INHOUD VAN HET EERSTE DEEL. Voorrede xni I. INLEIDING. 1. Encyclopaedieën 1 2. Tijdschriften van algemeenen en bibliografischen inhoud 1 3. Vaktijdschriften 12 4. Werken van Genootschappen 22 a. The Bibliographical Society 22 b. Bibliographical Society of America 24' c. Börsenverein der deutschen Buchha'ndler .... 24 d. Graphische Gesettschaft 25 e. Gutenberg Gesettschaft 27 /. Gesettschaft für Typenkunde des XV. Jahr- hunderts 28 g. Linschoten Vereeniging 29 h. Le Musée du livre 30 i. Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels 31 5. Adresboeken 34 a. Algemeen 34 b. Nederland 35 c. België 37 d. Duitschland 37 e. Frankrijk 37 /. Groot Brittanniê en Ierland 38 g. Oostenrijk-Hongarije 38 h. Skandinaviê 38 i. Zwitserland 39 j. Amerika 39 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. 1. Algemeen 40 2. Schrijfkunst 43 3. Stenographie 44 4. Papier 45 VI INHOUD. 5. Lettergieten 48 6. Stereotypie. — Galvanoplastiek 49 7. De Machine . 50 8. Drukinkt 51 9. Zetten en drukken 51 10. Correctie 58 11. Hout- en Metaalgravure. — Lithographie. Chromo- en Photolithographie. ...... 59 j 12. Verschillende technische methoden ... 61 13. Versiering en illustratie van het boek, formaat, titel, initialen 64 14. Bindkunst 67 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. 1. Algemeen 71 2. Papier en watermerken 72; 3. Het boek vóór de uitvinding der boekdrukkunst 75 a. Algemeen 75 b. Schriftkunde en Oorkondeleer 76 c. Werken over handschriften en miniatuurkunst . 79j d. Reproducties van handschriften met en zonder miniaturen 82| 4. Overgang naar de boekdrukkunst. (Blokboeken, Speculum, Ars moriendi, enz 92 a. Algemeen 92 b. Reproducties 94 5. De uitvinding van de boekdrukkunst ... 9a 6. Geschiedenis van de boekdrukkunst en den boekhandel 112 a. Algemeen 112 b. Aankondigingen. — Merken en Zinspreuken. — Medailles. — Portretten UB c. Nederland en België 121 1. Algemeen 121 2. Reproducties 124 3. Verschillende steden 125 4. Personalia . 12j8 d. Duitschland 135 1. Algemeen 13§ 2. Reproducties 136 3. Verschillende steden 137 4. Personalia 142 e. Frankrijk 151 1. Algemeen ^ 151 VOORREDE. De bibliotheek der „Vereeniging" dankt haar ontstaan aan twee voormannen in den boekhandel, die in 1844 aan het bestuur het voorstel deden een bibliotheek op te richten en als grondslag daar¬ toe hun eigen verzamelingen aanboden. Het waren de heeren J. L. C. Jacob en Frederik Muller, die in een uitvoerig schrijven dat men in de voorrede van den eersten catalogus vindt afgedrukt, uiteenzetten, hoe wenschelijk het is, dat ieder boekhandelaar in de gelegenheid gesteld wordt de kennis van zijn vak uit te.breiden en van welk groot nut daartoe het vormen eener vakbibliotheek zou zijn. Om dit doel te vergemakkelijken stelden zij „in eigendom aan de Vereeniging, ter oprichting der bibliotheek af' de eerste al zijn doubletten en catalogussen, terwijl de tweede ondergeteekende der Vereeniging in eigendom aanbiedt: zijne geheele bibliotheek van werken over wetten des boekhandels, alle zijne bibliographische werken en catalogussen enz. te zamen uitmakende 300 werken en catalogussen in meer dan 400 deelen, welke bibliotheek met geene geringe kosten verzameld, de hoofdwerken der genoemde vakken bevat". Hunne beweegredenen waren daarbij: „lo. de kennis van de regten, de verpligtingeri, van de waardij des boekhandels te bevorderen, 2o. de studie van de bibliographie meer algemeen te maken, 3o. aan het opkomende geslacht eene gelegenheid te ereven welke anders schaars gevonden wordt, het waardige vak waartoe zij zich voorbereiden, meer en meer grondig te leeren kennen, en de liefde voot een meer wetenschappelijke beoefening van hetzelve aan te kweeken". Het was te begrijpen, dat de „Vereeniging" een dergelijk aanbod aanvaardde en den voorstellers, met den heer Is. Anne Nijhoff, het samenstellen van den catalogus dezer bibliotheek opdroeg. Deze catalogus, wel in hoofdzaak het werk van Frederik Muller, zag in 1855 het licht en werd in 1868 door een supplement aangevuld. Nog steeds is hij het raadplegen waard om de talrijke belangrijke aanteekeningen, waarin Muller den inhoud der boeken meedeelt en hunne waarde bepaalt, wat vooral voor de veilingcatalogi van groot nut is. De bibliotheek bevatte toen 1821 nos. VOORREDE. XV Scen waardoor aan iederen titelzooveelmogelijkzijngoede plaats werd aange wezen, het gelijkvormig bewerkender titels en ten slottehetomirjvangrijke correctiewerk aan dergelijken arbeid verbonden, hebben het tot standkomen van dit deel langer dan wij wenschten vertraagd. •Wij zijn er thans evenwel van overtuigd, dat aan de gebruikers van onze bibliotheek, wanneer ook binnenkort het tweede gedeelte met het register zal zijn verschenen een alleszins veilige gids zal gegeven worden. Wij plaatsten ons op het standpunt, dat in een catalogus van onze bibliotheek eigenaardig Het Boek zelf het middelpunt moest zijn ïwaarom zich de groepen moesten vormen en maakten dienten geSvolge de volgende indeeling. 1. Inleiding, Tijdschriften, Adresboeken. 2. De techniek van het boek. 3. De geschiedenis van het boek. 4. De kennis van het boek. Bibliographie. 5. De verspreiding van het boek. Boekhandel. 6. De bewaring van het boek. Bibliotheekwezen. 7. De bescherming van het boek. Wetten, rechten, enz. 8. De couranten. De 1 e tot 4e afdeeling vindt men in dit 1 e deel, het 2e zal de andere afdeelingen bevatten benevens de zeer belangrijke verzameling catalogi van bibliotheken, prijs-, veiling- en fonds-catalogi en de fraaie Bodoni-collectie, door den heer A. Sijthoff geschonken. Een register zal den catalogus afsluiten. Ieder die boeken kent, weet dat een of ander boek vaak bij meer 'dan een afdeeling een plaats kan vinden en om het hinderlijke verwijzen te voorkomen, hebben wij daarom vaak hetzelfde boek in twee, soms zelfs in drie afdeelingen gebracht. Zoo zal men, om een voorbeeld te noemen Moes en Burger, de'Amsterdamsche boekdrukkers vinden in Afd. III, Geschiedenis van het boek, Nederland; maar ook in Afd. IV, Nationale bibliographie, Nederland, 15e en 16e eeuw. Zoo voegden wij ook enkele zeer belangrijke catalogi van bibliotheken in bij de afdeeling bibliographie, o.a. alle van incunabeliverzamelingen, terwijl deze later wederom bij de afdeeling Catalogi van bibliotheken gevonden worden. Evenmin mochten catalogi van particuliere bibliotheken, zóó belangrijk dat ze als bibliographisch hulpmiddel aangehaald worden, aan de afdeeling bibliographie ontbreken; doch behooren zij eveneens in de afdeeling Catalogi van particuliere bibliotheken thuis. Met enkele woorden wezen wij er reeds op, dat een aantal der in de bibliotheek aanwezige tijdschriften, vooral die op het gebied van bibliographie, werden geëxcerpeerd, waardoor een schat van literatuur, anders moeilijk te vinden, op de daarvoor aangewezen plaatsen kon worden saamgebracht. I. INLEIDING. 1. Encyclopaedieën. Brockhaus' Konversations-Lexikon. Vierzehnte vollstandig neubearbeitete Auflage. Neue Revidierte Jubilaurns-Ausgabe. Leipzig, Berlin,. Wien, 1901—1904.'l6 dln. en 1 dl. supplement, tez. 17 dln. m. pl. en krtn. 8°. Encyclopaedia, The new International. Editors D. C. Gilman, H. Th. Peck, Fr. Moore Colby. New-York, 1910. 20 dln. — The new international yearbook. A compendium of the worlds progress for the year 1909. Ed. Fr. M. Colby. N.-Y. 1910. — Courses of reading in the New Intern. Encyclopaedia. N.-Y. 1910. tez. 22 dln. m. pL en krtn. gr. 8°. Vivat's Geïllustreerde Encyclopedie. Verklarend en beschrijvend woordenboek naar de nieuwste, bronnen bewerkt door J. Kramer met medewerking van een groep bevoegde deskundigen. Amst. 1900—1906. 11 dm. m. afb. 8°. 2. Tijdschriften van algemeenen en bibliographischen inhoud. Academy, The. A monthly record of literature, learning, science and art. London. 1869—1872. 1902—1912. Til 1—3 62—83 A° Adversaria, Bibliographische. 's Grav. 1873—94. 5 dln. — Tweede reeks. Deel I. tez. 6 dln. kl. 8°. (niet verder verschenen). Almanach du bibliophile pour les années 1898 et 1899. Paris. Jg. 1—2. 2 dln. m. afb. kl. 4°. Annales du bibliophile beige et hollandais. Brux. 1864— 1866. Jg. 1. 8°. Annales du bibliophile beige. Brux. 1882. Nouv. série. Dl. 1. 8°. Annales politiques et littéraires, Les. Directeur Jules Brisson. Paris, 1889—90, 1893. Dl. 12—15, 20. fol. Antiquitaten-Rundschau. Zeitschrift für Museen, Sammler und Antiquare. Eisenach, 1911... Jg. 9... 4°. l 2 I. INLEIDING. Antiquitaten-Zeitung. Zentral-Organ für Sarnrnelwesen, Ver steigerungen und Altertumskunde. Seit September 1899 vereinigt mit dem „Wegweiser für Sammler". Leipzig, Stuttgart, 1911... Jg. 19. . . 4°. Anzeiger für Literatur der Bibliothekwissenschaft, seit 1845: Anzeiger der Bibliothekwissenschaft, seit 1850: Anzeiger für Bibliographie und Bibliothekwissenschaft. Herausgegeben von Julius Petzholdt. Dresden und Leipzig, Halle, 1840—55. Jg. 1—16. 8°. Voortgezet als: Neuer Anzeiger für Bibliographie und Bibliothekwissenschaft. Herausgegeben (na 1884: Begründet) von Julius Petzholdt. Dresden, Berlin und Stuttgart, 1856—86. Jg. 17—47. 8°. Ontbr. Jrg. 8 (1847). Archief, Nederlandsch bibliografisch. Redacteuren L. A. v. Langeraad en Abr. P. L. v. Langeraad, 28 Nov. en 19 Dec. 1891. Rott. No. 1, 2. 4°. (niet verder verschenen). Archiv, Neues, für Gelehrte, Buchhandler und Antiquare. Herausgegeben mit Mehrerh von H. Bensen und J. J. Palm. Erlangen, 1795. Jg. 1 (eenig). 2 dln. in 1 band. 8°. Archiv für Schriftkunde. Offizielles Organ des deutschen Schriftmuseums zu Leipzig. Leipzig, 1914—18. Jg. 1. m. afb. 8°. Archivo bibliographico da bibliotheca da Universidade de Coimbra. Coimbra, 1901—13. Dl. 1—13. No. 1—3. (niet verder verschenen), gr. 8°. — Voortgezet als: Boletim bibliogr&fico da biblioteca da Universidade de Coimbra. Coimbra, 1914—1916. 8°. Jg. 1—3. no. 1—3. 8°. 1'Art et 1'idée. Zie: Le Livre. Athenaeum, The. Journal of literature, science, the fine arts, music and the drama. London, 1861, 1862, 1871—90. 4°. Ontbr. 1862. II. Author, The. (The organ of the Incorporated Society of Authors. Conducted (sinds 1901: founded) by Walter Besant. London (and Tunbridge), 1894... Dl. 4... 4°. Ontbr. Oct. en Nov. 1896. , Bibliofilia, La. Raccolta di scritti sul 1'arte antica in libri, stampe, manoscritti, autografi e legature, diretta da Leo S. Olschki. Firenze, 1899, ... Jg. 1... m. afb. gr. 8°. Indice decennale, 1 — 10 (1899—1909) a cura di G. Boffito. Firenze, 1911. m. portret gr. 8°. Bibliographe moderne, Le. Courrier international des archives et des bibliothèques, publié sous la direcfton de H. Stein. Paris, 1897, 98. Jg. 1—2. 8°. Bibliographer, The. A journal of book lore. Editor H. B.. W(heatley). London, 1882—84. 6 dln. 8°. I. 2. TIJDSCHRIFTEN. 3 Bibliographica, Papers on books, their history and art. London, 1895—1897. Dl. 1—3. m. pl., facs. enz. 4°. Bibliologue, Le. de la Belgique et du Nord de la France. Journal de bibliologie, d'histoire littéraire, d'imprimerie et de librairie, publié par F. Hennebert. Tournai, 1839. Dl. 1. No. 1, 5, 6, 7 en blz. 105—244. 8°. ( Bibliomane, Le. (par J. Ph. Berjeau), London, 186r. Nos. 1 en 2. m. afb. 8°. Voortgezet als: Le Bibliophile* illustré. Texte et gravures par J. Ph. Berjeau. London, 1861—62. 12 nos. m. afb. 8°. (niet verder verschenen). Bibliophile, The. A magazine and review for the collector, student and general reader. London, 1908—1909. Dl. 1—3. gr. 8°. Bibliophile beige, Le. Brux. 1845—1850. Dl. 1—6. 8°. — Voortgezet als: Bulletin du bibliophile beige, fondé par de Reiffenberg, publié par J. M. Heberlé, sous la direction de Ch. de Chénedolle. Brux. 1851—1853. Dl. 7—9. (Dl. 9 uitg. door F. Heussner). 2e série. Brux. 1854—1865. Dl. 1—12 (10—21). (Dl. 1 uitg. d. F. Heussner onder directie van A. Sterckx, dl. 2—12 onder die van A. Scheler). — Voortgezet als: Le Bibliophile beige, Bulletin trimestriel publié par la Société des bibUophiles de Belgique. Brux. 1866—1879. Jg. 1—14. 8°. (sedert 1869: Bulletin mensuel publié sous les auspices de la Société des bibliophiles de Belgique). Table analytique des matières traitées dans les neuf premiers volumes du Bulletin du bibliophile beige. (Années 1845 a 1854) par Auguste Scheler. Brux. 1855. Bibliophile francais, Le. Gazette illustré des amateurs de livres, d'estampes et de haute curiosité. Paris, Bachelin, 1868— 1873. 7 dln. m. pl. en portr. gr. 8°. Gestaakt van Aug. 1870— Dec. 1871. In dl. 7: Table analytique et alphabétique. Bibliophilen-Kalender, Deutscher. für das Jahr 1913—17. Jahrbuch für Bücherfreunde und Büchersammler, herausgegeben von Hans Feigl. Wien, 1913—18. Jg. 1—6. m. pl. en portr. 8°. Jrg. 5—6 onder den titel: Jahrbuch deutscher Bibliophilen für 1917, 1918 Deutscher Bibliophilen Kalender. Jg. 5—6. Bibliotheekleven. Zie: Boekzaal. * Blatter für literarische Unterhaltung. Herausgegeben von Rudolf von Gottschall. Leipzig, 1885—87. 4°. Boek, Het. Zie: Tijdschrift voor boek en bibliotheekwezen. Boekenschouw. Maandschrift. Hoofdredacteur A. B. H. Gielen S. J. Medewerking van Nederlandsche en buitenlandsche schrijvers. Amst. 1914. Jg. 8. 8°. Boekzaal, De. Maandelijksch bibliographisch tijdschrift. Zwolle, 1907, 1908. Jg. 1—2. — Algemeen Maandschrift voor boek- 4 I. INLEIDING. en bibliotheekwezen. Orgaan der Vereeniging voor Openbare leeszalen in Nederland. Zwolle, 1909. Jg. 3. — Maandschrift voor boekkunst en boeknijverheid, boekbeschrijving en bibliotheekwezen. Orgaan der Vereeniging v. Openb. leeszalen in Nederland. Onder redactie van H. E. Greve. Zwolle, 1910, 1911. Jg. 4—5. —- Maandblad voor boek- en bibliotheekwezen tevens orgaan der Centrale Vereeniging V. Openb. leeszalen en bibliotheken, onder red. van H. E. Greve. Zwolle, 1912. Jrg. 6. — Voortgezet als: Maandblad voor bibliotheekwezen. Onder redactie van H. E. Greve uitgegeven door de Centrale Vereeniging voor Openbare leeszalen en bibliotheken, 's Gravenhage, 1913—15. Jg. 1—3. 8°. —Voortgezet als: Bibliotheekleven. Orgaan der Centrale Vereeniging voor Openbare leeszalen en bibliotheken en van de Nederlandsche Vereeniging van bibliothecarissen en bibliotheekambtenaren. (Amsterdam), 1916 Jg. 1... 8°. Boletim bibliografico da biblioteca da Universidade de Coimbra. Zie: Archivo bibliographico. Book-Lore. A magazine devoted to old time literature, Dec. 1884—Nov. 1887. London, 1885—87. 6 dln. 4°. Book Monthly, The. An illustrated record, guide and magazine for booksellers, librarians and publisherSj for bookbuyers, readers and writers. Edited by James Milne. London, 1903... Dl. 1... 8°. Bookseller, The. A newspaper of British and Foreign literature with which is incorporated Bents' Literary Advertiser. London, 1864—1866, 1868—1883, 1886—1889, 1892—1894. 8°. Bookworm, The. An illustrated treasury of old-time literature. London, 1888—1894. Dl. 1—7. 8°. Bulletin du bibliophile, publié par J. Techener, avec notes de J. C. Brunet, Chalon, Delmotte, Duplessis, etc; et notices bibliographiques, philologiques et littéraires, par Ch. Nodier (sous la direction de Ch. Nodier, Paulin Paris et G. Duplessis). Paris, 1834—35. lère série. 8°. petite revue d'anciens livres, contenant 1° des notices bibliographiques, philologiques et littéraires, de divers auteurs sous la direction de Ch. Nodier; 2° l'Analectabiblion, ou extraits critiques de divers livres rares, oubliés ou peu connus, tirés du Cabinet du marquis D(e) R(oure); 3° un catalogue des livres de ma librairie. Paris, 1836—37. 2e série. 8°. petite revue d'anciens livres, contenant 1° des notices bibliographiques, philologiques et littéraires de divers auteurs sous la direction de Ch. Nodier; 2° un catalogue des livres de ma librairie. Paris, 1838—39. 3e série. 8°. publié par Techener, avec notes de J. C. Brunet, G. Duplessis, G. Peignot, etc. et notices bibliographiques, philologiques et littéraires, sous I. 2. TIJDSCHRIFTEN. 9 tement des estampes de la Bibl. Nationale par Henri Bouchot. Paris, 1896. 8°. Catalogue de la collection de Camps conservée au Département des manuscrits de la Bibl. Nationale par Ch. de la Roncière. Paris') 1896. 8°. Inventaire sommaire des portefeuilles de Fontanieu conservés a la Bibl. Nationale publié par H. Omont. Paris, 1898. 8°. Catalogue des manuscrits mexicains de la Bibl. Nationale, (d'après le catalogue de Eug. Boban). Paris, 1899. 8°. Inventaire méthodique de manuscrits conservés dans les bibliothèques privées de la région Lyonnaise. 2e série par J. B. Martin. Paris, 1899. 8°. ', (De le série in. Revue des bibliothèques. Dl. 7). Catalogue des incunables de la bibliothèque de Roanne par M. Dumoulin. Paris, 1900. 8°. Table des matières contenues dans le Cabinet historique par P. Teste. -Paris, 1905. 8°. Catalogue des manuscrits du fonds Cu vier conservés a la Bibliothèque de FInstitut de France par Henri Dehérain. Paris, 1908. 8°. Inventaire sommaire des documents manuscrits contenus dans la col' lection Chatre de Cangé au département des imprimés de la Bibliothèque Nationale par Prévost. Paris, 1911. 8°. Bibliographie des historiques des régiments francais par J. Hanoteau et Bonnot. Paris, 1913. 8°. Etude sur les livres a figures édités en France de 1601 a 1660, par Mlle J. Duportal. Paris, 1914. m. 45 pl. kl. 4°. Revue des bibliothèques et archlves de Belgique, publiée par L. Stainier, avec la collaboration de O. Grojean, J. Cuvelier, et le concours des principaux bibliothécaires et archivistes du. pays. Brux. 19D3—1909. Jg. 1—7. nos. 1—6. 8°. Revue des livres anciens. Documents d'histoire littéraire, de bibliographie et de bibliophilie. Direction Pierre Louys. Ré~ daction Louis Loviot. Paris, 1913—14. Dl. 1—2. 8°. Serapeum. Zeitschrift für Bibliothekswissenschaft, Handschriftenkunde and altere Litteratur. Im Vereine mit Bibliothekaren und Litferaturfreunden, herausgegeben von Robert Naumann. Leipzig, 1840—1870. 31 dln. 8°. Bij iederen jaargang behooren 24 Intelligenzblatter. Proctor, R. A classified index to the Serapeum. London, 1897. kl. 4°. Tubl. of The Bibliographical Society. Tidskrift für bok- och biblioteksvasen, Nordisk. Under medverkan af Oluf Kolsrud, Victor Madsen, Georg Schauman, utgifven af Isak Collyn. Upsala, Stockholm, 1914... Jg. 1... 8°. Times, The. Litterary Supplement (weekly edition). Nos. 768(15thyear)... London, 1916... fol. Tolk, Onze. Letterkundig Nieuwsblad. Hoofdredacteur G. J. Dozy, met medewerking van verschillende letterkundigen. Nijmegen, 1871—72. Jg. 3. 4°. Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen, onder redactie van Emm. de Bom, V. A. Dela Montagne, Willem de Vreese, I. 2. TIJDSCHRIFTEN. 11 8. Burger, K. Ludw. Hain's Repertorium bibliographicum. Register. Die Drucker des XV. J ahrh. mit chronologischer Aufführung ihrer Werke. 9. Roth, F. W. E. Die Mainzer Buchdruckerfamilie Schöffer, wahrend des 16. Jahrh. und deren Erzeugnisse zu Mainz, Worms, Strassburg und Venedig. . 10. Schwenke, P. Adressbuch der deutschen Bibliotheken. 11. Hom, E. Die Disputationen und Promotionen an den deutschen Universitaten seit dem 16. Jahrh. 12. Steinschneider, M. Die arabischen Uebersetzungen aus dem Griechischen. 13. Voullième, E. Die Incunabelen der Königl. Universitats- Bibliothek in Bonn. 14. Reichhart, B. G. Beitrage zur Incunabeln-Kunde. I. 15. Bahlmann P. Jesuiten-Dramen der niederrheinischen Ordensprovmz.' 16. Heiberg, J. L. Beitrage zur Geschichte Georg Vallas und seiner Bibliothek. 17. Meier, P. G. Heinrich von Ligerz, Bibliothekar zu Einsiedeln in 14. Jahrh. 13. Falk, Franz. Die ehemalige Dombibliothek zu Mainz, ihre Entstehung, Verschleppung und Vernichtung. 19. Steinschneider, M. Vorlesungen über die Kunde hebralscher Handschriften, deren Sammlungen und Verzeichnisse. 20. Milkau, F. Centralkataloge und Titeldrucke. 21. Heiland, K. Die Lutherdrucke der Erlanger Universitats-Bibüothek aus den Jahren ' 1518 - 1523. 22. Bauch, G. Geschichte des Leipziger Frühhumanismus mit besonderer Rücksicht auf die Streitigkeiten zwischen Konrad Wimpina und Martin Mellerstadt. 23. Hartwig, O. Festschrift zum fünfhundertjahrigen Geburtstage von Johann Gutenberg. 24. Trommsdorff, P Die Birmingham Free Libraries. 25. Nentwig, H. Das altere Buchwesen in Braunschweigi 26. Falk, F. Beitrage zur Rekonstruktion der alten Bibliotheca fuldensis u. Bibliotheca laureshamensis. 27. Förstemann, J., und O. ,Günther. Briefe an Desiderius Erasmus von Rotterdam. 28. Hantzsch, V. Die Landkartenbestande der Königl. öffentlichen Bibliothek zu Dresden. Nebst Bemerkungen über Einrichtung und Verwaltung von Kartensammlungen. 29. 31, 32, 34, 36, 37, 39, 40, 42. Hortzschansky, A. Bibliographie des Bibliotheks- und Buchwesens. 1904—1912. Jg. 1 — 9. 30. Voullième, E. Die Incunabeln der Königl. Bibliothek und der anderen Berlin er Sammlungen. 33. Vogel, Marie, und V. Gardthausen, Die griechischen Schreiber des Mittelalters und der Renaissance. 35. Günther, O. Die Wiegendrucke der Leipziger Sammlungen und der Herzogl. Bibliothek in Altenburg. Mit Nachtragen. 38. Voullième, E. Die Inkunabeln der öffentl. Bibliothek und der kleineren Büchersammlungen der Stadt Trier. 41. Löffler, K. Die Handschriften des Klosters Weingarten. 43. Schillmann, F. Wolfgang Trefler und die Bibliothek des Jakobsklosters zu Mainz. 44. Kögel, O. S P. P. R. Die Photographie historischer Dokumente. 45. Voullième, E. Die Inkunabeln dex Xönigl. Bibliothek und der anderen Berliner Sammlungen. Neuerscheinungen der Jahre 1907—1914. Nachtrage und Berichtungen. 46. Christ, K. Die altfranzösischen Handschriften der Palatina. 47. Frels, W. Die bibliothekariscke Titelaufnahme in Deutschland. 12 I. INLEIDING. 3. Vaktijdschriften. Aankondiger voor de boekdrukkerij en aanverwante vakken, Klaasesz'. Voortzetting van Neêrlands drukkunst en boekhandel. Hengelo, Arnhem, 1898—1901, 1906—1915. Jg. 1—3, 13—16. No. 1—39, 211—365, 367—442, 444, 446 -448^ 453, 471—474. fol. — Voortgezet sedert 1906 als: Algemeene wekehjksche Aankondiger voor de graphische en aanverwante vakken. Aankondiger voor den boekhandel, Vivat's. Amsterdam, 1899—1903. Jg. 1—5. fol. In den 3den Jg. komen verschillende portretten van boekhandelaren en letterkundigen voor met bijschriften van S. Eisendrath Bz. Aankondiger voor de grafische vakken, Wekelijksche. Redacteur F. van Helden. Arnhem, Amsterdam, Haarlem, 1904—15. Jg. 6—16. fol. Advertentieblad, Gratis, voor den Nederlandschen boekhandel en aanverwante vakken. Amsterdam, Gendringen, 1906— 09. Jg. 1—4. fol. Almanach der boekverkoopers, drukkers en binders, Waarin al 't voornaamste, dezelven én hunnen handel en kunst betreffende, op een geheel nieuwen trant, en in eenen gepaste order, kortelyk, en met eenvoudige klaarheid, ten gemeenenbeste, verhandeld, en door goede aanmerkingen en nutte voorschriften, opgehelderd wordt, voorzien met een authentique lyst van alle privilegiën, vergund bij de Staaten van Holland, benevens eene Catalogus van alle boeken die in het jaar 1760 uitgekomen zijn, met derzelver pryzen. 's Gravenhage, H. Scheurleer Fz., 1761. kl. 8°. Voorlooper van het Jaarboekje voor den Boekhandel. Annales de la propriété industrielle, artistique et littéraire, fondées en 1855 par J. Pataille, contin. par E. Pouillet, rédigées par G. Maillard, A. Taillefer et Ch. Claro. Paris, 1907— 1913. Jg. 53—59. 8°. Annual, Penrose's. Vol. 20, 21 of the Process yearbook. (A review of the illustrative arts embracing the latest accomplishments in photo-mechanical processès). Edited by W. Gamble. London, 1915, 16. m. pl. kl. 4°. Anzeiger für den schweizerischen Buchhandel. Zürich 1894—95. Nos. 1—24. 4°. Archiv für Buchbinderei und verwandte Geschaftszweige. Zeitschrift für kunstgewerbliche und handwerksmassige Buchbinderei, Cartonnage-, Lederwaren- und Geschaftsbücher-Fabrikation, Papierausstattung. Herausgegeben und geleitet von Paul Adam. Halle a.S. 1902... Jg. 1... 8°. Sedert Jg. 7 (1907-08): Zugleich Fortsetzung der ülustr. Zeitung für I. 3. VAKTIJDSCHRIFTEN. 21 de Vries Jr. en H. Wormser. Haarlem, 1905, 06. Jg. 1. 11 Febr. 1905—29 Sept. 1906. m. portr. 8°. (niet verder verschenen). Vakblad, Het. Wekelijksch overzicht van boek-uitgaven en van htet wetenswaardige op het gebied van den boekhandel en aanverwante vakken. Haarlem, Velp, 1904—05. Jg. 2—3. 4°. Van af 29 April OS: Weekblad voor den boek-, papier-, muziek-, kunst- en kantoorboekhandel en de papier verwerkende industrie. Vakblad,O n s .Maan dschr if t voor de boekdrukkunstinNederland, onder redactie van T. T. Winkler. Amst. 1909—13. Jg. 1—4. 4°. Vraag en aanbod. Advertentieblad voor den boekhandel, uitsluitend voor gevraagde en aangeboden boeken, muziek, papier en aanverwante artikelen. Amst. 1907—8. Jg. 1. fol. Weekblad voor den boekhandel. Rott., S. van Reijn Snoeck, 17 Juli 1839—1 Juli 1840. 4°. Van 17 Juli 1839—26 Febr. 1840 uitgegeven door S. van Reijn Snoeck, daarna gezamenlijk met H, W. van Harderwijk. Met het no. van- 1 Juli 1840 werd de uitgave gestaakt en het „Weekblad" overgedaan aan J. L. C. Jacob, die het met het „Nieuwsblad v. d. Boekhandel" vereenigde. Weekblad voor den boekhandel. Amst. October 1851— December 1854. Jg. 1—4. kl. fol. (niet verder verschenen). Dit weekblad uitgegeven onder redactie van P. N. van Kampen, W. H. Kirberger, P. Kraay Jr., J. C. Loman Jr, en Mart. Nijhoff, onderscheidde zich door de hoofdartikelen, waarmede elk no. aanving. De jaargangen 1831—53 verschenen bij P. N. van Kampen; 1854 bij J. C. Loman Jr. Weekblad voor den boekdrukker, Het. Haarlem, 1909—14. Jg. 10—14. fol. Voortgezet als: Weekblad voor de graphische vakken. Hoofdredacteur E. J. de Groot. Utrecht, 1915—19. Jg. 15—19, no. 7. fol. (niet verder verschenen). Weekblad voor den boek-, papier-, muziek-, kunst-en kantoorboekhandel en de papier verwerkende industrie. Haarlem, 1903. Jg- 1- 4°. Weekblad, Grafisch. Orgaan van den Algemeenen Nederlandschen typografenbond. Redacteur F. van der Wal. Amst. 1906... Jg. 1-.. fol. Wochenblatt fur Buchhandler und Antiquare. Kassei, 1834—35. Jg. 16—17. 4°. Wochenschrift für den Papier- und Schreibwaaren-Handel und die Papier verarbeitende Industrie. Herausgegeben von Heinrich Hirschberg. Berlin, 1898—1900. Jg. 14—16. 4°. Yearbook, The Graphic Arts and Crafts. The first American annual review of the engraving, printing and allied industries. Dl. 1—4, Edited by Joseph Meadon. (Dl. 5, Edited by Walter L. Tobey). Hamilton, 1907—1912. 5 dln. m. pl. 4°. Zetmachine. Zie: Graficus. 22 I. INLEIDING. 4. Werken van Genootschappen. a. The Bibliographical Society. Publications. First series. London, 1893... a. Transactions. London, 1893... Dl. 1... m. facs. kl. 4°. b. General Index Dl. 1—10 (1893r-1909) and Handlist of books in the library. London, 1910. c. Rules and list of members 1915... d. News-sheets. 1916... e. Hand-lists of books printed by London printers, 1501—1556, by E. G. Duff, W. W. Greg, R. B. Mc. Kerrow, H. R. Plomer, A. W. Pollard, R. Proctor. London, 1895—1913. 4 parts. 1 bd. m. facs. kl. 4°. /. Robert Wyer, printer and bookseller. By H. R. Plomer. London, 1897. m. facs. kl. 4°. g. A classified index to the Serapeum. By R. Proctor. London, 1897. kl. 4°. h. An index to Dibdin's edition of the Typographical Antiquities first compiled by Jos. Ames, with some references to the intermediate edition by W. Herbert. Printed from a copy in the Sion College. Londón, 1899. kl. 4°. t. A list of English plays written bef ore 1643 and printed bef ore 1700. By W. W. Greg. London, 1900. kl. 4°. j. A list of masques, pageants, etc. Supplementary to a hst of English plays. By W. W. Greg. London, 1902. kl. 4°. Ji. Abstracts from the wills of English printers and stationers from 1492 to 1630. By H. R. Plomer. London, 1903. kl. 4°. 1. A century of the English book trade. Short notices of all printers, stationers, book-binders, and others connected with it from the issue of the first dated book in 1457 to the incor- poration of the Company of Stationers in 1557. By E. Gordon Duff. London, 1905. kl. 4°. m. A short catalogue of English books in archbishop Marsh's library. Dublin, printed before 1641. By Newport J. D. White, Marsh's librarian. London, 1905. kl. 4°. n. Alien members of the book-trade during the Tudor period. Being an index to those whose names occur in the returns of aliens, letters of denization, and other documents published by the Huguenot Society. With notes by E. J. Worman. London, 1906. kl. 4°. o. Abstracts from the wills and testamentary documents of binders, printers and stationers of Oxford, from 1493 to 1638. By Strickland Gibson. London, 1907. kl. 4°. p. A dictionary of the booksellers and printers who were at I. 4. WERKEN VAN GENOOTSCHAPPEN. 23 work in England, Scotland and Ireland from 1641 tot 1667. . By H. R. Plomer. London, 1907. kl. 4°. q. A dictionary of printers and booksellers in England, Scotland and Ireland, and of foreign printers of English books, 1557— 1640. By H. G. Aldis, R. Bowes, E. R. Mac Dix, E. G. Duff, S. Gibson, G. J. Gray, R. B. Mc. Kerrow, F. Madan and H. R. Plomer. General editor R. B. Mc. Kerrow. London, 1910. kl. 4°. r. List of English editions and translations of Greek and Latin classics printed before 1641. By Henrietta R. Palmer, with an introduction by Victor Scholderer. London, 1911. kl. 4°. s. A hst of English tales and prpse romances, printed before 1740. By Arundell Esdaile. London, 1912. kl. 4°. t. A bibliography of the writings in prose and verse of Samuel Taylor Coleridge. By Th. J. Wise. London, 1913. kl. 4°. u. A hand-list of English books in the library of Emmanuel College, Cambridge printed before 1641. London, 1915. kl. 4°. v. Abstracts from the wills and testamentary documents of printers, binders, and stationers of Cambridge, from 1594 to 1699. By G. J. Gray and M. W. Palmer. London, 1915. kl. 4° w. A register of middle English religion and didactic verse. By Carleton Brown. Part. I. Listof manuscripts. London, 1916. kl.4°. Illustrated Monographs. London, 1894. Dl. I... I. Erhard Ratdolt and his work at Venice. A paper read before the Bibliographical Society, Nov. 20, 1893, by G. R. Redgrave. London, 1894, reprinted 1899. m. facs. 4°. II. Jan van Doesborgh, printer at Antwerp. An essay in bibliography. By R. Proctor. London, 1894. m. facs. 4°. III. An iconography of Don Quixote, 1605—1895. By H. S. Ashbee. London, 1895. m. pl. 4°. IV. The early printers of Spain and Portugal. By K. Haebler. London, 1897. m. pl. 4°. V. Le chevaher délibéré. By Oh vier de la Marche. The ülustrations of the edition of Schiedam reproduced, with a pref ace by F. Lippmann and a reprint of the text. London, 1898. m. pl. 4°. VI. The first Paris press. An account of the books printed by G. Fichet and J. Heynlin in the Sorbonne, 1470— 1472. By A. Claudin. London, 1898. m. pl. 4°. VIL Antoine Vérard. By John Macfarlane. London, 1900. m. 80 pl. en afb. 4°. VIII. The printing of Greek in the fifteenth century. By R. Proctor. London, 1900. m. pl. en afb. 4°. IX. A book bound for Mary Queen of Scots being a description of the binding of a copy of the Geographia of Ptolemy 24 I. INLEIDING. printed at Rome, 1490, with notes on other books .hearing Queen Mary's insignia. By G. F. Barwick. London, 1901. m. 3 pl. 4°. X. Early Oxford bindings. By Strickland Gibson. London, 1903. m. pl. 4°. XI. The earliest music printing. A description and bibliography of English printedmusic to the close of the sixt eenth century. By R. Steele. London, 1903. m. pl. 4°. XII. A chart of Oxford printing „ 1468'*-1900. With notes and ülustrations by Falconer Madan. London, 1904. m. pl. 4°. XIII. The earlier Cambridge stationers and bookbinders and the first Cambridge printer. By George J. Gray. London, 1904. m. pl. 4°. XIV. The early editions of the Roman de la rose. By F. W. Bourdülon. London, 1906. m. pl. 4°. XV. A census of Caxtons. By Seymóur de Ricci. London, 1909. m. pl. 4°. XVI. Printers' and publishers' devices in England and Scotland, 1485—1640. By B. B. Mc. Kerrow. London, 1913. m. pl. 4°. XVII. English printed Almanachs and Prognostications. A bibliographical history to the year 1600. By E. F. Bosanquet. London, 1917. m. pl. 4°. XVIII. Fifteenth century English books. A bibliography of books and documents printed in England and of the books for the English.market printed abroad by E. G. Duff. London, 1917. m. 53 pl. 4°. Bulletin of the Bibliographical Society of America, including a record of American bibliography. May 1907—October 1912. Dl. 1—4. 8°. Proceedings and papers. 1904... Dl. 1... 8°. Van af dl. 4. alleen „Papers". Year-book of the Bibliographical Society of Chicago. 1899, 1900, 1901—2, 1902—3, Chicago, 1900—3. 4 dln. kl. 8°. Publicationen, Leipzig, 1874... Dl. I... I. GutachtendesKön.Preuss.Litt.Sachverstandigen-Vereins über Nachdruck und Nachbildung aus den Jahren 1864— 1873. Herausgegeben von O. Dambach. Leipzig, 1874. 8°. II. Gesammelte Aufsatze und Mittheilungen aus dem Börsenblatt für den deutschen Buchhandel, 1869—1873. Leipzig, 1875. 8°. b. Bibliographical Society of America. c. Börsenverein der deutschen Buchhandler. I. 4. WERKEN VAN GENOOTSCHAPPEN. 25- III. F. J. Frommann. Geschichte des Börsen-Vereins der deutschen Buchhandler. Leipzig, 1875. 8°. • IV. Actenstücke betreffend die Herausgabe einer Geschichte des deutschen Buchhandels. Leipzig, 1877. 8°. Va. Deutsche Gesetze und Vertrage zum Schutze des Urheber" rechts zusammengestellt von A. W. Volkmann. Leipzig, 1877. 8°. Vb. Deutsche Gesetze und Vertrage zum Schutze des Urheberrechts zusammengestellt von A. W. Volkmann. Zweiter revidirter Abdruck. Leipzig, 1877. 8°. VI. Verhandlungen der Conferenz zur Berathung .buch-handlerischer Reformen, abgehalten zu Weimar am 18, 19 und 20 Sept. 1878. Leipzig, 1878. 8°. Archiv fyr Geschichte des deutschen Buchhandels, herausgegeben yón der Historischen Commission des Börsenvereins. Leipzig, 1878—1898. Dl. 1—20. Register zu Band 1—20 bearb. von Ph. Vorhauer. 8°. d. Graphische Gesettschaft. Veröffentlichungen. Berlin, 1906... Dl. I... I. II trionfo della Fede. Holzschnittfolge nach Tizians Zeichnung. Herausgegeben von Paul Kristeller. Berlin, 1906. m. 7 pl. atlas fol. II. Biblia Pauperum. Unicum der Heidelberger Universitats-Bibkothek. In 34 Lichtdrucktafeln und 4 Tafeln in Farbenlichtdruck. Herausgegeben von Paul Kristeller. Berlin, 1906. fol. III. Albrecht Altdorfers Landschaft Radierungèn. Herausgegeben von Max J. Friedlander. Berlin, 1906. m. 9 pl. fol. IV. Decalogus. Septimania poenalis. Symbolum apostohcum. Drei Blockbücher der Heidelberger Universit8ts-Biblk> thek. In 23 Lichtdrucktafeln und 2 Tafeln in Farbenlichtdruck. Herausgegeben von P. Kristeller. Berlin, 1907. fol. V. Giulio Campagnola. Kupferstich und Zeichnungen. 22 Tafeln in Hehogravüre und 5 Tafeln in Lichtdruck. Herausgegeben von P. Kristeller. Berlin, 1907. fol. VI. Exercitium super pater noster. Nach der altesten Ausgabe der Bibliothèque Nationale de Paris in 8 Lichtdrucktafeln. Herausgegeben von Paul Kristeller. Berlin,1908. fol. VII. Holzschnitte der ersten Half te des XV. Jahrhunderts im Königl. Kupferstichkabinett zu Berlin. 22 Tafeln in Lichtdruck, ' davon 4 in Farben.- Herausgegeben von Max Lehrs. Berlin, 1908. fol. .26 I. INLEIDING. VIII. Inkunabeln der deutschen und niederlandischen Radierung. 26 Tafeln in Hehogravüre. Herausgegeben von Gustav Pauli. Berlin, 1908. fol. IX. Eine Folge Venezianischer Holzschnitte aus dem XV Jahrhundert. im Besitze der Stadt Nürnberg. 16 Tafeln in Lichtdruck. Herausgegeben von Paul Kristeller. Berlin, 1909. fol. X. Florentinische Zierstücke in Kupferstich aus dem XV. Jahrhundert. 25 Tafeln in Hehogravüre. Herausgegeben von Paul Kristeller. Berlin, 1909. fol. XI. Holzschnitte zu zwei Nürnberger Andachtsbüchern aus dem Anfange des XVI. Jahrhunderts. 106 Abbildungen in Zinkhochatzung. Herausgegeben von Campbell Dodgson. Berlin, 1909. fol. XII. Des Dodes Dantz. Lübeck, 1489. Herausgegeben von Max J. Friedlander. Berlin, 1910. fol. 1XIII. Die Radierungèn des Herkules Seghers. Erster Teil. Tafel I—XXIV. Herausgegeben von Jaro Springer. Berlin, 1910. fol. XIV. Die Radierungèn des Herkules Seghers. Zweiter Teil. Tafel XXV—XXXXIV. Herausgegeben von Jaro Springer. Berlin, 1911. fol. XV. Die Servatius-Legende. Ein niederlandisches Blockbuch. Herausgegeben von Henri Hymans. Berlin, 1911. kl. fol. XVI. Die Radierungèn des Herkules Seghers. Dritter Teil. Tafel XXXXV—LVI. Herausgegeben von Jaro Springer. Berlin, 1912. fol. Mit Verzeichniss von Jaro Springer. "XVII. Veit Stoss. Nachbildungen seiner Kupferstiche. 13 Tafeln in Kupfertiefatzung. Herausgegeben von E. Baumeister. Berlin, 1913. kl. fol. IXVIII. Hans Leinberger. Nachbildungen seiner Kupferstiche und Holzschnitte. 10 Tafeln in Kupfertiefatzung und 6 in Lichtdruck. Herausgegeben von Max Lossnitzer. Berlin, 1913. kl. fol. XIX. Adam von Fulda. Ein ser andechtig cristenlich Buchlein. Mit 8 Holzschnitten von Lucas Cranach. Lichtdruck- nachbildung. Herausgegeben von Ed. Flechsig. Berlin, 1914. kl. 4°. XX. Holzschnitte der Guildhall-Bibliothek zu London. 12 Tafeln in Lichtdruck, davon 4 in Farben. Berlin, 1914. fol. XXI. Holzschnitte im Königl. Kupferstichkabinett zu Berlin. Zweite Reihe, 103 Tafeln in Lichtdruck. Herausgegeben von Paul Kristeller. Berlin, 1915. fol. XXII. Der Meister von 1515. Nachbildungen seiner Kupferstiche. 36 Tafeln in Kupfertiefatzung und ein Lichtdruck. Herausgegeben von Paul Kristeller. Berlin, 1916. fol. 32 I. INLEIDING. A. W. Sijthoff te Leiden, 1851—1 Januari 1891. Naar bescheiden uit het archief der zaak geschetst. Amst. 1891. m. portr. 8°. IV. Bodel Nijenhuis, J. T. De wetgeving op drukpers en boekhandel in de Nederlanden tot het begin der XlXe eeuw. Vertaling van de „Dissertatio historico-juridica de juribus typographorum et bibliopolarum in regno Belgico", aan de Leidsche hoogeschool verdedigd (1819). Met de latere bijvoegsels en verbeteringen van den schrijver. Amst. 1892. 8°. V. Kluit, W. P. Saiutijn. Arnhemsche couranten. — Nijhoff, P., e. a. Losse schetsen uit de geschiedenis der boeken, enz. Amst. 1892—95. 8°. VI. Kruseman, A. C. Aanteekeningen betreffende den boekhandel van Noord-Nederland in de 17de en 18de eeuw. Amst. 1893. 8°. VIL Kluit, W. P. Sautijn. Nagelaten geschriften. (Het Algemeen Handelsblad van 1828—1865. — Geschiedenis der Nederlandsche dagbladpers tot 1813). Amst. 1896. 8°. VIII en IX. Enschedé, J. W. A. C. Kruseman, 1818—1894. Amst. 1899—1902. 2 dln. 8°. X. De boekhandel te Amsterdam voornamelijk in de 17e eeuw. Biographische en geschiedkundige aanteekeningen, verzameld door M. M. Kleerkooper. Aangevuld en uitgegeven door W. P. van Stockum Jr. Met supplement en registers, 's Grav. 1914—1916. 2 dln. 8°. XI. Knuttel, W. P. C. Verboden boeken in de Republiek der Vereenigde Nederlanden. Beredeneerde catalogus, 's Grav. 1914. 8°. Kruseman, A. C. Bouwstoffen voor een geschiedenis van den Nederlandschen boekhandel, gedurende de halve eeuw, 1830— 1880. Amst. 1886—87. 2 dln. 8°. Loo, C. J. van der. Handleiding tot het boekhouden voor den boekhandelaar, zoowel uitgever als debitant. Bekroond antwoord op de prijsvraag uitgeschreven door de Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels. Amst. 1888. 4°. Lijst der boekwerken geregistreerd op het Departement van Justitie volgens artt. 24—26 der wet van 28 Juni 1881, tot regeling van het auteursrecht. Amst. 1883. 8°. Catalogus van boeken in Noord-Nederland verschenen van den vroegsten tijd tot op heden. Samengesteld door de tentoonstellingscommissie der nationale tentoonstelling van het boek, Juni-Augustus 1910. 's Grav. 1911. 10 stn. 4°. I. 4. WERKEN' VAN GENOOTSCHAPPEN. 33 Frederik Mullerfonds. Tiele, P. A. Nederlandsche bibliographie van land- en volkenkunde. Amst. 1884. 8°. Unger, J. H. W. Bibliographie van Vondel's werken. Amst. 1888. 8°. Knuttel, W. P. C. Nederlandsche bibliographie van kerkgeschiedenis. Amst. 1889. 8°. Nijhoff, Wouter. Bibliographie van Noord-Nederlandsche plaatsbeschrijvingen, tot het einde der 18e eeuw. Amst. 1894. 8°. Scheurleer, D. F. Nederlandsche liedboeken. Lijst der in Nederland tot het jaar 1800 uitgegeven' bedboeken, 's Grav. 1912. 8°. Muller, Frederik. „De Nederlandsche geschiedenis in platen". Beredeneerde beschrijving van Nederlandsche historieplaten, zinneprenten en historische kaarten. Amst. 1863—82. 4 dln. 8°. Someren, J. F. van. Beschrijvende catalogus van gegraveerde portretten van Nederlanders. Vervolg op Frederik Mullers Catalogus van 7000 portretten van Nederlanders. Amst. 1888— 1891. 3 dln. gr. 8°. Tiele, P. A. Bibliotheek van Nederlandsche pamphletten. Eerste afdeeling. Verzameling van Frederik Muller te Amsterdam. Naar tijdsorde gerangschikt en beschreven, tot Maart 1702. Amst. 1861. 3 dln. 4°. Asher, G. M. A bibliographical and historical essay on the Dutch books and pamphlets relating to New-Netherland and to the Dutch West-India Company and to its possessions in Brazil (Angola etc.) and also on the maps, charts, etc. of New-Netherland, with facsimiles of the map of New-Netherland by N. I. Visscher and of the three existing views of New-Amsterdam. Amst. 1854— 67. met een uitsl. krt. kl. 4°. Tiele, P. A. Mémoire bibliographique sur les journaux des . navigateurs néerlandais réimprimés dans les collections de De Bry et de Hulsius et dans les collections hollandaises du XVIIe siècle, et sur les anciennes éditions hollandaises des journaux de navigateurs étrangers; la plupart en la possession de Frederik Muller a Amsterdam. Avec tables des voyages, des éditions et des matières. Amst. 1867. m. facs. 8°. Facsimiles van oude hollandsche reysen uit de verzameling van Fred. Muller te Amsterdam. Op steen overgebragt te 's Gravenhage bij E. Spanier, lithograaf des Konings. z. j. langw. 4°. Detectio freti Hudsoni or Hessel Gerritsz's collection of tracts by himself, Massa and De Quir, on the N. E. and W. Passage, Siberia and Australia. Reproduced, with the maps, in photolithography in Dutch and Latin af ter the éditions of 1612 and 1613. Augmented with a new English translation by Fred. John 38 L INLEIDING. Annuaire de la librairie, de rimprimerie, de la papéterie et des professions qui concourent a la publication des oeuvres de la littérature, des sciences et des arts. Année 1860 Paris 1860. 3 dln. 12°. Annuaire de la librairie, de 1'imprimerie, de la papéterie du commerce de la musique et des professions qui concourent a la publication des oeuvres de la littérature, des sciences et des arts Paris, 1888. 8°. Annuaire de la librairie francaise, 1903, 1907, 1909. Paris, H. le Soudier. Jg. 10, 14, 16. m. portr. 8°. Répertoire des papetiers et imprimeurs. Annuaire de la papéterie, 1'imprimerie, la librairie, la reliure, et des industries qui s'y rattachent. Paris, Desechaliers et Cie., 1909. Jg. 15. 8°. Rouveyre, E. Guide du libraire-bouquiniste ou liste et adresses de plus de 2000 bibliophiles et amateurs francais et étrangers. Paris, 1873. 8°. /. Groot Brittannië en Ierland. Greenwood's Library year book, 1897. A record of general library progress and work. Edited by Th. Greenwood. London, •1897. m. portr. en pl. 8°. Year book, The Libraries, Museums and Art Galleriés, 1914. being the' 4th edition of Greenwood's British Library year book revised and brought up-to-date by Alex. J. Philips. With a biographical directory of librarians and curators, an alphabetical index to the special collections in the hbrairies and museums and art galleriés of the British Isles and prepared adressing lists for publishei?, booksellers, etc. etc. London. 8°. The Library Association year book for 1893. London 1893. 8°. g. Oostenrijk-Hongarije. Liste der Funktionare und Mitglieder des Vereines der oesterreichisch-ungarischen Buchhandler in Wien. Stand vom 15 Aug 1905. 4°. s' h. Skandinavië. Adressebog for den danske, norske og svenske boghandel og de i forbindelse med denne staaende handelsgrene. Udgiven af Rudolph Klein. Kjöb. 1876, 1878, 1884. Jg. 5, 6, 9. 3 dln. m. portr. kl. 4°. II. 3. STENOGRAFIE. 45 Balt, Rlënts. Leerboek in verkorte stenographie. 'sGrav. 1912. 8°. Idem. 2e dr. 's Grav. 1919. 8°. ' Stenografie. Naar het systeem van K. Scheithauer. In weinige uren aan te leeren. 9de druk, 's Grav. 1912. 8°. Idem. 10e druk. 's Grav. 1916. 8°. Stenographie voor schoolonderricht. 5e dr. 's Grav. 1920. 8°. Bossuyt, J. Stenographia exacta, sive, ars vocem loquentis scribendo excipiendi methodus nova Dni Conen de Prépéan e Gallica lingua ad Latinam deducta. Additis quibusdam Belgicae, Germanicae, Anglicae, Italicae, atque Hispanicae hnguae contractionibus. Gandavi, 1814. 8°. Folmer, Anth. Johan Reyner, een zeventiende-eeuwsch uitvinder der stenographie in Nederland. (Oud-Holland. Jaarg. XXVII. 1909). Lion, Iz. J. Stenographie en tachygraphie. 's Grav. 1849. 8°. 4. Papier. Bleekrode, 8. Grondstoffen van papier. Amst. 1854. 8°. (overdruk uit De Volksvlijt). Grondstoffen voor papierbereiding, bijzonder in Neer- landsch Indië. Amst. 1857. 8°. (overdruk uit De Völksvhjt). Het bankbillet. De kunstbewerkingen en de waarborgen voor zijne echtheid, volgens A. Smee en H. Bradbury behandeld. Amst. 1856. m. 3 pl. 8°. (overdruk uit De Volksvlijt). Ditges, Deutschlands Papier- und Zellstoff-Industrie. Im Auftrage der Vorstande der Vereine deutscher Papier- und ZellstoffFabrikanten für die Ausstellung für Buchgewerbe und Graphik, 1914 verfasst. Berlin, 1914. m. staten. 8°. Droplsch, B. Papiermaschine, ihre geschichtlicbe Entwickelung und Construction. Braunschw. 1878. m. afb. 8°. Eyk, J. A. van. Plantaardig perkament, (perkamentpapier). Amst. 1860. m. monster. 8°. (overdruk uit De Volksvlijt). Fabricatlon, La, du papier et du carton-paille; le cartonnage; rimprimerie. (1913). 8°. Apercu du commerce et de 1'industrie des Pays-Bas publié par la division. du commerce du Ministère Royal néirlandais de 1'agriculture de 1'industrie et du commerce. No. 10. Ferman, P. Een en ander over papieronderzoek. Amst. (1898). 8°. (overdruk uit Nieuwsblad voor den boekhandel). 46 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. Flörke, H. G. Papier. Berlin, 1807. 8°. m. pl. (uit J. G. Krünitz. Oekonomisch-technologische Encyklopadie. fortgesetzt von F. J. Floerken und H. G. Flörke. 106. blz. 489—894). Führer durch die Internationale Ausstellung für die gesammte Papier-Industrie zu Berlin. 1878. 8°. Greshoff, M. Over de deugdelijkheid en het onderzoek van papier. Met een verslag van het verhandelde in de Alg. vergadering der Ned. Maatschappij ter bevordering van nijverheid en het door deze Mij. aan de Regeering ingediend adres in zake papier-contrdle. Leiden, 1897. 8°. Over de deugdelijkheid en het onderzoek van papier. Met het adres, door de Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van nijverheid aan de Regeering in 1897 ingediend in zake papiércontróle. 2e veel vermeerd. uitg. Leiden, 1902. Met plaat. -8°. Papier. Amst. z. j. 8°. (overdruk uit Vivat's Geffl. Encyclopedie). Havard, H. Het papier en de surrogaten op de wereldtentoonstelling te Parijs. Amst. 1878. (Algemeen Handelsblad 26 én 28 Sept. 1878). Herring, Rich. A practical guide to the varieties and relative values of papier, illustrated with samples of nearly every description and specially adapted to the use of merchants, shippers and the trade. To which is added a history of the art of paper-making. London, 1860. m. papiermonsters. 4°. Herzberg, W. Papier-Prüfung. Ein Leitfaden bei der Untersuchung von Papier. Berlin, 1888. m. 2 pl. en afb. 8°. Hesz, W. Das Papier im Kriege. Dresden, Leipzig, 1918. 8°. Hoffmann, C. W. Papier en papieronderzoek, het papier onzer kadastrale archieven. Het papier proefstation te Delft. Utrecht, 1902.8°. (overdruk uit Tijdschrift voor kadaster en landmeetkunde)'. Hoyer, E. Das Papier, seine Beschaffenheit und deren Prüfung München, 1882. m. 8 pl. 8°. » Hulsebosch, van Ledden, en P. Ankersmit.Over de voornaam ste invloeden waaraan schrifturen en waardepapieren bloot gesteld zijn. Amst. 1901. 8°. (overdruk uit Pharmaceutisch weekblad). Is een papierfabriek in Indië loonend? En wat zal het financieel resultaat zijn van deze industrie? Weltevr. 1919. 8°. Kasteleyn, P. J. De papiermaaker; uit het Fransch van den heere De la Lande vermeerderd met aanmerkingen en aanhangsel Dordr. 1792. m. 14 pl. 8°. Klemm, P. Handbuch der Papierkunde. Zum Nachschlagen und zum Unterricht über Verwendung, Herstellung, Prüfung und Vertrieb von Papier. Leipzig, 1904. m. pl. en afb. 8°. 54 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. Hoogduitsche, benevens beschouwingen over de thans in gebruik zijnde letterkast en proeve eener betere inlegging van deze, door een letterzetter. Rott. 1854. 12°. Heilmayer, Jos. A., und Arthür W. Unger. Lehrbuch für Buchdrucker zum Gebrauche an gewerblichen Lehranstalten. Wien, 1910. 2 dln. m. pl. en afb. 8°. ï. Jos A. Heilmayer. De: Satz. — II. Arthur W. Unge . Der Druck. Hellwig, W. Der Satz cheraischer und mathematischer Formeln. Leipzig, 1909. 12°. (Monographien des Buchgewerbes. 3). Houtwipper, G. De kostprijsboekhouding voor boekdrukkerijen. Amst. (1917). 8°. • HUbler, D. G. J. Beitrage zur Bibliopöie, in praktischen Anmerkungen für Schriftsteller und Verleger. Leipzig, 1803. 8°. Imprimerie tn caractèrcs. Yverdon, 1770. m. 18 pl. fol. (uit de Félice, Encyclopédie). Imprimerie en^ caractères. Paris, 1771. m. 19 pl. fol. (uit de groote Encyclopédie). Jacobi, Ch. Th. Printing. A practical treatise on the art of typography as applied more particularly to the printing of books. 2d. ed. London, 1898. m. afb. 8°. 5th. ed. (revised). London, 1913. m. afb. 8°. Johnson, J. Typographia or the printers' instructor: including an account of the origin of printing, with biographical notices of the printers of England, from Caxton to the close bi the 16th century: A series of ancient and modern alphabets and domesday characters Lond. 1824. 2 dln. m. afb. 12°. Klaasesz Hzn., H. J. Het vervaardigen en drukken van ondergrondplaten (uit carton, celluloide, zink). Amst. 1896. 8°. Klenz, Heinrich. Die deutsche Druckersprache. Strassb. 1900. 8°. Krebs. Handbuch der Buchdruckerkunst. Frankfurt, 1827. kl. 8°. Lasteyrie, C. P. de. Typographie économique ou 1'art de rimprimerie, mis a la portée de tous et applicable aux différens besoins sociaux. Ouvrage composé et imprimé par le 'ce. 'c. 'p. de 'lasteyrie. 'paris, 'chez 1'auteur, rue de 'grene'le's. 'g. 'n. 59. 1837. 8°. Lefevre, Th. Guide pratique du compositeur d'imprimerie. Paris, 1873—78. 2 dln. 8°. Legros, L. Alphonse, and J. G. Grant. Typographical printing-surfaces, the technology and mechanism of their production. London, 1916. m. afb. 8°. 38 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. «de woorden, op de typografie betrekking hebbende; enz. Amst. 1907. kl. 4°. Winkler, T. T. Geïllustreerd technisch woordenboekje voor de typographie, bevattende de vertaling en verklaring van vreemde woorden op de typographie betrekking hebbende, met opgave hunner afstamming; korte levensbeschrijving van beroemde boekdrukr kers en uitvinders op typogr. terrein; beschrijving materialen, gereedschappen, machines, enz. enz. Uitgaaf van de drukkerij „de Nieuwe Tijd". Amst. 1909. 8°. Wunder, M. Ueber Preisberechnung von Druckarbeiten. 2e neu bearb. Aufl» mit Anhang: Algemeiner deutscher BuchdruckerTarif. Leipzig, 1888. 8°. Wijk, H. C. van. Een berekenings-methode voor handels- en iamiliedrukwerk. 's Grav. 1916. 5 stkn. 4° en 8°. Young's werktuig om letters te zetten, m. 1 plaat. 8°. (uit Leeskabinet. 1842). 10. Correctie. Aanwijzing der tekenen die gewoonlijk bij het corrigeeren van •drukproeven gebruikt worden. Benevens eenige tafelen inhoudende het eerste getal der bladzijde voor ieder blad van onderscheidene formaten. Bergen op Zoom, 1793. 4°. (Ablaing van Giessenburg, R. C. d'). Drukfouten. Amst. 1874. kl. 8°. Corrector, De Nieuwe, onderrigtende, hoe op eene gemakkelijke en voor mingeoefende vatbare manier, druk-proeven te corrigeren aanwijzende al de teekens daarbij noodig zijnde, benevens: I. Onderscheiding in de drukletteren. II. Verscheidenheid der zinteekens. III. Woorden van gelijken klank, doch van onder•scheidene beteekenis. IV. Lijst van eenige termen, in de boekdrukkunst gebruikelijk en V. De wijze, hoe men drukvormen moet overslaan. Rott. (1819). 8°. Corrigeeren. Handleiding bij de correctie van drukproeven, ■enz. Groningen, z. j. 8°. Crapelet, G. A. Etudes pratiques et littéraires sur la typo.graphie. Tome Ier. De rimprimerie sous les rapports littéraires. Paris, 1837. 8°. (niet verder verschenen). 1. De rimprimerie en Paris. 2. Des correcteurs. 3. De la correction. 4. De la correction des livres imprimés sur manuscrit, ou sur copié imprimée d'auteurs vivants. 5. De la correction des livres imprimés'sur copie imprimée d'auteurs morts. (Duwaer, J. F.) Een en ander over het corrigeeren van drukproeven. Amst. 1910. 12°. II. 10. CORRECTIE. 59 Groot, E. J. de. Eenige regelen voor het samenstellen van handschrift, dat moet worden gedrukt, en het corrigeeren van drukproeven. Amst. (1911). 4°. Handleiding tot het corrigeren van drukproeven, bevattende eene verklaring van typographische teekens, hiertoe gebezigd in het typographisch etablissement van Elix en Co., lettergieters, boekdrukkers en uitgevers te Amsterdam. Amst. (1837). 4°. Handleiding voor hen die drukproeven willen corrigeren, door een deskundige. Amst. (1869). 8°. Idem. 2e verm. druk. Amst. (1871). 8°. Hansma, L. Eenige typographische regelen betreffende het samenstellen van het manuscript en het corrigeeren der drukproeven voor leeken. Apeldoorn, 1906. 8°. Lion, A. Ueber Bücher-Correctur. Gött. 1852. 8°. Schinkel, A. D. Handleiding tot het corrigeren van drukproeven benevens eene aanwijzing der meest gebruikelijke lettersoorten met derzelver Hollandsche benamingen, 's Grav. 1838. 8°. 11. Hout- en Metaalgravure. — Lithographie, Chromo- en Photolithographie. Berthiaud, Nouveau manuel complet de 1'imprimeur en taille douce. Rédigé par M. Boitard. Paris, 1837. 12°. Bucherer, Max, und Fritz Ghlotzky. Der Original-Holzschnitt. Eine Einführung in sein Wesen u. seine Technik. München, 1914. m. pl. 4°. Imprimerie en taille douce. Yverdon, 1770. m. 2 pl. 4°. (uit de Félice, Encyclopédie). Marly, L. I. de. L'art de la gravure. Paris, 1903. 8°. Perrot, A. M. Nouveau manuel complet du graveur ou trahé de l'art de la gravure en tout genre. Nouv. éd. trés augmentée par F. Malepeyre. Paris, 1844. m. afb. 12°. Vries Jr., R. W. P. de. Hoe onze prenten gemaakt worden. Haarlem, 1916. m. pl. en afb. 8°. Browne, W. C. Practical text book of lithography. A modern treatise on the art of printing from stone. New-York, 1912. kl. 8*. Coup d'oeil sur la lithographie, avec des observations particulières sur la connaissance de eet art, et une description des procédés chimiques qui tiennent a son application, par L.J.D.B. sténographe, artiste-écrivain, et dessinateur. Brux. 1818. 8°. Engelmann, Ch. Traité théorique et pratique de lithographie. Mulhouse, s. d. m, portr. en 50 pl. 4°. 60 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. Jomard. Examen de la question de savoir: 1° si la lithographie peut être appüquée avec avantage a la publication des cartes géographiques, tant sous le rapport du mérite de 1'exécution qtie sous le rapport de réconomie. 2° jusqu'a quel point elle peut remplacer pour eet objet, la gravure sur cuivre. Paris, 1826. 8°. Mairet, F. Notice sur la lithographie ou l'art d'imprimer sur pierre. Par M Dyon, 1818. m. 5 pl. kl. 8°. Raucourt, Mémoire sur les expériences litrographiques (sic) faites a 1'école royale des ponts et chaussées de France, ou manuel théorique et pratique du dessinateur et de rimprimeur lithographes. Toulon, 1819. m. 2 pl. 8°. Rhodes, Henry J. The art of lithography. A complete practical manual of planographic printing. London, 1914. m. portr. van Senefelder, 2. pl. en 120 afb. 8°. Rlchmond, W. D. Grammatik der Lithographie. Ein praktischer Leitfaden für Lithographen und Steindrucker, in Geschafts- und Kunst-Lithographie, Chromolithographie, Zinkographie, Photolithographie und hthographischen Maschinendruck. Deutsche Ausgabe übertragen von C. A. Franke. Leipzig, 1880. m. portr. 8°. Senefelder, A.'A complete course of lithography: containing clear and explicit instructions in all the different branches and manners of that art: accompanied by illüstratïve specimens of drawings to Which is prefixed a history of lithography from its origin to the present time, with a preface by Fred. von Schlichtegroll. Translated from the original German by A. S. London, R. Ackermann, 1819. m. 14 pl. 4°. Lehrbuch der Lithographie und des Steindruckes. Mün- chen, 1821. Neu herausgegeben durch den Verband der Lithographen, Steindrucker und verwandten Berufe. (Deutscher SenefelderBund). Berlin, 1909. m. 21 pl. 4°. Tudot, E. Description de tous les moyens de dessiner sur pierre avec 1'étude des causes qui peuvent empêcher la réussite de 1'impression des dessins. Paris, 1833. 12°. Valette, A. Manuel pratique du lithographe. 2e éd. Lyon, 1894. m. pl. 8°. Weishaupt, Heinrich. Gesamtgebiet des Steindrucks oder vollstandige theoretisch-praktische Anweisung zur Ausübung der Lithographie in ihrem ganzen Umfange und auf ihrem jetzigen Standpunkte. Nebst 'einem Anhange von der Zinkographie, dem anastatischen Drucke, dem Lichtdrucke und der Photolithographie. 6e verbesserte und vermehrte Auflage, neu bearbeitet von Th. Remeck. Weimar, 1895. 8°. m. atlas van 11 pl. 4°. II. 11. HOUT- EN METAALGRAVURE ENZ. 61 Browne, W. C. Offset lithography. A treatise on printing in the lithographie manner from metal plates on rubber blanket offset presses. .With which is incorporated a comprehensive digest on photo-lithography; and also on tinplate decorating. N.-Y. 1917. 8°. Fortier, G. La photolithographie, son origine des procédés, ses applications. Paris, 1876. m. 2 pl. en afb. 8°. Fritz, G. Die Photolithographie. Halle, 1894. m. 8 pl. en afb. .8°. Hesse, Fr. Die Chromolithographie, mit besonderer Berücksichtigung der modernen, auf photographischer Grundlage beruhenden Verfahren und der Technik des Aluminiumdrucks. 2e ganzlich umgearbeitete und vermehrte Auflage. Halle, 1906. m. 20 pl. en afb. gr. 8°. Methode, De, van kleuren- en plaatdruk door het etsen van tinten op steen en de typo-autographie, in toepassing aan de Topographische Inrichting te 's Gravenhage uitgegeven door het Departement van Oorlog, 's Grav. 1878. 4°. m. atlas van 15 pl. langw. 4°. 12. Verschillende technische methoden. Albert, A. Der Lichtdruck an der Hand- und Schnellpresse samt allen Nebenarbeiten, 2e umgearb. Aufl. Halle, 1906. m. 8 pl. en afb. 8°. Arum, R. J. van. Iets over de • reliefgraveerkunst.- kl. 8°. (overdr. uit Het Leeskabinet. 1849.) Auer, L. Découverte de 1'impression naturelle (ou invention du moyen de produire de la manière la plus prompte et la plussimple, d'après 1'original même, des formes d'impression pour des collections entières de plantes, pour des étoffes, des dentelles, des broderies, et en général ppur toute sorte d'objets originaux et de copies, quelque mince que puissent être leurs reliëfs ou leurs cavités; moyennant laqueÜe méthode on est a même tant de tirer des imprimés et d'empreindre en blanc sur un fond colorié, que d'obtenir en couleurs naturelles sur papier blanc des copies identiquement égales a 1'original, sans qu'on ait besoin d'un dessin ou d'une gravure, faits par main d'homme, de la manière usitée jusqu'a présent. Exposition lue dans la classe de mathématique et d'histoire naturelle de 1'Académie impériale des sciences a Vienne. Vienne, 1853. 8°. Appareil polygraphique ou les différentes branches ar- tistiques de 1'imprimerie impériale de la cour et d'état a Vienne. Vienne, 1853. 8°. Boer, H. de. Is fotografie kunst ? Schev. z. j. 8°. 62 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. Broum, Karl H. Die Autotypie und der Dreifarbendruck. Die Anwendung des Rasters zur Herstellung von Klischees für den ein- und mehrfarbigen Buchdruck, nebst Anhang, Rastertiefdruck. Halle, 1912. m. afb. en 4 pl. 8°. Burch, R. M. Colour printing and colour printers. With a chapter on modern processes by W. Gamble. London, 1910. m. pl. 8°. Cronenberg, W. Die Praxis der Autotypie auf amerikanischer Basis. Dusseld. 1895. m. pl. en afb. 8°. Danel, L., et E. J. Asser. L'imprimerie et la photographie. Rapport présenté a M. le ministre du commerce et documents sur les principaux exposants a 1'exposition internationale et coloniale d'Amsterdam. Lille, 1883. 8°. Dyk, F. van. L'héliogravure rotative. Paris, (1916). m. pl. 8°. Folmer, N. Alpha van het alphabet der kleuren. Gron. 1875. m. 4 pl. langw. 4°. Rebus over het licht, het beeld en de prismatische kleuren. In 500 figuren op 60 platen. Met omschrijving van plaat IV in aanteekeningen; benevens handleiding tot het omschrijven der platen. Gron. (1888). 8°. Met atlas van 60 pl. kl. fol. Bijgevoegde de tekst in het Fransen. Goldberg, E. Farbenphotographie und Farbendruck. Leipzig, 1908. m. afb. 12°. (Monographien des Buchgewerbes. 2). Gottlleb, S. Praktische Ameitung zur Ausübung der Hehogravüre. Halle, 1905. m. afb. 8°. Haakman, H. L. J. Autotypie of kleurdruk. Naar het Engelsch • The Autotype Manual van Spencer, Sawyer, Bird & Co. vrij vertaald. Amst. 1876. 8°. Husnik, J. Die Heliographie oder eine Anleitung zur Herstellung druckbarer Metallplaten aller Art, sowohl für Halbtöne als auch für Strich- und Kornmanier, ferner die neuesten Fortscbxit^fe.^ im Pigmentdruck und Woodbury Verfahren (oder Reliefdruck) nebst anderweitigen Vorschriften. 2e vollst. neu bearbeitete Aufl. Wien, 1888. m. pl. en afb. 8°. Idzerda, W. H. De fotographie in dienst der wetenschap en hare beteekenis als kunst. Rede uitgesproken bij den aanvang der lessen in de fotographie aan de Technische Hoogeschool te Delft. 29 Jan. 1908. Delft, 1908. 8°. Immig en Zoon, Corn. Vier- of driekleurendruk. Een strijdvraag in de boekdrukkunst. Rott. z. j. (1898). m. 2 pl. 40. Janku, J. B. Der Farbenstich als Vorlaufer des photographischen Dreifarbendrucks und nach seinen technischen und geschichthchen Entwicklungs-Bedingungen. Halle, 1899. 8°. II. 12. VERSCHILLENDE TECHNISCHE METHODEN. 63: Kogel,P. R. Die Photographie historischer Dokurnente nebst den Grundzügen der Reproduktionsverfahren. Leipzig, 1914. m„ afb. 8°. Krüger, Jul. Die Zinkogravüre oder das Aetzen in Zink,, zur Herstellung von Druckplatten aller Art, nebst Anleitung" zum Aetzen in Kupfer, Messing, Stahl u.a. Metallen. 3e ganzl. umgearb. und erheblich verm. Aufl. Wien, 1892. m. pl. en afb. 8°. Lainer, Alex. Anleitung zur Ausübung der Photoxylographie.. Halle, 1894. m. houtsn. 8°. Levisson, L. De moderne diepdrukmethoden, korrel- en rasterheliogravure. Amst. 1918. m. pl. en afb. 4°. (overdruk uit Natuur en vernuft). (Leer & Go., L. van). Hoe clichés gemaakt worden. Amst. (1913). m. afb. kl. 8°. Meulen, R. van der. Chemigrafie en fototypie. Utr. 1894. m. afb. gr. 8°. (overdruk uit De Natuur. 1894). Mörch, J. O. Die Autotypie in ihren verschiedenen Ausfüh-rungsarten. Ein practischer Führer zur Erzeugung von Druckplatten auf photo-mechanischem Wege für die Buch-, Stein- und Kupferdruckpresse, nach photographischen Aufnahmen und Originalen mit umgebrochenen Abtonungen. Düsseld. 1891. m. 8. pl. 8°. Motte, Ph. H. de la. On the various applications of anastatic printing and papyrography with illustrative examples. London, 1849. 8°. Palmer's Glyphographie geheel opgehelderd door G. G. H. Amst. 1849. 8°. Plil, C. Die Chemitypie oder die Kunst eine auf einer Metallplatte in gewöhnlicher Weise ausgeführte Radirung oder Gravirung in einen erhabenen Stempel zu verwandein, der sich auf der Buchdruckerpresse, wie ein Holzschnitt, im Text oder allein, abdrucken lasst. Leipzig, 1846. m. 8 pl. 4°. Scherer, R. Lehrbuch der Chemigraphie und verwandten Facher zum Gebrauche für Buchdrucker, Lithographen, Photographen. Wien, 1887. m. afb. 8°. Toifel, W. F. Handbuch der Chemigraphie. Hochatzung in. Zink für Buchdruck mittelst Umdruck von Autographien und Photogrammen und directer Copirung oder Radirung des Bildes atif die Platte. Wien, 1883. m. afb. 8°. Ziegler, W. Die manuellen graphischen Techniken. Halle, 1912—1917. 2 dln. m. afb. 8°. 1. Die Schwarzweisskunst. Erweiterte 2te Auflagedes Werkes „Die Techniken des Tiefdrdckes". 2. Die manuelle Farbengraphik. •64 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. 13. Versiering en illustratie van het boek, formaat, - titel, initialen. Art of the Book, The. A review of some recent European and American work in typography, page, decoration and binding. Ch. Holme editor. London, The Studio, 1914. m. pl. 4°. Bayard, Em. L'illustration et les ülustrateurs. Avec une pré» face de H. Havard. Paris, 1898. m. portr. pl. en afb. 8°. Bammes, R. Der Titelsatz, seine Entwickelung und seine Grundsatze. Leipzig, 1911. m. afb. 12°. (Monographien des Buchgewerbes. 4). Buch, Das, und die moderne Kunst. Leipzig, z. j. kl. 4°. Buch, Das alte, und seine Ausstattung vom XV, bis zum XIX. Jahrhundert. Buchdruck, Buchschmuck und Einbande. Mit einem Vorwort von Heinrich Röttinger. Wien, (1915). m. facs. op 74 bl. kl. 4°. (Die Quelle. Mappe XIII. Herausgegeben von Martin Gerlach). Bücher, Karl. Eine Titelfrage. Leipzig, 1912. 8°. Buchkunst, Die Neue. Studiën im In- und Ausland. Herausgegeben von R. Kautzsch. Weimar, 1902. 8°. . Butsch, A. F. Die Bücherornamentik der Renaissance. Eine Auswahl stylvoller Titeleinfassungen, Initialen, Leisten, Vignetten, und Druckerzeichen hervorragender italienischer, deutscher und französischer Officinen aus der Zeit der Frührenaissance nach der eigenen Sammlung herausgegeben und erlautert. Leipzig, 1878. m. 100 pl. fol. Grane, Walter. Of the decorative ülustration of books old and new. London, 1896. m. pl. en afb. kl. 4°. Gritik der Titel, oder wie soU man die Büchertitel einrichten? Ein Versuch zum Vortheil der Litteratur. Halle, 1804. 8°. Day, Lewis F. Alte und neue Alphabete. Ueber 150 vollstandige Alphabete. 30 Folgen von Ziffern und zahlreiche Nachbildungen alter Daten u. s. w. für den praktischen Gebrauch, nebst einer Einführung über „ die Kunst im Alphabet". Leipzig, 1900. m. pl. 8°. Lettering in ornament. An inquiry into the decorative use of lettering, past, present, and possible. 2d edition revised. London, (1914). m. afb. 8°. Duplessis, G. Essai sur la gravure dans les livres. Paris, 1879. 8°. Engelhardt, R. Der Initial. Kurzgefasstes Handbuch der Entwicklungsgeschichte des Initials und der Techniken seiner Herstellung. Leipzig, 1912. m. pl. en afb. kl. 8°. II. 13. VERSIERING EN1 ILLUSTRATIE VAN HET BOEK ENZ. 65 Enschedé, J. W. Oude boekdrukkunst en met-versierde Nederlandsche folio-titels tusschen 1700 en 1825. Haarl. 1918. m. afb. 4°. (overdruk uit Oude Kunst.) Faulmann, K. Die Initiale. Ein Beitrag zur Geschichte der Bücher-Ornamentik. Wien, 1886. m. afb. 8°. Geel, Chris van. Over boek- en boekbandversiering. Amst. 1914. m. afb. 4°. (overdruk uit Maandblad voor de typographie en verwante vakken). Goldschmidt R., et V. Otlet. Sur une forme nouvelle du livre: le livre microphotographique. Brux. 1906. 8°. Gottschalk, P. Die Buchkunst Gutenbergs und Schöffers. Mit einem einleitenden Versuch über die Entwicklung der Bucnkwöst von ihren frühesten Anfangen bis auf die heutige Zeit. Berlin, 1918. m. 8 bl. facs. fol. Grasset, E. Ornements typographiques, lettres ornées, tétes de pages et fins de chapitres dessinés et pubhés en 1880 pour les fêtes chrétiennes par 1'Abbé Drioux. Paris, (1880). gr. 8°. Hawkins, R. C. Titles of the first books from the earliest presses estabhshed in different cities, towns and monasteries in Europe, before the end of the I5th. century, with brief notes upon their printers. Illustrated with reproductions of early types and first engravings of the printing press. New-York, 1884. m. pl. 4°. Hering, C. Amerikanische Stimmen über die Frage: Fraktuf oder Antiqda? mit einem Nachworte von F. J. Frommann. Jena, 1871. 8°. Hodson, J. S. An historical and practical guide to art ülustration in connection with books, periodicals and general decorations. With numerous specimens of the various methods. London, 1884. m. afb. 8°. Holbein, H. Initialen herausg. von G. Schneeli und P. Heitz. Strassburg, 1900. m. 104 pl. 4°. Jennings, O. Early woodcut initials containing over 1300 reproductions of ornamental letters of the 15th and 16th centuries selected and annotated by Oscar Jennings. London, (1908). m. 170 pl. 4°. Kirschmann, Aug. Antiqua oder Fraktur? (I^teinische oder Deutsche Schrift?) 2e umgearb. und erganzte Aufl. Leipzig, 1912. 12°. (Monograpbien des Buchgewerbes. 1). Kunst ge werbe der Renaissance. I Band. Rahmen deutscher Buchtitel im 16. Jahrhundert. Herausg. von J. von Pflugk-Harttung. Stuttg. 1909. m. 102 facs. 8°. 5 66 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. Mees, 'R. F. A. De boekkunst van „De Zilverdistel". 's-Grav. 1917. 8°. (overdruk uit De Nieuwe Gids). Mortet, Ch., et V. Le format des livres. Notions historiques et pratiques. (Revue des bibliothèques. Année III. 1893). Ostwald, W. Die Weltformat» für Drucksaehén. München, 1912. 8°. (Uit Börsenblatt f. d. deutschen Buchhandel. 1911). , Pennell, J. The Ulustration of books. A manual for the use of students, notes for a course of lectures at the Slade school, University college. London, 1896. 8°. Pinsard, J. L'illustration du livre moderne et la photographie. Avec préface de Victor Breton. Paris. 1897. m. pl. gr. 8°. Pollard, Alfred W. Last words on the history of the title-page, with notes on some colophons and twenty-seven fac-similes of title pages. London, 1891. m. 27 pl. kl. fol. Poppenberg, F. Buchkunst. Berlin, 1908. m. pl. en afb. kl. 4°. Prunaire, A. Les plus beaux types de lettres d'après les maltrés de eet art, choisis et gravés par Alfred Prunaire. Avant-propos de C. Popelin. Paris, (1895). m. 80 pl. 4°. Rlcketts, Ch., et Lucien Pissarro. De la typographie et de l'harmonie de la page imprimée. William Morris et son influence sur les arts et métiers. Paris et Londres, 1898. 8°. Royen, J. F. van, en P. N. van Eyck. Over boekkunst en de Zilverdistel. MCMXVI. Voor de Zilverdistel op de handpers gedrukt door J. F. van Royen in een oplage van 125 exemplaren. Beëindigd XXVIII Maart MCMXVI. Eerste .boek in de door De Roos ontworpen zilvertype. 8°. Schinnerer, Joh. Die moderne Buchkunst in Deutschland. Vortrag. Mainz, 1912. 8°. (Beüage zum 11. Jahresbericht der Gutenberg-Gesellschaft). Schottenloher, K. Das alte Buch. Berlin, 1919. m. 67 afb. 8°. Schreiber, W. L. Der Initialschmuck in den Druckwerken des XV. bis XVIII. Jahrhunderts. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jahrg. V. 1901—02). Schrift-Scalen des Prof. Jaeger Jun. 2e verm. Aufl. .Wien, 1857. 8°. Hierin zijn geheele stukken van een Duitsch, Fransen, Hollandsen, Italiaansch, Hongaarsch, Boheemsch, Russisch, Grieksch en Hebreeuwsch werk in 20 verschillende en steeds grootere letters gedrukt, om de verhouding van de grootte der letters aanschouwelijk voor te stellen. Silvestre et Paillet. Lettres, chiffres et armes tirés des principales bibliothèques de 1'Europe. Paris, 1866. m. 60 pl. fol. Wood, H. Trueman. Modern methods of ülustrating books. Lond. 1887. 8°. II. 14. BINDKUNST. 67 Wolff, Hans. Die Buchornamentik im XV. und XVI. Jahrhundert. Deutschland I. Leipzig, 1912, m. pl. en afb. 12°. (Mono. graphien des Buchgewerbes. 5). 14. Bindkunst. Adam, Paul. Der Bucheinband. Seine Technik und seine Geschichte. Leipzig, 1890. m. 194 afb. 8°. Die Kunst des Bhnddrucks, der Handvergoldung und der Ledermosaik. Leipzig, 1892. m. afb. 4°. Die praktischen Arbeiten des Buchbinders. Wien, 1898. m. 129 afb. 8°. Lehrbücher der BuchbindereL Halle, 1906, 1911. 8°. Heft II. Das Marmorieren des Buchbinders auf Schleimgrund und im Kleisterverfahren. m. 112 afb., 1 pl. en 24 modellen. Heft III. Das Handvergolden der Blinddruck und die Lederauflage. m. 254 afb. en 16 platen. Heft I is nog niet verschenen. Arnett, J. A. (John Hannett). Bibliopegia oder die Buchbinderkunst jn allen ihren Zweigen. 2e sehr verm. und verb. Aufl. Stuttg. 1837. m. pl. kl. 8°. Bauer, H. Katechismus der Buchbinderei. Leipzig, 1899. m. 97 afb. kl. 8°. ' Bécourt, A. de. Art de construire en cartonnage toutes sortes d'ouvrages d'utilité et d'agrément. Paris, 1828. m. 8 pl. 12°. Blanchon, H. L. A. L'art et la pratique en reliure. Paris, 1878. m. afb. 8°. Bosquet, Em. Traité théorique et pratique de l'art du relieur, contenant la brochure deins ses rapports avec la reliure, le cartonnage, la reliure en tous genres, 1'emboitage, la dorure sur cuir et ses tissus, a la main et au balancier, la dorure et 1'ornementation des tranches, la marbrure, le lavage, le nettoyage, 1'encollage et la réparation des livres et estampes, accompagné d'une notice sur le cuir ciselé et businé. Paris, 1890. m. 16 pl. en 17 afb. 8°. Brade, L. Illustrirtes Buchbinderbuch. Unterweisung in allen Arbeiten des Buchbinders auf Grund der neuesten deutschen, ènglischen und französischen Fortschritte in diesem Fache; vornehnüich in Bezug auf Anwendung der neuesten Maschinen u.s.w. beim Klein- und Grossgeschaftsbetrieb, bei der Einbandherstellung, bei Portefeuille- und Cartonnage-Arbeiten, u.s.w. Nebst einer Anleitung zur Aufstellung von Preisen (Kalkulationen). Ausführung von schrifthchen Arbeiten sowie zur Buchführung. 2te ganzlich umgearbeitete Auflage, von J. R. Herzog. Leipzig, 1868. m. afb. 8°. en een atlas van 34 pl. langw. 4°. 68 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. Brade, L. Idem. 5e neu verbesserte Aufl. von H. Bauer. Halle, 1909. m. afb. en modellen van marmer. 8°. en E. Wlnkler. Het geïllustreerde boekbindersboek, Volledig onderricht in het boekbinden. Waarin beschreven worden de nieuwste Fransche, Engelsche en Duitsche verbeteringen in dit vak. Met uitvoerig onderrigt in het vervaardigen van de verschillende marmer- en andere sneden en het vergulden. Over het gebruik van de nieuwste machinerien. Met een aanhangsel bevattende 76 bijzonder goede recepten. Leiden, 1861. m. afb. kl. 4°. Chanat, Ch. Manuel pratique de 1'ouvrier relieur, contenant une notice sur 1'histoire de la reliure, une étude sur 1'origine du format des livres, la reüure en tous genres, les cartonnages, emboitage etc. Paris, 1914. m. facs. kl. 8°. Cockerell, Douglas. Bookbinding, and the care of books. A text-book for bookbinders and librarians. London, 1901. m. pl. en afb. 8°. • Cowle's Bookbinders manual, containing a full description of leather and vellum binding; directions for gilding of paper and book edges and numerous valuable recipes for sprinkling, colouring and marbling; together with a scale of bookbinders' charges; a hst of all the book and vellum binders in London, etc. etc. 7th ed. London, z. j. kl. 8°. Duhamel du Monceau. Art du cartier. Paris, 1762. m. 5 pl. fol. Fougeroux de Bondaroy. Art de travailler les cuirs dorés ou argentés. Paris, 1762. m. 2 pl. fol. Die Kunst das vergoldeté und versilberte Leder zu ver- fertigen. Aus dem Französischen der Descriptions des arts et métiers übersetzt und mit Anmerkungen versehen von J. H. G. von Justi. Berlin, 1763. m. 2 pl. 4°. Geheimen der boekbinderij of handleiding voor boekbinders en voor allen die zich in het vak wenschen te bekwamen. Bevattende een beknopte doch volledige beschrijving yan het vergulden op alle soorten'van leder, fluweel, zijde en papier, benevens het vergulden en marmeren op snede, en eindelijk het marmeren en verwen van het kalfs- en schapenleder door B Amst. z. j. 8°. Greve, E. W. Hand- und Lehrbuch der Buchbinde- und Futteralmache-kunst. In Briefen an einen jungen Kunstverwandten nach vieljahrigen eigenen Erfahrungen gründlich und möglichst vollstandig ausgearbeitet. Mit nützlichen Anmerkungen, Verbesserungen und einer Vorrede von S. F. Hermbstadt. Berlin, 1822, 23. 2 dln. m. portr. en pl. kl. 8°. I. Die Buchbindekunst. II. Die Futteralmachekunst. Over de noodzakelijke kundigheden der boekbinders in II. 14. BINDKUNST. 69 betrekking tot alle techrusch-chemische proceduren en voortbrengselen zoowel, als van alle natuurlijke kleuren. Verzameling van goedbevondene voorschriften tot het bereiden van verwen, beitzen, lakvernissen, inkten, enz. Bereiding van onderscheidene soorten van papier, enz. Hs. van 175 blzz. (Middelburg?) begin 19e eeuw. 4°. Haas, H. de. De boekbinder of volledige beschrijving van al hetgene wat tot deze kunst betrekking heeft.-Dordrecht, 1806. m. 9 pl. 8°. Kersten, P. Der exakte Bucheinband: Der gute Halbfranzband, der künstlerische Ganzlederband, die Handvergoldung. Nebst einem Beiwort: Entwurf des Bucheinbandes von L. Sütterlin. Halle, 1909. m. pl., afb. en papiermonsters. 8°. Lande, de la. L'art de faire le maroquin. Paris, 1762. m. 1 pl. fol. Art du cartonnier. Paris, 1762. m. 1 pl. fol. Lenormand, S. Nouveau manuel complet du relieur en tous genres, contenant les arts de 1'assembleur, du satineur, du brocheur, du rogneur, du cartonneur, du marbreur sur tranches et du doreur sur tranches et sur cuir. Nouv. éd. réfondue et consid. augm. par M. Maigneu Paris, 1879. m. afb. 12°. Handboek voor den boekbinder, bijzonder met betrekking tot de nieuwste Engelsche en Fransche verbeteringen. Uit het Fransch. Amst. 1843. m. 4 pl. kl. 8°. Loopik, M. van. Volkomen handleiding tot de boekbindkonst. Uit de beste schrijvers bijeen verzameld en met de nodige ophelderingen en verbeteringen verrijkt. Gouda, 1790. 3 stukken. 8°. (niet meer verschenen). Marbreur de papier, Le. Yverdon, 1770. m. 2 pl. 4°. (uit de Félice, Encyclopédie). Méguin, A. B. Art de la réglure des registres et des papiers de musique. Méthode simple et facile pour apprendre a régler. Paris, 1828. m. pl. 12°. Poppe, J. H. M. von. Der Papparbeiter und Papierkünstler, oder die Kunst allerlei schone Sachen aus Pappe, etc. zu verfertigen. Ulm, 1840. m. 6 pl. 8°. Reliure, La. Yverdon, 1770. m. 3 pl. 4°. (uit de Féhce, Encyclopédie) . Thon, Chr. F. G. Die Kunst Bücher zu binden für Buchbinder und Freunde dieser Kunst, welche Bücher aller Art selbst binden,' solche farben, marmorieren, sprengen, vergolden, und lackiren wollen, nebst einem Anhange: Zeichnungen, Tabellen, Kupfer, Landkarten, u. f. auf Papier oder Leinwand zu ziehen; ferner 70 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. allerhand runde, ovale und eckige Gegenstande sowohl mit Untersatz und Deckel, als auch mit Schrauben; in gleichen Futterale vorzüghch über Bücher, geschmackvoll aus Pappe zu verfertigen, zu vergolden und zu lackiren. 2e Aufl. Ilmenau, 1826. 8°. Ton, Chr. F. P. Die Kunst Bücher zu binden, Futterale zu machen und Landkarten, etc. auf zu ziehen, für Buchbinder und Freunde dieser Kunst, welche Bücher aller Art selbst binden, etc. I Theil. 3te stark vermehrte und verbesserte Auflage. II TheiL 2te verbesserte Auflage. Ilmenau, 1832. 2 dln. kl. 8°. III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. 1. Algemeen. Bayley, Harold. A new light on the Renaissance displayed in contemporary emblems. London, 1909. m. pl. en afb. 8°. Papermaking and the Albigenses.— Religious emblems. — Emblems of the Deity. — Emblems of persecution and preaching. — Romaunt emblems. — „The Philosopher's Gold". — The Kabbalah. — Th,einvention of Printing. — Printers' deviees. — The transference of woodblocks. — T.icks of obscurity. — The Renaissance. The lost language of symbolism. An inquiry into the ori- gin of certain letters, words, names, fairy-tales, folklore, and mythologies. London, 1912. 2 dln. m. facs. 8°. Zie: Het Boek VI. blz. 37. Bouchot, H. Le livre — 1'illustration —* la reliure. Etude historique sommaire. Paris, z. j. m. afb. 8°. Cim, A. Le livre, historique — fabrication — achat — classement — usage et entretien. Paris, 1905—8. 5 dln. m. afb. 8°. Davenport, C. The book, its history and development. London, 1907. m. pl. 8°. Egger, E. Histoire du livre depuis ses origines jusqu'a nos jours. Paris, 1880. 8°. Livre a travers les ages, Le. Numéro unique résumant 1'histoire du livre depuis les origines de 1'écriture, publié sous la direction de Ch. Mendel par G. Brunet, avec la oollaboration de Maurice Barrès, L. de Belfort de la Roque, G. de Chamoisel e. a. Paris, 1894. m. afb. 4°. Louisy, P. Le livre et les arts qui s'y rattachent depuis les origines jusqu'a la fin du 18me siècle. Tiré des ouvrages de Paul Lacroix sur le Moyen-Age, la Renaissance, le XVIIe et le XVIIIe siècle. Paris, 1886. m. 1 pl. en afb. 8°. Pétrarque. De 1'abondance des livres et de la réputation des écrivains. Traduit du Latin par V. Dovelay. Paris, 1883. 16°. Saldenus, G. De libris varioque eorum usu et abusu libri duo, cum indicibus necessariis. Amstel. 1688. m. front. 8°. 72 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Weise, O. Schrift- und Buchwesen in alter und neuer Zeit. Leipzig, 1899. m. afb. 8°. Idem. 2te Aufl. Leipzig, 1903. m. afb. 8°. 2. Papier en watermerken. Blanchet, A. Essai sur l'-histoire du papier et de sa fabrication. lère partie. Paris, 1900. m. afb. 8°. (niet verder verschenen). ■ Le papier et sa fabrication a travers les ages. (La Biblio- filia. Anno 12. 1910—11). Egger, E. Le papier dans 1'antiquité et dans les temps modernes. Paris, 1866. 12°. et A. Firmin-Didot. Sur le prix du papier dans 1'antiquité. Lettre de M. Egger a M. Firmin-Didot et réponse de M. A. Firmin-Didot a M. Egger. Paris, 1857. 8°. (overdruk uit Revue comtemporaine et Athenaeum francais). Enschedé, J. W. Papier en papierhandel in Noord-Nederland gedurende de zeventiende eeuw. 's-Grav. 1909. m. afb. 8°. (overdruk uit Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen). Grand-Carteret, JT. Papéterie et papetiers de Tanden temps. Paris, 1913. m. 160 afb. 8°. Les corporations, — Les boutiques. — Les marchandises. — Notices sur les enveloppes, 1'encre, les encriers, les plumes, les crayons, le papier a lettres, la cire, les pains a cacheter, les portefeuilles. — Copies d'écriture. — Bibliographie. — Enseignes, étiquettes et adresses des marchands papetiers d'autrefois. Guterman, Fr. Die alteste Geschichte der Fabrication des Leinen-Papiers. Aus handschrifthchen Urkunden und gedruckten Nachrichteii gesammelt. (Serapeum. Jg. 6. 1845). Koops, M. Historical account of the substances, which have been üsed to describe events and to convey ideas from the earhest date to the invention of paper. Printed on the first useful paper manufactured solely from straw. London, 1800. 8°. Lacroix, A. Historique du papier d'Angoulème suivi d'observations sur le commerce des chiffons en France. Paris, 1863. 8°. Maire, Albert. Materials used to write upon before the invention of printing. m. pl. 8°. (overdruk uit Smithsonian Report. 1904). Meerman, Ger. et doctorum virorum ad eum epistolae atque óbservationes de chartae vulgaris seu lineae origine. Edidit ac praefatione instrux'it Jacobu&van Vaassen. Hagae Com. 1767. 8°. Munsell, J. A'chronology of. paper and paper-making. Albany, 1857. 8°. ' ■ i ; f Jtll. 2-. 8APIER EN WATERMERKEN. 73- Peignot, G. Essai .-sur 1'histoire du parcheminret du véTin, Paris, 1812* 8°.. :«*". . -. Pulignani, D. M." Faloci. Le antiche eartiere di Foligno. (LaBibhofilia. Anno 2. 1909—19). Rieu, W. N. du. Het papier in :vroegere, eeuwen.' 1869- 12°. (overdruk uit- Volksalmanak der Maatsch. tot. Nut van 't Algem. 1870). .>-.... Schwandner, J. G. Charta linea antiquissüna omnia hactenusproducta specimina aetate sua superans ex cimelüs Bibliothecae Augustae Vindobonensis exposita. Vindobv1788. 4°. . . Seyffarth, Ueber das Papier der Alten nach PUnius und der Papyrusstande im botanischen Garten zu Leipzig. (Serapeum, Jg- 3- 1842}. Sotzmann, J. D. F. Ueber die altere Papierfabrikation, insbe^ sondere über die Frage: ob die von Ra vensburg die alteste und erheblichste in Deutschland gewesen sei. (Serapeum. Jg. 7. 1846). Stoppelaar, J. H. de. Het papier in de Nederlanden, gedurende de middeleeuwen, inzonderheid in Zeeland. Middelb. 1869, m. 16 pl., afb. van papiermerken. 8°. Vriese, W. H. de. Proeve eener geschiedkundig-botanische verhandeling over den papyrus antiquorum. Amst. 1835. m. 1 pl. (overdruk uit Tijdschrift van Nat. Gesch. Jg. 2. 1). Wêhrs, G. F. Vom Papier und von den Schreibmassen, derer man sich vor der Erfindung desselben bechente. Hannover, 1779. 12°. Aitkin, P. Hender son. Preliminary note on 15th century water-marks.'Glascow, 1890. 4°. (Transactions of the Glasgow Archaeological Society. N. S. 1. part 4). Blades, W. On paper and papermarks. (The Library. Dl. I. 1889). ' Briquet, C. M. Papiers et filigranes des archives de Gènes, • 1154 a '1700. Avec 593 dessins autogr.' Genève, 1888. m. facs. gr. 8°. Le papier et ses filigranes, compte rendu des plus récents travaux pubhés a ce sujet. (Revue des bibliothèques. 1894). Les filigranes. Dictionnaire historique des marqués du papier des leur apparition vers 1282 jusqu'erti.46.00. ,Avec,,'3ü figures dans le texte et 16112 fac-similés de .ifiïgranfi5. Pajaai. 1907. 4 dln. 4°. Les filigranes ont-ils un sens caché? Une signification mystique ou symbolique? Besangon, "1910, 8°. (Bibhographe moderne. 1909. no. 5—6). 74 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Fischer, G. Versuch die Papierzeichen als Kennzeichen der Alterthumskunde anzuwenden. Aus dessen Beschreibung typographischer Seltenheiten etc. besonders abgedruckt. Nürnberg, Ï804. m. 1 pl. 8°. Heinz, Fr. Die Wasserzeichen des XIV. Jahrhunderts in Handschriften der K. bayer. Hof- und Staatsbibhothek. München, 1896. m. 38 pl. 4°. (overdruk uit Abhandlungen der K. bayer. Akademie der Wiss.). Hössle, Friedr. von. Die alten Papiermühlen des Freien Reichsstaat Augsburg, sowie alte Papiere und deren Wasserzeichen im Stadt-Archiv und der Kreis- und Stadt-Bibhothek zu Augsburg. Augsb. 1907. m. 1 pl. en 37 bi. 'papiermerken, fol. Kirchner, Ernst. Die Papiere des XIV. Jahrhunderts im Stadtarchive zu Frankfurt a. M. und dessen Wasserzeichen, technisch untersucht und beschrieben. Frankf. 1893. m. 153 afb. van watermerken. 8°. Lempertz, H. Beitrage zur Geschichte des Leinen-Papiers. I. Die Vor-Gutenberg'sche Zeit, 1301—1440 in Griginal-Proben, Wasserzeichen, etc. aus den Sammlungen von Ger. van Hasselt und A. Kirchhoff, mit Erganzungen gleicher und spaterer Perioden aus eigenen Sammlungen. 2e Ausgabe zu 100 Exemplaren. Köln, 1891. m. 9 pl. 8°. In handschrift van L. bijgevoegd op den titel: no. 9 mit d. Mentelin'schen Wasserzeichen der Mondsichel". Geschichte, Papierstudien, Wasserzeichen. Einige Erin- nerungsblatter an die 23. Jahres-Versammlung des Hansischen Geschichts-Vereins zu Köln, 14, 15, 16 Mai 2: Ausg. zu 150 Exemplaren. Köln (Weide), 1894. m. 5 pl. en 1 bijvoegsel. 