WETTEN EN VERORDENINGEN VAN NED.-INDIË.
Uitgave Hekmeijer en Corporaal.— No. 8.
REGELING VAN DE GEVOLGEN DER VERKLARING IN STAAT VAN OORLOG OF BELEG VAN HET GEBIED VAN NEDERLANDSCH-INDIË OF EEN GE¬
DEELTE DAARVAN EN DE REGELING VAN HET VRIJWILLIG AUTOMOBIELKORPS OP JAVA EN MADOERA
zoomede
de bepalingen betreffende de keuring en registratie van paarden,
automobielen en motorrijwielen
BEWERKT DOOR
Mr. F. C. HEKMEIJER.
O. KOLFF & Co., BATAVIA—WELTEVREDEN. 19 14.


KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK


INHOUD.
Blz.
Besluit van den GouverneurGeneraal van Nederlandsch-Indië van 21 September 1904 no. 46, Staatsblad no. 372, tot regeling van de gevolgen der verklaring in staat van oorlog of in staat van beleg van het gebied van Nederlandsch-Indië of een gedeelte daarvan 1
Besluit van den GouverneurGeneraal van Nederlandsch-Indië van 21 September 1904 no 47, Staatsblad no. 373, tot overdracht op het militair gezag in de buitenbezittingen van de bevoegdheid om in geval van oorlog of opstand, indien de gemeenschap met den zetel der Regeering is verbroken, zoo noodig het gebied, waarover bedoeld gezag zich uitstrekt, gedeeltelijk in staat van oorlog of beleg te verklaren. . . 21
Ordonnantie van 21 Maart 1906, Staatsblad no. 189, houdende regeling van de keuring en registratie van paarden.. . . 24
Ordonnantie van 11 Januari 1913, Staatsblad no. 48, houdende regeling van het vrijwillig automobielkorps op Java en Madoera. 29
Ordonnantie van 11 Januari 1913, Staatsblad no. 49, houdende regeling der keuring en registratie van automobielen en motorrij- . wielen 40




Besluit van den GouverneurGeneraal van Nederlandsch-Indië van 21 September 1904 no. 46, Staatsblad no. 372, tot regeling van de gevolgen der verklaring in staat van oorlog of in staat van beleg van het gebied van Nederlandsch-Indië of een gedeelte daarvan.
Gelet: I. enz.
II. op artikel 43 van het Reglement op het beleid der Regeering van Nederlandsch-Indië, waarvan de eerste twee alinea's luiden:
„Ingeval van oorlog of opstand, neemt de Gouverneur-Generaal de maatregelen, die hij in het belang van het Rijk en van Nederlandsch-Indië noodzakelijk acht, ook de zoodanige waartoe anders 'sKonings magtiging vereischt wordt.
Bepaaldelijk heeft hij alsdan de magt om Nederlandsch-Indië, geheel of gedeeltelijk, in staat van oorlog of beleg te verklaren, wetten en bepalingen van dit reglement te schorsen en autoriteiten tijdelijk op te heffen".
1


2
Gelezen enz.;
Den Raad van Nederlandsch-Indië gehoord;
Is goedgevonden en verstaan:
Eerstelijk: Vast te stellen de aan dit besluit gehechte „Regeling van de „gevolgen der verklaring in staat van .oorlog of in staat van beleg van het „gebied van Nederlandsch-Indië of een „gedeelte daarvan".
Ten tweede: enz.;
Afschrift enz.
Ter ordonnantie van den GouverneurGeneraal van Nederlandsch-Indië: De Algemeene Secretaris, C B. NEDERBURGH.
Uitgegeven den acht en twintigsten September 1904. De Algemeene Secretaris, C. B. NEDERBURGH.
REGELING van de gevolgen der verklaring in staat van oorlog of in staat van beleg van het gebied van Nederlandsch-Indië of een gedeelte daarvan.
HOOFDSTUK I. Van den staat van oorlog.
Artikel 1. (1) In staat van oorlog zijn de artikelen van dit hoofdstuk van toepassing op het grondgebied, aangeduid in het besluit of de beschikking, waarbij de staat van oorlog is verklaard.
(2) Wanneer de staat van oorlog wordt opgeheven, houden de ingevol-


3
ge de bepalingen van dit hoofdstuk door het militair gezag genomen maatregelen van rechtswege op te gelden.
Artikel 2. Alle burgerlijke landsdienaren zijn verplicht naar vermogen aan de militaire autoriteiten de van hen verlangde inlichtingen te verschaffen.
Artikel 3. (1) Door het militair gezag worden, na overleg met het betrokken burgerlijk gezag, zoo noodig nieuwe reglementen en keuren van politie vastgesteld en bestaande gewijzigd of geschorst.
(2) De daartoe strekkende besluiten of beschikkingen zijn van kracht onmiddellijk nadat zij zijn afgekondigd op de wijze door het militair gezag te bepalen en worden zoo spoedig mogelijk medegedeeld aan de autoriteit, onmiddellijk staande boven dengene, die het burgerlijk gezag, in de lste alinea bedoeld, uitoefent, tenzij laatstbedoelde het Hoofd van gewestelijk bestuur is.
(3) De schutterijen, de hulptroepen en in het algemeen alle gewapende korpsen, niet tot het leger behoorende, binnen het in staat van oorlog verklaard gebied, worden mobiel verklaard en komen onder de rechtstreeksche bevelen van het militair gezag, dat gehouden zal zijn de bepalingen in de reglementen dier korpsen in acht te nemen.
(4) Op deze korpsen zijn alsdan het reglement van krijgstucht en het crimineel wetboek voor het krijgsvolk te lande van toepassing. (St. 1913 no. 629).
Artikel 4. (1) Het militair gezag stelt, na overleg met het betrokken burgerlijk gezag, zoo noodig de maat-


4
regelen vast, welke genomen moeten worden om te voorzien in het onderhoud der inwoners en de behoeften der bezetting.
(2) Het militair gezag is bevoegd, indien het ter uitvoering van de in het eerste lid bedoelde maatregelen noodzakelijk is, elke plaats, zelfs tegen den wil van den rechthebbende, te betreden of van zijnentwege, op vertoon van een schriftelijken daartoe strekkenden algemeenen of bijzonderen last, te doen betreden en aldaar nasporing of huiszoeking te doen of te laten doen.
(3) Tot nasporing in eene woning en tot huiszoeking wordt zoodanige last alleen verstrekt aan een officier, die zich, zoo noodig, door militairen van lageren rang kan doen vergezellen.
(4) De met de nasporing en huiszoeking belaste persoon is gehouden van zijne bevindingen proces-verbaal op te maken en dit in te leveren bij het militair gezag.
Artikel 5. Het militair gezag stelt, na overleg met het betrokken burgerlijk gezag, zoo noodig de regelen vast, nopens de hulp die de ingezetenen in de militaire werkzaamheden zullen hebben te verleenen.
Artikel 6. (1) Het militair gezag regelt of wijzigt, na overleg met het betrokken burgerlijk gezag, zoo noodig den dienst der politie en der brandweer.
(2) Het stelt desvereischt eene geheime politie in, om de handelingen van verdachte personen na te gaan en de pogingen tot verstandhouding met den vijand of het vormen van samenspanningen tijdig op te sporen en tegen te gaan.
Artikel- 7. (1) Ingeval van oproerige beweging, van samenscholing of an-


5
dere stoornis der openbare orde is het militair gezag bevoegd alle bevelen, die het ter handhaving der orde noodig acht, te geven.
(2) Het laat tot maatregelen van geweld niet overgaan dan na het doen der vereischte waarschuwingen.
(3) Het militair gezag is bevoegd om, indien het in zoodanigen toestand noodig is, algemeene voorschriften van politie voor de inwoners uit te vaardigen en onverwijld af te kondigen.
(4) De politie en de brandweer treden dan onder de bevelen van dat gezag.
(5) Het militair gezag is niet verplicht te voldoen aan oproepingen van de militaire macht door de gewestelijke bestuurshoofden ingevolge artikel 5 van Staatsblad 1817 No. 1.
Artikel 8. Het militair gezag is bevoegd alles te doen wegruimen, wat aan de behoorlijke verdediging in den weg staat. Daarvoor wordt schadeloosstelling verleend, tenzij anders is bepaald, of het tegendeel overeengekomen is.
Artikel 8a. Het militair gezag is in het belang der verdediging bevoegd te bevelen dat terreinen of terreinvoorwerpen moeten blijven in den staat, waarin zij zijn, alsmede alle gewenschte maatregelen te nemen om de wegruiming of verandering van terreinen en terreinvoorwerpen te verhinderen. (St. 1905 no. 275).
Artikel 9 (1) Het militair gezag is bevoegd wegen, wateren, terreinenen gebouwen, zoo noodig met de daarin aanwezige werktuigen, bij of door wien, en onder welken titel ook, in gebruik of bezeten, in gebruik te nemen, wanneer dit voor de uitoefening


6
van den militairen diepst noodzakelijk is. Zoodra het gebruik niet meer noodig is, wordt het gebruikte door het militair gezag weder ter beschikking van de rechthebbenden gesteld.
(2) De wederbeschikbaarstelling wordt door het militair gezag ter algemeene kennis gebracht. Voor het gebruik wordt schadeloosstelling verleend, tenzij anders is bepaald of het tegendeel overeengekomen is-
(3) Het militair gezag is verder bevoegd, voor rekening van den Lande, het gebruikte terug te brengen in den toestand, waarin het zich voor de ingebruikneming bevond; bij de bepaling van het bedrag der schadeloosstelling wordt daarmede rekening gehouden.
Artikel 10. (1) Tot het erlangen van schadeloosstelling op grond van de artikelen 8 en 9 moet de belanghebbende eene aanvrage indienen aan het Departement van Oorlog en wel, voor zooveel betreft het geval, bedoeld in artikel 8, binnen twee maanden nadat de staat van oorlog of van beleg is opgeheven en in het geval, bedoeld Ifl artikel 9, binnen twee maanden na de dagteekening van de in dat artikel bedoelde kennisgeving.
(2) Binnen twee maanden nadat die aanvrage bij het Departement van Oorlog is ontvangen, biedt dit aan den belanghebbende eene bepaalde som als schadeloosstelling aan.
(3) Is binnen 4 maanden na het verzenden door den belanghebbende van de aanvrage om schadeloosstelling geen aanbod door hem ontvangen, of acht hij de aangeboden schadeloosstelling niet voldoende, dan kaa hij het geschil op de gewone wijze bij den burgerlijken rechter aanbrengen.


