NEDERLANDSCHE
BIBLIOGRAPHIE
VAN 1500 TOT 1540
DOOR
WOUTER NIJHOFF EN M. E. KRONENBERG
VIERDE AANVULLING
DOOR
M. E. KRONENBERG
'S-GRAVENHAGE MART1NUS NIJHOFF 1934






NEDERLANDSCHE BIBLIOGRAPHIE VAN 1500 TOT 1540 VIERDE AANVULLING



Overdruk uit „Het Boek" deel XXII, 1934



NEDERLANDSCHE
BIBLIOGRAPHIE
van 1500 tot 1540
DOOR
wouter nijhoff EN m. e. kronenberg
vierde aanvulling
DOOR
m. e. kronenberg
'S-GRAVENHAOE martinus nijhoff 1934
i



PRINTED IN THE NETHERLANDS



VIERDE AANVULLING OP DE NEDERLANDSCHE BIBLIOGRAPHIE VAN 1500—1540
Hier kön' het punctum staan! maar gins verneem ik ooren, Die, na het laatste woord, graag nog een laatster hooren 1
Staring
Bij het afsluiten der Derde Aanvulling in Mei 1930 had ik me voorgesteld, dat het tijdstip was aangebroken, om geleidelijk met de publicatie van het vervolgdeel op onze Ned. Bibliograpihie te beginnen. Doch zooveel onbeschrevens kwam nog telkens te voorschijn, dat eenig uitstel wijzer leek. Op aandrang van enkele belangstellenden, verschijnt daarom hier, haast boven mijn eigen verwachting, een Vierde Aanvulling met titels van 335 nieuwe aanwinsten. In de vier Aanvullingen zijn nu in 't geheel 1709 boeken vermeld, waarvan de volledige beschrijvingen door mij gemaakt zijn. Met hetgeen verder gevonden zal worden, zullen zij vereenigd worden tot een tweede deel der Ned. Bibliographie, volkomen ingericht met de beschrijvingen in extenso als het bestaande deel (van 1923). Dit wordt hier voor de zooveelste maal herhaald, omdat er nog altijd menschen zijn, die in deze beknopte Aanvullingen de definitieve voortzetting van ons werk zien. Het zijn er slechts voorloopers van, die, zoo eens het tweede deel verschenen is, geen beteekenis meer zullen hebben.
De inrichting van de Vierde A anvulling stemt geheel met die der vorige overeen. Weer staat het teeken * voor niet zelf gemaakte beschrijvingen en 0 voor boeken, die ik slechts haar photografische reproducties ken. Achter de titels is meestal uitsluitend het ex. vermeld, waarnaar de beschrijving is gemaakt. Alleen worden de exx., die mij in Nederland of in België bekend zijn, alle genoemd.
Men zal in deze lijst een zeer groot getal defecte exx. opmerken. Het opnemen hiervan had ik lang uitgesteld, steeds hopend ergens een gaaf ex. te vinden. Wie er mij nog een kan aanwijzen, zal me een groote dienst bewijzen. Talrijk zijn dit maal ook de boeken,
Hat Boek XXII ao



306
VIERDE AANVULLING OP DE NEDERLANDSCHE
mij slechts uit photografische reproducties bekend. Was het mij gegeven meer en vooral verder te reizen, ik zou ze zelf in New York, in Rome, in Sevilla, enz. beschreven hebben. Thans verheug ik er mij al in, dat de meeste bibliotheken tegenwoordig goede photografische ateliers hebben, waar gewoonlijk voor civiele prijzen reproducties geleverd worden.
Op verschillende tochten naar België, naar Engeland, naar Frankrijk, naar Zwitserland en naar Duitschland heb ik verder mijn stof verzameld. Zelfs duiken er in Nederland nog af en toe verrassingen op. Zoo leverde een reis, door de heer Wouter Nijhoff en mij naar de Librije der S. Nicolaaskerk in Edam ondernomen, drie onbekende Ned. drukken op. Het bestaan dezer verzameling was ons eerst kort geleden bekend geworden. Thans is men zoo verstandig geweest haar in bruikleen te geven aan de Kon. Bibliotheek te 's-Gravenhage. Uit de rijke bibüotheek der abdij Berne te Heeswijk, die de bibliothecaris Pater C. A. van Liempd met groote welwillendheid voor mij doorzocht heeft, kwamen niet minder dan zeven nieuwe aanwinsten. Lichtelijk tegengevallen zijn de resultaten van een grondig onderzoek naar Ned. postincunabelen in alle bibliotheken te Rome, dat de heer Nijhoff door Mr. L. Schlichting heeft laten verrichten. Wel bleken er heel wat aanwezig te zijn, doch slechts zeer weinig onbekende, vermoedelijk niet meer dan een viertal1.
Het stemt tot blijdschap, dat zoovele bibliotheken, en ik denk vooral aan de Kon. BibL alhier, aan de Univ. Bibl. in Amsterdam, aan de Gem. Bibl. in Rotterdam, aan het Mus. Plantijn in Antwerpen, de laatste jaren herhaaldelijk onbeschreven en vaak zeer merkwaardige Ned. drukken van het tijdvak 1500—1540 aankoopen. Voor de welwillendheid, waarmee bibliothecarissen of andere ambtenaren mij hun aanwinsten geregeld signaleeren, ben ik zeer dankbaar.
Het wordt volmaakt onmogelijk ieder, die mij in binnen- en buitenland geholpen heeft bij mijn opsporingswerk, afzonderlijk te vermelden. In mijn hart hebben ze een warm plaatsje gekregen en bij 't samenstellen dezer Vierde Aanvulling heb ik de vrienschap en hartelijkheid, overal bij mijn arbeid ondervonden, met vreugde herdacht. Hier kan ik slechts, met een breed handgebaar, allen, die mij van dienst geweest zijn, gezamenlijk mijn dank brengen. Ik maak één uitzondering. Wat Dr. Ad. Schmidt te Darmstadt
*) Zie hierover jg. XXI (X932-'33), 247—348.



BIBLIOGRAPHIE VAN 1500—I54O
307
voor mij gedaan heeft, is bijna bovenmenschehjk. Deze bibliothecaris in ruste, die ik slechts door correspondentie ken, heeft uit eigen beweging de heele Landesbibliothek te Darmstadt voor mij onderzocht naar Ned. post-incunabelen. De buit bleek verrassend groot te zijn. Bij veel bekends kwamen er twintig onbekende drukken voor den dag, die ik later in Den Haag zelf heb gezien en beschreven. Op enkele ervan, in de lijst hierachter vermeld, wil ik de aandacht vestigen. Haagsche drukken, tusschen 1500—1540 verschenen, zijn witte raven; in 't geheel zijn er mij tot heden slechts zes of zeven bekend. Welnu, twee daarvan bezit de Landesbibl. te Darmstadt (zie op Fasciculus mirre en Jordanus de Quedlinburg). Beide, voorzoover onze kennis reikt, unica en niet door MoesBurger vermeld. In de Fasciculus mirre geeft Hugo Jansz. van Woerden het tot nu toe nog niet bekende Haagsche adres „in die Hoochstraêt" op. Ook moet gewezen worden op een onvermelde Bossche druk (zie op Articuli) en op een uitgave van Despauterius' Syntaxis door Hillen van Hoochstraten, die te koop was in Brussel aan het onbekende adres van zekere Henricus int Kelderken, „circa templum s. Nicolai". Voor al dat goede, dank aan Dr. Ad. Schmidt!
Moet ik na deze verheugende ervaringen nog melding maken van eenige teleurstellingen? Dan denk ik aan een vergeefsche tocht in gietregen naar het klooster der Zusters Carmelietessen te Vilvoorde, waar ik er niet in slaagde een enkel boek uit de bibliotheek te zien. Deze botte weigering in het eenige klooster van mijn eigen sexe-genooten, dat ik ooit bezocht heb, steekt wel scherp af bij de vriendelijke bejegening en groote welwillendheid, die ik in Nederland en België, in mannenkloosters en seminarie-bibliotheken en van menig wereldlijk geestelijke mocht ervaren.
Droeviger dan de kleine teleurstelling in Vilvoorde is het, opnieuw te moeten vermelden, dat het mij nog steeds niet is gelukt de collectie Arenberg, die zeker een 50—60 tal onbeschreven Ned. drukken bevat, te zien. Toch hebben velen getracht, er mij een introductie voor te verschaffen. Hoe langer het duurt, hoe geringer de kans wordt, dat ik deze boeken nog „levend" aanschouw. Immers zoo ze, gelijk het verhaal luidt, opgepakt zijnbhjven staan in de kisten, waarin men ze omtrent Juli 1914 heeft geborgen, wat is er dan van overgebleven? Zorgt men er voor, ze geregeld te luchten? Waren ze in vochtige toestand? Zijn schimmel en mot druk bezig met hun verwoestingen? Zullen ze aan pulver uiteen-



3o8
vierde aanvulling op de nederlandsche
vallen? Men houdt zijn hart vast voor de kostelijke schatten, die een oudere Hertog van Arenberg met hef de verzameld heeft.
Terwijl ik vroeger plan had niet met de publicatie van het definitieve vervolgdeel te beginnen, eer'de belofte, mij gedaan, om de collectie Arenberg, zoodra het m o g e 1 ij k was, te beschrij ven.in vervulling was gekomen, vrees ik thans, flat ik dit voornemen zal moeten opgeven. Mijn wensch, de boeken te zien, is altijd even vurig en de Ned. Bibliographie II zal stellig schade lijden
door het gemis. Maar — „Ik wacht zoo lang, en 't wordt zoo
laat".
Deze Aanvulling, menscheüjkerwijze gesproken de laatste van het viertal, gaat thans in zee. Hier en daar, o.a. in Parijs, in Michelstadt, in België, in een paar Engelsche bibliotheken, schuilen nog enkele boeken, die ik bij tijd en wijle hoop te beschrijven. En opnieuw richt ik tot slot een dringend verzoek aan allen, die onbeschreven drukken of merkwaardige collecties kennen, ze 't zij aan de heer Wouter Nijhoff, steeds mijn trouwe leidsman en medespeurder, 't zij aan mijzelf1 te willen melden.
A.
Adrianus Florentius (Adrianus VI), Condemnatio doctrinalis librorum M. Lutheri per mag. Lov. et Col. cum responsione Lutheriana. Wittenberg, Melchior Lotter Jun. (= Antw., Claes de Grave), 1520. 40. — Utrecht UB. (2 exx., waarvan een def.).
Aegidius Suchtelensis. Zie Elegantiae.
Aelwaer, Sinte. Houtsnee met gedicht. Amsterdam, Jan Ewoutzoon, (c. 1540 of iets later). i°. — Amsterdam Rijksprentenkab.
°Aeneas SylviüS (Pius II), (History of Eurealus and Lucresia). Z. p. n. j.? (Antw., Jan van Doesborch, c. 1515?)- 4°- — Edinburg Signet Libr. (def.).
Aesopus, Avianus, enz. Leven van Esopus ende Fabulen. Antw., Jan van Ghelen, (1533?). 2°. — Gen. J. Willems, Brussel.
Agrippa de Nettesheym, Henr. Corn., Traictier intitule de la noblesse etpreexcellence dusexefeminin, etc. Antw., Mart. de Keyser, 1530.8°.—Bibl. Louis Paris I (Brux., vente 13 oct. 1934). 66.
Alardus Amstelredamus, Gallina unicum piae sollicitudinis atque sollicitae pietatis symbolon in nuptiis Franc. Byrckman, etc. (Antw.? voor Franc. Byrckman, c. 1528). 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Alardus Amstelredamus, Ad studiosam iuventutem Afcmarianam Paraeneticon. (Deventer, Alb. Pafraet, 1513, vóór 21 Oct.). 40. — Leipzig UB.
Albertus Magnus, Libellus de formatione hominis in utero mater-
*) Adres: 's-Gravenhage, Balistraat 103.



