1158 J
ADVERSAR1A AD APOLLONII RHODII ARGONAUTICA
C 3
ONNO DAMSTÉ












ADVERSARIA AD APOLLONII RHODII ARGONAUTICA.









PROOEMIUM.
Apollonius Rhodius iis scriptoribus adnumerandus est, quorum obscuritas — nam in vulgus paene ignoti sunt — immerita vel adeo inexplicabilis videtur. Nomen eius pauci, perpauci carmen cognoverunt, quique legerunt, maiorem partem non tamquam poetae, sed tamquam mythologiarum scriptori Apollonio operam dederunt.
Est inter viros doctos in Apollonio aestimando mira sententiarum diversitas, sed quam Naberus *) in medium contulit, satis multorum, ne dicam plurimorum sententia est. Qui cum ad Argonautica emendanda animum applicavisset atque fructus ingenii sui acerrimi uberrimique effundere coepisset, facere non potuit quin inter scribendum fremeret: „Ipse mihi ridiculus interdum videor, dum tantum operae insumo, ut mediocre carmen primum cognoscam, deinde perpolire suscipiam."
Quid autem summo viro tantopere displicuit? Quod poeta de Amyco canit II 32:
ó d'èQSftvijv blmvya Xónriv aixfjaiv iteqóvrpi xaXa'öqon'd re TQrj^BÏav xdfifiaAe, tijv yoftêeaxev.
Quibus perlectis exclamat: „Quod poeta praepositionem aév omisit, non improbandum et sic saepe amat dicere;
1) S. A. Naber, Ad Apoll. Khod. in Mnemosynes Vol. XXXIV (1906), pg. 1—39.



8
exempla si requires, invenies I 502, 801, 832; II 611, 749, 988; III 96, 373, alibi fortasse. Sed quam est praepostere dictum pugilem simul cum fibulis exuisse vestem, quasi nudo corpori potuissent adhaerescere."
Num istud iudicium iustum videtur aequumque? Primum nego praepositionem avv insolite omissam esse, quia afofjow neQÓvyoi ex illis locutionibus (afooïg dv&qdaiv, ccvzalg vavalv) est, quibus quivis Graecorum poeta atque scriptor uti numquam veritus est. Deinde vero quasi curta sententia poetam ablegavit neque sedulo operam dedit, ut eius mentem assequeretur, quam satis perspicuam esse contendo. Quis est qui non videat Apollonium Amyci festinationem praecipitem egregie pinxisse eo, quod regem vestem exuisse ac deiecisse dixit afojjoi, negóvrjai, h. e. ipsis fibulis etiamtunc impositis neque ante solutis demptisque.
lam alterum locum videamus: Aeetes se non Cereris semina terrae tradere dicit DU 414:
dXX' ö(pio£ öeivoïo ftetaAdtfoxovras doorzag dvÖQdai ~tev%t]OTjjoi dé/Mig.
Hic rursus Graecitatem violatam Naberus affirmat, poetam enim mirabiliter peccare, quod dé/iag cum dativo casu coniunxerit. At non perspexit vocabulum hoe loco non adverbialiter positum esse, ut significet „instar", sed verba dvbqdai tev%t]oijjoi, óé/iag apposita esse voci óöóvxag et intellegenda esse: qui viris armatis vitam corpusque darent. Cf. 498:
óóoetv ö'êl- öcpiog yevtiav onóqov, dg Q'dvlrjoiv yTjyeviag %aAxêotg avv Tev%eaiv.
Eadem notio vocabulo inest vss. 847, 1043, 1204, 1282 eiusdem libri.
Istae interpretationes, quas exempli causa posui, Naberi de Apollonio iudicium, quod multorum est, plane declarant: Graecitas violata, formae barbarae, elisiones neglectae, vitia alia evidentia prohibuerunt, quominus miras carminis pulchri-



9
tudines persentirent. „Dum imitando conatnr exprimere epicam dialectum, suam prodit inscitiam et merilo contemnitur." Sed satis de his, quas stultas viroque docto indigaas ineptias dicere non dubito. lam aliam, Mahaffii*) dieo, vocem audiamus: „Apollonius, indeed, deserves more than a passing notice." Poeta est dignissimus, qui diligentius cognoscatur atque sententia advarsa, quam posterior aetas de eo pronuntiavit, incuria neglegentiaque magis quam censura aequa subtilique nititur. Ita Mahaffium de Apollonio iudicium verissimum tulisse censeo. Nemo mehercle negabit Apollonium gloriae suae apud posteros melius consulturum fuisse, si suo sermone uti voluisset neque artem suam ostentare studuisset in re, quam non omnibus numeris callebat; verum tarnen lingua eius quasi arte fabricata impedimento esse non debet, quominus sine ira et studio de eo iudicemus. Quod qui fecerit, mox agnoscet sub grammatico verum poetam latere.
Mahaffius cum de libris prioribus agit, sermonem simplicem ac parum ornatum esse observavit, tamquam id praecipuum poetae esset consilium, ut doctrinam geographicam et mythologicam legentes doceret, non ingenio suo oblectaret.
Profecto negari non potest Apollonium in secundo praesertim libro itinerarium potius quam poema conscribere voluisse videri. Quaé materies eiusque tractatio atque expositio myrum in modum libro tertio contrariae sunt, ubi Medeae amores canuntur ita, ut grande aliquod exemplar quod frustra quaesiverunt, poetae ante oculos fuisse multi suspicati sint. Is autem liber luculenter demonstrat Apollonium verum poetam fuisse, inventionis at expositionis minime expertem, id quod nemo addubitet, qui sciat Vergilium ïn nulla non Aeneidis pagina ei multum debere, Varronem Atacinum Argonautica eius Latine vertisse, Valerium Placcum
1) Rev. J. P. Mahaffy, M. A., Greek Classical Litterature, London( 1889. Vol. I, p. 147-152.



10
multis locis esse secutum. Quae eum ita sint, quae causa fuisse putanda est, propter quam in ceteris libris Baedekeri alterius partes agere maluerit quam poetico ingenio, quo praeditus erat, ibi quoque indulgere? Quae mihi de hac re opinio in mentem venerit, paucis iam exponere liceat.
Alexandrini poetae ante omnia docti erant, quippe quibus ipsa carmina levioris, doctrina maximi momenti esset. Apollonius vero poeta neque solum doctus fuisse e tertio libro cognoscitur, sed eius generis carmen ab aetate sua aliènum esse neque ei applaudi posse ipse vidit; quare aequalium sensui ac iudioio obsequi studuit, cum ceteros carminis libros observationibus doctis compleret.
Ceterum quicquid id est, Argonautica inter epica öraecorum carmina, quae tempus tulerunt, opus est multis de causis cognitu dignissimum.
Primo opus est unum solidumque, quoniam Argonautarum expeditio ab initio usque ad finem deducta nobis proponitur; deinde illis veterum membranarum amantibus in eo non licet quemvis librariorum errorem his verbis defendere: poetam locum retractaturum vel emendaturum fuisse, si diutius vixisset, quandoquidem superstes editio alterax) est, ab ipso curata, atque e priore etiam a scholiastis versus complures afferuntur; tertio poeta in linguam dictionemque epicam tam penitus se insinuaverat, ut cum stupore subinde rogemus, qui fieri potuerit, ut adiectiva pronominalia, quorum notiones prorsus ignorasse videtur, tam mirum in modum permiscuerit et ab epicae dictionis usu totiens abhorreat.
Quare autem praecipue Argonautica studio nostro digna mihi videantur, iam antea paucis indicavi: quod Vergilio plus quam exemplar fuerunt. Contextus ille, qui inter Apol-
1) Mekkelium tertiam esse nostram recensionem affirmantem (Proleg. Cp. III) refutavit Linde (De diversis recensionibus Apoll. Ehod. Arg. Diss. Göttingen 1886).



11
lonium Vergiliumque intervenit, pluribus verbis mihi tractandus est, quippe qui a philologis probatus sit*), sed ab historia litteraria parum agnoscatur.
Memoratu digna sunt, quae Murraius s) de Apollonio Vergilii praecursore pronuntiavit: „Apollonius attempted an epic „in the old style, long, rather ambitious, absolutely simple „in construction, and unepigrammatic in language. That was „the kind of poetry he liked, and he meant to write it „himself. The Argonautica failed in Alexandria, and Apol„lonius left the country for Rhodes, where he worked up a „second version of his poem. He had a small band of ad„mirers in his lifetime; but taste in general followed Calli„machus in favour of the brief and brilliant style. Even „Catullus and Propertius were Callimacheans. It was for „Vergil to conquer the world with a poem in Apollonius's „spirit, with much of its structure and language borrowed „line by line from him. Of course Vergil had in a sense a „*calP to write the national epic of his country, whereas no *„one had called upon Apollonius to celebrate the Argonauts; „and this in itself gives Vergil a superior interest. But the „Medea and Iason of the Argonautica are at once more „natural than their copies, the Dido and Aeneas of the „Aeneid. The wild love of the witch-maiden sits curiously „on the queen and organiser of industrial Carthago; and the „two qualities which form an essential part of Iason — the „weakness which makes him a traitor, and the deliberate „gentleness which contrasts him with Medea — seem in-
1) De contextu illo scripseruut: H. de la Ville de Mirmont (Apollonius de Rhodes et Virgile, 1894), Conrardy (De Vergilio Apollonii Rhodii imitatore, Diss. Preiburg 1904), P. Rütten (De Vergilii studiis Apollonianis, Diss. Munster 1912). Quorum librorum quemquam inspicere mihi quaerenti non contigit.
2) Gilbebt Murray, M. A. A History of ancient Greek Literature. London, 1917, pg. 381 sq.



12
„congruous in the father of Rome.. Apollonius is, of
„course, subject to the vices of his age. He has long, picture„like descriptions, he has a tiresome amount of pseudo„Homeric language, he has passages about the toilette of „Aphrodite and the archery of Eros, which might have been „written by Ovid or Cowley. But there is a genuine origi„nality and power of personal observation and feeling in „him; witness the similes about the Oriental child-wife whose „husband is killed, the wool-worker bending over the fire „for light as she labours before sunrise, the wild thoughts „that toss in Medea's heart like the reflected light dancing „from troubled water, the weird reaping of the Earth-children „in the fire of sunset—which force us to admit that in him „Greece found expression for things that had been mute „ever before. And for romantic love on the higher side he „is without a peer even in the age of Theocritus."
Alia profecto atque Naberi haec opinio est eamque aestimationem latius atque latius proximis annis manare magno cum gaudio affirmo, multis et bonis Apollonii editionibus versionibusque testibus a), quae hisce triginta annis in lucem prodierunt. Quare operae pretium videtur Apollonium eiusque imitatorem Vergilium componere atque Murraii iudicium ex-
1) Quarum hasce nominandas putavi:
Editiones: Seaton. Apoll. Rhodius. The Argonautica, with an English translation. Loeb Classical Library. London 19X9. Mooney. The Argonautica of Ap. Rhod,, edited with introduction and commentary. Dublin 1912.
Versiones: H. de laVille de Mikmont. Ap. Rhod. traduit. Bordeaux 1892.
A. S. Way. The Tale of the Argonauts. London 1910.
Colewdoe. The Argonautica of Ap. Rhod. translated
into JEnglish prose. London 1889. Samuelsson praeterea versionem Danicam oratione soluta a Christensen-Sclimidtio compositam (Kjobenhavn 1897) memorat. Versionis Gallicae viri docti Gounoulhion nihil praeter nomen scio.



13
quisite examinare. Rectene Murraius Iasonem Medeamque Didoni et Aeneae anteponit?
Uterque poeta per prologum caelestem amoribus heroinae suae praeludit: Argon. III 6—166, Aen. I 657—694, ubi alterum poetam alterum non imitatum esse monere vix opus est. Quomodo in tali re dei neglegi a poeta epico potuissent? Praeterea materies ab altero altera ratione tractata est: Vergilius deos in coelo confabulari finxit, quod Homerus posteris tradiderat, Apollonius contra numina in terram depressit, ut nonnumquam idyllium pro carmine epico nos legere arbitremur.
Aeneidis autem libri quarti initio primum Didonem amore incensam videmus:
At regina, gravi iamdudum saucia cura, Vulnus alit venis, et caeco carpitur igni. Multa viri virtus animo multusque recursat Gentis honos; haerent infixi pectore vultus Verbaque, nee placidam membris dat cura quietem. Plane aliter muitoque melius ac elegantius virginem amantem pinxit Apollonius (UI 453):
TtQonob o'&$ öy&aXn&v ixi ol IvddAAszo ndvra, avTÓs ■d,'olog Irjv, oïoial tb <pd(>BOiv Scno, old x'ëeup', &s &'B£vt' énl &qóvov, &s tb dvQCcCe ijiev oióé tiv' dXXov ólooaio nogtpvoovaa ë/tuevai dvéoa toÏov èv ovaai 6'aihv óqóqsi
CCvÖlj ts flV&ot TB f*BAl<pQOVBg, 0#g dyÓQBVOBV.
Hunc locum Vergilio ante oculos fuisse eumque non feliciter exemplum secutum esse nemo negabit; neque quod addidit („gentis honos"), loei dulcedinem auget.
Narratio de Medeae amore breve episodium est, quod versu 616 demum continuatur. Insomnia, quae Medeam terrent (vide Aen. IV 9), describuntur:
(vs. 631) ix b'è^6r\aav
%6)ófievof zrjv <5' ünvog dfict xAayyjj (is&étjxev.