7
(4) Door het militair gezag kan, bijaldien dit wordt verlangd, op de schadeloosstelling voorschot worden verstrekt tot een bedrag van hoogstens de helft der door of van wege dit gezag getaxeerde som, in geen geval echter meer dan ƒ 5000 voor eiken belanghebbende.
Artikel 11. (1) Het militair gezag is bevoegd te verbieden het door middel van de drukpers of op andere wijze bekend maken van berichten en opmerkingen betreffende militaire maatregelen, in het in staat van oorlog verklaarde grondgebied genomen.
(2) Dit verbod, wordt bekend gemaakt op de wijze, door het militair gezag te bepalen.
Artikel 12. (1) In plaatsen waarmede alle gemeenschap ten gevolge van oorlog of opstand is afgesneden, kunnen de uiterste willen door niet-militairen gemaakt worden voor elk Europeesch openbaar ambtenaar en eiken officier, die ten minste den rang van luitenant heeft, in tegenwoordigheid van twee getuigen.
(2) Op deze uiterste willen zijn toepasselijk de bepalingen van de artikelen 949, 950 alinea 1 en 953 van het Burgerlijk Wetboek voor Nederlandsch-Indië.
(3) In plaatsen, als in het eerste lid van dit artikel bedoeld, kunnen de daarbij vermelde personen beschikken bij een onderhandsch stuk, mits hetzelve geheel door de hand des erf laters zij geschreven, gedagteekend en onderteekend.
(4) Op zoodanigen uitersten wil zijn toepasselijk de artikelen 952 en 953 van het Burgerlijk Wetboek van Nederlandsch-Indië.


8
Artikel 13. (1) Al naarmate de gemeenschap van een in staat van oorlog verklaard gebied is afgesneden met den zetel van het Hoog Militair Gerechtshof dan wel met dien van den bevoegden krijgsraad, zonder dat het te voorzien is dat die gemeenschap zal zijn hersteld binnen acht dagen nadat eene zaak in staat van wijzen verkeert, zullen zoo noodig, ter beoordeeling van het militair gezag — naar gelang van omstandigheden—:
hetzij de vonnissen van den krijgsraad kunnen worden gepronuntiëerd en ten uitvoer gelegd, nadat daarop fiat executie is verleend door den Commandeerenden officier in de militaire afdeeling of het gewest, waarin de zetel van den krijgsraad is gelegen, zonder dat deze vonnissen te voren aan het Hoog Militair Gerechtshof ter approbatie zijn gezonden;
hetzij temporaire krijgsraden benoemd worden, op welke het bepaalde in de artikelen 282 tot en met 294 van de Rechtspleging bij de Landmacht mutatis mutandis toepasselijk zal zijn, behoudens dat het aantal leden van zoodanige krijgsraden, zoo noodig tot drie kan worden teruggebracht, terwijl wanneer het aantal ter plaatse aanwezige officieren drie of minder bedraagt, de betrokken Militaire Commandant zal optreden als president en officiercommissaris, en met dien verstande dat de bevoegdheden, bij die artikelen toegekend aan den Commandeerenden generaal of officier, worden opgedragen aan den betrokken Militairen Af deelingscommandant of Gewestelijken Militairen Commandant en, zoo de gemeenschap met dezen is afgesneden, aan dengene, die het militair gezag uitoefent.


9
(2) Zoolang het gebied in staat van oorlog verkeert blijven de ingestelde temporaire krijgsraden bevoegd, ook al mocht de gemeenschap met den bevoegden krijgsraad worden hersteld.
(3) In behandeling genomen zaken, welker afdoening door de opheffing van den staat van oorlog niet meer door de temporaire krijgsraden kan plaats hebben, worden op nieuw door de dan bevoegde krijgsraden onderzocht en daarna berecht.
(4) De tenuitvoerlegging van de in dit artikel bedoelde vonnissen van den bestaanden krijgsraad of van de temporaire krijgsraden, houdende veroordeelingen tot andere straffen dan de doodstraf, geschiedt zoo spoedig mogelijk, blijvende het den veroordeelde vrij na de tenuitvoerlegging een verzoek om gratie in te dienen. Bij veroordeelingen tot de doodstraf wordt de Gouverneur-Generaal in de gelegenheid gesteld tot uitoefening van het recht van gratie, tenzij de dadelijke uitvoering gebiedend noodzakelijk is, ter beoordeeling van het militair gezag, na overleg met het Hoofd van gewestelijk bestuur, of zoo de gemeenschap met dezen is afgesneden, met het hoogste burgerlijk gezag ter plaatse. Van zijne beslissing geeft het militair gezag zoo spoedig mogelijk kennis aan den Gouverneur-Generaal.
Artikel 14. (1) In die gedeelten van het grondgebied, welke in staat van oorlog zijn verklaard, vervalt het recht van beroep, revisie en cassatie in burgerlijke strafzaken, wanneer de bij de wet aangewezen burgerlijke rechter van beroep, revisie en cassatie niet in staat is daarvan kennis te nemen.


10
(2) Wanneer in een gedeelte van het grondgebied, dat in staat van oorlog is verklaard, een strafbaar feit berecht moet worden, en de bevoegde burgerlijke strafrechter niet in staat is van de zaak kennis te nemen, wordt over dat feit in hoogste instantie recht gesproken door den in bedoeld gedeelte gevestigden of temporair ingestelden krijgsraad-
(3) De executie van de in burgerlijke strafzaken gewezen vonnissen, houdende veroordeeling tot andere straffen dan de doodstraf, geschiedt zoo spoedig mogelijk, blijvende het den veroordeelde vrij na de tenuitvoerlegging een verzoek om gratie in te dienen. Bij veroordeelfngen tot de doodstraf wordt de Gouverneur-Generaal in de gelegenheid gesteld tot uitoefening van het recht van gratie, tenzij de dadelijke uitvoering gebiedend noodzakelijk is, ter beoordeeling van het militair gezag, na overleg met het Hoofd van gewestelijk bestuur, of zoo de gemeenschap met dezen is afgesneden, met het hoogste burgerlijk gezag ter plaatse. Van zijne beslissing geeft het militair gezag zoo spoedig mogelijk kennis aan den Gouverneur-Generaal.
HOOFDSTUK II. Van den staat van beleg.
Artikel 15. De bepalingen van hoofdstuk I gelden ook voor den staat Van beleg, voor zoover in dit hoofdstuk niet anders is bepaald.
Artikel 16. In staat van beleg zijn de artikelen van dit hoofdstuk van toepassing op het grondgebied, aangeduid in het besluit of de beschik-


11
king, waarbij de staat van beleg is verklaard.
Artikel 17. (1) De burgerlijke landsdienaren zijn verplicht te gehoorzamen aan de bevelen van het militair gezag, dat echter zooveel het dit mogelijk acht, het bestuur en beheer onder zijn oppergezag aan de burgerlijkeautoritei ten zal overlaten.
(2) De rechten en bevoegdheden, aan het burgerlijk bestuur toegekend bij Staatsblad 1817 no. 1, vervallen of gaan over op het militair gezag; de verplichtingen van het militair gezag jegens burgerlijke autoriteiten, in dat Staatsblad vermeld, vervallen.
Artikel 18. (1) Door het militair gezag worden, zoo noodig, nieuwe reglementen en keuren van politie vastgesteld en bestaande gewijzigd of geschorst.
(2) De daartoe strekkende besluiten of beschikkingen zijn van kracht onmiddellijk nadat zij zijn afgekondigd op de wijze, door het militair gezag te bepalen, en worden zoo spoedig mogelijk medegedeeld aan het betrokken burgerlijk gezag, alsmede aan de autoriteit, onmiddellijk staande boven dengene, die dat gezag uitoefent, tenzij laatstgenoemde is het Hoofd van gewestelijk bestuur.
Artikel 19. Het militair gezag is bevoegd den toegang tot, het verkeer binnen en het verlaten van het in staat van beleg verklaarde grondgebied te regelen overeenkomstig de eischen der algemeene veiligheid.
Artikel 20. (1) Openbare godsdienstoefeningen blijven geoorloofd behoudens het bepaalde bij artikel 120 van het Regeerings Reglement en met dien