BIBLIOGRAPHIE VAN 1500—154O
309
no s. Secreta mulierum et virorum c. scholiis. Antw., Symon Cock, (c. 1540 of iets later). 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn. Alexander de Villa Dei, Doctrinale. Partis II opus minus Guil.
Zenders de Werdt. Antw., Henr. Eckert van Homberch, 20 Aug.
1502. 40. — 's-Gravenhage KB. Alexander de Villa Dei, Doctrinale. Pars I explan. a J. Synthen (et A. Hegii) et c. annot. Ascensianis. Antw., Henr. Eckert van
Homberch, 1 Maart 1503. 40. — 's-Gravenhage KB. Alexander de Villa Dei, Doctrinale. Pars II c. comment. Kempo-
nis Thessaliensis, etc. Antw., Henr. Eckert van Homberch, 1S08.
4°. — Brussel BR. (def.). Almanach voor het jaar 1536. Z. p. n. j. ? (Leiden, Peter Claesz vsm
Balen, 1535). 8°. — Leiden UB. (def.). Almanach voor het jaer 1537. Leiden, Peter Claesz. van Balen,
(1536). r6°? — Leiden UB. (def.; vermoedelijk drukproef). Almanach voor het jaer 1538. Z. p. n. j. ? (Leiden, Peter Claesz. van
Balen, 1537). 8°. — Leiden UB. (def.). Almanach voor het jaer 1540, gheordineert bij [...?] chirurgijn tot
Leyden. Z. p. n. j.? (Leiden, Peter Claesz. van Balen, is^q). 2°. —
Leiden UB. (def.). Almanach. Der schaepfherders almanach?). Z. p. n. j.? (Antw.?
1531). 1°. — Londen BM. (def.). Almanach pro anno 1538. Z. p. n.j. ? (Leiden, Peter Claesz. van Balen, 1537). 8°. — Leiden UB. (def.). Alphabetum hebraicum. Leuven, Theod. Martinus Alost., Maart
1518. 20. — Brussel BR. Andreas de Escobar Megarensis Episc, Tractatus de confessione
s. modus confitendi. (Deventer, Alb. Pafraet, c. 1515). 4°. — Edam
Librije S.Nic.kerk (in bruikleen 's-Gravenhage KB.). "Anwykyll, Johannes, Compendium totius grammatice. Antw.,
Theod. Martinus Alost. voor Judocus Pelgrim en Henricus Jacobi
te Londen, 1508. 40. — Sevilla B. Colombina. Apologia cuiusdam Christiane veritatis amatoris adv. importunos
doctrine Lutheriane (^umniatores. (Leiden, Jan Seversz., c. 1522 ?).
4°. — Utrecht UB. Apologia s. confutatio, non esse prohibitum, etc. Zie Vives. Articuli, Centum, dorninicae passionis distincti p«r septem horas
canonicas, etc. 's-Hertogenbosch, Ger. van der Hatart, 1531. 160.
— Darmstadt Landesb. Augustinus, S., Eenelicke sprake der sielen (Soliloquia). Gent, Go-
defr. de Rode, 3r Aug. 1532. 8°. — Gent UB. AviANüs. Zie Aesopus.
B.
Baptista Mantuanus, Carmen bucolicum c. argumentis, etc. Joh.
Murmellü. Z. p. j.? (Deventer), Jac. de Breda, (c. 1509). 4°. —
Darmstadt Landesb. (def.). Baptista Mantuanus, Carmen bucolicum c. argumentis, etc. Joh.
Murmellü. Z. p. i.? (Deventer), Alb. Pafraet, (c. 1519?). 40. —
Rotterdam SB. (def.). Baptista Mantuanus, Carmen de Fortuna. Deventer, Theod. de
Borne, 1515. 40. — Antwerpen Mus. Plantijn.



3io
VIERDE AANVULLING op DE NEDERLANDSCHE
Baptista Mantuanus, Ad D. Falconem epigrammata. (Zwolle, Peter Os van Breda, c. 1510?). 40. — Rome B. Vaticaan.
Basilius Magnus, Epistola de vita solitaria, etc. Graece. Leuven, Rutg. Rescius en Joannes Sturmius, 23 Juni 1530. 40. — Lincoln Cathedral Libr.
Basilius Magnus, Homiliae tres in lat. sermonem conversae per
Franc. Craneveldium. Leuven, Rutg. Rescius, 15 Mei T534. 8°. —
Heeswijk (N.-Br.) Praemonstr. abdij Berne. "Beke, Pieter van, Charte van VTaendren. Kaart met tekst. Gent,
Pieter de Keysere, Mei 1538. perk. — Neurenberg Germ. National-
mus.
Berch van Calvarien, enz. Antw., Mich. Hülen van Hoochstraten, (c. 1540 of iets later). 8°. — Ir. H. A. van Baak, Bussum.
Bernardus, S., Boecxken van verduldich lijden. Antw., Willem Vorsterman. 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Bethlem, Een devote meditacie op die passie o. L heren. (Antw., Henr. Eckert van Homberch, c. 1510?). 8°. — Martin Breslauer, Berlijn (a°. 1931).
Bethlem, Een devote meditacie op die passie o. 1. heeren. Antw., Willem Vorsterman, 12 Oct. 1518. 8°. — Ludw. Rosènthal, München (def.).
Bethlem, Een devote meditacie op die passie o. 1. heeren. Antw., Symon Cock, 23 April 1534. 8°. — Oxford Bodl. Libr. (def.; slechts
1 bl.).
Bethlem, Een devote meditacie op die passie o. 1. heren. Leiden, Peter Jansz., (c. 1540). 8°. — Darmstadt Landesb.
Biblia. Psalmi poenitentiales c. litaniis. Z. p. n. j.? (c. isro?). perk. — T. W. van Leeuwen (K. Fercken), Leiden, (a°. io,r8; fragm. van
2 bil.). Onbekend waar thans.
Biblia. (Novum Testamentum?). Z. p. n. j. ? (Amsterdam, Doen Pie-
tersz., c. 1520?). 20. — Heeswijk (N.-Br.) Praemonstr. abdij Berne
(fragm. van proefbladen). "Biblia. Novum Testamentum. Antw., Mart. de Keyser (voor Gov.
van der Haghen [Dumaeus]), 1526. 16°. — New York Gen. Theol.
Seminary (def.).
Biblia. Novum Testamentum. P. I—II. Antw., Joannes Steels,
Maart 1537.16°. — Xanten Stiftsb. Biblia. Novum Testamentum. P. I—II. Antw., Matth. Crom, 1537.
16°. — Xanten Stiftsb. Biblia. Psalterium. Z. p. n. j.? (Leiden, Peter Claesz. van Balen, c.
1540). 8°. — Leiden UB. (fragm. van enkele proefbladen). Biblia. Psalmi poenitentiales c. litaniis. Z. j. ? Leiden, in sole inaura-
to (Peter Claesz. van Balen, c. 1540). 8°. — Leiden UB. (def.). Bijbel. Evangeliën. Z. p. n. j. ? (Antw., Willem Vorsterman, c. 1530 ?).
8°. — Utrecht UB. (def.). Bijbel. Nieuw Testament. Z. p. n. j.? (Antw., Mart. de Keyser?
1531 ? of 1535 ?). 8°. — Utrecht UB. (fragm. van 2 bil.). Bijbel. Nieuw Testament. Z. p. n. j. ? (Leiden, Peter Claesz. van Balen, r534 of later?). 8°. — Leiden UB. (fragm. van 2 bil.). Bijbel. Evangelie van Matthaeus. Z. j. ? Amsterdam, Doen Pietersz.
8°. — Amsterdam Rijksprentenkab. (fragm. van 2 bil.). °Bible. New Testament. Z. p. n. j.? (Antw., Mart. de Keyser, c.
1535)- 8°. — New York Public Libr. (def.).



