen en treuren, Dan zul je stééds liggen te zeuren, Dan ben je nóóit wakker en vroolijk en flink, Pink pink!


36
13. Bij den secretaris.
Zoo vervelend als de secretaris was er zeker geen tweede. Jan kon hem haast niet uitstaan.
'n Heel goede man was 't wel, en heel braaf ook, maar hij kon je vervelen hoor! Hij bleef altijd zonder eind aan 't redeneeren, en dan moest je maar naar hem blijven luisteren. Daarbij keek ie je nog altijd vlak in je oogen, wat ook erg vervelend was. Maar het akeligste van alles was nog, dat ie elke minuut wel drie keer „verstao je?" zei, en dan moest je maar ja knikken, al verstond je er ook niets van.
Toch was Jan voortdurend bij hem in huis; want de secretaris had een volière met allerlei lieve vogels. En met die vogeltjes was Jan dol, want dat waren toch zoo'n lieve onschuldige beestjes. Alleen was 't maar jammer, dat die nare secretaris dan altijd lag te zeuren.
„Jao, daor hoort wat toe, om die beestjes allemaol in 't leven te houwen, verstao je? Als je niet echt hart hebt voor vogels, moet je er nooit aan beginnen, verstao je? En je moet zorgen, dat ze 't er goed en prettig hebben, verstao je ? Anders was 't beter ze maar stil d'r vrijheid te laoten, verstao je?...."
Zoo ging het door; maar Jan luisterde niet en keek naar de vogeltjes, vooral naar de twee lieve roodborstjes. O, dat waren zulke lieve diertjes.


37
Schuw waren ze heelemaal niet, en vlak bij je gingen ze zoetjes zitten zingen. Altijd waren ze even opgewekt en vlug. Als ze door de volière vlogen, kon je hun vleugeltjes heelemaal niet hooren, zoo zacht ging dat.
Wel tien keer had Jan bij den secretaris aangehouden, om één van die beestjes te mogen hebben. Heel z'n spaarpot zou hij er wel voor gegeven hebben, maar de secretaris wou ze niet kwijt zijn.
„Neen, die geef ik niet af, menneke. 't Zijn de gezelligste van onze inlandsche vogeltjes, verstao je. Daor zijn er geen, die meer van de menschen houden en zoo goed aan de kooi gewennen. En altijd zijn ze even tevreden; alle eten is hun goed. Zoo gemekkelijk zijn ze allemaol niet, verstao je? De meeste van die beestjes zijn al net als de menschen, verstao je? Als ze d'r zinneke niet hebben, deugen ze niet. Geen wonder, dat er zooveel schoone legenden van verteld worden."
Als dan de secretaris die legenden begon te vertellen, dan luisterde Jan wel eens met plezier. Vooral één vond hij erg lief. Die was zoo:
Toen Maria en Jozef met het Kindje Jezus uit Egypte terugkeerden, was Jezuke al zeven jaar. Toch liep hij altijd op z'n bloote voetjes, zooals dat in het Oosten de kinderen allemaal deden.
Nu gebeurde het onderweg, dat Jezuke een doorn in z'n voetje getreden had. Die doorn deed hem geweldig veel pijn, maar Hij kon hem niet eruit krijgen.


38
Toen ging hij naar z'n lief Moederke, die veel medelijden had met het Goddelijk Kind. Ze droeg hem naar de bron, wiesch het zeere voetje, en probeerde voorzichtig om den doorn eruit te krijgen. Maar 't ging niet. De doorn zat heelemaal in 't vleesch, en er was geen middel om hem eruit te krijgen.
Maria was zielsbedroefd. Hoe zouden ze nu verder reizen?
Loopen op z'n zeere voetje, dat ging natuurlijk niet. Graag zou ze 'tjezuskind heel den tijd willen dragen, maar dat zou haar te lastig vallen op den duur.
Maria richtte haar oogen ten hemel en bad om uitkomst. Opeens kwam er toen uit de struiken een lief vogeltje in een eenvoudig grauw pakje naar haar toe gevlogen. Het ging op Jezus' voetje zitten en pikte met z'n fijn bekje op de plaats waar de doorn zat. Nog tweemaal moest het pikken, omdat de doorn zoo vast zat, maar den derden keer haalde 't hem eruit.
Maar wat gebeurde toen? Een fijn bloedstraaltje sprong uit de wonde en kleurde de borst van 't vogeltje rood.
De kleine Jezus zag het lieve beestje dankbaar aan en zei: „Voortaan zullen alle vogeltjes van uw soort een rood borstje hebben." Daarop kreeg het diertje z'n zegen en vloog vroolijk heen, om aan de andere vogeltjes te verhalen van z'n geluk. Zoo vertelde de secretaris.
En terwijl hij vertelde, zat één van de rood-


39
borstjes vlak bij hem heel zoetjes te zingen en keek hem daarbij vriendelijk aan.
„Waarom zingen de roodborstjes altijd zoo zoetjes?" vroeg Jan.
„Ik denk," zei de secretaris, „omdat ze altijd
legenden vertellen van 't Kindje Jezus, en dat ze daarom zoo zoet zingen."
„Dat denk ik ook," zei Jan, en hij keek met oogjes vol verlangen naar den kleinen zanger.
„Krijgen moet ik je," dacht hij bij zich zelf, „al moet ik er honderd keer om vragen." En.... hij kreeg hem ook. Hoe, dat zul je nog wel hooren.


40
14. Jan vischt het roodborstje.
Jan ging weer uit om te visschen. Hij was gepakt en gezakt hoor! Luister maar even: een vischroe, een schepnet, een potje met wormen, een kluit deeg, en een net om de gevangen visschen in te doen.
„Och hemeltje, die arme visschen!" lachte tante; „ze zullen eraan moeten gelooven, denk ik." En oom zei: „Pas op hoor! haal ze er nou niet allemaal uit. Een paar moet je er in laten zitten voor mij."
Jan liet ze lachen en stapte dapper aan, net of hij vooruit voelde, dat het dezen keer lukken zou. Eerst gooide hij wat brokjes deeg in 't water, en toen begon de visscherij. In een half uur had hij twee mooie voorntjes te pakken. Maar toen was 't ineens uit. Nog even had er eentje valsch gebeten, maar anders had hij geen beet gehad in een uur tijd.
Toen zou hij 't eens met de wormen probeeren. Een flinke dikke regenworm zat al gauw om den angel gestroopt.
Vijf minuten lang zat hij strak naar den dobber te turen, en toen zag hij hem even bewegen. „Daar zit er eentje bij!" dacht ie. En 't was zoo. Een schokje, toen een flinke schok, en de dobber schoot in de diepte.
Jan was al aan 't ophalen, maar 't ging dezen keer niet zoo vlot. 't Was stellig een flinke kanjer die eraan zat.


41
Stilletjes-gen haalde hij op, zoodat het snoer flink strak bleef staan. De visch kwam omhoog en sloeg in 't water dat het naar alle zijden spatte. Maar Jan liet hem werken. Hij hield het snoer strak gespannen en zoo bracht hij den visch naar den kant. Gauw 't schepnet er onder en hij had hem, hoor!
Wat een prachtige vangst was dat! Een kolossale baars van wel twee pond. Zoo groot had oom er zelfs nooit een gevangen.
Jan was van pret in den derden hemel. Hij moest naar huis om z'n mooien visch te laten zien.
Oom en tante spotten niet meer. Alle twee stonden ze te kijken van dien prachtbaars.
„Die moest je ons geven Jan, omdat je zoo dikwijls de schuit mag leenen," zei oom.
„Nee oom," zei Jan, „die is veel te mooi. De voorntjes kunt u wel krijgen, maar de baars niet." En Jan wou de voorntjes al uit het net halen.
„Ben je mal vent," zei oom, ,,'t is immers maar gekheid." Maar Jan was erg royaal, omdat hij zoo gelukkig geweest was. Hij lei de twee voorns op tafel en wou ze niet meer terug hebben.
Toen naar huis. Maar hij moest langs den secretaris, die juist met z'n vrouw buiten stond.
„Wat heb je daar voor 'n mooien visch gevangen Jan?" vroeg de secretaris.
„Een baars," zei Jan. „Een kanjer, hé?"
„En heb jij die zelf gevangen?"
„Ja, ik alleen."


42
„Da's knap hoor! Baarzen zijn anders slimmeriken, vooral de ouwe. 't Is niet gemekkelijk om ze aan d'r huid te komen, verstao je?"
„Wat moet je ervoor hebben, jongen?" vroeg de vrouw.
„Nee, ik verkoop hem niet," antwoordde de jongen.
Maar toen dacht hij plotseling aan 't roodborstje.
„Als ik 't roodborstje krijg, dan kunt u mijn baars krijgen," zei hij toen.
De secretaris had er geen zin in, maar z'n vrouw wel.


43
„Kom," zei ze, „geef den jongen er toch eentje van. Je hebt er immers twee. En met den winter kun je er nog wel een paar vangen."
De secretaris wou eerst nog niet best; maar de vrouw hield aan en ze won het. Vijf minuten later holde Jan vroolijk naar huis zonder visschen, maar met een lief roodborstje.
„Daar heb je den knappen visscher weer," zei moe. „Waar zitten je visschen ergens?"
„Die zijn weg," zei Jan. „Maar kijk eens, wat een mooi vogeltje ik heb; een roodborstje!"
„Och gekke vent," zei moe, „wat wil je met dat arme ding aanvangen? 't Is een spitsbekje; dat kun je toch niet in 't leven houden."
„Dat kan wel," zei Jan: „de secretaris heeft het al een half jaar. 't Lust van alles. De secretaris heeft een groot boek over de vogeltjes, en daar staat het in. En hier heb ik een builtje pauwenvoer; daar houden ze van. Dat heb ik ook van den secretaris gekregen."
„Dan is de secretaris gek genoeg," zei moe, „als hij je dat allemaal geeft."
„Maar ik heb hem ook wat gegeven," zei Jan. En toen vertelde hij van z'n wonderbare vischvangst.
Moeder was er niets tevreden mee. Ze had veel liever zoo'n mooien baars gezien dan dat vogeltje.
Een poosje later stond Jan voor de fazantenkooi, die al een jaar leeg was. Het roodborstje


44
vloog heen en weer door de kooi, en ging toen rustig op een roest zitten, 't Was al heel goed op z'n gemak.
Het kwam niets te kort dan een paar kameraadjes, maar die zou Jan het nog wel bezorgen.
15. Bij de volière van Jan.
Echt hoor, Jan had een volière, een heusche volière!
In drie weken tijd had hij een mannetjesvink, een groensel, en een kanarie bijgekregen. 't Was er al heel gezellig in de fazantenkooi, en Jan had veel pret in z'n vee. Toch bleef het roodborstje z'n lieveling. De vink was maar een herriemaker, de groensel een opvreter, de kanarie een mooie pop, die niets kon dan een beetje piepen.
Op een keer had Jan van den bakker een paar meelwormen gekregen voor z'n roodborstje. Vlug liep hij ermee naar de kooi en wierp één van die bruine beestjes erin. 't Roodborstje loerde met z'n donkere oogjes naar de plaats waar de meelworm lag.
„Toe nou, gauw," zei Jan; „anders heeft de opvreter hem weer te pakken."
't Beestje hief even de vleugeltjes op, en met een zetje zat het bij den meelworm. Maar 't scheen


45
er niet veel trek in te hebben, 't Keek hem nog eens van alle kanten aan en pakte hem toen in z'n bekje.
Maar nu kwam eerst het mooie, 't Roodborstje hield den meelworm dwars in z'n bekje vast en vloog ermee op den roest. Daar begon het toen
een leutig liedje te zingen, met den worm nog altijd in z'n bekje.
„Vader, kom toch eens kijken!" riep hij. ,,'t Is toch zoo leuk!"
Vader kwam, moeder kwam, en allemaal kwamen ze, en allen vonden ze 't erg leuk, dat het vogeltje zóó zingen kon.
Eindelijk had het vogeltje z'n liedje uitgezongen, en toen liet het den lekkeren meelworm door z'n keeltje glijden.


46
„Waarom zou 't nou zoolang gezongen hebben, eer 't den meelworm wou opeten?" vroeg Jan.
„Wel, omdat hij er zoo blij mee was," meende moeder.
Maar vader wist het beter, ,,'t Heeft vóór het eten willen bidden," zei hij, „en dat vind ik erg mooi."
Nu moest Jan 't zaakje nog eens probeeren. Hij wierp nu niet één, maar drie meelwormen in de kooi. Al gauw zat het roodborstje erbij, en 'twerd weer dezelfde geschiedenis.
Wel vijf minuten achtereen zat het beestje te zingen, terwijl het drie meelwormen dwars in z'n bekje had zitten. Daarna gingen ze achter elkaar door Slikgat naar Maagdenburg.
„Wat dunkt u nu moe?" zei Jan; „vindt u dat geen heerlijk vogeltje?"
„Zeker," zei moe? „maar een dikke baars in de pan is toch ook wel heerlijk."
„Och, die was nu al lang op geweest," meende Jan, „maar 't vogeltje hebben we nog."
Daar had Jan weer gelijk in. En vader vond, dat zoon lief diertje meer waard was dan tien baarzen, want hij hield toch niet van visch.
„Weet je, wat je doen moest, Jan?" vroeg hij.
„Ja vader?"
„Je moest eens een hoop miereneitjes gaan zoeken. In de bosschen van Dennenhorst zitten er genoeg. Je bent toch niet bang van mieren?"
„Grut nee!" zei Jan; „ze mogen me gerust een


47
beetje pikken. Dat heb ik voör m'n roodborstje wel over."
Jan droomde nu dag en nacht van miereheitjes tot Zaterdagmiddag toe. En toen ging hij op roof uit. Hij was van plan om heel Dennenhorst leeg te plunderen.
16. Op roof uit.
Met hun drietjes gingen ze op jacht naar miereneitjes: Jan, Pietje van Bremen, en Fried Reigers, 't Had nogal lang geduurd, eer Pietje verlof kon krijgen, maar toen ze heilig beloofd hadden, dat ze geen enkele streek zouden aanvangen en ook niet bij 't water komen, was 't goed.
Jan was de aanvoerder van 't vroolijk gezelschap. Hij droeg ook alle wapenen: in z'n netje had hij een groote cacao-bus, in z'n zakken nog twee kleinere busjes, en aan z'n hand bemmelde een oude schuimspaan. Die diende om de eitjes uit het nest te scheppen.
Na twintig minuutjes kwamen ze op Dennenhorst aan, en al gauw vonden ze een mierenhoop.
,,'t Is een platte; dat zijn gewoonlijk kwaaie mieren," meende Fried Reigers.
„Ben je gek," zei Jan; „als er maar eitjes in zitten, dan kunnen ze zoo kwaad zijn als ze willen. Ik ben er niet bang van." Al gauw hing hij over het nest gebogen en was het druk aan 't omzetten.


48
„Phoe! wat een lucht!" riep hij | „ik word er bijna ziek van."
„Dat komt van 't mierenzuur," zei Fried, die er wat meer van wist. „Dat ruikt heel scherp, en als je 't op je hand krijgt, kan 't scherp bijten ook."
„Ha, daar komen de eitjes al!" riep Jan.
„Och, wat 'n prutsdingetjes," zei Fried; „daar kun je niets mee doen. Zoek maar eens dieper."
Jan zocht dieper en dieper, maar er waren geen andere eitjes meer te vinden, ,,'t Haalt hier niks uit, hoor!" zei hij: „we zullen maar verder gaan."
„Kijk eens, die eitjes leven," zei Fried. „Da's gek, hé?"
En 'twas echt: de eitjes leefden! Ze kronkelden en krulden dooreen zonder ophouden. Intusschen kwamen honderden mieren bezorgd toegeloopen, om ze weer in veiligheid te brengen. Jan en Fried genoten ervan, als ze die mieren zoo ijverig zagen arbeiden. Pietje zag er niets van. Hij was wel nieuwsgierig, maar bang toch nog meer. Hij bleef minstens twee meter ver van het nest, en dan stond hij nog voortdurend te dansen en te springen, alsof hij van onder tot boven vol mieren zat.
„Och, 't begint te kriebelen aan m'n beenen!" riep Jan. Hij keek eens en zag nu, dat hij van alle kanten vol mieren zat. „Allo, vooruit, deugnieten, ga jullie maar gauw mee werken," zei hij en in één twee drie, had hij zich heel het lastig goedje van 'tlijf geschud.


49
Nu weer vooruit. Ze vonden een klein rond nestje.
„Daar zal wel niets in zitten. Dat is zeker nog een jonge kolonie," zei Fried met een geleerd gezicht.
„Dat kun je niet weten," zei Jan. Hij ging aan 't graven, en jawel hoor, hij vond een massa flinke
groote eitjes. In een laagje zaten ze bijeen, net of de mieren ze voor hem hadden klaar gelegd.
„Prachtig! prachtig!" jubelde Jan. „Hier Fried, hou jij dat busje eens vast, dan zal ik ze er wel in scheppen."
Dat was een leventje hoor. De twee kleine busjes kwamen bijna heelemaal vol, en 't waren Vroolijk Volkje. IX. 4


50
bijna enkel eitjesj. Hier en daar zaten er maar 'n paar houtjes of naalden tusschen.
,,'t Was een kleintje, maar een fijntje," zei Jan.
't Derde nest vonden ze op den hoek van den slootwal, 't Was een .reus van een nest met zwarte reuzenmieren.
„Wat zullen die groote eitjes hebben," zei Pietje, die . al een beetje dichter durfde komen.
Jan was al aan 't graven. Maar 't was hier heelemaal geen prettig werkje. Overal zaten wortels en worteltjes in den weg. En eieren waren er nog steeds niet te zien; maar die zouden hier natuurlijk heel diep zitten.
Jan groef en groef en werd bijna ziek van 't mierenzuur. Eindelijk kwamen er gelukkig een paar eitjes. „Ik heb ze hoor!" juichte hij en groef verder. Maar 'twas weer afgeloopen. Hoe hij ook werkte, er kwam niets meer.
Nu hield hij maar op, want hij was van onder tot boven éen en al mier. Hij zag er eenvoudig zwart van. Maar in 't nest was 't verschrikkelijk. Duizenden groote zwarte boschmieren kropen over en door elkaar, zoodat je geen grond zien kon. In de kuiltjes zaten ze stijf op elkaar gepakt.
„Weet je wat," zei Fried weer met zijn geleerd gezicht, „schep de mieren zelf in de groote bus. Die hebben ze nog liever dan de eitjes."
„Durf jij ze vasthouden Fried?"
„Gerust, hoor! Geef maar hier."


