"ï O i k)
HANDLEIDING
TEN DIENSTE VAN DE
Inlands* Bestuursambtenaren op Java en Madoera
No. 38/F. DE PANDHUIS-REGIE.
Uitgave van het Derpartement van Binnenlandsch Bestuur.
WELTEVREDEN. N. V. UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ ..PAPYRUS' 1919.












PEMIMPIN
BA01
PRIJAJI BOEMIPOETERA Dl TANAH DJAWA DAN MADOERA.
No. 38/F. RESI ROEMAH- GADAI
Dikeloewarkan oléh Départemèn Pemerintahan-dalam-Negeri.
WELTEVREDEN N. V. UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ „PAPYRUS"
1919.



DE PANDHUIS-REGIE.
1. PANDHUIZEN. REGLEMENT. Geleidelijke in¬
voering op Java en Madoera van de exploitatie der pandhuizen in eigen beheer.
Ordonnantie van 4 December 1903 (Staatsblad No. 402).
2. REGLEMENT VOOR DEN PANDHUISDIENST,
vastgesteld bij artikel één van de ordonnantie van 26 September 1905 (Staatsblad No. 490).
3. INSTRUCTIE VOOR HET HOOFD VAN DEN
PANDHUISDIENST, vastgesteld bij artikel 2 van het Gouvernementsbesluit van 26 September 1905 No. 35 (Bijblad No. 6338).
4. VOORSCHRIFTEN, BETREFFENDE DE GOU¬
VERNEMENTSPANDHUIZEN, vastgesteld bij beschikking van den Directeur van Financiën van 23 November 1910 No. 18541. (Bijblad No. 7370).
5. INSTRUCTIE van het Hoofd van den Pandhuis-
dienst voor het personeel bij de Gouvernementspandhuizen, vastgesteld bij beschikking van dat Diensthoofd van 17 Januari 1911 No. 421, ingevolge artikel 3 alinea 2 en artikel 11, alinea 3, van het Reglement voor den Pandhuisdienst, opgenomen in Staatsblad 1905 No. 490.



ftESI ROEMAH-ÖADAl.
1. ROEMAH-GADAI. REGLEMÈN. Roemah-gadai
jang dikoewasaï oléh Goebernemèn sendiri diadakan berangsoer-angsoer di tanah Djawa dan Madoera.
Ordonansi 4 December 1903 (Staatsblad No. 402).
2. REGLEMÈN OENTOEK PEKERDJAAN ROE¬
MAH-GADAI jang ditetapkan pada pasal satoe dari ordonansi 26 September 1905 (Staatsblad No. 490).
3. SJARAT- DJABATAN OENTOEK KEPALA PE¬
KERDJAAN ROEMAH-GADAI jang ditetapkan pada pasal 2 dari Firman Pemerintah 26 September 1905 No. 35 (Bijblad No. 6338).
4. PERATOERAN TENTANG ROEMAH-GADAI
GOEBERNEMÈN, jang ditetapkan dalam soerat atoeran dari Dirèktoer Perkara Oewang 23 November 1910 No. 18541 (Bijblad No. 7370).
5. SJARAT-DJABATAN dari Kepala Pekerdjaan roe¬
mah-gadai bagi pegawai roemah- gadai Goebernemèn jang ditetapkan dalam soerat atoeran dari Kepala Pekerdjaan itoe pada 17 Januari 1911 No. 421, menoeroet pasal 3 ajat 2 dan pasal 11, ajat 3 dari Reglemèn oentoek Pekerdjaan roemah-gadai, jang dimoewatkan dalam Staatsblad 1905 No. 490.



INLEIDING.
Na voorafgaande proefneming in de jaren 1901 en 1902 werd in 1903 bij Staatsblad No. 402 bepaald, dat de exploitatie van de pandhuizen door de Regeering geleidelijk in eigen beheer zou worden genomen met gelijktijdige intrekking van de pacht in het werkingsgebied van de op te richten Landspandhuizen, en zulks omdat de vele aan het pachtbeheer klevende gebreken eene afdoende verbetering noodig maakten van het toen bestaande stelsel van het uitleenen van gelden op onderpand van roerende goederen, het geen op geen betere wijze kon geschieden dan door dit bedrijf in handen van de Regeering zelve te doen overgaan.
Met de opening van de Landspandhuizen in het gewest Soerakarta op 1 April 1917 was over geheel Java en Madoera de pandhuisregie ingevoerd, waardoor een tijdperk van het pandhuisbedrijf hier të lande werd afgesloten, door Mr. LEVYSSOHN NORMAN in zijn op 16 November 1888 in de Volksvertegenwoordiging gehouden rede aldus gekenschetst „Verpanding in Indië komt op niets anders neer, dan op
kwijtraken van zijn goed voor een appel en een ei
De pandhuizen zijn en blijven poelen van ongerechtigheid".
Met de geleidelijke invoering van de pandhuisregie verdwenen ook gaandeweg de hoofdgrieven, welke tegen de pacht bestonden en al wordt gaarne toegegeven dat het Landsbeheer niet dadelijk in alle opzichten aan de verwachtingen be'antwoordde, zoo kan toch gevoegelijk worden verklaard, dat het bedrijf door de ervaring en grondiger bestudeering, zoomede door de beschikking over beter geschoold en meer geoefend



PERMOELAAN-KATA.
Sesoedah ditjoba lebih dahoeloe dalam tahoen 1901 dan 1902, maka pada tahoen 1903 ditentoekan pada Staatsblad No. 402, bahwa roemah-gadai berangsoerangsoer akan dikoewasaï oléh Pemerintah sendiri dengan bersama-sama mentjaboet hak pak dalam djadjahan tempat roemah-gadai Goebernemèn akan didirikan akan bekerdja, ja'itoe karena tj at jat jang banjak, jang lekat pada atoeran memegang hak pak, memaksa akan memperbaiki sama sekali atoeran jang ada pada waktoe itoe tentang memindjamkan oewang dengan tanggoengan barang jang tidak tetap; akan hal itoe tijadalah djalan jang lebih baik dari memindahkan pekerdjaan roemah-gadai kedalam tangan Pemerintah sendiri.
Resi roemah-gadai moedah berlakoe diseioeroeh tanah Djawa dan Ma doe ra dengan memboeka roemah-gadai Goebernemèn dalam daérah Soerakarta pada 1 April 1917; demikijan dibatpsi soewatoe masa dalam pekerdjaan roemah-gadai di tanah sini jang direntjanakan oléh Mr. L.EVYSSOHN* NORMAN dalam pidatonja di Madjelis ra'ijat pada 16 November 1888 dengan perkataan: „Menggadai di Hindia ta' lain kedjadiannja melainkan mendjoewal barangnja dengan harga
jang moerah sekali Roemah-gadai itoe selama-
lamanja poesat dosa".
Bersama dengan mendjalankan resi roemah-gadai berangsoer-angsoer, maka lama kelamaan hilanglah dendam jang sangat kepada hak pak itoe. Meskipoen dibenarkan bahwa pegangan Pemerintah ta' lekas sempoerna memenoehi pengharapan orang, maka boléhlah djoega dikatakan pekerdjaan itoe selaloe bertambah baik karena pendapatan dan pengadjaran jang lebih dalam, dan lagi karena dapat dipergoenakan



6
personeel, voortdurend is verbeterd en thans eene vergelijking met de exploitatie van de voornaamste leenbanken in Europa met gerustheid kan doorstaan.
Vergeleken met de toestanden tijdens het pachtbeheer zijn de beleeners door de invoering van de pandhuisregie beduidend gebaat o.a. door: belangrijk betere opberging en meer waarborg voor de terugerlanging van de ingebrachte goederen; volledige garantie van schadeloosstelling bij voorkomende beschadiging of wegraking van de panden; meer zaakkundige waardeering van de goederen en dientengevolge verhooging van de beleeningssommen; coulante bediening, vrij van gevaar voor stelselmatig misbruik van de onwetendheid en het goed vertrouwen van de beleeners; juiste berekening van het door belanghebbenden verschuldigde; volledige waarborg voor de uitkeering aan belanghebbenden van de hun toekomende surplussen; enz. enz.
Als bewijs voor den toenemenden omvang van het pandhuisbedrijf sedert de exploitatie in eigen beheer wordt vermeld, dat in 1901 op Java en Madoera 394 pachtpandhuizen in werking waren, waarbij totaal 20.330.747 panden werden beleend voor totaal ƒ 35.496.444.—, dus per pand gemiddeld ƒ 1.74 leensom.
0
Bij de in 1918 op Java en Madoera inwerking zijnde 352 Landspandhuizen werdén in totaal 44.816.078 panden beleend voor ƒ 116.904.359.—, alzoo gemiddeld / 2.60 leensom per pand.
Overeenkomstig de stelling, voorkomend op blz. 94 van het „Rapport over de Banken van leening, particuliere leenbanken enz. in Nederland" welk hoogst belangrijk rapport — gedagteekend October 1904 — afkomstig is van eene commissie, benoemd door het hoofdbestuur van de „Maatschappij tot Nut van 't Algemeen", waarvan autoriteiten als Mr. ant. vanGijn en nu wijlen Dr. D. BOS deel uitmaakten, streeft de



7
orang jang lebih terpeladjar dan lebih patjak. Maka sëkarang boléhlah pekerdjaan itoe dipertandingkan dengan bank pindjaman jang oetama di tanah Éropah.
Bila dibandingkan dengan hal ihwal waktoe masih ada pak, maka orang menggadai dapat pertolongan besar, sebab resi roemah-gadai diadakan itoe seperti oléh karena: penjimpanan barang-barang jang digadaikan itoe lebih baik dan ada lebih banjak tanggoengan, barang jang dimasoekkan boléh dapat kembali ada tjoekoep tanggoengan mendapat ganti keroegian kalau barang jang digadaikan roesak atau hilang; taksiran barang lebih baik dan oléh sebab itoe harga gadaian naik; orang-orang dilajani dengan lekas dan lepas dari bahaja akan ditipoe dengan sengadja karena kebodohannja dan kepertjajaannja; perhitoengan oewang jang mendjadi oetang bagi si penggadai dilakoekan dengan baik; tanggoengan, bahwa oewang kelebihan dari lélang akan dibajar kepada orang jang berhak tertanggoeng dengan toekoep; d. I. 1.
Akan mendjadi tanda pekerdjaan roemah-gadai bertambah-tambah besar, sedjak dioesahakan sendiri oléh Goebernemèn, maka diterangkan disini, bahwa di tanah Djawa dan Madoera pada tahoen 1901 ada 394 roemah-gadai pak; djoemlah banjaknja barang jang digadaikan pada tempat itoe 20.330.747 dengan harga ƒ 35.496.444, djadinja oentoek satoe-satoe barang poekoel rata lebih koerang ƒ 1.74 oewang gadai diberikan.
Pada 352 boewah roemah-gadai Goebernemèn jang ada di tanah Djawa dan Madoera dalam tahoen 1918 digadaikan orang sama sekali 44.816.078 potong barang harga ƒ 116.904.359.—, mendjadi poekoel rata ƒ 2.60 oewang gadai boewat tijap-tijap barang.
Menoeroet perkataan jang ada pada moeka 94 dari „Pemberitaan tentang bank gadaian, bank pindjaman partikoelir d.s.b di negeri Belanda", ja'itoe soewatoe pemberitaan jang amat indah, jang bertarich boelan October 1904 dan jang diboewat oléh soewatoe Komisi jang diangkat oléh hoofdbestuur dari „Maatschappij tot Nut van het Algemeen" (Perhimpoenan oentoek Kebadjikan 'Oemoem) dan dalamnja adadoedoek orang



8
dienst met kracht ernaar» om het voorschot aan de beleeners zoo hoog mogelijk te doen zijn, omdat:
le. het publiek hiermede is gebaat, dat immers voornamelijk naar een hoog voorschot vraagt.
2e. het pandhuis daarmede is gebaat omdat het bij een gelijk aantal beleeningen meer rente maakt en daardoor weer in staat zal zijn tot eene meer daadwerkelijke verlaging van het rentetarief over te gaan.
De betrekkelijk geringe waarde van het overgroote deel der geloste panden (gemiddelde leensom = ƒ2.60), gevoegd bij den betrekkelijk korten staantijd (= gemiddeld 60 dagen) is odrzaak dat bij de verst doorgevoerde tariefsverlaging nog altijd een betrekkelijk hoog kostentarief zal snoeten worden gevorderd ten einde de bedrijfsuitgaven te kunnen dekken.
De Pandhuisdienst is opgericht met de Vooropgestelde bedoeling om daarvan niet, als van de pacht, een middel te maken tot stijving van de Schatkist; integendeel ligt aan het bedrijf een philantropisch karakter ten grondslag en beoogt dit geen meerdere baten te kweeken dan die, welke noodig zijn tot dekking van de bedrijfslasten. Nu de dienst over geheel Java en Madoera is ingevoerd en over eene juiste berekening van de bedrijfskosten wordt beschikt, zal eerlang ook tot eene verlaging van het rentetarief worden overgegaan, echter nog niet met algeheele derving van de gemaakte winst, omdat door den gewoed hebbenden wereldkrijg zoodanig zware offers van de Schatkist worden gevergd dat het volledig prijsgeven van de baten uit den Pandhuisdienst, in verband met het algemeen financieel Regeeringsbeleid, slechts geleidelijk zal kunnen geschieden.
In tegenstelling met de Banken van Leening in



9
ahli Mr. ANT. VAN OljN dan marhoem Dr. D. BOS, maka pekerdjaan roemah-gadai soenggoeh menoedjoe maksoed akan memberi oewang voorschot jang setinggitingginja kepada orang jang menggadai karena: le. dengan hal itoe orang banjak, jang pertama-tama
minta voorschot banjak, dapat pertolongan. 2e. roemah-gadai dapat keoentoengan sebab menerima lebih banjak boenga, walaupoen sama banjak barang jang digadaikan orang dan oléh karena itoe dapat menoeroenkan betoel-betoel tarif boenganja.
Adapoen harga jang boléh diseboet ketjil dari barang jang diteboes (banjaknja oewang gadai poekoel rata = / 2.60), lagi poela témpoh dalam gadaian jang boléh diseboet tidak lama (lebih koerang 60 hari) menjebabkan, bahwa bersama dengan menoeroenkan tarif sebanjak-banjaknja, masih djoega Goebernemèn terpaksa meminta ganti belandja jang sedang besar, soepaja dapat membajar tjoekoep oewang jang dikeloewarkannja oentoek pekerdjaan itoe.
Maka Pekerdjaan roemah-gadai jang didirikan dengan maksoed lebih dahoeloe pekerdjaan itoe tijada akan didjadikan soewatoe pentjarian oentoek mengisi perbendaharaan Goebernemèn seperti pada waktoe ada pak; sebaliknja pekerdjaan itoe beralasan sipat memboewat kebadjikan dengan maksoed ta' akan men tjari keoentoengan lebih daripada jang perloe boewat membajar ongkos pekerdjaan. Oléh karena pekerdjaan itoe telah didjalankan diseloeroeh tanah Djawa dan Madoera dan ongkos pekerdjaan soedah dapat dihitoeng betoel, maka ta' lama lagi boléhlah djoega moeial dikoerangkan tarif boenganja, akan tetapi keoentoengan beloem akan dihilangkan semoewanja, karena oléh sebab perang doenija jang sekarang sedang hébat. Perbendaharaan Goebernemèn masih terlaloe banjak mengeloewarkan oewang, sehingga keoentoengan hanjalah dengan berangsoer-angsoer sadja dapat habis dilepaskan ja'ni berhoeboeng dengan kebidjaksanaan 'oemoem dari Pemerintah tentang hal oewang.
Berlawanan dengan keadaan Bank Gadai di Éropah



10
Europa, waarvan in het algemeen slechts door een klein gedeelte van de bevolking gebruik wordt gemaakt, n 1. door credietbehoevenden die in den uitersten geldnood verkeeren en voor het meerendeel zich zelfs schamen voor het zoeken van die hulp, zoo verheugen zich de Landspandhuizen op Java en Madoera in eene groote populariteit, omdat het grootste deel van de inheemsche bevolking in alle hare lagen, zoomede ook vele Europeanen, gewoon zijn geregeld de hulp van deze leenbanken te benutten ter voorziening in eene oogenblikkelnke credietbehoefte — welke geenszins altijd uit nooddruft voortspruit — en vaak ook om eene behoorlijke bewaarplaats voor hunne goederen te hebben, wijl de veiligheid in de desa's en kampongs meermalen te wenschen overlaat.
Het verpanden wordt door den Inlander als een zeer gewone'transactie beschouwd, waartoe geenszins, als doorgaans in Europa, alleen maar wordt overgegaan in uiterste gevallen ter voorziening in de meest noodzakelijke behoeften, doch voor de meest verschillende doeleinden worden de pandhuizen door de bevolking benut. Die instellingen hebben in de inlandsche samenleving eene zoodanige plaats van vertrouwen gekregen, dat zelfs de taxaties van de Landspandhuizen veelal tot maatstaf dienen voor de prijsbepaling van goederen in dien zin, dat bij het aankoopen van sieraden en kleedingstukken rekening wordt gehouden met de waardeering van die goederen in het pandhuis.
Inderdaad grijpt dan ook het pandhuisbedrijf diep in het oeconomische leven der inheemsche bevolking in, hetgeen nog te meer het geval zal worden wanneer wellicht straks alle Landspandhuizen tevens worden aangewezen als filialen van de Postspaarbank, gelijk met ingang van 1 Juli 1918 reeds bij wijze van proef is bepaald ten aanzien van de Landspandhuizen in het gewest Rembang. Wijl er belangrijk veel meer Gouvernementspandhuizen dan post- en hulppostkantoren op Java en Madoera aanwezig zijn, is het te verwachten dat van eene spaargelegenheid bij de Landspandhuizen op ruimer schaal zal worden gebruik ge-