bibliographie van 1500—1540
3"
Bible. New Testament. Z. p. n. j. ? (Antw., Mich. Hillen van Hooch-
straten, c. 1535?). 8°. — Londen BM. (def.). Bible. Les Sentences de Solomon.Antw., Wed6. Mart. de Keyser,
1539.16°. — 's-Gravenhage KB. Birgitta. (Boecxken van de ordene van S. Birgitten met drie revela-
cien). Z. j.? Brussel, inden zeeriddere (Thom. van der Noot, c.
1519?). 8°. — Stockholm KB. (def.). Bloetstortingen, Die vijftien, o. 1. heren IesuChristi. Z.j. ? Antw.,
Henr, Peetersen van Middelburch, (c. 1532?). 8°. — Amsterdam
UB. (fragm. van 3 bil.). Bloetstortingen, De vijftien, o. heren Ihesu Christi. Leiden, Peter Jansz., (c. 1540). 8°. — Darmstadt Landesb. (Boecxken over byen, capuynen, duyven, koeyen, enz.). Antw.,
Hem. Peetersen van Middelburch, 1540. 40. — L. Paris, Brussel
(fragm. van 3 bil.). Boecxken, Devoot, van Marien seven bedroeffenissen. Antw., Willem Vorsterman, (c. 1532?). 8°. — Antwerpen Ruusbr. Gen. (in
O. L. Vr. College S.J.). Boe(c)xken, Profitelic, voer simpel menschen, enz. Antw., Mich.
Hillen van Hóochstraten, 1514. 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn. (Boecxken, daer in men mach leeren salichlic sterven ende eewelic
leven). Antw., Adr. van Berghen, 13 Oct. 1512. 8°. — Antwerpen
Mus. Plantijn (def.). "Boecxken dat seer profitelijck is voer allen visschers ende voghe-
leers. (Antw., Gov. Bac, c. 1502?). 4°. — Arthur N. Gilbey, Sul-
hamstead. Vermeld CA. 301; GW. 5684. Boecxken, Devoet, van die h. vijf wonden o. 1. heren. Antw., Willem Vorsterman, (c. 1515?). 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn. Boethtus, Anic. Manl. Torq. Sev., De consolatione phüosophiae c.
comment. Joh. Murmellii, etc. Deventer, Alb. Pafraet, (1514). 4°.
— Amsterdam K. Acad. v. Wetensch.; Ir. H. A. van Baak, Bus-
sum. Variant van 459. Bonaventura, S., Boeck van den vier oefeningen (Soliloquium). Z.
j.? Antw., Willem Vorsterman, (c. 1505). 8°. — Antwerpen Mus.
Plantijn (def.). Borges, Manuel. Zie Copie .... dunes lettres, etc. Bouwens, Lieven, Meditacien op den rosencrans van o. 1. Vrouwen,
enz. Antw., Henr. Eckert van Homberch, 26 Aug. 1509. 8°. —
Leuven Dominic. kl. Brechtanus. Zie Custos.
Breviarium ad usum ecclesie S. Donatiani Brugensis. Pars hyemalis. Parijs, Anth. Bonnemere, op kosten der Kanunnikken van S. Donatianus te Brugge, 14 Aug. 1520. 8°. — Brugge SB.
Breviarium ad usum ecclesie S. Donatiani Brugensis. Pars aestivalis. Parijs, Anth. Bonnemere, (op kosten der Kanunniken van S. Donatianus te Brugge), 8 Oct. 1520. 8°. — Brugge SB.
Breviarium Leodiense. Parteshiem. et aestiv. Antw., Hem. Eckert van Homberch, 1500. 2°. — Mechelen B. Groot Seminarie. Vermeld GW. 5372/5; Polain, Belgique 881.
(Brunfels, Otto), Precationes biblicae, etc. Antw., Joannes Grapheus, Jan. 1533.160. — Oosterhout S. Paulus abdij.
(Brunfels, Otto), Precationes biblicae, etc. Antw., Mart. de Keyser



312
vierde aanvulling op de nederlandsche
voor Gov. van der Haghen (Dumaeus), 1535. i6°. — Oxford Bodl. Libr.
(Brunfels, Otto), Dat gulden ghebedeboecxken wt den O. ende N. Testamente (Precationes biblicae), enz. Antw., Mart. de Keyser voor Gov. van der Haghen, I53r. 8°. — Antw. Mus. Plantijn.
Budaeus, Guil., Breviarium de asse et partibus eius, etc. Antw., Joannes Grapheus, 1527. 8°. — Oxford Corpus Christi Coll.
C.
(Caesarius, Joh.), Dialogus Bulla. Zie Malaciola.
Canndtius, Ger., Compendium de regiminepartiumorationis. Antw.,
G(ov.) B(ac), 1503. 40. — 's-Gravenhage KB. Cannifius, Ger., Partium orationis regimen. Z. p. n. j.? (Antw.,
Gov. Bao, c. 1510?). 40. — 's-Gravenhage KB. (def.). Cantilena pro schola Hieronymiana de extremo Christi iudicio.
Utrecht, Harm. Borculous, 6 Nov. (15)39.4°. — 's-Gravenhage KB. Carthuyseren te Coelen. Zie Spieghel der volc. Casus papales, episcopales et abbatiales. Antw., Gov. Bac, (c. 1504).
4°. — Hamburg St. u. UB. Vermeld CA. 404; Copinger II. 1.1491;
GW. VI, Sp. 243. Catechismus, Parvus. Zie Luther.
Cato, Disticha moralia c. scholiis Erasmi, etc. Antw., Mich. Hillen
van Hoochstraten, Sept. 1520. 40. — Amsterdam UB. Cato, Disticha moralia c. scholiis Erasmi, etc. Antw., Mich. Hillen
van Hoochstraten, 28 Febr. 1525. 8°. — Cambridge Ul. Cato. (Den duytschen Cathoen). Z. p. n. j.? (Leiden, Jan Seversz.).
perk. — Rijssel (Lüle) Rijks UB. "(Celestina, La). Tragicomedia de Calisto yMelibea. Antw., Guil.
Montanus, 28 Juni 1539. 8°. — New YorkHispanic Soc. of America. Charte van Vlaendren. Zie Beke, P. van.
(Chiromantie). Z. p. n. j.? (Antw.?, c. 1530—1540). 8°. — W. Nijhoff, 's-Gravenhage (def.).
Chirurgijn tot Leyden. Zie Almanach v. h. jaer 1540.
Chrvsostomus, Joh., Homilia de profectu evangem c. aliquot tractatibus. Antw., Joannes Grapheus voor Joannes Steeb,Nov. 1537. 8°. — Antwerpen SB.; Heeswijk (N.-Br.) Praemonstr. abdij Berne.
Cicero, M. T., De amicitia. Z. j.? Zwolle, Peter Os van Breda, (c. 1500 of iets later). 40. — Lübeck SB. (def.); Maggs Bros., Londen (a°. 1933; def.). Vermeld Peddie II. 180; GW. 7007.
Cicero, M. T., De amicitia, de senectute, paradoxa. Antw., Midi. Hillen van Hoochstraten, 22—24 Aug. 1519. 4°. — Groningen UB.
Cicero, M. T., Breviores epistolae ab Herm. Buschio selectae. Zwolle, (Simon Corver), 13 Mei 1520. 40. — Darmstadt Landesb.
Cicero, M. T., Epistolarum farnüiarum 1. IV. Deventer, Alb. Pafraet, 15(26?). 4°. — Aken SB. (def.).
Cicero, M. T., Ex famüiaribus breviores epistolae aliquot ab Herm. Buschio selectae. Antw., Joannes Grapheus, Oct. 1527. 8°. — Cambridge UL.
Cicero, M. T., Oratio pro M. Marcello c. annot. H. Barlandi, etc.
(Leuven), Theod. Martinus Alost., (c. 1520?). 40. — Edam Librije
S.Nic.kerk (in bruikleen 's-Gravenhage KB.). "CrvrrAS Hierusalem. Houtsnede met teksten in 't Ned., Fransch en



bibliographie van 1500—I54O
313
Lat. Utrecht, Harm. Borculous, 1538. i°. — Utrecht Centr. Mus.
Claghe, Onser Vrouwen. Zie Palmsondach.
Clenardus, Nic, Institutiones absolutissimae in linguam graecam, etc. Antw., (Joannes Grapheus voor?) Joannes Steels, 1536. 8°. — Wolfenbüttel Herzog August-Bibl.
Clenardus, Nic, Meditationes graecanicae in artem grammaticam, etc. Antw., Joannes Grapheus voor Joannes Steels, Oct. 1535. 8 . — Wolfenbüttel Herzog August-Bibl.
Coletus, Joh., Aeditio c. quibusdam Lilii grammatices rudrmentis. (Antw., Mart. de Keyser? voor) Gov. van der Haghen (Dumaeus), te koop te Londen, in cymiterio S. Pauli, prope scholam (Franc. Byrckman?), 1527. 8°. — Peterborough Cathedral Libr.
"Coletus, Joh., Aeditio c. quibusdam Lüii grammaticeB rudimentis. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1533. 8°. — S. Marino (Calif.) Huntington Libr.
Collectanea lat. locutionis. Zie Jacobus Mont. Spir.
Comestor. Zie Petrus C. .
CoMMENDACiE die men leest voer die siecke menschen als si legghen op haer uuterste. (Antw., Willem Vorsterman? c. 1510?). 8 . — Cambridge UL.
Compendium totius grammatice. Zie Anwykyll.
Compendium lat. ideomatis Martinianum. Zie Martinus de Gouda.
Computi novata brevisque elucidatio, etc. Zwolle, Peter Os van Breda, 14 April 1502.40. — Cambridge UL. Hiervan is Vulgaria computi (zie Eerste Aanv.) een onderdeel.
Condemnatio doctrinalis librorum M. Lutheri, etc. Zie Adrianus Florentius.
Confirmatio et approbatio statut, synod. et curiae Leod. Zie Nico-
laus V. t
Copie ... dunes lettres de ... Manuel Borges en lisle de S. Michiel pres de la Grandt Canarie ... du tremblement de terre, etc. Ie 22 oct. 1522, etc. Antw., Willem Vorsterman, (c. 1523). 40. — G. G. Heilbron, Parijs (a°. 1934).
°Copie uten mandamente aengaende den statuten op die leengoeden, enz. in Brabant, Lemborch, Vlaenderen, Hollant, Zeelant ende Overmase. Antw., Claes de Grave, 20 Mei 1333. 4°. — New York Hispanic Soc. of America.
Copie vanden mandemente ende ordonnancie vanden Keyser opt stuck vander munten gepubhc. i Juli 1539. Antw., Willem Vorsterman en Claes de Grave, (1539 of iets later). 8°. — Brussel BR.
Copie uuten payse van Cassant. Gent, Pieter de Keysere, 1537. perk. — Gent UB.
Cornelius van Hoorn, Epitome (chronicoram). Utrecht, Jan
Berntsz., 1537. 2°. — Mart. Nijhoff, 's-Gravenhage (a°. 1934). Gouden, Die negen, enz. Z. p. n. j.? (Antw., Jan van Ghelen? c.
1530?). 8°. — Londen BM. (dei). Cranskens, Seven, op des h. Ubertinus oeffeninghe. Antw., Henr.
Eckert van Homberch, 29 Aug.1509.8°. — Antwerpen Mus. Plantij n. "Custos Brechtanus, Joh., Syntaxis, etc. Antw., Mich. Hillen van
Hoochstraten, 31 Mei 1521. 4°. — Sevilla B. Colombina.
D.
Dathus Senensis, Aug., Isagogicus libellus in eloquentiae praecep-