51
Nu begon de schepperij. Telkens gingen er een massa mieren, maar ook een hoop houtjes in de bus. Dan maakte Fried ze gauw dicht, tot Piet weer een nieuwe bezending had. In een oogenblik was de bus vol, en toen gingen de kleine jongens vroolijk op huis aan.
Jan ging natuurlijk recht naar 't roodborstje.
„Hier beestje, nou kun je smullen," zei hij, en hij gooide bijna heel de cacaobus leeg in de volière. De grond zag zwart van de eeuwige mieren.
't Roodborstje zat er aanstonds bij en pikte voor geweld. Maar de deugnieten kropen tegen z'n beentjes op tot in z'n veertjes, 't Beestje scheen het te voelen, want het wipte nu en dan zoo raar omhoog.
Jan moest er om lachen. „Je doet net als Pietje," zei hij. „Je zult er niet dood van gaan; wees maar niet bang."
Maar de mieren schenen toch liefst niet opgepikt te worden. Met gansche regimenten trokken ze er van door, en rondom de kooi was 't net of er een mierennest in de buurt was.
Jan had er verdriet van, dat al die vluchtelingen nu vrij rondliepen. Maar een volgenden keer zou hij 't wel slimmer aanleggen. Dan zou hij ze eerst braden, en gebraden mieren zouden zeker niet ver weg loopen.


52
17. Mijn broertje en ik.
Als ik nou eens geen broertje had,
Dat was toch wat! Wie zou dan met mij spelen! Wie zou dan wand'len gaan met mij, Of bloempjes plukken in de wei, En in mijn pretjes deelen!
Als ik nou eens geen broertje had,
Dat was toch wat! Wat zou ik mij vervelen! Maar broertje da s een kameraad, Die alle pret en spel verstaat,. En graag met mij wil spelen.


53
Als ik nou eens geen broertje had,
Dat was toch wat! Wie ging dan met mij glijden Des winters op de gladde baan! Wie bond me dan de schaatsen aan En zou me leeren rijden!
Als ik nou eens geen broertje had,
Dat was toch wat! Ik mag hem toch zoo lijden! Ja, 'k ben er heusch wel zeker van, Dat 'k zonder hem niet leven kan; — Nooit zal 'k van broertje scheiden!
18. Hans en het geitje.
Geiteke was losgebroken Uit z'n stal, en weggeloopen Ver van huis, en had plezier; ,,'k Hou van vrijheid!" riep het fier.
Hans was stiekum wat gaan dwalen, Dacht: „Ik ga wat besjes halen, „Bloempjes plukken, lief en fijn; ,,'t Is zoo naar, steeds thuis te zijn."


54
Hansje zag het geitje loopen. ^ „Wat! ben jij weer losgebroken!" Riep hij toen. „Gauw naar je hok, „Of je krijgt wat met m'n stok."
„Wees maar wat voorzichtig, maatje," Zei de geit, „ofwel ik laat je „Voelen, dat ik ook wat kan, ,,'k Heb twee horens, kleine man!"
Dat deed Hans een beetje vreezen; 'k Zal, dacht hij, maar vriend'lijk wezen. Zacht sprak hij het geitjen aan, En.... 't is met hem meegegaan.


55
19. Een mierenavondje.
Moeder stond bij de kast.
„Daar heb je nou 't gerammel al," zei ze opeens, ,,nu zit heel de kast vol mieren."
„Och, dat kan niet," zei Jan, „ik ben er immers niet mee binnen geweest."
„Toch zit ze vol mieren, kijk maar liever."
„Maar geen van mij." riep Jan nu; ,,'t zijn allemaal van die kleine rooie, en die van mij zijn groote zwarte boschmieren/'
„In alle geval, ze komen op jou af hoor!"
„Of op m'n suikerfluitje," zei Jan; „kijk maar." Uit den hoek van de kast haalde hij nu een suikerfluitje, dat hij met- kermis aan 'n kraam gekocht had. De mieren hadden 't al half op. Vier van die deugnietjes zaten er nog aan te snoepen, maar dat kostte hun het leven.
„Zoo'n slimmeriken toch!" zei vader.
„Dat zijn 't zeker," meende Jan; „maar lekkerbekken zijn 't ook. Ze hebben het lekkerste 't liefst."
„Nou, hebben ze geen gelijk? Wij moeten verstervingen doen, maar voor de mieren is dat niet noodig. En 't zijn toch ook echte werkers, die mieren. Den heelen dag zijn ze bezig, en ze zijn van een klein beetje niet bang. Ze sleepen soms vrachtjes mee, tien keer zoo groot als ze zelf zijn. Doe ze dat maar eens na."
„Nou, dat zal ik wel doen," zei Jan, „zoo gauw als ik zelf een mier ben."


56
„Daarbij bouwen ze kunstige mierenpaleizen," ging vader verder. „En dat doen ze zonder metselsteenen of kalk, zonder hardsteen of hout, of nee, hout gebruiken ze wel, maar alleen fijne dunne takjes; daarbij nog wat heiy bladeren, gras, mos en naalden. Daarmee bouwen ze een echt mierenpaleis. Doe maar na, jongen!"
„Nou, een fijn paleis!" spotte Jan.
„Ja, lach maar, 't is toch zoo. In dat paleis woont een koningin met een heelen stoet van hovelingen en een leger soldaten. Dan heeft ze nog duizenden werklui in haar dienst."
„U kunt me lekker voor den gek houden, hoor," zei Jan, „maar ik geloof alles niet."
„Toch is 't zoo. De koningin is natuurlijk een heel deftige mier. Werken doet ze niet, da's natuurlijk hé. Maar nu en dan gaat ze den boel eens nazien of alles in orde is. Dan gaan er een schep hovelingen mee. Alle mieren buigen heel eerbiedig als hare majesteit voorbij komt.
Soldaten moeten natuurlijk zorgen, dat er geen ruzie komt. Als er vreemde mieren in 't nest willen komen, moeten ze vechten. Dan is er oorlog in 't land, en dan vechten de mieren op leven en dood.
De werklui noemen de geleerde lui: arbeidsters. Die moeten 't paleis bouwen en vergrooten. Ze werken in de keuken en de schuren. In de larvenkamer moeten ze de larven voedsel geven, en in de kinderkamer zorgen ze voor de jonge miertjes."


57
„Larven, wat zijn dat?" vroeg Jan.
„Da's nou eens verstandig gevraagd," zei vader. „Luister nu maar, dan zal ik je dat zaakje eens uitleggen.
In den zomer worden er eitjes gelegd in 't mierennest, heel kleine dingetjes, die je haast niet zien kunt."
„En die groote miereneitjes dan, vader?"
„Dat zijn geen eitjes man. Je begrijpt toch wel, dat de kleine miertjes zoo n groote eitjes niet kunnen leggen. Maar ik ga door. Na een paar dagen komen er uit die eitjes heel kleine larfjes, zoo groot als de punt van een naald. Nu moeten de kindermeiden of de werksters aan den slag. Den heelen dag door moeten die larven gevoederd worden, zoolang tot ze volwassen zijn. Dan willen ze geen eten meer. Ze spinnen zich in, in een klein wit huisje, en daar verpoppen ze."
„Net als bij de vlinders," zei Jan.
„Juist, net als bij de vlinders. Die miereneitjes van jou zijn dus eigenlijk mierenpoppen in een coconnetje. Uit zoo'n coconnetje kruipt na enkele dagen een jong miertje. Dat gaat naar de kinderkamer, en daar wordt het weer door de werkstersv verzorgd."
,,'t Is toch leuk," zei Jan. „Ik wou ook wel eens een hal ven dag mier zijn, om eens te gaan kijken."
„Jawel, als de soldatenmieren je niet dood maakten, hé? Maar weet je ook Jan, wat je van


58
de mieren leeren ;moet? In de H. Sehrift staat: „Luiaard, ga tot de mieren, zie hoe ze werken? en leer." Dus, als je eens ooit zin hebt om te luilakken, denk dan maar eens aan die wakkere diertjes.
Ziezoo, nu zullen we maar gauw 't rozenhoedje gaan bidden, want 't is tijd voor het bed. Maar niet te veel in de mierennesten zitten, hoor."
20. In de mieren.
Jan was maar niet wakker te krijgen. Drie, vier keer moest moeder roepen en nog sliep hij door.
„Luiaard, ga tot de mieren!" riep ze nu en.... toen werd hij wakker.
„Je bent nogal lang in de boonen hoor," zei ze,
„Nee moeder, in de mieren! Ik heb toch zoo over mieren gedroomd."
„Goed, vertel dat straks maar eens. Kleed je nu maar gauw aan en doe je morgengebedje. Maar vlug, anders ben je nog te laat in de kerk."
Toen ze nu een uurtje later samen aan de ontbijttafel zaten, kon Jan eindelijk z'n droom vertellen.
„Heel den nacht ben ik met de mieren bezig geweest."
„Daar heb je 't gerammel al," zei moe. „Ja, 't is wat te zeggen," zei vader; „die jongens kunnen ook nergens tegen."


59
„Toch wel, ik ben heel den nacht mier geweest en ik heb moeten werken als een paard."
„Als een mier, wil je zeggen."
„Ja, als een mier, een echte werkmier, hoor! Ik zat voor de volière te kijken, toen plotseling een heel leger van mieren op me afkwam, 't Waren
allemaal soldaten-mieren, en ze hadden een klein sabeltje in d'r hand."
„In d'r poot, wil je zeggen."
„Nou dan, in d'r poot. Ze begonnen tegen me te kijven en te tieren voor geweld. „Wacht maar," zeiden ze, „je hebt heel ons paleis vernield; maar we zullen je wel krijgen. Nou zul


60
je 't maken ook." Daarop begonnen ze van alle kanten aan me te trekken, om me mee te nemen.
Ik spartelde tegen zooveel ik kon, maar.... plotseling was ik in een mier veranderd. Nu moest ik wel mee, of ik wou of niefcfö*
„Nou, dan had je juist, wat je gisteren wou."
„Dat had ik ook, maar ik was er niets blij mee hoor! ik ging bijna dood van verdriet."
„Toen we in 't mierennest kwamen, werd ik aanstonds voor de koningin gebracht. Ze zag er heel deftig uit, maar ze keek zoo treurig, alsof ze dood moest."
„Is dat die jongen, die ons paleis verwoest heeft?" vroeg ze, terwijl ze half schreide.
„Ja, majesteit," riepen een paar officieren. „Wil uwe majesteit misschien, dat we hem dood maken?"
Dood maken!.... O, ik zat te rillen van angst, want alle mieren keken me even woedend aan.
Maar de koningin was gelukkig erg goed. „Neen," zei ze, „wat hebben we daar eigenlijk aan?"
„Hij heeft er van ons wel duizend gedood!" riepen de soldatenmieren. „Hij heeft den dood verdiend."
„Neen," zei de wijze koningin, „dat mogen we niet. De menschen zijn meester over de dieren. Maar hij heeft ons paleis verwoest, en nu moet hij het opbouwen, nog schooner dan het eerst was. Als hij dat goed doet, mag hij in mijn dienst blijven, zoolang ik leef."
„O jongens," dacht ik, „nu moet ik voortaan altijd mier blijven, maar ik was toch nog blij


61
dat ik er zoo goed afkwam. Ik bedankte de goede koningin en keek haar daarbij heel medelijdend aan. Ze zag er ook zoo ellendig droevig uit, dat ik bij m n eigen dacht: ,,Als ik nog ooit Jan Haans mag worden, zal ik geen enkel mierenpaleis meer verwoesten."
21. De werkmier.
Nu moesten we aan 't werk. Ik moest alles berekenen en uitpassen, had de koningin gezegd, omdat de menschen beter kunnen rekenen dan de mieren.
Maar goed, dat u gisteren avond zooveel van de mieren verteld hebt; anders had ik niet geweten, wat ik moest aanvangen. Maar nu ging het lekker.
De architect was anders een heel strenge mijnheer. Overal was hij er met z'n neus bij. Als hij meende, dat het hier of daar een millimeter scheelde*
moest ik dadelijk aan 't opmeten. De opzichter keek dan op de teekening, of alles precies uitkwam.
Het waren strenge heeren hoor, heel wat strenger dan
de meesters op school. Maar het werk ging ook flink vooruit. Alle mieren werkten als mieren, en binnen een week hadden we een prachtig paleis gereed, met een massa kamers en gangen. Elke


62
kamer had een eigen gang 1 gekregen, en boven die gang kwam een naambordje. Die moest ik natuurlijk allemaal in orde
brengen, want schrijven kunnen de mieren niet goed met d'r kromme pooten. Terwijl we die naambordjes aan 't ophangen waren, be¬
gon de groote schoonmaak. Een paar honderd mieren waren aan 't vegen en boenen uit alle macht. Geen enkel haartje, pluisje, vezeltje of stofje mocht er achter blijven. Eindelijk
was alles in orde, en de mieren begonnen.... feest te vieren? Mis hoor. Aan feest vieren doen de mieren niet. Ze beaonnen direct weer
als echte mieren te werken
te zwoegen. Met duizenden trokken ze erop en brachten allerlei voorraden mee, die ze in pakhuis opeen stapelden. Dat pakhuis was
een heel groote zaal, waar alles netjes gesorteerd op hoopen werd gelegd. De knechtjes van de koks kwamen ' daar voorraad halen voor de keukens. In die
keukens was 't een drukte van belang. De koks waren heel bedrijvige mieren, die geen tijd hadden
en uit het


63
om te luieren. Voortdurend waren ze aan 't stampen ftn kneden, aan 't prutsen en braden. Nou, er was ook heel wat noodig voor die duizenden mieren.
De bazin van de keukens was een heel grootensmier. Die speelde de baas in de hoofdkeuken, waar een heel groot fornuis stond, 't Was een heel goeie, hoor, en ze
meid vooral van de kleine
zwakke miertjes. Die mochten nu en dan bij haar in de keuken komen, en dan kregen ze altijd een lekker brokje. Maar zelf zal ze ook wel geweten hebben, wat het lekkerst was, anders zou ze niet zoo dik zijn geworden.
22. De arme koningin.
Maar nu moet ik nog vertellen, wat er gebeurde met de'koningin, 'tls 'n heel treurige geschiedenis.
Toen het paleis gereed was, werd ik bij de koningin geroepen. Ik moest haar vertellen, hoe alles eruit zag en haar alles uitleggen.
Ze was er zeer tevreden over, en nu en dan glimlachte ze eventjes. Maar dan kwam weer die droevige trek op haar bleek gezicht. „Ach," zei ze dan, „ik zal er niet lang plezier meer van hebben."


64
„Toch wel," zei ik dan, „als u alles maar eens goed gezien hebt, zult ge gauw beter zijn."
„Neen," zei ze weer, „ik voel het goed, het verdriet is me op het hart geslagen, 't Is met me
gedaan. Maar ik vergeef je alles, omdat je nu zoo goed gezorgd hebt."
O, u had eens moeten hooren, hoe droevig ze dat allemaal zei. Ik kreeg er de tranen van in m'n oogen.
„Kom, we gaan eens kijken," zei ze toen. Ze stond op van haar troon; ik pakte haar sleep vast, en toen gingen we het paleis bezichtigen. Overal hadden de mieren prachtige loopers gelegd, en als de koningin ergens voorbij kwam, bogen de mieren tot op den grond. Dat vond ik erg prettig. Maar toen begon de groote treurigheid. We hadden het
paleis nog maar half gezien, toen de arme koningin plotseling staan bleef.
„Ik kan niet meer," zei ze; „kom, laat ons terugkeeren."
En nauwelijks was ze in
haar kamers terug, of ze ging naar bed.
Wat heb ik toen gewerkt om ze nog gezond te krijgen. Van alle kanten brachten de mieren geneeskrachtige kruiden aan, waar ik dan een medicijn van moest maken. Ik bracht haar ook het


65
lekkerste eten, dat een mier maar maken kon. Doch het hielp niet, en nog denzelfden nacht stierf ze. We hebben haar zoo L „
deftig begraven als 't maar kon. Ik was zelf koetsier van =*> den lijkwagen, die door twee deftige mieren getrokken werd. Achter den lijkwagen
liepen de twee eerste ministers, met een grafkrans. Ge begrijpt, dat de mieren bedroefd waren, 't Was een gekerm en een geschrei van belang. Maar het duurde lang eer ze 't allemaal wisten. Een massa mieren, die verre tochten gemaakt hadden, kwamen met groepjes thuis. Dan werd telkens het doodsbericht voorgelezen en dan begon het geschreeuw weer opnieuw. M'n ooren suisden ervan. Toen.... werd ik opeens wakker.
„Jawel, nu begrijp ik wel, dat ik je tien keer heb moeten roepen, zei moe. „Dan liet iii de
mieren maar schreeuwen en je bleef stilletjes in je nestje zitten."
„Dat kan wel," zei Jan, „maar ik ben toch blij dat ik geen mier ben. Da's toch ook maar een aardig leventje, hoor!"
Vroolijk Volkje IX.
5


66
23. Een appeltje.
Fientje had een bellefleurke
Met een frisch en blozend kleurke,
Zoo rond, zoo fijn;
't Zou zonde zijn Hem op te eten, meende Fien; Ze zou hem Jan eens laten zien.
Met den appel in haar handje Ging ze naar haar broertje Jantje.
„Kijk nou eens Jan,
„Wajt zeg je van „Dien mooien appel?" — „Och, hoe fijn Riep Jan, „dat moest de mijne zijn!"
„Laat mij ook eens proeven, Fietje," Zei toen 't kleine deugenietje;
„Toe, Fietje, toe!"
Ze zag wel, hoe


67
Haar broer verlangde naar een beet En hield den appel al gereed.
Jantje gaapte heel gewichtig, Jantje beet eens, heel voorzichtig;
,,'t Smaakt lekker, hé?"
Jan zei niet „nee!" Toen hapte Fien, toen Jantje weer, En 't smaakte, smaakte.... o, naar meer!
24. „Kop-af."
Fier zat hij op z'n hobbelpaard
De kleine wilde Bob, En schomm'lend in een reuzevaart
Reed hij maar in galop.
Daar al meteens daar kraakte wat Aan pooten of aan kop;
Bob meende, dat hij veilig zat,
En voort ging 't in galop.
Opeens daar vliegt hij met een vaart Van achter van het ros,
En komt zoo met den kop van 't paard Terecht in gras en mos.