8°. („Blatt aus Livius Venetianer. Druck. Ende des XV oder Anf. d. XVI Jahrh. m. Wassermarke: Ochsenkopf mit Augen in hoher Kreuz-Stange"). Midoux, E., et Aug. Matton. Etude sur les filigranes des papiers employés en France aux XlVe et XVe siècles. Accompagnée de 600 dessins lithographiés. Paris, 1868. m. 167 pl. 8°. Weisz, Deutsche Wappenwasserzeichen. Engen, 1915. m. 14 pl. 4°. (overdruk uit Der Deutsche Herold). Witte, de. L'histoire du papier et les filigranes. Conférence faite a la Maison du livre. Brux. 1912. m. afb. (Le Musée du livre. iasc. 21, 22. 1912). III. 3. a. HET BOEK VÓÓR DE UITVINDING DER BOEKDRUKKUNST. 7S 3. Het boek vóór de uitvinding der boekdrukkunst. a. Algemeen. Birt, Th. Zur Geschichte des antiken Buchwesens. (Centralblatt für Bibkothekswesen. Jahrg. XVII. 1900). Birt, Th. Die Buchrolle in der Kunst. Archaologisch-antiquarische Untersuchungen zum antiken Buchwesen. Leipzig, 1907. m. 190 afb. 8°. Dziatzko, K. Untersuchungen über ausgewahlte Kapitel des antiken Buchwesens. Mit Text, Uebersetzung und Erklarung von Plinius, Nat. Hist. XIII. S. 68—89. Leipzig, 1900. 8°. Folmer, Tiddo. Het boek en de boekhandel vóór de uitvinding der boekdrukkunst geschetst. Rott. 1913. kl. 4°. Gardthausen, V. Das Buchwesen im Alterthum und im byzantinischen Mittelalter. 2e Aufl. Leipzig, 1911. m. 38 afb. 8°. Géraud, H. Essai sur les livres dans 1'antiquité, particulièrement chez les Romains. Paris, 1840. m. 1 pl. 8°. (overdruk uit Buil. du bibliophile, publ. par Techener. 3e série. 1839). Haberlin, Carl. Griechische Papyri. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jahrg. XIV. 1897). Haenny, L. Schriftsteller und Buchhandler in Rom. Inaugural Dissertation. Halle, 1884. 8°. Idem. 2e Aufl. Leipzig, 1885. 8°. Hertz, M. Schriftsteller und Publicum in Rom. Berlin, 1853. 8°. Hesse, L. F. Wachstafeln bei den Alten. Verzeichniss und Beschreibung derjenigen, welche aus spaterer Zeit in den Archiven und Bibliotheken Deutschlands und anderer europaïschen Lander aufbewahrt werden. (Serapeum- Jg- XXI. 1860). Urm, Max. Lateinische Papyri. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jahrg. XVI. 1899). Kirchhoff, A. Die Handschriftenhandler des Mittelalters. 2e neubearb. Ausgabe. Leipzig, 1853. 8°. (Serapeum. Jg. XIII. 1852). Weitere Beitrage zur Geschichte des Handschriftenhandels im Mittelalter. Halle, 1855. 8°. (overdruk uit Petzholdt's Anzeiger). Poelchau, A. Das Bücherwesen im Mittelalter. Berlin, 1881. 8°. Putnam, G. Haven. Authors and their public in ancient times. A sketch of literary conditions and of the relations with the public of literary producers, from the earliest times to the invention of printing. New-York, 1894. 8°. Books and their makers during the middle-ages. A study of the conditions of the production and distribution of literature 76 Hl.'.DE: GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. from the fall of the Roman empire to the close of the 17th een* tury. London, 1896—97. 2 dln. 8°. Schmidt, Ludw. Andreas Darmarius. Ein Beitrag zur Handschriftenkunde des 16. Jahrhunderts. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jahrg. III. 1886). Schmltz, F. De bibliopolis Romanorum. Saarbrücken, 1857. 4°. Schubart, W. Das Buch bei den Griechen und Römern. Eine Studie aus der Berliner Papyrussammlung. Berlin, 1907. m. afb. 8°. Someren, A. E. C. van. Boeken en boekhandel in de oude wereld en^ de middeleeuwen. Kuilenburg, 8°. (overdruk uit Bibliotheek van Noord- en Zuid. V). Vogel, E. G. Verzeiclmiss griechischer Abschreiber aus dem 9—16. Jahrhunderte, nach datirten Handschriften. (Serapeum. Jg. V. 1844). Noch einiges über Andr. Darmarius und Ant. Eparchus. (Griech. Abschreiber). (Serapeum. Jg. V. 1846). Vogel, M., und V. Gardthausen. Die griechischen Schreiber des Mittelalters und der Renaissance. Leipzig, 1909. 8°. (Beiheft zum Zentralblatt für Bibliothekwesen. XXXIII). Wattenbach, W. Das Schriftwesen im Mittelalter. 3e ver7 mehrte Auflage. Leipzig, 1896. 8°. Wessely, Carl. Aus der Welt der Papyri. Mit einem bibliographischen Anhang. Leipzig, 1914. m. afb. 8°. b. Schriftkunde en Oorkondenleer. Auer, A. Die Buchschriften des Mittelalters mit besonderer Berücksichtigung der deutschen und zwar vom 6en Jahrhundert bis zur Erfindung der Buchdruckerkunst. Historisch-technisch begründet von einem Mitgliede der K.K. Hof- und Staatsdruckerei zu Wien bei Gelegenheit der Herausgabe des Urkundenbuches für das BenediktinerrStift Kremsmünster. Wien, 1852. m. pl. 8°. Beaudoire, Th. Origines de 1'alphabet de la typographie et de la numération. Paris, 1899. m. afb. 8°. • Brandi, Karl. Unsere Schrift. Drei Abhandlungen zur Ein-: führung in die Geschichte der Schrift und des Buchdrucks. Gött. 1911. m. 89 afb. 8°. Glausz, Hermann. Die Schwabacher Schrift in Vergangenheit und Gegenwart. Leipzig, 1916. (Monographien des Buchgewerbes. Bd. 10). Ebers, G. Die hieroglyphischeü Schriftzeichen der Aegypter, W^k-^Mb'^- 40...,.,,,.., .>• .■, Faulmann, K. -Illustrirte Geschichte der Schrift. Popülar- III. 3. b. SCHRIFTKUNDE EN OORKONDENLEER. 77 wissenschaftliche Darstellung der Entstehung der Schrift der Sprache und der Zahlen sowie der Schriftsysteme aller Völker der Erde. Wien, 1880. m. pl. en afb. 8°. Fischbach, Fr. Ursprung der Buchstaben Gutenbergs. Beitrag zur Runenkunde. Nebst 16 Tafeln mit Ornamenten des FeuerCultus. Mainz, 1900. kl. fol. Folmer, T. Schrift en kunst in hun gemeenschappehjken oorsprong en eerste ontwikkeling. Amst. (1912). m. afb. 8°. Fortia d'Urban, de. Essai sur 1'origine de 1'écriture, sur son introduction dans la Grèce et son usage jusqu'au temps d'Homère, c'est a dire jusqu'a 1'an 1000 avant notre èré. Paris, 1832. m. 4 pl. 8°. HUI, G. F. The development of Arabic numerajs in Europe, exhibited in 64 tables. Oxford, 1915. 8°. Hoffmeister, H. Die Entstehung einer Schrift. Leipzig, 1913. m. afb. 12°. (Monographien des Buchgewerbes. 8). Hug, J. L. Die Erfindung der Buchstabenschrift, ihr Zustand und frühester Gebrauch im Alterthum. Mit Hinsicht auf die neuesten Untersuchungen über den Homer. Ulm, 1801. m. 1 pl. 4°. Hugo, H. De prima scribendi origine et vniversa rei literariae antiqvitate. Antw. 1617. kl. 8°. Idem. Cui notas, opusculum de scribis, apologiam pro Waechtlero, praefationem et indices adjecit C. H. Trotz. Traj. ad Rh. 1738. m. pl. 8°. Kirchberger, Th. Anfange der Kunst und der Schrift. Esslingen, 1907. m. 1 pl. en afb. 8°. Leemans, C. Over het algemeen letterschrift volgens het stelsel van Lepsius. Amst. 1865. 8°. (overdruk uit Hand. K. Akad. v. Wetenschappen). Stübe, R. Beitrage zur Entwicklungsgeschichte der Schrift. Heft 1. Vorstufen der Schrift. Heft 2. Die Bilderschriften. Leipzig, 1913. 2 dln. m. afb. 12°. (Monographien des Buchgewerbes. 6). Vesely, A. J. Wie ist die Schrift entstanden? Graz, 1912. m. afb. 8°. Wiselius, S. Iz. Vertoog over de hooge oudheid van het letterschrift; strekkende hoofdzakelijk tot wederlegging der bekende stelsels van de hoogleeraren Heyne en Wolf, betrekkelijk den oorsprong en de samenstelling der Homerische gedichten, de Ilias en de Odyssea. 1810. 8°. (overdruk). Wolff, D. E. W. Het Semitische letterschrift. Amst. 1858. m. 1 pl. 8°. 78 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Baring, D. E. Clavis diplomatica, tradens specimina veterum scripturarum, nimirum alphabeta varia, compendia scribendi medii aevi, notariorum veterum signa nonnulla curiosa, una cum alphabeto instrumenti et abbreviaturis, singula tabulis aeneis exhibita; quibus praemittuntur introductiones necessariae subiiciuntur scriptores rei diplomaticae ahaque ad lectionem et intelligentiam veterum codfcum, chartarum et diplomatum facientia, variis annotationibus histbrico-literariis hinc inde additis. Hanoverae, 1737. m. 32 pl. 4°. Idem. Praemissa est bibliotheca scriptorum rei diplomaticae Iterata hac editione sic ab auctore recognita, emendata ac locupletata ut novum opus videri possit. Hanoverae, 1754. •m. 74 pl. en afb. 4°. Brugmans, H., en O. Oppermann. Atlas der Nederlandsche palaeographie. 's-Grav. 1910. m. 28 pl. fol. Hulshof, A. Das Studium der Palaeographie in England seit 1873. (Zentralbl. f. Bibliothekswesen. Jg. 1916). Deutsche und Lateinische Schrift in den Niederlanden, 1350—1650. Bonn, 1918. m. 50 facs. gr. 8°. Koning, J. Algemeene ophelderende verklaring van het oud letterschrift. Leiden, 1818. m. 17 pl. 8°. Leist, Fr. Urkundenlehre. Katechismus der Diplomatik, Palaographie. Chronologie und Sphragistik. Leipzig, 1882. m. 5 pl. kl. 8°. Meier, P. Gabriel. Die Fortschritte der Palaeographie mit Hilfe der Photographie. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jahrg. XVII. 1900). Paoli, C. Grundriss zu Vorlesungen über lateinische Palaeographie und Urkundenlehre. Aus dem Italienischen übersetzt von K. Lohmeyer. Innsbruck, 1889, 95. 2 dln. 8°. I. Lateinische Palaeographie. 2te stark erweiterte und umgearbeitete Aufl. II. Schrift-und Bücherwesen. Reusens, F. Eléments de paléographie. Louvain, 1899. m. pl. en afb. 8°. Schönemann, C. T. G. Ueber die Bestimmung des Alters der Urkunden und Handschriften auf den Bhck und über die Mittheilung dieses Blickes. Göttingen, 1799. 8°. Silvestre, M. J. B. Universal palaeography: or fac-similes of writings of all nations and periods, copied from the most celebrated and authenthic manuscripts in the hbraries and archives of France, Italy, Germany and England. Accompanied by an historical and descriptive text and introduction, by Champolhon Figeac and Aimé Champolhon fils. Translated from the French, and edited, with cbrrections and notes by Sir Frederic Madden. London, 1849—50. 2 dln. 8°. en 2 dln. met 296 gekl. pl. gr. fol. III. 3. C. WERKEN OVER HANDSCHRIFTEN EN MINIATUURKUNST. 79 c. Werken over handschriften en miniatuurkunst. Ancona, P. d'. La miniatura Fiorentina (secoli XI—XVI). Firenze, 1914. 2 dln. m. 109 pl. fol. Vol. I. Testo e tavole. Vol. II. Catalogo descrittivo. Arneth, J. von. Ueber das Evangeliarium Karls des Grossen in der K. K. Schatzkammer und über mehrere Gebetbücher des XVI Jahrhunderts. Wien, 1864. m. 5 pl. 4°. Bachelin, A. Description du livre d'heures de la maison de Schoenborn (Le livre d'heures de la Dame de Saluces). Paris, 1868. m. 2 pl. 8°. Description d'un commentaire de TApocalypse. Manuscrit du Xlle siècle compris dans la bibliothèque du marquis d'Astorga, comte d'Allamita, etc. Paris, 1869. m. pl. en afb. 8°. (Le Bibliophile' fransais. 1869). Blech, W. de Gray. The history, art and paleography of the manuscript styledThe Utrecht Psalter. London, 1876. m. pl. 8°. Boekenoogen, G. J. Over middeleeuwsche Vlaamsche miniaturen. 8°. (overdruk uit Onze Eeuw. 1904). Brandsma, T. De miniaturen van den kruisheer Joannes van Deventer. (Het Boek. Jaarg. I. 1912). Bruck, R. Die Malereien in den Handschriften des Königreichs Sachsen. Dresden, 1906. m. 1 pl. en vele afb. 8°. Bruun, J. A. An enquiry into the art of the üluminated manuscripts of the middle-ages. Part. I. Celtic üluminated manuscripts. Stockholm, 1897. m. pl. 4°. Budik. Zur Handschriftenkunde. (Serapeum. Jahrg. VI. 1845). Ebert, F. A. Zur Handschriftenkunde, lstes Bandchen (niet verder verschenen). Leipzig, 1825. 8°. (Die Bildung des Bibliothekars. 2tes Bandchen). Eichler, F. Ueber die Herkunft einiger angeblich St. Lambrechter Handschriften. (Zentralbl. f. Bibliothekswesen. Jg. XXXV. 1918). Elwald, R. Ueber eine französische Missalhandschrift des XIV Jahrhunderts. 1913. (Beitrage zum Bibkotheks- und Buchwesen). Folmer, Tiddo. Over onze middeleeuwsche miniatuur-schilderkunst en het Breviarium Grimani. Rott. 1910. 8°. Escher, Konrad. Die Miniaturen in den Basler Bibliotheken,. Museen und Archiven. Basel, 1917. m. 82 pl. en afb. 8°. Fourche-Delbosc, R. Manuscrits hispaniques de bibliothèques dispersées. (Revue des bibliothèques. 1912'13). Gasquet Abbot, and E. Bishop. The Bosworth Psalter. An account of a manuscript formerly belonging to O. Turville-Petre .80 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK: Esq. of Bosworth Huil now addit. ms. 37517 at the British Museum. With an appendix on the birth-date of Saint-Dunstan by ieshe A. Si L. Tbke. London, 1908. m. afb. 4°. Herbert, J. A. Illuminated manuscripts. London, 1911. m. -51 pl. gr. 8°. Hieber, Hermann. Die Miniaturen des frühen Mittelalters. München, 1912. m. pl. en afb. 8°. Hulshoff, A. Het Utrechtèch Psalterium. — A. Brom Jr. Afbeeldingen van orgels in het Utrechtsch Psalterium. (Van Someren-nummer van Het Boek. 1914). Kautzsch, R. Einleitende Erörterungen zu einer Geschichte •der deutschen Handscluiftéhillustration im spateren Mittelalter^ •Strassb. 1894. 8°. Kazaverus, Chr. Steph. Dispvtatio tertia de ornametttis librorvm apvd veteres vsitatis. Altorfiae, 1711. 4°. Kukula, R. Die altesten in Böhmen hergestellten Miniaturhandschriften. (Mitt. des österr. Vereins f. Bibuothekswesens. Jahrg. VII. 1903). Labithe, A. L'art de 1'enluminure. Métier.histoire.pratique. Paris, 1893. m. 1 pl. en 50 afb. 8°. Landsberger, Th. Der St. Galler Folchart-Psalter. Eine Initialenstudie. St. Gallen, 1912. m. 7 pl. en afb. fol. Lecoy de la Marche, A. L'art d'enluminer. Paris, 1890. kl. 8°. Les* manuscrits et la miniature. Paris, (1884). m. afb. 8°. Lutz, J. Eine verschollene Handschrift der sogenannten Biblia pauperum. (Zentralblatt für Bibliothekswesen, Jahrg. XXIV. 1907). Marignan, A. Etudes sur Thistoire de l'art allemand. Quel•ques manuscrits attribués aux Xe et Xle siècles. La porte en bois de Sainte-Marie de Cologne. Strassb. 1913. 8°. (Studiën zur deut■schen Kunst geschichte. Heft 162). Merton, Adolf. Die Buchmalerei In St. Gallen vom neunten bis zum elften Jahrhundert. Leipzig, 1912. m. 100 pl. fol. Mély, F. de. Les primitifs et leurs signatures. Les miniaturistes. Paris, 1913. m. 30 pl. en afb. 4°. Middleton, J. Henry. Illuminated manuscripts in classical and mediaeval times, their art and their technique. Cambridge, 1892. m. afb. 8°. Nolhac, Pierre de. De patrum et medii aevi scriptorum codi•cibus in bibliotheca Petrarcae olim collectis. (Revue des bibliothèques. 1892). Le Virgile du Vatican et ses peintUfes. Tirédes notices et III. 3 C. WERKEN OVER HANDSCHRIFTEN EN MINIATUURKUNST. 81 extraits des manuscrits de la Bibl. Nat. et autres bibliothèques. Paris, 1897. m. 1 pl. 4°. Notice sur les manuscrits a miniatures par le bibliophile J. R. Paris, 1874. 12°. Nijhoff, Paul. Handschriften. 1852. 8°. (overdruk uit Weekblad voor den boekhandel). Othmar, P. Die St. Lambrecht-Grazer Handschriften. (Zentralbl f. Bibliothekswesen. Jahrg. XXXV. 1918). Pfeiffer, A. F. Ueber Bücher-Handschriften überhaupt. Erlangen, 1810. 8°. Schottenloher, K. Handschriften Schatze zu Regensburg im Dienste der Zenturiatoren. (Zentralbl. f. Bibliothekswesen. XXXIV. 1917). Schulz, Walter. Die persbch-islamische Miniaturmalerei. Ein Beitrag zur Kunstgeschichte Irans. Leipzig, 1914. 2 dln. m. 217 pl. en afb. 4°. Schwarz, C. G. De ornamentis librorvm et varia rei librariae vetervm svpellectile dissertationvm antiqvariarvm hexas. Primvm collegit et recensvit atqve praefatione indicibvsqve necessariis instruxit J. C. Leuschner. Lips. 1756. m. 6 pl. 4°. Steinschneider, M. Vorlesungén über die Kunde hebraischer Handschriften, deren Sammlungen und Verzeichnisse. Leipzig, 1897. ; m. 1 pl. 8°. (Beiheft zum Centralblatt f. Bibliothekswesen. XIX). Schwarzenski, G. Denkmaler der süddeutschen Malerei des ' frühen Mittelalters. I. Die Regensburger Buchmalerei des X. und XI. Jahrhunderts. Studiën zur Geschichte der deutschen Malerei i des frühen Mittelalters. Leipzig, 1901. m. 101 afb. op 35 pl. gr. 4°. — II. Die Salzburger Malerei von den ersten Anfangen bis zur Blütezeit des romanischen Stils. Studiën zur Geschichte der deutschen Malerei und Handschriftenkunde des Mittelalters. Leipzig, 1908, 1913. 2 dln. m. 457 afb. op 135 pl. gr. 4°. Thompson, E. Maunde» 'English wuminated manuscripts. (Bibhographica. Vol, I. 1895. II. 1896). The grotesque and the humorous in ülumination of the t middle-ages. (Bibhographica. Vol. II. 1896). Tikkanen, J. J. Die Psalterillustration im Mittelalter. Bd. I. Die Psalterillustration in der Kunstgeschichte. Leipzig, 1895. m. 9 pl. en afb. 4°. Byzantinische Psalterillustration. — AbendlSndische Psalterillustration. Der Utrecht-Psalter. Varnhagen, H. Ueber die Miniaturen in vier französischen Handschriften des 15. und 16. Jahrhunderts auf den Bibliotheken I in Erlangen, Maihingen und Berlin (zwei Horarien — Fleur des Vertus — Petrarca). Erlangen, 1894. m. 24 pl. 8°. 6 82 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Vogel, E. G. Nachweisungen von Kalligraphen, Illuminatoren und Miniatoren von Handschriften in dem abéndlandischen . Europa wahrend des Mittelalters bis zum Schluss des XVI. Jahrhunderts. (Serapeum. Jg. XI, XII. 1850—51). Vogelsang, W. Hóllandische Miniaturen des spateren Mittelalters. Strassb. 1899. m. pl. en afb. 8°. (Studiën zur deutschen Kunstgeschichte. Heft 18). Vogelsteln, Julie. Von französischer Buchmalerei. München, 1914. m. 28 pl. 8°. Vreese, W. de. Over eene Bibliotheca Neerlandica manuscripta. Gent, 1903. 8°. Met bespreking door H. Brugmans in de Nederl. Spectator. Wickhoff, Fr., und M. Dvorak. Beschreibendes Verzeichniss der iUuminierten Handschriften in Oesterreich. Herausgegeben von Fr. Wickhoff, fortgesetzt von Max Dvorak. Leipzig, ^OSIS. 7 dln. m. pl. en afb. 4°. I. H. J. Hermann. Die iUuminierten Handschriften in Tirol. m. 23 pl. en afb. II. Hans Tietze. Die iUuminierten Handschriften in Salzburg. m. 9 pl. en afb. III. R. Eisler. Die iUuminierten Handschriften in Karaten, m. 9 pl. en afb. IV. P. Buberl. Die iUuminierten Handschriften in Steiermark. I Thefl: Die Stiftsbibliotheken zu Admont und Vorarl. m. 23 pl. en afb. V. H. Tietze. Die iUuminierten Handschriften der Rossiana in Wien- Lainz. m. 12 pl. en afb. VI. H. Folnesicz. Die iUuminierten Handschriften in Dalmatien. m. 4 pl. en 150 afb. VII. H. Folnesicz. Die iUuminierten Handschriften im Oesterreichischen Küstenlande, in Istrien und der Stadt Triest, m. 66 afb. Winkler, Fr. Studiën zur Geschichte der niederlandischen Miniaturmalërei des XV. und XVI. Jahrhunderts. Wien, 1915. m. 21 pl. en 56 afb. 4°. (Jahrbuch der Kunsthistorischen Sammlungen des aUerhöchsten Kaiserhauses. Bd. XXXII. Heft 3). Zimmermann, E. H. Die Fuldaer Buchmalerei in Karolingischer und Ottonischer Zeit. Wien, 1910. m. 12 pl. en 36 afb. 4°. d. Reproducties van handschriften met en zonder miniaturen. Album de portraits d'après les collections du département des manuscrits (de la Bibliothèque Nationale). Publ. par Camille Couderc. Paris, s. d. m. 167 pl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 21. Bacha, Eug. Les trés belles miniatures de la Bibliothèque Royale de Belgique. Choix de 57 miniatures reproduites en héliotypie. Brux. et Paris, 1913. m. 57 pl. fol. Blbles, Hebrew illuminated. of the IXth and Xth centuries III. 3. d. REPRODUCTIES VAN HANDSCHRIFTEN. 83 (codices Or. .Gaster nos. 150 and 151) and a Samaritan scroll of the law of the XIth century (codex Or. Gaster no. 350).Together with 8 plates of facsimiles of these manuscripts and of fragments from the Geniza in Egypt. Published for the first time by M. Gaster. London, 1901. m. 8 pl. 4°. Boinet, A. La miniature carolingienne, ses origines, son développement. Paris, 1913. m. 160 pl. fol. British Museum. Reproductions from illuminated manuscripts. Series I—III. London, 1907—1908. 3 dln. ieder m. 50pl.kl.4°. Burlington Fine Art Club. Exhibition of illuminated manuscripts. London, Printed for the Burlington Fine Art Club, 1908. m. 162 pl. fol. Codices Graeci et Latini photographice depicti duce G. N. du Rieu et S. de Vries. Leiden, 1897—1908. le serie. 13 dln. 4° en fol. Evangiles, Les. des dimanches et fêtes de 1'année suivis de prières a la Sainte Vierge et aux Saints. Texte revu par 1'Abbé Delaunay. Paris, L. Curmer, 1864. 3 dln. in 2 bnd. 4°. Deel I en II reproducties van bladen uit verschillende handschriften. Deel III Appendice: Histoire de 1'ornamentation des manuscrits par Ferdinand Denis. Paris, 1SB7. Notices. Description de 1'ornementation des Evangiles. Ewald, P., et -G. Loewe. Exempla scriptvrae visigoticae XL tabvhs expressa. Heidelb. 1883. m. 40 pl. fol. Fac-similés de manuscrits grecs, latins et fransais du Ve au XIVe siècle exposés dans la Galérie Mazarine a la Bibl. Nat. Paris, z. j. m. 40 pl. 8°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliotèque Nationale. 17. Joyaux, Les. de rArsénal. Reproductions de manuscrits de la Bibliothèque de 1'Arsenal accompagnées de notices par Henri Martin. Paris, z. j. 2 dln. m. pl. kl. 4°. Kenyon, Fr. G. Facsimiles of biblical manuscripts in the British Muséum. London, 1900. m. 25 pl. fol. Kobell, L. von. Kunstvolle Miniaturen und Initialen aus Handschriften des 4. bis 16. Jahrhunderts mit besonderer Beriicksichtigung der in der Hof- und Staatsbibliothek zu München befindlichen Manuskripte. Geschichtüche Beitrage. 2e Auflage. Leipzig, 1908. m. 60 pl. fol. Kuhn, Carl. Aus berühmten Handschriften und seltenen Drucken in bayerischen Bibhotheken. 12 Lichtdrucktafeln den Teilnehmern des Münchener Bibliothekartages vom 29 Mai bis 1 Juni 1912 gewidmet. München, 1912. m. 12 pl. 4°. Lettere miniate su pergamene e codici antichi fedelmente riprodotte da F. P. Favaloro. Palermo, z.j. m. 21 gekl. pl. langw. 4°. 84 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Miniaturen aus Handschriften der Kgl. Hof- und Staatsbibliothek in München. Herausgegeben von Georg Leidinger. München, 1912—1914. m. pl. kl. fol. ' Miniaturen, Vorkarolingische. Herausgegeben von E. H. Zimmermann. Leipzig, 1918. 1 dl. tekst m. afb. en 4 dln. m. 341 pl. fol. Paleografia artistica di Montecassino. Montecassino, 1876—77. Disp. 1—4. fol. Disp. I. Gotico corale m. 16 pl. — Disp. II—IV Longobardo-Cassinese. m. 54 pl. — (Disp. V—VII. Latino, 1884. m. 67 pl. ontbreekt.) Peintures de manuscrits arabes, persans et turcs de la Bibl. Nat. Publ. par E. Blochet. Paris, z. j. m. 64 pl. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 18. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibhothèque Nationale. Pübliées sous la direction et avec notices de H. Omont. Paris, z. j. 26 dln. m. pl. 4° en kl. 4°. Reproductions des manuscrits de la Bibhothèque Royale de Belgique. Pübliées avec notices par J. van den Gheyn S. J. Brux. z. j. 6 dln. m. pl. kl. 4° en fol. Riproduzioni di manoscritti miniati. Cinquanta tavole in fototipia da codici della R. Bibliotheca Medicea Laurenziana a cura da G. Biagi. Firenze, 1914. m. 50 pl. kl. 4°. Ritter, G. Manuscrits a peintures de 1'école de Rouen. Livres d'heures normands. Recueil de facsimiles et texte par G. Ritter, avec la collaboration de J. Lafond. Paris, 1913. m. 81 pl. 4°. Schools of Illumination. Reproductions from manuscripts in the British Museum. Part. I. Hiberno-Saxon and English to A. D. 1100. London, 1914. m. 16 ged. gekl. pl. — Part. II. English 12th and 13th centuries. London, 1915. m. 15 ged. gekl. pl. kl. fol. Specimina codicvm graecorvm Vaticanorvm collegervnt Pivs Franchi de Cavalieri et Johannes Lietzmann. Bonnae, 1910. m. 50 pl. 8°. Warner, G. F. Illuminated manuscripts in the British Museum. Miniatures, borders and initials reproduced in gold and colours. With descriptive text by G. F. Warner. 4 series, m. 60 ged. gekl. pl. London, 1900—1904. kl. fol. Series I in 2d. ed. IVe—Vlle eeuw. Vetus testamentum Graece. Codicis Sarraviani-Colbertini quae supersunt in bibliotheca Leidensi, Parisiensi, Petropolitana. Praefatus est Henr. Omont. Leiden, 1897. m. 306 facs. 4°. (IVe— Ve eeuw). Codices Graeci et Latini. 1. m. 3. d. REPRODUCTIES VAN HANDSCRIFTEN. 85 Livius. Codex Vindobonensis Lat. I. 5. Praefatus est C. Wessely. Leiden, 1907. m. 386 facs. 4°. (Ve—Vle eeuw). Codices Graeci et Latini. 11. Dioscurides. Codex Aniciae Julianae picturis ülustratus nunc Vindobonensis Med. Gr. I. Praefati sunt A. de Premerstein, C. Wessely, J. Mantuani. Leiden, 1905. 2 dln. m. 406 en 576 facs. fol. (Vle eeuw). Codices* Graeci et Latini. 10. Tacitus. Codex Laurentianus Mediceus 68 I. Praefatus est Enr. Rostagno. Leiden, 1902. m. 276 facs. 4°. (VHe eeuw). Codices Graeci et Latini. 7. IXe eeuw. Book of Kells, The. Described by E. Sullivan and illustrated with 24 plates in colours. London, 1914. m. 24 gekleurde pl. kl. fol. Codex Bernensis 363 Augustini de dialectica et de rhetorica libros, Bedae historiae ecclesiasticae librum I, Horatii carmina, Ovidii Metamorphoseon fragmenta, Servii et aüorum opera grammatica, eet. continens. Praefatus est H. Hagen. Leiden, 1897. m. 394 facs. 4°. Codices Graeci et Latini. 2. Comédies de Térence. Reproduction des 151 dessins du manuscrit latin 7899 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. (IXe—Xe eeuw) Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 1. Lucretius. Codex Vossianus oblongus. Phototypice editus. Praefatus est Aemilius Chatelain. Leiden, 1908. m. 384 facs. fol. Codices Graeci et Latini. 12. Peintures et initiales de la première bible de Charles le Chauve Reproduction des 90 miniatures du manuscrit latin 1 de la Bibl. Nat. Paris, z.-j. kl. 4°. (begin IXe eeuw). Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 24. Peintures et initiales de la seconde bible de Charles le Chauve. Reproduction des 81 miniatures du manuscrit latin 2 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. (midden IXe eeuw). .Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 25. Plato. Codex Óxoniensis Clarkius 39. Praefatus est Thom. W. Allen. Leiden, 1899. 2 dln. m. 393 en 430 facs. 4°. Codices Graeci et Latini. 3 en 4. Terentius. Codex Ambrosianus 75 inf. Praefatus est E. Bethe. Leiden, 1903. m. 333 facs. fol. (IXe—Xe eeuw). Codices Graeci et Latini. 8. 66 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Xe eeuw. Album Terentianum picturas continens ex imagine phototypa Lugdunensi Terentii codd. Ambrosiani H. 75 et Parisini 7899 sumptas et lithographice expressas. Praefatus et picturas Latine interpretatus est Jacobus van Wagenineen. Gron. 1907. m 83 nl kl. fol. *" 'Evangeliarium Kaiser Ottos III, Das sogenannte. München, 1912. m. 52 pl. kl. fol. Miniaturen aus Handschriften der Kgl. Hof- und Staatsbibliothek in München. Heft I. Homeri Ihas, cum scholiis. Codex Venetus A. Marcianus 454. Praefatus est Dom. Comparetti. Leiden, 1901. m. 635 facs. fol. Codices Graeci et Latini. 6. Plautus. Codex Heidelbergensis 1613 Palatinus C. Praefatus est Car. Zangemeister. Leiden, 1900. m. 475 facs. 4°. Codices Graeci et Latini. 5. Aristophanis Comoediae undecim cum scholiis. Codex Ravennas 137 4. A. Praefatus est J. van Leeuwen Jr. Leiden, 1904. m. 386 facs. fol. (Xe—Xle eeuw). Codices Graeci et Latini. 9. Xle eeuw. Evangiles avec peintures byzantines du Xle siècle. Reproduction des 361 miniatures du manuscrit grec 74 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. 2 dln. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de Ia Bibliothèque Nationale. 2, 3. Perikopenbuch Kaiser Heinrichs II, Das. (Cod. lat. 4452) München, 1914. m. 67 pl. Miniaturen aus Handschriften der Kgl. Hof- und Staatsbibliothek in München. Heft V. Tacitus. Codex Laurentianus Mediceus 68 II. Praefatus est Enr. Rostagno. Leiden, 1902. m. 206 facs. fol. Codices Graeci et Latini. 7. Xlle eeuw. Engelhardt, Chr. M. Herrad von Landsperg, Aebtissin zu Hohenburg oder St. Odilien im Elsasz im XII Jahrh.; und ihr Werk Hortus Deliciarum. EinBeytrag zur Geschichte der Wissenschaften, Literatur, Kunst, Kleidung, Waf f en, und Sitten des Mittelalters. Stuttg. und Tüb. 1818. 8°. m. atlas van 12 pl. 4°. III. 3. d. REPRODUCTIES VAN HANDSCHRIFTEN. 87 XHIe eeuw. Psalter and Hours, A. executed before 1270 for a lady connected with St. Louis, probably his sister Isabelle of France founder of the abbey of Longchamps, now in the collection of Henry Yates Thompson. Described by S. C. CockereU in relation to the companion psalter of St. Louis in Paris, with photogravures of all the miniatures by Emery Walker. London, 1905. m. 25 pl. lgw. fol. Psautler de Peterborough, Le. par J. van den Gheyn. Haarlem, z. j. m. 33 pl. fol. Psautler de Saint Louis. Reproduction réduite des 92 miniatures du manuscrit latin 10525 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 6. Psautler de Saint Louis et de Blanche de CastUle. 50 planches reproduisant les miniatures, initiales etc. du manuscrit 1186 de la Bibhothèque de 1'Arsénal. Paris, z. j. kl. 4°. Les Joyaux de 1'Arsénal. 1. Psautler illustré. Reproduction des 107 miniatures du manuscrit latin 8846 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 4. Vie et Histoire de Saint Denys. Reproduction des 30 miniatures du manuscrit francais N. A. 1098 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Natio-, nale. S. XlVe eeuw. Bilder der Hedwiéslegende, Die. Nach einer Handschrift vom Jahre MCGCLIII in der Bibliothek der P. P. PiaristenzuScblackenwerth. Mit einem Auszuge des Originaltextes und historisch-archaologischen Anmerkungen herausgegeben von A. von Wolfskron. Leipzig, 1846. m. 32 gekl. pl. fol. Darstellungen, Die. der Bibha Pauperum in einer Handschrift des XIV. Jahrhunderts, aufbewahrt im Stifte St. Florian im Erzherzogthume Oesterreich ob der Enns. Herausgegeben von A. Comesina, erlautert von G. Heider. Wien, 1863. m. 34 pl. 8 . Gorleston Psalter, The. A manuscript of the beginning of the fourteenth century in the library of C W. Dyson Parrins. Described in relation to other East Anglian books of the penod by Sydney C, Cockerell. London, 1907. m. 21 pl. fol. Heures dites de Jean Pucelle, Les. Manuscrit de la collection de Maurice de Rothschild. Notice par L. Delisle. Paris, 1910. m. 72 pl. kl. 4°. 88 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Livre des Merveilles. Marco Polo, Odoric de Pordenone, Mandevüle, Hajrton etc. Reproduction des 265 miniatures du manuscrit fransais 2810 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. 2 dln. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 7, 8. . Miniaturen der Manesse'schen Liederhandschrift, Die. Nach dem Original der Pariser Nationalbibliothek herausgegeben von F. X. Kraus. Strassb. 1887. m. 140 pl. gr. fol. Queen Mary's Psalter. Miniatures and drawings by an English artist of the 14th century reproduced from Royal Ms. 2 B. VII in the British Museum. With introduction by G. Warner London 1912. m. 316 pl. 4°. XVe eeuw. Antiquités et guerre des Juifs de Josèphe. Reproduction des 25 miniatures des manuscrits fransais 247 et nouv. acq. 21013 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 9. Benziger, C. Eine ülustrierte Marialegende aus dem XV. Jahrhundert. (Kodex Mss. Hist. Helvet. X. 50 Stadtbibhothek Bern) Strassb. 1913. m. 25 pl. kl. fol. Boccace de Jean sans Peur, Le. des cas des nobles hommes et femmes. Reproduction des 150 miniatures du manuscrit 5193 de la Bibhothèque de 1'Arsénal par Henry Martin. Brux 1911 m 39 pl. 4°. Boccace de Münich, Le. Reproduction des 91 miniatures du célèbre manuscrit de la Bibliothèque Royale de Munich. Etude historique et critique et explication détaillée des planches par P. Durrieu. Munich, 1909. m. 28 pl. fol. Bréviaire de Philippe le Bon, Le. Reproduction des miniatures des manuscrits no. 9511 et 9026 de la Bibl. Royale Brux 1909. m. 61 pl. kl. fol. Reproductions des manuscrits de la Bibliothèque Royale de Belgique. I. Ghristine de Pisan. Epitre d'Othéa, déesse de laPrudencea Hector, chef des Troyens. Reproduction des 100 miniatures du manuscrit 9392 de Jean Miélot. Brux. 1913. m. 100 pl. kl. 4°. Reproductions des manuscrits de la Bibliothèque Royale de Belgique. 6. Ghroniques de France, Grandes. enluminées par Jean Foucquet. Reproduction des 51 miniatures du manuscrit fransais 6465 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 10. Gronicques et Gonquestes de Gharlemaine. Reproduction III. 3. d. REPRODUCTIES VAN HANDSCHRIFTEN. 89 des 105 miniatures de Jean le Tavernier, d'Audenarde (1460). Brux. 1909. m. 105 pl. kl. 4°. Reproductions des manuscrits de la Bibliothèque Royale de Belgique. 2. Fouquet, Les quarante. (a) Chantilly. Par F. A. Gruyer. Ouvrage illustré de 40 héliogravures. Paris, 1897. m. 40 pl. 4°. Froissart, Der Breslauer. von Arthur von Lindner. Berlin, 1912. m. 50 pl. en 22 afb. 4°. Hausbucb, Mittelalterliches. Bilderhandschrift des 15. Jahrhunderts mit vohstandigem Text und facsimilierten Abbildungen. Mit einem Vorworte von A. Essenwein. Frankfurt, 1887. m. 28 pl. fol. Heures dites de Henri IV. Reproduction réduite des 60 peintures du manuscrit latin 1171 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 22. Heures de Milan. Troisième partie des Très-belles Heures de Notre-Dame enluminées par les peintres de Jean de France, duc de Berry et par ceux du duc Guülaume de Bavière comte du Hainaut en de Hollande. 28 feuillets historiés reproduits d'après les originaux de la Bibüotheca Trivulziana a Milan avec une introduction historique par Georges H. de Loo. Brux. 1911. m. 31 pl. fol. Heures de Turin. Quarante-cinq feuillets a peintures provenant des Trés belles Heures de Jean de France, duc de Berry. Reproduction en phototypie d'après les originaux de la Bibliotheca Nazionale de Turin et du Musée du Louvre. (Publ. p. Paul Durrieu). Paris, 1902. m. 45 pl. kl. fol. Histoire de Charles Martel. Reproduction des 102 miniatures de Loyset Liedet. (1470). Brux. 1910. m. 102 pl. kl. 4°. Reproductions des manuscrits de la Bibhothèque Royale de Belgique. 3. Kalender, Flamischer. (Cod. lat. 23.638). München, 1912. m. 26 pl. kl. fol. Miniaturen aus Handschriften der Kgl. Hof- und Staatsbibliothek in München. Heft 2. Livre de la chasse par Gaston Phébus comte de Foix. Reproduction réduite des 87 miniatures du manuscrit francais 616 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 19. Livre d'heure du duc Jean de Berry, Un. Manuscrit de la Bibhothèque Royale de Belgique. No. 719 du catalogue par J. van den Gheyn. Avec notice par Pol de Mont. Haarlem, z. ]. m. 21 pl. fol. Livres d'heures, Deux. (nos. 10767 et 11051 de la Bibl. Royale) 90 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. attribués a 1'enlumineur Jacques Coene. Brux. 1912. m. 51 pl. kl. 4°. Reproductions des manuscrits de la Bibliothèque Royale de Belgique. 4. Miniaturen-Handschriften, Drei Armenische. (Cod. armen. 1. 6. und 8). erlautert von Emil Gratzl. München, 1913. m. 25 pl kl. fol. Miniaturen aus Handschriften der Kgl. Hof- und Staatsbibliothek in München. Heft IV. Miracles de Notre-Dame. Reproduction des 59 miniatures du manuscrit fransais 9198 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. 2 dln. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 11, 12. Mugnier, Francis. Les manuscrits a miniatures de la maison de Savoie. Le bréviaire de Marie de Savoie, duchesse de Milan, les Heures des Ducs Louis et Amédie IX. Moutiers-Tarentaise, 1894. m. 17 pl. gr. 8°. Notitia Dlgnitatum Imperii Romani. Reproduction réduite des 105 miniatures du manuscrit latin 9661 de la Bibl. Nat. Paris z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 20. Romuléon, Le. 60 figures en 40 planches reproduisant les miniatures, initiales etc. du manuscrit 667 de la Bibhothèque de 1'Arsénal. Paris, z. j. kl. 4°. Les Joyaux de 1'Arsénal. 2. Speculum Humanae Salvationis. Kritische Ausgabe. Uebersetzung von Jean Miélot (1448). Die Quellen des Speculums und seine Bedeutung in der Ikonographie besonders in der elsassischen Kunst des XIV. Jahrhunderts. Mit der Wiedergabe in Lichtdruck (140 Tafeln) der Schlettstadter Handschrift, ferner samtlicher alten Mülhauser Glasmalereien, sowie einiger Scheiben aus Colmar, Weissenburg, etc. von J. Lutz und P. Perdrizet. Leipzig, 1907. 2 dln. m. 142 pl. 4°. Térence des Ducs, Le. par Henry Martin. Avec une heliogravure en couleurs, un frontispice et 35 héliogravures en noir reproduisant 132 miniatures. Paris, 1907. m. 37 pl. 4°. Ystoire de Helayne, L. Reproduction des 26 miniatures du manuscrit no. 9967 de la Bibl. Royale. Brux. 1913 m. 26 pl. kl. 4°. Reproductions des manuscrits de la Bibliothèque Royale de Belgique. 5. XVIe eeuw. Bréviaire Grimani, Le. a la bibhothèque Marciana de Vénise. Venezia, 1903. m. portr. en 112 pl. kl. 4°. Breviario Grimani, II. della bibhotheca di S. Marco in Venezia. Reproduzione fotografica completa publicata da Scato de III. 3. d. REPRODUCTIES VAN HANDSCHRIFTEN. 91 Vries. Prefazione da Sal. Morpurgo. Leiden, 1904. Dl. I—V. m. 672 gedeeltelijk gekl. pl. fol. Collection de chlrurglens grecs avec dessins attribués an Primatice. Reproduction réduite des 200 dessins du manuscrit latin 6866 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 16. Fischereibuch Kaiser Maximilians I, Das. Mit acht gletehzeitigen Bildern und einer Lichtdrucktafel. Unter Mitwirkung von Ludwig von Lazarini, herausgegeben von M. Mayr. Innsbruck, 1901. m. pl. kl. fol. Freydal. Des Kaisers Maximüian I Turniere und Mummereien. Herausgegeben unter der Leitung von Fr. Folliot de Crenneville von Quirin von Leitner. Mit einer geschichthchen Einleitung, einem facsimilirten Namensverzeichnisse und 255 Heliogravuren. Wien, 1880—1882. fol. Heures de la reine Anne de Bretagne, Les Grandes. et 1'atelier de Jean Bourdichon par L. Delisle. Paris, 1913. m. 70 pl. 4°. Heures d'Anne de Bretagne. Reproduction réduite des 63 peintures du manuscrit latin 9474 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4'. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 13. Jagdbuch Kaiser Maximilians I, Das. Mit drei farbigen Reproduktionen gleichzeitiger Bilder und drei Lichtdrucktafeln. In Verbinding mit Wm. A. Baillie-Grohman herausgegeben von M. Mayr. Innsbruck, 1901. m. gedeelt. gekl. pl. kl. fol. Livre d'Heures de Henri II. Reproduction des 17 miniatures du manuscrit latin 1429 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 14. Portraits des rois de France du recueil de Jean du Tillet. Reproduction réduite des 32 miniatures du manuscrit francais 2848 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 15. Psautler de Paul III. Reproduction des peintures et des initiales du manuscrit latin 8880 de la Bibl. Nat. Précédée d'un essai sur le peintre et le copiste du psautier par Léon Dorez. Paris, z. j. m. 33 pl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 23. Traité d'ecrime dédié au roi Henri III par G. A. Lovino de Milan. Reproduction réduite des 66 miniatures du manuscrit italien 959 de la Bibl. Nat. Paris, z. j. kl. 4°. Reproductions de manuscrits et miniatures de la Bibliothèque Nationale. 26. 92 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Turnierbuch Herzog Wilhelms IV von Bayern I. München, 1912. 2 dln. m. 62 pl. kl. fol. Miniaturen aus Handschriften der Kgl. Hof- und Staatsbibliothek in München. Heft III. 4. Overgang naar de boekdrukkunst. (Blokboeken, Speculum, Ars moriendi, enz.) a. Algemeen. Baer, K. E. von. Widerlegung der Angabe: ein Exemplar des Speculum humanae salvat ionis in hoüandischer Sprache bef inde sich in der akademischen Bibliothek zu St. Petersburg. Mit einem Nachwort von T. O. Weigel in Leipzig versehen. (Serapeum. Jg. X. 1849). Berjeau, J. Ph., Essai bibhographique sur le Speculum Humanae Salvationis; indiquant le passage de la xylographie a la typographie. (Introduction de 1'édition fac-simile de ce monument typographique). London, 1862. m. 22 bl. facs. 4°. Campbell, M. F. A. G. Oude drukwerken. Den Spieghel onzer Behoudenisse. 1483. 8°. (overdruk uit Alg. Konst- en Letterbode. 1849). Conway, W. M. Notes on some of the blockbooks of the Netherlands. (The Bibliographer. Vol. III, IV. 1883). Essling, Prince d'. Le premier livre xylographique italien imprimé a Vénise vers 1450. Paris, 1903. m. 15 pl. en afb. 4°. Falk, F. Das Speculum humanae vitae, sein Verfasser u. sein Uebersetzer. (Neuer Anzeiger für Bibliographie und Bibliothekswissenschaft. Jg. 1878). Die alteste Ars moriendi und ihr Verhaltniss zur Ars moriéndi ex variis scripturarum sententiis, zu: Das löbliche und nützbarhche Büchlein von dem Sterben, und zum Speculum artis bene moriendi. (Centralblatt für Bibüothekswesen. Jg. VII. 1890). Zur Entwickelung und zum Verstandniss des Speculum humanae salvationis (Heilspiegel). (Centralblatt für Bibkothekswesen. Jg. XV. 1898). Groebe, D. Beschrijving van een niewlings ontdekt exemplaar van de Biblia pauperum en de Ars moriendi. Begeleid van eenige aanmerkingen en een facs. Amst. 1839. m. facs. 8°. Guichard, J. Marie. Recherches sur les livres xylographiques. (Bulletin du bibhophile publ. p. Techener. 4e série. 1840—41). Notice sur le Speculum humanae salvationis^ Paris, 1840. 8°. Vries, A. de. Brief aan A. D. Schinkel over Guichard's Notice UI. 4. a. OVERGANG NAAR DE BOEKDRUKKUNST. 93 sur le Speculum humanae salvationis, met 3 bijlagen. 's-Grav. 1841. 8°. Hesse, F. L. Ueber das Speculum humanae salvationis. (Serapeum. Jg. XVI. 1855). Hessels, J. H. A bibliographical tour. (The Library. New Series. V0L ^Onderzoekingen naar het Speculum humanae salvationis, versch. Donatus eng ten behoeve v. art. over typographie in de Encyclopaedia Bntan- nica. Hócheêéer, R. Ueber die Entstehung und Bedeutung der Blockbücher mit besonderer Rücksicht auf derri Liber Regum seu Historia Davidis. Leipzig, 1891. m. facs. 8°. (Beihefte zum Centralblatt für Bibliothekswesen. VII). Kade, Reinhard. Eine bibüographische Seltenheit m Freiberg i. S. Speculum humanae salvationis. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. IV. 1887). Massmann, H. F. Die Xylographa der Kön. Hof. und Staatsbibliothek sowie der Kön. Universitatsbibliothek in München. Leipzig, 1841. m. facs. 8°. (overdruk uit Serapeum. Jg. 11). Proctor, R. On two Lyonnese éditions of the „Ars moriendi" (The Library. New Series. Vol. III. 1902). Ruelens, Ch. Sur le Speculum humanae salvationis et les Historiae Lovaniensium de Jean Molanus Brux 1855 8 (overdruk uit Bulletin du bibliophile beige. Tome XIII. 2e serie. 11). Schreiber, W. L. Darf der Holzschnitt als Vorlaufer der Buchdruckerkunst betrachtet werden? (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XII. 1895). Die Entstehung und Entwicklung der Biblia Pauperum unter besonderer Berücksichtigung der uns erhaltenen Hand' schriften. Strassb. 1906. m. 20 afb. en 1 pl. 4 . Sotheby, S. L. Principia typographica. — Specimen noticefor the disposal of S. Leigh Sotheby's Principia typographica. Only 250 copies printed of wich 220 copies wül be sold by public auction by John Wükinson of the firm of S. Leigh Sotheby and John Wilkinson on May, 5, 1858. m. 8 pl. fol. Principia typographica. The block-books or xylographic dehneations of scripture history, issued in Holland, Flanders and Germany, during the 15th century exemphhed and considered in connection with the origin of printing. To which is added an attempt to elucidate the character of the papermarks of the period A work contemplated by the late S. Sotheby and carned out by bis son S. L. Sotheby. London, 1858. 3 dln. m. pl. fol. Sotzmann, J. D. F. Die xylographischen Bücher emes m 94 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Breslau befindlich gewesenen Bandes, jetzt in dem Kön. Kupferstich Kabinet in Berlin. Leipzig, 1842. m. 1. pl. 8°. (overdruk)'. Weigel, T. O., und A. Zestermann. Collectio Weigeliana. Die AnfSnge der Druckerkunst üvBild und Schrift. An deren frühesten Erxeugnissen in der Weigel'schen Sammlung erlautert. Leipzig, 1866. 2 dln. m. portr. 145 facs. en houtsn. in den tekst. fol. b. Reproducties. Biblia Pauperum. Reproduced in facsunile from one of the ^eopies in the British Museum. With an historical and bibliographical introduction by J. Ph. Berjeau. London, 1859. m. 40 pl. 4°. Biblia Pauperum. Nach dem Original in der Lyceumsbibliothek zu Constanz herausgegeben und mit einer Einleitung begleitet von Pfarrer LaibundDecanDr.Schwarz.Zürich, 1867. m. 17pl.4°. Biblia Pauperum. Unicum der Heidelberger Universitats Bibliothek. Herausgegeben von P. Kristeller. Berlin, 1906. m. 4 gekl. en 341ichtdrukpl. fol. (Veröffentl. der Graph. Gesellschaft. II). Biblia Pauperum, Die. und Apokalypse der Grossherz. Bibliothek zu Weimar, herausgegeben von Hans von der Gabelentz Strassb. 1912. m. 42 pl. kl. fol. Canticum Canticorum, reproduced in fac-simile from the Scriverius copy in the British Museum with an historical and bibliographical introduction by J. Ph. Berjeau. London, 1860. m 16 pl. 4°. Confessionale ou Beichtspiegel nach den zehn Geboten, reproduit en fac-simile d'après 1'unique exemplaire, conservé au Museum Meermanno-Westreenianum par E. Spanier. Avec une introduction par J. W. Holtrop. La Haye, 1861. 8°. Decalogus. - Septimania poenalis. - Symbolum apostolicum. Drei Blockbücher der Heidelberger Uriiversitatsbibhothek Herausg. von P. Kristeller. Berlin, 1907. m. 23 pl. in lichtdr. en 2 in kleurendr. fol. (Veröffentl. der Graph. Gesellschaft. IV). Exercitium super Pater Noster. Suite de gravures avec légendes. Reproductions photographiques d'une publication xylographique du XVe siècle. Notice par B. Pifteau. Paris, z. j m 10 pl. 4°. Exemplaar op Tapansch papier. a E^f"?tium super Pater Nster. Nach der altesten Ausgabe der Bibhothèque Nationale zu Paris herausg. von P. Kristeller Berlin, 1908. m. 8 pl. fol. (Veröffentl. der Graph. Gesellschaft. VI)! Servatius-Legende, Die. Ein Niederlandisches Blockbuch. Herausg. von Henri Hymans. Berlin, 1911. kl. fol. (Veröffentl. der Graph. Gesellschaft. XV), III. 5. DE UITVINDING VAN DE BOEKDRUKKUNST. 95- Speculum Humanae Salvationis. Le plus ancient monument de la xylographie et de la typographie reünies. Reproduit en fac-simile, avec introduction historique et bibliographique par J. Ph. Berjeau. London, 1861. m. 64 pl. 4°. Symbolum Apostolicum. Blockbuch-unicum der K. Hof- und Staatsbibliothek zu München nebst 12 Holzschnitten gleichen Stils. In 21 Uchtdrucktafeln herausgegeben von Paul Kristeller. Berlin, 1917. fol. (Veröffentl. der Graph. Gesellschaft. XXIII). 5. De uitvinding van de boekdrukkunst. (Chronologisch). . Ficheti, Guillermi, Parisiensis theologi quam ad Robertum I Gaguinum de Johanne Guttenberg et de artis impressoriae in f Galha primordiis nee non de orthographiae utilitate conscripsit [ epistola. Ad exemplar ut videtur unicum in aedibus Sorbonae I anno 1472 impressum nunc in bibliotheca Basüiensi asservatum I denuo edidit Lud. Sieber. Basil. 1887. 8°. Coornhert, D. Officia Ciceronis, leerende wat yeghehjck in I allen staten behoort te doen, bescreuen int Latijn, door den alder I welsprekendsten orator Marcum Tullium Ciceronem, ende nv E eerst vertaelt in nederlantscher spraxen. Tot Haerlem, By Jan I van Zuren. 1561. 12°. In de voorrede vindt men de getuigenis van Coornhert „dat de nutte conste van boecprinten alder eerst binnen Haerlem ghevonden is." Iunius, Hadrianus. Batavia. In qua praeter gentis et insulae I antiquitatem, originem, decora, mores, aliaque ad eam historiam I pertinentia, declaratur quae fuerit vetus Batauia, quae Plinio, i Tacito, et Ptolemaeo cognita: quae item genuina inclytae FranI corum nationis fuerit sedes. Lugd. Bat., ex officina Plantiniana apud Franciscum Raphelengium, 1588. 4°. Hierin het eerste uitvoerige /verhaal van de uitvinding door Laurens. Jansz. Coster. Idem- Dordr., V. Caimax, 1652. 12°. Ampzing, S. Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Hol- 1 Jand Mitsgaders Petri Scriverii Lavre-Kranz voor Laurens I' Koster van Haerlem, eerste vinder vande boek-druckerye.... Haerlem, by Adriaen Rooman, 1628. m. pl. 4°. I Mentel, J. De vera typographiae origine paraenesis. Paris, Rob. Ballard, 1650. 4°. Laurier-Krans gevlogten om 't hoofd van Laurens Koster, [ eerste uitvinder der boekdrukkunst binnen Haarlem. Haarlem, 1726. 4°. 96 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Moller, D. G. Dissertatio de typographia, cura Fr. RothScholtzii. Norimb. 1727. 4°. Hierachter een proeve van Roth-Scholtz's „Icones bibliopolarum et typographorum". De 6 portr. ontbr. Acta des zum feyèrlichen Andenken der im Teutschland glücklich erfundenen Buchdruckerkunst zu Nürnberg erbaulich und erfreulich gehaltnen und vollzognen dritten Jubel Testes ans Licht gestellet von dem samtlichen Buchdrucker-Collegio. (herausg. von J. P. Röder). NüTrtberg, 1740. m. 1 pl. fol. Andencken, Gepriesenes. von Erfindung der Buchdruckerey wie solches in Leipzig beym Schlusz des dritten Jahrhunderts von den gesammten Buchdruckern daselbst gefeyert worden. In den Buchdruckereyen in Leipzig, 1740. 4°. Kortebrant, J. Lof der drukkunste, te Haerlem uitgevonden door Laurens Janszoon Koster, omtrent het jaar 1440, op haer derde eeuwgetyde. Met nodige aanmerkingen. Delft, 1740. 4°. Achteraan een lijst van 15de eeuwsche drukwerken. Marchand, P. P. Histoire de 1'origine et des premiers progrès de rimprimerie. La Haye, 1740. 2 stkn. m. front. 4°. Monumenta typographica quae artis hujus praestantissimae originem, laudem et abusum posteris produnt, instaurata studio et labore J. C. Wolf. Hamburg, 1740. 2 dln. 8°. Seiz, J. C. Het derde jubeljaar der uitgevondene boekdrukkonst, behelzende een beknopt historis verhaal van de uitvinding der edele boekdrukkonst. Haarlem, 1740. m. pl. 8°. Kohier, J. D. Hochverdiente und aus bewahrten Urkunden wohlbeglaubte Ehren-Rettung Johann Guttenbergs wegen der ersten Erfindung der nie gnug gepriesenen Buchdruckerkunst in der Stadt Mayntz.... mit gantzlicher und unwiedersprechhcher Entscheidung des darüber entstandenei\ dreyhundertjahrigen Streits, getreulich und mit allem Fleisz ausgefertigt. Leipzig, 1741. m. 1 plaat. 4°. Schoepflin, J. D. Vindiciae typographicae. Argentor. 1760. m. 7 pl. 4°. Meerman, G. Conspectus originum typographicarum a Meermanno proxime in lucem edendarum. In üsum amicorum typis descriptus. 1761. kl. 8°. Eerste, alleen voor vrienden gedrukte proeve van het volgend werk. Origines typographicae. HagaeCom. 1765. 2 dln. m. 10 pl. en portr. van Meerman en Coster. 4°. Idem. Gerubriceerd exemplaar op zwaar papier. Idem. Exemplaar afkomstig van den bekenden Haarlemscben historieschrijver G. W. van Oosten de Bruyn, die de kwestie der uitvinding van de boekdrukkunst in zijne beschrijving van Haarlem uitvoerig heeft behandeld. III. 5. DE UITVINDING VAN DE BOEKDRUKKUNST. 97 Met eenige aanteekeningen van lijne hand, een eigenhandig briefje van Joh. Enschedé over dit werk, eenige verbeterde proefbladen, en een gedrukten brief van Joh. Enschedé aan Bestuurderen der Holl. Maatsch. d. Wetensch., yan 16 Juni 1775 over het eerste gebruik der Latijnsche letters door Nederl. drukkers en de gedaante der eerste drukpersen, met twee afbeeldingen der persen van Dirk van Borne te Deventer. (4 blz. in 4°). Bolt, H. Artis typographicae natalis trecentesimus vigesimus quintus. Z. pl. en j. (1765). 4°. Origin of printing, The. in two essays: L The substance of Middleton's Dissertation on the origin of printing in England. II. Mr. Meerman's account of the invention of the art at Harleim and its progress to Meintz. With occasional remarks and an appendix. 2d. ed. London, 1776. 8°. , Des Roches. Nouvelles recherches sur rorigine de rirnprimerie dans lesquelles on fait voir que la première idéé en est due aux Brabancons. 1777. 4°. (overdruk uit Mémoires de 1'Académie de Bruxelles). Breitkopf, J. G. I. Ueber die Geschichte der Erfindung der Buchdruckerkunst. Bey Gelegenheit einiger neuern darüber geSusserten besondern Meinungen. Nebst der vorlaufigen Anzeige des Inhaltes seiner Geschichte der Erfindung der Buchdruckerkunst. Leipzig, 1779. 4°. Gockinga, H. Uitvinding der boekdrukkunst. Getrokken uit het latijnsche werk van G. Meerman, met voorreden en aanteekeningen. Hierachter is gevoegd eene lijst der . boeken in de Nederlanden gedrukt vóór 't jaar 1501, opgesteld door J. Visser. Amst. 1786. 4°. Koning, J. De druk-kunst, eene verhandeling uitgesprooken in eene aanzienlijke maatschappij. Amst. 1794. 8°. Fischer, G. Beschreibung einiger typographischen Seltenheiten nebst Beytragen zur Erfindungsgeschichte der Buchdruckerkunst. Mainz, 1800. Nürnberg, 1801—1804. 6 afl. m. 9 (der 10) pl. 8°. OberUn, J. J. Essai d'annales de la vie de J. Gutenberg, inventeur de la typographie. Strassburg, 1801. m. portr. 8°. Uitvinding van de boekdrukkunst en herdenkingsfeesten daarvan. Verschillende nummers van de Algemeene Konst- en Letter-bode, 1801—32, bevattende artikelen over deze onderwerpen. 2 dln. 8°. Daunou. Analyse des opinions diverses sur rorigine de rimprimerie. Paris, An. XI. (1803). 8°. Bernhart, M. Meine Ansicht von der Geschichte der Entstehung, Ausbüdung und Verbreitung der Buchdrucker-Kunst. Bey Veranlassung des neu entdeckten Kalenders: „ein manung der cristenheit widder die Durken fur das Jahr 1455". München, 1807. 8°. 98 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Lennep, G. van. Bijdragen tot de geschiedenis van de uitvinding der boekdrukkunst. 1809. 8°. (overdruk uit Alg. Konsten Letterbode). Loosjes Pz., A. Laurens Koster, tooneelstuk met zang. Haarlem, 1809. m. portr. 8°. Westreenen, W. H. J. van. Verhandeling over de uitvinding der boekdrukkunst in Holland oorspronkelijk uitgedacht, te Straatsburg verbeterd en te Mentz voltooid, 's Hage, 1809. 8°. Bijgevoegd eigenhandige brief van den schrijver. Lambinet, P. Origine de rimprimerie d'après les titres authentiques, 1'opinion de Daunou et celle de Van Praet; suivie des établissemens de eet art dans la Belgique et de 1'histoire de la' stéréotypie. Ornée de calques, de portraits et d'écussons. Paris, 1810. 2 dln. m. pl. 8°. Lichtenberger, J. F. Initia typographica. Argent. 1811. 4°. Koning, J. Verhandeling over den oorsprong, de uitvinding, verbetering en volmaking der boekdrukkunst. Haarlem, 1816. m. 9 pl. 8°. Idem. Exemplaar doorschoten met eenige aanmerkingen tegen het betoog van Koning, waarschijnlijk geschreven door G. v. Hasselt te Arnhem. — Uit de bibliotheek van A. D. Schinkel. Dissertation sur 1'origine, Finvention et le perfectionne- ment de rimprimerie. Trad. du Holland. Amst. 1819. m. 8 pl. 8°. Bijdragen tot de geschiedenis der boekdrukkunst. Met eenige platen. Haarlem, 1818. 2 st. m. 3 pl. 8°. Bevat meestal oorkonden, dienende ter bevestiging van het voorgaande werk. Van deze bijdragen was een 3e stukje beloofd, wat echter nimmer verschenen is. Aanteekeningen over de geschiedenis der boekdrukkunst, over incunabelen, zeldzame drukken, uittreksels uit brieven betrekking hebbende op de uitvinding der boekdrukkunst, enz. Handschrift, van 350 blz. m. register, fol. Scheltema, J. Conspectus of berigt aangaande de verhandeling van J. Koning, over de uitvinding, verbetering en volmaking der boekdrukkunst. Amst. 1817. 8°. (overdruk uit Geschied- en letterkundig mengelwerk). Lettre a M. M. les rédacteurs de la Galerie des Contemporains, sur la nécessité de rectifier et completter 1'article, concernant J. Koning. La Haye, 1819. 8°. Ter verdediging van J. Koning, wiens verdiensten omtrent de geschiedenis der drukkunst in het bedoelde artikel geheel voorbijgezien waren. Vries, A. de. Bijdragen tot de geschiedenis der uitvinding van de boekdrukkunst. Z. pl. of j. (1822). 8°. III. 5. DE UITVINDING VAN DE BOEKDRUKKUNST. 99 Gedenkschriften wegens het 4e eeuwgetijde van de uitvinding der boekdrukkunst. Van stadswege gevierd te Haarlem, den lOden en 11 den July 1823. Bijeenverzameld door V. Loosjes. Haarlem, 1824. m. portr. van Coster en gekl. pl. 8°. Westreenen van Tlellandt, van. Aanmerkingen op de „Gedenkschriften wegens het 4e eeuwgetijde van de uitvmding der boekdrukkunst, door L. Jz. Koster", overgenomen uit de 's Gravenh. Cour. van den 12, 14 en 28 July 1824, en vermeerderd met eenige aanteekeningen, strekkende om aan te toonen, dat door dit werk aan de zaak van Haarlem nadeel is toegebracht, 's Hage, 1824. 8°. Haarlems en Kosters Regt op de uitvinding der boekdrukkunst, gehandhaafd tegen twee aanvallen in de Arnh. Cour. en de Bij. (getrokken uit den Algemeenen Konst- en Letter-bode 1823, nos. 45 en 46). Haarlem, 1823. 8°. Scheltema, J., en J. Koning. Vier brieven over de laatste tegenspraak van het regt van Haarlem op de uitvinding der drukkunst. Haarlem, 1823. 8°. Deze brieven zijn voornamelijk gericht tegen de bedenkingen van Ch. van Hulthem. Typographia oder die Buchdruckerkunst, eine Erfmding der Deutschen; bei Gelegenheit der vierten Harlemer Secularfeier zur Ehre dieser Kunst in Erinnerung gebracht. Essen; 1823. 8°. Typographia of betoog, dat de boekdrukkunst eene uitvinding der Duitschers is. Uitgegeven bij gelegenheid van de viering van het vierde eeuwfeest dier kunst, te Haarlem. Uit het Hoogduitsch, met een ophelderend naschrift van den Nederduitschen vertaler. Franeker, 1823. 8°. Warnsinck Bz., W. H. De uitvinding der boekdrukkunst door Laurens Janszoon Koster te Haarlem Anno 1423. Zinnespel. Haarlem, 1823. 8°. Co sterf eest en te Haarlem 1823. Stukken over de viering van het vierde eeuwfeest der boekdrukkunst. a. Rapport van de Commissie benoemd door den Raad der stad Haarlem tot het onderzoek naar het jaar van de uitvinding der boekdrukkunst, en ter ontwerping van een plan voor de viering van het aanstaande eeuwfeest; betreffende het eerste gedeelte van den haar opgedragen last. Haarlem, bij Johannes Enschedé en Zonen, 1822. 8°. b. Koning, J. In welk jaar dezer eeuw behoort het vierde jubel van de uitvinding der boekdrukkunst te Haarlem gevierd te worden? In twee brieven aan den Wel Eerw. Heere A. de Vries te Haarlem, beantwoord. Te Haarlem, bij de Wed. A. Loosjes Pz., 1822. 8°. c. Programma wegens de viering van het vierde eeuwfeest der uitvinding van de boekdrukkunst door Laurens Jansz. Koster te Haarlem, den 10 en 11 July 1823. Te Haarlem, bij Johannes Enschedé en Zonen. 8°. d. Palm, J. H. van der. Redevoering op het vierde eeuwfeest van de uitvinding der boekdrukkunst binnen Haarlem, aldaar uitgesproken 100 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. op den 10 July des jaars 1823. Te Haarlem, Bij Vincent Loosjes, 1823. 8°. e. Loots, Cornelis. Feestzang, bij de viering van het vierde eeuwfeest der uitvinding van de boekdrukkunst, te Haarlem. Te Amst., bij Johannes van der Heij en Zoon, 1823. 8°. /. De viering van het vierde eeuwfeest der boekdrukkunst te Haarlem, den 10 en 11 July 1823. Te Haarlem, bij Met en Meylink, 1823. m. 2 pl. 8°. g. Staveren, J. S. van. Redevoering voor de kinderen der stadsarmenscholen bij gelegenheid van het vierde eeuwgetijde van de uitvinding der boekdrukkunst door Laurens Jansz. Koster. Gehouden binnen Haarlem den 11 July 1823. Te Haarlem, bij De Erven Francois Bohn, 1823. kl. 8°. h. Gezangen voor de kinderen der stads-armen-scholen, bij gelegenheid van het vierde eeuwgetijde van de uitvinding der boekdrukkunst door Laurens Janszoon Koster, gevierd binnen Haarlem den 11 July 1823. Te Haarlem, bij Johannes Enschedé en Zonen, 1823. 12°. «. XII Volks -liedekens, op bekende wijzen ter vervrolijking van' Lourens Jansz. Kosters vierde eeuw-feest; door Democriet. Te Haarlem, bij Vincent Loosjes, 1823. 12°. k. Gezangen te Haarlem op dit feest. 12 pag. kl. 4°. /. Beschrijving van het feest dat na vierhonderd jaren tot Laurens Kosters eer gevierd is aan het Sparen den 1 Oden en 1 lden July 1820 en 3. 't Is duidelijker en klaarder dan filosofie. 1 blad. fol. m. A. V. C. Eerekrans, geylogten om 't hoofd van Laurens Jansz. Koster, uitvinder der boekdrukkunst. Bij gelegenheid der viering van het vierde eeuwfeest ter zijner gedachtenis. Amst., gedrukt ter Boekdrukkerij van G. Boom Mz., in de Schipperstraat, bij de Buitenkant, No. 6. 1 , blad. kl. fol. n. Bonné, D. Het boekdrukken, Boertende zamenspraak met zang tusschen Klaas, een zetter en Jan, een drukker. Ter eere van den uitvinder dier kunst Laurens Janszoon Koster. Vervaardigd ter gelegenheid van het vierde eeuwfeest, den lOden July 1823. Te Dordr., bij Blussé en Comp. en J. de Vos en Comp. 1823. 8°. o. Westerman, M. Aan de feestvierende drukkers-gezellen van de heeren Blussé & Comp. en J. de Vos & Comp. te Dordr., den 10 July 1823. 8°. p. Verslag der viering van het vierde eeuwfeest te Dordr. en te Haarlem. (Dordr. Cour. 15 July 1823). 1 blad. fol. q. Vrolyke liederen der drukkersgezellen te Dordr., toegewijd aan het vierde eeuwfeest van de uitvinding der boekdrukkunst door Laurens Janszoon Koster, gezongen ter gelegenheid van hunnen feestvierenden optogt, met eene rijdende en tegelijk werkende drukpers, des avonds van den 10 Julij 1823 bij Fakkelligt. Te Dordr., bij Blussé en Comp. en J. de Vos en Comp. 1823. 8°. r. Vierde eeuw-feest, ter eere van Laurens Janszoon Koster, eerste uitvinder der boekdrukkunst. Welke gevierd zal worden te Haarlem, Donderdag en Vrijdag 10 en 11 July 1823, zijnde volgens ingebragt rapport door eene daartoe benoemde Commissie te Haarlem, tusschen 1420 en 1425 niet eigentlijk het geboorte-jaar maar het geboortetijdperk. Als oo"k de programma, of optogt. Benevens het bedriegelijke van zijn knegt Faust, daar in voorkomende. Te Amst., bij M. van Kolm Jr., Nes, bij de Weyde Lombard-Steeg. No. 100. 1823. 8°. s. Roemer, J. Leerrede over het belangrijke en heilzame van de uitvinding der boekdrukkunst door Laurens Jansz. Koster voor het Christendom; uitgesproken te Leijden. Te Leijden, bij D. du Mortier en Zoon, 1823. 8°. III. 5. DE UITVINDING VAN DE BOEKDRUKKUNST. 101 t. SulkowskI, J. A. M. de. Vierhonderd-jarig jubelfeest van de uitvinding der boekdrukkunst door Laurens Janszoon Koster, gevierd te Haarlem den lOden en 1 lden July 1823. Te Amst., bij de Gebroeders Diederichs, 1823. 8°. u. Hervet, L. C. Ode a Lourens Koster, inventeur de l'art de rimprimerie a Haarlem en 1423. Amst., 10 juillet 1823. 8°. „ Het vierde eeuwgetijde van de uitvinding der boekdrukkunst, gevierd den lOden van Hooimaand, 1823. Door het Hoornsche departement der Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen. Amst., bij A. Vink, 1823. 8*. ■u: Schaaf', J. H. van der Verhandeling over het nut der boekdrukkunst. Voorgelezen in de Zutphensche afdeeling der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. Den 5den van Slagtmaand 1823. Amst., bij G. van Dijk, 1823. 8°. *. Nierstras* Jr., J. L. Eeuwzang bij het vierde eeuwgetijde van de uitvinding der boekdrukkunst. Z. p. en j. 8°. ij. Beverwijk, J. M. van. Feestzang bij het vierde eeuwgetijde van de uitvinding der boekdrukkunst, 's Hertogenb., ter boekdrukkerij van H. Palier en Zoon, 1823. 8*. x. Naamlijst der personen welken in den trein te Haarlem zijn geweest (en wier handteekk. J. Koning mist) Handschrift, 10 blzz. fol. aa Inteekenberigt op de Gedenkschriften wegens het vierae eeuwgetijde van de uitvinding der boekdrukkunst door Laurens Janszoon Koster; Zullende van Stads wege gevierd worden te Haarlem in Julrj 1823. Bijeen te verzamelen en uittegeven door Vincent Loosjes. Haarlem, 1823. 8°. Ib. Korte beschrijving der boeken door Lourens Janszoon Koster te Haarlem tusschen de jaren 1420en 1440 gedrukt; alsmede van eenige merkwaardigheden tot de geschiedenis van L. J. Koster betrekkelijk, bij gelegenheid van het vierde eeuwfeest van de uitvinding der boekdrukkunst, in de kerk der Doopsgezinde Gemeente aldaar ten toon gesteld op den lOden en 1 len Julij 1823. Z. p. en j. 8°. • cc. Programma gearresteerd in de vergadering van den Raad der stad Haarlem, op Woensdag den 11 Junij 1823. Haarlem, 1823. fol. ii. Programma wegens de feestviering inde Groote Kerk, op Donderdag den 10 Julij 1823. 8°. ee. Bewijs van toegang in de Groote Kerk te Haarlem. (3 stuks) ff Circulaire van Burge meesteren der Stad Haarlem betreffende eene tentoonstelling van zeer zeldzame en kostbare handschriften. Haarlem, 1823. 8°. gg. Wabré, J. van. Cantate. 8°. hk. Huil, W. van den. Acrostiche. 8°. „ Programma der vertooning van „Laurens Koster, de uitvinder der drukkunst", TooneelspeL door A. Loosjes Pz., te Haarlem op 9 Julij 1823. 8°. kk. Varelen, J. E. van. Aanbieding ter inteekening op eene uitgave van afbeeldingen der chassinetten, bijschriften enz., bij het Vierde eeuw-feest van de uitvinding der boekdrukkunst door Lourens Jansz. Koster; te Haarlem tentoongesteld den llden Julij 1823. Haarlem, 1825. 8°. Hansard, T. C. Typographia: an historical sketch of the origin and progress of the art of printing; with practicaL.directions for conducting every department in an office with a description of stereotype and lithography. London, 1825. m. pl. en portr. 8°. Lichtenberger, J. Ft Histgire de 1'invention de rimprimerie 102 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. pour servir de défense a la ville de Strasbourg contre les prétentions de Harlem. Avec préface de J. G. Schweighaeuser. Strasbourg, 1825. m. portret van Gutenberg en 8 pl. 8°. Lehne, F. Historisch-critische Prüfung der Ansprüche, welche die Stadt Haarlem auf den Ruhm der Erfindung der Buchdruckerkunst macht, durch Beleuchtung der Ansichten ihrer Verteidiger, des Herrn Ebert und des Herm Koning. Mainz, 1827. 8°. Schaab, C. A. Geschichte der Erfindung der Buchdruckerkunst durch Johann Gensfleisch, genannt Gutenberg zu Mainz; pragmatisch aus den Quellen bearbeitet, mit mehr alsdritthalbHundert noch ungedruckten Urkunden, welche die Genealogie Gutenberg's Fust's u. Schöffer's in ein neues Licht stellen. Mainz, 1830. 3 dln. m. 3 portr. 8°. Scheltema, J. Bericht und Beurtheilung des Werkes von C. A. Schaab, betitelt: „Die Geschichte der Erfindung der Buchdruckerkunst, durch Johann Gensfleisch,genannt J. Gutenberg zu Mainz." Amst. 1832. 8°. Berigt en beoordeeling van het werk van C. A. Schaab getiteld: „De geschiedenis der uitvinding van de boekdrukkunst door Gutenberg". Utr. 1832. 8°. De geloofwaardigheid van Adrianus Junius gehandhaafd ten opzigte van zijne berigten, aangaande de uitvinding en beoefening der boekdrukkunst te Haarlem. Utr. 1834. 8°. Omwerking met vele vermeerderingen van het Bericht over Schaab en van eenen brief, in 1823 onder den naam van Adr. Junius Redivivus uitgegeven over hetzelfde onderwerp. Afzonderlijke afdruk uit Scheltema'* Geschied- en Letterkundig Mengelwerk. Der Geist Johann Gensfleisch's genannt Gutenberg an C. A. Schaab und die Mitglieder der Commission zur Errichtung des Denkmals zu seiner Ehre zu Mainz. 1834. fol. Handschrift met aanteekeningen van J. Scheltema en 4 brieven van H. Pfaff en J. Scheltema. Briefwisseling over de beoordeeling van het werk van C. A. Schaab, Die Geschichte der Erfindung der Buchdruckerkunst 1829—1835. fol. Brieven van F. A. Ebert, F. Adelung, G. E. Horst, W. Ottley, Jac. Grimm, F. A. Brockhaus, Bunsen, Bourcourd, Coopmans, Ch. Clossmann, E. Munch, H. Pfaff. 33 stuks en een dossier oopy-brieven van J. Scheltema. Schaab, C. A. Randglossen zu den Phantasien und Traumereien des Pseudogeistes Johann Gensfleisch genannt Gutenberg, an C. A. Schaab und den Ausschusz zur Errichtung des Denkmals zu seiner Ehre zu Mainz, Utrecht bei Robert Natan und gedtUCkt zu Haag, 1835. Mit Zwei Anhangen: I Historischer Beweis dass die 4te Jubelfeier der Erfindung der Buchdruckerkunst in dem laufenden Jahre 1836 eintrete und nicht im Jahre 1840, oder einem andern könne gefeiert werden. II. Ueber die Monumentsache und was seit dreissig Jahren darin geschehen ist. Mainz, 1836. 8°. Ht. 5. DE UITVINDIXG VAN DE BOEKDRUKKUNST. 103 Pelletler, L. La typographie, poème. (Avec beaucoup de notes historiques). Genève, 1832. 8°. Scheltema, J. Levensschets van Laurens Janszoon Koster. 1834. 8°. (overdruk uit Geschied- en letterk. mengelwerk). Schmaltz, J. C. St. Das Jubilaum der Buchdruckerkunst im Jahre 1840! Nebst geschichtlichen Nachrichten uber die Jubelfeiern in 1540, 1640 und 1740, und Ankündigung eines Lexikons sammthcher Buchhandler und Buchdrücker von Erfindung der Buchdruckerkunst an. Quedlinburg, 1836. 8°. Van het beloofde woordenboek is nooit iets verschenen. Wetter, J. Kritische Geschichte der Erfindung der Buchdruckerkunst durch J. Gutenberg zu Mainz; begleitet mit einer, vorhin noch nie angestellten, genauen Prüfung und ganzlichen Beseitigung der von Schöpfhn und seinen Anhangern verfochtenen Ansprüche der Stadt Strassburg, und einer neuen Untersuchung der Ansprüche der Stadt Harlem und vollstandigen Widerlegung ihrer Vorfechter Junius, Meerman, Koning, Dibbin, Ottley u. Ebert. Mainz, 1836. m. 13 pl. waarop 63 facs. van oude werkeü. gr. 8°. ( Ontbr. de atlas met pl. Külb, Ph. H. Geschichte der Erfindung der Buchdruckerkunst. Mainz, 1837. m. 2 pl. 8°. Schaab, C. A. Das Jahr 1436 Erfindungsjahr der Buchdruckerkunst und die Bildung eines Jury über das Sakularjahr. Mainz, 1837. 8°. Stückrad, G. Programm für das Gutenbergs-Jubilaum des neunzehnten Jahrhunderts. Offenbach, 1837. 8°. Wagner, Wilh. Die drei Tage der Enthüllungsfeier des Gutenberg-Monuments am 14, 15 und 16 August 1837. Aufgefasst von einem Frankfurter Typographen. Mit Vorwort, vollstandigen Festreden und Anhang. Frankf. 1837. 8°. Renouard, A. A. Note sur Laurent Coster, a 1'occasion d'un ancien Uvre imprimé dans les Pays-Bas. (Paris, 1838). 8°. Dusseau, P. J. V. De boekdrukkunst en derzelver uitvinder Laurens Jansz. Koster. Amst. (1839). m. pl. kl. 8°. Gulchard, Marie. Le lieu et la date de la decouverte de 1'imprimerie, indiqués dans un texte francais de 1483. (Bulletin du bibliophile publ. p. Techener. 3e série. 1839). Delitzsch, Fr. Der Flügel des Engels. Eine Stimme aus der Wüste im 4ten Jubel-Fest-Jahre der Buchdruckerkunst. Dresden, 1840. Met medaillonportret van Johannes Lufft op den titel. 8°. Dorlan, A. Quelques mots sur 1'origine de 1'imprimerie ou résumé des opinions qui en attribuent 1'invention a Jean Mentel, natif de Schlestadt. Schlestadt, 1840. m. portr, en facs. 8°. 104 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Duverger, E. Histoire de 1'invention de rimprimerie, par les monuments. Albüm typographique exécuté a 1'occasion du jubilé europeen de 1'invention dé 1'imprimerie. Paris, 1840. m. pl. en afb. 4°. Gedenk-Buch zur vierten Jubelfeier der Erfindung der Buchdruckerkunst begangen zu Frankfurt am Mam am 24 und 25 Junius 1840. Eine Festgabe herausgegeben von den Buchdruckern, Schriftgiessern und Buchhandlerri. Frankfurt a. M. 1840. gr. 8°. Gutenbergs-Album. 1840. Herausgegeben von H. Meyer. Braunschweig, z. j. (1840}. m. portr. en pl. gr. 4°. Gutenberg Erfinder der Buchdruckerkunst. Eine historische Skizze mit mehreren Zeichnungen und Facsimile, autographisch ausgeführt von den Zöglingen der Strassburger Industrie Schule. Strassburg, 1840. m. afb. en facs. 4°. Haltaus, K. Album deutscher Schriftsteller zur vierten Sacularfeier der Buchdruckerkunst. Leipzig, 1840. 8°. Schulz, O. A. Gutenberg oder Geschichte der Buchdruckerkunst von ihrem Ursprung bis zur Gegenwart. Eine Festgabe zur vierten Secularfeier des Typendrucks. Leipzig, 1840. m. 8 houtsn. 8°. Umbreit, A. E. Ueber die Ausstellung auf der deutschen Buchhandlerbörse zu Leipzig wahrend der Feier des Buchdruckfestes 1840. (Serapeum. Jg. I. 1840). Verzeichniss einiger in der akademischen Aula am 25sten und 26sten Juni 1840 zur Ansicht aufgestellten, in der hiesigen Universitatsbibliothek aufbewahrter alter Druckwerke. Leipzig, 1840. 8°. der ausgest. Fahnen und Embleme, welche am 24ten Juni 1840 bei der 4ten Jubelfeier der Erfindung der Buchdruckerkunst vor den Abgeordneten einer jeden Innung getragen wurden. Frankf. 1840. 8°. Weimars Album zur vierten Sacularfeier der Buchdruckerkunst am 24 Juni 1840. Weimar, (1840). 8°. Koch, M. Kurzgefassté kritische Geschichte der Erfindung der Buchdruckerkunst, mit der altesten Wiener und oesterreichischen Buchdruckefgeschichte, nebst Widerlegung der Ansprüche der Stadte Straszburg und Harlem auf die Erfindung und Abfertigung der neuesten Behauptung: Gutenberg sey ein Böhme und geborener Kuttenberger. Im Anhange: Untersuchungen über den Kalender Johann's von Gmunden und den in Wien ausgefundenen ersten Kalender v. J. 1400—1428. Wien, 1841. 8°. Langenschwarz, M. Die Gutenberg-Schw&rmerei unsrer Tage, oder 10 Fragen, als Beweis dass Johann Gutenberg nicht Erfinder der Buchdruckerkunst war. Leipzig, 1841. 8°. De vergoding van Guttenberg in onze dagen of tien vragen, m. 5. DE UITVINDING VAN DE ÖÜEKDRUK*KUNST. lóS' tot bewijs dat Johann Guttenberg-niet de mtvinder der boekdruk;* kunst was; Uit het Hoogduitsch, met voorrede en aanteekeningen van G. van Enst Koning. Gron. 1842 gr. 8°. Langenschwartz, Max. Tien vragen van eenen Hoogduitscher,. als bewijs dat Johan Gutenberg niet de Uitvinder der boekdrukkunst is. Eene hulde aan Laurens Janszoon Koster. Naarhet Hoogduitsch.Dev. 1856. 8°. Vries, A. de. Brief aan A. D. Schinkel over Guichard's Notice' sur le Speculum humanae salvationis, met drie bijlagen tot staving' der nauwkeurigheid van het verhaal van Junius wegens de uitvinding der boekdrukkunst en ter wederlegging^der meening, dat Coster, koster zou geweest zijn. 's Hage, 1841. 8°. Idem met roode encadrémenten om den tekst en het in kleuren geteekende wapen van A. D. Schinkel. Slechts in 8 exempk aldus gedrukt. 4°. Eclaircissemens sur 1'histoire de 1'invention de rimprimerie, cont. lettre a A. D. Schinkel, ou réponse a la Notice de Guichard sur le Speculum humanae salvationis; — dissertation sur le nom de Coster et sur sa prétendue charge de sacristain; — recherches ïaites a 1'bccasion de la 4e fête séculaire a Haarlem en 1823. Trad. du Holl. (avec ample préface.et.annotations) par J. J. F. Noordziek. La Haye, 1843. 8°. L(ee), A. van. Haarlem's regt op de eer van de uitvinding def boekdrukkunst gehandhaafd; of beknopt overzigt van den stand der zaak, -vooral na het onderzoek van den heer de Vries en de toehchtingen van de heeren Schinkel en Noordziek. Amst. 1843. 8 . Umbreit, A. E. Die Erfindung der Buchdruckerkunst. KritischeAbhandlungen zur Orientirung auf dem jetzigen Standpunkte der' Forschung. Leipzig, 1843. 8°. Vries, A. de. Bewijsgronden der Duitschers voor hunne aanspraak op de uitvinding der boekdrukkunst of beoordeeling vanhet werk van A. E. Umbreit: die Erfindung der Buchdruckerkunst, 'sGrav. 1844. 8*. Arguments des Allemands en faveur de leur prétentiort il'inventioh de 1'imprimerie : ou examen critique de 1'ouvrage de A. E. Umbreit, die Erfindung der Buch(lruckerkunst. Trad, du Holl. avèc préface et annotations, par J. J. F. Noordziek. Faisant suite aux Eclaircissements. La Haye, 1845. 8°. Noordziek, J. J. F. Beschrijving van twee prachtexemplareü der in het Fransch uitgegeven werken van A. de Vries, over de uitvinding der boekdrukkunst (in het bezit van A. D. Schinkel), ('s Grav. 1845). gr. 8°. . Schinkel, A. D. Tweetal bijdragen betrekkelijk de boekdruk- 106 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. kunst. (I. Betoog, dat met op hout gesneden beweegbare letters boekwerken kunnen gedrukt worden. II. Over de onlangs nieuw gevonden fragmenten van een Donatus). 's Hage, 1844. m. 1 pl.en facs. 8°. Winaricky, Ch. Jean Gutenbergen né 1412 a Kuttenberg en Bohème, bachelier ès arts a 1'Université de Prague, promu le 18 Nov. 1445, ihventeur de rimprimerie a Mayence en 1450. Essai bistorique et critique trad. par J. de Carro. Brux. 1847. kl. 8°. Westreenen van Tiellandt, van. Iets over de afbeeldingen van Laurens Janszoon Koster. 'sHage, 1847. 8°. Vries, A. de. Bewijzen voor de echtheid en gelijkenis der oude afbeeldingen van Coster. Ter wederlegging van het: Iets van den Heer van Westreenen. Haarlem, 1847. 8°. . Westreenen van Tiellandt, van. De zoogenaamde „Bewijzen voor de echtheid en gelijkenis der oude afbeeldingen van Koster" wederlegd. 's Hage, 1848. 8". In denzelfden band met de beide bovenstaande geschriften, exemplaren op zwaar papier, het eerste met portret van baron van Westreenen. Bijgevoegd no. van Leydsche Cour. 1 Nov. 1847, en Algem. 's Gravenh. Cour. no. 19 1847, waarin artikelen over dezen strijd. Noordziek, J. J. F. Het geschilstuk betrekkelijk de uitvinding der boekdrukkunst geschiedkundig uiteengezet. Haarlem, 1848 gr. 8°. Doedes, J. I. Laurens Janszoon Coster, Johan Guttenberg en Peter Schöffer. 8°. (overdruk uit De Gids. 1849). Winaricky, Ch. Johannes Gutenberg. (Serapeum. Jg. XI. 1850). Vries, A. de. Lotgevallen van Costers woning. Haarlem, 1851 gr. 8°. | Didot, Amb. Firmin. Essai sur la typographie. (overdruk uit rEncyclopédie moderne). Paris, 1852. m. pl. 8°. Marnix, C. H. R. Mentz of Haarlem? Johann Gensfleisch von Guttenberg of Laurens Janszoon Koster? Eene bijdrage tot de geschiedenis van de uitvinding der boekdrukkunst, 's Hage, 1852. gr. 8°. Mery, G. de Nerval, et B Lopez. L'imagier de Harlem ou la découverte de 1'imprimerie. Drame légende a grand spectacle. Paris, 1852. 8°. Bernard, Aug. De 1'origine et des débuts de 1'imprimerie en Eürópe. Paris, 1853. 2 dln. m. 13 pl. 8°. Lamartine, A. de. Gutenberg, inventeur de rimprimerie. Paris. 1853. 8°. Vries,- A. de. Hedendaagsche voorstelling van Coster en de uitvmding der boekdrukkunst in Frankrijk, 's Grav. 1853. 8°. ■ Bijgevoegd een eigenh. schrijven van A. de Vries aan C. J. Enschedé. III. 5. DE UITVINDING VAN DE BOEKDRUKKUNST. 107 Uitvinding der boekdrukkunst. Haarlem, J. Enschedé en Zn., 1854. m. houtsn. kl. 4°. Uittreksels uit de werken van de Vries en Noordziek, gedrukt bij gelegenheid van de oprichting van het nieuwe standbeeld voor L. J. Coster. Destanberg, N. J. Laurens Coster. Drama in dry bedryven. Antw. 1855. 8°. Helbig, Henri. Une découverte pour 1'histoire de 1'imprimerie. Les plus anciens caractères de Gutenberg et ce qui en est devenu. (Bulletin du bibliophile beige. Tome XI. (2e série. II) 1855). Examen rapide des prétentions que Strasbourg et Haarlem ont a 1'honneur d'avoir inventé rimprimerie. (Bulletin du bibliophile beige. Tome XI. (2e série. II) 1855). Ruelens, Ch. La question de 1'origine de 1'imprimerie et le grand concile typographique. (Buil. du bibhophile beige. XI. 1855). Album van feestliederen en gezangen te zingen door de typographische vereenigingen, die deel zullen nemen aan de onthullingsfeesten op den 16 July 1856 te Haarlem. Haarlem, 1856. kl. 8 . Catalogus van voorwerpen, ingezonden ter algemeene typographische tentoonstelling gehouden te Haarlem, bij gelegenheid der plegtige onthulling van het metalen standbeeld van L. Jsz. Coster. Haarlem, 1856. 8°. Hinlopen, F. C. De uitvinding der boekdrukkunst eene oorzaak van Godverheerkjking. Een woord na het gevierde feest, uitgesproken den 20sten Juli 1856, des voormiddags in de Janskerk te Haarlem. Haarlem, 1856. 8°. Mommaas, C. Het onthaal aan de typographische vereenigingen in Haarlem op den 16 July 1856. Utr. 1856. kl. 8°. Noordziek, J. J. F. Gedenkboek der Costers-feesten van 15, 16 en 17 July 1856. Haarlem, 1858. m. pl. gr. 8°. Bijgevoegd: Programma van de feestviering. Reber, Fr. De primordiis artis imprimendi ac praecipue de inventione typographiae Harlemensi. Berol. 1856. 8°. Regt, J. K. de. Lourens Jansz. Coster of de uitvmding der boekdrukkunst. Historisch drama met zang, in 2 bedrijven en 3 tafereelen. Met een naspel. Leiden, 1857. kl. 8°. Smits Jz., J. Iets over de uitvinding der boekdrukkunst. Dordr. 1856. 8°. Zeggelen, W. J. van. Costerliedjes. Souvenir aan Haarlem's Julijfeesten in 1856. Haarlem, 1856. 12°. Zijll Jr., W. C. van. Mijmering van het oude standbeeld van Laurens Janszoon Coster. (Afgeluisterd). Hilversum, 1856. 8°. Bernard, Aug. Résumé de 1'origine de 1'imprimerie. (Bulletin du bibhophile beige. Tome XV. (2e série. VI) 1859). 108 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Paeile, Ch. Essai historique et critique sur 1'invention de 1'imprirnerie. Paris, 1859. m. facs. 8°. Kritiesch onderzoek naar de uitvinding der boekdrukkunst. Geschiedenis der vinding, waardeering van den daarover gevoerden strijd, een en ander voorgesteld uit minder en meer bekende bronnen en opgemaakt uit al het daarover heen- en wedergeschrevene, in het Nederlandsen overgebracht door J. H. Rutjes. Vermeerderd met aanteekeningen (door J. J. A. Alberdingk Thijm). Amst. 1867. 8°. Ruelens, Ch. Un plaidoyer nouveau pour Laurent Coster. (Bulletin du bibhophile beige. Tome XV (2e série. VI) 1859). Helbig, H. Notes et dissertations relatives a 1'histoire de rimprimerie. (Bulletin du bibhophile beige. Tome XVIII. (2e série IX) 1862). Vries, A. de. Lijst der stukken betrekkelijk de geschiedenis van de uitvinding der boekdrukkunst, berustende op het Raadhuis te Haarlem. Haarlem, 1862. 8°. Ottley, W. Young. An inquiry concerning the invention of printing; in which the systems of Meemian, Heinecken, Santander and Koning are reviewed; including also notices of the early use of wood-engraving in Europe, the block-books, etc. With an introduction by J. Ph. Berjeau. London, 1863. m. 37 pl. en houtsn. 4°. Ruelens, Ch. L'Odyssée de Laurent Coster en Hollande. Brux. 1868. 8°. (overdruk uit Le Bibhophile beige. III). Linde, A. van der. L'invention de 1'imprimerie. (Le Bibhophile beige. V. 1870). Gutenberg. Utr. 1870. 8°. (overdruk uit Vaderl. letteroefeningen). , 1 De Haarlemsche Costerlegende wetenschappelijk onderzocht. Tweede omgewerkte uitgaaf, 's Grav. 1870. 8°. De eerste uitgave verscheen inde jaren 1868 en 1869 van Dé Nederl. Spectator; The Haarlem legend of the invention of printing by Lourens Janszoon Coster critically examined. From the Dutch by J. H. Hessels with an introduction, and a classified list of the Costerian incunabula. London, 1871. 8°. Idem. De introduction van J. H. Hessels afzonderlijk. Meurs, P. van. De Keulsche Kroniek en de Costerlegende van A. van der Linde te zamen getoetst. Haarlem, 1870. 8°. Roest Mz., M. De „wetenschappehjke moraliteit" van Dr. A. van der Linde een poosje maar te luchten gehangen. Ten gerieve der lezers van diens Spectator-opstellen en boek over „De Haarlemsche Costerlegends". Amst. 1870. 8°. III. 5. DE UITVINDING VAN" DE BOEKDRUKKUNST. 109 Hessels, J. H. De uitvinding der boekdrukkunst, 's Grav. 1871. kl. 8°. (overdruk uit De Nederl. Spectator). Quarles van Ufford, P. N. Eenige regelen ter wederlegging van de Costerlegende. Haarlem, 1872. 8°. (overdruk uit Haarlems Nieuwsblad van April 1872). Herinnering aan het 450-jarig bestaan der boekdrukkunst. Gevierd door de Boekverkoopers-vereeniging „Ons doel" te Amsterdam, 23 Juli 1873. Amst. 1873. 8°. Vinne, Th. L. de. The invention of printing. A collection of facts and opinions descriptive of early prints and playing cards, the blockbooks of the 15th century, the legend of Lourens Janszoon Coster of Haarlem and the work of John Gutenberg and lus associates. Illustrated with facsimiles of early types and woodcuts. New-York, 1876. 8°. Holstein, A. von. Gutenberg, Fust und Schöffer. Die Erfindung des Drucks mit beweglichen Buchstaben. Darmstadt, 1876,77. Afl. 1, 2. m. 2 pl. fol. (niet verder verschenen). Quarles van Ufford, P. N. Beknopt verhaal der uitvinding van de boekdrukkunst A°. 1423 door Laurens Janszoon, overleden A°. 1439, in leven koster der Groote Kerk, schepen en thesaurier der stad'Haarlem. Haarlem, 1876. 8°. (overdruk uit Haarlems Nieuwsblad). Linde, A. van der. Gutenberg, Geschichte und Erdichtung aus den Quellen nachgewiesen. Stuttg. 1878. gr. 8°. (Bijgevoegd enkele beoordeebngen). Hessels, J. H. Gutenberg: Was he the inventor of printingt an historical investigation embodying a criticism on Dr. van der Linde's „Gutenberg". London, 1882. 8°. Dutuit, Eugène. Quel est 1'inventeur de rimprimerie? (Le Livre. Ann. IV. 1883. Bibliographie rétrospective). Linde, A. van der. Quellenforschungen zur Geschichte der Erfindung der Typographie. Das Breviarium Moguntinum. Wiesbaden, 1884. 8°. Geschichte der Erfindung der Buchdruckerkunst. Berlin, 1886. 3 dln. m. pl., portr. en facs. 4°. Figuler, L. Le théatre scientifique. Paris, 1886. m. portr. 8°. Beschrijving van zijn tooneelstuk: „Gutenberg ou 1'invention de 1'imprimerie.1' Idem. 2e éd. Paris, 1886. 8°. Hessels, J. H. Haarlem, the birth-place of printing not Mentz. London, 1887. 8°. ■ Haarlem de geboorteplaats der boekdrakkunst, niet Mainz. Haarlem, 1888. 8°. 110 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Blades, Wm. Deortu typographiae. (The Bookworm. Vol. L 1888). Fruin, R. Mainz of Haarlem. Amst. 1888. 8°. (De Gids. 1888). Wyss, Arthur. Gutenberg oder Coster? (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. V. 1888). Bakker, W. A. P. F. L. Een woord in het geding „Haarlem— Maiinz." Haarlem, 1889. gr. 8°. Dzlatzko, K. Beitrage zur Gutenbergfrage. Berlin, 1889. m. 1 facs. 8°. (Sammlung Bibhothekswissenschaftlicher Arbeiten. TI). Gutenbergs früheste Druckerpraxis. Auf Grund einer mit Hülfe der Herren W. Bahrdt, K. Meyer und J. Schnorrenberg ausgeführten Vergleichung der 42zeiligen und 36zeihgen Bibel. Berlin, 1890. m. 8 pl. 8°. (Sammlung Bibliothekswissensch. Arbeiten. IV). Gedenkschrift zur Erinnerung an die 450 jahrigen Jubilaumsfeier der Erfindung der Buchdruckerkunst in Frankfurt a. M. am 21 und 22. Juni 1890. Frankfurt a. M. 1890. 8°. Wyss, Arthur. Die neuesten deutschen Forschungen zur Gutenbergfrage. (Centralblatt f. Bibliothekswesen. Jg. VII. 1890). Faulmann, K. Die Erfindung der Buchdruckerkunst nach den neuesten Forschungen. Wien, 1891. m. afb. 8°. Rieu, W. N. du. De eerste drukpers. 's-Grav. 1891.8°. (overdruk uit De Nederl. Spectator. 1891. no. 31). Boeles, W. B. S. De uitvinder van de boekdrukkunst te Haarlem. Gron. 1897. 8°. Börckel, A. Gutenberg. Sein Leben, sein Werk, sein Ruhm. Zur Erinnerung an die 500 jahrigen Geburt des Erfinders der Buchdruckerkunst für weitere Kreise dargestellt. Giessen, 1897. m. 34 afb. gr. 8°. Anzeiger für Druckereien, Allgemeiner. 21 Juni 1900. (Gutenbergnummer). 4°. A. Börckel. Den Jüngern Gutenbergs. — R. Schwemer, Gutenberg. A. Börckel. Die Ansprüche auf die Erfindung der Buchdruckerkunst. H. König, Schrift und Schriftverzierung zu Gutenbergs Zeit — F. von Biedermann. Die Kunst Gutenbergs auf der Weltausstellung in Paris. Bockenheimer, K. G. Gutenberg-Feier in Mainz. 1900. Festschrift im Auftrage der Festleitung herausgegeben. Mainz, 1900. 8°. Börckel. A. Gutenberg und Seine berühmtesten Nachfolger ins ersten Jahrhundert der Typographie nach. ihrem Leben und Wirken dargestellt. Frankfurt, 1900. m. 51 afb. 8°. Ehwald, R. Der alteste Zeuge für Gutenberg. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jahrg. IV. 1900—01). Gutenberg-Büchlein. Zur 500jahrigen Gedachtnissfeier des Geburtstages Johann Gutenbergs am 24 Juni 1900 herausgegeben von einem Mainzer Schulmann. Hann. 1900. m. afb. 8°. III. 5. DE UITVINDING VAN DE BOEKDRUKKUNST. 111 Gutenbergfeier, Die. der Königl. Hofbuchdrugkerei Trowitzsch & Sohn in Frankfurt a. d. Oder. Am 17 Juni 1900. Frankf. 1900. 8°. Hartwig, Otto. Festschrift zum 500jahrigen Geburtstage von Johann Gutenberg. Leipzig, 1900. 8°. m. atlas van 35 bl. 4°. (Beihefte zum Centralblatt für Bibliothekswesen. XXIII). Koster, Alb. Festrede zur 500 jahrigen Geburtsfeier Johannes Gutenbergs. Gesprochen in Mainz. 24 Juni 1900. Leipzig, 1900. 4°. Marzi, D. Giovanni Gutenberg eTltalia. (La Bibliofilia. Anno II. 1900—01). Meisner, H. und Joh. Luther. Die Erfindung der Buchdruckerkunst. Zum 500sten Geburtstage Johann Gutenbergs. Leipzig, 1900. m. pl. en afb. 8°. Die Anfange der Buchdruckerkunst. Zur fünfhundert- jahrfeier des Geburtstages Gutenbergs. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. III. 1899—1900). Sarnow, Emil. Die typographische Ausstellung zur Gutenberg-Feier in Mainz. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XVII. 1900). Schwenke, Paul. Untersuchungen zur Geschichte des ersten Buchdrucks. Festschrift zur Gutenbergfeier herausgegeben von der Königl. Bibliothek zu Berlin, 24 Juni 1900. Berlin, 1900. m. facs. 8°. Zeidenheimer, Heinrich. Ein mdirektes Zeugnis für Johannes Gutenberg als Erfinder der Druckkunst. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XVII. 1900). Zobeltitz, Fedor von. Festschriften zur Gutenbergfeier. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. IV. 1900—01). Enschedé, Ch. Technisch onderzoek naar de uitvmding van de boekdrukkunst. Haarlem, 1901. 8°. Zedler, G. Gutenbergforschungen. Leipzig, 1901. m. 4 pl. 8°. Enschedé, Ch. De oudste Gutenberg-type volgens Gottfried Zedler. Amst. 1902. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. boekhandel). - Laurens Janszoon Coster de uitvinder van de boekdrukkunst. Vervolg op het technisch onderzoek naar de uitvmding van de boekdrukkunst. Haarlem, 1904. 8°. Enschedé, J. W. Beknopt overzicht van den tegenwoordigen stand van het onderzoek naar de uitvmcling der boekdrukkunst. Leiden, 1903. 8°. (overdruk uit Taal en Letteren. 1903). Fruin, R. Nieuws aangaande de Costerzaak. 's-Grav. 1904. 4°. (Ned. Spectator. 1904, no. 8). Enschedé's jongste bijdrage tot de Costerzaak. 's-Grav. 1904. 4°. (Ned. Spectator. 1904, no. 14). 412 «L BE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Enschedé, Ch. Laurens Jz. Coster. Antwoord aan Fruin. 's-Grav. 1904. 4°. (Ned. Spectator.. 1904, no. 22). Brugmans, H. Toch Haarlem? Haarlem, 1904. 8°. (Onze eeuw. 1904. 1). Zedler, G. Der Verbleib der altesten Gutenbergtype. (Zentralblatt für Bibliothekswesen." Jg. XXL 1904). Sasse van IJsselt, A. F. O. van. Beschrijving van het H. Kerstmisgüde te Haarlem. 's-Grav. 1905. m. 1 pl. 4°. Hoofdstuk III.De leden van het Gilde Lourens Janszoon Koster. De familie GaeL Fruin, R. De huidige stand van het Costervraagstuk. Uitgegeven door de Vereeniging Haerlem. Haarlem, 1906. 8°. Pollard, A. W. Gutenberg, Fust, Schoeffer, and the invention of printing. (The Library. New Series. Vol. VIII. 1907). Hessels, I. H. The Gutenberg fiction. A critical examination «f the documents relating to Gutenberg, showing that he was not the inventor of printing. (The Library. 1909, 1911—12. Root, A. G. The present situation as to the origin of printing (Bibliograph. Soc. of America. Papers. V. 1910). ' Muller, G. H. Die Quellen der Costerlegende. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXVIII. 1911). Tronnier, A. Ueber Gutenberg-Bü de l'imprimerie a Rouen. (Rouen, 1860). 8°. (overdruk uit 1'Académie de Rouen. Classe des belles lettres). Savoye. — Dufour, Aug., et H. Rabut. L'imprimerie, les imprirneurs et les hbraires en Savoie du 15e au 19e siècle. Chambéry, 1877. m. 11 pl. en facs. 8°. s Straatsburg. — Laborde, Léon de. Débuts de l'imprimerie a Strasbourg, ou recherches sur les travaux mystérieux de Gutenberg , dans cette ville, et sur le proces qui fut intenté en 1439 a cette occasion. Paris, 1840. m. 3 pl. en houtsn. 8°. Schmidt, C. Zur Geschichte der altesten Bibhotheken und der ersten Buchdrucker zu Strassburg. Strassb. 1882. 8°. Voullième, E. Zur altesten Buchdruckergeschichte Strassburgs. (Zentralblatt für Bibhothekwesen. Jg. XXXII. 1915). TouLOUSE. — Desbarreaux-Bernard. Quelques recherches sur les débuts de 1'imprimerie a Toulouse. Z. pl. e. j. 8°. (overdruk uit Mémoires de 1'Académie des sciences de Toulouse). 158 iii. de geschiedenis van het boek. Tours. — Giraudet, E. Une association d'imprimeurs et de libraires de Paris réfugiés a Tóuts au lóe'siètiïe. (jVönet MettayerMarc Orry-Claude de Montre'oeil-Jehan Richer-Matthieu Guillemot-Sébastien du Molin-Georges de Rc-bet-Abel Langellier). Tours, 1877. 8°. Les origines de rimprimerie a Tonrs, 1467—1550, contenant la nomenclature des imprirneurs depuis la fin du XVe siècle jusqu'en 1850. Tours, 1881. m. facs. van handteek. 8°. Troyes. — Corrard de Bréban. Recherches sur 1'établissement et 1'exercice de rimprimerie a. Troyes, contenant la nomenclature des imprirneurs de cette ville, depuis la fin du 15e siècle jusqu'a 1789, et des notices sur lëurs^productions les plus remarquables. 2e édition revue et augmentée. Paris, 1851. m. 1. facs. 8°. .>■.... >.■; Socard, A. Livres populaires, noëls et cantiques imprimés a Jroyes depuis Je XVIIe siècle jusqu'a nos jours avec des notes bibliographiques et biographiques sur les imprirneurs troyens. Paris, 1865. m. 20 pl. en houtsn. 8°.. Yonne. — Ribière, H. Essai sur l'histoire de l'imprimerie dans le département de 1'Yonne et spécialement a Auxerre, suivi du catalogue des livres, brochures et pièces imprimés dans cette ville depuis 1570 jusqu'en 1857. Auxerre, 1858. m. 2pl. (Bulletin des sciences hist. et naturelles de 1'Yonne). 4. Personalia. Badiüs. — Roersch, Alphonse. J. Badius Ascensius Gandensis. (Revue des bibhothèques. 1909). Berger-Levrault. — L'imprimerie Berger Levrault et Co., Nancy et Paris. Notice historique sur le développement et 1'organisation de la maison. Paris; 1878. m. pl. 4°. Petit, Louis D. De lotgevallen van de firma BergerLevrault & Co. te Nancy. Amst. 1878. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. boekhandel). Bourdeville. — Desbarreaux-Bernard. Guyau de Bourdeville imprimeur a Toulouse, 1541—1562. Toul. 1879. m. 2 facs. 8°. César. — Claudin, A. Pierre César et Jean Stoll imprirneurs parisiens du XVe siècle. (Documents inédits). Paris, 1900. 8°. (overdruk uit Le Bibliographe moderne). Chair et Cie. —■ Historique de i'iiriprimerie et de la hbrairie centrales des chemins de fer. Organisation industrielle et économique de eet établissement. Parfej 1878 4 stkn. 8°, in. 6. e. geschiedenis van de boekdrukkunst. 159 Didot.'— Brunet, Gustave. Pierre' Didot et sa familie. (Le Bibliophilê francais. Tome IV. 1869). Banquet offert le 20 mars 1873 a M. Ambroise Firmin Didot X-Toccasion de sa réeeptiön a 1'Institut. Paris, 1873. 8°. Wallon, H. Notice sur la vie et les travaux de M. Ambr. Firmin-Didot lue a 1'Institut de France. Paris, 1886. m. portr. 8°. Dolet. — Alary, J. L'imprimerie au 16e siècle. Estienne Dolet et ses luttes avec la Sorbonne. Paris, 1898. 8°. Boulmier, J. Estienne Dolet, sa vie, ses oeuvres, son martyre. Paris, 1857. m. portr. 8°. Duval-Arnauld, L. Etienne Dolet. Etude historique, Paris, z. j. 8°. - Procés d'Estienne. Dolet, imprimeur et libraire a Lyon, 1543—1546. (Avec avant-propos par A. Taillandier). Paris, 1836. kl. 8°. Dupont. — Notice concernant 1'étabhssement typographique de M. Paul Dupont. Exposition Univ. deLondres. 1851. 8°. — Notice sur les établissements de M. Paul Dupont. Exposition Univ. de 1867. 8°. — Notes sur ks maisons ouvrières de rimprimerie Paul Dupont. Paris, 1867. 8°. — Imprimerie adtninistrative de M. Paul Dupont. (Uit: Turgan, Les grandes usines). 8°. — L. D. Petit. De etablissementen van Paul Dupont te Parijs en te Chchy. 1870. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. boekhandel). Durant. — Durant, P. Un libraire de Paris sous la République. Paris, 1879. 8°. Gaixiot du Pré. — Delalain, P. Notice sur Galhot du Pré, libraire parisien de 1512 a 1560. Paris, 1890. 8°. (overdruk). Tilley, Arthur. A Paris bookseller of the 16th century, Galhot du Pré. (The Library. New. series. Vol. IX. 1908). Estienne. — Almeloveen, T. Janss. ab. De vitis Stephanorum celebriuih typographorum dissertatio epistolica. Subjecta est H. Stephani Querimonia artis typographicae ejusdem Epistola de statu suae typographiae. Amsterd. 1683. 8°. Bernard, A. Les Estienne et les types de Francois I. Complément des Annales Stephaniennes renfermant l'histoire compléte des types royaux enrichie d'un spécimen de ses caractères et suivie d'une notice historique sut les premières impressions grecques. Paris, 1856. 8°. Grapelet, G. A. Robert Estienne, imprimeur royal, et. le roi Francois I. Nou velles recherches sur 1'état des lettres et de 160 iii. de geschiedenis van het boek. i'imprimerie au 16e siècle. Avec 7 planches d'omements typo" graph. des Estienne et autres imprirneurs contemporains; Paris» 1839. gr. 8°. Estienne. — Didot, A. F. Les Estienne. (1855). 8°. (overdruk uit Nouvelle biographie générale). Feugère, Léon. Essai sur la vie et les ouvrages de Henri -Estienne suivi d'une étude sur Scévole de Sainte-Marthe. Paris, 1853. 8°. Meyer, W. Henricus Stephanus über die Regii typi "Graeci. Berlin, 1902. m. 2 pl. 4°. Renouard, A. A. Annales de rimprimerie des Estienne •ou histoire de la familie des Estienne et de ses éditions. 2e éd. JParis, 1843. m. portr. en facs. 8°. Fichet. — Pbilippe, Jules. Guülaume Fichet, sa vie, ses oeuvres. Introduction de l'imprimerie a Paris. Annecy, 1892. -8°. Gauthier VlLLARS. — Jean Albert Gauthier Villars, 31 mars 1828—5 février 1898. Discours prononcés sur sa tombe, notice nécrologique. Paris, 1898. m. portr. 4°. Hachette. — Notice sur la vie de L. Hachette, suivie des discours prononcés a ses obsèqües et des articles nécrologiques •consacrés a sa mémoire. Paris, 1864. m. portr. 8°. Notice sur la hbrairie de Hachette & Co., juin 1875. Paris, 1875. 8°. Petit, Louis D. De firma Hachette & Co. te Parijs. Amst. 1870. (overdruk uit Nieuwsblad voor den boekhandel). Notice, An historical. upon the establishment of Messrs. Hachette & Co. at Paris, May 1876. gr. 8°. (uitgegeven op de tentoonstelling te Philadelphia). Hopyl. — Rleu, W. N. du. Een Nederlandsen boekdrukker «(Wolfgang Hopyl) te Parys, 1429—1523. 's Grav. 1891. (overdruk uit Ned. Spectator. 1891). Stein, H. L'atelier typographique de Wolfgang Hopyl sa Paris. Gent, 1891. m. afb. Gedrukt in 100 exemplaren, bij het huwelijk Paul Bergmans-Louise Claes, Gand, 24 février 1891. Keysere, de — Van der Meersch, P. C. Recherches sur la vie et les travaux de Pierre de Keysere, imprimeur a Paris, 473—1479. Gand, 1846. 8°. g Labitte. — Gervais-Michel- Jeröme et Henri Labitte. Paris, 1873. kl. 8°. iii. 6. e. geschiedenis van de boekdrukkunst. 161 Le Breton. — Weale, W. H. James. Jean le Breton prototypographe francais. (Revue des bibliothèques. VIII. 1898). lécureux. —■ Piedagnel, A. Un bouquiniste parisién: le père Lécureux. Paris, 1878. m. frontisp. d. M. Lalanne. 8°. Leriche. — Leriche, Louis. Souvenirs d'un vieux libraire. Paris, 1885. m. pl. 8°. Le Talleur. — Le Verdier, Pierre. L'atelier de Guülaume Le Taheur, premier imprimeur rouennais. Histoire et bibhographie. Rouen, 1916. m. pl. en facs. 4°. Le Rouge. — Monceaux, H. Les Le Rouge de Chablis, calligraphes et miniaturistes, graveurs et imprirneurs. Etude sur les débuts de 1'ülustration du livre au 18e siècle, 1470—1531. Paris, 1896. 2 dln. m. 200 facs. buiten en in den tekst. 8°. Lévy. —■ Librairie Galmann Lévy. Ancienne maison Michel Lévy Frères. Paris, 1878. 8°. Mame. — Alfred Mame et fils a Tours. Imprimerie, hbrairie, reliure. Notice et specimens. Tours, 1867. m. pl. en afb. fol. Etablissement, Het. van Alfred Mame & Zoon te Tours. Amst: 1869. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. boekhandel). Saussois, A. du. Alfred Mame, célèbre imprimeur et éditeur-hbraire francais. Lüle, 1898. m. portr. 8°. La Maison Mame (a Tours) a. 1'Exposition de Paris. 1900. m. ül. 8°. MASSON. — Victor Masson. 2 février 1807—3 mai 1879. Notices nécrologiques. Paris, 1879. m. portr. 8°. Plon. — Henri Pion. QuelqueS mots sur les produits de la maison Henri Pion, imprimeur de 1'Empereur, fondeur et libraire. z. d. 8°. Notice sur Henri Pion. Paris, 26 avril 1806—25 novem- bre 1872. Notices nécrologiques. 8°. RENPUgL. — Jullien, A. Le romantisme et 1'éditeur Renduel. Souvenirs et documents sur les écrivains de 1'école romantique avec lettres inédites adressées par eux k Renduel. Paris, 1897. m. portr., pl. en afb. 8°. Xory. — Bernard, Aug. .Geofroy Tory peintre et graveur, premier imprimeur royal, réformateur de 1'orthographe et de la typographie sous Francois I. Paris, 1865. m. afb. 8°. Vérard. — Macfarlane, Johan. Antoine Vérard. London, 1900. m. 80 pl. en afb. 4°. Ulustr. Monographs issued by the Bibliographical Society, no. 7. 11 162 iii. de geschiedenis van het boek. Vérard. — Renouvier, J. Des gravures en bois dans les livres d'Anthoine Vérard/ maitre libraire, imprimeur, enlumineur et tailleur sur bois de Paris, 1485—1512. Paris, 1859. m. 1 pl. 8°: /. Groot Brittannii en Ierland. 1. Algemeen. Aldis, H. G., R. Bowes, a. o. A dictionary of printers and booksellers in England, Scotland and Ireland, and of foreign printers of English books, 1557—1640. General editor R. B. Mc. Kerrow. London, 1910. kl. 4°. Publ. of the Bibliographical Society. Allnutt, W. H. Enghsh provincial presses. (Bibhographica. Vol. II. 1896). ■ Notes on the introduction of printing-presses into the smaller towns of England and Wales, after 1750 to the end of the 18th century. (The Library. New series. Vol. II. 1901). Ames, J., and W. Her bert. Typographical antiquitiës or an historical account of the origin and progress of printing in Great Britain and Ireland; containing memoirs of our ancient printers and a register of books printed by them from the year 1471—1500. Begun by the late J. Ames. Considerably augmented both in the memoirs and number of books by Will. Herbert. London, 1785—1790. 3 dln. m. portr. en pl. 4°. An index to Dibdins edition of the Typographical antiquitiës first compiled by Jos. Ames with some references to the intermediate edition by William Herbert. Printed from a copy in the Library of Sion College. London, 1899. kl. 4°. Publ. of the Bibliographical Society. Gurwen, H. A history of booksellers the old and the new. London, 1873. m. pl. en portr. 8°. Dickson, R. Who was Scotland's first printer? London, 1881. 8°. Ane compendious and breue. Tyactale, in Commendation of Androw Myllar. Dix, E. R. Mc. Irish provincial printing prior to 1701. (The Library. New series. Vol. II. 1901). Early Enghsh printing. A series of facsimiles of all the types used in England during the XVth century, with some of those used in the printing of English books abroad. With an introduction by E. Gordon Duff. London, 1896. m. 40 pl. kl. fol. Publ. of the Bibliographical Society. III. 6. f. GESCHIEDENIS VAN DE BOEKDRUKKUNST. 163 Duff, E. Gordon. A century of the English book trade. Short notices of all printers, stationers, book-binders and others connected with it from the issue of the first dated book in 1457 tb the incorporation of the Company of stationers in 1557. London, 1905. kl. 4°. —■— The English provincial printers, stationers and bookbinders to 1557. Cambr. 1912. m. pl. 8°. Gerring, Ch. Notes on printers and booksellers with a chapter on chap books. London, 1900. m. portr. en pl. 8°. Knight, Ch. Shadows of the old booksellers. London, 1865. 8°. Marston, E. Sketches of booksellers of other days. London, 1901. m. portr. 8°. Middleton, Conyers. Dissertation sur rorigine de rimprimerie en Angleterre. Traduite de 1'anglais par D. G. Imbert. Londres, 1775. 8°. Plomer, H. R. A short history of English printing, 1476—1898. London, 1900. m. portr. en facs. 4°. ■ The King's printing house under the Stuarts. (Th- Library. New series. Vol II. 1901). Abstracts from the wills of English printers and stationers from 1492 to 1630. London, 1903. kl. 4°. Publ. of the Bibliographical Society. Secret printing during the Civil War. (The Library. New series. Vol. V. 1904). A dictionary of the booksellers and printers who were at work in England, Scotland and Ireland from 1641 to 1667. London, 1907. kl. 4°. Publ. of the Bibliographical Society. The protestant press in the reign of Qu^jh Mary. (The Library. 3d series. Vol. I. 1910). Some Ehzabethan book-sales. (The Library. 3d seriet Vol. VII. 1917). Pollard, A. W. The regulation of the book trade in the 16th century. (The Library. 3d series. Vol. VII. 1917). Quantin, A. Les origines de rimprimerie et son introduction en Angleterre. Paris, 1877. 4°. Reed, Talbot Baines. A history of the old English letter foundries with notes, historical and bibliographical on the rise and progress of English typograph\ London, 1877. m. pl. 4°. Roberts, Will. The earlier history of English boolcselling. New edition. London, 1892. 8°. Worman, E. J. Alien members of the book-trade during the Tudor period, being an index to those whose names occur in the 164 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. returns of aliens, letters of denization and other documents, published by the Huguenot Society. London, 1906. kl. 4°. Publ. of the Bibliographical Society. ■ Wymans, C. W. H. Four centuries of printing in England. London, 1877. 4°. (overdruk uit Everybody's Year-book). 2. Reproducties. The book of curtesye. Printed at Westminster by Wilham Caxton about the year 1477. Cambridge at the University Press, 1907. gr. 8°. A booke in Englysh metre, of the great Marchaunt man called „Dives Pragmaticus" 1563. Reproduced in facsimile from the copy in the John Rylands Library. Together with an introduction by Percy E. Newbery; and remarks on the vocabulary and dialect, with a glossary by Henry C. Wyld. Manch. 1910. kl. 4°. The John Rylands Facsimiles. II. A litil boke the whiche traytied and reherced many gode thinges necessaries for the.... Pestilence .... made by the Bisshop of Arusiens. (London, 1485). Reproduced in facsimile from the copy in the John Rylands Library. With an introduction by Guthrie Vine. Manch. 1910. kl. 4°. The John Rylands Facsimiles. III. The Dictes and Saying of the Philosophers. A facsimile reproduction of the first book printed in England by Wilham Caxton in 1477. (Publ. by W. Blades). London, 1877. gr. 4°. Propositio Johannis Russell printed by Wilham Caxton circa a. d. 1476. Reproduced in facsimile from the copy preserved in the John Rylands Library, Manchester. With an introduction by Henry Guppy. Manch. 1909. 8°. The John Rylands Facsimiles. I. Morale Prouerbes composed in French by Christyne de Pisan, translated by the Earl Rivers, and reprinted from the original edition of Wilham Caxton, a. d. 1478. with introductory remarks by W. Blades. London, 1859. gr. 4°. Facsimile-herdruk in 95 exemplaren, „printed for presentation only". Sermo die lune in ebdomada Pasche by Richard Fitz-James. Printed at Westminster by Wynkyn de Worde about the year 1495. Cambridge at the University Press, 1907. gr. 8". iii. 6. f. geschiedenis van de boekdrukkunst. 165 3. Verschillende steden. (Zie ook de afdeeling Nationale bibliographieën). Berwick. — Hindley, Ch. The history of the Catnach Press at Berwick-upon-Tweed, Alnwick and Newcastle-upon Tyne, in NorthumberlandandsevenDials, London. London, 1886. m. afb. 8°. Cambridge. — Bowes, Robert. Cambridge printers. (The Bibhographer. Vol. V. 1884). Gray, G. J. The earlier Cambridge stationers and bookbinders and the first Cambridge printer. London, 1904. m. 28 pl. 4°. Hlustr. Monographs issued by the Bibliographical Society, no. 13. and W. M. Palmer. Abstracts from the wills and testamentary documents of printers, binders and stationers of Cambridge from 1504 to 1699. London, 1915. kl. 4°. Publ. of the Bibliographical Society. Londen. — Duff, E. Gordon. The stationers at the Sign of the Trinity. (Bibhographica. Vol. I. 1895). The printers, stationers and bookbinders of Westminster and London from 1476— 1535. Cambr. 1906. m. pl. en afb. 8°. Oxford. — Gibson, S. Abstracts from the wills and testamentary documents of binders, printers and stationers of Oxford from 1493 to 1638. London, 1907. kl. 4°. Publ. of the Bibliographical Society. Madan, F. A chart of Oxford printing „1468"—1900. With notes and illustrations. London, 1904. m. 7 pl. en afb. 4°. Blustr. Monographs issued by the Bibliographical Society, no. 12. A brief account of the University press at Oxford. With illustrations together with a chart of Oxford printing. Oxford, 1908. m. afb. 4°. Shrewsbury. — Allnutt, W. H. The King's printer at Shrewsbury.. (The Library. New series. Vol. I. 1900). Sussex. — Plper, A. Cecil. Notes on the introduction of printing into Sussex up to the year 1850. With a chronology of Sussex printers to that date. (The Library. 3d series. Vol. V. 1914). Winchester. — Plper, A. Cecil. The booktrade in Winchester, 1549—1789. (The Library. 3d series. Vol. VIL 1917). 4. Personalia. LH. — Duff, Ê. Gordon. A new English XVth century printer (I. H.). (The Library. Vol. I. 1889). Abree. — Plomer, H. R. James Abree, printer and bookseller of Canterbury. (The Library. 3d series. Vol. IV. 1913). 166 iii. de geschiedenis van het boek. Baker. — Ballinger, J. An artist typographer, James Baker. (The Library. 3d series. Vol. VIL 1917). Ballantyne Press. — The history of the Ballantyne Press and its connection with Sir Walter Scott. Edinb. 1871. m. portr. en houtsn. gr. 4°. Bowyer. — Nichols, J. Biographical and literary anecdotes of Wilham Bowyer printer and of many of bis learned friends. Containing an incidental view of the progress and advancement of literature in this Kingdom, from the beginning of the present century to the end of the year 1777. London, 1782. m. portr. 4°. Buxkley. — Plomer, H. R., and R. A. Peddie. Stephen Bulkley, printer. (The Library. New series. Vol. VIII. 1907). Caxton. — Blades, W. The biography and typography of Wilham Caxton, Englands first printer. London, 1877. m. pl., facs., enz. 8°. Blades, R. H. Who was Caxton? (The Library. New series. Vol. IV. 1903). Crüwell, G. A. Wilham Caxton's vroegste drukkerswerkzaamheid. (Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. III. 1905). Knight, Ch. Wilham Caxton, the first English printer. A biography. London, 1844. m. portr. 12°. The old printer and the modern press. London, 1854. m. afb. 8°. Lincy, L. de. La vie et les ouvrages de Wilham Caxton, premier imprimeur anglais. Brux. 1844. (overdruk uit Revue britannique). Pollard, A. W. Recent Caxtoniana. (The Library. New series. Vol. VI. 1905). Naar aanleiding van een art. in „the Burlington Magazine" (Aug. 1905) van Montague Peartree en van: William Caxton d. e. Gordon Duff. (Caxton Club of Chicago). Chambers. — Chambers, WiU. Memoir of Robert Chambers, with autobiographic rerniniscences. London, 1872. m. portr. kl. 8°. ■ Story of a long and busy life. Edinb. 1882. m. portr. kl. 8°. Chiswick Press. — The Chiswick Press Literary Almanack for the year 1874. — Idem for the year 1875. 2 dln. m. 2 pl. 4°. Collins. — CoUins, Sons & Co. William. The story of a great business where thousands are constantly employed. London, Glasgow, (1910). m. afb. 4°. Denham. — Plomer, H. R. Henry Denham, printer. (The Library. New series. Vol. X. 1909). iii. 6. f. geschiedenis van de boekdrukkunst. 167 Doves-Press. — Loubier, Jean. Die Drucke der Doves-Press von T. J. Cobden-Sanderson und Emery Walkers. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. IX. 1905—06). East. — Plomer, H. R. Thomes East, printer. (The Library. New series Vol. II. 1901). Foulis Press. — Macleod, R. D. The Foulis Press. (The Library. 3d series. Vol. I. 1910). Gaver. — Allnutt, W. H. James Gaver, a newly discovered Enghsh printer in 1539 and other printers at the Sign of the Sun in Fleetstreet, 1502 to 1556. (The Library. New series. Vol. II. 1901). Gropall. — Plomer, H. R. An Exeter bookseller, bis friends and contemporaries (John Gropall, alias Lumbard). (The Library. 3d series. Vol. VIII. 1918). Hodgson. — Hodgson & Co. One hundred years of book aüctions, 1807—1907. Being a brief record of the firm Hodgson & Co. London, printed at the Chiswick press for private circulation. 1907. m. portr. en pl. kl. 4°. Lacktngton. — Memoirs of the first years of the life of James Lackington, the present bookseller in Chiswell-Street Moorfields. Written by himself. A new edition corrected and much enlarged. London, 1795. 8°. Macmillan. — Graves, Ch. L>. Life and letters of Alexander Macmillan. London, 1910. m. portr. 8°. Hughes, Th. Memoir of Daniël Macmillan. London, 1882. m. portr. 8°. Marston. — Marston, E. After work. Fragments from the workshop of an old publisher. London, 1904. m. portr. en pl. 8°. Morris. — Bom, Emm. de. Wilham Morris en zijn invloed op het boek, Antw. 1905. m. portr. 4°. (Ontwaking. 5e Jg. no. 6, 7, 10). Enschedé, J. W. Een Hollandsen boek over William Morris. (Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. II. 1904). Mackail, J. W. The life of William Morris. London, 1901. 2 dln. m. portr. 8°. Schleinltz, Otto von. Wilham Morris. Sein Leben und 'Wirken. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. XI. 1907—08). Sondhelm, Moriz. Wilham Morris, (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. II. 1898—99). MuRRAY. — Espinasse, F. The house of Murray. N.-Y. 1885. 8°. (Harpers Monthly Magazine. Sept. 1885). Smiles, S. A publisher and his friends. Memoir and correspondence of the late John Murray, with an account of the origin and progress of the house, 1768—1845. London, 1891. 2 dln. m. portr. 8°. 168 iii. de geschiedenis van het boek. Quaritch. — (Wyman, C. W. H.). B. Q. A biographical and bibliographical fragment. (London, 1880). 12°. 25 copies privately printed. / Richardson. — Thorne, W. B. A famous printer: Samuel Richardson. (The Library. New series. Vol. II. 1901). Rudder. — Austin, Roland. Samuel Rudder. (The Library. 3d series. Vol. VI. 1915). Religious Tract Society. — Green, Sam. G. The story of the Religious Tract Society for one hundred years. London, 1899. m. portr. 8°. Trevecca Press. —• Ballinger, John. The Trevecca Press. (The Library. New series. Vol. VI. 1905). Walpole. — Dobson, Austin. Horace Walpole's printing-piess. (The Library. Vol. I. 1889). Watson. — Tawse, Geo. James Watson, Edinburgh printer. (The Bibhographer. Vol. II. 1882). Wyer. — Plomer, H. R. Robert Wyer, printer and bookseller. A paper read before the Bibliographical Society, January 21 1895. London, 1897. m. facs. kl. 4°. Publ. of the Bibliographical Society. g. Italië. 1. Algemeen. Castellani, G. L'arte della stampa nel rinascimento Italiano. Venezia, F. Ongania, 1894. 2 dln. m. pl. gr. 8°. Met den Franschen tekst bijgevoegd. Crapelet, G. A. Des progrès de rimprimerie en France et en Italië au XVIe siècle et de son influence sur la üttérature. Paris, 1836. 8°. Fumagalli, G. Lexicon typographicum Italiae. Dictionnaire géographique dTtalie pour servir a l'histoire de rimprimerie dans ce pays. Contenant lo. 1'indication de toutes les localités, de 1'Italie géographique et pohtique, oü l'imprimerie a été introduite jusqu'a nos jours avec la synonymie latine, francaise etc. et celle des heux supposés d'impression; 2o. des notices bibliographiques sur les éditions principes de chaque ville, bourg chateau etc. et sur les faits les plus remarquables se rapportant a l'histoire de l'art typographique dans Ces localités; 3o. des notices biographiques sur les plus célèbres imprirneurs italiens; 4o. des notices statistiques sur 1'état présent de rimprimerie en Italië; 5e. des renseignements historiques sur les • arts auxüiaires dé dx. 6. g. geschiedenis van de boekdrukkunst. 169 i'intplimerie: litljographie, gravure, papéterie, fabrication d'encres, des presses, des caraetères etc. Flor. 1905. m. pl. en afb. 8°. Garnett, R. The early Italian booktrade. (Bibliographica. Vol. III. 1897). Giuliani, Nlc. Notizie sulla tipografia ligure sino a tutto il secoio XVI. Genova, 1869. m. pl. en facs. 8°. Atti della Societa Ligure di storia patria. Vol. IXw Vernazza. C^servazkmi tipografiche supra libri impressi in Piemonte nel secoio XV. Bassano, 1807. 8°. 2. Verschillende steden. (Zie ook de afdeeling Nationale bibliographieën). Bologna. — SorbelU, A. I primordi della stampa in Bologna. Baldassarre Azzoguidi. Bol. 1909. m. 12 pl. 8°. Brescia. — Lecbi, L. Della tipografia Bresciana nel secoio decimoquinto. Brescia, 1854. 4°. Ferrara. — Cittadella, L. N. La stampa in Ferrara. Mempria. Roma, 1873. 8°. florence. — Manni, D. M. Della prima promulgazione de' libri in Firenze. Lezione istorica. Firenze, 1761. 4°. Foligno. — PuUgnani, M. F. L'arte tipografica in Foligno nel secoio XV. — Idem. Nel secoio XVI. — Idem. Nel secoio XVII. (La Bibüofüia. Anno I, II, IV, V, XVIII. 1899—1904, 16). Notizie suil' arte tipografica in Foligno durante il XVI secoio. Firenze, 1903. m. facs. 8°. Friuli. — Suttlna, L. I piü antichi libri stampati a cividale del Friuli. Friuli, 1905. , Memorie storiche Cividalesi. i. Mantua. — Volta, L. C. Saggio storico-critico sulla tipografia Mantovana del secoio XV. Vinegia, 1786. 4°. Milaan. Berlan, F. La introduzione della stampa in Milano a proposito dei miraculi de la gloriosa Verzene Maria colla data del 1469. Venezia, 1884. 8°. Saxius, J. A. Historia literario-typographica Mediola- neüsis, in qua, de studiis literariis antiquis et novis in hac metropoli institutis. Detempore inductae Mediolanum typographiae; - et primis hujus artis opificibus, de viris. doctrina ülustribus, qui saèculo XV in eadem urbe floruere, atque. eorundem msstis operibus in Ambrosiana bibliotheca servatis disseritur. Adjecta sunt Appendix epistolarum, quae hbris, tune ibidem editis, 170 Hl. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. affixae legebantur et catalogus codicum Mediolani impressorum ab anno 1465 ad annum 1500. Mediolani, 1745. fol. Murano. — Levi, C. A. La stampa dei libri in Murano, 1492 —1628. Venezia, 1896. m 1. facs. 8°. Napels. — Bresciano, G. Neapolitana. Contributi alla storia della tipografia in Napoli nel seculo XVI. Halle, 1905. m. facs. 8°. SammL bibliothekswiss. Arbeiten. no. 18. Documenti per servire alla storia della tipografia Napoletana nel secoio XVI. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXVIII. 1911). Correra, L. Saggi della tipografia Napoletana nel sec. XV. Catalogo di 40 fotografie riprodotte a cura del municipio di Napoli ed esposte alla mostra internazionale di Torino del 1911. Napoh, 1911. m. 40 pl. kl. 4°. Fava, Mariano e Glovanni Bresciano. La stampa a Napoh nel XV secoio. Vol. I. Notizie e documenti. Vol. II. Bibliografia con un atlante in foho. Leipzig, 1911—13. 2 dln. 8°. m. atlas van 60 facs. fol. ^ SammL bibliothekswiss. Arbeiten. no. 32—34. —— Giustiniani, Lorenzo. Saggio storioo-critico sulla tipografia del regno di Napoh. 2a editione corretta e di molto accresciuta dallo stesso autore. Napoh, 1817. 4°. Marinis, T. de.* Per la'storia della tipografia Napoletana nel secoio XV. Documento che risguarda Giovanni Stanigamer de Landsperg e Bernero Raptoris de Marburco e che s'invia in bozza di stampa agh studiosi affinchè possano illustrarlo. Napoh, 1901. 8°. Perugia. — Vermiglioli, G. B. Principi della stampa in Perugia e suoi progressi per tutto ü secoio XV. Nuovamente illustrati accresciuti e corretti in questa seconda edizione. Perugia, 1820. 8°. Piacenza. — Gerri, L. I primordü della stampa in Piacenza (secoio XV—XVI). Piac. 1894. 8°. Reggio. — Turrl, G. Memorie sulla introduzione della stampa in Reggio e sua provincia nel secoio XV. Reggio nell' Emilia, 1869. 8°. Rome. — Degerlng, Hermann. Wer war der Drucker der Erstausgabe des Vitruv? Ein Beitrag zur Geschichte des römischen Buchdrucks. (Festgabe Konrad Haebler. 1919). Hoffmann, F. L. Die Buchdruckerei der S. Congregazione de propoganda fide in Rom, ihr gegenwartiger Zustand und ihre neuesten Kataloge. (Serapeum. Jg. XXVIII. 1867). iii. 6. g. geschiedenis van de boekdrukkunst. 171 Rome. — Kruitwagen, B. De incunabeldrukkers te Subiaco en Rome. (Het Boek. Jg. V. 1916). Laire, Franc. Xav. Specimen historicum typographise Romanae XV saeculi. Romae, 1778. m. 1 pl. 8°. Treviso. — Federici, D. M. Memorie Trevigiane sulla tipografia del secoio XV per servire alla storia letteraria e delle belle arti d'Italia. Venezia, 1805. 4°. Turijn. — Ficker, Otto. Der erste Turiner Druck und seine Drucker. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. IV. 1900—01). Neugebaur, Zur Geschichte der Buchdruckerkunst in Turin. (Neuer Anzeiger für Bibliographie und Bibliothekswissenschaft. Jg. 1864). Venetië. — Brown, Hor. F. The Venetian printing press. An historical Study based upon documents for the most part hitherto unpublished. London, 1891. m. 22 facs. 4°. Pellegrini, Dom. M. Della prima origine della stampa in Venezia per opera di Giovanni da Spira del 1469 e risposta alla dif esa del Decor puellarum del signor Ab. Mauro Boni. Venezia, 1794. 8°. 3. Personalia. Aldus Manutius. — Gelanl, Enrlco. Manuziana. (La Bibliofiha. Anno XIV, XV. 1912—14). Didot, A. Flrmin. Alde Manuce et rhelléhisme a Vé- nise. Paris, 1875. m. 4 portr. en 1 facs. 8°. Dorez, Léon. Etudes Aldines (I—IV). (Revue des bi- bhothèques. Jg. 1896, 1902). Ruland. Zur Geschichte der Druckerei des Aldus Manutius nebst Beitragen zur Litteraturgeschichte des XV. und XVI. Jahrhunderts. (Serapeum. Jg. XVI. 1855). Schuck, J. Aldus Manutius und seine Zeitgenossen in Italien und Deutschland. Im Anhange: die Famihe des Aldus bis zu ihrem Ende. Berlin, 1862. 8°. Barbéra. — Barbéra, G. Memorie di un editore, pubhcate dai figli. Florence, 1883. m. portr. 8°. Blado. — Bernoni, D. Dei Torresani, Blado e Ragazzoni celebri stampatori a Venezia e Roma nel XV e XVI secoio. Cogli elenchi annotati deUe rispettive edizioni. Milano, 1890. 8°. Blzz. 263— 385 bevatten eene bibliographie der bij de Torresani's, Blado's en Ragazzoni d'Asola verschenen werken. Dorez, Léon. Antonio Blado, imprimeur romain du XVIe siècle. (Revue des bibhothèques. III. 1893\ 172 iii. de geschiedenis van het boek. Castaldi. — Petit, Louis D. Iets over Panfilo Castaldi. Naar het Fransch van Ch. Yriarte. Amst. 1869. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. boekh.). Cennini. — Ottino, G. Di Bernardo Cennini e deU' arte della stampa in Firenze nei primi cento anni dall' invenzione di essa. Sommario storico con documenti inediti. Firenze, 1871. m. 2 pl. 8°. Cervini. — Dorez, Léon. Un élève de Paul Manuce: Ramolo Cervini. (Revue des bibhothèques. V. 1895). Giunti. — Bandini, A. M. De Florentina Iuntarum typographia eiusque censoribus ex qua Graeci, Latini, Tusci scriptores ope codicum manuscriptorum a viris clarissimis pristinae integritati restituti in lucem prodierunt. Accedunt excerpta uberrima praefationum libris singulis praemissarum. Luca, 1791. 2 dln. 8°. Deel 2 onder den titel: Iuntarum typographicae Annales ab anno 1497 ad 1550. Moscardi. — CasteUani, G. Note tipografiche Fanesi: Giacomo Moscardi da Vero, 1560—1572. (La Bibüofilia. Anno XIII. 1911—1912). Pannartz. — Löffler, Klemens. Sweinheim und Pannartz. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. IX. 1905—06). Puteolano. — Sighinolfi, L. Francesco Puteolano e le origine della stampa in Bologna e in Panna. (La Blbliofilia. Anno XV. 1913—14). Ragazzoni. — Zie: Blado. Ratdolt. — Redgrave, G. R. Erhard Ratdolt and his work a+ Venice. A paper read before the Bibhographical Society. Nov. 20, 1893. London, 1894, reprinted 1899. m. 11 pl. 4°. Illustr. Monographs issued by the Bibliographical Society no. 1. Riessinger. — Scholderer, V. Sixtus Riessinger's first press at Rome. (The Library. 3d series. Vol. V. 1914). Ripoli. — Fineschi, V. Notizie storiche sopra la stamperia di Ripoli le quah ppssono servire all'illustrazione della storia tipografica Fiorentina. Firenze, 1781. 8°. Sosii. — Pascoli, Johannis. Sosü fratres bibliopolae. Carmen in certamine poetico Hoeufftiano praemio aureo ornatum. Accedunt septem carmina laudata. Amst. 1900. 8°. Sweinheim. — Zie: Pannartz. Torresani. — Zie: Blado. Zanettis, de. — Lugano, P. O. S. B. Del tipografo Bresciano Bartolomeo de Zanettis. Al servizio di Camaldoh e deUa „Regula Vite Eremitice" stampata a Fontebuono nel 1520. (La Bibliofilia. Anno XIV. 1912—13). Hl. 6. h. GESCHIEDENIS VAN DE BOEKDRUKKUNST. 173 h. Oostenrijk-Hongarije. 1. Algemeen. CrüwelL, G. A. Die niederöstereichische Reformations-Druckerei. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XX. 1903, Jg. XXIII. 1906). Schafarik, P. J. Ueber altslawische namenthch Kyrilhsche Druckereien in den Südslawischen und den benachbarten Landern, Serbien, Bosnien, Herzegowina, Montenegro, Venedig, in der Walachei und in Siebenbürgen. Abhandlung. Uebersetzt aus der böhmischen Museumszeitschrift (Casopis Ceského Museum) von Kl. (Serapeum. Jg. IV. 1843). Schiffmann, K. Mitteilungen zur Geschichte des Buchdruckes in O-sterreich. I. Salzburg, II. Steyr, III. Linz. (Oesterreichische Zeitschrift für Bibliothekswesen. Jg. I. 1913, II. 1914). Die Anfange des Buchdruckes und Zeitungswesens in Oberösterreich. Linz, 1915. 8°. Stiefvater, L. Beitrag zur Geschichte des Buchdruckes und Buchhandels in Steiermark. Wien, 1887. 8°. 2. Verschillende steden. Bruck. — Grolig, M. Die Klosterdruckerei im Prarnonstratenserstifte, Brück a. d. Thaya (Mahren), 1595—1668. Wien, 1908. Kremsmünster. — Hagn, Th. Das Wirken der Benedictiner Abtei Kremsmünster für Wissenschaft, Kunst und Jugendbüdung. Ein Beitrag zur Literatur und Kulturgeschichte Oesterreichs. Linz, 1848. 8°. Weenen. — (Auer, A.). Geschichte der K.K. Hof- und Staatsdruckerei in Wien von einem Typographen dieser Anstalt. In zwei Teüen: I. Geschichte. II. Beschreibung mit Planen, Abbildungen und statistischen Ausweisen. Wien, 1851. m. pl. 8°. Gedrukt in vier talen, Duitsch, Engelsen, Fransch en Italiaansch. Achteraan: Typographische Ausdrücke in de 4 talen. Dela Montagne, V. A. De van Ghelen's te Weenen. (Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908). Fritz, G. Die K.K. Hof- und Staatsdruckerei und deren technische Einrichtungen. Wien, 1894. m. pl., afb. en plannen. 8°. Grolig, M. Die Buchdruckerei des JesuitenkoUegiums in Wien, 1559—1565. (Mitth. des österr. Vereins für Bibliothekswesen. Jg. XIII, 1909). Met bibliographische opgave van de aldaar gedrukte werken. Mayer, Anton. Wiens Buchdrucker-Geschichte, 1482— 1882. Herausgegeben von den Buchdruckern Wiens. Wien, 1883 —87. 2 dln. m. pl. en afb. 4°. 174 iii. de geschiedenis van het boek. Weenen. — Schwarz, Ignaz. Aus der ersten Zeit des Wiener Buchdrucks, 1482—1485. Wien, 1913. m. afb. 8°. (overdruk uit Langer-Dolch. Oesterreichische Bibliographie. I). Uhlirz, Karl. Beitrage zur Geschichte des Wiener Buchhandels. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. IX. 1892). Beitrage zur Geschichte des Wiener Bücherwesens, 1326—1445. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XIII. 1896). i. Rusland, Polen, Turkije. Berent, Karl. Die Einführung der Buchdruckerkunst in Russland. (Zeitschrift für Bücherfreunde. N. F. Jg. II. 1910—11). J. M. N. P. Zur Geschichte der Buchdruckerkunst in Russland (Aus A. Erman's Archiv für wissenschafthche Kunde von Russland. Berlin, 1849. Bd. 8. Heft 2. (Serapeum. Jg. XI. 1850). Norden, J. Die Anfange des Buchdrucks in Russland. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. III. 1899—1900). Rozyckl, K. von. Die Buchdruckerkunst in Polen bis zur Mitte des XVII. Jahrhunderts. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. X. 1906—07). Chauvin, Victor. Notes pour l'histoire de rimprimerie a Constantinople. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXIV. 1907). Kemke, J. Zur Geschichte des Buchdrucks in Constantinopel. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XI. 1894). Omont, Henri. Documents sur rimprimerie a Constantinople au XVIIIe siècle. (Revue des bibhothèques. 1895). j. Skandinavië. Nyrop, C. Bidrag til den Danske boghandelsistorie. Kjobenh. 1870. 2 dln. 8°. Uitgegeven bij het honderdjarig bestaan der Gyldendalkse Bokhandel te Kopenhagen. Dit werk bevat een aantal bijzonderheden over de handelsbetrekkingen der Nederl. boekhandelaars Blaeu, Elzevier e. a. in Denemarken. Föreningen för bokhandtverk under aren 1900—1909. Meddelande, 1910. 4°. Jespersens Vorlag. Kopenhagen. — Jespersen, H. Halvthnndrede aar et jubüaeumsskrift. 1915. m. portr. 8°. III. 6. k. GESCHIEDENIS DER BOEKDRUKKUNST. 175 k. Spanje en Portugal. 1. Algemeen. Burger, Konrad. Die Drucker und Verleger in Spanien und Portugal von 1501—1536. Mit chronologischer Folgè ihrer Druckund Verlagswerke. Zugleich ein Register zu Panzers Annalen usw. Leipzig, 1913. m. portr. kl. 4°. Haebler, K. The early printers of Spain and Portugal. London, 1897. m. 34 pl. 4°. Illustr. Monographs issued by the Bibliographical Society, no. 4. Zur Drucker-Geschichte Spaniens. (Centralblatt für Bi- bhothekswesen. Jg. XV. 1898). Nachtrage zu The early printers of Spain and Portugal. Iter Ibericum. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XVI. 1899). Nachtrage zur Drucker-Geschichte Spaniens. Deutsche Buchdrucker in Spanien und Portugal. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XI. 1894). Typographie ibérique du quinzième siècle. Reproduction en facsimile de tous les caractères typographiques employés en Espagne et en Portugal jusqu'a 1'année 1500. Avec notices critiques et biographiques. La Haye et Leipzig, 1902. m. 87 pl. fol. , i 2. Spanje. Haebler, Konrad. Zur Einführung des Buchdrucks in Spanien. (Zeitschrift für Bücherfreunde. NeueFolge. Jahrg. VIL 1915—16). Harrisse, Henry. Christophe Colomb et la typographie espagnole (Mit Nachwort v. K. Haebler). (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XVIII. 1901). Mendez, Fr. Tipografia Espanola, ó historia de la introducción, propagación y progresos del arte de la imprenta en Espana a la que antecede una noticia general sobre la imprenta de la Europa y de la China: adornado todo con notas instructivas y curiosas. 2a edición corregida y adicionada por Dion. Hidalgo. Madrid, 1861. 8°. Monlz, J. A. A imprensa em Hespanha no seculo XV. Notas subsidiarias. Lisboa, 1913. m. facs. 8°. Defensorium Invlolatae vlrginitatis Mariae. Aus der Druckerei der Hurus in Saragossa in Faksimüe-Reproduktion herausgegeben von W. L. Schreiber. Weirnar, Gesellschaft der Biblioplnlen, 1910. m. 16 pl. kl. fol. 176 iii. de geschiedenis van het boek. Aragon. — Sanchez, Juan M. Imprespres y libros impresos en Aragon en eL siglo XVI. (Madrid), 1908. 8°. . Sanpere y Miquel, S. De la introducción y estableci- miento de la imprenta en las coronas de Aragon y Castüla y de los impresores de los incunables Catalanes. Bare. 1909. 8°. Montserrat. — Albareda, Ans. Ma. La imprenta de Montserrat (segles XVè—XVIè). Monestir de Montserrat, 1919. m. pl. en facs. kl. 4°. Saragossa. — Legrand, Théod. L'imprimerie a. Saragosse au XVe siècle. (Revue des bibliothèques. 1908). Valencia. — Haebler, K. Zur Druckergeschichte von Valencia. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXVIII. 1911). Serrano y Morales, J. E. Resena historica en forma de diccionario de las imprentas que han existido en Valencia desde la introducción del arte tipografico en Espana hasta el ano 1868, con noticias bio-bibhograficas de los principales impresores. Valencia, 1898—99. m. facs. 8°. Fernandez. — Haebler, K. Zur Druckertatigkeit des Alfonso Fernandez de Cordoba. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXXII. 1915). 3. Portugal. Aranha, B. A imprensa em Portugal nos seculos XV e XVI. Lisboa, 1898. m. facs. 8°. Deslandes. Documentos para a historia da typographia Portugueza nos seculos XVI e XVII. Lisboa, 1881, 1882. 2 dln. m. facs. 8°. I. Zwitserland. 1. Algemeen. Schmidt, Adolf. Beitrage zur alteren Druckgeschichte der Schweiz. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg XXV. 1908). Verein zur Förderung der Gutenbergstube in Berner Jahresberichte pro 1910—11. Mitgheder-Verzeichnis. — Schweizerische Wiegendrucke. — Einzug und Verbreitung der Buchdruckerkunst in der Schweiz. Zweiter und Drifter Nachtrag zum Katalog. 2. Verschillende steden. Bazel. — Harrisse, Henry. Les premiers incunables balois et leurs dérivés: Toulouse, Lyon, Vienne-en-Dauphiné, Spire, Eltvü, etc. 1471—1484. Essai de synthese typographique. 2e édition revue et augmentée. Paris, 1902. 8°. III. 6. m. GESCHIEDENIS DER BOEKDRUKKUNST. 177 Bazel. — Heckethorn, Ch. W. The printers of Basle in the XV—XVIth centuries, their biographies, printed books and devi ces. London, 1897. m. facs. gr. 8°. —— Stockmeyer, I., und B. Reber. Beitrage zur Basler Buchdruckergeschichte. Basel, 1840. Zum Feier des Johannistages 1840, herausgegeben von der Historischen Gesellschaft zu Basel. Bern. — Flurl, Adolf. Die Beziehungen Berns zu den Buchdruckern in Basel, Zürich und Genf, 1476—1536. Bern, 1913. m. facs. 8°. Beitrage zur Geschichte des Buchdrucks in der Schweiz. Beitrage zum Jahresbericht 1912 der Schweizer Gutenbergstube. ÖENève. — Gaullieur, E. H. Etudes sur la typographie génevoise du XVe au XlXe siècles et sur les origines de rimprimerie en Suisse. Genève, 1855. m. 4 pl. 8°. Lausanne. — Bernus, Aug. L'imprimerie a Lausanne et a Morges jusqu'a la fin du XVIe siècle. Laus. z. j. m. portr. et 10 pl. 4°. 3. Personalia. EpISCOpius. — Rechnungsbuch der Froben und Episcopiüs, Buchdrucker und Buchhandler zu Basel, 1557—1564. Herausgegeben durch R. Wackernagel. Basel, 1881. gr. 8°. Froben. — Reume, A. de. Notes sur quelques imprirneurs étrangers: Joh. Froben, imprimeur a Bale. Brux. 1849. 8°. Zie ook: Episcopiüs. Froschauer. — Rudolphl, E. C. Die Buchdrucker-Famihe Froschauer in Zürich, 1521—1595. Verzeichniss der aus ihrer Offizin hervorgegangenen Druckwerke. Zürich, 1869. 8°. Wenssler. — Scholderer, J. V. Michael Wenssler and his press at Basel. (The Library. 3d series. Vol. III. 1912). tn. Amerika. 1. Noord-Amerika. East-Aurora. — Roycroft Books, The. A catalog ancPsome comment concerning the shop at East Aurora, New-York aüd its workers. (New-York, ca. 1912). m. pl. en portr. kl. 4°. Nieuw-York. — Howe, Mabel A. Music publishers in New York City before 1850. A directory. N. Y., Public Library. 1917. Washington. — Kerr, R. W. History of the Government Printing Office (at Washington) with a brief record of the pubhc printing for a century, 1789—1881. Lancaster, 1881. m. pl. 8°. 12 178 iii. de geschiedenis van het boek. 2. Zuid-Amerika. Garnett, R. Early Spanish-American printing. (The Library. New series. Vol. L 1900). Winship, G. P. The printing press in South America. Providence, 1912. m. facs. kl. 4°. 3. Personalia. American Type Founders Comp. — One hundred years, 1796—1896. Mac Kellar, Smiths and Jordan Foundry (American Type Founders Co.). Philad. (1896). m. pl. en ilL 4°. Brooklyn New-York Press. — Wegelin, O. The Brooklyn New-York Press, 1799—1820. (Bibhograph. Soc. America. Bulletin. IV. 1912). Franklin. — (De Gosta B. F.). Soldier and sage. Memorials of George Washington and Benjamin Franklin. Philad. 1876. kl. 8°. Venedey, J. Benjamin Franklin, ein Lebensbild. Frei- burg i. B. 1865. 8°. Harper. — The Harper establishment, or how the story books are made. N.-Y. (1855). m. afb. kl. 4°. The Harper Brothers. N.-Y. 1877. m. 4 portr. The making of a great magazine, being an mqtury into the past and the future of Harper's Magazine. With specimen illustrations and a partial analysis of the contents in recent years. N.-Y. 1889. m. afb. 8°. Harper, J. Henry. The house of Harper. A century of publishing in Franklin Square. N.-Y. 1912. m. 16 portr. 8°. Pütnam. — Putnam, G. H. George Palmer Putnam. A memoir. Together with a record of the earlier years of the publishing house founded by him. N.-Y., and London, 1912. m. portr. 8°. * Memories of a pubhsher, 1865—1915. N.-Y. 1915. m. portr. 8°. Wood. —One hundred years of publishing, 1804—1904. A brief historical account of the house of Wilham Wood and Company. N.-Y. 1904. m. portr. en afb. 8°. n. Afrika. Lloyd, A. C. G. The birth of printing in South-Africa. (The Library. 3d series. Vol. V. 1914). iii. 7. geschiedenis van de gravure enz. 179 7. Geschiedenis van de gravure en de lithographie. a. Hout- en Metaalgravure. Baer, Leo. Die ülustrierten Historienbücher des 15. Jahrhunderts. Ein Beitrag zur Geschichte des Formschnittes. Straszb. 1903. m. afb. 8°. (Berjeau, J. Pb..). De 1'emploi des anciennes xylographies dans les livres imprimés aux XVe et XVIe siècles. (Le Bibliomane. No. II. 1861). Gonway, W. M. The woodcutters of the Netherlands. (The Bibhographer. Vol. I, II. 1882). The woodcutters of the Netherlands in the fifteenth century. Cambr. 1884. 8°. i. History of the woodcutters. ii. Catalogue of the woodcuts. iii. List of the books containing woodcuts. CundaU, J. A brief history of wood-engraving from its invention. London, 1895. m. afb. 8°. Didot, A. Firmin. Essai typographique et bibliographique sur l'histoire de la gravure sur bois. Paris, 1863. 8°. Duplessis, G. Essai sur la gravure dans les livres. Paris, 1879. 8°. Fenema, C. H. van. Hollandsche houtgraveurs in de 19e eeuw. 1918. kl. 4°. (overdruk uit Historische avonden. 3e bundel). Forrer, R. Die Zeugdrucke der byzantinischen, romanischen, gothischen und spatern Kunstepochen. Strassburg, 1894. m. 57 pl. en 132 afb. 4°. Die Kunst des Zeugdrucks vom Mittelalter bis zur Em- pirezeit. Nach Urkunden und Originaldrucken bearbeitet. Strassburg, 1898. m. 81 pl. en 190 afb. 4°. Gravure de 1389, Une. et les voyages en Angleterre d'Arnould de Hornes évèque de Liège. Liège, 1878. 12°. Hymans, H. L'estampe de 1418 et la validité de sa date. Brux. 1903. 8°. Jackson, John. A treatise on wood-engraving, historical and practical. With upwards of 300 illustrations engraved on wood. London, 1839. m. afb. 8°. Kautzsch, R. Die Holzschnitte der Kölner Bibel von 1479. Strassb. 1896. m. 2pl. 8°. Studiën zur deutschen Kunstgeschichte. Heft 7. Kristeller, Paul. Die Strassburger Bücher-Illustration im XV. und im Anfange des XVI. Jahrhunderts. Leipzig, 1888. m. 39 afb. 8°. 180 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Kristeller, Paul. Florentine book-illustrations of the 15thand early 16th centuries. (Bibhographica. Vol. II. 1896). Early Florentine woodcuts. With an annotated list of Florentine illustrated books. London, 1897. m. 123 pl. 8°. Die Lombardische Graphik der Renaissance. Nebst, einem Verzeichnis von Büchern mit Holzschnitten. Berlin, 1913. m. pl. en afb. 4°. Kutschmann, Th. Geschichte der deutschen Illustration vom ersten Auftreten des Formschnittes bis auf die Gegenwart. Berlin, 1899. 2 dln. m. pl. 4°. Linton, W. J. The history of wood engraving in America. London, 1882. m. pl. en afb. 4°. The masters of wood-engraving. New-Haven, 1890. m, pl. en afb. fol. Lippmann, Fr. The art of wood-engraving in Italy in the 15th century. Enghsh edition with extensive corrections and additions by the author, which have not appeared in the German original. London, 1888. m. pl. en afb. 8°. Molsdorf, W. Gruppierungsversuche im Bereiche des altesten Hokschnittes. Strassb. 1911. m. 28 afb. en 11 pl. 8°. ■ Schriftagentümhchkeiten auf alteren Holzschnitten als Hüfsmittel ihrer Gruppierung. Strassb. 1914. m. 18 pl. 8°. Studiën zur deutschen Kunstgeschichte. Heft 174. Morris, W. On the artistic quahties of the woodcutbooks of Ulm and Augsburg in the fifteenth century. (Bibhographica. Vol. I. 1895). Muther, R. Die deutsche Bücherillustration der Gothik und Frührenaissance (1460—1530). München, 1884. 2 dln. m. 263 pl. fol. Osborn, M. Die Wiedergeburt des Holzschnitts. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jahrg. VIL 1903—04). Papilion, J. M. Traité historique et pratique de la gravure en bois. Tome II. contenant tous les principes de eet art. Tome III. Supplément, contenant plusieurs faits historiques, de nouvelles manières, servant a perfectionner eet art, les arrêts rendus en faveur de la gravure et une table des matières des trois volumes. Paris, 1766. m. pl. 8°. Tom I (ontbreekt) bevat: toute la partie historique ainsi qn'une Table donnant la liste d'environ 300 graveurs en bois pour les estampes, les camaïeux et les livres. Pollard, A. W. The ülustrations in French Books of Hours, 1486—1500. (Bibhographica. Vol. II. 1897). III. 7. a. GESCHIEDENIS VAN DE GRAVURE ENZ. 181 Pollard, A. W. Book-ültistration in the fifteenth century. (The Library. New series. Vol. II. 1900). Early illustrated books. A history of the decoration and illustration of books in the 15thand lóthcenturies. London, 1893. m. pl. 8°. Reiïfenberg, de. La plus ancienne gravure connue avec une date. Brux. 1845 m. facs. 4°. (overdruk). Auffindung des altesten mit Datum versehenen Holz- drucks. Mit Nachtrag. (Serapeum. Jg. VIL 1846). Rouget, J. M. Kurze Geschichte der Holzschheidekunst mit vielen Abbildungen der Signaturen alterer Meister. Nebst einer gründhchen, durch viele Abbildungen erlauterten Anweisung zur Erlernung der Holzschneidekunst und des Modelstecherei und einer Anleitung zum Zeichnen. Stuttgart, 1878. m. afb. 8°. Ruelens, Ch. La légende de Saint-Servais. Document inédit pour l'histoire de la gravure en bois. Brux. 1873. m. 2. pl. 8°. Schreiber, W. L. Manuel de 1'amateur de la gravure sur bois et sur métal au 15e siècle. Berlin, 1891—1911. 5 dln. 8°. en 3 atlassen m. pl. fol. Schuchardt, Chr. Revision der Acten über die Frage: Gebührt die Ehre der Erfindung des Papierabdruckes von gravirten Metallplatten den Deutschen oder den Itahenern. Leipzig, 1858. m. 1 pl. 8°. (overdruk uit Naumann's Archiv. IV). Singer, H. W. Geschichte des Kupferstichs. Magdeb. 1895. m. afb. 8°. Sondheim, M. Ueber den deutschen Holzschnitt. 1894. 8°. (overdruk uit Berichte des freien deutschen Hochstiftes). x Stadler, Fr. J. Michael Wolgemut und der Nümberger Holzschnitt im letzten Drittel des XV. Jahrhunderts. Strassb. 1913. met 1 band inh. 43 pl. 2 dln. 8°. Studiën zur deutschen Kunstgeschichte. Heft 161. Tlssandler, G. Histoire de la gravure typographique. Conférence faite au Cercle de la librairie. Paris, 1875. 8°. Weitenkampf, Fr. Wood-engraving to-day. N.-Y. Public Library, 1917. m. afb. 8°. Welsbach, W. Der Meister der Bergmannschen Officin und Albrecht Dürers Beziehungen zur Basler Buchillustration. Ein Beitrag zur Geschichte des deutschen Holzschnittes. Strassb. 1896. m. pl. 8°. Studiën zur deutschen Kunstgeschichte. Heft 6. Die Baseier Buchülustration des XV. Jahrhunderts Strassb. 1896. m. pl. 8°. Studiën zur deutschen Kunstgeschichte. Heft 3. 182 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Wendingen. Houtsmjdersnununer. 1920. m. 59 pl. en 1 bijlage. 4°. Worringer, W. Die altdeutsche Bucbillustration. München, 1912. m. 105 afb. 8°. Zaretzky, Otto. Die Kölner Bücher-Dlustration im XV. und XVI. Jahrhundert. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. III. 1899—1900). b. Steendruk. Bouchot, H. La lithographie. Paris, 1895. m. afb. 8°. Courboin, F. La lithographie en France, des origines a 1870. Paris, 1911. m. afb. fol. (Figaro illustré. Nov. 1911). Figaro lithographe, Le. Imprimé a 1'occasion du centenaire de la hthographie, 1793—1895. Paris, 1895. m. 4 pl. en afb. fol. Ph. Gille, Vue d'ensemble sur 1'exposition internationale. — H. Bouchot, La lithographie. — H. Hamel, Lithographie et lithographes. — L. Bénédite, Les peintres lithographes. — H. Frichet, Une promenade a 1'exposition. Graff, W. Die Emführung der Lithographie in Frankreich. Eine kunstgeschichthche Untersuchung. Heidelberg, 1906. 8°. Moulijn, S. De hthografische prentktmst. Amst. 1918. m. afb. 8°. Wagner, Carl. Die Geschichte der Lithographie. Leipzig, 1914. 8°. Die Entwicklung der Lithographie. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Neue Folge. Jg. VI. 1914—15). c. Reproducties. Alphabet, Grotesque. of 1464 reproduced in facshnile from the original woodcuts in the British Museum. With an introduction by Campbell Dodgsop. London, 1899. m. 9 pl. fol. Catalogue de 1'exposition de gravures anciennes et modernes. Paris, Cercle de la Librairie, 1881. 4°. Met inkiding: G. Duplessis, Coup d'oeil sur l'histoire de la gravure, en M. C. Davanne, La photographie et les arts graphiques. Graphische Gesellschaft. Veröffenthchungen. Zie: Afd. 1.4. d. Gravures sur bois tirées des livres francais du XVe siècle. Sujets religieux. — Démons. — Etres imaginaires. — Moeurs et CQutumes: — Imprimerie. — Grant danse macabre des hommes et des femmes. — Lettres ornees. — Ecussons. — Chiffres. — Marqués inédites. Paris, 1868. m. 75 pl. 4°. Hesz, W. Himmels- und Naturerscheinungen in Einblattdrueken des XV. bis XVIII. Jahrhunderts. Leipzig, 1911. m. 30 pl. gr. 8°. Zie ook: Zeitschrift f. Bücherfreunde. N. F. Jg. II. 1910 III. 8. a. GESCHIEDENIS VAN DEN BOEKBAND. 183 Heitz, P. Originalabdruck von Formschneider-Arbeiten des XVI. und XVII. Jahrhunderts nach Zeichnung und Schnitt von Tobias Stimmer, Hans Bocksperger, Chr. Maurer, Jost Amman, C. von Sichem, Ludwig Frig, u. a. aus den Strassburger Druckereien der Rihel, Chr. von der Hèyden, Bernhard Jobin, Jost Martin, Niclauss Waldt, Caspar Dietzel, Lazarus Zetzner, u. a. mit erlauterndem vermehrtem Text herausgegeben. 2e Aufl. Strassb. 1892. m. 74 pl. fol. Neue Folge, meist aus verschollenen Volksbüchern aus den Strassburger Druckereien der Jacob Cammerlander, Augustin Fries, Joh. Knoblauch d. J., Crato Myhus, Thiebold Berger, Wendelin Rihel, Christian Muller, Johann Pastorius, u. a. Strassb. 1894. m. 45 pl. fol. Originalabdruck von Formschneider-Arbeiten des XVI. XVII. und XVIII. Jahrh. Schluss-Folge meist aus verschollenen Einblattdrucken, Catecbismen, Gesangbüchern, Volksbüchern, Kalendern, Practiken, Heihgenbüdern, Gebets- und Wallfahrtszettel aus Strassburger Druckereien. Mit Nachtrag zu Band I und II. Strassb. 1899. m. 36 pl. fol. Die Zierinitialen in den Drucken des Thomas Anshelm (Hagenau, 1516—1523). Ein Beitrag zur Geschichte des Holzschnittes. Strassb. 1894. m. 105 afb. op 20 pl. 4°. Neujahrswünsche des XV. Jahrhunderts. 2te verm. Aufl. Strassb. 1900. m. 44 afb. gr. 4°. Dreissig Neujahrswünsche des XV. Jahrhunderts. Strassb. 1917. m. 30 gekl. afb. kl. 4°. Graphische kunst in Nederland, 1300—-1800. Ter gelegenheid van de in 1914 te Leipzig gehouden Internationale tentoonstelling van het boek en de graphische vakken, samengesteld door het Uitvoerend comité der Nederlandsche afdeeling. (Met tekst van N. G. van Huffel). 'sGrav. 1914. m. 20 pl. fol. Schützenbriefe, Gedruckt e. des 15ten Jahrhunderts. In getreuer Nachbildung herausgegeben von Ernst Freys. München, 1912. m. 35 pl. fol. Seltenheiten aus Süddeutschen Bibliotheken. IL 8. Geschiedenis van den boekband. a. Algemeen. Arnett, J. A. An inquiry into the nature and form of the books of the ancients; with a history of the art of bookbinding, from the times of the Greeks and Romans to the present day; interspersed with bibliographical references to men and books of all ages and countries. London, 1837. m. pl. 8°. 184 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. Barwick, G. F. A book bound for Mary queen of Scots being a description of the binding of a copy of the Geographia of Ptolemy printed at Rome, 1490, with notes on other books bearing queen Mary's insignia. Xondon, 1901. m. 3 pl. 4°. Illustr. Monographs issued by the Bibliographical Society, no. 9. Béraldi, Henri. La rehure du XlXe siècle. Paris, 1895—97. 4 dln. m. pl. en facs. gr. 8°. Bogeng, G. A. E. Deutsche Einbandkunst ün ersten Jahrzehnt des zwanzigsten Jahrhunderts mit einer Einleitung und 245 Abbildungen von Einband-Arbeiten deutscher Buchbinderei-Werkstatten. Jialle, 1911. m. 245 afb. 4°. Der Bucheinband. Ein Handbuch für Buchbinder und Büchersammler. Halle, 1913. m. afb. 8°. Bois, H. Péne du. Historical essay on the art of bookbinding. N.-Y. 1883. 8°. Bookbindings, Commercial. A historical sketch, with some mention of an exhibition of drawings, covers and books, at The Grolier Club, April 5 to April 28, 1894. N.-Y. 1894. 8°. Bosquet, Em. La rehure. Etudes d'un praticien sur l'histoire et la technologie de l'art du relieur-doreur. Avec une lettre-préface de Léon Gruel. Paris, 1894. m. 24 pl. 8°. Bouchot, H. De la rehure. Exemples a imiter ou a rejeter. L'art du siècle. — De 1'habülement du livre, ses quahtés et sa décoration. Paris, 1891. m. pl. 8°. Brassington, W. Salt. A history of the art of bookbmding. With some account of the books of the ancients. London, 1894. m. pl. en afb. 4°. Brunet, G. Etudes sur la rehure des livres et sur les collections de bibhophües célèbres. Bord. 1873. 8°. 2e édition. considérablement augmentée. Bord. 1891. 8°. Buchbinder-Ordnungen, Frankfurter, vom XVI. bis zum XIX. Jahrhundert, herausgegeben und eingeleitet von K. Bücher. Tubingen, 1888. 8°. Burger Jr., C. P. Rugtitels op perkamenten banden. Amst. 1912. 8°. (overdruk uit Het Boek. 1912). Caullet, G. Mechelsche boekbinders en boekhandelaars. (Tijdschr. voor boek- en bibhotheekwezen. Jg. IV. 1906). Chatelain, Emile. Les secfets des vieüles rehures. (Revue des bibliothèques. Année XVI. 1906). Clark, J. W. On two bookcovers, with chains, found in the tower of St. Benedict's Church. Cambridge. m. afb. 8°. (Repr. from the Cambridge Antiquarian Society's Communications). Collin, E, Der Jakob Krausse-Bund, eine Vereinigung deutscher Kunstbuchbinder. (Zeitschrift für Bücherfreunde. N. F. VIII. 1916). III. 8. a. GESCHIEDENIS VAN DEN BOEKBAND. 185 Cundall, Jos. On bookbindings ancient and modern. London, 1881. m. 28 pl. 4°. Davenport, Cyril, Little gidding bmdings. (Bibliographica. Vol. II. 1896). Royal English bookbindings. London, 1896. m. pl. gr. 8°. —— English embroidered bookbindings. London, 1899. m. 52 pl. 4°. Délégation des ouvriers relieurs a 1'exposition de 1867. Paris, 1868—75. 2 dln. kl. 8°. le partle. La reliure aux expositions de 1'industrie (1798—1862). 2e part ie. La reliure a 1'exposition de 1867. Etudes comparatives de. la reliure ancienne et moderne. Der óme, L. La rehure de luxe. Le livre et 1'amateur. Illustrations inédites, reproduites d'après les types originaux par Aron fréres et dessins de G. Fraipont, C. Kurner, M. Perret. Frontispice rehure peinte par J. Adeline. Paris, 1888. m. 65 pl. gr. 8°. Dolch, W. Bestimmungen der Ed. Langerschen Bibhothek über Bucheinbande, ihre Erhaltung und Katalogisierung. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXX. 1913). Eichler, F. I^dersclmittbande des 15. Jahrhunderts in der Steiermark. 1913. (Beitrage zum Bibhotheks- und Buchwesen). Ehwald, R. Der alteste Lederschnittband. (Zeitschrift für Bücherfreunde. N. F. VIII. 1916). Enschedé, J. W. Hollahdsche katoendruk en sits. Haarl. 1918. m. afb. 4°. (overdruk uit Oude Kunst). Fletcher, W. Y. Bookbmding in England and France. London, 1897. m. pl. en afb. gr. 8°. Part. I-, English bookbinding. Part. II. French bookbinding. Fournier, Ed. L'art de la rehure en France aux derniers siècles. Paris, 1888. 8°. Fumagalli, G. L'arte della legatura alla corte degh Estensi, a Ferrara e a Modena, dal sec. XV al XIX col catalogo delle legature pregevoh della biblioteca Estense di Modena. Fir. 1913. m. 29 pl. en afb. 8°. Ge rring, Ch. Notes on bookbmding. Nottingham, 1899. m. 37 pl. kl. 4°. Gibson, S. Early Oxford bmdings. London, 1903. m. 40 pL 4°. IUustr. Monographs issued by the Bibliographical Society, no. 10. Gruel, L. Manuel historique et bibliographique de 1'amateur de reliures. Paris, 1887, 1905. 2 dln. m. pl. en afb. gr. 4°. Conférences sur la rehure et la dorure des livres, com- prenant leurs détails de. fabrication et leurs différents styles depuis 186 III. DE GESCHIEDENIS VAN HET BOEK. les temps anciens jusqu'a nos jours, faites aux cours professionnels de 1'Associaties philotecbnique, 1894—1S95. 2e éd. Paris, 1903. m. afb. 8°. Hoe, R. A lecture on bookbmding as a fine art, delivered before the Grolier Club, February 26, 1885. N.-Y. Published by the Grolier Club. 1886. m. 63 pl. 4°. Home, H. P. The binding of books. An essay in the history of gold-tooled bindings. London, 1894. m. pL 8*.. Idem. 2d edition. London, 1915. m. pl. 8°. Houthakker, B. Over de bindwerk-tentoonstelling te Middelburg. .1905. m. afb. 8°. (overdruk uit Tijdschrift voor boek-en bibliotheekwezen). Husung, M. J. Zur Praxis und zur Psychologie der alteren Buchbinder. (Zeitschrift für Bücherfreunde. N. F. IX. 1917). Kronenberg, M. E. Iets over zestiende-eeuwsche boekbanden. (Het Boek. Jg. VI. 1915). Lesné. La rehure, poème didactique en six chants. 2e éd. Paris, 1827. 8°. Loeber Jr., J. A. Die Geschichte des Bucheinbandes. Dresden, 1890. m. 81 afb. 4°. (Illustr. Zeitung für Buchbinderei und Cartonnagefabrication. 1890. No. 14—24). Ein Ausflug nach London. (Overzicht van fraaie banden in het Britsch Museum en andere verzamelingen, de werkplaats van Zaehnsdorf e.a.). Stuttg. 1892. 8°. (overdruk uit Ailg. Anzeiger für Buchbindereien). Loubier, J. Der Bucheinband in alter und neuer Zeit. Berlin. 1904. m. 197 afb. 4°. Methodische Erforschung des Bucheinbands. 1913. (Beitrage zum Bibliotheks- und Buchwesen). Meier-Graefe, A. J. Some recent Continental bookbindings. London, 1896. m. afb. 4°. (The Studio. Oct. 15. 1896). Michel, Marius. Essai sur la décoration extérieure des livres. Paris, 1878. m. afb. 8°. La rehure francaise, depuis 1'invention de rimprimerie jusqu'a la fin du XVIIIe siècle. Paris, 1880. m. 22 pl. 4°. Mitius, O. Frankische Lederschnittbande des XV. Jahrhunderts. Ein buchgeschichthcher Versuch. Leipzig, 1909. m. 13 pl. 8°. (Sammlung bibüothekswissens servation. London, 1865. 2 dln. 8°. Lowndes, W. Th. The bibhographer's manual of English hterature, containing an account of rare, curious and useful, books, pubhshed in or relating to Great-Britain and Ireland, from the invention of printing; with bibhographical and critical notices, collations of the rarer articles, and the prices at which they have been sold in the present century. London, 1834. 4 dln. 8a. The bibhographer's manual enz. New edition, revised, corrected and enlarged by H. G. Bohn. London, 1857 44. 5 dln. in 10 st. H. G.Bohn. Appendice to the bibhographers 2S6 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. manual containing an account of books issued by litterary and scientific societies and printing clubs; books printed at private presses; privately printed series; and the principal, literary and scientific serials. London, 1864. kl. 8°. (Oldys, William). The British hbrarian: exhibiting a compendious review or abstract of our most scarce, useful and valua-. ble books in all sciences, as well in manüscript as in print: with many characters, historical and critical, of the authors, their antagonists, etc. In a marnier never before attempted, and useful to ah readers. With a complete index to the volume. (January- ; June 1737). London, 1738. 6 nos. 8°. (alles wat verschenen is). Ames. J., and W. Herbert. Typographical Antiquities or an historical account of the origin and progrès of printing in Great Britain and Ireland; containing memoirs of our ancient printers and a register of books piinted bij them from the year 1471—1500. Begun by the late J. Ames. Considerably augmented both in the memoirs and number of books by Wih. Herbert. London, 1785— 1790. 3 dln. m. portr. en pl. 4°. An index to Dibdins edition of the Typographical Antiquities first compiled by Jos. Ames with some references to the intermediate edition by Wilham Herbert. Printed from a copy in the Library of Sion College. London, 1899. kl. 4°. Publ. of the Bibliographical Society. Duff, E. Gordon. Fifteenth century English books. A bibhography of books 'and documents printed in England and of books for the English market printed abroad. London, 1917. m. 53 facs. 4°. 111. Monographs issued by the Bibliographical Society, no. 18. R(eiffenber)g. de Origines de la typographie anglaise, pour servir de supplément aux Annales typographiques de G. W. Pan1 zer. (Le Bibliophile beige. Tome V. 1848). Sayle, C. E. Early English printed books in the University. Library, Cambridge 1475 to 1640. Cambr. 1900—7. 4 dln. 8°. Sinker, R. A catalogue of the English books printed before 1601 now in the library of Trinity College, Canibridge. Cambr. 1885. 8°. London catalogue of books, The. In ah languages, arts and sciences, that have been printed in Great-Britain since the year. 170Q, Properly classed under the several branches of hieraf ture; and alphabetically disposed under each head, with their-** sign and prices. Carefully compiled and corrected with innumerableiVladditions. London, 1773. 8°. English catalogue of books, The. (including the original „London catalogue) giving in one alphabet, under author,. ÏV. 3. d. NAT. BIBLIOGRAPHIE. GROOT-BRÏTTANNTÉ EN IERLAND. 257 title and subject, the size, price, month and year of publication and publisher of books issued in the United Kingdom of Great Britain and Ireland, 1801—1836. Edited and compiled by R.A. Peddie and Q. Waddington. London, 1914. 1 dl. The English catalogue of books published from January 1835 to January 1872. Comprising the contents of the London and the British catalogues and the principal works published in the United States of America and Continental Europe with the dates of publication in addition to the size, price, edition and publisher's name. Compiled by Sampson Low. London, 1864, 1873. Dl. I—II. The Enghsh catalogue of books. An alphabetical hst of works published in the United Kingdom and of the principal works published in America etc. January 1872—December 1889. Compiled by Sampson Low. London, 1882. 1891. Dl. III—IV. The Enghsh catalogue of books. Titles classified under author atid subject in ene strict alphabet, with particulaxs of the size, price, year of publication and name of publisher of works issued in Great-Britain and Ireland and the principal works published in America. January 1890—Dec. 1900. London, 1898. 1901. Dl. V—VI. — The English catalogue of books (including the original London and British catalogue) giving in one alphabet, under author, title and subject, the size, price, month and year of publication and publisher of books issued in the United Kingdom of Great Britain and Ireland. January 1901—Dec. 1915. London, 1906, 1911, 1916. Dl. VII—IX. tez. 10 dln. Index to the British catalogues of books published during the years 1837 —1857, 1856—January 1876, January 1874—Dec. 1880, January 1881—Dec. 1889. London, 1858—93. 4 dln. 8°. Bent's Monthly Literary Advertiser, and Register of engravings, Works on the fine arts, etc. London, 10 January 1839— }Q Dec. 1840. (no. 410—434). 2 dln. 4°. Hodgson's Annual catalogue of new works, new éditions, and new engravings published during 1840—42. Reprinted with additions from Bent's Literary Advertiser. London, Th. Hodgson, 1841—43. 3 dln. 8°. Catalogue, A. of works in all departments of English hterature, classified; with a general alphabetical index. Corrected to March 1843. The fuü titles, sizes, prices and dates of the last éditions, are given. London, Longman, Brown, Green and Longmans, (1843). 8°. Bibliotheca Londinensis. A classified index to the hterature of Great Britain during 30 years. Arranged from and serving as a key to the London catalogue of books 1814—46, which contains the title, size, price, and publisher's name of each work. London, Th. Hodgson, 1848. 8°. 17 258 IV. de KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. London catalogue of books, The. published in Great Britain. With their sizes, prices, and publisher's names, 1816 to 1851. London, Th. Hodgson, 1851. 8°. Reference catalogue, A. of current hterature containing the full titles of books now in print and on sale with the prices* at which they may be obtained of ah booksellers and an Index to nearly 30.000 works also a list of the most famihar pen names. London, J. Whitaker, 1877. 8°. Literature of the month, Current. With occasional notes and illustrations, 1909. London. 8°. (ontbr. no. 1, 2, 5). New series, 1910—1915. London. 8°. (ontbr. 1912. no. 46). English catalogue of books, The. for 1916... giving in one alphabet, under author and title, the size, price, month of publication, and publisher of books issued in the United Kingdom. London, 1917... 8°. Londen. — Duff, E. G., W. W. Greg, R. B. Mc. Kerrow, H. R. Plomer, A. W. Pollard, R. Proctor. Hand-hsts of books printed by London printers, 1501—1556. London, 1895—1913. 4 dln. m. facs. 1 bd. kl. 4°. Publ. of the Bibliographical Society. Term catalogues, The. 1668—1709A. D.; with a number for Easter Term, 1711 A. D. A contemporary bibhography of English hterature in the reigns of Charles II, James II, Wilham and Mary, and Anne, edited from the very rare Quarterly hsts of new books and reprints of divinity, history, science, law, médicine, music, trade, finance, poetry, plays, etc; with maps, engravings, playing cards, etc. issued by the booksellers, etc. of London. By Edward Arber. London, 1903—6. 3 dln. 4°. London catalogue of books, The modern. With their sizes, prices, and publishers. Containing the books published in London, and those altered in size or price, since the year 1800 to October 1818. London, W. Bent, 1818. 8°. London catalogue of books, The. With their sizes, prices, and publishers, containing the books published in London, and those altered in size or price, since the year 1800 to Mar ch 1827. London, publ. f. the executor of the late W. Bent, 1827. 8°. Correctedto August 1811. London, W. Bent, 1811. 8°. 1814. London, W. Bent. 8°. Since the year 1814 to December 1834. London, publ. by R. Bent, 1835. 8°. Since the year 1814 tot 1839. London, R. Bent, 1839. ■— First appendix. Supplement to the edition dated 1839contaming the iv. 3. e. nationale bibliographie. italië. 259 new works and new éditions published in London from January 1839 to'Jan. 1844. With their sizes, prices and publishers' names. London, Th. Hodgson. 8°. Oxford. — Madan, F. The early Oxford press. A bibhography of printing and publishing at Oxford, 1468—1640. With notes, appendixes and illustrations. Oxford, 1895. m. pl. 8°. Schotland. — Dlckson, R., and J. Ph. Edmond. Annals of Scottish printing from the introduction of the art in 1507 to the beginning of the 17th century. Cambr. 1890. m. facs. 4°. e. Italië. (Haym, N. F.). Notizia de libri rari nella lingua Italiana divisa in quattro parti principah; cioè: istoria, poesia, prose arti e scienze. Anessovi tutto il libro della eloquenza Italiana di mons. G. Fontanini, con il suo Ragionamento intorao la detta materia. Con tavole copiosissime, e necessarie. Londra, 1726. 8°. (met bijgeschreven prijzen in liren). Eerste druk van Haym's Biblioteca Italiana. Bibhoteca Italiana ossia notizia de libri rari Italiani divisa in quattro parti cioè: istoria, poesia, prose, arti e scienze. Edizione corretta, amphata, e di giudizj intorno alle mighori opere arrichita. Con tavole copiosissime e neccessarie. Milano, 1803. 4 dln. 8°. Olschki, Leo. S. Le livre en Italië a travers les siècles. Róle joué par lTtalie dans le développement de l'art, de 1'imprimerie et de rülustration du livre, du XVe au XlXe siècle, démontré par une coüection exposée a Leipzig dans la section de la bibliophihe de 1'Exposition internationale de 1'industrie du livre et des arts graphiques. 1914. m. 86 pl. 8°. Segarizzi, A. Bibliografia delle stampe popolari Italiane deüa R. Bibhotheca Nazionale di S. Marco di Venezia. Bergamo, 1913. m. facs. 8°. Bibliografia delle stampe popolari Italiane. I. Zambrini, Fr. Le opere volgari a stampa dei secoli XIII e XIV indicate e descritte. Edizione quarta. Bologna, 1878. 8°. Audiffredi, J. B. Specimen historico-criticum editionum Italicarum saecuh XV in qua praeter editiones ab Orlandio, Mettario, Denisio, Laerio et a nonnullis bibhographis recentioribus hactenus relatas plurimae ahae recensentur omnesque plenius uberiusque describuntur: non paucae contra eorundem sententiam elucidantur: varia item ad historiam typographicam et bibhographicam spectantia interseruntur. Accedunt indices IV locupletissimi. Romae, 1794. 4°. 260 iv. de kennis van het boek. bibliographie. (Boni, M.). Lettere sui primi libri a stampa di alcune cittii e terre dell' Italia superiore parte sinora sconosciuti parte nuovamente illustrati. Venezia, 1794. 4°. Lettera prima. Monumenti della tipografia Genovese nel secoio xv. Lettera seconda. Primi monumenti della Pavese e Bresciana tipografia nuovamente scoperti. Varnhagen, H. Ueber eine Sammlung alter italienischer Drucke der Erlanger Universitatsbibliothek. Ein Beitrag zur Kenntniss der itahenischen Litteratur des 14ten und 15ten Jahrhunderts. Erlangen, 1892. m. facs. 4°. Zambra, L. Incunaboh di origine italiana nella bibhoteca dell Academia Ungherese delle Scienze a Budapest. (La Bibliofilia. Anno XVlI. 1914—16). Paglialnl, A. Catalogo generale deha libreria Italiana dall anno 1847 a tutto il 1899. Milano, 1901—1905. 3 dln. — Indice per materie dall anno 1847—1899. Vol. I—III. 1... Milano, 1910... 3 dln. Primo Supplemento dall anno 1900 atutto il 1910. Vol. I—II. 1... Milano, 1912... 8°. Bollettino delle pubbhcazioni Italiane ricevute per diritto di stampa d. Bibliotheca nazionale centrale di Firenze. Fir. 1886, 1888. 8°. Bollettino bibhografico itahano. Anno I—II, 2. Nov. 1912— Febraio 1914. 8 afl. 8°. Abrüzzo. — Pansa, G. La tipografia in Abruzzo dal sec. XV. al sec. XVIII. Saggio critico-bibhografico. Lanciano, 1891.8°. Bologne. — Ambrosini, R. Indice degh incunabuh Bolognesi. Bol. 1909. 8°. Marinis, T. Ouvrages imprimés a Bologna au XVe siècle. Flor. 1914. m. facs. 8°. Ferrara. — Baruffaldi, G. Deha tipografia Ferrarese daU' anno 1471 al 1500. Saggio letterario bibhografico. Ferr. 1777. 8°. Rossi, J. B. de. De typographia Hebraeo-Ferrariensi. commentarius historicus, quo Ferrarienses Judaeorum editiones Hebraicae, Hispanicae, Lusitanae recensentur et ülustrantur. Parma, 1780. 8°. Florence. — Bologna, P. La stamperia Fiorentina del Monasterio di S. Jacopo di Ripoh e le sue edizioni. Studio storico e bibhografico. Torino, 1893. 8°. (Torrentino, L.) Annali deha tipografia Fiorentina. Edizione 2a corretta e aumentata da Dom. Moreni. Fir. 1819. 8°. Milaan. — Predari, Francesco. Bibliographia Milanese. Bibhoteche, typografie, bibliographia. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1857). iv. 3. e. nationale bibliographie. italië. 261 Milaan. — Saxlus, J. A. HistoriaUterario-typograpMcaMediolanensis, in qua, de studiis literariis antiquis et novis in hac metropoli institutis: De tempore inductae Mediolanum typographiae; et primis hu jus artis opificibus; de viris doctrina ülustribus, qui saeculo XV in eadem urbe floruere, atque eorundem msstis operibus in Ambrosiana bibhotheca servatis disseritur. Adjecta sunt Appendix epistolarum, quae hbris, time ibidem editis, affixae legebantur; et Catalogus codicum Mediolani impressorum ab anno 1465 ad annum 1500. Mediol. 1545. fol. Napels. — Bresciano, Giovanni. Ricerche bibhografiche. I. Di tre rarissime edizioni Napoletane del secoio XVI sconosciute ai bibhograh. (Revue des bibhothèques. Année IX. 1899, XIV. 1904). Fava, Mariano, e Giovanni Bresciano. La stampa a Napoh nel XV secoio. Vol. I. Notizia e documenti. Vol. II. Bibhografia con un atlante in folio. Leipzig, 1911—13. 2 dln. 8°. m. atlas van 60 facs. fol. ' Sammlung Bibliothekswissenschaftlicher Arbeiten begründet von K. Dziatzko fortgeführt und herausgegeben von K. Haebler. Heft. 32—34. (ii. Serie. 15e-17e Heft). Pavia. — Comi, S. Memorie bibhografiche per la storia della tipografia Pavese del secoio XV. Pavia, 1807. 8°. Piemont. — Cosentini, Fr. Gli incunaboh ed i tipografi Piemontesi del secoio XV. Indici bibhografici. Torino, 1914. 8°. Rome. — (Audiffredi, J. B.) Catalogus historico-criticus Romanarum editionum saeculi XV, in quo praeter editiones a Maettario, Orlandio,' ac P. Laerio relatas et hic plerumque plenius uberiusque descriptas plurimae aliae quae eosdem effugerunt, recensentur ac describuntur: non paucae contra ab eodem P. L. aliisve memoratae exploduntur: varia item ad historiam typographicam et bibhographicam pertinentia nunc primum pertractantur. Romae, 1783. m. 1 pl. 4°. Bresciano, J. Ad catalogum historico-criticum editionum Romanarum saeculi XV, J. B. Audiffredi auctore. (Re-f Vue des bibhothèques. 1896). Sabionetta. — Rossi, J. B. de. Annales typographiae Ebraicae Sabionetenses appendice aucti, ex Italicis Latinos fecit J. F. Roos. Erl. 1783. 8°. Turijn. — Manzoni, G. Annali tipografici Torinesi del secoio XV. Torino, 1863. m. 8 pl. 8°. Vicenza. — (Faccioli, G. T.). Catalogo ragionato di hbri stampati in Vicenza, e suo territorio nel secoio XV. Con un'appendice de' hbri di Vicentmi, o spettanti a Vicenza, che in quel secoio si stamparono altrove. Vicenza, 1796. 8°. (de Appendice is er niet). 262 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. /. Oostenrijk-Hongarije. Bibliographie der oesterreichischen Drucke des XV und XVI Jahrhunderts. Herausgegeben von E. Langer. Band I. 1 Heft. Trient—Wien—Schrattenthahl bearbeitet von W. Dolch. Mit einem Anhang: Aus der ersten Zeit des Wiener Buchdrucks, von I. Schwarz. Wien, 1913. m. 4 pl. 8°. Bibliographie, Oesterreichische. herausgegeben vom Verein der oesterr.-ungar. Buchhandler, redigiert von Carl Junker und Arthur L. Jelhnek. Wien, 1899—1901. Jahrg. I—III. 3 dln. 8°. (niet verder verschenen). Schubert, Anton. Die sicher nachweisbaren Inkunabeln Böhmens und Mahrens vor 1501. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XVI. 1899). Reinsberg-Duringsfeld, de. Les auteurs dalmates et leurs ouvrages. Esquisse bibhographique. (Bulletin du bibhophile beige. Tome XII. (2e série III). 1856). Szabó, K. Régi Magyar Könyvtar az 1531—1711 megjelent Magyar Nyomtatvanyok könyvészeti kézikönyve. (Oude Hongaarsche bibhotheek. Handboek van de in de jaren 1531—1711 in de Hongaarsche taal verschenen werken. Budapest, 1879. 8°. Régi Magyar Könyvtar, a II-dik kötet. az 1473—tól 1711— ig megjelent nem Magyar nyelvü hazai nyomtatvanyok könyvészeti kézikönyve. (Oude Hongaarsche bibhotheek. Deel II. Bibhographisch handboek van de in de jaren 1473—1711 in Hongarije verschenen werken in niet-Hongaarsche taal). Budapest, 1885. 8°. Szabó, K., es Arpad Hellebrant. Regi Magyar Könyvtar. III dik kötet. Magyar szerzöktöl külföldön, 1480—tól 1711—ig megjelent nem Magyar nyelvü nyomtatvanyoknak könyvészeti kézikönyve. (Oude Hongaarsche bibhotheek. Deel III. Bibhographisch handboek van de in de jaren 1480—1711 in het buitenland verschenen niet-Hongaarsche drukken door Hongaarsche schrijvers). Budapest, 1896—98. 2 dln. 8°. Petrik, Geza. Magyarorszag Bibhographiaja, 1712—1860. Könyvészeti kimutatasa a magyarorsz&gban s. hazankra vonatkozólag külföld megjelent nyomtatvanyoknak. Bibliographia Hungariae, 1712—1860 seu Catalogus hbrorum in Hungaria, et de rebus patriam nostram attingentibus extra Hungariam editorum. In ordinem redegit et secundum genera scientiarum speciali indice adiecto exhibuit Géza Petrik cum introductione Alexandri Szilagyi. Budapest, 1888—92. 4 dln. 8°. Magyar Könyvészet 1860—1875. Jegyzéke az 1860— 1875 évekbén megjelent magyar könyvek- es folyóiratoknak. iv. 3. g. nat. bibliographie. rusland, polen en finland. 263 (Hongaarsche bibhographie, 1860—1875. Catalogus der in de jaren 1860—1875 verschenen Hongaarsche boeken en tijdschriften). Budapest, 1885. 8°. Kiszlingstein, S. Magyar Könyveszet II kötet. 1876—1885. Jegyzéke az 1876—1885 években megjelent, vagy ujolag kiadott magyar könyveknek és térképeknek, Függelékül: A magyar birlapok és folyóiratok 1876—1885 (Hongaarsche bibhographie. Deel II. 1876—1885. Catalogus der in de jaren 1876—1885 verschenen of opnieuw uitgegeven boeken en atlassen. Met aanhangsel: De Hongaarsche dagblad- en tijdschrift-htteratuur. 1876—1885). Budapest, 1890. 8°. Petrik, Géza. Magyar Könyveszet 1886—1900 az 1886—1900 években megjelent magyar könyvek, férképek és atlaszbk, összealhtasa tudomanyos szak- és targymutatóval. (Hongaarsche bibhographie, 1886—1900. Catalogus der in de jaren 1886—1900 verschenen Hongaarsche boeken, landkaarten en atlassen Met vak- en zakelijk register). Budapest, 1908, 1913. 2 dln. 8°. Magyar Könyvkereskédök. Evkönyve XII—XXV Evfolyam I Magyar Könyveszet 1901—1914 II Könyvkereskedelmi üzletcimtar III Közhasznu üzleti tudnivalók (Jaarboek der Hongaarsche boekhandelaren. Jaarg. 12—25. I. Hongaarsche bibhographie, 1901—1914. II. Adresboek van boekhandelaren. III. Reglementen, hjst van vereenigingen, gebruiken). Budapest, 1902—1915. 14 dln. kl. 8°. Jaarg. xii-xviii bewerkt door k. Renyi. Jrg. xix-xxiii door k. Steinhofer. Jrg. xxiv door K. Marton. Jrg. xxv door B. Kóhalmi en BI. Pikler. Jrg. xii en xiii bevatten nog een 4e afd.: Zenemüvek Jegyzéke (Katalogus der muzikalien). Bij Jrg. xxv is de 3e afdeeling vervallen. g. Rusland, Polen en Finland. Groiset van der Kop, Anna C, en G. A. Evers. Nederland-Rusland. Vergeten boekjes. (Het Boek, Jaarg. II. 1913). P(oltoratsky), S(erge). Bibhothèque russe-francaise ou la Russie et la France historiques et httéraires. (Le Bibhophile beige. Tome VI, VIII, XI—XIII, XV, XX. 1850, 51, 55—57, 59, 64). Wierzbowski, Th. Bibhographia Polonica XV ac XVI ss. sive Catalogus hbrorum res Polonicas tractantium vela Polonis conscriptorum arte typographica impressorum, qui in bibhotheca Universitatis Caesarese Varsoviasis asservantur. Varsov. 1889— 94. 3 dln. 8°. Krakau. — Rózycki, K. von. Die Inkunabeln des Druckers des Turrecremata in Krakau. Eine bibhographische und typographische Untersuchung. München, 1911. m. 3 pl. 4°. 264 IV. DE EENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Vasenius, W. Suomalainen Kirjallisuus, 1544—1877, 1878— 85, 188*3—91, 1892—95, 1896—1900. La littérature finnoise, 1544—1900. Catalogue alphabétique et systématique. Avec un index des traducteurs. Helsinggissa, 1878—1905. 5 dln. 8°. Pakarlnen, S. Suomalainen Kirjallisuus, 1901—1905. La httérature finnoise, 1901—1905. Catalogue alphabétique et systématique. Avec un index des traducteurs. Helsinggissa, (1912). 8°. h. Skandinavië. Bruun, Chr. V. Bibhotheca Danica. Systematisk fortegnelse over den Danske hteratur fra 1482 til 1830 efter samlingerne i det store Kongehge Bibhothek i Kjöbenhavn. Med supplementer fra Universitetsbibhotheket i Kjöbenhavn og Karen Brahes bibhothek i Odense. Udgivet fra det store Kongehge Bibhothek. Kjöb. 1877—1902. 4 dln. 8°. Supplement ved L. Nielsen. Kjöb. 1914. 8°. Nielsen, L. Dansk bibliografi, 1482—1550. Med saerhgt hensyn til Dansk bogtrykkerkunsts historie. Kjob. 1919. m. pl. en afb. 4°. Kronenberg, M. E. Deensche bibhographie van incunabelen en post-incunabelen. (Het Boek. Jg. IX. 1920). Grundtvig, V. Nögle til Danske bogfortegnelser, 1482—1908, for bibhotheker og boghandlere. Med tillaeg: Udvalg af Danske fag-bibhografier. Kjöb. 1913. 8°. Erslew, Th. H. Almindehgt forfatter-lexicon for Kongeriget Danmark med tilhörende bilande, fra 1814 til 1840 eller Fortegnelse over de sammesteds födte forfattere og forfatterinder, som levede ved begyndelsen af aaret 1814, eher siden ere födte, med anförelse af deres vigtigste levnets-omstaendigheder og af deres trykte arbejder; samt over de i hertugdömmerne og i udlandet födte forfattere, som i bemeldte tidsrum have opholdt sig i Danmark og der udgivet skrifter. Kjöb. 1843—53. 