314
VIERDE AANVULLING OP DE NEDERLANDSCHE
ta. Deventer, Theod de Borne, (c. I5T3). 40. — Stuttgart Landesb.
Demosthenes, Oratio adv. Leptinem. Graece. Leuven, Theod. Martinus Alost., Juni 1526. 40. — Londen BM.
°D(entiêre), M(arie), Epistre tresutile faicte et composée par une femme chrestienne de Tornay, etc. Antw., Mart. de Keyser (= Genève, Jean Gerard), 1539. 8°. — Wed6. Th. Dufour (Genève? in bruikleen Genève UB.).
Despaüterius, Joh., Ars epistolica. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1537. 4°. — Antwerpen Mus. Plantijn (def.).
Despaüterius, Joh., Grammaticaè institutionis Pars I. Antw., Symon Cock en Ger. Nicolaus,28Febr. 1525.40.—'s-GravenhageKB.
Despaüterius, Joh., Syntaxis. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten voor Henricus int Kelderken te Brussel, 3 Sept. 1518. 40. — Darmstadt Landesb.
"Dbterminatio optima quorundam doctorum super articulis privilegiorum fratr. mendicantium. Antw., Willem Vorsterman, (c. 1518). 40. — Sevüla B. Colombina.
Dialogus Bulla. Zie Malaciola.
Dialogus creaturarum dats twispraec der creaturen. (Zwolle, Peter Os van Breda, c. 1505 ?). 4°. — Ir. H. A. van Baak, Bussum. Misschien vermeld Hain-Copinger 6134; CA. 569.
(Dialogus o. 1. vrouwen Maria totten sondaer ende des sondaers tot Mariam). Z. j.? Leiden, Jan Seversz., (c. 1510?). 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn (def.).
(Dialogus inter Leviatham [Murner] et Lutherum), Paraclesis. Z. p. n. j. ? (Antw., Symon Cock en Ger. Nicolaus, c. 1524?). 40. — Gent UB. (fragm. van 4 bil.).
Dionysius Carthusianus de Leewis (Rikel), Dialogus o. 1. vrouwen Maria totten sondaer, enz. Zie Dialogus.
Dirk van Munster, Den kersten spiegel. Antw., Henr. Eckert van Homberch, 1502. 8°. — Brussel BR.
Dirk van Munster, Den kersten spiegel. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, (c. 1512?). 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Disputatie, Een schoone, van eenen evang. schoenmaecker, enz. Zie Sachs.
Diurnale Traiectense. Partes hiem. et aestiv. (Parijs, Wolfgang Hopyl voor Willem Houtmart (te Brussel), 14 Nov. 1506. 16 . — 's-Gravenhage KB. en Mus. Meerm. Westr.; Utrecht Aartsbissch. Mus. (P.hiemJ en Oud-kath. pastorie van S. Gertrudis. Aanvulling van 726, het P. hiem.
Dominus que pars. Deventer, Alb. Pafraet, Oct. 1514. 4°. — Gotha Herzogl. B.
Donatus, Ael., De octo partibus orationis s. Ars minor. Z. p. n. j. ?
(na 1500?). perk. — Darmstadt Landesb. (fragm. van 1 bl.). Donatus. Ael., De octo partibus orationis s. Ars minor. Zwolle, (Si-
mon Corver, c. 1520). 4°. — Deventer Athen. B. ♦Donatus, Ael., De octo partibus orationis s. Ars minor. Z. p. n. j. ?
(Leiden, Jan Seversz.?). perk. — Fred. Muller, Amsterdam (a°.
1859; 2 def. exx.). Naar CA. 652.
E.
Elegantiae. Elegantiarum viginti praecepta. (Antw.), G(ov.) B(ac), c. 1503. 40. — Kiel UB.



bibliographie van 1500—I54O
315
Elegantiae. Elegantiarum viginti praecepta. Z. p.? (Deventer), Theod. de Borne, 1512.40. — Bonn UB. (def.).
"Elegantiae. Elegantiarum viginti praecepta. Antw., Willem Vorsterman, (c. 1516). 40. — SeviÜa B. Colombina.
Elegantie terminorum ex Lam. Valla et aliorum dictis collectae. Deventer, Jac. de Breda, 13 Sept. 1517. 40. — Amsterdam UB.
Elücidatio, Computi novata brevisque. Zie Compüti.
Epistre tresutile, etc. Zie Dentière.
Erasmus, Des., Apophthegmatum 11. VIII, etc. Antw., Joannes Grapheus voor Joannes Steels, 1540.8°. — Rotterdam SB. (def.); Xanten Stiftsb.
Erasmus, Des., De dvilitate morum puerilium c. scholiis Gisb. Longolii. Antw,, Mich. Hillen van Hoochstraten, 1531. 8°. — Oxford Bodl. Libr.
Erasmus, Des., Familiaria colloquia. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, Oct. 1524. 8°. — Dr. P. J. M. van Gils, Roermond.
Erasmus, Des., Colloquiorum famuiarium auctarium. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, Juli 1526. 8°. — Dr. P. J. M. van Gils, Roermond. %asfc3
Erasmus, Des., Collectanea dialogorum (= colloquiorum) selectorum. Antw., Willem Vorsterman (en Mart. de Keyser), 1530. 8°.
— Brugge SB.
Erasmus, Des., Colloquia, etc. Z. j.? Antw., Joannes Grapheus. 16°.
— Stuttgart Landesb. (fragm. van 7 bil.).
Erasmus, Des., DeimmensaDei misencordia condo, etc. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1524. 8°. — Gent UB.; Rotterdam SB.
Erasmus, Des., De constructione octo partium orationis, etc. Leuven, Theod. Martinus Alost., Oct. 1523. 8°. — Londen BM.
Erasmus, Des., De constructione octo partium orationis, etc. Antw., M(art. de) K(eyser) voor Gov. van der Haghen (Dumaeus), Mei 1529. 8°. — Peterborough Cathedral Libr.
Erasmus, Des., Ênchiridion militis christiani. (Antw.), Mich. Hillen van Hoochstraten, Nov. 1528. 8°. — Oxford Bodl. Libr.
Erasmus, Des., Exomologesis s. modus confitendi. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1524. 8°. — Lübeck SB.
Erasmus, Des., Institutio principis christiani, etc. Leuven, Theod. Martinus Alost. voor Gilles de Gourmont te Parijs, 7 Aug. 1516.40.
— Zürich Zentralb.
(Erasmus, Des.), Julius exdusus. Leuven, Theod. Martinus Alost., Sept. 1518. 4°. — Gotha Herzogl. B.
(Erasmus, Des.), Julius exclusus. (Leuven, Theod. Martinus Alost., 1518). 4°. — Oxford Bodl. Libr.
Erasmus, Des., Modus orandi Deum. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1523. 8°. — Rotterdam SB.
Esopus. Zie Aesopus.
Eucharius. Zie Houckaert.
Eucherius, episc. Lugdunensis, Epistola ad Valerianum de contemptu mundi et cura anime a Rod. Agricola e greco versa et c. scholiis Erasmi, etc. Utrecht, Harm. Borculous, Juli 1540. 8°. — Wolfenbüttel Herz. August-Bibl.
°Evaluacie vanden goude ende selver van Dec. 1499- (Antw., Hem. Eckert van Homberch, c. 1502?). 8°. — Sevüla B. Colombina. Verschilt van CA. 713.
\



3i6
vierde aanvulling op de nederlandsche
(Evaluacie der munten in) den lande van Luick (van 1511 ?). Z. p.
n. j.? (Antw., ? 1511 ?). i°. — Luik B. Publ. Centr. (def.). Evaluacion des deniers que ors et en avant auront cours au pays de
Liege ... en lan 1511 au moijs de ianvier. Z. p. n. i.? (Antw.?
1511). i°. — Luik B. Publ. Centr. (def.). Evangelia et epistolae (c. interpr. H. Torrentini?). Z. p. n. j.?
(Deventer, Rich. of Alb. Pafraet). 40. — Kopenhagen KB. (kleine
stukjes van 3 bil.).
F.
Fasciculus mirre. 's-Gravenhage, Hugo Jansz. van Woerden, 1 April 1519. 40. — Darmstadt Landesb.
Fasciculus myrre. Antw., Jan van Ghelen, (c. 1526?). 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
°Faustus Andrelinus, P., Devirtutibus cum moralibus turn intellectualibus carmen, etc. Deventer, Theod. de Borne, (c. 1512?). 40. — Rome B. Vaticaan.
Ficinus, Mars., In Xenocratis Platon. de morte. Zie Xenocrates.
°Figura s. forma exemplaris (lat.-belgice). Antw., Adr. vanBerghen, (c. 1513 ?). 40. — Sevilla B. Colombina.
°Figura s. exemplaris forma (lat.-belgice). (Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, c. 1520 ?). 40. — Sevilla B. Colombina.
(Fish, Simon), A supplicacyon for the beggers. (Antw., Joannes Grapheus? 1528). 8°. — Londen BM.
Fondament (tfondament) der salicheyt. Antw., Willem Vorsterman, (c. 1520?). 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Franciscus ab Ossuna. Zie Ossuna.
G.
(Gebeden-boeck). Z. p. n. j.? (Antw., c. 1540?). 32°. — Cambridge UL. (fragm. van 7 bil.).
Gebede(n)boecxken, Dat gulden. Zie Brunfels.
(Gedichten). Z. p. j.? (Antw.), in den gul(den eenhoorn = Willem Vorsterman). 40. — W. Nijhoff, 's-Gravenhage (fragm. van 4 bil.).
"Genealogie et descente de la tresillustre maison Daustrice, revisitee par Corn. Dupl. Scepperus. Houtsneden met tekst. Antw., Rob. Penl, 23 Febr. 1535.1°. — Amsterdam Rijksprentenkab.
"Gest of Robyn Hode. Z. p. n. j.? (Antw., Jan van Doesborch? c. 1510—1515?). 4°. — Edinburg Nat. Libr. (def.).
Getijden (getiden), Duitsce. Antw., Gov. Bac, (c. 1500?). 8°. — Utrecht Aartsbissch. Mus.
(Getijden van o. 1. vrouwen?). Antw., Henr. Eckert van Homberch, 2 Dec. 1514. 8°. — Parijs BN. (fragm. van 4 bil.).
(Getijdenboec?). Z. p. n. j.? 16°. — Luik UB. (fragm. van 8 bil.).
Gnapheus, Guil., Acolastus. Antw., Greg. de Bonte, 1539. 8°. — Londen BM. (fragm. van 1 bl.).
Godfridus Harmelas Theophilus, Disticha memorialia in sing. capita novi instrumenti, etc. Antw., Hadr. Tilianus & Joh. Hoochstraten, (1526). 8°. —Antwerpen Mus. Plantijn.
(Grammatica latina). Z. p. j.? (Antw.), Gov. Bac, (c. 1502?). 8rf. — Bibl. Louis Paris I (Brux., vente 13 oct. 1934) 64 (fragm. van
É



