KONINkfLUia 6IB.LIOTU&EK
BfeUlkCLtEN VAN DE NtDWLANDSt CRICKET Ï.OND









Verkeerde houding van den batsman aan het wicket, in afwachting van den bal. De beenen staan van een, het lichaam staat bijna geheel in front naar den bowler toegekeerd, het bat is niet loodrecht ten opzichte van den grond.



Goede houding van den batsman aan het wicket in afwachting van den bal. Alleen de linkerzijde van het lichaam is naar den bowler gekeerd. Het gelaat ziet ongedwongen naar den bowler. Het bat staat loodrecht op den grond. Bij voor- en achteruit spelen op rechte ballen, moet het bat altijd loodrecht gehouden worden, nooit scheef als op I.



<ATUUR EN SPORT No. 8/^
CRICKET
door
H. VAN BOOVEN.
CONFIDERE
MODESTE
C. MORKS Cz. — DORDRECHT. — Mei 1917 —



INLEIDING.
„Vertaal liever Ranji's boek. We zijn niet bevoegd een boek over cricket te schrijven", zeide mij een bekend Haarlemsch speler, toen hij van mij vernam dat ik voornemens was een werkje aan cricket te wijden. Inderdaad, een werk over cricket te schrijven, een groot methodisch opgezet en uitgewerkt boek, dat zou, door een Hollander samengesteld, naast de bekende werken van Engelsche eerste klassers als Grace, Warner, Ranji, overbodig zijn. Zulk een boek zou zich richten tot onze eerste klasse spelers, niet groot in aantal, en die de Engelsche cricketliteratuur heel goed kennen.
Neen dit werkje heeft niet de aanmatiging, iets nieuws te zeggen over cricket, het is bestemd voor de beginners, voor oprichters van cricketclubs, het wil propaganda voor het cricket over ons geheele land, durende bloei van deze zomersport bij uitnemendheid.
Wij zullen daarom, om te beginnen, ook slechts met enkele woorden de geschiedenis van het spel beschrijven, om des te meer ruimte aan de uitvoering van cricket te kunnen geven.
H. v. B.



De Geschiedenis van het spel in Engeland en in ons land.
Merkwaardig is de drang naar flinke lichaamsoefening in de open lucht, die er in de bevolking van West-Europa ontwaakte, nadat onder allerlei invloeden het menschelijk lichaam honderden jaren lang, terwille van geest en ziel verwaarloosd was. De balspelen kregen wij van de Romeinen, die ze op hun beurt kregen van de Grieken en die in de Latrjnsche landen een vreugde in de verzorging en de schoone vorming van het menschelijk lichaam brachten, welke eeuwen heeft geduurd. Maar de grootheid van Rome ging als alle grootheid onder, de donkerte der middeleeuwen kwam. Intusschen hadden ook in Engeland de Romeinen hunne balspelen ingevoerd, daar bleven ze altijd bestaan en daar ontstond ook cricket lang voor den tijd, dat in het Italië van de Renaissance het oude Romeinsche balspel: harpastum, weer opleefde. Meerdere bizonderheden van cultuur-historischen aard te geven is overbodig. Maar in elk geval is het merkwaardig nog eens te letten op die eigenaardige behoefte bovenbedoeld, die de geslachten van het heden naar 'gfoge&sch voorbeeld er toe bracht zich het lichaam te oefenen, een strooming die zich over heel Europa uitbreidde. Cricket behoort óók, tot die langzamerhand overal in de wereld doordringende spelen, maar, omdat het spel moeilijk is, maakt het slechts langzame, doch zekere, vorderinftn. Zelfs in Engeland is dat met cricket zoo gegaan. Cricket werd in de 13e eeuw reeds gespeeld onder den naam



4
van clab-ball: door mannen en vrouwen samen. In 1477 werd Hand-in-and-hand-out, dat iets van club-ball had, in Engeland gespeeld, in 1550 wordt eerst het woord cricket gebruikt, maar dan moeten we tot in de tweede helft van de 17e eeuw wachten vóór we dit woord opnieuw hooren, in 1670 terwijl een Engelsch oorlogschip voor Antiochië lag, werd aan land „Krickett" gespeeld. Dubbel wicket ontstond in Schotland, echter onder den naam van „Cat and dog". In een woordenboek van 1772 wordt dit spel uitgelegd, als hebbende alle overeenkomst met club-ball. In 1736 is club-ball kricket, cat and dog, voorgoed cricket ge- . worden. In 1749 organiseert Lord Montford cricketwedstrijden door uit alle deelen van Engeland goede spelers naar Richmond Green op te roepen. Kent tegen AH England werd het eerst in 1746 op de Artillery Ground te Londen gespeeld, en dat was een zéér spannende wedstrijd, want Kent won slechts met 1 wicket. Engeland 40 en 70, Kent 53 en 58. De oudstbekende spelregels zijn die van 1744. „The game of cricket as settled by ye cricket club at ye star and Garter in Pall Mali". De over bestond uit vier ballen (thans 6). Er golden de zonderlingste bepalingen, maar wanneer men weet, dat er voor dien tijd altijd twist ontstond over het „uit" zijn of niet uit zijn en ieder graag twee levens aan bat had, dan begrijpt men waarom die bepalingen gemaakt werden. In 1774 bemoeide de Engelsche adel zich met cricket en nieuwe regels werden gemaakt. In 1787 ontstond de Marylebone en meer dan een eeuw lang is dit de club geweest, die over alles wat cricket aanbelangt besliste. Lords cricket ground ontstond bij Dorset Square in Londen, het is de klassieke Engelsche grond en hij is genaamd naar Thomas Lord, die in 1780 voor eenige Londensche clubs naar een cricketveld moest uitzien. De bouwondernemers verdreven Lord's naar Regents Park in 1811, totdat in 1814 de



5
M. C. C. naar St. John's Wood Road verhuisde, waar het veld ondanks alle verwoede aanslagen van bouwlustigen tot op den huidigen dag is bewaard gebleven en Lords bleef heeten. Van af het begin der 19e eeuw begint men de namen van groote Spelers te onthouden. Cricket raakte meer en meer verfijnd en in alle deelen verzorgd. Het zoogenaamde „round arm" bowlen ontstond in 1822, door John Willis, die het (hulde aan het „zwakke" geslacht) van zijn zuster leerde, zij vond het „toetaUig". Die zuster moet een stevig meisje geweest zijn, want zij bowlde heel aardig tegenover haar broer, die opmerkte, dat de op deze wijze geworpen ballen sneller en moeilijker „opkwamen", dan de „onderhandsche". In 1827 werd in officieele wedstrijden de nieuwe wijze van bowlen ingevoerd.
Sinsdien is cricket het groote nationale spel van de Engelschen geworden, dat waard is do wereld uit een sportief oogpunt te veroveren. Vermoedelijk lang voor de Hollanders het Engelsche spel leerden kennen, had de groote opvoedkundige in de 18e eeuw in Duitschfand Jahn, zijnen landgenooten reeds aangemoedigd „als de Engelschen, cricket te spelen", maar de Duitsche aard die van commando's en tucht en slaafschheid houdt, gaf meer om de stramme, gymnastische oefeningen in de turnzaal en het zou nog een goede 100 jaren duren, voor Duitschland het nut van de Engelsche openluchtspelen, ook cricket, zou gaan inzien.
Nederland komt de eer toe, voor het eerst op het vaste land cricket systematisch te hebben beoefend, omstreeks de jaren. 1860—1870, veertig a vijftig jaren geleden dus. Ik zelf behoor tot hen, die reeds in de jaren van tachtig op de Haagsche Maliebaan speelden. Wij jongens hadden toen nog geen fietsen, wij wisten niet wat iawn-tennis was, voetbal was heel weinig beteekenend, wij waren den koning te rijk, wanneer wij op



6
vrije Woensdag- en Zaterdagmiddagen onze „stumps" ergens op het ruime veld konden plaatsen om een partij te spelen en wij letten niet op gekneusde vingers of blauwe oogen, wij speelden drie jaargetijden van het jaar cricket en niet anders dan dat, en op het Malieveld waren er dan wel een tien a twaalf clubs of meer bezig. Dat Malieveld was erg ongelijk, en in Utrecht, Amsterdam, Leiden, Apeldoorn en Haarlem speelde men al onder even ongunstige omstandigheden, maar wij wisten niet beter. Totdat eens bezoek kwam van Engelsche spelers, en de aanraking met hen bracht ons er toe, allengs velden en speelbaan te verbeteren. Den 30 September 1883 werd de Nederlandsche Cricket Bond opgericht. Dit lichaam heeft veel voor de verbetering van het spel gedaan. Naarmate de spelers meer ervaren werden, legde men goede velden aan. Macadam pitches, waarover een mat gespannen, gaven een bizondere vastheid en kracht aan het batten, en thans schijnt door die overmacht van het batten het bowlen achteruit te zijn gegaan. Het is zeker, dat bowlers als de beide Beyerincks, Tromp de Haas en vooral Posthuma weinig meer worden gevonden, maar in het algemeen weten de bowlers toch met systeem te weiken, en te zoeken naar de fouten van den batsman.
Na dé oprichting van den N. C. B. hebben Nederlandsche elftallen aanhoudend tegen Engelsche, Belgische, Fransche, ja Duitsche Xl-tallen gespeeld, en zeer dikwijls de overwinning op de bezoekers behaald. Met dat al blijven de Engelschen nog altijd onze leermeesters. Vooral moeten we er hier in Holland toe komen, dat de schoolhoofden en de ouders zich niet tegen cricket kanten, zooals zij dat tegen voetbal doen. De Engelsche schoolhoofden hebben reeds sinds een honderdtal jaren het cricketspel als lichamelijk en geestelijk opvoedend spel ten zeerste aangemoedigd. Het spel immers eischt een



7
vlug, veerkrachtig lichaam, het oefent de handen en armen, door het bowlen, slaan, gooien en vangen, zoo goed als daarbij het gezicht gescherpt wordt: het oefent, bij het bukken naar den bal, het naloopen daarvan, en ook bij het rennen tusschen de wickets, de beenen, den nek en de rugspieren op een weldadige wijze. Het oefent bovenal oplettendheid, moed, geduld en doorzicht bij het beoordeelen van runs bij den man die aan slag is, en het kweekt saamhoorigheid en zelftucht in het geheele elftal van spelers. Van de Engelschen hebben we ook op het gebied van schoolcricket nog alles te leeren. Daartoe is in de eerste plaats noodig een samenwerken tusschen ouders en leermeesters, zooals die bestaat in het tegenwoordige Engeland, zooals die in het oude Hellas bestond. Alle ouders en schoolhoofden moesten dat inzien. Nu ons ras hoe langer hoe sportiever wordt, moet een deugdelijke, gezonde wetgeving zoo goed op het gebied van de lichamelijke opvoeding als op die van de geestelijke bestaan. Deze ernstige woorden richt ik vooral tot de Vereeniging van Leeraren bij het Middelbaar onderwijs, wien ik dringend raad zich eens terdege op de hoogte te stellen van de opvoedende eigenschappen in cricket. De Nederlandsche Cricketbond zal gaarne alle gegevens verstrekken. Het is mijn stellige overtuiging, dat de inrichting van schoolcricket competities over ons geheele land een geweldige stoot in de goede richting aan het Nederlandsche cricket zou geven.
Langzaam maar zeker gaat cricket in ons land vooruit. Wie het spel hier voor 25 jaren gekend heeft, hoe het gespeeld werd op ongelijksten grond, wie nu de graspleinen ziet, zooals ze zijn in Haarlem, den Haag, Amsterdam, Hilversum, die schitterend met rol en grasmaaimachine onderhouden velden, die volkomen betrouwbare speelbanen, die moet erkennen dat Wij Hollanders in een kwarteeuw heel veel voor cricket hebben



8
gedaan. Echter het aantal spelers dat van die mooie velden gebruik maakt, moest veel grooter zijn; het spel moet vooral aangemoedigd onder de schooljongens zooals ik zeide. Dan is de leiding het voornaamste, maar niet alles.
De jongens moeten zich zelf van hun besten kant toonen en volhardend, ernstig, van goeden wil zijn, zich als Hildebrands Hollandsche jongens niet laten afschrikken door een kneuzing, ontwrichting, buil of schram. Wie goed oplet, zal daar trouwens niet-veel hinder van hebben, hij zal het spel met altijd grooter genot spelen jaar na jaar. En op den leeftijd, waarop onze voorvaderen den druk van veertig jaren zwaar begonnen te voelen, zal de cricketer nog opgewekt en vroolijk, krachtig en flink zijn, gezond naar lichaam en geest.
Werd een dertig, vijf en twintig jaren geleden cricket bijna uitsluitend in ons land gespeeld, later zijn het fietsrijden, lawntennis, voetbal, korfbal, motor-wielrijden, golf, geweest, die de sport wat in het gedrang brachten. Toch schijnt het goede en schoone nimmer te vergaan. Cricket heeft hier het hoofd boven water weten te houden en langzaam aan worden overal nieuwe clubs opgericht. Zelfs de mobilisatie heeft daartoe bijgedragen. De gemobiliseerde soldaten beoefenen, om zich lenig te houden, allerlei spelen, ook cricket. Ik zelf beoefende het te Hilversum met een paar honderd man in ploegen. Ik kon daarbij opmerken dat wij Hollanders in het algemeen veel idee voor het spel hebben, en dra na de eerste lessen er het gewicht van begrijpen en ook de voordeelen die het biedt.
De cricketer die thans een club wil oprichten, moet, rekening houdend met bovenbedoelde feiten, verder schoolhoofden en ouders door persoonlijk bezoek gaan overtuigen, dat de oprichting van een cricketclub noodig is, hij moet niet alleen om toestemming voor de jongens, maar ook om steun, moreele en



9
financiëele vragen, dan eerst moeten de jongens zelf overgehaald worden een spel te spelen, de oud-spelers in de plaats moeten worden opgezocht, ook bij advertentie in de courant opgeroepen en uitgenoodigd lid te worden van de club, dan moeten de eerste oefeningen onder leiding plaats hebben, liefst van een spelleider uit een andere club. De vang-en-fieldoefeningen zulten dienen om de angst voor den harden bal af te leeren en de kern van het spel te vatten. Batten en bowlen moeten afzonderlijk worden beoefend. Dan spele men zoo zuiver mogelijk een partij, de runs moeten in het opteekenboek worden aangeteekend. Wanneer de club, een 20-tal spelers b.v., dan na eenige weken voldoende geoefend is, kieze de man die het meest inzicht of routine van het spel heeft, niet zorg uit de club 11 leden, die het best spelen, en met dit U-tal moet hij den strijd tegen een andere club van nagenoeg gelijke kracht, liefst een sterkere, aanbinden. Na den wedstrijd zal hij dan-de fouten die een ieder aankleven tar dege onthouden en trachten ze te verbeteren.
Echter, goed aanvoerderschap is bijna alles ineen vereeniging. Een goede aanvoerder kan van een zwak elftal, mits hij zelf een zeer goed speler is, die in alles tot voorbeeld dient, een betrekkelijk sterk elftal maken.
De vereeniging moet dan ook wet weten wie zij als aanvoerder kiest. Niet de man die het beste speelt oogenschijnlijk, maar hij die het meeste handigheid heeft, de menschen naar zijn wil te zetten, die altijd door zijn élan het beste voorbeeld geeft, die zichzelf weet op te offeren zoo noodig, die lang gespeeld heeft, en routine heeft van het spel. Gehoorzaamheid aan zulk een aanvoerder is eerste eisch.
Maar over den aanvoerder en zijn taak is 't hier nog niet de plaats iets te zeggen. In verband met de geschiedenis van het



10
spel hier te lande is het ten slotte wel belangrijk te memoreeren dat er reeds in 1881, dus nog voor de oprichting van den Nederlandschen Cricket Bond, door den Leeraar aan een H. B. S. te Haarlem, L. Dekker Kz., een Handleiding tot het Cricketspel, werd geschreven. Ook verscheen een werkje over Cricket van den heer Smink. In Juli 1891 gaf de Nederlandsche Cricket Bond Regels van het Cricketspel uit, met wenken voor de beoefening enz. van de hand der heeren W. J. H. Muiier en H. E. P. Coops. (De laatste is onlangs helaas overleden).
Het 'zou ons natuurlijk te ver voeren hier de geschiedenis te gaan bespreken, van de sinds 1880 in Nederland opgekomen, vergane en thans nog in bloei toenemende clubs. Het centrum van ons cricketleven zetelt voornamelijk in Amsterdam, Haarlem, Hilversum, 's-Gravenhage, Leiden en Schiedam. In steden als Rotterdam en Utrecht bestaan nog tweede klasse clubs. Moge daar de spelhoedanigheid steeds vooruitgaan. Ook bestaan er nog vereenigingen in Zaandam, Apeldoorn, Nijmegen, Arnhem, Enschedé, Eindhoven en Hengelo. De Engelsche geïnterneerden speelden in 1915 veel te Groningen, de sportvereeniging der fabrieken Philips te Eindhoven heeftin 1916 flink cricket beoefend.



Het Spel.
Cricket leert ons snel beslissen, het kweekt moed, samenhoorigheid, offervaardigheid, kracht, vlugheid, taai geduld, gehoorzaamheid, tucht. Het is de mannelijke zomersport bij uitnemendheid. De kracht en het uithoudingsvermogen des winters door de manlijkste der wintersporten voetbal, (liefst rugby,) verkregen, kunnen bij cricket op zijn voordeeligst worden aangewend. Want er behoort moed toe, om een hard teruggeslagen bal in eens vast te grijpen, aldus een tegenstander onschadelijk makend, moed is noodig om langen tijd de hardste ballen te fielden of, aan het wicket staand, af te wachten; overleg, bezonnenheid is noodig, ze op de juiste wijze met het bat te spelen. Het samenwerken om het hoogst mogelijke getal punten te bereiken, of in het veld het runs maken te verhinderen, of om zich bij een run-out voor een beter speler op te offeren, kweekt samenhoorigheid (iets wat ons volk heel erg behoeft). Kracht, vlugheid, moed is eisch, om een bal die naar de grens geslagen wordt, door de lucht te vangen, waartoe in snelste vaart al springende, het lichaam zich neer smakte in volle lengte.
Taai geduld heeft de bowler te oefenen, die met overleg en list, de zwakke punten van den batsman zoekt, en steun eischt van al zijn helders in het rond, zelftucht legt elk helder zich op, wanneer hij zonder schijnbaar iets te doen in het veld, stil als een kat op den loer zijn kans waarneemt, nadat hij misschien honderd malen vergeefs verwacht heeft, dat de bal in zijn richting, binnen zijn bereik kwam.