14
naXXoftèvrj b'dvóqovos <pó(i(x>, neol x'dfipl re iol%ovg ndmipev daAdfioio- fióXig b'èoayelgaxo üv/tóv &g ndoog èv otéovoig.
Amorem deinde modo exprobrat, modo queritur: quid faciat, nescit: tandem sororem adire eamque consciam facere decernit, sed pudore retenta in limine subsistit:
(vs. 648)
bijv dè xaxavxó&i filfivsv èvl nqobófio) d-aXdfiow, alóoï ieoyo/tévt]- (isxdt b'ixodnsx' avzig ónïooco axoeg>&sïo'- ix dè ndXiv xlev ëvbo&sv, dip %'dXésivsv sloor xrfiaioi dè nóbsg tpêqov ëvd-a xal ëv&atix'oi 8t' Id^aeiev, ëovxé fiw ëvóo&ev alöügalóoï 6' ioyofiivyv &oaai>g ïfisoog ÓTQv~veoxev. TQlg (*èv èneifQi/jfhi, xolg b'ëa%sxo, xèxoaxov avxt-g XêxzQoioiv norjvrjg èvïxdnnsoev slX^d-elaa.
Conferas lioet Didonem, quae moriens (Aen. IV 690) Ter sese attollens cubitoque innixa levavit: Ter revoluta toro est.
Medeam desperationis plenam famula quaedam conspicit sororemque Chalciopem certiorem facit. Tum Chalciope, filiorum periculum suspicata, id ipsum effatur, quod Medea cogitare non audet: (vs. 678) vö<peXXé fis ptfxe xox^av óö/ia xób' siooodav, firjbè nxóXiv, dXX' ênl yalrjg neloaoi vaisxdsw, ïva firfiè nsQ ovvofia KóXvav."
Aliquanto minus eleganter Anna Didoni statim suadet, ut „hospitio indulgeat".
Neque tum vero Medea amorem confitetur, sed occasionem a sorore datam arripere festinat, ut Argonautis iuvandis Chalciopae quoque filiis prosit.
Quod Medea amorem reticet quodque pudor amoris illiciti consciam aliquam facere eam vetat, novum esse recte a



15
SonnenburgioJ) observatum est. Nutrix quaedam feminis amore incensis adesse solet, qualem introducere aspernatus Apollonius animum femininum rectius se perspicere ostendit quam veteres tragoedi. Minus felix Vergilius fuit, qui post brevem expositionem (IV 1—5) Didonem statim sororem adeuntem faciat, ut eam de amore suo certiorem faciat (9—29). Apollonium imitatus pro nutrice e vetere tragoedia sororem consciam introduxit. Nutricis partes autem a sorore actae minime delectant. Heinzius 2) Annam cum Chalciopa comparans oblivisci videtur a Vergilio sororem, ab Apollonio praesertim matrem descriptam esse.
Interest inter Argonautica et Aeneidem, quod Didonis amores finem capiunt. Qui finis non probabilis videtur: nonne Didonis culpa pleraque contracta sunt? Quamquam amor eius male evenit, tarnen regina est et magis regie dolorem ferre oportuit. Maledicta, quibus Aeneam prosequitur, inepta sunt, quamvis excusationem habeant bellorum Punicorum praedictionem, quam poeta appetebat. Suspicio igitur me tenet etiam in isto loco conscribendo Vergilio ante oculos fuisse quae Medea in quarto Argonauticorum libro Iasoni obicit, cum de se consilia iniri Iasonis tacito consensu conspexerit. Medeae verba sunt (IV 356):
ijs ae ndy%v Aa&iq>Qoavvai,g èvêrjxctv dy/Latai, tav ö'ov'ti /ieTaToénu,öoo' dyóoeveg %Q£ioï êvio%ófievog; nov xoi Aiög 'Ixeototo öqxuz, nov dè (a,eAi%Qai vnoa%eolai (3e(3daaiv;
Didonis autem (IV 307):
Nee te noster amor, nee te data dextera quondam .... tenet ?
1) „Zur Würdigung des Apollonius Rhodius." Neue Jahrbücher 1918. pg. 713.
2) Vergils epische Technik pg. 126. Quare observandumputaverit: „Apollonius halt auoh hier streng am epischen Stile fest", non intellego.



16
Item conferre potes
Arg. IV 360:
#S èyé ov xara xóo/tov dvaid^T^ lÓTfju mttfnjv t8 xAia xe fieyÜQcov avrovg tb roxijag vocHpiadfiriv, xd fioi fjsv bnêoTorcaet vs. 367: xaxa ó'ovAoöv alo%og ë%Bva
d-qAvTépaig. te3 g>t]/il xsi] xovqt) tb ddfiap tb avroxaaiyv^Tfj tb ftB&' 'EAAdda yaïav è'jieo&cci.
Aen. IV 320:
Te propter Libycae gentes Nomadumque tyranni Odere, infensi Tyrii; te propter eumdem Exstinctus pudor et, qua sola sidera adibam, Fama prior, et vs. 316:
Per connubia nostra, per inceptos hymenaeos, Si bene quid de te merui, fuit aut tibi quicquam Dulce meum, miserere domus labentis et istam, Oro, si quis adbuc precibus locus, exue mentem.
Tum Arg. IV 381:
oi> dé xbv ■d'Vfiijdéa vóotov i'Aoio; TÓys jvafiftaoMBia dtóg TsAéoBisv dxoni$, jj imxvdidBig. fivtfoaio dè xal nox' ifislo, oxQBvyófisvog xafuhotor dépog dé xoi loov óvelpoig otyoix' slg ëQB(3og fiBTafi&viov. èx dé as ndxprjg avxlx' êfial o'éAdosiav 'Epwösg- 61a xal avxh ofj nd&ov dxponty. t& fièv ov S-é/ug dxpdavxa èv yaly tzegeeiv. fidAa y&p fiéyav ijAweg öpxop, vrjAség- dAA' oti &tfv fioi èmAAl^ovzEg ónlooa dfjv ëoosad1' EvxrjAoi ëxtjTl ys ovv&eoidav."
Dido autem (Aen. IV 381):
I, sequere Italiam ventis, pete regna per undas, Spero equidem mediis, si quid pia numina possunt, Supplicia hausurum scopul is, et nomine Dido



21
Nee quisquam aeratas acies ex agmine tanto Misceri putet aeriam, sed gurgite ab alto Urgeri volucrum raucarum ad litora nubem.
Arg. IV 1300:
ij öte xaXA pdopxog in' ópgvoi UaxtaXoïo xvxvoi xivr/ooaiv êöv ftéXog, dfitpl dè Xet/tüv èoa^eig fioifiexai noxa/ioïó xe xaXd óée&qa et
IV 238: oióé xe q>alrjg
xóaaov vt]hi]v axóXop ëfifievai, dXX' olo>v&v lAaóbv danexov ë&vog imflpoftéew neXdyeaaip.
Aen. VHI 22:
Sicut aquae tremulum labris ubi lumen abenis Sole repercussum aut radiantis imagine lunae, Omnia pervolitat late loca, iamque sub auras Erigitur, summique ferit laquearia tecti.
Arg. Hl 766:
jjeAlov éig rlg re óó/toig ivmdXXexai aïyXt] ■tiöazog ij-avwvoa, xö dij viov tfè Xéfitjxi jjê nov iv yavXip xétfoxar % d'ëv&a xal Iv&a dtxslv axqopdXiyyi xivdaaexai dlaaovaa.
Aen. VlU 408: cum femina primum
Oui tolerare colo vitam tenuique Minerva Impositum, cinerem et sopitos suscitat ignes, Noctem addens operi, famulasque ad lumina longo Exercet penso, castum ut servare cubile Coniugis et possit parvos educere natos.
Arg. IV 1062:
olov ö'xe xXaaxijqa yvvij taXaspyèg iXlaaei èvavylfi' xfj ó"d[iq>l xivvqexai ÖQ(pap& xèxva XqQOOvVfi. nóoiog- axaXdei i'bnb ódxqv naqei&g (ipao/*évqg, oïij iup inl a/tvyeoij Xdfiep aïaa-



22
Aen. XII 587:
Inclusas ut cum latebroso in pumice pastor Vestigavit apes, fumoquo implevit amaro, Illae intus trepidae rerum per cerea castra Discurrunt, magnisque acuunt stridoribus iras; Volvitur ater odor tectis; turii murmure caeco Intus saxa sonant; vacuas it fumus ad auras.
Arg. II 130:
&g bè (teAioodav ofifjvog fiéya (iiqAofioxrjQEg fjè [AsZiaaoxó/AOi, nêxgrj ivt nanvióaaiv, al b'tfxoi xelcog (ièv doAAéeg & ivl alfifiAip @OfA,(}r]óbv xXovêovxai, ènmqb bè kiyvvóevxi xanvtji xvcpófievai nèxorjg ènag diaaovatv
Qui plura vult, comparet:
Verg, Ap. Arg. Vergr Ap. Arg.
Ecl. VI 81 sqq. I 496 sqq. Aen. VI 256 III 1216
Georg. III 151 I 1265 sqq. „ „ 422 IV 150
„ III 218 II 87 sq. „ VII 87 III 1
Aen. 11—3 III 348 sq. „ „ 518 IV 136
„ | 498 sqq. III 876 sqq. „ „719 I 1202
„ IV 80 Hl 804 „ Vin 426 I 731
„ „ 65 III 931 „ IX 433 sqq. III 1397 sqq.
I „ 143 sqq. I 307 sqq. „ X 246 sqq. II 599 sqq.
„ „ 412 IV 445 „ XI 188 I 1059
„ „ 522 III 743 „ XII 521 I 1027
„ V 241 sq. II 599 sqq. „ „ 714 sqq. II 88 sqq.
„ „ 429 II 78 „ „ 752 sqq. II 278 sqq.
„ „ 595 IV 933
Quod iam antea dixi, iterum profiteor consilium meum fuisse, ut Apollonio debitum honorem tribuerem, qui plerumque ei subducitur, non vero ut Vergilium utpote plagiarium perstringerem. Ex optimo quoque, quod scripsit, poetam aestimari oportet; - Apollonium multa longa et molesta conscripsisse nemo profecto negabit, sed qui iis irritatus pulchra



23
quaeque perspicere iam non possit, ei consilium aequum abiudicandum est neque iudex tam iniquus omnino rebus pulchris dignus videtur.
Iam restat, ut de textu iisque qui textui constituendo operam dedefunt, pauca dicam.
Codicem Laurentianum XXXII 9, saeculi XI ineuntis, et vetustissimum esse et longe optirrïntn atque eius scripturam posthaberi nisi propter gravissima argumenta non debere inter viros doctos constat neque de reliquis magna est controversia. Sequitur codex Guelferbytanus saec. XIII, sed longo intervallo, quocum congruit Laurentianus alter XXXII 16, eïusdem saeculi. Qui restant libri omnes praeter uttum Vaticanum CCLXXX saec. XIII, saeculorum XV aut XVI sunt.
Quoniam vel ex hisce libris deterioribus nonnumquam unus et alter veram lectionem servaverunt soli neque raro editores membranarum tenacissimi prae certissimis criticorum emendationibus lectiones codicis optimi repudiare coacti sunt, in Argonauticis recensendis dicti Bentleii „Nobis et ratio et res ipsa centum codicibus potiores sunt" saepe admonemur.
Quibus omnibus consideratis notulas qualescunque, quas in carmine legendo ac relegendo adscripseram, exoutere et evulgare ausus sum, sperans fore ut emendatione probabili vel interpretatlone vera necdum perspecta uni et alteri loco lucem afferre potuerim.
De editionibus, quibus usus sum, iudicium meum paucis complectar. Propter prolegomena, quae CXC paginas complent, et scholia e cod. Laur. plenissime ab H. Keilio adiecta merita editionis, quam R. Merkel Lipsiae anno 1854 edidit, tam eximia sunt, ut vix satis laudari possit. At vero in textu constituendo editor saepius inferior discessit. Quamquam a Laurentiani codicis scriptura nisi gravissimis de causis recedi non debere subinde monuit, ipse coniecturas suas poetae passim obtrudere non veritus est, quarum complurium in annotationibus meis mentio reperietur.



24
Deinde editio, qua R. C. Seaton anno 1915 Bibliothecam Oxoniensem auxit, memoranda est. Textus, quem Seatonius constituit, omni fide dignus est: coniecturas non recepit nisi certissimas, in re dubia vocabulum suspectum crucibus circumdare satius duxit. Eundem textum praeter paucissimas mutationes Seatonius editioni posteriori dedit (Loeb Classical Library, London 1919). quam Anglica versione instruxit.
Iucundissima est editio, quae anno 1912 cura Georgii W. Mooneii Dublinii prodiit. Quamquam tantum non ubique textum Seatonianum recepit, prolegomena, quibus nonnullae quaestiones Apollonianae tanguntur nee non egregius commentarius exegeticus omnibus Apollonii studiosis grata atque necessaria sunt.
Denique me non neglexisse commentationes, quibus viri docti Argonautica emendare studuerunt, affirmare vix opus est. Imprimis memoranda sunt, quae Arthur Platt de Apollonio observavit (Journal of Philology XXXIII No. 65, XXXIV No. 67, XXXV No. 69). Nostratium duo tantum, H. van Herwerden in Mnemosynes Vol. XI (1883) pg. 107—121 et S. A. Naber 1.1. textui constituendo operam dederunt.
Geterum notulae nonnullae ad scholia pertinentes observationibus meis intermixtae reperientur.
Fieri potest, ut nonnumquam non omnia, quae memoratu digna sunt, a viris doctis observata in hisce adnotationibus memorentur. Quare Mooneii verba mea facio qui pg. V praefationis suae legentes admonet hisce: „The literature on Apollonius is very scattered, and is in many cases quite unprocurable. I must, therefore, claim some indulgence for any failure to notice views which have been put forward." Ut unum exemplum afferam: ex iis, quae de la Ville de Mirmont scripsit, nihil fere inspicere mihi licuit.