68
Al deed z'n broek een beetje pijn, Dat duurde maar een poos;
Z'n paard zou gauw genezen zijn, En moeke was niet boos.
Dus reed hij maar weer met een vaart,
Al gaf 't wat ongerief, Op „Kop-af," 't kranke hobbelpaard,
En „Kop-af" had hij lief.


69
25. Van een kleinen brommer en een mooi prentenboek.
Jan Haans was erg mopperachtig.
Dat gebeurde maar zelden. Maar als hij aan 't mopperen ging, dan was 't ook echt onweer.
Toch had hij nu juist erg hef moeten zijn, in plaats van zoo te kniezen. Z'n twee nichtjes Truus en Gonda waren voor hun plezier over. En nu zaten ze daar te kijken bij een neefje met een bokkenpruik op.
Gelukkig hadden ze een boel mooie prentenboeken vóór zich op de tafel liggen.
Jan gromde en kniesde maar door, met een gezicht als een donderbui. Hij dacht aan z'n kameraden, die nu lekker konden gaan schepnetten. Het weer was nu juist zoo mooi, en toch moest hij maar binnen blijven zitten bij die vervelende nichtjes! Ba, hij werd bijna ziek van verdriet en verveling.
Truus en Gon keken nu en dan eens schuin naar hun vriendelijk neefje. Maar als ze dat boos gezichtje zagen, lieten ze hem ongemoeid. En daar hadden ze groot gelijk in.
De leuke plaatjes en de lieve versjes van het prentenboek waren heel wat plezieriger.
Jan bromde maar steeds door.... Foei, wat verveelde hij zich toch! Was 't nu maar niet zoon mooi weer! Hij zou willen, dat de wind huilde


70
en de regen bij stroomen uit de lucht viel. Das zou hij zich ook wel vervelen, maar dan was 't ook weer om je eigen te vervelen.
Maar de zon scheen, en er was geen wind, en
z'n kameraden gingen schepnetten.... En hij moest binnen zitten!
En dat kwam nu allemaal van die akelige nichtjes.
„Kom eens even hier Jan!"
Dat was moeder. Ze was eens komen kijken, of de kinderen zich goed amuseerden.
Jan slofte de keuken in, nog altijd even boos, maar toch ook een beetje bang. Moe gaf hem eerst een flinke schrobbeering, en daarna beloofde


71
ze hem, dat} hij na de koffie met de nichtjes mocht gaan wandelen.
Maar dan moest hij nu prettig met hen spelen.
Jan dacht nu aan de kikkertjes, die hij aan oom Frans beloofd had. Die kon hij dan straks gaan vangen.
Zoo kwam het, dat de bui al een beetje opdreef. Hij keek nu en dan al schuin naar het prentenboek, maar lachen dat ging nog niet.
De nichtjes hadden toch pret.
„Och, kijk nou eens, wat een leuke brandspuit!" riep Truus opeens. Een huis stond volop in brand, en een olifant spoot met z'n snuit dikke stralen water in de vlammen.
Gon was al aan 't spellen wat er onder stond:
Staat er soms een huis in brand, Daad'lijk ben ik bij de hand, En dan spuit ik met m'n snuit, Eén, twee, drie, de vlammen uit.
Ze gingen weer verder. „Och, kijk toch eens Jan," juichte Gonneke, „een kikker met een pakkie aan, en met een parasolletje boven z'n bolletje! Goeie reis kikkerman!"
Nu Jan maar een kikker zag, ging z'n mondje open.
„Da's een bruine kikker," begon hij uit te leggen. „Daar kun je goed paling mee vangen."
„Hè, kun je daar palingen mee vangen?" vroeg


72
„Met zoo'n dikzak niet," zei Jan, „maar wel met kleine kikkertjes. Daar kun je er mee vangen van drie pond."
Jan begon nu te vertellen, hoe je palingen moet vangen, en dat hij met oom altijd mee ging, en dat hij al een boel visschen gevangen had, en dat hij een brasem gevangen had van twee pond.
„Dat is toch wel prettig, hè Jan." zei Truus. En Gonneke zei, dat neef Jan de knapste visscherman was van de heele wereld.
Jan had er pret in, dat de nichtjes hem zoo bewonderden. Hij vond nu, dat het heel leuke nichtjes waren, en toen de koffie klaar stond, was de bui bijna heelemaal afgedreven.
26. Een leuk veulen en een leelijke grap.
Aan tafel was 't een vroolijke drukte. Met de kleine leuke Gon vooral hadden ze allemaal pret. Maar ze deed toch heel wat meer dan babbelen. Ze smousde zoo geducht, dat er haar kaakjes bol van stonden.
„Hè tante, wat heb ik toch moeten vechten!" zei ze op 't laatst.
„Zoo? Moeten vechten? En met wie dan wel?"
„Wel tante," met die lekkere boterhammetjes,"


73
lachte de leukerd. „Maar ik heb ze allemaal overwonnen, hoor!"
Ondertusschen had Jan al stil zitten danken, en daarna was hij naar buiten gegaan om z'n kikkerbus te zoeken. Een groote cacao-bus met gaatjes in het deksel.
„Ga jullie nu mee?" kwam hij een oogenblik later binnen. Aan z'n opgewekt gezicht kon je zien, dat de bui heelemaal was weggedreven.
De nichtjes gingen mee en hadden al heel gauw veel te kijken. In een wei liepen wel tien melkkoeien, een paar kalveren en een jong veulentje.
Al gauw stonden ze bij 't hekje, om die beesten eens goed te zien, en Truus was direct aan 't tellen : „dertien koeien en één paardje."
„Nee, geen paardje," zei Jan, „da's nog maar een veulentje van 't vorig jaar. Dat is mijn veulentje."
„Jouw veulentje?" vroeg klein Gonneke; „en kent het jou dan ook?"
„Je moet maar eens kijken," zei Jan fier. Hij floot, het veulentje sprong een paar keer, en bleef toen een oogenblik naar de kinderen staan kijken, midden in de wei.
Jan floot opnieuw, en toen kwam het beestje langzaam naar het hek toe. „Braaf zoo! Braaf zoo, veulentje!" zei Jan, en hij klopte 't op z'n nek.
„Mij ook eens kloppen," zei Gonneke. Jan lichtte haar hand op, maar juist toen ze 't beestje kloppen


74
wou, sloeg het den kop omhoog en liejp een eindje de wet. in. Gon was ervan geschrokken, maar die schrik'was gauw weer over.
„Laat hem eens hard loopen Jan," vroeg ze.
„Prrroeh! Prrroeh!" riep Jan. Het beestje gooide
z'n achterpooten in de lucht en begon rond te loopen als een gek.
De nichtjes zouden daar nog wel een halven dag hebben gekeken, maar Jan moest kikkers hebben. Dus vooruit maar weer.
Een beetje verder tjoepte een dikke kanjer van een kikker door het gras. 't Was zóó'n dikke papa, dat Truus ervan schrok.
„Hè, die is bang van 'n kikker!" spotte Jan.


75
„Maar ikke riiet, hoor!" zei Gonneke en ze liep den kikker na. „Wat kan ie lekker tjoeken," zei ze weer. Toen ging ze op haar hurken zitten en tjoekte net als de kikker, terwijl ze riep: „kwak! kwak! kwak!''
„Dat moet je niet doen Gon," vermaande Truus, „je moet geen dieren nadoen."
„Dat zou ook wat!" meende Jan, „waarom mag je dat niet! Wacht, ik zal hem eens vangen; dan zul je zien, wat een lief beestje het is." In een wip had hij den springer met de achterpooten beet gepakt. „Kijk eens, wat hij er lief uitziet," zei hij. „Een kikker is het zindelijkste dier dat er bestaat. Hij wascht z'n eigen wel honderd keer per dag. Kijk maar eens, wat een lekker beestje!" En mee hield hij Truus den kikker bijna in 't gezicht.
Het meisje sprong terug, maar Jan lachte haar uit. „Hè, wat een bangerik; ik durf hem wel in m'n zak steken."
Jan stak hem niet in z'n zak, maar wel in z'n kikkerbus, want hij wou er Truus nog wel eens mee plagen.
Wat verder kwamen ze aan een grooten plas. Dicht erbij in het slijk sprongen wel honderd kleine kikkers. Jan had er nog nooit zooveel bijeen gezien. Vlug ging hij aan 't werk, en één voor één verdwenen de kleine springertjes in z'n bus.
Gonneke had niet minder pret. „Och, wat een lieve kikkertjes!" riep ze. „En wat kunnen ze vlug


76
tjoeken!" Ze wou er al eentje pakken met haar handje, maar die dingetjes waren zoo vlug; ze wipten tusschen haar vingertjes weg.
Truus was op een afstand gebleven, en ze was blij, toen Jan eindelijk zei: „Nu heb ik er genoeg, hoor! m'n bus zit half vol."
„Hoeveel heb je er wel, Jan?" vroeg ze belangstellend.
„Wel vijftig," zei Jan, „en dan nog die dikke papa."
Terwijl hij dat zei, keek hij Truus ondeugend aan, net of hij zeggen wou: „Daar zul jij nog wel plezier van hebben."
Onderweg gingen ze nog wat zitten aan den kant van den weg. Truus en Gon konden niet uitgekeken komen op de koeien en paardjes, die overal in de weiden liepen. Jan dacht aan z'n kikkertjes en aan de vette palingen, die oom Frans ermee vangen zou.
Opeens kwam er een mooie vlinder over den weg gevlogen. Truus en Gon vlogen er aanstonds op af, óm hem te vangen. Truus had haar taschje naast Jan in 't gras liggen.
„Ha, nu zal ik ze eens hebben!" dacht de deugniet. In één twee drie was het taschje opengemaakt; hij haalde den kikker uit de bus en stopte hem in het taschje, boven op den zakdoek van Truus. En toen zat de kleine bengel stil te genieten van z'n nare grap. Hij zou er eens echt pret mee


77
hebben, meende hij, maar 't viel hem niet erg mee. En dat was net goed ook.
Wat is m'n taschje toch dik, dacht Truus, toen ze weer verder gingen. Ze maakte t open en.... werd bleek van schrik. Boven op haar zak¬
doek zat die dikke kikker haar brutaal aan te kijken, net of hij daar thuis .was.
De lippen van het meisje begonnen te trillen, daarna kwamen de waterlanders. Ze het het taschje vallen en begon hoe langer hoe meer te schreien.
Gonneke keek haar groote zus heel treurig aan, en Jan kon z'n pret ook heel best op. Zoo erg had hij 't niet bedoeld.
Hij was ineens heel lief en vriendelijk geworden,


78
maar 't hielp niet. Truus schreide maar door en begon op huis aan te drentelen zonder haar taschje.
't Was een treurige i boel! Daar was er maar één die schik had, en dat was de kikker, die nu veilig en wel in de wei zatb
In Jantjes hartje kriebelde 't geweldig, en hij had spijt voor tien. Wat zou moe nu wel zeggen!.... En vader zou 't bij zeggen niet laten!.... De jongen was blij, dat Truus eindelijk ophield met snikken en haar oogjes afdroogde. Haar taschje nam ze op 't laatst ook weer aan.
Thuis gekomen begon Gonneke dadelijk te vertellen over het leuke veulentje, dat ze op z'n nek geklopt had, over de kikkertjes die zoo lekker konden tjoeken, en over den mooien vlinder die ze bijna gevangen hadden. Maar van de nare grap met dien dikken kikker zei ze geen woord. Truus zei er ook niets van en lachte weer zoo vroolijk, alsof er niets gebeurd was.
Dat was toch erg lief van die nichtjes, vin' je niet. Jan vond nu ook, dat het heelemaal geen vervelende nichtjes waren, maar dat hij de vervelendste jongen was die er op de wereld rondliep.


79
ffl. Tante vertelt van de mooie paraplu.
Tante was overgekomen om de nichtjes af te halen.
't Was een heele drukte geweest, want tante had allerlei fijne dingetjes meegebracht uit de stad; voor Jan een doos met soldaten, voor Ben een auto, en zoo al meer. •"■XP%
En verteld als ze hadden! Tante vertelde over de stad, vader over hun dorp en over de menschen die dood waren. Truus vertelde over de treurige geschiedenis met de eendjes en liet de twee lieve eendenkuikentjes zien, die ze van Jan cadeau had gekregen. Jan vertelde honderd uit, terwijl Ben en Gonda er nu en dan tusschen ratelden met hun glad tongetje.
Ze vertelden zoo druk, dat ze veel te vroeg uitverteld waren en.... toen was 't ineens stil, doodstil. Allen keken mekaar aan en lachten eens, maar niemand zei iets.
„Allo," zei vader toen, „wie vertelt er nu eens een dag of acht?"
„Tante, tante!" riep Jan.
„Kan je begrijpen!" zei tante. „Ik heb pas zoo'n lange reis achter den rug, ik moet een beetje uitrusten."
„Och toe nou!" zei Truus.
„Goed, ik zal vertellen," zei tante toen, „maar jij zult er geen plezier in hebben, dat verzeker ik je."


80
„Da's niets," zei Truus een beetje verlegen, „vertel toch maar." En tante begon.
„Er was eens een meisje van zeven jaar, een schat van een kind, altijd braaf en gehoorzaam.
In school had ze iedere maand een kaart van „uitmuntend" gekregen, en met de prijsuitdeeling was ze nummer één."
Truus was al zoo rood geworden als een kalkoensch haantje, en dat bleef ze heel de vertelling door, want ze begreep iets.
„Een beetje later moest dat meisje acht worden en haar moe had haar een mooi geschenkje beloofd. Den ganschen dag door liep ze nu te denken over haar geschenkje, maar vragen durfde ze niets. Alleen broertje Frans mocht weten, wat ze graag had en voortdurend moest hij het hooren:
„Hé Frans, als ik nu van moe een mooi blauw parapluutje krijg met m'n verjaardag, mag jij er mee door het tuintje loopen hoor! Wat zal dat mooi zijn, zoo'n lief klein parapluutje!" En dan liep ze heen en weer net of ze een paraplu boven haar hoofdje hield.
Jan begon al iets te merken; dat meisje was zeker Truus, en die Frans was stellig neefje Frans. Hij keek Truus eens ondeugend aan. Het meisje lachte verlegen en haar hoofdje gloeide.
„De verjaardag kwam. 't Meisje werd gefeliciteerd, en verder gebeurde er niets. Dat was een tegen-


81
valler, maar ze liet er niets van merken. Ze ging naar de H. Mis en te communie net als andere dagen, en toen ze thuis kwam, was ze even vroolijk als altijd.
Toen kon moeder niet langer meer wachten.
„Kind," zei ze, „is er niets bijzonders gebeurd op je slaapkamertje?"
Verwonderd keek de kleine op. „Neen moe."
„Is er wezenlijk niets bijzonders?"
„Neen moe, maar ik zal wel eens gaan kijken."
Ze trippelde weg en een oogenblik later was ze terug zoo blij als een engel. „Ha moe, wat een mooi parapluutje! Ik had wel gedacht, dat u er mij een geven zou. En net een, zooals ik er liefst een zou hebben!" Toen was het huis te klein. Iedereen moest de mooie blauwe paraplu met zijden rand zien, en vooral de mooie beenen knop, de kop van een hazewind.
„O moe, als 't nu maar eens wou regenen!"
„Ik heb liever mooi weer," zei moe; „ik ben met die nattigheid niets gediend."
„Maar één keertje moest het toch regenen moe, vóór of na de school. Dan kan ik m'n parapluutje eens meenemen."
lederen avond ging de paraplu mee naar 't slaapkamertje. En als 't kind 's morgens opstond, een kruisje gemaakt en een schietgebedje gedaan had, lachte ze tegen haar parapluutje.
Vroolijk Volkje. IX. 6


82
Maar 't weer wou niet meewerken. Dagwin dag-uit was 't een strakke blauwe lucht, zonder een enkel wolkje. Eindelijk na een dag of veertien was het druilerig weer. 't Regende nog niet, maar 't kon ieder oogenblik beginnen.
„Mag ik ze nu meenemen moe?" vroeg 'tmeisje.
„Natuurlijk," zei moe, „en zorg maar dat je niet nat wordt."
„Wat stapte ze fier de deur uit met haar klein parapluutje. Lachend keek ze naar boven, naar de vuilgrijze lucht, en in haar hartje dankte ze den Lieven Heer, omdat het zoo'n triestig weer was.
Wat er verder gebeurde en hoe ze bij de andere meisjes met haar schat gepronkt heeft, weet ik niet, maar wat er na de school gebeurde, dat weet ik zooveel te beter.
't Regende voor geweld en de meeste meisjes holden naar huis door den regen. Anderen werden afgehaald door hun moeder, en ten laatste was alles opgeruimd. Alleen één meisje stond onder de loods angstig te kijken naar de dikke droppels.
't Regende dat het goot en 't bleef maar aan 't gieten, en de kleine werd ieder oogenblik onrustiger. Wat zou moe wel zeggen, als ze niet op tijd thuis was? Nu eens keek ze naar den neerplassenden regen, dan weer naar haar lief parapluutje, dat ze met haar japon bedekt hield.
Eindelijk kon ze 't niet meer uithouden. Heel zorgvuldig borg ze 't parapluutje weg in haar japon


83
en toen ging ze den regen in. Vlug loopen durfde ze niet, want ze moest zorgen voor haaetparapluutje, en ze werd daarom zoo nat als een poes.
Gelukkig kwam een buurvrouw haar achterop geloopen, die een groote paraplu droeg. Ze had
medelijden met het arme kind en bracht ze weg tot aan de deur.
Haar moe stond voor 't raam te kijken en ging gauw open maken, 't Meisje sprong naar binnen met den uitroep: „Goddank!"
„Wat Goddank?" zei moe een beetje streng.
Toen haalde 't meisje haar parapluutje voor den dag en hield het blij voor zich uit. „Hé moe, 't was bijna nat geworden!"....