12
Uit deze aanduidingen begrijpt men dadelijk, dat cricket eischt een man, en wel de geheele man, lichaam, ziel en geest en dat wel, naarmate het peil van het spel stijgt, in uiterste toewijding en gespannenheid. Er is wel eens beweerd, dat cricket een duur spel is. Inderdaad is een goed terrein dat gehuurd en onderhouden moet worden, zeer kostbaar, maar voor het volk zal hier en daar buiten de stad en op gemeenteterreinen altijd wel kosteloos een plaats gevonden kunnen worden, waar cricket kan worden gespeeld. En wat is er dan noodig: één goede compositie bal a ƒ 1.50, twee bats a ƒ5.— (voor jongens) wickets a ƒ 2.50. f 14 samen om te beginnen. Compositie ballen duren zeer lang, v ij f op één seizoen voor jongens, bats zullen zij allicht 4 noodig hebben. Het spel wordt met 22 spelers gespeeld, die zullen dus samen ƒ 30.— moeten betalen, wat stellig niet heel veel is. Ik weet wel dat het ware genot van cricket eerst met de jaren komt en dat alsdan veel hooger uitgaven noodig zijn, maar zijn de spelers op den leeftijd gekomen, dat zij van het „meerderwaardige" cricket kunnen genieten, dan zijn zij stellig ook in staat meer geld bij te dragen, zij zullen dit ook gaarne doen.
Op gemeenteterreinen zeide ik, maar de tijd is wellicht niet veraf meer, dat alle groote scholen voor middelbaar en gymnasiaal onderwijs eveneens hunne terreinen voor openluchtspel zullen hebben, alsdan zal van hooger hand bevolen moeten worden: in den winter wordt het beste mannelijke winterspel, voetbal gespeeld, en des zomers het beste zomerspel: cricket Leiding is bij cricket het voornaamste, maar niet alles, zooals reeds hier boven werd gezegd. De jongens moeten zich zelf van hun besten kant toonen, en volhardend, ernstig en van goeden wil zijn.
Daarom, leer van het begin af aan het spel zoo zuiver mogelijk, volgens de regels spelen en in den juisten geest, dat wil



13
zeggen, eerlijk als goud, vastberaden en onverschrokken. Er bestaat geen spel, waarbij men spoediger geneigd raakt, om het om allerlei moeilijkheden op te geven. En het is juist de taak van de jongens,, om in de eerste plaats, niet bang te zijn voor den bal, zich ijverig toe te leggen op het langs den grond fielden en vangen van den bal, geduld te oefenen, niet het hoofd te laten hangen bij tegenspoed; b. v. door een snel van slag geraken als batsman, door het missen van vangen, het moeilijk actie en richting kunnen vinden bij het bowlen, of het opdoen van kleine kwetsuren, kneuzingen, ontwrichtingen of ontvellingen. Bij cricket is ieder der spelers zóózeer als zelfstandig individu geroepen om een belangrijke taak in den loop van zaken te vervullen, dat hij dddrop voortdurend zijn^ aandacht en héél zijn geestkracht moet blijven vestigen) zonder zich door eenig gering kwetsuur te laten afleiden. Ook de spelregels zijn niet zoo maar in eens te begrijpen of te overzien, en jonge spelers zullen slechts bij hooge uitzondering onmiddellijk leeren lo. welke de plaatsnamen zijn in het veld van ieder der elf spelers, 2o. wat de taak van ieder helder is, waarom er bij „over" overgelöopen moet worden; 3o. hoe zij zich, nadat zij dit gedaan hebben, moeten plaatsen, enz. enz.
Maar zooals de oogenschijnlijk ingewikkelde reglementen der militaire organisatie op eenmaal heel eenvoudig blijken in de praktijk, zoo is het ook met het cricfeetreglement. Wanneer een jong speler van begin af aan goed oplet bij het spel, zal hij het als vanzelf begrijpen en een overzicht krijgen.
Wat is nu de beste manier, om jongelui die het spel in het geheel niet kennen en die het in clubverband willen leeren en blijven beoefenen, op de hoogte te brengen ?
Wij nemen aan dat alle voorloopige maatregelen getroffen zijn. Door de groep was geld in voldoende mate bijeengebracht



14
om een goed veld te vinden, met een rol en grasraaaimachine te onderhouden, een speelbaan van macadam aan te leggen, een mat ter bedekking daarvoor te koopen, en een klein huisje op het veld te laten zetten, dat dient als verkleedplaats, waschgelegenheid en ruimte tot berging van eveneens aangeschafte bats, ballen enz. Dat heel jonge of niet „kapitaalkrachtige" spelers cricket ook kunnen beginnen te leeren zonder rol, huisje enz. is zeker. Een 28 jaren geleden liep ik met een paar vriendjes met het geheele spel onder onze armen naar het een of ander weiland buiten de stad en wij speelden zóó den geheelen zomer door. Al die maatregelen dienen natuurlijk slechts, om de speelhoedanigheid zoo spoedig mogelijk opeen goed peil te brengen.
Nadat de clubgenooten zich zoo goed mogelijk door het lezen van wat cricket-literatuur en ook van de spelregels, die zij achter in dit boekje vinden, op de hoogte hebben gesteld, neemt de spelleider hen mee naar het cricketveld. Daar heeft hij vooraf op de baan (pitch) van zeer effen gerold macadam, die netjes met de cocosmat is overspannen; met een, daartoe bestemd cricketmaatlint de wickets opgezet, dat zijn de drie paaltjes (stumps) aan elk uiteinde van de baan, (drie paaltjes aan den eenen en drie aan den anderen kant) evenwijdig tegenover elkander staand op een afstand van 22 yards (20.116 M. (Zie regel 6 in de Regelen van het Cricketspel hierachter)) Wij laten hier een duidelijke teekening van een wicket met de bowling-crease en popping-crea.se volgen: Bij het overnemen van de maten voor een spel, houde men uitsluitend rekening met de opgegeven maten, die hier volgen: Breedte van het wicket: c—c 8 inches (0.203 M.) Hoogte van het wicket: c—c 27 inches (0.689 M.) Lengte van een bail: e—e 4 inches (0.102 M.)



15
Balts: e-e—e, op het wicket liggend, mogen er niet meer dan '/» incn boven uitsteken.
Het wicket is precies midden in b—b geplaatst en vormt daarmee één lijn.
Lengte van de bowling crease b-b 8 voet, 8 inches Aan beide einden van de bowling crease, is rechthoekig achter het wicket de:
Return crease, a—b, getrokken, deze lijn make men niet te kort, een voet is voldoende. De bowler mag, den bal bowlend, met zijn achterste voet de lijn b—b niet overschrijden vóór hij den bal heeft losgelaten, noch met de voorste, noch met de achterste voet, mag hij zich buiten a—b—b—a begeven, of dielijn aanraken wanneer hij bowlt.
De Popping crease d—d is van lengte onbepaald, deze is op 4 voet (1.216 M) afstand van en evenwijdig aan het wicket getrokken. De ruimte tusschen de onbepaald doorgetrokken lijnen b—b en d—d is het terrein van den batsman, van den man die aan slag is.
Voor een spel begonnen wordt, is het volstrekt noodig, dat de wickets netjes en correct worden opgezet en dat de lijnen, bovengenoemd, zoo zuiver en strak mogelijk met kalk worden geteekend op de mat. Bij het aanschaffen van een mat houde



16
men er rekening mede, dat deze breed genoeg is, om de lijnen te bevatten. Ja het verdient aanbeveling aan beide kanten van de lijnen a—b uit fig. 1 nog een mat breedte van een voet of twee, drie te hebben, daar op die manier de bowler op de mat blijft nadat hij den bal heeft losgelaten, want is de mat niet breed genoeg, dan loopt hij door op het gras, hetwelk op onzen zanderigen grond dadelijk losraakt, wat niet alleen kale plekken en kuilen naast de mat geeft, maar bovendien, zand, aarde en steentjes daar op doet komen, wat hinderlijk is voor den batsman. Het geheele spel opgesteld-ziet het er dan ongeveer als volgt uit:
Fig. No. 2. b—b is de „strook" van wicket tot wicket, a a zijn de wickets, de afstand van a tot a bedraagt 22 yards. (20.116 M.) gezien van boven af. De stumps moeten zoo geplaatst worden,



17
dat de bal er niet tusschen door kan zonder de palen te raken.
Wanneer de spelleider het spel gaat uitleggen, verzamelt hij de clubgenooten om zich heen. Hij zorgt dat alle spelbenoodigdheden, tot een opteekenboek toe, (een scoringbook) aanwezig zijn, hij toont den bal, het cricketbat, het wicket, de stumps, de bails, de beenbeschermers, de battinghandschoenen, en de keephandschoenen, benevens het maatlint, waarmede de lengte van wicket tot wicket wordt bepaald, het ijzer waarmede op de bowling crease de gaten worden geprikt, waarin de stumps van het wicket komen te staan, het bovengenoemde opteekenboek en óók een bord met nummers, (telegraaf) waarop de stand 'van het spel kan worden aangegeven voor de spelers in het veld.
Daarna, om dadelijk een zekere regelmaat in zijn werk te brengen, verdeelt hij de aanwezigen in twee groepen: elftal blauw en elftal rood. Zijn er iets minder of meer dan 22 man, dan verdeelt hij ze ook gelijkelijk. Hij legt er nadruk op, dat het cricket is een vriendschappelijke strijd, maar een felle strijd,' waarbij men elkander niets mag toegeven.
Hij zal voorts verstandig doen, om alvorens tot verdere uitlegging over te gaan alle spelers kennis te doen maken met de hoedanigheid, gewicht, hardheid en vlucht van den cricketbal.
Daartoe stelt hij de groepen op, op een tiental meters van elkander af, zoo dat beide een dubbele rij tegenover elkander vormen en elk speler een afstand van twee meter tusschen zich en zijn nevenman bewaart, op deze wijze:
Blauw
1 2 345 6-7 8 9 10 11
Rood
1 23456789 10 11
Fig. No. 3.
Nu laat hij hen den bal, éérst elkander toewerpen. Eerst de Cricket 2.



18
nummers 1 eenige malen, die den bal telkens moeten opvangen, dan beurtelings de volgende nummers, totdat allen eenige malen den bal gevangen hebben. Vervolgens laat hij ze elkander den bal toerollen, waarbij deze telkens met beide handen moet worden aangepakt. Natuurlijk kunnen bij deze vooroefeningen meerdere ballen gebruikt worden en verdient het aanbeveling dat het toewerpen en toerollen allengs met meer snelheid en vaart geschiedt.
Om het spel in algemeen e trekken uit te leggen, zegt hij, dat gedurende een spel of wedstrijd, de in het veld staande spelers, zij die deelnemen aan het spel, onderscheiden worden in fielders, bowlers en batslieden, terwijl tevens twee scheidsrechters, wier taak later zal worden omschreven, voor den goeden gang van het spel zorgen. Zij geven beslissingen, wanneer hun dit gevraagd wordt.
Nu wijst de spelleider de twee eerste batslieden van de eene partij (partij Blauw) hun plaats aan de wickets aan, beiden hebben een bat om den bal die straks gebowld wordt, te slaan. Hij «est nu uit de andere partij (partij Rood) die, rondom de beide batslieden, zich opstelt op bepaalde plaatsen als fielders, eerstens: een wicketkeeper, die hij de beenstukken en de keephandschoenen laat aantrekken, en dan een bowler.
De fielders, waartoe de bowlers en de wicket keeper behooren, zijn altijd, wanneer een volledige partij wordt gespeeld, met hun elven, de batslieden met hun Iweeën, tenzij single wicket, waarover wij het straks zullen hebben, gespeejd wordt.
Wanneer het spel begint ziet het veld met de fielders en de twee batslieden er als volgt uit; waarbij opgemerkt dient te worden, dat naar de omstandigheden de hier genummerde fielders, die ieder een naam hebben, andere plaatsen en óók andere namen kunnen krijgen.



19
Fig. 4. 1 bowler, 2 wicket keeper, 3 long stop, 4 slip, 5 point, 6 cover-point T mid-oft, 8 long-off, 9 mid-on, 10 long-on, 11 short leg, I en II batslieden XI XH scheidsrechters,
De onderwijzer moet de aanwezigen, om hen dadelijk een overzicht van het spel in het veld te'geven, goed inprenten, dat de beide aan slag komende batslieden één deel vormen van hun tegenpartij. Zij (de helders) hebben tot taak met hun elven te trachten, die deelen van hun tegenpartij achtereenvolgens „uit" te krijgen om daarna zelf „aan slag" te kunnen gaan.
Bij het begin van het spel zijn dus de batslieden -1 en 'II onderscheidenlijk op hunne plaatsen aan de wickets B en A gekomen. De scheidsrechter XI heeft zich op een 15 of 20 tal



20
meter afstand, precies in het verlengde der paaltjes van wicket A, links van een batsman die rechts slaat (of rechts van een batsman die links slaat) geplaatst en de scheidsrechter XII staat gedurende het spel op drie meter afstand nagenoeg, achter wicket B, altijd, en nooit anders dan zóó, dat hij juist ziet over het verlengde van de lijn, getrokken tusschen de beide middelste stumps van belde wickets.
In het algemeen komt het spel nu hier op neer, dat bowler • 1 moet trachten vanaf wicket B, de paaltjes van wicket A, waarvoor batsman 'II met zijn bat (slaghout) staat, met den door hem (bowler) geworpen cricketbal te raken. De bowler mag den bal niet smijten op de wijze waarop een steen gesmeten wordt. Achter den batsman 'II staat "2, de wicket keeper, die, wanneer de batsman den bal mist, en deze langs het wicket vliegt, den bal ineens moet vastgrijpen en daarna terugwerpen aan den bowler, opdat deze opnieuw kan bowlen. De bowler bowlt achtereenvolgens op deze wijze zes ballen, daarna bowlt een ander bowler. In elk geval mag geen bowler meer dan zes ballen bowlen. De bowler moet zorgen, met zijn achterste voet achter de lijn b. b. (zie fig. 1) te blijven, hij mag met dien voet de lijn a. b. b. a. óók niet aanraken, noch mag hij buiten het verlengde der lijnen a—b treden met dien voet, op het oogenblik dat hij den bal loslaat.
Aan wicket A staat intusschen de batsman 'II met zijn bat (slaghout) gereed om 1° te zorgen dat de bowler met den bal zijn paaltjes niet raakt, 2° te trachten om den bal zoo te slaan, dat hij langs een der rondom staande fielders rolt.
Uit den aard der zaak kan dit slechts langs één helder of langs enkele helders (zie hg. 4) gebeuren. Heeft de batsman den bal nu bijvoorbeeld geslagen langs fielders 5 en 6 (zie fig. 4) en rolt de bal nog ver door, dan is den batsman de gelegenheid



21
geopend, om punten (runs) te maken. De batsman 'II loopt nu van wicket A naar wicket B en zijn speelmaat of partner, batsman 'I loopt van wicket B naar wicket A. Is dit gebeurd dan is één punt gemaakt; maar op deze wijze kunnen meerdere punten gemaakt worden. Immers zoodra fielder '6 zag dat de bal buiten zijn bereik langs hem heen zou vliegen, was zijn; taak te trachten, den bal zoo snel mogelijk te gaan halen en van af het punt waar hij hem opraapte naar wicket A of wicket B terug te werpen, liefst in handen van den wicket keeper of van den bowler óf van den fielder die zich op dat oogenbük bijeenig wicket bevond. Het kan dus zijn dat de bal, als hij niet hard geslagen is, reeds terug is, juist nadat de batslieden binnen hun wickets zijn, na het maken van een punt (run), maar het kan ook zijn, dat de batslieden 3 a 5 of zelfs 6 keeren elkander kruisten en aan de wickets terug waren, vóórdat de verweg geslagen bal was gehaald en bij de wickets teruggeworpen. Alsdan zijn 3, 5 of 6 punten (runs) door den man die geslagen heeft gemaakt. Beide batslieden, zoowel de man dus, die heeft geslagen, als zijn maat, die hem slechts hielp de punten te maken, moeten echter zorgen, binnen hunne wickets te zifopvóór dat de bal in handen is van den fielder, die vlak bij die wickets staat. Want is de bal in handen gekomen van dien fielder en de batslieden zijn niet met het door hen vastgehouden bat, óf eenig deel van hun persoon, op den grond binnen de lijnen b—b en d—d (zie fig. 1) dan mag die fielder met den bal, of met de/i bal in handen, het wicket neerslaan en een der batslui (hij die niet binnen is aan dat wicket) is uit (run out), d.w.z. hij mag voorloopig niet meer als batsman aan het spel deelnemen en moet worden opgevolgd door No. 3 van de 11 spelers van zijn partij. Eveneens is hij uit (bowled) wanneer de bowler met den bal zijn paaltjes raakt of doet vallen, zie punt 20 van



22
het reglement, verder zijn er nog een aantal gevallen, waarbij de batsman „u.t" kan zijn. De lezer vindt die omschreven in ae punten van het reglement Nes. 22, 23, 24 25 26 en 27„run out" en „bowled" zijn in de punten 28 en 21 beschreven' Is een batsman .„uit" op een van die manieren, dan volgt, als
volgens elk een beurt krijgen als batsman, en die zich op een 50- of 100-tal meters afstand buiten de wickets bevinden om van daar af den loop van het spel te volgen. Daar zitten'óók twee personen, die van het spel aanteekening houden, in de daartoe bestemde, reeds genoemde, boeken, Saar is óók de bovengenoemde telegraaf opgesteld.
De taak van de fielders is natuurlijk om zoo vlug en handiir "Ww .baIle" °PtePakkene"^tegooien„aafdewS
t nSi S " ***** Z«" een P«nt (-") te maken! Zij moeten alle mogelijke moeite doen, om de ballen, zelfs de hardst geslagene, die in hunne nabijheid, of op hen afkomen door de lucht of langs den grond, te vangen of beet te PaE zonder wijfelen. Rolt de bal toch langs hen, dan moet deCer", hem zoo snel mogelijk achterna loopen en terug werpen, opdat
1 Sl .fj ,m3den m d3t de fleIder den bal "aalt zóo min mogelijk tijd krijgt, om punten op zijn slag te maken
ni" 7ete" b« deze ui«egging in allereerste trekken, nog nader beschrijven, dat iedere partij een aantal bowlers heeft Meestal beginnen er bij den aanvang van het spel een tweeta bowlers d.wz. ieder van deze twee bowlt beurtelings zes baUen. maar dat gebeurt zóódanig, dat wanneer bowler No. 1 zijn reeks' van Zes ballen (een „over") gebowld heeft aan wicket B bowie Na 2 de volgende reeks van zes ballen bowlt aan wicket A Daartoe is het noodzakelijk dat de stand van de fielders in het veld zich naar den bowler richt. In plaats van aanTwicket B,



23
bowlt bowler No. 2 nu dus aan wicket A, het geheele veld staat juist andersom als 't veld van fig. 4 en ziet er nu als volgt uit:
Fig. 5. Opstelling van de fielders bij den tweeden „over" van het spel, bowler No. 1 is nu dus bowler No. 2; bij den derden „over" staat het veld weder als in fig. 4.
Na eiken „over" keert het veld zich dus om en staat het beurtelings als in de figuren 4 en 5. Zijn de zes ballen gebowld dan roept de scheidsrechter: „over".
Het spel, aldus gespeeld, heet doublé wicket in tegenstelling met single wicket. Worden op de bowlers die begonnen zijn te veel runs geslagen of hebben zij geen succes (kunnen zij de batslieden niet „uit" krijgen,) dan wijst de aanvoerder der



