door amraa
A.W. BRUMA 5c ZOOM'6 UITG Müf UTR5PHT






DE SCHADUW



blz. 16



No. 7 der „G.G"-Serie
DE SCHADUW
Uit het leven van Geoffrey Gill
Detective
— DOOR
IVANS
UTRECHT — A. W. BRUNA & ZOON's UITGEVERS-Mij.






INLEIDING
DOOR MR. WILLEM HENDRIKS
In eenige mijner vorige boeken heb ik reeds verteld, dat mijne vrouw en ik onze verwanten in Engeland geregeld plegen te bezoeken. Voor hen, die geen dier vorige boeken gelezen hebben, zij hier vermeld, dat Lord Ruthven, die in den laatsten tijd in het Engelsche Parlement zooveel van zich heeft doen spreken, mijn zwager is. Zijne vrouw, Lady Edith, is de eenige zuster van de mijne, die enkele jaren jonger is. Haar vader was Lord Stockton, Peer van Engeland; en wie weten wil hoe ik, een eenvoudig Hollandsch advocaat, aldus geparenteerd raakte aan de hooge Engelsehe aristocratie, raadplege een der vroegere boeken van deze Serie ').
Het was in den „Season" van het jaar 1915 — de groote oorlog had toen ruim een half jaar geduurd —, dat zich de eerste gebeurtenissen afspeelden, die zich ontwikkelen zouden tot het politieke drama, waarin mijn vriend, de beroemde Engelsche detective G. G. (ook het groote publiek noemt hem tegenwoordig kortweg bij de beginletters van zijn naam, die voluit „Geoffrey GilP luidt), zulk een groote rol spelen zou.
Reeds vele malen heb ik het voorrecht gehad „interessante experimenten" uit G. G.'s loopbaan te mogen mededeelen. Het „experiment" waarop ik thans het oog heb, verschilde in zóóverre van die andere, dat de detective ditmaal lang in een volkomen duister rondtastte, omdat de
') Zie „De man uit Frankrijk", No. 1 der G.O.-Serie.



6
methode, die zijn tegenstanders toepasten, dermate origineel was, dat hij, in zijn jaren-lange ervaring op dit gebied, nog nimmer iets dergelijks ondervonden had. En tevens waren er groote Staatsbelangen bij de zaak betrokken, die ertoe bijdroegen, haar een zeer eigenaardig karakter te geven.
De rol, die ik zelf in de te beschrijven gebeurtenissen gespeeld heb, is mij wel eens kwalijk genomen. Men heeft mij verweten, dat het gedurende de stormachtige periode, die de wereld toen doormaakte, niet te pas kwam, dat ik — als Hollander — mij ertoe leende iets te ondernemen, waarmede ik het Britsche Gouvernement van dienst was. Dat zou gelijk gestaan hebben met een schending van de door Holland met zooveel zorgvuldigheid in acht genomen neutraliteit.
De beschuldiging, die in dit verwijt gelegen is, heb ik steeds met verontwaardiging van de hand gewezen. Ware wat ik gedaan heb gericht — althans opzettelijk gericht — geweest tegen de belangen van een der oorlogvoerende partijen, ik zou die beschuldiging verdienen. Nu ik uitsluitend optrad in het belang van Wet en Orde — en latere gebeurtenissen hebben bewezen, welk een namelooze ellende onze „tegenpartij" over de Menschheid gebracht heeft —, kan ik zoo'n verwijt niet anders beschouwen dan als een uitvloeisel van kleinzielige overwegingen. Ik ben gewoon de vraagstukken, die zich in mijn leven voordoen, met kalmte te bekijken en te beoordeelen. De rol, die ik in de hier bedoelde zaak op mij nam, berustte op kalm oordeel en overleg. Daarom neem ik de verantwoordelijkheid daarvoor met volle gerustheid óp mij.
Voordat ik begin met het relaas van het zonderlinge geval, waaraan ik den naam van „De Schaduw" onverbreekbaar verbonden heb — gelijk die, in mijn herinnering, daarmede onafscheidelijk is samengekoppeld —, moet ik nog enkele woorden schrijven ter introductie van mijn