84
Toen moest moe wel weer lachen. „Dom ding," zei ze, „wie is 't meeste waard, jij of dat parapluutje."
Nu begreep het ding eerst hoe dom ze gedaan had. Maar moe mocht natuurlijk niet boos zijn. Ze hielp haar vlug verkleeden, en toen 't kind het warme middageten op had, was ze weer klaar.
Toen ze 's middags weer naar school ging, werd het arme parapluutje doornat, maar 't goeie meisje bleef dezen keer droog. Wie dat meisje was, vertel ik niet, zou 't wel Truus?"
„Dat weet ik toch wel," zei Jan, en guitig keek hij eerst naar tante en dan naar Truus, die zoo rood was, zoo rood als een vuurkogel.
28. Smidje-smee.
Jan vertelde over Smidje-smee.
Ze zeggen, dat de smidjes allemaal slim zijn, maar dan was Smidje-smee toch écht slim.
't Was een goede kerel, waar iedereen graag mee te doen had, maar hij had één groot gebrek. Als hem iets niet naar den zin ging, kwam er altijd een verwensching uit.
De duivel had daar natuurlijk pret in en dacht: wacht maar, Smid-smee, zoo krijg ik jou wel bij mij in de hel. Ja maar, O. L. Heer dacht er anders over, en 't ging Lucifer leelijk langs z'n neus.


85
Eens op een avond klopten twee mannen aan bij Smidje-smee. Dat waren O. L. Heer en Sint Pieter. 't Smidje wist dat natuurlijk niet, maar toch ontving hij ze vriendelijk en onthaalde ze goed.
Toen ze den volgenden morgen weer vertrokken, zei O. L. Heer: „Hoor eens, Smidje-smee, we hebben geen geld om je te betalen, maar nu mag je drie wenschen doen, en wat je wenscht zal vervuld worden."
„Da s nog niet zoo kwaad," dacht Smidje en hij prakkezeerde een poos wat hij wel vragen zou. „Nou luister," zei hij op 't laatst, „ten lste wensch ik, dat iemand, die in mijn pereboom zit, er zonder mijn verlof niet uit kan."
,,'t Zal gebeuren," zei O. L. Heer. Maar Sint Pieter schudde z'n grijs hoofd en zei: „Lomperd, vraag toch den hemel."
„O, dat komt wel," lachte Smidje. „Ten 2de, dat iemand, die in m'n grooten leunstoel gaat zitten, niet op kan, zoolang ik het niet wil."
,,'t Zal gebeuren," zei O. L. Heer.
„Domoor, denk toch aan den hemel!" bromde Sint Pieter.
„O, dat komt wel, dat komt wel," zei 't Smidje weer. „Ten 3de, dat iemand, die in m'n beursje zit, er niet meer uit kan, als ik 't niet toelaat."
„Toegestaan," zei O. L. Heer en ze gingen weg. Maar onder 't weggaan zei Sint Pieter nog eens tegen 't Smidje: „Domme vent, daar zal je eenmaal spijt van krijgen."


86
Smidje-smee leefde er heel gerust op aan en dacht aan geen sterven. Hij paste ook beter op dan vroeger, maar nu en dan kwam er toch weer een verwensching over z'n lippen.
Op 'n goeden keer, dat er eens een kachelpijp niet passen wou, wond Smidje-smee zich weer op en kwam er opnieuw een verwensching uit.
Maar nauwelijks waren de woorden koud, of satan stond in levenden lijve voor hem. „Hier ben ik," grijnsde de duivel, „je hebt me geroepen."
't Smidje rilde tot in 't merg van z'n beenderen.
„Neen, 't is niet waar!" stotterde hij. „Ik heb 't zoo niet gemeend."
„Gemeend of niet, ik meen het wèl," grijnsde de satan, „en je moet mee."
„Afijn, als het toch moet, dan is er niets tegen te doen," zei Smidje, „maar als je er niets op tegen hebt, zou ik toch eerst wel graag nog 'n kop koffie drinken. Hij is juist klaar. Jij kunt ondertusschen wel wat aan de peren gaan."
Dat voorstel beviel den satan best, en in een wip zat hij in den pereboom.
Nu was het de beurt van Smidje, om den baas te spelen. Hij riep de heele buurt bij elkaar en gaf ze verlof om de peren te bossen. Dat was me wat! De satan kreeg de knuppels tegen z'n armen en beenen, tegen hoofd, neus en mond. Hij schreeuwde als een gek, hij wrong en werkte,


87
maar 't hielp niemendal. En 't boze Smidje stond hem in de verte uit te lachen.
„Tien jaar levens geef ik je, als je me vrij laat," riep de duivel.
„Accoord," lachte Smidje, en de satan was vrij.
Hij schaamde zich, dat hij zich door 't Smidje had laten beet nemen en maakte dat hij weg kwam.
Tien jaren waren gauw voorbij, 't Smidje had zich gebeterd en zat in een braaf boek te lezen, toen er juist een duivel binnen stapte, grooter en valscher dan de eerste.
„Je tijd is om," grijnsde de duivel.


88
„Ik weet het," zei Smidje, „en zat op je te wachten. Maar daar is geen haast bij, hé? 't Duurt nog lang, eer 't avond is. Ga daar in m'n stoel zitten en rust wat uit van de reis.
„Dat kan," grijnsde de duivel, „maar je zult mij niet zoo foppen, als je 't m'n kameraad gedaan hebt." En met liet hij zich in den stoel vallen.
„Blijf waar je bent!" riep Smidje, en de duivel zat vast. Hij kon werken en wringen zooveel hij wou, 't baatte niet. Heel de buurt liep uit en de duivel kreeg 't zoo kwaad, dat hij Smidje vijftig jaar leven beloofde.
Ziezoo, dacht Smidje, da's weer in orde, en hij leefde er vroolijk op aan. Maar hij dacht toch ook aan z'n zaligheid en deed z'n best, om z'n vroeger gedrag goed te maken.
Maar Smidje werd ten langen laatste oud en gebrekkig. Al z'n kennissen en vrienden waren al lang dood en hij zat bijna altijd alleen in z'n huisje te kuchen en te zuchten.
Eindelijk waren de vijftig jaar om en Smidje verlangde naar den dood. Maar toen hij opeens Lucifer in eigen persoon vóór zich zag, rilde hij als een blad.
„Ik ben zelf maar gekomen," siste Lucifer. „Mij zul je niet om den tuin leiden, ouwe rat."
„Och, ik verlang naar den dood," zei Smidje. „Maar ik heb toch nog één wensch. Ze zeggen, dat je zoo machtig bent, en vóór ik sterf, zou ik


89
wel eens met m'n eigen oogen willen zien, of het waar is."
„Je zult het zien," zei de hoovaardige Lucifer, „maar daarna ga je onmiddellijk mee."
„Maak je eigen dan eens tweemaal zoo groot als een reus," vroeg Smidje.
Satan rekte zich en groeide omhoog, tot hij op 't laatst met z'n hoofd tegen 't plafond stiet.
„Prachtig!" riep Smidje, „maar je eigen kleiner maken is lastiger. Kun je je eigen zoo klein maken, dat je in dit beursje kunt kruipen. Dat kun je niet!"


90
„Je zult het- zien," zei de trotschaard, en een oogenblik later was de duivel zoo klein als een spitsmuisje en wrong zich in 't beursje van Smidje.
„Ziezoo jongen," zei deze, „kom nu maar eens mee." Hij bracht Lucifer naar de smidse, en de gasten sloegen er met hun hamers op, tot hij zoo plat was als een dubbeltje, 't Smidje liet hem niet los, vóór hij beloofd had, dat nooit meer een duivel bij hem op visite zou komen.
Zoo gebeurde. En toen Smidje kort daarop stierf, bracht z'n Engelbewaarder hem naar de hemelpoort, en Sint Pieter had er niets op tegen, om den ouden sukkel binnen te laten.
29. Een kleine martelaar.
Dit is 't vertelsel van Truus.
Toen de Russen baas werden in Polen, wilden ze de menschen dwingen, om van het katholiek geloof af te vallen. Overal reden de soldaten rond, en de menschen, die hun geloof niet wilden verzaken, werden gestraft.
Met duizenden werden ze verbannen naar Siberië. Daar is 't verschrikkelijk koud, nog twee keer zoo koud als hier in den strengsten winter. Daar moesten ze heel hard werken, en ze werden behandeld als dieren.


91
Nu reden er eens vier soldaten met een officier langs een weg, waar ze een jongen tegenkwamen van een jaar of tien.
,,Halt!" gebood de officier en hij steeg af.
Toen ging hij op den jongen toe en beval met een barsche stem: „Maak een Russisch kruis of ik laat je dooden."
„Ik doe het niet," zei het dappere kereltje. „Ik ben katholiek en ik wil m'n geloof niet afzweren."
De soldaten waren getroffen over de dapperheid van zoo'n kleinen jongen, maar de officier was kwaad. Hij stampte van woede op den grond en riep: „Dat zullen we zien, kleine stijfkop! Bindt hem vast aan dien boom!"
De kleine martelaar werd nu met koorden aan den boom vastgebonden, en de soldaten plaatsten zich vóór hem met het geweer in de hand.
„Legt aan!" beval de officier.
De soldaten volbrachten het bevel.
„En nu, kleine hond, zul je een Russisch kruis maken!" bulderde de officier. „Doe je 't niet, dan zul je sterven."
Maar de wakkere knaap keek hem strak in de oogen en toonde geen vrees. „Ik doe het niet," sprak hij onverschrokken. „Laat ze maar schieten."
De officier was nog woedender dan eerst. „Neen," riep hij, „niet schieten, de hond is het lood niet waard. We zullen hem ophangen aari een tak."


92
In een oogenblik was de strop gereed en ze werd den knaap om den hals geslagen. „Maak een Russisch kruis en je bent vrij," zei de officier. „Doe je 't niet, dan hang je na een minuut dood aan dien tak."
„Ik wil liever sterven dan ontrouw worden
aan God," sprak de knaap onbevreesd. „Ik ben katholiek en ik wil als katholiek sterven."
Nog eens werd het vonnis uitgesteld. De officier schaamde zich, dat zulk een knaap hem overwon en wilde nog één kans wagen.
Men bracht den jongen naar een meer, dat


93
met een dikke ijskorst bedekt was. Er werd een beet gekapt in 't ijs, men bond den knaap een touw om 't middel, en zoo wierp men hem in 't ijskoude water.
„Welnu, zul je nu een Russisch kruis maken?" riep de officier.
De kleine martelaar antwoordde niet. Maar in plaats daarvan maakte hij een groot katholiek kruis, terwijl hij eerbiedig bad: „In den naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes, Amen."
De officier was z'n woede niet meer meester. „Laat hem verdrinken, de hond!" bulderde hij.
De soldaten lieten het touw los en de jonge martelaar zonk weg in 't koude water. '
Maar op 't zelfde oogenblik kregen de wreede beulen ook hun straf. Het ijs begon te kraken, brokkelde weg onder hun voeten, en de moordenaars verdronken, tegelijk met hun slachtoffer, de kleine martelaar van 't heilig kruisteeken.
30. De tinsoldaatjes.
Tante had voor Jan een prachtig geschenk meegebracht: een heele doos vol tinsöldaatjes.
Infanteristen waren er een heele boel. Prachtige soldaatjes hoor, in een blauw pak met roode
H9


94
biezen. Ze waren zoo recht als een kaars en zetten de borst fier vooruit. Met het geweer op hun schouder marcheerden ze dapper aan.
De cavaleristen zaten fier op hun paardjes en hielden de sabels recht vooruit, alsof ze den vijand achterna zaten.
De artilleristen stonden bij hun kanonnetjes.
Jan was heel blij met z'n geschenk, want hij hield van soldaten en hij bedankte tante wel tien keer.
Maar 't mooie was er gauw af. Jan was een jongen met kwik in de beenen. Een uur stil aan tafel zitten kon hij onmogelijk, al had hij dan ook een heel leger soldaten bij zich.
Maar daar was er nog eentje, die veel van soldaatjes hield; dat was de kleine Ben. Nauwelijks had Jan de mooie doos voor den dag gehaald, of Ben hing met z'n neusje over de tafel, om al die fijne soldaatjes te zien. Hij hielp dapper mee om ze in 't gelid te zetten, maar als 't noodig was, hielp hij even dapper mee om ze allemaal dood te schieten.
Nu en dan haalde Ben stilletjes de doos uit de kast, en dan kon hij uren lang bezig zijn.
Dan zette hij z'n leger in slagorde. Voorop de stijve, kaarsrechte infanteristen, bajonet op 't geweer en geweer op schouder; daarachter in een rechte rij de cavaleristen, en daarachter de kanonnen.
Moeder moest er dan gewoonlijk bij te pas komen.


95
mJKijk eens moe, nu gaan we vechten," zei de baas eens, „we zullen den vijand wel verslaan."
Maar moeder lachte. „Je soldaatjes staan heelemaal verkeerd vent."
„Neen moe, zoo staan ze precies goed."
„Kijk dan eens hier: de huzaren steken met hun
sabels de infanteristen dood, en je kanonnen schieten de huzaren in den rug. Dan hou je niets meer over dan de kanonnen."
Ben keek eens naar de vooruitstekende sabeltjes van de cavaleristen en naar de valsche kanonnen vlak in den rug van de cavalerie. Ja, moeder had toch eigenlijk wel gelijk.


96
„Zeg eens moe," begon hij opeens, „als er oorlog is, worden er dan veel soldaten doodgemaakt?" „Ja, gewoonlijk wel."
„En de soldaten, die niet dood gemaakt worden, moeten die later toch dood gaan?"
„Ja zeker, alle menschen moeten sterven, de soldaten net zoo goed als de anderen. En jij ook deugniet. Zorg maar dat je braaf oppast, dan mag je na je dood naar den hemel gaan."
Moeder ging door met haar werk, en Ben zat peinzend naar z'n tinsoldaatjes te kijken.
„Jullie moet allemaal dood," zei hij, „en als je in den oorlog niet wordt dood gemaakt, moet je toch dood. Moeder heeft het zelf gezegd."
De soldaatjes zeiden niets, maar bleven hem roerloos aan staan kijken.
„Nou, als je dan toch dood moet," ging Ben voort, „dan sterft nu maar allemaal tegelijk." En roets! roets! schaarde hij met de beide armpjes de dappere tinsoldaatjes bij elkaar, zoodat ze hals over kop in de doos buitelden."
De tinsoldaatjes zeiden niets en gingen met plezier dood, want ze wisten wel, dat Ben ze den volgenden dag weer frisch en levend maken zou.






97
31. Truus en de eendjes.
Hier zie je, wat nog over was
Van zeven eendjes klein. De vijf verdronken in een plas,
Lang voor den zonneschijn. Klein Jantje had toen groot verdriet
Drie dagen achtereen; Hij liet nu dééz' twee eendjes niet Meer zwemmen in den waterplas, Dan als het lekker weder was,
Als 't zonnetje heerlijk scheen.
Truus zag de lieve eendjes gauw
En zorgde graag ervoor; Ons Jantje zei: „Die zijn voor jou,
„Je mag ze hebben hoor!" Klein Truusje had toen groote pret
Drie dagen achtereen; Ze gaf ze_een nestje lief en net, En bracht ze naar den waterplas, Als 't buiten heerlijk weder was,
En 't zonnetje lekker scheen.
Klein Truusje dacht toen aan de stad,
Waar 't altijd drukte was, Waar zij geen plaats voor eendjes had,
En ook geen waterplas. Toen had ons meisje groote spijt Vroolijk Volkje IX. 7


98
Drie dagen achtereen, En raakte toen haar eendjes kwijt; Die bleven zwemmen in hun plas En spelen in het groene gras,
Als 't zonnetje heerlijk scheen.
32. Een kikkerwezeltje.
Daar heb je nog nooit van gehoord, is 't wel? Nou, dan zal ik er je maar eens wat van vertellen.
Eigenlijk was 't maar een heel gewoon grijsbruin eierwezeltje. 't Woonde in den tuin van boer Haans, en 't was dus de naaste buurman van Jan, maar Jan had z'n buur nog nooit gezien.
Jan was met z'n broertje Ben en z'n nichtjes Truus en Gon in den tuin, waar ze geducht aan de pruimen zaten.
„Kijk daar eens, 'n beestje!" riep Ben opeens. „Kijk, nu kruipt ie in den grond! En hij had iets in z'n bek."
„Waar?" vroeg Jan, die van pret een pruimenpit had ingeslikt, omdat er iets bijzonders te zien was.
„Daar," zei Truus, die 't beestje ook nog met een schim gezien had.
Allemaal vlogen ze naar de plaats, waar 't beestje verdwenen was. In den grond zagen ze een mooi rond gaatje.


99
,,'t Is een mol geweest," meende Jan.
„Neen, geen mol," zei Truus, „ik heb hem goed gezien. Ik denk, dat het een wezeltje is, of zoo iets.
We moeten dat gaatje eens dicht stoppen en dan eens kijken of er geen ander is. Want die
wezeltjes zijn zoo slim als een wezeltje, en ze hebben altijd twee uitgangen aan hun nest."
Dadelijk gingen ze aan 't werk om met houtjes het holletje te stoppen. Maar Jan lei er een Hinken steen op, dan was 't zeker goed toe.
„Hé, daar is ie! Daar is ie!" riep Ben opeens.
En wezenlijk, daar zagen ze 't allemaal midden in den hof.


100
„Ha!" riepen ze, en toen gingen ze 't beestje achterna. Maar 't kereltje scheen zoo heel bang niet te zijn.
Toen het hen hoorde roepen, draaide 't zich om, ging op z'n achterpootjes staan en keek hen zoo een oogenblik aan. Daarna ging 't op den loop recht naar den tuinmuur.
„Wat heeft ie nou in z'n bek?" vroeg Truus.
,,'k Weet het niet," zei Jan, „vooruit maar!"
Ze liepen en liepen! Maar meneer wezel liep even vlug, klauterde tegen een scheur op, die in den muur was, en.... weg was ie. Maar z'n prooi had ie toch los moeten laten. En die prooi was.... een flinke, dikke kikker.
Onder aan den muur vonden hem de kinderen met den nek en de borst vol bloed.
„Wat heeft ie hem toch gebeten!" riep Truus medelijdend. ^vSiU
„Gaat ie nou dood, de kikkerman?" vroeg Gon.
„Ben je mal," zei Jan, „een kikker gaat zoo gauw niet dood. Hij doet net of ie dood is, maar dadelijk zul je hem wel weer zien springen."
En, net of ie 't gehoord had, tjoep! tjoep! hupte hij vooruit en zat gauw onder de kooien. Toen gingen ze binnen.
„Hé, vader," riep Jan, „we hebben een eierwezeltje gezien in den hof, met een kikker in z'n bek."
„Maar dan is 't geen eierwezeltje, vent."