24
fieldende partij een of meer nieuwe bowlers aan, zoo hij genoee bowlers heeft. 's 6
Wij moeten bij deze algemeene uitlegging van doublé wicket vooral in het oog houden, dat de aantrekkelijkheid van het spel en de waarde er van verhoogd worden door het feit, dat beide wickets door batslieden bezet zijn. Dit nl. maakt in de eerste plaats samenwerking tusschen die beiden noodzakelijk. De man die een slag gemaakt heeft roept zijn maat aan het andere wicket toe of hij al of niet loopen moet, deze moet hem dadelijk begrijpen en weten hoe dan te handelen. Voor de fielders wordt het levendiger, wanneer twee batslieden aan de wickets staanbij een gewaagden run hebben zij de keuze tusschen twee wickets om den bal op terug te werpen De fielder moet alsdan terdege opletten, naar dat wicket te werpen, waarvan een van beide batslieden het verst verwijderd is, want men behoeft niet naar het wicket te werpen van den man die geslagen heeft Beide batslieden vormen als het ware één hechte combinatie Heeft batsman I (van fig. 4) b.v. aan wicket A drie punten gemaakt, dan komt hij, wanneer het niet juist „over" is -aan wicket B werkeloos te staan voor zoover het het afwachten en spelen van den gebowlden bal betreft. Maar nu is zijn maat II de man die den gebowlden bal moet spelen. Batsman I heeft nu al zijn aandacht te vestigen op de handelingen van batsman II, hij leeft als het ware geheel in diens spel mee en zorgt dat hij steeds klaar is, om zoo snel mogelijk te loopen om een punt voor dien partner (maat) te helpen maken. Ziet hij dat de man die geslagen heeft, een punt wil probeeren te maken dat onvermijdelijk op een „run out" van een van beiden uit moet loopen, dan roept hij luide zijn partner toe: „Ik kan niefi" of: „Blijf staan I" „Onmogelijk!" enz. Zoo gaat het spel door, totdat alle elf spelers van de slaande partij hier hun beurt aan bat



25
gehad hebben, nadat zij op een van de negen manieren in de punten 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28 en 29 van het spelreglement omschreven, „uit" geraakt zijn. Bij dubbel wicket gaan er echter nooit meer dan 10 man uit. Eén man blijft altijd notout bij den val van het 10e wicket, dit in verband met het runnen. De batsman moet er aan denken, dat de ruimte tusschen de lijnen b b (bowlingcrease) en d d (poppingcrease) (fig. 1) zijn grond is, hij moet er steeds op bedacht zijn, bij het doen van een slag, dat hij met een voet of met zijn bat binnen die lijnen op den grond is, vóór de wicketkeeper hem „stumpen" (zie regel 23) kan. Behalve door de „runs" die met het bat van den batsman worden gemaakt in den loop van het spel, kan het puntenaantal van de slaande partij ook nog verhoogd worden door fouten die de fieldende partij maakt. De punten op die wijze verkregen worden in het opteekenboek als extra's vermeld en worden afzonderlijk genoemd: byes, leg-byes, wide-balls en no-baUs^ ze tellen echter als gewone punten voor de battende partij mee.
Een bye wordt door de battende partij geboekt, wanneer de batsman, zonder dat hij met zijn bat of zijn persoon den bal heeft aangeraakt, ziet, hoe deze zijn wicket passeert, verder ook voorbij den wicket keeper en den longstop gaat, zoodat de bal dus door eenig fielder gehaald moet worden en teruggeworpen; in dien tusschentijd loopen de batslieden juist alsof, de bal geslagen was.
Een leg-bye is precies hetzelfde, alleen heeft dan de bal de beenen of eenig-deel van batsman's persoon, (uitgezonde**iij1üfr! handen, dan zou het een run zijn,) eerst aangeraakt.
Een wide-ball is een bal die, naast of boven den batsman gaand, zóó ver van dezen verwijderd is, dat de scheidsrechter oordeelt, dat de bal onmogelijk door den batsman kan worden gespeeld, i ni^lf§i9



26
Een no-ball is een bal, die gesmeten wordt inplaats van gebowld, ook ontstaat een no-ball, wanneer de bowler bij het bowlen met zijn achtersten voet de lijn a—b—b—a (bowlingcrease) aanraakt, of overschrijdt.
De wide-ball, zoowel als de no-ball, moeten door den bowler overgebowld worden d.w.z. de bowler moet daarvoor in de plaats een goeden bal bowlen. De batsman kan op een no-ball nooit uit zijn, alleen kan hij er op run-out zijn. De onderwijzer moet zijn leerlingen nu tevens zeggen, dat er oogenblikken telkens in het spel voorkomen, waarin het spel z.g. „dood" is.
Wanneer de bal in handen van den wicket keeper is gekomen, en daarna teruggeworpen wordt is die bal dood d.w.z. dat hij dan alleen in het spel is, om door den wicket keeper te worden teruggegeven aan den bowler; rolt de bal dus, na aangegeven te zijn, een eindje achter den bowler door, of raakt hij op andere wijze niet dadelijk in handen van den bowler, dan mag de batsman van die gelegenheid geen gebruik maken om een run te loopen, wel mag de batsman dat probeeren, wanneer de wicket keeper, met het doel hem te stumpen of uit te gooien, daarbij den bal zoo laat terechtkomen dat een run mogelijk wordt. Voor het overige verwijzen wij, wat dit geval betreft, naar de spelregel-artikels, waarbij wij vooral de aandacht vestigen op artikel 33a. Wanneer een batsman om de een of andere reden „uit" is, is de bal dood, verder op art. 33b en de aanteekeningen daarop, art. 50 en aant. en de bepalingen met betrekking tot de grenzen (Boundary). 'tf^tfl
Wanneer geheel de battende partij aan bat geweest is, wordt zij fieldende partij, en de partij die gefield heeft, gaat nu aan bat, wordt battende partij.
Hebben beiden dan gebat en gefield, dan is de eerste innings van het spel afgeloopen, en volgt daarna, volgens dezelfde



27
regeling, de tweede innings. De partij die de meeste punten gemaakt heeft, wint.
Voorbeelden: Uitgespeelde Wedstrijden. Partij Blauw 50 in le Innings en 88 in 2e Innings = 110 punten. Partij Rood 30 in le Innings en 60 in 2e Innings = 118 punten.
Rood wint met 8 punten. Partij Blauw in le Innings 62 en 40 in 2e Innings = 102 punten. Partij Rood in le Innings 40 en 38 in 2e Innings = 78 punten.
Blauw wint met 24 punten.
Onder uitgespeelde wedstrijden verstaan wij wedstrijden waarin beide partijen hunne beide innings geheel uitspeelden.
Er kan echter ook een beslissing worden verkregen zonder dat dit het geval is. In eentjaagsche wedstrijden hier, beslist de uitslag van de le innings wanneer er geen tijd over blijft om de tweede geheel uit te spelen, bijvoorbeeld:
Elftal Blauw maakt in eerste innings, eerst aan slag gaand 260 punten, en gebruikt daarvoor van de zes en een half uur waarbinnen het spel tot een beslissing moet worden gebracht drie uren. Elftal Rood gaat nu aan bat en maakt in twee uren 180 punten. Daar in de resteerende IV* uur geen beslissing meer kan worden verkregen wordt op verzoek van Elftal Rood het spel gestaakt en wint Blauw dus met 80 punten op de eerste \ innings. Ook wanneer niet gestaakt wordt en de volle 6Vs uur gespeeld wordt, waarbij Blauw nog 100 punten maakt voor het verlies van 6 wickets, tellen deze punten niet meer mee.
Ook kan Blauwln le innings b.v.290 punten maken, (eendaagsche wedstrijd) en Rood maakt er dan 215. Nu is Blauw 75 punten voor en mag partij Rood alreeds aan haar 2e innings doen beginnen zonder dat Blauw eerst heeft gebat. Is Rood nu zóó pngehikkig, dat hij door omstandigheden de achterstand van 75 punten niet vermag in te halen, maar het in 2e innings niet



28
verder dan b.v. 60 brengt, dan is het spel óók geheel uitgespeeld en wint Blauw met Innings en 15 punten.
Het kan ook zijn, dat: Blauw in eerste innings 80 punten maakt en Rood 140. In de tweede innings maakt Blauw 160. Rood moet dus 101 punten maken om te winnen. Rood doet dit, maar 6 batslieden van Rood zijn slechts noodig om die 101 punten te maken. Rood kan nu de overige vier ook laten batten om nog meer dan 101 punten te maken, maar daar het reeds laat is en het licht ook slecht is, besluit de aanvoerder van Rood het spel te staken en wint dus met vier wickets en één run.
Natuurlijk kan ook op de eerste innings met wickets en runs gewonnen worden.
Wij hebben dus gezien, dat zoowel batslieden, bowlers als fielders een afzonderlijke taak te vervullen hebben, maar alleen in allereerste trekken is hun taak, in verband met den loop van het spel aangeduid, ook van den scheidsrechter die eveneens zijn plichten heeft, hebben wij nog niets naders gezegd. De taak van batslui, bowlers, fielders en scheidsrechters zullen wij thans in afzonderlijke hoofdstukken beschrijven, zoomede de tadk van den aanvoerder, de man, die zooals wij reeds hebben opgemerkt, de elftallen aanvoert gedurende de wedstrijden.
Slechts een enkel woord nog over het Single Wicketspel, en dan eenige algemeene opmerkingen die de onderwijzer aanlijn leerlingen moet meedeelen.
SINGLE WICKET.
Daaronder hebben wij "te verstaan het cricketspel met één wicket. Voor dit spel gelden dezefde regels als voor het spel met twee wickets, welke wij achter in dit boek vinden, behoudens



29
uitzonderingen die wij eveneens aan het slot van dit werkje vermelden onder het hoofd: Regels voor Single Wicket.
Voor enkel wicket zijn slechts weinig medespelers noodig, men gebruikt slechts één wicket. Er wordt dus steeds aan een kant gebowld bij één bowlingstump op 22 yards tegenover het wicket. De batsman maakt een run wanneer hij de bowling stumps of crease met eenig deel van zijn bat aanraakt of voorbij loopt en binnen de popping crease terugkeert.
Wanneer het getal spelers van een der partijen minder dan vijf bedraagt, moeten er grenzen getrokken worden op afstanden van 22 yards van off en leg stump. Voorts wordt het spel in de regels alleen voldoende bekend gemaakt, zoodat wij hier mede kunnen volstaan. Single wicket wordt feitelijk bijna nooit ernstig als wedstrijd gespeeld, maar is men met weinig menschen en wil men toch een werkelijk ernstig spel spelen, dan doet men het best, de regels te volgen die er voor gemaakt zijn, de grenzen kan men dan met vlaggetjes afbakenen.



Algemeene Opmerkingen.
Om een goed cricketer te worden moet de speler regelmatig m zijn levenswijze zijn. Hij doet goed zich alle gebruik van alkoholhoudende dranken, zelfs van licht bier, vóór of gedurende den wedstrijd te ontzeggen. Het is niet de bedoeling, om geheelonthouders te kweeken of op andere wijze hier te zedepreken maar met betrekking tot cricket weet ik uit eigen ervaring, dat een matig, gezond en geregeld leven, een man paraat doet zijn weerbaar van top tot teen, zichzelf beheerschend en zelfbewust' en dat hij er vertrouwen door krijgt in eigen krachten. Verder dat zijn oog vast blijft en scherp, als allereerst noodige eigenschappen bij het cricketspel.
Hoe beter iemands gezondheidstoestand is, hoe sterker hij zich voelt, hoe meer succes hij als cricketer kan hebben.
Gedurende oefeningen en wedstrijden, behoort de cricketspeler zich geheel voor zijn spel te kleeden. Heeft hij middelen, dan doet hij goed, zich behalve een doelmatige cricketkleeding, (witte broeken, witte hemden van flanel, een wollen trui, een flanellen jasje en pet in de kleuren van zijn vereeniging,) tevens een lederen tasch en verder: beenbeschermers, handschoenen(is^hij wicket keeper óók kiephandschoenen ca.) en eenige zeer goede cricketbats aan te schaffen. Natuurlijk kunnen spelers die niet bemiddeld zijn, zich bij het spel zóó kleeden, dat zij zich onbelemmerd en vrij kunnen bewegen. Bij eenigszins guur weder doet de speler, vooral de fielder, goed, zich zoo te kleeden, dat de temperatuur niet onnoodig veel warmte aan zijn lichaam onttrekt, een verkleumd fielder of batsman zal moeite hebben



31
zijn taak naar behooren te doen. Na een langen dag spel inde warmte, is het goed, zich met niet te koud water te baden of te douchen en daarna stevig af te drogen. De speler dient ordelijk op zijn uitrusting te zijn, en niet te vergeten, zijn bats, aan den platten kant na gebruik, met een lapje, in batolie gedrenkt, in te wrijven en, staande op een daarvoor bestemde plaats, neer te zetten.
Aan dit laatste moeten ook de commissarissen van het materieel van cricketclubs denken, of, dienovereenkomstig, wenken aan hunnen terreinknecht geven.
Er zijn in ons land zeer vele voetbalclubs, die des zomers een groot deel van hun terrein geheel onbespeeld laten liggen. Wanneer deze clubs des zomers hunne leden er toe konden brengen cricket te gaan spelen, dan zou het voetbalveld door dit besluit slechts verbeterd worden. Wanneer de voetbalclubs hun belang goed begrepen, zouden zij, in verband met deze veldverbetering, de cricketclubs voor het veldonderheud subsidieeren. Het beste zou zijn, wanneer voetbal- en cricketclub één werden, zoodat de leden alsdan wat hooger contributie zouden te betalen hebben. Ook hockeyclubs moesten inzien, dat het hun belang is hun veld met een cricketclub te deelen.
De enkele weken die tusschen de opening van het cricketseizoen en de eerste cricket-matches verloopen, moeten goed door den cricketer ten nutte worden gemaakt, d.w.z. hij moet zich op een goeden bowler ter dege in de nelten oefenen; zijn deze er niet, dan moet hij zijn vrije middagen zoo besteden, dat met een genoegzaam aantal spelers partijen kunnen worden gespeeld, onder leiding. Verder beoefene hij alle onderdeelen: fielden-, vangen, wicketkeepen (zoo. hij daar roeping tóe gevoelt), bowlen, batten, kortom, hij zorge dat tegen den dag van den eersten wedstrijd, de geheele gang van het spel hem iets vertrouwds is,



32
wat een eerste stap is op den weg van het succes in dien wedstrijd. FIELDEN.
De onderwijzer doet goed, vooral op dit onderdeel van cricket bizonderen nadruk te leggen, ja elke oefening dient te worden voorafgegaan door een afzonderlijke oefening in het fielden. Werpen, snel, hard, ver en zoo laag mogelijk is een van de eerste dingen die een cricketer moet beoefenen. Wie sterke schouders heeft is meestal een krachtig werper, wanneer hij niet te stijf is. Een man die slecht werpt, is als fielder heel zwak, maakt een onnoozel figuur en wat erger is, kan de beste kansen van zijn partij op een overwinning verknoeien. Er zijn daarentegen spelers, die, ofschoon van goeden wil, met batten en bowlen niets beteekenen voor hun partij, maar die alleen door hun fielden hun partij geweldig versterken; ja, een fielder die goed werpt is heel gevaarlijk soms en de beste batsman moet met hem oppassen Sprekend hier van een goed werper onderstel ik, dat deze tevens iemand is, die niet beducht is, om de hardst geslagen ballen zonder aarzelen op te' pakken en in één beweging, bliksemsnel, te smijten naar het wicket, waaraan eenig batsman het meest gevaar loopt voor een run-out.
De onderwijzer moet, wat betreft de raadgevingen voor fielden, allereerst het volgende aan zijn leerlingen inprenten:
Weest nooit bang voor den bat. Volgt den hardst geslagen bal langs den grond of door de lucht, totdat hij in uwe handen vastgegrepen is, of, indien er eenhands gewerkt moet worden, totdat gij hem in uw hand gekneld hebt. Is de bal langs u geslagen, nadat gij bij uw uiterst pogen om dezen toch nog tegen te houden 'hebt gefaald, loopt hem dan achterna zoo hard als ge maar eenigszins kunt, is hij binnen uw bereik gekomen bukt u dan snel, keert u snel om en gooit hem altijd zóó aan,



33
dat hjj dadelijk in handen van den man aan het wicket komt, hetwelk gij vóór uw worp bliksemsnel hebt gekozen. Het vaart inhouden, bukken, oprapen, uitkijken en snel aangooien, moet zoo snel geschieden, dat die verschillende opeenvolgingen van handelingen eigenlijk één handeling worden.
De onderwijzer moet hiervan zelf een demonstratie geven en het werpen laten beoefenen. Dit geschiedt het best op de volgende manier:
Er wordt midden in het veld één stump in den grond gestoken. De spelers, bijvoorbeeld een 22 in getal, scharen zich eerst op een afstand van 35 a 40 Meter in een kring rond die stump, met deze als middelpunt; een vier- of vijftal ballen worden op elke 4 of 5 man uitgedeeld en nu smijt elk op zijn beurt naar de stump. Het doel is, deze heel bovenaan te raken. Natuurlijk blijven steeds de ballen heen en weer vliegen. Door den kring worden ze steeds opgeraapt en dadelijk naar de stump geworpen. De onderwijzer ziet toe, dat op bovenbeschreven wijze het werpen gebeurt. Wordt de stump omgesmeten dan doet hij op vooraf besproken wijze het werpen even staken en steekt de stump in den grond of laat dit door een ander doen. Later vergroot hij den afstand van de omstanders. Bij het fielden moet vóóral onthouden worden, dat wanneer de vaart van den in uw richting geslagen bal niet buitengewoon is, gij altijd toe moet loopen op den bal, met het doel om den afstand tusschen uw persoon en de wickets zoo gering mogelijk te doen zijn, op het oogenblik waarop gij den bal vastgrijpt en naar de wickets aanwerpt. Hierdoor krijgt ge des te meer kans om de wickets zoo snel mogelijk te bereiken, wat natuurlijk een groot nadeel is voor de batslieden, wier kans op runs hierdoor vermindert.
Wil de fielder het den batsman moeilijk maken, dan zal deze zich door niets zoo onveilig voelen dan door een fielder van Cricket 3.