11
jang pada bijasanja hanja dipergoenakan oléh sebagian ketjil dari ra'ijat, ja'ni oléh orang jang perloe mendapat pindjaman karena terlaloe kekoerangan oewang dan kebanjakan djoega maloe mentjari pertolongan itoe, maka roemah-gadai Goebernemèn di tanah Djawa dan Madoera amat disoekaï orang banjak, karena kebanjakan anak-negeni dari segala golongan demikijan djoega beberapa orang Eropah telah bijasa mempergoenakan pertolongan bank pindjaman itoe akan mentjoekoepi lekas keperloeannja mendapat oetang — sekali-kali boekan karena kekoerangan oewang — tetapi atjap kali djoega akan mendapat tempat jang baik oentoek barangnja, sebab keamanan di désa dan kampoeng atjap kali koerang baik
Menggadaikan barang itoe dipandang oléh anaknegeri seperti perboewatan jang bijasa dan boekan sadja dikerdjakannja kalau soedah terlaloe tersesak ja'itoe akan memenoehi hadjat jang terlebih perloe, seperti orang di tanah Eropah, akan tetapi Boemipoetera mempergoenakan roemah-gadai itoe akan menjampaikan beberapa maksoed jang amat berbédaan. Maka telah demikijan besar kepertjajaan anaknegeri kepada roemah- gadai itoe, sehingga taksiran dari roemah- gadai Goebernemèn atjap kali dipergoenakan akan menentoekan harga barang, ja'ni pada waktoe membeli perhijasan dan barang pakaian, hendakkan taksiran barang itoe di roemah-gadai.
Maka soenggoeh-soenggoehlah pekerdjaan roemahgadai itoe telah masoek betoel dalam oekonomi anaknegeri; dan hal itoe akan bertambah lagi, apabila segala roemah-gadai barangkali nanti akan ditoendjoekkan mendjadi anak Postspaarbank, sebagai semendjak 1 Juli 1918 telah ditentoekan tentang roemahgadai Goebernemèn di daérah Rembang akan mendjadi pertjobaan. Oléh karena di tanah Djawa dan Madoera roemah-gadai Goebernemèn ada lebih banjak daripada kantor-pos dan kantor-pos bantoean, maka boléhlah diharap, bahwa orang-orang lebih banjak menjimpan oewang dj roemah-gadai



12
maakt dan bij de postkantoren, welke door den desaman slechts zelden worden bezocht en waarmede hij deswege minder vertrouwd is dan met de Gouvernements leenbanken.
Zoowel in verband met het vorenstaande als op grond van de overweging, dat de Landspandhuizen met hunne vele daarbij aangehouden statistieken een oeconomischen barometer van groote waarde vormen voor de streek waarin zij gelegen zijn, verdient de Pandhuisdienst de volle aandacht van de Bestuursambtenaren, op wier weg het ligt om de aan dezen dienst ten grondslag liggende bepalingen en bedoelingen zooveel doenlijk onder de bevolking kenbaar te maken, voor zoover hare belangen daarbij betrokken zijn.
Waar overigens de Pandhuisregie het monopolie heeft voor geldleeningen op onderpand van roerende goederen tot een bedrag van / 100.— (een honderd gulden) en de Bestuursambtenaren geroepen zijn mede te werken aan de handhaving van bedoeld monopolie, is het ook uit dien hoofde van belang dat zij op gemakkelijke wijze kennis kunnen nemen van de bepalingen betreffende dezen dienst, voor zoover die met hunne ambtsbezigheden verband houden.
Het Hoofd van den Pandhuisdienst. E. N1TTEL.



13
Öoebernemèri döfipada di kantor*pos jarig djarahg sekali dldatangi orang-orang désa dan sebab Itoe koerang diketahoeinja daripada roemah-gadai Ooebernemèn.
Berhoeboeng dengan jang terseboet diatas dan beralasan dengan pertimbangan, bahwa roemah-gadai Goebernemèn dengan beberapa soerat-soerat statistiknja memberi soewatoe oekoeran jang amat berharga tentang ekonomi djadjahan tempat adanja roemahroemah itoe, maka haroesiah pekerdjaan roemah-gadai itoe diperhatikan betoel oléh amtenar Pemerintah jang diwadjibkan mengoesahakan, soepaja ketenloean dan maksoed jang mendjadi alasan pekerdjaan itoe seboléh-boléh diketahoei oiéh ra'ijat, ja'itoe sekadar berkenaan dengan kepentingannja ra'ijat itoe.
Oléh karena resi roemah-gadai berhak sendiri akan memberi pindjam oewang sehingga ƒ 100 (seratoes roepijah) dengan memegang gadai barang jang tijada tetap, dan ambtenar Pemerintah diwadjibkan toeroet mengoewatkan monopoli itoe, maka sebab itoe djoega baiklah merékaitoe dengan djalan jang moedah dapat mengetahoei ketentoean tentang pekerdjaan itoe, sekadar hal ini berkenaan dengan pekerdjaan merékaitoe.
Kepala Pedjabatan roemah-gadai. E. NITTEL.



ij iNVÓEtflNÓ VAN HÉf ÖÖUVERNEMENTS. BEHEER DER PANDHUIZEN OP JAVA EN MADOERA.
UITTREKSEL.
Ordonnantie van 4 December 1903 (Staatsblad No. 402 aangevuld en gewijzigd bij Staatsblad 1910 No. 482, en 1917 N. 640) betreffende geleidelijke invoering op Java en Madoera van de exploitatie der pandhuizen in eigen beheer.
Artikel één.
Geleidelijke 0) °P Java en Madoera wordt —te beginnen met afschaffing de residenties Bantam, Batavia en Preangervan de pand-Regent sc happen —in de gewesten of gedeelten huispacht opvan gewesten, ten aanzien waarvan dit door den d3Va 'met'3" Gouverneur-Generaal zal worden bepaald, met ingang' vemnging van de daartoe door Hem aangegeven tijdstippen,J) doorexploita-de exploitatie der pandhuizen door het Gouvernement tie van pand-in eigen beheer genomen.
huilen door ^2) Buiten genoemde gewesten kan hiertoe desver-
*emenUn" eischt aanvankeliik bii wiize van proef worden eigen beheer, overgegaan.
Artikel twee.
Omschrijving (1) Met 'nSang van de tijdstippen, in het vorig monopolie artikel bedoeld, wordt voor de mede aldaar bedoelde Gouverne- gewesten of gedeelten van gewesten ingetrokken de ment pand- bestaande Pacnt van het recht tot het houden van pandV^bod en huizen en van die t'jdst'PP6" af zal net in die ^ewesten strafbepaling of gedeelten van gewesten aan niemand geoorloofd tesfen het
hOUden Van 1) Bij ordonnantie van 29 October 1917 (Staatsblad No. 640( Clandestiene is bepaald, dat het tijdstip van opening van nieuwe pandhuizen, pandhuizen waaronder begrepen die, welke voorloopig bij wijze van proef
worden opgericht, door het Hoofd van den Pandhuisdienst wordt
vastgesteld.



1. MELAKÖEKAN PEOANÖAN ROEMAH-OADAI
OLÉH OOEBERNEMÈN DI TANAH DJAWA DAN MADOERA.
PETIKAN.
Ordonansi pada 4 December 1903 (Staatsblad No. 402, ditambahi dan dioebah pada Staatsblad 1910 No. 482 dan 1917 No. 640) tentang melakoekan oesaha roemah-gadai jang dipegang sendiri dengan berangsoer-angsoer.
Pasal satoe.
PaJ roemah- (1) Di tanah Djawa dan Madoera ja'itoe didalam nahDjawa3' daérah 3laU ba^iannia> ia"g akan ditentoekan oléh dan MadoeraToewan Besar Goebernoer-DjenderaI, moelaï dengan ditijadakan kerésidènan Ban ten, Betawi dan Prijangan, berangsoer- dengan waktoe ') jang ditetapkan oléh ïoewan Besar^ angsoer dan maka moelaï oesaha roemah-gadai dipegang oléh diganti de- Goebernemèn sendiri ngan oesaha roemah-gadai
jang dipe- \2) Kalau perloe, maka diloewar daérah-daérah jang gang oléh terseboet itoe boléhlah perboewatan itoe dimoelaï Goebernemèn sebagai pertjobaan. sendiri.
Pasal doewa.
Menerangkan (1) Semendjak waktoe jang terseboet dalam pasal di-
rTeEadai3taS'maka Pak dan' hak memeëan8 roemah-gadai dalam Goeberne- daérah atau bag'arinja ja"g terseboet diatas, ditijadamen kan; dan di daérah-daérah itoe, atau di bagiannja sijapaLarangan poen tijada boléh memindjamkan oewang atau barang dan keten- jang harganja lebih dari seratoes roepijah oentoek tiiaptoean hoe- ' K
koeman ten- lj Dalam ordonansi 29 October 1917 (Staatsblad No. 640) ffa/ai Cnt0ekan' bahwa Wakt0e Pemboekaan roemah-gadai jang baroe
gdaai geiap. dan roemah-gadai, jang diadakan sementara sebagai pertjobaan, ditetapkan oléh Kepala Pekerdjaan roemah-gadai.



16
zijn tegen Inpandgevlng, dan wel in den vorrn Vftti koop en verkoop met recht van wederinkoop, gelden of goederen uit te leerten waarvan het bedrag of de waarde één honderd gulden niet te boven gaat voor elke leening, op poene, voor zooveel Europeanen en met dezen gelijkgestelden betreft, van gevangenisstraf van vijftien dagen tot drie maanden en geldboete van vijftig tot duizend gulden, en voor zooveel het Inlanders en met dezen gelijkgestelden betreft, van ten arbeidstelling aan de publieke werken voor den kost zonder loon van vijftien dagen tot drie maanden.1) Uitzondering (2) Van het verbod, in de vorige alinea gesteld, op het mo- zjjn uitgesloten de door den Gouverneur-Oeneraal nopolievoor- aan te wijzen op philantropischen grondslag werkende schrift. credietinstellingen.
Artikel drie.
(1) Het aantal en de ligging der Gouvernementspandhuizen wordt bepaald door den GouverneurGeneraal.
(2) enz.
1) Bij de ordonnantie van 15 September 1910 (Staatsblad! No 482) is bepaald dat de hierbij bedoelde straffe* mede worden bedreigd tegen hen, die in den vorm van een commissiecontract gelden of goederen uitleenen, waarvan het bedrag of de waarde één honderd gulden niet te boven gaat De straffen zelf zijn bij artikel 509 van het nieuwe Strafwetboek in Staatsblad 1915 No. 732 nader vastgesteld en gelden ook voor overtreding van artikel twee.



17
tijap pindjaman dengan menerima gadai atau dengan djalan beli dan djoewal dengan hak membeli kembali; pelanggaran itoe dihoekoem dengan hoekoeman pendjara dari limabelas hari sampai tiga boelan, dan denda dari lima poeloeh sampai seriboe roepijah djikajang melakoekan itoe orang bangsa Éropah dan jang disamakan dengan bangsa itoe, dan dengan hoekoeman krakal dari lima belas hari sampai tiga boelan,1) apabila jang salah itoe orang bangsa Boemipoetera dan jang disamakan dengan bangsa itoe.
Jang boléh (2) Maka bank pindjaman jang bermaksoed kebadiketjoewali- djikan manoesija jang ditoendjoekkan oléh Toewan atoeran"mo-"Besar Goebernoer"Dienderal diketjoewalikan daripada nopoli. larangan jang terseboet dalam ajat diatas.
Pasal tiga.
(1) Banjaknja dan tempatnja roemah-gadai Goebernemèn ditentoekan oléh Toewan Besar Goebernoer-Djenderal.
i2) d. s. b.
1) Dalam ordonansi 15 September 1910 (Staatsblad No. 482) ditentoekan bahwa hoekoeman jang terseboet disitoe dikenakan djoega kepada orang jang memindjam oewang atau barang jang harganja tidak lebih dari seratoes roepijah sebagai kontrak menjamboet. Maka hoekoeman itoe ditetapkan lagi pada pasal 509 dari Kitab oendang-oendang Hoekoeman dalam Staatsblad 1915 No. 732 dan lakoe djoega bagi pelanggaran pasal doewa.
38/F
2



2. REGLEMENT VOOR DEN PANDHUISDIENST.
UITTREKSEL.
Reglement voor den Pandhuisdienst, vastgesteld bij artikel één van de ordonnantie van 26 September 1905 (Staatsblad No. 490), gewijzigd en aangevuld bij Staatsblad 1908 Nos. 477 en 576; 1915 No. 196; 1916 No. 548; 1918 No. 589; 1919 No. 34.—
Artikel één.
(1) enz.
Bevoegdheid (5) Het Hoofd van den Pandhuisdienst is bevoegd tot schor- tot schorsing in het belang van den dienst zoowel sing, wegens van ^e door den 'Gouverneur-Generaal benoemde redenen van
diénst-belang amrjtenaren van den Pandhuisdienst als van het door van alle amb-nem zeiven benoemd personeel, in het eerste geval tenaren en mits daarvan onmiddellijk kennis gevende aan de beambten van Regeering met vermelding der redenen (St.-1919: 34). den Pandhuisdienst: a. van het Hoofd van den dienst.
b. van het In dringende gevallen zijn ook de Hoofden van Hoofd van Gewestelijk Bestuur bevoegd tot die schorsing en Bestuu geven °"an daarvan onverwijld, met vermelding der redenen, kennis aan het Hoofd van den Pandhuisdienst en, waar het betreft' door den GouverneurGeneraal benoemde ambtenaren mede aan de Regeering.
Artikel twee.
Verplich- De Hoofden van Q;„vestelijk en van Plaatselijk



2. REGLEMÈN PEKERDJAAN ROEMAH-GADAI. PETIKAN.
Reglemèn Pekerdjaan roemah-gadai jang ditetapkan pada pasal 1 dari ordonansi 26 September 1905 (Staatsblad No. 490), dioebah dan ditambahi pada Staatsblad 1908 No. 477 dan 576; 1915 No. 196;ï916No. 548; 1918 No. 589; 1919 No. 34.
Pasal satoe.
(1) d. s. b.
Koewasa (5) Maka Kepala Pekerdjaan roemah-gadai berakan mem- koewasa memperhentikan amtenar roemah-gadai jang ^r^ant'ak*°e diangkat oléh Toewan BesarGoebernoer-Djenderalatau nar dan pe/pegawai iang d'angkatnja sendiri boewat sementara gawai dari waktoe sebab ada keperloean dines; dalam hal jang Pekerdjaan pertama maka haroeslah diberi-tahoekan dengan segera roemah-gadaisebab-sebabnja kepada Pemerintah (St. 1919:34). boewat sementera waktoe sebab ada keperloean dines:
a. Kepala Pekerdjaan itoe.
b. Kepala pe- Dalam hal jang perloe maka Kepala pemerintahan menntahan daérah berkoewasa djoega memperhentikan amtenar-
amtenar tadi boewat sementara, dan haroeslah hal ini diberi-tahoekan dengan segera kepada Kepala Pekerdjaan roemah-gadai sambil diterangkan sebab-sebabnja; tentang amtenar jang diangkat oléh Toewan Besar Goebernoer-Djenderal, maka diberi-tahoekannja kepada Pemerintah.
Pasal doewa.
Kewadjiban Kepala penn_..ntahan daérah dan Kepala pemerin-



20
tingen van Bestuur dragen zorg dat de dienst der pandhuizen in het Hoofd hun ressort geene belemmering ondervindt en zien ~ *oe °P ne* Sedrag en °P de plichtsbetrachting van het Plaatselijk Personee'- Wanneer hun blijkt, dat door het pandBestuur ten huispersoneel de algemeene of bijzondere voorschriften aanzien van niet worden nageleefd, berichten zij terzake aan het den dienst Hoofd van den dienst. In gevallen, waarin de bepader pandhui-]jngen met voorzien of waarin eene onmiddellijke zen
beslissing wordt vereischt zijn zij, in afwachting van de door Hoofd van den dienst te treffen voorzieningen, bevoegd tot het geven der noodige bevelen, welke dóór het pandhuispersoneel moeten worden opgevolgd.
Artikel zes.
Verplichting Alle in de pandhuizen ter beleening aangeboden tot aanne- roerende goederen, mits ter geschatte waarde van ming van minstens ƒ 0.10 (tien centen) voor iedere beleening, alle ter be- moeten worden aangenomen, uitgezonderd: gebodengoee" a"e Dn'jkbaar van Gouvernements-verstrekkingaf(jeren komstige goederen, tenzij de inbrengers kunnen
Uitzonde- aantoonen, dat daarover door hen vrijelijk mag
ringen op worden beschikt;
die bepa- 2e. obligatiën, actiën, inschrijvingen, publieke- of handelseffecten en andere geldswaardige papieren;
3e. levende dieren en planten;
4e. levensmiddelen en alle andere goederen, welke aan spoedig bederf onderhevig zijn;
5e. goederen, welke de blijken van verregaande onreinheid vertoonen;
6e. goederen, waarvan het bezit of vervoer, zonder eene speciale vergunning, verboden is, tenzij de vereischte vergunning wordt overgelegd en plaatselijke politie-maatregelen den publieken verkoop der goederen niet bemoeilijken;
b. v. vuurwapens en munitie, opium.
7e. goederen, welke wegens derzelver omvang niet behoorlijk kunnen worden geborgen;



