4









CATALOGUS
DEREpC
DOOR
BOEKHANDEL en DRUKKERIJ



INLEIDING.
Als een Hollander over Indië in het algemeen spreekt, dan bedoelt hij hiermede gewoonlijk alleen Java. Dit eiland is het meest bevolkt, het meest beschaafd en het best bekend van geheel Nederlandsch-lndië. Toch is de ethnographie van Java na Raffles veel minder beoefend dan die der minder beschaafde volksstammen als de Dajaks, Toradja's en Papoea's, waarschijnlijk omdat de laatstgenoemde volken eerst in de laatste 20 jaren meer grondig bekend zijn geworden door de reizen en onderzoekingen van mannen als Nieuwenhuis, Adriani, Kruyt, Lorentz, v. Nouhuijs enz., terwijl Java reeds eeuwen lang bekend heette te zijn. Het intieme leven der Javanen is echter eerst bekend geworden door personen, die niet alleen lang op Java vertoefd, maar zich ook veel met de inlanders bemoeid hebben. Hier moet vooral de heer L. Th. Maver genoemd worden, wiens werken „Een blik in het Javaansche volksleven" en „De Javaan als mensch en als lid van het Javaansche huisgezin" beter dan alle vroegere werken het Javaansche volksleven doen kennen. Ook Prof. C. Poensen heeft, toen hij zendeling in Ktdiri was, eenige zeer belangrijke bijdragen o. a. tot de kennis van de Javaansche kleeding, den Javaanschen huizenbouw en het Javaansche tooneel geleverd. In de laatste vijftien jaren hebben de heeren G. P. Rouffaer, J. A. Loebèr en J. E. Jasper over de Javaansche kunstnijverheid, vooral over de Javaansche batik-, weef- en vlechtkunst meer licht verspreid. Ook in het groote werk van Prof. Veth is de ethnographie in het 4= deel van de 2= uitgave door de medewerking van vele deskundigen beter tot haar recht gekomen, dan dit in de eerste uitgave het geval was.
De buitengewoon groote voorraad aan ethnographica uit Java, die 's Rijks Ethnogr. Museum bezit, heeft ons genoodzaakt, den catalogus van dit eiland in drie of vier deelen te splitsen. In dit eerste deel wordt alles beschreven wat betrekking heeft op het voedsel en de dranken, de opwekkende middelen, de kleeding en versierselen, den huizenbouw en het huisraad, de jacht en visscherij. Ook hierbij is, evenals in de vorige deelen, het groepensysteem van Mr. Serrürier gevolgd, hoewel ik persoonlijk er de voorkeur aan zou geven, groep I en III te vereenigen, daar b.v. alles wat dient tot het bereiden en bewaren van spijzen tevens huisraad is, zoodat groep I eigenlijk slechts als een onderdeel van groep III te beschouwen is.
Als men het nog niet wist, zou één blik in den catalogus voldoende zijn, om te toonen, welk een belangrijke rol Java de rijst als voedsel bekleedt. Ook het gebruik 'van sirih en opium is hier zeer verspreid. Het moet ieder opvallen, hoe



VI
inleiding.
sober de ornamentiek der voorwerpen op Java is, als men die b.v. vergelijkt met de gelijksoortige voorwerpen op Borneo of Bali, waar bijna alles van een hoog ontwikkelden kunstzin getuigt. In Nederlandsen Indië zou men bijna tot de overtuiging komen, dat het gevoel voor kunst met het toenemen der beschaving verdwijnt. Of moet men- dit toeschrijven aan den invloed van den Islam, die over het algemeen allen kunstzin doodt?').
Toch is op Java ééne kunstuiting buitengewoon karakteristiek ontwikkeld, al moge zij dan ook waarschijnlijk van Voorindischen oorsprong zijn. Wij bedoelen de batik-kunst.
Hierover zou natuurlijk veel gezegd kunnen worden, doch dit is hier overbodig, daar over dit onderwerp reeds eene publikatie van 's Rijks Ethnographisch Museum verschenen is, welke in het begin van dit jaar voltooid werd. Bij het beschrijven der groote verzameling gebatikte kleedingstukken was het lastig, dat bijna van geen enkel batik-^aXrooa de Javaansche naam in de inventarisstukken voorkomt. Dit noodzaakte ons tot vergelijking met de afgebeelde batiks en met die in andere verzamelingen hier te lande, b.v. in het Museum van Land- en Volkenkunde te Rotterdam, in dat van Natura Artis Magistra te Amsterdam en in het Koloniaal Museum te Haarlem. De £«/«'yfc-collectie van het Museum van Kunsnijverheid te Haarlem en de verzameling &*/«'/è-patronen uit Patjitan van den controleur R. A. Kern konden wij in het Museum met de onze vergelijken, doch daar bijna geen enkel dier £<z/M-patronen met de onze overeenkomt, heeft de vergelijking slechts geringe resultaten opgeleverd.
Bij den grooten rijkdom aan kleedingstukken uit Java, die 's Rijks Ethnographisch Museum bezit, valt het toch op, dat sommige karakteristieke stukken hier ontbreken. Er is o. a. geen enkel stuk kaïn kïmbangan in onze overigens zoo rijke verzameling. Ook de sieraden zijn hier betrekkelijk slecht vertegenwoordigd. Wel bezit het Museum zeer vele gouden ringen en oorsieraden, doch deze zijn in den grond gevonden en behooren tot de Javaansche Oudheden, die door schrijver dezes in deel V van dezen Catalogus beschreven zijn.
Zeer leerzaam, om een juist inzicht in de Javaansche kleeding en de wijze, waarop deze gedragen wordt, te verkrijgen, is de groote collectie gekleede poppen, die aan 's Rijks Ethnographisch Museum toegewezen werd, nadat zij eerst in Batavia en later te 's Gravenhage tentoongesteld was geweest. In dit deel. zijn echter slechts een gering aantal van die poppen beschreven, daar de groote meerderheid in ambtskostuum gekleed zijn, zoodat zij eerst onder groep X in deel XI van dezen Catalogus zullen beschreven worden.
Toevalliger wijze bezit 's Rijks Ethnographisch Museum veel meer modellen van huizen uit West-Java dan uit Midden- en Oost-Java, zoodat deze modellen meer een indruk van den Soendaneeschen dan van den Javaanschen huizenbouw geven. De Javaansche huizen worden op den grond gebouwd, de Soendaneesche echter rusten op korte palen.
Bij de beschrijving van het huisraad is dit naar het materiaal, waaruit het vervaardigd is, gerangschikt, zoodat bijv. het huisraad van hout, van vlechtwerk, van aardewerk en van metaal in vier groepen verdeeld is. Dit systeem heeft het nadeel, dat daardoor soms gelijksoortige voorwerpen in verschillende groepen beschreven worden, doch dit bezwaar was niet te vermijden; met het oog op de groote massa huisraad in 'sRijks
i) Wat men gewoonlijk Moslimsche kunst noemt, is meer Perzische en Voor-Indische, <&s Aristhe kunst dan Semiotische. Het ontbreekt den Semieten aan zin voor beeldende kunsten.



INLEIDING.
vii
Ethnographisch Museum was eene verdeeling in groepen noodzakelijk en hierbij kan geen ander criterium dan het materiaal dienst doen.
Het is te betreuren, dat de modellen van tijgervallen, die 's Rijks Ethnographisch Museum bezit, met enkele uitzonderingen zoo beschadigd zijn, dat zij van weinig waarde zijn. Overigens zijn de jacht en de visscherij door een groot aantal voorwerpen vertegenwoordigd, zoodat zij een duidelijk beeld van deze beide bedrijven geven.
Ten slotte een woord van dank aan de Heeren H. W. Fischer en J. C. E. Schmeltz voor de door hen betoonde welwillendheid in het nazien der drukproeven van dezen Catalogus.
Leiden, Juni 1914.
Dr. H. H. JUYNBOLL.






LIJST DER SERIEEN.
16. Leg. Dr. Salomon müllbr, in 1861 aangekocht.
31. Don. Dr. G. J. Wienecke, 1863. 37. Coll. der voormalige Delftsche Akademie, 1864.
83. Don. Dr. G. J. Wienecke, 1867. 88. Don. Dr. G. J. Wienecke, 1868.
90. Don. Dr. G. J. Wienecke, 1868.
91. Aankoop, 1868.
101. Don. Min. v. Koloniën (afkomstig van de
Tent. te Parijs, 1867), 1869.
102. Don. W. L. de Sturler, 1869.
103. Don. Dr. G. J. Wienecke, 1869.
105. Leg. h. C. Klinkert, in 1869 aangekocht.
122. Don. Dr. J. Semmeunk, 1870.
123. Don. Dr. G. J. Wienecke, 1870.
130. Don. C. B. h. baron von Rosenberg, 1871.
133. Don. Dr. G. J. Wienecke, 1871.
139. Don. Dr. G. J. Wienecke, 1872.
155- Don. Gemeentebestuur te Utrecht, 1875.
185. Don. J. J. KoKNDÖRFFER, 1877.
214. Don. A. h. G. Blokzeil, 1879. 227. Don. Mr. M. C. Piepers, 1879. 231. Afkomstig uit het Mineralogisch Kabinet
der Rijksuniversiteit te Utrecht, 1880. 244. Don. J. A. Ort, 1880. 254. Internat Fischerei Ausstellung, Berlin,
1880.
264. Afkomstig uit de voormalige Rijksinstelling ter opleiding van Oost-Indische ambtenaren te Leiden, 1883.
267. Don. C. Goemans, 1881.
271. Aankoop, 1881.
278. Aankoop, 1881.
282. Don. M. Ntjhoff, 1881.
300. Tentoonstelling Parijs van 1878.
302. Aankoop, 1882.
314. Aankoop, 1882.
315. Don. h. C. van den honert, 1882.
Cat Rijks-Ethn. Museum, Dl. DX.
I 333- Aankoop, 1882.
341. Don. Mr. J. M. Brooshooft, 1883 (hem . geschonken door den Regent van Grësik, Raden Adipati Aryi Soeryi Win&tS). 352. Aankoop, 1883.
360. Afkomstig uit het Kabinet van Zeldzaamheden, 1883. 370. Tentoonstelling van Amsterdam, 1883. 380. Don. Mevr. F. Daum, 1883. 388. Aankoop, 1883.
402. Don. D. E. E. Wolterbeek Muller, 1883. 417. Aankoop, 1883.
435. Don. S. C. P. van Musschenbroek, 1884. 457. Don. W. Bosman, 1884.
460. Aankoop, 1884.
461. Aankoop, 1884.
499. Aankoop wed. Dr. G. J. Wienecke, 1885. 501. Aankoop, 1885.
508. Don. wed. Dr. G. J. Wienecke, 1885.
573. Don. Jhr. B. W. F. van Riemsdijk, 1886.
576. Don. W. D. j. Brouwer, l886.
625. Don. C. Poensen, 1887.
647. Don. Overijsselsch Genootschap voor Prov.
Welvaart te Zwolle, 1888. 659. Don. Dr. P. W. Korthals," 1888. 741. Don. L. K. Harmsen, 1889. 830. Don. Dr. A. G. Vorderman, 1891. 847. Don. Dr. J. Groneman, 1891 en 1892.
852. Don. J. A. N. Eschb, 1891.
853. Aankoop, 1891.
880. Don. Kol. Museum Haarlem, 1892.
900. Don. Ned. Ind. Regeering, 1892.
913. Don. Dr. J. Groneman, 1892.
954. Don. Assistent Resident van Djapara, 1893.
988. Don. Kol. Museum Haarlem, 1894.
990. Aankoop, 1894.
995. Don. de Jong, 1894. 1001. Don. Kol. Museum Haarlem, 1894. 1008. Tentoonstelling te Batavia, 1894.
b



X
LIJST DER
1056. Don. H. Harmsen, 1895.
1064. Don. G. J. L. de Bruyn, 1895.
1089. Aankoop erven Mr. L. A. J. W. Baron
Sloet van de Beele, 1896. 1096. Ruiling met N. N., 1896. 1108. Poppententoonstelling te Batavia, 1894. 1126. Don. Jhr. Mr. A. P. C. van Karnebeek,
1897-
1216. Don. Mr. F. Was, 1899.
1239. Leg. Dr. II. C. A. E. C. Helmkampf, 1899.
1349. Don. J. Mulder, 1902.
1371. Aankoop, 1903.
1409. Aankoop, 1903.
1419. Don. H. Frühstorfer, 1904.
: sf.rieën.
1474. Don. H. L. en E. M. Cosijn, 1905. 1489. Don. Prof. Dr. A. W. Nieuwenhuis, 1905. 1498. Don. B. Gaykema, 1905. 1565. Don. Ed. Jacobson, 1906. 1576. Aankoop, 1906. 1593. Aankoop, 1907.
1643. Don. Prof. Dr. A. W. Nieuwenhuis, 1908. 1647. Don. J. E. Jasper, 1908. 1649. Aankoop, 1908. 1676. Aankoop, 1908.
1752. Don. Wed. Prof. P. Th. L. Grinwis
Plaat, 1910. 1754. Don. H. H. Zeylstra, 1910. 1761. Don. Mej. c. A. Fischer, 191 i.



ALPHABETISCHE LIJST DER SCHENKERS.
Blokzeil (a. H. G.), Serie 214.
Bosman (W.), Serie 457.
Brooshooft (Mr. J. M.), Serie 341.
Brouwer (W. D. J.), Serie 576.
Bruyn (G. L. J. de), Serie 1064.
CosrjN (H. L. en E. M.), Serie 1474.
Daum (Mevr. F.), Serie 380.
Esche (J. a. N.), Serie 852.
Fischer (Mej. c. a.), Serie 1761.
Frustorfer (H.), Serie 1419.
Gaykema (B.), Serie 1498.
Goemans (c), Serie 267.
Grinwis Plaat (Mevr. de Wed. P. Th. L.),
Serie 1752. Groneman (Dr. i.), Serie 847, 913. Hakmsen (L. k.), Serie 741. Honert (H. C. van den), Serie 315. Jacobson (Ë.), Serie 1565. Jasper (J. E.), Serie 1647. Jong (de), Serie 995.
Karnebeek (Jhr. Mr. a. P. c. van), Serie 1126.
1 Korndörffer (J. J.), Serie 185.
Korthals (Dr. P. W.), Serie 659. Mulder (J.), Serie 1349. Musschenbroek (S. C. P. van), Serie 435. Nieuwenhuis (Prof. Dr. A. W.), Serie 1489, 1643.
Nijhoff (M.), Serie 282.
Ort (J. A.), Serie 244.
Piepers (Mr. M. C), Serie 227.
Poensen (C), Serie 625.
Riemsdijk (Jhr. B. W. F. van), Serie 573.
Rosenberg (baron C. B. H. van), Serie 130.
Semmelink (Dr. J.). Serie 122.
Sturler (W. L. de), Serie 102.
Vorderman (Dr. A. C), Serie 830.
Was (Mr. F.), Serie 1216.
Wienecke (Dr. G. J.), Serie 31, 83, 88, 90,
103, 123, 133, 139, 499, 508. Wolterbeek Muller (D. E. E.), Serie 402. Zeylstra (H. H.), Serie 1754.



LITERATUUROVERZICHT.
XIII
Cat. Tent. Parijs = Catalogue spécial des produits exposés par le Royaume des Pays-Bas, Exposition universelle. La Haye, 1878.
Cat. Tent. Poppen Batavia = Catalogus van de verzameling poppen, weergevende verschillende kleederdrachten van de volken van den Nederl. Oost-Ind. Archipel. Batavia, 1894.
Cat. Tent. Poppen den Haag = L. Serrurier, Kleederdrachten in Nederl. Indië, voorgesteld door poppen. Geschenk van de Dames in Ned. Indië aan H. M. de Koningin, 's Gravenhage, 1894.
Cat. Vlechtwerk den Haag = Catalogus van Oost- en West-Indisch vlechtwerk, weefselversiering en kaartweefsel. 's Gravenhage, 1902.
Chobé Raghunath Das, Tie and Dye-work (Journal of Indian Art, n°. 23).
Colijn = H. Colijn, Ned. Indië, Land en Volk, Geschiedenis, Bestuur, Bedrijf en Samenleving. Amsterdam, 1910—1911.
C o o 1 s m a (S.), Soendaneesch-Hollandsch woordenboek. Leiden, s. a.
Couperus, Le gibier et la chasse a Java (Revue col. Intern. II, 299—334).
De Clercq (F. S. A.), Nieuw Plantenkundig Woordenboek voor Ned. Indië, uitgegeven door Dr. M. Greshoff, Amsterdam, 1909.
Deventer (Mr. C. Th. van),Overzicht van den Economischen toestand der Inlandsche Bevolking van Java en Madoera. 's Gravenhage, 1904.
Does (A. M. K. d e), Toestand der nijverheid in de afdeeling Bandjar Nlgara (T. I. T. L. Vk. XXXVI, 1—112).
Driessen (F.), Tie and dye work manufactured at Semarang, Island Java. (Int. Archiv. f. Ethn. II, 106—108).
Eek (R. van), Eerste proeve van een Balineesch-Hollandsch Woordenboek, Utrecht, 1876.
E h 1 e r s (O. E.), Im Sattel durch Indo-China, I—II. Berlin, 1894.
Elsevier = Elsevier's geïllustreerd Maandschrift.
Ene. v. N. I. = Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië.
Filet (G. A.), Plantkundig woordenboek voor Nederl. Indië, Amsterdam, 1888.
F i s c h e r (H. W.), Gids voor de Tentoonstelling van Ethnographische voorwerpen van MiddenSumatra en Midden-Ja va. Leiden, 1908.
F ü h r e r durch die niederlandisch-indische Kunst-Ausstellung im Kaiser-Wilhelm-Museum zu Krefeld, 1906.
Gide (P.), L'opium. Paris, 1910.
Grabowsky (F.), Das Betelkauen bei den malayischen Vólkern (Int. Arch. f. Ethn. I, 188 vlg.).
Groneman (Dr. I.), Bladen uit het dagboek van een Indisch geneesheer. Groningen, 1874. Groneman (Dr. I.), Ketjoegeschiedenis.
Groneman (Dr. I.), Korte beschrijving van de voorwerpen en de modellen, op verzoek van de Regeering voor de permanente tentoonstelling te Deventer bijeengebracht door pangeran Adipati Ar/3 Praboe Sotrji di /aga, hoofd van het Pakoe-Alamsche vorstenhuis te Jogjakartï. Jogjakarta, 1912.
Hardeland (A.), Dajaksch-deutsches Wörterbuch. Amsterdam, 1859.
Hartwich (Dr. C), Die menschlichen Genussmittel. Leipzig, 1911.
Hasselt (A. L. van), Ethnographische Atlas van Midden-Sumatra. Leiden, 1881.
H a z e u (Dr. G. A. J.), Iets over koedi en tjoendrik (Tijdschr. v. Ind. T. L. en Vk. XLVII, pag. 398—413).
Hollander (Dr. J. J. d e), Handleiding bij de beoefening der land- en volkenkunde van Nederl. Oost-Indië, 5e druk, om- en bijgewerkt door R. van Eek. Breda, 1895.
H o o y m a n (J.), Beschrijving der vogelnestjes (Verh. Bat. Gen, III, 145—165).
I. A. f. E. = Internationales Archiv fttr Ethnographie.
I. G. = Indische Gids.



XIV
LITERATUUROVERZICHT.
Int. Fisch. Ausst. Berlin = Internationale Fischerei Ausstellung Berlin 1880. Katalog der aus Niederlandisch Ost-Indien eingesandten Gegenstande. Berlin, 1880.
Jacobs (Dr. J.), Critische beschouwingen over de theorie van Dr. Ploss (I. A. f. E. IV, 185—201 en 244—255).
Jasper (J. E.), Verslag der vierde jaarmarkttentoonstelling te Soerabaja. Batavia, 1909.
Jasper (J. E.), Vlechtindustrie = De vlechtindustrie in de residentie Jogyakarta. Batavia, 1905.
Jasper (J. E.) en Mas Pirngadie, Vlechtwerk = De Inlandsche kunstnijverheid in Nederlandsch-Indië. I. Het vlechtwerk, 's Gravenhage, 1912.
Jasper (J. E.) en Mas Pirngadie, Weefkunst = De Inlandsche Kunstnijverheid in Nederlandsch-Indië. II. De weefkunst, 's Gravenhage, 1912.
J e n t i n k (D. P.), Mededeeling omtrent een opiumpijp met kop van een inktkruikje vervaardigd (I. A. f. E. III, 73).
J o c h i m (E. F.), Beschrijving van den Sapoedi-Archipel, met eene kaart van het eiland Sapoedi (T. t T. L. Vk. XXXVI, 343—393)-
Journal of the Anthropological Institute of Great. Britain and Ireland.
Journal of Indian Art.
Juynboll (Dr. H. H.), Cat. Borneo = Catalogus van 'sRijks Ethnographisch Museum. Deel I—II, Borneo. Leiden, 1909—1910.
Juynboll (Dr. H. H.), Cat. Jav. Oudh. = Catalogus van 'sRijks Ethnographisch Museum. Deel V, Javaansche Oudheden. Leiden, 1909.
Juynboll (Dr. H. H.), Supplement op den Catalogus der Javaansche en Madoereesclie Handschriften der Leidsche Universiteitsbibliotheek. Leiden, deel I, 1907, deel II, 1911.
Kiliaan (H. N.), Madoereesch-Nederlandsch woordenboek. Leiden, deel I, 1904,deel II, 1905. Klink ert (H. C), Nieuw Maleisch-Nederlandsch woordenboek. Leiden, 1893. K n e b e 1 (J.), Eenige aanteekeningen over de visscherij in de afdeellng Grati (T. I. T. L. Vk, XXVI, 283—296).
Kops (G. F. de B r u y n), Iets over de zeevaart in den Indischen Archipel (Tijdschr. v. Nijverh. in N. I. I (1854), p. 21—69 en 97—135).
K r a u s e (E.), Vorgeschichtliche Fischereigerate und neuere Vergleichsstücke (Zeitschrift für Fischerei, XI, 3/4 Heft). Berlin, 1904.
Kreemer (J.), Geophagie (Med. Ned. Zend. Gen. XXV, 293—296).
K r e e m e r (J.), Hoe de Javanen hunne tanden verzorgen (Med. Ned. Zend. Gen. XXV, 197—205).
L e h m a n n (Dr. J.), Flechtwerke aus dem malayischen Archipel (Veröffuntlichungen aus dem stadtischen Völkermuseum IV). Frankfort a/M., 1912.
L e w i n (L.), Ober Areca catechu, Chavica betle und das Betelkauen. Stuttgart, 1889.
Ling Roth (H.), The natives of Sarawak and British North Borneo. London, 1896.
L i t h (Mr. P. A. van der), Nederlandsch Oost-Indië. Leiden, 1894.
L o e b è t (J. A.), Bamboe in Nederlandsch-Indië (Buil. Kol. Mus. Haarlem, n°. 43).
L o e b è r (J. A.), Het vlechtwerk in den Indischen Archipel. Haarlem, 1902.
L o e b è r (J. A.), Textile Verzierungstechniken [Textile Kunst und Industrie, Aug. 1908].
Louwerier (D.), Bijgeloovige gebruiken, die door de Javanen worden in acht genomen bij het bouwen hunner huizen (Med. Ned. Zend. Gen. XLVIII, 377—385).
M a s o n (O. T.), Vocubulary of Malaysian basketwork: A study in the W. L. Abbott collections (Proceedings of the U. S. Nat. Museum, vol. XXXV, 1). Washington, 1908.
Matthes (Dr. B. F.), Ethnographische Atlas, bevattende afbeeldingen van voorwerpen uit het leven en de huishouding der Makassaren. 's Gravenhage, 1885.
Matthes (Dr. B, F.), Makassaarsch-Nederlandsch woordenboek. Amsterdam, 1859.



LITERATUUROVERZICHT.
XV
Mayer (L. Th.), De Javaan als mensch en als lid van het Javaansche,huisgezin. BataviaSolo, 1894.
Mayer (L. Th.), Een blik in het Javaansche volksleven, deel I—II. Leiden, 1897.
Med. Ned. Zend. Gen. = Mededeelingen van wege het Nederlandsche Zendelinggenootschap.
Meycr.(A. B.) en Richter (O.), Celebes, I. (Abhandlungen und Berichte des Kon. Zool. und Anthr. Ethn. Museums zu Dresden. Bd. XIV (1903).
Nat. T. v. N. I. —= Natuurkundig Tijdschrift van Nederlandsch-Indië.
Ned. St. Crt. = Nederlandsche Staats Courant.
Oosting (H. J.), Soendaneesch-Nederlandsch woordenboek, Batavia, 1879.
Ot to (E.), Malaiisches Fallenstellen in Nordost-Sumatra (Globus, LXVII, 217—222).
Overzicht = Onderzoek naar de mindere welvaart der Inlandsche bevolking op Java en Madoera. Overzicht van de uitkomsten der gewestelijke onderzoekingen naar de vischteelt en visscherij en daaruit gemaakte gevolgtrekkingen, 2e deel, Bijlagen. Batavia, 1905.
F o e n s e n (C), Iets over de kleeding der Javanen (Med. Ned. Zend. Gen. XX, 257—294, 377—420; XXI, 1—21, 204—221).
Poensen (C), Javaansche woningen en erven (Med. Ned. Zend. Gen. XIX, 101—146, XX, 21—50).
Proceedings of the United States National Museum. Raffles (T. S.), The History of Java, vol. I—II. London, 1817. Revue Coloniale Internationale. Revue d'Ethnographie.
R i e d e 1 (J. G. F.), De sluik- en kroesharige rassen tusschen Selebes en Papua. 's Gravenhage, 1886.
Rouffaer (G. PO, Cat. Oost Indische weefsels, Javaansche batiks en oud-Indische meubels, 's Gravenhage, 1901.
Rouffaer (G. P.), Catalogus der Tentoonstelling van Oostindische weefsels en batiks in het Museum v. Land- en Volkenkunde. Rotterdam, 1902.
Rouffaer (G. P.), Over ikats, tjindé's, patola's en chine's. 's Gravenhage, 1902.
Rouffaer (G. P.), Over Indische batikkunst, vooral die op Java (Buil. Kol. Mus. Haarlem, nn. 23). Haarlem, 1900.
Rouffaer (G. P.) en Juynboll (Dr. H. H.), De Batikkunst in Nederlandsch-Indië en hare geschiedenis. Haarlem—Utrecht, 1900—1914.
Schmeltz (Dr. J. D. E.), Ethnographische Musea in Midden-Europa. Verslag eener studiereis 19 Mei—31 Juli 1895. Leiden, 1896.
Schmeltz (Dr. J. D. E.), Grissee auf Java (I. A. f. E. XV, p. 203—207).
Snelleman (J. F.), Gegoten koperwerk van Java en Sumatra, Amsterdam, 1911.
Steyn Parvé (H. A.), Bijdrage tot de kennis van de rijstcultuur op het eiland Java (B. T. L. Vk. 2e volgr. I, 399—440).
Stirum (O. J. H. graaf van Limburg) in Ind. Gids, XII (1890), p. 398.
Stoll, De Javaan op jacht (Locomotief, 28 Dec. 1900).
T. B. B. = Tijdschrift van Binnenlandsch Bestuur.
T. I. T. L. Vk. = Tijdschrift van Indische Taal-, Land- en Volkenkunde, uitgegeven door het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen.
Textile Kunst und Industrie.
Timmerman (Dr. A e g. W.), Voorwerpen van Indische kunstnijverheid (metaalwerk) op de tentoonstelling van de vereeniging Oost- en West (Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift, lle jaargang, n°. 2). Amsterdam, 1901.
Tijdschrift van Nijverheid en Landbouw in Nederlandsen Indië.
Verh. Bat Gen. = Verhandelingen van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen.



XVI
IJTKRATÜUROVERZICHT.
Veth (P. J.), Java, geographisch, ethnologisch, historisch. Tweede druk, bewerkt door Joh. F. Snelleman en J. F. Niermeyer, Deel IV. Haarlem, 1907.
V r e e d e (A. C), Catalogus der Javaansche en Madoereesche Handschriften der Leidsche Universiteitsbibliotheek. Leiden, 1892.
V r e e d e (A. C), Javaansch-Nederlandsch Handwoordenboek. Deel I—II. Amsterdam, Leiden. 1901.
Wil ken (Dr. G. A.), Handleiding voor de vergelijkende volkenkunde van Nederlandsch-Indië. Naar diens dictaat en aanteekeningen uitgegeven door C. M. Pleyte Wzn. Leiden, 1893.
Winter (C. F.), Javaansche instellingen, gewoonten en gebruiken te Soerakarta (T. N. I. V, i> P- 459, 564i 69°)-
Wit (A u g. d e), Java, feiten en fantasiën. 's Gravenhage, 1905.



INHOUD.
Bladz.
Inleiding. ................ v
Lijst der Serieën ............... ix
Alphabetische lijst der schenkers ............ XI
Literatuuroverzicht. XII
GROEP I.
I. Spijs en drank. I. Monsters ............ I
2. Gereedschappen tot bereiding, gebruik en bewaring. ...... 4
a. Van vlechtwerk ... . . . . . . . . . 5
Van hout of schelp ............ 17
c. Van klapperdop ............ 22
d. Van aardewerk of steen ........... 24
e. Van hoorn of schildpad ........... 31
f. Van metaal ............. 31
II. Opwekkende middelen. 1. Sirih ........... 40
2. Opium ............... 45
3. Tabak ............... 47
GROEP II.
I. Sieraden, a. Hoofdsieraden ............ 51
b. Oorsieraden .............. 51
c. Hals- en borstsieraden ............ 53
d. Arm-, pols- en vingersieraden. . . . . . . . , -53
e. Heupsieraden, gordels ............ 55
f. Versiering der schaamdeelen ........... 57
g. Beenversiering. ............. 57
h. Verschillende versiering ............ 57
II. Lichaamsverminking ............. 58
III. Kleeding. a. Hoofdbedekking. 1. Van bladreepen ........ 59
2. Van vlechtwerk. ............ 61
3. Van vilt, laken of fluweel .......... 68
4. Mutsen .............. 69
5. Hoofddoeken ............. 70
b. Slendang's. 1. geweven ............ 75
2. Gebatikt, aa. Zonder franje .......... 76
bb. Met franje ............ 77
3. Van zijde ............. 78



XVIII
INHOUD.
Bladz.
c. Borstdoeken (kVmbï'ri) 79
d. Borstlappen {otd) °°
e. Vesten (roempt) 80
f. Baadjes (Ng. koetambt, Kr. rasockan). I. Van bamboevezels 81
2. Van katoen 81
3. Van zijde 83
4. Van laken . . . . . . • . . . . .83
g. Gordels (Jav. saboek, oedël). 1. Van boomschors ....... 84
2. Van katoen ............. 85
3. Van zijde {saboek rangkëpati) .......... 85
4. Van laken ........••>>• 86
5. Van vlaggendoek ............ 86
6. Van wol 86
7. Van fluweel 86
8. Van leder (saboek djanoeran) . . . . . • . • .86
h. Broeken (sroewal). I. Van bamboevezels ........ 87
2. Van katoen °7
i. Kaitfs pandjang (Mal.) of sindjang wijar (Jav.). I. Geweven .... 88
2. Gebatikt 9'
k. Saroeng's 1. Geweven 9&
2. Gebatikt 99
/. Voetbedekking I09
IV. Accessoires. 1. Wandelstokken . .111
2. Waaiers (Jav. iipas). . . . ■ . • - • • .112
3. Zakken en tasschen. . . . . . • • • • .112
V. Toiletgereedschap, enz. "3
VI. Voorstellingen van kleederdrachten. . . . • • • • • **$',
GROEP III.
1. Modellen van huizen 120
2. Dak- en wandbedekking en omheiningen . . . • . • . .125
3. Bruggen (Jav. kretïg). . . . . . • ■ • ■ • • .127
4. Matten 128
5. Bedden, banken en stoelen. . . . • • • • • '3°
6. Tafels, kasten en ander huisraad van hout of bamboe . . • • • • '32
7. Huisraad van rotan- of bamboevlechtwerk 13°
8. Huisraad van aardewerk . . , . 146
9. Huisraad van geelkoper !4°
10. Huisraad van roodkoper . . . . . • • • • • .150
11. Huisraad van ijzer *52
12. Huisraad van blik . . . . • • • ■ • • 'S2
13. Huisraad van verschillenden aard . . • > • ■ • • > 153
GROEP IV.
1. Jacht. a. Vogelvangst. . . . • • *S4
b. Vangst van viervoetige dieren . 156
2. Visscherij. a. Harpoenen, hengsels, lijnen enz. . IS»
'b. Schepnetten «V ■ 160
c. Steek- en treknetten
d. Kruisnetten 102
e. Schakelnetten 162



INHOUD.
f. Werpnetten. .....
g. Varia .......
h. Steekmanden ..... >. Vischfuiken ..... k. Vischvallen ..... /. Vischweren ..... m. Vischmanden ..... ». Visschersvaartuigen ....
XIX
Bladz.
163
. . . . . . 163
163
164
169
169
169
172
Aanvullingen en verbeteringen . . ■ • ■ . .178
Naam- en zaakregister . . . . ■ • ■ • • • .179
Register van de inlandsche namen . • . ■ .187
Register der inlandsche namen in Javaansch karakter 197
Nummerregister ............... 202



LIJST DER AFBEELDINGEN.
Afbeeldingen in den tekst.
Inv. No. • Bladz.
16/26. Waterschepper met snijwerk versierd ......... 23
370/971. Graveerwerk van een geelkoperen waterkruik ....... 32
370/1953. Geelkoperen waterketel . .......... 33
370/1142. Bovenstuk van een sirihstel........... 42
360/210. Sirihschaar .............. 44
913/12. Oorknop .......... . ... 52
913/86. Vlechtwerk van een hoed ... . . . .62
300/1332. Gebatikte hoofddoek ..... ....... 72
300/1335. Gebatikte hoofddoek 74
101/10. Gebatikte kain pandjang ........... 95
300/1310. Gebatikte kain pandjang . . . ... . . . . ■ -97
300/342. Gebatikte saroeng. ............ 101
300/363. Gebatikte saroeng. • . • • • • • .103
16/788. Kam met snijwerk versierd . . . . . . .113
370/1126. Bamboekoker met ingebrande figuren ......... 128
370/1357. Geelkoperen schaal 149
Platen.
Plaat I. Fig. I. Roodkoperen waterketel (Inv. n°. 370/950, blz. 33). — Fig. 2. Geelkoperen waterketel (Inv. n". 1349/1, blz. 33). — Fig. 3. Geelkoperen waterketel (Inv. n°. 370/953, blz. 36). — Fig. 4. Geelkoperen suikerpot (Inv. n°. 370/943, blz. 34). — Fig. 5. Geelkoperen schotel (Inv. n°. 370/949, blz. 38). — Fig. 6. Geelkoperen presenteerblad (Inv. n°. 1349/4, blz. 39).
Plaat II. Fig. 1. Waterketel van klapperdop (Inv. n°. 508/5, blz. 24). — Fig. 2. Hoed (Inv. n°. 370/1173, blz. 68). — Fig. 3. Kam (Inv. n°. 370/1183, blz. 114). — Fig. 4. Waaier (Inv. n". 300/1621, blz. 112). — Fig. 5. Waaier (Inv. n°. 122/13, blz. 112). — Fig. 6. Waaier (Inv. n°. 300/1411, blz. 112). — Fig. 7 Wandelstok (Inv. n°. 267/1, blz. 111). — Fig. 8. Kleederkist
(Inv. n». 370/1322, blz. 134).
Plaat III. Gebatikte hoofddoek (Inv. n. 300/1330, blz. 75). Plaat IV. Gebatikte kümien (Inv. n°. 300/1324, blz. 79). Plaat V. 7Wri*-werk (kümbün) (Inv. n». 300/1323, blz. 80). Plaat VI. Gebatikte kinder&»7> (Inv. n°. 300/379, blz. 91). Plaat VII. Gebatikte kain pandjang (Inv. n°. 1064/3, blz. 96). Plaat VIII. Gebatikte saroeng (Inv. n°. 461/21, blz. 96). Plaat IX. .Gebatikte saroeng (Inv. n°. 101/24, blz. 99). Plaat X. Gebatikte saroeng (Inv. n°. 101/28, blz. 102). Plaat XI. Gebatikte saroeng (Inv. n°. 101/15, blz. 106). Plaat XII. Gebatikte saroeng (Inv. n°. 314/1, blz. 107). Plaat XIII. Gebatikte slendang (Inv. n°. 370/1275, blz. 77).
Plaat XIV. Fig. I. Huismodel (Inv. n°. 576/1, blz. 123). — Fig. 2. Lamp (Inv. n°. 360/1768, blz. 150). — Fig. 3. Spaarpot (Inv. n". 625/23, blz. 148).



JAVA.
GROEP I.
Spijzen en dranken, lekkernijen en opwekkende middelen'). i. Spijs en drank.
a. Monsters.
360/1202'), 370/1504—1507') en 1239/614). Eetbare vogelnesten*), in een stopfiesch (1202, 61 en 1505—1507) of in een zigzagvormig van bamboereepen gevlochten mandje (1504). —■ Een kati kost ƒ 25.61 en 1202: Java, 1504—1507: Batavia.
830/236). Verzameling monsters eetbare aarde7), ruw en onbereid, roodbruin, van de doekoeh (buurtschap) Soerpadan, dessa Proto koeion, district Kaliwoengoe, afd. Kindal, res. Sêmarang.
830/36. Stuk eetbare aarde, licht roodbruin van kleur. Ngampoewan, afd. Salatiga, res. Sêmarang.
830/44. Onbereide, roodbruine eetbare aarde. Tanggoelangin, district Wïdoeng, afd. JDÏmak, res. Sêmarang.
830/46—48. Stukken roodbruine eetbare aarde, 46 ongeschaafd, 47 geschaafd, 48 geroosterd. Dessa Taroeman, district Oendakan, afd. Koedoes, res. Djapara.
830/51. Drie roodbruine, cylindervormige stukken eetbare aarde. Dessa Taroeman, district Oendakan, afd. Koedoes, res. Djapara.
1) Literatuur: Adriani, De voeding in N. O. Indië. — Ene. v. N. I. IV, 576—-583, s. v. voedingsmiddelen. — van der Burg, De voeding in N. O. Indië. — Wilken, Handleiding, 1—27. — Veth, IV, 339—340, 370—379. — mayer, Volksleven, I, 212—233. — Idem, De Javaan als mensch, 221—229. — Raffles, I, 96—105. — van der LlTH, II, 281. — Steyn Parvé, Bijdrage tot de kennis van de rijstcultuur op het eiland Java, (B. T. L. Vk. 2» volgr. I, 399—440). — Hartwich, Die menscklieken Genussmittel. — Cat. Bat. Gen. pag. 68—70.
2) Serie 360 bevat de voorwerpen, die tot het voormalige Kabinet van Zeldzaamheden in den Haag behoord hebben.
3) Serie 370 Amsterdamsche Tentoonstelling, 1883. — Zie Cat. Kol. Tent Amst 10* kl. n°. 407/6 h.
4) Serie 1239 leg. dr. Hei.mkamff, 1899.
5) Ene. v. N. I. IV, 583—584, s. v. vogelnesten. — Hooyman {Verk. Bat. Gen. III, 145). — Raffles, I, 51.
6) Serie 830 don. dr. A. C. Vorderman, 1891.
7) Zie Wilken, Handleiding, 18 sq. (geophagie). — Veth, Java, Hl, 98. — Robidé v. d. Aa, Reizen naar Nieuw-Guinea, 269, noot — J. Kreemer, Geophagie (Med. Ned. Zend. Gen. XXV), 294 en 296. — Ene. v. N. I. I, 4, s. v. aarde. — Altheer, Eetbare aardsoorten en geophagie (Nat T. v. N. I. XIII). — Ind. Gids, XI (1889), pag. 1441. — van Limburg Stirum, Ind. Gids, XII (1890), 398. — van der Burg, De geneesheer in Ned. Indië, I, pag. 198—199 en pag. 575 sq. — Cat. Kol. Tent Amst 1883, gr. II, 10e kl. pag. 224.
Cat Rijks-Ethn. Museum, DL IX. I



2
[Monsters eetbare aarde en andere voedingsstoffen]
830/51 a. Kleine stukjes roodbruine eetbare aarde in oorspronkelijke verpakking van bladeren. Kampong Karèt, res. Batavia.
830/24 en 28. Drie stukken bereide, chocoladekleurige eetbare aarde. Soerpadan, dessa Proto koeion, district Kaliwoengoe, afd. Kêndal, res. Sêmarang.
830/25. Geroosterd, chocoladekleurig gruis van pijpjes eetbare aarde. Soerpadan, dessa Proto koeion, district Kaliwoengoe, afd. Kendal, res. Sêmarang.
830/26. Geschaafde, doch ongeroosterde eetbare aarde, overigens als n°. 25. Soerpadan, dessa Proto koeion, district Kaliwoengoe, afd. Kendal, res. Sêmarang.
830/30. Geschaafde, donker chocoladekleurige eetbare aarde. Dessa Garoen, district Ambarawa, afd. Ambarawa, res. Sêmarang.
830/37. Gedeelten van kleine pijpjes donker chocoladekleurige,geschaafde eetbare aarde. Ngampoewan, afd. Salatiga, res. Sêmarang.
830/32—33. Geschaafde, grijsbruine eetbare aarde, in den vorm van tot groote (32) of kleine (33) stukken verbrijzelde, gekrulde blaadjes. Modjoroto koeion, district Kradenan, afd. Grobogan, res. Sêmarang.
830/50. Grijsbruine, bereide en geschaafde eetbare aarde. Doekoeh Pending, district Poerwadadi, afd. Grobogan, res. Sêmarang.
830/29. Drie cylindervormige stukken ongeschaafde, geelbruine eetbare aarde. Dessa Garoen, district Ambarawa, afd. Ambarawa, res. Sêmarang.
830/35 en 49. Stukken geelachtig grijze eetbare aarde. 35: Modjoroto koeion, district Kradenan, afd. Grobogan, res. Sêmarang. 49: Doekoeh Pending, dessa Depok, district Poerwadadi, afd. Grobogan, res. Sêmarang.
Ï216 ')/i—2 en 4. Beeldjes, van eetbare aarde, voorstellende eene bruid (1) of een bruidegom (2 en 4) in zittende houding. Geel, rood en groen gekleurd, met de beide handen geopend op den schoot, zonder voorstelling van vingers. De linkerarm van n°. 2 en het voetstuk van n°. 1 en 2 geschonden. Op het hoofd een diadeem (1) of een puntig mutsje (2 en 4), bij n°. 2 een maïskolfvormig uitsteeksel. Van het linkeroor (1) of de beide ooren (4) twee snoertjes met aangeregen rijstkorreltje» afhangend. Het gelaat wit gekleurd. De bruidegom (2 en 4) met ontbloot bovenlichaam.
H. 7,8, 10 en 8,8, 1. voetstuk 6, 5,3 en 5,8 cM.
370/1083. Kurkuma*) (Jav. koenirs), Lat. curcuma longa). Salatiga. Sêmarang. 370/3964. Sagoe.
370/1097. Zoethout (Jav. kajoe têgi% Lat. cinnamomum aromaticum Nees). Salatiga. Sêmarang.
370/1129'). Hart van den arènpalm, voor meelbereiding. Pasoeroean. L. 32, br. 5,8 cM.
370/1091. Bastaard saffraan (Jav. sari*). Salatiga. Sêmarang.
370/1080. Koriander (Jav. katoembar1), Lat. coriandrum sativum). Salatiga. Sêmarang.
r) Serie 1216 don. Mr. F. Was, 1899.
2) De wortel is bij de spijsbereiding algemeen in gebruik (Ene. v. N. I. II, 255, s. v. koenjit).
3) Vreede, Jav. Wbd. I, 391 s. v. «f^^\ — Mayer, I, 213. — de Clercq, n«. 945.
4) Vreede, o. c. II, 158, s. v. g^tm\ — de Clercq, n°. 767.
5) Cat. Kol. Tent Amst 1883, ie* kl. n». 178/24.
6) Ene. v. N. I. III, 518, s. v.: „Inlandsche drogerij."
7) Ene. v. N. I. II, 204, s. v. Het zaad wordt als specerij en geneesmiddel veelvuldig gebruikt — Vreede, I, 463, s. v. «nasnfy\ — Mayer, I, 213, 219. — de Clercq, n°. 885.



[Monsters van voedingstoffen en specerijen]
3
370/1101. Roode knoflook (Mal. bawang merah*), Lat. allium ascalonicum). Salatiga. Sêmarang.
370/1079. Witte knoflook (Jav. bawang poetik*), Lat. allium sativum). Salatiga. Sêmarang.
370/1106. Kaneel (Jav. kajoe manis1), Lat. cinnamomum zeylanüum). Salatiga. Sêmarang.
370/1074. Chineesche kaneel (Jav. kajoe manis tjina *), Lat. cinnamomum cassia, zoethout; de bast bevat caoutchouc, volgens dr. Boerlage. Salatiga. Sêmarang.
370/1070. Anijs (Jav. adas 5), Lat. pimpinella anisium L.). Salatiga. Sêmarang.
370/1071. Inlandsche specerij, kajoe bidara laoet. Salatiga. Sêmarang.
370/1082. Als voren, kajoe mantang (pierardia racemosa volgens dr. Boerlage). Salatiga. Sêmarang.
370/1084. Nootmuskaat (Jav. pala, Lat.myristica jragrans 6). Salatiga. Sêmarang.
370/1087. Inlandsche specerij (kajoe mêrsagi(?). Salatiga. Sêmarang.
370/1089. Als voren (kajoe arijang). Salatiga. Sêmarang.
370/1095. Als voren (Lat. Gaultheria alols). Salatiga. Sêmarang.
370/1102. Inlandsche specerij, vruchten van een composiet, volgens dr. Boerlage. Salatiga. Sêmarang.
370/1115. Als voren (Jav. kajoe kêmlaka7). Salatiga. Sêmarang.
370/1119. Als voren (kajoe karang bang). Salatiga. Sêmarang.
123/3. Vrucht van kajoe pakoe (Lat. aspidium8) spec.).
370/1108. Kardamom (Jav. kapoelaga8), Lat. cardamomum 10) rotundum volgens dr. Boerlage). Salatiga. Sêmarang.
370/1073. Zwarte staartpeper (Jav. koemoekoes ") itêm, Lat. chavicasp.? volgens dr. Boerlage). Salatiga. Sêmarang.
370/1104. Witte peper (Jav. maritja poetiAu). Salatiga. Sêmarang.
370/1086. Spaansche peper (Jav. tjabé'*), chavica densa Wieg. volgens dr. Boerlage). Salatiga. Sêmarang.
995/2 ''*). Mandje, van lontarbladreepen rechthoekig gevlochten; langs het vlak
1) Klinkert, Mal. Wdb. s. v. v. — de Clercq, n9. 139.
2) Vreede, s. v. v. tmiói\ en — Mayer, I, 213. — de Clercq, n°. 142.
3) Vreede, II, 466 s. v. o^o^n — de Clercq, n°. 767.
4) Ene. v. N. I. II, 180, s. v. kajoe manis. — de Clercq, n°. 759.
5) Vreede, I, 79, s. v. untxto^s — de Clercq, n°. 2704.
6) de Clercq, n*. 2382.
7) oe Clercq, n°. 2684: De zure vruchten worden, na gezouten te zijn, veel gegeten.
8) de Clercq, n". 360, s. v.
9) Vreede, I, 517, s. v. Knnj^irvicm\
10) de Clercq, n'. 199: De als specerij bekende aromatische zaden worden gekauwd, n) Vreede, I, 450, s. v. /Kttimajij^s
12) Vreede, s. v. v. genui \ en &j«n{\
13) Vreede, I, 301, s. v. aoinm>\ — de Clercq, n°. 648: De heetmakende vruchten spelen een voorname rol bij de spijsbereiding.
14) Serie 995 don. de Jong, 1894.



4
[Gereedschappen tot bereiding, gebruik en bewaring van spijzen]
van het opschuivend deksel eene reeks van vierhoeken, afwisselend rood en ongekleurd. Inhoudende specerijen voor de rijsttafel: Spaansche peper, kêmiri-noot, kruidnagelen, nootmuskaat, kïtoembar, ktntjoer, loos, djeroek poeroet, peper, siri en djinfin.
L. 9,5, br. 5,8, h. 4 cM.
2. Gereedschappen tot bereiding, gebruik en bewaring van spijzen.
Omtrent het gebruik van de voorwerpen voor spijsbereiding, wier beschrijving hieronder volgt, schrijft Mr. J. W. Brooshooft, die eene verzameling miniatuurvoorwerpen uit de Javaansche huishouding, op last van den regent van Grisik vervaardigd, naar de Amsterdamsche Tentoonstelling van 1883 zond, welke later in het bezit van 's Rijks Ethnogr. Museum kwam en daar geïnventariseerd werd als Serie 341, het volgende:
Na het stampen of ontbolsteren wordt de rijst gewand door schudden en omgooien op een groote platte mand («nen de gebroken korrels (S^) zooveel mogelijk afgezonderd en bewaard in een klein mandje (<Si^>), dat ook wel tot maat dient. Ook gebruikt men voor mindere hoeveelheden wel de kleine wan (««sn^iww»™^), die echter tevens dient, om «^üto^üit r) en iSnvt^r^n^ *) op te drogen of om eetwaren ten verkoop uit te stallen.
Uit de mand (ijoiim«j^), waarin de rijst bewaard wordt, vult men een mandje (^«sni^Et^it), een soort van maat, en wascht daarin de rijst aan de naastbijzijnde rivier, bron of put.
Nu doet men ze in een gevlochten peperhuis («^nn^n^) en zet dit in een met water gevulden koperen pot (mm), die wordt geplaatst op een komfoor (iSumj), waarin men een houtvuur stookt; men dekt de rijst toe met een deksel («Q^Qornf) en laat ze aldus gaar stoomen, nu en dan ze met een platten lepel tyaa^nröt) omroerende en met een stokje (<jMr«|imnnM) erin stekende.
De gekookte rijst wordt overgestort in een mand (^«m^as?»^), opgediend ineen mand (o»™*u|) en met een rijstlepel (i»tong) op de pisangbladeren of schotels gedaan, waarop men zijn portie ontvangt.
Na het eten dient de Intong ook wel, om een spelletje (jSi^»™^), in den Oosthoek
"ëJfP genaamd, te spelen. Men legt er n.1. 4 aan eene zijde witgemaakte duiten op en gooit die omhoog, waarbij men wint of verliest, al naar dat een even of oneven getal duiten met de witte zijde boven ligt.
Soms wordt de rijst gekookt zonder koekoesan in een kleine koperen pot (O^ru^), gedekt door een Kikéb en op een klein ktrén. Om de gare rijst met de pêndil te scheppen wordt een lepel van klapperdop met houten steel («A-n^jj) gebruikt.
Tot het koken van vleesch of groenten (ut^) op water dient een pot (mniu).
Om te braden dient een pan (<uw*n|); met een stokje (Mapns/i) wordt het bradende murw gepord en met een bamboelepel (^njnynu^j) uit de pan genomen en op een
1) Veeede, II, 348, s.v. ^ita^njfijn: in dunne lapjes gesneden vleesch, dat gekruid en daarna gedroogd, geroosterd of gebraden wordt, om bij de rijst gegeten te worden.
2) O. c. II, 554, s. v. <fnrjm^\-, gezouten en gedroogde visch, vooral zeevisch.



[Het koken van rijst. Rijststoommanden]
5
toestel op pooten (M-rwh) gelegd, om de olie te doen afdruipen. Ook de sambtl gorèng *) wordt in de wadjan gemaakt.
De overige sambïl wordt op een aarden schotel ty»ai^iua<N|) in cirkelbeweging gewreven met een kolfje, dat daarom ^^m-jr^m^J) heet. Om spijzen warm te houden of zacht te doen stoven dient een komfoor met middenstuk (tMoj^t).
Een bamboerooster (m-ti) wordt wel in de koe koesan gelegd, om daarop deegspijzen, sommige pisangsoorten of de, ook door Europeanen lang niet versmade <nmn<ni^ii<m|\3) te doen gaar stoomen.
Een rasp (uijMf) dient voornamelijk, om het vleesch van de klappernoot te raspen en een zeef (wnifmt), om het daaruit verkregen sap (<m|3m7^) te zuiveren.
Koperen vingerbakjes (^ent^f/ni*»^) geven, met water gevuld zijnde, gelegenheid om onder het eten de vingers van de daaraan klevende rijstdeelen te ontdoen.
Een roodkoperen ketel (^«njmnsn^) dient om water, een geelkoperen om koffie te koken.
Een kruik dient om water te halen.
Omtrent het koken van rijst in Bantam wordt in de inventarisstukken der Amsterdamsche tentoonstelling het volgende medegedeeld:
De rijst wordt hier op tweeërlei wijzen gekookt. De kleine man bezigt daartoe veelal de papendil, waarin de rijst met het water gekookt, dan wel het water eerst gekookt en daarna de rijst toegevoegd wordt. In beide gevallen wordt op het oogenblik, dat het mengsel kookt, de kandji*) (oplossing van zetmeel in het kokende water) afgegoten en daarna de rijst op een zachtsmeulend vuur gaar gekookt.
Mooier en voordeeliger kookt de rijst door stoom. Daartoe bezigt men de dangdang, om het water in te koken. Op de dangdang komt de koekoesan, waarin de rijst ligt. De stoom van het kokende water in de dangdang moet zijn uitweg door den koekoesan en de rijst zoeken. Wanneer de rijst half gaar is, wordt ze overgegooid in den houten bak, doelang genaamd, en met eenige scheppen kokend water overgoten (ngaronin*). Is de rijst Op die wijze met water verzadigd, dan wordt zij weer in de koekoesan gedaan en daarin verder gaar gekookt op een zacht smeulend vuur.
a. Van vlechtwerk.
1126/22"). Kegelvormige mand (Jav. koekoesan"1), van breede bamboereepen zigzagvormig gevlochten. Langs den rand een gehalveerde rotanhoepel, die door rotanreepen bevestigd is. — Gebruikt om rijst gaar te stoomen.
H. 25, dm. 23 cM.
1) Vreede, II, 571, s. v. dncmttfhw gefrijte sambïl. I, 874, s. v. imO»u^\ : een toespijs bij de rijst, een mengsel van gemalen spaansche peper, zout en trast.
2) O. c. I, 119, s. v. axjg^ioi^\: dwarling, wieling, rond woeling.
3) O. c. II, 763, $• v. YCT!'/ïl!,3},: jonge djagoeng of kadelé met of zonder gehakt vleesch of visch en geraspte klapa in een pisangblad gewikkeld en gekookt. — Vgl. ook Mayer, I, 217.
4) Vreede, I, 404, s. v. tai<r|n\ stijfsel.
5) Coolsma, 17, s. v. arcm: gekookte rijst, die daarna gedroogd is.
6) Serie 1126 don. Jhr. Mr. A. P. C. van Karnebeek, 1897. — Ned. St. Crt. van 23 Juli 1879, n°. 170.
7) Vreede, I, 450, s. v. (k^m^ou^n — Mayer, De Javaan als mensch, 214—215. — Idem, Volksleven, I, 33, afbeelding. — van der Lith, II, 281, 472. — Veth, IV, 339. — Jasper, VlechtindmtrU, 14. — Idem, Vlechtwerk, 85, 125—128, 141, 202, met afb. 140—142. — Aug. de WlT, Java, 115, afb. — Cat. Bat. Gen. n». 1442.



6
[Rijststoommanden, roosters, zeven]
659/120'). Kegelvormige mand als voren (Soend. aseupan1), model, zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen. W. H. 5, dm. 6 cM.
341/6'). Als voren (Jav. koekoesan), doch de benedenhoeken schuin afgesneden1); grof zigzagvonnig bamboevlechtwerk. Zonder rotanhoepel. H. 21, dm. 21,5 cM.
341/23*). Rooster (Jav. sarang-sarang9), rond, van 21 horizontale en 3 verticale bamboereepen, die elkaar rechthoekig kruisen. — Hierop wordt het gebraad gelegd, om de olie daarvan te doen afdruipen. Ook in de koekoesan gelegd, om daarop pisang en diverse spijzen gaar te stoomen.
Dm. 14,7 cM.
341/24. Als voren (Jav. sarang-sarang, open gevlochten van bamboereepen met zeshoekige mazen. Om den rand een bamboehoepel, die door rotanreepen bevestigd is. Rustende op vier houten pooten, die onderling door twee elkaar kruisende latjes verbonden zijn. — Hierop worden in een blad gewikkelde spijzen gelegd, om in den stoom gaar te worden.
Dm. 22, h. 10 cM.
370/938. Ronde zeef (Jav. saring7), van bamboereepen wijd uiteen gevlochten. Rïmbang.
D. 5,4, dm. 17 cM.
370/1056. Zeef (Jav. saringan*), zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen, door middel van paren rotanreepen aan een vierkant houten raam met schuin afgesneden uiteinden bevestigd. Soerabaja.
L. 24, br. 23,5 cM.
300/1635. Zeef (Jav. kalo), vierkant *), van bamboereepen gevlochten, die elkaar rechthoekig kruisen, omgeven door een rand van dubbele, gespleten bamboelatten. De bamboereepen dicht bij den rand viermaal zoo breed als in het midden en het midden ijl gevlochten. De rand door paren rotanreepen bevestigd.
L. en br. 36 cM.
1647/40 10). Als voren (Jav. kalo11), van bamboereepen zigzagvormig gevlochten; vierkant, de zijranden omhoog gebogen, aan de binnenzijde met een doorloopenden bamboereep, aan de buitenzijde vier reepen, wier uitstekende einden over elkaar zijn gekeept, alles met rotanreepen vastgebonden. Model. Modjokïrto.
L. en br. 15 cM.
370/1052 en 1055'*). Klapperzeefjes (Jav. kalo1*), rond, van bamboereepen
1) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n°. 184. — Serie 659 don. dr. F. W. Korthals, 1888.
2) Oosting, Soend. Woordenboek, 20, s. v. 6^*.Qtiui-J>Mjf\ — Coolsma, 18, s. v. aseupan. — Jasper, Vlechtwerk, 126.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n°. 203/6. — Serie 341 don. Brooshooft, Nov. 1883.
4) Jasper, Vlechtindustrie, pl. I, afb. links onderaan.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9» kL n». 203/22.
6) Vreede, I, 779, s. v. «j-bx — Jasper, Vlechtwerk, 138, fig. 164.
7) Vreede, I, 780, s. v. m%\ — Mayer, I, 36, afbeelding (afwijkend). — Jasper, Vlechtwerk, 213.
8) Vreede, I, 780, s. v. oji%\ — Mayer, I, 36, afb. pïngajakan. — Jasper, Vlechtwerk, 124 met fig. 134.
9) Jasper, Vlechtindustrie, pl. III, rechts beneden. — Idem, Vlechtwerk, 124, fig. 134.
10) Serie 1647 don. J. E. Jasper, 1907.
11) Vreede, I, 481, s. v. wnmrutx —Jasper, Vlechtindustrie, 13 met pl. III, rechts onderaan.— Idem, Vlechtwerk, 124, fig. 134. — Cat. Bat. Gen. n°. 1368.
12) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kL n°. 200/2 en n°. 196/22.
13) Cat. Bat. Gen. n». 1368.



[Zeven en wannen]
7
zigzagvormig gevlochten; met ongekleurden (1055) of rooden (1052) rand en lus vormig handvat van een door rotanreepjes bevestigden, om het midden doorloopenden (1055) of van een kleineren, door 5 reepjes bevestigden bamboereep (1052). 1052: Pasoeroean, 1055: Banjoemas. Dm. 11,6 en 17,7 cM.
370/1054'). Klapper zeef je (Jav. kalo), als voren, doch de rand versterkt door twee bamboereepen, die door rotanreepjes bevestigd zijn. Zonder handvat, doch met een las van een bamboereepje. Banjoemas,
Dm. 14,8 cM.
370/1041'). Ronde zeef (Jav. kalo), als voren, ter versterking van den rand een bamboereep, die door rotanreepen bevestigd is. Zonder lus. Soerakarta. Dm. 28,8 cM.
1647/108. Als voren *)1 (Jav. kalo), van ongekleurde, zigzagvormig, ijl gevlochten bamboereepen (tweerichtingssysteem, tweeslag). Rond schotelvormig. De rand bekneld tusschen bamboereepen; daaronder aan binnen- en buitenzijde een dunne bamboering, die aan de buitenzijde met een net van driehoeken van rotanvezels aan de randreepen verbonden is. Kindal.
Dm. 32, h. 7 cM.
370/1045*). Wan (Jav. leboks), als voren, doch plat, met bamboerand. — Gebruikt om vruchten op te leggen. Afd. Salatiga, res. Sêmarang.
Dm. 22, h. 3,4 cM.
1647/105. Rijst wan (Jav. tebok), van ongekleurde bamboereepen gevlochten, schotelvonnig6). Het vlechtwerk zigzagvormig (tweerichtingssysteem, tweeslag7); de opstaande randen bekneld tusschen bamboereepen, die met fijne rotanvezels zijn vastgebonden. Kendal.
Dm- 43, h- 3,5 cM-
. 37°/I05°; Bananenwan (Mal. paraan gêdang"), rond, plat, van bamboereepen zigzagvormig gevlochten. De randhoepel van bamboe, door rotanreepen bevestigd. Soerabaja. Dm. 50,5, h. 4,5 cM.
370/1051»). Kleine rijstwan (Jav. tampah™), als voren, doch met dubbelen bamboerand. Bësoeki. Dm. 24, h. 3,8 cM.
37°/I3S3» Als voren, met dubbelen bamboerand en met bamboevoet. Pasoeroean. Dm. 15,5, h. 6,7 cM.
659/121 "). Platte ronde wan (Soend. njiroe"), model, zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen, met door rotanreepen bevestigden rand. W. Dm. 7,8 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9* kl. n». 196/22.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 204/5.
3) Jasper, Vlechtindustrie, pl. III, links beneden.
4) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, io= kL n«. 351/B, 22.
5) Vreede, I, 686, s. v. antsmqiatttcnts —Mayer, I, 36, af beelding.— Jasper, Vlechtindustrie, 12.
6) Jasper, Vlechtindustrie, pl. I: tampak. — Mayer, II, pl. XI.
7) Jasper, o. c.Idem, 59. 8) Klinkert, s. v. v. para en gedane; 9) Cat. Kol. Tent Amst 1883, 9* kL n«. 202/4.
10) Vreede, I, 696, s. v. ts»£*_j{\ — Jasper, Vlechtindustrie, 12 en pL J, afb. bovenaan links. — Idem, Vlechtwerk, 122, 123. — Cat Bat Gen. n4. 138$. — Veth; IV, 504.
11) Ned. St Crt van 7 Aug. 1889, n». 184.
12) Oosting, Soend. Wdb. 685, s. v. &|-ri\ — Coolsma, 232, s. v. — Jasper, Vlechtwerk, 122, 166.



8
[Wannen en manden]
300/1596 Wan, als voren, rond, schotelvormig, van breede bamboereepjes zigzagvormig, doch open gevlochten. De randhoepel door paren reepjes bevestigd. Dm. 33, h. 10 cM.
659/115*). Platte ronde wan (Soend. tampir*), als voren, waarop de rijst van het kaf wordt gezuiverd; zigzagvormig vlechtwerk van breede bamboereepen. W. Dm. 8, h. 3 cM.
659/118*). Als voren (Soend. ajakan s), open vlechtwerk van dunne rotanreepen, in het midden iets dikker aaneenliggende en een kruis vormende (model). W. Dm. 12, h. 3 cM.
1647/534. Mand (kodor), schepvormig, van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten, onderaan in een punt uitloopend. Langs den rand een dubbele bamboereep, die met paren rotanvezels is vastgebonden. — Wordt onder de klapperrasp gehouden, om de geraspte klapper op te vangen. Poerbolinggo, Banjoemas.
L. 26, br. 23,5 cM.
659/1228). Rijstmandje (Soend. boboko"1), Mal. bakoel*), model, zigzagvormig gevlochten van rotanreepen; aan den bodem een vierkante rand van bamboe' en aan den bovenrand een ronde hoepel, die door paren rotanreepen bevestigd is. W.
H. 4,5, dm. beneden 2,7, boven 4,3 cM.
1647/98. Als voren9)(Jav. tjffing™), doch de gespleten bamboereep aan den bovenrand aan de buitenzijde met een netwerk van driehoekige mazen van bamboevezels bevestigd. De vierkante gebogen reep bamboe aan den voet breeder. Kïdiri.
H. 10, dm. beneden 7,5, boven 12 cM.
16/51 n). Als voren (model), zigzagvormig gevlochten, van boven rond, met een vierkanten bamboezen voet. Daarbij behoort een model van een houten schepper. H. 6,2, dm. beneden 5, boven 8 cM.
300/908. Als voren (Mal. bakoel), doch in natuurlijke grootte en het vlechtwerk in het midden uit 10 verticale, van boven en van onderen uit 4, resp. 5 horizontale reepen bestaande. Pandeglang.
H. 30, dm. boven 41,3, beneden 19 X '8,8 cM.
659/119 1J). Als voren (Soend. soemboel"), model, zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen, doch met rond deksel; aan den bodem een vierkante rand of voet van bamboe, langs de randen van mand én deksel een hoepel van bamboe. W.
H. mand met deksel 11, dm. boven 7, dm. beneden 5 cM.
t) Serie 300 Tent. Parijs 1878.
2) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n*. 184.
3) oosting, Soend. Wdb. 351, s. v. tsn<w2»\ —coolsma, 359, s. v.—Jasper, Vlechtwerk, 122.
4) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n». 184.
5) Oosting, 34, s. v. (j^tmuten/fs — Coolsma, 5, s. v. ajak. — Jasper, Vlechtwerk, 122.
6) Ned. St. Crt, van 7 Aug. 1889, n°. 184.
7) Oosting, Soend. Wdb. 812, s. v. tmttfni\: „De rijst wordt er veelal in voorgediend."
8) Klinkert, Mal. Wdb. 85, s. v.: „b.v. voor gekookte rijst." — van der Lith, II, 457, plaat, fig. 14. — Colijn, 185, afb. onderaan links. — Jasper, Vlechtwerk, 132, 139.
9) Jasper, Vlechtindustrie, pl. IV, rechts boven: mand voor het bewaren van rijst. — Mayer, II, 460, fig. 3.
10) Vreede, I, 307, s. v. iQj^jn : waarin de rijst wordt opgebracht en rondgediend. — Veth,
IV, 340. — Jasper, Vlechtwerk, 132, 133, 145, 150.
11) Serie 16 leg. Sal. Muller, 1861.
12) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n». 184.
13) Oosting, Soend. Wdb. 444, s. v. Mg?<ru^\ — Coolsma, 345, s. v. — Jasper, Vlechtwerk, «32, '39, 15°) «56-



[Rijstmandjes]
ii
een drieslag te nemen, eene rij schuine streepjes gevormd. Langs den bovenrand van binnen en buiten een bamboereep, met rotanreepen bevestigd. Soerabaja, H. 24, dm. 33 cM.
1647/256. Rijstmandje (dingkoel), als voren, van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten. Vlechtwijze op den bodem tweerichtingssysteem, drieslag, waarin door eenige onregelmatigheden concentrische vierkanten zijn gevormd; aan de wanden tweerichtingssysteem, tweeslag, met enkele, rondgaande rijen drieslag. Bovenaan verder de reepen omgevouwen en ingestoken (zelfkant); dubbele randhoepel van bamboelatjes, met de schil van een liaan vastgebonden. Soebah, Pïkalongan.
H. 10,5, dm. 12,5 cM.
1647/257. Als voren (tatalana), van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten. Aan den bodem concentrische vierkanten, als voren. Zonder randhoepel, de reepen aan den bovenrand omgevouwen en ingestoken. Soebah, Pïkalongan.
H. 8, dm. 8,5 cM.
341/13 *). Als voren (Jav. bodjog*), zigzagvormig van bamboereepen gevlochten, van boven rond, van onderen vierkant. — Hierop wordt de rijst afgekoeld. H. 7,8, br. 9,5 cM.
370/1063. Als voren (Jav. bodjog), van bamboe gevlochten, doch wijder uiteen met ruitvormige mazen. Om den rand een hoepel, die door paren reepen bevestigd is. Soerabaja.
H. 8,4, dm. 8,5 cM.
341/2 '). Als voren (Jav. pifi*), zigzagvormig van bamboereepen gevlochten, van boven rond, beneden vierkant. — Hierin wordt de gezuiverde rijst bewaard. H. 4,8, dm. 6,7 cM.
1647/217. Als voren (Jav. senik6), van bamboereepen gevlochten, de bodem zigzagvormig (tweerichtingssysteem, tweeslag) van ongekleurde reepen, die vervolgens opwaarts zijn gebogen en in cirkelvormige gangen rechthoekig (één op, één neer) doorvlochten met smallere reepen, de onderste ongekleurd, de andere rood. De bovenrand van binnen en buiten omgeven door een rooden bamboereep, die aan de binnenzijde uitstekend. Koedoes, Djapara.
H. 11,5, dm. 13 cM.
341/48). Als voren (Jav. boran7), doch op vier pooten; zigzagvormig gevlochten van ongekleurde bamboereepen, van boven rond, van onderen vierkant. — Om rijst te bewaren.
H. 12, dm. 12,5 cM.
300/910—911. Als voren, doch met rond deksel, grof bamboevlechtwerk; op het deksel bruine (910) of zwarte (911) zigzagstrepen; van boven rond, van onderen vier-
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n. 203/13.
2) Vreede, 11,741, s.v. (ncnttttstcrnjfs-. zekere rijstmaat.
3) Cat. Kol. Tent Amst. 1883, 9» kl. n». 203/2.
4) Vreede, II, 328,s.v. &êt\: een kleine rijstmand, als maat bij het koopen van bïras. — Jasper, Vlechtindustrie, 13: een mand om inkoopen te doen, voornamelijk voor rijst gebruikt — Idem, Vlechtwerk, 131.
5) Vgl. Jasper, Vlechtindustrie, pl. I: senik. — Vreede, I, 742, s. v. £^«ri^\een vanboven ronde, beneden vierkante en minder wijde mand van gevlochten bamboe. — Jasper, -Vlechtwerk, 133, 134.
6) Cat. Kol. Tent. Amst 1883 9° kl. n». 203/4.
7) Vreede, II, 667, s.v. ntcnrnatu^' «»"7'm«^jj'7'w>'1 (groote mand). — Jasper, Vlechtwerk, 134.



[Messen. Bak. Rijstblokken]
x9
370/1122'). Tafelmes, van Europeeschen vorm, met afgeronde punt en in doorsnede vierkante greep van lichtbruin hout. Soerabaja. L. 27,3, 1. lemmet 14,7, br. 2,9 cM.
370/1428. Mes, van Europeesch model, het lemmet van voren breed en concaaf, het heft van zwartgekleurd hout, van boven verbreed, naar de snedezijde gebogen. Soerabaja.
L. 21, 1. lemmet 11,5, br. 3 cM.
123/17. Bak (Jav. pane*), van denzelfden vorm als de rijstmanden (soemboel), doch geheel van hout, op vierkanten voet. Aan den wand 2 paren ingesneden evenwijdige horizontale lijnen.
H. 19,5, dm. van onderen 8,7 X 9,3, van boven 23,8 cM.
370/1130 3). Rijstblok (Jav. lisoeng1), uit een stuk lichtbruin hout gesneden, langwerpig vierkant; aan het eene uiteinde eene ronde opening, het midden trogvormig uitgehold. Soerabaja.
L. 121, br. 20, h. 14 cM.
625/91'). Model van een rijstblok (Jav. loempang*), met stamper (Jav. aloë1), het eerste in den vorm van een'beker met breeden ronden voet, ruw bewerkt. De stamper rolrond, in het midden het dunst. Këdiri.
H. 9, dm. aan den voet 7,3, L stamper 38,2, d. 3,2 cM.
16/47. Als voren, doch in den vorm eener afgeknotte pyramide, met een rond gat in het midden en met twee modellen van stampers, alles van donkerbruin hout8). L. 5,5, br. 4,3, h. 3,3, 1. stampers 14,7, dm. 0,8 cM.
370/1131'). Als voren, doch met een naar onderen gebogen uitsteeksel aan een kant. Besoeki.
L. 11,7, br. 11, h. 9,9, 1. stampers 31,3, dm. 2,1 cM.
1001/60. Als voren (Jav. loempang1"), doch zonder stampers, het uitsteeksel in den vorm van een naar onderen gebogen zwaardgreep; de zijden gaan eerst recht naar onder en zijn daarna schuin afgesneden. Krawang.
L. 10,5, br. 6,3, h. 5,5, 1. uitsteeksel 8,8, br. 3,8 cM.
1001/59. Als voren (Jav. lèsoeng11), model van geelachtig hout, de beide einden van onderen een eindweegs schuins oploopend en aan het eene'van een gebogen plat uitsteeksel met schijfvormig einde voorzien. De bovenkant met een langwerpig vierkante uitholling in het midden en eene ronde vijzelvormige op eenigen afstand van beide uiteinden "). Krawang.
L. 24, br. 5,7, h. 5,5, 1. uitsteeksel 10,3, br. 5,7 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst, 1883, 10= kl. n». 329/6/
2) Vreede, II, 184, s. v. <u<^»a\ — Mayer, I, 35 en II, 460, afb. li „houten vat, waarin de halfgaar gekookte rijst voor het gaarstoomen wordt overgestort en omgewerkt."
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9« kl. n". 195/3.
4) Vreede, 11,119, '*T- g/"-^— Mayer,!, 43, afb. en 44. — Steyn Parvé, 416. — Colijn, 168, afb. — Veth, IV, 504. — A. de Wit, 239, afb.
5) Ned. St. Crt. van 23 Nov. 1889, n°. 277.
6) Vreede, II, 152, s. v. <rw«On — Mayer, I, 222, afb. — Steyn Parvé, 416.
7) Vreede, I, 109, s.v. unnt\ — Steyn Parvé, 1. c. — Mayer, I, 43, afb. en 441. — Veth, IV, 504.
8) Vgl. Mayer, II, 464, bovenste afb. en pl. XL
9) Cat KoL Tent. Amst. 1883, 9e kl. n°. 202/1. — Schmeltz, Ethnogr. Musea in MiddenEuropa, 25, fig. 1.. — Colijn, 171, afb.
10) Vreede, II, 152, s.v. n^m^ts 11) Vreede, II, 119,s.v. *a<^j\
ia) van der LlTH, II, pl. naast pag. 279, fig. 2 en 2 a.



[Schotels. Bordje. Klapperraspen. Bakken]
21
16/49, Model van een schotel. Van ongekleurd hout, plat. Dm. ll,2 cM.
123/16. Schotel, van ongekleurd hout, gedraaid, met schuin opstaanden rand. Preanger Regentschappen. Dm. 20 cM.
282/10Bordje, model, van ongekleurd hout. Dm. 4,7 cM.
370/1128*). Klapperrasp (Jav. paroed*), bestaande uit een langwerpig vierkante plank, met een ruitvormig uitsteeksel aan een der smalle einden, dat als handvat dient. In den eenen kant zijn een aantal ijzeren stiftjes geslagen. Soerakarta.
L. 34,2, br. 6,7 cM.
341/21 *). Als voren 0av. paroed), om het sap (Jav. santen s) te zuiveren, dat uit de geraspte kokos wordt geperst Als voren, doch zonder ruitvormig uitsteeksel. Een der uiteinden smaller toeloopend.
L. 32,4, br. 5,3 cM.
880/49 ')• Als voren (Jav. paroed), voor klappernoten, zijnde eene plank van bruinachtig hout, wier eene einde van een eenigszins bladvormig uitsteeksel is voorzien, waardoor een rotanlus is geregen; tot op eenigen afstand van het boven- en benedeneinde zijn aan de eene zijde een groot aantal dunne ijzeren stiftjes geslagen. Buitenzorg.
L. $1, br. 6, d. i cM.
880/50 7). Als voren (Jav. paroed), doch de plank breeder, zonder handvat aan het eene einde en met een veel grooter aantal van ingeslagen stiftjes. Buitenzorg. L. 34,5, br. 8,5, d. i cM.
370/1132 8). Bak (Jav. djodang9), langwerpig vierkant, bedvormig, op vier pooten, met deksel, alles van groen geverfd hout met roode randen. -— Gebruikt om spijzen in te vervoeren. Pasoeroean.
L. 37,2, br. 19,5, h. 19,6 cM.
370/1133 ,0). Als voren, doch van ongeverfd hout; in de beide smalle uiteinden een rond gat. De boveneinden der pooten uitgesneden in den vorm van een vierbladigen bloemknop. Bïsoeki.
L. 29,4, br. 19,5, h. 29,5 cM.
370/1134"). Als voren, doch groen geverfd met roode cirkels en andere figuren langs de buitenzijde. De bodem en het deksel van bamboe open gevlochten, het laatste met ruitvormige mazen en groengekleurd. Pasoeroean.
L. 32, br. 17,3, h. 20,5 cM.
1) Ser. 282 don. nalatenschap Prof. Roorda, 1881.
2) Cat KoL Tent Amst 1883, 9e kl. n°. 204/17.
3) Vreede, 11,231, s. v. <writutjes— Mayer, II, 462, afb. — Cat Bat. Gen. n°. 1369.
4) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, o* kl. n*. 203/21.
5) Vreede, I, 746, s. v.
6) Cat KoL Tent Amst 1883, g<= kl. n°. 205/4.
7) Cat. Kol. Tent. Amst 1883 90 kl. n». 205/4.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n*. 200/1.
9) Vreede, II, 413,s.v. mu?tiü>\ — Mayer. 189, afb.
10) Cat KoL Tent Amst 1883, 9° kl. n*. 202/6.
11) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, o* kl. n*. 200/1.



[Waterscheppers. Schotel. Klapperdoppen. Waterkruik]
23
83/12 ') en 1474/18 2). Waterscheppers'), van klapperdop, waarvan een segment is afgesneden. Door de noot is nabij den bovenrand in een (12) of twee (18) gaten, een eerst ronde, daarna vierkante (18) of geheel vierkante (12) steel van geel (12) of groen geverfd (18) hout gestoken.
Dm. 13 en 10,5, 1. steel 33 en 38 cM.
880/34'). Als voren (iroes), van een kleinen komvormigen klapperdop met steel van bruinachtig hout, die in den beginne vierkant in doorsnede, vervolgens rond en eindelijk plat vierkant in doorsnede met schuins afgesneden uiteinde is. Probolinggo.
H. dop ± 6, dm. idem 8,3 X 8i&, !• steel 35,5, dm. in het midden v. d. steel 1,3 cM.
1001/40. Als voren, van een bolvormigen klapperdop, aan
een ronden gedraaiden, palmhouten steel, die aan het midden van eenige ojiefvormige ruggen en aan het uiteinde van een bolvormigen knop is voorzien, terwijl het vierkante ondereinde door een gat van de noot is gestoken en met een pen daarbinnen opgesloten is. Krawang. Dm. 13,5, 1. steel 34,5 cM.
16/25—2(>' Waterscheppers (Mal. ga/oeng5), als voren, doch 25 rood verlakt: de steel van 26 fraai uitgesneden in den vorm van een vogel met langen hals en een kuif op den kop, die rust op een vierkant voetstuk, alles van geel hout. (Zie nevensstaande afbeelding).
Dm. 9 en 12,1, 1. steel 18 en 13,2 cM.
282/15. Als voren (model), van klapperdop met rechten cylindervormigen houten steel. Dm. 2,4, 1. steel 5,5 cM.
1001/42. Schotel, zijnde de helft van een bolvormigen klapperdop. Krawang. Dm. 16, h. 6,5 cM.
300/879. Klapperdop, waarvan het bovenste segment afgesneden is, met deksel van klapperdop. Aan den voet en aan den bovenrand een bamboehoepel, die onderling door paren verticale bamboereepen verbonden zijn. Aan den rand is een met rotanvezels omvlochten hengsel bevestigd. Pandeglang.
H. 13, dm. 13 cM.
370/1137. Als voren, doch in den klapperdop is van boven een rond gat, dat met een houten stop gesloten is. Langs den bodem en den bovenrand een ring van diagonaal gevlochten rotanreepen. Overigens als voren.
H. 15, dm. 15,5 cM.
499/94*). Waterkruik, bestaande uit een klapperdop, die van boven doorboord is; in de opening steekt een houten hals met vier verdikkingen, gesloten door een houten stop. Aan de drie onderste verdikkingen en aan het komvormig verbreede ondereinde van den hals is aan weerskanten een houten hengsel bevestigd. De klapperdop is met elkaar rechthoekig kruisende reepen omvlochten en rust op twee, met rotanreepen omvlochten bamboehoepels.
H. 39, dm. 15 cM.
16/26.
1) Serie 83 don. dr. G. J. Wienecke, 1867.
2) Serie 1474 don. H. L. en E. M. CosrjN, 1905.
3) Mayer, II, 459, fig. 5.
4) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9= kl. n°. 201/1.
5) Klinkert, 572, s. v. — Bulletin Kol. Mus. n°. 41, 112.
6) Serie 499 don. wed. Dr. Wienecke, 1885.



24
[Waterkruiken. Kalebassen]
499/95- Waterkruik, als voren, doch de klapperdop omvlochten met elkaar schuin kruisende reepen. Aan den hals eene versiering van vijfbladige bloemen en halve cirkels en reliëf. De stop lager en bloemknopvormig uitgesneden.
H. 31, dm. 13,7 cM.
123/11. Als voren, doch de voet bestaande uit zeven met rotan omvlochten reepen. Met tuit van bamboe. Zonder hals en stop, doch met een hengsel van rotan. Preanga Regentschappen.
H. 24, dm. 14,5 cM.
508/5Als voren, doch geheel bedekt met vlechtwerk van rotanreepjes met ruitvormige mazen; voet en hengsel eveneens met rotan omvlochten; houten deksel met knop in het midden en een ster er omheen; gebogen houten tuit met bladvormig snijwerk van onderen versierd,
H. 24, dm. 12,5 cM. Zie plaat II, fig. 1.
499/96. Als voren (Jav. këndi toetoep*), doch de houten tuit versierd met een aan den rand getanden houten schijf. De hals verdikt aan den mond en versierd met een getanden rand en twee banden, die touw nabootsen, en reliëf.
H. 23, dm. 14,5 cM.
37/497 en 300/860. Kalebassen (Jav. laboe, 860 laboe lantingan *), de hals van 497 gesloten en zeer beschadigd, van 860 van boven open en onbeschadigd. — Om water te bewaren. 497: Java, 860: Rembang.
H. 43,5 en 46,3, dm. 22,2 en 18,7 cM.
d. Van aardewerk of steen.
300/861, 370/9804) en 625/98*). Waterkruiken (Jav. kêndi*), van roodbruin aardewerk, schuins naar beneden afloopende wand; bolvormige oppervlakte, uit wier midden zich de cylindervormige hals met min of meer verdikt boveneinde verheft. Daar, waar het bolvormige gedeelte zich met den wand vereenigt, is de kruik van eene tuit voorzien, terwijl de kruik gevuld wordt door het ronde gat, dat zich in het midden van het boveinde bevindt. 861: Sêmarang, 980: Soerakarta, 98: Kêdiri.
H. 12,9—33, dm. 10,7—23,7 cM.
1108/377/23'). Als voren (këndi djowoh), doch model, het meest overeenkomend met 625/98. Kêdiri. H. 6,3, dm. 5,9 cM.
370/978—9798). Als voren, doch van wit (978) of zwart (979) aardewerk, 979 beschadigd. Rëmbang.
H. 14,5 en 16,5, dm. 14,3 en 13,6 cM.
1108/377/26. Als voren (këndi maling), doch model van rood aardewerk. De rand van den hals wijder en naar buiten gebogen; een exemplaar met deksel. Kêdiri. H. 5,6—6,4, dm. 6—6,5 cM-
1) Ned. St Crt. van 6 Maart 1886, n°. 55.
2) Vreede, s. v. v. i£i<gy\ en asyi>syiuij\
3) Vreede, II, 162, s.v. ruenv Lantingan is het krama van këndi (waterkruik).
4) Cat. KoL Tent Amst. 1883, 9* kl. n°. 204/14.
5) Ned. St. Crt. van 23 Nov. 1889, n». 277.
6) Vreede, I, 400, s. v. id,ams — Veth, IV, 340. — Mayer, I, 26, afb. — Cat Bat. Gen.
n». 1397— '398.
7) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 34, n*. 23.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n*. 328/4 h.



[Waterkruiken]
as
370/975') & 981. Waterkruiken, als voren, doch met een knopvormig deksel. De tuit van 981 met eene ringvormige verdikking; 975 met paren evenwijdige horizontale ingesneden ringen en onder aan de tuit met eene bloemknopvormige versiering en reliëf, Këdirt.
H. 34 en 16,5, dm. 18,6 en 10,2 cM.
370/983. Als voren (Jav. gogok2), doch zonder deksel en tuit, de hals aan den mond het wijdst. Banjoemas. H. 15, dm. 10,7 cM.
370/1950. Als voren, doch met drie ingesneden ringen en met drie roode evenwijdige horizontale strepen op lichteren grond. H. 24, dm. 15,1 cM.
1108/377/20. Als voren (gogok), model, doch met eene verdikking aan den hals onder den mond. Ktdiri. H. 8,6, dm. 6,2 cM.
333/8 3). Als voren, doch met schotel; model. Daar waar de buik in den hals overgaat een ornament van ingegrifte Andreaskruisen en daaronder een reeks driehoeken en reliëf. De mond verdikt,
H. kruik 6,5, dm. 6,7, dm. schotel 8, h. 3 cM.
1108/377/19. Als voren, (këndi lingko), een paar, model, doch de hals met den buik verbonden door vier kromme uitsteeksels. Kêdiri. H. 8,4, dm. 5,7 cM.
1138/377/22. Als voren (kendi Arab), model, doch met slechts twee dergelijke kromme uitsteeksels of handvatten. Kêdiri. H. 6,3, dm. 5,9 cM.
1108/377/27. Als voren (këndi tjantèlv), model, doch met slechts éen handvat. Kêdiri.
. H. 7,5, dm. 5,4 cM.
1108/377/21. Als voren (këndi lingko loegas1), modellen, een paar, doch de halsopening verbreed. Kêdiri. H. 7,6, dm. 5,9 cM.
1108/377/25. Als voren (këndi soegeh), een paar, model, zonder handvat, doch met drie tuiten, de hals onder de opening verdikt. Kêdiri. H. 6,7, dm. 6,2 cM.
1108/377/24. Als voren (këndi sètan), model, doch met vier tuiten. Kêdiri. H. 6,6, dm. 5,8 cM.
102/10 6). Als voren (këndi), met schotel7) en stop, zonder tuit De buik meloenvormig. Daar waar de buik in den hals overgaat een ornament van halve cirkels en reliëf. De hals met verdikte opening en met twee verdikkingen in het midden.
H. kruik 27,7, dm. 17,6, dm. schotel 19,4, h. 4,2 cM.
370/976 *). Als voren, zonder tuit, met deksel. Op den buik een aantal verticale strepen en reliëf. De hals en de buik versierd met evenwijdige ingesneden horizontale lijnen, het deksel met concentrische cirkels. Kêdiri.
H. 31, dm. 22,8 cM.
1) Cat Kol. Tent Amst 1883, 10» kl. n*. 35$.
2) Vreede, II, 628, s. v. toomt wem tafnjj\ — Cat. Bat Oen. n*. 1405*
3) Ser. 333 aankoop 1882.
4) Vreede, I, 250, s. v. i^ncmjnji^\
5) Vreede, II, 161, s.v. n^omijjjy. eenvoudig. 6) Mayer, II, 466, afb.
7) Ser. 102 don. W. L. de Sturler, 1869.
8) Cat Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n». 355.
Cat Rijks-Ethn. Museum, DL IX. 4



[Waterpotten. Potten voor suiker en zout]
27
370/1000') & 1150l). Waterpotten (Jav. këndil), als voren, doch met roode evenwijdige horizontale strepen versierd. In een van rotanreepen gevlochten hanger (n50). Pasoeroean.
H. pot 9,8, dm. 11,4, h. banger 42 cM.
370/998') & 1016 *). Als voren (Jav. koewali5), 1016 met ronden voet, en met roode strepen versierd. — Om groenten in te koken. 998: Rêmbang, 1016: Madioen. H. 12,4 en 10,4, dm. 13,3 eD 23,6 cM.
370/1007 6) en 1108/377/3. Koewali, als n°. 998, doch modellen. 1007 zonder, 3 met deksel. 1007: Pëkalongan, 3: Kêdiri. H. 4,5 en 3,5, dm. 4 en 7 cM.
370/1002—1003') en 625/47*). Als voren (Jav. pêngaron9), doch de bodem plat, 1003 versierd met evenwijdige roode horizontale lijnen. — Om rijst te koken. 1002, 1003 : Pasoeroean, 47 : Kêdiri.
H. 6—8,4, dm 8,5—12,5 cM.
370/999 10). Als voren (bool), doch met bollen bodem, de wand versierd met 4 evenwijdige roode strepen. — Om suiker in te bewaren. Pasoeroean. H. 13, dm. 12,2 cM.
370/1001 "). Als voren, doch de bodem plat, de wand daarboven het dikst en naar boven toe smaller wordend, de rand zeer naar buiten gebogen; meer vaasvormig. Pasoeroean.
H. 8,6, dm. 9,1 cM.
1108/377/7. Pot (djoon), model, met platten bodem en twee handvatten tegenover elkaar. Met deksel. — Om water te halen. Kêdiri. H. 6,5, dm. 5 cM.
370/995 "). Als voren (gënoek), doch de bodem plat, de rand breed en naar buiten gebogen. Daaronder eene nabootsing van een gevlochten band en reliëf. — Om water in te bewaren. Rêmbang.
H. 19,4, dm. 22 cM.
1108/377/9. Als voren (gënlong1*), een paar, modellen, doch langs het dikste gedeelte van den buik eene nabootsing van vlechtwerk en reliëf. — Om water of ongekookte rijst te bewaren. Kêdiri.
H. 4,5, dm. 6,5 cM.
370/994. Als voren (Jav. klêmoek '*), doch met witte, gele en groene strepen. — Voor zout. Sêmarang. H. 6,2, dm. 10,4 cM.
1) Cat. Kol. Tent Amst 1883, 9° kl. n°. 200/4.
2) Cat. KoL Tent. Amst 1883, io<= kl. n°. 432/*.
3) Cat. Kol. Tent Amst. 1883, ioe kl. n°. 328/4;.
4) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9e kl. n». 199/10.
5) Vreede, I, 478, s. v. «™«>»S»\— Vgl. Mayer, II, 461, afb.
6) Cat. KoL Tent Amst. 1883, 9" kl. n». 194/9.
7) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9e kl. n». 200/7.
8) Ned. St Crt. van 23 Nov. 1889, n°. 277.
9) Vreede, I, 417, s. v. §w-r^\ — Cat Bat. Gen. n°. 1371.
10) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 10= kl. n°. 343/4/.
11) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10» kl. n«. 343/4*.
12) Cat KoL Tent. Amst 1883, io» kl. n°. 328/41.
13) Vreede, II, 550, s. v. t(rinimtt\ — Cat Bat. Gen. n°. 1388.



38
[Potten. Rijstpot. Zoutbakje (?). Koekoesan. Koffiepot. Trekpotten]
1001/36'). Vaasvormige pot, met platten bodem, op eenigen afstand van den mondrand met een breeden vooruitstekenden rug 5 bol deksel met peervormigen knop in het eenigszins afgeplatte middenvlak. Tïgal.
H. 22,2, dm. 17,5 cM.
1001/35 s). Bekervormige pot, met deksel; de pot van boven het breedst en van binnen rood gekleurd, het deksel bol en met een ringvormigen knop in het midden. Tigal.
H. 17,5, dm. 15,6 cM.
880/47. Als voren, van lichtroodbruine aarde gebakken, komvormig, met platten bodem en breed vooruitstekenden, naar buiten omgeslagen bovenrand. H. 14,3, dm. aan den bodem 13,5, idem van boven 32 cM.
370/992*) en 1108/377/1. Rijstpot (Jav. dandang*), vaasvormig, van onderen het breedst, de rand wijd uitloopend en zeer beschadigd. 1: model, Kêdiri, 992: Banjoemas.
H. 16 en 5, dm. beneden 12,6 en 4,7, boven 16,1 en 4,6 cM.
370/993*). Zoutbakje(?) of spu wpot j e (?) (Jav. kiowok9), als voren, doch met witte en gele dwarsstrepen op rooden grond. De rand naar buiten gebogen. De bodem plat. Banjoemas.
H. 8,5, dm. 10,5 cM.
1108/377/2. Koekoesan, kegelvormig, als de van bamboe gevlochtene (zie boven p. 4—5), doch van gaatjes voorzien. Model. Kêdiri. H. 6,5, dm. 6 cM.
370/10247) Koffiepot (Jav. Üko*), van rood aardewerk, met beschadigde tuit en hengsel. Bantam. H. 13,5, dm. 18 cM.
370/1022 9). Trekpot (Jav. tèko), als voren, doch van bruin aardewerk. Met deksel en handvat, Banjoemas. H. II, dm. 9,8 cM.
573/1 10) en 880/130. Kogelronde trekpotten, van grijze gebakken aarde, onverglaasd, met tuit en handvat, 1 ook met een schotelvormig deksel; het handvat cylindrisch, hol en schuins tegen den buik staande. De tuit S-vormig gebogen, nabij het handvat en in dezelfde richting staande. — Deze trekpot behoort heden ten dage tot het vaatwerk van de warong (inlandsche komenijswinkel) en dient voornamelijk ter bereiding van een aftreksel van koffiebladeren, hetwelk door den minderen Javaan als surrogaat voor koffie gedronken wordt. Schijnt uit China geïmporteerd te zijn, zooals de naam tèko, tèkoan aanduidt.
H. 12 en 7, dm. bodem 9 en 5,8, dm. buik 15 en 8,5 cM.
1108/377/18. Als voren (Jav. wadah teh "), doch modellen, een paar, van rood aarde-
1) Cat. Batav. Tentoonst n°. 895.
2) Cat, Batav. Tentoonst, n°. 895.
3) Cat. Kol. Tent. Amst, 1883, 9» kl. n». 196/4.
4) Vreede, I, 604, s. v. «2>\ — VgL Mayer, II, 467, afb. — Cat. Bat. Gen. n°. 1370.
5) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9e kl. n*. 196/8: zoutbakje.
6) Vreede, I, 495, s. v. mtmtnvitt: spuwpot. — Cat. Bat Gen. n'. 1386: zoutvaatje.
7) Cat Kol. Tent Amst 1883, ge kl. n°. 193/6.
8) Vreede, II, 639, s.v. ntsn'qtott\
9) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9<= kl. n«. 51*.
10) Ned. St Crt. van 14 Juli 1887, n«. 163.— Ser. 573 don. Jhr. B. W. F. van Riemsdijk, 1886.
11) Vreede, s. v. v. acuuts en m<ent\



[Waterketels. Kloffieketel. Kan]
33
341/26'). Roodkoperen waterketel (Jav. tjèrèt), als voren, doch met deksel, dat met een koperen ketting aan het hengsel bevestigd is. De knop door eene bladvormige versiering omgeven.
H. 16, dm. 12,5 cM.
370/950 *). Als voren (Jav. tjèrèt tèkon *), doch van Chineesch model, zoodat het deksel zonder rand is, doch geleidelijk bolvormig oploopt. Met platten bodem; Jogyakarta.
H. 18,5, dm. 16 cM. Zie plaat I, fig. 1.
341/27 4). Koffieketel (Jav. tjèrèt), als n°. 341/26, doch van geelkoper. Achter aan de tuit een krulvormig uitsteeksel.
H. 14, dm. 10 cM. ™**
i349/iB). Waterketel, van geelkoper, met uit een afzonderlijk stuk vervaardigd hengsel en deksel. De uit het midden van den buik voortkomende gebogen tuit met een lijstvormig, langs. den bovenrand getand uitsteeksel in het voorste gedeelte van den bovenkant; het deksel met een aantal ingegrifte concentrische ringen en metvaasvormigen knop; het hengsel van buiten plat, van binnen bol, met de einden aan uit den buik voortkomende uitsteeksels vastgeklonken en met een naar binnen en daaronder met een naar buiten gebogen doorn op eenigen afstand van dè bevestiging.
H. met deksel + 14, dm. aan den buik ±15 cM. Zie plaat I, fig. 2.
370/9426). Als voren, doch in het midden van den buik een horizontale dikke rug en op eenigen afstand daarboven een flauwere. Het gedeelte onder den rand en het bovenvlak van het onversierde deksel plat. Eenvoudig hengsel met een rug in hét midden. Madioen.
H. 16,5, dm. 19,5 cM.
370/1953. Als voren, doch zonder deksel en veel fraaier bewerkt, op ronden voet met gekartelden rand en daarboven drie ingesneden evenwijdige horizontale lijnen. In het midden van den buik een vooruitstekende, bladvormig uitgesneden band, aan weerskanten begrensd door een reeks bolletjes en reliëf, die zich ook onder den bovenrand bevindt. Het bovenste gedeelte en het hengsel met bladvormig snijwerk en reliëf versierd. Boven de zeshoekige tuit een krulvormig d jour bewerkt uitsteeksel. Jogya¬
karta. (Zie nevensstaande afbeelding). 370/1953. H. 26, dm. 17,5 cM.
370/961 7). Roodkoperen kan (Jav. kriyoek*), met tuit; het handvat van zwart
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n«. 61/J.
2) Cat, KoL Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 198/6. — I. A. f. E. XV, 204, kol. 2, r. 14, waar men fig. 3 leze in plaats van 7 en pl. XVIII, fig. 3.
3) Vreede, I, 639, s. v. m«sntn(Knt\— Cat, Bat. Gen. n*. 1142.
4) Cat KoL Tent. Amst 1883, 9e kl. n». 61/c.
5) /. A. f. E. XV, 203 en pL XvTH, fig. 2. —■ Ser. 1349 don. J. Mulder, 1902.
6) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 10= kl. n». 338/1 d.
7) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9= kl. n». 198/11.
8) Vreede, I, 437, s. v. ^S^uvimi^
Cat. Rijks-Ethn. Museum, DL IX. 5



[Schuimspanen. Meelzeef. Pannen]
35
1001/17'). Schuimspaan (Jav. serok plorodan*), als voren, doch grooter, meer bolvormig en de bus bijna rechtopstaand en naar onderen in een platte strook eindigende, die met twee klinknagels aan de spaan is bevestigd. Tigal.
L. 19, dm. spaan 15 cM.
1001/183). Roodkoperen schuimspaan (Jav. ptnjaringan *), als voren, maar veel kleiner. Model. Tigal. L. ir,8, dm. lepel 7,5 cM.
370/967 5). Roodkoperen meelzeef (Jav. kalo9), met verticaal staand handvat. Komvormig, met een aantal gaatjes aan een der zijden, dicht bij het handvat. Soerabaja. L. handvat 14, dm. zeef 19,5 CM.
341/167). Braadpan (Jav. wadjan9), waarin o. a. de toespijs bij de rijst, sambel goreng genaamd, wordt bereid. Van rood koper, met twee halfcirkelvormige ooren. Dm. 15,5, h. 6,5 cM.
1001/9 9). Als voren (Jav. kïntjèng '°), van onderen bol, van boven hol, met platten, smallen rand en twee lusvormige ooren als greep. Tigal. Dm. 19, h. 6,5 cM.
300/926. Als voren, doch laag, met twee handvatten en platten bodem. Sêmarang. H. 6, dm. 29 cM.
370/963 "). Als voren, doch met deksel met opstaanden rand en een handvat in het midden, op vier pooten en met twee handvatten, die bijna rechtop staan. Jogyakarta. Dm. 36,5, h. 26 cM.
370/970 '2). Als voren, doch van geelkoper, zonder ooren, pooten en deksel. Aan den rand op twee plaatsen tegenover elkaar een rond uitsteeksel en daartusschen een cylinder, om een handvat in te steken. Soerabaja.
Dm. 17,5, h. 5,5 cM.
1001/15 Roodkoperen pan (Jav. tjitakanu) pangkoek), voor pannekoek, met platten roodkoperen steel, welks einde van een gat is voorzien. Tigal. L. 32,9, dm. 14,5 cM.
1001/4'5). Roodkoperen ronde stoofpan (Jav. langsing19), voorzien van een rooster met langwerpig vierkante gaten, op hoogen voet en met bolvormig deksel met breeden rand; in het midden van het bolvormige gedeelte van het deksel, evenals op twee tegenover elkaar liggende plaatsen aan de pan is een oor als greep bevestigd. Tigal.
H. 18,5; dm. 16,5 cM.
1) Cat. Batav. Tent. n«. 894.
2) Vreede, s. v. v. ^uj^-n tftnjf^ en nnjiim'r%i(uiji\
3) Cat. Batav. Tent. n». 894.
4) Vreede, I, 780, s. v. mtï\
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10» kl. n°. 329/4 s.
6) Vreede, I, 48 1, s. v. inwninjii\ — Cat. Bat. Gen. n*. 1368.
7) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 203/16.
8) Vreede, II, 63, s. v. u«\ — Cat. Bat, Gen. n". 1409.
9) Cat. Batav. Tent. n°. 894.
10) Vreede, I, 397, s. v. riKnnxpt\ — Cat, Bat. Gen. n°. 1155.
11) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n°. 198/14.
12) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. n». 329/4x.
13) Cat. Batav. Tent. n°. 894.
14) Vreede, I, 305, s. v. Smptrnjfx
15) Cat. Batav. Tent. n°. 894.
16) VREEDE, II, 175, s.v. nUtdl\ — Cat. Bat. Gen. n». 1394.