AD APOLLONIUM RHODIUM ADVERSARIA CRITICA.
I. 5. Tolrjv yag JleAlrjg <pduv ëxXvev <3g fiiv ónlaato ftoïga ftévei oxvyeptf, xovó' dvépog, övxiv' löoixo drn*ó&ev olonéóiAov, vn' êvveolyoi, óaftiïvai. In scholiis sub lemmate <pduv annotatum est: ix xov ótffiov 'IaXxlav. Haec verba pertinent ad vocabulum ÓTjpó&ev, quod legitur vs. 7.
I. 79. Alaa y&Q fjev
avröv óftüg Mótyov te datffiova (Mxvxoowdav nka.y%Mvxag Aifivtje ivl ne(qaav ójjad-ijvat. Ad verbum ófladijvai in scholiis observatur: xoivóxeoov vvv xó- tflafrijvai xó qyd-apfjvcu, in quibus corrigendum est xov dfjtofrijvat.
Ubi sermo est de Hercule aprum Erymanthium secum trahente, haec leguntur:
I. 128. töv fièv ivl nqéioMU Mvxtjvalav dyoeftaiv iea/ioïg lAAó/*evov (teydAav dnefNjxaxo vo'nav.
Haec est codicis Laurentiani, fortasse omnium praeter Quelferbytanum codicum scriptura; Merkel enim edit nQ&x^oi,.... dyoprjow et codicum L et F tantum lectionem ngtizoioi memorat. Sed idem iam observandum putavit ab O. Schneidero vocabulum dyoQjjöw in dubium esse vocatum, tum ex optimi codicis scriptura nqtizoiai, tum scholiastae de Mycenarum portis testimonio;



26
quo loco memorat &oqov secundum Hesychium fuisse nvXév. Verba autem in scholiis haec sunt: neql öè zov xdnpov xal 'Hqódaqóg fprjaiv özi ènl rag nvkag x&v Mvxrjv&v xofilaag avzbv dni&ezo.
Hoe primum monere velim vocabulum dyogog pro dyoqd apud Euripidem saepius usurpatum esse (Heracl. 412, El. 723, Andr. 1034); primo igitur aspectu haud improbabile videri
potest veram lectionem esse: èvl nqdizoiai dyóqoiow.
„Videri" inquam, nam qui illam de Mycenarum portis annotationem scripsit, aliud verbum spectaverit prorsus necesse est: neque alibi neque Mycenis forum et portae eodem fere loco erant. Neutram igitur vocabali formam nostro loco accomodatam esse opinor; res tarnen non postulare videtur, ut pro dyoqfjoiv synonymon vocabuli nvXai substituamus, dummodo poetam idem fere affirmantem faciamus. üqézoiat non sollicitandum esse puto, sed restituendum: zbv (*hv èvl nqüzoiai Mvxrjvalcov fieydqoiaiv.
Méyaqov autem apud Apollonium pro domo est 1810,909, II 304, 466, 759, 776, 1021, alibi. (De singulari numero vide Merkel ad III 158).
Quomodo Argonautae navem suam in mare deduxerint, poeta hisce verbis enarrat:
I 367. vija b' imxqatéag "Aqyov vnodti/ioovvvoiv ë£(ooav nd/titqcozov èvazqeq>eï ëvbo&ev 8nXu> teivd/ievoi èxdzeq&ev, ïv ei dqaqolazo yófMpoig bovqaza xal §o&loio $lr\v ëypi dvzióaaav. Vocabulum ëvóo&ev corruptum esse Merkel Boeckhio assentitur, neque coniecturas suas ë/tnebov vel èvóvxég aliud esse nisi meros conatus ipse confitetur.
Primo, cui verbo illud ëvóo&ev coniungendum sit, videamus. Beek, Lehrs, de Mirmont, Mooney funem intus bene tortum sibi fingunt neque scire videntur exteriores potissimum funis



27
partes torquendas esse. Immo, ad ë^aaav pertinet, sed quid potest esse êvóo&ev £(avvvvat,1 Schauroth *) ingeniosum sibi instrumentum excogitavit, quod intra navem illigatum eius latera continebat. Ita vno^éficna navibus olim inserta fuisse sibi persuasit; quamvis acute multa ab eo exposita sint, ex re incerta initium ratiocinationis sumpsit itaque magna res eum praeteriit, quod verbi ^avvvvai significatio haud alia esse potest nisi „cingere", „circumdare". Neque umquam quicquam intus circumdari potest. Si in textu tradito ë£ev!-av legeretur, Schaurothii disputatio mihi probaretur. Nunc vero lectionem êvóo&ev tuendam esse non credo.
In editione Oxoniensi inter ea, quae viri docti proposuerunt, ëxzo&ev invenimus. Haec Sanctamandi coniectura, a Merkelio neglecta, a Seatonio optimo iure ceteris praeposita est; magis etiam mihi probanda videtur, quam Naberi propositum ëvderóv.
Quod attinet ad Merkelii adnotationem: „Fuerunt, si memini, qui de hac cinctura interpretarentur Catull. 64, 174", memoriam hic eum defecisse mihi persuasum est. Verba
enim: „Utinam ne perfidus in Creta religasset navita
funem" satis perspicua sunt neque xov vno^épatos ulla fit mentio. Ceterum mirum non esse, quod Argonautae navigium suum fune cinxerunt, antequam in mare demitteretur, ut Nabero visum est, e Torrii libro 2) disci potest, qui, postquam cingendi morem in navibus longis olim acceptum fuisse docüit, haec addit (not. 102): „Apollonius indeed refers to vno^é^ma on the Argo, which was hardly a war-ship; yet he is justified in treating her as such, since he takes her for a ship of fifty oars" s).
1) „The vjio^dtfiara of greek ships" in Harvard Studies in Classical Philology 1911 (XXII) pg. 178.
2) Cecil Torr. Ancient Ships. 1894. pg. 41 sq.
3) Wellauer in editione sua naves interdum succingi confessua mira audacia asseverat id nonnisi in summo perioulo, carina iam dissiliente ac disrupta fieri. Cuius sententia statim compluribus locis refutatur a Torrio laudatis.



28
Breusing i) ëvóo&ev cum teivd/ievoi coniungens et ixdteo&ev cum ëgaoav nemini adhuc persuasit neque, opinor, persuadebit.
Iam poeta exponere pergit, qua ratione navem plane armatam in mare deduxerint, fuse ac singillatim describit fossam ductam et phalangas collocatas, qua navis
378.' iXxoftévtj %elpeoaiv êmdoa/téeod-ai, ë/teXXsv, neque magnas haec explicatio difficultates praebet. Eo obscuriores sunt versus
378. tirfti ö'&q' ëv&a xal ëv&a fieraoTQéipaPTeg ëoer/ta nfaviov nqoiyovxa neol axaX/Milaiv ëörjoav.
Quae ista actio esset quidque sibi vellet, diu me frustra rogavi, priusquam verum invenisse mihi visus sum. De remigandi apparatu sermo esse non potest; vs. 392 demum eo consilio remos parare et transtra sortiri incipiunt. Cur igitur remos converterunt et quomodo fieri potuit, ut cubitum modo unum eminerent? Erant enim magna longitudine, ut vs. 914 comprobat:
xóntov üd(OQ ioXiftfïaiv ëmxQavéag iAdttjmv.
Locum ita interpretandum esse puto:
Viri cum fossa ducenda et phalangis disponendis adhuc in terra occupati fuissent, iam in ipsa nave ($y>i) utrimque remos inversos scalmis religabant ita, ut ex navigii lateribus unum cubitum eminerent.
Iam patet, quo consilio id fecerint: ita ab utraque parte navis ansas sibi efficiebant, quibus comprehensis mox utrimque incedentes ac trudentes in mare eam propulsarent. Remos autem converterunt, quoniam remi pars tenuissima (palmula) ad manubrii vice fungendum minime idonea esset.
Quae cum ita sint, Merkelium rerum cursum non assecutum esse manifestum est, qui explicationem vocis nfavw» apud Etymologum commenticiam videri censuerit, cuius verba
1) Bbeüsing. Nautik der Alten. pg. 170. Cf. etiam eiusdem: Das Trierenratsel pg. 26.



29
sunt (Et, Magn. 671. 8): m/j%viov nqoüypvra, 'AnokK&viog. 61
ftév, (itxpöv Ifiavtidiov ol dé, rb ömo&ev ftéqog vijg xónrjg,
quarum interpretationum alteram optitnam esse videmus, siquidem tb ömo&ev péoog capulum significare voluit. Instrumentis ad navem protrudendam paratis 380. Tav b'èvctfioiftablg avxol ivéoxa&ev dfMpoTéoat&ev
aiiqva {r'bfiov xal %eïqag èm/jAaaav. Merkel affirmat t&v ab èva/no^ablg pendere, ut IV 199 et significare iqer/id, non axaXfiovg. Sensisse igitur videtur eos alternis remis in propulsando usos esse, nam IV 199 legitur: dkk' ol fiiv bi& vt]óg, dfioifiablg dviqog dvtfg é£óftevog nrjboloiv èqêoaere xtX. Id tarnen verum esse nequit neque tali structura poeta usus esse credendus est, nam ëvd-a xal ëv&a (vs. 378) haud dubié significat: „utriinque", „ab utraque navis parte", ut supra dixi. Immo, êva(*oi(!ablg prorsus idem vult, quod df*q>0Téqa>d-sv. Si forte abundantiam mireris, conferas II 102:
nq&xóg ye ftiv dviqa Kdoicop fjXaa' èneaavfievov xe<paXfjg tineq- ij b''ixdieoftev ëv&a xal ëv&' <8(*oioiv in'd/JKpozéqoig èxedo&rj. Pro t&v autem in versus initio corrigendum esse puto: xoïg, quod videlicet ab èvéora&ev pendeat: inter remorum manubria suum quisque locurn ab utroque navis latere occupavit, itaque lectio èvêota&ev optime se habebit neque ullam causam esse apparet, cur Apollonium ènéOTd&ev scripsisse censeamus.
I. 519. Avr&q öt alyXfjBOOa tpaeivoïg öft/taotv 'Hè>g HijAlov alnevv&g Ibev dxgiag, ix b'dvèfioio evbioi èxXv^ovro Tivaaaofiévrjg &Xbg dxqai, bij tót' dvéyqero Tïq>vg.
Poetam post dxqiag continuo posuisse dxqai veri simile non est neque dubito quin emendandum sit: dxzal, cum



37
Describitur cotidiana vicinorum salutatio in Phinei domo:
II 456. avv xoïaiv 6' ïxave Ilagalftios, 8g (fd ol Ijev (plXxaxog' dandaiog óè èófioig ëvi xovay' ivótjaev.
Pro adi. dandaiog scribendum est adverbium danaatag, cl. 728 infra:
danaalag dxptjg 'A%eoovalöog ögfiov ïxovxo.
Hoe scholiastam quoque legisse suspicor, in cuius exemplari pro èvórjaev exaratum esse videtur êvóvoav, quippe qui haec ad locum adscripserit: ol dè negl xöv üagalftiov, <pr)alv, ê%dgrjaav löóvxeg xovg ijgcoag, cf. III 301.
Deinde haec sequuntur:
II 458. nglv yag ötf vê nor' aêxög dgioxtfcov axóXov dvdgaiv 'EXXdöog è^avióvxa [tsza nxóXiv Alijxao nelofiax' dvdtyao&ai fiv&rfoaxo Svvlói yalf], oï té ol 'Aonvlag Aió&ev d%tfoovoiv lovaag.
Nisi omnia me fallunt, in hoe Phinei vaticinio, quod ad futura totum pertinet, pro dvdipaa&ai corrigendum est dvdyeo&ai.
Iam Argonautae rupibus Oyaneis appropinquant:
II 559. xdg ö'avxlxa Xola&iov dXXtov
olyo/iévag dyx&va jiepiyvdftifiavxeg löovxo. Aut ego fal lor aut scholiasta locum prave intellexit, cuius ad verba xdg ö'avxlxa Xota&iov dXXav haec est annotatio: xovxo ëq>rj, ènel nenqoifiêvov ijv oxtiQiofHjvat avxdg, &v oiéXvfj avx<3v ij vavg, unde colligere necesse est eum verba quae sunt Xolad-iov aXXav ad cautes retulisse. Mooney vertit: „saw last of all men", Seaton: „for the last time of all", ego autem locum ita interpretandum esse iudico: Atque subito eas discedentes conspexerunt, cum ultimum angulum e multis aliis circumnavigassent. Accedit quod non verum est postremum eas tum discessisse, nam post columbam transmissam rursus aperiuntur, cf. vs. 574: oïyovxo yag avxxg dvbiya,



89
Jasonis verba sunt:
H 634. avx&Q ëyaye
élo fihv ovd' tfftaibv dxv£o/tai' d[i(pl dè xoïo xal xov ófi<5g, xal aeto, xal dAAav óetói' èxalqav. In scholiis, postquam ad élo observatum est: dvxl è/xavxov, et ad dxv^ofiai: (pofiov/tai, sub lemmate dvxl dè xoïo haec sequuntur: dvxl xov sIjxsïv èfxéïo, xqlxov nqóoconov dvxl nq&xov. ftovAexai dè kèyeiv, öxi è/xavxov' ovbè xijv xvyovoav noiov/iai (pqovxlda. Iblag dè tfftaióv xb bid o/tixqóxrjxa (idoiv fit] ëyov, dfiaióv xi Sv.
Cuivis liquet haec omnia ad verba élo fièv oèb' ^§aibv dxv^o/iai pertinere — non ad dftpl bè xoïo, haec igitur verba perperam monitis scholiastae esse praefixa.
Pervenerunt Argonautae ad fines Mariandynorum et dxqvg 'Axeqovotdog öq/xov, ubi Acheron in mare effunditur, II 744. dg xe dtè£ dxqijg dveqevyexai etg dka fidAkav ^olrfv.
Est rfohjv codicum optimorum scriptura — quod in
nonnullis libris deteripribus legitur, a Seatonio et Mooneio receptum est — Merkelius autem de suo edidit 'lovlny, ad quam coniecturam confirmandam haec adscripsit: „^olujv aut tf<i>rjv explicatum non habet: totus pontus Euxinus indicari nequit ; sinus, in quem effluit fiuvius, ab occidente est, ut scholia habent et mappae geographicae docent. Aut igitur scribendum 'Holyv pro nomine eius sinus, aut temptanda emendatio. Ionium mare pars occidentalis Pontis Euxini etiam A 288, 308 nuncupatur. Ammianus Mare. XXII. 13o: Bospori vocati, quod per eos quondam Inachi filia.... ad mare Ionium permeavit."
Naberus l) fuse egit docteque, ut malesanam correctiunculam
1) Mnemos. 1906 (XXXIV), pg. 24.