21
Kepala pe- tahan senegeri haroes mendjaga, soepaja pekerdjaan daéraM4" roeman"gadai ta' daPat rintangan dalam pegangan Kepala pe- masmg-masing dan meréka mengawasi kelakoean raerintahan dan Perboewatan kewadjiban pegawai-pegawai roemahsenegeri gadai. Bila ternjata, bahwa pegawai roemah-gadai tentang ta' memperhatikan peratoeran 'oemoem atau teristiroemah3311 méwa' maka nai itoe naroes diberi-tahoekan kepada gadai Pembesar pekerdjaan itoe. Dalam hal-hal jang tijada di-
kenakan oléh ketentoean atau dalam hal-hal perloe ada kepoetoesan dengan segera, maka merékaitoe dikoewasakan memberi perintah, jang bergoena jang haroes diindahkan oléh pegawai roemah-gadai sementara menóenggoe atoeran dari Kepala Pekerdjaan itoe.
Pasal enam.
Kewadjiban Segala barang, jang tidak tetap djika digadaikan menerima orang, haroeslah diterima, apabila harga taksiran barang jang sekoerang-koerangnia / 0-10 (sepoeloeh sén), ketjoedigadaikan wali:
orang. le- segala barang-barang jang roepanja dari pemberian
Ketjoewali Goebernemèn, apabila pembawa-pembawata' dapat
atas keten- menerangkan, bahwa merékaitoe boléh memoertOBrin itnp
gpenakan barang itoe dengan sekehendaknja; 2e. soerat oetang, soerat aandeel, barang jang dima-
soekkan dalam boekoe. soerat effect 'oemoem atau
soerat effect dagang dan soerat-soerat jang berharga; 3e. binatang hidoep dan toemboeh-toemboehan; 4e. barang makanan dan segala barang-barang lain
jang Iekas mendjadi boesoek; 5e. barang-barang jang kelihatan kotor sekali (tjemar);
6e. barang-barang jang tidak boléh dibawa atau dipoenjaï, djika tijada sengadja diizinkan, ketjoewali dalam hal izin jang dikehendaki itoe dapat diperlihatkan dan ichtijar polisi pada tempat itoe tijada mengalang-aiangi mendjoewal barang-barang itoe;
oempama: sendjata-api dan bekal pemasang, tjandoe.
7e. barang-barang jang ta' dapat disimpan dengan patoet karena besarnja;



22
8e. alle goederen, welke zelfontvlambaar zijn of gemakkelijk in brand geraken;
9e. zeer kwalijk riekende goederen en in het algemeen alle andere, welker bewaring voor de overige aanwezige goederen nadeelig kan zijn;
10e. goederen, welke slechts korten tijd waarde hebben of waarvan de waarde plaatselijk aan groote schommelingen onderhevig dan wel uit anderen hoofde door het personeel niet te schatten is;
1 le. goederen, ingebracht door kennelijk beschonken lieden of door personen, die kennelijk niet de volle beschikking hebben over hunne geestvermogens of die de vereischte inlichtingen niet kunnen geven.
Eindbeslis- (2) De al of niet toepasselijkheid van de genoemde sing bij ge- uitzonderingen staat in hoogste instantie ter beoorbedoelde^uit- deelm£ van het Hoofd van den Pandhuisdienst. Deze zonderingen kan voorts, wanneer de omstandigheden zulks noodzaberust bij hetkelijk maken, nog andere goederen dan de genoemde Hoofd van den van de beleening uitsluiten. Maakt hij van deze dienl?11'5" bevoegdheid gebruik, dan wordt van de uitsluiting Uitsluiting aan ne* Pu°liek kennis gegeven in eene in de 'Tan nog an-Maleische taa' gestelde en door het Hoofd van den dere goede- Pandhuisdienst onderteekende bekendmaking, welke ren. in het pandhuis zoodanig geplaatst wordt, dat zij
voor ieder zichtbaar is.
Vaststelling (3) Het Hoofd van den Pandhuisdienst is verder
ran een ma- bevoegd de som, welke op ééne beleening mag
ximum be- „ . . . . , ,
drag voor el-worden voorgeschoten, te beperken tot een door hem
ke beleening.v00r e'k pandhuis vast te stellen maximum bedrag.
Bevoegdheid f4) De administrateur kan in buitengewone gevallen tot opschor- de beleening opschorten. Hij roept dan de beslissing ting van eene ,-n van net Hoofd van den Pandhuisdienst, die bevoegd beleening . . , ,
door den ls beleening te doen weigeren. Administrateur. <?"
Artikel tien.
Verbod tot Behalve in de gevallen, bij wettelijke verordeningen



23
8e. segala barang jang dapat menjala sendiri atau
moedah terbakar; 9e. barang jang berbaoe koerang énak dan péndék-
nja segala barang-barang jang dapat meroesakkan
jang lain;
10e. barang-barang jang tijada berapa lama berharga atau jang harganja di tempat itoe terlaloe naik toeroen atau dari sebab lain ta' dapat ditaksir oléh pegawai roemah- gadai;
1 le. barang-barang jang dibawa oléh orang jang kelihatan maboek atau jang kelihatan ada koerang 'akal atau jang ta' dapat memberi keterangan jang dikehendaki.
Kepoetoesan (2) Kepala Pekerdj aan roemah-gadai menimbang dala^ma'>'San dengan koewasa ianë tertinggi sendiri lakoe atau lisihan ^ten- ^a^nia ketjoewali jang terseboet itoe. Bila perloe, tang jang maka Kepala Pekerdjaan tadi boléh mengetjoewalikan diketjoewali- lagi dari gadaian barang-barang lain daripada jang kan jang ter-telah terseboet. Bila ija melakoekan kekoewasaan itoe, rahka*' k^' mal<a ketioewal1 itoe disijarkari dengan soerat pemda Kepala Pe- beri-tahoean dalam bahasa Melajoe jang ditanda-takerdjaan roe-ngan' °'^n Kepala Pekerdjaan itoe; pemberi-tahoean mah-gadai. itoe ditempatkan di roemah-gadai, sehingga dapat Mengetjoewa-kelihatan oléh orang banjak, likan barangbarang lain.
Menentoekan (3) Maka Kepala Pekerdjaan roemah-gadai disebanjak- koewasakan djoega akan menentoekan oentoek tijapoewang^oen- tijap roeman gadai> berapa oewang sebanjak-banjaktoek tijap- nia boléh diberikan oentoek tijap-tijap gadai. ■tijap gadai.
Kekoewasaan (4) Dalam hal jang teristiméwa maka Administratir g^in^*ratirboléh menanggoehkan gadaian. Maka dalam hal itoe naflggoehkand'm'n*ania'<epoe*oesan °-ar' Kepala Pekerdjaan roemahsoewatoe ga-Sada' ianS berkoewasa menjoeroeh menoiak barang daian. jang akan digadaikan itoe.
Pasai sepoeloeh.
Larangan a- Ketjoewali dalam hal jang ditentoekan pada oen-



24
bttiteo het bepaald, mogen, zonder machtiging van het Hoofd
pandhuis Van den Pandhuisdienst of de aan dezen toegevoegde
brengen en jnSpecteerende ambtenaren, de boeken van het pandhet inzage . • , . . , 1
geven van n daarbuiten worden gebracht en mag daarvan
pandhuis- Seen inzage worden gegeven aan anderen dan de
boeken aan ambtenaren der politie en justitie, zoo dezen dit
daartoe niet ambtshalve verzoeken.
gerechtigde
personen.
Artikel twaalf.
Opschorting (1) Wanneer goederen worden aangeboden welke van belee- 0p gewichtige gronden worden verdacht onrechtmatig moedelijk M-*e Z'in verkregen' wordt de inpandneming opgeschort, rechtmatig de P°'m'e gewaarschuwd en het aangeboden voorverkregen werp door den Administrateur aangehouden tegen goederen, afgifte van een ontvangstbewijs en onverwijld, onder schriftelijke opgave der redenen van de aanhouding, tegen ontvangstbewijs aangeboden aan het Hoofd van Plaatselijk Bestuur, dat naar bevind van zaken handelt. Wanneer de verdachte goederen worden aangeboden door personen, aan de militaire rechtspraak voor de Landmacht onderworpen, geschiedt de aanbieding aan den plaatselijken (plaatselijk militairen) commandant van het betrokken garnizoen.
Opvordering (2) Wanneer bij een gerechtelijk onderzoek in het van als over-pandhuis panden worden aangetroffen als bedoeld in kê'n'be o a''nea °^ u'' anderen hoofde panden zijn benoodigde pan-" d'gd a's stukken van overtuiging, kunnen deze alleen den. worden opgevorderd door de daartoe bevoegde
macht en moeten alsdan door den Administrateur tegen ontvangstbewijs worden afgegeven.
Artikel dertien.
Schadever- (1) De panden worden met zorg bewaard teneinde



25
kan memba- dang-oendang oléh Kepala Pekerdjaan roemah-gadai wa boekoe- dan djika beloem dikoewasakan atas amtenar inspéksi boekoe roe- ja„g dibawah perintahnja, maka boekoe-boekoe roemahketoêwarroe-gadai tiïada bolén dibawa keloewar dari sitoe dan ta' mah-gadai boléh diberi akan diperiksanja kepada orang-orang dan akan lain daripada amtenar polisi dan Djoestisi, kalau am■eofiziokan tenar itoe meminta waktoe melakoekan pekerdjaannja. orang jang tijada berhak raeraeriksa
boekoe-boe- Pasal doewabelas.
koe itoe.
Menanggoeh- (1) Apabila orang membawa barang-barang jang kan gadaian sebab' alasan jang penting disangka diperoléh orang barang jang itoe dengan djalan jang tidak sah, maka gadaian peroléh orangitoe ditanggoehkan, dan hal itoe diberi-tahoekan kedengan dja- pada polisi. Maka barang jang hendak digadaikan lan jang +toe ditahan oléh Administratir dan diberikannja soerat tidak sah. keterangan, bahwa barang itoe telah diterimanja; sesoedah itoe dengan segera barang itoe dikirim kepada Kepala pemerintahan senegeri bersama dengan soewatoe soerat keterangan tentang sebab-sebab barang-barang itoe ditahan. Maka pembesar itoe memberi soerat pengakoean, bahwa barang-barang itoe soedah diterimanja dan ija berboewatlah menoeroet pendapatannja. Djika barang-barang jang kena sjak itoe dibawa oléh orang jang ta'loek kepada peng'adilan militèr oentoek balatentara darat, maka barang itoe diterimakan kepada Komandan atau Komandan militèr pada tempat itoe dari balatentara jang bersangkoetan. Meminta ba- (2) Djika pada pemeriksaan dengan perintah hoerang gadai koem didalam roemah-gadai ada terdapat barang akan dipakai gadai sebagai jang terseboet pada ajat 1 atau oléh djadi boekti. sebab hal ]ang |ain barang gadai bergoena akan didjadikan boekti, maka barang-barang itoe hanja boléh diminta oléh koewasa jang berhak dan kepada koewasa itoe barang itoe haroeslah diberikan oléh Administratir dengan mendapat soerat pengakoean, bahwa barang itoe telah diterima oléh koewasa itoe. Pasal tigabelas.
Ganti keroe- (1) Maka barang gadai disimpan dengan baik-



26
goeding voorzooveel mogelijk bederf en waardevermindering te beschadigde, voorkomen.
heel te niet" ^ Het Qouvemement van Nederlandsch-lndië is gegane, ge- aansprakelijk voor alle schade welke de panden mochten heel onbruik-ondergaan, wanneer die te wijten is aan brand of aan bare, of ge- oorzaken, binnen het bereik van gewone voorzorg valdeeltelijk ver-lende, met dien verstande dat waardevermindering tenP n en-gevolge van het achterwege blijven van geregeld onderhoud geene aanspraak geeft op schadevergoeding.
(3) Het bedrag der schadevergoeding wordt vastgesteld :
a. bij verloren raken of bij geheel te niet gaan dan wel, bij algeheele onbruikbaarheid van het pand, op een bedrag, gelijk aan de met 25% ver-, hoogde geschatte waarde;
b. bij gedeeltelijke verlies of te niet gaan of bij gedeeltelijke onbruikbaarheid, op een naar verhouding van de geleden schade berekend evenredig deel van het sub a bedoelde bedrag;
in beide gevallen na verrekening met de beleeningssom en de rente, berekend tot en met den dag, waarop de lossing is gevraagd, behoudens den voor de renteberekening in het tarief vastgestelden maximumter• mijn.
Berekening (4) De berekening van het bedrag der schadeder schade- vergoeding geschiedt door den Administrateur, be-
vergoeding houdens het recht van den belanghebbende om, zoo door deo ... r. Administra- mJ geen genoegen neemt met die berekening, zich teur, behou-'n hooger instantie te beroepen op het Hoofd van dens beroep Plaatselijk Bestuur, door wien alsdan het bedrag der op het H.P.B. vergoeding wordt vastgesteld.
Uitkeering (5) Bij te niet gaan of beschadiging tengevolge van schade- Van brand zal de uitkeering van de schadevergoeding b^^n'iet gescmeden op de plaats en de wijze en van af het gaan of be- t'jdstip, door het Hoofd van den Pandhuisdienst schadiging vast te stellen en door het Hoofd van Plaatselijk tengevolge Bestuur bekend te maken, van brand.
Termijnen (6) Is de schadevergoeding niet gereclameerd: die, van reclame verschuldigd wegens brand, binnen één jaar na het



27
gian oentoek baik soepaja djangan roesak atau toeroen harga. barang gadai
jarig roesak, ^) Maka Ooebernemèn Hindia-Belanda menangcf' " goeng segala keroesakan barang gadai djika keroekali tidak sakan itoe disebabkan oléh kebakaran, atau hal ihwal boléh dipakai jang dapat didjaoehkan dengan pendjagaan jang bijasa; sama sekali akan tetapi djika barang itoe toeroen harganja karena atau hilang nja(ja selaloe dipelihara, maka tijada orang boléh mesebagiannia. . . .. , • .
3 mmta ganti keroegian.
(3) Banjaknja ganti keroegian ditetapkan:
a. sama dengan harga taksiran ditambah dengan 25 °/0, djika barang itoe hilang atau binasa sama sekali atau ta' dapat dipakai lagi sama sekali;
b. sama dengan sebagian dari harga jang terseboet pada sub a, sekadar keroegian jang terdjadi sebab sebagian barang gadai itoe hilang atau binasa atau ta' dapat dipakai lagi;
dalam kedoewa hal itoe sesoedah dipotong oewang pindjaman dengan boenganja jang dihitoeng sampai hari barang itoe hendak diteboes, ja'itoe dengan mengingat témpoh jang tijada boléh dilaloei jang ditetapkan pada tarif boewat menghitoeng boenga. Ganti keroe- (4) Banjaknja ganti keroegian dikira oléh Admigian dikira nistratir, akan tetapi orang jang berkepentingan boléh traf r^akan'S m'n*a l'mDar|gan kepada Kepala pemerintahan senegeri tetapi' boléh djika ija tijada menjoekaï kiraan itoe. Dalam hal jang minta tim- demikijan pembesar itoelah menetapkan banjaknja bangan kepa- ganti keroegian. da 1. p. s.
Memberi gan- (5) Kalau barang gadai binasa atau roesak dari ti keroegian, sebab kebakaran, maka ganti keroegian diberikan pada apabila ba- tempat ^n dengan tjara dan moelaï daripada waktoe binasa atau iang akan ditetapkan oléh Kepala Pekerdjaan roemahroesak kare- gadai dan jang akan dimasjhoerkan oléh Kepala pena kebakar- merintahan senegeri. an. • - '
Témpoh (6) Djika ganti keroegian karena kebakaran tijada
akan me- ditoentoet dalam setahoen, sesoedah waktoe jang ter-



28
Jwroed'oï" dC VOnge a'inea bedoelde t'jdstip, en die, wegens andere oorzaken, vóór het tijdstip der veiling van de onuitgelost gebleven, gelijktijdig beleende panden derzelfder rubriek, dan wordt zij niet meer uitbetaald.
(7) De schadevergoeding, bedoeld in de vorige alinea 's wordt op aanvrage aan den houder van het pandbriefje uitgekeerd.
Artikel veertien.
Lossing van 0) De beleende goederen moeten op aanvraag panden. van den houder van het pandbriefje en na voldoening van de verschuldigde beleeningssom en rente tegen • inlevering van het pandbriefje, zonder meer vertraging dan strikt noodig is, aan dezen worden afgegeven, behoudens de gevallen dat de bepalingen van dit reglement dit beletten. Wanneer op den dag derlossingsaanvraag de verschuldigde beleeningssom en rente niet is betaald of het pand niet in ontvangst is genomen, wordt de lossing beschouwd als niet aangevraagd en het ingeleverde origineel pandbriefje of teruggegeven of op door het Hoofd van den Pandhuisdienst voor te schrijven wijze gemerkt en onmiddellijk naar het hoofdbureau opgezonden. Kostelooze (2) Ingeval blijkens rechterlijk vonnis het pand door aan recht- ee" strafbaar feit was verkregen, wordt, uit kracht van hebbende dat vonnis' het pandbriefje van onwaarde en wordt van door een nef pand' z°nder vergoeding van beleeningssom en strafbaar feit rente, aan den rechthebbende afgegeven op eene aan verkregen den Administrateur ter hand te stellen kostelooze enpanden, ongezegelde verklaring van de bevoegde rechtelijke autoriteit, waaruit van dat recht blijkt.
Reclames om (3) De houder van een pandbriefje, die bij de
goedinTmoe.,OSSing S°hade aa" een Pand meent te ontdekl<en of ten staande"16" aanzien van het, pand eenige andere reden van de bedieningbezwaar heeft, is verplicht daarvan onmiddellijk opaan hetloketgaaf aan den Administateurte doen, indien hij wenscht