3 dln. 8°. Supplement til Almindehgt forfatter-lexicon for Kongeriget Danmark med tilhörende bilande indtil udgangen af aaret 1853. Kjöb. 1858—68. 3 dln. 8°. Bogfortegnelse, Dansk. for aarene 1841—1858 samlet af F. Fabricius. Kjöb. 1861. gr. 8°. for aarene 1859—68, 1869— 80 1881—92. udarbeidet af Joh. Vahl. Kjöb. 1871, 1882, 1894. 3 dln. gr. 8°. for aarene 1893—1900, 1901—1908, 1909— 1914, udarbejdet af H. Ehrencron-MüUer. Kjöb. 1903, 1911, 1916. 3 dln. gr. 8°. for 1915... udgivet og for lagt af G. E. C. Gad. Kjöb. 8°. Pettersen, Hj. Bibliotheca Norvegica. Christ. 1899—1911. Deel I—III. 1. 3 dln. in 7 st. 4°. Bd. I. Norsk boglexikon, 1643—1813. Beskrivende katalog over Uöger IV. 3. h. NATIONALE BIBLIOGRAPHIE. SKANDINAVIË. 265 trykte i Norge i tidsrummet fra bogtrykkerkunstens indförelse til adskillelsen fra Danmark. Hef te 1 —3. Bd. II. Norge og Nordmaend i Udlandets literatur. Beskrivende katalog over böger og tidsskrif tartikler om Norske forhold. 1—3 samling. Bd. III. 1. Norske forfattere for 1814. Beskrivende katalog over deres vaerker. Bog-Fortegnelse, Norsk. 1814—1847. Med anhang indeholdende: 1. Laad- og Sökarter. 2. Indbydelsesskrifter. 3. Politiske- og Avertissements-tidender. Samlet og udgiven af M. Nissen. Krist. 1848. 8°. 1848—1865. Med anhang indehol- dende: 1. Indbydelsesskrifter. 2. Politiske- og Avertisserflentstidender. Samlet og udgiven af P. Botten-Hansen og S. Peter- sen. Krist. 1870. 8°. 1866—1872. Med anhang: 1. Univer- sitets- og Skoleprograrhmer. 2. Pohtiske- og Avertissementstidender. Samlet og redigeret af Th. Boeck. Christ. 1877. 8°. 1873—82. Samlet og redigeret af M. W. Feilberg. Christ. 1885. — Register til Norsk bog-fortegnelse, 1873—82. Udarbeidet af O. A. Overland samt Katalog over norsk musikforlag og norske Komponisters vaerker udkommt i Udlandet. Udarbeidet af C. Warmuth. Christ. 1887. 3 dln. 8°. 1883—1890. MedtUlaeg Mnsikaher, 1883—1890. Samlet og redigeret af M. W. Feilberg. Christ. 1892. 8°. 1891—1900. Paa grundlag af M. W. Feilbergs samlinger udarbeidet af H. J. Haffner. Krist. 1902. 8°. 1901 — 1910. Samlet og udarbeidet av H. J. Haffner. Krist. 1912. tez. 9dln. 8°. Aarskatalog over Norsk litteratur, 1911... Utgit av den Norske Boghandlerforening. Forsynet med henvisninger, syste matisk register og tidsskriftfortegnelse av Chr. Dybwad. Krist. 1912... 8°. Botten-Hansen, P. La Norvège httéraire. Catalogue systématique et raisonné de tous les ouvrages de quelque valeur imprimés en Norvège ou composés par des auteurs norvégiens au 19me siècle accompagné de renvois, notes et exphcations littéraires, ainsi que de notices biographiques sur les auteurs, etc. Précédé d'une introduction historique. Christ. 1868. 8°. Lldderdale, Th. W. Catalogue of the books printed in Iceland from A. D. 1578 to 1880 in the library of the British Museum. London, 1885. fol. (Flske, W.). Books printed in Iceland, 1578—1844. A supplement to the British Museum catalogue. 1886. 8°. Bibliographical Notices. I. CoUijn, I. Schwedische Donate. (Beitrage zum Bibhotheks- und Buchwesen). Paul Schwenke gewidmet. 1913). Klemming, G. E. Sveriges bibliografi, 1481—1600. le—4e haftet,'1481—1530. Upsala, 1889—92. m. facs. 8°. (niet verder verschenen). 266 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Schröder, J. H. Incunabula artis typographicae in Svecia. Upsaliae, 1842. 4°. (Aurivillius, P. F.). Catalogus hbrorum impressorum bibliothecae Regiae Academiae Upsahensis. Upsal. 1814. 2 dln. 4°. Bevat de titels der voornaamste in Zweden tot 1796 verschenen boeken. Het 2e deel geeft een lijst van anoniem verschenen werken. Linnström, Hj. Svenskt boklexicon, aren 1830—1865. Stockh. 1883—84. 2 dln. 8°. Bok-Katalog Svensk. för aren 1866—1875. Stockh. (1878). Svensk Bok-Katalog jemte Musikförteckning för aren 1876—85, 1886—95, 1896—1900. Stockh. z. j. 3 dln. -— för aren 1901—1905 (red. af A. Thelin en V. Gödel). Stockh. 1908. för aren 1906—1910. utarbetad af Axel Nelson. Stockh. 1913. 8°. Arskatalog för Svenska bokhandeln utgiven av Svenska bokförlaggareföreningen genom V. Gödel en A. Nelson, Carl Efvergren. 1911... Stockh. 8°. Bokhandels-Katalog. Svensk. Stockh., P. A. Norstedt en Söner, 1845, 1846. Afd. 1,2. 8°. Geeft een bibliographie van de sedert 1800 in Zweden verschenen boeken; is in 5 afd. compleet. Förteckning öfver Svenska bokhandelns under ar 1857 utkomne boeker, lithografiska arbeten, kartor M.M. hos A. Bonnier. Stockh., 1858. 8°. Arskatalog för Svenska bokhandeln, 1864, 67—70, 76—79. Stockh. 1865—80. 9 dln. 8°. Molér, W. Bidrag till en Gotiansk bibliografi. Stockh. 1890. 8°. Bevat niet alleen de bibliographie van werken over het eiland Gotland, maar ook die van drukken te Visby verschenen en van werken door Gotlandsche schrijvers. i. Spanje en Portugal. Antonius, Nic. Bibhotheca Hispana vetus sive Hispani scriptores qui ab Octaviani Augusti aevo ad annum ChriSti MD floruerunt. Curante Fr. Perezio Bayerio qui et prologum et auctoris vitae epitomen et notulas adiecit. Matriti, 1788. 2 dln. fol. Bibhotheca Hispana nova sive Hispanorum scriptorum qui ab anno MD ad MDCLXXXIV floruere notitia. Nunc primum prodit recognita, emendata, aucta ab ipso auctore. Matriti, 1788. 2 dln. m. portr. fol. Burger, Konrad. Die Drucker und Verleger in Spanien und Portugal von 1501—1536. Mit chronologischer Folge ihrer Druckund Verlagswerke. Zugleich ein Register zu Panzers Annalen usw. Leipzig, 1913. m. .portr. kl. 4°. IV. 3. i. NATIONALE BIBLIOGRAPHIE. SPANJE. 267 Haebler, C. Bibliografia Ibérica del siglo XV. Eniirneración de todos los libros impresos en Espana y Portugal hasta el ano de 1500 con notas criticas. La Haya, Leipzig, 1904, 1917. 2 dln. 8°. Zur altesten Geschichte des Buchdrucks in Spanien. Nachtrage zur Bibliografia Iberica. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XXVI. 1909). Rara Hispanica (Rosenthal's Beitrage zur Forschung. 1ste Folge. 1915). Gallardo, B. J. Ensayo de una Bibhoteca Espanola de libros raros y curiosos formado con los apuntamientos de B. J. Gallardo, coordinados y aumentados por M. R. Zarco del Valle y J. Sancho Rayon. Madrid, 1863—89. 4 dln. 8°. Garcia Peres, D. Catalogo razonado biografico y bibhografico de los autores Portugueses que escribièron en Casteüano. Madrid, 1890. 8°. Hoffmann, F. L. Beitrag zur Bibhographie in Spanien gedruckter seltener Bücher. (Serapeum. Jg. XXIX. 1868). Majansius, G. Specimen bibhothecae Hispano-Majansianae sive idea novi catalogi critici opervm scriptorvm Hispanorvm qvae habet in sva bibhotheca Gregorivs Majansivs. Ex mvseo D. Clementis. Hann. 1753. 4°. PeUicer y Saforcada, J. A. Ensayo de una Bibhotheca de traductores espanoles donde se da noticia de las traducciones que hay in Castellano de la Sagrada Escritura, santos padres, filosofos, historiadores, medicos, pradores, poetas, asi griegos como latinos; y de otros autores que han florecido antes de la invencion de la imprenta. Preceden varias noticias hterarias para las vidas de otros escritores Espanoles (Lupercio Leonardo y Argensola, Barth. Juan Leonardo y Argensola en M. de Cervantes Saavedra). Madrid, 1778. 2 stkn. 1 bd. 4°. Rezabal y Ugarte, J. de. Bibhoteca de los escritores que han sido individuos de los seis colegios mayores,: de San Ildefonso de la Universidad de Alcala, de Santa Cruz de la de Valladolid, de San Bartolomé, de Cuenca, San Salvador de Oviedo, y del Arzobispo de la de Salamanca. Con varios indices. Madrid, 1805. 4°. Salva y Mallen, P. Catalogo de la bibhotheca de Salva. Valencia, 1872. 2 dln. met facs. 8°. (exemplaar met ingevulde prijzen). Catalogue de la bibhothèque de Ricardo Heredia comte de Benahavis. Paris, 1891-—94. 4 dln. m. facs. 8°. Molina Navarro, G. Indice par facilitar el manejo y consult a de los catalogos de Salva y Heredia reunidos. Madrid, 1913. 8°. 268 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Vindel, P. Bibliograffa grafica. Reproducción en facsimil de portadas, retratos, colafones y otras curiosidades utiles a los bibliófilos, que se hallan en obras unicas y libros préciosos ó raros. Madrid, 1910. 2 dln. m. 1224 facs. kl. 4°. Hidalgo, D. Diccionario general de bibliograffa Espanola. Madrid, 1862—81. 7 dln. 8°. Deel 1 — 5 het werk zelf; in dl. 5 Supplemento; dl. 6 Indice de autores; dl. 7 Indice de materias. Boletin bibliografico Espafiol y estrangero. Comprende todas las publicaciones nuèvas espanolas, de obras, folietos, periódicos, grabados, litograffas, c art as geograficas, etc. muchas de las publicadas en los aflos pasados, y las mas principales hechas en el estrangero, 1840—49. 2a edicion. Madrid, 1843—49. 10 dln. in 9 bd. Complete serie. De eerste drie jaarg. verschenen zonder naam van den schrijver. Hidago, D. Boletin bibliografico Espafiol. Indice del Tomo V. 1864. Madrid, 1864. 8°. AlcalA. — Garcia, J. C. Ensayo de una tipografia Complutense. Madrid, 1889. 8°. Fernandez, B. Impresos de Alcala en la biblioteca del Escorial. Con adiciones y correcciones a la obra „Ensayo de una tipografia Complutense" seguides de un nuevo fndice alfabético de los impresos alcalainos. Madrid, 1913. m. 3 pl. 8°. Aragon. — Sanchez, Juan M. Impresores y libros impresos "en Aragon en el siglo XVI. (Madrid), 1908. 8°. Bibliograffa Aragonesa del siglo XVI, 1501—1600. Madrid, 1913. 2 dln. m. facs. gr. 8°. Uriel, M. G. Bibliothecas antigua y nueva de escritores Aragoneses de Latassa aumentadas y refundidas en forma de diccionario bibliografico-biografico. Zaragoza, 1884—1886. 3 dln. m. portr. 8°. Omwerking van F. de Latassa y Ortin, Biblioteca antigua de los escritores Aragoneses. Zarag. 1796. 2 dln. en Biblioteca nueva de los escritores Aragoneses. Pamplona, 1798—1802. 6 dln. Badajoz. — Villafranca, R. G. Historia y bibliografia de la prensa de Badajoz cun una carta-prólogo de Luis Vülanueva y Canedo. Badajoz, 1901. m. facs. 8°. Balearen. •— Bover, J. M. Biblioteca de escritores Baleares. Palma, 1868. 2 dln. 1 bd. 8°. Burgos. — Anibarro y Rivés, M. M. Intento de un diccionario biografico y bibliografico de autores de la provincia de Burgos.-Madrid, 1889. 8°. iv. 3. i. nationale bibliographie. spanje en portugal. 269 cordova. — Valdenebro y Cisneros, J. M. de. La imprenta en Córdoba. Ensayo bibliografico. Madrid, 1900. m. facs. 8°. Madrid. — Pastor, C. Pérez. Bibliografia Madrilena o descripción de las obras imprésas en Madrid, (siglo XVI). Madrid, 1891. m. facs. 8°. Medina del Campo. — Pastor, C. Perez. La imprenta en Medina del Campo. Madrid, 1895. 8°. Montserrat. — Albareda, Ans. Ma. La impremta de Montserrat (segles XVe—XVIe). Monestir de Montserrat, 1919. m. pl. en faes. kl. 4°. Saragossa. — (Sanchez, Juan M.). Bibliografia Zaragozana del siglo XV. por un bibliófilo aragonés. Madrid, 1908. m. facs. gr. 8°. Sevilla. — Escudero y Perosso, F. Tipografia Hispalense. Anales bibliograficos de la ciudad de Sevilla desde el establecimiento de la imprenta hasta fines del siglo XVIII. Madrid, 1894. 8°. Hazaftas y la Rua, J. La imprenta en Sevilla, 1475— 1800. Sevilla, 1892. 8°. Tarragona. — Arco, Angel del. La imprenta en Tarragona. Apuntes para su historia y bibliograffa. Tarrag. 1916. m. 30 facs. 8° . Toledo. — Pastor, C. P. La imprenta en Toledo. Descripción bibliografica de las obras impresas en la imperial ciudad desde 1483 hasta nuestros dias. Madrid, 1887. m. facs. 8°. Valencia. — Ribelles Gomln, J. Bibliografia de la lengua Valenciana o sea catalogo razonado por orden alfabético de autores de los hbros, folletos, obras dramaticas, periódicos, coloquios, coplas, chistes, discursos, romances, alocuciones, cantares, gozos etc, que escritos en lengua valenciana y bilingüe, han visto la luz pubhca desde el establecimiento de la imprenta en Espana hasta nuestros dias. Madrid, 1920. 8°. | Petzholdt, J. Zur Litteratur der portugiesischen Bibhographie. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekswissenschaft. Jahrg. 1860). Silva, Innocencio F. da. Diccionario bibhographico Portuguez apphcaveis a Portugal e ao Brazil. Lisboa, 1858—1914. 21 dln. 8°. Deel I—VII is het hoofdwerk; deel VIII —XX bevatten het Supplemente en deel XX een Segundo Supplemente; deel XXI is gewijd aan Alexandre Herculano; deel XI bevat: Primeiros guias dos Tomos I—X. Van af deel X is het werk voortgezet door Brito Aranha; deel XXI is bewerkt door J. J. Gomez de Brito. Machado, D. Barbosa. Bibhotheca Lusitana historica, critica e cronologica. Na qual se comprehende a noticia dos authores Portuguezes, e das obras, que compuserao desde o tempo da 270 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. promulgacao da Ley.da Graca até o tempo prezente. Lisboa, 1741—59. 4 dln. m. portr. fol. Deel IV draagt den bijtitel: Tomo IV que consta de muitos authores novamente collocados na Bibliotheca, e de outros illustrados, e emendados, impressos nos tres tomos precedentes. Mattos, Ric. Pinto de. Manual bibliographico Portuguez de livros raros, classicos, e curiosos. Revisto e prefaciado pelo Camillo Castello Branco. Porto, 1878. 8°. Bibliographia Portugueza e estrangeira. Publicacao mensal. Ern. Chardron editor. Porto, Braga 1879—1881. Anno 1—3. in afl. 8°. (ontbr. 1880 No. 12. 1881 No. 1). Dodgson, E. S. Supplément a la bibliographie de la langue baSque. (Revue des bibhothèques. 1892, 1893). j. De Balkan, Griekenland en Turkije. Kersopouloff, Jean G. Essai de bibhographie franco-bulgare, 1613—1910. (Revue des bibhothèques. 1911). Legrand, E. Bibliographie ionienne. Description raisonnée des ouvrages pubhés par les Grecs des sept-lles ou concernant ces fles du 15e siècle a 1'année 1900. Oeuvre posthume complétée et publiée par Hubert Pernot. Par. 1910. 2 dln. 8°. et Henri Guys. Bibhographie albanaise. Description raisonnée des ouvrages pubhés en Albanais ou relatifs a 1'Albanie du 15e siècle a 1'année 1900. Paris, Athènes, 1912. 8°. Louis Petit et H. Pernot, Bibhographie hellénique ou description raisonnée des ouvrages pubhés par les Grecs au 18e siècle. Paris, 1918... Dl. I... 8°. Weil, G. Die ersten Drucke der Turken. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XXIV. 1907). k. Zwitserland. Jullien, A. Catalogue des éditions de la Suisse Romande. (jusqu'a. fin 1900). Genève, 1902. Supplément (1901—fin 1909). Gmève, 1912. Suite au supplément. Catalogue des publications de la Suisse Romande parues en 1910 et en 1911. Publié par la Société des hbraires et éditeurs de la Suisse Romande. Laus. 1916. Suite au supplément. 2e année. Catalogue des publications de la Suisse Romande parues en 1913. Genève, 1913. Suite au supplément. 3e et 4e années. Catalogue des publications de la Suisse Romande parues en 1914 et en 1915. Laus. 1916. tez. 5 dln. 8°. Zurich. — Hottinger, J. H. Schola Tigurinorum Carolina: id est demonstratio historica; ostendens illustr. et per-antiquae IV. 3.1. NATIONALE BIBLIOGRAPHIE. NOORD-AMERIKA. 271 Reipub. Tigurinae scholam a Carolo magno deducendam: duabus absoluta periodis; quarum üla, a Carolo M. ad Reformationem, Trivialem; haec a Reformatione, exhibet publicam: Accedunt I. Bibliotheca Tigurina sive Catalogus hbrorum ante et post Reformationem a Tigurims scriptorum, II. Observationes de Coüegü Carohni origine et progressu; ductoribus Ecclesiae et Scholae, III. Judicia quaedam exterorum, de schola Tigurinorum reformata. Tiguri, 1664. 4°. I. Noord-Amerika en Canada. Evans, C. American bibhography. A chronological dictionary of ah books, pamphlets and periodical pubhcations printed in the United States of America from the genesis of printing in 1639 down to and including the year 1820. With bibhographical and biographical notes. Chicago, 1903... Dl. I... 4°. Roorbach, O. A. Bibhotheca Americana. Cataloguè of American pubhcations, including reprints and original works, from 1820 to 1852 inclusive. Together with a hst of periodicals published in the United States. N.-Y. 1852. 8°. Supplement from Oct. 1852 to May 1855. N.-Y. 1855. 2 dln. Trübner's, Bibliographical Guide to American hterature; being a classified list of books, in all departments of hterature and science, published in the United States of America, during the last 40 years. With an introduction, notes, three appendices andan index. London, 1855. 8°. Trübner's Bibliographical Guide. Beknopte uitgave (Catalogue of American hterature, etc.) 8°. Bibhographical guide to American hterature. A classed list of books published in the United States of America during the last 40 years. With bibhographical introduction, notes and alphabetical index. London, 1859. 8°. American catalogue, The. Under the direction of F. Leypoldt. Author and title entries of books in print and for sale (including reprints and importations). July 1, 1876. Compiled by Lynds E. Jones. (With Appendix. Contributed lists of books published since 1876. with author and title index). (Vol.) II. Subject entries. Compiled by L. E. Jones. N.-Y. 1880—1881. 2 dln. 4°. founded by F Leypoldt, 1876—1884. Books recorded (including reprints and importations), Juli 1, 1876—June 30, 1884. Compüed under the editorial direction of R. R. Bowkcr by miss A. I. Appleton. I. Author-and-title alphabet. II. Subject alphabet, etc. N.-Y. 1885. 4°. ' With Appendixes: U. S. Government publications. Literary and scientific Societies. Books published in series. Omissions from the cheap libraries. ' 272 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. American catalogue, The. Idem, 1884—1890. Books recorded (includingreprints and importations), July 1, 1884—June 30, 1890. Compiled under the editorial direction of R. R. Bowker, by A. I. Appleton and others. I. Author-and-title alphabet. II. Subject alphabet, etc. N.-Y. 1891. 4°. With Appendixes: U. S. Government publications. State publications. Publications of Societies. Books in series. Idem, 1890—1895. Books recorded (including reprints and importations) 1 July, 1890—June 30, 1895. Compiled under the editorial direction of R. R. Bowker. I. Author-and-title alphabet. II. Subject alphabet, etc. N.-Y. 1896. 4°. With Appendixes: U. S. Government publications. State publications. Publications of Societies. Books in series. Idem, 1895—1900. Books recorded (including reprints and importations), July 1, 1895—June 30, 1900. Compiled under the editorial direction of R. R. Bowker. I. Author-and-title alphabet. II. Subject aphabet. N.-Y. 1901. 4°. Idem, 1900—1904. Full title entries. Being a reprint of full titles, with annotations, for the five years 1900—04 of the Weekly Record of The Publisher's Weekly. N.-Y. 1905. 89.— With first supplement: The Annual American Catalogue. 1905. N.-Y. 1906. 8°. Annual American catalog, The. 1905. Containing a record under author, title, subject and series; also, the full titles, with descriptive notes, of all books recorded in The Pubhsher's Weekly 1905, directory of publishers, etc. First Supplement to the American Catalogue, 1900—1904. N.-Y. 1906. 8°. American Catalogue, The. 1900—1905. Containing a record, under author, title, subject and series, of the books published in the United States, recorded from January 1, 1900 to January 1, 1905 together with a directory of publishers. N.-Y. 1905. 8°. — Idem, 1905—1907, from January 1, 1905 to December 1907. N.-Y. 1908. 8°. Idem, 1908—1910, from January 1, 1908 to December 31, 1910. N.-Y. 1911. 8°. Potter, Marion E. The United States Catalogue. Books in print January 1, 1912. Entries under author, subject, and title, in one alphabet with particulars of binding, price, date and publisher. Edited by Marion E. Potter assisted by Emma L. T. Teich, Louise Teich and Bertha Tannehül. 3d edition. Minneap., and N.-Y. 1912. 4°. Emma L. Teich and Louisa Teich. The United States Catalog. Supplement. Books published 1912—1917. Entries under author, title and subject in one alphabet with particulars of binding, price, date and publisher. N.-Y. 1918. 4°. IV. 3. m. NATIONALE BIBLIOGRAPHIE. MEXICO, ENZ. 273 Cumulative Book Index, The. 15th—21th annual cumulation. Author, title, und subject catalog in one alphabet of books published in 1912... Compiled by Marion E. Potter, Emma L. Teich, Louise D. Teich, and Nelhe M. Shimer. N.-Y. 1913... 8°. Publishers' Trade List Annual, The. 1877, preceded by the first provisional supplement to the American catalogue (being a reference list of books recorded in The Publishers' Weekly from July 1, 1876 to June 30, 1877 with additional titles, corrections, changes of price and publisher, etc.) and the American educational catalogue for 1877. With a sketch and portraits of the Harper Brothers. 5th year. N.-Y. 1877. 8°. Idem, 1887. The lat est catalogues of American book publishers ; preceded by a complete list; by authors, titles, and subj ects of books recorded in The Publishers' Weekly from July 1886 to June 1887; and by the American educational catalogue for 1887. 15th year. N.-Y. 1887. gr. 8°. Haight, W. R. Canadian catalogue of books. Toronto, 1896. Part. I. (from the first printed book 1767 to the end of 1895). 8°. Annual Canadian catalogue of books, 1896—1897. First and second Supplement to the Canadian catalogue of books, 1791—1895. Toronto, 1898, 1904. 2 dln. 8°. (Staton, Miss F.) Books and pamphlets published in Canada, up to the year 1837, copies.of which are in the Public Reference Library Toronto, Canada. Tor. 1916. 8°. Pensylvania. — Hildeburn, Ch. R. A century of printing. The issues of the press in Pennsylvania, 1685—1784. Philad. 1885—86. 2 dln. 8°. Stamfort. — Wegelin, O. A bibliogr. list of books and pamphlets relating to or printed in Stamford, Fairfield County, Connecticut. (Bibliogr. Soc. America. Papers. VII. 1912). m. Mexico, West-Indië en Zuid-Amerika. Coester, Alfred. A bibhography of Spanish-American hterature. 1912. 8°. (reprinted from the Romanic Review. Vol. III. no. 1). Lichtenstein, Walter. A trip to South America. Chicago, 1915. m. 4 facs. van Zuid-Am. zeldzame boeken, aangekocht door de John Carter Brown Library te Providence. 8°. (Bulletin of the Northwestern University. XVI. no. 1). 18 274 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Medina, J. T. Biblioteca Hispano-Americana, 1493—1810. Santiago, 1898—1907. 7 dln. m. facs. 8°. Historia y bibliograffa de la imprenta en el antiguo Virei- nato del Rio de la Plata. La Plata, 1892. m. pL en facs. fol. I. Historia y bibliografia de la imprenta en el Paraguay, 1706—1827. II. Historia y bibliografia de la imprenta en Córdoba, 1766. III. Historia y bibliografia de la imprenta en Buenos-Aires, 1780—1810. IV. Historia y bibliografia de la imprenta en Montevideo, 1807—1810. Vormt het 2e deel van: Historia y bibliografia de la imprenta en la America Espafiol. Notas bibliograficas referentes a las primeras producciones de la imprenta e algunas ciudades de la America Espanola (Ambato, Angostura, Curazao, Guayaquil, Maracaibo, Nueva Orléans, Nueva Valencia, Panama, Popayan, Puerto Espana, Puerto Rico, Querétaro, Santa Marta, Santiago de Cuba, Santo Domingo, Tunja y otras lugares). 1764—1822. Santiago, 1904. 8°. Brazilië. — Santos, José dos. Bibliograffa da literatura classica Luso-Brasilica. A que se acrescentam noticias e descricöes bibliograficas de grande numero de obras nao consideradas como classicas, mas de autores de boa nota, antigos e modernos, e tambem de outras obras que primam pelos seus lavores artisticos ou pela sua extrema raridade e de muitas e notaveis publicacöes periódicas. Seguida de uma resenha bibliografica da literatura Luso-Judaica e de um subsidio bibliografico dos principaes trabalhos hterarios (de que haja ou venha a encontrar-se noticia,) escritos por estrangeiros mas consagrados a Portugal ou as suas possessöes ultramarinas. Elementos subsidiarios para a bibliograffa portuguesa. Lisboa, 1916... Caderneta no. 1... 8°. Chili. — Medina, J. T. Bibhoteca Hispano-Chilena, 1523— 1817. Santiago de Chile, 1897—99. 3 dln. m. facs. 8°. Bibliograffa de la imprenta en Santiago de Chile desde sus origines hasta Febrero de 1817. Santiago, 1891. m. portr. et facs. 8°. Historia y bibliografia de la imprenta en la America Espanola. Deel I. Columbia. — Amaya, J. L. Bibliografia Colombiana. (Noticia de los libros y folietos pubhcados por Colombianos y datos biograficos de algunos autores, por orden alfabético de apelhdos). Bogota, 1895. Dl. I. 8°. Fosada, E. Bibliografia Bogotana. Bogota, 1917. Dl. I. 8°. Medina, J. T. La imprenta en Bogota, 1740—1821. Notas bibliograficas. Santiago, 1904. 8°. La imprenta en Cartagena de las Indias, 1809— 1820. Notas bibhograficas. Santiago, 1904. 8°. iv. 3. m. nationale bibliographie. mexico enz. 275 Cuba. — Trelles, Carlos M. Bibliografia Cubana del siglo XIX. Matanzas, 1911—15. 8 dln. 8°. Deel II bevat nog: Seguida de una Relación de periódicos publicados en Cuba en el siglo XX. por Francisco Llaca, y unas noticias curiosas referentas e escritores de los siglos XVII y XVIII, por Manuel Perez Beato. Bibliograffa Cubana del siglo XX, 1900—1916. Matanzas, 1916—17. Dl. I, II. 8°. Medina, J. T. La imprenta en la Habana, 1707—1810. Notas bibliograficas. Santiago, 1904. 8°. Ecuador. — Medina, J. T. La imprenta en En Quito, 1760—. 1818. Notas bibliograficas. Santiago, 1904. 8°. Guatemala — Medina, J. T. La imprenta en Guatemala, 1660—1821. Santiago, 1910. m. facs. 8°. Mexico. — Boletin del Instituto bibliografico Mexicano. Mexico, 1902—1908. Numéro 1—8, 10. m. pl. en facs. gr. 8°. Num. 1, 4, 5, 7, 8, 10. N. Léon. Bibliografia Mexicana del siglo XVIII. Num. 2. D. G. Icazbalceta. Biografia y bibliografia por Jesus Galiudo y Villa, Individuo fundador del Instituto bibliografico. — N. Léon. Adiciones a la Bibliografia Mexicana del siglo XVI del Sr. G. Icazbalceta. — N. Léon. Los ex-libris simbólicos de los bibliófilos Mexicanos. Num. 3. G. M. Alomia. Introducción de la imprenta en Campeche y cien portadas de impresos Mexicanos. — N. Léon. La imprenta en Mexico. — N. Léon. La bibliografia en Mexico en el siglo XIX. — N. Léon. Lo que puede encontrarse en las pastas de los libros viejos de Mexico. — N. Léon. Apuntamientos bibliograficos sobre el Concilio IV Mexicano, escritos a solicitud del Dr. D. Rafael Sabas Camacho. Num. 6. N. Léon. Ex-libris simbólicos y artisticos de bibliófilos Mexicanos. no. 2. — D. Marcos Jiménez de la Espada. La imprenta en Mexico. — J. T. Medina. La imprenta en Guadalajara, en Mérida de Yucatan, en Oaxaca y en Veracruz. — N. Léon. La imprenta en Mexico. Adiciones. — Arte de la lengua Othomi por Fr. Pedro de Carceves, religioso franciscano, siglo XVI. Lo publica por vez primera el N. Léon. Beristain y Souza, J. M. Biblioteca Hispano—■ Americana Setentrional. 2a ed. publicala el F. H. Vera. Ameca- meca, 1883. 3 dln. kl. 4°. Biblioteca Hispano-Americana Setentrional ó Catalogo y noticia de ldB literatos que ó nacidos 6 educados ó florecientes en la América Septentrional han dado a luz. algün escrito ó lo han dejado preparado para la prensa. Tomo IV. Comprende los anónimos que dejó escritos el autor, las adiciones del Dr. Osores y otras anadidas posteriormente por las personas que se expresan. J. T. Medina pubhcalo ahora con una introducción bio-bibhograhca. Santiago de Chile, 1897. tez. 4 dln. kl. 4°. Ramirez, J. F. Adiciones a la Bibhoteca de Beristain (Publ. por N. Leon). Mexico, 1898. 2 dln. kl. 8°. Medina, J. T. La imprenta en Mexico, 1539—1821. Santiago, 1907—11. 8 dln. m. facs. 8°. 276 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Mexico. — Icazbalceta, J. G. Bibliograffa Mexicana del siglo XVI. Parte primera. Catalogo razonado de libros impresos en Mexico de 1539 a 1600. Con biograficas de autores y otras ilustraciones. Mexico, 1886. m. afb. 8°. (niet verder verschenen). Léon, N. Adiciones a la Bibliografia Mexicana del siglo XVI del Sr. G. Icazbalceta. Mexico, 1903. 8°. (Boletin del Instituto bibhografico Mexicano. num. 2). Andrade, P. Vic. de. Ensayo bibhografico Mexicano del siglo XVII. 2a ed. Mexico, 1900. m. facs. 8°. Léon, N. Bibliografia Mexicana del siglo XVIII. Seccion primera. la — 5a parte. Mexico, 1902—1908. 6 dln. m. pl. en facs1. gr. 8°. (Boletin del Instituto bibhografico Mexicano. num. 1, 4, 5, 7, 8, 10). Medina, J. T. La imprenta en la Puebla de los Angelos, 1640—1821. Santiago, 1908. 8°. La imprenta en Guadalajara de México, 1793—1821. ,Notas bibhograficas. Santiago, 1904. 8°. La imprenta en Mérida de Yucatan, 1813— 1821. Notas bibhograficas. Santiago, 1904. .8°. La imprenta en Oaxaca, 1720—1820. Notas bibhograficas. Santiago, 1904. 8°. La imprenta en Veracruz, 1794—1822. Notas bibhograficas. Santiago, 1904. 8°. Peru. — (René-Moreno, G.). Bibhoteca Peruana. Apuntes para un catalogo de impresos. Santiago, 1896. 2 dln. 8°. I. Libros y folietos Peruanos de la Biblioteca del Instituto Nacional. II. Libros y folietos Peruanos de la Biblioteca Nacional y notas bibliograficas. Medina, J. T. La imprenta en Lima, 1584—1824. Santiago, 1904—7. 4 dln. m. facs. 8°. Historia y bibliografia de la imprenta en la America Espanola. Deel III. Medina, J. T. La imprenta en Arequipa, El Cuzco, Tru- jillo y otros pueblos del Perü, durante las campanas de la independencia, 1820—1825. Notas bibliograficas. Santiago, 1904. 8°. Venezuela. — Medina, J. T. La imprenta en Caracas, 1810 —1822. Notas bibhograficas. Santiago, 1904. 8°. n. Azië, Afrika, Australië. Ceylon. — Wijnmalen, Th. Ch. L. De drukpers te Colombo. Proeve eener Singaleesche bibhographie. 'sGrav. 1880. 12°. (overdruk uit Bibliogr. Adversaria. Dl. IV). Japan. — Satow, Ernest Mason. The Jesuit mission press in Japan, 1591—1610. Privately printed, 1888. m. 13 facs. 4°. Bijgevoegd een brief van den schrijver aan W. H. Alnutt. iv. 4. b. 2: speciale bibliographie. aardrijkskunde enz. 277 Ned.-Indië. — Chijs, J. A. van der. Proeve eener Nederlandsen-Indische bibhographie, 1659—1870. Batavia, 1875. m. 2 suppl. (vermeerderde en "verbeterde herdruk voor de jaren 1659— 1720. Supplement en verbeteringen voor de jaren 1721—-1870). 1879, 1903. gr. 8°. Philippijnen. — Retana, W. E. Orgines de la imprenta Fihpina. Investigaciones históricas, bibliograficas y typogrificas. Madrid, 1911. m. facs. 8°. Medina, J. T. La imprenta en Manila desde sus orfgenes hasta 1810. Santiago, 1896.—Adiciones y amphaciones. Santiago, 1904. 2 dln. m. facs. 8°. Foxcroft, A. B. The Austrahan catalogue. A reference index to the books and periodicals published and still current in the commonwealth of Australia. With prefatory note by W. Murdoch. Melbourne, 1911. 8°. 4. Speciale Bibliographie. a. Aanplakbiljetten. — XJithangteekens, Beaumont, A. Demeure de. L'affiche beige. Essai critique. Biographie des artistes avec plus de 100 reproductions d'affiches et 28 portraits en simüi-graVure, lettres ornées et culs de lampe d'après des dessins de Combaz, Crespin, Lynen et dessins originaux iaits spécialement pour 1'ouvrage par les principaux artistes beiges. Toulouse, 1897. m. album. 8°. Fegdal, Ch. Les vieiües enseignes de Paris. 3e éd. Paris, z. j. m. afb. v. A. Warnod. 8°. Grand-Carteret, J. L'enseigne. Son histoire, sa philosophie, ses particularités. Les boutiques, les maisons, la rue, la réclame commerciale a Lyon. Croquis vivants par G. Girrane. Estampes documentaires et pièces anciennes. Grenoble, 1902. m. pl. 4°. b. Aardrijkskunde en Geschiedenis. 1. Algemeen en reizen. Asher, G. M. Commentationis specimen de navigationum quas Batavi typis descripserunt coUectionibus. Collection des premières éditions des voyages entrepris avant la formation de la Grande Compagnie des Indes Orientales. Berol. 1860. 4°. d'Avezac. Grands et petits géographes grecs et latins; esquisse bibliographique des collections qui en ont été pubhées, entre- 278 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. prises ou projetées; et revue critique du volume des petits géographes grecs avec notes et prolégomènes de Charles Müller, compris dans la Bibhothèque des auteurs grecs de A. Firmin— Didot. Paris, 1856. 8°. Böhme, M. Die grossen Reisesammlungen des 16 Jahrhunderts und ihre Bedeutung. Strassb. 1904. m. afb. 8°. Boucher de la Richarderie, G. Bibhothèque universelle des voyages, ou notice compléte et raisonnée de tous les voyages anciens et modernes dans les différentes parties du monde pubhés tant en langue francaise qu'en langues étrangères, classes par ordre de pays dans leur série chronologique; avec des extraits plus ou moins rapides des voyages les plus estimés de chaque pays, et des jugemens motivés sur les relations anciennes qui ont le plus de célébrité. Paris, 1808. 6 dln. 8°. Burger Jr., C. P. De Poolzeereis van 1595 en 1596.1—VII. (Het Boek. Jg. IX. 1920). Engelmann, W. Bibhotheca geographica. Verzeichniss der seit der Mirte des vorigen Jahrhunderts bis zu Ende des Jahres 1856 in Deutschland erschienenen Werke über Geographie und Reisen mit Einschluss der Landkarten, Plane und Ansichten. Leipzig, 1858. 8°. , '.' Facsimiles van Oude Hollandsche Reysen uit de verzameling van Frederik MuUer te Amsterdam. Op steen overgebragt te 's Grav. bij E. Spanier, z.j. 30 pl. langw. fol. Kan, C. M. De belangrijkste reizen der Nederlanders in de 19e eeuw ondernomen. De voornaamste werken, in dat tijdperk op geographisch gebied verschenen. Leiden, 1889. 8°. Leon, Antonio de. Epitome de la Bibhoteca Oriental i Occidental, nautica i geografica. Madrid, 1629. kl. 4°. Steinmetz, S. R. Essai d'une bibhographie systématique de 1'ethnologie jusqu'a 1'année 1911. Brux. (1913). 8°. Monographies bibliographiques pübliées par 1'Intermédiaire sociologique. no. 1. Stuck, G. H. Verzeichnis von aeltern und neuern Land- und Reisebeschreibungen. Ein Versuch eines Hauptstücks der geographischen Litteratur mit einem vollstaendigen Realregister und einer Vorrede von M. J. E. Fabri. Mit Nachtrag. Halle, 1784— 85. 2 dln. 1 bd. 8°. Tiele, P. A. Mémoire bibliographique sur les Journaux des navigateurs néerlandais réimprimés dans les collections de De Bry, et de Hulsius, et dans les collections hollandaises du 17e siècle, et sur des anciennes éditions hollandaises des journaux de IV. 4. b. 1. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. AARDRIJKSKUNDE ENZ. 279 navigateurs étrangers; la plupart «n la possession de F. Muller. Avec tables des voyages, des éditions et des matières. Amst. 1867. m. facs. 8°. Tiele, P. A. Als voren. Handexemplaar van den schrijver, doorschoten en met aanteekeningen. Bouwstoffen voor een bibhographie van Nederlandsche reisbeschrijvingen. (Bibhographische Adversaria. Dl. I. 1873—74). Nederlandsche bibhographie van land- en volkenkunde. Amst. 1884. gr. 8°. Bijdragen tot een Nederlandsche bibliographie uitgegeven door het Frederik Muller Fonds. I. Als voren. Exemplaar met aanteekeningen en bijvoegingen van den schrijver en twee besprekingen (Centralblatt für Bibhothekswesen en Ned. Spectator). Als voren. Ontwerp met verschülende aanteekeningen o.a. betreffende atlassen van Ortehus en Mercator, Portugeesche geschiedschrijvers. Hs. in foL Als voren. Handschrift van den schrijver met verschillende aanteekeningen. Aanteekeningen over Nederlandsche reisbeschrijvingen buiten Europa (niet vermeld in de „Mémoire bibhographique"). 6 omslagen. Hs. a. Reizen naar 't Heilige Land en omliggende landen (het Oosten, behalve Indie). b. Reizen naar en door Indië, China, Japan, enz. (Ook de Kaap de Goede Hoop). c. Reizen naar Australië. d. Reizen naar Amerika en de kust van Guinea. (ook Congo, Loango, enz.). e. Reizen naar de noordkust van Afrika (ook Barbarije). ƒ. Reizen naar het Noorden. g. Verzamelingen van reizen. Compilaties uit reisbeschrijvingen. k. Reizen van vreemdelingen, in het Hollandsch vertaald. Van die wonderlichede en costelichede van Pape Janslanden. Facsimilé photolithographique par A. Kroon (procédé Asser) en 30 exemplaires, d'après le seul exemplaire connu, pour M. Frederik Muller. Amst. 1873. 8°. Beughem, C. a. Bibliographia historica, chronologica et geographica novissima, perpetuo continuanda, sive conspectus primus catalogi hbrorum historicorum, chronologicorum et geographi- corum Quotquot currente hoe semisaeculo, i.e. ab a. 1651 per universam Europam in quavis lingua.... aut novi aut emendatiore et auctiores typis prodierunt. Ace. ejusdem musaeum seu syl abus conum, sive imaginum ülustrium a saeculo hominum quae in ejus musaeo spectantur. Amst. 1685. 12°. (Burman, P.). Catalogus rarissimoTum et praestantissimorum librorum qui in Thesauris Romano, Graeco, Itahco et Siculo 280 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. continentur; secundum nomina auctorum per alphabeti ordinem digestus. Leid., P. van der Aa, 1725. 8°. Dureau, A. Notes bibliographiques pour servir a 1'étude de rhistoire et de rarchéologie, 1863. Paris,' 1866. 8°. Fabricius, J. A. Bibliographia antiqvaria sive introductio in notitiam scriptorvm, qvi antiqvitates hebraicas, graecas, romanas et christianas scriptis ülustravervnt. Editio 2a. auctior et indice duphci rerum scriptorumque locupletata. Hamb. et Lips. 1716. 4°. Heine, G. Die Bücher von Berzosa im Archiv zu Simankas. (Serapeum. Jg. VUL 1847). Bronnenstudie voor de geschiedenis van de 15e en 16e eeuw. • Koner, W. Repertorium über die vom Jahre 1800 bis zum Jahre 1850 in akademischen Abhandlungen, Gesellschaftsschriften und wissenschafthchen Journalen auf dem Gebiete der Geschichte und ihrer Hülfswissenschaften erschienenen Aufsatze. Berlin, 1852—54. 2 dln. — Uebersicht der vom Oct. 1853 bis Nov. 1854 auf dem Gebiete der Geograpbie erschienenen Werke, Aufsatze, Karten und Plane. Berlin, 1855. 8°. Band I. Geschichte. Band II. Hülfswissenschaft der Geschichte: Geographie, Reisen, Ethnographie, und Statistik, Numismatik, Inschriftenkunde und Mythologie. Langlois, Ch. V. Manuel de bibhographie historique. Paris, 1896, 1904. 2 dln. 8°. I. Instruments bibliographiques. II. Histoire et organisation des études bibliographiques. Mencke, J. B. Catalogue des principaux historiens, avec des remarques critiques sur la bonté de leurs ouvrages et sur le choix des meilleures éditions. Nouv. édition soigneusement revue et augmentée de plusieurs hvres et remarques. Leipsic, 1714. kl. 8°. Mencke. Méthode pour étudier l'histoire. Deel II. Moser, J. J. Bibhotheca manuscriptorum maxime anecdotorum eorumque historicorum. Norib., 1722. 4°. I. Wassenbergii Diocesis Ratisbonensis illustrata. II. Prevenhuberi Annales Styrenses. III. Ganzenmilleri Matricula Diocesis Ratisbonensis. IV. Volumen variorum jurium, privilegiorum et diplomatum potissimum Austriacorum. Oesterley, H. Wegweiser durch die Literatur der Urkundensammlungen. Berlin, 1885, 1886. 2 dln. 8°. Potthast, A. Bibhotheca historica medii aevi. Wegweiser durch die Geschichtswerke des europaischen Mittelalters von 375—15^0. Vollstandiges Inhaltsverzdchniss zu Acta Sanctorum der Bollandisten. Anhang Quellenkunde für die Geschichte der europaischen Staaten wahrend des Mittelalters. Berlin, 1862. — Supplement nebst einer Zeitfolge der römischen Papste, der IV. 4. b. t, SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. AARDRIJKSKUNDE ENZ. 281 deutschen Kaiser und Könige sowie sammtlicher deutschen Bischöfe. Berlin, 1868. 2 dln. 8°. Potthast, A. Bibliotheca historica medii aevi. Wegweiser durch die Geschichtswerke des europaischen Mittelalters bis 1500. Vollstandiges Inhaltsverzeichniss zu „Acta Sanctorum" Boll. — Bouquet — Migne — Monum. Germ. Hist. — Muratori — Rerum Brittann. Scriptores etc. Anhang Cjuellenkunde für die Geschichte der europaischen Staaten wahrend des Mittelalters. 2te verbesserte und vermehrte Auflage. Berlin, 1896. 2 dln. 8°. Struvius, B. G. Selecta bibhotheca historica secundum monarchias, regna, secula et materias distincta. Jena, 1705. 8°. Bibhotheca historica selecta in suas classes distributa. Emen- davit et copiose lbcupletavit Chr. G. Buder. Jena, 1740. 2 dln. 8°. Bibhotheca historica. Aucta a Chr. G. Budero, nunc vero a J. G. Meuseho ita digesta, amplificata et emendata, ut paene novum opus videri possit. Lips. 1782—1804. 11 dln. in 22 st. 8°, Weigel, T. O. Systematisches Verzeichniss der Hauptwerke der deutschen Literatur aus den Gebieten der Geschichte und Geographie von 1820—1882, bearbeitet von E. Fromm. Leipzig, 1887. 4°. \ Weller, Emil. Historische Pamphlets von 1560 bis 1561. (Serapeum. Jg. XX. 1859). Stübel, Bruno. Zur Litteratur über die Schlacht bei Lepanto. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jahrg. IV. 1900—01). Ringhoffer, C. Die Hugschriften-Literatur zu Beginn des spanischen Erbfolgekriegs. Berlin, 1881. 8°. Linnebach, K. Denkwürdigkeiten der Befreiungskriege. Berlin, 1912! 8°. Bibliographisches Repertorium. VI. Buddecke, A. Bibhographie der neueren deutschen Kriegs- geschichte. Berlin, 1915. 8°. Teil I. Die literatur über den Feldzug 1864. Mühlbrecht, O. Die Literatur des deutschen und italienischen Krieges im Jahre 1866. Uebersicht der deutschen und auslandischen hterarischen Erscheinungen von 1 Januar 1866 bis 1 Juh 1867 nebst den deutschen Karten, Planen und Kunstblattern, welche auf die Ursachen, den Verlauf und die Folgen des Krieges sich beziehen. Alphabetisch geordnet, und mit einem Sach- Orts- und Namensregister yersehen. Prag, 1867. 8°. Petzholdt, J. Die Litteratur zum deutschen Kriege, 1866, (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekswissenschaft. Jahrg. 1866—70, 1873) 282 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Lehautcourt, P. Bibliographique critique de la guerre de 1870— 1871. Paris, z. j. 8°. (uittreksel). Palat, Bibliogfaphie générale de la guerre de 1870—1871. Répertoire alphabétique et raisonné des pubhcations de toute nature concernant la guerre franco-aüemande parues en France et a 1'étranger. Paris, 1896. 8°. Petzholdt, J. Die Litteratur des deutsch-französischen Krieges, 1870-^1871. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekswissenschaft. Jahrg. 1870—73, 1880, 1885). Catalogue. Pubhcations sur la guerre, 1914-15. Livres. Estampes. Albums illustrés. Revues. Journaux du front. Paris, Cercle de la hbrairie, 1916. kl. 8° —Tome II. hierin ook Oeuvres musicales. Paris, 1917. 12°. Kriegsliteratur, Die deutsche. vom Kriegsbeginn bis Anfang December 1914. Teildruck aus dem Register zu Hinrich's Halbjahres-Katalog, 1915—16. 5 afl. 8°. Lamm, L. Verzeichniss jüdischer Kriegssschriften. Berlin, 1916. 2 afl. 8°. Lange, F. W. T., and W. T. Berry. Books on the great war. An annotated bibhography of littérature issued during the European conflict. Preface by R. A. Peddie. London, 1915—16. 4 dln. 8°. Livres de la guerre, aoüt 1914—aoüt 1916, Les. Préface en vers de E. Rostand. Paris, 1917. m. pl. 8°. Lybyer, A. H. The hterature of the great war. (Bibliogr. Soc. of America. Papers. XI. no. 1. 1917). (Matagrin, A.). Catalogue du fonds de la guerre. (Bibhothèque de la ville de Lyon). Contribution a une bibhographie générale de la guerre de 1914... Paris, 1917... Musée de la guerre, Le. Revue générale de tout ce qui a été pubhé et édité sur la guerre. Paris, 1916—17. lère année. 12 nos. 8°. voortgezet als: Musée et 1'Encyclopédie de la Guerre, Le. Recueil mensuel illustré de documents et pièces rares, pubhé avec le concours des amateurs, collectionneurs, chercheurs, historiens, archivistes, bibhothécaires, francais, alhés, neutres. Sous la direction de John Grand-Carteret. 2e année. no. 1—4. Paris, 1917. 8°. Vic, Jean. La littérature de guerre. Manuel méthodique et critique des pubhcations de langue francaise, aoüt 1914—aoüt 1916. Préface de G. Lanson. Paris, 1918. 2 dln. 8°. IV. 4. b. 2. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. AARDRIJKSKUNDE ENZ. 283 2. Nederland en België. {Algemeen. — Pamflettenverzamelingen. — Bibliographie van . afzonderlijke steden). Bibliographie van Nederland, Algemeene aardrijkskundige. Uitgegeven door de afdeeling „Nederland" van het Nederl. Aardrijksk. Genootschap. Leiden, 1888, 89. 3 dln. 8°. I. Algemeene en plaatselijke beschrijving bewerkt door R. van der Meulen. II. Natuurkundige toestand bewerkt door W. J. D. van Iterson, E. Engelenburg, J. van Heurn, C. A. J. A. Oudemans, J. G. Boerlage, P. P. C. Hoek. III. Het volk en zijn bedrijf, bewerkt door W. J. D. van Iterson, R. van der Meulen, en J. E. van Renesse. Bodel Nijenhuis, J. T. Opgave van beschrijvingen der gewesten, steden en plaatsen in het Koningrijk der Nederlanden, m. vervolg, z. j. 8°. (overdruk.uit Da Vriend des Vaderlands). Doorschoten exemplaar met aanteekeningen en aanvullingen. Topographische lijst (bibhographie) der plaatsbeschrijvingen van het Koningrijk der Nederlanden. Amst. 1862. m. vervolg. 1868. 2 dln. 8°. Nijhoff, Wouter. Bibliographie van Noord-Nederlandsche plaatsbeschrijvingen tot het einde der 18e eeuw. Amst. 1894. 8°. Bijdragen tot een Nederlandsche bibliographie, uitgegeven door het Frederik Muller Fonds. IV. Palier, H. Lijst van plaatsbeschrijvingen der Nederlanden Handschr. gr. 4°. Aa, C. P. £. Robidé van der. Catalogus van boekwerken en vlugschriften, betreffende de woelingen in het zuidehjké gedeelte van het Koninkrijk der Nederlanden, den daarop gevolgden opstand, de vestiging van het Koningrijk België, den tiendaagschen veldtocht, enz. enz. m. twee vervolgen. 8°. (overgedrukt uit De Vriend'des Vaderlands. 1833). Deze uitgebreide en zeer volledige verzameling is in 1852 te Arnhem geveild en voor 500 gulden door de bibliotheek der Chambre des Représentants te Brussel gekocht. Bibliographie de rhistoire de Belgique. Sommaire méfhodique et idéologique des articles des revues beiges jusqu'au Ier janvier 1896 (spécimen) pubhé en connexion avec le „Répertoire bibhographique universel." Brux. 1896. 8°. Séminaire d'histoire et de géographie de 1'Université Libre de Bruxelles. Boele van Hensbroek, P. A. M. Over eene bibliografie der Nederl. geschiedenis. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908). Bussemaker, Th. Opgave van hetgeen de „Collección de documehtos inéditos para la historia de Espana" betreffende 284 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. onze Nederlandsche geschiedenis bevat. 'sGrav. 1896. 8°. (overdruk uit Bijdragen voor vaderlandsche geschiedenis en oudheidkunde). Catalogus van werken over Nederlandsche geschiedenis, met de prijzen die ze op verschillende verkoopingen hebben opgebracht. In alphabetische volgorde omstr. 1740 samengesteld. Hs. 4°. Delvigne, Ad. L'oraison funèbre de quelques souverains des Pays-Bas, au XVIe et au XVII Ie siècle. Etude httéraire et bibliographique. (Le Bibhophile beige. XI, XII, 1876, 1877)1 Dodt van Flensburg, J. J. Pogingen om een meer grondige beoefening der geschiedenis van Nederland voor te bereiden. Utr. 1837. 8°. Bibliographische lijst der uitheemsche geschiedschrijvers der SpaanschNederlandsche onlusten. Heeres, J. E. Beredeneerde lijst van boekwerken en tijdscnriftartikels over Nederlandsche geschiedenis in Nederland en het buitenland verschenen in de jaren 1888—1891. (overdr. uit Bijdr. voor vad. gesch. en oudheidk.) Hulshof, A. Verslag van een onderzoek te Parijs naar handschriften en bescheiden, belangrijk voor de geschiedenis van Nederland. Utr. 1912. m. pl. 8°. Aanteekeningen van het verhandelde in de sectievergaderingen van het Prov. Utr. Gen. voor Kunsten en Wetenschappen. 1912. Muller Fz., S. Lijst van Noord-Nederlandsche kronijken, met opgave van bestaande handschriften en litteratuur. Utr. 1880. 8°. Nijhoff, M. Bibhotheca historico-neerlandica. 'sGrav. 1871— 78. 2 dln. 8°. Overzicht van de door bronnenpublicatie aan te vullen leemten der Nederlandsche geschiedkennis. Uitgegeven door de Commissie van advies voor 's Rijks geschiedkundige pubhcatiën. 'sGrav. 1904. 8°. Paz, Julian. Archivo general de Simancas. Secretaria de Estado. Catalogo de los documentos de las negociaciones de Flandes, Hollanda y Bruselas, 1506—1795. (Revue des bibhothèques, 1912—14). Petit, Louis D. Repertorium der verhandelingen en bijdragen betreffende de geschiedenis des vaderlands, in tijdschriften en mengelwerken tot op 1900 verschenen. Leiden, 1907.—Deel II. de literatuur bevattende, verschenen van 1901—1910. Leiden, 1913. tez. 2 dln. 8°. Pirenne, H. Bibhographie de rhistoire de Belgique. Catalogue méthodique et chronologique des sources et des ouvrages principaux relatifs a rhistoire de tous les Pays-Bas jusqu'en 1598 et a l'histoire de Belgique jusqu'en 1830. Gand, 1893. 8°. Idem. 2e édition. Brux., Gand, 1902. 8°. IV. 4. b. 2. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. AARDRIJKSKUNDE ENZ. 285 . Repertorium der verhandelingen en bijdragen betreffende de geschiedenis des vaderlands in mengelwerken en tijdschriften tot 1860 verschenen. Door R. Fruin, J. T. Bodel Nijenhuis, L. F. J. Janssen, W. N. du Rieu, W. J. C. Rammelman Elsevier en J. de Wal. Leiden, (1863). m. le, 2e en 3e supplement tot 1890. Leiden, 1872, 1884, 1893. 2 dln. 8°. Rieu, W. N. du. Half werk (over Table gén. des notices concernant l'histoire de Belgique publié^ dans les Revues beiges, de 1830—1865, par E. van Bruyssel. 1870). 8°. (overdr. uit De Ned. Spectator). Scheltema, J. Staatkundig Nederland. Een woordenboek tot de biographische kaart van dien naam. Amst. 1805, 6. 2 dln. 8°. Exemplaar van J. T. Bodel Nijenhuis met tallooze biogr. en bibliogr. aanteekeningen. Stroobant, 1'Abbé. Analyse d'un recueil historique concernant principalement les Pays-Bas au XVIe siècle, faisant partie de la Bibhothèque Royale de Bruxelles. (Bulletin du bibhophile beige. Tome XIII. 1857). Wind, S. de. Bibhotheek der Nederlandsche geschiedschrijvers. Eerste deel. Bevattende de inlandsche geschiedschrijvers der Nederlanden, van de vroegste tijden tot op den Munsterschen vrede, 970—1648. Middelb. 1835. 8°. (niet verder verschenen . Broekema, J. Catalogus van de pamfletten, tractaten, enz. aanwezig in de Provinciale bibhotheek van Zeeland. Eerste deel 1568—1795. Middelb. 1892. 8°. (niet verder verschenen). Burger Jr., C. P. Nachtegaal-pamfletten van Ellert de Veer. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908). Zestiendeeuwsche pamfletschrijvers. (Tijdschr. voor boeken bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908). Catalogus eener verzamehng van pamfletten, tractaten en andere stukken, zoowel met betrekking tot de geschiedenis des vaderlands als over gebeurtenissen elders voorgevallen; allen in Nederland uitgegeven van het einde der 16e tot het midden der 18e eeuw; uitmakende het 2e gedeelte van de bibhotheek ten raadhuize der stad Goes. Go es, 1865. 4°. Knuttel, W. P. C. Lijst van Engelsche vlugschriften betrekking hebbende op de Nederlandsche geschiedenis tot het jaar 1640. (Bibhographische Adversaria. V. 1883—86). • Catalogus van de pamflettenverzameling berustende in de Koninklijke Bibhotheek, 1486—1853, met aanteekeningen en een register, 's Grav. 1889—1920. m. supplement en zaakregister. 9 dln. in 10 stkn. 4°. Petit, Louis D. Bibhotheek van Nederlandsche pamfletten. Verzameling van de bibhotheek van Joannes Thysius en de 286 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. bibliotheek der Rijks-Uriiversiteit te Leiden, (1500—1702). 'sHage, 1882—84. 2 dln. 4°. Hierin zijn alleen de pamfletten beschreven, die niet door Tiele of Van der Wulp zijn vermeld. Rogge, H. G. Beschrijvende catalogus der pamfletten-verzameling van de boekerij der Remonstrantsche kerk te Amsterdam. Amst., 1862—66. 3 st. 5 afd. 8°. St. I. Afd. 1. Bibliotheek der Remonstrantsche geschriften. „ I. „ 2. Geschriften betreff. de geschiedenis der Remonstranten. „ II. „ 1. Bibliotheek d. Contra-Remonstr. en Geref. geschriften. „ II. „ 2. Geschriften betreffende de Nederl. Herv. kerk, de Socianen, Kwakers, Hernhutters, Doopsgezinden, Gollegianten, Lutherschen, Rroomschen en van de Protestantsche Godgeleerden in het buitenland. „ III. Stukken betreff. de geschied, van Nederland en andere landen. Deze verzameling berust op de Universiteits-Bibliotheek te Amsterdam. Someren, J. F. van. Pamfletten niet voorkomende in afzonderlijk gedrukte catalogi der verzamelingen in andere openbare Nederlandsche bibhothek en in de bibhotheek der Rijks Universiteit te Utrecht. Utr. 1915. Deel I. gr. 8°. Tenhaeff, N. B. Pamfletten. Engelsch-Hollandsche waardeering in de 17e eeuw. Een parahei tot moderne oorlogshtteratuur. Utr. 1917. 8°. Tiele, P. A. Bibliotheek van Nederlandsche pamfletten. Eerste afdeeling: Verzameling van Frederik Muller te Amsterdam. Naar tijdsorde gerangschikt en beschreven, 1500—Mrt. 1702. Amst. 1858—61. 3 dln. 4°. Wulp, J. K. van der. Catalogus van de tractaten, pamfletten, enz. over de geschiedenis van Nederland, aanwezig in de bibhotheek van Is. Meulman, 1500—1713. Amst. 1866—68. 3dln. gr. 4°. (niet in den handel). In dezen catalogus zijn alleen die pamfletten beschreven, welke in bovenst, verzameling van Fred. Muller niet voorkomen. De verzameling werd op de veiling der bibliotheek Meulman aangekocht voor de Unis'ersiteits-bibliotheek te Gent. Alkmaar. — Bruinvis, C. W. Over Alkmaarsche geschiedboeken en gescMedschrijvers. Alkm. 1892. 8°. Amsterdam. — Jensen, J. N. Jacobsen. • Reizigers te Amsterdam. Beschrijvende lijst van reizen in Nederland door vreemdelingen vóór 1850. Amst. 1919. 8°. Smit, D. Bibhographie der geschriften betreffende Amsterdam,- verschenen in de jaren 1906—1910. Amst. 1914. 4°. (overdi uk uit het jaarb. Amstelodamum. X). Vries, R. W. P. de. Amsterdamsche atlassen. Amst. 1889. 8°. (overdr. uit Amst. Jaarboekje). IV. 4. b. 3. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. AARDRIJKSKUNDE ENZ. 287 Bouillon. — Douret, J. B. Bibliographie bouillonnaise. (Le Bibhophile beige. Année III. 1868, VI. 1871). Egmond. — (Moll, W., Th. Borret, M. F. A. G. Campbell). Rapport der commissie benoemd ter wetenschappelijke waardeering der handschriften van den heer C. J. Hellingwerff over de Binnen-Egmonden. 1877. (overdr. uit Versl. en Med. der K. Akademie van Wetenschappen, .Afd. Letterkunde). Friesland. — Visscher, R. Friesche bibhographie, 1915—1916. Leeuw. 1917. 8°. (De vrije Fries. Deel XXV). Gelderland. — Quint, P. Gouda. Grondslagen voor de bibhographie van Gelderland. Arnh. 1910.m. le... vervolg, 1911... 8°. Werken uitgegeven door Gelre. viii. Van af het 6e vervolg bewerkt door S. Gouda Quint. Gent. — Fris, Victor. Bibhographie de l'histoire de Gand, depuis les origines jusqu'a la fin du XVe siècle. Répertoire méthodique et raisonné des écrits anciens et modernes concernant la ville de Gand au moyen-age. Gand, 1907. 8°. 's Gravenhage. — Marle, R. van. Bibhographie van 's Gravenhage. 's Grav. 1905. 8°. (als manuscript gedrukt). Nijhoff, W. 's Gravenhage en zijne oude beschrijvingen. 's Grav. 1894. 8°. (overdruk uit Bibhogr. Adversaria). Haarlem. — Ekama, C. Catalogus van boeken, pamfletten, enz. over de geschiedenis van Haarlem, van de omstreken, van eenige voorname inwoners en van het Huis van Br ederode, 1188— 1874. Haarl. 1874—75. 3 dln. m. reg. 4°. Als voren. Een der zes exemplaren gedrukt op Hollandsen papier. Linde, A. van der. Bibhographie van Haarlem. Haarl. 1867. 8°. Leuven. — R{eiffenberg), de. Matériaux pour une bibhographie poétique de Louvain. (Le Bibliophile beige. Tome III. 1846). Luik. — Henaux, Ferd. Matériaux pour une bibliothèque historique du pays de Liège. (Le Bibhophile beige. Tome IV, V. 1847, 1848.) Theux, X. de. Bibhographie hégeoise, contenant lo. les hvres imprimés a Liège depuis le XVIe siècle jusqu'a, nos jours 2o. les ouvrages publiés en Belgique et a 1'étranger concernant l'histoire de 1'ancienne principauté de Liège de la province actuelle du même nom. Brux. 1867. 2 dln. 8°. Spa. — Body, Albin. Bibhographie spadoise et des eaux minérales du pays de Liège. Brux. 1875. 8°. Zeeland. — Altorffer, J. C. Zeeland. Proeve eener lijst van beschrijvingen van plaatsen, oudheden en zeden van dat gewest. Middelb. 1860. 12°. (overdruk uit Zeeuwsch Jaarboekje). 288 iv. de kennis van het boek. bibliographie. 3. Duitschland. Arnold, Robert F. Zur Bibliographie der deutschen Restaurationszeit. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jahrg. V. 1901—02). Hummel, B. F. Bibhothek der deutschen Alterthümer, systematisch geordnet und mit Anmerkungen versehen. Nürnb. 1787. 8°. Loewe, Victor. Bücherkunde der deutschen Geschichte. Kritischer Wegweiser durch die neuere deutsche historische Literatur. 4te wesenthch umgearbeitete Auflage. Altenb. 1913. 8°. Weise, A. Bibhotheca Germanica. Verzeichniss aller auf Deutschland und Deutsch-Oesterreich bezügüchen Originalwerke sowie der bemerkenwerthen Artikel, welche in den hervorragenden periodischen Schriften in den Jahren 1880—1885 imgesammten Auslande erschienen sind. Paris und Leipzig, 1886. 8°. Brunswijk. — Praun, G. S. A. von. Bibhotheca Brunsvico-Luneburgensis. Scriptores rerum Brunsvico-Luneburgensium justo materiarum ordine dispositos exhibens. Wolfenb. 1744. 8°. Hessen. — Schottenloher, K. Die Druckschriften der Pack'schen Handel. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XXV. 1908). Saksen. — Arnold, Ernst. Abraham Lambergs Zweite Gesichte. Ein kurioser Beitrag zur Bibhographie der sachsischen Geschichte (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jahrg. VIL 1903—04). Mainz. — Klein, F. Mainzer Revolutions-Litteratur der Jahre 1792 und 1793. (Serapeum. Jg. XXVIII. 1867). Sleeswij k-Holstein. — Petzholdt, J. Die Litteratur zur Schleswig-Holstein'schen Frage. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1864-r-66). 4. Frankrijk. Brunet, Gustave. Notes bibhographiques sur divers écrits relatifs a rhistoire du siècle de Louis XIV. (Le Bibhophile beige. Tome IV. 1847). Garon, P. Bibhographie des travaux pubhés de 1866 a 1897 sur l'histoire de la France depuis 1789. Paris, 1912. 8°. (Duchesne, André). Bibhothèque des autheurs, qui ont escript l'histoire et topographie de la France. Paris, 1618. 8°. Lavigne, A. Germond de. Les pamphlets de la fin de rempire, des cent jours et de la restaination. Catalogue raisonné d'une collection de discours, mémoires, documents pohtiques, procés, .biograpbies, histoires secrètes, pièces de vers, comédies, chansons, etc. pubhés en 1814—1817. Paris, 1879. 8°. iv. 4. b. 5. speciale bibliographie. aardrijkskunde enz. Le Long, J. Bibliothèque historique de la France; contenant le catalogue de tous les ouvrages, tant imprimez que manuscrits, qui traitent de l'histoire de ce roiaume, ou qui y ont rapport, Avec des notes critiques et historiques. Paris, 1719. fol. Monod, G» Bibhographie de l'histoire de France. Catalogue méthodique et chronologique des Sources et des ouvrages relatifs a l'histoire de France depuis les origines jusqu'en 1789. Paris, 1888. 8°. Weller, E. Die Litteratuur der Bartholomausnacht. (Sèrapeum. XIX, XXIV. 1858, 1863). Petzholdt, J. Zur Litteratur der Kriege in Folge der französischen Revolution, 1789—1815. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1868). Die litteratur zum Prozess Bazaine. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1874). Bourbonne. — Bougard, E. Bibhotheca Borvoniensis ou essai de bibhographie et d'histoire contenant la reproduction de plaquettes rares et curieuses et le catalogue raisonné des ouvrages et mémoires relatifs a rhistoire de Bourbonne et de ses thermes. Cheumont, Paris, 1866. m. afb. 8°. Colmar. — Waltz, A. Bibliographie de la ville de Colmar. Colmar, 1902. 8°. . Paris. — Tourneux, M. Bibhographie de l'histoire de Paris pendant la Révolution francaise. Paris, 1890—1913. 5 dln 8°, Rouergue. — Couderc, C. Bibhographie historique du Rouer^ gue (Revue des bibhothèques. 1915—1916). Vaucluse. — Barjavel, C. F. H. Dictionnaire historique, biograpbique et bibliographique du département de Vaucluse ou j*echérches pour servir a l'histoire scientifique, httéraire et artistique ainsi qu'a l'histoire rehgieuse, civile et militaire des villes et arrondissements d'Avignon, de Carpentras, d'Apt et d'Orange. Carp. 1841. 2 dln. 8°. 5, Groot-Brittannië en Ierland. (Macray, Will. Dunn.) Manual of British historians to A. D. 1600 containing a chronological account of the early chroniclers and monkish writers, their printed works and unpublished MSS. London, 1845. 8°. Moore, Margaret F. Two select bibliographies of mediaeval historical study. I. A classified list of works relating to thestudy of English palaeography and diplomatic. II. A classified list of 19 290 iv. de kennis van het boek. bibliographie. works relating to English manorial and agrarian history from the earhest times to the year 1660. With a pref ace by Hubert Hall and a.description of the mediaeval historical classes at the London school of economics. London, 1912. 8°. Cambridge. — Bowes, R. A catalogue of books printed at or relating to the university, town and county of Cambridge from 1521 to 1893 with bibhographical and biographical notes. Cambr. 1894. m. afb. en index. 2 dln. 8°. Ierland. — Brunet, G. Variétés bibhographiques. Livres relatifs a rirlande pubhés sur le continent. (Serapeum. Jg. XIV. 1853). Londen. — Huck, Thomas Wm. The bibhography of London. (The Library. Third Series. Vol. III. 1912). 6. Italië. Ciampi, Seb. Bibliografia critica delle antiche reciproche corrispondenze pohtiche, ecclesiastiche, scientifiche, letterarie, artistiche dell' Itaha colla Russia, colla Polonia ed altre parti settentrionah, il tutto raccolto ed ülustrato con brevi cennibiografici delh autori meno conosciuti. Fir. 1834—42. 3 dln. 8°. Thieury, Jules. Bibhographie itahco-normande contenant I. un essai historique sur les relations entre lTtahe et la Normandië; II. une bibhothèque des ouvrages relatifs aux relations des deux pays. III. Une bibhothèque des ouvrages relatifs k l'Italie, composés par des auteurs normands. Paris, 1864. 8°. Corsica. — Bonaparte, Prince Roland. Une excursion en Corse. Paris, 1891. m. 6 pl. kl. 4°. Appendice iii bevat: Liste de quelques ouvrages relatifs a la Corse. Fbiuli. — Valentinelli, G. Bibhografia del Friuli. Venezia, 1861. 8°. Pavia. — Motta, E. Bibhografia storica Ticinese. Zur. 1879. 8°. Sardinië — Toda y Guell, E. Bibhografia Espanola de Cerdena. Madrid, 1890. 8°. Sicilië. — Mira, G. M. Bibhografia Siciliana owero Gran dizionario bibhografico delle opere edite e inedite, antiche e moderne di autori Sicihani o di argomento Sicihano stampate in Siciha e fuori. Palermo, 1875, 81. 2 dln. 8°. Narbone, Al.. Bibhografia Sicola sistematica o apparato metodico aha storia letteraria della Siciha. Palermo, 1850—55. 4 dln. 8°. IV. 4. b. 8. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. AARDRIJKSKUNDE ENZ. 291 San Marino. — Montalbo, L. de, Am. Astrando, ed A. G. dl Rlella. Dizionario bibliografico iconografico della Repubblica di San Marino, contenente le indicazioni delle opere pubblicate in varie lingue, con note illustrative, biografiche, rettificative preceduto da un blasonario e da una carta topografica. Parigi, 1898. m. pl. en portr. 4°. 7. Oostenrijk-Hongarije. Charmatz, R. Wegweiser durch die Literatur der oesterreichischen Geschichte. Mit einem Geleitwort von H. Friedjung. Stuttg. und Berlin, 1912, 8°. Apponyi, Alex. Hungarica. Ungarn betreffende im Auslande gedruckte Bücher und Flugschriften. München, 1903. 2 dln. 8°. Ier Baad. XV und XVI. Jahrhundert. 2er Band. XVII und XVIII Jahrhundert (bis 1720). Kont, I. Bibliographie francaise de la Hongrie, 1521—1910, avec un inventaire sommaire des documents manuscrits. Paris, 1913. 8°. Leval, A. Supplément a la bibhographie francaise de la Hongrie de I. Kont. Budapest, 1914. (overdr. uit La Revue de Hongrie). 8. Rusland en Polen. Adelung, F. von. Kritisch-hterarisch Uebersicht der Reisenden in Russland bis 1700, deren Berichte bekannt sind. St.Petersb., Leipzig, 1846.. 2 dln. m. portr. 8°. R(eiffenberg), de. Bibhographie russe. (Le Bibhophile beige. Tome III. 1846). (Tiele, P. A.). Essai d'une bibhographie nérrlando-russë.. Catalogue de hvres, atlas, planches hollandais et étrangers. Amst.„ F. Muller, 1859. 8°. Kurtzmann, Louis. Versuch einer Bibhographie einer polnisch-deutschen Bibhothek. (Serapeum. Jg. XXXI. 1870). Praesent, Hans. Bibhographischer Leitfaden für Polen. Einführung in die Literarur der landeskundhchen, völkischen und wirtschafthchen Verhaltnisse. Mit einem Anhang: Kriegshteratur zur polnischen Frage. Berhn, 1917. 8°. Recke, W., und A. M. Wagner. Bücherkunde zur Geschichte und Literatur des Königreichs Polen. Warschau, 1918. 8°. Relche, Paul. Deutsche Bücher über Polen. Das Polenturn im Spiegel deutscher Wissenschaft. Breslau, 1917. 8°. 292 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE; , Wierzbowski, Th. Bibliographia Polortica XV ac XVI ss. sive Catalogus librorum res Polonicas tractantium vel a Polonis conscxiptorum arte typographica. impresorum, qui in bibhotheca Universitatis Caesareae Varsoviensis asservantur.. Varsov. 1889— 1894. 3 dln. 8°. 9. Skandinavië. Molér, W. Bidrag till en Gotlandsk bibhografi. Stockh. 1890.8°. Bevat niet alleen de bibliographie van werken over het eiland Gotland, maar ook die van'drukken te Visby verschenen en van werken door Gotlandsche schrijvers. Setterwall, Kr. Svensk historisk bibhografi, 1875—190$. Systematisk förteckning öfver skrifter och uppsatser som röra Sveriges historia utkomna fran och med 1875 till och med 1900. Stockh. 1907. 8°. Sibbern, N. P. Bibliotheca historica Dano-Norvegica, sive 4e scriptoribus rerum Dano-Norvegicarum commentarius bis-, .torico-hterarius. Hamb. et Lips. 1716. 8°. Planer, Oskar. Verzeichniss der Gustav Adolf Sammlung mit besonderer Rücksicht auf die Schlacht am 6—16 November 1632. Leipzig, 1916. m. pl. en afb. 8°. 10. Spanje en Portugal. Bibliographie hispanique, 1905—1911, N.-Y , Hispanic Society, 1906—12. Dl. I—VII kl. 8°. Boigues, F. Pons. Ensayo bio-bibliografico sobre los bj$r toriadores y geógrafos. AraWgo-Espanoles, Madrid, 1898. 8°. Garcia y Perez, J. P. Indicador de varias crónicas rehgiosas y mihtares en Espana. Madrid, 1899. 8°. (Revista de archivos, bibhotecas y museos. 1899—1901). Mar in, Ibaüez. Bibhografia de la guerra de la independencfeu Madrid, 1908. 8°. , Sanchez Alonso, B. Fuentes de la historia espanola. Ensayo de bibliograffa sistematica de las monograffas impresas que ilustran la historia politica nacional de Espana, exclufdas sus relaciones con America. Con un prólogo de R. Altamira. Madrid, 1919. 8°. Sempere y Guarinos, Juan. Ensayo de una bibliotheca Espanola de losmejores escritores del reynado de Carlos HL Madrid, 1785—89. 6 dln. in 3 bnd. kl. 8°. Branco, M. B. Portugal e os estrangeiros. Obra dividida em quatro partes, contendo os seguintes assumptos. I. Diccionario dos escriptores estrangehos, que escreyeram obras consagradas b. 10. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. AARDRIJKSKUNDE ENZ. 293 a Portugal ou a' assümptos pórtuguezes, com a traducgao dos trechos mais notaveis d'essas obras. II. Diccionario das obras portuguezas vertidas ein linguas estrangeiras. III. Noticia dos pórtuguezes que no estrangeiro se distinguiram nas lettras, e resenha das obras portuguezas reimpressas nos paizes estrangeiros. IV. Noticia das recordagöes e monumentos existentes em diversas partes do mundo, construidos por pórtuguezes, ou erigidos em honra d'elles. Adornada de nove retratos. Lisboa, 1879— 95. 2 dln. in 5 bdn. m. portr. 8°. Flganiere, J. G. de. Bibliographia historica Portugueza, ou Catalogo methodico dos auctores pórtuguezes, e de alguns estrangeiros domiciharios em Portugal, que tract ar am da historia civil, politica, e ecclesiastica d'estes reinos e seus dominios, e das nacöes ultramarinas, e cujas obras correm impressas em vulgar; onde tambem se apontam muitos documentos e escriptos anonymes que lhe dizem respeito. Lisboa, 1850. 8°. (Souza, Plnto de). Bibliotheca historica de Portugal, e do Ultramar, Na qual se contém varias historias deste reino, e de seus dominios ultramarinos, manuscript as, e impressas, emprosa, e em verso, só, e juntas com as de outros estados, escritas por authores Pórtuguezes, e estrangeiros. Com hum resumo das suas vidas, e das opiniöes que ha acerca do que se crê que alguns escrevêrao: Com huma relacao no sim de outras historias tambem manuscript as, e impressas; compostas porem sómente por authores Pórtuguezes, e unicamente relativas ao tempo, e as vidas. positivamente escritas de certos soberanos de Portugal, e de alguns de seus secrenissimos descendentes. Lisboa, 1797. kl. 8°. —— Bibhotheca historica de Portugal, e seus dominios ultramarinos: na qual se contém varias historias daquelle, e destes MS. e impressas em prose, e em verso, só, e juntas com as de outros estados, escritas por authores Pórtuguezes, e estrangeiros; Com hum resumo das suas vidas, e das opiniöes que ha sobre o que alguns escrevêrao: dividida em quatro partes: A I. constade historias deste reino, e do Ultramar em prosa, e em verso pro Authores Pórtuguezes MS. A II. de historias deste feino, e do Ultramar em prosa, e em verso por AA Pórtuguezes impressas. A III. de historias deste reino, unicamente relativas as vidas, positivamente escritas por AA. Pórtuguezes, de certos soberanos de Portugal, de algunas de suas augustas esposas, e de varios dos seus serenissimos descendentes só em prosa MS, e impressas. A' IV. de historias ^deste reino, e do Ultramar por AA; estrangeiros', tambem só em prosaj impressas. Nova edicao, correcta e ainplamente augmentada. Lisboa, 1801. 8°. 294 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Baskië. — Salazar, A. Allende. Biblioteca del Bascófilo. Ensayo de un catalogo general sistematico y crftico de las obras referentes a las provincias de Vizcaya, Guipüzcoa, Alava y Navarra, Madrid, 1887. 8°. Cataluna. — Molins, A. E. de. Bibliografia historica de Cataluna. Preliminares, Numismatica, Epigraffa, Colecciones diplomaticas, Sigolografia. Madrid, (1902). 8°. ExtrëmadüRA. — Barrantes, V. Catalogo razonodo y critico de los libros, memorias y papeles, impresos y manuscritos, que tratan de las provincias de Extremadura, asi tocante a su historia, rehgion y geograffa, como a sus antiguedades, nobleza y hombres célebres. Madrid, 1865. 8°. Guadalajara. — Garela, J. Catalina. Bibhoteca de escritores de la provincia de Guadalajara y bibliograffa de la misma hasta el siglo XIX. Madrid, 1899. 8°. Ui De Balkan, Griekenland en Turkije. Legrand, E., et Henri Guys. Bibhographie albanaise. Description raisonnée des ouvrages pubhés en Albanais ou relatifs a 1'Albanië du 15e siècle a 1'année 1900. Paris, Athènes, 1912. 8°. Uebersicht der neueren Leistungen für die Geographie und Topographie von Griechenland. L omstr. 1845. 8°. (overdruk). Legrand, E. Bibhographie ionienne. Description raisonnée des ouvrages pubhés par les Grecs des sept-iles ou concernant ces iles du 15e siècle a 1'année 1900. Oeuvre posthume complétée et pubhée par Hubert Pernot. Paris, 1910. 2 dln. 8°. Constantinopel. — Babinger, F. Stambuler Buchwesen im 18 Jahrhundert. Leipz. 1919. 4°. 12. Zwitserland. Halier, G. E. von. Bibhothek der Schweizer-Gescbichte und aller Theile, so dahin Bezug haben. Systematisch-chronologisch geordnet. Bern, 1785—88. 6 dln. m. register, tez. 7 dln. 8°. 13. Amerika. a. Algemeen. Asher, G. M. A bibliographical and historical essay on the Dutch books and pamhlets relating to New-Netherland and tb the Dutch West-India Company and to its possessions in Brazil, Angola, etc. as also on the maps, charts, etc. of New-Nethertandt with facsimiles of the map of New-Netherland by N. J. Visscher and of the three existing views pf New-Amsterdam. Compiled IV. 4. b. 13. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. AARDRIJKSKUNDE ENZ. 295 from the Dutch public and private libraries and from the collection of F. Muller in Amsterdam. Amst. 1854—67. m. krt. 4°. Bartlett, John Russell. Bibhographical notices of rare and curious books relating to America, printed in the XVth and XVIth centuries 1482—1601 in the hbrary of John Carter Brown of Providence. Providence, printed for private distribution (70 copies) 1875. m. 68 portr. en facs. en 53 afb. in den tekst. 8°. Herdruk van part. I van dezen catalogus, die uit 3 deelen bestaat, (I. 15e en 16e eeuw, II. 17e eeuw, III. in 2 dln. 18e eeuw) en in 1865—1871 in 50 exemplaren werd gedrukt. Catalogue of the John Carter Brown Library in Brown University Providence, Rhode I land. Bibhotheca Americana. Providence, 1919... Dl. I (—1569)... m. portr. 8°. Field, Th. W. Sheets, from an essay towards an Indian bibhography, an extract from a catalogue of books relating to the history of the American Indians in the hbrary of Th. W. Field. N.-Y. 1872. 8°. : An essay towards an Indian bibhography, being a catalogue of books relating to the history, antiquities, languages, customs, religions, wars, hterature and origin of the American Indians, in the hbrary of Th. W. Field. With bibhographical and historical notes, and synopses of the contents of some of the works least known. N.-Y. 1873. 8°. Fumagalli, G. Bibhografia degh scritti Italiani o stampati in Italia sopra Christoforo Colombo, la scoperta del nuovo mondo é i viaggi degh Italiani in America. Con la collaborazione di P. Amat di S. Filippo. Roma, 1893. 4°. Harrisse, H. Bibliotheca Americana Vetustissima. A description of works relating to America published between the years 1492 and 1551. New-York. 1866. — Additions. Paris, 1872. 2 dln. m. facs. 8°. (Kennett White), Bibliothecae Americanae Primordia. An attempt towards layfng the foundation of an American hbrary, in several books, papers, and' writings, humbly given to the Society for propogation of the Gospel in forèign parts, for the perpetual use and benefit of their members, their missionari.es,' friends, correspondents, and others concern'd in the good design óf planting and promoting christianity within her majesties colonies and plantations in the West Indies. By a member of the said society. London, 1713. 4°. Sabin 37447 „In this short catalogue will be found about twenty original tracts relating to Newfoundland; about fifty concerning Virginia; a hundred or more of New-England; .... Dedication, This, as f ar as it goes, is the best catalogue of books relating to America extant the titles being copied at full-length with the greatest exactness, together with name of the printer and the number of pages in each volume. 11 is rich te' English tracts relating to New-England. 296 iv. de kennis van het boek. bibliographië. ■Leclerc, Ch. Bibliotheca Americana. Catalogue raisonné d'une três préciéüse collection de livres anciens et modernes sür 1'Amés- rique et les Pniuppinés. Paris, 1867. 8°. Supplément No'. I. 1881. — Supplément No. 2. 1887. 8°. Bibliotheca Americana. Histoire, géographie, voyages, aTenëologie et linguistique des deux Amériques et des lies Plu-' lippines. (en vente aux prix marqués). Paris, 1878. 8°. ■ Noé, A. C. von. Recent German books on America. Witha preliminary bibhography of German books on America since 1880. (Bibüogr. Soc. of America. Papers. IV. 1909). Petzholdt, J. Zur Litteratur der amerikanischen Bibhographie. Verzeichnisse von Schriften über Amerika. (Neuer Anzeiger für Bibliographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1859). Muller, F. Catalogue of books, maps, plates on America... With bibliographical and historical notes and presenting an essay towards a Dutch-American bibhography. Amst. 1872—75. 3 dln. m. facs. 8°. Ruland, Ant. Ein Beitrag zur Litteratur der Missionen in der „neuen Welt." (Serapeum. Jg. XIX. 1858). Sabln, J. Dictionary of books relating to America from its discovery to the present time. Prospectus and specimen page. N.-Y. 1867. Ternaux, H. Bibhothèque américaine ou catalogue des ouvrages relatifs a 1'Amérique qui ont paru depuis sa découverte jusqu'a 1'an 1700. Paris, 1837. 8°. (met aanteekeningen en bijvoegingen van H. Lempertz). b. Noord-Amerika, Canada. Vereenigde Staten. — Bartiett, J. Russell. The hterature óf the rebellion. A catalogue of books and pamphlets relating to the civil war in the United-States and on subjects growing out oi that event, together with works on American slavery, and essays from reviews and magazines on the same subjects. Boston, 1866. gr. 4°. Een der 60 exemplaren op groot papier gedrukt. Kircheisen, Fred. M. Bibliographie du temps de Napoléon Gomprenant l'histoire des Etats-Unis. Paris. 1908—12. Tome i> it 8°. ;' —■— Bradford, Th. L. The bibhographer's manual of American history containing an account of all state, territory, town and county histories relating to the United States of NorthAmerica, with verbatim copies of their titles, and useful foibkor iv. 4. b. 13. speciale bibliographie. aardrijkskunde enz. 297 graphical notes, together with the prices at which they haye been isold for the last 40 years. and with an exhaustive index by titles, and an index by states. Edited and revised by Stan. V« Henkels. Philad. 1907—10. 5 dln. gr. 8°. Vereenigde Staten. — Ludewlg, H. E. The literature of Ame-. rican local history; a bibhographical essay. N.-Y. 1846. 8°. Lijst van stukken betreffende Nieuw-Nederland verschenen in Amerikaansche mengelwerken. Z. p. en j. 8°. (overdruk).' Wegelin, O. A bibhographical list of books and pamphlets relating to or,printed in Stamford, Fairfield County, Connecticut. (Bibliogr. Soc. of America, Papers. VII. 1912). Willis, W. A descriptive catalogue of books and pamphlets relating to the history and statistics of Maine or portions of it. 1859. kl. 4°. Bibliography of the United States. I. Norton's Literary Letter. Canada. — Gagnon, Ph. Essai de bibhographie canadienne. Inventaire d'une bibhothèque comprenant imprimés, manus-' crits, estampes, etc. relatifs a l'histoire de Canada et des pays adjacents avec des notes bibhographiques. Quebec, 1895. 8°. Granger frères. Bibhographie canadienne. Catalogue' annoté d'ouvrages canadiens-francais. Montreal, 1900. 8°. Geddes Jr., J. Biblibgraphical outline of French Canadian hterature. (Bibliogr. Soc. of America. Papers. VIII. 1914). Harrisse, H. Notes pour servir a la bibhographie et a la cartographie de la Nouvelle France et des pays adjacents, 1545—1700. Paris, 1872. 8°. Kingsford, W. The early bibhography of the province of Ontario, dominion of Canada, with other information. A supplemental chapter of Canadian archaeelogy. Toronto, 1892. 8*. e Mexico, West-Indië en Zuid-Amerika. Goldsmith, P. H. A brief bibhography of books in English/1 Spanish and Portuguese, relating to the repubhcs commbnly called Latin American with comments. N.-Y. 1915. 8°. O'Halloran, T. P. A bibliography of South America. BuenosAirës, 1912. 8°. Antillen. — Dampierre, Jacques de. Essai sur les sources de l'histoire des Antibes francaises, 1492—1664. Paris, 1904.8°. Brazilië. — Rodrigues, J. C. Catalogo annotado dos livrös.,f sobre o Brasil e de alguns autographos e manuscriptos. Parte I. DeScobrimento da America: Brasil Colonial, 1492—1822. Riode Janeiro, 1907. 8°. 298 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Jamaica. — Cundall, Frank. Bibliotheca Jamaicensis. Some account of the principal works on Jamaica in the hbrary of the Institute. Kingston, 1895. 8°. Reprinted from The Handbook of Jamaica for 1895. Cundall, Frank. Bibhographia Jamaicensis. A list of Jamaica books and pamphlets, magazine articles, newspapers, and maps, most of which are in the hbrary of the Institute of Jamaica. Kingston, (1902). Supplement to the Bibhographia Jamaicensis. Kingston, 1908. 2 dln. 8°. West-Indië. — Cundall, Frank. Bibhography of the Wesitïndies, (excluding Jamaica). Kingston, 1909. 8°. West-Indië, Nederl. Zie bij Azië. Mexico en Guatemala. — Brasseur de Bourbourg. Bibhothèque m?xico-guatémalienne précédée d'un coup d'oeil sur les études américaines, dans leurs rapports avec les études classi Kan, C. M. Proeve eener geograpluséhe bibhographie vari Nederlandsen Oost-Indië, voor de jaren 1865—1880. Utr. 1881. 8°, -—: ' Hfetoires des découvertes dans l'archipel Indien.' Nos connaissances géographiques actuelles sur ce groupe d'iles' iv. 4. b. 14. speciale bibliographie. aardrijkskunde enz. 301 — Lacunes dans ces connaissances et móyens de les remplir. Leiden, 1883. 8°. Ned. Oost-Indië. — Petit, Louis D. Overzicht der koloniale literatuur, 15 Dec. 1889—15 Nov. 1891. Amst. 1889—1891. 8°. {overdruk uit De Indische Gids). ■ Batavia. — Catalogus van de tentoonstelhng ter herdenking van het 300-jarig bestaan van Batavia gehouden in het Stedelijk Museum, Amsterdam Juni—Juli 1919. Amst. 1919. 8°. Palestina. —• Petzholdt, J. Verzeichniss einer Sammlung von Reisen in's Heilige Land. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibliothekwissenschaft. Jahrg. 1861 — 1863. (von F. L. HoffTnann, 1866, 1882). Pijper, F. De letterkunde betreffende de bedevaart naar Jeruzalem en het H. Land. 1907. 8°. (overdruk uit Ned. Archief voor kerkgeschiedenis. IV. 1907). Masson, Paul. Elérnents d'une bibliographie francaise de la Syrië (géographie, ethnographie, histoire, archéologie, langues, littératures, religions). Paris, mars 1919. 8°. Tobler, T. Bibhographie geographica Palaestinae. Za- nachst kritische Uebersicht gedruckter und ungedruckter Beschreibungen der Reisen ins Heilige Land. Lpz. 1867. 8°. Bibliographia geographica Palaestinae ab anno CCCXXXIII usque ad annum M. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibliothekwissenschaft. Jahrg. 1875). PerziëI — Hotz, A. Perzie. Overzicht van in de Nederlandsche taal uitgegeven werken, gevolgd door een opgave van de voornaamste buitenlandsche schrijvers. Leiden, 1897. 8°. (overdruk uit Tijdschr. v. h. Kon. Ned. Aardr. Genootschap). Philippijnen. — Medina, J. T. Bibhografia Espanola de las islas Füipinas, 1523—1810. Sant. 1897. 8°. Retana, W. E. Aparato bibhografico de la historia general de Füipinas deducido de la Coleceion que pose en Barcelona la Compania general de tabacos de dichas islas. Madrid, 1906. 3 dln. m. facs. gr. 8°. Syrië. — Zie: Palestina. Petherick, E. A. A bibhography of Australasia and Polynesia. Prospectus and specimen pages. London, 1897. 8°. 302 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. c. Academische Proefschriften. — Werken van hoogleeraren. Asser, T. M. c. De academische rechtshteratuur van Amsterdam, 1787—1887. Amst. 1887. 8°. — le Vervolg, 1887—1892. Amst. 1893. m. 1 pl. 1893. Blumenbach, J. F. Synopsis systematica scriptorum quibus inde ab inauguratione academiae Georgiae Augustae d. 17 Sept. 1737 usque ad solemnia-istius inaugurationis semisaecularia 1787 disciplinam suam augere et ornare studuerunt professores medici Gottingenses. Gött. 1788. 4°. Calvary u. Co., S. Die Schul-Programme und Dissertationen und ihr Vertrieb düreh den Buchhandel. Ein Vorschlag an d. 23e Versamml. Deutscher Philologen und Schulmanner. Nebst einem Verzeichniss der im Jahre 1863 erschienenen Progi amme und Dissertationen. Berlin, 1864. 8°. Corpus dissertationum theologicarum sive catalogus commentationum programmatum aharumque scriptionum academicarum ab antiquissimo usque ad nostrum tempus editarum, ad exegeticam, dogmaticam, moralem ac rehquas disciplinas theologicas spectantium, quae in uberrima collectione Weigehana Lipsiensi prostant. Praefatus est et indices turn locorum scripturae sacrae, tum rerum ac nominum conscripsit Otto Fiebig. Lips. 1847. 8°. Dée, M. A. Academische proefschriften verdedigd te Leiden, Utrecht, Groningen en Amsterdam in de jaren 1877—1899. Leiden, 1900. 8°. Dodt van Flensburg, J. J. Repertorium dissertationum Belgicarum sive Index chronologicus et nonrinah-alphabeticus omnium dissertationum inaugurahum quae ab anno 1815 ad annum 1830 auspicüs Academiarum Belgicarum sunt impressae. Traj. ad Rh. 1835. 4°. Hora, E. Die Disputationen und Promotionen an den deutschen Universitaten vornehmhch seit dem 16. Jahrhundert. Mit einem Anhang enthaltend ein Verzeichniss aller ehemahgen und gegénwartigen deutschen Universitaten. Leipzig, 1893. 8°. Centralblatt für Bibliothekswesen. Beiheft XI. Jahres-Verzeichniss der an den deutschen Universitaten erschienenen Schriften, 15. Aug. 1885—14 Aug. 1888. Berlin, 1887—88. 3 dln. 8°. Lidén, J. H. Catalogus disputationum, in academiis et gymnasiis Sveciae, atque etiam, a Svecis, extra patriam habitarum, quotquot huc usque reperiri potuerunt. Ups. 1778—80. 5 sectt. 2 dln. 8°. Sectio VI en VII die de „Disputationes Suecorum extra patriam habitas" zouden bevatten, zijn niet verschenen. IV. 4. C. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. ACAD. PROEFSCHRIFTEN ENZ. 303/ Marklin, G. Catalogus disputationum in academiis Scandinavi- ae et riniandiae Lidenianus conünuatus. Ups. 1820. 3 sectioneset supplementa. 4 stkn. 1 bd. 8°. Catalogus disputationum -in academiis Sveciae et Fenniaé habitarum Lidenianus iterum continuatus. Ups. 1856. 3 sectiones. 1 bd. 8°. Mourier, Ath., et F. Deltour. Notice sur le doctorat ès lettressuivie du catalogue et de l'analyse des thèses francaises et latines admises par les Facultés des lettres depuis 1810 avec index et table alphabétique des docteurs. 4e édition. Paris, (1880). 8°. Namur, P. Bibliographie universitaire. (Le Bibhophile beige. Tome V. 1848). Palier, H. Dissertatiën en theses van Noord-brabanders. 's Bosch, 1850. 8°. Quarles van Ufford, J. K. W. Academische verhandelingen over koloniale onderwerpen, 's Grav. 1880. — m. vervolg, 's Grav. 1898. 2 stkn. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. taal-, land- en volkenkunde van N.-I.) Register van academische dissertatiën en oratiën betreffende de geschiedenis des vaderlands. Aanhangsel op het Repertorium v. verhandel, en bijdragen over de Nederl. geschied. Leiden, 1866. — Supplement. Leiden, 1884. 8°. ' Reiche, S. G. Geordnetes Verzeichniss des Inhalts der seit 1825 bis 1840 erschienenen Programme der preussischen Gymnasien und einiger Gymnasien anderer deutscher Staaten, welche dem Programmentausche beigetreten sind. Breslau, 1840. 4°". Sommervogel, Garlos. Supplément a la bibhographie du Collége Louis le Grand. 1° Discours et Poésies. (Revue des bibhothèques. 1891, 1892). Theile, C. G. G. Thesaurus hteraturae theologicae academicae sive recensus dissertationum, programmatum aharumque, comrnentationum theologicarum, cum delectu uberrimo scriptionum academicarum philologicarum, philosophicarum, historicarum, paedagogicarum quae ab antiquissimis usque ad recentissima tempora editae in collectione Weigehana sunt venales. Pars prior. Lips. (1841). 8°. Niet verder verschenen. Bevat slechts de afdeelingen: 1. Introductio in theologiam ejusque studium. 2. Disciplinae theologicae. Vogel, E. F. Lexicon htteraturae academico-juridicae quo tituli dissertationum, programmatum aharumque commentationum juridicarum ab academiarum initiis usque ad finem anni 1835 editarum et in hbraria Weigehana venahum alphabetico ordine continentur. Accedunt Supplementum cat. titulos disser- 304 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. tationum etc. usque ad finem anni 1837 editarum .et index. Lips, ,1836—37. 