12
verstande, dat het verlof, bedoeld in het tweede lid van dat artikel, wordt verleend door het militair gezag.
(2) Openbare vergaderingen van bijzondere personen, openbare bijeenkomsten of optochten, hetzij in de open lucht, hetzij in gebouwen of besloten plaatsen worden niet gehouden dan met schriftelijke vergunning van het militair gezag. De aanvrage daartoe moet schriftelijk worden gedaan.
(3) Deze bepaling geldt mede ten aanzien van bijeenkomsten om zich in den wapenhandel te oefenen, zoomede in het algemeen ten aanzien van vergaderingen en bijeenkomsten, waartoe het publiek, hetzij met, hetzij zonder betaling van geld voorwaardelijk of onvoorwaardelijk toegang heeft
(4) Aan de vergunningen kunnen voorwaarden worden verbonden.
Artikel 21. Elke vergadering, bijeenkomst of optocht, als bedoeld in artikel 20, gaat op de door of namens het militair gezag gedane vordering terstond uiteen.
Artikel. 22 Het militair gezag is bevoegd schouwburgen, sociëteiten, koffiehuizen, tapperijen en andere lokalen, bectemd tot gezellig verkeer, opiumkitten, alsmede fabrieken en werkplaatsen in het belang der openbare orde of veiligheid voor korteren of langeren tijd te sluiten of te doen sluiten.
Artikel 23. (1) Het militair gezag is bevoegd de bepalingen op het dragen van wapenen zoodanig te wijzigen of daaromtrent zoodanige nieuwe voorschriften uit te vaardigen, als in het belang der openbare veiligheid noodig wordt geacht en te bevelen, dat de inwoners de in hun bezit zijnde wa-


13
penen en ammunitie op de daartoe aan te wijzén plaatsen inleveren.
(2) Voor het geval de ingeleverde wapenen en ammunitie niet aan de rechthebbenden worden teruggegeven, of niet in den toestand, waarin zij bij de inlevering verkeerden, zal daarvoor schadeloosstelling worden verleend.
(3) Het voorschrift van artikel 10 is ten deze van toepassing, met dien verstande, dat de aanvrage tot het erlangen der schadeloosstelling aan het Departement van Oorlog moet worden ingediend binnen twee maanden, nadat de staat van beleg is opgeheven.
Artikel 24. Het militair gezag is bevoegd, in geval van noodzakelijkheid, met afwijking van de ter zake bestaande bepalingen, voorschriften te geven omtrent het begraven of verbranden van lijken.
Artikel 25. Het militair gezag is bevoegd, aan personen, wier aanwezigheid voor de rust en algemeene veiligheid wordt geacht gevaarlijk te zijn, het verblijf binnen het in staat van beleg verklaarde grondgebied of gedeelten daarvan te ontzeggen en dezen daaruit te verwijderen of, indien de mogelijkheid daartoe niet bestaat, hen in bewaring te stéllenArtikel 26. Het militair gezag is bevoegd, aan niet-militairen, die voor de verdediging nuttig werkzaam kunnen zijn, het verlaten van het in staat van beleg verklaarde grondgebied te verbieden en te verhinderen, alsmede het wegvoeren van paarden, vee, wagens, vaartuigen, levensmiddelen en andere voorwerpen van bedoeld grondgebied te bevelen, te bewerkstelligen of te beletten.
Artikel 27. (1). Het militair gezag is


14
bevoegd, indien het belang der defensie dit noodzakelijk doet zijn, nietmilitairen op te roepen, om deel uit te maken van de militaire macht en als zoodanig hulp en medewerking te verkenen, hetzij tot bewaring der rust of tot deelneming aan de werkdadige verdediging, tot het verrichten van die militaire werkzaamheden, welke door hen kunnen geschieden.
(2) Zij zijn alsdan aan de militaire rechtsmacht onderworpen.
Artikel 28. (1) Het militair gezag is bevoegd bepalingen vast te stellen omtrent het drukken, uitgeven, verspreiden, aanplakken of in den handel brengen van geschriften of teekeningen, of dit geheel te verbieden.
(2) Dit besluit wordt bekend gemaakt op de wijze, door het militair gezag te bepalen.
Artikel 29. Het militair gezag erlangt de beschikking over de inrichtingen der posterij, telegraphie en telephonie en is bevoegd de bepalingen omtrent den post-, telegraaf- en telephoondienst zoodanig te wijzigen, als in het militair belang noodig wordt geacht. Het militair gezag is mede bevoegd in beslag te nemen en te openen elk stuk, aan de post of andere instelling van vervoer, dan wel aan den telegraaf- of den telephoondienst toevertrouwd, en daarvan inzage te nemen.
Artikel 30. (1) Het militair gezag is bevoegd, des vereischt, elke plaats, zelfs tegen den wil van den rechthebbende, te betreden of van zijnentwege, op vertoon van een schriftelijken, daartoe strekkenden algemeenen of bijzonderen last, te doen betreden en aldaar nasporing of huiszoeking te doen of te laten doen.


15
(2) Tot nasporing in eene woning en tot huiszoeking wordt zoodanige last zoo spoedig mogelijk alleen verstrekt aan een officier, die zich, zoo noodig, door militairen van lageren rang kan doen vergezellen.
(3) De met de nasporing en huiszoeking belaste persoon is gehouden van zijne bevindingen proces-verbaal op te maken en dit in te leveren bij het militair gezag.
Artikel 31. (1) In de gedeelten van het grondgebied, welke in staat van beleg zijn verklaard, bestaan een of meer temporaire krijgsraden, tenzij de rechtspraak over de bezettingstroepen aldaar kan worden opgedragen aan de krijgsraden te velde, die benoemd zijn bij de troepen te velde, welke in die gedeelten van het grondgebied optreden.
(2) Op die temporaire krijgsraden zijn van toepassing de bepalingen van den 4<te" titel van de Rechtspleging bij de Landmacht, op denzelfden Voet als omschreven in artikel 13 dezer regeling.
(3) Aan de rechtsmacht van de hierbedoelde krijgsraden zijn ook onderworpen de niet-militairen, die zich schuldig maken aan feiten, strafbaar krachtens het militair strafrecht.
(4) In die gedeelten van het grondgebied, welke in staat van beleg zijn verklaard, vervalt het recht van beroep, revisie en cassatie inburgerlijkestrafzaken, wanneer de bij de wet aangewezen burgerlijke rechter van beroep, revisie of cassatie niet in staat is daarvan kennis te nemen.
(5) Wanneer in een gedeelte van het grondgebied, dat in staat van beleg is verklaard, een strafbaar feit moet berecht worden en de bevoegde bur-


16
gerlijke strafrechter niet in staat is van de zaak kennis te nemen, wordt over dat feit in hoogste instantie recht gesproken door den in bedoeld gedeelte ingestelden krijgsraad.
(6) De ten uitvoerlegging der door den burgerlijken en militairen rechter gewezen vonnissen, houdende veroordeelingen tot andere straffen dan de doodstraf, geschiedt zoo spoedig mogelijk, blijvende het den veroordeelde vrij na de ten uitvoerlegging een verzoek om gratiejn te dienen. Bij veroordeelingen tot de doodstraf wordt de Gouverneur-Generaal in de gelegenheid gesteld tot uitoefening van het recht van gratie, tenzij de dadelijke uitvoering gebiedend noodzakelijk is, ter beoordeeling van het militair gezag, na overleg met het Hoofd van gewestelijk bestuur, of zoo de gemeenschap met dezen is afgesneden met het hoogste burgerlijk gezag ter plaatse. Van zijne beslissing geeft het militair gezag zoo spoedig mogelijk kennis aan den Gouverneur-Generaal.
HOOFDSTUK III.
Van het militair gezag.
Artikel 32. Het militair gezag, in deze regeling bedoeld, wordt uitgeoefend:
I. Op Java en Madoera door den hoogsten Militairen Commandant in het gewest of, zoo de gemeenschap met dezen is afgesneden, door den hoogsten Militairen Commandant ter plaatse, ^g^i
II. Op de bezittingen buiten Java en Madoera door de Gewestelijke Militaire Commandanten, ieder in zijn gebied, zoomede op Billiton, in Menado, op Banda en Ternate door de De-