7
vriend G. G., voor zooverre mijne lezers met dien merkwaardigen man nog onbekend zijn.
Geoffrey Gill was, op het oogenblik waarop mijn verhaal begint, ongeveer veertig jaar. Hij heeft regelmatige, wat scherpe trekken, een breed, niet zeer hoog voorhoofd en blauwe oogen, die — als de detective in hem wakker wordt — een scherpen, staal-blauwen glans aannemen. Hij draagt het grijzende haar kortgeknipt en is, wat uiterlijk en kleeding betreft, steeds buitengewoon goed verzorgd.
Kort vóór den oorlog was hij getrouwd met mijne pleegdochter Mariska, die meer dan twintig jaar jonger is dan hij. ') Toch passen die twee voortreffelijk bij elkander en sedert zij hun jongen gekregen hebben, die — zooals G. G. nimmer. verzuimt met nadruk te constateeren — naar zijn grootvader (?) Willy heet, ontbreekt er weinig of niets aan hun geluk.
Toch was het hard voor het jonge vrouwtje, dat beroepsplichten haar man nog al eens wègriepen. Zijn afwezigheid was echter gewoonlijk van niet zeer langen duur. Èn Mariska had reeds geleerd erop te vertrouwen, dat dit wel altijd zoo blijven zou. De geschiedenis, die ik thans verhalen zal, leerde haar voor het eerst, dat zulk een vertrouwen, van de zijde van de vrouw van 'n beroemd detective, noodzakelijk een illusie blijken moet.
') Zie No. 2 en No. 5 der G.G.-Serie.






«ÖOFDSÏUÜJ
EEN ZONDERLINGE UITNOODIGING.
Het was in de maand April 1915, dat mijne vrouw en ik: voor enkele weken onzen intrek namen in de woning van Lord Ruthven te Londen. Bijna dagelijks zagen wij daar Mariska en ook ü.G. liet zich dikwijls zien.
Londen verkeerde in die dagen in spanning en opwinding. Het was de tijd, waarin, met ongekende snelheid, het grooté leger gevormd werd, dat zich in den strijd met Duitschland's toenmaals nog nooit overwonnen troepen, met roem bedekken zou. Lord Ruthven, die sinds eenige weken een functie bekleedde aan het Departement van Buitenlandsche Zaken, liet zich slechts zelden zien, ook in de avond-uren. Hij zag er gewoonlijk vermoeid uit en was in ons gezelschap meestal stil en afgetrokken.
Op zekeren avond verzocht hij mij, bij hem op zijn studeerkamer te komen. Toen ik tegenover hem in een leunstoel zat en een sigaar had opgestoken, keek hij mij eenige



10
«ogenblikken aarzelend aan, als wist hij niet, hoe hij het gesprek beginnen zou.
„Ik heb u een verzoek te doen" — zeide hij eindelijk. „Op zichzelf is het eenvoudig genoeg, maar toch bezwaart het mij eenigszins, omdat ik er geen woord van explicatie aan toevoegen kan."
„Geen nood, Ruthven!" — antwoordde ik, lachend om dit plechtige begin. „Wij kennen elkander lang genoeg, om ons eenige vrijheid ten opzichte van elkander te veroorloven. Geneer je niet en spreek yrij-uit!"
„Ik zei je al, dat het verzoek heel eenvoudig is" — hernam Ruthven. „Eerst echter 'n vraag: wanneer denkt ge uw vriend Geoffrey Gill te zien?"
„Ik zie hem zoo ongeveer dagelijks" — zeide ik. „Vermoedelijk zal hij vanavond, mèt zijn vrouw, nog wel komen ■óploopen."
„Ben je daar zeker van?"
„Als dat zoo was, zou ik het woord ,vermoedelijk' niet gebruikt hebben" — zeide ik, wat ongeduldig. „Maar het behoeft mij slechts 'n telefoontje te kosten om die zekerheid te krijgen."
„De telefoon staat op mijn schrijftafel" — zei mijn zwager kort-af; en ik keek hem eenigszins verbaasd aan, omdat hij — de altijd hoffelijke man — zulk een onvriendelijken toon aansloeg. Toch zeide ik niets, want op zijn gezicht lag een uitdrukking van zorg, bijna van angst, die voldoende bewees, dat hij in het minst niet de bedoeling gehad had mij onaangenaam te zijn.
Ik nam dus den horen van de telefoon op en binnen enkele seconden hoorde ik de stem van G. G.
„Binnen 'n half uur is hij hier" — zeide ik 'n oogenblik later tot Ruthven, terwijl ik mijn plaats weer innam. „Hij was tóch reeds van plan ons vanavond, mèt Mariska, te ï>ezoeken."



