1031
mm ■. mm mm m
Dooft:
Y. S. OH viSTHDIl, j
Commies ter directie der directe belastingen, invoerrechten en accijnzen,-te amsterdam.
r A
M
38 ■ ■»- ~" -.
l-i : C'Tl.'tlVI : ! ! i KKkKfJ "
joh. mulder, - oöud a.









WET OP DE
OORLOGSWINSTBELASTING 1916,
TOEGELICHT
door
v. s. ohmstede;
Commies ter directie der directe belastingen, invoerrechten en accijnzen, te' amsterdam.
00
ELECTRISCHE DRUKKERIJ
JOH. MULDER, — GOUDA. 1916.



GEBEZIGDE AFKORTINGEN.
M. v. T. = Memorie van toelichting.
V. V. = Voorloopig verslag Tweede Kamer.
V. V. le K. = Voorloopig verslag Eerste Kamer.
M. v. A. = Memorie van Antwoord 2e Kamer.
M. v. A. le K. = Memqrie van Antwoord le Kamer.
B. W. = Burgerlijk wetboek.
W. v. S. = Wetboek van strafrecht.
W. v. K. = „ „ koophandel.
W. v. Sv. = „ „ strafvordering.
M. = Missive of resolutie van den Minister van Financiën.
V. (met jaartal) — Verzameling van wetten, besluiten en aanschrijvingen,
betreffende de directe belastingen, invoerrechten en accijnzen
(1823—1911).
V. (zonder jaartal) = "Verzameling van voorschriften voor de ambtenaren der directe belastingen, invoerrechten en accijnzen (vanaf 1912).
B. = Beslissingen in belastingzaken, Verzameling van rechterlijke en administratieve beslissingen, betreffende de directe belastingen, invoerrechten en accijnzen, onder hoofdredactie van Mr. J. P. A. Laman de Vries. Uitgave L. J. Veen, Amsterdam.
Weekblad = Weekblad voor de Administratie der directe belastingen, enz., tevens voortzetting van „De Fiscus". Uitgave C.N.Teulings,'s-Bosch.
R. v. B. = Raad van beroep.
H. R. = Hooge Raad.
Gedr. St. = Gedrukte Stukken, nopens de behandeling in de Kamers. Instr. = Instructie.
W. I. = Wet op de inkomstenbelasting 1914.



INLEIDING.
(ONTLEEND AAN DE MEMORIE VAN TOELICHTING).
§ 1. De rechtmatigheid van eene rijksbelasting op oorlogswinsten wordt algemeen erkend. Van alle zijden is daarop aangedrongen en terecht. De oorlog brengt voor de overgroote meerderheid der bevolking stijging van levenskosten en voor zeer velen vermindering van inkomsten met zich. Degenen, die ten gevolge van de groote veranderingen in het verkeer en de behoeften, welke de oorlog teweegbrengt, in de gelegenheid zijn gesteld grootere inkomsten te verkrijgen dan hun anders ten deel zouden vallen, kunnen zich niet beklagen, dat zij tot extra^bijdragen worden verplicht, vooral niet nu de Staat gedwongen wordt tot bijzondere uitgaven van buitengewonen omvang.
§ 2. Om het gestelde doel te bereiken, kan men twee wegen inslaan. Onmiddellijke heffing bij de handeling, waarbij de oorlogswinst, waaronder te verstaan is een winst, die middellijk of onmiddellijk het gevolg is van den oorlogstoestand, wordt gemaakt, of belasting der voordeden, nadat zij in inkomen en vermogen (of, bij niet-natuurlijke personen, in winst en kapitaal) zijn opgenomen. De heffing bij de bron, hoewel schijnbaar doeltreffender, stuit terstond af op twee groote bezwaren. Vooreerst worden door haar niet getroffen de bijzondere winsten in het verleden behaald. Om van de laatste een extra bijdrage te heffen zou men dus niet alleen de heffing bij de bron moeten toepassen, maar tevens den anderen weg moeten volgen. In de tweede plaats zal de heffing bij de bron uit den aard der zaak ook in de toekomst niet alle bijzondere voordeelen in het bereik van den fiscus kunnen brengen. Bij heffing van een recht van uitvoer zal bijvoorbeeld alleen hij, die uitvoert, een bijzondere, bijdrage in de schatkist storten, terwijl onbelast blijven de oorlogswinsten van hen, die óf alleen voor het binnenlandsch verbruik voortbrengen en verdeelen öf voor de buitenlandsche markt werken zonder bij den uitvoer betrokken te zijn. Ook daarom zou de heffing bij de bron aanvulling vereischen. Bovendien is het geenszins altijd zeker, dat degene die uitvoert tegelijkertijd daarmede buitengewone winsten maakt. Er mogen verschillende artikelen zijn, waarbij dat het geval is, algemeen is dat verschijnsel nooit. Het is ook voor hetzelfde



INLEIDING.
23
achteruitgang van de inkomstenbelasting tengevolge van de crisis geen aanleiding moeten zijn tot tegemoetkoming van het Rijk, tenzij de achteruitgang door buitengewone omstandigheden welke zich in de gemeente voordoen, zeer sterk is. Het zelfde geldt van de crisis-uitgaven.
Uit den aard der zaak zal een en ander nauwkeurig zijn te bezien bij de behandeling van het wetsontwerp betreffende de toekenning van tegemoetkomingen. De ondergeteekende heeft echter gemeend hier eenige aanteekeningen omtrent zijne bedoelingen te moeten maken ter voorkoming dat verwachtingen worden gewekt, die vermoedelijk niet in vervulling zouden gaan. Nu, overeenkomstig de denkbeelden van den ondergeteekende, de algemeene aftrek op het bedrag der vermeerdering van inkomen of winst van ƒ1000 op ƒ2000 is gebracht en een algemeen heffingspercentage van 30 is aangenomen, zal de belasting, berekend over de werkelijke vermeerdering van inkomen of winst bedragen:
van ƒ 2100 1,45 %
„ „ 2500 6
„ „ 3000 10
„ „ 4000 15
„ „ 5000 18
„ „ 10.000 24
„ „ 15.000 26 „
„ „ 20.000 27
„ „100.000 29,4 „
„ „200.000 29,7 „
§ 6. Wat de technische bepalingen betreft, moet het ontwerp zich uit den aard der zaak aansluiten aan de bepalingen van de Wet op de Inkomstenbelasting. Toch brengt het karakter dezer belasting eenige wijzigingen met zich.
Vooreerst is voor de heffing eener oorlogswinstbelasting onmisbaar een verplichting, de vermeerdering van inkomen of winst op het daartoe gezonden of uitgereikte biljet aan te geven. Blijft de aangifte achterwege, dan wordt de belasting met vijf en twintig ten honderd (fl) verhoogd. Op die wijze is mogelijk gemaakt, dat ook bij het ontbreken der aangifte de schatkist vaak ontvangt wat haar toekomt. Al wordt een belastingplichtige die geen aangifte deed, zelfs 20 °/0 te laag aangeslagen, dan zal hij door de verhooging toch de soft betalen, die hij aan belasting moet opbrengen. Wie vermeerdering van inkomen of winst heeft en geen aangiftebiljet heeft ontvangen, mag in dit geval zeker niet wachten tot zulks de administratie ter oore is gekomen, maar moet zelf daarvan mededeeling doen. Zal immers deze heffing tot haar recht komen, dan moet ieder, die extra winsten heeft behaald, het zijne daarin bijdragen. Mocht dus iemand, die jn de belasting moet worden aangeslagen, binnen den door den Minister van Financiën bepaalden termijn geen aangiftebiljet
a) Bij Nota van Wijzigingen is de verhooging van 25 op 100 ten honderd gebracht. Zie art. 37.



24
INLEIDING.
hebben ontvangen, dan is hem de verplichting opgelegd, dat binnen een maand na het verstrijken van dien termijn aan genoemden Minister schriftelijk mede te deelen. Op het niet nakomen dier verplichting dient een strenge straf te staan. Geldboete zou met het oog op de aanzienlijke bedragen, waarom het bij deze belasting kan gaan, onvoldoende zijn. Derhalve is als straf bedreigd hechtenis van ten hoogste één maand. Mocht het achterwege blijven der genoemde mededeeling aan den Minister van Financiën onopzettelijk zijn geschied, dan kan de administratie door transactie toe te staan, den overtreder voor vervolging behoeden. Op die wijze zal ieder genoopt worden de administratie de noodige gegevens te verschaffen. Voor het geval men een valsche opgave doet, kan bij deze belasting met de bedreiging van een geldboete niet worden volstaan. Immers zal het doel van een valsche opgave zijn om zeer groote bedragen aan belasting te ontduiken. In artikel 79 is dan ook als straf bedreigd een gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden.
Voor de heffing der oorlogswinstbelasting zal de administratie de hulp van deskundigen (b.v. accountants) niet kunnen ontberen. In het ontwerp is dan ook den directeur der directe belastingen de bevoegdheid toegekend, op verzoek van de inspecteurs, zulke deskundigen aan te wijzen voor de inzage van boeken of andere bescheiden. Bij niet volledige voldoening aan de verplichting om den inspecteur en den aangewezen deskundigen inzage van boeken enz. te verleenen, wordt, evenals bij het achterwege blijven der aangifte, de belasting met vijf en twintig ten honderd verhoogd.
Evenmin zal de administratie kunnen ontberen de inlichtingen van personen die van Rijks- of gemeentewege belast zijn met het Verrichten van bestuurswerkzaamheden en die daardoor op de hoogte zijn van allerlei transacties door een belastingplichtige verricht gedurende de tijdperken, waarover de belasting wordt geheven. Daarom is bepaald, dat ieder, die met eenige werkzaamheid den openbaren dienst betreffende belast is, verplicht is aan de administratie de inlichtingen te verschaffen, die zij noodig acht. In het bijzonder is daarbij gedacht aan de leveranties in deze tijden gedaan ten behoeve van leger en vloot. In de tweede plaats is gedacht aan de werkzaamheden voor de voorziening der bevolking van levensbehoeften enz. en de daarmede samenhangende regeling van den uitvoer door consenten. De ambtenaren, die ressorteeren onder den Minister van Landbouw, ■ Handel en Nijverheid, de leden der vereenigingen en commissiën, waaraan genoemde Minister allerlei bestuurswerkzaamheden heeft opgedragen, zij allen kunnen en moeten de administratie bijstaan in de moeilijke taak haar bij deze heffing op de schouders gelegd. Niet nakoming der verplichting om, desgevraagd, inlichtingen te geven, wordt met geldboete van ten hoogste ƒ 1000 bedreigd. Het opzettelijk geven 'van onjuiste inlichtingen is bedreigd met gevangenisstraf van ten hoogste drie maanden of met geldboete van ten hoogste ƒ 1000.



Art. 10.
51
"b.v. de koersen van 31 December 1913 aan te nemen of wel de ■berekening op de aankoopkoersen te baseeren. Aangezien de waarde <ler fondsen echter over het algemeen sterk is gedaald, boeken zij ■eene reserve voor koersverschillen. Tot deze reserve wordt men derhalve door de bepalingen eener wet gedwongen, en nu zoude het, naar de meening dezer leden, zeer onbillijk zijn, zoodanige reserve mede te rekenen bij de vaststelling van de oorlogswinsthelasting. V. V. § 2.
Met betrekking tot de bezwaren in zake de reserves der verzekeringsmaatschappijen zij opgemerkt, dat het den ondergeteekende niet bekend is, dat er alsnog fondsen zijn welke in verband met de Beurswet niet in de officieele noteering zijn opgenomen ; sedert •24 Augustus 1915 zijn in die noteering wederom alle fondsen opgenomen, die daarin vóór den oorlog voorkwamen en niet op andere gronden daaruit zijn vervallen. Mochten echter verzekeringmaat•schappijen niettemin wenschelijk hebben geacht om fondsen op te nemen in hare balansen tegen den koers van 31 December 1913 met gelijktijdige opneming van een reserve voor koersverschillen, dan zal voorzoover die reserve niét hooger is dan in verband met een rationeele schatting der effecten te verdedigen is, van het aldus gereserveerde geen oorlogswinstbelasting geheven worden; boeking van winst op een zoogenaamde „reserve-afschrijving" zal op gelijke wijze zijn te beschouwen als eene aan de debetzijde der balans geëffectueerde afschrijving. Af. v. A. § 2.
9. Voorts werd gewezen op de reserves, welke verschillende naamlooze vennootschappen plegen te maken ten behoeve van pensioen,- ziekte- en verloffondsen voor haar personeel. Eenige leden achtten het niet billijk deze reserves in de belasting te betrekken en oordeelden het ook niet raadzaam met het oog op het belanghebbend personeel, dat de daaraan verbonden uitkeeringen dan wellicht zou zien verminderen. V. V. § 2.
Inzake reserveeringen voor pensioen-, ziekte- en verloffondsen van personeel zal naar de meening van den ondergeteekende rekening zijn te houden met hetgeen daarvoor gemiddeld in de laatste jaren werd bestemd of statutair moet worden bestemd; voor zoover echter wegens de buitengewone extra winsten als gevolg van den oorlogstoestand (dus niet wegens uitbreiding van het personeel enz.) meer wordt gereserveerd, zal van het tot dit doel gereserveerde oorlogswinsthelasting zijn te heffen. Of het personeel daaronder lijden zal schijnt in vele gevallen aan twijfel onderhevig; de daaraan toe te kennen uitkeeringen zullen veelal niet van den stand van het fonds afhankelijk zijnj voorzoover zulks echter wel het geval mocht zijn, kan de ondergeteekende niet inzien dat er minder reden is van deze soort — met tantièmes vrijwel gelijkstaande — uitkeeringen, oorlogswinstbelasting te heffen dan van iantièmes zelf. Af. v. A. § 5.



Art. 10.
10. Eenige leden meenden, dat in de wet een voorschrift moet worden opgenomen omtrent de waardebepaling der roerende goederen voor de balans, daar toch die waardebepaling in vele bedrijven van grooten invloed zal.kunnen zijn op de berekening der grootte van de winst en derhalve op de heffing. Andere leden betwijfelden of de bedrijven over het algemeen daarmede gebaat zouden zijn. V. V. § 2.
Ongetwijfeld zal de waardebepaling van roerende goederen voor de balans somtijds moeilijkheden medebrengen; daar echter te lage bepaling van zelf in het volgend jaar tot een grooter winstbedrag zal leiden en te hooge waardebepaling in een volgend jaar zal leiden tot geringere winst of tot verlies (a), dat mag worden gecompenseerd met de winst van een vorig jaar, schijnen de bezwaren aan die waardebepaling verbonden in dit geval eer geringer dan grooter dan bij de jaarlijksche vermogens- en inkomstenbelastingen, bij welke compensatie van verlies met winst van het vorige jaar niet bestaat. Af. v. A. § 2.
(a). Het hier opgemerkte schijnt ons slechts juist, voor zoover de onjuiste taxatie in volgende jaren niet wordt voortgezet..
11. De afgevaardigde Nierstrasz stelde in de Tweede Kamer de vraag, of een bezit, dat op het einde van het boekjaar een hooge marktwaarde heeft, maar niet gerealiseerd is, tegen die marktwaarde op de balans moet worden aangenomen, terwijl ontwijfelbaar binnen korter of langer tijd een daling tot meer normale prijzen zal intreden.
In zijn antwoord wees de Minister er op, dat men zijne voorraden toch niet jaren aan een stuk houdt en wanneer de voorraden nu wat lager getaxeerd worden, kan de fiscus er genoegen mede nemen en worden zij wat hooger getaxe_erd, dan kan de belastingschuldige er genoegen mede nemen, want een volgend jaar komt er een Ausgleich, en daalt de voorraad tot zoodanigen prijs, dat er minder winst is dan in 1913, dan zal er worden teruggegeven (a)..
(a). Verg. art. 92.
13. Door den afgevaardigde Van Vauren werd in de Tweede Kamer de volgende vraag gesteld:
„In een groot gedeelte van ons land heeft men, waarlijk niet voor zijn genoegen, maar gedwongen door de wet, militairen ingekwartierd. In Noordbrabant en het Zuiden in het algemeen heeft men dit nu bijna twee jaar gedaan. Vele burgers zouden er niet aan gedacht hebben kamers te gaan verhuren als zij er niet toe gedwongen waren. Zal hetgeen zij daarvoor ontvangen hebben, medetellen voor de oorlogswinst?"
De Minister antwoordde hierop:
„Wat de inkwartieringswet betreft, als een hotelhouder, wiens hotel anders 9 maanden van het jaar ledig staat, nu inkwartiering
52



Art. 10.
53
heeft en daarvoor betaald krijgt, dan maakt hij toch oorlogswinst? Hij mag natuurlijk aftrekken de kosten, die gemaakt zijn.
Ik neem het geval van een boer, die 50 man op zijn boerderij heeft gekregen a 20 cents per dag en per persoon; daar zal waarschijnlijk niet in begrepen zijn de kost; dan zal hij daarvan mogen aftrekken, b.v. de prijs van het stroo en wat de inrichting gekost heeft, en verder wanneer hij eventueel va» zijirtandbouwwerktuigen elders heeft moeten onderbrengen de kosten daarvan. Die kosten kan hij aftrekken, maar wat hij per saldo overgehouden heeft is net zoo goed oorlogswinst als de winst door iemand gemaakt door het vervaardigen van patronen voor den Staat. In beide gevallen is er oorlogswinst."
14. Wat de ambtenaren bij de N.O.T. betreft, wanneer die buiten evenredigheid worden betaald, laat onze wet wel degelijk toe van die menschen oorlogswinstbelasting te heffen.
(De Minister in de Tweede Kamer).
15. Ten slotte werd de vraag gedaan of de personen, die ten gevolge van den oorlog meer arbeidsgelegenheid verkregen en dientengevolge meer verdienden, door de belasting zullen worden getroffen. Men dacht hierbij o.m. aan de doktoren, die hun werkkring door het groote aantal Belgische vluchtelingen zagen uitgebreid. V. V. § 2.
Een bepaald antwoord werd door 'den Minister op deze vraag niet gegeven. Intusschen kan ter zake naar art. 1 worden verwezen.
15. In de Tweede Kamer werd door den afgevaardigde Van Vuuren gereleveerd, dat iemand, die aan kapitaal — door koersdaling zijner effecten — zware, verliezen heeft geleden, maar die ook zaken doet en in die 'zaken eenige duizenden heeft verdiend, welke als compensatie zouden kunnen dienen van zijn veel grooter kapitaalverlies, voor zijn vooruitgang in zaken niettemin als oorlogswinst in deze belasting wordt betrokken. Omgekeerd gaat hij vrij uit, die als eenig en onmiddellijk gevolg van den oorlog den koers van enkele zijner fondsen met honderden procenten zag vooruitgaan en dientengevolge schatten heeft verdiend.
Door den afgevaardigde De Geer werd ter zake opgemerkt: „Ik vind dit niet heël erg. Ik ben het volkomen met den Minister eens, dat bij deze generale ellende minder moet gevraagd of er absolute, dan wel of er relatieve winst is, d.w.z. of men minder heeft verloren dan een ander. Maar wèl is dit toch inderdaad, mede een grond om het percentage der belasting binnen zekere grenzen te houden."
16. Al is het een bezwaar, dat de landbouwers over het algemeen geen of een onvolledige boekhouding hebben, toch zal de uitvoering van de wet ten opzichte van de landbouwers naar de meening van



Art. 10.
den ondergeteekende niet de grootste moeilijkheden medebrengen. Hier zijn althans voor iedereen zichtbare feiten aanwezig, die een grondslag, geven voor de aanslagen. Natuurlijk zal er niet eenvoudig per H.A. moeten gerekend worden, doch te letten zijn op de verschillende gewassen, welke verbouwd zijn, terwijl voorts elke aanslag individueel zal zijn te bezien en de belanghebbenden zullen moeten kunnen aantoonen, dat door bijzondere omstandigheden de winst voor hen geringer is geweest dan in het algemeen bij de bebouwing van een zeker aantal hectaren met bepaalde gewassen in eene bepaalde streek kan worden verondersteld. Of hierbij nu echter commissiën van- advies wenschelijk zijn, acht de ondergeteekende nog twijfelachtig. Die commissiën zouden zeer talrijk moeten zijn, en al zullen de belastingambtenaren zich uit den aard der zaak moeten laten voorlichten, een of meer goedgekozen deskundigen, geheel op de hoogte van de plaatselijke omstandigheden, zullen vermoedelijk betere diensten kunnen bewijzen dan commissiën, welke moeilijker werken en in welke toch vaak alles op een paar leden neerkomt. Af. v. A. le K.
17. De periodieke uitkeeringen, die genoten worden ingevolge eene verbintenis, waarvan de naleving niet in rechte kan worden gevorderd, zijn, in tegenstelling met de genoemde wet (a), hier niet als vërschuldigd beschouwd. Zulks is geschied om te voorkomen, dat door de toekenning van zulke uitkeeringen (aan de kinderen b.v.) de gemaakte oorlogswinsten versnipperd en daardoor aan de belasting geheel of gedeeltelijk onttrokken worden (men denke aan de vrijstelling der eerste ƒ1000 of ƒ2000. Af. v. T. ad art. 10—20.
(a). Zie art. 8, al. 2, W. I.
18. Dat bij de opvatting en berekening van inkomen of winst t. a. v. de speculatie-winsten van de bepalingen der Wet op de Inkomstenbelasting 1914 is afgeweken, vindt zijn grond in den aard dezer belasting. Bij de inkomstenbelasting worden de winsten uit speculatie, niet in de uitoefening van het bedrijf verricht, niet als inkomen beschouwd, omdat zij niet ten doel hebben het eigenlijke inkomen, maar het vermogen te vermeerderen. Bij een belasting op oorlogswinsten is. echter de vermeerdering van het inkomen slechts als voorwerp genomen, omdat in den regel die winsten het inkomen vergrooten. Valt dus de winst uit speculatie in goederen door een particulier — en op die wijze is zeker winst behaald — buiten het inkomen, in den zin door de Wet op de Inkomsten1914 aan dat woord gehecht, dan moet het begrip „inkomen" voor deze belasting in ruimeren zin worden genomen, zoodat ook de bedoelde speculatiewinsten er onder begrepen zijn. De winst uit speculatie in fondsen buiten de uitoefening van een bedrijf behaald, kan niet onder het inkomen worden opgenomen, omdat ten aanzien van" fondsen speculatie en belegging allesbehalve tegenover
54



Art 10.
55
of naast elkaar staan. Beleggingswinsten en speculatiewinsten zijn dus bij fondsen niet gemakkelijk te onderscheiden. Tevens brengt de vraag, wanneer men van winst kan spreken (eerst sedert het tijdstip van realisatie der fondsen of ook daarvoor), groote moeilijkheid met zich. Speculeert echter een particulier in goederen — en hierbij is vooral aan waren als rubber, graan, cacao, koffie enz. gedacht — dan kunnen de daarmede behaalde winsten moeilijk als gevolgen van kapitaalbelegging worden beschouwd, terwijl het tijdstip waarop de winst wordt gemaakt, meestal zal vaststaan. Af. v. T. ad artt. 10—20.
18 A. Aangezien de wet spreekt van „goederen", is er geen reden onderscheid te maken tusschen roerende en onroerende; hoezeer speculatie in de laatste vermoedelijk in vele gevallen niet zal zijn te brengen onder de bronnen van vermeerdering van inkomen of winst, in art. 1^ al. 1, omschreven.
19. Verscheidene leden konden zich er niet mede vereenigen dat winst uit speculatie ln fondsen, buiten de uitoefening van een bedrijf behaald, niet door de belasting zal worden getroffen. In de Memorie van Toelichting 'wordt zulks gemotiveerd met de mededeeling, dat beleggingswinsten en speculatiewinsten niet gemakkelijk te onderscheiden zijn en het tijdstip, waarop de winst wordt behaald, meestal niet vaststaat. Deze motiveering scheen niet afdoende en geenszins een zwaarder treffen van hen, die in goederen speculeeren, te rechtvaardigen. Ware niet te bepalen, dat op een afzonderlijk biljet door den belastinplichtige moet worden aangegeven welke veranderingen in effectenbezit hebben plaats gehad sinds het uitbreken van den oorlog ? Wel erkende men het bezwaar, dat kwalijk belasting kan worden geheven van niet gerealiseerde koerswinsten, echter is bij aankoop van fondsen, die niet aanstonds wederom van de hand worden gedaan, in den regel van speculatie geen sprake.
In aansluiting aan het bovenstaande werd gevraagd of winsten welke in het begin van den oorlog werden gemaakt door personen, die groote voorraden, vóór den oorlog reeds in hun bezit, tegen enorme prijzen konden verkoopen, ook door de belasting worden getroffen.
Voorts meenden sommigen dat ook art. 24 der wet op de inkomstenbelasting 1914 van toepassing moet worden verklaard. V. V. ad art. 10.
'Het ontwerp gaat van het beginsel uit dat vermeerdering of vermindering van vermogen, dat niet in eigen bedrijf belegd is, ten gevolge van wijziging in de waarde van de samenstellende deelen niet wordt belast doch slechts buitengewone bedrijfswinst of inkomen. Men kan dus slechts heffen waar buiten twijfel is dat er sprake kan zijn van bedrijfswinst of van inkomen. Dit nu is niet vast te stellen, wanneer iemand buiten zijn beroep effecten



12
INHOUD.
BIz.
Art. 59. Bezwaar tegen navorderingsaanslag .... 93
„ 60. Verklaring voor den raad van beroep. Gevolgen 94
„ 61. Publicatie in de Staatscourant 95
HOOFDSTUK VI. Verhooging van den aanslag.
Art. 62. Inrichting beroepschrift 95
„ 63. Bedrag verhooging. Achterwege blijven ... 96
„ 64. Bezwaar tegen verhoogingsaanslag 97
HOOFDSTUK VII. Bijzondere bepalingen.
Art. 65. Deskundigen 97
„ 66. Inlichtingen uit den openbaren dienst. ... 98
„ 67. Geheimhouding... . 99
„ 68. Verzekering belasting voor personen zonder
vaste woonplaats binnen het Rijk 99
„ 69. Ontheffing van geheimhouding ...... 100
„ 70. Ambtshalve vermindering voor onjuiste aanslagen 100
„ 71. Dwaling of verschoonbaar verzuim. Onvoorziene rampen 100
„ 72. Bevoegdheid van erfgenamen 101
„ 73. Vertegenwoordiging Machtiging. Domicilie ... 101
„ 74. Invordering der belasting 102
„ 75. Termijnen. Uitstel. Rente 102
„ 76. Aansprakelijkheid voor ontbonden naamlooze
vennootschappen, enz 103
„ 77. . Aansprakelijkheid van erfgenamen voor navor-
derings- en verhoogingsaanslagen 105
„ 78. Vrijstelling zegel-, registratie-en aanteekenrecht. 105
HOOFDSTUK VIII. Strafrechtelijke bepalingen.
Art. 79. Onjuiste of onvolledige aangifte. .... 106
„ 80. Valsche verklaring '. . . . . 106



INHOUD.
13
Art. 81. Valsche of. vervalschte bewijsstukken, boeken
of geschriften 107
„ 82. Onjuiste inlichtingen 107
„ 83. Schending geheimhouding 108
„ 84. Nalaten mededeeling, dat geen aangiftebiljet
werd ontvangen 108
„ 85. Niet volledig voldoen aan de verplichting van
art. 66 109
„ 86. Overtreding bepalingen, gemaakt ingevolge art. 68 109
„ 87. Misdrijven en overtredingen 109
„ 88. Opsporing. Proces-verbaal 110
„ 89. Vervolging. Transactie 110
a 90. Navordering na bekeuringszaken 111
HOOFDSTUK IX." Art. 91. Vrijwaring voor strafvervolging en verhooging,
inzake inkomstenbelasting 112
„ 92. Restitutie of verrekening wegens verliezen ingevolge den oorlogstoestand 113
„ 93. Aanvraag van restitutie . 115
„ 94. Vermindering der belastbare som en van den
aanslag voor de inkomstenbelasting . . . . 116
„ 95. Bezwaren betreffende de vermindering ... 116 „ 96. Dadelijke verrekening bij vaststelling aanslag
inkomstenbelasting 118
„ 97. Verhooging inkomstenbelasting na restitutie
oorlogswinstbelasting 118
„ 98. Verrekening met de Indische geldmiddelen . . 119
„ 99. Toepassing der Kieswet . . . . . . . . 119
„ 100. Vervallen der heffing 120
„ 101. Titel der wet 120
„ 102. Inwerkingtreding 120
BIILAGE I.
Blz.
Instructie tot uitvoering der wet ... . . .123
§ 1. Definitie oorlogswinst of -verlies 123



16
INLEIDING.
artikel gedurende den oorlog niet steeds in dezelfde mate het geval geweest.
De moeilijkheden zijn bij het ontwerp van wet tot het heffen van uitvoerrechten reeds aan het licht gekomen; het is wenschelijk daarmede rekening te houden.
Dat alles in aanmerking genomen, is in het bijgaand wetsontwerp de tweede weg gevolgd: belasting der voordeden eerst nadat zij in inkomen en vermogen (of in winst en kapitaal) zijn opgenomen. De vermeerdering van het vermogen of kapitaal door middel van oorlogswinsten is niet als grondslag van belasting aangenomen, omdat het niet juist zou zijn, dat de vertering van een deel der oorlogswinsten vermindering zou medebrengen van belasting. Tevens zou bij de meesten de vermeerdering van een deel van het vermogen of kapitaal worden opgewogen of overtroffen door de vermindering van een ander deel tengevolge van de gedaalde koersen van verschillende effecten. Door compensatie met die vermindering, welke laatste ongeveer allen bezitters verliezen bracht, zouden zij die door grootere inkomsten toch boven anderen zijn bevoorrecht, buiten de belasting vallen. Om die redenen moet worden volstaan met belasting van de vermeerdering van het inkomen of de winst. Ongeveer alle voordeelen, tengevolge van den oorlogstoestand behaald, vergrooten het inkomen of de winst en worden dus door een heffing wegens vermeerdering van het inkomen of de winst getroffen. Vermogensof kapitaalvermeerdering in het algemeen zal dus geen object der belasting zijn, wel middel tot opsporing van dat object (vermeerdering van het inkomen of de winst). De vraag of in het algemeen belasting van vermogensvermeerdering gewenscht is, wordt hier ook daarom ter zijde gesteld, daar ze geheel onafhankelijk is van den oorlogstoestand. •
Niet kan worden ontkend, dat in één geval vermogens- of kapitaalvermeerdering zelfstandig object der belastingen zou kunnen zijn, namelijk als zij een direct gevolg is van koersstijging van effecten of van waardevermeerdering van onroerend goed als onmiddellijk of middellijk ' gevolg van den oorlog. Dan gaat zij buiten het inkomen of de winst om. Het zal echter juist in dezen tijd zelden voorkomen, dat bij een vermogen of kapitaal koersstijging of waardevermeerdering van sommige beleggingswaarden ten gevolge van deze oorzaken, niet door koersdaling van andere wordt opgewogen. Voor zulke vermogens- of kapitaal vermeerderingen schijnt daarom geen afzonderlijke regeling noodig. Men verlieze trouwens niet uit het oog, dat voor het geval de koersstijging Nederlandsche waarden betreft (b.v. aandeden in Nederlandsche scheepvaartmaatschappijen) en zij verband houdt met buitengewone winsten door hier te lande gevestigde lichamen behaald, van die winsten oorlogswinstbelasting door die lichamen moet worden betaald.
Ook in de buitenlandsche wetgevingen is voor het meerendeel het in bijgaand ontwerp gekozen systeem gevolgd. In Denemarken en in Noorwegen wordt een buitengewone inkomstenbelasting geheven, waarvan het object is de vermeerdering van het inkomen, vergeleken bij dat in normale omstandigheden; in Zweden een bijzondere belasting van de vermeerderde inkomsten, die een gevolg zijn van den tegenwoordigen



18
INLEIDING.
ook al zou zij met den oorlogstoestand verband houden (men denke b.v. aan de traktementen van vele reserve-officieren van gezondheid, die hunne studiën bij het uitbreken van den oorlog juist hadden voltooid; aan de salarissen door de Nederlandsche Overzee Trust-Maatschappij uitbetaald; enz.). De traktementen door publiekrechtelijke lichamen toegekend, kunnen veilig als bloote vergoeding voor arbeid worden beschouwd. Bij die ingevolge een arbeidsovereenkomst genoten, dient er voor te worden gewaakt, dat onder den naam van loon, enz. geen winsten worden genoten, welke een belastbare vermeerdering van het inkomen tengevolge hebben. Daarom moet in het laatste geval blijken, dat hij die het loon trekt, niet meer verdient dan de belooning, welke voor den arbeid, dien hij ingevolge de arbeidsovereenkomst verricht, gebruikelijk is.
§ 4. De vaststelling van de vermeerdering van het inkomen of de winst levert eenige moeilijkheden op. Voor ons land maakt het tijdstip, waarop deze belasting moet worden ingevoerd, die vaststelling allesbehalve gemakkelijk. Den eersten Mei 1915 werd de wet op de bedrijfsbelasting vervangen door die op de inkomstenbelasting. Onder de eerstgenoemde wet waren niet alle inkomsten, die aan de inkomstenbelasting onderworpen zijn, belastbaar, o.a. niet die uit vermogen noch die uit landen tuinbouw, enz. In vele gevallen zal dus het vroeger genoten inkomen aan de administratie onbekend zijn. Daarbij komt nog het bezwaar, dat de bepalingen van de wet op de bedrijfsbelasting omtrent de berekening van het belastbare inkomen afwijken van die in de wet op de inkomstenbelasting. Met het oog op die moeilijkheden is in het ontwerp bepaald, dat de vermeerdering van hét inkomen of de winst, genoten of behaald over de tijdperken, waarover de belasting wordt geheven, wordt vastgesteld door vergelijking van dat inkomen of die winst met het inkomen of de winst, genoten of behaald over het jaar, waartoe de eerste Augustus 1913 behoorde (a).
Waarom ter berekening van de vermeerdering slechts met één jaar ■(het jaar waartoe de eerste Augustus 1913 behoorde) wordt vergeleken, en niet zooals bij de bedrijfsbelasting met het gemiddelde van de laatste •drie jaren, zal uit het bovenstaande duidelijk zijn. Vergelijkbare cijfers zijn niet voorhanden en voor elk jaar waarmede wordt vergeleken, moet dus afzonderlijk worden berekend, welk inkomen of welke winst naar de bepalingen van het ontwerp over dat jaar werd genoten. Voor de belastingplichtigen die boeken hebben, welke voor die berekening betrouwbare cijfers geven, zal zulks, zij het met niet geringe moeite, toch doenlijk zijn. Maar voor hen die geen boek hebben gehouden, zal de berekening van het inkomen of de winst over elk jaar van vergelijking groote moeilijkheden met zich brengen, omdat men op geheugen en allerlei niet vaststaande gegevens zal moeten afgaan. Wordt nu vergelijking met
(a) Nader is in de wet, bij het bestaan van boekhouding, het gemiddelde der jaren 1911, 1912 en 1913 als cijfer van vergelijking aangenomen. Zie art. 7.