101
„Jawel, een echt eierwezeltje, niet waar Truus."
„Gekheid," zei vader, ,,'t is een kikkerwezeltje."
Allemaal schoten ze in een lach. Alleen moeder deed haar best om effen te kijken.
„Ja ja, met al die gekheid zitten we met dat leelijke eierwezeltje te kijken," zei ze. „En da's jouw schuld Jan. Wat doen we ook met al die kikkers in den hof! En bleef ie nog maar in den hof. Maar. vandaag of morgen komt ie de eieren rapen en dan kunnen we zelf eierschalen eten als we willen."
„Halen die echt de eieren weg?" vroeg Truus.
„Ja zeker," zei vader. „Heb je ooit iemand een versch ei zien gebruiken zoo maar uit de schaal? 'n Gaatje aan den eenen kant, een gaatje aan den anderen en.... slobberdebob, 't is leeg, hoor! Nou, zoo doen 't die wezeltjes ook."
Vader wou nog verder vertellen, maar met die slobberdebob moesten ze allemaal zoo lachen, dat ze geen van allen meer aan 't kikkerwezeltje dachten.
33. Fikkie en Bokkie.
Fikkie en Bokkie zijn maatjes, die beien Heel wat te samen bakkeleien; Dol is het, ze bezig te zien, die twee; 't Is eeuwige ruzie en altijd vree.


102
Zeg Fikkie, pas op, of ik geef je klappen! Voorzichtig, hoor Bokkie, of 'k zal je even happen En Fik krijgt een stootje, en Bok krijgt een hap, 't Is allemaal maar voor de grap.
Maar ééns op een morgen was Fikkie mokkig
En ons bokkie was bokkig.
Fik liep met muizennesten in den kop,
En bokkie had de bokkenpruik op.
„Dag Bok," bromde Fikkie; „zeg, kun je nog blèren? „Zeg keffer, moei jou met je eigen affairen; „Ik blaat als ik lust heb, wat meen je wel!" Zei Bokkie, en daar begon het spel.
Fikkie beet Bokkie geducht in z'n nekje, Bokkie stiet Fikkie een tand uit z'n bekje. Ze hadden het beiden geweldig gevoeld, En waren toen plots'ling geheel bekoeld.
Sinds zijn het toch betere maatjes, die beien; Ze kunnen gerust nu te zaam bakkeleien, Want nimmer doen ze mekaar nog wee, 't Is eeuwige ruzie en altijd vree.


103
34. Het prentje.
Jantje ging met groot begeeren
Voor den eersten keer naar school,
Om de wijsheid aan te leeren, En hij danste van de jool.
Jantje zat daar op de banken Luisterend met open mond
Naar de klinkers en de klanken, Waar hij weinig van verstond.
Janneman zocht ras een praatje, Maar hij kwam niet best te pas;
Meester bromde: „Hoor eens maatje, Hier geen praatjes in de klas!"


104
Als een slakje stil in 't huisje Zat weer kleine Jantje daar,
Hield zich rustig als een muisje,
Maar.... vond schoolgaan ijs'lijk naar.
Jantje was nu 't zoetste ventje
Dat er zat in heel de klas; Meester gaf hem dus een prentje,
Waar hij vrees'lijk dol mee was.
Huppelend met vlugge pasjes Ging hij huistoe na de school
Met z'n schat, en kwam zoo rasjes Bij z'n moe.... O, wat een jool!
35. De kleine held.
Met een heel troepje gingen ze naar de hei, allemaal vroolijke snuiters van acht tot tien jaar, behalve Ben Haans, die nog maar zes was.
Ze hadden allemaal een papieren politiemuts op en een sabel op zij, en nu gingen ze in de hei een beetje oorlog voeren. Bart van Krieken was de tamboer. Hij had een heusch soldatenpak en een groote trom; daarom mocht hij wel wat bijzonders zijn. Pietje van Bremen was de commandant, terwijl zijn zusje Griet en Truus en Gonda mee gingen voor 't roode kruis.


105
Bart rammelde dapper op de trom, en de soldaatjes liepen twee aan twee in de maat achter hem aan. 't Roode kruis bleef een beetje achter en ze waren druk aan 't redeneeren. Ik geloof, dat ze er ruzie over hadden, welke poppenkleedjes het mooiste stonden, roode of blauwe.
In ieder geval, op de hei was de heele groep bijeen, en al gauw hadden ze een geschikt terrein gevonden om slag te leveren.
Een meter of tien van elkaar waren twee inzinkingen, waar ze zich gemakkelijk konden verbergen. Dat waren de loopgraven. Toen werden de mannetjes verdeeld. Bart, de tamboer, bleef over. Die hoefde aan 't gevecht niet mee te doen,
mmmama


106
maar moest uit alle macht trommelen. Hij ging aan den eenen kant staan, en het roode kruis aan den anderen.
Nu ging 't gevecht beginnen. Met kleine kluitjes zand mochten ze op elkaar gooien. Die aan 't hoofd geraakt werd, was dood; maar als ze hem ergens anders raakten, was hij gewond. Die dood waren, bleven dood; maar de gewonden moesten even naar het roode kruis, en als Truus zei, dat ze klaar waren, mochten ze weer in de loopgraven kruipen.
Daar begon het lieve leventje. Bart ranselde uit alle macht op de trom, en de zandkluitj es vlogen over en weer.
„Dood!" riep Truus. Ja, Frans Hunnink had z'n hoofd even boven de loopgraaf uitgestoken en een bom tegen z'n kaken gekregen.
Nu begon 't eerst voorgoed. Vlak achtereen kregen ze aan iederen kant een gewonde. Truus gaf ze elk een paar klapjes op den rug en 't waren weer gezonde soldaatjes.
Pietje kreeg een kluitje tegen z'n oor.
„Dood!" riep Truus.
„Da's nie!" meende Pietje. Ik ben maar een oor kwijt; das maar gewond."
„Niet waar," zei Truus, „ik laat je dood bloeden."
Truus hield voet bij stuk, en de jongens gaven haar groot gelijk. Dus Pietje moest dood zijn, of ie wou of niet.


107
Ben had ondertusschen z'n heele pet vol zandkluitjes geraapt. Toen sprong hij plotseling uit de loopgraaf en ging den vijand te lijf. „Nu moet jullie allemaal dood!" riep hij en begon te gooien voor geweld.
Maar zelf had hij een kogel op z'n neusje en een tegen z'n kin.
„Hier Ben, je bent dood!" riep Truus.
„Neen, niet dood!" riep Ben. „Ik wil niet dood zijn."
Dezen keer was er niets aan te doen. Ben wou niet dood zijn, al gingen ze ook allemaal op d'r kop staan. Alle jongens hadden er pret in en ze lieten Ben winnen.
„Onze dikke majoor heeft het gewonnen," zei Jan, en Ben bleef den heelen dag majoor.
Terwijl ze vroolijk naar huis gingen, zagen ze plotseling een lief muisje, dat vlugjes over de hei trippelde, 't Was een erg mooi beestje, van boven bruingeel en van onder sneeuwwit. Allemaal zaten ze 't achterna, maar niemand durfde het pakken, want ze waren bang, dat het bijten zou. Opeens vloog de dappere Ben erop af en pak!.... hij had het mooie beestje te pakken.
„Kijk eens, wat een lief diertje," zei hij en hij streelde 't ding over z'n pelsje. Het muisje beet niet en krabde niet, maar 't keek de jongens schuw aan met z'n heldere oogjes. Gelukkig had Jan een busje in den zak, waar ze den gevangene in


108
konden zetten, om hem mee te nemen. Maar de majoor mocht natuurlijk het busje dragen, en hij was de held van den dag.
36. De boschmuis.
Jan en Ben kwamen binnengevallen met een herrie, of ze een week vacantie hadden gekregen.
„Nou nou, maakt maar zoo n drukte niet," zei moeder, „anders maak je de muizen nog wakker."
„We hebben een muisje gevangen!" riep Jan, en de kleine Ben stak triomfantelijk de bus in de hoogte.
„En toch zoo'n lief beestje," zei Truus.
„Een mooie grap," lachte moeder, „je moet me nog muizen in huis komen brengen ook. Net of we nog geen opmakers genoeg hebben."
„Maar 't is zoo'n lief beestje," zei Truus. ,,'t Is een heel andere muis als een andere. Dat zijn leelijke grijze beesten, maar deze is mooi bruin en heeft een spierwit buikje.
Jan had ondertusschen een sigarenkistje gezocht zonder deksel, en een stuk glas om het van boven af te sluiten. Een oogenblik later zat het kleine muisje in een heel aardig kooitje en 't scheen heel tevreden over z'n paleis. Druk trippelde het heen en weer op z'n schrale pootjes en keek nu en dan


109
met z'n kraaloogjes in de lachende gezichten van de kinderen.
„Moe, krijg ik een stukje spek?" vroeg Jan.
„Spek? En voor wie?"
„Wel, voor ons muisje, 't Is al zoo goed gewend."
„Kun je begrijpen! Ik zal dat ding nog gaan vet mesten! 't Moet maar van den wind zien te leven, net als de mulder."
„Je moet ze ook geen spek geven, Jan," vertelde vader, ,,'t is geen spekmuis, maar een boschmuis, die van wormen en insecten leeft, 'k Zou 't eens met een paar dauwpieren probeeren."
„Zou het die lusten?" En de twee glanzende oogjes van Jan keken vader vragend aan.
„Wel zeker, jongen; die smaken een boschmuis even goed als ons een vette paling."
Jan was al weg en kwam binnen twee minuten weerom met twee reusachtige dauwpieren.
„Hé, kijk eens wat een palingen!" riep hij triomfantelijk.
Heel voorzichtig werden de wormen in 't kistje gedaan, en nu kon de gast gaan smullen als ie wou.
,,'t Muisje zat doodstil en loerde met z'n kralende oogjes naar de twee vetzakken, die door z'n kooitje kropen.
Toen ging 't op z'n achterpootjes staan, met de voorpootjes op z'n borstje.


110
„Nu zal ié" gauw beginnen, want hij is al aan 't bidden," zei de majoor.
Allen schaterden, maar de dikke majoor werd er niet verlegen om. ''
„Zeg moe, moeten de muisjes ook bidden, voor ze gaan eten?" vroeg ie.
Allen lachten weer, en moe zei: „Dat moet je ze zelf maar eens vragen, Ben; ik heb zoo geen verstand van muizen."
't Muisje ging weer op z'n vier pootjes staan en loerde naar de dikke dauwwormen. Plotseling pakte het er één met z'n kop en gaf hem een paar flinke knauwen.
De worm kromde en krulde voor geweld, maar het duurde niet lang. 't Muisje liet hem met een vaartje van vóór tot achter door z'n bekje schuiven, terwijl 't hem eiken keer een knauw gaf. Daarna lag de sinjeur daar zoo stil als een muisje; hij was dood.
Nu begon het ding weer te knabbelen vóór aan den kop en altijd maar door, tot de dikke worm heelemaal in z'n buikje zat.
„Och, hoe leuk toch!" riep Truus vol bewondering.
,,'t Smaakt hem lekker!" juichte Jan, en Ben zei, dat het een echte slokop was.
Nou, een slokop was 't, want een kwartiertje later zat worm nummer twee ook bij den eerste.
Het beestje had ervan genoten, maar de kinderen


111
zeker evenveel. Jan gaf hem nog een stuk of zes dauwpieren, maar het scheen voorloopig genoeg te hebben, en 't kooitje ging den hoek in.
Den volgenden morgen moesten de kinderen natuurlijk recht naar 't muisje toe, maar daar hadden ze een echte tegenvaller, 't Muisje had alles op en lag nu als een dikke prop dood in een hoek.
„Ja jongens," zei vader, „dat komt ervan, 't Is te gulzig geweest en heeft ervoor moeten boeten. Zorgt maar, dat jullie wijzer zijt dan dat domme ding."
37. Het afscheid.
Aan alles komt een eind, ook aan de vacantie.
Truus en Gonneke hadden wezenlijk spijt, dat ze weg moesten. Ze zouden nog wel een maand op het dorp gebleven zijn, maar 't kon niet, want Maandag begon de school.
„Moe, de eendjes nemen we toch zeker mee?" vroeg Truus.
„Natuurlijk," spotte moe, „die krijgen dan ergens een kamer in ons huis, om daar rond te loopen en dan mogen ze gaan zwemmen in de badkuip."
„Och, da's waar ook," zei Truus, „hadden we nu maar een tuintje, hé moe?"
„En hoe zou je ze dan naar Amsterdam brengen?" vroeg moe weer. „In een tasch gaan ze dood,


112
en je wilt ze toch zeker niet altijd in je hand houden?"
't Speet Truus erg, maar ze begreep wel, dat de eendjes achter moesten blijven. Ze gaf Jan z'n mooi cadeau daarom maar terug.
Toen gingen ze overal goeden dag zeggen. Het oude paard en het lieve veulentje, de koeien en kalveren, de duifjes op de schuur, allemaal kregen ze hun beurt.
Maar de langste beurt kreeg toch wel het roodwit kalfje, waar ze bijzonder veel van hielden. Gonneke had het wel iederen dag een stukje van haar boterham gegeven, en nu en dan kreeg het ook een busseltje malsch gras.
Nauwelijks waren de kinderen in de wei, of het kalfje - kwam al aangehuppeld. Ze streelden het beestje op kop en nek en vertelden het, dat ze nu gingen vertrekken en dat het toch zoo jammer was. En dat het maar goed groeien moest, terwijl ze weg waren.
t Kalfje begreep er natuurlijk niets van, en 't was even vroolijk als altijd. Maar de kinderen meenden, dat het bedrukt keek.
Alle beesten in de wei stonden te kijken naar de twee meisjes, die ze den laatsten tijd zoo dikwijls gezien hadden. De varkentjes kwamen zelfs naar hen toe getippeld.
„Kijk toch eens, wat ze veel van ons houden," meende Truus, ,,'t zijn toch goede beesten hoor."






113
„Ja, lekkere beestjes en lekker kalfje!" zei Gonneke.
Toen weer naar binnen om daar ook afscheid te nemen.
Allemaal hadden ze spijt, dat de kinderen weer zouden vertrekken.
,,'t Zijn echt prettige dagen geweest," zei vader.
„En ik heb nooit zoo'n rust gehad, als onder deze vacantie," zei moe. „Onze wilde Jan is nooit of nimmer zoo flink en gezeggelijk geweest."
En Jan zelf! Hij moest z'n best doen, om vroolijk te schijnen, want hij had verschrikkelijk veel spijt, nu die vervelende nichtjes weggingen.
38. De kersen van Trieneke.
't Was een oud, suffig sukkeltje, het arme Trieneke. In een klein, arm huisje woonde ze heel alleen, en ze sprak met niemand.
Hoe ze nog meer heette dan Trieneke, wist geen mensch te zeggen, maar sommige jongens noemden haar wel eens Trieneke heks. Ze waren bang van dat vrouwtje, dat zoo mager was als een dor stuk hout en dat tegen niemand sprak.
Jan en Piet waren naar 't bosch geweest om boschbessen te zoeken, en toen kwamen ze ook langs het huisje van Trieneke.
Vroolijk Volkje. IX. 8


114
Het vrouwtje zat buiten voor de deur een kip te plukken.
„Zeg Jan, daar zit Trieneke heks voor de deur," zei Pietje, en hij keek zoo' angstig als een wezel.
„Nou, wat zou dat?" meende Jan.
„Ik durf er niet langs gaan."
„Hé, wat een gek! En waarom niet?"
„De jongens zeggen, dat ze tooveren kan. En als ze je in den mond kan kijken, raak je al je tanden kwijt. Zelf heeft ze ook leeren tanden."
„Och jongen, ben je nog zoo'n zot, dat je dat allemaal gelooft?" En Jan lachte dat hij schokte, om zijn bangen kameraad.
Maar Pietje hield vol. „Ze zeggen ook, dat er eiken Vrijdag midden in den nacht een kip door de lucht vliegt, en dan kakelt ze uit alle macht. En dan zit Trieneke 's Zaterdags altijd een kip te plukken. Zie je wel, nou is ze weer aan den gang." En Pietje keek met angstige oogen naar het vrouwtje en de kip.
Jan lachte weer voor geweld. „Nou zal ik je ook eens wat vertellen," zei hij. „Als 's Zondags 's morgens de kerkdeur pas open is, komt er altijd een heel oud vrouwtje binnen, die met een stokje loopt. Ze zit heel diep weggedoken in haar groote kap, zoodat je haar amper zien kunt. Eerst gaat ze biechten, en daarna gaat ze dicht bij de Communiebank zitten bidden dat het mooi is om te zien. Ze zit altijd het eerst op de Communiebank,


115
rechts in 't hoekje, en zoo krijgt ze altijd het eerst de H. Communie. Dat doet ze, omdat ze zoo'n sukkel is in 't loopen. Wat dunkt je van zoo'n vrouwtj e ?" iWft
Pietje keek Jan verwonderd aan en zei niets.
„Ik weet er nog meer van," ging Jan voort. „Als ze naar de kerk sukkelt, is ze altijd aan 't bidden, en als ze weer naar huis gaat ook. Weet je ook wie dat is?"
„Trieneke?" vroeg Pietje verwonderd.
„Ja, Trieneke!... Nou mag jij er gerust bang van zijn hoor, maar ik niet. Toe, kom nou voort en doe niet zoo zot."


116
De schrik was er nu een beetje uit en Pietje ging mee, maar hij keek toch nog angstig op zij en hield z'n mond goed gesloten.
„Zeg jongens, lus jullie ook kersen?"
Dat was de oude kraakstem van Trieneke. Pietje rilde van schrik en stoof vooruit, maar Jan bleef staan.
„Ja, ik wil wel kersen," zei Jan.
Toen lachte Trieneke en haar grijze oogjes glinsterden, terwijl ze zei: „Kom maar mee, beste jongen, je mag er zooveel hebben als je maar wilt."
Jan ging mee door 't arme huisje heen naar het kleine hofje daarachter. Daar stond een boom vol heerlijke meikersen. Jan zat er aanstonds in en plukte voor geweld.
„Wil ik voor u ook een takje omlaag gooien, Trieneke?" vroeg hij.
„Neen, ik eet nooit een kers meer," zei 't vrouwtje, en haar stem klonk heel droef. „Vroeger had ik ze zoo graag, maar sinds mijn arm Bettineke dood is, heb ik er nooit meer gegeten. Och, dat arm Bettineke!".... En de tranen liepen over haar verrimpelde wangen.
„Ja, eigenlijk moest ik zoo bedroefd niet zijn," ging ze weer door, „want het goede kind is nu gelukkig in den hemel. Ze was zoo blij, toen ze op haar sterfbedje de Eerste H. Communie mocht doen, en ze stierf als een Engeltje. Maar ik kan nooit aan haar denken zonder te schreien."