2 dln. 8°. Walther, Garl. Bibliographie der an den deutschen technischen Hochschulen erschienenen Doktor-Ingenieur-Dissertationen in sachlicher, Anordnung 1900 bis 1910. Mit einem Vorwort yon W. Franz und einem Anhang enthaltend: 1. Vergleichende statistische Uebersichten über die in den Jahren 1900 bis 1910 'erfolgten Doktor-Ingenieur Promotionen, 2. Prornotions ordnungen 'der deutschen technischen Hochschulen. Berlin, 1913. 8°. Wyndelts, J. W. Catalogus van academische proefschriften verdedigd aan de Nederlandsche Universiteiten gedurende de jaren ■1815—1900. L Godgeleerdheid. Gron. 1901. II. Letterkunde. Gron. 1903. tez. 2 dln. 8°. Bom, H. Gzn., G. D. Het hooger onderwijs te Amsterdam van 1632 tot onze dagen. Bibhographische bijdragen. Amst. 1882. gr 8°. 3 afl. Chronologische lijst van al de werken door hoogleeraren en lectoren aan het Athenaeum, de Universiteiten de Seminaria te Amsterdam uitgegeven. Petit, Louis D. Bibhographische hjst der werken van de Leidsche hoogleeraren van de oprichting der Hoogeschool tot op onze dagen; Faculteit der godgeleerdheid, le afl., 1575—1619, Leiden, 1894. 4°. (Niet verder verschenen). Rieu, W. N. du. Welke boeken hebben de Leidsche professoren geschreven, 's Grav. 1894. 8°. (Overdruk uit De Nederlandsche Spectator). Welche Bücher gaben die Leidener Professoren her- aus?. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jahrg. XII. 1895). d. Almanakken en Kalenders. Bardeleben, G. von. Die könighch preuszischen genealogischen Kalender von 1724—1850. Berlin, 1909. m. afb. 8°. Bergmans, P. Een tiental oude (Antwerpsche) plak-almanakken uit de 16e en de 17e eeuw. (Tijdschr. voor boek- en bibhotheekwezen. Jg. I. 903). Berthold, J. Bibhographische Beitrage zür Frage über die Entwickelung des hundert jahrigen Kalenders. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. VIII. 1891). Bosanquet, E. F. Enghsh printed almanachs and prognostications. A bibhographical history to the year 1600. Lond. 1917. m. 35 facs. 4°. Illustr. Monographs issaed by the Biographicae Society. vn°. 17. Bonn, E. de. Nog Antwerpsche almanakken. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. I. 1903). . IV. 1. 4. d. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. ALMANAKKEN. 305 Bouck, J. L. de. Zur ruederdeutsehen Litteratur des 15. und 16. Jahrhunderts. Auch als fernerer Beitrag zur Kalender-Litteratur. (Serapeum. Jg. XXI. 1860). Champier, V. Les anciens almanachs iUustrés. Histoire du. ealendrier depuis les temps anciens jusqu'a nos jours, Ouvrage accompagné de 50 planches hors texte en noir et en couleursj reproduisant les principaux Almanachs iUustrés ou gravés par L. Gaultier, Cr. de Passé, A. Bosse, De Larmessin, Lepautre, Cl. Audran, Gravelot, Cochin, Quéverdo, Dorgez, Debucourt, Devéria, etc. etc. Paris, J886. m. 50 pl. fol. Dela Montagne, V. A. Een almanakken-trust in de 17e eeuw. (Tijdschr, voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. V. 1907). Douret, J. B. Almanachs beiges. (Le Bibliophile beige. Année X, XI. 1875, 1876). Dozy, G. J. De Almanach de Gotha voor 1808 onder den inr vloed der Napoleontische censuur. Arnh. 1879. 12°. Evers, J. W. Staats, en H. M. Werner. De Geldersche volksalmanak, 1835—1904. Historisch overzigt en registers. Arnh 1884—1903. 3 dln. kl. 8°. F. F. Almanachs beiges. (Annales du bibhophile beige. Nouv. série. Tome I. 1882). Grand-Carteret, J. Les almanachs francais. Bibhographie1 iconographie des almanachs, années, annuaires, calendriers, chansonniers, étrennes, états, heures, listes hvres d'adresses, tableaux, tablettes, et autres publications annuelles éditées a Paris, 1600— 1895. Paris, 1896. m. 5 gekl. pl. en 306 afb. 8°. Helbig, H. Les plus anciens almanachs imprimés en Belgique.' (Bulletin du bibhophile beige. Tome XIII, XIV (2e série IV, V).; i857, 1858). Heller, J. Ueber einige Druckseltenheiten aus dem 15ten und lóten Jahrhundert. (Kalenders en Almanakken). (Serapeum.' Jg. IV. 1843). Marle, R. van. Vijftiende-eeuwsche vooretelling der twaalf maanden. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. IV. 1906). Morrison, H. A. Preliminary check list of American almanachs, 1639—1800. Wash., Library of Congress, 1907. 4°. Pissui, R. Almanache der Romantik. Berlin, 1910. 8°. t' Bibliographiscb.es Repertorium. V. UW, W. Unser Kalender in seiner Entwickelung von den altesten Anfangen bis heute. Ein Kapitel der deutschen Hausaltertümer als Entwurf dargestellt, Paderb. 1893. kl. 8°. Vinck d'Orp. de, Almanachs beiges. (Le Bibliophile belgei Année XII. 1877). 20 306 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. - Warzée, A. Recherches bibhographiques sur les almanachs beiges. Brux. 1852. m. le suppl. 2 dln. 8°. Weller, E. Scherzkalender und Spottpraktiken. (Serapeum. Jg. XXVI. 1865). Welschinger, H. Les almanachs de la Révolution. Paris, 1884. 8°. Aan het eind: Bibliographie des principaux almanachs4e la Révolution. Zech-Du Blez, G. Les almanachs bslges. Etude bibliographique. Braine le Comte, 1903. 8 afl. 8°. e. Autographen. Brunet, G. Notes pour servir a la bibliographie des autographes. (Serapeum. Jg. XV. 1854). Reume, A. de. Bibliographie de quelques ouvrages contenant des facsimile, pour faire suite au manuel de 1'amateur d'autographes. Brux. 1849 4°. (Zie ook: Bulletin du bibhophile beige. Tome VII, XIV. 1850, 1858). /. Bindkunst, Prldeaux, S. T. A bibhography of bookbinding. (The Library^ Vol. IV. 1892). g. Blinden en Doofstommen. (Guyot, C., en R. T.). Systematisch gerangschikte lijst der werken en geschriften over doof-stommen en onderwijs aan doof-stommen en die, welke daarmede in verband staan. m. een inhoud en een register. 2e druk. Gron. 1825. 8°. ^ Liste httréaire philocophe ou catalogue d'étude de ce qui a été pubhé jusqu'a nos jours sur les sourds-muets, sur l'oreille, 1'ouIj, la voix, le langage, la mimique, les aveugles etc. etc. Gron. 1842. 8°. Handleiding voor het braüle-schrift der blinden. HaarL z. j. m. afb. 8°. (overdr. uit Eigen Haard). Leerboek in gebruik aan het Instituut tot onderwijs van blinde kinderen door de vrije metzelaarij in Holland opgericht te Amsterdam 1808. Uitgegeven van wege de directie W. Holtrop. 1809. 4°. h. Boekdrukkunst, Boek- en Bibliotheekwezen. Bibliographie des Bibliothekwesens, Oesterreichische und Ungarische, 1909—1913, mit Register. (Zeitschr. d. oesterr. Vereins f. Bibhothekswesen. Beilage 1910—13). IV. 4. h. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. BOEKDRUKKUNST ENZ. 307 Bibliography of printing. Letters D—P. (The Prmting Times and Lithographer. Vol. III—IV. N. S. 1877—80). Bibliography, A. of the Essex-house press with notes on the designs, blocks, cuts, bindings, etc. from the year 1898 to 1904. Campden, 1904. m. afb. 8°. Bigmore, E. C, and C. W. H. Wyman. A bibliography of printing with notes and illustrations. London, 1880—1886. 3 dn. m. afb. en portr. kl. 4°. (Brunet, G.). Recherches sur les imprimeries imaginaires, clandestmes et particuhères pübliées par les soins de Philomneste junior. Brux. 1879. kl. 8°. Catalogue of an exhibition of books, broadsides, proclamations, portraits, autographes, etc. üTustrative of the history and progress of print ng and booksel ing in Eng'and, 1477—1800, held at Stationers' Hall 25—29 June 1912 by the International Assoc. ation of antiquarian booksellers. 1912. kl. 4°. Caxton Celebration 1877. Catalogue of the loan coUection of antiquities, curiosities and appliances connected with' the art of printing. South Kensington. Preliminary issue (Edited by G. Bullen). London, 1877. kl. 4°. Idem. Edited by G. Bullen. London, 1877. kl. 4°. (definitieve uitgave). A guide to the objects of chief interest in the loan coUection of the Caxton celebration. London, 1877. 12°. Delalain, P. Essai de bibhographie de rhistoire de rimprimerie typographique et de la hbrairie en France. Paris, 1903. 8°. Delpierre, O. Typographiana ou liste alphabétique et critique des principaux auteurs qui ont traité de rhistoire de la typographie. (Le Bibhophüe beige. Tome V. 1848). Evers, G. A. Nederlandsche bibliografie van boek- en bibliotheekwezen, 1910, 1911. 'sGrav. 1911, Utr. 1913. 8°. en kl. 4°. GrowoU, A. Book-trade bibhography in the United States in the 19th century. To which is added a catalogue of aU the books printed in the United States with the prices, and places where published, annexed. „Published by the BookseUers in Boston" Januar 1804. N.-Y. 1898. m. portr. 8°. Three centuries of English booktrade bibhography. An essay on the beginnings of booktrade bibhography since the intioduction of printing and in England since 1595. Also a list of the catalogues etc. published for the English booktrade fröm 1595—1902 by Wuberforce Eames. N.-Y. 1903. m. pl. en portr. 8°. 308 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE! Guthrie, Anna Lorraine. Library work cumulated, 1905— 1911. A bibliography and digest of library hterature. Minneapolis, 1912. 8°. Hoe, R. M. The hterature of printing. A catalogue of the hbrary ülustrative of the history and art of typography, chalco> graphy and lithography, London, privately printed. 1877. 8°. Hoffmann, F. L. Verzeichniss von Schriften, welche die Geschichte der Buchdruckkunst in der Schweiz zum Gegènstandè haben. (Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschajft. Jahrg. 1852.) ;.: '• ■> imi^r. Essai d'une liste des ouvrages. concernant l'histöiré ^de l'imprimerie en Italië. Brux. 1852. 8°. (overdruk uit Bulletin du bibhophile beige). -—■ Essai d'une liste chronologique des ouvrages et dissertations concernant l'histoire de l'imprimerie en Belgique efefli Hollande. 1859. 8°. (overdruk uit Bulletin du bibhophile beige). ' Versuch einer Bibhographie der Geschichte der Buchdruckkunst in Danemark und in Schweden und Norwegen. (Netfét Anzeiger für Bibliographie und Bibliothekwissenschaft.' Jaflijg,1 1861). Zur Litteratur der Geschichte . der Buchdruckerkunst. Verzeichniss und Beschreibung einiger von Niederlandern verfassten Werke und Aufsatze aus dem XIX Jahrhunderte, die Geschichte der Buchdruckerkunst betreffend. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibliothekwissenschaft. Jahrg. 1865, 1867). Hortzschansky, A. Bibhographie des Bibhotheks-' und Buchwesens. ï—y. Jahrgang 1904—12. Leipzig, 1905—13. 9 dln. 8°. (Beihefte zum Zentralblatt für Bibliothekswesen). • Jahr, T., and A. J. Strohm. Bibliography of cooperative cataloguing and the printing of catalogue cards. With incidentat references to internationial bibhography and the universal catalogue, 1850—1902. Wash., Library of Corigress, 1903. 8°. (over-, druk uit Report of the Librarian of Congress. 1902). Josephson, A. G. S. The literature of the invention of printiug, m. afb. (Bibliographical Society of America. Papers. XI, XII, 1917—18). Mohr, L. Die Jubelfeste der Buchdruckerkunst und ihre Liter, ratur. Ein bibliographischer Versuch. Wien, 1886. 8°. Munsell, J. Catalogue of books on printing and the kindred arts: embracing also works on copyright, liberty of the presSj libel, literary property, bibliography, etc. Albany, 1868. 8°, .. < Reume, A. de. Singidarités bibhographiqueg. I. Imprimerie par^ ticulière. II. Imprimeurs et imprimeries imaginaires. Brux. 1849.4°, IV. 4. k. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. CARTOGRAPHIE.- 309 f Steele, R. The revival of printing. A bibhographical catalogue of works issued by the chief modern Enghsh presses with an introduction. London, 1912. m. pl. 8°. ^Trömel, Paul. Bibhographische Privatdrucke. Nach Martin's ^Bibliographical catalogue of privately printed books", bearbeitet mit Verbesserungen und Zusatzen. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1856). Watkins, G. Th. Bibhography of printing in America: Books, pamphlets and some articles in magazines relating to the history of printing in the New World. With notes. Boston, 1906. 8°. i. Boekhouden. Hagers, J. Bouwstoffen voor de geschiedenis van het boekhouden in de Nederlanden., Rott. 1903. 8°. Overzicht van de Nederlandsche hteratuur over het boekhouden in de laatste 10 jaren, 1901—1910. Zwolle, 1912 8° (De Boekzaal. VI. 4, 5). ƒ. Brieven. Arenhold, S. J. Conspectvs bibhothecae vniversahs historicói!hterarió-criticae epistolarvm typis expressarvm et mstatvm. ülvstrivm omnis aevi et ervditississimorvm avctorvnx Hanov. 1746. 4°. k. Cartographie. Petzholdt, J. Kritische Uebersicht der kartographischen Bibhographie. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1863). Baudet, P. J. H. Notice sur les cartes en bosse du 16me siècle. Utr. 1&75. 8°. Bodel Nijenhuis, J. T. Beredeneerde lijst van de kaarten der Jjrovincie Utrecht in het algemeen. Utr. 1839. 8°. (overdruk uit Tijdschrift voor gesch. en oudh. van Utrecht). Opgave van kaarten en van eenige platen over den vroe,- geren toestand der Nederlanden met betrekking tot waterrampen, zoo door springvloeden uit zee, als door den ijsgang der rivieren veroorzaakt. Leiden, 1861. 8°. (overdruk uit De Konst- en Letterbode). Doorschoten met aanteekeningen. > en W. Eekhoff. De algemeene kaarten van de provincie Friesland, verzameld, beoordeeld en geschiedkundig beschreven. Leiden en Leeuw. 1846. 8°. 310 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Burger Jr., C. P. Oude Hollandsche zeevaartuitgaven. {Tijdschr. voor boek- en bibhotheekwezen. Jg. VI—IX. 1909—11. Het Boek. Jg. II. 1913). Een Hollandsche wereldkaart uit de eerste helft van de 16e eeuw. (Het Boek. Jg. ï, It 1912—13). De Noord-poolstreken op onze 16e eeuwsche kaarten. (Het Boek. Jg. IV. 1915). De oudste Holl. wereldkaart, een werk van Cornehus Aurehus. (Het Boek. Jg. V. 1916). Oude zeekaartboeken in nieuwe uitgaven. (Het Boek. Jg. VI. 1917). Een 16e eeuwsch zeekaartboekje teruggevonden. (Het Boek. Jg. VIII. 1919). De Poolzeereis van 1595 en 1596.1—VII. (Het Boek. Jg. IX. 1920. Catalogue of the manuscript maps, charts and plans, and of the topographical drawings in the British Musem. Lond. 1844. 2 dln. 8 . Catalogue of maps, prints, drawings etc. forming the geograpbical and topographical collection attached to the library of H. M. King George III, and presented by King^George IV to the B. M. Lond. 1829. fol. Catalogus van de tentoonstelling ter herdenking van het 300jarig bestaan van Batavia. Gehouden in het Stedelijk Museum Amsterdam, Juni—Juli 1919. Amst. 1919. 8°. Denucé, J. Les origines de la cartographie portugaise et les cartes des Reinel. Gand, 1908. m. pl. en facs. 8°. Oud-Nederlandsche kaartrnakers in betrekking met Plantyn. Antw. 1912, 1913. 2 dln. m. pl. en portr. 8°. Douglas, R. K. Catalogue of the printed maps, plans and charts in the British Museum. Lond. 1885. 2 dln. fol. Catalogue of maps. Accessions. Parts 1 -38,40—49. Lond. 1884—1915. 48 stukken. 4°. Fordham, H. G. Studies in carto-bibhography British and French and in the bibliography of itineraries and road-books. Oxford, 1914. m. 2 pl. en 2 afb. 8°. Gerard, Ethel. Notes on some early printed maps of Sussex and their makers, with special reference to those in the Wortrüng Reference Library. (The Library. Third Series. VoL VI. 1915). Grace, J. G. A catalogue of maps, plans, and views of London, Westminster and Southwark. Collect. and arranged by Frederick Grace. London, 1878. 8°. IV. 4. k. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. CARTOGRAPHTE. 311 (Naber, S. P. 1'Honoré). Het leeskaartboek van Wisbuy, door Timeëis. (Het Boek. Jg. IX. 1920). Nordenskiöld, A. E. Facsimile-atlas to the early history of cartögraphy with reproductions of the most important maps printed in the XV and XVI centuries. Translated from the Swedish original by J. A. Ekeloff and Cl. R. Markham. Stockh. 1889. m. 51 krt. fol. Phillips, P. Lee. Virginia cartögraphy. A bibhographical description. Wash. 1896. 8°. Smithsonian Miscell. Collections. List of geographica! atlases in the Library of Congress. With bibliograph. notes. Wash. 1909—14. 3 dln. gr. 8°. Regimento do estrolabio e do quadrante tractado da spera do mundo. Nach dem einzigen bekannten Exemplar in der Münchener K. Hof- und Staatsbibhothek herausgegeben von Joaquim Bensaude. München, 1914. m. 64 bl. facs. 8°. Seltenneiten aus süddeutschen Bibliotheken, Band 5. Ruys, H. J. A. De eerste druk der Divisiekroniek en de oudste Hollandsche wereldkaart. (Het Boek. Jg. IV. 1915). Sotzmann, F.DieMappemonde papistique von 1566. (Serapeum. 1854. Jg. 15). Stevenson, E. L. Portolan charts, their origin and characteristics with a descriptive list of those belonging to the Hispanic Society of America. N.-Y. 1911. m. 15 pl. 8°. Wauwermans. Histoire de récole cartograpbique beige et anversoise du XVIe siècle. Brux. 1895. 2 dln. m. pl. 8°. Wieder, F. C. Onze kennis van de XVIe eeuwsche cartographie. Leiden, 1912. 8°. (overdr. uit Tijdschrift van het Kon. Aardr, Gen.). Nederlandsche historisch-geographische documenten in Spanje. Uitkomsten van twee maanden onderzoek. Met een inleiding tot de studie der Oud-Nederlandsche cartographie. Leiden, 1915. 8°. Mijn eerste onderzoek in Duitschland naar oud-Neder- landsche kaarten en een belangrijke vondst in Engeland. Leiden, 1916. 8°. (Tijdschrift van het Kon, Aardr. Gen.). Merkwaardigheden der oude cartographie van NoordHolland. Leiden, 1918. m. 3 pl. 8°. Nederlandsche kaartenmusea in Duitschland. Leiden, 1919. 8°. (overdr. uit Tijdschrift van het Kon. Aardr. Gen.). Wuttke, H. Ueber Erdkunde und Karten des Mittelalters, (Serapeum. Jg. XIV. 1853). 812 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. I. Couranten en Tijdschriften. — Registers op Tijdschriften. Bolton, H. C. A catalogue of scientific and technical periodicals, 1665—1882. Together with chronological tables and a hbrary check-list. Wash. 1885. 8°. Smithsonian Miscellananeous Collections. 514. Catalogi en lijsten van Nederlandsche en buitenlandsche periodieken en tijdschriften (ten deele van advertentiebureaus), grootendeels met handschriftelijke aanteekeningen van W. P. Sautijn Kluit. Extra-Blatter 1914, Original. gesammelt und bearbeitet von E. Fr. Wérner. Mannh. (1919). 8°. ; Gesamt-Zeitschriften Verzeichnis. Herausgegeben vom Auskuhftsbureau der deutschen Bibliotheken. Berlin, 1914. gr. 8°. Guarini, Em. Le catalogue international des principalés" pubhcations périodiques du monde. 4063 revues et journaux classes par continent, pays, et spécialité. Paris, z. j. 8°. Hughon & Co., M. A. Journals and periodicals published in France and other countries during the Révolution and Napoteohic period, 1789—1815. A list of upwards of 300 journals and periodical pubhcations, with bibhographical notes, facsimiles and appendix on the journalists of the Révolution. Versaüles. z.j. kl. 4°. m. facs. Kappers, C. U. Ariëns. Lijst van neurologische, psychologische, anatomische, physiologische, pathologisch-anatomische, ophthalmologische, otologische, laryngologische en chirurgische tijd: schriten aanwezig in Nederland met opgave van de plaatsen waar zij te vinden zijn. (bijgehouden tot en met 1915). Verzameld met medewerking van J. H. Kuijjer. Amst. 1916. 8°. Uitgegeven door het Nederl. tijdschrift voor geneeskunde. Sell, Henry. Dictionary of the world's press mcluding a register of British periodical hterature and the philosophyof advertising. London, 1883, 1884, 1909. 8°. ^Sell's World's Press, The. Handbook of the fourth estate. Founded by Henry Sell. 34th year edited by Hubert W. Peet. 1915. London, 8°. Smit, D. Tijdschrift eri courant in 1906. Geïllustreerd jaarboek en catalogus der voornaamste binnen- en buitenlandsche tijdschriften en couranten. Met een bijdrage van J. W. Enschedé. Amst. 8°. Vosmaer, G. C. J. Welke periodica zoologica kunnen in dë Nederlandsehe openbare bibhotheken geraadpleegd wordén? 'sGrav. 1898. 8°. . ' J IV. 4. 1. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. COURANTEN ENZ. 313 Zeitungs Katalog. Annoncen-Expedition Rudolf Mossc47e Auflage. Köln, 1914. Mit Beüage. 2 dln. 8°. Gerhard, J. W. Boek en tijdschrift voor de geestelijke ontwikkeling in Nederland en in het buitenland. Zaltb. 1917. 8°. Nutscommissie voor Volkslectuur. Nutsboekerij. No. 1. Hartog, J. Spectatoriale geschriften van 1741—1800. Bijdrage tot de kennis van het huiselijk, maatschappelijk en krekelijk leven onder ons volk, in de tweede helft der 1,8a eeuw. 2de verjn. en verb. druk. Utr. 1890. 8°. Exemplaar op Hollandsen papier. . Kruitwagen, B. Over een bibliografie van Nederlandsche katholieke tijdschriften. Amst. 1912, 1913. 2 stkn. 8°. (overdruk uit De Katholiek. Dl. 142 en 144). Mes, G. De katholieke pers in Nederland, 1853—1887. Alphabetische verzamehng der titels van boeken, brochures, tijdschriften, vervolgwerken, dag- en weekbladen door Katholieke Nederlanders geschreven en ter perse gelegd van 1853—1887. Benevens een wetenschappelijk overzicht. Maastr. 1887—1888. 8°. Muller, W. C. (Bibhographie van) Tijdschriften en periodieken (over N.-Indië en in N.-Indië verschenen). 8°. (overdr. uit Encycï. van N.-O. Indië. 'sGrav. 1906). Idem (door M. C. Mallé). (overdr. uit Encycl. van N.-Ov Indië. 2e dr. 's Grav. 1920). (Bosch, A. N.). Recueil alphabétique et systématique de tous les journaux, revues, et publications périodiques paraissant en Belgique. Avec une reproduction de la „Gazette de Gand" le plus ancien journal de la Belgique publié en 1667. 6e édition. Brux, 1905. 8°. Capitaine, U. Recherches historiques' et bibliographiques sur les journaux et les écrits périodiques hégeois. Liège, 1850. 8° overdr. uit Bulletin du bibhophile beige. IX; het vervolg in (XI. (2e serie II). 1B55). Petit, de. Lijst van Belgische tijdschriften. Brussel, 180*. Handschrift, fol. Torfs, L. Tijdmahg register der periodische drukpers van Antwerpen, 1808—1868. Herzien en uitgegeven door C. J. Hansen. Antw. 1873. 8°. Vanderbeek, J. Jaarboekjes en Jaarboeken. (De Broederhand; 1846, 11e en 12e afl.) Hellmann, R., und Kurt Palm. Die deutschen Feldzeitungen'. Eine Bibhographie. Freib. 1919. — Mit Nachtrag. 2 dln. 8°. 314 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Houben, H. H. Zeitschriften des jungen Deutechlands. Berlin, 1906, 1909. 2 dln. 8°. BibUographiscb.es Repertorium. III, IV. Journal Katalog, Deutscher. für 1908, 1912—1915. Zusammenstellung von ca. 3700 Titeln deutscher Zeitschriften und periodischer Erscheinungen systematisch in 42 Rubriken geordhet. 44t 48—51e Jahrgang. Leipzig. 5 dln. 8°. Voortgezet als: . Zeitschriften-Katalog, Deutscher. 1916.—1919. Zusanv mensteUung von ca. 3700 Titeln deutscher Zeitschriften, Jahrbücher, Sarnmelschriften und anderer periodischer Erscheinungen. 52e—55e Jahrg. ZusarnmengesteUt von Paul Schulze. Leipzig. 8°. Muller, Zeitschriften-Adreszbuch mit Sonderabteilung: Politische Tagesblatter. IX, X. Jahigang. Leipzig, 1917, 1918. 2 dln. 8°. Xe Jahrg. Zeitschriften- und Zeitungs Adressbuch Abt. ZeitschriftenAdressbuch. Naumann, L. Verzdchnis von Zeitschriften Deutschlands sowie der in Deutschland gangbarsten Journale des Auslandes. Ausgeg. in Oktober 1906. Leipzig. 8°. Sperling, H. O. Adressbuch der deutschen Zeitschriften und der hervorragenden politischen Tagesblatter (Begründet von C. A. Haendel). Hand- und Jahrbuch der deutschen Presse. Mit Angabe der Adressen der Redakteure und Verleger, der Erscheinungsweise, Bezugs-, Anzeigen- und Beilagenpreisé der Blatter ünd andern Nachweisen. 33ster Jahrgang. Leipzig, 1892. 8°. Voortgezet als: Sperlings Zeitschriften-Adressbuch» Die deutschen Zeitschriften und hervorragenden politischen Tagesblatter Deutschlands, Oesterreichs und der Schweiz. Hand- und Jahrbuch der deutschen Presse. 43e, 49e Ausgabe. 1906, 1915. Herausgegeben von H. O. Sperhng. Stuttg. 8°. Verzeichniss der in Deutschland erschienenen wissenschaftlichen Zeitschriften für die Universitats-AussteUung in Chicago, 1893, im Auftrage des K. Preuss. Ministeriums der Unterrichtsangelegenheiten, herausgegeben von der Kön. Bibhothek zu Berlin. Berlin, 1893. B°. Zeitungs-Katalog, Deutscher. für das Jahr 1853. (5te Auflage). Verzeichniss von 2270 in Deutschland und der angrenzenden Landern in deutscher Sprache erscheinenden periodischen Schriften mit Einschluss von pohtischen Zeitungen, Tage-, Wochenund Intelhgenz-Blatter. Leipzig, C. B. Lorck. 8°. Zeitungs-Verzeichniss von G. L. Daube & Co. in Frankfurt a.M. 1865. 12°. IV. 4. 1. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. COURANTEN ENZ. 315 Gataiogue-tarif a prix forts et nets des journaux, revues, ét publications périodiques publiés a Paris jusqu'en Novembre 1909, 1911, 1912. (Supplément) 1913. Suivi d'une table systématique publiée par Henri Le Soudier. 30e, 32e, 33e (Supplément) '34e année. Paris, 1910, 1912, 1913, 1914. 4 dln. 8°. . (Deschiens). Collection de matériaux pour rhistoire de la révolution de France depuis 1787 jusqu'a ce jour. Bibliographie des journaux par M. D... S. Paris, 1829. 8°. Gébé, Victor, Catalogue des journaux pubhés ou paraissant & Paris donnant leurs titres, sous-titres, rédacteurs principaux, le format et le mode de pubhcation; comprenant les divers prix d'abonnement pour la France, rindication des années de pubhcation et des bureaux d'abonnement. Et accompagné d'une table systématique. 3e édition refondue et augmentée précédée d'une statistique de la presse et du tarif postal pour la France et 1'Union générale des postes... Paris, 1879. 12°. Grimont, F. La presse parisienne. Catalogue général des -journaux pohtiques, httéraires, scientifiques et industriels, paraissant au mois de Juillet 1857. Paris, 1857. 8°. Grande guerre, 1914—17. Nomenclature des journaux, revues périodiques francais, paraissant en France et en langue francaise a 1'étranger par Argus de la Presse. Paris, mai 1917. 8°. Hatin, E. Bibhographie historique et critique de la presse périodique francaise, ou catalogue systématique et raisonné de tbus les écrits périodiques de quelque valeur publiés ou ayant circulé en France depuis 1'origine du journal jusqu'a. nos jours avec extraits, notes historiques, critiques et morales, indication des prix que les principaux- journaux ont atteints dans les ventes pubhques, etc. Précédé d'un essai historique et statistique sur la naissance et les progrès de la presse périodique dans les deux mondes. Paris, 1866. m. portr. 8°. Izambard, H. La presse parisienne. Statistique bibliographique et alphabétique de tous les journaux, revues et canards .périodiques nés, morts, ressuscités ou métamorphosés a Paris depuis le 22 février 1848 jusqu'a 1'emplre. Catalogue curieux et complet indiquant minutieusement les titres, sous-titres, devises et épigraphes de chaque journal, revue, etc.; son degré de rareté, sa couleur, apparente ou cachée, ses diverses spécialités, les noms de ses collaborateurs, gérants, fondateurs, signataires, et anónymes, 1'adresse des bureaux qu'il habitait, le nom de l'imprimerie, etc. Précédé des lois actuelles qui régissent la presse, et suivi de la liste exacte de tous les journaux des départements. Paris, 1853. kl. 8°. 316 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Jordell, D. Répertoire bibliographique des principales revües francaises pour 1'année 1897. Préface de Henri Stein. Paris, 1898. 8?. Maillard, F. Histoire des journaux publiés a Paris pendant le siège et sous la commune, 4 Sept. 1870 au 28 Mai 1871. Paris, 1871. 8°. Poltoratsky, Serge. Bibliographie des journaux, ou recueils périodiques publiés en langue francaise, dans les différents pays du globe. (Le Bibliophile beige. Tome. V. 1848). Stein, Henri. Inventaire sommaire des tables générales des périodiques historiques en langue francaise. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jahrg. V. 1888). ', , Newspaper Press Directory, The. and advertisers' guide, containing particulars of every newspaper, magazine, review, and periodical published in The United Kingdom and the British IsleSi 69th annual issue. London, 1914. 8°. Willing's Press Guide and advertisers' Directory and Handbook.38th,41th,44thyear. 1911,1914, 1917. A concise andcomprehensive index to the press of the United Kingdom. A hst of telegrapTlic news and reporting agencies. Lists of the principal colonial and foreign journals, and a variety of general informatibn. London. 3 dln. 8°. Annuaire de la presse suisse, 1909. Pubhé sous les auspices et avec le concours de rAssociation de la Presse suisse e. a. et sous. la direction de L Grunberg. Genève, 1910. m. portr. 8°. Presse, Die Schweizer. Herausgegeben vom Verein dér schweizerischen Presse. (Redaktionskommission M. Bühler, P. Halier, H. Micheli). Bern, 1896. 8°. .Magazine Guide, The. for 1918. The best magazines aha weekhes at the lowest prices. Boston, (1918). 8°. Severance, H. O.» and Ch. H. Walsh. A guide to the current periodicals and serials of the United States and Canada, 190$. Ann Arbór, 1908. 8°. Quelle, Otto. Verzefchnis wissenschaftlicher Einrichtungeh. "Zeitschriften und Bibliographien der ibero-amerikanischen Kultm*welt. Stuttg. 1916. 8°. Veröffentlichungen des deutsch-südamerikanischen Instituts. Aacheri. Album der Natuur. Wetenschappelijk en alphabetisch zaakén' na\amregister op de jaren 1864—1882 döor C. Ekama. Haarl; 1883. 8° , . i/f~ IV. 4. li SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. COURANTEN ENZ. 317 : Bibliotheca Indica und verwandte Indische Seriën. Verzeichniss. nach Werken und Nummern, von E. Sieg. (Zentralblatt t Bibliothekwesen. XXIV. 1907). : i> Z ;>l Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde. Registers op de letot 4e reeks. (dl. I—XL), 's Grav. 1913, 8°. .,. Cabinet historique. Table des matières pöur'1855—1883, p. Paul Teste. Paris, 1905. 8°. j?i.>SppnomistK. Pe, eji jhet Bijblad. Algemeen Register van den lsten jaargang, 1852 tot en met 1876. Amst. 1863^-77. 2 dln. 8° Geloof en. Vrijheid. Bladwijzer op Jrg. 1—23. 1867—1889. Rott. 1889. 8°. Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, Bataviaasch. Inhoudsopgave tevens prijslijst der werken (door J, E. Albrecht)! Batav. 1882. 8°. • ' ' . „Gids, De. Registers op de jaren 1837—1916. Amst. 1877—1917! 5 dln. 8°. Y Instituut van Ingenieurs, Kon. Alphab. bladwijzer op de notulen, verhandelingen, uittreksels en mededeelirigén. Instituutsjaren 1847—57. 's-Grav. 1859. 8°. jaarboekje, Staatkundig en staathuishoudkundig. Uitgegeven door de Vereeniging voor de Statistiek in Nedèrland, Alphabetisch Register op de 36 jaargangen, 1849-—1884. Amst. 1887. 8°. Maatschappij ter bevordering van nijverheid, Nederlandsche. Algemeen register op het Tijdschrift, deel 1—30. Jrg, 1833—67, door J. Nagel Jr. Haarl. 1868. 8°, Maatschappij voor fraaye kunsten en wetenschappen, Hollandsche. Inhoud der tien deelen van de werken. 8°. Nederland. Register op de jaren 1849—1888. Bussum, 1890. 8". "■Revue des deux Mondes. Table générale, 1831—1874. Paris, 1875. 8°. Tijdschrift voor Nederlandsch-Indië, Natuurkundig. Alphabetisch register op deel 1—60. 's Grav. 1871—1901. 4 stkn. 8°. o Tijdschrift voor Geneeskunde, Nederlandsch. Register der, oorspronkelijke stukken verschenen in de eerste vijftig jaargangen, 1857—1906. Amst. 1912. 8°. Vragen van den Dag, populair wetenschappelijk tijdschrifti Algemeen register .op de le—20e jaarg., 1886—1905, door W. C, Muller. Amst. 1906. 8°. 318 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Westermann's Illustrierte Deutsche Monatsheften. Vollstandiges Inhalte-Verzeichniss der 1—50 Banden.. BraunschMT. 1883. 8°. m. Curiosa. Almelo veen, T. J. ab. Bibliotheca promissa et latens. Huic subjunguntur Georgü Hieronymi Velschii de scriptis suis ineditis epistolae. Gouda, 1688. 8°. Hierin o. a. eene opgave van een aantal boeken, die beloofd en nooit verschenen zijn. m4- Bibhotheca promissa et latens. Exemplaar, doorschoten met bibhographische aanteekeningen vermeerderingen en ver* beteringen van de hand van den schrijver met honderden blaadjes met notities van denzelfde „de fatis librorum", sommige geschret ven op adressen van brieven aan hem gericht, en een brief van den uitgever H. Wetstein te Amsterdam, 11 Octöber 1688. aangaande een te verwachten werk van Reiskius over Diogenes Laertius. 4°. Brunet, G. Livres imprimés a petit nombre et non destinés au commerce. (Bulletin du bibhophile beige. Tome VIII. 1851). Variétés bibhographiques. Ouvrages imprimés a fort petit nombre. Livres imprimés sur papier de couleur. Livres gravés. Ouvrages avec des dates singuhères. (pour faire suite au Répertoire de bibliographies spéciales, curieuses et instructives de Peignot). (Serapeum. Jg. XIII. 1852, XVII. 1856). • Philomneste Junior, Les hvres cartonnés. Essais bibhographiques. Brux. 1878. kl. 8°. Philomneste Junior, Les fous httéraires. Essai biblia- graphique sur la littérature excentrique, les wuminés, visionnaires, etc. Brux. 1880. 8°. • Philomneste Junior, Livres perdus. Essai bibhographique sur les hvres devenus introuvables. Brux. 1882. 8°. Burger Jr., C. P. Geheimschrift en schertsdicht. (Het Boek. Jg. VIII. 1919). Gorns, Albert R., and A. Sparke. A bibhography of unfinishea books in the English language. With annotations. London, 1915. 8°. Drujon, F. Les- livres a clef. Etude de bibhographie critique et analytique pour servir a l'histoire littéraire. Paris, 1888. 2 dln. 8°. De la destruction des hvres ou bibholytie. Livres LïI^-3&U.- IV. 4. q. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GEHEIME LEER ENZ. 321 Hayn, Hugo. Bibliotheca Germanorum gynaecologica et cosmetica. Verzeichniss deutscher sexueller und cosmetischer Schriften mit Einschluss der Uebersetzimgen nebst Angabe der Originale. Unter besonderer Berücksichtigung der alteren popularen Medicin und Beifügung von Antiquarpreisen. Leipzig, 1886.8°. Bibhotheca erotica et curiosa Monacensis. Verzeichniss französischer, itahenischer, spanischer,, enghscher, hollandischer und neulateinischer Erotica et Curiosa von welchen keine deutschen Uebersetzungen bekannt sind. Berlin, 1889. 12°. und Alfred N. Gotendorf. Bibhotheca Germanorum erotica et curiosa. Verzeichniss der gesamten deutschen erotischen Literatur mit Einschluss der Uebersetzungen nebst Beifügung der Originale. Dritte ungemein vermehrte Auflage von Hugo Hayn's Bibliotheca Germanorum erotica. München, 1912—14. 8 dln 8° Laporte, A. Bibhographie clérico-galante Ouvrages galants ou singuhers sur 1'amour, les femmes, le mariage, le théatre, etc. écrits par des abbés, prètres, chanoines, rehgieux, religieuses, evêques, archevêques, cardinaux et papes, par 1'apótre bibliographe. Paris, 1879 8°. q. Geheime Leer. — Vrijmetselarij. — Tooverij. Bibliographie méthodique de la science occulte. Livres modernes. Etude critique des principaux ouvrages par un groupe d'occultistes sous la direction de Papus. Paris, 1892. 8°. Caillet, Alb. L. Manuel bibliographique des sciences. psychiques ou occultes. Sciences des mages, hermétique, astrologie, kabbale, franc-maconnerie, médecine ancienne, mesmérisme, sorcellerie, singularités, aberrations de tout ordre, curiosités. Sources bibhographiques et documentaires sur ces sujets. Paris, 1913. 3 dln. 8°. Carrel, F. Poingdestre. Some magical works. (The Bibliographer. Vol. V. 1884). Dessoir, Max. Bibhographie des modernen Hypnotismüsl Berlin, 1888. 8°. Ferguson, John. Notes on some books of technical receipts or sö-called „secrets" Part. I. II. Voortgezet onder den titel: Bibhographical notes on histories of inventions and books of secrets. Part. III—VI. (conclusion) en lst—6th Supplemente. Glascow, 1882—1910. 12 stkn. 8° en 4°. (Transactions of the Glascow Archaeological Society). Account of a copy of the lst edition of the Speculum Majus of Vincent de Beauvais 1473. Supplement to Notes on 21 322 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. books of secrets. Part. II. Glascow, 1886. 4°. (Transaction of the Glascow Archaeological Society. N. S. I. Part 2). Fesch, Paul, Joseph Denais et Réné Lay. Bibhographie de lafranc-maconnerie et des societés secrètes. Paris, 1912... Afl. 1... Gessert, Dr. Ein Höllenzwang von 1555, ein PergamentManuscript in 12. mit dem Titel Almuchabora Absegalim Alkabik Albaon, id est compendium magiae innaturalis nigrae, etc. Michael Scotus, Pragae. (Serapeum. Jg. V. 1844). Grasse, J. G. Th. Bibhotheca magica et pneumatica oder wissenschaftlich geordnete Bibhographie der wichtigsten in das Gebiet des Zauber-, Wunder-, Geister-, und sonstigen Aberglaubens vorzüghch alterer Zeit emschlagenden Werke. Mit Angabe der aus diesen Wissenschaften auf der Königl. sachs. oeff. Bibhothek zu Dresden befindhchen Schriften. Leipzig, 1843. 8°. Naywood, H. L. The Apron, The Golden Bow and the Silver Cord. Being extracts from the forthcoming book „Blue Lodge Masonry". Cedar Rapids, 1918. m. 1 pl. 8°. Miscellany of The Iowa Masonic Library. Klosz, G. Bibhographie der Freimaurerei und der mit ihr in Verbindung gesetzten geheimen Gesellschaften. Frankfurt, 1844.8°. Findel, J. G. Meine maurerische 'Büchersammlung. Ein Wegweiser durch die neuere und altere Literatur der Freimaurerei und zugleich ein Nachtrag zu G. Kloss' Bibhographie. Leipzig, 1866. 8°. Malden, Paul de. De la sorcellerie et des hvres de sorceUerie. (Bulletin du bibhophile publ. p. Techener. 7e série. 1845). Petzholdt, J. Zur Litteratur der Freimaurer-Bibhographie. (Neuer Anzeiger für Bibhographie- und BibHothekwissenschaft. Jahrg. 1859). Sevensma, T. P. Een tweetal 17e eeuwsche preeken tegen het bijgeloof (van Volkard Visscher). (Het Boek. Jg. I. 1912). Soriga, R. Prime ricerche bibhografiche sulla massoneria Italiana nella eta Napoleontica. (La Bibhofilia. Ann. XVIII. 1916—17). Steinschneider, M. Das Traumbuch Daniels und die oneirokritische Litteratur des Mittelalters. Eine bibhographische Studie. (Serapeum. Jg. XXIV. 1863). Sudhoff, K. Ein Beitrag zur Bibhographie der Paracelsisten im 16. Jahrhundert. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. X, XI. 1893, 1894). Taute, R. Maurerische Bücherkunde. Ein Wegweiser durch die Literatur der Freimaurerei mit hterarisch-kritischen Notizen und zugleich ein Supplement zu Kloss' Bibhographie. Katalog der Bibhothek der Loge Karl zu den 3 Ulmen in Ulm. Leipzig, 1886. 8°. IV. 4. r. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GEÏLLUSTREERDE BOEKEN. 323 Yve—Plessis, R. Essai d'une bibliographie francaise méthodique et raisonnée de la sorcellerie et de la possession démoniaque. Pour servir de suite et de complément a la Bibhotheca Jilagica de Graesse, aux catalogues Sépher, Ouvaroff, D'Ourches et Guldenstubbe, S. de Guaita et aux divers travaux partiels pubhés sur cette matière. Préface par Albert de Rochas. Paris, 1900. m. 7 platen. 8°. r. Geïllustreerde boeken. Baer, Leo. Die ülustrierten Historienbücher des 15. Jahrhunderts. Ein Beitrag zur Geschichte des Formschnittes. Strassb 1903. m. afb. 8°. Brlvols, J. Bibhographie des ouvrages iUustrés du XlXe siècle, principalement des hvres a gravures sur bois. Paris 1883 roy. 8°. Cohen, H. Guide de 1'amateur de hvres a gravures du 18me siècle. 5me édition revue, corrigée et considérablement augmentée par R. Portalis. Paris, 1886. 8°. Cottet, E. Supplément a la 5me édition du Guide de 1'amateur de hvres a figures du 18me siècle. Amst, 1890. 8°. Guide de 1'amateur de hvres a gravures du XVIIIe siècle, óme édition, revue, corrigée et considérablement augmentée par Seymour de Ricci. (avec avant-propos par R Portalis). Paris, 1912. m. pl. 8°. Gonway, W. M. The woodcutters of the Netherlands in the fifteenth century. Cambr. 1884. 8°. 1. History of the woodcutters. II. Catalogue of the woodcuts. III. List of the books containing woodcuts. Douglas, Robert K. Chinese iUustrated books. (Bibhographica. Vol. II. 1896). Duportal, Jeanne. Etude sur les hvres a figures édités en France de 1601 a 1660. Paris, 1914. m. 45 pl. kl. 4°. Revue des bibliothèques. Suppl. XIII. Franken Dz., D. Verzameling van titels van Nederlandsche geïUustreerde werken in de 17e en 18e eeuw. Oorspronkelijk handschrift op fiches. In doos. Kristeller, Paul. Die Strassburger Bücher-Dlustration im XV und im Anfange des XVI. Jahrhunderts. Leipzig, 1888. m. 39 afb. 8°. Florentine book-ülustrations of the 15th and early 16th centimes. (Bibhographica. Vol. II. 1896). Early Florentine woodcuts. With an annotated hst of Florentine iUustrated books. London, 1897. m. 123 pL 8°. 324 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Kristeller, Paul. Die lombardische Graphik der Renaissance. Nebst einem Verzeichniss von Büchern mit Holzschnitten. Berlin, 1913. m. pl. en afb. 4°. Lewine, J. Bibhography of eighteenth century art and fflustrated books. Being a guide to collectors of illustrated works m English and French of the period. London, 1898. m. 35 pl. 8°. Lippmann, F. The art of wood engraving in Italy in the 15th century. Enghsh edition with extensive corrections and additions by the author, which have not appeared in the German original. London, 1888. m. pl. en afb. 8°. Muther, R. Die Deutsche Bücherfflustration der Gothik und Frührenaissance, 1460—1530. München, 1884. 2 dln. m. 263 pl. fol. Paston, G. Old coloured books. London, z. j. m. 16 pl. kl. 8°. Pingrenon, Renée. Les hvres ornés et ülustrés en couleur depuis le XVe siècle en France et en Angleterre. Avec une bibhographie. Guide du bibhophile et du bibhoscope. Paris, 1903. kl. 8°. Rivoli, Duc de. (prince d'Essling), Bibhographie des hvres a figures vénitiens de la fin du XVe siècle et du commencement du XVIe, 1469—1525. Paris, 1892. m. afb. 8°. Etudes sur l'art de la gravure sur bois a Vénise. Les hvres a figures vénitiens de la fin du XVe siècle et du commencement du XVIe. Florence, 1907—9. Deel I—III. m. pl. en afb &x. 4°. Première partie. Tome I. Ouvrages imprimés de 1450 a 1490 et leurs éditions successives jusqu'a 1525. Première Partie. Tome II. Ouvrages imprimés de 1491 a 1500 et leurs éditions successives jusqu'a 1525. Seconde Parie. Tome I. Ouvrages imprimés de 1501 a 1525. Sketchley, R. E. D. Enghsh book-illustration of to-day. Bibhography. (The library. New Series. Vol. III. 1902). Weisbach, W. Die Baseier Buchülustration des XV Jahrhunderts. Strassb. 1896. m. pl. 8°. s. Gelegenheidsgeschriften. Beijers, J. L. Lijst van boeken, brochures, platen, muziek, enz uitgegeven ter gelegenheid van het feest van Neerlands onafhankelijkheid, 1572. 1 April 1872. Utr. 1872. m. le vervolg Sept. 1873. 8°. Duyse, Fl. van. Gedichten bij eerste missen, bestedingen en geestelijke jubileums. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. IV. 1906). Lijst van werken uitgegeven ten voordeele der watersnood in Januari 1861. Hs. 6 blz. 8°. IV. 4. U. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GENEESKUNDE ENZ. 325 t. Genealogie. — Heraldiek. Gore, Th. Catalogus in certa capita, seu classes, alphabetico ordine concinnatus, plerorumque omnium authorum (tam antiquorum, quam recentiorum), qui de re heraldica latine, gallice, italice, hispanice, germanice, anglice, scripserunt Oxon. 1674. m. 1 pl. 4°. Reiman, J. F. Historiae literariae exotericae et acroamaticae particula sive de libris genealogicis vulgatioribus et rarioribus commentatio. In qua plurima hujus commatis opera, obvia et non obvia, impressa et mscta, edita et inedita recensentur. Adeoque ad Bibliothecam scriptorum genealogicorum congerendam non aspemanda subministratur materies. Accedit disquisitio historica de necessitate scepticismi in studio genealogico. Lips. et Quedlinb. (1710). 2 dln. 1 bd. kl. 8°. Rose, R. Famihengeschichthche Bibhographie. Berlin, 1917. 8°. Heft. I Algemeine familiengeschichtliche Zeitschriften. Von Familien herausgegebene Zeitschriften und Familientagsberichte. (Velden, P. A. van den). Bibhographisch overzicht van belangrijke werken en geschriften over geschied-, oudheid-, geslacht-, wapen- en zegelkunde, in 1881 en 82 in druk verschenen, 's Hage, 1883, 84. 2 dln. 8°. (overdr. uit De Nederl. Heraut). u. Genees-, Heel- en Verloskunde. — Artsenijkunde. — Veeartsenijkunde. (Zie ook de afdeeling Wiskundige en Natuurhistorische Wetenschappen). ' Alicke, P. Leitfaden zur Geschichte und Literatur der medizinischen Wissenschaft, für die Bedürfnisse des deutschen Buchhandels bearbeitet. Dresden, 1903. 8°. Baldamus, E., und R. Haupt. Die literarischen Erscheinungen der letzten 5 Jahre, 1866—1870 auf dem Gebiete der Medicin und Pharmacie. Systematisch geordnet und mit einem Autorenregister versehen. Leipzig, 1871. 8°. Baldamus, E. Die Erscheinungen der deutschen Literatur auf dem Gebiete der Medicin und Pharmacie, 1871—1880. Alphabetisch geordnet und mit einem Materiën-Register versehen. Leipzig, 1876, 1881. 2 dln. 8°. Baldinger, E. G. Litteratura universa materiae medicae alimentariae, toxicologiae, pharmaciae et therapiae generalis, medicae, atque cbirurgicae, potissimum academica. Marb. 1793. m. portr. 8°. 326 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Bernstein, J. G. Mechcuusch-chirmgische Bibliothek oder Verzeichniss der memcinisch-chirurgischen Schriften, ingleichen der in sarnmtlichen Zeitschriften des In- und Auslandes befindlichen Abhandlungen, Beobachtungen und Erfahrungen. Von 1750 bis mit Einschluss 1828. Frankf. a. M. 1829. 8°. Bibliographie des hvres francais de médecine et des cïences. Pubhée par la Section de méaecine du Syndicat des éditeurs; Paris, 1900—1912. — Idem. 1903—16. Paris, 1916. 2 dln. 8°. Bibliographie méthodique des hvres de médicine, chirurgie, pharmacie, sciences, 1919. Amst. 8°. Bibliographie, Nederlandsche. voor genees-, heel- en verloskunde, veeartsenijkunde en artsenijbereidkunde. Leyd. 1852. Deell. 8°. (niet verder verschenen). Blumenbach, J. F. Introductio in historiam medicinae litterariam. Gött. 1786. 8°. Broers, H. J. Onze oude vroedvrouwenboeken. I. De Rosengaerden der bevruchte vrouwen. II. Het boeck van de vroet-wijfs van J. Rueff. Amst. 1864 en 1872. 8°. (overdruk Ned. tijdschr. v. geneeskunde). Bürger, H. Bibhothek der Veterinarkunde. Berlin, 1823. kl. 8°. Bttchting, A. Bibhotheca ophthahniatrica oder Verzeichniss aller auf dem Gebiete der Augeiiheilkunde in den letzten 5 Jahren 1867—1871 im deutschen Buchhandel erschienenen Bücher und Zeitschriften. Mit Einschluss der in Bezug auf Anatomie und Physiologie des Auges erschienenen Bücher. Mit einem ausführhchen Sachregister. Nordh. 1872. kl. 8°. Bibhotheca otiatrica oder Verzeichniss aller auf dem Gebiete der Ohrenheilkunde in den letzten 20. Jahren, 1847—1866 im deutschen Buchhandel erschienenen Bücher und Zeitschriften. Mit Einschluss der in Bezug auf Anatomie und Physiologie des Ohres erschienenen Bücher .Mit einem ausführhchen Sachregister. Nordh. 1867. kl. 8°. Bttchting, A. Bibhotheca odontiatrica oder Verzeichniss der in den letzten 20 Jahren, 1847—1866 auf dem Gebiete der Zahnheükunde im deutschen Buchhandel erschienenen Bücher und Zeitschriften. Mit einem Sachregister. Nordh. 1867. kl. 8°. Bibhotheca gynaecologica et obstetricia oder Verzeichniss aller auf dem Gebiete der Gynaekologie und Geburtshülfe in den letzten 20 Jahren, 1847—1866 im deutschen Buchhandel erschienenen Bücher und Zeitschriften. Mit einem ausführhchen Sachregister. Nordh. 1867. kl. 8°. Bibhotheca pharmaceutica oder Verzeichniss aller auf dem Gebiete der Pharmacie in den letzten 20 Jahren, 1849—1868 IV. 4. U. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GENEESKUNDE ENZ. 327 im deutschen Buchhandel erschienenen Bücher und Zeitschriften. Mit einem ausführhchen Sachregister. Nordh. 1869. kl. 8°. Bttchting, A. Bibhotheca balneologica et hydrotherapeutica oder Verzeichniss aller auf dem Gebiete der Baederlehre und Wasserheilkunde in den letzten 20 Jahren, 1847—1866 im deutschen Buchhandel erschienenen Bücher und Zeitschriften mit Einschluss der Bücher über klimatische Kurorte, Molken- und Trauben-Kurorte, u. s. w. Mit einem ausführhchen Sachregister. Nordh. 1867. kl. 8°. Burdach, K. F. Die Literatur der Heüwissenschaft. Gotha, 1810. Dl. I. 8°. Garbornelli, Joh. Bibliographia medica typographica Pedemontana saecvlorum XV. et XVI. In qua non tantum auctorum nomina sed etiam fere omnium eorum operum inscriptiones eadem forma mensuraque relatae inveniuntur. Cum appendicibus et explanationibus atque indicibus copiosissimis. Romae, 1914. m. facs. fol. Catalogus van tijdschriften en boeken over kinderziekten aanwezig in de Nederlandsche openbare bibliotheken. Uitgegeven door de Nederl. Vereeniging voor Paediatrie. Amst. 1909. 8°. Choulant, L. Handbuch der Bücherkunde für die altere Medicin zur Kenntniss der griecbischen, lateinischen und arabischen Schriften im artzlichen Fache und zur bibhographischen Unterscheidung ihrer verschiedenen Ausgaben, Uebersetzungen und Erlauterungen. Leipzig, 1828. 8°. — Idem. 2te durchaus umgearbeitete und stark verméhrte Auflage. Leipzig, 1841. 8°. (anastatische herdruk). Bibhotheca medico-historica sive catalogus hbrorum historicorum de re medica et scientia naturah systematicus. Lips. 1842. 8°. Geschichte und Bibliographie der anatomischen Abbü- dung nach ihrer Beziehung auf anatomische Wissenschaft und bildende Kunst. Nebst einer Auswahl von Illustrationen nach beruehmten Kuenstlern, Hans Holbein, Lionardi da Vinei, Rafael, Michelangelo Buonarroti, Rembrandt van Rijn, Gerard de Lairesse, Wandelaer, u. A. Leipzig, 1852. m. 43 houtsn. en 3 chromolith. gr. 8°. Graphische Incunabeln für Naturgeschichte und Medicin. Enthaltend Geschichte und Bibhographie der ersten naturbistorischen und medicinischen Drucke des XV. und XVI. Jahrhunderts, welche mit ülustrirenden Abbildungen versehen sind, nebst Nachtragen zu des Verfassers Geschichte und Bibhographie der anatomischen Abbildung. Leipzig, 1858. 8°. (overdruk uit Archiv für die zeichnenden Künste). 328 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Douglas, J. Bibliograpbiae anatomicae specimen, sive catalogus omnium pene auctorum qui ab Hippocrate ad Harvaeum rem anatomicam ex professo, vel obiter, scriptis ülustrarunt; opera singulorum, et inventa juxta temporum seriem complectens. Editio 2a. priori auctior. Lugd. Batav. 1734. 8°. (Dumonchaux, P. J.). Bibliographie médicale raisonnée ou essai sur 1'exposition des livres les plus utiles a ceux qui se destinent a 1'étude de la médecine. Avec une lettre a M. du Monchaux, médecin de 1'Université de Douay, sur les tornmentaires de M. le Baron Vanswieten et sur quelques autres ouvrages. Paris, 1756. kl. 8°. Engelmann, W. Bibliotheca pharmaceutico-chemica oder Verzeichniss der pharmazeutisch-chemischen Bücher, welche seit der Mitte des vorigen Jahrhunderts bis zur Mitte des Jahres 1837 in Deutschland erschienen sind. Leipzig, 1838. 8°. Enslin, Th. C. F. Bibhotheca medico-chirurgica et pharmaceutico-chemica, oder Verzeichniss derjenigen medizinischen, chirurgischen, geburtshülfhchen und pharmazeutisch-chemischen Bücher, welche vom Jahre 1750 bis zur Mitte des Jahres 1837 in Deutschland erschienen sind. Von neuen ganzhch umgearbeitet von W. Engelmann. 5te Auflage. Leipzig, 1838. 8°. Engelmann, W. Bibhotheca medico-chirurgica etanatornico- physiologica. Alphabetisches Verzeichniss der medizinischen, chirurgischen, geburtshülflichen, anatomischen und physiologischen Bücher, welche vom Jahre 1750 bis zu Ende des Jahres 1847 in Deutschland erschienen sind. 6te ganzhch umgearbeitete Auflage der Bibhotheca me<üco-chirurgica von Enslin. Leipzig, 1848. 8°. Enslin, Th. C. F. Bibhotheca veterinaria oder Verzeichniss der in alterer undneuerer Zeit bis zur Mitte des Jahres 1842 in Deutschland erschienenen Bücher über alle Theile der Thierarzneikunde. Von neuem ganzhch umgearbeitet von W. Engelmann. Nebst einem voüstandigen Materiën-Register. 2te durchaus verbesserte und vermehrte Auflage. Leipzig, 1843. 8°. Büchtling, A. Bibhotheca veterinaria oder Verzeidmiss der seit Mitte 1842 bis Ende 1866 in deutschen Buchhandel erschienenen Bücher und Zeitschriften über alle Theile der Thierarzneikunde. Im genauen Anschluss an die W. Engelmann'sche Bibhotheca veterinaria bis zur Mitte des Jahres 1842. Mit einem vollstandigen Materiën-Register. Nordh. 1867. 8°. Friedreich, J. B. Synopsis hbrorum de pathologia et therapia morborum psychicorum. Heidelb. et Lips. 1830. kl. 8°. Gerlings, H. Katalogus van. boeken over gezondheidsleer, nijverheid, sociale vraagstukken, veiligheid en aanverwante IV. 4. U. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GENEESKUNDE ENZ. 329 vakken. Ingezonden op de tentoonstelling tot bevordering van veiligheid en gezondheid in fabrieken en werkplaatsen. Amst. 1890. 8°. Haeser, H. Bibhotheca epidemiographica, sive calatogus librorum de historia rnorborum epidemicorum tam generah quam speciah conscriptorum, Jena, 1843. 8°. Leerboek van de geschiedenis der geneeskunde. Naar de 2de, geheel omgewerkte Hoogduitsche uitgave in het Nederduitsch vrij bewerkt door A. H. Israels. Utr. Amst. 1859. 8°. Hekmeyer, F. C. Korte geschiedenis der runderpest benevens eene opgave van al de over deze ziekte handelende geschriften die van de vroegste tijden tot op heden zijn uitgekomen, vooral ' echter van die welke door Nederlanders of in de Hollandsche taal zijn uitgegeven. Amersf. 1845. 8°. Holtrop, L. S. A. Bibhotheca medico-chirurgica et pharmaceutico-chemica sive catalogus alphabeticus omnium hbrorum, dissertationum, etc. ad anatomiam, artem medicam, chirurgicam, obstetricam, pharmaceuticam, chemicam, botanicam, physicomedicam et veterinariam pertinentium et in Belgio ab anno 1790 ad annum 1840 editorum cum separatim turn in Diariis criticis et Actis Societatum. Accedunt indices. Hag. Com. 1842. 8°. Kestner, G. G. Bibhotheca medica, optimorum per singulas medicinae partes auctorum delectu circumscripta et in duos tomos distributa. Jena, 1746. 8°. Krul, R. Rapport namens de Commissie voor de geschiedenis der geneeskunde in Nederland. Zeven pestboekjes, 1564—1664, Amst. 1893. 8°. (overdr. uit Ned. tijdschrift voor geneeskunde). Lint, J. G. de. Catalogus van de tentoonstelling over oude anatomie, te houden te Leiden, Januari 1915, ter gelegenheid van de herdenking van den geboortedag van Andreas Vesahus. Met een bijdrage van J. Boeke. Gor. 1914. m. 1 pl. kl. 4°. Oude obstetrisch-anatomische afbeeldingen en de platen van Jenty. 1915. m. 6 pl. en afb. 8°. (overdruk uit Ned. tijdschr. voor verloskunde en gynaecologie). Historische aanteekeningen over de baring bij diplopagi. Haarl. 1917. m. portr. 8°. (overdr. uit Ned. tijdschr. voor verloskunde en gynaecologie). Monfalcon, J. B. Précis de l'histoire de la médecine et de bibhographie médicale. Contenant 1'indication et la classification des ouvrages les meilleurs, les plus utiles, la description des éditions rares, ou de luxe, et des considérations sur les soins que demande la conservation des bibhothèques. Paris, 1826. 12°. Morejon, A. H. Historia bibliografica de la medicina espanola. Madrid, 1842—52. 7 dln. 8°. 330 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Nieuws, Medisch en Pharmaceutisch. Bibliographisch maandblad. Amst. 1909—14. Jaarg. 1—5. 8°. (niet verder verschenen). Nuyens, B. W. Th. Een en ander over ontleedkundige boeken door Nederlanders geschreven vóór de 2de helft der 18e eeuw. Een bibhographische schets. 1909. 8°. (overdr. uit Ned. tijdschr. v. geneeskunde). Petit, Louis D. Bibhographie der gynaecologie en verloskunde, 1 Januari 1892—30 Juni 1894. Leiden, 1892—94. 8°. (overdr. uit Ned. tijdschr. voor verloskunde en gynaecologie). Plata y Marcos, M. de la. Coleccion bio-bibliografica de escritores médicos espanoles. Madrid, 1882. 8°. Ploucquet, G. G. Initia bibliothecae medico-practicae et chirurgicae realis sive repertorii medicinae practicae et chirurgiae. Tüb. 1793—97. 8 dln. 4°. Bibhotheca medico-practica et chirurgica realis recentior sive continuatie- et supplementa Initiorum bibliothecae medicopracticae et chirurgicae sive repertorii medicinae practicae et chirurgicae. Tüb. 1799—1803. 4 dln. 4°. Doorschoten exemplaren met aanteekeningen. Literatura medica digesta sive repertoruim medicinae practicae, chirurgiae atque rei obstetriciae. Tom III. et IV. (M-Z). Tüb. 1809. 4°. Scheltema & Holkema's Boekhandel. Geneeskundige literatuur. Catalogus van oorspronkelijke boeken op geneeskundig gebied welke in Nederland zijn verschenen in de jaren 1894—1906. Amst. 1906. 8°. Nederlandsche bibliographie van geneeskunde. Oorspronkelijke werken verschenen in de jaren 1901—1915. Amst. 1916. 8°. Scherer, A. N. a. literatura pbarmacopaearum. Lips. et Scraviae, 1822. 8°. Sprengel, C. Literatura medica externa recentior seu enumeratio hbrorum plerorumque commentariorum singularium ad doctrinas medicas facientium qui 'extra Germaniam ab anno 1750 impressi sunt. Iips. 1829. 8°. Sudhoff, K. Deutsche mechzinische Inkunabeln. Bibliographisch-hterarische Untersuchungen. Leipzig, 1908. m. 40 afb. 8°. Studiën zur Geschichte der Medizin herausgeg. von der PuschmannStiftung. Heft. 2, 3. Vandevelde, A. J. J. Repertorium van de geschriften over de voedingsmiddelen gedurende het jaar 1901 verschenen. Overzicht der boeken en verhandelingen over de samenstelling, het onderzoek en de vervalschingen der voedingsmiddelen. Gent, 1902. 8°. IV. 4. W. 1. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GODGELEERDHEID ENZ. 331 Verzeichniss, Systematisches. aller in der mediciiüschen Literatur in den Jahren 1796 bis 1800 herausgekommenen deutschen und auslandischen Schriften; Aus dem AUgemeinen Repertorio der Literatur von diesen Jahren besonders abgedruckt. Mit Nachweisung der in den vornehmsten teutschen kritischen Journalen und gelehrten Zeitungen von ihnen erhaltenen Recensionen. Weimar, 1807. 4°. Weber, C. M. Entwurf einer auserlesenen medicinisch-praktischen Bibhothek für angehende Aerzte. Leipzig, 1788. 8°. Wolf, G. Medicinisches Vademecum. Heuwissenschaft. Leipzie z. j. (ca. 1885). 8°. v. Genotmiddelen. Bergsma, C. A. Catalogus auctorum qui de thea scripserunt. Traj. a Rh. 1825. 8°. Bragge, W. Bibhotheca nicotiana, a first catalogue of books about tobacco. Privately printed, 1874. 8°. Doorschoten exemplaar met aanteekeningen en bijvoegselen van J. L. Beijers. Verlage, O. Zur Tabakshteratur. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1875). w. Godgeleerdheid en Kerkgeschiedenis. — Bijbels. — Liturgie en Geestelijk lied. 1. Algemeen. Acquoy, J. G. R. Handleiding tot de kerkgeschiedvorsching en kerkgeschiedschrijving. 2e herz. en verm. dr. d. F. Pijper, 's Grav; 1910. 8°. De vijf in den toren te Boskoop gevonden boekjes, beschreven en toegehcht. 'sGrav. 1896. 8°. (overdruk uit Archief voor Nederl. kerkgesch.) (Albert, A., et J. F. de Gourt). Dictionnaire portatif des prédicateurs francois, dont les sermons, prónes, homehes, panégyriques, et oraisons funèbres sont imprimés. Oü 1'on a marqué les meüleures éditions qui en ont été faites et les jugemens que les scavans en ont portés. Avec de courtes analyses de tous les Traités de 1'éloquence de la chaire qui ont paru en francois. Lyon, 1757. kl. 8°. Herdrukt in 1824 onder den titel: Dictionnaire biographique et bibliographique des prêdicateurs et sermonnaires francais depuis le XVIe siècle jusqu'a nos jours.... Par l'abbé de la P." Annegarn, J. A. Handbuch der Patrologie. Münster, 1839. 8°. 332 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Baldamus, E., und R. Haupt. Die literarischen Ejscheinungen der letzten 5 Jahren, 1865—1869 auf dem Gebiete der protestantischen Theologie. Systematisch geordnet und mit einem Autorenregister versehen. Reudnitz, 1870. 8°. i_ Die hterarischen Erscheinungen der letzten 5 Jahren, 1865—1869 auf dem Gebiete der katholischen Theologie. Systematisch geordnet und mit einem Autorenregister versehen. Reudnitz, 1870. 8°. Beek, J. A. van. Lijst van eenige boeken en brochuren uitgegeven in de oud-kathoheke kerk van Nederland sedert 1700— (1892). Rott. 1892, 93. 3 stkn. 8°. Beissel, Stephan. Weitere in Folge der Ausstellung des heiligen Rockes um das Jahr 1512 gedruckte Trierer Heihgthumsbücher. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. V. 1888). BeUarmini, R. De scriptoribus ecclesiasticis liber unus. Adiunctis indicibus vndecim et brevi chronologia ab orbe condito vsque ad annum MDCXII. Ultima editio a mendis praecedentium sedulo ac diligenter expurgata. Cum appendice philologica et chronologica R. P. Phüippi Labbe. Paris, 1658. kl. 8°. Oudin, F. C. Supplementum de scriptoribus vel scriptis ecclesiasticis a Bellarmino omissis, ad annum 1460, vel ad artem typographicam inventam. Paris, 1686. 8°. Bie, J. P. de, en J. Loosjes, Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland, 's Grav. 1919... Dl. I... gr. 8°. Brand, G. Register van de voornaamste twistschriften tusschen de Remonstranten en Contra-Remonstranten zoo den Staat als de Kerk betreffende van den jare 1577 tot den jare 1657 toe bijeenverzamelt door Gerard Brand Sen: met eenige vermeerdering in de tusschenbladen door den uitschrijver daarbij gevoegt. Handschrift van 22 blz. 4°. ' Cattenburch, Adr. a. Bibhotheca scriptorum Remonstrantium cui subjunctum est specimen controversiarum inter Remonstrantes et Socinum ejusque Asseclas, exhibitum ipsissimis scriptorum verbis. Amst. 1728. 8°. In denzelfden band: G. de Wind. Verhandeling van Gods algemeene genade. 1728. Clemen, C. Bibhographica zur Reformationsgeschichte. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XXIII, XXIV, 1906, 1907). Rehgionsgeschichthche Bibhographie im Anschluss an das Archiv für Rehgionswissenschaft, 1914... Leipzig, 1915... Jahrg. I... 8°. IV. 4. W. 1. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GODGELEERDHEID ENZ. 333 Clugnet, Léon. Bibliographie du culte local de la Vierge Marie. France. Ier fase. Province ecclésiastique d'Aix. 2e fase. Province ecclés. d'Albi. 3e fase. Province ecclés. d'Auch diocèses d'Aire, d'Auch, de Bayonne et de Tarbes. Paris, 1903. 3 facs. 8°. (Golonia, de). Bibhothèque janséniste ou catalogue alphabétique des principaux hvres jansénistes ou suspects de Jansénisme, qui ont paru depuis la naissance de cette hérésie. Avec des notes critiques sur les véritables auteurs de ces hvres, sin* les erreurs qui y sont contenues et sur les condamnations qui en ont été faites par le Saint Siège, ou par rEglise Galhcane, ou par les évèques diocesains. 1735. 8°. Aan het eind: Catalogue alphabétique des livres propres a précautionner les f idèles contre les erreurs du temps ou Bibliothèque an tij ansénis te. (Colonla, de, et L. Patouillet). Dictionnaire des hvres opposés a la morale de la Société des soy-disant Jésuites, condamnés par leurs intrigues et justifiés par le paraüèle qu'on en fera avec la morale de ceux condamnés par 1'arrêt du Parlement du 6 aoüt 1761. Brux. 1761. 4 dln. 8°. Nieuwe uitgave van de Bibliothèque janséniste bewerkt door P. Louis Patouillet. Dannappel, E. Die Literatur über die Salzburger Ernigration, 1731—35. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1886). Dictionnaire historique des auteurs ecclésiastiques renfermant la vie des pères et des docteurs de l'église; des meüleurs interprètes de 1'Ecriture Sainte, Juifs et Chrétiens; des théologiens scholastiques, moraux, mystique , polémiques, hétérodoxes, même qui ont écrit sur des matières non controversées; des Canonistes et des Commentateurs des Décrétales et du Corps du Droit Canonique; des historiens, bibliographes, biographes, et agiographes ecclésiastiques; des orateurs sacrés; des liturgistes et généralement de tous les auteurs qui ont écrit sur les matières ecclésiastiques. Avec le catalogue de leurs principaux ouvrages; le sornmaire de ce qu'on trouve de remarquable dans ceux des Pères, pour former la chaine de la tradition; le jugement des critiques sur la personne, le caractère, la doctrine, la méthode et le style des différens auteurs ecclésiastiques et rindication des meilleures éditions de leurs ouvrages. Lyon, 1767. 4 dln. kl. 8°. Ce dictionnaire est d'un prétre gaseon qui penche un peu vers le Jansénisme; il ne veut pas être nommé; il pria M. C. (Chaudon) son ami, de composer la préface et de revoir les grands articles (Barbier). Doedes, J. I. De Heidelbergsche catechismus in zijn eerste levensjaren, 1563—1567. Historische en bibliografische nalezing. Utr. 1867. m. 26 facs. 8°. Falk, F. Zu E. Wellers Repertorium (Reformationslitteratur). (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jahrg. XVI. 1899). 334 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Ficker, J. Kirchliche Druckwerke. Vortrag auf dem künstlerischen Ausbüdungskursus für evangelische Geisthche und Presbyter in Düsseldorf am 6. Juni 1912. Leipzig, 1912. 8°. Geffcken, J. Der Büdercatechismus des 15. Jahrhunderts und die catechetischen Hauptstücke in dieser Zeit bis auf Luther mitgetheilt und erlautert I. Die zehn Gebote mit 12 Bildtafeln nach God. Heidelb. 438. Leipzig, 1855. 4°. Glasius, B. Godgeleerd Nederland. Biographisch woordenboek van Nederlandsche godgeleerden, 's Hertog. 1851—56. 3 dln. 8°. Goldwitzer, F. W. Bibhographie der Kirchenvater und Kirchenlehrer vom ersten bis zum dreyzehnten Jahrhunderte. Landshut, 1828. 8°. Bibliographia dogmatica. Compendh dogmatices usui pemecessaria, collecta et edita. Solisbaci, 1831. 8°. Hennen. Eine bibhographische ZusammensteUung der Trieier Heihgtumsbücher deren Drucklegung durch die Ausstellung des Heihgen Rockes im Jahre 1512 veranlasst wurde. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. IV. 1887). Haebler, Konrad, Gedruckt e spanische Ablassbriefe der Inkunabelzeit. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jahrg. V, VIII. 1901—02, 1904—05). Hilgers, Joseph. Zur Bibhographie des Quietismus. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XXIV. 1907). Iets over en van de eerste geloofsbelijdenissen der gereformeerden in de Nederlanden. Z. p. en j. 8°. Ittigius, Th. De bibhothecis et catenis Patrum, variisque veterum scriptorum ecclesiasticorum cohectionibus Basüeensibus, Tigurinis, Parisiensibus, Goloniensibus, Lugdunensibus, Leidensibus, Ingolstadiensibus, Antverpiensibus, Romanis, Venetis, Mediolanensi, Moguntinis, Boni-Fonteis, Insulana, Divionensi, Rotomagensi, Tolosana, Londinensibus, Dubliniensi, Oxoniensi, Lovaniensibus, Trajectensi, Genevensibus, Hamburgensibus, Cygneis, Lipsiensibus et alüs tractatus variis observationibus et animadversionibus refertus. Iips. 1707. m. portr. 8°. Knuttel, W. P. C. Nederlandsche bibliographie van kerkgeschiedenis. Amst. 1889. 8°. Bijdragen tot een Nederl. Bibliographie uitgegeven door het Frederik Muller-Fonds. Koecher, J. C. Abbildung einer Friedenstheologie oder der Gottesgelahrheit, welche den Frieden in der Kirche erhalt und befördert. Nebst einer Bibhotheca Theologiae Irenicae, mit nützlichen Anmerkungen begleitet. Jena, 1764. kl. 8°. IV. 4. W. 1. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GODGELEERDHEID ENZ. 335 Kronenberg, M. E. Twee aflaatbrieven van Raymundus Pecaudi. (Rostock, Fratres, 1502). m. facs. (Het Boek. Jg. VI. 1917). Lindeboom, G. Historisch-critisch overzicht van de Tractaatuitgaven in Nederland. Breukelen, 1903. 8°. Lowndes, W. T. The Britishhbrarian, or handboök for students in divinity, a guide to the knowledge of theological works in English, and in the learned and other foreign languages, classified under heads, to these are added critical notes, extracted from authors in the highest repute, together with indications as to the best, or more correct éditions, their pecularities, and their usual prices. London, z. j. (c. 1840). 8°. Luther, J. Studiën zur Bibliographie des Reformations-Jahrhunderts. I. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Tahrg. XXXIV 1917). Magon, Fr. Carl. Handbuch der Patrologie und der kirchlichen Literaturgeschichte. Regensb. 1864. 2 dln. 8°. Meijer, Gerh. Bibliothecae theologicae contractae hbri duo. Bremae, 1660. 12°. In denzelfden band: M. Schook, Liber de cervisia. Gron. 1661. Molanus, J. Bibhotheca materiarum qvae, a qvibvs avctoribvs, cvm antiquis turn recentioribus sint pertractatae. Docentibus, concionantibus, ac scriptoribus pernecessaria. Accedunt catalogi dvo: I Catholicorvm S. Scriptvrae interpretum; Bibhcorum hbrorum ordine. II. Scholasticorum theologorvm in Diui Thomae Aquinatis Summam. Colon. Agripp. 1618. 4°. Noyon, A. Notes pour servir au Catalogue du fonds latin de la Bibhothèque Nationale. Inventaire des écrits théblogiques du Xlle siècle non insérés dans la Patrologie latine de Migne. (Revue des bibhothèques, 1912, 1913). Pérennès, Fr. Dictionnaire de bibhographie catholiaue nré- sentant 1'indication et les titres complets de tous les ouvrages qui ont été pubhés dans les trois langues grecque, latine, et francaise, depuis la naissance du Christianisme, en tous pays, mais principalement en France pour et sur le Cathohcisme, avec les divers renseignements bibhographiques qui peuvent en donner 1'idée la plus compléte, le tout rangé méthodiquement et par ordre alphabétique sous 57 chefs principaux. Suivi d'un Dictionnaire de bibhologie par M. Brunet de Bordeaux pubhé par l'abbé Migne. .Paris, 1858—1866. 6 dln. gr. 8°. Petzholdt, J. Beitrage zu einer Bibhotheca Sancta. Aus der Prinzl. Secundogenitur-Bibhothek zu Dresden. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekswissenschaft. Jahrg. 1866—69; IÖ/4. ö/ö . 336 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Poiret, P. Bibliotheca mysticorum selecta, tribus constans partibus. 1. Theol. mysticae idea generahori. 2. Auctorum mystic. characteribus praecipuis. 3. Eorundem catalogo, ac de plerisque judicio Amst. 1708. 8°. Preuschen, Krüger, u. A. Bibhographie der kirchengeschichthchen Literatur fur das Jahr 1910. Leipzig, 1913. 8V Overdruk uit: Bibliographie der theologischen Literatur für das Jahr 1910. (Pijper, F.). Overzicht van geschriften betreffende de Nederlandsche kerkgeschiedenis over de jaren 1894 en 95, 1897 en 98, 1905—06, 1908, 1909, 1910. 'sGrav. 1895—1911. 6 stkn. 8. (overdruk uit Archief v. Nederlandsche kerkgeschiedenis). Rieu, W. N. du, Essai bibliographique concernant tout ce qui a paru dans les Pays-Bas au sujet et en faveur des Vaudois. La Haye, 1889. m. 1 pl. 8°. Niet in den handel. Schoenemann, C. T. G. Bibhotheca bistorico-hterariaPatrvm Latinorvm a Tertvlhano principe vsqve ad Gregorivm M. et Isidorvm Hispalensem ad Bibhothecam Fabricii latinam accommodata. Lips. 1792—1794. 2 dln. 8°. Sepp, C. Bibhotheek van Nederlandsche kerkgeschiedschrijvers. Opgave van hetgeen Nederlanders over de geschiedenis der Chri telijke Kerk geschreven hebben. Leiden, 1886. 8°. Thesaurus hbrorum rei Catholicae. Handbuch der Bücherkunde der gesammten Literatur des Kathohcismus und zunachst der katholischen Theologie; mit sehr vielen biographischen und hter&rischen Notizen, Hinweisung auf Werke verwandten Inhalts, Aufführung der Gegenschriften, Rücksichtnahme auf Zeitgegenstande, Bezeichnung der heterodoxen und akathohschen Autoren, Preisangaben der selteneren, nur noch bei Antiquaren vorkommenden Werken, etc. Würzburg, 1850. 2 dln. mit Erganzungsheft, theologisches Fach- und Sachregister. Würzb. 1850. 8. Voogt, H. L. de. Naamhjst der geschriften enz., betrekking hebbende op de invoering der bisschoppelijke hiërarchie in Nederland, Ao. 1853. Utr. 1870. 8°. (Wilken, F.). Index hbrorum ad celebranda sacra saecularia Reformationis ecclesiasticae tertia annis 1817 et 1819 cum in Germania turn extra Germaniam vulgatorum quos Bibhotheca regia Berolinensis ad hunc usque diem comparavit. Berol. 1821.8 . Willems, C. Trierer Heiligtums-bücher. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XIV. 1897). Winer, G. B. Handbuch der theologischen Literatur, hauptsichhch der protestantischen nebst kurzen biographischen Notizen Über die theologischen Schriftsteller. 3e Aufl. Leipzig, 1838, 1840. 2 dln. 8°. IV. 4. W. 2. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GODGELEERDHEID ENZ. 337 Wolf s Tlieologisch.es Vademecum Alphabetische und systematische Zusammenstellung der neueren und besseren LiteraturErscheinungen auf dem Gebiete der Theologie. Leipzig, 1881. 8°. Zuchold, E. A. Bibhotheca theologica. Verzeichniss der auf dem Gebiete der evangelischen Theologie nebst den für dieselbe wichtigen wahrend der Jahre 1830—62 in Deutschland erschienenen Werke. Gött. 1864. 2 dln. 8°. 2. Bijbels. Arnold, T. J. ï. De Bijbel van Czaar Peter. Amst. 1878. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. boekhandel). Beissel, S. Geschichte der Evangehenbücher in der ersten Half te des Mittelalters. Freiburg, 1906. m. afb. 8°. Catalogus der Bijbel-tentoonstelling ter gelegenheid der herdenking van het honderdjarig bestaan van het Nederlandsch Bijbelgenootschap in het Stedelijk Museum te Amsterdam. 1914. m. pl. 8°. Burger Jr., C. P. De Bijbeltentoonstelling te Amsterdam. (Het Boek. Jg. III. 1914). Collection, An exact, or catalogue of our English writers on the Old and New Testament, either in whole or in part; whether commentators, elucidators, adnotators or expositors, at large, or in single sermons. London, 1663. 8°. Copinger, W. A. A few words on fifteenth century Latin Bibles. With a chronological table of the printed éditions of the Latin Bible during the first half century. (The Library. Vol. III. 1891). Incunabula bibhca or the first half century of the Latin Bible being a bibhographical account of the various éditions of the Latin Bible between 1450 and 1500. With an appendix containing a chronological hst of thé éditions of the 16th century. London, 1892. m. 54 pl. fol. Darlow, T. H., and H. F. Moule. Historical catalogue ofthe printed éditions of Holy Scripture in the hbrary of the British and Foreign Bible Society. London, 1903—1911. 2 dln. in 4 bdn. 8°. Vol. I English. Vol. II Polyglots and languages other than English. Dobson, Wi liam. T. History of the Bassandyne Bible, the frst printed in Scotland with notices of the early printers of Edinburgh. Edinb. 1887. m. pl. 8°. Doedes, J. I. Over Nederlandsche Bijbeluitgaven in het midden der zestiende eeuw, ten d.enste der Hervormingsgezinden. Harderwijk, 1869. 8°. Geschiedenis van de eerste uitgaven der schriften des Nieuwen Verbonds in de Nederlandsche taal, 1522, 1523, volgens 22 338 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. onlangs gevonden exemplaren thans voor het eerst beschreven. Utr. 1872. 8°. Doedes, J. I. Nieuwe bibhographische ontdekkingen. Bijdragen tot de kennis van de gesch. der eerste uitgaven van het N. Testament in de Nederlandsche taal, van de eerste lotgevallen der Heidelbergschen Catechismus in het Nederlandsch en van de oudste drukken van het Doopsgezinde martelaarsboek: „Het offer des Heeren." Utr. 1876. 8°. Het voor Nederland gedenkwaardige jaar 1477 na vierhonderd jaren herdacht in 1877. Amst. 1877. 8°. (overdruk uit Stemmen voor waarh. en vrede). Herinnering aan de eerste uitgave van den Bijbel in Nederland gedrukt. Enschedé, J. W. De voorgeschiedenis der Nederlandsche Bijbelcompagnie. (Het Boek. Jaarg. III. 1914). Eys, W. J. van, Bibhographie des Blbles et des Nouveaux Testaments en langue francaise des XVe et XVI siècles. Genève, 1903, 1901. 2 dln. 8°. Falk, Fr; Bibelstudien, Bibelbandschriften und BibeldruCke in Mainz vom achten Jahrhundert bis zur Gegenwart. Mainz, 1901. 8°. Fry, Francis. A bibliographical description of the éditions of the New Testament, Tyndale's version in English. With numerous readings, comparisons of texts and historical notices. The notes in full from the edition of Nov. 1534. An account of two octavo éditions of the New Testament of the Bishop's version without numbers to the veises. London, 1878. m. 73 pl. 4°. Gruber, L. Franklin. The Wittenberg originals of the Luther Bible. m. 10 facs. (Bibliogr. Soc. America. Papers. XII. 1918). Goeze, J. M. Verzeichnis seiner Sammlung seltener und merkwürdiger Bibeln in verschiedenen Sprachen, mit kritischen und literarischen Anmerkungen. Halle, 1777. 4°. Klein. Erste hollandische Bibel. (1477). (Serapeum. Jg. IX. 1848). Lempertz, H. Ueber die erste zu Köln gedruckte deutsche Bibel. Köln, 1836. fol. (overdruk uit Beiblatt z. Kölnischen Zeitung. no. 1—3). - Long, Is. le. Boek-zaal der Nederduytsche Bijbels geopent, in een historische verhandelinge van de oversettinge der Heyligen Schriftuure in de Nederduytsche taaie, sedert deselve eerst wierdt ondernomen; beneffens de veranderingen, welke daaromtrent door de Gereformeerde, Luthersche, Mennoniten en Roomschgezinde, van tydt tot tydt tot nu toe gemaakt zijn. Met een omstandig bericht, van meer dan hondert oude hand- rv. 4. W. 2. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GODGELEERDHEID ENZ. 339 schriften, van Bybels en Bybelsche boeken des Ouden en Nieuwen Testaments, tot op de vindinge van de druk-konst, als meede van meer dan duysendt diergelijke exemplaaren, van verschillende drukken, sedert de vindinge der druk-kunst, tot nu toe; alle in de Nederduytsche taaie. Doormengt met historische, taalkundige, geestelyke en wereldtlyke aanmerkingen Amst. 1732. 4°. Exemplaar van P. A. Tiele, met verschillende aanteekeningen van zijn hand. Long, ïs. le. Idem. Tweede uitgave. Hoorn, 1764. 2 dln. 4°. Naleesingen en verbeeteringen in eenige van myne uyt- gegevene werken: Kort historisch verhaal, van den eersten oorsprong der Nederlandschen Gereformeerden kerken onder 't Kruis; Als mede tot De Boekzaal der Nederduytsche Bybels, De Historie der Reformatie van Amsterdam en Den Spiegel Historiaal van Lodewyk van Velthem. Amst. 1760. 4°. Long, Jac. le. Bibliotheca sacra, post J. le Long et C. F. Boerneri iteratas curas ordirie disposita, emendata, suppleta, continuata ab A. G. Masch. Halae, 1778—1790. 2 dln. in 6 st. 5 bdn. 4°. Deze laatste druk bevat alleen de uitgaven des geheelen Bijbels in het Hebreeuwsch en Grieksch en de Oostersche, Grieksche en Latijnsche vertalingen. — Doedes, J. I. Lijst van Bijbels, Testamenten of gedeelten daarvan, niet door le Long vermeld (tot op het jaar 1650). 's Grav. 1878. 8°. (overdruk uit Bibhographische Adversaria. 1878; voortgezet in Bibl. Adv. IV. en V. 1878—82, 1883—86). Looman, T. M. Hoe wij aan den Bijbel zijn gekomen. Het Boek der boeken, zijn geschiedenis en zijn loop door de wereld. Naar aanleiding van den 87sten druk van The Book and its story. Amst. 1866. 8°. Miklós, E. Dé Hongaarsche Bijbels in Nederland. (Het Boek. Jg. VI. 1917). Nestle, H. Die erste Lutherbibel mit Verszahlung. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XX. 1903). Niesert, J. Literarische Nachricht über die erste zu Köln gedruckte niederdeutsche Bibel, und Vergleichung derselben mit der Vulgata und den sieben altesten oberdeutschen Bibelübersetzungen. Coesfeld, 1825. 8°. Noordbeek, G., en B. Mourik. Naam-rol der godgeleerde schrijvers welke over den geheelen Bybel, ofte byzondere boeken, capittelen, en versen, uit dezelve in 't Nederduits geschreeven hebben, zo Gereformeerden, Lutherschen, als Remonstranten en Mehnoniten, etc. Met byvoeginge welke over 't Lyden van Jesus Christus, als meede de Feest-Predikatien, en over de Heidelberg- 340 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. sche Catechismus, in 't Nederduits in 't hcht gekomen zijn. 3de druk. Amst. 1764. kl. 8°. Doorschoten exemplaar. Noordbeek, G., en B. Mourik. Idem. 5e druk. Amst. z. j. (1781). 2 dln. 4°. Outhuys, G. Geschiedkundig verslag der voornaamste uitgaven van de Biblia Polyglotta. Gedeeltelijk uit het Fransch vertaald, en met bijvoegsels en aanteekeningen vermeerderd. Franeker, 1822. 8°. Bewerking van een gedeelte van De Petity's Encyclopédie élémentaire. Paczkowski, Joseph. Die sogenannte Chylinski'sche Bibel. Bibhographische Beitrage. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XII. 1895). Panzer, G. W. Literarische Nachricht von den alleraltesten gedruckten deutschen Bibeln aus dem 15n Jahrhundert, welche in der öffenthchen Bibhothek der Reichstadt Nürnberg aufbewahret worden. Nürnb. 1777. 4°. Prime, Wendell. Fifteenth century Bibles. A study in bibhography. N.-Y. 1888. 8°. Reuss, E. Bibhotheca Novi Testamenti Graeci, cuius editiones ab initio typographiae ad nostram aetatem impressas quotquot reperiri potuerunt cohegit, digessit, illustravit. Brunsw. 1872. 8°. Rooses, Max. Plantijn's Koninklijke Bijbel. Geschiedenis van een boek in de 16e eeuw. Amst. 1880. 8°. (overdr. uit De Gids). Rossi, J. B. de. Apparatus Hebraeo Bibhcus seu Mss editique codice Sacri textüs quos possidet novaeque var. lectionum collationi destinat. Parmae, 1782. 8°. De ignotis nonnuhs antiquissimis Hebr. textus editionibus ac critico earum usu. Accedit de editionibus Hebraeo bibhcis appendix historico-critica ad nuperrimam Bibhothecam Sacram le - Longio-Maschianam. Erl. 1782. 4°. Scheler, Aug. Geschichte der Entstehung der berühmten Plantinschen Polyglottenbibel und Biographie des mit dieser beauftragten Benedito Arias Montano. (Serapeum. Jahrg. VI. 1845). Schubert, Anton. Die beiden altesten vollstandigen Bibha Bohemica-Inkunabeln. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XIV. 1897). Smith, Walter. E. The great „She" Bible. (The Library. Vol. II. 1890). Stevens, H. The Bibles in the Caxton Exhibition 1877, or a bibhographical description of nearly one thousand representative Bibles in various languages chronologicahy arranged from IV. 4. W. 2. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GODGELEERDHEID ENZ. 341 the first Bible printed by Gutenberg in 1450—1456 to the last Bible printed at the Oxford University Press the 30th June 1877. With an introduction on the history of printing as iUustrated by the printed Bible from 1450 to 1877 in which is told for the first time the true history and mystery of the Coverdale Bible of 1535. Together with bibhographical nofes and collations of many rare Bibles in various languages and divers versions printed during the last four centuries. Special edition revised and carefuUy corrected with additions. Flavoured with a squeeze of the Saturday Review's homily on Bibles. London, 1878. 8°. Strampff, von. Biblia Latina cum glossa ordinaria Walafridi Strabonis et interlineari Anselmi Laudunensis. Partes IV. (Panzer. Ann. I. 200, 314. Hain. I. 1. p. 433. no. 3173.) gedruckt zu Strassburg durch Adolph Rusch um 1480. (Serapeum, Jg. XIII, XIV. 1852, 1853), Toorenenbergen, J. J. van. Nederland, het klassieke land der Bijbelverspreiding. Toespraak gehouden in de Rotterd. Afdeeling van het Nederl. Bijbelgenootschap, 4 Nov. 1877. Rott. 1877. 8°. Vollmer, Hans. Ober- und mitteldeutsche Historienbibeln. — Niederdeutsche Historienbibeln und andere Bibelbearbeitungen. Berlin, 1912, 1916. 2 dln. m. 30 pl. 8°. Materialien zur Bibelgeschichte und religiösen Volkskunde des Mittelalters. Band I. 1.2. Walt her, W. Die deutsche Bibelübersetzung des Mittelalters. Braunschw. 1889—92. m. 18 pl. 4°. Wright, J. Early Bibles of America. London, 1893. m. afb. 8°. Wright, William. Remarkable Bibles. (The Library. Vol. VII. 1895). Zannachius, J. Bibhotheca theologica sive catalogus tam auctorum, qui in sacros Bibhcos libros Veteris et Novi Testamenta in hunc usque annum scripserunt, quam materiarum, quarum Auctores non extant, non solum ex Bibhotheca Gesneriana quae anno 1583 prodit, verum etiam ex Catalogis Nundinarium Francofurtensium, qui ab anno 1583 in lucem prodierunt, coUectus, et plus 70 autoribus recentioribus plurimum auctus, ut vice supplementi haberi possit; atque in commune Christianorum commodum divulgatus.... Mulhusii, 1591. 4°. Zorn, P. Historia Bibhorvm pictorvm ex antiqvitatibvs ebraeorvm et christianorvm ülvstrata. Von denen zur Historie derer Büder-Bibeln sonderhch gehörigen Alterthümern. Leipzig, 1743. m. 1 pl. 4°. 342 IV. DE KENNIS VAÜ HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. 3. Liturgie en geestelijk lied. Bahlmann, P. Das alteste katholische Gesangbuch in niederdeutscher Sprache. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XIII. 1896). Bohatta, H. Versuch einer Bibhographie der Livres d'heures (horae B. M. V. horae= getijden) des XV. und XVI. Jahrhunderts mit Ausnahme der für Salisbury und York gedruckten (Mitth. des österr. Vereines für Bibhothekswesen. Jahrg. XI. 1907). Bibhographie des hvres d'heures (horae B. M. V.) Officia, Hortulae animae, Coronae B. M. V. Rosaria et Cursus B. M. V. imprimés aux XVe et XVI siècles. Vienne, 1909. 8°. Liturgische Bibhographie des XV Jahrhunderts mit Ausnahme der Missale und Livres d'heures. Wien, 1911. 8°. Brambach, W. Gregorianisch bibhographische Lösung der Streitfrage über den Ursprung des gregorianischen Gesanges. Leipzig, 1895. 8°. Sammlung Bibliothekswissenschaf tl. Arbeiten, herausg. von K. Dziatzko. Claudin, A. L'imprimerie a Uzès au XVe siècle. Dascriptkm d'un bréviaire inconnu imprimé dans cette ville en 1493. Paris, 1899. 8°. (overdr. uit Bibhographe moderne). Didot, A. F. Missel de Jacques Juvénal des Ursins, cédé a. la ville de Paris, le 3 mai 1861. 8°. Ebner, A. QueUen und Forschungen zur Geschichte und Kunstgeschichte des Missale Romanum im Mittelalter, Iter Itahcum. Freib. 1896. m. 1 pl. en 30 afb. 8°. Ens, Joh. Kort historisch berigt van de pubheke schriften rakende de leer en dienst der Nederduytze kerken van de Vereenigde Nederlanden, zijnde de formulieren van eenigheyt en de liturgie, doorgaans gevoegt agter de Psalmboeken, die in de zelve kerken gebruykt worden. Amst. 1746. 4°. Enschedé, J. W. Vier. Psalm-Orgelboeken, 1775—1778. Amst. 1907. 8°. (overdruk uit Tijdschr. voor N. Nederl. muziekgeschiedenis). Falk, F. Verzeichniss der bis 1520 in deutscher Sprache gedruckten Postülen (Plenarien, Evangehenbücher). (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1878). Jenner, Henry. The service-books of the Latin Church. (The Library. New Series. Vol. IV. 1913). Klemming, G. E. Sveriges aldre htufgiska hteratur. Stockh. 1879. m. facs. 8°. K. Bibliotekets Handlingar. 1. Arsberattelse för ar 1878. Knuttel, J. A. N. Het geestelijk hed in de Nederlanden vóór de Kerkhervorming. Rott. 1906. 8°. IV. 4. W. 3. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. GODGELEERDHEID ENZ. 343 Koek, Johann. Handschriftliche Missalien in Steiermark, Graz und Wien, 1916. m. pl. 8°. Kruitwagen, B. Een Missale Leodiense door Johannes de Westfaha te Leuven. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. VIII. 1910). Het Horarium van Gerard Leeu, Antwerpen, 1489, 27 Juli. (Het Boek. Jg. II. 1913). Het Breviarium Windeshemense, Antwerpen, Gerard Leeu, 1488, 15 October. (Het Boek, Jaarg. III. 1914). Lacombe, P. Livres d'heures imprimés au 15e et aü 16e siècle conservés dans les bibhothèques pubhques de Paris. Catalogue. Paris, 1907. 8°. Muss, Arnolt, W. The Book of Common Prayer among the nations of the world. A history of translations of the Prayer Book of the Church of England and of the Protestant Episcopal Church of America. A study basèd mainly on the collection of J. H. Benton. London, 1914. 