INLEIDING.
19
het gemiddelde inkomen of de gemiddelde winst over drie jaren geëischt, dan zullen die moeilijkheden veel zwaarder wegen dan bij vergelijking met het laatste jaar vóór de oorlog uitbrak. Door de vergelijking tot dat jaar te beperken, zal ongetwijfeld de nauwgezetheid der aangifte bevorderd worden. Schade zal daardoor den belastingplichtigen niet licht worden berokkend. Art. 1, tweede lid, waakt er voor, dat de toevalligheden van inkomen of winst over het jaar 1913 op de te betalen belasting niet te grooten invloed hebben.
Ten aanzien van de naamlooze vennootschappen is het volgende op ite merken. Van haar wordt in ons land alleen belasting geheven wegens de uitdeelingen, die zij doen. De winst, die door hooge afschrijvingen, reserveeringen, enz. in het bedrijf blijft, laat de fiscus onaangetast. In volgende jaren komen die deelen van de winst toch aan een uitkeeringsoelasting ten goede. Nu echter deze belasting wegens vermeerdering van de winst wordt geheven, moet de administratie de zuivere winsten kennen, die de naamlooze vennootschappen, enz. vroeger behaalden en in de huidige omstandigheden behalen. Natuurlijk geven de balansen, welke ieder jaar bij de inspecteurs der directe belastingen moeten worden ingeleverd, in dezen veel licht. Toch zullen de cijfers dier balansen de zuivere winst over een boekjaar behaald nog niet altijd aangeven, omdat uit den aard der zaak alleen met normale of door buitengewone omstandigheden geboden afschrijvingen en met schattingen volgens de gebruikelijke regels mag worden rekening gehouden en door hoogere .afschrijvingen en lagere schattingen dan de genoemde een deel dier winst •onzichtbaar kan zijn gemaakt. Daarom wordt ook bij naamlooze vennootschappen, enz. de zuivere winst evenals zuiver inkomen opgevat en berekend volgens de eenigszins gewijzigde toepasselijke bepalingen van hoofdstuk II van de Wet op de Inkomstenbelasting 1914.
Met afwijking van de Wet op de Inkomstenbelasting 1914 zijn als reederijen in dit ontwerp onder de belastingplichtigen afzonderlijk vermeld de vereenigingen van personen, die een of meer schepen tot gemeene baat gebruiken en geen naamlooze vennootschappen, enz. zijn. Het komt nl. voor, dat ondernemingen van scheepvaart en visscherij, hoewel de formaliteiten bij de oprichting van een naamlooze vennootschap vereischt, niet zijn nagekomen (op de statuten is b.v. geen Koninklijke goedkeuring .gevraagd), toch hare administratie hebben ingericht zooals die bij naamlooze vennootschappen gebruikelijk is. Zulke ondernemingen zijn dan nóch naamlooze vennootschappen nóch reederijen in den zin van het Wetboek van Koophandel. Zij hebben meestal meer dan één schip. Er wordt niet afgerekend na het eindigen van elke reis met uitkeering der netto winst aan de aandeelhouders (zie artikel 338 van het Wetboek van Koophandel). Integendeel, er wordt op schepen en inventaris afgeschreven; reserves worden gemaakt; nieuwe schepen aangekocht. Uitgekeerd wordt -slechts het bedrag, dat overblijft na afschrijvingen, reserveering en vernieuwing. Er bestaat dus reden voor, deze reederijen op dezelfde wijze -als de naamlooze vennootschappen te behandelen.
De belastingplichtigen zijn verplicht in het aangiftebiljet op te geven



20
INLEIDING.
de gegevens, waaruit blijkt of, en zoo ja, tot welk bedrag er vermeerdering van inkomen of winst is. Vaak zullen de aanslagen in de vroegere bedrijfsbelasting en de overwegingen, die bij den aanslag hebben gegolden of dp grond waarvan een aanslag achterwege bleef, omtrent de juistheid van sommige dier gegevens licht verschaffen. Ook de kohieren der plaatselijke inkomstenbelasting zullen, althans in de groote steden, de administratie in de gelegenheid stellen die gegevens te controleeren. Meermalen zal echter de administratie van de gegevens door den belastingplichtige verstrekt moeten uitgaan, na die te hebben getoetst aan wat haar omtrent den vroegeren toestand van den aangever en diens beroep of bedrijf bekend is.
§ 5. Door de Staatscommissie werd voorgesteld de belasting te stellen op 25 % van het bedrag waarmede de vermeerdering van het inkomen of de winst ƒ 1000 te boven gaat, met dien verstande echter dat voor binnen het Rijk wonende natuurlijke personen, indien de vermeerdering minder dan ƒ 20.000 bedraagt, het tarief voor elke ƒ 100 waarmede de vermeerdering beneden ƒ 20;000 blijft, met 1/10 percent zoude dalen, doch niet beneden 10 %•
In twee opzichten heeft de ondergeteekende gemeend hiervan te moeten afwijken.
Vooreerst kan hij zich niet vereenigen met hetgeen de Staatscommissie aanvoerde tot verdediging van een zoo belangrijke degressie en dat alsvolgt luidde:
„Bij eene belasting wegens vermeerdering van inkomen of winst als onmiddellijk of middellijk gevolg van den oorlogstoestand, kan men evenals bij de successierechten spreken van eene tijdelijke buitengewone draagkracht, waarbij de grootte der vermeerdering en de invloed door de buitengewone omstandigheden daarop geoefend als beslissende factoren op den voorgrond treden. Een belasting van 25°/0 is bij groote extra-winsten gemakkelijker te dragen dan bij kleinere. Van ƒ 20.000 extra-winst ƒ 4750 af te staan valt allicht minder zwaar dan van ƒ 5000 extra-winst ƒ 1000 te offeren. In de tweede plaats — en dit werpt voor een belasting wegens „oorlogswinsten" het grootste gewicht in de schaal — zal bij groote extra-winsten over het algemeen de invloed door den oorlog op de economische verhoudingen geoefend veel beter aan te wijzen zijn dan bij kleine. Bij de kleine vermeerderingen van het inkomen zal immers de vraag, of de extra-winst aan de buitengewone omstandigheden dan wel aan daarmede niet samenhangende oorzaken te danken is, allicht veel moeilijker te beantwoorden zijn dan bij de groote. De genoemde redenen hebben geleid tot het stellen van een vast tarief rhet degressie voor de kleinere vermeerderingen van het inkomen of de winst en tot vrijstelling van de eerste ƒ 1000".
Het eerste argument — hetwelk ook door de Commissie niet het gewichtigste wordt geacht, heeft op den ondergeteekende weinig indruk gemaakt. Naar het hem voorkomt, ligt de eenige grond voor de oorlogswinstbelasting in de billijkheid, dat zij die door de crisis welke aan den



INLEIDING.
21
Staat schatten van geld kost en voor de mééste ingezetenen geldelijk nadeel medebrengt, buitengewone inkomsten of winsten genoten hebben, boven allen bijdragen in de dekking der crisis-uitgaven. De oorzaak van het buitengewone inkomen door sommigen genoten, is de grond van de belasting, niet de draagkracht, en eene vergelijking met de successiebelasting gaat mitsdien niet op.
Meer waarde hecht de ondergeteekende aan het tweede argument. Echter is dit naar zijne meening niet voldoende om eene zoo belangrijke degressie te motiveeren als de Commissie voorstelt. Vergeten moet niet worden, dat de algemeene aftrek van ƒ 1000 bereids eene progressie in het tarief brengt. Werd van alle inkomstenvermeerdering na aftrek van ƒ 1000 25 % geheven, dan zoude zulks er reeds toe leiden, dat het werkelijke tarief bedroeg:
van ƒ 1500 8.33 %
„ „ 2000 • . . 12,5 „
„ „ 2500 . 15
„ „ 3000 16,67 „
„ o 4000 18,75 „
„ „ 5000 20
„ „ 10000 . 22,5 „
„ „ 15.000 '. 23,33 „
„ „ 20.000 23,75 .,
„ „100.000 . . • 24,75 „
Door het algemeene aftrekgetal te verdubbelen is deze progressie vooral voor de lagere inkomens van meer belang, maar dan ook tevens alleszins voldoende te achten.
Door die verhooging van het bedrag van den algemeenen aftrek zal een aantal personen buiten de belasting vallen, die volgens het voorstel der Staatscommissie wel zouden worden getroffen, t.w. zij die van ƒ 1000—ƒ 2000 oorlogswinst maakten (a). Een groot nadeel acht de ondergeteekende zulks niet. Het door die personen volgens het voorstel der Commissie te betalen bedrag zoude slechts ƒ 10—ƒ 100 zijn. Het zal hier in vele gevallen gaan om personen die de extra-inkomsten óf spoedig verteerd öf wel op zoodanige wijze vastgelegd hebben (b.v. in den landbouw) dat de heffing op groote moeilijkheden zal stuiten. Hierbij komt, dat naar gelang het bedrag der oorlogswinsten kleiner is, het gemakkelijker zal vallen om ze op een niet te achterhalen wijze weg te werken door verhooging van de inkomsten over het jaar 1913 en verlaging van die over het betrokken oorlogsbelastingjaar. Waar de administratie der directe belastingen reeds zeer zwaar belast is met het werk van de nieuwe inkomstenbelasting en de werkzaamheden verbonden aan de uitvoerverboden, en van haar zeer veel inspanning zal worden gevorderd voor eene behoorlijke invordering van de onderwerpelijke belas-
ta) Bij Nota van Wijzigingen zijn de oorlogswinsten van ƒ 1000—ƒ 2000 intusschen alsnog binnen de heffing gebracht, alhoewel naar een verlaagd tarief. Zie art. 26.



22
INLEIDING.
ting, schijnt het wel wenschelijk de uitvoering dezer belasting zooveel mogelijk te vereenvoudigen door verhooging van het bedrag aan oorlogswinst dat binnen de belasting valt. Zulks zal medebrengen dat duizenden gevallen, welke toch slechts eenige tonnen gouds in de schatkist zouden brengen, reeds op het eerste gezicht buiten verdere beschouwing kunnen worden gelaten.
Het tweede punt waarop het voorstel van den ondergeteekende afwijkt van dat der Staatscommissie, is het standaard-percentage der heffing, hetwelk door hem op 30 % wordt gesteld. De reden hiervoor ligt in het volgende.
Door de Staatscommissie is de vraag besproken of niet de omstandigheid, dat verschillende gemeenten in den zelfden toestand verkeeren als het Rijk, aanleiding moest geven om aan de gemeenten de bevoegdheid te verleenen een beperkt aantal opcenten op de oorlogswinstbelasting te heffen.
Met de bezwaren tegen het verleenen van die bevoegdheid in de Commissie te berde gebracht en welke er haar ten slotte toe hebben geleid, in haar voorstel de mogelijkheid van opcentenheffing niet op te nemen, vereenigt zich de ondergeteekende ten volle.
Intusschen komt het hem voor, dat toch voor de gemeenten, welker financiën door de crisis in zeer sterke mate zijn getroffen, wel iets behoort te worden gedaan. Hij heeft hierin aanleiding gevonden het tarief met een vijfde te verhoogen en te bepalen, dat van de opbrengst der belasting een zesde deel niet aan de rijksmiddelen (bestemd tot dekking van de crisis-uitgaven of aanvulling van de inkomsten die door de crisis minder dan normaal opbrachten) zullen worden toegevoegd, doch afgezonderd zullen worden gehouden en later worden gebruikt om daaruit aan gemeenten wier financiën buitengewoon zwaar onder de crisis leden, eene tegemoetkoming te verleenen. „Daaruit". Immers het ligt niet in de bedoeling het geheel onzekere bedrag dat zal worden afgezonderd, bij voorbaat reeds geheel voor uitkeeringen aan gemeenten te bestemmen. Het bedrag dat afgezonderd wordt, zal slechts het maximum vormen van hetgeen voor buitengewone hulp aan gemeenten zal worden besteed.
Aangeteekend moge ook thans reeds worden, dat het niet in de bedoeling ligt om tegemoetkoming te verleenen in eiken teruggang van ontvangsten of stijging van uitgaven, welke door gemeenten kan worden aangetoond het gevolg te zijn van de crisis. Het ware b.v. niet billijk om aan gemeenten vergoeding te geven wegens de schade, welke de financiën ondervonden door het stijgen der prijzen van steenkolen voor de gasfabrieken, waarvoor zij geen aequivalent gezocht hebben in tijdelijke verhooging der gasprijzen. Indien zij zulks wel gedaan hadden, zouden de ingezetenen die gas verbruiken voor verlichting en verwarming, niet in slechtere conditie zijn gekomen dan hunne mede-ingezetenen van gemeenten zonder gasfabriek, die voor verlichting en verwarming andere zaken (petroleum voor verlichting en verwarming en steenkolen of turf voor verwarming) duurder hebben moeten betalen. Ook zal, naar de meening van den ondergeteekende, stilstand van het accres of wel



Artt. 8—9.
39
tot het uitkeeren van tantièmes over te gaan, zoodra er voor de aandeelhouders meer dan vijf ten honderd aan winst beschikbaar is. Af. f. A. ad art. 8.
2. Als een belastingplichtige na 1913 voor het eerst inkomen of winst geniet, kan de vermeerdering van inkomen of winst niet op de wijze van'art. 7 worden vastgesteld. Er blijft dus niets anders over dan het zuivere inkomen of de zuivere winst geheel als vermeerdering aan te merken. De belanghebbende kan ingevolge het tweede lid van art. 1 aannemelijk maken, dat het inkomen of de winst geen gevolg is van den oorlogstoestand.
Voor binnen het Rijk gevestigde naamlooze vennootschappen vereenigingen en maatschappijen, voorzoover deze laatste een aandeelenkapitaal hebben, kan in het genoemde geval een bijzondere regeling gelden. Het gestorte aandeelenkapitaal doet voor haar een maatstaf aan de hand. Maakt een jonge naamlooze vennootschap reeds over het eerste boekjaar een zuivere winst boven 5 °/o, dan mag dat bij uitstek gunstig geacht worden en is het vermoeden gewettigd, dat de winst boven 5 0/o met den oorlogstoestand verband houdt. Mocht dat vermoeden onjuist zijn, dan is zulks aannemelijk te maken volgens het tweede lid van art. 1. Af. v. 7". ad art. 8.
Artikel 9.
Indien voor eene binnen het Rijk gevestigde naamlooze vennootschap of andere vereeniging van personen de zuivere winst over het jaar waartoe de eerste Augustus 1913 behoorde, al of niet vermeerderd of verminderd ingevolge art. 15, minder bedraagt dan een interest van het gestorte aandeelenkapitaal, berekend naar vijf ten honderd 's jaars, wordt als vermeerdering van winst beschouwd het bedrag waarmede de zuivere winst over eenig jaar bedoeld bij artikel 5, genoemde interest te boven gaat (1—5).
1. Terwijl in art. 7 niet alleen wordt gesproken van 1913, doch van het gemiddelde van 1911/13, handelt art. 9 uitsluitend over 1913. Opvoering tot 5 °/0 over 1911 en 1912 vindt derhalve in de wet geen steun, hoezeer hiervoor wel eenige reden zou zijn te vinden, indien het gemiddelde van 1911/13 beneden dat cijfer blijft.
2. Ten aanzien van naamlooze vennootschappen en andere vereenigingen van personen die een aandeelenkapitaal bezitten, is een minimum aftrek vastgesteld van 5 % van het gestorte aandeelen-



40
Artt. 9—10.
kapitaal. De naamlooze vennootschappen die noodlijdend waren en door den oorlog een matige winst maken, zullen dus buiten de belasting vallen. Daarvoor is te meer reden, omdat de belasting over het jaar waartoe de eerste Augustus 1914 behoorde, meestal uit het reservefonds zal moeten voldaan worden en financieel zwakke naamlooze vennootschappen, waarvoor de minimum aftrek bestemd is, in den regel ook lage reserves bezitten Af. v. T. ad art. 9.
3. Door dit artikel is de heffing in ieder geval beperkt tot de winst boven 5%, indien 1913 als vergelijkingsjaar een lagere winst heeft opgeleverd.
4. De opmerking werd gemaakt, dat dit artikel zeer nadeelig is voor nieuwe maatschappijen, welke met een groot kapitaal zijn opgericht. Deze komen in ongunstige positie tegenover de bedrijven, die met hunne winsten kostbare vernieuwingen hebben betaald en met een klein kapitaal worden gevoerd. Men wees hierbij op de suikerfabrieken in Noorbrabant, waarbij aanzienlijke verschillen in bedrijfskapitaal zijn te constateeren, welke de werking van dit artikel zeer onregelmatig zullen maken. V. V. ad art. 9.
Het komt den ondergeteekende voor, dat men de strekking van het artikel niet geheel begrepen heeft. Juist nieuwe maatschappijen met een groot kapitaal genieten een groot bedrag aan aftrek, n.1. 5 ten honderd van het kapitaal. Af. v. A. ad art. 9.
5. Door den afgevaardigde Nierstrasz werd in de Tweede Kamer bepleit, dat een bepaling, zooals hier voor naamlooze vennootschappen is gemaakt, ook van toepassing zou worden verklaard voor personen, die zaken doen onder firma.
In zijn antwoord wees de Minister er op, dat het kleine voorrecht voor de naamlooze vennootschappen niet is af te keuren en voor particulieren absoluut niet toe te passen, aangezien het niet waar is wat in een der adressen staat, dat de administratie voldoende op de hoogte is van het vermogen en de inkomsten van iedereen om precies uit te maken, welk kapitaal, in zekere zaak is gestoken.
Artikel 10.
Het inkomen der belastingplichtigen, bedoeld bij artikel 2, wordt, behoudens het bepaalde bij artikel 17, opgevat en berekend volgens artikel 4, tweede lid, en de artikelen 5 tot en met 11 der Wet op de Inkomstenbelasting 1914, met deze afwijkingen, dat (1—16)
1°. periodieke uitkeeringen, die genoten worden ingevolge



Art. 10.
41
eene verbintenis, waarvan de naleving niet in rechte kan worden gevorderd, niet als verschuldigd worden beschouwd (17);
2°. winst uit speculatie in goederen als inkomen of deel van het inkomen wordt beschouwd, ook wanneer zij anders dan in de uitoefening van een bedrijf of beroep wordt gemaakt (18—19).
Wanneer ten aanzien eener bron van inkomen bij toepassing der regelen omtrent de bepaling der zuivere opbrengst een verlies wordt verkregen, komt dit in mindering van de zuivere opbrengst der verdere bronnen van inkomen (20—21).
I. De aangehaalde artikelen luiden:
Art. 4, al. 2. Onder inkomen wordt verstaan de som van hetgeen, in geld of geldswaarde, zuiver genoten wordt als opbrengst van: 1°. onroerende goederen; 2°. roerend kapitaal; 3°. onderneming en arbeid ;
4°. rechten op periodieke uitkeeringen van het leven afhankelijk.
Art. 5. Als opbrengst van onroerende goederen worden beschouwd de voordeden die, anders dan door de uitoefening van een bedrijf of beroep, van gebouwen en gronden worden getrokken, •zooals:
huur- of pachtsommen en verdere praestatiën van huurders of pachters; vruchten waarvan hét genot bij verhuring of verpachting is voorbehouden;
de huurwaarde van gebouwen, gedeelten van gebouwen of gronden bij eigen gebruik voor woning of tot huishoudelijke doeleinden ;
uitkeeringen ter zake van opstal, erfpacht, beklemming of vaste huur;
uitkeeringen ter zake van grondrente of andere op onroerend goed gevestigde schuldplichtigheid.
Art. 6. Als opbrengst van roerend kapitaal worden beschouwd de vruchten van kapitaal, dat niet in onroerende zaken of in een eigen bedrijf, of beroep is belegd, zooals:
rente van inschrijvingen op de grootboeken der nationale of buitenlandsche schuld, dividenden en rente van aandeelbewijzen, obligatiën of andere effecten;
uitkeeringen op geldschieting en commandite;
rente van andere schuldvorderingen, uit welken hoofde ook, onverschillig of van de schuld een bewijs is afgegeven en of de betaling door hypotheek of op andere wijze is verzekerd;
rente begrepen in de aflossing van schuldvorderingen;
altijddurende rente.



42
Art. 10.
Art..7. De opbrengst van onderneming en arbeid omvat deniet onder art. 6 vallende voordeelen, die als winst, honorarium, traktement, salaris, arbeidsloon, vrije woning, aandeel in winst of overwinst, vacatie- of presentiegeld of onder welken naam en in welken vorm ook, verkregen worden uit bedrijf of beroep (ambt, waardigheid, bediening en betrekking daaronder begrepen) en uit handelingen, werkzaamheden en diensten van eiken aard.
Tot de opbrengst van een bedrijf wordt mede gerekend het eigen verbruik van in het bedrijf voortgebrachte of verkregen, vruchten in den ruimsten zin of van waren, die in het bedrijf worden vervaardigd, bewerkt of ten verkoop ingeslagen.
De betaling, die de leden eener coöperatieve vereeniging of de aandeelhouders eener naamlooze vennootschap van de vereeniging of vennootschap ontvangen voor geleverde goederen of verrichten arbeid, wordt tot haar volle bedrag als prijs der goederen of als arbeidsloon beschouwd.
Art. 8. De opbrengst van rechten op periodieke uitkeeringen van het leven afhankelijk, omvat de verlof- en nonactiviteitstraktementen, wachtgelden, pensioenen, lijfrenten, alsmede de verschuldigde verstrekkingen van levensonderhoud, huisvesting of andere zaken en, in het algemeen, alle verschuldigde uitkeeringen en verstrekkingen, niét aan de vervulling van een ambt of dienstbetrekking verbonden, die bij overlijden van den gerechtigde, of van een derde, eindigen.
Periodieke uitkeeringen, die genoten worden ingevolge eene verbintenis,^ waarvan de naleving niet in rechte kan worden gevorderd, worden niettemin als verschuldigd beschouwd. Deze bepaling geldt niet, indien de persoon, die de uitkeering geniet, met den gever samenwoont (a).
(a). Het tweede lid van art. 8 is volledigheidshalve opgenomen, hoewel dit voor de oorlogswinstbelasting, ingevolge art. 10, al. 1, 1, niet van toepassing is.
Art 9. Als inkomen of deel van het inkomen wordt niet beschouwd :
a. ten aanzien van minderjarigen, hetgeen zij van hunne ouders voor onderhoud en opvoeding genieten;
b. het aandeel in de winst van coöperatieve vereenigingen, dat door de leden als zoodanig wordt genoten, voor zoover het niet is begrepen in de betaling voor geleverde goederen of verrichten arbeid;
c. het aandeel in de winst van onderlinge verzekeringmaatschappijen, dat door de deelnemers als zoodanig wordt genoten;
d. winst ontstaan enkel door speculatie in fondsen of goederen, anders dan in de uitoefening van een bedrijf.



Art. 10.
43
Art. 10. De opbrengst eener bron van inkomen wordt, ter berekening van haar zuiver bedrag, verminderd met de kosten tot verwerving, inning en behoud der opbrengst en met de op de opbrengst rustende lasten, zooals:
de bedrijfs- en beroepskosten, waaronder worden verstaan de kosten noodig voor de uitoefening van een bedrijf of beroep of rechtstreeks daartoe betrekking hebbende, met inbegrip van kosten van onderhoud, verschuldigde renten en belastingen, die op het bedrijf of beroep drukken;
de volgende kosten, voor zoover zij niet reeds als bedrijfs- of beroepskosten in aanmerking komen: kosten van verzekering en onderhoud van onroerende goederen, uitkeeringen wegens opstal of ander zakelijk recht krachtens hetwelk de belastingplichtige het genot van onroerend goed heeft, op onroerende goederen rustende belastingen en uitkeeringen wegens daarop gevestigde schuldplichtigheid, kosten van verhuring of verpachting van onroerende goederen, kosten vallende op de verzilvering van coupons, kosten van beheer.
Van de onzuivere opbrengst van een bedrijf of beroep wórden bovendien afgetrokken de afschrijvingen op zaken, die voor de uitoefening van het bedrijf of beroep worden gebruikt, en de afschrijvingen op. schuldvorderingen, een en ander volgens goed koopmansgebruik.
Traktementen en andere belooningen alsmede verlof- en nonactiviteitstractementen, wachtgelden en pensioenen worden verminderd met verplichte bijdragen voor pensioenen en fondsen.
Art. 11. Uitgaven voor aankoop, stichting, verbetering of verandering van gronden, gebouwen, werktuigen, gereedschappen en andere zaken, die voor de uitoefening van het bedrijf of beroep worden gebruikt, uitgaven voor overneming, uitbreiding, verbetering of verandering van het bedrijf en andere uitgaven van dien aard, worden niet als bedrijfs- of beroepskosten beschouwd.
Uitgezonderd zijn:
1°. de uitgaven noodig ter vervanging van zaken, waarop niet wordt afgeschreven, gebouwen niet daaronder begrepen;
2°. de uitgaven tot aanschaffing van voorwerpen van geringe waarde, voor zoover die uitgaven gewoonlijk tot de dagelijksche onkosten van het bedrijf of beroep worden gerekend.
Voorts is geen aftrek toegelaten ter zake van het vormen of vergrooten van een reservefonds of voor interest van eigen kapitaal.
1 A. Het inkomen moet zoowel over het jaar, waarover de oorlogswinstbelasting wordt geheven als over 1913, resp. over 1911/13, worden becijferd op den voet der wet op de inkomstenbelasting, behoudens de afwijkingen, in art. 10, 1° en 2°, genoemd.
Voor zoover het belastbaar inkomen volgens de vervallen wet op de bedrijfsbelasting als uitgangspunt dient, zal de correctie zijn



44
Art. 10.
aan te brengen, die door de verschilpunten tusschen die wet en en de wet op de inkomstenbelasting wordt geboden.
Als voorbeelden van eenige meer belangrijke correctie's kunnen wij noemen:
1°. De inkomsten uit vermogen, niet belegd in eigen onderneming of arbeid, moeten worden bijgeteld, daar deze volgens W. I. zijn belast.
2°. De rente-aftrek van 4 °/0 wegens kapitaal, waarvan de belastingplichtige eigendom of vruchtgenot had en dat werd aangewend in bedrijf of beroep, moet weder worden toegevoegd, aangezien W. I. dergelijken aftrek niet toestaat.
3°. De bijslag wegens vermogens beneden ƒ 13000, berekend naar 4 %, moet vervallen, zijnde ook de werkelijke inkomsten uit deze kleinere vermogens volgens W. I. belast. Deze vermindering is c. q. toe te passen door verrekening met de vërmeerdering, sub 1° en 2° vermeld.
4°. Aftrek wegens schulddelging in het vorige belastingjaar is volgens W. I. niet te valideeren en dient derhalve, waar zij voor de bedrijfsbelasting werd genoten, weder te worden toegevoegd.
5°. Inkomsten uit hier te lande gedreven land-, tuin- of boschbouw, veehouderij, veenderij en exploitatie van groeven of mijnen, moeten worden bijgeteld, wanneer het belastbaar bedrag voor de bedrijfsbelasting — zooals veelal het geval was — op nihil werd bepaald.
6°. Veranderlijke inkomsten, voor de bedrijfsbelasting in den regel belast naar de drie voorafgaande kalender- of boekjaren, zijn volgens W. I. te becijferen, naar het laatste kalender- of boekjaar. Indien voor vergelijking in zake oorlogswinstbelasting de jaren 1911/13 gelden (zie art. 7, al. 1), zal dit verschil tusschen bedrijfsen inkomstenbelasting uiteraard als regel van minder belang zijn.
7°. Vaste inkomsten, in de bedrijfsbelasting betrokken naar den toestand bij den aanvang van het belastingjaar, zijn volgens W. I. . mede naar het afgeloopen kalender- of boekjaar te calculeeren.
2. Met afschrijvingen «volgens goed koopmansgebruik" zal in aansluiting aan art. 10 van de wet op de inkomstenbelasting rekening worden gehouden. Wat is echter onder „goed koopmansgebruik" in oorlogstijd te verstaan? Onder de tegenwoordige omstandigheden moeten afschrijvingen, op ruimer schaal dan in normale tijden, worden gebillijkt. Eene fabriek, waarin wegens zeer drukke bestellingen dag en nacht wordt doorgewerkt, zal op machines meer dan te voren hebben af te schrijven. Eene onderneming, die gewoon was bepaalde onderdeden, voor haar bedrijf noodig, uit het buitenland te betrekken en deze nu zelf moet vervaardigen, zal allicht niet de zekerheid hebben, dat het daarin gestoken extrakapitaal na den oorlog evenredige vruchten zal afwerpen; zij zal tot ruimer afschrijvingen hebben over te gaan. Aanschaffing van de noodige materialen tegen abnormaal hooge prijzen, vereischt



Art. 10.
45
voor de instandhouding en de normale uitbreiding van een bedrijf, zal evenzoo de afschrijving moeten verhoogen : immers moet worden aangenomen, dat na terugkeer van de gewone omstandigheden de waarde dier materialen aanmerkelijk zal dalen. Velerlei vragen zullen rijzen, welke niet liggen buiten de sfeer der administratie en bij geschil kunnen worden onderworpen aan den raad van beroep, die zich door deskundigen kan doen voorlichten; daarbij zal men van accountants kunnen gebruik maken, al zijn deze deskundigen op boekhoudkundig gebied niet als deskundigen ten aanzien van het bedrijf te aanvaarden. Zal echter het wetsontwerp toch niet eene bepaling moeten inhouden, welke de hier bedoelde bijzondere afschrijvingen doet rekenen tot die, welke in art. 10 der wet op de inkomstenbelasting zijn bedoeld ? Reserveering op ruimere schaal is, naar men opmerkte, ook hierom noodig, wijl alleen daardoor de bedrijven voldoende kracht zullen verkrijgen om de scherpe concurrentie, welke zich na den oorlog zal ontwikkelen, te doorstaan, en hiermede is het algemeen belang ongetwijfeld gemoeid.
In dit verband wezen verscheidene leden op de groote gevaren, waaraan met name de stoomvaartmaatschappijen zijn blootgesteld en die haar tot het maken van bijzondere reserves verplichten. Het verlies van schepen belemmert de getroffen maatschappij in bijzondere mate in haar bedrijf, omdat op vervanging er van niet of slechts tegen zeer hoogen prijs en na lang wachten valt te rekenen. V. V. § 2.
Het is natuurlijk de bedoeling, dat met alle extra-uitgaven, welke gedaan moesten worden om van de gunstige conjunctuur te kunnen profiteeren, rekening gehouden wordt. Grootendeels zullen deze reeds in de exploitatiekosten begrepen zijn; voorzoover zij zulks niet zijn, doch slechts kunnen in rekening worden gebractft door belangrijke afschrijving op kapitaalsgoederen, welke duur moesten worden aangekocht of wel bij waarschijnlijke inkrimping van het bedrijf na den oorlog niet meer noodig zullen zijn en alsdan niet tegen behoorlijken prijs van de. hand zullen zijn te doen, zal eene extra-afschrijving op de waarde dier zaken worden beschouwd als zijnde volgens goed koopmansgebruik; hetzelfde geldt ingeval van extra-slijtage dèr zaken tengevolge van zeer sterk gebruik. Overigens zal echter de afschrijving, welke in rekening wordt gebracht om te komen tot het te belasten winstcijfer niet meer mogen bedragen dan zij bedragen zoude hebben, indien er geen oorlog ware geweest. Men moge hierbij bedenken, dat als oorlogswinst slechts zal worden belast datgene waarvan niet bewezen zal kunnen worden dat het zonder de crisis toch zoude zijn verdiend, en dat van die oorlogswinst slechts ten hoogste 30 pet. zal worden geheven, zoodat de belanghebbende in elk geval 70 pet. van de extra-winst voor zich behoudt. Af. v. A. § 2.
3. Met betrekking tot de toelaatbaarheid van afschrijvingen „naar



Art. 10.
goed koopmansgebruik" werd door den afgevaardigde Nierstrasz in de Tweede Kamer het volgende opgemerkt.
„Nu zou ik willen vragen: wat is nu eigenlijk goed koopmansgebruik ? In normale omstandigheden is dat heel eenvoudig, maar in zeer buitengewone omstandigheden als wij nu beleven, is dat heel anders. Laat ik eens een paar gevallen als voorbeeld noemen.
Stel een industrieel is tijdens den oorlog een artikel gaan maken, waarnaar door den oorlog vraag is ontstaan. Hij heeft zich daarvoor een installatie aangeschaft en moet nu uit de belangrijke winsten, die hij uit zulk een artikel naar menschelijke berekening kan halen, en ook moet halen, want na den oorlog heeft die installatie maar afbraakwaarde, die installatie afschrijven. Is het dan geen goed koopmansgebruik om uit de behaalde belangrijke winst 50 pet. per jaar op de aanschaffingswaarde van die installatie af te schrijven? Of zal dan de fiscus komen en zeggen: 10 pet. afschrijving van zulk een installatie, stel het zijn machines, is normaal naar goed koopmansgebruik en de overige 40 pet. zijn belastbaar ?
Ik neem een ander geval.
Een scheepvaartonderneming, die een schip verliest, dat voor een betrekkelijk lage waarde in haar boeken voorkomt, en dientengevolge, om haar vaart in stand te houden, een schip moet aankoopen, waarvoor zij twee a driemaal de normale waarde zal moeten betalen. Ieder weet dat dit niets bijzonders is. Zij zal dan uit de groote winst op de vaart een zeer belangrijk bedrag op het gekochte schip afschrijven, om daardoor een de marktwaarde naderend bedrag in haar boeken te krijgen.
Koopt de scheepvaartmaatschappij niet een schip, maar bouwt zij het, dan kan dit op het oogenblik slechts tegen een abnormaal hoogen prijs geschieden en zal zij uit de winst op de vaart dien hoogeren prijs moeten reserveeren. Zal dan de fiscus komen en zeggen : 7'/2 pet. op een schip is normaal, op een schip in aanbouw reserveert men niet, dus de meerdere afschrijving en het gereserveerde is belastbaar?
Ik vrees dat de fiscus dit inderdaad zal zeggen en dat in het gunstigste geval de meeningen omtrent „goed koopmansgebruik" bij de verschillende ambtenaren zeer zullen uiteenloopen en dat de deur zal worden opengezet voor een zeer verschillende en willekeurige wijze van belastingheffing."
De afgevaardigde Fock zeide omtrent dit onderwerp o.a.:
„Het komt mij voor, dat het duidelijk is, dat n.1. in ieder speciaal geval moet worden beoordeeld, of er gegronde reden zijn om meer .dan gewone reserveeringen en afschrijvingen goed te keuren. Wanneer de ambtenaren weten, dat de bedoeling van den wetgever is om dat ruim en loyaal op te vatten en te letten op dereserves en afschrijvingen, die tengevolge van buitengewone omstandigheden moeten worden gemaakt, zullen daarover geen moeilijkheden komen." ■
46



Art. 10.
47
Uit het antwoord van den Minister wordt ter zake het volgende gereleveerd:
„Moeilijker staat de zaak met de blijvende kapitaalsuitbreidingen, van machines, gebouwen en dergelijke, die men niet voor een jaar heeft, maar in gewone tijden voor een groot aantal jaren, machines misschien voor 10, gebouwen voor 50 jaar, en die men gedurende den oorlog heeft aangeschaft of gesticht speciaal met het oog op de groote winsten die nu te maken zijn. Ik heb reeds in de Memorie van Antwoord gezegd, dat ik er alles voor voel voor dergelijke in den oorlog aangeschafte machines, waarvan onzekerheid bestaat of men ze later nog met winst zal kunnen gebruiken, een extra afschrijving toe te passen. Hetzelfde geldt natuurlijk in nog sterker mate voor het geval, dat men machines die anders alleen overdag werkten nu dag en nacht heeft laten doordraaien, zoodat ze in veel sterker mate gesleten zijn.
Een ander punt zijn de reserves, die men maken wil voor moeilijke jaren na den oorlog. In de eerste plaats beroept men zich er op, dat men na den oorlog dure machines en schepen zal moeten koopen. Ik blijf wat dat punt betreft bij de opinie in de Memorie van Antwoord geuit; wanneer die schepen en machines na den oorlog duur zijn, dan wil dat alleen zeggen, dat er met die machines en schepen grooter bedragen te verdienen zijn dan in vroeger tijd toen ze goedkooper waren. Niemand bouwt schepen eenvoudig voor de aardigheid. Men bouwt — behoudens een zeer enkel geval waarop ik dadelijk kom — schepen om er geld mede te verdienen. Wanneer de Engelsche en Nederlandsche werven heel zwaar bezet zijn en men dientengevolge om van een werf een schip uit handen te krijgen geweldig hoog moet betalen, dan wil dat zeggen, dat anderen, die schepen op stapel hebben staan of laten zetten, kans zien met die schepen behoorlijk te verdienen, en dat dat dus ook mogelijk moet zijn voor de betrokken maatschappij.
Ik erken echter dadelijk, dat het in een enkel geval mogelijk is, dat men na den oorlog een of meer schepen zal moeten aanschaffen om zijn dienst te kunnen volhouden op de wijze waarop men dat volgens regeeringscontract of op grond van wat eenmaal bestaat, moet doen; van dat geval hebben wij een voorbeeld bij de Tubantia. Daar geldt het een maildienst die met 5 schepen vervuld wordt en niet anders dan met 5 schepen vervuld kan worden, al gebeurde het dan ook vroeger wel met vrachtschepen er tusschen. Uit den aard der zaak zal men daar een duur schip moeten koopen. Maar overigens lijkt mij de vrees, dat de maatschappijen na den oorlog zoo heel veel schepen zullen hebben te koopen niet zoo heel gegrond."
4. Door den Minister werd in de Tweede Kamer opgemerkt, dat afschrijving en reserve twee begrippen zijn, die in hooge mate samensmelten. De eene maatschappij schrijft veel af en vormt dan geen extra reserves, de ander schrijft normaal af en vormt wel