36
[Braadpan. Gebakvormen. Schotel. Potten. Rijstketel]
1126/23. Braadpan, van ijzer, plat schotelvormig, met twee ooren aan den rand. Dm. 39, h. 13 cM.
iooi/n1). Gebakvorm (Jav. tjitakan boloe*), van roodkoper, halfmeloenvormig, ovaal. Tïgal.
L. 8,2, br. 5,9 cM.
1001/14'). Roodkoperen ronde gebakvorm (Jav. tjitakan boloe), met platten bodem en schuinschen wand. Tïgal. Dm. boven 11,8, beneden 9,9 cM.
1001/12 4). Als voren, met platten bodem, doch langwerpig vierkant, met rechtopstaande wanden. Tigal. L. 6,5, br. 3,8, h. 1,8 cM.
1001/13 5)- Als voren (Jav. tjitakan), doch grooter. Tigal. L. ir, br. 7,5, b. 2 cM.
1001/108). Als voren, met platten bodem en recht opstaanden wand, doch rond, van twee in oogjes beweegbare ringen als greep voorzien. Tigal. Dm. 17,3, h. 5,2 cM.
370/9447). Geelkoperen poffertjes vorm*), vierkant, op vier pooten; met negen kuiltjes en twee handvatten. Madioen. L. 22,6, br. 22,5, h. 8,3 cM.
370/945'). Geelkoperen wafelenvorm, met houten steel, in den vorm van een tang. Het ondereinde langwerpig vierkant en in 4 vakjes van ieder 16 afdeelingen verdeeld. De armen van onder van geelkoper, van boven van hout, met ingegrifte paren lijnen. Madioen.
L. 36, 1. ondereinde 12, br. 6,3, dm. armen 2,7 cM.
1001/21 ,0). Roodkoperen schotel (Jav. djadi11), met schuinschen wand, platten bodem en platten smallen rand. Tïgal. Dm. boven 22,3, h. 5,3 cM.
341/8") en 370/972 "). Kleine roodkoperen potten (Jav. kïndil1*), waarin rijst zonder koekoesan wordt gekookt. De wand bolvormig, met schuin opstaanden rand. 8: Java, 972: Banjoemas.
Dm. 10,6 en 9,4, h. 9 en 7,1 cM.
370/953"). Roodkoperen rijstketel (Jav. këndil), om rijst in te koken. Als voren, doch de bodem bol tot het midden van den wand en daarop concaaf naar boven loopend. Jogyakarta.
H. 20,5, dm. 19,5 cM.
Zie pl. I, fig. 3.
1) Cat. Batav. Tent. n9. 894.
2) Veeede, 11,713, s.v. ^rain|\: zeker luchtig gebak.
3) Cat. Batav. Tent. n». 894.
4) Cat. Batav. Tent. n». 894. 5) Cat. Batav. Tent. n». 894.
6) Cat. Batav. Tent. n». 894.
7) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. n">. 338/1 e.
8) Vgl. Mayer, I, 228 en 229, afb.
9) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n». 338/1».
10) Cat. Batav. Tent. n°. 894.
11) Vreede, II, 411,s.v. hkS>\
12) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9<= kl. n°. 203/8.
13) Cat. Kol. Tent. Amsf. 1883, 9e kl. n». 196/6.
14) Vreede, I, 403, s. v. £^cnonajf\ — Cat. Bat. Gen. n'. 1374.
15) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9» kl. n». 198/16. — I. A. f. E. XV, 204, koL 2 (waar men fig. 4 leze in plaats van fig. 6) en pl. XVII, fig. 4.



[Potten. Rijstketel. Kommetje. Watervaten. Waterkruik. Doos]
37
341/7 *). Roodkoperen pot (Jav. dandang1), als n°. 341/8, doch met een hals.— Om de koekoesan xa.< te plaatsen. Model. Dm. 14,2, h. 14 cM.
370/964 3). Roodkoperen rijstketel (dandang), als voren, doch in natuurlijke grootte. Soerabaja. Dm. 51, h. 45 cM.
370/1138 4). Roodkoperen kommetje (Jav. dandang), waarin het water wordt gekookt, waarvan de stoom de rijst, die in een koekoesan zich bevindt, gaar doet worden. Komvormig, op vaasvormig voetstuk. Banjoemas.
Dm. 10, h. 5 cM.
1001/1. Watervat (Jav. dandang), van rood koper, met bollen bodem, het wijdst van onderen, met breeden schuinschen /and om de opening s). Tigal. Dm. 18,5, h. 16,8 cM.
370/954'). Als voren (Jav. dandang), waarboven de rijst wordt gaar gestoomd. Zeer groot. Jogyakarta. Dm. 36,8, h. 45,5 cM.
34I/I57)- Pot (Jav- koewali8), van roodkoper, bolvormig, met schuinstaandenrand, met deksel, met handvat. — Gebruikt om vleesch en groenten in water te koken. Dm. 10, h. 11,5
1001/69). Roodkoperen bolvormige pot (Jav. gïnlong1*), de zeer smalle bodem flauw convex. Tigal. Dm. 13, h. 11 cM.
1001/7 "). Roodkoperen potje (biroek11), plat bolvormig, zonder deksel. Tigal. Dm. 13, h. 8 cM.
370/965 13). Roodkoperen waterkruik(Jav. tjïmoeng "), komvormig, met schuin naar buiten gebogen rand. Soerabaja. Dm. 31, h. 32,5 cM.
370/9S5 ")• Groote roodkoperen pot (Jav. djoen "), om water in te halen. De bodem concaaf, de buik zeer dik, de hals naar boven wijder wordend. Jogyakarta. Dm. 31,5, h. 29 cM.
625/40"). Ronde blikken doos (Jav. tinong1*), met overschuivend deksel, op
1) Cat Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 203/7.
2) Vreede, I, 604, s. v. «hx — Mayer, I, 33, afb. — Cat. Bat. Gen. n». 1156, 1370.
3) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9» kl. n». 195/1.
4) Cat. Kol. Tent Amst. 1883, 9= kl. n». 196/4.
5) Mayer, II, 467, afb. — van der Lith, II, pl. naast p. 457, fig. 13.
6) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 198/15.
7) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n'. 203/15.
8) Vreede, I, 478, s. v. imiarus — Cat. Bat. Gen. n». 1365.
9) Cat. Batav. Tent. n». 894.
10) Vreede, II, 550, s. v. mrjcmjt\ -.om water of rijst in te bewaren. — Vgl. Mayer, II, 465, afb. — Cat. Bat. Gen. n«. 1388.
11) Cat. Batav. Tent. n*. 894.
12) Vreede, II, 671, s. v. t^-nvn^m waterschepper of drinknap.
13) Cat. KoL Tent Amst. 1883, io« kl. n°. 329/4 r.
14) Vreede, L, 298, s. v. Qiits
15) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9e kl. n». 198/9.
16) Vreede, II, 379, s. v. ns>yv — VgL Mayer, II, 465, afb. boejocng. — Cat. Bat. Gen. n». 1389.
17) Ned. St Crt van 23 Nov. 1889, n°. 277.
18) Vreede, I, 612, s. v. menmrötv



3«
[Doozen. Trechter. Presenteerbladen. Schotels]
drie blikken, gebogen pooten. De buitenzijde rood verlakt en op het deksel een achtstralige ster, in wier midden een bloemvormig figuur van blauwe, gele en witte plekken is gevormd; de rand van het deksel met twee reeksen van gele plekjes, de rand der doos met ruitvormige figuren, blauw, geel en wit. Kêdiri. Dm. 6,9, h. 5,8 cM.
341/32 '). Ronde doos (Jav. tènong), als voren, van blik, doch groen verlakt, met rood verlakt deksel. — Hierin worden ververschingen op schoteltjes of pisangbladen gerangschikt.
Dm. 6,7, h. 5,9 cM.
341/332). Ronde doos, van blik, als voren, doch grooter, roodgekleurd, met groene pooten en deksel, terwijl de rand van het deksel geel is gekleurd. Dm. 13,6, h. 9,3 cM.
370/969'). Roodkoperen trechter (Jav. tjorong*), met roodkoperen ketting, die aan een roodkoperen haak verbonden is. Soerabaja. H. 14,5, dm. 14,5 cM.
370/9585). Roodkoperen presenteerblad (Jav. lèngsèr9), rond, met schuin opstaanden rand. Jogyakarta. Dm. 32,2, h. 3,1 cM.
370/9467). Geelkoperen schotel, bakje voor een theepot (Jav. lèngsèr en bintang loegas, d. i. zonder versiersel). De rand met ingegrifte lijnen versierd en naar buiten gebogen. De bodem met eenige ingegrifte concentrische cirkels. Jogyakarta.
Dm. 25,9, h. 3,5 cM.
370/947*). Geelkoperen schotel, bakje voor een theepot, als voren, doch met rechtopstaanden convexen rand. Jogyakarta. Dm. 20, h. 3,5 cM.
341/31'). Presenteerblad (Jav. talam 10), van geel koper, met gekartelden rand. De bodem versierd met ingegrifte concentrische cirkels. Dm. 21, h. 2,8 cM.
370/949u). Geelkoperen schotel (Jav. bintang trantjangann), met a jour bewerkten opstaanden rand; ovaal, op vier pooten. Jogyakarta. Dm. 19,8 X 24>2i n- 4)7 cM. Zie plaat I, fig. 5.
370/948 "). Als voren, (Jav. bintang trantjangan), a jour bewerkt, doch rond. Aan den rand op twee plaatsen horizontale gaten. De bodem met concentrische cirkels versierd. Jogyakarta.
Dm. 23, h. 5 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n">. 61/;.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 61 fg.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, i0e kl. n». 329/4».
4) Vreede, I, 264, s. v. mt^in'nis— Cat. Bat. Gen. n°. 1154.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 198/5.
6) Vreede, II, 174,s.v. nrvinü\
7) Cat. Kol. Tent. Amst. 18S3, 9* kl. n">. 198/18.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 90 kl. n». 198/18.
9) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9" kl. n». 6i//.
10) Vreede, I, 676, s. v. asnrwt/i^\ — Mayer, I, 30, afb.
11) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 198/19. — /. A. f. E. XV, 204, kol. 2, r. 5 (waar in plaats van fig. 4 moet gelezen worden: 1) met pl. XVII, fig. i en la.
12) Vreede, s. v. v. «Si^- en ^ar^
13) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9" kl. n°. 198/19.



[Presenteerblad. Lepels. Waterschepper. Vijzels. Rooster]
39
1349/4'). Geelkoperen rond presenteerblad2), op vier pooten, die op die van een tijger gelijken, met rechtopstaanden opengewerkten rand (swastika's *) en bladranken). De bodem onversierd. Soerabaja.
Dm. 45, geheele h. 7,8, h. rand 4,5 cM.
Zie plaat I, fig. 6.
880/51*). IJzeren lepel (Jav. soesoek6), troffelvormig, met langen, in doorsnede vierkanten steel, welks uiteinde haakvormig naar onderen is gebogen. Buitenzorg. L. 35, 1. steel 28,5, br. schepper 4 cM.
880/52. Eetlepel, volgens Europeesch model van dun vertind bladijzer vervaardigd. L. in projectie 20,5, 1. schotel 7,5, br. idem 4,4 cM.
880/55. Roerlepel, met bladvormigen schotel en breeden, schuins naar boven gerichten steel, die van een flauwen rug langs het midden is voorzien; van zeer dun vertind plaatijzer vervaardigd.
L. in projectie 26,5, 1. schotel 7,5» br. idem 5,2 cM.
880/54. Scheplepel, van vertind plaatijzer vervaardigd, in den vorm van een ondiep rond bakje met schuins naar boven gerichten buisvormigen steel, welks uiteinde plat is geslagen en haakvormig naar onderen omgebogen.
L. in projectie 24, dm. schotel ± 7) idem v. d. steel 0,5 cM.
370/11256). Blikken waterschepper (Jav. tfanting7), bestaande uit een diepen ronden bak met langen cylindervormigen steel. Boven de plaats, waar de steel aangehecht is, een bladvormig uitsteeksel. Soerabaja.
Dm. balt 14,3, h. 10, 1. steel 22,2, dm. 2,1 cM.
370/1136 8). IJzeren vijzel (Jav. loempang9), met dito stamper. De vijzel meteen cylindervormig uitsteeksel aan weerskanten. De stamper met een rug. Soerabaja. H. vijzel 13,6, dm. 14,8, 1. stamper 27,5, dm. 3,2 cM.
370/941,0). Geelkoperen vijzel met stamper, de vijzel met ijzeren hengsel, aan twee ijzeren ringen bevestigd. Aan den wand twee ringvormige verdikkingen. Van onderen breed uitloopend. Madioen.
Dm. vijzel 16,6, h. 18,8, I. stamper 33,5, dm. 5,1 cM.
37/414. Model van een roodkoperen dandang (zie boven pag. 37) en een rond houten mandje met nabootsing van rijst, op een houten voetstuk. — De dandang doet men vol water, plaatst daarop het mandje, gevuld met rijst, en doet die alzoo koken; de rijst gaar zijnde wordt in een bak overgestort, met een kipas (waaier) afgekoeld en daarna met een deksel gesloten.
H. dandang 5,9, dm. 4,4, 1. voetstuk 8,2, br. 4,5 cM.
370/936 1 *). Rooster (Jav. panggangan w), gebruikt om den kookketel op te plaatsen van koperdraad, met rand van bamboe. Rïinbang. Dm. 11,4, h. 1,2 cM.
1) I. A. f. E. XV, 204 en pl. XVII, fig. 5.
2) Vgl. Mayer, I, 30, afb. bert. — Vreede, II, 666,.s. v. mrrn-Qs
3) Jasper, Metaalbewerking, 228.
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ic* kl. n». 351/^5.
5) Vreede, I, 804, s. v. a^aj^tm^s
6) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 10= kl. n°. 329/5 b.
7) Vreede, I, 251, s. v. ooiwn
8) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 10= kl. n°. 329/60.
9) Vreede, II, 152, s.v. rue»^t\
10) Cat. KoL Tent. Amst 1883, 10e kl. n» 338/1 b.
11) Cat Kol. Tent. Amst. 1883, ge kL n°. 239/3, waar panggongan een drukfout is voor panggangan.
12) Vreede, II, 343, s. v. üah\



40
[Zilveren huisraad. Sirihmandje. Sirihdoos]
370/2015—2016'). Zes zilveren vorkjes (Mal. garpo *), (2016) en zes zilveren lepeltjes (Jav. sendok3) (2015), alles van Europeesch model. Soerabaja. 2015: 1. n, br. 2,2; 2016: 1. 11,8, br. 1,4 cM.
370/20184). Zilveren presenteerblad (Mal. bakiperak*), de rand met bladvormig ciseleerwerk versierd. Europeesch model, ovaal. Soerabaja. L. 15,8, br. 11,9 cM.
370/20146). Zilveren suikerpot (Mal. timpat goela7), met deksel. Europeesch model. Soerabaja. H. 7, dm. 5,1 cM.
370/2017 8). Zilveren kopje en schoteltje (Mal. mangkok °). Europeesch model. Soerabaja.
H. kopje 4,8, dm. 4,8, dm. schoteltje 9 cM.
370/2019'°). Zilveren melkkan (Mal. timpat soesoeperaku), Europeesch model. Soerabaja.
H. 6, dm. 5 cM.
370/2020 "). Zilveren theepot, Europeesch model. Soerabaja. H. 6,8, dm. 4,6 cM.
II. Opwekkende middelen. 1. Sirih1»).'
1647/169. Mandje (Jav. bèsèk of sHpali), vierkant, met overschuivend deksel, van zigzagvormig gevlochten ongekleurde bamboereepen (tweerichtingssysteem, tweeslag); mand en deksel uit eene dubbele laag bestaande, aan de randen met garen aan elkaar genaaid. De binnenste lagen aan elkaar gelijk, de buitenste van het deksel van smallere dan van de mand. — Voor opberging van sirih en andere benoodigdheden. Berbek (Kidiri).
L. 19, br. 17,5, h. 8 cM.
1647/17. Sirihdoos, als voren, doch rechthoekig, met overschuivend deksel, dat van smallere reepen gevlochten is dan de doos en met een dergelijk vlechtwerk, doch van breedere reepen gevoerd is. In de doos een daarin passend bakje van dezelfde samenstelling en hetzelfde materiaal, van boven open en door tusschenschotten in langs- en dwarsrichting in een rechthoekig en vier vierkante vakjes verdeeld. Aan de korte einden van het deksel zijn in de buitenste laag enkele zwarte reepen ingevlochten, die een kwadraat vormen. Kidiri. L. 15, br. 10, h. 5,5 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10? kl. n°. 329/3*—/.
2) Klinkert, 576, s. v.
3) Vreede, I, 750, s. v. n^n^ttcn^s
4) Cat, Kol. Tent. Amst. 1883, ic* kL n°. 329/3».
5) Klinkert, s. v. v.
6) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, lo« kl. n». 329/3/.
7) Klinkert, s. v. v.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n°. 329/3».
9) Klinkert, s. v.
10) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n°. 329/30.
11) Klinkert, s. v. v.
12) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n°. 329/3/: motjie (?).
13) Wilken, Handleiding, 10 e. v. — Grabowsky, Das Betclkauen bei den malayischen Vólkern (/. A. f. E. I, 188 e. v.). — Lewin, Ueber Areca Catechu, Chavica Belle und das Betelkauen (Stnttgart, 1889). — Bijdrage tot de. kennis van het Sirih-gebruik (Bult. Kol. Mus. n°. 32, Febr.
I905). hartwich, 524—576. — van der LlTH, II, 288.
14) Vreede, s. y. v. nxminMtmj^ en — Jasper, Vlechtwerk, 130, 131.



[Sirihdoozen]
m
1647/71. Sirihdoos, als voren, doch rechthoekig gevlochten van lontarbladreepen *); rechthoekig, met opschuivend deksel. De doos is door op gelijke wijze gevlochten tusschen wan den in 4 vierkante en een rechthoekig vakje verdeeld. Soerabaja.
L. 14, br. 9, h. 5 cM.
1647/73. Vierkante doos, met geheel overschuivend deksel van rechthoekig vlechtwerk (eenslag) van ongekleurde lontarbladreepen. — Voor ingrediënten. Soerabaja. L. 19, br. 19, h. 4,5 cM.
995/1. Als voren, rechthoekig gevlochten van lontarbladreepen; langs het vlak van het deksel een rand van driehoeken, afwisselend van roode of ongekleurde reepen; langs den rand van het deksel eene reeks van afwisselend roode of ongekleurde vierhoeken. Van binnen bevinden zich op den bodem drie tusschenschotten ter halver hoogte van het mandje, waardoor de ruimte in een grooter middenvak en een kleiner aan ieder einde wordt verdeeld en waarop een bakje rust, dat in een groot en eene reeks van drie kleinere vakken is verdeeld, inhoudende de ingrediënten voor de sirihpruim: sirihblad, tabak, kalk, gambir en pinang-noot.
L. ± 16, br. 8,5, h. 7 cM.
880/38. Houten sirihdoos1), in den vorm van een langwerpig vierkant kistje met vooruitstekenden bodem en bovenrand; op twee, aan de korte zijden vastgespijkerde latjes rust binnen het kistje een ondiep bakje, hetwelk in vier kleinere en een grooter vakje door opstaande lijstjes is verdeeld en, gelijk den bovenrand van het kistje, rood is gekleurd; de buitenzijde van het kistje is versierd met schuinsche reeksen van roode of blauwe sterren, afgewisseld door schuinsche gele strepen op roodbruinen grond. Madioen.
L, 21, br. 15,8, h. 9 cM.
1498/1s). Sirihdoos(?), van hout, ondiep schotelvormig op rond voetstuk. Van onderen zwart, van boven rood verlakt en versierd met vergulde bloem- en bladfiguren. Bolvormig deksel met knop, roodverlakt met vergulde bloem- en bladfiguren. De randen verguld. Java of Palembang (?).
H. 15, dm. 17 cM.
300/914. Ronde bak (Mal. tenong kïtjilk), voor huiselijk gebruik, voor het bewaren van sirih; bamboerand met rond opschuivend deksel; zigzagvormig vlechtwerk met zwarte strepen, die schuinsche rechthoeken vormen. In het midden van het ondergedeelte een grof gevlochten bodem van breedere reepen. Pandeglang.
H. 16, dm. 18,8 cM.
370/0336). Sirihdoos (Mal. timpat sirih9), bestaande uit een uitgeholde vrucht, met plat houten deksel, door welks uiteinden vezelkoord geregen is, waaraan een houten haak is bevestigd. Bantam,
Dm. 5,5, h. 6 cM.
880/39. Als voren, doch langwerpig vierkant7), van vertind plaatijzer vervaardigd; op vier hoekvormige pooten van hetzelfde materiaal; een op den bovenrand rustend ondiep bakje, eveneens van plaatijzer vervaardigd, sluit binnen de doos en is in drie kleine en twee grootere vakken verdeeld, van welke laatste het eene overlangs en het andere overdwars is geplaatst en van een deksel voorzien is; de buitenzijde der doos is beschilderd met schuinsche roode, zwarte en gele strepen, waarmede driehoeken worden gevuld. Madioen,
L. 20, br. 11,2, h. 9 cM.
1) Jasper, Vlechtindustrie, 55, links boven.
3) Ser. 1498 don. B. Gaykema, 1905.
4) Klinkert, s. v. v. tenong en kïtjil.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9| kL n». 236/3.
6) klinkert, s. v. v. sirih en timpat.
7) Vgl. Mayer, II, 468, afb. pakinangan.
Cat. Rijks-Ethu. Museum, DL IX.
2) Hartwich, fig. 13$.
6



42
[Sirihdoozen. Sirihstellen]
880/40. Sirihdoos, als voren, doch zonder pooten en met schuins naar onderen afloopende wanden, langs wier midden een ronde rug is gevormd. In het eene der kleinere vakken van den ondiepen bak bevindt zich een rond bakje, eveneens van blik vervaardigd; de buitenzijde is beschilderd met ruitvormige en stervormige figuren, door blauwe, gele, witte en roode plekjes gevormd, aan de bovenhelft op rooden en aan de benedenhelft op zwarten grond. Soerabaja.
L. aan den bovenrand 21, van onderen 17,5, br. aan den bovenrand 13, van onderen 9 cM.
37°/931 ')• Geelkoperen sirihdoos, langwerpig vierkant, op pooten, verdeeld in twee rechthoekige en drie vierkante vakjes. Madioen. L. 15,7, br. 10,2, h. 7,4 cM.
1108/377/14. Sirihstel (Jav. wadah kinang1), van rood aardewerk, bestaande uit een bak op ronden voet met cylindervormig uitsteeksel in het midden der bovenzijde. Op het bovenvlak vijf ronde kommen en een beker met vooruitstekenden rand (voor sirihbladeren). Model. Kidiri.
H. 15, dm. 10,5 cM.
6z5/34*)- Geelkoperen sirihstel, model, vaasvormige schaal- met wijden buik, waarvan de buitenzijde met graveerwerk in bloempatroon is versierd. Op den bovenrand der schaal rust een bordvormig deksel met geciseleerden rand; in het midden is een ronde zuil vastgesoldeerd. Bij het stel bevinden zich de volgende onderdeden: wadah apoe *), tonvormig kalkpotje, wadah gambir, vaasvormige schaal voor gambir, eene soort van cachou, bereid uit de bladeren van de Uncaria gambir, wadah djambé*), idem voor pinang- of betelnoot, twee bolvormige doozen met deksel, op voet voor gekorven tabak en wadah soeroeh, een bekervormige vaas met zeskantigen, ver vooruitstekenden bovenrand, voor sirihbladeren. Al die onderdeden zijn eveneens van geelkoper vervaardigd en aan de buitenzijde van ciseleerwerk voorzien. Kidiri.
H. toestel met de zuil 10,5, dm. van den bordvormigen schotel 9,5, h. van de vaasvormige schaal 6,5 cM.
370/1142. Als voren, doch op rond voetstuk, de rand van den buik en van den
370/1142. Gedeelte van het ornament van een sirihstel.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n«. 338/1 f.
2) Vreede, s. v. v. «siwi^ en «ikh
3) Ned. St. Crt. van 23 November 1889, n». 277.
4) Vreede, s. v. v. iu>iu>^\ en «jnnj\
5) Vreede, II, 422, s.v. <k"7g»\



[Sirihstellen. Kwispedoren]
43
schotel bladvormig uitgeschulpt. De zuil loopt uit in een platten, a jour bewerkten, ge vleugelden die ren kop'). Ook de randen van de wadah soeroeh en de beide tabaksdoozen bladvormig uitgeschulpt, de wadah gambir met half bolvormig deksel met knop. (Zie de afbeelding pag. 42). Tigal. 1 H. 33,5, dm. 23,2, h. schaal 15 cM.
370/1145.'Sirihste 1, als voren, van geelkoper, doch bestaande uit een langwerpig vierkant') blaadje met vier vaasjes, alles met bladvormig ciseleerwerk versierd. Drié van de vaasjes met deksel met cyb'ndervormigen knop. Het vaasje voor de sirihbladeren met vooruitstekende ovale randen, de bovenrand bladvormig uitgeschulpt. Grissee.
L. blad 33,5, br. 21, h. vaasjes 8,4—11,6 cM.
880/37. Als voren, van geelkoper, doch in den vorm van een vierkanten bak, op vier bolvormige pooten, welks rechtopstaande rand van traliën is voorzien. In den bak zijn geplaatst twee grootere en een kleinere bolvormige doos, alle met deksel, en twee komvormige en een vaasvormig bakje, met in het midden diep ingekeepten rand3), tot bewaring der verschillende «WA-ingredienten dienende. Madioen.
L. bak 18,5, br. idem 14,3, h. idem 6,3 cM.
1108/376. Als voren, doch van goud, in miniatuur; bestaat uit buitenbak, binnenbak, kwispedoor en 4 bakjes voor gambir, kalk, betelbladeren en pinang-noten; twee bolvormig met geciseleerd deksel, een zonder deksel en een peperhuis. Met deksel, dat gesloten kan worden door een, aan een haak bevestigden ketting. De voorzijde van den binnensten bak geciseleerd. Pikabngan.
L. 6,5, br. 4,2, h. 3 cM. -
370/973 4) en 1108/377/15. Kwispedoren (Jav. timpolongs), van rood aardewerk, 973 gebroken aan den bovenrand. 973: Banjoemas, 15: Kidiri.
H. 9,8 en 8, dm. 6,7 en 6,8 cM.
625/196). Vaasvormig kwispedoor (Jav. pangidon1), van ruw, roodachtig aardewerk, de bovenhelft wit gekleurd, waarin een roode zigzaglijn is uitgespaard. Kidiri.
H. 8, dm. 8,3 cM.
370/1143. Als voren (Jav. lïmpolong), van geelkoper8), op ronden voet, met dikken buik en vooruitstekenden rand. Tigal. H. 22, dm. rand 17,4, dm. buik 10,4 cM.
370/930 *). Als voren (Jav. timpolong), van geelkoper, doch versierd met ingesneden cirkels en ringvormige ruggen langs den voet, den buik en den hals. Madioen. H. 30, dm. Tand 21,5, dm. buik 12,1 cM.
300/967 10). Als voren (Jav. tempolong), van geelkoper, vaasvormig, van buiten geciseleerd in bloem- en bladpatroon, van boven met toempafs, waarin een maeander(bandjiynatroon, schuine strepen en bloem- en bladfiguren; op den buik hetzelfde paboon. Jogyakarta.
H. 24, dm. 19 cM.
1) Vgl. Hartwich, fig. 138.
a) Vgl. Mayer, I, 30, afb. pakinangan met tjèfoek's.
3) Bult. Kol. Mus. n°. 32, pL III. — Hartwich, 555, fig. 135.
4) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9» kl. n». 51/0.
5) Vreede, I, 701, s. v. £n<n&~jiinrvit\ — Mayer, II, 468, afb.
6) Ned. St. Crt. van 23 November 1889, n°. 277.
7) Vreede; I, 75, s. v. uiu\ — Mayer, II, 468, afb. — Cat. Bat. Gen. nn. 1359.
8) Vgl. Mayer, I, 30, afb. bokor. — Cat Bat. Gen. n°. 1143.
9) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10e kl. n». 338/*.
10) Schmeltz, Grissee auf Java (I. A. f. E. XV, 203, 2e kolom a) en plaat XVII, fig. 2. Men leze daar: Jogyakarta in plaats van Grissee, Inv. 370/967 in plaats van Inv. 370/927 en fig. 2 in plaats van fig. 1. — Vgl. Snelleman, Gegoten koperwerk van Java en Sumatra, 4, afb.



44
[Pinangscharen. Cylinders en stampers]
370/934'). Houten schaar (Jav. katjip1), gebruikt om de pinang-noot te kraken, bestaande uit twee stukken hout, die van boven door vezeltouw verbonden, daaronder uitgehold en met de vlakke zijden naar. elkaar toegekeerd zijn. Bantam.
L. 26,3, dm. 4,5 cM.
913/613). Pinangschaar (Jav. katjip), van ijzer; in den vorm Van een vogel; de beide geledingen zijn bij wijze van een tang aan elkander verbonden, de handvatsels verzilverd en met puntvormig gefatsoeneerde uiteinden.
L. 15, br. 3,2 cM.
360/6092. Chineesche pinangschaar,als voren, Van ijzer, doch in den vorm van een drakenkop. De handvatten zijn met gedreven zilver versierd in bloem- en bladpatroon. Het mes met een uitsteeksel.
L. 16,5, br. 3,3 cM.
360/6090. Als voren, van ijzer *), met versiering als een kop van een haan. De rug uitgeschulpt en met ingegrifte evenwijdige kromme lijnen versierd, de hals met ingesneden S-vormige lijnen. De beenen niet met zilver bekleed.
L. 13,5, br. 4 cM.
360/2105). Als voren, (katjip), doch met geelkoper en zilver ingelegd, in den vorm van een monsterkop met uitgestoken, bladvormig gestileerde tong, duidelijke oogen en woeste lokken. Het voorste been van boven geschubd, van onderen met geelkoperen en zilveren ingelegde bloemen en bladranken. Het achterste been van boven met zilveren, van onderen met koperen bladeren ingelegd. Knopvormige, in verscheidene ringen uitloopende handvatten. — Zeer fraai. (Zie nevensstaande afbeelding).
L. 21, br. 4 cM.
370/9398). Houten cylinder (Jav. lotjok"1), met stamper, gebruikt door ouden van dagen, om de sirih-pmim fijn te stampen. Beide versierd met ingesneden ringen. Bïsoeki. . L. cylinder 22, dm. 3,2, 1. stamper 28 cM.
103/4. Als voren, doch de cylinder van geelkoper 8), met voor-
360/210. uitstekende randen, de stamper van ijzer, cylindervormig. met
ingekeept ondereinde en geelkoperen knop. — Om voor den tandeloozen inlander sirih te stampen.
L. cylinder 15,5, dm. 3, L stamper 17,6, dm. knop 3,6 cM.
370/932. Stampertje (Jav. tjotjoh9), van ijzer, van onderen scherp, beitelvormig, van boven rond. — Om in een koker (Jav. doeplak 10) sirih fijn te stamnen. Jogyakarta. L. 13,5, dm. knop 1,6 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 236/4.
2) Vreede, I, 414, s. v. «naSiu^\
3) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n°. 172. — Ser. 913 don. Dr. Groneman, 1891.
4) Vgl. Mayer, 1, 30, afb. katjip.
5) Timmerman, Voorwerpen van Ind. Kunstnijverheid (Elsevier, XI, (1901), 103, n°. 8). — Hartwich, fig. 149, n°. 2.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 247/1.
7) Vreede, H, 92, s. v. nnAimi^ttm^s — Buil. Kol. Mus. n°. 32, pl. VLU. — Cat. Bat. Gen. 56, n°. ii19.
8) Hartwich, 567, fig. 152.
9) Vreede, I, 252, s. v. niminmi^ 10) O. c. II, 362,s.v. ^ji^n^N



5»
[Oorknoppen]
.300/987. Oorknoppen, als voren, doch van roodkoper, de beide schijven met zilveren drijfwerk, op de kleinste een vierbladige bloem, op de grootste een koperen cylinder met eene ronde opening, óm een steentje in te doen (Jav. djadam •). Jogyakarta.
L. 2, dm. voorste schijf 2,4, achterste schijf 1,6 cM.
913/10—11*). Gouden oorknoppen3), vaasvormig, op de voorzijde met een groote rozet in filigraanwerk en met een witten steen in het midden bij een exemplaar van n°. 10. Een paar; bij het eene exemplaar van n". 10 en bij beide van n4. 11 ontbreekt de steen. Solo.
L. 2—2,1, dm. voorste schijf 3—3,2, dm. achterste schijf 2 cM.
9I3l13.i)- Als voren, doch de voorzijde met een achtstralige ster van spiegelglas versierd. Een paar. Solo.
L. 2, dm. voorste schijf 2,8, dm. achterste schijf 1,7 cM.
913/12 5). Als voren, doch de voorzijde met een achtbladige bloem van glas en robijnen, de achterzijde met filigraanwerk versierd. Een paar. (Zie nevensstaande afbeelding). Solo.
L. 2,2, dm. voorste schijf 2,2, achterste schijf 1,8 cM.
370/1247 6). Als voren, doch de voorzijde met een ster van edelsteenen (?) op blauwen grond, aan de achterzijde een vierbladige bloem. Een paar. Soerabaja.
L. 2, dm. voorste schijf 2,2, achterste schijf 1,7 cM.
913/837). Gouden, vaasvormige oorknoDnen. met
913/12. blauw geëmailleerde schijf, versierd met een veelstralige ster
van witte steentjes. Een paar. L. 2, dm. voorste schijf 2,3, achterste schijf 1,7 cM.
830/2. Zilveren oorknoppen (Jav. soewing oelir 8), schijfvormig, de buitenzijde convex, de binnenzijde effen en in het midden van een buisje voorzien, waarin de schroef draait, die in het midden van een tweede, kleinere schijf is bevestigd. De beide zijden der kleinere schijf, die achter het oor komt te liggen, zijn effen, de buitenzijden van beide schijven met stervormig filigraanwerk versierd, in welks midden, aan de groote schijf, een vierbladige bloem met bolvormige kern en reliëf is bevestigd; de randen van de beide schijven gekarteld. — Vrouwensieraad. Een paar. Tigal.
L. 2,5, dm. der groote schijf 2,5, idem der kleine schijf 1,5 cM.
830/3. Als voren, (Jav. soewing oelir\ doch kleiner en de voorzijde der groote schijf hooger oploopende. — Vrouwensieraad. Eeü paar. Tigal. L. 2, dm. der groote schijf 1,5, idem der kleine 1 cM.
847/126. Gouden oorknoppen, als voren, doch het filigraanwerk van de voorste schijf in den vorm van een bloem met vierbladigen kelk, dat van de achterste schijf als bij 830/3. Een paar.
L. 2, dm. voorste schijf 1,8, achterste schijf 1,1 cM.
370/1248*). Zilveren oorknoppen, als vören, de voorzijde met edelsteenen(?)
1) Poensen, 15. — Vreede, II, 412, s. v. KUej\
2) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n°. 172.
3) Groneman, Een Ketj oegeschiedenis, blz. 28.
4) Ned. St. Crt, van 25 Juli 1891, n«. 172.
5) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n°. 172.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n». 329/30.
7) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n». 172.
8) Vreede, s. v. *miSi(\ — Poensen', 1. c. 15: odirran.
9) Cat. Kol. Tent. Amst; Ï883, ioc kl. n». 329/30.



66
[Hoeden J
gevormd door ongekleurde en zwarte schuine zigzagstrepen. De rand rood, de binnenzijde groen gekleurd met uitzondering van het gedeelte binnen den hoofdring, dat ongekleurd is. De hoofdring diagonaal gevlochten van bladreepen. Op eenigen afstand van den rand aan den binnenkant een dunne bamboering. Pïkalongan. Dm. 39,5, h. 10 cM.
1647/12. Hoed, als voren, doch kegelvormig, met afgeronde punt, van een dubbele laag bamboereepen, de buitenste fijner dan de binnenste en in den top smaller dan aan den rand, zigzagvormig gevlochten. In de buitenste laag zijn drie groepen van 16 zwarte reepen ingevlochten, die evenwijdige gebroken lijnen en op de kruispunten zwarte ruiten vormen. Aan den rand met wit garen vastgenaaid dunne bamboereepjes. Op eenigen afstand daarvan een bamboering. Hoofdring van dezelfde samenstelling als de buitenste laag. Djombang, Soerabaja.
Dm. 39, h. 14 cM.
370/1165 Als voren (Jav. tjoetjoeran), van bamboereepen zigzagvormig gevlochten, kegelvormig, van buiten verlakt en donkergroen, van binnen lichtgroen gekleurd, met uitzondering van het gedeelte binnen den hoofdring en den hoofdring, die ongekleurd zijn. Dunne bamboering, als voren. Pikalongan.
Om. 37,5, h. 10,5 cM.
370/1167Als voren (tjoetjoeran bisar*), van buiten groen, van binnen tusschen twee dunne bamboeringen groen, tusschen den rand en den buitensten ring en tusschen den binnensten ring en den dunnen hoofdring rood, binnen den hoofdring ongekleurd. Pikalongan.
Dm. 53, h. 12 cM.
130/26. Als voren, doch flauw puntig oploopend, van bamboereepen zigzagvormig gevlochten, van binnen ongekleurd, aan de buitenzijde verlakt en verguld met elkaar kruisende paren zwarte lijnen, die een ruitpatroon vormen. Zonder hoofdring.
Dm. 43,5, h. 8 cM.
300/15. Als voren, kegelvormig, van buiten blauw geverfd, met uitzondering van een groote driebladige bloem, die ongekleurd en met pijlpuntvormige blauwe en roode lijnen versierd is, en drie cirkels tusschen de drie bladeren, die ongekleurd zijn, met afwisselend blauwe en roode stralen. De bamboerand door omvlechting met rotanreepen bevestigd en ongekleurd. Zonder hoofdring. De binnenzijde van grof ongekleurd vlechtwerk. Afd. Bondowoso, Bisoeki.
Dm. 40, h. 11,3 cM.
508/2 *). Als voren, in den vorm van een afgeknotten kegel, van reepjes bamboe zigzagvormig gevlochten; de bol rond afloopend; de hoofdring van vischgraatvormig vlechtwerk; van buiten groen gekleurd; op den bol een zesstralige ster en op de zijden eenige bloemfiguren in verguldsel; de randhoepel rood gekleurd en door netvormig vlechtwerk van rotanreepjes aan den hoed verbonden.
Dm. 26,5, h. 17 cM.
1647/6. Als voren, van twee lagen bamboereepen, de buitenste smaller dan de binnenste, doch koepelvormig; de rand omzoomd met een bamboereep, die met rotanvezels bevestigd is. Beide lagen zigzagvormig volgens kipang-faXtoon6) gevlochten; de reepen in den top, waar het vlechten begonnen is, smaller dan aan den rand. Van af den top zijn in drie richtingen zes zwarte reepen bijgevlochten, die naar onder
1) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9° kl. n°. 121/1/.
2) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9= kl. n«. 121/1 h.
3) Slsar (Mal.) = groot (Klinkert, s. v. bïsar).
4) Ned. St. Crt. van 6 Maart 1886, n". 55.
5) Jasper, Vlechtindustrie, 59 en 61. — Lehmann, Geftechtsarten, pl. I, fig. 3 onderaan. — Jasper, Vlechtwerk, 47, 84, 99, 104, 137, 138, 139, 210, 219, 229.



[Hoeden]
67
door insteken successievelijk verdwijnen; de inslagreepen volgens kromme lijnen ingevlochten. Zonder hoofdring. Djombang, Soerabaja. Dm. 34,5, h. 20 cM.
300/1268. Hoed, als voren, stomp kegelvormig, het vlechtwerk als voren, doch de drie zwarte banden, die van de punt naar den rand loopen, breeder en bestaande uit pijlpuntvormige figuren. De rand met een dubbele laag rotanvezels netvormig omvlochten. Overigens als voren.
Dm. 31, h. 19 cM.
880/86. Als voren (Jav. toedoeng bïngkoeng'), doch eenigszins klokvormig, van een dubbele laag bamboereepen, zigzagvormig gevlochten; van binnen breed en roodgekleurd, van buiten smal en groen gekleurd; op den bol een schijfvormige plek en op eenigen afstand daarvan een breede streep, waardoor eene ruitvormige vlakte wordt omsloten, van verguldsel. Met rotanreepen bevestigde en vergulde randhoepel. Soerabaja.
Dm. 30,5, h. 16,5 cM.
300/802. Als voren, doch helmvormig, van fijne ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten; van binnen een hoofdring van grover vlechtwerk. De randhoepel is met wit touw omnaaid. Indihiang, Preanger Regentschappen.
H. 18, br. 18, 1. 34 cM.
1647/216. Als voren (Jav. tjaping krandjangan*), schotelvormig met verticalen rand. Eenige lagen kruiselings over elkaar gelegde ariw-bladeren, overtrokken en gevoerd met een vlechtwerk van dunne bamboereepen, d jour volgens drierichtingsysteem met zeshoekige gaten; het vlechtwerk van de voering grover dan van de buitenbekleeding; het vlechtwerk aan de bladeren in het midden vastgenaaid en aan den rand met eene rij in elkaar gedraaide bladnerven van de arin vastgehouden. De rand van bamboereepen, geheel met idjoek-tovm omnaaid, de bovenrand iets dikker. Hoofdring van zigzagvormig gevlochten ongekleurde bamboereepen, met in elkaar gedraaide bamboevezels aan het binnenste vlechtwerk verbonden; daarbinnen een lus van in elkaar gedraaide vezels. 1— Specifiek Koedoesch model van een hoed, die daar bij vrouwen in gebruik is. Koedoes, Djapara.
H. 9,5, dm. 33, dm. hoofdring 13 cM.
1752/60. Als voren, doch van Europeeschen vorm'), met bolvormige punt. Van fijne bamboereepen zigzagvormig gevlochten. De breede, naar beneden gebogen rand met bruin, de binnenkant met groen katoen gevoerd.
Dm. 41, h. 15 cM.
880/80. Als voren, de punt bolvormig, met breeden rand, zigzagvormig vlechtwerk van een dubbele laag bamboereepen, die aan de buitenzijde fijner zijn dan aan de binnenzijde; de buitenzijde is in een aantal ruiten verdeeld door het invlechten van zwart gekleurde reepen, waardoor naar de einden toe geleidelijk breeder wordende en elkander meermalen kruisende gebogen strepen zijn gevormd.
Dm. 51, idem v. d. bol 18, h. v. d. bol II cM.
300/270 en 1647/19. Als voren (Jav. topong*), doch van rechthoekig gevlochten lontarbladen van afwisselende breedte. Het bovenvlak vertoont aan de randen drie uitstekende punten (Jav. boetjoe), met gebogen lijnen verbonden aan een klein puntje in het midden. Onder de punten flauw gebogen opstaande kanten naar den onderrand, welke drie groote convexe bogen vertoont; n°. 270 steviger gevlochten en ongekleurd, n°. 19 in een stroovuurtje bruingerookt, de onderrand aan de buitenzijde zwart geverfd. — Wordt alleen nog gedragen in de districten Goenoeng Kindeng en Grïsik;
1) Vreede, 771, s. v.
2) Jasper, Vlechtwerk, 85.
3) Vgl. Mayer, I, 26, afb. 2 rechts: tjapil of tjaping.
4) Jasper, Vlechtwerk, 81, fig. 60.



68
[Hoeden]
de drie in laatstgenoemd district bekende vormen heeten: pandjang djenggaroeng, pèndèk badjag en pèndèk tjilik. Soerabaja.
Dm. 270: ii X 2°> dm- '9: ± '8, b, 270: 9,$, h. 19: 19 cM.
1647/190. Hoed (Jav. topong), als voren, doch van diagonaal gevlochten lontarbladreepen, met zes sterk gebogen omhoogstekende punten. De onderrand zeer beschadigd. Soerabaja.
3. Vilten hoeden.
90/3. Als voren, doch de buitenzijde met groene wollen stof, de binnenkant met roodgebloemd katoen gevoerd, om en op den bol met goudpassement versierd. Op den bol eene achtbladige bloem met een porseleinen knoop als kelk. De rand met zwart katoen omzoomd. De bol met recht afloopende randen, van Europeeschen vorm. — Door vrouwen op reis gedragen. O.
Dm. 35, h. 8 cM.
370/1175. Als voren (Jav. kenongari), bolvormig, zwart, de bol met goudpassement afgezet, met drie elkaar op de punt kruisende banden. De rand van binnen met groen, de bol met wit katoen bekleed. Met stormband van zwart katoen. Kedoe.
Dm. 12, h. 14 cM.
370/1174. Als voren (petroekan), doch meer potvormig, zwart, de bol en de rand met goudgalon afgezet, de bol met wit katoen gevoerd. De rand zeer smal, naar onder gebogen en van voren klepvormig vooruitstekend. Met stormband van zwart leder. Kïdoe.
Dm. 19 X 25,5, h. 18,5 cM.
370/1178. Als voren (küton1), doch van achteren is de rand uitgesneden als een jockey-petJ). Over den bol 3 strepen goudgalon en langs den rand van den bol een breede reep goudgalon. De rand met zwart katoen omboord en aan den binnenkant met groen, de bol met wit katoen gevoerd. Stormband van zwart katoen. Ktdoe.
Dm. 22,5 X 26, h. 16 cM.
370/1173. Als voren (djènggeran3), d. i. hanekamvormig, naar den vorm van den bol. Óver den kam een smalle en langs den rand van den bol een breede strook goudgalon. Overigens als voren, de rand van achteren uitgesneden. Kédoe.
Dm. 27,7, h. 19,5 cM. Zie plaat II, fig. 2.
300/35. Als voren (songkok*'), doch de achterhelft van den bol open, van buiten zwart laken, van binnen groen fluweel, met een stuk bruin leder van voren; van buiten is de rand van den bol met zwart veterband afgezet. — Door den geringen man gedragen. Magetan, res. Madioen,
Dm. 59, h. 23,5 cM.
300/37 en 370/1180*). Als voren (toedoeng9), doch van buiten van zwartfluweel (37) of filt (1180), met zwart veterband afgezet, van binnen van paars fluweel. Aan den achterkant open, als voren. 37: Magêtan, res. Madioen, 1180: Madioen,
Dm. 26 X 27,5 en 25 X k '4,5 en I5>5 cM.
370/1176. Als voren (kowakan1), doch van buiten aan den voorkant een fluweelen
1) Vreede, I, 553, s. v.
2) In Kidiri heet deze vorm flünton (Poensen, 409).
3) Vreede, II, 443, s. v. ntknforn\
4) Poensen, 409. — Jasper, Vlechtindustrie, p. 14 en pl. IV, links bovenaan.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n». 338/20".
6) Poensen, 409.
7) Met een gat (Vreede, I, 475, s.v. mt(m<uinnjf\).



[Hoeden. Mutsen]
69
rozet, van binnen met groen laken gevoerd. Aan een roodlederen stuk aan den binnenkant is een zwart lint bevestigd. Kidoe. Dm. 23,5 X *7, h- M,5 cM.
370/1177. Hoed (kowakan), als voren de randen met goudgalon afgezet; het voorstuk met rood en de klep met groen laken gevoerd. De reep leder van boven getand. Kidoe. Dm. 23 X 261 b. 13 cM.
300/36. Als voren, van achteren open'), van buiten van zwart fluweel, doch de bol met groen passement omboord, van binnen met zwart laken gevoerd. De reep leder rood met witte ruiten en strepen. De rand met zwart band omboord. Magitan, res. Madioen.
Dm. 58, h. 22 cM.
3°°/34- Als voren, van buiten zwart van laken, de rand en de bol met goudpassement omboord, van binnen van groen flanel, met een stuk bruin leder. De binnenrand met zwart band omboord, de achterkant open. — Door den gegoeden man gedragen. Magetan, res. Madioen.
Dm. 61, h. 23,5 cM. .
370/1172. Als voren, van achteren open, doch aan den buitenkant van blauw vilt, met zwarten zoom om den bol en den rand, en goudgalon langs den bol, aan den binnenkant zwart. Zonder stuk leder. Kidoe.
Dm. 25,5 X 26, h. 15 cM.
370/1179. Als voren (patjoel gowang1), doch de bol behalve een driehoekig stuk van voren geheel open, met goudpassement omboord. Van binnen met zwarte gebloemde zijde overtrokken. Met twee zwarte linten, ter bevestiging. Kidoe.
Dm. 26,5 X 26,8, h. 10 cM.
4. Mutsen.
90/2. Kap van zwart e verlast, met wit katoen gevoerd, de punt van achteren naar boven gebogen. — Door de vrouwen op Oostelijk Java op reis gedragen. O. L. 44, h. 27 cM.
264/296*).^ Driehoekige muts, van Europeesch wit katoen, met zwarten rand. De top afgerond. Dm. 38, h. 17,5 cM.
36o/S377' Mutsje, van dikke zwarte stof, met fluweelen rand. Met twee opstaande punten aan de kanten. Van binnen met gebloemd katoen gevoerd. Java (?). H. 36, dm. 20 cM.
83°/53- Als voren, in den vorm van een Schotsche muts, van zwart fluweel vervaardigd, met wit katoen gevoerd. Aan de buitenzijde is van voren en aan de beide zijden een halfrond geknipt stuk blauw katoen bevestigd, waarop eene versiering door opnaaisels van witte en roode golvende linten langs de randen en van papieren uitknipsels, zilverdraad en loovertjes in het midden is gevormd. De rand met rood katoen omboord. — Wordt gebruikt als hoofddeksel voor Javaansche zuigelingen4). Singen kidoel, res. Sêmarang.
Dm. 16 cM.
83°/54- Als voren, doch in den vorm van een kalotje, van geel, wit geruit en met roode bloemen en groene takken bedrukt katoen vervaardigd is. De rand met rood
1) Mayer, I, 26, afb. 1, bovenaan.
2) Vreede, II, 212,s.v. uia^in^\
3) Serie 264 overgenomen van de Rijksinst. v. O. I. ambtenaren, loeiden.
4) Poensen, 283.



[Slèndang's. Borstdoeken]
79
blauwe en zwarte kruisen bevinden; aan alle zijden omgeven door een breede strook roode zijde, met groene, gele, blauwe en oranje bloem- en bladfiguren. Opengewerkte bladvormige rand van gouddraad. Aan de uiteinden der smalle zijden roode franje. — Eerste soort. Grissee. L. 290, br. 75 cM.
370/1199 '). Slèndang, als voren, van roode zijde, doch zonder spiegel; flangi-werk van afwisselend gele en witte ruiten, gevuld met groepen van vier blauwe kruisen; omgeven door een slanglijn met gelen en witten rand. Met roode franje. — Tweede soort. Grissee.
L. 288, br. 71 cM.
370/1283 2). Als voren, doch veel smaller, van paarse zijde, met langwerpig vierkanten spiegel, In den rand flangi-werk. van witte vlekken, waarvan sommige met een paars kruis gevuld zijn. Met paarse franje. Soerabaja.
L. 200, br. 40 cM.
300/44. Als voren, doch van roode zijde met langwerpig vierkanten gelen spiegel, die evenals de rand gevuld is met flangi-weik: witte ruiten met roode, groene en blauwe kruisen. Met roode franje. Sêmarang.
L. 280, br. 66 cM.
300/43. Als voren, van scharlakenroode zijde, in .het midden een ellipsvormige gele spiegel, die evenals de rand versierd is met plangi-vferk: paarse, blauwe en witte vlekken; de franje rood, wit en blauw. Sêmarang.
L. 243, br. 59 cM.
1593/2 *). Als voren, doch van gele zijde (tjiifdé*) met een patroon van ruiten, gevormd door groene draden en gevuld met geïkatte paarse figuren. De beide uiteinden met gouddraad doorweven in een patroon van smallere en breedere banden, samengesteld uit reeksen van kleine Andreaskruisen of sterren, boómvormige figuren, ruiten enz. Met roode franje. Grif sik.
L. 264, br. 30 cM.
IS93/1- Als voren, van gele tjindê, doch de ruiten gevormd door blauwe draden en gevuld met en omgeven door geïkatte roode en blauwe draden. Het patroon aan de beide uiteinden als bij n°. 2. Zonder franje. Grësik.
L. 300, br. 30 cM.
e. Borstdoeken (kümbën 5).
300/1324. Kêmbën, bruin, zwart en wit machinaal gebatikt. De spiegel (modang) lichtblauw, ruitvormig, met tjoemëngkirang's. Het patroon is een ««^a-motief (naga lapa e) of naga toemala7) en verder insecten en bladranken. Europeesch fabrikaat.
L. 116, br. 54 cM.
Zie plaat IV.
370/12618). Als voren, doch met de hand gebatikt, donkerrood. De spiegel ellipsvormig, wit, aan de uiteinden blauw, met bruine tjoemëngkirang's. Langs den rand een naaldpatroon, bruin en blauw op witten grond. Aan de vier hoeken een achtbladige bloem. Jogyakarta.
L. 119, br. 49 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, ioe kl. n». 407/13*.
2) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, ic* kl. n°. 329/10*.
3) Serie 1593 aankoop April 1907.
4) Jasper in T. B. B. XXII (1902), p. 346—355. — Rouffaer, Over ikafs, tjindê'! enz. 18.
5) Vgl. Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, 89—94. — Vreede, I, 543, s. v. «S^m^n
Speciaal in Midden-Java gedragen door vrouwen (Rouffaer, Cat. Tent. Rotterdam, 1902, p. 7).
6) Vgl. Rouffaer en Juynboll, o. c. pl. 2. — Rouffaer, Batikkunst, 29, n°. 15.
7) Vgl. Rouffaer en Juynboll, pl. 12. — Rouffaer, o. c. p. 30, n°. 16.
8) Rouffaer, Cat. O. I. weefsels, Jav. batiks enz. te V Gravenhage, 97, ne. 624.



8o
[Borstdoeken. Borstlappen. Vesten]
101/20. Kimbtn, als voren, doch witte grond met roode bloem- en bladvormige figuren en daarin gestrooide paren iar's. De ellipsvormige spiegel wit met roode bloemen en bladvormige figuren en, evenals de buitenrand, omgeven door ineengekronkelde slangen. Sêmarang.
L. 248, br. 84 cM.
300/1323. Als voren) van donkerrood katoen, met dubbelen rand van lichtroode geïkatte slangrijnen, die zich in schuinsche richting voortzetten. — Door de mindere klassen gedragen. Tjengkal sewoe. Reg. JPati, res. Djapara.
L. 215, br. 47 cM.
Zie plaat V.
300/1362. Als voren'), van rood katoen, geborduurd met witte, lichtgroene en gele draden, die twee groote vierkanten vormen. Elk dezer vierkanten is in 9 kleinere vierkanten verdeeld, waarvan zeven gevuld zijn met 13 sterren, terwijl de beide overige een patroon van vier paren met de toppen naar elkaar toegekeerde driehoeken in een vierkant bevatten. — Door vrouwen gedragen, •Scwa'a-landen.
L. 127, br. 64 cM.
• 370/1210 *). Als voren (Jav. kïmbin poleng*), Soend. karèmbong4), rood, met witte zijde geborduurd in een patroon van twee groote vierkanten, die ieder in 15X17 blokjes verdeeld zijn, afwisselend wit of rood met een wit Andreaskruis. De beide vierkanten omgeven door zigzag- en slanglijnen en aan de vier hoeken door een kleiner vierkant met blokpatroon. — Voor vrouwen. Bantam. L. 144, br. 63 cM.
d. Borstlappen (pto*).
370/12858) & 12877). Borstlappen, van katoen, eenigszins ruitvormig, doch van boven rond uitgesneden en van onderen convex. Aan de vier hoeken een bandje, een wit aan de benedenhoeken en een wit en rood gebloemd aan de bovenhoeken, om de lap om den hals en het middel te bevestigen. Bovenaan een gele (1287) of groene (1285) strook, met puntig ondereinde. De zijden rood en wit gebloemd. Het midden wit met roode bloemen en gele (1287) of groene (1285) takken. De achterkant van 1285 blauw gebloemd.— Door meisjes gedragen. 1285: Jogyakarta, 1287: Soerabaja.
L. 31,5 en 30,5, br. 46,5 en 49 cM.
e. Vesten (roempii~).
300/30. Vest, van wit katoen met zeven knoopten en twee zakken aan de buitenzijde der borststukken. Van achteren twee trekbanden van wit katoen, aan de zijden bevestigd. — Door den gegoeden man gebruikt en vervaardigd. Reg. Magetan, res. Madioen.
L. midden v. d. rug 46, br. 37,5 cM.
1) De inlandsche naam is volgens het inventarisstuk koembang Q). — Vgl. Rouffaer, Cat. Tent. Rotterdam, 1902, p. 12, n°. 40. Hij noemt deze voorwerpen: „twee geruite zakdoeken nog aan elkaar." Zij gelijken inderdaad op zakdoeken, doch de inlandsche naam bewijst, dat het borstdoeken zijn.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n°. 118/3.
3) Vreede, H, 304, s.v. <niuit<nmji\; „met ruiten zooals een dambord."
4) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, 104. — Oosting, Soend. Wdb. s. v. Kn^Ttgm — Coolsma, West-Java, 52.
5) Poensen, 288. — Vreede, I, 83, s. v. nuntnasms — Coolsma, o. c. 53.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 126/2.
7) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. n°. 329, 10/a.
8) Vreede, II, 362, s. v. timiSis — Poensen, 1. c. XX, 385: verbastering van Holl. „rompje."



[Vesten. Baadjes]
St
300/8. Mannenvest, van wit katoen, als voren, doch met zeven vergulde1) knoopen, korte mouwen en opstaanden kraag (gèmbèi*). Afd. Bondowoso, Bïsoeki. L. midden v. d. rug 62,5, br. bovenkant 53,5 cM.
300/1721. Als voren, doch van zwart laken; iedere zijde met een zakje, met negen ronde zilveren knoopen; rug en voering van wit katoen. Zonder mouwen. L. 54, br. kraag 38 cM.
f. Baadjes (Ng. klambi of koelambi *), Kr. ratoekan). I. Van bamboevezels.
1008/169*). Baadje, zonder mouwen, van bamboevezels geweven, de panden van een borstzak voorzien en veel korter dan de rug. — Gedragen door bewoners der dessa Mïrga langoe in Lïdok, Bagelen.
L. 67, br. 68 cM.
2. Van katoen.
370/1257. Kebajaq*), van wit katoen met negen knoopsgaten^ doch zonder knoopen. Zonder mouwen. Opstaande kraag met drie knoopsgaten. Met twee zakken aan den voorkant Jogyakarta.
L. 53, br. 51 cM.
300/1296. Baadje, van ongebleekt gekeperd katoen; borststukken met zakjes. Met korte mouwen8), van voren open. Met kraag. Zonder knoopen. L. midden 'v. d. rug 46, br. 42, 1. mouwen 18 cM.
300/1298. Als voren, doch met langere mouwen, van fijn wit katoen, met zeven rozetvormige geelkoperen knoopjes. Zonder zakken. De kraag zonder knoopsgaten. Reg. Pati, res. Djapara.
L. midden v. d. rug 53, br. 38,5, 1. mouwen 46 cM.
300/10. Mannenbaadje, van wit katoen, zonder knoopsgaten. Met lange mouwen. Kraag met twee knoopsgaten. Afd. Bondowoso, Bïsoeki. L. midden v. d. rug 68,8, br. 43, 1. mouwen 60,3 cM.
300/9. Als voren, van wit katoen, doch met een witten glazen knoop van boven en twee aan den kraag. Met lange mouwen. Afd. Bondowoso, Bïsoeki. L. midden v. d. rug 60,6, br. 41, 1. mouwen 60,5 cM.
300/23. Als voren (Jav. kotang1), van wit katoen, doch met negen witte glazen knoopen en twee haken aan den kraag. Met lange mouwen. — Door den geringen man gebruikt en vervaardigd. Reg. Magïtan, res. Madioen.
L, midden v. d. rug 45,5, br. 44,5, 1. mouwen 52,8 cM.
1) Poensen, 385: De aanzienlijke inlandsche ambtenaren dragen gewoonlijk een wit vest met gouden en zilveren knoopen.
2) Poensen, 383. — Vreede, II, 623, s. v. namn^n^s
3) Vreede, I, 503, s. v. tfp^ — Poensen in Med. Ned. Zend. Gen. XX, 378—389 en XXI 1— 5- — Veth, IV, 352. — van der Aa, II, 53: kalambi.
4) Cat Bat Tentoonst. p. 117, n». 1137. — Ser. 1008 don. Subcomité Bat Tent 1894.
5) Poensen, 385: koelambi iSbajaq. — Vreede, I, 553, s. v. jQ^-niu**™, —Veth, IV, 352.
6) De Jav. naam is dus koefoengan. Vgl. Poensen, 381.— Vreede, I, 560,s.v. om&\
7) Volgens het inventarisstuk. Volgens Poensen (381) is een kotang echter een baadje zonder mouwen en volgens Vreede (I, 465, s. v. nxntishs) en Mayer (De Javaan, 231) een buis of vest zonder of met mouwen. — Vrgl. Veth, IV, 351—352.
Cat Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX. tI



82
[Baadjes van katoen]
300/1295. Baadje, als voren, van wit katoen, doch ieder borststuk met een zakje; zes geelkoperen knoopen met blauw glas in het midden. De kraag zonder knoopen of haken.
L. midden v. d. rug 50, br. 44, 1. mouwen 44 cM.
300/31. Mannenbaadje, als voren, van wit katoen, doch met acht verzilverde knoopen aan het baadje en een aan den kraag. Zonder zakken. Reg. Magïtan, res. Madioen. L. midden v. d. rug 45,8, br. 50, 1. mouwen 53,7 cM.
370/1204'). Baadje, als voren (Mal. badjoe Aitam1), doch van zwart katoen, van voren dicht, met lange mouwen. Aan de borst een spleet en aan den hals een witte knoop. Sêmarang.
L. 49, br. 49, 1. mouwen 49 cM.
1239/68. Vrouwenbaadje (Jav. koelambi koeroengan pandjang*), van donkerblauw katoen, zeer lang, van voren gesloten, doch met eene insnijding aan den hals. Met lange mouwen, die van onderen tien knoopsgaten hebben.
L. 97, br. 47, 1. mouwen 55 cM.
370/1300. Kinderbaadje, van rood katoen, van voren open en met wit, bruin, rood en zwart gebloemd katoen afgezet. Met korte mouwen. Door den halsrand is een wit koord geregen. Tegal.
L. 24,8, br. 32,5 cM.
300/32. Mannenbaadje, van donkerblauw katoen met smalle verticale lichtblauwe strepen en drie dubbele geelkoperen, door haken verbonden knoopen aan den kraag. Van voren open, zonder knoopen. Met lange mouwen. Reg. Magïtan, res. Madioen.
L. midden v. d. rug 60, br. 43, 1. mouwen 43 cM.
300/1292. Als voren, van donkerblauw katoen met lichtblauwe verticale strepen, doch ieder borststuk met een zakje; wit gevoerde rug. Negen met katoen overtrokken knoopen aan het baadje en drie aan den kraag. Met lange mouwen.
L. midden v. d. rug 48, br. 44,5, 1. mouwen 50 cM.
370/1265 & 1272. Als voren, doch met breede donkere verticale strepen op lichter blauwen grond. Het baadje zonder, de hals met drie dubbele en de lange mouwen bij 1265 zonder, bij 1272 met zeven knoopen. Zonder zakken. 1265 met overslag aan beide borststukken 4). Jogyakarta.
L. 61 en 73, br. 50 en 44, 1. mouwen 63 en 47,5 cM.
300/24. Als voren (Jav. klambi loerik *), van blauwgestreept katoen, doch met negen knoopen; met twee zakken. Zonder knoopen aan den kraag en de mouwen. — Door den geringen man gedragen en vervaardigd. Reg. Magïtan, res. Madioen.
L. midden v. d. rug 45,3, br. 45, 1. mouwen 51,5 cM.
300/1293. Baadje, als voren, met breede donkerblauwe strepen, waarin smalle lichtblauwe strepen en met breede lichtblauwe verticale lijnen; negen witmetalen knoopen; ieder borststuk met een zakje en in een over het ruggedeelte uitstekend stuk met afgeronden rand eindigend.
L. midden v. d. rug 40, br. 40, 1. mouwen 50 cM.
300/1294. Als voren, van donkerblauw katoen, met lichtblauwe lijnen in groepen van twee en drie; ondereinden der voorkanten met een driehoekig stuk; vijf koperen knoopen, met ingegraveerde bloemen. — Officieele kleeding.
L. midden v. d. rug 58, br. 42, 1. mouwen 52 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 123/5.
2) Klinkert, s. v. v. badjoe (baadje) en hitam (zwart).
3) Poensen in Med. Ned. Zend. Gen. XXI, 2. — Veth, IV, 352.
4) Dit is dus een koelambi bcskap (Poensen, 383).
5) Vreede, s. v. v. «^<g»\ en «j-tim^m gestreept.



[Baadjes van katoen, zijde en laken]
83
300/45. Mannenbaadje, als voren, doch blauw met afwisselend smalle en breede witte strepen in de lengte. Van voren dicht, doch met eene spleet aan de borst. Met korte mouwen. De kraag met rood katoen gevoerd, met een dubbelen knoop. Met twee zakken. — Koeli-kostuum. Sêmarang.
L, midden v. d. rug 82, br. 47, 1. mouwen 25 cM.
300/1291. Baadje, als voren, donkerblauw en wit gestreept, doch in de breede witte strepen zes donkerblauwe lijnen '). Negen geelmetalen knoopen met glas bedekt aan het baadje en twee aan den kraag; met twee zakjes; kraag, borstkanten en uiteinden der mouwen met rood katoen gevoerd. De mouwen langer. Het baadje van voren iets langer dan van achteren en afgerond.
L. midden v. d. rug 52, br. 46, 1. mouwen 55
300/1289. Als voren, doch zwart- en wit geruit. Zonder knoopen en zakken en niet gevoerd.
L. midden v. d. rug 49, br. 49, 1. mouwen 50 cM.
1239/63. AlS~ voren (koelambi bêskap*), doch rood en blauw geruit, de randen met wit 'katoen gevoerd. Aan den kraag drie paren knoopen. De lange mouwen van onderen aan een kant ingesneden en afgerond. Van voren langer dan van achteren. Onder den kraag een overslag (gèmbèl) met een knoop aan weerskanten. — Voor mannen.
L. 62, br. 38, 1. mouwen 55 c".
300/1288. Als voren (koelambi poleng3), doch met roode ruiten, door blauwe, zwarte en lichtroode strepen begrensd. Kraag en borst met rood gebloemd katoen gevoerd. Zonder overslag. Patjitan. -
L. midden v. d. rug 71, br. 44, 1. mouwen 56 cM.
370/1214 *). Als voren, doch blauw gebloemd, met witte voering. Van voren open. Zonder knoopen aan baadje en kraag. — Voor vrouwen. Pêkalongan. L. 75, br. 38, 1. mouwen 43 cM.
300/1287. Koelambi tjifa9), van rood gebloemd katoen met enkele donkerroode en witte grootere bloemen en vruchten. Van voren geen knoopen. Sêmarang. L. midden v. d. rug 69, 1. mouwen 47 cM.
3. Van zijde.
370/1299. Kêbajaq sampir9), van paarse zijde, met rood katoen gevoerd. Van voren open, zonder kraag. De mouwen van onderen nauw en met negen koelante 7)-knoopjes. — Voor vrouwen. Têgal.
L. 69, br. 41, 1. mouwen 45 cM.
4. Van laken.
370/1291. Koelambi sikëpan 8), van zwart laken met negen knoopen, waarop een kroon en een W staat. Met lange mouwen, met een dergelijken knoop. Aan weerskanten van voren een zak. — Ambtskleeding. Têgal.
L. 38,5, br. 43, 1. mouwen 46,5 cM.
1) Dit patroon heet herik tëhe lima (Jasper, Weefkunst, 211 met pl. 16 D.).
2) Poensen, 383.
3) Vreede, II, 304, s. v. n tui inrit \ •. geruit.
4) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9e kL n". 121/8.
5) Vreede, I, 274, s. v.- &$sn\ 2: sits, gebloemd Chineesch lijnwaad.
6) Poensen in Med. Ned. Zend. Gen. XXI, 4. — Vreede, s. v. v. MxmtuuKri»\ en
7) Vreede, I, 486, s. v. <Kt>mAntnn\
8) Poensen, 284. — Vreede, s. v. v. en — Veth, IV, 352—353. — van der Aa, II, 53: sikapanQ).



O
5 w
£
e
a 3
ö
Ui
O
p" p
f?
P P°



9*.
[Kain's pandjang. Saroeng's]
300/370. Kain pandjang, als voren, doch de kleuren zijn wit, zwart en rood; het patroon bestaat uit werptuigen (sawat) met paren garoeda-\\tugé\s (lar sawat'), kleine bloemen en ndga's (sawal oela 2) ?). Soerakarta.
L. 264, br. 107,5 cM-
300/367. Als voren, doch de kleuren zijn wit, zwart, blauw en bruin; het patroon is parang roesak barong *) en bestaat uit schuinsche rijen van witte banden met bruine en zwarte tegen elkaar gekeerde gestileerde krispunten, gescheiden door blauwe smalle banden met bruine ruiten. Soerakarta.
L. 264, br. 110 cM.
101/5. Als voren, doch geelbruine grond met blokvormige bruine en blauwe figuren, bestaande uit achtbladige bloemen, haakvormige figuren, ruiten, Andreaskruisen enz. Sêmarang.
L. 216, br. 138 cM.
370/12674). Als voren, gebatikt in het patroon grompot6), bestaande uit bruine vierbladige bloemen, afgewisseld door bruine concentrische cirkels, door witte stippen omgeven, op blauwen grond. Zonder kapala. Jogyakarta.
L. 244, br. 104 cM.
k. Saroeng's '). 1. Geweven.
370/1209. Samping7), van rood katoen, zwartgestreept, met gouddraad doorweven . en met witte randen. Op de breede horizontale roode banden zijn getande veelhoeken geborduurd. Preanger Regentschappen.
L. 110, br. 86 cM.
278/2*). Saroeng, van rood geruit katoen, als voren, doch met gele en blauwe horizontale en verticale strepen, die elkaar rechthoekig kruisen en daardoor vierkanten vormen.
L. in, br. 90 cM.
300/1314. Als voren (loenas poleng9), doch scharlakenrood, met smallen witten rand, door groepen groene en enkele witte en oranje lijnen geruit, de kapala niet geruit, doch gestreept. Inlandsen weefsel.
L. 177 dubbel, br. 118 cM.
402/410). Als voren, doch rood, zwart en wit geruit. De kapala met witte strepen. Buitenzorg.
L. 118, br. 89 cM.
278/4. Als voren, doch de grond rood met vierkanten, gevormd door gele en blauwe strepen, die elkaar rechthoekig kruisen. Aan den kapala vijf witte strepen. L. 102, br. 84 cM.
1) Rouffaer, Batikkunst, 41, n°. 56. — Vreede, s. v. v. au\ en unat»snti\
2) Rouffaer, 1. c. n°. 57 b. — Vreede, s. v. v. ajnaitsnj^\ en <unnji\
3) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 17, bovenaan.
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9« kl. n". 126/2.
5) Vreede, II, 565, s.v. nicrr>iniai-~i)trvi^\ — Vgl. het Jogyakartasche batik-patroon 847/3.
6) Poensen, 1. c. XX, 396—398 en XXI, 5—6.— Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, 71 e. v.
7) Coolsma, Soend. Wdb. 318, s. v. — Rouffaer en Juynboll, o. c. 73.
8) Ser. 278 aankoop 1881.
9) Vreede, II, 304, s.v. mnjiiritriji\: geruit, bont.— Jasper, Weefkunst, 125,208,209,213,215, 217—220 enz.
io) Ned. St. Crt. van 11 Sept. 1884, n°. 214. — Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ic* kl. n". 382/3.



[Geweven en gebatikte saroeng's]
99
300/1303. Saroeng, als voren, rood geruit, doch met vierhoeken, gevormd door blauwe, groene, witte en gele horizontale en verticale strepen, die elkaar rechthoekig kruisen. Jdva(ï).
L. 182 dubbel, br. 115 cM.
300/1300. Als voren, doch rood, wit en blauw geruit. Aan den kapala vijf breedere witte strepen. Java (?), L. 168 dubbel, br. 114 cM.
101/4. Als voren, rood geruit, doch met vierhoeken, gevormd door breede groene banden en smalle roode strepen, die elkaar rechthoekig kruisen. Op de kruispunten roode ingeborduurde Andreaskruisen. Aan den kapala vijf witte strepen. Soemïdang. Preanger Regentschappen.
L. 175, br. 59,5 cM.
2. Gebatikt.
370/1284. Als voren, doch gebatikt in een gestileerd parang-patroon, wit en blauw. Aan hét uiteinde het hoofd (kapala l), met driehoeken (toempal*), gevuld met bloemen en bladranken. Daarop volgt een breede rand (papan of oempak*), met hetzelfde motief, terwijl het lichaam (badan *) bestaat uit rijen witte dwarsbanden, gevuld met blauwe, eenigszins gebogen strepen, gescheiden door blauwe dwarsbanden met bruine bladfiguren binnen ovalen. Soerabaja Q). ' L. 224, br. 102 cM.
101/26. Als voren, doch de kapala in het midden, met tegen elkaar gekeerde rijen driehoeken (toempal), met bladvormige figuren gevuld, op zwarten grond met bruine sterren. Het patroon van de zijbanden (papan of oempak) en van de beide uiteinden bestaat uit bruine en blauwe figuren op witten grond (latar poetih): bladranken en gestileerde vogels of insecten. Sêmarang.
L. 202, br. 110 cM.
101/27. Als voren, de kapala in het midden, bestaande uit twee rijen met de toppen tegen elkaar gekeerde driehoeken (toempal), gevuld met bloemen en bladranken, op zwarten grond. De ruimte tusschen de toempafs gevuld met bloemen of sterren. De daarop volgende witte banden (papan) en het blauwe lichaam (badan) met witte en bruine bladeren, takken en bloemen gevuld. Langs de lange zijden een witte strook. Sêmarang.
L. 210, br. 109 cM.
101/24. Als voren, blauwe kapala, met witte toempafs, gevuld met bloemvormige figuren. Ook de papan's wit met bruine bladranken. De badan blauw met bruine en witte figuren: bladeren, goenoengan's, lar's en gestileerde dieren met veertien pooten. Sêmarang.
L. 210, br. 106 cM.
300/339. Als voren, doch de blauwe ruimte van ■ den kapala tusschen de witte toempafs gevuld met sterren in zwarte cirkels. De badan bruin en blauw op witten grond (latar poetih). Ornament: bladen en bloemen en groepen van cirkeltjes of schubben. Sêmarang.
L. 207, br. 109 cM. '
101/23. Als voren, doch bruin en blauw; het hoofd (kapala) met twee rijen toempafs,
1) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, 75. Javaansch raki (Ng.), wadana (Kr.).
2) O. c. 1. c. en 78. — Vreede, I, 700, s. v. asn/Bi^jirujf\
3) Rouffaer en Juynboll, o. c. 78. — Vreede, s. v. v. ajiajnn^\ en mnisi^jiawns
4) Rouffaer en Juynboll, o. c. 76. — Vreede, II, 695, s. v. cnnaimas



n6
[Voorstellingen van kleederdrachten]
7. Een zilveren ceintuur (panding), bestaande uit rechthoeken, met eene bloem
in het midden. . ... , s
8. In het midden daarvan een geciseleerde zilveren gesp (badong).
0 Onder de pending een smalle band van groene zijde met franje (stmboeng?)1).
10 Aan de vinding door een zilveren haak bevestigd, een ring met twee sleutels en vier ronde potjes, van zilver, voor reukwerk, o.a. een in den vorm van een noot (kinaren2). Het voetstuk vierkant, wit, met eene roode vierbladige bloem in het midden, en groepen van drie groene bladeren met gele randen aan de hoeken. Batavia.
H. 81 cm.
1108/7 3). Man, gekleed in gewone Bataviasche kleederdracht:
1 Een gebatikte hoofddoek (iklt), roodbruin op witten grond.
2. Een geweven baadje (Jav. koelambi), van wit katoen, met zwarte bloemen en
PTSeEenCgebatikte gordel (saboek) met franje; met bruine en blauwe figuren op celen «rond. Hierin steekt een sigaar (stroetoe) en een lucifersdoosje
4 Een gebatikte btbtd, met roodbruine figuren op witten grond; tot de knieën reikend.
5. Een broek (sroewal) van wit katoen, met lange pijpen. Batavia.
H. 80,5 cM.
1108/n4) Kindermeid (baboe), die een Europeesch kind op een langwerpige matras met beide armen ondersteunt. Hare sieraden en Weeding bestaan uit:
1 Een haarspeld (tjoendoek mripatan), oorknoppen (soewing djadam) en borstspeld. 2' Een lang baadje van'blauwgebloemd wit katoen (koelambi boenton of koeroeng). 3'. Een rok (tapih), gebatikt in kimbang anggoer B)-patroon, op blauwen grond. 4! Een gordel (oedtt), van rood katoen. Batavia.
H. 81,5 cM.
1108/g6). Dispensjongen (stpèn1), eerste huisbediende. Kleeding:
i. Gebatikte hoofddoek (iklt), met roodbruine figuren op lichten grond.
2. Baadje (koelambi), van wit katoen, met rood katoenen overslag (gèmbll*) en
mouwranden. .... ,, • ,• ... j
3. Gebatikte blbtd, patroon oedan lira of rins »), roodbruin op lichten grond.
4. Broek (sroewal), van wit katoen, met lange pijpen. Batavta.
H. 83,5 cM.
1108/1210). Inlandsche echtgenoote van een Chinees, met de volgende sieraden en kleeding: *
i. Haarspeld (tjoendoek) en oorknoppen (soewing djadam), als voren. 2. Een lange geelkoperen halsketting.
3 Polsringen, versierd met een swastika en bloem- en bladfiguren en reliëf. 4. Een kabaja van dunne paarse zijde, bijna tot de voeten reikend, met lange
"^^Daaronder een kotang11), van wit katoen met korte mouwen en geborduurden bovenrand.
1) Vreede, I, 876, s. v.
2) Vreede, I, 391, s. v. ^gpn — Poensen, Med. Ned. Zend. Gen. XXI, 20. %) Cat Tent. Poppen Batavia, n». 7. — Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 15.
4) Cat. Tent. Poppen Batavia, rA 11. — Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 15. O Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 17, beneden.
6) Cat. Tent. Poppen Batavia, n». 9. — Cat. Tent. Pappen den Haag, p. 15.
7) Vreede, I, 843, s. v. <Q rj ui rtnjj \
8) O. c. II,623,s.v. ncmn^iu^ — Poensen, Med. Ned. Zend. Gen. XX, 382.
9) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 78.
10) Cat. Tent. Poppen Batavia, n». 12. — Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 17.
11) Mayer, De Javaan als mensch, 232.



[Voorstellingen van kleederdrachten]
117
6. Een in këmbang anggoer-poXtooxi, op witten grond {latarpoetih) gebatikte rok (tapih).
7. Muilen, met goud- en zilverdraad en loovertjes versierd. Batavia.
H. 80 cM.
1108/169 '). Gegoed kampongman, gekleed in:
i. Hoofddoek (iklt), van gekleurd hout, nabootsing van batik, met vergulden rand. De beide slippen van achteren aan weerskanten uitstekend.
2. Baadje (koelambi), van zwart katoen met lange mouwen en drie knoopen.
3. Gebatikte bïbïd zonder kapala, bloem- en bladpatroon.
4. Om het midden een lederen riem (djanoeran), waarin van achteren de kris steekt. De nagels van handen en voeten roodgekleurd. Probolinggo.
H. 72 cM.
1108/1701). Gegoede kampongvrouw, de kleeding overeenkomende met die van n°. 1108/169, doch zonder hoofddoek. Achter in de haarwrong steekt een zilveren haarpen, met diamanten versierd; in de ooren roode knoppen (soeivïng) met een diamant. Op het hoofd staat een flesch, om olie te gaan koopen op de markt. Het baadje van zwart katoen zonder knoopen, gesloten, doch met een split voor aan de halsopening. Overigens als n'. 1108/169. Probolinggo.
H. 73 cM.
1108/151 '). Desavrouw, met geelgekleurde haarspelden (tjoendoek) in de haarwrong. De kleeding bestaat uit:
i. Een koelambi koeroeng*), van rood katoen, met zwarte strepen en lange mouwen.
2. Een gebatikte slendang, met bruine en witte bloemen op blauwen grond.
3. Een rok (kain pandjang), met groote vierbladige witte en bruine bloemen op blauwen grond gebatikt.
4. Een oedét van rood katoen met witte puntjes. — Kleederdracht bij het afleggen van bezoeken. Afd. Djoewana, resid. Djapara.
H. 69 cM.
1108/152 6). Als voren, met een geelgekleurde haarspeld in de wrong. Kleeding:
i. Een koelambi, van groen en zwart gestreept katoen, zonder knoopen.
2. Een gebatikte slèndang met bruine sterren op blauwen grond en witten modang.
3. Een tot boven de borsten opgetrokken tapih, gebatikt in kawoeng 6)-patroon.
4. Een gordel van wit en groen gebloemd katoen. — Kleederdracht van vrouwen van flVja-hoofden bij het afleggen van bezoeken. Afd. Djoewana, resid. Djapara.
H. 69 cM.
1108/181—1827). Vrouwen, uit het volk, met ronde oorschijven van zwart hoorn in de ooren. De kleeding bestaat uit:
i. Een koelambi van rood en wit geruit katoen; op de borst met een geelkoperen borstspeld vastgestoken, zonder knoopen, tot het midden reikend. Daarover:
2. Een slèndang, met witten modang, gebatikt, bruine en witte figuren op blauwen grond.
3. Een ktmbtn, op dezelfde wijze gebatikt als de slèndang.
4. Een tapih, van rood en zwart geruit katoen8) met witte strepen op den kapala. Afd. Poerwortdjo, resid. Bagïlen.
H. 69 en 52,5 cM.
1) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 26, n°. 1. — Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 17.
2) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 26, n°. 2. — Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 17.
3) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 19, n°. 38. — Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 17.
4) Poensen, Med. Ned. Zend. Gen. XXI, 2.
5) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 19, n». 39. — Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 17.
6) Rouffaer, Batikkunst, 43—45.
7) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 28, n°. 7—8.— Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 16.
8) Jav. herik (Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, 26. — Jasper, Weefkunst, 207, 209—211, 213, 215, 233).



n8
[Voorstellingen van kleederdrachten]
1108/27 '). Oude man (kyahi), gekleed met:
1. hoofddoek (iklt), van donkerblauw katoen met witten spiegel (modang).
2. kotang, van wit katoen.
3. koelambi, van gebloemd zwart katoen, de mouwen van onderen wijd, zonder knoopen.
4. zakdoek (saptangan1), van wit katoen, over den linkerschouder.
5. blbld, van rood en groen geruit katoen, door een zwart lint opgehouden.
6. Een lange houten stok in de rechterhand. Resid. Krawang.
H. 69 cM.
1108/236*). Vrouw, versierd met ronde, met een diamant ingelegde geelkoperen oorschijven. Kleeding:
i. koelambi, van zwarte zijde, zonder knoopen, van voren open, zonder kraag.
2. kotang, van zwarte zijde, met gelen rand en vijf knoopen, met roode voering.
3. tapih, gebatikt in een slmèn *)-patroon, .ra^a-bruin, indigoblauw en wit. Het voetstuk met bladvormige versiering en reliëf. Madioen.
H. 57 cM.
1108/235 6). Man, gekleed in:
i. Gebatikte hoofddoek (iklt), indigoblauw en soga-brmn.
2. koelambi, van zwart fluweel, met vijf geelkoperen knoopen, twee zakken en kraag.
3. blbld, op dezelfde wijze gebatikt als de hoofddoek.
4. saboek, van blauw katoen.
5. djanoeran 6), van wit, paars, groen en zwart geruit katoen, met geelkoperen gesp, in het midden met een hondekop versierd. Op den rug steekt in den gordel een kris met typisch Javaansche greep en huis. Het voetstuk met bladvormige versiering en reliëf. Madioen.
H. 61,5 cM.
1108/1927). Vrouw uit de bergdesa Mërga langoe, met een kam inde haarwrong en ronde zilveren oorknoppen in de ooren. Kleeding:
i. Een koelambi, van bamboevezels geweven *), met lange mouwen.
2. Een gebatikte slèndang met witten spiegel (modang)r met tjoemïngkirang's, verder blauw.
3. Een evenzoo gebatikte ktmben onder den koelambi.
4. Een in limaran-pa.tioon gebatikte rok (tapih), indigoblauw en j^a-bruin. Afd. Wonosobo, resid. Bagllen.
H. 50,5 cM.
1108/1919). Man uit de bergdesa Mërga langoe, gekleed met:
i. Gebatikte hoofddoek (iklt), indigoblauw, ^a-bruin en wit.
2. koelambi en katok, van bamboevezels geweven, als n°. 1108/192.
3. Een ouderwetsch kapmes (koedi10), met greep van ongekleurd hout, in eene korte breede scheede, met bloemversièring en reliëf, achter op den rug aan een touwtje hangende, dat om zijn middel is gebonden. Afd. Wonosobo, resid. Bagllen.
H. 59 cM.
1) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 10, n". i. — Cat. Tent. Poppen 's Gravenhage, p. 15.
2) Poensen, Med. Ned. Zend. Gen. XX, 416—417.
3) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 29, P. — Cat. Tent. Poppen 's Gravenhage, p. 17.
4) Rouffaer, Batikkunst, 39—41.
5) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 29, P. — Cat. Tent. Poppen 's Gravenhage, p. 17.
6) Poensen, 1. c. 393.
D Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 28, n°. 18. — Cat. Tent. Poppen 's Gravenhage, p. 16.
8) Vgl. boven pag. 81, n°. 1008/169. Dit is de typische kleederdracht der bewoners der desa Mïrga langoe.
9) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 28, n". 17. — Cat. Tent. Poppen ''s Gravenhage, p. 16.
o) Dr. H. H. Juynboll, Cat. Jav. Oudh. p. 200 en de literatuur, aangehaald in noot 10, vooral Hazeu, Iets over koedi en tjoendrik (T. I. T. L. Vk. XLVII, 398—413).



