SfAAR
LOKKENDE VERTEN
VERZEN
van G. F. BOUMA.






5%
NAAR
LOKKENDE VERTEN
VERZEN
van G. F. BOUMA.



fe Ui 1
\° &# *y



VOORWOORD.
De medewerking van de Federatie Opsterland der I. A. M. V., die zich beschikbaar stelde voor het uitgeven van een bundeltje mijner gedichten, heb ik gaarne aanvaard. Ten eerste krijg ik hierdoor eens een beoordeeling van mijn werk; ten tweede kan ik het anti-militarisme wellicht van dienst zijn, door het opnemen van enkele gedichtjes, die hierop betrekking hebben. Ik hoop dan ook dat dit bundeltje de antimilitaristische gedachte zal helpen bevorderen. Voor enkele verzen had ik misschien — wat de waarde als gedicht aangaat — wel iets beters in de plaats kunnen nemen, doch dan had de propagandistische waarde er weer onder geleden.
G. B.



Aan hen, die met mij staren Naar de stranden, zuiver blank. Waar de Dag met gouden flank* Aan komt ruischen op de baren.
Aan hen, die vast vertrouwen Op de komst der Nieuwe Tijd; Aan de makkers in den strijd. Die een beter wereld bouwen.



Naar lokkende verten.
Zooals de moede zwerver in de nacht
zijn oogen richt naar waar in 't donker
de lichtschijn van de stad, als diamantgeflonker,
hem lokkend toeroept: „hier is de tocht volbracht,
hier is het eind en wacht u na de reis
<le zelfvoldoening, 't overwinnen;
hier is het gouden doel en kan het feest beginnen,
hier vindt gij rust en wacht u 't paradijs":
Zóó zijn wij zwervers in de levensnacht
vol goeden moed — als in het duister
een lichtschijn aan de kim ons met zijn gouden luister
weer telkens aanspoort: „vooruit, de zege lacht!"
Zóó straalt aan 'd einders *t verre zachte licht,
dat ons door 't nacht'lijk duister leidt
naar 't verre land, waar het gelui van zilv'ren klokken
de nachtverdoolde zwerver toeroept: „zie het Licht dat u zal leiden naar waar nieuwe verten lokken, waar zachte zangen zingen van een schooner tijd".
5



Daar is nog
Daar is nog het Geloof en een heilig vuur Brandt nog in vele harten! Daar is nog de onstuimige kracht en het uur Van verlossing der smarten!
Daar is nog een grootheid en een eeuwige drang Leeft nog in duizend zielen!
Daar is nog de bewustheid en het heftig verlang* Van de strijders die vielen!
Daar is nog het gedreun en het machtig gedoe Der Tijd, het rusteloos haam'ren! Daar is nog wel fierheid en een wil die niet moe Wordt van 't beuken en haam'ren!
Daar is nog het Geloof en haar stoere kracht Zal de stormen wel tarten!
Daar is nog haar geweldige gloed en geen macht Dooft dit vuur in de harten!
6



Eenmaal.
Éénmaal zal het Morgen zijn,
Eenmaal zal het Licht
'd Oorzaak zijn van groot festijn;
Éénmaal zal 't gezicht
Met blijden lach omstereld zijn!
Éénmaal wijkt de hellepijn,
Éénmaal komt de Dag,
Blank en klaar van zonneschijn;
Éénmaal schalt de lach
Uit monden, die nu droevig zijn 1
Éénmaal komt het groote feest,
Éénmaal zal de Mensch
Opstaan als een sterke geest;
Éénmaal komt de grens
En viert de Waarheid 't vreugdefeest!
Éénmaal komt het Menschenrijk,
Éénmaal trapt het Recht
't Onrecht weg in vuil en slijk;
Éénmaal rijst er hecht
Op 't oude puin het Nieuwe Rijk!
7