56
Artt. 10—11.
koopt en verkoopt. Het gaat niet aan te onderscheiden tusschen degenen die bijv. aandeelen Betlehem-steel kochten in de hoop daaruit eenige groote dividenden te trekken en dengeen die ze kocht om ze met winst van de hand te doen als de koers mocht stijgen. Niet zelden zal men bij het koopen zelf niet geweten hebben wat van beide het doel was waarnaar gestreefd werd en het ware ook niet billijk-om alleen dengene die de koerswinst gerealiseerd heeft en niet dengene die de stukken behield te belasten. Ook zoude men dengene die effecten kocht om er winst mede te maken moeilijk kunnen ontzeggen om het verlies dat hij op andere effecten, waarin hij zijn vermogen belegd heeft, leed, af te trekken.
De ondergeteekende meent dat door het systeem van het wetsontwerp geen belangrijk bedrag wordt gederfd. Sedert het begin van den oorlog zal er wel hoofdzakelijk zijn gespeculeerd in aandeelen van Nederlandsche scheepvaartmaatschappijen en fabrieken, die bijzonder goede zaken maakten en de belasting welke hiervan wordt gevorderd, wordt betaald door de aandeelhouders, ook door hen die inmiddels de aandeelen verkochten, omdat de koers bij verkoop ongetwijfeld werd gedrukt door de in uitzicht gestelde oorlogswinstbelasting.
De vraag, of winsten welke in het begin van den oorlog werden gemaakt door personen, die groote voorraden vóór den oorlog reeds in hun bezit, tegen enorme prijzen konden verkoopen, ook door de belasting worden getroffen, wordt bevestigend beantwoord.
Vermelding van art. 24 der wet op de inkomstenbelasting is hier onnoodig, aangezien art. 17 voor de buitenlandsche personen eene regeling bevat. Intusschen is art. 10 thans met eene verwijzing naar art. 17 aangevuld. Af. v. A. 'ad art. 10.
20. Deze bepaling is gelijk aan art. 17, W. I.
21. Voor een nadeelig saldo, vergeleken met 1913, of het gemiddelde over 1911/13 is verrekening mogelijk op den voet van art. 92.
Artikel 11.
Van het inkomen worden, ter berekening van het zuiver inkomen, afgetrokken de door den belastingplichtige betaalde en niet met eene bron van zijn inkomen in verband staande (1-2):
a. lijfrenten, pensioenen en andere psriodieke uitkeeringen en verstrekkingen als bedoeld bij artikel 8 der Wet op de Inkomstenbelasting 1914, met dien verstande dat het tweede lid van genoemd artikel niet van toepassing is (3);



Art. 21.
65
traktement, salaris of arbeidsloon, in dienst van een publiekrechtelijk lichaam genoten, is wegens die vermeerdering geen belasting verschuldigd (1—5).
1. De opmerking werd gemaakt, dat de commissies, welke in verband met den oorlog zijn ingesteld en tot toekenning van salarissen of vergoedingen aanleiding geven, mede in dit artikel behoorden te worden genoemd. V. V. ad art. 21.
De hierbedoelde commissies moeten geacht worden in publiekrechteüjken dienst te zijn. Op de aan hare leden toegekende vergoedingen is mitsdien dit artikel van toepassing. Af. v. A. ad art. 21.
2. Ik zou ook bijna zeker kunnen zeggen dat de personen Waarvan hier sprake is, geen oorlogswinst maken, maar het standpunt van de Regeering in deze is, dat men moet aannemen dat de Regeering aan niemand meer gegeven heeft dan zijn billijke belooning is. Dit is eenvoudig als vaststaand feit aangenomen, en op dien grond zou ik er prijs op stellen dat het artikel bleef bestaan.
(De Minister in de Tweede Kamer).
3. Een gelijke bepaling voor vermeerdering van traktement, salaris of arbeidsloon, ingevolge een arbeidsovereenkomst genoten van een anderen werkgever dan een publiekrechtelijk lichaam, is, behoudens de daarbij gestelde beperking, opgenomen in art. 22.
4. Publiekrechtelijke lichamen zijn de Staat, provincies, gemeenten, waterschappen, polders, markgenootschappen en soortgelijke lichamen.
5. De heer Duymaer van Twist vraagt ook, hoe het eigenlijk zit met art. 21 van het wetsontwerp, waarbij traktementen worden vrijgesteld.
De bedoeling is geweest om in den ruimsten zin alles buiten deze belasting te laten wat rechtstreeks in dienst van den Staat verdiend is. Daaronder zijn ook begrepen toelagen. Ik zou zeggen: als ik de heeren officieren niet te zeer beleedig, laten zij er genoegen mede nemen om, als de toelage dan geen tractement of salaris is, ze arbeidsloon te noemen.
De geachte afgevaardigde kan er dus verzekerd van zijn, dat dit artikel zal toegepast worden gelijk hij bedoelt.
(De Minister in de Tweede Kamer).
5



66
Artt. 22—23.
Artikel 22.
Indien en voor zoover blijkt, dat eenige vermeerdering van inkomen een gevolg is van verkrijging of verhooging van een traktement, salaris of arbeidsloon, ingevolge een arbeidsovereenkomst genoten, en dat dit traktement, salaris of arbeidsloon de gebruikelijke belooning voor den arbeid, ingevolge genoemde arbeidsovereenkomst te verrichten, niet overtreft, is wegens die vermeerdering geen belasting verschuldigd (1).
I. Al valt een vermeerdering niet binnen de aangegeven grens eener gebruikelijke beloóning, dan kan de belanghebbende niettemin op de gewone wijze (zie art. 1, al. 2) trachten aannemelijk te maken, dat zij geen onmiddellijk of middellijk gevolg van den oorlogstoestand is, wanneer zij uit andere oorzaak voortspruit, zooals b.v. familie- of vriendschapsbetrekking tot den werkgever.
Artikel 23.
Indien en voor zoover blijkt, dat eenige vermeerdering van inkomen of winst een gevolg is van opbrengst van kapitaal, dat is gevormd uit vermeerdering van inkomen of winst, waarvoor de belastingplichtige over een vroeger jaar in deze belasting is of zal worden aangeslagen, wordt die vermeerdering verminderd met een interest van dat kapitaal, berekend naar vijf ten honderd 's jaars (1—3).
L Door dit artikel wordt dubbele belasting zooveermogelijk voorkomen. Het is immers mogelijk dat bij groote winsten, waarvoor de belasting wordt betaald, de opbrengst, daaruijt na belegging in volgende jaren genoten, opnieuw een belastbare vermeerdering van het inkomen oplevert. Die vermeerdering zal nu mogen worden verminderd met een interest van het uit belastbare oorlogswinst gevormde en belegde kapitaal, berekend naar vijf ten honderd 's jaars. Af. v. T. ad art. 23.
2. De 5 % interest zal, naar onze meening, moeten worden berekend over het kapitaal, dat na aftrek der geheven oorlogswinstbelasting, uit de belastbare vermeerdering is overgebleven.
3. Men meende, dat de hierbedoelde vermindering met eén interest berekend naar-vijf ten honderd te laag is gesteld en behoort



Artt. 23—24.
67
te worden verhoogd tot het normale winstpercentage van het betrokken bedrijf. Anderzijds werd opgemerkt, dat eene zoodanige regeling tot moeilijk te maken berekeningen zou verplichten. V.V. ad art. 23.
De ondergeteekende is het eens met hen, die meenen, dat het berekenen van een normaal winstpercentage voor ieder bedrijf bezwaarlijk aangaat. Af. v. A. ad art. 23.
Artikel 24.
Indien en voor zoover blijkt, dat eenige vermeerdering van inkomen of winst een gevolg is van eenige uitdeeling gedaan door eene binnen het Rijk gevestigde naamlooze vennootschap of andere vereeniging van personen, is wegens die vermeerdering geen belasting verschuldigd (1—3).
De bepaling van het eerste lid is niet van toepassing ten aanzien van winstaandeelen in commanditaire vennootschappen op aandeelen, genoten door de vaor het geheel aansprakelijke tvennooten als zoodanig (4).
1. De bedoeling van dit artikel is de belasting niet onevenredig zwaar te doen drukken op de aandeelhouders der naamlooze vennootschappen. Heeft eene naamlooze vennootschap winstvermeerdering te boeken, dan wordt wegens die vermeerdering, voorzoover zij van den oorlogstoestand gevolg is, door dat lichaam de belasting betaald. Doet nu zulk eene vennootschap aan hare aandeelhouders ook grootere uitkeeringen dan die over vorige jaren, dan zal voor velen dier aandeelhouders het hoogere dividend een belastbare vermeerdering van het inkomen ten gevolge hebben, waarvoor zij op hun beurt in de belasting zouden moeten worden aangeslagen. Dat zal nu volgens dit artikel niet geschieden. De aandeelhouders mogen op hun aangiftebiljet vermelden, in hoeverre de vermeerdering van hun inkomen een gevolg is van een hooger dividend uitgekeerd door eene naamlooze vennootschap enz., welke over het boekjaar' waarop dat dividend betrekking heeft, reeds in de belasting is of zal worden aangeslagen. Wegens die vermeerdering is dan geen belasting verschuldigd.
Het is allicht niet overbodig er nadrukkelijk op te wijzen, dat het artikel den aandeelhouder niet toestaat het dividend zonder ,meer van zijn inkomen af te trekken. Hij mag alleen opgeven welk deel der vermeerdering van zijn inkomen van dat dividend een gevolg is, en is wegens dat gedeelte geen belasting schuldig. Bezat hij b.v. in vorige jaren reeds hetzelfde getal aandeelen, dan .zal het bedrag dat hij aan dividend meer heeft ontvangen dan



68
Artt. 24—25.
over het boekjaar 1913, ook al zou het een belastbare vermeerdering van zijn inkomen tengevolge hebben, belasting-vrij zijn. Had hij in vorige jaren de aandeelen nog niet in bezit, dan zal het bedrag dat het kapitaal in die aandeelen belegd, nu meer opbrengt dan over het jaar 1913, vrij van belasting zijn.
Tevens voorkomt het artikel dat de tantième-trekkers, door wie reeds de door de naamlooze vennootschap van de verhooging der tantièmes betaalde belasting ingevolge hêt derde lid van art. 14 zal worden gedragen, nogmaals zullen worden getroffen wegens de uit de grootere tantièmes eventueel voortspruitende vermeerdering van hun inkomen. Het artikel spreekt daarom van „eenige uitdeeling", waaronder'zoowel dividend als tantième is begrepen. Af. v. T. ad art. 24.
2. Gaarne ontving men de verzekering, dat bij deze bepaling ook gedacht is aan het aandeelenbezit van „holding companies".
Voorts deden de woorden „in deze belasting" de vraag stellen of de bepaling niet uitbreiding behoeft voor het geval, dat de naamlooze vennootschap of andere vereeniging, van welke de uitdeelingen afkomstig zijn, door eene soortgelijke belasting in onze koloniën zijn getroffen. V. ad art. 24.
Dit artikel is op vennootschappen, die houdster zijn van aandeelen in andere, hier te lande gevestigde vennootschappen uiteraard van toepassing.
Wat de tweede vraag aangaat moge worden verwezen naar het nieuwe artikel en naar de toelichting daarvan in § 2 dezer Memorie (a).. Af. v. A. ad art. 24.
(a). Zie aant. 1 op art. 98.
3. Ofschoon het juist is, dat alleen de naamlooze vennootschappen en niet de aandeelhouders oorlogswinstbeiastfhg betalen, zoo werd gevraagd, hoe de aandeelhouders moeten te weten komen, dat de oorlogswinstbelasting reeds bij de bron voldaan is. V. V. K._
Tusschen den aanslag der naamlooze vennootschappen en den, aanslag der aandeelhouders legt de wet geen verband. Af. v. A. le K.
4. Verg. art. 14, met aant. 3.
Artikel 25.
Vermeerdering of vermindering van het inkomen der gehuwdevrouw wordt beschouwd als vermeerdering of vermindering van het inkomen van haren man (1—2).
Het eerste lid is niet van toepassing in de gevallen bedoeld bij artikel 32, eerste lid, van de Wet op de Inkomstenbelasting.



Artt. 25—26
69
1914. Nochtans wordt in de laatste twee daar bedoelde gevallen, wanneer de beide echtgenooten binnen het Rijk wonen, de betasting naar de vermeerdering van hun gezamenlijk inkomen berekend en over hen omgeslagen in verhouding van de vermeerdering van ieders inkomen (3— 4).
1. Dit artikel komt overeen met artt. 31 en 32 van de Wet op de Inkomstenbelasting 1914. At. v. T. ad art. 25.
2. Hoewel, in tegenstelling met art. 31 W. I., de personeele schulden der vrouw niet speciaal zijn genoemd, mag hieruit niet worden geconcludeerd, dat deze voor den man buiten beschouwing moeten blijven.
Dat dit niet het geval is, leiden wij af uit de verwijzing naar artt. 31 en 32 W. I. in de M. v. T. (zie de vorige aant.). Vermoedelijk is afzonderlijke vermelding overbodig geacht, waar de grond voor den aftrek reeds in art. 11, in verband met art. 25 der onderwerpelijke wet, is te vinden.
3. De gevallen, bedoeld in art. 32, eerste lid, W. I., zijn: 1°. scheiding van tafel en bed;
2°. scheiding van goederen, zonder scheiding van tafel en bed;
3°. indien de vrouw voor zich het beheer harer roerende en onroerende goederen en het vrije genot harer inkomsten heeft bedongen.
4. Woont één der echtgenooten, waarop een der laatste twee gevallen, in de vorige aant. vermeld, toepasselijk is, hier te lande, dan wordt zijn of haar vermeerdering van inkomen geheel op zichzelf belast, buiten eenigen invloed van de vermeerdering van inkomen van de(n) buitenslands wonende(n) echtgenoot(e).
De buitenslands wonende wordt, voor zoover deze onder art. 1, 2°, valt, eveneens onafhankelijk van de(n) ander aangeslagen.
Artikel 26.
De belasting wegens vermeerdering van inkomen of winst wordt slechts geheven over het bedrag, waarmede die vermeerdering over eenig jaar (1—2),
a. als zij minder dan f 2500 beloopt, f 1000 te boven gaat;
b. als zij f 2500 of meer beloopt, f 2000 te boven gaat.
Dat bedrag wordt, zoo noodig, naar beneden op een veelvoud van f 100 afgerond.



70
Art. 26.
Voor de heffing der belasting over een jaar waartoe de eerste Augustus 1914 behoorde, komt voor dé in het eerste lid onder a en b genoemde som van f 2500 in de plaats een som van f 205, voor de in dat lid genoemde som van f 1000 een som van f 80 en voor de in dat lid genoemde som van f 2000 een som van f 165, voor iedere maand, die in dat jaar met of na dien datum eindigt (3).
Wordt de belasting ingevolge artikel 6, tweede lid, geheven wegens vermeerdering van inkomen of winst over een korter tijdvak dan een jaar, dan komt voor de in het eerste lid onder a en b genoemde som van f 2500 in de plaats een som van f 205, voor de in dat lid genoemde som van f 1000 een som van f 80 en voor de in dat lid genoemde som van f 2000 een som van f 165, voor iedere maand of gedeelte daarvan, in dat tijdperk begrepen.
De belasting bedraagt 10 pCt. van het bij het eerste lid bedoelde bedrag, wanneer dit is gevonden na aftrek van f 1000 per jaar of f 80 per maand, en 30 pCt. van het bij dat lid bedoelde bedrag, wanneer het is gevonden door aftrek van f2000 per jaar of f 165 per maand.
1. Voor het tarief zie men § 5 (a). De belasting wordt slechts geheven over geheele bedragen van f 100. Af. v. T. ad art. 26.
.«,.•''. (a)* Zie de Inleiding, waarbij men in het oog houde, dat het tarief oorspronkelijk bij f 2100 begon, met een vasten aftrek van f 2000.
2. Opcenten worden op deze belasting niet geheven.
3. Over het kalenderjaar 1914 vangt de heffing wegens oorlogswinst aan bij een vermeerdering, vergeleken bij 1913, met 5X f 80 + ƒ 100 (zie al. 2) = ƒ 500. Wordt de opbrengst berekend naar een boekjaar, dat b.v. 1 Nov. aanvangt, dan is het aanvangspunt over 1914 bij 3 X ƒ 80 + ƒ 100 = ƒ 340.



Art. 27.
71
HOOFDSTUK H. Aangifte. Artikel 27.
Ten behoeve der aanslagsregeling worden de belastingplichtigen tot het doen eener aangifte uitgenoodigd door uitreiking van een daarvoor te bezigen biljet (1—2).
De aangifte bestaat uit eene opgaaf van:
1°. de gegevens, waaruit blijkt of, en zoo ja, tot welk bedrag er vermeerdering van inkomen of winst is;
2°. verdere bijzonderheden, die voor de uitvoering der wet noodig of van nut kunnen zijn (3).
Indien naar de meening van den aangever de vermeerdering van inkomen of winst voor het geheel of voor een gedeelte niet belastbaar is, wordt dit met vermelding van het bedrag en met de noodige toelichting in de aangifte medegedeeld (4).
Er zijn bijzondere biljetten tot aangifte van hetgeen door de niet binnen het Rijk wonende of gevestigde belastingplichtigen, als deelgerechtigde in de opbrengst, genoten wordt uit bedrijven en beroepen, die binnen het Rijk worden uitgeoefend (5).
Voor de aangiftebiljetten worden de noodige formulieren door Onzen Minister van Financiën vastgesteld.
1. In art. 27 is bepaald, dat ten behoeve der aanslagsregeling iedere belastingplichtige tot het doen eener aangifte wordt uitgenoodigd en waarin die aangifte bestaat. Af. v. T. ad artt. 27—35.
2. leder belastingplichtige moet een aangiftebiljet ter invulling ontvangen, dat hem dadelijk of wel na een mededeeling als vermeld in art. 36, wordt uitgereikt.
Het nalaten der aangifte is niet strafbaar gesteld in Hoofdstuk VIIÏ, doch heeft .de nadeelige gevolgen, genoemd in artt. 37,47 en 52. Daarentegen is straf bedreigd tegen het opzettelijk onjuist of onvolledig doen der aangifte, indien daaruit nadeel voor het Rijk kan ontstaan (art. 79), zoomede tegen het verzuim der mededeeling, in art. 36 bedoeld (art. 84).
3. Door deze bepaling geeft de wet de gelegenheid alle bijzonderheden in het aangiftebiljet op te nemen, die practisch van belang kunnen zijn.



72
Artt. 27—29.
4. Indien men zich bij de invulling van het 'aangiftebiljet aanstonds de noodige moeite geeft, om duidelijk te maken, om welke reden een vermeerdering geheel of gedeeltelijk niet belastbaar is, kan men zoodoende een aanslag of te hoogen aanslag, met de reclame daartegen, trachten te voorkomen.
5. Deze bepaling komt overeen met art. 44, al. 3, W. I.
Artikel 28.
Heraangiftebiljet kan worden uitgereikt (1—2) : indien het een minderjarige of onder curateele gestelde betreft, aan zijn wettelijken vertegenwoordiger of diens gemachtigde ;
indien het een overleden belastingplichtige betreft, aan een der erfgenamen, den executeur-testamentair of den bewindvoerder over de nalatenschap (3).
1. Een overeenkomstige regeling is te vinden in art. 45 W. I.
2. Uitreiking aan de belastingplichtigen zeif is niet uitgesloten, daar de bepaling facultatief is gesteld.
3. De administratie heeft de keus tusschen de genoemde personen, doch het ligt voor de hand, indien een executeur of bewindvoerder bestaat, dezen het biljet uit te reiken.
Artikel 29.
Indien eene naamlooze vennootschap of andere vereeniging van personen is ontbonden, wordt het aangiftebiljet uitgereikt aan de vereffenaars (1—2).
1. Zie, voor de aansprakelijkheid der vereffenaars voor de belasting, art. 76.
2. Het artikel is gewijzigd ten einde er ook onder begrepen zullen zijn de vennootschappen of vereenigingen die voor 1 Augustus 1914 zfln ontbonden, doch op of na dien datum nog in staat van liquidatie verkeerden Af. v. A. ad art. 29.



Artt. 30—31.
73
Artikel 30.
Voor buiten het Rijk gevestigde verzekeraars wordt aan ieder vertegenwoordiger binnen het Rijk een biljet uitgereikt tot aangifte voor zooveel zijn beheer betreft. Zijn er twee of meer vertegenwoordigers, doch is één hunner met het algemeen beheer belast, dan wordt alleen aan dezen een biljet uitgereikt tot aangifte voor het geheele Rijk (1—2).
De bijzondere aangiftebiljetten bedoeld bij het voorlaatste lid van artikel 27, worden uitgereikt aan dengene, die het bedrijf of beroep binnen het Rijk, persoonlijk of door een vertegenwoordiger, uitoefent. Zijn er twee of meer, dan wordt het biljet aan één hunner uitgereikt.
1. Dit artikel komt overeen met art. 46 w. i.
2. Eenige leden, naar wier gevoelen dé vertegenwoordigers van buitenlandsche verzekeringmaatschappijen zich gemakkelijk aan de betaling der belasting en aan eventueele straffen zouden kunnen onttrekken, bepleitten de wenschelijkheid om te bepalen, dat bij overtreding der wet deze maatschappijen niet langer haar bedrijf hier te lande zullen mogen uitoefenen. V. V. ad art. 30.
Eene sanctie als hier gevraagd wordt gaat naar de meening van den ondergeteekende te ver. Af. v. A. ad art. 30.
Artikel 31
De uitreiking van aangiftebiljetten aan personen, die niet binnen het Rijk wonen, en aan buitenslands gevestigde lichamen kan geschieden door bezorging van het biljet aan hun binnen het Rijk gelegen kantoor, fabriek, winkel of andere inrichting voor de uitoefening van hun bedrijf of beroep of, indien zij voor de uitoefening van hun bedrijf of beroep een binnen het Rijk wonend vertegenwoordiger hebben, door bezorging van het biljet aan diens woning (1—2).
Voor personen als bedoeld bij het vorige lid, wier echtgenoote binnen het Rijk woont, kan het biljet worden bezorgd aan de woning der echtgenoote (3).
i. Een overeenkomstige regeling is opgenomen in art. 47 w. i.



Art. 42.
1. Het niet voldoen aan de uitnoodiging brengt geen straf of andere nadeelige gevolgen mede. Intusschen is te verwachten, dat het ontbreken der nadere inlichtingen bij de aanslagsregeling in het nadeel van den belastingplichtige moet worden uitgelegd.
Het opzettelijk geven van onjuiste inlichtingen is strafbaar volgens art. 82.
2. De eerste twee leden van art. 42 komen overeen met art. 70, al. 1 en 2, W. I.
3. Volgens art. 6 W. v. K. is elk koopman verplicht dagboek te houden, waarin, van dag tot dag, naar orde des tijds, zonder witte Vakken, tusschenregels of kantteekeningen, moeten worden aangeteekend zijne inschulden en schulden, de ondernemingen in zijnen handel, de trekkingen, acceptatiën, of endossementen van wissels en andere handelspapieren, zijne verbintenissen, en, in het algemeen, alles wat hij ontvangt en uitgeeft, van welken aard het ook zij; alles onverminderd zoodanige verdere boeken als in den koophandel gebruikelijk zijn, doch waarvan het houden door de wet niet geboden wordt.
De kooplieden moeten, luidens art. 9, hunne boeken dertig jaren lang bewaren.
Zie voorts, omtrent makelaars, expediteurs en makelaars in zeeassurantiën, de artt. 66, 86 en 681.
Kooplieden zijn zij, die daden van koophandel uitoefenen en daarvan hun gewoon beroep maken (art. 2).
Niet-kooplieden (b.v. ambtenaren, advocaten, geneesheeren, werklieden, enz.) zijn niet tot boekhouding verplicht.
4. Terwijl het niet voldoen aan het tweede lid de verhooging van het derde lid tengevolge heeft, is het opzettelijk overleggen van een valsch of vervalscht boek of ander geschrift strafbaar naar art. 81.
5. Gevraagd werd of ingevolge dit artikel ook de advocaat van een belastingplichtige tot opening van boeken kan worden verplicht. V. V. ad art. 42.
Opening kan alleen worden gevorderd van de boeken van den belastingplichtige zelf- M.v.A. ad art. 42.
4. Ook het onderzoek naar de juistheid der opgegeven winst kan ernstige en zeer nadeelige gevolgen hebben. Eenige leden zouden gaarne vernemen of de Minister voornemens is maatregelen te nemen, opdat zij, die belast worden met het onderzoek der boeken en bescheiden, zich zullen hebben te bepalen tot die boeken en bescheiden, die betrekking hebben op het finantieel beheer. Volgens het oordeel der leden hier aan het woord vallen buiten het onderzoek, die boeken en bescheiden, waarin vermeld staan
80



Art. 42.
81
de gebruikte mélanges, de procenten der te gebruiken grondstoffen en verdere regelen bij de bewerking te stellen, hetgeen alles voorkomt in het zoogenaamde fabricageboek, zijnde het boek, dat de geheimen van den industrieel bevat. Wanneer een en ander voor hen niet gesloten blijft, zijn de fabrieksgeheimen niet veilig. Het moet niet mogelijk zijn, dat anderen achter de fabrieksgeheimen komen, waarvan het hestaan van een zaak afhangt. En dit gevaar zal bestaan wanneer uitsluitend aan dengene, die inzage vorderen mag, ter beoordeeling staat, welke boeken en bescheiden hij kan opeischen. De straf, die op schending van geheimhouding gesteld is, is geen afdoend middel, omdat die straf in geen verhouding staat tot de waarde, die de kennis van een fabrieksgeheim voor iemand hebben kan. Er moet dus in dien geest een uitdrukkelijk voorschrift aan de ambtenaren worden gegeven. Nog werd gevraagd of iemand aan een accountant, die geregeld bij een concurrent werkzaam is, inzage van zijn boekhouding weigeren mag. V.V. leK.
Uit den aard der zaak zullen de ambtenaren en daarvoor aangewezen deskundigen zich bij het boekenonderzoek hebben te beperken tot de boeken en bescheiden, welke licht kunnen geven omtrent de gemaakte winst en geen inzage kunnen vorderen van boeken, enz. die daarmede niets te maken hebben. Nauwkeurige instructies zijn hieromtrent echter niet mogelijk, wijl de ambtenaren en de deskundigen hunnerzijds zeker moeten zijn, dat de zaken hun niet verkeerd worden voorgesteld door overlegging van onvoldoend boekhoudmateriaal. Van de ambtenaren is echter misbruik blijkens de ondervinding zeker niet te verwachten en bij dekeuze van deskundigen zal mede zeer zorgvuldig te werk worden gegaan, terwijl ook zooveel mogelijk rekening zal worden gehouden met gegronde bezwaren tegen een bepaald persoon. Af. v. A. le K.
5. Een belangrijk bezwaar van den heer Diepen betreft de accountants, in het algemeen het openstellen van de boeken. De heer Diepen was niet tevreden met wat in de Memorie van Antwoord ter zake is gezegd, want, zeide hij, wanneer men moet zien de boeken, waaruit ten slotte de financiëele resultaten zijn samen te stellen, dan kan een belastingambtenaar daarbij ook vragen naar het fabricageboek, omdat dit de schakel biedt tusschen koop en verkoop. Nu is dat ongetwijfeld waar, wanneer men uitgaat van het denkbeeld, dat men zou hebben onwelwillende ambtenaren. Maar waar de heer Diepen er zelf aan toegevoegd heeft, dat het fabricageboek toch eigenlijk niet van zooveel belang is, omdat het vooral van belang is voor de vraag, wat er over is aan het einde van het jaar en dit als het één jaar onjuist is genomen toch in een volgend jaar terecht komt, ben ik geen oogenblik bang dat de belastingambtenaren zoo onwelwillend zullen zijn dat boek toch te vragen. Maar ik wil er twee dingen bij zeggen. Ten eerste dit. De opmerking, die ter zake van dit punt is gemaakt in het
6



84
Artt. 45—46.
HOOFDSTUK IV. Bezwaren tegen den aanslag. Artikel 45.
Hij die bezwaar heeft tegen den hem opgelegden aanslag,, kan binnen twee maanden na de dagteekening van het aanslagbiljet, een bezwaarschrift indienen bij den inspecteur (1—6).
1. Dit artikel komt overeen met art. 73, W. I.
2. De wet eischt niet, dat het bezwaarschrift gemotiveerd zij; voor de uitspraak daarop is dit wel voorgeschreven. Zie art. 48, al. 1.
De beroepschriften moeten eveneens met redenen zijn omkleed. Zie art. 51, al. 1.
3. Zoo noodig wordt het bezwaarschrift door den Inspecteur overgebracht bij de Commissie van aanslag, indien deze volgensart. 46 uitspraak moet doen.
4. Zie, omtrent vertegenwoordigers, gemachtigden en het kiezen van woonplaats, art. 73.
5. Het bezwaar kan zoowel de wettigheid als het bedrag van. den aanslag betreffen.
6. Volgens art. 78 zijn de bezwaarschriften vrij van zegel.
Artikel 46.
Op de bezwaarschriften wordt uitspraak gedaan door de commissie of den ambtenaar, die den aanslag heeft vastgesteld (1—2).
Is de aanslag vastgesteld door den inspecteur in overleg met den inspecteur der registratie, dan heeft gelijk overleg plaats omtrent de uitspraak op het bezwaarschrift.
Indien een der inspecteurs het verlangt, wordt uitspraak gedaan door de commissie van aanslag.
Indien de reclamant het verlangen daartoe heeft te kennen gegeven, wordt hij vooraf gehoord. Hij kan ook ambtshalve worden opgeroepen tot het verstrekken van inlichtingen of om de overwegingen te vernemen die bij de vaststelling van dea



Art. 46—47
85
aanslag hebben gegolden. Alle oproepingen worden gedaan op een termijn van ten minste vijf dagen en geschieden, voor zooveel de commissie van aanslag betreft, door den voorzitter.
De reclamant kan, om geldige reden, zich door een gemachtigde doen vertegenwoordigen.
Hij is, desgevraagd, gehouden den inspecteur en den bij artikel 65 bedoelden deskundigen inzage te verleenen van boeken of andere bescheiden, die tot staving zijner beweringen kunnen dienen (3—4). V;!
1. Een' overeenkomstige regeling is te vinden in art. 74 W. I.
2. De vaststelling der aanslagen is geregeld in art. 41.
3. De verplichting tot het inzage geven van boeken of andere bescheiden is hier niet, zooals bij de aanslagsregeling (art. 42, al. 2), beperkt tot hen, die ingevolge de wet verplicht zijn boek te houden.
4. Het niet voldoen aan de gestelde verplichting is niet strafrechtelijk te achterhalen, doch heeft de nadeelige gevolgen, in artt. 47, 52 en 53, laatste lid, vermeld.
Strafbaar is, luidens art. 81, het opzettelijk ter inzage aanbieden van een valsch of vervalscht boek of ander geschrift.
Artikel 47.
Indien de volgens hoofdstuk II vereischte aangifte niet is gedaan of niet volledig is voldaan aan de verplichting ingevolge artikel 42, tweede lid, of artikel 46, laatste lid, wordt de aanslag gehandhaafd, zoo niet is gebleken, dat en in hoever hij onjuist is (1—2).
Hij wien inzage van boeken of andere bescheiden is gevraagd, wordt geacht die in zijn bezit te hebben gehad, tenzij het tegendeel aannemelijk is gemaakt (3).
1. Zoolang eenige twijfel overblijft, wordt in dit geval in het nadeel van den belastingplichtige beslist.
2. Dit artikel komt overeen met art. 75, W.I.
3. Verg. art. 42, al. 4, met aant. 10.



86
Artt. 48—50. Artikel 48.
De uitspraak op het bezwaarschrift is met redenen omkleed (1).
Afschrift wordt door den inspecteur aan den reclamant gezonden, bij aangeteekenden brief of tegen gedagteekend ontvangbewijs (2).
1. De gegeven bepaling komt overeen met art. 76, W. I.
2. Volgens art. 78 is de uitspraak vrij van zegel en van aanteekenrecht.
Artikel 49.
Hij die bezwaar heeft tegen de uitspraak op zijn bezwaarschrift, kan binnen eene maand, nadat het afschrift ingevolge artikel 48 ter post is bezorgd of tegen ontvangbewijs is uitgereikt, in beroep komen bij den raad van beroep voor de directe belastingen, tot wiens rechtsgebied de gemeente van aanslag behoort (1—3).
1. Een overeenkomstige regeling is te vinden in art 77 W. I.
2. De raden van beroep beslissen zoowel over de feiten als over het recht.
3. De raden van beroep voor de directe belastingen zijn ingesteld bij de wet van 19 Dec. 1914, Stbl. n°. 564 (V. 475).
De behandeling der beroepschriften komt in hoofdzaak hierop neer, dat de wederpartij kennis krijgt van het beroepschrift en daartegen een vertoogschrift kan indienen, dat in afschrift aan den appellant wordt medegedeeld, waarna beide partijen de zaak nog mondeling kunnen toelichten, terwijl de raad van beroep zoo noodig deskundigen kan raadplegen.
Tegen de uitspraak van den raad staat voor beide partijen beroep in cassatie bij den Hoogen Raad open, doch alleen wegens verkeerde toepassing of schending der wet, dus niet wegens de feiten.
Artikel 50.
Is de uitspraak gedaan door de commissie van aanslag, dan kan ook de inspecteur bij dien raad in beroep komen, mits



Artt. 50—52.
87
vóór de toezending van het afschrift ingevolge artikel 48. Maakt de inspecteur van deze bevoegdheid gebruik, dan geeft hij daarvan bij die toezending kennis aan den reclamant (1—2).
1. Gelijke bevoegdheid is den inspecteur toegekend in art. 78 W. L
2. Beroep door den inspecteur belet den belastingplichtige niet ook zelf in beroep te gaan.
Artikel 51
Het beroep op den raad wordt ingesteld door indiening van een met redenen omkleed beroepschrift. Een afschrift der uitspraak, waartegen het beroep is gericht, wordt daarbij overgelegd (1—2).
De inspecteur voegt bij zijn beroepschrift bovendien een afschrift hiervan.
1. Dit artikel komt overeen met art. 79, W. I.
2. Omtrent de inrichting van het beroepschrift door den belastingplichtige wordt verwezen naar art. 62.
Artikel 52.
Indien de volgens hoofdstuk II vereischte aangifte niet is gedaan of niet volledig is voldaan aan de verplichting ingevolge artikel 42, tweede lid, of artikel 46, laatste lid, wordt de aanslag, zooals hij laatstelijk is vastgesteld, gehandhaafd, zoo niet den raad is gebleken, dat en in hoever hij onjuist is (1—3).
Is in een dier gevallen de inspecteur krachtens artikel 50 in beroep gekomen, dan wordt de oorspronkelijke aanslag hersteld, zoo niet den raad is gebleken, daten in hoever hij onjuist was.
Hij wien inzage van boeken of andere bescheiden is gevraagd, wordt geacht die in zijn bezit te hebben gehad, tenzij het tegendeel voor den raad aannemelijk is gemaakt (4).
1. Een overeenkomstige regeling is te vinden in art. 80 W. I.
2. Wat de reclamant eenmaal gewonnen heeft, wordt hem niet weder ontnomen, tenzij wellicht indien de inspecteur (of ook de inspecteur) in beroep is gekomen.