11
„Goed!" — zeide mijn zwager met nadruk en . . . zweeg.
Ik begon nu werkelijk ongeduldig te worden.
„Je hebt mij immers een verzoek te doen" — zeide ik ♦eindelijk. „Waarschijnlijk zul je mij méér te vragen hebben •dan alleen, of ik met mijn vriend wilde telefoneeren."
Ruthven keek mij een oogenblik verbaasd aan.
„Ik geloof" — zeide hij glimlachend, „dat ik zooeven wat kort-af geweest ben. Trek het je niet aan, m'n waarde .zwager! 'n Mensch, die in de zorgen zit, toont zich nooit op z'n voordeeligst."
„Je zit dus in de zorgen .. .?"
„Wie, die ook maar 'n greintje verantwoordelijkheid draagt voor onze staatsmachine, doet dat tegenwoordig niet?" — zeide hij ernstig. „Maar het wordt nu werkelijk tijd, dat ik met mijn verzoek voor den dag kom. Ik zou gaarne zien, dat je G. G., zoodra hij komt, verzocht hier •op mijn kamer te komen. Ik moet met hem praten, onder vier oogen."
„Dat klinkt geheimzinnig" — zeide ik.
„En juist dat bezwaart mij, mijn waarde zwager! Waar ik een beroep doe op je welwillendheid, vind ik het onaangenaam dat ik niet zeggen kan, waaróm ik dat doe."
Dit was typisch voor Ruthven, die zéér fijngevoelig is en zich dikwijls verwijten maakt over dingen, die in de oogen van anderen volkomen onschuldig zijn.
„Het zal je dan, hoop ik, de noodige verlichting geven, wanneer ik je verzeker, dat je geheimzinnigheid mij in het minst geen aanstoot geeft" — zeide ik lachend. „Zoodra G. G. op het tooneel verschijnt, wordt geheimzinnigheid de normale atmosfeer, waarin 'n mensch ademt. Bovendien — 'n detective is dikwijls 'n Soort van biechtvader."
Ik liet Ruthven alleen op zijn kamer en toen kort daarop G. G. en Mariska verschenen, voldeed ik, wat den ^eersten betreft, aan het verzoek van mijn gastheer. Het



12
gevolg hiervan was, dat de dames en ik den detective den geheelen avond niet meer te zien kregen. Toen hij eindelijk
— het was reeds na middernacht — mèt Ruthven binnen kwam en de heeren zoowel van mijne vrouw als van hun eigen vrouwen schertsende verwijten te hooren kregen over de schandelijke wijze, waarop zij het schoone geslacht in den steek hadden gelaten, ging G. G., die anders niet tot de sombersten in den lande behoort, maar half op die scherts in. Het was duidelijk te zien, dat er iets was, dat hem preoccupeerde, en, hoewel hij in zulke gevallen een meester is in het verbergen van zijn gevoelens, vond hij dat blijkbaar in dezen intiemen famijie-kring thans niet noodig.
Het viel mij op, dat hij in het bizonder mij met zijn opmerkzaamheid vereerde. Nu en dan zag ik zijn blikken op mij gericht, weliswaar zonder den kouden harden glans, die den detective verried, maar toch met een eigenaardige uitdrukking, die ik mij moeielijk verklaren kon.
Voordat hij ons verliet, vond ik gelegenheid hem even apart te nemen.
„Je zoudt mij verplichten" — begon ik, „wanneer je mij zoudt willen mededeelen, waarom ik vanavond de eer genoten heb het onderwerp van je gewaardeerde studiën uit te maken."
Volgens zijn gewoonte, wanneer hij het antwoord op een vraag vermijden wil, nam hij zijn toevlucht tot den wat sarcastischen toon, die mij wel eens ergert.
„Ik zou het niet wagen, zonder je uitdrukkelijke toestemming, op je persoon bizonder studiën te verrichten"
— zeide hij. „Je schijnt te vergeten, Willy, dat men zelfs jou kan aankijken zonder geleerde bij-oogmerken."
Toen hij mij een oogenblik later de hand ten afscheid reikte, hield hij de mijne wat langer vast dan gewoonlijk.
„Willy!" — zeide hij (en ditmaal klonk er uit zijn stem Seen spoor van sarcasme meer). „Het is niet onmogelijk,.