29
noentoet seboet pada ajat diatas dan djika ganti keroegian karena ganti keroe- sebab jang lain tijada ditoentoet lebih dahoeloé dariffan- pada waktoe lélang barang gadaian jang sematjam
dengan jang dimaksoed dan jang digadaikan pada waktoe jang sama dan tijada diteboes, maka kedoewa matjam ganti keroegian itoe ta' akan dibajar lagi.
(7) Ganti keroegian, jang terseboet dalam ajat tadi, akan dibajar atas permintaan orang jang memegang soerat gadainja.
Pasal empatbelas.
Meneboes 0) Ketjoewali dalam hal, bahwa ketentoean dari barang reglemèn ini melarangnja, maka barang-barang jang gadai. digadaikan haroes diberikan kepada pemegang soerat gadaiannja, apabila pemegang itoe meminta dan mengembalikan soerat gadai itoe jang disertaïnja dengan oewang gadai jang teroetang dan boenganja. Djika pada hari waktoe meminta teboes, oewang gadai teroetang dan boenganja ta' dibajar, atau barang itoe ta' diterimanja, maka teboesan itoe dipandang seperti tidak diminta orang dan soerat gadai jang pertama (orgineel) dikembalikan kepada si pemegang atau ditandaï menoeroet djalan jang diperintahkan oléh Kepala Pekerdjaan roemah-gadai dan dengan segera dikirim ke kantor besar. Mengembali- (2) Djika oléh kepoetoesan hakim soedah njata, kan barang bahwa soewatoe barang gadai diperoléh orang dengan gadai, jang perboewatan jang boléh dihoekoem, maka tijada lakee dengan per 'ag' soera* gadainja oléh sebab kepoetoesan itoe, boewatan dan barang gadai itoe diberikan kepada orang jang jang boléh berhak dengan tijada membajar oewang gadai serta dihoekoem, boenganja ja'ni djika ditoendjoekkan kepada Admi-
kepada jang nistratir roemah-gadai itoe soerat keterangan dari
berhak de- . , . . . .
ngan tijada hak,m 'ang berk°ewasa.
bajaran.
Penoen- (3) Pemegang soerat gadai, jang pada waktoe toetan ganti meneboes sangka melihat barang gadainja ada roesak
haroes'd" a*3U *ang '3ada wa'<loe '*oe merasa keberatan jang djalankan" 'am tentan§ barang gadainja, diwadjibkan dengan pada loket segera memberi-tahoekan hal itoe kepada Adminis-



30
worde» uit- te reclameeren. Blijkt hij aanspraak op schadevergebracht. goeding te hebben, dan wordt hem die door den Administrateur toegekend met inachtneming van het bepaalde in de 3e. alinea van artikel 13. Hij verliest echter alle aanspraak daarop wanneer het pand reeds buiten de voor het publiek toegankelijke lokaliteit van het pandhuis was gebracht.
Artikel vijftien.
Aangifte van (1) Wanneer een beleener bij den Administrateur ^dh6" aangifte doet dat hij zijn pandbriefje verloren heeft, 'b^ den Ad- e" het pand de boeken te vinden en nog niet geministrateur. Iost bliikt te ziin» zal de Administrateur daarvan aanteekening doen houden.
Formaliteiten (2) Wanneer iemand, niet als beleener herkend, bij lossing een als vermist aangegeven pandbriefje aanbiedt ter aeeHn een afiossing van een of meer daarin vermelde voorwerals vermist pen' wordt de lossing opgeschort en den beleener aangegeven kennis gegeven van de aanbieding. Wordt de zaak pandbriefje niet in der minne geschikt tusschen den aanbieder vermelde en den beleener, of is laatstgenoemde niet te vinden
dooMemand dan wel meldt deze zich "iet binnen 14 dagen na niet als de'de °ProeP'ng aan bij den Administrateur, dan wordt beleener her-het pand aangehouden en gehandeld overeenkomstig kend. de derde alinea van dit artikel, tenzij bij rechtelijk gewijsde anders wordt bevolen.
Zonder over- (3) Wanneer zonder overlegging van het pandleS?in? yan briefje of met een door beschadiging onherken^anmejiee[j baar geworden pandbriefje een pand wordt opdoor besclia-gee'scnt' kan dat eerst worden gelost na verstrijdiging onher-k'ng van den beleeningstermijn en wel door hem, kenbaar ge- die, ten genoegen van den Administrateur, met worden pand'beroep op het Hoofd van den Pandhuisdienst, ' IS aantoont, de inbrenger of diens rechtverkrijgen-



31
roemah- tratir, djika ija bermaksoed hendak mendakwa. Djika gadai wak- njata, bahwa ija berhak mendapat ganti keroegian, Doesmene" ma'ca ganti-keroegian itoe diberikan kepadanja oléh Administratir dengan mengingat jang ditentoekan pada ajat ketiga dari pasal 13. Akan tetapi hilanglah haknja mendapat ganti keroegian itoe, djika barang gadai itoe telah dibawanja keloewar kamar roemahgadai jang boléh dimasoeki orang banjak.
Pasal limabelas.
Memberi- (1) Djika orang jang menggadaikan barang memtahoekan beri-tahoekan kepada Administratir, bahwa soerat mlnuftraUr" gadainia telah hilang dan barang gadai itoe masih hal soerat terseboet dalam boekoe-boekoe dan njata beloem gadai hi- diteboes, maka haroeslah Administratir memboewat lang. peringatan tentang hal itoe.
Perboewatan (2) Apabila orang, jang ta' dikenal sebagai pengjang wadjib gadai, menerimakan soewatoe soerat gadai jang telah jang tijada diber'-tahoekan hilang, ja'itoe akan meneboes barang dikenali se- seboewah atau lebih jang terseboet didalam soerat bagai si 'toe, maka peneboesan itoe ditanggoehkan dan diberipenggadai tahoekan kepada orang jang soenggoeh menggadaikan
nendak me- barang itoe. Djika perkara itoe ta' dapat didamaikan neboes ba- t •! , , ,7
ran? seboe- antara oran£ lar>g hendak meneboes dan orang jang wah atau le- mer<ggadai atau djika si penggadai ta' dapat ditjahari bih jang ter-atau ta' datang menghadap Administratir dalam 14 seboet dalam hari sesoedahnja ija dipanggil, maka barang gadai ?^rat .£ada' itoe ditahan dahoeloe dan haroeslah diperboewat 'foemkante- menoeroet aJat ketiga dari pasal ini, djika tijada dilah hilang. perintahkan lain roepa oléh kepoetoesan hakinr jang soedah tetap.
kalau soerat (3) Djika orang minta kembali barang gadai dengan gadai tidak tijada menoendjoekkan soewatoe soerat gadai atau deatau kalau ngan soerat gadai ia"g tidak daPat dikenali lagi, sebab soerat gadai roesak, maka peneboesan itoe hanja boléh terdjadi, tidak dapat sesoedah habis témpoh gadai, ja'ni oléh orang, jang dikenali lagi menerangkan sampai tjoekoep kepada Administratir ^eabaabrooesak'dengan hak meminta banding kepada Kepala Pekerran* djaan roemah-gadai, bahwa ija jang menggadaikan



32
lossing alleen de te zijn, tenzij bij rechtelijk gewijsde anders is mogelijk na beslist, verstrijking van den be-
leeningster- Artikel zestien,
mijn.
Mogelijkheid De pandhuizen worden zoodanig ingericht dat van lossing iedere beleener of losser zich desverkiezende van met getui- getuigen kan doen vergezellen. Het personeel mag t en
' hem daarin niet bemoeilijken.
Artikel twintig.
Beschikbaar- (1) Van het bedrag, waarvoor een verkocht pand stelling van bij den openbaren verkoop wordt toegewezen worsurplussen den de beleeningssom en de rente afgetrokken en hebbenden het surplus zoodra mogelijk in het pandhuis ter beschikking gesteld van den rechthebbende. Bekendma- (2) Het Hoofd van Plaatselijk Bestuur zorgt voor king van de de bekendmaking, op de door den Directeur van opgave van financiën voor te schrijven wijze, van de door het door he? Hoofd van den Pandhuisdienst verstrekte opgave van H. P. B. bovenbedoeld surplus.
Formaliteiten (3) Het surplus wordt op aanvrage onverwijld bij de uit- uitgekeerd aan den houder van het pandbriefje. Bij keering van dje aanvrage moet het pandbriefje worden ingeleverd, surplussen. ]ngeva, ecnter net pandbriefje als vermist is aangegeven, wondt van de opvordering van het surplus kennis gegeven aan den beleener en de uitbetaling van het surplus opgeschort. Wordt de zaak niet in der minne geschikt, of is de beleener niet te vinden dan wel meldt deze zich niet binnen 14 dagen na de oproeping aan bij den Administrateur, dan wordt het surplus uitbetaald aan hem, die ten genoegen van den Administrateur aantoont de .beleener of diens rechtverkrijgende te zijn, met beroep op het Hoofd van den Pandhuisdienst. 4



33
hanja boléh barang itoe atau ija, jang beroléh hak atas barang
meneboes jtoe, ketjoewali kalau kepoetoesan hakim menentoe-
barang gadai kan |ain ma{jam
sehabisnja '
témpoh gadai. Pasal enambeias.
Boléhnja me- Maka roemah-gadai demikijan diatoer, sehingga neboes de- tijap-tijap penggadai atau peneboes kalau soeka boléh ngan memba- membawa saksi. Tentang hal ini pegawai roemah-gadai ta ooien mengalang-alangi orang itoe.
Pasal doewa poeloeh.
Menjedijakan (1) Maka dari oewang harga barang gadai jang oewang kele-telah dilélang akan dikoerangkan djoemiah oewang kJoÜÜ f-f/J gadai dan boenganja dan ketinggalannja disedijakan berhak dalam roemah-gadai bagi orang jang berhak.
Memasjhoer- (2) Maka Kepala pemerintahan senegeri diwadjibkan kan oewang memasjhoerkan keterangan dari Kepala Pekerdjaan kepadïoïïg roemah-gadai tentang oewang ketinggalan jang terbanjak oléh seDoet dengan tjara jang ditentoekan oléh Dirèktoer K. p. s. Perkara Oewang.
Perboewatan (3) Bila ada permintaan, maka oewang ketinggalpada waktoe an diberikan selekas-lekasnja kepada pemegang soerat o/^ang"^'11 gadai. Permintaan itoe, haroeslah disertaï dengan tinggalan. soerat gadai itoe. Akan tetapi djika telah dima'loemkan, bahwa soerat gadai itoe telah hilang, maka permintaan oewang ketinggalan itoe diberi-tahoekan kepada penggadai dan pembajaran oewang ketinggalan itoe ditanggoehkan. Djika perkara itoe ta'dapat didamaikan atau penggadai tidak dapat ditjari atau djika ija tijada datang kepada Administratir dalam 14 hari sesoedahnja dipanggil, maka oewang ketinggalan itoe diberikan kepada barang sijapa jang menerangkan dengan tjoekoep kepada Administratir dengan hak meminta banding kepada Kepala Pekerdjaan roemah-gadai, bahwa ijalah penggadai barang itoe atau orang jang beroléh hak dari si penggadai.



34
(4) Indien het surplus wordt opgevraagd zonder overlegging van het pandbriefje of met een door beschadiging onherkenbaar geworden pandbriefje, wordt gehandeld als is aangegeven in de laatste zinsnede van de vorige alinea. De na één (5) Surplussen, welke één jaar na den dag der jaar nog niet veiling nog niet zijn uitbetaald, vervallen aan den suMussên6 Lande> behalve ingeval belanghebbenden zich binnen vervallen aan dien termijn hebben aangemeld doch door bijzondere den Lande, omstandigheden, ter beoordeeling van het Hoofd van den Pandhuisdienst, de uitbetaling is vertraagd.
3. AMBTSVOORSCHRIFTEN VOOR HET HOOFD VAN DEN PANDHUISDIENST.
uittreksel.
Instructie voor het Hoofd van den Pandhuisdienst vastgesteld bij artikel 2 van het Gouvernementsbesluit van 26 September 1905 N. 35 (Bijblad No. 6338), gewijzigd en aangevuld bij Bijbladen Nos. 6447, 7659, 7715, 7789 en bij art. 5 van het Gouvernements besluit van 20 Augustus 1918 No. 29 en bij art. 2 van het Gouvernements besluit ddo 25 Januari 1919 No. 31.
Artikel II.
Rechtstreek- (I) Over alle zaken, zijnen dienst betreffende,
sche corres- correspondeert het Hoofd van den Pandhuisdienst
pondentie rechtstreeks met de betrokken civiele en militaire vfln net
Diensthoofd autoriteiten, tenzij de Regeering daarin dadelijk
met civiele gemoeid moet worden, in welk geval hij zijne brieven
en militaire richt tot den Gouverneur-Generaal en aanbiedt door
autoriteiten, tusschenkomst van den Directeur van Financien.
4. VOORSCHRIFTEN BETREFFENDE DE
gouvernements-p andhuizen. Uittreksel.
Voorschriften, betreffende de Gouvernementspandhuizen vastgesteld bij beschikking van den Directeur



35
(4) Djika oewang ketinggalan itoe diminta tidak dengan memberikan soerat-gadai atau dengan soeratgadai jang tidak dapat dikenali lagi sebab roesak, maka haroes diperboewat sebagai jang terseboet pada bagian kalimat jang penghabisan dari ajat diatas. Oewang ke- (5) Maka oewang ketinggalan jang beloem dibajar, tinggalan sesoedah laloe setahoen moelaï daripada hari barang ian£ D^'oeni jtoe dilélang, mendjadi milik Negeri, ketjoewali dalam sesoedahnja nal orang ïane berhak itoe telah datang menghadap laloe seta- dalam masa itoe, akan tetapi pembajaran mendjadi hoen, men- terlambat dari sebab hal-ihwal jang teristiméwa jang djadi milik ditimbang oléh Kepala Pekerdjaan roemah-gadai.
Negeri.
3. PERATOERAN BAOI KEPALA PEKERDJAAN ROEMAH-GADAI.
PETIKAN.
Sjarat djabatan bagi Kepala Pekerdjaan roemah-gadai jang ditetapkan pada pasal 2 dari Firman Pemerintah pada 26 September 1905 No. 35 (Bijblad No. 6338), dioebah dan ditambahi pada Bijblad No. 6447, 7659, 7715, 7789 dan pada pasal 5 dari Firman Pemerintah pada 20 Augustus 1918 No. 29 dan pada pasal 2 dari Firman Pemerintah pada 25 Januari 1919 No. 31.
Pasal II.
Kepala Pe- (1) Tentang segala perkara jang bersangkoetan
kerdjaan ber- dengan pekerdjaannja, maka Kepala Pekerdjaan roemah-
kinm soerat eadai berkirim soerat teroes kepada pembesar sipil tfirocs kfios*
da pembesar dan m'"^r> aPabüa Pemerintah tidak haroes tjampoer; sipil dan mi- kalau pemerintah haroes tjampoer, maka soeratnja litér. dikirimkan kepada Toewan Besar Goebernoer-Djen-
deral dengan pengantaraan Diréktoer Perkara oewang.
4. SJARAT-SJARAT TENTANG ROEMAHGADAI GOEBERNEMÈN.
PETIKAN.
Sjarat-sjarat tentang roemah-gadai Goebernemèn jang ditetapkan pada soerat kepoetoesan Diréktoer



36
van Financiën van 23 November 1910 No. 18541 (Bijblad No. 7370), gewijzigd bij beschikking van den Directeur van Financiën van: 21 Febuari 1912 No. 6342c, 18 December 1912 No. 42294, 3 Juni 1915 No. 24806, 23 December 1915 No. 55273c en 17Juli 1917 No. 29576c.
Veilingen van verstane panden.
a. Voor zooveel betreft de pandhuizen, die veilingen houden door tusschenkomst van een vendukantoor.
Artikel 16.
(1). enz.
Beschikbaar- (3). Tijdens deze tentoonstelling (van te veilen panstelling van den in het veilingslokaal) en de veiling stelt het politiebeamb-Hoofd van Plaatselijk Bestuur zooveel politiebeambten door het ten beschikbaar als door hem worden noodig geacht Hoofd van . ... , .. , . . ... , b, Plaatselijk veiligheid van de tentoongestelde pandgoederen
Bestuur voorte verzekeren.
de veiligheid <4). De Administrateur is verantwoordelijk voor de van tentoon-veiligheid van de tentoongestelde pandgoederen en gestelde pu- beeft daartoe de beschikking over alle aanwezige bliek te ver- ■
koopen pand-po"*'eDeamDten beneden den rang van onderdistrictsgoederen. hoofd-
b. Voor zooveel betreft de pandhuizen, welke veilingen houden buiten bemoeienis van een vendukantoor.
Artikel 21.
(1). enz.
Idem als (2)- Tijdens deze tentoonstelling (van te veilen panboven. den in het veilingslokaal) en de veiling stelt het Hoofd van Plaatselijk Bestuur zooveel politiebeambten beschikbaar als door hem worden noodig geacht om de veiligheid van de tentoongestelde pandgoederen te verzekeren.
(4). De Administrateur is verantwoordelijk voorde veiligheid van de tentoongestelde pandgoederen en



37
Perkara Oewang pada 23 November 1910 No. 18541 (Bijblad No. 7370) dioebah pada soerat kepoetoesan Diréktoer Perkara Oewang pada: 21 Februari 1912 No. 6342a, 18 December 1912 No. 42294, 3 Juni 1915 No. 24806, 23 December 1915 No 55273a dan 17 Juni 1917 No. 29576a.
Melélangkan barang gadai jang tidak diteboes.
a. Pada roemah-gadai jang melélang dengan pengantaraan kantor-lélang.
Pasal 16.
(1). d. s. b.
Kepala pe- (3). Pada waktoe mempertoendjoekkan basenegeri rang gadai ian£ al<an di|élang dalam kamar lélang menjedijakan dan Pada waktoe melélang barang itoe, maka Kepala pegawai po- pemerintahan senegeri menjedijakan pegawai polisi, lisi akan men- berapa ditimbangnja bergoena akan mendjaga seladjaga sela- matnja barang gadai jang dipertoendjoekkan. rTng «fadaï ^aka Administratir menanggoeng selamatnja
jang akan barang gadai jang dipertoendjoekkan dan boléh medilélang, makai segala pegawai polisi dibawah pangkat kepala jang diper- onderdistrik jang halir oentoek pekerdjaan itoe. toendjoekkan
orano' ba- ^' '3ada roemah-gadai jang melélang tijada njak. dengan pengantaraan kantor lélang.
Pasal 21.
(1). d. s. b.
Seperti di- (2). Pada waktoe mempertoendjoekkan baatas. rang gadai jang akan dilélang didalam kamar lélang
dan pada waktoe melélang barang itoe, maka Kepala Pemerintahan senegeri menjedijakan pegawai polisi berapa ditimbangnja bergoena akan mendjaga selamatnja barang gadai jang dipertoendjoekkan.
(4). Maka Administratir menanggoeng selamatnja barang gadai jang dipertoendjoekkan dan boléh