88
Artt. 52—53.
3. De raad van beroep is in het geval van het eerste lid aan een strengere bewijsvoering gebonden, maar. kan niettemin van boeken of andere bescheiden kennis nemen, waarvan overlegging of inzage bij de aanslagsregeling of bij de reclame in eerste instantie werd geweigerd.
4. Verg. art. 42, al. 4, met aant. 10, alsmede de strafbepalingen van artt. 81 en 82.
Artikel 53.
De raad kan toestaan, dat eene gedane aangifte wordt verbeterd (1—2).
• Hij die bij zijne aangifte volhardt, kan door den raad worden uitgenoodigd haar door de volgende verklaring te bevestigen (3—4):
„Ik verklaar naar mijn beste weten, dat de aangifte, die hier voor mij ligt, overeenkomstig de bepalingen der wet naar waarheid is gedaan."
Om geldige reden kan de raad toelaten, dat deze verklaring krachtens eene bijzondere volmacht wordt afgelegd.
Van het afleggen der verklaring wordt proces-verbaal opgemaakt, dat door hem die haar aflegde, alsmede door den voorzitter en de leden van den raad wordt onderteekend.
De bevestigde aangifte wordt voor de uitspraak van den raad als juist beschouwd (5).
Wanneer de verklaring op de daartoe gedane uitnoodiging niet wordt afgelegd of het proces-verbaal door hem, die haar aflegde, niet wordt onderteekend, handhaaft de raad den aanslag, zooals hij laatstelijk is vastgesteld, tenzij de inspecteur, krachtens artikel 50 in beroep is gekomen, als wanneer de oorspronkelijke aanslag wordt hersteld (6).
Het tweede lid is alleen van toepassing op natuurlijke personen. Het blijft buiten toepassing, indien aan de verplichting ingevolge artikel 42, tweede lid, of artikel 46, laatste lid, niet volledig is voldaan (7).
1. Dit artikel komt overeen met art. 81 W. I.
2. De verbetering heeft geen invloed op de verhooging van



Artt. 53—54.
89
art. 63, aangezien de uitspraak van den raad slechts is te vergelijken met de belasting, die volgens het beroepschrift zou zijn te heffen.
Door de verbetering is het echter mogelijk, dat de aanslag wordt vastgesteld conform de aangifte, waarop de belastingplichtigen, prijs kunnen stellen, terwijl bovendien het afleggen der verklaring kan plaats vinden, hetgeen anders niet zou kunnen geschieden, indien appellant — hoewel toegevende, dat zijn aangifte op een bepaald punt onjuist is — overigens daarbij volhardt.
3. In het algemeen is aan te nemen, dat de verklaring slechts de feiten en niet eene wetsuitlegging kan betreffen.
4. Het opzettelijk afleggen van een valsche verklaring is strafbaar hit art. 80.
5. De bij verklaring bevestigde aangifte dient als afdoend bewijsmiddel.
6. Wordt het afleggen der verklaring geweigerd, dan 'wordt dit in het nadeel van den belastingplichtige uitgelegd.
7. De verklaring is mogelijk voor natuurlijke personen, hetzij binnen- of buitenlanders.
Voor zedelijke lichamen (zie art. 3) is zij niet toegelaten.
HOOFDSTUK V. Navordering (1). Artikel 54.
Bijaldien eenig feit grond oplevert voor het vermoeden, dat een aanslag ten onrechte is achterwege gebleven of vernietigd, of dat een te lage aanslag is opgelegd, kan de te weinig geheven belasting van den belastingplichtige of zijne erfgenamen worden nagevorderd, zoolang niet sedert den laatsten dag van het jaar, waarover ingevolge artikel 5 de belasting wordt geheven, drie jaren zijn verstreken (2—6).
Ontstaat dit vermoeden door eene aangifte, voor welker inlevering, overeenkomstig de bepalingen der Successiewet, uit-



90
Artt. 54—56.
stel is verleend, dan wordt de termijn, binnen welken de aanslag tot navordering kan worden opgelegd, van rechtswege met den tijd van het uitstel verlengd.
1. Bij de navordering wordt van de genoemde wet (a) op ver-schillende punten afgeweken. Vooreerst is de termijn op drie jaren gesteld (art. 54), wijl de heffing over den eersten termijn zoo laat zal aanvangen. Ten tweede wordt de belasting bij navordering verdubbeld (art. 57). Ook wordt een aanslag tot navordering die onherroepelijk vaststaat, in de Staatscourant openbaar gemaakt (art. 61). Af. v. T. ad artt. 38—64.
(a) D.i. de wet op de inkomstenbelasting.
2. Behoudens den langeren termijn, komt dit artikel overeen met art. 82, al. 1 en 2, W. I.
3. Uit de toelichting in zake inkomstenbelasting blijkt, dat niet moet worden nagevorderd op grond eener bloote verandering van meening of tot herstel van een ambtelijk verzuim, dus zonder dat er een nieuw, feit is.
4. Het feit, in dit artikel bedoeld, kan o.a. bestaan in ingeleverde successie-memoriën, hoogere vermogensaangiften, geregistreerde akten, nader ingekomen loon-opgaven in zake inkomstenbe-
' lasting, enz.
5. Door de algemeene redactie is het onverschillig, door welk feit het vermoeden ontstaat.
6. Een bijzonder geval van navordering, waarop de genoemde termijn niet toepasselijk is, bevat art. 90.
Artikel 55.
De vaststelling der aanslagen tot navordering van belasting is opgedragen aan den inspecteur in wiens dienstkring de oorspronkelijke aanslag is opgelegd of vermoedelijk een aanslag had moeten zijn opgelegd (1).
I. Dit artikel komt overeen met art. 83 W. I. Artikel 56.
Voor iedere navordering wordt de machtiging van een door Ons aan te wijzen hoofdambtenaar vereischt (1—3).



104
Art. 76.
Iasting, evenredig aan het bedrag dat hij, anders dan als aflossing van kapitaal heeft genoten (5—6).
1. Is de vennootschap of vereeniging ontbonden op of na den dag van afkondiging dezer wet (1 Juli 1916), dan kan de aansprakelijkheid door de vereffenaars niet worden afgewenteld. Zij hebben zich alsdan bij de ontbinding voor deze aansprakelijkheid kunnen dekken, wat in het geval van het tweede lid, dus bij vroegere ontbinding, niet kon worden gevorderd.
2. Door den afgevaardigde Ankerman werd in de Tweede Kamer de vraag gesteld, hoe de Minister het rechtmatig deel der oorlogswinst denkt te innen van de gelegenheidsmaatschappijtjes, die aandeelen aan toonder uitgaven, waarvan de bezitters niet zijn te vinden, terwijl er geen verhaal is op de directies, in den regel gevormd door non-valeurs en verschillende van die maatschappijtjes al lang niet meer bestaan.
Een bepaald antwoord op deze vraag hebben wij in de gewisselde stukken niet aangetroffen. Overigens had, naar het ons voorkomt, slechts kunnen zijn verwezen naar art. 76, dat geen onderscheid maakt tusschen groote en kleine of blijvende en tijdelijke maatschappijen.
3. Voor de ontheffing van aansprakelijkheid moeten de vereffenaars hun medewerking verleenen, in voege dat kunne worden vastgesteld, wien de Staat voor de betaling geheel of gedeeltelijk verantwoordelijk kan stellen, tenzij uitkeering via een bankinstelling aan onbekenden plaats had.
Blijkt de opgaaf aan den inspecteur onjuist, dan moet de aansprakelijkheid der vereffenaars, hoewel dit in de wet niet uitdrukkelijk is gezegd, behouden blijven. Meer doeltreffend in dit opzicht is de redactie der laatste zinsnede van het tweede lid, waarin de voorwaarde van het aannemelijk maken der mededeeling is opgenomen, terwijl de eerste en de tweede zinsnede feitelijk slechts een bloote opgaaf eischen.
Ingeval van onjuiste opgaaf, zou de inspecteur nadere inlichtingen kunnen verzoeken en worden ook deze opzettelijk onjuist gegeven, dan zou wellicht de straf van art. 82 toepassing kunnen vinden, hoezeer deze, naar het ons toeschijnt, meer in het bijzonder is gericht tegen onjuiste inlichtingen, die de aanslagsregeling of de behandeling van bezwaarschriften betreffen.
4. Het kan zijn, dat in de uitkeering, buiten aflossing van kapitaal, tevens een deel is begrepen, dat niet belastbaar is volgens deze wet. •
Ook dit deel telt intusschen mede voor de berekening van het evenredig deel der belasting volgens het derde lid.
5. Het overgaan der aansprakelijkheid kan tot gevolg hebben,



Artt. 76—78.
105
dat de belasting of het desbetreffende gedeelte oninbaar is; men denke b.v. aan het geval, dat de uitkeeringen aan buitenlanders hebben plaats gehad, op wie geen verhaal mogelijk blijkt.
Dergelijke oninbaarheid doet echter niet te kort aan de ontheffing van aansprakelijkheid voor de vereffenaars.
6. Voor de invordering van de genieters der uitkeeringen, op den voet van het detde lid, gelden de bepalingen der artt. 74 en 75.
Artikel 77.
Voor een aanslag tot navordéring van belasting, die na overlijden van den belastingplichtige wordt vastgesteld, en voor de verhooging van dien aanslag ingevolge artikel 4>3, zijn de erfgenamen niet verder aansprakelijk dan ieder tot het beloop van zijn erfdeel, vermeerderd met het bedrag van hetgeen hem gelegateerd is (1—2).
1. Dit artikel komt overeen met art. 115 W. I.
2. De aanslag behoeft derhalve niet te worden voldaan, voor zoover deze het totaal, dat den erfgenaam uit de nalatenschap is aangekomen, overtreft.
Overigens wordt het door ieder erfgenaam verschuldigde deel van den aanslag, ingevolge art. 1146 B. W., bepaald in evenredigheid tot hetgeen hij uit de nalatenschap ontvangt.
Artikel 78.
De ^tukken betreffende de toepassing dezer wet of daaruit voortvloeiende, zijn vrij van zegel en worden, voor zoover aan de formaliteit van registratie onderworpen, kosteloos geregistreerd (1).
Voor de aangeteekende brieven, te verzenden krachtens artikel 48, wordt vrijstelling verleend van het aanteekenrecht, bedoeld bij artikel 11 der wet van 15 April 1891 (Staatsblad n°. 87). Voor die brieven vervalt de aanspraak op schadevergoeding, bedoeld bij artikel 12 dier wet (2).
1. Een gelijke regeling is opgenomen in art. 116 W. I.
2. Waar de inhoud geen reëele waarde heeft, is, tegenover de vrijstelling van aanteekenrecht, de aanspraak op schadeloosstelling bij verlies vervallen.



106
Artt. 79—80.
HOOFDSTUK VIII. Strafrechtelijke bepalingen. (1—2). , Artikel 79.
Hij die eene aangifte, als bedoeld bij hoofdstuk II, voor zich zeiven of voor een ander, opzettelijk onjuist of onvolledig doet, wordt, indien daaruit nadeel voor het Rijk kan ontstaan, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden (3—5).
1. De strafrechtelijke bepalingen van het ontwerp komen overeen met die van de Wet op de Inkomstenbelasting 1914, behoudens de in § 6 (a) reeds genoemde uitzonderingen. Af. v. T. ad artt. 79—90.
(a). Zie de Inleiding.
2. Waar door het hooge tarief, dat eene belasting als de onderhavige uit den aard der zaak heeft, de verleiding grooter is dan gewoonlijk, daar is tegenover zwakke karakters de bedreiging van gestrenge straffen noodzakelijk. Medelijden met hen die, in een tijdperk waarin de groote menigte lijdt onder den druk der tijden en onder hooge belastingen, groote bijzondere voordeden genoten hebbende, niettemin opzettelijk trachten om aan den Staat te onthouden datgene waarop hij récht heeft, schijnt den ondergeteekende geheel misplaatst Af. v. A. le K.
3. Het minimum der gevangenisstraf is volgens het W. v. S. één dag.
4. Kan geen nadeel voor het Rijk ontstaan, dan is geen straf beloopen.
5. Het hier genoemde feit is luidens art. 87 als misdrijf aan te merken.
Artikel 80.
Hij die in de gevallen, bedoeld bij de artikelen 53 en 60, persoonlijk of door een bijzonder daartoe gemachtigde, opzettelijk eene valsche verklaring aflegt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren (1—2).



Artt. 80—82.
107
Jf\i,~ I. Dit artikel komt overeen met art. 118 W. I.
2, De feiten, strafbaar volgens dit artikel, worden luidens art. 87 beschouwd als misdrijven.
Artikel 81.
Met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren wordt gestraft (1—3):
1°. hij die aan den inspecteur, de commissie van aanslag of den raad van beroep, opzettelijk een valsch of vervalscht geschrift als bewijsstuk overlegt;
2°. hij die, nadat hem door den inspecteur of den raad van beroep is gevraagd inzage te verleenen van boeken of andere bescheiden, die tot staving zijner aangifte of bewering kunnen dienen, of nadat zijn aanbod om inzage van boeken of andere bescheiden te verleenen, is aanvaard, aan dien ambtenaar of raad, of aan den door den directeur der directe belastingen of door den raad aangewezen deskundige, opzettelijk een valsch of vervalscht boek of ander geschrift ter inzage aanbiedt.
1. Dit artikel komt vrijwel overeen met art. 119, 1° en 2°, W. I.
2. De feiten, strafbaar volgens dit artikel, worden luidens art. 87 beschouwd als misdrijven.
3. Mocht het zich voordoen, dat de in dit artikel neergelegde strafbepalingen ingrijpen in art. 225 W. v. S., dan zal de rechter art. 55 van dat wetboek, dat met het oog op dergelijken samenloop van strafbare feiten is geschreven, hebben toe te passen.
Artikel 82.
Hij die, door den inspecteur, de commissie van aanslag of den raad van beroep om inlichtingen gevraagd, opzettelijk onjuiste inlichtingen geeft, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie maanden of met geldboete van ten hoogste, duizend gulden (1—2).



108
Artt. 82—84.
1. Luidens art. 87 zijn de feiten, strafbaar volgens art. 82) te beschouwen als misdrijven.
2. Onder dit artikel kunnen niet alleen de belastingplichtigen zeif, maar ook de personen, bedoeld in art. 66, vallen.
Artikel 83.
Hij die opzettelijk de bij artikel 67 opgelegde geheimhouding schendt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden of geldboete van ten hoogste zeshonderd gulden (1-2).
Hij aan wiens schuld schending van de geheimhouding te wijten is, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste drie maanden of geldboete van ten hoogste driehonderd gulden.
Geene vervolging wordt ingesteld dan op klachte van hem te wiens aanzién de geheimhouding is geschonden (3).
1. Dit artikel komt overeen met art. 120 W. I.
2. De feiten, strafbaar volgens dit artikel, worden luidens art. 87 beschouwd als misdrijven.
3. Door de laatste alinea zijn de in dit artikel bedoelde feiten gebracht tot de z.g. klachtdelicten, waarop artt. 64—67 W. v. S. nopens indiening en intrekking der klacht van toepassing zijn.
Artikel 84.
Hij die niet voldoet aan zijne verplichting ingevolge artikel 36, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste één maand (1—2).
Indien die verplichting rustte op eene naamlooze vennootschap of eene andere vereeniging van personen of op eene stichting, wordt de strafvervolging ingesteld en wordt de straf uitgesproken tegen de bestuurders (3).
Het recht tot strafvordering ingevolge dit artikel verjaart door verloop van een jaar, te rekenen van den dag dat de aanslag onherroepelijk vaststaat (4).
1. De feiteh, strafbaar volgens dit artikel, zijn luidens art. 87 als overtredingen te beschouwen.



Artt. 84—87.
109
2. Alternatieve bepaling van hechtenis en geldboete schijnt onnoodig, aangezien in die enkele gevallen, waarin de mededeeling van art. 36 te goeder trouw achterwege bleef, de overtreder krachtens art. 89 tot transactie kan worden toegelaten. Af. v. A. ad art. 84.
3. In de gevallen waarin wegens overtreding straf wordt bepaald tegen bestuurders, leden van eenig bestuur of commissarissen, wordt geene straf uitgesproken tegen den bestuurder of commissaris van wien blijkt dat de overtreding buiten zijn toedoen is gepleegd. Art. 51 W. v. S.
4. Deze bepaling vormt een afwijking van art. 70 W. v. S. e» geeft een vaststaanden datum, waarna de verjaringstermijn ingaat.
Artikel 85.
Hij die niet volledig voldoet aan zijne verplichting ingevolge artikel 66, wordt gestraft met geldboete van ten hoogste duizend gulden (1—2).
1. Het feit, strafbaar volgens dit artikel, is luidens art. 87 als overtreding te beschouwen.
2. Worden opzettelijk onjuiste inlichtingen, naar aanleiding van een desbetreffende aanvraag, verstrekt, dan valt het delict onder art. 82.
Artikel 86.
Overtreding der krachtens artikel 68 bij algemeenen maatregel van bestuur vastgestelde bepalingen wordt gestraft met geldboete van ten hoogste honderd gulden (1—2).
1. Dit artikel komt overeen met art. 123 W. I.
2. Het feit, strafbaar volgens dit artikel, is luidens art. 87 als overtreding te beschouwen.
Artikel 87.
De bij deze wet strafbaar gestelde feiten worden beschouwd als misdrijven, behalve de feiten strafbaar volgens de artikelen 84, 85 en 86, die als overtredingen worden beschouwd (1).



110
Artt. 87—89.
I. Tusschen misdrijven en overtredingen bestaan, in hoofdzaak de volgende verschillen.
Misdrijven zijn in het algemeen van. meer ernstigen aard; de verjaringstermijnen voor het recht tot strafvordering en tot tenuitvoerlegging der straf zijn 6 en 8 jaar, die voor overtredingen 1 en 2 jaar. Poging en medeplichtigheid zijn slechts voor misdrijven strafbaar. Opzet wordt alleen voor misdrijven onderzocht en is voor de meeste zelfs voorwaarde voor de strafbaarheid (verg. artt. 79—82 en 83, al. 1); een voorbeeld, waarin de bloote schuld straf medebrengt, geeft art. 83, al. 2.
Hooger beroep is voor misdrijven toegelaten; voor overtredingen slechts in zake vonnissen tegen personen, die tijdens de uitspraak van het eindvonnis in eersten aanleg den leeftijd van 18 jaar nog niet hebben bereikt. Cassatie is voor beide soorten van delicten mogelijk.
Het verschil, betreffende den competenten rechter in eerste instantie, dat voor het gemeene recht bestaat, is voor de belastingfeiten van geen belang, daar deze alle tot de rechtsmacht der arrondissementsrechtbanken zijn gebracht
Verg. artt. 45, 46, 48, 52, 70 en 76 W. v. S., alsmede art. 56der Wet op de rechterlijke organisatie, gewijzigd bij wet van 12 Febr. 1901 (Stbl. n°. 63).
Artikel 88.
Met het opsporen van overtredingen dezer wet zijn, behalve de bij artikel 8, onder 1°. tot en met 4°. en 6°., van het Wetboek van Strafvordering aangewezen personen, belast de ambtenaren der directe belastingen (1).
Zij maken van hunne bevinding proces-verbaal op, dat bij overtreding van artikel 84, 85 of 86, den bekeurde in afschrift wordt medegedeeld (2).
1. Dit artikel komt overeen met art. 125 W. I.
2. Beteekening is niet voorgeschreven; uitreiking van een afschrift zonder meer is voldoende.
Artikel 89.
De feiten strafbaar volgens de artikelen 84,85 en 86, worden vanwege Onzen Minister van Financiën vervolgd op de wijze bedoeld bij artikel 141, onder 28. van het Wetboek van Strafvordering (1—2).



Artt. 89—90.
111
Wanneer is aan te nemen, dat bij den bekeurde geen opzet tot ontduiking van belasting heeft bestaan, kan hij, zoolang hij niet is gedagvaard, door of vanwege den Minister tot transactie worden toegelaten (3—4).
1. Dit artikel komt overeen met art. 126 W. I.
2. Volgens deze bepalingen worden de overtredingen ter terechtzitting aanhangig gemaakt door een dagvaarding, beteekend vanwege een anderen ambtenaar dan den Officier van Justitie, n.1. door den Rijksadvocaat.
De Officier, van wien in het algemeen de dagvaarding in strafzaken uitgaat, ageert ook voor de misdrijven dezer wet, dus wegens de feiten, bedoeld in artt. 79—83.
3. Voor het sluiten van transacties zijn voorschriften gegeven bij M. 23 Sept. 1907, no- 55 (V. 1907-130).
4. Door transactie wordt de gelegenheid tot navordering niet ontnomen, behoudens inachtneming van den termijn, in art. 54 gesteld. De opheffing van dien termijn in art. 90 geldt n.1. niet voor het geval van transactie.
Artikel 90.
Wanneer eene veroordeeling krachtens artikel 79 onherroepelijk is geworden of daaraan door den veroordeelde vrijwillig is voldaan, wordt de aan het Rijk onthouden belasting, ook na het verstrijken van den bij artikel 54 bepaalden termijn, nagevorderd. Artikel 56 is hierbij niet van toepassing (1—2).
Tegen den aanslag kan niet worden opgekomen. Gebleken abuizen in de berekening worden door den directeur ambtshalve hersteld.
• 1. Dit artikel komt overeen met art. 127 W. I.
2. Uit de aanhaling der artt. 54 en 56 volgt, dat de navordering overigens geschiedt op den voet van Hoofdstuk V, behoudens gemis yan het gewone, reclame-recht. Ook de verhooging van art, 57 is mitsdien van toepassing.
urm iBMmiBaaBi^HaBB irm



Art. 92. Artikel 92.
113
Bedraagt het zuivere inkomen of de zuivere winst over eenig jaar bedoeld bij artikel 5, minder dan het bij artikel 7, eerste lid, bedoelde gemiddelde, of, voor belastingplichtigen vallende onder artikel 7, tweede lid, minder dan het zuivere inkomen of de zuivere winst over het jaar waartoe de eerste Augustus 1913 behoorde, dan wordt, indien en voor zoover blijkt dat die vermindering een onmiddellijk of middellijk gevolg is van den oorlogstoestand (1—4),
a. aan hem die reeds over de beide voorafgaande jaren of een dier beide jaren krachtens deze wet is aangeslagen geweest, terugbetaald de som welke hij minder aan belasting zou hebben betaald, indien de genoemde vermindering van inkomen of winst een verlies ware geweest over die jaren, te beginnen met het laatste jaar waarover hij wegens vermeerdering van inkomen of winst is aangeslagen geweest (5);
b. ten aanzien van hem die niet valt onder letter a, of voor wien na toepassing van het daar bepaalde nog vermindering van inkomen of winst door vermeerdering in vorige jaren ongedekt blijft, de genoemde vermindering van inkomen of winst, in het laatste geval voor zoover zij ongedekt is, als een verlies beschouwd over volgende jaren, te beginnen bij het eerstkomende jaar (6—7).
Dit artikel wordt slechts toegepast, indien de vermindering ten minste ƒ1000 bedraagt (8).
f. Volgens deze artikelen zal het mogelijk zijn vermeerdering van inkomen of winst over het eene jaar te compenseeren met vermindering van inkomen of winst over het andere jaar, beide voorzoover zij gevolg zijn van den oorlogstoestand. Is reeds wegens behaalde oorlogswinsten belasting betaald, dan zal daarvan zooveel worden teruggegeven als met het oog op de latere vermindering van inkomen of winst te veel is betaald. Die terugbetaling is echter beperkt tot de belasting, die in de twee voorafgaande jaren betaald werd. Zulk een beperking is noodig, daar anders de Regeering zeer lang in onzekerheid zou verkeeren, in hoeverre zij de reeds ontvangen belastinggelden als een definitieve ontvangst mag beschouwen. Ook wordt bij den belastingplichtige het gevoel van een billijkheidsaanspraak op terugbetaling na verloop van tijd minder, terwijl voor de schatkist de terugbetaling, hoe langer de
8



114
Art. 92.
oorlog duurt, des te bezwarender wordt. Is daarentegen nog geen oorlogswinstbelasting betaald, of wordt de genoemde vermindering door de vermeerdering, waarvoor belasting betaald werd, niet geheel gecompenseerd, dan zal die vermindering of het na compensatie overblijvende deel als verlies voor volgende jaren gelden.
De compensatie blijft dus beperkt tot verminderingen van het inkomen of de winst, voor zoover zij met den oorlogstoestand verband houden. Vermogens- of kapitaalverliezen, ook al zijn zij als bedrijfsverliezen te beschouwen, komen voor compensatie natuurlijk geenszins in aanmerking. Af. v. T. ad artt. 92 en 93. ■ Zie ook aant. 2.
2. Voorts achtten sommigen de laatste alinea op bladz. 12 der Memorie van Toelichting (a) niet geheel duidelijk. „Vermogensof kapitaalverliezen, ook al zijn zij als bedrijfsverliezen te beschouwen, komen voor compensatie natuurlijk geenszins in aanmerking". Men vroeg of dit aldus moet worden verstaan, dat bijv. met het verlies van een niet of niet voldoende verzekerd schip, met vermindering van de waarde van voorraden, geen rekening zal mogen worden gehouden. Nadere opheldering kwam zeer gewenscht voor. V. V. ad art. 92.
De door sommige leden gewraakte zinsnede, voorkomende op bladz. 12 der Memorie van Toelichting is inderdaad onjuist. Alle verliezen in het bedrijf geleden, dus ook die welke een gevolg zijn van verlies van een niet of niet-voldoende verzekerd schip of van waarde-vermindering van voorraden, kunnen tot compensatie met winst over andere jaren aanleiding geven. Daarentegen komt het verlies dat een rentenier door koersdaling zijner effecten lijdt, niet in aanmerking. Af. v. A. ad art. 92.
(a) Zie het tweede lid der vorige aant.
3. Opgemerkt werd ten aanzien van de door het wetsontwerp verleende bevoegdheid tot verrekening met de oorlogswinst, dat nadat 3 jaren oorlogswinst genoten is, een later verlies door den oorlog geleden, niet meer in rekening kan worden gebracht. V. V. le K.
De beperking van de compensatie van oorlogswinst met oorlogsverlies tot 3 jaren is noodzakelijk; werd de gelegenheid tot verrekenen te lang opengesteld, dan zoude zulks tot misbruiken en bezwaren voor de schatkist aanleiding geven. Men bedenke trouwens, dat de Staat niet de geheele oorlogswinst opvordert, doch 30 pet. en dat wel zelden een groot deel van het in eenig jaar extra gewonnene in een volgend jaar zal verloren gaan. Af. v. A. le K.
4. Andere verminderingen, dan die een onmiddellijk of middellijk gevolg van den oorlogstoestand zijn, kunnen nooit tot teruggaaf of verrekening volgens lett. a of b leiden.



Artt. 92—93.
115
5. Zie, voor het in te dienen bezwaarschrift ter verkrijging van de in letter a bedoelde terugbetaling, art. 93.
6. Naar aanleiding van een yraag van den afgevaardigde Bissevain werd door den Minister in de Tweede Kamer het volgende gezegd:
„Ik geef gaarne toe aan den geachten afgevaardigde uit Amsterdam, dat artikel 926 tot dubium aanleiding geeft. Men kan uit het feit, dat daar staat, dat alleen dan vermindering mag plaats hebben wanneer er sprake is van vermeerdering in vorige jaren, afleiden dat wanneer er geen vorige jaren zijn er ook van geen compensatie sprake is. Maar men kan de zaak ook zoo uitleggen, dat mén zegt: er is in 1914 uit den aard der zaak geen compensatie met vorige jaren om de eenvoudige reden, dat er toen geen vorige jaren met oorlogswinst en nog minder met oorlogswinstbelasting waren. En nu wil ik wel zeggen, dat de bedoeling van het wetsontwerp, voor zoover ik kan nagaan van de staatscommissie en zeer zeker van de Regeering, is geweest, dat wij de tweede interpretatie aannemen, dat wij zeggen: voor 1914 is er daarom alleen geen sprake van compensatie met vorige jaren, omdat die er in «casu niet waren, en dus geldt daarvoor vanzelf het volgende, dat men voor het jaar 1914 wordt gecrediteerd en dat men dat dus met een volgend jaar kan verrekenen. Aldus zal de toepassing zijn, zooals die door mij zal worden geïnstrueerd aan de inspecteurs en ik meen, dat ook de Raad van beroep na hetgeen ik gezegd heb het zoo zullen willen uitleggen, want het tón zoo in dien zin worden uitgelegd".
7. Verrekening is alleen toegestaan voor volgende jaren.
Wie in 1914 oorlogswinst maakte en in 1915 verloor mag intusschen over 1914 volgens § 12, Instr. (Bijl. I), worden aangeslagen met dadelijke verrekening van het verlies, waardoor toepassing van art. 92, a, wordt ondervangen.
8. Om te voorkomen dat op dit artikel, welks toepassing voor de administratie geen geringe moeilijkheden met zich zal brengen, bij elke vermindering van inkomen of winst, hoe gering die ook zij, een beroep zal worden gedaan, is de toepassing tot verminderingen van ten minste f 1000 beperkt. Af. v. T. ad artt. 92 en 93.'
Artikel 93.
De terugbetaling ingevolge artikel 92, letter a, wordt binnen .zes maanden na afloop van het j'aar bedoeld in den aanhef van



116
Artt. 93—95.
het artikel, aangevraagd door indiening van een bezwaarschrift bij den inspecteur in wiens dienstkring de aanslag is opgelegd. De artikelen 46 en 48 tot en met 51 zijn van toepassing (1—2).
1. Voor de verrekening van art, 92, b, is geen bezwaarschrift van noode; deze wordt, indien de vermindering bekend is, bij de aanslagsregeling toegepast. Blijft zij achterwege, dan zal de weg van reclame tegen den aanslag moeten woeden ingeslagen.
2. Uit de aangehaalde artikelen volgt, dat op de bezwaarschriften uitspraak wordt gedaan door de commissie of den ambtenaar, die den aanslag, waarop tetugbetaling wordt gevorderd, heeft opgelegd.
Tegen deze uitspraak staat op dezelfde wijze appèl bij den raad van beroep open als voor den oorspronkelijken aanslag.
Artikel 94.
Van de belastbare som waarnaar een aanslag in de inkomstenbelasting is berekend, wordt voor de belastingplichtigen bedoeld bij artikel 2, afgetrokken de oorlogswinstbelasting over het laatst verloopen kalenderjaar. De aanslag in de inkomstenbelasting wordt dienovereenkomstig verminderd (1—2).
De vermindering ingevolge het vorige lid wordt door den inspecteur in wiens dienstkring de aanslag in de inkomstenbelasting is opgelegd, ambtshalve toegepast. Van het bedrag dier vermindering wordt den aangeslagene schriftelijk kennisgegeven.
1. Volgens deze artikelen wordt van het bedrag, dat aan oorlogswinstbelasting wordt betaald, geen inkomstenbelasting geheven. Af. v. T. ad artt. 94—96.
2. De vermeerdering van het inkomen wegens oorlogswinst valt wèl in de belastbare som voor de inkomstenbelasting; alleen de oorlogswinstöefasffng' mag in mindering komen. Hierop is bij de behandeling in de Tweede Kamer nog speciaal de aandacht gevestigd.
Artikel 95.
Na ontvangst der kennisgeving bedoeld bij het tweede lid1 van artikel 94, kan de aangeslagene, indien hij het bedrag der



118
Artt. 95—97.
directe belastingen tot wiens rechtsgebied de gemeente van aanslag behoort.
Het beroep op den raad wordt ingesteld door indiening van een met redenen omkleed beroepschrift.
Een afschrift der uitspraak van den inspecteur wordt daarbij overgelegd.
Artikel 96. .
Staat de aanslag in de oorlogswinstbelasting onherroepelijk vast vóór de vaststelling van den aanslag in de inkomstenbelasting, dan wordt de oorlogswinstbelasting reeds bij de regeling van dezen aanslag van de belastbare som afgetrokken (1).
I. Wordt de aanslag in de inkomstenbelasting niet met inachtneming van dit artikel geregeld, dan staat daartegen op de gewone wijze reclame open.
Artikel 97.
Indien, nadat artikel 94 is toegepast, eenig bedrag aan oorlogswinstbelasting ingevolge artikel 92 wordt terugbetaald, wordt de belastbare som waarnaar de aanslag in de inkomstenbelasting is berekend, met dat bedrag verhoogd en die aanslag door den inspecteur dienovereenkomstig vermeerderd (1—2).
De vermeerdering ingevolge het vorige lid wordt als eeri aanslag beschouwd (3).
1. Dit artikel houdt verband eenerzijds met art. 94 en anderzijds met art. 92. Is een aanslag in de inkomstenbelasting verminderd met het oog op een aanslag in de oorlogswinstbelasting en wordt de laatste aanslag geheel of gedeeltelijk terugbetaald, dan moet de eerstgenoemde dientengevolge worden verhoogd. Af. v. T. ad art. 97.
2. De suppletoire aanslag wordt altijd opgelegd door den inspecteur, ook al is de primitieve door de commissie van aanslag vastgesteld.
3. Door deze bepaling gelden alle voorschriften die de W. I. voor aanslagen geeft, b.v. ten opzichte van reclame en invordering.



128
Bijlage I. — §§ 11—13.
zonder onderscheiding van jaren, doorloopend genummerd gedurende het geheele tijdperk waarin de belasting geheven wordt. Bij verwijzing naar volgnummers der registers worden die nummers, tèr onderscheiding, aangehaald met bijvoeging van de letters B, C, enz.
Voorts zijn ten aanzien van de aanslagsregeling de §§ 45, 46, derde lid, 47 en 49 tot en met 51 der Instructie Inkomstenbelasting van toepassing.
In de kolom aanteekeningen van het register en van het kohier wordt melding gemaakt van het bedrag der verhooging volgens art. 37 of 42 der wet.
§ 12. De aanslagen over de eerste twee jaren, waarover de belasting wordt geheven, worden, zoo mogelijk, gelijktijdig vastgesteld. Beide aanslagen worden onder één volgnummer in het register van aanslagen ingeschreven.
Bij het vaststellen van de aanslagen over het jaar waartoe de 1ste Augustus 1914 behoort, kan, ter vermijding van latere verzoeken om terugbetaling volgens art. 92, letter a, der wet, in daartoe leidende gevallen reeds dadelijk met oorlogsverliezen (van ten minste f 1000), in het volgende jaar geleden, rekening worden gehouden, op dezelfde wijze als dit volgens art. 92, letter b voor het jaar, waartoe de 1ste Augustus 1915 behoort, plaats heeft met oorlogsverliezen in het vorige jaar geleden.
§ 13. De vastgestelde aanslagen worden, voor elke gemeente afzonderlijk, gebracht op een kohier O.W.B. n°. 9 (voor meer dan 10 artikelen) en n°. 9a (voor niet meer dan 10 artikelen).
De kohieren en de daarop voorkomende aanslagen worden, zonder onderscheiding van jaren, doorloopend genummerd gedurende het geheele tijdvak waarin de belasting geheven wordt.
De slotsommen der vastgestelde kohieren worden ter inspectie geboekt in een doorloopend te houden register, waarvoor gebruik wordt gemaakt van het materieel Inkomstenbelasting n°. 36.
Voorts is het bepaalde > bij de §§ 53 en 54 der Instructie Inkomstenbelasting van toepassing.



