r?7



EERSTE VERZEN






FELIX RUTTEN
EERSTE VERZEN
TWEEDE DRUK.
UITGEGEVEN DOOR:
HET NEDERLANDSCHE BOEKHUIS TILBURG — AMSTERDAM — GOUDA






Voor mijne Moeder












JAARGETIJDEN, i
WINTER.






NOVEMBERAVOND.
Door de'avond davert zwaar 't geslagen brons Der klokken, luidend uitvaart over dooden: De kille stilte huivert rondom ons, Die luistrend staren op verdorde zoden.
En aldoor dalen op het domm'lend dons Der donkre weide blèren — gele en roode — Die even bevend ritslen door 't gegons Dier klokken, jammerklagend om wie vloden!
En treurgedenken heft met mat geklag
Om meelij smeekende oogen, tranenloom —
Of vrederust de klacht niet stillen zal?
En zwijgend zwijmt de bleeke schemerdag, En aldoor daalt in donkren avonddoom Nauw ritslend dorre doode bladerval
11



REGEN-NACHT.
Stilsuizelende lamp in zachtVerwarmde winteravond-kamer. Verlangenloos, al aangenamer
Naar 't loopt te stormen door den nacht
Daar droomend liggen, naar 't geplas Des regens steeds op straat te luistren
En weeëkreunend vensterglas, Waar spoken ver langs henenduistren,
Naar 't luien van een klok, die laat Haar klank de stormen óver stroomen.
Stil naast je zit met lach-gelaat Een sprookje fluisterzacht te droomen....
12



VOOR ST. CECILIA.
Ik heb u altijd heel teer liefgehad; Uw leliekleed met rozenbloed bespat, En zeven sterren om uw hoofd gereid, Uw palmtak met laurieren saamgevlijd; En om uw blonde beeltnis bloesemblank Een wolk van Englenkopjes, en een klank Van zoete kinderstemme' en wiekgerucht, Als lentegeur rondom door blauwe lucht.
Alnaar ik staar in vrome mijmering, Straalt klaarder om u heen de lichte kring, Die de allerschoonste Schoonheid om u spreidt, Met de aureool der reinste heiligheid, Die in een gouden stralenkleed u hult, En om u heel de lucht met goud vervult; En aldoor groeit de luister om uw haar, Alnaar ik op uw heilig wezen staar. —
Gelijk een bontbeschilderd vensterglas, Dat, toen de morgen pas geboren was, Slechts halfontwaakte beeldenvormen flauw Vertoonde, en zwakken schijn van rood en blauw;
13



Maar toen de zon steeg bloeide er onverwacht Een kleuren-mozaiek op uit den nacht: En aldoor groeit zijn lichte kleurendag Bij 't inn'ger stralen van den zonnelach. —
Cecilia, naam zoo melodisch-schoon 1
Wat klinkt er in dat woord al wondre toon,
Die strijkt zoo streelend langs mijn stille ziel,
Of heel een hemel van muziek er viel,
Bij 't spreken van dien hemelzoeten naam ...
Cecilia! — wat lauwe lelie-aêm
En rozenluwte en wondre weeldenwel
Van warmen lentegeur vervult mijn cel?
Een meiewei in witte bloesempracht:
Veel blanke boomen strooien bloesems zacht,
En buigen de armen rank vol hermelijn,
Tot zilvren zegeboog en baldekijn,
Waar statig schrijdt, in slepend witte wS,
Mijn blanke Heilige Cecilia,
Die 't kuisch symbool der meiepracht bemint...
En door de boomen waait de lentewind.
En door de boomen waait een wijd gerucht Een witte, wijdgevleugelde Englenvlucht, Die volgt met zwevend-zoeten hemelzang Van stemmen en muziek, haar stillen gang. Zij streelen gouden snaren waar zij gaat, Zij dragen vroom den rand van haar gewaad,
14



Zij strooien blanke lelies voor haar voet, En leiden haar den Bruigom te gemoet.
Reeds zonk de zon in purperrood verschiet. Nog altijd komt de Bruidegom maar niet. Zij staart — een tuil van lelies in de hand — Verlangend naar den verren avondbrand, Die langs haar blanke hoofd en handen glijdt En 't blanke kleed met rozen-glorie wijdt En 't blank gebloemte tint met rozengloed, Als ware 't Christi stille liefdegroet.
Zij wendt zich: voor haar knielt Valeriaan En schouwt haar zwijgend in verrukking aan, Zoo zoet bedwelmd van haar devoot gepeis Als trad ze uit een onzichtbaar Paradijs. In de avondglorie, waaiend achter haar, Ziet hij, met breedontploken wiekenpaar, Een Engel staan in stralend gouden glans, Die beiden reikt der rozen martelkrans.
Wanneer zij de oogen sluit in kuischen droom En de avondnevel om haar heen nog loom Is, van de weelde harer schoone stem — Eén eindelooze liefdehymne aan Hem — Schaart de Englenstoet zich in aanbidding stom En fluisterstil — een heiige wacht — rondom
15



En staart op haar gelaat, zoo kalm-sereen •
Door 't stille zwijgen snikt een zacht geween.
Maar toen zij opstond uit den levensnacht En Christus in des dagens lichte pracht Haar wenkte: „Kom mijn blanke leliebruid" Toen klonk rondom één hosianna luid; En wijl zij door des lijdens vlammen toog En ongedeerd door smaad en schande vloog, Tot zij den Bruidegom aan 't harte lag, Viel over haar Gods volle gloriedag.
Nu schrijdt zij de gepalmde Maagden voor En leidt den hoogtijzang van 't Englenkoor ; De sterrenwereld wentelt naar de maat, Die ze op haar jubelende citer slaat. Er wuiven leelje' en palmen waar zij schrijdt, En rozen liggen voor haar voet gespreid, Wijl God, geroerd door haar mystieke luit, Haar 't voorhoofd kust, en teer in de armen sluit.
O, mijn Cecilia, mijn Heilge-zoet, Die zooveel schoons me in 't harte bloeien doet, Té wonderlijk van toon, té teer van tint, Dat ik er ware woorden ooit voor vind, Leer mij der Englen zoete hemelwijs, Dat ik uw reine pracht eens waardig prijs, Die 'k schouwen mocht in vrome mijmerij... Cecilia, mijn Heiige, bid voor mij.
16



DECEMBER.
Keert de aarde nu tot kinderreinheid weer? Zij ligt zoo blank in zachte sneeuw gehuld Door 't bleeke licht der gele zon verguld Als lag zij biddend in berusting neer.
Zoo slaapt ze en sluimert voort in stil geduld, En rustig-passieloos werd land en meer, Wijl vrede er nederwuift op donzen veer En blanke droom haar koele rust vervult.
De dennen sneeuwbekuifd in 't boschbegin Staren, alléén nog groen, mij vragend aan, Of nog geen lied klinkt van de torentin...
Straks ziet gij hen met hemelpracht belaên En duizend lichtjes, feestlijk, bloeiend in De apotheose van den Kerstnacht staan.
17
2



AAN DE ONBEVLEKT-ONTVANGENE.
Op 8 Dec. 1904.
Dat — Schoone — ik schoon U beelden kon
Als 'k schouwde omhuld U met de zon,
De maan zich krommend voor uw voet;
Rondom, verbleekt der sterren gloed....
Dat 'k mocht in milde taalmuziek
Opklepp'ren met der Kerk lyriek
En zeggen — Zoete — in zaalgen zang,
Hoezeer 'k te lieven U verlang;
Of stijgen mocht met de' englendrom
Ten jubellichten hemeldom,
Uw schoon te zien in schitterlicht
Van aangezicht tot aangezicht!...
De blanke wolken óver vaart
— Den wierookgeur der biddende aard —
18



In purpergloed en rozengloor
Der Martlaars palmenzwaaiend koor,
En Vaadren- en Apostelschaar
En Maagden, lelies blank in 't haar.
En aller heemlen heerlijkheid
Der vleuglende Englen heir omreit,
Dat negenvoudig zich ten krans
En aureool breedt in dén glans,
Der zonn'ge stralenkern ontvloeid,
Waar Sions Lelie blinkt en bloeit:
In blanke bladen opgegaan,
Met 's Heeren zegepracht belaên,
Godsliefde-omluisterd en bedauwd,
Van duivenwieken blank beschaüwd....
Der kelke zilver, licht-verguld,
Van zoetheên boordevol vervuld,
Beurt schoon Zij 't hoofd, wel weeldezwaar
Van geurschats, in Gods glorie klaar....
Er juicht een lied van alom heen
Tot Haar, de zegevierende; — één
Aanroepend handgebaar van al
't Geschaapne tot Haar overal
Stijgt, stijgt!... en 't schalt Haar tegen: „Prijs
U, lof, die 't nieuwe Paradijs
Ontsloot met 's Levens Vrucht — en wekt
Den eeuwgen Daagraad! Onbevlekt,
19



Aleeuwig maagd genadenrijk, Gods Bruid en Moeder eeuwiglijk!"
O Gij, die Moeder me en Vorstin Zijt, wetend, hoe 'k zooveel bemin U, daar Ge onzeglijk goed en schoon Zijt, zoete Moeder van Gods Zoon! Vergeefs, Maria, dat 'k een lied U zoeke... 'k vind mijl):woorden niet; Onmachtig sla 'k uw schoonheid ga En zeg 't de duizend, duizend na: Gods Moeder, lieve Moeder mijn, ; Gezegende, eeuwig maagdlijk-rein, Ave Maria, ave Maria!
20



KERSTNACHT.
I.
Pluim, winternacht, uw sneeuwen wieken uit En schud uw zilverwitte lokkenvracht En laat uw blanke vlokken dalen zacht, Haar wade wevend over veld en kruid,
Aandonzend tot fluweelge veerenvacht, Opwolkend-wit en week, tot geen geluid Meer uit mijn spoedbezwaarde stappen spruit Die 't zwijgen storen van dees schoonen nacht. —
Gaat zacht, heel zachtjes, fluisterbiddend voort: Nog sluimert stil de blonde Christusknaap; Zacht dragen smetlooze englen Hem tot ons. —
Spreid, blanke winter, alom 't domm'lend dons.: Dat wij niet wekken 't Wicht in zoeten slaap, Waar 't droomend hemelzang nog ruischen hoort
21



II.
De winter vlokte op heuvel en gehucht Zijn witte weelde neer van sneeuwgevedert — Bleek schemerlicht heeft donkren nacht verteederd: Een zweem van manemist zweeft langs de lucht.
Mysterienacht vol wuivend wiekgerucht, Waarin Gods Zoon zich heeft tot mensen vernederd, Zijn liefde en vreê, zich zeiven gevend!... Sedert Hangt gij vol geuren van mystiek genucht.
Dank, dat gij de aarde kleedt in bruidenpracht Van bloesemwit en maagdlijk hermelijn: Dat toch Emmanuel te middernacht — Uw vorst vergetend en zijn kille pijn — Ontwakend ons gelukkig tegenlacht, Rondomme ziende de aard zoo blank en rein!
22



WINTEROCHTEND.
De hooge luchten vochtig-blauw,
De stille verte, wazig-grauw,
En 't leege weiveld, nat van dauw,
Ligt stil te wachten; Wijl uit der neevlen schemerdiep Waarin verborgen alles sliep De morgenklok tot opstaan riep
En blij betrachten.
En zilverblinkend opwaarts ging De zonne uit tragen nevelkring, En schittert in de schittering
Der natte daken: — Maar lustloos ligt het land er loom, Wat schitterschijn er over koom', En kan maar uit den winterdroom
Niet meer ontwaken.
23



SCHOONE OOGEN.
Een lief gelaat en lichtende oogen, Een lach, een woordje half verstaan; En zie mijn hart weer opengaan!
Aan 's levens bogen, lichtende oogen, Zag 'k u als morgensterren aan.
Mijn ziel is juichend opgevlogen Bij 't luwen van de lentelucht Opjubelend in steile vlucht
Naar 't licht dier hooge sterrenoogen, Naar liefde, waar mijn ziel om zucht.
Weer opgetogen — weer bedrogen!...
Ik ben in zangen uitgegaan:
Ik zag den nacht voor d' ochtend aan. O lief gelaat, o lichtende oogen,
Was alles, alles dan een waan? —
24



BURCHTBOUW.
Gelijk een steenen burchtbouw star en stug Met steile torens over 't land te staren Staat, eenzaam, hoog op ruigen heuvelrug, Kalm onbevreesd voor vijand noch gevaren,
In zwijgen afgezonderd; zelden waren Er menschen om, zelden valt de ophaalbrug Zoo staat mijn ziel in eenzaamheid terugGetreden ver van drukke menschenscharen.
Maar komt bij wijle in vroolijk feestgewaad Een blijde droom of een gedachte schoon: Wijd voor dien gast de slotpoort openslaat
En op de tinne mijner sombre woon
Barst plots de hoorn in klanken uit en slaat
De lucht melodisch van zijn jubeltoon.
25



KLOK.
Mijn droeve ziel is als een klokke zwaar, In trotschen toren eenzaam, hoog gehangen En zwijgend, of 't goor-grauwe donker haar Beangstte en 't wilde windgehuil deed bangen.
Zoo hangt ze log van loomen slaap bevangen,
Of 't statig stemmeluiden, kloek en klaar,
In 't diep van zwarten schoot gestorven waar' •
Maar neen 1 zij sluimren slechts, haar zecezancrpn
Straks golft het uit, haar volgezwollen lied
— Een blanke bergstroom juichende geluiden —
Als de ochtend daagt in rozerood verschiet.
Kom 's levens blijden opgang mij beduiden, O morgen, bloemgekroond, toef langer niet; En vreugde zal mijn klok weer wakker luiden.
26



IN DEN VOORDAG.
'k Ben in den voordag uit mijn slaap gewekt,
En hoorde 't luien van de zware klokken
Thuis; 'k zag ons stadje — en al de menschen trokken
Ter kerke — 't luidde al voort, zwaar, langgerekt. —
Ik kende ze allen. — Wijl in dichte vlokken De sneeuw zeeg... Zie daar over 't zwartgeplekt Besneeuwde plein die ook ter kerke trekt, Mijn Moeder. — Ijlings wèg 't gordijn getrokken:
De sneeuw lag dicht en viel aldoor, en viel... Terwijl ik bad, luidden de klokken voort: 't Was me of 'k U bidden hoorde, vrome Ziel.
Gij bidt voor mij in 't verre, vredige oord Ik weet en voel het vaak als ik hier kniel En mijn gebed zoo heerlijk wordt verhoord.
27



SCHOOLGANGERTJE.
Schoolgangertje met je krulletjes blond,
Klein meisje van zeven jaar, — Wat kijken je kijkertjes zoekend rond
Of je mij aan mijn raam niet ontwaar'.
Klein heksje, 'k heb schoon me verbergen!... je vindt
Me wel achter 't gordijn waar ik sta. En ik lach wijl jij lacht, — en dan loop je gezwind:
En zwijgend tuur ik je na. —
Een glans is gekomen mijn kamer in 't rond Of de zonne er voorbij was gegaan. —
Schoolgangertje, met je krulletjes blond, Dat heeft mij jou glimlach gedaan.
28



BIJ T KRUIS AAN DEN VELDWEG OP GOEDE-VRIJDAG. I.
In 't veld waar kruislings zich de wegen snijden Staat stil in wijdstomme eenzaamheid Gods Zoon, Aan 't heilloos hout gehecht van haat en hoon, Zijn Godlijk leed met liefde-lust te lijden.
Zijn blik doordringt de schaüw der doornenkroon En zweeft het leege land langs te alle zijden, Zoekend wie tot Hem kome in medelijden, Wie Hem met liefde in 't doodsuur dank-eer toon....
Luid schreeuwt de wind; de wolken loopen voort, Waartusschen soms der zonne spotlach glijdt — Geen pelgrim daagt aan 't end der verre strate....
De sombre hemel hoort, gesloten, 't woord Van 'tfelste wee, geweend in bangsten strijd: „Mijn God, waarom hebt Gij Mij óók verlaten?"
29



II.
Met 't roode zonnebloed bespat, daalt koel En somber de avond, ademloos en bang In angst'ge stilte.... zonder klokkenzang — Vreeswekkend als een stervensvoorgevoel.
In 't westen vonkt het late licht niet lang; In duister, als een bodemlooze poel
Van wee, zinkt land en kruis
Bereikt is 't doel: Gods strijd volstreden! — Koelte strookt de wang
Des stervende in den nacht: de in leed vergane,
De uit liefde neergekoomne, uit mededoogen
Mensch om den mensch, - om 'idoor den mensen misdane
Verworpen, straks miskend met smaad en logen. Den nacht-door weenen warme wonden tranen Van bloed, — en mede weenen hemeloogen.
30



BIECHT.
Daar lag een man van damp des doods omdonkerd, Verloren in vertwijfelende ellende: „Hoe durf ik treden, waar uw liefde flonkert, Dat 'k niet de steenen van dees tempel schende?"
Hij schreide snikkend toen hij 't al bekende
Den Heere, in ootmoed en berouw; toen klonk er
Het zeegnend priesterwoord en plots'ling blonk er
In 't donker hart dat licht noch lust meer kende,
De volle zon; — en vrede keerde er weer: De mist trok op; daarboven rezen rank De tempelbogen als een vroom gebed,
Waar 't licht door inviel, rood, geel, violet, Als strooiden Engelen met zacht gezang Er hemelbloemen op den boetling neer.
31



COMMUNIE.
Jam enim hiems transit Cant. H, II.
„Mijn Welbeminde, o eindlijk dan gevonden! De winter is gevloön, de lente is daar!" En rozen bloeiden waar Zijn voeten stonden En rozenglans omblonk Zijn wezen klaar.
Veel rozenglorie bloeide door Zijn haar En rozengeur verspreidden al Zijn wonden; Mijn hoofd van rozenwijn en weelde zwaar Lag aan Zijn Hart in liefde en lust verslonden.
Wij zweefden op, omwaaid van englenwieken, Omwuifd van Maagden dragend gouden lampen, Bedwelmd van hemelgeur en harpezangen;
En hooger rees ik dan mijn hoog verlangen En zag de wereld in mijn licht verdampen En zag der eeuwge schoonheid morgenkrieken.
32



MISSA CANTATA.
Aan Prof. H. Nillesen te Rolduc na de uitvoering
zijner „MlSSA in hon. ven. AlLBERTl".
I. Kyrie.
Vader, — ik weet me ontaard en slecht en schuldig, Meer dan der booste één uit uw moordrenschaar, Op Golgotha slechts ééns uw moordenaar; Maar ik, hoe vaak door zonden menigvuldig!
En aldoor bleeft Gij godlijk-goed, geduldig, En sloegt mij niet, dat 'k gansch verloren waar, Maar wachttet steeds, en duldt nu dat ik staar Op U, en knielend Uw al-liefde huldig....
Laat me in Uw huis de laatste wezen, Heere, Neem me als Uw minsten dienaar op. Van nu Zal ik in trouwe en liefde U weten te eeren
Gij zijt mijn Vader! Kunt Ge stug en ruw Me als balling troosteloos van U doen keeren? O God, Gij weet.... ik kan niet zonder U!
33
3



II. Gloria.
Zingt gij niet, zaalge koren, Gloria Om wie, verloren, eindlijk werd gevonden! — Laat hem met hosianna's luid verkonden Gods goedheid en barmhartige genS....
Mij, Smartenkoning, die U smartte, sla Me in 't laffe lijf, och, duizend diepe wonden, Dat 'k U met duizend roode liefde-monden Lofprijze en danke, alwaar ik ga en sta....
Maar luider galmt het lied der vreugde voort
Met citerspel en schallende cimbalen!
Ter feestvreugd open staat de gouden poort,
Waar 'k zegenvol mijn Heiland neer zie dalen. Zijn ring van liefde is mijn! Met hemelsch woord Roept Hij mijn ziel als Bruid ten gloriemale.
34