38
heeft daartoe de beschikking over alle aanwezig politiebeambten beneden den rang van onderdistrictshoofd.
5. AMBTSVOORSCHRIFTEN VOOR HET PANDHUSPERSONEEL.
UITTREKSEL.
Instructie van het Hoofd van den Pandhuisdienst voor het personeel bij4 de Gouvernementspandhuizen, vastgesteld bij beschikking van dat Diensthoofd van 17 Januari 1911 No. 421, ingevolge artikel 3 alinea 2 en artikel 11, alinea 3, van het Reglement voor den Pandhuisdienst, opgenomen in Staatblad 1905 No. 490.
Van het uitsluiten van ter beleening aangeboden goederen.
Artikel 12.
Toelichting (1) De in artikel 6 van het Reglement in Staatsop de niet blad 1905 No. 490 uitgezonderde goederen benevens voor belee- die, ter geschatte waarde van minder dan ƒ 0.10, mng maan- mogen njet worden aangenomen; hierbij moet het flicrKinir ko-
mende goe- vo'gende worden in acht genomen: deren. Uitzondering 1.
Hieronder vallen o.m.:
Militaire kleedingstukken, wapenen en alles wat zichtbaar tot de uitrusting of onderscheidende kenmerken van een militair behoort, ook al worden ze ingebracht door niet-militairen, tenzij eene schriftelijke toestemming wordt overgelegd, afgegeven door of vanwege den bevelvoerenden officier; voorts kleederen, wapenen en equipementstukken, van landswege verstrekt aan burgerlijke landsdienaren.
Uitzondering 4.
Onder levensmiddelen ook te verstaan de geconserveerde in blikjes, flesschen, doozen enz.; verder



39
memakai segala pegawai polisi dibawah pangkat kepala onderdistrik jang halir oentoek pekerdjaan
itoe.
5. SJARAT-SJARAT DJABATAN BAGI PEGAWAI ROEMAH-GADAI.
PETIKAN.
Sjarat djabatan dari Kepala Pekerdjaan roemahgadai oentoek pegawai roemah-gadai Goebernemèn, jang ditetapkan pada soerat kepoetoesan dari Kepala Pekerdjaan itoe pada 17 Januari 1911 No. 421, menoeroet pasal 3, ajat 2 dan pasal 11, ajat 3 dari Reglemèn bagi Pedjabatan roemah-gadai jang termoewat dalam Staatsblad 1905 No. 490.
Hal mengetjoewalikan barang jang akan digadaikan.
Pasal 12.
Keteranfan (1) Maka barang-barang jang diketjoewalikan pada atas barang pasai 6 dari Reglemèn jang terseboet pada Staatsblad lan£ ta' b.°"T905 No. 490 dan barang-barang jang harganja koekan rang dari $ 01°' t'i303'30 boléh diterima; tenta"g hal ini maka haroeslah diperingatkan jang berikoet:
Ketjoewali l.
Kedalam ketjoewali ini termasoek djoega: Pakaian militèr, sendjata dan segala barang jang njata mendjadi kelengkapan orang militèr atau jang njata menandakan orang militèr, bijarpoen barang itoe digadaikan oléh orang jang boekan militèr, ketjoewali ada soerat-izin dari opsir jang memerintahkan atau dari soeroehannja, dan lagi pakaian, sendjata dan barang kelengkapan jang diberikan oléh Negeri kepada pegawai sipil. Ketjoewali 4.
Jang diseboet barang makanan, ja'itoe djoega: barang makanan jang telah ditangkal boesoek didalam



40
worden onder deze uitzondering begrepen alle dranken en medicijnen, tabak in welken vorm ook, enz.
Uitzondering 5.
Bij de aanbieding van onreine voorwerpen behoort, indien zij niet uit anderen hoofde moeten worden afgewezen, aan den aanbieder te worden medegedeeld dat hij deze goederen eerst na behoorlijke reiniging kan inbrengen.
Uitzondering 8.
Hieronder vallen o. m. lucifers, petroleum, gasoline benzine, vuurwerk, bioscoop-films, enz.
Uitzondering 10.
Onder de goederen, waarvan de waarde niet te schatten is, behooren o. m. bioscoopmachines alsmede onderdeden daarvan, zeldzame kunstvoorwerpen, oudheden, boekwerken, enz.; dergelijke voorwerpen kunnen wel in pand worden aangeboden naar schatting alleen van b. v. het zich daaraan bevindende metaal, hout, leer, e. d.
(2) Ingeval iemand, zij het ook op verschillende dagen, groote partijen goederen dan wel eenige voorwerpen tot een gezamenlijk belangrijk bedrag in het pandhuis wenscht te beleenen, wordt de aanneming daarvan voorloopig opgeschort en telegrafisch, telefonisch of mondeling den betrokken controleerenden (inspecteerenden) ambtenaar dan wel het Hoofd van den Pandhuisdienst om toestemming gevraagd. De telefonisch of mondeling verleende toestemming moet schriftelijk worden bevestigd.
Van de opvordering van panden door de bevoegde macht of aangifte betreffende vermissing van pandbriefjes.
Artikel 13.
Regelen in (1) Bij de opvordering van panden door de daartoe acht te ne- bevoegde macht in het geval, bedoeld bij artikel 12



41
kaleng, botol, kotak, d. 1. 1.; lagi poela toeroet diketjoewalikan disini minoeman, obat, tembakau, bijarpoen beroepa apa djoega, d. I. I. Ketjoewali 5.
Djika orang hendak menggadaikan barang jang kotor, maka diberi-tahoekan kepada jang membawanja, bahwa barang itoe haroes dibersihkan dahoeloe, ja'itoe kalau barang itoe mémang mesti ditolak, karena sebab lain.
Ketjoewali 8.
Disini dimasoekkan djoega: api-api (gerétan), minjak-tanah, minjak-gas, bensin, boenga-api, film gambar-hidoep, d.l.1.
Ketjoewali 10.
Jang diseboet barang jang harganja ta' dapat ditaksir, ja'itoe djoega: mesin gambar-hidoep dan bagian-bagiannja, barang hikmat jang djarang ketemoe, barang lama (barang zaman dahoeloe kala), boekoeboekoe, d. 1. 1.; barang-barang jang demikijan itoe hanja menoeroet taksiran, oempamanja tentang logam, kajoe, koelit, d. s. b. jang ada pada barang itoe.
(2) Apabila ada orang hendak menggadaikan barang bertanding-tanding besar atau beberapa benda jang bersama-sama berharga besar walaupoen diperboewatnja itoe pada beberapa hari, maka penerimaan barang itoe ditanggoehkan dahoeloe dan haroes diminta izin dengan telepon, dengan kawat atau dengan moeloet kepada amtenar jang memeriksa (kontrolir atau inspéktoer) atau kepada Kepala Pekerdjaan roemah-gadai. Maka izin jang diberi dengan telepon atau dengan moeloet haroeslah disoenggoehkan lagi dengan soerat.
Hal menoentoet barang gadai oléh koewasa jang berhak atau hal memberi-tahoekan soerat-gadai hilang.
Pasal 13.
Atoeran jang (1) Djikalau barang gadai ditoentoet oléh koewasa akan diper- jang berhak dalam hal jang terseboet pasal 12 ajat



42
men bij op- alinea 2 van het pandhuisreglement, wordt een ge vordering van waarmerkt afschrift van het duplicaat-pandbriefje daarpanden door jn Qf daaraan bevestigd, terwijl aan het pand een
flp nPVOPPuP
_acH 6 zegel of plombe wordt gehecht op zoodanige wijze, dat eventueele verwisseling afdoende wordt uitgesloten doch het pand niettemin volledig zichtbaar blijft. Van de opvordering wordt aanteekening gehouden in kolom 21 van het pand- tevens verkoopboek model A, terwijl het ontvangstbewijs voor het opgevorderde pand wordt ingericht volgens model No. 17.
(la) Zooveel mogelijk wordt vooralle opgevorderde panden, welke in dezelfde zaak als stukken van overtuiging moeten dienen, één bewijs model 17 opgemaakt; voor het geval echter de betrokken afhaler ter zake geen inlichtingen kan verstrekken, wordt voor elk opgevorderd pand een afzonderlijk ontvangstbewijs No. 17 opgemaakt.
(2) Voor het geval dat bovenbedoelde opvordering geschiedt door een ondergeschikt justitie- of politie-, beambte, behoort het bewijs volgens model No. 17 dadelijk na de afgifte van het pand ter viseering te worden aangeboden aan den betrokken Europeeschen of Inlandschen justitie- of politieambtenaar. Voorts zal in voormeld bewijs bepaaldelijk moeten worden aangeteekend of het betrekkelijke pand bij de afgifte in ongeschonden staat verkeerde, in overeenstemming met de omschrijving op het afschrift van het duplicaatpandbriefje, terwijl de afhaler, bijaldien deze niet de onderteekenaar van het bewijs volgens model No. 17 is, op de achterzijde van dat bewijs voor de ontvangst van het pand dient te teekenen met vermelding van zijne qualiteit.
i3) Bij opvordering door Inlandsche ambtenaren van panden tot aanzienlijke waarden, geeft de Admi-



43
hatikan pada 2 dari reglemèn roemah-gadai, maka diietakkan didalam waktoe ba- atau diikatkan kepada barang gadai itoe soewatoe
rang gadai toeroenan jang ditandaï dari duplicaatnia soerat-gadai; ditoentoet ... ' °. .... tI , . J. 6 , '. oléh koewa- Deg"oePoen djoega diikatkan kepada barang gadai sa jang ber-''oe soewatoe tanda tjap atau timah, sehingga barang hak. itoe tijada dapat ditoekar akan tetapi sehingga masih
djoega kelihatan dengan terang. Tentang penoentoetan oléh koewasa jang berhak itoe diperboewat peringatan pada kolom 21 dari boekoe-gadai jang djoega mendjadi boekoe-djoewalan tjontoh A, sedang soerat terima itoe diperboewat sebagai tjontoh No. 17.
(la) Seboiéh-boléh diperboewat oentoek segala barang-barang gadai jang ditoentoet oléh jang berkoewasa itoe dan sama akan dipakai sebagai barang boekti dalam satoe perkara, satoe helai soerat keterangan sadja, menoeroet tjontoh 17; akan tetapi djika orang jang datang mengambil barang itoe ta' dapat memberi keterangan dari hal itoe, maka haroeslah diperboewat bagi tijap-tijap barang gadai jang ditoentoet satoe helai soerat terima No. 17.
(2) Bila orang jang menoentoet barang gadai itoe seorang pegawai djoestisi atau pegawai polisi jang dibawah perintah, maka setelah barang itoe diberi, haroeslah dengan segera soerat keterangan tjontoh No. 17 itoe dikirim kepada amtenar djoestisi atau polisi bangsa Eropah atau bangsa Boemipoetera jang bersangkoetan, soepaja ditandaïnja „soedah dilihat". Lagi poela tidak boléh tidak ditoeliskan dalam soerat keterangan jang terseboet tadi hal barang gadai itoe ada baik atau tidak, waktoe diterimakan; maka hal itoe hendaklah tjotjok dengan keterangan dalam toeroenan dari duplicaatnja soerat-gadai. Djika orang jang datang mengambil barang itoe boekan orang jang wadjib menandaï soerat keterangan No. 17 itoe, maka haroeslah ija memboeboehi tanda-tangannja dibelakang soerat itoe dengan menjeboet pangkatnja, ja'itoe soepaja djadi keterangan bahwa barang itoe telah diterimanja.
(3) Bila amtenar bangsa Boemipoetera menoentoet barang gadai jang amat besar harganja, maka haroeslah



44
nistrateur van de afgifte dadelijk kennis aan het Hoofd van den Pandhuisdienst.
Lossing van (4) Wanneer iemand zijn pand komt lossen, dat door de be- door de bevoegde autoriteit is opgevorderd, wordt voegde au- door den Administrateur op het origineele pandbriefje
toriteit opge-, ..... , , ' , f. »
vorderde pan- bewijsstuk model 22 of 23 hierna te noemen)
den; bereke-de datum van lossingsaanvraag in inkt aangeteekend ning — even-en geparafeerd, zullende later, bijaldien het pand blijkt tueel van ten onrechte als verdacht te zijn aangemerkt, bij losmet^den da" sinSsaanvraag de rente berekend moeten worden tot turn van los-en me' bovenbedoelden datum, singsaan- Hiervan moet in het betrekkelijke lossingsboek vraag. melding worden gemaakt.
Verhandeling (5) Bij de terugontvangst van het opgevorderde I • k 1? Pand dan wel bij ontvangst van eene kennisgeving
v..~u van de rechterlijke beschikking, krachtens welke het van de krach- ,
tens rechter- Pand aan rechthebbende is teruggegeven, wordt daarlijke beschik-van aanteekening gehouden in kolom 22 van het pandking koste- tevens verkoopboek model A, terwijl in het laatste loos aan geval, zoomede ook indien vanwege het pandhuis een rechthebben- . ,. £ j u * v u i ■
den terugge-pan wordt afgegeven zonder betaling van beleenmgs-
geven pan- som en rente, deze handeling geboekt wordt in het den. lossingsboek model B als eene gewone lossing.
Modellen (6) De kennisgeving aan het Hoofd van Plaatselijk voor: kennis-Bestuur, bedoeld in artikel 12, alinea 1, van het pandgevingvande, . . ,. ' , ' ..V 10
aanhouding nulsreg'emer|t, wordt opgemaakt volgens model No. 18 van verdachteen 'n concept aangehouden. Het ontvangstbewijs, af goederen; te geven voor aangeboden doch als verdacht aangeontvangstbe- houden goederen, wordt ingericht overeenkomstig wijs van ZOO-model No 19 terwijl de verklaring als bedoeld in danige goede- ... t .
ren- verkla- art,ke' al|nea 2, van het reglement, wordt opgering van kos- maakt overeenkomstig model No. 20. teloozeterug- (7) Alle ontvangstbewijzen voor afgegeven goedegavevanpan-ren (artikel 12, alinea 1) of panden (artikel 12, alinea 2, rechthebben van het pandhuisreglement) wordt door den Admijen nistrateur zorgvuldig bewaard tot aan de afwikkeling
van de betrekkelijke rechtszaak.



45
Administratir dengan segera memberi-tahoekan tentang pemberian barang itoe kepada Kepala Pekerdjaan roemah-gadai.
Meneboes ba- (4) Bila orang datang meneboes barang gadai jang Snif diminta S°edah ditoentoet olén koewasa jang berhak, maka hari oléh koewasa''3 minta meneboes hoe haroeslah ditoelis dan ditandaï jang berhak ;dengan b'nta oléh Administratir pada soerat-gadai jang menghitoeng pertama(origineel)(atau soerat keterangan tjontoh 22 dan kalau ada 23 jang akan diseboet dibelakang ini). Kemoedijan hari
oraisSna ka'aU njata'bahwa tidak betoel barang gadai itoe disanghari waktoe ka bara"g geiaP> haroeslah pada waktoe diteboes dihiada perminta- Ioeng boenganja hanja sampai hari jangterseboet diatas. an meneboes. Hal itoe haroes diseboetkan dalam boekoe peneboes
jang bersangkoetan. Menoeliskan (5) Bila barang gadai jang ditoentoet diterimakan
ïïrah-TaÏÏi^"1031' at3U b'la ada Pember'-tahoean dari soerat hal barang kePoetoesan peng'adilan, jang mengembalikan barang gadai, jang gadai hoe kepada orang jang berhak, maka hal itoe menoeroet diperingatkan dalam moeka 22 dari boekoe-gadai kepoetoesan jang djoega djadi boekoe-pendjoewalan tjontoh A,
dSbSan Seda"g daiam haI Jang kemoediian itoe dan lagi' kepada orang apabiia barang gadai dikembalikan oléh roemah-gadai jang berhak, t|-dak dengan membajar oewang gadai dan boenganja, tijada dengan maka hal itoe ditoeliskan dalam boekoe peneboes bajaran. tjontoh B. sebagai teboesan jang bijasa. Tjontoh-tjon- (6) Soerat pemberi-tahoean kepada Kepala pemetoh oentoek :rintahan senegeri jang terseboet pada pasal 12 ajat l, hoeanten3" da" reglemèn roemah-gadai, diperboewat menoeroet tang ba- tjontoh No. 18 dan rentjananja ditahan. Maka soerat kerang jang di- terangan soedah terima, jang diberikan oentoek barang tahan sebab jang hendak digadaikan, akan tetapi ditahan karena tersangka ge- disangka gelap, diperboewat menoeroet tjontoh No. 19, keterangan sedanS keterangan jangterseboet pada pasal 14,ajat2dapenerimaan ri reglemèn ini, diperboewat menoeroet tjontoh No. 20. barang itoe; (7> Segala soerat keterangan soedah terima, jang soerat kete- diberikan oentoek barang (pasal 12, ajat 1) atau barang ran?a" gadai (pasal 12, ajat 2 dari reglemèn roemah-gadai), barangga- disimPan dengan tjermat oléh Administratir sampai daian kepadawaktoe P°etoes perkaranja. orang jang berhak dengan tijada bajaran.