34
wien hij bemerkt dat deze het er op gezet heeft zich geen bal te laten ontglippen, dat deze dus, in den waren zin van het woord, met den bowler meewerkt en dezen in zijn overleg begrijpt: Als regel moet de fielder aannemen, dat ook zónder goede bowlers bij zijn partij, hij als fielder in het geheele spel den doorslag moet geven.
Indien ik te kiezen had tusschen een elftal met een paar uitstekende bowlers, gerugsteund door zéér slechte fielders of een elftal met middelmatige bowlers en zéér goede fielders, dan zou ik nog het laatste de voorkeur geven. De beste bowler raakt namelijk op den duur gedemoraliseerd door slecht fielden. De bowler ziet b.v. dat hij een batsman door een bepaald soort bal te bowlen, zéker achter het wicket, door wicketkeeper of slips gevangen kan krijgen. Maar wat moet hij in dit geval doen, wanneer hij weet dat geen der fielders zijn toeleg begrijpt, begrijpen kan of de geschiktheid bezit om te vangen, terwijl hij om te slagen minstens vijf of zes uitmuntende helders, onderscheidenlijk vangers, volstrekt noodig heeft?
Daarentegen zal een middelmatig bowler zich enorm ondersteund gevoelen, wanneer hij ziet dat de fielders in elk opzicht, ieder voor zich, voortreffelijk zijn. Zijn captain of aanvoerder kan hem ten opzichte van de verschillende batslieden der tegenpartij goeden raad geven bij het bowlen in verband met dat goede werken der fielders, en wanneer hij dan ziet dat een elk in het veld zoo betrouwbaar is als de Nederlandsche Bank, dan zal dit op zijn geheele wijze van doen een uitmuntenden invloed, zoowel moreel als physiek, oefenen.
Een elftal met goede fielders maakt als massa in het veld altijd een heerschenden en overweldigenden indruk, zelfs al zijn ze overigens minder goed als bowlers of batslieden, terwijl het elftal uit goede batslieden en bowlers bestaande dat zeer slecht



35
fielt, als ploeg of span een allerellendigst figuur slaat, vooral wanneer de kenner van het spel ziet, hoe de ploeg er op rekent, dat de bowlers, gehéél alleen, door de batslieden zuiver te bowlen, wel de overwinning zullen behalen. Dan kan het gebeuren dat een der goede batslieden, in het veld staand, een gemakkelijke kans of meerdere kansen, om een middelmatig batsman van de tegenpartij te vangen, mist en den bal eenige malen laat vallen. De middelmatige batsman wordt door deze gelukjes steeds brutaler- en slaagt er in nog een goed aantal runs te maken voor hij gebowld wordt.
Straks komt de goede batsman in, in de innings van zijn partij, hij ziet dat het bowlen niet veel bizonders is, maar hij weet dat hij tóch wel degelijk zich met groote aandacht zal hebben In te spelen met het oog op de uitmuntende fielders die trachten zullen hem in de eerste overs, te stumpen, uit te runnen, of te vangen. En ziet, de bowler heeft een gelukje, hij bowlt een bal die hoog opspringt, de batsman wil hem nog voorzichtig spelen maar de bal gaat van zijn bat af, de lucht in, komt binnen het bereik van den bovenbedoelden middelmatigen batsman (nu fielder) en deze vangt hem door zich op den grond te werpen op waarlijk schitterende wijze, terwijl de goede speler nog slechts weinige runs had.
De gulden regels voor den fielder zijn:
a. Houdt uwe beenen bijeen, wanneer de bal hard en regelrecht op u aangeslagen wordt, en wanneer gij den bal opvat.
b. Ga altijd achter den man staan, die aan het wicket een aangegooiden bal verwacht, want mocht deze man den bal missen, dan zou deze doorrollen wanneer gij er niet waart om dat te verhinderen. Ga echter niet te dicht achter hem
: staan..



36
c. Tracht altijd een bal te vangen, die gij van af batsman's bat de lucht ziet ingaan, hoe onmogelijk zuik een vang soms ook lijkt.
d. Verwacht eiken bal van af batsman's bat in uw richting te komen, weest daarom van den eersten tot den laatsten gebowlden bal een en al waakzaamheid en oplettendheid en weest steeds klaar om met grootste snelheid een bal te achterhalen.
e. Loopt zoo snel ge kunt, zonder onbesuisdheid, op het oogenblik dat de bal geslagen wordt.
ƒ. Gebruikt beide handen indien maar eenigszins mogelijk.
g. Wordt niet zenuwachtig wanneer gij een fout begaat of een kleine kwetsuur oploopt,
h. Gehoorzaamt uwen aanvoeder onvoorwaardelijk met opgewektheid en goeden wil.
h Weest nimmer traag bij het innemen van een u door den aanvoerder aangewezen plaats in het veld, neemt ook geen onverschillige houding aan, en praat vooral niet onder het spel, het leidt uw aandacht'en die van uwe medespelers geheel noodeloos af. Beoefen alle plaatsen in het veld, zoodat ge, zoo noodig, op alle plaatsen bruikbaar zijt, beoefen zelfs wicketkeepen.
Wil men een goed helder worden, dan is het noodig zich lichamelijk zoo sterk en lenig mogelijk te maken. Rugby voetbal in den winter gespeeld, kweekt den meest idealen fielder die men zich denken kan. Men krijgt er zeer sterke rugspieren door, een eerste voorwaarde om snel en lenig te bukken bij het fielden, den bal op te rapen en zich op te richten. De schouders worden door dit spel zeer ontwikkeld; zooals gezegd zijn sterke schouders noodig; om vaardigen hard aan te gooien.



37
Het maakt onverschrokken en voorbeschikt om in een oogwenk een krachtdadige handeling zonder aarzeling te volbrengen.
Om zich des winters verder nog voor te bereiden voor fielder zijn de volgende athlethische oefeningen aan te bevelen:
Hardloopen over 100 meter.
Hamerwerpen.
Kogelstooten.
Werpen met de speer. .-V¥ $H
Discuswerpen.
Werpen met den cricketbal (ver gooien en op doelen).
Het leeren werpen zoowel met de rechter als met de linker hand.
Boksen.
De onderwijzer moet zooveel mogelijk in het begin van het seizoen en verder voor een oefenpartij of spel, het fielden met zijne leerlingen beoefenen. Hij neemt daartoe het geheele veld in gebruik, stelt de leerlingen met afstanden van 10 meter op een rij en slaat met het bat den bal eerst langs den grond naar hen toe, daarna door de lucht; allen kunnen beurten krijgen. De bedoeling is, dat eerst het fielden langs den grond, daarna het vangen beoefend wordt. De leerlingen moeten vooral het toeloopen, oprapen en naar den onderwijzer terugsmijten inéén beweging leeren. Ook het nabootsen Van vangen, zooals die gedurende het spel op de slip-plaats voor-komen moet geschieden. De onderwijzer werpt den bal langs bats schuin tegen een crickettasch geplaatst (indien hij niet de in Engeland verkrijgbare toestellen voor die catches bij de hand heeft) en de leerlingen vangen naast en achter alkander staand de snel toeschietende ballen.
Van fig. 4 weten wij nog dat ieder der 11 spelers in het veld een naam heeft. Wij zouden de taak van ieder dezer fielders nog uitvoerig kunnen beschrijven, maar kunnen dit hier



38
slechts in hoofdzaak doen terwille van de beknoptheid. Vooraf nog iets omtrent het overloopen bij „over". Wij drukken daartoe fig. 4 nogmaals met onderschrift af.
Fig. 4. 1 bowler, 2 wicketkeeper, 3 long stop, 4 slip, 5 point, 6 cover-point, 7 mid-off, 8 long-off, 9 mid-on, 10 long-on, 11 short leg, I en II batslieden, X I XII scheidsrechters.
Wanneer „over" geroepen is, doet de aanvoerder (onderwijzer) goed om alleen hen over te laten loopen, die snel op hunne plaatsen kunnen zijn. Het zou veel te veel tijd en ook last veroorzaken, wanneer 8 en 10 heelemaal naar de plaatsen moesten loopen achter 4 en 3 gelegen. Hij laat daarom 8 en 10 de



39
plaatsen innemen, die 4 en 3 in den vorigen over innamen en 4 en 3 worden op de plaatsen gezet die 8 en 10 innamen terwijl 11 cover-point wordt en 6, de vorige cover-point, schort leg. Alleen 7 en 9, 2 en 5 loopen dus over naar de nieuwe plaatsen in het nieuwe veld. Zijn een linksche en een rechtsche bat samen, dan wordt het ingewikkelder, maar met eenig overleg handelt de captain (onderwijzer) dan naar de zelfde grondbeginselen, aandacht van de fielders is hoofdzaak.
DE WICKETKEEPER.
Hij heeft de moeilijkste en belangrijkste taak die wij wat ruimer willen omschrijven dan de andere plaatsen in het veld. Op geen plaats in het veld komen meer vangen of liever kansen voor, dan achter het wicket, want al die kansen worden misschien nog niet eens voor de helft in vangen omgezet, vooral nietten onzent, waar de plaats van den wicketkeeper hoogst zelden naar behooren wordt vervuld. Ik zelf ken er onder de Hollandsche spelers slechts een, die indruk op de meeste goede batsman maakt Een goed wicketkeeper moet in de eerste plaats goed voor zijn beroep uitgerust zijn. Hij kieze de beste beenbeschermers en handschoenen die hij kan krijgen, voorzien van stevige onderhandschoenen, zorge dat hij zijn vingers en handen spaart door iedere bal zoo zuiver mogelijk te volgen en aan te pakken.
De wicketkeeper is in den gang van het spel de medehelper van den bowler. In het veld is hij met geen der fielders zóó zeer een als met den bowler. Zonder twijfel is hij het die door een snellen aangooi van een fielder zeker op te vangen of op te pikken een groot aandeel heeft in de run-out van den batsman, hij is het ook, die zorgt dat geen byes of leg-byes worden geloopen, maar daar is geen bal die door den bowler gebowld wordt, of de wicketkeeper leeft geheel met die handeling mee.



40
Goede wicketkeepers staan heel rustig dicht achter de wickets, of op een afstand van verscheidene meters daar achter, dat hangt geheel af van de onderlinge samenwerking van bowler met wicketkeeper. Het is een ondankbaar werk schijnbaar, maar toch is geen fielder in een elftal meer welkom dan een' goed wicketkeeper wiens voornaamste taken zijn:
ï, Het houden van vangen achter het wicket.
2. Batsmen, die den bal missen en daarbij buiten hun streep komen, te stumpen.
3. Batsmen uit te runnen wanneer de bal door de fielders is aangegooid.
4. Byes, te voorkomen.
5. Achter den bal aan te loopen onmiddellijk nadat deze zóó gespeeld is, dat de wicketkeeper en hij alléén, een run of meer runs kan voorkomen.
De wicketkeeper moet er aan denken, dat wanneer een batsman bij het spelen met zijn achtersten voet op de poppingcrease staat, hij in aanmerking komt om door den wicketkeeper gestampt te worden.
De onderwijzer kan spelers die zich voor wicketkeeper willen bekwamen, de volgende raadgevingen doen: Punten 1, 2, 3, 4, en 5 goed in gedachten te houden. Te bedenken dat punten 1 en 2 verreweg de belangrijkste zijn. Leeren zoo dicht mogelijk achter het wicket te staan, alléén oefenen, met de grootste aandacht, met den bowler mee werken en beseffen, dat hoe beter hij zijn taak als wicketkeeper verricht, hoe meer hij den bowler moreel zal steunen en op die wijze van het grootste nut is voer zijn partij. Zoo rustig mogelijk staan achter de wickets en zorgen, dat alle ballen binnen zijn bereik met het oog gevolgd worden, totdat zij in beide handen of in een hand gegrepen en in eens vast gehouden zijn.



41
Geen aangooi, ook de slechtste niet', beschouwen als onmogelijk te stoppen. Eiken aangooi beschouwen als een, die een run-out mogelijk maakt, mits hij als wicketkeeper zelf, goed genoeg stopt en snel genoeg het wicket met den bal -in handen neerslaat.
Geeft bij hard bowlen of bij een harden aangooi zoodra de bal in handen komt de handen wat mee met de richting waaruit de bal komt, dit spaart de handen, het meegeven mag echter geen oorzaak worden, dat de bal uit de handen rolt of rollen kan.
Hoe zuiverder de bal opgepakt of gevangen wordt, hoe minder de handen lijden. Oefen u er op, zoodra de bal achter het wicket in uw handen is vastgehouden scherp op te letten hoe de voeten van den batsman staan of waar zijn bat zich bevindt. De meeste wicketkeepers laten door dit niet vlug genoeg te doen, kostbare kansen voorbij gaan om batslieden te stumpen. Gebruikt bij voorkeur bij alle werk achter het wicket uwe handen en alleen in noodzakelijke gevallen uwe beenen.
LONGSTOP.
De longstop zal bij beginnende spelers een groote rol spelen, daar de wicketkeeper dan nog niet voldoende geoefend is om alle ballen te houden. De longstop moet eenigszins aan den leg-kant staan, alles stoppen en snel aan den bowler terugwerpen.
DE SLIPS.
Na den wicketkeeper krijgen de slips de meeste kansen voor vangen, daarom is het goed de beste fielders op die plaatsen te zetten. Bij zacht bowlen heeft men meestal slechts een of



42
twee slips noodig, maar bij hard bowlen komen er wel vijf of zes man in de slips. Bij hard bowlen komen de slips veel verder van het wicket af te staan dan bij zacht. De slip moet zeer vlug zijn in het vangen, dadelijk begrijpen wat hij te doen heeft, hij staat op een lijn met zijn medeslips zóó dat hij met uitgestrekte armen den man naast hem niet raken kan. Gedurende het fielden doet de slip goed uitsluitend er op te letten hoe de ballen van af batsman's bat komen.
POINT.
Is wellicht de gemakkelijkste plaats in het veld, maar óók op die plaats moet de fielder vlug zijn en een juist oog hebben. Instinctmatig bijna, moet de point weten waar hij bij dezen of genen batsman post moet vatten.
THIRD-MAN.
Moet een zeer snel looper zijn. Het is een moeilijke plaats. De vangen die er komen zijn altijd moeilijk door de draaiing die de bal krijgt van af batsman's bat. De handigste fielder moet op die plaats gezet worden, een die goed vangt en zeer snel kan aangooien.
COVER-POINT.
Eenige overeenkomst bestaat er tusscheh cover-point en thirdman; op deze plek kan een actief fielder zeer vele runs voorkomen, het is een heel prettige plaats in het veld voor fielders die graag veel en dikwijls hard werk te doen hebben. Ook deze fielder moet er altijd rekening mee houden, dat de bal na den slag een sterke draaiing krijgt.



43
EXTRA COVER-POINT. komt nagenoeg overeen met cover-point en soms met MID-OFF
die meestal zeer harde slagen regelrecht op hem toekomend heeft te stoppen, langs den grond, öf te vangen. Mid-off moet er vooral op bedacht zijn den bowler te helpen, wanneer deze een teruggeslagen bal juist niet bereiken kan of slechts half stopt.
MID-ON.
Op mid-on kan men den slechtsten speler van het elftal plaatsen, (ingeval men zoo ongelukkig is, een dergelijk medespeler te hebben). De man doet daar het minste kwaad, maar dat is dan ook de eenige reden hem daar te zetten, want nu en dan zijn er op die plaats wel eens runs te voorkomen en vangen te doen.
SHORT LEG.
Deze plaats moet weer door een handig en vlug fielder vervuld worden, lage slagen langs den grond en lage vangen heeft de fielder hier af te wachten. Daar veel batslui den bal aan de leg-kant de lucht inwerken, staan hem bijna altijd kansen op die plek te wachten. Hij moet zich zeer snel weten te verplaatsen en heeft dikwijls ballen te halen.
LONG LEG.
Wordt evenals long-stop bij beginnende spelers wel eens noodig vooral wanneer het bowlen zeer zacht en uit-de-richting is. Wordt het spel naar behooren gespeeld en is een harde



44
bowler aan het werk, dan komt de long leg scherper te staan, d.w.z. meer in een lijn met de strook van wicket tot wicket en dicht bij de boundery (grens).
HET LONGF1ELD.
Hierbij onderscheiden wij' den on-kant en den off-kant waar onderscheidenlijk long-on en long-off staan.
Het zijn de fielders wier taak is: verre-en hoog geslagen ballen te vangen. Slechts spelers die snel kunnen loopen en al loopend vangen, moeten daar geplaatst worden. Ook moeten zij goede werpers zijn. De hooge, verre bal moet gevangen worden, wanneer de speler er met beide handen goed onder komen kan ter hoogte van en dicht bij de borst, zoo kan men den bal tot op 't laatste oogenblik volgen. Natuurlijk kan het voorkomen dat ook alleen rechts- of links-handig moet gevangen worden.
BOWLEN.
Bowlen wordt tegenwoordig in ons land niet zoozeer verwaarloosd, dan wel niet in zijn volle gewicht begrepen en dienovereenkomstig beoefend. Een twintig jaren geleden kwamen er meer sterren op het gebied van het bowlen ten onzent voor den dag dan thans, deze bowlers spelen voor een goed deel nog altijd. Bowlen is, meen ik, het moeilijkste van cricket. Het is zulk een geheel afzonderlijke kunst. Batten, werpen en fielden zijn, hoe volmaakt soms ook, bewegingen, die in allerlei balspel natuurlijkerwijze teruggevonden worden en de meest natuurlijke bewegingen, vangen werpen en slaan zijn daarmede gemoeid.
Maar, Bowlen is iets, dat wel speciaal voor cricket schijnt te zijn uitgevonden.
De onderwijzer moet zijn leerlingen met betrekking tot het



45
bowlen, waarvan de handeling, door ieder der spelers feitelijk moet worden gezocht en ontdekt, wel op dit laatste feit wijzen. Goed te kunnen bowlen is een gave.
" Oogenschijnlijk kan een ieder, die pas begint, en die zijn arm, gestrekt, gelijk een molenwiek in het schoudergewicht laat draaien, de eerste beginselen van het bowlen onder de knie krijgen. Maar dra blijkt, dat die arm niet is: een molenwiek, maar door zijn houding werkt als een slinger. De arm die smijt, werkt in zekere mate óók wel als een slinger, maar bi} het bowlen mag niet, gelijk bij het smijten, de arm gekromd worden. Pols en vingers, die ook rechts en links effect kunnen geven, dragen wel veel bij tot de vlucht en de snelheid van den bal maar zij maken toch heel andere bewegingen dan de pols en de vingers bij het gewone smijten.
Men onderscheidt: „underhand-" en „overhand-" bowlen.
De onderwijzer moet beide manieren voordoen, het is onmogelijk om zonder buitengewoon wijdloopig te worden, hier te beschrijven hoe „overhand" gebowld moet worden Underhand kan elkeen bowlen, d. w. z. in zekere mate benaderen en daarom doet de Onderwijzer goed, om beginners die voor het eerst een partij spelen, onderhand te laten bowlen. Na de eerste oefeningen kan langzamerhand overgegaan worden, de leerlingen overhand te laten bowlen, maar dan moeten vooraf in bowlen alleen, eenige oefeningen hebben plaats gehad, anders zou om de vijf of zes ballen eens een bal gebowld worden, waarop de batsman slaan kan, zóó scheef, of uit de richting zou dat overhand-bowlen zijn.
De Onderwijzer begint dus met in de eerste partij alleen overhand bowlen toe te laten door die spelers waarvan hij weet, dat zij een zekere bekwaamheid daarin hebben, en vóór het spel vestigt hij de aandacht op het volgende:



46
De bowler moet den bal niet vasthouden in de volle hand, maar met de vingers.
Hij moet trachten, eiken bal op de wickets aan te bowlen, vooral op de off-stump.
Hij moet leeren den bal te laten neerkomen waar hij wil, m. a. w. leeren om een bal te bowlen met goede lengte.
Bowlt hij zeer hard, dan verstaat men onder een bal „met goede lengte" een bal die neerkomt 41/» a 6 Meter vanaf het wicket van den batsman.
Een middelmatig harde bowler bowlt ongeveer een goede lengte, door den bal op 3Vs a 4ys Meter vanaf het wicket te laten neerkomen.
Een zacht bowler laat den bal neerkomen 2.70 M. tot 3.60 M. vanaf dat wicket.
Hoe harder het bowlen, hoe verder van het batsmanwicket af de bal moet neerkomen.
Verder moet een bowler leeren, om zijn lengte nu en dan te veranderen en om nu en dan yorkers te bowlen, dat zijn rechte ballen die neerkomen juist op de poppingcrease.
Ook moet hij leeren om de vaart van den bal te laten wisselen en om den bal nu en dan te laten aankomen met grooten, hoogen of langen boog of baan.
Dan moet de bowler leeren bowlen meteffect, dat wil zeggen dat hij met de vingers een dusdanige draaiing aan den bal verleent, dat deze hetzij van den „off-" of van den „on-" kant naar batsmans wicket indraait of ook wel daarvan afdraait, zoodra hij neerkomt op den grond.
Draait de bal van rechts naar links in, dan zegt men dat hij indraait van de „leg-kant", van links naar rechts draait hij in van den „off-kant".
De Onderwijzer moet er de aandacht op vestigen, dat gewoon



47
rechte ballen te leeren bowlen niet zoo bizonder moeilijk is. Maar men moet daarna leeren, zooveel rechte ballen te bowlen als 'men wil zonder moe te worden. Want vooral vermoeienis speelt bij het bowlen een groote rol.
Niets eischt daarom in cricket zooveel oefening als bowlen.
Vooral moet de onderwijzer er den nadruk op leggen dat het verkrijgen van een „goede lengte" de hoofd vereischte is bij het bowlen.
Een bal van goede lengte is moeilijk voorden batsman. Deze is gedwongen hem met groote aandacht te spelen öf vooruit öf achteruit, en daarbij kan hij spoediger een fout maken in het beoordeelen van de richting en de vlucht of snelheid van den bal, vooral wanneer deze nog met effect „in-" of „uitdraait".
Heeft de bowler een „goede lengte" aangeleerd, dan moet hij trachten om die lengte naar willekeur te wisselen: d. w. z. naar believen te bowlen: yorkers, full pitches (ballen die in eens op het wicket aankomen) of ballen die iets te vroeg of te laat neerkomen, enz. Maar dat mag niet ten gevolge hebben dat hij in het algemeen zoo doend zijn oorspronkelijk goede lengte verliest, deze moet hij op elk gewenscht oogenblik weder kunnen handhaven. De bowler moet daarbij rekening kunnen houden met den toestand van de pitch, den aard, de kunde, den bouw van den batsman en al diens tekortkomingen.
Als regel moet de Onderwijzer zijn leerlingen doen aannemen, dat de bowler zorg moet dragen niet aan den legkant van het batsmanswicket den bal te doen neerkomen. Hij moet zorgen den bal te laten neerkomen in de richting van' den off-stump van den batsman.
Eindelijk moet de bowler leeren de snelheid van zijn bowlen naar believen te wisselen.
Bij overhand bowlen moet de bal zoo hoog mogelijk worden losgelaten, daardoor springt de bal bij het neerkomen hooger



48
op, wat den batsman weer moeilijkheden oplevert, en hem spoediger kansen in de slips laat geven
Elke bowler leere bowlen met een behoorlijken aanloop, een goede aanloop geeft kracht en snelheid aan den bal.
De onderwijzer wake er voor, dat de bowlers, bij de inspanning om het onderdeel van cricket onder de knie te krijgen, zich niet overspannen, met andere woorden. te veel van hunne krachten vergen.
Om met effect te leeren bowlen is het noodig eenige goede bowlers aan het werk te zien en hen om raad te vragen. Zeker is het dat sommige bowlers niet bij eiken bal trachten met vingerbeweging een draaiing aan den bal te geven. Door op het oogenblik dat de bal losgelaten wordt, dezen zoo vast te houden, dat de laatste druk in de hand op den bal wordt uitgeoefend door één vinger, kan een natuurlijk „effect" ontstaan.
Zachte ballen nemen meer effect aan, dan middelmatig-harde of harde. Op onze matting-wickets, waarop de bal soms veel effect kan aannemen, gaat het bovenbedoelde evenzeer op als op de gras-wickets. Alleen zijn in het algemeen onze wickets veel sneller dan de gras-pitches, en een snelle bal met veel effect is des te gevaarlijker.
De onderwijzer moet er echter op wijzen, dat snelheid niet het voornaamste is bij bowlen. Hard bowlen is dikwijls moeilijk voor den batsman, maar middelmatig-hard bowlen met goede lengte en veel effect, is soms veel lastiger, terwijl het zachte bowlen aan een Hollandsche innings dikwijls een snel einde maakt. Goed, zacht bowlen, naast hard bowlen, moest hier veel meer beoefend worden, indien een goed captain de fielders daarbij naar behooren uitzet.
Vroeger werd alleen under-hand, of beter under-arm gebowld, d.w.z. de arm wordt daarbij bewogen zooals een kegelaar zijn arm beweegt, de bal werd langs den grond geworpen en hup-



49
pelde nader. Tegenwoordig laat men den bal één keer met de boven beschreven goede lengte neerkomen, hetzij under-hand of over-hand.
De goede bowler tenslotte is hij, die naar de fouten van den batsman zoekend, deze niet alleen uitvindt, maar ook, dienovereenkomstig zijn bowlen Weet te beheerschen en zóó te bowlen, dat hij den batsman zijn fouten laat begaan, en het slachtoffer doet zijn van zeker soort bal die hem zuiver bowlt, of wel hem aan de fielders prijs geeft.
Een linksche bowler kan van groot nut voor zfln partij zijn, reeds omdat hij ongewoon voor den batsman is, maar ook hij zal al het bovenstaande in gedachten moeten houden. . Eigenlijk heeft elke goede bowler zijn eischen voor de plaatsing van de fielders in het veld. Hier volgen eenige „opstellingen" voor hard, middelmatig en zacht bowlen.
Fig. 6. Plan van het veld voor een harden rechtschen bowler.
1 bowler
2 wicket keeper 3, 4, 5 Slips
6 third man
7 point
8 cover-point
9 mid-off 10 mid-on 11a long o ff of 11b long on of
11c fine long leg of lid fine deep slip



50
Naarmate de droogte, hardheid of vochtigheid van onze mattingwickets kan het noodig zijn 11 op de andere plaatsen te gebruiken, dat moet de aanvoerder uitmaken, in overleg met den bowler. Indien er onder deze plans der velden, gesproken wordt van bowler, dan wordt daarmede bedoeld: de bowler die het spel en zijn vak door en door kent. Pasbeginnende bowlers hebben alles te leeren van hunnen onderwijzer en in wedstrijden van hunnen aanvoerder, indien deze werkelijk een cricketer is. Ja, een aanvoerder die het spel goed kent, zal dikwijls goed doen, een bowler, die aanleg heeft, maar die niet geheel op de hoogte is met de eischen van het spel, te zeggen welke ballen hij wel en welke hij niet moet bowlen. Alsdan zet de aanvoerder hetveld dienovereenkomstig voor den bowler uit en volbrengt deze slechts de opdracht.
Fig. 7. Plan van het veld voor een middelmatig-harden rechtschen bowler.
1 bowler
2 wicket keeper 3, 4 slips
5 third man
6 point
7 cover-point
8 extra cover
9 mid-off
10 mid-on Ha long off of 11b long on
De bowler maakt uit of hij 11 op 11a of op 11b wil hebben.



51
Fig. 8. Plan van het veld voor een zachten bowler, die bovendien den bal van rechts naar links, d. i. dus van debeenenvan den batsman naar den off-kant, laat indraaien.
Is een batsman aan slag die zeer fel en zeker slaat naar den off-kant dan kan point achter de wickets gaan op (4a) en (4a) kan naar (4b) verhuizen of naar (4c), indien noodig.
Voor de beschrijving van een plan voor een linkschen bowler een harden en een zachten, ontbreekt ons de ruimte in een beknopt werkje als dit.
Besluiten wij met het plan van een veld voor een gewonen zachten bowler, die zich voorstelt, vooral door vangen in het verre veld de batslieden „uit" te krijgen.
1 bowler
2 wicket keeper
3 slip
4a third man 4b long-off 4c short leg
5 point
6 cover-point
7 mid-off
8 long-on
9 extra long-on
10 deep square-leg
11 Mid-on



52
Fig. 9. Plan van een veld voor een zachten bowler. Dit veld kan, naarmate de batsman slaat of niet tot slaan is te brengen, veranderd worden gedurende het spel.
Zooals men ziet laat de bowler bijna alle ballen aan de beenen-kant van den batsman neerkomen. Point is daarom weggenomen, eveneens de slip, 3 werkt half als mid-off en point, 4 als diepe mid-off half Jong-off. Een der slips staat op 11b öf op 11a; 6, 7, 8, 9 en 10 zijn alle aan dén beenen-kant dicht bij of in het verre veld verspreid.
Men ziet uit deze enkele plannen, waarvan hier eigenlijk veel meer afgedrukt moesten worden om een begrip van fielden en bowlen te krijger, hoezéér de bowler de steun van zijn fielders noodig heeft.



53
BATTEN.
Voor beginners die fielden en bowlen meestal beschouwen als het harde werk in cricket, schijnt batten het heerlijkste van het spel. Inderdaad is batten een prettig werk en wanneer ik uit mijn eigen cricketloopbaan naga, wat mij wel het meeste genot heeft verschaft, fielden, bowlen of batten, dan denk ik terug aan de zeer lange uren, waarin ik, voorzichtig de punten bijeengarend, ten slotte met een flink aantal runs de overwinning bracht aan mijn partij. Het nemen van wickets moge nog zoo prettig zijn, het vangen en door vlug fielden uitrunnen van tegenstander nog zulk een gevoel van meerderwaardigheid over de tegenpartij geven, niets schenkt zooveel voldoening dan dat uren aan bat biijven waardoor de aanval van de tegenstanders zwakker en zwakker wordt.
C. B. Fry heeft eens beweerd dat iedereen met een goed oog en een flink lichaam batten kan-leeren.
Geduld heeft de batsman dan ook in de eerste plaats noodig te oefenen, dit dient de onderwijzer zijn leerlingen in te prenten. Hij moet verder er de aandacht op vestigen, dat batten, behalve door nauwgezette oefening, óók door het zien van goed spel geleerd wordt. i«uf~. zfc
Het eerste wat de onderwijzer te onderwijzen heeft, is het spelen met een rechte bat. Dat wil zeggen, een bat, dat op het oogenblik waarop de bal hetzij vóór of achteruit gespeeld wordt, loodrecht gehouden wordt ten opzichte van den grond, terwijl op dat oogenblik de steel iets meer naar voren zich moet bevinden dan het onderste gedeelte van het bat.
Dit „met een recht bat spelen" moet zoo zeer een gewoonte worden van den speler, dat die gewoonte eigenlijk is, een tweede natuur.



54
Dit spel geldt echter hoofdzakelijk voor de rechte ballen, of in het algemeen, de ballen die op het wicket laag of hoog afkomen en die opspringen.
Stijl, waarnaar elke jonge batsman haakt, zal de onderwijzer echter niet dadelijk beginnen te onderwijzen. De jonge speler moet eerst leeren zijn wicket niet dadelijk aan bowlers of fielders prijs te geven. Dus hij leere eerst de rechte ballen uit zijn wicket te houden en de ballen die scheef aan off- óf 0/2-kant zijn, te slaan. Echter altijd zóó, dat zij niet de lucht in gaan.
Elke bal kan en moet langs den grond geslagen worden en de batsman moet zijn bat zoo hanteeren, dat de bat onvermijdelijk naar den grond zich richt, daarom is het bovenbedoelde: de steel iets meer naar voren houden, dan het ondereind van het bat, vereischt.
De onderwijzer moet bij eiken leerling aanzien, wat voor individu het is. Of hij een hard staander is, of wel een verdediger. De eerste moet bij zijn harde slaan leeren zijn wicket op te houden, de andere moet leeren hoe slechte ballen te straffen. Een batsman, die gaarne slaat, zal spoediger leeren, welke ballen afgestraft moeten worden dan een pur-sang-verdediger.
Ziet de vnderwijzer dat een knaap de gewoonte heeft alles naar een kant te slaan, dan leere hij hem allereerst om zijn voeten zoo te plaatsen dat voor die paar slagen dien kant uit zijn geheele lichaam in de goede positie komt te staan. Stel dat dit is, de bekende omhaalslag naar square leg, waarmede alle hitters beginnen. De onderwijzer leert den leerling nu het linker been plaatsen in de richting van den bal, en hij leert hem slaan met een recht bat naar den hal die recht op zijn beenen aankomend, te laat neerkomt. Daarna bowlt de onderwijzer: ballen die aan. den offkant neer komen, wederom te laat, en



55
hij leert dien leerling nu, om zijn linker been te plaatsen, in de richting van dien laten bal. Hij mag nooit toelaten dat de leerling zijn rechter been plaatst van het wicket af, d.w.z. hij mag wel zijn rechter been naar het wicket toe plaatsen, maar hij mag, wanneer b.v. een bal op zijn beenen aankomt, dezen niet ontgaan, door achteruit te springen; beter doet hij zijn rechter been naar het wicket te verplaatsen en den bal achter zijn beenen langs te spelen.
In het algemeen zal de jonge batsman die geleerd heeft den bal goed aan te zien totdat deze op het bat is gekomen, eveneens ondervonden hebben, dat geduldig spel en spel langs den grond het meeste runs oplevert, verder dat er allerlei slagen in cricket voorkomen, te veel om hier afzonderlijk te beschrijven, daar dit ons werkje te uitgebreid zou maken.
Men onderscheidt vóór- en achteruit spelen, bij het vooruit spelen moet de batsman zorg dragen, zijn voet niet over de popping crease te plaatsen daar hij bij een missen van den bal dan zoo goed als zeker gestumpt wordt. Bij het achteruitspelen, moet hij zorgen dat hij met zijn bat zijn paaltjes niet raakt, wat natuurlijk het wicket beteekent, alle ballen aan den off kant moet hij goed overmeesteren, of wel goed met het bat er boven op komen, daar slecht geraakte ballen aan den off kant onvermijdelijk een vang veroorzaken.
Komt een jonge speler tegenover een harden bowler te staan, dan moet hij vooral er aan denken, om slechts voor een cutslag den rechter voet achteruit te plaatsen.
Een van de eerste dingen die een jonge speler bij het batten leeren moet is: de vlucht van den bal te leeren beoordeelen en zoodra de bal de hand van den bowler verlaten heeft, te zien op welke plek die bal dan neer zal komen.
Daarom moet een batsman alle angst voor derf harden bal



56
zien af te leeren. Hij doet dit het best, door dikwijls op een goed wicket in het net te oefenen, en veel partijen te spelen, maar vooral de raadgevingen te volgen van zijn onderwijzer.
Daar dit boekje voor beginnende spelers bestemd is en niet voor cricketers die reeds eenig idéé van cricket hebben, spreken wij hier niet van de verplichtingen van den aanvoerder. De jonge spelers doen het best om onder leiding hunnen aanvoerder te kiezen. De onderwijzer zal meestal beter weten, welke speler takt, geduld, inzicht van het spel genoeg heeft, om als aanvoerder op te treden.
Wij laten thans de spelregels volgen.



Regels van het Cricketspel.
Herzien door de Marvlebone Cricket Club, 1884, 1889, 1894, 1899 en 1900. . (Met beslissingen en uitleggingen vastgesteld door de M.CC.) Vertaald op last van den Nederl. Cricket Bond.
De wedstrijd.
1. Een cricketwedstrijd, match, wordt gespeeld tusschen twee partijen van elf spelers, tenzij anders overeengekomen is. Elke partij speelt beurtelings twee innings, behalve in het in Art. 53 omschreven geval. Door loten, tossen, wordt uitgemaakt, welke partij het recht heeft om naar keuze eerst in het veld of eerst aan bat te gaan.
Punten (Runs).
2. De score wordt bij punten, runs, berekend. Een run wordt gescoord:
a. wanneer de batslieden na een slag of op elk oogenblik wanneer de bal in het spel is, elkaar gekruist en veilig hun grond bereikt hebben.
b. wanneer de artikelen 16, 34, 41 en 44 worden toegepast. Alle aldus verkregen punten zullen nauwkeurig door de daartoe
aangestelde personen, scorers, worden opgeteekend.
De partij, die de meeste punten behaalt, wint den wedstrijd.
Een wedstrijd is alleen dan gewonnen, als hij uitgespeeld of opgegeven is, uitgezonderd in het in art. 45 genoemd geval.
Aanteekeningen op art. 2.
Als een batsman, alvorens de bal een boundary bereikt, meer runs kan behalen dan voor die boundary zijn vastgesteld, dan



58
is art. 2 van toepassing en worden de werkelijk gescoorde punten bij de score gevoegd.
Geen partij kan worden gedwongen verder te spelen, nadat de wedstrijd is geëindigd.
Benoeming van Scheidsrechters (Umpires).
3. Voor den aanvang van eiken wedstrijd worden twee scheidsrechters, umpires, aangesteld, voor eiken kant een.
De bal.
4. De bal mag niet minder dan 5.5 ounces en niet meer dan 5.75 ounces wegen. Hij mag niet kleiner dan 9 inches en niet grooter dan 9.25 inches in omtrek zijn. Bij den aanvang van elke innings mag iedere partij een nieuwen bal vragen.
Aanteekening op art. 4. Men mag, met toestemming van den scheidsrechter, een nieuwen bal vragen, telkens als de vorige beschadigd is, of als de bowler den naad van den bal heeft opengewerkt teneinde hem beter te kunnen vasthouden.
De bat.
5. De bat mag niet breeder dan 4.25 inches en niet langer dan 38 inches zijn.
De wickets.
6. De wickets staan tegenover en evenwijdig aan elkaar op een afstand van 22 -yards. Ieder wicket is 8 Inches breed en bestaat uit 3 stumps, met 2 bails er op. De stumps moeten op gelijken, doch zoodanigen afstand van elkaar staan, dat zij den bal niet doorlaten, en een hoogte hebben van 27 inches boven den grond. De bails zijn elk 4 inches lang en mogen het wicket



59
met niet meer dan !/, inch verhoogen Gedurende een wedstrijd mogen de wickets alleen dan verzet worden als de tusschengelegen grond ongeschikt wordt voor het spel en dan nog alleen met toestemming van beide partijen.
De Bowling-crease.
7. De bowling-crease (bowlingstreep) wordt in één lijn met de stumps getrokken, de stumps in het midden. Zij is 8 Eng. voet 8 inches lang. Aan elk uiteinde van deze streep wordt rechthoekig daarop een dwarsstreep achter het wicket getrokken, de return-crease. Deze is onbepaald in lengte,
De Popping-crease.
8. De popping-crease wordt op 4 Eng. voet afstand evenwijdig aan het wicket getrokken. Zij is onbepaald in lengte.
De grond.
9. Gedurende een wedstrijd mag de grond niet gerold, begoten, bedekt, gemaaid of geslagen worden, behalve vóór het begin van iedere innings of bij het hervatten van het spel van den vorigen dag, in welke gevallen de grond gedurende niet meer dan 10 minuten geveegd en gerold zal worden, tenzij de partij die ingaat of aan bat is, opponeert. Het voorafgaande verbiedt den batsman niet den grond met zijn bat te slaan, noch den bowler of batsman om zaagsel te gebruiken ten einde steun voor den voet te verkrijgen.
Efftr}^ Aanteekening op art. 9.
De battende partij heeft het recht den grónd gedurende hoogstens 10 minuten te laten vegen of rollen voor het begin van iedere innings of bij hervatting van het spel van den vorigen dag. Het is de plicht van een aanvoerder toe te zien dat zijn partij dit voordeel geniet.