bibliographie van 1500—1540
SI?
(Grammatica latino-anglica). Z. p. n. j.? (Antw.?). 4°.—Cambridge UL. (gedeelte van 1 bl.). , . ___ . . „
Granvelle Nic. Perrenot de, Oratio m Wormaciensi Colloquio habita 7 Cal. Dec. 1540. (Antw.), Ant. Goinus, (einde 1540 of begrn 1541) 8°. — Heeswijk (N.-Br.) Praemonstr. abdij Berne.
(Gruuter Simon de), Tractaetkin vanden love der maegdehcker reynicheyt. Gent, Joos Lambrecht Lettersteker, 1540. 8 . — Leuven Abdij Park.
H.
Hagius Ger., In preconium d. virg. Lydiae. Delft, Corn. Henricz. Lettersnijder, 1517. 4°. — Mechelen B. Groot Seminarie.
Harmelas, Zie Godfridus Harm. Theoph.
Hasgerüs, Gasp. Zie Schatzger. ,
Herentals, Thom., Den speghel deskersten levens, uitg. door *ranc Titelmannus. Antw., Symon Cock, 23 Maart 1532. 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn; Gent UB.
"Hesiodus Liber georgicorum, opera et dies, Nic. della valle interpr. (Deventer, Alb. Pafraet, c. 1515?)- 4°- — RomeB- Vaticaan.
Hieronymus, S., Ad Nepotianum sacerdotem de clencorum et sacerdotum officiis epistola c. castig. Erasmi. Deventer, Alb. Pafraet, Maart 1523. 40. — Lincoln Cathedral Libr.
Hieronymus S., Epistolae aliquot argum. et schohis ïllustratae. Antw., Willem Vorsterman, 1533. 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
"Historia (hystoria) septem gaudiorum virg. Marie. (Antw.?). 8 . — Sevilla B. Colombina.
Historie van S. Anna. Vertaald door Wouter Bor. Antw., Henr. Eckert van Homberch, 20 Nov. 1517. 8°. — Münster UB. Aanvulling van 1083. _^ . ,
♦Historie van den stereken Hercules. Antw., Jan van Doesborch, 12 Dec. 1521. 2°. — Naar Le bibliophile beige IV (Brux. 1869), 16—.17.
*HiSTORiE(n) van Jason ende Hercules. Antw., Jan van Doesborch, 8 Nov. 1521.2°. — Naar Le bibliophile beige IV (Brux. 1869), 14—16.
Historie van die seven wise mannen van Romen. Z. p. n. j. ? (Antw. ? c. 1510—1530). — Cambridge UL. (fragm. van 2 bil.).
Historie vanden ridder metten swaen. Z. p. n. j.? (Antw., Jan van Doesborch? c. 1520). 4°. — Gent UB. (gedeelte van 4 blL).
Hoecke, Gielis van den, Een sonderlinghe boeck in dye edel conste Arithmetica. Antw., Symon Cock, 9 Febr. 1537. 8°. — G. A. Phmpton, New York; Mart. Nijhoff, 's-Gravenhage (a°. 1932).
Hood, Robyn. Zie Gest of Rob. Hode.
Hoorn, Corn. van. Zie Cornelius v. H.
Horae (hore) christifere virg. Marie sec. usum Carthusiensarm, etc.
Leuven, Theod. Martinus Alost., 1513.16°. — Xanten Stiftsb. Horae (hore) de domina sec. usum regmarium. Antw., Henr. Eckert
van Homberch, 27 Juli 1520. 8°. — Lübeck SB. "Horae (hore) Marie virg. sec. usum Sarum. (Antw., Chnst. [of Hans (]
van Ruremund [Endoviensis] voor Peter Kaetz te Londen, 27 Nov.
1524. 40. — New York Pierpont Morgan Libr. Horae Mariae virg. ad usum Sarum. Z. p. n. j. ? (Antw. of Frankrijk?
c. 1540 of iets later?). 8". — Londen BM. (def.). horarium. Z. p. n. j.? (Den Hem bij Schoonhoven, Regulieren, c.



3i8
vierde aanvulling op de nederlandsche
1506). 8° — Aartsbisschop der O. B. Clerezy, Utrecht (in Oudkath. pastorie S. Gertrudis; def.).
°Horatius Flaccus, Q., Otlarom selectarum L f, (Deventer), Theod de Borne, (1521). 40. — Wüliam S. Glazier, New York.
Horatius Flaccus, Q., Sermonum s. satyrarumll. II c. annot. Aid Manutu. Deventer, Alb. Pafraet, Jan. i52I. 40. — Emmerik Gymnas. B. J
*Houckaert, Elig. (Eucharius), In laudem Salvatoris amorteresurgentis carmen. (Parijs), Jodocus Badius Ascensius voor Victor van Crombrugghe te Gent, 5 April 1511. 40. — LeUven UB. (vóór de verwoestmg m 1914). Naar Bibl. Belg. H 77.
Huldericus. Zie Udalricus.
(Hutten, Ulr. de), Dialogus Bulla. Zie Malaciola.
Hymni sacn per totum annum. Antw., Hem. Peetersen van Middelburch, 1534. i6°. — Amsterdam UB.
Hymni et sequentie c diffic. vocabulorum interpr. H. Torrentini Deventer, Alb. Pafraet, Mei 1520. 40. — Kopenhagen KB. (def.).
Hymni vesperarum c vesperis ferialibus. Amsterdam, Jan Jacobsz voor Pieter Hendrickz.,(c. 1540). 40. — Utrecht Bibl. over Utrecht (GA.; def.).
Hystoria. Zie Historia.
I.
°I (of L?) H., Een suverlike questie of vraghe ... hoe een religioes oft gheestehjc persoon van sijn ouders ende vrienden eenich goet ontfangen ende houden mach. Antw., Claes de Grave, 1520 8P — New York Pierpont Morgan Libr.
Introductorium iuvenum in artem grammaticam. Leiden Jan Seversz., 23 April 1409 (= 1509). 4°. — Gent UB.
Introductorium iuvenum in artem grammaticam, etc. Gent, in Pasterna (Rob. de Keysere) voor Egidius de Vallo, («13, vóór 24 Juni). 4°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
J.
Jacobus Montanus Spirensis, Collectanea lat. locutionis. Deventer
Jac. de Breda, 23 Jan. 1514. 40. — Darmstadt Landesb. Johannes. Zie Anwykyll.
Johannes Campensis, A paraphrasis upon all the Psalmes of David etc. (Antw., Wede.) C(hristoffel) E(ndoviensis = van Ruremundl' r535- 16°. — Lincoln Cathedral Libr.
"(Jordan, Raym.), Contemplationes idiotae, etc. Antw., Joannes Grapheus voor Joannes Steels, T535. 8°. — Antwerpen RuusbroecGen. (m O. L. Vr. College S.J.). Verschilt van 1228.
Jordanus de Quedlinburg, Meditacien vanden leven ende passie °' m o!80 C^ti- ('s-Gravenhage), Hugo Jansz. van Woerden, (c. 1518). 8°. — Darmstadt Landesb. v
Julius exclusus. Zie Erasmus.
JuvENALis, Guido, In lingua latina ex Valla et Gellio sumpta erudiüo c. thematis gallicanis et theutonicis (= belgicis). Parijs, Jodocus Badius Ascensius, 1 Sept. 1508.40.—Parijs B. Arsenal (def.) en BU.
J Uvencus Hispanus, Passio domini nostri Iesu Christi. (Antw Willem Vorsterman, c. 1525). 40. — Antwerpen Mus. Plantijn.



bibliographie van 1500—I54O
319
K.
Karel V. Zie Copie; Ordinantiën; Valuatie.
Kempo Thessaliensis. Zie Alexander de V. D.
Kercken van Romen, Van die seven, enz. Antw., Willem Vorsterman voor Adr. Roelofs te 's-Hertogenbosch, 20 Febr. I52r. 8°. — Martin Breslauer, Berlijn (a°. 1931).
Keure (kuere) van Zeelandt. Antw., Hem. Eckert van Homberch, 24 Juli 1506. 40.— Brussel BR.
L.
L., H. Zie I., H.
Legenda d. virg. et martyris Dympne, etc. (Antw.), Mich. Hillen
van Hoochstraten, (c. 1510). 4 . — Gent UB. Leo X, Litterae indulgentiarum pro hospitale S. Spiritus in Saxia de
Urbe. (Leuven, Theod. Martinus Alost.), 1514. i°. — W. Nijhoff,
's-Gravenhage (def.). Leo X, Litterae indulgentiarum pro hospitale S. Spiritus in Saxia de
Urbe. (Nederland?), 1515. i°- — 's-Gravenhage GA. Leven o. heren Ihesu Cristi. Z. n. ? Antw., in de groote mortier (Adr.
van Berghen), 1500. 8°. — Paul Heitz, Straatsburg (def.). Niet bij
CA.
Leven o. 1. heeren Ihesu Christi. Z. p. n. i.? (Antw., Hem. Eckert van Homberch, in of kort na 1500?). o°. — L. van der Vaart, 's-Hertogenbosch (def.). Niet bij CA.
Leven o. heeren na het scriven der vier evangelisten. Antw., Matth. Crom, 1539. 8°. — 's-Gravenhage KB. (def.).
Leven, Jesus, opt cortste, enz. (Antw.), Mich. Hillen van Hoochstraten, (c. 1530?). 8°. — Antwerpen Ruusbr.-Gen. (in O. L. Vr. Col-
le§eèj-)- . . • „. ^
Lilius, Guil., De construct, octo partium orationis. Zie Erasmus.
*Lilius, Guil., De generibus nominum ac verborum praeteritis et
supinis, recogn. et adauct. per Joh. Ritwyse. Antw., Mich. Hillen
van Hoochstraten, April 1527. 8°( ?). — E. Gordon Duff (a°. 1920).
Onbekend waar thans. Naar beschrijving van wijlen Ë. Gordon
Duff.
Lilius, Guil., Rudimenta gramm. Zie Coletus. Litterae indulgentiarum. Zie Leo X.
Livius, Titus, Ab urbe condita s. de regibus Romanorum decadis I 1. I. Antw., Joh. Thibault, 8 April 1519. 4°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
°Livre plaisant et tresutile pour apprendre a faire et ordonner toutes tabulatures hors le discant. Antw., Willem Vorsterman, 12 Oct. 1529. 40. — Sevilla B. Colombina.
(Lofdicht op Maria). Amsterdam, Doen Pietersz., (c. 1525?). i°. — Haarlem Bissch. Mus. (fragm.).
°Lucianus Samosatensis, De insomnio s. vita Luciani et Iudicium vocalium. Graece. Leuven, Petr. Martinus Alost., Oct. 1524.4°. — Sevilla B. Colombina.
Lucianus Samosatensis, Dialógi aliquot per Erasmum versi et c scholiis Nic. Buscoducensis, etc. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, Juli 1530. 8°. — Brugge SB.; Leuven UB. (vóór de verwoesting in 1914).