Bijlage !.--§§ 14—16.
129
§ 14. Voor de aanslagbiljetten worden vastgesteld de bij deze resolutie gevoegde modellen, te weten:
model I voor alle aanslagen behalve die wegens navordering van belasting of wegens verhooging volgens art. 63 der wet;
model II voor aanslagen wegens navordering van belasting;
model III voor aanslagen wegéns verhooging van belasting volgens art. 63 der wet.
De aanslagbiljetten worden door de ontvangers verstrekt. Zij moeten voldoen aan de bij § 3 der Instructie Invordering voor de aanslagbiljetten der inkomstenbelasting gestelde vereischten.
In verband met het bepaalde bij § 12 is het aanslagbiljet model I zoodanig ingericht, dat de tegelijkertijd vastgestelde aanslagen over de eerste twee jaren op één biljet kunnen worden vermeld. Voor latere jaren kan hetgeen betrekking heeft op den tweeden aanslag worden weggelaten.
§ 15. Ten aanzien van de behandeling van bezwaarschriften zijn de bepalingen van hoofdstuk V der Instructie Inkomstenbelasting van toepassing. De in dat hoofdstuk genoemde modellen der serie Inkomstenbelasting worden bij gebruik voor de Oorlogswinstbelasting met de pen gewijzigd.
Voor de boeking van beroepschriften wordt gebruik gemaakt van het materieel Inkomstenbelasting n°. 47.
§ 16. Ten aanzien van de navordering zijn de bepalingen van de §§ 62, 63 en 64 der Instructie Inkomstenbelasting van toepassing. Het materieel Inkomstenbelasting nos. 54, 55 en 56 wordt met de pen gewijzigd.
De aanslagen tot navordering worden ingeschreven in een register O.W.B. n°. 8 of 8a, aan het hoofd voorzien van de letter B.
Opgemerkt wordt, dat in daartoe leidende gevallen de te weinig geheven belasting moet worden berekend met toepassing van art. 37 of art. 42, derde lid, der wet en dat op het
9






MODEL III, behoorende bij de resolutie van 28 Juni 1916, n°. 275 (Verzameling n°. 688).
OORLOGSWINSTBELASTING.
GEMEENTE
j n°
AANSLAGBILJET.
VERHOOGING VAN OORLOGSWINSTBELASTING.
No van het kohier.
Aan ^e"Heer ~
Mw.
, den , 191 .
In verband met de uitspraak van den Raad van Beroep voor de directe belastingen te
op een door U ingediend beroepschrift, komt op het kohier der oorlogswinstbelasting te Uwen name een aanslag voor wegens



verhooging van den aanslag over 191 ten bedrage van \f
De ontvanger der directe belastingen te noodigt U uit dit bedrag te zijnen
kantore te voldoen, vóór of op de vervaldagen aan de ommezijde vermeld. Bij verzuim zou, ingevolge de wet, tot vervolging moeten worden overgegaan. t^fs*
Dag- Betaald bedrag ^ Betaalde
teekening I ~~~ vervol- Betaalde Handteekening voor
j„. van het UTLT
• 4de.r in schrijfletters. in cijfers. journaal. gings" rente- quitantie.
betaling. 1 kosten.
191 .
Te zamen . . .
De betaling kan geschieden
co



Keerzijde van Model III.)
INVORDERING.
De aanslagen in de oorlogswinstbelasting moeten worden betaald, de helft binnen drie maanden de andere helft binnen zes maanden na de dagteekening van het aanslagbiljet.
De Minister van Financiën kan uitstel van betaling toestaan, in welk geval wegens de dientengevolge niet betaalde gelden een interest is verschuldigd, berekend naar vijf ten honderd 's jaars
Alle aanslagen worden echter in eens invorderbaar, wanneer de belastingschuldige in staat van faillissement is verklaard, gelijk mede in geval van inbeslagneming van roerende of onroerende goederen van wege het Rijk, of van verkoop dier goederen tengevolge van eene inbeslagneming namens derden, of wanneer de aangeslagene het Rijk metterwoon wil verlaten.
De verplichting tot betaling wordt niet geschorst door de indiening van bezwaarschriften.
Dit biljet moet bij de betaling worden medegebracht, om daarop quitantie te ontvangen.
Betalingen aan Deurwaarders, anders dan bij in beslagneming, zijn van geene waarde
Rekeninghouders bij de Nederlandsche Bank, alsmede zij, wier bankier, kassier, commissionair in effecten enz., eene rekening bij de Nederlandsche Bank heeft, kunnen de belasting Voldoen door middel van overschrijving óp de rekening van 's Rijks Schatkist bij die Bank. Nadere inlichtingen worden ten kantore van den ontvanger verstrekt.
BEZWAARSCHRIFTEN.
Bezwaren tegen den opgelegden aanslag wegens verhooging van belasting kunnen, binnen twee maanden na de dagteekening van het aanslagbiljet, bij een met redenen omkleed beroepschrift, worden ingebracht bilden Raad van beroep voor de directe belastingen te






MODEL IV, behoorende bij de resolutie van 28 Juni 1916, n°. 175 (Verzameling n°. 688).
De Waarschuwing is den 191
en de Aanmaning den 191 uitgereikt.
GEMEENTE
DIRECTE BELASTINGEN.
— DWANGBEVEL.
IN NAAM DER KONINGIN. De ontvanger der directe belastingen te
Gezien het op 191 vastgestelde kohier der oorlogswinstbelasting van de gemeente
, op welk kohier de belastingschuldige
thans wonende te aangeslagen en ten achteren is als volgt:
D , , , , . .1 over 191 f
Bedrag van den aanslag (art. ) <
I „ 191 ^J==:^^
Totaal . . . f
Verschenen termijnen (tijdens de uitreiking der waarschuwing) . . f
Gedane betalingen * . "
Blijft schuldig . . f



behalve de kosten van vervolging ten bedrage van f en de rente berekend tegen 5 percent
's jaars sedert den 191 tot den dag der betaling;
Gezien art. 14 der wet van den 22sten Mei 1845 (Staatsblad n°. 22);
Verleent tegen gemelde
het tegenwoordig dwangbevel, hetwelk aan h zal worden beteekend, met bevel tot betaling en voorts ten uitvoer gelegd op den voet en op de wijze, bij het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, ten aanzien van de executie van vonnissen en authentieke akten voorgeschreven»
Gedaan te , den 191 .
De ontvanger voornoemd,
Executoir verklaard door mij Rechter van het kanton
Te - , den 191 .
No Gesteld in handen van den deurwaarder
Gezonden . aan den Ontvanger der directe belastingen te
te , met verzoek die dit dwangbevel, overeenkomstig de wet, zal ten
daaraan wel het vereischte gevolg te willen geven. uitvoer leggen.
, den 191 . Te , den _ 191 .
De ontvanger, De ontvanger,
No... Den _ 191 teruggezonden met
De ontvanger,



(Keerzijde van Model IV.) Rep. ' JU AKTE VAN BETEEKENING.
In den jare negentienhonderd , den
heb ik ondergeteekende
deurwaarder der directe belastingen te Z „ wonende
■ . wijk No i
voorzien van mijne aanstelling, waarop mijne beëediging is vermeld, ter vordering van den ontvanger der
directe belastingen te , het ommestaande dwangbevel
beteekend aan _
, wonende te
wijk No
Voorts heb ik deurwaarder, op last van voornoemden ontvanger, die tot den afloop der executie, woonplaats kiest ten , :
co



IN NAAM DER KONINGIN,
bevel gedaan aan de geïnsinueerde , om binnen twee dagen na dagteekening dezer, aan mijn voornoemden
requirant te betalen de som van f ~ , zijnde het bedrag van het door h verschuldigde,
en in het ommestaande dwangbevel breeder omschreven.
Ik heb h .... wijders aangezegd, dat, bij gebreke van deze som met de kosten, ten bedrage van
f en de rente berekend tegen 5 percent 's jaars sedert den 191 tot
den dag der voldoening, binnen den bepaalden tijd te voldoen, door mij zal worden overgegaan tot de
inbeslagneming en verkoop - goederen, volgens de wet, en dat in dat geval de
tenuitvoerlegging van het dwangbevel voor het volle bedrag der nog openstaande belasting, en dus voor de som van f , behalve de kosten en de rente, zal plaats hebben.
En héb ik deurwaarder, zoo van ommestaand dwangbevel, als van dit exploot, afschrift gelaten ter
woonstede van de(n) geïnsinueerde, _.^„ i
aldaar exploot doende aan en sprekende met r w
De kosten dezer zijn De deurwaarder voornoemd,
Gratis geregistreerd te , den
negentienhonderd .-. , deel , folio ,
vak , één blad en J renvooi. De ontvanger,
4^
(O






























WET OP DE OORLOGS WINSTBELASTING 1916






Voorbericht.
Ten aanzien van toepasselijk verklaarde artikelen der wet op de inkomstenbelasting 1914, is het standpunt ingenomen, dat deze slechts, waar dit van overwegend belang werd geacht, in de aanteekeningen volledig moesten worden weergegeven.
Bijzondere toelichting is in het algemeen op dergelijke bepalingen evenmin geleverd als op die, welke zelfstandig in de wet op de oorlogswinstbelasting 1916 voorkomen, doch geheel of vrijwel gelijkluidend zijn met artikelen der wet op de inkomstenbelasting. Een andere opvatting zou tot een uitgebreidheid hebben geleid, voor een bewerking eener wet van tijdelijk karakter minder gewenscht; terwijl overigens met reden werd aangenomen, dat de meeste gebruikers van dit werk reeds in het bezit zijn van een gecommentarieerde uitgave der wet op de inkomstenbelasting, zoodat met bloote verwijzing veelal kon worden volstaan.
V. S. OHMSTEDE.
Amsterdam, 1 fuli 1916.









INHOUD.
Blz.
Inleiding . 15
Wet op de Oorlogswinstbelasting 1916 . . . .25
HOOFDSTUK I.
Beginsel der belasting. Belastingplichtigen. Grondslag en bedrag der belasting.
Art. 1. Onderwerp der belasting 25
„ 2. Physieke belastingplichtigen . 28
„ 3. Belastingplichtige lichamen 30
„ 4. Woning of gevestigdheid. Vrijstelling .... 32
„ 5. Belastingjaar 33
„ 6. Ophouden van belastingplicht, overlijden, ontbinding, tenietgaan 34
„ 7. Vermeerdering vergeleken met 1911/13 of met
1913 alleen , . 36
„ 8. Vergelijking voor vereenigingen, opgericht na 1913
of na 1 Aug. 1913 37
„ 9. Minimum-winst voor de vergelijking 5 % gestort
aandeelenkapitaal ........... 39
„ 10. Berekening inkomen physieke personen ... 40
• „ 11. Aftrekposten 56
„ 12. Berekening winst voor belastingplichtige lichamen 57
„ 13. Boekjaar voor physieke personen 57
„ 14. Tantièmes en winstaandeel van den Staat. Aftrek
der belasting van de tantièmes ...... 58
„ 15. Vermeerdering en vermindering gestort kapitaal,
vergeleken bij 1911/13 ; . . . . 59
„ 16. Bepaling zuivere winst stichtingen 62



10
INHOUD.
Art. 17. Bepaling zuiver inkomen of winst voor buiten-
landsche belastingplichtigen. Aftrekpost ... 62 „ 18. Beroepskosten buitenlandsche Nederlandsche
ambtenaren. Vermijding van dubbele belasting. 63 „ 19. Zuivere opbrengst buitenlandsche spoor- en
tramwegondernemers 63
„ 20. Zuivere opbrengst buitenlandsche verzekeraars. 64 „ 21. Vrijstelling voor vermeerdering wegens traktement, enz., van publiekrechtelijke lichamen genoten ,.• . 64
„ 22. Alsvoren uit arbeids-overeenkomst 66
„ 23. Aftrek voor vermeerdering als inkomen van reeds
belaste oorlogswinst 66
„ 24. Vrijstelling van uitkeeringen op aandeelen, indien de maatschappij reeds is belast .... 67 „ 25. Vermeerdering voor de gehuwde vrouw ... 68 „ 26. Bedrag der belasting 69
HOOFDSTUK II. Aangifte.
Art. 27. Inhoud biljet en bijzonderheden 71
„ 28. Aan wie een biljet kan worden uitgereikt . . 72
„ 29. Uitreiking aan vereffenaars 72
„ 30. Uitreiking voor buitenlandsche verzekeraars en
deelgerechtigden 73
„ 31. Plaats van uitreiking 73
„ 32. Zorg voor de uitreiking. Datum 74
„ 33. Verplichting tot invulling, enz 74
„ 34. Onderteekening door een gemachtigde. Behandeling voor hem, die verklaart niet te kunnen
schrijven 74
„ 35. Terugbezorging. Vervanging ........ 75
„ 36. Verplichte mededeeling voor belastingplichtigen,
die geen aangiftebiljet ontvangen 75
„ 37. Verhooging bij gebreke van aangifte .... 76



INHOUD.
11
Blz.
HOOFDSTUK III.
>$ïv*ï Aanslag.
Art. 38. Plaats van aanslag 77
„ 39. Alsvoren 78
„ 40. Alsvoren 78
„ 41. Wie den aanslag vaststelt 78
„ 42. Inlichtingen. Boekhouding. Gevolgen van weigering. 79
„ 43. Vernietigingsrecht van den directeur .... 82
„ • 44. Advies schattingscommissiën 83
HOOFDSTUK IV. Bezwaren tegen den aanslag.
Art. 45. Termijn en plaats van indiening 84
„ 46. Wie uitspraak duet. Inlichtingen. Boekhouding 84
„ 47. Handhaving aanslag. Bezit van boekhouding . 85
„ 48. Uitspraak 86
„ 49. Beroep 86
„ 50. Beroep door den inspecteur 86
„ 51. Beroepschrift 87
„ 52. Handhaving aanslag of oorspronkelijken aanslag.
Bezit van boekhouding 87
„ 53. Verbetering der aangifte. Verklaring voor den
raad van beroep 88
HOOFDSTUK V. Navordering.
Art. 54. Grond voor navordering 89
„ 55. Wie den aanslag vaststelt 90
„ 56. Machtiging. Uitnoodiging tot opheldering . . 90 „ 57. Verhooging bij navordering. Niet verschuldigd
zijn hiervan 92
„ 58. Navordering na vrijwillige mededeeling van te
lagen aanslag 93



14
INHOUD.
§ 2. Aanvang aanslagsregeling. . . • 123
„ 3. Beperking der beschrijving 123
„ 4. Onderzoek vermoedelijke belastingplichtigen . . 124 „ 5. Belangrijk verschil tusschen oorlogswinst- en
inkomstenbelasting 124
„ 6. Leggers . . 125
„ 7. Aangiftebiljetten 126
„ 8. Uitvoering van art. 40 ,126
„ 9. Behandeling ingekomen aangiften. Boekenonderzoek. Bezwaren daartegen 127
„ 10. Registers van aanslagen 127
„ 11. Nummering register. Aanslagsregeling. Verhoogingen 127
„ 12. Aanslag eerste twee jaren. Verrekening verlies
1915 op winst 1914 128
„ 13. Kohieren 128
„ 14. Aanslagbiljetten 129
„ 15. Bezwaren- en beroepschriften ....... 129
„ 16. Navordering 129
„ 17. Opgaven navordering 130
„ 18. Register verhoogingen 130
„ 19. Opgaven kohieren .130
„ 20. Toepasselijkverklaring §§ 77 en 81 Instr. inkomstenbelasting 130
„ 21. Ambtshalve vermindering 131
„ 22. Invordering 131
„ 23. Boeking en verantwoording ontvangsten. Berekening interest 131
„ 24. Toepasselijkverklaring Hoofdstuk X Instr. inkomstenbelasting 131
„ 25. Behandeling verzoeken om terugbetaling ... 132
„ 26. Uitvoering art. 94 132
„ 27. Behandeling verzoeken art 95 132
„ 28. Vermeerderingen art. 97 132
„ 29. Titel der instructie 133



INLEIDING.
17
oorlogstoestand (met uitzondering van de inkomsten uit onroerend goed en kapitaal, en van loonen, traktementen en pensioenen). In Duitschland gaat men eveneens in deze richting voor de heffing van een oorlogswinstbelasting. Alleen in Engeland — het land van de heffing bij de bron — wordt ook de „excess profits duty" in zooverre bij de bron geheven, dat zij betaald wordt van alle bijzondere winsten der industrieele en handels-bedrijven of -beroepen (commissionnairs en agenten daaronder begrepen.)
§ 3. Het ontwerp gaat uit van het beginsel, dat de belasting moet worden geheven wegens vermeerdering van het inkomen of de winst, onmiddellijk of middellijk gevolg van de conjunctuur, door den oorlog in het leven geroepen. Een zoodanig verband is uit den aard der zaak alleen mogelijk bij vermeerdering van inkomen of winst sinds 1 Augustus 1914. Toch is het raadzaam den eersten termijn van tieffing niet met den eersten Augustus 1914 te doen aanvangen. Dan zou de fiscus den meesten belastingplichtigen den eisch stellen, voor een tijdstip in het verleden een tusschentijdsche balans te maken. Aan dien eisch kan men moeilijk voldoen. Als eerste termijn van heffing is daarom genomen het kalenderjaar 1914 of het boekjaar, waartoe de eerste Augustus 1914 behoorde. De vermeerdering van inkomen of winst over dat jaar, welke als onmiddellijk of middellijk gevolg van den oorlogstoestand is te beschouwen, is aan de belasting onderworpen. Alle vermeerdering van inkomen of winst, waarvan men kan aantoonen, dat zij vóór. den eersten Augustus is verkregen, blijft dus van de belasting verschoond.
Hoelang de belasting zal moeten worden geheven, is thans nog niet uit te maken. In het ontwerp is dan ook bepaald, dat binnen een jaar nadat de oorlogstoestand is geëindigd, een voorstel van wet wordt ingediend om deze heffing te doen vervallen (zie artikel 100).
Aan het ontwerp is ten grondslag gelegd het beginsel, dat de belasting geheven wordt wegens het bedrag der vermeerdering in het algemeen, verminderd met het bedrag van die vermeerdering, welke tot den oorlogstoestand in geenerlei betrekking, staat, d.w.z. ook zonder den oorlogstoestand ware verkregen. Welk bedrag van de vermeerdering voor aftrek in aanmerking komt, zal door den belanghebbende zelf moeten aangetoond worden of op andere wijze moeten blijken. Naar het voorbeeld der Scandinavische Rijken wordt ter vaststelling van de vermeerdering welke niet voor.de heffing in aanmerking komt, de bewijslast op den belanghebbende zelf gelegd. Rustte hij op den fiscus, dan zou daardoor te groote kans op ontduiking worden geboden.
Een andere vraag is of de belasting moet worden geheven wegens iedere vermeerdering van inkomen of winst, welke van den oorlogstoestand een gevolg is. In het ontwerp is een uitzondering gemaakt voor de traktementen, salarissen en arbeidsloonen in dienst van een publiekrechtelijk lichaam of ingevolge een arbeidsovereenkomst genoten. Voorzoover toch vermeerdering van inkomen enkel een gevolg is van verrichten arbeid, kan zij aan deze belasting niet onderworpen zijn,



Wet van 22 Juni 1916 (Staatsblad no. 288, V. 687).
(1-2).
1. Luidens art. 101 kan de wet worden aangehaald onder den titel „Wet op de Oorlogswinstbelasting 1916".
2. De instructie tot uitvoering der wet is opgenomen als Bijl. I.
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Allen die deze zullen zien, of hooren lezen, salut! doen te weten:
Alzoo Wij in overweging genomen hebben, dat het gewenscht is eene oorlogswinstbelasting te heffen;
Zoo is het, dat Wij, den Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze:
HOOFDSTUK I.
Beginsel der belasting. Belastingplichtigen. Grondslag en bedrag der belasting.
Artikel 1.
Onder den naam van oorlogswinstbelasting wordt eene belasting geheven wegens de vermeerdering van inkomen of



26
Art. 1.
winst als onmiddellijk of middellijk gevolg van den oorlogstoestand (1—7).
Iedere vermeerdering van inkomen of winst wordt geacht een gevolg van den oorlogstoestand te zijn, indien en voor zoover het tegendeel niet aannemelijk is gemaakt (8—11).
1. Het stetset van het ontwerp werd reeds uitvoerig besproken in de §§ 2 en 3 dezer Memorie (a). Af. v. T. ad art. 1.
(a) De aangehaalde §§ zijn te vinden in de Inleiding.
2. Hoewel de oorlogswinstbelasting in de wet niet met den naam „directe belasting" is betiteld, gelden voor de invordering, behoudens eenige afwijkingen, de regels der wet op de invordering van 's Rijks directe belastingen van 22 Mei 1845, Stbl. n°. 22 (V. 140). Zie artt. 74, 75 en 99; vooral uit laatstgemeld art. blijkt duidelijk, dat de belasting als een directe is aan te merken.
3. Volgens art. 5 wordt de belasting geheven per kalender- of per boekjaar.
4. Met betrekking tot den duur der heffing wordt verwezen naar art. 100.
5. Inkomen slaat terug op de physieke personen van art'. 2, winst op de lichamen van art. 3.
6. Uit art. 26 volgt, dat de heffing eerst aanvangt bij een belastbare vermeerdering van minstens ƒ 1100.
Vrijgesteld zijn de vermeerderingen, bedoeld in artt. 21—24, terwijl art. 9 voor de daargenoemde vermeerdering een beperkte belastbaarheid aanduidt.
7. In art. 1 vindt men vermeld, wat belast is (het belastingobject), terwijl de artt. 2 en 3 aanwijzen, wie belast zijn (het belasting-subject).
8. Over den bewijslast, die door dit artikel den belastingplichtige .wordt opgelegd, is in § 3 gehandeld (a). Natuurlijk zal het niet' altijd gemakkelijk zijn uit te maken, of eenige vermeerdering al of niet een rechtstreeksch of middellijk gevolg is van den oorlogstoestand. De belastingplichtige heeft echter beroep op den raad van beroep en kan beroep in cassatie instellen bij den Hoogen Raad, zoodat hij tegen iedere willekeur van de zijde der administratie is gevrijwaard. Af. v. T. ad art. 1.
(a) Zie de Inleiding.



Art. !,
27
9. Beroep in cassatie bij den Hoogen Raad kan slechts betreffen de gevallen van schending of verkeerde toepassing der wet, waaronder volgens M. v. T. — verg. de vorige aant. — is te rangschikken de vermeende onjuiste beantwoording der vraag, of eenige vermeerdering een rechtstreeksch of middellijk gevolg is van den oorlogstoeStand.
Zie art. 18 der wet van 19 Dec. 1914, Stbl. n°. 564 (V. 475).
10. Enkele leden waren niet met den steller van de Memorie van Toelichting overtuigd, dat de belastingplichtige bij de procedure van het wetsontwerp „tegen iedere willekeur van de zijde der administratie is gevrijwaard". Zij zouden den in lid 2 op den belastingplichtige gelegden bewijslast willen zien overgebracht op de administratie; deze zoude moeten aannemelijk maken, dat de vermeerdering van inkomen of winst een gevolg is van den oorlogstoestand. Vele andere leden deelden deze zienswijze niet. Zij achtten bij zoodanige wijziging van art. 1 eene goede uitvoering van de wet onmogelijk. Den belastingplichtige worden de vereischte waarborgen gegeven, dat niet onder de belasting zal worden gebracht, hetgeen niet tot oorlogswinst kan worden gerekend; bewijs in juridischen zin wordt van hem niet verwacht; hij behoeft slechts aannemelijk te maken, dat de hoogere inkomsten geen gevolg zijn van den oorlogstoestand. Naar billijkheid zal worden geoordeeld. De gebezigde uitdrukking is ruim en laat meer vrijheid van beslissing dan wanneer voor „aannemelijk is gemaakt" ware geschreven „blijkt". Men vroeg of de Regeering met deze opvatting van lid 2 instemt.
Sommigen zouden de voorkeur geven aan deze redactie: „Iedere
vermeerdering 'wordt niet geacht .... indien .... het
tegendeel aannemelijk is gemaakt.'-'
De vraag werd gesteld of het niet mogelijk zoude zijn door eene bepaling in de wet vast te leggen, dat een accres, hetwelk blijkens de aan 1913 voorafgaande jaren volkomen normaal was, in geen geval-door de belasting wordt getroffen. V. V. ad art. 1.
Aan het betoog van vele leden ten gunste der verdeeling van den bewijslast, die in het artikel is neergelegd, heeft de ondergeteekende niets toe te voegen.
De uitdrukking „aannemelijk maken" brengt, voor zooveel nog noodig, .tot uiting, dat in belastingzaken (behoudens eene enkele uitzondering) eene volkomen vrije bewijstheorie wordt gehuldigd. Juist met het oog op deze vrijheid is wijziging der redactie van het tweede lid in den door sommigen aangegeven zin niet noodig.
De ondergeteekende acht het minder wenschelijk in het ontwerp eene bepaling op te nemen nopens het buiten aanmerking laten van een normaal accres, omdat een accres zoowel tot een normaal als tot een abnormaal bedrag zijn oorzaak kan vinden zoowel in oorlogs- als in andere omstandigheden. Is het normale of abnor-



28
Artt. 1—2.
male accres geen resultaat van den oorlogstoestand, dan brengt het tweede lid van art. 1 uitkomst (a). Af. v. A. ad art. 1.
(a). Tot nadere toelichting van deze passage werd door den Minister in de Tweede Kamer gezegd : „Hierbij is aan dit geval gedacht: het kan zijn, dat de winst normaal is gestegen, ofschoon er eigenlijk reden was, dat de winst daalde. Wanneer b.v. iemand een filiaal, dat hij had, aan een ander heeft overgedaan, zou eigenlijk zijn winst moeten dalen; blijft zij nu in verband met den oorlog normaal stijgen, dan is dit wel een normaal accres, maar toch feitelijk oorlogswinst. Dit alleen ter verklaring van dit minder duidelijke stukje uit de Memorie van Antwoord."
U. Voor de berekening der belastbare vermeerdering wordt verwezen naar art. 10, met aantt.
Artikel 2.
Belastingplichtig wegens vermeerdering van' inkomen zijn (1-2):
1°. zij die binnen het Rijk wonen (3);
2°. zij die niet binnen het Rijk wonen, doch (4—5):
a. het genot hebben van een binnen het Rijk gelegen onroerend goed of van een op zoodanig goed gevestigd recht (6);
b. persoonlijk of door een vertegenwoordiger, een bedrijf of beroep (ambt, waardigheid, bediening en betrekking daaronder begrepen) binnen het Rijk uitoefenen (7—10);
c. anders dan als aandeelhouder deelgerechtigd zijn in de opbrengst van een bedrijf of beroep, dat binnen het Rijk wordt uitgeoefend (11).
1. De subjectieve belastingplicht stemt ongeveer overeen met dien bij de inkomstenbelasting. Hiei» zijn echter, zooals reeds in § 4 (a) werd gezegd,.de reederijen uitdrukkelijk belastingplichtig verklaard. Verder zijn onder de niet binnen het Rijk wonende of gevestigde belastingplichtigen niet opgenomen zij, die een uit 's Rijks schatkist bezoldigd ambt bekleeden of zoodanig ambt bekleed hebbende, te dezer zake recht hebben op periodieke uitkeeringen uit 's Rijks schatkist. Bij hen toch kan van oorlogswinst uit dien hoofde moeilijk sprake zijn. Wel zijn belastingplichtig verklaard de niet binnen het Rijk wonende of gevestigde personen, die het genot hebben van een binnen het Rijk gelegen onroerend goed of van een op zoodanig goed gevestigd recht. Het komt nl.



Art. 2.
29
voor, dat-, afgezien van de normale stijging der pachten, afloopende pachtcontracten met het oog op de hooge prijzen der landbouwproducten, niet worden vernieuwd dan met vaststelling van belangrijk hoogere pacht. Een deel van de oorlogswinst kan op die wijze terechtkomen in de beurs van den landeigenaar, ook als hij niet in het Rijk woont of gevestigd is. Af. v. 7\ ad artt. 2—4.
(a). Zie de Inleiding.
2. Art. 2 betreft de physieke personen, terwijl de overige belastingplichtigen in art. 3 zijn vermeld.
3. Voor echtgenooten wordt de man aangeslagen, behoudens de toepassing van art. 25.
Ook minderjarigen kunnen belastingplichtig zijn, voorzoover zij vermeerdering van inkomen hebben, waarvan niet anderen het vruchtgenot bezitten.
Overigens zijn de leden van een gezin persoonlijk belasting plichtig.
4. Het kwam niet billijk voor om hen die in een ander land gevestigd zijn en daar wellicht over de inkomsten hunner goederen, in Nederland gelegen, door eene buitengewone belasting worden getroffen, ook ten volle in deze belasting te betrekken. V. V. ad art. 2.
Dat inderdaad sommigen door een dubbele oorlogswinstbelasting zullen worden getroffen, wordt erkend. Het schijnt echter den ondergeteekende vrijwel ondoenlijk eene in alle opzichten bevredigende regeling te treffen. Men vergete overigens niet, dat de buitenlander, in het buitenland oorlogswinstbelasting betalende, van het belastbaar bedrag allicht de hier te lande geheven oorlogswinstbelasting, als zijnde een zakelijke last, in mindering zal mogen brengen. Af. v. A. ad art. 2.
5. Er wordt geen onderscheid gemaakt tusschen Nederlanders en vreemdelingen.
6. De belastingplicht is niet beperkt tot de eigenaars, doch omvat ook elk genot uit anderen hoofde dan eigendom.
Voor een recht, als hier bedoeld, denke men aan de mogelijkheid van buitenlandsche grondrente-heffers.
7. Een termijn is niet genoemd, zoodat belastingplicht bestaat, al duurt de uitoefening korter dan drie maanden.
8. Voor het uitoefenen van een beroep hier te lande is het niet noodig, dat de buitenlander hier alle beroepshandelingen, althans de meeste en voornaamste daarvan, verricht; een bepaalde rubriek van beroepsdaden is voldoende. Zie arr. H. R. 29 Juni 1906 (B. 207).



30
Artt. 2—3.
9. Het bestaan eener vaste inrichting of van een kantoor hier te lande is voor den belastingplicht geen vereischte.
De vreemdeling, die hier te lande tijdelijk woont en in het buitenland geen tehuis heeft, is onder art. 2, 1°, te rangschikken.
10. Als vertegenwoordiger kan zoowel een physiek persoon als een naamlooze vennootschap of ander lichaam optreden.
De belastbaarheid van den buitenlander doet niet te kort aan die van den vertegenwoordiger, die zelf onder art. 2 of art. 3 kan vallen.
U. Hieronder vallen de buitenlandsche vennooten in Nederlandsche vennootschappen, daaronder niet begrepen buitenlandsche aandeelhouders, de buitenlandsche vennooten in Nederlandsche maatschappijen, betrekking hebbende tot de uitoefening van eenig beroep of bedrijf, en de personen, die, zonder vennoot of aandeelhouder te zijn, aanspraak hebben op een deel van het meerder inkomen.
In het laatste geval kan b.v. verkeeren de weduwe van iemand, die als vennoot in de zaak betrokken is geweest.
Artikel 3.
Belastingplichtig wegens vermeerdering van winst zijn:
1°. de binnen het Rijk gevestigde naamlooze vennootschappen, commanditaire vennootschappen op aandeelen, coöperatieve en andere vereenigingen en onderlinge verzekeringmaatschappijen (1—5);
2°. de binnen het Rijk gevestigde reederijen (5—6);
3°. de binnen het Rijk gevestigde stichtingen, die een bedrijf of beroep uitoefenen (7—8);
4°. de niet binnen het Rijk gevestigde lichamen, die verkeeren in een der gevallen, in artikel 2 onder de letters a, b en c vermeld (9).
Onder reederijen worden begrepen alle niet onder 1° vallende vereenigingen van personen, die een of meer schepen tot gemeene baat gebruiken (10).
1. Is, zoo vroeg men, bij de samenstelling van het wetsontwerp ook gedacht aan vennootschappen, die in den loop van den oorlog zijn geliquideerd ? Zoo zijn, naar men meende, margarinebedrijven opgeheven, die groote winsten hebben gemaakt. V. V. ad art. 3.



Art. 3.
31
Het ontwerp is uitgegaan van de leer van den Hoogen Raad, neergelegd in zijn arrest van 24 Februari 1905 (W. v. h. R. n°. 8185), dat eene naamlooze vennootschap, die nog niet aan al hare verplichtingen heeft voldaan (wat in casu ten aanzien van den fiscus het geval is) nog voortdurend bestaat. Men vergelijke de artt. 29 en 76, tweede lid. Al. v. A. ad art. 3,
2. Is het commanditaire kapitaal verdeeld in aandeelen op naam* of aan toonder, dan is er sprake van een commanditaire vennootschap op aandeelen. Naast de aandeelhouders, die evenals in een naamlooze slechts aansprakelijk zijn voor het bedrag hunner aandeelen, staan de hoofdelijk voor het geheel verantwoordelijke vennooten, gelijkstaande met vennooten onder een firma.
Verg. art. 14, al. 2.
3. Voor de vereenigingen is de vereischte van rechtspersoonlijkheid niet opgenomen. Theoretisch is er geen reden om de vereenigingen zonder rechtspersoonlijkheid, wier bestaan art. 1690 B. W. erkent, van de heffing uit te sluiten, hoewel zij hieronder practisch niet licht zullen komen te vallen.
4. De wederkeerige verzekerings- of waarborg-maatschappijen worden door hare overeenkomsten en reglementen geregeerd, en bij onvolledigheid naar de beginselen van het recht (art. 286 W. v. K.).
De werkzaamheid dezer maatschappijen is in het bijzonder op hare leden gericht, in tegenstelling met de gewone verzekeringsmaatschappijen, die hare verzekerden onder het publiek in het algemeen vinden.
5. De bedragen, waarvoor heffing bij de bron is geschied, blijven voor de personen, die in de winstvermeerdering hebben gedeeld, buiten aanmerking. Zie art. 24.
6. Reederijen zijn lichamen, die ontstaan indien twee of meer personen een schip, onder hen gemeen zijnde, tot gemeene baat gebruiken (art. 320 W. v. K.).
Maatschappijen, geen reederijen in wettelijken zin uitmakende, die het reedersbedrijf uitoefenen, kunnen echter onder art. 3, 1°,' vallen. Is dit niet het geval, dan worden zij volgens art. 3, laatste lid, voor de heffing als reederij aangemerkt.
7. Bij stichtingen heeft men te denken aan een afgezonderd vermogen, bestemd voor een geoorloofd doel, onder beheer van een bestuur of bestuurder.
Als voorbeeld noemen wij een klooster-orde, die een bierbrouwerij exploiteert.



32
Artt. 3—4.
8. Naar aanleiding van een vraag, of kerkvoogdijen wegens hoogere pachtprijzen in de belasting kunnen vallen, werd door den Minister in de Tweede Kamer opgemerkt, dat, aangezien de wet spreekt van stichtingen, ook de kerkvoogdijen c. q. zullen moeten betalen.
Of kerkvoogdijen stichtingen zijn, zal zoo noodig de raad van beroep of de Hooge Raad in cassatie moeten uitmaken.
9. Door de algemeene benaming „lichamen" vallen hieronder ook de maatschappijen, in het buitenland bestaande onder een rechtsvorm, die hier te lande niet of niet geheel gelijk bekend is, zooals limited liability company, Gesellschaft mit beschrankter Haftung, enz.
10. Voor de toelichting van deze bepaling zie men § 4, al. 4, der M. v. T., opgenomen in de Inleiding.
Artikel 4.
Of iemand binnen het Rijk woont en of eene vennootschap, vereeniging, maatschappij, reederij of stichting binnen het Rijk is gevestigd, wordt naar de omstandigheden beoordeeld (1—4).
Artikel 3 der Wet op de Inkomstenbelasting 1914 is van toepassing (5).
1. Het feitelijk wonen geeft den doorslag, niet het domicilie in den zin van artt. 74 e.v. B. W.
2. De gegeven bepaling komt overeen met art. 1, laatste lid, W. I.
3. Over elk jaar van heffing is de vraag van het wonen of gevestigd zijn te beantwoorden.
Het is echter voor de heffing niet noodig, dat men bij den aanvang van het jaar hier te lande woont (resp. is gevestigd), noch dat het wonen of gevestigd zijn een geheel jaar voortduurt.
Verg. artt. 5 en 6.
4. Blijkens dit artikel zal „naar de omstandigheden" worden beoordeeld of iemand binnen het Rijk woont. Hoe zal ten aanzien van de vluchtelingen worden gehandeld? Sommige leden zouden het onbillijk achten, dat vreemdelingen, hier te lande oorlogswinsten makende, niet zouden deelen in de daaraan voor Nederlanders verbonden lasten, en dit te meer waar deze belasting over verschillende jaren zal loopen. Enkele andere leden meenden, dat de toestand der uit hun vaderland verdreven en van eigen woning



Artt. 4—5.
33
verstoken vreemdelingen verzwaring van hunne financieete omstandigheden niet zoude toelaten. Intusschen werd opgemerkt, dat bij de uitvoering der wet zal blijken in hoeverre voor toepassing van de belasting op deze personen aanleiding is, V. V. ad art. 4.
Evenals ten aanzien van de inkomstenbelasting en de vermogensbelasting is aangenomen, zullen tijdelijk hier te lande vertoevende vluchtelingen, met betrekking tot de oorlogswinstbelasting geacht moeten worden niet hier te lande te wonen. Zij zullen eventueel moeten worden aangeslagen, indien zij verkeeren in een der gevallen, genoemd in art. 2, 2°., dus bijv. wanneer zij door het uitoefenen van een bedrijf hier te lande oorlogswinst maken. Af. i>. A. ad art. 4.
5. Het aangehaalde art. luidt:
„De volgende verrichtingen van niet binnen het Rijk wonende of gevestigde personen en lichamen worden, ook voor zoover zij op Nederlandsch grondgebied plaats vinden, niet aangemerkt als uitoefening van een bedrijf of beroep binnen het Rijk:
a. het vervoer te water van personen en goederen, tusschen het buitenland en de koloniën en bezittingen van het Rijk in andere werelddeelen eenerzijds en plaatsen in Nederland anderzijds;
b. de werkzaamheid van personeel op de vervoermiddelen, die het verkeer met het buitenland en de koloniën en bezittingen van het Rijk in andere werelddeelen onderhouden."
Artikel 5.
De belasting wordt geheven over elk jaar, dat eindigt met of na den dag, genoemd in artikel 102 (1—2). Onder jaar wordt verstaan (3):
a. voor de natuurlijke personen het kalenderjaar (4);
b. voor de overige belastingplichtigen het boekjaar of, bij gebreke van dien, het kalenderjaar.
L De in art. 102 genoemde dag is 1 Augustus 1914.
2. Opgemerkt werd, dat het duidelijkheidshalve aanbeveling verdient voor „den dag, genoemd in art. 102" te lezen : „1 Aug. 1914".
De vraag rees in hoeverre het de bedoeling kan zijn de belasting te heffen over het jaar dat met dien eersten Augustus eindigt. Immers de belasting behoort niet het tijdperk vóór den oorlog te betreffen.
Enkele leden gaven de volgende redactie in overweging: „De belasting wegens vermeerdering van inkomen wordt geheven over elk kalenderjaar, dat eindigt na 1 Augustus 1914. De belasting
3



34
Artt. 5—6.
wegens vermeerdering van winst wordt geheven over elk boekjaar, dat eindigt met of na 1 Augustus 1914 of bij gebreke van dien elk kalenderjaar." Anderen zagen in deze redac.tie geen verbetering. V. V. ad art. 5.
De redactie van' art. 5, eerste lid, is gekozen, opdat men door het raadplegen van art. 102 aanstonds tot het inzicht zou komen van de terugwerkende 'kracht der regeling. j*v*"!y
In het jaar dat met 1 Augustus 1914 eindigt valt ook nog die 1 Augustus, op welken dag de mogelijkheid van het maken van oorlogswinst bestaan heeft. Die mogelijkheid is niet groot, maar bestaat toch wel, bijv. voor handelaren in levensmiddelen, die op dien dag hunne winkels bestormd zagen.
De door enkele leden in overweging gegeven redactie komt vrijwel op hetzelfde neer als die van het ontwerp. De ondergeteekende vindt daarom geen aanleiding haar over te nemen. Af. v. A. ad art. 5.
3. De belasting zal volgens dit artikel voor het eerst worden geheven over het jaar 1914 of het boekjaar waartoe de eerste Augustus 1914 behoorde. Af. v. T. ad art. 5.
4. Voor de herleiding van boekjaren tot kalenderjaren voor natuurlijke personen, zie art. 13.
Artikel 6.
Natuurlijke personen, naamlooze vennootschappen en andere vereenigingen van personen en stichtingen, die ophouden volgens artikel 2 of 3 belastingplichtig te zijn, blijven niettemin aan de belasting over het loopende jaar onderworpen (1—3).
Bij overlijden van een natuurlijk persoon, bij ontbinding eener naamlooze vennootschap of andere vereeniging van personen en bij tenietgaan eener stichting, wordt het verstreken gedeelte van het loopende jaar met een vol jaar gelijkgesteld (4-6).
' 1. Het éérste lid van dit artikel voorziet in het geval, dat een belastingplichtige het land verlaat eer een jaar, waarover de belasting ingevolge art. 5 zal worden geheven, ten einde is. Hij blijft dan belastingplichtig en moet aan alle verplichtingen ingevolge deze wet ten volle voldoen. Af. v. T. ad art. 6.
2. Ontheffing wegens overlijden, vertrek naar het buitenland of staking van een beroep of bedrijf, komt voor deze belasting niet te pas.