De zuivere Liefde.
De zuivere liefde is de onbewaakte!
't Is de vastheid van de stille ving'ren
die om ons heen de zijden draden sling'ren,
die ons binden aan de Deugd: het is 't Volmaakte I
't Geloof in haar dat is het rein-vertrouwen op de hechtheid van haar fundamenten; het is de blankheid van de strijdmomenten, toen wij op hare sterkte moesten bouwen.
Zij is de blanke leidsvrouw op de wegen
die naar Schoonheids lichte verten voeren;
zij is het licht dat ons de parelmoeren
poort der Tijd ontsluit en leidt langs donk're wegen.
Zij is de glimlach van de stille oogen, die spreekt van rust en kalme kracht en van 't vergeten van de eigen smarten
als angst en pijn verscheuren and're harten . . .
Zij is het offer aan de felbewogen
zee der Werk'lijkheid; zij is 't die stervend lacht!
8



O Dag spreidt wijd uw glanzen uit.
O Dag, spreidt wijd uw glanzen uit En wek de wereld uit de donk're sluimer; Spreidt ver uw licht en maak de grenzen ruimer, Zoodat geen duisternis der nacht ons meer omsluit 1
O Dag, o Dag,
De wereld wacht, de wereld wacht Op uw met zondoorweefde lach; De wereld wacht op uwe kracht! O Dag, o Dag.
Want waar uw gouden zonne lacht,
Daar rijst het leven op en groeit en bloeit
De Lente weer met schoone kleuren;
Daar jubelt weer de zang en stoeit
De blijde jeugd, die, dronken van uw geuren,
In uwe armen vindt des levens pracht.
O Dag, o Dag,
Het menschdom lijdt, het menschdom strijdt, En 't worstelt in d' oneindigheid Der duist're nacht. O Dag, o Dag.
Het strijdend menschdom wacht.
Het strijdend menschdom kampt en strijdt
In hope op uw Nieuwe Tijd.
Het menschdom strijdt en wacht!
O Dag, o Dag.
9



Zoek het Geloof.
Zoek het Geloof niet in de kerken,
Maar zoek het in een and're sfeer;
Sla als een adelaar wijd uit uw vlerken
En stijg naar 't zonnelicht: zoek steeds naar meer!.
Zoek het Geloof, waar hechte banden Van Liefd' en Makkerschap het paradijs Op aarde vormen, en voor uw oogen rijst De toekomst klaar uit Liefdes' offeranden.
Want Liefd' en Makkerschap die gaan vereenigd; Zij bouwen saam 't Geloof op in de mensch; 't Geloof in schooner tijd, die eenmaal onze wensch Vervullen zal: dat Liefde 't al vereenigd.
Want Liefd' en Makkerschap, zij maken harten
Tot stille offeranden daad bereid,
Zij brengen Licht en geven zekerheid,
Zij sterken ons Geloof, dat 's werelds waan durft tarten.
10



Sterke Harten.
Sterk zijn de harten die nog glans uitstralen, Als overal in duist're nacht De stormwind loeit; als velen dwalen En twijflen aan hun eigen kracht.
Sterk is het harte, dat met zelfvertrouwen Den weg betreedt bij 't eigen licht. Dat trots de nacht nog blijft aanschouwen Het doel, en daar de schreen naar richt.
Sterk is het harte dat zich durft verheffen, Als in de nacht de woeste wind Vertwijf'ling brengt; dat kalm en effen, Bij storm de richting zelf nog vindt.
Sterk zijn de harten die hun licht flambouwen Door duist're nacht en zoo een steun Voor and'ren zijn, met zwak-vertrouwen.
Sterk zijn de harten die de kracht behouên,
Om in des levens strijdgedreun
De weg bij 't eigen licht t' aanschouwen.
11



strijd is zwaar, o makker
JJe strijd is zwaar, o makker! En donker is nog de nacht Der getijden.
Nog drukt ons de duistere macht; Maar steeds zijn er harten nog wakker: De bouwers der tijden.
De strijd is zwaar, o makker! Maar toch, wij hebben nog moed Om te strijden.
Nog jaagt ons opstandige bloed; Het houdt onze harten wel wakker En jong om te strijden.
De strijd is zwaar, o makker! d' Opstandigheid is de vaan Der bevrijden.
Kom laat ons niet in twijf'ling staan! Maar laten wij moedig, o makker, Ons zeiven bevrijden!
12