III. Credo.
Gij zijt de Weg, de Waarheid en het Leven. Gij zijt de God op wien mijn ziel vertrouwt, Schoon U noch geest bevat, noch zin aanschouwt; U heb 'k mijn hart, en 't U alleen gegeven.
Uw Bloed wiesch rein de roodscharlaken fout, Toen, Allerhoogste, U Golgotha zag sneven. Het volk, dat Gij zoo hoog hebt opgeheven, Belijdt Uw naam en looft U duizendvoud.
Laat mij dan zingend gaan ter offerande
Van spijs en drank, waarin Ge Uw glorie dooft,
En drenk mij met Uw zegenrijke handen.
Mijn ziel is arm, van schat en schuts beroofd: Gij geeft me Uw Vleesch en Bloed ten onderpande Der zaligheid, waarin mijn ziel gelooft.
35



IV. Sanctus.
Het zilvren Sanctus vleugelt om 't altaar En sneeuwt er neer in hemelblanke klanken. Zoetrokig wolkt de wierook wonderbaar Zijn vrome aromen op, de zilverblanke
Dan stijgt weer 't zangrig zweven heilig-klaar En wit fluweelig op tot statig-slanke Stralende bloemen — geur en zang — die ranken Hun rhythmen rijk om kruis en kandelaar....
Door 't stergeschitter van den kaarsenglans,
Die aureolen cirkelt onbewogen
Om 't zonnepunt der gouden remonstrans,
Zijn vleugelwaaiende Englen neergevlogen, Om de autaarschrijn gereid in blanken krans, Eén God met óns aanbiddend, diep gebogen....
36



V. Benedictus.
Kristallen schelgetinkel relt door 't zwijgen,
Weemlend in geur omhoog, als duiven rein,
En statig stuwt een zilvren lichtfontein
— De schoonste psalm — zijn lof op, in de twijgen
Van 't rondend wulfsel, dat met blanken schijn Mystiek-verheerlijkt, hooger schijnt te stijgen, Waar blank omdonsde Cherubkopjes neigen, Lachend van 't blauwe sterrenbaldekijn.
Heel 't heiligdom is, als mijn ziel nu, één Volzalige verrukking — één blank dicht Van witte liefde en zoete heimlijkheên —
En als 't verheerlijkt tabernakel, zwicht Mijn ziel in hemelwolkende gebeên, Bedwelmd van zaalgen zang en godlijk licht.
37



VI. Aonus Dei.
Het gouden vat, waar God schuilt onder brood, Schiet glorieluister om zich allerwegen En straalt mij uit den wierook glanzend tegen Gelijk de zonne in neevlen, reuzengroot,
AI grooter voor mijn staren opgestegen, Tot alles in zijn gouden gloed vervloot.... Dan rijst stil uit de lichtkolk, goud en rood, Christus, de handen uitgespreid ten zegen,
En statig stijgt Hij als ter hemelvaart
Genadestralend over al de vromen,
Die biddend liggen voor Hem neer ter aard....
— 't Visioen verwolkt in blanke wierookstroomen.. O Koning, dat mijn hart Uw vreê bewaart, Tot eens Uw rijk van glorie mij toekomel
38



SINT JOZEF. (19 Maart).
Sint Jozef met zijn leliestaf Weert al de zwarte wolken af En scheurt hun zwarte sprei vanéén En slaat ze stuk en drijft ze heen. Hij veegt den blauwen hemel klaar, Terwijl de wolken hier en daar Als sneeuw versmelten, stijgt de zon Die zóó lang niet meer lachen kon; En wijl haar zachte weelde warm De winterhoornen, bedelarm, De koude leden lijze streelt En lievend hun ellende heelt, Komt met zijn bloeiverblijden staf Sint Jozef van den hemel af En wandelt door den dorren gaard Der immer meer ontwakende aard. En waar hij stille woorden zegt Staan primel en viooltje recht; Sneeuwklokjes benglen blank van hoofd Alom: „Sint Jozef zij geloofd 1"
39






II
LENTE.






HEIMWEE.
Wijd weggedoft in nevelluchten-blauwt' Liggen de hoogte' op tegen wolkenwand En trekken mede omhooge, grauwbedauwd 't Verlangensvol gezwollen lenteland.
Koel blinkt in 't diep, waar dorpje in droomen duikt,
De ijlzieke stroom en heimweevol van veer
Luien er klokken, waar een vogel tjuikt — En 'troept mij innig al naar verre weer.
43



TEER-ROZIGE AVOND.
Teer-rozige avond
Droomezingt buiten En mijmerkijkt
Door goudene ruiten. Om 't vredig huis
Luwt stilte-devotie, Wijl 't zacht geruisch
Der verlangens-emotie Van Grieg's muziek
„Tot de Lente" steigert Wier zachte blik
Al nog weifelt, en weigert Warm over ons
Droeve hoofd te schijnen... Een breed akkoord
En de klanken deinen Droomende weg
Naar het wazig buiten, — Wijl de illusie, de goudene, Sterft van de ruiten.
44



BUITEN.
„Dichter und Bauer".
De landman loopt, met groot gezwaai
Van armen en van zeisen, Zijn veld af door de zonnelaai, Om 't koren uit den bodem taai
Met kunst en kracht omhoog te hijschen.
En zingend gaat een dichter zacht
Er langs bij 't avondvallen; En morgen eer de zon nog lacht, Ligt veld aan veld vol bonte pracht
Van bloemen, honderdduizendtallen.
45



VROEGE VLINDEREN.
Komt, droomen uit zoet-lauwe landen, Komt, fladderende bloemelijn,
Gaat zitten op mijn stille handen En zegt me, waar uw zustren zijn.
Dra zullen ze allen wederkomen, Geheel haar bloesemende heer, —
Getrouwer dan mijn lentedroomen.... Die keeren nimmer weer!
46



ANIMA CASTA.
De reine in 't stille heiligdom verscholen De stralen d-staatge lelies zilverblank, In wierook bloeiend en gewijden klank,
Zijn mij symbolen. Zij weten van der wereld passie niet En stralen schoon in stadig-stillen vrede Op 't hoogaltaar, als stijgende gebeden:
Symbolen van mijn lied.
Bewaar mijn ziel, Heer, zuiver en serene Waar 't U te wonen welgevallig is Met Uwer Liefde zoet geheimenis,
En anders geene. En tusschen wierook zal en zoeten klank In heiligstille heimlijkheid verborgen, Een kuische lente er bloeien tot üw morgen
Leliën en liedren zilverblank.
47



HOOGE LIEFDE.
Der menschen lage driften zijn Als 'n donkre stad in de avondstond, Wanneer de gouden zonneschijn Verzwond.
Maar 't marmerblanke tempelfront Houdt fier zijn witheid hooggericht En schittert heel den avondstond In 't licht.
Zoo staat mijn liefde slank en schoon Met gloriestralend aangezicht Hoog boven passie's donkre woon In 't licht.
48



PRIESTERWIJDING.
Voor A. B.
O hoe mijn ziel vol heilgen jubel is
Om u, die 't Goddelijk Geheimenis
Van Brood en Wijn — onbloedig Offeraar —
Voltrekken gaat op Christus' hoogaltaar 1 —
Ik zie, hoe gij in 't vlekloos maagdenkleed,
Den roze-omrankten offerberg betreedt;
Ik zie, hoe ge in de doorne uw voeten zet
En zwijgend vouwt de handen in gebed;
Ik zie, hoe op uw blanke leliewa
De bloed'ge luister ligt van Golgotha,
Maar ook de glorie, die van Gods hoofd licht,
Zie 'k aureolen om uw aangezicht 1
O hoe vol vreugden-jubel is mijn ziel, Om 't hooge heil, dat u te beurte viel...
49
4



Terwijl gij voortschrijdt door de heiige hal,
Daalt over u de klare hemelval
Van 't jubileerend Serafijnen-koor,
En vult den tempel met mystieken gloor,
Met Paradijs-aroom en Paasch-muziek:
Cecilia stralend in hun midden zie 'k...')
Hier zinkt en zwijgt alle aardsche melodij. Laat dat ik kniele;... o Priester, bid voor mij.
') De Nieuwgewijde was musicus.
50



TER HERINNERING AAN JAAP WOLF. (te Rolduc gestorven.)
Nu smukt met roze en lelies, maagdlijk-blanke, En immergroen zijn droeve doodenkluis En laat met bloeiend vroom vertrouwen 't kruis Zijns doods me, en met gebeên devoot omranken.
Groeide in Gods heining hij niet schoon en slank en Van elk bemind, voor alles vroom en kuisch? Klaarde niet licht de luister van Gods Huis Bij zijner zuivre stemme zilverklanken?
't Klonk tot den hemel op — en als bij 't klaren Het leeuwrikslied met d' eersten vleugelslag Ten hooge streeft, — zoo is hij opgevaren
Van de aarde, waar hij 's levens morgenlach Genieten mocht en jonge vreugde garen, En niet des avonds droeve donker zag.
51



VOOR W.
I.
Wij stegen langs den wenteltrap ten toren;
In 't duister tastten de uitgestoken handen
Die voelden killen steen van klamme wanden,
Waar 't stormde als vluchtig licht kwam binnenboren.
't Beneden ging in duisternis verloren En 't somber boven had noch lijn noch randen; Geen dagen in den torennacht nog brandde... Uw voetstap trof van hooger steeds mijn ooren.
Toen stondt gij stil. — Licht schoot mij tegemoet En stad en groen veld lachtten schoon mij aan, In 't licht gezonken zwijgend aan mijn voet.
Zoo volg ik u op donkre wentelbaan
Van zelfvolmaking, — en 't zal schoon en zoet
Zijn, laag te zien en hoog in 't licht te staan.
52



II.
Ik stond bij uw vertrek en zag den trein Lang na, die aan mijn hart u kwam ontrooven; Ik zag... en kon mijn oogen niet gelooven En dacht: straks zoudt gij weergekomen zijn.
Ik zie uw raam als vroeger opgeschoven,
Uw blijde bloemen in het raamkozijn ...
Ik weet: nooit lacht gij me onder 't wit gordijn
Weer toe; — en toch zie 'k altijd weer naar boven.
Soms blijf ik staan en wacht... „Hij heeft misschien Mij niet gehoord?" Ik wacht tot éen blik loont Dat trouw geduld. — „Ach, lang reeds is hij heen."
Dan vlucht ik met mijn leed heel ver alleen En zeg: „of hij dan hier of verre woont, Toch blijf ik hoopvol steeds naar boven zien."
53



NOCTURNE.
Uw bleeke vingren over 't blank klavier En bleekgeel lamplicht op uw blank gelaat,
Terwijl ik op der klanken zachten zwier Mijn stille droomen zachtjes zweven laat...
Der golven zilvren kabb'ling, diep van klank En eindloos heimwee, kust de zoomen zacht
Waar maantintglanzend-licht en schemerblank Zandpaden dwalen door den bloesemnacht;
Waarover blank der gaarden bloeigeboomt De lichte sier van zijn guirlanden hangt,
Dat zalig van uw teere schoonheid droomt, Wijl klagend water naar uw komst verlangt.
— Uw blanke handen rustig in mijd hand En zacht uw wang aan mijne wang gevleid
Drijven wij droomend henen, 't lichte land Te moet, waarheen de melodij geleidt...
54



ZWALUWEN.
Vroolijk en vrij, luchtig en blij, Zwaluwen, zwiept gij mijn venster voorbij, Zwenkende, zwierende, zwierende, gierende zwaluwenrij! Boden der lente, juublende, jente, rozige Mei!
Vroolijk en vrij, luchtig en blij, Levensillusiën, vliegt ge tot mij, lievende, lovende,
hoopvol geloovende, — zwaluwenrij! — Boden der lente, juichende, jente, zielemei!
55



LENTE-WANDELING.
Hoe juichen de jonge geluiden:
„Luister, luister 's weer!" Hoe spreken de spruitende kruiden:
„Buig je, buig je neer."
Het boschje is vol fluiten en tjuiken,
Vol zonnige stilte het land. Mij zegt een geruisch in de struiken:
„Er is iets bizonders op hand."
Der primula's krullende blaêren Sprieten omhoog al zoo zacht
En steken mij toe, waar ik stare, Handekens van smaragd.
En 'k ruik weer de geuren der aarde En 'k voel weer een wel en een vreê,
Als toen ik voor jaren ze gaarde En nam ze voor moedertje mee.
56



MADELIEF.
Bloemoog van gouden openhartigheid, In wit van rein vertrouwen zacht gestoken — Gij hebt uw blanke wimperpracht ontloken Zoo vroeg, aleer April nog is verbeid;
En houdt het wakkre kopje niet gedoken In 't traag opdonzend groen: maar staart verblijd, Niet bloode, in heerlijke onbevangenheid, Hoog-uit en vrij naar 't rustloos wolken-strooken,
Dat houdt met booze list en donkre lagen De blonde schoonheid van den zonneschijn Omsingeld... Lied! wij zullen niet vertsagen,
Maar heffen 't hoofd — als bloemen, rank en rein — Vast in geloof aan zoele zomerdagen, En toonen dat wij sterk, standvastig zijn:
57



VROEGE OCHTENDHEMEL.
Vroege ochtendhemel hangt vol zoet gerucht; De luide, kloeke leeuwrik stijgt en bouwt Zijn liedren-lustkasteel op in de blauwt' En pluimt zijn zang uit in zacht donzen lucht.
De zonne straalt een teer waas van geel goud Uit, door de wijdgespreide wolkenvlucht, Die lodderdroomend heendrijft op de zucht Van zoele Meiverlangens, over 't woud,
En trekt de blauwte door — als witte zwanen
Der Lente tegemoet, van lang verwachten
En zoet begeer haar sprekend: dat zij kome!..
En mede gaan, langs blauwe hemellanen Van blij geloof, nieuw-levens feestgedachten En leeuwrikszang van jonge lentedroomen.
58



HOE ZOET TE ZIEN.
Hoe zoet te zien dat wondre lentgebeuren:
Der meieweelde ontwaken, weiflend beven,
En dag na dag, in dorre winterdreven
't Jong spruitend groen al groeiend na te speuren,
En over 't bruine land de lichte kleuren Van 't zwellend graan al verder te zien zweven, En plots den vlierstruik dan vol blaadren-leven, Den tuin te vinden vol violengeuren!
Lang streven weer en wind en wolken tegen En slaan de zonne in 't schuchter aangezicht; En onverbidlijk kletst en plast de regen.
Maar dan — opeens is heel de hemel licht;
't Al lacht en juicht en danst in vreugde zwierend
De lent bestormde ons, zingend-zegevierend.
59



LENTEREGEN.
Een lichtgedruppel trippelt door de luwf En glipt de loovers langs, en springt en spat, Wit-fonklend als kristal, uiteen — van blad Tot blad, en loopt van twijg op stam, omstuwd
Van 't ranke kamperfoelieweemlen, dat
Aan dor getakte, als jonge hoop zich huwt,
En glanst. — Een groenvink duikt in 't nestje, gruwt
Van 'tweer, en zwijgt, en schuilt voor dropplend nat.
Daar fladdert als een zilverblinkend lint —
Neen! vol en breed-sonoor — een gouden vlag —
't Vroom vredig meerlgeluid.... Een milde wind
Loopt aan! — De boomen knikken; 't zacht geklag Van regen zwijgt.... nu breekt de zon gezwind De lucht, en dankt voor 't lied met gouden lach.
60



APRIL.
Daar droomt iets wond er-innigs in de lucht, Iets teers in 't parlemoer der avondkleuren; De luwte lauw van boschviolengeuren Doordringt de ziel met weelde en zoet genucht.
De knoppen zwellen; sleutelbloemen beuren Hun lachend kopje; en juublend onbeducht De leeuwrik met zijn lied ten hemel vlucht In 't zonnig blauw waar nauw hem 't oog kan speuren.
Lichtgroen van loover weeft een teere wade Door 't wijde woud en wolkt om al de twijgen En deint de velden langs en groeit gestade.
De meerl, in de' avond, stoort het wachtend zwijgen
En zingt der Lente rustig serenade,
Dat luistrend zich de bloesemtakken neigen.
61



DE WIND.
Hoor, hoor het verre komen van den wind, Schoorvoetend, schuchter-schuifiend door de wacht Van boomen, bevend in den stillen nacht Het roerloos zwijgen storend, — als een kind,
Dat speelsch op een verrassing heimlijk zint
En schrikken doen wil — hoor, zoo sluipt hij zacht
Zacht nader, tot opeens hij luidop lacht,
Zich niet weerhouden kunnend, en begint
Van pret te schaatren, springend met gezwaai Van armen, schreeuwend plots vooruit: een gil, Dat 'k schrik; mijn ooren tuiten van 't lawaai!...
Zoo, nu is 't goed; nu heeft de knaap zijn wil,
En keert weer met victoriënd gekraai,
De speelsche —... en lang nog lig ik luistrend stil.
62



EEN LIED.
Een lied ligt zwijgend in mijn ziel te slapen
Als bloemenknoppen diep op vijvergrond;
Wel zag 'k zijn pracht er scheemren stond bij stond,
Maar 't stijgt tot bloem niet op mijn dichterwapen.
Een lied van zonneschijn en kinderoogen, Van bloemen, lentegeur en zomerloof, Van Meiheil, blanke liefde en blauw geloof, Te schoon, dan dat ik 't immer zingen moge.
Als kussen, zacht en teer, en maagdedroomen, Als lisplend beekgeruisch in lentewoud, Als avondluwte in zwijgend zonnegoud, Als nachtegalenzang in bloesemboomen —
Ik heb 't gezocht met weemoedkrank verlangen, En aldoor zie 'k zijn schoon, dat voor mijn hand Wijkt, als een waterbloem van d' oeverkant.... Ik kan in toon noch tint mijn visie vangen.
Maar als ik sterf, zullen de sterren 't hooren; Op blauwe, blankbebloeide lotosgracht — Wanneer mijn ziel den dag des lichts ziet gloren Zingen 't de zwanen in den stillen nacht.
63



KINDEREN.
Dit heb ik van de wereld wel geweten: Passie voor kinderoog en kinderlach! Daar heb ik droom en zang en zomerdag En kunst en leed en liefde bij vergeten.
Een kind is al nog hemelrozearoom En witte erinnerlng van lelieveeren, Naklank van harpenzang en sterrensferenMuziek, en naschijn van extase-droom.
Als blanke bloemen bloeien de englenkussen Op 't meerblauw hunner ziel diep-rustig voort. Om met gezang, van menschen nooit gehoord, Hun weenend heimweeleed in slaap te sussen,
Omzweven englen 't wiegje dag en nacht Er droomentroost en bloemenzegen spreidend, Met lach en lied hun aarde-slaap verblijdend, Doorschemerend met hemelweeldepracht.
64



En waken ze op in 't jonge morgengloren, Geloovende engelen in ons te zien: Meen ik in kus en stemme-melodiên Der englen zoeten hemelval te hooren.
Daar heb ik droom en zang en zomerdag En kunst en leed en liefde bij vergeten I Dit ééne van de wereld heb 'k geweten: Passie voor kinderoog en kinderlach 1
65
S



LIEVELINGSKIND.
Blond kopje in bloeiende lentepracht Met bloemblauwe oogen, waar zonlicht in lacht, En zonnige lokken, met zonneglans Omstralend dat kopje als een heiligenkrans. Er moest om je heen immer zonnegoud zijn, Teerwitte seringen en geur'ge jasmijn, Blankzijige leeljen en rozenaroom: Eén zonnige zalige zomerdroom!...
De lente zal welken, kind, veel te vroeg, En 't licht, dat vreugde in je leven loeg, En haar geur zal vergaan als een stervende zucht, Verbleeken 't lokkende blauw van de lucht Maar bloeien blijft, wat geen herfst u rooft, De krans mijner liefde om je blonde hoofd En de wijdingen mijner handen vroom: Eén zonnige zalige zomerdoom.
66



KOORKNAAP.
Voor Jantje.
Stil-devoot in zijn sleepgewaad
— Rood met wit overtogen — gaat
Mijn koorknaapje met zijn kandelaar
Op naar 't heilig hoogaltaar.
'k Zie hem tusschen bloemen en groen
Bij den outer zijn koorplicht doen.
Hij heft soms even-kijkend z'n hoofd,
Dat geen tochtje zijn licht uitdooft!
Wuivende wierook onwaaiert zijn schreên:
Zoo spelen wolken om Engelen heen.
Draag, mijn koorknaap, behoedzaam-devoot Zóó uw licht voor den Heer — tot den dood: Dat toch nimmer een tochtje doov* Vlam van Liefde, glans van Geloof. De heilige geur van het heiligdom Voere u omhoog waar de Englendrom Eens onwaaiere, wuivend, uw schreên Als nu de wierook wolkt om u heen!
67