13
dat je dezer dagen een onverwachte invitatie van mij krijgt. Mocht dat het geval zijn, dan kun je erop rekenen, dat je de verklaring vüden zult van de belangstellende blikken, die ik je dezen avond heb toegeworpen."
Hij knikte mij toe en stapte in de auto, waarin Mariska reeds was voorgegaan.
„Goeien nacht, Willy!"
Maar ik sliep dien nacht weinig. Hoewel er eigenlijk niets bizonders gebeurd was, voelde ik, dat er iets bizonders in aantocht was. Voor wie aan voorgevoelens gelooft, zou ik ditmaal werkelijk een niet oninteressant object van studie geweest zijn.
Twee dagen later vond ik aan het ontbijt een briefje van G. G. van den volgenden inhoud:
„Willy! Ziehier de invitatie, waarover ik je meteen „enkel woord sprak. Hedenavond tegen tien uur zal „er een auto staan op den hoek van X-„square" en „Y-„street". Wees zoo goed daarin plaats te nemen. „Ge zult dan gebracht worden naar U-„road" in Kil„burn. Ga, zoodra de auto stil staat, te voet de eerste „straat rechts in en meld je aan het derde huis links. „Het zal mij en anderen aangenaam zijn je daar te „ontvangen."
Voorwaar, mijn vriend trok ditmaal inderdaad een wissel op mijn geduld! Goede kennissen hebben mij wel eens gezegd, dat ik nieuwsgierig van aard ben. Maar niemand zal het mij kwalijk kunnen nemen, dat zijn zonderlinge „invitatie" mij prikkelde. Waarom, in vredesnaam, een dergelijk geheimzinnig-doen tegenover mij? Ik vond deze manier van doen in den grond kinderachtig. Maar... ik dacht er niet aan de „invitatie" van de hand te wijzen.



14
Maud, mijne vrouw, die een der grootste bewonderaarsters van G, G.'s scherpzinnige arbeidsmethoden is, wasreeds „in" het avontuur, vóórdatfchet begonnen was. Wij verdiepten ons in allerlei onderstellingen en gissingen, een hoogst onvruchtbaar- en onnoodig werk, omdat de oplossing; immers reeds voor dienzelfden avond voor de deur stond ! Wij zochten verband tusschen G. G.'s gesprek onder vier oogen met Ruthven en de door mij ontvangen „invitatie". Kon het zijn, dat deze iets uitstaande had met de aangelegenheden, waarvan Ruthven dezer dagen zoozeer vervuld was en die betrekking hadden op de buitenlandsche betrekkingen van het Vereenigde Koninkrijk? Maar hoe kon men mij, een buitenlander, daarin mengen . .. ?
De plaats, waar de auto mij wachten zou, was in de onmiddellijke nabijheid van Ruthven's woning. Toen ik even vóór tien uur op de straat trad, zag ik, tot mijn verrassing, dat er een dichte mist was komen opzetten. Het was een van die vuil-gele nevels, waarvan Londen het monopolie schijnt te bezitten: vet en smerig en zóó d(k, dat men ze als 't ware snijden kan! Het gelukte mij niettemin, zonder veel moeite, de auto te vinden. Het was een groote, grijze kar voor vier personen; en op de vóórbank zat een chauffeur in 'n gewoon jasje en met een grijze pet op. Hij bracht, toen ik uit den nevel kwam opduiken, de hand even aan de pet en, met de linkerhand naar achteren grijpend, opende hij het portier. Ik steeg in en nog voordat ik het portier achter mij had toegetrokken, zette het voertuig zich in beweging.
Snel kwamen wij echter niet vooruit. De zware mist maakte het noodzakelijk zeer voorzichtig te rijden en voortdurend signalen met den horen te geven. Ik begon mij zelfs af te vragen, of wij de plaats onzer bestemming wel bereiken zouden.
Gelukkig werd, na eenigen tijd, de nevel wat ijler, zoo-