17
achementscommandanten aldaar, of, zoo de gemeenschap met deze autoriteiten is afgesneden, door den hoogsten Militairen Commandant ter plaatse-
HOOFDSTUK IV. Strafbepalingen.
Artikel 33. Overtredingen van reglementen en keuren van politie, bedoeld bij artikel 3, of van de algemeene voorschriften, krachtens artikel 7 door het militair gezag uitgevaardigd of afgekondigd, worden, indien de overtredingen begaan zijn door Europeanen en met dezen gelijkgestelden, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twaalf dagen of eene geldboete van ten hoogste één honderd gulden, en wanneer ze zijn bedreven door Inlanders en met dezen gelijkgestelden, met ten arbeidstelling aan de publieke werken voor den kost zonder loon voor ten hoogste zes weken of eene geldboete van ten hoogste één honderd gulden.
Artikel 34. Burgerlijke landsdienaren, die weigeren of opzettelijk nalaten te voldoen aan een der verplichtingen, omschreven in de artikelen 2 en 17, worden gestraft: de Europeanen en met dezen gelijkgestelden met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren en de Inlanders en met dezen gelijkgestelden met dwangarbeid buiten den ketting van ten hoogste vier jaren.
Artikel 35. Overtredingen van de reglementen en keuren, bedoeld bij artikel 18, worden gestraft, indien de overtredingen begaan zijn door Europeanen en met dezen gelijkgestelden, met gevangenisstraf van ten hoogste één maand of eene geldboete van ten hoogste drie honderd gulden, en wanneer ze worden bedreven door Inlanders en
2


18
met dezen gelijkgestelden, met ten arbeidstelling aan de publieke werken voor den kost zonder loon voor ten hoogste drie maanden of eene geldboete van ten hoogste drie honderd gulden.
Artikel 36. Hij, die artikel 20 overtreedt, dan wel bij vergaderingen, bijeenkomsten of optochten, in dat artikel bedoeld, de gestelde voorwaarden niet in acht neemt, wordt gestraft, indien hij behoort tot de Europeesche en daarmede gelijkgestelde bevolking, met gevangenisstraf van ten hoogste één jaar of eene geldboete van ten hoogste zes honderd gulden, en indien hij behoort tot de Inlandsche en daarmede gelijkgestelde bevolking, met dwangarbeid buiten den ketting voor ten hoogste één jaar of eene geldboete van ten hoogste zes honderd gulden.
Artikel 37. Hij, die in strijd met het verbod, bedoeld bij artikel 25, binnen het in staat van beleg verklaarde gebied of van gedeelten daarvan terugkeert, of in strijd met het verbod, bedoeld bij artikel 26, dat gebied verlaat, wordt, indien hij behoort tot de Europeesche en daarmede gelijkgestelde bevolking, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie maanden, en wanneer hij tot de Inlandsche en daarmede gelijkgestelde bevolking behoort, met dwangarbeid buiten den ketting van ten hoogste drie maanden.
Artikel 38. (1) Hij, die het verbod bedoeld bij artikel 11 of het besluit, bedoeld bij artikel 28, overtreedt, wordt gestraft, indien hij behoort tot de Europeesche en daarmede gelijkgestelde bevolking, met gevangenisstraf van ten hoogste één jaar of geldboete van ten hoogste één duizend gulden, en wanneer hij tot de Inlandsche en daarmede


19
gelijkgestelde bevolking behoort, met dwangarbeid buiten den ketting van ten hoogste één jaar of geldboete van ten hoogste één duizend gulden.
(2) De voorwerpen, waarmede de overtreding plaats had, kunnen worden verbeurd verklaard.
Artikel 39. Het niet voldoen aan de bevelen van het militair gezag, krach* tens deze regeling of de daarbij bedoelde voorschriften gegeven, wordt, voor zoover daartegen niet bij het Wetboek van Strafrecht of bij deze regeling is voorzien, gestraft, voor zoover de betrokkene behoort tot de Europeesche en daarmede gelijkgestelde bevolking, met gevangenisstraf van ten hoogste één jaar en, voor zoover hij tot de Inlandsche of daarmede gelijkgestelde bevolking behoort, met dwangarbeid buiten den ketting van ten hoogste één jaar. (St. 1913 no. 482).
Artikel 40. Indien de misdrijven, bedoeld bij de artikelen 143,144,145,146, 162,163,164 en 165 van het Wetboek van strafrecht voor de Europeanen, en bij de artikelen 145, 146, 147,148,163,164, 165 en 166 van het Wetboek van strafrecht voor Inlanders, worden gepleegd op in staat van oorlog of in staat van beleg verklaard gebied, kunnen de tegen die misdrijven bedreigde vrijheidsstraffen met een derde worden verhoogd.
Artikel 41. Behalve de ambtenaren, genoemd bij artikel 2 van het Reglement op de strafvordering voor de Raden van Justitie enz. en bij artikel 1 van het Reglement op de uitoefening der politie, de burgerlijke rechtspleging en de strafvordering onder de Inlanders en dedaarmede gelijkgestelde personen, zijn met de opsporing van strafbare feiten, gepleegd op in staat van oorlog


20
of in staat van beleg verklaard gebied, belast de door het militair gezag aan te wijzenen daartoe te beëedigen personen.
Artikel 42. De feiten, waartegen in deze verordening straf is bedreigd, worden beschouwd als overtredingen, met uitzondering van die, voorzien bij de artikelen 34 en 37, welke als misdrijven zijn te beschouwen.
Artikel 43. Indien een gedeelte van het grondgebied van Nederlandsch-Indië in staat van oorlog of in staat van beleg is verklaard en de gemeenschap is gestremd, kan elke bij deze regeling en bij algemeene verordening toegelaten vrijheidsbeneming worden ten uitvoer gelegd, op zoodanige plaats als door het militair gezag zal zijn aangewezen.
Artikel 44. Op veroordeelingen tot geldboeten ter zake van de in deze regeling strafbaar gestelde feiten zijn toepasselijk de bepalingen van de artikelen 1 tot en met 5 van § I van het Koninklijk besluit van 1 Juli 1897 N°. 35 (Indisch Staatsblad 1898 N. 50) en van artikel 1 der ordonnantie van 3 Maart 1898 (Staatsblad N°. 95), met dien verstande dat de voor de betaling van opgelegde geldboeten gestelde termijn wordt vastgesteld op vijf dagen en dat ten opzichte van het ondergaan der vervangende straf artikel 42 van deze regeling in het daar aangegeven geval toepassing zal kunnen vinden.
Vastgesteld bij artikel 1 van het besluit van 21 September 1904 No. 46 (Staatsblad No. 372).
Mij bekend: De Algemeene Secretaris, C. B. NEDERBURGH.


Besluit van den GouverneurGeneraal van Nederlandsch-Indië van 21 September 1904 no. 47, Staatsblad no. 373 totoverdrachtophetmilitairgezagin de buitenbezittingen van de bevoegdheid om in geval van oorlog of opstand, indien de gemeenschap met den zetel der Regeering is verbroken, zoo noodig het gebied, waarover bedoeld gezag zich uitstrekt, geheel of gedeeltelijk in staat van oorlog of beleg te verklaren.
Gelet:
L op alinea 3 van artikel 43 van het Reglement op het beleid der Regeering van Nederlandsch-Indië, waarbij bepaald is, dat de Gouverneur-Generaal in bezittingen buiten Java en Madoera de burgerlijke of militaire gezaghebbers kan machtigen tot het nemen van voorloopige maatregelen van den bij dat artikel bedoelden aard;
II op de bij het besluit van heden N°. 46 (Staatsblad N°. 372) vastgestelde


22
Regeling van de gevolgen der verklaring in staat van oorlog of in staat van beleg van het gebied van Nederlandsch-Indië of een gedeelte daarvan;
Den Raad van Nederlandsch-Indië gehoord;
Is goedgevonden en verstaan:
Eerstelijk: Het militair gezag op de bezittingen buiten Java en Madoera wordt gemachtigd om indien de gemeenschap met den zetel der Regeering is verbroken, in geval van oorlog of opstand, zoo noodig het gebied, waarover de macht van dat gezag zich uitstrekt, of een gedeelte daarvan, bij wijze van voorloopigen maatregel in staat van oorlog of in staat van beleg te verklaren, onder vermelding in de betrekkelijke beschikking van de omstandigheden, welke tot deze verklaring hebben geleid.
Ten tweede: Op het in staat van oorlog of in staat van beleg verklaard gebied zullen van toepassing zijn de bepalingen van de door den Gouverneur-Generaal vastgestelde regeling van de gevolgen der verklaring in staat van oorlog of in staat van beleg van het gebied van'Nederlandsch-Indië of een gedeelte daarvan.
Ten derde: Indien eénig gebied op de bezittingen buiten Java en Madoera, hetzij door den GouverneurGeneraal, hetzij door het militair gezag, krachtens artikel 1 van dit besluit, in staat van oorlog of in staat van beleg is verklaard en de omstandigheden, welke tot die verklaring aanleiding gaven, voor dat gebied hebben opgehouden te bestaan, kan, indien de gemeen-


schap met den zetel der Regeering is verbroken, de staat van oorlog of de staat van beleg door het betrokken militair gezag worden opgeheven.
Ten vierde: Het militair gezag is verplicht:
a. om zijne beschikkingen, waarbij de verklaring in staat van oorlog of in staat van beleg of waarbij de opheffing van dien staat plaats heeft, zoo spoedig mogelijk ter kennis van den Gouverneur-Generaal te brengen;
b. om die beschikkingen onverwijld af te kondigen op de door dat gezag te bepalen wijze.
Vorenbedoelde beschikkingen treden in werking onmiddellijk na hare afkondiging.
Ten vijfde: Het militair gezag, in dit besluit bedoeld, wordt uitgeoefend door de autoriteiten, die bij de regeling van de gevolgen der verklaring in staat van oorlog of in staat van beleg van het gebied van Nederlandsch-Indië of een gedeelte daarvan op de bezittingen buiten Java en Madoera met dat gezag zijn bekleed.
Afschrift enz.
Ter ordonnantie van den Gouverneur-Generaal
van Nederlandsch-Indië: De Algemeene Secretaris,
C. B. NEDERBURGH.
Uitgegeven den acht en twintigsten September 1904.
De Algemeene Secretaris. C B. NEDERBURGH.