LIED.
Ach, met zoo groot-groote oogelijn
En kuischen kinderzin Kijkt ge al zoo vroom en vrank en rein
De wijde wereld in.
En madelief en kindje-klein, 't Is al zoo mooi, zoo mooi,
De wereld en de zonneschijn En 't lichte lichtgedooi.
Zoo mooi de stroom die zilvrig vliet
En spiegelt uw gelaat, De diepe, stille — en 't lokkend lied
Dat gij nog niet verstaat.
68



WIEGELIED.
Sluimer mijn lieveling, sluimer zacht, Zoet rozengezichtje in lokkengoud Met je oogen waar vleklooze hemel blauwt; Ik waak bij je wiegje in trouwe wacht
Ik waak bij je wiegje in trouwe wacht, En strengel melodische rijmen aaneen En leg ze om je hoofdjen als bloemen heen En licht van muziek wordt de stille nacht
En licht van muziek wordt de stille nacht, Als je engel bij rozen die ik je vlecht Om 't lokkige goudhaar je leliën legt. — Sluimer mijn lieveling, sluimer zacht.
69



HERINNERING.
Over de zee lag en de zomerlucht
Een glanzenwade, een gulden glorieschijn, —
Over het stranddamast en 't zeesatijn
En 't ver verschemerende zeegehucht.
Er lag een stilte van bewondering
Over der golven zachtgewiegde rust,
Over den vrede van de gele kust, —
Wijl 'k met mijn lievling langs de golven ging.
Goud was de middagstilte door de pracht Van 't goudgelokte kopjen, — en de zee Loeg met den glimlach van mijn liev'ling mee, Gelijk een broer tot zijn klein zusje lacht.
70



DICHTER AVONDGANG.
Stoor niet zijn avondgang, wanneer hij — te end' Den dag, bij 't zonnezinken — heel alleen Naar 't hooge heuvelveld zijn stille schreên, Naar 't stervend West zijn peinzende oogen wendt,
En — als de zon in wijde wolkentent Wegwijkend — in mystieke heerlijkheên Van gouden dichterdroomen en gebeên Verzonken, de aarde ontzweeft en hare ellend.
Licht-englen treên uit d' avondglans hem tegen Met bloemen — woorden die wij niet verstaan: Wij zien de lucht vol rozen en gou-regen. —
De zanger staart het wonder spraakloos aan, En keert... En morgen zal die hemelzegen Goudglanzend in zijn lied te bloeien staan.
71



D R O O M E N.
Geel-gouden lampelicht, door groenig gaas Verkoeld, werpt weeken, weelde-warmen schijn Op bruinrood beukenloof en wit satijn Van bloesemtwijgen, roerloos, in één vaas
Vereenigd — droomen spreidend en aroom In de avondstille cel.... een zoet gepeins Van naamloos heil, iets teers en innig-reins... Mijn hoofd rust achterover, droomenloom:
Daarbuiten hangt nu bloei en looverbruin Omluisterd van wit-zilvren manelicht 1... 'tKomt me in de ziel gelijk een schoon gedicht 't Gedenken van een blanken bloesemtuin....
72



EEN DICHTER.
Een dichter wandelde langs het pad Waar een nachtegaal op een doren zat
In 't avondlichten; Die zong zoo verrukkelijk onbewust En wiegde het zwijgen in droomende rust. —
De dichter dichtte.
En dichtende sloop hij naderbij, Beluistrend des zangers melodij
In 't avondgloren.... En de vogel zweeg waar hij zingend zat, En was weg; — en de dichter ging voort, maar hij had
Zijn rijm verloren.
73



MEI.
In feestvictorie staat te prijk de pronk Van purpre' en blankgepluimde meiseringen En 't regent gouden bloemen van den stronk Wiens twijgen te ochtend nog te treuren hingen.
In 't blauwe lucht-gelach en 't licht-gelonk Der zonne ontstak kastanje, in witte kringen, Haar bloemenkaarsen. En aanhoudend zingen Eén droomezoete roke, één kleurgevonk,
In 't lichtste Hcht ontbloeid, in 't zoetst gezucht Van luwte omhoog gerezen. En gekust Door teederste innigheid is aarde en lucht
Alle verlangen staat in bloei, gesust In heilvervulling; 't feestend lent-gerucht Stijgt al voort en vervult der ziele rust
74



MEIWEI.
De Meiwei lijkt wel een mirakelland: Opeens ontgloeid in blonden bloemenbrand. En vreugdevlammen; 't donker grasfluweel Vol millioenen vonken, goud en geel, En zóóveel wit, dat 't al een blanke schijn Bedekt, als 't blanke manna de woestijn.
Waar is, o Heer, nu 't uitverkoren volk, De wondren schouwend der genadewolk Die heeft deez' mannawitte weeldepracht Hier neergeregend in den stillen nacht? Waar is nu 't volk, dat om uw schoon verblijd, Met liefde U looft, en dankbaar benedijdt? —
De morgenzon stolt diamant uit dauw,
De leeuwrik draagt zijn jubel hoog in 't blauw;
Ver sluimren zwijgend nog der menschen woón; —
En 'k sta alleen in al dit stralend schoon
Der blonde, bloesemende Meiwarand'...
O God, is dit niet mijn beloofde land?
75



BIJ HARER MAJESTEIT'S TERUGKEER UIT ITALIË (Mei 1904.) »)
Gij Holland's tuin van tulp en hyacint, En Holland's hart, zoo fier en. vrank en vroom Bloei open, dat de Landsvrouwe als een droom Van schoon Itaalje u heerlijk hier hervind'. —
Tooi nu den Mei-tuil met oranjelint En met oranjedoek den Meie-boom: Dat welkom lui' van IJ- en Amstelzoom En vlieg* van ver Haar tegen op den wind.
En vier der Meie komst met koningspracht, En vier met Meiepracht de Koningin! Haalt Wilhelmine en Mei met één lied in.
Dat Haar, de Meiebloem van 't oud Geslacht, Die Meieweelde in 't oude Neêrland bracht, Een eeuwge Mei van heil zij toegedacht.
') Zooals men zich zal herinneren, kwam Hare Majesteit ongesteld in VGra. venhage aan, en kon - tot groote teleurstelling der Amsterdammers _ hare voorgenomen reis naar de Hoofdstad niet doorzetten.
76



MEIAVOND.
De Meidag is vol luid en lustig heil, Al zonnefeest en weelde, kus en lach;
Maar 't meinacht-zwijgen is vol weemoed, wijl De stilte schreit bij nachtegaal-geklag.
De nauw bevonkte lucht is purper-blauw Waar teeder dennenkantwerk, zwart en fijn
Op afsteekt, half van wierookblanken dauw Omgolfd, — als een gothieke tempelschrijn.
Spookachtig schemert door de donkre stilt' De witte ruikerpronk van 't bloeigeboomf,
Terwijl — men weet niet waar — verdoken trilt Zoo zacht-melodisch dat 't al luistrend droomt
Der nachtegalen weenend miserere Over de bloemen nauw-ontbloeid, gebroken,
Over de droomen die nu nooit meer keeren, Over de doón die vrome de oogen loken.
77



MONDSCHEIN-SONATE.
I.
ANDANTE SOSTENUTO.
Diep-donker onder 't deinen der gedachten Welt week van weemoeds troosteloos geween Der ziele zucht, naar 't onbereikbre heenVerlangend met onsterflijk-stille klachten....
Tot blanke scheemring scheurt den mist vanéén En manestralen waren zilverzachte Wijd over 't watervlak, de sombre nachten Doorruischend rein als englenharpgebeên.
En éven zweeft de ziele in 't zalig licht:
In kabb'lend zilver keert haar sombre droom —
Tot langzaam weer de witte weelde zwicht,
De blanke glorie sterft, en tranenloom Verlangen de oogen weer ten hemel richt.... En donker deint der droomen droeve stroom.
78



II.
ALEORETTO.
De kuische glorie van de volle maan Heeft maagdenbloemen over 't land gespreid En 't ver gebergte: één sneeuwen heerlijkheid Van mirtenbloei en blanke rozeblaên.
En weelde en witte droomen reegnend, schrijdt De stille Meinacht voort; geluidloos gaan Met haar naar 't land van lichte' illusie-waan De liefste zielsgedachten vroom-verblijd.
Als blanke bruiden gaan ze in hoogtijkleed....
In klare manestatie wuivend, wenken
De witte boomen, waar hun schare treedt,
En willen weldoend bloesemzegen schenken.... „God spare u, reine Schoone, klachte en leed — „Ik denk aan u; blijf eeuwig mij gedenken!"
79



III.
PRESTO AGITATO.
In dichte drommen dringt de vlotte vlucht Voorbij der zware, zwartgehoornde wolken, Vervolgd van stormgehuil — en grauw bevolken Zij met haar breede schaduw land en lucht.
Soms flitsen zilverlicht als stalen dolken De manestralen schichtig door 't gerucht Der wilde wolkenwarling — als éen zucht Van zoet verlichten glijdend langs de kolken
Der donkre zee, die dondrend rustloos deint En opstreeft — als een machtloos zielsbegeeren, Dat telkens weer in wilde wanhoop kwijnt
Soms schijnt de storm in blanke rust te keeren; Maar luider snikt, als 't vluchtig licht verdwflnt De kreet óp van 't vertwijflend bitt're ontberen.
80



III.
ZOMER.
6






ZOMERAVOND.
In zomeravond als de blauwe dag In de eerste sluimring nog zijn lichtende oogen Niet gansch geloken houdt, met glans bevlogen En blonden droom en vrediglichten lach: —
Staat stil de nacht van verre en ingetogen
Al weiflend of zij wie daar slapend lag
In onbezorgde weelde neergebogen
— Zij donkre, schaduwrijk — wel naadren mag...
En bloemgelijk gaan in haar wijde handen Schuchter de sterren open: langzaam schrijdt De nacht geluidloos nu den trans in 't ronde
En schaduw leegrend in de tente van den Slaap moeden dag, in droom verzonken, spreidt Zij sterren neer als bloemen op zijn sponde.
83



LISCHBLOEM.
O Lischbloem geel op 't blauwe schild
Des waters, — die niet elders wilt
In klaverveld of weilandgroen
Te pronk staan, als uw zustren doen; —
Gedost in gelig goudgewaad,
Geharrenast in feilen haat,
In 't scherpgepunt geblaêrt gezet,
Als waren 't zwaarden wel gewet.
Uw jonge knop, nog niet ontvouwd,
Gelijkt een lans, gespiesd met goud;
Een gele fakkelvlam gelijk
Staat de open bloem in 't vochtig rijk
Des vijvers — wel een vlammenvlag,
Felgeel te gloeien heel den dag,
En haatlijk brandt ze in de atmosfeer
Die — blauw omhoog en blauw omneer,
En blauw alom, van zonlicht loom —
U insluit als een vrededroom.
Is straks de lichtdag uitgebloeid,
Verschrompeld hangt uw pracht, verschroeid;
Uw haat verteerd, uw trots verzengd:
Zoo gaat het wie de liefde krenkt.
84



VELDKRUIS.
De zomer spant een parasol
Van vlindrend loof en vooglen vol
Wijd-schad'wend over 't kruis, in 1 land
Bij 't kruis der wegen vroom geplant.
Hoe 't ruischt van roggehalmen om
Den droeven Lijder, roerloos stom....
Hoe 't blij van bloemen, waar ge al schouwt,
In 't gelend goud der velden blauwt,
En rood van kollen, feldoorgloeid —
Als waar* 't uit Christi bloed gebloeid. —
't Al leeft en lacht in 't zomergoud.
Bleek hangt de Doode aan 't dorre hout
85



AAN ZEE.
De hemel welfde weelde-weemlend blauw Wijd-klarend boven 't blinkend vlak der waatren, Gelijk een reuz'ge zeeschelp, vol van 't klaatren En 't klagen van den vloed, die vlieden wou.
De golven steigren, staatge, schuimbehaarde; En donker-rijzend rent de trotsche jacht
Felwild en fier vooruit Maar trotscher kracht
Ontkracht de dolle vaart dier volbloedpaarden.
En nimmer staakt de zee dat zinloos streven 1 Zij klimt en klaagt en keert weer waar zij ging, Als menschenzielen, die nooit rust beving, Nooit vragensmoede van verlangen leven.
O, dat mijn hart toch eindlijk rusten wou En dat mijn oogen boven 't woên der baren Heel stil en rustig enkel konden staren Naar 't wijde weelde-weemlend hemelblauw 1
86



POËZIE.
Een diepe struik vol geuren van seringen Weeft om zijn hoofd een blanke bloesemwade En bergt hem in zijn bloeiende genade Die eenzaam stil zijn ziel zoekt uit te zingen.
Ginds staat een fonklende fontein te springen: Trots slaan de rozen 't spel der stralen gade... Een zwevende muziek kwam ongestade Vol vreemde aandoening in zijn ooren dringen...
En op die klanken drijven zijn gedachten... Zacht zegen de oogen in ontroering dicht, EnJ't werd een onuitspreeklijk-wee verlangen...
Zoo zwevend-teer, zoo rein en zilverzachte Rees voor zijn ziel lichtscheemrend een gedicht.; Ver met den wind verwazen zacht zijn zangen...
87



MUZIEK.
De gouden stilte van zonsondergang Hangt vredig-teer in de onbewolkte lucht En 't wijd vertrek, waar zwijgend elk gerucht Te luistren zit naar klavecimbel-zang.
Van de aard vervreemd, verzonken in genucht, Speelt de onbegreepne er eenzaam, uren lang; En 't wordt den vink in 't kooitje wonder-bang, Als 't lied door 't open raam is heengevlucht
Nu ligt zijn hand stil op de toetsen neer... De bonte zwerm der schuchtre melodiete Verscnemert in de gouden atmosfeer.
Van achter diepgeplooide draperieën
Blijft lang nog droomend ongemerkt, van veer
— Blondloklr/ge gast — hem stil de zon bespieën.
88



MARIA VISITATIE.
Exurgens Maria abiit in montana.
Luc. I. 39.
Toen nam Zij haar azuren kleed En sneeuwen sluier op, en deed
Sandalen aan de voeten, En toog den weg langs — te ochtend vroeg — Die Haar de bergen over droeg,
Elizabeth te groeten.
't Was of de lucht al wel gewaar 't Mysterie werd, dat wonderbaar
Hing om haar henen... Maria zag den gloriekring, Den gouden niet, waarin Zij ging
Geheel omschenen.
De nevel om Haar goudberoosd Van 't blinkend dagen overbloosd
Deinde rondomme, Wijl al der bergen kammen wijd En zijd, van morgenschijn verblijd,
Er goud-omklaard uit klommen.
89



Met 't stralen schiet vol zang de lucht, Of 't wieken van een vleugelvlucht
Er spelemeide, — Of, in muziek herboren, haar Gedachte zich door de' ochtend klaar
Zingend verbreidde.
En waar Ze een voet heeft neergezet Staat, blank en blauw, een bloemenbed
Haar blinkend na te staren. — Tot Haar rijst lied en leeuwrik blij, Rijst aller heuvlen hoofd, of Zij
De Morgen ware;...
Alsof de lente om Haar alleen
Er was, die gaat door 't dagen heen
Langs hooge wegen — Omblonken 't maagdelijk gelaat, Omluisterd van den dageraad —
De Zonne tegen.
90



BIARRITZ.
MARIABEELD OP EEN ROTS AAN ZEE.
Is haar dit rotsaltaar van star graniet Niet door natuur zelf opgebouwd: ter eere Der Zeevorstin, die storm en stroomgebied Met liefdes sterke hand weet te beheeren?
Waar de oceaan zich 't hoofd te pletter stiet En machtloos razend van de rots moest keeren, Omfladderd van der stormen huldelied: — Daar rijz' Maria's beeld en triomfeere!
De zee ligt aan haar voet en schuimt omhooge Haar zilvren watermist, als wierookdamp; Een beê gelijk stijgt staag de staatge vloed
Met stemmen van alom haar toegevlogen
Van vreeze en rust, van redding rouw en ramp,
Van al haar kindren: „Moeder, wees gegroet!"
91



MIJN STER.
Ik was in den morgen vroeg opgestaan; De dag lichtte aan, de dag lichtte aan. Hoog blonk daar een eenzame ster; Zij lachte zoo rein, zij lachte zoo klaar Omvloeid van haar goudgele stralenhaar; De morgenklok luidde van ver.
En biddend groette ik de hemelvlam; Maar de nevel kwam, de nevel kwam En sluierde 't schoon gelaat. Daar daagde het donkere wolkenheir, Daar klaterde klaaglijk de regen neer; Tc Ging eenzaam langs schemerstraat.
'k Ging eenzaam en stil; maar bij dage en bij nacht Heb ik immer gedacht, heb ik immer gedacht
Aan mijn wonderschoon lichtvisioen
Maar aldoor de wind langs mijn slapen floot En de regen ontblaêrde mijn rozen rood, Vervaalde der boomen groen.
92



'k Ging treurig en droef — maar geheven het hoofd 'k Heb altijd geloofd, 'k heb altijd geloofd! Toen — de avondklok luidde van ver — Lag plotsling de hemel weer open en blauw. Daar lachte zij weer, en zoo rein en zoo trouw, Mijn heerlijk-onsterflijke ster.
Nu gloriet nog immer haar englengezicht
En de nacht is vol licht, en de nacht is vol licht,
Vol muziek en rozenaroom.
Vol juublenden zang is mijn zingende ziel,
Waar de hemelweelde dier ster in viel,
Dier sterre, zoo rein en zoo vroom.
93



DAGERAAD.
't Geelroode koper van den morgenstond En zijn bazuinen blazen goudgemond De jonge lucht vol tintelend geluid En blinkend lichtblij lustgeschetter. Uit Het droomrig, donker diep der stille kim Springt straal bij straal, het schitrend goudgeglim Van vonklende muziekfonteinen op, Die gouden regen sprenklen op den top Der morgenwolken, tot ze goudbelaên Als zomertuinen plots te bloeien staan, Terwijl in 't dal er tusschen mist-verreind Het gouden meer der morgenzon verschijnt.
Doch wat een meer leek, wordt een zee gelijk, Een land van licht, een gouden koninkrijk, Een goudkust langs een gouden oceaan. Er drijven gouden schepen af en aan Wier goudbeslagen vloot den dag doorijlt Gevuld met gouden vracht en goudbezeild. —
94



Diep achter 't vlak der gouden waatren straalt Een hooggedaakte stad op, goudbemaald, Gekroond met duizend torens, louter goud. Achter die stad een gouden wonderwoud Vol bloemen, zonnebloemen, goud en geel, En goudgevederd vogelengekweel —
Zoo stijgt de gouden Daagraad in den hoogen. — Zoo stijgt mijn liefde voor mijn mijmrende oogen.
95



ZIJ WISTEN 'T WEL.
Gij hadt ze in 't voortgaan achteloos geplukt En niemand zag hoe gij ze me overreikte
En 'k zwijgend ze aan mijn lippen heb gedrukt, De roode bloem, die in mijn knoopsgat prijkte.
Maar menigeen, die haar felgloeien zag En wie dien gloed zag op uw wangen blozen,
Keek stil de lucht in met 'nen schalkschen lach: En wist wel meer van ons en van die roze...
96



WIJ ZATEN ZWIJGEND.
Wij zaten zwijgend starend op de zee, Die kwam van verre vroolijk aangevlogen;
Wij zaten zonder vreugde en zonder wee Naar 't zwellend ruischen luisterend gebogen.
Maar toen zij plots met schelpenvollen vloed En luid gejuich de stranden overviel,
Werd zij heel stille; bleef voor onzen voet Staan luistren naar de stemmen onzer ziel.
En met een klacht van eindeloos verdriet Stierf 't zeegeruisen weg in geheimen toover..
Wij zaten stil, maar liefdes hooge lied
Zong ziel tot ziel en t gieea ae goiven over.
97
7