46
Formaliteiten (8) Wanneer een beleener er aangifte van doet dat bij aangifte hij zijn pandbriefje verloren heeft, zal de bij artikel 15, van verlies aünea 1, van het pandhuisreglement voorgeschreven van pand- aanleekening geschieden zoowel in het pand- tevens brie jes. verk00pb0ek als op een in het lossingsbureau afzonderlijk aangehouden register volgens model No. 21, terwijl dan het betrekkelijke pand voorzien wordt van een étiket, met opschrift: „soerat-gade hilang", — en zai voorts aan den aangever dadelijk worden uitgereikt een certificaat, model No. 21 (c. q. No. 23), als bedoeld in het hieronder volgend artikel 14. Ingeval ook dit model verloren raakt, zal aan belanghebbende op aanvrage onverwijld een tweede certificaat model No. 22 (c.q. No 23) moeten worden uitgereikt, zullende echter daarop met groote, duidelijke letters.in rooden inkt moeten voorkomen de aanteekening „tweede exemplaar", terwijl op het aan het pand gehechte étiket „soerat-gade hilang" behoort te worden vermeld dat een tweede exemplaar model No. 22 (c. q. No. 23) is verstrekt.
Van de lossing, herbeleening of uitbetaling van surplussen zonder pandbriefje.
Artikel 14.
Regelen, in (1) De lossing of herbeleening van een pand of acht te nemen de uitbetaling van een surplus zonder inlevering van bij de lossing, het ecnte pandbriefje dan wel op een door beschadiliSSLs'mS onherkenbaar geworden pandbriefje in de gevalvan surplus-len, voorzien bij artikel 15, alinea 3, en artikel 21, sen tonder alinea 4, van het pandhuis-reglement, zal niet geschieoverlegging den dan na overlegging van een naar behooren ingeyandebetrek- ]d certificaat v0igens model No. 22. kelnke pandbrieven
(2) Dit certificaat waarop ter gemakkelijke onderkenning van de maand van inbreng een strookje papier behoort te worden geplakt van dezelfde kleur als de desbetreffende pandbrief, moet, zoowel in het geval dat de verschijnende persoon beweert zelf be-



47
Perboewatan (8) Bila seorang penggadai memberi-tahoekan soepada waktoe rat"gadainia hilang' maka Peringatan jang terperintah orang membe-pada pasal ,5, ajat 1 dari reglemèn roemah-gadai ri-tahoekan sama diperboewat dalam boekoe-gadai jang djoega soerat-gadai-d ja di boekoe-djoewalan, dan dalam daftar sendiri jang nja hilang. dipegang dalam kantor peneboes menoeroet tjontoh No. 21, sedang barang gadainja dipakaikan soerat jang berboenji: „soerat gadai hilang"; kepada orang jang memberi-tahoe, diberikan dengan segera soewatoe soerat keterangan (certificaat), tjontoh No. 22 (atau kalau perloe No. 23), seperti terseboet pada pasal 14 jang berikoet. Djika tjontoh itoe hilang poela, maka haroeslah diberikan dengan segera soerat keterangan (tjontoh No. 22 atau 23), jang kedoewa kepada jang berkepentingan kalau dimintanja; akan tetapi atas soerat kedoewa itoe haroeslah ditoeliskan dengan hoeroef besar jang terang dan dengan tinta mérah perkataan „helai jang kedoewa", dan pada soerat jang berboenji „soeratgadai hilang" haroeslah diseboetkan, bahwa tjontoh No. 22 (dan No. 23) telah diberikan satoe helai jang kedoewa.
Tentang meneboes, menggadaikan lagi atau membajar oewang ketinggalan tidak dengan soerat-gadai.
Pasal 14.
tkaTSd™* 0) Meneboesatau menggadaikan lagi atau membajar hatikan pad"a°eWang. ketingga,an de"gan tijada menjerahkan soerat waktoe me- gada| .'ang sah atau dengan menjerahkan soeratneboes. gadai jang tidak dapat dikenali lagi sebab roesak dalam menggadai- hal jang terseboet pada pasal 15, ajat 3 dan pasal membfiaf3"21' ^ 4 da" reglemèn roemah-gadai, hanja boléh oewang Ke- d,ad' ka,au orang menjerahkan soewatoe certificaat tinggalan (soerat keterangan) jang diisi dengan patoet menoeroet tidak dengan tjontoh No. 22.
menjerahkan (2) Baik dalam hal orang jang menghadap soerat-gadai. mengatakan ija sendin jang menggadaikan, maoepoen dalam hal ija menjebdlt nama jang tijada sama dengan nama orang jang sebetoelnja menggadai, maka soerat keterangan itoe jang diatasnja haroes ditémpélkan



48
leenerte zijn als bijaldien hij een naam opgeeft, welke niet overeenkomt met dien van den beleener, in het pandhuis ingevuld, door den Administrateur geteekend en daarna aan bedoelden persoon uitgereikt worden met opdracht om het stuk na verstrijking van den beleeningstermijn terug te brengen, voorzien van de van het betrokken onderdistrictshoofd verlangde verklaring.
(3) Alleen wanneer uit de laatstbedoelde verklaring ten duidelijkste blijkt dat de beleener is overleden dan wel voor goed naar elders vertrokken is of door andere omstandigheden buiten staat is binnen den voor de lossing of voor de uitbetaling van het surplus gestelden termijn (d. i. dus in het eerste geval tot aan de veiling — c. q. tot twee dagen vóór de veiling, zie alinea 2 van artikel 17 van het pandhuisreglement — in het tweede geval tot één jaar na de veiling) in het pandhuis te verschijnen en voorts de rechten van den verschijnenden persoon goed vast staan, kan de afgifte van het pand of van het surplus aan dezen plaats hebben. Is er kans dat de beleener binnen den genoemden termijn zelf nog zal komen dan wordt de afgifte tot het laatste oogenblik uitgesteld.
(4) Ten aanzien van militairen en van in eene kazerne wonende soldaten-vrouwen zal in het geval, bedoeld in de 1ste alinea van dit artikel, de Administrateur een verzoek om inlichting volgens model No. 23 aan den plaatselijk militairen commandant voorleggen.
(5) D.e certificaten volgens modellen 22 en 23 treden in de plaats van het origineel pandbriefje; doch ten behoeve van de verificatie moet een gewaarmerkt afschrift van het duplicaat-pandbriefje aan het certificaat worden gehecm.
(6) Wanneer een beleener onder vertoon van het hem uitgereikte certificaat model No. 22 (c.q. No. 23>



49
Seslbir kertas jang berwarna sama dehgan warfia soerat-gadai jang hilang, soepaja moedah diketahoei boelan waktoe barang itoe digadaikan, diisi didalam roemah-gadai, ditandaï oléh Administratir dan selandjoetnja diberikan kepada orang jang mengahadap dengan perintah akan membawa kembali soerat itoe dengan keterangan jang dikehendaki dari kepala onderdistrik jang bersangkoetan, sesoedah laloe témpoh gadai.
(3) Hanjalah djika terang sekali ternjata oléh soerat keterangan jang terseboet kemoedijan sekali .itoe, bahwa si penggadai telah meninggal doenija atau telah pergi ke tempat jang lain dan tidak akan kembali lagi atau dari sebab jang lain tijada dapat datang ke roemah-gadai dalam témpoh peneboesan atau témpoh pembajaran oewang ketinggalan (ja'itoe dalam hal jang pertama sampai hari lélang — atau sampai doewa hari sebeloem ada lélang, lihatlah ajat 2 dari pasal 17 reglemèn roemah-gadai—dalam hal jang kedoewa sampai satoe tahoen sesoedah ada lélang) dan lagi soedah sah betoel hak orang jang datang itoe, maka boléhlah barang gadai itoe atau oewang ketinggalan itoe diberikan kepada orang tadi. Djika orang jang menggadai masih dapat datang dalam témpoh jang terseboet, maka pemberian barang itoe dioendoerkan sampai waktoe penghabisan betoel.
(4) Tentang serdadoe dan tentang perempoewan serdadoe jang tinggal didalam tangsi, maka dalam hal jang terseboet pada ajat jang pertama dari pasal ini wadjiblah Administratir meminta keterangan kepada komandan militèr dari tempat itoe menoeroet tjontoh No. 23.
(5) . Soerat keterangan, jang menoeroet tjontoh 22 dan 23, mendjadi pengganti soerat-gadai origineel; akan tetapi pada soerat keterangan itoe haroeslah ditémpélkan toeroenan soerat-gadai „duplicaat" jang ditandaï agar dapat ditjotjokkan.
(6) . Djika seorang penggadai datang meneboes barang gadainja atau menggadaikannja lagi atau minta
38/F 4



50
benevens het teruggevonden origineel-pandbriefje, zijn pand komt lossen of herbeleenen dan wel om uitbetaling van het surplus verzoekt, behoort aan zijn verzoek dadelijk gevolg te worden gegeven.
Van in het pandhuis achtergelaten goederen.
Artikel 21.
Afgifte aan Eventueel bij het pandhuis achtergelaten of teveel het Hoofd van bevonden goederen worden, indien de rechtmatige Plaatselijk eigenaar njet bij het pandhuis bekend is, ingevolge b^Ïet^pand- Staatsblad 1889 No. 175 aan het Hoofd van Plaatselijk huis achter- Bestuur afgegeven, gelaten of te veel bevonden goederen.
Artikel 24.
Gepaste be- (1) De Administrateur zorgt dat het publiek door handeling het personeel zoo vlug mogelijk zonder onderscheid van het PU-^es persoons en mei voorkomendheid wordt bediend, bliek door het £lke onneusche behandeling van het publiek door personee. ^ pandhuispersoneel wordt door den Administrateur onverwijld aan den betrokken controleur van den dienst gerapporteerd, ten einde dezen in staat te stellen de(n) betrokken beambte(n) ten spoedigste voor een Voorlichting gestrenge bestraffing voor te dragen. Voorts ziet de van het pu-de Administrateur er stipt op toe dat het publiek bliek door door de pandhuis-beambten bij voortduring wordt pandhuisbe- gewezen op zijn belang om eventueele reclames ambten VOordadelj.k ujt te brengen aan het loket of rechtstreeks reclames.6 bii hem> Administrateur, of zijn Adjunct; eene schriftelijke kennisgeving ter zake, gesteld in de Nederlandsche, Maleische en inheemsche taal, behoort op een duidelijk zichtbare plaats in de galerij voor het publiek te worden aangeplakt.



Si
oewang ket ngga|an dengan menoendjoekkan soerat keterangan tjontoh No. 22 (atau No. 23) jang dïber kan kepadanja bersama dengan soerat-g Jai origine ,
narLl haP/tinia kembaH' ^ P-mTntaannja Tto haroeslah dengan segera diindahkan.
Barang jang ditinggalkan dalam roemah-gadai.
Pasal 21.
^^rJoiS^jï emrrta'diketahoei °,éh p*™»
lapemerin- HTah'fdai'J maka barang-barang jang barangkaii tahanseae?e-d,t'nggalkan dalam roemah-gadai atau barang ln" n barang jang kedapatan ada lebih, haroes diberikan kepada Ke ditinggalkan pala pemerintahan senegeri mennerrw ƒ dalam roe- Staatsblad 1889 No 175 menoeroet atoeran pada
[ mah-gadai °-
I atau barang jang kedapat-
f an ada lebih.
Pasal 24.
maïSai06" Administratir "a^es mendjaga soepaja De
hTroefber- Kab^T ^ dengM tek" lakoe patoet ™ab menolong orang banjak dengan tidak memkepada orang bfaka" «rang. Bila pegawai roemah-gadai berke^ banjak. lakoean tidak patoet kepada orang banjak, maka hai
kepada Kontrohr dan pekerdjaan itoe, soepaja rrt.» 'ni d3pat dengan lekas meminta hoekoem
^LïïLtï";oentoek pegawai itoe- ^ ^
roemah gadai „d"1!mstra*,ri haroes mendjaga betoel soepaja selepadaorang"3"^53 diterangkan oléh pegawai roemah-gadai banjak ■«■-kepada orang banjak, bahwa merékaitoe boléh mem-
^^^^^^



52
Tegenzang (2) De Administrateur is verplicht met alle gepaste van het be- middelen het bedrijf te belemmeren van makelaars, ••rijf vanma-^ op het pandhuiserf aan het publiek hunne tusschenkelaars voor ^ opdringen voor het doen van beleeningen of of lossen van lossingen dan wel tot het afhalen van surplussen. panden, dan wel afhalen van surplussen.
Afwijzing van (3) Verzoeken van het publiek, onder vertoon van verzoeken . een pandbriefje, om het daarin bedoelde pand te mogen van het pu- bezichtigen, mogen niet worden ingewilligd, bliek om bezichtiging van panden onder vertoon van een pandbriefje. Artikel 26.
Bewaking en (1) enz.
verlichting (5) De Administrateur draagt zorg voor eene be- j van het pand-hoprlijke bewaking en verlichting van het pandhuishuisgebouw gebouw en het erf gedurende de avond-en nachturen. 60 In het pandhuisgebouw alsmede in de administrateurs- ]
woning — met uitzondering van de vóór- en de achtergalerij — mogen geen andere dan petroleum-, gas-, of j electrische lampen in gebruik worden genomen. Indienststel- (6) De Administrateur is gemachtigd om twee j ling van nachtwakers, ieder op eene na raadpleging van den j nachtwakers betrokken Controleur bij den Pandhuisdienst toe te j arthrt Hoofd kennen bezoldiging van ten hoogste ƒ 15.— 's maands, van Plaat- aan te stellen, echter onder uitdrukkelijk beding dat selijk Be- de aanstelling geschiedt geheel in overleg met en met stuur. goedvinden van het Hoofd van Plaatselijk Bestuur, door wien vooraf zal moeten zijn gecertificeerd dat elke der als waker te fungeeren personen van onberispelijk gedrag is. De wakers behooren minstens om ; het half uur van af zes uur 's middags tot zes uur j des ochtends hunne rondes te maken en gedurende de wachturen beiden op het pandhuiserf te blijven,!! terwijl zij door den Administrateur buiten de wacht-'j uren onder geen voorwendsel met eenige werkzaam.
mm



53
Klaa^jf datdm,'niStra!ir d''Wadpbka" -negah dengan semenggadai- g3la daJa-°ePaJa jang patoet soepaja di pekarangan kan atau me- roemah-gadai djangan ada dalai jang mengonjok keneboes ba- pada orang banjak pengantaraannja akan menggadaikan S S ata^nmeneb0eskan a<a" mengambilkan oewang ketingambil oewang ketinggalan.
^ ^ melihat
raohonan da-ï , gJ.gada' Jang terseboet dalam soerat-gadai jang ri orang ba-dltoendJoekkannJ'a, t'dak dapat dikaboelkan. njak akan melihat barang gadainja dengan menoen-
djoekkansoe- Pasa' 26-
rat-gadainja. (j) d. s. b.
Itfm™ [V Maka Admi"'stratir haroes berichtijar soepaja rangan roe- pada waktoe malam roemah-gadai dan pekarangannja mah-gadai daPat Pendjagaan dan penerangan jang sepatoetnja dan peka- Dalam roemah Administratir dan roemah-gadai hanjarangannja. lah boléh dipakai lampoe minjak tanah, gas atau listrik ketjoewali di serambi moeka dan belakang.
Sf dja?a (5) Administra<" dikoewasakan melantik doewa pada malam 0rang djaga pada malam hari; gadjinja masing-masing dihari bermoe-tetaPkan sesoedah moepakat dengan Kontrolir roemahpakatan de- gadai jang bersangkoetan dan sebanjak-banjaknja ƒ15 — nTeriïï3 Seb?e'a^ aka" tCtapi dCngan Perdja"djian keras, bahan seuëreri 7 l™Uk™ Ü°e dilako<*an sesoedah moepakat betoel ■ dengan Kepala pemerintahan senegeri dan dengan soekanja. Maka lebih dahoeloe Kepala pemerintahan senegeri itoe memberi soerat keterangan, bahwa kelakoeap tijap orang jang akan mendjadi pendjaga ad. tijada ada tjatjatnja. Sekoerang-koerangnja pada tijap-tijap setengah djam, ja'itoe dari poekoel enam petang-har. sampai poekoel enam pagi, haroeslah pendjaga-pendjaga itoe meronda keliling dan selama waktoe pendjagaan kedoewanja tinggal di pekarangan roerpah-



54
heid mogen belast worden. Het geiegeld maken van rondes wordt gecontroleerd door het controle-uurwerk, waarvan de strooken eiken ochtend in het daartoe bestemde boek worden opgeplakt.
Blijkt de Administrateur bij de dagelijksche verificatie dier strooken» dat herhaaldelijk door de wakers niet geregeld op de voorgeschreven tijdstippen is gepatrouilleerd dan wordt de schuldige waker beboet.
Artikel 28.
Aanhouding (1). enz.
vaneenregis- (17). De Administrateur of diens Adjunct houdt perter van ge- goo^j^ jn een daartoe bestemd boek volgens model stolen ver-
misteof verio-No" 42' met klaPPer nauwkeurig aanteekening van hem ren panden, gedane opgaven van gestolen, vermiste of verloren goederen, doch alleen wanneer daaromtrent duidelijke inlichtingen worden verschaft, en voorziet het personeel, naar aanleiding van die opgaven, van instructiën.
Onverwijlde (18). De Administrateur geeft door tusschenkomst kennisgave Van de betrokken controleeren de en inspecteerende daarvan door ambtenaren aan het Hoofd van den Pandhuisdienst tateuraan'5 onmiddellijk kennis van het verloren raken en evenhet Dienst- tuee' terugvinden van een of meer panden, welke hoofd. daarbij volledig door hem worden omschreven.
Overlevering Ingeval een pandhuis-beambte zich aan bij het pandaan de politie huis beleende of in het pandhuis aanwezige, door het Tan Zich aan Qouvernement aangekochte goederen vergrijpt, hoe pandhuis , , ? . , •• . „
goederen vèr-§ering ook de waarde van het ontvreemde zij, begrijpende hoort de schuldige aan de politie te worden overgepandhuishe- leverd met uitnoodiging hem te vervolgen ingevolge ambten.