[Voorstellingen van kleederdrachtenj
119
1108/73 ')■ Vrouw van een gegoed Javaan, versierd met geelkoperen, met een diamant ingelegde oorknoppen. Kleeding:
1. koelambi, van groene zijde, met passement omboord, zonder kraag.
2. kotang, van rood katoen, met passement omboord.
3. tapih, gebatikt in het patroon parang roesak klitik 2).
4. oedit, van rood, wit en geel gestreept katoen, met grijzen rand en zilveren gesp. Cheribon.
H. 61 cM.
1108/219'). Jong meisje (Jav.prawan *), versierd met hoornen, met diamanten ingelegde oorknoppen (slngkang*), de armen en de hals bloot. Kleeding:
i. borstkleed (kemben), met witte cirkels en slanglijnen op bruinen grond. 2. rok (tapih), van blauw en zwart gestreept katoen. Soerakarta.
H. 65,5 cM.
1x08/212"). Geringe man uit het dorp (Jav..tiyang alit doesoen). Kleeding:
i. hoofddoek (iket), van donkerblauw of zwart katoen.
2. koelambi koetoengan 7), van wit katoen, met tot de ellebogen reikende mouwen, kraag, vijf knoopen en twee zakken, in een daarvan een zakdoek van rood katoen.
3. saboek tagèn, van rood, wit, blauw en geel gestreept katoen, met afhangende "franjes. Daarover een:
4. epèk of lederen riem met twee gespen (tintang). Daarin steekt een hakmes (golok).
5. blbïd van blauw en zwart gestreept katoen.
6. katok, van wit katoen, tot de knieën reikend. Soerakarta.
H. 71,5 cM.
1108/220 8). Vrouw van een geringen man uit het dorp (Mal. bini orang ketjil desa), gekleed als volgt:
i. koelambi, van blauw en wit gestreept katoen, van voren open, zonder knoopen.
2. slèndang, van dezelfde stof, over den rechterschouder. Daarin op den rug een mand.
3. kimbïn, gebatikt, met bruine en witte figuren op blauwen grond. Met modang.
4. tapih, van blauw en wit gestreept katoen, tot de knieën reikend.
5. oedit, van rood flanel. Soerakarta. H. 69,5 cM.
1108/211 9). Geringe man uit de stad (Jav. tiyang alit nagari). Kleeding:
1. hoofddoek (ikit), gebatikt, bruin en wit op blauwen grond.
2. koelambi, van gebloemd blauw katoen, met drie knoopen van onderen en een van boven, en met twee zakken; van binnen met wit katoen gevoerd. Met overslag (gèmbèl *°). Dit is een koelambi iakwa of soerdjan.
3. bïbed, gebatikt in bloempatroon, bruin en wit op blauwen grond.
4. saboek, van blauw en wit gestreept katoen. Hierin steekt van achteren een kris.
5. èpèk, van zwart laken met twee gespen (limang). Soerakarta. H. 67,5 cM.
1) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 12, n". 2. — Cat. Tent. Poppen 's Gravenhage, p. 16.
2) Rouffaer, Batikkunst, p. 38—39, n». 53.
3) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 35, n». 22. — Cat. Tent. Poppen 's Gravenhage, p. 16.
4) Vreede, II, 238, s. v.
5) Poensen, 1. c. 289.— Vreede, I, 818,s.v. a^êl\
6) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 35, n». 15. — Cat. Tent. Poppen 's Gravenhage, p. 16.
7) Poensen, 1. c. 381.— Vreede, I, 560, s.v.
8) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 35, n». 23. — Cat. Tent. Poppen 's Gravenhage, p. 16.
9) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 35, n». 14. — Cat. Tent. Poppen 's Gravenhage, p. 16. 10) Poensen, 1. c. 382. — Vreede, II, 623, s. v. nannmn»a\



120
[Voorstellingen van kleederdrachten. Modellen van huizen]
1108/2181). Vrouw van een geringen man uit de stad (Jav. bodjo tiyang alit nagari), versierd met geelkoperen, met diamanten en robijnen ingelegde oorknoppen (slngkang). Hare kleeding bestaat uit:
1. koelambi, van groen en zwart gestreept katoen, van voren open (bjak-bjakan2), zonder knoopen.
2. khnbïnr gebatikte spiegel, wit met bruine tjoemengkirang's, de badan blauw, met rand van plangi-werk.
3. tapih, van blauw en zwart gestreept katoen. Soerakarta.
H. 64 cM.
1108/183*). Vrouw uit het volk, in de ooren knoppen met zes diamanten. Kleeding:
I. koelambi, van wit en blauw gestreept katoen, van boven vastgestoken door een borstspeld in den vorm van een achtstralige ster.
2. Kêmbln, gebatikt, blauw en bruin met witte modang.
3. Een dergelijke slèndang, over den linkerschouder hangende.
4. tapih, van bruin en zwart geruit katoen. Afd. Poerwortdjo, resid. Bagllen. H. 62,5 cM.
GROEP III. Bouwkunde en huisraad 4). 1. Modellen van huizen*).
852/1*). Model van eene woning, op 12 korte palen, met voorgalerij *), de wanden uit zigzagvormig vlechtwerk van bruine en gele bamboereepen bestaande, waarin aan de achterzijde een patroon van Andreaskruisen te voorschijn treedt. In het midden van beide zijden bevindt zich eene raamopening met vier loodrechte staven; in het midden der voorzijde de deur. Beide einden der voorgalerij zijn tot op de helft der hoogte afgesloten met vlechtwerk als voren vermeld; het met alang-alang en daarboven met idjoek gedekte dak is boven de voorgalerij plat, overigens aan alle vier de zijden oploopende en van een korte, boven het midden der woning liggende nok voorzien, vanwaar naar iederen hoek een cylindrische rug loopt *). W.
H. 27, L 38, br. 34 cM.
1) Cat. Tent. Peppen Batavia, p. 35, rA 21. — Cat. Tent. Poppen *i Gravenhage, p. 16.
2) Poensen, Med. Ned. Zend. Gen. XXI, 3.— Vreede, II, 744, s. v. x^<xnj^\
3) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 28, n». 20. — Cat. Tent. Poppen 's Gravenhage, p. 16.
4) Literatuur: Poensen, Javaansche woningen en erven 'Med. Ned. Zend. Gen. XIX, 101—146 en XX 21—50). —Raffles, I, 79—85. —Mayer, Blik, I, 1—87. — Idem, De Javaan als mensch, 207-216. — van dkr Lith, II, 219—226. — Veth, IV, 331—342- — van der Aa, II, 52. — Wilken, Handleiding, 55—83. — Blink, 20. —Bezemer, 278—281.—Jasper, Vlechtmdustrte.— Loebèr, Vlechtwerk. — Idem, Bamboe, 18—27. — Lehmann, Geflechtsarten. — Louwerier, Bygeloovige gebruiken, die door de Javanen worden in acht genomen bij het bouwen hunner huizen (Med. Ned. Zend. Gen. XLVIII, 377—385). — ^. v. N. I. IV, 22, kol. 1, s.v. Soendaneezen.— O c. IIL 61—62, s. v. huis. — Jasper, Vlechtwerk. — de Hollander, 430—433. — Cat. JSat. Gen. v. 55—57, 65—68. — Suppl. 1, p. 56—65. — Groneman, Korte bcsckrqving, i—11.
5) Veth Java, IV, 331—342. — Poensen, Javaansche woningenen erven (Med. Ned. Zend. Gen. XIX,'101—146 en XX, 21—50). — Blink, 20. — Cat. Bat. Gen. n«. 1101 e. v.
6) Serie 852 don. J. A. N. Esche, Sept. 1891. -
7) Dit gedeelte heet èmpèr (Jav.), tlpas (Soend.). Zie Vreede, I, 168, s. v. nvnnvi^s — Coolsma, 373, s. v. tlpas.- Veth, IV, 333, 336- — Ene. v. N. I. IV, 22, kol. 1 s. v. Soenda-
"e&)"beie vorm van dak heet limasan. Zie Mayer, I, 38. — Veth, IV, 333. — Groneman, Korte beschrijving, p. 5—7>



[Modellen van huizen]
121
852/2. Model van eene woning, als voren, wat het materiaal, het vlechtwerk en het dak betreft op 852/1 gelijkend, doch alleen aan de eene zijde van twee kleine, dicht bij elkander geplaatste raamopeningen voorzien, terwijl de deur niet in het midden der voorzijde, maar meer naar den linkerhoek is geplaatst; de vloer van de rechterhelft der voorgalerij is hooger dan die van de linkerhelft, w.
H. 25, L 28, br. 29 cM.
16/30. Als voren, doch op iets hoogere palen. Het dak met alang-alang1) en daarover met idjoek bedekt, door bamboelatjes bevestigd, doch beschadigd. Se afsluiting met vlechtwerk {wantjak of pantjak soedji *) aan de voorgalerij ontbreekt hier. De wanden rechthoekig gevlochten van palmbladreepen. Zonder ramen. De nok langer en dikker dan bij n°. 852/1. w.
H. 26,5, L 39, br. 34 cM.
16/31. Als voren, doch tevens met een bufielkraal van onderen; langwerpig vierkant, rechthoekig gevlochten van bamboereepen, met een dak van alang-alang en daarboven idjoek, dat zich ook over de open voorgalerij uitstrekt. Het rust op 16 palen. De voorgalerij is door een trapje met het huis verbonden, doch thans door beschadiging bijna geheel verdwenen. De nok van idjoek met vliegers. Op zijde een venster zonder tralies. W.
H. 29, 1. 35, br. 30,5 cM.
37/385. Als voren, de wanden van ongekleurde en zwarte bamboereepen in een patroon van Andreaskruisen gevlochten. Aan de beide zijwanden een venster met vijf loodrechte staven, door een luik gesloten. De beide zijden der voorgalerij afgesloten door een plank inet ingesneden concentrische rechthoeken. Het dak van alang-alang en idjoek, vorm limasan. De deur in het midden der voorzijde, van hout. Aan den linkerhoek der voorgalerij een model van een houten bank. — Van een gegoed man. W.
H. 34, 1. 44, br. 39 cM.
37/416. Als voren, doch met voor- en achtergalerij, vierkant. Dak van alang-alang en idjoek, dat zich over het geheele huis met de galerijen uitstrekt, limasan-voim. De wanden rechthoekig gevlochten van ongekleurde en zwarte bamboereepen. Het staat op 20 lage palen. De stijlen, deuren en vensters zijn van hout, de ramen dubbel, iedere kant met drie houten tralies, met twee luiken. — Van een gegoed man. w.
H- 31, L 47,5) br. 47,5 cM.
37/444. Als voren, doch zonder achtergalerij, de wanden van ongekleurde en zwarte reepen in een patroon van Andreaskruisen gevlochten. In de zijwanden een raam, als bij 37/385, met vijf staven en door een luik gesloten. De afsluiting der beide einden der voorgalerij van hout, met een ingesneden rechthoek. Het dak loopt alleen aan de voor- en achterzijde af (srotongan *), de driehoekige bovenstukken der zijwanden (toetoep keyong4) van hetzelfde vlechtwerk als de wanden. — Van een gegoeden man. W.
H. 26,5, 1. 37, br. 34 cM.
300/832. Als voren, op zestien korte palen staande, wanden en dak van rechthoekig bamboevlechtwerk, het dak met lage nok van bamboe; de voorzijde met een veranda, wier eene zijde door den huismuur wordt afgesloten; het dak door vier stijlen gedragen. De deur aan de linkerzijde. Rechts een traliewerk van bamboe, dat de keuken afsluit. Bantam.
H. 29, br. 29,5, 1: 30, br. der veranda 29,5, h. voorzijde 13,5, br. dak buiten de dakbedekking 39,5 cM.
1) Imperata arundinacea Cyrill (Mayer, I, 11, n. 1).
2) Veth, IV, 333. — Vreede, II, 7, s. v. laicmmi^s
3) Veth, IV, 333. — Mayer, I, 11 en 42, afb. patjoet gowang. — Poensen, type n». 3, p. 122.
4) Vreede, I, 53 1, s. v. fntwnojbti\ — Bij Veth (1. e.) ten onrechte ^toetoep Jkeong.n Denaam beteekent: afsluiting voor slakken. — Mayer, I, 11.
Cat. Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX. 16



[Modellen van omheiningen en bruggen]
127
123/66. Model van eene omheining, als voren, doch de horizontale reepen enkel, de verticale dubbel en van boven aangepunt. Zonder omranding. L. 32,5, br. 15,5 cM.
123/67. Als voren, doch zoowel de verticale als de horizontale reepen enkel') en van boven niet aangepunt; bovenaan drie horizontale reepen. L. 36,5, br. 15,7 cM.
123/68. Als voren, doch van schuinstaande, elkaar kruisende en een ruitpatroon vormende reepenOmranding van in elkaar gestoken bamboekokers. L. 38,5, h. 17,5 cM.
123/72. Als voren, doch bestaande uit vier horizontale bamboereepen, die door vijf opstaande kokertjes gestoken zijn. Zonder omranding. L. 30. br. 17 cM.
123/64. Als voren, doch bestaande uit vier horizontale reepen, op vier plaatsen gekruist door een verticalen en twee schuinstaande reepen. Van boven en aan de zijden eene omranding van bamboekokers en evenwijdig aan de zijden drie verticale bamboekokers.
L. 45, h. 18,5 cM.
123/62. Als voren, doch bestaande uit vier verticale gespleten bamboes, die door zeven horizontale gespleten bamboes rechthoekig gekruist worden en door omwinding met rotanreepen daaraan bevestigd zijn.
L. 29, h. 25 cM.
123/63. Als voren, doch bestaande uit tien opstaande gehalveerde bamboes, geklemd tusschen drie paren horizontale bamboelatten, die op eenige plaatsen door omwinding met rotanreepen aan elkaar en aan de opstaande bamboes verbonden zijn.
L. 49, h. 23,5 cM.
123/61. Als voren, doch bestaande uit een groot aantal verticale bamboekokers met schuin afgesneden boveneinden, die door horizontale bamboelatten op drie plaatsen doorregen en aan elkaar verbonden zijn. Omranding van twee verticale en een horizontalen bamboekoker.
L. 34,5, h. 23,5 cM.
3. Bruggen (Jav. krïtegS).
123/5. Brug, langwerpig vierkant, op twee voetstukken van hout, waarin aan den eenen kant twee en aan den anderen kant vijf verticale staafjes gestoken zijn. Op een langwerpig vierkant houten raam zijn 18 gehalveerde bamboelatten en hierop rechthoekig/ vlechtwerk van paren bamboereepen gelegd. De zijden met een gehalveerde bamboelat bedekt, die door rotanreepen. bevestigd is. Aan beide zijden eene houte leuning met vier stijlen. Bangil.
L. 23, br. 14,5, h. 13,5 cM.
123/80. Als voren, doch in de beide smalle zijden zijn vier verticale houten staafjes gestoken. De brug rust bovendien op twee bamboes, wier uiteinden op twee paren elkaar kruisende bamboes gelegd zijn. De beide leuningen evenals de brug van rechthoekig gevlochten bamboereepen, met vier bamboestijlen en een bovenrand van bamboe, die door rotanreepen bevestigd is.
L. 37, br. 16, h. 20 cM.
123/79. Als voren, doch zonder versterking op elkaar kruisende bamboes. Aan de beide smalle zijden een hellend verlengstuk met dichte leuning, evenals de bruggenleuning en houten stijlen. De brug hangt aan weerskanten aan een touw van rotan-
ij Jasper, Vlechtwerk, fig. 38.
2) Jasper, Vlechtwerk, fig. 34 en 39.
3) Mayer, I, 68. — Loebèr, Bamboe in Ncd.-Indic, p. 21—24 en plaat II.



128
[Modellen van bruggen. Matten]
reepen en idjoek-vezéls, dat aan weerskanten aan twee hooge houten stijlen, die onderling door een bamboe verbonden zijn, bevestigd is. Aan die beide touwen hangen lange lussen van rotan, die van onderen aan de latten, waarop de gehalveerde bamboes rusten, vastgemaakt zijn. De bedekking van de brug en de leuningen van verticale bamboereepen, rechthoekig gekruist door eenige horizontale reepen. L. 39, br. 16, h. 19 cM.
37/467 *). Brug, als voren, doch anders gebouwd, boogvormig, van tien bamboes, wier uiteinden aan eenige houten dwarsstaafjes bevestigd zijn, rechthoekig gekruist door zeven dwarse bamboes. Open leuning van gebogen bamboe, door rotanreepen bevestigd aan zeven verticale bamboes, die gedeeltelijk door drie dwarse bamboes aan elkaar verbonden zijn. Aan de beide uiteinden een houten geraamte met houten dwarsstaven, waaronder de uiteiden der bamboes gestoken zijn.
L. 68, br. 13, h. 25 cM.
37/39° 2)- Als voreni docft van steviger constructie, boogvormig, van rechthoekig gevlochten bamboereepen. Open leuning van boogvormig gebogen bamboe, bevestigd aan zeven verticale bamboes en versterkt door vijf schuinstaande, onderling door rotanreepen bevestigde bamboes. De beide uiteinden rusten op een houten voetstuk. De beide voetstukken onderling door een houten reep verbonden.
L- 47i5i br- 9i h> 31 cM.
300/851'). Hangbrug4), als voren, doch van minder soliede constructie. De uiteinden rusten op een dik houten blok. De brug en de opengewerkte leuning van dunne bruine staafjes. Aan weerskanten een steiger van zes groepen opstaande bamboestaafjes, die onderling door paren horizontale staafjes verbonden zijn. De brug hangt aan negen paren verticale staafjes, die van onderen aan negen groepen van drie horizontale staafjes en van boven aan den bovengenoemden steiger verbonden zijn. Magïlang.
L. 70, br. 3,5, h. 30 cM.
4. Matten.
370/3965 en 1647/52. Ligmatt en (Jav. lampit*), bestaande uit met behulp van idjoektouw aaneengeregen &ww£««-reepen8) (Maranta dichotomaï), in de lengte doorgespouwen en waarvan de gladde schil den bovenkant vormt. Aan de korte einden een bamboelatje, aan de lange zijden vischgraatvormig7) vlechtwerk van rotanreepen. Deze matten kosten te Trïnggalek ƒ0.50 a ƒ0.60. 3965: Madioen, 52: Trïnggalek (Kidiri).
L. 316 en 112, br. 140 en 77 cM.
1647/795. Mat, van gespleten rotan, rechthoekig, op acht plaatsen in de lengte aan een ongekleurde rotanvezel geregen; de reepen zelf ongekleurd, zwart geverfd of op eene zijde ingebrand met schuine en dwarse streepjes, zoodat afwisselend zwarte en ongekleurde banen in de breedte gevormd worden; de laatste breeder dan de eerste en met enkele zwarte of gevlamde reepen. Aan de korte einden een rond rotanstokje, aan de lange vischgraatvormig vlechtwerk van grijsgekleurde rotanreepen. Soekaritgara (Tjandjoer).
L. 159, br. 76 cM.
1) Loebèr, Bamboe in Ned.-Indie', pl. II, fig. 17.
2) Loebèr, o. c. pl. II, fig- 18.
3) Loebèr, o. c. pl. II, fig. 16. — Breitenstein, pl. naast p. 23*.
4) Cat. Bat. Gen. n«. 2096.
5) Vreede, II, 150, s. v. njnen3,^\: mat van doorgespleten en samengeregen rotan of bamboe. — Mayer, I, 25.
6) Vreede, II, 749, s. v. oig^v: soort van riet zonder geledingen, die gekloofd saamgere-
gen bij de dorpelingen als ligmat dient. \-
7) Jasper, Vlechtindustrie, 61. De Javaansche naam van deze methode is klabang of gïgtr wZloet (palingrug). — Idem, Vlechtwerk, 50, 59, 96.



[Matten]
129
1647/218. Matje, van rotanreepen, met behulp van doorgestoken idjoek-tonw (Jav. tali doek) aan elkaar geregen; de langsranden met vischgraatvormig vlechtwerk van rotanreepen, over een klein deel van de korte zijden, waar zich een langer reepje bevindt, voortgezet. Grïsik.
L. 32, br. 26,5 cM.
370/3966 '). Mat, als voren, van gespleten rotanreepen, doch ongekleurd en rechthoekig met smallere reepen doorvlochten. Aan de vier zijden een rand van idjoek-touw. Madioen. L. 382, br. 131 cM.
1647/50. Als voren, rechthoekig, doch van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten, tweerichtingssysteem, tweeslag (Jav. kèpang langkah lorol), op enkele plaatsen drieslag, zoodat twee reeksen reepen worden gevormd. De uiteinden der vlechtreepen omgeslagen en ingestoken, om den zelfkant te vormen. Tringgalik (Kidiri).
L. 104, br. 53 cM.
101/39 en 1647/51. Slaapmatten (51: tikar, 39: tikar samboeng'), van een dubbele laag ongekleurde pandan-b\a.cheepen diagonaal gevlochten. De randen bij 51 met dunne reepen omnaaid. 51 verkleind model. 39: Cheribon, 51: Trïnggalèk (Kidiri).
L. 189 en 175, br. 93 en 58 cM.
1647/237,. Mat, van diagonaal gevlochten ongekleurde en roodgeverfde mindongbiezen (Fimbristylis efoliatus *), rechthoekig, de randen omgevouwen en ingestoken (zelfkant). Het patroon heet parang tedja en bestaat uit elkaar rechthoekig kruisende ongekleurde en roode banen, zoodat aaneensluitende ongekleurde, geblokte en roode kwadraten worden gevormd. Soebah (Pikalongan).
L. 295, br. 112 cM.
1647/238. Als voren, doch van ongekleurde, roode en zwarte mindong-biezea (Fimbristylis efoliatus) diagonaal gevlochten. Het patroon heet intip hijan*) en bestaat uit zwart-wit en wit-rood gestreepte, elkaar rechthoekig kruisende banen, zoodat in twee richtingen zwart en wit gestreepte kwadraten gevormd worden, omgeven door wit-roode randen. Bovendien over de mat drie groote, wit en rood gestreepte kruisen. Soebah (Pikalongan).
L. 408, br. 140 cM.
1647/1302. Als voren, van diagonaal gevlochten roode, zwarte en ongekleurde mèndong (Fimbristylis efoliatus)-ietpea. Met zelfkant aan alle zijden. Patroon: elkaar rechthoekig kruisende banen in een samengesteld patroon van geblokte strepen, die zwarte, roode of geblokte groote vierkanten omsluiten. Wonosobo:
L. 182, br. 46 cM.
1647/13. Als voren (klSsS rangkep*), doch van diagonaal7) gevlochten pandan-bladreepen, dubbel, de onderste-laag ongekleurd en grover dan de bovenste, waarin met aniline rood gekleurde en ongeverfde reepen elkaar afwisselen. Patroon: rijen H-vormige figuren en kruisen met anders gekleurden kern, die in elkaar sluiten. De randen met pandan (?)-vezels omnaaid. Vervaardigd in het district Plosso, Djombang (Soerabaja).
L. 130, br. 49 cM.
1) Cat. KoL Tent Amst 1883, 10= kl. n». 338/40.
2) Jasper, Vlechtindustrie, 59. — Idem, Vlechtwerk, 52.
3) Vreede, I, 876, s. v. <uiê»\ -verlengstuk". ' .. ■■ Qj " 0
4) Filet, n°. 2117. — Jasper, Vlechtindustrie, 6. — Idem, Vlechtwerk, 31, 32, 34, 68 enz.
5) Vreede, I, 27, s. v. .iw^il^jn: „korst, aanbaksel" en I, 202, s. v. nmêi\: oahmiio^\ „horde". — Jasper, Vlechtwerk, 215, 216.
6) Vreede, I, 494, s. v. (mat) en I, 381, s. v. -h£ri(utjf\ (dubbel).
7) Lehmann, Geflechtsarten, pL I, fig. 2 links boven. — Jasper, Vlechtindustrie, 55, rechts boven. — Idem, Vlechtwerk, fig. 26.
Cat. Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX. 17



13°
[Matten. Bedden]
1647/14. Mat (klSsS rangkïp), als voren, dubbele laag diagonaal vlechtwerk van /««diaw-bladreepen, de onderste ongekleurd en breeder dan die van de bovenste; deze laatste laag vertoont met aniline rood en groen gekleurde rijen: afwisselend kruisen en dwars daarop H-vormige figuren op een grond van ongekleurde reepen. Rand met fijne pandan-vezéls omzoomd. District Plosso, Djombang {Soerabaja).
L. 173, br. 87 cM.
123/19. Slaapmat, als voren, van een dubbele laag diagonaal /a«aa«-vlechtwerk. De onderste laag ongekleurd. Het patroon van de bovenste laag bestaat uit sterren, gevormd door twee bruine en twee roode ruiten, en uit groepen van vier bruine of roode >-vormige figuren op ongekleurden grond.
L. 175, br. 79,5 cM.
83/8. Als voren, doch van bamboe zigzagvormig gevlochten. De eene zijde onversierd, de andere met roode en zwarte figuren: langs den rand roode en zwarte driehoeken en daaronder roode V-vormige figuren. Aan de vier hoeken kettingstrepen met zwarte en roode schakels, binnen een driehoek. Aan de beide smalle einden een vierhoekig gebouwtje met een dubbelen gestileerden vogelkop (?) op de punt van het dak, aan weerskanten omgeven door staken, die van boven vijf of zeven punten hebben. Java (?).
L. 157, br. 59 cM.
90/10. Voetmat (kèsèd1), rond, van ringvormig gevlochten bamboereepen, waartusschen bossen idjoek 2) eveneens ringvormig gevlochten zijn. Dm. 44 cM.
5. Bedden*), banken en stoelen.
370/13344). Bed (model), van bamboe, langwerpig vierkant. Op vier houten pooten rust een geraamte van een paar bamboes in de breedte en daarop twee paren in de breedte en twee in de lengte, wier uiteinden in elkaar grijpen. Hierop ligt het eigenlijk bed, bestaande uit platgeslagen bamboereepen met twee, door rotanreepen bevestigde dwarslatten. Daar omheen eene leuning met houten tralies en bamboezen bovenrand. De vier stijlen van hout. De hemelB) van zigzagvormig bamboevlechtwerk met door paren rotanreepen bevestigde bamboeranden, is door de boveneinden der stijlen gestoken. Banjoemas.
L. 49, br. 32,5, b. 52 cM.
370/1335 6). Als voren (Mal. iimpat tidoer7), doch het geheele onderstel, evenals de pooten, van hout. De ligplaats van naast elkaar liggende bamboelatten, die onderling verbonden zijn door twee, met rotanvezels bevestigde dwarsreepen, en rusten op vier houten dwarsliggers. Drie zijden en de hemel van alang-alang, versterkt door bamboelatten en door rotanreepen aan de houten stijlen bevestigd. Soerabaja.
L. 44, br. 25, b. 48,5 cM.
370/13218) Als voren (Mal. Iimpat tidoer), doch geheel van hout (Europeesch). De achterwand met een opengewerkten rand van bladvormig snijwerk, de stijlen gedraaid.
1) Vreede, I, 468, s. v. «tmniuuMt
2) JASPER, Vlechtindustrie, 18 en 25. — Idem, Vlechtwerk, 24, 40, 41, 48, 58, 85, 90, 121.
3) Cat. Bat Gen. n°. 1113—1115.
4) Cat. Kol. Tent Amst. 1883, 9<= kl. n«. $i\g.
5) Jav. langitan (Mayer, I, 16. — vreede, II, 173, s. v. iwiêmsnjjs).
6) Cat. Kol. Tent, Amst. 1883, 10J kl. n». 329/2».
7) Klinkert, s. v. v.
8) Cat Kol. Tent. Amst. 1883, loe kl. n». 329/2/.



[Bed. Muskietenscherm. Banken. Leuningstoel]
131
Met gordijn (kobong1) en hemel van wit neteldoek. Met matras, twee hoofdkussens (bantal*) en twee rolkussens (goeling3), alles met witlinnen sloopen. Soerabaja. L. 100, br. 65,5, h. 120 cM.
625/114). Bed, als voren, geheel van hout, doch veel kleiner en zonder versiering. Met twee hoofdkussens en een rolkussen, wier sloopen, evenals de rand van het laken, met borduurwerk (palmetten) versierd zijn. Kêdiri.
L- 35)5, °r- 2>)5, 1». 38,5 cM.
370/1336. Muskietenscherm (Jav. kodjong6), bestaande uit zeven omgebogen bamboes, waarvan drie met rood en vier met wit katoen bekleed zijn, wier uiteinden aan beide kanten in een dubbel gevouwen cirkelvormig stuk blik gestoken zijn en die met gaas zijn overtrokken. — Voor kleine kinderen. Soerabaja.
L. 78, h. 36 cM.
370/1330*). Rustbank7) (Jav. /intfak*), bestaande uit een langwerpig vierkant raam, van twee paren op elkaar liggende bamboezen, wier uiteinden in elkaar grijpen, rustende op twee dwarse bamboes, het geheel op vier houten pooten. De bovenkant bestaat uit naast elkaar liggende bamboereepen, op vijf plaatsen door rotanvezels dwars doorvlochten, en wier uiteinden door rotanreepen bevestigd zijn aan twee bamboelatjes aan de smalle einden. Banjoemas.
L. 49, br. 31, b. 16,5 cM.
370/1327'). Als voren, met vier houten pooten en verder uit bamboe bestaande, doch voorzien van eene rugleuning en armleuningen, de eerste op dezelfde wijze vervaardigd als de zitting, de laatste uit in elkaar grijpende bamboes bestaande. De rugleuning hellend. Banjoemas.
L. 32,5, br. 21, h. 28 cM.
370/1309,*). Als voren, doch geheel Europeesch, van hout, met bladvormig snijwerk. De zitting en de drie rugleuningen van Europeesch open rotanvlechtwerk. Soerabaja.
L. 65, br. 26, h. 54 cM.
625/11 *lr). Houten bankje, met gebogen armleuningen. De bovenrand der rugleuning in het midden van twee inkepingen voorzien. Kidiri. L. 22, br. 9,7, h. 18,7 cM.
370/1329'*). Leuningstoel, van bamboe, met houten pooten, geheel op dezelfde wijze vervaardigd als de rustbank 370/1327: de zitting en rugleuning van platgeslagen bamboereepen, overigens van in elkaar grijpende bamboes. Banjoemas.
L. 17, br. 17, h. 30,5 cM.
1) Mayer, I, 16, afb. — Vreede, I, 553, s. v. «faitncrm
2) Vreede, II, 652, s. v. Kn^nȐ\
3) O. c. H, 601, s. v. amni\: „rolkussen, lang rond kussen, om te bed het lijf mee te steunen of om tusschen de armen en beenen te houden".
4) Ned. St Crt. van 23 Nov. 1889, n«. 277.
5) Vreede, I, 5*7, s. v. ntfnt<rfiikt\: „een tentje of stolp van bamboe of rotan, met gaas overtrokken, om over iets heen te zetten, b. v. over een klein kind tot afwering van muggen of vliegen".
6) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, ge kl. n°. 51/iw.
7) Mayer, I, 15, afb. amben.
8) Vreede, II, 82, s. v. tumii^\: een kleine t/nrj^a^^
9) Cat. KoL Tent. Amst 1883, 9° kL n°. 51//.
10) Cat Kol. Tent Amst. 1883, 10= kL n°. 329/20.
11) Ned. St Crt. van 23 Nov. 1889, n°. 277.
12) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9e kl. n«. 51/1.



132
[Stoelen. Zitbankjes. Tafel]
370/1328 '). Schommelstoel, van boven geheel met n°. 370/1329overeenkomend, doch aan weerskanten onder twee pooten een jukvormig stuk hout, met de concave zijde naar boven gekeerd. Overigens als n°. 370/1329. Banjoemas.
L. 20,5, br. 37,5, h. 28,5 cM.
1647/228. Luierstoel, model van hout, rotanstaafjes en rotanvezels; op vier pooten, met achterover hellenden, versierden rug en leuningen van rotan. Klatten. L. ± 25, br. 12,5, h. 20 cM.
370/1320 *). Stoel van rotan (koerst rotan), de voet zandloopervonnigrrondjdoch in het midden versmald. De ruggeleuning en de armleuningen open gevlochten3) en gesteund door drie verticale, met reepen omvlochten latjes. Onder de zitting van voren een dergelijk verticaal latje. Soerabaja.
L. 26, br. 23, h. 46 cM.
370/13104). Schommelstoel (koerst gojang6), de zitting en het ovale middenstuk der ruggeleuning open rotanvlechtwerk, overigens van hout, met bladvormig snijwerk boven aan de ruggeleuning, aan het midden der armleuningen en boven aan de voorpooten. De jukvormige stukken hout onder de pooten van achteren naar elkander toe gebogen. Soerabaja.
L. 40, br. 32, h. 71 cM.
370/13146). Slaapstoel (Mal. koerst tidoer''), op vier houten pooten. De zitting en de hellende ruggeleuning uit één stuk open rotanvlechtwerk. De armleuningen uit twee stukken bestaande, waarvan het onderste naar voren kan gebracht worden. Boven aan de ruggeleuning eene opengewerkte bladvormige versiering. Soerabaja.
L. 43, br. 42, b. 66 cM.
370/1313 *). Luierstoel (Mal. koersi ma/as9), als voren, doch de voorpooten zeer kort en de rug zeer hellend, zoodat men er meer op ligt dan zit. Van open rotanvlechtwerk met houten rand, zonder versiering. Soerabaja.
L. 95, br. 34, h. 39 cM.
625/11^10). Houten stoel, met gebogen armleuningen en open ruggeleuning. Onversierd. Kidiri.
L. 9,9, br. 9,5, h. 17,7 cM.
370/1965. Twee zitbankjes, van ongeverfd hout; een exemplaar aan de zijkanten met ingesneden driehoeken en van onderen halfcirkelvormig uitgesneden, het andere van boven eenigszins concaaf. Tigal.
L. 30,5, br. 11,5, h. 9,5 en 13,5 cM.
6. Tafels, kasten en ander huisraad van hout of bamboe.
370/1312 n). Ronde tafel (medja boender1*), met gedraaiden poot, die zich van onderen in drie bladvormig uitgesneden deelen. splitst. Soerabaja. Dm. 49, h. 64 cM.
1) Cat. Kol. Tent Amst. 1883, 9* kl. n«. 51/^.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n». 329/2/.
3) Panganaman radjoet (Jasper, Vlechtindustrie, 17).
4) Cat. KoL Tent Amst. 1883, ioe kL n°. 329/2*.
5) Vreede, II, 616, s. v. «<mtu«\: schommelen. — Mayer, I, 53, afb.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n°. 329/2*.
7) Klinkert, s. v. v.
8; Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. n». 329/2^. 9) Klinkert, s. v. v.
10) Ned. St. Crt. van 23 Nov. 1889, n°. 277.
n) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, Io<= kl. n». 329/20".
12) Mayer, I, 52, afb. — Vreede, s. v. v. ^«ki en



[Tafels. Kasten. Kleederkoffers; Kist]
133
370/1963. Knaapje (medja kïnap1), van bruin geverfd hout, met één poot, die zich van onderen in drieën splitst en met langwerpig vierkant bovenvlak. Soerabaja. L. 39,8, br. 31,5, h. 53,8.
370/3970. Penanttafeltje, van bruin geverfd hout, met bladvormig snijwerk en reliëf van voren, aan de beide zijden en aan de bovenzijde der beide voorpooten. Langwerpig vierkant, met vier pooten. Soerabaja.
L. 69,5, br. 35, h. 66 cM.
370/13191). Kleerkast (Mal. lïmari pakaian*), vaiKgeverfdbruin hout. Europeesch model. Soerabaja.
L. 61,5, br. 41,5, h. 73 cM.
370/13174). Vliegenkast {limari kawat6), van bruin hout. Europeesch model. Soerabaja.
H. 75, 1. 50, br. 39 oM.
370/13186). Kast (limari kat/a7), als voren, doch met glazen deuren. Europeesch model. Soerabaja.
H. 75, 1. 50, br. 39 cM.
302/27 8). Kleederkoffer, langwerpig vierkant, van palmbladscheede, op houten voet, bestaande uit een paar lange en een paar korte houten planken, die elkaar rechthoekig kruisen. De bovenrand van bamboe, door rotanreepen bevestigd. In het koffer van bladscheede een tweede van zigzagvormig bamboevlechtwerk met bamboerand. Aan de beide lange zijden een lusvormig hengsel van rotan, dat door den voet geregen is. Overslaand deksel van palmbladscheede met bamboerand. De convexe bovenzijde met platgeslagen bamboestaafjes overtrokken, die op vier plaatsen door dwarsrijen rotanreepen met elkaar verbonden zijn. De binnenzijde van het deksel met zigzagvormig bamboevlechtwerk gevoerd.
L. 34,5, br. 22, h. 40,5 cM.
370/13249). Als voren (Jav. grobog '*),van palmbladscheede,doch zonder voet en hengsel. De onderrand van bamboe. De kist en het deksel van binnen met zigzagvormig vlechtwerk bekleed, als voren, doch het deksel plat en bekleed met smalle, de bodem met breede platgeslagen bamboereepen, die door acht, resp. drie bamboereepen rechthoekig gekruist worden. Aan weerskanten van de kist en het deksel twee rotanlussen. Bantam.
L. 50, br. 31, b. 31 cM.
37°/I337- Kist (Jav. grobog), van ongekleurd hout, langwerpig vierkant, op vier pooten; aan een der zijden een plankje met bladvormig snijwerk, dat dient om het hoofd op te leggen, als men de kist als slaapplaats gebruikt. — Zij dient, om geld en goederen van waarde in te bergen 1'). Model. Bïsoeki.
L. 28,5, br. 16,5, h. 19,5 cM.
1) Mayer, i, 52, afb. — Vreede, s. v. v. nsxnt:\ en hSj^iu^n.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10e kl. n°. 329/2;.
3) Klinkert, s. v. v. limari en pakai. — Mayer, i, 29, afb.
4) Cat. Kol. Tent, Amst. 1883, io« kl. n». 329/2 m.
5) Kawat— ijzevdraad (vreede, i, 475, s. v. taiiai nsnj^\),
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10* kl. n". 329/2/.
7) Ka tja = glas (Vreede, i, 409, s.v. <o)k»\).
8) Ser. 302 aankoop 1882.
9) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, I0« kl. vfl. 318/43.
10) Vreede, ii, 569, s.v. tnicmtnicntomas
11) Vgl. Cat. Bat. Gen. n». 1353.



134
[Kleederkisten. Schutsel. Vuurschermen. Toiletspiegel]
370/1323Kleederkist*), langwerpig vierkant, van hout, met geelkoperen slot. Het deksel en de achterzijde bruin, de vooruitstekende onderrand groen, de voorzijde rood gekleurd. In het midden der voorzijde eene versiering en reliëf, bestaande uit twee vergulde vierbladige bloemen in cirkels, gescheiden door een maeanderpatroon en omringd door vergulde bladranken op groenen grond. Van binnen ongekleurd, met een laadje ter bewaring van kostbaarheden. De zijkanten groen, doch in het midden een vergulde vierbladige bloem in een zwarten cirkel, omringd door een oranje vierkant met een vergulden bloemrand met zwarte en roode omtrekken. Aan de zijden ijzeren hengsels. Soerabaja.
L. 57, br. 31, h. 29 cM.
370/1322 *). Als voren, van djati-hout, doch nog meer versierd. De randen, de hengsels en het slot van geelkoper. Van achteren en van binnen ongekleurd, overigens rood met vergulde bloemen en bladranken en reliëf binnen vierhoeken met zwarte omtrekken. Op het deksel bovendien eene groote zesbladige vergulde bloem in een rooden cirkel, omgeven door een groene ruit. De binnenzijde van het deksel evenzoo gekleurd als de buitenzijde, met drie geelkoperen scharnieren. Links een laadje, om kostbaarheden te bewaren, als voren. Grissee.
L. 70, br. 39, h. 40 cM.
Zie plaat H, fig. 8.
1647/102*). Schutsel (ranas), model. Rechthoekig raamwerk van geel hout op twee dwarse pooten, de bovenrand uitgeschulpt. Door een horizontale lat aan de eene en een rotanreep aan de andere zijde is het raamwerk in tweeën verdeeld en gevuld met rechthoekig onregelmatig vlechtwerk van ongekleurde en aan de voorzijde zwart geverfde bamboereepen; in de bovenste helft een soort maeanderpatroon (balak bosok6), in de onderste afwisselend zwarte en ongekleurde zigzaglijnen (ombak banjoe7). De randen aan de voorzijde met reepjes rotan omboord. Kidiri.
L. 42, h. 27 cM.
625/11 a8). Vuurscherm, als voren, doch het houten raamwerk met rood katoen bespannen; ver vooruitstekende gebogen voeten, waarvan het midden diep concaaf is uitgesneden. De bovenrand aan beide einden over het raam uitstekend, vogelbekachtig gevormd en in het midden van twee inkepingen voorzien. Model. Kidiri.
L. 31,5, h. 26,5 cM.
370/13169). Als voren, doch in natuurlijke grootte en uit twee deelen bestaande (lempitan l0). De pooten in den vorm van voeten met vier teenen uitgesneden. De bovenrand opengewerkt en van voren met krulvormig snijwerk en reliëf versierd, van achteren onversierd en met drie haken aan iedereh kant, om aleederen op te hangen. Het roode katoen zeer beschadigd. Soerabaja.
L. 101, h. in cM.
370/1331"). Bengaalsche toiletspiegel (ka/ja bïnggala), vierkant met vergulde lijst, omgeven door een opengewerkten houten rand en met houten bovenstuk, beide met vergulde bladranken; in het bovenstuk drie vierbladige vergulde bloemen
1) Cat. KoL Tent. Amst 1883, loe kL n«. 319/7*.
2) Poensen, 1. c. 140.
3) Cat. Kol. Tent Amst 1883, io* kl. n«. 407/.Ö, 6/a.
4) Jasper, Vlechtindustrie, pL V, rechts beneden.
5) Vreede, n, 16, s. v. «i-dmn — Mayer, II, 54, afb.
6) Verrotte balk (Vreede, s. v. v. Knn»nnt\ en nicri$rjiiJiitmjf\).
7) Watergolven (Vreede, s. v. v. nunigsÊfn/f\ en ojy|i).
8) Ned. St Crt van 23 Nov. 1889, n». 277.
9) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, io<= kl. n». 329/2*.
10) Vreede, ii, 150, s. v. «niEt.5<sn|\: vouw.
11) A. df Wit, Java, p. 56, afb.



144
[Vuurwaaiers]
lusvormig handvat overgaand en met behulp van rood garen aan twee dunne latjes op het blad verbonden. Mataram, Jogyakarta. L. blad 44, br. 18, L totaal 28 cM.
1008/185. Vuurwaaier, als voren, vlagvormig, zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen, doch zonder patroon. De steel van onderen niet lusvormig, doch bestaande uit een platte bamboelat, die door kruissteken van idjoek aan dunne rotanlatjes op het blad is bevestigd. Bagïlen.
L. blad 32,5, br. 25,5, 1. totaal 82,5 cM.
360/9940, 370/1030 *) en 659/125'). Als voren (9940: kipas (Mal.), 1030: *7?>(Jav.), 125: hthid*) (Soend.), vlagvormig, 125 model, 9940 en 1030 m natuurlijke grootte; ziazacrvonnig gevlochten van bamboereepen, vierkant. De steel van rotan, plat (125) of rond (9940 en 1030), bij 1030 met een puntig uitsteeksel; bevestigd door omwinding met rotanreepen. 9940: Java, 1030: Banjoemas, 125: West-Java.
L. blad 18, 14 en 4,5, br. 17, 15,5 en 4,5, 1. steel 47, 30,5 en 12,5 cM.
37/500 en 625/84). Als voren (Jav. ilir), langwerpig vierkant stuk zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen; tusschen de open gespleten en naar boven gebogen einden van een reep rotan bevestigd, terwijl het midden van den reep het lusvormige handvat vormt. Onderrand van het blad nabij het handvat met een (8) of twee (500) vooruitspringende hoeken. 500: Java, 8: Kidiri.
L. 23 en 18,4, br. 18,5 en 12,9, 1. steel 36,5 en 24,5 cM.
1647/25 & 42 5). Als voren (Jav. ilir), het blad van zigzagvormig gevlochten (tweerichtingssysteem, tweeslag •) ongekleurde bamboereepen, waarin bij 25 enkele met aniline rood of "groen geverfde reepen zijn gevlochten. Vierkant, het ondereinde rechthoekig uitgekeept Eene der lange zijden geklemd tusschen het gespleten boveneinde van een plat bamboelatje en daar met dunne bamboevezels (25) of met een ruitvormig netwerk van rotanreepen en een paar dunne bamboelatjes (42) vastgebonden. Het ondereinde van den steel bij 25 recht afgesneden, bij 42 flauw gebogen en eenigszins kolfvormig. 25: Soerabaja, 42: Modjokïrto.
L. blad \% en 25, br. 12,5 en 20, 1. steel 31 en 46, br. 1,5 en 2 cM.
1647/967). Als voren (Jav. tipas8), het blad van zigzagvormig gevlochten bamboereepen (tweerichtingssysteem, tweeslag), vierkant, met dakvormige punt. De reepen aan de randen omgevouwen en ingestoken. Als steel een bamboereep, door het midden van het blad in de lengterichting gestoken. Kidiri.
L. blad 29, br. 23, 1. steel 42,5 cM.
370/10349) en 1647/960;. Als voren (1034: kipa/^oóa: tipas), 1034 in natuurlijke grootte, 96a model; het blad van rechthoekig gevlochten, ongekleurde bamboereepen, breede schering-, smalle inslagreepen, vlechtwijze één op één neer. Rechthoekig met dakvormige punt aan de eene zijde 10). Als steel dient een platte bamboereep, als voren (1034) of een stukje rotan (96 a), ten deele gespleten en over het midden van het blad aan weerszijden heengrijpende en met rotanvezels bevestigd; langs de schuine zijden van de punt dergelijke en op gelijke wijze bevestigde rotanreepjes. Kidtrt.
L. blad 20 en 15,5, br. 22 en 10,5, 1. steel (buiten het blad) 20 en 13 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n°. 332/8 rf.
2) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n». 184.
3) Coolsma, 130, s. v.
4) Ned. St. Crt. van 23 November 1889, n». 277.
5) Jasper, Vlechtindustrie, pl. III, links boven. — Buss, Der FScher, pag. 8,
6) Jasper-, Vlechtindustrie, 59. — Idem, Vlechtwerk, 52.
7) Jasper, Vlechtindustrie, pl. III, middelste figuur boven.
8) Vreede, I, 682, s. v. «Simmen
9) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. n». 351/G 22.
10) Vgl. Jasper, Vlechtindustrie, pl. III, middelste figuur boven.



[Vuurwaaiers. Onderlegmatjes]
145
370/1029*). Vuurwaaier (kipas), als voren, het blad van denzelfden vorm, doch van zigzagvormig vlechtwerk. De steel bestaat uit een dubbelgevouwen rotanstaafje met lusvormig handvat, dat bijna geheel met smalle vezels omwonden is. De schuine zijden als bij n'. 1647/96 a versterkt. Banjoemas.
L. blad 16,4, br. 12, 1. steel 19,5 cM.
1647/114. Als voren, doch het blad ruitvormig; van zigzagvormig gevlochten smalle bamboereepen (tweerichtingssysteem, tweeslag *); de reepen ongekleurd of met aniline rood, paars of groen geverfd. Patroon: zigzaglijnen, waarvan de zijden getand, naar het midden langer wordend en elkaar daar van vier zijden ontmoetend. Volgens een diagonaal is een breedere groene reep doorgevlochten, volgens de andere het dunne en platte einde van een bamboestokje, dat als steel dienst doet. De vlechtreepen zijn aan de randen omgevouwen en ingestoken (zelfranden). Sidoardjo.
L. en br. blad 19, 1. steel 13 cM.
1647/66. Als voren, doch hartvormig, van een dubbele laag zigzagvormig vlechtwerk (tweerichtingssysteem, tweeslag) van bamboereepen, de eene grover en ongekleurd, de andere met in twee elkaar kruisende richtingen aangebrachte rijen schuine streepjes, rood of rood en zwart Langs de randen een omboordsel van fijn zigzagvormig vlechtwerk van bamboe. Als handvat een oog van rotan, gespleten en volgens gebogen, in de randen eindigende lijnen op beide zijden vastgenaaid. Singaparna, Preanger Regentschappen.
L. totaal 28,5, 1. blad 21,' br. 23 cM.
1647/67. Als voren, doch het patroon der gekleurde reepen bestaat uit zwarte evenwijdige banen, uit schuine streepjes samengesteld. Singaparna, Preanger Regentschappen.
L. totaal 21,5, 1. blad 13,5, br. 17 cM.
1647/65. Als voren, hartvormig; gevlochten van bamboereepen, zigzagvormig (tweerichtingssysteem, tweeslag), ongekleurd, met enkele zwarte reepen, die rijen horizontale streepjes vormen. Aan den rand aan weerszijden een bamboereep vastgenaaid, waartusschen rood flanel geklemd is. Als handvat een rotanlus, gespleten en liervormig op de beide zijden van den waaier vastgenaaid. Singaparna, Preanger Regentschappen.
L. totaal 38,5, 1. blad 28, br. 26 cM.
1647/24. Als voren, doch peervormig, van rechthoekig bamboevlechtwerk; door zwarte reepen worden in de langsrichting evenwijdige lijnen, in de breedte rijen van drie schuine streepjes gevormd. De rand omboord met bamboereepen, die rood flanel omknellen. Handvat van een gespleten rotanreep, met twee liervormig gebogen einden, aan weerszijden op den waaier vastgenaaid. Nadat schering- en inslagreepen figuraal zijn saamgevlochten, wordt het gevlochtene peervormig uitgesneden. Hierna volgt het naaien van de randreepen. Singaparna, Preanger Regentschappen.
L. 39,5, br. 26 cM.
1647/68 & 68a. Onderlegmatjes, voor borden en schotels, rond, van een dubbele laag zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen (tweerichtingssysteem, tweeslag), de onderste laag ongekleurd en grover dan de bovenste, waarin met zwarte en roode
vezels een patroon van ——— j—— (68) of van —~ _ — (68 b)
is gevlochten. Langs den rand een omboordsel van fijn zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen. Singaparna, Preanger Regentschappen.
Dm. 20 cM.
1647/69 & 69 a. Als voren, doch ovaal, van een dubbele laag zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen (tweerichtingssysteem, tweeslag), de onderste laag grover dan de bovenste en ongekleurd, de bovenste met enkele zwarte en roode reepen in
het patroon ~ ~ ~ ~ ~ ~ (69) of —~ ™— (69 a).
Singaparna, Preanger Regentschappen.
Dm. 21—29 cM.
1) Cat. KoL Tent Amst 1883, 10* kL n°. 332/8 c.
2) Jasper, Vlechtindustrie, 59. — Idem, Vlechtwerk, 52.
Cat. Rijks-Ethn. Museum, DL IX. 19



146
[Komforen. Olielampjes. Bloempotten]
8. Huisraad van aardewerk.
625/5 '). Komfoor (Jav. klrln1), van grof, roodachtig aardewerk, met platten bodem; de wand eenigszins buikig, met een groot, onregelmatig vierkant gat; bovenrand naar buiten gebogen. Model. Kidiri.
H. 7,9, dm. boven 12, beneden 7,3 cM.
370/987 *). Als voren, doch aan den bovenrand van binnen drie naar boven gebogen uitsteeksels, om iets op te zetten en in den wand drie ronde gaatjes. Banjoemas. H. 10,4, dm. boven 14,2, beneden 11 cM.
370/9894) en 1001/37*). Als voren (Jav. anglo9), met platten bodem en schotelvormig, herhaaldelijk doorboord bovenvlak, welks doorsnede grooter is dan die van den bodem; aan de eene zijde van den wand een vierkante opening. Op den bovenrand drie platte uitsteeksels, waarop de pot rust; bij 989 onder den bovenrand een gekartelde rug. 989: Banjoemas, 37: Tigal.
H. ii en 8,8, dm. boven 12,2 en 10, beneden 8,4 en 7,3 cM.
370/988 7). Als voren (Jav. kïrïri), doch grijs, met zes gaten van boven en op zijde eene vierkante opening. Banjoemas. H. 19,5, dm. boven ii, beneden 9 cM.
1108/377/11. Als voren (Jav. angld), doch van bruin aardewerk; de bovenrand op vier plaatsen uitgeschulpt, daaronder een gekartelde rand; potvormig. — Om water te koken. Kidiri.
H. 7, dm. boven 7,5, beneden 5 cM.
370/983. Als voren (Jav. kirïn), doch in natuurlijke grootte. De vorm evenals die in Zuid-Celebes *) met een lang uitsteeksel van voren aan den bodem, van boven open met gekartelden rand. Bantam.
L. 38,5, br. 20,7, h. 19,4 cM.
90/118), 300/876 en 370/1351 l0). Olielampjes (Jav. tjiloepak11), van aardewerk, bruinzwart verglaasd, 11 komvormig, 876 met rand van onder en overslaanden rand van boven, in den vorm van een kopje, 1351 plat, bakvormig, met tuit. 11: Java, 876: Simarang, 1351: Madioen.
Dm. 9,5, 7,5 en 8,5, h. 4,5, 3,5 en 3,4 cM.
880/119 en IIO%l37Tl29- Als voren, doch 119 onverglaasd, met bladvormige platte greep en flauwe tuit; 29 van verglaasd roodbruin aardewerk; beide schotelvormig met platten bodem. 119: Java, 29: Kidiri.
Dm. 8,5 X 11 en 7)5 X 7)5) h- 3 en 2,4 cM.
370/1363, 1364 & 1366 1J). Bloempotten, van rood aardewerk, met eene opening in den bodem, om het water te laten afloopen; 1364 zonder eenige versiering; 1363 en 1366 buikvormig, met uitstaanden bovenrand en met twee evenwijdige horizontale ruggen aan den buik. De bovenrand bij 1366 uitgeschulpt. Pasoeroean.
Dm. 12, 11 en 13,5, h. 8, 6 en 8,9 cM.
1) Ned. St. Crt. van 23 November 1889, n». 277.
2) Vreede, I, 420, s. v.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n°. 51//.
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9* kl. n«. 51//.
5) Cat. Bat. Tent. n». 895.
6) Vreede, I, 216, s. v. ajnn«^j\ — Mayer, I, 24, afb.; H, 461, afb.
7) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n°. 332/22.
8) Matthes, Ethn. Atlas, pl. II, fig. 34.
9) Serie 90 don. dr. G. j. Wienecke, 1868.
10) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, io» kl. n°. 338/3 r.
11) Vreede, I, 285, s. v. mtuxrijts — Mayer, 1,19, afb.; II, 466, afb.
12) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n«. 343/4 /.



[Bloempotten. Bloemvazen. Watervat. Deksel. Spaarpotten]
i47
370/1362 en 1001/31 '). Bloempotten, als voren, doch op vast (1362) of los(31) voetstuk, de pot van onder bol, met een gat in het midden, van boven veel wijder dan van onder en met een groot bladpatroon (1362) of een golvenden rug (31) om de onderste helft. Het onderstuk cylindnsch, bij 31 van boven wijder uitloopend dan bij 1362, waar het op een vierkanten voet rust. 31: Tigal, 1362: Soerakarta.
Dm. 10,2 en 13,2, h. 19,5 en 18,6 cM.
1001/32—34*). Als voren (34: boesoeng), doch zonder voetstuk en bij 32 en 33 zonder, bij 34 met golvenden rug aan de benedenhelft; het gat in den bodem grooter en de wand voorzien van twee groote, tegenover elkaar geplaatste, gekrulde en bij 32 en 33 ook gekartelde ooren. De benedenhelft bij 32 effen, bij 33 en 34 meloenvormig, bij 34 echter alleen in het midden. Tigal.
Dm. 22,2, 21,5 en 9,8, h. 13,4, 11,3 en 14,4 cM.
1108/377/16—17. Bloemvazen (Jav. wadah kimbang), van roodbruin aardewerk (modellen). De hals van boven uitstaand, rond (16) of vierhoekig (17), van den buik gescheiden door een min (17) of meer (16) dikken horizontalen rug. Kidiri.
H. 11,6 en 9,4, dm. buik 9,1 en 7,5 cM.
370/1368'). Watervat (Jav. djoen *), van rood aardewerk, met geschulpten uitstaanden bovenrand. Banjoemas. Dm. 18,4, h. 7,1 cM.
370/1370*). Deksel, van rood aardewerk, witgekalkt, met vuilgroene strepen. In het midden een cylindervormige knop. Madioen. Dm. 12,2, h. 6,5 cM.
300/874 en 370/1371*). Spaarpotten (tjèlèngan7), van roodbruin aardewerk, de onderzijde plat, de zijkanten buikig, de bovenkant langzaam afloopend met eene insnijding en een knopje in het midden; 1371 met evenwijdige roode ringen; 1371 geschonden. 874: Simarang, 1371: Bantam.
H. 8,2 en 13,8, dm. 9,7 en 14,3 cM.
300/875, 625/16 & 102 •). Als voren (tjèlèngan), van aardewerk, doch onverglaasd, geheel (16 en 102) of alleen van boven (875) wit ingesmeerd en met zwarte bladornamenten (875) of met bruine (16) resp. roode (102) en vuilgroene strepen, waardoor een stervormig patroon wordt gevormd (16 en 102); 102 eenigszins meloenvormig. 875: Simarang, 16 en 102: Kidiri.
H. 8,4, 7 en 6, dm. 9,5, 7 en 9,2 cM.
370/1372—1373. Als voren, van rood aardewerk, geheel (1373) of grootendeels (1372) met witte kalk bestreken, kruikvormig, met verticale roode (1372) of zwarte (1373) strepen, 1373 met zeer korten hals, 1372 met langeren hals en met eene kraagvormige verdikking onder den bovenrand. Madioen.
H. 17,8 en 10,4, dm. 10,6 en 13,7 cM.
625/24?). Als voren (Jav. tjèlèngan djagoan '*), zeer ruwe nabootsing van een haan. Tot op eenigen afstand van den bodem wit gekleurd, met eenige groenachtige
1) Cat. Batav. Tentoonst. n°. 895.
2) Cat. Batav. Tentoonst. n*. 895.
3) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9e kl. n*. 5i>.
4) Vreede, II, 379, s. v. "^«3^
5) Cat. KoL Tent. Amst, 1883, 9e kL n». 199/13.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io" kl. n». 318/2 b.
7) Vreede, I, 287, s. v. mmm*i»\: varkentje. — Cat, Bat. Gen. n°. 1352.
8) Ned. St Crt van 23 Nov. 1889, n°. 277.
9) Ned. St Crt. van 23 Nov. 1889, n°. 277.
10) Vreede, s. v. v. «»ai»aü\ (varken) en itKitjamis (haan).



148
[Spaarpotten. Vingerbakken. Kom. Schaal]
en bruine, loodrechte en schuinsche strepen op de beide zijden. De insnijding voor het insteken van het geld bevindt zich in de nabijheid van den rug aan eene der zijden. Kidiri. L. 8, dm. 6,1 cM.
625/23 '). Spaarpot (Jav. tjèlèngan ajam), als voren, van aardewerk, doch in den vorm van een kip, witgekleurd met roode, blauwe, zwarte en gele strepen en plekken ter aanduiding der vleugels en staartpennen. Kam en ondersnavel rood, bovensnavel verguld, oogen zwart, om de borst een reeks van vergulde vierhoeken. Op den rug eene overlangsche insnijding, om 't geld er in te steken. Kidiri.
L. 12,3, dm. 7,3 cM. Zie plaat XIV, fig. 3.
370/1375 *) en 880/128 *). Als voren (Jav. gambar bonekah *), van bruine gebakken aarde, ruwe nabootsing van een pop; oogen en mond bij 128 door spleetjes aangeduid; de spleet voor het geld bevindt zich op den rug; met geelachtige en witte strepen beschilderd; 1375 met armen, eene vrouw voorstellend. 1375: Banjoemas, 128: afd. Salatiga, res. Simarang.
H. 17,8 en 15, dm. aan het ondereinde 6,5 en 6,3 cM.
370/13745). Als voren (Jav. tjèlèngan), doch voorstellende een man, die rijdt op een vogel (?). De kop van den vogel afgebroken. Zonder aanduiding van vingers en teenen. Banjoemas.
H. 19,4, dm. 10 X x4 cM.
625/101 •). Als voren, doch in de gedaante eener vrouw met & jour gewerkte armen, vierslippig hoofdsieraad, met een kind in den linkerarm. De onderste helft bolvormig gefatsoeneerd, om als spaarpot te dienen; de insnijding tot het insteken van het geld bevindt zich aan den achterkant, het gelaat wit gekleurd, het haar en de borstlap zwart, met gele en bruine stippen; overigens het bovenlijf der vrouw geel, dat van het kind bruin gekleurd; het bolvormige gedeelte met loodrechte, afwisselend bruine, groene en witte strepen7). Kidiri.
H. 13, dm. bolvormig gedeelte + 6 cM.
9. Huisraad van geelkoper.
341/25 8). Vingerbakken (Jav. bokor tjimoeng9), het voetstuk vooruitstekend. De bovenrand breed. Daaronder drie insnijdingen. Op eenigen afstand onder den rand een rug. Grisik.
H. 7, dm. 12,5 cM.
370/922 ,0). Kom, tot het wasschen van het gezicht, als voren, doch grooter. Zonder insnijdingen onder den rand. De bovenrand vooruitstekend. Soerabaja. H. 9,9, dm. 16 cM.
370/1356 **). Schaal {bokor n), van geelkoper, met uitstaanden rand en drie paren ingegrifte concentrische cirkels in den bodem. De kom van het voetstuk gescheiden
1) Ned. St, Crt. van 23 Nov. 1889, n». 277.
2) Cat, Kol. Tent. Amst, 1883, ie* ld. n». 332/21.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n». 351/* 7-
4) Vreede, II, 621, s. v. tm£>\ (beeld) en p. 645, s. v. ajKntn»q*m^ (pop).
5) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, io= kL n°. 332/21.
6) Ned. St. Crt. van 23 Nov. 1889, n°. 277.
7) Revue fEtknogr., V, 548.
8) Cat. KoL Tent. Amst, 1883, 9e kl. n°. 61 <z, waar semoeng een drukfout is voor tj'émocng.
9) Vreede, s. v. v. ncntnttnt\ en Qiè*\
10) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n». 329/4*".
11) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n°. 329/401.
12) Cat, Bat Gen. n». 1145.



[Schaal]
149
door een scherpen, naar onder gekeerden rand. Het voetstuk van boven concaaf met een horizontalen rug in het midden, van onderen convex, met ingegrifte paren cirkels. Soerabaja.
H. 17, dm. 21,5 cM.
370/1357 '). Schaal, als voren, doch de kom niet door een rand van den voet
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, lo<= kl. n°. 407/6/.



i5*
[Waterkruik. Lampen. Komfoor. Lampensnuiter. Schaar. Waterpomp].
341/28'). Waterkruik (Jav. boejoeng% van roodkoper, met uitstaanden rand en dikken buik.
Dm. 10,5, h. 14,5 cM.
11. Huisraad van ijzer.
360/8061. Lamp, het .bakje van voren van een uitsteeksel voorzien, voor de pit. Van achteren een naar boven gekromde beugel, die in een plat bladvormig stuk met drie punten en vier openingen, waardoor een geelkoperen ketting geregen is, uitloopt. Achter dat stuk eene opening, waardoor een ijzeren haak met een 8 vormigen ketting bevestigd is in een oog met eikelvormig ondereinde.
H. 13, dm. 11 X *5 CM.
370/11353). Komfoor (Jav. angló), met drie uitsteeksels aan den rand, twee ooren en met rooster, evenals die van aardewerk (boven p. 146) en roodkoper (boven p. 150). Soerabaja.
Dm. 19, h. 17,5 cM.
264/277. Lampensnuiter, bestaande uit een omgebogen reep ijzer met verbreede uiteinden.
L. 19,9, br. 1,7 cM.
880/127 4). IJzeren schaar (Mal. goentingbisi6), Europeesch model. Mé.Salatigar res. Sêmarang. L. 20,5, br. 1,9 cM.
370/1379«). Waterpomp (Mal. pompa ajer), geheel blauw gekleurd, behalve den vooruitstekenden geelkoperen onderrand, die zwart is gekleurd. Het onderstuk verbreed en van vier ronde gaten voorzien. Soerabaja.
Dm. 6,7, b. 39,5 cM.
12. Huisraad van blik.
360/1191. Lamp, met vierkant bakje, ingericht voor vier pitten, met blikken handvat, waaraan een ijzeren haak bevestigd is. Dicht boven het bakje een uitsteeksel met getanden bovenrand.
H. 12, dm. 8 cM.
370/1352 7). Als voren (lampo tjolok «), doch elfhoekig, met kort handvat, eenigszins vischstaartvormig. Simarang. Dm. 6,8 X IO,3i 4 cM-
880/120 •). Als voren (tjolok kaleng1*), van vertind plaatijzer vervaardigd, cylindrisch, met één oor, platten bodem en flauw oploopend bovenvlak, uit welks midden een tweede cylinder te voorschijn komt, die van een deksel met een buisje voor de pit in het midden is voorzien. Afd. Salatiga, res. Simarang.
H. 7,3, dm. 5 cM.
1) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9e kL n». è\jd.
2) Vreede, n, 747, s. v. «rouUv — Cat Bat Gen. n4. 1138.
3) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, io« kl. n«. 329/6 d.
4) Cat Kol. Tent. Amst 1883, 10= kl. n». 351, D/2.
5) Klinkert, s. v. v.
6) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, io» kL n°. 329/6*.
7) Cat Kol. Tent. Amst 1883, ioe kl. n4. 58/*.
8) Vreede, I, 282, s. v. fftat^rui^: een stak te zamen gedraaide katoenen stof in olie gedoopt.
9) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ie* kL n°. 35i/c4lo) Kaleng (Soend.) = blik. (Coolsma, 146, s. v.).



[Lampen. Trechter. Oliepomp. Geldtrommel. Waskaarsen. Vuurzaag]
153
880/123 ')• Cylindrische blikken lamp (lampo tjolok), in den vorm van een ronde straatlantaarn op afgeknot pyramidevormig voetstuk. Afd. Salatiga, res. Simarang. H. 18, dm. voetstuk 9,1 X 9Ai dm. lamp 6,4 cM.
880/124. Blikken muurlamp, bekervormig, door een pijp met een bladvormig stuk blik verbonden, waarmede de lamp tegen den muur wordt opgehangen. Dm. lamp 5,2, h. 5,7 cM.
880/125. Blikken staande lamp, bekervormig, door een blikken zuil met den schijfvormigen voet verbonden.
H. 22,4, dm. lamp 5,8, dm. voet 7,8 cM.
880/122 2). Glazen lantaarn (lantera gïlas), bestaande uit een Europeesch bierglas, waarop een blikken deksel is geplaatst, hetwelk van een breeden, met gaatjes versierden rand is voorsten en uit welks midden een blikken, met stervormige gaatjes versierde cylinder te voorschijn komt, waarop een puntig oploopend, geplooid, blikken dak is vastgesoldeerd. Afd. Salatiga, res. Sêmarang.
H. 16, dm. 9 cM.
880/121'). Glazen lampje (tjolok biling*), met oor, van boven bolvormig, met platten bodem; in het midden van het bovenvlak is een geelkoperen dopje met een buisje voor de pit in het midden en drie gaatjes daaromheen bevestigd. Afd. Salatiga, res. Simarang.
H. 6,6, dm. 6,6 cM.
370/13605). Blikken trechter (Mal. tjorong dari timbra), met schuin afgesneden ondereinde. Soerabaja. H. 15,5, dm. 13,9 cM.
370/1627°). Oliepomp, van blik, met zuiger, trechter en tuit met omgebogen ondereinde. Soerabaja. L. 47,5, dm. trechter n cM.
370/1648. Blikken geldtrommel, Becbthoekig, groen geverfd, op 4pooten, waarvan er een ontbreekt, met geelgeverfde randen en scharnierend deksel.
L. 22, br. 14, h. 9,5 cM.
13. Huisraad van verschillenden aard.
830/16. Bundel waskaarsen, véryaardigd van dunne bamboereepjes, met een stof omkleed, afkomstig van het op was gelijkend bestanddeel van de Balanophora elongata 7). Preanger Regentschappen.
L. + 42 cM.
880/118. Lampenpitten, een bundel, zijnde het zachte merg van een plant. L. ± 10 cM.
OI3/37 *)• Vuurzaag'), bestaande uit twee bambóelatjes, het eene met eene dwarse inkeping op de holle zijde, het andere met een ruitvormig gat in 't midden, dat aan de holle zijde het wijdst is en met een dwars over het gat loopende groeve aan de
1) Cat. Kol. Tent. Amst, 1883, 9e kl. n°. 58 e.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. H». 351/^2.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. nB. 351/^3.
4) Vreede, II, 730, s.v. <&ni\
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10° kl. n°. 329/5 d.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n°. 329/5 c.
7) Nova acta acad. Caes. Leop. Carol. Natur. curios. T. XXII, 161.
8) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n°. 172.
9) Veth, Java, I, 624. — Journal of the Anthropol. Inst. of Grcat-Britain and Ireland, XIX, p. 450 en pl. XI, fig. 5. — Groneman, Bladen uit het dagboek van een Indisch Geneesheer, 160.— Not Bat Ge». XLIV, pag. C, n°. 12364. ,r ]%,,
Cat Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX. 20



!S4
[Huisraad van verschillenden aard. Vogelstrikken]
bolle zijde. Beide de latjes worden op elkander geplaatst in dier voege, dat het gaatje van het tweede op de inkeping van het eerste latje komt te liggen en daarna met toenemende snelheid langs den scherpen kant van een ander stuk bamboe op en neer bewogen.
123/85. Zwamsoort (djamoer1).
1419/8. Vuurslag, van ijzer en eenige vuursteenen, in een zakje van zwart katoen, met groen katoen gevoerd. Palaboehan. L. zakje 7,2, br. 7,2 cM.
370/1378*). Hoornen gordijnhaken (sapasang tjantllan klamboe), een paar. Soerabaja.
L. 18,8, br. 1,4 cM.
370/1148'). Tafellaken, of drie servetten, wier uiteinden nog niet gescheiden zijn, van geelachtig katoen. Banjoemas. L. 145, br. 41,5 cM.
1676/12. Tafelkleedje, van rood katoen met aan het eene einde een groep van witte streepjes, versierd met witte geborduurde sterren en bloemvormige figuren. Ook in het midden enkele witte sterren. Aan de smalle einden franje.
L. 68, br. 59 cM.
GROEP IV.
Jacht en vischvangst4). 1. Jacht.
a. Vogelvangst*).
352/06) Strik (Soend. porog1), voor tortelduiven (poejoek*), bestaande uit een in het midden uitgeholde halve kokosnoot op een ronde houten plank. Aan den rand van de noot op 4 plaatsen rotanreepen, die van boven elkaar kruisen. W.
Dm. 10,5, h. 29,5 cM.
370/195»). Toestel om vogels te vangen (songgok manoek10), bestaande uit
1) Vreede, II, 418, s.v. ok<^\
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10^ kl. n». 329/9 c.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io» kl. n». 332/3.
4) Literatuur: Veth, IV, 554-565. - Raffles, I, 186-187, 346.- Mayer, L 19c—199, h, 336—340. — Cat. Kol. Tent. Amst. groep II, 10e kl. p. 87-110. — van der Lith, II, 539— s44 — krause, Vorgeschichtliche Fisehereigerate und neuere Vergleichsstücke. — van hasselt, Ethn. Atlas van Midden-Sumatra, pl. CXIX—CXXVIII. - Encycl. v. Ned. Indië, IV, 552-567, s. v. visscherii en jacht — van deventer, Overzicht v. d. Economischen toestand der Inlandsche bevolking van Java en Madoera, I, n 2-122. — Couperus, Le Gibier et la Chasse hjava (Revue Col. Intern. II, 299—334). — Stoll, De Javaan of jacht 'De Locomotief, 28 Dec. 1900). — otto, Malaiisches Fallenstellen in Nordost Sumatra (GbousflXVll, 217— 222).— Cat. Hat. ben. 59 en 100-103 en Suf tl. p. 70—73- — Ding Roth, I, 428-464.— Onderzoek naar de mindere welvaart der Inl. bevolking op Java en Madoera. Overzicht van de uitkomsten der gewestelijke onderzoekingen naar de vischteelt en visscherij en daaruit gemaakte gevolgtrekkingen. 2=-deel,Bijlagen — Knebel, Eenige aanteekeningen over de visscherg in de afdeeltng Grati'T. B. G. XXVI, 283—290;.
5) Vgl. Cat. Bat. Gen. 4e dr. p. 59 en 100—101.
6) Ser. 352 aankoop 1883.
7) Cat. Bat. Gen. 4e druk, p. 59, n». 1189 en p. 101. — Coolsma, 285, s. v. porog.
8) Coolsma, 277, s. v.
9) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, I0« kl. n«. 39/21.
10) Waarschijnlijk hetzelfde als de sosok, beschreven in Cat. Bat. Gen. 4<= dr. p. 101, n». 1019.



[Blaasroeren. Pijlen. Schakeltje]
155
drie rotanstaafjes, die aan het eene uiteinde door rotanvlechtwerk aan elkaar verbonden zijn, terwijl het andere uiteinde door een stuk klapperdop gestoken en met hars besmeerd is. Banjoemas. L. 62,5, dm. klapperdop 6,7 cM.
1371/3'). Blaasroer, van riet, aan het eene einde spiraalvormig omwikkeld met gele reepen, aan het andere met dergelijke reepen, in groepen van drie vereenigd, volgens elkaar kruisende spiralen omvlochten. Hierbij béhooren twintig pijlen van dunne bamboestokjes, sommige met aangesneden driehoekig weerhaakje aan het vooreinde; het achtereinde met kapok spiraalsgewijze omwikkeld, zoodat een kegel gevormd wordt. — Voor de vogeljacht (?).
L. 188, dm. 1,8, L pijlen ± 40 cM.
1371/4. Als voren, doch alleen aan het eene einde in twee elkaar kruisende spiralen omvlochten met groepen van drie smalle reepen. Op eenigen afstand van het andere einde over ±15 cM. van de lengte van de opperhuid ontdaan en zwart geverfd. Hierbij behooren achttien pijlen, als voren, doch alle met weerhaak aan het vooreinde en kegelvormige Omwikkeling van kapok-vezels aan het achtereinde.
L. 190, dm. 1,6, 1. pijlen ± 40 cM.
1371/6. Als voren, doch aan het eene einde in twee elkaar kruisende spiralen omvlochten met groepen van drie groen geverfde vezels, op eenigen afstand van het andere met dergelijke vezels spiraalvormig omwikkeld. Hierbij behooren achttien pijlen, als voren, doch zonder weerhaken, met aangepunt vooreinde. — Voor de vogeljacht?
L. 193, dm. 1,7, 1. pijlen ± 40 cM.
647/1l). Als voren, doch zonder spiraalvormige omwinding met vezels. Op eenigen afstand van het pene einde over ± 6 cM. van de lengte met zwart hars bestreken en daar met zeven naast elkaar liggende vezels omwonden. Zonder pijlen. Preanger Regentschappen.
L. 162,4 dm. 2,2 cM. ÈffH. 19
r4°9/3 ')• Als voren, doch op eenigen afstand van de helft met vezels omwoeld en
met zwarte verf bestreken, waarop aan weerskanten een band van verguldsel volgt.
Het ondereinde met diagonaal gevlochten rotanreepen omwonden. L. 190, dm. 1,7 cM.
1371/7. Als voren, doch zonder omwinding met vezels. Hiertoe behoort een los opzetstuk, aan het eene einde herhaaldelijk gespleten, met zwarte verf bedekt en op het andere schuivende. Verder bijgevoegd zeventien pijlen van bamboe, de meeste met kleinen driehoekigen weerhaak, de andere aangepunt, alle met kegelvormige omwikkeling van kapok-vezels aan het achtereinde. — Voor de vogeljacht.
L. met opzetstuk 196, dm. 1,9, 1. pijlen + 40 cM.
370/1169 *). Zes pijlen, van bamboe met ijzeren geweerhaakte punten. Het boveneinde bij vier exemplaren omwonden met blauwe en bij twee met roode draden. Het uiteinde met kapok omwoeld. — Voor de vogeljacht. Bandoeng.
L. 53, dm. 0,7 cM.
370/1391 5). Schakeltje (Mal djaring boeroeng*), van wit garen, om vogels te vangen. — Wordt tegen het vallen van den avond op de velden door middel van dunne bamboe en stokjes gespannen, en worden de vogels in de richting van 't net gejaagd. Pikalongan.
1) Serie 1371 aankoop 1903.
2) Serie 647 don. Overijsselsen Genootschap v. provinciale welvaart te Zwolle, 1888.
3) Serie 1409 aankoop 1903.
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 13= kl. n». 54/V.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n°. 33/16.
6) Klinkert, s. v. v. — Cat. Bat. Gen. n°. 1616.



i$6
[Netten. Strik. Muizenval. Tijgervallen]
1001/70. Vogelnet, van fijn bruin garen geknoopt, met gedraaid touw aan zes bamboezen stokken bevestigd, waarvan een puntig uitloopt. Tigal.
L. langste bamboe 127, dm. 2,6 cM.
1001/71. Als voren, van fijn donkerbruin garen met strikken en vijf bamboelatjes, aan wier boveneinden lancetvormige bamboezen stelpennen zijn verbonden, met scherpe punt en plat, herhaaldelijk uitgeschulpt boveneinde. Têgal.
L. bamboes $0,5 cM.
1001/74. Net (templong), van zeer fijn garen geknoopt: aan een dunne rotan bevestigd, aan welks ondereinde een houten knie is vastgebonden, terwijl een tweede, uit een boomtak gesneden knie bij het voorwerp is gevoegd. — Dient voor vogelvangst. Têgal.
L. rotan 106, dm. 1,1 cM.
b. Vangst van viervoetige dieren.
370/1384 *). Net (Jav. djaring kidang1), om reeën te vangen; van zwart goemoetoetouw *) met bamboezen latten, waarmede het net in den grond uitgezet wordt. Soerakarta.
370/1385*). Als voren, of fuik, om wilde varkens te vangen; van ineengedraaid goemoetoe-touw, bevestigd aan een ineengedraaiden rotanring. Bêsoeki.
370/1419 6). Strik (besol), om wilde varkens te vangen; van grof vezeltouw. Bêsoeki.
352/8'). Muizenval, van bamboe, bestaande uit een soort van boog7), die door een dikken, van onderen en boven puntig uitloopenden bamboekoker van de bamboepees gescheiden is. In twee openingen van dezen koker zijn rotanlatjes gestoken, die naar elkaar toegebogen zijn. Door het puntige einde is een goemoetoe-touw geregen, waaraan een houten pennetje bevestigd is. w.
L. boogpees 150, dm. bamboekoker 6,5 cM.
31/15 '). Model van een Javaansche tijgerval'), met drie valdeuren, aan elk einde ééne en ééne in het midden. Rechthoekig, bestaande uit op elkaar gestapelde boomstammen. Van boven gesloten.
L. 36,5, br. 18,5, h. 16,5 cM.
352/1 10). Model van een tijgerval, als voren, doch geheel van hout, alleen van voren en achteren valdeuren. Aan de beide lange zijden twee palen, waaraan een dwarslat van rotan bevestigd is; als deze naar beneden zakt, valt een houten blok binnen in de val op den tijger n). — Beschadigd.
L. 76, br. 17,5, h. 43,5 cM.
352/2. Gedeelte van een tijgerval, bestaande uit drie latten in de breedte en twee in de lengte. Tusschen de middelste en een der zijlatten* een kortere lat, evenwijdig aan de beide lange. In een der beide lange latten steken twèe verticale latten. Verder een aantal losse latten en drie houten blokken. Aan een der latten in de breedte is door rotanreepen een verticale rotanlat bevestigd. — Geheel beschadigd.
L. 70, br. 34,5, h. 34,5 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ló« kl. n». 41/6.
2) Vreede, s. v. v. en tmno\ Kidang = Cervulus munt jak.
3) Vgl. Atlas Midden Sumatra, pl. CXXI, fig. 3 (?). " ~
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io" kl. n». 48/7.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10e kl. n». 48/7.
6) Serie 352 aankoop 1883.
7) Meyer & Richter, Celebes, I, pL V, fig. 10. — Fischer, Gids Tent. Midden-Sumatra en Midden-Java, p. 6, n°. 63, afb.
8) Ser. 31 don. G. J. wienecke, 1863.
9) Vgl. Cat. Bat. Gen. n°. 1614.
10) Serie 352 aankoop 1883.
11) Vgl. Atlas Midden Sumatra, pl. CXXI, fig. 1 (?).



[Tijgervallen. Toestel om tijgers te dooden. Jachtmessen]
»57
352/3% Model van een tijgerval, met enkele valdeur1); dakvormig houten latwerk, aan de beide zijden, dat van boven samenkomt. Bovenop een juk, waaraan van binnen touwen bevestigd zijn. Aan het boveneinde van de valdeur een touw, dat aan een rotanreep met rotanpen verbonden is.
L. 66, br. 42, b. 47,5 cM.
352/4. T ij g e r v a 15) (model), bestaande uit eene dubbele ovale omheining van bamboe, op drie plaatsen met rotanreepen omwonden. In de binnenste wordt een dier geplaatst. In de buitenste is een bamboedeur, die de tijger, nadat hij de ruimte tusschen de beide omheiningen doorgeloopen heeft, zelf sluit door er tegen te loopen. Voor de deur twee verticale houten stijlen, verbonden door een horizontale bamboe.
1» 55, br. 34, h. 37,5 cM.
352/5. Als voren, (model), van hout, latwerk van vier lange horizontale latten, rechthoekig gekruist door drie korte latten. Aan de beide lange zijden rust een hellende lat op negen verticale palen, die langzamerhand in grootte afnemen. In het midden een juk, waaraan een touw met eenige pennen en een blok bevestigd is. In het midden van een der korte zijden een opstaande paal. — Beschadigd.
L. 116, br. 47,5, h. 49 cM.
352/6. Als voren, (model), bestaande uit eene bamboe-omheining, die aan een kant open is, en een valbalk, die uit tien aan elkander door rotanreepen verbonden bamboes bestaat, met een rotanlus aan een der smalle kanten, die waarschijnlijk aan een houten juk boven de omheining moet gebonden worden. — Beschadigd.
L. 82, br. 23, b. 42,5 cM.
352/7. Toestel om tijgers te dooden'), (model), bestaande uit een horizontalen balk, in welks einde twee' verticale balken gestoken zijn, die door een horizontale dwarslat verbonden zijn, waarop een schuinstaande ladder met drie sporten rust. — Bovenop wordt .aas gelegd. Als de tijger daartegen opklimt, valt hij in vijf puntige rand/au s, die daaronder in den horizontalen balk gestoken zijn.
L. 110, br. 8, h. 78 cM.
1649/3 *). Jachtmes(?), het lemmet effen, breed en zwaar, de rug recht, alleen over een klein deel breed en met flauwen convexen boog naar de punt overgaande; de snede aanvankelijk breed, concaaf, later scherp en convex tot aan de punt; aan weerszijden in het midden een rechte, duidelijke middenrug. Ovale stootplaat van geelkoper. De greep van hertshoorn, ovaal, flauw gebogen en besloten met een ovale, uitgesneden geelkoperen plaat, waarop de doorn met een zeskante schroef is opgesloten. Inlandsch fabrikaat (?). Java (?).
L. lemmet 42,5, br. 5, 1. greep 14, dm. 4—4,5 cM.
1752/27'). Als voren, doch het lemmet alterneerend hol geslepen en versierd met bladranken, bladeren van den waaierpalm en sterren op zwarten grond. Daarboven het opschrift: Tjikroeh 2 — 7 —1902. De rug bijna geheel dik en recht, met twee rijen c-vormige figuren, dicht bij de punt scherp en convex, de snede alleen aan den oorsprong dik, verder scherp en recht, in een flauw concave bocht naar de punt uitloopend. Geelkoperen steelring met halfcirkelvormige handbedekking en puntige, resp. naar boven en naar beneden gebogen uiteinden. Afgeknot kegelvormige greep van been, met drie ovale geelkoperen oplegsels en gesloten door een geelkoperen plaatje met bladvormig bovenvlak, in welks midden de ronde doorn geschroefd is. Platte scheede van zwart hout, puntig uitloopend, de schoen en de mond met zilveren bekleeding, de laatste met een ovaal geelkoperen uitsteeksel. Tjikëroeh, Preanger Regentschappen.
Geheele L 52,5, 1. lemmet 38, br. 3, dm. greep 3, 1. scheede 42, br. 4 cM.
1) VgL Atlas Midden Sumatra, pl. CXXII, fig. I (f). — Otto, 1. c. p. 221, fig. 7 (?).
2) van der Lith, II, 327—328. — Loebèr, Bamboe, 40.
3) Vgl. Ethnogr. Atlas Midden Sumatra, pl. CXXIII, fig. I.
4) Serie 1649 aankoop April 1908.
5) Serie 1752 don. Mevr. Grinwis Plaat, 1910.



i5»
[Harpoenen. Punt. Hengel. Vischdreggen. Grondhengel]
2. Vlsscherij.
a. Harpoenen i), hengels, lijnen enz.
254/94*). Harpoen (boerogï), met twee gebogen, 15 cM. lange ijzeren punten, ieder met een naar binnen gerichten langen weerhaak'), los op de schacht bevestigd, de schacht van bamboe met roode ringen; met een rood geverfden rotanring op het boveneinde en een ingekeept vischstaartvormig roodgeverfd stuk hout aan het ondereinde. — Voor groote visschen. Soerabaja.
L. 189, dm. schacht 3 cM.
254/95*). Als voren (Jav. séngkap*), doch de twee 21 cM. lange gebogen punten met naar buiten gerichten weerhaak *). Schacht met zes zwart geverfde ringen, zonder vischstaartvormige stukken hout aan het ondereinde. — Voor riviervisschen. Soerabaja.
L. schacht 184, dm. 2,2 cM.
880/132. IJzeren gevorkte punt van een harpoen, met een weerhaak aan den binnenkant der beide punten op eenigen afstand van het boveneinde. Soerabaja. L. 18,6, br. 3,6 cM.
254/807). Hengel (Jav. pantjing9) tjabik(?), van bamboe, het boveneinde met een ijzeren ring en met een daarin stekend haakvormig uitgesneden stuk zwart hout, met eene zijwaarts gerichte, als klos voor het snoer dienende, dubbele afplatting. Groote ijzeren haak met een unilateralen weerhaak, door een lang stuk ijzerdraad met het grof gedraaide snoer verbonden. — Wordt voor kleine riviervisschen gebruikt. Soerabaja.
L. 210, dm. 2,6 cM.
254/86») en 370/1415 10). Vischdreggen (Jav. prangkat pantjing garitn), bestaande uit drie lange evenwijdige horizontale latten, rechthoekig gekruist door zeven (86) of acht (1415) kortere, evenwijdige verticale latten, aan wier uiteinde door omwinding met rotanreepen (86) of touw (1415) kromme ijzeren haken bevestigd zijn. Aan de bovenste horizontale lat zijn drie steenen en een koord gebonden. 1415 beschadigd. — Aan de haken wordt aas gestoken en men laat het toestel met de punten naar boven op den bodem der zee zinken. Het koord wordt tegen den stroom in de hoogte getrokken; niet zelden blijven visschen daaraan hangen. Soerabaja.
H. 14 en 16,5, 1. 18 en 18,5, br. 8 en 10 cM.
254/88"). Grondhengel (Jav. pantjing garit"), 25 platte geelkoperen haken, met weerhaken, ieder 9 cM. lang, zijn met korte touwtjes aan een zeer stevig gedraaid roodgeverfd vezelkoord verbonden. Als dobbers dienen twee cylindervormige zwartgeverfde bamboestukken. Soerabaja.
Br. bamboestukken 2,6 X 3,5, t id- 12 X I7,5 cM-
1) Overzicht enz. p. 38.
2) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 40, Su. 15.
3) Vgl. Krause, pl. 6, fig. 106.
4) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 40, Su. 27.
5) Vreede, II, 321, s.v. nj>M»n»»\ Lamongansch dialect.
6) Krause, pL 6, fig. 99. '
7) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 41, Su. 43.
%\ Vreede II 192, s.v. uêm\ — Vgl. Ethn. Atlas Midden Sumatra, pl. CXXV, fig. i. — Over1
zicht enz. p. 37—38.
9) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 39, Su. 4. De naam prankot is verkeerd.
10) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n«. 36/12.
11) vreede, s. v. v. nJhtmnsnji^ ^Sm^ en cmttianis
12) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 40, Su. 34 6.
13) Ene. v. N. I. IV, 561, kol. I bovenaan.



[Vischtuig. Hengelsnoeren. Hengelhaak. Sim. Vischgereedschap, enz.]
159
185/17. Vischtuig (Mal. mata kajil1), Bataviaasch-Maleischpantjing'), bestaande uit twee ijzeren haken aan een snoer, met een draaitoestel, uit hoorn vervaardigd, daaraan twee koperdraad-uithouders, waaraan de haken hangen en een looden bol. — Dit tuig wordt gebezigd, wanneer men op stroom ligt of zich met het vaartuig vooruitbeweegt, om te voorkomen, dat de twee vischhaken onklaar van elkaar komen.
L. draaitoestel 11, 1. vischhaken 10 cM.
254/75 *) en 37°/I4l8*)- Hengelsnoeren (75: pantjing ikan ladjan*), i^iZ-.pantjing oeloer), bruin grofgedraaid vezelsnoer op een cylindervormig stuk hout met smalle puntige voortzetting aan beide einden van af den onderrand opgerold. Uiteinde van het snoer met een kleinen geelkoperen haak. Het cylindervormige stuk hout bij 1418 ongekleurd, bij 75 rood met groene en zwarte dwarsstrepen. — Als lokaas worden garnalen gebruikt. Soerabaja,
L. hout 18,7 en 22,5, dm. 3,1 cM.
370/14176). Vischsnoer {pantjing krikit of kïpiting1), waaraan op drie plaatsen eenige van een weerhaak voorziene ijzeren haken, ronde houten dobbers met eene ronde verhevenheid op het bovenvlak, een bamboekoker en èen steen bevestigd zijn.— Om krabben te vangen. Soerabaja.
L. haken 6, dm. dobbers 3,2 cM.
•254/72*). Hengelhaak (pantjing sïmbilang9), van ijzer met unilateralen weerhaak, aan een touw bevestigd en hierdoor met een dun bruin vezelsnoer verbonden, dat om het midden van een stuk bamboe gewikkeld is.— Om sïmbilang te vangen. Soerabaja.
L. haak 6,7, L touw 23,5 cM.
300/1585. Sim 10), gedraaid bruin vezelsnoer, gewikkeld om het versmalde middendeel van een withouten rol met groot rond gat; geweerhaakte geelkoperen vischhaak en kegelvormig zinklood.
L. touw 21,3, dm. zinklood 1,3, 1. 6 cM.
1001/82. Vischgereedschap, zijnde een dik touw van arèn-vezels, waaraan platte geelkoperen vischhaken met geelkoperdraad zijn bevestigd. Tigal. L. haken 5,6 cM.
1001/83. Als voren, zijnde twee van rotan samengebogen ringen met daaraan bevestigde dunne vezeltouwen, aan wier uiteinden vischhaken van geelkoperdraad zijn verbonden. Tigal.
L. haken 5,5 cM.
37o/i4i4n). Vischdobber (Jav. baloh11), bestaande uit een halfrond witgekleurd houten blok, om welks versmald middengedeelte een aren-touw geregen is. Aan dit snoer wordt een vischhoek (pantjing) bevestigd. — Om groote visschen, zooals djambaP1) enz. te vangen. Soerabaja.
L. 14, br. 11 cM.
1) Klinkert, Mal. Wdb. s. v. mata.
2) Vgl. Ethnogr. Atlas Midden Sumatra, pL CXXIV, fig. i (?).
3) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 39, Su. tl, b.
4) Cat- Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n». 36/12.
5) Pantjing == haak, ikan (Mal.) = visch, tadjani — Vgl. Ethn. Atlas Midden Sumatra, pL CXXV, fig. 2.
6) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 10= kl. n». 36/12.
7) Këpiting (Jav.) = krab (Vreede, Jav. Wdb. s. v. £,lp\).— Vgl. Mayer, 195, afb.
8) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 41, Su. 50.
9) Vreede, I, 875, s. v. Qwni\: naam van een zeevisch met vergiftige stekels.
10) Vgl. Ethn. Atlas Midden Sumatra, pl. CXXV, fig. i, c en d.
11) Cat. KoL Tent. Amst, 1883, io» kL n». 41/2.
12) Vreede, 0,-713, s-v. oinmt^
13) O. c. LT, 424,s.v. uzan»j^\: naam van een grooten riviervisch.



i6o
[Vischtuig. Vischtoestel. Schepnetten]
300/1588. Vischtuig(?), een en dertig lancetvormige bamboepunten aan twijgen eh deze weer aan gedraaide snoeren met strikken aan hare einden bevestigd. Om het geheel een {daarbij behoorend?) gedraaid zwart palmvezelkoord gewonden._/iwtf(?).
L. 445, h. 53 cM.
990/20. Vischtoestel(?), bestaande uit 11 beenen en drie geelkoperen punten, die aan lange einden dun geelkoperdraad met een oogje van dun draad en een koord van katoenen draden aan het andere einde verbonden en aan het dikke einde doorboord zijn, om er een koord door te trekken met een belletje aan het einde, terwijl het andere einde op een stuk van een slingerplant is gewoeld, dat als spil dient. Java (?).
L. der punten 5,5—6,5 cM.
b. Schepnetten.
659/137') en 1001/81. Modellen van schepnetten') (Soend. Jambit*), de rand bestaande uit een, met de einden langs een langen bamboesteel verbonden beugel van bamboelat; aan de randen van den beugel is een peperhuisvormig touwen net verbonden. 137: W., 81: Têgal.
Geheele 1. met den steel 45 en 39, grootste dm. van den beugel 19 en 12,5, diepte van het net 30 en 19 cM.
1001/79. Als voren (Jav. sïsèr *), van gaasachtig weefsel van bladvezels, bevestigd aan een hartvormig samengebogen bamboezen lat. Têgal. L. 30, br. 19, d. 18 cM.
254/ïoi 6). Als voren (Jav. serok6), een ovale reep dunne bamboe, dient als beugel en u> bevestigd aan een naar boven gebogen houten handvat. Soerabaja. L. 39,5, br. 13, d. 10 cM.
254/102. Als voren, beugel en net als voren, doch dieper en smaller; de beugel verbonden aan een steel met dwarsstuk aan het einde, dat, evenals het ondereinde van den steel, rood, zwart en groen gekleurd is. Soerabaja.
L. 51, br. 15, d. 28 cM.
254/103. Als voren (model), beugel rond, handvat als voren, steel plat. Handvat blauw geverfd, evenals het dwarsstuk. Soerabaja. L. 14, br. 6, d. 7 cM.
254/105. Als voren, doch met bamboezen handvat met platten, ruw bewerkten steel; het ondereinde van het net is recht afgesneden 7). Soerabaja. L. 78,5, br. 30, d. 32 cM.
254/1048). Als voren (Jav. serok), beugel in den vorm van een driehoek van bamboelatten, waartusschen het net is gespannen; rechte, blauw geverfde steel met een dwarsstok op het vooreinde. Soerabaja.
L. 53,5) br. 31, d. 15 cM.
254/107 & 109. Als voren, driehoekig; de beugel bestaat uit twee platte en een ronde bamboestaaf; bij 109 is een gedeelte van het net roodgekleurd. Soerabaja. L. 39 en 72, br. 36 en 71 cM.
1) Ned. St. Crt. van 7 Augustus 1889, n°. 184.
2) Ethnogr. Atlas Midden Sumatra, pl. CXXVI, fig. 5, — Overzicht enz. p. 35.
3) Coolsma, 184, s. v. — Cat. Bat. Gen. n. 1195 en 5110 (Suppl. I, p. 71).
4) Vreede, I, 803, s. v. <n<ui<n<6\ — Mayer, 193, afb. — Cat. Bat, Gen. n«. 1627 en Suppl. 1, n*. 5109.
5) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 40, Su. 30*.
6) Vreede, I, 763, s. v. ^m^-tjjm^x — Mayer, 193, afb.
7) Krause, pl. 13, fig. 468.
8) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 39, Su. 5 *.