VERLANGEN.
LIED.
Lief, wat. laat gij Zoo lang u verlangen En komt niet weer? Lief, wat haat gij De zomersche zangen, De zonne zoo zeer? —
Lief, zoo blauw is De lucht en het bloemt er Van louter geluk, Lief, zoo lauw is I De luwte en het zoemt er En zingt er zoo druk.
Lief, en het ruischt er In d' ochtend van lichtverblijd Zomergevier.
98



Lief, en de luister Der zonnige zilverheid Sterft niet van hier.
Lief, o wat haat gij De zomersche zangen, De zonne zoo zeer, Lief, wat laat gij
Zoo lang u verlangen? Weet gij niet meer?.
99



BEATRIX.
Mijn heilige over de heide schrijdt
Een blanke glorie overspreidt
De roode zoden waar zij treedt
In 't wuivend leliewitte kleed.
Een aureool van gouden licht
Hangt om haar sneeuwwit aangezicht
En zachtbewogen, zijden haar.
Zij houdt de handen op elkaar
Devotievol als ten gebed
En 't is of ze op het luien let
Der avondklok wier vroom gebrom
Haar roept naar 't verre heiligdom....
De wijde heide ligt zoo stil
Of zij haar tocht niet storen wil,
Die zweeft — een vredevolle droom —
Zoo licht door d' ijlen avonddoom.
En waar zij wazig verder gleê
Ging fijne heigeur met haar mee
Die wierookwaaiend om haar vloog,
Gelijk een wind.,., doch niets bewoog.
100



Nu glinsterlicht door 't schemerwaas De stille zilverwitte Maas Die schittert, als in 't glansgewaad Mijn heil'ge er heerlijk overgaat....
Nu treedt zij heen aan de overzij Gelijk een verre melodij. — Ik zie haar nog en toch niet meer... Een flauwe schijn in 't scheemren veer 'tls al verwaasd... een laatste zucht.. Vol sterren staat de stille lucht.
Over mijn wijde zielehei Ging uw gedachte zacht voorbij. — En de avond is vol stille pracht: Vol sterren staat de stille nacht.
101



AAN DE VERRE.
I.
Nu zijn wij ver gescheiden, gij en ik, Tusschen ons beiden breidt zich wijd de heide. Geen toren speurt meer aan de kim mijn blik En voor hoe lang nu, voor hoe lang gescheiden?
De zon gaat onder waar uw woon verdween En blaast de lucht vol purperroode gloren, En heel de heide en 'tal staart zwijgend heen Naar 't westen waar zij 't lieve licht verloren.
De vlammenroode lucht, de rosse hei,
Wier tinten zacht in droomend paarsch verkeeren,
Zijn een weemoedig waaz'ge mijmerij
Van droef vaarwel en weenend zielsbegeeren.
102



II.
Zijt gij dan werklijk heen? Zoo eenzaam brandt De roodgekapte lamp; in 't gouden licht Mijn boek vergeten en versmeten, dicht, 't Al stil 1 Ik ver van u in 't vreemde land.
Ik zie u, — ja ik hoor uw lach, uw spraak En 't zoete woord, dat gij me fluistrend zei, Toen ge in mijn hand uw bevend handje lei, Dat gouden woord zoo vaak herhaald, zoo vaak.
Uw blonde goudbeschenen lokken zie 'k, Uw oogen blauw — mijn zijt ge, mijn alleen! Ik heb u lief! — En zijt ge werkelijk heen? Door 't lamplicht zwoel trekt verre droommuziek.
103



III.
Uw schoone stem zong door mijn stillen droom, Uw klare lach klonk door mijn kille huis: En 't was als wederkeerend Ientgeruisch, Als langvergeten frissche mei-aroom.
Geheel uw zachte doen was als een lied. — De zon zonk luisterstil in 't avondrood, En schuchter zweeg de meert, die pas nog floot. Gij waart er, gij — en anders wist ik niet
Toen gingt gij heen met d*[ondergaanden dag... Bleek zeeg de weemoed neer der schemering; Maar lang bleef om me — een lichte gloriekling Uw zangerige stem en klare lach.
104



IV.
En heel den nacht was in mijn stille cel De blanke glorie van de zomermaan Die op mijn leger neerlag, licht en hel, Als blanke pasgevallen bloesemblaên.
En heel den nacht door staarde ik zwijgend-vroom Uw blanke beeltnis tegen, vredelicht, En heel den nacht door was mijn stille droom Een blanke extase, een maagdlijk minnedicht.
Maar bij 't ontwaken stierf weer al die pracht, Gelijk een lied dat wegwaait op den wind. — De wielewaal zocht met een luide klacht Naar 't wonderwoord dat hij niet wedervindt.
105



GIJ SLAAPT ZOO STIL EN GERUSTE.
Gij slaapt zoo stil en geruste
En ducht geen kwaad, Nu de uiterste hemelkuste
In vlammen staat I
De sombere noodweer-geruchten
Varen mij aan, Die de aarde en de sidd'rende luchten
Met huivring slaan.
't Omknelt me als een nijpende ketting, De angst voor den dood...
Mijn ziel is één kreet van ontzetting En stervensnood,
Nu de uiterste hemelkuste
In vlammen staat... Gij slaapt zoo stil en geruste
En ducht geen kwaad.
106



SLUIMERLIED.
O mocht ik nu sussen Uw weenende klachten In schoonen droom En zwijgend kussen Uw oogen-prachten, Zoo droef en loom.
O mocht ik nu streelen Uw glanzende haren, Uw stil verdriet, O mocht ik u spelen Op zilveren snaren Een sluimerlied...
U dekken met fulpen Wolwarme waden Van week fluweel, Met rozen en tulpen En leliebladen Wit en goudgeel.
107



O, dat in het duister Der droeve alleenheid, Lief, van uw ziel Mijner liefde luisterVolle sereenheid Pinksterlijk viel.
Tot ik de zwermende Wolkenrumoeren Straks, lichtstil klief En in mijn armen, de Sterke, u ontvoere, Mijn heerlijk Lief.
108



F ING ALS GROT.
Een tempel van lazuur en blauw basalt In 't hart der rots gesneden door de zee — Waar 't lied dat van uw luit en lippen glee Al nog betoovrend onverstoorbaar schalt,
En weent in zacht geklag en heldenwee En kwijnt van liefde in zoet geluid en valt In breeden jubel uit, wijl 't dondren bralt Der golven, juichend met uw hymnen mee —
Is, heldenzanger Fingal, u gewijd,
Om f eeuwgen dag met de echo van uw lied
Den roem uws naams den volkren te bewaren.
En — waakzaam wachter — dat dien geen ontwijd' Ligt eindeloos voor 't eeuwenhecht graniet De trotsche leeuwenwacht der Noordzeebaren.
109



PASTORALE.
Rood lag de zon in geel oranje en goud Dat voren groef door grauwen avondmist: Blauwgrijs een waas, als scheemrend amethyst, Viel over 't veld en 't verre, vale woud.
De weg gleed met twee rijen boomen, door De stilte, al smaller öp door d' avonddoom En met een ver lied daalde ait d' avondgloor Een herder laat, — een iang-vergeten droom...
Hij dreef der heerde witte weemling mij Te moet en lachte, en zette in 't gras zich neer; En alles hoorde naar zijn melodij, Wit-vcedig in der neevlen schemermeer. —
Toen wist ik weer op eenmaal af» ontwaakt Dat gij zaat naast me, een glans op uw gelaat, en Dat gij uit de avondglorie tot mij spraakt 't Andante zacht der Beethoven-Sonate.
110



JUNI.
De donkre gloed der rozen, zwaar en loom, Brandt koortsig tusschen 't groen dat zwijgend smacht Wijl donkre vijver in verliefden droom Haar blos weerspieglend stil geheimvol lacht.
De lucht is lauw bedwelmd van graanaroom, En 't ruischt onrustig-bang door de arenvracht; Vaal hangt en scheemrend langs den kimmezoom Der onweervolle wolken vreemde pracht.
Geen mensen op 't veld... Het blanke landhuis dat
Met glazige oogen uitziet in de stilt'
Zwijgt als beangstigd. — Plots bruist over 't pad
De korenzee die zwelt; een windvlaag wild Doorwoelt ze en zwenkt door 't waaiend park, en vat De blinden aan, dat heel de villa rilt
111



AUGUSTUS.
Een wijde srJlf van sprakeloos genoegen, Een roode vreugd ligt over 't heideland. Als waar' 't een weerschijn van den hemelwand Waar purpre wolken 't licht ter ruste droegen.
De heide ontgloeide in purpren bloemen-brand Wanneer de velden vrucht en goudoogst vroegen... Daar verre trekken maaiers, moe van 't zwoegen, En blijde kindren huiswaarts hand in hand
En zingend luid op hoog bevrachten wagen, Vol roode- en blauwgerokte meisjesvreugd; Trots zitten ze er hun kransen hoog te dragen.
Over de heide schalt het lied der jeugd:
Zij droomt, bij 't sterven van de zomerdagen,
Nog jong en schoon, als géén meer 't bloeien heugt.
112



BRUISENDE SCHIETBEEK.
Bruisende schietbeek, die ons beiden
Gelukkig zag, Die onzer liefde beurtzang blijde
Begeleidde Dien wonderblauwen zomerdag, —
Nog ruischt uw stemme door mijn droomen
Met zacht geklag. Noch hier zal ooit, noch aan uw zoomen
Wederkomen Zoo wonde/blauwe zomerdag
113
8






IV.
HERFST.






GELIJK EEN RUITER.
Gelijk een ruiter door zijn vurig paard
Wordt onverpoosd gevoerd van oord tot oord,
Zoo snelt het leven rustloos met ons voort
Naar 't doel welks kruinen 't oog maar niet ontwaart.
Verlangend heeft die ruiter vaak gestaard Waar rust hem lokt aan koelen waterboord, Waar liefde wenkt en roept met vleiend woord; Maar 't teugloos ros rent steeds in vlugger vaart.
Doch eens komt die bekende — al kent hem géén —
Die levende onder menschen zonder naam,
Wiens koude mond maar eens den mond ons kust.
Daar wacht hij, grijpt den toom: „stijg af en rust!"... Als kille graflucht waait der woorden aêm: De ruiter zakt op 't steigrend ros ineen.
117



PASTEL.
Langs blanke trappen rolt een overvloed Van blozend ooft en goudgebronsde peren, Om poort en balustrade heen en weere Wuift wilde wingerd ritslend rood als bloed.
En waar de leuning zwenkt met zwier'gen zwaai Zit roerloos pronkend met vorstinnestatie —Der stugge pauw trots uitgebreede gratie En laat zich streelen door de zonnelaai.
118



KOSTS(£HOOL-HERINNERING.
Der spreeuwen smeekgefluit in 't ochtendklaren En 't ijl verscheemren van den nevelsleep Waardoor de zon lijnt, rood en goud, een streep... Reeds staat ze me als een vuurbol aan te staren.
En 't grijs der lucht wordt blauw, diep innig licht, En mistvrij treedt de verte klaar te voren: — O 't spreeuwgefluit roept, smeekend in mijn ooren, Nu voor mij» «ogen klaar een oud gezicht:
Kastanjes die de herfstpracht moede dragen Langs ijzren hekken, glinsternat van dauw, En hoog een zonn'ge wijzerplaat in 't blauw: De gouden wijzers gingen ach zoo trage....
Daar klonk zoo zoet-meewarig van de daken Der spreeuwen smeekgefluit bij 't vroeg ontwaken;
119



SEPTEMBER.
Nu pronkt de wei met nieuwen bloei vermooid; De herrefstbloei van 't roodgerijpte fruit Blinkt tusschen 't geelgetinte loover uit Zoo feestlijk blijde — als stierf zijn glorie nooit
Maar 't schoonste wordt al ras kwajongensbuit En 't onvolkoomne — om 't even — afgegooid. — Straks ligt de heele schat in 't gras verstrooid; De koeien snufflen 't op met gragen snuit
De wijnstok siddert, wijl hij 't roepen hoort Des plukkers, die zijn lange laddren zet, — En bergt den vollen tros, die donker gloort
In 't trieste, dichtgetreste blaadrenbed; Wijl flox en dahlia — laatste harer soort — Op 't stervend blozen van den wingerd let.
120



HERFSTAVOND.
De luchten hangen zwaar van grijze dampen, En de avond vloeit van vlotten horizont Naar 'tdal, waar trossen duisternis zich klampen Aan dor geboomte en vochtig-grauwen grond.
En Vér verrommelt dof machinestampen.... Het leven legt den vinger op den mond; In 't donker blinken, één voor één, de lampen En zien met groot-verwonderde oogen rond.
Daar heerscht een weevol luistrend zwijgen buiten, 't Ligt al in doodslaap; — tóch, in onverklaard Gerucht, hoor 'k 's tevens harteklop zich uiten —
Schoon donkre nacht u zwijgend ook omwaart; — Tóch blijft een spreken zacht van lichte ruiten, Waaruit de hoop u troostend tegenstaart.
121



DOOR SCHEMERDONKRE WOUDEN GA TC.
Door schemerdonkre wouden ga 'k
Met onverlamde kracht En nimmer staar ik, nimmer sta 'k
En rust bij dag noch nacht
En bloem en blad valt waar ik kom Vergeeld en dor in 't zand;
De vogels vlieden; 't al is stom; De winter trekt in 't land.
Maar 'k ga alvoort, aldoor verblijd, Hoe wild de wind ook woed':
Ik ga mijn Lief gebenedijd, Den hemel te gemoet.
122



SLUIMER.
Zie, de avond breidt ginds over 't stille huis
De gouden handen uit en zegent het... De waatren stroomen voort met zacht geruisch Als in gebed.
Ach donkre schipper op den gouden vloed, Die staart mij zwijgend van uw vaartuig aan,
Eén groet, éen groet, Een enklen nog: vaarwel — en dan... welaan!
En de avond legt heel stil de hande' ineen Luikt de oogen toe, de trouwe, — en gaat ter rust
Den vreemde draagt door troostloos duister heen Een droeve boot naar de andre, donkre kust.
123



HET TREURWOUD.
Het treurwoud staat in 't scheemren roerloos stom, De twijgen diep-genegen, regenzwaar,
De val der late droplen tikt alom Als weenden ze, of er een gestorven waar'
En 't weent in mijn gedachte al mee zoo droef
En in mijn hart, van ongestilde pijn Om U, de verre, die 'k zoozeer behoef
Om stilgelukkig en getroost te zijn.
124



HERFSTLIEDEREN.
E
O, de herfst en zijn scheemrige wade
Van nevel en avonddoom, En zijn zwervende, zilvrige draden
En vochtig woudaroom... O, de weemoed der weenende twijgen,
De kalmte van 't gelende pad En zijn rust, zijn stilte en zijn zwijgen
Heb 'k immer zoo lief gehad!
Ach, nu zijn de druiven gesneden,
En 't is met de bloemen gedaan; En de droomen zijn heengegleden,
En m'n vrienden mee heengegaan. En de herfst is een peinzend herdenken
Der dagen zoo licht en zoo hel, Een wuivend tot-weerzien wenken,
Een droevig-lachend vaarwel.
125



II.
Nu staat het woud in stillen droom
En laat de twijgen sluimerloom
En moedloos zinken naar den grond»
Oï nu de zomer al verzwond.
Er woont geen lied meer in zijn kruin,
Waar 't al gaat scheemren, geel en bruin.
't Weemoedig wuivend varenblad
Weent over 't bloemelooze pad. —
Een laatste zonnelach: vaarwelI Een laatste glorie, glanzend hel, — En 't heft zich ruischend reuzengroot In de aureool van 't avondrood: Dat zijn de droomen van 't verleen, Die trekken door zijn toppen heen: En 't glimlacht wijl 't ze wederziet, En denkt aan 'tschoone zomerlied...
126



III.
O woud met uw wuivende veeren
En bloemen en blinkende blaên Nu zal uw pracht verkeeren,
Zal kwijnen en sterven gaan. Reeds lang zijn de vooglen gevloden. —
Van uit uw vereenzaamde hal En over de dorrende zoden
Stuift de bladerval.
Maar op eens zijn de windengewelden
Geveld voor den zonnelach. — Als een schare van statige helden
Houdt gouden de Herrefstdag Bij 't klaatren van koopren bazuinen
Met statie glanzend grootsch Nu intocht in dreven en tuinen:...
De apotheose des Doods.
127



IV.
„J'aime le son du cor..."
Alfr. de Vigriy.
Ik heb u lief, o hoorngeschal in 't woud, Wanneer uw innig-zoet en klaaglijk lied Mij droomrig tegenklinkt uit ver verschiet En wegdroomt siddrend-stil door 't stervend hout, Als deed een stem uit dagen lang-vergaan Een droef verhaal van ridd'ren fier en stout, En 't woud in herfstkleedij van louter goud Hoort zwijgend het met weeën glimlach aan.
Ook ik hoor 't lied, dat de echo honderdvoud Weergalmt door 't stil geheimvol-bevend bosch, En scheem'rend zie 'k in bonten kleurendos Den ridderstoet vér gaan door 't grauwend hout, En zie met hen in 't wazig-ver verschiet Mijn droomen trekken, lang vervaagd en oud, Teruggetooverd in mijn herrefstwoud Door 't innig-zoet en klaaglijk horenlied.
128



VOOR T PARK.
Grauw-groenig trekt der beuken kolonnade Een herfsttooi dragend van verbruind geblaêrt En gelig groen, met donker rood dooraêrd, Naar de ijzren slotpoort, — strooiend doode bladen.
Twee leeuwen slapen voor 't gesloten hekken, Waarom de wingerd moede en droomeloos Zijn ranken hangt; droefgeestig valt altoos Maar 't loover voort, zonder de stHf te wekken.
't Park is nog groen van donker-hooge pijnen: Zij schudden 't hoofd zacht wijl ik luistren wil Naar 't klaatren der fontein; maar 't al blijft stil — En zwijgend ligt het slot er weg te kwijnen.
Komt daar niet éen van verre toegeloopen, Met sleutelklinglen? IJlt me er geen te moet? Mij is 't, als moest er een met zachten groet Komen, en doen mij de oude slotpoort open.
129
9



HUZARENRIT.
Door gele herfstlaan draven rood en blauw Huzaren. Zie der paarden manen wuiven 1 O, 't loopt zoo lustig luid door 't ochtendgrauw Wijl dol en dom alom de blaren stuiven.
Daar klettert der trompetten schetterschal En scheurt de stilf met knetterende klanken, Die spuwen koperroode schetterspranken Door nevel en dor hout en blaadrenval,
Dat 't al op eenmaal vangt te leven aan Vol rood en blauw, vol geel van gulden vreugde, Of plots den herfst geen stervensstond meer heugde De klare dag straalt schuchter door de laan. —
Daar zijn ze al achter 't bleeke zonnelicht Voorbij der paarden blijde manên-wuiven! —
De verre schal versterft en blaren stuiven —
Zacht trekt de mist weer zijn gordijnen dicht. —
130



HERFST.
Door 't gelend loof dat onbeweeglijk hangt In stervensvoorgevoel, zijgt bleek en geel De matte zonneschijn op 't wei-fluweel Dat meelijvol der blaren vallen vangt
En 't ritselt over 't voetpad, wijl hij loom
En moe, gekromd, er strompelt — de oude man. —
Of een hem heimlijk volgde: nu en dan
Staat hij, omziende, er stil...; doch 't was een droom.
De blaadren vallen voort, met veege wa
De wei bespreidend, wijl hij moegesloofd,
Op 't stokje stuttend, met gebogen hoofd,
Gaat, ver, naar huis.... Zacht volgt de Dood hem na.
131