De gang der veenarbeiders.
Donk're stoeten schrijden door de grauwe morgen Naar de venen, waar de dagtaak wacht; Hun moede lijven torschen nog de last der nacht. En in hun harten liggen opgehoopt de zorgen.
Somberheid waast in hun diepverionken oogen, Norsch en zwijgend is hun stil gelaat; Hun zwaargelaarsde voeten volgen loom de maat En 't rythme van hun lijven, door het werk gebogen.
Donk're stoeten schrijden naar de grauwe venen; Zwaar en somber is hun loome gang; Zwaar en moeizaam deint hun leven henen
Zwaar en somber dreunt de arbeidszang In het turfland, waar een somber weenen Wreed gesmoord wordt door het winstbelang.
13



Vrees niet!
Vrees niet, als de kluisters vallen
en de stormwind, ongebonden,
door bosschen raast: dat zijn de stonden
dat lang verkropte haat de vuist doet ballen.
Dat zijn de stormen die de zwaar beladen atmosfeer gaan zuiv'ren, die de grauwe wolkens heenvoeren, en die openvouwen het drukkend pantser van de nachtgewaden.
Het zijn de krachten die ons doen aanschouwen wat diep-verborgen ligt in harten; het is het Onrecht dat de maat der smarten doet overloopen <— ziedend, niet te hoüen.



De Triomf der Beschaving.
In Oorlog:
Door de met kruitdamp bezwangerde luchten Klinkt kanongebulder en gillen de kreten Der gekwetsten; daar steunen en zuchten De millioenen, die, in de hel gesmeten, Hun bloed gaan plengen
Op het altaar der leugen, voor het vaderland..
Op 't „veld van eer" daar zijn zij aangeland!
Daar viert de Mammon bloed'ge feesten
En baadt hij zelf in 't goud!
Daar groeit de vrucht der verslaving!
Daar wordt gebouwd
Aan de triomf der beschaving!
In Vrede:
In de fabrieken daar denderen de machines En went'len en keeren suizende wielen Met duivelsch geraas.
Daar kruipen de slaven, zij zweeten en zwoegen In rustloos gejaag, met in hunne zielen
De vrees voor een baas
Daar stroomt weer het bloed van proleten Voor 't goud van hun heer. Dat is het loon der verslaving! Dat is de eer
En de triomf der beschaving!
15



Zwijg niet!
O zwijg niet schimmen uit 't verleden! Uw manend woord klink' in der menschheids oor, Uw weegeklaag klink' op in 't grauwe heden — Nu nog de menschheid niet naar Recht en Waarheid
[hoort.
O toon de wereld uw gestalte. Uw bleek gebeent', uw grijnzend aangezicht! Uw grijs skelet dat toon' aan ons 't gehalte Van dezen tijd en 't breng' aan ons nieuw licht!
O toon aan ons uw gruwb're wonden,
Uw heldendood, uw zorgen en uw leed!
Nog eeuwenlang klink' uit uw doode monden
Een vloekzang aan 't Geweld, opdat men niet vergeet!
O zeg aan ons wie u belogen,
Wie u deed sterven voor een leus, een waan!
Wie u vertrapten en u steeds bedrogen!
O zeg aan ons wie u door 't diepst der hel deed gaan!
O zwijg niet schimmen uit 't verleden! De menschheid huiver' als uw stemme spreekt! Uw doodsch gelaat doem' op voor hen die smeden Der volk'ren wel en wee: zorg dat 't verleden spreekt!
16



De slavengeest.
Vrij naar Adama van Scheltema.
^Vie zijn het die kanonnen gieten En op commando er mee schieten? Wie zijn het die nog móórden gaan En sterven voor een helsche waan? Dat zijn de werkers en soldaten, Dat zijn de makers van granaten. Dat is het volk met slavengeest Dat d' opstand vreest!
Wie zijn het die de legers vormen Die naar des vijands loopgraaf stormen? Wie drijven 't staal in menschenborst Voor 't „heil" van 't „vaderland en vorst" Dat zijn de werkers en geknechten, Dat zijn de zwoegers zonder rechten, Dat is het volk met slavengeest Dat d' opstand vreest!
Wie zijn het die de treinen rijden, Vol van aan den dood gewijden? Wie voeren broeders naar het front Om daar te sterven als een hond? Dat zijn de mannen op de treinen, Dat zijn de werkers in de mijnen. Dat is het volk met slavengeest, Dat d' opstand vreest!
17