[Schepnetten. Plankje. Steek- en treknetten. Visscher met steeknet]
161
254/110. Schepnet, als voren, doch de beugel van een stuk rotan ovaal samengebogen. Java (?) of Atjèh (?). L. 76, br. 37 cM.
370/1392 l). Schepnetje (Soend. oembing of sair1), van fijn gaas; hartvormig, gespannen over een roodgekleurde bamboelat, met kruis in het midden. Batavia. L. 75, br. 27 cM.
370/1423. Plankje (Jav. keroeg*), om visch op te scheppen; langwerpig vierkant, van donkerbruin hout, met drie opstaande randen, terwijl aan het midden van de vierde zijde twee rotanlatjes gebonden zijn, wier uiteinden aan de tegenoverliggende zijde samenkomen. • Model. Grissee.
L. 20, br. 4,5 cM.
c. Steek- en treknetten *).
1001/72. Steeknet, van zeer fijn garen geknoopt, bevestigd tusschen twee bamboezen, wier boveneinden elkaar raken, terwijl het ondereinde door twee dwarse, binnen gaten bevestigde bamboezen latten, van elkaar wordt gehouden. Tïgal.
L. 95 cM.
1001/76. Als voren, zijnde een stuk gaasachtig weefsel van grijze vezels, bevestigd tusschen twee bamboezen, die aan het eene einde door eene pen aan elkander zijn bevestigd, terwijl op het andere einde een houten schoen met plat langwerpig vooreinde is gestoken. Tïgal.
L. 96 cM.
254/29 5). Als voren (Jav. pantjallan '), doch de twee stokken met vogelkopachtig handvat, nabij de uiteinden met een gat, waarin een beweegbare pen is. Tusschen de stokken een lang, grof, van vezels gevlochten net. — De visscher zit op een toestel in de modder te woelen met zijne handen. Om mosselen te vangen. Soerabaja.
L. 90,5 cM.
254/124. Als voren (model), net van bruine vezels gebreid, staven in den vorm van een schaar geplaatst met een dwarsstaafje aan het boveneinde. Op het boveneinde stukken hout in den vorm van een driehoek en een houten pennetje, om het net over te hangen. De staven zwart, geel en rood gekleurd en bladvormig uitgesneden, de eene gebroken. Soerabaja.
L. staven 78 en 100, br. 2,2 cM.
1108/887). Model van een visscher met een steeknet. De visscher voorover gebogen, met blauw katoenen hoofddoek, bruin'katoenen koelambi met witte strepen, rood en roze gordel, waaraan een vischmandje hangt en grijskatoenen broek. Het steeknet als voren, doch met ongekleurde, naar boven gekeerde houten uiteinden. Pïkalottgan.
L. 49, br. 25,5 cM.
370/1386 8). Treknet (Jav. djaring9) of waring10), rechthoekig, gespannen tusschen twee rotanstokjes. Aan den onderkant stukjes lood en aan den bovenkant stukjes
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kL n°. 27/18.
2) Oosting, Soend. Wdb. s. v. Mdn\
3) Vreede, I, 441, s. v. £ttnnimjf\
4) Vgl. Cat. Rijks Ethn. Mus. IV, p. 131, n°. 370/3259. — Overzicht v. d. uitkomsten enz. p. 27—32.
5) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 41, Su. 42.
6) Vreede, II, s. v. ui um ruiji \: met twee pooten.
7) Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 16. — Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 13, n°. 6.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ie* kl. n«. 25/2.
9) Vreede, II, 394,s.v. itcnï\— Mayer, 195, afb. djaring edjer. — Atlas Midden-Sumatra, pl. CXXVIII, fig. 4 — Krause, pl. 13, fig. 464.
10) Vreede, II, 22, s. v. — Ene. v. N. I. III, 52, s. v. oedang, kol. i.
Cat. Rijks-Etbn. Museum, UI. IX. 21



102
[Treknetten. Kruisnetten. Visscher met een kruisnet. Schakelnet]
kurkachtig hout. — Om in rivieren te visschen. Men omsingelt de visschen, haalt het net daarna naar den oever en ledigt het. Batavia. L. 200, br. 20,5 cM-
1001/73 % Treknet (Jav. arad1), als voren, van dun grijs garen geknoopt; langs den rand met een dik touw van arèn-vezeh en met cylindrische houten drijvers en looden cylindrische zinkers. Tigal.
L. 200, br. 34 cM.
. 370/Ï387 *)• Als voren (Jav. krakad *), van wit garen, doch zonder drijvers en zinkers. Aan de beide uiteinden een lusvormig gebogen rotanlat en verder 6 verticale staafjes op regelmatige afstanden. — Gebruikt om kleine vischjes te vangen. Soerabaja. L. 200, br. 15 cM.
1001/75. .A's voren (winsingt), doch in den vorm van een langen puntigen zak, welks achterste einde uit rechthoekig matwerk van fijne reepen bestaat en de voorste uit grof gaasachtig weefsel van vezels, aan welks voorkant een van wit garen geknoopt net met wijde mazen is bevestigd. Door den rand van het net is èen touw van arènvezels geregen, hetwelk gedeeltelijk aan het weefsel is vastgenaaid en waaraan met een tweede, van bladvezels gedraaid touw een houten ring en een bladvormig houten oog is bevestigd. Tigal.
L. 575, br. 235 cM.
d. Kruisnetten *).
1056/2. Kruisnet (Jav. antjo"), model, met twee elkaar kruisende rieten beugels, waaraan het van zeer dun garen geknoopte net met ruitvormige mazen is bevestigd. Bantam.
Dm. 37 X 44,5 cM.
300/1064. Als voren, doch in natuurlijke grootte, met kleine mazen, van fijn zwart koord gebreid. Verbonden aan twee lange bamboestokken. Simarang. L. net 133, 1. bamboestokken 154 cM.
300/1063. Als voren, met kleine mazen, van bruin dun koord vervaardigd; aan lederen hoek is een 161 cM. lange rotanstaaf bevestigd. Simarang. Diepte van bet net 192, 1. 192 cM.
1108/897). Visscher met een kruisnet, de visscher met een zwartkatoenen hoofddoek, roodkatoenen koelambi met gele bloemen, gebatikte bïbïd en zwartzijden broek. Aan de linkerzijde draagt hij een schepnet, voor aan den gordel een vischmandje en met de beide handen houdt hij het touw var/het kruisnet vast, dat aan een lange schuinstaande rotanstaaf bevestigd is. Pikalongan.-
L. 37, br. 23,5 cM.
e. Scbakelnetten.
254/1288). Schakelnet») (Jav. djaring kedjirQ), model, van roodbruin garen gebreid, met zes blauwgeverfde platronde houten drijvers. Soerabaja. L. 23, br. 13 cM.
370/1388,0). Als voren (bantoent), doch van wit garen, met vier groote ronde schijven van ongekleurd hout. — Gebruikt om kleine vischjes te vangen. Soerabaja. L. 84, br. 49 cM.
1) Cat. Batav. Tent. n». 927. 2) Vreede, I, 52, s. v. xm-rMiaji\
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n». 36/8.
4) Vreede, I, 425, s. v. luniwnanji^ — Ene. v. N. I. III, 52, s. v. oedang, kol. 1.
5) 'Atlas Midden-Sumatra, pl. CXXVII, fig. 3. — Krause, pl. 14, fig. 470.
6) Veth, IV, 558. — Vreede, I, 10, s. v. xmnxmt\ — van Deventer, 114.
7) Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 16. — Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 13, n». 7.
8) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 40, Su. 23. 9) Mayer, 193, afb. djaring. 10) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n°. 36/7.



i8o
[Naam- en zaakregister]
Braadpan, 30, 35, 36. Breitenstein, Dr. H., 45, 128. Britsch Indië, 26. Broek, 87, 88, 116. Broodbak, 14. Broodmand, 13, 14, 139. Brooshooft, Mr. J. W., 4, 6. Brouwer, W. D. J., 123. Brug, 127, 128. Bruyn, G. J. L. de, 94. Bruyn Kops, G. F. de, 173— 177. Buikband, 55*
Buitenzorg, st, 26, 39,47, 65, 7°, 75, 76, 9°,
98, in, 113, 114Burg, Dr. C. L. van der, i, 84. Buss, G., 112, 144.
C.
Cardamomum rotundum, 3. Ceintuur, 116. Chavia densa Wieg., 3* Chavia, sp.'i, 3.
Cheribon, 49, 61, 88, 90, 119, 123, 129. China, 28.
Chobé Raghunath Das, 78. Cinnamomum aromaticum Nees, 2. Cinnamomum cassia, 3» Cinnamomum zeylanicum, 3. Clercq, F. S. A. de, 2, 3, 60, IX1. Colijn, H., 8, 19.
Coolsma, S., 5—8, 13, 20, 22, 62, 80,98,120, 122, 125, 140, 144, 152, 154, 160,166,167, 169—172.
Coriandrum sativum, 2.
Corypha Gebanga BI., 60.
Corypha umbraculifera L., 60.
Cosijn, H. L. en E. M., 23.
Couperus, 154,
Curcuma longa L., 2, 59.
Cylinder, 44.
D.
Dakbedekking (monsters), 125. Dandang (model), 39. Daum, Mevr., 10. Deksel, 30, 34, 147. Deksel (van een mand), l6. Dekseltje, 20. Dëmak {Sêmarang), i. Depok (Sêmarang), 2. Desa, 1, 2, 109, 110, 117, 118. Desavrouw (kleederdracht bij het afleggen van bezoeken [van Probolinggo"]), 117.
Deventer, Mr. C. Th. van, 154, 162, 163, 169.
Dispensjongen (ie huisbediende) van Batavia, 116.
Djapara, i, ii, 22, 67, 73, 80, 81, 85—87, 89, 94, 107, 117, 123, 170, 171, 176.
Djoewana (Djapara), 117, 175.
Djombang, 10, 15, 60, 61, 63, 64, 66, 67, 129, 130, 142, 143.
Does, A. M. K. de, 31.
Doos, 12, 13, 37, 38, 41, 143.
Doosje, 47.
Driessen, F., 78.
Drinkwaterkruik, 31.
Drijver, 163.
E.
Echtgenoote (inlandsche, van een Chinees [van
Batavia]), 116. Eck, R. van, 57. Eetlepel, 39. Ehlers, O. E., 57. Enkelring, 58.
Erf (model van een), 123, 124. Esche, J. A. N., 120. Etensdrager, 16, 22.
F.
Ficus septica, 45. Filet, G. A., 60, 129. Fimbristylis efoliatus, 129. Fischer, Mej. C. A., 71. Fischer, H. W., 156. Flesschenmand, 138, 141. Frühstorffer, ii., 53, 113.
G.
Garoen (Sêmarang), 2. Gaultheria aloës, .3. Gaykema, B., 41. Gebakvorm, 36. Geld tasch, 112. Geldtrommel, 153. Gesp, 56, 116, 118, 119. Gide, P., 45. Glazendeksels, 31. Goemans, C, iii. Goenoeng Këndëng, 67. Gordel, 55, 85, 86, ii5—118. Gordijnhaken, 154. Grabowsky, F., 40.



[Naam- en zaakregister]
181
Grisik, 4, 67, 79, 86, 129, 148, 150,151,174. Grinwis Plaat, Mevr. de Wed. Prof. P. Th.
L., 60, 157. Grissee, 43, 79, 134, 161. Grobogan (Simarang), 2. Groentelepel, 18. Grondhengel, 158.
Grondstoffen (voor een sirihpruim), 45. Groneman, Dr. I„ 15, 44, 46, 50, 52, 62,85. 93, 120, 153.
H.
Haak (zilveren), 116. Haarkammen, 113, 114. Haarpennen, 51, 117. Haarspelden, 51, 114—117. Hakmes, 119. Halsketting, 58, 116. Hangbrug, 128. Hanglamp, 47, 137Hardeland, A., 57. Harmsen, L. K., 139. Harpoen, 158.
Hartwich, C., i, 31, 40, 41, 43—47.
Hasselt, A. L. van, 57, 154.
Hazeu, Dr. G. A. J.,, 118.
Heining (voor de vischvangst gebruikt), 169.
Helmkamff, Dr. H. C. A. E. C., 1, 48.
Hengel, 158.
Hengelhaak, 159.
Hengelsnoeren, 159.
Hibiscus vulpinus Rnivdt., 102.
Hoed, 59—69.
Hoeden (modellen van), 64.
Hollander, Dr. J. J. de, 51, 120.
HONERT, H. C. van den, 54. Hoofddoek, 70, 71, 73, 75, 116—119.
hooyman, J., i.
Horde, 16.
Huis (model van een), 123. Huis (model van een Soendaneesch), 122. Huis (model van het —, van een welgestelden Malanger), 122.
I.
Imperata arundinacea Cyrill, 121. Indihiang, 67. Indramajoe, 67.
J.
Jachtmes, 157. Jacobs, Dr. J. K., 58.
Jacobson, E., 115.
Jasper, J. E., 5—17, 3*1 39—4», 49, 5Ii59— 62, 64, 66-68, 79, 83, 89, 98, 117, 120, 125—130, 132, 134, 138—145, 164—167, 169, 178.
Java, 1, 17, 22, 24, 31, 41, 45, 46, 48, 50, 54, 69, 89, 99, 109—lil, 113—115, 124— 126, 130, 137, 138, 141, 144, 146, 157, 160, 161, 163, 171.
Java (Midden), 122, 125.
Java (Oost), 110.
Java (West), 144.
Jentink, D. P., 46.
JOCHTM, E. F., 174.
Jogyakarta, 31—38, 43—45, 5°, 52—55, 6o, 77, 79—82, 84, 85, 90, 93, 96, 98, 109, 112, 114, 115, 143, 144, 151, 166.
Jong, W. M. de, 3.
Juynboll, Dr. H. H., 51, 70, 71, 73, 75— 80, 88, 93, 94, 96, 98—100, 102, 104, 105 107, 108, 115—118. '
K.
Kabaja, 81, 83.
A'abaja-knoopen (gouden), 57, 58. Kabaja-speld, 58. Kain, 88.
Kain pandjang, 89, 90, 92—94, 96, 98. Kalebas, 24.
Kaliwoengoe (Simarang), i, 2. Kalotje, 7o> Kam, 118.
Kampongman (gegoed, uit Probolinggo), 117. Kampongvrouw (gegoede, uit Probolinggo, 117. Kan, 33. Kandelaar, 150. Kaneel, 3.
Kaneel (Chineesche), 3' Kap, 69. Kapmes, 118. Kardamom, 3.
Karet, kampong (Batavia), 2. Karnebeek, Jhr. Mr. A. P. C. van, 5. Kast, 133.
Kidiri, 8, 12—19, 24—30, 38, 40, 42, 43,45, 48, 68, 71, 125, 126, 128, 129, 131, 132, 134, 141—144, 146—148, 164—166, 172, 178.
Kidoe, 45, 68, 69, 85, 89, 109, 110, 115. Keel (van een fischfuik), 168, 169. Kindal (Simarang), i, 2, J, 59, 170. Ketting (heupversiering), 58. I Ketting (zilveren, met zilveren haak), 56.



[Register van de
G.
gaban sinawoer (naam van een batikpatroon),
Jav., 105. gajoeng (waterschepper), Mal., 23. gambar bonekah (spaarpot in den vorm van
een pop), Jav., 148* gambir (Uncaria Gambir), Jav., 41—43, 45gamparan (sandaal, klomp), Jav., 109, 110. garoeda (zonnevogel), Skr., 71, 76, 88,93,96, 98. garpo (vork), Mal., 40. gawoel (vischfuik), Soend., 167. gëbang (Corypha umbellifera), Jav., 60. gëblegan (mattenklopper), Jav., 13S. gëdang (banaan), Tav., 7. gëdèg (vlechtwerk), Jav., 125. gëdèg dëling (vlechtwerk van bamboereepen),
Jav., 123.
gëdèg ngadjëng (voorbeschot), h. Jav., 123. gëdogan (stal), Jav., 124. gëdong batoe (steenen huis), Bat. Mal., 108. gëgër wëloet (vischgraatvormig vlechtwerk), Jav., 128.
gelang (polsring, armband), Jav., 54, 58gèlèng-tiké (balletje opium), Jav., 45. gèmbèl (kraag, overslag), Jav., 81, 83, 116, 119. genda (waterbak), dial. Jav.?, 30. gënoek (waterpot), Jav., 27. gëntong -(pot), Jav., 27, 37. goela (suiker), Jav. en Mal., 40. goeling (rolkussen), Jav., 131. goemoetoe (Gnetum gnenom), Jav., 156, 165, 166, 169.
goenoengan (scherm, boompje, bergje), Jav., 76,
93, 96, 99, Io6-
goenting bësi (ijzeren schaar), Mal., 152.
gogok (waterkruik), Jav., 25.
golok (hakmes), Jav., 119.
gombak (kuif), Jav., 58.
gondel (oorsieraad), Jav., 53-
gringsing (naam van een batikpatroon), Jav.,
94, 96, 106.
grobog (kleederkoffer, — kist, — mand), Jav., 133, 142-
grom pol (naam van een batikpatroon), Jav., 98. H.
hihid (vuurwaaier), Soend., 144. bitam (zwart), Mal., 82.
I.
idjoek (Arenga saccharifera), Mal., 17,67,120— 123, 125, 128—130, 137, 138, 144, 171.
inlandsche namen]
189
ijan (horde), Jav., 16. ikan (visch), Mal., 159. ikat pënding (metalen gordel), Mal., 56. ikër-ikër (hoofdring), Jav., 59ikët (hoofddoek), Jav., 116—119. ikët woeloeng (hoofddoek), Jav., 70. ilir (vunrwaaier), Jav., 143, '44intip hijan (naam van een vlechtpatroon), Jav., 129.
iroes (scheplepel), Jav., 18, 22, 23. itjir (vischfuik), Jav., 166.
K.
kabaja (bedekking van het bovenlichaam), Jav. 116.
kadëlé (Glycine Soja), Jav., 5. kain (rok), Mal., 88.
kain bangbangan (naam van een soort van doeken), Jav., 102.
kain gresik (naam van een weefpatroon), Jav., 89.
kain loerik (gestreepte doek), Jav., 89.
kain loerik toemënggoengan (naam van een weefpatroon), Jav., 89.
kain pandjang (onderlijf bedekking, rok), Mal., 88, 117.
kajoe arijang (specerij), Jav., 3.
kajoe bidara laoet (specerij), Mal., 3.
kajoe karang bang (specerij), Mal., 3.
kajoe këmlaka (specerij), Jav., 3.
kajoe lëgi (zoethout), Jav., 2.
kajoe manis (kaneel), Jav., 3.
kajoe manis tjina (Chin. kaneel), Jav., 3.
kajoe mantang (specerij), Jav., 3.
kajoe mërsagi? (specerij), Jav., 3.
kajoe pakoe (nagelhout), Jav., 3.
kakap (naam van een zeevisch), Jav. 173, 175.
kakas (gereedschap), Mal., 46.
kalam (pen), Jav., 125.
kalèng (blik), Soend., 152.
kalo (zeef), Jav., 6, 7, 35.
kaloeng (ketting), Jav., 58.
kamarangan (mand), Jav., 141.
kambëngan (alang-alang), h. Jav., 123.
kampèkan (zakje), Jav., 143.
kandji (stijfsel), Jav., 5-
kang inggil kados iroes (het bovengedeelte lep eivormig), Jav., 51-
kantjing (knoop), Jav., 58.
kapal kandas (naam van een batikpatroon), Jav., 71.
kapala (hoofd), Jav., 90—94, 96, 98—100,
102, 104—109, 115, 117, 136. kapoelaga (kardamom), Jav., 3.



190
[Register van de inlandsche namen]
kapoendoeng (Pierardia racemosa BI.), Jav., 111.
kapok (wol van de randoe-vrucht), Jav., 155-
karèmbong (borstdoek), Soend., 80.
karib (omroeren), Mal., 18.
kati (Indisch pond), Mal., I.
katimaha (Kleinhovia hospita L.), Jav., III.
kati plak (muilen), Jav., 109.
katja (glas), Jav., 133.
katja bënggala (Bengaalsche toiletspiegel), Jav., 134-
katjip (schaar), Jav. 44. katoembar (koriander), Jav., 2. katok (schaamplaat, schild), Jav., 57, 58, 118,119. kavvat (ijzerdraad), Jav., 133. kawoeng (naam van een batik-patroon), Jav., 91, 117.
kawoeng dilijangan paragi ngala laoek (uitgeholde arèn-palm, dienende om visch te vangen), Soend., 167.
kawoeng-këmplang (naam van een batik-patroon, Jav., 76.
këbajaq (bedekking van het bovenlichaam), Jav., 81.
këbajaq sampir (soort van baadje)," Jav., 83. këkëb (deksel), Jav., 4, 20, 30, 34. këmada (naaldfiguur), Jav., 71, 73, 75. këmbang anggoer (naam van een batik-patroon,
wijnranken), Jav., 73, 76, 93, 102, 105,116,
117.
këmbang djarak (naam van een batikpatroon), Jav., 100.
këmbën (borstdoek, -kleed), Jav., 79, 80,117— 120.
këmbën poleng (geruite borstdoek), Jav., 80.
këmboe (vischmand), Jav., 171.
këmedja (hemd), Mal., 58.
këmiri (Aleurites triloba Forst.), Jav. en Mal., 4.
kënarèn (potje in den vorm van een kcnari-
noot), Jav., 116. këndi (waterkruik), Jav., 24, 25. këndi Arab (soort waterkruik), Jav., 25. këndi djowo (soort waterkruik), Jav., 24. këndi lingko (soort waterkruik), Jav., 25. këndi lingko loegas (soort waterkruik), Jav., 25. këndi maling (soort waterkruik), Jav., 24. këndi sètan (soort waterkruik), Jav., 25. këndi soegèh (soort waterkruik), Jav., 25. këndi tjan{èl (soort waterkruik), Jav., 25. këndi toetoep (soort waterkruik), Jav., 24, 31. këridil (rijstpot), Jav., 26, 27, 36. kënongan (soort van hoed), Jav., 68. kèntjèng (braadpan), Jav., 35. këntjoer (specerij), Jav. en Mal., 4. kèpang (naam van een vlechtpatroon), Jav., 66.
kèpang langkah loro (tweerichtingssysteem, tweeslag), Jav., 129. kèpèk (mand), Jav., 142. këpëtan (waaierachtig), Jav., 73. këpis (mandje, vischmand), Jav., 16, 169—171. këpiting (krab), Jav., 159. këré (voorhangsel), Jav., 126. kërën (aarden komfoor), Jav., 4, 146, 150. këroeg (plankje), Jav., 161. kërok ilat (tongschrappertje), Jav., n$. kërot (naam van een zeevisch), Mad., 163. kërpoes (mutsje), Jav., 7°kërpoes merah (rood kalotje), Jav. en Mal., 70. kèsèd (voetmat), Jav., 130. këtan (oryza glutinosa), Jav., 30. këtimangan (gesp), Jav., 86. këtjil (klein), Mal., 41. këtoembar (specerij), Mal., 4. këton (soort van hoed), Jav., 68. kidang (Cervulus'muntjak), Jav., 156. kili (oorlepel), Jav., 114, 115kipas (waaier, vuur—), Jav. en Mal., 39, 112,
i44i 145kiraj (sagopalm), Soend., 125. klabang (vischgraatvormig vlechtwerk), Jav., 128. klambi (baadje), 1. Jav., 81. klambi loerik (gestreept baadje), Jav., 82. klamboe (gordijn), Jav., 124. klapa (kokosnoot), h. Jav., 5. klasa rangkëp (soort van mat), Jav., 129, 130. klëmoek (zoutpot), Jav., 27. klètèk (sandaal), Jav., 110. klinting (oogje), Jav., 57.
kloewoeng (naam van een weefpalroon), Jav., 89.
klowoh (spuwpot), Jav., 28.
kobong (gordijn), Jav., 131.
kodjongS(muskietenscherm), Jav., 131.
kodor (mand), Mal., 8.
koeda (paard), Mah, 108.
koedi (kapmes), Jav., 118.
koekoesan (rijststoommand), Jav., 4—6, 17,20,
26, 28, 34, 37koelambi (baadje), 1. Jav., 59, 81, 116—120,
161, 162, 164, 175. koelambi beskap (soort van baadje), Jav., 82,83. koelambi boenton (vrouwenbaadje), Jav., 115,
116.
koelambi kabajaq (soort van baadje), Jav., 81. koelambi koeroeng (gesloten baadje), Jav., 115— 117.
koelambi koeroengan pandjang (soort van
vróuwenbaadje), Jav., 82. koelambi koetoengan (soort van baadje), Jav.,
119.



[Register van de inlandsche namen]
ÏQI
koelambi poleng (geruit baadje), Jav., 83. koelambi sikëpan (soort van baadje), Jav., 83. koelambi takwa (soort van baadje), Jav. 119. koelambi tjita (sitsen baadje), Jav., 83. koelante (naam van knoopjes aan de mouwen
van een baadje), Jav., 83. koemoekoes itëm (zwarte staartpeper), Jav., 3koenir (kurkuma), Jav., 2. koenjit (curcuma longa L.), Mal., 2, 59* koentjoeng (kuif), Jav., 58. koersi gojang (schommelstoel), Jav., 132. koersi malas (luierstoel), Mal., 132. koersi rotan (stoel van rotan), Jav., 132. koersi tidoer (slaapstoel), Mal., 132. koetoengan (soort , van baadje), Jav., 81. koewali (pot), Jav., 27, 37. kolor (schuif waardoor een band geregen wordt),
Jav., 87. konten (deur), h. Jav., 123. kontën tëngah (middendeur), h. Jav., 123. kontolan (schaamdeelenbedekking), Jav., 57kopjah boeat anak anak (mutsje), Mal., 70. korang (vischmand), Soend., 170, 171. kori (deur), h. Jav., 123.
korog (dakbedekking van alang-alang op de voegen der deelen van een Jav. dak), Jav., 124. kotang (soort van baadje), Jav., 81,116,118,119. kotjok (mand), Jav., 16, 17. kotor (vuil), Mal., 142. kowakan (soort van hoed), Jav., 68, 69. krakad (treknet), Jav., 162. krama (hoog Javaansch), Jav., 24, 123. krandjang (mand), Jav. en Mal., 141, 142. krandjang barang kotor (waschmand), Mal., 142. krënëng (vruchtenmandje), Jav., 15. krëtëg (brug), Jav., 127. kriyoek (kan), Jav., 33kroedoek (hoed), Jav., 63. krontjong (enkelring), Jav., 58. kyahi (oude man), Jav., 118.
L.
laboe (kalebas), Jav., 24.
laboe lantingan (soort van kalebas), Jav., 24.
lading (keukenmes), Jav., 18.
ladjan (naam van een visch), Mal., 159.
lambit (schepnet), Soend., 160.
lampit (ligmat), Jav., 128.
lampo tjolok (soort van lamp), Jav., 152, 153.
lampoe gantoeng (hanglamp), Jav., 150.
langitan (hemel van een bed), Jav., 130.
langsëng (deksel, pan), Jav., 16, 35.
lantera gëlas (glazen lantaarn), Jav., 153.
lantingan (waterkruik), Jav., 24.
laos (specerij), Jav., 4.
lar (vleugelpatroon), Jav., 71, 73, 75, 76, 78,
80, 88, 92—94, 96, 99, 100, 102, 106. lar sawat (naam van een batikpatroon), Jav.,
96, 98, 102. latar irëng (donkere ondergrond), Jav., 73, 77,
93, 94, 100, 104—107. latar poetih (lichte ondergrond), Jav., 73, 76,
77, 88, 92—94, 99, 100, 107, 117. lawang (deur), h. Jav., 123. lawang ëngkab-ëngkaban (klapdeur), Jav., 122,
124.
lawang koepoe taroeng (porte brisée), Jav., 122, 123.
lawang sëkètèng (poort), Jav., 124. lawang sorogan (schuifdeur), Jav., 122, 123. layah (schotel), Jav., 29. lëmari (kast), Mal., 133. lëmari katja (glazen kast), Mal. en Jav., 133. lëmari ka wat (vliegenkast), Jav. en Mal., 133. lëmari pakaian (kleerkast), Mal., 133. lèmpèr (schotel), Jav., 29. lëmpit (vouw), Jav., 134. lëmpitan (tweeledig), Jav., 134. lèngsèr (presenteerblad), Jav., 38. lësoeng (rijstblok), Jav., 19. lidi (nerf), Mal., 15. lilimasan (vorm van dak), Soend., 122. limar (ruitpatroon), Jav., 86. limaran (naam van een batikpatroon), Jav., 118. limasan (vorm van dak), Jav., 120, 121, 124. lintjak (rustbank), Jav., 131. lodong (bamboekoker), Jav., 135. loemboeng (rijstschuur), Jav., 124 loempang (rijstblok, vijzel), Jav., 19, 39. loenas poleng (naam van een weefpatroon), Jav., 98.
loerik (gestreepte geweven stof), Jav., 117. loerik tëloe lima (naam van een weefpatroon),
Jav., 83, 89. , loerik tëloe pat (naam van een weefpatroon),
Jav., 89.
loerik woeni matëng (naam van een weefpatroon), Jav., 89. lotjok (cylinder), Jav., 44.
M.
madat (toebereide opium), Jav., 46. makan (eten), Mal., 22. I mangkok (kopje), Mal., 40.
manoek bango (Ciconia Jav.), Jav., 94, 96. manoek dewata (naam van een batikpatroon), Jav., 73-



tQ2
[Register van de inlandsche namen]
manoek Djatajoe (naam van een batikpatroon),
Jav., 73, 107. maritja poetib (witte peper), Jav., 3. maron (pan), dialekt Jav.? 30. mas (goud), Jav., 56. mata kajil (viscbtuig), Mal., 159. medja boendër (ronde tafel), Jav., 132. medja kënap (knaapje), Jav., 133. mèndong (Rmbristylis efoliatus), Jav., 129. merah (rood), Mal., 70, 89. mërak mibër (naam van een batikpatroon), Jav., 78. mërak ngigël (naam van een batikpatroon),
Jav., 94. minjak (olie), Mal., 151.
mintaraga (naam van een Jav. gedicht), Jav., 104. modang (spiegel), Jav., 71, 73, 75, 77—79, "7— 120.
mori (katoen), Jav., 88.
mripatan (met diamanten ingelegd), Jav., 51,115. N.
naga (slang), Skr., 79, 98, 100, 102, 104, 107. naga tapa (naam van een batikpatroon), Jav., 79, 102.
naga toemala (naam van een batikpatroon), Jav., 79.
ngaronin (half gare rijst in een pot storten, er heet water opgieten, ze klutsen en omroeren en dan weer in de koekoesan en in de dandang doen, om verder gaar te koken), Batav. Mal., 5.
nipah (Nipa fruticans Thunb.), Mal., 47, 49, 59-
njiroe (wan), Soend., 7.
O.
oedan liris (naam van een batikpatroon), Jav., 77, 116.
oedan riris (naam van een batikpatroon), Jav., 77, 102, 116.
oedang (garnaal), Mal., 161, 162.
oedang rëbon (soort garnaal), Mal. en Jav., 173.
oedët (gordel), Jav., 84, 115—117, 119-
oelëg-oelëg (kruidenwrijver, kolfje), Jav., 20, 29.
oelër (rups), Jav., 92.
oelirran (oorknop), Jav., 52.
oembing (schepnet), Soend. 161.
oempak (rand), Jav., 91, 92, 94, 99.
oendak (trapje), Jav., 124.
oepët (vuurstok), Jav., 5°-
oesoes-oesoes (band), Jav., 87.
omah drodjogan (soort van huis), Jav., 123.
ombak banjoe (zigzaglijnen, letterlijk: watergolven), Jav., 134.
ontjèn-ontjèn (snoer), Jav., 178.
oto (borstlap), Jav., 80.
padoewang (vischersvaartuig), Mad., 174. pagasan kamsoel (soort van baadje), Jav., 84. pagër bëteq (omheining), Jav., 126. paho-paho (geldtasch), Jav., 112. pajang (soort van treknet), Jav., 176. pajoeng (zonne-, regenscherm), Jav., 108, 124. pajon kambëngan (dak van alang*), h. Jav., 123. pakinangan (sirihdoos), Jav., 41, 43. pala (nootmuskaat), Jav., 3. palit slamba (aaneengesloten vlechtwerk), Jav.,
126. jMèr-ï.
pananggap (benaming van de twee laagste gedeelten van een dak van een pandapa of huis), Jav., 124.
pandan (Pandanuspalm), Jav., 49, 129, 130.
pandjang (lang), Mal., 88.
pandjang djënggaroeng (vorm van een hoed), Mal. en Jav., 68.
pane (bak), Jav., 19.
panganaman radjoet (naam van open vlechtwerk), Jav., 132.
pangantènan (pop in den vorm van eene bruid), Jav., 178.
pangërët (dwarsbalken), Jav., 124.
panggangan (rooster), Jav., 39.
pangidon (kwispedoor), Jav., 43.
pangsi (durrne Chin. zijde), Jav., 78.
pantjak soedji (afsluiting met vlechtwerk), Jav., 121.
pantjallan (steeknet), Jav., 161.
pantji (stoofpan), Jav., 30.
pantjing (haak, vischtuig, -hoek), Jav. en Batav. Mal., 159.
pantjing garit (grondhengel), Jav., 158.
pantjing ikan ladjan (hengelsnoer om ladjanvisch te vangen), Mal,, 159-
pantjing këpiting (vischsnoer om krabben te vangen), Jav., 159.
pantjing krikit (vischsnoer om krabben te vangen), Jav., 159.
pantjing oeloer (hengelsnoer), Jav., 159.
pantjing sëmbilang (hengelhaak om sëmbilangvisch te vangen), Jav., 159-
pantjing tjabik (soort van hengel), Jav., 158.
papan (rand), Jav., 91—93, 99,100,102, 104— 109.
papëndil (pot om rijst te koken), Soend., 5. para (wan), Mal., 7. paraan gëdang (bananenwan), Mal., 7. parang (hakmes, naam van een ornament), Jav., 88, 91, 93, 94, 99, 100, 106, 108, 109.



[Register van de i
parang këmbang [koesoema] (naam van een
batikpatroon), Jav., 94, 96, 106. parang kërna (naam van een batikpatroon), Jav.,
106.
parang koeroeng (naam van een batikpatroon), Jav., 106.
parang mënang (naam van een batikpatroon), Jav., 109.
parang mënang këmbang (naam van een batikpatroon), Jav., 105.
parang roesak (naam van een batikpatroon), Jav., 94, 96, 104, 108.
parang roesak barong (naam van een batikpatroon), Jav., 88, 96, 98, 104, 108.
parang roesak kagok (naam van een batikpatroon), Jav., 104.
parang roesak klitik (naam van een batikpatroon), Jav., 71, 77, 78, 119.
parang sawat lar (naam van een batikpatroon), Jav., 106.
parang sawoet (naam van een batikpatroon), Jav., 104.
parang tedja (naam van een batikpatroon), Jav., 129.
parang tjantel (naam van een batikpatroon),
Jav., 91, 92. pari (rog), Mal., 174.
parnal (naam van een weefpatroon), Jav., 89. paroed (klapperrasp), Jav., 21. paso (bak), Jav., 151.
patjoel gowang (soort van boed), Jav., 69. pawo-pawo (soort geldbuidel), Mak., 113. pawon (fornuis), Jav., 125. pëdoedan (opiumpijp), Jav., 46. pëkakas madat (opiumpijp), Mal., 46. peksi koeroeng (naam van een batikpatroon), Jav., 96.
pëlak (jonge kakap-visch), Jav., 175' pëndapa (wachthuisje), Jav., 123. pèndèk (kort), Mal., 87.
pèndèk badjag (vorm van een hoed), Jav., 68. pèndèk tjilik (vorm van een hoed), Jav., 68. pëndil (pot waarin rijst gekookt wordt), Jav., 4. pënding (buikband, ceintuur), Jav., 55, 116. pëngajakan (zeef), Jav., 6. pëngantèn soenat (pas besneden kind), Jav., 59. pëngarih (rijstlepel), Mal., 18. pëngaron (waterpot, waschpot), Jav., 27, Ijl. pënjaringan (schuimspaan). Jav., 35. pentor (knip), Mad., 163. perak (zilver), Mal., 40. petroekan (soort van hoed), Jav., 68. pikoelan (om te dragen), Mal. en Jav., 135. pinang (betelnoot), Mal., 41—45.
Cat. Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX.
nlandsche namen]
193
pipa rokok (sigarenpijp), Jav., 47. pisang (banaan), h. Jav., 6. piti (rijstmandje), Jav., II. plangkrangan (rek), Jav., 124. plantjoh (krom hout), Jav., 172. plënton (jockeypet-vormig hoofddeksel), Jav., 68. ploepoeh (plat geslagen bamboe), Jav., 126. poejoeh (tortelduif), Soend., 154. poepon (broekspijp), Jav., 87* poetër (draaien), Mal., 22. pompa (pomp), Mal. en Jav., 151. pompa ajer (waterpomp), Mal., 152. porog (strik), Soend., 154. prahoe (vaartuig), Jav., 172. prahoe alis-alis (visschersvaartuig), Jav., 173. prahoe djaten (visschersvaartuig), Jav., 175. prahoe kolek (visschersvaartuig), Jav., 177. prahoe majang (visschersvaartuig), Jav., 176, 177.
prahoe padjala (visschersvaartuig), Jav., 175prahoe pamaringan (visschersvaartuig), Jav., 172. prahoe sampan kolekan (visschersvaartuig), Jav., 173-
prahoe sisir (visschersvaartuig), Jav., 173.
prangkat (stel), Mal., 58.
prangkat pantjing garit (vischdreg), Mal. en
Jav., 158. prawan (jong meisje), Jav., 119. pring (bamboe), Jav., 123. prioek tëmpat wedang (waterpot), Mal., 26.
R.
rahi (hoofd van een saroeng), 1. Jav., 99. rampog (met zijn velen aanvallen), Jav., 108. rana (schutsel), Jav., 134. randjau (Spaansche ruiters, versperring), Mal., 157-
rantang (vruchtenschaal, —mandje), Jav., 15.
rasoekan (baadje), h. Jav., 81.
roempi (vest), Jav., 80.
rokok (sigaar), Mal. en Jav., 49.
rokok daoen (inlandsche sigaar), Mal., 49.
S.
saboek (gordel), Jav., 84, 116, 118, II9. saboek djanoeran (soort van gordel), Jav., 86. saboek rangkëpan (soort van gordel), Jav., 85. saboek sêtagèn (soort van gordel), Jav., 85. saboek tagèn (soort van gordel), Jav., 119. sada (kokosblad), Jav., 137. sada arèn (arèn-bladeren), Jav., 15. sair (schepnet), Soend., 161.
25



194
[Register van de inlandsche namen]
saka (stijlen), Jav., 123.
saka lawang (deurstijlen), Jav., 124.
saka panirat (soort van stijlen), Jav., 124.
samak (gordel), Jav., 86.
sambel (toespijs bij de rijst), Jav., 5, 29.
sambël gorèng (soort van toespijs), Jav., 5, 35-
samping (saroeng), Jav., 98.
sampir (slèndang); Jav., 75.
santën (sap), Jav., 21.
sapasang tjantèlan klamboe (een paar gordijnhaken), Jav., 154.
saping (schaamplaatje), Daj., 57-
sapit (klem), Jav., 59.
sapo-sapo (vischfuik), Soend., 168.
sapoe (veger, bezem), Jav., 137, 138.
saprangkat kantjing këmedja (een stel hemdsknoopen), Mal., 58.
saptangan (zakdoek), Jav., 115, 118.
sarang-sarang (rooster), Jav., 6.
sari (bastaardsaffraan), Jav., 2.
saring (ronde zeef), Jav., 6.
saringan (zeef, waterfilter, leksteen), Jav., 6,136, 137-
saroeng (rok), Mal., 56, 136, 178.
sawat (werptuig, naam van een batikpatroon), Jav., 76, 78, 93, 96, 98.
sawat oela (naam van een batikpatroon), Jav., 98.
sëkar plasa (naam van de slip van de voorpanden van een baadje), Jav., 84.
sëkar toeri (naam van de slip van de voorpanden van een baadje), Jav., 84.
sëking (mesje), Jav., 58.
sëlada (salade), Mal.. 31.
sëlandok (schuifring of beugel), Jav., 87.
sëmbilang (naam van een zeevisch), Jav., 159.
sëmèn (naam van een batikpatroon), Jav., 73, 78, 88, 94, 96, 118.
sëmèn djolèn (naam van een batikpatroon), Jav.,
73, 92, 93, Io6sëmèn këmantèn (naam van een batikpatroon), Jav., 93.
sëmoe merah (naam van een weefpatroon, roodachtig), Mak, 89.
sèndok (lepel), Jav., 31, 40.
sendok sapatoe (schoenhoorn), Jav., 114.
sendok slada (lepel), Jav. en Mal., 31.
sëngkang (oorknop), Jav., 119, 120.
sëngkap (harpoen), Jav., 158.
sënik (rijstmandje), Jav., II.
sëpèn (dispensjongen), Jav., 116.
sëré (specerij), Jav., 4.
sero (vischweer), Mal. en Jav., 169, 173.
sero klengkeng tëngah (soort van vischheining), Mal., 169.
sëroetoe (inlandsche sigaar), Jav., 49, 116. serok (schuimspaan, lepel, schepnet), Jav., 17, 34, 160.
serok plorodan (schuimspaan), Jav., 35.
sèsèr (schepnet), Jav., 160.
simboeng (zijden band), Jav., 116.
sindjang (kain, slèndang), Jav., 75, 88.
sindjang tjijoet (slendang), Jav., II5«
sindjang wijar (onderlijf bedekking), Jav., 88.
sinom (vorm van dak), Jav., 123.
sirap (houten dakbedekking), Jav., 122, 124.
sirih (betel), Mal., 40, 41, 43, 44, 49.
sisir (haarkam), Mal., 113.
sisir dari pënjoe (haarkam van schildpad), 1.
Mal., 114. siwoer (waterschepper), Jav., 34. slèndang (lijfgordel), Jav., 75, 115, 117—120. slëpa (mandje), Jav., 40. soemboel (rijstbak, —mandje), Soend. en Jav.
8, 10, 12, 19, 34. soemboel djoengkoeng (soort van rijstmandje),
Jav., 9-
soenan (keizer van Soerakarta), Jav., 104. soerdjan (soort van baadje), Jav., 119. soesoeg (steekmand), Jav., 163, 164. soesoek (lepel), Jav., 39, 40. soetik (priem), Jav., 17. soewëng (oorknop), Jav., 117. soewëng djadam (soort van oorknop), Jav., 115, 116.
soewëng djëblos (soort van oorknop), Jav., 51* soewëng oelir (soort van oorknop), Jav., 52. soga (Peltophorum Vog.), Jav., 71, 73, 76, 77,
88, 92, 93, 96, 104, 105, 118. sogok (stokje), Jav., 17. sogok oentoe (tandenstoker), Jav., 115. sonclèr (slèndang), Jav., 75* songgok manoek (toestel om vogels te vangen),
Jav., 154. songkok (soort van hoed), Jav., 68. sosok (vogelnet), Jav., 154. sotil (spaan), Jav., 46. sroemboeng (mand), Jav., 14. sroewal (broek), Jav., 87, 116. sroewal gëmbyong (soort van broek), Jav., 87. srotongan (naam van een vorm van dak), Jav.,
121, 122,
swastika (naam van een patroon), Skr., 39, 54, 88, 91, 116.
T.
talam (presenteerblad), Jav., 38. tali (touw), Mal. en Jav. 50.



[Register van de inlandsche namen]
r9S
tali api (vuurtouw), Mal., 50.
tali doek (idjoek-touw), Jav., 129.
tali saroeng (sarongband), Jav., $6.
taloekèn (naam van een batikpatroon), Jav., 104.
taloeki (Hibiscus vulpinus Rnwdt.), Jav., 102.
tambal miring (naam van een batikpatroon),
Jav., 93. tampadan (bakje), Soend., 137* tampah (rijstwan), Jav., 7. tampir (wan), Soend., 8. tandjocng (Mimusops Elengi L.), Jav., Mal. en
Soend., 94. tanggok (schepmand), Jav., 172. tangkëban (klapdeur), Jav., 124. tapël (spijltje), Jav., 87. tapih (vrouwenrok), Jav., 88, 115—120, 178. taroentoem (naam van een batikpatroon), Jav., 96. tatalana (rijstmandje), Jav., II. tatit (bliksem), Jav., 93. tebok (wan), Jav., 7. tèko (koffie-, theepot), Jav., 28. tèkoan (trekpot), Jav., 28. tclik (vischfuik), Jav., 167. tëloekèn (naam van een batikpatroon), Jav., 107. tëmbako (tabak), Jav., 49. tëmpat (plaats), Mal., 22, 40, 41, 49. tëmpat bangkarak (snippermand), Mal., 140. tëmpat goela (suikerpot), Mal., 140. tëmpat lilin (kandelaar), Mal., 150. tëmpat makanan (etensdrager), Mal., 22. tëmpat minoeman (flesschenmand), Mal., 141. tëmpat rokok (sigarentaschje), Mal., 49. tëmpat sirih (sirihdoos), Mal., 41. tëmpat soesoe perak (zilveren melkkan), Mal., 40. tëmpat tëmbako (sigarentasch), Mal., 49. tëmpat tidoer (bed), Mal., 130. templong (net), Jav., 156* tëmpolong (kwispedoor), Jav., 43. tènong (doos), Jav., 12, 13, 15, 37, 38, 41. tènong këtjil (bakje), Jav. en Mal., 41. tëpas (voorgalerij), Soend., 120. tërang woelan (naam van een batikpatroon),
Jav., 105. tèrong (palmet), Jav., 115. tèrongan (met palmettenfiguren), Jav., 71» 10J. tètènong (doos), Soend., 13. tètènong soesoen (doozen boven elkaar), Soend.,
13.
tikar (slaapmat), Jav., 129. tikar samboeng (slaapmat), Jav., 129. tiké (opium), Jav., 45, 46* timang (gesp), Mak en Jav., 119. timangan bësi sërasah mas (ijzeren gesp met goud ingelegd), Mal., 56.
timangan bësi serasah perak (ijzeren gesp met
zilver ingelegd), Mal., $6. timangan koeningan (geelkoperen gesp), Mal. en
Jav., 56.
timba (emmer), Jav., 22, 135, 151.
timba ajar (waterschepper, —emmer), Mal., 135.
tipas (vuurwaaier), Jav., 144.
tiplëk (vischfuik), Soend., 166.
tiyang alit doesoen (geringe man uit het dorp),
h. Jav., 119. tiyang alit nagari (geringe man uit de stad),
h. Jav., 119. tjabang (pen), Soend., 172. tjabé (Spaansche peper), Jav., 3. tjagak (stijlen), Mal., 123. tjakra (rad), Mal. en Jav., 104. tjalana (broek), Jav., 87. tjandoe (opium), Jav., 45. tjanggah (vork), Jav., 124. tjanting (waterschepper), Jav., 39. tjapil (hoed), Jav., 67. tjaping (hoed), Jav., 60, 62, 67. tjaping (schaamplaatje), Mal. en Soend., 57tjaping krandjangan (soort van hoed), Jav., 67. tjaping mëntoe (soort van hoed), Jav., 63,64. tjaping rëmboeloeng (soort van hoed), Jav., 59. tjatoet (baardknijper, -tangetje), Jav., 114, 115. tjatom (soort van hoed), Indramaj. dial., 62. tjëlana (broek), Mal. en Jav., 87. tjëlana pendek (korte broek), Mal., 87. tjèlèng kawëngèn (varken dat door den nacht
overvallen is), Jav., 71. tjèlèngan (spaarpot), Jav., 147, 148. tjèlèngan ajam (soort van spaarpot), Jav., 148. tjèlèngan djagoan (soort van spaarpot), Jav., 147. tjëloepak (olielampje), Jav., 146, 150, 151. tjëmoeng (waterkruik), Jav., 37, 148. tjëndela (venster), Jav., 124. tjëngkal (rotanhaak), Jav., 59tjèntong (rijstlepel), Jav., 18, 22. tjëplok (naam van een batikpatroon), Jav., 93. tjëplok bèndi (naam van een batikpatroon),
Jav., 77, 107. tjëpoek (doosje), Jav., 43. tjëpoek tjandoe (opiumdoosje), Jav., 47. tjëpon (rijstbak), Jav., 34. tjèrèt (ketel), Jav., 32, 33. tjèrèt tèkon (soort van ketel), Jav., 33. tjëripoe (sandaal), Jav., 110. tjëting (rijstmandje), Jav., 8—10, 12. tjikrak (opschepper), Jav., 141. tjindé (soort van zijdeweefsel), Jav., 79, 86. tjintjin (vingerring), Mal., 55. tjitakan (gebakvorm), Jav., 36.



196
[Register van de inlandsche namen]
tjitakan boloe (soort van gebakvorm), Jav., 36. tjitakan pangkoek (pan voor pannekoek), Jav., 35. tjitakan tjara (koekenvorm), Jav., 30. tjoekin bënda (gordel), Jav., 84. tjoekit (bamboestokje), Jav., 46. tjoemëngkiran(g) (naaldenrand), Jav., 71, 73,
75, 77, 79, "8, 120. tjoendoek (baarpen, -speld), Jav., 51,115—H7tjoendoek mripatan (haarspeld met diamanten),
Jav., 116.
tjoetjoeran (soort van hoed), Jav., 63, 66.
tjoetjoeran bësar (soort van hoed), Mal. en Jav., 66.
tjoewo (pot of schotel), Jav., 29.
tjolok bëling (glazen lampje), Soend., 153.
tjolok kaleng (blikken lamp), Soend., 152.
tjorong (trechter), Mal. en Jav., 38.
tjorong dari timbra (blikken trechter), 1. Mal., 153.
tjorong minjak (olietrechtertje), Mal. en Jav. 151.
tjotjoh (stamper), Jav.. 44.
tjowek (schotel), Jav., 29.
toedoeng (hoed), h. Soend. en Mal., 62, 65, 68. toedoeng bèngkong (soort van hoed), Jav., 65,67. toedoeng galabag (soort van hoed), Jav., 63,65. toelang (been), Mal., III. toemboe (rijstmandje), Jav., 10. .toempal (naam van een motief [driehoek]), Jav., 31, 43, 88, 91—94, 99, 100,102,104—109,
135, I5°toengkat (stok), Mal., in. toengkat toelang (beenen wandelstok), Mal., 111. toesoek (speld), Mal., 51. toesoek konde (haarspeld), Mal., 51. toetoep gëlas (glazen deksel), Jav., 31. toetoep keyong (driehoekige bovenstukken der
zijwanden), Jav., 121, 122, 125. tompo (rijstmandje), Jav., 10. tong (ton), Mal., 22, 135.
tong pikoelan (wateremmer), Mak en Jav., 13$. tong poëtëran ès (ijstoestel), Mal., 22. topong (soort van hoed), Jav., 67, 68. trasi (gezouten vischkoek), Jav., 5, 173trënggiling wësi (miereneter), Jav., 100. troempah (sandaal), Jav., 109—m.
W.
wadah apoe (kalkpotje), Jav,, 42. wadah djambé (betelschaal), Jav., 42. wadah gambir (gambirschaal), Jav., 42, 43. wadah këmbang (bloemvaas), Jav., 147. wadah kinang (sirihstel), Jav., 42. wadah ngombe (watertrog), Jav., 124. wadah soeroeh (sirihvaas), Jav., 42, 43. wadah teh (trekpot), Jav., 28. wadana (hoofd van een saroeng), h. Jav., 99. wadjan (pan), Jav., 5, 30, 35. wadjan tanah (aarden pan), Jav., 30. waja (bamboestaak), Jav. dial., 172. wajang (schimmentooneel), Jav., 93, 104. wakoel (rijstmandje), Jav., 9. wana kabësmi (verbrand woud), Jav.. 71. wangoen tëgalan (soort van hoed), Jav., 63. wantjak soedji (afsluiting met vlechtwerk), Jav. 121.
waring (treknet), Jav., 161, 172.
warong (inlandsche komenijswinkel), Jav., 28.
wide (rasterwerk), Soend., 169.
winsing (treknet), Jav., 162.
woeloeng (blauw-zwart), Jav., 88.
woeni (gestreept goed), Jav., 89.
woewoe (vischfuik), Jav., 165, 168.
woewoe èsèk (soort van vischfuik), Jav., 165.
woewoe maling (soort van vischfuik), Jav., 168



Register der inlandsche namen in Javaansch karakter]
197
Register der inlandsche namen in Javaansch karakter.
o
^<un$^xm\ 178. 59, 178.
■^^«r 129. (tm ffn ^ 68.
iuhaj>\ 166. itnrjm ihtq \ 15. nm*TjitfM\ 162. «S-i^^n 4, 18. iwiuiy\ 128. */»m\ 93. d^ijQfisnflN 70. mnin\ 43. «^(ujik^x 77, 102. turiuitwji\ 46. i/nwi*^ 3. 9f*jninnsm\ 80.
iwï(ta\ 125. 46.
ïrn f ' <wiatn 123. d/?7 itl; \ 54.
ojrurtAs 19. lLlnau^ 98. n% 143. cur^em,\ 92. oun£o\ 52.
5.
iiyn (tl? dsn^ \ 11B.
tAmM|\ 78, 100, 102, 107. i/ïmj \ 42.
_q ca
iuï (isn^ \ 50.
O ... (uri&n itm/i^ 115.
ï/najnr^x 137, 150, 151.
tun vui najt\ 129.
Ó^AlVUKnjjS 8.
iri!un<n<a>^i.\ 59, 120. ft/n£*-~4K>i^\ 99. Mi-^giwT^v 122, 180. iyt/nietfm«\ 130. »/n<m»Mj\ 60. x%crr^ruiji\ 94. dyn tfch\ 78. t/nra\ 16, 129. xM(KD ssnj^\ 158. iAifn)«?n^\ 124.
uVi^ii~i?\ 5, 146. »oim\ 45, 47.
(ij) Tjmfrj rut(^\ 25, 91. 0J)<m^\ 39. rj (tJi rjrtjn t\ 4, 18. <n»atin&jit%\ 44.
ooi «n \ 30. nya&nnrttwriÊ^ 4.
•ï^jji 7^tkïst)^\ 5, 32.
w«oii«'fï\ 88, 151. *j»viKn#£i^\ 141. (i^rirn asnji \ 46.
ik» «571 \ 82.
28.
TJfWl tfJ0Jl!K7^\ 5, 29. IK7) rrUI (Hl \ 87*
fl^wi tijm» if<^\ 152. ^tui»oï^\ 146, 150, 151. <qaJt noria \ 71* 147. (Q -y iu) ? .tvt^ \ 34. oQ«^*m^\ 47. iQi^iUfffni^\ 77, 93. aomi\ 57j 59.



204
[Nummerregister]
Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. j |
300 SOO SOO 341 360
967 43 1306 89 1403 110 16 35 744S 124
984 53 1307 89 1404 110 17 »7 7447 122
985 55 1310 96 1405 104 19 29 8061 152
986 54 1311 94 1410 112 20 '5° 993» ,23
987 52 1312 87 1411 112 21 21 9940 144
988 54 1313 87 1416 48 23 6 10050 176
989 34 1314 98 1578 171 24 6 10096 ui 1003 167 1317 105 1580 169 25 148 870
1007 167 1318 90 1581 166 26 33 58 125
1008 169 1322 77 1585 159 27 33 61 125 ion 167 1323 80 1587 163 28 152 62 125 1013 167 1324 79 1588 160 29 151 195 154 1027 168 1325 77 i59i 138 31 38 291 168 1029 164 1328 73 1592 137 32 38 297 167 1031 164 1329 73 1594 '4i 33 38 299 165
1035 168 1330 75 1595 '5 36 "2 9i8 in
1036 166 133» 73 1596 8 37 141 919 47
1038 171 1332 73 1621 112 38 17 920 48
1039 171 1334 75 1634 126 351 921 47 1046 171 1335 73 1635 6 3 177 922 148
1063 162 1338 75 1637 135 35* 930 43
1064 162 1339 75 1646 163 1 156 93» 42 U02 177 1340 75 1663 47 2 156 932 44 1147 47 1343 86 1664 47 3 '57 933 4« 1249 63 1347 87 1665 5° 4 »57 934 44 1259 61 1348 87 1668 137 5 157 935 46
1265 64 1349 87 1721 81 6 157 936 39
1266 64 1350 86 802 7 «57 937 46 1268 67 1351 85 27 133 8 156 938 6 1271 60 1352 85 814 9 »54 939 44
1284 84 1353 85 1 107 360 94» 39
1285 84 1354 85 315 210 44 942 33
1287 83 1355 86 7 54 1191 152 943 34
1288 83 1356 86 333 1202 1 944 36
1289 83 1357 86 8 25 1300 65 945 36
1291 83 1358 88 341 1301 65 946 38
1292 82 1359 88 2 11 1768 150 947 38
1293 82 1362 80 4 11 5224 122 948 38
1294 82 1366 115 6 6 5347 50 949 38
1295 82 1376 55 7 37 5377 69 95° 33
1296 81 1377 55 8 36 5753 175 95i 32
1298 81 1378 55 9 150 5753" 175 953 36
1299 90 1395 114 10 9 5785 111 954 37
1300 99 1397 114 11 17 6090 44 955 37
1301 90 1398 113 12 17 6092 44 956 34 I3°3 99 '399 "4 »3 " 7254 48 958 38
1304 89 1400 114 14 22 7280 20 960 151
1305 89 1402 110 15 37 7281 20 961 33



CAT. RIJKS ETHN. MUSEUM- DEEL IX.
PLAAT VI
Phototypie Emrik * Binger, Haarlem.






CAT. RIJKS ETHN. MUSEUM. DEEL IX.
PLAAT VII
Phototypie Emrik k Riuger, Haarlem.






CAT. RIJKS ETHN. MUSEUM DEEL IX.
Phototypie Emrik k Binger, Haarlem.



1



CAT. RIJKS ETHN. MUSEUM. DEEL IX.
PLAAT
Phototypie Emrik * Binger, Haarlem.



■



CAT. RIJKS ETHN. MUSEUM. DEEL IX. PLAAT X
(,0,/«)



n >
H
?S
co
rn H 3 Z
5
c
co rn c S
O
ra ra r*
X
■o r* >
H
X
<
<
























CATALOGUS
VAN
'sRIJKS ETHNOGRAPHISCH MUSEUM.
DEEL IX
JAVA
EERSTE GEDEELTE
DOOR
Dr. H. H. JUYNBOLL
Directeur van 's Rijks Ethnographisch Museum.
BOEKHANDEL en DRUKKERIJ E. J. BRILL
LEIDEN — 1914



BOEKDRUKKERIJ voorheen E. J. BRILL. — LEIDEN.



to
[Rijstmandjes]
boelat vervaardigd en van boven voorzien van een breeden dunnen bamboerand; de buitenzijde groen geverfd, met roode driehoeken, wier basis den bovenrand van den eveneens rood geverfden voet raakt. Afdeeling Salatiga, residentie Samarang. H. 18 X'9)5) dm. van onderen 9X9,5» van boven 22 cM.
37/501 ') en 380/1'). Rijstmandjes, als voren, doch 501 van buiten zwart geverfd met roode driehoeken,' wier basis den bovenrand van den eveneens rood geverfden voet raakt, terwijl de top bijna den roodgekleurden bovenrand aanraakt; 1 ook van binnen rood geverfd en van buiten verlakt.
H. 21,3 en 14,1, dm. van onderen 9,1 en 6,6 van boven 23,5 en 16,4 cM.
508/43). Als voren, doch de binnenzijde ongekleurd, de bovenrand met een door rotanreepjes bevestigden vergulden hoepel; de buitenzijde zwart gekleurd, met een rooden rand naast den hoepel; een breede gele, naast een even breede blauwe streep, ieder door een rooden rand begrensd, op het midden der buitenzijde; het voetstuk rood gekleurd.
H. 27,8, dm. van onderen n,5X")7i van boven 29,5 cM.
370/1059*). Als voren (Jav. soemboel6), doch van ongekleurde en zwarte bamboereepen zigzagvormig gevlochten, van boven en van onderen drie horizontale en daartusschen verticale rijen. Rond deksel van bamboe met een zwart zigzagpatroon op ongekleurden grond. — Door aanzienlijken gebezigd voor gekookte rijst. Banjoemas.-
H. 14,5, dm. van onderen 6 X 6,4, van boven 14,4 cM.
1126/20. Als voren, doch van ongekleurde bamboereepen gevlochten. De vorm eenigszms afwijkend, lager en breeder uitloopend. Van onderen een vierkante voet van bamboe, van boven een bamboehoepel, die door paren rotanreepen bevestigd is.
H. 23,7, dm. van onderen 14 X 14^7, van boven 33,5 cM.
1647/878. Als voren (Jav. tjiting), van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten (tweerichtingssysteem, tweeslag). Het bovenste deel halfbolvormig, met bodem, randhoepel van rotan, van binnen en van buiten door een smalleren op eenigen afstand gevolgd en met vischgraatvormig vlechtwerk8) van rotanvezels bevestigd; om den bodem een dergelijke ring, door eene verticale bamboestrook gevolgd. De voet van smallere reepen dan het bovenstuk, cylindervormig, naar onderen verwijd, met platten hoepel, op dezelfde wijze als de randhoepel bevestigd. Modjo Agoeng, Djotnbang.
H. 16, dm. 9,5—17 cM.
1647/48. Als voren (Jav. tompo7), rond, van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten (tweerichtingssysteem, tweeslag). Van onderen vierkant, van boven rond. De bovenrand van binnen en buiten met bamboereepen versterkt, die aan de buitenzijde met een netwerk van rotanvezels aan een dunnen reep, evenwijdig aan den bovenrand, zijn verbonden. — Om rijst te wasschen, tevens maat. Modjokirto.
H. 18, dm. 24 cM.
1647/115. Als voren (Jav. toemboe*), van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten (tweerichtingssysteem, tweeslag); nabij den bovenrand is, door een maal
1) Ser. 37 Coll. Kon. Akad. Delft, 1864.
2) Ser. 380 don. Mevr. Daun, 1883.
3) Ned. St. Crt. van 6 Maart 1886, n°. 55. — Ser. 508 don. Mevr. Wienecke, 1886.
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 196/12.
5) Vreede, I, 874, s. v. a^£^ir*^/^ * mandje voor gekookte rijst, met oversluitend deksel.
6) Mason, Vocabulary, s. v. borderwork en fig. 3.
7) Jasper, Vlechtindustrie, pl. I: toemboe. — Vreede, I, 696, s. v. ntsntv^mi-^i\\: ronde, van bamboe gevlochten rijstmaat. — Jasper, Vlechtwerk, 131, 134, 142, 176, 221.
8) Jasper, Vlechtindustrie, pl. I. — Vreede, I, 702, s. v. «s^gi'> — Jasper, Vlechtwerk, 130, 131, 134, 136, 141, 142, 174, 176.



12
[Rijstmandjes. Doozen voor het bewaren van spijzen]
kant. De randhoepels van mand en deksel en de pooten met rotanvezels bevestigd. — Gebruikt om gekookte rijst op tafel te brengen. Pandeglang. H. 27 en 20,5, dm. 30,5 en 20 cM.
1647/243. Rijstmandje (Jav. soemboel), als voren, doch met overschuivend halfbolvormig deksel'). De randreep van mand en deksel van zwart 'geverfde bamboe, door een smalleren gevolgd en met zeer fijne rotanreepen bevestigd. Hierbinnen een verticale bamboereep. Het voetstuk van bamboe, van onderen recht afgesneden, van boven convex en rustende in vier houten pooten, die aan den randhoepel met een rotanlusje bevestigd, van buiten uitgeschulpt, van binnen en van onderen afgerond zijn. Het deksel uit eene dubbele laag zigzagvormig vlechtwerk bestaande, de buitenste veel fijner dan de binnenste. Onder den randhoepel een bamboereep, die om dien van de mand past. — Voor het bewaren van gekookte rijst. Soebah, Pëkalongan.
H. 23, dm. 14,5 cM.
370/1061*). Als voren (Jav. tjiting*), doch de vier pooten van onderen spiraalvormig, van boven vogelbekvormig uitgesneden en elkaar onder den bodem kruisend; met rond opschuivend deksel. — Om gekookte rijst in te bewaren. Pikalongan.
H. 13, dm. 11,7 cM.
1647/49. Doos (Jav. tènongk), rond, van bamboe zigzagvormig gevlochten met plat deksel. De voet bestaat uit een breeden gebogen bamboereep. Daarboven een bodem van zigzagvormig gevlochten reepen, aan den rand omgebogen en geklemd tusschen een breeden reep aan de binnen- en twee smalle aan de buitenzijde, met een netvormig vlechtwerk van rotanreepen bevestigd; daarboven nog een rondgebogen bamboering. Het vlechtwerk van het bovenvlak van het deksel van fijnere reepen en een patroon van concentrische ruiten vormend. — Voor het bewaren van spijzen. Tringgalek, Kidiri.
H. 16, dm. 25 cM.
300/915. Als voren (Jav. tènong), doch grooter; het vlechtwerk van het overschuivend deksel zonder versiering. — Voor het bewaren van spijzen gebruikt. Pandeglang. H. 27, dm. 50,7 cM.
1647/241. Als voren (Jav. tènong), met opschuivend deksel. De rand vastgeklemd om een ronden verticalen bamboereep als voet met behulp van twee dunne bamboereepjes, in het midden met een zwarte streep, aan den voet en onderling verbonden door een netwerk van rotanvezels met driehoekige openingen. Boven het vlechtwerk een hooge, ronde bamboereep, met bamboevezels bevestigd. Het vlechtwerk van het deksel van ongekleurde en zwarte bamboereepen in een patroon van afwisselend gekleurde zigzaglijnen, met in dwarse richting op regelmatige afstanden een gelen reep. Soebah, Pikalongan.
H. ii, dm. 21 cM.
123/12. Als voren (Jav. tènong), doch de wanden rood, op het deksel twee roode en twee zwarte driehoeken. De randen van doos en deksel verguld. Preanger Regentschappen. H. 16, dm. 39,8 cM.
123/13. Als voren, doch de voet zwart en de rand van het deksel rood gekleurd. Het vlechtwerk van het deksel met een patroon van twee breede, elkaar kruisende banden, een groene met roode randen en daarbinnen een roode met gele randen, overigens zwart gekleurd, de rand gedeeltelijk verguld. Tjiandjoer, Preanger Regentschappen.
H. 9,4, dm. 16 cM.
1) Mayer, I, 29, afb.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n*. 194/12.
3) Jasper, Vlechtindustrie, 13.
4) Vreede, I, 612, s.v. ^asn^«p\: groote ronde etensmand met deksel. — Mayer, I, 29, afb.— Jasper, Vlechtwerk, 132 met fig. 152, links.



20
[Rijstblok. Stampers. Dekseltje. Kruidenwrijvers. Sambalvijzel. Mortier. Schotels]
37/413 *). Model van een rijstblok, als voren, doch met vijf gaten en een stamper. Zonder uitsteeksel.
L. 18,3, br. 4, h. 3,2, 1. stamper 10,1, dm. 0,6 cM.
360/7280—7281. Stampers, in het midden smal, aan beide uiteinden breed uitloopend; de uiteinden van 7281 cylindervormig, van 7280 achthoekig. L. 31 en 20,4, dm. 3,1 en 2,1 cM.
370/1961. Houten dekseltje (Jav. kekeb), met knop. — Van een koekoesan (?) J).0. Dm. 16,4, h. 7 cM.
880/28. Kruidenwrijver (Jav. oettg-oettg*), van geelachtig hout, van onderen cylindrisch; het schuins achterovergebogen boveneinde in doorsnede ovaal; aan den bovenkant even voor het uiteinde van eene inkeping voorzien en als greep dienend. Soerabaja.
L. + 13, dm. aan het ondereinde 3,4, aan het boveneinde 1,5 X 2>3
880/29 *)• Als voren, doch grooter en de greep op een hertenpoot gelijkend en met convex uiteinde. Pekalongan.
L. 23,5—27,5, dm. aan het ondereinde 3,8 X 4,8 cM.
880/30s). Als voren, doch het uiteinde van de greep vleugelvormig uitgesneden. Afd. Bodjo JVegoro, resid. Rimbang. L. 21, dm. aan het ondereinde 2,9X3)3
880/31. Als voren, doch van roodbruin hout gesneden; het ondereinde in doorsnede vierkant, met gebroken hoeken; het uiteinde van de greep eenigszins staartvormig uitgesneden en naar boven gebogen.
L. 28,4, dm. aan het ondereinde 3,7 X 4,7 cM.
880/27. Als voren, doch van een stuk hertshoorn vervaardigd, ruw bewerkt; onregelmatig achtkantig in doorsnede, met achterovergebogen, langen, in doorsnede vierkanten steel.
L. 18, dm. aan het ondereinde 3,5, van den steel + i cM.
1001/58. Bruinhouten sambalvijzel (Jav. Hoelang9), van boven veel wijder dan van onderen en met schotelvormige uitholling; met daarbij behoorenden houten, gebogen wrijver, welks achtereinde plat en staartvormig is uitgesneden. Krawang.
H. vijzel ii, dm. van boven 17,7, van onderen 8,7, 1. wrijver 17,5, dm. 2,5 cM.
659/1177). Houten mortier (Soend. Hoelang9), afgeknot kegelvormig, de wanden min of meer gebogen (model). — Hierin wordt de rijst omgeroerd. W. Dm. aan den bovenrand 5,4, h. 4,5 cM.
123/14. Schotel, van ongekleurd hout, gedraaid. Rond. Preanger Regentschappen. Dm. 33,5 cM.
370/1959. Ronde houten vruchtenbak, als voren, doch zwart gekleurd, met rooden platten rand en een rooden cirkel in het midden. Tïgal. Dm. 38 cM.
1) Ser. 37 coll. Kon. Akad. Delft, 1864.
2) Mayer, II, 461, 3°. en 467, i°. — Cat, Bat. Gen. n°. 1371.
3) Vreede, I 128, s. v. «^<^my\ — Mayer, I, 32 en 222, afb. — Veth, IV, 340.
4) Cat. Kol. Tent. Amst, 1883, 9' kl. n*. 194/3.
5) Cat. KoL Tent Amst. 1883, 9e kl. n». 328/5 f.
6) Vreede, II, 360, s. v. n^nn \
7) Ned. St Crt. van 7 Aug. 1889, n«. 184.
8) Coolsma, 84, s. v.: „een uitgeholde houten bak, om de gaar gestoomde rijst door omroering af te koelen."



22
[Etensdragers. IJsemmer. IJstoestel. Presenteerblad. Lepels]
37/401. Etensdrager (Mal. ümpat makanan1), waarin ieder Javaan, die te gast gaat, zijne spijzen bij den gastheer laat bezorgen, daar het de gewoonte is, dat ieder zijne spijzen op een maaltijd of feest medebrengt. In den vorm van een houten huis op zes pooten met dak van ongekleurde, in een patroon van Andreaskruisen gevlochten bamboereepen, met nok van bamboe, waaronder een bamboestaafje als draagstok. Model.
L. draagstok 15,5, L bak 7,3, br. 4,7, h. 6 cM.
37/431. Als voren (Soend. dongdang*), van ongekleurd hout, in den vorm van een huisje, met dakvormig los deksel, rechthoekig gevlochten van smalle bamboereepjes, zwarte en ongekleurde in een patroon van Andreaskruisen. Onder de nok een draagboom met twee aan de uiteinden bevestigde dwarslatten. — Om borden, eetwaren enz. te vervoeren. W.
L. draagboom 17,5, L bak 9,3, br. 6,$, b. 8,5 cM.
370/1140'). IJsemmer (Jav. fimba*), van hout, cylindervormig, van binnen wit, van buiten groen gekleurd, met drie roodgekleurde ijzeren banden, waarvan een langs den bodem. Soerabaja.
H. 25,5, dm. 19 cM.
370/11395). IJstoestel (Mal. tong poefiran6) ès), bestaande uit een emmer als n°. 1140, doch binnenin is een blikken cylindervormige bus en bovenop een groengeverfde houten kruk, die in de blikken bus draait. Soerabaja.
H. 43, dm. 22,5 cM.
954/12'). Presenteerblad, van bruin hout, rechthoekig, met afgeronde hoeken, met een schuin staand handvat van geelkoper en hout, in het midden convex, aan elke der korte zijden. De rand zwart gekleurd en naar buiten gebogen. — Europeesch model. Djapara.
L. 34, br. 21 cM.
e. Van klapperdop.
341/148), 370/1153 •), 880/36. Lepels (iroes19), van een stuk klapperdop, dat met houten pennen (14 én 36) of rotanvlechtwerk (1153) binnen de inkeping van het ondereinde van een houten, plat ovalen (36 en 14) of cylindervormigen (1153) steel bevestigd is. Op eenigen afstand van de inkeping is de steel (bij 14 en 36) aan beide kanten uitgeschulpt. 14: Java, 1153: Bantam, 36: Probolinggo.
Dm. klapperdop 6—9,7, steel 20,5—39,5, DT- idem 1—2,5 cM.
1001/41 & 62. Als voren (tjènlong), bestaande uit een schotelvormig (41) of bladvormig (62) stuk klapperdop, bevestigd binnen eene inkeping van het vingervormig verlengde ondereinde van den ronden, gedraaiden palmhouten steel, die bij 41 aan het midden van een ringvormig rugje en aan het boveneinde van een knopje is voorzien, terwijl hij bij 62 omgebogen is en in een platte, naar boven gerichte krul eindigt. 41: Krawang; 62: Bantam.
Dm. klapperdop 13,3 en 9,5, 1. steel 39,5 en 16,5, d. 2 cM.
1) Klinkert, s. v. v. timfat en makan.
2) Coolsma, 86, s. v. dongdang.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ic* kl. n°. 329/10 h.
4) Vreede, I, 702, s. v.
co
5) Cat. Kol. Tent. Amst, 1883, io» kl. n°. 329/10/;.
6) Klinkert, s. v. v. tong en poet'êr.
7) Serie 954 don. Ass. Res. v. Djapara, 1893. — Zie N. St. Crt. v. 10 Juli 1894, n°. 158.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n". 203/14.
9) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n°. 193/10.
10) Mayer, II, 459, fig. 1. — Cat. Bat Gen. n°. 1379.



[Wrijfsteen. Bak. Vijzel. Lepel. Vork. Glazendeksels. Drinkwaterkruiken]
3i
370/1361 Wrijfsteen, als voren, doch rechthoekig en plat, met afgeknot pyramidevormig voetstuk. De rolsteen cylindervormig, als 880/166, doch van lichter grijzen steen. Soerabaja.
L. wrijfsteen 28, br. 18, h. 7,9, 1. rolsteen 21, dm. 5,7 cM.
880/169. Bak, van grijs vulkanisch gesteente, om kruiden in te wrijven, eenigszins langwerpig ovaal en van onderen bol, overigens ruw en onregelmatig gebeiteld. Java (?)-. % 35,5, br> 33)5, <*• 8,3 cM.
880/26J). Vijzel met stamper*), van eene vulkanische steensoort vervaardigd, de vijzel in den vorm van een rond bakje met platten bodem en schuins naar den bodem toe afloopenden wand; de wrijfsteen in doorsnede onregelmatig vierkant. Batavia.
H. vijzel 8, dm. van boven 12,5, van onderen 6, 1. stamper 14, dm. idem 4,6 X 5 *M.
e. Van hoorn of schildpad.
370/1159 *). Zwarthoornen lepel voor salade (Mal. sendok slada5), van Europeeschen vorm. Soerabaja. Dm. 4,8, 1. steel 11,7 cM.
370/1158. Zwarthoornen vork, voor salade; met vier tanden, van Europeeschen vorm. Soerabaja. L. 18,5, br. 1,5 cM.
370/11236). Zwarthoornen glazendeksels (jav. toetoep gëlas'), het midden bol. Soerabaja. Dm. 9,2 cM.
370/1124 8). Als voren, doch van schildpad, met een beenen knop in het midden. Soerabaja. Dm. 9,2 cM.
f. Van metaal*).
370/968 ,0). Roodkoperen drinkwaterkruik (Jav. kendi toetoep11'), met tuit en deksel. Bovenop om de tuit eene versiering van bolletjes tusschen verticale lijnen. Jogyakarta.
H. 20,5, dm. 17,5 cM.
370/971 "). Als voren (Jav. kendi toetoef), doch van geelkoper. De hals, de tuit en het deksel met bladvormig graveerwerk en bandji-patioon, omringd door schubben en begrensd door een toempaï-motief, versierd. Soerabaja. (Zie de afbeeldingen op blz. 32).
H. 23, dm. 18 cM.
1) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9° kl. n°. 195/4.
2) Cat. Kol. Tent. Amst, 1883, 9e kl. n». 58//.
3) Vgl. H.artwich, fig. 151, n°. 3. Volgens hem zou die vijzel dienen, om arecanoten fijn te stampen.
4) Cat KoL Tent Amst 1883, ic* kL 329/9?-.
5) Klinkert, s. v. v. sendok en sïlada.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n9. 329/90.
7) Vreede, s. v. v. h^k^m^n en tfrlruiMjj\
8) Cat. Kol. Tent Amst. 1883, ie* kL n*. 329/9 </.
9) de Does, pL VI. — Jasper, Het een en ander over de metaalbewerking der Javanen {T. B. B. XXII), 212—248.
10) Cat KoL Tent Amst 1883, 9e kL n°. 198/7.
11) Vreede, s. v. v. £n<yn^ en(l!^lc^m^s
12) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. n°. 329/4/.



3*
[Waterketel]
370/951'). Roodkoperen waterketel 0av. tjirèt*), bolrond van vorm, met omhoog gebogen tuit Met deksel en met hengsel. Jogyakarta. H. 10, dm. 16,2 cM.
1) Cat. Kol. Tent Amst 1883, 9e kl. n*. 198/17.
a) Vreede, I, a6i, s. v. «K»«<n<is»j\ — Mayer, I, 33, afb. en II, 467, afb. — Veth, IV, 340.



34
[Suikerpot. Lepel. Deksels. Waterschepper. Rijstbakken. Schuimspanen]
hout, versierd met drie paren ingesneden lijnen, steekt in een hollen koperen cylinder. Binnenin een koperen afgeknotte kegel, waarvan de top uitsteekt boven het, van twee handvatten voorziene deksel. De bodem concaaf, met een rond gat in het midden, dat gevormd wordt door den bovengenoemden kegel. Jogyakarta. H. 13, dm. 11,7 cM.
370/943 ')• Suikerpot, van geelkoper, met een horizontalen rug op den buik en daarboven met twee ingesneden evenwijdige horizontale lijnen. Naar boven breed uitloopend; met een hengsel aan weerskanten. Het bolvormige deksel met drie paren ingesneden cirkels en met een halfcirkelvormig handvat. Madioen.
H. 18, dm. 16,2 cM. Zie plaat I, fig. 4.
300/989. Lepel, van geelkoper, de lange steel heeft aan het boveneinde een haak, de schotel cirkelrond. Jogyakarta. Dm. 4, 1. steel 11,3, br. 0,5 cM.
370/956'). Roodkoperen deksel 0av. kikêp*), van een koekoesan, halfbolvormig met vooruitstekenden rand. Bovenop een halfcirkelvormig handvat. Jogyakarta. Dm. 41, h. 20,5 cM.
1001/25 *)• Als voren (Jav. kekep), van een rijstkoker, doch het bovengedeelte vaasvormig6). Model. Tigal. Dm. 16, h. 10 cM.
1001/20"). Waterschepper (Jav. siwoer1), van roodkoper, eenigszins cylindrisch, doch van onderen wijder dan van boven en met cylindrische rechte, daaraan vastgeklonken bus voor den steel. Ttgal.
Dm. 9,8, h. 9,5, 1. bus 6,5, dm. 2 cM.
1001/3 *). Rijst bak (Jav. tjepon9), model van roodkoper, op vierkanten breeden voet, van boven wijd uitloopend, met verdikten rand en een rug daaronder. Tigal. H. 12,4, dm. 13,3 cM.
1001/2 ,0). Als voren (Jav. soemboeln), model van roodkoper, doch met bol deksel, op vierkanten breeden voet Tigal. H. 19, dm. 16,6 cM.
880/53. Schuimspaan, met bus, om er een houten [steel in te steken, volgens Europeesch model van vertind plaatijzer vervaardigd. De schotel met een aantal gaatjes. L. in projectie 23,5—25,5, dm. schotel 8,5—10,5 cM.
1001/16 ,!). Roodkoperen schuimspaan (Jav. serok1*), ondiep schotelvormig, met vele gaten en met een, daaraan vastgesoldeerde bus voor den steel. Tigal. L. 17,8, dm. lepel 13 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, lo<* kl. n». 338/10. — I. A. f. E. XV, 204 en pl. XVII, fig. 3.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9° kt n°. 198/13.
3) Vreede, I, 451, s. v. £iiQtiui^\ — Cat. Bat. Gen. n». 1371.
4) Cat. Batav. Tent. n°. 894.
5) Mayer, I, 229, afb. en II, 467, afb.
6) Cat Batav. Tent. n°. 894.
7) Vreede, I, 812, s. v. £iit^\— Cat. Bat. Gen. n». 1390.
8) Cat. Batav. Tent. n«. 894.
9) Vreede, I, 288, s.v. £J^m,>«i^ — Cat. Bat. Gen. n">. 1373.
10) Cat. Batav. Tent. n°. 894.
11) Vreede, I, 874, s. v. a^^njj/s
12) Cat. Batav. Tent. n». 894.
13) Vreede, I, 763, s. v. « aJinrntMrta\ — Cat. Bat. Gen. n**. ifflS,



[Sigarenkokers. Sigarentaschjes]
49
402/3'). Sigarenkoker, bekervormig, met opschuivend deksel; volgens de omslingeringsmethode *) gevlochten van zwarte en ongekleurde rotanreepen met witte ruitjes en strepen op zwarten grond. De bodem vooruitstekend. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 13, dm. 9,8 cM.
1647/33 *). Als voren, van rotanreepen om hoepels volgens de omslingeringsmethode4) gevlochten. Bekervormig, met opschuivend gebombeerd deksel en uitstaanden hollen voet. Enkele zwarte reepen zijn in de overigens kleurlooze ingevlochten en vormen op voet en doos rijen driehoeken, groot en klein, door een getanden rand gescheiden en hier en daar kleine ruitjes; op het deksel een groote zespuntige ster; de bovenranden van deksel en doos zwart en de figuren zoowel aan de binnen- als de buitenzijde en binnen den voet zichtbaar. Preanger Regentschappen.
H. 18, dm. 9,5 cM.
1647/458. Als voren, bekervormig, op ronden uitstaanden voet, doch het deksel minder gebombeerd. Vervaardigd van om rotanhoepels geslingerde fijne rotanreepen, ongekleurd, doch met enkele zwarte voor het patroon: dunne randjes langs de randen van koker en deksel; op den koker twee, op het deksel ééne rij aaneensluitende driehoeken; verder op deksel, koker en voet regelmatig gegroepeerde kleine ruiten. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 16,5, dm. voet 8, dm. koker 4—8,5 cM.
101/37—38*). Sigarentaschjes, plat, van zeer grove (37) of zeer fijne (38) bladreepen, diagonaal gevlochten, met inschuivend deksel. Cheribon. L. 11,6, br. 6,4—6,7 cM.
185/12. Als voren (Mal. timpat rokok9), doch van de bladeren van de wilde ananas (Mal. daoen pandan7), gevoerd met een grof gevlochten binnenbekleedsel; met schuine strepen, gevormd door een bruinen tusschen 2 roode reepen. — Bij de inlanders gebruikt voor het bewaren van siroetoe's8) of rpkok's daoen, zijnde fijn gesneden Javaansche tabak, in gedroogd nipah-bbid gerold.
L. 14, br. 8,5 cM.
185/14. Als voren (Mal. timpat iimbako9), doch diagonaal gevlochten van ongekleurde en roode reepen, die twee, elkaar kruisende breede banen vormen; met een lossen binnenkoker van grover vlechtwerk. — In de buitenbezittingen dient de binnenkoker voor betelblad (Mal. daoen sirih '•), de buitenkoker voor de genoemde tabak. De bladeren van de wilde ananas (Mal. daoen pandan) moeten, alvorens zij geschikt zijn ypor het vlechten der kokers, de volgende bewerking ondergaan: de bladeren worden eerst van hunne doornen ontdaan, verder in reepep gesneden; de reepen ongeveer 2 uren in water afgekookt, een nacht in koud water geweekt en dan op steenen geslagen; vervolgens in de zon uitgespreid en gedroogd, met een ruwen houten stamper op een steen gestampt, om ze plat te maken, daar zij door het drogen in de zon omgekruld zijn; daarna met een bamboezen plankje afgeschrapt, op nieuw in de zon gedroogd, gestampt, weder afgeschrapt, worden de reepen plat en voor het vlechten geschikt.
L. 10, br. 10,5 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n°. 382/2. — Ned. St. Crt. van 11 September 1884, n°. 214. o«) Jasper, Vlechtindustrie, 66—67. — Idem, Vlechtwerk, 56, 57, 94, 139 e. v.
3) Jasper, Verslag derde jaarmarkttentoonstelling, pl. 9, rechts 'beneden. — Idem, Vlechtwerk, fig. 168.
4) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56, 57, 94, 139, i4°> 147, '65 enz.
5) Ser. 101 ex. Tent. Parijs, 1867.
6) Klinkert, s. v. v. timpat en rokoi. 7) O. c. s. v, daoen en pandan.
8) Vreede, I, 765, s. v. t^n^^
9) Klinkert, s. v. v. tïmpat en tümiako. 10) O. c. s. v. v. daoen en sirih.
Cat. Rijks-Ethu. Museum, DL IX. 7



5°
[Rookgereedscbap]
1489/1Sigarentaschj e, als voren, doch van vischgraten open gevlochten, met vier horizontale evenwijdige lijnen. De bodem en het bovenvlak van het inschuivende deksel dichter gevlochten. — Vervaardigd in Singapore. Java (?).
L. 11,5, br. 7 cM.
460/8. Koker voor tali api (vuurtouw), van buffelhoorn, cylindervormig, met drie groepen van drie evenwijdige horizontale ruggen. Op het bovenvlak een knopvormig uitsteeksel, dat in het midden doorboord is, om het vuurtouw door te steken. — Vroeger bij de gegoede Javanen en de Europeanen te Batavia en elders in gebruik, voor het aansteken van sigaren, enz.
H. 14, dm. 8 cM.
360/5347. Als voren, cylindervormig, van zwart hoorn, doch met eenige paren ingegrifte cirkels. Het bovenvlak langzaam naar het midden oploopend. Op het uitsteeksel een eenigszins kegelvormige stop met knopvormig uiteinde, dat door een koordje aan het bovenvlak bevestigd is. — In October 1865 veroverd op roovers van Solok, doch afkomstig van Java.
H. 22. dm. 15 cM.
91/14'). Bundel lonttouw (Mal. tali api*). L. 21 cM.
913/39*). Vuurstok (Jav. oepit6), zijnde een bundeltje bloemscheeden (schutblad) van den kokospalm, aan reepen gesneden, zachtgeklopt en samengebonden met bamboevezels op regelmatige afstanden.
Lu 81,5 cM. • -it'.X .
91/15. Bos, van stokjes van gedroogde karbouwenmest, gebezigd als lont. L. ± 46 cM.
370/1227'). Bruinlederen tabakszakje, langwerpig vierkant, met klep. Van binnen in twee afdeelingen verdeeld. Gesloten door een riem, die door twee schuiven gaat. Magïtan. .N 4*?
L. 9,5, br. 7,2 cM.
300/1665. Tabaksdoos, van geelkoper, met deksel, langwerpig vierkant, met afgeronde hoeken, de zijden met verheven randen. Jogyakarta. H. 3,2, br. 8,2, L 16,5 cM.
370/1144. Als voren, van geelkoper, doch achthoekig, op ronde pooten. Tigal. H. 9, br. 13,8, 1. 21,4 cM.
847/1197). Zilveren tabaksdoosje, aan een ketting. Rand met deksel. Van buiten en haut reliëf versierd met bloem- en bladfiguren, de bolle bodem onversierd. Dm. 5, d. 3,8 cM.
1) Ser. 1489 don. Prof. dr. A. W. Nieuwenhuis, Juli 1905.
2) Ser. 91 aankoop 1868.
3) Klinkert, s. v. tali.
4) Ned. St. Crt. van 25 juli 1891, n°. 172.
5) Vreede, I, 136, s. v, iu^Qiasn^\
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n». 338/2 h.
7) Ser. 847 don. dr. I. Groneman, 1892.



54
[Polsringen. Armbanden. Vingerringen]
1419/6. Polsringen, bestaande uit vier snoeren kleine kralen, de buitenste licht1 rood, de beide middelste lichtrood, wit en zwart (bij 2 exemplaren) of groen (bij een exemplaar). Op gelijkmatige afstanden een dubbele en twee enkele groote zwarte tonvorm ige kralen. Drie stuks. Palaboean. w.
Dm. 4,5—5, d. 1,2 cM.
1419/5. Als voren, doch de beide buitenste rijen uit groene, de beide binnenste uit afwisselend witte, zwarte en lichtroode kleine kralen bestaande, met vier groote ton-vormige kralen daartusschen. Een paar. Palaboean. W.
Dm. 4,6 X Si d> M cM-
88/4a&b1). Armbanden, van schildpad, open gewerkt in bloem- en bladpatroon. Aan den voorkant versierd met ingekraste, met ruiten gevulde driehoeken. De rand gekarteld.
Dm. 6, h. 4,8 cM.
370/1240'). Koperen kinderarmbanden, een paar, van buiten versierd met een ingeprikte golflijn. De uiteinden over elkaar loopend. Madioen. Dm. 4,4, d. 0,5 cM.
300/988. Een paar armbanden, de buitenzijde convex, met drijfwerk (bloemen en arabesken) versierd, van binnen concaaf; van dun geel bladkoper vervaardigd. Jogyakarta. Dm. 7,1 van bniten, 5 van binnen, d. 2,1 cM.
315/7'). Een paar zilveren armbanden, en reliëf bewerkt in bloem- enblad'rankenpatroon aan de convexe buitenzijde, de binnenzijde concaaf. De uiteinden over elkaar loopend. Java (?).
Dm. 6,5, d. 1,4 cM.
370/1244*). Een paar gouden kinderarmbanden (Jav. gelang6), en reliëf bewerkt in bladpatroon aan den buitenkant.' De uiteinden over elkaar loopend. Soerabaja.
Dm. 4,5, d. 1,3 cM.
370/1245'). Gouden vrouwen armbanden (Jav. gelang), een paar. Van buiten en reliëf versierd met bloemornament, een swastika en een vogel. De uiteinden over elkaar loopend. Soerabaja.
Dm. 5,5, d. 1,5 cM.
1754/1—27). Twee vingerringen, van hout, met ingebrande figuren versierd. Dm. 2, d. 0,4 cM.
83/5. Koperen vingerringen(Jav. ali-ali'), touwvormiggedraaid.—Voor vrouwen van den geringen stand, twee stuks. Dm. 1,7 cM.
300/986. Geelkoperen vingerring, met drie spiralen. Jogyakarta. Dm. 1,8, d. 0,8 cM.
1) Ser. 88 don. dr. G. J. Wienecke, 1868.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ic-e kl. n». 338/1 x.
3) Serie 315 don. H. C. van den Honert, 1882.
4) Cat, Kol. Tent. Amst. 1883, 10e kl. n». 329/3^.
5) Vreede, II, 599, s.v. Sitnjt\ — Poensen, 286: De gelang is een ring, die zoowel door jongens als meisjes, ab armband aan de polsen wordt gedragen. 288: De gïlang draagt het meisje wel tot zij den huwbaren leeftijd heeft bereikt. Als bruid draagt zij ze meermalen van goud, fraai met graveerwerk voorzien. — Mayer, II, 528, afb. — Vgl. Cat. Bat. Gen. n°. 1071.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n». 329/3
7) Serie 1754 geschenk H. H. Zeylstra, 1910.
8) Veth, IV, 360. — Vreede, I, 109, s. v. unrv>\



[Vingerringen. Heupsieraden. Gordels]
55
16/654. Koperen vingerring, met ovale plaat, waarin een geslepen stuk glas gevat is. .
Dm. 2, dm. plaat 1,5 X 1,6 cM.
16/653. Geelkoperen ring, met ovale plaat, waarin een zwarte steen is gevat. Dm. 1,9, dm. plaat 1,7 X 2,1 cM.
16/650—651. Zilveren vingerringen, met ovaal plaatje, waarin een roode (650) of groene (651) steen is gevat.
Dm. 1,9 en 2, dm. plaat 0,5 X 1 en °,9 X 'i5 CM.
16/652. Als voren, met ronde plaat, waarin een paars steentje gevat is. Dm. 1,9, dm. plaat 1,3 X '>5 CM.
1089/11'). Als voren, doch met een geslepen slangensteen (bruinrood), in een ovaal plaatje gevat.
Dm. 1,9, dm. plaat 1 X liS CM.
370/1251*). Gouden vingerringen (Jav. ali-ali, Mal. tjintjin 3); aan de voorzijde drie met een diamant ingelegde plaatjes; twee stuks. Soerabaja. Dm. 1,8 cM.
e. Heupsieraden, gordels.
300/985. Gordel, bestaande uit een platten reep geelkoper. Jogyakarta. L. 56, br. 3,6 cM.
880/87. Buikband (Tav. pünding *), bestaande uit tien langwerpig vierkante metalen platen, om de andere wit of geel, die met scharnieren aan elkander zijn verbonden; aan den buitenrand van de beide eindplaten is een haak van koperdraad bevestigdAllé platen zijn met drijfwerk versierd; in het midden een ruit, opgevuld met bloemen en bladeren en langs den rand eene streep van ingeprikte punten. Op de gele platen is het drijfwerk roodgekleurd.
L. 63,5, br. 3,8 cM.
300/1376. Als voren, van verguld bladzilver, acht langwerpig vierkante platen, de beide uiteinden afgerond. De platen geornamenteerd met effen ruiten, omringd door bloemen en bladen en reliëf. Zonder haak.
L. 60, br. 4 cM.
370/1246 s). Als voren (Jav. pending), doch van goud, bestaande uit negen platen, op dezelfde wijze versierd als n'. 1376, doch omgeven door een rand van krullen. — Door huishoudsters gedragen. Soerabaja.
L. 62, br. 4,5 cM.
300/1377—1378 en 1576/12 8). Als voren, doch van zilver en uit acht (1377 en 1378) of negen (12) platen bestaande. Ornament: een rechthoek, bij 1378 en 12 omgeven door een rand van korrelige verhevenheden en bij alle drie door vierbladige bloemen en een slanglijn, die bij 1377 enkel, bij 1378 dubbel en bij 12 oo-vormig is, 12 geschonden.
1» 46,5—57, br. 3,5—4 cM.
1) Ser. 1089 aankoop Baron Sloet van de Beele, 1896.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io» kl. n°. 329/3 b.
3) Klinkert, 272, s. v. tjintjin. — Haver, II, 528, afb.
4) Vreede, II, 194, s. v. £tm\ — Poensen, 9—10. — Vgl. Cat. Bat. Gen. n°. 1074.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io» kl. n«. 329/3/.
6) Ser. 1576 aankoop 1906.



56
[Gespen. Ketting]
880/108 IJzeren gesp (timangan1) bësi serasah perak*), van een lijfgordel in den vorm van twee slangen; de staart der eene is om den kop der andere gekronkeld; de schubben door ingegrifte dwarshjnen aangegeven; de kop met ingelegde zilveren figuren versierd. Afd. Salatiga, res. Sêmarang.
L. 6, br. 3,4 cM.
880/1094). Als voren (timangan bêsi serasah mas6), doch met sporen van verguldsel aan de koppen en staarten der slangen. Twee stuks. Afd. Salatiga, res. Sêmarang. L. 6,7, br. 3,8 cM.
880/1 ne). Geelkoperen gesp (Jav. timangan koeningan), wat den vorm betreft geheel overeenkomende met n°. 108, doch van geelkoper vervaardigd en «onder aanduiding der schubben door ingegrifte lijntjes. Afd. Salatiga, res. Sêmarang.
L. 6, br. 3,3 cM.
880/215 Ab voren, doch het ornament bestaat uit gedreven bladranken en bloemen en reliëf. Afd. Salatiga, res. Sêmarang. L. 6,3, br. 3 cM.
880/1108). Als voren (Jav. timangan koeningan9), als n'. 108, wat den vorm der voorzijde betreft, doch van geelkoper vervaardigd, met in een scharnier beweegbaren tand. Afd. Salatiga, res. Sêmarang.
L. 6,5, br. 5,5 cM.
880/112 10). Als voren, met in een scharnier beweegbaren tand, doch de omtrek langwerpig vierkant, met afgesneden hoeken, zonder slangenkoppen. Afd. Salatiga, res. Sêmarang.
L. 6,5, br. 5,5 cM.
880/213 "). Als voren (Jav. timangan koeningan), doch de rand met gedreven bladranken en bloemen en reliëf versierd, evenals n°. 215. Afd. Salatiga, res. Sêmarang. L. 6,8, br. 5,9 cM.
180/214. Als 'voren (Jav. timangan koeningan), doch ovaal van vprm, de rand opengewerkt en versierd met bolvormige verhevenheden. Afd. Salatiga, res. Sêmarang. L. 8, br. 6 cM.
185/11 12). Zilveren ketting met zilveren haak, bij gegoede inlandsche jonge vrouwen en meisjes te Batavia in gebruik. Het oogje aan den tong van den haak dient, om het geheel, dat tusschen den sarong of tusschen den buikband van edel metaal (ikat pënding) of van gewoon band (tali sarong) midden voor het lijf gestoken wordt, met eene speld te bevestigen. De kleine haak dient, om er den waaier aan te hangen; het uiteinde van de ketting is voor sleutels bestemd, die meestal insgelijks tusschen den buikband of den sarong geborgen worden. Het zilver wordt met tamarinde en zout gepolijst. Batavia.
L. 44 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n°. 123/24.
2) Vreede, I, 710, s. v. Sn4»s
3) Klinkert, s. v. v.: van ijzer, met zilver ingelegd.
4) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9» kl. n». 123/25.
5) Mas = goud.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9<= kl. n». 123/23.
7) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9<= kl. n". 123/23.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 123/23.
9) Vreede, s. v. v. Sn<ti\ en o^gp
10) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n°. 123/23.
11) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n°. 123/23.
12) Ser. 185 don. J. J. Korndörffer, 1877.