DRIE SONNETTEN.
I. PLOEGER.
De breede flanken schuimend nat van zweet, Stampt stijfgepoot het zwoegend akkerpaard De moegedragen, dorverdrogende aard Tot zand en stof, — en trekt gedwee, — hoe heet
De zon ook brandt — den plompen ploeg, en weet Van rust nog duur, — 't vinnig op 't lijf vergaard Gediert gestadig slaand met korten staart En neergebogen kop, waar 't trekt en treedt.
Waar 't ploegend lastdier diep de voren groef, Loopt zwijgend, sterkgebouwd en zwaargeschoeid, In blauwen kiel de jonge boer die ment;
Trekt met een ruk de trenzen op, en wendt Behendig 't span en spoort het onvermoeid; Wijl 't mulle veld rookt onder voet en hoef.
132



II. ZAAIER.
Den witten zaaierschoot ter deeg gevuld
En 't harte licht van vroolijke gedachten
Gaat hij den weg, waar — kind — hem de ouders brachten
Naar de' akker hem verknocht door dure schuld
Van dank. Een oogenblik van stil betrachten, Wijl de ochtend zacht de jonge lucht verguldt. En 't veld ligt zwijgend-strak nog mistomhuld Beloftevol op 't winterzaad te wachten.
Dan, met een kruis begint hij 't kloeke werk.
Vooraf een milde greep in de' overvloed:
't Is „voor ons Heer" en 't vooglenvolk van 't zwerk. '
Dan schrijdt hij met gelijken tred, vol moed
En kracht' met breeden armzwaai trotsch en sterk
Over zijn veld, den daagraad tegemoet!
133



UI. MAAIER.
De zon brandt gloeiend in des mans gezicht Hij sleurt in hooggerezen oceaan Van rustig rijpend zomergouden graan De forschomspannen blinkend breede zicht,
En schrijdt wijl 't ruischend voor zijn voeten zwicht Al voort en veegt zich 't voorhoofd af in 't slaan, En houdt niet op al zwoegend voort te gaan, Tot heel het goudveld roerloos voor hem ligt.
Dan strekt hij lang de leden uit en rust
In 't verschgespreide bed van 't gouden veld,
Terwijl de zon hem warm de slapen kust
En gouden sproken in zijn oor vertelt; En gouden droomen trekken door zijn rust Met klinglende muziek van gouden geld.
134



O C T O B E R.
Nu zijn de velden dor en oud geworden, Zijn moegedragen stil ter rust gegaan, De boomen, die in grauwen mist verdorden, Bepeinzen droef des levens valschen waan.
De Herfst — de Noorman met zijn wilde horden Viel 'i woud, nu weerloos, onbarmhartig aan; En wijl de stormen langs de stammen snorden Stoven reeds de eerste geelverbleekte blaên....
In cbnkren nacht vervloeit het avondpaars; De neevlen stijgen langs den vochten trans; De hemel was aan sterren nooit zoo schaarsch.
Rood gloeit een ruit van ver met flikkerglans — Voor 't Lieve-Vrouwke brandt gewijde kaars, Bj 't samen-bidden van den rozenkrans.
135



HERFSTZON.
Het goudgraan, dat haar glorie dronk En met haar schoonheid stond te pronk,
Ligt donker opgeborgen; De velden, met haar kracht gevoed En vruchtbaar door haar vruchtbren gloed,
Wachten een nieuwen morgen.
De wind die opwaait uit het noord Heeft overal nu 't hooge woord
Van 't nieuw rijk dat gaat komen En zweept ze voort, met wild gerucht, De vogelschaar die angstig vlocht, —
En mee de zomerdroomen.
Toen hief zij krank nog eens zich op En schouwde van den heuveltop
De dorre velden over; En uit zijn klaaglijk klapp'ren rees Een laatste juichtoon op, en prees
Haar komst — het stervend loover.
136



Klonk daar geen koor wijl ze inkomst hield? Lag daar geen rozentuin, geknield,
Haar wierookgeur te wuiven?... Heel niets dan velden eindloos leeg en grauw En strakke blauwte onmeetbaar, vochtig-blauw,
Heel zonder leeuwrikslied of duiven....
Doch 't zwijgen is vol schuchtren klank, De stilt' vol ongesproken dank
En liefde en trouwe; Een stille blijheid ligt op al de paên Op land en luchten, wijl, vóór 't sterven gaan,
Zij eenmaal nog de zonne schouwen. —
Maar nimmer zwijgt de wind meer stil Die 't nieuwe rijk des winters wil,
Het glinsterwitte; In 't westen op den heuvelrug Benden van wolken, star en stug,
Te wachten zitten.
Kalm met een glimlach van weemoedigheid En vorstlijk nog om 't hoofd gespreid
Den krans van gouden stralen, Drijft ze eenzaam — statig als een koningin — Glorieus het donker westen in,
Grootsch nog in 't dalen.
137



Zie, 't stervend aanschijn heeft den lach bewaard Die '{ leven was, de lust en 't licht der aard
En liefste luister. Nu draagt der wolken stille purpre stoet In 't vorstlijk gloren van haar rozenbloed
Haar neer in 't droomloos duister.
En wijl de wind de velden over giert En op zijn doffen hoorn victorie viert
En schudt de wilde haren, Strekt loom ten slaap zich 'tland in de' avonddauw Zoo droef, of 't nooit nu meer ontwaken wou, —
En alom vallen herrefstblaren....
138



BIJ DEN VIJVER.
Herfst dee geel loof verdorren en verfrommelen; De blaadren dalen droef in koelen plas; Octoberbloemen liggen in geel gras Van Mei te mijmren en z'n gouden hommeien.
Roodborstje zit in kaal struweel te schommelen En flirt en fluit of 't al nog zomer was. Als sneeuw zoo blank op 't spieglend waterglas Twee stille zwanen onverschillig dommelen.
Geen stemme — als aldoor vogelijns: wiet, wietl. Waar 't fladdert valt een blad, geluidloos, vaal. — De sneeuwen vogels hooren 't kwett'ren niet.
Al heel lang weet de vijver dat verhaal: Roodborstje zingt en zong geen ander lied; — De zwanen droomen van den nachtegaal....
139



MIJN VERZEN.
Mijn leven leidt een blonde beemde door
Vol bloemen, blanke en purpre, gele en blauwe,
Die tot mijn handen hoog hun vreugd me ontvouwen,
Of laaggestengeld staan in stillen gloor.
En 'k pluk er, wijl ik wandel, van aldoor En te aller zij, daar donkre en ginds wat gouwen; En 'k schik ze thuis dan sierlijk op mijn schouwe In vazenpronk van zilver en ivoor.
Mijn verzen, — o mijn vazen, die een schat Van teeder droomgerank en bloeiend leven In fijngesneden kelken schuchter vat —
Blijft, de' avonddoom doorgeurend, stil me omgeven, Herinrend mij wat 'k lievend eens bezat: Mijn droomenjeugd in lichtdoorzonde dreven.
140















VOOR DE LIEFSTE.
10






I.
O nu gij weg zijt, is hier alles wel Weer stil en rustig, maar zoo goed niet meer Als vroeger! — Bloemen buigen 't hoofdje neer; Zoo stil en somber lijkt de leege cel
Vol droefheid hangt de scheemring die 'k weleer Zoo innig vond en vriendlijk; — 't blijde spel Der vlammen ligt gebluscht. — O dag, hoe snel Verging uw vreugde en kwam mijn weemoed weer.
Nu gij gekomen zijt en heengegaan,
Is met de blijheid weg om 't bij-u-zijn
De lange vreugd van 't weten dat gij kwaamt
En 't zoet verwachten.... 't Al werd mist en waan Bij 't stille sterven van den zonneschijn, Die gij in 't scheiden van mij medenaamt.
147



II
En waaie er ook geen wimpel wijl ge er rijdt De breede grachten langs, — en bloeie er krans Noch slinger, klink' van tin noch torentrans Bazuin-geschal u toe waar ge eenzaam schrijdt,
Voor 't eerst te gast aan 't IJ, — wees toch verblijd I Dat doove u, Liefste, niet der vreugde glanst Schoone Prinses, daar onbekende, thans Weet geen dan ik nog wie gij waarlijk zijt 1
Er moest alwaar gij komt van alle klokken
Oelui weergalmen en met kooingspronk
Uw komst gevierd zijn, Muze, mijn Vorstin 1 —
O, wist het Amsterdam, — men haalde u in Met de kales die 't volk zijn vorstin schonk: De gouden koets, door 't volk zelf voortgetrokken.
148



III.
Vergeet niet, Lief, tot Vondels beeld te gaan In 't zonnig-duister park, ten levend huis 't Hem weidsch gebouwde — waar een zingen suist Dat nóg zijn oor in zoeten droomenwaan
Te streelen schijnt, waar 't stille 't loof door ruischt En doet herboren voor zijn blikken staan Zijn „kerk van ongekorven hout"... De blaên, Van verzen zwaar, trillen nog in zijn vuist.
Ga tot mijn Vader Vondel zonder schroom, Mijn kind, en zie hem aan en spreek tot hem l Hij zal ontwaken uit zijn vaag gedroom
Bij 't klare luiden uwer zilvren stem
Wel wetend wie gij zijt, en vroo en vroom
U wenken met een glimlach: wellekoom.
149



IV.
Mijn droom bouwt om uw ziele-majesteit, Op pracht van blank-albasten kolonnaden, Een kanten kathedraal, met ranke arkaden Ter blauwte, als een gebed, stil opgeleid,
En blanke marmerwanden, overspreid Met licht festoen, en feestlijk fulpen waden En welig-wijdontplooide palmenbladen, Die roerloos aadmen geurenlieflijkheid.
In wijdend zwijgen overhuift uw hoofd De sterrenhemel mijner droomenhallen Waar elk vreemd licht eerbiedig wordt gedoofd.
Daar wordt uw schoone ziel van duizendtallen Beelden en stemmen jubelend geloofd Met nimmer-eindend hosiannaschallen.
150



V.
Gij zijt mijn schoone zomerroode heide Waarover vlammen van verrukking slaan En purpergloed van passielijk verblijden En klare schijn van schoonen levenswaan;
Waarheen om honig al mijn bijen gaan
En al mijn lammeren ter blijde weide;
Waar zich mijn droomen 't zachtste leger spreiden
En dichtgetrest der weelde bloemen staan.
Ik overschouwde uw schoone onmeetlijkheid Van 't hooge blauwen mijner zielsafzondering En al mijn stille glorie werd gedoofd,
Tot ik mijn hooge hart en trotsche hoofd In bloedige aureolen van bewondering Aan uw rood hart ter ruste heb gevlijd.
151
I



VI.
Gij lacht, — en heel de wereld is vol licht En lach en weelde en warmen zonneschijn En zomergeur en zang en melodijn Van vrede en teederheid.... een droomgezicht
AI bloesemend door scheurend mistgordijn
— Gelijk de erinring van een zoet gedicht, Dat vaag nog even in 't geheugen licht; Van schoone sproken, die vergeten zijn —:
Zoo is de wereld bij uw glimlach mij.... En over 't stil meir mijner ziele staan
— Als bloesemtwijgen — droomen blank en blij
Gebogen, wijl de mist van droeven waan Langs zonlicht opdampt, — en in blanke rij Er zwanen over zweven, af en aan....
152



vu.
Reikhalzend-rijzend-recht naar 't blauw gericht Staan ranke slanke lelies, blank als melk, Begeerig met wijd-open zilvren kelk Slurpend den gouden wijn van 't morgenlicht
Gij, Lief, daar in hun midden pralend Welk
Mystiek visioen blinkt voor mijn blij gezicht! — U streelt des mildert middags minnedicht; De bloemen neigen naar u 't kopjen elk.
Pluk mij geen lelie, Lief. — Laat elk gebaar, Laat me enkel zwijgend zóó uw pracht genieten. Mij is 't of 'k reeds in 't land der Englen waar'.
Wat nood, als me al de menschen ook verstieten,
Mijn Heiige, lelieblank en zonneklaar,
Als ze mij in stilte u maar aanschouwen lieten!
153



VUL
Blank gaan mijn zeilen door den droeven nacht, Blank-statig langs den donkren oceaan; Zoo maanlichtblank met liefdes lichte vaan Geloovens stag op 's levens bark bevlagd.
O laat uw blik niet in de diepte gaan, Waar wreedheid wild en hatend donker lacht. Lief, leg uw hoofdjen aan mijn harte zacht En zie mij met uw sterrenoogen aan.
't Al maakte gij zoo licht me, vredig, schoon; Den stommen nacht vol zoet en zacht gezank. Alle verschrikking is voor u gevloön 1 —.
En 't al werd goed met u, mijn Lief, heb dank! Nu vind ik wel mijn weg naar schoonheids woon! Door 't duister streeft mijn zeil stil, wijd en blank.
154



IX.
Als van der droomen marmerblanke zaal De purpre voorhang zacht is weggeschoven En 'k langs de blanke marmertrappen daal In manelicht-bezochte zomerhoven,
Waar 'k trots vereenzaamd in mysterie dwaal Van schemerstillen geur, wijl juichend boven Mijn hoofd, de zangen van den nachtegaal Mijn weeldelicht illuzie-leven loven:
Rijst mij uw beeld wel ieder oogenblik
Voor 't mijmrend oog, met sluimerloome geuren
En ruischende muziek van stille bronnen,
Tot ik in 't heerlijk-eenzaam ween en treure, Door uw geheimen toover overwonnen — En vlucht mij zelf, en zoek uw zachten blik.
155



X.
Uw kleine fijne handje, dat gij mij Zoo heel vertrouwelijk hebt toegestoken, En 't kleine reine hartje, dat vol blij Geloof zich gansch aan mij heeft uitgesproken,
Wou 'k wel met meer dan zoete specerij Van lieve woorden vullen — vluchtige roken En broze paarlen, ijdle vleierij Als rozen die verflensen, pas ontloken —.
Ach, wist ik toch wat u gelukkig maakte 1
Of kon 'k u maar een tooverspreuk toefluisteren,
Of — waar ook — wat geluk voor u gaan stelen 1
En 't woord niet vindend waar uw ziel haar haakte, Stond 'k vol ontroering stil naar u te luisteren, Stil met uw kleine fijne hand te spelen.
156



XL
O Liefste» mijn wit Lief, mijn teer, zacht-blank, In donker wollig kleed, dat warm geplooid In weeken lijnen val de pracht verin ooit Der rijzige gestalte, statig slank.
Rondom uw zwarte krulhaar, rond en rank Den breeden hoedboord overdonzend, glooit Dofdonkre veerpluim, die den tooi voltooit, Den sombren tooi, dien 'k kouden winter dank.
O Liefste blank, die zijt zoo ijl en fijn, Zoo gansch een lent van teergetinte pracht, Mijn heerlijk Lief, zoo licht en hemelrein,
Laat blank mij lelies en heel wit satijn Spreiden om u, van liedren, vlinderzacht, En allerpuurste-liefde-zonneschijn.
157



XII.
O Lief in 't sleepgewaad, met hermelijn
— Het zacht sneeuwwitte zwartgevlekt — omrand,
Lijkt gij wel uit een heel ver tooverland
Van feelijke princessen thuis te zijn.
Het donswit overstuift met diamant
En fonkeltintling gouden zonneschijn
En weeft goud-wijle om 't hoofd u, wazigfijn...
Laat mij, Vorstin, ten kus toe van uw hand.
Ook zal u de allerschoonste diadeem Ontbreken niet, aanvaardt ge, u neigend, uit Mijn hand dees kroon van liedren fijn gesmeed.
Laat me als heraut u zijn of schildknaap; neem Me als knecht, als slaaf, Vorstin, of oorlogsbuit; Laat slechts den grond mij kussen waar gij treedt.
158



XIII.
Lief, zeg niet dat dit vuurwerk is van woorden Die, bontgevederd, spatten met een knal In 't blauw, en zinken dan in zachten val; En 't is weer stil, of geen hun juichkreet hoorde,
En avond, of niet even nog de hal Des hemels duizend pijlen lichts doorboorden En de avondwanden van hun schittring gloorden; Lief, heet ze vuurwerk niet met leegen schal!
De sterren mijner liefde — nu zoo klaar Is om u de avond heen, zoo licht en lauw, Ziet ge even, flauw hun verren glimlach; maar
Weet niet wat vast en hel in 't diepste blauw
Te stralen staat, u trouwe wachtrenschaar:
In 't diepe donker blinkt hun blanke trouwt —
159



XIV.
Vrede van vroomheid luwt van geuren lauw En nauw gedroomde teerheid, waar de pracht Der avondboomen bouwt van dof smaragd Een looverkoepel hoog in 't stervend blauw,
Een tempel, zwijgend schoon met smuk van dauw, En diep van heimnisvollen schaduwnacht, Waar 't zoetste wonder op ontwaken wacht, Blink-wit in 't droomdoorweven schemergrauw,
De roze mijner blanke Liefde. — Licht
Is rondom — of zij zachten luister straal' —
De nacht, die zwijgend de oogen op haar richt.
Door 't loover zweeft in stille fluistertaal
De melodieuze ziel van 't zoetste dicht
Van minne.... en heimlijk zingt een nachtegaal.
160



XV.
Leg 't boek dicht, Liefste; laat in bloeiend kruid En geurend groen sonnet en lied rot rusten. Der Lente heil en zonnedronken lusten Heeft nooit zoo waar een dichter ons beduid,
Als wij, der zoetste liefde ons wel bewusten
— In primel en viool gedoken, luid
Van lied en Kent omruischt — het wisten uit Ons zelf, wanneer we elkander lievend kusten.
Kom, liev'ling, spreek, en zeg 't me nog eens weer Dat hoogste lied en allerzoetste woord
— Het ruischt door heel den gouden lentedag —
Wat schoonst te zeggen menschentaal vermag, Hoe vaak herhaald, toch nooit genoeg gehoord: Dat gij mij liefhebt, immer meer en meer....
161
11



XVI.
Gij hebt mij lief! Laat ik nu dankbaar reven De breede zeilen van mijn snel begeer. Haal met gejuich nu tuig en takel neer; En hoog in top uw wimpel blank geheven!
Zie mij, zoo trotsch, nu gansch u prijs gegeven! Geen wensch of wil, geen roer of richting meer! En zorgloos-rustig drijft in uw beheer, Op uw zee al mijn heil, lading en leven.
Span boven mij uw sterrenhemel uit,
De lichte glorie van uw liefdedag!
En doof niet wat alleen mijn heil beduidt
Laat dan de waatren slingrend om mij slaan: 'k Zal op u staren, staag, met kalmen lach En met een lied al zingend ondergaan.
162



XYIL
Mijn hart is luid in oproer uitgebroken En heeft zijn hooge trotschheid neergedaan, Heeft blijde dijk en dammen doorgestoken En neergestort den duldeloozen waan;
Hoog op de tinne glorievol ontploken De blanke banen uwer liefdevaan: In nieuwen luister ligt mijn land ontloken, In nieuwe schoonheid stralend opgegaan.
Zijn zeven vorsten met geheel hun volk Komen met vreugdejubel u te moet, De kroon u biedend van mijn zielerijk.
Stijg op der Liefde wagen, in een wolk Van rozen en muziek en geuren zoet, Er stralende intocht houdend, koninklijk!
163



XVIII.
Mijn ziel geleek wel een dier heiige hallen, Wier weidsch gewelf uit zuilen slank geboren, Wijd-waairend uitgeplooid, veel honderdtallen Van sterren 'bergt en kleurrijke englenkoren,
Wier bontgewiekte weemling uit laat schallen De rijkste kleurensymphonie, — van 't gloren Des dageraads tot de avondschad'wen vallen, En t schoon gestraal in scheemring ga<t verloren.
Mijn ziel was als dat heiligden bij nacht! Omdonkerd droomde in 't zwijgend tempeldiep Veel bonte beeldenweelde en "hemelpracht
Van poëzie, die God me fn ^t harte schiep, — Tot uwe liefde er stralende ochtend bracht En 't licht 'dat al die praal ten leven riep.
164



XIX.
Gelijk in 't blanke diep de hooge zon Zich spiegelt, paarlen plengend en koraal En zuiver goud in zilvren waterschaal, De wel omtoovrend tot een wonderbron:
Zoo staart gij in mijn ziel met schoon gestraal Van teedre liefde en met uw glimlach won Ik, die tot nu toe enkel droomen kon, Paarlend geluid en gouden godentaal.
Volhandig put ik uit mijn purpren vliet,
En sprenkel pracht van woorden om mij heen,
Met gulle golven gulpt mijn gulden lied.
Ik weet waaraan 'k dien overvloed ontleen, Al vat ik nauw wat wonder me is geschied: Gij spraakt het tooverwoord, en anders géén.
165



XX.
Weest, verzen, schoon als prinsen en satrapen, In purper fulp gedost en sneeuwen zij, 't Paarlengewaad van zoete specerij Welriekend, goud omspangd de blonde slapen;
Als fijn-gelede, lenige edelknapen, Van pluimen 't hoofd omwapperd, rij aan rij, In blauw en rose, luiten aan hun zij, Waar handenvol zij goud-muziek uit rapen ;
Weest, verzen, schoon als vorstlijke edelvrouwen, Het goudbrocaat bedauwd met diamant; — En gaat mijn Lief in staatgen stoet vooruit...
Dan zullen aller oogen open schouwen;
En vraagt men, wie de schoone is, in welk land
Vorstin? — dan zegt: Zij is des dichters Bruid 1
166















UIT HET BOEK DER BRUID.