Wie zijn het die de oorlog dulden En de vechters brengen hulde? Wie vinden het nog altijd goed Dat wie niet wil de cel in moet? Dat zijn de moeders van soldaten, Dat zijn de mannen die nog praten, Dat is het volk met slavengeest Dat d' opstand vreest!
Wie zijn het die de oorlog staken En voor de wereldvrede waken ? Wie zijn het die niet bukken gaan Al gaat men hun iü boeien slaan? Dat zijn de welbewuste werkers, Dat zijn de mannen in de kerkers, Dat zijn de strijders, niet bevreesd Voor d' opstands geest!
18



Neemt hamer en houweel
Neemt hamer en houweel En beuk met jonge krachten De donk're poorten stuk! Onterfden eischt uw deel En wilt niet langer wachten Op uw ontroofd geluk! Neemt hamer en houweel!
Neemt hamer en houweel! En sla tot gruis de muren Van 't onrecht, dat u pijnt! Op! gij hebt smart te veel En kent geen blijde uren Dat u de zon beschijnt! Neemt hamer en houweel!
Neemt hamer en houweel! Daar is nog veel te breken Voordat gij wint van 't kwaad! Kom op en neem uw deel En laat uw hamers spreken; Wees strijder door uw daad! Neemt hamer en houweel!
19



Dat is de moeder!
Vrij naar Adama van Scheltema.
Wie zorgt voor 't kind, nog hulp'loos teer,
Dat het geen leed geschiedt?
Wie voedt het op in deugd en eer,
Dat 't louter zonlicht ziet?
Dat is de vrouw, die hèt bemint.
Dat is de moeder van het kind,
Dat is het trouwe moederhart
Dat alles tart!
Wie staat soms op in 't holst der nacht
Bij 't schreien van het kind?
Wie sust het met haar milde lach
Als het opnieuw begint?
Dat is de vrouw die altijd lacht
Al staat z' ook op in *t holst der nacht,
Dat is 't geduldig moederhart
Dat alles tart!
Wie is het die haar kind afstaat Voor beul- en moord'naars werk? Wie geeft haar jongen aan den Staat En is er dan niet sterk? Dat is de vrouw, die kind'ren mint, Dat is de moeder van het kind. Dat is het bange moederhart Dat niets meer tart!
20



Waar zijn de dooden ?
Waar zijn de dooden, reeds langal begraven? Is al wat zij waren door de aarde verteerd? Blijft niets dan meer over van velen dier braven Die de menschen steeds hebben het goede geleerd? Waar zijn de dooden, waar zijn hun gedachten, Waar is hun kunnen, waar is hunne wil? Waar zijn de strijders die hoopvol verwachtten De zegepraal in 't eind; zijn ze nu stil?
Daar zijn de dooden, ontdaan van het lichaam; Daar, waar de ideeën, door hen reeds verstaan, Voortleven in de harten van velen; hun naam Nog met eerbied genoemd wordt; nog breken ze baan! Daar zijn de dooden, daar zijn hun gedachten, Daar is hun kunnen, daar leeft hunne wil! Daar zijn de dapp'ren, daar, waar hun gedachten Uitgroeien tot daad; daar werken zij stil!
21



Wij hebben een land . . j
Satiryk.
Wij hebben een land dat de rijkdommen torscht,
In den loop der getijden vergaard;
Wij hebben hier enk'len die leven als vorst,
En weer and'ren die hebben geen haard.
Wij hebben van alles en deelen 't oprecht:
Het goud voor de meester en *t werk voor de knecht!
Wij hebben een land dat de vrijheid bemint En een leger dat alles weerstaat; Wij blijven neutraal als een oorlog begint, Want wij vinden neutraal zijn niet kwaad. Wij leven in vrijheid en houden van recht, Wij maken de winsten; een ander die vecht!
Wij hebben een land dat een eilandenrijk En een bruine bevolking regeert; Wij zonden hun mannen, aan eng'len gelijk, En die brachten daar Christus zijn leer. Wij hebben in d' Oost nu belangen genoeg En knippen couponnen; de bruine die zwoegt!
Wij hebben een land dat het Onrecht verfoeit, Waar de waarheid steeds recht wordt gedaan ; Wij kennen geen Zelfzucht; ons harte het gloeit Voor 't Gezag met „Geloof" in heur vaan. Wij leven in vroomheid en binden ons lot Zes dagen aan Mammon en Zondags aan God!
.22