55
gadai, sedang diloewar waktoe itoe merékaitoe sekalikali ta' boléh disoeroeh oléh Administratir memboewat pekerdjaan lain. Berdjalan ronda jang beratoer itoe lontjéng-pemeriksa; maka tijap-tijap pagi kertasnja diperiksa dengan lontjéng itoe ditémpélkan dalam boekoe jang sengadja disedijakan boewat pemeriksaan itoe.
Djika pada pemeriksaan harian dari kertas tadi ternjata kepada Administratir, bahwa orang djaga itoe soedah beberapa kali tijada berdjalan ronda jang beratoer pada waktoe jang telah ditetapkan, maka orang djaga jang salah itoe didendalah.
Pasal 28.
Memegang (1). d. s. b.
dS°L °7)- Administratir a^u Adjoengnja haroes sendiri tang barang memboewat Peringatan jang saksama dalam soewatoe jang ditjoeri oekoe' Jang sengadja disedijakan oentoek pekerdjaan dan barang 'toe menoeroet tjontoh No. 42 bersama dengan klapjang hilang. pernja dari segala pemberi-tahoean kepadanja tentang barang-barang jang ditjoeri atau hilang, akan tetapi hanjalah kalau ija menerima keterangan jang njata dan tjoekoep; kemoedijan daripada itoe oléh sebab keterangan jang diterimanja itoe diberinja perintah pegawai-pegawai roemah-gadai itoe. Pemberi-ta- (18). Dengan pengantaraan amtenar jang mendjaga HIT serer» da" ja"g memeriksa' ""ka Administratir dengan segera oléh //mfi:ramemberi-tahoekan kepada Kepala Pekerdjaan roemahnistratir ke-ga 31 nal barang gadai hilang dan barang gadai terpada KepaladaPat kembali; barang itoe diterangkan dengan sePekerdjaan djelas-djelasnja roemah-gadai tentang barang itoe.
Sdaahno1? ,BÜa Se0ra"g PCgaWai roemah-gadai berboewat si pegawai akan barang iang digadaikan di roemah atau
roemah-ga- barang jang dibeli Goebernemèn jang ada didalam dai jang roemah-gadai, bijarpoen barang itoe berharga sedikit berboewat sekali, maka pegawai jang salah itoe haroes diserahkan barang jaïg kepHda P°lisi dengan Permintaan soepaja ditoentoet ada dalam roemah-gadai.



56
artikel 185 of 187 van het Strafwetboek voor Inlanders. J)
Artikel 33.
Opsporing De Administrateur werkt, met alle hem ten dienste van clandes-staande middelen, zooveel doenlijk mede tot het tiene pand- opSporen van clandestiene pandhuizen en treft hierM™ ln + toe in overleg met het Plaatselijk Bestuur, zoodanige SirpfaaTse- maatregelen, dat de overtreding wettig kunne worden lijk Bestuur, bewezen en eene veroordeeling kunne volgen, tvenVerstrek- tueel benoodigde fondsen voor spionnen dan wel om, king van bj: wi]ze Van premie, te worden uitgekeerd aan diefondsen voor van het pandhuispersoneel, die tot ontdekking !oTüifke0e leidende aanwijzingen hebben gedaan, worden door ring ïan het Hoofd van den Pandhuisdienst op aanvrage premiën. verstrekt.
Van het Inlandsen personeel.
Artikel 36.
Vrijstelling (4) De Inlandsche beambten zijn vrijgesteld van
van de In- nachtelijke ronde- en brandweerdiensten. 2)
landsche
beambten van
nachtelijke
ronde- en
brandweer-
ÏÏeïchei. (5) De Inlandsche beambten zijn gerechtigd tot dingsteeke- het voeren van de onderscheidingsteekenen, bedoeld nen voor de bij het staatsblad van Nederlandsch-Indië van 1906 Inlandsche Q3 Zjj t hunne standplaatsen zoodra
beambten; J
inachtneming i). Zie de artikelen 374 en 404 van het nieuwe Strafwetboek van de ge- in staatsblad 1915 No. 732.
bmikelijke t) Zie hieromtrent het hierbij overgelegd afschrift van het beleefdheids-ro„dschriiven van den lsten Qouvernements-Secretans van 13 VOrmen te- November 1904 No. 4556. Ook het pandhuispersoneel in de genover de gewesten Soerakarta en DjokjakarU » inmiddels mede Inlandsche vrijgesteld YV» per30OnHike diensten^
hoofden.



57
hoekoeman padanja menoeroet pasal 185 dan 187 dari Kitab Öendang-oendang Hoekoeman bagi Boemipoetera. ')
Pasal 33.
Mentjari Maka Administratir haroes seboléh-boléhnja menoroemah-ga- jong dengan segala ichtijarnja akan mentjari roemahdai gelap gadaj ge|ap ^kan hal itoe haroeslah ija semoepakat dengan Ke- dengan Kepala pemerintahan senegeri mengadakandajapala peme- oepaja pelanggaran itoe dapat diterangkan dengan sah rintahan se- dan orang jang salah dapat dihoekoem. Djika bernegeri. ^ goena oewang akan membajar mata-mata atau akan Pemberian jjberj^ar, sebagai gandjaran kepada pegawai roemahoewang ... . , . i
akan mem- Sadai» Jan£ telah memberi penoendjoekan sehingga bajar mata- terdapat pelanggaran itoe, maka oewang itoe akan mata atau diberikan oléh Kepala Pekerdjaan roemah-gadai atas akan mem- permintaan Administratir itoe. beri gandjaran.
Pegawai Boemipoetera.
Pasal 36.
(1) d.sb.
Pegawai (4) Maka pegawai Boemipoetera dibébaskan dari Boemipoetera pekerdjaan ronda-malam dan pekerdjaan pompa 2). dibébaskan dari pekerdjaan rondamalam dan pekerdjaan pompa.
Tanda-tanda (5) Pegawai Boemipoetera berhak memakai tanda-
bagi Pegawaitanda perbédaan jang terseboet pada Staatsblad Hin-
?,0efüüü2!r dia-Belanda dari 1906 No. 393. Merékaitoe diwadjibra; mengin- . '
dahkan ke- kan dengan segera menghadap Kepala pemerintahan
hormatan ^ Lihatlah pasal 374 dan 404 dari Kitab Oendang-Oendang kepada Kepa- Hoekoeman baroe pada Staatsblad 1915 No. 732. la Boemipoe- ^ Tentang hal ini lihatlah toeroenan soerat-édaran dari Sekertaris Goebernemèn jang pertama pada 13 November 1904 No: 4556. Maka pegawai roemah-gadai dalam daérah Soerakarta dan Djokjakarta kemoedijan soedah dibébaskan djoega dari segala pekerdjaan rodi.



58
mogelijk hunne opwachting maken bij het hoogste plaatselijke Inlandsche bestuurshoofd en behooren de gebruikelijke beleefdheidsvormen in acht te nemen tegenover de Inlandsche hoofden, terwijl zij steeds in het oog dienen te houden dat zij politioneel en justicieel onderworpen zijn aan dezelfde bepalingen enz. als elke andere Inlander en uitsluitend administratief ressorteeren onder de autoriteiten van den Pandhuisdienst.
Artikel 40.
(1) enz.
Uitreiking (5) Aan alle Inlandsche beambten, wien verlof
van te yisee- buiten hunne standplaats is verleend, wordt door ren verlof- j
„.... „on den Administrateur een verlofpas volgens hieraanInlandsche gehecht model No. 45 uitgereikt, ter viseering door beambten; den Europeeschen bestuursambtenaar ter plaatse waar geheel en het verlof wordt doorgebracht. De Administrateur is behoud an genouden aan die beambten mede te deelen dat bezoldiging ver'oven wegens ziekte het behoud van vol traktebij verloven. ment medebrengen gedurende de eerste drie maanden, terwijl in geval van verlof wegens gewichtige redenen vol traktement wordt behouden gedurende de eerste maand. Tijdens den verderen duur dier verloven wordt half tractement genoten, dagsgewijze berekend. (Staatsblad 1912 No. 198, artikel 4). Indien in den traktementstaat een foutief bedrag wordt opgenomen waardoor aan den betrokken beambte meer wordt uitbetaald, dan waarop hij aanspraak kan doen gelden en het ten onrechte uitbetaalde niet kauworden teruggevorderd, moet de betrokken Administrateur het verschil uit eigen middelen in 's Lands kas terugstorten.
Artikel 44.
Uitreiking (1) enz.
van eene qui- (g) Indien zulks uitdrukkelijk door den losser daarom^t wordt verzocht, wordt hem eene door den Adminidrukkelijk strateur of diens Adjunct geteekende quitantie uitverzoekende gereikt waarin met inkt het bedrag der ontvangen lossers. beleeningssom en rente wordt vermeld.



59
Boemipoetera jang tertinggi sesoedah sampai di tempat tinggalnja dan meréka diwadjibkan djoega akan memperhatikan kehormatan jang bijasa bagi Kepalakepaia Boemipoetera, sedang merékaitoe haroes senantijasa mengingat, bahwa tentang polisi dan djoestisi merékaitoe ta'loek kepada ketentoean' oentoek Boemipoetera jang lain dan hanjalah dalam pekerdjaannja dibawah perintah pembesar-pembesar dari Pekerdjaan roemah-gadai.
Pasal 40.
(1) d.s.b.
Memberi soe- (5) Segala pegawai Boemipoetera, jang dapat izin kepadarp°eV('perlop^ pergi keloewar tempat tinggalnja, menerima wai Boemi- dari Administratir soerat keterangan tentang itoe perpoetera jang'op (verlofpas) menoeroet tjontoh No 45, jang haroes haroes ditan-ditandaï „soedah dilihat" oléh amtenar bangsa Éropah daï soedah tempat ija akan mendjalankan perlopnja. Maka Adrima gadji "rninistratir itoe diwadjibkan memberi-tahoekan kepada tjoekoep atau Pe&awai 'toe, bahwa orang jang perlop sebab sakit, sebagian sa- menerima gadji tjoekoep dalam tiga boelan jang pertadja selama ma, sedang kalau orang perlop karena sebab jang perloe dalam per- hanja menerima gadji tjoekoep dalam seboelan jang pertama sadja. Kalau perlopnja lebih lama, maka diterimanja setengah gadji sadja, dihitoeng pada tijap-tija'p hari. (Staatsblad 1912 No. 1918 pasal 4). Djika dalam staat gadji dimasoekkan soewatoe djoemlah jang salah dan oléh sebab itoe ada dibajar kepada pegawai itoe lebih dari mestinja, dan oewang jang salah dibajar itoe ta' dapat diminta kembali, maka oewang itoe haroes dibajar kembali kepada Kas Goebernemèn oléh Administratir dengan oewang sendiri.
Pasal 44.
Memberikan (l) d.s.b.
kwitansi ke- (2) Bila peneboes sengadja memintanja, maka boes jang6 diberikan sehelai kwi*ansi jang ditandaï oléh Admisengadja me-nistratir atau Adjoengnja; dalam kwitansi itoe disemintanja. boetkan dengan tinta banjaknja oewang gadai dan boenganja



60
Artikel 46.
Uitbetaling (1) In de gevallen, bedoeld bij alinea 3 van van schade- artikel 13 van het pandhuisreglement, wordt de vergoeding schadevergoeding niet uitbetaald vóórdat aan het loreiTgegane bureau van lossing de met de verschuldigde rente panden als verhoogde beleeningssom is terugbetaald. In het anderszins lossingsboek wordt die betaling dus ingenomen als geschiedt na bij eene gewone lossing.
va^de iaet ^ ^e betrekkelijk duplicaat pandbriefjes worden dtTverschul- b'i den maandstaat van uitgaven model H overgelegd, digde rente < verhoogde
beleenings- Artikel 47.
sommen.
Overlevering Indien van een ter lossing aangeboden pandbriefje van den los-het cijfer der beleeningssom vervalscht blijkt te zijn, lKï aat?- behoort het vervalschte pandbriefje te worden aange> bieding'van"nouden aIs stuk van overtuiging en moet de losser vervalschte aan de politie worden overgeleverd als op heeterdaad pandbriefjes, betrapt (artikel 4 van het z. g. Inlandsch reglement).



61
Pasal 46.
Ganti keroe- (1) Dalam hal-hal jang terseboet pada ajat 3 pasal gian karena 13 darj reglemèn roemah-gadai, maka ganti keroegian barang gadai tg, djberjkan sebeloem dibajar kembali kepada kantor hilang, atau , . , ' , . .. .
sebab lain Pene°oes oewang gadai serta boenganja. Djadinja
diberikan, bajaran itoe ditoelis dalam. boekoe peneboes sebagai sesoedahnja peneboesan jang bijasa. ditjaboet oe-
seruf Z™** (2) Maka duplicaat soerat-gadai, barang itoe dilamnganja pirkan pada staat boelanan dari oewang jang keloewar menoeroet tjontoh H.
Pasal 47.
Menjerahkan Bila njata, bahwa dalam soerat-gadai. jang diteriorang jang rnakan akan meneboes barang, angka banjaknja pTda^poHsi oewang gadai soedah dipalsoekan, maka soerat-gadai kalau diteri- ian£ dipalsoekan itoe haroes ditahan sebagai. barang makan soe- boekti, dan orang jang meneboes itoe haroes diserahkan rat-gadai kepada polisi sebagai orang jang ditangkap sedang jang dipal- memboewat kesalahan (pasal 4 dari Reglemèn Boe$oekan- mipoetera).



BtJLAOEML
Afschrift. CIRCULAIRE.
No. 4556. •
Buitenzorg, 13 November 1904.
Aan
de Hoofden van Gewestelijk Bestuur op Java en Madoera [met uitzondering van die teSoerakarta en Djokjakarta].
Aangezien de dagtaak van het Inlandsch personeel van den Pandhuisdienst in vergelijking met die der meeste andere Inlandsche Landsdienaren uiterst zwaar is, acht de Gouverneur-Generaal het wenschelijk dat dit personeel zij vrijgesteld van alle persoonlijke diensten.
In verband hiermede heb ik de eer, op last van Zijne Excellentie UHEdG. te verzoeken om voor zoover in uw gewest de exploitatie van pandhuizen in eigen beheer plaats vindt of anders zoodra daartoe wordt overgegaan, tot dat einde de noodige wijzigingen of aanvullingen te willen brengen in de voor Uw gewest geldende desadienstregelingen, inzake de desapolitie-(ronde) diensten en in de bestaande gewestelijke of plaatselijke keuren en reglementen betreffende het brandweerwezen.
De lste Gouvernements Secretaris.



Lamfiran: 1
Toeroenan. SOERATÉPARAN.
No. 4556.
BOQOR, 13 November 1904. Kepada
Kepala pemerintahan daérah di tanah Djawa dan Madoera (ketjoewali Soerakarta dan Djokjakarta).
Oléh karena pekerdjaan pegawai Boemipoetera dari Pekerdjaan roemah-gadai pada tijap-tijap hari djika dibandingkan dengan pekerdjaan pegawai Boemipoetera Goebernemèn jang lain ada berat sekali, maka Toewan Besar Goebernoer-Djenderal menimbang patoetlah pegawai itoe dibébaskan dari segala pekerdjaan rodi.
Berhoeboeng dengan hal itoe maka atas titah Seri Padoeka Toewan Besar Goebernoer-Djenderal saja minta kepada Toewan jang Moelija, soepaja atoeran jang lakoe di daérah Toewan tentang pekerdjaan désa, pekerdjaan polisi-désa (ronda) dan peratoeran polisi dalam daérah itoe atau bagi satoe-satoe tempat dan reglemèn tentang pekerdjaan pompa dioebah atau ditambah seperloenja, djika dalam daérah Toewan roemah-gadai telah dikoewasaï oléh Goebernemèn sendiri atau djika atoeran itoe akan didjalankan.
Sekertaris Goebernemèn jang pertama.



INHOUD.
Blz.
Inleiding. 4
1. Invoering van het Gouvernements beheer der pandhuizen op Java en Madoera. Uittreksel uit de ordonnantie van 4 December 1903 {Staatsblad No. 402) zooals die sedert is gewijzigd en aangevuld.
Artikel 1.
ƒ. 2. Geleidelijke afschaffing van de pandhuispacht op Java en Madoera met vervanging door exploitatie van pandhuizen door het Gouvernement in eigen beheer. . . 14
Artikel 2.
1. Omschrijving monopolie Gouvernementspandhuizen . Verbod en strafbepaling tegen het houden van clandes-, tiene pandhuizen 14
2. Uitzondering op het monopolievoorschrift .... 16
2.' Reglement voor den pandhuisdienst. Uittreksel. Artikel 1.
5. Bevoegdheid tot schorsing, wegens redenen van dienstbelang, van alle ambtenaren en beambten van den Pandhuisdienst:
a. van het Hoofd van dien dienst 18
b. van het Hoofd van Gewestelijk Bestuur .... 18
Artikel 2.
Verplichtingen van het Hoofd van Gewestelijk- en Plaatselijk Bestuur ten aanzien van den dienst der pandhuizen. 18
Artikel 6.
1. Verplichting tot aanneming van alle ter beleening aangeboden goederen 20
Uitzonderingen op die bepalingen 20
2. Eindbeslissing bij geschil over bedoelde uitzonderingen berust bij het Hoofd van den Pandhuisdienst ... 22



ISINJA.
Pertnoelaan-kata . . oeka.
5
É. Melakockan pegangan roemah-gadai oléh Goebernemèn di tanah Djawa dan Madoera. Petikan dari ordonansi pada 4 December 1903 (Staatsblad No. 402, ditambahi dan dioebah pada Staatsblad 1910 No. 482 dan 1917 No. 640) tentang melakoekan oesaha roemah-gadai Jang dipegang sendiri dengan berangsoer-angsoer.
Pasal 1.
/. 2. Pak roemah-gadai di tanah Djawa dan Madoera ditijadakan berangsoer-angsoer dan diganti dengan oesaha roemah-gadai jang dipegang oléh Ooebernemén send.ri ....
15
Pasal 2.
/. Men^rangkan monopoli roemah-gadai Ooebernemén Larangan dan ketentoean hoekoeman tentang roemahgadai gelap .
2. Jang boléh diketjoewalikan dari peratoeran monopoli. 17
2. Reglemèn Pekerdjaan roemah-gadai. Koetipan.
Pasal 1.
5. Koewasa akan memperhentikan segala amtenar dan pegawai dari Pekerdjaan roemah-gadai boewat sementara waktoe sebab ada keperloean dines:
a. Kepala Pekerdjaan itoe ]Q
b. dari Kepala pemerintahan daérah .19
Pasal 2.
Kewadjiban Kepala pemerintahan daérah dan Kepala pemerintahan senegeri tentang pekerdjaan roemah-
Sadai 19
Pasal 6.
/. Kewadjiban menerima segala barang jang digadaikan
orang 2J
Ketjoewali atas ketentoean itoe ! . 21
2. Kepoetoesan penghabisan dalam perselisihan tentang jang diketjoewalikan jang terseboet, diserahkan kepada Kepala Pekerdjaan roemah-gadai 23
38/f.