1.
De zwanen zwierven zwijgend zacht
— De witte zwanen —
Langs 't blinkende blauw der waterbanen In witte pracht.
Wij stonden er stil in zoet genucht:
Daar schuiven en schuimen De waatren uiteen bij 't gewaai van de pluimen
Der zwanenvlucht.
Daar ruischen zij aan op den oeverzoom,
De witte zwanen. Door 't spattend zilver der fonklende banen
— Gelijk een droom. —
Lief, zoo op eenmaal aleer ik het dacht
Zijt gij gekomen En hebt mijn sluimrende zielestroomen
Bepluimd met uw pracht.
En met u kwam plots door mijn droom het gerucht
Dezer liedren krieken Met wuivende veeren en waaiende wieken
Als 'n zwanenvlucht.
173



II.
Ik zoek een nieuw, een nooit gesproken woord, Om ai mijn lieve.voelen uit te zeggen; Ik zoek een zang, een hymne nooit gehoord, Een gouden, waar 'k mijn ziel in nederlegge.
t Is Mei; de wereld een wit sneeuwen gaard Van weelde; lust en lach op aller monden; Des hemels rijke heerlijkheid op aard: 't Verloren paradijs ons weergevonden.
Ik weet niet, wat ik doen of denken moet Mijn geest is al verrukking en extase.... Wanneer die weelde mij niet sterven doet, — Zij doet verdwazen!
174



III.
De weide was van bloemen bont, De boomen ruischten waar wij gingen; Ik hoorde alom de vogels zingen: Mij dacht dat ik hun lied verstond.
Toen ge aan uw arm mij rondgeleidde, Was 't of de hemel openviel: Als bloesems daalden in mijn ziel De woorden die gij zacht mij zeide.
Van toen heeft mij uw hart behoord, Mijn Lief, mijn lust, mijn vreugd, mijn smartet Sinds als een bruidskrans om mijn harte Draag ik de weelde van uw woord.
175



IV.
Over het water vloeide een weg van goud; Rood zonk de zon achter het roerloos woud.
Blauwig en purper was zijn donker diep, Waar 't laatste hoorngeheim nu huiswaarts riep.
Orauw groeide 't weigroen bij het boschbegin. De zwanen dommelden op 't water in.
En moegezongen 't avondluien zweeg, Terwijl alom de grijze nevel steeg.
't Is al in weemoed zwijgend heengegaan... Over de neevlen lichtte wit de maan...
En door den mist viel licht haar blanke schijn, En 1 al was blank en licht en zilverrein.
Niets meer dan zilver, één wit-zilvren mist, Tot geen van weide of woud of water wist
176



Blank daar alleen hoogklaar het maangezicht: Alléén, alom uw liefde.... en 'tal licht, licht.
Eén aarde en hemel in wit-stillen brand:
Niets dan uw liefde — en licht mijn schemerland.
f77
12



V.
O zomernacht, uw lichtgewaad Is schooner dan een vorstenkleed, En trotscher dan een koning treedt Gij langs der sterren gouden straat.
Veel rijker dan een vorstenzoon Gaat gij met paarlen en smaragd Omglansd en zilvren stralenpracht Gekroond met gouden sterrenkroon.
Mijn Lief heeft met ééne ster in 't haar, Slechts ééne paarl in 't hart geleid; Doch meen niet, dat ik u benijd, O nacht van duizend sterren klaart
178



VI.
Tript lustig, mijn donzen droomen,
Op uw koralen duivenPootjes door de bloesemstroomen,
Die mijn paden bestuiven.
Woelt, dartle gedachten-mijn,
Als rozige kinderhanden Door de weelde van hermelijn,
Die gevlokt ligt over mijn landen.
Bloemen van blijde verrukkelijkheid, Die vroeger dagen gaven,
Niets meer weet ik van ul Gij zijt In 't heerlijk heden begraven.
179



VIL
Mijn Lief is heengetogen Naar 't verre land aan de zee
Mijn vreugden zijn al gevlogen, Zij vlogen met zoet-lief mee.
Met hem is de zon verdwenen, De stralende zonneschijn:
Nu kan 't ook om mij henen Niet langer meer zomer zijn.
De bloemen liggen reeds allen Dood. In 't dorrend woud
Is 't droef, bij het bladervallen, Alsof men er uitvaart houdt.
180



VIII.
Och, och dat één nu maar dit leed verstond, Dat ik niet zeggen kan, wijl geen het vat, Daar niemand weet, hoe 'k u heb lief gehad, Die als een droom verzwondt.
Gij, gij alléén begrijpt dit droef gemoed En al de klachten zijner diepe pijn! — Wanneer gij straks zult weergekomen zijn, Is 't al weer goed, heel goed.
181



rx.
Anglusklokkenklanken wiegen
Zich in lauwe lucht, Loom van bloemengeur, en vliegen
Als een blanke vlucht Avondvooglen heen met zacht gerucht.
Blanke kinderbeden stijgen
In den nacht omhoog; Blanke bloemesterren neigen
Van den blauwen boog Goudbeglansd hun droomenlachend oog.
Ruischende englenwieken waren
Om mij donzig-zacht; Hemelstemmen, zilverklare,
Dragen u mijn klacht Fluistrend door den stillen zomernacht.
182



X.
Sluimer, mijn Lief! Met gouden voetjes
Wandlen de sterren stil door den nacht En groeten u zwijgend en fluistren zoetjes U toe: Slaap zacht!
Stilte slaapt onder roerlooze struiken;
Rozen doorgeuren de luwte zacht... Hoort ge in uw droomen mijn liedje tjuiken?... Zoet Lief, goê nacht!
183



XI.
O zonne, zonne, zonne-mijn,
Daar zijgt uw vroege morgenschijn
Mijn oogen over waar ik loom
Te luieren lig in doffen droom.
O zonne, zonne, zonne-lief,
Wat weelde, toen 'k mijn wimpers hief
En schouwde en sloot den blik verblind
En sprong omhoog — een dol-dwaas kind
En open rukte 't raam, mijn zon,
En zong u toe wat 'k zingen kon 1
O laat ik wijd mijn armen u
Toch tegenstrekken.... Kus mij nu,
Mijn handen en mijn hoofd, en al
Mijn lokken die — in vrijen val
Als gouden ranken onbesnoeid —
Nu langs hun pracht uw luister vloeit,
Van weelde beven; zonneschijn,
O, stroom aan 't sidd'rend harte-mijn
Uw rijkdom uit en overvloed
Van licht en goud, en warm mijn bloed
184



En wel veel bloemen op in mij Van lichtgedachte en melodij En liefde en schoonheids rank begeer Duizendmaal duizend en nog meerl
O zonneschijn, o zonneschijn, Kust gij nu ook den Liefste-mijn, Die mij in 't verre land gedenkt En ginds in u mij tegenwenkt? O keer tot hem uw aangezicht En streel hem met uw zoete licht En kus voor mij hem duizend keer Duizendmaal duizendmaal en meer!
185



XII.
In garven staat het graan geschoofd, De zomerpracht is uitgebloeid, Door blanken avondnevel gloeit Het glanzend goudene manehoofd.
Zij lacht zoo rustig uit het blauw Het rustend veld vol vrede toe En streelt de schelven, die doodmoe Daar roerloos slapen in doom en dauw.
Groen veld — mij der belofte blij Schoon beeld — in gouden heil volgroeid, Mijn hoop is heerlijk uitgebloeid, Dat rijk als gij ook mijn oogsttij zij!
186



XIII.
Toen zilverblauwe herrefstdag Met gelen gloed het woud verguldde,
Toen blonk met klaren stralenlach De zon die 't al met vreugd vervulde.
Het groen, het goudgebronsde viel En dekte 't stervend groen der zoden...
't Werd al maar stiller in mijn ziel. De stille zomervooglen vloden.
En 'k zeide tot mijn vooglen: Vliedt 1 Sterft-af, mijn groene lenteboomen;
Want meer verlangt mijn harte niet: Voldaan zijn al mijn zoetste droomen.
Nu kom, o witte winternacht, Doe kerstmisklokken feestlijk luiden!
En spreek mij in uw sneeuwen pracht Van 't hoogtijkleed der blanke bruiden.
187



XIV.
Klokkenzangen slaan de zwingen Blijde door de blauwe lucht:
Schijnt de hemel niet te zingen, Ruischend van hun wiekgerucht?
Schoon als heilbelofte blinken Zal de hemel, stralend-breed,
Wen die klokken eenmaal klinken, Als 'k met u ten tempel treed.
Lief, als blanke duiven wiegen Zich die zangen in mijn droom...
Zullen ze eenmaal om mij vliegen Vaalgewiekt, van tranen loom?
Zullen zij met klageklanken Me eenmaal roepen tot uw baar?
Dat ze ook dan mijn beden wenken Blijde, blanke maagdenschaar.
188



juichend treden mijn gebeden Dan uw zaalge ziel te moet,
Dragen U naar 't eeuwig Eden, Rozeomwolkt in gloriegloed.
Mee zal heel de hemel zingen Ruischend van uw wiekgerucht,
Klokken, slaat de blijde zwingen Juichend door de gouden lucht.
189



XV.
Kom winternacht En pluim uw pracht Op de paden zacht
Als veeren, Dat ze donzig zijn Als hermelijn Nu Lieveke-mijn
Zal keeren.
Doe, winter, uw plicht Toon het dagende licht Straks het sneeuwen gedicht
Uwer schoonheid. Dat de rijzende dag Dan met stralenden lach Zijn vleklooze vlag
Ten toon spreid't
190



Dat de zonne 't in 't rond Met haar goudenen mond Wijd-straiend verkond'
En zacht-warme, Wat het blinkende veld Aan de blauwte vertelt: Dat mijn Lief komt gesneld
In mijn armen.
191



XVI.
Sneeuwklokjes luien Den winter uit,
Sneeuwklokjes prijzen De Lentebruid.
Sneeuwklokjes luien
De lente in, Sneeuwklokjes groeten
De Meikoningin.
Sneeuwklokjes luien, En Lief is mijn;
Lief is de lente en De zonneschijn.
Sneeuwklokjes luien De lente in —
Mij Heft de lente Als Meikoningin.
192



xvn:
Als twee jonge vogeltjes vlogen Wij zingend door 't zingende bosch; De stokoude pijnboomen bogen Eerbiedig voor ons en bewogen Hun schaduwen zacht op het mos.
„Wat sjirpen de sijsjes en sjouwen
En schooien ze her en der?"
— „De Jonge vogels gaan bouwen
En zeggen 't het woud aan, het grauwe
Word wakkert De Mei is niet ver."
De Mei ■ is niet ver, Lief. Dan rusten Wij uit in het wiegende woud Onzer liedren van liefde en van ruste; Dan hebben we er veilig-geruste Ons beider stil nestje ook gebouwd.
193
13



XVIII.
Gelijk ge me droegt door de dreven Van 't woud, op uw manlijken arm,
Zoo draagt mij uw liefde door 't leven, Draagt mij veilig en warm.
Geen angst zal mijn trouw doen verlammen, Mijn liefde verflauwen! Geen nood:
Ging uw weg ook door vuur en door vlammen, 'k Blijf de uwe in leven en dood.
194



XIX.
'k Bouw 'n brug van dichten en droomen, Een boog van veelkleurig geluid,
Boven bergen en steden en stroomen, Hoog boven de menschen uit;
Een weg van zangen en klachten,
Een glanzend mozaïek Van teergetinte gedachten
En zoete zielsmuziek;
Een lichtpad van paarlen en kralen
Uit 't diep van mijn diepste gemoed
Naar de hoogte waar gij me in de stralen Uwer zonnige liefde gemoet.
Of de menschen het zullen weten? — Zij kunnen tóch niet verstaan,
Hoe langs die klankenketen
Mijn ziel tot uw ziel is gegaan.
195












IN MENORIAM.






Wie heeft er niet geweend om een droom die gestorven is, en wie heeft geen illusies gedragen uit zijn hart?
O, zij was goed en schoon, en ik had haar zeer lief; zij was geene vreemde in de lanen mijner droomen.
Oök gingen wij saam in 't verre Zuid, de Lente tegemoet....
Toen zeide er een: „Ziet gij niet hoe bleek zij is? Zij zal spoedig sterven!"
En gaande in de eenzaamheid, weende ik over haar.






INTRODUCTIE.
Daar liggen trotsche hoogte' en donkre kloven, Veel steile diepten in een dichterhart: Daar slaapt veel somberheid en schaduw zwart; Vaak hangt de hemel sterrenloos daar boven.
Maar 't eeuwge schoon, dat storm en donker tart, En bloesempracht van lieven en gelooven Bloeit staag in stille maanbeglansde hoven Achter het somber land van trots en smart.
In 't diep, dat nimmer menschenoog nog kliefde, Waar nimmer menschenblik zal binnendringen, — Wuift vrede voor mijn ziel, de diepgegriefde:
Daar, onder witte rozen en seringen, Ligt kalm het klare water uwer liefde, Het stille meer van uw herinneringen.
203






BOEK L SMART.






I.
Dood, dood,... wat wil dat donker-kille woord, Dat op mijn ziel neerligt als klamme mist, Die 't warm licht weert; ais kruitdamp stikkend is 't Rondom; waardoor 'tal luider-naadrend voortKlinkt, al maar sterker, dreigend: bloed en moord, Wijl valsch gedekt in lage en donkre list 't Fijnpuntig vlammend om me — onmacht'ge — sist En flitst en duizendvoudig 't hart doorboort.
Dood, dood,... 't bonst op mijn borst als bronzen brokken Loodzwaar als mokerslag — als schroeiend vuur: ' Regen van vuur op weerloos hoofd en handen.
Dood, dood,... mijn Lief, verschijn me en scheur mijn banden Van onmacht — dat ik vluchte, of in dit uur Vergaan moog en niet hoor 't luien dier klokken.
207



IL
Vaarwel der Doode niet:... vaarwel het leven! Niet langer 't zonlicht zien, niet langer zijn! Als mij haar liefde en schooner oogen schijn Begeeft — heeft me alle teven mee begeven.
Dat licht en leven, alles vall', verdwijn'... Wat is mij zonder haar dan toch gebleven? Daar leven me in haar liefde was gegeven; — Legt mijn dood leven mede in de eene schrijn...
O Dood, die wordt van allen nü veracht, Laat u door één toch zeegnen, die u smeekt Om de' ingang in uw grondeloozen nacht! —
Gij, weenende' om haar groeve, waartoe gij
Werpt aarde op haar, de sluimerende?... mij breekt
Het hart: — werpt aarde op mij, — ik stierf— op mij.
208



HL
De doodsklok schudt met troostloos rouwgeklag Haar loome hoofd — als stormbewogen fruit Dat vallen gaat — en slaat in slag bij slag Zwaardaavrend over de aard haar weedom uit.
De klok weent met mijn weenend hart en luidt Met uw licht-leven uit: mijn blijen dag, Dien 'k in uw stralende oogen dagen zag En vallen nu ge uw oog voor immer sluit.
De doodsklok klaagt en kreunt om u met mij; Haar zwaar metalen slag bonst op mijn hart, ' Dat scheurt van pijn en splijt en springt aan stuk.
Terwijl bij dit lied van ondraagbre smart Feestjuublend heel de hemel daalt ten rei, Juichend om zijn nieuw, mij ontscheurd, geluk.
209
14



IV.
Ik ben zoolang Uw troetelkind geweest, Mijn lieve God, dat rijk Uw gunst genoot En zoeter wijn dan Gij te Cana boodt, Tot in vertoorndheid plots Gij voor mij reest,
Mij sloegt ter aard, verpletterd. Heer, verstoot Mij niet.... Zie dit doorkerfde lijf, ontvleesd In doodsellende. — Als Gij niet meer geneest, Wie heelt dan dees kwetsuren, bloedend rood?
Ik wil Uw wil, die zij gebenedijd;
Gij moogt, Gestrenge, snijden diep me en slaan
'k Zal willig-zwijgend lijden wat ik lijd. —
Ik loof U: wat Gij doet is wèl gedaan;
Maar laat de kracht mij, om in de' ijz'gen strijd
Standvastig — van Uw licht omstraald — te staan.
210



V.
Zij allen zagen % zeiden 't zacht elkaar, Hoe ze al maar zwakker werd en hangen liet Haar bleek blond kopje — een bloeme, regenzwaar Die breken gaat;... maar ik, ik zag het niet.
Ik hoorde 't zeggen — 'k hoorde niet; zóó klaar Was mij, wat 'k wist! Die allen droomden! 'k Liet Ze praten, bang dat 'k mijn geheim verried... Doch wat die zeiden bleek maar al te waar.
Toen heb 'k geschreid met de andren die toen schreiden En schreiend heb 'k met hen aan 't graf gestaan, Met hen in 't stille, leege huis getreurd...
'k Weet al maar niet, wat mij daar is gebeurd! — Nu, nu droom ik. 't Is al niet waar — een waan. Ik moest niet schreien: 'k zal u stil verbeiden...
211



VI.
Qij komt niet weer, koe 'k wachtend waken mag... En 't luide smeeken ook vindt geen verhooren. Ik roep vergeefs het jonge morgengloren; Neen, nimmer lacht mij weer zijn klare lach!
De handen tasten 't duister; in mij» ooren Is stilte — en enkel 't jammerlijk geklag Der lamm'ren, lustloos blatend heel den dag: Ik heb geleide en weide bei verloren!...
Plots is mijn zonnig land en warme licht Weg — weg met u, — en al de blijde zangen Met u weg, alles weg, ver... 'k weet niet waar!...
Fel laait mijn ziel van brand-begeeren naar U, u mijn al! — en wanhoopwild verlangen... En toch ga 'k voort kalm, 't hoofd hoog opgericht.
212



VIL
Zoo kom 'k, als altijd, weer in 't schemeruur Den ouden weg langs, den zoo droef beminde, Waar 'k u wel immer wachtend wist te vinden: In de' avond laat mijn hart mij rust noch duur.
Weemoedig wuiven de vergeelde linden; Ten weenend heimwee werd de herfstnatuur; De wingerd bloedt langs dorverschroeiden muur. 'k Sta voor uw huis... Gesloten zijn de blinden.
Dicht is de deur, die me altijd open wachtte.... En ach, uw stem die me immer welkom riep, En de oogen die mij tussen en bloemen lachten 1
't Is me of nu alles als betooverd sliep, — Zoo dool ik om door droomelooze nachten, Alsof me een onweerstaanbre stemme er riep...
213



VIII.
O kapt nu, hakt en houwt de boomen om Die van geen lent meer droomen en gedwee Zich slachten laten, en uw haarden 't wee Nu geven van 't gewei, voor eeuwig stom,
Verdord, en dood... De lente is dood — de zee Ziet haar niet keeren... Lief komt nooit weerom Dood, dood is Meil de loome herfstdoom klom Over 't verlaten veld en stormend glee
De lucht vol wolken en de regen zeeg In killen weemoed neer waar 't donker viel Van rouwnacht over 't al, verweesd en leeg
Leven en lust is dood, nu de englenziel Mij is ontvoerd: nu 't liefste bloeien neeg Zijn blonde hoofd — en sluimert waar ik kniel.
214