Art. 6.
35
3. Het schijnt ter vermijding van misverstand aanbeveling te verdienen voor „die ophouden" te lezen: „die na 1 Augustus 1914 ophielden". V. V. ad art. 6.
De wet wordt geacht 1 Augustus 1914 in werking te zijn getreden. In het licht van dat feit kan art. 6 het blijkens het Voorloopig Verslag gevreesde misverstand niet baren. Werd eene verandering, als verlangd wordt, aangebracht, dan zou men zich niet alleen tot art. 6 kunnen beperken, ook zou dan bijv. in art. 2 moeten worden gelezen: zij die op of na 1 Augustus 1914 binnen het Rijk wonen of gewoond hebben. Af. v. A. ad art. 6.
4. Door het tweede lid wordt voorkomen, dat bij overlijden van een belastingplichtige of bij ontbinding eener naamlooze vennootschap enz. in den loop van een jaar, waarover de belasting ingevolge art. 5 zal worden geheven, met gedeelten van een jaar moet worden gerekend. Ontbrak deze bepaling, dan zou moeten vastgesteld worden, welke vermeerdering van' inkomen of winst door dien overledene of die ontbonden vennootschap ware verkregen in het verstreken gedeelte van dat jaar. Daarvoor zou echter bekend moeten zijn het inkomen of de winst over hetzelfde gedeelte van het jaar 1913 of van het boekjaar, waartoe de eerste Augustus 1913 behoorde, dus iets wat meestal onbekend en onberekenbaar is. Daarom is bepaald, dat het verstreken gedeelte met een vol jaar wordt gelijkgesteld. Het inkomen of de winst over dat gedeelte kan dan vergeleken worden met het inkomen of de winst over het jaar 1913 of het boekjaar, waartoe de eerste Augustus 1913 behoorde. Tevens behoeft met den aanslag wegens vermeerdering van inkomen of winst niet tot het einde des jaars te worden gewacht (a). Af. V. T. ad art. 6.
(a). Met het oog op de gewijzigde redactie van art. 7 zal, waar van 1913 sprake is, moeten worden gelezen „1913 of 1911/13".
5. Bij de berekening der belasting is in de gevallen van het tweede lid de belastbare vermeerdering niet te verminderen met ƒ1000 of ƒ2000, doch met ƒ80 of ƒ 165 voor iedere maand of gedeelte daarvan, die in het loopende jaar bij het overlijden, de ontbinding of het tenietgaan is verstreken. Zie art. 26, al. 4.
6. Herleiding van winst tot hetgeen een vol jaar zou hebben opgeleverd naar den maatslag van de maanden, waarover de vermeerdering loopt, is door deze bepaling uitgesloten. Voor het geheele jaar geldt dus als vermeerdering die, welke over het gedeelte des jaars is verkregen.



36
Art. 7.
Artikel 7. -z£it
Als vermeerdering van inkomen of winst wordt, behoudens het bepaalde bij het tweede lid, beschouwd het bedrag, waarmede het zuivere inkomen of de zuivere winst over eenig jaar bedoeld bij artikel 5, te boven gaat, het gemiddelde per jaar over de jaren, waartoe de eerste Augustus 1911, 1912 en 1913 behoorden (1—3).
Voor de belastingplichtigen, die geene boekhouding bezitten, noch in hun bezit gehad hebben, waaruit het inkomen of de winst over elk der aan het slot van het eerste lid genoemde jaren kan opgemaakt worden, wordt als vermeerdering van inkomen of winst beschouwd het bedrag, waarmede het zuivere inkomen of de zuivere winst over eenig jaar bedoeld bij artikel 5, te boven gaat, het zuivere inkomen of de zuivere winst over het jaar, waartoe de eerste Augustus 1913 behoorde (3- 5).
1. De wijze waarop de vermeerdering van het inkomen of de winst wordt berekend, werd reeds besproken in § 4 (a). Af. v. T. ad art. 7.
(a) Zie de Inleiding.
2. In de gevallen, waarin geen boeken aanwezig zijn schijnt; het ondoenlijk om onderzoekingen en becijferingen als noodig zijn om tot een vergelijkingscijfer van het inkomen vóór den oorlog te komen op drie aan den oorlog voorafgaande jaren toe te passen. Iets anders is het echter, wanneer er boeken of bescheiden aanwezig zijn, waaruit gemakkelijk het inkomen of de winst over de jaren 1911, 1912 en 1913 kan worden geconstateerd. De ondergeteekende meent daarom te moeten ingaan op het denkbeeld in het: Voorloopig Verslag geopperd om in dat geval de winst of het inkomen over de oorlogsjaren te vergelijken met het gemiddelde van de genoemde drie jaren. Intusschen ontstaat er voor hen voor wie 1913 gunstiger was dan het gemiddelde van de jaren 1911—1913dan een prikkel om de aanwezigheid van boeken en bescheiden als bovenbedoeld, te verzwijgen, ja zelfs die te vernietigen. Daarom kan de wet er zich niet toe bepalen om aan hen die zulks wenschen toe te staan boeken en bescheiden over de genoemde jaren over te leggen, doch moet als regel worden aangenomen berekening van winst of inkomen vóór den oorlog over drie jaren, terwijl, slechts indien er geen boeken enz. zijn of geweest zijn het jaar1913 alleen als vergelijkingsjaar wordt aanvaard.



Artt. 7—8.
37
In de gevallen, waarin alleen het jaar 1913 als vergelijkingsjaar moet worden genomen, zal de belastingplichtige kunnen aantoonen, dat dat jaar voor hem bijzonder onvoordeelig was, zoodat niet al hetgeen hij meer heeft verdiend dan in dat jaar, als oorlogswinst kali 'worden beschouwd. Af. v. A. § 4.
3. De vergelijking omvat alle bronnen van inkomen of winst, dus zoowel de voor de oorlogswinstbelasting belaste als andere. Verlies op de onbelaste bronnen kan derhalve de belastbare vermeerdering compenseeren.
Een handelaar in koffie, die in 1911/13 b.v. gemiddeld f 10.000 zuiver inkomen besomde en in 1915 met zijn koffiehandel ƒ7000 en met anderen handel een oorlogswinst van ƒ20.000, zal slechts belastbaar zijn naar ƒ17.000. Maakt hij met zijn koffiehandel daarentegen in 1915 ƒ12.000 buiten verband met den oorlogstoestand en een oorlogswinst van .ƒ20.000, dan is het belastbaar bedrag niet hooger dan f 20.000.
4. Maar in art. 7 is het er om te doen, dat de menschen hebben gehouden een regelmatige, achter elkaar doorloopende lijst van inkomsten en uitgaven. Nu wil ik den heer Patijn wel zeggen, dat het ook mijn bedoeling is, dat dit de meest eenvoudige kasboekhouding kan zijn.
Het behoeft niet te zijn dubbele boekhouding, zelfs niet kameralistische of andere soorten van boekhoudingen waarover de geleerden spreken. Wanneer men slechts een eenvoudig kasboek heeft, dat regelmatig wordt bijgehouden, dan is dat reeds voldoende.
(De Minister in de Tweede Kamer).
5. Ten aanzien van accressen werd in de Tweede Kamer door den Minister medegedeeld, dat hij het eens was met de opvatting van den afgevaardigde Patijn, dat ten aanzien van normale accressen slechts moet openstaan het leveren van het bewijs dat hel accres niet is meerwinst, maar oorlogswinst.
Hiermede is, naar onze meening, bedoeld uit te drukken, dat de meerwinst slechts is belast, voor zoover zij tevens oorlogswinst in den zin van art. 1, al. 1, is.
^fri\ Artikel 8.
Indien voor eene binnen het Rijk gevestigde naamlooze vennootschap of andere vereeniging van personen het eerste boekjaar van twaalf maanden na den eersten Augustus 1913 is begonnen, wordt als vermeerdering van winst beschouwd het bedrag, waarmede de zuivere winst over eenig boekjaar te



38
Art. 8.
boven gaat een interest van het gestorte aandeelenkapitaal, berekend naar vijf ten honderd 's jaars (1—2).
Heeft zoodanige vereeniging geen aandeelenkapitaal, dan wordt, indien het eerste boekjaar van twaalf maanden na den eersten Augustus 1913 is begonnen, de zuivere winst over eenig boekjaar als vermeerdering van winst beschouwd; heeft de vereeniging geen boekjaar, dan wordt, indien zij in of na 1913 is opgericht, de zuivere winst over eenig kalenderjaar als vermeerdering van winst beschouwd (2).
Eveneens wordt voor alle andere vereenigingen van personen, wier eerste boekjaar van twaalf maanden na den eersten Augustus 1913 is begonnen of die in of na 1913 zijn opgericht, en voor stichtingen welke m een der genoemde gevallen verkeeren, alsmede voor natuurlijke personen, voor wie de in artikel 7 bedoelde vergelijking niet kan plaats hebben, de zuivere winst of het zuivere inkomen over eenig jaar als vermeerdering van winst of inkomen beschouwd (2).
1. Men vroeg of de bijzondere bepaling van het eerste lid ook van toepassing zal zijn op naamlooze vennootschappen, waarin een bestaand bedrijf na 1 Augustus 1913 overging. Ook werd hierbij gedacht aan vennootschappen, die het bedrijf van geliquideerde vennootschappen voortzetten. Van een nieuw bedrijf is hier geen sprake en een nader voorschrift schijnt billijk om ten aanzien van dergelijke vennootschappen tot eene berekening der winstvermeerdering te komen.
Voorts rees de vraag, waarom in lid 1 het percentage op 5 werd gesteld. De wettelijke interesten in koopmanszaken bedragen 6 pCt. Voor ondernemerswinst wordt dit bedrag evenzoo als minimum aangenomen. Het schijnt juist in dit artikel, en eveneens in de artikelen 9, 15 en 23 het percentage van 5 door 6 te vervangen. V. V. ad art. 8.
De bepaling van het eerste lid zal op naamlooze vennootschap-pen, waarin een bestaand bedrijf na 1 Augustus 1913 overging, of die een geliquideerd bedrijf voortzetten, mede van toepassing zijn. Dergelijke overgangen van bedrijf zijn menigmaal van te ingewikkelden aard, dan dat het mogelijk zou zijn ten dezen eene afzonderlijke regeling te treffen.
De ondergeteekende vindt in het feit, dat de wettelijke interessen in koopmanszaken 6 percent bedragen, geen aanleiding dit percentage hier over te nemen. Vijf percent kan voor een aandeelhouder als behoorlijke rente worden beschouwd, ook blijkens de practijk van vele naamlooze vennootschappen. Die vennootschappen plegen



Art. 10.
extra-reserves. Voor zoover er extra afschrijvingen noodig waren en ze niet in dien vorm hebben plaats gehad, mogen ze natuurlijk alsnog uit de reserves genomen worden. Dat spreekt van zelf en is een quaestie van uitvoering. -'^'sj'Sfe
5. De heer Nierstrasz heeft gezegd, dat een extra afschrijving noodig was, als een fabriek tijdelijk machinerieën heeft aangekocht om een bijzondere soort artikelen te maken, die alleen nu in Nederland kunnen vervaardigd worden. Ik merk op, dat ook hiervoor geldt wat ik van een ander punt gezegd heb. Het is billijk aan de eigenlijke oorlogsindustriën groote afschrijvingen toe te staan. Voor een speciaal bedrijf, dat in gewone tijden hier niet bloeien kan, is er alle reden om extra afschrijvingen te doen, omdat het groote kans heeft na den oorlog niet meer te kunnen bestaan.
Welnu, dat is ook met bestaande fabrieken het geval, bijv. als een fabriek die vroeger rijwielen maakte, nu ook zaken vervaardigt, die in Nederland gevraagd zijn, bijv. patronen of iets van dien aard. (De Minister in de Tweede Kamer).
6. Reeds is in het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer twijfel geopperd of met de belangen van bedrijven voldoende rekening wordt gehouden en de vraag gesteld hoever men met reserves mag gaan en ook met afschrijvingen, beide volgens „goed koopmansgebruik". Ook bij de openbare behandeling in de Tweede Kamer is gebleken, dat men het over de beteekenis van deze begrippen niet geheel eens was. Ongetwijfeld kunnen daardoor ernstige belangen geschaad worden. Gaarne zouden de leden, hier aan het woord, van den Minister vernemen of de begrippen reserves en afschrijvingen volgens goed koopmansgebruik gelijkelijk gelden voor alle ondernemingen en bedrijven of dat een verschillende maatstaf zal worden aangelegd.
Wanneer b.v. geen ruime afschrijving op machinerieën wordt toegestaan, zal het gevolg zijn, dat verschillende bedrijven zich niet alleen niet zullen kunnen ontwikkelen, maar niet in staat zullen blijken het hoofd boven water te houden. Met voldoening had men dan ook kennis genomen van de verklaring van den Minister (Handelingen blz. 1891), dat hij er alles voor voelde om voor tijdens den oorlog aangeschafte machines, waarvan onzekerheid bestaat of men ze later nog met winst zal kunnen gebruiken, een extra afschrijving toe te laten. Men betreurde echter dat deze zaak niet in het wetsontwerp geregeld is. V. V. le K.
Over de uitlegging van den term „goed koopmansgebruik" is in speciale gevallen zeker verschil van meening bestaanbaar. Dit doet zich echter bij de uitvoering van belastingwetten op menig gebied voor en de ondergeteekende gaf reeds te kennen, dat het in de bedoeling ligt om bij de uitvoering van deze belasting een ruim standpunt in te nemen. Uit den aard der zaak zal bij de bepaling
48



Art. 10.
49
van hetgeen als toelaatbare afschrijving geldt, rekening moeten worden gehouden met den aard der verschillende bedrijven.
Vastlegging in de wet, in welke gevallen extra afschrijving toelaatbaar is, was onmogelijk en zoude ook niet in het belang van vele bedrijven zijn geweest, wijl zich allicht in de practijk gevallen voordoen, welke niet voorzien, althans moeilijk te omschrijven waren geweest. Af. v. A. 1'. K.
6 A. De vijfde bedenking van de zijde van den heer Smits — en deze is ook gemaakt door den heer Diepen — betrof de quaestie van de afschrijvingen. De heer Smits heeft mij als het ware in de pen gelegd dat ik gezegd zou hebben dat goed koopmansgebruik is een quaestie van een accountant. Mijnheer de Voorzitter! Ik heb er dien accountant bij dat „goed koopmansbedrijf' niet bijgehaald. Integendeel, ik heb voor dat goed koopmansgebruik, naar ik in de Tweede Kamer heb toegezegd — mij liever gewend tot een commissie van deskundigen. Ik heb daarvoor een „kleine", maar ik hoop dat de heeren zullen zien, „reine" commissie bij elkander gebracht, die tevens zal kunnen tegemoet komen aan het bezwaar van den heer Smits dat de raden van beroep ieder op zich zelf beslissen. Ik geef het den heer Smits onmiddellijk toe als hij zegt dat de commissie slechts een officieus lichaam is en de raden van beroep zich aan haar uitspraak niet hebben te storen, maar ik geloof dat, wanneer die raden zien hoe die commissie is samengesteld en zij van de zijde van die commissie goede voorlichting, een algemeene leiding en, in bepaalde gevallen, bepaalde adviezen krijgen omtrent afschrijvingen, die geoorloofd of wenschelijk zijn, dat die raden van beroep dan wel tot een goede uitvoering van de wet zullen medewerken en niet eigen opvattingen zullen volgen, zoodat er bijv. in den Haag een gansch andere uitvoering komt dan in Leeuwarden. Ik geloof düs dat dit bezwaar wel zooveel mogelijk is opgeheven.
Wat goed koopmansgebruik is, is natuurlijk in een wet allerminst vast te stellen, omdat men daarvoor dan percentages zou moeten noemen. De Regeering verkeerde al in het geval dat zij afschrijvingspercentages noemen moest voor staatsbedrijven. Daarbij moet men heete lijsten overleggen voor een enkel bedrijf, omdat er bij verschillende takken van het bedrijf ook verschillende afschrijvingspercentages noodig zijn. Dat is dus uitgesloten. Maar wat goed koopmansgebruik is, ik geloof dat als wij daar een deskundige commissie bijhalen naast onze belastingambtenaren, die toch ook ondervinding hebben op dat punt, daarover dan wel niet zoo'n groote strijd zal bestaan.
Ik heb uitdrukkelijk gezegd, èn in de stukken èn in de Tweede Kamer, dat uit den aard der zaak goed koopmansgebruik medebrengt dat wanneer bij voorbeeld iemand zijn rijwielfabriek tijdelijk inricht voor het maken van munitie, hij de machines geheel mag afschrijven, indien de machines voor het maken van rijwielen niet
4



Art. 10.
bruikbaar zullen zijn. Maar ik kan niet toegeven dat het in de lijn van deze belasting ligt dat iemand zou kunnen zeggen: ik schrijf in gewone jaren zooveel af en nu er oorlog is schrijf ik enkel uit voorzichtigheid extra af. Natuurlijk, wanneer de man flinke oorlogswinst heeft gemaaktj is dat heel verstandig, maar het is beter dat hij dat dan doet van de 70 pet. die hij zelf houdt dan van de 30 pet. voor den Staat. Ik zeg nog eens tot den heer Smits: Deze wet gaat uit van het idee: hoe zou de toestand zijn wanneer.er geen oorlog was? Wanneer men dus wil berekenen hoe de afschrijvingen zijn, moet men vragen: hoe zou de afschrijving zijn ingeval er nu geen oorlog was; behalve wanneer machines, gebouwen en dergelijke uitsluitend voor de oorlogsindustrie Bestemd zijn.
Ik wil toegeven, dat niet alleen inrichtingen voor munitie aanmaak en dergelijke, maar ook oorlogsindustriën, die in gewone tijden niet met het buitenland kunnen concurreeren, en nu verrezen zijn, omdat het buitenland de betreffende artikelen niet zendt of tegen zoo hoogen prijs, dat men ze beter in ons land kan vervaardigen, flink moeten kunnen afschrijven, omdat zij het na den oorlog waarschijnlijk niet kunnen houden en ten einde het blijven voortbestaan na dezen tijd haar ietwat gemakkelijker te maken.
(De Minister in de le Kamer).
7. Met betrekking tot de winst, In het buitenland gemaakt, werd door den Minister in de Tweede Kamer o.a. het volgende gezegd:
„Wij moeten bij deze belasting alleen van de vraag uitgaan: wat is het saldo, dat gij ten gevolge van den oorlog extra gemaakt hebt? Bij buitenlandsche aandeelen heeft men dus te vragen, wat het meerdere is,' dat men door den oorlog op deze aandeelen krijgt, bij meerdere winst door een buitenlandsch filiaal gemaakt, wat ten gevolge van den oorlog het bedrag dier meerdere winst is; nadat alles is afgetrokken wat de meerwinst kleiner maakt.
Wanneer dus een buitenlandsch filiaal een ton meer verdiend Jieeft en Duitschland heft daarvan ƒ 45.000, dan moeten wij niet nog eens ƒ 30.000 gaan heffen, maar wij hebben dan eenvoudig te redeneeren: doordat Duitschland er ƒ 45.000 van afneemt, bedraagt de meerwinst die naar Holland komt slechts ƒ 55.000 en van dat bedrag wordt door ons 30 pCt. geheven. Dit komt mij alleszins rationeel voor."
8. Ten aanzien van de bezwaren, welke zich doen gevoelen, wanneer bedrijven ook ten aanzien van hare reserves worden belast, wezen sommige leden nog in het bijzonder op de verzekeringsmaatschappijen. Deze hebben over het algemeen een belangrijk, somwijlen zeer groot effectenbezit. In verband met de Beurswet zijn vele hunner fondsen nog niet tot de officieele noteering toegelaten, waardoor eene berekening van de juiste waarde van dat bezit niet mogelijk is. Op de balansen wordt zulks verholpen door
50



Artt. 11—13.
57
b. altijddurende renten;
c. renten van andere schulden;
d. premiën voor levensverzekering, lijfrente of pensioen. De laatste twee leden van artikel 19 der genoemde wet zijn
van toepassing (4).
1. Dit artikel komt overeen met art. 19 W. I. Het trekt intusschen de aandacht, dat sprake is van betaalde bedragen; het verschuldigd zijn geeft derhalve op zichzelf geen reden voor aftrek.
2. Staat de aftrekpost in verband met een bron van inkomen, dan is hij reeds verrekend bij de bepaling der zuivere opbrengst van die bron en wordt door deze bepaling dubbele aftrek in ieder geval vermeden.
3. Gemeld art. 8 is opgenomen in aant. 1 op art. 10.
Door de uitschakeling van het tweede lid zijn de 'uitkeeringen, die niet in rechten kunnen worden gevorderd, voor aftrek uitgezonderd. Deze uitkeeringen komen volgens art. 10, al. % 1°, voor de genieters- evenmin in aanmerking.
4. De laatste twee leden van art. 19 W. I. luiden als volgt: „Voor de premiën, bedoeld onder letter d van het vorige lid, kan niet meer dan vijf ten honderd van het inkomen en niet meer dan ƒ 100 worden afgetrokken.
Ter zake van onderhoud en opvoeding van minderjarige kinderen is geen aftrek toegelaten".
Artikel 12.
De zuivere winst der belastingplichtigen, bedoeld bij artikel 3, wordt berekend als het inkomen der overige belastingplichtigen (1—2).
1. Of de winst wordt uitgedeeld aan aandeelhouders of andere deelgerechtigden, dan wel aan bestuurders en commissarissen of in het reservefonds wordt gestort, doet niet ter zake.
2. De zuivere winst der lichamen, genoemd in art. 3, wordt volgens het onderwerpelijk artikel berekend naar artt. 10 en 11.
Artikel 13.
Ten aanzien van natuurlijke personen wordt de opbrengst van onderneming of arbeid over een niet met het kalender-



58
Artt. 13—14.
jaar samenvallend boekjaar beschouwd als inkomen of deel van het inkomen over het kalenderjaar, waarin het boekjaar is geëindigd (1 — 2).
1. Art. 13 hangt samen met art. 5 en voorziet in het geval, dat een natuurlijk persoon zijn inkomen óf uitsluitend over een boekjaar öf deels over een boekjaar deels over het kalenderjaar geniet. Af. V. T. ad artt. 10—20.
2. Daar art. 5 voor natuurlijke personen alleen met kalenderjaren rekening houdt, moet de opbrengst bij het bestaan van een boekjaar tot een aangewezen kalenderjaar worden gebracht, zooals dit in art. 13 is bepaald.
Artikel 14.
Bij de berekening van de zuivere winst der binnen het Rijk gevestigde naamlooze vennootschappen en andere vereenigingen van personen over een boekjaar worden niet in mindering gebracht de uitdeelingen, onder den naam van tantièmes of welken anderen naam ook, aan beheerende vennooten, commissarissen of gecommitteerden, bestuurders en verder personeel, allen als zoodanig (1—2).
Daarentegen worden bij die berekening wel in mindering gebracht de op het boekjaar betrekking hebbende winstaandeelen van den" Staat en, bij commanditaire vennootschappen op aandeelen, van de voor het geheel aansprakelijke vennooten, allen als zoodanig (3). it^i*
De belasting door een der bij het eerste lid bedoelde lichamen verschuldigd wegens het gedeelte der winstvermeerdering, dat aan een der aldaar genoemde personen ten goede komt, wordt van de uitdeeling aan dien persoon in mindering gebracht (2, 4).
1. Deze uitdeelingen worden beschouwd als deel uit te maken van de zuivere winst en komen daarom niet in mindering daarvan, hetgeen met de gewone traktementen en loonen wèl het geval is.
2. Dat het bedrag, aan tantièmes en dergelijke uitkeeringen te betalen, niet in mindering mag worden gebracht, achtten sommige leden onjuist. Het gevolg zal zijn, dat personen, die in privé dui-



Artt. 14—15.
59
zenden ten gevolge van den oorlog hebben verloren, indirect in de belasting zullen bijdragen, zoo hun tantièmes toekomen. Het is onbillijk dat de rechthebbenden op de tantièmes worden achtergesteld, doordien het vrij te stellen bedrag van ƒ 2000.— ten aanzien van de geheele winst van de vennootschap wordt berekend. Ook het deel in de winst, dat aan verzekerden als winstaandeel in verzekeringmaatschappijen toevalt, behoorde, naar eenige leden opmerkten, niet door de belasting te worden getroffen.
In elk geval meende men, dat het laatste lid van art. 14 moest vervallen, aangezien het hier eene zaak betreft, waarvan de regeling geheel aan de daarbedoelde lichamen kan en moet worden overgelaten. V. V. ad art. 14.
Er is geen reden om de tantièmetrekkers en deelgerechtigden in de winst van verzekeringmaatschappijen anders te behandelen dan degenen, die dividend ontvangen.
De ondergeteekende is voorts van meening, dat de Staat zooveel mogelijk moet zorg dragen, dat de van de tantièmes verschuldigde belasting gedragen wordt door hen, die de tantièmes genieten en niet door de aandeelhouders. Af. v. A. ad art. 14.
3. Voor de werkende vennooten komt hun winstaandeel bij hun persoonlijken aanslag in aanmerking, hetgeen voor de commanditaire aandeelhouders niet het geval is.
Wat in art. 14 voor de vennootschap is vrijgesteld, is in art. 24 voor de betrokken personen belast; omgekeerd is hetzelfde het geval.
4. De wet regelt hier een onderwerp van internen aard voor de bedoelde lichamen, door het verhaal van een evenredig deel der oorlogswinstbelasting op de tantièmes, enz., voor te schrijven. De belasting voor deze uitkeeringen heeft derhalve, volgens de wettelijke bedoeling, geen invloed op de uitdeelingen aan de aandeelhouders.
Artikel 15.
Indien het gestorte aandeelenkapitaal eener binnen het Rijk gevestigde naamlooze vennootschap of andere vereeniging van personen gedurende eenig jaar, of gedeelte daarvan, bedoeld bij artikel 5, meer óf minder bedraagt dan het gemiddelde van het aandeelenkapitaal, dat den laatsten dag van de jaren waartoe de eerste Augustus 1911, 1912 en 1913 behoorden, was gestort, wordt de gemiddelde zuivere winst over laatstbedoelde jaren vóór de toepassing van artikel 7, eerste lid, in het eerste geval vermeerderd, in het tweede geval verminderd



60
Art. 15.
met een interest van het verschil, berekend naar vijf ten honderd 's jaars over het in den aanhef dezer alinea genoemde jaar of gedeelte daarvan (1—3).
Indien het gestorte aandeelenkapitaal eener binnen het Rijk gevestigde naamlooze vennootschap of andere vereeniging van personen gedurende eenig jaar, of gedeelte daarvan, bedoeld bij artikel 5, meer of minder bedraagt dan het aandeelenkapitaal, dat den laatsten dag van het jaar waartoe de eerste Augustus 1913 behoorde, was gestort, wordt de zuivere winst over laatstbedoeld jaar vóór de toepassing van artikel 7, tweede lid, in het eerste geval vermeerderd, in het tweede geval verminderd met een interest van het verschil, berekend naar vijf ten honderd 's jaars over het in den aanhef dezer alinea genoemde jaar of gedeelte daarvan (1—4).
Voor de toepassing van het eerste en het tweede lid van dit artikel worden reserves *met gestort aandeelenkapitaal gelijk gesteld. Deze bepaling is niet van toepassing op reserves voor waarschijnlijke verliezen op bepaalde goederen of schuldvorderingen (3, 5).
1. Dit artikel bepaalt hoe ten aanzien van naamlooze vennootschappen en andere vereenigingen van personen, die een aandeelenkapitaal bezitten, met kapitaal-vermeerdering of -vermindering moet'worden rekening gehouden. Daarbij moet in aanmerking worden genomen, dat het kapitaal voor de eene naamlooze vennootschap een geheel andere beteekenis heeft dan voor de andere. Bij hypotheekbanken en verzekeringmaatschappijen vervult het kapitaal de functie van waarborgkapitaal, zoodat nieuw kapitaal slechts de beleggingsrente oplevert. Het nieuwe kapitaal in een fabriek belegd, is daarentegen werkkapitaal en de er door vermeerderde winsten zullen met de mate van bloei van het bedrijf nauw samenhangen. Een algemeene regeling, die tevens voor alle bedrijven billijk is, kan dus niet worden gevonden en men moet er zich wel toe bepalen als kapitaal-opbrengst een vast percentage (in het artikel op vijf bepaald) te nemen. Mocht dat percentage voor een of ander bedrijf onvoldoende zijn, dan zal volgens het tweede lid van art. 1 de belastingplichtige aannemelijk kunnen maken, welk gedeelte van de meerwinst (boven de volgens dit artikel, in mindering gebrachte 5%) ten gevolge van het vergroote kapitaal en niet als onmiddellijk of middellijk gevolg van den oorlogstoestand is verkregen. Onbillijkheid zal op die wijze bijna altijd worden voorkomen. M. v. T. ad art. 15.



Art. 15.
61
2. Het gemiddelde aandeelenkapitaal is te berekenen naar den toestand op den laatsten dag der aangegeven vergelijkingsjaren.
Het kapitaal over het jaar van heffing moet daarentegen worden becijferd uit de grootte over ieder gedeelte des jaars; is het b.v. in het eerste halfjaar ƒ 100.000 en in het tweede ƒ 140.000, dan is het op / 120.000 te stellen gedurende het jaar, waarover de heffing loopt.
3. De vraag rees of hierbij gedacht is aan de herhaaldelijk voorkomende gevallen, dat groote zaken gelijksoortige bestaande bedrijven in zich opnemen en in verband daarmede het aandeelenkapitaal eene belangrijke vergrooting ondergaat. Eene berekening van 5 pet. schijnt in dergelijke gevallen niet juist.
Anderzijds wees men op art. 1, lid 2, dat ook in zoodanige gevallen eene billijke behandeling zal waarborgen.
Hierbij werd voorts gewezen op het geval dat eene vennootschap met klein kapitaal doch groote reserve, een deel van de reserve op het kapitaal overbrengt en aan de aandeelhouders nieuwe aandeelen toebedeelt. Wordt dan art. 15 toegepast of deze vergrooting van het kapitaal als winst beschouwd ? Dit ware zeker niet billijk voor zoover het niet winst betreft, na 1 Augustus 1914 verkregen, doch een gevolg van vroegere besparing. v. v. ad art. 15.
Naar aanleiding van de bij dit artikel gerezen vraag deelt ondergeteekende mede, dat hij zich vereenigt met het gevoelen van de leden, die er op wezen, dat het tweede lid van art. 1 eene billijke behandeling zal waarborgen.
Overbrenging van een gedeelte der reserve op het kapitaal met uitdeeling van nieuwe aandeelen geeft aanleiding tot toepassing van art. 15. De bedoelde vergrooting van kapitaal kan niet als winst worden beschouwd. Wel zal daarvan inkomstenbelasting moeten worden betaald.
Intusschen is de ondergeteekende van oordeel, dat de berekening in dit artikel bedoeld, niet over het aandeelenkapitaal doch over het werkkapitaal behoort plaats te vinden, hetgeen aanleiding heeft gegeven tot het toevoegen van een nieuw lid. Af. v. A. ad art. 15.
4. Hoewel dit in de wet niet duidelijk is uitgedrukt, zien wij in het tweede lid een speciale bepaling voor de maatschappijen, waarvoor, daar zij nog niet zoo lang bestaan, geen gemiddelde over 1911, 1912 en 1913 is te becijferen.
5. Uit het derde lid volgt, dat men niet alleen het gestorte aandeelenkapitaal, maar ook de reserves — buiten de met name uitgezonderde — voor de bepaling van het kapitaal heeft mede. te tellen.