In naam van God?
„Voorwaarts! met God voor 't vaderland!
Te wapen! het land is in gevaar!"
Zóó roept men als de krijg ontbrandt,
Als d' oorlog is verklaard.
Men vliegt elkander naar de strot
In naam van God.
„Voorwaarts! met God ten zegepraal! De vijand' verpletter door Zijn macht!" Zóó klinkt 't in kerk en kathedraal, Geen „vreed' op aarde" lacht. „Vermoordt uw broeder, kruisigt Hem!" Klinkt daar een stem.
„Voorwaarts! alleen Gods wil geschiedt! Moordt en brandt! en offer goed en bloed! Hoor nu hoe Godes stem gebiedt. Hoor nu Zijn stem: het moet!" Ga sterven op het „veld van eer", Gebiedt de Heer!"
O God! wat wordt gij toch belogen! Wat een kwaad wordt in Uw naam gedaan! Wat wordt het volk toch vuig bedrogen. Wat wordt Uw leer nog slecht verstaan! „Gij zult niet dooden!" was 't gebod Van U, o God!
23



Voor het „Vaderland"
k Zie soldaten afmarcheeren, Vroolijk, blij en wel te moe. Met de bloemen op geweren Gaan zij naar het slagveld toe. En hun vaders en hun moeders, En hun zusters en hun broeders Juichen hen als helden toe.
'k Zie soldaten aan het vechten; — Op 't geweer de bajonet — Strijden zij voor land en rechten, Vechten als een marionet. Dooden kind'ren en de moeders, Dooden vaders en de broeders In het land door hun bezet.
'k Zie soldaten op het slagveld; Vuil, en door het bloed besmeurd, 'k Zie ze sterven in deez' vuurhel, Stukgerukt en wreed verscheurd! Treur niet vaders, treur niet moeders, Treur niet zusters, treur niet broeders Is er bij 't vertrek getreurd ?
24



Sta op!
Sterke makkers, rooie rakkers, Op! u wacht een reuzentaak! Schudt de suffe geesten wakker, Werf er strijders voor uw zaak!
Sterke handen, breek de banden Die u knelden in 't verleen; Zweep de Opstand door de landen; Makkers op! daar moet het heen!
Sterke werkers, sloop de kerkers Waar zoo menig strijder zucht; Schaar u in de rij der werkers, Galm uw kreten door de lucht!
Stoere wrekers, toon u brekers; Vecht voor de Gerechtigheid! 't Oude sloopend, kalm en zeker Bouwend aan een nieuwen tijd!
Gij geknechten, ken uw rechten! Op ten strijd! met nieuwen moed! Ga voor uw ideeën vechten, Werp u in den strijd, met gloed!
25



Lentevrijheid.
Ongebonden bloeit het leven
In het vrije veld,
Waar de vogels luchtig zweven,
Door geen zorg gekweld;
Waar de bloemen vroolijk bloeien
En de Lente geurt,
Waar de Zuidewindjes stoeien
En het zonlicht kleurt.
Uitgebuit, bewerkt de zwoeger
Daar de stugge grond;
Hij, de zaaier en de ploeger
Kent geen blijden stond
Nu de Lentefee haar bloemen
Over velden strooit;
Niets kan hij het zijne noemen
Van wat zich ontplooit.
Werkers kom! de Lente roept u Voor een mooien strijd; Werkers kom! de Vrijheid wenkt nu Aan de Nieuwe Tijd!
26