320
gierde aanvulling op de nederlandsche
ludovicus de vogele. Zie vogele.
"Lupi, Dominicus, Rosarium virg. Marie. Brugge, Heynr. de Valle,
10 Maart 1503. 8°. — Parijs BN. Luther, Mart., De captivitate Babylonica ecclesiae. (Antw., Mich.
Hillen van Hoochstraten, c. 1521 ?). 40. — 's-Gravenhage KB. Luther, Mart., De captivitate Babilonica ecclesiae. Wittenberg
(= Leiden, Jan Seversz., c. 1521 ?). 40. — Utrecht UB. (Luther, Mart.), Parvus catechismus pro pueris. (Nijmegen), Petr.
Elsemus, (c. 1540). 8°. — Straatsburg BN. et U. (Luther, Mart.), Een nuttige expositie des Evangelijs van den tien
malaetschen. (Hamburg, kettersche drukker [= SimonCorver?]),
20 Juni 1523. 8°. — Brussel BR. Luther, Mart., Die thien geboden gods, enz. Z. p. n. j. ? (Leiden, Jan
Seversz., c. 1521). — Amsterdam Ev. Luth. Semin. (compl.?). (Luther, Mart., Postillen op die evangeliën). Z. p. n. j.? (Leiden,
Peter Jansz.? c. 1530?). 8°. — Oxford Bodl. Libr. (fragm. van 8
bil. van 24 rr.).
(Luther, Mart., Postillen op die evangeliën). Z. p. n. j.? (Leiden, Peter Jansz.? c. 1530?). 8*. — Oxford Bodl. Libr. (fragm. van 8 bil. van 25 rr.).
Luther. Zie ook Adrianus Florentius; Apologia cuiusdam; Dialogus inter Lev., etc.; Melanchthon.
M.
♦Macropedius, Georg., Fundamentum scholasticorum. Utrecht, Jan Berntsz., Dec. 1538. 4°. — Leuven UB. (vóór de verwoesting in 1914). Naar Bibl. Belg. M 42.
*MaCRopedius, Georg., Institutiones grammaticae. 's-Hertogenbosch, Ger. van der Hatart, Sept. 1538.40. — Leuven UB. (vóór de verwoesting in 1914). Naar Bibl. Belg. M 44.
♦Macropedius, Georg., Syntaxeospraecepta, etc. 's-Hertogenbosch, Ger. van der Hatart, Oct. 1538. 4°. — Leuven UB. (vóór de verwoesting in 1914). Naar Bibl. Belg. M 46.
♦macropedius, Georg., Simplex disserendi ratio. 's-Hertogenbosch, Ger. van der Hatart, Juli 1536. 8°. — Leuven UB. (vóór de verwoesting in 1914). Naar Bibl. Belg. M 38. >
♦Macropedius, Georg., Graecarummstitutionumnidimenta. s-Hertogenbosch, Ger. van der Hatart, 1535.4°. — Leuven UB. (vóór de verwoesting in 1914). Naar Bibl. Belg. M 40.
Malaciola, T. Curtius, eques Burlassius (= Joh. Caesanus? of Uk. de Hutten?), Dialogus Bulla, etc. „CaUyrius Trulla apud Burlassiam Cataduppae regis Stratiotarum Metropohm" (=Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, c. 1521). 4°. — Utrecht UB.
Man, Een wijs, ende een wijse vrouwe. Houtsnee met gedicht. Z. ]. ? Amsterdam, (Jan Ewoutzoon, c. 1540 of iets later). i°. — Amsterdam Rijksprentenkab. (def.).
MANCinellus, Ant., Specilum de moribus et officiis. Deventer, Alb. Pafraet, Aug. 1519. 4°. — Brugge Bibl. v. h. Bisdom.
•Manctnellus, Ant., Versilogus c. comment. Joh. Murmellü, etc. Deventer, Jac. de Breda, 1 Juni (1509?). — Stuttgart Landesb.
Mantel, O. L. Vrouwen. Leiden, Hugo Jansz. van Woerden, 10 Oct. 1501. 8°. — 's-Gravenhage KB.



bibliographie van I50O—1540
sax
Mantel, O. L. Vrouwen. (Amsterdam, Hugo Jansz. van Woerden), 1507. 8°. — Amsterdam UB. (def.); Darmstadt Landesb. Aanvulling van 1486.
Martinus de Gouda, Compendium lat. ideomatis Martinianum. Den Hem bij Schoonhoven, Regulieren, 1509. 40. — Brussel BR.
Maximiliaan I, Aufforderung eine Anzahl von Reisigen zum S. Michaelstag nach Passau zu senden, gegeb. Brüssel, 7 Sept. 1505. (Nederland of Keulen? 1505). i°. — Neurenberg, Germ. Nationahnus.; Jacq. Rosenthal, München (a°. 1931).
Meditacie, Een devote, op die passie 0.1. heeren. Zie Bethlem.
Meditacie, Soete, hoe dye verloren siele van den sone Gods gbevonden is. Antw., Willem Vorsterman, 1539. 8°. — Darmstadt Landesb.
Melanchthon, Phil., Ad versus furiosum Parisiensium theologastro-
rum decretum pro Luthero apologia. (Antw., Claes dé Grave, c
1522). 4°. — Utrecht UB. Mercator, Ger., Literarum lat. scribendarum ratio. Leuven, Rutg.
Rescius, Maart 1540. 40. — Leipzig B. Börsenv. d. Buchh. Middelburgo, Paulus de, Prognosticum consolatorium. Antw.,
Mich. Hillen van Hoochstraten, 23 Jan. 1524. 4°. — Gent UB. Missale Tornacense. Antw., Christoffel van Ruremund voor Mich.
Hillen van Hoochstraten en Willem Vorsterman, 18 Oct. 1527. 20.
— Mechelen B. Groot Seminarie. Montfoort, Petrus a, Carmen gratulatorium in noV. praesulem
Leodiensem D. Corn. a Bergen. Leiden, Peter Claesz. van Balen,
1539. 8°. — Luik BV. Murmellius, Joh., Pappa puerorum, etc. Antw., Hem. Eckert van
Homberch, 1521. 40. — Brussel BR. ♦Murmellius, Joh., Pappa puerorum, etc. Antw., Mich. Hillen van
Hoochstraten, 1537. 4 . — Leuven UB. (vóór de verwoesting in
1914). Naar Bibl. Belg. M116. (Murmellius, Joh.), De lat. constructione XXV praecepta. Deventer, Theod. de Borne, 1515. 4°. — 's-Gravenhage KB. Murmellius, Joh., In art is componendorum versuum rudimenta ta-
bulae, recogn. a Laur. AndeÜio Buschiduc. Antw., Mich. Hillen
van Hoochstraten, Jan. 1527.40. — Aken SB. ♦Murmellius, Joh., Tabularum opuscula tria. Antw., Mich. Hillen
van Hoochstraten, 1540. 8°. — Leuven UB. (vóór de verwoesting
in 1914). Naar Bibl. Belg. M 113. Murner. Zie Dialogus inter Lev., etc.
N.
Nef de mauvaix regime, conduysant a Sainct tout net vuyde (Schip ghenaemt Quaet Regement). Houtsnee met tekst. (Amsterdam, Doen Pietersz., c. 1525). i°. —Amsterdam Rijksprentenkab.
NlCOLAi van zwol, Ludolph., Oeffeninghe ende verclaringhe van dat eerste ghebot der liefden gods. Z. p. n. j. ? (Antw., Willem Vorsterman). 8°. — Darmstadt Landesb. (def.).
"NlCOLAUS V, Confirmatio et approbatk) statutorum synodalium et curiae Leodiensis. (Leuven), Theod. Martinus Alost., 13 Jan. 1501. 4°. — Sevilla B. Colombina*
Nyeuvont, Van, loosheit ende practike, hoe sij vrou lortse verhef-



322
vierde aanvulling op de nederlandsche
fen. Antw., aen dijseren waghe (Wede. Roelants van den Dorpe, c. 1502?). 40. — 's-Gravenhage KB. Vermeld CA. 1705; Copinger II. 11. 5951.
0.
Odalricus, S. Zie Udalricus, S.
Oecolampadius, Joh., De laudando in Maria Deo. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 20 Juni 1521. 4°. — Michelstadt Kirchenb. Oeffeninghe, Alderprofitelicste, vanden XV bloetstortinghen
0. 1. heren Ihesu cristi. Z. p. n. j.? (Antw., Hem. Eckert van Homberch, c. 1510?). 8°. — Menno Hertzberger, Amsterdam (def.; a°. 1932).
(Oeffeninghe, Alderprofitelicste, vanden XV bloetstortmgen o.
1. heren' Ihesu cristi). Z. j.? Antw., Hem. Eckert van Homberch, (c. 1512?). 8°. — Leiden Mij. Ned. Letterkunde (def.).
Oeffeninghe, Devote salijghe, om alle daghe voer oghen te hebben, enz. 16°. — 's-Gravenhage KB.
Oef(f)eninghe, Devote, vander verrisenisse o. 1. heren Ihesu Cristi. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, (c. 1520?). 8°. — E. Denie, Antwerpen. •* . .
Oeffeninghe, Schoone ende devote, vander passien Ihesu Christi. Leiden, Peter Jansz. voor Barth. Jacobsz. te Amsterdam. 8°. — Darmstadt Landesb.
Oeffening(h)e, Sonderlinghe devote, der passien o. heeren op den Pater noster ghedeclareert, enz. Leiden, Peter Jansz., (c 1540 of iets later). 8°. — Ir. H. A. van Baak, Bussum.
Oeffeninghe, Seer devote, der salcheyt op dat Pater noster, enz. Antw., Jan Lettersnijder, 1502. 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Onderwijsinge, Gulden, om te antwoorden op alle puncten die de vyanden der waerheyt bybrengen moghen. Neurenberg (= Antw. ? Niclaes van Oldenborch?), 1525 (= later?). 8°. — 's-Gravenhage KB. . _
Ordinantiën ende statuten van Karei V ... om te verdnven de Lutheraensche ende andere gereprobeerde secten, enz. van 7 Oct. 1531. Antw., Willem Vorsterman en Mich. Hillen van Hoochstraten, 15 tfov. 1531. 4°. — Oxford Bodl. Libr.
Os, facies, mentum (vocabularium lat.-britannicum). Z. p. n. ].? (Antw. ?). 40. — Londen Lambeth Libr. (fragm. van 2 bil.).
Ossuna, Franc, ab, Expositionis super Missus est alter liber. (Antw., Symon Cock, Jan. 1535). 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Ossuna, Franc, ab, Alter sermonum liber super Missus est. Antw., Symon Cock, jan. (—Febr.) 1535. 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Overdincken, Een devOet, om te houden die broederscap vanden seven ween. Antw., Jan Lettersnijder, (c. 1525?). 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Overdincken, Een devoet, om te houden die broederscap vanden seven ween. (Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, c 1526?). 8 . — Amsterdam UB.
Ovidius, Naso, P., Metamorphoseos 1LI—III c. hbello De nuce. (Deventer, Alb. Pafraet, c. 1514). 40. — Stuttgart Landesb.
Ovidius Naso, P., Metamorphoses c. Henr. Glareani annot., etc. "Antw., Mich, Hillen van Hoochstraten, 1539.8°. — Aken SB.