40
'Iovlvv quam vocat, redargueret, quod tam prospere ei cessit, ut de infelici Merkelii invento verbum addere opus non sit, sed non item mihi persuasit traditam lectionem sanam esse, ad quam' tuendam haec tantum attulit: „neque admodum incredibile est poetam Pontum Euxinum appellavisse 'Hotrjv dAa." Etiamnunc Apollonium non rjoirjv scripsisse credo, sed' epitheton fluvio apposuisse, Acheronti, qui 4tèf dxotjg dveqevyeiai, aptissimum, sc. fyóeig, memor cum esset II. V 36: töv fisv ënena xa&eïoev in' tfiósvrt 2xa/*dvèQa.
Tiphye mortuo Ancaeus Peleum metu liberat, se gubernandi satis esse peritum affirmans
II 870. ov (ihv doyog
ïóqiv èóvza (te töooov dyei fiera x&ag 'Itfotov nao&evlfjg dndvev&ev, öoov %' ênilazoqa vr\G>v. tcS fitf tol zvxd-óv ye öéog neql vrfl neAéa&a.
In codice Laurentiano exaratum est: tw fitf xoi et /tot supra scriptum est. Ego quidem rot praetulerim cum plerisque editoribus, sed fieri posse, ut /ioi vera lectio sit, libenter concedo, dummodo recte casum dativum intellegamus, cuius mirum apud Apollonium usum esse Linsenbarth ') demonstravit, qui hoe tarnen loco perperam /tot dativum ethicum esse putat, quamvis rècte vertens: „quod ad me attinet", ex qua versione satis apparet fioi rectius dativum causalem nominandum esse: versum enim sic interpretandum esse existimo: „ne propter me vel minimum sollicitudinis de nave sit."
Cf. VS. 772 supra: &%og d'è'Aev 'HqaxAfji Aeino/iéva,
ubi ne Herwerdeno obsequare, cuius verba sunt: „Expectes
1) De Ap. Rhod. oasuum syntaxi. Diss. Lips. 1887.



41
genetivum causalem 'HoaxAf/og Aetno/tévov, dolor ob Herculem relictum", nam dativus Apollonii proprium est. Etiam tertium exemplum ex hoe ipso libro afferre lubet, locum dico, ubi Philyra Chironem Centaurum peperisse fertur, vs. 1240 infra: ïva órj Xeloava neXdtqiov, &XXa (tèv ïnna, dXXa d-eq> dvdXavrov, dfioxfialn xêxev evvjj. Verba d/*oxfialjj evvjj Naberum vehementer offenderunt, qui hoe quidem sensu vacuüm esse et ante pedes esse positam correctionem dvoixelrj xêxev evvjj scripsit. Non credo. Quod Philyra cum Saturno in equum converso concubuit, poeta his verbis respexit atque inscite d/*oi(ialn fere pro dfiyMya ponendo significare voluit. Ceterum quidquid est, dativum illum, quem modo causalem, modo instrumentalem dicere possis, hic quoque vides, nam d/ioifialfj evvjj est: propter concubitum ambiguum, vel potius ex concubitu ambiguo.
II 1108.
laxla 6' il;i$Qiia£' dvi/tov fiévog, ijöè xal avxiog vija öidvóix' lage xivaooofiévt]V $o&loiow. Pro aviog, quod in codicibus omnibus traditum est, Brunckius amrjv dedit, quod editoribus recentioribus probavit, Merkelio tarnen non plane, cum temptari posse observarit jj óè xaraiylg vel tfóè' xax' dxovg ex Od. V 313. Mihi Brunckii correctio etiam valde displicet; nonne verba xivaooo/tévwv Sodlotoiv ea recepta intolerabiliter languescunt ? Immo, poetae reddendum esse puto avxoïg, quo et librariorum error facile explicatur et sententia, quam desideramus, restituitur: ventus navem tandem fregit, quae undis ipsis iamdiu quassabatur.



42
„Venerern adeamus", Iuno ait, „eamque inducamus, ut filium suum iubeat Medeam amore Iasonis incendere", cui Minerva respondit:
III 32.
"Hqv, vtftóa fiév i*e ncnrjo xèxe xoïo floAdcov, ovöé xwa X9eia &eAmi/jQtov olöa nó&oio. Mendum in vs. 33 inesse mihi persuasum est; Mooney vertit: „nor know I aught, that wakes desire", Seaton: „nor do I know any charm to work desire", sed quomodo hanc sententiam e nostris verbis prompseririt, non video. Platt, vocabulum %qeié intolerabile putans, dubitat adiectivumne an substantivum d-eXxxijqtov sit; ingeniose coniecit: ovöé wf' d%oelov d-eXxxtfoia olöa jiö&oio. Vocabulum xgeié autem recte se habet; si quid video, adiectivum &eXxxrjoiov requiritur, quod legitur etiam vss. 738, 766, 820 infra. „Neque ullum blandi amoris desiderium sentio."
Cupido, ut matri morem gereret, coelum reliquit illa via III 162. fix1 x'deQ&elg
fjéXiog nowvrjoiv èoevyexai dxxiveooiv. Est haec codicis Laurentiani scriptura — in Quelferbytano êoeé&exai exaratum est, quod a plerisque editoribus receptum est. Ego autem Merkelio assentior neutrum defendi posse videri, neque mihi loei a Samuellsonio *) laudati persuaserunt, ut ioev&etai veram esse lectionem putem: poeta enim non ipsum solem suis radiis rubescere dicit, sed nubes. Cf. IV 125, ubi vellus aureum fertur fuisse:
peg>éZj] èvaMyxiov, ij x'dvióvxos rjêAiov <pXoyeoijoi,v ioevd'sxai dxxiveooiv.
1) Ad Ap. Rhod. adversaria. Skriftcr Kongl. Humanistiska Vetenskaps Samfundet. I. Band VIII. Uppsala 1902.



43
Minime autem arridet id, quod Merkel substituit êoelóexax atque manum poetae potius restituere mihi videor scribendo
„Praestat", ita Iasou arguit, „Aeetae persuadere quam vi grassari." in 188.
noJLXdxi, xol óia (tv&og, 8 xev fióXig i^avioexev tfrooév, xób' è*pe?e xaxk %Qêo$, jjneo èQxei, noijvvas.
Fere idem est xaxd XQé°S at(Iue $xeQ ■ iQxe*. Oratio mitis animos lenire solet itaque pro èQxei, corrigendum esse puto ia&ei,.
Iason cum Phrixi filiis et duobus e suis ad cubicula pervenerunt, quae Chalciope et Medea cum suis ancillis tenebant:
III 248. *fl f*hv &Q oï?s
êx êaMpov d-dXapóvoe xaoxyvtfxrjv nenovoav"Hot] ydq flip ëovXB óó/A,q>-
Etiamsi cum mss. inferioribus xijv i*kv &q' oïye /isxioüaav
vel cum Plattio xy /*èv do' ijye.. . . fiexiovaa legimus, anacoluthia restat, quam vix ac ne vix quidem concoquo atque ideo tollere iubeo, quamquam anacoluthias apud Apollonium nonDullas exstare probe scio. Corruptela manifesta simul emendabitur, si legimus:
xijv /*èv do' èvoov ix &aXd(iov ddAafióvóe xamyv^xijs fiexiovaav. Hanc sententiam desiderari nemo negabit et ex Mooneu Seatoniique versionibus satis apparet: „eam (sc. Medeam) autem invenerunt e suo cubiculo in cubiculum sororis trans-
euntem." .
Poeta verbo svoov saepius usus est pro xaxèXafiov, cuius rei exempla affero ex hoe libro



44
vs. 114: evqs ók tóvy' dndvev&e Atög daAeojj iv dXafj, vs. 825: ovó" Iti xelvag eilqofiev. Cf. II 779: i(*è d'ebqe véov ytvodovxa loiXovg. et IV 851:
roi>s d'evoev naad vrjl.
Amor Medeae cum flamma comparatur subito erumpente: III 291.
&S dè yvvij (taAejoQ neql xdqpea %evato da/10 XSQvijTig, tjjneq taXaafya êqya ftéfiqJLev, &S xev bnaqótpiov vvxköq oiAag ivtvvano, dy%i fidA' êyoofiivv- tb d'd&éotpatov é*| óAlyoio daXov dveyoófievov obv xdqtpea ndvt' dfia&vver toïos bnb xqadlfl elAv/*évog al&eto Ad&qw ovXog "Eqag.
De verbis quae sunt dfyp pdA' iyoo/iévij pauca mihi dicenda sunt, quippe quae interpretibus multas iam molestias immerito exhibuisse censeam. Libri mss. haud multum inter se discrepant: dedi codicis Laurentiani scripturam — in Guelferbytano est &y%i fidX' iqyo/tivr] cum glossa iqyo/i. i.e. eloyo/iévtj. Merkelius, qui Laurentianum sacrosanctum habendum esse hortari numquam desistit, hoe loco non veritus est pro dy%i, scribere ndy%o — Hemsterhusius dy%l pdX' é^ofiêvrj temptavit — plerique dyxi significare contendunt „mane", quod non credo. Qua de causa codex Guelferbytanus veram ac genuinam lectionem servasse mihi videatur (verhum recurrit vs. 184,649, 653 huius libri), exponere iam lubet.
Primo lectionem Laurentiani, quam Seatonius cum multis aliis tuetur, a loco nostro alienam esse aio. Nempe sermo est de igne, qui accenditur a muliere et subito erumpit: quo consilio id faciat, tamquam res minoris momenti obiter memoratur verbis «Sg xev.... èvvbvaito, sed non pertinet ad comparationem. Verhit- igitur conclamata ad mulierem ignem



48
(idA'avug, /*eiavtig alia", quibus etiam Plattii v^v ye /*hv aèttg addendum est.
Immo vero, quam maxime locum emendandum esse arbitror: xaö öé fiiv ccvug alöóg re atvyeqóv re óéog Adfle fiovvco&eïoav. Cf. vs. 725 supra:
xdö öé fiiv d%Avg
élAev laivoftévtjv, et vs. 154, ubi verbum xaxa.... (IdAe prorsus eodem modo divisum positumque esse vides, quo xara .... Adfie loco nostro:
xdö óè <paeiva>
(tijtoós iyg Cf5 7idinag dqi&fitfoag fidAe xóAncp.
Medea, ubi cum ancillis suis venit ad locum, ubi Iasonem conveniret, exclamat:
III 891. TQ tpiAai, fj fiêya <5iJ zi naqtfAiTOV, oió' êvótjoa fih, ïfjtev dAAoöanoïoi fier' dvöqdoiv, oï x'ènl yaïav ijftetéonv azqtatp&aiv.
Merkelius auctoritatem Laurentiani, quam verbis vindicare amat, rursus re sprevit, cum pro /iq l/iev de suo scripserit: /u$vi,fi\ ita locum vertens: „neque memor fui simultatis subceptae cum peregrinis viris." O. Schneider verba tradita sana esse affirmat, sed sic distinxit: naq^Anov ovó' ivóyoa. (iy ïfiev xrA. atque interpretatus est: „peccavi imprudens. ut opinor, non incidemus in hostes?" Samuelsson temptavit ë/tfievai,, Platt öqv ëfiev, cum observarit hiatum sine exemplo sententiamque obscuram esse.
Quod ad hiatum attinet, Plattio assentior; quod ad sententiam, locus optime se habere mihi videtur, non solum quod ad ipsa verba, sed etiam quod ad interductum eorum attinet atque etiam crucibus Seatonianis supersedèndum esse existimo. Quidni interpretamur: „Amicae, multum profecto peccavi,



49
atque ex animo moo plane effluxit me inter viros peregrinos versari." (De hoe infinitivi post [itf usu cf. I 468, IV 14, 408, 1481). Ita apte sequuntur vss. 896 sqq.:
dkX' ènsl ovv Ixópeo&a, xal oü vv wg dXXog ëneiaiv, el 6' dye fioXnj} tiv/ióv d<pei6elag xoqéoapev fieiXixly, rd dè xaXa xeqelvyg dv&ea jtolyg Xegd/ievai tót énen' avryv dnoviaoóped'' &qyv, in quibus scholiastam verbum Xel-dpevav perperam intellexisse moneo, quod explicaverit: dvrl toü dvaxAi&eïaai, ag xal "Ofiyqog- „Xêl-etai èv fiéaatjot vofievg."
Verbum nimirum eadem notione poeta posuit, qua vs. 807:
ïero d'ijye
wdqfiaxa Xégaod-ai &vpoqyd,óqa, tóq>qa ndoano. Similis incuriae deprehenditur ad vs. 1236, ubi ad nomen $aè&av haec dedit: 8ti ö "AipvqTOg xal $aé&av èxaXeïto, &g (pyoi Tw&va% èv devtèqa Sxv&ix&v. Scilicet eum fugit ipsum Apollonium scripsisse supra vs. 245:
nal fiiv Kókyjav vleg èncovvftlyv Oaê&ovTa ëxXeov, oiivexa naai perinoenev fn&êoiow.
Describuntur animi affectus, quibus Medea mota est, cum Iasonem opperiretur:
III 954. ^ d-aftd óy otw&éav èdyy xéaq, ójtjióts dovnov
fj nodög fj dvèfnoio naqa&qèg~avTa öodooat. Genetivus locativus oTv&écov Herwerdenum induxit, ut ortf&eotp' proponeret, sed siquid mutandum est, legere maluerim: êx S-a/td dy OTy&éav èdyy xéaq. Cf. IV 1018: è>g êfiol èx nvxtval ëneoov tpqêveg.
lam tauri flammas evomentes procedunt: terrentur Argonautae Iasone excepto:
III 1293, avr&Q ö wig ye
4