8°. (Pluquet, Fr.). Notice sur les anciens hvres d'heures par un membre de la société des antiquaires de Normandie. Caen, z. j. 8°. (in 50 exemplaren gedrukt). Redgrave, G. R. Some iUustrated sermon-books. (The Library. Third Series, no. 25. Vol. VII). Roth, F. W. E. Zur Bibhographie der hturgischen Drucke des Erzstifts Mainz. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XII. 1895). Rivoli, duc de, prince d'Esseling. Les missels imprimés kVénise de 1481 a 1600. Description. IUustration. Bibhographie. Avec cinq planches sur cuivre et 350 gravures, initiales et marqués. Paris, 1896. m. pl. fol. Scheurleer, D. F. De Souterhedekens. Bijdrage tot de geschiedenis der oudste Nederlandsche r«almberijming. Leiden, 1898. m. 24 gefacs. titelbladen. 8°. Socard, A., et A. Assier. Livres hturgiques du diocese de Troyes imprimés au quinzième et au seizième Siècle. Ouvrage orné de 86 gravures originales. Paris, 1863. m. afb. 8°. Tarbouriech, A. Les hvres d'heures au seizième siècle. Paris, 1865. 8°. Tideman, J. Historisch overzigt van de catechistische literatuur der Remonstranten. Rott. 1852. 8°. Wackernagel, Ph. Bibhographie zur Geschichte des deutschen Kirchenhedes im XVI Jahrhundert. Frankf. 1855. 8°. Reicke, R. Ueber den altesten Königsberger Druck und 344 iv. de kennis van het boek. bibliographie. zwei im Wackemagel's Bibliographie des deutschen Kirchenhedes nicht verzeichnete Liederdrucke. (Serapeum. Jg. XXII. 1861). Wackernagel. — Weiter, E. Geisthche Dichtungen. Zusatze zu Wackernagels Bibhographien und E. WeUers Annalen. (Sera-i peum. Jg. XXX. 1869). Wagner, Jos. Maria. Zur Litteratur des katholischen Kirchenhedes. (Serapeum. Jg. XXIV. 1863). Weale, W. H. J. Bibliographia hturgica. Catalogus missahum ritus Latini ab anno 1475 impressorum. London, 1886. 8°. — Bemerkungen zu den Mainzer und Trierer Missaha. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. IV. 1887). Weller, E. Etwas vom deutschen Kirchenhede. (Serapeum. Jg. XXVI, XXXI. 1865, 1870). Wordsworth, Chr., and H. Llttlehales. The old servicebooks of the English church. London, 1904. m. pl. 8°. Wieder, F. C. De schriftuurhjke hedekens. De hederen der Nederlandsche Hervormden tot op het jaar 1566. Inhoudsbeschrijving en bibhographie. 's Grav. 1900. 8°. x. Godsdiensten, Niet-christelijke. Black, G. F. Druids and druidism. A list of reference. N.-Y. 1920. 8°. Held, H. L. Deutsche Bibhographie des Budhismus. Eine Ueber sicht über die deutsch-sprachhche buddhologische Literatur. München, Leipig, 1916. 8°. ij. Historieprenten. Théatre de 1'Univers, Le grand, ou Recueil immense et précieux de presque tout ce qui a jamais été gravé par les plus fameux maitres, concernant la description des royaumes, -des provinces et des villes des quatre parties du monde oü 1'on trouve les meilleures cartes géographiques; les plans et les profils de villes, etc. les antiquités, monumens, triomphes,' tournois, carroussels, entrées, cérémonies et tombeaux: les ouvrages de peinture et de sculpture des plus grands maitres: les portraits des rois, des princes et des grands hommes. Ën 125 gros volumes in foho Z. p. en j. (1735?) 8°. Amsterdam. Kon. Oudh. Gen. Inhoudsopgave van den atlas van afbeeldingen betreffende zeden en gewoonten. 1919. 4°. IV. 4. ij. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. HISTORIEPRENTEN. 345 Burger Jr., C. P. Inscripties op haringen, m. afb. (Het Boek. Jg V. 1916). Catalogus van den atlas voor de vaderlandsche geschiedenis bevattende eene verzameling van geschiedkundige prenten, kaarten, portretten, wapens, afbeeldingen van zegels en gedenkpenningen, tijdrekenkundige en genealogische tafelen, enz. Verzameld door G. J. Beeldsnijder. Z. p. en j. (c. 1840). 8°. Catalogus van een atlas der Nederlandsche geschiedenis oorspronkehjk toebehoord hebbend aan P. G. Witsen Geysbeek 1844. Handschrift. 4°. Catalogus van een historischen atlas van prenten en portretten, loopende tot 1815. Hs. in 4 portefeuilles. 4°. Afkomstig van Frederik Muller. Catalogus van de tentoonstelling ter herdenking van het 300jarig bestaan van Batavia. Gehouden in het Stedelijk Museum, Amsterdam, Juni—Juli 1919. Amst. 1919. 8°. Collection de Jb. de Vos Jbzn. Description" des ébauches relatives a rhistoire des Pays-Bas. lère — 3e série depuis 1'année 40 a 1566. Z. p. en j. 8°. Eekhof, A. Nog iets over wondervisschen. m. Naschrift. (Het Boek. Jg. V. 1916). Hesse, G. Vier prenten van de legende der Weertsche Rogstekers, m. pl. (Het Boek. Jg. VI. 1917). Gijn, S. van. Dordracum illustratum. Verzameling van kaarten, teekeningen, prenten en portretten betreffende de stad Dordrecht» Bijeengebracht, gerangschikt en beschreven. Dordr. 1908—12. 3 dln. m. supplement en register, tez. 4 dln. m. pl. 8°. Muller, Frederik. De Nederlandsche geschiedenis in platen. Beredeneerde beschrijving van Nederlandsche historieplaten, zinneprenten en historische kaarten. Amst. 1863—1882. 4 dln. 8°. Deze verzameling is in 1881 door 's Rijks Prentenkabinet te Amsterdam aangekocht. Dozy, Ch. M. Nalezing op F. Muller's Catalogus van Nederlandsche historieprenten. Rott. 1887. 8°. Historieplaten, zinne- en spotprenten over het Koningrijk der Nederlanden van 1815 tot 1830, en de Belgische omwenteling tot aan de definitieve scheiding van Holland en België, waarbij meer dan 600 platen, uitsluitend over België. Amst. 1879. 8°. (overgedrukt uit Beschrijving van Nederlandsche historieplaten. Deel III). Beschrijving der platen in den-Nederlandschen Spectator, 1860—1878 en in de Studenten-almanakken van 1838—1878. 346 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Amst. 1879. 8°. (overgedrukt uit Beschrijving van Nederlandsche historieplaten. Deel III). Nijhoff, Wouter. Een serie portretten van de koningen van Engeland, met Nederl. versregels uitgegeven in 1534. (Het Boek. Jg. II. 1913). Nijland, A. J. Beeld van ons vaderland, tijdens de Unie van Utrecht, 1576—1581. Utr. 1879. 8°. Beeld van ons vaderland van den Vrede van Munster tot dien van Breda, 1648—1667. Historieplaten en portretten, tentoongesteld op de Alg. Verg. van het Ned. Onderwijzers-Genootschap, 25—27 Juli 1877. Utr. 1877. 8°. De zeeslag van Doggersbank, 5 Aug. 1781, dankbaar herdacht 5 Aug. 1881. 8°. Verzameling A. J. Nijland, 1830—32. (Utr. 1890). 8°. De Belgische revolutie met de ridders van het Metalen Kruis herdacht te Amsterdam, 24 en 25 Oct. 1881. Utr. 1881. 8°. De geschiedenis der Utrechtsche Hoogeschool in plaat. Catalogus van de tentoonstelling gehouden bij de opening van het nieuwe Universiteitsgebouw, April 1894. 8°. Palier, H. Lijst eener prentverzameling der vaderlandsche geschiedenis en aardrijkskunde der Nederlanden.'s Bosch, 1851.8°. Rijn, G. van, en G. van Ommeren. Atlas van Stolk. Katalogus der historie-, spot- en zinneprenten betrekkelijk de geschiedenis van Nederland, verzameld door A, van Stolk Cz. Amst. 1895— 1908. Deel I—IX. in 10 stkn. 8°. Van deel VII af met medewerking van C. van Ommeren. Versameling van prenten en pourtraitten, extra betrekkelijk op de vaderlandsche historiën, van de vroegste tijden af, tot op dezen tegenwoordigen teijd. (1795). Hs. fol. Vries, R. W. P. de. Amsterdamsche atlassen. Amst. 1889. 8°. (overdruk uit Amsterdamsen Jaarboekje). Heller, J. Verzeichnisz von Bambergischen topographisch-historischen Abbildungen in Holzschnitt, Kupferstich, Lithographie, etc. mit historisch-artistisch-hterarischen Notizen. Bamb. 1841. 8°. Prints, Historical. and early views of American cities, etc. Catalogue of the loan exhibition held at the New York Public Library, April 19 to Oct. 15 1917. N.-Y. 1917. 8°. IV. 4. aa. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. KERKELIJKE ORDEN ENZ. 347 z. Joden. Zie ook bij Taal en letteren. Fürst, J. Bibliotheca Judaica. Bibhographisches Handbuch der gesammten jüdischen Literatur mit Einschluss der Schriften über Juden und Judenthum und eine Geschichte der jüdischen Bibhographie nach alphabetischer Ordnung der Verfasser bearbeitet. Leipzig, 1849—1863. 3 dln. 8°. Kayserling, M. Biblioteca Espanola-Portugueza-Judaica. Dictionnaire bibliographique des auteurs juifs, de leurs ouvrages espagnols et portugais et des oeuvres sur et contre les juifs et le judaïsme. Avec un apercu sur la littérature des juifs espagnols et une collection des proverbes espagnols. Strassb. 1890. 8°. aa. Kerkelijke orden en werken van leden dier orden. Backer, Aug., et Aloys de. Bibliothèque des écrivains de la Compagnie de Jésus, ou notices bibhographiques: lo. de tous les ouvrages pubhés par les membres de la Compagnie de Jésus, depuis sa fondation jusqu'a. nos jours. 2b. des apologies, des controverses réligieuses, des critiques httéraires et scientifiques suscitées kleur sujet. Liège, 1853—61. 7dln.gr. 8°. Idem. Nouv. éd. p. C. Sommervogel S. J. le partie. Bibhographie. Paris, 1890—1909. 9 dln. m. Register, tez. 10 dln. gr. 4to. Bahlmann, P. Jesuiten-Dramen der niederrheinischen Ordensprovinz. Leipzig, 1896. 8°. Beiheft zum Centralblatt für Bibliothekswesen. XV. Bibliographie des Bénédictins de la Congrégation de France, par des Pères de la même Congrégation. Nouv. édition entièrement refondue. Par. 1906. m. 2 portr. 8°. Bougy, A. de. Histoire de la bibhothèque Sainte-Geneviève.... suivie d'une monographie bibhographique ou Catalogue des ouvrages, manuscrits et imprimés relatifs a Sainte-Geneviève, a son éghse, a son abbaye, aux chanoines réguliers de la Congrégation de France ou Génovéfains et a leur bibhothèque, par P. Pincon. Par. 1847. 8°. Garayon, A. Bibhographie historique de la Compagme de Jésus ou catalogue des ouvrages relatifs a l'histoire des Jésuites, depuis leur origine jusqu'a nos jours. Paris, 1864. 4°. Cerf, Fil. le. Bibliotèque historique et critique des auteurs de la Congrégation de S. Maur, oü 1'on fait voir quel a été leur caractère particulier, ce qu'ils ont fait de plus remarquable et oó 1'on donne un catalogue exact de leurs ouvrages et une idéé générale de ce qu'ils contiennent. La Haye, 1726. kl. 8°. 348 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Dirks, P. F. Servals. Histoire httéraire et bibhographique des Frères Mineurs de 1'Observance de St. Francois en Belgique et dans les Pays-Bas. Anvers, (1885). 8°. Gmelin, Morltz. Die Litteratur zur Geschichte der beiden Orden S. S. Trinitatis und B. Mariae de Mercede. (Serapeum. Jg. XXXI. 1870). Santiago Vela, P. Gregorio de. Ensayo de una bibhoteca Ibero-Americana de la Orden de San Agustin. Obra basada en el catalogo bio-bibliografico Agustiniano del P. Bonifacio Moral. Madrid, 1913—15. Vol. I, II. (A—F), m. facs. gr. 8°. bb. Kookboeken. Hazlitt, W. Carew. Old cookery books and ancient cuisine. Popular edition. London, 1902. kl. 8°. Pfeiffer, Fr. Alte deutsche Kochbücher. (Serapeum. Jg. IX, X. 1848—1849). Vicaire, G. Bibhographie gastronomique avec une préface de P. Ginisty. La cuisine, la table, 1'ofhce, les aliments, les vins, les cuisiniers et les cuisinières, les gourmands et les gastronomes, 1'économ e domestique. Facéties, dissertations singuhères, pièces de théatre, etc. etc. depuis le XVe siècle jusqu'a nos jours. Paris, 1890. m. facs. 8°. cc. Krijgskunde. (Petzholdt, J.). Uebersicht der gesammten nuhtarischen Bi"bhographie. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1857). Baldamus, E. Die Erscheinungen der deutschen Literatur auf dem Gebiete der Kriegswissenschaft und Pferdekunde, 1865— 1879. Mit einem Anhange: Die wichtigsten Karten und Plane Europa's. Systematisch und mit alphabetischem Register. 2. Aufl. von Baldamus' fünfjahrige Fachcataloge. Leipzig, 1872—80. 3 dln. 8°. Bas, F. de. Repertorium voor de Nederlandsche krijgsgeschiedenis. Bewerkt onder toezicht van den Chef van den Generalen Staf. 's Grav. 1905. 8°. Beelaerts van Blokland, F. A. G. Overzicht van buitenlandsche tijdschriften. Bijeenverzameld uit de Militaire Spectator van 1897 tot en met 1900. Breda, 1901. 8°. Bibliographie der Militair-Wissenschaften, All ge me ine. Uebersicht der auf diesem Gebiete im deutschen und auslandischen Buchhandel neu erschienenen Literatur verblinden mit Militair- IV. 4. dd. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. KUNST. 349 Literatur-Blatt. Herausgegeben von Fr. Luckhardt. 2ter Jahrgang. Leipzig, 1873. 8°. Bücher. Miltitarische, nach Schlagworten geordnet und mit alphabetischem Autorenregister. Abgeschlossen Herbst 1910. (1910). 8°. Gockle, M. J. D. A bibhography of English military books up to 1642 and of contemporary foreign works. With ah introductory note by Ch. Oman. Edited by H. I). Cockle. London, 1900. m. 13 pl. en facs. 4°. Doisy, Essai de bibhologie militaire. Paris, 1824. 8°. Hanoteau, Jean, et E. Bonnot. Bibhographie des historiques des régiments francais. Paris, 1913. 8°. Hoyer, J. G. von. Litteratur der Kriegswissenschaften und Kriegsgeschichte. Berlin, 1832. kl. 8°. Korndörffer, J. P. J. W. Militair onderwijs in Nederland en NederL-Indië, 1735—1890. Eerste proeve van een bibhographisch overzicht. Breda, 1890. Eerste vervolg. 1891. 2e vervolg. 1892. gr. 8°. (overdruk uit De Mihtaire Spectator). Ortroy, F; van. Bibhographie mihtaire beige. Année 1887. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. VI. 1889). ( Walther, C.). Versuch einer vollstandigen Mihtair-Bibhothek. Dresden, 1783. m. front. 8°. dd. Kunst. — Kunstcatalogi en Kunstveilingen. Petzholdt, J. Kritische Uebersicht der ikonographischen Bibhographie. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1863). Baldamus, E. Die hterarischen Erscheinungen der letzten zwanzig Jahre auf dem Gebiete der Baukunde, 1845—1864. Leipzig, 1865. 8°. Bibliographie der Kunstwissenschaft, Internationale. Herausgegeben von Arthur L. Jellinek (Bd. 1—3), Otto Fröhhch (Bd. 4—8), Ignaz Beth (Bd. 9 en volg.). Jahrg. 1902... Berlin, 1903... 8°. Boersma, H. L. Kunstindustrieële literatuur. Proeve van een historisch-bibhographisch overzicht van boek- en plaatwerken, verschenen op het gebied der kunstnijverheid (van de oudheid tot in deze eeuw), le gedeelte (van de oudheid tot omstr. 1700). 's Grav. 1888. 8°. (niet verder verschenen). Bourcard, G. Graveurs et gravures, France et étranger. Essai de bibhographie, 1540—1910. Paris 1910. 8°. 350 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Champfleury. Bibliographie céramique. Nomenclature analytique de toutes les publications faites en Europe et en Oriënt sur les arts et 1'industrie céramiques depuis le XVI siècle jusqu'a nos jours. Paris, 1881. 8°. GattJ, F., e F. Pellati. Annuario bibliografico di archeologia e di storia dell' arte per 1'Italia. Anno I, II. 1911—1912. Roma, 1913—1914. 2 dln. 8°. Joseph, D. Bibliographie de rhistoire de l'art de la première renaissance (Trecento et Quattrocento), en Italië. Brux. 1898. 8°. Levis, H. G. A bibhography of American books relating to prints and the arts and history of engraving also of catalogues of important sales and exhibitions of prints held in America also of a few books and catalogues published in England relating to American prints.' London, 1910. m. portr. 8°. In 150 ezx. gedrukt. A descriptive bibhography of the most important books in the English language relating to the art and history of engraving and the collecting of prints. London, 1912. m. pl. en afb. 4°. — Supplement and Index. London, 1913. m. afb. 4°. Murr, Chr. Th. de. Bibhothèque de peinture, de sculpture et de gravure. Frankf. et Leipzig, 1770. 2 dln. kl. 8°. Pollen, J. H. Universal catalogue of books on art: comprehending painting, sculpture, architecture, decoration, coins; antiquities, etc. London, 1868—1870. Letter A—C, H—K, V—Z. 4°. (overdr. uit Notes and Queries). Sepp, Hermann. Bibhographie der bayerischen Kunstgeschichte bis Ende 1905. — Nachtrag für 1906—1910. Strassb. 1906—1912. 2 dln. 8°. Someren, J. F. van. Essai d'une bibhographie de l'histoire spéciale de la peinture et de la gravure en Hollande et en Belgique, 1500—1875. Amst. 1882. 8°. Vinet, Ernest. Bibhographie méthodique et raisonnée des beaux-arts. Esthétique et histoire de l'art, archéologie, architecture, sculpture, peinture, gravure, arts industriels, etc. etc. Accompagnée de tables alphabétiques et analytiques. Paris, 1874, 1877. Livr. 1, 2. 8°. (niet verder verschenen). Bredlus, A. Naamlijst van kunst-catalogi, 's Grav. 1897. 8°. Defer, P. Catalogue général des ventes pubhques de tableaux et estampes depuis 1737 jusqu'a nos jours contenant lo. les prix des plus beaux tableaux, dessins, miniatures, estampes, ouvrages a figures et livres sur les arts; 2o. des notes biogra- iv. 4. ee. speciale bibliographie. land- en tuinbouw. 351 phiques formant un dictionnaire des peintres et des graveurs les plus célèbres de toutes les écoles. Paris, 1863. 2 stkn. 8°. lère partie. Estampes. lre livr. — 2e partie. Tableaux, dessins, gouaches et miniatures. lre livr. Duplessis, G. Les ventes de tableaux, dessins, estampes et objets d'art au 17eet 18e siècles, 1611—1800. Essai de bibliographie. Paris, 1874. 8°. Soullié, Louis. Les ventes de tableaux, dessins et objets d'art au XlXe siècle, 1800—1895. Essai de bibliographie. Paris, 1896. 8°. Willigen, A. van der. Naamhjst van Nederlandsche kunstcatalogi, veelal met derzelver prijzen en namen van af 1731—1861, welke de verzameling uitmaken van A. van der Willigen. Haarl. 1873. 8°. Deze verzameling werd door de Bibliothèque Nationale te Parijs aangekocht. ee. Land- en tuinbouw. Baillière et fils, J. B. Bibhographie agricole. Paris, z. j. kl. 8°. Baldamus, E. Die hterarisChen Erscheinungen der letzten 5 Jahre, 1866—70 auf dem Gebiete der Forst-, Haus- u. Landwirtschaft, sowie des Gartenbaues. Alphabetisch geordnet und mit einem Autorenregister versehen. Leipzig, 1871. 8°. Die Erscheinungen der deutschen Literatur auf dem Gebiete der Land-, Forst- und Hauswirthschaft sowie des Gartenbaues, 1871—75. Alphabet. geordnet und mit einem MateriënRegister versehen. Leipzig, 1876. 8°. —— Die Erscheinungen der deutschen Literatur auf dem Gebiete der Land- und Hauswirthschaft, sowie des Gartenbaues, 1876—80. Alphabet. geordnet und mit einem Materiën-Register versehen. Leipzig, 1881. 8°. Enslin, T. C. F. Bibhotheca oeconomica, oder Verzeichniss der in alterer und neuerer Zeit bis zur Mitte des Jahres 1840 in Deutschland und angranzenden Landern erschienenen Bücher über die Haus- und Landwirthschaft und deren einzelne Zweige: den Wein- und Gartenbau, die Bienen-, Schaaf-, Rindvieh-, und Pferdezucht, die Kochkunst u. s. w. so wie über die mit der Landwirthschaft verbundenen Gewerbe, als das Bierbrauen, Brantweinbrennen, Essigbrauen, Bleichen etc. Von neuém ganzhch umgearbeitetete 2ï. Aufl. von W. Engelmann. Leipzig, 1841. 8°. Hazlitt, W. Garew. Gleanings in old garden literature. London, 1892. kl. 8°. Meijer & Schaafsma. Catalogus van boeken, tijdschriften en platen over landbouw, veeteelt, paarden, zuivelbereiding, tuinbouw, enz. bijeengebracht voor de tentoonstelling gehouden 352 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. ter gelegenheid van het 60 jarig bestaan van de Friesche Maatschappij van Landbouw te Leeuwarden. Aug. 1912. 8°. (Musset—Pathay, V. D. de). Bibhographie agronomique ou dictionnaire raisonné des ouvrages sur 1'économie rurale et domestique et sur l'art vétérinaire. Suivie de notices biographiques sur les auteurs, et d'une table alphabétique. Par un des collaborateurs du Cours complet d'agriculture pratique. Paris, 1810. 8°. (Siddré, J. H.). Alphabetische naamhjst van Nederlandsche geschriften over landbouw, veeteelt, veeartsenijkunde, houtteelt, en tuinbouw. Zooals die afzonderlijk uitgegeven of in tijdschriften en werken van genootschappen opgenomen zijn. Met eene naamlijst der schrijvers (en een voorrede van W. C. H. Staring). Utr. 1851. 8°. Sloet tot Oldhuis, B. W. A. £., en W. J. D. van Iterson. Proeve eener opgave van bouwstoffen voor eene geschiedenis en statistiek van den Nederlandschen landbouw, 's Grav. 1874. 8°. //. Liedboeken. (Zie voor het Geestelijk lied afdeeling! w.3). Arnold, Th. J. I. Bibhographie van Nederlandsche liedboeken van de 16e tot de 18e eeuw. Oorspronkelijk handschrift op losse" bladen, in twee doozen. 4°. Graft, C. G. van de. Middelnederlandsche historieliederen toegelicht en verklaard. Epe, 1904. 8°. Iets over de zoogenaamde Mopsjes of Hoornsche liedeboekjes. Handschrift van 30 blz. 4°. (overgeschreven uit de Alg. Konst en Letterbode. 1849—51). Kopp, Arthur. Niederdeutsche Liederdrucke aus dem 16. Jahrhundert. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XIX. 1902). Liedboeken, Nederlandsche. en liederen van de vroegste tijden tot op heden (einde 18e eeuw) naar tijdsorde gerangschikt en met aanteekeningen voorzien. Handschrift in 5 cahiers, door J. H. L. 1898. 4°. Beschrijving naar exemplaren uit het Museum Meermanno-Westrheenianum, Bibl. der Maatschappij v. Letterkunde, Bibl. der Vereeniging van Muziekgeschiedenis, Koninklijke Bibliotheek, Bibl. D. F. Scheurleer, Bibl. Royale te Brussel, Bibl.-De Coussemaeker. ■ Liedboeken, Nederlandsche. Lijst der in Nederland tot het jaar 1800 uitgegeven hedboeken. Samengesteld onder leiding van D. F. Scheurleer, 's Grav. 1912. 8°. Uitgave van het Frederik Muller Fonds. Schmidt, Adolf. Ein Sammelband deutscher Lieder aus dem Jahre 1529 in den Grossherzoglichen Hofbibliothek zu Darmstadt. Centralblatt för Bibhothekswesen. Jahrg. XII. 1895). IV. 4. Ü. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. MUNT- EN PENNINGKUNDE. 353 gg. Luchtvaart. Boffito, G. Saggio di bibliografia aeronautica Italiana. (La BibBofilia. Anno. VII—IX. 1905—08). Brockett, P. Bibliography of aeronautics. Wash. 1910. 8°. Smithsonian Miscellaneous Collections. Volume 55. Hodgkins Fund. Minor, J. Die Luftfahrten in der deutschen Literatur. Ein bibhographischer Versuch. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jahrg. I. 1909—10). Klinckowstroem, C. von. Luftfahrten in der Literatur. (Zeitschrift für Bücherfreunde. N. F. Jg. III. 1911—12). hh. Microscopische drukken. Kleemeier, F. J. Kleine Bücher und mikroskopische Drucke. Leipzig, 1906. in 4°. (uit Börsenblatt f. d. deutschen Buchhandlung). Mohr, Louis. Des impressions rnicroscopiques. Paris, 1879. 8°. Nauroy, Ch. Bibhographie des impressions rnicroscopiques. Paris, 1881. 12°. **. Munt- en Penningkunde. Brückmann, F. E. Bibhotheca numismatica oder Verzeichniss dei- meisten Schriften so vom Müntz-Wesen handeln, was hiervon so wohl Historici, Physici, Chymici, Medici, als auch Juristen und Theologi geschrieben, mit Fleisz colhgirt und in alphabetische Ordnung gesetzt. Wolfenbüttel, 1729. 8°. Gnecchi, Fr., ed Ercole. Saggio di. bibhografia numismatica delle zecche Italiane medioevah e moderne. Milano, 1889. 8°. Hirsch, J. C. Bibhotheca numismatica exhibens catalogum auctorum qui de re monetaria et numis tam antiquis quam recentioribus scripsere. Collecta et indice rerum instructa. Norimb. 1760. fol. Labbe, Ph. Bibhotheca bibliothecarum curis secundis auctior. Accedit bibl otheca nummaria in duas partes tributa. I. De antiquis numismatibus. II. De monetis ponderibus et mensuris. Cum mantissa antiquariae suppdlectilis ex annulis, sigillis, gemmis, lapidibus, statuis, obeliscis, inscriptionibus, ritibus, simihbusque, Romanae praesertim antiquitatis monumentis collecta Paris. 1664. kl. 8°. Ruland, A. Drei xylographische Münz-Bücher. Producte des XVI Jahrlumëerts. (Serapeum. Jg. XV. 1854). f. 23 . 354 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. jj. Muziek. Brambach, W. Die Reichenauer Sangerschule. Beitrage zur Geschichte der Gelehrsamkeit und zur Kenntniss mittelalterlicher Musikhandschriften. Lpz. 1888. 8°. Beiheite zum Centralblatt für Bibliothekwesen. II. Brunet, G. Répertoire de bibliographies spéciales. Ouvrages qui contiennent de la musique notée. (Serapeum. Jg. XVII. 1856). Chansons und Tanze. Pariser Tabulaturdrucke für Tasteninstrumente aus dem Jahre 1530 von Pierre Attaingnant. Nach dem einzigen bekannten Exemplar in der K. Hof- und Staatsbibliothek zu München. herausgegeben von Ed. Bernouilh. München, 1914. 4 Hefte Facs., 1 Heft Textbeigabe. tez. 5 dln. langw. 4°. Seltenbeiten aus süddeutschen Bibliotheken in getreuen Nachbildungen herausgegeben. Band III. Duyse, Fl. van. Een Antwerpsche muziekdruk van 1563. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908). (Eek Jr., G. H. van). Handboek der Nederlandsche muziekliteratuur, 's Grav. 1890.1. Systematisch overzicht. — II. Katalogus van in Nederland verschenen muziekuitgaven benevens boeken plaatwerken betreffende de toonkunst. Alphabetisch gerangschikt met aanwijzing der prijzen en uitgevers en van een systematisch overzicht voorzien, 's Grav. 1889. m. 3 aanhangsels. 8°. Eitner, R. Biographisch-bibhographisches QueUen-Lexikon der Musiker und Musikgelehrten der christhchen Zeitrechnung bis zum Mitte des 19ten Jahrhunderts. Leipzig, 1900—1904. 10 dln. 8°. Miscellanea Musicae bio-bibliographica. Musikge- schichthche Quehennachweise als Nachtrage und Verbesserungen zu Eitners QueUen-Lexikon. Herausgegeben von H. Springer, M. Schneider und W. Wolffheim. Jahrg. I—III. Leipzig, 1912—16. 8°. (alles wat verschenen is). Bibhographie der Musik-Sammelwerke des XVI und XVII Jahrhunderts. Im Vereine mit F. X. Haberl, A. Lagerberg und C. F. Pohl bearbeitet. Berlin, 1877. 8°. •> Enschedé, J. W. Nederlandsche musicalia. Alphabetische titellijst, 1908—1911. Amst. 1909—1912. 4 stkn. 8°. Uitgave van de Vereeniging voor Noord-Nederlands muziekgeschiedenis. Fétis, F. J. Biographie universelle des musiciens et bibhographie générale de la musique. 2e édition entièrement refondue et augmentée de plus de moitié. Paris, 1860—65. 8 dln. Supplément et complément pubhés sous la direction de Arthur Pougin. Paris, 1878—80. 2 dln. tez. 10 dln. 8°. Freystatter, W. Die musikahschen Zeitschriften ■ seit ihrer Entstehung bis zur Gegenwart. Chronologisches Verzeichniss der periodischen Schriften über Musik. München, 1884. 8°. IV. 4. jj. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. MUZIEK. 355 Goovaerts, A. Histoire et bibliographie de la typographie musicale dans les Pays-Bas. Anvers, 1880. m. 9 reprod 8°. Hiff, A. Catalogue of printed music published prior to 1801 now in the Library of Christ Church, Oxford. Oxford, 1919. 8°. Katalogus der afdeeling muziek en methodisch spreken van de rubriek „Kunstonderwijs" in het paviljoen Onderwijs van de tentoonstelling „De Vrouw", 1813—1913. 8°. Mitjana, Rafael. Una visita bibhografica a la seccion de musica de la Bibhoteca Universitaria de Uppsala. (La Bibliofilia. Anno XI. 1909—10). Naylor, E. W. An Ehzabethan Virginal Book, being a critical essay on the contents of a manuscript in the Fitzwilham Museum at Cambridge. London, 1905. m. afb. 8°. Olschki, Leo S. Contribution a la bibhographie de la musique vocale itahenne du genre profane des XVIe et XVIIe siècles. (La Bibliofilia. Anno VIII, IX. 1906—08). Pedrell, F. Catalech de la Bibhoteca musical de la diputació de Barcelona, ab notes historiques, biografiques, y critiques, transcripcions en notació moderna y facsimils dels documents més importants pera la bibliograffa espanyola Bare. 1908,09. 2 dln. m. facs. 4°. (Petzholdt, J.). Die Vokal- und Instrumental-Musik aus der Zeit des deutsch-französischen Krieges, 1870—71. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1874). Scheurleer, D. F. Catalogus der muziekbibhotheek van D. F. Scheurleer. 'sGrav. 1893—1910. 3 dln. 8°. Squire, W. Barclay. Catalogue of printed music published between 1487 and 1800 now in the British Museum. Lond. 1912. 2 dln. gr. 8°. Steele, R. The earhest English music printing. A description and bibhography of English printed music to the close of the 16th century. London, 1903. m. pl. 4°. BI. Monographs issued by the Bibliographical Society, no. 11. Whistling, C. F. Handbuch der musikahschen Literatur oder allgemeines systematisch geordnetes Verzeichniss gedruckter Musikalien, auch musikalischer Schriften und Abbildungen mit Anzeige der Verleger und Preise. 2te ganz umgearbeitete vermehrte und verbesserte Auflage, mit alphabetischen Namensregistern der Autoren und Musikalienverleger. Leipzig, 1828. in 2 dln.— Erganzungsband, die wahrend des Druckes erschienenen Werke bis zum Ende des Jahres 1828 und die Namensregister über das ganze Werk enthaltend. Leipzig, 1829. — 2ter und 3ter Erganzungsband die vom Januar 1829 bis zum Ende des Jahres 1833, und die vom Januar 1834 bis zum Ende des Jahres 1838 neu er- 356 iv. de kennis van bet boek. bibliographie. schienenen und neu aufgelegten musikalischen Werke ent haltend. Angefertigt von Ad. Hof meister. Leipzig, 1834—39. tez. 5 dln. 8°. Hofmeister, Fr. Verzeichniss der im Jahre 1892—1908 erschienenen Musikahen und musikalischen Schriften und Abbildungen mit Anzeige der Verleger und Preise. In alphabetischer Ordnung nebst systematisch geordneter Uebersicht. Leipzig, (1893—1909). Jg. 41—57. le—9e Reihe. 17 dln. 8° en 4°. kk. Notariaat. Korndörffer, J. P. J. W. Lijst van boeken Over het notariaat, 's Hage, 1875. gr. 8°. (overdruk uit Regt en Wet). Exemplaar met bijvoegsels van den schrijver. Vervolg hierop, bijgewerkt tot 1898. In handschrift van den schrijver. Pappafave, V. Biljeznicki obraznik. Sa izjasnjenjima povjestnim, bibhografskim i pravnickim. Prevéden po Anticu i A. Simonicu. Zadar, 1896. 8°. Blz. 248 — 423 bevatten een bibliographie van het notariaat. II. Opvoedkunde, school- en kinderboeken. Bibliographie francaise en matière de pédagogie, d'éducation et d'instruction populaire du XVe siècle jusqu'a 1'année 1878. 8°. (overdr. uit Dictionnaire de pédagogie). Boekenlijst, Algemeene. ten dienste der lagere scholen in Holland, benevens de dispositie van den Minister van Binnenl. Zaken betrekkelijk dezelve genomen den 83n van Hooimaand 1810. Leyden, 1810. m. Supplement 1811. 2 st. 8°. Boekenlijst, Algemeene. ten dienste der lagere scholen in de noordelijke provinciën van het Kon. der Nederlanden eerst, uit kragt van art. 24 der wet van 3 April 1806, gearresteerd bij besluit van den Minister van Binnenl. Zaken van 8 July 1810 en nu met alle daartoe behoorende stukken en supplementen opnieuw gedrukt en uitgegeven op last van Z. M. den Koning, vervat in Hoogstdeszelfs besluit van 14 Juny 1815. 's Grav. 1815. 8°. Burger Jr., C P. De wetten voor de Haarlemsche en Amsterdamsche gymnasiasten. (Het Boek. Jg. I. 1912). De laatste katholieke Amsterdamsche rectoren, en hunne carmina. (Het Boek. Jg. I. 1912). Oude Amsterdamsche carmina scholastica. (Het Boek. Jg. II. 1913). De 16e eeuwsche Amsterdamsche schoolgangen I—III. (Het Boek. Jg. VIII. 1919, IX. 1920). IV. 4. 11. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. OPVOEDKUNDE ENZ. 357 Burger Jr., C. P. Een merkwaardig schoolboekje. (Bijbelwoorden. 1793). (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. II. 1904). Catalogue, Trolsième. de hvres et de moyens matériels d'enseignement recommandés pour les écoles primaires et les écoles normales. Arrêtés ministeriels du 7 juület 1888, du 31 décembre 1888 et du 31 juület 1889. Brux. 1889. 8°. Collyn, I. Hollandsche prijsboeken uit de 17e en 18e eeuw. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. V. 1907). Dela Montagne, V. A. De schrijver van „den Spieghel der ioncheyt". (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. V. 1907). m. Naschrift door J. Wils. (aldaar. Jg. VI. 1908). Schoolboeken te Antwerpen in de 17e eeuw. (Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. V. 1907). Nog een schoolboekje. (Les coüocutions de Matthias Francois, Mahnois. 1634). (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. II. 1904). Gerrits, J. Onze hedendaagsche leermiddelen voor alle vakken van onderwijs, voornamelijk op het gebied der natuurk. wetenschappen, technologie en landbouwkunde en vooral bok voor het teekenonderricht. Vraagbaak voor leeraars, onderwijzers, beoefenaars der letterkunde en der operatieve heelkunde, liefhebbers van wetenschappelijke verzamelingen, enz.; zijnde meerendeels exotische producten, op eigen bodem overgeplant en methodisch gerangschikt ten behoeve van het Algem. Schoolmuseum van Van der Hoeven & Buys te Rotterdam, 1879. 8°. Hulshof, A. Een middeleeuwsch kroniekje, dat tijdens de Repubhek als schoolboek is gebruikt. (Dye Cronycke van Hollant, Zeelant ende Vrieslant. 1538). (Het Boek. Jg. I. 1912). Kinderlectuur. Lijst van boeken, geschikt voor schoolbibliotheken, samengesteld uit de beoordeelingen van de Commissiën voor kinderlectuur, benoemd door het Nederl. onderwijzersgenootschap. Amst. (1919). 8°. Knuttel—Fabius, Elize. Oude kinderboeken. Paedagogie en moraal in oude kinderboeken, 's Grav. 1906. 8°. Over oude kinderboeken en prenten. Zwolle, 1912. 8°. (De Boekzaal. VI. 4, 5). Koester, Herman L. Geschichte der deutschen Jugendhteratur. In Monographien. Hamb. 1906—8. 2 dln. 8°. Idem. 2te Auflage. Hamb. 1915. 8°. Kunst im Buche des Kindes, Die. Ein Beitrag zur Frage der Kinder- und Jugend-Iiteratur u. s. w. Reich illustriert herausgegeben von G. W. Dietrich. München, (1906). 8°. 358 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. (Low, W.). A classified catalogue of school, college, classical, techuical, and general educational works in use in Great-Britain in the early part of 1871. London, 1871. 8°. Lijst der leerboeken tot 1806 gebruikt op de stadsscholen te Amsterdam. Hs. 6 blzz. fol. De collectie zelve is, naar ik meen, in 10 kl. 8°. bandjes gebonden en thans (1880) op de Bibl. Onderwijzersgenootschap of bij het Nut. (Aanteekening van Fred. Huiler). - Lijst van boeken voor volksbibhotheken. Eerste proeve. Uitgegeven door de Mij. tot nut van 't algemeen. 1879. 8°. Lijst van boeken geschikt om opgenomen te worden in de bibliotheken voor jongelieden. Uitgegeven door de Mij. tot nut van 't algemeen. Amst. (1894). 8°. Manacorda, G. Libri scolastici del medio evo e del rinascimento. (La Bibhofiha. XVII, XVIII. 1915—17). Muller, Fred. Proeve eener bibliographie. I. der in Nederland verschenen werken over opvoeding en onderwijs; II. der werken voor het lager schoolwezen in Nederland. Amst. 1858. 8°. Natorp, B. C. L. Kleine Schulbibhothek. Ein geordnetes Verzeichniss auserlesener Schriften für Lehrer an Elementar- und niedern Bürgerschulen' mit" beygefügten Beurtheilungen. 4te verb. und mit einem Inhaltsverzeichnisse und Register vermehrte Aufl. Duisburg und Essen, 1811. kl. 8°. Otterloo, M. D. van, H. J. van Lummel, J. P. Schaberg en H. A. Gerritzen, Vereeniging van christelijk nationaal schoolonderwijs. Leiddraad en eerste bouwstoffen voor eene boekenlijst. Utr. 1865. 8°. Rlemens, K. J. Esquisse historique de l'enseignement du francais en Hollande du 16e en 19e siècle. Leyde, 1919. m. facs. 8°. Sabbe, M. Het leven ende den cours der studenten, Brugge (einde 17e eeuw). (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908). Schort, G. N. Handbuch der padagogischen Literatur der Gegenwart. Ein nach den Haupt-Lehrfachern übersichthch geordnetes Verzeichniss der namhaftesten hterarischen Erscheinungen auf dem Gebiete der Padagogik. Leipzig, 1869—70. 3 dln. 8°. Schreuder, A. J. Lijst van boeken en tijdschriftartikelen in het Nederlands verschenen over kinderstudie. 3de druk bijgewerkt tot Nov. 1916. Uitgave van het Museum voor ouders en opvoeders, (1917). 8°. Tuer, Andrew W. History of the horn-book. London, 1897: m. 300 afb. 4°. IV. 4. nn. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. PRENTEN EN PORTRETTEN. 359 Toer, Andrew W. Pages and pictures from forgotten children's books, brought together and introduced to the reader. London, 1898—99. m. afb. 8°. Tuer, Andrew W. Stories from old-fashioned children's books, brought together and introduced to the reader. London, 1899—1900. m. pl. en afb. 8°. Wat mogen onze kinderen lezen? Een duizendtal beoordeelingen van in de laatste jaren verschenen kinderboeken door de Commissie uit de afd. Amsterdam I en II van het Nederl. onderwijzers-genootschap. Amst. 1899. — Vervolg, 1899—1903. Ruim 300 beoordeelingen. Amst. 1904. 8°. Wegwijzer in de keus van schoolboeken en kinderwerk es. Jaarg. I—II, no. 1 en 2. Amst. 1847, 48. kl. 8°. Wouters, D. Over het ülustreeren van leesboeken voor kinderen. Bussum, 1913. m. 192 afb. kl. 4°. mm. Perkament, Op . . . gedrukte boeken. Naumann, R. Die Pergamentdrucke der Leipziger Stadtsbibliothek. (Serapeum. Jg. VIL 1846). (Praet, Jos. van). Catalogue des hvres imprimés sur vélin de la bibhothèque du Roi. Paris, 1822. Dl. 1—5. in 4bnd. m. 1 pl. 8°. Catalogue de hvres imprimés sur vélin, qui se trouvent dans les bibhothèques tant pubhques que particuhères, pour servir de suite au catalogue des hvres imprimés sur vélin de la bibhothèque du Roi. Paris, 1824—28. 4 dln. 8°. Brunet, G. Livres imprimés sur peau-vélin. Supplément a 1'ouvrage de M. van Praet. (Serapeum. Jg. XV. 1854). Sandars, S. An annotated list of books printed on vellum to be found in the University and College hbraries at Cambridge. With an appendix containing a hst of works referring to the bibhography of Cambridge hbraries. Cambr. 1878. 8°. nn. Prenten en Portretten. Heinecken, H. J. G. Idéé générale d'une collection compléte d'estampes avec une dissertation sur rorigine de la gravure et sur les premiers hvres d'images. Leipsic et Vienne, 1771. m. 28 pl. 8°. Hippert. Le peintre-graveur des Pays-Bas au XIX siècle. (Le Bibhophile beige. Année V, VI, VIII—XIV. 1870,71,73—79), Houthakker, B. Catalogus van een verzameling van prenten, ontworpen of gegraveerd door vrouwen, benevens eenige teeke- 360 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. ningen gedurende de maand Mei 1913 tentoongesteld in de historische afdeeling van de tentoonstelling De Vrouw 1813— 1913. Amst. 1913. 8°. Schetelig, J. A. G. Ikonographische Bibhothek, 1795—1800. lstes—Stes Stück (A—Fulvius). 8°. (niet verder verschenen). Zur Westen, W. von. Festkarten des 18ten Jahrhunderts. (Zeitschr. f. Bücherfreunde. N. F. IX. 1917). Apin, S. J. Anleitung wie man die Bildnüsse berühmter und gelehrter Manner mit Nutzen sammlen und denen dagegen gemachten Einwendungen gründlich begegnen soh. Nürnb. 1728. m. front, en monogrammen. 8°. (Ireland, W. H.). Chalcographomania, or the portrait-collector and printseüer's chronicle with infatuations of every description. A humorous poem in foür books, with copious notes explanatory by Satyricus Sculptor esq. London, 1814. 8°. Lieutaud, S. Liste alphabétique de portraits francais gravés j usque et y compris 1'année 1775, faisant le complément de cefle de la bibhothèque historique de la France du P. Lelong. 2e éd. corrigée et considérablement augmentée. Paris, 1846. gr. 4°. * '» Lijst van Nederlandsche portretten en historieprenten. Geëxcerpeerd uit Kramm, Leven der schilders. Hs. 4°. Muller, Frederik. Beschrijvende catalogus van 7000 portretten van Nederlanders, en van buitenlanders, tot Nederland in betrekking staande, afkomstig uit de couectiën: de Burlett, Verstolk van Soelen, Lamberts, enz. met twee uitvoerige registers. 1°. der personen, systematisch gerangschikt; 2°. der portretten volgens de schilders en graveurs; met eene uitvoerige voorrede over regeling en bescluijving van dergelijke verzamehttgeü, en eene gedetailleerde opgave der vroeger verkochte. Amst. 1853. 8°. Someren, J. F. van. Beschrijvende catalogus van gegraveerde portretten van Nederlanders. Vervolg op Frederik Muller's Catalogus van 7000 portretten van Nederlanders. Amst. 1888—1891. 3 dln. 8°. Uitgave van het Frederik Muller Fonds. Nijland, A. J. Lijst van portretten van vroegere docenten en leerlingen der Hieronymusschool te Utrecht, tentoongesteld bij dè viering van het vierde eeuwfeest 4 Dec. 1874. Utrecht, 1874. 8°. IV. 4. pp. SPEC. BIBLIOGRAPHIE. RECHTS- EN STAATSWETENSCH. 361 oo. Raadsels en Voorspellingen. Burger Jr., C. P. Een pamflet vol raadsels. (Tijdschr. voor boek -en bibhotheekwezen. Jg. V. 1907). Delepierre, O. Essai historique et bibliographique sur les rébus. London, 1870. m. pl. 8°. Hayn, Hugo. Die deutsche Jj^tthsel-Litteratur. Versuch einer bibhographischen Uebersicht bis zur Neuzeit. Nebst einem Verzeichnisse deutscher Locs-Tranchir-und Complimentir-Bücher. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jahrg.- VII. 1890). Sotzmann. Die Loosbücher des Mittelalters. (Serapeum. XI, XII. 1850—51). Willems Az., L. Een pamflet vol raadsels, m. naschrift van C. P. Binger Jr. (Tijdschr. voor boek- en bibhotheekw. Jg. VIL 1909). Pp. Rechts* en Staatswetenschap. Staathuishoudkunde. Socialisme. Communisme. Beughem, G. è. Bibliographia juridica et politica novissima: perpetuo continuanda sive conspectus primus catalogi hbrorum jundicorum, canonicorum, legahum, pohtico-legahum, ut et politicorum quotquot currente hoe semisaeculo, id est ab anno 1651 per universam Europam, in quavis lingua.... aut novi aut emendatiores et auctiores typis prodierunt. Amst. 1680. 12°. Borchard, E. M. The bibhography of international law and continental law.. Wash. 1913. 8°. Guide to the law and legal hterature of Germany. Wash. 1912. gr. 8°. Guide to the law and legal hterature of Argentina, Brazil and Chile. Wash. 1917. gr. 8°. and T. W. Palmer. Guide to the law and legal literature of Spain. Wash. 1915. gr. 8°. Brunner, G. L. Handbuch der Litteratur der Criminalrechtswissenschaft. Bayreuth. 1804. Dl. I. 8°. (niet verder verschenen). Gamus. Bibliothèque choisie des hvres de droit qu'ü est le plus utile d'acquérir et de connaitre, pour faire suite aux lettres sur la profession d'avocat. 5e édition revue et augmentée par Dupin ainé. Brux. 1833. 8°. Clarke, J. Bibhotheca legum or complete catalogue of the common and statute law-books of the United Kingdom, with an account of their dates and prices. New edition. London, 1819. kl. 8°. Costa, E. H. Bibhographie der deutschen Rechtsgeschichte. Braunschw. 1858. 8°. 362 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. (Cotillon et Durand). Répertoire des ouvrages de droit, de législation et de jurisprudence publiés spécialement en France depuis 1789, jusqu'a la fin de Novembre 1853. Suivi d'une table analytique et raisonnée des matières. Paris, 1854. 8°. Delecourt, Ch. Notice bibliographique sur les Recueils de lois pubhées en France et en Belgique depuis 1789. Brux. 1883. 8°. Dodt van Flensburg, J. J. Bijdragen tot de letterkundige regtsgeschiedenis, 1—15. 8°. (overdr. uit Bijdragen tot regtsgeleerdheid en wetgeving. VI). Duyl, H. L. van, en A. Heringa. Litteratuur en rechtspraak betreffende de ongevallenwet 1901 en beroepswet. le vervolg (bijgewerkt tot Januari 1907). m. een register. Haarl. 1907. 8°. Engelmann, W. Bibhotheca juridica, oder Verzeichniss aller brauchbaren, in alterer und neuerer Zeit, besonders aber vom Jahre 1750 bis zu Mitte des Jahres 1839 in Deutschland erschienenen Werke über alle Theile der Rechtsgelehrsamkeit und deren Hülfswissenschaften. Zuerst herausgegeben von T. C. F. Enslin. Von neuem ganzhch umgearbeitete Auflage mit Materiënregister. Leipzig, 1840. 8°. Fockema Andreae, S. J. Overzicht van Oud-Nederlandsche rechtsbronnen. Haarl. 1881. 8°. Geer van Jutphaas, B. J. L. de. Bijdragen tot de bibhographie onzer stad- en landrechten van 1550—1795. (Bibhographische Adversaria. Dl. II, III. 1874—76). Hazlitt, W. Carew. A tentative catalogue of our prison-hterature, chronologicahy arranged. (The Bibhographer. Vol. VI. 1884). Hildebrandt, C. Die Erscheinungen des deutschen Buchhandels auf dem Gebiete der Staats- und Rechtswissenschaiten, Politik, Statistik und National-Oekonomie, des Finanz- und Bankwesens, sowie des Kirchenrechtes und der Kirchenpohtik. Von der Gründung des deutschen Kaiserreiches bis Ende 1881. Berlin, 1877— 1882. 2 dln. 8°. Hofmann, F. L. Beitrag zur juristischen Bibhographie des XVI Jahrhunderts. Erniho Ferretti's Schriften. (Serapeum. Jg. XXIX. 1868). Lipenius, M. Bibliothecae realis juridicae supplementa ac emendationes. Collegit et digessit A. F. Schott. Leipzig, 1775. fol. MoUat, G. T. O. Weigels' Systematisches Verzeichniss der Hauptwerke der deutschen Literatur aus dem Gebiete der Rechtsund Staatswissenschaften aus den Jahren 1820—1882 bearbeitet unter Mitwirkung von O. Wetzel. Leipzig, 1886. 4°. IV. 4. pp. SPEC. BIBLIOGRAPHIE. RECHTS- EN STAATSWETENSCH. 363 Moliat, G. Beitrag zur juristischen Bibliographie. (Neuer Attzeiger für Bibhographie und Bibliothekwissenschaft. Jahrg. 1886). Mehrere unbeschriebene juristische Incunabeln. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. III. 1886). Mourik, B. Naamrol der rechtsgeleerde en historische schrijvers, welke over alle rechtzaaken en voorvallen, in de rechten in Holland, bij de praktizijns gebruikelijk, in 't Nederduits gescfireven hebben. Aangetoond door een alphabetisch register, Amst. (1740). 4°. Mühlbrecht, Otto. Wegweiser durch die neuere Litteratur der Rechts- und Staatswissenschaften. Für die Praxis bearbejtet. 2e umgearbeite und vermehrte Auflage. Berlin, 1893. 8°. Uebersicht der gesammten staats- und rechtsyrissenschaft- hchen Literatur der Jahre 1869—82, 84, 85, 88, 90, 91, 92 95 Jahrg. II—XV, XVII, XVIII, XXI, XXIII, XXV, XXVHL Berlin, 1870—96. 21 dln. 8°. (Muller, W. J.). Literatuurlijst voor het adatrecht van Indonesië. Uitgegeven door de Adatrechtstichting te Leiden. 'sGrav. 1920. 8°. Naudé, G. La bibliographie pohtique, contenant les liures et la methode nécessaire a estudier la pohtique. Avec une lettre de M. Grotius et une autre du sieur Haniel sur le mesme subiet. Le tout traduit du Latin en Francois. Paris, 1642. kl. 8°. Met bijvoegingen in handschrift. In denzelfden band: G. Botero, Raison et Gouvernement d'Estat, en dix livres. Paris 1599. Nijhoff, Mart. Bibhotheca juridica. Catalogus van aüe boeken sedert 1837 in het Koningrijk der Nederlanden verschenen over staatswetenschappen, wetgeving en rechtsgeleerdheid, m. alph. zaakregister. 's-Grav. 1874. 8°. A systematical list of the principal Continental law-Jjte- rature published during 1907. With a nomenclature of all the periodicals, the law-cohections of treaties, etc, and the names of editors, dates of commencement, etc. The Hague, 1908. 8°. Ouvrages principaux de droit international pubhc (droit des gens). Catalogue systématique. La Haye, 1913. 'B°. Le droit international pubhc dans les Pays-Bas, 1596— 1913. Catalogue d'une collection d'ouvrages écrits par des auteurs néerlandais ou pubhés dans les Pays-Bas. La Haye, 1913. 8°. Ouvrages principaux de droit international privé. Catalogue systématique. La Haye, 1916. 8°. Olivart, Marquis de. Bibhographie du droit international. Catalogue d'une bibhothèque de droit international et sciences auxüiaires. 2e édition revisée et mise a jour, augmentée de quatre tables. Paris, 1905—10. 3 fascicules. 2 dln. kl. 4°. 364 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK.. BIBLIOGRAPHIE. Petit, L. D. Strafrechterlijke bibhographie, Jan. 1889—31 Dec. 1917. Leiden, 1889—1917. 8°. (overdruk uit Tijdschrift voor strafrecht). Petzoldt, J. Zur litteratur des nordamerikanischen Pönitentiarwesens. (Neuer Anzeiger för Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1869). Zur Litteratur über die Todesstrafe. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1869). Zur Litteratur der Gesetzgebung für das deutsche Reich. Strafgesetzbuch. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1870—74, 1876—80). Picard, E., et F. Larcier. Bibhographie générale et raisonnée du droit beige. Relevé de toutes les pubhcations juridiques parues depuis la séparation de la Belgique et de la France (1814) jusqu'au let octobre 1889. Brux. 1882—90. 8°. Arenbergh, Emile van. Bibhographie générale et raisonnée du droit beige. Tome II, 1889—1903. Suite au tomel, 1814— 1889 par E. Picard et F. Larcier. Brux. 1906—10, 13. 3 dln. m. tables générales, auteurs et matières. tez. 4 dln. 8°. Presburg, J. M. Bibhographie voor staats-, regts- en adminisstratieve wetenschappen, staatshuishoudkunde, statistiek en armwezen. Handboekje voor leden van de regterlijke magt enz. Leyd. 1852. Deel I. 8°. Met: Register van alle regterlijke uitspraken in de Nederlandsche tijdschriften en verzamelingen vermeld. Deel I. Leyd. 1852. Putter, J. S. Litteratur des teutschen Staatsrechts. Gött. 1776—83. 3 dln. 8°. Recht, Internationales und auslandisches. Gesammtkatalog der Bestande von 30 Berhner Bibliotheken. Herausgegeben von der Intern. Vereinig. für vergleichende Rechtswissenschaft und Völkswirtschaftslehre zu Berlin. Berl. 1914. 8°. Repertorium van de Nederlandsche jurisprudentie en rechtsliteratuur, 1878—87. 's Bosch. 2 dln. 8°. Bevat een alphabetischen klapper op de Nederl. rechtspraak en rechtsliteratuur*. Schetter, H. Th. Zur Bibhographie grösstentheils unbekannter Drucke alterer sachsischer Rechtsquehen. (Serapeum. Jg. XIV. 1853). Schulze, W. N. Die rerchsrechthche Literatur seit Entstehung des norddeutschen Bundes, 1867 bis. Ende 1874. In lexicahschchronologischer Ordnung aufgestelt. Leipzig, 1875. 8°. Selchow, I. H. G. de. Specimen bibliothecae ivris Germanici provincialis ac statvtarii. Editio quinta auctior et emendatior. Goetti 1782. 8°. IV. 4. pp. SPEC. BIBLIOGRAPHIE. RECHTS- EN STAATS WE TENSCH. 365 Struvius, B. G. Bibliotheca juris selecta secundum ordinem literarium disposita et ad sihgulas juris partes directa. Accessit bibhotheca selectissima juris studiosorum. Emendavit et copiose lpcupletavit Chr. G. Buder. Edit. 7a. Jena, 1743. 8°. Walter, O. A. Hand-Lexicon dér juristischen Literatur des neunzehnten Jahrhunderts. Weimar, 1854. 8°. Warée, B. Répertoire bibliographique des oüvrages de législation, de droit et de jurisprudence en matière civile, administrative, commerciale et criminelle pubhés spécialement en France. Suivi d'une table analytique et raisonnée des matières. Nouvelle édition, revue et continué 3 jusqu'a. nos jours. Paris, 1870. 8°. In denzelfden band verschillende Fransche catalogi over rechtsgeleerdheid, van Joubert, Videcoq, Durand en anderen. Wig more, John H. A list of legal novels. (Chicago), 1908, 8°. Wuttig, G. W. Bibhotheca juridica, Handbuch der gesammten neueren juristischen und staatswissenschafthchen Literatur. Eine Zusainmenstellung aller seit 1849 bis gegen die Mitte des Jahres 1867 auf dem G3biete der Rechts- und Staatswissenschaft in den deutschen und benachbarten Staaten erschienenen Schriften. Mit Materienregister und Nachweisungen über wichtigere in Zeitschriften enthaltene Abhandlungen. — 2ter Band die Jahre 186? bis Mitte 1876 umfassend. Bearbeitet van L. Rossberg. Leipzig, 1867, 1877. 2 dln. 8°. Bibliography, A select, for the study, sources and hterature of Enghsh mediaeval economie history. Compiled by a seminar of the London school of economics under the supervision of Hubert Hall. London, 1914. 8°. Catalogus van Nederlandsche uitgevers op gemeentéhjk finantiëel en adnunistratief gebied enz. Collectieve mzendln. 8". Lacroix, E. Bibhographie des ingénieurs et architectes, des chefs d'usines industrieUes et d'exploitations agricoles et des dèves des écoles polytechniques et professioneUes. No. 9. Ouvrages pubhés de janvier a juin 1861. Paris, 1861. 8°. Malberg, A. Die Literatur des Bau- und Ingenieur-Wesens der letzten 30 Jahre oder Verzeichniss der vomehmlichsten Werke in deutscher, französischer, houandischer, u. s. w. Sprachen welche die genannten Facher betreffen. Berlin, 1852. 8°. Meulen, R. van der. Bibhographie der technische kunsten en wetenschappen, 1850—1875. Boeken, plaatwerken en kaarten in Nederland verschenen over en met betrekking tot fabrieken en handwerksnijverheid, de bouwkundige en ingenieurs-wet enschap- 396 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. pen, mechanica, stoomwezen; spoorwegen, telegraphië, enz. met inhoudsopgaaf der voornaamste periodieken benevens een uitvoerig alphabetisch zaakregister. Amst. 1876. 8°. (Mondt, P. L. A.). Studiebronnen voor waterkrachten. (Internationale literatuuropgaven). Amst. 1918. 8°. Serie Waterkrachten. No. 1. (Pradelle, Jean). Rivers, Canals, Ports. Bibhographical notes giving the hst of the principal works which have appeared and of the articles published in periodicals between 1892 and 1906. Including the reports, Communications and sundry studies called forth by the Congresses of navigation, of maritime works and of civil engineering from 1885 to 1905. Brussels 1908. — From January 1907 to Dacember 31 1910. Brussels, 1912. 8°. Szczepanski, F. von. Bibhotheca polytechnica, wissenschaftr lich in Schlagwörtern geordnetes Repertorium der gesammten deutschen, französischen und englischen technischen Litteratur einschhesshch ihrer Beziehungen zu Gesetzgebung, Hygiëne und tagiichem Leben. St. Petersb. 1890. 8°. Vereeniging voor waterleidingsbelangen in Nederland. Bibhographie samengesteld door de commissie voor de bibhographie N. G. van Huffel, G. J. Leverland en D. Drost, met medewerking van P. L. A. Mondt. 1912. 8°. Wegwijzer door de electrotecfmische vak-literatuur van af 1885 tot Juli 1897. Amst. (1898). kl. 4°. 5. Geologie en Paleontologie. Bassler, R. S. Bibhographie index of American ordovidician and silurian fossils. Wash. 1915. 2 dln. 8°. Smithsonian Institution. Buil. 92. Hess, Frank. L., and Eva Hess. Bibhography of the geology and mineralogy of tin. Wash. 1912. 8°. Smithsonian Miscell. Collections. Jonker, H. G. Lijst van geschriften welke handelen over of van belang zijn voor de geologie van Nederland, 1734—1906. Amst. 1907. 8°. Verhandelingen Kon. Akademie van Wetenschappen. 2de Sectie Dl. XIII. No. 2. Miller, G. S.The jawof the piltdown man. Wash. 1915. m. 5pl. 8°. Smithsonian Miscell. Collections. Petzholdt, J. Plauensche Bibhothek. Verzeichniss von Schriften über den Plauenschen Grund. Dresd. 1846. 8°. Eine Wanderung in das sachsische Erzgebirge. Dresd. 1861. 8°. IV. 4. A. 6. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. WISKUNDE ENZ. 397 Verbeek, R. D. M. Opgave van geschriften over geologie en mijnbouw van Nederlandsch Oost-Indië. 's-Grav. 1912. 8°. (Verhandeling van het g3ologisch-mijnbouwkundig genootschap 'voor Nederland en Koloniën. Geol. serie. Deel I. blz. 31—248). Waldheim, G. de Fischer de. Bibliographia palaeonthologica animalium systematica. Ed. altera aucta. Mosquae, 1834. 8°. 6. Zoölogie en Botanie. Black, G. F. A list of works relating to lycanthropy. N.-Y., Pubhc Library, 1920. 8°. Bosgoed, D. Mulder. Proeve van eene ichthyologische bibhographie. Uitgegeven door de Nederl. Maatsch. van nijverheid. Haarl. 1871. 8°. — Catalogus van boeken en geschriften over de natuurlijke geschiedenis van de visschen, de kunstmatige vischteelt en dé visscherijen; met vermelding van de charters, resolutiën en ordonnantiën betrekkelijk de Nederlandsche visscherijen. (Uitgegeven door de Nederl. Maatsch. van nijverheid). Haarl. 1871. 8°. Bibhotheca ichthyologica et piscatoria. Catalogus van boeken en geschriften over de natuurlijke geschiedenis van de visschen en walvisschen, de kunstmatige vischteelt, de visscherijen, de wetgeving op de visscherijen, enz. Haarl. 1874. 8°. Vermeerderde uitgave van bovenst, proeve. Carus, 'J. V., und W. Engelmann. Bibhotheca zoologica. Verzeichniss der Schriften über Zoölogie, welche in den periodischen Werken enthalten und vom Jahre 1846—60 selbstandig erschienen sind. Mit Einschluss der algemein-naturgeschichthchen, periodischen und palaeontologischen Schriften. Leipzig, 1861. 2 dln. 8°. W. Engelmann. Bibliotheca Historico-Naturalis. Supplement-band, enthaltend die in den periodischen Werken aufgenommenen und die vom Jahre 1846—1860 erschienenen Schriften. Taschenberg, O. Bibhotheca zoologica. II. Verzdchnissder Schriften über Zoölogie wdche in den periodischen Werken enthalten und vom Jahre .1861—1880 selbstandig erschienen sind mit Einschluss der ahgemein-naturgeschichthchen, pariodischen und palaeontologischen Schriften. Leipzig, 1887—1913. Band I—VII. le Halfte. 8°. Hagen, H. A. Bibhotheca entomologica. Die Literatur über das ganze Gebiet der Entomologie bis zum Jahre 1862. Leipzig, 1862—63. 2 dln. 8°. Hoek, P. P. C. Overzicht van de literatuur op de oester 398 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. en haar cultuur betrekking hebbende. Uitgegeven door de Commissie voor het Zoologisch Station der Nederlandsche dierkundige, vereeniging. Leiden, 1881. 8°. Mullens, W. H., and H. Klrke Swann. A bibhography of British ornithology from the earhest times to the end of 1912 including bibhographical accounts of the principal writers and bibliographies of their published works. London, 1917. 8°. and F. C. R. Jourdain. A geograpbical bibhography of British ornithology from the earhest times to the end of 1918, arranged under counties. Being a record of printed books, published articles, notes and records relating to local avifauna. Lond. 1919. . . Afl. I. . . 8°. Percheron, A. Bibhographie entomologique comprenant rindication par ordre alphabétique des noms d'auteurs: 1°. des ouvra* ges entomologiques pubhés en France et a 1'étranger, depuis les temps les plus reculés jusques et y compris l'année 1834, 2°.-des monographies et mémoires contenus dans les recueils, journaux et collections académiques francaises et étrangères; accompagnée de notices sur les ouvrages périodiques, les chctiormaires et les mémoires des sociétés savantes; suivie d'une table méthodique et, chronologique des matières. Paris, 1837. 2 dln. 8°. Vosmaer, C. G. J. Welke periodica zoologica kunnen in de Nederlandsche openbare bibhotheeken geraadpleegd worden? 's-Grav. 1898. gr. 8°. Arber, Agnes. (Mrs. E. A. Newell Arber). Herbals, their origin and evolution. A chapter in the history of botany, 1470— 1670. Cambr. 1912. m. pl. en afb. 8°. Bemmelen, J, F. van, G. W. G. Bohnensieg en W. Burck. Repertorium annuum htteraturae botanicae periodicae, '1872— 1879. Haarl. 1873—86. 8 dln. in 9 stkn. 8°. Colmeiro, MigueU. La botanica y los botanicos de la peninsula Hispano-Lusitana. Estudios bibliograficos y biograficos. Madrid, 1858. 8°. Halier, A. von. Bibhotheca qua scripta ad rem herbarium facientia a rerum initiis recensentur. Zür. 1771—72. 2 dln. 4°. Murr, C. T. de. Annotationes ad Bibhothecas Haller- ianas botanicam, anatömicam, chirurgicam et medicina et practica cum variis ad scripta Mich. Serveti pertinentibus. Erlangen, 1805; 4°. Klng, E. Auguste. A Newe Herball. (overdruk uit The Nineteenth Century). A Newe Herball by Williams Turnour. Anno 1551. IV. 4. A. 6. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. WISKUNDE ENZ. 399. Klebs, A. C. Incunabula lists. I. Herbals. (Bibliogr. Soc. America. Papers. XI—XII. 1917—1918). Krüger, M. S. Bibliographia botanica. Handbuch der botanischen Literatur in systematischer Ordnung nebst kurzen biographischen Notizen über die botanischen Schriftsteher. Berlin 1841. 8°. Leon, N. Bibhoteca botanico-Mexicana. Catalogo bibhografico biografico y critico de autores y escritos referentes a vegetales de Mexico y sus aphcaciones, desde la conquista hasta el presente. Suplemento a la materia medica Mexicana pubhcada por el Institute Medico Nacional. Mexico, 1895. 8°. Miltitz, F. von. Handbuch der botanischen Literatur, (Bibhotheca botanica), mit Angabe der Preise und Recensïoneh. Mit einer Vorrede von L. Reichenbach. Berlin, 1829. 8°. Pritzel, G. A. Thesaurus hteraturae botanicae omnium gentium inde a rerum botanicarum initiis ad nostra usque tempora, quindecim millia operum recensens. Leipzig, 1851. 4°. Zuchold, E. A. Addimenta ad G. A. Pritzehi Thesaurum hteraturae botanicae. Halle, 1853. 8°. Thesaurus hteraturae botanicae. Editio nova reformata. Leipzig, 1872. 4°. Rehder, Alfred. The Bradley Bibhography. A guide to the hterature of the woody plants of the world published before the beginning of the 20th century. Compiled at the Arnold Arboretum of Harvard University under the direction of Ch. Sprague Sargent. Cambr. 1911... Vol. I... 4°. Schreiber, W. L. Die alten Krauterbücher. Ein Beitrag zur Geschichte des Nachdrucks. (Zeitschrift für Bücherfreunde Jg. VIII. 1904—05). Seguier, J. F. Bibhotheca botanica, sive catalogus auctorum. et hbrorum omnium qui de re botanica, de medicamentis ex vegetabihbus paratis, de re rustica, et de horticultura tractant. Accessit Bibhotheca botanica J. A. Bumaldi, seu potius Ovidii Montalbani Bononiensis. HagaeCom. 1740.2 din. 4°. Het 2de deel draagt den afzonderlijken titel: Bibliotheca botanica seu herbaristarum scriptorum promota synodia, cui accessit individualis graminum omnium ab auctoribus hucusque observatorum numerosissima nomenclatura J. Ant. Bumaldo Bonon. coUectore: Primum Bononiae, typis Heredum Benatii, Anno 1657 impressa, nunc iterum edita. Vezelcongres en tentoonstelling Soerabaia, Juh-Aug. 1911. Catalogus der inzending van den Boekhandel en Drukkerij v.h. G. C. T. van Dorp & Co. 8°. Literatuur over de cultuur van vezelplanten, het winnen en verwerken van vezels en de inlandsche vezelindustrie. 400 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. B. Wijsbegeerte en Zielkunde. Bibliographie de la philosophie francaise pour l'année 1910. (Bulletin de la Société francaise de philosophie. Annee XI. no. 7 et 8). 8°. Bttchting, A. Bibhotheca philosophica oder Verzeichniss der auf dem Gebiete der philosophischen Wissenschaften in den letzten 10 Jahren, 1857—1866 im deutschen Buchhandel erschienenen Bücher und Zeitschriften. Nordh. 1867. 8°. Grasse, J. G. Th. Bibhotheca psychologica oder Verzeichniss der wichtigsten über das Wesen der Menschen- und Thierseelen und die Unsterbhchkeitslehre handelnden Schriftsteller alterer und neuerer Zeit, in alphabetischer Ordnung zusammengesteUt, und mit einer wissenschafthchen Uebersicht begleitet. Leipzig, 1845. 8°. Herbertz, R. Die philosophische Literatur. Ein Studienführer. Stuttg. 1912. 8°. Hall, Fltzedward. A contribution towards an index to the bibhography of the Indian philosophical systems. Calcutta, 1859. 8°. Ruge, A. Die Philosophie der Gegenwart. Eine internationale bibhographische Jahresübersicht über alle auf dem Gebiete der Philosophie erschienenen Zeitschriften, Bücher, Aufsatze, Dissertationen u. s. w. in sachhcher und alphabetischer Anordnung nebst Inhaltsangabe und kritischen Hinweisen. Bd. I—V. Literatur, 1908—13. Heidelb. 1910—1915. 5 dln. 8°. Stockhausen, J. Chr. Critischer Entwurf einer auserlesenen Bibhothek für die Liebhaber der Philosophie und schonen Wissenschaften. Zur Gebrauch akademischer Vorlesungen verb. und viel verm. Auflage. Berlin, 1771. 8°. Verzeichniss der vom Juli 1904 bis Juli 1908 in Deutschland erschienenen philosophischen Literatur und der bedeutenderen Werke in englischen und französischer Sprache. Herausgegeben zum 3ten intern. Kongress für Philosophie. Heidelb. 1908. 8°. C. Zeevaartkunde. Catalogue des cartes, plans, vues de cotes, mémoires, instructions nautiques, etc. qui composent Thydrographie francaise. Paris, 1847. 8°. Catalogue des pubhcations se rapportant aux Congres de navigation (pubhé par rAssociation internationale permanente des Congrès de navigation). Brux. 1904. 8°. Fernandez de Navarrete, M. Bibhotheca maritima Espanola. Madrid, 1851. 2 dln. 8°. IV. 4. E. 1. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. ZIGEUNERS. 401 S tr atico, S. Bibliografia di maxina nelle varie lingue dell' Europa o sia raccolta dei titoli dei libri nelle suddette lingue i quali trattano di quest'arte. Milano, 1823. 4°. D. Zelfmoord. Oettinger, E. M. Bibliographie du suicide. (Bulletin du bibhophile beige. Tome XIII (8e série. IV). 1857). Loumyer, N. Additions a la bibhographie du suicide de E. M. Oettinger. (Bulletin du bibhophile beige. Tome XIII (2e série. IV). 1857). E. Zigeuners. Black, G. F. A Gypsy bibhography. Edinb. 1914. 8°. Bond, Lewis. The Gypsies of Monastir. Edited from manuscripts in the New-York Pubhc Library by G. F. Black. N.-Y. 1917. 8°. Sinclair A. Th, American Gypsies, Edited from manuscripts in the New York Pubhc Library with additions by G. F. Black. N.-Y. 1917. 8°. Gypsies in Carniola and Carinthia. Edited from the manuscripts in the New-York Pubhc Library by G. F. Black. N.-Y. 1917. 8°. F. Bio- en bibliographièn voornamelijk van drukkers, schrijvers en boeken. 1. Algemeen. Aa, A. J. van der. Biographisch woordenboek der Nederlanden, bevattende levensbescluijvingen van zoodanige personen, die zich op eenigerlei wijze in ons vaderland hebben vermaard gemaakt. Onder medewerking van de heeren J. B. C. Robidé van der Aa, C. M. A. Simon van der Aa, P. O. van der Chijs, W. Eekhof f, H. O. Feith, L. Oldenhuis Gratama, A. P. van Groningen, J. J. de Hollander, S. F. Klijnsma, G. Lauts, P. A. Leupe, J. M. van Pabst tot Bingerden, W. van de Poll, H. C. Rogge, T. A. Romein, G. D. J. Schotel, J. W. van Sypesteyn, J. J. Viotta, J. J. F. Wap. Haarl. 1852—78. 21 dln. en Bijvoegsel in 17 bdn. 8°. Van dl. III af voortgezet door K. J. R. van Harderwijk, van dl. VII af door K. J. R. van Harderwijk en G. D. J. Schotel. Aanteekeningen, Biographische. van geboorten en sterftens 26 402 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. van beroemde Nederlandsche personen van de XVI en XVII eeuw. Handschrift. 8°. Dus luidt de titel door een andere hand geschreven, voor een Handschrift van 300 a 400 blz. in 8°. van de laatste helft der 18e eeuw, in chronol. orde, van zeer beknopte biographische aanteekeningen omtrent Nederlandsche dichters, met opgave van hunne werken en met verwijzing naar de schrijvers bij wie men omtrent hen iets kan vinden, enz. Andreas, Valerius. Bibhotheca Belgica: in qua Belgicae sev Germaniae Inferioris provinciae, urbesque, viri item in Belgio vita scriptisque clari; et librorum nomenclatura. Ix>vanii, 1623. kl. 8°. Bibliotheca Belgica, de Belgis vita, scriptisque claris. Praemissa topograplüca Belgii totius seu Germaniae inferioris descriptione. Editio renovata, et tertia parte auctior. Lov. 1643. 4°. 2e verm. druk van het voorgaande. Ex. met vele noten en bijvoegsels van de hand van Jan Broukhnsitis en P. Burmannus Secundus. Ciaconius, Alf. Bibliotheca hbros et scriptores ferme cunctos ab initio mundi ad a. 1583 ordine alphabetico complectens. Primum in lucem prolata Parisiis 1729, studio et cum observationibus Fr. D. Camusati. Accesserunt nunc ejusdem de Germanis quibusdam, historiae htterariae conditoribus, et de scriptoribus elogiorum ac vitarum virorum illustrium judicia, ipsaeque observationes auctiores et emendatiores exhibentur. Opera J. Erh. Kappü. Amst. et Lips. 1744. fol. Dodt van Flensburg, J. J. Collectanea over Neerlands geschiedenis en letterkunde. 1847. 2 stkn. 8°. (overdruk uit Algemeen letterlievend maandschrift). I. Hendrik Géldorp. II De school te Naaldwijk in de 16e en 17e eeuw. III. Eusthathius Swartius. IV. Thomas van Thielt. V. Over het geslacht van Brecht, inzonderheid over Jos. Antonis van Brecht. VI. De Egmondsche bibliotheek. VII. Jacob Blondeel. VIII. Hertog Karei van Gelder. IX. Johan Schröder gezegd Skytte. X. Rombout Steynemolen. XI. Viglius ab Aytta en Suffridus Petri. Letterkundige aanteekeningen over verschillende (meest Nederlandsche) personen. Handschrift. 4°. Foppens, J. F. Bibhotheca Belgica sive virorum in Belgio vita, scriptisque ihustrium catalogus, librorumque nomenclatura, continens scriptores a clariss. viris, V. Andrea, A. Miraeo, F. Sweertio ahisque recensitos, usque ad annum 1680. Brux. 1739. 2 dln. m. 144 portr. gr. 4°. Huberts, W. J. A., W. A. Elberts en F. J. P. van den Branden. Biographisch woordenboek der Noord- en Zuid-Nederlandsche letterkunde. Dev. 1878. 8°. Koning, J. Letter- en geschiedkundige adversaria. Hs. sm. fol. iv. F. 2. speciale bibliographie. drukkers en uitgevers. 403 Marchand, p. Dictionaire historique ou mémoires critiques et littéraires concernant la vie et les ouvrages de divers personnages distingués, particulièrement dans la république des lettres. La Haye, 1758—59. 2 dln. fol. Oettinger, E. M. Bibhographie biographique ou dictionnaire de 26.000 ouvrages tant anciens que modernes, relatifs a l'histoire de la vie pubhque et privée des hommes célèbres, de tous les temps et de toutes les nations... Leipzig, 1850. 8°. Oettinger, E. M. Bibhographie biographique universelle. Dictionnaire des ouvrages relatifs a l'histoire de la vie pubhque et privée des personnages célèbres de tous les temps et de toutes les nations. Enrichi du répertoire des bio-bibhographies générales, nationales ët spéciales. Brux. 1854. 2 dln. gr. 8°. Paquot, J. N. Mémoires pour servir a l'histoire littéraire des 17 provinces des Pays-Bas, de la principauté de Liège et de quelques contrées voisines. Louv. 1765—70. 3 dln. fol. R(eiffenber)g, de. Suppléments aux Mémoires httéraires de Paquot, tirés en partie de ses papiers. (Le Bibhophile beige. Tome I, II. 1845—46). Peteghem, L. van. Levensschetsen van hedendaagsche kunstoefenaren. Brussel, 1881. m. 1 pl. 8°. (Petzholdt, J.). Zur Litteratur von Mitghedern des Könighchen Hauses Sachsen. (Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jg. 1852, 1856, 1858, 1859, 1871, 1873, 1878, 1879. 1883, 1884). Vries Azn., A. D. de. Biographische aanteekeningen betreffende voornamelijk Amsterdamsche schüders, plaatsnijders enz. en hunne verwanten. (Oud-Holland. III, IV. 1885—1886). Woordenboek, Nieuw Nederlandsch Biographisch. onder redactie van P. C. Molhuysen en P. J. Blok, met medewerking van tal van geleerden. Leid. 1911... Deel I... 8°. ' Burger Jr., C. P. Naar aanleiding van het plan voor een Nederl. biographisch woordenboek. (Tijdschr. voor boek- en bibhotheekwezen. Jg. VIII. 1910). 2. Drukkers en Uitgevers. Adam von Speier. — Scholderer, V. The Chur Breviary of 1490 and its printer, Adam von Speier. (The Library. 3d. series. Vol. V. 1914). Aldus. — Catalogue des éditions Aldines qui se trouvent chez Etienne Audin hbraire. Flor. 1827. 8°. Christie, R. C. The chronology of the early Aldines. (Bibhographica. Vol. I. 1895). 404 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Aldus. — Renouard, A. A. Annales de rimprimerie des Alde, ou histoire des trois Manuce et de leurs éditions. Paris, 1803. 2 dln. m. portr. 8°. Idem. 2e édition. Paris, 1825. 3 dln. m. portr., facsim. van drukkersmerken, enz. 8°. Ruland, Ant. Ueber einen unbekannten Aldinischen Druck (Brevissima introductio ad literas graecas). (Serapeum. Jg. XVII. 1857). Anshelm. — Wagner, Jos. Maria. Thomas Anshelm von Baden. (Serapeum. Jg. XXII. 1861). Back. — Van der Meersch, P. C. Note sur Godofredus ou Godefroid Back. (Le Bibliophile beige. II. 1845, Idem door M. F. A. G: Campbell). Badius. — Renouard, Ph. Bibhographie des impressions et des oeuvres de Josse Badius Ascensius imprimeur ethumaniste, 1462—1535. Avec une notice biographique et 44 reproductions en facsimile. Paris, 1908. 3 dln. 8°. Barbéra. — Annali bibliographici e catalogo ragionato delle edizioni di Barbéra Bianchi e Comp. e di Q. Barbéra. Con elenco di hbri, opuscoh e periodici stampati per commissione, 1854— 1880. Fir. 1904. m. portr. en facs. 8°. Bellerus. — Goovaerts, A. De muziekdrukkers Phalesius en Bellerus te Leuven en te Antwerpen, 1546—1674. Uit het Fransch door E. van Bergen. Antw. 1882. m. 2 pl. kl. 4°. Blado. — Bernoni, D. Dei Torresani, Blado e Ragazzonni, celebri stampatori a Venezia e Roma nel XV e XVI secoio. Cogli elenchi annotati delle rispettive edizioni. Mil. 1890. 8°. Blzz. 263—385 bevatten eene bibliographie der bij de Torresani's, Blado's en Ragazzoni d'Asola verschenen werken. Blaeu. — Baudet, P. J. H. Leven en werken van Willem Jansz. Blaeu. m. Naschrift. Utr. 1871. 2 dln. m. portr. en facs. 8°. Dozy, Ch. M. Willem Jansz. Blaeu. Z. p. en j. 8°. (overdruk). Bradford. — Catalogue of books printed by Wilham Bradford and other printers in the middle colonies. ExhibitedatTheGroher club in commemoration of the bicentennial of the introduction of printing into New-York, April 14 to 21 1893. m. 1 pl. 8°. Brito. — Gilliodts—van Severen, L. L'oeuvre de Jean Brito, prototypographe brugeois. Etude critique pour servir d'introduction a l'histoire de 1'ancienne corporation des hbrairiers et imprimeurs de Bruges. Bruges, 1897. m. pl. 8°. Bergmans, P. L'imprimeur Jean Brito et les origines de rimprimerie en Belgique, d'après le livre récent de M. Gilhödtsvan Severen. Gand, 1898. 8°. iv. 4. F. 2. speciale bibliographie. drukkers en uitgevers. 405 Brito. — Rommel, H. L'oeuvre de"Jean Brito, prototypographe brugeois par L. Gilliodts-van Severen. Etude analytique sur 1'invention de rimprimerie a Bruges. Bruges, 1898. 8°. Bry, de. — Bartlett, John Russell. A bibhographical description of a copy of the collection of the „Great and small voyages of the Bry" in the hbrary of the late John Carter Brown of Providence. Provid. 1875. m. portr. en facs. gr. 8°. Niet in den handel. In 30 exemplaren gedrukt. Tiele, P. A. La XHme partie de la collection des Grands voyages et les récits originaux hollandais. Brux. 1871. 8°. (overdruk uit Bulletin du bibhophile beige). Weigel, T. O. Bibhographische Mittheilungen über die deutschen Ausgaben von De Bry's Sammlungen der Reisen nach dem abend- und morgenlandischen Indien. Mit Fortsetzung. Leipzig, 1845. 8°. (overdruk uit Serapeum. — Vervolg in Serapeum. VIII. 1847). Busdrago. — Matteucci, L. Saggio di un catalogo delle edizioni Lucchesi di Vincenzo Busdrago, 1549—1605. (Bibhófiha. XVIII. 1916—17). Bynneman. — Plomer, H. R. Henry Bynneman, printer, 1566—83. (The Library. New series. Vol. IX. 1908). Carpentier. — Jean Carpentier in Holland en boekdrukker te Leiden. (Bibhographische Adversaria. 2e reeks. Dl. I. 1887—94). Caxton. — Bradshaw, H. Notice of the fragment of the Fifteen Oes and other prayers, printed at Westminster by W. Caxton about 1490—91, preserved in the hbrary of the Baptist College, Bristol. London. 1877. 8°. Könnecke, G. Ein unbekannter Druck von Wilham Caxton aus d. J. 1483. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jahrg. 1874). Ricci, Seymour de. A census of Caxtons. Lóndon, 1909. m. front, en 10 facs. 4°. Illustr. monographs issued by the Bibliographical Society, no. 15. Cazin. — Brissart-Binet, Ch. Ant. Cazin, marchand hbraire rémois. Essai sur sa vie et ses éditions. Brux. 1860. 8°. Cazin, sa vie et ses éditions par un Cazinophile. Réimpression de 1'édition de 1863. Cazinopolis (Rheims), 1877. 12°. — Corroënne, A. Manuel du Cazinophüe. Bibhographie du petit format dit Cazin. Paris, 1877. 12°. — Bulletin du Cazinophile. Suite et complément du Manuel. Paris, 1877. lère année. (8 numéros). 12°. Commelin. — Burger Jr., C. P. De boekverkoopers Commelin te Genève, Heidelberg, Amsterdam en Leiden. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. IX. 1911). 406 iv, de kennis van het boek. bibliographie. Cranach. — Knaake. Ueber Cranachs Presse. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. VII. 1890). Crivelli. — Zie: Ptolemaeus. Doen Pietersz. — Bom, E. de. Een uitgave van den Amsterdamschen drukker Doen Pietersz. teruggevonden. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. I. 903). Poelman, H. A. Eenige bijzonderheden- aangaande het werk van den Amsterdamschen boekdrukker Doen Pietersz. (Het Boek. Jg. I. 1912). Doesburgh, van. — Proctor, R. Jan van Doesburgh, printer at Antwerp. An essay to bibhography. London, 1894. m. 12 pl. 4°. Illustr. Monographs issued by the Bibliographical Society, no. 2. Elzevier. — Bérard, S. Essai bibliographique sur les éditions des Elzevirs les plus précieuses et les plus recherchées précédé d'une notice sur ces imprimeurs célèbres. Paris, 1821. m. wapenafb. 8°. Cet ouvrage a été refait sous le titre: Annales de 1'impr. Elz. par Ch. Pieters." (Barbier). Berghman, G. Etudes sur la bibhographie Elzévirienne, basées sur 1'ouvrage „Les Elzevier" de Alphonse Willems. Stockh. 1885. m. 470 afb. 8°. Nouvelles études sur la bibhographie Elzévirienne. Supplément a 1'ouvrage sur les Elzevier de Alphonse Willems. Stockh. 1897. 8°. Catalogue raisonné des impressions Elzéviriennes de la Bibhothèque Royale de Stockholm 1911. 8°. Gentenari, B. L. Tipo Itahano non Elzeviriano. Roma, 1879. kl. 8°. l'arte tipografica prima degli Elzevier. — Le edizioni Elzeviriane. — l'arte tipografica di nostri giorni. Frlck, G. Die Elsevir'schen Republiken. Halle, 1892. 8°. —— Goldsmld, E. Bibhotheca curiosa. A complete catalogue of all the pubhcations of the Elzevier presses at Leyden, Amsterdam, the Hague and Utrecht, with introduction, notes and an appendix containing a list of .all works, whether forgeries or anonymous pubhcations, generally attributed to these presses. Edinb. 1888. 3 dln. 8°. Privately printed. Jacob, J. L. C. Bonaventuur en Abraham Elzevier. 's Grav. 1841. m. facs. 1200. (overdruk uit Jaarboek v. d. boekhandel). Hierin een lijst hunner uitgaven. Kaiser, C. Gli Elsevier. Cenno storico-bibhografico. Verona, 1879. 12°. iv. 4. F. 2. speciale bibliographie. drukkers en uitgevers. 407 Elzevier. — (Motteley, Ch. J.). Apercu sur les erreurs de la bibliographie spéciale des Elzqvirs et leurs annexes. Avec quelques découvertes curieuses sur la typographie hollandaise et beige du XVIIe siècle. Par le Bibhophile Ch. M. Paris, 1847. kl. 8°. Pieters, Ch. Annales de rimprimerie des Elsevier, ou histoire de leur familie et de leurs éditions. 2me édition, revue et augmentée. Gand, 1858. Av. additions. 1860. 8°. Stelner, E. Supplément a la hste des theses elzevi- riennes. (Bulletin du bibhophile beige. XX. (2e série XI). 1864). Rahir, E. Catalogue d'une collection unique de volumes imprimés par les Elzevier et divers typhographes hollandais du XVIIe siècle. Précédé d'un avant-propos par Ferd. Brunetière et d'une lettre de Alph. Willems. Paris, 1896. 8°. Reume, A. de. Recherches historiques, généalogiques et bibhographiques sur les Elsevier. Brux. 1847. m. portr. en facs. 8°. Slennicki, St. J. Les Elzevir de la bibhothèque de 1'Université impériale de Varsovie. Varsovie, 1874. m. pl. 8°. Walther, C. F. Catalogue méthodique des dissertations ou theses académiques imprimées par les Elseviers de 1616 a 1772. Supplément aux Annales de 1'imprimerie des Elseviers, pubhées par Ch. Pieters. (Bulletin du bibl. beige. XVII—XIX (2e série VIII—X). 1861—63, Le Bibliophile beige. II. 1867). Les Elzevir de la Bibhothèque impériale pubhque de St. Pétersbourg. Catalogue bibliographique et raisonné. St. Pétersb. 1864. 4°. Willems, Alph. La première édition des Maximes de la Rochefoucauld, imprimée par les Elzevier en 1664. Notice bibliographique. Brux. 1879. 8°. Les Elzevier. Histore et annales typographiques. Brux. 1880. m. pl. en facs. 8*. - Engelmann. — Enschedé, J. W. De Galerie-Musicale vanHessKappehn-Engelmann. (Haarl. 1918). m. afb. 4°. (overdruk uit Oude Kunst). Enschedé. — Burger Jr., C.P. Charles Enschedé, 1855—1919. m. portr. (Het Boek. Jg. VIII. 1919). Estienne. — Renouard, A. A. Annales de l'imprimerie des Estienne ou histoire de la familie des Estienne et de ses éditions. 2e éd. Paris, 1843. m. portr. en facs. 8°. Bernard, A.Les Estienne et les types grecs deFrancoisI. Complément des Annales Stéphaniennes renfermant l'histoire compléte des types poyaux, enrichie d'un specimen de ces caractères et suivie d'une notice historique sur les premières impressions grecques. Paris, 1856. 8°. 408 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Estienne. — Ch(ênedollé), Gh. de. Additions a la bibliographie des Estienne. (Bulletin du bibhophile beige. Tome IX. 1852). Froben. — Verdeyen, R. De eerste druk van Joh. Froben, 1491. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908). Giunti. — Bandini, A. M. De Fiorentina Iuntarum typographia eiusque censoribus ex qua Graeci, Latini, Tusci scriptores ope codicum manuscriptorum a viris clarissimis pristinae integritati restituti in lucem prodierunt. Accedunt excerpta uberrima praefationum libris singulis praemissarum. Lucae, 1791. 2 dln. 8°. Deel 2 onder den titel: Iuntarum typographicae Annales abanno 1497 ad 1550. Froschauer. — Rudophi, E. C. Die Buchdracker-Familie Froschauer in Zürich, 1521—1595. Verzeichniss der aus ihrer Offizin hervorgegangenen Druckwerke. Zurich, 1869. 8°. Ghelen, van. — Vorsterman van Oyen, A. A. Les van Ghelen, imprimeurs. Gand, 1883. m. drukkersmerken en lijst hunner uitga ven. 8°. (overdruk uit Messager des sciences nistor. de Belgique). Halma. — Evers, G. A. Francois Halma te Utrecht, m. facs. (Het Boek. Jg. VI. 1917). Heyns, H. — Burger Jr., C. P. Zacharias Heyns vóór zijne vestiging te Amsterdam. (Het Boek. Jg. III. 1914). Hoernen, ther. — Murray, A. G. W. The edition of the Fasciculus temporum printed by Arnold ther Hoernen in 1474. (The Library. 3d series. Vol. IX. 1913). Hugo Janszoen van Woerden. — Dela Montagne, V. A. Een onbekende druk van Hugo Janssoen van Woerden, 1497. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908). Hoochstraten, Joh. — Kronenberg, M. E. De geheimzinnige drukkers Adam Anonymus te Bazel en Hans Luft te Marburg ontmaskerd. (Het Boek. Jg. VIII. 1919). Hoogstraten, van. — Michel et Jean Hillenius, ou van Hoochstraten, imprimeurs a Anvers, 1511—1546. Enumération de leurs productions typographiques. (Bulletin du bibhophile beige. Tome XIX, XX. (2e série X, XI). 1863, 1864). Hulsius. — Asher, A. Bibhographical essay on the collection of voyages and travels, edited and published by Levinus Hulsius and hls Successors at Nuremberg and Francfort from anno 1598 to 1600. London and Berlin, 1839. 4°. Kempe. — Duff, F. Gordon. Adrian Kempe van Bouckhout and the New Testaments of 1536. (The Library. New series. Vol VIL 1906). IV. 4. F. 2. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. DRUKKERS EN UITGEVERS. 409 Kerckhove, van den. — Verheyden, Pr. Uitgaven van Com. van den Kerckhove. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908). Keulen, van. — Bom H.Gzn., G. D., Bijdragen tot eene geschiedenis van het geslacht „van Keulen", als boekhandelaars, uitgevers, kaart- en instrumentmakers in Nederland; eene bibliocartographische studie. Amst. 1885. m. wapen. 8°. Keysere, de. — Van der Meersch, D. J. Inductions historiques sur Arnaud de.Keysere, imprimeur a Audenarde de 1479 a 1482. (Le Bibliologue de la Belgique et du Nord de la France. Dl. I. 1839). Knoblochtzer. — Schorbach, K., und Max Spirgatis. Heinrich Knoblochtzer in Strassburg, 1477—1484. Bibhographische Untersuchung. Strassb. 1888. m. 75 pl. 8°. Bibliographische Studiën zur Buchdiucker-Geschichte Deutschlands. I. Köbel. — Roth, F. W. E. Die Buchdruckerei des Jakob Köbel, Stadtschreibers zu Öppenheim und ihre Erzeugnisse, 1503—1572. Beitrag zur Bibhographie des XVI. Jahrhunderts. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Beiheft IV). Leeu. — Kruitwagen, B. Het Horarium van Gerard Leeu, Antwerpen, 1489 27 Juli. (Het Boek. Jg. II. 1913). Het Breviarium Windeshemense, Antwerpen, G. Leeu, 1488 15 Oct. (Het Boek. Jg. III. 1914). Schorbach, K. Eine Buchanzeige des Antwerpener Druckers Geraert Leeu in niederlahdischer Sprache, 1491. (Zeitschr. f. Bücherfreunde. Jg. IX. 1905—6). Van der Meersch, P. G. Gérard Leeu, imprimeur a Gouda et a Anvers, de 1477 a 1493. (Le Bibhophile beige. Tome III, IV, VI. 1846, 47, 50). Le Talleur. — Le Verdier, P. L'ateher de Guülaume Le Talleur, premier imprimeur rouennais. Histoire et bibhographie. Rouen, 1916. m. pl. en facs. 4°. Liesveldt, J. van. Zie: Martens. Lucas. — Meyer, W. Jean Maximilien Lucas. (Tijdschr. voor boek- en bibhotheekwezen. Jg. IV. 1906). Mannel. — Ahn, Fr. Johann Mannels lateinische DrUckwerke, 1575—1605. Ein Beitrag zur Bibhographie OésterreichUngarns. (Mitth. des oesterr. Vereines für Bibhothekswesen. Jg. IV, V. 1900—1). Marcolini. — Casali, Sc, Annali della tipografia Veneziana di Francesco Marcolini da Forh. Forh, 1861. 8°. Marschalck. — Zie: Schenck. 410 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Marteau. — Moeltzner, Aug. Zwauzig Jahre maskierte Druckerarbeit. Pierre dü Marteaus Drucke aus den Jahren 1660— 1680 in den Kön. Bibhothek zu Berlin. 1913. (Beitrage zum Bibhotheks- und Buchwesen). Martens, M. — Verheyden, Pr. Verhooren van Mark Martens en van Jacob van Liesveldt (1536). (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. IV. 1906). Martens, Th. — Bergmans, P. Notice biographique sur Tbierry Martens, le premier imprimeur beige. (Revue des bibhothèques. 1898). °... B(ormans, S.). Description de diverses impressions de Thierry Martens. (Bulletin du bibhophile beige. Tome XVII (2e série VIII). 1862. Gand, J. de. Recherches historiques et critiques sur la vie et les éditions de Thierry Martens (Martinus, Mertens). Alost, 1845. m. 8 pl. 8°. Holtrop, J. W. Thierry Martens d'Alost. Etude bibliographique. La Haye, 1867. 8°. Martens. — Iseghem, A. F. van. Biographie de Thierry Martens d'Alost, le premier imprimeur de la Belgique, suivie de la bibhographie de ses éditions. Nouv. éd. précédée d'une cantate pour 1'inauguration de la statue de Martens par E. Speelman Alost, 1856. 8°. Scheler, Leben und Wirken des Buchdruckers Theo- doricus Martinus Alustensis. Nach de Gand. (Serapeum. VIL 1846). Minutianus. — Vogel, F. G. Alexander Minutianus' Drucke. Nach Guülon's und Ebert's Forschungen. (Serapeum. XIII. 1852). Neaulme. — Zie: Voltaire. Nunus. — (Nuyts, C. J.). Essai sür 1'imprimerie des Nutius. 2e éd. Brux. 1858. 8°. Pafraet. — GampbeU, M. F. A. G. De eerste boekdrukker te Alkmaar. 8°. (Bibliogr. Adversaria. Dl. 1. 1883). Pannartz. — Zie: Schweinheim. Phalesius Goovaerts. Notice biographique et bibliographique sur Pierre Phalèse. (Le Bibhophile beige. Année Hl. 1868. Zie ook: Bellerus. Pfister. — Gamus, A. G. Notice d'un livre imprimé a Bamberg én 1462, lue a 1'Institut National. Paris, 1799. m. 5 pl. 4°. Plaintes contre Ia Mort. — Histoires de Joseph, Daniël, Judith, Esther. — Bible des Pauvres impr. a Bamberg par Alb: Pfister. Plantijn. — Bom, H. G. Les 100 Plantins de la boutique Plantin a 1'exposition de 1887 a Amsterdam, kl. 8°. iv. 4. F. 2. speciale bibliographie. drukkers en uitgevers. 411 Plantijn. — Degeorge, L. La maison Plantin a Anvers. Monographfc compléte de cette imprimerie célèbre au 16e et 17e siècles. 2e éd. augmentée d'une liste chronologique des ouvrages imprimées par Plantin a Anvers de 1555 a 1589. Brux. 1878. m. afb. gr. 8°. Ruelens, Ch., et A. de Backer. Annales Plantiniennes. lère partie :Christophe Plantin, 1555—1589. Brux. 1865. 8°. (niet verder verschenen). Praet, van. — Bergmans, P. L'imprimeur-hbraire brugeois Joseph Ignace van Praet. Notice bio-bibhographique. Gand, 1904. 8°. Riederer. — Benziger, C. Inkunabeldrucke der Friedrich Riedererschen Offizin in Freiburg i. Br. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXXI. 1914). Riva di Trento. — Carmoly, E. Annalen der hebraischen Typographie von Riva di Trento, 1558—1562. 2e Aufl. Frankf. 1868.8°. schenck. — Bauch, Gustav. Wolfgang Schenck und Nicolaus Marschalck. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XII. 1895). Scbtnkel. — Jacob, J. L. C. Aanteekeningen over het geslacht en de drukwerken van den Delftschen boekdrukker Hermanus Schinckel. 