15
dat wij spoediger voorwaarts kwamen. Maar toen wij Kilburn naderden, werd het weer als bij den aanvang van onzen rit: de gele mist omringde ons van alle zijden en wij kropen langs den weg, ons aan den kant der huizen houdend, om de richting niet geheel kwijt te raken. Er waren slechts weinig voetgangers en ons aanhoudend getoeter maakte het vrijwel onmogelijk, dat wij iemand overrijden zouden.
„Ik geloof, dat wij hier op de plaats zijn, waar ik order heb om te stoppen" — zeide de chauffeur, die tot dusverre zijn mond nog niet had opengedaan.
Ik kan niet zeggen, dat het vooruitzicht, mij te voet in den mist te moeten wagen, zeer aanlokkelijk was. Maar — het moest! Ik wist, dat rechts van ons een huizenrij stond en dat ik die nu te volgen had tot aan de eerste zijstraat. Op dit oogenblik was de mist echter zóó dicht dat ik niets zag. Zelfs het schijnsel der brandende lantarens was opeen paar meter afstands nauwelijks meer te zien. Men zal mij toegeven, dat de omstandigheden mij niet gunstig waren!
Toch besloot ik mij strikt te houden aan de aanwijzingen van G. G. Ik verliet dus de auto, bereikte, al tastende, een ijzeren hek, dat de kleine vóórtuinen der daar gelegen huizen van de straat afscheidde, en ging voetje voor voetje verder, mij met de rechterhand steeds aan het genoemde hek vasthoudende.
Na ongeveer vijf minuten bereikte ik den hoek eener. zijstraat. Ik moest nu in het derde huis, links, zijn en, om dat te bereiken, was het noodig, dat ik deze zijstraat dwars overstak. Alleen zij, die weten wat een Londensche mist is, zullen begrijpen, dat, in de omstandigheden waarin ik mij thans bevónd, het oversteken van zoo'n straat een bezwaarlijke expeditie was. Zoodra ik het hek, dat ik tot dusverre gevolgd had, losliet, zou ik mij voelen als 'n schip zonder stuur in den donker — gesteld dat een schip voelen



16
kon! Intusschen weifelde ik niet lang. Ik koos met zorg de richting, die ik volgen moest en stak — langzaam en voorzichtig — van wal, daarbij de handen vooruit strekkend om niet in ongewenschte aanraking te komen met passeerende menschen of dieren.
HOOFDSTUK II. EEN LID VAN HET KABINET.
Het duurde niet lang, of rechts van mij zag ik den gelen glans van een lantaren; en opeens doemde er tusschen mij en dien glans een gestalte op. Een oogenblik was het, alsof een reusachtige, onbestemde schaduw recht op mij aankwam. Toen stond ik plotseling neus aan neus met een man; en onze gezichten waren zóó dicht bij elkander, dat ik het zijne bij het flauwe licht, dat van den lantaren door den nevel drong, vrij duidelijk kon onderscheiden.
Het was een nog jong gelaat, wat scherp geteekend, met— op het voorhoofd — de diepe lijnen van verdriet ■of nadenken. De oogen, die een oogenblik recht in de mijne keken, waren donker en hadden een koele, harde uitdrukking. De man droeg baard noch snor; maar hij had zwaar, donker haar, dat in korte krullen onder zijn sportpet te voorschijn kwam.
Slechts enkele seconden stonden wij -tegenover elkander. Toen trad de man met een korte verontschnldiging op zij en was dadelijk in den mist verdwenen. Uit de enkele woorden, die hij gesproken had, leidde ik af, dat hij geen Engelschman was.