62
Artt. 16—17.
Artikel 16.
Voor de bepaling van de zuivere winst eener stichting komt alleen in aanmerking de zuivere opbrengst der door haar uitgeoefende bedrijven en beroepen. De uitzondering gemaakt in artikel 23 der Wet op de Inkomstenbelasting 1914 is hier van toepassing (1—3).
1. Andere opbrengst dan de hiergenoemde, b.v. uit effecten of uit verhuring van onroerend goed, moet buiten berekening blijven.
2. Volgens de bedoelde uitzondering moeten buiten aanmerking worden gelaten de winsten, voortspruitende uit of verband houdende met het voorkomen of lenigen van armoede, verpleging, verzorging of zedelijke verbetering en het verstrekken aan minvermogenden van kost, inwoning of kost en inwoning, geneeskundige hulp, geneesmiddelen en begrafenis of begrafenisgelden.
3. De zuivere winst der belaste stichtingen wordt bepaald op den voet der artt. 10 en 11. Zie art. 12.
Artikel 17.
Voor de bepaling van het zuivere inkomen en de zuivere winst der niet binnen het Rijk wonende of gevestigde personen en lichamen wordt op geen andere bronnen van inkomen gelet dan die vermeld zijn in artikel 24 der Wet op de Inkomstenbelasting 1914 (1).
Aftrek volgens artikel 11 is alleen toegelaten voor de renten van schulden die aangegaan zijn tot aankoop, stichting, verbetering of verandering der binnen het Rijk gelegen onroerende goederen, waarvan de belastingplichtige eene opbrengst heeft genoten (2).
I. De bronnen, waarop volgens het aangehaalde art. 24 moet worden gelet, zijn:
1°. voor zooveel de opbrengst van onroerende goederen betreft, op binnen het Rijk gelegen gebouwen en gronden;
2°. voor zooveel de opbrengst van roerend kapitaal betreft, op geldschieting en commandite in een bedrijf of beroep, waarvan de zetel binnen het Rijk is gevestigd;
3°. voor zooveel de opbrengst van onderneming en arbeid betreft, op bedrijven en beroepen, waarvan de zetel binnen het Rijk is gevestigd, andere bedrijven, en beroepen die en voor zoover zij



Artt. 17—19.
63
binnen het Rijk worden uitgeoefend, en ambten die uit 's Rijks schatkist worden bezoldigd;
4°. voor zooveel de opbrengst van rechten op periodieke uitkeeringen van het leven afhankelijk betreft, op rechten op verlofof nonactiviteitstraktement, wachtgeld of pensioen uit 's Rijks schatkist.
2. Deze beperking komt overeen met die, opgenomen in art. 24, laatste lid, W. I.
Eén verschil is op te metken, in voege dat de onderwerpelijke wet geen aftrek toelaat, indien geen opbrengst is genoten, terwijl volgens W. I. in dit geval de bedoelde rente van de opbrengst van andere bronnen kan worden afgetrokken.
Artikel 18.
De beroepskosten der niet binnen het Rijk wonende, uit 's Rijks schatkist bezoldigde Nederlandsche ambtenaren worden bepaald volgens de regelen, vastgesteld krachtens artikel 25 der Wet op dë Inkomstenbelasting 1914 (1).
Van het inkomen dier ambtenaren blijft buiten aanmerking het gedeelte dat in hunne woonplaats, rechtstreeks of door middel van de bron waaruit het is verkregen, door eene directe belasting werd getroffen. Behoort hiertoe de opbrengst van binnen het Rijk gelegen onroerende goederen dan vervalt ook de aftrek van renten volgens het tweede lid van artikel 17(2).
1. De bedoelde regelen zijn gegeven bij Kon. besluit van 30 Jan. 1915, Stbl. n°. 65 (V. 497).
2. De bepaling van het tweede lid komt overeen met art. 25, al. 3, W.I.
Artikel 19.
De zuivere opbrengst van het spoor- en trambedrijf van buitenlandsche ondernemers, voor zoover het lijnen betreft die zich over de Nederlandsche grens uitstrekken, wordt gesteld op de halve bruto-opbrengst hunner op Nederlandsch grondgebied gelegen lijnen en gedeelten van lijnen, verminderd met een interest van de kosten van aanleg, berekend naar vier ten



64
Artt. 19—21.
honderd 's jaars. De bruto-opbrengst van een gedeelte eener lijn wordt, zoo noodig, berekend in verhouding tot die der geheele lijn (1).
Het laatste lid van artikel 28 der Wet op de Inkomstenbelasting 1914 is van toepassing (2).
1. Een overeenkomstige bepaling komt voor in art. 28, al. 1, W. I.
2. Bedoeld laatste lid luidt:
„Buiten aanmerking blijven de gedeelten van internationale lijnen, die zich op Nederlandsch grondgebied niet verder dan tot het naast bij de grens gelegen station uitstrekken, mits in het land, waar de onderneming gevestigd is, voor Nederlandsche ondernemingen gelijke vrijstelling wordt genoten."
Artikel 20.
De zuivere opbrengst van het verzekeringsbedrijf van buitenlandsche ondernemers, voor zoover het binnen het Rijk wordt uitgeoefend, wordt gesteld op tien ten honderd van het bedrag dat aan premiën en kapitaal ontvangen is van binnen het Rijk wonende of gevestigde verzekerden, dit bedrag verminderd met de toegestane courtages, provisiën en rabatten (1—2).
1. Een overeenkomstige regeling is te vinden in art. 29 W. I.
2. Eenige leden achtten het percentage van tien te hoog, wijl het niet beantwoordt aan de werkelijke resultaten in het verzekeringsbedrijf. Voorts werd opgemerkt, dat het noodig zal zijn, teneinde onbillijkheden tegenover de buitenlandsche maatschappijen te voorkomen, dat ook hier tegenbewijs wordt toegelaten. V. V. ad art. 20.
De ondergeteekende vindt geen aanleiding van het benaderend percentage, aangenomen in art. 29 der wet op de inkomstenbelasting, dat ook reeds voorkwam in art. 6, § 4, der wet op de bedrijfsbelasting, voor de oorlogswinstbelasting af te wijken. Het tegenbewijs naar art 1, tweede lid, is ook hier toegelaten. Af. v. A. ad art. 20.
Artikel 21.
Indien en voor zoover blijkt, dat eenige vermeerdering van inkomen een gevolg is van verkrijging of verhooging van een



74
Artt. 31—34.
2. Door deze bepaling wordt de toezending van biljetten aan buitenlandsche adressen overbodig gemaakt. Zij verschuift echter niet de verplichting tot het doen van aangifte, doch geeft slechts een adres voor de bezorging.
3. Volgens art. 34, al. 1, kan de aangifte in het daargenoemde geval door de vrouw worden onderleekend.
Artikel 32.
De zorg voor de uitreiking der aangiftebiljetten is opgedragen aan den ontvanger der directe belastingen (1).
De dag der uitreiking wordt, indien zij niet door middel van de post geschiedt, op het biljet vermeld.
I. In art. 48 W. I. is een overeenkomstige regeling gemaakt.
Artikel 33.
Ieder, wien voor hem zeiven of voor een ander een aangiftebiljet is uitgereikt, is gehouden dat biljet duidelijk, stellig en zonder voorbehoud, naar waarheid in te vullen of te doen invullen en te onderteekenen (1—2).
1. Dit artikel komt overeen met art. 49 w". I.
2. Het opzettelijk doen van een onjuiste of onvolledige aangifte is strafbaar volgens art. 79.
Verzuim van aangifte is niet strafbaar, doch heeft de verhooging van art. 37 ten gevolge, terwijl voorts daaruit de nadeelen voortvloeien, vermeld in artt. 47, al. 1, en 52, al. 1. Ook kan de bevrijdende verklaring van art. 53 uiteraard geen toepassing vinden.
Artikel 34.
De aangifte kan, namens hem die daartoe gehouden is, door een ander worden onderteekend, mits krachtens volmacht of krachtens vergunning van den ontvanger (1—2).
Indien iemand verklaart niet te kunnen schrijven, wordt het biljet, op, zijn verlangen, met vermelding der reden door of



Artt. 34—36.
75
vanwege den ontvanger ingevuld en, na voorlezing, namens den aangever onderteekend (3).
1. Een overeenkomstige regeling is neergelegd in art. 50 W. I.
2. Is de volmacht in goede orde, dan valt niet te onderzoeken, of de belastingplichtige zelf in staat ware geweest de aangifte te doen.
3. Van aanwezigheid of mede-onderteekening van getuigen wordt in de wét niet gesproken.
Artikel 35,
De aangiftebiljetten moeten binnen twintig dagen na de uitreiking ten kantore van den ontvanger worden terugbezorgd (1).
Desverlangd wordt een ontvangbewijs afgegeven (2).
De termijn voor de terugbezorging kan door den ontvanger worden verlengd (3).
Voor biljetten, die in het ongereede zijn geraakt, worden kosteloos nieuwe verstrekt.
1. In art. 51 W. I., dat een overeenkomstige regeling inhoudt, is bovendien bepaald, dat voor de terugzending kosteloos gebruik kan worden gemaakt van de post.
Voor de terugzending der biljetten, betreffende de aangifte voor de oorlogswinstbelasting, zal derhalve frankeering moeten plaats hebben.
2. Het ontvangbewijs kan, bij te loor gaan van hef terugbezorgde biljet, waarborgen tegen nadeelige gevolgen. Verg. aant. 2 op art. 27.
3. Invulling pro memorie is in de wet niet toegelaten. Zijn de gegevens niet tijdig voldoende bekend, dan kan verlenging van den termijn voor de terugbezorging worden verzocht.
Artikel 36.
Hij die, hoewel hem over eenig jaar een aanslag moet worden opgelegd, binnen den door Onzen Minister van Financiën te bepalen termijn geen aangiftebiljet heeft ontvangen,



76
Artt. 36—37.
is verplicht daarvan binnen eene maand na hef verstrijken van dien termijn schriftelijk mededeeling te doen aan den door Onzen genoemden Minister aan te wijzen ambtenaar (1—3).
Bij ontbinding eener naamlooze vennootschap of andere vereeniging van personen zijn de vereffenaars tot het doen der mededeeling gehouden (3—4).
1. Over de onmisbaarheid der verplichting tot deze mededeeling werd in § 6 gesproken- (a). Af. v. T. ad art.- 36.
■/ (a)- Zie de Inleiding.
2. De verplichting om den Minister mede te deelen, dat geen aangiftebiljet werd ontvangen, achtten sommige leden een niet aanbevelenswaardig novum. Leden, die de bepaling goedkeurden betwijfelden of zij, zonder nadere aanvulling, ook van toepassing
- is op een curator, den voogd, den executeur en den bewindvoerder, in art. 28 bedoeld. Het kwam hun voor, dat zulks duidelijk moet blijken. V. V. ad art. 36.
De hier geregelde verplichting is geen novum. Zij kwam reeds voor in art. 14, § 1, der wet op de bedrijfsbelasting en komt voor in art. 16 der wet op de vermogensbelasting.
Uit artikel 36 blijkt (ook in verband met artikel 28) duidelijk, dat de verplichting tot meddfJeeling niet rust op den curator, den voogd, den executeur-testamentair en den bewindvoerder. Het zou naar de meening van ondergeteekende met het oog op de strafbepaling in art. 84, ook niet wenschelijk zijn op hen die verplichting te leggen, omdat het de vraag is, of zij steeds voldoende op de hoogte zullen zijn om te beoordeelen of de mededeeling moet geschieden. De ondergeteekende vestigt er echter de aandacht op, dat de minderjarige, die eigen zaken drijft, tot het doen van de mededeeling zelf verplicht is. Af. v. A. ad art. 36.
3. Het niet voldoen aan deze verplichting is strafbaar volgens art. 84.
4. Zie, voor de aansprakelijkheid der vereffenaars voor de belasting, art. 76.
Artikel 37.
Bij gebreke van de volgens de bepalingen van dit hoofdstuk vereischte aangifte wordt de belasting met honderd ten honderd verhoogd (1—4).



Artt. 37—38.
77
1. Voor deze verhooging zie men § 6 (a). Af. v. T. ad art. 37. (a). Zie de Inleiding.
2. Voor verdere nadeelige gevolgen die uit het nalaten der vereischte aangifte kunnen voortvloeien, wordt verwezen naar artt. 47 en 52.
3. Het opzettelijk doen van onjuiste of onvolledige aangifte, indien daaruit nadeel voor het Rijk kan ontstaan, is strafbaar volgens art. 79.
4. Zie, omtrent de bevoegdheid der Kroon tot het verleenen van kwijtscheiding of vermindering van de verhooging, art. 71, al. h
HOOFDSTUK III. Aanslag. Artikel 38.
De belastingplichtigen bedoeld bij artikel 2, onder 1°, en bij artikel 3, onder 1°, 2° en 3°, worden aangeslagen in de gemeente, waar zij wonen of gevestigd zijn; personen, die geen vaste woonplaats hebben, in de gemeente, waar zij zijn opgespoord of waar zij zich hebben aangemeld (1—4).
1. Deze regeling komt overeen met art. 53 W. I.
2. Daar geen opcenten op deze belasting worden geheven, is de plaats van aanslag in dit opzicht van ondergeschikt belang.
Een reclame-recht tegen de plaats van aanslag is den belastingplichtige dan ook niet toegekend.
3. Art. 38 bepaalt de plaats van aanslag voor binnenlandsehe, artt. 39 en 40 regelen die voor buitenlandsche belastingplichtigen.
4. Minderjarigen en onder curateele gestelden zijn aan te slaan in de gemeente, waar zij zelf, niet in die, waar hun wettelijke vertegenwoordigers wonen; zulks bij analogie met het voorschrift, in zake inkomstenbelasting gegeven bij M. 19 April 1915, n°. 153, en 19 Juni 1915, n°. 117.



78
Artt. 39—41.
Artikel 39.
De belastingplichtigen bedoeld bij artikel 2, onder 2°, en bij artikel 3, onder 4°, worden aangeslagen in de gemeente, waar het onroerend góed gelegen is of het bedrijf of beroep uitsluitend of hoofdzakelijk wordt uitgeoefend (1).
1. De afzonderlijke regeling voor de buitenlandsche spoor- en tramwegondernemers en de verzekeraars, die art. 55 W. I. geeft, is voor de oorlogswinstbelasting niet in de wet opgenomen.
Artikel 40.
Door Onzen Minister van Financiën worden de noodige voorschriften gegeven nopens de gemeente, waar de belastingplichtigen worden aangeslagen voor wie door de bepalingen van het vorige artikel hetzij geene, hetzij meer dan ééne gemeente wordt aangewezen (1).
1. Dit artikel komt overeen mét art. 56 W. I. Artikel 41.
De aanslagen worden vastgesteld door den inspecteur, met dien verstande, dat de aanslagen van de personen, bedoeld bij artikel 43, tweede lid, onder 1°. van de Wet op de'Inkomstenbelasting 1914, in overleg met den inspecteur der registratie worden vastgesteld "(1—2).
Met afwijking van het bepaalde in het vorige lid worden de aanslagen vastgesteld door de commissie van aanslag, bedoeld bij artikel 66 van de Wet op de Inkomstenbelasting 1914:
a. op verlangen van den aangever;
b. indien de inspecteur het voor de juiste regeling van den aanslag noodig acht;
c. indien de inspecteur der registratie het noodig acht voor de juiste regeling van den aanslag der personen, bedoeld bij artikel 43, tweede lid, onder 1°, van de Wet op de Inkomstenbelasting 1914 (2).



Artt. 41—42.
79
De bepalingen der Wet op de Inkomstenbelasting 1914 nopens de bij het tweede lid bedoelde commissie zijn van toepassing (3).
Waar in dit artikel en volgende artikelen zonder nadere aanduiding gesproken wordt van „inspecteur", wordt daarmede bedoeld de inspecteur der directe belastingen.
1. De regeling van dit artikel is gelijk aan die van art. 69 W. I., met de uitzondering, dat de schattingscommissiën voor de oorlogswinstbelasting geen aanslagen kunnen opleggen. Wel kan, luidens art. 44, haar advies worden gevraagd.
2. De personen, genoemd in art. 43, al. 2,1°, W. I., zijn die, wier namen zijn vermeld op de lijst, bedoeld bij ait. 14, lid 1, der wet van 27 Sept. 1892, Stbl. n°. 223 (V. 1893—90), op de vermogensbelasting, zooals die wet is gewijzigd, laatstelijk bij de wet van 15 Juli 1907, Stbl. n°. 203.
In het aangehaalde art. 14 zijn bedoeld de hier te lande wonende• natuurlijke personen, die vermoed worden minstens ƒ 16.000 te bezitten in den zin der wet op de vermogensbelasting.
3. De bedoelde bepalingen zijn te vinden in artt. 66—68 W. I.
Artikel 42.
De commissie van aanslag en de inspecteur kunnen dengene, die eene aangifte heeft gedaan, uitnoodigen, mondeling of schriftelijk nadere inlichtingen te geven (1—2).
De aangever die ingevolge de wet verplicht is boek te houden is, desgevraagd, gehouden, den inspecteur en den bij artikel 65 bedoelden deskundigen inzage te verleenen van boeken of andere bescheiden, die tot staving der aangifte of zijner nadere beweringen kunnen dienen (2—5).
Indien de aangever niet volledig heeft voldaan aan zijne verplichting ingevolge het tweede lid, wordt de belasting met honderd ten honderd verhoogd (6—8).
Hij wien inzage van boeken of andere bescheiden is gevraagd, wordt geacht die in zijn bezit te hebben gehad, tenzij het tegendeel aannemelijk is gemaakt (9—10).
De aanslagen worden zoo noodig met afwijking van de gedane aangifte vastgesteld (11).



82
Artt. 42—43.
Voorloopig Verslag betreffende deze belasting, heeft mij aanleiding gegeven om in de dividend- en tantièmebelasting, waaromtrent over eenige dagen de Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer zal verschijnen, en waarin ook een bepaling betreffende accountants voorkomt, alsnog te bepalen dat men accountants kan wraken. M.a.w., dat men, wanneer een accountant of deskundige wordt gezonden, van wien men om de een of andere reden vreest, bijv. omdat hij veel voor concurrenten werkt, dat hij bijzonder belang zal stellen in sommige details "van een speciale zaak, aan de Regeering zal kunnen vragen een ander te zenden, waarna de beslissing natuurlijk bij den Minister moet blijven, omdat men anders alle accountants zou kunnen wraken.
(De Minister in de le Kamer).
6. Voor de verhooging genoemd in art. 42, zie men § 6 (a). Af. v. T. ad artt. 38—64.
(a). Opgenomen in de Inleiding.
7. Opgemerkt wordt, dat de verhooging alleen betrekking heeft op het tweede lid, waarvan het hier volledig nakomen bovendien nog de nadeelige gevolgen kan hebben, genoemd in artt. 47, 52 en 53, laatste lid.
Straf uit een strafrechtelijk oogpunt is echter niet beloopen.
8. Zie, omtrent de bevoegdheid der Kroon tot het verleenen van kwijtschelding of vermindering van de verhooging, art. 71, al. 1.
9. Het vierde lid komt overeen met art. 75, al. 2, W. I.
10. Uit de uitdrukking „aannemelijk maken" is af te leiden, dat de autoriteiten met een minimum van bewijs of zelfs met hun gemoedelijke overtuiging genoegen kunnen nemen.
11. Ook bij gebreke van een aangifte kan een aanslag worden opgelegd. Het recht tot het opleggen van een aanslag spruit voort uit de belastingplichtigheid, niet uit de aangifte.
Artikel 43.
De directeur der directe belastingen kan het besluit eener commissie nopens het opleggen of het bedrag van een aanslag vernietigen en den inspecteur tot de vaststelling van een aanslag machtigen (1—2).
Deze bevoegdheid moet binnen twee maanden worden uitgeoefend.



Artt.' 43—44.
83
Geldt het den aanslag van een persoon als bedoeld bij artikel 43, tweede lid, onder 1°, van de Wet op de Inkomstenbelasting 1914, dan vraagt de directeur vooraf het advies van den inspecteur der registratie (3).
1. Dit artikel komt overeen met art. 71, W. I.
2. De strekking van deze bepaling is een aanslag mogelijk te maken, na beoordeeling door een hoogere autoriteit, wanneer de Commissie van aanslag iemand niet belastingplichtig zou achten op grond van een uitlegging der wet, die onjuist wordt geoordeeld.
3. Dit voorschrift houdt verband met art. 41, al. 1.
Artikel 44.
Op uitnoodiging van den inspecteur brengen de schattingscommissiën bedoeld bij artikel 57 der Wet op de Inkomstenbelasting 1914, advies uit omtrent de regeling van aanslagen, die hij of de commissie van aanslag in zijne inspectie moet vaststellen (1).
Op uitnoodiging van den inspecteur brengen de bij het eerste lid bedoelde schattingscommissiën en de commissiën van aanslag advies uit omtrent de regeling van aanslagen, die door een ander inspecteur of eene andere commissie moeten worden vastgesteld (2—3).
1. De schattingscommissie kan bij het vaststellen van den aanslag in deze belasting, waarvoor ieder aangifte doet, worden gemist. Wei kan zij goede diensten bewijzen door den inspecteurs van advies te dienen. Af. v. T. ad artt. 38—64.
2. De bepaling van het tweede lid komt overeen met art. 72 W. I.
3. Van de plaatselijke kennis der commissie kan op deze wijze -voordeel worden getrokken, indien het bedrijf geheel of ten deele elders dan in den kring van aanslag wordt uitgeoefend.
Men denke hierbij b.v. aan kooplieden, die te Hilversum wonen en derhalve aldaar worden aangeslagen, doch die te Amsterdam hunne zaken drijven.



Art. 56.
91
Alvorens deze machtiging te vragen, is de inspecteur verplicht den belastingplichtige, of na diens overlijden ieder der bekende erfgenamen, den executeur-testamentair of den bewindvoerder over zijne nalatenschap, mededeeling te doen van het bij artikel 54 bedoelde feit en van het bedrag, dat vermoedelijk ten onrechte niet in aanmerking is genomen, met uitnoodiging binnen een door den inspecteur te bepalen termijn van tenminste één maand de opheldering te geven, welke hij dienstig mocht achten.
Bij deze uitnoodiging voegt de inspecteur een afschrift der ingeleverde aangiften, betrekkelijk de jaren, waarover de navordering zich uitstrekt.
De tot de erfgenamen gerichte uitnoodiging kan worden gezonden aan de bij artikel 19 der Successiewet bedoelde woonplaats. Zij kan, zoolang niet sedert de aangifte voor het recht van successie twee maanden zijn verstreken, tot de gezamenlijke erfgenamen, zonder uitdrukking van namen en woonplaatsen, zijn gericht.
Bij het aanvragen der machtiging wordt ten aanzien van de personen, bedoeld bij artikel 43, tweede lid, onder 1°., van de Wet op de Inkomstenbelasting 1914, het advies overgelegd van den inspecteur der registratie.
Het bewijs der machtiging van den bij het eerste lid bedoelden hoofdambtenaar geldt als bewijs, dat de voorschriften van dit artikel zijn nageleefd.
Het tweede lid blijft buiten toepassing, indien door den belastingschuldige, of na zijn. overlijden door zijne erfgenamen, schriftelijk wordt verklaard, dat zij tot de daarbij bedoelde opheldering niet in staat zijn, of indien zij uit eigen beweging schriftelijk mededeeling hebben gedaan, dat de aanslag te laag is geschied of ten onrechte is achterwege gelaten of vernietigd en de inlichtingen worden verstrekt, noodig voor de regeling van een aanslag tot navordering (4).
1. Een overeenkomstige regeling wordt aangetroffen in art. 84 W. I.
2. Voor het verleenen der machtiging in zake inkomstenbelasting zijn aangewezen de directeurs der directe belastingen, ieder voor zoover zijn ambtskring betreft.



92
Artt. 56—57.
Voor de oorlogswinstbelasting laat zich een zelfde aanwijzing verwachten.
3. De vereischte machtiging geeft grooter waarborg tegen mogelijke overdrijving.
4. In deze gevallen zou verdere gelegenheid tot opheldering geen zin hebben; het recht tot navordering bestaat intusschen onverkort.
Artikel 57.
De in een naderen aanslag te begrijpen belasting wordt met een gelijk bedrag verhoogd (1).
De raad van beroep is bevoegd te bepalen, dat de bij het eerste lid bedoelde verhooging niet verschuldigd zal zijn, indien en voor zoover de aanslag te laag is geweest of achterwege is gebleven tengevolge van eene te lage schatting van den aangever, en de raad tot de overtuiging komt, dat die schatting te goeder trouw heeft plaats gehad (2—3).
Toepassing van het tweede lid kan door den aangeslagene binnen twee maanden na de dagteekening van het aanslagbiljet schriftelijk worden verzocht. Het verzoekschrift wordt als een beroepschrift behandeld.
De aangeslagene die krachtens artikel 59 in beroep wenscht te komen, kan in zijn beroepschrift tevens het verzoek om toepassing van het tweede lid van dit artikel opnemen.
1. De regeling van dit artikel wijkt belangrijk af van art. 85 W. I., waarin dezelfde materie in zake inkomstenbelasting wordt behandeld.
De verhooging bedraagt n.I. slechts éénmaal de som van den naderen aanslag, doch is daarentegen toe te passen voor ieder jaar, waarover wordt nagevorderd. Voorts is de bepaling omtrent het niet verschuldigd zijn (al. 2—4) voor de inkomstenbetasting, luidens het thans geldende art. 85, niet van kracht.
2. Uit al. 2—4 volgt, dat de beslissing nopens het niet verschuldigd zijn door den raad van beroep kan worden genomen op eigen gezag, op een speciaal daartoe betrekking hebbend beroepschrift, of op een beroepschrift in zake een navorderingsaanslag, waarin tegelijkertijd een desbetreffend verzoek is gedaan.



Artt. 57—59.
93
3. De bevoegdheid van den raad is wettelijk gebonden aan het ééne motief van te iage schatting te goeder trouw en strekt zich •derhalve niet tot andere gevallen uit.
Naast deze speciale bevoegdheid van den raad staat het recht der Kroon, in art. 71 omschreven, dat minder beperkt is gesteld.
Artikel 58.
Door een aanslag, opgelegd naar aanleiding van eene uit eigen beweging gedane mededeeling, als bedoeld bij het slot van artikel 56, vervalt niet het recht van navordering voor de belasting, welke daarna nog te weinig mocht zijn geheven. (1-2).
1. Dit artikel komt overeen met art. 86 W. I.
2. Het recht tot herhaalde navordering over hetzelfde jaar, dat algemeen bestaat, is hier speciaal gesanctionneerd voor het genoemde geval, ten einde allen twijfel te voorkomen.
Boven den aanslag, ingevolge de verstrekte nadere inlichtingen na te vorderen, kan dus volgens dit artikel mede worden nagevorderd, wat alsnog te kort is geheven, indien een feit, als bedoeld in art. 54, tijdig bekend wordt.
Artikel 59.
Hij die bezwaar heeft tegen den hem opgelegden aanslag tot navordering van belasting kan, binnen twee maanden na de dagteekening van het aanslagbiljet, een met redenen omkleed beroepschrift indienen bij den raad van beroep voor de directe belastingen tot wiens rechtsgebied de gemeente van aanslag behoort (1—3).
1. Een overeenkomstige bepaling is te vinden in art. 87 W. I.
2. Een voorafgaand bezwaarschrift aan den inspecteur, zou, met het oog op het onderzoek van art. 56, in het algemeen weinig nut hebben, waardoor is te verklaren, dat deze instantie in zake navordering js uitgeschakeld.
3. Tegen navordering op den voet van art. 90 kan niet worden opgekomen.



94
Art. 60.
Artikel 60.
Indien de aangeslagene is overleden, kan de erfgenaam, executeur-testamentair of bewindvoerder, die tegen den aanslag is opgekomen, door den raad worden uitgenoodigd, hetzij terstond, hetzij in eene nadere vergadering, de volgende verklaring af te leggen (1—3):
„Ik verklaar, dat ik niet weet, noch vermoed, dat papieren behoorende tot den boedel van N.N., na zijn (haar) overlijden vernietigd of weggenomen zijn met het doel de bewijzen van te lage aangifte voor de oorlogswinstbelasting te doen verdwijnen.
„Ik verklaar, dat ik de papteren van dien boedel, voor zoover voorhanden, onderzocht heb en dat ik noch door dat onderzoek, noch door eenige andere omstandigheid, van welken aard ook, weet of vermoed, dat de aangifte van N.N. voor de oorlogswinstbelasting over het jaar (een der jaren)... te laag is gedaan."
Indien geen aangifte is gedaan, worden de woorden „te lage aangifte voor de oorlogswinstbelasting" vervangen door: „te lagen aanslag in de oorlogswinstbelasting". Het slot der verklaring luidt alsdan: „dat N.N. in de oorlogswinstbelasting over het jaar (een der jaren)... te laag is aangeslagen."
Het formulier der verklaring wordt, ingeval oorspronkelijk geen aanslag was opgelegd of ingeval het een vernietigden aanslag betreft, zoo noodig gewijzigd.
Om geldige reden kan de raad toelaten, dat een ander dan hij die het beroepschrift heeft ingediend, de verklaring aflegt.
Van het afleggen der verklaring wordt proces-verbaal opgemaakt, dat door hem die haar aflegde, alsmede door den voorzitter en de leden van den raad wordt onderteekend (4).
Het afleggen der verklaring heeft ten gevolge, dat de aanslag wordt vernietigd.
Wanneer de verklaring op de daartoe gedane uitnoodiging niet wordt afgelegd of het proces-verbaal door hem die haar aflegde, niet. wordt onderteekend, handhaaft de raad den aanslag (5).



Artt. 60—62.
95
1. De regeling van dit artikel komt overeen met die, neergelegd in art. 88 W. I.
2. De bevrijdende verklaring volgens dit artikel is alleen toegelaten, ingeval de belastingplichtige is overleden.
Van den belastingplichtige zelf kan verlangd worden, dat hij zijn aangifte weet te verdedigen tegen bedenkingen, die op een bepaald feit moeten steunen.
3. Het opzettelijk afleggen van een valsche verklaring is strafbaar uit art. 80.
4. Volgens art. 78 is het proces-verbaal vrij van zegel.
5. Nalatigheid van den belanghebbende wordt ter zake in zijn nadeel uitgelegd, hetgeen met het oog op de bewijskracht, die aan de verklaring is toegekend, alleszins begrijpelijk is.
Artikel 61.
Zoodra een aanslag tot navordering onherroepelijk vaststaat, wordt deze vanwege Onzen Minister van Financiën in de Staatscourant openbaar gemaakt door aanduiding van naam, voornamen en woonplaats van den belastingplichtige en van het bedrag van den naderen aanslag (1—2).
1. Zie, omtrent de bevoegdheid der Kroon om de publicatie te doen achterwege blijven, art. 71.
2. Het bedrag van den naderen aanslag is, blijkens toelichting van den Minister, dat van den navorderingsaanslag, dus niet het totaal van den oorspronkelijken en den lateren aanslag.
HOOFDSTUK VI. Verhooging van den aanslag. Artikel 62.
Elk beroepschrift ingediend krachtens artikel 49 of 59, moet voor zoover niet beweerd wordt, dat geen aanslag had mogen



96
Artt, 62—63.
zijn opgelegd, zoodanig zijn ingericht, dat daaruit eene conclusie kan worden getrokken ten aanzien van het bedrag, dat volgens den appellant had moeten worden geheven (1—2).
1. Dit artikel komt overeen met art. 90 W. I.
2. De appellant zal dus niet kunnen volstaan met verlaging van den aanslag te vorderen „omdat hij te hoog is aangeslagen".
Betreft het bezwaar een bepaald bestanddeel van de vermeerdering van winst of inkomen, dan is het voldoende, zoo de appellant verklaart, indien het b.v. in eerste instantie of bij den aanslag op a gulden is geschat, dat het slechts b gulden bedraagt. De rest van de vermeerdering blijft dan buiten dispuut, zoodat de vereischte berekening van het in art. 63 genoemde verschil kan worden gemaakt.
Artikel 63.
Indien de volgens de uitspraak van den raad van beroep: verschuldigde of te recht nagevorderde belasting het bij artikel 62 bedoelde bedrag te boven gaat, wordt de aanslag verhoogd met vijf en twintig ten honderd van het verschil. Had volgens den appellant geen aanslag mogen zijn opgelegd, dan strekt de verhooging zich uit tot het geheele bedrag van den door den raad gehandhaafden of vastgestelden aanslag (1—3).
Zij blijft achterwege, indien of voor zooveel het beroep uitsluitend gegrond was op verkeerde toepassing of schending der wet, alsmede indien het beroep is ingesteld tegen eene uitspraak niet voldoende aan het eerste lid van artikel 48 (4—5).
Zij blijft eveneens achterwege, indien en voor zoover afwijking van de aangifte of navordering noodig is geweest ten gevolge van eene te lage schatting van den aangever en die schatting naar het oordeel van den raad klaarblijkelijk te goeder trouw heeft plaats gehad (6).
De nadere aanslag voor de verhooging wordt vastgesteld door den inspecteur.
1. De regeling van het eerste, tweede en vierde lid komt overeen met art. 91 W. I.
De bepaling van het derde lid is in zake inkomstenbelasting onbekend.



Artt. 63—65.
97
2. Wordt alleen beroep ingesteld door den inspecteur, dan is in geen geval verhooging verschuldigd.
Evenmin bij intrekking van een beroepschrift, door den raad toegestaan.
3. Zie, voor de bevoegdheid der Kroon om kwijtschelding of vermindering van de verhooging te verleenen, art. 71.
4. Is het beroep gegrond op verkeerde toepassing of schending der wet, dan richt het zich niet tegen de cijfers op zichzelf, doch is de vraag te beantwoorden of de appellant voor de vermeerdering geheel of ten deele al of niet belastingplichtig is.
5. Een uitspraak voldoet niet aan art. 48, indien zij niet met redenen is omkleed.
6. Verg. de overeenkomstige bepaling in art. 57, al. 2, waarvan de redactie, naar het wil voorkomen, eenigszins ruimer is gesteld.
Artikel 64.
Hij die bezwaar heeft tegert den hem opgelegden naderen aanslag volgens het vorige artikel, kan binnen twee maanden na de dagteekening van het aanslagbiljet een met redenen omkleed beroepschrift bij den raad van beroep indienen (1—2)^
1. Dit artikel komt overeen met art. 92 W. I.
2. Bij de vaststelling van den naderen aanslag kunnen de desbetreffende bepalingen verkeerd worden toegepast, terwijl ook materiëele abuizen mogelijk zijn.
Ook over de vraag, of de uitspraak op een bezwaarschrift in eerste instantie met redenen was omkleed, is verschil van meening mogelijk.
HOOFDSTUK VII. - Bijzondere bepalingen. Artikel 65.
De directeur der directe belastingen kan op verzoek van den inspecteur deskundigen aanwijzen voor de inzage van boeken of andere bescheiden (1—3).



98
Artt. 65—66.
Alvorens zijne taak te aanvaarden legt de deskundige in handen . van den kantonrechter zijner woonplaats den eed of de belofte af, dat hij van elk hem opgedragen onderzoek volgens zijn geweten verslag zal uitbrengen. ■
Aan de deskundigen wordt door den directeur der directe belastingen, ten laste van het Rijk, vergoeding toegekend volgens regelen door Ons te stellen.
1. Reeds in § 6 (a) werd er op gewezen, dat voor de heffing dezer belasting accountants, enz. onmisbaar zijn. Af. v. T. ad art. 65.
(a). Zie de Inleiding.
2. Het opzettelijk ter inzage aanbieden van een valsch of vervalscht boek of ander geschrift aan de aangewezen deskundigen is strafbaar volgens art. 81, 2°.
3. 'Zie, omtrent de verplichting tot het verleenen van inzage van boeken of andere bescheiden, art. 42, al. 2, en art. 46, laatste lid.
Artikel 66.
Ieder die met eenige werkzaamheid den openbaren dienst betreffende belast is, is verplicht aan den inspecteur, de commissie van aanslag, of den raad van beroep de inlichtingen te geven, welke van hem worden verlangd (1—3).
1. Het verband tusschen deze artikelen (a) was sommigen niet geheel duidelijk. In het eene artikel wordt aan ambtenaren de verplichting opgelegd aan belastingautoriteiten de verlangde inlichtingen te verschaffen, blijkens het andere behoeven de ambtenaren van het Departement van Financiën ontheffing van de hun wettelijk opgelegde geheimhouding. Begreep men de bedoeling goed, dan moest art. 69 ook tot andere ambtenaren worden uitgebreid, opdat art. 66 effect zou kunnen sorteeren. V. V. ad art. 66.
Overweging van de hier gemaakte opmerking heeft den ondergeteekende er toe geleid de ontheffing van de verplichting tot geheimhouding ruimer te omschrijven. Af. v. A. ad art. 66.
(a). N.1. artt. 66 en 69.
2. Dit artikel werd voldoende toegelicht in § 6 (a). Af. v. T. ad art. 66.
(a). Zie de Inleiding.



Artt. 66—68.
99
3. Het opzettelijk geven t*b onjuiste inlichtingen is strafbaar volgens art. 82, terwijl het niet volledig voldoen aan de gestelde verplichting uit art. 85 wordt gestraft.
Artikel 67.
Het is een ieder verboden hetgeen hem in zijn ambt of betrekking, bij de uitvoering dezer wet of in verband daarmede, nopens inkomen, opbrengst,"winst, en in het algemeen nopens de zaken of werkzaamheden van een ander, blijkt of medegedeeld wordt, verder bekend te maken dan noodig is voor de uitoefening van dat ambt of die betrekking, of voor de invordering van eenige aan den lande verschuldigde belasting 0-2).
Het verbod van dit artikel geldt mede voor deskundigen, die in verband met de uitvoering dezer wet worden geraadpleegd of met eenige werkzaamheid belast (2).
I. Dit artikel komt overeen met art. 102 W. L
2 Het opzettelijk schenden der voorgeschreven geheimhouding is strafbaar volgens art. 83, al. t, terwijl bfl het bestaan van bloote schuld art. 83, al. 2, van toepassing is.
Artikel 68.
Wij behouden Ons voor, bij algemeenen maatregel van bestuur bepalingen vast te stellen tot verzekering der belasting van personen, die binnen het Rijk een bedrijf of beroep uitoefenen zonder er eene vaste woonplaats te hebben (1—3).
1. Dit artikel komt overeen met art. 104 W. I.
2. Overtreding van de vastgestelde bepalingen is strafbaar volgens art. 86.
3. Voor de inkomstenbelasting zijn ter zake de bepaHngen vastgesteld bij Kon. bestait van 9 Febr. 1915, Stbl. n°. 77 (V. 504).
Een gelijke -regeling laat zich voor de oorlogswinstbelasting verwachten.



100
Artt. 69—71.
Artikel 69.
De volgens artikel 66 tot het geven van inlichtingen verplichte personen zijn bij het verstrekken daarvan ontheven van de geheimhouding, die hun, in welken vorm ook, bij de wet is opgelegd (1—2).
1. Een overeenkomstige bepaling is te vinden in art. 108 W. I.
2. Deze bepaling schept de mogelijkheid, de gegevens, bekend geworden bij de uitvoering van andere fiscale wetten (vermogensbelasting, successie, registratie, enz.), voor de aanslagsregeling in de oorlogswinstbelasting te benutten.
Verg. ook art. 66.
Artikel 70.
Onjuiste aanslagen kunnen door den directeur der directe belastingen, op voorstel van de commissie of den ambtenaar, die den aanslag heeft vastgesteld, ambtshalve worden verminderd (1—2).
1. Dit artikel komt overeen met art. 109, al. 1, W. I.
2. Het initiatief gaat uit van de commissie of den ambtenaar, die den onjuisten aanslag oplegde, doch voor de vermindering wordt de beslissing van den directeur vereiseht.
Vermindering van aanslagen, door den raad van beroep vastgesteld, laat dit artikel niet toe.
Artikel 71.
Wij behouden Ons voor, op grond van dwaling of verschoonbaar verzuim, kwijtschelding of vermindering te verleenen van den aanslag, van den aanslag tot navordering, van de verhoogingen, in de artikelen 37, 42, 57 en 63 genoemd, en te bepalen, dat de in artikel 61 bedoelde openbaarmaking achterwege zal blijven (1—2).
Voorts behouden Wij Ons voor, op grond van onvoorziene rampen, kwijtschelding of vermindering van de belasting te verleenen of de heffing der belasting, indien zij nog niet heeft plaats gehad, achterwege te doen blijven (3).



Artt. 71—73.
101
1. Het eerste lid komt overeen met art. 110 W. I., behalve in zake de bedoelde openbaarmaking, die voor inkomstenbelasting onbekend is.
Een gelijksoortige bepaling is te vinden in art. 67 der wet op de personeele belasting en wordt hiervoor o.a. toegepast in gevallen, waarin het niet nakomen van wettelijke voorschriften in verband staat met het overlijden van den aangeslagene, met ernstige ziekte of met hoogen leeftijd, mits alsnog binnen een redelijken termijn een adres wordt' ingediend.
2. Gevallen, waarin de verhooging achterwege. blijft of niet verschuldigd is, zijn vermeld in artt. 57 en 63.
3. Voor vermindering van inkomen of winst als onmiddellijk of middellijk gevolg van den oorlogstoestand regelt art. 92 de restitutie, resp. verrekening.
Art. 71, al. 2, handelt in het algemeen over onvoorziene rampen, zonder verband te leggen met den oorlogstoestand. Wij denken hierbij aan den landbouwer, die oorlogswinst heeft gemaakt, doch wiens bezittingen door overstrooming, als gevolg van dijkbreuk, worden verwoest.
Artikel 72.
Ten aanzien van den aanslag van een overledene kunnen zijne erfgenamen de bezwaar-, verzoek- en beroepschriften indienen, tot welker indiening de overledene bevoegd zou zijn geweest (1—2).
1. Dit artikel komt overeen met art. 111 W. I.
2. Zie, omtrent de aansprakelijkheid van erfgenamen voor navorderingsaanslagen en de verhooging daarvan, art. 77.
Artikel 73.
Voor het indienen van bezwaar-, verzoek- en beroepschriften kunnen worden vertegenwoordigd (1):
de erfgenamen van een aangeslagene, door één hunner, den executeur-testamentair of den bewindvoerder over de nalatenschap;
minderjarigen en onder curateele gestelden door hun wettelijken vertegenwoordiger.