's Grav. 1843. 12°. (overdruk uit het Jaarb. v. d. boekhandel). Schweinheim. — Relchart, P. Ueber das Verzeichniss der Druckwerke von Schweinheim und Pannartz vom Jahre 1472. (Serapeum. XIII. 1852). Simon Jansz. — Dela Montagne, V. A. Simon Jansz. drukker te Delft in de 16e eeuw. (Tijdschr. voor boek- en bibhotheekw. Jg. IV. 1906). Soncino. —■ Antonucci, G. Z. Catalogo di opere ebraiche, greche, latine ed italiane stampate dai celebri tipografi Soncihi ne' secoli XV e XVI. Compüato e accresciuto dal medesimo, ora per cura di Cr. Giannini corretto e migliorato. Come nella prima edizione ci sono premesse le brevi notizie storiche degli stessi tipografi, dettate da Zef. Re Cesenati. Fermo, 1868. 8°. Radin, M. The Sulzberger collection of Soncino books in the hbrary of the Jewish Theólogical Seminary. (Bibhograph. Soc. of America. Papers. VIL 1912—13). Steinschneider, M. Gerson (Hieronymus) Soncino. Beitrage zur Geschichte der Typographie. (Serapeum. XV. 1854). Spitzen berg. — Schottenloher, K. Jörg Spitzenberg in Konstanz und seine Reformationsdrucke, 1527—1530. (Zentralbl. f. Bibhothekswesen. Jg. XXXIII. 1916). Steelsius. — Nuyts, G. J. Jean Steelsius, hbraire anversois. Bibhographie de ses produits. (Bulletin du bibhophüe beige. Tome XIV, XV (2e série V, VI). 1858, 1859). 412 iv. DE kennis van het boek. bibliographie. Ta vernier. — Burger Jr., C. P. Een merkwaardige ciyüité-druk van Ameet Tavernier. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908). Verhoeven. — Bom, Emm. de. Van den Branden's Abraham Verhoeven. (Tijdschr. voor boek- en bibhotheekwesen. Jg. I. 1903). Abraham Verhoeven, de eerste courantier van Europa ? (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. I. 1903). Verhoeveniana. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. III. 1905). Goovaerts, A. Abraham Verhoeven d'Anvers, le premier gazetier de 1'Europe. Etude bio-bibhographique. Anvers, 1880. m. 15 reprod. kl. 8°. Zie ook: Bibhotheca Belgica. Vorsterman. — Kronenberg, M. E. De drukker van de Deensche boeken te Antwerpen (1529—1531) is W. Vorsterman. (Het Boek. VIII. Jg. 1919). Waesberghe. — Ledeboer, A. M. Het geslacht van Waesberghe. Eene bijdrage tot de geschiedenis der boekdrukkunst en van den boekhandel in Nederland. Rott. 1859. m. portr. en facs. 8°. Bevat eene bibliographie van de drukwerken der Waesberghen van 1561-1858. ——■ Idem. 2de verm. druk. 's Grav. en Utr. 1869. 8°. Werrecoren. — Even, E. van. Notice sur Pierre Werrecoren, imprimeur a St. Maertensdijk en Zélande, 1478. (Bulletin du bibhophile beige. Tome VIII. 1851). Zainer. — Benziger, C. Die Fridohnslegende nach einem Ulmer Druck des Johann Zainer. Strasb. 1913. m. 37 afb. 8°. Studiën zur Deutschen Kunstgeschichte. 166. 3. Schrijvers en boeken. Aan het volk van Nederland. Ostende,3 September 1781.8°. Volgens Loosjes, Nog een en ander, uitgave c. — Copy van een briev van een heer uit Rotterdam, aan zijn vriend te Amsterdam. Wegens het voorgevallene met de boekverkopers Bronkhorst en de Leeuw, over het nadrukken van den verboden Vrymoedigen Briev genaamt, Aan het volk van Nederland. (Rott. 1782). 8 blz. 8°. Welmeenende raad, of Aanspraak aan het volk van Nederland, zijnde dit 't werkje dat in de maand September 1781 is gestrooit, endoor de toen subsisteerende!!! regeering op een boete van 14000 guldens volgens pubhcatie, op lyfstraf etc. is verboden. Te Amsterdam, by J. V. van Essen, 1795. 8°. iv. 4. F. 3. speciale bibliographie. schrijvers en boeken. 413 Aan het volk van Nederland. — Loosjes, A. Een krachtig libel. Studie over het pamflet „Aan het volk van Nederland". Haarl. 1886. 8°. Nog een en ander over het pamflet „Aan het volk van Nederland". Amst. 1891. 8°. Rijn, G. van. Het pamflet „Aan het volk van Nederland" te Rotterdam. Rott. 1888. 8°. (overdruk uit Rott. Jaarboekje). Aan het volk van Nederland. Rott. 1891. 8°. Bijlage tot de Rotterdamsche Librye. Acta Sanctorum. — Scheler, A. Zur Geschichte des Werkes Acta Sanctorum. (Serapeum. VII. 1846). Adriaensens, A. — Bibhotheca Belgica. Académie francaise. — Meier, G. Der Dictionnaire der französischen Akademie. Ein bibhographischer Versuch zum 200 jahrigen Jubileum. (Centralblatt f. Bibhothekswesen. Jg. XII. 1895). Thieme, P. J. van Eldik. De Fransche Academie. 1890. 8°. (overdruk uit De Tijdspiegel). Adrichem, C. van. — Bibliotheca Belgica. AesopuS, Avianus, etc. — Bibliotheca Belgica. Agileus. — Hoffmann, F. L. Lettres et pubhcations de Henrick Agileus de Bois le Duc, 1503—1595. Notice bibliographique. Brux. 1863.8°. (overdruk uit Bulletin du bibhophile beige). Aitzinger. — Stübel, Zur Bibhographie der Geschichtwerke von Eytzing, Bor, Meteren und Strada. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XVI. 1899). Alardus. Sterck, J. F. M. Verzen van Alardus Amstel- redamus op Joan van Scorel. (Het Boek. Jg. III. 1914). Het gedicht van Alardus op Scorel's „Ecce Homo". (Het Boek. Jg. III. 1914). Allacci. Manacorda, G. Dai carteggi Allacciani. Note bibliographiche. (La Bibliofilia. Anno III, IV. 1901—03). Alphen, van. — Dokkum, J. D. C. van. Bibhographische aanteekeningen over van Alphen's Kleine gedigten voor kinderen. (Het Boek. Jg. VI, VIII. 1917—18). Pomes, H. Over van Alphen's Kindergedichtjes. Bijdrage tot de kennis van de opvoeding hier te lande in de 18e eeuw. Rott. 1908. m. portr. en 32 afb. 8°. Amadis. — Vaganay, H. Amadis en francais. Essai de bibliographie. (La Bibliophilia. Anno V—VIL 1903—6). Amelry, F. — Biblotheca Belgica. Anthonisz. — Zie: Gerritz. 414 iv. de kennis van het boek. bibliographie. d'Anville. — (Manne, L. Ch. J. de, et J. D. Barbié de Bocage). Notice des ouvrages de M. d'Anville^ premier géographe du Roi etc. précédée de son éloge (par D. J. Dacier). Par. 1802. 8°. Apianus, P. — Bibliotheca Belgica. Arndt. — Tromsdorff, P. Ernst Moritz Arndt in den deutschen Bibliotheken. II. III. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXII, XXIII. 1905—6). —— Meisner, Heinrich. Eine Arndt-Bibliographie. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. I. 1897—1898). Vom preussischen Gesamtkatalog. Mit Anhang: Verzeichniss der im Gesamtkatalog vertretenen Schriften von Ernst Moritz Arndt. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXI. 1904). Arnold. — Vreese, W. de. Levensbericht van Th. J. I. Arnold, conservator aan de bibhotheek der Hoogeschool te Gent. Gent, 1901. m. portr. 8°. (Jaarboek der Kon. Vlaamsche Academie). Arnoldi. — Roth, F. W. E. Zur Bibliographie des Bartholomaus Arnoldi von Usingen (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jg. 1886). Avila y Zuniga, L. de. —Bibhotheca Belgica. Ayres. — Thomas, H. The Emblemata Amatoria of Philip Ayres. (The Library. Third Series. Vol. I. 1910). Bacon. — Steeves, C. Walter. Francis Bacon. A sketch of his hfe, works and hterary friends, chiefly from a bibhographical point of view. London, 1919. m. 43 pl. en facs. 8°. Baerle, van. — Worp, J. A. Gaspar van Baerle. (ÖudHoiland. Jg. III—VII. 1885—89). Balmes. — Palau, Ant. Bibhografia cronologica de Balmes. Bareel. 1915. 12°. Balthazar. — Zie: Berckenrode. Balzac. — Werdet, E. Portrait intime de Balzac, sa vie, son humeur et son caractère. Paris, 1859. 8°- Barbier. — Franklin, Alfred. A. Barbier. (Le Bibhophile francais. Tome II. 1868). Barlandus, A. — Bibhotheca Belgica. Barlandus, Hub. — Bibliotheca Belgica. Barrios. — Roest Mz., M. De opuscula van Daniël Levi (Miguel) de Barrios. Amst. 8° 1869. (overdruk uit De Navorscher. N. R. Dl. I). Bartjens. — Burger Jr., C. P. Willem Bartjens. (Het Boek. Jg- I. 1912). — Doorninck, J. I. van. „Volgens Bartjens", kl. 8°. (overdruk uit de Volks-almanak der Maatschappij tot nut van 't algemeen. 1878). iv. 4. F. 3. speciale bibliographie. schrijvers en boeken. 415 Baudaert, W. — Bibliotheca Belgica. Baudius. — Molhuysen, P. C. Dom. Baudii epistolae. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. I. 1903). Bayle. — Serrurier, Cornelia. Pierre Bayle en Hollande. Etude historique et critique. Apeld. (1912). m. 2 pl. 8°. Beatus Rhenanus. — Knod, G. Zur Biographie und Bibhographie des Beatus Rhenanus. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. II, III. 1885, 1886). Beaumarchais. — Cordier, Henri. Bibhographie des oeuvres de Beaumarchais. Par. 1883. m. portr. 8°. Beaumont and Fletcher. — Potter, A. C. A bibliography of Beaumont and Fletcher. Cambr. 1890. 8°. Beethoven. — Kastner, E. Bibhotheca Beethoveniana. Versuch einer Beethoven-Bibhographie, enhaltend alle vom Jahre 1827 bis 1913 erschienenen Werke über den grossen Tondichter nebst Hinzufüging einiger Aufsatze in Zeitschrifen etc. Leipzig, 1913. 8°. Beets. — Brom Jr., A. Lijst van geschriften over Nicolaas Beets. (Het Boek. Jg. III, IV. 1914, 15). Dyserinck, Joh. Catalogus der Nicolaas Beets-tentoon- stelling in Pulchri Studio, 's Grav., 21—26 Maart . 1904. Leiden, 1904. 8°. Bekker. — Linde, A. van der. Balthasar Bekker. Bibhographie. 's Grav. 1869. 8°. Ex. met aanteekeningen van m. F. a. g. Campbell. Bellamy. — Catalogus van de tentoonstelling1 van werken Van J. Bellamy, bijeengebracht door den Utrechtschen Kunstkring, 11 Maart 1886. Utr. 1886. 8°. Bijgevoegd twee uitnoodigingen. Benincasa. — Spadolini, E. II „Portolano" di Grazioso Benincasa. (La Bibhonha. Anno 1907—08). Bérault. — Delaruelle, Louis. Notes biographiques sur Nicole Bérault, suivies d'une bibhographie de ses oeuvres et de ses pubhcations. (Revue des bibhothèques. Année XII. 1902). Berckenrode, van. — Bodel Nijenhuis, J. T. Over de Nederlandsche landmeters en kaartgraveurs Floris Balthazar en zijne drie zonen. Amst. 1845. 8°. (overdruk uit Het Instituut). — Vries Azn., A. D. de. De plaatsnijder en landmeter Cornelis Florissen van Berckenrode. (Oud-Holland. Jg. I. 1883). Bergzabern. — Roth., F. W. E. Jacob Theodor von Bergzabem. (Tabernaemontanus). Bio-bibhographisch geschildert. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XIV. 1897). 416 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Berlage. — Folmer, Tiddo. BibJiographisch overzicht der voornaamste geschriften van H. P. Berlage, verschenen sinds 1895. (Rott. 1916). 4°. (uit: Dr. H. P. Berlage en zijn werk). Bewick. — Anderton, B. Thomas Bewick, the Tyneside engraver. (The Library. 3d series. Vol. VII. 1917). Bibliothèque Nationale. — Pierret, E. Essai d'une bibhographie historique de la Bibhothèque Nationale. Par. 1892. 8°. BiE, C. de. —Bibhotheca Belgica. Bignon. — Kervller, R. Les Bignons. Grands maitres de la Bibhothèque du Roi. (Le Bibliophile francais. Tome VI. 1872). Bilderdijk. — (Glinderman, E. L). Lijst der werken uitgegeven door of met bijdragen voorzien van' W. Bilderdijk en vrouwe K. W. Bilderdijk chronologisch; en register der stukken in die werken voorkomende, alphabetisch gerangschikt. Met een voorrede en aanteekeningen. Amst. 1823. 8°. Met bijvoegsels in handschr. Klinkert, B. Lijst der werken geschreven door of met bijdragen voorzien van W. Bilderdijk en vrouwe K. W. Bilderdijk, geb. Schweickhardt, alphabetisch gerangschikt en met 3 bijlagen voorzien. Amst. 1853. gr. 8°. Deze verzameling berust thans ih de bibliotheek der Akademie van Wetenschappen te Amsterdam. Pan, J. Aanteekeningen op de lijst der werken van W. Bilderdijk en vrouwe K. W. Bilderdijk, vervaardigd door E. L. Olinderman. Assen, 1849. Met nalezing 1850. 8°. (overdruk uit De Alg. Konst- en Letterbode). '■— Nalezing op de aanwijzing der oude en nieuwere dichters door W. Bilderdijk en vrouwe K. W. Bilderdijk overgebracht of nagevolgd. Z. p. 1855. 8°. Stempel, B. M. van der. Twéé handschriftjes van Bilderdijk. (Het Boek. Jg. V. 1916). Blotius. — Knod, G. Hugo Blotius in seinen Beziehungen zu Strassburg. (Centralblatt f. Bibhothekswesen. Jg. XII. 1895). Bodel Nijenhuis. — Rieu, W. N. du. Levensschets van J. T. Bodel Nijenhuis. Leid. 1873 8°. (overdruk uit de Levensber. der Maatsch. d. Nederl. Letterk). Bodenstein. ■—■ Freys, E., und H. Barge. Verzeichniss der gedruckten Schriften des Andreas Bodenstein von Karlstadt. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXI. 1904). Bonaventura. — Petzholdt, J. Die itahenische Festütteratur zur Feier der Jubüaën von Bonaventura, Petrarca und Thomas v. Aquin, 1874, 75 und 76. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jg. 1875—1877). iv. 4. F. 3. speciale bibliographie. schrijvers en boeken. 417 Borcht, W. van der. — Bibliotheca Belgica. Bor. — Zie: Aitzinger. Bosboom-Toussaint. — Evers, G. A. Anna Louisa Gcertruida Bosboom-Toussaint, 1812—16 Sept. 1912. Catalogus der tentoonstelling door Joh. Dyserinck, 18 Sept. tot 20 Oct. in het gebouw der Rijks Universiteit's bibhotheek te Utrecht. 8°. De letterkundige werkzaamheid van A. L. G. Bosboom-Toussaint. (Het Boek. Jg. I. 1912). Bout, J. — Bibhotheca Belgica. Boutillier, J. —Bibhotheca Belgica. Braght, T. van. — Bibhotheca Belgica. Brahe. — Richter, P. E., L. Cohn und A. Hof meister. Tycho Brahes Astronömiae ihstauratae mechanica von 1598. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XX, XXI. 1903—4). Brasseur, Ph. — Bibliotheca Belgica. Brechtel, F. J. — Bibhotheca Belgica. Brederoo. — Dela Montagne, V. A. Een lied van Bredero ? (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. I. 1903). Kalff, G. Brederoo's Liedboek. (Oud-Holland. Jg. II. Brederoo-Album. 1885). Unger, J. H. W. G. Azn. Brederoo. Eene bibhographie. Haarl. 1884. 8°. Bretschneider. — Schissel von Fleschenberg, O. Zu einer Bretschneider-Bibhographie. (Mitth. des oesterr. Vereines für Bibliothekswesen. Jg. IX. 1905). Breydenbach. — Davies, Hugh W. Bernhard von Breydenbach and his journey to the Holy Land, 1483—84. A bibhography. London, 1911. m. 93 afb. op 60 pl. 4°. Moser, Beschreibung der drei ersten Ausgaben und der spanischen Uebersetzung der Reise des Bernhard von Breydenbach in der Oriënt, nebst einer mit den nöthigen Beweisstellen belegten Geschichte ihrer Abfassung. (Serapeum. Jg. III. 1842). Brugman, J. — Bibhotheca Belgica. Bruinsma. — Enschedé, J. W. Bruinsma en zijn „Melodijen". Amst. 1907. 8°. (overdruk uit Tijdschrift voor N. Nederl. muziekgeschiedenis). Brune, de. "— Worp, J. A. Jan de Brune de Jonge. (OudHolland. Jg. VIII. 1890). Brunet. — Janin, j. Charles Brunet. (Le Bibliophile francais. Tome I. 1868). Buck, P. de. —«Bibhotheca Belgica. 27 418 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Burger. — Stempel, Bertha M. van der. Lijst van werken van C. P. Burger Jr. (Het Boek. Jg. IV. 1915). Burrus, P. — Bibliotheca Belgica. Busbeoq, O. G. de. — Bibliotheca Belgica. Bussche, A. van den. (Le Sylvain). — Bibhotheca Belgica. Buysero. — Worp, J. A. Dirk Buysero. (Oud-Holland. Jg. IX. 1892). Byns, A. — Bibhotheca Belgica." Byron. — Flaischlen, Casar. Lord Byron in Deutschland. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. VIL 1890). Caësar. — Boysen, C, und E. Lohmeyer, eingeleitet von O. Hart wig. Zwei hessische Bibhothekare Karl Julius Caesar und Johann Georg Albert Duncker. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. III. 1886). Caesar, C. J. — Bibhotheca Belgica. Calvijn. — Erichson, A. Bibliographia Calviniana. Catalogus chronologicus operum Calvini. Catalogus systematicus operum quae sunt de Calvino. Berol. 1900. m. portr. 8°. Cambry, J. de. — Bibhotheca Belgica. Campbell. — Acquoy, J. G. R. Levensbericht van M. F. A. G. Campbell. Amst. 1891. 8°. (overdruk uit Jaarboek der Kon. Academie van Wetenschappen). Knuttel, W. P. C. Levensbericht van M. F. A. G. Campbell. Leid. 1890. 8°. (overdruk uit Levensberichten der Maatsch. d. Ned. Letterk.). CaSanova. — Baerent, Karl. Zur Casanova-Bibhographie. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Neue Folge. Jg. I. 1909—10). Manier, A., et Salomon Reinach. Catalogue des manuscrits de Casanova conservés au chateau de Dux en Bohème. (Revue des bibhothèques. 1905). Ottmann, Victor. Casanova's Werke und seine littera- rische Hinterlassenschaft. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. I. 1897—1898). Cassien, J. — Bibhotheca Belgica. Castalion, S. — Bibhotheca Belgica. Castelein, M. de. — Bibhotheca Belgica. Cato. — Boas, M. De Cato-editie van Scriverius. (Tijdschr. voor boek- en bibhotheekwezen. Jg. IV. 1911). Het Egmondsche Cato-handschrift. (Het Boek. Jg, II. 1913). Een Cato-Album uit het jaar 1585. (Het Boek. Jg. IV. 1914). iv. 4. F. 3. speciale bibliographie. schrijvers en boeken. 419 Cato. — Boas, M. Een onbekende Cato-vertaling uit bet jaar 1653. (Het Boek. Jg. IX, 1920). Cats. — Frederiks, J. G. Jacob Cats en zijne omgeving, naar aanleiding van de bandschriften in het Museum Catsianum. (Oud-Holland. Jg. VII. 1889). Jonge van Ellemeet, W. G. M. de. Museum Catsianum, 1839—1870. gr. 8°. (niet in den handel). Jonge van Ellemeet, W. C. M. de. Museum Catsianum. 2e vermeerd. uitg. 's-Grav. 1887. gr. 8°. (niet in den handel). Uittreksel uit het Museum Catsianum of de verzameling der verschülende uitgaven van Jacob Cats' werken. Antw. 1873. 8°. Cebes. — Boas, M. De illustratie der Tabula Cebetis. I—II. (Het Boek. Jg. IX. 1920). De Nederlandsche Cebeshtteratuur. (Het Boek. Jg. VII. 1918). Cellini. — Ghurchill, Sidney J. A. Bibhografia Celliniana. (La Bibhofilia. Anno IX. 1907—08). Cervantes. — Ashbee, H. S. An iconography of Don Quixote, 1605—1895. Lond. 1895. m. pl. 4°. Illustr. monographs issued by the Bibliographical Society, no. 3. Catalogo de la exposition celebrada en la Bibhoteca Nacional el tércer centenario de la publication del Quijote. Madrid, 1905. m. facs. en 40 pl. gr. 8°. Eliz, L. Apuntes para una bibhografia Chilena sobre Cervantes. (Revista Espana en Chile). Valp. 1916. kl. 8°. Montoto, S. Ensayo de una bibhografia Cervantino- Sevülana. 2a ed. Sevilla, 1916. 8°. Onnsby, J. Bibhography of Don Quixote. London, 1885. 8°. Rico. Catalogo de una collection de hbros Cervantinos de venta en la libreria de la viuda de Rico. Madrid, 1905. kl. 8°. Thomas, H. The Cervantes collection in the British Museum. (The Library. New series. Vol. IX. 1908). Chopin. — Schucht, J. Friedrich Copin und seine Werke. Leipzig, 1879. 8°. Claes van den Langhe Water. (Nicolaus de Agualonga, over de onbevlekte ontvangenis van Maria, door B. Kruitwagen). (Het Boek. Jg. IV. 1915). Clavis Homerica. — Boas, M. De clavis Homerica (Het Boek. Jg. VI—VIL 1917—18). Clerck, de. — Foncke, R. Jacobi de Clerck Iprensis „Eerlyck Tydt-verdryf", 1652. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. IX. 1911). 420 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Clicthove, J. — Bibliotheca Belgica. Clock. — Arnold, Th. J. I. Het „Groote Lied-Boek" van Lfeonart) C(lock). (Bibhographische Adversaria. Dl. II. 1874—75). Clusius. — Zie: L'Ecluse, de. Coignet, M. — Bibhotheca Belgica. Coleridge. — Shepherd, R. H. The bibhography of Coleridge. A bibhographical list arranged in chronological order of the published and privately printed writings in verse and prose of Samuel Taylor Coleridge including his contributions to manuals, magazines, and periodical pubhcations, posthumous works, memoirs, éditions, etc. Revised, corrected, and enlarged by W. F. Prideaux. London, 1900. 8°. Bijgevoegd een schrijven van Colonel Prideaux aan John Morgan. Wise, Th. J. A bibliography of the writings in prose and verse of Samuel Taylor Coleridge. London, 1913. 4°. Publ. of The Bibliographical Society. Collier. — Wheatley, Henry B. John Payne Colher and his works. (The Bibhographer. Vol. IV, V. 1883—84). Collijn. — Nelson, Axel. Bibliographia Collijniana. Förteckning öfver Izak Colhjn intül den 17 Juli 1915 utgifna skrifter. Uppsala, (1915). 4°. Colonna. — Boffito, G. Saggio di bibhografia Egidiana. (La Bibliofilia. Anno XII. 1908—11). Columbus. — Harrisse, Henry. Christophe Colomb et les académiciens espagnols. Notes pour servir a rhistoire de la science bibliographique en Espagne au XlXe siècle. (Centralblatt für Bibhothekswesen. XI. 1894). Commines, Ph. de. — Bibhotheca Belgica. Coninck, de — Zuidema, W. Abraham de Coninck. (OudHolland. Jg. XXII. 1904). Consideratien van importantie op de gewigtige propositie, door de heeren Gedeputeerden van de stad Leyden, ter vergadering van H.Ed.Gr. Mog. gedaan op den 31 Juh 1782. — (Bernard, f.) Verslag, gedaan aan den Magistraat der stad Leyden,, wegens een werkje, ten titel voerende ... Z. p. 23 Sept. 1782. 8°. Kn. 20061. Coornhert, D.Vzn. — Bibliotheca Belgica. Coppée, V. — Bibhotheca Belgica. Cordüs, D. — Bibhotheca Belgica. Corneille. — Picot, E. Bibhographie Cornéhenne ou description raisonnée de toutes les éditions des oeuvres de Pierre Corneille, des imitations ou traductions qui en ont été fait et des ouvrages relatifs a Corneille et ses écrits. Paris, 1876. m. portr. 8° iv. 4. F. 3. speciale bibliographie. schrijvers en boeken. 421 Coster, S.— Bibliotheca Belgica. Costerus, Fr. — Bibliotheca Belgica. Court, de la. — Groebe, D. Iets over Pieter de la Court en zijne schriften. 8°. (overdruk uit De Algem. Konst- en Letterbode. 1844). Crespin, J. — Bibhotheca Belgica. Crucitjs, L. (van den Cruyce). — Bibhotheca Belgica. Crtjikshank. — Cohn, Albert M. A bibhographical catalogue of the printed works illustrated by George Cruikshank. Lond. 1914. 8°. CüRTlus, J. — Bibhotheca Belgica. Cusa, von. — Falk, F. Die deutschen Kartographen Nicolaus von Cusa, Kardinal, und Nicolaus Donis. (Centralblatt für Bibho-; thekswesen. Jg. XII: 1895). Cvriacus. — Graeven, Hans. Cyriacus von Ancona auf dem Athos. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XVI. 1899). Cyrillus. S. — Bibhotheca Belgica. Dale, J. vanden. —■ Linde, van der. Jean vanden Dale. (Le Bibhophüe beige. Annee VI. 1«71). Zie ook: Bibhotheca Belgica. Damhoudere, J. de. — Bibhotheca Belgica. Dante. — Koch, Th. W. Dante in America, A historical and bibliographical study. Boston, 1896. 8°. Catalogue of the Dante collection presented by W. Fiske to the Cornell University Library. Ithaca, 1898—1900. 2 dln. 4°. Hand-list of framed reproductions of pictures and portraits belonging to the Dante collection in the Cornell University Library. Ithaca, 1900. m. pl. 8°. * A hst of Danteiana in American hbraries. Supple- menting the catalogue of the Cornell collection. Boston, 1901. 8°. Kok, A. S. Dante-iconografie (bespreking van L. Volkmann, Iconografia Dantesca. Leipzig, 1897). 8°. (overdruk uit De Ned. Spectator. 1892). Olschki, Leo S. Litteratura Dantesca. Catalogo 51 e 75 della. libreria antiquaria editrice Leo L. Olschki. Flor. 1902, 1911. 2 dln. m. facs. gr. 8°, Petzholdt, J. Versuch einer Dante Bibhographie von 1865 an. Dresden, 1868. 8°. — Vervolgd in Neuer Anzeiger f. Bibhographie und Bibhothekswissenschaft. 1868—70, 1872-^84. (Nachtrag von A. Scartazzini). 422 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Dasypodius, P. — Bibliotheca Belgica. Dathenus. — Arnold, Th. i. J. Naar aanleiding van P. Dathenus, AUe de Psalmen, 1556. 8°. (overdruk uit de Hand. der Kon. Vlaamsche Academie). Dathus, A. — Bibhotheca Belgica. David, J. — Dela Montagne, V. A. Een pamflet tegen Pater Joannes David. (Tijdsch. voor boek- en bibhotheekwezen. Jg. VII. 1909). Zie ook: Bibhotheca Belgica. Dekker, Doüwes. — Hall, J. N. van. Catalogus der Multatulitentoonstelling in het Stedelijk Museum te Amsterdam, 7 Mei 1910 en volg. dagen ter gelegenheid der herdenking van het feit der verschijning voor 50 jaren van Max Havelaar. Amst. 1910. 8°. Delisle. — Delisle, L. Souvenirs de jeunessè. (From the French). (The Library. New series. Vol. IX. 1908). Huet, G. Busken. Léopold Delisle. m. portr. (Tijdschr. voor boek- en bibhotheekwezen. Jg. VIII. 1910). —Sociétés de l'histoire de France et de 1'école des chartes. Célébration du cinquantenaire de L. Delisle, 6 Mai 1902. Paris, 1902. 8°. Despauterios, J. — Bibhotheca Belgica. Deventer, van. — Eekhoff, W. Jacobus van Deventer, vervaardiger van de oudste kaarten der Nederlandsche en Belgische provinciën en steden. Eene bijdrage tot de vaderlandsche cartographie. Leiden, 1880. 8°. (overdruk uit Handel, der Maatschappij d. Nederl. Letterk.). Lauts, U. G. Jacobus van Deventer en de geteekende atlas van de zestiende eeuw te Brussel voorhanden. 1861.8°. (overdruk uit De Alg. Konst- en Letterbode). Ruelens, Ch. Plans topograpbiques des villes des PaysBas au XVIe siècle. (Le Bibhophile beige. Année II. 1867). Dibdin. — Brunet, Gustave. T. F. Dibdin. (Le Bibhophile francais. Tome I. 1868). Vogel, E. G. Des bibhographen Thomas Frognell Dibdin aüssere Lebensverhaitnisse und Schriften. (Serapeum. X. 1849). Diderot. — Leyds, J. J. C. Principaux écrits relatifs a la personhe et aux oeuvres, au temps et a 1'influence de Denis Diderot ou Essai d'une bibhographie de Diderot. Par Antoine v. B. v. H. Amst. z. j. 8°. IV. 4. F. 3. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. SCHRIJVERS EN BOEKEN. 423 Diderot. — Leyd», J. J. C. Principaux écrits relatifs a la personne et aux oeuvres, au temps et a rinfluence de Diderot. Compilation critique et chronologique. Edition définitive. Amst. 1887. 8°. Dilich. — Kochendörffer, Karl. Wilhelm Dihch's hessische Chronik. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. II 1885). Dirks. — Suringar, H. Iets over Mr. Jacob Dirks. Leeuw. 1893. m. portr. 4°. (overdruk uit De Vrije Fries). Disticha Catonis. — Beets, A. De „Disticha Catonis" in het middelnederlandsch. Gron. 1885. 8°. Dodonaeus. — Ned. Tijdschrift voor Geneeskunde. Dodonaeusnummer. Haarl. 1917. m. portr. 8°. G. van Rijnberk. Bij het Dodonaeus-nummer. — E. c. van Leersum. Rembert Dodoen. — f. w. t. Hunger. Dodonaeus als kruidkundige. — j. G. de Lint. De portretten van Dodonaeus. — M. A. van Andel. Dodonaeus en zijn invloed op de Hollandsche en Vlaamsche. volksgeneeskunst. Broeckx, G. Lettre a P. J. vanMeerbeeck sur une publication de R. Dodonaeus inconnue des bibhophües. (Almanack ende Prognosticatie van den jare 1558). Antw. 1862. 8°. Hunger, F. W- T. Catalogus van de tentoonstelling gehouden te Leiden, 29 Juni 1917 ter gelegenheid van den 400sten geboortedag van Rembertus Dodonaeus. Leiden, 1917. m. portr. 8°. — Rembertus Dodonaeus, 1517—1917. Amst. 1917. 8°. (overdruk uit De Arnsterdammer). Lint, J. G. de. De portretten van Rembertus Dodonaeus. Haarl. 1917. m. portr. 8°. (overdruk uit Ned. tijdschr. van geneeskunde). Les portraits de Rembertus Dodonaeus. Leyden, 1917. 8°. (overdruk uit Janus). Meerbeeck, P. J. van. Recherches historiques et critiques sur la vie et les ouvrages de Rembert Dodoens (Dodonaeus). Malines, 1841. m. portr. 8°. Sirks, M. J. Het Cruyde boek van Rembert Dodoens. Amst. 1917. 8°. (overdruk uit De Gids). Veth, Jan. De prenten in het Ctuydt-boeck van Dodonaeus. Amst. 1917. 8°. (overdruk uit De Gids). Zie ook: Bibhotheca Belgica. Does, van der — Frederiks, J. G. Jacob van der Does en zijne beschrijving van 's-Gravenhage. (Gnd-Holland. Jg. XII. 1894). Donis, N. — Zie: von Cusa. Dool-Hof. — Burger Jr., C. P. Dool-Hof. (plano-druk van Cl. Braau te Haarlem). (Tijdschr. 'voor boek- en bibhotheekwezen. Jg. IV. 1906). 424 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Doorlant. — Willems, L. Pieter Doorlant en zijne twee levens van Sint Anna. (Tijdschr. voor boek- en bibhotheekwezen. Jg. VIII. 1910). Doré. — Catologue des dessins, aquarelles et estampes de Gustave Doré exposées dans les salons du Cercle de la hbrairie (mars 1885). Avec une notice biographique par G. Duplessis. Paris, 1885. 8°. Dorsten, Th. — Zie: Röslin. Du Gardin, L. — Bibhotheca Belgica. Dumas. — Glinel, Charles. L'oeuvre poétique d'Alexandre Dumas. (Le Livre. Annee X. 1889. Bibliogr. rétrospective). Duncker, J. G. A. — Zie: Caesar. Duplessis-Mornay. — Chatelain, Emile. Les manuscrits de Duplessis-Mornay. (Revue des bibhothèques. 1891, 1893). DüRer. — Ephrussi, Ch. Les bains de femmes d'Albert Dürer. Paris, 1881. m. 5 pl. 4°. La prétendue trilogie d'Albert Dürer. Le chevaher, le diable et la mort. La melancholie. Saint Jérome dans sa celluie. Paris, 1881. m. 3 pl. 4°. (overdruk uit La Gazette des beauxarts). Ebert. — Burger, R. Friedrich Adolf Ebert. Ein biographischer Versuch. Leipzig, 1910. m. portr. 8°. Edwards. — Greenwood, Th. Edward Edwards, the chief pioneer of the municipal pubhc hbrairies. London, 1902. 8°. Emeis. — Rieu, W. N. du. C. A. Emeis (custos der Leidsche Univ. Bibl.). Leiden, 1884. m. portr. 8°. (overdruk uit Leidsche Studentenalmanak). d'Ennetiêres, J. — Bibhotheca Belgica. Epistolae obscurorum virorum. — Bauch, Gustav. Die Urdrucke der Epistolae obscurorum virorum. I. Die drei Ausgaben des ersten Teils. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XV. 1898). Bomer, A. Die fünf Frühdrucke der Epistolae obscurorum virorum. 1913. (Beitrage zum Bibhotheks- und Buchwesen). Steiff, Karl. Wo ist die Editio princeps der Epistolae obscurorum virorum gedruckt worden? (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XV. 1898). Erasmus. — Briefe an Desiderius Erasmus von Rotterdam, ausgegeben von Jos. Försterman und Otto Günther. Leipzig 1904. 8°. Beihefte zum Centralblatt für Bibliothekswesen. 27. Bibliotheca Erasmana. Répertoire des oeuvres d'Erasme. Gand, 1893. 3 afb. 4°. le série: Liste sommaire et provisoire des diverses éditions de ses oeuvres. IV. 4. F. 3. SPECIALE BIBLIOGRAPHIE. SCHRIJVERS EN BOÉKEN. 425 2e série: Auteurs publiés, traduits ou annotés, par Erasme. Liste sommaire et provisoire. 3e série: Sources, biographies d'Erasme et écrits le concernant, ouvrages qui contiennent des notes d'Erasme, des extraits de ses oeuvres, etc. Erasmus. — Hoffmann, F. L. Das Verzeichniss der Schriften des Desiderius Erasmus von Rotterdam von 1519, und seine Selbstrichte über dieselben in ihren verschiedenen Ausgaben bibliograbephisch beschrieben. Nebst einigen htterargeschichthchen Bemerkungen. (Serapeum. XXIII, XXIV. 1862, 1863). Essai d'une hste d'ouvrages et dissertations concernant la vie et les écrits d'Erasme. (Le Bibhophüe beige. Année II. 1867). Essai d'une hste des collections de lettres écrites par Didier Erasme. (Le Bibhophüe beige. Année III, V—VII. . 1868, 1870—72). Karthon, A. A. J. Het verloren Erasmiaansch handschrift van P. Scriverius teruggevonden in 's-Hertogenbosch. m. facs. (Het Boek. Jg. V. 1916). Sterck, J. F. M. Over een portret van Erasmus. (Het Boek. Jg. V. 1916). Zie ook: Bibhotheca Belgica. Estienne, Ch. — Bibliotheca Belgica. Everaert, M. — Bibhotheca Belgica. Fasciculus temporum. —r Josephson, A. S. Fifteenth century éditions of Fasciculus temporum in American hbraries. (Bibliograph. Soc. of America. Papers. X. 1917). Murray, A. G. W. The edition of the Fasciculus temporum printed by Arnold ther Hoernen in 1474. (The Library. 3d. series. Vol. IX. 1913). Faust. — Peter, F. Die Literatur der Faustsagen bis Ende des Jahres 1848. Systematisch zusammengestellt. Als Manuscript gedruckt. Lpz., 1849. 8°. Petzholdt, J., und F. L. Hofmann. Nachtrage zur Faustlitteratur. (Anzeiger für Bibhographie und Bibliothekwisschenschaft. Jg. 1851, 1852, 1856, 1858—60, 1862, 1864 68, 1870—80, 1882—84). Ferretti. — Hoffmann, F. L. Beitrag zur juristischen Bibliographie der XVI Jahrhunderts. Emilio Ferretti's Schriften (Serapeum. Jg. XXIX. 1868). Fielding. — Dickson, Fr. S. The early éditions of Fiel<3ihg's Voyage to Lisbon. 1918. (The Library. 3d. series Vol. VIII. No. 29). Fischart. — Scholl, G. Ein Fischartianum. (Serapeum. VII. 1846). 426 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Fiske. — Willard Fiske Memorial. (Bibliographical Society of America. Papers. XII. No. 34). FloRIDUS. — Bethmann. Lamberti Floridus, nach der Genter Handschrift. (Serapeum. VI. 1845). Zacher, J. Lamberti Floridus. (Serapeum. III. 1842). Fonteyn. — Worp, J. A. Dr. Bernard Fonteyn. (Oud-Holland. Jg. II. 1884). FoRTESCUE. — Jenner, H. George Knottesford Fortescue. A memory. (The Library. 3d series. Vol. IV. 1913). Frederik de Groote. — Baumgart, Max. Die Literatur des In- und Auslandes über Friedrich den Grossen. Anlasslich des 100-jahrigen Todestages des grossen Königs zusammengestellt. Berlin, 1886. 8°. Frezzi. — Filipplnl, E. Le edizioni del Quadriregio d. F. Frezzi. Appunti storico-bibhografici. (La Bibhofiha. 1906—8. VIII, IX). Fruin. — Petit, L. D. Geschriften van R. Fruin, 1847—1898. Bibhographisch overzicht in opdracht en met medewerking van eenige vrienden en vereerders samengesteld. Leiden, 1898. 8°. Fruytiers, J. — Bibhotheca Belgica. Gaguin, R. — Bibhotheca Belgica. Gallia Christiana. — Fouque, V. Du Gallia Christiana et de ses auteurs, étude bibliographique. Paris, 1857. 8°. M. Abel Jeandet et sa prétendue critique historique et httéraire. Lettre a M. le rédacteur en "chef du Courtier de Saóneet-Loire, Mai 1857. Paris. kl. 8°. Jeandet, J. P. A. Deux mots sur la réphque de M. Fouque au sujet de Claude Robert, auteur de la Gallia Christiana. Chalon, 1857. kl. 8°. Bard, J. M. Fouque et son étude bibliographique sur le Gallia Christiana. Lettre a M. le rédacteur en chef du Courrier de Saóne-et-Loire, 1857. 8°. Gasser, A. P. — Bibhotheca Belgica. Gautier. — Gassicourt, Gadet de. Catalogue des portraits, dessins, autographes et ouvrages imprimés de Théophile Gautier, 1811—1872, exposés dans le vestibule d'honneur de la Bibhothèque Nationale a 1'occasion du centenaire de la naissance du poète. m. 1 portr. (Revue des mbhbthèques. 1911). Gazet, Ang. — Bibhotheca Belgica. Gazet, Nic. — Bibhotheca Belgica. Geiler. —■ Dacheux, L. Les plus anciens écrits de Geiler de Kaysersberg. Tötenbüchlein, Beichtspiegel, Seelenheü, Sendtbrieff, Bilger. Précédés d'une étude bibhographique. Colmar, 1882. m. 26 pl. 8°. iv. 4. F. 3. speciale bibliographie. schrijvers en boeken. 427 Geltjwe, A. van. — Bibliotheca Belgica,. Gerritsz, Adr. — Burger Jr., C. P. Oude Hollandsche zeevaartuitgaven. „De Zeevaart" van Adriaen Gerritsz. De Zeekaarten van Cornelis Antonisz. (Het Boek. Jg. II. 1913). Gerritsz, Hessel! — Histoire du Pays nommé Spitsberghe. Monstrant comment qu'il est trouvée, son naturel et ses ani- mauls, Escrit par H. G. A En Amsterdam, a 1'enseigne du Carte nautiq. 1613. Reimprimé par J. Enschedé et fils a Harlem pour Frederik Muller a Amsterdam. 1872. kl. 4°. Passage, The Artic North-East and West. Detectio Freti Hudsoni or Hessel Gerritsz's collection of tracts by himself, Massa and De Quier on the N. E. and W.. Passage, Siberia and Austraha. Reproduced, with the maps, in photolithography in Dutch and Latin af ter the éditions of 1612 and 1613. Augmented with a new Enghsh translation by Fred. John. Millard and an essay on the origin and design of this collection by S. Muller Fz. Amst. 1878. kl. 4°. Gesner. — Bay, J. Chr. Conrad Gesner, the father of bibliography. m. portr. (Bibhogr. Society of America. Papers. X. 1916). Geulincx. — Geulincx bibhographie. (Bibhographische Adversaria. Dl. V. 1883—86). Geusen Liedboek. — Beger, G. W. Het Geusen Liedboek. 1870. 8°. (overdruk uit Kroniek v. h. Histor. Gen.). Ghesquière, J, Acta sanctorum België seleeta. — Bibhotheca Belgica. Ghistele, C. van. — Grietens, J. Een „Antigone" van Corn. van Ghistele. (Tijdschr, voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908). Zie ook: Bibhotheca Belgica. Ghistele, J. van. — Bibhotheca Belgica. Gibbon. — Royal Historical Society. Proceedings of the Gibbon commemoration, 1794—1894. Published by order of the Council of the Royal historical society. London, 1895. m. portr. 4°. Gids, De, 1837—1886. 50e Jaargang. December 1886. 8°. Bevat verschillende stukken over de oprichting van dit tijdschrift. Glatigny. — Claretie, J. Albert Glatigny. Sa bibhographie précédée d'une notice httéraire. Paris, 1875. m. portr. 8°. Glen, J. B. de. — Bibhotheca Belgica. Glockendon. — Sondheim, M. Iörg Glockendons Kunst Perspectiva. Frankf. (1894?) 8°. (overdruk uit Berichte des Freien deutschen Hochstiftes). Gnapheus, G. —- Bibhotheca Belgica. 428 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Goethe. — Betz, Louis P. Goethes Werther in Frankreich. Eine bibliographische Studie. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. VII. 1903—04). Heinemann, William. A bibhographical list of the Enghsh translations and annotated éditions of Goethes Faust. (The Bibliographer. Vol. tt 1882). Hoffmann, F. L. Liste des ouvrages pubhés en Allemagne, a 1'occasion de la fête centenaire de la naissance de Goethe. (Bulletin du bibhophile beige. Tome. VII. 1850). (Kippenberg, A, und F. A. Hünich). Katalog der Sammlung Kippenberg. Goethe. Faust. Alt-Weimar. Leipzig, 1913. m. pl. en facs. gr. 8°. Meyer, Fr. Verzeichnis einer Goethe-Bibhothek. Leipzig, 1908. 8°. Oswald, Hugo. Die Gelegenheitsschriften zu Goethes hundertstem Geburtstage. Ein bibliographischer Versuch zu des Dichters hundert und fünfzigstem Geburtstage. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. III. 1899—1900). Petzholdt, J. Zur Göthe- Lessing- und Schüler-Litteratur. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. jahrg. 1868—79. 1881—84). Unflad, L. Die Goethe-Litteratur in Deutschland. Bibhographische Zusammenstellung sammthcher in Deutschland erschienenen Gesammt- und Einzeln-Ausgaben der Werke Goethes, aller bibhographischen Erganzungs- und Erlaütërungschriften, sowie der sonstigen auf ihn bezughabenden hterarischen Erscheinungen von 1781 bis 1877 mit Angabe der Formaten und Verlagsortes, der Verleger, Auflagen, Erscheinungsjahre und Preise. Mit einen Anhange: Chronologie der Entstehung Goethe'scher Schriften. Münch. 1878. 8°. Goltziüs. — Bredius, A. Bijdragen tot de levensgeschiedenis van Hendrick Goltzius. (Oud-Holland. Jg. XXXII. 1914). Graaf. — Kruitwagen, B., en Joh. M. van der Tuijn. Lijst der geschriften uitgegeven door Mgr. J. J. Graaf. Jan. 1919. 8°. Gramaye, J. B. — Bibhotheca Belgica. GrietHuysen, van. — Worp, J. A. Sybille van Griethuysen. (Oud-HoUand. Jaarg. III. 1885). Grimmelshausen, von. — ScholterJ. H. Johan Jacob Christoph von Grimmelshausen und die IUustration seiner Werke. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Neue Folg. Jg. IV. 1912—13). Weller, Emil. Die Simplicissimus-Litteratur (mit Nachtrag von Paul Trömel. (Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft . 1853). iv. 4. F. 3. speciale bibliographie. schrijvers en boeken. 429 Grospré, R. de. — Bibliotheca Belgica. Groot, H. de. — Rogge, H. C. Prograrnm einer Hugo GrotiusBibliographie. (Neuer Anzeiger für Bibhographie und Bibhothekwissenschaft. Jg. 1883). Bibhotheca Grotiana. Bibhographie der werken van Hugo de Groot, met opgave van alle uitgaven en vertalingen in systemat. en chronol. orde. 's-Grav. 1883. Dl. I. 8°. (niet verder verschenen). Zie ook: Bibhotheca Belgica. Grünewald. — Escherich, Mela. Grünewald-Bibhographie, 1489—Juni 1914. Strasb. 1914. 8°. Studiën zur Deutschen Kunstgeschichte. Heft 155. Gruterus. — Ruland, A. Beitrag zur Kenntnis der Handschriften des Janus Gruterus. (Serapeum. Jg. XII. 1852). Guerin, J. — Bibhotheca Belgica. GüEVARA, de. — Vaganay, Hugues. Antonio de Guevara et son oeuvre dans la httérature itahenne, essai de bibhographie. (La Bibhofiha. Anno XVII. 1915—16). Guicciardini. — Boele van Hensbroek, P. A. M. Ludovico Guicciardini, Descrittione di tutti i Paesi Bassi. De oudste beschrijving der Nederlanden in hare verschillende uitgaven en vertalingen beschouwd. Bibhographische studie. Utr., 1878. 8°. (overdruk uit Werken van het Historisch Genootschap). Handschriftelijke aanteekeningen voor zijne bibhographie van Guicciardini. kl. 4°. Gysios, J. — Bibhotheca Belgica. Haebler. — Bath, Erich von. Die Schriften Konrad Haeblers. (Festgabe Konrad Haebler. Leipz. 1919). Haemstede, A. Czn. van. — Bibhotheca Belgica, Hamconius. — Dirks, J. Iets over de verschillende uitgaven der Frisia, van Martinus Hamconius. Workum, 1844. 8°. Harduyn, de. — Foncke, R. Een zeldzaam boekje: De weerliicke hef den tot Roose-mond (van Justus de Harduyn). (Het Boek. Jg. II. 1913). Hartwig. — Hartwig, O. Aus dem Leben eines deutschen Bibhothekars. Erinnerungen und biographische Aufsatze. Marb. 1906. m. portr. 8°. Haschaert, P. — Bibhotheca Belgica. Hauser, Kaspar. — Petzholdt, J. Biographisch-kritische Uebersicht der Kaspar Hauser-Literatur. Dresden, 1859. 8°. 430 iv. de kennis van het boek. bibliographie. (overdruk uit: Neuer Anzeiger für Bibliographie und Bibhothekwissenschaft. Voortgezet in dat tijdschrift. 1864, 1872, 1876, 1878, 1881—84). d'Heere, L. — Bibhotheca Belgica. • Heiningus. — Willems Az., L. Aanteekeningen over 16e eeuwsche schrijvers. L, Ds. Hendrik Heiningus. (Het Boek. Jg. II. 1913). Hekel. — Hesse, L. F. Johann Friedrich Hekel. (I. Auszüge aus seinen noch ungedruckten Briefen. II. Lebensbeschreibung. III. Schriftenverzeichniss). (Serapeum. XXIV. 1863). Hellendoorn. — Burger Jr., C. P. Jacobus Hellendoorn. 1906. m. portr. 8°. (overdruk uit het Tijdschr. v. boek- ën bibhotheekwezen. Jg. IV). Hembrtjche. — Roth, F. L. W. Zur Bibhographie des Henricus Hembruche de Hassia dictus de Langenstein. Leipzig, 1888. 8°. Beihefte zum Centralblatt für Bibliothekswesen. ii. Hennepin. — Henepin, Louis. A nëw discovery of a vast country in America. Reprmted from the second London issue of 1698 with facsimiles of original title-pages, maps, and illustrations, and the addition of introduction, notes and index by Reuben Good Thwaites. Chicago, 1903. 2 dln. m. pl. en krt. 8°. (Livingston, L. S.). The works of father Hennepin, a catalogue of the collection brought together by Peter A. Porter. New-York. 1910. 8°. (gedr. in 40 éxx.). —— Sabin, J. A list of the éditions of the works of Louis Hennepin and Alonso de Herrera. Extracted from a dictionary of works relating to America. N.-Y. 1876. 8°. Herbert. — Palmer, G. H. A Herbert bibhography being a catalogue of a collection of books relating to George Herbert. Cambridge, 1911. 8°. Bibliogr. eontributions of the Library of Harvar 1903). 470 rV. de KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Chigi. — Munoz, Antonlo. I codici miniati della biblioteca Chigi in Roma. (Revue des bibliothèques. 1905). CicoGNARA. L. — Catalogo ragionato dei hbri d'arte e d'antichita posseduti dal conté Cicognara. Pisa, 1821. 2 dln. 8°. In 1824 is deze bibliotheek door den Paus aangekocht en gevoegd bij de Vatikaansche bibliotheek. Coislin. — Montfaucon, B. de. Bibhotheca Coisliniana ohm Segueriana; sive manuscriptorum omnium Graecorum, quae in ea continent ur accurata descriptio, ubi operum singulorum notitia datur, aetas cujusque manuscripti indicatur, vetustiorum specimina exbibentur, ahaque multa annotantur, quae ad palaeographiam Graecam pertinent. Accedunt anecdota bene multa ex eadem bibliotheca desumta cum interpretatione Latina. Paris. 1715. fol. Columbus. — Babelon, J. La bibhothèque francaise de Fernand Colomb. Paris, 1913. m. 1 pl. en facs. 8°. Corttna, J. G. de la. — Catalogus hbrorum doctoris J. Gomez de la Cortina march. de Morante, qui in aedibus suisèxstant. Matriti, 1854—62. 6 dln. 8°. In dezen catalogus vindt men de volgende studies van den schrijver: Deel II: Justo Lipsio. Deel III: El Dean de Alicante, D. Manuel Marti. Deel IV: J. J. Scaliger, Juan Passerat. Deel v: Fr. Sanchez de las Brozas, Poesias inéditas del Brocense, Examen critico de la vida y obras de Angelo Paliciano; traducción del original latino de Mr Norberto Alejandro Bonafous. Deel VI: Biografia de Marco Geronima Vida por Don G. Bono Serrano, M. Hieronymi Vidae Poeticorum libri tres. Deel VII: Biografia de Leon de Castro, por el sr doctor Don Vic. de la Fuente. Deel VIII: Biografia de Juan Sobrarias, Biografia de Isaac Casaubon, en in Deel V: Introducción al estudio de la literatura universal, cl asica y vulgar, antigua y moderna, escrito por Agustin Echavarria. Corsini. — Pélissier, Léon G. Inventaire sommaire de soixante-deux manuscrits de la bibhothèque Corsini (Rome). (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. VIII. 1891). Corvey. — Hanel. Catalogus librorum in bibhotheca Corbeiensi, saec. XII. (Serapeum. II. 1841). Corvinhs. — Gsontosi, Johann. Corvinische Handschriften von Attavantes. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. III. 1886). Zie Börsénblatt 18 April 1917. Vogel, E. G. Verzeichniss Corvinischer Handschriften in öffenthchen Bibhotheken. (Serapeum. X. 1849). Recsey, V. Ueber den jetzigen Stand der Frage der Corvina-Bibhothek und ein neu-entdeckter (Dorvina-ïncunabel der Stifts-Bibhothek zu Martinsberg in Ungarn. (Mitt. des oesterr Vereins für Bibhothekswesen. Jg. V. 1901). Criellaert, J. E. van der Aa. — (Engelberts, J. E.). Catalogus der bibhotheek nagelaten door ... Rott. 1895. 8°. (als manuscript gedrukt). iv. 5. d. bibliophilie. 471 Cuperus. — Bosscha, P. Opgave en beschrijving van de handschriften, nagelaten door .Gisbertus Cuperus. Voorafgegaan van eene korte levensschets. Afl. I. Deventer, 1842. 8°. (niet verder verschenen). Dee. — Diary of Dr. John Dee. The. and the catalogue of his library of manuscripts, from the original manuscripts in the Asmolean Museum at Oxford and Trinity College Library, Cambridge. Edited by J. O. Halhweü. London, 1842. 4°. Digby. — Chatelain, Emile. Quelques épaves de la bibliothèque de Kenelm Digby. (Revue des bibhothèques. 1891, 1893). Doedes. — Doedes, J. I. Collectie van rariora. Inzonderheid godsdienst en theologie. Utrecht, (1887). 8°. Idem. 2de verm. druk. Utrecht, (1892). 8°. Dutuit. — Rahir, E. La collection Dutuit. Livres et manuscrits. Avec préface. Paris, 1899. m. pl. en afb. van banden, gr. fol. Elton. — (Elton, Ch. I., and M. A.,assisted by A. W. Pollard). A catalogue of a portion of the hbrary of Charles Isaac Elton and Mary Augusta Elton. London, 1891. m. pl. en afb. van banden. 8°. Enschedé. — Catalogus van de*typografische verzameling van Joh. Enschedé en Zonen. Haarlem, 1916. 8°. (Enschedé, Ch.). De typografische verzameling van Joh. Enschedé en Zonen. (1915). m. pl. en afb. 4°. (overdruk uit Op de Hoogte. April 1915). Fabriciüs. — Fabricius, J. Historia bibliothecae Fabricianae qva singvli eivs hbri eorvmqve contenta et si qvae dantvr variae editiones avgmenta epitomae versiones scripta adversa et hisce oppositae apologiae sive defensiones avctorvm errores et vitae doctorvmqve virorvm de avctor. illis eorvmqve libris ivdicia et aha ad rem hbrariam facientia recensentvr scnptoresqve anonymi et psevdonymi nee non scripta spvria indicantvr. Wolfenb. 1717—24. 6 dln. m. portr. 4°. Findel. — Findel, J. G. Meine maurerische Büchersammlung. Ein Wegweiser durch die neuere und altere Literatur der Freimaurerei und zugleich ein Nachtrag zu G. Kloss' Bibliographie. Leipzig. 1866. 8°. FlRMIAN. — Bibliotheca Firmiana, sive thesaurus hbrorum quem comes Carolus a Firmian sub Maria Theresia Aug. primum, dein sub Jos. II Imp. Provinciae Mediolanensis per annos 22 plena cum potestate administrator, magnis sumptibus collegit. Mediol. 1783. 8 dln. 9 stkn. 4°. Vol. I —V: Catalogus der boeken, 6 stn. VI: Libri Anglico sermone 472 iv. de kennis van het boek. bibliographie. conscripti. vii: Manuscripta. viii: Appendice contenente la raccolta di medaglie d'uomini illustri. Het deel der prenten ontbreekt hieraan. Deze bibliotheek is nu met de beroemde openbare Bibliotheek Brera te Milaan vereenigd. Fischart. — Hauffer, Adolf. Ueber die Bibliothek Johann Fischarts. (Zeitschr. f. Bücherfreunde. Jg. II. 1898—99). Gerritsen. — (Mehler, H. J.). La femme et le feminisme. Collection de hvres, périodiques, etc. sur la condition sociale de la femme et du mouvement féministe. Faisant partie de la bibhothèque de M. et Mme C. V. Gerritsen (Dr. Aletta H. Jacobs) a Amsterdam. Paris, 1900. 4°. Görres. — Jacobs, Emil. Die Handschriften-Sammlung Joseph Görres'. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XI. 1904). HlEGELL. — Musaeum Hiegellianum sive designatio generalis naturae, artis, et antiquitatis collectaneorum, quae admajorem dei gloriam, reipublicaeque hterariae incrementum, sibi et aequis rerum aestimatoribus, eorumque grato visui eruditae disquisitioni Confluentiae asservat Joannes Crafto Hiegell, M. E. T. Confluentiae, 1714. m. front, en 1 pl. 4°. Hodgkin. — Hodgkin, J. E. Rariora being notes of some of the printed books, manuscripts, historical documents, medals engravings, pottery etc. etc. * Collected, 1858—1900, by J. E. Hodgkin. London, 1902. 3 dln. m. pl. en afb. 4°. Deel ii bevat de beschrijving der incunabelen. Hohendorf, von. — Bibliotheca Hohendorfiana, ou Catalogue de la bibhothèque de feu M. G. G. Baron de Hohendorf. La Haye, 1720. 3 stkn. 1 bd. kl. 8°. Deze bibliotheek werd in haar geheel voor de Keizerlijke Bibliotheek te Weenen gekocht voor / 60.000 en met deze vereenigd. > Hohenzollern. — Krieger, Bogdan. Besehreibender Katalog der Sonderausstelhing der Hausbibhothek S. M. des Kaisers und Königs, auf der Intern. Ausstehung für Buchgewerbe und Graphik, Leipzig, 1914. Berlin, 1914. m. 49 afb. 8°. Holland House. — Schleinitz, Otto von. Aus dem Archiv und der Bibhothek von Holland-House. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. III. 1899—1900). Holzinger. — Weigel, O. Geschichte der Hexenprozesse. Bibliographie der Sammlung J. B. Holzinger. Leipzig, 1912. m. afb. 8°. Hupsch, von. — Brion, C. L. J. de. Relation du fameux cabinet et de la bibhothèque rassemblés et consacrés a 1'usage public par M. le Baron de Hupsch (a Cologne). Cologne, 1792. 8°. Hüth. — (Hazlitt, W. C., and F. S. Ellis). The Huth Library. A catalogue of the printed books, manuscripts, autographs, let-ters, and engravings, collected by Henry Huth, with collations IV. 5. d. BIBLIOPHILIE. 473 and bibliographical descriptions. London, 1880. 5 dln. m. portr. en 2 pl. gr. 8°. Gedrukt in 130 exx. voor den handel. Isabeau de Bavière. — Vallet de Viriville. La bibliothèque d'Isabeau de Bavière, femme de Charles VI roi de France suivie de la-notice d'un livre d'heures qui parait avoir appartenu a cette princesse. Paris, 1858. 8°. Janin. — Lacroix, P. La bibhothèque de Jules Janin. Paris, 1877. m. 1 pl. kl. 8a. Julius II. — Dorez, L. La bibhothèque privée du Pape Jules II. Paris, 1896. 8°. (overdruk uit Revue des bibhothèques). Kheil. — Katalog der von K. P. Pheil in Prag gesammelten Werke betreffende die Theorie, Praxis und Geschichte der Buchführung. Prag, z. j. 8°. Teilkatalog dér Bibhothek des K. P. Kheil in Prag (Handelswissenschaften, Volkswirtschaft, Einanzwissenschaft). Prag, z. j. Deze verzamelingen zijn thans in het bezit van de Instituute of Chartered Accountants te Londen. Kinsky. — Tobolka, Z. V. Die fürstlich Kinsky'sche Bibhothek in Prag. (Mitt. des oesterr. Ver. f. Bibhothekswesen. Jg. IX. 1905). Klemm. — Klemm, H. Beschreibender Katalog des bibhographischen Museums von Heinrich Klemm. Dresden, 1884. m. afb. 8°. le und 2e Abth.: Manuscripte und Druckwercke des 15. und 16. Jahrhunderts aus den 18 frühesten bis 1470 bekannt gewerdenen Druckst&dten, zusammen über 1000 Gegenstande umfassend. 3e Abth.: Alphabetisches Verzeichniss von 510 Druckorten vom Jahre 1471 bis ins 18 Jahrhundert, deren frühe und grössentheils erste typographische Erzeugnisse die dritte Abtheilung des Bibliographischen Museums bilden. Deze bibliotheek is thans in het Buchgewerke Museum te Leipzig. Koning. — Koning, J. Beknopt register zijner collectie autographen. Hs. fol. Lambecius. — (Fabricius, J. A.). Catalogus hbrorum quos Petrus Lambecius Hamburgensis, J. U. D. S. Caes. Maiestatis Consiliarius, historiographus ac bibhothecarius composuit et in lucem edidit ab anno aetatis decimo nono usque ad quadragesimum quintum; nempe ab anno Christi 1648 usque ad annum 1673. Vindobonae, 1673. 4°. Leber. — Leber, C. Testament httéraire, suivi d'une description sommaire des hvres et objets d'art les plus remarquables de son cabinet. Orléans, 1860. 8°. Ledeboer. — Hengel, van, en Eeltjes. Catalogue raisonné de la bibhothèque de M. Lamb. Vinc. Ledeboer Bz. a Rotterdam. Rott. 1878. 8°. 474 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Leendertz. — Scheffer, J. G. de Hoop. Catalogus van het belangrijkste deel der bibhotheek van Ds. P. Leendertz Wz. die den 5 Febr. 1863 aan den lip verbrand is. 8 blz. 8°. met bericht betr. den brand. Libri. — Monumenta inédits ou peu connus, faisant partie du cabinet de Guillaume Libri, et qui se rapportent a l'histoire des arts du dessin considérés dans leur apphcation a 1'ornement dés hvres. Londres, 1862. m. 60 pl. Supplément. Londres, 1864. m. 5 pl. fol. Lacroix, P. (Bibhophile Jacob). Catalogue des manuscrits acquis en France par G. Libri, avec ses notes. (Le bibhophile beige. Année VII—IX. 1872—74). Linde, van der. — Proeven van een catalogus der bibhotheek van A. van der Linde, gemaakt door Joh. Enschedé & Zn. 1862. Ex-libris en 9 bladen. 8°. Locker-Lampson. — Pollard, A. W., and R. H. Lister. The Rowfant Library. A catalogue of the printed books, manuscripts, autographs letters, drawings and pictures coüected by Frederick Locker-Lampson. London, 1886. m. 2 pl. 8°. Lublink. — Lijst van een verzameling van pohticque en andere raare werkjes betreffende de geschillen tusschen Groot-Brittanien en de Nederlanden en de beroerten sedert in de Repubhcq voorgevallen, 1779—1800. In 97 dln. (In de bibhotheek van A. J. Lublink en in 1845 voor / 199 verkocht). Handschr. fol. Marie Antoinette. — Bibliothèque de la reine Marie Antoinette au Petit Trianon d'après 1'inventaire original dressé par ordre de la Convention. Catalogue avec des notes inédites du marquis de Paulmy mis en ordre et pubhé par Paul Lacroix. Paris, 1863. 12°. Livres du boudoir de la reine Marie Antoinette. Catalogue authentique et original pubhé pour la première fois avec nréface et notes par Lóuis Lacour. Paris, (1862). 12°. Marnix. — Toorenenbergen, J. J. van. Phihps van Marnix van St. Aldegonde. Godsdienstige en kerkelijke geschriften. Aanhangsel. Verscheidenheden uit en over de nalatenschap. 's-Grav. 1878. m. portr. en facs. 8°. . Bevat den catalogus der bibliotheek van Marnix 1599, benevens de bibliographie van den Biëhkorf en van het Tableau des différens de la religion (samengesteld door T. i. j. Arnold). Maximiliaan I. — Gottlieb, Th. Büchersammlung Kaiser Maximilians I mit einer Einleitung über alteren Bücherbesitz im Hause Habsburg. Leipzig, 1900. 8°. Die Ambraser Handschriften; Beitrag zur Geschichte der Wiener Hofbibliothek. i. iv. 3. bibliophilte. 475 Migieu, de. — Omont, Henri. Un bibliophile bourguignon au XVIIIe siècle. CoUection de manuscrits du marquis de Migieu au chateau de Savigny-les-Beaune, 1760. (Revue des bibhothèques. 1901). (MmcH. — Joachlm, R. Geschichte der Mihch'schen Bibhothek und ihre Sammlungen. Erster Teil. Görlitz, 1876. 4°. Muller. — Catalogus der bibliothek van H. C. Muller, le gedeelte. Lijst van boeken en brochuren op het gebied der sociale kwestie, vrije gedachte, enz. 2e gedeelte. Geschiedenis, wijsbegeerte, taal- en letterkunde, enz. (1886). 8°. Napoleon. — Vivian, H. Bonaparte's hbrary at Elba. (The Library. 3d series. Vol. VII. No. 26. 1917). Catalogue of the Napoleon hbrary. Z. p. en j. 8°. Nikolaas V. — Hilgers S. J., Joseph. Zur Bibhothek Nikolaus V. (Centralblatt f. Bibhothekswesen. Jg. XIX. 1902). Olschki. — Biblioteca Olschki. 1913. Album van 1 plattegrond en 7 photogravuren. lgw. 4to. ■ Oranje-Nassau. — Oranje-Nassau-boekerij, De. in de Kón. Bibhotheek. 's Grav. 1898. m. afb. 8°. Chroust, Anton. Die Bibhothek des Prinzen Moritz von Oranieh. (Oud-Holland. Jg. XV. 1897). Ricci, Seymour de. Les manuscrits de la bibhothèque de Frédéric-Henri d'Orange. (Revue des bibhothèques. 1910). Catalogus der bibhotheek van Z. K. H. Prins Hendrik der Nederlanden. 1820—1879. in hs. 4°. Catalogus, Geïllustreerde, van diploma's, kunstvoorwerpen, boek-, plaatwerken en schilderijen toebehoorende aan H. M. de Koningin. Inzending van H. M. op de Internat, sport-, visscherij- en paardententoonstehing van Juni tot October 1892 te Scheveningen. Rott. 1892. m. pl. kl. 4°. Orsini. — Nolhac, P. de. La bibhothèque de Fulvio Orsini. Contributions a l'histoire des collections d'Itahe et a 1'étude de la Renaissance. Paris, 1887. m. 1 pl. 8°. Ortenburg. — Schmidt, F. Die Handschriften der grafhch Ortenburg'schen Bibliothek zu Tambach in Oberfranken. (Serapeum. III. 1842, V. 1844). Pelicier. — Omont, Henry. Inventaire de la bibhothèque de Guiilaume Pehcier, évêque de Montpellier. (Revue des bibhothèques. 1891). Pepvs. — Bibliotheca Pepysiana. A descriptive catalogue of the hbrary of Samuel Pepys. Part. I. „Sea" manuscripts by 476 i-v. de keknis van het boek. bibliographie. J. R. Tanner. Part II. General introduction (F. Sidgwick) and early printed books to 1558. By E. Gordon Duff. London, 1914. 2 dln. kl. 4°. Perrins, Dyson. — (Pollard, Alfred W.). Italian bookUlustrations and early printing. A catalogue of early Italian books in the hbrary of C. W. Dyson Perrins. Oxford, 1914. m. 6 pl. en afb. 4°. Petrarca. — Arrigoni, L. Notice historique et bibliographique sur 25 manuscrits dont 24 sur parchemin et un sur papier des Xe—XlVe siècles ayant fait partie de la bibhothèque de Francois Pétrarque, dont 1'un avec des notes autographes du grand poète et les 24 autres trés probablement aussi annotés par lui. Milan, 1883. 8°. Pfister. — Hayn, Hugo. Thesaurus hbrorum Phihppi Pfister Monacensis. Catalogus bibliothecae selectae. Verzeichniss einer auserlesenen Sammlung Bavarica, Monacensia, Judaica sowie von Werken aus allen Wissenschaften wobei Rara und Curiosa, im Besitze des Kgl. bayer. Regierungsrathes Philipp Pfister zu München. Mit Anmerkungen und Register herausgegeben. München, 1888. 8°. PinelliüS. — Morellius, J. Bibliotheca Maphaei Pinelhi Veneti magno jam studio collecta, annotationibus illustrata. Venet. 1787. 6 dln. m. portr. 8°. Rappard, van. — Rappard, F. A. van. Overzicht eener verzameling Alba amicorum uit de XVIe en XVIIe eeuw. Z pl.. en j. m. facs. (overdruk). Deze verzameling werd in 1909 verkocht 'bij Frederik Muller & Co. Renatus. ■— Bibliothecae Josephi Renati imperialis Sanctae Romanae ecclesiae diaconi cardinalis Sancti Georgii Catalogus secundum auctorum cognomina ordine alphabetico dispositus una cum altero catalogo scientiarum et artium. Romae, 1711. fol. Renouard. — (Renouard, A. A.). Catalogue de la bibhothèque d'un amateur, avec notes bibhographiques, critiques, et httéraires. Paris, 1819. 4 dln. 8°. ■ Ribaucourt. — Gachard, M. Notice sur la collection de manuscrits de M. le comte de Ribaucourt. Brux. 1842. 8°. Rothschild, de. — (Picot, Emile). Catalogue des hvres composant la bibhothèque de feu M. le baron James de Rothschild. Paris, 1884—1920. 5 dln. m. portr. en afb. 8°. Rossi. — Vorst, C. van de. Verzeichnis der grièchischen Handschriften der Bibhotheca Rossiana. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXIII. 1906). iv. 5. d. biblioprïlie: 477 Sabinus. — Schillmann, F. Die juristische Bibliothek de? Georgius Sabinus. (Centrallblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXVIII'1911). SCHEDEL. — Stauber, R. Die Schedel'sche Bibhothek. Ein Béitrag zur Geschichte der Ausbreitung der itahenischen Renais-1sance, des deutschen Humanismus, und der medizinischen Literatur. Herausgegeben von O. Hartig. Freiburgi. B. 1908. 8°. Schelling, P. van der. — Zie: Alkemade. Scheurleer. — Scheurleer, D. F. Catalogus der muziekbibliotheek en der verzameling van muziekinstrumenten van D. F. Scheurleer. 's-Grav. 1885. m. vervolg. 1887. 2 dln. 8°. Catalogus der muziekbibliotheek van D. F. Scheurleer, 's-Grav. 1893. m. le en 2e vervolg. 1903, 1910. 3 dln. 8°. Schinkel. — Schinkel, A. D. Handschriften en oude drukken (incunabelen) deel uitmakende van de kunst- en letterverzamelingen van A. D. Schinkel. 's-Grav. 1853. m. vervolg. 1857. 2 dln. m. facs. 8°. Scholtens, van Wesele. — Catalogus Hbrorum quibus usus est Benj. van Wesele Scholtens (Leiden). Hs. van 166 blzz. XVnie eeuw. fol. Spencer. — Dibdin, Th. Frognall. Bibhotheca Spenceriana or a descriptive catalogue of the books printed in the 15th century and of many valuable first éditions, in the hbrary of George John earl Spencer. London, 1814—-15. 4 dln. m. pl. en afb. in 5 banden, gr. 8°. Aedes Althorpianae; or an account of the mansion, books and pictures at Althorp, the residence of Georg John earl Spencer, to which is added a supplement to the Bibhotheca Spenceriana. London, 1822. 2 dln. m. pl. en portr. gr. 8°. Descriptive catalogue of the books printed in the 15th century, lately forming part of the hbrary of the duke di Cassano Serra, and now the property of George John earl Spencer, With a general index, of authors and éditions in the present volume, and in the Bibhotheca Spenceriana and Aedes Althorpianae. London, 1823. gr. 8°. Spinoza. — Rooijen, H. J. Servaas van. Inventaire dé hvres formant la bibhothèque de Bénédict Spinoza, pubhé d'après un document inédit, avec des notes biographiques et bibhographiques et une introduction. La Haye, 1889. 4°. Stolberg. — Förstemann, E. Die grafhch Stolbergische Bibhothek zu Wernigerode. Nordhausen, 1866. 8°. Stolk, van. — Rijn, G. van, en C. van Ommeren. Atlas van Stolk. Katalogus der historie-, spot- en zinneprenten betrekkelijk 478 iv. DE kennis van het boek. bibliographie. de geschiedenis van Nederland, verzameld door A. van Stolk Cz. Amst. 1895—1908. Deel I—IX. in 10 stkn. 8°. Van deel VII af met medewerking van c. van Ommeren. Stolle. — (Stolle, G.). Kurtze Nachricht von den Büchern und deren Urhebern in der Stolhschen Bibhothek. Jena, 1733— 41. 16 dln. in 2 bdn. 4°. Stosch, von. — Engelmann, Rich. Die Manuskripte des Barons Phihpp von Stosch. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXVI. 1909). Sussex. — Pettigrew, Th. J. Bibhotheca Sussexiana. A descriptive catalogue accompanied by historical and critical notices of the manuscripts and printed books contained in the hbrary of H. R. H. the duke of Sussex in Kensington Palace. London, 1827—39. 2 dln. in 3 bdn. m. portr. en 19 pl. 8°. Vol i, 1. Theology manuscripts. VoL i, 2, ii. Theology, printed books. Sypesteyn, van. — Jonge, J. C. de. Vérslag omtrent de verzameling van handschriften, toebehoord hebbende aan Jhr. C. A. van Sypesteyn. Z. p. en j. 8°. (overdruk). Deze verzameling is in 1825 in London verkocht. SljTHOEF. — Catalogue d'estampes japonaises. Collection A. W. Sijthoff. Leyde, 1896. 8°. Avec premier supplement. Leiden, 1903. 2 dln. 8°. Tellier, le. — Bibhotheca Telleriana, sive catalogus hbrorum bibliothecae D. D. Caroli Mauritii Le Tellier, achiepiseopi Ducis Remensis. Paris, 1693. fol. Thohastds. — Thomasius, Chr. Summarische Nachrichten von auserlesenen, mehrentheils alten, in der Thomasischen Bibhothèque vorhandenen Büchern. Halle und Leipzig, 1715. 12 stkn. m, portr. 1 bd. kl. 8°. Traütmannsdorff. — Schloss Trauttmanssdorff bei Meran. Catalog der Sammlung von seltenen alteren Büchern, Kupferwerken, Landkarten und Manuskripten. 1887. kl. 8°. Uffenbach. — Maius, J. h., et Z. C. ab Uffenbach, Bibhotheca Uffenbachiana mssta seu Catalogus et recensio msstorum codicum qui in bibliotheca Zacbariae Conradi ab Uffenbach Trajecti ad Moenam adservantur et in varias classes distinguuntur quarum priores lo Henricus Maius recensuit rehquas possessor ipse digessit qui omnem etiam hanc suppellectilem hterariam suam ad usus pubhcos offert. Halae Hermunduronun, 1720. fol. Urbino. — Valenti, A. Sul trasferimento della bibhotheca ducale d'Urbino a Roma. Memorie critiche. Urbino, 1878. 8°. Valois, — Quentin- Bauchart, E. La bibhothèque de Fontainebleau et les hvres des derniers Valois a la Bibhothèque Nationale, 1515—1589. Paris, 1891. m. pl. gr. 8°. iv. 5. e. bibliophilie. 479 Vries, de. — De Vries, R. W. P. Oude adreskaarten. Amst. 1897. 4°. (Jaarverslag over het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap). Wegener. — (Bruun, Chr.). Bibhotheca Wegeneriana. Fortegnelse over det bibhothek, som er samlet og efterladt af Caspar Frederik Wegener. Kjöb. 1897. 4 dln. in 5 bdn. m. portr. 8°. Zapf. — Zapf, G. W. Bibhotheca historico-htteraria Zapfiana, sive Catalogus hbrorum bistoriam rei htterariae iUustrantium, quos summo studio et sumtibus collegit, juxta seriem alphabeticam" digessit, variis notis htterariis Ulustravit, et justis pretiis instruxit. Aug. Vind. 1792. 8°. Merkwürdigkeiten der Zapfischen Bibhothek. Augsburg, 1787. 2 dln. 8°. (Baumgarten, S. J.). Nachrichten von einer Halhschen Bibliothek. Halle, 1748—51. 8 bdn. in 4 dln. kl. 8°. Nachrichten von merkwürdigen Büchern. Halle, 1752—• 58. 12 bdn. in 6 dln. kl. 8°. Catalogus bibliothecae propriae (Catalogus van een grootendeels uit theologische boeken bestaande bibhotheek) waarschijnlijk van een doopsgezind godgeleerde, ca. 1700. Hs. in 4°. Catalogus van eene- welgeconditionneerde, meest Nederduitsche godgeleerden, zedenkundigen, historische, zoo kerkelijke als wereltlijke, poëtische, natuur, ontleedkundigen, aartrijkskundigen, hemeUoopskundigen, rechtsgeleerden en andere boeken, verzamelt door en toebehoorende aan G. B. A° 1766. Hs. 242 blzz. 4°. Catalogue de la bibhothèque d'un amateur, avec des notes et une table générale des auteurs et des matières, Brux. 1823. 2 dln. 8°. Het voorbericht is onderteekend: l. f. a. g. e. Ex-libris. Album d'ex-hbris rares.et curieux du XVIIe au XiXe siècle. (Avec avant-propos par L. Joly). Paris, (1895). m. front, et 28 pl. 8°. Allen, Ch. D. A classified list of early American bookplates. With a brief description of the principal styles and a note as to the prominent engravers. To accompany an exhibition at the Grolier Club, Oct. 1894. N.-Y. m. pl. 8°. —■—• American book-plates. A guide to their. study. With a bibliography by E. N. Hewins. London, 1895. m. pl. en afb. kl. 4°. 480 iv. de kennis van het boek. bibliographie. Almack, E. Bookplates. London, 1904. m. 42 afb. kl. 4°. Bergmans, P. Het ex-libris van den arts Robert Sanders. (Tijdschr. voor boek- en bibliotheekwezen. Jg. IX. 1911). Bertarelli, Achille. Gli ex-libris. Appunti bibhografici. Milano, 1897. m. 12 pl. 8°. Book-plates, Modern, and their designers by Gleeson White, Octave Uzanne, Jean Carré, H. W. Singer, W. Schölermann, F. Knopff. London, 1899. m. pl. en afb. 4°. (Winternumber of the Studio). Bouchot, H. Les ex-libris et les marqués de possession du livre. Paris, 1891. m. pl. 8°. Budan, Emile de. Bibhographie des ex-libris. 2e éd., revue et augmentée. Leipzig, 1906. m. 34 afb. 8°. Castle, Egerton. English book-plates ancient and modern. London, 1893. m. pl. en afb. kl. 4°. Davenport, Cyril. Enghsh heraldic book-stamps. Figured and described. London, 1909. m. pl. en afb. 8°. Ex-libris Sammlung, Die, der herzoglichen Bibhothek zu Wolfenbüttel. Einhundertundsechzig ausgewahlte Bücherzeichen des XV. bis XIX. Jahrhunderts. Mit einer Einleitung von O. von Heinemann. Berlin, 1895. m. 166 pl. kl. 4°. Ex-libris Sammlung, Aus der. der Bibhothek des Börsenvereins der deutschen Buchhandler. 65 meist unveröffenthche Blatter auf 50 Tafeln. Leipzig, 1897. m. 50 pl. 4°. Hamilton, W. Dated book-plates (ex-libris) with a treatise -on their origin and development. London, 1894—95. 3 dln. m. pl. en afb. 8°. French book-plates. London, 18%. m. pl. en afb. kl. 4°. Odd volumes and their book-plates. London, 1899. m. portr. en pL kl. 4°. Hardy, W. J. Book-plates. London, 1893. m. pl. 8°. Idem. 2d ed. (revised andenlarged). London, 1897. m. pl. 8°. The book-plates of J. Skinner of Bath. (Bibhographica. Vol. II. 1896). Hildebrandt, A. M. New heraldic bookplates. 25 ex-libris invented and drawn by A. M. Hildebrandt. London, 1898. m. 25 pl. kl. 4°. Hupp, Otto. Wormser Universal-Exhbris gezeichnet von Otto Hupp. Worms, z. j. (20 exhbris in groot en klein formaat). 8°. Jardère, H. Ex-libris ana. Notices historiques et critiques sur les ex-libris francais depuis leur apparitidn jusqu'a. 1'année 1895, Suivies de la table des noms cités et d'un index bibhogra- rv. 5. e. BIBLIOPHTLIE. 481 pbique des ouvrages et articles de revues, journaux francais et étrangers se rapportant aux ex-libris. Ouvrage orné de 32 planches gravées. (2e série Oct. 1893—Sept. 1894. 12 nos!). Paris, (1893—94). m. frontisp. in 2 staten en 32 pl. 8°. Journal of the Ex-libris Society. Vol. 8, pt. 10. Oct. 1898. m. afb. kl. 4°. Kekule von Stradonitz, S. Ueber Super-Exhbris. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. VIII. 1904—5). Koch, Th. W. Concerning bookplates. m. pl. (Bibhograph. Soc. of America. Papers. IX. 1915). Krausz, R. Dichter und Dichtung auf deutschen Bücherzeichen. (Zeitschrift für Bücherfreunde. N. F. IX. 1917—8). Labouchère, Norna. Ladies bookplates. An iUustratedhandbook for collectors and booklovers. London, 1895. m. pl. en afb. kl. 4°. Leiningen-Westerburg, K. E. zu. Deutsche und oesterreichische Bibhothekzeichen. Exlibris. Ein Handbuch für Sammler, Bücher- und Kunstfreunde. Stuttg. 1901. m. pl. en afb. 4°. German book-plates. An iUustrated handbook of German and Austrian exlibris. Translat ed by G. R. Dennis. Londen, 1901. m, pl. en afb. kL 4°. Neuere Ex-ubris-Literatur. Exlibris von Bühnenange- hörigen. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. IX.. 1905—06). Ltnnig, B. Bibhothèques et ex-Jibris d'amateurs beiges aux XVIIe, XVIIIe et XlXe siècles. Paris, 1906. m. pl. en afb. 4°. Idem. Nouvelle série. Brux. 1910. m. pl. en afb. 4°. Eenige Vlaamsche ex-hbris-stekers. (Tijdschr. voor boek en bibhotheekwezen. Jg. VII. 1909). Otto, G. Zwanzig Bücherzeichen gezeichnet von G. Otto. Mit einem Vorwort von F. Warnecke. Berlin, 1894. m. 20 pL 4°. Poulet-Malassis, A. Les ex-hbris francais depuis leur origine jusqu'a nos jours. Nouv. éd. revue, trés augmentée et ornée de 24 planches. Paris, 1875. m. album van 24 pl. gr. 8°. Revue internationale de 1'ex-hbris héraldique, armoriaux, blasons, généalogies, rehures, ordres de chevalerie. Paris, 1917—19. Ann. I. 9—12. II, III. 1—4. Schlossar, A. Steiermarkische Exlibris. Ein Beitrag zur Geschichte der Bücherzeichen und des Bibliothekswesens. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. IX. 1905—06). Sjögren, Arthur. Förteckning a Svenska bokagaremarken (exlibris) utstaUda vid Föreningens för bokhandtverk unstallning. I. Nordis ka Museet Januari-Februari 1908 upprattad av Arthur Sjögren. Stockholm, 1908. m. afb. kl. 4°. 482 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Slater, J. H. Book-plates and their value. English and American plates. London, 1898. m. 1 pl. 8°. Teske, C. Das mecklenburgische Wappen von Lucas Cranach d. A., die Bücherzeichen (ex-libris) des Herzogs Ulrich zu Mecklenburg und Anderes. Berlin, 1894. m. 22 afb. gr. 8°. Uzanne, Octave. Die französischen Exlibris von heute. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. VIII. 1904—05). Verster, J. F. Veertig muzikale boekmerken met eene opgave van meer dan 300 spreuken, die op dit soort van boekmerken voorkomen. Amst. 1897. m. 40 pl. 4°. Vlnycomb, John. On the processes for the production of ex-libris (book-plates). Reprinted from the Journal of the Exlibris Society with additional illustrations. London, 1894. m. pl. en afb. kl. 8°. Lambert as an engraver of book-plates. Reprinted from the Journal of the Ex-libris Society. Correeted and revised. 58 selected examples from the copperplates in the possession of Lamberts' successors. With biographical notes and memoranda on 124 book-plates executed by Lambert, by Richard Welford and an Appendix-notf s on the heraldry of the plates by J. Vessey Gregory. Printéd for the author, 1896. m. pl. 8°. Vorsterman van Oyen, A. A. Les dessinateurs neerlandais d'ex-hbris. Arnhem, 1910. m. 70 pl. 4°. . .- Vooraan een Bibliographie d'ex-libris. Wardour Press Series of Armorial bookplates, The. Baronets, from the collections of Joseph Jackson Howard. London, 1895. m. 97 pl. 4°. Warnecke, F. Die deutschen Bücherzeichen (ex-libris) von ihrem Ursprung bis zur Gegenwart. Berlin, 1890. m. pl. en afb. 4°. Bücherzeichen (ex-libris) des XV. und XVI. Jahrhunderts von Dürer, Burgmair, Beham, Virgil Solis, Jost Amman u. A. Berlin, 1894. 5 afl. m. 100 pl. kl. 4°. Warren, J. B. Leicester. (Lord de Tabley). A guide. to the study of book-plates (ex-libris). Manchester, 1900. m. pl. 8°. Zur Westen, W. von. Ex-libris (Bucheignerzeichen). Bielefeld und Leipzig, 1901. m. pl. en afb. gr. 8°. ——- Berlins graphische Gelegenheitskunst. Berlin, 1912. 2 dln. m. afb. 4°. ' Bd. I. Berliner Exlibris — Besuchkarten — Privatanzeigen — Glückwunschkarten — Notentitel — Reklamekunst in Vergangenheit und Gegenwart. Bd. II. Berliner Festkarten in Vergangenheit und Gegenwart — Zusatzliches und Nachtragliches — Register. IV. 5. g. BIBLIOPHILIE. 483 /. Catalogi van boekverkoopingen. Se de lijst aan het eind van den catalogus. g. Prijzen van boeken. Book-Prices Current. A record of the prices at which books f have been sold at auction from Dec. 1886... Vol. I London 1888... Index to the first ten volumes of Book-Prices Current, i 1887—1896, constituting a reference list of subjects and, inciI dentally, a key to anonymous amd pseudonymous hterature. | London, 1901.—W. Jaggard. Indexto Book-Prices Current for the t second decade, 1897 to 1906, forrning a key to the ten volumes, I and incidentaUy to anonymous, pseudonymous and suppressed i hterature with a supplement of bibhophiles and bibliopoles. I London, 1909. 8°. — I. H. Sinter. Index for the third decade 1907—1916. Lond. 1920. 8°. (Brunet, G.). Philomneste Junior. La bibliomanie en 1878, I 1880, 1881, 1883, 1885. Bibhographie rétrospective des adjudi| cations les plus remarquables faites cette année et de la valeur I primitive de ces ouvrages. Brux. 1878, 81, 82. Bordeaux, 1884 —85. 5 dln. 8°. Bibhomania in the present day in France and England; s or some account of celebrated recent sales, giving the prices at I which the more important books were sold, together with the f prices brought by the same books in previous sales. From the French of Philomneste Junior. With a notice and portrait of |, Trautz-Bauzonnet. New-York, 1880. 8°. (Claye, A. de.). La bibhophihe en 1891—94, p. d'Eviac. Paris 1893—1895. 3 dln. 8°. [ Catalogue of books for sale by auction. Glascow, 1712. A reprint I Glascow, 1883. 8°. (Transactions of the Glascow Archaeoloeical Society. Part 3. Vol. II). I Harper, Fr. P. Colored plate books and their values. Sporting • books, works on natural history, travels, etc. that are illustrated [ with colored plates. Selected from recent English and American : catalogues of rehable dealers in rare books with prices of each lot. To which is added the remarkable hbrary of colored plates | books collected by the late William C. Dulles of Philadelpbia Isold at auction Dec. 1912. by the Anderson Auction Co. of New1 York, with their prices. Princeton, 1913. 8°. i'. Hoyois' H- J- Musée bibhographique; CoUection d'ouvrages " imprimés et manuscrits dont le moindre prix est de 1000 francs Mons, 1837. 8°. 484 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. Jahrbuch der Bücherpreise. Alphabetische ZusammensteUung der wichtigsten auf den europaischen Auktionen (mit Ausschluss der enghschen) verkauften Bücher mit erzielten Preisen. Bearbeitet von G. Beck (van Jg. VIII af door F. Rupp). 1906... Leipzig, 1907... Jg. I... 8°. Koch, G. Kunstwerke und Bücher am Markte. Auktion-Falschungen-Preise und was sie lehren. Mit Anführung wichtiger Literatur über Kunstgewerbe, Malerei, Graphische Künste, Bildnerei, Münz- und Medaülenkunde, Bücher und Handschriften alter und neuer Zeit. Ein Buch für Kunst- und Bücherfreunde, Sammler und Han dier. Esshngen, 1915. m. 34 pl. en 4 afb. 4°. Marchmont, Fr. Sale records, a priced and annotated record of London book auctions. Vol. I. June 1902—June 1903. London, 1903. m. pl. 8°. London book auctions. An exhaustive resumé of prices reahsed for notable books sold by pubhc auction in London, with elucidatery notes thereon. Vol. I. 1. 2 (June 1903—-Dec. 1903). London, 1904. 2 stkn. Muller, Frederik. Eenige opmerkingen over de prijzen van boeken en platen op veilingen, naar aanleiding van de verkoopingen der bibliotheken van Voorst en van Oosten de Bruyn. Maart 1860. kl. 8°. (overdruk uit Alg. Kunst- en Letterbode). Peddle, R. A. Sale prices of incunabula in 1903, 04. (The Library. New Series. Vol. V, VI. 1904, 1905). Rinder, Fr. The book sales of 1902 with tabulated prices together with some notes by W. Carew Hazlitt. London, 1903. 4°. Vademecum des Antiquars. Ein Verzeichnis seltener und vergriffener Bücher. Zum Handgebrauch für Buchhandler herausgegeben von C. K. Weimar. Z. p. en j. 8°. Wheatley, Henry B. Prices of books, an inquiry into the changes in the price of books, which have occurred in England at different periods. London, 1898. 8°. h. Catalogi van handelaren in oude boeken. Zie de lijst aan het einde van den catalogus. VIII INHOIXB. 2. Algemeene bibliographie 209 a. 'Bibliographie van bibliographieèn 209 b. Algemeene bibliographie 211 c. Zeldzame boeken , 217 d. Bibliographie der 15e en 16e eeuwen 220 1. Inleiding. Incunabelstudie 220 2. Typen en facsimiles 222 3. Bibliographie 223 3. Nationale bibliographie 235 a. Nederland en België 235 b. Duitschland 243 c. Frankrijk 251 d. Groot-Brittannië en Ierland 255 e. Italië. 259 /. Oostenrijk-Hongarije 262 g. Rusland, Polen en Finland 263 h. Skandinavië 264 i. Spanje en Portugal 266 j. De Balkan, Griekenland en Turkije. .... 267 k. Zwitserland 270 l. Noord-Amerika en Canada 271 m. Mexico, West-Indië en Zuid-Amerika . . . 273 n. Azië, Afrika, Australië 276 4. Speciale bibliographie 277 a. Aanplakbiljetten. — Uithangteekens 277 b. Aardrijkskunde en Geschiedenis 277 1. Algemeen en reizen 277 2. Nederland en België 283 3. Duitschland 288 4. Frankrijk 288 5. Groot-Brittannië en Ierland 289 6. Italië 290 7. Oostenrijk-Hongarije 291 8. Rusland en Polen 291 9. Skandinavië 292 10. Spanje en Portugal 292 11. De Balkan, Griekenland en Turkije . . 294 12. Zwitserland 294 13. Amerika 294 a. Algemeen 294 b. Noord-Amerika, Canada. 296 c. Mexico, West-Indië en Zuid-Amerika 297 14. Afrika, Azië, Australië 298 c. Academische proefschriften. — Werken van hoogleeraren 302 d. Almanakken en Kalenders 304 INHOUD. IX e. Autographen 306 /. Bindkunst 306 g. Blinden en Doofstommen 306 h. Boekdrukkunst. — Boek- en Bibliotheekwezen 306 i. Boekhouden 309 j. Brieven 309 k. Cartographie 309 l. Couranten en Tijdschriften. — Registers op tijdschriften 312 m. Curiosa 318 n. Doodendansen 319 o. Emblemata 320 p. Erotica 320 q. Geheime Leer. — Vrijmetselarij. — Tooverij 321 r. Geïllustreerde boeken 323 s. Gelegenheidsgeschriften 324 t. Genealogie. Heraldiek 325 'u. Genees-, Heel- en Verloskunde. — Artsenijkunde. — Veeartsenijkunde 325 v. Genotmiddelen 331 w. Godgeleerdheid en Kerkgeschiedenis. — Bijbels. — Liturgie en Geestelijk lied 331 1. Algemeen 331 2. Bijbels 337 3. Liturgie en Geestelijk lied 342 x. Godsdiensten, Niet-christelijke 344 ij. Historieprenten 344 z. Joden 347 aa. Kerkelijke orden en werken van leden dier orden 347 bb. Kookboeken 348 cc. Krijgskunde 348 dd. Kunst. — Kunstcatalogi en Kunstveilingen . 349 ee. Land- en Tuinbouw 351 //. Liedboeken 352 gg. Luchtvaart 353 hh. Microscopische drukken 353 m Munt- en Penningkunde 353 jj. Muziek 354 kk. Notariaat 356 U. Opvoedkunde. — School- en Kinderboeken . 356 mm. Perkament, (Op .. . gedrukte boeken) .... 359 nn. Prenten en Portretten 359 oo. Raadsels en Voorspellingen 361 pp. Rechts- en Staatswetenschap. — Staathuishoudkunde. — Socialisme. — Communisme ... 361 qq. Schermkunst 367 INHOUD. rr. Schrift en Stenographie 367 ss. Spel- en Speelkaarten - • • 368 ü. Sport. — Jacht. — Visscherij. — Rijkunst,enz. 369 uu. Spreekwoorden 370 w. Taal- en Letteren 371 1. Algemeen 371 2. Oostersche talen 372 3. Grieksche en Latijnsche talen 374 4. Nederland en België 377 5. Duitschland 379 6. Frankrijk , 381 7. Groot-Brittannië en Ierland 383 8. Italië • 384 9. Oostenrijk-Hongarije 385 10. Rusland, Polen 385 11. Skandinavië 385 12. Spanje tn Portugal 385 13. Amerika 386 14. Zigeuner en Dieventaal 386 ww. Tooneel 387 xx. Uitgaven van Geleerde Genootschappen, Musea, Bibliotheken 388 ijij. Volksprenten 389 zz. Vrouwen 390 A. Wiskunde en Natuurhistorische wetenschappen. 390 1. Algemeen 390 2. Wis-, Natuur- en Sterrekunde 391 3. Scheikunde 393 4. Technologie en Ingenieurswetenschappen 394 5. Geologie en Paleontologie 396 6. Zoölogie en Botanie 397 B. Wijsbegeerte en Zielkunde 400 C. Zeevaartkunde 400 D. Zelfmoord 401 E. Zigeuners 401 F. Bio- en bibliographieën voornamelijk van drukkers, schrijvers en boeken 401 1. Algemeen 401 2. Drukkers en Uitgevers 403 3. Schrijvers en boeken 412 5. Bibliophilie ■ • 459 a. Algemeen 459 b. Boekendiefstal 462 c. Bibliophilen. Vereenigingen van bibliophilen . . 463 d. Catalogi van particuliere bibliotheken en bizonderheden daarover 467 INHOUD. XI e. Ex-libris 479 /. Catalogi van boekverkoopingen 483 Zie de lijst aan het eind van dep catalogus. g. Prijzen van boeken 483 h. . Catalogi van handelaren in oude boeken .... 4f 4 (j> Zie de lijst aan het eind van den catalogus. I XIV VOORREDE. Van de oprichting af was Frederik Muller bibliothecaris en berustte de bibliotheek, volgens de door hem bij zijn schenking gemaakte bepaling, ten zijnen huize; in 1877 echter nam Muller, hiertoe door zijn vele bezigheden genoopt, zijn ontslag en werd de bibliotheek naar het gebouw der Vereeniging overgebracht. Als bibliothecaris werd aangesteld de heer Louis D. Petit, die reeds twee jaar later, aan de Universiteits Bibliotheek te Leiden benoemd, zijn taak aan den heer R. W. P. de Vries moest overdragen. Door de groote uitbreiding, die de bibliotheek in die jaren gekregen had, door aankoop en schenkingen, waarbij vooral te vermelden viel het legaat van Frederik Muller, die in 1881 stierf, was een nieuwe catalogus noodzakelijk. Deze, door den bibliothecaris bewerkt, verscheen in 1885 en telde ongeveer 3500 nos. Na 25 jaar was de bibliotheek weer zoodanig vermeerderd, dat de behoefte aan een nieuw catalogus zich sterk deed gevoelen, zoodat, toen ik in 1912 als opvolger van mijn Vader werd benoemd, mij wel bekend was, welke taak men van mij verwachtte. Vóórdat daartoe kon worden overgegaan, was een systematische aanvulling der bibliotheek dringend noodig en dankbaar erken ik hier de vrijgevigheid waarmede de opeenvolgende besturen belangrijke bedragen tot uitbreiding der bibliotheek hebben toegestaan, totdat omstandigheden zulks onmogelijk maakten. Waar voor aankoopen geen noemenswaardig crediet meer kon worden gegeven, was ook voor het drukken van den catalogus, dat groote uitgaven met zich zou brengen, voorloopig geen geld beschikbaar. Toen echter verscheen in het Nieuwsblad van 22 Juni 1917 een oproep, die een zoodanig succes had, dat 34 collega's door hun bijdragen den druk van den catalogus verzekerden, terwijl de firma Van Gelder Zonen het benoodigde papier ter beschikking stelde. Door die welwillendheid werd het mij mogelijk gemaakt, den catalogus, waarnaar door velen gelukkig met groot verlangen werd uitgezien, ter perse te zenden. Naast deze stoffelijke hulp herdenk ik hier ook met groote dankbaarheid den intellectueelen steun van hem, die door zijn artikel in het Nieuwsblad den stoot gaf tot de uitgave van den catalogus. In het voorwoord van den catalogus van 1885 schreef mijn Vader: „Ik mag mijn arbeid niet eindigen zonder een hartelijk woord van dank aan de heeren Martinus Nijhoff en Louis D. Petit, die mij bij de samenstelling van den catalogus en de correcties zoo herhaaldelijk hunne medewerking verleend hebben". Veel grooter medewerking, dan Martinus Nijhoff aan R. W. P. de Vries verleende, mocht ik van zijn zoon Wouter ontvangen, zoodat de catalogus feitelijk als ons beider werk beschouwd moet worden. Het excerpeeren van de tijdschriften, waardoor wij van dezen Catalogus tegelijk een Repertorium van een aantal tijdschriftartikelen in onze bibliotheek aanwezig maakten, het verdeelen in rubrie- I. 2. TIJDSCHRIFTEN. 5 la direction de Ch. Nodier et Paulin Paris. Paris, 1840-^41. 4e série. 8°. sous la direction de Ch, Nodier et Paulin Paris, e. a., avec le catalogue raisonné des livres de 1'éditeur. Paris, 1842—45. 5e—7e séries. 8°. avec le concours de A. Barbier, G. Brunet, etc. avec le catalogue raisonnédes livres de 1'éditeur. Paris, Apr. 1848—Dec. 48. 8e série. 8°. Ontbr. Années 1846, 1847, 1848. Janv.—Mars. Bulletin littéraire et typographique. La Haye, 1808—09 Jg. 1—2. 8°. Bulletin of bibliography. Boston, The Boston Book Company, 1 April 1897—2 April 1916. 9 dln. 4°. Deel 5 met ondertitel: „and Magazine Subject-Index". Deel 6 met ondertitel: „Magazine Subject-Index, Dramatic-Index". Van af deel 7 met ondertitel: „and Dramatic Index. Frederick Winthrop Faxon, Editor". Bijdragen tot boeken- en menschenkennis, verzameld door P. S. Schuil en A. van der Hoop Jr. Mengelwerk le—4e deel. — Boekbeoordeelingen. 5e deel. Dordr. 1832—1836. tez. 5dln.m.pl.8°. Gentralblatt, Literariscb.es. für Deutschland. Herausgegeben von Friedrich Zarncke. Leipzig, 1871. 4°. Chasseur bibliographe, Le. Revue bibliographique, philologique, littéraire, critique, et anecdotique. Rédigée par une Société de bibliographès et de bibliophiles. Suivie d'une notice de livres rares et curieux, a prix marqués. Paris, Francois, 1862, 63. Jg- 1-2. 8°. Director, The. A weekly literary journal: Containing I. Essays on subjects of literature, the fine arts and manners. II. Bibliographiana. Account of rare and curious books, and of the booksales in this country from the close of the 17th century. III. Royal Institution. Analyses of the lectures delivered weekly. IV. British Gallery. Description of the principal pictures exhibited for sale, with the names of the purchasers. London, 1807. 2 dln. 8°. Echo, Das literarische. Halbmonatschrift für Literaturfreunde. Herausgegeben von Josef Ettlinger und E. Heilborn. Berlin, 1899—1913. Jg. 2—15. 4°. Gakuto. The Maruzen-Kabushiki-Kaisha's Monthly bulletin of international bibliography lately published and imported from Europe, America andother countries. Tokyo, 1906... Dl. 10... 8°. Ontbr. dl. 10 No. 7—12, dl. 11 No. 1—2. Hofstad, De. Artistiek weekblad voor Nederland, 's Gravenhage, 3 Oct. 1908... Jg. 10... fol. Hollandia. Een weekblad voor Nederlanders in den vreemde. Redactie L. Simons en J. T. Grein, 's Gravenhage, Pretoria, 1899. Jg. 2—3. 4°. 6 I. INLEIDING. Idler, The. An illustrated monthly magazine. Edited by Jerome K. Jerome and Robert Barr. London, 1893—94. DL 4—5. 8°. Jahrbuch für Bücherkunde und Liebhaberei. Herausgegeben von G. A. E. Bogeng. Berlin,. 1909—1912. Jg. 1—4. m. pl. fol. 8° en 4°. Jg. 1—3 met hét Taschenbuch des Bücherfreundes. 8°. Leeswijzer, De. Nieuws- en Advertentieblad ter bevordering van ons letterkundig verkeer. Redact. W. Gosler, G. J. Dozy en F. Smit Kleine. Haarlem, 1884—86. Jg. 1—3. 4°. Letterbode, De Indische. Orgaan, gewijd aan NederlandschIndische bibliographie. Onder redactie van Th. Ch. L. Wijnmalen. Amst. 1877—78. Jg. 2—3. 4°. (niet verder verschenen). Letternieuws. Uitgegeven door de Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels. Onder leiding van J. F. van Someren. Amst. 1881—85. Jg. 1—4. 