Ordonnantie van 21 Maart 1906, Staatsblad no. 189, houdende regeling van de keuring en registratie van paarden.
IN NAAM DER KONINGIN!
DE GOUVERNEUR-GENERAAL VAN NEDERLANDSCH-INDIË.
Den Raad van Nederlandsch-Indië gehoord:
Allen, die deze zullen zien of hooren lezen, Saluut I
doet te weten:
Dat Hij, het wenschelijk achtende eene regeling te treffen ter bespoediging van de mobilisatie en ter vergemakkelijking van de uitvoering en instandhouding der oorlogsorganisatiën van het Leger, voor zoover betreft de monteering;
Lettende op de artikelen 20. 29, 31 en 33 van het Reglement op het beleid der Regeering van Nederlandsch-Indië;
Heeft goedgevonden en verstaan :
Ten eerste: Vast te stellen de volgende regeling van de keuring en registratie van paarden.


25
Artikel 1. Jaarlijks zal in elk der militaire afdeelingen op Java, op plaatsen, dagen en uren, door het Hoofd van plaatselijk bestuur in overleg met den' betrokken'afdeelingscommandant te bepalen en bij aankondiging in de plaatselijke dagbladen of op andere ter plaatse gebruikelijke wijze bekend te maken, door een daartoe door de militaire autoriteit benoemde commissie keuring gehouden worden van de aan de ingezetenen toebehoorende paarden.
Artikel 2. Ter plaatse, waar de in artikel 1 bedoelde commissie zitting neemt, zullen Europeanen en met dezen gelijkgestelden en, voor zoover dit door den Commandant van het Leger en Chef van het Departement van Oorlog wordt noodig geacht, ook Inlanders en met dezen gelijkgestelden, eigenaren, houders] of bewaarders van op eigen erf of elders gestalde paarden, voor eigen gebruik of ter verhuring bestemd, verplichtzijn om hunne paarden ter keuring voor te brengen.
Het Hoofd van plaatselijk bestuur kan voor zekere categorieën van paarden bepalen, dat de keuring op eigen erf zal plaats hebben, echter op door hem aangegeven dagen en uren.
Het Hoofd van plaatselijk bestuur zaP tijdig de keuringscommissie de noodige gegevens verschaffen omtrent de in de le alinea bedoelde personen en het aantal der door hen gehouden paarden.
Van de hier bedoelde keuring zijn vrijgesteld: de i'dienstrijpaardenJ.van in oorlogstijd bereden officieren, van ambtenaren van het Binnenlandsch Bestuur en van ambtenaren en beambten van de politie, benevens de paarden van ingezetenen, die meer dan twintig


26
paal van de naaste keuringsplaats verwijderd wonen. (St. 1911 no. 598).
Artikel 3. Zoo de in artikel 2 bedoelde personen niet bij de'keuring tegenwoordig kunnen zijn, zullen de geleiders of bewakers der paarden voorzien moeten zijn van een schriftelijke opgave van den verkoopprijs van elk paard, benevens verdere door de keuringscommissie noodig geachte en tijdig bekend gemaakte inlichtingen.
De keuringscommissie geeft aan belanghebbenden bewijzen af van een door het Legerbestuur vast te stellen model betreffende hare bevinding bij de keuring, voor elk paard afzonderlijk.
Dit bewijs moet bij een volgende keuring van hetzelfde paard worden medegebracht, zullende bij niet voldoening aan deze verplichting, de eigenaar, houder of bewaarder, worden gestraft met eene geldboete van f l,— (één gulden) tot f 10,— (tien gulden). St. 1911 no. 598).
Artikel 4. De voor den krijgsdienst geschikt bevonden paarden worden ingeschreven in een register, waarvan het model door het Legerbestuur wordt vastgesteld. Van dit register zendt de afdeelingscommandant een afschrift aan het betrokken Hoofd van plaatselijk bestuur.
Artikel 5. Degenen, wier paarden door de keuringscommissie, blijkens het in artikel 3 bedoeld bewijs zijn goedgekeurd, zijn verplicht van den verkoop, het wegschenken of den dood dier paarden ten spoedigste schriftelijk aangifte te doen aan het Hoofd van plaatselijk bestuur, onder overlegging van een afschrift van het in artikel 3 bedoeld bewijs, waarvan hel


27
origineel in de eerstgenoemde twee gevallen aan den nieuwen eigenaar wordt afgegeven.
Personen, die zich als commisslonnairs belasten met het houden van openbare verkoopingen, zijn, indien bij zoodanige verkooping paarden worden in veiling gebracht, gehouden te onderzoeken of deze zijn goedgekeurd. Zij zijn in dit geval verplicht zorg te dragen, dat het afgegeven bewijs van goedkeuring aan den kooper wordt overgelegd en voorts gehouden om, onder overlegging van een afschrift van dat bewijs, van den verkoop ten spoedigste schriftelijk aangifte te doen aan het Hoofd van plaatselijk bestuur.
Na overeenkomstig de aangifte het bij hem berustend afschrift van het keuringsregister te hebben bijgewerkt en de ontvangen afschriften van de vorenbedoelde bewijzen met de aangiften in overeenstemming te hebben gebracht, zendt het Hoofd van plaatselijk bestuur die stukken in het begin van elk kwartaal aan den commandant der betrokken militaire afdeeling. (St. 1910 no. 23).
Artikel 6. Eigenaren, houders of bewaarders van op eigen erf of elders gestalde paarden voor eigen gebruik of ter verhuring bestemd, die, zonder wettige redenen, niet voldoen aan de oproeping om hun paarden ter keuring voor te brengen, of weigeren om de militaire commissie tot hun erven toe te laten en aldaar gelegenheid tot keuren te geven, dan wel zich ter zake van de keuring aan bedriegelijke handelingen schuldig maken, worden gestraft met geldboete van ten hoogste f 100 (één honderd gulden) of gevangenisstraf van ten hoogste acht dagen,


28
dan wel ten arbeidstelling aan de publieke werken voor den kost zónder loon van ten hoogste dertig dagen.
Met gelijke straffen worden gestraft de personen bedoeld in artikel 5, die niet binnen acht dagen voldoen aan de daarin genoemde verplichtingen.
Artikel 7. De Commandant van het Leger en Chef van het Departement van Oorlog in Nederlandsch-Indië is bevoegd, wanneer hem zulks noodig voorkomt, behalve de in artikel 1 bedoelde, ook tusschentijdsche keuringen te doen plaats hebben; op deze keuringen zijn vorenstaande bepalingen mede van toepassing.
Ten tweede: Deze ordonnantie treedt in werking op den dag harer afkondiging-
En opdat niemand hiervan onwetendheid voorwende, zal deze in het Staatsblad van Nederlandsch-Indië geplaatst en, voor zooveel noodig, in de Inlandsche en Chineesche talen aangeplakt worden.
Gelast en beveelt voorts, dat alle hooge en lage Colleges en Ambtenaren, Officieren enjusticieren, ieder voor zooveel hem aangaat, aan de stipte naleving dezer de hand zullen houden, zonder oogluiking of aanzien des persoons-
Gedaan te Buitenzorg, den 21 sten Maart 1906. J B. VAN HEUTSZ.
De wd Algemeene Secretaris, DE GROOT.
Uitgegeven den zes en twintigsten Maart 1906. De wd Algemeene Secretaris, DE GROOT.


Ordonnantie van 11 Januari 1913, Staatsblad no. 48, houdende regeling van het vrijwillig automobielkorps op Java en Madoera.
IN NAAM DER KONINGIN!
DE GOUVERNEUR-GENERAAL VAN NEDERLANDSCH-INDIË,
Den Raad van Nederlandsch-Indië gehoord:
Allen, die deze zullen zien of hooren lezen, Saluut!
doet te weten:
Dat Hij, eene regeling wenschende te treffen voor een vrijwillig automobielkorps op Java en Madoera;
Lettende op de artikelen 20, 29, 31 en 33 van het Reglement op het beleid der Regeering van Nederlandsch-Indië;
Heeft goedgevonden en verstaan:
Vast te stellen de volgende: „Regeling voor het vrijwillig automobielkorps op Java en Madoera".