[Schaamdeelenversiering. Beenringen. Knoopen]
57
/. Versiering der schaamdeelen.
227/1'). Zilveren schild1) (Jav. kaloks), met twee zilveren ringetjes, tot bedekking der schaamdeelen voor meisjes. — Niet alleen in Ned. Indie, doch ook in Stam gedragen4).
H. 9,7, br. 8,3 cM.
1089/10. Als voren, doch meer hartvormig en langs den rand met drijfwerk in bladpatroon versierd; van onderen is een en van boven zijn twee vierbladige rozetten. De laatste bevatten ieder een oogje ter bevestiging van het plaatje. Deze oogjes heeten klinting 5).
H. 6,7, br. 6,8 cM.
227/2. Zilveren schaamdeelenbedekking (Jav. kontolan •), twee platte bolletjes als bellen, harde balletjes bevattende, elk met een ringetje en een zilveren, naar beneden nauwer toeloopend pijpje met zilveren ringetje aan het boveneinde. — Voor jongens.
L. pijpje 5,3, dm. 1,1, dm. bolletjes 2,4 cM.
. 83°/57- Als voren (Jav. kontolan 7), doch van Berlijnsch zilver vervaardigd, bestaande uit twee lensvormige belletjes en een afgeknot kegelvormig pijpje, alle drie van een oogje voorzien, waardoor een wit katoenen band is geregen. — Het sieraad dient tot schaambedekking van Javaansche jongetjes, die pas beginnen te loopen. Sêmarang. L. pijpje 2,9, dm. 0,8, dm. belletjes 3 cM.
g. Beenversiering.
370/1253. Twee verzilverde beenringen, met vier belletjes van geelkoper, die geregen zijn door de elkaar niet rakende, platte, slangekopvormige uiteinden. Soerabaja.
Dm. 6,2 X 6,8 cM.
1419/4. Als voren, doch van koperdraad vischgraatvormig gevlochten, ieder met vijf koperen belletjes. Palaboean. W. Dm- 4iS X 5,4 cM.
h. Verschillende versiering.
9I3/I78)- Gouden kraagknoopen, plat bolvormig, opengewerkt filigraanwerk. 3 paren.
Dm. 1,5 cM.
913/159). Gouden kabaja-knoopen10), afgeplat bolvormig, filigraanwerk. 36 stuks. Als voren, doch kleiner. Dm. 1,1 cM.
1) Ser. 227 don. Mr. M. C. Piepers, 1879.
2) Wilken, Handleiding, 50—51. — Poensen, 1. c. XX, 287. — Vreede, II, 738 s. v. icwnoSai\ — Oosting, Soend. Wdb. s. v. «i&n — Veth, Java, IV, 357, noot. — Ind. Gids
1880, II, 566. — van Hasselt, Midden-Sumatra, 27 met pl. XII, fig. 10. Klinkert s. v.
t/aping. — Hardeland, 510, s. v. saping. — Matthes, Atlas, pl. XV, fig. 28. Mever en
Richter, pl. 28, fig. 8. — van Eck, Bal. Wdb. 202, s. v. bafong. — Cat. Borneo, I, 292.
3) Vreede, I, 555, s. v. tcnn«pt»m»\
4) Ehlers, lm Sattel durch Indo-China, 11,280, afb.: silberner Schild siamesischer Kinder.
5) Poensen, L c. 287—288.— Vreede, 1,485, s. v.
6) Vreede, I, 408, s. v. ntm$namnrujf\ — Cat, Bat Gen. n«. 1314.
7) Poensen, Iets over de kleeding van den Javaan (Med. Ned. Zend. Gen. 1866), blz 287
8) Ned. St. Crt van 25 Juli 1891, n». 172.
9) Ned. St Crt van 25 Juli 1891, n°. 172. 10) Vgl. Cat. Bat. Gen. n°. 1078.
Cat. Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX. g



5»
[Knoopen. Speld. Pop. Besnijdeniswerktuigen
913/16Gouden kabaja-knoopen, als voren, de voorzijde plat met opgesoldeerde ster van fijne draadjes met eene kleine bolvormige verhevenheid als middelpunt. 36 stuks.
Dm. 1,1 cM.
370/1243 *). Gouden knoopjes (Jav. kantjing1), vierkant, zonder filigraanwerk, doch met steentjes ingelegd, in zilver op een zwart lakensch lapje met rooden en witten rand. 18 stuks. Soerabaja.
Dm. 0,9 cM.
370/1216 *). Stel hemdsknoopen (Mal. saprangkat kantjing kïmedja*), van zwart hoorn, vier kleine en twee groote, op een vierkant rood lapje. Soerabaja. Dm. groote knoopen 2,2, kleine 0,7 cM.
370/1254. Kabaja-speld, van zilver, in den vorm van een vlinder, opengewerkt en met edelsteenen (?) ingelegd. In het midden een grootere steen, in blauw email gevat. Bovenaan drie zilveren bloemen, ieder met een steentje ingelegd, op ijzerdraad. Soerabaja.
Li, vlinder 4,4, br. 3,4 cM.
1108/4e). P°Pi voorstellende een jong meisje, geheel naakt. Op het voorhoofd een kuif (Jav. koentjoeng1) en op het achterhoofd een tweede (gombak8). De versierselen zijn:
t. Een zilveren halsketting (kaloeng9) van vier snoeren. In het midden, op de borst afhangend, een rechthoekig doosje van wit glas met zilveren rand. Daaromheen een langere ketting van roode kralen, waaraan geelkoperen schijven met eene bloemversiering en reliëf.
2. Een geelkoperen ketting van drie snoeren om de heup, waaraan de hartvormige schaamplaat (katok 'hangt, met bloem vormige versiering en ge tan den rand.
3. Polsringen (gflang11), aan den linkerpols, bestaande uit drie snoeren roode kralen en zilveren bolletjes.
4. Een enkelring (krontjong11), waaraan vijf rinkelende belletjes hangen, om dén rechterenkells). Het vierkante voetstuk wit. In het midden eene vierbladige roode bloem en aan dé hoeken groepen van drie groene bladeren met gele randen. Batavia.
H. 40,5 cM.
II. Mutilatie van het lichaam.
123/4KX-e. Besnijdenisgereedschap14), bestaande uit: a. een mesje15), het lemmet met zeer stompe punt, de rug convex, de snede concaaf, de greep van donkerbruin hout.
1) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n". 172.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. n». 329/3 e.
3) Vreede, I, 396, s. v. «nSjji*
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n°. 329/901.
5) Klinkert, s. v. v. prangkat, kantjing en kgmedja.
6) Cat. Poppen Batavia, pag. 5, n'. 4. — Cat. Poppen den Haag, 16.
7) Vreede, I, 397, s. v. <*^'^n'>
8) O. c. II, 622, s. v. nomt^Kvjf\ 9) O. c. I, 507, s. v. umria\
10) O. c. I, 555, s. v. Kn<qapii(njf\ Ook badong genoemd (Vreede, II, 738, s. v. xmniCat\).
11) O. c. II, 599, s. v. <Qn.i\ — Poensen, 1. c. 286.
12) Vreede, I, 421, s. v. n^inxhus — Poensen, 1. c.
13) Vgl. over sieraden van kinderen: Poensen, 286—289.
14) WlLKEN, Besnijdenis (B. T. L. Vk. 4» volgr. X (1885), p. 168—170.— Idem, Handleiding, 225—233. — Poensen, Kleeding (M. N. Z. G. XX), 291—292. — Mayer, 387—391. — Jacobs, Critische beschouwingen over de theorie van Dr. Ploss enz. (/. A. f. E. IV), 185—201 en 244— 255. — Winter, Instellingen, gewoonten en gebruiken der Javanen enz. (T. N. I. 1843,1), 706—708.
15) Jav. siking (Poensen, 1. c, 292. — Vreede, I, 790, s. v. SJiiïn \). — Mayer, 388, afb. (afwijkend).



[Besnijdenisgereedschap. Rotanhaak. Fop. Hoed]
S9
b. Een klem'), bestaande uit twee houtjes, wier uiteinde door omwinding met touw aan elkaar bevestigd is.
c. Een houten pennetje. — De besnijder steekt dit pennetje (c) onder de voorhuid, vormt hiermede een plooi, die in de klem (b) wordt vastgehouden en welk ingeklemd gedeelte van de huid met een mesje (a), meestal een oud scheermes, wordt afgesneden. Bij meisjes wordt de besnijdenis door oude vrouwen en wel met het lemmet van een rijstmesje (ani-anï) verricht. Een klein gedeelte van het praeputium clitoridis wordt met den duimnagel der linkerhand over een stuk koenjit (den wortel der curcuma Ion ga L.) getrokken en afgesneden.
L. mesje 13,5, 1* klem 13,4, 1. pennetje 12 cM.
913/62 *). Besnijdenisgereedschap, bestaande uit: «.Een bamboezen, overlangs gehalveerd plankje, welks uiteinde met een breeden band van geelkoper is omwoeld. — Dient als knijpertje, waarmede het praeputium gedurende de operatie wordt vastgehouden. L. 26,2, d. 0,7 X 1,8 cM.
b. Een cylindervormig bamboezen staafje, dat bij de operatie tusschen eikel en praeputium wordt geschoven. L. 20, d. 0,6 cM.
123/530-^. Rotanhaak (Jav. tjtngkal(a) en twee lijfbanden (b-e) van open gevlochten lontarblad. — Door de jongens na de besnijdenis voor den buik gedragen, om den gewonden penis te beschermen.
L. haak 30, dm. 10,5, dm. lijfbanden 10 X 24 CM.
1108/34 *). Pop, voorstellende een pas besneden kind (Jav. pengantèn soenats), gekleed als volgt: gebatikte hoofddoek, koelambi van zwart laken met twee zilveren, met een geelkoperen paard versierde knoopen. De bibid evenals de hoofddoek gebatikt in een patroon van bruine evenwijdige lijnen op witten grond, gescheiden door smalle blauwe dwarsbanden met bruine bladranken. Smalle gordel van zilverdraad. Krawang.
H. 56 cM.
IH. Kleeding. a. Hoofdbedekking. I. Van bladree pen.
830/9. Hoed (Jav. tjaping0) rimboeloeng1), rond, puntig oploopend, vervaardigd uit aan elkander genaaide stukken van de bloemscheede van den nipaA-boom; langs den rand (Jav. èmpèr *) van binnen en buiten voorzien van smalle bamboehoepels, die door rotanvezels tegen den rand zijn bevestigd. De punt van den hoed is versierd met een bos palmvezels en bovendien een eindweegs met rotanreepen omvlochten tot een traliewerk; van binnen is de hoed voorzien van een hoofdring9), bestaande uit zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen. Kindal, res. Sêmarang.
H. 24, dm. 39 cM.
1) Jav. sapit. — Mayer, 390, afb. (afwijkend).
2) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n°. 172. C v t.--
3) Mayer, 390. — Vreede, I, 311, s. v. «mnm\
4) Cat. Tent. Poppen Batavia, pag. 10, n°. 8. — Cat. Tent. Poppen den Haag, 19.
5) Vreede, s. v. v. mngg\ en o^taen^ \
6) Poensen, 408—409. — Jasper, Vlechtindustrie, 14, n. 31. — Idem, Vlechtwerk, 81, fig. 61— 63. — Veth, IV, 357.
7) Vreede, s. v. v. ojiSïn en a^g«rij\: nipah-soort.
8) Poensen, 1. c. 408.— Vreede, I, 168, s.v. mun«ra-jT\
9) Deze heet ikïr-iker, bttngkïr of iëroekan (Poensen, 1. c. en Vreede, s. v. v. — Cat. Bat. Gen. Suppl. i, p. 54, n°. 4686).



6o
[Hoeden]
1647/4 ')• Hoed, als voren, doch van lontarbladreepen, met <z^/J)-touw in cirkelvormige gangen aan elkaar genaaid; kegelvormig, het oppervlak flauw gebogen; smalle, eenigszins schuine rand, aan drie zijden met smalle reepjes bamboe omzoomd. Op eenigen afstand daarvan aan de buitenzijde een smalle bamboering. Zonder hoofdring. Djombang, afd. Soerabaja, Dm. 30, h. 27 cM.
880/83. Als voren, puntig oploopend, van aan elkander vastgenaaide reepen palmblad, die tot drie driehoeken in schuinsche richting zijn vereenigd; op den top is eene pluim van vederen bevestigd en daaromheen eene ruit van katoenen draden gevormd; in plaats van een randhoepel zijn een aantal fijne rietreepen aan den rand vastgenaaid; van binnen is de hoed van een gevlochten hoofdring voorzien. Soerabaja.
Dm. 23,5, h. ± 9,5 cM.
417/1s). Als voren, van palmbladeren aaneengenaaid, puntig oploopend. Langs den rand drie bamboehoepels en op eenigen afstand daarvan een bamboelatje. Ook aan den binnenkant een dergelijk latje. Zonder hoofdring.
H. 17, dm. 44,5 cM.
1647/574- Als voren {tjafing), van gïbang *)-blad, helmvormig *), de reepen straalsgewijze gelegd en in rondgaande gangen met grijs garen doornaaid. Randhoepel van bamboereepen, aan de buitenzijde met vischgraatvormig vlechtwerk van rotanreepen bevestigd. Hoofdring van breede, rechthoekig gevlochten ^««^-reepen. Aan den randhoepel een lusje van grijs touw. Mataram (jogyakarta).
H. 16, dm. 23 X 34 cM,
300/1271. Als voren, in den vorm van een helm, doch in het midden concaaf; van breede bladreepen te samen genaaid. Op den bol een ronde plaat. Rand met dunnen bamboereep. Van binnen een hoofdring, met wit katoen gevoerd. Batavia.
H. 17,5, dm. 22 X 36 cM-
I752/596)« Als voren, doch van buiten geel gekleurd. Boven den randhoepel een band vischgraatvormig vlechtwerk van bruine rotanreepen. Op den bol drie geelgekleurde schijven. Hoofdring van rechthoekig vlechtwerk. De randen in het midden concaaf7).
H. 13,2, dm. 33,5 X45,5 cM.
1647/573- Als voren (Jav. tjaping), van gibang-Uad, plat schotelvormig; de reepen straalsgewijze en in rondgaande gangen met grijs garen doornaaid. Randhoepel van bamboereepen met een, aan de buitenzijde aangebracht vischgraatvormig vlechtwerk van rotanreepen bevestigd. Hoofdring van rechthoekig gevlochten reepen. Mataram [Jogyakarta).
H. 11, dm. 29 X 40 cM.
1647/2. Als voren, van in cirkelvormige gangen, doch met agM-vezeh aan elkaar genaaide lontarbladreepen, rond, eenigszins gewelfd met afgeknot kegelvormigen bol met gewelfd bovenvlak. Langs den buitenrand drie dunne hoepels van bamboe en op eenigen afstand daarvan op het bovenvlak een zeer dunne bamboering. Geen hoofdring. Djombang, res. Soerabaja.
Dm. 50, h. 14 cM.
1) Jasper, Vlechtwerk, 82, fig. 64.
2) VXEEDB, ï, 188, s. v. iun!rnrujj\: garen of draad van de bastvezels van de gïbang-palm.
3) Ser. 417 aankoop 1883.
4) Corypha umbraculifera L. (Filet, n°. 2456).— de Clercq, p. 210, n». 887: Corypha Gebanga Bl,
5) Jasper, Vlechtindustrie, pl. IV, onderaan links.
6) Serie 1752 don. Mevr. Grinwis Plaat, 1910.
7) Vgl. Jasper, Vlechtindustrie, pl. IV: tjaping van lontarblad (tweede rij, links).



[Hoeden]
61
■ 880/82. Schotelvormige hoed, met smallen rand, van een dikke laag bladeren, die met rietreepen aan elkander zijn vastgenaaid. Rïmbang. Dm. 30,5, h. ± 6 cM.
880/84. Als voren, plat, flauw puntig oploopend, van palmblad vervaardigd en van binnen gevoerd met zigzagvormig vlechtwerk van breede bamboereepen. Daar waar de steel uit het blad is verwijderd, is een halfronde rotanlat dwars over de eene helft aan den hoed bevestigd en langs den rand met fijne rotanreepen een uit twee stukken rotan bestaande randhoepel.
Dm. 54,4, h. ± 9 cM.
2. Van vlechtwerk').
37/SS9- Als voren, doch van ongekleurde palmbladreepen zigzagvormig gevlochten. Met een bamboezen hoofdring van hetzelfde vlechtwerk. Schotelvormig, het midden m een flauwe punt oploopend. Randhoepel van eenige dunne bamboeringen, die door paren reepen bevestigd zijn.
Dm. 57, h. 13 cM.
101/1. Als voren, van bamboereepen zigzagvormig gevlochten, met rand en hoofdring van bamboe. De bol afgeknot kegelvormig met convex boveneinde. De rand smal. Cheribon.
Dm. 32,5, h. 14 cM.
300/1259. Als voren, bolvormig, stomppuntig, met breeden rand, netachtig vlechtwerk van grove vezels. Pati. Dm. 34, h. 16 cM.
1647/7. Als voren, kegelvormig. Het geraamte wordt gevormd door zeven dunne bamboelatjes, in den top elkaar kruisende en in den vorm van den hoed gebogen Aan de buitenzijde zijn hierover talrijke dunne bamboestokjes gelegd in cirkelvormige gangen stevig aan elkaar sluitende en aan de binnenzijde vastgestoken tusschen gedroogde bladeren, die aan die zijde eene dakpansgewijze bekleeding vormen. Over het onderste deel zijn aan de binnenzijde die bladeren met dunne bamboereepen in cirkelvormige gangen aan elkander genaaid. Geen hoofdring. Djombang (Soerabaja)
Dm. 36, h. 25 cM.
1647/11. Als voren, kegelvormig, doch van een dubbele laag ongekleurde bamboereepen, de buitenste van smallere dan de binnenste, zigzagvormig (tweerichtingssysteem tweeslagJ) gevlochten. Langs den rand, met wit touw vastgenaaid, drie dunne bamboereepen. Hoofdring van dezelfde samenstelling als de binnenste laag vlechtwerk Djombang (Soerabaja).
Dm. 40, h. 12 cM.
123/81. Als voren, van binnen van grof, van buiten van fijn zigzagvormig bamboevlechtwerk, doch met een roodgekleurden rand, die door paren reepen bevestigd is Zonder hoofdring. Op den bol een stompe punt. O.
Dm. 29, h. 14 cM.
130/253). Als voren, zigzagvormig van bamboereepen gevlochten, doch aan de buitenzijde een figuur, gevormd door drie banden, die op den top samenkomen en bestaan uit zwarte ruiten, gevuld met vijf Andreaskruisen en daaronder zigzagstrepen gevolgd door smalle roode en zwarte lijnen. De randhoepel van boven zwart gekleurd' De hoofdring opengewerkt, met zeshoekige openingen. Dm. 39,8, h. 16 cM.
1) Mayer, 471, afb. fig. 1 ea 3.
2) Jasper, Vlechtindustrie, 61. — Idem, Vlechtwerk, 47, 50, 58, 60, 82 84 00 121 enz
3) Ser. 130 don. Baron C. H. B. von Rosenberg, 1871.



62
[Hoeden]
913/84'). Hoed (1. Soend. doedoekoej1), h. Soend. en Mal. toedoeng*), Jav. tjaping, Indramajoesch dial. tjatom *), als voren, van een dubbele laag bamboereepen gevlochten, breede reepen van binnen en smalle bruine en ongekleurde reepen van buiten, waardoor een patroon van elkander kruisende strepen, ruiten, Andreaskruisen en zigzagstrepen is verkregen. Binnen in den hoed is een rotanhoepel bevestigd. Indramajoe.
Dm. 38, h. 14 cM.
913/85 5). Als voren, doch kleiner en zonder Andreaskruisen in 't patroon, maar in plaats daarvan met reeksen van zwarte en bruine ruitjes. De rand is door middel van fijne rotanreepen aan een bamboehoepel vastgevlochten. Zonder hoofdring.Geheel versierd.
Dm. 31, h. 12 cM.
913/86 6). Als voren, het patroon van het vlechtwerk echter verschillend; om den top een driehoek, gevuld met een dubbele reeks van Andreaskruisen, die door driehoeken omsloten worden. Op den top is een stompe kegelvormige punt van zilver op
913/86.
zeskante basis, die met bladvormig graveerwerk is versierd, bevestigd. Binnen in den hoed is een breede hoofdring met groote zeskante gaten en gedeeltelijk met zwart katoen bekleed, bevestigd. (Zie bovenstaande afbeelding). Dm. 31, h. 12 cM.
1) Ned. St. Crt. van 15 Juli 1891, n». 172.
2) Oosting, s. v. h^d^k^hmj^ — Coolsma, 83, s. v. doedoekoej (k.), toedoeng (1.).
3) Klinkert, 208, s. v. toedoeng. — Coolsma, 402, s. v. — Jasper, Vlechtwerk, 81, 82, 85, 87, 89, 90, 92, 94, 95, 199, 202.
4) Groneman, Bladen uit het Dagboek van een Indisch genetsheer, blz. 339, noot 173.
5) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n°. 172.
6) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n°. 172.



[Hoeden]
63
123/82. Hoed, als voren, van bamboe en lontarblad zigzagvormig gevlochten, van buiten ongekleurd, rood en zwart, van binnen ongekleurd en zonder hoofdring. De rand is van buiten zwart gekleurd. Van buiten is het vlechtwerk fijner dan van binnen. Het patroon aan de buitenzijde bestaat uit Andreaskruisen, omsloten door ruiten en driehoeken, zigzagstrepen enz., gekruist door drie breede evenwijdige roode banden en andere figuren. O.
Dm. 32. h. 14 cM.
417/2. Als voren, puntig toeloopend, van binnen ongekleurd, van buiten van ongekleurde en zwarte bamboereepen met roode kruisvormige figuren, waardoor een patroon ontstaat van een driehoek om den top, waarbinnen een rij ruiten en drie, door driehoeken omsloten Andreaskruisen, zich bevinden. Rondom dien driehoek zwarte zigzagstrepen. De bamboerand bevestigd door omvlechting aan weerskanten met paren rotanreepen. Op den bol een uitsteeksel van vischgraatvormig rotanvlechtwerk, als voren.
Dm. 40, h. 16 cM.
1647/10. Als voren, kegelvormig, doch met afgeronde punt en onversierd, van een dubbele laag zigzagvormig vlechtwerk, de binnenste veel grover dan de buitenste. Aan den rand twee met grijs touw vastgebonden, zeer dunne bamboereepen; op eenigen afstand daarvan aan de binnenzijde een smalle bamboering. Hoofdring van dezelfde samenstelling als de binnenste laag vlechtwerk. Djombang (Soerabaja).
Dm. 41, h. 13 cM.
300/SS- Als voren, van zeer fijne bamboereepen zigzagvormig gevlochten, ongekleurd, doch zoowel van binnen als van buiten van dezelfde reepen. Het patroon bestaat uit vier ringen van verticale en overigens horizontale reepen. De randhoepel gevlochten. Bantam.
Dm. 42, h. 13,5 cM.
370/1163 l). Als voren (Jav. kroedoek), van buiten van ongekleurde bamboereepen, doch van binnen van lontarbladreepen zigzagvormig gevlochten. De bamboehoepel om den rand door omvlechting met rotanreepen bevestigd. Zonder vlechtpatroon. Pekalongan.
Dm. 43, h. 19 cM.
370/1166 & 11701). Als voren, (1170: tjoetjoeran'), 1166: tjaping mentoe), doch zoowel van binnen als van buiten van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten. Aan de buitenzijde een patroon, gevormd door vier reepen, die elkaar op den bol kruisen. Van binnen een hoofdring en een bamboering op eenigen afstand van den rand. Pikalongan.
Dm. 39 en 36, h. 13 en 12,5 cM.
300/1249. Als voren (Jav. toedoeng gatabag), dubbel zigzagvormig vlechtwerk: van binnen lontarbladreepen, van buiten bamboereepen, schotelvormig. Rand van bamboe met rotanreepen bevestigd; diagonaal van lontarbladreepen gevlochten hoofdring.
Dm. 53,5, h. 12 cM.
300/41. Als voren, doch van buiten van smalle, van binnen van breedere bamboereepen gevlochten. De randhoepel met zwart touw bevestigd. De hoofdring van dezelfde samenstelling als de binnenzijde. Sêmarang.
Dm. 45, h. 11 cM.
370/1168 *). Als voren (Jav. wangoen figalan*), van bamboereepen zigzagvormig
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n«. 121/1.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n»; 121/1.
3) Vreede, I, 252, s. v.
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9« kl. n«. 121/iy.
5) D. i. „van Tggalsch model" (Vreede, s. v. v. öo^m^n en iQrmrujj\).



70
[Mutsen. Hoofddoeken]
katoen omboord. — Wordt voor hetzelfde doel gebruikt als n'. 53. Singen kidoel, res. Sêmarang. Dm. 15 cM.
830/55. Mutsje, als voren, doch van wit, met roode bloemen bedrukt katoen vervaardigd en gevoerd met wit katoen, met bonte bloemen bedrukt. De rand met rood katoen omboord. — Wordt voor hetzelfde doel gebruikt als n°. 53. Salatiga, res. Sêmarang.
Dm. 16 cM.
830/52. Als voren (kopjah ') boeat anak anak1), van zwart laken, gevoerd met wit katoen en in het midden van den bol met rood katoen; de voering is met het laken verbonden door middel van doornaaiing op vele plaatsen. Aan de buitenzijde is in het midden van den bol een kwastje van roode wollen draden op een groen fluweelen rozet bevestigd. — Gedragen door Soendaneesche kinderen van één tot tien jaren. Krawang.
Dm. 16 cM.
370/11815). Kindermutsje (Jav. kêrpoes*), van wit keper, de ronde bol van binnen met wit katoen gevoerd, van buiten met rood flanel overtrokken en met bladeren en takken van gouddraad en met loovertjes versierd. Sêmarang.
Dm. 15, h. 8,5 cM.
880/77. Als voren, doch van blauwgrijs katoen, gevoerd met wit katoen, met roode s-vormige figuren en doornaaid met groene draden. Op het midden van den bol een kwastje van donkerroode draden. Buitenzorg.
Dm. 21, h. 13 cM.
880/78. Kalotje (kêrpoes6) merdh 8), als voren, maar van rood garen gebreid met kwastje van hetzelfde materiaal en versierd met dwarse en golvende strepen en reliëf. Buitenzorg.
Dm. 18, h. 12 cM.
370/1289. Als voren, van rood flanel met zwarten kwast op den bol, halfbolvormig. Soerabaja.
Dm. 20, h. 13 cM.
830/56. Als voren, doch helmvormig, met zeer lang nekstuk, van grasgroene sanella vervaardigd en versierd met opnaaisels van loovertjes en bestiksels van gele, roode, oranjekleurige en groene wol, in den vorm van vierbladerige bloemen. Rondom den bol en langs den rand is een wit golvend lintje genaaid. Gevoerd met wit katoen, de rand omboord met rood katoen.— Wordt voor hetzelfde doel gebruikt als n°. 830/53. Salatiga, res. Sêmarang.
Dm. 22 cM.
5. Hoofddoeken').
300/313—314. Hoofddoek (Jav. iktt woeloeng8), van inlandsch katoen geweven, indigoblauw van kleur. Tweemaal (313) of driemaal (314) geverfd. Sêmarang. L. 112 en 105, br. 112 en 106 cM.
1) Vreede, I, 517, s. v. «n?iy^.
2) Mal. „voor kleine kinderen."
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n». 351/0,20.
4) Vreede, I, 435, s. v. «mi^M/p — Poensen, Kleeding (M. N. Z. G. XX), 283, noot 1 en p. 411. 5) Vreede, I, 435, s. v. nryu^Mj(\
. 6) Merah (Mal.) = rood (klinkert, s. v. merah).
7) Poensen, 405—407. — Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, 80—89.
8) Vreede, s. v. v. vn£n«snfi\ en — Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, 84. — Poensen, 405: „Bij zijn werk draagt ieder inlander bij voorkeur, en in 't algemeen draagt ieder bejaard inlander, een blauw geverfden, effen hoofddoek." — Vgl. 1. c. p. 407. — van der Aa, II, 53: ikatQ).



[Hoofddoeken]
7i
300/312. Hoofddoek, als voren, doch van Europeesch katoen geweven, lichtblauw (biroe) geverfd. Sêmarang. L. 106, br. 106 cM.
1761/1Als voren, doch paars, met geïkatlen*) rooden spiegel. L. 104, br. 100 cM.
1676/13 3). Als voren, doch versierd met witte vaasvormige figuren, afgewisseld door blauwe palmetten *) en kleine blauwe sterretjes, op zwarten, roodgespikkelden grond. De rand aan de bovenzijde geheel en aan de beide zijkanten halverwege verdeeld in roode vierhoekjes. Nabij het ondereinde een opschrift in Latijnsche cijfers en letters. — Europeesch werk. L. 73, br. 90 cM.
1676/3. Als voren, doch zwart met gebatikten rand6), verdeeld in een aantal breedere ongekleurde en smallere zwarte banden; de laatste met ongekleurde plekjes, de'eerste met zwarte haakvormige figuren. In het midden de ongekleurde spiegel (modang0) met een rand van naar binnen gekeerde zwarte haakvormige figuren. Aan de vier hoeken een zwarte ruit, begrensd door waaiers.
L. 112, br. 108 cM.
300/371. Als voren, doch indigoblauw en saga-bruin. Het patroon bestaat uit een parang roesak klitik 7)-motief met ingevoegde gevleugelde dieren. De spiegel (modang) met een naaldenrand (tjoemingkiran 9). Soerakarta.
L. 108,5, br. 106 cM.
300/348. Als voren, doch sterk gesteven. De spiegel (modang) donkerbruin met haakvormige en daaromheen rankvormige figuren. De rand bestaat uit golflijnen met ingevoegde paren C7<wwa&x-vleugels (/ar8), die een achtstralige ster omsluiten en groepen van vier-, zes- of achtbladige bloemen. De buitenrand door evenwijdige naalden gevormd (lilma da "). Batavia.
L. 104, br. 100 cM.
. 3°°/3S0' Als voren, doch de spiegel (modang) zonder haakvormige uitsteeksels (tjoemingkiran), omgeven door vier driehoeken, waarvan twee tegenover elkaar met een £a»$ï,,)-patroon en de overige met golflijnen gevuld zijn. Aan den rand een vaartuig (patroon kapal kandas '*) ?), vierspakige wielen, bladeren, bloemen enz. Batavia. L. 108, br. 106 cM.
1) Serie 1761 don. Mej. C. A. Fischer, 191 i.
2) Rouffaer, Cat. Tent. O. I. weefsels enz. den Haag, 1901, p. 14—29.
3) Ser. 1676 aankoop 1908.
4) Jav. terongan. Vgl. Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 60. — Rouffaer, Cat. Tent. den Haag, p. 89, n°. 552: eierplant-achtig.
5) In Kidiri heet dit soort tjeleng kawïngen (varken dat door den nacht overvallen is) in Soerabaja wana kabïsmi (verbrand woud). Vgl. Poensen, 406. — Vreede, s. v. v. iqiwnnjis (£»êi\ uHit en
6) Poensen, 405. — Vreede, II, 495, s. v. ipennoN — Rouffaer en Juynboll, Batikkunst,
84—87 met pl. 8, 24 onderaan, 26 midden en 27 rechts. — Rouffaer, Cat. Tent. Botterdam, 1902, p. 7.
7) Rouffaer, Batikkunst (Bul. Kol. Mus. 1900), p. 38. — Poensen, 406. — Vgl. Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 26, fig. 1.
8) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 26, fig. 2 en p. 98—103. — Rouffaer, Cat. Tent. Rotterdam, 1902, p. 7.
9) Vreede, II, 93, s. v. t(ü\ — Rouffaer, Batikkunst, 19.
10) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, 88. — Vreede, I, 541, s. v. (jQraiJIN n) Rouffaer, Batikkunst, 45—46: maeanders.
12) Gestrand vaartuig (Rouffaer, 1. c. 48.— Vreede, s. v. v. tmuinji^s en «nrrrnMix).— Vgl. Rouffaer, Cat. Tent. den Haag, 96, n°. 617.



tg
33
o
O
22 O. o re W
Patroon van een hoofddoek (300/1332J.



[Hoofddoeken]
73
300/349. Hoofddoek, als voren, doch in de driehoeken, die met golflijnen en een bandji-pa.troon gevuld zijn, zijn paren vleugels (/ar) en bladeren ingevoegd. Aan den rand zeer gestileerde vogels en bladranken. Batavia.
L. 107, br. 105 cM.
3°°/3SI- Als voren, doch de spiegel met tjoemïngkirang s, omgeven door een smallen band met bladranken tusschen twee smalle donkerbruine banden. Het patroon van den breeden rand bestaat uit druivenbladeren en druiven (dus kimbang anggoer'). Batavia.
L. 109, br. 106 cM.
300/1332. Als voren, doch niet gesteven, de spiegel (modang) wit met kleine bruine tjoemïngkirang's. De rand blauw. Aan de vier hoeken een groote vogel') met uitgespreide vleugels en daartusschen achtbladige bloemen, wit en j^a-bruin. Tjengka/ Sewoe, Pati, Djapara. (Zie de afbeelding blz. 72).
L. 107, br. 107 cM.
300/1335. Als voren, doch de spiegel (modang) donkergroen, overigens wit en sogabruin met enkele blauwe lijnen. De geheele ruimte gevuld met kleine figuren, vleugels (slmlnt), ook huisjes op palen»), groote bladfiguren, ineengekrulde rupsen enz. Vorstenlanden. (Zie de afbeelding blz. 74).
L. 107, br. 107 cM.
300/1328. Als voren, doch de spiegel (modang) wit met blauwe tjoemïngkirang's, overigens blauw en bruin met witte figuren: kammen of lieren met omgekrulde uiteinden, huizen, vazen enz. doch geen bloemen of dieren. Het patroon misschien klpltan *) (?).
L. 104, br. 102 cM.
264/293. Als voren, doch met lichtblauwen grond en grooten witten spiegel (modang) met blauwe tjoemïngkirang1 s. De witte figuren bestaan uit paren vleugels (lar) vogelkoppen, bloedzuigers enz. Het patroon is misschien alas-alasan6). Stranddistrteten.
L. 113, br. 109 cM.
300/1329. Als voren, doch indigoblauw en soga-biuiD. De spiegel (modang) wit met rechte naalden, omringd door een blauwen rand en een smallen band bloem- en bladfiguren op witten grond. De rand vertoont een patroon van twee vogels zonder pooten, met langen krommen hals, tegen elkaar gekeerd (paradijsvogels (?), dus manoek dewata') en verder ingevoegde vleugels (lar), rupsen, bloemen en krulletjes. Aan den buitenrand naalden (klmada). Vorstenlanden.
L. 106, br. 106 cM.
101/18. Als voren, doch met blauwe en bruine figuren op witten grond (latar poettk). De spiegel wit met vlammende tjoemïngkirang's. De geheele rand gevuld met kleine krul- en haakvormige figuren, o. a. zeer gestileerde vogels, vleugels (lar) enz Sêmarang, x '
L. 11 o, br. 108 cM.
300/1331- Als voren, doch de figuren wit en bruin op blauwen grond (latar irlng) De spiegel wit rnet gebogen tjoemïngkirang's. De rand versierd met rupsen, bloedzuigers, insecten, schubben, waaiers enz. Aan den buitenrand drie rijen kleine cirkels of schubben.
L. 108,5, br. 104 cM.
1) Rouffaer, Batikkunst, 31,11». 22. — Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, ?\. 17, onderste figuur.
2) Patroon: maneek Z>ja(ojoei (Rouffaer, 29, n«. 7. — Vreede, II, 437, s. v. <K«pnjui\). — VgL Rouffaer, Cat. Tent. den Haag. 68, n». 441. . '
3) Vgl. Rouffaer, 42, n°. 63: simin djolln.
4) Rouffaer, 48, n. 77: waaierachtig. — Vreede, I, 513, s. v. £iQ^
5) Rouffaer, 28, n°. 2. — Vreede, I, 122, s. v. tmMo^\
6) Rouffaer, Batikkunst, 28, n°. 6. — Vgl. Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 4.
Cat. Rijks-Ethn. Museum, DL IX. JO



4».
o
O
a
o
CD
9?
Patroon van een hoofddoek (300/1335).



[Hoofddoeken. Slèndang's]
75
101/17. Hoofddoek, als Voren, doch de spiegel (modang) met herhaaldelijk uitgeschulpten rand en de tjoemêngkirang's gestileerd tot afwisselend roode en zwarte dieren. De grond paars. Aan de vier hoeken een figuur, bestaande uit twee vleugels (lar), die een kroon omsluiten en daarboven twee zeepaardjes (?). De buitenrand bestaat uit vierbladige witte bloemen op rooden grond. Sêmarang.
L. 112, br. 107 cM.
300/1330. Als voren, doch zonder spiegel (modang); blauwe grond met achtbladige witte bloemen en bruine bladeren. De buitenrand met naalden. Pasoeroean. L. 104, br. 104 cM. Zie plaat III.
300/1334. Als voren, zonder spiegel. De grond wit, met bruine en blauwe figuren: vogels met gestileerde pooten en bloem- en bladfiguren. De randen met naalden (kemadd) als voren.
L. 112, br. 112 cM.
b. Slèndang's»). 1. Geweven.
300/69. Slèndang, van katoen geweven, rood en zwart geruit. Langs de lange zijden een breede strook rood katoen en op eenigen afstand, evenwijdig daaraan, een smalle roode tusschen twee gele strepen. De smalle zijden met franje en versierd met banden gouddraad en ingeborduurde veelkleurige (gele, groene, witte, blauwe enz.) zijden driehoeken, wier toppen elkaar raken, op rooden grond.
L. 224, br. 96 cM.
370/1208'). Als voren, doch donkerblauw. Langs de lange zijden een witte streep. De smalle zijden aan de uiteinden met eenige evenwijdige witte strepen en banden en met blauwe franje. Preanger Regentschappen.
L. 107, br. 60 cM.
300/47. Als voren, doch met roode, zwarte en witte ruitjes; langs de lange zijden een smalle en langs de smalle een breedere lichte streep. Met franje. Buitenzorg. L. 226, br. 62 cM.
300/1340. Als voren, doch van dun, los geweven katoen met donkerroode en blauwe enkele en dubbele overlangsche strepen en roode en witte lijnen in de breedte. Aan een der uiteinden blauwe en roode franje.
L. 232, br. 52 cM.
300/1338. Als voren, van dun geweven katoen, doch rood en wit gestreept in de breedte; afwisselend breede roode banden met witte strepen en witte banden met roode strepen. Aan de uiteinden der smalle zijden een breede roode strook. Met blauwe franje.
L. 245, br- 53 cM.
300/1339. Als voren, van dun geweven katoen, doch licht en donkerblauw gestreept, aan de uiteinden wit en blauw. Uiteinden met witte en blauwe franje. L. 266, br. 59 cM.
264/298. Als voren, doch zonder franje, rood en wit geruit. Dicht bij een der einden een breede strook van smalle horizontale en breedere verticale witte banden op rooden grond.
L. 198, br. 108 cM.
1) Jav. sindjang of slendang (K. Ng.), sampir (K. Ng.), sonder (K. Ng.). — Vgl. Poensen, ,6—7. — Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, 103—107.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. n°. 322/2.



76
[Slèndang's]
300/300. Slèndang, als voren, doch scharlakenrood, geel geruit met enkele witte dwarsstrepen nabij ieder einde. Buitenzorg. L. 383, br. 62 cM.
2. Gebatikt. aa. Zonder franje.
461/20 *). Slèndang, als voren, van katoen, doch gebatikt in kawo'eng-kemplarig*)patroon, wit en sogabruin. L. 144, br. 114 cM.
. 300/1310. Als voren, doch met bruine en blauwe figuren op witten grond (latar poetih): groote gevleugelde dieren (lar), cirkels, uit cirkelbogen bestaande figuren (goenoengan *) ?) enz. Sawat-vzXvoon. De grond gestreept. Vorstenlanden? L. 242, br. 108 cM.
300/340. Als voren, doch het patroon bestaat uit bruine bladranken en blauwe bloemen op witten grond. Dicht bij de uiteinden der smalle zijden een strook witte en bruine bloemen en bladranken op blauwen grond, omlijst door een rand van bruine Z-vormige figuren op witten grond. Sêmarang.
L. 261, br. 85 cM.
300/345. Als voren, doch gesteven; met roode en zwarte figuren op bruinen grond. Het patroon bestaat uit vleugels en groepen Van een tot zeven ruiten en overigens uit golflijnen. Aan de uiteinden der smalle zijden een breede band met zes palmetten, omgeven door bladranken, die ook de randen der lange zijden omsluiten. Batavia4).
L. 140, br. 91 cM.
300/343. Als voren, doch het patroon bestaat uit vogels, wier pooten tot vier bladeren gestileerd zijn en verder uit takken met bladeren. Aan de uiteinden van de smalle zijden zes palmetten, omgeven door bladranken. Met gepulveriseerde rijst gesteven. Batavia.
L. 133, br. 93 cM.
300/344. Als voren, met denzelfden rand en op dezelfde wijze geverfd, doch het batikpatroon in het midden verschillend (groote bloemen, takken en bladeren). Met gepulveriseerde rijst gesteven, als voren. Batavia.
L. 139, br. 90 cM.
300/347. Als voren, doch zonder palmetten aan den rand, de kleur als voren, doch het patroon bestaat uit kronkelende lijnen, wijnbladeren met druiven (kimbang anggoer5); met gepulveriseerde rijst gesteven, als voren. Batavia.
L. 140, br. 45 cM.
300/346. Als voren, zonder palmetten aan den rand en van dezelfde kleur; het patroon op dat van 300/345 gelijkend: ruiten en daartusschen kleine en groote bloemen en garoeda-vleugeh, die een vierspakig rad omgeven; me^gepulveriseerde rijst gesteven, als voren. Batavia.
L. 142,5, br. 87 cM.
1) Ser. 461 aankoop 1884.
2) Rouffaer, Battikkunst, p. 15 en p. 43—45. — Vgl. het Jogyakartasche batikpatroon Serie 847/84. — De naam beteekent: „in de zon gedroogde vlok katoen" (Vreede, s. v. v. mniC^\
en jfr)(Bi-^i\)^
3) Vgl. Rouffaer, Batikkunst, 43.
4) Vgl. wat de kleur en de palmetten aangaat de kleeding van de pop serie 1108/8 uit Batavia.
5) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 17, onderste figuur.



[Slèndang's]
11
300/1322. Slendang, als voren, doch anders gekleurd: roode grond, versierd met blauwe krulachtige figuren, waardoor groote schuine ruiten ontstaan, die met vierbladige bloemen gevuld zijn. Naast ieder uiteinde een rand van krullen (zwart, geel en blauw) en strepen en kleine ruitjes. Slechts aan één kant bewerkt Getjapt').
L. 220, br. 82 cM.
370/1273. Als voren, doch veel smaller en gebatikt in het patroon parang roesak klitik *), bestaande uit dwarse witte banden met kleine, tegen elkaar gekeerde puntige lijnen, gescheiden door smalle, blauw en bruin gekleurde banden met een ruitpatroon. "Van buiten blauwe bogen en een naaldenrand en aan de vier hoeken een achtbladige bloem. Jogyakarta.
L. 214, br. 48 cM. Zie pl. XIII.
bb. Met franje.
300/1325. Als voren, gebatikt, bruin en blauw op witten grond, doch met franje aan de uiteinden der smalle zijden. Het *<r///i-patroon heet oedan riris of liris *) en bestaat uit een aantal schuine smalle banden, afwisselend gestreept of gevuld met ruiten of vierbladige bloemen. Aan de uiteinden der smalle zijden een naaldrand. Sêmarang.
L. 212, br. 50 cM.
370/1213»). Als voren, doch op lichten grond (latar poetih) met bruine figuren: krullen, concentrische halve cirkels, waaiers, vlinders en raderen met zeven spaken. Pekalongan.
L. 243, br. 51 cM.
105/7. Als voren, doch blauw en soga-bmm, gebatikt in 't patroon tjïplok óèndi6), dat bestaat uit bloemen met vierstralige sterren of achtbladige bloemen en concentrische blauwe ruiten. Sêmarang.
L. 214, br. 79. cM.
300/12. Als voren, doch smaller, bruinrood en zwart gekleurd, met een patroon van donkere en lichte evenwijdige zigzagstrepen in de lengte. Aan de uiteinden der smalle zijden een naaldenrand met zwarte franjes. Afd. Bondowoso, Btsoeki.
L. 259, br. 50 cM.
101/19. Als voren, met blauwe en witte figuren op bruinen grond, doch met spiegel (modang) met groote haakvormige tjoemëngkirang's. Het patroon bestaat uit achthoeken, omringd door blauwe zeshoeken en vierkanten met vier witte bolletjes en uit witte cirkels, met bruine s-vormige figuren, omringd door dezelfde figuren. De achthoeken afwisselend met concentrische ruiten of met een tew^'z'-patroon gevuld. Sêmarang.
L. 222, br. 82 cM.
101/34. Als voren, doch indigoblauw en «ga-bruin, met grooten witten, langwerpig vierkanten spiegel (modang) met golvenden rand. Op donkeren grond (latar irtng)
1) Vgl. Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, 200—232.
2) Vreede, s. v.v. m-m •ntuitmj^ en j^ctj^jv — Rouffaer, Batikkunst, 38—39, n°. 55 en het Jogyasche to/£-patroon Serie 847/82.
3) Zachte regen. Vgl. Vreede, s. v. v. a./»an«n^\ en ru-?tiij>jf\ — Rouffaer, Batikkunst, 37, n». 50 a. — Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 24 bovenaan en 78 en het Jogyakartasche Az/iA-patroon Serie 847/2.
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9» kl. n*. 121/7.
5) Metaalbeslag voor binaYs. Vgl. Vreede, s. v. v. QnMuxry^ en nmn\ — Rouffaer, Batikkunst, 51, n°. 85.



7»
[Slèndang's]
gebatikt. Het patroon is een semèn- of sawat ')-soórt en bestaat uit bladeren, vleugels (lar) en langwerpige vierkanten, gevuld met witte cirkels. Met naaldenrand en franje aan de smalle uiteinden. Vorstenlanden. L. 220, br. 81 cM.
3. Van zijde.
264/292. Slèndang, van geelzijden stof met blauwen rand tusschen twee paren smallere roode strepen aan de uiteinden der smalle zijden, waar zich ook franjes bevinden. Langs de lange zijden een smalle roode streep.
L. 186, br. 63 cM.
300/337. Als voren, op gelen grond gebatikte bruine bladrankvormige figuren in de lengte. De uiteinden met franje. Dicht bij de uiteinden een rand bladfiguren tusschen twee strooken haakvormige figuren en daarop volgende een naaldenrand. Sêmarang.
L. 240, br. 63 cM.
370/1215 J). Slèndang pangsi, de grond geel, met donkerbruine en blauwe gebatikte vliegende pauwen (patroon mërak mibër3) en andere vogels en verder bloemen en bladeren. Om de randen een breede strook gestileerde vogels en bladranken tusschen twee randen s-vormige figuren. Aan de uiteinden der smalle zijden een breede strook opengewerkte groene zijde en franje. Pêkalongan.
L. 137, br. 54 cM.
300/336. Als voren, bruin geverfd op gelen grond, in parang roesak klitik *)patroon, de uiteinden met bruine franje. Dicht daarbij een rand van bladranken. Sêmarang.
L. 244, br. 60 cM.
370/1205B). Als voren, doch van witte zijde met gele vlekken (plangi") waarin roode Andreaskruisen, groene T- en zwarte £- en 3-vormige figuren zich bevinden. Met franje. Soerabaja.
L. 120, br. 58 cM.
370/12797). Als voren, plangi-weik, doch het patroon bestaat uit ruiten, gevormd door dubbele reeksen witte kleine cirkels en gevuld met zeven grootere witte cirkels op rooden grond. Langs de lange zijden is een smalle, langs de smalle zijden een breede strook blauw geverfd met witte palmetten en ruiten, gevormd door negen witte cirkels. Met roode franje. Soerabaja.
L. 169, br. 50 cM.
370/1206 *). Als voren, van dunne roode zijde, met een langwerpig vierkant in het midden, gevormd door witte en gele strepen, die ook den buitenrand omgeven. Het ornament bestaat uit witte en gele bloemen en ruiten. Met roode franje. Soerabaja.
L. 206, br. 52 cM.
370/1200 9). Als voren, van plangi-v/erk, doch met groot en, langwerpig vierkanten spiegel (modang) van witte zijde met gele randen en gele plekjes, waarin zich roode,
1) Rouffaer, Batikkunst, 39.
2) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9e kl. n°. 121/2, waar pongsi een drukfout is voor pangsi = dunne Chineesche zijde. (Klinkert, 461, s. v. pangsi II).
3) Vreede, s. v. v. Stuken en aSi£K\ — Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 31.
4) Zie boven tfi. 370/1273 en het Jogyasche iari^-patroon Serie 847/82.
5) Cat Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 124/10.
6) Vgl Driessbn, Tie and Dye-work (I. A. f. E. II, 106—108). — Rouffaer, Cat. Tent. Botterdam, 1902, 31—32. — Abell, Het maken van slendang plangi (Tijdschr. Nijverh. Landb. XXXV, 18—20). — Loeeèr, Textile Verzierungstechniken [Textile Kunst und Industrie Aug. 1908, 345]. — Chobé Raghunath Das, Tie and Dye-work (Journal of Indian Art,vfi. 23, blz. 63)-
7) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, ioe kl. n°. 329/10 a.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 124/3.
9) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10e kl. n«. 407/13*.



[Baadjes. Gordels]
300/1285. Baadje, als voren, van zwart laken, doch met zes geelmetalen knoopen aan het baadje en twee aan den kraag; van binnen met wit katoen, onderrand en hoeken der voorpanden met paars katoen gevoerd. De mouwen zonder knoopen. Zonder zakken. De beide punten van onderen aan de voorpanden loopen in een lange slip *) uit. — Officieele kleeding, als voren. Pati, Tjingkal Sewoe.
L. midden v. d. rug 75, br. 45, 1. mouwen 56,5 cM.
370/1256. Als voren, van zwart laken, doch met negen zilveren vergulde knoopen met een kroon en een W en lange mouwen. Van binnen met wit katoen gevoerd. Zonder knoopsgaten in den kraag. Aan de uiteinden der mouwen eene driehoekige insnijding. Jogyakarta.
L. 56, br. 41, 1. mouwen 53 cM.
300/4. Mannenbaadje, als voren, van zwart laken, doch met tien vergulde knoopen. Slechts gedeeltelijk met wit katoen gevoerd. In den kraag drie knoopsgaten. De mouwen zonder insnijding. Met twee zakken aan de buitenzijde der borststukken. — Voor gewoon gebruik. Afd. Bondowoso, Bïsoeki.
L. rug 67, br. 40,5, 1. mouwen 64,3 cM.
300/6. Als voren, van zwart laken, doch met negen zilveren knoopen. Alleen van onderen gedeeltelijk met wit katoen gevoerd. Aan den kraag twee haken en oogen. — Voor gewoon gebruik. Afd. Bondowoso, Bïsoeki.
L. midden v. d. rug 53,5, br. 46,5, 1. mouwen 62 cM.
300/7. Als voren, van zwart laken, doch zonder knoopen, binnenzijde van den kraag en de borststukken met 10 cM. breede gele garen strepen. Aan den kraag aan weerskanten een knoopsgat. Zonder zakken. Aan weerskanten van het borststuk een breede strook. Afd. Bondowoso, Bïsoeki.
L. midden v. d. rug 66,3, br. 53, 1. mouwen 62,3 cM.
300/1284. Baadje, als voren, doch van donkerblauw laken, met elf knoopsgaten en drie haken en oogen aan den kraag, van binnen met wit, doch de voorkant van de panden en de onderkant met rood katoen gevoerd. De panden met een driehoekig hoekstuk.— Officieele kleeding.
L. midden v. d. rug 70, br. 47,5, 1. mouwen 50 cM.
370/1278. Als voren, doch van zwart laken met drie knoopen, die bestaan uit een Nederlandsch-Indisch dubbeltje. Met lange mouwen, die een dergelijken knoop hebben. Op Europeesche wijze geknipt, met rug- en schoudernaad (pagassan kamsoel*). Aan de linkerzijde van de borst een zakje. Niet gevoerd. Soerabaja.
L. 47, br. 34 cM.
g. Gordels (Jav. saboek, oedët3). I. Van boomschors.
830/17. Lendengordel (tjoekin bïndak), vervaardigd uit de geelbruine geklopte schors van den Bënda-boom (Artocarpus Blumei Tree.). — Wordt tegen pijn in de lenden gedragen. Batavia.
L. 200, br. 28 cM.
1) Deze slip heet sïkar toeri of sükar plasa (Poensen, 384).
2) Poensen, 380. — Vreede, s. v. v. UmM|< en «ro<E«j*ri»/j\
3) Poensen in Med. Ned. Zend. Gen. XX, 389—395 en XXI, 8—13.
4) Veth, Java, III, blz. 985. — Dr. C. L. van der Burg, De geneesheer in Nederl. Indië, III, i. v. „Boeda" (Boenda = Artocarpus elasHca Bnwdt; het melksap wordt tegen dysenterie gebruikt). — Vreede, II, 654, s. v. &mn\ —■ Adriani en Kruyt, Geklopte Boomschors, 76. — Cat. Bat. Gen. n°. 1078.



[Gordels van katoen en zijde]
85
2. Van katoen.
3°°/r354- Gordel (Jav. saboek sêtagèn '), van wit katoen, aan het eene einde zeer lange, aan het andere einde korte franje. Tinggïlo, Pati, res. Djapara. L. 220, br. 8 cM.
300/25. Als voren, van wit katoen, met lange franje aan een kant. — Door den gegoeden man gedragen en vervaardigd. Reg. Magêtan, res. Madioen. 349, br. 11 cM.
300/22. Als voren, van wit katoen met franje aan weerskanten. De rand zwart en bruinrood met een witte streep daartusschen. L. 192, br. 11,5 cM.
3°°/i352' Als voren, wit, doch met drie breede zwarte en roode strepen in de lengte.
L. 189, br. 8 cM.
370/1219 *). Als voren, wit, doch met vijf oranje strepen in de lengte en roode strepen, door een groene lijn begrensd, langs den rand. Kêdoe. L. 184, br. 4,4 cM.
_3°°II353' Als voren, doch met breede blauwe, bruine en zwarte en smalle gele en witte overlangsche strepen. In de witte banden ook bruine strepen in de breedte. L. 150, br. 7,5 cM.
300/1351. Als voren, van dik katoen, doch blauw met zes, door witte lijnen begrensde roode overlangsche strepen. Aan het eene uiteinde hangt lange, aan het andere korte franje.
L. 245, br. 9,5 cM.
370/1220'). Als voren, doch geel, met roode randen en met zes, door roode lijnen begrensde groene strepen in de lengte. Kedoe. L. 173, br. 3,5 cM.
300/46. Als voren, doch zonder franje, met drie donker- en twee lichtblauwe banden, door roode strepen begrensd. In de donkerblauwe banden een of twee witte strepen. Sêmarang.
L. 211, br. 13 cM.
370/1301. Als voren, doch blauw met negen witte strepen in de lengte. Zonder franje. Tigal. 6 L. 75, br. 11,5 cM.
IP^Mi *)• Als voren (Jav. saboek sêtagèn), doch oranje, met overlangsche roode, groene en witte strepen en lijnen aan weerszijden. Met franje aan weerskanten.
L. 192, br. 10,5 cM.
370/1293. Als voren, doch de eene zijde halverwege met paarse zijde gevoerd en zonder franje. De kleuren aan de andere zijde als bij n°. 913/41. Têgal. L. 189, br. 12 cM.
3. Van zijde (saboek rangkëpan *).
..3oo/54. Als voren, doch van blauwe zijde, met een witte streep langs een der lange zijden. Zonder franje. Jogyakarta. L. 127, br. 19 cM.
1) Poensen, 390—391. — Vreede, s. v. v. enQ^cm^ — Mayer, I, 308, afb.
2) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9e kl. n». 129/9.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 129/9.
4) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n». 172. — Groneman, Ketjoegeschiedcms, 36.
5) Poensen, 391—393. — Vreede, s. v. v. M«n«n^ en -h,£}«f N



86
[Gordels]
370/1293. Gordel, als voren, doch van lichtroode zijde met bruine dwarsstrepen. Aan de uiteinden een breede band van gouddraad, aan weerskanten door twee strepen omgeven. Met franje. Tigal.
L. 284, br. 7 cM.
1593/3'). Als voren, doch van paarse zijde (tjindê*). In het midden een patroon van vele lange gerekte ruiten (limar) van witte, roode, gele en groene geïkatte draden. Aan beide einden met zilverdraad doorweven in een patroon van smallere en breedere banden, samengesteld uit reeksen van kleine Andreaskruisen of sterren, boomvormige figuren, ruiten') enz. Grtsik.
L. in, br. 32,5 cM.
4. Van laken.
300/1350. Als voren, doch van zwart laken, met lichtblauwe, paars gestreepte zijde gevoerd. Met twee knoopsgaten. Tjingkal Sewoe, Pati, Djapara. L. 94, br. 5,5 cM.
5. Van vlaggendoek.
300/1343. Als voren, doch van rood vlaggendoek. — Door matrozen gedragen. L. 76, br. 7 cM.
6. Van wol.
300/1356. Als voren, doch van wollen stof geborduurd, met wit katoen gevoerd, geornamenteerd met roode en gele bloemen met groene bladeren op zwarten grond. — Europeesch maaksel. Reg. Pati, res. Djapara.
L. 82, br. 5,5 cM.
300/1355. Als voren, doch in het midden een breede gele strook met vier evenwijdige roode horizontale lijnen, schuin gekruist door paren groene ovalen, omgeven door een witten golfrand op zwarten grond. De randen van het midden gescheiden door een smalle gele strook met roode randen en gevuld met afwisselend gele en groene dwarsstrepen. Met drie verzilverde koperen gespen met lusvormige uiteinden en bloemvormig middenstuk. — Europeesch maaksel.
L. 83, br. 5 cM.
7. Van fluweel.
300/1357. Als voren, doch van zwart fluweel, met groen- en zwart gestreepte wollen stof gevoerd. Borduursel van krulvormig zilverdraad langs den rand; in het midden bonte bloemen van gele, blauwe, groene, roode, paarse en witte wol. Reg. Pati, res. Djapara.
L. 80, br. 6,5 cM.
370/1221 *). Als voren (Jav. samak s), doch van paars fluweel, met gouddraad bewerkt, omringd door loovertjes, met rood katoen omzoomd en met wit leder gevoerd. Sêmarang.
8. Van leder (saboek djanoeran 6).
370/1294. Lederen riem, met geelkoperen gesp (Jav. kétimangan1), voorzien van
1) Cat. Tent Crefeld, p. 58, n°. 663.
2) Rouffaer, Over ikafs, tjinde's, patoto's en chiné's, 26. — Poensen, 392.
3) Dit herinnert aan Palembangsch werk.
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n». 351/9.
5) Poensen, 393. — Vreede, I, 360, s. v. Miamvjfs: leder.
6) Poensen, 393—395. — Vreede, s. v. v. <m<l-^»o>^\ en ^nq\
7) Vreede, I, 710, s, v, tSnt»\ — Cat Bat. Gen. n°. 1308.



[Riemen. Broeken]
87
een rechthoekigen schuifring of beugel (Jav. sïlandok'); met een in het midden staand spijltje (Jav. tapll1). De riem met negen gaten, van zwart leder. Tigal. L. 88, br. 4,8 cM.
300/1347. Lederen riem, als voren, doch alleen de eene zijde zwart verlakt, met achthoekigen ijzeren verzilverden gesp en schuifring. — Door mannen gedragen. Banjoemas.
L. 88, br. s cM.
370/1225—1226'). Als voren, doch met geelkoperen gesp en schuifring; 1225 aan een kant zwart verlakt, 1226 van fijn bruin leder. De gesp en schuifring van 1225 breed en opengewerkt, van 1226 in het midden versmald met bloemvormige uitsteeksels aan vier kanten. Madioen.
L. 83 en 77, br. 6,8 en 7,8 cM.
300/1348. Als voren, van leder, van buiten zwart verlakt, met geelkoperen schuifring en gesp, beide in den vorm van twee in elkander geslingerde slangen. Banjoemas. L. 82, br. 6,6 cM.
300/1349. Als voren, doch zonder gesp. Met hoornen schuifring in den vorm van een slang. Banjoemas. L. 84, br. 7,5 cM.
/(. Broeken (Jav. sroewal*). 1. Van bamboevezels.
1008/1708). Broek, met lange pijpen6), van bamboevezels geweven. Van boven een schuif7), waardoor een band*) geregen is. — Gedragen door bewoners der desa Mirgo Langoe, Ledok, Bagïlen.
L. 98, br. 63 cM.
2. Van katoen.
300/33. Als voren (Jav. tjaland), doch van wit katoen en de pijpen tot de knie reikend en wijd •). — Door den gegoeden man gedragen. Reg. Magïtan, res. Madioen. Br. heup 45, 1. pijpen 76 cM.
300/1312. Als voren (Mal. tjllana pendek ,0), doch met kortere pijpen, van inlandsen grof ongebleekt wit katoen. Schuif met een ingeregen, van wit en rood gebloemd katoen ge draai den band. Reg. Pati, res. Djapara.
L. 60, br. schuif 56 cM.
300/1313. Als voren (tjelana pendek), doch iets fijner, gekeperd, zonder ingeregen snoer. Reg. Pati, res. Djapara. L. 61, br. 57,5 cM.
t) Vreede, I, 823, s. v. Qtunmnttmji^
2) O. c. I, 682, s.v. KnQrujf\
3) Cat Kol. Tent Amst 1883, ioe kl. n°. 338/1 t.
4) Poensen, 401—405. — Vreede, I, 770, s. v. ^jnarujfs
5) Cat Bat. Tent. p. 117, n". 1137.
6) Het is dus een tjalana (Poensen, 402. — Vreede, I, 280, s. v. De pijpen heeten poepon (Poensen, 403).
7) Koter (Poensen, 1. c. — Vreede, I, 489, s. v. ntaitnr(A»\).
8) Oesoes-oesoes (Vreede, I, 96, s. v. mii(uiiiji^\).
9) Dit is dus een sroewal gtmbyong(Poensen, 402.—Vreede, s. v. v. (a^on^N en <^ij^jg^j\). 10) Klinkert, s. v. v. tjelana en pendek (kort).



88
[Broeken. Kain's pandjang]
300/1358- Broek, als voren, van inlandsen katoen, doch rood- en groen geruit Onder de wit katoenen schuif roode verticale strepen op groenen grond, vier witte dwarsüjnen en drie dwarsbanden van witte en paarse lijnen,
L. 73, br. 47 cM.
300/1359 Als voren de stof als voren, doch het patroon bestaat uit groote roode ruiten, die door breede horizontale banden van gele eVwitte en verticale°van groene blauwe en witte strepen begrensd worden. Met lange pijpen. groene,
L. 103, br. 45 cM.
il^iLiü*- T?' d?°h met korte P^11' Sebatikt' ««««-bruin op witten grond ÏSZJ ♦ } hCu •^tr°?n *aranS roesak Prangt), bestaande uit tegen elkaar gekeerde punten, gescheiden door dwarsbanden met een ruitpatroon L. 87, br. 55 cM.
AcHZ9h°l & 4"" A1S V°[en' m hetzelfde Parang roesak W^-patroon gebatikt,
met^^bruinfSn .meer«g^°gen en,dlk^er' ^bruin, de dwarsbanden indigoblauw met bruine ruiten en witte kernen. Met lange pijpen. L. 114 en 113, br. 55 en 64 cM.
ODI2^tten2Vr«nHV(ïren; ^ m? P**00" <* kleuren: lichtblauwe figuren
op witten grond Het patroon is een parang-motief en bestaat uit breede schuine
mTt bWn^n'lf T ^ geStileerd-e tUSSchen dridweiïSS^
Saderen en? Z tÏT*™' °C £ s-vormige' gedeeltelijk met Andreaskruisen gevulde bladeren enz. De banden gescheiden door een rand met maeandermotief. CheribonC?) L. 108, br. 70 cM. v '
Atl'nffain AlS k°r-en' «°ch blauw en wit (4io) of bruin, blauw en wit (409); 410 van binnen ook bruin Het patroon bestaat uit vierbladige witte bloemen op
taSSe*!*ÏJEf* "tf" kfmu ^ °Veri«e ruimte wordt gevuld met^dkaa?
L. 113 en 114, br. 69 cM.
bestal?' m-?"rnnlV°ren,^h I0°^' bruin en 3& Het ^tt0oa is een W/,-motief en bestaat uit roode swashka's met witte omtrekken op bruinen grond, die witte ruiten
drie bïartrSf26 T-3^88^ gC\uld met vier meanders en met takken met
drie bladeren. — Waarschijnlijk Europeesche namaak. L. 103, br. 70 cM.
bestaat uit allerlei kleine figuren, o. a. bladeren, bloemen, krullen enz. en daartusschen
eeïtrega°tehre'H0\,- Cw*W' enz- Aan het ondereinde der SepSen
Sgi^S^r" eD ^DkeD' WCCrSkanten d°0r 6611 maeande™d L. 63, br. 58,5 cM.
»'. Kain's pandjang (Mal.) of sindjang wijar (Jav.)*). 1. Geweven.
Sem^Ian5' Kain^av' sindJanS\ van Europeesch katoen (mort), indigoblauw«)geverfd. L. 527, br. 90 cM.
\\ Iouffafr ^LlZ™0^ Bafku"^ PL.*7> fig- bovenaan en pl. 32. - Poensen, 40,.
2) KOUFFAER, Batikkunst, 40: Jong uitspruitsel
3) Poensen, L e. XX, 395-401 en XXI, 5-6. -Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, 68-70 Klinkert, s. v. v. kaïn en pandjang. — Vreede, s. v. v. en 8,^
4) Poensen, 6: „Effen blauwzwarte, d. i. woeloeng, tapik's ziet men veel dragen."



[(iewe ven kain's pandjang]
*9
370/1192. Kain pandjang (kloewoeng1), als voren, donkerblauw, doch met twee breede lichtblauwe strepen in de lengte. Kïdoe. L. 190, br. 87,5 cM.
300/1306 en 370/1194. Als voren (loerik teloc pat1), van dik donkerblauw katoen, met groepen van afwisselend drie en vier witte overlangsche strepen, n 94: Kïdoe, 1306: Java.
L. 262 en 216, br. 58 en 56 cM.
300/1307. Als voren (kain loerik3), van donkerblauw katoen met lichtblauwe dwarse en overlangsche lijnen, die door kruising ruiten vormen. Pati, res. Djapara. L. 270, br. 100 cM.
300/1305. Als voren, van gekeperd katoen, smalle blauwe banden met een witte streep en breedere witte banden met. een blauwe streep. L. 237, br. 56 cM.
370/1193. Als voren (loerik teloc lima*), blauw, met smalle witte banden, die afwisselend drie en vijf blauwe strepen bevatten. Kïdoe. L. 230, br. 54 cM.
370/1188—11895). Als voren (kain loerik), doch zwart met blauwe strepen, bij 1189 gelijk verdeeld, bij n 88 in groepen van drie smalle tusschen twee breede strepen. Kêdoe.
L. 348 en 324, br. 92 en 86 cM.
370/1195. Als voren (loerik woeni mateng9), rood met donkerblauwe strepen. Kïdoe. L. 220, br. 110 cM.
370/1197 7). Als voren (parnalï), rood met zwarte strepen. Kïdoe. Li 250, br. 55 cM.
378/1198. Als voren (Mal. sïmoe merah 8), rood, met donkerroode banden en groene en roode streepjes. Kïdoe. L. 234, br. 53 cM.
300/1304 en 370/1190. Als voren (kain loerik toemïnggoengan9), blauw met elkaar rechthoekig kruisende donker- en lichtblauwe strepen, n 90: Kïdoe, 1304: Java. L. 254 en 264, br. 91 en 92 cM.
370/1191. Als voren (kain grïsik of kain loerik), blauw, met donkere banden, waarin twee lichtblauwe strepen zich bevinden. De uiteinden geruit door lichtblauwe strepen, die de bovengenoemde rechthoekig kruisen. Kïdoe.
L. 336, br. 91 cM.
264/299. Als voren, van Europeesch katoen, doch rood, met horizontale en verticale zwarte strepen en banden, die elkaar rechthoekig kruisen. Aan het midden ook enkele groene strepen en dubbele strepen van gouddraad.
L. 420, br. 64 cM.
300/305. Als voren, doch scharlakenrood, met ruiten, gevormd door groene banden,
1) Jasper, Weefkunst, p. 208, n*. 18: regenboog.
2) Jasper, Weefkunst, 211, n°. 13.
3) Vreede, II, 100,s.v. nA^\unjf\ — Jasper, o. c. 207.
4) Jasper, Weefkunst, 211 met pL 16 D.
5) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, o» kL n». 129/3.
6) Vreede, II, 5, s. v. <u>^ ■ benaming van een soort van gestreept goed. — Jasper, o. c. p. 213, n°. i: rijpe woeni-vrucht. 7) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9e kl. n°. 129/8.
8j Klinkert, s. v. v. sümoe en merah: roodachtig.
9) vreede, I, 710, s. v. asyzAmy. „benaming van een zeker gestreept gebatikt goed." Dit is echter niet gebatikt. — Jasper, o. c. p. 2io, n". 11.
Cat, Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX. 12



9°
[Geweven kain's pandjang]
dicht bij ieder uiteinde met enkele witte dwarsstrepen. De roode en groene ruiten worden ieder in vier gelijke deelen verdeeld door smalle strepen, gevormd door gele en zwarte lijnen. Buitenzorg. ë L. 381, br. 55 cM.
300/298. Kain pandjang, als voren, scharlakenrood, zwart geruit. De kapala in het midden met groepen van drie evenwijdige zwarte lijnen. Buitenzorg L. 382, br. 62 cM.
300/299. Als voren, scharlakenrood, doch zwart, wit en blauw geruit. De kapala in het midden met groepen van drie evenwijdige witte lijnen met blauwe randen. -tSuitenzorg.
L. 382, br. 63 cM.
300/303. Als voren, doch donkerbruin, rood, groen en geel geruit, de gele strepen begrenzen de groene strepen en de roode verdeden de ruiten in vier gelijke deelénmet enkele witte dwarsstrepen dicht bij ieder uiteinde. Buitenzorg
V 387,5, br. 62 cM.
370/1273 Als voren, doch van rood inlandsen katoen, met ruiten, gevormd door elkaar re(Athoekig kruisende dunne witte en dikke blauwe strepen. Aan de uiteinden zes witte dwarsstrepen. Jogyakarta.
L. 232, br. 89 cM.
300/297. Als voren, doch scharlakenrood, zwart geruit. De ruiten gevormd door groepen van drie evenwijdige zwarte lijnen, die elkaar kruisen. Buitenzorg L. 358, br. 55,5 cM.
300/1299. Als voren, doch roodbruin, met groepen van drie evenwijdige zwarte overlangsche strepen en witte strepen met zwarte randen. Dicht bij de uiteinden zeven witte dwarshjnen die de andere rechthoekig kruisen. — Door de politie gedragen Preanger Regentschappen of Cheribon. 8 ^
L. 328, br. 92 cM.
370/1196. Als voren, doch bruin, met ruiten, gevormd döor groepen van drie elkaar kruisende witte strepen met zwarte omtrekken. Dicht bij de uiteinden acht evenwijdige witte dwarsstrepen. Soerakarta. 3 0
L. 270, br. 91 cM.
370/1207 Als voren, doch blauw, rood en groen geruit. In den kapala vijf smalle en zes breede witte dwarsstrepen. Preanger Regentschappen. L. 220, br. 57 cM. 00 tr
101/3. Als voren, doch rood, met vierkante zwarte blokjes. In den kapala twee ^¥^92 ^ 5V1JcM Cn ^ breCde evenwiidiSe witte dwarsbanden. Buitenzorg.
T^fl3*1'^8 T!^. «ï0*1 en zwart Seruit' doch in ieder ruit)'e vier witte puntjes. L 362 fftsTcM eD Vljf enkele ^"e dwarshjnen van puntjes. Buitenzorg.
300/302. Als voren, scharlakenrood, geel en groen geruit, de gele en groene strepen naast elkander; met twee groepen van vijf witte dwarsstrepen in den kapala en een 2 37S,1rbrS?e?MeVeDW1J 8 "** *** 1*BgP dC l*a«szijden- Suiten£rrg.
300/1301. Als voren doch rood, zwart en blauw geruit. In den kapala een stuk zonder ruiten, bestaande uit twee groepen van vier smalle en vi& breede witte dwarshjnen, gekruist door breede blauwe en smalle roode strepen, ^«^fo-landen.
L,. 341, br. 65 cM.
300/1318. Als voren, rood, doch met oranje en witte zijden streepjes geruit; aan de zijden groepen van afwisselend een en vier witte strepen van af het middel — Door kinderen gedragen. Buitenzorg.
L. 184, br. 77,5 cM.



[Gebatikte kinderkain's]
9i
2. Gebatikt.
300/375. Kinderkain, als voren, doch gebatikt in bandji-yaXroon, donkerrood op witten grond, met roode swastika's en roode bloemen geornamenteerd. Banjoewangi. L. 104, br. 52,5 cM.
300/372. Als voren, gebatikt, rood, doch het patroon bestaat uit witte achtbladige bloemen, ieder met een Grieksch kruis in het midden. Banjoewangi. L. 104, br. 52,5 cM.
300/374. Als voren, rood, met ruiten, afwisselend met witte achtstralige sterren en met zestien witte moesjes, in schuinsche rijen gegroepeerd, gevuld. Banjoewangi. L. 104, br. 52,5 cM.
300/377- Als voren, scharlakenrood op witten grond, geornamenteerd met ruiten en witte sterren; de kapala in het midden rood met witte, rood gebloemde toempaFs, de randen {papan's of oempak's) wit met rooden rand, versierd met roode bloemen en vogels. Ook de langsranden wit met roode gestileerde bladeren. Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM.
300/379. Als voren, wit op rooden grond, doch gebatikt in kawoeng^-paXxoon, bestaande uit vierbladige bloemen, de ellipsvormige bladeren ieder met twee of drie roode stippen; de bloemkelk stervormig. Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM. Zie plaat VI.
300/388. Als voren, doch rood op witten grond, gebatikt in een gestileerd parangpatroon. Aan de beide uiteinden een hoofd (kapala) met driehoeken (toempal), die met bladranken gevuld zijn, evenals de daarop volgende breede rand (papan of oempak). De breede witte dwarsbanden van het lichaam (badan), die met het parangpatroon gevuld zijn, worden gescheiden door smalle roode banden met een wit ruitpatroon. Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM.
300/380. Als voren, rood op witten grond, doch gebatikt in een patroon van met bloemen en bladranken gevulde ruiten. De uiteinden als voren, doch de papan (oempak) behalve met bladranken ook met vlinders gevuld. Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM.
300/378. Als voren, doch zwart op witten grond; geornamenteerd met ruiten en bloemen, waartusschen schuinsche strepen met maeandervormige figuurtjes; de kapala zwart, met witte toempaFs, gevuld met zwarte bloemen en gestileerde vlinders of vogels (?). Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM.
300/387. Als voren, doch donkerblauw op witten grond, gebatikt in het patroon parang tjantèl*), bestaande uit schuinsche strepen en haken, gescheiden door zwarte dwarsbanden met witte ruiten. Zonder kapala aan de uiteinden. Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM.
3°°/385- Als voren, gebatikt in het patroon parang tjantel, bijna gelijk aan n°. 387, doch het haakornament meer ingewikkeld, donkerbruin op 'witten grond. Aan de beide uiteinden een kapala met toempal's. Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM.
1) Rouffaer, Batikknmt, 43—45.
2) Vreede, s.v. v. u-n\ en namwmnua>



92
[Gebatikte kain's pandjang]
3°°/373' Kinderkain, als voren, de kapala in het midden, rood, met twee rijen witte, met de toppen naar elkaar toegekeerde, met bladranken gevulde driehoeken (toempal). De daarop volgende banden wit, gevuld met bruine gestileerde rupsen. Het patroon van het lichaam (badari) heet bandji kasoet') en bestaat uit vierbladige bloemen, wier bladeren zich elk in een vierkant bevinden of uit ruiten in cirkels, bruin op witten grond. Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM.
300/381. Als voren, doch donkerblauw op witten grond, de badan met achthoeken en kruisen geornamenteerd, de kapala donkerblauw, met witte, donkerblauw gebloemde toempafs, de papan's versierd met donkerblauwe vogels en bloemen. Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM.
300/382. Als voren, doch de badan versierd met donkerblauwe bloemvormige figuren en Andreaskruisen op witten grond. Aan den rand rupsen (oelêr *). De kapala donkerblauw met witte toempafs in het midden. Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM.
300/383. Als voren, doch bruin op witten grond; de badan gebatikt in parang tjantèl ^-patroon: dwarsbanden, gevuld met haakvormige figuren, gescheiden door smalle, met ruiten gevulde banden; de kapala donkerbruin met lichte toempafs, bruingebloemd, de papan's (pempak's) lichtbruin met donkerbruine bloemen. Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM.
300/376. Als voren, doch zonder kapala, paars en wit; patroon: achtstralige sterren en Andreaskruisen in ruiten. Banjoewangi. L. 104, br. $2,5 cM.
300/390. Als voren, doch wit en rood; de badan geornamenteerd met ruiten en roode stervormige figuurtjes; de kapala rood, met witte, roodgebloemde toempafs; de rand wit met roode rupsen en bloemen. Banjoewangi. .
L. 104, br. 52,5 cM.
300/389. Als voren, doch rood, wit en zwart; de badan geornamenteerd met achtpuntige roode stervormige figuurtjes en zwarte bloemen in schuinsche ruitjes; de kapala rood, met witte, zwart gebloemde toempafs; de papan's (oempak's) wit, versierd met roode en zwarte bloemen en rupsen. Banjoewangi.
L. 104, br. 52,5 cM.
101/13. Kain pandjang, als voren, doch voor volwassenen, indigo-blauw ensogabruin, gebatikt in het patroon sêmèn djolèn (?) *), dat bestaat uit waaiervormige figuren, vleugels (lar), bladvormige figuren, gevuld met schubben en offerhuisjes (?) met een puntig dak, overschaduwd door een boom. Sêmarang ($).
L. 250, br. 104 cM.
101/12. Als voren, bruine grond met blauwe, witte en zwarte figuren: afwisselend bruine ruiten met gekartelde randen, gevuld met witte Andreaskruisen met zwarte kern met vier witte cirkels; en blauwe ruiten met gekartelde randen, gevuld met vierbladige bloemen, in wier kelk een blauw Andreaskruis zich bevindt. Sêmarang Q).
L. 264, br. 106 cM.
370/1262. Als voren, doch wit en blauw (latar poetih), gebatikt in een bliksem
1) Vgl. n°. 370/1295 en Mus. v. Kunstnijverh. Haarlem n°. 5, En.
2) Vrebpe, I, 117, s. v. uy£>
3) Vgl. Mus. v. Kunstnijverh. Haarlem n°. 3, A.
4) Rouffaer, Batikkunst, 42—43, n°. 63.



[Gebatikte kain's pandjang]
93
(tatit ^-patroon, bestaande uit dwarsstrepen, die regen, en gebogen lijnen, die den bliksem aanduiden. Jogyakarta, L. 260, br. 106 cM.
300/11. Kain pandjang, als voren, met bruine en blauwe figuren op witten grond, doch de kapala aan een uiteinde, met veertien driehoeken (toempal) op donkerblauwer! grond, zonder sterren. Het patroon van den band (papan) bestaat uit groote bloemen en bladeren, dat van het lichaam (badan) ook uit vogels en bladranken. Afd. Bondowoso, Bïsoeki.
L. 243, br. 105,5 cM.
101/9. Als voren, doch zonder kapala, gebatikt in het patroon tambal miri/ig-),zzn lappendeken, bestaande uit allerlei verschillende patronen in geometrische figuren (driehoeken, vierhoeken enz.), o. a. een paran,^--patroon, wijnranken (kimbang anggoer), vierbladige bloemen, vleugels (lar), vlinders, een tegelpatroon (djobinan) enz., alles bruin en blauw op witten grond (latar poetih). Sêmarang Q).
L. 262, br. 107 cM.
101/33. Als voren, zonder kapala, gebatikt in een gestileerd parang-patroon: op lichten grond (latar poetih), door schuine bruine en blauwe strepen met een witte slanglijn in het midden gescheiden, bevinden zich breede dwarsbanden, gevuld met bruine puntige bladeren (gestileerde degenpunten).
L. 252, br. 114 cM.
101/7. Als voren, zonder kapala, donkerblauwe grond met bruine en witte figuren: vleugels (lar), goenoengan's, waaiers in ruiten, krullen enz. Patroon: sêmèn 3) këmantèn (?). Sêmarang.
L. 260, br. 106 cM.
1239/70. Als voren, doch met zwarte figuren op witten grond (latar poetih), zonder kapala. Het batik-patroon bestaat uit groote witte vierbladige bloemen, gescheiden door zwarte ruiten, die afwisselend gevuld zijn met witte cirkels, zwarte maeanders en sterren. De naam van dit patroon is waarschijnlijk tjêfilok*).
L. 260, br. 102 cM.
370/1302. Als voren, doch met witte figuren op blauwen grond. De kapala met toempaFs aan het eene uiteinde. Het patroon bestaat uit garoeda-vleugels (lar), waaiervormige figuren, ruiten met kruisen en vierbladige bloemen enz. Têgal.
L. 256, br. 104 cM.
ioi/n *). Als voren, doch «ga-bruin en wit op indigoblauwen grond (latar irêng), gebatikt m het patroon sêmèn djolèn ■) (voor de gordijnen der draagstoelen van prinsessen), bestaande uit: een werptuig (sawat7), kleine goenoengan-ügnren, een paar enkele lar's, een uit cirkelboogjes bestaand, op de goenoengan bij de wajang gelijkend figuur, een klein vierkant huisje met een spits dak en daarboven een tweede driehoekig dak, twee dikke gekromde bloedzuigers tegenover elkaar en een pyramidaal oploopenden veelhoek, overschaduwd door een boom. Soerakarta (?).
L. 284, br. 109 cM.
1) Vreede, II, 780, s. v. ap^en^ — Vgl. het Jogyakartasche forijfc-patroon 847/112. (Coll. Groneman).
2) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 77. — Ethn. Mus. Bat. Gen. n». 1439. — Rouffaer
Batikkunst, 50, n9. 82. — Vreede, s. v. v. «sm&iruns en *°»°ïi
en <-J(
3) Rouffaer, Batikkunst, 39—41. — Vreede, I, 856, s. v. £)g,\
4) Rouffaer, Batikkunst, 51. — Vreede, I, 290, s. v. Qn'izurys
5) Rouffaer, Cat. O. 1. weefsels, Jav. batiks enz. 1901, p. 97, n°. 623.
6) Rouffaer, Batikkunst, 42—43, ne. 63. — Vreede, s. v. v. Qg,\ en miuriavis
7) Rouffaer, o. c. 39—41. — Vreede, I, 814, s. v. ««ct^



94
[Gebatikte kain's pandjang]
ioi/io. Kain pandjang, als voren, zonder kapala, doch met blauwe en bruine stervormige figuren en tandjoeng-\Aozrne.n op witten grond {latar poetih). Sêmarang. (Zie de afbeelding op pag. 95).
L. 250, br. 107 cM.
101/8. Als voren, doch met bruine en witte figuren op donkerblauwen grond. Het patroon bestaat uit witte cirkels, gevuld met bruine en blauwe bladvormige figuren en viervoetige dieren; verder paren lar's, huisjes en bladranken. Semèn-paXxoon (?). Sêmarang.
L. 262, br. in cM.
370/1280. Als voren, doch met. witte figuren met bruine randen op lichtblauwen grond. Het patroon bestaat uit vierbladige bloemen. Soerabaja. L. 250, br. 104 cM.
370/1203'). Als voren, doch wit, met bruine en zwarte figuren. Gebatikt in parang roesak-patroon. Sêmarang. L. 264, br. 108 cM.
101/14. Als voren, lichte grond, met bruine en blauwe bloemen en bladranken en daartusschen vogels met rechtopstaanden staart (manoek bango?1). Sêmarang. L. 260, br. 108 cM.
1064/4'). Als voren, doch gebatikt in een zeer gestileerd parang-patroon: in een aantal breedere en smallere schuinsche strepen verdeeld, de eerste met vele witte kleinere en grootere punten op zwarten grond en de smallere met groote bruine sterren en kleinere witte daaromheen op blauwen grond (latar irêng).
L. 238, br. 102 cM.
300/1311. Als voren, doch het lichaam (badan) met afwisselend groene en roode schuine ruiten, waarin N-vormige en andere figuren. De rand blauw met roode en gele bloemen. De oempak met een ornament van roode en gele bloemen op blauwen grond; de kapala rood met blauwe toempafs en gele sterren. Reg. Pati, res. Djapara.
L. 258, br. 104 cM.
300/338. Als voren, doch zonder kapala. De kleuren zijn bruin en blauw op witten grond (latar poetih). Ornament: achtbladige witte bloemen en kronkelende blauwe lijnen in bruine schuine banden. Patroon: parang kêmbang? Sêmarang.
L. 267, br. 107 cM.
101/6. Als voren, zonder kapala, lichte grorïd met blauwe en bruine pronkende pauwen (patroon mêrak ngigêl*), paren vleugels, rupsen en bladeren. Sêmarang. L. 264, br. 109 cM.
461/18. Als voren, zonder kapala, met bruine vierbladige planten en vogels met blauwe omtrekken op lichten grond (latar poetih). L. 264, br. 107 cM.
1239/69. Als voren, zonder kapala, doch het batik-pa.troon bestaat uit achtbladige bloemen met vier witte en vier bruine bladen op blauwen grond (latar ireng). L. 264, br. iii cM.
1064/3. Als voren, zonder kapala, doch met een gestileerd parang- en gringsing 6)patroon: een aantal breede schuinsche strepen in tweeërlei soort verdeeld, de eene met geelachtig schubvormig patroon (gringsingB), iedere schub met een bruinen rand
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. n°. 327/3.
2) Rouffaer, Batikkunst, 28, n°. 5.
3) Serie 1064 don. G. J. L. de Bruyn, 1895. Zie Ned. St. Crt. van 2 April 1897, n°. 78.
4) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 3. — Vreede, s. v. v. <qnarn/j\ en tuho^nrujis — Rouffaer, Batikkunst, 29, n°. 11.
5) Vreede, II, 571, s.v. iS^Sis



B
ao/» pandjang. ioi/io. (Zie pag. 94).



96
[Gebatikte kain's pandjang]
en bovendien met een tak met driehoekige bladeren langs het midden van de streep; de andere met bruine zaagvormige figuren (gestileerde parang roesak) op blauwen grond. Vorstenlanden. L. 255, br. 106 cM. Zie plaat VII.
300/369. Kain pandjang, als voren, zonder kapala, doch gebatikt in een parang këmbang (koesoema ')-patroon, bestaande uit breede dwarsstrepen met gekruiste bruine strepen en witte moesjes, gescheiden door bruine ruiten op blauwen grond. Soerakarta.
L. 287, br. 110 cM.
300/1310. Als voren, zonder kapala, doch het patroon behoort tot de sawafs (lar sawat1)!) en bestaat uit gestileerde paren Garoeda-vlengels, concentrische cirkels of raderen, gestileerde vogels of insecten en goenoengan's, bruin en blauw op witten grond. (Zie de afbeelding op pag. 97).
L. 242, br. 108 cM. r; • --
300/52. Als voren, zonder kapala. Het patroon heet taroentoem') en bestaat uit bruine achtstralige sterren, die het middelpunt van ruiten vormen, op blauwen grond. jogyakarta.
L. 268, br. 109,5 cM-
370/1258. Als voren, bruin en wit op blauwen grond, doch. het patroon is waarschijnlijk manoek bango 4) en bestaat uit vogels zonder pooten met langen krommen hals en opstaande krullende staartvederen, terwijl het overigens een sawat- of sïmènpatroon is, gevuld met huisjes, viervoetige dieren, rupsen, groepen van ruiten enz. Jogyakarta.
L. 432, br. 180 cM.
461/21. Als voren, doch gebatikt in parang roesak barong ^patroon, bestaande uit breede lichtgele dwarsbanden met tegen elkaar gekeerde bruine krispunten, gescheiden door smalle blauwe dwarsbanden, gevuld met concentrische bruine ruiten.
L. 272, br. 130 cM. Zie plaat VIII.
461/22. Als voren, doch gebatikt in djobinan 8)-patróon, bestaande uit afwisselend witte en blauwe ruiten, de blauwe ruiten gevuld met groepen van vijf bruine ruiten, de witte met een bruine ruit met zwarten getanden omtrek. Aan de kruispunten vijfbladige bloemen.
L. 280, br. 240 cM.
300/366. Als voren, doch het patroon is pïksi koeroeng1) en bestaat uit ruitvormige figuren, die kooien voorstellen, waarin garoeda-vïeugeh (lar), vlinders en andere gestileerde dieren zich bevinden. De kleuren zijn soga-bmin en indigoblauw, met vele schubben (gringsing). Soerakarta.
L. 262, br. 108,5 cM-
1) Vgl. Mus. v. Kunstnijverh. Haarlem, n°. 3, ClV.
2) Rouffaer, Batikkunst, 41, n°. 56. — Vreede s. v. v. rd\ en tuiMaatas
3) Vreede, I, 624, s. v. «n'»^<Ej/f\ — Rouffaer, Batikkunst, p. 35, n°. 47.
4) Rouffaer, Batikkunst, 28, n°. 5. — Vreede, s. v. v.^t&antmj^ en scnnxnt\
5) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pL 17, boven.
6) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 14 en 15. — Vreede, II, 433, s. v. iy uk stront: tegel.— rouffaer, Cat. Tent. v. O. I. weefsels en batiks, Rotterdam, 1902, p. 27, n°. 157: vloersteenachtig.
7) Vogel in een kooi. — Vgl. Vreede, s. v. v. Oi.-ni'n en «^-f^ en het Togyakartasehe batikpatroon Serie 847/25.



100
[Gebatikte saroeng's]
die met bloemen in potten gevuld zijn. Het patroon van de papan's en den badan bestaat uit bladeren en rupsen. Sêmarang. L. 210, br. 106 cM.
300/342. Saroeng, als voren, doch de toempaPs gevuld met bloemen en waaiervormige figuren; de kapala zwart, de toempaPs en papan's bruin en blauw op witten grond (latar poetih). Ornament van den badan: bruine en witte bloemen en bladeren en vooral miereneters (trênggiling wêsi') op blauwen grond. Langs de lange zijden een strook van blauwe en bruine bloemen en bladeren op witten grond. Sêmarang. (Zie de afbeelding op pag. 101).
L. 204, br. 112 cM.
101/21. Als voren, doch met zwarten kapala, witte grond, de badan met schuine banden, die afwisselend met een gestileerd parang-patroon en bloemvormige figuren gevuld zijn; de toempaPs en de papan's met krullen gevuld. Sêmarang.
L. 185, br. 106 cM.
101/25. Als voren, doch gebatikt op blauwen grond (latar irêng): de kapala in het midden zwart met witte en bruine bloemen; in de toempaPs en de papan's vogels en bladeren op witten grond. De badan gevuld met witte en bruine bladeren en gestileerde vlinders of vogels. Sêmarang.
L. 208, br. 110 cM.
300/362. Als voren, doch met roode figuren op witten grond (latar poetih); de kapala aan een der uiteinden, geornamenteerd met takken, sterren en bloemen; de papan's met roode ndga's op witten grond; de badan met dwarsbanden, afwisselend versierd met gestileerde roode viervoetige dieren op witten grond en witte bloemen, bladeren en gestileerde insecten op rooden grond. Patroon: Alas-alasan 2) (?). Pëkalongan.
L. 216, br. 109 cM.
300/358 & 361. Als voren, wit, roodbruin en zwart. De kapala donker, met eenige sterren en met twee rijen tegen elkaar gekeerde toempaPs, gevuld met witte bloemen; de badan bovendien met groote vogels en lar's (361) of schildpadden (358) geornamenteerd. Gesteven. Batavia.
L. 199, br. 107 cM.
3°°/3S7 & 359- Als voren, bruin, rood en zwart; het patroon van den badan bestaat uit paren lar's en verder bladeren en vruchten of bloemen. De kapala in het midden, donker, met sterren. Patroon van de toempaPs: gestileerde vogels en planten. Gesteven als voren. Batavia.
L. 206 en 197, br. 109 en 105,5 cM.
105/1. Als voren, doch gebatikt in het patroon këmbang djarak3), bestaande uit ronde bloemen met zesbladigen kelk. De kapala met sterren. In de toempal's en papan's o. a. gestileerde vogels. De uiteinden aan elkaar genaaid. Sêmarang.
L. 206, br. 110 cM.
370/1201 *). Als voren, doch roode grond, met mensch-, bloem- en vogelvormige figuren. Onder de menschen trekken vooral personen met een juk en met twee zwaarden de aandacht, onder de dieren pauwen en schildpadden. De kleuren zeer bont (rood, wit, blauw en groen). In een der hoeken staat: „Mevr. v. Ende." De kapala aan het eene uiteinde, zeer bont, met afwisselend kleine en groote toempaPs en de tusschenruimte tusschen de toempaPs geheel gevuld met ruiten, bestaande uit blokken en bloemen. — Onder Chineeschen invloed5), zooals blijkt uit de menschenfiguren. Sêmarang.
L. 224, br. 118 cM.
1) Rouffaer, Batikkunst, p. 30, n°. 18. — Vreede, s. v. v. mimni\en iQaSn
2) Rouffaer, Batikkunst, p. 28, n°. 2. — Vreede, I, 122, s. v. nmrutuijt\
3) Rouffaer, Batikkunst, p. 31, n". 23. — Vreede, s. v. v. Méi\ en asTu/n^x
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10° kl. n». 327/2.
5) Rouffaer, Cat. Tent. O. I. weefsels en batiks, Rotterdam, p. 29, c. — Vgl. Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 5.



O
Gebatikte saroeng. 300/342. (Zie pag. 100),



102
[Gebatikte saroeng's]
300/364. Saroeng, als voren, doch rood en blauw op witten grond; het patroon is alas-alasan') en bestaat uit vogels, viervoetige dieren, vlinders, blauwe en roode wijnbladeren en druiven; de kapala aan een einde, als voren, doch met witte toempal's op rooden grond, de tusschenruimte met bloemen en sterren en de papan met bloemranken (kimbang anggoerl) gevuld. Banjoemas.
L. 216, br. 112 cM.
300/363. Als voren, doch witte grond met groene, blauwe en roode figuren, gebatikt in het patroon kimbang anggoers): wijnranken en bladeren en langs de kanten bloemen. De kapala donkerrood met lichtroode en groene ioempal's, gevuld met witte en lichtbruine bloemen, de donkerroode grond met lichtroode sterren en de papan's met roode bloemen op lichtblauwen grond. Pïkalongan. (Zie de afbeelding op pag. 103).
L. 211, br. 110 cM.
1676/4. Als voren, doch wit en rood (kain bangbangan s), gebatikt in &?/«#ï4)-patroon. De kapala in het midden, zonder sterren. In de toempal's een rood bloem- en bladpatroon op witten grond, in de papan's bovendien gestileerde vogels.
L. 173, br. 100 cM.
300/392. Als voren, doch witte grond met zwarte en lichtbruine figuren, gebatikt in het patroon oedan riris*): sterren en bloemen tusschen smalle dwarsstrepen op witten grond, en gestileerde tegen elkaar gekeerde punten tusschen breede dwarsstrepen. De kapala zwart met witte, lichtzwart gebloemde toempal's, de papan's wit en zwart gebloemd, met bloemen en gestileerde vogels gevuld. De einden aan elkaar genaaid. Rïmbang.
L. 105, dubbel, br. 110,5 cM-
300/354. Als voren, doch de kleuren veel bonter; witte grond met blauwe, bruine, roode en zwarte bladranken, vlinders, vogels en bloemen. De kapala en de toempal's donkerrood, de laatste met bloemen gevuld en met lichte omtrekken, de kapala met sterren, de papan's met bloemen versierd. De kapala in het midden. De einden niet aaneengenaaid. Batavia.
L. 202,5, Dr- IIO>5 CM-
101/28. Als voren, doch blauwe grond met ndga's tusschen bladranken, wit en rood, patroon naga tapa *)(?). De kapala in het midden, als voren, doch zwart met lichtroode sterren. De toempal's en papan's' met witte bloemen en bladranken en gestileerde vogels op rooden grond. Simarang.
L. 202, br. 115 cM.
Zie plaat X.
105/2. Als voren, doch wit en rood, in lar sawat 7)-patroon (?) met lar's tusschen kleine krullen. De kapala als voren, doch rood, met witte sterren. De toempafs en papan's wit met roode bloemen, bladranken en gestileerde vlinders (?). — De uiteinden aan elkaar genaaid. Sïmarang.
L. 96,5 dubbel, br. 114 cM.
370/1211 8). Als voren, doch de grond wit met bruine anjelier-bloemen (Jav. taloeki"),
5) Rouffaer, Batikkunst, p. 28, n°. 2. — Vreede, I, 122, s. v. tunirviMp
2) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 17, onderaan.
3) Rouffaer, Cat. Tent. O. I. weefsels en batiks, Rotterdam, p. 28, A.
4) Rouffaer, Batikkunst, p. 45—46, n». 66 en Cat. Tent. O. I. weefsels en batiks, Rotterdam
p. 3O, G. Ti l.
5) Rouffaer en Juynboll, Batikiunst, pl. 24, bovenaan en p. 78. — Vgl. het Jogyakartasche fa#6+patoon 847/2. — Vreede, s. v. v. mywa^jf\ en -S-tim^; zachte regen.
6) Vgl. Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 2.
7) Rouffaer, Batikkunst, p. 41, n°. 56.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 90 kl. n». 121/3.
9) Vreede, I, 670, s. v. «inruimt: Hibiscus vulpinus Rwdt.



II O* P
O
P
O r&
O
Gebatikte saroeng. 300/363. (Zie pag. 102).