117
Jan had medelijden met de oude sukkel, maar de kersjes keken hem zoo vroolijk aan, dat hij niet lang kon treuren. Hij stopte z'n buikje vol en z'n jaszakken en bedankte Trieneke voor haar heerlijke kersen.
„Niets te danken," zei 't vrouwtje; „je mag eiken dag terugkomen, zoolang er een kers aan zit, en breng je kameraadje dan ook mee. Waarom moet hij zoo bang zijn!"
Een beetje later smulde Pietje ook mee van de lekkere kersen. En hoe meer hij er opat, hoe meer de schrik voor Trieneke uit z'n hartje vloog. Den volgenden morgen zag hij Trieneke zitten op de Communiebank, en 's middags ging hij met Jan mee op kersenvisite. Hij had er evenveel pret als Jan, en Trieneke was nu dubbel gelukkig.
39. Op 't ijs.
Heerlijk is 't, op t ijs te gaan, Daar te vliegen langs de baan, En te zwieren en te zwaaien, Overleggen, kringen draaien; Daar te spelen, als het mag, Heel den langen winterdag.


118
Nauw'Ujks zie je sloot en plas Toegedekt met spiegelglas, Of we gaan een plekje vinden, Fluks de schaatsen onder- binden, En het krits kratfe'in het ijs Klinkt ons als de mooiste wijs!
Ijs...., 't is haast het liefste woord Dat een frissche jongen hoort; Daar vergeet hij school en boeken, Hoeft geen tijdverdrijf te zoeken; Alle pretjes, groot en klein, Heeft hij, door op 't ijs te zijn.


119
40. In school.
Ze zaten in 't schooltje en rij aan rij Te teekenen, te lezen, te schrijven;
Ook praters en spelers waren er bij; De meester kon prijzen en kijven.
Opeens daalt onzichtbaar een engeltje neer,
Beschouwt er de zittende knapen, En sommigen ziet het goed in de weer,
Maar 'anderen zitten te gapen.
Dan neemt het papier en potlood ter hand En schrijft: Goede God, 'k moet berichten,
Dat velen hier praten en spelen; 't is schand Om zoo te vervullen hun plichten.
Klein Jantje dat lacht maar, en Piet zit niet recht,
En Fransje zit stiekum te praten, Hij trekt een gezicht nog, als meester hem zegt,
Dat hij er dat praten moet laten.
En Kees is aan 't vechten, en Karei kijkt om, En Bart zit met knikkers te spelen,
Klein Toontje kijkt af, haast bij iedere som, En Gust zit z'n buur te vervelen.
Maar ook, Lieve Heer, zijn er kinderen bij,
Die ijverig zijn in het leeren; 't Geluk van hun ouders en meester zijn zij,
Omdat ze zoo vlijtig studeeren. —


120
Stil vloog toen het engeltje weer naar omhoog, Om te brengen 't geschreven bericht;
Het vloog voor den troon van den Heer en het boog En z'n vleugels bedekten 't gezicht.
God las het bericht, en het deed Hem zoo'n smart, Dat veel kinderen niet deden hun plicht;
„Schrijf in 't boek van het kwaad met letters in zwart, Wat die kinderen hebben verricht."
„Maar schrijf ook de namen der braven met goud
„In 't boek van mijn engelen neer, „Ik wil ze beloonen wel duizendvoud,"
Zoo sprak Onze Lieve Heer.


121
41. Franske's eerste broek.
Wat stapt ons Franske nu toch fier! Wat heeft de kleine baas plezier!
Waarom ? Hij heeft z'n eerste broekske an En zegt: nu ben 'k een groote man!
Daarom!
Nog blijer wordt de kleine gast, Als hij eens in z'n zakken tast.
Waarom ? Wel in z'n zakken vindt de vent Een blanken, splinternieuwen cent.
Daarom!
Trotsch kijkt hij eens den spiegel in, Maar nu krijgt Franske krommen zin.
Waarom? Omdat er in het spiegelglas Ook nog zoo'n kleine broekman was,
Daarom!
Dat mag niet, dacht de kleine klant, Hij trekt den spiegel van den wand.
Waarom? Hij gooit den spiegel op den grond, De stukken vliegen in het rond.
Daarom!


122
Toen kwam z'n moeder toegesneld, Ze pakte gauw den kleinen held. Waarom ?
Ze deed zoo eventjes heel rap Op Franske's broekje klap klap klap Daarom!


123
Trekt Frans voortaan z'n broekske aan, Het ventje denkt altijd er aan, En nimmer, heeft ie 'tmeer gedaan.
Wat?
Wel dat!
Waarom ?
Daarom?
42. Kuiken-Willem.
Juist wilden ze aan tafel gaan, toen de deur open ging.
„Pomme~de-patat! dat ruikt hier lekker!" zei de man die binnenkwam. „Een goeien dag allemaal samen en smakelijk eten!"
„Kijk Willem, ben jij 't?" zei moeder.
„Goddank ja, in levenden lijve, zooals je ziet. Als me die reusachtige achtarm beet had gekregen, net als mijn arme kameraad, dan zou ik 't niet meer zijn."
„Och, jij altijd met je achtarm," lachte moeder. „Ik geloof, dat je nooit 'n achtarm gezien hebt."
„Pomme-de-patat, de vrouwen gelooven ook niks. Ik wou, dat ik hem nooit gezien had, dan was mijn arme kameraad nog in leven. Ik ril nog als ik eraan denk. Brr! zoo'n akelige historie!"
„Hoe was dat met dien achtarm?" vroeg Jan nieuwsgierig.


124
„Zoo, ook al nieuwsgierig," lachte Willem. „Zeg 'reis baasje, heb je al ooit het groote pekelwater gezien?"
„Neen," zei Jan.
„Kijk eens aan, nog nooit de zee gezien, en die
wil al geschiedenissen hooren over 'n gevecht in zee. Daar snap je immers niets van. Hoor eens manneke, als je later op zee gaat, om te duikelen aan de Indische kust, dan mag je hopen dat er geen achtarm op den loer ligt."
„Wat is dat voor 'n beest, zoo'n achtarm?" vroeg Jan weer.


125
„Kom kom, daar snap je toch niks van, neuswijs," zei Willem, „en ik heb nu ook geen tijd om te vertellen."
„A propos," vroeg hij toen, „heb je geen oude kippen of jonge kuikens te koop, vrouwke?"
„Nee Willem," zei moeder, „voor 't oogenblik niet, de kippen leggen allemaal nog z'n best, en de jonge haantjes eten we zelf op. Maar kom even mee aan tafel, er is eten genoeg."
„Pomme-de-patat, daar kan ik niets op tegen hebben. M'n maag is even leeg als m'n beurs."
Moeder schoof een stoel bij, de man ging aan tafel zitten en lei z'n pet op den schoot.
„Dan zullen we maar beginnen," zei vader. Hij maakte een groot kruis en bad voor; de anderen baden na.
Jan keek door 'n spleetje van z'n oogen naar Kuiken-Willem, die heel eerbiedig meebad met z'n grove stem. Dat viel den jongen mee. Hij meende, dat een kerel, die er zoo ruw uitzag, niet eerbiedig zou kunnen bidden.
„Eet smakelijk," zei vader.
„Ik hoop het waar te nemen, baas," zei Willem, met een knipoogje naar z'n soep. Allemaal moesten ze lachen, zoo malsch kwam het eruit.
Veel praten deden ze niet meer, want 't waren allemaal gezonde eters. Willem deed z'n best ook heel goed, en moeder had er plezier in, dat bijna alles op ging. Toen kwam ze nog met abrikozen


126
aandragen, maar Willem wou niet mee doen.
,,Nee, dank je," zei hij, ,,m'n maag is geen scheepsruim. Ik heb kostelijk gegeten hoor! En dan moet ik nog bij m'n moederke op de kersen."
„Leeft die nog?" vroeg Jan, en hij keek verwonderd naar de haren en den baard van Kuiken-Willem, die bijna heelemaal grijs waren.
„Wel zeker leeft die nog, en die woont nog wel hier in 't dorp."
„Ja," ging hij door, tegen vader, „ik heb haar wel honderd keer bij mij willen nemen, maar ze wil niet. Er is niets tegen te doen, ze wil sterven in haar eigen huisje. En toch plezier beleeft ze hier niet, het arme mensch."
,,'t Is zoo," zei vader.
Jan werd hoe langer hoe nieuwsgieriger. „Waar woont uw moeder?" vroeg hij.
„Ken jij het oude Trieneke niet, aan den boschkant?" vroeg Willem.
„Trieneke?".... zei Jan. „Woont die daar aan den boschkant, als je omdraait naar Gevers' bosch?"
„Juist, die is 't. En daar ben jij bang van, net als die andere bengels van jongens, is 't niet?"
„Ik niet hoor!" lachte Jan. „Ik hou er veel van. Ik ben er eergisteren op de kersen geweest, en gisteren ook, en ik mag ze allemaal hebben. Als u ze nu maar niet allemaal opeet!"
„Is dat wezenlijk waar?" vroeg Willem en z'n


127
oogen werden vochtig. „Wat zal dat goeie mensch blij geweest zijn!"
„Ze lachte heel den tijd," zei Jan, „en we hebben lekker samen gepraat."
„Pomme-de-patat! je bent een ferme jongen,", zei Willem. „Daar, pak aan, kerel!" Eerst wou Jan niet, maar Willem liet niet af. En zoo kreeg Jan een dubbeltje, omdat hij bij Trieneke aan de kersen had gezeten.
43. Willem vertelt.
Hoe Willem matroos werd.
De volgende week kwam Kuiken-Willem 'n half uurtje vroeger.
„Pomme-de-patat! waar is die ferme kerel van 'n jongen?" vroeg hij.
Jan was juist achter, maar nauwelijks had hij de stem van Willem gehoord, of hij was al binnen.
„Kom eens hier vent," zei Willem, „want jij bent de flinkste vent, die er op de wereld is. Hier, pak aan!"
„Och, doe dat nou niet Willem," zei moeder. „De jongen heeft geld genoeg in z'n spaarpot, en je kunt het zelf best gebruiken, hé?"
„Pomme-de-patat! hij moet 't aannemen," zei Willem, „ik drink maar een pot bier minder, dat zal me geen kwaad doen."


128
Er was niets tegen te doen en Jan moest weer een dubbeltje aannemen.
„Nou moet je ook eens vertellen van dien achtarm," zei Jan toen.
„Nee jongen, later, later. Ik zou je anders heel wat kunnen vertellen, hoor! Ik heb verbazend veel ondervonden in m'n leven. Is 't waar of niet, vrouw?"
„Ja Willem, dat geloof ik wel," zei moeder.
„Vertel dan eens wat over de zee," vroeg Jan.
„Nou, omdat je zoo'n ferme kerel bent, zal ik je wel eens wat over m'n leven vertellen. Kom, dan gaan we daar aan tafel zitten."
Gauw had Jan het naaiwerk opzij geschoven en daar zaten ze nu met hun tweetjes. Willem zat met gerimpeld voorhoofd na te denken, en Jan keek hem aan met oogjes, die van nieuwsgierigheid straalden,
„Ja jongen, „begon Willem," ik ben niet meer van vandaag of gisteren, dat zie je wel aan mijn haren; die zijn al peper en zout. Ja, als je zooveel ondervindt als ik, dan ben je vroeg oud.
Toen ik dertig was, was ik de stevigste kerel van het heele dorp. Dat durf ik gerust te zeggen, pomme-de-patat! zonder te zwetsen. Als er iemand noodig was met pit in de vuisten, dan kwamen ze naar Willem Roos.
Toen was ik gelukkig. Ik leefde met m'n brave vrouw en m'n klein Bettineke bij m'n moederke


129
in huis en we hadden 't heel goed, want ik had werk met hoopen. Ik tikte wel eens een borreltje, maar dat had niets te beteekenen. Eiken Zondag een borreltje of vier, dat kon er best af.
Maar jongen, al te goed duurt dikwijls niet lang. Misschien heb ik den grooten Baas van hierboven niet genoeg bedankt. Het ongeluk kwam in ons gelukkig huisje. M'n brave vrouw werd ziek en stierf binnen de acht dagen.
Ik was er van overstuur, en toen.... ja, toen heb ik de grootste domheid begaan van m'n leven. Ik moet er nu nog voor boeten.
In plaats van m'n troost te zoeken bij O. L. Heer, ging ik naar de kroeg. Daar waren er genoeg, die me wilden troosten, maar 't was hun om m'n centen te doen. Ik tracteerde en dronk zelf mee, tot alles op was.
Och, wat heeft m'n lief moederke in die dagen geleden! Dat braaf mensch! Ze schaamde zich haast om op straat te komen, omdat haar jongen zoo'n kroeglooper geworden was.
Ik wou me bekeeren, maar de drankduivel had me goed in z'n klauwen en liet niet los.
Wat moest ik aanvangen? Thuis kon ik 't niet meer uithouden, voor de kroeg had ik geen centen meer. Ik moet hier weg, dacht ik op 't laatst, ik wil naar zee. En.... ik ging naar zee.
Jongen jongen, wat viel dat af! 't Was daar sjouwen en zwoegen dag en nacht. Van niemand Vroolijk Volkje IX. 9


130
kreeg ik een goed woord, en als me iemand aansprak, was 't alleen om tegen me te razen en te tieren. En dan vloekten ze soms als echte ketters. Nou, dat vloeken heb ik nooit kunnen uitstaan, en eiken keer jeukten me de vuisten als ik een vloek hoorde.
't Kwam zoo ver, dat ik op zoo'n echten vloeker aanvloog en hem een opstopper gaf, dat hij over het dek rolde. Maar owee! toen had ik het gedaan. Tien, twintig man vlogen op me aan en ze hebben me gerammeld, dat ik bont en blauw zag over m'n heele lijf. Ik begrijp nog niet, dat ik niet dood gebleven ben.
Ja jongen, je kunt zoo sterk zijn als je wilt, maar als ze met zoo'n heel bataljon op je afkomen, heb je niks in te brengen. Pomme-de-patat, wat heb ik toen ransel gehad! In ieder geval, het had toch geholpen. Als ik erbij stond, slikten ze d'r vloeken voortaan in.
Jongen, wat zou ik je nog een boel kunnen vertellen uit dien eersten tijd dat ik op zee was.
Het eten was stevig, maar altijd hetzelfde. Bruinen boonen met spek, en nog eens bruine boonen met spek, en altijd bruine boonen met spek. Nou, dat went wel.
Maar altijd te zitten tusschen die ruwe matrozen, en altijd werkdag hebben, nooit Zondag, nooit de H. Mis, nee, daar kon ik niet aan gewennen. Daar had m'n braaf moederke me te goed voor opgevoed.


131
Dat braaf moederke....! Geen dag ging er voorbij, dat ik niet aan haar dacht. Dikwijls, als ik alleen was, sprongen me de tranen in de oogen, als ik dacht aan moeder en aan Bettineke.
Ja jongen, O. L. Heer had me zwaar gestraft, maar 't is goed voor me geweest.
Het geld dat ik verdiende,' ging allemaal naar moederke. En nadat ik voor den eersten keer terug kwam in Rotterdam, is er nooit meer honger geleden in 't huisje aan den boschkant.


132
44. Miro.
Pomme-de-patat! 'k heb nog nooit gelogen, [zei de kwezel, maar nou doe ik het toch.
Ik zei daar, dat er nooit (meer honger geleden was in ons huisje! En eens zijn m'n lief moederke en Bettineke bijna van honger gestorven.
'k Zal het je eens vertellen.
Eens ben ik bijna een jaar aan één stuk uit geweest. Van Rotterdam ging 't naar New-York, vandaar naar Zuid-Amerika, van Zuid-Amerika naar Australië, toen naar Batavia, en eindelijk kreeg ik Goddank een boot voor Rotterdam.
Waar die plaatsen allemaal liggen, daar weet zoo'n stomp als jij natuurlijk niets van. Maar afijn, ze liggen buiten en niet vlak in de buurt, dat zul je wel snappen.
Die laatste reis zal ik nooit vergeten. Toen scheelde 't maar 'n haar, of ik was voor de haaien geweest.
We waren al in 't Kanaal, dus dicht bij huis. 't Was nacht en de zee was zoo rustig als 't water in een put. Toch sloeg ik over boord. Hoe het kwam, kan ik wezenlijk niet zeggen, want ik was half aan 't dutten. In ieder geval, ik lag in 't water en ik was wakker als een baars.
Zwemmen als een baars kan ik ook, maar wat hielp dat. De boot raakte me hoe langer hoe verder voor. Jongen, dacht ik, je gaat den kelder


133
in. En ik maakte zoo goed ik kon m'n rekening in orde met den grooten Baas hierboven.
Gelukkig had ik een vriend, die me niet in den steek liet. We hadden aan boord een Pruis, een bok van een kerel. Hij deed net of hij de baas was aan boord en kommandeerde als een echte generaal. Als hij z'n buien had, dan kon hij bulderen als een onweer. Ik bleef hem daarom liefst uit z'n kielwater. Dat snap je! Maar die kerel had een hond, en die was juist andersom als zijn baas. 't Was het trouwste en vriendelijkste beest, dat je kunt uitdenken. Ik heb altijd veel met honden opgehad, maar mét Miro was ik dol. Nou, hij scheen 't zelf ook te weten, want hij hing me den ganschen dag aan de broek.
Toen Miro me in zee zag tuimelen, begon hij te huilen, alsof de misthoorn aan 't razen was. Daarna sprong hij in zee, om den drenkeling te redden.
Arm beest, dacht ik, moet jij nu ook nog gaan verdrinken!.... Arme, goeie Miro!....
Maar de mensch wikt en God beschikt; die goede Miro zou m'n redder zijn. Toen de Pruis het gehuil van z'n hond hoorde, vloog ie 't bed uit en recht naar dek. Daar begint hij me te commandeeren, te razen en te tieren, dat hooren en zien verging. Daar was niets tegen te doen, hoor! De kapitein moest terug stoomen om Miro te redden, anders had de kerel de boot wel afgebroken.