50
si bta/3dg, èmóvxag, dxe omA&g elv dAl néxov fil/ivet dneigeolrjot. öovei/ieva xi/xax' déAAaig. E lectione unius codicis Yaticani filfiveiv Merkelius edit:
néxgy,
fil/tvev, dneigeolfloi xxA., quod et aliis et Plattio probavit, qui ab ü xe umquam verbum pendere posse negat. Sed satis hanc opinionem refutat II 70:
ëv&a bè Befigvxcov (tèv dvag-, dxe xvfia d'aAdaatjg
Z0VXV ^"oijv ènl vija xogiaasxai xxA. Subiectum verbi /ilfivei, solum omAdg néxgw est. Equidem vero pro èmóvxag poetae reddendum esse suspicor: intóaaex'. Cf. II 28:
ènl b'öaaexat, oló&ev oïog dvbga xóv, ög fitv ëxvtpe nagolxaxog oèö' èbdfiaaoev. Et II. XVII 381:
xcb oémoooo/téva iïdvaxov xal q>v£av èxalgcov vóotpiv i/taovda&tjv.
Iamque tauri in Iasonem invadunt: III 1299. ag b'Sx' èvl xgwxoïoiv èiggXvoi %odvoioiv q>voai %aAxtfa>v óxè /*év x'dvafiaqfialqovaiv nvo óAobv ni/jtnoaaai, öx'ai Aijyovoiv dvxfirjg, beivög b'èt- aixov nèlexai /ügóftog, ónnóx' dl\y veió&ev ég dga xó ye d-oijv q>Aóya <pvoió(ovxeg èx axofidxcov b/xdba, xöv ó"df*g>l xe brfiov al&og fldZAev dxe axegonrj. Merkelius cum pro e*f aixoi, quod in melioribus libris mss. traditum est, ipse è§ ai xov edidit, bene quidem locum est interpetatus: „èx xov h.e. ex igne, qui ab inferiori loco (veiód-ev ut 1358) emicat. 'Bgóftog bè xvglcog b xov nvgbg fj%og' schol.," sed minus bene traditam scripturam constituit. Equidem nullus dubito, quin corrigendum sit «*| dl&ov. In ultirais yersibus recensendis editores mjre a codicibus



51
mss. dissentiunt. Merkelius Hermannum secutus, pro öfxdöa recepit ójxddevv atque ipse pro dfitpl xe: dfipene et \yco fidXkev: pd/l/Lov substituit, quae omnia Seatonio et Mooneio probavit. Animum inducere nequeo, ut istas mutationes uecessarias vel etiam probabiles esse eredam;
Certe verbum omissum eas non probat; conferas II 541, IV 468, quibus locis similiter verbum in comparationibus cogitatione supplendum est; sin minus, conicere possis (pvaióoiaiv, ut IV 405 dvxióavxeg codex Laurentianus perperam dat pro dvxióaaiv. Deinde ópdöqi optima lectip videtur; eodem modo dativus intellegendus est atque fivxrj&pa vs. 1297:
ol dé (iiv dfiqxo fxvxrj&fMp xqaxeqdlaiv èvènXr^av xeodeooiv.
Neque magis verba d/*<pl xe... . fidXkev suspicionem ullam movere debent: xóv xe ótfXov al&og dfiq>iftdAAev dxe oxegonrj recte dictum est. Eadem notione verbum (idAAeiv legitur IV 437:
vvxxóg xe fuiXav xvéq>ag dfipifidArjOiv.
III 1333. óeivöv 6' iofiagdyevv dpvóig xaxd aAxag dgdxgov fiaAaxes dyvbfievai dvbgay&èeg.
Miror aratrum sulcos habens; poetam dicere voluisse: „glaebae aratro ruptae", mihi persuasum est. Corrigendum igitur est dgdxga.
Plurimis verbis Apollonius commoratur in magnitudine inaüdita draconis describenda, quem tantum strepitum edidisse confirmat, ut gentes vel remotissimae eum audirent. Facere non possum, quin observationem scholiastae scurrilem obiter corripiaui. Ad versus enim
IV 131. ixJLvov oï xal noAAöv ixdg Tixrjvlèog Alrjs KoAvlöa yijv ivéfiovxo naqd nqo^o^ai Avxoio



52
haec dedit: vneoftoAfj xé^gyxai neol noaóxyxa, el yè (pwot, xtjv xov ögdxovtog ipcovijp xoïg fièv fiaxoav ovai x&v KóA%av dxovea&at,, avxoïg óè fitf.
Id hercle mihi vehementer dolet eum non in medium protulisse, unde miram Medeae et Iasonis surditatem cognoverit.
Monstrum tandem somno victum corruit
IV" 152. olov ^öxe f}Ay%Qoï<n xvAivöófievov neXdyeaoiv
xv/ia fiéXav xaxpóv xe xal dftoofiov. Hanc lectionem, quamquam nullam umquam eruditis suspicionem movisse videtur, veram esse non credo: et sana ratio et structura verborum flagitant verbum, quo post ólov ö'xe careri non potest. Pro /txéAav igitur mihi reponendum videtur nèXsi (cf. III 15, 102) vel ndAsv (cf. I 629, 728; II 436, 1171; III 252; IV 103, 118, 345, 430, 927), quod ad litterarum ductus traditae lectionis etiam propius accedit.
Ad versum IV 259 in scholiis variae historicorum sententiae conferuntur de via, qua Argonautae redierint: Hecataeus dixisse fertur eos e Phaside flumine in Oceanum, dehinc in Nilum, ex eo autem in mare nostrum pervenisse; deinde haec sequuntur: xovxo öè ö 'Etpêaiog 'Aoxefildcooog ipevóóg cpyaiv elvar xbv ydp &doiv fit] ov/ifJd/lAew xë éxeavë, dAA' êl- óqscov xaxatpêoEa&ai.
Non video, quaenam inter utrumque sit controversia: Artemidorus Hecataeum mendacii insimulat, sed causa me latet. „Phasim enim flumen Oceano non misceri, verum delabi de montibus" — hisce non obloquitur Hecataeo, nedum eum redarguat. An omnia flumina, quae in oceanum effunduntur, non defluunt de montibus? Quae cum ita sint, nonnulla verba excidisse verisimile est. Dum nescimus, quae



54
500. e&vióeg, dgyaXèyai biypaxaalyg xeöótovxai. ^yidlr) öé xev dfifii, xeöao&évxav ót%a AaGtv, tfó'elt] (*exéneixa xaxeg%ofxévoKJi xéAev&og.-
Bonam interpretationem, non emendationem haec poscere iam Samuelsson vidib. Mihi quoque opinionem meam edere liceat, praesertim ut Merkelium redarguam, qui, cum verba perperam intellexerit, tam poetae quam scholiastae coniecturas suas importunas obtrusit; sensum enim esse videri scripsit: „ad persequendum non ullo modo, etiamsi excitentur, impelli poterunt; sed disiuncti, ut sunt, manebunt. nobis ad perrumpendum, dum sunt, maturius quam posthac, cum ad concionem congressi fuerint." Loco ita praepostere explicato, cum fietènevta non facile conciliari posset cum tfórj vvv (vs. 495), pro fjó'elw vs. 502 edidit: Ij x'elrj atque Qrjidlv pro comparativo esse sibi persuasit.
In scholiastae deinde adnotatione, quae est:
ó JJrjXevg t-vfiflovAevei (*exd xóv 'Aipvaxov ddvaxov nXeiv ènl xovg Xomovg KóA%ovg, Jléyatv öxi ögd-gov lóóvxag xó nenqayfièvov ivl Aóya %ga>[ièvovs öia^eiv fjfidg", post verba Xiymv 8xi inseruit vocabulum dnl&avov, quo eius explanationem suae interpretationi adaptaret.
At vero scholiasta summatim certe sententiam loei expressit neque quicquam in eius paraphrasi mutandum esse opinor. Peleus haec voluit.: Ubi primum illuxerit et hostes, quaecumque facta sunt, cognoverint, non unam (vocem, sc. Absyrti), sed multas voces iis persuasuras esse confido, ut nos persequantur: sed utpote duce suo orbati gravi dissidio disiuncti id exsequentur. Sparsis autem hostibus via nobis domum redeuntibus (xaxeg^ofiévoiai) in posterum iam expedita erit.
Priorem interpretationis Merkelianae partem plane refutat vs. 507 sqq:
KóAypi 6' önnóx' SAe&gov ineygdod-qoav dvaxxog jjxoi fièv di£eo&ai êné%paov ëvöo&i ndayg 'Agyu xal Mivvag Kgovlrjg dXóg.



55
In parte autem postrema, quam vix extrico, verbum xcnepxofiévoKn vertit „cum ad concionem congressi fuerint": id vero ad Argonautas referendum esse neque ullo modo ad Golchos pertinere posse satis constat. Iure igitur Seatonius rursus scripturam traditam integram servavit.
Ceterum, si quem offendat pronomen i\b' eïrj (ybetrj Laurentianus exhibet), baud inepte suspicetur: tförj ëoi. Longa syllaba eodem loco similiter corripitur vs. 656 infra lópcH &Aig.
Unum miror, quod Mooneius, quem editorem tantum non semper cautum cognovimus, nostro loco Merkelium secutus est; credere non vult xaxépxeo&ai, hic significare posse: „domum redire", neque fiexèneixa cum jjbrj vüv accommodari posse. Scrupulorum eius causa me latet.
De Rhodano flumine sermo est, in quod Phaethori,decidit:
IV 601. ovöé tig Höao xéivo öiêt tixsqcc xovq>a xavvooag olavög bvvaxai (iaAéetv (Snep- dAAd usoyyvg cpAoyfiiö èm&péaxei, nsjtoxrifièvog.
Si quid video, scribendum est: èvi&p&axei.
Cf. vs. 913 infra:
dAAd xal ag TeAéovxog ivg ndig, olog èxalgmv npoqr&dfievog geoxolo xatd £vyov ëv&ope nóvxa Bovxtjg, SeiQrjvov Aiyvojj dm ftv/tbv lav&etg.
Circe mirum somnium somniat:
IV 665. aïfiaxl ol &dAa/a,ot xe xal ëqxea ndvxa bófioio fivpeo&ai, bóxsov (pAbl- b'd&póa q>dp(iax' ëbanxev, oloi ndpog geivovg &éAy' dvèqag, öoxig ïxoixoxqv b'avxij cpovla ofiiaev aïftaxt nogyboovaav, . ■ %eoolv dcpvooaftévr].
Exscripsi bunc locum propterea, quod Merkelium adnotasse



56
video TtoQcpvgovaav explicatione egere aut emendatione commoda. In editione minore etiam na/ipavóaoav dedit. Vocabulum autem nullam suspicionem movere recte iam Samuelsson monuit, qui ad Merkelium refutandum plures locos contulit. Equidem cum Merkelii adnotationem legerem, virum immemorem fuisse paene credidi eorum, quae ipse in Proleg. pg. OLXXXV scripsit; ibi fuse de variis verbi significationibus, quae grammatici tradiderunt, disseruit atque etiam e libro I vs. 935 attulit:
ölvfl noQ(pvQOVttt brfvvoav 'EAAr/onovrov. Notio scilicet aestuandi tam flammae quam maris propria est.
Iris
IV 773. eloaylxave Bétw xal inétppabe ftv&ov
"Hor]s iwealfjg, éooév té (iw elg 8 véea&ai.
Iure Merkelius observasse videtur èwealaig non dici pro „mandatu", quod èvvealat, III 1364, êq>t]/toavvt] IV 881 significant, atque ideo èvvealrjg edidit. Praestare puto: "Hpyg èvvealag. Cf. 845
Béng b'dyópevev iq>er/*ag
"Hpyg.
IV 924. dAAo&i 6è HAayxral fieydAa bnb xvfiazi nézqai óóx&eov, fj%i, ndqoid-ev dnémvev al&o/iévi] q>AbldxQwv ix oxonèAav, nvQ.i&aAnéog bipó&i néroyg, xanvü b'd%Avóeig al&qg nèAev, obbé xev avy dg ëöpaxeg fjeAloio. Sublata virgula, quae nunc post oxonéAav fere ponitur, emendare velim nvoid-aAnéag bipó&i nêtoag, ut suum obiectum verbo dnémvev restituatur. Cf. vs. 963 infra.



ADVERSARIA AD APOLLONII RHODII ARGONAUTICA.
Specimen litterarium inaugurale
QUOD
EX AUCTORITATE RECTORIS MAGNIFICI
J. A. C. VAN LEEUWEN,
theol. doet. et in theol. fac. prof. ord.
AMPLISSIMI SENATUS ACADEMICI CONSENSU et
NOBILISSIMAE FACULTATIS L1TTERARUM ET PHILOSOPHIAE DECRETO
PRO GRADU DOCTORATUS
SUMMISQUE IN LITTERARUM CLASSICARUM DISCIPLINA HONORIBUS AC PRIVILEOIIS
IN ACADEMIA RHENO -TRAIECTINA
RITE ET LEOITIME CONSEQUENDIS FACULTATIS EXAMINI SUBMITTET
ONNO DAMSTÉ
LUGDUNENSIS BATAVUS, DIE XXVII M. IANUARII A. MCMXXII HORA IV.
ROTTERDAM EIECTRISCHE HANDELSDRUKKERIJ „DE GIDS" MCMXXII.