104
[Gebatikte saroeng's]
gebatikt in het patroon taloekèn 1). De kapala blauw. In de toempafs en papan's bruine en blauwe bloemen en bladranken en gestileerde vogels. De uiteinden niet aan elkaar genaaid. Pïkalongan. L. 224, br. 106 cM.
300/365. Saroeng, als voren, doch de kleuren en het patroon afwijkend: roodbruin, rood, groen, geel, blauw en zwart; het patroon bestaat uit witte, blauwe en gele ruitvörmige figuren met uitgeschulpte randen, waarin verschillende dieren (viervoetige, vogels enz.) menschen en voorwerpen, gedeeltelijk roodbruin, gedeeltelijk bont gekleurd, gescheiden door maeanders, zich bevinden. De kapala met witte, bont gebloemde toempal's op zwarten grond, met sterren; de papan's met bonte bloemen, vogels en rupsen op witten grond. Banjoemas.
L. 204,5, br. 110 cM.
1676/i. Als voren, doch de kleuren zijn bruin, wit en blauw; gebatikt in het patroon parang sawoet -), bestaande uit breede dwarsbanden, gevuld met ovalen, wier uiteinden aan cirkels grenzen, beide bruin en gevuld met witte punten. De smalle dwarsbanden, die de breede scheiden, gevuld met concentrische ruiten en begrensd door blauwe slanglijnen. Zonder kapala.
L. 229, br. 96 cM.
300/355. Als voren, doch de kleuren en het patroon afwijkend, de kapala en de badan zwart, de eerste met sterren, de laatste met vijfbladige bloemen in witte cirkels. De toempafs en de papan's wit met groene, roode, blauwe en gele bloemen en vogels. Langs de langszijden een witte strook, gevuld met blauwe, gele, groene en roode bloemen en bladranken. Batavia.
L. 218, br. 110 cM.
370/1212 3). Als voren, doch met donkergroenen grond; de toempafs en de papan's wit met bruine vogels en bladvormige figuren; de badan met voorstellingen uit den Minlaraga4): huisjes met twee tegenover elkaar staande tVayang-vovpen en olifanten ih bakken (rijstblokken). De kapala aan een kant. Pïkalongan.
L. 199, br. 106 cM.
264/295. Als voren, doch de badan en de kapala blauw mét witte, blauwe en bruine figuren; gebatikt in het patroon parang roesak barong 5). Dè kapala met sterren, de toempafs en papan's met gestileerde ndga's (?). De uiteinden aan elkaar genaaid.
L. 108, br. 105 cM.
16/28. Als voren, doch de badan en de kapala zwart (latar irlng) met witte en bruine figuren. De kapala zonder sterren, de papan's met figuren in den vorm van zevenspakige raderen (tjakra), de toempafs met krulvormige figuren. De badan is gebatikt in parang roesak kagok 8)-patroon. De uiteinden aan elkaar genaaid.
L. 99 dubbel, br. 115 cM.
300/1405. Als voren, doch zonder kapala, gebatikt in parang roesak-naXroon: breede strepen met bruine, tegen elkaar gekeerde punten op witten grond. In de smalle bruine en blauwe dwarsstrepen ruitjes. De kleuren zijn in indigoblauw, soga-bjnm en wit. De uiteinden niet aan elkaar genaaid. Vorstenlanden.
L. 198, br. 102 cM.
1) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. ii, rechts. — Rouffaer, Batikkunst, p. 34—35, n°. 45: vooral geliefd door vrouwen van hoogeren stand.
2) Vgl. het Jogyakartasche £<#//fc-patroon 847/81. — Vreede, I, 814, s. v. ojiitx«sn^\
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 121/3.
4) Dit is een andere naam voor het Javaansche gedicht Ardjoenawiioaha, waarover men vergelijke: Vreede, Cat. der Jav. en Mad. HSS. p. 1 vlg. en Dr. H. H. Juynboll, Suppl. op den Cat. der Jav. en Mad. HSS. deel I, p. 113 en deel II, p. 9, 488, 489.
5) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 17, bovenaan.
6) Rouffaer, Batikkunst, p. 38, n°. 54: „De Soenan... pleegt deze variëteit te dragen bij eenigszins officieuze gelegenheden." — Vreede, I, 547, s. v. tmntrnt»rnji\z onvolkomen, half.



[Saroeng's]
i°5
83/157'. Saroeng, als voren, indigoblauw en «^a-bruin, doch gebatikt in een vogelpatroon, waarschijnlijk gabah sinawoer'), bestaande uit groote vogels met uitgespreide vleugels en rechtopstaanden staart, kleinere, meer gestileerde vogels, viervoetige dieren en huisjes (tempels?) en verder allerlei krullen. Zonder kapala, als voren. Vorstenlanden.
L. 214, br. 86 cM.
300/1317. Als voren, doch onder Chineeschen invloed: roode badan met bonte bloemen en vogels (pauwen), zeepaardjes, Europeesche speelkaarten en gevleugelde, loopende, met een zwaard gewapende of zittende, een harp bespelende menschen. De kapala aan een uiteinde, toempaPs met bonte bloemen, in het midden tusschen beide rijen toempal's een rij bloempotten in plaats van sterren. De papan's met blauwe rupsen (?) en met bonte bloemen op rooden grond. De einden niet aan elkaar genaaid. Batavia (?);
L. 222,5, br. 114,5 CM.
101/30. Als voren, doch de kleuren zijn wit en bruin op blauwen grond {latar irèng). Het patroon heet tërang woelan 2) en bestaat uit gestileerde vogels in witte cirkels, witte vierbladige bloemen, bruine gestileerde vogels, vlinders en visschen enz. De kapala aan een uiteinde, zwart met bruine en blauwe sterren. De toempaPs en papan's wit met bruine en blauwe figuren, o. a. vogels en ronde bloemen. De uiteinden niet aan elkaar genaaid. Vorstenlanden.
I.. 198, br. 109 cM.
300/106. Als voren, doch de grond van den badan, de toempaPs en papan's geel met roode teekeningen (vogels en bloemen). De kapala rood, zonder sterren. De uiteinden aan elkaar genaaid.
L. 110, br. 98 cM.
3°°/352- Als voren, doch de kleuren geheel afwijkend: zwart, rood, geel, blauw, groen en bruin op witten grond. Het patroon bestaat uit bloempotten, waarom vogels heenvliegen. De kapala in het midden zwart met roode sterren, waarin vierbladige witte bloemen. De toempaPs en papan's wit met bonte, gestileerde vogels en bloemen. De uiteinden niet samengenaaid. Batavia.
L. 205, br. 109 cM.
370/1202 *). Als voren, doch blauwe grond met roode en witte wijnranken (patroon kembang anggoer *), bloemen, vlinders en vogels. De kapala aan een uiteinde met afwisselend lange witte en korte blauwe toempaPs. De ruimte daartusschen gevuld met ruiten. De papan's met zwarte bladeren. Simarangx
L. 224, br. 108 cM.
105/5. Als voren, doch de kleuren zijn blauw en wit, de kapala donkerblauw met witte sterren. De toempaPs en papan's wit met blauwe vogels en andere figuren. Patroon van den badan: parang mïnang kembang6), bestaande uit breede witte dwarsbanden met evenwijdige rijen van tot bloemen gestileerde punten, gescheiden door smalle, met concentrische ruiten gevulde, blauwe dwarsbanden. De uiteinden aan elkaar genaaid. Sêmarang.
L. 96, br. 113 cM.
101/29. Als voren, doch gebatikt in een bloempatroon: afwisselend witte en blauwe vierbladige bloemen op rooden grond. De kapala zwart met lichtroode sterren en
1) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 51. — Vreede, s. v. v. amicnr\ en »jj<t»\
2) Vgl. het Jogyakartasche tótó'-patroon 847/64. — Vreede, k v. v. aQ.fi \ en /a<nmnj\
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ie* kl. n». 327/1.
4) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 17, onderaan.
5) Vgl. Rouffaer, Batikkunst, p. 38, n». 52. — Vreede, s. v. v. <ui-h\ Q,a<p en «Sgp
Cat. Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX. 14



ioó
[Saroeng's]
vlinders. De toempars en papan's wit met roode en blauwe vogels, bloemen en bladranken. De uiteinden niet aan elkaar genaaid. L. 196, br. 114 cM.
300/353. Saroeng, als voren, doch gebatikt in een zeer gestileerd parangpatroon. De kapala ongeveer als voren, doch zonder vlinders, de bloemen verschillend, de toempaPs en papan's met vogel- en bladvormige figuren; de badan met donkerblauwe en groene smalle schuine strepen, gevuld met bloemen. De breede dwarsbanden wit met bonte vogels en bladranken. Batavia.
L. 206, br. 108,5 cM.
101/15. Als voren, doch de kleuren afwijkend: donkerblauwe grond (latar irïng) met witte en bruine kruisen in ruiten en radvormige figuren met acht bruine spaken op witten grond. Zonder kapala. Sêmarang.
L. 212, br. 112 cM.
Zie plaat XI.
1064/1. Als voren, de badan wit, bruin en blauw met witte schuinsche strepen, gevuld met bruine, tot bloemen gestileerde krispunten, die door smalle blauwe, met bruine concentrische ruiten gevulde dwarsbanden gescheiden worden (parang kêmbangpatroon); de kapala is blauw met bruine sterren met bloemvormige figuren en gestileerde vogels in de papan's en in de toempals. Vorstenlanden.
L. 211, br. 204 cM.
101/35. AU voren, doch de badan met breede, bruin en wit gestreepte dwarsbanden, waarin enkele en paren lar's in gestrooid zijn, gescheiden door smalle blauwe dwarsbanden met een witte streep in het midden (patroonparang sawat lar *)?). De kapala in het midden zwart zonder sterren. De toempars en de papan's bruin en blauw met bloemen en bladranken. De papan's door banden met een schubpatroon (gringsing) begrensd. — Zeer fraai gebatikt, doch beschadigd.
L. 104, br. 103 cM.
101/36. Als voren, doch afwijkend: donkerblauwe grond (latar irêng) met bruine en witte tempelvormige en andere figuren, o. a. vleugels (lar) en vele krullen, goenoengan's, bloedzuigers tegenover elkaar enz. Patroon sêmèn djolèn *) (?). Zonder kapala. Sêmarang.
L. 214, br. 102 cM.
1064/2. Als voren, doch de kapala zonder toempaPs, met witte bloemen en bladeren op blauwen grond langs de randen en met bruine bladranken op witten grond op het het overige gedeelte; de badan bedekt met blauwe schuinsche strepen met kruispunten, die door maeanders worden gevormd en waardoor ruiten worden omsloten, waarin zich blauwe en bruine bloemen en bladeren op witten grond bevinden. Strandregentschappen.
L. 207, br. 107 cM.
300/28. Als voren, doch zonder kapala, indigoblauwe grond met bruine en witte geometrische en bloemfiguren: ronde bloemen, gevuld met een parang-patroon, omgeven door sterren en kettinglijnen (patroon parang koeroeng *), afgewisseld door achtstralige sterren. Reg. Magêtan (res. Madioen).
L. 242, br. 109,5 CM.
1) Dit beteekent: met ingestrooide vleugels (Vreede, s. v. v. momj)\ en »£»\).
2) Rouffaer, Batikkunst, p. 42—43, n°. 63. — Vreede, s. v. v. en niR?ird>\
3) Rouffaer, Batikkunst, p. 38, n». 51. — Vreede, s. v. v. <wh\ en «q-fit Deze variëteit heet parang kürna. Zie Mus. v. Kunstnijverh. Haarlem, n". 5, B1.



[Saroeng's]
107
300/341. Saroeng, als voren, zonder kapala, de kleuren ongeveer overeenkomend, bruin én wit op blauwen grond. Het patroon bestaat uit palmetten of peervormige figuren (tèrongan >), gevuld met schubben en omgeven door gevinde bladeren. Sêmarang.
L. 235, br. 108 cM.
1239/67. Als voren, doch gebatikt in een patroon van bloemen en met maeanders gevulde ruiten, blauw, bruin en zwart. De kapala in het midden zwart, met sterren. De toempal's en papan's gevuld met bloemen en bladranken op lichten grond (latar poetih).*
L. 190, br. 104 cM.
101/32. Als voren, doch zonder kapala, blauwe grond (latar irïng) met bruine vierbladige bloemen in afwisselend witte en blauwe ruiten met bruine omtrekken en met vierbladige bloemen in de kruispunten.
L. 232, br. 112 cM.
300/39. Als voren, zonder kapala, bruingebloemd op blauwen grond met takvormige figuren, waarin tusschen rijen van vleugels, vlinders, huisjes, waaiers en zeer gestileerde viervoetige (?) dieren zich bevinden. Koedoes, reg. Pati, res. Djapara.
L. 228, br. 110 cM.
* 105/6. Als voren, doch gebatikt in het patroon tjiplok bindt (metaalbeslag voor wagensl), bestaande uit witte achthoeken, gevuld met krullenj 'gescheiden door achtbladige bloemen op blauwen grond. De kapala zwart, met sterren. De toempars en papan's wit met bruine en blauwe bladeren en bloemen, de papan's bovendien met vlinders. De uiteinden aan elkaar genaaid. Sêmarang. L. 98 (dubbel), br. 114 cM.
101/31. Als voren, doch zonder kapala, het patroon bestaat uit: ndga's en groote vogels met drie puntige vederen op den kop en vijf aan den opstaanden staart, de pooten met vier nagels. Verder bloemen en vruchten, bruin en wit op blauwen grond. De uiteinden niet aan elkaar genaaid. Vorstenlanden.
L. 236, br. 110 cM.
. 3I4/1 *)• Als voren, doch rood op witten grond (latar poetih). Het patroon bestaat uit bloedzuigers, vliegende vogels, zeer groote vogels met langen geschubden hals en pooten met vijf klauwen (manoek djatajoe (?) *) en verder/fo/«Vw«-bloemen en bladranken. De kapala rood, met sterren. De toempars en papan's wit met roode vogels, bloemen en bladranken. De uiteinden aan elkaar genaaid. Simarang. L. 98 (dubbel), br. 108 cM. Zie plaat XII.
16/27. -Als voren, rood op geelachtigen grond, gebatikt in een bloempatroon, waarschijnlijk Uloekèn6). De kapala zonder sterren, de toempaPs en papan's gevuld met bloemen en bladranken. De uiteinden aan elkaar genaaid. Simarang.
L. 86,5 (dubbel), br. 120 cM.
105/3. Als voren, rood en wit, doch gebatikt in het patroon alas-alasan *) (allerlei boschgedierte), bestaande uit viervoetige dieren (tijgers?) met opengesperden bek en vogels en vlinders tusschen bloemen en bladranken. De kapala rood, met sterren de
1) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 60. — Vreede, I, 636, s. v. maain-tif: solanum.
2) Rouffaer, Batikkunst, p. 51, n. 85. — Vreede, s. v. v. Qnn^ttnns en ncncfys
3) Ser. 314 aankoop 1882.
4) Rouffaer, Batikkunst, p. 29, n°. 7. — Vreede, II, 437, s. v. attuptuus
5) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. tl. rechts.
6) Rouffaer, Batikkunst, p. 28, n°. 2. — Vreede, I, 122, s. v. unma^s Vgl. het Jogya-
kartasche £a/>£-patroon 847/100.



io8
[Saroeng's]
toempaPs en papan's gevuld met bloemen, bladranken en vogels. De uiteinden aan elkaar genaaid. Sêmarang. L. 104 (dubbel), br. 108 cM.
461/19. Saroeng, als voren, doch gebatikt in parang roesak barong^psXxoon. De parang's bruin op witten grond, gescheiden door blauwe schuinsche breede strepen, waarin bruine concentrische ruiten zich bevinden. Zonder kapala. De uiteinden niet aan elkaar genaaid.
L. 216, br. 109 cM.
370/1295. Als voren, doch blauw en wit met vierstralige sterren in cirkels, zoo gerangschikt, dat de afgesneden cirkelsegmenten samen groepen van vierbladige bloemen vormen1). Zonder kapala. De uiteinden niet aan elkaar genaaid. Têgal.
L. 200, br. 100 cM.
300/360. Als voren, doch bruin, wit en blauw, gebatikt in een ruit (djobinan *)patroon. De ruiten afwisselend gevuld met vierbladige bloemen en met krullen. De kapala donkerbruin met lichte toempaPs, die evenals de papan's gevuld zijn met gestileerde vogels, bloemen en bladranken. De kapala zonder sterren. Pêkalongan.
L. 193, br. 109 cM.
300/368. Als voren, doch gebatikt in parang roesak *)-patroon. De parang's bruin en zwart op witten grond, de smalle dwarsbanden blauw met bruine ruilen. Zonder kapala. Soerakarta.
L. 253, br. 114 cM.
264/294. Als voren, doch gebatikt in een bloempatroon met lichten grond, donkerblauwe kapala met sterren. De papan's met takvormige blauwe en bruine figuren, de toempaPs met bloemen en bladranken. De uiteinden aan elkaar genaaid.
L. 97 (dubbel), br. 106 cM.
853/1. Als voren, doch de badan met de voorstelling van vele personen, lantarens, een poppenkast, vaandels, pajoengs en draagmanden dragende of muziekinstrumenten bespelende; vrouwen met kinderen; draagstoelen en paarden ; boomtakken met bloemen en bladeren, alles rood, donkerbruin, zwart en blauw op witten grond. Het geheel een optocht voorstellende? De toempaPs van den kapala afwisselend groot en wit en rood of klein en groen, terwijl het midden van den kapala, alsmede de breede papan blauw en de smalle papan groen is gekleurd en, gelijk de toempaPs, met teekeningen van vogels en takken met bladeren, bloemen^en vruchten zijn versierd; alles wit, rood en groen. Langs den bovenrand een 4,4 cM. breede streep, waarin aan den kapala in de grondkleur op rooden grond en overigens op groenen grond in verschillende kleuren figuren: bloemen en vogels zijn gebatikt. Beneden die streep staan de woorden: koeda rampo (lees: rampog*) en dicht bij den onderkant de woorden: dong (lees: gêdong) batoe6). Onder Chineeschen invloed. Batavia.
L. 109 (dubbel), br. 102 cM.
370/1288. Als voren, doch rood gebloemd op witten grond, niet gebatikt, doch in de Leidsche katoenfabriek machinaal, door middel van reservestoffen vervaardigd. Het patroon is weinig karakteristiek en bestaat uit gestileerde vogels tusschen bloemen en bladranken. De kapala zwart, zonder sterren. De uiteinden aan elkaar genaaid. Soerabaja.
L. 77 (dubbel), br. 80 cM.
1) Rouffaer en Juynboi-l, Batikkunst, pl. 32.
2) Dit patroon heet bandji kasoet. VgL Mus. v. Kunstnijverh. Haarlem, n°. 5, Eu.
3) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 14—15. — Vreede, II, 433, s. v. misttminjp
4) Rouffaer, Batikkunst, p. 36—37. — Idem, Cat. Tent. Botterdam, 1902, p. 26, n°. 1.
5) Koeda (Mal.) = paard, rampog (Jav.) = met zijn velen aanvallen.
6) Steenen huis (Bat. Maleisen).



[Saroeng's. Voetbedekking]
109
105/4. Saroeng, als voren, doch lichte grond met roode figuren. Patroon parang mënangbestaande uit schuine rijen roode paraug-\mnten, op witten grond, tusschen smalle roode, met witte ruiten gevulde lijnen. De kapala rood, zonder sterren, de toempaPs en papan's gevuld met witte bloemen en bladfiguren op rooden grond. De uiteinden aan elkaar genaaid. Sêmarang.
L. 96 (dubbel), br. 113 cM.
370/1286. Als voren, doch blauw, aan den buitenkant met bloemen van bladgoud. Met kapala, toempaPs en papan's, alles met bladgoud bedekt, op blauwen grond. De einden aan elkaar genaaid. Jogyakarta.
L. 68,5 (dubbel), br. 72,5 cM.
/. Voetbedekking*).
370/1229'). Een paar sandalen (Jav. troempakk), van onbereid buffelleder, in den vorm van een voetzool, met een lederen bandje, om den voet, en een tweede, om den grooten teen door te steken. — Men draagt ze op reis, als men over steenen of door een bosch moet. Kïdoe.
L. 20, br. 9,4 cM.
. 370/1233 *) en 1239/49. Als voren, doch van toebereid bruin leder, met twee riemen; twee paar. 1233: Madioen, 49: Java. L. 20,3 en 22, br. 8,5 en 9,5 cM.
880/88•). Houten muiltjesQav. katiplak '), model, een paar, met hooge hakken ; het leer, dat de wreef bedekt, is door een dwarsriempje vervangen, dat groen is gekleurd, met roode en gele spikkels, het hout rood, met groene spikkels. Sêmarang.
L. 15, br. 5 cM.
1001/45*). Houten klompen (Jav. bakjakv), als voren, doch niet gekleurd; met een bruinlederen riem, welks einden aan weerskanten van den klomp zijn bevestigd, om er de teenen onder door te steken, — Men draagt deze klompen alleen thuis, vooral als 't regent en 's nachts. Desa Tjikoeloer, afd. Lïbak, res. Bantam.
L. 25,6, br. 9,6 cM.
83/7, 370/1228 ,0) & 1962 en 1001/44 "). Vier paar sandalen (Jav. gamparan '*), van ongeverfd hout, als voren, doch geelachtig (44), licht (7 en 1228) of donkerbruin (1962). Het bovenvlak concaaf (44) of plat (7, 1228 en 1962), het vooreinde puntig vooruitstekend (44), schuin afgesneden (7) of recht, resp. links flauw concaaf (1228 en 1962), het achtereinde convex (1228 en 44) of in een punt uitloopend (7 en 1962), met twee dwarse verhevenheden, de eene onder de hielen, de andere onder de teenen. Vooraan een knop (Jav. boengkoel **), om de klompen met de teenen vast te houden.
1) Rouffaer, Batikkunst, p. 38, n'J. 52: de triomfeerende parang.
2) Poensen, 413—414.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9C kl. n'. 129/5.
4) Poensen, 1. c. — Vreede, I, 633, s. v. \Kas!t^tr\
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. n». 338/2 (t.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9» kl. n». 123/16.
7) Poensen, 413: katiplaq.— Vreede, I, 462, s. v. un am tu <una\ —Cat. Bat. Gen. n». 1289.
8) Cat. Bat. Tent. n». 738.
9) Poensen, 414. — Vreede, n, 693, s. v. en»gM»m|\ — Cat. Bat. Gen. Suppl. 1, p. 56, n». 4738.
10) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, ofi kL n°. 129/4.
11) Cat. Bat. Tent. n". 739.
12) Poensen, 414. — Vreede, II, 619, s. v. m»^ — Mayer, II, 471, afb. fig. 4. — Cat. Bat. Gen. Suppl. I, p. 56, n°. 4373.
13) Poensen, L c. — Vreede, II, 770, s. v. «ri^*»»^



110
[Voetbedekking]
Deze knop eindigt convex (1228) of in een punt (7, 1962 en 44) en is min (7) of meer (1962 en 44) vaasvormig. 1228: Kcdoc, 1962: Oost Java, 44: desa Tjikoeloer, afd. Lebak, res. Bantam, j:Java. L. 2i,s—25»7, Dr< 8—10 cM.
880/89 *). Sandalen (Jav. klètèk*) of gamparan), als voren, doch modellen, van bruin hout vervaardigd, het voor- en achtereinde dikker dan het midden. Op eenigen afstand van het vooreinde van een plat bolvormigen knop (boengkoef) op cylindrische basis voorzien, die tusschen den grooten en den tweeden teen wordt gehouden. Sêmarang.
L. 11, br. 5 cM.
370/1231 *). Houten klompen (gamparan), als voren, doch in natuurlijke grootte, donkerbruin, met eene insnijding vooraan rechts, resp. links, met geelkoperen knoppen (boengkoel). Een paar. Madioen.
L. 24,8, br. 9 cM.
370/12344). Lederen sandalen, bruin, met houten zolen, een paar. Aan beide zijden is aan het midden een lederen riem bevestigd, om den voet in testeken. Daaronder en in eene opening in het midden der voorzijde is een tweede, smallere lederen band bevestigd. Madioen.
L. 24,8, br. 9,5 cM.
370/1232 5). Als voren, bruin, een paar, doch ook de zolen en hakken van leder. Aan het midden der beide zijden een rond verlengstuk, waaraan een breede lederen band, om den voet in te steken, en een cylindervormige riem, die door het midden der voorzijde is gestoken, zijn bevestigd. Madioen.
L. 24,5, br. 9,8 cM.
300/1402. Als voren (Jav. troempah), doch het dwarsstuk, om den voet in testeken, met bruin flanel gevoerd, met bruinen rand, waaraan twee bruinlederen riempjes, die aan de zool met een geelkoperen pen zijn vastgemaakt. De zool met ingedrukte figuren; sterren, vierbladige bloemen enz. Sêmarang.
L. 24, br. 5 cM.
1239/45. Als voren (Jav. tjêripoe9), doch het dwarsstuk, om, den voet in te steken, met rood flanel gevoerd. De zool met ingedrukte sterren. L. 22,7, br. 9 cM.
1239/48. Als voren, doch voor kinderen. De zool zonder ingedrukte figuren. L. 16,5, br. 7 cM.
300/1403. Als voren, doch voor volwassenen; in het dwarsstuk boven den voet een stuk borduursel: veelkleurige bloemen op zwarten grond. Op de zolen verschillende figuren: dubbele rand van kringetjes en takjes. Sêmarang.
L. 23, br. 5 cM.
300/1404. Als voren, doch het dwarsstuk bekleed met geweven wollen stof, met groene en gele schuine streepjes en roode horizontale lijnen op gelen grond, gekruist door groene ovalen en omgeven door zwarte slanglijnen. De figuren der zolen als voren; hartvormig figuur van kringetjes en takjes op de hak en een ster en eenige takken van voren. Sêmarang.
L. 24, br. 5 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ge kl. n». 123/17.
2) Vreede, I, 506, s. v. niam(iptrnfl\ — Poensen, 414. — Med. Ned. Zend. Gen. XV11I, 135: „Deze klompen worden gebruikt na het baden, doch bij voorkeur na de reiniging van het lichaam vóór het gebed."
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kL n°. 338/1 «.
4) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 10= kl. n». 338/2*.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, i0« kl. n». 338/2 c.
6) Mayer, 471, afb. fig. 5.



[Sandalen. Wandelstokken]
ui
3°°/334« Lederen san dalen (Jav. troemfiah), als voren, doch het dwarsstuk bekleed met paarse wol, waarin roode en gele bloemen en groene bladeren en gouddraad ge-, werkt is. De figuren der zolen bestaan uit een snoerband en daarbinnen een dubbele rij bolletjes. Tjibaroesa, Buitenzorg.
L. 24, br. 9 cM.
300/332. Als voren, doch de dwarsstukken bekleed met zwart laken, geheel met gouddraad en gouden loovertjes bewerkt. De figuren op de zolen als voren. Tjibaroesa Buitenzorg.
L. 24, br. 8,6 cM.
III. Accessoires. 1. Wandelstokken.
300/716. Wandelstok, van gepolijst rotan met zwart gepolijsten ronden hoornen knop en punt van zwart hoorn. L. 92,5 d. 1,9 cM.
214/1 »). Als voren, doch van gepolijst katimiM J)-hout met knop van buffelhoorn en geelkoperen bus aan de punt. Banjoewangi. L. 88,5, d. M cM.
300/717. Als voren, doch van kapoendoeng »)-hout, lichtbruin met zwarte aderen en vlammen; zilveren, met palmboomen, bladeren enz. geornamenteerden knop. Aan de punt een smalle zilveren ring. Banjoewangi.
L- 95,5, d. 2,2 cM.
36o/S785- Als voren, doch van als slangenvel gevlamd, hout. Ivoren knop; het bovenvlak ingelegd met in goud gezette robijnen en diamanten, waarvan de middelste en grootste ontbreekt. Ook het ondereinde van den stok is afgebroken.
L. 100, d. 1,8 cM.
360/10069. Als voren, doch van hout van den kaneelboom. De knop gevormd door een knoest. L. 87, d. 1,3 cM.
267/1 *). Als voren, doch van roodbruin, gepolijst hout, met knoesten, met figuren van geelbruin gekleurd snijwerk versierd: bovenaan een aap, om den stok een slang en op het midden twee honden, waarvan een gevleugeld, dicht bij het ondereinde een fabelachtig dier met hondenkop, twee pooten en langen, puntig uitloopenden staart. Java (?) of Achter-Indie (?).
L. 94, d. 2,1 cM. Zie plaat II, fig. 7.
370/918 5). Als voren (Mal. toengkat toeiang*), doch van wit been, met vijf groepen van vier ruggen en verder geheel geringd. Het boven- en ondereinde van zwart hoorn Het eerste m den vorm van een hand met vier vingers, waarin een sigarenpijpje met zwarthoornen kop en beenen mondstuk steekt, dat den knop van den stok vormt riet ondereinde van boven geringd, puntig uitloopend. Soerabaja.
L. 80,7, d. 2,1 cM.
1) Ser. 214 don. A. H. G. Blokzeil, 1879.
2) Kleinhovia hospita L. (Vreede, I, 693, s. v. Siatuns — de Clercq, n». 1961).
3) Pierardia racemosa BI. (Vreede, I, 510, s. v. Kniuitnns — de Clercq, n». 395: Baccaurea racemosa Muell Arg.).
4) Serie 267 don. C. Goemans, 1881.
5) Cat Kol. Tent. Amst. 1883, 10e kl. n». 329/18 g.
6) Klinkert, s. v. v. toengkat en toetang.



112
[Waaiers. Zakken en tasschen]
2. Waaiers ') (Jav. kif as 2).
122/13 en 123/6. Waaiers, van aaneengenaaide palmbladreepen, met meer (13) of minder (6) inkepingen, rond. De palmbladreepen stralen uit het midden, dat tusschen twee houten pennen, die den steel vormen, geklemd is. Malang.
Dm. 19,5 en 24,5, 1. steel 20 en 24,5 cM. Zie plaat LI, fig. 5 (122/13).
300/1621. Als voren, doch van rotanreepen zigzagvormig gevlochten, bijna hartvormig, voortzetting van den steel op het blad met vier krulvormige figuren. Langs den rand en evenwijdig daaraan op eenigen afstand een rotanlatje.
L. blad 44,5, br. 21, L steel 35,5 cM. Zie plaat II, fig. 4.
300/1410 & 1411. Als voren, hartvormig, doch van witte (1410) of zwarte (M") vederen vervaardigd. De steel aan het breede einde inJ het midden, door de vederschachten gevormd. Soerabaja.
L. 20 en 24, br. 25 en 31, 1. steel 9,7 en 11 cM. Zie plaat II, fig. 6 (300/1411).
122/12. Als voren, doch van pauwenveeren met platten hoornen steel, ovaalvormig. Soerabaja.
L. 8, br. 15, 1. steel 14,5 cM.
241/36 Muskietenwaaier, houten steel met witte vezels. Aan het ondereinde van den' steel vlechtwerk en een lus. —- De vorm gelijkt op dien van den edmara der Oudjavaansche godenbeelden.
L. steel 30,5, 1. vezels 36 cM.
3. Zakken en tasschen.
880/91 Tasch, langwerpig vierkant, zonder klep, plat, diagonaal vlechtwerk van eene dubbele laag lontarbladreepen, fijne gebleekte van buiten en breede ongebleekte van binnen. Aan het midden van den bovenrand is aan de eene zijde een tweede, kleiner taschje gevormd. Afd. Salatiga, res. Sêmarang.
L. 18, br. 23 cM.
880/90 Driedubbele tasch, met overslaande puntige klep, die met zwart katoen is omboord; zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen; langs de beide zijkanten van de drie afdeelingen is een dunne rotan met paren rotanreepen bevestigd, die bij wijze van een poot vooruitsteekt
L. 18, br. 15 cM.
83/16. Zakje, uit verschillend gekleurde katoenen draden geknoopt. L. 42, br. 9 cM.
370/1276. Zakje, van rood gebloemd katoen geweven. Jogyakarta. L. 26, br. 11,5 cM.
264/301. Taschje of zakje, plat en halfrond, van buiten paarse zijde, van binnen wit katoen. Met klep. Aan den achterkant een schuif, waardoor een rood koordje is geregen. Van binnen in zes afdeelingen verdeeld.
L. 10,3, br. 13,5 cM.
300/13. Geldtasch (Jav. paho-paho% aan de voorzijde van zwart katoen, met
1) Buss, Der FScher, 7—15-
2) Vreede, I, 514, s. v. tfnuiM^\
3) VREEDE, H, 182, s. v. n»rf»mf^nvnis — Vgl. Cat. Borneo, I, p. 122, n". 37o/3S53-



[ Haarkammen]
"3
gouddraad en loovertjes in blad- en bloempatroon versierd, aan de achterzijde van rood flanel. Aan den bovenrand der voorzijde een ovale steen, aan de achterzijde een rechthoekig stuk hoorn met afgeronde hoeken, waardoor een rood katoenen koord geregen is. Van binnen met wit katoen gevoerd. — Waarschijnlijk uit Zuid-Celebes ingevoerd'). Afd. Bondowoso, resid. Bïsoeki. L. 13,5, br. 14,7 cM.
IV. Toiletgereedschap, enz.
880/74 en 1419/2 J). Haarkammen '), bestaande uit een groot aantal dunne rietstaafjes van gelijke lengte, die door een, langs het midden van beide zijden geplaatst bamboezen latje worden bijeengehouden. Aan beide einden worden de rietstaafjes afgesloten door een dun beenen, groen geverfd *) plaatje met ronde hoeken. 74: Java, 2: Palaboean. W.
L. 9 en 8,5, br. 3,5 cM.
880/75. Als voren, doch eenvoudig uit een stuk bruin hout vervaardigd, de bovenrand dik en overlangs convex, de beide einden zeer flauw concaaf, de tanden in het midden het langst. — Door mannen gedragen s). Buitenzorg.
L. 11,5, br. i. h. midden 4,5, d. ± i cM.
16/788. Als voren, van bruin hout, doch de bovenrand aan weerskanten versierd met snijwerk (bladranken) en reliëf; met 15 tanden. De zijstukken van onderen vierkant, in doorsnede. (Zie onderstaande afbeelding).
L. 10, br. 6,2, d. 1,4 cM.
Haarkam. (16/788).
. 16/22. Vrouwenkam, van bruin hout, als voren, doch eenigszins liervormig•), met 8 tanden; de bovenkant uitgesneden, als voren, doch meer convex. De zijkanten van onderen schuin afgesneden.
L. 6,5, br. 7,8, d. 1,3 cM.
300/1398, 370/11847) en 1419/3. Haarkammen (Mal. sisir*), plat, van zwart hoorn
1) Vgl. Matthes, Mak. Wdb. 136, s. v. p&wo, 2°.: fawo-pdwo, soort van geldbuidel.
2) Serie 1419 don. H. Frühstorfer, Jan. 1904.
3) Poensen, Med. Ned. Zend. Gen. XX, 412.
4) Vgl. Cat. Borneo, I, p. 122, n°. 111/10.
5) Vgl. Cat. Bat. Gen. n». 1061.
6) Vgl. Cat. Borneo, I, p. 123, n°. 659/33.
7) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n». 329/*.
8) Klinkert, s. v.
Cat. Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX. 15



ii4
[Toiletgereedschap. Kammen. Oorlepels enz.]
(1398 en 3) of van schildpad (1184), de onderkant recht, van boven rond, halvemaanvormig1). 1398 en 1184: Soerabaja, 3: Palaboean. W. L. 11,8—16, br. 5—7 cM.
300/1399—1400. Haarkammen, als voren, doch van geel (1399) of zwart (1400) hoorn, plat vierhoekig, de onderkant min (1400) of meer (1399) concaaf, van boven convex, bij 1400 met twee inkepingen, naast de hoeken concaaf; de zijden schuin naar onderen afloopend. Soerabaja.
L. 7 en 9,5, br. 3,5 en 4 cM.
370/1182—11832). Als voren, doch van schildpad (laag-Mal. ttsir dari pilnjoe *) met fijne tanden; de bovenzijde convex (1182) of recht (1183). Het handvat gebogen en uitloopend in een punt (1182) of afgerond (1183). Soerabaja.
L. 19,7 en 21,5, br. 2,6 en 3,5 cM. Zie plaat II, fig. 3 (1183).
300/1395 & 1397. Mannenkammen *), als voren, doch van zwart hoorn, in den vorm van een halve maan. De uiteinden afgerond. De tanden aan de einden afgerond (1397) of recht afgesneden (1395). — Op het achterhoofd gedragen. Soerabaja.
L. 28—30, br. 3,5 cM.
880/76. Als voren, doch voor kinderen, van een halvemaanvormig gebogen strook zink vervaardigd, die langs het grootste gedeelte van den eenen kant door insnijding van tanden is voorzien. De uiteinden afgerond. Buitenzorg.
L. 28, br. 3 cM.
278/6. Haarspeld, tevens oorlepel, van wit metaal (zilver?), het eene uiteinde puntig, het andere spatelvormig, het midden cylindrisch en geribd. L. 10,6, dm. 0,5 cM.
370/1186. Twee oorlepeltjes (Jav. kiH% van zwart hoorn, het eene uiteinde puntig, het andere omgebogen. Soerabaja. L. 11,4—12,2, d. 0,4—0,6 cM.
370/1187. Hoornen rugkrabber, in den vörm van eene hand, de steel spiraalvormig gedraaid. Soerabaja. L. 39, br. 2,5 cM.
370/1235. Hoornen schoenhoorn (Jav. sendok sapatoe 6), van Europeeschen vorm. Aan het smalle einde eenige evenwijdige ingekraste schuine strepen. Soerabaja. L. 12,5, br. 5,3 cM.
370/1495 7). Krabber, ook als zweep gebruikt, van zwart hoorn; het eene uiteinde spiraalvormig gedraaid en vierkant in doorsnede, het andere puntig. Soerabaja. L. 75, br. 1,5 cM.
370/3957 8) en 880/72. Baardtangetjes (Jav. tjaloet9), van geel plaatkoper samengebogen, het boveneinde oogvormig, naar onderen geleidelijk breeder wordende. 3957 = Jogyakarta, 72: Java.
L. 5,5—6,3, br. ondereinde 1,5—2 cM.
1) Vgl. Cat. Borneo, I, p. 123, n». m/ii.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io= kl. n°. 329/9» en h.
3) Klinkert, s. v. v.
4) Vgl. Cat Bat. Gen. n°. 1061.
5) Poensen, 1. c. 417.— Vreede, 1,482,s.v.
6) Vreede, s. v. v. nMntanxtcnts (lepel) en ojixAasri\ (schoen).
7) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10' kl. n°. 329/9 b.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 127/5.
9) Poensen, 1. c. 417. — Vreede, I, 305, s.v. ajtaqisn/js



[Baardtangetjes. Scheermes. Zakdoeken. Voorstelling van kleederdracht]
"5
880/73 en 1419/1. Baardtangetjes, als voren, doch van plaatijzer vervaardigd. l' W., 73: Java. L. 6,8 en 5,9, br. a. b. ondereinde 2,3 en 2,2 cM.
. I56S/I7Chineesch scheermes, het lemmet met rechte snede, breed vooreinde en dikken convexen rug; kan dichtgeknipt worden in een gleuf van het cylindervormige bruinhouten handvat.
Geheele L 13,9, L lemmet 5,6, br. 3,4, dm. handvat i cM.
300/1366. Zakdoek (saplangan1), van zeer dun rood katoen met witte bloemen en bladeren. Langs den rand vijfbladige bloemen. — Europeesch maaksel. L. 70, br. 58 cM.
370/1263. Als voren, van rood katoen met witte zesbladige bloemen, waaraan de volgende geelkoperen voorwerpen bevestigd zijn:
a. 2 amberdoosjes, peervormig, 1. 2,3, br. 1,2 cM.
b. 1 tandenstoker (Jav. sogok oentoe3), met breed uitloopend, schuin afgesneden uiteinde, 1. 5,8 cM.
e. 1 tongschrappertje (Jav. kïrok ilat *), met drie ingekraste Andreaskruisen in vierhoeken, 1. 5,8 cM. Jogyakarta. L. zakdoek 55,5, br.' 54 cM.
370/1252 6). Zijden zakdoek, paars, waaraan de volgende zilveren voorwerpen bevestigd zijn:
a. een tandenstoker (sogok oentoe), 1. 6,5 cM.
b. een oorlepeltje (kilt) met spatelvormig uiteinde en geribden steel, 1. 6,5 cM.
c. een baardknijper (tjatoet), 1. 4,5, br. 1,2 cM.
d. een tongschrapper (kerok ilat), 1. 6 cM.
e. twee amberdoosjes, peervormig, 1. 2,5, br. 1,5 cM. Kïdoe. L. zakdoek 55, br. 45 cM.
V. Voorstellingen van kleederdrachten.
1108/8•). Vrouw, gekleed in gewone Bataviasche kleederdracht; in de haarwrong:
1. Een zilveren haarspeld (tjoendoek7), vierslippig, versierd met edelgesteenten (mripatan).
2. In de ooren zilveren oorknoppen (soewïng djadam), versierd met edelgesteenten.
3. Een lang baadje, van gebloemde witte zijde, tot beneden de knie (koelambi boenton of koeroeng), van voren vastgestoken met een zilveren, met edelgesteenten versierde borstspeld.
4. Over den linkerschouder een gebatikte slendang (sindjang tjijoet), met palmetten (terong) in den kapala.
5. Een in djobinan *)-patroon gebatikte rok (tapih), wit, bruin en blauw, de kapala roodgebloemd.
6. Een gordel (oedït9), gebatikt in bloempatroon, roodbruin op witten grond. Daarboven:
1) Serie 1565 don. E. Jacobson, Oct. 1906.
2) Poensen, 1. c. 416.
3) Poensen, 1. c. 417.— Vreede, s. v. v. nMtncmttmjis en
4) Poensen, L c. — Vreede, s. v. v. «fi^-m»™^ en tStnjinsnjis
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n9. 129/6.
6) Cat. Tent. Poppen Batavia, n°. 8.
7) Poensen, Med. Ned. Zend. Gen. XXI, 16. — Vreede, I, 248, s. v. 9^™.^,
8) Rouffaer en Juynboll, Batikkunst, pl. 14 en 15.
9) Vreede, I, 141, s. v. xmOtvnits



122
£Modellen van huizen]
360/5224. Model van eene woning, als voren1), op twaalf korte palen, met srotongan-dak van alang-alang, de voorgalerij zeer beschadigd. De houten deur aan den rechterkant. De wanden rechthoekig gevlochten van bamboereepen. De nok van bamboe. W.
H. 50,5,.1. 63,5, br. 62 cM.
123/7. Als voren, doch op negen lage palen, met lilimasan *)-dak, van zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen, de vliegers van hout, bladvormig uitgesneden, de nok; van bamboe, de wanden van rechthoekig, de vloer van zigzagvormig vlechtwerk, de deur van hout, aan den linkerkant. Bandoeng, Preanger Regentschappen.
H. 62, 1. 60, br. 55,5 cM.
37/418. Als voren, doch alleen de rechterzijde der voorgalerij op twee palen, met dak van idjoek, boven de alang-alang, dat zich ook over de open voorgalerij uitstrekt. De wanden rechthoekig in een patroon van Andreaskruisen gevlochten van ongekleurde en zwarte bamboereepen, terwijl de stijlen en de deur van hout zijn. De deur aan de linkerzijde aan den voorkant. Zonder vensters aan de zijwanden. Midden-Java.
H. 24, 1. 34, br. 29 cM.
37/386. Model eener Javaansche woning, als voren, doch het driehoekige stuk der zijwanden van boven open, het vlechtwerk van zwarte en ongekleurde bamboereepen met afwijkend patroon. Het dak van alang-alang en idjoek wordt links van de open voorgalerij door een stijl gesteund en de beide zijden van de voorgalerij halverwege door vlechtwerk afgesloten. Overigens als n°. 37/418. Midden-Java.
H. 28, 1. 36,5, br. 33 cM.
659/131*).Model van een Soendaneesch huis,langwerpig vierkant,als voren, doch zonder voorgalerij, de stijlen door dwarsbalken verbonden en van onderen iets onder den vloer uitstekend, de wanden van bamboereepen gevlochten, de bovenste helft open vlechtwerk, de onderste helft dicht, de vloer insgelijks van bamboe gevlochten; aan een der korte einden eene deuropening; het dak als voren, met twee paar elkaar kruisende vliegers, gedekt met atap, de voor- en achtergevel iets vooruitspringend en met bamboe dicht gevlochten.
L. 28, br. 23, 1. nok 36, h. 36 cM.
123/75. Model van het huis van een welgestelden Malanger, langwerpig vierkant, met srotongan *)-dak van alang-alang en muren van bamboereepen; rechthoekig gevlochten5), terwijl de dertien stijlen van hout zijn. Met schuifdeur (lawangsorogan9) van voren en klapdeur (lawang engkab-engkaban1) aan een der zijden. Zonder voorgalerij en niet op palen staande. De nok is van bamboe, zonder vliegers. De toetoep keyong gesloten. Binnenin een rustbank (ambèn *). De ruimte rechts afgesloten. Malang.
H. 27, 1. 34, br. 28 cM.
360/7447. Woonhuis (model), langwerpig vierkant, met sirappen dakbedekking en eene voorgalerij met twee dakstijlen. In het midden van den voorkant eene klapdeur (lawang koepoe taroeng9), met twee ramen en ook aan een der zijden een deur. Het huis staat niet op palen. Midden-Java.
L. 42,5, h. 32,5, br. 40 cM.
1) Volgens den inventaris zou het een „ossenstal" zijn. Dit is echter eene verkeerde opgave.
2) Mayer, I, 38 en 41. — Coolsma, Soend. Wdb. 197, s. v. timas.
3) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n». 184.
4) VgL Maykr, I, 13, afbeelding sro/ongan-dak.
5) Maykr, 1. c. diverse soorten van bewandingen, middelste figuur.
6) Maykr, 1. c. 14, afb; — Vreede, T, 777, s. v. mMtn^tomjis
7) Mayer, 1. c. 7, onderste afbeelding. — Vreede, I, 211, s. v. iMtfnrnnjf\
8) Mayer, 1. c. 15, bovenste afbeelding. — Vreede, I, 177, s. v. nmnm»n^\ — Veth, IV, 330.
9) Mayer, I, 7, afb, boven.



[Modellen van huizen]
123
360/9931. Model van een huis (pmah drodjogan1), met drie kamers, ieder met een losse slaapbank (ambin). Van rotan en bamboe rondgaand gevlochten met dak van alang-alang in sinom 2)-vorm. In het midden een schuifdeur (lawang sorogan). De voorgalerij op zijde geheel, van voren gedeeltelijk afgesloten. Djapara.
H. 29, 1. 45,5, br. 28,5 cM.
139/1'). Als voren, doch met nevengebouw. Het voorbeschot (gidèg ngadjëng *), der voorgalerij, de stijlen (sakaB) en de deur in het midden (konten tengah 6) van hout, de wanden van ongekleurde en zwarte bamboereepen (gedèg deling7) rechthoekig gevlochten, de dakbedekking van alang-alang (pajon kamblngan 8). De vorm van het dak dara gïpak '). De deur is eene por te brisêe (lawang koepoe taroeng). De houten voormuur met ruitvormige versiering en reliëf. De vloer van bamboe. Tjeribon.
H. 34, 1. 46, br. 31 cM.
138/8. Als voren, doch uit een huis met twee daken en een koophuis (waroeng1*) bestaande. De voorwand van hout, als voren, doch van boven aan weerskanten door tralies afgesloten. De deur is ingkab-lngkaban'1), van bamboelatten. De wanden van rechthoekig bamboevlechtwerk. Op de uiteinden der nokken van beide daken in plaats van vliegers verticale bamboes. Het verkoophuis door een trapje aan de. woning ver-/ bonden, vierkant en op zes palen staande, de eene zijde open, eene zijde met bamboewand en de beide andere met open traliewerk van hout. Dak van alang-alang, evenals de beide daken van het huis. Voor het koophuis eene lagere voorgalerij. De vloer van bamboe. Bandoeng, Preanger Regentschappen.
H. huis 24, h. waroeng 29, 1. huis 24, br. 22, 1. waroeng 13,5, br. 13 cM.
576/1Een zeer net bewerkt model van een Javaansch erf, bestaande uit het in het midden gelegen woonhuis met de phidapa er voor en de keuken er achter. De daken zijn met houten sirappen gedekt, de nokken met idjoek, de wanden bestaan uit bamboevlechtwerk in houten ramen. De keuken, waarin zich twee modellen van fornuizen bevinden, is gelijkvloers; het woonhuis staat op palen, en het bestaat uit een achtervertrek, dat toegang tot de keuken geeft en een in tweeën gescheiden middengedeelte in de voorgalerij, waartegenover zich de pëndap'S' bevindt. Van de pëndsps geeft een gang gelijkvloers toegang tot de trap van de voorgalerij, terwijl aan weerszijden van dien gang de pëndspa op eene geringe hoogte van den grond met planken bevloerd is. De pendapd rust op 12 palen. w.
H. plndapS 21, h. huis 27, h. keuken 22,5, 1. 19, 25 en 20, br. 20, 26 en 14 cM. Zie plaat XIII, hg. 1.
133/113)- Als voren, doch van een bemiddelden landbouwer, met bijbehoorende
1) Vreede, I, 574, s. v. n^tn** tcmj,\ — Med. Ned. Zend. Gen. XVIII, p. 281, n». 16.
2) Poensen, type 4 en p. 122.
3) Ser. 139 don. Dr. G. J. Wienecke, 1872.
4) Vreede, s. v. v. <hiniua<ma\ en im.uiuij^ — Adjïng is de Krama-vorm van arllp (voor).
5) Vreede, I, 783, s. v. Mk»i i. — De Mal. naam is tjagak (Klinkert, s. v.).
6) Vreede, s. v. v. <ru/w\ en a$naci?\—Konten is een Krama-vorm van kort, Krama van lawang.
7) Vreede, II, 250, s.v. — Dïling is de Krama -vorm van pring (bamboe).
8) Vreede, s. v. v. <u&u\ en imnU\ — Kambïngan is de Krama-vorm van alang-alang.
9) Poensen, type n. 2 en p. 121. — Mayer, I, 20—21 en 23, afb.
10) Vreede, II, 22, s.v.
11) Mayer, I, 7, afb. onderaan.
12) Ned. St. Crt. van 20 Jan. 1888, n«. 17. — Ser. 576 don. W. D. J. Brouwer, 1888.
13) Ser. 133 don. Dr. G. J. Wienecke, 1871.



124
[Modellen van. huizen]
gebouwen: het huis met voor- en achtergalerij en met twee daken van korogx) met nok van bamboe. De voorgalerij rust op vier stijlen (saka panirat1), die evenals de deurstijlen (saka lawang) van hout zijn. De vensters (tjlndela) met houten tralies. Voor het slaapvertrek een klamboe van groen gaas. Naast het huis een rijstschuur (loemboeng) van ongekleurde en zwarte bamboereepen, met dak van alang-alang en nok van bamboe. Daarnaast een stal (gidogan), evenals de rijstschuur op palen, waartoe een trapje (oendak) toegang verleent. Aan de dwarsbalken hangt een houten watertrog (wadah ngvmbe), Achter de rijstschuur en den stal de keuken (dapoer) met een rustbank, (ambin). De dwarsbalken (panglrlf3) van hout. De vloer van bamboe. Tigal. H. 37, 1. 58, br. 40 cM.
360/7445. Model van een erf, als voren, doch slechts uit twee huizen bestaande, het voorste met houten wanden, stroppen *) dakbedekking en houten nok, van voren en achteren open. De voorgalerij, wier bedekking door beschadiging verdwenen is, met een houten zijdeur. Het tweede huis vierkant, met bamboezen wanden en dak van alang-alang in den vorm limasan &) of d/oglo6). De nok zeer kort, van wit en zwart gekleurd hout met een bladvormig uitsteeksel in het midden en twee krulvormige aan de uiteinden. Aan den achterkant een deur en twee vensters met houten tralies. De goten van beide huizen van hout. Java (?).
H. 26 en 39,5, 1. 40,3 en 40, br. 25 en 34 cM.
370/1308 7). Als voren, doch bestaande uit een erf met een huis met twee daken van alang-alang, van den vorm dara gïpak*), en een keuken. Vooraan een houten poort (lawang sikilèng9). Op het voorplein een rek (plangkrangan *•) met drie lansen, twee pajoeng's en' een vork (tjanggah »), twee stoelen en een bank. De deur in het midden is een klapdeur (lawang ingkab-ingkabann). De binnenruimte door een bamboewand in twee deelen verdeeld. De wandbedekking van rechthoekig vlechtwerk. Tusschen de beide daken een goot. Aan den achterkant een deur, die naar de keuken voert. Deze is aan twee kanten open en heeft aan de beide andere zijden dezelfde wandbedekking als het huis. Ook de dakbedekking is hetzelfde. Het geheel wordt door eene omheining van bamboe en hout omgeven. — In gebruik bij welgestelde inlanders en hoofden. Pasoeroean.
H. 56, 1. 129, br. 92 cM.
1) vreede, I, 441, s. v. nfnirfnirmas: „dakbedekking van alang-alang op de voegen der deelen van een Jav. dak". Het opgeplakte briefje heeft ten onrechte: ttaim-rittfn/i\ met de transcriptie korok.
2) Vreede, I, 767, s. v. oSoiran^t: „Maa-nasn^ naam van het gedeelte van het dak van een groot Jav.-huis rondom de aj,tijcm <ufl\ en van de gaanderij daaronder". Pananggap is „de benaming van de twee laagste gedeelten van een dak van een pandapa of huis" (Vreede, I, 732, s.v. nsncmnAjt).
3) Vreede, I, 427, s. v. ^^nm»\: ,uiQnJasn^- dwars- of bindbalk van een dak, boven de wanden". — Mayer, I, IX. — Poensen in Med. Ned. Zend. Gen. XX, 28.
4) Mayer, I, 50, afb. — Vreede, I, 771, s. v. Mrniujf\: houten dakpan.
5) Poensen, type 1 en p. 119—120.
6) Mayer, I, 50, afb. djogio-hms. — Raffles, 80. j) Cat Kol. Tent. Amst 1883, 9= kl. n°. 29*.
8) Poensen, type 2 en p. 121. — Mayer, i, 22, afb. en p. 23 geraamte.
9) Mayer, 6, afb. — Vreede, I, 560, s. v. nKniqnp\
10) Mayer, 8, afb.
11) Mayer, 9, afb. — Vreede, I, 314, s.v. oj)<m,\
12) Mayer, 7, afb. — Poensen (Med. Ned. Zend. Gen. XX), s.v. «AjQirn^N — Veth, iv, 337 • „klapdeur, tangkëbban of angkëb-angiëi".



[Keuken. Monsters dakbedekking. Vlechtwerk]
"5
123/77. Keuken, langwerpig vierkant, de wanden rechthoekig, de vloer zigzagvormig gevlochten van bamboereepen, het dak van alang-alang met nok en goot van bamboe, de toetoep keyong opengevlochten. De voorgalerij is verloren gegaan. De stijlen van hout. In het huis eene horde van twee verdiepingen, een bank (ambin), een fornuis met twee gaten ') en twee stuks aardewerk, een pot en een schotel, beschadigd. Midden-Java.
H. 24,5, t. 28,5, br. 26,5 cM.
2. Dak- en wandbedekking en omheiningen.
102/8J). B u n d e 1 v e z e 1 s van den aren-palm (Arenga saccharifera, Jav. doek3), Mal. idjoek). — De dikste dienen tot dak- en nokbedekking, b. v. in de Preanger Regentschappen. Enkele zeer dikke vezels worden voor de pen (kalam*) bij het Maleische schrift gebruikt. De kabels van deze vezels zijn zeer gezocht, zoowel om hunne rek baarheid, als om de duurzaamheid in het zout of zoetwaters). w.
L. ± 141 cM.
300/826 en 370/58. Monsters dakbedekking, van bladreepen van den sagopalm (Soend. kiraje). Van boven om een bamboestaafje met een rotanreep omvlochten; 58 lichter en kleiner dan 826. 826: w., 58: Java.
L. 85 en 33,8, br. 36,5 en 20,5 cM.
370/61—62. Vlechtwerk, voor wandbedekking, n. 1. van het bovenste stuk der zijwanden (toetoep keyong 7), 62 regelmatig, 61 onregelmatig trapeziumvormig. De vier zijden geklemd tusschen gehalveerde bamboelatten en door paren rotanreepen aan het vlechtwerk bevestigd. Bij 61 onderaan een houten lat, een der zijbalken, 62 zigzagvormig, 61 diagonaal vlechtwerk van bamboereepen8).
L. 28,5 en 30, br. 38,5 en 69,5 cM.
123/70 en 1647/194. Modellen vlechtwerk (gïdeg\ rechthoekige stukken van reepen platgeslagen bamboe, zigzagvormig (tweerichtingsmethode, tweeslag l0). Bij 194 eene omranding van bamboelatten aan weerszijden, door rotanreepen vastgehouden. Bij 70 bestaat het vlechtwerk uit groepen van drie of vier, gekruist door een, bij 194 uit groepen van zes of zeven, gekruist door groepen van vier of acht. — Voor buitenomwanding van huizen. 194: Toeloeng Agoeng, Kidiri, 70: Java.
L. 39 en 63, br. 18,5 en 47 cM.
1647/1940. Vlechtwerk (gïdig), van rechthoekig gevlochten groepen van drie ongekleurde bamboereepen (één op, één neer), de groepen van de schering op eenigen afstand van elkaar. Omranding aan weerszijden met dakvormige bamboelatten, die met rotanvezels zijn vastgebonden. — Voor de buitenomwanding van huizen. Toeloeng Agoeng, Kidiri.
L. 48, br. 30 cM.
I23/S7, 60, 69 & 71 en 1647/541. Als voren, voor huisomwanding, doch van rechthoekig gevlochten ongekleurde bamboereepen; de schering bij 57, 60 en 541 van dikke, bij 69 en 71 van dunne reepen, op eenigen afstand van elkaar; de inslag van
1) Mayer, 15, afb. pawon. — Vreede, 100, s. v. vnia\
2) Serie 102 don. W. L. de Sturler, 1869.
3) Vreede, I, 577, s.v. m»mji\ 2. — Poensen, 127.
4) Vreede I, 500, s. v. mmj^, 1, Arab. JLï.
5) Volgens den schenker.
6) Coolsma, Soend. Wdb. 167, s. v.
7) Veth, IV, 333.
8) Mayer, I, 13, afb. diverse soorten van bewandingen, fig. rechts.
9) Vreede, n, 609. s. v. Mmoaams-, grof vlechtwerk.van breede reepen bamboe. 10) Jasper, Vlechtindustrie, 59: anam ièpang langkah loro. — Idem, Vlechtwerk, 52.



126
[Vlechtwerk. Bamboe. Voorhangsels. Omheiningen]
smalle (57, 60 en 541) of van even breede reepen als de schering (69 en 71), doch aaneengesloten (palit slamba '). Bij 57, 60 en 541 eene omboording van bamboelatten, met rotan vastgebonden. 541: Poerbolinggo (Banjoemas), 57, 60, 69, "ji-.Java. L- 37,5, !6,5, 18,5, 30 en 28, br. 19, 31, 38,7, 17 en 28 cM.
1647/542. Vlechtwerk, als voren, voor huisomwanding, van ongekleurde, rechthoekig gevlochten bamboereepen; die van de schering breed, op eenigen afstand van elkaar, doch die van den inslag uit groepen van drie bestaande en aaneengesloten. Omranding van bamboelatten, met rotan bevestigd. Poerbolinggo (Banjoemas).
li 30,5, br. 25,5 cM.
I23/54_S6. Als voren, rechthoekig gevlochten van groepen van drie reepen, gekruist door groepen van een (56), twee (55) of drie (54) reepen, met bamboerand aan vier (54 en 55) of drie (56) kanten, 56 bovendien met twee verticale bamboestaafjes. — Voor wandbedekking gebruikt.
L. 27,5, 52,5 en 24, br. 52, 26,5 eD 48,5 cM.
123/58. Als voren, doch het vlechtwerk zigzagvormig5). De rand van bamboe. Op eenigen afstand daarvan en evenwijdig daaraan vier smallere bamboelatten, die door omvlechting met rotanvezels aan den rand verbonden zijn.
L. 46, br. 20 cM.
370/1607 *). Platgeslagen bamboe (Jav. ploepoeh *), in een rechthoekig raam van bamboelatten. Evenwijdig aan die latten is een bamboereep door rotanvezels bevestigd. — Gebruikt voor vloeren en omwanding van huizen. Bantam.
L. 48, br. 20 cM.
123/59. Als voren, doch bestaande uit aaneenliggende reepen platgeslagen bamboe (ploepoeh *), geklemd tusschen vijf bamboestaaijes en rechthoekig gekruist door negen bamboereepen. Rand van bamboe, op twee plaatsen door rotanreepen bevestigd.
L. 34,3, br. 18,7 cM.
300/1634 en 370/1346*). Voorhangsels (Jav. kiré1), van fijn geslagen bamboe, op, vijf (1346) of zes (1634) plaatsen dwars doorvlochten met vezeltouw (1346) of rotanvezels (1634), geklemd tusschen houten rollen (1346) of bevestigd aan een bamboe (1634). 1346: Bantam, 1634: Java.
L. 20,6 en 50,5, br. 30 en 51,5 cM.
1647/195. Model van eene omheining (Jav. bltèk*), bestaande uit een rechthoekig stuk open vlechtwerk van rechthoekig gevlochten paren bamboereepen (één op één neer '). Omranding aan weerszijden van bamboelatten, met paren rotanreepen vastgebonden. Toeloeng agoeng (Kidiri).
H. 18,5, br. 47 cM.
123/65. Als voren, doch van boven en onderen zonder omranding. Aan de zijkanten bamboelatten, die van boven puntig uitloopen en evenwijdig daaraan in het midden nog twee dergelijke puntig uitloopende latten.
L. 40, br. 23 cM.
1) Jasper, Vlechtindustrie, 55, onderste afbeeldingen. — Idem, Vlechtwerk, p. 46 en fig. 27—28.
2) Jav. anam ièpang (Jasper, Vlechtindustrie, 59, bovenste afbeelding. — Idem Vlechtwerk, p. 47 en p. 48, fig. 36).
3) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, ioe kl. n». 318/6 b.
4) Vreede, II, 299, s. v. y,mt : „opengespouwen en daarna platgeklopte bamboe".
5) Vreede, H, 299, s. v. g^uA^ — Veth, IV, 337.
6) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, ie* kl. n°. 318/6 d.
7) Poensen in Med. Ned. Zend. Gen. XX, 28, s. v. Qin-n\ — Vreede, I, 418, s.v. M>«yns — Cat Bat. Gen. n». 1134.
8) Vreede, II, 762, s. v. &napttna\ — Mayer, 4, afb. pagïr bl(eq.
9) Jasper, Vlechtwerk, fig. 35.



[Wateremmers. Bamboekokers]
i35
op blauwen grond, terwijl overigens de grond rood gekleurd is. Onder den spiegel een dergelijke bloem, doch met rooden rand en vergulde kelkblaadjes. Het onderstuk rechthoekig, op vier pooten, geheel versierd met verguld bladkrulvormig snijwerk en reliëf op rooden grond. Aan den voorkant eene lade met een maeanderpatroon op rooden en bladranken op blauwen grond; onderaan in het midden eene elfbladige vergulde bloem. Het bovenvlak en de zijden bruin met groene randen, de pooten van onderen zwart gekleurd. Aan de beide zijden van het bovenvlak een schuinstaand opengewerkt bladvormig uitgesneden en verguld stuk hout met roodgekleurde randen. Soerabaja. L- 37,5—45,5, »• 9*,5 cM.
1001/43. Wateremmer (Jav. timba1), halfbolvormig, bestaande uit drie, met rotanreepen samengenaaide stukken van de bloemscheede van den palmboom. Het midden van den rand steekt op twee tegenover elkaar liggende plaatsen knopvormig verdikt vooruit, waarover de vierkante gaten' van een, in doorsnede zandloopervormig stuk hout sluiten, met een daaraan bevestigd dik, van klappervezels gedraaid touw. Krawang.
Dm. 20 X 4°, h. 23 cM.
370/1141 Waterschepper of emmer (Mal. timba ajars), van hout, met een ijzeren band langs den onderrand en op eenigen afstand onder den bovenrand. Binnenin een jukvormig stuk hout, om den emmer vast te houden. Soerabaja.
Dm. 19,3, h. 18 cM.
370/1306 *). Wateremmer (long pikoelan6), als voren, doch van binnen wit, van buiten groen, de drie ijzeren banden rood gekleurd. Met ijzeren hengsel. — Geheel
H/uropeescn van vorm. c>oeraoaja. Dm. 28,5, h. 26,3 cM.
37/504 en 300/1637. Bamboes, voor water, 504 uit eene gesloten geleding bestaande, 1637 aan een kant open, beide van boven met eene ronde opening, waarin bij 1637 een van vezels gedraaid snoertje.
L. 57,8 en 61, dm. 3,8 en 10,5 cM.
370/1127. Bamboekoker (lodong8), uit eene geleding bestaande, met handvat, ontstaan doordat men eene zijde langer gelaten en daaronder een oogvormig gat uitgehold heeft. — Voor water. Pasoeroean.
L. 37,8, dm. 13,8 cM.
370/11267). Als voren, doch geheel versierd met ingebrande figuren. Het ornament bestaat uit een rij toempars van onderen en boven, begrensd door een band ruiten en bandmotieven. Het midden gevuld met staande, loopende en rijdende menschen, een aantal dieren, o. a. apen, varkens, visschen, slangen, herten, vogels, miereneters, kikvorschen, honden, spinnen enz. De overige ruimte met sterren, Andreaskruisen, cirkels en bloemen gevuld. Op het handvat onderaan vierkanten, met stippen of Andreaskruisen gevuld en van boven in spiralen uitloopende takken. Preanger
d v- - z. ~ i i /*7:« ~ . 3_ _ru _ru — £\
H. 38, dm. 7,5 cM. 370/1126.
1) Vreede, I, 702, s. v.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10? kl. n». 329/5/.
3) Ajar — water (Klinkert, s. v.).
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, loe kl. n°. 329/10//.
5) Tong — ton, pikoelan — om te dragen.
6) Mayer, I, 10, afb. — Vreede, II, 138, s. v. «rutwüm: om water te dragen en palmwijn af te tappen.
7) Cat. KoL Tent. Amst 1883, 10= kL n«. 322/6. — A. de Wit, Java, p. 58, afb.



136
[Bamboekoker. Waterfilter]
1096/1. Bamboekoker, als voren, bestaande uit i'/ï geleding; dicht bij den bovensten bodem een rond gat geboord. Dicht bij het boveneinde versierd op de wijze van den kapala van een saroeng: twee reeksen gelijkbeenige driehoeken met de
Ornament van den bamboekoker 370/1126. (Zie pag. 135). basis tegen elkaar en tusschen deze een band met door zigzagstrepen gevormde ruiten en driehoeken, terwijl de toppen der driehoeken door een feeks sterren worden gevolgd en dicht bij het gat door een breeden band^-gelijk alle andere ornamentgedeelten zwart gekleurd. De versiering van het ondereinde bestaat uit eene reeks naar onderen gekeerde driehoeken en eene reeks sterren. L. 52, dm. 3,5 cM.
1001/63 ')• Waterfilter (saringan1), kolfvormig uitgeholde steen met breeden
1) Geschenk Kol. Museum Haarlem, 1894.
2) Vreede, I, 780, s. v. mtï\



[Leksteenen. Lampen. Bakjes. Vegers. Bezem]
137
achtkantigen rand, die binnen een hooge vierkante houten, kast, met schuins naar onderen afloopende wanden op dwarse latten aan het boveneinde rust. Aan een der zijden een deurtje. — Model. Krawang.
Br. van boven 15,7, van onderen 21,5, h. 33,8 cM.
370/1315 l). Leksteenbak, als voren, doch zonder steen, in natuurlijke grootte. Soerabaja.
Br. van boven 39, van onderen 69, h. 89 cM.
370/1307'). Leksteen (saringan), als voren, doch in een rechthoekig bruinhouten kastje op vier pooten, met een deur aan de voorzijde ; gesloten door een rond, houten deksel met knop, waardoor het gelijkt op een nachttafeltje. De rand van den steen zeer beschadigd. Banjoemas.
L. 30,5, br. 29,5, h. 51 cM.
282/11. Lamp, bestaande uit het ondereinde eener bamboegeleding, rustende op een staak van dezelfde bamboe, die in een horizontaal houten plankje gestoken is. H. 21, dm. bakje 6,5, L voetstuk 15,7, br. 11,3 cM.
37/495. Hanglamp, uit het ondereinde van eene bamboegeleding bestaande; dit is geklemd in een horizontaal, in het midden verbreed, houten plankje met twee gaten, waarin twee verticale, in doorsnede vierkante, houten stijlen gestoken zijn, wier boveneinden steken in een jukvormig houten horizontaal bovenstuk. — Voor een olielichtje.
H. 26,4, 1. bovenstuk 29,7, dm. bakje 6 cM.
370/1348 3). Staande vleugellamp (adjoeg-adjoeg koepoe*), bestaande uit een bruinhouten cylinder met knopvormig boveneinde en met ojiefvormige verdikkingen en ingesneden ringen, welks ondereinde in een platten houten schijf met ingesneden ringen steekt. Aan uitsteeksels zijn een afgeknot kegelvormig houten bakje, dat van boven uitgehold is en twee platte, opengewerkte houten vleugels, die om een scharnier draaien kunnen, bevestigd. Banjoemas.
H. 41,5, dm. voet 11,8, 1. vleugels 17 cM.
300/1668, Bakje, langwerpig vierkant, van bruin hout, met lage, schuins naar beneden en binnen afloopende zijden; bodem over de zijden vooruitstekend. Java(?). H. 5,5, br. 29,4, L 68 cM.
659/124*). Bakje (Soend. tampadan(?), Mal. doelang), rond, schotelvormig. Model van wit hout. W. Dm. 6,5 cM.
913/406). Veger (Jav. sapoe), van de nerven van een kokosblad (Jav. soda7). L. 89 cM.
300/1592. Als voren, doch waaiervormig, een aantal rijshouten, met het boveneinde tot een steel door rotanomwinding verbonden. Br. 38,5, 1. 51 cM.
370/1377*). Bezem, van idjoek, op vijf plaatsen dwars doorvlochten, driehoekig, door omwinding bevestigd aan den cylindervormigen steel van geel hout. Soerakarta. L. 76,5, br. 21 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n°. 329/2;.
2) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9= kl. n*. 51/z.
3) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 51/*.
4) Vreede, I, 150, s. v. <t/nur<m^\ en I, 509, s. v. w>t-p
5) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n». 184.
6) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n°. 172.
7) Vreede, I, 791, s. v. uta\
8) Cat KoL Tent. Amst. 1883, 9° kL n«. 204.
Cat Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX. 18



138
[Bezems. Mattenkloppers. Manden]
103/2. Bezem, als voren, doch de arèn-palmhaxen op drie plaatsen met rotan vezels dwars doorvlochten en van onderen met vischgraatvormig rotanvlechtwerk versterkt. De steel van rotan, vierhoekig in doorsnede, evenals de bezem.
L. 175, br. 24 cM.
300/1591. Als voren (Jav. sapoe),\a.ri zwarte palmvezels (idjoek), waaiervormig, de kanten van den steel rond afloopend, bovengedeelte met 5 dwarsliggende rotanreepen en rotanvlechtwerk op de zijden en bamboelatten aan de kanten. Steel van lichtbruin hout, cylindervormig.
L. in, br. 33 cM.
7. Huisraad van rotan- of bamboe vlecht werk.
370/1376 & 3956. Mattenkloppers (gïbleganx), lusvormig open gevlochten van enkele (1376) of paren (3956) rotanstengels; 1376 van onderen, 3956 van boven het breedst; de steel effen (1376) of gevlochten (3956). — Om matrassen, kussens enz. uit te kloppen. 1376: Bantam, 3956: Java.
L. 69 en 59, br. 20 en 20,5 cM.
370/1149. Rotanmand, gebruikt, om er een pot (boejoeng) op te zetten;lusvormig open vlechtwerk van rotanstengels, rond, met schuinstaande wanden. Bantam. Dm. van boven 26, van onderen 16, h. 11 cM.
1647/432. Flesschenmand, de bodem van hout, klaverbladvormig, met drie segmentvormige, met ongekleurde rotanvezels omwikkelde pooten en omgeven door twee, evenzoo omwikkelde bamboelatten. Op dien bodem drie a jour gewerkte cylinders, ieder bestaande uit drie paren met fijne rotanreepen omslingerde *) rotanhoepels en door met zwartgekleurde rotanreepen omwikkelde bogen van elkaar gescheiden. De bovenranden der cylinders met een koordvormigen reep, alle drie de cylinders door een omwikkelden reep omvat. In het midden van den bodem een met rotanreepen omwikkelde lus als drager, wit met zwarte ringen, tusschen de cylinders dubbel en onder den bodem met eene spie bevestigd. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 36, dm. 18 cM.
1239/343. Mandje, de bodem ovaal, van hout, op vier segmentvormige, met ongekleurde rotanreepen omwikkelde pooten. De wand bestaat uit met fijne rotanreepen omslingerde rotanhoepels. De vlechtreepen ongekleurd, doch met paarse Andreaskruisen, van onderen en boven door paarse en zwarte lijnen begrensd. De bovenrand een ongekleurd en zwart gestreepte vezel. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 4, dm. 19,5 cM.
1647/62. Werkmandje, de bodem van bruin hout, o:-vormig, met een bamboereep langs den rand als voet. De uitstaande wanden gevormd door zes boven elkaar liggende, door omslingeringsmethode3) met fijne rotanvezels aan elkaar verbonden rotanringen. Aan den bovensten ring een onderaan gespleten, rond en met fijne vezels omwonden hengsel. In den zijwand een kruis, op het hengsel twee ringen en op den bovenrand eéne rij van paarse vezels. Singaparna, Preanger Regentschappen.
Dm. beneden 6—18,5, boven 8,5—23, h. 6, id. met hengsel 17 cM.
1647/438. Werkmand, rond, met houten bodem en verder bestaande uit met rotanreepen omslingerde rotanhoepels; uitstaande, onder den bodem uitstekende voet, door een onbekleeden rotanreep versterkt; de wanden schotelvormig, de bovenrand uitgeschulpt en met koordvormigen zwarten vezel. Aan den bovenrand een rond, uit drie hoepels bestaand, onderaan gespleten en aan oogjes bevestigd hengsel. De vlecht-
1) V&eede, II, 634, s.v. (fhirf>^aama\
2) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56.
3) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56.



[Manden]
139
reepen kleurloos met enkele rondgaande zwarte banden en twee rijen smalle zwarte ruiten. Singaparna, Preanger Regentschappen. H. 11, dm. 20,5—28 cM.
1647/457. Sleutelmandje, ovaal, de bodem van bruin hout, op een rondgaanden bamboereep als voet. De wanden naar boven wijder, van fijne rotanreepen om rotanhoepels geslingerd. De vlechtreepen ongekleurd met enkele smalle rood- en groene ruitjes. Langs den bovenrand een zwarte vezel. Aan dien rand een met fijne rotanvezels (ongekleurd met een groenen band tusschen twee roode) omwikkelde, onderaan gespleten hoepel als hengsel. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. zonder hengsel 5,5) dm. bodem 10—17, boven 14—10 cM.
1647/456. Werk- en broodmand, ovaal, naar boven wijder, van om hoepels geslingerde dunne rotanreepen; eenigszins uitstaande, onder den bodem uitstekende voet. Aan den bovenrand een uit twee omslingerde hoepels bestaand, onderaan gevorkt hengsel, ongekleurd met zwarte banden. De vlechtreepen ongekleurd met zwart patroon: op den voet twee rondgaande ringen, daarboven twee van elkaar afgekeerde rijen driehoeken en daartusschen eenige kleine ruiten. Aan den bovenrand eene rij zwarte vezels. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. zonder hengsel 9, dm. bodem 11,5—20, boven 18—26,5 cM.
1647/446. Werkmand, ovaal schotelvormig, met uitstaanden, onder den bodem uitstekenden voet, bestaande uit om hoepels geslingerde fijne rotanreepen; in het midden der lange zijden een uit twee hoepels bestaand, met zwarte reepen omslingerd, Onderaan gespleten hengsel. De vlechtreepen beurtelings zwarte en gele rondgaande banen vormende, waarin eenige ruitjes van de andere kleur. Gele vezel langs den bovenrand. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. zonder hengsel 10, dm. boven 11—20,5, boven 22—29,5 cM.
741/1'). Mandje, ovaal bakvormig, met platten bodem en schuins oploopende wanden, de laatste van zwarte en ongekleurde, de eerste enkel van ongekleurde rotanreepen over hoepels gevlochten. De ongekleurde reepen treden in den wand in den vorm van twee, aan den boven- en benedenrand evenwijdige strepen en acht Andreaskruisen in de ruimte tusschen deze te voorschijn. Aan den bovenrand zijn in het midden der lengte, op twee tegenover elkander liggende plaatsen, twee lusvormige oogjes gevormd. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 7, 1. boven 23,5, beneden 18,5, br. beneden 10,2, boven 16 cM.
1647/434. Werkmandje, rechthoekig, naar boven wijder, bestaande uit met fijne rotanvezels omslingerdel) rotanhoepels. Om den bodem een dikke reep, aan den bovenrand een koordvormige reep. Aan de lange zijden een uit twee hoepels bestaand hengsel. De reepen kleurloos met drie rondgaande zwarte randen en daartusschen twee rijen smalle zwarte ruiten. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. zonder hengsel 8,5, 1. 20—26, br. 12,5—20 cM.
1647/439. Naaimand, rechthoekig, naar boven wijder, van om rotanhoepels geslingerde 3) rotanvezels. De onderrand met een rondgaanden hoepel versterkt. De vezels ongekleurd met zwart patroon: drie rondgaande randen en daartusschen rijen lange ruiten en paren streepjes. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 14, 1. 22—29, br. 14—24 cM.
1647/452. Als voren, rechthoekig, naar boven wijder en met afgeronde hoeken, van rotanhoepels, die met dunne rotanreepen zijn omslingerd4). Om den bovenrand een dikke hoepel als voet; de vlechtreepen zwart en geel. Patroon: twee breede zwarte randen, die een gelen omsluiten; in de zwarte randen gele kruisen, in den gelen rand
1) Serie 741 don. L. K. Harmsen, 1889.
2) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56.
3) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56.
4) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56.



140
[Werkmandje. Messenbak. Snipper- en andere manden]
zwarte kruisen en in de hoeken V-vormige figuren. Aan den bovenrand een zwart en geel gestreept koordje. Singaparna, Preanger Regentschappen. H. 13,5, L bodem 22, br. 12,5, boven L 31, br. 24 cM.
1647/433- Werkmandje, achtkantig, naar boven wijder, met eenigszins uitstaanden onder den bodem uitstekenden voet en eenigszins gewelfd opschuivend deksel; van' om rotanhoepels geslingerde*) fijne rotanvezels. Nabij den bovenrand van den mand een scherpe rondgaande rand met zwart en geel gestreept koord; een dergelijk koord om den buitenrand van het deksel. Aan de lange zijden een evenzoo uit drie hoepels gevormd rond hengsel; aan het deksel een met rotan omwikkelde lus aan twee oogjes. De reepen ongekleurd met verschillende rondgaande zwarte randen en banden en daartusschen rijen dubbele zwarte streepjes. Singaparna, Preanger Pegentschappen.
L. 25—29, br. 17—21, h. zonder hengsel 13,5 cM.
1647/441. Messenbak, rechthoekig, naar boven wijder wordend en van rotanhoepels met fijne rotanreepen omslingerd; in de hoeken driehoekige pooten van bamboe met rotanreepen omwikkeld; door tusschenschotten in de lengterichting is de mand in drie langwerpige vakken verdeeld. Aan de lange zijden is een rond hengsel bevestigd, met rotan omwikkeld, kleurloos met zwarte ringen. De vlechtreepen ongekleurd met een patroon van zwarte rondgaande randen en daartusschen eene rij ruiten. De bovenrand met zwarte vezel. Singaparna, Preanger Regentschappen. "H. zonder hengsel 9, L 27—30,5, br. 18—23 cM.
1647/431. Snippermand1) (Mal. tïmpat bangkarak), van fijne rotanreepen. De voet vierkant en bestaande uit vier omgebogen, op elkaar gestapelde bamboelatten, met fijne rotanreepen omwikkeld, de onderste drie met zwarte, de bovenste met ongekleurde ; onderaan nog een ongekleurd vierkant bamboelatje. De bodem vierkant en van dezelfde samenstelling als de voet. De mand naar boven wijder, rond en bestaande uit fijne rotanreepen, om rotanhoepels geslingerd3). De bovenrand met een vischgraatvormig gevlochten reep. De vezels vormen afwisselend witte en zwarte rondgaande ringen; in de zwarte bovendien groote paarse driehoeken en wit- en paarse lange ruiten, in de witte lange paarse ruiten. Singaparna, Preanger Regentsshappen.
Dm. voet 10, boven 30, h. 27 cM.
1647/430. Als voren, van fijne rotanreepen om hoepels geslingerd4), rond, vaasvormig, met uitgeschulpten rand en uitstaanden, ver onder den bodem uitstekenden voet. De reepen ongekleurd met een ornament van-zwarte aan den onder- en bovenrand, benevens twee rondgaande ringen; daartusschen rijen rechthoeken en groote en kleine, deels opengevlochten ruiten. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 32, dm. 16—31 cM.
1647/429. Als voren, van fijne rotaneepen om rotanhoepels geslingerd5), doch zeshoekig; de onder den bodem uitstekende voet en de bovenrand eenigszins uitstaande. De vlechtreepen ongekleurd, doch de randen zwart en verder een patróón van groote ruiten en smalle ruitvormige streepjes. Aan weerskanten onder den bovenrand een rotandraagring. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 31,5, dm. 20—25 cM.
1647/428. Ronde mand (Soend. boboko*), de samenstelling en versiering als voren; kleine uitstaande voet, daarboven bolvormig en dan wijd, bekervormig uitloopend (kwispedoorvorm). Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 31, dm. 10—35,5 cM.
1) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56.
2) Jasper, Vlechtwerk, p. 140, fig. 167.
3) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Vlechtwerk, 139—140.
4) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56.
5) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56.
6) Coolsma, 48, s. v.



[Manden, Opschepper]
141
1647/27. Mandje voor naaiwerk, van rotan, ovaal, met overslaand, van boven plat deksel. Een dunne rotanstaaf zonder schil en als spiraal opgewonden, dient als geraamte van den bodem, waaromheen rotanvezels volgens de omslingeringsmethode') zijn gewonden. Vier dergelijke staven vormen den wand van het mandje, dat op een met rotanvezels omwonden bamboering rust. Het deksel samengesteld als de doos, doch de wand slechts uit drie staven bestaande. Op den bovenkant een oogje van paars gekleurde vezels. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 5,5, dm. 10—13,5 cM.
370/1345. Flesschenwand (Mal. tempat minoeman), rechthoekig, open gevlochten van rotanreepen. Aan den bodem twee, aan den bovenrand een, en evenwijdig daaraan op drie tusschengelegen plaatsen een bamboelat, met rotanreepen omvlochten. De verticale rotanreepen onder den bovenrand en boven den bodem gekruist door horizontale reepen. Hengsel van bamboe, van de vier hoeken uitgaand en boven het midden vereenigd, met rotanreepen omvlochten. De bodem van hout De binnenruimte is door een plankje in de lengte en twee in de breedte in zes gelijke deelen verdeeld. Soerabaja.
H. zonder hengsel 13, 1. 21, br. 14 cM.
300/1594. Mand, van onderen vierkant, van boven rond, met deksel; open gevlochten van vijf groepen van zes tot tien horizontale bamboereepen over verticale reepen. Langs den rand een door paren rotanreepen bevestigde bamboehoepel. De bodem van ruitvormig open vlechtwerk, door twee bamboereepen, die de tegenover elkaar liggende hoeken verbinden, versterkt. Het deksel open gevlochten met zeshoekige gaten in het midden en driehoekige langs den rand, die door een bamboehoepel omgeven is. Java(?).
H. 25,5, dm. 32 cM.
1647/70. Siermandje, diagonaal ijl vlechtwerk van zeer dunne bamboevezels (één op, één neer, nabij den bovenrand tweeslag). De bodem vierkant, om den bovenrand een bamboereep, die met paars gekleurd bamboetouw is vastgemaakt. Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 9, dm. 15,5 cM.
341/37en 625/41 2). Ronde bakvormige mandjes (37: krandjang1), Ai-.kamarangan), van smalle bamboereepen gevlochten, met bamboezen hoepel aan bovenrand en bodem. De wand met ruitvormige openingen en over smalle bamboezen hoepels gevlochten. — Modellen. 37: Java, 41: Kidiri. ,
Dm. van onderen 8,5, van boven 12, h. 7 en 7,7 cM.
90/6—7. Als voren, doch in natuurlijke grootte; de wand van n°. 7 versterkt door groepen van drie verticale bamboelatten, die door rotanreepen horizontaal doorvlochten zijn. Onder den bovenrand bij 7 een strook vischgraatvormig vlechtwerk. De bodem van 6 opengevlochten, als voren, doch bij 7 van zigzagvormig bamboevlechtwerk.
Dm. van boven 31 en 24, beneden 20,5 en 16, h. 17,5 en 14 cM.
370/1510. Mandje, van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten, van boven rond, van onderen vierkant; met inschuivend deksel, dat bijna even groot is als het mandje. Preanger Regentschappen.
Dm. 6, h. 7,5 cM.
1647/55. Opschepper (Jav. tjikrak*), schopvormig, gevlochten van van de schil
1) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56.
2) Ned. St. Crt. van 23 Nov. 1889, n°. 277.
3) Vreede, I, 422, s. v. jj^tgi\
4) Vreede, I, 267, s. v. !S)(tmtmp een horde van bamboe om vuilnis weg te dragen. — Jasper, Vlechtwerk, fig. 155. ^



142
[Opschepper. Manden]
voorziene ongekleurde bamboereepen'). De scheringreepen zijn eenvoudig rondgebogen" en de inslagreepen op de wijze één over één daartusschen gevlochten2). Elke inslagreep wordt om den uitersten scheringreep gebogen en keert dus telkens als inslagreep terug, na te zijn gedraaid, zoodat de schil van den reep aan dezelfde zijde blijft. Trenggalek, Kidiri. L. 35, gr. br. 28, gr. h. 16 cM.
370/1974. Opschepper, als voren, doch meer kegelvormig, open gevlochten van elkaar kruisende bamboereepen, met door paren rotanvezels bevestigden bamboehoepel langs den rand en in het midden met rotanreepen omwoeld hengsel van bamboe. Soerabaja.
L. 43,5, br. 42, d. 21 cM.
1647/866. Ronde mand1), van rechthoekig gevlochten (één op één neer) smalle, ongekleurde en aaneengesloten bamboereepen om scheringreepen, die breeder zijn4) en over bodem en deksel straalsgewijze over elkaar zijn gelegd en aan de randen rechthoekig omgebogen. Het middelste deel van den bodem en het eenigszins overschuivende deksel niet doorvlochten. Aan de mand aan weerszijden een van rotanvezels vischgraatvormig gevlochten oog; deze beide oogen door twee omvlochten reepen als hengsels aan elkaar verbonden. Bovenop het deksel een dergelijk oog. Modjo agoeng, afd. Djombang.
H. 15, dm. 21 cM.
370/1339. Waschmand (Mal. krandjang barang kotor*), cylindervormig, vanrotanreepen over verticale rotanstaven rondgaand gevlochten. De voet wordt gevormd door twee elkaar rechthoekig kruisende houten planken. Het bovenste gedeelte smaller wordend en door twee met rotanreepen omwoelde bamboehoepels omgeven. Aan den ondersten hoepel twee, aan den bovenste een omwoelde lus. Het deksel op dezelfde wijze gevlochten, met omwoelde bamboehoepels om beide randen en een lus aan den bovensten hoepel. Het midden kegelvormig oploopend. De bovenrand door een omwoelde rotan staaf met den bovenrand van de mand verbonden. Model (?). Soerabaja.
H. 48, dm. boven 21, beneden 30 cM.
370/15086). Mand, van gespleten ongekleurde bamboereepen over verticale bamboestaafjes rondgaand gevlochten, van boven rond, van onderen vierkant en rechthoekig open gevlochten. — Om aardewerk in te bewaren. Pasoeroean.
H. 24,5, dm. 30,5 cM.
370/1512 7). Als voren (Jav. grobog9), ovaal; diagonaal en open gevlochten van breede bamboereepen, versterkt door verticale reepen. Langs den boven- en onderrand een met rotanreepen bevestigde bamboehoepel en evenwijdig daaraan in het midden een derde, doch smallere, horizontale bamboehoepel. — Voor berging van goederen. Bïsoeki.
Dm. 16,5 X 23, h« 23i5 CM.
1647/192. Als voren (Jav. klpïk9), met deksel, van ongekleurde bamboereepen. De bodem vierkant, rechthoekig a jour gevlochten (één op één neer), de wanden op dezelfde wijze gevlochten, doch aaneengesloten. De bovenrand rond, van binnen en buiten met een randhoepel van bamboe, met een zigzaglijn van rotanvezels aan de mand
1) Jasper, Vlechtindustrie, 58, links boven.
2) Lehmann, Geflechtsartcn, pl. I, fig. i.
3) Jasper, Vlechtwerk, p. 162, fig. 229, rechts.
4) lehmann, Geflechtsartcn, pl. I, fig. 12.
5) Klinkert, s. v. v. krandjang (mand), barang (goed) en kotor (vuil).
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n». 343/4*.
7) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n». 439/0-
8) Vreede, II, 569, s. v. niayiinKntemn\
9) Vreede, I, 513, s. v. Qnnui>mj^\



[Doos. Zakje. Manden. Vuurwaaier]
143
verbonden. Het deksel is een rond stuk zigzagvormig vlechtwerk van breede reepen met omboording van latjes, die met rotanvezels zijn vastgemaakt. Mand en deksel op twee, nabij elkaar gelegen plaatsen door rotanlussen verbonden. Toeloeng agoeng, Kidiri.
H. 17, dm. 34 cM.
625/56'). Langwerpig vierkante doos, met overschuivend deksel, diagonaal vlechtwerk van breede reepen lontarblad; midden op het deksel bevindt zich ter versiering een langwerpige vierhoek, die met verheven driehoeken is omboord en waarin uit verheven driehoeken drie op hunne punten staande rechthoeken zijn gevormd. De driehoeken zijn door ombuiging en onderschuiving der bladreepen verkregen. Kidiri.
L. 42, br. 27, h. 18,5 cM.
r647/S33- Zakje (kampikan), model; vierkant, onderaan in een punt uitloopend, van ongekleurde, zigzagvormig gevlochten (tweerichtingssysteem, tweeslag) bamboereepen; aan den bovenrand de reepen omgevouwen en buitenwaarts ingestoken. Aan de bovenhoeken gedraaide bamboevezels. Poerbolinggo, Banjoemas.
H. 11—19,5, br. 13 cM.
370/1146 *). Mand, vierkant, van kleurlooze bamboereepen zigzagvormig gevlochten, met overschuivend deksel. Simarang. L. 23,5, br. 23, h. 12 cM.
370/1069. Groote vierkante mand, met overschuivend deksel, als voren, doch de vlechtreepen aan den onderrand van het deksel omgevouwen en ingestoken. Soerabaja.
L. 38,5, br. 38,5, h. 23 cM.
1647/5 7°« Als voren, doch rechthoekig, met geheel overschuivend deksel van ongekleurde, zigzagvormig gevlochten (tweerichtingssysteem, tweeslag *) bamboereepen. Doos en deksel met dikken randhoepel van rotan, met dooreengevlochten rotanvezels vastgebonden. Mataram, Jogyakarta.
L. 38, br. 23, h. 8 cM.
1647/877. Naaimand, rechthoekig, met bijna geheel overschuivend deksel; van een dubbele laag zigzagvormig vlechtwerk van ongekleurde bamboereepen (tweerichtingssysteem, tweeslag), de binnenste reepen breeder dan de buitenste; de bodem en de bovenkant van het deksel flauw convex. Langs alle horizontale randen van het deksel, langs den rand van den bodem en op eenigen afstand daarboven rotanreepen met kruissteken van rotan vezels vastgebonden. Over het deksel twee dwarsreepjes, door een als hengsel dienend reepje verbonden. Modjo agoeng, afd. Djombang.
L. 18, br. 10,5, h. 9 cM.
16/55. Geverfd bamboezen mandje (model), vierkant, zigzagvormig gevlochten, met roode randen en hoeken, van binnen ongekleurd. Opschuivend deksel. De buitenzijde gevernist. Op het midden van den bodem en het deksel een roode cirkel. De vlechtreepen aan den rand van het deksel omgevouwen.
Ia 8,5, br. 8,5, h. 5,5 cM.
l(>47/579 *)• Vuurwaaier(f#rs), van zigzagvormig vlechtwerk (tweerichtingssysteem, tweeslag) van ongekleurde bamboereepen. Het blad rechthoekig; evenwijdig aan drie randen door eene wijziging in de vlechtwijze eene rij uit vier driehoeken bestaande kwadraten aangebracht. Aan de vierde zijde een dubbele rotanreep, daaronder in een
1) Ned. St. Crt. van 23 November 1889, n°. 277.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n». 351/8,13.
3) Jasper, Vlechtindustrie, 59. — Idem, Vlechtwerk, 52.
4) Jasper, Vlechtindustrie, p. 14 en pl. III, fig. boven rechts.
5) Vreede, I, 117, s. v. <£héi£\ I. — Jasper, Vlechtwerk, p. 120—121 met fig. 126—130. — Cat. Bat. Gen. n°. 1384. S^fetU



i5°
[Lampen. Kandelaar. Voetstuk van een lamp. Strijkijzers. Komforen]
gescheiden. Van binnen onversierd, doch aan den buitenkant fraai geciseleerd. Patroon: twee banden bloemen, bladranken en maeanders, gescheiden door een rug en twee rijen toempaPs. Onder aan den voet twee rijen cirkeltjes en verticale streepjes. Batavia. (Zie de afbeelding op pag. 149). H. 10,5, dm. 17,6 cm.
370/1349*). Staande lamp (Jav. adjoeg-adjoeg1), het bakje (tjïloepak3) komvormig met drie uitsteeksels aan den rand. Het middenstuk afgeknot kegelvormig, van vele ruggen voorzien. Op eenigen afstand onder het bakje een plat schotelvormig stuk, kraagvormig vooruitstekend, evenals op het bovenvlak van het voetstuk, doch het laatste grooter. Het voetstuk zeshoekig, op zes driehoekige pooten. Soerabaja. .
H. 36,5, dm. bakje 7,3, dm. voet 20,2 cM.
370/1350*). Kandelaar (Mal. tümpat li/in), met achthoekigen vooruitstekenden voet. Het ondereinde kegelvormig, het boveneinde cylindervormig. Soerabaja. H. 17,8, dm. voet 7,3, boveneinde 4,2 cM.
370/1353B). Voetstuk van een lamp (lampoe gantoeng), rond, met vooruitstekenden onderrand. In het midden het cylindervormige, van ringen voorziene ondereinde der lamp. Soerabaja.
H. 10, dm. 20,5 cM.
360/1768. Lamp, het bovenstuk van geelkoper, het voetstuk van zwart hout, van onderen het breedst. Het bovenstuk met eene opening in de tuit, voor de pit, en eene tweede daarachter, om olie in te gieten. De laatste met een bladvormig deksel. Het handvat in den vorm van een gestyliseerden hertekop. Het voetstuk van boven en onderen cylindervormig en daartusschen eene insnoering.
H. 26, br. 16 cM.
Zie plaat XIV, fig. 2.
370/1358'). Strijkijzer, van zwaar geelkoper, met dik roodbruin houten handvat. De vorm is die van een blad met scherpe punt. De twee zijkanten opengewerkt. De rand vooruitstekend. Batavia.
L. 20, br. 13,8, h. 21 cM.
370/13597). Als voren, van geelkoper, met grijsbruin houten handvat, van boven ovaal en aan de zijden met hartvormige openingen. De onderrand puntig vooruitstekend. Soerabaja.
L. 17,7, br. 9,6, h. 19,5 cM.
10. Huisraad van roodkoper.
341/98). Komfoor (Jav. kéren), van denzelfden vorm als die van aardewerk (zie boven p. 146): met eene opening in den wand en drie uitsteeksels aan de binnenzijde van den uitstaanden bovenrand. — Bij een dandang behoorend. Gresik.
Dm. 15,2, b. 9,4 cM.
341/20 '). Als voren (Jav. anglo), doch met een, van vele gaatjes voorzien middenstuk, om spijzen warm te houden of te stoven. De opening in den wand regelmatig rechthoekig. Gresik.
Dm. 12,2, h. 10 cM.
1) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, toe kl. n». 329/4 h.
2) Vreede, I, 150, s. v. iimt^cmp — Cat. Bat Gen. n". 1355.
3) Vreede, I, 285, s. v. ^umijv
4) Cat. KoL Tent. Amst 1883, ioe kl. n». 329/4/.
5) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, ie* kl. n«. 329/4*.
6) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, io« kl. n». 407/6
7) Cat Kol. Tent. Amst 1883, io<= kl. n°. 329/4».
8) Cat. KoL Tent Amst 1883, 9e kl. n». 203/9.
9) Cat Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n*. 203/20.