134
Vijf minuten later stonden er twee natte poedels te druipen op het dek, en een van die poedels was ik.
Je begrijpt, dat ik blij was, maar de goede Mirb
was nog blijer dan ik. Hij sprong tegen me op, terwijl hij vroolijk kefte.
Die arme Miro! Aan z'n eigen scheen ie niet te denken. En toch moet hij op dat oogenblik vreeselijk pijn gehad hebben. De reddingsboei was hem tegen den kop gegaan en hij had er z'n rechteroog bij verloren.
De reiziger zag het eerst 's anderendaags. Van


135
dat oogenblik af, kon hij den hond niet meer uitstaan, en hij gaf hem mij cadeau.
Met duizend gulden was ik niet Blijer geweest dan met dat geschenk, 't Is waar, 't beest was z'n rechteroog kwijt, maar met z'n linker keek het me tweemaal zoo vriendelijk aan. En al had hij geen enkel oog meer gehad, ik zou toch m'n laatste stukje brood met hem gedeeld hebben.
't Beest is ocharm al lang in den hondenhemel. Maar vergeten doe ik hem nooit. Kijk, hier heb ik een portretje, waar ik op sta met m'n trouwen Miro. Dat wil ik voor geen geld kwijt zijn.
Dat goeie, trouwe beest!
45. Zalige Kerstmis.
Maar da's waar ook, ik zou je vertellen, hoe er in ons huisje honger geleden werd.
Ja jongen, 't is een treurigheid in de wereld. Ik had honderden guldens op zak, en m'n Moederke en m'n klein Bettineke zaten ellendig uit te hongeren.
't Geld, dat ik hun gebracht had, was stiüetjesaan opgeraakt en er werd niets verdiend.
Ze leefden met den dag zuiniger, maar het baatte niet. En zoo gebeurde het op een dag, dat Bettineke het laatste korstje brood kreeg. M'n arm Moederke had dien dag niets gegeten.


136
In het dorp ging het heel druk over me. Ja, zeiden de menschen, die Willem van Trieneke zie je niet meer terug. Die is vast verdronken. Of misschien zit hij wel stil te wonen ergens in een vreemd land.
Tegen m'n arm Moederke zeien ze 't ook, maar helpen deed haar geen mensch. Ja, zoo gaat het in de wereld. Praatjes genoeg, maar van hun centen blijf je af.
Toen ging m'n Moederke haar nood klagen bij Sint Vincentius, en voortaan kreeg ze elke week een brood.
't Was bijna heelemaal voor Bettineke, en zelf leed ze maar honger.
Zoo naderde het schoone feest van Kerstmis. Moederke heeft dat feest altijd buitengewoon gevierd, want ze hield bijzonder veel van 't Kindje Jezus. En Bettineke kreeg ieder jaar een kerstboom. Al was ze ook arm, die kerstboom moest rijk zijn. Een macht van kaarsjes stonden er dan in te branden, en aan de takken hingen allerlei geschenken voor ons Bettineke.
Dit jaar zou er geen kerstboom zijn, en geen geschenken, en zelfs geen brood....
Maar m'n Moederke bad van den morgen tot den avond tot het Kindje Jezus en ze bleef hopen. „Met Kerstmis komt Willem terug," zei ze, en dat hield ze vol tot den laatsten dag. Toen ze op Kerstavond ons Bettineke naar bed bracht, zei


137
ze nog: „Nu maar goed bidden kindje, en lekker slapen, morgen is vaderke thuis."
Daarna ging ze weer zitten bidden, want ze wou opblijven heel den H. Kerstnacht om op me te wachten.
Ja, ze heeft altijd een vast vertrouwen gehad in O. L. Heer, en Hij heeft haar altijd geholpen.
Wat er ondertusschen op zee gebeurde, weet je al.
In den nacht van 22 December heb ik in zee gelegen en heeft Miro me gered, 's Avonds van den 24sten kwamen we in Amsterdam aan.
Gelukkig trof ik juist den trein, en zoo kwam ik 's nachts om twaalf uur hier aan met m'n goeien Miro. Wat was ik blij, dat ik eindelijk weer eens thuis was.
„M'n God, Willem!" riep m'n Moederke, toen ik zoo plotseling binnen kwam, en ze raakte in bezwijming, zoo uitgeput was ze.
Ik vloog de deur uit en pakte een handvol sneeuw. Daar wreef ik haar slapen mee, en zoo kwam ze stilletjesaan weer bij. Intusschen was Bettineke opgestaan en kwam binnen in haar slaapjaponneke. Haar oogjes knipperden van het licht, maar van haar gezichtje straalde geluk. „Ja," zei ze, „ik wist wel, dat vaderke komen zou; grootmoederke had het me verteld."
O, dat goed, onschuldig kindje!
Miro blafte van geluk en sprong vroolijk op tegen Moederke en Bettineke. Ja, het slimme beest


138
begreep wel, dat die ook familie van hem waren.
De rest snap je wel. We gingen alle drie naar de nachtmis en ontvingen O. L. Heer. En daarna hebben we feest gevierd. Bettineke kreeg een kerflte boom tot bijna aan den zolder. Honderd kaarsjes stonden er in te branden, en geschenkjes kreeg ze, net zooveel als het kind van een baron.
Nou, een beetje baron was ik toen wel. Bijna vierhonderd gulden had ik meegebracht. Sinds dien tijd heeft m'n Moederke nooit meer honger geleden, en dezen keer lieg ik niet.
46. Weer Kerstmis.
't Kan gek loopen in de wereld. Toen ik een week kerstvacantie gehouden had.... nou, daar hoef je niet mee te lachen, pomme-de-patat! je moet niet denken, dat alleen de schoolbroeken vacantie kunnen houden. Ik heb echt prettig vacantie gehouden, hoor!
't Was juist ijs, en prachtig ijs ook. Ik heb het er toen van genomen. Ik was immers de rijkste mensch van het dorp en ik liet de boeren maar dorschen.
Alle dagen ging ik schaatsen van 's morgens tot 's avonds, en iedereen bewonderde dien vluggen matroos. Ja, ik ben altijd een liefhebber geweest, maar tegenwoordig word ik wat te oud.


139
Maar pomme-de-patat, ik zou m'n vertelling vergeten. Toen ik dan na m'n kerstvacantie afscheid nam; zei ik tegen m'n Moederke: „Over drie maanden ben ik weerom, hoor! Reken daar maar op!"
Ik meende 't heilig, pomme-de-patat, maar zooals ik zeg, 't kan gek loopen met een mensch.
Overal trof ik het even slecht. Op allerlei booten kon ik me laten aanmonsteren, maar als er ergens een boot was voor Rotterdam of Amsterdam, kwam Willem altijd te laat.
't Werd lente, en ik zat nog bij Zuid-Amerika. In den zomer zat ik ergens bij China. Eindelijk werd het weer herfst, en nog altijd was Willem even ver van huis af. In November kwam ik eindelijk op een boot, die naar Rotterdam ging.
Elke maand hoopte Moederke, dat ik komen zou. Maar 't was eiken keer mis. Willem liet zich niet zien. In 't dorp zeiden ze weer: „Die Willem van Trieneke komt nooit meer weerom."
't Werd weer Kerstmis en m'n Moederke bad dag en nacht. Bidden, dat kon ze hoor; beter dan ik.
Daags voor Kerstmis maakte ze een fijnen kerstboom voor Bettineke. Hij was vol lichtjes, en vol geschenkjes ook i een nieuwen das, twee prentenboeken, een kleurendoos, en allerlei ander moois. Al zou ze haar laatste centen hebben moeten uitgeven, dan moest die kerstboom toch mooi zijn.


140
En Bettineke zong een kerstliedje, dat ze bij de Zusters had geleerd.
Te Beth'lem is geboren Een lieflijk kindekijn.
Maar terwijl Bettineke zoo lief haar kerstliedje
zong, dacht ze aan vader, waar ze zoo naar verlangde.
En terwijl m'n Moederke met tranen in de oogen luisterde, bad ze, dat ik toch gauw weer bij haar mocht zijn.
Toen Bettineke lang reeds in haar bedje lag, zat Moeder nog te bidden en te wachten op haar Willem die zeker komen zou.


141
Plotseling sprong de hond op, kwispelde met z'n staart en blafte een paar keer. Hij scheen het te ruiken, dat z'n baas in aantocht was.
Opeens liep hij naar de deur, terwijl hij vroolijk blafte. De deur ging open en een stevige matroos stapte binnen. „Zalige Kerstmis, Moeder!"
Jongen, wat was dat een pret voor Moederke, voor Bettineke, en ook voor mij. We hebben feest gevierd, tot de kijkers van Bettineke toe vielen.
Maar op den schoonen Kerstdag hebben we 't feest nog eens overgedaan, 's Avonds gingen de lichtjes aan van den Kerstboom, en Moederke bakte pannekoeken. Nou, daar heb ik van gesmuld, want ze waren zóó heerlijk, dat ik m'n vingers aflikte....
„Schei nou maar eens uit, Willem," zei moeder opeens, „want hier is 't eten ook gereed. Komt maar eens gauw allebei meedoen."
Dat liet Willem zich geen twee keer zeggen. Maar hij moest Jan toch beloven, dat hij later weer door zou vertellen.
47. Arm Bettineke.
Na tafel moest Willem verder vertellen, want Jan liet niet los.
„Je kent den kerseboom van m'n Moederke, hé? Da's al een oude kanjer, hoor!"
„Ja, dat kun je wel zien," meende Jan, „hij is misschien wel honderd jaar."


142
Nee, een eeuw is ie nog niet, maar 't is toch al 'n oude krakerd. Ik heb er vroeger als jongen al in gezeten.
Nou, die kerseboom zou je een treurige geschiedenis kunnen vertellen. Hij is de schuld dat ik al lang geen matroos meer ben.
De kersen waren rijp, en Moederke wou kersenkoek bakken. Nou, ze hield ijselijk van kersen, en Bettineke niet minder.
„En nu lust ze geen kersen meer," zei Jan verwonderd.
Niet tusschen babbelen, pomme-de-patat! Nou, ik ga verder. Ze gingen dus kersen plukken. Moederke had een ladder tegen den boom gezet, en zoo kon ze een flink partijtje plukken. Toen ging ze binnen om het beslag te maken.
Bettineke bleef buiten. Ze stond maar naar boven te kijken, naar de lekkere kersen. Eindelijk werd de bekoring haar te sterk. Ze zette haar voetjes voorzichtig op de onderste sportjes. Stilletjesaan durfde ze beter, en eindelijk zat ze boven in den boom.
O, 't was toch zoo'n vlugge rat! Alles durfde ze wagen, maar dat werd haar ongeluk.
Had Moederke het maar gezien, dan zou 't niet gebeurd zijn, maar die had het binnen te druk.
Opeens hoorde ze een schreeuw. Ze vloog de deur uit. En wat zag ze daar?.... Ons arm Bettineke lag bewusteloos aan den voet van den kerseboom.


143
Gauw ging Moederke nu naar den dokter. Die bracht het kind met veel moeite bij, maar genezen kon hij. haar niet. Het arme kind had den ruggegraat gebroken en was niet meer te helpen.
Maanden lang heeft het gelegen op z'n ziekbedje. 't Heeft verschrikkelijk moeten lijden, maar
het bleef zoo geduldig als een Engel. Sinds dien tijd is m'n Moederke zoo stil. Bijna altijd zat ze bij het bedje te bidden, en m'n lief Bettineke bad dan met haar mee.
De kersen lieten ze verrotten aan den boom. De ladder bleef er weken lang staan, maar Moederke kon geen kersen meer zien. Als ze bij


144
den boom kwam, dacht ze aan ons arm kindje, en dan begon ze te schreien.
't Werd weer Kerstmis, maar 't was een droevige Kerstmis dezen keer. Ik was nog op zee, en in ons huisje stond geen kerstboompje. Bettineke had geen geschenken meer noodig, ze was nu zelf bij het Jezus-kindje in den Hemel. Daags voor Kerstmis was ze gestorven. Nu lag ze op haar bedje in een hagelwit doodskleed. En m'n Moederke lag op haar knieën te schreien bij het lijkje.
Tegen Driekoningen kwam ik thuis. Ik bracht een heele bom geld mee, maar het geluk van vroeger kon ik niet meer weerom brengen.
't Was mijn laatste reis geweest. Ik heb. sinds dien tijd geen zee meer gezien, want ik mocht mijn Moederke niet zoo alleen achterlaten.
Ziezoo, nu weet je alles. Nu weet je, waarom ik geen matroos meer ben, maar Kuiken-Willem. Nu weet je ook, waarom m'n lief Moederke nooit een kers meer aan wil raken. Maar ze kan het toch niet goed zien, dat ze aan den boom hangen te rotten. En daarom heb jij haar zoo'n groot plezier gedaan. En mij heb je er ook plezier mee gedaan. Daarom heb ik jou ook verteld, wat ik nog nooit van m'n leven verteld heb.
Van mijn Moederke hou ik nog altijd evenveel. Als je eenmaal hoort, dat het oude Trieneke


145
dood is, kun je gerust zijn, dat ze niet van honger gestorven is. Liever lijd ik zelf honger, dan dat zij iets te kort zou moeten komen.
En nu is de vertelling uit.... Zeg vrouw, heb je geen jonge hanen of oude kippen te koop?
48. Het varkentje van Jan.
Hier, jongens, is het heusch portret Van 't varkentje van jan;
Hij kocht het van z'n spaarpotgeld; Zeg op, wat dunkt je er van?
Ja, 't is een fijne knorrepot!
En is hij nu nog klein, Ik wed dat Jan wel zorgen zal,
Dat hij gauw vet zal zijn.
Dan komt de slager met z'n mes En 't varken moet er aan,
En dan kan heel het huisgezin Eens goed aan 't smullen gaan.
Want Jan dat is een goede baas, Hij deelt heel gaarne mee,
Een ieder krijgt zijn eigen part, En allen zijn tevreê.
Vroolijk Volkje. IX.
10


146
Z'n vader krijgt de ruggegraat,
De pooten alle vier; Z'n moeder krijgt de karbona,
De lever en een nier.
Grootvader krijgt een schouderblad,
Grootmoe een heele zij, De meid z'n ooren en den kop,
De knecht den balkenbrij.
En tot z'n zusje zegt hij nog:
De ribbekes krijg jij; Maar wat aan de achterpootjes zit,
Dat is het part voor mij.


147
49. De Pater met den baard.
Pietje van Bremen straalde van geluk. Hij voelde zich zoo prettig, zóó prettig, dat hij z'n hartje voelde dansen en dat z'n gezichtje gloeide.
Wat was er dan gebeurd?
Pietje had een buitenkansje gehad. Hij had op 't zijaltaar de H. Mis mogen dienen van een missionaris met een langen grijzen baard.
Na de Mis kreeg hij een prentje, en toen vroeg de Pater: „Zou jij geen missionaris willen worden?"
Pietje schrok een beetje, toen de Pater dat zoo onverwachts vroeg. „Ik zou wel willen Pater," zei hij toen, „maar dat kost veel te veel geld."
„Dat komt wel terecht," zei de Pater, „geld is maar slijk. Als je wezenlijk zin hebt, zal 't wel lukken. Zeg nou maar eens op: Wil je missionaris worden, ja of nee?"
„Nou, graag Pater!"
„Mooi zoo vent, dan kom ik straks eens bij jullie praten, hoor!" Toen gaf hij Pietje 'n tik tegen z'n wang, en de jongen vloog de sacristiedeur uit. Hij kon vóór de catechismus nog juist even naar huis, om daar het nieuws te vertellen.
Op straat liep hij Jan Haans tegen 't lijf. „Jan, ik word missionaris!"
„En wat word je morgen?"
„Morgen? Waarom morgen?"


148
„Wel, je wilt eiken dag wat anders. Eerst wou je onderwijzer worden, en nou weer missionaris."
„Ja, eerst wel, maar toen wist ik nog niet, dat ik missionaris kon worden. Maar de Pater dien ik de Mis gediend heb, heeft gezegd, dat het kan en dat het niet duur is."
„Nou, maar ik niet hoor! Ik wil m'n eigen niet laten opeten door de wilden. En dan kan je nog gemakkelijk op zee verdrinken ook al. Ik dank je!"
„Dezen Pater hebben ze toch ook niet opgegeten, en verdronken is hij ook niet," zei Pietje. „En die bang is, hoeft geen missionaris te worden."
Daarna liep hij gauw naar huis en liet Jan staan. Die Jan kon soms ook zoo vervelend doen. Als je graag iets wou, dan wou hij altijd andersom.
Juist ging de laatste jongen de catechismuskamer binnen, toen Pietje daar kwam aangehijgd. Gelukkig nog op tijd! Hij was zoo moe, dat hij in 't eerst niet zag, dat mijnheer Pastoor er niet was. In plaats van mijnheer Pastoor stond daar de Pater met z'n mooien baard.
„Vandaag zal ik eens catechismus doen," zei de missionaris nadat ze gebeden hadden, „en dan moet je me straks eens zeggen, of je me voortaan altijd wilt hebben. Nu wil ik eerst eens probeeren of julüe goeie Chineesjes bent. Kun jullie hard roepen?"
„Nou Pater!"
,,'k Geloof er niets van. Laat dan eens hooren! Allo, vooruit!.... Daar gaat ie!.... Wat val jullie


149
me tegen! Is dat nu schreeuwen! Ik hoor je bijna niet. Allo, nog een keertje! Hard gaat ie!"....
Nü ging het hoor! Ze schreeuwden en gilden tegen elkaar op, dat ze hun ooren moesten dicht houden. En de Pater met z'n mooien baard stond maar te lachen. Hij kon toch zoo vriendelijk lachen tusschen die grijze haren door.
Plotseling ging de zijdeur open en 't gezicht van mijnheer Pastoor verscheen in de opening.
Boem! Allemaal waren ze stil.
„Mijnheer Pastoor, wat zijn dat flinke jongens," zei de Pater, „daar zouden heel aardige Chineesjes van te maken zijn."
„Ik dacht, dat ze den boel aan 't afbreken waren," zei de pastoor. En z'n oogen keken nog een beetje donkerder onder de dikke wenkbrauwen.
„Wees maar gerust, Pastoor, we zullen samen wel accordeeren."
Weg was mijnheer Pastoor en de deur klikte toe. De Pater lachte leuk, en de jongens lachten ook weer. Je kon zien, dat ze samen al echte kameraden waren.
„Nu zullen we eens doorgaan jongens," zei de Pater, „jullie hebt nu flink geschreeuwd, is 'tniet?"
„Nou!"
„Zoo doen het de jongens in China altijd, als ze aan 't leeren zijn. Die het hardst schreeuwen, leeren het best. En die niet hard schreeuwen, moeten voor d'r broekie hebben, want dat zijn


150
luilakken. De school staat vijf minuten van de pastorie af, en ik hoor ze net zoo goed, alsof ik er bij stond. Maar 't is ook geen kleinigheid om Chineesch te leeren. Als je 't in tien jaar goed kent, mag je blij zijn." „Hè!" zuchtte Pietje.
„Daar schrik je van, hé! Maar dat hoef je toch niet. Als je 'n half jaar Chineesch hebt geslikt en een beetje haar op je tanden hebt, ben je al een heele baas.
Jullie gaat natuurlijk allemaal even graag naar de school. En spijbelaars zijn er natuurlijk niet."
Weer werd er druk gelachen en 'n boel oogjes keken naar Janus Steen en Piet Schellekens, die 'n kleur hadden als vuur.
„Ik zie het al," zei de Pater, „er zijn hier ook al Chineesjes. Die weten wat spijbelen is, hoor! En als je ze dan niet gaat halen, krijg je ze niet meer te zien. Dus je moet er op uit. Natuurlijk zijn ze altijd even onschuldig. Vader wist er vanzelf niets van, de moeder heeft 'n paar uitvluchtjes,' en de jongen....
„Jokt," riepen ze.
„Wel neen, de jongen weet ook 'n paar uitvluchtjes. Jokken doen de Chineezen niet, maar liegen en bedriegen, dat je ervan staat te kijken. En verlegen worden kennen ze niet; ze kunnen toch geen kleur krijgen op hun geel perkamenten gezicht.