17
Infusschen interesseerde de geheele ontmoeting mij slechts matig op dat oogenblik. Ik stond namelijk voor het moeiehjk op te lossen probleem, hoe ik het derde huis in de straat moest vinden, terwijl ik geen enkel hals zien kon l
Er kwam gelukkig uitkomst van buiten!
Bij een vroegere gelegenheid heb ik eens verteld, dat mijn vriend de detective een signaal heeft, waarmede hij zijM helpers bijeen pleegt te roepen of voor gevaar te waarschuwen. Het bestaat uit een opeenvolging van korte tonen, die hij in een bepaalde volgorde fluit en die een eigenaardige melodie vormen. ') Op het oogenblik nu, waarop ik, al tastende, weder voorwaarts ging, hoorde ik plotseling dit mij wèlbekende signaal. Ik beantwoordde het dadelijk en richtte mij naar de plaats, vanwaar ik het opnieuw hoorde.
Binnen weinige oogenblikken stond ik voor een geopende deur en in die geopende deur stond mijn vriend G. G.
„Je bent wat laat op het appèl, Willy 1" — zeide hij. „Maar de mensch staat machteloos tegenover de krachten der natuur. Ik neem het je dus niet kwalijk!"
Hij sloot de deur en wij stonden nu in den half verlichten corridor van een huis, dat den indruk maakte van slecht onderhouden, misschien wel onbewoond te zijn. Ik keek rond en voelde mij niet aangenaam verrast.
„Je kijkt eenigszins teleurgesteld, Willy!" — hernam G. G., terwijl hij mij, de trap op, vóórging. „Vermoedelijk had je verwacht, dat wij je in een paleis ontvangen zouden. Intusschen zal, naar ik hoop, het gezelschap dat je hier vinden zult, een vergoeding zijn voor het al te eenvoudige van de omgeving."
Op de eerste verdieping opende hij een deur en wij traden in een kaal, vierkant vertrek. In het midden daarvan stond een ronde tafel, waaromheen men een vijftal
') Zie No. 1 der G.G.-Serie: „De man uit Frankrijk". De Schaduw 2



18
stoelen geplaatst had. Twee daarvan waren onbezet: vermoedelijk waren zij voor G. G. en mij bestemd. Op de overige zaten drie mannen, waarvan mij er twee bekend waren, zij het ook — wat één hunner betreft — alleen van naam en van aanzien.
De eerste was mijn zwager Ruthven. Toen ik binnen kwam, knikte hij mij toe en keek daarop vóór zich met'n ernstig gezicht. In den tweeden herkende ik, tot-mijn niet geringe verbazing, een van de voornaamsfe mannen uit Engeland. Ik heb geen vrijheid hier zijn waren naam mede te deelen en zal hem daarom kortweg Lord C. noemen. Hij was Minister en Lid van het Kabinet '), op economisch en politiek gebied een der invloedrijkste personen in het Vereenigde Koninkrijk. De derde was een man van misschien veertig jaar. Hij had donkere, verstandige oogen, een zwarten, vierkant geknipten baard en een forsche gestalte. Voorzoover ik mij herinnerde, had ik hem vroeger nooit gezien.
G. G. stelde mij voor aan Lord C , maar — tot mijn verwondering — niet aan den man met den zwarten baard. Ook Ruthven, die anders zoozeer op vormen gesteld was, scheen dit niet noodig te vinden.
„Gaat u zitten, Mr. Hendriks!" — zeide Lord C, nadat hij mij de hand had toegestoken. „Hoewel ik tot dusverre nooit het genoegen heb gehad u te ontmoeten, is u tóch geen onbekende voor mij. Uw overleden schoonvader, Lord Stockton, heb ik in zijn jongen tijd zeer goed gekend. En hoewel wij in latere jaren minder met elkander in aanraking kwamen, heeft hij tóch meermalen gelegenheid gehad, mij over zijn Hollandschen schoonzoon te spreken. Uwe vrouw is wèl, naar ik hoop ... ?"
Ik boog en zeide de gebruikelijke conventioneele woorden.
') Niet alle leden van het Ministerie zijn in Engeland tevens lid van het Kabinet. De Kabinetsleden staan in het Ministerie vooraan.