102
Artt. 73—75.
Alle bezwaar-, verzoek- en beroepschriften kunnen door een gemachtigde worden onderteekend.
In alle bezwaar-, verzoek- en beroepschriften moet, indien degene die voor zich zelf of als vertegenwoordiger optreedt, niet binnen het Rijk woont of gevestigd is, woonplaats binnen het Rijk worden gekozen.
1. Een overeenkomstige regeling is te vinden in art. 112 W. I. Artikel 74.
De belasting wordt ingevorderd volgens de bepalingen geldende voor de invordering der inkomstenbelasting, behoudens de bepalingen van artikel 75 (1).
1. Door dit artikel zijn zoowel de formeele als de materieele bepalingen der wet van 22 Mei 1845 (Staatsblad n°. 22) op de invordering van 's Rijks directe belastingen, toepasselijk verklaard, behoudens de afwijkingen volgens art. 129, tweede en vijfde lid, der Wet op de Inkomstenbelasting 1914 (a) en volgens art. 75 van dit ontwerp. Af. v. 7". ad art. 74.
(a). Art. 129, al. 2 en 5, luidt:
„De kohieren worden niet executoir verklaard of afgekondigd. De invordering geschiedt krachtens de kohieren zooals zij door den inspecteur zijn 'vastgesteld.
De belasting die drie jaren na de dagteekening van het aanslagbiljet of na de laatst beteekende akte van vervolging niet is ingevorderd, is verjaard".
Artikel 75.
De aanslag in de belasting moet worden betaald, de helft binnen drie maanden, de andere helft binnen zes maanden na de dagteekening van het aanslagbiljet. (1).
Onze Minister van Financiën kan uitstel van betaling toestaan, in welk geval wegens de dientengevolge niet betaalde gelden een .interest is verschuldigd, berekend naar vijf ten honderd 's jaars. (1—3).
De rente wordt ingevorderd volgens de bepalingen bedoeld bij art. 74. (4).



Artt. 75—76.
103
1. De belasting zal in twee termijnen, elk na drie maanden, worden ingevorderd. Kunnen vaststaande gelden binnen die tijdvakken niet worden losgemaakt, dan kan de Minister Van Financiën tegen vergoeding van rente uitstel van betaling toestaan. Af. v. T. ad art. 75.
2. De rente is gelijk aan de wettelijke interest in burgerlijke zaken, bepaald in de wet van 22 Dec. 1857 (Stbl. n. 171).
3. Het is geenszins de bedoeling de regeling betreffende uitstel van betaling slechts bij uitzondering toe te passen. Iedereen die daaraan werkelijk behoefte heeft zal in het genot van uitstel worden gesteld. Men moet verder niet uit het oog verliezen, dat het voornémen tot invoering eener oorlogswinstbelasting officieel reeds meer dan een half jaar geleden bekend was, zoodat de toekomstige belastingplichtigen reeds in de gelegenheid zijn geweest hnnne maatregelen te nemen, van welke gelegenheid door velen gebruik is gemaakt. Af. v. A. ad art. 75.
4. Voor de invordering der rente gelden derhalve dezelfde bepalingen als voor die der belasting.
Artikel 76.
Bij ontbinding eener naamlooze vennootschap of andere vereeniging van personen zijn de vereffenaars hoofdelijkaansprakelijk voor de belasting (1—2).
Is de vennootschap of vereeniging ontbonden vóór den dag waarop deze wet is afgekondigd, dan kunnen de vereffenaars, indien ook de verdeeling van het batig saldo reeds vóór dien dag heeft plaats gehad, hunne aansprakelijkheid doen overgaan op hen onder wie dat saldo is verdeeld. Zij doen daartoe aan den inspecteur schriftelijk opgaaf van naam en woonplaats van ieder die eene uitkeering heeft genoten, onder vermelding van het uitgekeerde bedrag en van hetgeen aan niet afgelost kapitaal in dat bedrag was begrepen. Indien de vereffenaars aannemelijk maken, dat eene uitkeering door bemiddeling van eene bankinstelling aan een onbekende is gedaan, zijn zij ook voor het aandeel in de belasting, dat op die uitkeering valt, van hunne aansprakelijkheid ontheven (3 -4).
In het geval bedoeld bij het tweede lid, is ieder aan wien eene uitkeering is gedaan, aansprakelijk voor een aandeel in de be-



112
Art. 91.
HOOFDSTUK IX. Overgangs- en slotbepalingen. Artikel 91.
Heeft een belastingplichtige eenige vermeerdering van inkomen of winst in de aangifte voor de oorlogswinstbelasting opgegeven, terwijl uit de aangiften, als bedoeld bij hoofdstuk VIII van de Wet op de Inkomstenbelasting 1914, die vermeerdering niet blijkt, dan wordt wegens dit feit geen strafvervolging ingesteld en in geval van navordering geen verhooging volgens artikel 85 dier wet toegepast (1— 3).
1. Volgens deze bepaling zal geen strafvervolging worden ingesteld en ingeval van navordering geen verhooging worden toegepast volgens de Wet op de Inkomstenbelasting 1914, indien uit de aangifte voor deze belasting mocht blijken, dat er ontduiking heeft plaats gehad bij de aangifte voor en den aanslag in de inkomstenbelasting. Anders toch zou vrees voor straf en verhooging, op grond van de Wet op de Inkomstenbelasting 1914, den belastingplichtige, die bij den aanslag in de inkomstenbelasting den fiscus te kort deed, er licht toe brengen ten aanzien van deze belasting op dien verkeerden weg voort te gaan. Zulks wordt door dit artikel voorkomen. M. v. T. ad art. 91.
2. De tegemoetkomende bepaling geldt zoolang de oorlogswinstbelasting wordt geheven, dus niet alleen voor het eerste jaar.
3. Sommige leden,-die zich vereenigden met het uitsluiten van eene strafvervolging, zoo bij juiste aangifte voor de oorlogswinstbelasting onjuistheid van opgave voor de inkomstenbelasting aan het licht komt, wenschten te zien bepaald, dat ten aanzien van laatstbedoelde belasting voor zoodanig geval ook geen navordering zou geschieden. Zij verwezen naar het ten deze in Duitschland gegeven voorbeeld, dat gunstige resultaten scheen te hebben. V. V. ad art. 91.
De ondergeteekende meent, dat door het achterwege laten van strafvervolging en verhooging aan degenen, die bij deze gelegenheid eene schoone lei willen maken, daartoe eene voldoende gele3 genheid geboden wordt.
Er is geen reden om het generaal pardon niet te doen strekken ten bate van hen, die wel aangifte hebben gedaan voor de oorlogswinstbelasting, doch daarin niet zijn betrokken. Het artikel is in dien zin gewijzigd. Af. v. A. ad art. 91.



Art. 95.
117
vermindering niet juist acht, den inspecteur onder opgaaf van redenen om herziening van dat bedrag verzoeken.
Is binnen drie maanden na den dag sedert welken de aanslag in de oorlogswinstbelasting onherroepelijk vaststaat, eene kennisgeving, als bedoeld bij het tweede lid van artikel 94, niet ontvangen, dan kan de aangeslagene den inspecteur verzoeken de vermindering alsnog toe te passen (1).
Het verzoek volgens het eerste of tweede lid van dit artikel wordt schriftelijk gedaan binnen zes maanden na den dag sedert welken de aanslag in de oörlogswifMtbêlastiflg onherroepelijk vaststaat (1).
De artikelen 97 en 98 der Wet op de Inkomstenbelasting 1914 zijn van toepassing alsof het verzoek ware gedaan ingevolge artikel 96 dier wet (2).
1. De aanslag in de oorlogswinstbelasting staat onherroepelijk vast:
indien tegen den aanslag geen bezwaarschrift is ingediend, na verloop van twee maanden na de dagteekening van het aanslagbiljet (artt. 43 en 45).
indien tegen den aanslag is gereclameerd en geen beroep van de uitspraak fn eerste Instantie wötfdf ingesteld, na verloop van een maand na den datum der uitspraak in eerste Instantie (artt. 49 en 50).
indien beroep is ingesteld en geen cassatie bij den Hoogen Raad wordt aangeteekend, na verloop van een maand nadat het afschrift der uitspraak van den raad van beroep ter post is bezOTgd (art. 19 der wet van 19 Dec. 1914, Stbl. n°. 564, V. 475).
indien beroep in cassatie bij den Hoogen Raad is ingesteld, na de uitspraak van den Hoogen Raad.
2. Door de Verwijzing naar de aangehaalde artikelen, gelden voor de uitspraak op hef verzóekscftrfft de artt. 97 en 98 W. I., fuidende:
Art. 97. De uitspraak van den inspecteur op een verzoekschrift als bedoeld bij het vorige artikel, is met redenen omkleed, wanneer het verzoek geheel of ten deele wordt afgewezen.
Mededeefing der uitspraak wordt aan den Verzoeker gezonden bij aangeteekenden brief of tegen gedagteekend Ontvangbewijs.
Art. 98. Hij die bezwaar heeft tegen de trffspraak op zijn verzoekschrift, kan binnen eene maand, nadat de mededeeffng ingevolge het vorige artikel ter post is bezorgd of tegen ontvangbewijs is uitgereikt, in beroep komen bij den raad van beroep voor de



Artt. 98^99. Artikel 98.
119
Vóór 1 Januari 1917 wordt een voorstel van wet ingediend tot regeling der uitkeeringen uit de opbrengst der oorlogswinstbelasting aan de koloniën of bezittingen van het Rijk in verband met de vermindering of ontheffing, die op de aldaar in eenigen vorm te heffen oorlogswinstbelasting wordt verleend ter zake van het gedeelte der oorlogswinst dat mede hier te lande aan oorlogswinstbelasting is onderworpen (1).
1. Met betrekking tot de hier te lande gevestigde vennootschappen, welke in Indïï ondernemingen exploiteeren, zij het volgende medegedeeld. Voorshands kan slechts rekening gehouden worden met de in Indië te heffen suikerbelasting. Hieromtrent is door den ondergeteekende met zijnen ambtgenoot van Koloniën overeengekomen, dat de betrokken vennootschappen hier te lande evenals andere zullen worden aanslagen, doch dat zij in Indië de aldaar te heffen 10 pet van het meer dan ƒ 2 per picol verdiende, niet zullen hebben te betalen over het bedrag waarover zij zullen aantoonen in Nederland oorlogswinstbelasting te hebben betaald. Hetgeen de Indische schatkist daardoor aan suikerbelasting zal derven, zal zij uit de Nederlandsche schatkist vergoed krijgen. Indien in Indië later nog van andere producten een oorlogswinstbelasting mocht worden geheven, of wel in Indië een algemeene oorlogswinstbelasting mocht worden ingevoerd, zal naar gelijk beginsel zijn te handelen. Het schijnt voorshands niet mogelijk om ter zake een nauwkeurige regeling in de wet op te nemen. Af. v A. % 2, betreffende art. 97 bis, thans art. 98.
Artikel 99.
Voor de toepassing van de bepalingen der Kieswet wordt de oorlogswinstbelasting niet als eene directe belasting aangemerkt (1).
1. Waar de Kieswet, sprekende van directe belastingen, alleen het oog heeft op belastingen van voortdurenden aard, komt het, ter voorkoming van misverstand, wenschelijk voor uitdrukkelijk te bepalen, dat voor de toepassing van de. bepalingen dier wet, de oorlogswinstbelasting niet als eene directe belasting is aan te merken. W$$É



120
Artt. 100—102.
Artikel 100.
Binnen een jaar nadat de oorlogstoestand is geëindigd, wordt een voorstel van wet ingediend om de in artikel 1 bepaalde heffing te doen vervallen (1—2).
1. Wanneer het in dit artikel bedoelde voorstel van wet zal kunnen worden ingediend, is thans niet te bepalen. Die indiening zal vermoedelijk wel niet dadelijk kunnen geschieden, zoodra de vrede tusschen de oorlogvoerende mogendheden gesloten is. De verhoudingen welke onmiddellijk daarna in het economisch leven zullen bestaan, maken dat wellicht ongewenscht. In elk geval echter mag deze wet niet te lang worden bestendigd. Daarom is bepaald, dat het voorstel van wet zal worden ingediend binnen een jaar nadat de oorlogstoestand is geëindigd. Af. v. T. ad art. 98, thans 100.
2. Men vroeg of „oorlogstoestand" een vast begrip is. Zoo niet, dan is nadere omschrijving gewenscht, wijl omtrent het voortduren van de belasting geen twijfel mag beslaan. V. V. ad. art. 98, thans 100.
Nadere omschrijving van het begrip „oorlogstoestand" zou inderdaad noodig zijn, indien aan het ophouden van dien toestand het buiten werking treden van deze wet automatisch verbonden was. Nu dit niet het geval is, schijnt zulk eene nadere omschrijving overbodig, aangezien, is de Regeering naar het oordeel van de Staten-Generaal met het doen van een voorstel tot intrekking in verzuim, eene herinnering aan hare verplichting wel niet achterwege zal blijven. Af. v. A. ad art. 98, thans 100.
Artikel 101.
Deze wet kan worden aangehaald onder den titel „Wet op de Oorlogswinstbelasting 1916".
Artikel 102.
Deze wet wordt geacht in werking te zijn getreden met 1 Augustus 1914 (1).
Lasten en bevelen, dat deze in het Staatsblad zal worden geplaatst, en dat alle Ministerieele Departementen, Autoriteiten,



Art. 102.
121
Colleges en Ambtenaren, wie zulks aangaat, aan de nauwkeurige uitvoering de hand zullen houden.
Gegeven te 's-Gravenhage, den 22sten Juni 1916.
WILHELMINA.
De Minister van Financiën, ANT. VAN GIJN.
Uitgegeven den eersten Juli 1916.
De Minister van Justitie, B. ORT.
1. Door aan de wet terugwerkende kracht te verleenen zijn ingewikkelde regelingen voorkomen. De artikelen 5 en 36 zijn daardoor ook voor de reeds verstreken termijnen, waarover de heffing moet geschieden, toepasselijk gemaakt. Af. v. T. ad art. 100.






BIJLAGE I.
INSTRUCTIE tot uitvoering der wet, vastgesteld bij M. 28 Juni 1916, no 175 (V. 688).
§ 1. Waar in deze instructie sprake is van oorlogswinst of oorlogsverlies wordt daaronder verstaan de in art. 1 der Wet op de Oorlogswinstbelasting 1916 bedoelde vermeerdering of de in art. 92 dier wet bedoelde vermindering van inkomen of winst als onmiddellijk gevolg van den oorlogstoestand.
§ 2. Daar bij de afkondiging der wet voor de meeste belastingplichtigen reeds twee jaren als bedoeld in art. 5 der wet waren verstreken, kan met de werkzaamheden voor de aanslagsregeling over die jaren terstond een aanvang worden gemaakt.
Voor latere jaren zal het wenschelijk zijn zoowel de beschrijving als de aanslagsregeling voor de oorlogswinstbelasting zooveel mogelijk verband te doen houden met die voor de inkomstenbelasting.
§ 3. De beschrijving dient zich te bepalen tot de belastingplichtigen van wie gebleken is of vermoed kan worden dat hun inkomen of hunne winst over eenig jaar eene niet onbelangrijke vermeerdering heeft ondergaan, voor zoover niet reeds terstond met groote waarschijnlijkheid kan worden aangenomen, dat wegens die vermeerdering geen belasting verschuldigd is.
Opgemerkt wordt, dat volgens art. 26 der wet in den regel eerst belasting verschuldigd is, indien de gemaakte oorlogswinst over een jaar ten minste ƒ,1100 beloopt, doch dat in sommige gevallen de grens van belastbaarheid belangrijk lager



124
Bijlage I. — §§ 3—5.
ligt. Zoo zal door natuurlijke personen, alsmede door de andere belastingplichtigen, voor zoover deze laatsten geen boekjaar of wel een met het kalenderjaar samenvallend boekjaar hebben, over 1914 reeds belasting verschuldigd zijn indien de behaalde oorlogswinst ten minste ƒ500 bedraagt.
§ 4. Bij het onderzoek, voor welke personen het opleggen van een aanslag over eenig jaar in overweging moet worden genomen, gaan de inspecteurs onder meer te rade met:
o. hetgeen uit de leggers der bedrijfsbelasting en der inkomstenbelasting, alsmede uit de daarin bewaarde bescheiden, zooals balansen en winst- en verliesrekeningen, kan blijken omtrent vermeerdering van inkomen of winst;
b. met de door hen ontvangen raededeelingen van vergunningen tot uitvoer van goederen, waarvan de uitvoer verboden is;
c met hetgeen hun in 't algemeen bekend is omtrent de winstgevendheid van bedrijven, Stijging van huur- of pachtprijzen, enz. als onmiddellijk of middellijk gevolg van den oorlogstoestand.
§ 5. Voor zooveel noodig, wordt de aandacht der ambtenaren gevestigd op een belangrijk technisch verschil tusschen de oorlogswinstbelasting en de inkomstenbelasting.
Bij de inkomstenbelasting wordt vooru/rgewerkt; d. w. z. bij het begin van het belastingjaar wordt het inkomen over dat jaar bepaald. Dit is natuurlijk alleen mogelijk met behulp van wettelijke vermoedens, en deze komen in het kort hierop neer, dat de belastingplichtige geacht wordt zijn inkomen Uitsluitend maar dan ook gedurende het geheele jaar, te zullen ontfeenen aan de bronnen die op 1 Mei voor hem bestaan, en dat Iedere bron evenveel zal opleveren als in het laatst verloopen kalenderof boekjaar.
Bij de oorlogswinstbelasting wordt achtertiitgêwerkt j d. w. z. het inkomen van een afgeloopen jaar wordt bepaald, ten einde



Bijlage I. — §§ 5—6.
125
met het eveneens te bepalen inkomen van het jaar 1913 (of het gemiddelde der jaren 1911, 1912 en 1913) te worden vergeleken. Hier behoeft dus niet een vermoedelijk inkomen te worden geconstrueerd, daar de belastingplichtige kan weten hoeveel inkomen hij werkelijk heeft genoten, en hiernaar wordt dan ook uitsluitend gevraagd. De wet verwijst, wel is waar, naar de wet op de inkomstenbelasting, doch alleen voor het begrip inkomen, niet voor de toepassing daarvan op het belastingjaar. Voor de oorlogswinstbelasting wordt dus het genoten inkomen rechtstreeks vastgesteld, en is het mitsdien zonder belang of een bron van inkomen reeds bij het begin van het jaar heeft bestaan, en of zij tot het einde van het jaar is blijven bestaan.
Een en ander betreft de physieke personen. Voor de binnenlandsche naamlooze vennootschappen enz. is er eveneens een groot verschil tusschen de beide belastingen. De inkomstenbelasting vraagt alleen naar uitdeelingen; voor de oorlogswinstbelasting moet de geheele winst die in een afgeloopen boekjaar is gemaakt, vergeleken worden met de geheele winst, gemiddeld gemaakt in het boekjaar waartoe 1 Augustus 1913 behoorde, en de beide voorafgaande boekjaren (c. q. de geheele winst van het eerst bedoelde jaar). Ook reserves, tantièmes enz. komen dus in aanmerking.
§ 6. Voor de belastingplichtigen, aan wie een aangiftebiljet zal worden uitgereikt, wordt reeds dadelijk een legger aangelegd, volgens model I voor natuurlijke personen (art. 2 der wet), volgens model H voor de overige belastingplichtigen (art. 3 der wet). Deze leggers zijn opgenomen in de serie oorlogswinstbelasting (O.W.B.) onder de nos. 1 en 2.
De voor de regeling der aanslagen van belang zijnde gegevens, waarover de inspecteur reeds beschikt, worden terstond in de leggers a'angeteekend ; losse bescheiden, op de aanslagsregeling betrekking hebbende, worden in de leggers bewaard. Voorts worden de leggers geregeld bijgehouden, zoodanig, dat zij steeds een volledig overzicht geven van de aanslagsregeling in de verschillende jaren.



126
Bijlage I. — §§ 7—8.
§ 7. Voor de aangiftebiljetten zijn voorshands slechts twee formulieren vastgesteld, te weten:
formulier A voor natuurlijke personen;
formulier B voor naamlooze vennootschappen, commanditaire vennootschappen op aandeelen, coöperatieve en andere vereenigingen (met uitzondering van de buitenlandsche spoor- en tramweg- en verzekeringmaatschappijen, bedoeld in de artt. 19 en 20 der wet).
De aangiftebiljetten zijn opgenomen in de serie O.W.B. onder de nos. 3 en 4, de daarbij behoorende aanteekeningen onder de nos. 3a en 4a.
Indien behoefte blijkt te bestaan aan aangiftebiljetten voor andere belastingplichtigen dan die, waarvoor de formulieren A en B bestemd zijn, of aan bijzondere aangiftebiljetten (art. 27, 4de lid, der wet), doet de inspecteur een voorstel tot het vaststellen van het benoodigde formulier of de benoodigde formulieren.
Omslagen voor de uitreiking en de terugbezorging der biljetten zijn opgenomen in de serie O.W.B. onder de nos. 5 en 6.
De uit te reiken aangiftebiljetten worden ingeschreven op eene beschrijvingslijst, waarvoor gebruik gemaakt wordt van het formulier Inkomstenbelasting n°. 9. De uitreiking geschiedt steeds per post.
Waarschuwingen tot inlevering van uitgereikte aangiftebiljetten zijn opgenomen in de serie O.W.B. onder n°. 7.
Overigens wordt ten aanzien van de beschrijving gehandeld zooals bij hoofdstuk II der Instructie Inkomstenbelasting ten aanzien van de beschrijving voor de inkomstenbelasting is voorgeschreven.
§ 8. Tot uitvoering van art. 40 der wet wordt voorgeschreven, dat voor de belastingplichtigen, voor wie de bepalingen van art. 39 hetzij geene, hetzij meer dan ééne gemeente aanwijzen, de plaats van aanslag wordt vastgesteld overeenkomstig het bepaalde bij § 32, 3de, 4de en 5de lid, der Instructie Inkomstenbelasting.



Bijlage I. — §§ 9—11.
127
§ 9. Met de ingekomen aangiftebiljetten wordt gehandeld zooals in § 41 der Instructie Inkomstenbelasting is voorgeschreven.
Voor het inwinnen van inlichtingen door den inspecteur of de commissie van aanslag wordt gebruik gemaakt van de (met de pen te wijzigen) formulieren Inkomstenbelasting nos. 22 en 23.
Van de bevoegdheid om inzage te nemen of te doen nemen van boeken of andere bescheiden behoort op ruime schaal gebruik te worden gemaakt. De inspecteurs en de deskundigen zullen zich echter bij het boekenonderzoek behooren te beperken tot de boeken die licht kunnen geven omtrent het inkomen of de winst. Met bezwaren van belastingplichtigen tegen het verleenen van inzage van bepaalde boeken (b.v. indien deze fabrieksgeheimen bevatten), of tegen het verleenen van inzage van boeken aan een bepaalden deskundige, behoort, indien zij den inspecteur gegrond voorkomen, rekening te worden gehouden. Acht de inspecteur een geopperd bezwaar niet gegrond, dan vraagt hij langs den ambtelijken weg de beslissing van den Minister.
De wijze, waarop het in art. 41 der wet bedoelde overleg tusschen den inspecteur der directe belastingen en dien der registratie zal plaats hebben, wordt aan het beleid van beide inspecteurs overgelaten.
§ 10. De belastingplichtigen worden per gemeente ingeschreven in registers van aanslagen, die, ter onderscheiding van de verschillende categorieën van aanslagen, worden gemerkt met een der letters B tot en met F, overeenkomstig het bepaalde bij § 43, tweede lid, der Instructie Inkomstenbelasting.
Het materieel der registers van aanslagen is opgenomen in de serie O.W.B. onder n°. 8 (voor meer dan 10 posten) en n°. 8a (voor niet meer dan 10 posten).
§11. De registers van aanslagen en de daarop voorkomende posten worden, voor iedere categorie van aanslagen afzonderlijk,



130
Bijlage I. — §§ 16—20.
aldus gevonden bedrag de verhooging volgens art. 57, eerste lid, moet worden toegepast.
In de kolom aanieekeningen van het register en van het kohier wordt melding gemaakt van het bedrag der verhooging volgens art. 57 en c. q. die volgens art. 37 of 42 der wet.
§ 17. Zoodra een aanslag tot navordering onherroepelijk vaststaat, doet de inspecteur daarvan door tusschenkomst van den directeur mededeeling aan den Minister met opgaaf van naam, voornamen en woonplaats (c. q. naam en zetel) van den belastingplichtige, het jaar of de jaren, waarover de navordering loopt en het bedrag van den naderen aanslag zonder verhooging.
§ 18. De nadere aanslag voor de verhooging, bedoeld in art. 63 der wet, wordt ingeschreven in een register O. W. B. n°. 8 of 8a aan het hoofd voorzien van de letter B.
§ 19. De inspecteur zendt vóór den 5den dag van elke maand aan den directeur een opgaaf, vermeldende voor iedere gemeente zijner inspectie het totaal bedrag van alle sedert de invoering der wet tot het einde der vorige maand vastgestelde kohieren en het aantal daarop voorkomende aanslagen. Voor deze opgaven kan gebruik worden gemaakt van het materieel Directe Belastingen n°. 20.
De inzending heeft voor de eerste maal plaats in de maand, volgende op die waarin het eerste kohier door den inspecteur is vastgesteld.
Ter directie worden de totalen der verschillende inspectiën overgenomen in een verzamelstaat, die met de opgaven van de inspecteurs vóór den lOden der maand door den directeur aan het Departement van Financiën (Afdeeling Directe Belastingen) worden ingezonden.
§ 20. Ten aanzien van registers, kohieren en verdere schrifturen betreffende de oorlogswinstbelasting is het bepaalde bij § 77 der Instructie Inkomstenbelasting van toepassing; ten



Bijlage i. — §§ 20—24.
131
aanzien van bezwaar- en verzoekschriften geldt het bepaalde bij § 81 dier instructie.
§ 21. Ambtshalve vermindering van onjuiste aanslagen krachtens art. 70 der wet geschiedt met inachtneming van hetgeen ten aanzien van de toepassing van art. 109, eerste lid, der wet op de inkomstenbelasting is voorgeschreven bij de §§ 79 en 80 der instructie tot uitvoering dier wet.
§ 22. Bij de invordering der oorlogswinstbelasting wordt zooveel mogelijk gehandeld overeenkomstig het bepaalde bij de Instructie Invordering. Het eerste lid van § 30 dier instructie blijft echter buiten toepassing.
Aanslagen of gedeelten van aanslagen, die niettegenstaande de tijdig en behoorlijk in het werk gestelde middelen van vervolging niet kunnen worden ingevorderd, worden vóór het einde van het kalenderjaar volgende op dat, waarin de kohieren zijn vastgesteld, op staten van oninbare posten gebracht. Bij de staten wordt overgelegd eene nota als bedoeld in § 116 der voormelde instructie. Zoo noodig worden later nadere staten van oninbare posten ingezonden.
Van het materieel en de modellen vermeld in, of vastgesteld bij de Instructie Invordering wordt, met de noodige wijzigingen, ook gebruik gemaakt voor de oorlogswinstbelasting. Dwangbevelen worden echter opgemaakt volgens het hierachter opgenomen model IV.
§ 23. Voor de boeking en verantwoording der ontvangsten wegens oorlogswinstbelasting en interest zullen nadere voorschriften worden gegeven.
Bij de berekening van het wegens interest verschuldigde bedrag wordt de maand op 30 dagen, het jaar op 360 dagen gesteld.
§ 24. Bij de uitvoering van de artt. 88, 89 en 90 der wet wordt gehandeld overeenkomstig het bepaalde bij hoofdstuk X der Instructie Inkomstenbelasting.



132
Bijlage I. — §§ 25—28.
§ 25. Verzoeken om terugbetaling van belasting ingevolge art. 92 letter a der wet worden geheel als bezwaarschriften behandeld (zie § 14).
§ 26. Ter uitvoering van art. 94 der wet wordt gehandeld als volgt:
De namen der belastingplichtige natuurlijke personen, wier aanslag in de oorlogswinstbelasting onherroepelijk vaststaat, worden ingeschreven in een register O.W.B. n°. 10, met vermelding van de gegevens die noodig zijn voor de berekening der te verleenen vermindering van inkomstenbelasting.
In de kolom aanteekeningen van het register van aanslagen wordt naar het volgnummer, waaronder de aangeslagene in het register O.W.B. n°. 10 is ingeschreven, verwezen.
Het bedrag der te verleenen vermindering wordt door den inspecteur in het register vastgesteld.
Voor de kennisgeving bedoeld in art. 49, tweede lid, der wet, wordt gebruik gemaakt van het formulier O.W.B. n°. 11.
Van de verleende verminderingen wordt, zoodra de termijn voor het vragen van herziening is verstreken, bij staat (Inkomstenbelasting n°. 49) kennis gegeven aan den directeur. Deze vaardigt de vereischte bevelschriften Inkomstenbelasting n°. 50 of 51 uit.
§ 27. Voor de behandeling van verzoekschriften als bedoeld in art. 95, derde lid, gelden de voorschriften van hoofdstuk VIII der Instructie Inkomstenbelasting.
§ 28. De vermeerdering van een aanslag in de inkomstenbelasting volgens art. 97 der wet wordt vastgesteld in een register Inkomstenbelasting n°. 33 of 33a en ten kohiere gebracht.
In de kolom aanteekeningen van het register en van het kohier wordt vermeld, dat de aanslag betreft vermeerdering volgens art. 97 der wet op de oorlogswinstbelasting.
In het uit te reiken aanslagbiljet (model I, behoorende bij, de Instructie Inkomstenbelasting) worden de woorden „de



Bijlage I. — §§ 28—29.
133
volgende aanslag voor" vervangen door: de volgende aanslag voor, wegens vermeerdering van belasting ingevolge art. 97 der Wet op de Oorlogswinstbelasting 1916.
§ 29. Verwij'zing naar deze instructie geschiedt door de woorden: „Instructie Oorlogswinstbelasting."



MODEL I, behoorende bij de resolutie van 28 Juni 1916, n°. 175 (Verzameling n°. 688).
OORLOGSWINSTBELASTING.
GEMEENTE
, n° g|
AANSLAGBILJET.
N° van het kohier.
Aan »™»™L
Mw.
' ■ 191 .
Op het kohier der oorlogswinstbelasting komt (komen) te Uwen name de volgende aanslag(en) voor:
Belasting over 191 (berekend over ƒ ) ... I ƒ
» » 191 (berekend over ƒ ) ... m
- Totaal ... ƒ
V9



De ontvanger der directe belastingen te noodigt U uit dit bedrag te zijnen
kantore te voldoen, vóór of op de vervaldagen aan de ommezijde vermeld. Bij verzuim zou, ingevolge de wet, tot vervolging moeten worden overgegaan.
Dag- Betaald bedrag Nummer Betaalde
teekening i . » vervol- Betaalde Handteekening voor
& van het . , .. ..
der . u m*i u _ : „.•:« , gings- rente. quitantie.
in schrnfletters. m cijfers. journaal. . r
betaling. kosten.
I I
191 .
Te zamen . . .
De betaling kan geschieden



(Keerzijde van Model 1.)
INVORDERING.
, Dl f^lagen '«« de oorlogswinstbelasting moeten worden betaald, de helft binnen drie maanden de andere helft binnen zes maanden na de dagteekening van het aanslagbiljet
«M h^' MniSte,HVan ka" UitSte' Va" betaling toestaan' in welk Seval wegens de dientengevolge
met betaalde gelden een interest is verschuldigd, berekend naar vijf ten honderd 's jaars
Alle aanslagen worden echter in eens invorderbaar, wanneer de belastingschuldige in staat van faillissement,s verklaard, gelijk mede in geval van inbeslagneming van roerende of onroerende goeder n vanZe het Rak, of van verkoop dier goederen ten gevolge van eene inbeslagneming namens derden, of wanneer de aangeslagene het Rijk metterwoon wil verlaten. wanneer
De verplichting tot betaling wordt niet geschorst door de indiening van bezwaarschriften
Dit biljet moet bij de betaling worden medegebracht, om daarop quitantie te ontvangen. Betalingen aan deurwaarders, anders dan bij inbeslagneming, zijn van geene waarde. *eiaiingen aan
Rekeninghouders bij de Nederlandsche Bank, alsmede zij wier bankier, kassier, commissionair in effecten enz. eene rekening bij de Nederlandsche Bank heeft, kunnen de belasting voldoen door midde van
^ >SRijkS SCh3tkiSt ^ ^ ^ ^ ,n,,CWJ^ worden^r^
BEZWAARSCHRIFTEN.
Bezwaren tegen den aanslag kunnen binnen twee maanden na de dagteekening van het aanslagbiljet door den aangeslagene schriftelijk worden ingebracht bij den Inspecteur der directe belastingen t7S,agb,,,6t d°°r Indien de reclamant het verlangen daartoe te kennen geeft, wordt hij vóór de uitspraak gehoord.
co
O)






MODEL II, behoorende bij de resolutie van 28 Juni 1916, n°. 175 (Verzameling n°. 688).
OORLOGSWINSTBELASTING.
GEMEENTE
, n° ..„
AANSLAGBILJET.
Navordering van oorlogswinstbelasting.
No van het kohier.
Aan ~.
- , den :. 191 .
Op het kohier der oorlogswinstbelasting komt te Uwen name een aanslag voor wegens navordering van te weinig geheven belasting
over 191 ten bedrage van j ƒ
co co



In den aanslag is begrepen een bedrag van ƒ wegens verhooging volgens art. 37/42,
en een bedrag van ƒ +*J, wegens verhooging volgens art. 57 der Wet op de Oorlogswinstbelasting 1916.
De ontvanger der directe belastingen te ....... noodigt U uit voormelden aanslag te
zijnen kantore te voldoen, vóór of op de vervaldagen aan de ommezijde vermeld. Bij verzuim zou, ingevolge de wet, tot vervolging moeten worden overgegaan.
Dag- Betaald bedrag mmm r Betaalde
teekening — vervol- Betaalde . Handteekening voor
,„ van net , ,,
hPtÏÏL in schrijfletters. in cijfers. journaal. *inf ' rente- c'u,tant,e-
betaling. * kosten.
191 . ♦
Te zanten . . . A ; <r$.
De betaling kan geschieden
co



(Keerzijde van Model II).
INVORDERING.
De aanslagen in de oorlogswinstbelasting moeten worden betaald, de helft binnen drie maanden de andere helft binnen zes maanden na de dagteekening van het aanslagbiljet
n,Vt uJ iTJniSte,7an Financiën kan uitstel va" betali«g bestaan, in welk geval wegens de dientengevolge niet betaalde gelden een interest is verschuldigd, berekend naar vijf ten honderd 's jaars
is TShXn Zi!T eChter in eCnS invorderbaar' wanneer de belastingschuldige in staat van faillissement
is verklaard, gelijk mede in geval van inbeslagneming van roerende of onroerende goederen van wege het Rijk, of van verkoop dier goederen tengevolge van eene inbeslagneming namens derden, of wanneer de aangeslagene het Rijk metterwoon wil verlaten.
De verplichting tot betaling wordt niet geschorst door de* indiening van bezwaarschriften Dit biljet moet bij de betaling worden medegebracht, om daarop quitantie te ontvangen Betalingen aan deurwaarders, anders dan bij inbeslagneming, zijn van geene waarde.
effecten ennznIen0eUdepT t t ^r'and8che Bank' a,Smede ^ bankier, kassier, commissionair in
effecten enz eene rekening b,j de Nederlandsche Bank heeft, kunnen de belasting voldoen door middel
n JJvJn dennogntOP * ^ * ^ ^-inlichtingen word" e
Kantore van den ontvanger verstrekt.
BEZWAARSCHRIFTEN. na JfT?* teg? °Pgelegden aansIag wegens navordering van belasting kunnen, binnen twee maanden LT T* aanS,agbHjet' bii een met rede^ omkleed beroepschrift, worden ingebracht bij den
Raad van beroep voor de directe belastingen te
o