bibliographie van 1500—I54P
323
P.
Palmsondach oft O. vrouwen clagbe. Antw., Willem Vorsterman, (c. 1540?). 8°. —Antwerpen Mus. Plantijn. l6~£±K "„
PALMSONDACH oft 0. vrouwen claghe. Deventer, Alb. Pafraet, (c. 1540?). 8°. — Darmstadt Landesb.
Paraclesis. Zie Dialogus inter Lev., etc.
Pardons, Les grans, et indulgences. Gent, Pieter van Wmghue (= Genève of Neuchatel, Pierre de Vingle, c. 1533). 8 . — Neuchatel BV.
"Passie, Die, o. heren nut figuren. Amsterdam, bijder heyliger stede
(Hugó Jansz. van Woerden). 40. — Parijs BN. . Passie Die verrijsenisse ende hemelvaert o. heeren Iesu Uuisti.
Antw., Matth. Crom, (c. 1540). 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn. Paulus de Middelburgo. Zie Middelburgo. Peerle, Die Evangelische, of Margarita Evangeüca, uitgeg. door
Theod. Loer a Stratis. Antw., Symon Cock voor Adr. Roelofs te
's-Hertogenbosch, 7 Maart 1536. 8°. — 's-Hertogenbosch, B. Prov.
Gen.; Velp bij Grave Capuckl. (def.). Perottus, Nic, Grammatica c. addit. Guanni Veronens. Antw.,
Hem. Eckert van Homberch, 8 Nov. 1504. 40. — Chev. Le Paige,
Luik.
Perrenot, Nic. Zie Granvelle.
Petrarca, Franc, Septem psalmipenitentiales. (Antw., Theod. Martinus Alost., c. 1509). 8°. — Londen BM. J
Petrus Comestor, Sermo de immaculata virg. matris Manae conceptione. Antw., Willem Vorsterman, (1536). 8°. — Brugge Bibl. van het Bisdom.
Petrus Hispanus (Johannes XXI), Tractatuum IV textus c. argum. (Zwolle, Peter Os van Breda, c. 1505 ?). 4°. — Gent UB.
Petrus Hispanus (Johannes XXI), Tractatus XII. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, Sept. 1527.40. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Petrus a Montfoort. Zie Montfoort.
Petrus de Wesalia, Almanack pro anno d. 1515- (Antw., Adr. van
Berghen? 1514). i°. — Kan. J. Laenen, Mechelen (2 def. exx.). Philelphus, Franc, Epistolae breviores, etc. Deventer, Jac. de
Breda, 20 Dec. 1503. 4 . — Darmstadt Landesb. Plautus, T. Maccius, Aulularia, perfecta a CodroUrceo. (Deventer),
Alb. Pafraet voor Joannes Richter te Munster, (c. 1517)- 4°- —
Paderborn Erzbischofl. Akad. B. Plautus, T. Maccius, Aulularia, (perfecta a Codro Urceo). Antw.,
Willem Vorsterman, (c. 1535). 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn. Plautus, T. Maccius, Comoediae tres (Capt., AuL, Miles). Antw.,
Joannes Grapheus voor Joannes Steels, 1537. 8°. — Antw. Mus.
Plantijn en Ruusbroec-Gen. (in O. L. Vr. College S.J.). Plautus, T. Maccius, Curculio, c. scholiis Nic. Buscoducensis. Antw.
Mich. Hillen van Hoochstraten, (c. I510;)- 4°- — Edam Librije S.
Nic.kerk (in bruikleen 's-Gravenhage KB.); Weenen St.B. Plautus, T. Maccius, Rudens, c. scholiis Nic. Buscoducensis. Antw.,
Mich. Hillen van Hoochstraten, (c. 1520). 40. — Weenen St.B. "Plinius Caec. Sec, C. (Minor), Epistolarum 1.1. Z. p. n. j. ? (Deventer, Theod. de Borne, c. 1519?). 4°. — Manchester The John Ry-
lands Libr. (def.).



324
vierde aanvulling op de nederlandsche
Plinius Caec. Sec, C. (Minor), Epistole fanuliares pro schola Sylvae ducalis selectae. 's-Hertogenbosch, Laurens Hayen, (c. 1520). 40.
— J. Halle, München (a°. 1930).
Praecepta XXV de lat. construct. Zie Murmellius. Praecepta, Elegantiarum XX. Zie Elegantiae. Precationes biblicae. Zie Brunfels.
(Proverbia latino-belgica). Z. p. n. j.? (Leiden, Peter Claesz. van Balen, c. 1540 of iets later). 8°.—Leiden UB. (gedeelten van 4 bjl.).
Q.
Questdj, Suverlike, of vraghe, enz. Zie L, H.
R. ,
Regimente der ghenen dye in der nyeuwen gruweliken plaghe der sweetendersieckten bevallen, enz. Antw., int gulden missael (Adr. van Berghen), 1529. 8°. — Gent UB.
Relonghements et recourchements des iours. (Nederland of Frankrijk?). 20. — Brussel BR. In Bibl. Belg. R 1 ten onrechte toegeschreven aan Thom. van der Noot, Brussel.
Reuchlin, Joh., Scaenica progymnasmata. Deventer, Alb. Pafraet, 1520. 40. — Rotterdam SB.
Rhenanus Uzichius, In exceptionem Herderevicenam princ. Guilihelmi, etc. panegyricus, etc. Kampen, Jan Petersz., 1539. 8°. — Emmerik Gymnas. B. (def.); 's-Gravenhage KB. (def.).
Rhenanus Uzichius, In exceptionem Zutphaniensem princ. Guilihelmi, etc. panegyricus. Kampen, Jan Petersz., 13 Dec. 1538. 8°.
— Emmerik Gymnas. B. (1 compl. en 1 def. ex.); 's-Gravenhage KB. (def.). Ter vervanging van 1801.
Rosarium virg. Marie. Zie Lupi.
Rosemondt, GoDSCH., Confessionale. Antw., Hem. Eckert van Homberch, Aug. 1519. 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn; Brugge Bisschopp. Seminarie.
Royardus, Joh., Homiliarum in epist. dominicales iuxta literam Pars aestiva. Antw., Joh. Grapheus voor Joannes Steels, 1538. 8°.
— Heeswijk (N.-Br.) Praemonstr. abdij Berne.
Róyardus, Joh., Homiliae super epist. feriales quadragesimae, etc.
Antw., Symon Cock, Juli 1535. 8 . — Darmstadt Landesb. Royardus, Joh., Homiliae per festivitates sanctorum. I-II. Partes
hiem. et aestiv. (Antw.), Joannes Grapheus (voor Matth. Crom?
c. 1540). 8°. — Oxford Bodl. Libr.
S.
(Sachs, Hans), Een schoone disputatie van eenen evangel. schoen-
maecker ende van eenen papistighen coorheere. (e. 1540?). 8°. —
Hamburg St. u. UB. Sallustius Crispus, C, De coniuratione Catalinae, de bello Iugur-
thino, etc. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1539. 8°. —
Rouaan BV.
Sallustius Crispus, C, Bellum Iugurthinum, etc. Z. p. j.? (Deventer), Alb. Pafraet, (Maart 1522?). 40. — 's-Gravenhage KB. (alleen het titelblad).



bibliographie van I5O0—I54O
333
(Samenspraeck tusschen meester ende discipel over die geloofsartikelen, die tien gheboden, enz.). Z. p. n.? (Brussel, Thom. van der Noot), 20+? April 15..? 40. — W. Nijhoff, 's-Gravenhage (fragm. van 4 bil.).
Sapientum dicta, Septem, Georg. Hermonymo interpr., etc. Deventer, Alb. Pafraet, 3 April 1514.40. — Stuttgart Landesb.
Savonarola, Hier., (Uitlegginghe op psalmen L [Miserere mei deus] ende XXX [In tedomine speravij, vrs. 1—3). Z. j.? Delft, Corn. Henricz. Lettersnijder. 8°. — Gent UB. (def.).
Scepperus, Corn. Duplicius, Genealogie. Zie Genealogie.
"Schatzger, Gasp. (Hasgerus), Formula vitae christianae. Antw., Mart. de Keyser, 1534. 8°. — Rome B. Vaticaan.
"Schip ghenaemt Quaet Regement, dwelck vaert na S. Reynuut. Houtsnee met tekst. Amsterdam, Doen Pietersz., (c. 1525). i°. — Oxford Ashmolean Mus.
Schip ghenaemt Quaet Regement. Zie ook Nef.
Schotteniüs, Herm., Confabulationes tironum üteratorium, etc. Antw., Wede. Mart. de Keyser voor Joannes Coccius, 1537. 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Schotteniüs, Herm., Instructio prima puerorum ... per colloquia mutua. Antw., Willem Vorsterman, Juni—Sept. 1529. 8°. — Zürich Zentralb.
Souter, Sinte Franciscus, Antw., Hem. Eckert van Homberch. 8°.
— Leuven Abdij Park. Spelen van sinne binnen Ghendt verthoont van 12—23 Juni 1539.
(Antw.), te coope int huys van Delft (Matth. Crom) te Antw., 15
Oct* 1539.8°. — Antwerpen Mus. Plantijn (def.). Spieg(h)el der zondaren. z. p. n. j. ? (Utrecht, Jan Berntsz.). 8°. —
Antwerpen Mus. Plantijn (def.?). Spiegel der volcomenheyt, enz. Antw., Symon Cock, 2 Maart 1535.
8°. — Darmstadt Landesb. Spiegel der volcomenheit, gemaect door die Carthuyseren te Coelen.
(Antw.), Mart. Nuyts (Meranus), (1540 of iets later). 8°. — 's-Gravenhage KB.; 's-Hertogenbosch Prov. A. (def.). Stanbridge, John. Zie Os, facies, mentum.
Statuten ende lantrechten van Westvrieslant. (Amsterdam, Hugo Jansz. van Woerden, c. 1508?). 8°. — Leeuwarden GA.
Sulpitius Verulanus, Joh., De moribus puerorum (s. de facetia mensae). (Deventer, Jac. de Breda, c. 1508). 4°. —Darmstadt Landesb.
Supplicacyon for the beggers. Zie Fish. Synthaxis Brechtana. Zie Custos.
T.
Terentius Afer, P., Hecyra. Deventer, Alb. Pafraet, Aug. 1522.
4°. — Amsterdam ÜB. Tfondament der salkheyt. Zie Fondament. Theodrici, Ysbrandus, Opus perutile grammatice artis (Voca-
bularius lat.-belg.). Amsterdam, Corn. van Pepinghen, (c. 1520?).
8°. — Sevilla B. Colombüia (def.). Theologia Duytsch. (c. 1540?). 8°. — Berlijn P. St. B. Theophilus. Zie Godfridus Harm. Theoph.