30
Artikel 1.
Het V.A.K. 0) is bestemd om bij een oorlog met een buitenlandschen vijand dienst te doen onder de bevelen van den Commandant van het Leger.
Artikel 2.
Lid van het korps kunnen alleen worden ingezetenen van Java en Madoera, die:
le. Nederlandsch onderdaan zijn en hun negentiende levensjaar zijn ingetreden; 2«. in het bezit zijn van een automobiel, welke zitplaats aanbiedt voor minstens 4 personen, op den vlakken weg eene snelheid van minstens 40 K.M. per uur kan behalen en hellingen van 12° (21o/0) vlot kan beklimmen. Zij, die als lid wenschen toe te treden, moeten zich daartoe schriftelijk aanmelden bij den Commandant van het Leger (VIIae Afdeeling van het Departement van Oorlog), onder overlegging van bewijsstukken, waaruit blijkt dat zij voldoen aan de eischen sub le niervoren, zoomede van eene verklaring van het betrokken Hoofd van gewestelijk bestuur dat zij te goeder naam en faam bekend staan en dat zij geacht kunnen worden voor het lidmaatschap in aanmerking te komen.
De Legercommandant is bevoegd leden, die zich aan wangedrag schuldig maken of hunne verplichtingen niet nakomen als lid te ontslaan.
Het lid maatschap eindigt van rechtswege, wanneer een lid zich buiten
(1) Hiermede wordt in deze Regeling het vrijwillig automobielkorps aangeduid.


31
Java en Madoera vestigt of wanneer hij — behoudens in het geval omschreven bij artikel 15 — ophoudt een overeenkomstig het bepaalde bij artikel 4 goedgekeurde automobiel te bezitten.
Het lidmaatschap gaat niet verloren, wanneer een lid zich voor niet langer dan één jaar buiten Java en Madoera begeeft en hij van zijne tijdelijke afwezigheid schriftelijk kennis geeft aan den Commandant van het Leger (Vilde Afdeeling van het Departement van Oorlog). (St. 1913 no. 580).
Artikel 3.
De leden van het V. A. K. verbinden zich, bij akte van verband, voor den tijd van vier achtereenvolgende jaren.
Zij leggen, vóór de verbintenis ingaat en nadat hun automobiel ingevolge artikel 4 is goedgekeurd, in handen van het betrokken Hoofd van gewestelijk bestuur den volgenden eed (belofte) af:
„Ik zweer (beloof), dat ik getrouw zal zijn aan de Koningin der Nederlanden en aan den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië als Harer Majesteits Vertegenwoordiger en dat ik stiptelijk mijne verplichtingen als lid van het V. A K. zal nakomen.
Zoo waarlijk helpe mij God Almachtig (Dat beloof ik)".
De verbintenis kan telkens voor vier jaar worden vernieuwd.
Artikel 4.
De verbintenis gaat niet in, wordt c. q. niet vernieuwd, vóórdat de automobiel van het adspirantlid (c. q. lid) beproefd en goedgekeurd is door eene, door den Commandant van het Leger— c q. in overleg met het Bestuur der


32
autoclub, waarvan de eigenaar lid is — aan te wijzen commissie.
Bovendien zullen gedurende de verbintenis halfjaarlijksche herkeuringen moeten plaats hebben, tenzij de Legercommandant — c. q. op grond van inlichtingen verkregen van het in de voorgaande alinea bedoeld Bestuur— daarvan vrijstelling verleent.
Artikel 5.
De leden van het V. A. K. zijn verplicht zich bij de oefeningen en voor zoover mogelijk ook in oorlogstijd, te doen vergezellen door een hulp-chauffeur, onverschillig van welken landaard, mits Nederlandsen onderdaan zijnde.
Het is den leden van het V. A. K. verboden zich te doen vergezellen door een hulp-chauffeur, die wegens eene veroordeeling door den rechter, of wegens slecht gedrag, niet zou worden toegelaten tot het aangaan van een verband bij het Leger, met dien verstande dat de desbetreffende bepalingen, geldende voor Inlanders, mede van toepassing zullen zijn voor Vreemde Oosterlingen.
Iedere hulp-chauffeur, deelnemende aan oefeningen of opgeroepen voor den actieven dienst, is voorzien van een legimitatiebewijs, af te geven door de autoriteit, ter wiens beschikking de automobiel, waarop hij als zoodanig werkzaam is, is gesteld. Bij ontslag (door het lid van het V. A. K.) wordt dat bewijs ingenomen.
Artikel 6.
Gedurende den tijd van hunne verbintenis zijn de leden van het V. A. K. gehouden na ontvangst van eene oproeping tot den actieven dienst den


33
lande in oorlogstijd of reeds bij dreigend oorlogsgevaar met hun •— door het Gouvernement over te nemen — automobiel onvoorwaardelijk te dienen; zij zijn, evenals de hen vergezellende hulp-chauffeurs onmiddellijk na ontvangst van de oproeping onderworpen aan de militaire rechtspleging, het Crimineel Wetboek en het Reglement van Krijgstucht voor het krijgsvolk te lande.
Artikel 7.
(1) Leden van het V. A. K. die door verwonding, verminking, ziels- of lichaamsgebreken, ontstaan bij of door bevolen dienstverrichtingen, voortdurend of tijdelijk ongeschikt zijn geworden om in hun onderhoud te voorzien, dan wel tezelfder zake de daartoe vereischte geschiktheid verliezen binnen het jaar volgende op het ongeval, dat daarvan de oorzaak was, worden in het genot gesteld van een voortdurend of tijdelijk pensioen, overeenkomende met dat, hetwelk bij onder dergelijke omstandigheden ontstane voortdurende ongeschiktheid aan ranggenooten van het Leger zou worden toegekend.
(2) Aan Europeesche of Inlandsche hulp-chauffeurs, in het bezit van een legimitatiebewijs, zal onder de sub 1 bedoelde omstandigheden een voortdurend of tijdelijk pensioen worden toegekend, overeenkomende met dat, hetwelk bij voortdurende ongeschiktheid onder gelijke omstandigheden aan Europeesche of Inlandsche soldaten van het Leger zou worden toegekend.
(3) Komt, tengevolge van een der sub 1 genoemde oorzaken, een lid van
3


34
het V. A. K. dan wel een hulp-chauffeur, in het bezit van een legimitatiebewijs, te overlijden, dan wordt aan de weduwe en kinderen pensioen, c.q. onderstand toegekend; voor wat betreft de leden en de Europeesche hulpchauffeurs overeenkomstig de bepalingen opgenomen in het „Reglement betreffende de toekenning van pensioenen en onderstanden ten laste van de begrooting van Nederlandsch-Indië aan de weduwen en kinderen van Europeesche en daarmede gelijkgestelde officieren en mindere militairen van de landmacht in Nederlandsch-Indië en van de aan laatstgemelden gelijkgestelde militaire personen" en voor wat betreft de Inlandsche chauffeurs overeenkomstig de bepalingen opgenomen in het „Reglement op het verleenen van pensioenen en onderstanden aan de weduwen en kinderen van nietEuropeesche militairen beneden den rang van officier van het NederlandschIndische Leger en van aan hen gelijkgestelde militaire personen".
(4) Materieele schade, veroorzaakt door ongevallen bij de verrichting van bevolen diensten, wordt den leden van het V. A. K, c. q. vergoed volgens nader door den Commandant van het Leger vast te stellen regelen.
(5) Door den Commandant van het Leger worden regelen vastgesteld, naar welke de ongeschiktheid om in eigen onderhoud te voorzien, zoomede de vraag of die ongeschiktheid c. q. het overlijden is voortgesproten uit bevolen diensten, zullen worden beoordeeld.
Artikel 8.
In tijd van vrede zullen zij zoo noodig ieder jaar op een door den


35
Legercommandant te bepalen datum éénmaal voor hoogstens 10 dagen (heen- en terugreis niet inbegrepen) met hun automobiel voor oefening kunnen worden opgeroepen.
De oproeping zal minstens 10 dagen vóór den aanvang der oefening plaats hebben.
Indien de opgeroepene wegens afdoende reden(en) — ter beoordeeling van den Legercommandant — verhinderd is aan de oproeping gevolg te geven, zal hij daarvan telegrafisch bericht zenden aan den Chef van den Generalen Staf, welk bericht zoo spoedig mogelijk moet worden gevolgd dooreene -schriftelijke opgave van de reden(en) der verhindering en eene mededeeling wanneer de betrokkene wederom voor oefening beschikbaar komt.
Gedurende de oefeningen zullen de leden van het V. A. K. — zonder aan het Reglement van Krijgstucht voor het krijgsvolk te lande te zijn onderworpen — de bevelen van dengene, ter wiens beschikking zij zijn gesteld, gehoorzamen en uitvoeren op straffe van verwijdering uit het korps.
Artikel 9.
Zoowel bij de oefeningen in vredestijd als in tijd van oorlog besturen zij hun automobiel zelf, of wordt deze onder hun onmiddellijk toezicht bestuurd door een hulp-chauffeur.
Artikel 10.
Zij hebben den rang van ls*en Luitenant. Na vier jaren lid te zijn geweest van het V. A. K. verkrijgen zij den rang van Kapitein.
Aan gewezen officieren kan de rang worden verleend, dien zij het laatst