60
De bowler. No ball.
10. De bal moet gebowld worden; wordt hij gegooid of gesmeten dan roept de scheidsrechter „no ball".
11. De bowler moet bij het loslaten van den bal één voet achter de bowling-crease en binnen de return-crease op den grond hebben; anders roept de scheidsrechter „no ball".
Aanteekeningen op art. 11.
De bowler mag bowlen met beide voeten achter de bowlingcrease, mits een voet binnen de return-crease staat. Wordt het wicket door zijn voet geraakt en daardoor een bail afgeworpen, dan mag hij, alleen naar aanleiding van dit afwerpen, niet genoballd worden. Raakt een deel van den voet van den bowler op of buiten de return-crease den grond, dan geeft de scheidsrechter „no ball".
Bij vele bowlers staat op het oogenblik, dat de bal wordt losgelaten, de achterste voet zóó, dat de punt naar het naast bijzijnd wicket is gericht en de hiel naar en boven de returncrease. Dit is geoorloofd, mits de hiel den grond niet raakt. Op 't oogenblik dat de bal wordt losgelaten, moet een voet den grond raken achter de bowling- en binnen de return-crease.
Wide ball.
12. Wordt de bal zoo hoog boven of zoo ver van het wicket gebowld, dat hij, volgens oordeel van den scheidsrechter buiten bereik van den batsman is, dan roept deze: „wide ball '.
Aanteekeningen op art. 12.
Het „wide" zijn van een bal beoordeelt de scheidsrechter naar het reikvermogen van den batsman. Raakt een batsman



61
een bal, die „wide" is gegeven, dan wordt de bal niet als „wide" beschouwd. Wordt op een wide ball slechts één run gemaakt, dan gaan de batslieden niet weder terug naar het wicket, waar zij zich bevonden vóór de run gemaakt was.
De Over.
13. De bal moet, beurtelings van elk wicket, in overs van 6 ballen gebowld worden. Zijn er 6 ballen gebowld en is de bal in handen van den bowler of wicket-keeper terug gekeerd dan roept de scheidsrechter „over". Noch een no bail noch een wide ball tellen in den over mede.
Aanteekeningen op art. 13.
Bij toepassing van dit artikel te letten op art. 16. Ofschoon daarin bepaald wordt, dat op een no ball runs gemaakt kunnen worden, zal „noch een no balt noch een wide ball in den over mede mogen tellen". In het scoringboek moeten zij echter toch opgeteekend worden in de volgorde der gebowlde ballen.
Het is de taak van den scheidsrechter, niet die van den scorer, „over" te roepen.
14. De bowler mag zoo dikwijls van wicket veranderen als hij wil, doch hij mag nooit in dezelfde innings twee overs achter elkaar bowlen.
15. De bowler mag den batsman, die zich aan het wicket bevindt van waar hij bowlt, verzoeken aan dien kant van het wicket te staan, dien hij aanwijst
Het scoren op no bails en wides.
16. De batsman mag een no ball slaan en de runs die daarvan het gevolg zijn, zullen bij zijne score gevoegd worden. Hij zal niet out kunnen zijn van een no ball, tenzij hij wordt uit-



62
gerund of zondigt tegen de artt. 26, 27, 29, 30. Alle rttns op een no ball verkregen op een andere wijze dan van de bat, worden als no bails gescoord. Is er niet gerund, dan wordt één no ball bij de Score gevoegd.
Alle runs op een wide ball verkregen, worden als wide bals bij de score gevoegd; is er niet gerund, dan wordt één wide ball gescoord.
Aanteekeningen op art. 16. (Zie art. 13 en aanteekening.)
Wordt een run gemaakt op een no ball door middel van de bat, dan moet deze als run voor den batsman worden gescoord en niet de no ball als zoodanig. Is een batsman bij een poging om te runnen, run-out, dan telt alleen de no ball. Als op een no ball runs gemaakt worden, dan wordt de bal overgebowld, al worden ook de runs en niet de no ball opgeteekend.
„Byes" of „overthrows", gerund op een „wide", worden als „wides" opgeteekend.
Een batsman kan zijn „Out hit wicket", als hij naar een wide slaat. Bye.
17. Indien de bal, wanneer geen wide of no ball geroepen is, den batsman voorbij gaat zonder hem of zijn bat te raken en er worden runs geloopen, dan roept de umpire „bye". Raakt de bal eenig deel van 's batsmans persoon — de hand uitgezonderd — en er worden runs geloopen, dan roept de umpire „legbye". Dergelijke punten worden respectievelijk als „byes" en „legbyes" opgeteekend.
Play.
18. Bij den aanvang van de match en van elke innings •loept de scheidsrechter aan het bowlers-wicket „play". Van



63
dat oogenblik af zal geen bowler een trialball (proefbal) mogen bowlen op den grond tusschen de wickets. Wanneer een der batslieden uit is, zal het gebruik van de bat aan niemand worden toegestaan, totdat de volgende batsman inkomt.
Definities,
19. Een batsman wordt gerekend buiten zijn grond te zijn, tenzij zijn bat, dat hij in de hand moet hebben of eenig deel van zijn lichaam op den grond binnen de popping-crease is.
Aanteekeningen op art. 19.
Het is voldoende, dat een deel van den voet van den batsman binnen de streep is. Staat de voet wel op, doch geen deel binnen de streep, dan is de batsman „buiten zijn grond". Op het oogenblik, dat bij een sprong noch de voeten van den batsman noch zijn bat den grond raken, is hij eveneens „buiten zijn grond"
20. Het wicket is neer (down) als een der bails afgeworpen wordt of wanneer, ingeval de beide bails er reeds af zijn, een stump uit den grond geslagen wordt.
Aanteekeningen op art. 20.
Als een bail van het wicket is, dan is het voldoende de overblijvende bail met den bal af te werpen om een batsman uit te stumpen of uit te runnen.
Ofschoon de regel niets zegt omtrent het uit den grond trekken der stumps, is het gewoonte een batsman op die manier uit te runnen als de beide bails af zijn; maar de bal moet zich bevinden in de hand, die de stumps uittrekt.



64
De batsman die aan slag is. Striker.
De batsman die aan slag is, Striker, is out:
21. Wanneer zijn wicket neergebowld wordt, ook wanneer de bal eerst zijn bat of persoon aanraakt; — „bowled".
Aanteekening op art. 21. Een scheidsrechter is gerechtigd een batsman out te geven, als een stump neergebowld wordt, doch de bails bij toeval blijven staan.
22. Of wanneer de bal van een slag van de bat of de hand, doch niet den pols, vastgehouden wordt, vóór hij den grond aanraakt, ook al blijft de bal op een of andere wijze aan het lichaam van den vanger hangen; — „caught".
Aanteekeningen op art. 22.
De bal mag den grond niet hebben aangeraakt voor hij gehouden wordt, doch de hand, welke den bal houdt, mag den grond raken terwijl de vang gedaan wordt.
Als een fielder den bal vangt en hij valt, en de bal raakt den grond, dan moet de scheidsrechter beoordeelen of de vang reeds afgeloopen was voordat de bal den grond raakte.
Als een batsman den bal tegen den grond slaat en hij slaat hem daarna, ten einde te voorkomen dat het wicket geraakt wordt, voor de tweede maal, dan is hij niet out als de bal gevangen wordt. Slaat hij echter den bal voor de tweede maal zonder dat de grond geraakt was en hij wordt gevangen, dan is hij volgens dit artikel out.
Een batsman is out, als de bal gevangen wordt van de bat na eerst zijn beenbeschermers te hebben geraakt.
Indien geen boundaries bepaald zijn, kan de striker gevangen worden van een boom, heg of gebouw.



65
23. Of wanneer de batsman, den bal trachtende te spelen doch hem niet aanrakende met de bat of hand, buiten zijn grond is, terwijl het wicket door den wicketkeeper wordt neergeslagen met den bal of met de hand of den arm, mits de bal in de hand zij; — „stumped".
Aanteekeningen op art. 23. Als de bal van de beenbeschermers of de persoon van den wicketkeeper terugspringt, zonder de bat of de hand van den batsman te hebben geraakt en de batsman is buiten zijn grond, dan .is hij „stumped" en niet „run out". De wicketkeeper kan volstaan met het afwerpen van één bail om een batsman „stumped" of „run out" te doen zijn. De batsman is niet out, als de bail wordt afgeworpen door een stoot met den voet, of met den arm of de hand, welke de bal niet vasthoudt.
24. Of wanneer hij met eenig deel van zijn persoon den bal stopt die, naar de meening van den scheidsrechter aan des bowlers wicket, gepitcht zal zijn in een rechte lijn van dat wicket naar dat van den batsman en dit laatstgenoemde zou geraakt hebben; — „leg bef ore wicket".
Aanteekeningen op art. 24.
Een batsman kan ook „leg before wicket" zijn als door den bowler „round the wicket" wordt gebowld, mits het feit zich voordoet, zooals het in bovenstaand artikel is omschreven.
De scheidsrechter moet drie zaken in 't oog houden: lo. Zou de bal het wicket geraakt hebben? 2o. Pitchte de bal in de rechte lijn van wicket tot wicket? 3o. Was het wel eenig deel van 's batsmans persoon, dat den bal raakte ? Worden deze vragen bevestigend beantwoord, dan is de batsman out.
Het doet er niet toe of de bal effect heeft. Soms is het voor een bowler, die „round the wicket" bowlt, alleen mogelijk een Cricket 5.



66
„leg before wicket" te verkrijgen met een effectbal. Op dit oogenblik tracht men in Engeland dezen regel zóó te veranderen, dat de batsman uit is op eiken bal die, indien de batsman den bal niet had gestopt met zijn persoon, het wicket zou hebben geraakt. Maar deze wijziging is nog niet geschied: einde Mei 1917. De Schrijver.
25. Of als hij; den bal spelende, zijn wicket neerslaat met zijn bat of eenig deel van zijn persoon of kleeding; — hit wicket.
Aanteekeningen op art. 25. (Zie art. 16 aanteekening sub 3.)
Slaat de batsman zijn wicket neer bij het doen van een tweeden slag, teneinde den bal uit zijn wicket te houden, dan is hij eveneens out.
Een batsman die bij het runnen zijn wicket neerslaat of omloopt is niet out.
Valt de hoed of de pet van een batsman op het wicket, zoodat een bail wordt afgeworpen, dan is hij alleen out als dit gebeurt terwijl hij den bal speelt.
26. Of indien de batsman, onder den schijn van te runnen, of op andere wijze, met opzet het vangen van een bal verhindert; — „obstructtng the field".
Aanteekening op art. 26. Er wordt op gewezen, dat de striker out is als dit artikel wordt toegepast.
27. Of indien de bal geslagen of door eenig deel van zijn persoon gestopt is en hij hem opzettelijk weder slaat, behalve wanneer dit geschiedt met de bedoeling om zijn wicket te beschermen, wat hij mag doen met zijn bat of eenig deel van zijn persoon, zijn handen uitgezonderd; — hit the ball twice.



67
Aanteekeningen op art. 27.
De scheidsrechter beoordeelt of de bal opzettelijk geslagen wordt met een andere bedoeling dan het wicket te beschermen.
Beginnen te runnen kan aangemerkt worden als een poging om voordeel van den tweeden slag te behalen; de scheidsrechter kan, doch behoeft dit niet als zoodanig te beschouwen. Is een bal op wettige wijze tweemaal geslagen en wordt er een overthrow gemaakt, dan heeft de Striker recht op de daaruit voortkomende runs.
De Striker kan out zijn wegens het tweemaal den bal slaan, ook al poogt hij niet te runnen.
De batslieden.
Elk der batslieden is out:
28. Indien hij onder het runnen of op eenig ander oogenblik, wanneer de bal in spel is, buiten zijn grond is en zijn wicket wordt neergeslagen hetzij door den bal nadat deze eenigen fielder heeft aangeraakt, hetzij door den arm of hand, met den bal in de hand van den fielder; — „run out".
Aanteekeningen op art. 28. (Zie aanteekeningen op art. 20.)
Slaat de Striker den bal in het wicket aan de overzijde en is de hiérbij staande batsman buiten zijn grond, dan is deze niet out, tenzij de bal door een fielder is aangeraakt nadat hij geslagen is en voordat bij het wicket raakte.
Ieder batsman kan run out zijn door elk fielder, ook den bowler, als de bal in spel is.
Zie voor een definitie van: „buiten zijn grond zijn" art. 19 en aanteekeningen.
29. Of indien hij den bal, terwijl deze in spel is, met zijn handen aanraakt of opraapt, tenzij dat op verzoek der tegenpartij geschiedt; — „handled the baW'.<



68
30. Of indien hij met opzet een fielder hindert;—„obstructing the field".
Aanteekening op art. 30. De scheidsrechter beslist of „opzettelijk" werd gehinderd.
31. Wanneer de batslieden elkaar hebben gekruist, is diegene out, die loopt naar het wicket dat wordt neergeslagen; wanneer zij elkaar niet gekruist hebben, is diegene out, die het wicket, dat wordt neergeslagen, verlaten heeft.
32. Wanneer de batsman wordt gevangen, zal er geen run worden gescoord. Is een batsman run out, dan wordt de run, die hij probeerde te maken, niet gescoord.
Aanteekeningen op art. 32. (Zie aanteekeningen op art. 22.)
Hebben de batslieden elkaar gekruist, dan behoeft de aanblijvende batsman niet weer terug te keeren naar het wicket dat hij verlaten heeft, al wordt ook de run, die zij probeerden te maken, niet gescoord.
33a. Wanneer een batsman om de een of andere reden out is, is de bal doqd.
336. Blijft de bal, al of niet geraakt door de bat, in de kleeding van een batsman hangen, dan is de bal dood.
Aanteekeningen op art. 33a en 336.
Een bal wordt niW^ood wegens het afvallen van de bails, het neerslaan van het wicket of na een afgewezen appèl op den scheidsrechter.
Onder „het blijven hangen in de kleeding van den batsman"' worden alle verschillende manieren verstaan waarop een bal in of aan de kleeding zal kunnen blijven hangen.
De bal wordt niet dood wegens het raken van den scheidsrechter.



69
De bal houdt op dood te zijn als de bowler zijn aanloop voor de bowling-actie begint. 1
Lost ball.
34. Wanneer de bal, in spel zijnde, niet kan worden teruggevonden, mag ieder fielder „lost ball" roepen; de bal zal dan dood zijn en er zullen 6 punten gescoord worden. Indien meer dan 6 runs zijn geloopen voor „lost ball" is geroepen, zuilen al de runs die geloopen zijn, worden opgeteekend.
Aanteekening op art. 34. Een bal is slechts dood in de gevallen genoemd in art. 33a, 33b, 34 en 50, of op het roepen mui „bbundaryhit".
35. Wanneer de bal ten slotte in handen van bowler of wicketkeeper is teruggekeerd, is hij als dood te beschouwen, maar indien de bowler op het punt is den bal los te laten en de batsman bij het bowlerswicket is buiten zijn grond, dan mag de bowler hem uit maken (run out). Indien de bowler tot dat doel naar het wicket werpt en runs zijn er het gevolg van, zoo zullen deze als „no bails" worden opgeteekend.
Aanteekeningen op art. £5. De umpire beslist of de bal „ten slotte in handen" is teruggekeerd. De bowler mag den batsman uitrunnen, zonder den bal te hebben losgelaten, op elke volgens het reglement vastgestelde wijze. Hij mag de bowling-crease overschrijden, of de bal in de andere hand nemen voor hij naar het wicket gooit of de bails afslaat. De bails mogen van beide zijden van het wicket afgeslagen worden.
36. Een batsman zal zich niet van zijn wicket mogen verwijderen en terugkeeren om zijn innings te voltooien, nadat een ander aan bat is geweest, tenzij met goedvinden der tegenpartij.



70
Plaatsvervanger (substitute). )
37. Een plaatsvervanger (substitute) mag'fielden of runnen voor elk speler, die door gedurende den wedstrijd ontstane ziekte of letsel daarin verhinderd is, doch om geen andere reden, tenzij met toestemming van de tegenpartij.
Aanteekeningen op art. 37.
Er moet wel op gelet worden, dat als een partij de diensten van een speler verliest door ziekte of letsel, verkregen tijdens den wedstrijd, het geoorloofd is een plaatsvervanger te nemen, terwijl onder andere omstandigheden de toestemming der tegenpartij noodig is, wat afhangt van de beleefdheid harer aanvoerder.
Vaak zou oneenigheid voorkomen zijn, als de aanvoerders, vóór het tossen, de namen hunner spelers hadden opgegeven.
Het reglement verbiedt een speler niet te bowlen, al heeft hij een substitute voor het runnen gehad.
Een partij die met te weinig spelers gefield heeft, mag toch met elf spelers batten.
38. In alle gevallen, waarbij een plaatsvervanger wordt toegestaan, is omtrent den persoon die als zoodanig optreedt en de plaats die hij in het veld inneemt, de goedkeuring der tegenpartij noodig*. .
39. Ingeval een plaatsvervanger wordt toegestaan om voor een batsman tusschen de wickets te loopen, dan kan de Striker worden uitgerund, als hij of zijn substitute buiten zijn grond is. Is de Striker buitenlijn grond terwijl de bal in spel is, dan kan het wicket, dat hij verlaten heeft, worden neergeslagen en de Strikef-worden uitgegeven, ook al heeft de andere batsman veilig zijn grond aan dat wicket bereikt en al is de Striker met zijn substitute eveneens veilig aan het andere wicket gekomen.
Aanteekening op art. 39. Het onderscheid tusschen de woorden „Striker" en „Batsman"



71
moet in 't oog gehouden worden. Als de gekwetste batsman niet de Striker is, dan is hij niet aan de bij dit artikel vastgestelde straf onderworpen.
40. Een batsman is out voor iedere overtreding der regels door zijn plaatsvervanger.
De Fielder.
41. De fielder mag den bal met elk deel van zijn persoon stoppen, doch indien hij hem opzettelijk op andere wijze stopt, zal de bal dood zijn en vijf runs bij de score gevoegd worden, hoeveel runs ook geloopen mogen zijn.
Aanteekening op art. 41. De vijf runs zullen gevoegd worden bij de runs, welke reeds gemaakt waren, toen de fielder den bal „opzettelijk op andere wijze" stopte.
De wicketkeeper.
42. De wicketkeeper moet achter het wicket staan. Grijpt hij den bal met het doel om te stumpen, voordat deze het wicket voorbij is, of hindert hij den batsman door eenig geluid of eenige beweging, of komt een deel van zijn persoon over of vóór het wicket, dan zal de batsman niet out wezen, uitgezonderd de in art. 26, 27, 28, 29 en 30 genoemde gevallen.
Aanteekening op art. 42. De wicketkeeper mag een batsman uitrunnen (art. 28) terwijl hij voor het wicket staat. De scheidsrechter beslist dan of dan volgens de regels gehandeld is.
Plichten der scheidsrechters (umpires).
43. De scheidsrechters zijn de eenigen, bij wie de beoordeeling over eerlijk of oneerlijk spel, geschiktheid van het terrein, van het weder en het al of niet voldoende licht, berust.