19
bl6f l1^66" °°genlijk StiK W« zaten nu alle vijf om de ronde tafel en ik, voor mij, wachtte met spanning op de dingen, die komen zouden ■
hJÏJ f hffimzinnip wil'ze- waa™P men u hierheen geferentl ' f" 0?k de omstandig^> dat voor deze conferentie een leegstaand, onaanzienlijk huis is uitgekozen bewust u, dat het van 't hoogste belang is, voor federeen te verbergen, dat wij met elkander beraadslagen" - her nam Lord C. „Het is waarschijnlijk, dat wij anders door spionnen omgeven zouden zijn "
Onwillekeurig dacht ik aan den man, die mij daarjuist m den mist als een schaduw verschenen en bijna onnid
ee flTst TdhTen ^ Maar * Zdde niets daa™: eerst moest ik beter ingelicht zijn omtrent de bedoeling van deze zonderlinge bijeenkomst. oeaoenng
„Het zal u misschien opvallen" - vervolgde Lord C «dat men h.er bijna van een familie-bijeenkomst zou kun"
SMf L°:dFRUthVen iS M- Hendriks:
Ik l"\^n °°genblik Zocht h« "™ woorden.
„Ik ben de schoonzoon van Mr. Hendriks" - zeide Q G met een effen gezicht. „Hij is de grootvader van mijn kindI "
Ik ergerde m,j geweldig over deze ongepaste aardigheid op dit oogenblik, temeer omdat Lord C. een glimlach niet onderdrukken kon. gumiacn
daHs f S1* gï dn'eën k6nt e" Vertrouwt elkand^ en aat is de hoofdzaak" — zeide hij
Uwe Lordschap veroorlove mij de opmerking, dat ik noch over hoofd-, noch over bijzaken oordeelen kan aan gezien mij van de reden, die ons hier samen gebrast heef, volstrekt mets bekend is» - zeide ik op een toon
teeralLTr ^ miSSChien Wat 41 te ^ Lord C. scheen dat echter niet te bemerken „U hebt volmaakt gelijk" - zeide hij. „Het wordt tijd



20
om u duidelijke inlichtingen te geven. Intusschen, Mr. Hendriks, moet ik eerst uw woord als ,gentleman verlangen dat u zwijgen zult over wat wij u zullen mededeelen,' ook al mocht u niet in de gelegenheid zijn te doen, wat ik u verzoeken zal." .
Mijn woord hèbt u!" — zeide ik met een buiging. „Intusschen zoude ook ik gaarne vooruit eene opmerking willen maken. Er is geen groote scherpzinnigheid toe noodig om te begrijpen, dat uw verzoek vermoedelijk met zaken van Staat zal samenhangen. Ook de aanwezigheid van Lord Ruthven te dezer plaatse wijst daarop. Ik ben onderdaan van een vreemd land, dat in den oorlog neutraal gebleven is. Daarmede zult u, naar ik hoop, rekening^ willen houden, Mylord!" ; . M
Dat zal ik zeer zeker" — zeide Lord C. eemgszmg strak Uw verzoek was eigenlijk overbodig, Mr. Hendriks!"^ „De" opvatting van neutraliteit is in oorlog-voerende landen dikwijls anders dan in de neutrale staten" - zeide ik want ik wilde op dit punt niet den minsten twijfel laten, i
Het gezicht van den grooten Staatsman betrok een oogenblik. Toen echter glimlachte., hij.
Het zou kinderachtig zijn te ontkennen, dat U ook daarin gelijk hebt" - zeide hij. „In elk geval, de beslissing staat geheel aan Uzelven."
„Ik luister thans met aandacht" - antwoordde ik met een buiging.
„Het is u natuurlijk bekend" — aldus begon Lord U dat onze Russische bondgenoot, sinds het begin van den oorlog, in nog meerdere mate dan vroeger te worstelen heeft tegen revolutionaire stroomingen. Deze waarheid wordt slechts ten halve verborgen door het in zekere kringen opvlammend enthousiasme voor den oorlog. Wij zijn in dit opzicht goed ingelicht en weten, dat de toestand gevaarlijk is, niet alleen voor Rusland, niet alleen voor