326
vierde" aanvulling op de nederlandsche
Theophilus Antecessor, Institutiones traductae et explicatae. Lat. a Jac. Curtio. Antw., (Joannes Grapheus voor) Joannes Steels, Sept. 1536. 8°. — Brussel BR.
Thierry, Joh., Lectura in rub(ricam) mune(ram) et hono(rum) c(odicis) ad honorem Rev. Dom. Guil. de Croy, ed. in acad. Lovan. 16 Jan. 1520. (Leuven, Theod. Martinus Alost., 1520). 4°. — Edam Librije S.Nic.kerk (in bruikleen 's-Gravenhage KB.).
Thomas Card. Eboracensis. Zie Wolsey.
TitelmanNüs, Franc, Annotationes ex Hebraeo atque Chaldaeo in omnes psalmos. Antw., Ant. Goinus (voor Guil. Montanus?), Febr. 1540. 20. — Heeswijk (N.-Br.) Praemonstr. abdij Berne.
Titelmannus, Franc, De consyderatione dialectica 11. VI. Antw., Symon Cock, Aug. 1540. 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Titelmannus, Franc, Elucidatio in omnes psalmos, etc. Antw., Ant. Goinus (voor Guil. Montanus?), Maart 1540. 2°. — Heeswijk (N.-Br.) Praemonstr. abdij Berne.
Titelmannus, Franc, Den schat des kersten gheloofs. Antw., Symon Cock, (vóór 23 Maart) 1532. 8°. — Amsterdam UB. (def.); Antwerpen Mus. Plantijn; Gent UB. (def.). Aanvulling van 2046.
Torrentinus, Herm. Zie Alexander de V.D.; Evangelia; Hymni.
Tractaetkin vanden love der maeghd. reyüicheyt. Zie Gruuter,
SlMON de.
Tragicomedia de Calisto y Melibea. Zie Celestina. Triomphe de Boulogne en 1'honneur du couronnement de Charles V, le 24 févr. 1530. Houtsnee met tekst. Antw., Rob. Peril, 1530. i°.
— Weenen Albertina.
Tydynges, A treuue nyeuu, of the wonderfull worckes of the Rebaptisers of Munster in Westuaell. (Antw., Mart. de Keyser, 1535). 40. — Sir R. L. Harmsworth, Bexhül-on-Sea.
U.
(Udalricus, S., Epistola in qua Nicolao Papae de continentia clericorum respondet, etc). „Civis Utopiènsis, submtersignioChimerae, anno reformationis novae" (= Zwolle, Simon Corver, c. 1521). 4°-
— 's-Gravenhage KB. (fragm. van4bil.).
V.
Valla, Laur., Elegantiarum adeps coll. per Bonum Accursium Pisanum. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1535. 8°. — Antwerpen Mus. Plantijn.
Valla, Laur. Zie ook Elegantie term.
Valuatie ende ordinantie vander munte gepublic. 1 Juli 1539, enz. Kampen, Peter Warnersoen, (c. 1540 of later?). i°. — Deventer GA.
Van Nyevvont, loosheit, enz. Zie Nyeuvont.
Verclaringhe, Een cleyne, des gheesteliicken staets tegen tfenijn
door Mart. Luyter teghen die religie versiert ende ghescreven, enz.
Z. p. n. j.? (Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, c. 1530?). 8°.
— Gaesdonck (bij Goch) Coll. Augustinianum (def.). Vergilius Maro, P., Aeneidos 11. XII c. argum. Deventer, Rich. Pafraet, 28 Aug. 1508. 40. — Antwerpen Mus. Plantijn.



bibliographie van 1500—154O
327
Vergiliüs Maro, P., Aeneidos 11. XII c. argum. aliquorumauctorum. P. I (11.1—VI). Deventer, Alb. Pafraet, Juli 1519. 40. — Emmerik Gymnas. B. (P. I).
Vergiliüs Maro, P, Aeneidos L VI c. argum. Modestim. Z. i.? Deventer, Theod. de Borne, (i5i9?).4°.—'s-Gravenhage KB. (slechts het titelblad).
Vergiliüs Maro, P., Aeneidos L VII c. argum. Modestini et Augustini. Deventer, Theod. de B(orne). 40. — Michelstadt Kirchenb.
(Vives, Joh. Lud. ?), Non esse prohibitum quin S. Pontifex dispensare possit, ut frater demortui sine liberis fratris uxorem legit. matrimonio sibi possit adiungere ... Apologia s. cönfutatio. Luneburg (= Antw., Mart. de Keyser), Sept. 1522. 40. — Londen BM.
Vocabula iuvenibus multum necessana (lat.-belgica). (Deventer, Rich. Pafraet), 31 Oct. 1504.40. — Detmold Landesb.
VOgele, Ludov. de, Prophetie ofte bedudinge der hemelscher teykene van 1539—1550. Kampen, Jan Evertsz. voor Teilman (te Groningen? 1538). 40. — Leeuwarden B. Friesch Gen.
Vruchten des lrjdens ende der passien o. 1. heren Ihesu Christi. Leiden, (Hugo Jansz. van Woerden, c 1501). 8°. — L. van der Vaart, 's-Hertogenbosch (a.0.1933; def.). Vermeld CA. 1774 en 1227.
VuLGARiA computi. Zie Computi ... elucidatio.
VuLGARiA Stanbrigi. Zie Os, facies, mentum.
W.
Wapenen, DrE, vanden edelen gorters ende vanden neeringhen van Ghendt ende die ambachten. Gent, Pieter de Keysere, 1524. i°. — Gent UB. (def.); Gotha Herzogl. Mus. (verkocht a°. 1932).
Ween, Die seven, van o. 1. vrouwen int lange. Antw., Willem Vorsterman, (c. 1540 of iets later). 8°. — Darmstadt Landesb.
Wesalia. Zie Petrus de W.
°Wolsey, Thom., Rudimenta grammatices et docendi methodus. (Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1533)- 8°. — S. Marino (Calif.) Huntington Libr.
X.
Xenocrates, De morte, lat. a Mars. Ficino, etc. (Deventer, Jac. de Breda, c 1508). 40. — Leuven UB.
's-Gravenhage, Oct. 1934. M. E. Kronenberg.



9
328
vierde aanvulling op de nederlandsche
ERRATA EN ADDENDA EERSTE AANVULLING
Blz. ig r. 22-23: Acta. ... (Antw.? c. 1520) .... lees: Acta ....
(= Leiden, Jan Seversz., c. 1520) Ook een ex. Utrecht UB.
Blz. 32 r. 10: .... 1507?) lees: ) 1506.
Aid. r. 16-17: Frith, John, An other boke, etc. Vervalt; een Engel-
sche druk.
Aid. r. 20-21: Frith, John, A disputacion of Purgatorye, etc. (Antw. ?
c. 1535), etc. Vervalt; een Engelsche druk. Blz. 34 r. 15-16: Hamilton, Patrick, Dyvers frutful gatheringes,
etc. Vervalt; een Engelsche druk. Blz. 44 r. 10-12: (Prognostication for the yere 1534). etc. Vervalt;
is door Joh. Hoochstraten tijdens zijn verblijf te Malmö gedrukt. Blz. 48 r. 10-12: Vulgaria computi, etc. Onderdeel van Computi
novata brevisque elucidatio, etc. (zie Vierde Aanv.).
IDEM TWEEDE AANVULLING
Blz. 55 r. 31-32 en blz. 61 r. 4-6: Een devoet Boecxken, enz. en Een schone Exposicie zijn beide vertalingen naar Luther.
IDEM DERDE AANVULLING
Blz. 186 r. 3 v. o.: .... (Antw. ? c. 1530 ?). lees:.... (Antw., Symon
Cock, c. 1540 of iets later). Blz. 203 r. ii-iov.o.: (Pronosticatio?). Z. j.? enz. lees: (Pronosti-
catio pro anno 1521). Z. j.? Antw., Adr. van Berghen, (1520).
4°. enz.



J



DEPOT NED. PUBL.
4 216 571
MARTINUS NIJHOFF —UITGEVER—'S-GRAVENHAGE
NEDERLANDSCHE
BIBLIOGRAPHIE
VAN 1500 TOT 1540
DOOR
WOUTER NIJHOFF
BN
M. E. KRONENBERG
1919—1923. XL en 1002 blz. met 3 uitvoerige registers, gebonden in half lederen band met leeren hoeken, kop verguld. Prijs / 67.50
„De beschrijving van de 2221 boeken, — die de schrijvers uit de periode van 1500—1540 hebben kunnen opsporen, — is volmaakt. Tot in de allerkleinste bijzonderheden wordt niet alleen de titel opgegeven, maar alles: houtsneden, vignetten, drukkersmerken en nog zooveel meer, wat den bibliograaf belang kan inboezemen, is met pijnlijke zorg opgeteekend.
Is het werk in de eerste plaats bestemd voor de bibliografie, ook voor de historiografie heeft het groote waarde. Het register is een kostelijk hulpmiddel om juist te weten te komen, wat in de eerste helft der 16e eeuw in de Nederlanden den grootsten aftrek vond bij het lezend en studeerend pubhek en zoo kan daaruit het cultuurleven van toen voor een goed deel worden afgelezen".
Dr. Th. Goossens in Historisch Tijdschrift.
„Wir besitzen in diesem Unternehmen eine der bedeutendsten bibliographischen Leistungen auf dem Gebiet des alten Buches, die in den letzten Jahrzehnten geschaffen ist".
E. von Rath in Zentralblatt für Bibliothekswezen.
Eerste Aanvulling, door M. E. Kronenberg. 1925.
IV en 32 blz. gr. 8vo. (Overdruk uit Hét Boek). ƒ1.20 Tweede Aanvulling, door M. E. Kronenberg. 1927.
IV en 26 blz. gr. 8vo. (Overdruk uit Het Boek). ƒ1.20 Derde Aanvulling, door M. E. Kronenberg. 1930.
IV en 26 blz. gr. 8vo. (Overdruk uit Het Boek). ƒ1.20
HU