IX.
Gelijk een vreemde, die een verre stad Bezoekt; — hem zal aan 't spoor zijn vriend gemoeten. ...Breed plein vol menschen-drukte... 't trekt in stoeten Al af en aan... maar hij? niet hier? — niet? — Had
Hij niet gezegd: zóó laat hier?... Hoor, snel voeten Achter hem... neen! weer vreemden... zwijgend vat Hijf post bij de' ingang, — wandelt, — wacht weer wat; — Gaat al, en komt weer, — kijkt en vorscht... zie: groeten
Van hoedgezwaai, daar... vreemden weer! — en dol Nu schiet hij 't plein langs, loopt straat in, straat uit Al nieuwe pracht voorbij, die rijst rondom, —
En komt aan 't spoor terug, — en werpt zich stom In 't week fluweel... Dof bonkt de trein; en fluit... Kalmte wil hij en rust maar 't hart is vol.
215



X.
De moede wolkenlegers liggen dicht — Veel donkre, moede en moedelooze drommen Ten slaap neer in de diepgedolven kommen Der vale luchtvallei in 't avondlicht,
Waar éen na éen de vuren rood verglommen In tal van tenten, troostloos opgericht; En heel de hemelbreedte stilaan zwicht In duister, dat rondom is opgeklommen.
Een donkre schrik vervult den angsf gen nacht Op 't ijzend aardgelaat ligt de avonddoom Koudklam als zweet Onhoorbaar fluistren zacht
De daggeruchten in verwarden droom,
Wijl ver alleen een hond jankt — doodenklacht ■
En moede een looden klok luidt, log en loom...
216



XI.
O kon ik als een onnut winterkleed Den loomen twijfel van mijn schoudren slaan; En 't troostloos weten als een dwazen waan Vroolijk verwerpen; en, van alle leed
Bevrijd, van mijn ellenden-last ontdaan, Tot u wier blik zoo zacht te streelen weet, Wier stille lach mij zegt: vergeet, vertrouw; Tot u, mijn eenig heil, tot u weer gaan.
Tot u, die de allerlichtste liefde zijt En 't allerreinst dat donkre wereld zag En 't allerhoogste in blanke heiligheid...
Dat 'k weenend u nog eens aan 't harte lag; In veiligheid getroost weer kalmgeschreid, Gelooven mocht aan liefde en lentedag.
217



XII.
Grauwe avondwolken hangen laag rondom, Bruin-wollen duisternis ligt over 't land Getrest, waartusschen — een vaal-bleeke band — De weg kruipt, even scheemrend, smal en krom.
Wat olmen staan er roerloos hoog en stom; Ver donkert somber aan dén kimmenrand Een boschje tegen grijzen hemelwand Waar 't wolkenheir aldoor langs hooger klom.
Verlatenheid snikt in den loomen nacht En weemoed waakt op 't droomelooze veld, Er is geen enkel zacht geluid meer wakker. —
Een moede man keert zwijgend van zijn akker. — De scheper komt, den tragen stap versneld: Hij heeft vergeefs op de avondster gewacht.
218



XIII.
Toen viel met stalen vlerk plots storm op 't meer, Dat 't water deinsde bij zijn stem en lach, Schuimspattend opbruiste, als met valschen slag Hij sloeg naar 't slingrend scheepje en sleurde 't veer.
Maar wakker bij der bangen weegeklag Rees kalm, met wijdend hangebaar, de Heer, Van licht omvloeid: en vrede luwde weer Op 't wijde water, stom van diep ontzag.
Zoo slingert wilde twijfel mijn gedachten En sleurt mij mee; zijn koude golven slaan Mij over 't hoofd en spotten met mijn klachten.
Heer, zie mijn zielestrijd meewarig aan
En laat me Uw aanschijn lichten in dees nachten
En hef Uw hand: dan zal ik niet vergaan.
219






BOEK II. MEDITATIE.






I.
Woud-varens staan met zwaargebogen bladen Roerloos als treurgroen bij dof kreupelhout In 't heuvelbosch, waar, tusschen 't eeuwenoud Gebouw der donkre stammen, schaduw-waden
En stilte slapend hangen — 'n tooverwoud. Geel-rijpe velden ginds en blanke paden Zie 'k door 't struweel glanzend in zonlicht baden Op verdre hoogte, een land van louter goud.
O goud'ne, met uw zonnig-warmen lach Die naar de lichte heuvlen heengesneld Zijt, wijl deze aarde in zoo zwart duister lag;
Wier schoon mij heel nu de natuur vermeldt; — Zoo is me uw heugnis op den smartendag Nu, Lief, — als zonneschijn op een ver veld.
223



II.
Gij waart bij ons een vreemde teere plant, Te teer, te fijn voor 't waaien dezer winden En ongelukkig, schoon we u zeer beminden En trouw verzorgden met heel zachte hand.
Gij waart een vreemde in dit droefgeestig land En kondt er, bleeke, lust noch leven vinden. Ik zag uw pracht in weemoed stil verzwinden, Gij broze bloem van schooner, zonn'ger strand.
Ik mocht u met de wijding van mijn woord En warme hart soms zachte streelen, even... Ik had u lief met heel mijn volle ziel 1
Dit hebt gij nimmer van mijn mond gehoord. — Mij was 't genoeg — genoeg voor heel mijn leven, Dat stil uw blik vol heimwee op mij viel.
224



III.
Stil schreed hij door ons midden, maar geen zag Hem, wijl hij tot u schreed, die even stil — Hem bij u wetend — zonder een'gen wil Daar met een glimlach kalm en wachtend lag.
Maar toen hij zoo u schouwde, liep een ril Zelfs hem langs 't lijf, wijl hij zoo klaren dag Moest dooven; maar uw blik bemoedigde; ach, De nacht schaduwde 't licht uit, donker, kil...'
En wijl ze u henen droegen, bleek, schoon Lief,
Met zacht-gezongen melodieën, vlood
Hij, 't aanzicht dekkend, als een donkre dief
Den zwarten nacht door, in vertwijfling groot, En waar hij wild de hand ten hemel hief, Weende mild meêlij over de' armen Dood. •
225
15



IV.
Hoe waart gij, als de stille slanke zwaan — In sneeuwen smetteloosheid uitgespreid Op ongerimpeld-blauwe waterbaan — Zoo heerlijk in uw kuische maagdlijkheid,
En zijt zoo rustig, door uw aardsch bestaan, Van wat der aarde is, stadig onontwijd, In staatgen maneluister voortgegaan Naar 't beter land uw schoonheid voorbereid.
Over uw klare leven neergebogen
Hing spieglend op uw vloed, in schuchter zwijgen,
Van 't gouden-stralend blauw des heldren hoogen
Afdalend goud en wit, in roerloos neigen Mijn liefde-extase, droomend onbewogen, Als goudenregenpracht en bloesemtwijgen.
226



V.
Zoo kalm-wit onder wuivende warande Van palmengroen, dat koele vrede dauwt Over wie, de oogen zacht geloken, vouwt In stillen slaap de biddend-blanke handen ;
Zwart doek dooft vensterschijn en lichte wanden, Wijl kaarsevlam devoot er wake houdt En spreidt om haar een atmosfeer van goud, Gelijk een droom der ginds-beloofde landen.
Zoo kalm-wit in haar stervens-bruidgewaad: Een droomend meer in kalmen blauwen nacht, Dat straks in de' ochtend goud te gloeien staat
En plots in blanke nenufaren-pracht Als een verklaard mysterie opengaat, Wanneer de zon het stralend tegenlacht.
227



VI.
Met blanke bloemen was uw baar gesmukt, Teerblanke rozen, lelies en seringen, Gevlochten door uw donkre lokken-ringen, Blondvlokkig om uw doodsbleek hoofd gedrukt.
Al 't schoon werd willig voor uw dood gepinkt, Toen uwer liefde droomen henengingen En uwer schoonheid lente ophield te zingen; Wreedwillig heb 'k mijn tuin lijn bloei ontrukt.
Met mijner liefde rozen dekte ik zacht
U, met de leeljen van mijn blank geluk,
De bloesemtrossen van mijn kuischen droom.
Zoo drijft ge op witbebloemde liedrenstroom,
Ophelia-mijn, met reinster bruiden smuk
In 't droomloos diep weg van Dood's hoogtijnacht.
228



VII,
Zoo neemt Gij immer 't beste van ons heen Wat licht ons is en blijde zonneschijn. Kan 't schoon dan nimmer hier bestendig zijn, Moet sterven steeds ons bloeiend heil vertreên?
Heer, let niet op mijn menschelijk geween:
Dit oog doordringt zoo zwak Uws wezens schijn
En 't hart dat kreunt in eindelooze pijn
Voelt niet Uw wijdingsglorie om zich heen. —
Neem elk „waarom" mij uit mijn ziel, en schrei Ik, Heer, vergeef dan 't zwakke menschenkind Dat nimmer nog van lijden heeft geweten.
Gij hebt me Uw zegen met een maat gemeten
Tè gul, grootmoed'ge God En nü hervind
'k Mijzelf niet meer en kreun om medelij. —
229



VUL
Van maagdenblijheid blinkt de hemel blauw; Een droomen zweeft in blonddoorzonde lucht Van meiheil en violengeur — een zucht Naar beter land, van lenteweelde lauw. —
Pas lag in morgenmist nog de aarde grauw
En koud, als een gestorv'ne — of plots een vlucht
Van Englen had met vroolijk feestgerucht
De Lent gebracht uit 's hemels lichtlandouw.
Wel waaiden wieken door den ochtendstond, Maar rouw bracht mij de schaar die stille kwam En met een hymne in 't dagen klaar verzwond.
Haar wiek versloeg de lichtste levensvlam Haar kus verbleekte de' allerzoetsten mond En schoonster liefde lent zij medenam.
230



IX.
O 't blijde welkom dat me uw oogen lachten Als 'k wederkeerde in de oude, trouwe woon Waar vroolijk saam wij 't jonge leven schoon Met zang smukten, muziek en kunstgedachten.
Kom 'k nu weerom, wie weet of niet gevloön Reeds uw erinnring is met rouw en klachten; Uw graf omhullen blijder lente prachten. Werd reeds uw naam geen uitgestorven toon?
Ik zal in gang alom en hof en zaal
Een weemoed om uw heenzijn hooren schreien
En donkre klacht in heimnisvolle taal.
Mei zal vergeefs uw zachten lach verbeien En 't teergetinte lied van nachtegaal Droef medeweenen met mijn mijmerijen....
231



X.
De nacht is éen droefgeestige gedachte De sombre veldenvlakte gaat in 't grauw Der hemelsomberheid verloren; dauw Bewaast de loome landen, schreiend zachte
Den weemoed uit der scheemring en den rouw Der troostelooze, bleekbestorven nachten, Smachtend naar sluimer met vergeefsche klachten, Smeekend een straal af van 't omdonkerd blauw.
De maan wijlt achter zwaar, zwart mistgordijn Éénzaam in al de pracht die ze om zich spreidt, Omringd van blankverbleekten schemerschijn,
Zoo eenzaam, als met mijn droefgeestigheid
Ik wandel door de zwarte nachtwoestijn,
Waar 'k mijmrend haar mild licht vergeefs verbeid.
232



XI.
De grauwgeribde boomen, wild-verward En winterkoud, dringen zich diep in hagen Dor-doornig op, in somberheid verstard, Waar goor, hun toppen óver, wolken jagen,
Van 't rouwgeween gezwollen en de smart Om 't wreed verscheiden van de zonnedagen; En de avond bangt rondom in droomloos zwart; AI scherper snerpt der stormen troostloos klagen.
Daar is maar één oord op deze aarde wijd, Waar vrede woont en mijner ziele troost: Daar waar uw schoonheid slaapt in stille rust.
Oase van mijn droom, waar onbewust Van wee, mijn stormontvluchte ziele poost En sterkt zich, strevensmoe, ten nieuwen strijd.
233



XII.
Ik ben opeens weer, willoos, zelf niet wetend, De lang verlaten lanen doorgegaan, Het leven goed, en 't sterven beter heetend En treuren waanzin, en mijn smart al waan.
Nog méér dan u, wilde ik mij-zelf vergetend Nu verder wenschloos, zonder lach of traan, Aan niets ter wereld voorts meer vastgeketend, Naar 't einde trachten van mijn dor bestaan.
Maar alles spreekt van u mij, waar ik ga
En 'k zie u, hoore uw stem gij lacht: ik zie
Uw oogen, waar ik wandel, de oogen neigend;
Ik raak opnieuw verstrikt in droomenwa,
Bedwelmd, omtooverd van uw poëzie
En voel weer 't weenen wellen, stil en zwijgend.
234



MEINACHT'SYMPHONIE.






I.
De dauw wolkt geurig op van bloemenweiden, En wierookwit — in donzige avondstilf.
Een frissche koelte om wuift mij levensblijde, Schoon bloem noch blad aan 'tdof geboomte trilt.
In 't westen wordt het gouden zongedenken, Rooddroomend, teer in geelbleek licht vervaagd
Voor 't jong opstralend zilvren weeldewenken Der nachtzon die stil-traag en statig daagt.
En langs de velden, die in 't doornen wijken, Verwaasd, in onbewuste rust vergaan,
En langs de wit-bemiste weiden strijken De kuische droomen van de blonde maan.
237



II.
Maannacht! een schennis is elk menschgeluid; Ontwijding nu 't gestap der zachtste schreden... Ik sta, en staar, en durf niet verder treden,
En weet niet wat dees blanke stilt' beduidt...
Alom de hoogtijpracht van 't manelicht Op maagdensier van blanke nevelwaden; 't Struweel met blinkend-witten bloei beladen;
En heel de wereld één wit bruidsgedicht.
En te allen kante klinkt de minneklacht En 't lokkend liefdelied der nachtegalen Zoo zoet, of 't ware een zang der manestralen:...
Wie mag de Bruid zijn, die de maannacht wacht
238



INTERMEZZO.
De volle maan doet me aldoor weer herdenken Den blauwen blankbeglansden meiënacht, Die, klaar van 't gloren onzer liefdepracht,
Me uit verre verte onsterflijk schoon blijft wenken.
Volrond en spiegelhelder rees de maan, Wijd-wit omkringd van zilvren stralenstatie; En zwijgend zag 'k haar zegenende gratie
In 't lichtverheerlijkt land der sterren staan.
Zij zag mij mijmrend bij uw ziekbed leunen — Mijn lievling —; louter licht omgloriede ons, En bloesemde in uw blonde lokkendons,
Broos kopje, dat 'k heel zachtjes zocht te steunen.
De bruidenluister van haar maagdenglans, Was 't niet een lichtgezicht uit zaalger sferen, Als breidden englen witte vleugelveeren
Hoog boven ons in wijden wijdingskrans?
239



Als vlokken sneeuw lag 't licht op 't blanke linnen, Als fulpen leeljenweelde — een wondre droom — En zeeg bedwelmend-zoet als lenfaroom
Van bloesems beider schuchtre zielen binnen.
Een hemel schemerde in die stille cel Met liefdezege' en waaiende englenwieken, Tot 'k plots in bloedge laai zag d' ochtend krieken.
Ik kuste u, lievling mijn, voor 't laatst vaarwel.
240



III.
Een lied van manelicht en maanmuziek Is met den maannacht in mijn ziel gerezen: Met zachten lach heeft mij de maan gewezen
Op u, mijn Lief.... Met zachter glimlach zie '
U zwijgend stijgen tusschen 't stille stralen Van 't zilvren hemellicht, wiens teederheid Zich als een wijkrans om uw hoofdje vlijt;
En lichtend laat ge uw blikken op mij dalen.
En heel de nacht is van uw heerlijkheid Vervuld, en valt van stille weelde aan 't weenen Ik voel uw ziel zich met mijn ziel vereenen
In 'n kus van glorie die mijn voorhoofd wijdt.
241
16



IV.
De witte maanlicht-stilte waakt in 't woud, Dat hoort den nachtegaal in 't droomen tjuiken, Die weggedonsd in sluimerende struiken
Den meinacht luid-op serenade houdt.
De maan klom boven 't hoog geboomte uit En lacht haar trouwen zanger dankbaar tegen, En aldoor rijker stroomt haar liefdezegen
En stijgt de jubel van 't verliefd gefluit
En heel de nacht is één dag van gezang, Van blanke liefde en lichten minne-luister... En luistrend sta 'k verscholen, stil in 't duister,
En weet heel niets, dan dat 'k naar u verlang.
242



FINALE.
Vrede onze zielen, vrede ons liefde-lijden!... De weelderust der zachte zomernachten Is licht van vrede- en hemelsche gedachten En dwingt tot dank en zwijgend benedijden.
Vrede u, mijn heerlijk-heilig, luid-beweende Lief — in Gods lelieblanke lustwaranden j Vrede mijn wreedverslagen hart; mijn handen, Tot u geheven biddend saam vereende!...
Hoe had mijn ziel in stille manedreven Zoo vredig kalm uw schoon bepeinzen mogen: Was me er uw troost niet lichtend toegevlogen, Uw blanke ziel mijn ziel niet weergegeven!
243






BOEK Hl. HERDENKEN.