[Komfoor. Waschpot. Putemmers. Bakken. Olielamp. Oliepomp. Trechtertje]
H51
370/962 *). Komfoor (Jav. anglo), als voren, doch met eene ketting, die aan haken in den wand bevestigd is. Het bovenstuk met gaatjes, vooruitstekend, de onderrand uitstaand. Jogyakarta.
Dm. 20,2, h. 23,2 cM.
341/29 J). Waschpot (Jav. pïngaron), met uitstaanden bovenrand en platten bodem. Gresik. Dm. 16, h. 9 cM.
370/960 3). Putemmer (Jav. timba*), met roodgeverfde onder-en bovenrand, ijzeren hengsel en ijzeren ketting. Jogyakarta. Dm. 21,5, h. 18,5 cM.
T001/5 5). Als voren, doch ongekleurd en veel lager, rond, met platten bodem, dwars over de opening is een stuk plaatijzer met de einden vastgeklonken, welks midden tot een oog, waarin een ring draait, is gevormd. Tïgal.
Dm. 18, h. 11,5 cM.
1001/86). Ronde bak (Jav. bokor''), met flauw concaven bodem, van boven iets wijder dan van onderen. Tigal. Dm. 11, h. 9 cM.
1001/23 8). Ronde bak (Jav. djïmbangan a), halfbolvormig, met smallen platten bodem en platten omgebogen rand. Tïgal. Dm. 17,8, h. 8,5 cM.
1001/24 10). Bak (Jav. paso "), als voren, doch veel kleiner. Boven den onderrand een slanglijn van geelkoper. Tigal. Dm. 12,8, h. 6,5 cM.
1001/22 & 29"). Olielamp (Jav. fjloepak13), in den vorm van een ondiep, van onderen bol schoteltje op het boveneinde van eene zuil op rond, met lood gevuld voetstuk (Jav. adjoeg-adjoeg1*). Tïgal.
Dm. schoteltje 7,8, h. voetstuk 11,5 cM.
1001/30ls). Model van een oliepomp (Jav. pompa1B), met zuiger, kelkvormig boveneinde en rechte tuit, wier einde schuins naar onderen is gebogen. Tïgal. L. 34, dm. boveneinde 4,8 cM.
1001/27 ,7)- Roodkoperen trechtertje (tjorongxi) minjak), voor olie. Tigal. H. 7,5, dm. 6,4 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n«. 198/1.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 6i/«. — Cat. Bat. Gen. n°. 1149.
3) Cat. Kol. Tent. Amst, 1883, 9= kl. n». 198/8.
4) Cat. Bat. Gen. n". 1144.— Vreede, I, 702, s. v. aSgn
5) Cat. Batav, Tentoonst. n». 894.
6) Cat. Batav. Tentoonst n°. 894.
7) Vreede, II, 689, s. v. «jcnt^f/nst — Maykr, I, 30, afb. — Cat. Bat. Gen. n». 1145.
8) Cat. Batav. Tentoonst. n°. 894.
9) Vreede, II, 425, s.v. <6®\ — Cat Bat. Gen. n°. 1150.
10) Cat. Batav. Tentoonst n'. 894.
11) Vreede, II, 275, s. v. tmnuit\ — Cat. Bat Gen. n°. 1149.
12) Cat. Batav. Tentoonst. n°. 894.
13) Cat Bat. Gen. n'. 1153. — Vreede, I, 285, s. v. f&iuKn^
14) Vreede, I, 150, s.v. un»Kanj^\ 1$) Cat. Batav. Tentoonst n°. 894.
16) Vreede, II, 324, s. v. nuit<u~jt\
17) Cat. Batav. Tentoonst nP. 894.
18) Cat Bat. Gen. n'. 1154. — Vreede, I, 264, s. v. ^sjw^-tun 2. — Minjak (Mal.) = olie.



[Visschers vaartuigen]
173
Voornamelijk wordt er een klein soort garnaal (ocdang rêbon), waarvan men de welbekende trast *) maakt, mede gevischtBantam. L. 43, br. 12,5, h. 10,5 cM.
254/15 3). Visscheysvaartuig (prahoe alis-alis*), model op der ware grootte; beide stevens snavelvormig verlengd, de beide zijden convex, een der stevens defect. Van buiten en binnen wit, de onderrand zwart, de bovenrand naast de stevens rood en zwart, de buitenzijde idem. Een schot met eene opening voor den mast. Soerabaja.
H. 4,6, br. 7,5, L 39,5 cM.
254/14 '). Als voren, de bodem vlak, de zijden convex, de beide stevens recht afgesneden, de onderkant met snavelvormig verlengde uiteinden. Van buiten en binnen wit, naast de stevens met bovenrand zwart en wit, de stevens met roode en zwarte ornamenten. Bijgevoegd een vierkant mastje, dat steekt in een der drie schotten. Een der einden met een plank bedekt. Soerabaja.-
H. 4,8, br. 11,2, 1. 31,5 cM.
254/76). Als voren (prahoe sisir), model, doch van onderen zwart gekleurd. Met twee schotten en het gedeelte van daar tot de stevens door een plankje bedekt. Zonder mast. Bijgevoegd: een pagaai met groot en breed blad en handvat met twee aangesneden ringen. — Gebruikt om de sero's op te stellen. Batavia. _s H. 4, br. 11, L 49,5 cM.
254/97). Als voren (Jav. prahoe sampan kolekan8), model op '/j0 der ware grootte, de beide stevens puntig en van boven stomp, grijs van kleur, de bovenkant en eene zijde zwart, rood en groen. Aan een uiteinde snavelvormig gefatsoeneerd. Met twee schotten, een bank en een roer. Bijgevoegd twee roeispanen met breede bladen, met groene en roode plekken op witten grond. Soerabaja.
H. 7, br. 11, C 58,5 cM.
254/19). Als voren, de bodem plat, in het midden breed, de beide stevens puntig en snavelvormig haar boven gericht, van boven recht afgesneden. De bodem en onderste helft der zijden zwart, het overige geel gekleurd. Met twee schotten en een plankje daartusschen. Bijgevoegd: een pagaai met breed blad, roer en hengel van rotan. — Gebruikt voor de vangst van kakap,0). Batavia.
H. 4,5, br. 104, 1. 51,5 cM.
254/2 Als voren, doch de stevens minder lang uitgetrokken en minder puntig, geschilderd als voren. Met twee schotten en een bank met een gat, voor den mast, die ontbreekt. Bijgevoegd: twee pagaaien en een vischtoestel, bestaande uit twee houten beugels en twee cylindervormige looden gewichten, aan een koord bevestigd. — Gebruikt voor de vangst van blanak n). Batavia.
H. 7,2, br. 13, L 55,5 cM.
1) Vreede, I, 629, s. v. ,unS,w ■ gezoutene, half gedroogde, fijn gestooten en tot koekjes gevormde vischjes.
2) Ontleend aan de inventarisstukken der Amsterdamsche Tentoonstelling van 1883.
3) Cat. Int. Fisch. Ausst. Berlin, p. 39, Su. 11 0,
4) Ene. v. N. I. IV, 480, kol. 1. — de Brüyn Kops, 120. — K neb ei., 288.
5) Int. Fisch. Ausst. Bert. p. 40, Su. 34 a.
6) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 18, Ba. 20 c.
7) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 40, Su. 17.
8) Vreede, I, 490, s. v. oy^roi^mj»™^-: \tj)tun0\ een schuit met een rond oploopende vooren achtersteven. — Ene. v. N, I. IV, 482, kol. 2. — de Bruvn Kops, 116 en 120. — Cat. Bat. Gen. Suppl. 1, p. 98, n«. 5735.
9) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 19, Ba. 29.
fo) Naam van een zeevisch, Lates calcarifer L. nobilis(Vreede, I, 451, s.v. tmtmt»jia\).
11) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 19, Ba. 31.
12) Naam van een brakwater- of zeevisch, een Mugilida of harder (Vreede, II, 714, s. v.



174
[Visschersvaartuigen]
2S4/3 ')• Visschersvaartuig, als voren, doch de ruimten tusschen de drie schotten met planken en het midden met bamboelatten belegd. In een der planken een gat voor den mast, die ontbreekt. Dicht bij een der stevens een plankje met ingekeepte zijkanten, die over de beide zijden van het schip uitsteken. Bijgevoegd een pagaai met zeer breed, puntig uitloopend geel blad en krukvormig zwart gekleurd handvat en een roer met opengewerkt, krulvormig uitgesneden handvat en driekantig zwart geverfd blad. — Voor garnalenvangst gebruikt. Batavia.
H. 6,2, br. 13, 1. 52,4 cM.
254/6 !). Als voren, doch met slechts twee schotten en het midden daartusschen onbedekt. De schotten ingekeept. Bijgevoegd: twee pagaaien met zeer breed blad en zwarte greep en een ijzeren harpoen met een zijwaarts gerichten weerhaak; in een gat aan het ondereinde van het cylindervormige handvat bevestigd, waarvan het boveneinde bladvormig uitloopt en zwart gekleurd is. — Gebruikt voor pari ')»vangst. Batavia.
H. 5,7, br. 14,8, L 64,5 cM.
254/5. Als voren, doch van boven grijs en de beide schotten niet ingekeept. Bijgevoegd: een pagaai, als voren, een hengel als bij n°. 254/1, een lang puntig stuk hout, met het dikke einde aan een koord bevestigd, en korte einden rotan, aan de einden opengespleten, tusschen een rond houten staafje geklemd. Batavia.
H. 6, br. 14, 1. 65 cM.
37/583. Als voren (Mad. padoewang *), witgekleurd, de uiteinden van de kielbalken snavelvormig vooruitstekend en zwart gekleurd. Met twee masten, de voorste vast en kort, de achterste uit een losse spar bestaande. Beide met een driehoekig zeil, het eerste van katoen, het tweede van vlechtwerk. Het midden overdekt met een dak van bamboereepen, die door rotanvezels rechthoekig gekruist worden. Het vooren achtereinde met een plank bedekt. Bovendien een los dek van rechthoekig bamboevlechtwerk. Dicht bij den achtersteven twee pagaaien met krukvormig handvat, in stroppen. Gresik.
L. 59, br. 12, h. 6 cM.
254/10s). Als voren, de stevens recht afgesneden, de bodem plat, aan beide einden snavelvormig. Grijs geverfd, de snavelvormige verlenging van den bodem rood, zwart en geel; een breede groene streep langs het midden der buitenzijde; langs den bovenkant een roode en zwarte streep en aan het vooreinde aan iedere zijde twee ingegrifte bladen, waarvan het voorste rood, het achterste geel en zwart gekleurd is. Bijgevoegd een pagaai met roode en groene strepen en plekken op witten grond en modellen van twee zeilen van wit katoen. De mast rood, geel, groen en zwart gekleurd. Soerabaja.
H. 6, br. 10, 1. 52 cM.
254/4*). Als voren, doch zonder zeil en mast, van boven geel, van onderen zwart gekleurd. De uiteinden van den bodem niet snavelvormig verlengd. Niet alleen de uiteinden, doch ook het midden met een plank bedekt; met een dak van palmbladreepen. Bijgevoegd: twee pagaaien met zeer breed geelgeverfd blad en zwartgeverfd, krukvormig handvat (bij een exemplaar beschadigd). — Voor de vangst van kleine garnalen gebruikt. Batavia.
H. 7,2, br. 13, L 55,5 cM-
254/16*). Als voren, doch alleen de uiteinden door een plank gedekt en zonder
1) Int. Fisch. Ausst. Bert. p. 19, Ba. 32.
2) Int. Fisch. Ausst. Bert. p. 19, Ba. 30.
3) Pari = rog (klinkert, s. v.j.
4) de Brüyn Kops, 45—46. — Jochim, Over de Sapoedi-eilanden (7\ I. T. L. Vk. XXXVI, 364 365). — Ene. v. N. I. IV, 485, ie kol. — Kiliaan, Mad. Wdb. II, 113, s.v. nuta^ixs
5) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 40, Su. 36 a.
6) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 18, Ba. 27.
7) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 39, Su. 8 a.



[Naam- en zaakregister]
179
NAAM- EN ZAAKREGISTER.
A.
Aa, A. J. van der, 51, 70, 81, 83, 120.
Aa, Robidé van der, i.
Aarde (monsters eetbare), i, 2.
Aarde, (stukken eetbare), 1, 2.
Abell, P. F., 51, 78.
Achter-Indië, 111.
Adriani, Dr. N., 1, 84.
Allium ascalonicum, 3.
Allium sativum, 3-
Altheer, J. J., 1. .
Ambarawa (Sêmarang), 2.
Amberdoosjes, 115.
Anijs, 3.
Arenga saccliarifera, 125.
Arin-y>a\m (hart van den), 2.
Armbanden, 54-
Artocarpus Blumei Tree, 84.
Artocarpus elastica Rnwdt., 84.
Aspidium spec, 3.
Atfeh, 161.
B.
Baadjes, 81—84, 115—117. Baardknijper, 115. Baardtangetje, 114, ii5. Baccaurea racemosa Mucll Arg., 111. Bagëlen, 81, 87, 117, 118, 120, 144. Bak, 19, 21, 31, 41, 47, 151. Bakje, 48, 137. Balanopkora elongata, 153» Bamboe (platgeslagen), 126. Bamboekoker (voor water), 135, 136. Bamboes (voor water), 135. Bamboestokjes, 46. Bananenwan, 7Bandoeng, 122, 155.
[ Bangil, 127.
Banjoemas, 7, 8, 10, 16, 18, 25, 28, 29, 37, 43, 87, 102, 104, 126, 130—132, 137,143— 148, 154, 155, 165, 169. Banjoewangi, 91, 92, m, 164. Bankje, 131.
Bantam, 5, 22, 26, 28, 41, 44, 63, 80, 109, 110, 121, 126, 133, 138, 146, 147,162,166, 172, 173-
Batavia, i, 2, 31, 46, 50, 56, 58, 60, 71, 73, 76, 84, ioo, I02, 104—106, I08, Il6, I17, 150, l6l—167, 169, 170, 172—175, 177.
Bed, 130, 131.
Beeldjes (van eetbare aarde), 2, 178.
Beenringen, 57-
Bcrbïk (Kidiri), 13, 40.
Besnijdenisgereedschap, 58, 59-
Bisoeki, 7, 19, 21, 44, 45, 66, 77, 81, 84, 93,
113, 133, 142, I56' Bezem, 137, 138. Bezemer, T. J., 120. Blaasroer, 155. Blink, Dr. H., 51, 120. Bloempotten, 146, 147. Bloemvazen, 147. Blokzeil, A. H. G., iii. Bodja (Kindal), 170. Bodjo Nigoro (Rimbang), 20. " v** Boerlage, Dr., 3.
Bondowoso, 66, 77, 81, 84, 93, ii3. Bordje, 21. Borstdoeken, 79, 80. Borstkleed, 119. Borstlap, 80.
Borstspeld, 115—117, 120. Borstversiersel, 53-
Bos (van gedroogde karbouwenmest, als lont
gebezigd), 50. Bosman, W., 47.



182
[Naam- en zaakregister]
Keuken, 125. Keukenmes, 18. Kiliaan, H. N., 163, 174. KinderarmbandeD, 54. Kinderbaadje, 82. Kinderkain, 91, 92. Kindermeid (uit Batavia), 116. Kist, 133. Klapperdop, 23. Klapperrasp, 21. Klapperzeefjes, 6, 7. Klat ten, 9, 26, 132.
Kleederdrachten (voorstellingen van), 115—120.
Kleederkist, 134.
Kleederkoffer, 133.
Kleerkast, 133.
Kleinhovia hospita L., til.
Klem, 59'
Klinkert, H. C, 3, 7—9, 15, 18, 22, 23,26, 31, 40, 41, 46, 49—51, 55—58, 62, 66, 70, 78, 82, 87—89, ut, 113, 114, 123, 130,
132, 133, 135, '42, 152, 155, 159,164,174Klompen (houten), 109, 110. Knaapje, 133. Knebel, J., 154, 173, 176. Knip, 163. Knoflook (roode), 3. Knoflook (witte), 3. Knoopen (hemds-), 58. Knoopjes (gouden), 58. Knoppen, 117, 120. Koedoes (Djapara), i, ii, 67, 107. Koekenvorm, 30. Koffieketel, 33. Koffiepot, 28. Koker, 50. Kom, 148.
Komfoor, 146, 150—152. Kommetje, 37.
Kopje (met schoteltje, zilveren), 40. Koriander, 2.
korndörffer, J. J., 47, 56.
Korthals, Dr. P. W., 6. Kraagknoopen (gouden), 57Krabber, 114. Kradenan (Sêmarang), 2.
Krause, E., 154, 158, 160—164, 166, 167. Krawang, 18—20, 22, 23, 59, 70, 118, 135,
137, 168. Kreemer, J., 1, 51. Kris, 117—119. Kruidenmanden, 17. Kruiden wrijver, 20. Kruisnet, 162.
Kruyt, A. C, 84. Kurkuma, 2. Kwispedoor, 43.
L.
Lamp, 137, 150, 152, 153. Lamp (staande), 150, 153. Lamp (voetstuk van een), 150. Lampenpitten, 153Lampensnuiter, 152. Lampje, 153. Lantaarn, 153.
Lates calcarifer L. nobilis, 173Lëbak, 109, 110. Zïdok, 81, 87.
Lehmann, Dr. J., 64, 66, 120, 129, 142, 163,
168, 170. Leksteen, 137. Leksteenbak, 137. Lendengordel, 84. Lepel, 17, 22, 31, 34, 39. Lepeltjes (zilveren), 40. Leuningstoel, 131. Lewin, L., 40. Ligmatten, 128. LlNG roth, H., 154, 163.
Lith, Prof. Mr. P. A. van der, i, 5,8,9,16,
17, 19, 37, 40, 45, 46, 51, I2°) !54, 157Loebèr, J. A., 78, 120, 127, 128, 157, 178. Lonttouw (bundel), 50. Louwerier, D., 120. Luierstoel, 132.
Maatje {yoox opium), 45.
Madioen, 18, 26, 27, 29, 33)34)36,39)41—43) 45, 54, 68, 69, 80—82, 85, 87, 106, 109, 110, 118, 128, 129, 146, 147) i67) '68.
Magclang, 128.
Magëtan, 50, 68, 69, 80, 81, 82, 85, 87, 106,
167, 168. Malang, 9, 45, 112, 122. Man (geringe —, uit de stad; van Soerakarta),
119.
Man (geringe —, uit het dorp; van Soerakarta), 119.
Man (in Batav. kleederdracht), 116.
Man (oude —, uit Krawang), 118.
Man (uit de bergdesa Mërga langoe), 118.
Man (uit Madioen), 118.
Mand, 5, 6, 8, 14, 16, 17, 140—143, 17°-
Mandje, 3, 16, 40, 138, 139, 141, 143,



[Naam- en zaakregister]
183
Mannenbaadje, Si—84. Mannenkammen, 114. Mannenvest, 81. Maranta dichotoma, 128. Mason, O. T., 10. Mat, 128—130. Mataram, 60, 143, 144, 166. Matje, 129. Mattenkloppers, 138.
Matthes, Dr. B. F., 57, 113, 146, 175, 176. Mayer, l. Th., 1—3, 5—8, 12, 13, 16, 18—
3°, 32, 34, 36—39) 4i) 43) 44) 5*) 54» 55) 58, 59, 61, 67, 69, 81, 85, 109, 110, 116, 120—128, 130—135, 146, 151, 154, 159— 163, 165—167, 169, 178.
Meelzeef, 35.
Miester Comclis, 15.
Meisje (jong —, uit Soerakarta), 119.
Melkkan (zilveren), 40.
Melo, 18.
Mcrga langoe, 81, 87, 118. Mes, 19. Mesje, 58. Messenbak, 140. Meyer, A. B., 57, 156.
Modjo Agoeng (Djombang), to, 15, 142, I43>
Modjokirto, 6, 9, 10, J5, 16, 144.
Modjokirto Koeion (Simarang), 2.
Mortier, 20.
Muilen, 117.
Muiltjes (bouten), 109.
Muizenval, 156.
Mulder, J., 33.
Muller, D. E. E. Wolterbeek, 48. Muller, Sal., 8. Muskietenscherm, 131. Muskietenwaaier, 112.
musschenbroek, S. C. F. van, 65.
Muts, 69. Mutsje, 69, 70. Mutsje (kinder —), 70. Muurlamp, 153. Myristica fragrans, 3.
N.
Naaimand, 139, 143. Nederl. Indië, 26, 57. Net, 156, 163.
Ngampoewan (Simarang), i, 2. Nieuwenhuis, Prof. Dr. A. W., 45, 50. Nootmuskaat, 3.
O.
Oendakan (Djapara), 1.
Olielamp, 151.
Olielampjes, 146.
Oliepomp, 151, 153.
Omheining (model van een), 126, 127.
Onderlegmatjes, 145.
Oorhanger, 53.
Oorknoppen, 51—53, 115, 116, 118—120. Oorlepel, 114. Oorlepeltjes, 114, 115. Oorschijven, 117, 118. Oorsieraden, 53.
Oosting, H. J., 6—8, 13, 57, 62, 80, 161.
Opium, 45.
Opium (capsules), 45.
Opium (monster), 45.
Opium (monster bereide), 45.
Opium (monster van verpakking), 45.
Opium (tubes), 45.
Opiumpijp, 46.
Opschepper, 141, 142.
Ort, J. A., 48.
Otto, E., 154, 157.
Ourouparia Gambir, 45.
P.
Palaboean, 53, 54, 57, 113, 114, 154. Palembang, 41.
Pandeglang, 8, 9, 12, 13, 23, 41.
Panganaman radjoet, 132.
Pannen; 29, 30, 35, 36.
Pannetje (voor opiumbereiding), 47.
Pasoeroean, 2, 7, 17, 21, 27, 29, 30, 75, 123,
124, 135, 142, 146, 172. Pati, 61, 73, 80, 81, 84—87, 89, 94, 107. Patjitan, 83.
Pikalongan, ii—13, 16, 18, 20, 26, 27, 43, 45, 63—66, 77, 78, 83, 100, 102, 104,108, 129, 155, 161, 162, 164, 170.
Penanttafeltje, 133.
Pending (Simarang), 2.
Pennetje, 59.
Peper (Spaansche), 3.
Peper (witte), 3.
Piepers, Mr. M. C, 57.
Pitrardia racemosa BI., 3, 111.
Pimpinella anisium £,., 3.
Pinangschaar, 44.
Pinangschaar (Chin.), 44.
Plangi-ytetlt, 78, 79, 120,
Plankje, 161.



184
[Naam- en zaakregister]
Plexaura Antipathes, 53. Pleyte, C. M., 176. Ploss, Dr. H., 58. Plosso, 129, 130.
Poensen, C, 16, 51—55, 57—59, 68—71,75, 80—88, 98, 109, 110, 113—121, 123—126,
134-
Poerbolinggo, 8, 126, 143, 165.
Poerwadadi (Simarang), 2.
Pocrworïdjo (Bagëlen), 117, 120.
Poffertjesvorm, 36.
Polsringen, 53, 54, 58,
Pop, 58, 59-
Potten, 26—29, 36, 37.
Preanger Regentschappen, 12, 14, 16, 20, St, 24, 49, 67, 75, 90, 98, 99, 122, 125, 135, 138—141, 145, «53, 155, 157, 165.
Presenteerblad, 22, 38, 39.
Presenteerblad (zilveren), 40.
Priem, 17-
Probolinggo, 22, 23, 117. Proto Koeion (Simarang), i, 2. Punt (van een harpoen), 158. Putemmer, 151Pnlen, 155.
R.
Raffles, Stamford, i, 45, 51, 120, 124,154. Rasterwerk (model van een), 169. Rembang, 6, 20, 24, 26, 27, 30, 39, 46, 61, 102.
Richter, O., 57, 156.
Riedel, J. G. F., 167.
Riem, 86, 87, 117, 119-
Riemsdijk, Jhr. B. W. F. van, 28.
Ring (met 2 sleutels en 4 ronde potjes), 116.
Roerlepel, 39.
Rok, 115—119.
Rooktoestel, 48.
Roorda, Prof. Dr. T., 21.
Rooster, 6, 39.
Rosenberg, baron C. H. B., von, 61. Rotanhaak, 59. Rotanmand, 138.
Rouffaer, G. P., 51, 70, Jh 73, 75—8°, 86, 88, 91—94, 96, 98—100, 102, 104—109, 115—119.
Rugkrabber, 114.
Rustbank, 131.
Rijstbak, 34.
Rijstblok, 19, 20.
Rijstblok (model van een), 19*.
Rijstketel, 36, 37.
Rijstlepel, 17, 18. Rijstmandjes, 8—12. Rijstpot, 28. Rijststoommand, 28. Rijstwan, 7' Ring, 55-
Saffraan (bastaard), 2. Sago, 2.
Salatiga, 1—3, 7, 10, 17, 18, 46, 56, 70,
112, 148, 152, 153. Sambalvijzel, 20. Sandalen, 109—III'. Saroeng, 98—100, 102, 104—109. Schaal, 148, 149.
Schaamdeelenbedekking (zilveren), 57.
Schaamplaat, 58.
Schaar, 44, 152.
Schakelnet, 162, 163.
Schakeltje, 155.
Scheermes (Chin.), 115.
Scheplepel, 39.
Schepmanden, 172.
Schepmandje, 172.
Schepnetje, 161.
Schepnetten, 160, 161.
Schild (zilveren, tot bedekking der schaamdeelen
voor meisjes), 57. Schmeltz, Dr. J. D. E., 19, 43. Schoenhoorn, 114. Schommelstoel, 132. Schotels, 20, 21/23, 2 9, 36, 38, 4°Schuimspaan, 34, 35. Schutsel, 134.
Sêmarang, 1—3, 7, 10, 16—18, 24, 27, 29, 35, 45—47, 56, 57, 59, 63, 69—71,73, 75— 80, 82, 83, 85, 86, 88, 92—94, 98—100, 102, 105—110, 112, 143, 146—148, 152, 153, 162, 165.
Stam, 57.
Sidoardjo, 145.
Siermandje, 141.
Sigaren, 47.
Sigarenkokers, 48, 49.
Sigarenpijpen, 47.
Sigarentaschjes, 49, 5°-
Sigaretten, 47.
Sim, 159.
Singaparna, 14, 16, 49, 138—141, 145. Singapore, 5°Singen kidoel, 69, 70. Sirihdoos, 40—42.



[Naam- ên zaakregister]
t8<i
Sirihstel, 42, 43.
Sirihstel (miniatuur, van goud), 43. Slaapmatten, 129, 130. Slaapstoel, 132. Slendang, 75—79Slendang pangsi, jS. Sleutelmandje, 139.
Slokt van de Beele, Mr. L. A. J. W., 55. Snelleman, Joh. F., 43. Snippermand, 140.
Sotbah 'Pikalongan), ii—13, 16, 129, 170. Soekanlgara, 128. Soemldang, 99. Soenda-landen, 80, 90.
Soerabaja, 6, 7, 11, 17—20, 22, 31, 35, 37— 42, 47, 48, 51—55, 57, 58, 60, 61, 63, 64, 66—68, 70, 71, 78—80, 84, 94, 99, 108, in, 112, 114, 129—135, 137, 141—144, 148—150, 152—154, 158—164, 166—175.
Soerakarta, 7, 18, 21, 24, 26, 45, 71, 90, 93, 96, 98, 108, 119, 120, 137, 147, 156, 165, 168, 169.
Soerpadan (Simarang), i, 2.
Solanum, 107.
Solo, 52.
Spaan (om kokende opium te roeren), 46.
Spaarpotten, 147, 148.
Specerij (inlandsche), 3.
Spuwpotje, 28.
Staartpeper (zwarte), 3.
Stamper, 20.
Stampertje, 44.
Steekmanden, 163, 164.
Steeknet, 161.
Steyn Parvé, H. A., i, 19.
Stirum, O. J. H. graaf van Limburg, I.
Stoel, 132.
Stok, 118.
Stokje, 17.
Stoll, 154.
Stoofpannen, 29, 30, 35.
Stranddistritten, 73.
Strandregentschafpen, 106.
Strik (om wilde varkens te vangen), 156.
Strik (voor tortelduiven), 154.
Strijkijzer, 150.
Sturler, W. L. de, 25, 125.
Suikerpot, 34'
Suikerpot (zilveren), 40.
T.
Tabaksdoos, 50. Tabakspijp, 47. Tabakszakje, 5°-
Cat. Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX.
Tafel, 132. Tafelkleedje, 154. Tafellaken, 154. Tafelmes, 19. Tandenstoker, 115. Tanggoelangin (Simarang), i. Taroeman (Djapara), i. Tasch, 112.
Tasch (driedubbele), 112. Taschje, 112.
Tigal, 13,15,20,28,30, 34—37, 43, 45,47,50— 53, 82, 83, 85—87, 93, 108, 124, 132,146, 147, 151, 156, 159—163, 170.
Tenggllo, 85.
Theepot (zilveren), 40.
Timmerman, Dr. Ae. W., 44.
Tjengkal Sewoe, 73, 80, 84, 86.
Tjiandjoer, 12, 128.
Tjibaroesa, iii.
Tjiklroeh (Preanger Regentschappen), 157. Tjikoeloer, 109, 110.
Toeloeng Agoeng (Kidiri), 14, 15, 125, 126,
143, 164—166. Toestel (om riviervisch te vangen), 169. Toestel (om tijgers te dooden), 157. Toestel (om vogels te vangen), 154. Toiletspiegel (Bengaalsche), 134. Tongschrappertje, ii5Trechter, 38, 153. Trechtertje, 151. Treknet, 161, 162. Trekpotten, 28.
Trenggalek (Kidiri), 12, 128, 129, 142. Tijgerval (gedeelte van een), 156. Tijgerval (model), 156, 157.
U.
Uncaria gambir, 42.
V.
Veger, 137. Vest, 80, 81.
Veth, Prof. Dr. P. J., 1,5, 7,8,18—20, 24,30,32, 45, S'i 54, 57, 59, 81—84,120—122,124— 126, 153, 154, 162, 163, 165, 169, 175.
Vezels (bundel —, van den a>èn-\m\m), 125.
Vingerbakken, 148.
Vingerringen, 54, 55-
Vischdobber, 159.
Vischdreggen, 158.
Vischfuiken, 164—168.
Vischgereedschap, 159.
Vischmanden, 169—172.
Vischschotel, 29.
24



198
[Register der inlandsche namen in Javaansch karakter]
37. 148. i»ojiNTjiujyj\ 162. "^""^
0J>nfKn\ 3. iQ(L«arn|\ 124. nfniu>n^\ 111.
&«pnrtji\ 30, 85. «Q^-njnOTyjN 163. jS^hjmj^n 142.
aoi^dsn^N 114. jrrjaj im^ \ 70. «f»! lu «sn^\ 73.
(jo?\ 8. tfntn-nfyt\ 80. miuMj\ 169.
®«niru^s 59. ^stoa/i^kh^n 33. 9<hLiuiaJa\ 112.
»3)<m{\ 124. •Q'»^<m(j\ 161. «niuiirw/p 71.
*r>jg7\ 16. v^fKnttnrr<i(rnj^\ 124. •^"'73^*2!/?v ^-
•^-TlilJ^V 102. *1J'7N J/THl^HUKroi 3.
<rjm»r^iKniKnn\ 47. mi<ki0<M£\ 3, 5. «jwi!g|(\ 70.
-rJ^MlK>l^^ 77. ki|M|Mji«^v 4. nr^ami<rjilki\ 131.
*ïl(BÏ-^\ 80. MTI9fntUIÊ\ 173. fly^Tïfl^ftMÏX 121.
59. a^wa^ï.'CT^\ 4, 30, 34. Mn<&i\ 18.
•tïitoiw^x 85, 129. 9miut\ 156. «mj&i-^iru^n 84.
m7im^\ 2. OTiosniutro^n 109. ^n£4^\ 76.
Kn»n3}\ 116. wwKtt£jj\ 2. 4.
knM^tuy^\ 133. njnrmains 81. <£t)iE4iui\ 71.
KTi(hn\ 42. «t^intï<ï^0o?ao^\ 130. o^n^iv 171.
56. <qimtvixrijf \ 68.
«mn^gA 58. mani|\ 183. 100, 105.
jo^irgn\ 58. ornitT)trui\ 4, 27, 37. 9<nfqcmtfKnn^ 104.
o^*oia^cm\ 35. cunriji\ 76. a^ATn&Mffn^n 81, 83.
afflimn 24, 31. «nnjnjits 5, 6, 35. ^«mijicïjiN 131.
trnarm(Mji\ 71- 114. .kw<^\ 68.
aSirmai^jv 26, 36. »r^Jjï\ 67. jfno^iuizwri/yx 57, 68.
ffO)lCT?ï\ 5. a<ï^nji'r^tinm\ 83. mrj^(^\ 81, 119.
^9Wtn^cm^tinA^\ 57. iqtcm^arQi\ 87. rjKvrj!tp\ 124.
iK7)iO)\ 183. iqKmir^njinrt^s 178, 177. riMtrfitstamjf\ 123. êmtutautji^ 44. 129. 5 tafro^x 125.
9tnrri\ 27- i^fg^tir^ctJitt\ 28. ^<ioirjamrui^\ 30.
«So^tjs 126. Knnjxnjp 125. «ï>\ 37.
oQmwj^n 4, 146. sfjiiE|»rnj\ 27. ^<isn?\ 28.
frn^\ 15. 81' 82' 8S' «n»r^\ 30.
riit^in^xfmis 58. K^tipnrt^\ 77. oy«n^g^|\ 12, 18, 87.
(jv7^tip\ 141. nrj!K}^riapMnji\ 110. (tóijrt^rn 88.
nfijajniMi^x 115. »miri^\ 58. asn"1j|&t}H/(N 96.



[Register der inlandsche namen in Javaansch karakter]
199
(«jm\ 173.
<JtS)tlB>~Jlf\ 109.
.Q-s. ine £nrr>\ 106.
<^asnnf*rY%t 107.
asncmiru 100.
isnvitcn \ 45.
vfsnitjfnts 28, 33.
asrtiisi>!Laq\ 24, 81.
£?i:it!imyijj\ 167.
U57)/nj«Tl\ 102.
asnnj{EAji\ 38. (isn zul ajin\ 144. nsnöiM^ 87. «ftsn^ajttKn^\ 4, 7. asïi£ji\ 65.
iE<) <L7ï \ 111. ^nsnfniBJi—n t\ 4, 10. «sn/ai_j)^N 4, 7. «sniEfl^iN 8. asï^i^t^rujjj\ 99. rai^iE*~*>«rCii\ 43. «s»g«N 22, 186, 161. W 10. «g.^ 93.
56, 86. «.ft^x 89. !hiKmtnjtj^\ 63. ' §n*nt\ 123. »atitjimt»m/f\ 178. osn ^(m f otmot? ftmi \ 11. t n om uuui \ 124. M«irf\ 161.
11.
69.
ajitfchmji^ 5, 21.
r^Tgysr 40>1U-
Mtg?\ 88. 19MflïTl»\ 169.
ifium^'ntKria\ 17, 84, 85,
MHHJH 124.
»^9«s^\ 49.
iu> 71^ \ 87. .mtj(l/i^\ 124. rjiui irjm iamji^ 122. m*ïi\ 5, 6.
(Ktl'il wïi \ 5.
m%\ 6, 35, 136. mxti\ 128.
(Ktf»£jïILff^\ 88.
£2^-; 58.
ojïao\ 15. M«n(ni\ 85.
18.
Tjoj] Vjaji \ 160. iK^iK^inri^\ 39.
fl"^ 168. mu\ 105.
160.
34.
m,uxisi^\ 93, 96, 98, 106. zui HM (isrtji \ 104.
o^iói\ 51, 119.
O or,
a-Jt rrvi'qa^tjinri^^ 87.
iMg^iu\ 40.
ijliqiUI!mn\ 116.
Mu«n\ 114. <tjinjbi\ 4. '0 93, 106. aj)Hjlunji\ 86. flj? 83. fl^ïgï0X0^\ 5.
^gi«^N 8, 10, 84. <Qgfl/rw\ 169.
116.
rfMiirfamtnr>^\ 4, 17, 115. aj<cn>m^\ 85, 86. itjiap irutji\ 4. ^9Jiiapn^a\ 46. am\ 71.
89-
""S^^ 121.
105. <i3>nafj\ 130. iu%\ 161, 172. o-fi\ 123. «j>wnn*a\ 4, 9.
UM\ 100.
165, 168.
njian.1 i>nji\ 105.
«^ip 70. «jnoijs 28, 42. lutatrx 80, 35.
(Uï ftfC (K7^ \ 4.
fat du \ 88.
O o
tui mi \ 71.
68.
«a^m^N i3i.
ij mui ij erin \ 65. vjtruit'rjaJi t»oyi\ 44. <ru\ 71, 96, 98, 106.
«^TiMi^x 82, 89. ojim>ennrittaj^\ 35.
rru-tim^S 77.
is.
mu\ 123. nnniiqnj)^ 135. ffU«M?\ 29. «nn*na>^i\ 29.



200
arvi (ea-j\ 4sr»^ \ 128. (V^ ff ) isnjj \ 130.
oJfl 19, 39. a^am\ 2. ox^ina(M^\ 25. autxn^\ 24. (M/ï 92} a5njj\ 130. 7/ tl? mtui \ 38.
m^x 16, 35. (Ui7ju)i2(uirjiun2\ 112. aj)nrj(H^\ 19. «Jl^tjk^N 124.
cuiiMiariA cl/iji \ 124. tui o/i \ 30.
[Register der inlandsche namen in Javaansch karakter]
aj) !vnh \ 158
(Uivnrr)trun\ 161.
^flji^tx 163.
lGfl7rï<ï'Mtf\ 4. cui (tJ^arUi^\ 69. (^javnN 173.
tij» tiao/j\ 5, 21.
(U(U<H)^N 119.
77, 91, 106, 106.
um ü\ 96.
ojtnaji i\ 151.
172.
(Q(ruiirt)^\ 175. 126.
M0Atn<nA\ 80, 83, 98. (Saj!\ 47. ajiaAao^\ 99.
(uoaajin 174.
ojtugx 123.
«jï <ru^ \ 158.
onl<n 176.
r; xj) 2 oj) ~ 1 s 151. nutcmM^\ 84. <8i<vi\ 4, 11. aJapx 159.
m (isn/p 124. fu<m\ 39. <u><ru\ 26. njj,nJi\ 20. oa<i^££Kn^\ 44. (i^a^irt^(ut»jj\ 62. r^nj) rj/ij) \ 4.
37, 147. a^o^* 86.
l^TïfM7^\ 100.
<ktï\ 156, 161. TT 175<
ArTfUN 175.
tio^^n 93, 106. oj^aj) iE/t^\ 52. qyaKtaJi \ 21. (U^i^v 154.
■ifrg?<rL»0\ 169.
-8gM 151.
Kiiimn 147. ijKfiCTim^H 96, 108. Qn^nta^jj\ 51.
tlKtUltlAJl\ 73, 107.
<nafcinam\ 68.
7.
fQj8^\ 4.
3.
«^•ra^ 96. o ^ (Wi \ 3.
53.
(Qtïmi^n 78, 94. Wizatia \ 61. ibij-mn 168.
132, 133.
tf&mcf$nt\ 27, 37. * Cu
rfnwn^N 4. (rn<?) <tsnjj\ 158.
^faWfflyffi»-**f«£0\ 98.
n^arr^tnxmtarn^\ 133, 142. namim,ri\ 5.
fOrnfefN 94.
ffLflM^n 31.
iflnu 54, 58. ol^axf n 131. <^l^sj)fm^\ 123, 125. nanitM\ 132.
^amiawnj^s 58. itj(mrf&rujf\ 81, 116, 119. .M^rajegflN 87. '(ncmtnarni»onjj\ 25. <rricTi{\ 105.
frQ^l^ott^N 138.
<nKmtmMY(Hïi%\ 148. nsmM\ 77, 107132.
(ctï ftQCTlAft\ 131. CTjJ3\ 3^.
(C7ia^fl\ 130. <ni37>*r)\ 39. riicntnr)4, 11.
^(^ojz-ï^lTpl 2 \ 164.
^TST 87.



[Register der inlandsche namen in Javaansch karakter]
20I
tcnta<nt\ 8. o^cni 49f/ni\ 151. it^*mtri}fntQiÈ^\ 5, 148. tmmj^Mi^ 109. im xn xnji \ 99. ii^vmnM%cnn\ 40. tnvrmv\lJitKnjt-\ 180.
«MM> 71.
«rrjiUM 2. <nxminji\ 36.
*zn<nnxt^\ 159.
«rnai* *vtm\ 180.
v 66. «Q«?ï\ 153. m^aSi t\ 58, 1S5. it^xmtitiKtiKit^. 4. nnionttttstcmjfs 11. ■gfMIfX 120.
etioAis 5, 26, 152.
xrn^opxrr)jj\ 126. rnrmtrjmpiHnj^\ 5. OT>opasit\ 96. «^«ij^n 109. xmj;ri\ 67. «c?)tftrói\ 65. /^osn^x 89.
Cat. Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX.
26



202
[Nummerregister]
NUMMERREGISTER.
[De vet gedrukte nummers zijn die der Seriën].
Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz.
16 37 90 101 122
22 113 441 64 8 9 27 99 12 112
25 23 444 121 10 130 28 102 13 112
26 23 467 128 11 146 29 105 123
27 107 495 137 91 3° l°5 3 3
28 104 497 24 14 50 31 107 5 127
30 121 500 144 15 5° 32 i°7 6 "2
31 121 501 10 101 33 93 7 122 47 19 503 48 1 61 34 77 " 24 49 21 504 135 3 90 35 106 12 12 51 8 559 61 4 99 3° 106 13 12
54 13 579 176 5 98 37 49 14 20
55 143 580 176 6 94 38 49 16 21
650 55 581 176 7 93 39 129 17 19
651 55 583 174 8 94 102 19 130
652 55 83 9 93 8 125 27 165
653 55 4 53 10 94 10 25 28 165
654 55 5 54 'i 93 103 41** 58 788 113 7 109 12 92 2 138 53«-é 59
31 8 130 13 92 4 44 54 126
15 156 12 23 14 94 105 55 126
87 15/ 105 15 106 1 100 56 126
385 121 16 112 17 75 2 102 57 125
386 122 88 18 73 3 i°7 58 126 396 128 4a 54 19 77 4 I09 59 126 401 22 40 54 20 80 5 105 60 125
413 20 90 21 100 6 107 61 127
414 39 2 69 23 99 7 77 62 127 416 121 3 68 24 99 8 51 63 I27 418 122 6 141 25 100 9 51 64 ,27 431 22 7 141 26 99 65 126



[Nummerregister]
203
Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bzadz. Nummer Bladz. Nummer Bladz.
1*8 254 278 800 800
66 127 7 i73 2 98 106 105 369 96
67 127 8 175 4 98 270 67 370 98
68 127 9 '73 6 114 297 90 371 71
69 125 10 174 282 298 90 372 91 7° 125 14 173 10 21 299 90 373 92
71 125 IS 173 ij 137 3<x> 76 374 91
72 127 16 174 12 48 301 90 375 91 75 122 29 161 13 48 302 90 376 92 77 125 57 164 15 23 303 90 377 91
79 127 59 171 26 64 3°5 89 378 91
80 I27 64 171 800 312 71 379 91
81 61 66 16 4 84 313 70 380 91
82 63 67 172 6 84 314 70 381 92
83 9 68 172 7 84 315 88 382 92 85 «54 69 172 8 81 332 in 383 92
180 72 159 9 81 334 in 385 91
25 61 75 159 10 81 336 78 387 91
26 66 80 158 11 93 337 7g 388 91
188 86 »58 12 77 338 94 389 92 1 I23 88 158 13 112 339 99 390 92 8 I23 94 158 15 66 34° 76 392 102
189 95 158 22 85 34i 107 716 in 1 I23 101 160 23 81 342 100 717 in
I55 102 160 24 82 343 76 802 67
3 26 i°3 160 25 85 344 76 826 125
l85 »°4 160 I 28 106 345 76 832 121
11 56 ">5 160 30 80 346 76 851 128
12 49 107 160 31 82 347 76 860 24 '3 47 109 160 32 82 348 71 861 24 '4 49 «o 161 33 87 349 73 867 29 *7 159 117 163 34 69 35° 71 868 29
814 "9 163 35 68 351 73 872 26
1 111 !24 161 36 69 352 105 873 26
887 128 162 37 68 353 106 874 147
1 57 2 04 39 ,07 354 102 875 147
59 277 152 41 63 355 104 876 146
881 *92 78 43 79 357 100 879 23
21 46 293 73 44 79 358 ioo 906 9
46 294 108 45 83 359 100 907 9
8** 295 104 46 85 360 108 908 8
1 47 296 69 47 75 361 100 909 9
254 298 75 48 65 362 too 910 11
1 173 299 89 49 65 363 102 911 11
2 »73 3°i 112 '50 65 364 102 912 13
3 174 207 52 96 365 104 914 41
4 174 1 in 54 85 366 96 915 12
5 «74 271 55 63 367 98 916 13
6 «74 30 64 69 75 368 108 926 35



CAT. RIJKS ETHN. MUSEUM. DEEL IX.
PLAAT III






CAT. RIJKS ETHN. MUSEUM. DEEL IX.
PLAAT IV
Phototypie Kinrik & Binger, Haarlem.






CAT. RIJKS ETHN. MUSEUM. DEEL IX.
PLAAT
800/
/I323
Phototypie Emrïk k Binger, Hurlfm.









BS



CATALOGUS
VAN
'sRIJKS ETHNOGRAPHISCH MUSEUM DEEL IX
JAVA,
EERSTE GEDEELTE.






LITERATUUROVERZICHT1)-
Aa (A. J. van der), Nederlandsen Oost-Indië, deel II, Amsterdam, 1849.
Aa (Robidé van der), Reizen naar Nieuw-Guinea, 's Gravenhage, 1879.
Abell (P. F.), Het maken van slendang plangi (Tijdschr. Nijverh. Landb. XXXIV, 18—20).
A d r i a n i (dr. N.) en IC r u y t (A. C), Geklopte boomschors als kleedingstof op MiddenCelebes en hare geographische verspreiding in Indonesië, met aanteekeningen, aanvullingen en verbeteringen van dr. J. D. E. Schmeltz en register van J. C. E. Schmeltz. [Publicaties uit 's Rijks Ethnographisch Museum, Serie II, n°. 4]. Leiden, 1905.
Altheer (J. J.), Eetbare aardsoorten en geophagie (Nat. T. v. N. I. XIII). Bezemer (T. J.), Door Nederlandsen Oost-Indië. Schetsen Van land en volk. Met eene inleiding Van J. F. Niermeyer, en ongeveer 300 illustraties en kaarten. Groningen, 1906.
Blink (Dr. H.), De bewoners der vreemde werelddeelen. Indonesië. Amsterdam, s. a. Breitenstein (Dr. H.), Einundzwanzig Jahre in Indien. II. Java. Leipzig, 1900. Buil. Kol. Mus. = Bulletin van het Koloniaal Museum te Haarlem.
Burg (Dr. C. L. van der), De geneesheer in Nederlandsch-Indië, I—III, 1882—1885.
Buss (G.), Der Facher (Sammlung illustrierter Monographien, 14). Bielefeld-Leipzig, 1904.
Bijdragen tot de kennis van het gebruik van sirih in Nederl. Oost-Indië (Buil. Kol. Mus. n*. 32). Amsterdam, 1905.
Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië.
Cat. Bat. Gen. = Catalogus der ethnologische verzameling van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, 4e druk (1885), met supplement I (1894) door Mr. J. A. van der Chijs, Supplement II (1901) door Mr. L. Serrurier.
Cat. Bat. Tent. = Catalogus der tentoonstelling van landbouw, veeteelt en nijverheid. Batavia, 1893.
Cat. Borneo = Catalogus van 's Rijks Ethnographisch Museum. Deel I—II. Borneo, door Dr. H. H. Juynboll, Leiden, 1909—1910.
Cat. Jav. Oudh. — Catalogus van 's Rijks Ethnographisch Museum. Deel V. Javaansche Oudheden, door Dr. H. H. Juynboll, Leiden, 1909.
Cat. Kol. Tent. Amst. = Catalogus der afdeeling Nederlandsche Koloniën van de Internationale Koloniale en Uitvoerhandel tentoonstelling te Amsterdam, 1883. Leiden, 1883.
Cat. Modelk. v. Marine = Catalogus der verzameling van Modellen van het Departement van Marine, 's Gravenhage, 1858.
Cat. Rijks Ethn. Mus. = Catalogus van 's Rijks Ethnographisch Museum, I—VII. Leiden, 1909—1912.
1) De vet gedrukte gedeelten van de titels duiden de in den tekst gebruikte verkortingen aan.



[Rijstmandjes]
9
1647/226. Rijst mand je (Jav. tjefing), als voren, doch van ongekleurde en aan eene zijde zwartgeklèurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten; het vlechtwerk als bij n*. 300/908: het onderste deel tweerichtingssysteem, drieslag, het bovenste tweeslag, zoodat op het eerste rondgaande zwarte en ongekleurde ringen, op het laatste afwisselend gekleurde rijen streepjes gevormd worden. De randhoepel van bamboe met rotan bevestigd; hierboven nog een platte, verticale bamboereep. De voet vierkant, van bamboe. Zonder deksel. Klatten.
H. 18, dm. boven 22, onder 10 cM.
1647/2260. Als voren (Jav. tjiting), doch de vlechtwijze onregelmatig, tot vorming van een patroon van rondgaande ongekleurde randen en rijen dergelijke verticale streepjes. De randhoepel van bamboe aan de binnen- en buitenzijde met kleine bamboepennetjes bevestigd. De reep bamboe aan den voet bevestigd met rotanreepen, die onder den bodem een ruit vormen. Klatten.
H. II, dm. boven 16, onder 8 cM.
1647/43. Als voren (Jav. wakoel*), doch tulpvormig; van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten, tweerichtingsysteem, bodem, onder- en bovenrand drieslag, het middendeel tweeslag'). De bovenrand van binnen en buiten door een met rotanvezels vastgebonden bamboereep versterkt; onder den bodem een ringvormige bamboereep als voet. Modjokêrto.
H. 20, dm. boven 19, onder 10 cM.
90/8 *). Als voren, van bamboereepen zigzagvormig gevlochten; naar boven wijder uitloopend. Met roodgekleurden bovenrand en voet. De randhoepel door omvlechting met bruine reepen bevestigd. O.
H. 19, dm. boven 21, onder 9 cM.
341/104). Als voren (Jav. wakoel), model; zigzagvormig van bamboereepen gevlochten, van binnen ongekleurd, van buiten groen verlakt, met roode randen. — Hierop wordt de rijst voorgediend 8).
H. 11, dm. boven 10, onder 5,2 cM.
123/83s). Als voren, doch in natuurlijke grootte, zigzagvormig gevlochten van ongekleurde en zwarte bamboereepen, van onderen en boven 3, resp. 2 horizontale en daartusschen verticale rijen. De bamboereep aan den rand en den voet ongekleurd. Malang.
H. 26,5, dm. boven 26,3, onder 14,8 cM.
300/907 & 9097). Als voren, doch de wand van onderen recht afloopend; het vlechtwerk zigzagvormig, van ongekleurde bamboereepen, bij 907 van boven verticale en van onderen horizontale rijen. Pandeglang.
H. 19, dm. boven 26,2, onder 9,8 X 9)5
300/906. Als voren (soemboel djoengkoeng), doch het bamboevlechtwerk van binnen grof en van buiten fijn. Met rond deksel, van hetzelfde bamboevlechtwerk met bamboerand. — Gebruikt om gekookte rijst op tafel te brengen. Pandeglang.
H. 30, dm. boven 27,4, onder 10,7 X IO,7
880/41 8). Als voren (Mal. bakoel nasi9) tjètjètan), doch zonder deksel, zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen, op vierkanten voet, van een opstaande dunne bam-
1) Vreede, II, 27, s. v. os^itl»^: mand voor gekookte rijst. — Jasper, Vlechtwerk, 132.
2) Jasper, Vltchtindtutrie, 59 en 61. — Idem, Vlechtwerk, 47, 50, 58, 61, 82, 84, 99,121 enz.
3) Ser. 90 don. Dr. G. J. Wienecke, 1868.
4) Cat Kol. Tent Amst 1883, 9e kl. n°. 203/10.
5) Vgl. van der LlTH, pl. naast pag. 457, fig. 14.
6) Ser. 123 don Dr. G. J. Wienecke, 1870.
7) Cat Tent. Parijs, n*. 234.
8) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9e kL n*. 205/9. — Ser. 880 don. KoL Mus. Haarlem, 1892.
9) Klinkert, s. v. v.
Cat Rijks-Ethn. Museum, DL IX. 2



[Doozen voor spijzen. Broodmand]
13
370/1951. Doos, als voren, doch de wand van het overschuivende deksel rood, het bovenvlak van het deksel met twee groene en twee bruine driehoeken, de randen verzilverd, de bodem ongekleurd. — Voor gebak en andere spijzen. Tegal.
H. 9,4, dm. 46,2 cM.
370/1062. Als voren (tènong), doch op ongekleurden voet van bamboe, met halfbolvormig deksel, dat-overgetrokken is met zigzagvormig vlechtwerk van ongekleurde bamboereepen. Pikalongan.
H. 11, dm. 11,1 cM.
659/123 '). Als voren (Soend. titènong1), (model), doch met plat deksel zigzagvormig ongekleurd vlechtwerk van bamboereepen; onder den bodem een bamboering als voet, een dergelijke ring aan de randen van doos en deksel. W.
H. 6, dm. van boven 9, aan den voet 5,5 cM.
_ 1647/166. Als voren (Jav. tènong), met overschuivend deksel. De bodem gevormd door zigzagvormig vlechtwerk van ongekleurde bamboereepen; de opstaande wand gevormd door een rondgebogen bamboereep, waartegen de omgevouwen bodem aan de buitenzijde tusschen een rotanreep bekneld is; op eenigen afstand hiervan een tweede, aan de eerste en den bamboereep met een net van dnehoeken van rotanvezels verbonden. Het deksel op dezelfde wijze als de mand, doch van smallere reepen gevlochten. Berbik, Kediri. H. 13, dm. 48 cM.
16/54. Als voren, doch de randen roodgeverfd; het opschuivend deksel donkerbruin met twee zwarte driehoeken. Van onderen ongekleurd. Model. H. 6,8, dm. 10,5 cM.
1647/242. Als voren (tètènong soesoen '), doch bestaande uit twee in elkaar schuivende ronde doozen en een halfbolvormig deksel. Elk der doozen bestaat uit een rond stuk zigzagvormig vlechtwerk van ongekleurde bamboereepen; de rand geklemd om een verticalen bamboereep als voet, bij de onderste doos aan de buitenzijde met een, bij de bovenste met twee bamboereepen bevestigd; deze aan het vlechtwerk met rotanreepen verbonden, bij de bovenste doos ook onderling met behulp van een netwerk met driehoekige mazen. Op elk stuk vlechtwerk een rond gebogen rotanreep, de voet van de bovenste doos in den reep van de onderste passend. Op het deksel is met behulp van zwarte en roode reepen een patroon ingevlochten van twee elkaar kruisende banen, uit afwisselend ongekleurde en zwarte ellebogen bestaande, in het midden van elk een rij van drie roode reepjes en in den top een zwart vierkant Soebah, Pikalongan.
H. 18,5, dm. 18 cM.
300/916. Als voren (titènong soesoen), doch bestaande uit drie in elkaar schuivende doozen. Het deksel van de bovenste van ongekleurd vlechtwerk en in het midden puntig oploopend *). Pandeglang.
H. 25,5, dm. 29,5 cM.
300/912. Als voren, doch met bolvormig deksel, de boven- en onderrand en het ondergedeelte van bamboe, met donkerbruine reepen bevestigd. Pandeglang. H. 24, dm. 33 cM.
1647/61. Broodmand, de bodem ovaal, van bruin hout, met een bamboereep langs den omtrek. De eenigszins uitstaande wanden gevormd door zeven opeengestapelde rotanringen, volgens de omslingeringsmethode 5) met dunne kleurlooze rotan-
1) Ned. St Crt van 7 Aug. 1889, n°. 184.
a) Oosting, Soend. Wdb. s. v. nienibts — Coolsma, 373, s. v.—Jasper, Vlechtwerk, 131, 132.
3) Vreede, I, 802, s. v. »^«t^\: boven elkaar.— Jasper, Vlechtwerk, 132, met fig. 152 rechts.
4) Zie Mater, II, 460, afb. tenong.
5) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechhaerk, 56, 57, 94, 139, 140, 147, 165, 203, 205 enz.



[Broodmanden, Broodbak, Mand]
reepen aan elkaar verbonden. Aan den eenigszins uitstaanden bovenrand twee, uit twee ringen bestaande ooren. In den opstaanden wand eenige kruisen van zwarte vezels, op den bovenrand eene rij zwarte streepjes. Singaparna, Preanger Regentschappen. Dm. beneden 20—27,5, boven 23,5—33,5, h. 6 cM.
1647/440. Broodmand, als voren, doch de wanden gevormd door negen rotanhoepels, met fijne rotanreepen omslingerd, de bovenste hoepels uitspringend en aan twee einden uitgebogen tot vorming van handvatten; midden over den bovenrand een zwarte vezel. De vlechtreepen ongekleurd met zwarte, uit dubbele streepjes gevormde ellebogen, door kruisen afgewisseld. Singaparna, Preanger Regentschappen.
Dm. beneden 17,5—22, boven 23,5—28, h. 6 cM.
1647/443. Als voren, ovaal, naar boven wijder, bestaande uit rotanhoepels, die met dunne rotanreepen zijn omslingerd'). De bovenste hoepels uitgebogen tot vorming van twee handvatten, onder langs den bodem een hoepel. De vlechtreepen ongekleurd met zwart patroon: groepen van twee kruisjes en eene V, kleine ruiten en twee door een dwarsreep vereenigde driehoeken; langs den bovenrand een zwarte vezel. Singaparna, Preanger Regentschappen.
Dm. beneden 16,5—24, boven 23—27, h. 7 cM.
1647/60. Als voren, de bodem van hout, ovaal, met vier segmentvonnige, met rotanvezels omwonden pooten. Langs den rand een bamboereep en daarboven twee rotanringen, door de omslingeringsmethode *) met fijne rotanreepen verbonden. De wanden open en gevormd door een rotanreep, volgens golflijn gebogen en met paarsgekleurde vezels omwonden; als bovenrand een dubbele omslingerde rotanreep, als voren. Aan eene zijde hooger dan aan de andere. Singaparna, Preanger Regentschappen.
Dm. beneden 15,5—22, boven 20—30,5, h. 5—6,5 cM.
1647/447. Als voren, doch de wand eenigszins uitstaande, de bovenrand uitgeschulpt. De wand bestaat uit met fijne rotanreepen omslingerde rotanhoepels. De vlechtreepen ongekleurd, doch met een patroon van paarse rechthoeken, van onderen en boven door zwarte lijnen begrensd, en enkele zwarte ruitjes. Bovenrand een zwart- en paarsgestreepte vezel. Singaparna, Preanger Regentschappen.
Dm. beneden 21—25, boven 25—28, h. 7 cM.
1647/448. Als voren, doch kleiner en het patroon van den wand afwisselend paarse en zwarte rechthoeken, waarop een ongekleurd of groen kruis. Singaparna, Preanger Regentschappen.
Dm. beneden 19—23, boven 23—26, h. 5,5 cM.
1647/453. Broodbak, rechthoekig, naar boven wijder en met uitgeschulpt en bovenrand; op vier driehoekige pooten; bestaande uit met fijne vezel» Omslingerde*) rotanhoepels. De vlechtreepen kleurloos met patroon in zwart: twee rijen tegengesteld gerichte driehoeken, met eene rij ruiten daartusschen. Aan den bovenrand een zwart snoervormig rijtje vezels. Singaparna, Preanger Regentschappen,
L. bodem 19,5, br. 12, boven 1. 23,5, br. 17, h. 7,5 cM.
1647/193. Mand (sroemioeng*), cilindervormig, van onder en boven open, zigzagvormig gevlochten van ongekleurde bamboereepen (tweerichtingssysteem, tweeslag5). Van onder en boven, binnen en buiten randhoepels van bamboe, met rotan.vastgebonden. Met een hengsel, dat langs twee zijden verticaal doorloopt en boven de mand omgebogen is, van bamboe. — Bij het suikerkoken in gebruik. Toeloeng Agoeng, Kïdiri.
Dm. 25, h. 18,5 cM.
1) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56 enz.
2) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem. Vlechtwerk, 56 enz.
3) Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56 enz.
4) Jasper, Vlechtwerk, 138.
5) Jasper, Vlechtindustrie, 59. — Idem, Vlechtwerk, 47, 50, 58, 60, 82, 84, 99, 121 enz.



[Vrachtenmandjes. Vruchtenschaal]
i5
1647/179 & 571. Vruchtenmandjes1) (179: krênêng1), 571: brongsong), van ongekleurde bamboereepen diagonaal gevlochten, open, met ruitvormige mazen. -— Eerst wordt een ongeveer vierkante bodem gemaakt, daarna de reepen rechthoekig omgebogen en tot een puntig toeloopenden zak samengevlochten, terwijl de einden eenvoudig worden samengebonden. Toeloeng Agoeng, Kediri.
H. 32 en 79, dm. 10,5 en 18 cM.
1647/865. Vruchtenmandje, van ongekleurde rotanreepen; de bodem vierkant, van dubbele reepen rechthoekig open gevlochten; de wanden aanvankelijk cylindervormig, later verwijd, volgens drierichtingssysteem open gevlochten, zeer slordig uitgevoerd. Op vier plaatsen is door de wanden een reep gehaald, die om den bovenrand is geslagen. Onder den bodem twee gekruiste, uitgesneden stukjes hout als steun. Modjo Agoeng, afd. Djombang.
H. 16, dm. 8,J—19 cM.
370/1952. Als voren, rond, op voetstuk, bestaande uit twee elkaar in het midden kruisende roodgeverfde houten latten. De mand van groengekleurde bamboereepen open gevlochten. Langs den rand een roodgekleurde bamboehoepel van binnen en buiten, van onderen bevestigd door van binnen groen, van buiten roodgekleurde netvormig gevlochten rotanreepen en van boven door een strook vischgraatvormig vlechtwerk. Tigal.
H. 16, dm. 34,5 cM.
1647/39. Als voren (Jav. tènong), komvormig, van nerven van «^«-bladeren gevlochten op dezelfde wijze als n°. 38 (zie beneden). Modjokïrto. H. 8,5, dm. 17 cM.
1647/789. Als voren (Jav. rantang*), rond, met eenigszins uitstekende wanden en ronden voet, van middennerven (Mal. lidik) van klapperbladeren. — De bodem wordt gevormd door radicaal over elkaar gelegde groepen van drie nerven, die aan de wanden schuin opwaarts zijn gebogen en diagonaal a jour door elkaar zijn gevlochten met vierkante gaten, tot vorming van wanden en voet, die uitgeschulpte randen vertoonen. De dunne einden der nerven zijn in twee breede vischgraatvormig gevlochten banden om de benedenhelft van de mand gelegd. Mr. Cornelis.
H. 8,9, dm. beneden 20, boven 23 cM.
- 300/1595. Als voren, rond, op dezelfde wijze en van hetzelfde materiaal gevlochten, doch schuins afloopend en de bodem naar buiten vooruitstekend. H. 14, dm. onder 40, boven 27,7 cM.
1647/38. Vruchtenschaal (Jav. rantang6), lusvormig open gevlochten van de middennerven der ar£»-bladeren (Jav. soda aren6). Rond, de bodem plat, de binnenzijde met hollen rand.— Om den bodem te vormen, legt men 7 groepen naast elkaar liggende nerven dakpansgewijze over elkaar, zoodat de dikke einden in een cirkel liggen. De dunne deelen van de nerven, die met de dikke einden in groep 1 liggen, bevinden zich onder groep 4. Zij worden tusschen de nerven van groep 4 uitgehaald en met die nerven samengevlochten. Men krijgt een ronden bodem met een uitersten ring en nog twee rondgaande ringen ter versterking meer naar binnen. De dunne
1) Vgl. Jasper, Vlechtindustrie, 14 en pl. IV: brongsong. — Idem, Vlechtwerk, 136, fig. 166.
2) Vreede, I, 421, s. v. "^gp — Groneman, Korte beschrijving, IO, n°. 30.
3) Vreede, I, 324, s. v. timm een fijn gevlochten mandje, bv. voor werkmandje of vruchtmandje. — Jasper, Vlechtwerk, 133 met fig. 153 en 154.
4) Klinkert, Mal. Wdb. 644, s. v. lidi. — Jasper, Vlechtindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 40, 55, 81, 97, 123, 159, 211.
5) Vreede, I, 324, s. v.
6) O. c. s. v. v. mki\ en */iii»t)mm\— Jasper, Vlechtwerk, 133.



i6
[Mandje. Etensdrager. Manddeksel. Horden. Mand]
deelen der nerven zijn boven de dikke tweemaal zichtbaar en daar de nerven zeer lang en buigzaam zijn, kan er van de stukken, die uit den bodem uitsteken, eerst worden gevlochten een dubbele lusvormige a jour, eenigszins ronde rand, de buitenste fijner en lager, terwijl de dunste deelen nog dienen voor een eenigszins vischgraatvormig bewerkten ring als voetstuk. Modjokêrto. H. 4, dm. 18 cM.
1647/244. Mandje (Jav. kêpis *), van ongekleurde bamboereepen gevlochten. De bodem rechthoekig, de mand naar boven dunner toeloopend en daar ovaal. De bodem en de onderste helft der wanden rechthoekig open gevlochten (één op, één neer), de bovenste helft zigzagvormig (tweerichtingssysteem, tweeslag). Door de wanden en een bodem aan de buitenzijde twee bamboevezels gestoken, wier boveneinde ineengedraaid is. — Dient om geplukte koffiebessen te bewaren. Soebah, Pêkalongan.
H. 14, boven 1. 15, br. 10, bodem 1. 19, br. 9 cM.
1647/427. Etensdrager, ronde mand van vlechtwerk van fijne rotanreepen over rotanhoepels geslingerd1); op smallen, uitstaanden voet, naar boven wijder; overschuivend deksel met bol bovenvlak; aan weerskanten een afhangende rotanring. Het vlechtwerk kleurloos met enkele zwarte figuren: rijen driehoeken, langgerekte ruiten, in het midden een veelpuntige ster, Singaparna, Preanger Regentschappen.
H. 45, dm. 21—34 cM-
370/1057'). Deksel van een mand (Jav. langsêng*), halfbolvormig; van bamboereepen zigzagvormig gevlochten. Aan den rand is van buiten een bamboehoepel door rotanreepen bevestigd en daaronder een verticale bamboereep. Bovenop een stuk hout met twee inkepingen, waardoor rotanreepen geregen zijn, als handvat. — Om gebak te stoomen. Sêmarang.
Dm. 36,5 cM.
370/1147 8). Horde (Jav. ijan9), vierkant, van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten, geklemd tusschen rotanhoepels, die met rotanreepen bevestigd zijn. Het midden is door drie horizontale en drie verticale bamboelatten, die elkaar rechthoekig kruisen, in 16 even groote vierkanten verdeeld. Aan een der latten is een bamboehaak gebonden. — Om rijst te drogen. Banjoemas.
L. 36, br. 36 cM.
625/92 7). Als voren (Jav. ijan 8), zigzagvormig vlechtwerk van bamboereepen binnen een vierkant raam van dubbele bamboelatjes, die door omwoeling met smalle rotanreepjes op elkaar zijn bevestigd; tot verhooging der stevigheid zijn op den achterkant tweemaal twee, elkaar kruisende bamboelatjes tusschen het raamwerk gestoken. Aan den eenen kant bevindt zich een lusje van rotan, om het voorwerp op te hangen. — Het voorwerp dient, om er de gekookte rijst op af te koelen. Kïdiri.
L. 23,5, br. 23 cM.
254/66. Mand (Jav. kotjok9), vatvormig, van onderen wijder dan van boven en vierkant, met vier bamboe voeten en rotanhengsel; bovenrand met bamboezen ring, open
1) VgL Mayer, II, 472, afb. 4 — Jasper, Vlechtwerk, 207, fig. 317.
2) Jasper, Vktktindustrie, 66. — Idem, Vlechtwerk, 56, 57, 94, 139, 140, 147, 165 enz.
3) Cat Kol. Tent. Amst 1883, ic* kl. n». 351/B, 11.
4) Vreede, II, 175, s. v. <n»!u\ een stoommand met roosterwerk en een dicht gevlochten deksel alles van bamboe, waarin men eenige soorten van versnaperingen in pisang-blad gewikkeld gaar stoomt door de mand in een pan met water op het vuur te zetten. — Jasper, Vlechtwerk, 131.
5) Cat. Kol. Tent Amst. 1883, 9e kl. n°. 196/11.
6) Vreede, I, 202, s. v. <unë>\ — Jasper, Vlechtwerk, 122. — Cat. Bat. Gen. n°. 1383.
7) Ned. St Crt. van 23 Nov. 1889, n°. 277. — Serie 625 don. C. Poensen, «889.
8) Vreede, I, 202, s. v. unêi\ — van der Lith, II, 457, pl.'huisraad, fig. 12.
9) Jasper, Vlechtwerk, 138: „voor berging van rijst en toespijzen."



[Manden. Lepels. Priem. Stokje. Rijstlepels]
*7
vlechtwerk van breede bamboereepen; de bamboelatten rood en zwart gekleurd; de randen en zijden in het midden met roode en zwarte plekken. Soerabaja. H. 20, dm. boven 19, dm. beneden 21 cM.
1647/100. Mand (kotjok1), van ongekleurde bamboereepen ijl gevlochten, de bodem vierkant, van boven rond; de vlecht wij ze rechthoekig (één over één), nabij den bovenrand zigzagvormig (tweeslag). Van binnen en buiten een randhoepel van bamboe, met rotanreepen bevestigd en met een draagsnoer van in elkaar gedraaide bamboevezels. Aan den rand hangen op vier plaatsen kleine mandjes, van ongekleurde bamboereepen zigzagvormig gevlochten (tweerichtingssysteem, tweeslag), van onderen vierkant, van boven rond; aan den bovenrand de reepen omgevouwen en binnenwaarts ingestoken. Aan een snoer hangt een fleschvormig mandje van diagonaal gevlochten pandanreepen. Kêdiri.
Groote mand h. 16, dm. beneden 15,5, id. boven 18,5; kleine mandjes h. 9, dm. beneden 7, id. boven 8; fleschvormig mandje h. 25, dm. beneden 7, id. boven 4 cM.
341/38 en 370/1068. Kruidenmanden, als 1647/100, doch 38 op vier pooten van bamboe en met zes kleine mandjes1), 1068 op twee elkaar onder den voet rechthoekig kruisende, uitgeschulpte bamboelatten, die de hoeken twee aan twee verbinden, met draagkoord van idjoek waaraan een houten haak hangt; met vier mandjes, als n'. 100, doch evenals n°. 38 zonder fleschvormig mandje. 38: Java, 1068: Pasoeroean.
Groote mand h. 14,5 en 17, dm. beneden 13 en 18,5, boven 13 en 18; kleine mandjes h. 6 en 5,5, dm. beneden 5,2 en 6,7 cM.
1647/97. Lepel (Jav. serok*), model, van een stuk bamboe, dat beneden een knoop ui twaalven gespleten en met ongekleurde smalle bamboereepen zoodanig dwars doorvlochten is (één op, één neer), dat een driehoekig concaaf blad gevormd wordt; aan de zijranden van dit blad zijn de reepen omgevouwen en ingestoken. — Voor het opscheppen van eetwaren uit een braadpan. Kïdiri.
L. blad 15, br. 15, 1. steel 25 cM.
880/93 *). Als voren (Jav. serok), vervaardigd van eene bamboelat, wier eene helft in 9 even breede deelen is gesplitst, die op gelijken afstand van elkander gebogen en met bamboereepen dwars doorvlochten zijn. Afd. Salatiga, res. Sêmarang.
I» in projectie 5*, idem steel 28, br. v. d. schepper a. h. vooreinde 28 cM.
341/17 *). Priem (soetik), bestaande uit een bamboezen stokje, gebruikt als braadvork. L. 28,8, br. 0,5 cM.
341/12'). Stokje (Jav. sogok7), van bamboe vervaardigd, gebruikt om de rijst in de koekoesan om te roeren. L. 21,1, br. 0,5 cM.
b. Van hout of schelp.
341/118), 370/1136') en 625/17 "). Rijstlepels (Jav. ènlong11), van hout, troffel-
1) Jasper, Vlechtwerk, 138.
2) Vgl. jasper, Vlechtwerk, fig. 264.
3) Vreede, I, 763, s. v. ^mi}-»ii«\ — Jasper, Vlechtindustrie, pl. V, links boven. — Idem, Vlechtwerk, 133, fig. 156.
4) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, ioe kL n'. 351/B 25.
5) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9» kl. n». 203/17.
6) Cat KoL Tent Amst. 1883, 9e kl. n*. 203/12.
7) Vreede, I, 881, s. v. *^»jittfcim%mjf\
8) Cat Kol. Tent. Amst. 9= kl. n°. 203/11.
9) Cat. KoL Tent. Amst 9e kl. n°. 195/9.
10) Ned. St Crt. van 23 Nov. 1889, n°. 277.
11) Vreede, I, 42, s. v. itfiLmrj<rini\ — van der Lith, Ned. Oost-Indië (ie druk), pl. huisraad, fig. 25.
Cat. Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX. 3



i8
fRiist- en groentelepels. Keukenmes!
vormig, de steel recht (1156) of naar boven gebogen (n), cylindrisch, het uiteinde recht afgesneden (1156) of bloemknopvormig uitgesneden (11). — Om rijst uit de mand op het bord te scheppen. 1156: Soerabaja; 17: Kediri. L. 13, 20 en 13, br. 4,3, 3,2 en 4,5 cM.
625/97') en 880/44*). Rijstlepels, als voren, doch de steel vijfkantig, naar achteren dunner wordende en plat en het uiteinde bekvormig, met naar boven gebogen punt (44) of vischstaartvormig (97) uitgesneden. 97: Kêdiri; 44: Madioen.
L. 24,5 en 24,8, br. schepper 8,3 en 6,8, 1. idem 10 en 8 cM.
880/45 *). Als voren (Jav. tjintong11), van bruinachtig hout vervaardigd, schoffelvormig, met korte, dikke, in doorsnede eenigszins vierkante greep, wier uiteinde platgedrukt en in den vorm van een gestileerden vogelkop uitgesneden en naar onderen gebogen is. Res. Sêmarang, afd. Salatiga.
L. 38, br. schepper 14,3, 1. idem 24 cM.
370/1155*) en 880/42 6). Als voren (Jav. tjintong), doch het uiteinde van den steel opengewerkt en uitgesneden in den vorm van een vogelkop, welks bek de punt vormt (1155) of met achterover gewenden bek en kuif (42), geheel (1155) of alleen de steel (42) van bruin hout. 1155: Soerakarta; 42: Pêkalongan.
L. 29,5 en 21,5, br. schepper 8 en 3,7, 1. idem 13,5 en 9,5 cM.
659/1267) en 1001/61'). Als voren (Mal. pêngarih9), model, van geelachtig hout, vierkant, schoffelvormig, met naar onder gebogen, in doorsnede vierkante greep, die aan het uiteinde het dikst en schuin afgesneden is. 126: W.; 61: Krawang.
L. 7 en 13, 1. schepper 3,5 en 7,1, br. 2 en 3,5 cM.
880/46 '•). Groentelepel (Jav. iroes11), van bruinachtig hout gesneden, de schepper eenigszins bladvormig, van boven plat, van onderen convex; dikke, in doorsnede ronde greep, wier knopvormig uiteinde naar onderen is gebogen. Banjoemas.
L. 26,5, br. schepper 8,6, 1. idem 14 cM.
501/6Rijstlepel (Jav. èntong kimaii), van schelp (melo) met zwarthoornen gepolijsten, kegelvormigen steel, die met eenige ingesneden ringen versierd is en waarin de schelp door 2 ijzeren spijkers bevestigd is.
Dm. 6,7, 1. steel 9,8, br. 2,7 cM.
370/1121 '*). Keukenmes (Jav. lading16), het lemmet met convexe snede en rug en scherpe punt, de cylindervormige steel van bruin hout. Soerabaja. L. 19, 1. lemmet 9,8, br. 1,8 cM.
1) Ned. St. Crt. van 23 Nov. 1889, n°. 277.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9» kl. n°. 199/6.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9« kl. n». 205/5.
4) Vreede, I, 251, s. v. ^iw^ir/rm — Vgl. Mayer, I, 35 en II, 460, afb. — Veth, IV, 340. — Cat. Bat, Gen. n°. 1372.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 204/15.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 194/2.
7) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n». 184.
8) Ser. 1001 don. Kol. Mus. Haarlem, 1894.
9) Klinkert, 498, s. v. karih: omroeren, omwerken met een houten spaan. 10) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 196/10.
n) Vreede, I, 56, s. v. nShtiM^
12) Ser. 501 aankoop 1885.
13) Vreede, s. v. v. irjmni^ami\ en taiias
14) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10e kl. n«. 329/6^.
15) Vreede, 11,113, fc t. nt25\



26
[Waterkruik. Waterpotten]
155/3Waterkruik, als voren, doch van zwarte aarde gebakken. Breede buik, op de bovenhelft met een aantal staande ribbetjes versierd; nauwe lange hals, van boven van een breed en bol uitloopenden rand voorzien. Op den buik een tweede, maar veel kortere schuins gerichte hals met breed uitloopenden, doch platten rand. Beide halzen met nauwe openingen. De tuit ontbreekt. De randen van beide halzen met bloem- en bladwerk en reliëf versierd. Ned. of Britsch-Indie (?).
H. 20, dm. 16 cM.
370/1949. Waterpot1), van fijn rood aardewerk, zeer licht, met zeer dikken buik en korten hals, met wijde opening. De bodem convex. H. 26,5, dm. 27,8 cM.
370/974'). Als voren, doch versierd met reeksen evenwijdige horizontale roode lijnen op lichteren grond. De hals zeer kort, de bodem plat, de halsopening verbreed, met plat rond deksel. Soerakarta.
H. 29,5, dm. 29,7 cM.
300/872—873. Als voren, doch zonder deksel, roodbruin, grof, de zijden min (873) of meer (872) schuins naar buiten en beneden afloopend, de bodem convex, de bovenrand schuin naar buiten gericht. Klattm {Soerakarta).
H. 13—18,5, dm. 17—25 cM.
370/1005. Als voren (Jav. boejoengv), doch met platten bodem en dikken buik. Zonder hals, de rand plat en dik. — Om water te halen. Bantam. H. 25, dm. 31 cM.
370/1004*). Als voren, met platten bodem, doch de buik minder dik, de rand naar buiten gebogen. Madioen. H. 14,2, dm. 15,5 cM.
880/486). Als voren (Mal. frioek fetnpat7) wedang), doch de rand plat, van bruine aarde gebakken, met dikken wand, platten bodem en wijde opening, het dikst aan het midden van den buik. — Om water voor koffie te koken. Buitenzorg.
H. ± 8, dm. bodem 8,5, idem van boven 9,5 cM.
625/188). Als voren (Jav. daloeng9), doch de bodem bolvormig; aan het bovengedeelte van een breede, spiraalvormige witte streep voorzien, de bovenrand buitenwaarts gericht. — Deze pot is meestal van koper en dient om rijst zonder koekoesan te koken. Kêdiri.
Dm. 11, h. 10,3 cM.
370/997 '•) & 1006 "), 1108/377/6. Als voren (Jav. këndil1*), doch zonder versiering, rood, met bolvormigen bodem, 6 met, 997 en 1006 zonder deksel; met naar buiten gebogen rand. 1006 en 6 modellen. — Om rijst te koken. 997: Rêmbang, 1006: Pêkalongan, 6: Kêdiri.
H. 12,4, 5,5 en 5, dm. 13,1, 5,7 en 6 cM.
1) Ser. 155 don. Gemeentebestuur te Utrecht, 1875.
2) Vgl. Mayer, II, 465: botjoeng.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, o« kL n'. 204/10.
4) Vreede, LI, 747, s.v. '
5) Cat, KoL Tent Amst. 1883, 10= kl. n°. 338/30.
6) Cat Kol. Tent. Amst. 1883, 10e kl. n°. 351/(8.
7) Klinkert, s. v. v.
8) Ned. St. Crt van 23 November 1889, n°. 277.
9) Vreede, II, 359, s.v. narii\
10) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, io« kl. n°. 328/4*, waar kendal een drukfout is voor këndil.
11) Cat. Kol. Tent Amst. 1883, 9e kl. n«. 194/8.
12) Vreede, I, 403, s. v. jQ^jl^x— Mayer, I, 33, afb. — Cat. Bat Gen. n». 1374.



[Vischschotels. Schotels. Pannen. Stoofpannen]
«9
werk, met korte rechte tuit en hengsel, zonder deksel, op een platten schotel met 2 kopjes en schoteltjes. Kêdiri.
H. 4,5, dm. 5, dm. schotel 20, h. kopje 3, dm. 4,9 cM.
370/1018 •). Vischschotel, bestaande uit een potje met tuit en twee handvatten, tegenover elkaar, rechthoekig, met een rond gat in het midden. De bodem bol. Pasoeroean.
H. 5, dm. 12 cM.
370/1009*) en 1108/377/28. Potten of schotels(Jav. tjoewo1), 28 model, 1009op ronden voet; van boven breed uitloopend. — Voor groenten. 1009: Madioen, 28: Kêdiri. H. 14,5 en 2,5, dm. 27 en 7 cM.
370/1028*). Schotel, van rood aardewerk, met beschadigden voet en rand. Model. Pasoeroean. n. .$9*0»
H. 4,5, dm. 11 cM.
370/1025B). Als voren (Jav. layah*), doch in natuurlijke grootte, met ronden voet en beschadigden rand. Madioen. H. 7,4, dm. 25,5 cM.
625/467). Ondiepe roodaarden schotel (Jav. tjowek*), om Spaansche peper op fijn te wrijven. Kêdiri. Dm. 14,5, h. 3,5 cM.
341/199). Als voren, doch versierd met concentrische roode cirkels op bruinen grond. — Hierop wrijft men de toespijs (sambel) fijn met een kolfje (oelég-oelêg). H. 3, dm. 16,5 cM.
370/1010. Schotel (Jav. limpèr1*), van rood aardewerk, komvormig, met uitstaanden rand en voet. — Ter bereiding van sambel. Madioen.
Dm. 17, h. 8,5 cM.
370/1012—1015. Vischschotels (Jav. tjoewo11), van rood aardewerk, komvormig, 1012 beschadigd; 1014 en 1015 modellen. De bovenrand van 1015 beschadigd, bij 1014 met witte strepen versierd, bij 1012 uitstaande, 1015 met uitstaan den voet, 10131*) van onderen convex. 1012—1014: Pasoeroean, 1015: Banjoemas.
Dm. 20,5, 18, 8,5 en 7,9, h. 8,5, 6,4, 3,6 en 4 cM.
300/867—868. Pannen, roodbruin, de bovenrand verglaasd, bij 868 ook de binnenkant. De rand breed en concaaf (867) of bol en iets naar buiten vooruitstekend (868); 868 fijner bewerkt dan 867. Sêmarang.
H. 10 en 5, dm. 20,5 en 15 cM.
370/1019") en 1001/39"). Stoofpannen, van donkerbruin (39) of rood (1019)
1) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9e kL n°. 200/9.
2) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9e kL n°. 199/2, waar men tjoewo leze in plaats van tjoewoek.
3) Vreede, L, 276, s. v. M^mi\ — Cat. Bat. Gen. n". 1377.
4) Cat KoL Tent. Amst 1883, 10= kL n°. 343.
5) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 199/3.
6) Vreede, II, 141, s. v. mjnuuts: om sambel in te maken. — Cat. Bat. Gen. n°. 1367.
7) Ned. St. Crt van 23 November 1889, n°. 277.
8) Vreede, I, 277, s. v. mtstnianm^s — Mayer, I, 222, afb. — Cat. Bat Gen. n°. 1381.
9) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 9e kL n°. 203/19.
10) Vreede, II, 150, s.v. <nru<n&ilji\ — Cat Bat. Gen. n*. 1412.
11) Vreede, I, 276, s. v. «j^«> t\: groote aarden pot (voor water?).— Cat. Bat. Gen. n°. 1401.
12) Cat. KoL Tent. Amst. 1883, 9= kl. n°. 200/9.
13) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n°. 343/4».
14) Cat. Batav. Tent. n». 895.



3°
[Pannen. Deksel. Koekenvorm. Waterbak. Wrijfsteenen]
aardewerk; van onderen bol, de rand met twee tegenover elkaar geplaatste ooren, 1019 beschadigd: Pasoeroean, 39: Ttgal. H. 5,8 en 6,4, dm. 11,5 en 17,7 cM.
1108/377/5. Stoofpannen (Jav. pantji1), als voren, doch modellen, een paar, met deksel. Kêdiri.
H. 4 en 4,8, dm. 7,7 en 8 cM.
1108/377/4. Braadpan (Jav. wadjan*), als voren, model, met twee handvatten tegenover elkander, doch minder hoog oploopend. Kêdiri. H. 3, dm. 7,8 cM.
625/31'). Als voren (wadjan), doch met deksel (Jav. kêkêb*), de binnenzijde verglaasd en aan den bovenrand van twee ooren voorzien; het deksel heeft den vorm van een omgekeerden ondiepen schotel en in het midden daarvan is een hooge ring gevormd. Kêdiri.
L. over de ooren gemeten 16,7, br. 13, h. 8,7 cM.
370/996 '). Als voren (Jav. wadjan tanah '), de bodem bol, de rand naar buiten gebogen. — Om vleesch in te koken. Kembang. H. 17,8, dm. 16,2 cM.
370/1017. Deksel (Jav. kêkêb1), met in het midden uitgeholden knop. Pasoeroean. H. 4,5, dm. ii cM.
370/1021'). Poffertjespan'), plat, met vier gaten. Pasoeroean, H. 3, dm. 15 cM.
1001/38"). Koekenvorm (Jav. tjiiakan tjaratl), ondiepe schotel, waarop vijf kleinere bolle schoteltjes zijn bevestigd. Tïgal. H. 3,5, dm. 29, dm. schoteltjes 9 cM.
1108/377/12. Pan (maron), plat, met naar buiten gebogen rand. Model. — Om dodol**), een soort inlandsch gebak, te koken. Kêdiri. H. 2,8, dm. 10,5 cM.
1108/377/8. Waterbak (genda), model, met platten bodem, naar boven wijder wordend, met uitstekenden rand. Kêdiri. H. 5,6, dm. 9,5 cM.
880/165. Wrijfsteen, schijfvormig, met dikke cylindrische greep, van grijzen vulkanischen steen vervaardigd.
Dm. van onderen 7,8, idem van boven 5,4, h. 6,1 cM.
880/166. Cylindrische wrijfsteen, voor kruiden, van dezelfde steensoort als n°. 165.
L. 16, dm. 6,5 cM.
1) Vreede, II, 187, s.v. u>n%\
2) Vreede, II, 63, s. v. «k\— Veth, IV, 340. — Mayer, I, 34.— Cat Bat. Gen. n°. 1409.
3) Ned. St. Crt. van 23 November 1889, n°. 277.
4) Vreede, I, 451, s. v. ^jÖil^n
5) Cat. Kol. Tent Amst. 1883, 10e kl. n». 328/4 A.
6) Vreede, s. v. v. «i«e\ en «s»»a{\
7) Mayer, I, 34, afb. — Cat. Bat. Gen. n°. 1371.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n°. 343/4».
9) VgL Mayer, I, 228, afb.
10) Cat. Batav. Tent. n°. 895.
11) Vreede, s. v. v. Sinpmri^s en «m\
12) Vreede, I, 582, s. v. mtntmiiotru^v: een dikke gelei van hïtan en suiker.



[Grondstoffen voor een sirih-pruim. Opium]
45
370/3961—3963. Grondstoffen, voor een «WA-pruim, bestaande uit gambir1) (3962), betelbladeren *) (3963) en pinangnoten *) (3961).
2. Opium4). [fCQ*^
988/13*). Opium, drie blikken busjes van verschillende grootte, in papier verpakt en. met rood stempel. Kïdoe.. '', t **.
988/10. Als voren, een monster in papier verpakt met rood Chineesch stempel en het opschrift 1 mata en twee monsters in blikken doosjes verpakt. Bïsoeki.
988/11. Als voren, een monster in papier verpakt, langwerpig pakje met het opschrift „swanko 1 mata" en met rood stempel. Madioen. ' . ;
988/4 & 8. Als voren, zooals die verkocht wordt; twee driehoekige pakjes in Chineesch papier, het eene (8) met rood, het andere met zwart stempel (4). 8 heeft een Chineesch opschrift. 4: Pikalongan, 8: Soerakarta. .,■;.>
988/6. Als voren, verpakt als n°. 4, met het opschrift: „Priong 2 mata" en rood Stempel. Sêmarang.
988/9. Een pakje opium, met groot zwart Chineesch stempel. Tigal.
988/5 & 7. Opium (Jav. tiké6), met fijn gesneden boombladeren vermengd; drie balletjes, onverpakt (5) of verpakt, met rood stempel (7). Sêmarang.
988/12. Als voren (Jav. tikt), als n°. 5, een monster in papier verpakt, met rood stempel. Këdoe.
900/47). Monster opi.um (Jav. tiké), bereid en gereed voor het gebruik in de pijp. Kidiri. -~
900/6. Monster bereide opium (Jav. tjandoe9), dikke pap. Jogyakarta. 900/7. Monster van verpakking voor opium; ronde blikken doos met opschuivend deksel. Aan den bodem geopend. H. 5,3, dm. 4,3 cM.
1643/2 9). Capsules opium (Jav. tiké10), awar-awar-blud, gemengd met opium. Regie-fabricatie. A 7 cents per stuk verkrijgbaar. Malang. L. 2,9, br. 2,5 cM. '
1643/3. Tubes opium11) (Jav. tjandoe), regie-fabrikatie, a 11 cents per stuk verkrijgbaar gesteld. Malang. L. 2,1 en 2,4 cM.
913/89 1J). Maatje voor opium (tjandoe), voor eene hoeveelheid van \2\ mata. Rond blikken doosje met deksel. — Voor Chineezen op Java. . Dm. 1,8, h. 2 cM.
1) hartwich, 538: Ourouparia Gambir (Hunt.) Baill.
2) O. c. fig. 133. 3) O- c- fig- «3*-
4) Veth, IV, 372—-377. — Raffles, I, 102—105. — Gide, Vopium (Paris, 19x0). — Breitenstein, 290—292. — Wilken, Handleiding, 15—18. — van der Lith, II, 301—308. — Hartwich, 143—220.
5) Ser. 988 don. Kol. Mus. Haarlem, 1894.
6) Vreede, I, 638, s. v. SnmKn\
7) Ser. 900 don. Ned. Ind. Reg, 1892. *;jeU.'
8) Vreede, I, 246, s. v. .•>&■'
9) Serie 1643 don. prof. dr. A. W. Nieuwenhuis, 1908.
10) hartwich, fig. 34: Gélèngs-Tiké^ mit lerschnittenen und mit Opium getrankten Blattern von Ficus septica.
11) Hartwich, 1. c: Tuben mit Regie-Opium.
12) Ned. St'Crt van 25 Juli 1891, n*. 172.



46
[Opiumpijpen. Opiumspaan. Bamboestokjes]
499/117. Bamboezen opiumpijpje, zonder kop of mondstuk, doch meteen ijzeren buisje, om den kop op te steken. L. 24,3, dm. 2,4 cM.
231/22 *). Opiumpijp, met meloenvormigen kop van gebakken aarde en roer van bamboe; het mondstuk ontbreekt»). Java. L. 26, dm. kop 5, dm. roer 2,6 cM.
830/20. Als voren, met meloenvormigen kop, in welks midden een koperen buisje zich bevindt en die door middel van zegellak aan een, als roer dienende bamboe is bevestigd. — Door een dwangarbeider te Batavia vervaardigd, ten einde clandestien opium te kunnen schuiven.
Dm. kop 4, 1. roer 38, dm. 3 cm.
913/60'). Als voren (Jav. bidoedan*), met zwartbruinen aarden bolvormigen kop en met roer van gevlekte bamboe. — Van Chineezen op Java. L. roer 42, dm. 2,1, dm. kop 4,7 cM.
830/215). Als voren, doch de kop bestaat uit een lichtgrijs verglaasd grijs aarden potje met rozetvormig gefatsoeneerden, overslaanden rand; in den wand van het potje is een gaatje geboord voor de opiumpil, terwijl het bamboezen roer in den hals van het potje is bevestigd. — Door een dwangarbeider te Batavia vervaardigd.
Dm. kop 4,5, h. idem 4, 1. roer 22, dm. idem 1,5 cM.
880/57 •). Als voren (Mal. pikakas madaf), met bruin bamboezen roer ep wit aarden bolvormigen kop, die met bloemen en kringen in blauwe en groene verf is versierd, en die in de opening van het ovale tinnen beslag, hetwelk op het roer achter den knoop eener geleding is bevestigd, geplaatst is. Samarang.
L. roer 53,5, dm. idem 2,7, idem kop 4,8, h. idem 6 cM. >^
231/21. Als voren, doch met mondstuk van kokoshout en roer van bamboe; zonder kop; het eene uiteinde van het roer geheel met tin, het andere uiteinde met ruitvormig uitgesneden tin bekleed.
L. roer 44, dm. 2,5 cM.
880/588). Als voren (Jav. pedoedan), met houten roer, hetwelk dik met eene harsachtige zelfstandigheid is omkleed en in welks van geelkoper vervaardigd vooreinde de plat bolvormige kop, waarin Chineesche karakters gegrift zijn, is geplaatst. Res. Samarang, afd. Salatiga.
L. roer 41, dm. idem 2,7, dm. kop 5,3 cM.
370/935•). Houten spaan (Jav. sotil1*), van onderen plat en vierkant, van boven cylindervormig. — Gebruikt om kokende opium te roeren. Kimbang. L. 40,2, dm. 2,2 cM.
370/937. Drie bamboestokjes (Jav. tjoekit11), met scherpe punt, die bij het bereiden van tiké als vorken gebruikt worden, ter vermenging met awar-owar ")-bladeren. Kimbang.
L. 19—21 cM.
1) Ser. 231 ex Min. Kab. Utrecht, 1880.
2) van der Lith, II, pl. naast pag. 279, fig. 5. — Hartwich, pl. 5, fig. 7.
3) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n». 172.
4) Vreede, I, 79, s. v. untaiiaj^ — Groneman, Ketjotgeschudenis, 25.
5) D. P. JentïNK, Opiumpijpje, in I. A. f. E. III (1889), pag. 73.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9" kl. n«. 254/1.
7) Klinkert, s. v. v. kakas en madat.
8) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9= kl. n». 254/2.
9) Cat, KoL Tent. Amst. 1883, 9e kl. n». 239/1.
10) Vreede, I, 888, s. v. najt^iiru^w bij het braden in gebruik.
11) Vreede, I, 269, s. v. aa»mits»0\ 12) O. c. 103, s. v. <untui\



[Opiumgereedschap. Sigaren. Pijpen]
47
370/3026. Blikken bak, voor opiumrooktoestel; langwerpig vierkant, met opstaanden rand; langs een der lange en een der breede zijden een laadje, het laatste met een deksel gesloten. Aan een der hoeken een bakje op cylindervormigen voet met een naar binnen gekruld plat uitsteeksel aan den rand. Op eenigen afstand daarvan een tweede bakje met schuinstaander), herhaaldelijk gevouwen rand op een cylindervormig voetstuk, dat van onderen halfbolvormig uitloopt. Tigal.
L. 38,5, br. 28, h. 3,8 cM.
988/1. Hanglamp, met zeskantigen koker voor de olie, waarover een glazen stolp is geplaatst; van wit metaal, op een voetstuk van geelkoper, binnen een hoogen openge werkten rand van hetzelfde metaal en met door de gaatjes gevormde maeanders en het karakter van lang leven. Over lamp en stolp is een traliewerk van geel kóperdraad geplaatst, welks boveneinde aan een geelkoperen kettinkje is verbonden. — Dient om er de opiumpijp aan te ontbranden.
H. 13,5, dm. 8 cM.
880/56'). Rond ondiep doosje (Jav. tjtpoek tjandoe'*), met opschuivend deksel, van rood koper vervaardigd. — Dient om opium' te bewaren. Buitenzorg. H. 2,7, dm. 7,5 cM.
988/2. Pannetje, van roodkoper, halfbolvormig. — Dient voor opiumbereiding. ' Dm. 7,8, h. 3,5 cM.
3. Tabak').
185/13 *). Inlandsche sigaren, twee stuks, van fijngesneden Javaansche tabak, in nipah-bhA gerold. L. 9,5 cM. '■ •
300/1147. Pakjes Javaansche cigaretten, van 25 stuks, ingedroogdeTurksche tarvvebladeren gedraaid. Samarang.
457/1'). Sigaren, een pakje van acht stuks, door twee roodpapieren banden bijeengehouden. O.
370/921'). Hoornen sigarenpijp, de kop van den steel gescheiden door eert kraagvormig stuk. De steel daaronder bolvormig en daarna versmald tusschen twee ruggen. Soerabaja. '
L. 9,2, dm. kop 2,2 cM.
300/1663—1664. Sigarenpijpen, geelhoornen kop, vaasvormig, met kogelvormig ondergedeelte, zwart hoornen roer met twee (1664) of drie (1663) groepen van-drie verheven ringen. Ivoren gedraaid puntje aan het ondergedeelte van den kop. Soerabaja.
L. 43 en 31, dm. kop 2, h. kop 5 en 4,8 cM.
370/9197). Ab voren (Jav. pipa rokok *), doch het roer van bamboe, het mondstuk en de kop van hoorn. De steel met dne bolvormige verdikkingen en verscheidene ingesneden ringen. Soerabaja.
L. 74,5, 1. roer 66,5, dm. kop 2,4 cM.
244/1'). Tabakspijp, van buffelhoorn, van Europeeschen vorm, uit zes of meer
1) Cat Kol. Tent Amst 1883, 9e kl. n». 254/3.
2) Vreede, s. v. v. <Qn^foi^\ en
3) Hartwich, 27—142. — Ene. v. N. I. IV, 220—254, s. v.
4) Ser. 185 don. J. J. Korndörffer, 1877.
5) Ser. 457 don. w. Bosman, 1884.
6) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, 10= kl. n°. 329/9/.
7) Cat. Kol. Tent. Amst 1883,10e kl. n». 329/9/.
8) Vreede, s. v. v. ui nut \ en n'ni'ntcnt'fnjts
9) Ser. 244 don. J. A. Ort, 1880.