Zie, de knoppen gaan nu zwellen
Voor het zonnelicht,
En de vogels gaan vertellen
Van een grooten plicht!
Ook voor U heeft 't nieuwe leven,
— Dat het bosch en veld
Aan de vrije mensch kan geven ■—
Zich weer aangemeld.
Avondstemming.
Een zilv'ren sluier dekt de zongeschroeide velden Nu d' avondstond in stille vrede daalt. De nachtwind suist door 't riet en hooge grassen. Die bleeke maan met zilv'ren glans bestraalt . . .
Er klinken klanken door de wijdingvolle stilte, De nachtegaal bejubelt luid deez' pracht; Een stil-genot van vrede daalt in 't harte Bij 't hooren naar de klanken van de nacht.
Gedachten drijven aan als schepen op de stroomen En zeilen aan ons geestesoog voorbij... Ons denken ziet de blankheid van de zeilen En voert 't begeeren naar een nieuw getij...
27



Fluisteringen.
Fluisteringen hoor ik in de scheem'ring Fluisteringen van de wind Ruischen aan met zachte deining: t Is als 't staam'len van een kind.
Fluisteringen hoor ik in de boomen, In het ruischen van het riet; In het bruisen van de stroomen Zingen zij hun eeuwig lied.
Fluisteringen hoor ik in mijn denken; Fluisteringen, zacht en teer, Gaan mijn ziele vreugde schenken, Doen haar deinen als een meer...
Fluisteringen zijn mijn kleine vragen; Fluisteringen, diep en zacht, Doen mij door het leven jagen: t Zijn mij sterren in den nacht.
28



Murm'lend beekje.
Een beekje stroomt met klaar geluid Door d' avondstille landen; Het loost zijn stroomend leven uit Aan verre blanke stranden.
Het zingt een zachte zang, vol vreê En 't murmelt zilv'ren beden; Het neemt de zorg der dagen mee En werpt ze in 't verleden.
Het voert de wat'ren, rein en blank, Naar onbekende stranden, En door de luchten galmt een klank Uit droomvergulde landen.
Het beekje schrijdt met kalme gang Door d' avond naar de verre zeeën ...; Ik hoor het als een ver gezang Van onbekend' armeeën...
29



Stil is de nacht.
Stil is de nacht, stil blikt het heer Van sterren op de duist're aarde neer. Waar twijfelzware droomers waken . Zacht ruischt de wind; hij voert de beê Van 't angstig hart op zijnen adem mee Naar boven, waar de sterren waken.
Stil is de nacht, stil is het leed
Van velen, die des nachts met zachte kreet
Hun smart aan sterren gaan verkonden . . .
Stil stijgt de dank in minnezang
Ten hemel op en spreekt van sterk verlang'
En van de vreugd door 't hart gevonden.
Stil is de nacht, stil blikt het heer
Van sterren op ons — kleine menschjes — neer
En hoort naar 't staam'len onzer harten.
Stil waakt bij nacht de sterrenwacht;
Hij beurt ons op en geeft met stille pracht
De kalmt' en kracht bij stille smarten.
30



Vrij.
De leeuw'rik stijgt naar 't blauwe luchtruim op
En zingt zijn lied daar lustig büj.
De zon die wekt al vroeg zijn zanglust op;
Hij zingt al vroeg zijn melodij:
Ik weet mij vrij!
In 't wijde veld ontbotten bloem en knop, De wilg pronkt reeds in zachte zij; De blijde lamm'ren dart'len in galop Door 't malsche groen der lentewei, Het is daar vrij!
De wind speelt zacht door veld en duin, Waar zoemt en gonst de nijv're bij; De zon kleurt bosch- en heigrond bruin En rustig deint de bruine hei. Het is daar vrij !
Het menschdom tobt nog in een zorgennacht
En 't zucht nog diep in slavernij i—
Het oog aanschouwt geen schoone lentepracht;
De Lent' maakt niet de menschen blij.
Zij zijn niet vrij!
31



Geheimenis.
Boven mij staan de gewelven des hemels, Met sterren getooid.
En om mij heen gaan verdoolden der aarde; Zij zoeken verstrooid Naar een bloem uit geslotene gaarde, Naar een bloempje des hemels.
Boven mij staan de geheimen des hemels, Door sterren bewaakt,
En om mij heen ruischt 't geheim van het Leven; Begeerte die haakt
Naar een ster die mij klaarheid zal geven.... Naar 't Geheim van de hemel!
32






DRUK
F». DE VISSER * ZWART
GORREDIJK