72
Zij beslechten alle geschillen en zoo zij het niet eens zijn, zal de stand van zaken dezelfde blijven. (Zie ook wenken voor scheidsrechters).
44. Zij zullen de wickets in orde maken en op goeden grond uitzetten, zoo noodig grenzen van het veld bepalen en het aantal runs vaststellen dat verkregen wordt, als de bal die grenzen overschrijdt. Zij zullen van wicket veranderen, als iedere partij een innings heeft gespeeld.
45. Zij zullen iederen bateman twee minuten tijd geven om in te komen en tien minuten rust tusschen twee innings toestaan. Wanneer rij „play" roepen, zal de partij, die weigert te spelen, den wedstrijd verliezen.
Aanteekening op art. 45.
De aanvoerders moeten toezien, dat dit artikel strikt wordt nageleefd.
46. Zij zullen geen batsman uitgeven, tenzij de tegenpartij appelleert.
Aanteekening op art. 46.
Een appèl: „Hows that" omvat alle wijzen van uitgaan (die aan de beslissing zijn onderworpen van den scheidsrechter tot wien het appèl is gericht) tenzij de reden voor het uitgaan wordt aangegeven door den appellant.
47. Men moet appelleeren bij den scheidsrechter aan het bowlerswicket in alle gevallen, uitgezonderd bij stumpen, hit wicket, run out aan het wicket van den batsman die geslagen heeft, en bij de uit art. 42 voortkomende quaesties. Ingeval een scheidsrechter geen beslissing kan geven, moet hij zich op den anderen scheidsrechter beroepen, wiens uitspraak beslissend zal zijn.



73
Aanteekening op art. 47.
Als de scheidsrechter aan het bowlerswicket een batsman „not out" geeft, mag de andere scheidsrechter antwoorden op elk tot zijn bevoegdheid behoorend appèl, hem gedaan overeenkomstig art. 50.
48. Elk der scheidsrechters, die niet overtuigd is van de volmaakt zuivere deffVery van een bal, moet „no ball" roepen.
48a. De scheidsrechter moet zorg dragen „no ball" te roepen, dadelijk nadat de bal wordt losgelaten, en „wide ball" zoodra hij den batsman is gepasseerd.
Aanteekening op art. 48 en 48a. Geeft een scheidsrechter „no ball" voordat de bal is losgelaten, dan moet hij zijn uitspraak herroepen.
49. Indien een batsman een te korte run loopt, dan zal de umpire „one short" roepen en de run zal niet worden gescoord.
(Zie de aanteekeningen onder: „De batsman" pag. my. 1(
50. Als de scheidsrechter „over" heeft geroepen, is de bal dood, doch men mag dan nog omtrent het uitzijn van een der batslieden bij den scheidsrechter appelleeren. Zulk een appèl mag echter niet worden gedaan, nadat de volgende bal is gebowld, noch na eenige staking van het spel.
Aanteekening op art. 50. Een of andere handeling van de fieldende partij nadat „over" is geroepen, kan niet tengevolge hebben, dat de batsman out is; wel mag gedurende de toegestane tijdruimte geappelleerd worden.
51. Een scheidsrechter mag niet wedden.
52. Een scheidsrechter mag gedurende een wedstrijd alleen



74
met toestemming van beide partijen vervangen worden, uitgezonderd in geval van overtreding van art. 51. In dat geval mag iedere partij hem ontslaan.
Vervolgen van de innings.
53. De partij, die het eerst aan bat gaat en 150 runs in een driedaagsche, of 100 runs in een tweedaagsche match voor is op de eerste innings, mag de andere partij haar innings doen vervolgen.
54. De battende partij mag haar innings gesloten verklaren: in een driedaagsche match op den 2en dag gedurende of na de rust voor lunchen; in een tweedaagsche match op elk oogenblik van den tweeden dag en in een eendaagschen wedstrijd op elk oogenblik.
Aanteekening op art. 54. (Zie ook „Wenken voor scheidsrechters" betreffende het gesloten verklaren van innings).
Het sluiten der eerste innings belet niet een tweede te spelen. Voor den uitslag van den wedstrijd geldt de gesloten innings voor een geheele, terwijl de overwinning, die behaald mocht worden, in runs en niet in wickets geteld wordt.
Eendaagsche wedstrijden.
1. De partij, die het eerst aan bat ging en 75 runs op de eerste innings vóór is, mag de tegenpartij hare innings doen vervolgen.
2. Wanneer de wedstrijd, niet wordt uitgespeeld, beslist ^de eerste innings.
Single Wicket.
(Spel met één wicket). De voorgaande regels zijn, waar zij toegepast kunnen worden,



75
ook van kracht voor „single wicket", met de volgende veranderingen en uitzonderingen.
1. Slechts één wicket zal worden uitgezet op de wijze als in art. 6 omschreven, met een bowlingstump op een afstand van 22 yards daartegenover. De bowlingstump moet op de bowlingcrease geplaatst worden. Deze wordt getrokken evenwijdig aan het wicket, overeenkomstig art. 7.
2. Wanneer het getal spelers van een der partijen minder dan vijf bedraagt, zullen er grenzen getrokken worden op afstanden van 22 yards van de off en legstump.
3. De bal moet binnen deze grenzen geslagen worden om den batsman recht op een run te geven. Deze wordt slechts behaald, indien hij de bowlingstump of crease met eenig deel van zijn bat of zijn persoon aanraakt, of deze voorbij loopt en binnen de popping-crease terugkeert.
4. Als de batsman den bal slaat, moet een zijner voeten op den grond achter de popping-crease zijn; zoo niet dan zal de umpire „no hit" roepen en wordt er geen run opgeteekend.
5. Wanneer het getal spelers van een der partijen minder dan vijf bedraagt zullen er byes, legbyes noch overthrows worden toegestaan, en mag de batsman niet gestumpt of achter het wicket gevangen worden.
6. De fielder moet den bal zoodanig terugzenden, dat deze het terrein tusschen wicket en bowlingstump of tusschen de bowlingcrease en de grenzen kruist; de batsman mag runs maken, totdat de bal op die manier is teruggekeerd.
7. Indien de batsman, na een run gemaakt te hebben, een tweeden wil maken, moet hij de bowlingstump of crease aanraken en keeren, voor de bal het terrein kruist, om recht te hebben op een anderen run.



76
8. De batsman heeft recht op drie runs voor een iostball en op hetzelfde getal als een fielder den bal opzettelijk stopt op andere wijze dan met zijn persoon.
9. Wanneer er meer dan 4 spelers bij een partij zijn, zullen er geen grenzen worden getrokken. Alle slagen, byes, legbyes en overthrows zullen dan toegestaan worden.
10. De bal behoeft niet in overs gebowld te worden, doch tusschen twee ballen zal niet meer dan 1 minuut toegestaan worden.
De Batsman.
Kan een batsman zijn innings niet voortzetten door ziekte, letsel of andere oorzaak, dan wordt zijn innings als „not out" gerekend.
Een partij, die met tien of minder spelers in het veld heeft gestaan, mag met het volledig aantal spelers batten, mits geen disqualificatie moet worden toegepast.
Als „short run" wordt geroepen, behoeven de batslieden niet terug te gaan naar de wickets, welke zij verlieten, toen de short run werd begonnen;
De Bowler.
Het is niet verboden de gaten, door den bowler in den grond geloopen, te vullen met zaagsel.
Ten einde den bal beter te kunnen vasthouden, gebeurt het soms dat een bowler de naad van den bal kerft of oplicht. Dit is niet geoorloofd. In dat geval moet de bal aan den umpire getoond worden, die een nieuwen bal zal vragen en den aanvoerder zal waarschuwen, dat dit een oneerlijke handeling is.
De bowler mag „round" en „over" het wicket bowlen in één over, maar hij moet den batsman waarschuwen een nieuw



77
verdedigingspunt (blok) te nemen. Hetzelfde geldt voor het veranderen van overarm in underarm bowlen of omgekeerd
De Grenzen (Boundary).
(Zie aanteekeningen op art. 2).
Als de bal over of tegen de boundary komt, geslagen of er over gedragen wordt door den fielder, zal de umpire „boundary hit" roepen. De fielder mag echter de boundary aanraken bij het stoppen of vangen van den bal, en als hij, binnen de grens staande en deze aanrakende, den bal buiten de boundary vangt, zal de batsman out zijn.
De bal is dood, als hij de boundary aanraakt.
De umpire is geen boundary.
De umpire beslist of de bal de boundary bereikt heeft.
Als een hindernis op het speelterrein staat binnen de boundaries en de bal stuit er tegen, dan wordt dit slechts als boundary beschouwd, als de scheidsrechters zulks zijn overeengekomen.
De Scheidsrechter (Umpire).
(Zie de „Wenken voor scheidsrechters").
De scheidsrechter moet staan op een plaats, vanwaar hij duidelijk de handeling kan overzien, die aan zijn beslissing is onderworpen.
De scheidsrechters zullen niet „time" roepen vóór de over is uitgebowld, tenzij een wicket valt binnen twee minuten voor „time". (Zie art. 45).
Het behoort niet tot de taak der scorers om de scheidsrechters in te lichten. De scheidsrechter geeft den scorer op wat hij, moet doen.
Een scheidsrechter, die zich vergist, mag zijn verkeerde beslissing intrekken.
Het behoort atët tot de taak van den scheidsrechter een



78
batsman, die zijn wicket door een misverstand verlaat, terug te roepen. Maar hij moet zulk een misverstand zien te voorkomen door duidelijk te roepen en door het juiste teeken te geven.
De scheidsrechters komen onderling overeen, voor het spel begint, welke klok of welk horloge den tijd aan moet geven bij rusten of het sluiten van het spel.
Wenken voor scheidsrechters.
Geschiktheid van den grond. Art. 43. — Bij het begin eener match kunnen beide partijen het oordeel der scheidsrechters vragen omtrent geschiktheid van den grond.
Vinden zij hem ongeschikt, dan mag niet begonnen worden vóór de bezwaren zijn opgeheven.
Ingeval van staking van het spel door regen, moeten de scheidsrechters, onmiddellijk nadat de regen heeft opgehouden, zonder nader verzoek het wicket onderzoeken en de geschiktheid daarvan beoordeelen, zonder vergezeld te zijn van een der spelers. Achten zij het ongeschikt dan zullen zij met tusschentijden het onderzoek hernieuwen, tot zij meenen, dat het spel hervat kan worden, in welk geval zij de spelers moeten oproepen.
De grond is ongeschikt voor het spel: als water op de oppervlakte staat of als hij zoo vochtig, modderig of glad is, dat de bowlers geen voldoenden steun voor den voet hebben of de helders in hun vrije bewegingen belemmerd worden.
DeNschëM!srechters mogen hun beslissing niet laten afhangen van de meeningen der partijen; evenmin mogen zij zich laten influenceeren door het ongeduld der toeschouwers om de match te doen voortzetten, terwijl zij door het belang dat het publiek in een of anderen wedstrijd zou kunnen hebben, zich niet mogen



79
laten leiden een grond geschikt te verklaren, tenzij zij dien in alle andere omstandigheden zouden goedkeuren.
Geschiktheid van het licht. De scheidsrechters moeten beslissen, na een appèl, of het licht al dan niet geschikt is voor het spel. Is dit niet het geval voordat het tijd is uit te scheiden, dan zullen zij, zonder verder
Instructies af te wachten, den spelers aanzeggen het spel te staken.
Ingeval de aanvoerders overeenkomen, ondanks ongeschiktheid van den grond of slecht licht, toch door te spelen, zijn de scheidsrechters in dit opzicht van hunne verantwoordelijkheid ontheven.
Art. 47. — Een scheidsrechter mag een beslissing slechts dan aan den anderen umpire overlaten, als hij verhinderd is het geval, waarover geappelleerd wordt, te zien en het hem dus niet mogelijk is een uitspraak te geven. Hij mag de beslissing niet overlaten als hij wel uitspraak kan geven, maar dit liever niet wil doen. Als hij twijfelt dan zal het in art. 43 opgenomen beginsel „dat de stand van zaken dezelfde zal blijven" gevolgd worden en mitsdien de beslissing in het voordeel van den batsman zijn.
Art. 48. — De aandacht der scheidsrechters wordt op dit artikel gevestigd, dat hen machtigt „no ball" te roepen, zoodra zij niet absoluut zeker zijn van het zuiver loslaten van den bal.
Scheidsrechters moeten geen invloed op zich laten uitoefenen door een appèl van een der fielders, die van af de plaats waar hij staat, het feit waarop geappelleerd wordt, niet beoordeelen kan, of door trucs, zooals het opgooien van den bal na een appèl voor een vang, zonder de beslissing af te wachten. Daar de scheidsrechters de eenigen zijn ter beoordeeling van eerlijk of oneerlijk spel, worden zij er aan herinnerd, dat dergelijke praktijken klaarblijkelijk oneerlijk zijn en niet in overeenstemming met den geest, waarin cricket moet worden gespeeld.



80
Het gesloten verklaren van de innings.
A. Als een partij gedurende den rusttijd voor de lunch de innings gesloten verklaart, dan moet dit gebeuren binnen de eerste vijftien minuten van dien rusttijd, daar anders tien minuten extra zullen worden toegestaan om de pitch te rollen.
B. Als een partij de innings des morgens geslolèriverklaart, voordat het spel begonnen is, dan moet dit zoo gedaan worden dat de tegenpartij tijd heeft den rol uit te zoeken, dien zij verkiest, daar anders tien minuten extra voor het rollen zullen worden toegestaan.
Signalen van scheidsrechters.
Boundaries worden aangegeven door met de hand heen en weer te wuiven.
Byes worden aangegeven door de geopende hand in de hoogte te steken.
Legbyes worden aangegeven door het been op te tillen en het aan te raken met de hand.
Wides worden aangegeven door beide armen horizontaal uit te strekken.
No bails worden aangegeven door één arm horizontaal uit te strekken.
De beslissing „out" wordt aangegeven door den wijsvinger in de hoogte te steken.
De scheidsrechters moeten wachten tot hetsignaal beantwoord is door de scorers, alvorens toestemming te verleenen het spel voort te zetten.
Behalve het geven van signalen, moet de scheidsrechter duidelijk „roepen" tot voorlichting van de spelers.
De scheidsrechter, die een beslissing geeft, moet er voor zorgen, dat de batsman verstaat hoe de beslissing luidt.






= VIJF REDENEN =
OM ZICH TE ABONNEEREN OP
MORKS MAGAZIJN



1. HET POPULAIRSTE, omdat goede bijdragen op elk gebied er toegang hebben en ieder er dus wat goeds van zijn gading in vindt.
2. HET ONDERHOUDENDSTE door zijn interessante verhaten, mooie verzen, humoristische schetsen, allerlei enz. enz.
3. HET LEERZAAMSTE door zijn actueele onderwerpen, wetenschappelijke verhandelingen, duidelijke uitleggingen, leerzame boekbesprekingen, degelijke kunstbeschouwingen enz. (Zie volgende bladzijde.)
4. HET MEEST GELEZEN, omdat het naast zijn vele abonné's in elke goede leesportefeuille onder alle beschaafde Nederlanders en Stamverwanten komt.
5. HET GOEDKOOPSTE, omdat het slechts f 3.45 per halfjaar kost.
Ondergeteekende wenscht zich te abonneeren voor den loopenden jaargang op MORKS MAGAZIJN a f 6.90 per jaar.
Naam: Woonplaats i



Inhoud en Medewerkers.
De laatste jaren verschenen o.m. de == volgende artikelen: =
A ntiquiteiten. Betuwsche Boomgaarden. Californie's Kampleven. Dingaansdag. Empere- pendules. Fabelen en Sagen. Gewapend Beton. Haegsch Tooneelleven. Indische Kunstnijverheid. Javaansch Dorpsleven. Krijgsvolk te water, lapland en de Lappen. Modegrillen. TJ ederlandsch School-
[museum. Oorlogspostzegels. Padvinderij. K umenië. Stenografie. Tuinversieringen. Fitvindingen. Verzen. Wereldoorlog. 1 Jzerfabrieken. Zwemsport.
Van de voloende Medewerkers : Johan Been Johan W. Broedelet. Aty Brunt. Cyriel Buysse. René de Clerq. D. Couvée. Erica.
O. van Hulzen.
Hessel Jongsma.
S. Kalff.
Otto Knaap.
Mies Kievits.
Jeanne C. van Leyden.
Kathe Mussche—Tolman.
Henri t' Sas.
C. Harms Tiepen. Marie Schmitz.
F. de Sinclair.
D. J. v. d. Ven. Piet Verdoes. Maurits Wagenvoort. Karei Wasch. '
Jan J. Zeldenthuis.
Grootste verscheidenheid van alle Nederlandsche Tijdschriften



Morks' Beroepsbibliotheek
geschreven door ter zake kundigen
onder hoofdredactie van Th. M. KETELAAR
(eerder nu wijlen Dr. A. S. van Oven).
Voor beroepen, die in het bijzonder voor vrouwen zijn aangewezen, onder leiding van mej. ANNA POLAK.
Prijs per deeltje 50 cent. Bij inteekening a 45 cent.
Uitgever: C. MORKS Czn. — Dordrecht.
No. 1. POSTERIJEN en TELEGRAFIE, door J. C. Bondam, Hoofdcommies der Posterijen, met Supplement.
Uit „De Maasbode": „Practisch werk lijkt ons dat van den uitgever C. Morks Czn., te Dordrecht, die in een serie „Beroepsbibliotheek," onder redactie van Dr. A. S. van Oven, verschillende brochures gaat uitgeven, welke als leiddraad dienen kunnen bij de keuze van een beroep „En wat het eerste deeltje aangaat", „voor jongelui, die zich tot een der hoogere rangen bij dit dienstvak geroepen gevoelen, dunkt ons dit boekje een zeer te apprecieeren wegwijzer"
No. 2. OFFICIER BIJ DE NEDERLANDSCHE LANDMACHT door Mr. J. Eysten, kapitein der artillerie. Uit de recensie van „De Nederlandsche Krijgsman":
,We twijfelen niet of de ouders, die hunne jongens
gaarne officier-zouden zien worden, zoowel als deze jongelieden zelve, zullen met veel vrucht van dezen betrouwbaren gids gebruik maken."