36
hebben bekleed; overigens geldt vorenstaande bepaling betreffende opklimming tot den hoogeren rang c. q. ook voor hen.
Bij de oefeningen en in oorlogstijd zijn de leden verplicht, overigens gerechtigd, de voorgeschreven uniform te dragen, waarbij de terzake uitgevaardigde— c. q. uit te vaardigen—voorschriften moeten worden opgevolgd.
De officieren van het V. A. K. der erkende vrijwilligerskorpsen, schutterijen en van de zee- en landmacht erkennen elkander in hunne rangen en ' geven, wanneer zij in de voorschreven uniform zijn gekleed elkander de gebruikelijke eerbewijzen.
De militairen, beneden den rang van officier, geven aan de officieren van het V. A. K., in de voorgeschreven uniform gekleed, dezelfde eerbewijzen als voor de officieren van land- en zeemacht van gelijken rang bepaald. (St. 1913 no. 580).
Artikel 11.
De uniform voor de leden is gelijk aan die, voorgeschreven voor hunne ranggenooten bij het Wapen der Infanterie, behoudens de na te noemen verschillen.
Niet in dienst zijnde wordt het dragen van de witte en zwarte uniform facultatief gesteld.
De jas der veldkleeding is voorzien van bronzen knoopen, gestempeld met een monogram der initialen V. A. K., waarvan het model door den Legercommandant wordt vastgesteld.
De bamboehoed wordt niet gedragen.
Op de kwartiermuts, behoorende bij de veldkleeding wordt de kokarde, en op de schouderbedekkingen behooren-


37
de bij de witte uniform de hoorn, vervangen door een monogram als bovenbedoeld in zilver, terwijl ter weerszijden op de kraag van de zwarte attila, achter de sterren, eveneens zulk een monogram zal worden aangebracht.
Bij de veldkleeding kunnen, naar verkiezing een stofjas en puttee's of andere beenbekleeding van dezelfde kleur als de uniform worden gedragen.
In actieven dienst in oorlogstijd worden de leden van Landswege bewapend met een automatisch pistool met 200 patronen en moeten zij voorzien zijn van een kort blank wapen, naar eigen keuze. (St. 1913 no. 580).
Artikel 12.
De leden van het V. A. K. zijn vrijgesteld van persoonlijken schutterlijken dienst en van contributie aan de schutterlijke kassen.
Artikel 13.
Gedurende de oefeningen en bij de heen- en terugreis naar en van de plaats, waar de oefeningen worden gehouden, genieten zij voor eigen onderhoud een daggeld van ƒ 10.— en voor dat van den hulp-chauffeur van ƒ 2.—. Bovendien ontvangen zij eene vergoeding voor de met hun automobiel afgelegde afstanden naar den volgenden maatstaf:
voor afstanden kleiner dan 50 K.M. per K.M. ƒ 0.30;
voor afstanden grooter dan 50 K.M. per 100 K.M. of onderdeel daarvan f 25.—.
Indien bij de oefeningen de verstrekking van benzine en olie door of vanwege het Legerbestuur plaats


38
heeft worden genoemde bedragen verminderd tot respectievelijk ƒ 0.25 en ƒ 20.-.
De heen- en terugreis naar en van de plaats waar de oefeningen worden gehouden, zal zooveel mogelijk per Staatsspoor plaats hebben. De automobiel met toebehooren wordt daarbij voor rekening van den Lande vervoerd, terwijl de eigenaar recht heeft op vrij vervoer voor zichzelf in de lste klasse en voor zijn hulp-chauffeur in de 3 «ie klasse. Vreemde Oosterlingen, hulpchauffeur zijnde, reizen hierbij als Inlander.
Leden van het V. A. K. ontvangen bovendien jaarlijks eene schadeloosstelling gelijkstaande met het bedrag van de over het afgeloopen jaar voor de door hen beschikbaar gestelde automobiel betaalde personeele belasting, onverschillig of zij al dan niet aan oefeningen hebben deelgenomen.
Artikel 14.
Van en met den dag waarop het lid van het V. A. K. de oproeping tot den actieven dienst als bedoeld bij artikel 6 ontvangt, heeft hij aanspraak op traktement en verdere inkomsten als voor zijn ranggenooten van het Wapen der Infanterie zijn of worden vastgesteld. Bovendien ontvangt hij eene entree de campagne van ƒ 1000 (één duizend gulden).
Artikel 15.
Nadat een lid van het V A.K., ingevolge de oproeping als bedoeld bij artikel 6, in actieven dienst is getreden, wordt zijn automobiel met toebehooren door het Gouvernement overgenomen tegen een prijs, c.q. in overleg met het


39
bestuur van de autoclub, waarvan de eigenaar lid is, vast te stellen door eene door het Legerbestuur aan te wijzen commissie.
Artikel 16.
Bij de oefeningen en bij de oproeping voor den actieven dienst verschijnen de leden van het V.A.K. met hunne automobielen, uitgerust zooals nader door den Commandant van het leger zal worden bepaald.
De benoodigde kaarten worden vanwege het Legerbestuur verstrekt. (St. 1913 No. 413).
En opdat niemand hiervan onwetendheid voorwende, zal deze in het Staatsblad van Nederlandsch Indië geplaatst en, voor zooveel noodig, in de Inlandsche en Chineesche talen aangeplakt worden.
Gelast en beveelt voorts, dat alle hooge en lage Colleges en Ambtenaren, Officieren en Justicieren, ieder voor zooveel hem aangaat, aan de stipte naleving dezer de hand zullen houden, zonder oogluiking of aanzien des persoons.
Gedaan te Buitenzorg, den 11 den Januari 1913. IDENBURG.
De wd. Algemeene Secretaris, DE GRAEFF.
Uitgegeven den vier en twintigsten Januari 1913. De wd. Algemeene Secretaris, DE GRAEFF.
(Besluit van den Gouverneur-Generaal van 11 Januari 1913 No 50).


Ordonnantie van 11 Januari 1913, Staatsblad no 49, houdende regeling der keuring en registratie van automobielen en motorrijwielen.
IN NAAM DER KONINGIN!
DE GOUVERNEUR-GENERAAL VAN NEDERLANDSCH-INDIË,
Den Raad van Nederlandsch-Indië gehoord:
Allen, die deze zullen zien of hooren lezen, Saluut 1
doet te weten:
Dat Hij, het wenschelijk achtende eene regeling te treffen, teneinde in oorlogstijd voor het leger zoo noodig spoedig de beschikking te kunnen verkrijgen over automobielen en motorrijwielen;
Lettende op de artikelen 20, 29, 31 en 33 van het Reglement op het beleid der Regeering van Nederlandsch-Indië;
Heeft goedgevonden en verstaan;


41
Vast te stellen de volgende: „Regeling voor de keuring en registratie van automobielen en motorrijwielen".
Artikel 1.
Jaarlijks zal in elk der militaire af deelingen op Java, op plaatsen, dagen en uren, door het Hoofd van gewestelijk bestuur in overleg met den betrokken afdeelingscommandant te bepalen en door aankondiging in de plaatselijke dagbladen of' op andere ter plaatse gebruikelijke wijze bekend te maken, door eene daartoe door de militaire autoriteit benoemde commissie keuring gehouden worden van de aan de ingezetenen toebehoorende automobielen en motorrijwielen.
Artikel 2.
Ter plaatse, waar de in artikel 1 bedoelde commissie zitting houdt, zullen eigenaren, houders of bewaarders van op eigen erf of elders gestalde automobielen en motorrijwielen, voor eigen gebruik of ter verhuring bestemd, verplicht zijn om hunne automobielen en (of) motorrijwielen ter keuring voor te brengen of te doen voorbrengen
Het Hoofd van gewestelijk bestuur kan in bijzondere gevallen bepalen, dat de keuring op eigen erf zal plaats hebben, echter op door hem aangegeven dagen en uren.
Het Hoofd van gewestelijk bestuur zal tijdig de keuringscommissie de noodige gegevens verschaffen omtrent de in de lste alinea bedoelde personen en het aantal der door hen gehouden automobielen en motorrijwielen.
Van de hier bedoelde keuring zijn vrijgesteld:


42
le. de automobielen en motorrijwielen, welke, uit hoof de van hunne constructie, bij een vorige keuring werden afgekeurd;
2«. die, toebehoorende aan ingezetenen, wier woonplaats respectievelijk meer dan veertig en twintig palen van de naaste keuringsplaats is verwijderd;
3e. die, welke door de Regeering ter beschikking zijn gesteld van ambtenaren en diensten;
4e. de automobielen van het «Vrijwillig Automobiel Korps".
Artikel 3.
Bijaldien de in artikel 2 bedoelde personen niet bij de keuring tegenwoordig kunnen zijn, kunnen zij hunne automobielen en (of) motorrijwielen door vertegenwoordigers ter keuring doen voorbrengen. Hunne vertegenwoordigers zullen alsdan de door de keuringscommissie noodig geachte en tijdig bekend gemaakte inlichtingen moeten kunnen verstrekken.
De keuringscommissie geeft aan belanghebbenden verklaringen af, volgens een door het Legerbestuur vast te stellen model, betreffende hare bevinding bij de keuring, voor elke automobiel en elk motorrijwiel afzonderlijk.
Deze verklaring moet bij een volgende keuring van dezelfde automobiel ep hetzelfde motorrijwiel worden medegebracht
Artikel 4.
De voor oorlogsdoeleinden geschikt bevonden automobielen en motorrijwielen worden ingeschreven in een register, waarvan het model door het