151
Dus wat dat betreft, moet je geen Chineezen willen zijn. Dat mag niet hoor, dat mag niet; nog voor geen honderd gulden, moet je één leugen zeggen.
Nou, onder onze Chineesjes zijn er ook al, die braaf en eerlijk zijn en onschuldig als engeltjes. Van eentje zal ik jullie nu eens vertellen.
50. De kleine Iao Ching.
Eens ging onze bisschop op reis om te vormen.
Nu, dat is geen kleinigheid. Hij moet van de eene statie naar de andere over moeilijke bergpaden, waar zelfs een ezel niet vast staat. Soms ook moet hij over een wilden stroom vol rotsen, waar de schuit ieder oogenblik op stuk kan ^laan.
Dan gaat er altijd een Pater met hem mee, en in 't najaar van 1890 was ik de gelukkige.
Midden in de bergen kwamen we op een kleinen post, waar altijd maar één Pater is. De Pater was juist een paar dagen ziek, zoodat er geen H. Mis was en er ook geen school werd gedaan.
Ik moest nu natuurlijk de menschen gaan opzoeken. Onderweg vond ik een jongen van een jaar of twaalf, die op een steen zat met de handen voor 't gezicht.


152
„Zoo manneke," zei ik, „wat doe je hier?"
„Ik ben bedroefd Pater."
„Wil je mij eens naar je moeder brengen?"
„Moeder is dood." .
„Zoo, en is ze al lang dood?"
„Dezen morgen is ze gestorven, juist toen het groote licht opkwam aan den hemel."
„En was je moeder al gedoopt?"
„Ik heb ze gedoopt vóór ze stierf, want de Pater is ziek en daarom wou ik hem niet roepen."
„Je had hem toch maar moeten roepen. En vertel me nu eens, hoe je moeder gedoopt hebt."
Nu stond de kleine Ching op en hij vertelde:
„Ik zag, dat moeder sterven ging en toen vroeg ik: Moeder wilt ge naar den grooten Geest gaan?"
„Ja," zei moeder.
„Gelooft ge alles wat de Pater geleerd heeft, dat de groote Geest ons allen geschapen heeft, dat Jezus voor ons op de wereld is gekomen en voor ons gestorven is aan het kruis?"
„Ja," zei moeder.
„Wil ik u dan doopen moeder, dan zult ge na uw dood naar den grooten Geest gaan in den Hemel."
„Ja, ik wil gedoopt worden," zei moeder.
„Toen heb ik water gegoten over haar hoofd en daarbij gezegd: Ik doop u in den naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes, Amen!"


153
Toen zweeg de jongen, en hij keek me zoo droevig aan met z'n donkere oogen, dat ik er week van werd.
„Ja, m'n lieve jongen, 't is geen wonder dat je bedroefd bent," zei ik; ,,'t is erg, als je moeder zoo vroeg moet missen."
„Moeder is gelukkig," zei de knaap; „die is bij den grooten Geest. Maar nu is de toovenaar gekomen met de heidenen en ze willen niet weg. Ze willen moeder begraven. En de Pater kan niet komen, om ze weg te jagen."
„Wijs mij den weg maar, dan zal ik ze wegjagen."
„O, nu ben ik niet bedroefd meer," riep de jongen, en z'n trouwe oogen keken me dankbaar aan.
Je kunt begrijpen, hoe de toovenaar en z'n kornuiten schrokken, toen daar opeens zoo'n groote Pater binnenkwam met een langen baard. Ik begon maar direct te woeden als een onweer'.
„Weg kinderen van Satan!" riep ik. „Laat die vrouw met rust! Die is gedoopt en behoort nu aan den grooten Geest. Als je niet viervoets de deur uit gaat, zal ik je bij den mandarijn beschuldigen."
De heidenen stoven de deur uit, maar de toovenaar had niet veel zin. Hij wou eerst betaald worden.
„Weg, vuile bedrieger," riep ik hem toe, „of ik zal zorgen, dat de politie je betaalt met een paar honderd stokslagen op je blooten rug!"


154
De toovenaar zag, dat ik het meende, en pakte nu ook z'n boeltje bij elkaar.
Den volgenden dag heeft de Bisschop zelf de vrouw begraven, zoo plechtig mogelijk.
Na de begrafenis kwam Iao Ching bij me. „Pater, kom mee," zei hij.
Ik ging met hem mee naar zijn hut.
„Pater," zei hij, „die hut geef ik aan u; en alles wat er in is, is ook voor u, en de twee geiten in den stal ook, en het geld ook."
„En wat zul je dan aanvangen, m'n jongen?"
„Ik zal wel werken, en dan zullen ze mij wel wat rijst geven; anders heb ik niets noodig."
Even keek ik Iao in zijn eerlijke oogen en vroeg toen:
„Beste jongen, zou je niet met mij mee willen gaan?"
„Ja Pater, heel graag, tot aan het einde van de wereld!" riep hij. „Ik wil altijd voor u werken, en als ik niet braaf genoeg ben, moogt u me slaan tot ik neerval. Alles wil ik voor u doen, omdat gij den toovenaar en de heidenen hebt weggejaagd."
Ik sprak over den verstandigen knaap met den bisschop, en we besloten hem mee te nemen. In onze missieschool zouden we hem opleiden tot Chineesch onderwijzer.
En ik kan jullie verzekeren, dat we er geen spijt van gehad hebben.


155
51. Een kleine en een groote held.
Nooit heb ik de groote rivier, die ze in China „Blauwe Stroom" noemen, zoo woest gezien als op den 25sten October 1890.
Toch wou onze dappere bisschop er zich aan wagen, want hij moest dien dag in een plaats, twee uur verder, gaan vormen. Iao Ching, die van water hield, was blij, en ik hield m'n eigen ook maar groot. Toch was ik bang genoeg voor dat woedende water.
Aan den oever lagen wel vijftig schuiten van Chineezen, maar niemand durfde zich op de rivier wagen. Ik was al blij en dacht: „daar kom ik lekker langs."- Maar 't viel niet mee. Iao Ching, die zag, dat de bisschop niemand kon overhalen, wou het nu ook eens probeeren. Hij ging naar een grooten Chinees en bood hem duizend sapeken aan, als hij varen wou. Nou, Chineezen zijn echte geldduivels, en tóen de Chinees zooveel geld kon verdienen, ging hij naar den bisschop en zei: „Voor 600 sapeken wil ik varen."
„Goed," zei de bisschop, „vooruit maar!"
„Jongens, wat heb ik een angst uitgestaan op die ellendige schuit. De golven sloegen er met kracht tegen, en 't water kletste ons in 't gezicht. We moesten uit alle macht hoozen, anders was onze schuit binnen een kwartier de diepte in gegaan.
Onze bisschop zat daar zoo rustig, alsof O. L. H.


156
zelf aan 't roer stond. Iao werkte als een paard en lachte van plezier. Ik had wel boos op hem kunnen worden, want ik had heelemaal geen zin om te lachen.
„Ben je niet bang?" vroeg ik hem.
„Waarom moet ik bang zijn, Pater?" vroeg de jongen. „Gij zijt immers bij me, en O. L. Heer is overal, ook op het water."
Was dat geen dapper kereltje?
In minder dan een uur waren we op onze bestemming en zonder ongelukken, 't Was een echt wonder.
Toen ik eindelijk op den kant sprong, riep ik uit:
„Dat nooit meer!"
Maar de kleine bengel had nog pret en zei voortdurend: „O Pater, wat was dat lekker op de rivier!"
Hij wist toen nog niet, dat hij 27 jaar later in diezelfde rivier verdrinken zou.
Dat zal ik je nog ns gauw vertellen, want ik geloof, dat jullie naar school moet.
Iao was zoo braaf en zoo verstandig, dat we geen onderwijzer van hem maakten, maar een Priester.
Hij heeft jaren lang les gegeven in ons seminarie, en hij was voor iedereen een voorbeeld.
„Pater Maximus is een heilige," zeiden de jongens, en ze hadden gelijk.


157
Nu is Pater Maximus een martelaar, een martelaar van liefde.
Eens ging Pater Maximus met drie andere Paters wandelen langs de rivier. Verschillende van onze schooljongens waren er aan 't zwemmen. Dat moeten ze daar wel, want het is er zoo heet als in Indië.
Plotseling werden vier jongens door den stroom meegesleurd. Drie waren er gedoopt, één niet.
„Pater, ik ben nog niet gedoopt!" schreeuwde die jongen uit het water.
Aanstonds vloog Pater Maximus het water in, zwom naar den jongen toe, en doopte hem midden in den stroom.
Toen probeerde hij naar den kant te zwemmen met één van de jongens. Maar op 't laatst verloor hij zijn kracht. Dien éénen jongen hebben we nog kunnen redden, maar de goede, dappere Pater is gestorven als martelaar.
Maar nu is het tijd hoor! Ik hoop, dat jullie een van allen onzen goeden Pater Maximus komt vervangen!
Hij keek naar Pietje. En Pietje knikte tegen hem met stralende oogjes en toegeknepen lippen.
„Maar allemaal moet je veel voor de missie bidden," ging de Pater voort. „En als je eens n paar centen tegenkomt, die je niet noodig hebt, moet je zeggen: Hola centjes, jullie bent niet voor mijn snoepmondje; dat krijgt toch


158
genoeg. Ik geef jullie voor de missie. Zul je?" „Ja Pater! ja Pater!"
„Nu dan, dan gaan we gauw bidden en dan viervoets naar school."
Dat „viervoets" telde natuurlijk niet voor Pietje.
Hij moest eerst gauw tegen den Pater gaan zeggen, dat hij later Pater Maximus zou worden; en toen de Pater hem beloofd had, om één uur bij hen te komen, vloog ie naar school toe.


INHOUD.
De met een sterretje geteekende nummers zijn versjes.
Bladz.
*1. Aan 't Vroolijk Volkje 3
2. Het Paaschzonnetje 4
3. 't Kwam van het Paaschzonnetje 7
*4. 's Avonds 11
5. Het watermanneke 12
6. Moeder vertelt van 't watermanneke 15
7. Moeder vertelt nog meer 18
*8. Lente 23
9. Een fijn cadeau 25
10. Een groote ramp 30
*11. De luie knaap 33
*12. De wakkere vink 34
13. Bij den secretaris 36
14. Jan vischt het roodborstje 40
15. Bij de volière van Jan 44
16. Op roof uit 47
*17. Mijn broertje en ik 52
*18. Hans en het geitje 53
19. Een mierenavondje 55
20. In de mieren 58
21. De werkmier 61
22. De arme koningin 63
*23. Een appeltje 66
*24. „Kop-af" 67
25. Van een kleinen brommer en een mooi prentenboek 69
26. Een leuk veulen en een leelijke grap 72
27. Tante vertelt van de mooie paraplu 79


160
Bladz.
28. Smidje-smee 84
29. Een kleine martelaar 90
30. De tinsoldaatjes 93
*31. Truus en de eendjes 97
32. Een kikkerwezeltje 98
*33. Fikkie en Bokkie 101
*34. Het prentje 103
35. De kleine held 104
36. De boschmuis 108
37. Het afscheid Hl
38. De kersen van Trieneke 113
*39. Op 'tijs H7
*40. In school U9
*41. Franske's eerste broek • 121
42. Kuiken-Willem 123
43. Willem vertelt 127
44. Miro 132
45. Zalige Kerstmis 135
46. "Weer Kerstmis 138
47. Arm Bettineke 141
*48. Het varkentje van Jan 145
49. De Pater met een baard 147
50. De kleine Iao Ching .A- ■ 151
51. Een kleine en een groote held 155
NIHIL OBSTAT. EVULGETUR. GER. H. BAPTIST, m. S. C, Libr. Cens. J. POMPEN, Vic.-Gen. Busc. TILBURGI, die 6 Octobris 1923. BUSCODUCI, die 7 Octohris 1923.




Uitgaven der Drukkerij van het R. K. Jongensweeshuis — Tilburg.
Van 't Jonge Leven, Nieuwe rijk geïllustreerde Serie Leesboeken (ieder deeltje bevat een verhaal op zich zelf) voor het 2e, 3e, 4e, 5e, 6e en 7e Leerjaar door M. C. Versteeg» schrijver van Sprookjes en Vertelsels voor de Roomsche Jeugd. Hiervan reeds verschenen:
De Marmot met het gouden | De Appeldief Jiljfl 3e leerjaar. Bellcke I en II . 2e leerjaar. De Wonderpop 3* leerjaar.
Wilde Roos iffjijjfl 2e leerjaar, j Vlugge Slang . . . 3e leerjaar.
Moeders feest. . 4e leerjaar.
Vroolijk Volkje I—-XIII. door Jos. M. Reynders en N. Doumen. (Gemakkelijke leesboeken voor alle leerjaren.)
I, II en III, voor de 2e helft VII en VIII: . . 3e leerjaar.
van het le leerjaar. IX en X: . . . 4e leerjaar.
IV, Ven VI: . . 2= leerjaar. XI, XII, XIII:. 5- — 7e leerjaar.
Omhoog. Geïllustreerd leesboek voor de Jeugd door Jos. M. Reynders.
ïi II en III: . . 2e leerjaar. | XI en XII: . ji| 6e leerjaar.
IV, Ven VI: . 3e leerjaar. | XIII: . JI|H||i 7e leerjaar.
VII en VIII: . . 4« leerjaar, j XIV: 8e leerjaar.
IX en X: . . . 5e leerjaar, j ;M Alle deeltjes zijn geïllustreerd.
Nieuw Taalboek voor de Lagere School door Jos. M. Reynders. (Geïll.)
le Deeltje: . 2F leerjaar. | 4e Deeltje: . . , 5e leerjaar.
2e Deeltje: . . . 3e leerjaar. 5e Deeltje: . . . 6e leerjaar.
3* Deeltje: . . . 4e leerjaar. | 6e Deeltje: . . . 7e leerjaar.
Uit de Spraakkunst. Kleine Schoolgrammatica met Oefeningen door Jos. M. Reynders. I, II en III.
Werkoefeningen I, II ea III bij „Uit dt Spraakkunst" I, II en 111. door Jos. M. Reynders.
De Stijl op de Lagere School door Jos. M. Reynders. Inleiding: . . , 3e leerjaar. I 3e Stuk: .IÉ; . j 6e leerjaar. le Stuk: . . . . 4e leerjaar. 4e Stuk: . . . . 7e leerjaar. 2e Stuk: . . . . 5e leerjaar. | Alle deeltjes zijn geïllustreerd. Handleiding bij het Nieuw Taalboek voor de Lagere School door
Jos. M. Reynders. Twee deelen. Handleiding bij „De Stijl op de Lagere School" door Jos. M. Reynders.
Geheel vernieuwde uitgave in één deel. Ik lees al. Oefeningen voor het aanvankelijk lezen door Jos. M. Reynders
en N. Doumen. 10 deeltjes. N° 1—8 (voor de aanvangsklas.)
N° 9 en 10 (overgangsboekjes). Kijk en leer. (4 aanvullingsboekjes bij de laagste deeltjes van „Ik
lees al," vooral als zaakonderwijs- en aanschouwingsboekjes.) Handleiding voor het aanv. leesonderwijs door Jos. M. Reynders. Klassikaal Leesbord (geheel nieuwe constructie). Klein Leesbordje. Hierbij behoort het Letterdoosje, bevattende een
stel van 61 letterkaartjes. Bordoefeningen bij het aanv. leesonderwijs door Jos. M. Reynders. Dicteerbord (voor het 2C en 3e leerjaar.) Toelichting bij het Dicteerbord door Jos. M. Reynders.
VRAAG COMPLETE KATALOOG AAN.
. 3e leerjaar. . 3* leerjaar. . 3e leerjaar. . 4e leerjaar. Doumen.
. 3e leerjaar. . 4e leerjaar. 1 — 7e leerjaar.
oor de Jeugd door Jos. M. Reynders. I XI en XII: . jfc 6* leerjaar.
XIII: 7e leerjaar.
XIV: 8e leerjaar.
| Alle deeltjes zijn geïllustreerd.
mor de Lagere School door Jos. M. Reynders. (Geïll.)
. . 2P leerjaar. | 4e Deeltje: ... 5* leerjaar. . . 3e leerjaar. I 5e Deeltje: . . . 6e leerjaar. . . 4e leerjaar. | 6e Deeltje: . . . 7e leerjaar.
Uit de Spraakkunst. Kleine Schoolgrammatica met Oefeningen door Jos. M. Reynders. I, II en III.
Werkoefeningen I, II ea III bij „Uit dt Spraakkunst" I, II en 111. door Jos. M. Reynders.
De Stijl op de Lagere School door Jos. M. Reynders.
3e Stuk: . . . . 6e leerjaar. 4e Stuk: .... 7' leerjaar. Alle deeltjes zijn geïllustreerd.
voor de Lagere School door