4°. (niet verder verschenen). Library, The. A magazine of bibliography and literature. Edited by J. Y. W. Mac Alister. The organ of the Library Association of the United Kingdom. London, 1889—98. 10 dln. 8°.- A quarterly review of bibliography and •library lore. Edited by J. Y. W. Mac Alister and (dl. 4—10) Alfred W. Pollard. New Series. London, 1900—09. 10 oln. 8°. Edited by J. Y. W. Mac Alister and Alfred W. Pollard. Third series. London. 1910... Dl. 1... 8°. Library chronicle, The. A journal of librarianship and bibliography. Edited by Ernest C. Thomas. London, 1884—88. Dl. 1—5. 8°. Library journal, The. (Monthly). Chiefly devoted to library economy and bibliography. Official organ of the American Library Association. General editor R. R. Bowker. New-York, 1877... Dl. 1—14, 15 (No. 9), 16 (No. 3, 4, 6, 9), 17 (No. 7), 18 (No. 6), 19 (No. 9—12), 20 (No. 1, 3—7, 9—12), 21 (No. 1—9, 11, 12), 22—24, 25 (No. 1—6, 8—12), 26... 4°. In dl. 10—14: The cooperative Index to periodicals. Edited by W. I. . Fletcher with the conperation of members of the American Library Association. Librye, De. Curiosa, Rariora (onder redactie van G. van Rijn). Rotterdam, Oct. 1887—1889. 10 nos. 4°. Met Bijblad No. 1: Prof. J. H. Swildens en zijne werken. 8°. — De Rotterdamsche Librye. Letterkunde-Boekenkennis, 1 Mei 1890—1 April 1892. 12 nos. 4°. (No. 1—4 bij G. van Rijn. No. 5—12: redakteur G. van Rijn, Uitgever W. J. de Neve). Met 2 Bijlagen: G. van Rijn. Godsd. tweespalt tusschen de Patriotsche vluchtelingen te St. Omer en Het pamphlet: Aan het volk van Nederland. 8°. t 2. TIJDSCHRIFTEN. 7 Literature. Published by the Times. London, 1900—01. Dl. 6—9. 4°. Livre, Le. Revue du monde littéraire. Archives des écrits de ce temps. (Bibliographie ancienne et Bibliographie moderne.) -Paris, 1880—89. 10 dln. 4°. — Voortgezet als: Le Livre moderne. Revue du monde littéraire et des bibliophiles contemporains, publiée par Octave Uzanne. Paris, 1890—91. 4 dln. m. pl. en afb. 8°. — Voortgezet als: 1'Art et 1'idée. Le dilettantisme littéraire et la curiosité; Revue contemporaine ülustrée. Publiée par Octave Uzanne. Paris, 1892. 2 dln. m. pl. en afb. 8°. Livre et 1'image, Le. Revue documentaire ülustrée mensuelle. Directeurs J. Grand Carteret et Emile Rondeau. Paris, 1893—94. Dl. 1—3. nos. 1—2 (nos. 1—12). m. pl. en afb. 4°. Livres en 1894, Les. Etudes critiques et analytiques par Gaston d'Hailly et le Clerc et Henri Litou. Paris, 1894. Dl. 27. 8°. Maandblad, Maandschrift. Zie: Boekzaal. Magazin für die Literatur des Auslandes. Herausgegeben von Joseph Lehmann. Berlin, 1871—75. Dl. 79—88. 4°. Magazin für die Literatur des In- und Auslandes, Das. Organ des Allgemeinen deutschen Schriftsteller-Verbandes. Begründet von Joseph Lehmann. Herausgeber Franz Hirsch u.A. Leipzig und Berlin, Dresden, 1885—1890. Jg. 54—59. 4°. Mier, De Witte, een klein maandschrift vopr de vrienden van het boek, onder leiding van J. Greshoff. Apeldoorn, 1912—1913. 3 dln. 8°. Mitthellungen des oesterr. Vereines für Bibliothekswesen. Herausgegeben vom Vereinsausschusse, redigirt von Josef Donabaum, u. A. Wien, 1897—1910. Jg. 1—13. 8°. — Voortgezet als: Zeitschrift des oesterr. Vereines für Bibliothekswesen, redigiert von Fr. A. Mayer. Wien und Leipz. 1910— 1912. Jg. 1—3. (Jg. 14—15). 8°. — Voortgezet als: Oesterreichische Zeitschrift für Bibliothekswesen, herausgegeben durch den oesterr. Verein. für Bibliothekswesen, redigiert von Fr. A. Mayer. Wien, 1913—1915. Jg. 1—3. 8°. Moniteur du bibliophile, Le. Gazette littéraire, anecdotique et curieuse. Directeur J. Noriac, rédacteur en chef Arthur Heulhard. Paris, mars 1878—12 févr. 1879. Nos. 1—12. 4°. Neerlandia. Maandblad van het Algemeen Nederlandsen Verbond. Dordrecht, 1908... Jg. 12... 4°. News, The Literary. A monthly journal of current literature. New-York, 1888—89, 1893—94, 1896—1904. New series. Dl. 9, 10, 14, 15, 17—25, 8°. Notes and Queries. A medium of intercommunication for 8 I. INLEIDING. literary men, general readers, etc. London, 1895*—96. 8th. series. Dl. 7—10. 4°. Polybiblion. Revue bibliographique universelle. Paris, 1868— 76, 1882—98. Jg. 1—8, 14—30. 8°. . Quaestiunculae historicae. Vragen, antwoorden, mededeelingen op elk gebied der geschiedenis. Tijdschrift onder toezicht van G. van Rijn, E. W. Moes en C. van Ommeren. Rott. 1908. Nos. 1—8 m. afb. 8°. (niet verder verschenen). Referent, De. Wetenschappelijk tijdschrift, (onder redactie van J. G. F. d'Estréee. a.) Amst. 1843—1844. Jg. 1—2. gr. 4°. Répertoire d'art et d'archéologie. Dépouillement des périodiques francais et étrangers. Secrétaire Marcel Aubert. Paris, Bibliothèque d'art et d'archéologie, 1910—1914. Jg. 1—5, Ier trimestre (afl. 1—21). kl. 4°. Revista de bibliografia Catalana. Barcelona, 1901—1912. Jg. 1—7. (1901—1907). Num. 1—10. 10 dln. met facs. kl. 4°. Jaarg. 1—4 bevatten een „Butlletin bibliografie" van de in de jaren 1901—04 verschenen Catalaansche boeken. Revue bibliographique. Journal de bibliologie, d'histoire littéraire, d'imprimerie et de librairie par deux bibliophiles. (J. M. Quérard et Serge Poltoratzky). Paris, 15 Mai—30 Juin 1839. Jg. 1. nos. 1—4. 8°. Slechts 10 nos. zijn verschenen. Bevat o.a. Essai d'un dictionnaire des ouvrages anonymes, pseudonymes, et polonymes de la littérature francaise; pour servir de supplément au livre de A. A. Barbier. Revue bibliographique beige. Bulletin litéraire et bibliographique rédigé par une réunion d'écrivains beiges, accompagné d'un bulletin bibliographique international. Brux. 1893, 1894, 1896—1912. Jg. 5, 6, 8—24. 8°. Revue bibliographique du royaume des Pays-Bas et de 1'étranger, ou indicateur général de l'imprimerie et de la librairie. Brux., P. J. de Mat et Vve P. J. de Mat, 1822—30. 9 dln. 8°. Revue biblio-iconographique. Redaction d'Eylac et P. Dauze. Paris, 1897. Jg. 1. 8°. Revue des bibliothèques. Publication mensuelle. Directeurs Emile Chatelain et Léon Dorez. Paris, 1891... Dl. 1... m. pl. 8°. Table des matières contenues dans les yingt premières années (1891 — 1910) par E. Deville. Paris, 1911. 8°. en de volgende supplementen: Inventaire sommaire de la collection Clément de Boissy sur la juridiction et la jurisprudence de la Chambre des Comptes, par Cam. Couderc. Paris, 1895. 8°. Catalogue des manuscrits allemands de la Bibliothèque Nationale par G. Huet. Paris; 1895. 8°. Inventaire sommaire d'une collection du président de Harlay sur. di ver ses matières ecclésiastiques, politiques, etc. (Mss francais de la Bibl. Natio» nale) par L. Auvray. Paris, 1895. 8°. Catalogue de dessins relatifs a 1'histoire du théatre conservés au dépar- 26 I. INLEIDING. Schinnerer, Die moderne Buchkunst in Deutschland. A. Tronnier. Ueber Gutenberg-Bildnisse, — H. Falk. Giambattista Bodonis Typenkunst. — Zum lóten und 17ten Jahresbericht: G. Zedler. Der Ackermann aus Böhmen. Das alteste, mit Bildern ausgestattete und mit beweglichen Lettern gedruckte deutsche Buch und seine Steüung in der Ueberheferung der Dichtung. /. Gesettschaft für. Typenkunde des XV. Jahrhunderts. Veröffentlichungen. Jrg. I (1907) Tafel 1—60 hrsg. von l CoUijn. li (ïvui; „ 61—150 hrsg. von V. Madsen, I. Colüjn, E. Voullième. III (1909) % 151—250 hrsg. von I. CoUijn, K. Haeb- ler, L. Polain, E. VouUiérne. IV (1910) „ 251—325 hrsg. von. K. Haebler, V. Mad¬ sen, E. VouUiérne. V (1911) „ 326—405 hrsg. von I. CoUyn, K. Haebler, E. VouUiérne. VI (1912) „ 406—485 hrsg. von E. VouUiérne. VII (1913) „ 486—565 hrsg. von K. Haebler, V. Mad¬ sen, h.. Voullième. „VIII (1914) „ 566—665 hrsg. von K. Haebler und E. VouUiérne. Jahrgang VIII enthalt Sonderdrucke der darin verkommenden Alphabete. Die früher erschienenen Alphabete werden mit den folgenden Jahresveröfientlichungen nachgeliefert werden. Beitrage zur Inkunabelkunde. I. H. O. Lange. Eine Merseburger Buchdruckerei um das Jahr 1479. II. K. Haebler. Der Capotius-Drucker = Martin Landsberg. III. H. O. Lange. Der Drucker Johann Limburg in Munster. IV. K. Haebler. Johann Grüninger der Drucker des Missale mit dem Kanon Peter Schoeffers. V. K. Haebler. Die Merseburger Druckerei von 1479 und ihr Meister. E. VouUiérne. Die Typen der Kölner Buchdrucker (enthaltend ein Typenregister und Sondertitel zu den Kölner Tafeln). V. Madsen. Typenregister zu Tafel 1—665. Mitteüungen, 1907—1914. (Enthalten nur redaktionelle Mitteuungen und MHgUederverzeichnisse). I. 4. WERKEN VAN GENOOTSCHAPPEN. 29 g. Linschoten Vereeniging. Werken 1909... Dl. I... I. De reis van Jan Cornelis May naar de IJszee en de Amerikaansche kust, 1611—1612. Verzameling van bescheiden, uitgegeven door S. Muller Fz. 's Grav. 1909. m. 2 krtn. 8°. II. Itmerario. Voyage ofte schipvaert van Jan Huygen van Linschoten naer Oost ofte Portugaels Indien, 1579— 1592. Uitgegeven door H. Kern, 'sGrav. 1910. 2 dln. m. portr. 3 krtn. en 5 pl. 8°. III. Korte Historiael ende Journaels aenteyckeninge van verscheyden voyagiens in de vier deelen des wereldts-ronde, als Europa, Africa, Asia ende Amerika gedaen door D. David Pietersz. de Vries. Uitgegeven door H. T. Colenbrander, 's Grav. 1911. m. portr., 2 krtn. en 18 pl. 8°. IV. De reis van Mr. Jacob Roggeveen ter ontdekking van het Zuidrand (1721—1722). Verzameling van stukken, deze reis en de daaraan voorafgaande ontdekkingsplannen van Arend Roggeveen (1675—1676) betreffende, uitgegeven doot F. E. Mulert. Met een aanhangsel over de waarnemingen der kompasmiswijzing op Roggeveen's tocht verricht door W. van Bemmelen. 'sGrav. 1911. m. 3 krtn. en 2 pl. 8°. V. Beschrijvinghe ende historische verhael van het Gout Koninckrijck van Gunea anders de gout-^uste de Mina genaemt liggende in het deel van Africa door P. de Marees. Uitgegeven door S. P. 1'Honoré Naber. 's Grav. 1912. m. 1 krt. en 21 pl. 8°. VI. Toortse der zee-vaert door Dierick Ruiters (1623). — Samuel Brun's Schiffarten (1624). Uitgegeven door S. P. 1'Honoré Naber. 's Grav. 1913. m. l' krt. 8°. VII. De eerste Schipvaert der Nederlanders naar Oost-Indie onder Cornelis de Houtman, 1595—1597. Journalen, documenten en andere bescheiden, uitgegeven en toegelicht door G. P. Rouffaer en J. W. IJzerman. I. D'Eerste boeck van Willem Lodewijcksz. 's Grav. 1915. m. titelpl., 2 portr., 7 krtn. en 45 pl. 8°. VIII. Reizen van Jan Huyghen van Linschoten naar het Noorden, 1594—1595. Uitgegeven door S. P. 1'Honoré Naber. '§ Grav. 1914. m. 16 krtn. en pl. 8°. IX. Dirck Gerritsz Pomp alias Dirck Gerritsz China, de eerste Nederlander die China en Japan bezocht (1544-^-1604), zijn reis naar en verblijf in Zuid-Amerika grootendeels 34 I. INLEIDING. Millard, and an essay on the origin and design of this collection by S. Muller Fz. Amst. 1878. m. facs. 4°. Van die wonderlichhede en costelicheden van Pape Jans landen 1507. 4°. Facs. uitgaaf. Amst. 1873. m. houtsn. 4°. 8°. Histoire Du Pays nomme Spitsberghe. Monstrant comment qu'il est trouvée, son naturel et ses anrmauls, avecques. La triste racompte des maux, que noz Pecheurs, tant Basques que Flamens, ont eu a souffrir des Anglois, en 1'esté passée. 1'An de grace, 1613. Escrit par H. G. A. Et en apres une Protestation contre les Angloys, et annullation de touts leurs frivoles argumens, parquoy ils pensent avoir droict, pour se faire Maistre tout seul, dudict Pays. Amst. 1613. m. krt en pl. 4°. herdrukt 1872. 8°. J. Michaelius. The first minister of the Dutch Reformed Church in the United States. Facsimile of his letter, the only extant, written during the first years of the settlement of New-York. With transscript, preface and english translation by the late Henry C. Murphy. 11 Aug. 1826. Amst. 1883. fol. Testimony (in Dutch) to John Robinson by Antonius Walaeus. Facs. fol. Muller, Frederik. Het tafereel der dwaasheid over den actiehandel van 1720 en het: Dwergtooneel (overgedrukt uit: Beredeneerde beschrijving van Nederlandsche historieprenten, Dl. II). Amst. 1876. 8°. Muller, Frederik. Beschrijving der platen in den Nederlandschen Spectator van 1860—1878 en in de Studenten-almanakken van 1838—1878. (Overgedrukt uit Beschrijving van Nederlandsche historieprenten. Dl. III). Amst. 1879. 8°. Muller, Frederik. Historieplaten, zinne- en spotprenten over het Koninklijk der Nederlanden, van 1815 tot 1830, en de Belgische omwenteling tot aan de definitieve scheiding van Holland en België. Waarbij meer dan 600 platen uitsluitend over België. (Overgedrukt uit: Beschrijving van Nederlandsche historieprenten. Deel^III). Amst. 1879. 8°. 5. Adresboeken. a. Algemeen. Adressbuch der Adressbücher der ganzen Welt. Verzeichniss einer Auswahl der in den letzten Jahren erschienenen Fach-, Handels-, Stadte-, und Lander-Adressbücher der Welt. Leipzig, 1913. Jg. 17. 8°. Annuaire. Almanach du commerce et de 1'industrie, ou Almanach des 500.000 adresses. Paris, Didot-Bottin, 1863. gr. 8°. ï, 5. ADRESBOEKEN. 35 Clegg, J. The international directory of booksellers and bibliophile's manual mcluding hsts of the public libraries of the world, publishers, book collectors, learned societies and institutions, universities, and colleges; also bibhographies of book and library catalogues, concordances, bookplates, etc. etc. Rochdale, 1906. 8°. — Idem. 1910. 8°. Minerva. Handbuch der gelehrten Welt. Bearbeitet von G. Lüdtke und J. Bengel. Band I: Die Universitaten und Hochschulen u. s. w., ihre Geschichte und Organisation. Strassb. 1911. m. portr. kl. 4°. Minerva. Jahrbuch der gelehrten Welt. Herausgegeben von R. Kukula und K. Trübner. Strassb. 1891... Dl. 1... kl. 8°. Jg. I. met titel: Jahrbuch der Universitaten der Welt. Phillips, S. Chas. The paper makers' directory of all nations containing every paper and pulp mill in the world. London, 1884. 4°. Répertoire international de la librairie. Internationales Buchhandler-Adressbuch. International directory of the booktrade. Berne, Congres international des éditeurs, 1912. 8°. Richter, P. E. Verzeichniss der Bibliotheken mit gegen 50.000 und mehr Banden. Leipzig, (1893). 2 dln. 8°. Who's Who in science (international), 1912. Edited by H. H. Stephenson. London, (1912). 8°. Year-book, The Literary. and bookman's directory. Edited by F. G. Aflalo, J. Jacobs, H. Morrah, H. Gilbert. London, 1897 —1903, 1905, 1906. 9 dln. m. portr. 8°. b. Nederland. Naamlijst, Alphabetische. der boekverkoopers met hunne woonplaatsen in de Zeven Provinciën. Opgemaakt in den jaare 1778. Hs. 4°. Naamlijst der boekhandelaren van het Koningrijk der Nederlanden voor 1828. Rott., Contze & Overbroeken J. Pepijn, 1828. 8°. voor 1829. Tweede jaar. Rott., Contze & Overbroek, 1829. 8°. Naamlijst der boekhandelaren in Oud-Nederland op 1 October 1835. Leyden, Wed. D. du Saar, 1835. 8°. Naamlijst van boekhandelaren in Nederland met aanwijzing van derzelver specialiteit in den handel, hoofdcorrespondenten en dagen van verzending; eene lijst der uitkomende nieuwsbladen in het rijk, de wetten op den handel, enz., bijeengebracht door G. L. Koopman, 's Grav., K. Fuhri, 1848. Jg. 1. 8°. Naamlijst der boekhandelaren in Nederland. Inhoudende verder: hoofdcorrespondenten te Amsterdam, handel, dagen 36 t INLEIDING. van verzending uit Amsterdam, boekhandelaren te Batavia, drukinktfabrieken, lettergieterijen, bestuur der Vereeniging en der correspondeerende leden, enz. Bijeengebragt door G. L. Koopman. Amst., L. Rómijn, 1849. 8°. Naamlijst, Algemeene. van boekhandelaren in Nederland, door G. L. Koopman. Amst. 1851. Jg. 4. 8°. Adresboek, Algemeen, voor den Nederlandschen boekhandel, door G. L. Koopman. Amst. 1852—54. 3 dln. 8°. 1854 met de toevoeging „benevens aanwijzing der in Nederland uitkomende couranten, nieuws-, dag- en weekbladen." Adresboek, Algemeen, voor den Nederlandschen boekhandel en aanverwante vakken, benevens aanwijzing der in Nederland uitkomende dag- en weekbladen. Amst., C. L. Brinkman, 1855 81. N. serie. jg. 1—27. 8°. Brinkman's Adresboek voor den Nederlandschen boekhandel en aanverwante vakken, benevens een aanwijzing der in Nederland uitkomende dag- en weekbladen. Amst., C. L. Brinkman, 1882—96. N. serie. jg. 28—42. Sijthoff's Adresboek voor den Nederlandschen boekhandel en aanverwante vakken, benevens aanwijzing der in Nederland uitkomende dag- en weekbladen. Leiden, 1897... N. serie. jg. 43... (van af 1899 „benevens aanwijzing der in Nederland uitkomende dag-, week- en maandbladen en tijdschriften). In deze serie komen de volgende levensbeschrijvingen met portretten voor van boekhandelaren: 1856 R. J. Schierbeek. — 1857 Pieter van Cleef. — 1858 Johannes Muller. — 1859 Jan Oomkens. — 1860 Chr. George Sulpke. — 1861 G. Portielje. — 1862 P. R. D. Muller. — 1863 J. C. van Resteren. — 1864 Is. An. Nijhoff. — 1865 J. W. Verbruggen. - 1866 J. B. Wolters en J. L. C. Jacob. - 1867 Jac. Enschedé en Mr. Joh. Enschedé, - 1868 P. Nijhoff. - 1873 alleen portretten van J. T. Bodel bijenhuis, E. J. Brill, G. B. van Goor, en P. F. Bohn. — 1899 H. A. Kramers en W. P. van Stockum. - 1900 J. K. Tadema, F. Adama van Scheltema en J. L. Beyers. — 1901 H. G. Bom. — 1903 J. Vuylsteke. — 1904 P. Noordhoff. - 1905 C. Schillemans. - 1907 S. C. van Doesburgh en F. de Stoppelaar. — 1908 H. A. M. Roelants. — 1909 J. C. Nijgh. — 1913 P. A. M. Boele van Hensbroek. — 1914 P. D. Bolle en A. W. Sijthoff. — 1915 C. G. Frentzen. — 1916 N. G. van Kampen en P. Gouda Quint. — ' 1917 Adriaan Bom en M. M. Couvée Sr. — 1918 Dr. H. D. Tjeenk Willink en J. H. de Bussy. — 1919 Louis D. Petit en S. Warendorf Jr. — 1920 Mr. Ch. Enschedé en R. W. P. de Vries. Bibliotheekgids, Nederlandsche. Samengesteld door het Bestuur (van de Nederlandsche Vereeniging van bibliothecarissen en bibliotheekambtenaren). Utr. 1913. 8°. Bibliotheekgids, Utrechtsche. Adresboek van in de stad Utrecht gevestigde bibliotheken, samengesteld door T. van Rije en G. A. Evers. Utr. 1915. kl. 4°. Leeszaaljaarboekje 1917. Uitgegeven door de Centrale £ 5. ADRESBOEKEN. 37 vereeniging voor openbare leeszalen en bibliotheken, 's Grav. 1918. 8°. Slmons, Fanny. Haagsche bibliotheekgids, 's Grav. 1913. 8°. c. België. Annuaire de la librairie et de rimprimerie beiges contenant la liste des libraires, imprimeurs, fabricants et' marchands de papiers, marchands d'estampes, dessinateurs, graveurs, en un mot de toutes les personnes qui par leur profession concourent a la publication des oeuvres artistiques, httéraires et scientifiques. Publié par A. Castaigne. Brux. 1881—1884, 1887, 1890, 1895, 1903. Jg. 1—6. Van het 2e jaar af „publié sous les auspices du Cercle de la librairie, de rimprimerie, etc." Jg. 5 met portr. van H. Julien. d. Duitschland. Adressbuch der Procuratrager, Bevollmachtigten, Geschaftsführer und Gehilfen des deutschen Buch-, Kunst-, Musikalien-, und Antiquar-Handels im In- und Auslande, bearbeitet von E. Wadsak. Berlin, 1868. Jg. 4 m. portr. van Paul Trömel. 8°. Adressbuch des deutschen Buchhandels. (Gegründet von O. A. Schulz). Jahrg. 1—14, 16, 17, 19—21, 23—50, 52... Leipzig, 1839—52, 54, 55, 57—59, 61—88, 90... 8°. Adressbuch, Neues. des deutschen Buchhandels und verwandten Geschaftszweige. Leipzig, W. Fiedler, 1897, 98, 99. 8°. Müller, Adressbuch des deutschen Buchhandels und verwandter - Berufszweige mit Zeitschriften Adressbuch. Leipzig 1911, 12, 16. Jg. 16, 17, 21. 8°. Petzholdt, J. Adressbuch der Bibliotheken Deutschlands mit Einschluss von Oestenreich-Ungarn und der Schweiz. Neu herausgegeben. Dresden, 1875. 8°. Schwenke. P. Adressbuch der deutschen Bibliotheken. Leipzig, 1893. 8°. Centralblatt für Bibliothekswesen. Beiheft X. e. Frankrijk. Annuaire de rimprimerie et de la librairie de 1'Empire francais pour 1'année 1813. Paris, Pillet, 1813. 12°. Annuaire de rimprimerie et de la librairie francaises. Paris, Bandouin frères, 1826. 12°. Annuaire de rimprimerie et de la librairie francaises et étrangères par Dutertre. Paris, 1841. Jg. 5. 12°. I. 5. ADRESBOEKEN. 39 i. Zwitserland. Rösli, J. Verzeichniss der öffentlichen schweizerischen Bibliotheken. Erstellt aus dem von schweiz. statistischen Bureau für seine Bibliothekstatistik von 1911 gesammelten Material. Bern, 1916. 8°. j. Amerika. American Art Annual, 1898. Flprence N. Levy editor. N.-Y. 1899. m. pl. 8°. Art Directory, The, 1901—1902. The names and adresses of over 11000 art lovers in the United States and Canada. N.-Y. 8°. Caspar, C. N. Directory of the antiquarian booksellers and dealers in second-hand books of the United States, arranged first in a general alphabet, with adresses, second geographically according to states and towns, third classifying 'the specialities of each dealer. Together with valuable hints for finding the author, title, publisher, place of publication, edition, size or price of books; a list of practical bibliographies, trade catalogues, retail and special lists, literary and trade journals, advertising mediums etc, all pertaining to the foreign and American new and antiquarian book trade. etc. Milwaukee, 1885. .4°. Library Annual, The, 1911—1912, 1913, 1913—14, 1914—15. Including index to-dates of current events; necrology of writers; bibliographies; statistics of book production; select lists of libraries; directories of publishers and booksellers; hst of private collecteors of books etc. N.-Y. 1912—15. 4 dln. 8°. In 1913ook: Lists of library and booktrade periodicals and organizations. Lithographers and photographers' directory. A directory for lithographers, photographers, and for all allied arts and trades in the United States and Canada, Mexico, Central and South America, containing a complete list of all lithographers, photographers, and of all establishements intimately connected with lithography, etc. N.-Y. 1889. 8°. Quelle, Otto. Verzeichniss wissenschaftlicher Einrichtungen, Zeitschriften und Bibliographien der ibero-amerikanischen Kulturwelt. Stuttg. 1916. 8°. Veröffentlichungen des deutsph-südamerikanischen Instituts. II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. f. Algemeen. Adeline, Jules. Les arts de reproduction vulgarisés. Paris 1894 m. 12 pl. en 140 afb. 8°. Albert, A. Verschiedene Reproductions-Verfahren mittels lithograpbischen und typographischen Druckes unter besonderer Berücksichtigung der photomechanisehen Prozesse. Halle, 1900. m. pl. en afb. 8°. Becker, Rud. Naturprodukte und Fabrikerzeugnisse für die graphische Industrie. Leipzig, 1907. 8°. Buch, Das Moderne. Herausgegeben von Ludwig Volkmann Stuttg. 1910. m. afb. 4°. Die Graphische n Künste der Gegenwart. III Band. L. Volkmann, Zur Einführung. — P. Klemm, Vom Papier. — F. Bauer Schrift und Schriftguss. — C. E. Poeschel, Zeitgemasse Satzgestaltung. — O. Sauberlich, Maschinensatz. — H. Kempe, Die Stereotypie. — Fritz, Galvanoplastik. — A. König, Fortschritte des Schnellpressenbaues — a' Niethammer, Vonder Farbe. — F. Bauer, Vom Buchdruck. — E. Mahlau Der IHustrationsdruck. — H. Förster, Der Dreifarbendruck. — Schwarzler, Reliefzuriehtung für IHustrationsdruck. — M. Seeger, Lithographie und Stemdruck. — E. Wagner, Kartographische Reproductionstechnik. — O Sauberlich, Der Musikaliendruck. — E. Goldberg, Die photomechanischen Illustrationsverfahren. — C. Sonntag Jr., Vom Bucheinband. — Petzendorfer, Buch und Bibliothek. — J. Loubier, Die neue Buchkunst. Buchgewerbe und die Kultur, Das. Sechs Vortrage gehalten in Auftrage des deutschen Buchgewerbevereins im Winter 1907 von R. Focke, H. Hermelink, R. Kautzsch, H. Waentig, G. Witkowski, R. Wuttke. Leipzig, 1907. 8°. Buchhandler, Der, und die verschiedenen ReproductionsVerfahren. Ein Leitfaden für Verleger und Sortimenten Mit 60 Beilagen, die verschiedensten Reproductionsverfahren darstellend. Leipzig, (1912). m. pl. 8°. Buchwald, C. Graphische Künste. Berlin, z. j. m. afb. kl. 8°. Burger, H. J. Die graphischen Dmekverfahrem Gruppe III Klassen 11 und 13 Weltausstellung in Paris. Schweizer. Bericht an das schweiz. Handelsdepartement. Zürich, 1901. m. 6 pl. 8°. Busé, B. D. H. Viertalig graphisch woordenboek. Hardinxveld 1909. langw. 4°. II. 1. ALGEMEEN. 41: Ghambers, W. Book, bookbinding, book-club, book-keeping,. book-stalls, book-trade. Lond. 1860.8°. (UitChambers'Cyclopaedia): Cohn, H., und R. Rübencamp. Wie sollen Bücher vuid Zeitungen gedruckt werden? Für Hygieniker, Arzte, Erzieher, Redakteure, Schriftsteller, Verleger, Schriftgiesser, und Buchdrucker vom augenartzlichen und technischen Standpunkte besprochem Braunschw. 1903. m. afb. 8°. Collingridge, W. H., and L. Comprehensive guide to printing and publishing: A manual of information on matters connected with printing, publishing, etc. lOth. ed. London, 1877. 8°. Delon, C. Histoire d'un livre. Paris, 1879. m. pl. 8°. Dem min, A. Studiën über die stofflich-bildenden Künste und Kunst-Handwerke. 6e Folge. Papier und andere Beschreibstoffe,. Schreibgerath, Handschrift, Buch, Buchhandel, Büchereien und Zeitungswesen, Buchdruck-und Buchbïnderkunst, Buchdruckerund Büchereizeichen (Ex-Libris), Initialen, Zierleisten, u. a. m. in. ihren geschichtJichen Entwickbingen. Wien, 1890. m. afb. 8°. Desormes, E., et A. Baslle. Dictionnaire des arts graphiques comprenant 8 vocabulaires: 1 °. de technologie générale. 2°. de gravure, dessin, lithographie et procédés divers. 3°. du matériel. et de 1'outillage. 4°. de chinüe photographique. 5°. de techniquephotographique. 6°. personhages ayant illustré les arts graphiques.. 7°. bibliographie graphique et photographique. 8°. dictionnaire industriel. Paris, 1905. 2 dln. m. 220 afb. 8°. Feiner, R. Entstehung und Merkmalè der wichtigsten graphischen Verfahren. Zur Benutzung für Kunstfreunde und Interes.senten aus Fachkreisen. Wien, 1911. m. afb. 8°. Goebel, Th. Die graphischen Künste der Gegenwart. Ein Führer durch das Buchgewerbe. Herausg. von Felix Krais. Stuttg. 1895. m. pl. 4°. Goldberg, E. Die Grundlagen der Reproduktionstechnik. In gemeinverstandlicher Darstellung. Halle a. S. 1912. m. afb. 8°. Kampmann, G. Die graphischen Künste. 3e verm. und verb. Aufl. Leipzig, 1909. m. afb. 12°. Krüger, Otto F. W. Die Illustrations-Verfahrèn. Eine vergleichende Behandlung der verschiedenen Reproduktionsarten, ihrer Vorteile, Nachteile und Kosten. Leipzig, 1914. m. 74 pl. en 198 afb. 8°. Lorck, Carl B. Die Hersfelluag von Druckwerken. Practische: Winke für Autoren und Buchhandler. Leipzig, 1868. 8°. Die Geschichte der Buchdruckerkunst. — Die Technik der Buchdrucker» kunst. — Practische Winke für die Herstellung eines Druckwerkes. — Die Schriften und ihre Anwendung. Idem. 3e Aufl. Leipzig, 1879. 8°. II. 2. SCHRIJFKUNST. 43 Seemann, Th. Lehrbuch der vervielfaltigenden Künste im Umrisz. Kurze geschichtliche Entwickelung und Technik des Holzschnitts, der Kupferstechkunst, des Zink- und Stahlstichs, der Lithographie, der Hehogravüre, Photogravüre, des Lichtdrucks und der Zinkographie. Dresden, 1894. 8°. Southward, J. Progress in printing and the graphic arts during the Victorian era. London, 1897. 4°. Taubel, Chr. G. Allgemeines theoretisch-practisches Wórterbuch der Buchdruckerkunst und Schriftgiesserey in welchem alle bey der Ausübung derselben vorkommende und in die damit verwandten Künste, Wissenschaften und Gewerbe einschlagenden Kunstwörter nach alphabetischer Ordnung deutlich und ausführUch erklart werden. Wien, 1805. 2 dln. m. pl. afb. en tabellen. 4°. Unger, A. W. Die Herstellung von Büchern, Illustrationen, Akzidenzen usw. Halle, 1906. m. pl. en afb. 8°. Wie ein Buch entsteht. Leipzig, 1908. m. afb. 8°. —— Idem. 2e Aufl. Leipzig, 1909. m. pl. en afb. 8°. Idem. 3e Aufl. Leipzig, 1912. m. pl. en afb. 8°. Vries, Jo de. Wat zijn boeken? Leiden, 1881. m. afb. 8°. Waldow, A. Handbuch der graphischen Künste und der verwandten Zweige (Buch- Stein- und Kupferdruck, Lithographie, Photolithographie, Chemitypie, Zinkographie, Xylographie.Schriftgiesserei, Steriotypie, Galvanoplastik. Leipzig, (1884). m. afb. 8°. Wehle, J. H. Das Buch. Technik und Praxis der Schriftstellerei. Handbuch für Autoren. 2e Aufl. Wien, 1890. kl. 8°. 2. Schrijfkunst. Gestel, P. H. van, en G. C. F. van der Laan. Schrijven en schrijfonderwijs. Algemeen geschiedkundig en methodisch overzicht, met toelichtingen: „het schoonschrift", „het taktschrift", „het rondschrift" en „het netschrift". 2e omgew. en verm. druk. Gron. 1915. m. afb. 8°. Johnston, Edw. Schreibschrift, Zierschrift und Angewandte Schrift. Mit Illustrationen vom Verfasser und Noel Rooke. Aus dem Englischen übersetzt von Anna Simons. Leipzig, 1910. m. pl. en afb. kl. 8°. Kunst, De, om alle soorten van schrijf inkten, zoowel zwarte als gekleurde, te vervaardigen, benevens voorschriften tot het maken van sympathetische inkten van verschillende kleuren alsmede van goud- en zilver-inkt. Amst. 1840. kl. 8°. 44 H. DE TECHNIEK VAN HET NOEK. Larisch, R. von. Ueber Leserlichkeit von ornamentalen Schrif- ten. wien, iyu4. ö . Unterricht in ornamentaler Schrift. Wien, 1905. m. afb. 8°. Pennenbereidèr, De. schryfmeester, papiermaker, pargamentmaker, verwer, vergulder, zegelwasch-, spaansch-wasch- en zegellakmaker. Vervattende eene volkomen onderrichting in het bereiden van pennen, en de beste manier om dezelve te snyden Onderwys m de schryfkonst, en om in korten tyd en met weinig moeite meesterlyk te leeren schryven. Het maaken van de beste zwarte inkt, nevens den beroemden zwarten Dresdner, en die van den Hr Frommich, te Hamburg. Allerleye gekleurd en kunstige inkten te bereiden. Om smeltblaauw te bereiden, om te kunnen dienen tot miniatuur schilderen, door den Hr. David Coenraat. Om papier en pargament te bereiden, en op veelerley wyze te verwen. Om schryftafeltjes te maaken, en lang goed te houden. Om met goud zilver en andere metalen, uit de pen te schryven. Om zegelwasch en Spaansch-wasch; allerley zoorten van zegel-lak te maakennevens eenige fraaije nuttige en beproefde konststukken meer' Alles met vlyt byeen verzameld door een liefhebber der konsten Amst. 1797. 8°. Postma, H. W., en J. Roovers. Calhgrafische lettervormen en hunne toepassingen. Ten dienste van candidaten voor de acte schoonschrijven M. O. (Gron. 1911). m. pl. langw. 4C. Schryf-wlnkel, De Nieuwe Wei-Gestoffeerde, voorzien van allerley schryf-gereedschap ofte volkomen onderrichting in het bereiden van allerley schryftuig, en in de schryfkonst: Aanwyzende hoe men goede zwarte, allerley gekleurde, e'n andere kunstige inkten moet bereiden. Als mede: hoe men met goud, züver, en andere metalen uit de pen op papier, perkement en andere dingen kan schryven. Gelyk ook: hoe men pennen moet bereiden en snyden, wat een goed pennemes is, hoedanig de houding des hgchaams, van de armen, van de pen enz. onder 't schryven moet gesteld zyn. Benevens andere nuttige dingen en aanmer.kmgen tot de ïchryfkunst en het schryven betrekkelyk- als het maaken van allerley zegel-wasch, en zegel-lak, enz. Alles met vlyt en oordeel by een gezameld door een liefhebber van de schrvfkunst. Amst. 1776. 8°. Spitzenpfeil, L. R. Der Schriftkünstler. Anleitung zur Kunstschrift. Hannover und Wien, z. j. Afl. 1—2. langw. kl. 4°. 3. Stenographie. Balt, Riënts. Verkortings-systeem (debattenschrift) der stenografie. 5e druk. 's Grav. 1911. 8°. Id.m. 6e dr. 's Grav. 1919. 8°. II. 4. PAPIER. 47 Lande, De la. L'art de faire le papier. Paris, 1762. m. 14 pl. fol. Art de faire le parchemin. Paris, 1762. m. 2 pl. fol. Die Kunst Pergament zu machen. Aus dem Französischen der Description des arts et métiers übersetzt und mit Anmerkungen versehen von J. H. G. von Justi. Berlin, 1763. m. 2 pl. 4°. Mesch, A. H. van der Boon. Over de oorzaken van de ondeugdzaamheid en spoedige vergankelijkheid van het papier en de mid¬ delen om deze gebreken te ontdekken. Amst. 1845. 4 . (uit Verhandelingen van het Kon. Ned. Instituut). en J. H. Blume. Verslag omtrent het vervaardigen van papier uit capockwol. Amst. 1859. 8°. (uit Verslagen der Kon. Akademie van Wetenschappen, afd. Natuurk). Mierzinski, St. Handbuch der praktischen Papier-Fabrikation. Bd. I. Die Herstellung des Papiers aus Hadern auf der Papiermaschine. Wien, 1886. m. 166 afb. 8°. Morter, V. Le papier. (Revue des bibliothèques. Année I. 1891). Muller, L. Die Fabrikation des Papiers, insonderheit des auf der Maschine gefertigten, nebst gründhcher Auseinandersetzung der in ihr vorkommenden chemischen Processe und Anweisung zur Prüfung der angewandten Materialien. Berlin, 1849. m. 34 afb. op 4 pl. 8°. Idem. 3e neu bearb. und verb. Auflage. Berlin, 1862. m. pl. 8°. Normalpapier. Sammlung der Vorschriften für amtliche Papier- und Tintenprüfung in Preussen. Beschreibung von Verrichtungen und Verfahren zur Prüfung von Papier. Lieferungsbedingungen des Vereins deutscher Papier-Fabrikanten. Berlin, (1892). 8°. ."' * .' Olmer, G. Du papier mécanique et de ses apprêts dans les diverses impressions. Paris, 1882. 8°. Onderzoek van Papier, Het. Rotterdam, 1914. m. afb. 8°. (overdruk uit Mededeelingen van Van Stolk en Reese). Papéterie. Yverdon, 1770.14pl.m.uitlegging. 4°. (overdrukuit de Félice, Encyclopédie). Paper. Resources, activities and production of leading.papermakers. Serving the buyer through one central organisation. Canadian Export Papsr Co, Montreal. z.j. m. afb. 4°. Papier en inkt voor gemeente-adrninistratie. Amst. 1906. m. 2 pl. 4°. Parcheminier. Yverdon, 1770. 2 pl. m. uitlegging. 4°. (overdruk uit de Félice, Encyclopédie).* Planche, G. De rindustrie de la papéterie. Paris, Didot, 1853. m. tabellen, gr. 8°. 48 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. Possanner von Ehrenthal, B. Die Papierfabrikation. Leipzig, 1913. m. afb. 12°. (Monographien des Buchgewerbes. IX). Rauwenhoff, N. W. P. Papierbereiding. Amst. 1854. m. afb. 8°. Routledge, Thom. Bamboe en ampas, als grondstoffen voor papierbereiding, vertaald door A. S. van Westrum. Arnh. 1876. 8°. Gedrukt op papier van bamboe vervaardigd. Schaffer, J. C. Proefnemingen en monsterbladen om papier te maaken zonder lompen, of met een gering byvoegsel derzelven. Uit het Hoogduitsch vertaald. Amst. 1770. 2 dln. m. 33 papiermonsters en 5 gekl. pl. kl. 4°. Schubert, Max. Die Praxis der Papierfabrikation mit besonderer Berücksichtigung der Stoffmischungen und deren Calculationen. Berlin, 1898. m. pl. en afb. 8°. Senger, G. A. Die alteste Urkunde der Papierfabrikation in der Natur entdeckt, nebst Vorschlagen zu neuen Papierstoffen. Dortmund, 1799. 8°. Op papier uit „Wasserwolle" gedrukt. Stts, F. W. Die deutsche zollvereinslandische Papier-Industrie und die Freihandler. Ein Wort zur Erwagung. Als Manuscript Igedruckt. Frankf. 1862. 8°. Vachon, Marius. Les arts et les industries du papier en France, 1871—1894. Paris, 1895. m. pl. en afb. 4°. Versluys, J. C. van Reigersberg. Fabricage van papier en aanverwante halfstoffen in Nederl. Indie. 's Grav. 1917. kl. 4°. (Mededeelingen van de Commissie tot ontwikkeling van de fabrieksnijverheid in Nederl. Indie. No. 2. Achteraan: Literatuuroverzicht). Vooys, I. P. de. Papierfabrikage en drukkerij. Gor. 1918. 8°. (I. P. de Vooys en L. A. van Royen. Leerboek der mechanische technologie. II. 3). Vriese, W. H. de. Over papier, inzonderheid over deszelfs plantaardigen oorsprong, m. afb. 8°. (overdruk). Winckler, Otto. Der Papierkenner. Ein Handbuch und Rathgeber für Papierkaufer und Verkaufer, technische Lehranstalten, etc. Leipzig, 1887. m. 127 afb. 8°. Zelm van Eldik, J. H. van. Het onderzoek van papier. Rott. 1919. 8°. 5. Lettergieten. Albert, E. Zur Theorie und Praxis der Metallmatrize mit einem Anhang Albert contra Fischer..Berlin," 1905 m. pl. 8°. Enschedé, Ch. Fonderies de caractères et leur matériel dans les Pays-Bas du XVe au XlXe siècle. Notice historique principale- II. 5. LETTERGIETEN. 49 ment d'après les données de la collection typographique de Joh. Enschedé en Zonen a Haarlem. Haarlem, 1908. m. afb. in den tekst en 1 blz. m. facsim. fol. Enschedé, J. W. Da Grassetljtter. Amst. 1904. m. portr. 8°. (Mededeelingen óver boekkunst. II). Vijf letterproeven van gieterijen. Zwolle, 1910. m. afb. 8°. (overdruk uit De Boekzaal). Muziek van Numrich & Co te Leipzig. — Unger-fractuur, Gando en Didot-Romein van Job'. Enschedé en Zonen te Haarlem. — Plantijn seriën van de lettergieterij „Amsterdam" te Amsterdam. Fonderle encaractères d'imprimerie. Yverdon, 1770. m. 8pl. 4°. (uit ds Félic2, Encyclopédie). Ploos van Amstel, Gebrs. Beschrijving der lettergieterij. Eerste afdaling. Amst., Wed K. van Tongerlo en Zoon en M. Magerus, (1768). m. pl. 4°. Niet verder verschenen. Bijgevoegd: Ontwerp tot het geven eener volledige beschrijving van de oefening der boekdrukkunst en de daartoe behoorende kunst van lettergieten; door de Gebrs. Ploos van Amstel, lettergieters tot Amsterdam, m. 1 pl. 4°. en Ontvangbewijs voor het tweede Fournissement op het boek. Roos, S. H. de. De tegenwoordige drukletter. Brussel, 1908. m. afb. 4°. (overdruk uit Onze Kunst). Le caractère moderne d'imprimerie. Brussel, 1908. m. afb. 4°. (overdruk uit O?ze Kunst). Tetterode, N. De tegenwoordige stand van het lettergietersbedrijf besproken. Amst. 1861. 8°. 6. Stereotypie. — Galvanoplastiek. Böck, J. Die Papier-Stereotypie. Ein Lehr- und Nachschlagebuch mit Anhang: Die Celluloid-Stereotypie. Leipzig, 1886. m. 47 afb. 8° Gamus, A. G. Histoire et procédés du polytypage et stéréotypage. Paris, 1802. 8°. Isermann, A. Anleitung zur Stereotypen-Giesserei in Gips und Papiermatrizen. 2e vermehrte und verbesserte Auflage bearb. von Chr. Höhn und H. Schwarz. Leipzig, 1894. m. afb. 8°. Westreenen van Tiellandt, Yan. Verslag der naspooringen, omtrent de oorspronkelijke uitvinding en het vroegste gebruik der stereotypische drukwijze, gedaan, op uitnoodiging van het Gouvernement, 's Hage, 1833. m. afb. 8°. Voornamelijk over de stereotypie, door den Duitschen predikant Joh. Muller te Leiden uitgevonden en waarmede het Novum Testamentum Syriacum van C. Schaaf in 1709 te Leiden gedrukt is. Met eigenhandigen brief van den schrijver aan de Erven Luchtmans. Novum Testamentum Syriacum, cum versione Latina; cura 4 50 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. et studio Johannis Leusden et Caroli Schaaf editum, Lugd. Bat. typis Joh. Mulleri, Joh. fil. apud Comelium Boutesteyn Samuelem Luchtmans, 1709 .4°. Eerste boek met steieotiep-platen gedrukt. Achteraan: Epistola Syriaca Maha Thome, id est, Magni Thomae, Indi, antiquorum Christianorum Syrorum Indiae in Malabaria Episcopi, ad Ignatium Patriarcham Antiochenum et Ecclesiae Syriacae Episcopos, translata et edita a Carolo Schaaf. Biblia. Dat is de gantsche H. Schrifture vervattende alle de Canonijcke Boeken des Ouden en des Nieuwen Testaments.... Uyt de oorspronkelyke talen in onze Nederlandsche tale getrouwelick overgeset. Te Leyden by Samuel Luchtmans, 1738. — De CL Psalmen des Propheeten Davids, en eenige andere Lofsangen: Uyt den Francoysen in Nederlandschen dichte overgeset door Petrum Dathenum. En op eenen sleutel gestelt, door Cornelis de Leeuw. Te Leyden, by Samuel Luchtmans, 1737. 4°. Met stereotiep-platen gedrukt volgens de uitvinding van Joh. Muller. Met Privilegie aan Cornelis Boutesteyn, Joh. Muller Johz. en Samuel Lucht mans. Hering, A. Die Galvanoplastik und ihre Anwendung in der Buchdruckerkunst. Leipzig, 1870. kl. 8°. 7. De Machine. Albert, A. De machinemeester aan de snelpers. Leyden, 1853. m. pl. 12°. Enschedé, J. W. Houten handpersen in de 16e eeuw. 's Grav. 1906. m. afb. 8°. (overdruk uit Tijdschrift v. boek en bibliotheekwezen). De drukpersafbeeldingen in Ampsing en Scriverius^ 1628. 'sGrav. 1908. 8°. (Overdruk uit Tijdschrift v. boek en bibliotheekwezen). Goebel, Th. Friedrich Koenig und die Erfindung der Schnellpresse. Ein biographisches Denkmal. Stuttg. 1883. m. portr. en pl. 4°. Head, W. Wilfred. The Victoria press; its history and vindication with an account of the movement for the emplóymënlsof females in printing. London, 1869. 8°. Madan, F. Early representations of the printing-press. (Bibliographica. I. 1895). Monet, A. L. Le conducteur de machines fypographiqaes. Guide pratique. Etudes sur les différents systèmes de machines — mise en train — découpages. Paris, 1872. 8°. II. 7. DE MACHINE. — 8. DRUKINKT. 9. ZETTEN EN DRUKKEN. 51 Monet, A. L. Les machines et appareils typographiques en France et a l'étranger, suivi des procédés d'impression. Paris, 1878. m. afb. 8°. Machines typographiques et procédés d'impression. Guide pratique du conducteur. Traité complet. Avec une préface de G. Chamerot. 3e éd. Paris, 1898. m. pl. en afb. 8°. Pain, Albert E. Historie homes of the linotype. London, 1913. m. pl. 4°. Wittig, C. F., und C. F. Fischer. Die Schnellpresse, ihre Mechanik und Vorrichtung zum Druck aller typographischen Arbeiten. 2e Aufl. Leipzig, 1866. 8°. 8. Drukinkt. Handleiding tot het vervaardigen van drukinkt of opgave der voorschriften ter bereiding van alle soorten van in- en uitlandschen zwarten en gekleurden drukinkt volgens de nieuwste proefnemingen. Utr. 1840. 12°. Wilson, J. S. Volledige handleiding tot het bereiden van en het drukken met kleuren en congreve platen alsmede met goud en zilver. Kampen, 1846. 12°. 9. Zetten en drukken. Annisson Fils. Premier mémoire sur 1'impression en lettres^ suivi de la description d'une nouvelle presse exécutée pour le service du Roi. Paris, 1785. m. 4 pl. 4°. Author's printing and publishing assistant, The. Comprising explanations of the process of printing, preparation and calculation of manuscripts, choice of paper, type, binding, illustration, pubhshing, advertising, etc. With an exemplification and description of the typographical marks used in the correction of the press. 4th ed. London, 1842. 8°. Binger, M. H. De kostende prijs. Een woerd tot den Nederlandschen boekdrukker. Amst. 1911. gr. 8°. Blansch, H. le. Beknopte en volledige handleiding tot het overslaan van drukvormen, ten gebruïke van letterzetters. In vrije navolging verzameld en bewerkt naar het Fransch. 's Hage, 1844. obl. Bodoni, G. Manuale tipografico. Parma, 1818. 2 dln. gr. 8°. Boisse, d'Escodeca de. Exposition univ. de 1855. Quelques détails sur les produits de 1'imprimerie impériale de Ff ance. Paris, 1855. 8°. 52 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. Bradley, Will. The American chap-book. Jersey City, The American Type Founders Company, Sept. 1904—Aug;. 1905. 2 dln. in 12 nos. m. afb. kl. 8°. Eighteenth c 'htury chap-books and broadsides. — Directness and aimplicity. — Use of borders and ornaments. — Appropriatencss —The abuse of custom. — The value of little things. — Cover designs. — Business cards, Use of brass rule. — Advertising display. — Booklets. — Title pages. Brons, S. De moderne drukkerij. Rott. 1912. m. afb. 4°. (overdruk uit Jaarboek van de Handels vereeniging. 1912). Brun. Manuel pratique et abrégé de la typographie francaise. Paris, 1825. kl. 8°. Idem. 2e édition. Brux. 1826. 8°. Buys, A. Praktische wenken voor den drukker. Tweehonderd raadgevingen, wenken en hulpmiddelen alphabetisch gerangschikt en bijeenverzameld. Amst. 1912. kl. 4°. Capelle, P. Manuel de la typographie francaise ou traité complet de rimprimerie. Ouvrage utile aux jeunes typographes, aux libraires et aux gens de lettres. Paris, 1826. 4°. Claye, J. Manuel de 1'apprenti compositeur. 2e éd. Paris, 1874. 8°. Gleef Jz., P. M. van. Handboek ter beoefening der boekdrukkunst in Nederland, voorafgegaan van een beknopte geschiedenis dezer kunst, 's Grav. 1644. 8°. Creery, John Mc. The press. A poem published as a specimen of typography. Liverpool, 1803. m. afb. 4°. Desormes, E. Notions de typographie a 1'usage des, écoles professionnelles, précédées d'un avant propos sur 1'origine de 1'imprimerie. Paris, 1888. m. afb. 8°. Enschedé, J. W. Logica in boekdruk. Voordracht gehouden in \ het Museum Plantin-Moretus te Antwerpen, 2 Oct. 1904. Amst. 1907. m. afb. 8°. (Mededeelingen over boekkunst. IV). Vlaamsche drukkerswoorden in 1567. 's Grav. 1907. 8°. (overdruk uit Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen. 1907). Een Nederlandsche handleiding voor boekdrukwerk uit 1761. 8°. (overdruk uit Het Boek. 1912). Ernesti, J. H. G. Die wol-eingerichtete Buchdruckerey, mit 121 Teutsch, Lateinisch, Griechisch und Hebraischen Schrifften, vielen fremden Sprachen Alphabeten, musicalischen Noten, CalenderZeichen, und medicinischen Characteren, ingleichen allen üblichen Formaten bestellet und mit accurater Abbildung der Erfiuder der löblichen Kunst nebst einer summarischen Nachricht von den Buchdruckern in Nürnberg, ausgezieret. Am Ende sind etliche kurz-gefasste Anmerkungen von der hebraischen Sprach angefüget. Nürnberg, 1733. m. frontisp. en portr. langw. 4°. II. 9. ZETTEN EN DRUKKEN. 53 Fournier, H. Traité de la typographie. Brux. 1826. kl. 8°. Idem. 4rn£ éd. entièrement revue et augmentée par A. Viot. Paris, 1904. 8°. Franke, C. A. Handbuch der Buckdruckerkunst. Nach ihrem neuesten Standpunkte in Deutschland. Weimar, 1855. 8°. Katechismus der Buckdruckerkunst und der verwandten Geschaftszweige. 3e Aufl. Leipzig, 1872. m. afb. kl. 8°. Frey, A. Manuel nouveau de typographie, imprimerie, contenant les principes théoriques et pratiques de rimprimeur-typographe. Paris, 1835. 2 dln. m. pl. 12°. Géronval, A. de. Manuel de Timprimeur ou traité simplifié de la typographie. Paris, 1826. m. afb. 12°. Gessner, Chr. Fr. Der in der Buchdruckerei wohl unterrichtete Lehr-Junge, oder bey der löblichen Buchdruckerkunst nöthige und nüzliche Anfangsgründe, darinnen alles, was bey selbiger in acht zu nehmen und zu lernen vorfallt, von einem Kunst verwandten mitgetheilet wird. Leipzig, 1743. m. pl. 8°. und Joh. G. Hager. Die so nöthig als nützliche Buchdruckerkunst und. Schriftgiesserey mit ihren Schriften, Formaten und allen dazu gehörigeh Instrumenten abgebildet auch klarlich beschrieben, und nebst einer kurzgefassten Erzahlung vom Ursprung und Fortgang der Buchdruckerkunst, überhaupt, insonderheit von den vornehmsten Buchdruckern in Leipzig und andern Orten Teutschlandes. Mit einer Vorrede J. E. Kappens. Leipzig, 1740—45. nf. pl. en portr. 8°. Groot, E. J. de. Handleiding bij het prijsberekenen van drukwerk. Amst. 1911. 8°. De boekdrukker. Dordr. (1916). 8°. (Morks' Beroepsbiblio- theek. No. 10). De moderne boekdrukker. Met een hoofdstuk—Aanhangsel I.— De kostprijsboekhouding voor boekdrukkerijen door G. Houtwipper. Amsf. 1917. m. pl. 8°. Gunne, A. ter. Het overslaan van drukvormen gemakkelijk gemaakt of aanwijzing van het plaatsen der pagina's in de gewone en meeste buitengewone formaten beginnende met folio en eindigende met 32° benevens eenige aanmerkingen hierop toepasselijk. Dev. 1843. 8°. Handboekje voor letterzetters en correctors, bevattende algemeene regels omtrent de Nederduitsche taal, onderscheidene woordenlijstjes; Grieksch, Hebreéuwsch en Hoogduitsch alphabeth; afdrukken van onderscheidene letterkasten, als: de verbeterde Nederlandsche, Fransch-Hollandsche, Fransche, Grieksche en 3 73 — ^Z"S^7V DER BIBLIOTHEEK VAN DE VAN DE BELANGEN DES BOEKHANDELS fE AMSTERDAM MOL UZ EERSTE DEEL 's-GRAVENHAGE MARTINUS NIJHOFF 1920 £!V>* INHOUD. VII 2. Verschillende steden 153 3. Personalia ' . . 158 /. Groot-Brittannië en Ierland* 162 1. Algemeen 162 2. Reproducties 164 3. Verschillende steden 165 4. Personalia 165 g. Italië 168 1. Algemeen 168 2. Verschillende steden 169 3. Personalia 171 k. Oostenrijk-Hongarije 173 1. Algemeen 173 2. Verschillende steden 173 i. Rusland, Polen, Turkije. 174 j. Skandinavië 174 k. Spanje en Portugal 175 1. Algemeen 175 2. Spanje 175 3. Portugal 176 /. Zwitserland ■ 176 1. Algemeen 176 2. Verschillende steden 176 3. Personalia 177 m. Amerika 177 1. Noord-Amerika 177 2. Zuid-Amerika 178 3. Personalia 178 n. Afrika 178 7. Geschiedenis van de gravure en de lithographie 179 a. Hout- en Metaalgravure 179 b. Steendruk 182 c. Reproducties 182 8. Geschiedenis van den boekband 183 a. Algemeen 183 b. Reproducties 188 c. Personalia 190 IV. DE KENNIS VAN HET BOEK. BIBLIOGRAPHIE. 1. Inleiding 191 a. Algemeen-Systemen 191 b. Verzamelwerken en Essays 194 c. Anonymen en Pseudonymen. — Letterkundige bedriegerijen. Gefingeerde boeken en bibliotheken. 199 d. Keuze van boeken, het vormen eener bibliotheek 206 XVI voorrede. Brengt deze catalogus de werkelijk reeds belangrijke boekenverzameling van onze Vereeniging aan het licht, niet minder wijst hij natuurlijk op de talrijke werken die ons nog ontbreken. Het is onze vurige wensch, dat deze catalogus het gebruik van onze bibliotheek in ruime mate zal bevorderen niet alleen, doch dat hij ook de aanleiding zal zijn tot een steeds grooter wordende belangstelling in deze prachtige bezitting onzer Vereeniging. Moge deze zich dan ook in daden omzetten, waardoor het mogelijk zal zijn haar voortdurend uit te breiden tot nut der graphische wetenschap, tot sieraad van onze Vereeniging. Dr. A. G. C. de Vries. 10 I. INLEIDING. J. W. Enschedé, L. Willems e.a. Met de medewerking van Noord- en Zuid-Nederlandsche bibliothecarissen en bibliophilen. Antwerpen, Gent, den Haag, 1903—1911. 9 dln. m. pl. en afb. .gr. 8°. — Voortgezet als: Het Boek. Tweede reeks van het Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen, onder redactie van C. P. Burger Jr., V. A. Dela Montagne, B. Kruitwagen O. F. M. W. de Vreese, e. a. Den Haag, 1912... Jg. 1... m. pl. en afb. 8°. Typologie-Tucker, La. Recueil de rimprimerie et de la lithographie, revue bibliographique. Paris, 1875—76. Nos. 29—41.4° Vierteljahrsschrlft für angewandte Bücherkunde. Herausgegeben von G. A. Ê. Bogeng. Berlin, 1918... Jg. 1... 8°. Winckel, Den Gülden. Maandschrift voor de boekenvrienden in Groot-Nederland, onder redactie van F. Smit Kleine, (vanaf Jaarg. 6 onder redactie van Gerard van Eckeren). Baarn, 1902... Jg. 1... 4°. World, The Literary, and Reader. A monthly review of current literature. New series. London, 1895—1919. Dl. 51—66. 4°. Zeitschrift für Bibliothekswesen, Oesterreichische. Zie: Mittheilungen. Zeitschrift für Bücherfreunde. Monatshefte für Bibhophiüe und verwandte Interessen. Herausgegeben von Fédor von Zobeltitz. Bielefeld und Leipz. 1897—1909. Jg. 1—12. 4°. Neue Folge. Herausgeg. von Carl Schüddekopf und Georg Witkowski. Leipzig, 1909... Jg. 1... m. pl. en afb. 4°. Zeitung, Leipziger Allgeméme, für Buchhandel und Bücherkunde. Leipzig, 1839. Jg. 2. 4°. Zentralblatt für Bibliothekswesen. Herausgegeben unter «tandiger Mitwirkung zahlreicher Fachgenossen des In- und Auslandes von O. Hartwig, K. Schulz und Paul Schwenke. Leipzig, 1884... Jg. 1... 8°. General-register zum 1—10 Jabrg. und z. 11 — 20 Jahrg. bearb. von Cacl H ae berlin. Leipzig, 1895, 1905. 8°, en de volgende Bei hef te: 1. Spirgatis, Max. Personalverzeichniss der Pariser Universitat von 1464 und die darin aufgeführten Handschriften- und Pergamenthandler. 2. Brambach, Wilh. Die Reichenauer Sangerschule. — Roth, F. W. E. Zur Bibliographie des Henricus Hembuche de Hassia dictus de Langenstein. 3. Schema des Realcatalogs der Kgl. Universitatsbibliothek zu Halle a. S. 4. Roth, F. W. E. Die Buchdruckerei des Jacob Köbel und ihre Erzeugnisse. — Wichner, P. J. Zwei Bücherverzeichnisse des 14. Jahrh. in der Admonter Stiftsbibliothek. 5. Heyer, A. Dritte Nachlese zu Weller's deutschen Zeitungen. — Steinschneider, M. Die arabischen Uebersetzungen aus dem Griechischen. 6. Heuser, E. Beitrage zur Geschichte der Universitatsbibliothek Giessen. 7. Hochegger, Rud. Ueber die En'.stehung und Bedeutung der Blockbücher mit besonderer Rücksicht auf den Liber Regum. I. 3. VAKTIJDSCHRIFTEN. 13 Buchbinderei und Cartonnagefabrikation. Sedert Jg. 13 (1913-14): — Organ d. Jacob Krausse-Bundes. Vereinigung deutscher Kunstbuchbinder. Archiv fur Buchdruckerkunst und verwandte Geschaftszweige. Herausgegeben von Alexander Waldow. Leipzig, 1864 —1887, 1893. Jg. 1—24, 30. 4°. — Voortgezet als: Archiv für Buchgewerbe. Begründet von Alexander Waldow. Leipzig, 1913... .Dl. 50... 4°. Archiv für Buchhandler. Rundschau auf dem Gebiete des Buch-, Kunst- und Musikalienhandels sowie verwandter Geschaftszweige. Herausgegeben von H. Pfeil. Reudnitz, 1868— 1869. Jg. 1—2. 8°. Bibliographie de la France. Journal général de rimprimerie et de la librairie. Publiée sur les documents fournis par le Ministère de 1'Intérieur. Paris, 1818—1861, 1867—69, 1878... 8°. Bibliographie russe et slave. Journal général de la librairie, de rimprimerie, du commerce de la musique, des estampes etc. Petersb. I879. Dl. 1. 8°. Boekbinder, De. Maandblad der bindersafdeelingen Amsterdam en den Haag Alg. Ned. Typ. Bond. Redacteur: J. C. Fenthur. Amsterdam, 1910—17. Jg. 1—6. 4°. Sedert Jg. 5: Maandblad der bindersafdeeling Amsterdam van den Algem. Nederl. Typografenbond. Boekdrukker, De. Vakblad voor de typographie in Nederland. Redactie: E. J. de Groot en A. M. Watzulick. Dordrecht, 1898— 1901. Jg. 1—3. no. 7. 4°. Boekdrukker, De. Orgaan van den Nedèrlandschen Bond van boekdrukkerspatroons. Amsterdam, 1910, 11. Jrg\ I, II. Jan.-Maart. fol. Boekdrukker, De Nederlandsche. Onder red. van H. A. M. Roelants Jr. Dordrecht, 1897—98. Afl. 1—6. 4°. Boekdrukkers Nieuwsblad. Orgaan voor patroon en gezel. Deventer, Rutering en Vermandei, 3 April 1874—31 Mrt. 1877. Jaarg. 1—3. kl. fol. Boekhandel, De. Nieuws- en advertentieblad voor uitgevers en boekhandelaren in België en Nederland. Ahtw., F. de Groot, 15 Dec. 1881—5 Dec. 1884. 3 dln. 4°. Boghandlertidende, Nordisk. Redigeret af J. L. Lybecker. K0benhavn, 1911—15. Jg. 45. 2e halfj.—49. no. 30. 4°. Boghandlertidende, Dansk. Redigeret af J. L. Lybecker. K0benhavn, 1915... Jg. 61. no. 31... 4°. Boletin de la libreria. (Publicacion mensual). Obr^s antiguas y modernas. Madrid, Libreria de M. Murillo, 1874—1909.36 dln. 8°. Complete serie; No. 12 van het laatste deel is niet verschenen, evenmin als titel en inhoud van deel 35 en 36. 14 L INLEIDING. Boletin de la libreria. Voortgezet als: Bibliografia Espa- flola, EI, Organo oficial de la Asociación de la libreria de Espana. Madrid, Januari 1909... Jg. 9.. . Met Indice general. Sedert Jg. 15 met den ondertitel: Repertorio quincenal de la produccion del libro publicada por la Asociación de la libreria de Espana. Bookseller, The American. A semi monthly journal devoted to the interests of the book, stationery, news and music trades, and general literature, with which is incorporated the American Bookseller's guide, (and the Index sinds 1878). New-York, 1876—82. Dl. 2, 4—12. New Series. Dl. 1. 8°. Börsenblatt für den deutschen Buchhandel und für die mit ihm verwaridten Geschaftszweige. Eigentum des Börsenvereins der deutschen Buchhandler zu Leipzig. Leipzig, 1834—55, 1861—73, 1875... Jg. 1—22, 28—40, 42... 4°. Buch- und Kunstdruck. Zie: Deutsche Buchhandelsblatter. Buchgewerbeblatt. Monatschrift für alle Zweige des Buchgewerbes. Organ des Centralvereins für das gesamte Buchgewerbe. Herausgegeben von Konrad Burger. Leipzig, 1892—95. Jg. 1—3. 4°. Jg. 3: mit dem Beiblatt: Buchgewerbliche Rundschau. Jg. 2—3: Halbmonatschrift. Buchhandelsblatter, Deutsche. Illustrierte Monatschrift für den Buch- und Kunsthandel, das Buchgewerbe und die grapbischen Künste. Red. W. Heichen. Naumburg a.S., Erfurt, 1900— 1906. Jg. 1—6. 8°. —Voortgezet als: Buch- und Kunstdruck. Wegweiser für Drucksachen-Hersteller und Verbraucher. Begründet als deutsche Buchhandelsblatter. Red. W. Heichen (van af Dl. 9. O. Block). Erfurt, 1906—1916. Jg. 7—16. 8°. Buchhandler-Akademie, Deutsche. Organ für die GesamtInteressen des Buchhandels und der ihm verwandten Gewerbe. Herausgegeben von Hermann Weiszbach (van af Dl. 7 door Curt Weiszbach). Weimar, 1884—90. Dl. 1—7. 8°. Buchhandler-Almanach, Deutscher. auf das Jahr 1862, 63. Leipzig, B. Hermann, Jg. 1—2. 12°. Buchhandler- Correspondenz, Oesterreichisch- Ungarische. Organ des Vereines der österr.-ungar. Buchhandler. Red. von Carl Junker. Wien, 1894, 1900... Jg. 35, 41... 4°. Buchhandlergilde-Blatt. Eigentum der deutschen Buchhandlergilde. Berlin 1916... Jg. 1... 4°. Buchhandler - Kalender, Oesterreichisch - Ungarischer. 1912. Wien. kl. 8°. Buchhandlerzeitung, Allgemeine. Wochenschrift mit der ï. 3. VAKTIJDSCHRIFTEN. 15 Beilage Internationale Litteraturberichte. Leipzig, 1894—951897—99. Jg. 1—2, 4—6. 4°. Bulletin, The American. Published in the interests of the American Type Founders Company and printers and publishers everywhere. Oct. 1912—Sept. 1913 (5 nos.). Dl. III. No. 1—4. 2d series no. 13—16. Z. p. 1912—1916. 8°. Bulletin de rimprimerie et de la librairie. Paris, 1876, 1885—86, 1888—90, 1891—99. Jg. 1, tl, 12, 14—23. fol. Cartonnage. Zie: Graficus. Cercle beige de la librairie, de rimprimerie et des professions qui s'y rattachent. Bulletin. Nos. 119—121, 124—127, 132—135, 139—144. Brux. 1902—5, 1907—9. 8°. Ghronik für vervielfaltigende Kunst. Redigiert von Rich. Graul. Wien, 1888—1891. Jg. 1—4. m. afb. fol. (niet verder verschenen). Correspondentieblad van den Nederlandschen Bond van boekverkoopersbedienden. Amst. 1899—1913. Nos. 1—146. 8°. Vanaf 1 Juni 1913voortgezet onder den titel: Ons streven, Orgaan van den Nederlandschen Bond van boekverkoopersbedienden. Amst. 1913... No. 147... Gorrespondenz-Blatt. Organ zur Vertretung der Interessen des Buchhandels im Allgemeinen und der Buchhandlungs Gehilfen ins Besondere. Kassei, 1868—1870. 4°. Dagbladpers, De Nederlandsche. Vereeniging van Uitgevers van dagbladen. Amst. 1911... Nos. 3—5, 7—10, 12—17, 19... 4°. Debitant, De. Vakblad voor boekhandelaars en leesbibliotheekhouders. Amst., Gron. 1889—16 Jan. 1892. Jg. 1—3. fol. De le jaargang 2 Mrt 1889—15 Febr. 1890 (N°. 1 — 26) en de 2e jaargang 1 Mrt—25 Oct. 1890 (N°. 27 — 44) verschenen te Amsterdam, Bureau Warmoésstraat 134 (bij J. J. Hofstede); de 2e jaargang 11 Nov.—27 Dec. 1890 (N°. 45—52) en de 3e jaargang 3 Jan. 1891 — 16 Jan. 1892 (Afscheidsnummer) te Groningen bij de Erven B. van der Kamp. Debitant, De. Officieel orgaan van den Nederlandschen Debitantenbond. 's Grav. 1919... Jg. 1... 4°. Droit d'auteur, Le. Organe officiel du Bureau de rUnion internationale pour la protection des oeuvres littéraires et artistiques. Berne, 1888... Jg. 1... 4°. Met: tables générales des matières, 1888—1900. Berne, 1903. 8°. Drukkers jaarboek, Het. Onder medewerking van verschillende vakkundigen, uitgegeven door Ipenbuur & van Seldam. Amst. 1906—08, 1911. 4 dln. m. pl. 8°. Drukkunst en boekhandel, Neêrlands. Maandblad onder 16 X. INLEIDING. redactie van H. J. Klaasesz, met medewerking van bekende vakgenooten. Hengelo, 1898—99. 8°. Export-Journal. Internationaler Anzeiger für Buchhandel und Buchgewerbe, Papierindustrie, Schreibwaaren- und Lehrmittelhandel. Leipzig, 1893—99. Jg. 6—13. 8°. Gazette, American literary, and Publishers Circular. Philadelphia, G. W. Childs, May 1863—1865. Dl. 1—4. 4°. Giornale della libreria, della tipografia e delle arti ed industrie affini. Organo ufficiale dell' Associazione TypograficoJibraria Italiana. Periodico settimanale. Milano/ 1906... Jg. 19... 8°. Graficus. Weekblad voor de grafische vakken in Nederland. Met bijvoegsels: De Zetmachine (van af 21 Mei 1918), Papier .(van af 8 Oct. 1918), Het Illustratiebedrijf (van af 20 Mei 1919), Cartonnage (vanaf 11 Mei 1920). 's Grav. 1917... Jg. 1... 4°. Graphicus, Maandblad voor de typographie en aanverwante vakken. Redactie: A. W. Barten en P. Postma met medewerking van bekwame binnen- en buitenlandsche vakheden. Redacteur voor druktechniek: F. van Dijk. (Jg. 4 en 5 onder red. van P. Postma). Tilburg, 1904—Maart 1910. Jg. 1—6. afl. 3. 4°. — Voortgezet als: Het Maandblad voor de typographie. Den Haag, 1910—17. Jg. 1—7. 4°. Gutenberg. Zeitschrift für Buchdrucker, Schriftgiesser, Zeichner, Holzschneider, Graveure, Stein- und Kupferdrucker, Galvanografen, Stilografen, Chemitipisten, Fotografen, Galvanonlastiker, Buchbinder, Glasatzer, etc. herausgegeben von M. Auer. Wien, 1855—56. Jg. 1. no. 1—20 en 3 Beilagen, Jg. 2. no. 1—5, 9, 11—15, 19—24. m. pl. gr. 4°. Illustratiebedrijf, Het. Zie Graficus. Jaarboek voor den boekhandel, bewerkt door D. Smit. Amst., Meulenhoff & Co. 1909, 1910. Jg. 1—2. m. afb. 4°. Jaarboekje voor den boekhandel. 1839—1843. 's Hage, J 839—43. 4 dln. m. portr. en facs. 12°. 1839 bij S. de Visser en Zn. 1840 en 41 bij J. M. van 't Haaff. 1842. 1843 bij J. L. C. Jacob. Bevat o.a. levensschetsen van Jacobus - Koning en H. A. C. Thieme, voorts vele bijzonderheden over de Elseviers door A. D. Schinkel, over letterkundig eigendom door Fr. Muller; benevens de Naamlijsten der boekhandelaars in Nederland. Jahrbuch, Bibliopolisches, für 1836, 38. Leipzig, Jg. 1—3.8°. Met de portretten van Carl Tauchnitz, D. Elzevier ?, J. Koning, afbeelding van den voorgevel en de groote zaal der boekhandelaarsbeurs te Leipzig, stukken over wetten op den boekhandel en censuur in Saksen, statistiek van den boekhandel, enz. In het 3e deel is eene lijst van meer dan 500 boeken over geschiedenis des handels, over nadruk, boekdrukkunst, bibliographie, enz. I. 3. VAKTIJDSCHRIFTEN. 17 Jahrbücher, Typographische. Herausgegeben von Julius Maser. Leipzig, 1895—1903. Jg. 16—24. 8°. Jaarg. 17—19 met medewerk, van L. Nieper, M. Honegger en Aarland. Jaarg. 20— 24 uitgeg. door Technikum für Buchdrucker in Leipzig. Journal de la librairie, de rimprimerie et de toutes les professions qui s'y rattachent. Brux. 1909... Jg. 1... 8°. Journal fur Buchdruckerkunst, Schriftgiesserei und die verwandten Facher, herausgegeben von Johann Heinrich Meyer. Braunschweig und Amsterdam, 1834—1839, 1846—1847, 1849, 1852—1857, 1859. begründet von Heinrich Meyer, redig. von Th. Goebel. Braunscbweig-Hamburg, 1875—1886, 1888—1893. (van 1888—93 redigiert von Ferdinand Schlotke). 4°. Kantoorboekhandel, De. Weekblad voor den kantoorboekhandel in Nederland. Met bijvoegsel: Het moderne kantoor (van af 1 Nov. 1918). 's Grav. 1918... Jg. 1... 4°. Kolporteur, De. Gewijd aan de belangen des boekhandels en aanverwante vakken. Amst. 1868—77. fol. Künste, Freie. Fachblatt für Lithographie, Steindruckerei und Buchdruckerei. Herausgegeben von Josef Heim. Wien und Leipzig, 1885—91, 93. Jg. 7—13, 15. 4°. Künste, Graphische. Organ für sammtliche graphische Facher. Gegründet unter dem Titel „Lithographia", durch Gustav W. Seitz. 1861. Leipzig, 1890. Jg. 30. 4°. Laurens Co ster. Tijdschrift voor beoefenaren en voorstanders der boekdrukkunst (van af jrg. 4: Tijdschrift gewijd aan de belangen der boekdrukkunst en aanverwante vakken). Utrecht, 1859—65. Jg. 1—8. kl. 8°. (niet verder verschenen). Vao af Jg. 3 Orgaan der Algem. Nederl. Typographische HoofdVereeniging. Jg. 1 en 2 onder redactie van C, Mommaas Cz. Jg. 3 onder redactie eener Commissie uit het Bestuur der Algem. Nederl. Typogr. Hoofdvereeniging. Jg. 4 zonder opgave van redacteur. Jg. 5 en 6 onder redactie van C. Mommaas Cz. Jg. 7 en 8 onder redactie van F. B. Julio. Librairie, La. Paris, 1904—1914. Jg. 22—32. (nr. 76—194). fol. Ontbr. no. 170—183. Lithographe, Le. Journal des artistes et de» imprimeurs, publiant tous les procédés connus de la lithographie, avec leurs différentes modifications, signalant les découvertes nouvelles dans eet art, -et rendant un compte impartial de ses productions. Rédigé par des lithographes sous la direction de Jules Desportes. Paris, Rott., 1838, 1845. Jg. 1. 1—3, 5, 8—12 en Jg. 4. m. pl. 8°. Lithographer and Printer, The American. A weekly journal devoted to lithography and all the graphic arts. NewYork, 1888—89. Dl. 10—11. fol. Maandblad voor de typographie. Zie': Graphicus. 2 18 I. INLEIDING. Magazin fur den deutschen Buchhandel. Herausgegeben von A. Schürmann. Leipzig, 1874—1876. 3 dln. 8°. Magnus. Officiéél orgaan van den Nederlandschen Bond van boekbinders-patroons. Rott., 's Grav. 1910... Jg. 1... 4°. Manuscript, Het. Orgaan ter bevordering der gemeenschappelijke belangen van uitgevers, schrijvers en redactiën. Haarlem, 1885. Jg. 1. 4°. Mededeelingen van de drükinktfabriek Berger & Wirth: Directeur Aug. P. Gaarlandt. Amst. 1912—15. No. 1—8. 4°. Mededeelingen, Typografische. Lettergieterij „Amsterdam", voorheen N. Tetterode. Amst. 1905... Jg. 1... 8°. Mededeelingen van Van Stolk & Reese, Papierhandel. Rott. 1909... 8°. Mededeelingen van den „Nederlandsche Uitgeversbond". Amst. 1915—1918. Nos. 1—33. 8°. Voortgezet als De Uitgever. * Mededeelingen van „De Nederlandsche Vereeniging van houders van advertentie-bureaux. Rott. 1913—14. Jg. 1—2. nos. 1—7. 4°. (niet verder verschenen). Mededeelingen van den Nederlandschen Bond van steendrukkerijen en van de Ver. van Ned. chemigrafische inrichtingen. Amst. 1917, 18. Kerstnummer 1917 en 1918. 8°. Mittheilungen für den deutschen Sortiments-Buchhandel. Altona, 1864. nos. 1—13, 22—25. 1865. nos. 2—10, 12—14,16, 17.4°. Mitteilungen, Schweizer Graphische. (Halb)Monatschrift für das graphische Kunstgewerbe. Redakteur und Herausgeber Aug. Muller. St. Gallen, 1913... Jg. 32... gr. 8°. Muster-Austausch, Internationaler Graphischer. des deutschen Buchdrucker Vereins. Leipzig, 1889—1893. Jg. 1—5. m. pl. 4°. Newsvendor, The. A monthly trade-journal for newsagents, booksellers, stationers, and printers. London, 1873. 1 Aug.—1874 14 Oct. No. 1— New-series no. 25. 8°. Van af n°. 10 (n°. 1 New series): A weekly organ of intercommunication for newsagents, booksellers, bookbuyers and literary meru Nieuwsblad voor den boekhandel, 's Grav. en (sedert 1870) Amst. 1834... Jg. 1... 4°. fol. en 8°. Redacteur-administrateur: 1871 — 1887 C. Zwaardemaker. 1888—1891, S. L. v. Looy. 1892— 1914 A. S. de Rochemont 1914... P. Bausch. Van Jan. —Oct. 1834 verschenen onder den titel: Nederlandsen Letterkundig Nieuwsblad bij S. de Visser & Zoon. Organ des deutschen Buchhandels oder Allgemeines Buchhandler Börsenblatt, redigiert von Heinrich Burchhardt. Berlin, 1834—41, 43. Jg. 1—8, 10. 4°. I. 3. VAKTIJDSCHRIFTEN. 19 Papier. Zie: Graficus. Papier-Zeitung. Fachblatt für Papier- und SchreibwarenFabrikation und -Handel, Buchbinderei, Druck-Industrie, Buchhandel sowie für alle verwandten und Hilfs-Geschafte: Pappwaren-, Spielkarten-, Tapeten-, Maschinen-, Chemische Fabriken, u. s. w. Berlin, 1889... Jg. 14... 4°. Press News, The Provincial London and Colonial. A monthly hterary and business journal circulating widely throughout the printing trade, conducted by Will. Dorrington. London, 1873. 18 July—1874. 19 Mrt. Dl. 8. no. 91 — Dl. 9. no. 99. 8°. Press-Zeitung, Allgemeine. Annalen der Presse, der Literatur und des Buchhandels. Redigiert unter der Leitung von J. E. Hitzig. Leipzig, 1840. 8°. Printer, The British. A journal of the graphic arts, with which is incorporated The British Bookmaker, The British Lithographer, and The Printers' International Specimen Exchange. Leicester, 1896—97, 1901. Dl. 9—10, 14. 4°. Printer and Stationer, The British and Colonial. Published weekly. London, 1913... Dl. 73. nos. 11, 16... fol. Printer, The Inland. A technical journal devoted to the art of printing. Chicago, 1898—1901. Dl. 21—22, 23. nos. 1—4, 6, 24—26. 4°. The ïeading trade journal of the world in the printing and allied industries. Chicago, 1901... Dl. 27—34, 36. nos. 4—6, 37... 4°. Printer's Register, The. and Bookbinders' and Stationers' Record, with which is incorporated The Newspaper Press. London, Aug. 1874—Dec. 75, 1878 Apr., Mei, Juli. 1879, Juli, Aug., Sept., Dec. 1880 Jan., Mrt., Apr., Mei, Juli. 1881 Dec. 1882 Jan. Dl. 14—15, 17, 19, 21. 4°. The Printing, Art. An illustrated monthly magazine of the art of printing and of the allied arts. Edited by Henry Lewis Johnson, a. o. Cambridge, U. S. A., 1903... Dl. 1... 4°. Van Dl. 17—24 als: An illustrated monthly magazine devoted to the graphic arts. Sedert Dl. 25: Thomas Dreier, Editor, C. F. Whitmarsh, gen. manager. Printing Art, Sample Book, The. A monthly publication, containing examples of typographie and other designs intended to assist the printer and those who order printing in the choice of color schemes, inks, and papers. Cambridge, U. S. A., 1908—12. Dl. 1—9. 4°. Dl. 5—9: , a monthly journal presenting helpful suggestions as to the use of new and Standard papers, together with information and models for the use of other allied materiels. Voortgezet als: The printing art Suggestion Book. A 20 I. INLEIDING. journal presenting helpful suggestions and new ideas as to the use of papers, inks, engravings various methods of printing, etc. Cambridge, U. S. A. 1912—March 1919. Dl. 10—22. 4°. Proprlété littéraire et artistique, La. Journal mensuel des auteurs, des artistes, des éditeurs, des libraires et marchands d'objets d'art de tous les pays. Paris, 15 Janv.—1 Oct. 1855. Nos. 3—10, 12—18. 8°. Proprlété industrielle, La. Organe officiel du Bureau international de 1'Union pour la protection de la propriété industrielle, Berne, 1908... Dl. 24... 4°. Publisher's Circular, The. and Booksellers' Record. Established by the publishers of London in 1837. London, 1861, 1862, 1864—67, 1869—82, 1886, 1892... Dl. 25—30, 32—45, 49, 56. ..4°. Publishers' Weekly, The. American book-trade journal. With which is incorporated The American Literary Gazette and Publishers' Circular. Established in the year 1852. New-York, 1873... Dl. 3... 8°. Ontbr. Dl. 4, 15-16, 31-32, 35-36, 39-48. Revue graphique beige, La. Brux. 1897—88. Jg. 1—2 (nos. 1—3, 5—6, 12). fol. Rundschau, Lithographische. Zeitschrift für Steindruckerei, Zinkdruckerei und verwandte Facher. Begründet und redigiert von Ferdinand Schlotke. Hamburg, 1885—1886. Jg. 1—2. 4°. Schakel, De. Orgaan van de Ned, Vereeniging van chefs in het grafisch bedrijf. Red. F. Koekebakker (1912. no. 1—1913. no. 10), D. van Wouw (1913. no. 11—1914. no. 4), Het Hoofdbestuur (1914.no. 5—10) DJ. Buys (1914. no. 11...) Amersf. 1912... Jg. 1... 4°. Streven, Ons. Zie: Correspondentieblad. Tarief, Het. Officieel orgaan van den Nederlandschen Bond van boekdrukkerijen. Onder redactie van het Hoofdbestuur. Techn. redacteur Corn. Immig Jr. Rott. 1910... Jg. 1... 4°. Times and Litho grapher, The Printing. An illustrated monthly technical and fine art journal of typography, lithography, engraving, paper-making, and the auxüiary trades, London, 1877—80. N. ser. Dl. 3—6. 4°. Tijdschrift gewijd aan de belangen der boekdrukkunst. Zie: Laurens Coster. Uitgever, De. Maandblad van den Nederlandschen Uitgevers Bond. Hoofdredacteur: J. Tersteeg. Rechtskundig redacteur K. Jansma. Leiden, 1918... Jg. 1... 4°. Uitgever en Debitant. Officiéél orgaan van den Nederlandschen Uitgeversbond. Onder redactie van J. W. Enschedé, R. W. P. I. 4. WERKEN VAN GENOOTSCHAPPEN. 27 XXIII. Symbolum Apostoücum. Blockbuch. Unicum der K. Hofund Staatsbibliothek zu München nebst 12 Holzschnitten gleichen Stils. In 21 Lichtdrucktafeln. Herausgegeben von Paul Kristeller. Berlin, 1917. fol. Ausserordentliche Veröffentlichungsn. Berlin, 1908... Dl. I... I. Ulrich Boner. Der Edelstein. Lichtdrucknachbildung der undatierten Ausgabe im Besitze der Königl. Bibliothek zu Berlin. Nebst 6 Tafeln nach der Ausgabe der Herzoglichen Bibliothek zu Wolfenbüttel. Berlin, 1908. fol. II. DieTarocchi. ZweiitahenischeKupferstichfolgenaus dem XV. Jahrh. 50 Tafeln in Hehogravüre. Berlin, 1910. fol. III. Holzschnitte im Kupferstichkabinett des Germanischen National-Museums zu Nürnberg. 32 Holzschnitte auf 29 Tafeln, 11 davon in Farben. Herausgegeben von W. Stengel. Berlin, 1913. fol. V. Martin Schongauer. Nachbildungen seiner Kupferstiche. 72 Tafeln in Kupfertiefatzung. Herausgegeben von Max Lehrs. Berlin, 1914. fol. e. Gutenberg-Gesellschaft, Veröffentlichungen. Mainz, 1902—1913. 9 dln. m. pl. 8° en fol. I. G. Zedler. Die alteste Gutenbergtype. Mainz, 1902. II. P. Schwenke. Die Donat- und Kalender-Type. Mainz, 1903. III. E. Schröder, G. Zedler und H. Wallau. Das Mainzer Fragment vom Weltgericht, der alteste Druck mit der Donat-Kalender-Type Gutenbergs. — Fr. Falk und H. Wallau. Der Canon Missae vom Jahre 1458 der Bibliotheca Bodleiana zu Oxford. Mainz, 1904. IV. G. Zedler. Das Mainzer Catholicum. Mainz, .1904. V, VI, VIL E. Schröder. Das Mainzer Fragment vom Weltgericht. — G. Zedler. Die 42 zeilige Bibeltype in Schöfferschen Missale Moguntinum von 1493. — A. Tronnier. Die Missaldrucke Peter Schöffers und sèines Sohns Johann. — W. Velke. Zu den Bücheranzéigen Peter Schöffers. Mainz, 1908. VIII, IX. S. de Ricci. Catalogue raisonné des premières impressions de Mayence (1445—1467). Mainz, 1911. X, XI. G. Zedler. Die Bamberger Pfisterdrucke und die 36-zeilige Bibel. Mainz, 1911. XII, XIII. G. Zedler. Die Mainzer Ablassbriefe der Jahre 1454 und 1455. Mainz, 1913. m. pl. fol. Jahresberichte. Mainz, 1902... Dl. I... 8°. Beilagen zum llten, 12ten und 13ten Jahresbericht: Joh. 30 I. INLEIDING. naar Spaansche bescheiden bewerkt door J. W. IJzerman. 'sGrav. 1915. m. 2 krtn. 8°. X. De Open-deure tot het Verborgen Heydendom door Abraham Rogerius. Uitgegeven door W. Caland. 's Grav. 1915. 8°. XI, XII. Reizen iri Zuid-Afrika in de Hollandse tijd. Uitgegeven door E. C. Godée Molsbergen. Tochten naar het Noorden 1652—1806. 's Grav. 1916. 2 dln. m. 4 krtn. en 21 pl. 8°. XIII. De Oost-Indische Compagnie in Cambodja en Laos. Verzameling van bescheiden van 1636 tot 1670 uitgegeven en toegelicht door Hendrik P. N. Muller, 's Grav. 1917. m. 1 krt en 3 afb. 8°. XIV, XV. Reizen van Willem Barents, Jacob van Heemskerck, Jan Cornelisz Rijp en anderen naar het Noorden (1594—1597), verhaald door Gerrit de Veer. Uitgegeven door S. P. 1'Honoré Naber. Met eene hibliographie van de „Drie seylagien" en literatuur (1583—1917) over de Noordelijke reizen van 1594—1597 door C. P. Burger Jr. 'sGrav. 1917. 2 dln. m. 7 krtn. en 39 pl. en afb. 8°. XVI. Journael van de reis naar Zuid-Amerika (1598—1601) door Hendrik Ottsen. Met inleiding en bijlagen uitgegeven door J. W. IJzerman, 's Grav. 1918. m. 3 krtn. en 5 pl. 8°. XVII. De reizen van Abel Janszoon Tasman en Franchoys Jacobszoon Visscher ter nadere ontdekking van het Zuidland in 1642/3 en 1644. Uitgegeven door R. Posthumus Meijjes. 's Grav. 1919. m. 10 krtn. en 68 schetskrtn. en pl. 8°. Jaarverslag. 1908... Jg. 1... 8°. h. Le Musêe du livre. Typographie, Lithographie, Reliure, Librairie, Bibliographie, Applications photographiques, Industries se rattachant a rimprimerie. Brux. 1907... Fase. 1... 4°.. Publications. I. Un Musée du livre a Bruxelles. Rapport présenté par Edmond Grégoir et J. v. Overstraeten. Brux. mars 1905. 8°. II. Otlet, Paul. Projet de constitution d'une société ayant pour objet la création du Musée. Brux. juin 1905. 8°. III. Projet de statuts. Brux. fébr. 1906. 8°. IV. Rapport de Ernest Vandeveld au nom de la Commission I. 4. WERKEN VAN GENOOTSCHAPPEN. 31 chargée de Texamen des propositions relatives a la. création, a Bruxelles, d'un Musée du livre. Brux. févr. 1906. 8°. V. Projet de statuts. Brux. mars 1906. 8°. VI. Programme, statuts, organisation. Brux. juin 1906. 8°.. VII. Le Musée du livre, son but, son organisation, son programme. Brux. jüület 1906. 8°. VIII. Otlet, Paul. Les aspects du livre. Conférence inaugural. du livre beige d'art et de littérature, organisée a Óstende par le Musée du livre. Brux. nov. 1906. 8°. IX. Barbèra, Piero. Le livre en Italië. Conférence. Brux.. 1907. 8°. XIII. Titz, Louis. L'esthétique du livre moderne. Résumé de la conférence faite a la Maison du livre. Brux. 1910. langw. 8°. m. afb. XIV. Didier, Charles. Le journal et la revue. Conférence donnée a la Maison du livre. Brux. 1910. 8°. XV. Picard, Edmond. Les progrès de 1'art de 1'édition en Belgique Conférence donnée a la Maison du livre. Brux1910. 8°. XIX. Organisation des bibliothèques publiques en Belgique. Projet de loi instituant une bibliothèque postale intercommunale. Brux. mai 1911. 8°. XX. Exposition de partitions musicales. Livrets d'opéras, Affiches théatrales. Catalogue. Brux. 1913. 8°. Exposition de reliure d'art. Catalogue. Brux. 1912. 8°. Exposition des arts graphiques. Catalogue. Brux. 1912. 8°. XXV. Exposition internationale du timbre-poste moderne. Catalogue. Brux. 1914. 8°. Exposition internationale du livre, Leipzig, 1914. Section beige, organisée par le Musée du livre et des assoctations affiliées. Brux. 1914. langw. 8°. i. Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels. Bijdragen tot de geschiedenis van den Nederlandschen boekhandel. Amst. 1884... Dl. I... I. Levensschetsen en verspreide stukken. Amst. 1884. 8°. II. Kluit, W. P. Sautijn. De Nieuwsbladen voor den boekhandel. — Kruseman, A. C. De Fransche wetten op de Hollandsche drukpers, 1806—1814. — Brieven van Daniël Elsevier aan Nicolaas Heinsius (9 Mei 1675—1 Juli 1679).. Amst. 1890. 8°. III. Meulen, R. v. d. Een veertigjarige uitgeversloopbaan- 42 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. Maire, A. La technique du livre. Typographie. Illustration. Reliure. Hygiène. Paris, 1908. m. pl. en afb. 8°. Meier—Graefe, J. Der gegenwartige Stand des Buchgewerbes in Paris und Brussel. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jahrg. I. 1897—98). Meulen, R. van der. Het boek in onze dagen, beschreven en afgebeeld. Leiden, 1892. m. pl. 8°. Het boek. Z. j. m. afb. 8°. (overdruk uit Nederland in den aanvang der 20ste eeuw. Leiden, 1910). Monet, A. L. Procédés de reproduetions graphiques appliquées a rimprimerie. Paris, 1888. m. pl. en afb. 8°. Monographien des Buchgewerbes. Herausg. vom deutschen Buchgewerbeverein. Dl. 1—10. m. afb. 12°. I. Kirschmann, A. Antiqua oderFraktur? (Lateinische oder deutsche Schrift). Eine kritische Studie. 2e Aufl. Leipzig, 1912. 12°. II. Goldberg, E. Farbenphotographie und Farbendruck. Leipzig, 1908. m. pl. 12°. III. Hellwig, W. Der Satz chemischer und mathematischer Formeln. Leipzig, 1909. 12°. IV. Bammes, R. Der Titelsatz, s;ine Entwicklung und seine Grund/ satze. Leipzig, 1911. m. pl. 12°. V. Wol»f, H. Die Buchornamentik im XV. und XVI. Jahrhundert. Eeutsehland I. Leipzig, 1912. m. pl. 12°. VI. Stübe, R. Beitrage zur Entwickelungsgeschichte der Schrift. Heft 1. Vorstufen der Schrift. Heft 2. Die Bilderschriften. Leipzig, 1912, 13. 2 dln. m. pl. 12°. VII. SpiTZENPFEtL, L. R. Die Grundformen neuzeitlicher Druckschriften. Leipzig, 1912. 12°. VIII. Hoffmeister, H. Die Entstehung einer Schrift. Leipzig, 1913. m. pl. 12°. IX. Possannervon Ehrenthal, B. Die Papierfabrikation. Leipzig, 1913 m. pl. 12°. X. Clausz, H. Die Schwabischer Schrift in Vergangenheit und Gegenwart. Leipzig, z. j. 12°. Mouton, E. L'art d'écrire un livre, de 1'imprimer et de le pubher. Paris, 1896. 4°. Munier, J. B. Nouveau guide illustré de 1'imprimerie, de la librairie et de la papéterie. Paris, 1886. m. afb. 8°. Ronner, L. De hedendaagsche grafische technieken. Kort historisch overzicht. — Het papier. — Het lettergieten. — BoekdrukiUustratie's. — De boekdruk. — De diepdruk. — De steen- en lichtdruk. — De rubberdruk. — Het boekbinden. Amst. 1917. m. afb. kl, 8°. (Rouveyre, E.) De la matière des livres par un bibliophile. Paris, E. Rouveyre, 1880. 8°. Sauberlich, Otto. Buchgewerbliches Hilfsbuch. Darstellung der buchgewerbhch-technischen Verfahren für den Verkehr mit Druckereien und buchgewerbUchen Betrieben. Leipzig, 1913. m. afb. 8°. II. 9. ZETTEN EN DRUKKEN. 55 Mackellar, Th. The American printer: amanualof typography, containing complete instructions for beginners as well as practical directions for managing all departments of a printing office, etc. Philad. 1867. m. afb. 8°. Manuel, Le. des impositions typographiques, oü 1'on trouve aussi la représentation de la casse romaine, grecque simple, anglaise, et ronde, ainsi que la manière de composer 1'anglaise, et celle de corriger les épreuves d'imprimerie. Extrait du grand ouvrage de M. Momoro. 3e éd. Brux. 1819. 8°. Marahrens, A. Vollstandiges theoretisch-practisches Handbuch der Typographie nach ihrem heutigen Standpunkt. Leipzig, 1870. 2 dln. 8°. Minkman, J. Kleurenmengeling of kleurentegenstelhng ? De waarde en beteekenis van kleurenmengeling, in toepassing gebracht op een onzer jongste uitgaven, nader aangetoond, met toevoeging van eenige beoordeelingen ons van verschillende zijden geworden. Arnhem, 1883. 8°. De harmonie in de boekdrukkunst, practisch aangetoond, theoretisch beschreven en beoordeeld. Arnhem, 1884. 4°. L'harmonie dans 1'imprimèrie démontrée par la pratique, décrite et jugée en théorie. 2e éd. Arnhem, lf?86. 4°. Moxon, J. M. Mechanik exercices or the doctrine of handy-works applied to the art of printing. A literal reprint in two volumes of the first edition published in the year 1683. With preface and notes by Th. L. de Vinne. N.Y. 1896. 2 dln. m. pl. en facs. 8°. MUUer, Aug. Lehrbuch der Buchdruckerkunst. 9te verb. und verm. Aufl. Leipzig, (1914). m. afb. kl. 8°. Munier, J. B. Almanach-guide de rimprimerie et de la papéterie indispensable aux auteurs, éditeurs, libraires, ouvriers d'imprimerie, brocheurs, relieurs, etc. Indiquant la division, le poids, la qualité, le format des papiers, la composition des volumes et les signes de correction. Paris, 1870. 8°. O'Brien, M. B. A manual for authors, printers and publishers. Being a guide in all matters pertaining or incidental to printing and publishing. Londop, 1890. m. pl. 8°. Pater, P. .De Germaniae miracvlo optimo, maximo, typis literarum, earvmqve differentiis, dissertatio, qva simvl artis typo: graphicae vniversam rationem explicat. Lipsiae, 1710. m. pl. 4°. Paul, H., und J. Lehmann. Hülfsbuch bei Herstellung und Preis-Berechnung von Druckwerken. Breslau, 1890. m. pl. 8°. Printer's Grammar, The: containing a concise history of the origin of printing; also an examination of the superficies, gradation and properties of the different sizes of types cast by letter founders; 56 II. DE TECHNIEK VAN HET BOEK. various tables of calculation; models of letter cases; schemes for casting off copy, and imposing; and many other requisites for attaining a perfect knowledge both in the theory and practice of the art of printing. With directions to authors, compilers, etc. how to prepare copy, and to correct théir own proofs. Cbiefjy collected from Smith's edition. To which are added directions for pressmen, etc. London, 1787. 8°. Proeve van gemaakte vorderingen in het letterzetten door Jelle de Jager van Leeuwarden, kweekeling aan het Instituut voor doofstommen te Groningen en leerling ter Provinciale Groninger Courant- en Boekdrukkerij. Vertoond bij gelegenheid van het pubhek examen en de prijsuitdeeling der kweekelingen, in de Concertzaal der Harmonie, op 20 Juny 1859. 8°. Proeve van vorderingen in het letterzetten door D. Altink van Amsterdam, kweekeling op het Instituut voor doofstommen te Groningen, leerling ter Provinciale Groninger Courant- en Boekdrukkerij, vertoond bij de openbare les te Amsterdam den 16 April 1878. 8°. Ronner, L. Van leerling tot zetter. Met een hoofdstuk over het drukken, door Jac. van den Kamp. Amst. (1914). m. afb. 8°. Sa vage, W. A dictionary of the art of printing. London, 1841. m. afb. 8°. Schmatz, D. M. Neu-vorgestelltes auf der löblichen Kunst Buchdruckerey Gebrauchliches Format-Buch, worinnen allerhand Nachrichtungs-Figuren, die Columnen recht auszuschiessen, mit nothwendigen Unterricht in Abtheilung der Halb-Bögen, Drittheil, Viertheil, Sechstheil, usw. zu finden seyn. Wie auch Griech. und Lateinische Abbreviaturen, alchimistische und Apotheker-Zei-' chen, mit vier Tafeln, worin man jeden Bogens erste ColumnenZiffer gleich finden kan. Nebst angehengter Deposition, in Teutschund Niedersachsische Sprache. Allen Kunstverwandten zu nutzlichen Gebrauch übersehen und verbessert. Sultzbach, 1684. 8°. De „Deposition" met afzonderlijken titel: Depositio Cornuti typographici. Das ist: Lust -oder Freuden-Spiel, welches bey Annehmung und Bestattigung eines jungen Gcsellen, der die Edle Kunst Buchdruckerey redlich hat ausgelernet, ohne einige Aergernüsse kan agiret und fürges tellet werden. Zum erstenmal gedruckt zu Lüneburg in der Sternischen Druckerey. Anjetzo aber zusammen getragen, vermehretundnach-gedruckt von Dan. Mich. Schmatzen. Sultzbach, 1684. Schmldt, Adolf. Untersuchungen über die Buchdruckertechnik des 15. Jahrhunderts. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jahrg. XIV. 1897). Schuitmaker, D., en L. Ronner. Van leerling tot drukker. Amst. (1912). m. afb. 8°. Serra y Oliveres, A. Manual de la tipografia Espanola ó sea el arte de la imprenta. Madrid, 1852. m. letterproef. 8°. II. 9. ZETTEN EN DRUKKEN. 57 Stower, C. The printer's price-book, containing the master printer's charges to the trade for printing works of various descriptions, sizes, types, and pages; also a new èasy and correct method of casting off manuscripts and other copy, exemplified in specimen pages of different sizes and types: te which is prefixed some account of the nature and business of reading proof sheets for the press, with the typographical marks used for this purpose, and their apphcation shewn in an engraving. London, 1814. 8°. Tabellen voor het bepalen van den aankgkant op de boekdruksnelpers voor vellen, welke op de vouwmachiae gevouwen worden. Amst. (1915). 8°. Vin^ard, B. L'art du typographe. Ouvrage utile a MM. les hommes de lettres, bibliograpb.es et typographes. Contenant par chapitres et sommaires les détails de chacune des deux parties de 'eet art, la désignation et les modèles des caractères des langues, mort es et des langues vivantes, les proportions et rahgnement des vers, un vocabulaire typographique, une table des homonymes, une méthode simplifiée pour la correction.des épreuves; un traité sur les objets dont on tire une substance propre a faire le papier, des échantillons; les avantages du mécanisme de la presse; les lois et décrets relatifs a la propriété et a l'impression des ouvrages, etc. etc. Paris, 1806. m. pl. 8°. Vlnne, Th. L. de. The practlce of typography. New-Yórk, 1910, 1902, 1904. 4 dln. m. afb. 8°. I. Treatise on the procssses of typemaking. Plain printing types. II. Correct composition. A treatise on spelling abbreviations, the compounding and division of words, the proper use of figures and numerals, italic and capital letters, notes, etc. With observations on punctuation and proof-reading. 3d edition. III. A treatise on title-pag:s with numerous illustrations ■ facsimile and some observations on the early and recent printing of books. IV. Modern methods of book composition. A treatise on type-setting by * hand and by machine and on the proper arrangement and imposition of pages. Wal, F. van der. De beginselen der typographie. Meppel, (1906). m. afb. 8°. Waldow, A. Die Buchdruckerkunst in ihrem technischen und kaufmannischen Betriebe. Nach eigenen Erfahrungen und unter Mitwirkung bewahrter Fachgenossen bearbeitet. Leipzig, 1874— 1877. 2 dln. m. pl. en atlas. 4°. Waldow, A. Katechismus der Buchdruckerkunst. 6e verm. und verb. Aufl. Leipzig, 1894. m. afb. kl. 8°. Winkler, T. T. Typografisch vademecum. Beknopte handleiding voor den typograaf bevattende o. m. talrijke voorbeelden van formaten, advertentien, titels, enz. correctieteekens, Duitsch en Grieksch alphabet; verklaring hemel-, algebra- en andere teekens; model letterproef; uitgebreide lijsten van geabbrevieerde en vreem-