Hoe libello ad finem perducto facere non possum, quin paucis verbis eos viros commeruorem, qui studiis meis academicis iam peractis adfuerunt.
Quod hanc dissertationem tuis auspiciis conscribere mihi licuit, clarissime Vollgrapf, promotor aestumatissime, maximo mihi gaudio fuit. Exquisitam tuam doctrinam magnamque erga me benevolentiam, quas semper mihi praesto esse identidem sentiebam, grato animo me recordaturum esse persuasum velim tibi habeas.
Quid tibi debeam, pater optime, hoe loco exprimere non possum. Discipulum tuum esse quantum sit, et alii cognoverunt; equidem si quid in hac vita assecuturus sum, tibi id deberi semper agnoscam. Magnum sane vitae praesidium ille habet, cui in iuventute pater ante oculos fuit, qualis tu mihi fuisti.
Pro institutione docta nee non pro humanitate, quibus frui mihi licuit, clarissime Bolkestein, ex animi sententia tibi gratias ago.
Neque vestri, viri clarissimi Hartman, Vübtheim, Van Gelder (f), Hesseling, Bolland, Holwerda pater et fili, Van Hoorn immemor sum. Eruditionis vestrae, qua me imbuistis, memoria viva mihi est et manebit.



17
Saepe vocaturum. Sequar atris ignibus absens, Et cum frigida mors anima seduxerit artus, Omnibus umbra locis adero; dabis, improbe, poenas. Audiam, et haec Manes veniet mihi fama sub imos."
Medea autem Iasonera. sequi ausa multo maiora in discrimen commiserat quam Dido amori indulgens et solitudinis imagine Medeae quam Didonis magis horruisse animumverisimile est.
Diserte demonstrare volo Vergilium detrectare, ut Apollonium extollam, mihi non propositum esse. Immo, multa mirabilia habet Vergilius, quae in Apollonio nonnisi raro inveniuntur: inveniuntur tarnen et quicumque Vergilium animi feminini gnarum spectatorem esse censet, sciat ille hunc honorem Apollonio quoque deberi. Quod ad Medeam Didonemque attinet, Murraio assentiendum videtur atque vera sunt, quae Croisetius *) de Medeae amoribus agens protulit: „La, il a pu déployer tout son talent, qui était considérable, et se montrer plus novateur, plus original, plus grand poète même qu'on ne le dit peut-être communément.... Par la, Apollonius a élargi, non brisé, le cadre de 1'épopée.... Buripide lui-même n'avait fait que les premiers pas dans cette voie de 1'analyse psychologique minutieuse de la passion."
Nunc autem de Aenea et Iasone videamus. Primo confitendum est me plerumque omnino non intellegere, quid Apollonius Iasonem describens sibi voluerit. Heros non est, saepius ne virum quidem se praestat. Expeditionis initio Hercules dux eligitur, cui neganti et Iasonem commendanti Argonautae assentiuntur. Nusquaïn autem regimine dignum se esse ostendit, omni malo desperatione se affici sinit, usque
1) Croisbt, Histoire de la litterature grecque, pg. 231. „ , Manuel de 1' hist. d. 1. litt. gr. pg. 664 sqq.
2



18
ad finem dubitatione vel inconstantia lectori stomachum, ne dicam taedium et indignationem movet. Quomodo fieri potuit, ut talem virum, tam placidum tamque parum divinum Apollonius dignum putaverit, qui in carmine heroico primas partes ageret ? Huius aenigmatis nullam nisi hanc solutionem video: voluit Apollonius non heroem pingere, sed hominem, qui nil humani a se alienum putaret. Si res ita se habet, consilium minus prospere excogitatum est; nam eius modi hominis socii heroes vere epici sunt, qui mediocritatem eius mirum in modum insignem faciunt. Cum autem ad facinus supremum ventum est, velleris aurei raptum dico, femina primas partes agit et Iason eius instrumenti tantum vice fungitur. Valerius Flaccus Iasoni grandiores partes tribuens carmen suum multo iucundius reddidit. Gravis autem suspicio me tenet Apollonio in Iasone ita describendo consilium fuisse definitum, quod me adhuc latere confiteor.
Quidquid id est, Iason „is prone to exhibit a soft sentimentality, seen also in the character of Aeneas, which is largely modelled on that of Iason" i). Nemo profecto dubitat, quin Vergilius Iasone exemplo usus sit; sed quantopere Apollonium superavit! Iason ab Hercule regimen respuente tamquam dux commendatur, Aeneas contra verus dux atque legitimus est, quod omni iure dignus est; etiamsi demissus abiectusque sit, dux semper manet quemque primo propter animi defectionem paene contempsimus, postea crescentem atque e cladibus emergentem videmus magis magisque muneris sublimis conscium. Frustra autem expectamus, ut Iason tandem crescat. Quare cum Murraio etiam in hac re Apollonium Vergilio praeferente stare non possum.
Sed etiam in singularum rerum narratione saepissime Vergilius Apollonio exempli vice usus esse mihi videtur neque
1) Mooney in editionis praefatione, pg. 87,



19
semper Apollonius inferior est. Pauca exempla afferre liceat: Georg. I 324: ruit arduus aether
Et pluvia ingenti sata laeta boumque labores
Diluit.
Arg. IV 1282 rfé xiv' ö^gov
donexov, Saxe fio&v xaxa fivola ëxAvaev ë&ya.
Aen. II 490:
Amplexaeque tenent postes atque oscula figunt. Arg. IV 26:
xvaas 6'èóv xe Myog xal bixMöag d/Kpoxéqcod-ev oxa&fiovg.
Aen. IV 168:
summoque ulularunt vertice Nymphae. Arg. III 1218: al b'ökókv\av
vvjA,cpai.
Aen. IV 402:
Ac velut ingentem formicae farris acervum Cum populant, hiemis memores, tectoque reponunt, It nigrum campis agmen, praedamque per herbas Convectant calle angusto etc.
Arg. IV 1452:
&>S ö'ónóxe axsivijv ksqI yriqafibv elXiaaovxai ysiofiÓQOi /4,vQ(*r]xeg óf&iAaóóv xxX.
Aen. IV 489:
Sistere aquam fluviis et vertere sidera retro.
Arg. III 532:
xal noxafiovg ïaxr\aiv d<paq xeAaóeiva Qéovzag, êcaxqa xe xal f&tfvqg leoijg inéörioe xeAev&ovg.
Aen. IV 604: Faces in castra tulissem,
Implessemque foros flammis
.... memet super ipsa dedissem.



20
Arg. IV 891: ïeto ö'tfye
vfja xcnaq>M%ai, bid t'ëfinsba ndvxa xedaaai, ip öe neaeiv avrij fiaXsQ& nvql.
Aen. V 216: (columba) mox, aere lapsa quieto
Radit iter liquidum, celeres neque commovet alas.
Arg. n 933:
rfvxe rlg xe bi' rjÈQog vipó&t xlgxog
TCCQOÖv ê<pelg jtvoijj (pègerai za%vg, ovbè rivdaaei
Qmtfv, evxrfAoioiv èvevóiócov megvyeaatv.
Aen. VI 451: quam Troius heros
Ut primum iuxta stetit agnovitque per umbras Obscuram, qualem primo qui surgere mense Aut videt aut vidisse putat per nubila lunam.
Arg. IV 1477: dt&p tóts y' 'HqaxXija
ftovvov dneiQeolijg TtjAov %d-ovóg elaaro Avyxevg itSff ibêeiv, &s tl? z£ vécj) èvl ijftari fitfvrjv fj Ibev, ij êóóxtjoev ina^Xvovaav lóéo&cct.
Aen. VI 707:
Ac veluti in pratis ubi apes aestate serena Floribus insidunt variis et candida circum Lilia funduntur, strepit omnis murmure campus.
Arg. I 879: '
d>g 6' öte Aelqia xaXd neoijUgofiéovoi ftéXiaaai nérpijg ix%vfievai oifi/JAylbog, dfupl bè Aeifi&v ègotfeig ydvvzai, tal 'bè yAvxvv SAAoie dkXov xagnbv dftégyovaiv nenoTt]fisvai-
Aen. VII 699:
Oeu quondam nivei liquida inter nubila cycni, Cum sese e pastu referunt et longa canoros Dant per colla modos; sonat amnis et Asia longe Pulsa palus.



30
praesertim haec vocabula a librariis identidem confusa sint, ut II 354, 806, 994. Ceterum dxzal numero plurali legitur I 237, 588, 939, IV" 336 et bnevbiog dxzfi est I 584.
I. 528. ol b'dva oéXfiara ftdvzeg ê7zio%egd} dXXtfXozaiv ag èbdaavzo ndgoï&ev êgeooé/tev 4> #cóp<j), Evxóoficog ocpezépoioi nag' ëvieoiv èboióavzo. Quamquam vix necesse videtur, paucis moneo annotationem, quae in scholiis legitur ad voc. ëvzeotv illustrandum: vvv zaïg xüjtaig, vitiosam esse. Melius edocemur ad vs. 544: eig xóoybov zijg ve<ag eld>&aoiv onXa negizid-èvai. Eadem vocis notio reperitur II 1220, IV 1124.
I. 955. xeïoe xal evvalijg öXlyov Xl&ov èxXbaavzeg Tlq>vog èvvealrfliv bnb xgtfvrj èXlnovzo, xgtfvrj bn 'Agzaxl-y ëzegov b'ëXov, Song dgtfgei, Pqi&vv dzag xeivóv ye dsonqonlaig 'Exdzoio NwXetbai fiezóma&ev 'Idoveg Ibgvoavzo leqóv tj &é(ug tfev, 'Itjoovlvg èv 'A&tfvrjg. Eursus annotatio in scholiis allata a suo lemmate aberravit. Ad ffnt» iv enim legitur: zbv bnb zcov fjgdiav xazaXeitp&inza, quae explanatio manifesto ad xeïvov, quod in eodem versu occurrit, pertinet.
I. 966. ëv&' oïy' 'Exjiaola fia/ibv &èoav 'AnóXXcovi ozrjodfievoi naga &ïva d'vtjnoXlrjg êfiéXovzo.
Locum descripsi, qualis in codicibus mss. omnibus exaratus est. Editores vero lectionem Etym. Magn. (306,33) elodpevoi sive integram sive a Ruhnkenio in elod/ievoi mutatam recipere et Brunckio auctore z' ante èpéXovzo inserere maluerunt. Mihi aliter loco consulendum esse videtur: nempe unum



31
vocabulum &éaav corruptum habeo, pro quo si restitutum erit (lèyav, cetera ómnia bene iam procedunt. Cf. II 522: xal {icofidv notrjae fiêyav 4fóg 'Ix/ialoio.
I. 986. ix b'&qa volye
vi\a Xvrov Xifièvos ngotigov i$~tfAaaav ÖQftov.
Est haec scriptura in libris mss. omnibus fere tradita atque aperte corrupta. Etym. Magn. (816. 14) Xvt^> Aifiêvi exhibet. Merkel de suo edidit: Xviöv Aifiêva, quod etiam Seatonio, editori cautissimo, probavit atque profecto accusativi usus praepositione omissa ad locum, in quem cursus dirigitur, indicandum, apud Apollonium frequentissimus est. Fitchl) Merkelium secutus tres portus fuisse declarat: KaXög Ai/itjv (vs. 954) primus Argo excepit; deinde rex in urbis portu ancoram demittere iis persuasit (965), e quo ad Chytum portum tendunt (987). Contra autem Hasluck2) urbis portum eundem atque Chytum esse affirmat; quod Cyzicus igitur vs. 964 iis persuasit, id vs. 987 demum peragunt. Haec sunt veri multo similiora; quae tandem causa fuisset, cur Argonautae nulla re coacti illum urbis portum relinquerent ?
Induci igitur non potui, ut illam coniecturam veram esse crederem: unde tandem factum est, ut codices ad unum omnes genitivum praebeant? Mendum alibi latere suspicor idque in vocabulo ngoiégov neque dubito, quin locus ita sanandus sit
êx ó'&ga tolye
vfja Xvrov Ai/iévog nQoiêQaa' è^Xaaav öq/iov.
1) Amer. Journ. Philol. 1918, pg. 47.
2) Hasluck. Cyzicus. Carnbridge 1910, pg. 158. „The Argo first touched at the Western side of the island, where by the. Artacian spring they left their anchor stone. Cyzicus and his folk welcomed them and bade them moor their ship in the harbour of the city, Chytus, where they built an altar and sacrificed to Apollo",



32
Hyperbaton ex... . Sgfiov apud nostrum minime insolitum est (I 1109, II 224) et est öq/tog idem, qui KaXbg Aifitfv (vs. 954), ubi Argonautae primum ancoram iecerant, deinde vero Cyzicus cum suis (vs. 964)
acpeag etqealtj ném&ov nqoréqcoae xióvxag daxeog iv Xifièvi nqv/ivtfoia vrjög dvdipai, quorum monitis permoti in Chytum portum, qui oppido erat propior, migraverunt. Cf. etiam vs. 306:
xal b fiiv nqozêqcooe óó/*av i^tïqxo vsêa&ai. II 393: viqaov bh nqoxéqoae xal tfnetqoio neqalwg
q>éqfiovxai ËlAvpeg. I 1241: imv nqoxéqaas xeAev&ov.
Mooney verum attigisse videtur, qui item nqoxéqov mutandum putet. Haec coniecit:
vija Xvxov XifAÈvog nqoxéqw i^Xaaav öq/iov.
Etiam Sq/*ov vocabulum intactum relinquendum satis me ostendisse spero.
Plattx) lectionem iv ó'dqa xolye codicis Guelferbytani coniungit cum Xvtü> Aifiévi, quod Et. Magn. praebet, sed molestam sententiam oriri ipse confitetur. Mihi potius ad levissimam mutationem confugiendum videtur, quam supra proposui.
Yentis adversis Argo ad insulam, quam modo reliquerat, rursus delata est neque Argonautae noctu agnoscunt se revertisse ad Doliones, viros sibi amicissimos.
I. 1021. ovdé tig avtijv vijoov initpqabêwg ivórjaev ifi/tevai ovb' bnb vvxil AoXlovsg &ip dvióvxag rjqtoag vrjfieqxèg intfiaav dXXd nov dvbqwv Maxqiéav eïaavxo HeXaayixbv dqea xéAoai. Ad verbum infyoav haec in scholiis leguntur: oèx intfq%ovxó
1) Journ. of Philol. 1914 (No. 65) pg. 12.