48
[Rooktoestel. Aschbakje! Sigarenkokers]
stukken samengesteld, Javaarisch werk; , op de hoogte,, waar het mondstuk geplaatst is, ontbreken twee van de drie omkrullende bladversiersels. Daaronder twee kegelvormige stukken en een uit twee stukken bestaand uitsteeksel. — De heer Ort had de pijp van een zijner vrienden ontvangen, die meende, dat zij uit Java afkomstig was. L. 78,5, dm. 5 cM.
370/920 '). Rooktoestel, voor sigaren; bestaande uit 4 witbeenen verticale staafjes, wier uiteinden steken in 2 horizontale hoornen schijven. Op het bovenvlak 2 uitsteeksels, om sigaren aan te steken, het eene in den vorm van een roer, het andere in dien van den kop van een pijp, gestoken in een flesch. Soerabaja.
H. 17, dm. 4,5 cM.
625/22 2). Bamboezen bakje, het midden van den wand buikig; de bovenrand vormt een vooruitstekend smal lijstje en boven het buikig vooruitstekende gedeelte van den wand bevindt zich een flauw verheven rugje. — Gebruikt als aschbakje. Kidiri.
Dm. 6,9 tot 7,6, h. ± 4 cM.
37/503 en 282/12-—-13. Sigarenkokers, van bamboe, met hoornen bodem; 13 is hartvormig uitgesneden aan den eenen kant; 503 en 13 zonder stop, 12 met opschuivenden bamboezen stop met hoornen bovenvlak; 503 met sigaren gevuld.
L. 12,5—28, dm. 4,8—4,9 cM.
625/21'). Bamboezen sigarenkoker, met opschuivend deksel. Bovenvlak van het deksel roodbruin gekleurd en met blad- en bloemornamenten in goud. Op de buitenzijde van koker en deksel bevinden zich eenige teekeningen in goud, voorstellende bosjes riet. — Waarschijnlijk Japansch maaksel. Kidiri.
H. 13,3, dm. 6,7 cM.
■ 625/21£'). Als voren, doch op den rand van het deksel is een zwerm vliegende vogels voorgesteld. Kidiri. H. 9, dm. 4,3 cM.
360/7254. Als voren, doch met houten bodem en bol deksel met een beenen ring om den knop, die verloren is gegaan. H. 14, dm. 7,5 cM.
300/1416 en 402/5 '). Als voren, cylindervormig, het deksel convex, de zijden van bamboe, met schildpad versierd, bodem en deksel van hoorn; in het midden van het deksel een ivoren ster (1416) of een beenen knop (5). Soerabaja.
H. 16,5 en 14,4, dm. 8 en 8,7 cM.
1239/415'). Als voren, van bamboe, met schildpad bekleed, met hoornen-bodem en deksel, doch de randen met zilver bekleed. De zilveren bovenrand van het deksel met naar binnen gekeerde driehoekige punten. Op het midden van het deksel een zilveren bloem.
H. 12,5, dm. 5,6 cM.
460/7 7). Als voren, cylindervormig, met opschuivend deksel, doch geheel van hoorn. Langs den onderrand van den koker en den bovenrand van het deksel vijf insnijdingen. Het deksel plat met twee ingegrifte concentrische cirkels. Het midden concaaf.
H. 13, dm. 7,1 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n°. 329/9/.
2) Ned, St. Crt. van 23 November 1889, n', 277.
3) Ned. St. Crt. van 23 November 1889, n". 277.
4) Ned. St. Crt. vatt 23 November 1889, n°. 277.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kL n«. 382/4.— Ned. St, Crt. va» II Sept. 1884, n». 214. — Ser, 402 don. D. E. E. Wolterbeek Muller. 1883,
6) Ser. 1239 leg. Helmkampe, 1899.
7) Ser. 460 aankoop 1884.



[Hoofdsieraden. Oorsieraden]
5i
GROEP II.
Kleederen, sieraden en toiletbenoodigdheden ').
I. Sieraden. o. Hoofdsieraden.
105/8—9 *). Schildpadden haarpennen (Jav. tjoendoek»), met omgebogen, platten, gekartelden kop *). Soerabaja. L. 13 cM.
288/1—28). Haarspelden, van zilverfiligraanwérk, een tak met bladeren en bloemen.
L. 9,5 en 12 cM.
370/1242'). Een paar gouden haarspelden (Mal. toesoek kónde"1), de kop met diamanten ingelegd8). Daaronder eene 12 bladige bloem. De naalden aan een kant en reliëf versierd. Soerabaja.
L. 16,5—17, dm. kop 2 cM.
b. Oorsieraden9).
913/82 10). Hoornen oorknoppen; het eene einde schijfvormig verbreed met een gaatje in 't midden, ten einde er een steentje in te kunnen plaatsen. Een paar. Dm. 1,9, d. 1,7 cM.
830/1. Oorknoppen (Jav. soewing11) djêblos), afgeknot kegelvormig, van zilver vervaardigd; de beide einden versierd met stervormig filigraanwerk, in welks midden aan het dunnere einde een paarl is bevestigd, terwijl de randen van beide einden gekarteld zijn. — Vrouwensieraad. Een paar. Tigal.
L. 2,5, dm. 1,5—2,5 cM.
1) Literatuur : Poensen, Iets over de kleeding der Javanen (Med. Ned. Zend. Gen. XX, 257—294, 377—420; XXI, 1—21, 204—221). — Veth, IV, 347—363- — Rouffaer en Juynboll, De Batikkunst in Nederl. Indië, 67 vgl. — Mayer; Blik, II, 363—364,398,489—497, 539. — Raffles,
I 8j 95 met pl. 2—7. — van der Lith, II, 284—288. — Mayer, De Javaan als mensch,
230—235. Kreemer, Hoe de Javanen kunne tanden verzorgen (Med. Ned. Zend. Gen. XXV,
197—205).— Wilken, Handleiding, 28—54. — .£»<:. v. Ned. Indië, II, 231—233. — Blink, 44—
46. RoOTFAER, Over Indische batikkunst, vooral die op Java (Buil. Kol. Mus. Haarlem, n°. 23,
Nov. 1900). — Rouffaer, Cat. O. I. weefsels, Jav. batiks enz. te 's Gravenhage, 1901. — Rouffaer, Over ikafs, tjindè's, patoio?s en c/iiné's. — Rouffaer, Cat. O. I. weefsels en batiks. Botterdam,
1002. van der Aa, II, 53—54. —■ Rouffaer, De voornaamste industrieën, 4—41. — de
Hollander, 392—397. — Cat. Bat. Gen. 54—55, 62—64. — Abell, Bijdrage tot de inlandsche kunstnijverheid 'Tgdschr. Nijverh. Landb. XXXV), 1—20. — Jasper, De weefkunst.
2) Ser. 105 aankoop 1869.
3) Vreede, I, 248, s. v. 1^^»™^ — Poensen, 16.
4) Dus: hang inggil kados trees (lepelvormig). — Poensen, 1. c.
5) Ser. 388 aankoop 1880.
6) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n°. 329/3;. °Y) Klinkert, 210, s. v. toesoek.
8) Dus mripattan (Poensen, 16).
9) Poensen, 15—16. — Veth, IV, 360.
10) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n°. 172.
11) veth, Java, IV, 36b. — J. kreemer, Enkele addenda (Ind. Gids, XI, 2), pag. 1834. — Poensen, Iets over de kleeding der Javanen (Med. Ned. Zend. XXII), pag. 15. — Vreede, s. v. v.
en Qntftt^ — Mayer, II, 528, afb. — Vgl. Cat. Bat. Gen. n«. 1076.



[Oorsieraden. Hals- en Borstsieraden. Polsringen]
5«
ingelegd, door een cylinder verbonden met de achterzijde, die met een ster versierd is. Ben paar. Soerabaja.
L. 2,1, dm. voorste schijf 2, achterste schijf 1,4 cM.
913/14'). Oorknoppen, als voren, twee schijfjes met gekartelde randen, waarvan de eene grooter dan de andere, aan de einden van een dunnen cylinder verbonden. De kleine schijf draait op een schroefdraad en komt achter het oor, terwijl de groote vóór het oor komt te liggen en aan de buitenzijde blauw verlakt en met een tienstralige ster, die met kleine steentjes is bezet, versierd is. Een paar. Jogyakarta.
L. 1,6, dm. voorste schijf 1,7, achterste schijf 1,4 cM.
370/1249'). Als voren, met steenen ingelegd, een paar, doch de achterste schijf in den vorm van een zesbladige bloem. Zonder cylinder doch met schroefdraad. Soerabaja.
L. 2,2, dm. voorste schijf 1,4, achterste schijf 1,2 cM.
830/4 en 847/127. Oorsieraden (Jav. gondel1), van zilver (4) of goud (127) vervaardigd, de vorm op dien van het cijfer 5 gelijkend; het rechte gedeelte van het boveneinde wordt door een buisje gevormd, waarin een schroef draait, aan wier einde een knop, in den vorm van een bloem met gekartelden rand, is Vastgesoldeerd. — Meisjessieraad. Een paar. Tigal.
Dm. van het oog 2 en 1,6 cM.
830/5. Als voren (Jav. gondel), van goud vervaardigd, doch in den vorm van een platten, ovalen ring, die zich opent door een scharniertje en waaraan een vierkant kussenvormig knopje met gekartelden rand is bevestigd.— Meisjessieraad. Een paar. Tigal.
Dm. ring 2 X 2
370/1250 '■). Gouden oorhangers (Jav. anting-anting6), bestaande uit een platten ovalen ring met vierkant knopje, dat met diamanten en zilver opgelegd is. Daaronder hangen aan een dubbel gebogen haak 3 rijen van 3 met diamanten ingelegde gouden schijfjes. Soerabaja.
Dm. ring 1,5 X 1,8 cM.
c. Hals- en borstsieraden.
83/4. Borstversiersel, eener vrouw, bestaande uit drie sikkelvormige platen van bladkoper met gedreven versiering en reliëf, aan wier uiteinden een kettinkje bevestigd is.
Br. platen 9, 10 en 11 cM.
300/984. Als voren, doch bestaande uit een halvemaanvormige koperen plaat met gedreven versiering, o. a. eene vierbladige bloem in het midden, aan wier uiteinden een katoenen snoer bevestigd is, waaraan glazen kralen en ronde platte koperen schijven geregen zijn. Jogyakarta.
L. plaat 21, br. 5,4 cM.
d. Arm-, pols- en vingersieraden.
1419/17 *). Polsringen, van gepolijste akar bahar1), met over elkaar loopende uiteinden. Een paar. Palaboean. w. Dm. 5,6, d. 0,6 cM.
1) Ned. St. Crt. van 25 Juli 1891, n". 172.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n°. 329/a.
3) Vreede, II, 545, s.v. nrminnmnj^s — Poensen, 289: De meisjes dragen haar gewoonlijk tot haar ge of ioe jaar.
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n'. 329/30.
5) Vreede, I, 28, s. v. a/»|n\ — Poensen, 289,
6) Ser. 1419 don. H. Frühstorfer, 1904.
7) Plexaura Antipathes. Zie Cat. Borneo, I, 38, n. 1.



64
[Hoeden]
gevlochten, met diagonaal van lontarbladreepen gevlochten hoofdring en bamboering op eenigen afstand van den rand, die door omvlechting met rotanreepen bevestigd is. Pekalongan.
Dm. 43, h. 6 cM.
37/441 en 282/26. Modellen van hoeden, plat schotelvormig, zigzagvormig gevlochten van ongekleurde bamboereepen. De hoofdring van gele (26) of donkerbruine (441) reepen. De randhoepel is bevestigd door rotanreepen (26) of door roode draden (441). Naar het midden flauw oploopend.
Dm. 10 en 8, h. 2 cM.
271/30 *). Model van een hoed, van ongekleurde en bruine bamboereepen zigzagvormig gevlochten, naar het midden eenigszins oploopend, met bamboerand. Zonder hoofdring.
Dm. 14, h. 3,5 cM.
1647/9.' Hoed, schotelvormig, van een dubbele laag bamboereepen zigzagvormig gevlochten; de acht reepen (in twee richtingen), waarmede de vlechting der buitenste laag is begonnen *), zijn zwart en vormen een kruis van V-vormige figuurtjes met ongelijke armen *). Aan den rand drie met grijs touw vastgebonden bamboereepen. Hoofdring van op dezelfde wijze gevlochten bamboereepen. Djombang (Soerabaja).
Dm. 43, h. 7 cM.
880/85. Als voren, plat schotelvormig, van zigzagvormig vlechtwerk van een dubbele laag bamboereepen; van buiten smalle zwarte en ongekleurde reepen; patroon: drie groote ongekleurde driehoeken, gescheiden door drie elkander met de toppen rakende kegelvormige figuren en drie elkander tweemaal kruisende boogvormige strepen, die de eerste omsluiten. Van binnen bestaat het vlechtwerk uit breede roodgekleurde reepen. Langs den rand is een uit twee stukken bestaande groene bamboehoepel met fijne rotanreepen in spiraalvormige gangen bevestigd.
Dm. 43,5, h. + 7 cM.
300/1265. Als voren, schotelvormig, van zwarte en ongekleurde bamboereepen gevlochten, doch in een patroon van zigzagstrepen. De bamboerand uit twee stukken bestaande, die door touw aan elkaar verbonden zijn, ongekleurd, evenals de binnenkant. Soerabaja.
H. 9, dm. 40 cM.
370/1162 *). Als voren (Jav. tjaping mentoe), van ongekleurde en zwarte bamboereepen, doch het patroon bestaat uit 6 breede banden, ieder van 6 schuine evenwijdige zwarte strepen, die in het midden eene V vormen. Pïkalongan.
Dm. 35, h. 8 cM.
300/1266. Als voren, vorm en vlechtwerk als voren, doch het vlechtwerk bestaat uit vierhoeken, omsloten door zwarte banden, 'die bestaan uit vierhoeken en schuine zigzagstrepen. Van binnen een diagonaal gevlochten hoofdring en een bamboering op eenigen afstand van den rand.
Dm. 39, h. 9 cM.
^lli*)- Als voren, van een dubbele laag vlechtwerk, van binnen grof en ongekleurd doch met een met rood katoen omwoelden hoofdring; van buiten fijner, met afwisselend ongekleurde, zwarte en uit ongekleurde en zwarte schuine zigzagstrepen bestaande ruiten. De bamboehoepel langs den rand door bruine rotanreepen bevestigd.
Dm. 49,5, h. 10 cM.
1) Ser. 271 aankoop 1881.
2) Jasper, Vlechtindustrie, 61.
3) Lehmann, Geflechtsarten, pl. I, fig. 3, onderaan.
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9*= kl. n». lër/f.
5) Cat. Vlechtwerk den Haag, p. 28, n°. 81.



[Hoeden]
°5
130/25. Hoed, als voren, doch halfbolvormig, het patroon overeenkomend met dat van n°. 417/3, doch bestaande uit kegelvormige figuren met roode omtrekken, wier punten elkaar op den bol kruisen en verder uit ruiten, als bij n°. 417/3. Zonder hoofdring.
Dm. 39,8, h. 14 cM.
360/1300—1301. Als voren, halfbolvormig, van binnen van grof, ongekleurd, van buiten van fijn zwart zigzagvormig bamboevlechtwerk met ruiten, begrensd door enkele (1301) of driedubbele (1300) roode banden met gele omtrekken. Van binnen bij 1301 een hoofdring van hetzelfde vlechtwerk als dat van de binnenzijde. De randhoepel roodgekleurd en met bruine en zwarte rotanreepen omvlochten.
H. 15, dm. 40 cM.
300/48. Als voren (Jav. toedoeng bhtgkong'), halfbolvormig, doch van binnen rood en van buiten met vergulde, witte en zwarte banden geverfd. Buitenzorg. Dm, 37,5, h. 16,5 cM.
417/4. Als voren, halfbolvormig, van zigzagvormig gevlochten bamboereepen, doch van buiten verguld, met zwarte ruitvormige figuren, van binnen rood. De hoofdring met rood katoen overtrokken. Met stormband van rood katoen.
Dm. 42,5, h. 17,5 cM.
1239/43. Als voren, doch van binnen roodbruin gekleurd en zonder hoofdring. De ruiten aan de buitenzijde gescheiden door zwarte banden met vergulde sterren. Overigens als n°. 417/4.
Dm. 41,5, h. 15,5 cM.
300/49. Als voren (Jav. toedoeng glabak), doch plat schotelvormig, van binnen gedeeltelijk zwart, van buiten geheel zwart met teer bestreken. Diagonaal van bladreepen gevlochten hoofdring. — Door een minder gegoeden man gedragen. Buitenzorg.
Dm. 50, h. 8 cM.
370/1169'). Als voren (Jav. boeloesan*), plat schotelvormig, van buiten bruin, van binnen groen gekleurd, behalve het gedeelte binnen den hoofdring, dat ongekleurd is. De hoofdring als voren. De randhoepel met ijzerdraad bevestigd. Op eenigen afstand daarvan aan den binnenkant een dunne bamboering. Pïkalongan.
Dm. 40,5, h. 8 cM.
300/50. Als voren (Jav. toedoeng), doch de buitenzijde met was overtrokken en bruin geverfd, met drie banden, gevormd door zwarte zigzagstrepen, die elkaar op den bol kruisen. De rand verguld. De binnenkant tot den bamboering rood en van daar tot den hoofdring oranje gekleurd. De hoofdring gevoerd met groen en lichtrood gebloemd katoen, met een wit en groen gestreepten stormband. — Door gegoede inlanders gedragen. Buitenzorg.
Dm. 43, h. 7 cM.
43S/X27 *)• Als voren, plat schotelvormig, van bamboereepen zigzagvormig gevlochten, van buiten wit, met vergulden [rand, van binnen groen. De hoofdring bekleed met wit gecapitonneerd katoen.
Dm. 53, h. 11 cM.
370/1164 5). Als voren (Jav. boeloesan lontèng*), plat, van bamboereepen zigzagvormig gevlochten; aan de buitenzijde afwisselend gele banden met roode randen en banden,
1) Vreede, s. v.v. <s»f&\ enn*titnnnt\
2) Cat. Kol Tent. Amst. 1883, 9» kl. n*. 121/1.
3) Vreede, II, 722, s.v. Ki^iw^tuij^s: schildpad, dus boeloesan = schildvormig.
4) Ned. St. Crt. van 10/11 Augustus 1884, n°. 187. — Ser. 435 don. S. C. P. vanMusschen-
BROEK, 1884.
5J Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 9e kl. n°. 121/1. 6) Vreede, II, 91, s. v. ^nAinrmis
Cat. Rijks-Ethu. Museum, Dl. IX. q



[Schakelnetten. Werpnetten. Varia. Steekmanden]
163
370/1390'). Schakelnet (djaring kirot), als voren, van wit garen, doch met zes cylindervormige houten drijvers en zes cylindervormige steenen zinkers. Soerabaja. L. 218, br. 52 cM. "
1001/77. Als voren (Jav. djaring), model, van zeer fijn garen, doch met twaalfkegelvormige, houten drijvers langs den boven-, en een aantal looden ringen als zinkers langs den onderkant. Tigal.
L. 86, br. 51 cM.
f. Werpnetten*).
254/117 & 119 *). Werpnetten (djala*), de benedenhelft van geelbruin, de bovenhelft van wit katoen ; dikke looden ringen aan de randen. Gebruikt voor rivier-
vischvangst. Soerabaja,
Diep 42 en 56 cM.
370/1389*). Als voren. — Wordt in zee op ondiepe plaatsen gebezigd. Model. Batavia. Diep 60 cM.
1001/78. Als voren (Jav. djala eder% model, van dun grijs garen gebreid, door den rand van een bruin gedraaid touw, waaraan looden ringen zijn bevestigd, geregen hetwelk bovendien is verbonden aan een bruin vezeltouw. Tigal.
Diep 54 cM.
g. Varia.
370/1422 7). Knip (Mad. penlor*), om krabben te vangen, bestaande uit een vierkant net, waarvan de vier uiteinden bevestigd zijn aan vier houten staven, waarvan twee met een steen bezwaard zijn. O.
L. 33, br. 30, 1. houten staven + 33 cM.
300/1587. Net, zakvormig, van gedraaid bruin vezeltouw geknoopt, groote ruitvormige mazen; met schuif, bestaande uit geelbruin vezelkoord, gewonden om de ingekeepte uiteinden van een stuk hout.
H. 40, br. 38 cM.
300/1646. Houten drijver»), van een net, in den vorm van een prop, het boveneinde stomppuntig, zijwaarts doorboord. Java (?). H. 16, br. 5—9,5 cM.
h. Steekmanden I0).
370/1401, 1403"), 1404") & 1406 ")• Steekmanden (Jav. soesoeg1*), afgeknot
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n«. 36/7. — Kïrot is de naam van een zeevisch (Cat. Bat. Gen. Suppl. I, n». 5146. — Kiliaan, Mad. Wdb. I, 203, s. v. fQ^-nienf >,).
2) Krause, 240—242 met afb. 471 en 472.— Atlas van Midden-Sumatra, pl. CXXIV, fig. 7.— Mayer, 193, afb. djala. — Cat Bat. Gen. n°. 1621. — Overzicht, enz. p. 33 34.
3) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 40, Su. 19.
4) Vreede, II, 402, s.v. «crux — Veth, IV, 558. — van Deventer, 114.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n°. 25/1.
6) Overzicht enz. p. 33.
7) Cat. Kol. Tent. Amst 1883, loe kl. n«. 49/5.
8) Kiliaan, Mad. Wdb. II, 60, s. v. <n<mn^t\
9) Krause, 242—244.
10) Mayer, 191, afb. saesoehQ). — Krause, p. 257—260 met pl. 16, fig. 561. — Atlas MiddenSumatra, pl. CXXV, fig. 3. — Ling Roth, I, 457, afb. — Veth, IV, 558. — Lehmann, rlecntwerke, pl. 4, fig. 7.
11) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n». 49/2.
12) Cat Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kL n". 25/4.
13) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10» kl. n». 27/16.
14) Vreede, I, 807, s.. v. »^anji\-. een soort van fuik, handfuik, een langwerpige, van onderen



164
[Steekmanden. Visscher met steekkorf. Vischfuiken]
kegelvormig, vervaardigd van gespleten bamboelatjes, die tegen een (1403 en 1404) of twee (1401 en 1406) rotanhoepels bevestigd zijn door omvlechting met rotanreepen en bovendien aan de benedenhelft twee (1406) of driemaal (1401, 1403 en 1404) op gelijken onderlingen afstand met rotanreepen zijn doorvlochten. Van boven open en met een (1403 en 1404) of twee (1401 en 1406) dikke, met rotanreepen zigzagvormig omvlochten randhoepels. 1403: O., 1404 en 1406: Batavia.
H. 69,5, 42, 29 en 27,5, dm. beneden 36, 31, 31 en 18,5, boven 13,1, 13,1, 9,6 en 5,6 cM.
300/1029 & 1031 '). Steekmanden, als voren, van onderen smal (1029) of breeder (1031), van breede (1029) of smallere (1031) bamboereepen. Onder den gevlochten ring om den bovenrand bij 1031 een tweede, breede ring van vischgraatvormig vlechtwerk. Van onderen een bamboering, die met rotanreepen doorvlochten is en een (1029) of twee (1031) doorvlechtingen met rotanreepen; 1029 van binnen blauw, van buiten bruin, de randhoepel rood gekleurd. Batavia.
H. 36 en 44, dm. iS en 49 cM.
254/57 *). Als voren, doch zonder rotanring aan het boveneinde. De bamboelatten gedeeltelijk rood, geel en zwart gekleurd; onder het boveneinde een vischgraatvormig gevlochten ring, in het midden een met rotanreepen omvlochten hoepel en van onderen eene dubbele doorvlechting met rotanreepen. Soerabaja.
H. 33,5, dm. boven 6, beneden 29 cM.
880/97 ») & 101. Als voren (Jav. soesoeg), afgeknot kegelvormig, vervaardigd van dunne bamboelatjes, die tegen een (101) of drie (97) rotanhoepels met rotanreepen zijn bevestigd en bovendien aan de benedenhelft eenmaal (101) of driemaal (97) op gelijken onderlingen afstand met rotanreepen zijn doorvlochten. Van boven open en met een dikken, van rotanreepen zigzagvormig gevlochten randhoepel; 101 is een model met schepnet. Banjoewangi.
H. 65 en 10,2, dm. van onderen 48,5 en 8,4, idem van boven 17 en 4,6 cM.
1108/86*). Visscher met steekkorf, de visscher;met voorovergebogen bovenlichaam, met de rechterhand den korf vasthoudende, die van buiten zwart is gekleurd. De visscher is gekleed in een groen en rood geruite koelambi, een witkatoenen broeten een bruinkatoenen gordel met gele stippen, waaraan een vischmandje hangt. Pikalongan.
L. 28, br. 12 cM.
i. Vischfuiken 5).
1647/183. Vischfuik (Jav. brondjong•), fleschvormig, van ongekleurde bamboereepen gevlochten. De schering wordt gevormd door een stuk Jrnmboe, dat onder een knoop in 16 latten is gespleten, de inslag in rondgaande gangen, één op, één neer. Toeloeng agoeng, Kidiri.
H. 35,5, dm. boven 2,5, id. beneden 8 cM.
370/13977). Als voren (Mal. boeboe9), doch de bamboe in een groot aantal latten
wijde, van boven nauwe mand of korf, rondom met punten van onderen, die, aan het nauwe boveneinde vastgehouden, snel in het water gestoken wordt tot op den bodem of in den modder, om de visschen daaronder te vangen, die dan met van boven ingestoken hand eruit gehaald worden.
1) Cat. Tent. Parijs, p. 149, n». 158.
2) Int. Fisch. Ausst. Seri. p. 40, Su. 29.
3) Int. Fisch. Ausst. Berl. Bu. 4.
4) Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 16. — Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 13, G. 4.
5) krause, 252 e. v. — Overzicht enz. p. 37.
6) Jasper, Vlechtindustrie, pl. II, fig. beneden rechts: brondjong. — Vreede, II, 669, s. v.
— Jasper, Vlechtwerk, 208, 209, 211.
7) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10e kl. n°. 27/15.
8) Klinkert, s. v. — Cat. Bat. Gen. n°. 1197. — Suppl. I, n». 4650, II, n°. 5124—5128.



[Vischfuiken]
165
gespieten. Het vlechtwerk alleen Van onderen dicht. In het midden twee en in het bovengedeelte vier inslagreepen. — Voor riviervisch. Batavia. H- 32,5, dm. boven 2,5, id. beneden 6,5 cM.
123/28. Vischfuik, als voren, doch met eene verdunning in het midden en daarboven verdikt. In de verdunning slechts drie inslagreepen, overigens dicht gevlochten. Preanger Regentschappen.
H. 21,5, dm. boven 2, beneden 5 CM
1647/188. Als voren, doch vaasvormig; gevlochten van ongekleurde bamboereepen, met eenigszins uitstaanden voet. Als schering dienen verticale reepen op eenigen afstand van elkaar, als inslag (één op, één neer) aaneengesloten, rondgaande reepen. Om den voet eene omranding, van binnen en buiten, aan de buitenzijde met een netwerk van rotanvezels met ruitvormige mazen vastgebonden. Toeloeng agoeng, Kidiri.
H. 26, dm. 5—9 cM.
1647/540. Als voren (Jav. woewoe') èsèk *), model, van ongekleurde, rechthoekig (één op, één neer) gevlochten bamboereepen, die van de schering op eenigen afstand van elkaar, die van den inslag aaneengesloten. Rond, naar achter dunner wordend, daarna bolvormig en in een dun cylindertje eindigend. Randhoepel aan het vooreinde van bamboe; hieraan een uit dunne latjes bestaande keel, bovenaan dakvormig en driemaal dwars met grijs touw doorvlochten. Poerbolinggo, Banjoemas.
H. 20,5, dm. 2,5—8 cM.
370/299. Als voren, doch de schering uit een bamboe bestaande, die in een aantal reepen gevlochten is. Om het dunne middengedeelte zijn twee rotanreepen gewonden. Zonder randhoepel van voren. De keel tweemaal dwars met twee rotanvezels doorvlochten. Het achterste gedeelte minder bolvormig.
H. 39, dm. 4,7—13 cM.
370/1393 3). Als 'voren (Jav. woewoe), doch alleen het voorste gedeelte dicht gevlochten. Om het dunne middengedeelte en verder op drie plaatsen met twee rotanvezels horizontaal doorvlochten. Achter de laatste doorvlechting eenige reepen en vier rotanvezels, die den inslag vormen. De keel driemaal met een rotanvezel dwars doorvlochten. Simarang.
H. 94, dm. 4,1—18 cM.
123/27. Als voren, doch Op vijf plaatsen op regelmatige afstanden met een rotanvezel horizontaal doorvlochten. De keel tweemaal met een rotanvezel dwars doorvlochten. Preanger Regentschappen.
H. 28, dm. 3,1—8 cM.
370/1394. Als voren (Jav. badong*), doch geheel open gevlochten. De schering bestaat uit tien bamboereepen, die in een aantal smallere reepen gesplitst zijn. Aan den mond een en aan het achtereinde vijf bamboehoepels, die door omwinding met goemoetoe-kooxo. bevestigd zijn. Voor het achtereinde een strook rechthoekig vlechtwerk. Op zes plaatsen twee horizontale rotanreepen, met rotanvezels doorvlochten. Tusschen de vierde en vijfde rij rotanreepen een lus van rotanvezels. De randhoepel met goemoetoe-kooid aan de voorste rij rotanreepen verbonden. De keel met een dubbele rotanvezel horizontaal doorvlochten. Soerakarta.
H. 72, dm. 5,7—25 cM.
370/1396*). Ak voren (Jav. woewoe), model, doch de schering bestaat uit dunne reepen, die van achteren door omwinding met rotanvezels bijeengehouden worden. Op zes
1) Vreede, II, 45, s. v. «^<t»\ — Veth, IV, 558. — Mayer, 190.
2) Jasper, Vlechtwerk, 208: „voor kleinere vischsoorten."
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n". 351/027.
4) Vreede, II, 738, s.v. cn<»iu>t- 2.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kt n°. 23/6.



i66
[Vischfuiken]
plaatsen op regelmatige afstanden horizontaal met paren rotanvezels doorvlochten. De keel meer naar achteren, aan een tweeden bamboehoepel bevestigd, met twee rotanvezels dwars doorvlochten. Bantam. H. 34, dm. 4—11,5 cM.
1647/577. Vischfuik (Jav. itjir '), als voren, van bamboelatten, aan het achtereinde nog in hun geheel, daarna gespleten en uitgebogen tot een kegel, met cylindervormig gedeelte in het midden. Binnen vier paren, door elkaar gevlochten bamboereepen ter versterking, om het vooreinde een breede reep, om het midden eene omwoeling van in elkaar gedraaide reepen. Op twee plaatsen met paren dunne reepen dwars doorvlochten (omslingerd), nabij den hals met breedere reepen, die schuine strepen vormen, dwars doorvlochten; de hals met aaneensluitende reepen omwikkeld, die met ineengedraaid touw zijn bevestigd. De keel uit dunne latjes bestaande, doch zeer beschadigd. Mataram, Jogyakarta.
H. 63, dm. 6,5—19 cM.
370/1407 en 659/134J). Als voren, doch geheel van gespleten bamboereepen, die van voren en van achteren door met rotanreepen omwonden bamboehoepels bijeengehouden worden. Tusschen deze beide hoepels nog vijf, eveneens met rotanreepen omwonden bamboehoepels op regelmatige afstanden. Het voorste gedeelte bij 1407 dichtgevlochten. Met twee kelen, die ieder met twee rotanvezels dwars doorvlochten zijn. De opening van achteren gesloten door een ronden open gevlochten deksel met rotanlus *). 1407: O-, 134: W.
H. 35 en 19,5, dm. 7,1—16 en 3,1—7,1 cM.
370/1400*). Als voren (Soend. tijlik6), doch van achteren door een houten schijf gesloten, waaraan door een bamboehoepel een aantal bamboelatten bevestigd zijn. Ook aan den mond en in het midden een dergelijke bamboehoepel, die evenals de beide andere met goemoetoe-touw omwonden is. Tusschen den eersten en tweeden en tusschen den tweeden en derden hoepel horizontale omwindingen met goemoetoe-touw, die door een goemoetoe-lus verbonden zijn. De keel op een plaats door een met goemoetoe-touw omwonden bamboehoepel en meer naar achteren met een dubbele rotanvezel horizontaal omwonden. Batavia.
H. 91, dm. 15—25 cM.
300/1581. Als voren, doch trompetvormig s), van platte gespleten bamboestaafjes, die langs de opening en over het midden van het voorste, wijde deel eenmaal dwars en over het nauwere deel spiraalvormig met een rotanvezel doorvlochten zijn.
L. 40,3, dm. in het midden 13 cM.
300/1036. Als voren, doch cylindervormig, van breede bamboereepen, wier uiteinden door rotanvlechtwerk aan elkaar verbonden zijn. Aan het vooreinde een trechtervormige keel van bamboelatten, het achtereinde open. Soerabaja.
H. 17,5, dm. 11,5 cM.
1647/182. Als voren (Jav. bingking1), doch fleschvormig, met cylindervormigen hals en diepe, cylindervormige, van boven opene ziel; de scheringreepen onderaan op eenigen afstand van elkaar, van boven aaneengesloten; de inslagreepen (vlechtwijze één op, één neer) rondgaande en naar onderen toe smaller wordend. Toeloeng agoeng, Kidiri.
H. 36, dm. boven 5,5, beneden 14 cM.
1) Jasper, Vlechtindustrie, pl. II, links, onder. — Mayer, 190 en 193, afb. itjir. — Cat. Bat. Gen. n°. 1624. — Vreede, I, 43, s. v. aShSxs — Jasper, Vlechtwerk, 207.
3) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n". 184.
2) Atlas Afidden-Sumatra, pl. CXXVIII, fig. 7.
4) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io« kl. n». 25/4.
5) Coolsma, 381, s. v. — Suppl. Cat. Bat. Gen. p. 72, n». 5140.
6) Krause, pl. 15, fig. 540. — Vgl. Cat. Rijks Ethn. Mus. IV, p. 157.
7) Jasper, Vlechtindustrie, pl. II, fig. boven links. — Mayer, 472, fig. 2. — Vreede, II, 770, s. v. g&ffi^ — Cat. Bat. Gen. n». 1633. — Jasper, Vlechtwerk, p. 208 met fig. 319.



[Vischfuiken]
167
1647/717- V i s c h f u i k (Jav. filik '), als voren,van dunne aaneengesloten bamboereepen, rechthoekig (één op, één neder) om breedere, die eenigszins uiteenliggen, gevlochten; de ziel van de flesch door de omgebogen, gedeeltelijk omvlochten en aangepunte scheringreepen gevormd. De bovenrand (hals) met eenige rijen gedraaide bamboevezels. Magelan, Madioen.
H. 27, gr. dm. II cM.
300/1011 & 1013. Als voren, doch cylindervormig, 1013 in het midden iets dikker, dus tonvormig, van aaneengesloten bamboereepen rechthoekig (1011) of open gevlochten en de dwarsreepen met rotanvezels omwoeld (1013). Aan beide kanten een trechtervormige keel *). Aan eene zijde een klep voor het uithalen der visschen. Beide met een rotanlus, die bij 1011 gedraaid is. Soerabaja.
L. 62 en 68, dm. 15 en 23 cM.
300/1003. Als voren, de vorm ovaal, op een vlakke basis van twee stukken dunne bamboe en bamboezen lengte- en dwarsreepen gevormd en van bamboereepen, omvlochten met rotanvezels. Van beide zijden gaat een omgekeerde kegelvormige keel naar binnen, die in het midden zijner lengte door een schuins liggend vlechtwerk met ruitvormige openingen in tweeën afgescheiden wordt, waardoor de visschen naar binnen geleid worden. Batavia.
H. 41, dm. 42, 1. 73, basis br. 48, einden h. 28 en 29 cM.
300/1007. Als voren, doch rechthoekig, doosvormig, open gevlochten van elkaar rechthoekig kruisende bamboereepen. Aan een der smalle zijden een keel, die zakvormig naar binnen uitloopt, van bamboereepen met zeshoekige mazen. De randen met rotanvezels omvlochten. Soerabaja.
H. 19, dm. 28, 1. 39 cM.
370/1420 en 1001/86. Als voren, doch in doorsnede hartvormig*), van fijne bamboereepen vervaardigd, die bij 86 op twee plaatsen met vezelkoord zijn doorvlochten en in het midden tegen bamboelatjes zijn bevestigd. De opening aan de lange zijde. Daarvoor bij 1420 een hekwerk van 10 lange en 4 kortere verticale latten, terwijl bij 86 de opening van binnen door een aantal horizontale reepen eenigszins gesloten wordt. Bij beide achter aan het bovenvlak een halvemaanvormige houten klep, om de visschen er uit te halen. 1420: O., 86: Soerabaja.
H. 67 en 39, br. 21,5 en 28,5 cM.
6S9/r33 *)• Als voren (Soend. gawoel"), model, doch kokervormig; de koker uit een hekwerk van bamboelatten vervaardigd, aan eene zijde met een ovale plank gesloten; het andere einde door een, uit twee overlangsche helften bestaanden houten koker verlengd. Door middel van twee rotanstrikken wordt de fuik aan een boom gedragen. — In bergstroomen gebezigd. W.
L. fuik 25, dm. 6,5, 1. van den houten koker 18 cM.
370/297. Als voren, doch eenigszins fleschvormig. Aan het ondereinde een bamboe8) met twee puntige uitsteeksels, om de fuik in den grond te bevestigen. Aan een kant boven het ondereinde eene kleine opening met keel. In het dikste gedeelte van binnen een bamboehoepel ter versterking. De smalle bamboereepen, die van onderen door twee banden diagonaal vlechtwerk bijeengehouden worden, zijn op zes plaatsen met een enkele en op een plaats met een dubbele rotanvezel dwars doorvlochten.
H. 44,5, dm. 12 cM.
1) Jasper, Vlechtindustrie, pl. II, fig. boven links.— Mayer, 193, afb. — Vreede, I, 669,5. v. QtntKnjp 2: aalfuik. — Cat. Bat. Gen. n». 1198 en 1628. — Jasper, Vlechtwerk, fig. 318.
2) Krause, pl. 15, fig. 543. — Riedel, pl. VI, fig. 4.
3) Vgl. Krause, pl. 16, fig. 560, doch deze fuiken zijn van boven plat.
4) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n». 184.
5) Coolsma, 101, s. v. verkl. door „kawoeng dilijangan faragi ngala laoek," d. i. uitgeholde a»v«-palm, dienende om visch te vangen.
6) Vgl. Atlas Midden-Sumatra, pl. CXXV, fig. 4.



i68
[Vischfuiken. Keel van een vischfuik]
370/291. Vischfuik, als voren, doch tonvormig, met de trechtervormige keel tegen het geopende einde van een bamboezen cylinder, die van een zijdelingsch gat is voorzien en waarvan een scherpe punt in den bodem gestoken wordt. Het boveneinde der fuik wordt met een deksel van bamboe, die met een rotanreep aan de fuik is verbonden, gesloten. De bamboereepen komen van onderen niet samen en zijn op twee plaatsen door twee en van onderen door drie rotanvezels dwars doorvlochten. Bovendien op drie plaatsen een met rotanreepen omvlochten bamboehoepel.
L. bamboezen cylinder 18, dm. 7, 1. fuik 31, dm. 14,2 cM.
1001/84. Als voren {boeboe djoged), model, doch fleschvormig; rondgaand vlechtwerk van bamboereepen over opstaande hoepels; de bodem hol en in het midden van een gat voorzien, bevestigd aan een van onderen aangepunte houten lat, waarmede de fuik in den grond gestoken wordt. Krawang.
H. 14,5, dm. 9 cM.
1647/715. Als voren (Jav. woewoe maling1), van dunne in elkaar gedraaide reepen om breedere, uit elkaar liggende, rechthoekig gevlochten1); omgekeerd kegelvormig; in het midden van het platte bovenvlak eene ronde opening met afgeronde randen; de top met een deel van den wand is als een deksel beweegbaar en met bamboevezels vast te binden. Tegen den buitenwand het gevorkte einde van een stok, die dient, om de fuik in den grond te steken. Binnen de fuik onder de opening van het bovenvlak een tweede cylindervormige, naar onder nauwer wordende, die door een beweegbaar, meermalen doorboord stukje klapperdop onderaan wordt afgesloten. Magelan, Madioen.
H. 20, dm. boven 40 cM.
370/1399. Als voren (Jav. woewoe), doch in den vorm van een bolvormige mand. Het bovenvlak concaaf. De stok niet gevorkt en door omwinding met reepen op twee plaatsen aan de mand gebonden. De tweede opening onderaan door een deksel van opengewerkt vlechtwerk afgesloten. Soerakarta.
H. 24, dm. boven 26,3 cM.
300/1027. Als voren, doch gevlochten om paren breede reepen en in het midden ook eenige breede horizontale reepen. De top gedekt door een halven klapperdop, die door omwinding met vezels op vele plaatsen aan het gevorkte uiteinde van een ongeschilden boomtak bevestigd is. De tweede opening afgesloten door een stuk klapperdop, dat uitgehold is in den vorm van een veelspakig rad. Soerabaja.
H. 41,5, dm. 31,5, 1. stok 98,5 cM.
659/132 *). Als voren (Soend. sapo sapot), modeL/ih den vorm eener wan, aan de bovenzijde opgehouden door twee elkander kruisende latten, djangka genaamd. De wanvormige fuik, breed aan de voor- en smal aan de achterzijde, bestaat uit een hekwerk van bamboelatten door rotanvezels aaneen verbonden, van voren open, van achteren met een houten wand gesloten; aan de voorzijde belet een schuins gesteld hekje van bamboelatten het terugzwemmen der visschen; twee lange, aan het boveneinde elkander kruisende staken zijn langs de lange zijden aan de fuik verbonden. — Wordt schuins in het water geplaatst. W.
L. 44, br. van voren 18, van achteren 4,5 cM.
300/1035. Keel van een vischfuik, trechtervormig, van zeven breede, ieder in 3 deelen gespleten bamboereepen, viermaal met rotan doorvlochten en aan elkander verbonden; aan den wijden mond puntig uitloopend. Soerabaja.
H. 19, dm. 9,7 cM.
1) Vreede, s. v. v. a|*^\ (fuik) en &inZ\ (dief).
2) Lehmann, pl. I, fig. 12.
3) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n*. 184.



[Keel van een vischfuik. Vischvallen. Vischweren. Vischmanden]
169
300/1580. Keel van een vischfuik, als voren, trechtervormig, doch van smalle reepjes op eenigen afstand van elkander, door twee hoepels van bamboe, een in 't midden, de andere aan den mond, bijeengehouden.
H. 28, dm. 12,5 CM-
k. Vischvallen.
300/1008. Vischval, op een liggende kruik gelijkend; de overlangsche bamboereepen gaan alle van een bamboeknoop uit, die gesplitst is. Aan het breed uitloopende vooreinde een valdeur, die zich in een hoog vierkant raam beweegt. Van binnen een aan een snoer bevestigde steen. Soerabaja.
H. 19,5, dm. 20,5, 1. 62 cM.
370/1398. Als voren, fleschvormig, vervaardigd uit een dikke bamboe, die in vele latjes gesplitst is, welke met rondgaand vlechtwerk van bamboereepen omwonden zijn. De mond kan door een houten schijf gesloten worden, die door een goemoetoetouw verbonden is aan het ver over de fuik vooruitstekende boveneinde van een als veer dienenden bamboereep. In den bamboekoker is een houten pen gestoken en daar, waar de verdeeling begint, een bamboekokertje met een daaraan verbonden houten pen door een goemoetoe-ïowr bevestigd. Soerakarta.
L. 82,5, dm. mond 12,6 cM.
/. Vischweren (Jav. sero').
880/98 *). Heining, om rivieren ten behoeve van de vischvangst af te zetten, van .bamboelatjes vervaardigd, die met doorvlechting van rotanreepen op vijf plaatsen onderling aan elkander zijn Verbonden. Batavia.
L. 237, br. 39 cM.
659/135 '). Model van een rasterwerk (Soend. wide*), van bamboelatten, van onderen puntig, van boven recht afgesneden en door omwinding met rotanreepen op drie plaatsen aaneen verbonden; aan ieder einde bevindt zich een lange, van onderen aangepunte staak. — Dit rasterwerk dient, in een rivier aangebracht, tot af- en omsluiting, om visch te vangen.
Br. 28, h. 16 cM.
370/1383'). Toestel (bandjoet), om riviervisch te vangen, bestaande uit vier cylindervormige manden, van bamboereepen wijd uiteen gevlochten, met zeshoekige mazen en met een bamboehoepel langs den bovenrand, die door paren rotanreepen bevestigd is. Zij zijn twee aan twee gescheiden door een verticale houten plank, waarop een smallere horizontale gelegd is. Tusschen twee der manden en de plank twee wigvormig uitgeholde stukken hout. Banjoemas.
L. 43,5, br. 29,5, h. 12 cM.
m. Vischmanden.
1647/246. Vischmand (Jav. kipis*), van gevlochten ongekleurde bamboereepen; de bodem rechthoekig, de zijwanden vijfhoekig en daarboven een ovale hals7). De
1) Vreede, I, 758, s. v. nunn'm\ — Veth, IV, 558. — van Deventer, 114. — Mayer, 192, afb.
2) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 17, Ba. 2 c: sero klengkeng tlngah.
3) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n». 184.
4) Coolsma, 420, s. v. — Veth, IV, 558. — Cat. Bat. Gen. n°. 1196.
5) Cat. Kol. Tent, Amst. 1883, ie* kl. n». 39/19.
6) Vreede, I, 514, s. v. (Sum^: door de visschers met een band om het lijf of om den hals gedragen, om er de gevangene visch in te doen. — Cat. Bat, Gen. n°. 1201, 1626 en 5116.
7) Jasper, Vlechtindustrie, pl. II, rechts boven. — Mayer, 195, afb. 472, afb. — Jasper, Vlechtwerk, fig. 317.
Cat. Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX. 22



170
[Vischmanden]
vlechtwijze rechthoekig (één op, één neer), de reepen van den bodem breed, aan de randen opwaarts gebogen, dienen als schering voor de wanden, waarvan de inslag over het onderste deel en aan den hals fijn en aaneengesloten, over het middelste, schuin toeloopende deel breed en a jour is. Onder door den hals gestoken een bamboereep als hengsel. Soebah, Pikalongan. H. 32, 1. bodem 30, br. 14, dm. hals 9—16 cM.
370/1408 ') en 659/138*). Vischmanden, als voren, 1408: kïpis, 138: korang1), modellen; de bodem open gevlochten en bij 1408 door twee elkaar kruisende latjes versterkt. Het vlechtwerk aan den hals bij 1408 rondgaand, bij 138 rechthoekig. Beide met een draagband van touw, die bij 1408 door twee rotanlussen geregen is.— 1408: voor gevangen garnalen, 138: om visch te vervoeren. 1408: Batavia, 138: W.
H. 13 en 6,5, 1. bodem 11,5 en 6,5, br. 5,3 en 4, dm. hals 6X7 en 2i5 X 3,5 cM.
370/1966. Als voren, doch in het onderste gedeelte drie rijen open gevlochten door weglating van den inslag. Het onderste deel door een en de hals door twee rotanvezels, die om de scheringreepen gewonden zijn, van het midden gescheiden. Om de halsopening een bamboehoepel, die door paren rotanreepen bevestigd is. Zonder draagband, doch met een rotanlus, omwonden met rotanreepen, aan weerskanten onder aan den hals. Soerabaja.
H. 24,5, I. bodem 21, br. 7, dm. hals 10,5—11,5
1001/85. Als voren, doch alleen de bodem open gevlochten en door een dwarsreep versterkt. Over het midden en langs den hals een bamboehoepel, die met rotanreepen is bevestigd. Aan den middelsten hoepel een rotanlus, waardoor een draagband van touw is geregen. De hals door een ovaal houten deksel gesloten. Tïgal.
H. 15,5, 1. bodem 12,6, br. 8,6, dm. hals 6,4X8,1 cM.
1647/171. Als voren (Jav. kïpis), doch in den bodem hier en daar aangepunte reepen ter versterking ingestoken. De bovenrand van binnen en buiten met een bamboereep, die met grijs touw is vastgebonden. Om den bodem en ter halver hoogte eenige rondgaande, dunne omgeslingerde vezels *). Te laatstgenoemder plaatse een meermalen doorgestoken touw van inelkaar gedraaide bruine vezels. Bodja, Kendal.
H. 20, 1. bodem 19, br. 8, dm. boven 11 cM.
880/100. Mand, om visch in te bewaren; vaasvormig, rechthoekig vlechtwerk, als voren, doch op drie plaatsen rondgaand vlechtwerk van smalle dwarse rotanreepen over breedere loodrechte, die elkander aan den netachtig gewerkten bodem kruisen. De mand is van een houten deksel en van een, uit vier plankjes bestaand voetstuk voorzien. De onderkant der beide langere plankjes van den voet herhaaldelijk uitgeschulpt. Een door het voetstuk aan de zijden van/cfe mand bevestigd en door het deksel geregen koord dient als hengsel.
H. 18,5, dm. 12 X 18 cM.
1647/786. Als voren (kïpis), doch de bovenste helft versmald, gedeeltelijk met breedere inslagreepen en eindigend in een ronden hals met bamboe randhoepel, met rotan vezels vastgemaakt. De wand vertoont van ter zijde gezien een vijfhoek; langs den omtrek daarvan en dwars over de zijwanden bamboereepen ter versterking, met rotan vastgebonden en over den bodem gekruist; in den bodem nog twee diagonaal ingestoken versterkingslatten. Aan den omtrek oogen, waardoor een gedraaid draagtouw. In den hals een kegelvormige keel van aangepunte latten, eenmaal dwars met dunne vezels doorvlochten. Djapara.
H. 36, 1. bodem 26, br. 18, gr. br. mand 40, dm. hals 12 cM.
1) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10= kl. n°. 27/10.
2) Ned. St. Crt. van 7 Aug. 1889, n. 184.
3) Coolsma, 179, s. v. — Suppl. Cat. Bat. Gen. 1, p. 72, n°. 5117.
4) Lehmann, Geflechtsarten, pl. I, fig. 12.



[Vischmanden]
171
370/1968. Vischmand, als voren, doch in doorsnede ovaal, zonder hals. De bodem rechthoekig, open gevlochten en door twee latjes aan de lange zijden versterkt. De draagband is getrokken door twee oogen aan den bodem en twee onder den bamboe randhoepel. De keel bestaat uit rotanvezels, die van boven aan een bamboehoepel bevestigd zijn, en is niet doorvlochten. O.
H. 18,5, 1. bodem 13, br. 6,5, dm. bals 9 cM.
300/1578 en 1647/787. Als voren (Jav. kïpis), 787 model, doch naar boven vernauwd en met eenigszins wijder uitloopenden hals. Om het nauwste deel van den hals bij 1578 een dubbel gedraaid, snoer. Om den bovenrand van het breede deel en van den hals een bamboerandhoepel, die met touw (787) of rotanvezels (1578) vastgemaakt is. Diagonaal door den bodem versterkingslatten van bamboe. De bodem rechthoekig (787) of vierkant (1578) a jour gevlochten, de vlechtreepen vervolgens rechthoekig omgebogen en dienende als schering voor den naar boven ronden wand. De inslag één op, één neer, van smalle, doch bij 1578 aan den bodem van breede reepen. Onder den bodem bij 1578 een breede bamboereep langs den rand, die met rotanreepen bevestigd is. 787: Djapara, 1578: Java.
H. 30,5 en 14, 1. bodem 18,2 en 8, br. 17,2 en 5, dm. ronde deel 25 en 10, dm. hals 15 en 6 cM.
300/1039. Als voren, doch van onder vierkant en naar het midden versmald, daarna naar boven wijd uitloopend. Van rechthoekig bamboevlechtwerk, doch de bodem open gevlochten. Langs den rand een door omwinding met rotanvezels bevestigde bamboehoepel. — Gebruikt om visch te bewaren. Soerabaja.
H. 32, dm. voet 11,1. dm. mond 30 cM.
1647/785. Als voren (Jav. kïmboe *), doch tonvormig, van rechthoekig gevlochten, ongekleurde bamboereepen. De bodem vierkant, h jour gevlochten van paren reepen, die opwaarts gebogen als schering dienen voor de tonvormige wanden, waarin dunne aaneensluitende reépen (één op, één neer) als inslag gevlochten zijn. Op het midden twee, aan den bovenrand een bamboehoepel ter versterking, met idjoek-xoxm vastgebonden. Als deksel een houten plankje met driekant gat, aan eene zijde aan den randhoepel verbonden met een oog van touw, aan de andere met een grijs touwtje, dat om een in den randhoepel gestoken bamboestokje kan gewikkeld worden. Djapara.
H. 26, dm. 14—20 cM.
254/64 en 300/1046. Als voren, tonvormig, doch open gevlochten van verticale bamboereepen, die door een bamboehoepel in het midden, van boven en van onderen bijeengehouden worden. Een (64) of twee (1046) dezer hoepels met rotanreepen omvlochten, terwijl de andere door rotanreepen bevestigd zijn. De bodem, bij 64 ook het deksel van open bamboe vlechtwerk. Bij 1046 is de bodem door twee elkaar kruisende latten versterkt; 1046 met een rotanhengsel. Het deksel van 64 door een touw, dat aan weerskanten door een rotanoog loopt, bevestigd. 64: Soerabaja, 1047: Java.
H. 20,5 en 28, dm. 18 en 31 cM.
254/59, 370/1409 en 880/99. Als voren (Jav. kïpis), doch in den vorm van een vogel, rechthoekig vlechtwerk van smalle, horizontale over breedere, loodrechte bamboereepen, die elkander aan den open gewerkten bodem kruisen en daar door twee dwarslatjes versterkt. Aan de halsopening bij 1409 en 99 is een trechtervormige keel geplaatst, bestaande uit om een ring bevestigde rotanvezels. Bij 59 is de halsopening met paren rotanreepen versterkt. — Om visch gedurende de vangst te bewaren. 59: Soerabaja, 1409: O., 99: Java.
L. 16, 9 en 12, br. 9, 6,8 en 6,6, h. 16, 11 en 12,5 cM.
300/1038 en 370/1410*)—14113). Als voren, 1410: kïmboe (Jav.), 141*1 korang*)
1) Vreede, I, 542, s. v. : cylindervormige vischkorf, die de visschers met kruisnet op den rug gebonden hebben. — Suppl. Cat. Bat. Gen. i, p. 72, n°. 5119.
2) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, ioe kl. n°. 23/9.
3) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, io<= kl. n». 27/14. 4) Coolsma, 179, s. v.



172
[Vischmanden. Schepmanden. Visschersvaartuig]
(Soend.), doch van rondgaand ongekleurd {1038 en 1410) of blauw (1411) bamboevlechtwerk, cylindervormig, 1038 en 1410 in het midden ingesnoerd; de bovenkant met een vierhoekig gat, dat bij 1410 door een ongekleurd, bij 1411 door een rood gekleurd klapdeksel gesloten kan worden; 1038 en 1410 met een handvat van gedraaid vezeltouw. De uiteinden, waar de scheringreepen samenkomen, bij 1038 en 1410 ongekleurd, bij 1411 rood. — Voor transport van visschen gebruikt. 1038 en 1410: Batavia, 1411: Bantam.
H. 17, 17 en 16,5, dm. 9,3, 9,3 en 13,6 cM.
254/67—68. Vischmanden, als voren, doch rond, naar boven min (67) of meer (68) wijd uitloopend; open gevlochten van horizontale bamboereepen, die met elkaar kruisende reepen omslingerd zijn. Het vlechtwerk bij 67 ongekleurd, bij 68 met roode en zwarte Andreaskruisen in vierkanten, gevormd door roode en zwarte lijnen. Om den boven- en onderrand een bamboehoepel, de bovenste door paren rotanreepen bevestigd. Beide hoepels bij 67 rood gekleurd, terwijl bij 68 de bovenste rood, geel en zwart en de onderste zwart gekleurd is. Soerabaja.
H. 7,5 en 13,5, dm. van boven 10,5 en 25, van onderen 13 en 16 cM.
625/28'). Schepmandje (Jav. tanggok*), wijd uitloopend, van boven rond, de bodem vierkant, rondgaand gevlochten van smalle bamboereepen over schuins staande bamboelatjes, die elkaar aan den bodem rechthoekig kruisen. Model. KKdiri.
H. 10,5, dm. van onder 6,1, van boven 11 cM.
254/69 en 370/1412 '). Schepmanden*) (tanggok), als voren, doch schotelvormig, met convexen bodem, wijd gevlochten van bamboereepen. Langs den rand een door paren rotanreepen bevestigde bamboehoepel van binnen en van buiten en op eenigen afstand daaronder en van buiten met netvormig vlechtwerk daaraan verbonden een smal rotanstaafje. — Om langs den oever garnalen te scheppen. 69: Soerabaja, 1412: Batavia. W
H. 8 en 7,5, dm. 18 en 18,5 cM.
370/1413 *). Schepmandje, in vorm geheel overeenkomende met den vuilnisopschepper 1647/55 (zie boven pag. 141), van bamboereepen rechthoekig gevlochten met randhoepel en versterkingslatten van bamboe, die door groene en zwarte draden bevestigd zijn. Pasoeroean.
L. 18, br. 22,5, b. 14 cM.
n. Visschersvaartuigen.
370/1497'). Visschersvaartuig (Jav. prahoe pamaringan1), model op '/10 van de ware grootte, met platten bodem, de beide stevens weinig oploopend en van boven recht afgesneden. Zonder banken of mast Aan den voorsteven wordt bij wijze van boegspriet een krom hout bevestigd, plantjoh *) genaamd, aan welks einde een gat is, waarin het net (waring) wordt gestoken met een pen (tjabang% waaraan de beide bamboes (wajaQ), van het net gekoppeld zijn. — De prahoe wordt door een persoon, die in het water loopt, voortgedreven en blijft dus in de nabijheid van het zeestrand.
1) Ned. St. Crt. van 23 Nov. 1889, n». 277.
2) Vreede, I, 728, s. v. isninanitmnw een wijd gevlochten mandje, om visch te vangen.
3) Cat. Kol. Tent, Amst, 1883, io<= kl. n». 25/7.
4) Ethnogr. Atlas Midden-Sumatra, pl. CXXVI, fig. 7.
5) Cat. Kol. Tent. Amst. 1883, 10? kl. n«. 46/9'.
6) Cat. Kol, Tent. Amst. 1883, 10e kl. n». 23/15.
7) Vreede, II, 22, s. v. otï\ een van garen of vlas gemaakt sleepnet met fijne mazen, om garnalen te vangen.
8) Vreede, II, 288, s. v. ^rixmt^\
9) Coolsma, 382, s. v.



[Visschersvaartuigen]
175
dakbedekking, de bodem vlak, de zijden bol, de stevens scherppuntig, rond naar beneden afloopend. Van buiten zwart, geel, groen en rood, verder van binnen rood en groen, de bovenkant rood. Bijgevoegd 4 pagaaien met breede bladen, geel en rood gekleurd, en een niervormig roer van bruin hout. Soerabaja. H. 10,4, br. 17,5, 1. 78;s cM.
254/8Visschersvaartuig, als voren, doch de beide stevens puntig en opwaarts, iets naar binnen gebogen. De buitenzijde geel en zwart, de binnenzijde groen. Bijgevoegd: twee pagaaien en een hengel als bij n°. 254/1, zeven puntige bamboestaafjes en een model van een sleepnet, bestaande uit een vierkant stuk bamboevlechtwerk met vierkante mazen, aan iederen hoek voorzien van een rotanlusje, aan twee kanten aan rotanstaven verbonden. Aan een der kanten zijn ijzeren ringetjes bevestigd. — Gebruikt voor de vangst van kakap. Batavia.
H. 6, br. 14,5, 1. 66 cM.
360/5753. Als voren (prahoe padjalaJ), doch de bodem aan beide einden snavelvormig vooruitstekend. De stevens recht afgesneden. Van onderen wit, van boven zwart, de schansbekleeding rood en groen gekleurd. Aan het eene uiteinde een houten kajuit, het andere einde met hout bedekt, waarin een vierkante opening is gelaten. Mast met zeil van wit katoen. Bijgevoegd een werpnet (djala'), gespannen tusschen twee bamboestaven.
H. 17, br. 15,7, 1. 73 cM.
360/5753 a. Als voren, doch van onderen wit en van boven zwart gekleurd. De schansbekleeding groen gekleurd met roode randen aan de stevens. Het middengedeelte met palmbladreepen en een dak van'bamboelatten, door rotan vezels aan elkaar verbonden. De dubbele mast draait om een spil en kan neergelaten worden. Aan een bamboestaafje is een lang vezeltouw bevestigd. Zonder zeil, roer en pagaaien.
H. 10, br. 14,5, L' 46,5 cM.
1108/153 *). Als voren (Jav. djoekoeng*), doch veel grooter, met twee visschers en een natuurlijk opgezetten visch (pïlakv). De prauw van buiten zwart, van binnen wit, de recht afgesneden stevens bruin, met een gelen tusschen twee blauwe strepen. Aaneen der zijden is een witgeschilderde plank bevestigd, die in het water reikt, terwijl aan den anderen kant een net, vastgebonden aan twee staande staken, wordt uitgespreid. In een zitbank steekt een lantaarn, die zoo geplaatst is, dat het meeste licht op de witte plank terugkaatst. Aan de beide uiteinden zitten twee personen tegenover elkaar, ieder met een bruin en zwart gekleurde pagaai in de beide handen, een zonder, de ander met een blauwen hoofddoek, beiden met rood, wit en blauw gestreepte koelambi en witte broek. Zij hebben niets anders te doen dan de prauw, die door den stroom wordt medegevoerd, in de gewenschte richting te houden. Komt er nu op hun weg een visch de prauw tegen, dan wordt deze in den waan gebracht, dat de wit geschilderde en verlichte plank tot aan den bodem reikt en tracht zij dan dien hinderpaal te ontkomen door in de lucht te springen, doch zij komt in de prauw of in het tegenovergestelde net terecht7). Djoewana.
H. 15, 1. 94, br. 21 cM.
1) Int. Fisch. Ausst. Berl. p. 18, Ba. 26.
2) Matthes, Mak. Wdb. 419, s. v. djala. —- Idem, Ethnogr. Atlas der Makassaren, pl. 17, fig. 2. — de Bruyn Kops, 44—45. — Ene. v. N. I. IV, 484, kol. 1.
3) Vreede, II, 402, s.v. Krai: werpnet. — Veth, IV, 558.
4) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 19—20, n°. 40. — Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 25.
5) Vreede, II, 397, s.v. —Ene. v. N. I. IV, 481, kol. 2. — de Bruyn Kops, 116—121.
6) Vreede, II, 292, s. v. Un»tn>»\ 2: jonge kakap.
7) de Bruyn Kops (120) noemt dit soort van djoekoeng: prahoe dj aten.



176
[Visschersvaartuigen]
1108/148 «). Visschersvaartuig (Jav. prahoe majang2), als voren doch veel grooter, met puntig oploopende en naar binnen gebogen stevens. Van onderenz wart, de bovenrand groen en rood, onder de stevens een verguld bloem- en bladfiguur, van binnen groen. Met groengekleurden mast en stut, beide met rood en groen gekleurd uitsteeksel. Trapeziumvormig zeil tusschen twee rotanlatten gespannen en touw met rood, wit en blauw gekleurden wimpel. In de prauw zitten elf personen, waarvan vier met een gebatikten, een met een blauwen en de overigen met een roodbruinen hoofddoek, bijna allen met een groen geverfde pagaai in de handen. Op den bodem een zeil, een treknet met steenen zinkers en houten dobbers en een houten anker, waaraan een steen verbonden is. Aan den voorsteven staat de naam van het schip (Selamet). Djapara.
H. 40, br. 43, 1. 123 cM.
37/579- Als voren (prahoe majang), doch de stevens niet naar binnen gebogen, en ongekleurd. Met twee masten, ieder met een groot vierkanf zeil, dat tusschen twee latten geklemd is. Tien zitbanken en 19 pagaaien met afgerond uiteinde en cylindervormigen steel. De bodem met een roosterwerk van bamboelatten bedekt. Aan een der opstaande ijzeren roeipennen dicht bij den achtersteven is met een koord een houten anker bevestigd, dat aan weerskanten met een steen bezwaard is. — Dergelijke vaartuigen worden gebruikt, om in volle zee mede te visschen. De naam is afgeleid van pajang, een soort van lang treknet.
L. 70, br. 16, h. 7 cM.
37/580. Als voren (prahoe majang), doch de stevens eenigszins naar binnen gebogen. Met een mast en een vork. Aan den mast een schuin vierhoekig, aan den vork een driehoekig zeil3). Met 10 zitbanken, een groote pagaai van donkerbruin hout met vierhoekig blad en rechten steel, vier kleinere pagaaien van hetzelfde hout met bladvormig ondereinde en krukvormigen steel en een aantal spatelvormige pagaaien van geelbruin hout. De bodem niet met bamboelatten bedekt. Zonder roeipennen. Met een aantal bamboelatten, om het zeil uit te houden, een los houten roer, een houten anker, dat met twee steenen bezwaard is, een tonnetje en een roeischuitje.
L. 55, br. 15,5, h. 5,5 cM.
360/10050. Als voren (prahoe majang), doch beide stevens hoog oploopend en sterk naar binnen gebogen. Van gevernist geel hout. Met acht zitbanken. Zes pagaaien met spatelvormig blad en cylindervormig handvat. Vier van de banken in het midden door een houten plank in de lengte verbonden en daartusschen vier planken in de breedte. Aan de eene zijde zeven stroppen voor de pagaaien. Zonder zeilophouders, roeibootje en tonnetje, doch met roer en anker als n°. 37/580.
L. 68, br. 19,5, h. II cM.
37/581. Als voren (frahoe majang), doch van buiten wit gekleurd met zwarten bovenrand. Met twee stutten, om het opgerolde zeil op te leggen, de achterste met twee armen en puntig uitloopend, de middelste met één arm en aan den mast twee armen. De ruimte tusschen de banken bijna geheel met losse planken gevuld. Zes pagaaien, waarvan vier lang en twee klein zijn; een der kleine pagaaien met krukvormig, de andere met cylindervormig handvat. Met zes stroppen voor de pagaaien. Hierbij een roer, twee houten ankers, die van boven met stukken ijzer bezwaard zijn, zeven bamboes (zeiluithouders), waarvan een met een scherpe punt, een met een gevlochten bamboering, twee met bamboezen haken en twee met een dubbelen ijzeren haak aan het uiteinde, en een zeil.
L. 62, br. 20, h. 8,8 cM.
1) Cat. Tent. Poppen Batavia, p. 18, n°. 35. — Cat. Tent. Poppen den Haag, p. 25.
2) Vreede, II, 321, s.v. Um> — Ene. v. N. I. IV, 483, kol 1. — Overzicht v. d. uitkomsten enz. p. 27—31. — de Bruyn Kops, 113—116. — Knebel, 284—286. — Cat. Bat. Gen. n». 2090 en Suppl. I, p. 98, n». 5739. — Pleyte, Int. Nijverh. II, pl. n.
3) Vgl. Matthes, Ethn. Atlas der Makassaren, pl. 16.



[Visschersvaartuigen]
177
351/3'). Visschersvaartuig (Jav. prahoe majang), als voren, doch bruin gevernist, met twee vlerken en uitleggers van bamboe. De bodem convex, beide stevens scherp uitstekend en met open snijwerk versierd, aan den voorsteven een vogelkop. Met een mast, een zeil, een roer, dat met een touw aan een staak bij den achtersteven verbonden is, een houten anker, een zeiluithouder en drie pagaaien met spatelvormig blad. Zeer smal.
L. 62,5, br. 4,5, h. 5,5 cM.
300/1102. Prahoe kolek*), met scherpe kiel en sterk convexe zijden. Beide stevens naar boven gebogen, met insnijding aan den binnenkant van het boveneinde, de achtersteven naar binnen gebogen. Van buiten wit met blauwen bovenrand, waaronder een smalle roode lijn, de rand van boven geel, het dek roodgekleurd, de mast blauw en rood, de beide stutten voor het zeil rood en geel, beide met één arm. Hierbij behooren een mast met opgerold zeil en een trapeziumvormig zeil tusschen twee lichtblauw en bruin gekleurde ra's. Batavia.
L. 56,5, br. 15, h. 9 cM.
1) Cat. Modelk. v. Mar. p. 167, n°. 923.
2) de Bruyn Kops, 116. — Vreede, I, 490, s.v. <nwt<qnjitmji\— Ene. v. N. I. IV, 482, kol. 2.
Cat. Rijks-Ethn. Museum, Dl. IX.
23



AANVULLINGEN EN VERBETERINGEN.
Pag. 2 na 1216/1—2 & 4 in te voegen:
625/10'). Beeldje van eetbare aarde1), voorstelling eener bruid (Jav■.pangantinan*) in zittende houding, van onder breed en plat, het gelaat wit, het haar zwart; op het hoofd een verguld diadeem (djamang), drie vergulde schijfvormige bloemen aan stelen en witte afhangende snoeren (ontjèn-ontjïn *). Al het overige groen, de tapih rood met gele ornamenten. De handen op den schoot. Kidiri.
H. 9, br. van onderen 5 cM.
625/9. Als voren(Jav.pangantinan), doch het ondereinde hol en bolvormig. Het boyenlichaam geel met roode en zwarte vlekken ter aanduiding van eene schouderbedekking. De bolvormige benedenhelft wit met roode, groene en gele verticale strepen en zwarte verticale slanglijnen, ter aanduiding eener saroeng. Kidiri.
H. 11, dm. beneden + 6 cM.
Pag. 7, staat: 37°/i353, lees: 370/1053.
Pag. 10, noot 2, staat: Mevr. Daun, lees: Mevr. Daum.
Pag. 25, staat: 1138/377/22, lees: 1108/377/22.
Pag. 30, r. 16 v. b. staat: Kimbang, lees: Rembang.
Pag. s6, staat: 180/214, lees: 880/214.
Pag. 76, r. 9—12 moet vervallen.
Pag. 77, staat: 370/1273, lees: 370/1275.
Pag. 80, r. 6 v. b. bij 300/1323 in te voegen: Dit is een kain tritik. De uitgespaarde figuren worden verkregen door een draad langs een zekere lijn in te naaien en aan te trekken (Jasper, Verslag 4e Jaarmarkttent. Soerabaja, 1909, p. 19. — Loebèr, Textiele versieringen, p. 54—57 en pl. XVI).
Pag. 80, noot 8, staat: Vreede II, lees: Vreede, I.
Pag- Sj, staat: 370/1293, lees: 370/12930.
Pag. 8g, staat: 378/1198, lees: 370/1198.
Pag. 99, achter 101/24 in te voegen: zie plaat IX.
Pag. 123, r. 13, v. b. staat: 138/8 en „koophuis (waroengj', lees: 133/8 en „schoolgebouw". Pag. 123, r. 21, v. b. staat: Bandoengv Preanger Regentschappen, lees: Pasoeroean. Pag. 141, r. t), v. b. staat: fiesschenwand, lees: Aesschenmand. Pag. 145, staat: 1647/68 & 68 a, lees: 1647/68 & 68 b. Pag. ijj, staal: 370/1169, lees: 370/1669.
1) Ned. St. Crt. van 23 Nov. 1889, n°. 277.
2) Revue d1 Etknographie, V, p. 548.
3) Vreede, I, 21, s. v. *m&\ — Med. Ned. Zend. Gen. XVIII, 38.
4) Vreede, I, 10, s. v. n^untujians — Mayer, 370.



i86
[Naam- en zaakregister]
Vischsnoer, 159.
Vischtoestel, 160.
Vischtuig, 159, 160.
Vischval, 169.
Vischweren, 169.
Visscher (met een kruisnet), 162.
Visscher (met een steekkorf), 164.
Visscher (model van een —, met een steeknet),!61.
Visschersvaartuig, 172—177.
Vlechtwerk, 125, 126.
Vlechtwerk (modellen), 125.
Vleugellamp (staande), 137.
Vliegenkast, 133.
Voetmat, 130.
Vogelnesten (eetbare), 1.
Vogelnet, 156.
Voorhangsels, 126.
Vorderman, Dr. A. C, i.
Vork, 31.
Vorkjes (zilveren), 40.
Vorstenlanden, 73, 76, 78, 96, 104—107.
Vreede, Prof. Dr. A. C, 2—13, 15—22,24— 40, 42—47, 49—6o, 63, 65, 67—71, 73, 76—89, 91—94,96,98—100,102,104—h2, 114—116, 119—126, 128—138, 141—144, 146—148, 150—154, 156, 158—169, 171— 173, I75—I78-
Vrouw (in Batav. kleederdracht), 115.
Vrouw (uit de bergdesa Mergalangoe), 118.
Vrouw (van een gegoed Javaan, van Ckeribori), 119.
Vrouw (van een geringen man uit het dorp, van Soerakarta), 119.
Vrouw (van een geringen man uit de stad, van Soerakarta), 120.
Vrouw (van Madioen), 118.
Vrouwen (uit het volk, van Pocrworldjo [Bagllen]), 117, 120.
Vrouwenarmbanden, 54-
Vrouwenbaadje, 82.
Vrouwenkam, 113.
Vrucht, 3.
Vruchtenhak, 20.
Vruchtenmandjes, 15.
Vruchtenschaal, 15.
Vuurscherm; 134.
Vuurslag, 154-
Vuurstok, 50.
Vuurwaaier, 143—145.
Vuurzaag, 153.
Vijzel (met stamper), 31, 39.
W.
Waaier, 112.
Wafelenvorm, 36.
Wan, 7, 8.
Wandelstok, III.
Was, Mr. F., 2.
Waschmand, 142.
Waschpot, 151.
Waskaarsen (bundel), 153.
Waterbak, 30.
Wateremmer, 135-
Waterfilter, 136.
Waterketel, 32, 33.
Waterkruiken, 23—26, 31, 37, 152.
Waterpomp, 152.
Waterpotten, 26, 27.
Waterschepper, 23, 34, 39, 135.
Watervat, 37, 147.
Wldoeng (Sêmarang), I.
Werkmand, 138, 139.
Werkmandje, 138—140.
Werpnetten, 163.
Wienecke, Dr. G. J., 9, 23, 54,123,146,156. Wienecke, Mevr. Dr. G. J., 10, 23. Wilken, Prof. Dr. G. A., 1, 40, 45, 51, 57,
58, 120. Winter, C. F., 58. Wit, Aug. de, 5, 19, 134, 135. Woning (model eener Javaansche), 122. Woning (model van eene), 120—122. Wonosobo (Bagllen), 118, 129. Woonhuis (model), 122. .Wrijfsteen, 3°, 31Wrijfsteen (cylindrische), 30.
U-
IJsemmer, 22. IJstoestel, 22.
Z.
Zakdoek, 115, 118, 119. Zakdoek (zijden), 115. Zakje, 112, 143. Zeef, 6, 7.
Zeylstra, II. H., 54. Zitbankjes, 132. Zoethout, 2. Zoutbakje, 28. Zuid Celebes, ii3, 146. Zwam soort, 154.



[Register van de inlandsche namen]
187
REGISTER VAN DE INLANDSCHE NAMEN.
[Jav. = Javaansch, Soend. = Soendaneesch, Mal. = Maleisen, Skr. = Sanskrt, Bal. = Balineescli, Bat. Mal. = Bataviaasch Maleisch, Mad. - Madoereesch, Mak. = Makassaarsch, Daj. = Dajaksch, Indramaj. dial. = Indramajoesch dialect].
A.
adas (anijs), Jav., 3.
adjëng (voor), h. Jav., 123.
adjoeg-adjoeg (staande lamp), Jav., 150, 151.
adjoeg-adjoeg koepoe (vleugellamp), Jav., 137.
agël (garen of draad van de bastvezels v. d.
gëbang-palm), Jav., 60. ajak (wan), Soend., 8. ajakan (wan), Soend., 8. ajar (water), Mal., 135. akar bahar (Plexaura Antipathes), Mal., 53. alang-alang (Imperata arundinacea), Mal., 120—
125, 130.
alas-alasan (naam van een batik-patroon), Jav.,
73, 100, 102, 107. ali-ali (vingerring), Jav., 54, 55. aloe (stamper), Jav., 19.
ambèn (slaap- en rustbank), Jav., 122—125,131. anam kèpang (zigzagvormig vlechtwerk), Jav., 126. anam kèpang langkah loro (tweerichtingsmethode,
tweeslag), Jav., 125. angkëb-angkëban (klapdeur), Jav., 124. anglo (komfoor), Jav., 146, 150—152. ani-ani (rijstmesje), Jav., 59. anting-anting (oorhanger), Jav., 53. antjo (kruisnet), Jav., 162. arad (treknet), Jav., 162.
ardjunawiwaha (naam van een Jav. gedicht), Skr., 104.
arèn (Arenga saccharifera), Jav., 15, 67, 125,
159, 162, 167. arëp (voor), 1. Jav., 123.
aron (gekookte rijst, die daarna gedroogd is), Jav., 5.
aseupan (rijststoommand), Soend., 6.
atap (dakbedekking), Jav., 122.
awar-awar (Ficus septica Rumph), Jav. 45, 46.
B.
baboe (kindermeid), Mal., 116.
badan (lichaam), Jav., 91—94, 99, 100, 104—
106, 108, 120. badjoe (baadje), Mal., 82—84. badjoe hitam (zwart baadje), Mal., 82. badong (schaamplaatjè, gesp), Jav. 57, 58, 116. badong (vischfuik), Jav., 165. baki perak (zilveren presenteerblad), Mal., 40. bakjak (klomp), Jav., 109. bakoel (rijstmandje), Mal., 8. bakoel nasi tjètjètan (soort van rijstmandje),
Mal. 9.
balak bosok (maeanderpatroon; letterlijk: verrotte balk), Jav., 134.
baloh (vischdobber), Jav., 159.
bamban (soort van riet; Maranta dichotoma?), Jav., 128.
bandji (naam van een patroon), Jav., 31, 43,
71, 73, 77, 88, 91, 102. bandji kasoet (naam van een patroon), Jav. 92,
108.
bandjoet (toestel om riviervisch te vangen),
Jav; 169. bant al (hoofdkussen), Jav., 131. bantoen (schakelnet), Jav., 162. barang (goed), Mal., 142. batik (batikken), Jav., 117. bawang merah (roode knoflook), Mal., 3. bawang poetih (witte knoflook), Mal., 3.



i88
[Register van de inlandsche namen]
bëbëd (rok van mannen), Jav. 59,116—119,162.
bëdoedan (opiumpijp), Jav., 46.
bënda (Artocarpus elastica Rnwdt), Jav., 84.
bèndi (wagen), Jav., 77.
bëngkëng (viscbfuik), Jav., 166.
bëras (gepelde rijst), Mal., n.
bëroek (pot), Jav., 37.
bëroekan (hoofdring), Jav., 59.
bësar (groot), Mal., 66.
bèsèk (mandje), Jav., 40.
bèsot (strik), Jav., 156.
bëtèk (omheining), Jav., 126.
bini orang këtjil desa (vrouw van een geringen
man uit het dorp), Mal. 119. bintang loegas (schotel zonder versiersel), Jav., 38. bintang trantjangan (schotel met opengewerkten
rand), Jav. 38. biroe (lichtblauw), Jav., 71. bjak-bjakan (soort van baadje), Jav., 120. blanak (naam van een brakwater- of zeevisch, een Mugilida of harder), Jav., 173.
blëngkër (hoofdring), Jav., 59.
boboko (mand, rijstmand), Soend., 8, 140.
bodjo tiyang alit nagari (vrouw van een geringen man uit de stad), Jav., 120.
bodjog (rijstmandje), Jav., 11.
boeboe (vischfuik), Mal., 164.
boeboe djoged (vischfuik), Mal., 168.
boejoeng (pot, waterkruik), Jav., 26, 37, 138, 152.
boeloesan (soort van hoed), Jav., 65.
boeloesan lontèng (soort van hoed), Jav., 65.
boengkoel (knop), Jav., 109, 110.
boerog (harpoen), Jav., 158.
boesoeng (bloempot), Jav., 147.
boetjoe (punt), Jav., 67.
bokor (schaal, kom), Jav., 43, 148, 151.
bokor tjëmoeng (vingerbak), Jav., 148.
bool (suikerpot), Jav. dialect?, 27.
boran (rijstmandje), Jav., 11.
brondjong (vischfuik), Jav., 164.
brongsong (vruchtenmandje), Jav., 15-
C.
camara (vliegen waaier), Skr., 112.
D.
dalima (Funica Granatum L.), Jav., 107. daloeng (rijstpot), Jav., 26. * dandang (rijstpot, rijstketel, kommetje), Jav., 5, 28, 37, 39, 150. daoen (blad), Mal., 49.
daoen pandan (pandanusblad), Mal., 49.
daoen sirih (betelblad), Mal., 49.
dapoer (keuken), Jav., 124.
dara gëpak (vorm van dak), Jav., 123, 124.
dëling (bamboe), h. Jav., 123.
desa (dorp), Jav., 117, 118.
dingkoel (rijstmand), Jav., II.
djadam (steentje), Jav., 52.
djadi (schotel), Jav., 36.
djagoeng (maïs, turksche tarwe), Jav., 5.
djala (werpnet), Jav., 163, 175.
djala èdèr (werpnet), Jav., 163.
djamang (diadeem), Jav., 178.
djambal (naam van een grooten liviervisch),
Jav., 159. djamoer (zwamsoort). Jav., 154. djangka (lat), Soend., 168. djanoeran (riem), Jav., 1174 118.
djaring (treknet, schakel —), Jav., 161—163.
djaring boeroeng (vogelschakeltje), Mal., 155.
djaring edjer (treknet), Jav., 161.
djaring kedjir (schakelnet), Jav., 162.
djaring kërot (schakelnet), Jav., 163.
djaring kidang (kidangnet), Jav., 156.
djati (soort hout, Tectona grandis),'Jav., 134.
djëmbangan (bak), Jav., 151.
djènggèran (soort van hoed), Jav., 68.
djëroek poeroet (Citrus sp.), Jav. en Mal., 4.
djintën (specerij), Jav. en Soend., 4.
djobinan (naam van een batik-patroon), Jav., 93, 96, 108, 115.
djodang (bak), Jav., 21.
djoekoeng (visschersvaartuig), Jav., 175.
djoen (waterpot), Jav., 37, 147-
djoglo (vorm van dak), Jav., 124.
djoon (pot), Jav. dialect?, 27.
dodol (inlandsch gebak), Jav., 30.
doedoekoej (hoed), 1. Soend., 62.
doek (Arenga saccharifera), Jav., 125.
doekoeh (buurtschap), Jav., 1, 2.
doelang (houten bak), Jav., Mal. en Soend.,
5, 2°, *37« doeplak (koker), Jav., 44. dongdang (etensdrager), Soend., 22.
E.
èmpèr (rand, voorgalerij), Jav., 59, 120. ëngkab-ëngkaban (klapdeur), Jav., 123. èntong (rijstlepel), Jav., 4, 17. èntong kima (rijstlepel van schelp), Jav., 18. èpèk (riem), Jav., 119.



[Nummerregister]
205
Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz.
I I I
370 370 370 870 370
962 151 1019 29 1122 19 1177 69 1232 110
963 35 1021 30 1123 31 1178 68 1233 109
964 37 i°22 28 1124 31 1179 69 1234 110
965 37 1024 28 1125 ' 39 1180 68 1235 114
967 35 1025 29 1126 135 n8i 70 1240 54
968 31 1028 29 1127 135 1182 114 1242 51
969 38 1029 145 1128 21 1183 114 1243 58
970 35 1030 144 1129 2 1184 113 1244 54
971 31 1034 144 1130 19 1186 114 1245 54
972 36 1041 7 1131 19 1187 114 1246 55
973 43 io45 7 1132 21 1188 89 1247 52
974 26 1050 7 1133 21 1189 89 1248 52
975 25 1051 7 1134 21 1190 89 1249 53
976 25 1052 6 1135 '52 1191 89 1250 53
978 24 1053 7 1136 39 "92 89 1251 55
979 24 1054 7 1137 23 1193 89 1252 115
980 24 1055 6 1138 37 1194 89 1253 57
981 25 1056 6 1139 22 1195 89 1254 58
982 25 1057 16 1140 22 1196 90 1256 84
983 146 1059 10 1141 135 1197 89 1257 81
987 146 1061 12 1142 42 1198 89 1258 96
988 146 1062' 13 1143 43 1199 79 1261 79
989 I46 I063 ii II44 50 1200 78 1262 92
992 28 I068 17 II45 43 I20I IOO I263 115
993 28 1069 143 1146 143 1202 105 1265 82
994 27 1070 3 1147 16 1203 94 1267 98
995 27 I07i 3 1148 154 1204 82 1272 82
996 3° io73 3 1149 '38 1205 78 1273 90
997 26 1074 3 1150 27 1206 78 1275 77
998 27 1079 3 1153 22 1207 90 1276 112
999 27 1080 2 1155 18 1208 75 1278 84
1000 27 1082 3 1156 17 1209 98 1279 78
1001 27 1083 2 1158 31 1210 80 1280 94
1002 27 1084 3 1159 31 i2ii 102 1283 79
1003 27 1086 3 H62 64 1212 104 1284 99
1004 26 1087 3 1163 63 1213 77 1285 80
1005 26 1089 3 1164 65 1214 83 1286 109
1006 26 1091 2 1165 66 1215 78 1287 80
1007 27 1095 3 1166 63 1216 58 1288 108
1009 29 1097 2 1167 66 1219 85 1289 70
1010 29 hoi 3 1168 63 1220 85 1291 83
1012 29 1102 3 1169 65 1221 86 1293 86
1013 29 1104 3 1170 63 1225 87 1293a 85
1014 29 1106 3 1172 69 1226 87 1294 86
1015 29 1108 3 1173 68 1227 50 1295 108
1016 27 1115 3 1174 68 1228 109 1299 83
1017 30 1119 3 1175 68 1229 109 1300 82
1018 29 1121 18 1176 68 1231 110 1301 85



20Ó
[Nummerregister]
Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz.
370 370 870 402 625
1302 93 1370 147 1497 172 3 49 19 43
1306 135 1371 147 IS°4 1 4 98 21 48
1307 137 1372 147 i5°S 1 5 48 2i£ 48
1308 124 1373 147 1506 1 417 22 48
1309 131 1374 148 1507 1 1 60 23 148
1310 132 1375 148 1508 142 2 63 24 147
1312 132 1376 138 1510 141 3 64 28 172
1313 132 1377 137 1512 142 4 65 31 3°
1314 132 1378 154 1607 126 435 34 42
1315 137 1379 152 1627 153 127 65 40 37
1316 134 1383 169 1648 153 457 41 «41
1317 «33 1384 156 1669 155 .1 47 46 29
1318 133 1385 156 1949 26 46 0 47 27 i3T9 133 1386 161 1950 25 7 48 56 143
1320 132 1387 162 1951 13 8 50 91 19
1321 130 1388 162 1952 15 461 92 16
1322 134 1389 163 1953 33 18 94 97 18
1323 134 1390 163 1959 20 19 j.08 98 24
1324 133 1391 155 1961 20 20 76 1°' 148
1327 131 1392 161 1962 109 21 96 102 147
1328 132 1393 165 1963 133 22 96 «*7
1329 131 1394 165 1965 132 499 1 »55
1330 131 1396 165 1966 170 94 23
'331 134 1397 164 1968 171 95 24 ««5 8
«334 «30 1398 169 1974 142 96 24 "7 20
«335 «30 1399 168 2014 4° ««7 4° 118 8
«33° 131 1400 166 2015 4° 501 ««9 8
«337 «33 1401 163 2016 4° 6 «8 120 6
«339 142 1403 163 2017 40 508 121 7
!345 «4« 1404 163 2018 40 2 66 122 8
1346 126 1406 163 2019 40 . 4 10 I23 «3
1348 137 1407 166 2020 4° 5 24 124 x37
«349 150 1408 170 2026 47 573 I25 «44
1350 150 1409 171 3956 138 1 28 126 18
«35« 146 1410 171 39S7 ««4 570 '3« «22
1352 152 1411 171 3961 45 « '23 132 168
«353 150 1412 172 3962 45 625 «33 «67
1356 148 1413 172 3963 45 . 146 J34 «66
«357 149 1414 159 3964 2 8 144 135 l69
«358 150 1415 158 3965 128 9 «78 «37 «6o
«359 «50 1417 159 3966 129 10 178 «38 «7°
1360 153 1418 159 397o 133 11 131 741
1361 31 1419 156 380 11» «34 1 '39
1362 147 1420 167 1 10 ii* I3« 830
1363 146 1422 163 388 ii* 132 1 51
1364 146 1423 161 1 51 16 147 2 52 1366 146 1428 19 2 51 17 «7 3 52 1368 147 1495 114 18 26 4 53



[Nummerregister]
207
Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz.
880 880 88O 954 1001
5 53 34 23 109 56 12 22 32 147
9 59 36 22 110 56 988 33 I47
16 '53 37 43 Ml 56 1 47 34 147
17 84 38 41 112 56 2 47 35 28
20 46 39 41 118 153 4 45 36 28
21 46 40 -42 119 146 s 45 37 146
23 1 41 9 120 152 6 45 38 30
24 2 42 18 I2i 153 7 45 39 29
25 2 44 18 122 153 8 45 40 23
26 2 45 18 123 153 9 45 41 22
28 2 46 18 124 153 10 45 42 23
29 2 47 28 125 153 11 45 43 ,35 3° 2 48 26 127 152 12 45 44 109
32 2 49 21 128 I48 13 45 45 109
33 2 50 21 130 28 SOO 58 20
35 2 51 39 132 158 20 160 59 19
36 1 52 39 165 3° 995 60 19
37 2 53 34 166 30 1 41 61 18 44 1 54 39 169 31 2 3 62 22
46 > 55 39 213 56 1001 63 136
47 1 56 47 214 56 1 37 70 156
48 1 57 ' 46 215 56 2 34 71 156
49 2 58 46 90 0 3 34 72 161 5° 2 72 114 4 45 4 35 73 162 5' 1 73 "5 6 45 5 151 74 156 5Ia 2 74 113 7 45 6 37 75 162
52 70 75 113 913 7 37 76 161
53 69 76 114 10 52 8 151 77 163
54 69 77 70 11 52 9 35 78 163
55 70 78 7° 12 52 10 36 79 160
56 7o 80 67 13 52 11 36 81 160
57 57 82 61 14 53 12 36 82 159 847 83 60 15 57 I3 36 83 159
"9 5° 84 61 16 58 14 36 84 168
«26 52 85 64 17 57 15 35 85 170
I27 53 86 67 37 153 16 34 86 167
858 87 55 39 5° 17 35 1008
1 120 88 109 40 137 18 35 169 81
2 121 89 110 41 85 20 34 170 87 85* 9° «2 00 46 21 36 185 144
1 108 91 H2 61 44 22 151 1056
88 0 93 17 62 59 23 151 2 162
26 31 97 164 82 51 24 151 1064
27 20 98 169 83 52 25 34 1 106
28 20 99 171 84 62 27 151 2 106
29 20 100 170 85 62 29 151 3 94
30 20 101 164 86 62 30 151 4 94
31 20 108 56 89 45 31 147 .



208
[Nummerregister]
Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz.
1089 1108 | 1871 1047 1647
10 57 377/iS 43 3 «55 27 «4« 216 67
11 55 377/i6 147 4 155 33 49 2'7 11 1096 377/17 147 6 155 38 '5 218 I29
1 136 377/18 28 7 '55 39 15 226 9
1108 377/19 25 1*99 40 6 226a 9
4 58 377/20 25 3 155 42 144 228 132
7 116 377/21 25 1419 43 9 237 129
8 115 377/22 25 1 115 48 10 238 129
9 116 377/23 24 2 113 49 12 241 12
11 116 377/24 25 3 113 50 129 242 13
12 116 377/25 25 4 57 51 I29 243 12 27 118 377/26 24 5 54 52 128 244 16 34 59 377/27 25 6 54 55 »4i 246 169 73 119 377/28 29 8 154 60 14 256 11 86 164 377/29 146 17 53 61 13 257 11
88 161 1126 1474 62 138 427 16
89 162 20 10 18 23 65 145 428 140 148 176 22 5 1489 66 145 429 140
151 117 23 36 I 50 67 145 430 MO
152 117 1216 1498 68 145 43» «4°
153 175 1 2 1 41 68a 432 138 ,69 117 2 2 1565 69 145 433 140 170 117 4 2 17 "5 69a 145 434 «39
181 n7 1239 1576 70 141 438 138
182 n7 43 65 12 55 7i 4i 439 139
183 120 45 110 1598 73 41 440 14
191 118 48 110 1 79 96 144 441 140
192 n8 49 109 2 79 96a '44 443 «4
211 1,9 61 1 3 86 97 17 446 139
212 n9 63 83 1643 98 8 447 14
218 120 65 88 2 45 .100 17 448 14
219 119 67 107 3 45 102 134 452 139
220 119 68 82 1647 105 7 453 '4
235 118 69 94 2 60 108 7 456 '39
236 n8 70 93 4 60 114 '45 457 '39 376 43 343 138 6 66 115 10 458 49
377/1 28 407 88 7 61 166 13 533 '43
377/2 28 408 88 9 64 16%) 40 534 8
377/3 27 409 88 10 63 171 170 540 165
377/4 30 410 88 11 61 179 '5 541 «25
377/5 30 411 88 12 66 182 166 542 126
377/6 26 412 88 13 129 183 164 570 143
377/7 27 413 88 14 130 188 165 57i '5
377/8 30 415 48 17 40 192 142 573 60
377/9 27 1349 19 67 «93 «4 574 60
377/11 146 1 33 19" 68 «94 «25 577 «66
377/12 30 4 39 24 145 «94" «25 579 «43
377/14 42 25 144 «95 «26 715 «68
'I



[Nummerregister]
209
Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummer Bladz. Nummbr Bladz. Nummer Bladz.
1
1647 1647 164» 1676 1754
717 167 865 15 3 '57 13 7i 1 54
785 171 866 142 1676 1752 2 54
786 170 877 143 1 I04 27 157 1761
787 171 878 10 3 71 59 60 1 7i 789 15 1302 129 4 102 60 67
795 128 12 154












CAT. RIJKS ETHN. MUSEUM. DEEL IX.
PLAAT II
Fig. 8 ("»/„„)
Fig. 7 (»'ƒ,)
Phototypie Km rik & Binger, Haarlem.









PLAAT XI
Phototypie Emrik * Bingvr. Haarlem.






CAT. RIJKS ETHN. MUSEUM. DEEL IX.
PLAAT XII
Phototypio Emrik k Biuger, Haarlem.






CAT. RIJKS ETHN. MUSEUM. DEEL IX.
PLAAT XIII
7*
Phototypie Emrik k Bingcr, H*nrlem.