66
Ba.
3. Vaststelling van een maximum bedrag voor elke be-
99
leening • "
4. Bevoegdheid tot opschorting van eene beleening door den Administrateur 22
Artikel 10.
Verbod tot buiten het pandhuis brengen en het inzage geven van pandhuisboeken aan daartoe niet gerechtigde personen 22
Artikel 12.
ƒ. Opschorting van beleening van vermoedelijk onrechtmatig verkregen goederen • • 24
2. Opvordering van als overtuigingsstukken benoodigde panden 2*
Artikel 13.
/. 2. 3. Schadevergoeding voor beschadigde, verloren, geheel te niet gegane, geheel onbruikbare, of gedeeltelijk verloren panden ' '
4. Berekening der schadevergoeding door den Administrateur, behoudens beroep op het H. P. B 26
5. Uitkeering van schadevergoeding bij te niet gaan of beschadiging tengevolge van brand 26
6. Tei mijnen van reclame om schadevergoeding. ... 26
Artikel 14.
1. Lossing van panden 2°
2. Kostelooze teruggave aan rechthebbende van door een strafbaar feit verkregen panden 28
3. Reclames om schadevergoeding moeten staande de bediening aan het loket worden uitgebracht .... 28
Artikel 15.
/ Aangifte van verloren pandbriefjes bij den Administra-
' t ... 30 teur
2. Formaliteiten bij lossing van een of meer in een als vermist aangegeven pandbriefje vermelde voorwerpen door iemand, niet als de beleener herkend 30
3. Zonder overlegging van het pandbriefje of met een door beschadiging onherkenbaar geworden pandbriefje is lossing alleen mogelijk na verstrijking van den belee-
30
ningstermijn
Artikel 16.
Mogelijkheid van lossing met getuigen 32



67
MOEKA
3. Menentoekan sebanjak-banjaknja oewang oentoek tijaptijap gadai 23
4. Kekoewasaan Administratir akan menanggoehkan soewatoe gadaian 23
Pasal 10.
Larangan akan membawa boekoe-boekoe roemah-gadai keloewar roemah-gadai dan mengizinkan orang jang tijada berhak memeriksa boekoe-boekoe itoe. . 23
Pasal 12.
/. Menanggoehkan gadaian barang jang disangka diperoléh
orang dengan djaian jang tidak sah 25
2. Meminta barang gadai akan dipakai djadi boekti . 25
Pasal 13.
1. 2. 3. Oanti keroegian oentoek barang gadai jang roesak, hilang, binasa sama sekali, tidak boléh dipakai sama sekali atau hilang sebagiannja 25
4. Oanti keroegian dikira oléh Administratir akan tetapi boléh minta timbangan kepada Kepala pemerintahan senegeri. . , 27
5. Memberi ganti keroegian, apabila barang gadai binasa atau roesak karena kebakaran ... .... 27
6. Témpoh akan menoentoet ganti keroegian .... 27
Pasal 14.
1. Meneboes barang gadai 29
2. Mengembalikan barang gadai jang diperoléh dengan perboewatan jang boléh dihoekoem kepada jang berhak dengan tijada bajaran «29
3. Menoentoet ganti keroegian haroes didjalankan pada loket (kotak) roemah-gadai, waktoe meneboes ... 29
Pasal 15.
1. Memberi-tahoekan kepada Administratir hal soerat-gadai hilang 31
2. Perboewatan jang wadjib kalau orang jang tijada dikenali sebagai si penggadai hendak meneboes barang seboewah atau lebih jang terseboet dalam soerat-gadai jang dima'loemkan telah hilang 31
3. Kalau soerat-gadai tidak diserahkan atau soerat-gadai tidak dapat dikenali sebab roesak, maka orang hanja boléh meneboes barang gadai sehabisnja témpoh gadai . . 31
Pasal 16.
Boléhnja meneboes dengan membawa saksi. . . , 33



68
Artikel 21. Blz
/. Beschikbaarstelling van surplussen voor rechthebbenden 32
2. Bekendmaking van de opgave van surplussen djor het HPB 32
3. Formaliteiten bij de uitkeering van surplussen ... 32
5. De na een jaar nog niet uitbetaalde surplussen vervallen aan den Lande 34
3. Ambtsvoorschriften voor het Hoojd van den Pandhuisdienst. Uittreksel Instructie voor het Hoofd van den Pandhuisdienst.
Artikel HL
Rechtstreeksche correspondentie van het Diensthoofd met civiele en militaire autoriteiten 34
4. Voorschriften, betreffende de Gouvernementspandhuizen. Uittreksel.
Artikel 16.
3. Beschikbaarstelling van politiebeambten door het Hoofd van Plaatselijk Bestuur voor de veiligheid van tentoongestelde publiek te verkoopen pandgoederen ... 36
Artikel 21.
3. Idem als boven.
5. Ambtsvoorschriften voor het Pandhuis personeel. Uittreksel Instructie van het Hoofd van den Pandhuisdienst voor het personeel bij de Gouvernementspandhuizen.
Artikel 12.
Toelichting op de niet voor beleening in aanmerking komende goederen . . i 30
Artikel 13.
/. la. 2. 3. Regelen in acht te nemen bij opvordering van panden door de bevoegde macht 40
4. Lossing van door de bevoegde autoriteit opgevorderde panden; berekening — eventueel - van rente tot en met den datum van Iossingsaanvraag .44
5. Verhandeling in de pandhuisboeken van de krachtens rechterlijke beschikking kosteloos aan rechthebbenden teruggegeven panden 44
6. 7. Modellen voor: kennisgeving van de aanhouding van verdachte goederen; ontvangstbewijs van zoodanige goederen; verklaring van kostelooze teruggave van panden aan rechthebbenden 44



69
Pasal 21. MOEKA /. Menjedijakan oewang kelebihan bagi orang jang berhak 33
2. Memasjhoerkan oewang ketinggalan kepada orang banjak oléh Kepala pemerintahan senegeri . . .33
3. Perboewatan pada waktoe memberikan oewang ketinggalan 33
5. Oewang ketinggalan jang beloem dibajarkan sesoedahnja laloe setahoen, mendjadi milik Negeri .... 35
3. Peratoeran bagi Kepala Pekerdjaan roemah-gadai. Petikan Sjarat djabatan bagi Kepala Pekerdjaan roemah-
f^gadai.
Pasal II.
Kepala Pékerdjaan berkirim soerat teroes kepada pembesar sipil dan militèr 35
4. Sjarat-sjarat tentang roemah-gadai Goebernemèn. Petikan. Pasal 16.
3. Kepala pemerintahan senegeri menjedijakan pegawai polisi akan mendjaga selamatnja barang gadai jang akan dilélang, jang dipertoendjoekkan kepada orang banjak 37 Pasal 21.
3. Seperti diatas .37
5. Sjarat-sjarat djabatan bagi pegawai roemah-gadai. Petikan. Sjarat djabatan dari Kepala Pekerdjaan roemah-gadai oentoek pegawai roemah.gadai Goebernemèn.
Pasal 12.
Keterangan atas barang jang ta'boléh digadaikan . . 39 Pasal 13.
/. la. 2. 3. Atoeran jang akan diperhatikan pada waktoe barang gadai ditoentoet oléh koewasa jang berhak 41
4. Meneboes barang gadai jang diminta oléh koewasa jang berhak; menghitoeng kalau ada djalannja 00enga sehingga hari waktoe ada permintaan meneboes. 45
5. Menoeliskan dalam boekoe roemah-gadai hal barang gadai, jang menoeroet kepoetoesan peng'adiian dikembalikan kepada orang jang berhak, tijada dengan bajaran. 45
6. 7. Tjontoh-tjontoh oentoek: pemberi-tahoean tentang barang jang ditahan tersangka gelap; soerat keterangan barang itoe telah diterima; soerat keterangan men ge mbalikan barang gadaian kepada orang jang berhak dengan tijada bajaran 4c



70
Blz.
8. Formaliteiten bij aangifte van verlies van pandbriefjes 46 Artikel 14.
Regelen, in acht te nemen bij de lossing, herbeleening of uitbetaling van surplussen zonder overlegging van de betrekkelijke pandbrieven 46
Artikel 21.
Afgifte aan het Hoofd van Plaatselijk Bestuur van bij het pandhuis achtergelaten of te veel bevonden
goederen ^
Artikel -24.
1. Gepaste behandeling van het publiek door het perso-
i ... 50
neel
Voorlichting van het publiek door pandhuisbeambten voor eventueele reclames ^"
2. Tegengang van het bedrijf van makelaars voor het beleenen of lossen van panden, dan wel afhalen van sur-
i „ .... 52 plussen
3. Afwijzing van verzoeken van het publiek om bezichtiging van panden onder vertoon van een pandbriefje 52
Artikel 26.
5 Bewaking en verlichting van het pandhuisgebouw en
'erf' 52
6. Indienststelling van nachtwakers in overleg met het Hoofd van Plaatselijk Bestuur 52
Artikel 28.
17. Aanhouding van een register van gestolen, vermiste of verloren panden • • \ .'
18. Onverwijlde kennisgave daarvan door den Administrateur aan het Diensthoofd '
Overlevering aan de politie van zich aan pandhuisgoederen vergrijpende pandhuisbeambten .... 54
Artikel 33.
Opsporing van clandestiene pandhuizen in overleg
met het Plaatselijk Bestuur • 56
Verstrekking van fondsen voor spionnen of voor uit-
• - ^fi
keering van premieen . J"
Artikel 36.
4. Vrijstelling van de Inlandsche beambten van nachtelijke ronden- en brandweerdiensten 56
5. Onderscheidingsteekenen voor de Inlandsche beambten; inachtneming van de gebruikelijke beleefdheidsvormen tegenover de Inlandsche hoofden 56



71
MOEKA
8. Perboewatan jang wadjib pada waktoe orang memberitahoekan soerat-gadaiannja hilang 47
Pasal 14.
Atoeran jang akan diperhatikan pada waktoe meneboes, menggadaikan lagi atau membajar oewang ketinggalan tidak dengan menjerahkan soerat-gadai ... 47
Pasal 21.
Memberi kepada Kepala pemerintahan senegeri barang jang ditinggalkan dalam roemah-gadai atau barang jang kedapatan ada lebih 51
Pasal 24.
/. Pegawai roemah-gadai haroes berlakoe patoet kepada
orang banjak ... 51
Keterangan dari pegawai roemah-gadai orang banjak tentang memberi-tahoekan keberatannja. . . ■. 51
2. Menegah dalai menggadaikan atau meneboes barang gadai atau mengambil oewang ketinggalan .... 53
3. Tidak mengaboelkan permohonan dari orang banjak akan melihat barang gadainja dengan mengoendjoekkan soerat-gadainja 53
Pasal 26.
5. Pendjagaan dan penerangan roemah-gadai dan pekarangannja 53
6. Mengadakan orang djaga pada malam hari bermoepakatan dengan Kepala pemerintahan senegeri. ... 53
Pasal 28.
17. Memegang soewatoe daftar tentang barang jang ditjoeri dan barang jang hilang 55
18. Pemberi-tahoean dengan segera olé h Administratir kepada Kepala Pekerdjaan roemah-gadai tentang barang itoe. Menjerahkan kepada polisi pegawai roemah-gadai jang berboewat salah akan barang jang dalam roemah-gadai. 55
Pasal 33.
Mentjari roemah-gadai gelap semoepakat dengan Kepala pemerintahan senegeri 57
Pemberian oewang akan membajar mata-mata atau akan memberi gandjaran 57
Pasal 36.
4. Pegawai Boemipoetera dibébaskan dari pekerdjaan ronda-malam dan pekerdjaan pompa 57
5. Tanda-tanda bagi pegawai Boemipoetera; mengindahkankehormatan kepada Kepala Boemipoetera. ... 57



72
Artikel 40. BzlUitreiking van te viseeren verlofpassen aan Inlandsche beambten; geheel en gedeeltelijk behoud van bezoldiging bij verloven 58.
Artikel 44.
8. Uitreiking van eene quitantie aan daarom uitdrukkelijk verzoekende lossers 58
Artikel 46.
Uitbetaling van schadevergoeding wegens verloren gegane panden als anderszins geschiedt na verrekening van de met de verschuldigde rente verhoogde beleeningssommen 50
Artikel 47.
Overlevering van den losser aan de politie bij aanbieding van vervalschte pandbriefjes 63
Bijlage; 1 Circulaire van den 1 sten Gouvernements-Secretaris van 13 November 1904 No. 4556 62



73
Pasal 40.
. . Moeka Memberi soerat perlop kepada pegawai Boemipoetera jang haroes ditandaï soedah dilihat; menerima gadji tjoekoep atau sebagian sadja selama dalam perlop. . . 59 Pasal 44.
8. Memberikan kwitansi kepada peneboes jang sengadja memintanja
Pasal 46.
Oanti keroegian karena barang gadai hilang, atau sebab lam diberikan, sesoedahnja ditjaboet oewang gadai serta boenganja ^.
Pasal 47
Menjerahkan orang jang meneboes kepada polisi kalau diterimakan soerat-gadai jang dipalsoekan .... 61
Lampiran 1; soerat-édaran dari Sekertaris Ooebernemén jang pertama pada 13 hari boelan November 1904 No. 4556 . 63















DARIPADA SERIE INI TELAH TERBIT:
Nomor: Harganja
1/B.B. Pemilihan Kepala-désa ƒ 0.20
2/B.B. Ordonansi-Padjak-Kepala dan Rodi di tanah Djawa dan
Madoera 0.20
3/F. Padjak atas Pentjaharian , „ 0.20
4/B.B. Pengoewasaan-désa. . „ 0.20
5/B.B. Ml Permoelaan-kata tentang Hoekoem-tanah dan Ordonansi
Pemboekaan Tanah 0.30
6/F. Padjak-potong:
a. Pemotongan ternak-besar (héwan-besar),
b. Pemotongan babi . . . . -fi?£ , 0.20
7/B.B. Pak toeroen-temoeroen (Erfpacht):
a. Pertanian-besar,
b. Pertanian-ketjil dan
c. Taman-perdijaman dan Roemah-taman „ 0.30
8/B.B. Ketentoean tentang mendirikan Paberik-paberik dan Tempat bernijaga di daérah Hindia-Belanda dan Reglemén-
Keselamatan 0.30
9/B.B. Dari hal Padjak-tanah dan empang (tebat ikan) di tanah
Djawa dan Madoera . . , 0.30
10/J. Izin masoek dan bertempat doedoek kepada orang
Asing di Hindia-Belanda .... , 0.35
11/L.N.H. Ketentoean tentang Pekerdjaan-kehoetanan . „ 0.40
12/J. Memasoekkan kerdja dan memindahkan Boemipoetera
ke negeri lain "X_ » 0.40
13/O.E. Ordonansi-waba dan reglemèn memboewangkan toelar „ 0.50
15/B.B. Pemberian tanah Negeri:
a. sebagai tanah eigendom;
b. dengan hak-opstal;
e. dengan hak-opstal atau hak-pakai akan mensahkan pemakaian tanah tidak dengan saiah soewatoe hak oléh orang jang tidak masoek bangsa Boemipoetera jang koerang mampoe dan jang tidak mampoe; ei. dengan hak lain-lain jang koerang loewas koewa-
sanja daripada hak-eigendom 0.35
16/B.B. Ordonansi Penjéwaan-tanah. . . , t^i , 0.40
18/B.B. Beberapa perkara-désa „ 0.50
19/L. N. H. Pengoewasan Negeri atas pengobatan héwan . . . „ 0.35
20/O.E. Oeroesan orang gila di Hindia-Belanda. . . . . ■ „ 0.30 21/L. N. H. Ordonansi penjakit gila-andjing: Instituut-Pasteur di Weltevreden;
Padjak-andjing . . » 0.45
22/F. Pemoengoetan Tjoekai Barang Koekoesan (arak) Hindia „ 0.25
23/G. B. Ordonansi-minjak-tanah . ... „ 0.40
25/B.B. Barang-barang peletoep , 0.20
26/B.O.W. Pengawasan atas laloe-lintas di djalan-djalan
a. Reglemèn Keréta-angin;
b. Regremén Motor ... » 0.50
31/J. Pengawasan atas Perkara mentjétak. „ 0.?5
Barang sijapa hendak membeli atau memesan kitab-kitab jang terseboet itoe, hendaklah soerat pesanan bersama dengan oewang harga kitab itoe di'alamatkan ke kantor Commissie voor de volkslectuur („BALAI POESTAKA") di Weltevreden. Memesan seboewah atau tiga boewah sama sekali, haroeslah ditambahi harga 5 sén lagi, goenanja oentoek memboengkoes dan oentoek ongkos mengirimkannia.