43
Legerbestuur wordt vastgesteld. Van dit register zendt de afdeelingscommandant een afschrift aan het betrokken Hoofd van gewestelijk bestuur.
Artikel 5.
Degenen, wier automobielen en motorrijwielen door de keuringscommissie blijkens de in artikel 3 bedoelde verklaring zijn goedgekeurd, zijn verplicht van den verkoop, het wegschenken of de voortdurende onbruikbaarheid dier automobielen en motorrijwielen, ten spoedigste schriftelijk aangifte te doen aan het Hoofd van gewestelijk bestuur onder overlegging van een afschrift van de in artikel 3 bedoelde verklaring, waarvan het origineel in de eerstgenoemde twee gevallen aan den nieuwen eigenaar wordt overgedragen.
Personen, die zich als commissionnairs belasten met het houden van openbare verkoopingen, zijn, indien bij zoodanige verkooping automobielen of motorrijwielen worden in veiling gebracht, gehouden te onderzoeken of deze zijn goedgekeurd. Zij zijn in dit geval verplicht zorg te dragen, dat de afgegeven verklaring van goedkeuring aan den kooper wordt overgedragen en voorts gehouden om, onder overlegging van een afschrift van die verklaring, van den verkoop ten spoedigste schriftelijk aangifte te doen aan het Hoofd van gewestelijk bestuur.
Na overeenkomstig de aangifte het bij hem berustend afschrift van het keuringsregister te hebben bijgewerkt en de ontvangen afschriften van vorenbedoelde verklaringen met de aangiften in overeenstemming te hebben gebracht, zendt het Hoofd van gewestelijk bestuur


44
die stukken in het begin van elk kwartaal aan den commandant der betrokken militaire afdeeling.
Artikel 6.
Eigenaren, houders of bewaarders van op eigen erf of elders gestalde automobielen en (of) motorrijwielen voor eigen gebruik of ter verhuring bestemd, die, zonder wettige redenen, niet voldoen aan de oproeping om hun automobielen en (of) motorrijwielen ter keuring voor te brengen, of weigeren om de militaire commissie tot hun erven toe te laten en aldaar gelegenheid tot keuren te geven, dan wel zich ter zake van de keuring aan bedriegelijke handelingen schuldig maken, worden gestraft met geldboete van ten hoogste ƒ 100.— (één honderd gulden) of gevangenisstraf van ten hoogste acht dagen, dan wel ten arbeidstelling aan de publieke werken voor den kost zonder loon van ten hoogste dertig dagen.
Met gelijke straffen worden gestraft de personen bedoeld in artikel 5, die niet binnen acht dagen voldoen aan de daarin genoemde verplichtingen.
Bij niet voldoening aan de verplichting omschreven in de derde alinea van artikel 3 wordt de eigenaar, houder of bewaarder van de automobiel of het motorrijwiel gestraft met eene geldboete van ten hoogste ƒ 10— (tien gulden).
En opdat niemand hiervan onwetendheid voorwende, zal deze in het Staatsblad van Nederlandsch-Indië geplaatst en, voor zooveel noodig. in de Inlandsche en Chineesche talen aangeplakt worden.
Gelast en beveelt voorts, dat alle hooge en lage Colleges en Ambtenaren


45
Officieren en Justicieren ieder voor zooveel hem aangaat, aan de stipte naleving dezer de hand zullen houden, zonder oogluiking of aanzien des persoons.
Gedaan te Buitenzorg, den 11 den Januari 1913. IDENBURG.
De wd. Algemeene Secretaris, DE GRAEFF.
Uitgegeven den vier en twintigsten Januari 1913.
De wd. Algemeene Secretaris, DE GRAEFF.
(Besluit van den Gouverneur-Generaal van 11 Januari 1913 No 50).




WETTEN EN VERORDENINGEN VAN N.-I. Uitgave Hekmeijer en Corporaal No. 8.
Aanvulling no. 1.
Besluit van den 18den Maart 1915, no. 38
Bb. no. 8280, betreffende de verstrekking uit 's Lands voorraad van pistolen Af. 11 en maréchausséesabels met toebehooren aan officieren van het vrijwillig Automobielkorps.
Gelezen enz. Gelet enz.;
Is goedgevonden en verstaan:
Eerstelijk: Machtiging te verleenen tot ver¬
strekking uit 's Lands voorraad, tegen betaling van het kostende volgens prijslijst, zonder de gebruikelijke verhooging der prijzen met 25% aan de officierenlid van het Vrijwillig Automobielkorps van pistolen M. 11 en maréchausséesabels met daarvoor bestemde lederwerken, toebehooren en munitiën, benevens de voor herstelling van die wapening benoodigde verwisselstukken; met dien verstande echter, dat voor het houden van schietoefeningen aan elk in het bezit van een pistool M. 11 zijnd officier-lid van het V. A. K.,
jaarlijks van landswege kosteloos kunnen
worden verstrekt hoogstens 150 (één honderd vijftig) scherpe patronen voor het pistool M. 11.
Ten tweede: enz.




WETTEN EN VERORDENINGEN VAN N.-I. Uitgave Hekmeijer en Corporaal No. 8.
Aanvulling no. 2.
Besluit van den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië van 27 Juli 1915
no. 27, St. no. 481, houdende regeling van de positie der mobielverklaarde schutterijen en vrijwilligerskorpsen, van de tot den actieven dienst opgeroepen leden van het Vri/willig Automobielkorps en der enz.
Gelet op: a. enz.
e. artikel 14 van de Regeling voor het vrijwillig automobielkorps op Java en Madoera (Staatsblad 1913 no. 48);
ƒ. enz.
g. net Desiuit van i uecemoer 19U4 no. 27
(Staatsblad no. 467); Gelezen enz.
Den Raad van Nederlandsch-Indië gehoord; Is goedgevonden en verstaan: Eerstelijk: Te bepalen dat voor zoover
geen of geen volledige regelingen bestaan betreffende de van Landswege toe te kennen inkomsten aan personen van de mobiel verklaarde schutterijen en van de mobiel verklaarde vrijwilligerskorpsen, aan de tot den actieven dienst opgeroepen leden van het Vrijwillig Automobielkorps en aan de weder in dienst gestelde gepensionneerde officieren (onderluitenants), het volgende van toepassing zal zijn; I. enz.
H. Het traktement en de verdere inkomsten bedoeld in artikel 14 van de Regeling van


2
het vrij willigautomobielkorps (Staatsblad 1913 No. 48) worden door de tot den actieven dienst opgeroepen leden van dat korps genoten tot en met de maand, waarin zij worden afgedankt.
UI. De op grond van artikel 20 van het pensioenreglement in Indisch Staatsblad 1880 no. 22 weder in dienst gestelde gepensionneerde officieren en onderluitenants genieten traktement en verdere inkomsten als hunne ranggenooten van het wapen of dienstvak, waartoe zij behooren en zulks van en met den dag, waarop zij zich bij het betrokken hoofd van plaatselijk bestuur, dan wel bij de betrokken militaire autoriteit aanmelden, tot en met de maand, waarin zij van de verplichting tot den dienst worden ontheven.
IV. De officieren en daarmede gelijkgestelden, hiervoren bedoeld zuilen in het genot worden gesteld van het traktement overeenkomstig hun diensttijd als officier bij het leger h.t.1., het leger in Nederland (hieronder begrepen de diensttijd als reserve-, militieen landweerofficier), de gewapende korpsen buiten het leger in Indië en het vrijwillig automobielkorps.
Hiertoe behoort door belanghebbenden bij hunne indienststelling aan dengene bij wien zij voor het eerst in betaling komen, eene verklaring te worden afgegeven, waaruit blijkt hoe lang zij overeenkomstig het vorenaangegeven beginsel als officier hebben gediend.
Volgens die verklaring wordt door de betrokken administratie het traktement uitgekeerd op den voet van het bepaalde in het militair tarief no. la (Staatsblad 1883 no. 110) zooals dit sedert is of nader zal worden gewijzigd.
V. enz.
VI. Voor de officieren (onderluitenants) en daarmede gelijkgestelden, hiervoren bedoeld, staan—van en met de maand volgende


3
tot en met de maand, waarin die inkomsten voor het laatst worden genoten—de eventueel aan een door hen bekleede betrekking verbonden landsinkomsten stil, behoudens dat, bijaldien evenbedoelde Landsinkomsten meer bedragen dan het traktement -|- huishuurindemniteit als officier, het verschil aan hen zal worden uitgekeerd. VII enz.
Ten tweede: Onder nadere Koninklijke goedkeuring te bepalen, dat—indien krachtens artikel 20 van het pensioenreglement in Indisch Staatsblad 1880 No. 22—gepensionneerde officieren en onderluitenants van de landmacht in Nederlandsch-Indië worden opgeroepen om bij de strijdkrachten in Indië in dienst te worden gesteld, zij tijdens hun herstel in activiteit de aan den actieven dienst verbonden inkomsten gelijktijdig zullen genieten met het hun toegekend pensioen.
Ten derde: Te bepalen, dat bij verpleging in eene militaire ziekeninrichting, ten opzichte van de in artikel een van dit besluit bedoelde personen, de voor hun ranggenooten van het Leger bestaande of nader uit te vaardigen bepalingen geidenTen vierde: enz. Ten vijfde: enz Ten zesde: enz. Afschrift: enz.
Ter ordonnantie van den GouverneurGeneraal van Nederlandsch-Indië: De Algemeene Secretaris, HULSHOFF POL.
Uitgegeven den negentien
Augustus 1915. De Algemeene Secretaris,
HULSHOFF POL.