33
qyrjoiv dXrft&g ag ènl tovg fjocoag- fjyyórjoav ydq, ötóxi vv!- fjv. Auctor ille igitur, quisquis fuit, formam ènfyaav a verbo èmivai derivandam esse putavit— perperam, nam aoristum esse verbi ên-ala atque idem valere quod èvóvoav tam adverbium vrj/ieoxég comprobat quam rerum narratarum ordo: versu enim sequenti fl025J demum insulani armis sumptis proelium cum Argonautis inisse dicuntur:
r<3 xal zsi%ea óivxeg ènl atpiai %eï(tag dsiqav. Redit forma infra II 195.
Phineus Argonautis vaticinia daturus est, sed non aperta et consummata:
II 314. &öe y&Q aéróg
fiovAetai dv&qd>noig èmöevêa &éoq>axa tpatvsiv l*avxooivrjg, ïva xal xi &s(5v %axéo)Oi vóoto.
Recto scholiasta locum interpretatus est, qui ad èmósvéa annotat: [lij xèAsia, dXX'ëxi évöéovxa Xóyia xoïg dv&gónoig èxtpalvsiv, ïva xal xov &elov %petav ëypooi, sed ad hanc sententiam e poetae verbis eliciendam pronomen aegre desidero, unde eum scripsisse conicio: /i'èmdsvéa.
Ceterum scholiastam ipsum scripsisse ëxx xi èvdéovxa mihi verisimillimum videtur.
Ne cunctemini (ita Phineus monet), postquam columba per rupes Cyaneas volavit,
II 332. dkk' ei xaqxvvavxeg èaïg èvl %sqoIv èqsxfia
xé/A,ve&' akbg axeivwnóv, ènel cpdog oi vv xi xóooov ëoasx' èv ei%(üA,jjaw, 8aov x'èvl xdqxeï %eiQ&v. Vulgata lectio si xaqxivavxeg cum non optime concilietur cum sequenti xdozeï %siqüv et ab usu Homerico abhorreat, 0. Scbneider proposuit: si dqxbvavxsg. Aliquanto certior mea
3



34
videtur emendatie-, qua litterae quoque x ratio habetur: dkk' &x' dgtvvavreg. Adverbium &xa sescenties in Argonauticis occurrit (ex boe libro cf. vs. 436, 493, 876, 904) atque opportunissimum est post versum qui praecedit
ftijxéxt óijv /Arjd' avrol igijxveod'e xeAev&ov.
Ubi ad terrani Mariandynorum pervenietis (ita Phineus pergit)
II 353. êv&a /iév ei; 'Alóao xaxaifldxig iaxl xéAev&og, éixgv xe TiQoftkrjz 'A^eqovaiag vipó&i xelvei öivtfeig x' 'Ayèqav aéxijv ói& veió&i xéftvatv &XQtj^ êx fisydZvs wpo^odg ïrjox qidqayyag.
Vs. 354 adversus membranarum omnium auctoritatem pro dxxi] omnino corrigendum esse Sxqij Pierson editoribus persuasit neque quisquam scripturam traditam etiamnunc tuetur.
Quamquam autem de ista lectione nulla relinquitur dubitatio, gravissimam mihi dubitationem movet lectio vs. 356 Sxorjv, quam codex unus Parisinus exhibet, cum reliqui cum ipso Laurentiano fideli concordia dxprjs praebeant, neque solum propter communem librorum optimorum consensum ab editoribus spretum, sed etiam propter sententiam lectio codicis vilissimi ab iis recepta mihi vehementer displicet: nam per avx^v satis superque significata est f] 'A^egovai&s &xqa et dxQTjv repetitum videtur frigidissimum. Quibus rationibus ductus vestigia, quae in codice egregio et in reliquis tantum non omnibus tradita sunt, sequenda esse et pro dxpvg exigua mutatione illata reponendum esse mihi persuasi: dx/irfg. Acheron fluvius per ingens praecipitium indefatigdbilis viam sibi secat ad mare.
II 379. xfj 6'ènl Moaavvoixoi öfioópioi vMjeooav è^slrjs fyxeipov, bnaqelag xe vê/iovxai



35
óovgatéoig ntioyoiaiv iv olxla zexttfvavreg xdXiva xal nvgyovg evnayéag, ovg xaAêovow ftóoowag- xal d'avwl in&wfioi êv&sv iaaiv. Hunc locum corruptela laborare viri docti pridem perspexerunt, e quibus Brunckius remedio usus est efficacissimo, cum versus 382 et 383 (xdAiva .... iaaiv) expulerit, Ruhnkenius pro nvgyovg (vs. 382) &giyyovg scribendum censuit, Merkelius fere ex correctione Ruhnkenii tgiy^ovg edidit, quod minime aptum est cl. III 217 sq., Seatonius voc. nvgyovg in editione Oxoniensi crucibus cinxit, postea *) aliam Merkelii coniecturam secutus in &aJldf*ovg mutavit:
De Brunckii medela adhibenda ne cogitari quidem licet, non, ut Platt2) contendit, quod vs. 381 solus intellegi non posset, sed quod versus vere Apolloniani sunt, in scholiis explicantur, interpolationis nee vola nee vestigium apparet. Redit sane vs. 382 infra (vs. 1017), quod, cum rarissimo Apollonius se ipsum repetat, suspicionem movere potest3), sed cur non vs. 1017 potius eiciendus sit, Platt (cuius argumentationem tantum non omnem probo) optimo iure rogavit. Praeter Brunckium, quem Mooney secutus est, ceteri omnes voc. nvgyovg vitiosum habuerunt, cuius rei causa cognoscitur e verbis Merkelii: „nvgyovg ex superiori versu repetitum videtur, ut aeque probabile sit, quidquid ad metrum facit et cum adi. evnrjy. iungi potest, velut S-dAa/iot 21 236." Hoe igitur factum esse videmus: modo nvgyoiaiv cum legissent, voc. nvgyovg continuo sequens tamquam repetitionem non ferendam damnabant atque emendare conati sunt. Bona autem lectio iniuria vexata, lectio haud dubie corrupta ab editoribus
1) Ap. Rhod. Arg. with an English translation by R. C. Seaton. London 1919.
2) Journ. of Philol. 1914. No. 65. pg. 18.
8) Eldeekin (Amer. Journ Philol. 1913, pg. 198) praeter versus suspectos II 381 (— II 1017) et II 1186 (= IV 348) tres tantum versus ad verbum repetitos, septem eisdem prope verbis invenit.



36
adhuc non sollicitata est: constat enim mihi ntqyovg desiderari non posse, nigyoiaiv egregie esse meudosum. Mossynoeci videlicet domus suas non aedificabant in turribus ligneis, ut nunc vs. 381 perhibetur, sed turres ipsae iis pro domibus erant, id quod testantur Mela (I 19): „Mossyni turres ligneas subeunt", Diod. (XIV 30, 6): av(*<pvyóvx<ov dè eïg xi %(ootov, iv (p xaxfyxow ènzcogó<povg i%ovxeg ^vXlvovg nvgyovg xxA., Strabo (XIII 3, 18): ènl öevdgeoiv ij nvgyloig olxovai, 6iö xal Moowolxovg ixdXovv ol nakaiol, x&v nvgycov fioavvcov Aeyofiévav, Dion. Hal. (A.nt. Bom. I, 26): olxovatv. . .. inl l-vAlvoig aonegav nvoyoig vtptjAoXg oxavgó/taot.... fióoovvag avxd xaAovvxeg. Ideo verba
olxla xexxtfvavxeg xdAiva xal nvgyovg evnayèag, ovg xaXéovoiv fióaovvag- xal ó'avxol inóvvfioi è'vS-ev ëaaiv non tangenda sunt, nam optime se habent et ipsum voc. nvgyovg ad gentis nomen illustrandum etiam necessarium est. Cf. schol.: fióoowot y&Q ol g~vAivoi olxoi Aèyovxai, olg xal avxol i%gü>vzo .... dnö yovv xov (tóoawog, 8 Aéyexai ó g~vAivog olxog, ixkrid-qoav Mooovvoixoi.
Ubi autem turres suas erigebant? Non sparsim, credo, per montes, sed ita coniunctas, ut oppidum efficerent, id quod Diod. 1.1. significasse videtur verbis xx %<oglov atque nostro loco verbis nunc quidem corruptis öovgaxêoig nvqyoiaiv iv indicatum fuisse aio: pro nvgyoioiv igitur poetam aliud quoddam vocabulum posuisse opinor, quod fortasse indicetur Verbis Dionysii Hal. supra laudatis (axavg&ftaai). Substituere igitur velim öovgaxéoig axavgoïoiv, dum aliquis me sagacior melius quid deprompserit (Plattii xel%eooiv palaeographice difficilius defendi potest): ita poetam dicentem faciemus Mossynoecos intra palos ex arboribus confectos domos ligneas atque turres bene compactas, quas mossynas vocant, exstruxisse.



38
Argo validissimis remorum ictibus propulsa per summas undas prolabitur:
II 594. ij b'dq>aq «Serre xvAwbqog eVreroe^e xvftmx Adfiqa TtqonqoxaraXybriv xolAijg &Aóg.
Semper miratus sum, quod navis cursu citato quasi aquarum superficiem stringens, comparatur eum cylindro, qui, si scholiastae fides habenda est, erat xiovlaxog Al&ivog OTpoyyvAog, hxmèqav fidoiv ë%av èntnebov. Eiusmodi moles, credo, non diu fluitasset, nedum super undas provolasset, sed extemplo sidere incepisset et mox submersa esset, si fluctibus committeretur. Neque Plattii venusta explicatio („broadside on") me inducere potuit, ut xvAivbqog sannm esse crederem. Quamvis dubitans, quid' mihi in mentem venerit, expromam.
Est locus apud Homerum (H. XIV, 291), ubi Somnus cum ave confertur, quam
ytxAxlba xixAtfoxovoi &éol, Svbqeg dè xv/twbiv, postquam modo cum Iunone iter longissimum trans mare fecit tandemque ad Lecton pervenit,
ö&i nq&xov Ainènqv &Aa- tó b'ènl %éqoov Prftriv, dxQotdxrj bè nobüv fino aeleto tiAt].
Cf. Plato Crat. 392a et Aristoph. Av. 1181, ubi avis nomen recurrit.
Inde haec cogitatio animum meum subiit Apollonii animo obversatum esse locum illum Homericum eumque pro xvAivbqog scripsisse: xv/uvbig, librarios autem vocabulum sibi ignotum in notissimum illud mutasse.
II 598. xal tót' 'Afvalt] OTiflaDijg dmèanaae nêtfnig
oxatjj, bel-izsqfj bè ötttfiJteqèg &as tpéoeo&ai. Maluerim ozi^aqfj, quia epitheton sinistrae nitenti magis quam saxo hoe loco convenit. Cf. vs. 1212 infra: bnnÓTE ol azifiaq&g iitoqé^aTO %eÏQag. Hom. XL XH 397, XXTTI 686, 711, Od. IV 506, VELT 189 et passim.



45
accendentem spectare reor, unde sequitur verbum iyoopèvv loco aptum non esse, quod ne tune quidem aptum esset, si ad subiectum verbi èvrvvaizo id referri velles: an forte absurdum non esset dicere mulierem non dormivisse cum ignem pararet ?
Ergo lectione êyoopêvy reiecta de altera scriptura ioyopévv videamus. Muiier, quae ignem flatu excitat, qua ratione rem administrat? Nimirum sedit proxime (&y%i (idAa) focum atque simul, ne forte flamma mox eruptura faciem vel vestes incessat, sedit êoyo/iévrj sive eloyopévT], hoe est: se tegens atque ab ignis aestu se defendens. Cf. IV 1580:
TÓcpo' aÖTrjv naga %èoaov èeqyfiivoi l&vvea&e.
„Tum praeter litus navigate, id autem caventes" Confer etiam Herod. IV 164: ioyero kxav zfjg xdtv Kvorjvalov nóAtog. E quibus locis satis apparet verbum e*pyeor#cw significare posse: abstinere, abesse a, cavere, vitare.
Deinde vocabula quae sunt dy%i (idAa cum èoyopêvv coniungenda esse non puto, sed interpungenda dy%i fidk', ioyo/tivri. Simili ratione Soph. Ant. 418 iyeozl, xw&v interpungendum esse a Vollgraffio 2) demonstratum est.
Quomodo lectio iyoopévw orta sit, facile explicatur eversu sequenti (dveyoópevov). Quibus consideratis lectionem, quam codex Guelferbytanus exhibet, utique retinendam esse censeo. 'Aveyqó/tevov versu sequenti iam non sollicitandum esse satis liquet.
Ad acerbissima Aeetae maledicta Iason sie respondere incipit: III 386. Al^xtj, a%éo fioi xiï>öe axóXw. ofoi ydp afoag
denv leöv xal öópad'' Ixdvofiev, &g nov ioAaag
ovöè fièv lê/ievoi.
1) Neque „keeping close" (Mooney) vel „hugging" (Seaton).
2) Mnemos. IIL (1920) pg. 871.