No. 3. „ADMINISTRATIE DER DIRECTE BELASTINGEN, INVOERRECHTEN EN ACCIJNZEN" door E. G. v. d. Bovenkamp, ontvanger der directe belastingen en „ADMINISTRATIE DER REGISTRATIE EN DOMEINEN" door N. N-, inspecteur bij dit dienstvak. Uit het „N. v. d. D.": Zooals men ziet, deskundige voorlichting.
No. 4. „DE ONDERWIJZER", door T. J. Sterringa, h. e. s. te Utrecht.
Uit het „Nieuwe Schoolblad": . . . „Het zou inderdaad te wenschen zijn, dat dit boekje in vele handen kwam
No. 5. DE STOOMVAARTMij „NEDERLAND" en DE KONINKLIJKE PAKKETVAARTMij, door D. Hubert, oudgezagvoerder en „DE GOUVERNEMENTSMARINE IN NEDERL. O.-INDIË", door J. Molenaar, le stuurman bij genoemden dienst.
Uit het „Marineblad" : .... „Kan men niet anders zeggen, dan dat dit boekje aan een behoefte voldoet en kunnen wij het ter raadpleging bijzonder aanbevelen."
No. 6. „DE ADVOKAAT", door Mr. W. Dicke.
Uit „Vox Studiosorum": ..,.. „We hebben hierin een heldere en volledige uiteenzetting van alles wat het beroep van advocaat — in engeren zin — vereischt en meebrengt"
No. 7. „HET BEROEP VAN ARTS", door Dr. H. Pinkhof, te Amsterdam.
Uit de „Geneesk. Courant" „Dit te meer omdat alleen
reeds de naam van den schrijver ons borg staat, dat men, hetgeen in het werk gezegd is, volkomen vertrouwen kan"
No. 8. „OFFICIER-MACHINIST", le druk, door M. Griek, 2e druk (1917), door B. Schurink, Officieren-machinist. Uit de „Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant": Over de nummers van deze bibliotheek hebben wij meermalen met lof gesproken. De boekjes zijn uitstekend ingericht en geven alle verlangde inlichtingen over het vak, de vooruitzichten, de opleiding, de goede, maar ook de kwade zijde. Dat no. 8 herdrukt moest worden bewijst de bruikbaarheid.



No. 9. „DE LEERAAR", door Dr. A. S. v. OVEN.
Uit het „Nieuws v. d. Dag": „Maar een verrassing is
de wijze, waarop hij (de redacteur), zijn aflevering bewerkte. Wie toch had kunnen verwachten dat hij deze negende zou maken tot een boeiend, spannend boek, waard om gelezen te worden, niet alleen door hen die leeraar willen worden, maar ook door hen, die eenmaal leeraar eener H. B. School geweest zijn. De schrijver heeft zich niet bepaald tot een opgaaf van vereischten voor de akte van het leeraarschap en de beste wijze om die akte te verkrijgen, hij geeft veel en veel meer.
No. 10. „DE BOEKDRUKKER", door E. J. de Groot, Directeur der Stadsdrukkerij te Amsterdam. Uit „De Telegraaf": Dit werkje, dat in aangenamen toon is
geschreven, geeft een aardig kijkje achter de schermen van
het vak en een aantal wenken, die van veel nut zijn...
No. 11. „DE BIBLIOTHECARESSE EENER OPENBARE LEESZAAL", door mej. P. Snouck Hurgronje en „DE ARCHIVARIS", door A. J. Servaas van Rooyen.
No. 12. „DE OPZICHTER VAN DEN RIJKSWATERSTAAT", door B. J. Kerkhof, Opzichter bij den Rijks Waterstaat."
Uit „De Telegraaf": . . . . De samenstelling van dit deeltje was opgedragen aan den opzichter van den Rijkswaterstaat B. J. Kerkhof, die zich, naar ons oordeel, op verdienstelijke wijze van zijn" taak kweet."
No. 13. „DE WATERSTAATS-INGENIEUR", door M. C. E. Bonoaers, Ingenieur van 's Rijkswaterstaat en „DE CIVIELINGENIEUR IN GEMEENTEDIENST", door L. W. H. v. Dijk, Ingenieur le kl. bij gemeentewerken te Rotterdam.
Uit de „Prov. Geld. en Nijm. Crt.": „De mannen die
hier als voorlichters optreden, zullen wel door niemand gedisqualificeerd worden."
No. 14. „DE JOURNALIST", door Dr. C. Easton, Hoofdredacteur van het „Nieuws v. d. Dag" en M. J. Brusse, redacteur aan de N. R. Crt.
Uit „De Nieuwe Courant": „Dit is een uitstekend boekje, waarin twee van onze beste journalisten het publiek inzicht geven in den



aard, de beteekenis, de voorwaarden, de moeilijkheden en de genietingen van het Nederlandsche journalistenvak in zijn verschillende vormen....
No. 15. „DE SPOORWEG-INGENIEUR" (Weg en werken) door F. A. Brandt, ingenieur bij de S.S. en „DE SPOORWEG-INGENIEUR" (Tractie en materieel) door P. Labrijn, Ingenieur bij de S.S.
Uit de „Prov. Geld. en Nijm. Crt.": „duidelijk en eenvoudig en verdienen door de wijze van behandeling alle aanbeveling"
No. 16. „KADASTER", door M. de Vos, Landmeter b/h Kadaster.
Uit „Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde" het
werkje is aangenaam geschreven en geeft alles wat voor den aanstaanden adspirant-landmeter of teekenaar noodig is te weten omtrent het vak zijner keuze.
No. 17. „DE TUINBOUW", door S. Bleeker, Directeur G. A. v. Swieten Tuinbouwschool te Frederiksoord.
Uit de „Dordtsche Courant": Een ieder die er over denkt
zijn kinderen in den tuinbouw te doen opleiden, schaffe zich dit boekje aan
No. 18. „DE FABRIEKSINGENIEUR", door C. Beets, werktuigk.-ingenieur en CHEMISCH-INGENIEUR, door Rolf van Hasselt, Technoloog.
Uit het „Tijdschrift der Mij van Nijverheid": beide geschriften zijn belangrijk voor hen, die in deze richting carrière willen maken
No. 19. „DE VERPLEEGSTER", door J. P. Lamoraal Wichers en D. van Rijn, gedipl. verpleegsters.
Uit „Vox Mediocorum": een uitstekende gids voor haar
die er over denken, zich aan de ziekenverpleging te wijden
No. 20. „DE MIJN-INGENIEUR", door J. A. Grutterink, Hoogleeraar a/d Techn. Hoogeschool.
Uit de „N. Rotterd. Crt.": Daarom schreef hij dit nuttige boekje, dat wij zeer ter lezing aanbevelen aan de Nederlandsche jongelingen en aan hun ouders.



No. 21. DE BOUWMEESTER, door J. H. W. Leliman, Bouwkundig-Ingenieur.
Uit de „Opmerker" wij hopen dat dit geschriftje van een
in deze zeker alleszins bevoegd auteur er toe moge bijdragen de heerschende onwetendheid eenigzins te verminderen.
No. 22. DE BOSCHBOUW, door l P. van Lonkhuyzen, Directeur der Ned. Heidemaatschappij.
Uit „Ned. Landbouw Weekblad" gelijk de andere in deze
serie reeds verschenen werkjes kan ook dit uitnemende diensten bewijzen aan jongelui, die nog voor de keuze van hun beroep staan; helder, en zaakkundig wordt er in uiteen gezet de werkkring, de opleiding en de vooruitzichten bij den boschbouw, toegelicht door eenige aardige photografieën.
No. 23. DE SPOORWEGAMBTENAAR, door C. Jansen, Chef de Bureau bij de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen te Utrecht.
Uit „Ons Orgaan".... het boekje brengt ieder, die zijn toekomst wil maken bij de Spoor volkomen op de hoogte van de opleiding en den werkkring van den Spoorwegambtenaar.
No. 24. BOEKHOUDER EN ACCOUNTANT, door J. Haoers, Accountant te 's-Gravenhage, hoofdredacteur van „Handelsstudie".
Jan J. Voorzaat schrijft Ik zou het boekske gaarne in handen zien niet alleen van hen die zich voor een van de genoemde vakken willen bekwamen, maar ook van hen die onderwijs geven in deze vakken. Zij kunnen van menige practische opmerking profijt trekken voor het onderwijs en voor hunne leerlingen.
No. 25. APOTHEKER EN APOTHEKERS-ADSISTENT, door J. J. Hofman, Apotheker.
Uit „Chemisch Weekblad" en inderdaad, de heer Hofman
is in het vlot geschreven boekske volkomen geslaagd de vooren nadeelen, aan die beroepen verbonden, op duidelijke wijze in hei licht te stellen en wij kunnen allen, die een loopbaan in deze of gene richting op het oog hebben, niet genoeg aanraden, ook van dit geschrift met aandacht kennis te nemen



No. 26. „DEPARTEMENTEN VAN ALGEMEEN BESTUUR", door W. M. Weber, Commies aan het Dept. van Binnenlandsche Zaken. I. De Ambtenaar. II. De Bedienden.
Uit „Het Onderwijs": „Het boekje opent met een portret en een met piëteit geschreven InMemoriam van den eersten redacteur dezer „beroepsbibliotheek", den voormaligen directeur der Dordtsche hoogere burgerschool, Dr. A. S. v. Oven door diens oudleerling Dr. C. Easton Als nieuwe redacteur wordt nu vermeld de heer Th. M. Ketelaar.
Met de nauwkeurigheid, die onze lezers van den heer Weber kennen, behandelt deze in dit nr. de betrekkingen aan de ministerieele departementen. Voor Hagenaars is dit boekje dunkt ons, als geknipt. Het doet den lezer aangenaam aan, dat dit werkje met zooveel animo- geschreven is. Hoewel ook hier niet alles goud is, wat er blinkt, zoo blijkt toch uit heel het geschriftje, dat men een goed en nuttig leven kan leiden als ambtenaar en zelfs als bediende aan een departement van algemeen bestuur.. Bij zooveel ontevredenheid als men in onzen tijd rondom zich aantreft, doet het goed, hier iemand te ontmoeten, die met hfst en opgewektheid van zijn dagelijkschen werkkring spreekt.
No. 27. „DE ELECTROTECHNICUS" (Middelbaar en Lager gevormd), door F. Maartens, Electrotechnicus en Leeraar M. O.
Uit het „Electrötechnisch Werktuigkundig Weekblad": „In dit werkje geeft de schr. een beknopte beschrijving van de opleiding, van electrotechnici en electrotechnische werklieden; voorts een kort overzicht van de programma's en exameneischen van de verschillende in Nederland voorkomende Middelbaar Technische Scholen, terwijl ook een hoofdstuk gewijd wordt aan het Correspondentie-onderwijs en de ambachts- en teekenscholen.
Voor iemand die zich tot de electrotechniek voelt aangetrokken, is het derhalve een welkome gids voor het vaststellen van de wijze, waarop hij daarin het best kan worden opgeleid.
No. 28. „DE INSPECTEUR BIJ HET LEVENSVERZEKERINGSBEDRIJF", door J. G. Ketelaar, Inspecteur eener Levensverzekering-Maatschappij.



Uit het „Maandbl. Verzekerings-Maatsch.": De schrijver geeft in dit vlotgeschreven boekje goeden raad aan wie zich zou willen laten opleiden voor inspecteur en waarschuwt ernstig aah beroepszoekenden dit beroep te kiezen, als zij niet overtuigd zijn van hunne geschiktheid.
Wij wenschen dit boekje in vele handen. Als aanhangsel worden eenige bladzijden gewijd aan: „De Agent bij het Levensverzekeringsbedrijf", waaruit blijkt, dat de schrijver met de praktijk in de volksverzekering óók zeer goed op de hoogte is.
No. 29. „HET NOTARIAAT", door Dan. M. Klijzing, Candidaat-Notaris te Haarlem.
Uit de „Prov. Oroninger Ct.": „De schrijver behandelt duidelijk en grondig de geschiedenis van het Notariaat, de voorbereiding tot het Notarisambt, de Werkkring van den Notaris. En hij eindigt met algemeene beschouwingen, van belang voor hen, die zich tot het ambt aangetrokken gevoelen.
No. 30. „DE TUBERCULOSE-HUISBEZOEKSTER, door S. Hoeufft-Roukens.
Uit „Vox Medicorum": „Dit boekje geeft een beschrijving omtrent de organisatie van het huisbezoek van tuberculoselijders, bespreekt de opleiding van huisbezoeksters, de latere regeling van opleiding en zet de taak uiteen, die aan huisbezoeksters is opgedragen.
Voor dames, die zich aan dit menschlievend werk willen wijden, is dit boekje een goede en onmisbare gids.
No. 31. DE SUIKERGEËMPLOYEERDE OP JAVA, door H. van Nouhuis, leider van den „Kolonialen Suikercursus" te Deventer.
No. 32. DE HUISSCHILDER, door Adr. Schotel, SchilderDecorateur, Secretaris der Dordr. Ambachtsschool.
Uit de „Dordrechtsche Courant" Het bijzondere van
deze boekjes is: ten eerste dat zij door vaklieden zijn geschreven, ten tweede, dat zij van de beroepen eischen, voordeelen en schaduwzijden behandelen en alzoo duidelijk spreken tot hen die een keuze moeten doen.



Teneinde de aanschaffing te vergemakkelijken hebben wij abonnementen ingesteld tegen f 5.— 'sjaars, waarbij terstond alle verschenen nummers worden geleverd en loopen tot het bedrag der geleverde deeltjes, berekend a 45 cent, is aangezuiverd.
Ondergeteekende wenscht geregeld te ontvangen:
Morks' Beroepsbibliotheek
a 45 cent per deeltje,
of tegen directe betaling van alle te leveren deeltjes;
of tegen abonnement a f 5.— jaars, en terstond levering van alle verschenen deeltjes.
Naam: I
Woonplaats: ----- |



„ZIJ"
MAANDBLAD VOOR
= DE VROUW-
MET TEEKENINGEN VAN .. .. FRITS VAN ALPHEN .. i
EEN AARDIG, FRISCH VROUWENTIJDSCHRIFT, OVER WAT DE VROUW RAAKT, OVER HAAR LEVEN EN LIEVEN, HAAR HUIS
EN HAAR KIND, EN DE
MODE NATUURLIJK NIET TE - -:- -:- VERGETEN -:- -i-
PRIJS FL 2.75 PER JAAR FRANCO PER POST FL 3.25
„Zij" is al gevangen met het eerste nummer. Nieuws van den Dag. Het is alles heerlijk beknopt en luchtig, juist zooals wij ervan kunnen .genieten tusschen onze middagrust en onzéfive o'clock ... , Nieuwe Crt. De uitvoering van dit tijdschrift is buitengewoon smaakvol.
Dagblad van Rotterdam. Moge deze „Zij" vele vriendinnen vinden! Den Gulden Winkel.
Ondergeteekende wenscht zich te abonneeren op „Zij". Naam Woonplaats:



Serie Nederlandsche Reisgidsen
elk met vele afbeeldingen en kaart. Per deeltje f 0.50, franco p. p. f 0.55.
1. Stad Groningen, derde druk.
2. Noord-Oost-Drenthe.
4. Groninger Veenkoloniën.
5. Winschoten en Omstr.
6. Friesche Wouden.
7. Westerwolde.
8. Franeker en Omstreken.
9. Noordzee-Eilanden.
11. Heiligerlee, met Hollandschen en Duitschen tekst.
12. Kennemerland (van Haarlem tot Alkmaar).
13. Omstreken van Utrecht I, (De Bilt, Zeist, Soestdijk, Baarn, Hilversum, Driebergen).
14. Bennekom's Omstreken, Wandelgids door H. Witte, 2e druk.
15. Dordrecht, 4e druk.
16. Broek inWaterland, Monnikendam, Marken, Volendam en Edam.
17. Zwolle, Kampen en Omstreken.
18. De Zaanstreek.
19. Twenthe (Almelo, Boekelo, Denekamp, Delden, Enschedé, Hengelo, Oldenzaal.
20. Gaasterland (Rijsterbosch, Mirns, Bakhuizen, Balk, Wijckel, Sloten).
„UIT-EN-THUIS" SERIE
ONDER REDACTIE VAN NEERLANDICUS. No. 1. Mooi Walcheren, Zeelands tuin. No. 2. In het hartje van het Overijselsche binnenland (Markelo).
No. 3. Acht dagen in Arnhem en omstreken. No. 4. Schoorl. No. 5. Ede.
PRIJS PER DEELTJE 30 CENT, FR. P. POST F 0.33.



„Natuur en Sport" Serie
Per nummer f 0,30 fr. p. p. f 0,83 Uitgever C. MORKS Czn., Dordrecht
No. 1. DE HENGELAAR.
Dit is een voor ieder hengelaar zeer lezenswaard boekske. Allerlei bijzonderheden, nuttig voor den hengelaar, worden er in besproken. Over den besten tijd van het visschen, over kleeding, voederen, geheimmiddelen, over aas enz. Ook het eigenlijk vangen der verschillende vischsoorten wordt uitvoerig besproken, plus de wettelijke bepalingen. (De Ned. Hengelsport.)
No. 2. HET AQUARIUM.
No. 3. VOETBAL, door W. A. Deenen.
Het boekje zit goed in elkaar en zal zijn weg wel vinden. Vooral de buitenspelregels zet hij klaar en duidelijk uiteen. (Alg. Handelsbld.)
No. 4. INLANDSCHE VOGELS.
No. 5. BUITENLANDSCHE VOGELS.
No. 6. HUISVESTING EN VERZORGING VAN KIPPEN.
No. 7. DE VOORNAAMSTE HOENDERRASSEN.
No. 8/9. CRICKET, door Henri van Booven.
Henri van Booven, de bekende literator-sportsman, heeft zijn ideeën over cricket neergelegd in een dier handige deeltjes van de serie „Natuur en Sport". Het beoogt niet te zijn uitvoerige beschouwing van het cricket-spel, meer een handleiding voor beginnende spelers. (Revue der Sporten.)
No. 10. BLOEMEN EN PLANTEN VOOR BALKON, VERANDA EN RAMEN door F. Lemming.
No. II. HUISVESTING EN VERZORGING VAN KONIJNEN.
No. 12. KONIJNENRASSEN, door Brandaris.
No. 13. NED. ZOE i WATERVISSCHEN.
No. 14. GANZEN EN ZWANEN.



„NUT-EN-GENOEGEN" SERIE
PRIJS PER NUMMER F 0.30 -:- FRANCO PER POST F 0.33 I
No. 1. HOOIKIST EN KOOKZAK. Hoe te maken. Hoe te
gebruiken. Met recepten, door N. VAN BERKUM, I Directrice Dordtsche Industrie- en Huishoudschool. 11
No. 2. BEZUINIGING. Huishoudelijke Wenken en Raadgevingen. Bevat o.m. Kolen- en Gasbesparing, Kook- I doos, Behandeling der wasch, Boter bewaren, I enz. enz. door L. J. C. VAN VLIET—VAN DAM. 3. TWEEDE KAMER-VERKIEZING. Evenredige Vertegenwoordiging, door B. A. BEEKMAN.
No. 4. DE MORSE-TELEGRAAF, door L. L. BANNINK, |
No. 5. INMAKEN VAN GROENTEN EN VRUCHTEN — JAM MAKEN, door L. C. J. VAN VLIET—VAN DAM.
No. 6/7. COÖPERATIE, door H. v. d. MANDERE.
Een prachtboek voor JONGE DAMES van JL5 jaar en ouder is:
De Kleinkinderen van Mevrouw Beukema. J
door NANNIE VAN WEHL. f 2.50 in prachtband f 2.90
Als boeiende, keurig uitgevoerde Jongensboeken J bevelen wij aan:
Het Drievoudig ONDER BEREN Verbond | E N BOEVJEN
door JAC. VAN DER KLEI. door J. H. VAN BALEN,
f 1.25 Gebonden f 1.75 j fl.25 Gebonden f 1.75" I
Avery, Op en Top 'n Jongen
f 1.40 Gebonden^f 1.90