I.
Het stille woud zoo blank van anemonen En mijne ziel van droomenbloemen blank — Die beiden hebben heel een leven lank Elkaar verstaan: in 't woud wou 'k immer wonen.
Geliefde was mij roze- en varenrank, En broedren zangbevolkte beukenkronen: Zij kenden 't lied, mij lief vóór alle tonen, En wisten wat 'k hun zei met zachten klank.
En nu is 't lieve woud mij plots zoo vreemd: De boomen schudden 't hoofd stom heen en weer En schuchtre bloemen zien mij vragend aan.
Alom is kille leegte en koude leemt',
'k Voel overal gemis — en niets is meer
Als 't vroeger was, sinds gij zijt heengegaan.
247



II.
O vriendlijke oogen, zacht als zomerzee, En zonnigblauw als diepe hemelgrond En stralenklaar als Meische morgenstond En streelend-teêr als zeegnende englenbeê.
Gij, lichtvolle oogen zijt de rust'ge reê Der droombegeerte, die — een wereld rond Gezworven — nergens méér bevreedging vond Dan in den glimlach van uw hemelvreê.
Azuren meeren, uit uw diepten steeg Bij dageraad van onbewolkten lach De zonnevreugde die mijn dag vervult!
Schoon u de nevel voor mijn blik verhult: —
De lichte luister van uw klaren dag
Blijft om mij heen, waar lichtloos de avond zeeg.
248



m.
'k Weet heel niet meer nu, hoe gij zijt gekomen: Zooals op eens een sterre in blauwen nacht, Of als de zon plots voor ons staat en lacht, Gelijk de lent', de wondre zomerdroomen...
Opeens is alles vol warm licht; smaragd En goud hangt overal te tintien; loome Bedwelmgeur om-je; bloemen overstroomen De donzen, dauwbevochte weidevacht...
Ik staar nu door de wijde dagenrij, Dat ik nog met u was en gij met mij, Als door een bloesemende lentelaan:
t Is alles louter licht! Een wolk van goud
Doorwaast dien weg, waar 't oog geen aanvang schouwt
In 't wild struweel met rozenbloei belaên.
249



IV.
Breed-uit-gevuld met donkre rozen, blonk, Waar bloedrood fruit te glanzen lag, albast Bij kleurig porcelein op blank damast Naast zilverglinstrende' en kristallen pronk.
In warmen weeldeschijn van licht, te gast
Daar aangezeten, waar, bij dronk op dronk,
En geestge lach en feestlijk lied weerklonk,
Heeft me uw volbloeide schoonheid 't eerst verrast.
Hoe beefde 't glas bij 't tinklen en mijn hand
En 't woord, waarmee 'k dien teug ten heil u wijdde,
Die zette ziel en zin in loutren brand...
Terwijl uw blik, die van mijn blik niet scheidde, Maakte zoo innig 't verre vreemde land, Dat mij geen heimherdenken toen verblijdde.
250



V.
De maan hing als een gouden offerschaal In 't blauwe heiligdom der zomernacht, Waar 't eindgezang van 't gouden lichtkoraal Des feestelijken zonnedags nog zacht
Te droomen lag— Een stoere, stomme wacht Van dennen stond — gepantserd in zwart staal — Aan de overzij des strooms in 't blauw, de pracht Bepeinzend van 't mystieke maangestraal.
De menschen zaten voor hun huis op straat, Verheugd na heeten dag om 't avondkoelen, En stoorden stilte en rust met druk gepraat,
Maar niet ons innig stil gelukkig-voelen,
Als hand in hand we aanstaarden 't maangelaat,
Zagen den stroom haar goud te voet ons spoelen.
251



VI.
O goedgenaadge dagenkrans die daar In Zuiderpracht ten feest ons wachtend stond, De hymne stierf niet op uw blijden mond, Geên bloem verwelkte in 't zonnig-gouden haar.
Wij gingen gloriëerend door uw schaar, Die met gejuich en geur van bloemen blond En blank, het blauw vervulde stonde aan stond... O dagen, treedt nu weenend bij de baar,
Waar 't schoone Lief ligt roerloos neergestrekt: Neemt al de blanke, bleeke bloemen, die Nu mede zwijgend sterven gaan, en dekt
Haar; zingt vaarwel met zachte melodie,
Wier rhythmenval den stillen slaap niet wekt
En gaat dan, dat 'k u nooit, — ach, nooit meer ziet.
252



VIL
Klimveil en varen vormden dichtgetrest Op hooge rots een huis van groene rust Met glans van inn'ge teederheid gekust Door 't uitgelaaide droomend-roode west,
Waar 't bloedigbrandend zonnehart gebluscht
In purpre neevlen zonk en stierf Ten lest
Daalde ook de zang van 't stemmenrijk orkest Der luidklare uren — 't werd al na gesust...
De zonne aanschouwde u met haar bloedge lonken Die bloosden op uw marmerbleek gezicht En vielen voor uw voet als vuurge vonken,
Terwijl 'k u in die glorie hoog-gericht Roerloos aanstaarde in stil gepeins verzonken, Die met een glimlach groette 't stervend licht.
253



VUL
Ik plukte ze u, de laatste, bleeke, broze, In zachten meelijlach des doods ontbloeid, Die lei van 't even gloren reeds vermoeid U 'tstervend kopje aan 't hart: de laatste roze.
Daar zaat gij naast me stil, gedachtelooze, Der wangen bleek met kranken blos begloeid; Terwijl ik met muziek, die droomend vloeit, De rust vervullen mocht dier late pooze.
Des zomers laatste roze-weemoed gleed
Mij van de vingren over 't blank ivoor
En deed de stilte om mij met weemoed aan...
Toen droomde 't weg, in maten donkerbreed... Een matte glimlach brak uw peinzen door — Uw schoot lag vol gevallen rozenblaên.
254



IX.
Waar wolken dichtgetrest den grauwen top Omfladd'ren van 't gebergte als blanke manen, Dat de eeuwenouden trotschen rotsenkop Men een versteenden reuzenvorst zou wanen; —
Daar, boven bliksemvonk en regendrop, Waar hemelklaarte aldoor de lichte banen Ontplooit, en staande houdt haar blauwe vanen, Voerde ons in vlugge vaart het voertuig op.
En mee steeg beider ziel ter hemelvaart. Op aarde laag bleef donkre zorg en smart, En boven 't zwerk bloeide onzer liefde gaard.
Maar 't Lief voor hooger heil verkoren werd, —
En ik ontkroond teruggestort op aard,
Waar 'k weenend weervond mijn vergeten smart
255



X.
Onstuimig stormde 't meer ons tegemoet In staag-hartstochtlijk stijgende innigheid, Niet zóó om 't gloren van den zonnegloed Als om uw aanblik zilverblank verblijd.
Der golven witte, schuimgekuifde stoet Boog 't fiere hoofd waar ge aan mijn zij gevlijd Hun trotsche jacht aanstaarde, en voor uw voet Zaagt vlieden straks, op nieuw ten storm bereid.
Zij keeren aldoor spoelend schelpen aan En frischheid en begeer, hun wereld-breed Gebied langs naar een ver-schoon land te gaan,
Dat wenkt aan de overzij.... en gij, Lief, gleedt De waatren over, waar ik eenzaam staan Bleef voor een eindloos meer van zieleleed.
256



XI.
Toen kwam de werklijkheid, als een dievegge In stillen nacht als 'k droomde in zoeten waan De laatste bloemen van hun stekken slaan, De rozen rooven van mijn doornenheggen.
Daar zijn geen zielen die mijn wee verstaan, Bij wie 'k mijn lijden zacht ter rust mag leggen; En 'k heb geen woorden om mij uit te zeggen;' Ik wil naar u, naar u alleene gaan!...
Ik hoor uw stem in fluistrend oeverriet, Ik hoor ze aldoor in klagend windgerucht, Ik voel alomme u om me, — en zie u niét!
Als najaarsvooglen voor den vorst beducht Het zoele zuiden zoekend — is dit lied Uit mijn beklemde ziel naar u gevlucht.
257
17






BOEK IV. VREDE.






I
In donker huis zit 'k droomend te verlangen Naar 't verre boschgeruisch, naar dennenlucht; En woudmuziek herinnert zeegerucht; En 't zeegedenken wekt weer heimweezangen
Naar 't heil dier stonde zoo vol rein genucht Dat 'k alle schoon met éen blik mocht omvangen Het blauwe oneind'ge, zonnelicht-behangen, En kinderoogen, klaar als zomerlucht..«
Op 't zwevend rijzen mijner weemoedsdroomen
Wiegt over zeegeruisch en zonneschijn
Mijn ziel naar de overzij van 's levens stroomen;
Daar keert in eeuwge vreugde menschenpijn; Daar vind ik alles weer, mij hier. ontnomen In onvergankelijk gelukkig-zijn 1
261



II.
O Vrede,'u wil 'k mijn heerde toevertrouwen, Mijn armen lamm'renstoet van 't zwerven moe, Die klagen, dat 'k hen aldoor zoeken doe
Wat niet meer is. wat créen nnit weer ral srhnnwpn
Drijf gij mijn kudde uw zonnige landouwen
En stille velden van berusting toe.
O goede Herder, kom! gij weet toch, hoe
'k Niet langer meer den staf ter hand kan houën.
Leid gij mijn kudde en voer mijn lamm'ren uit Dit somber land, waar ze enkel jammer aten En droefenis neem gij uw zoete fluit
Tot zij gewillig volgend en gelaten Bij uwer wijzen tooverzoet geluid — Getroost en stil hun droeve blaten laten. *
262



III.
Waar 't veld ten heuvel glooit in 't donkren laat Ligt vredig-eenzaam de eene woning in 't Gezicht der bosschen, waar een bleek begin Van licht uit opblinkt, dat al hooger gaat
De nachtlucht door, tot — statige vorstin — De maan er vol en goud uit stijgt en staat En schouwt den man voor 't huis daar in 't gelaat Star zwijgend, — schouwt de vensterschijven in.
Hij, roerloos, de armen op de borst gekruist, Ziet kalm haar klimmen achter de' ijlen zoom Van 't boschgepluimte in 't zomer-spellend blauw.
Zacht klinkt van binnen 't spreken eener vrouw
En kinderlijk gebedenlisplen vroom,
Dat door den meinacht rein ten hemel ruischt.
263



IV.
De lentehemel had zijn avondkleed
De schoudren omgeslagen 't los-geplooide,
Met éene ster gegespt; de hagen tooiden
Zich blank met bloesem, die in 't duister breed
Zich strekten langs de weiden, zacht geglooide, Waarover vér de stille schaduw gleed, Die nauw nog bloesemboomen blinken deed Als witte waaiers, hier en ginds verstrooide.
En lieflijk, van haar schoonheid onbewust, Blonk de eene ster daar hoog met zachte stralen; En 't avondlandschap droomde in stille rust...
O ster, die schitterde in mijn morgenpralen, Als de avond eens mijn bloemen koude kust, Dan kéer, dat ik bij nacht niet eenzaam dwale!
264



Ik zag de trouw gelijk een bloem verflensen; Met heiige woorden ben ik laag belogen; Mijn liefste vriend zelfs heeft mij wreed bedrogen; Ik heb noch droomen meer noch stille wenschen.
'k Geloof geen lach of traan meer in uw oogen; Ik wil noch eed noch liefdewoord van menschen. Gaat henen, dat ik, zwakke, u niet verwensche! — Lief, — goed dat gij van hier zijt opgevlogen.
Uw ziel was voor deze aard te rein, te groot: Zie, hier wordt één na één elk licht gedoofd En pijn en weedom is ons levensbrood.
Ach, alles valt! — Toch neig 'k niet moede 't hoofd Stroomop zal 'k streven, sterk in nacht en dood, Aldoor naar 't licht, waar u mijn geest gelooft.
265



VI.
Sluimer nu zacht in uw stil droomloos huis Waar nimmer zon uw slaap meer storen zal. Sluimer nu zacht, Lief, waar met droef geruisch Over de zode zinkt de bloesemval.
Ontblaêr den rozenbloei niet op haar kruis, Ga zachtjes, zachte wiegewind, door 't dal; Zing zacht haar sluimerzangen, Meigesuis, Met wachter-engle% zangen zonder tal...
Hier bloei nu al wat schoonst dé Lente gaf, Een stille tuin van leeljen rein en rank, Een droom van hemelweelde op uw graf,
Mijn lieve schoone Zaalge, als gij zoo blank. — Smeek gij van God nu mij berusting af, Dat ik getroost aldoor Hem knielend dank.
266



VII.
Nu staar 'k de sterren niet meer vragend aan; Nu is de nacht en 't bleeke vonkenheir Der duisternis mij geen mysterie meer: Nu kan 'k de taal der heemlen wèl verstaan.
Want gij zijt tot de sterren opgegaan
En lacht uit diepe blauwte lieflijk neer
En spreekt tot mijl — Ja, 'k hoor u telkens weer
En voel uw lach en 'k weet: dat is geen waan.
O gij, met hemelprachten klaar gekroond, Met onverdoofbaar blijden schijn omglansd, Mijn lieve Heiige, die zoo hoog daar troont, —
Dat Gij nu meelij vol uw licht gelaat
Neigt tot wie laag in leed gaat, doorngekranst,
Maakt dat gij in zóó hoog een glorie staat.
267



VOL
Mij is een schoone droom van u gekomen: Ik zag u stijgen aan der sterren trans Gedost in luister, om uw hoofd een krans Van blanke fnyrten 4& 'k drink de zoete aromen.
Licht zeeg in zilverstraalgen cirkelglans
Om 't blonde hoofd langs blanke kleederzoomen
Toen zag 'k uw oogen naar mij schijnen, gansch
In vreugd verdwaald... Doch droomen zijn maar droomen.
Neen — waar was wat ik schouwde. Zijt zoo niet In 's Heeren huis gij, koninklijke Bruid, Die mocht den Heer behagen, dat Hij kwam
En in Zijn hoogen glans u tot zich nam, — Waar gij nu dooft der Engten glorie uit En zingt Hem heerlijk een nieuw hoogelied?
268



IX.
Onsterfelijke, die gestorven zijt,
Gij leeft — schoon 't sterven ook uw zijn verwon
Ik zie u stralend staan in de ochtendzon;
'k Zie 's nachts de sterren om uw hoofd gereid.
O Doode, wie 'k dees verzen-lijkwa spon, Gij zijt niet dood, al heb 'k uw dood beschreid; Want 'k weet, dat — als uw ziel in eeuwigheid Niet leefde — ook mijne ziel niet leven kon.
Gij leeft 1 — niet meer dit droeve, koele leven, Van mist omwaasd in waan en valen schijn. Nu zijt gij puur en schaduwloos verheven
In 't eeuwge licht waar droefheid is noch pijn, Waar bloemen eeuwig-stralend u omgeven, Waar 't ware, goede en schoone Heerschers zijn.
269






INHOUD.
JAARGETIJDEN. I. Winter.
Blz.
Novemberavond ii
Regennacht 12
Voor St. Cecüia ij
December 17
Aan de Onbevlekt-Ontvangene 18
Kerstnacht 21
Winterochtend 23
Schoone oogen 24
Burchtbouw 25
Klok 26
In den Voordag '. 27
Schoolgangertje 28
Bij 't kruis aan den veldweg op Goede-Vrijdag 29
Biecht 31
Communie 32
Missa Cantata.
I. Kyrie 33
II. Gloria 34
271



Blz.
UI. Credo je
IV. Sanctus
V. Benedictus. . . . , 37
VI. Agnus Dei 38
Sint Jozef j£
II. Lente.
Heimwee 43
„Teer-rozige avond" 44
Buiten 4c
Vroege Vlinderen 46
Anima Casta
Hooge Liefde a g
Priesterwijding 40
Ter herinnering aan Jaap Wolf. 51
Voor W, 52
Nocturne e^.
Zwaluwen gr
Lente-wandeling 56
Madelief cj
„Vroege Ochtendhemel" 58
„Hoe zoet te zien" 59
Lenteregen 00
April 61
De Wind 62
Een Lied 61
Kinderen D^
Lievelingskind 66
Koorknaap 67
Lied 68
Wiegelied 69
272



Bis.
Herinnering 70
Dichteravondgang 71
Droomen 72
Een Dichter 73
Mei 74
Meiwei 75
Bij harer Majesteit's terugkeer uit Italië 76
Meiavond 77
Mondschein-Sonate 78
III. Zomer.
Zomeravond 83
Lischbloem 84
Veldkruis 85
Aan Zee 86
Poëzie 87
Muziek 88
Maria Visitatie 89
Biarritz 91
Mijn ster 9a
'Dageraad 94
Zij wisten 't wel 96
„Wij zaten zwijgend" 97
Verlangen 98
Beatrix IOO
Aan de verre 102
„Gij slaapt zoo stil en geruste" 106
Sluimerlied 107
Fingals Grot 109
Pastorale 110
Juni >. . 111
273
18



Bli.
Augustus 112
Bruisende schietbeek 113
IV. Herfst.
„Gelijk een ruiter" 117
Pastel 118
Kostschool-herinnering 119
September 120
Herfstavond 121
„Door schemerdonkre wouden ga 'k" 122
Sluimer 123
Het treurwoud 124
Herfstliederen 125
Voor *t park 129
Huzarenrit 130
Herfst 131
Drie Sonnetten
I. Ploeger 132
H. Zaaier 133
1H. Maaier 134
October 135
Herfstzon 136
Bij den vijver 139
Mijn verzen 140
VOOR DE LIEFSTE.
I. „O nu gij weg zijt" 147
IL „En waaie er ook geen wimpel" 148
1H. „Vergeet niet, Lief, tot Vondels beeld te gaan" ... 149
274



Blz.
IV. „Mijn droom bouwt om uwe ziele-majesteit" 150
V. „Gij zijt mijn schoone zomerroode heide* 151
VI. „Gij lacht en heel de wereld is vol licht" 152
VII. „Reikhalzend-rijzend-recht naar 't blauw gericht" . . . 153
VIII. „Blank gaan mijn zeilen door den droeven nacht" . . 154
IX. „Als van der droomen marmerblanke zaal" 155
X. „Uw kleine fijne handje" 156
XI. „O Liefste, mijn wit Lief" 157
XII. „O Lief, in 't sleepgewaad" 158
XIII. „Lief, zeg niet dat dit vuurwerk is van woorden" . . 159
XTV. „Vrede van vroomheid luwt van geuren lauw". . . . 160
XV. „Leg 't boek dicht, Liefste" 161
XVI. „Gij hebt mij lief!" 162
XVII. „Mijn hart is luid in oproer uitgebroken" 163
XVIII. „Mijn ziel geleek wel een dier heiige hallen" .... 164
XIX. „Gelijk in 't blanke diep" 165
XX. „Weegt, verzen, schoon als prinsen en satrapen" ... 166
UIT HET BOEK DER BRUID.
L „De zwanen zwierven zwijgend zacht" 173
II. „Ik zoek een nieuw, een nooit gesproken woord" . . 174
HL „De weide was van bloemen bont" 175
IV. „Over het water vloeide een weg van goud" 176
V. „O zomernacht" 178
VI. „Tript lustig, mijn donzen droomen" 179
VII. „Mijn Lief is heengetogen" 180
V1H. „Och, och dat één nu maar dit leed verstond". . . . 181
IX. „Anglusklokkenklanken wiegen" 182
X. „Sluimer, mijn Lief!* 183
XI. „O zonne, zonne, zonne-mijn" 184
XII. „In garven staat het graan geschoofd" 186
275



Bk.
XIII. „Toen zilverblauwe herrefstdag" 187
XIV. „Klokkenzangen slaan de zwingen". . .' 188
XV. „Kom winternacht" iqo
XVI. „Sneeuwklokjes luien" 192
XVII. „Als twee jonge vogeltjes" 193
XVIII. „Gelijk ge me droegt door de dreven" 194
XIX. „'k Bouw 'n brug van dichten en droomen" 195
IN MEMORIAAL
Introductie 203
Boek I. Smart.
I. „Dood, dood,... wat wil dat donker-kille woord" . . . 207
II. „Vaarwel der Doode niet:. ., vaarwel het leven!" . . . 208
Hl. „De doodsklok schudt met troostloos rouwgeklag" . . . 209
IV. „Ik ben zoolang Uw troetelkind geweest" 210
V. „Zij allen zagen 't, zeiden 't zacht elkaar" 211
VI. „Gij komt niet weer, hoe 'k wachtend waken mag" . . 212
VII. „Zoo kom 'k, als altijd, weer in 't schemeruur" . . . . 213
Vm. „O kapt nu, hakt en houwt de boomen om" 214
IX. „Gelijk een vreemde" 215
X. „De moede wolkenlegers" .216
XI. „O kon ik als een onnut winterkleed" 217
XII. „Grauwe avondwolken hangen laag rondom" 218
XIII. „Toen viel met stalen vlerk plots storm op 't meer" . . 219
Boek II. Meditatie.
I. „Woud-varens staan met zwaargebogen bladen" .... 223
II. „Gij waart bij ons een vreemde teere plant" 224
III. „Stil schreed hij door ons midden" 225
IV. „Hoe waart gij, als de stille slanke zwaan" 226
V. „Zoo kalm-wit onder wuivende warande" 227
276



BI».
VI. „Met blanke bloemen was uw baar gesmukt" 228
VII. „Zoo neemt Gij immer 't beste van ons heen" .... 229
VIII. „Van maagdenblijheid blinkt de hemel blauw" 230
IX. „O 't blijde welkom dat me uw oogen lachten" .... 231 X. „De nacht is éen droefgeestige gedachte" 232
XI. „De grauwgeribde boomen" 233
XII. „Ik ben opeens weer" 234
Meinacht-Symphonie 23S
Boek III. Herdenken.
I. „Het stille woud zoo blank van anemonen" 247
II. „O vriendelijke oogen, zacht als zomerzee" 248
Hl. „'k Weet heel niet meer nu, hoe gij zijt gekomen" . . 249
IV. „Breed-uit-gevuld met donkre rozen" 250
V. „De maan hing als een gouden offerschaal" 251
VI. „O goedgenaadge dagenkrans" 2(2
VU. „Klimveil en varen" 253
VHI. „Ik plukte ze u, de laatste, bleeke, broze" 254
IX. „Waar wolken dichtgetrest" 255
X. „Onstuimig stormde 't meer ons tegemoet" 256
XI. „Toen kwam de werklijkheid, als een dievegge" .... 257
Boek IV. Vrede.
I. „In donker huis zit 'k droomend te verlangen" .... 261
n. „O Vrede, u wil 'k mijn heerde toevertrouwen" .... 262
IH. „Waar 't veld ten heuvel glooit" 263
IV. „De lentehemel" 264
V. „Ik zag de trouw gelijk een bloem verflensen" .... 265
VI. „Sluimer nu zacht in uw stil droomloos huis" 266
VII. „Nu staar 'k de sterren niet meer vragend aan" .... 267
VHI. „Mij is een schoone droom van u gekomen :w 268
IX. „Onsterfelijke, die gestorven zijt,** 269
277