46
Adscripsit Merkel O. Schneiderum maluisse zoöóe ozóAov, „ut soholia testari videntur." Platt quoque genetivum desiderans zovöe ipóyov proposuit. In scholiis autem haec leguntur: Alfyt}, o%êo f*oi] & Alijzw, ènlo%eg Ij dvdaypv /*oi neol zovzov tov azóXov, quibus verbis scholiasta locum optime interpretatus est neque genetivum apud Apollonium legisse credendus est, ut Merkelio videtur, cum hic locus illis addendus sit, quos ad II 870 attuli, ubi de tali datiyi usu Apollonio proprio egi: „Quod ad hanc expeditionem attinet, Aeetes, desinas, quaeso, verba facere."
Medea metuens, ut Iason par esset periculis obeundis UI 460 óövqszo ó'rfvte ndfinav
ijöt] ze&veiaza, zéqev öé ol d/*q>l naoeidg ödxqvov alvozdza ètea §êe xyöoavvrjaiv. O. Schneiderus temptavit xqöoovvy ze, sed emendandum esse: èXêa §éev rfö' óövvyoiv me docent scholia, in quibus ad verba óövqszo ö'rfvze ndfinav haec leguntur: ê&orfvei ó'avzóv &g ijöy ze&vrjxóza, èXéa öi owexofiëvn ëxXavev èn'avza Avnovftévt); et vs. 761 sq.:
ódxqv ö' dn' óq&aAfiav èAêa-Qêev ëvöo&i ö'alel zeïo' óövvtj ofiv%ovoa öt& %aoóg. et IV 1067 sq.: èv dé ol ijzoo
d^eltjg elXélzo nenaq/*évov d/iq>' óövvtjoiv. Cf. etiam Herwerden ad IH 297.
III 656.' &£ ö'öze zig vvfiq>y d-aAeobv nóoiv'èv {raAdfioioiv /tvqezai, $ fiiv Snaaoav döeA<peol tföè zoxfjeg ovöé zl na ndoaig èm/ilayezai d/jnpmóXoioiv alóoï ênKpQOOvvjj ze- f*v%cj} b'd%éovoa Badooei-



47
róv óé tig &Aeoe ftoïqa, ndqog Tccqntffievat, &[i(po) ötfveoiv dXX^Xav f] ö' ëvöo&i óaio/iévy neq oïya fidXa xXalei XVQ°V ^X°S eiooqóaoa [ifj piv xsqtofiêovoai imotopéaot yvvaïxeg. Monet Herwerdenus scholiastam interpretantem nqlv èn'dXAtfAois Teofpd-ijvm prudenter supersedisse monero quid sibi hic velit ótfveow, i. e. consiliis, quae non primo loco ab amantibus respici assoleant, atque JjPrjg vel svvijs temptat, quamquam se corruptelae rationem non satis expedire posse addit.
Si pro ötfvecHv restitueris tfóeow vel ytf&eoiv, verba scholiastae nqlv in' dXX^Xovg isqpjHjvai, lectioni optime respondebunt et facile explicabitur corruptelae origo; neutrius autem vocabuli formam pluralem me invenire potuisse confiteor.
rij&os pro yy&oavvy est Luc. Amor. 9; Plut. Ages. 29. Cf. II 878: xoïo öè &vf*ös óqé^axo yijd'oavvfjOiv.
Post colloquium, quod cum sorore habuit, Chalciope abit, ut filiis suis rem enarret.
III 740. *S2g tfy' êx d-aAdfioio ndXiv xle, naiai x'dqcoyijv avxoxaoiyvtfxijg öisnêcpqaöe- xijv óé (iiv aüxig alöwg xe otvyeqóv xe óéog Xdfte ftovvad-eïoav, xoïa naqèl; ov naxqbg èn' dvéqi /trjxidao&ai. Lectio xr\v öé (iiv avxig (av&ig & Brunckio iam correctum erat) a paucis modo defenditur. Mooney recte observat: „If this reading is sound, it is the most extraordinary of Apollonius' many vagaries in the use of pronouns." Merkel haec adscripserat: „Non habeo exploratum, quid ad hoe loquendi genus poetam perduxerit: putaveritne licere ante pronomen tertiae personae, quod in prima et secunda usu veniat an locis Homericis sit deceptus. II S 416 certe Aristophanem scimus copulasse xóv et otinva. Ab emendatione temperandum videtur, quae certatim a multis nee infeliciter temptata fuit,



53
fuerit Artemidori de Phaside sententia, legere velim: dkk' è\ öqêav [röiv 'Aofievlcov elg töv nóvtov] xaracpêaeo&ai.
Medea Iasonem obsecrat, ne meritorum suorum obliviscatur: IV 383. (ivrjoaio dé xal not' êfteïo
OTQevyófievog xa/idtoiat' öéqog óé zot ïoov óvslooig ol%on' sis ëgefiog fietafióviov êx dé as ndroys avvlx' êfial a' èXdaeiav 'Eoivveg. Quomodo haec lectio ab editoribus defendi possit, nescio, Neque Merkelius, neque Seatonius, neque Mooneius correctionem, quam editio Basil. habet: èx dé te ndroys, receperunt. Mihi vero plane necessaria videtur»
Absyrto necato Argonautae duce Medea IV 485. KóA%ov d' SXexov azóXov, ijine xlqxoi tpvXa neXeidcov.
Saepius iam Merkelium Laurentiani auctoritatem verbis . commendantem, re spernentem vidimus. Hoe autem loco mira tenacitate lectionem aperte corruptam retinere vult. Neque soli Merkelio hoe crimini dandum est, nam etiam Seatonius et Mooneius eum secuti sunt. Veram lectionem KóXxcov in Guelferbytano esse Plattius vidit.
Cf Hl 212; IV 1002, 1073, e.a.
Postquam Absyrtus proditione interfectus est eiusque copiae nocte superatae sunt, Peleus hoe consilium suis proponit:
IV 495. "Hdfj vvv xéAo/MU vvxrao ëtt vij' èm(idvta$ elosolfj neqdav nXöov dvtlov, & ènéypvaw bijioi' rjüd-sv ydp êjia&Qtfoavrag ëxaoxa ëXno/Mtv ov% ëva ftv&ov, öxig jtootéoaos dlea&ai yfiéag ÓTQvvéei, tovq neioéfiev dia d' dvaxiog



"87
Nereides navem periclitantem per manus tradunt. IV 948. &ax' tfficc&óevios imo%edöv atyiaAolo
nag&evixai, bl%a xóAnov in' l$~vag elAl^aaai, atpaloy d&voovow nsqiyyii- ij (ihv ënena dAAtj ton' it- dAAijg bèyjetai xal èg ijëpa nifinei bipi fieraxQovttjv 6' ovnoie nlAvazai oCóei. Lectio codicum Laur. Guelf. Vatt. fj fièv ëneira, quam Graecam esse Schneiderus negavit, a Merkelio retenta est; Seatonius et Mooneius lectionem editionis Florentinae al receperunt. Ego quidem nullus dubitabam, quin corrigendum esset: zijv fihv ëneita (opaïgav scilicet), cum in apparatu critico libelli Oxoniensis id ipsum ut „vulgatum" commemoratum vidi! Apud Merkelium tarnen eius nulla facta est mentio.
Arete consilium Alcinoi per praeconem cum Iasone communicat:
IV 1117. tö y&q aizóg tav KóA%oiot óixdooei,
nag&evixqv fiiv èovaav éov noxl óó/iata nazgög ixóóoeiv, Aéxzgov dè abv dvègi nogaaivovaav ovxêri xovgidlrjg ftiv dnozfitfg~eiv (piAózyzog. Iure Schneiderus suspectam habuit scripturam l&v, sed non verum est quod temptavit Ib&v.
Pro avzoamv reponendum est avzóöiov. Nempe permagni Iasonis interest scire, quando rex rem diiudicaturus sit: cum autem festinatione opus esset, vs. 1130:
avzovvyl xovpy d^aAa^iov ëvtvov evvtfv. Cf. Od. VIII 449:
avzóêiov d'dqa fiiv za/ilt] Aoéaaa&ai &vd>yei.
Ex Argonautis quinque viri eunt quaesitum Herculem eiusque amicum ac comitem Polyphemum, de quo et alia poeta narrat et haec:



58
IV 1472. dXX' ó fihv ovv Mvaoïaiv ènixXeèg daxv noXlaaag vóoiov xyboabvrjaiv è'fir] öi£tf{i,Evog 'Agya xtjXe bi tfnelgoio. Suspicio me tenet poetam scripsisse: dXX' ó (ihv èv Mvaoïaiv xxX., collatis etiam verbis scholiastae quae sunt: HoAvq>v/*og èv Mvala xaxaAeip&elg ëxxiae nóXiv Klov xxX.
Mopsus, cum spina draconis ab Hercule interfecti pedem vulnerasset, primum dolorem non persensit, mox autem occubuit: IV 1522. b bè ipoiviov è'Xxog dtpaaaev
^agaaAiag, ëvex' oü fiiv bnégfiiov è'Xxog ëxeigev. Pro altero ëXxog Brunckius coniecit dXyog, quod plerique editores receperunt. Mihi praestare videtur ixióg, et quod traditae lectioni propius accedit et quoniam sequitur; .ayjhXiog- ij xè ol ijbtj bnb %goï övexo x&fia AvoipteAég, et vs. 1530:
nv&eoxe ydg ëvbo&i adgxag
lög dtpag.
Miruni errorem in scholiis deprehendes, ubi ad IV 1588 avxag 6 xelag
Tglxcov dv&é/ievog xginoba fiéyav, elaaxo Xl/ivtjv
elofialveiv
verbum elaaxo. redditum est per &p(irjoev.
Nimirum elaaxo hic non verbi ïea&ax, sed verbi elbead'ai aoristus est, quod apud nostrum sescenties invenitur, cf. I 718, 1024; II 579, 582; III 399, 502; IV 1478, 1733, e.a.



59
IV 1696. vvxr' öXoyv ovx darpa bilayavev, ovx dfiapvyal (ttfvqg' ovpavó&ev 6b fièXav %dog, rfé rtg dkXr\ ÓQÓpeif axorly [*v%dr<ov dviovaa fiepé{rp<üv. Pro dXXrj, quod Seatonius Mooneiusque tuentur, Merkel de suo edidit o$Aw. Maluerim d%Avo cl. II 1103 :
xeXaivij ó'ovpavbv d%Ai>g d(ine%ev, oè óé ny darpa biavyéa palver' Ibéo&at, êx vepécov, axoióeig óè nepl £ó<poo rjQrjQSiaio. et IV 1361 :
dXXd rig d%Jli>g f[k vipog fteoatjyi) tpaeivoptévag èxdXvtpev.
IV 1714. rol ö' dyXabv 'AnóAAaivr
dZaei èvl oxiepqi ré/ievog oxióevrd re fiafióv noleov.
Pro oxióevrd nescio cuius conieotura apud Wellauerum commemoratur &vóevrd. Vide an non potius pro axiepa Apollonius scripsisse putandus sit axelpa (gypsus). Similiter materies indicatur II 386:
vtjbv "Aprjog
Xatveov nolrjoav et 695 :
xal rol /*èv dcpag flwftöv retvxovro
ftéo/taotv.






THESES.
i.
Lucian. Anach. 12: oê ydp oUta Aêyav &v xig 7iQoa^ifidaeiê ae rfj fioovfi zmv èxéï öqo)/Aévcov.
Emendandum est: x&v êxeï ógcofiévcov.
II.
Iniuria Ebeling (Lexicon Homericum, ad voc. f*éyaaov) vocabuli /léyapov varias fuisse significationes affirmat. Semper et ubique tó fiéyaoov apud Homerum princeps domus diaeta est, in qua tota familia interdiu vivit, cenat, opera sua peragit atque in cuius parte iuteriore coniuges etiam dormiunt.
III.
Perperam J. U. Powell (Class. Quart. XV No. 3—4) vocabulum vénoóeg (Hom. Od. ö 404) explicavit per „first cousins of the sea."



62
IV.
Eo quod non intellexit Apoll. Rhod. I 1161 sq. P. Langen (ad Val. Flaec. Arg. III 474) errorem puerilem poetae imputavit.
V.
Val. Flacc. VIII 160 sqq.:
Hoe erat, infelix, redeunt nam singula menti,. Ex quo Thessalici subierunt Colchida reges, Quo nullae te, nata, dapes, non ulla iuvabant Tempora.
Reponendum est cum L. Muellero: Tempea.
VI.
Horat. Epod. IV 16 legendum est cum editione Veneta anni 1478: Othone contento.
VII.
Rutilius Namatianus I 493 sq.:
Victorinus enim, nostrae pars maxima mentis,
Congressu explevit mutua vota suo. Baehrens iniuria pro pars de suo laus et pro mentis cum Burmanno gentis coniecit.



63
VIII.
Petron. Sat. 111 legendum puto:
donec ancilla vini acerbo odore corrupta e.q.s.
IX.
De yd/ios met twee vrouwen gelijktijdig was volgens het Atheensche recht onmogelijk.
Ten onrechte ontkent Beauchet (Histoire du droit privé de la République athénienne I pg. 82—107) het bestaan te Athene van een door de wet erkend concubinaat' naast het huwelijk.
XI.
IlXdvoi zijn niet „Fahrende Leute", zooals Blüinner (Sitz. Ber. Bayr. Akad. 1918. 6e Abh.) beweert, maar veeleer „bedriegers" of „landloopers". Ook de vertaling „verleider" in Matth. 27, 63 is onjuist.
XII.
De totnogtoe met Lycea opgedane ervaringen wettigen in het geheel niet de belangrijke plaats door het aanhangige ontwerp-M. O. wet aan het Lyceum toegedacht.



64
xin.
Tenzij als bezuinigingsmaatregel verdient de oprichting van Lycea geen aanbeveling, voordat met een geheel veranderd leerplan proeven zijn genomen.
XIV.
Het voorstel tot oprichting van Grieksch-looze Lyceumafdeelingen met Latijn behoort ten sterkste afgekeurd te worden.
XV.
Onjuist is het de verbetering van het middelbaar onderwijs te willen zoeken in uitbreiding van het aantal leervakken.