21
zijn bondgenooten, maar voor de geheele menschheid."
Lord C. zweeg een oogenblik en ik erken, dat ik in spanning verkeerde als bij( de beste verhalen van G. G. omtrent zijn ^experimenten".
„Er wordt" — aldus vervolgde de Minister, „onvermoeid en meedoogenloos gewerkt aan de stelselmatige vernietiging onzer tegenwoordige beschaving. En zij, die naar dit doel streven, hebben hunne Agenten over de geheele wereld, ook in Engeland, ook in uw eigen land, Mr. Hendriks! Zegevieren zij, de ellende voor de Menschheid zal niet te overzien zijn."
Ik moet op dat oogenblik zeker wat ongeloovig gekeken hebben, want Lord C. zeide plotseling, wat heftig:
„Over enkele jaren zult u vermoedelijk de juistheid van mijn zienswijze erkennen, Mr. Hendriks! Thans moet ik u verzoeken, mij op mijn woord te gelooven. Trouwens, wij hebben iemand in ons midden, die mijn woorden in "alle deelen bevestigen kan. Tot dusverre heb ik u niet met hem in kennis gebracht, omdat ik eerst uw woord voor geheimhouding hebben moest. Nu u dat gegeven hebt, zult u mij wel veroorloven u in kennis te brengen met den heer Ivan Petrovitch Rotoff uit Petrograd."
De man met den zwarten baard rees op en ik volgde zijn voorbeeld, waarop wij elkander de hand reikten.
Ivan Petrovitch Rotoff! Die naam was mij bekend, gelijk aan elkeen, die door zijn beroep — ik ben advocaat — nog al eens met strafzaken in het buitenland te doen heeft. Hij werd gedragen door Rusland's meest bekenden, meest scherpzinnigen detective: iemand, die door de Regeering van den Czaar voor de moeilijkste en delicaatste onderzoekingen gebruikt werd en die bijna steeds op wonderbaarlijke wijze slaagde. Evenals G. G. was hij niet in Staatdienst, omdat hij prijs stelde op het bewaren zijner volledige persoonlijke vrijheid: maar hij was steeds bereid,



22
althans in werkelijk gewichtige aangelegenheden, zijn medewerking aan de Regeering te verleenen. Alleen reeds zijne opvattingen te dezen opzichte stempelden hem in Rusland, waar de Staatsdienst toen nog het „non plus ultra" voor eiken bewoner was, tot een buitengewoon man. Hoe buitengewoon deze man inderdaad was, konden wij toen nog nauwelijks vermoeden! De omstandigheid echter, dat de Russische Regeering hem de meest vertrouwelijke opdrachten gaf, hoewel hij geen Staatsambtenaar was, was op zichzelf reeds een bewijs van den roep, die er van hem uitging.
Het bleek, dat Rotoff zeer goed Engelsch sprak. Met enkele korte woorden bevestigde hij de juistheid van wat Lord C. zooeven gezegd had. Daarop verhaalde hij, dat hijzelf van het drijven der ultra-revolutionairen in Rusland volkomen op de hoogte was, omdat hij sinds langen tijd actief aan hunne bestrijding had deelgenomen. Hij wist, met absolute zekerheid, dat hunne plannen veel verder reikten dan Rusland alleen en dat er daarginds, door een kleine minderheid der bevolking of — juister gesproken — door enkele mannen van groote energie en fanatieke overtuiging, een wereld-revolutie werd voorbereid, die alleen door het vèrst-gaande schrikbewind verwezenlijkt zou kunnen worden.
„Men moest de wereld van zulke gevaarlijke individuen met één slag kunnen bevrijden" — zeide ik verontwaardigd.
„En toch moet u niet te hard over velen hunner oordeelen" — zeide Rotoff. „De goede trouw ligt er bij sommigen dik op.v Zij zijn idealisten van de soort van ..." Hij hield weer op en zijn oogen namen een uitdrukking aan, alsof hij héél ver wèg zag. „ ... Van de soort van De Schaduw" — voleindigde hij.



23
HOOFDSTUK III. DE SCHADUW.
Het was wel zonderling, dat aldus ten tweeden male de herinnering aan de schaduw, daarbuiten in den mist, bij mij werd wakker geroepen. Een zuiver toeval, natuurlijk! En toch trof het mij als iets onaangenaams.
„Wie of wat is De Schaduw?" — vroeg ik belangstellend.
„Ja, als men u op die vraag nauwkeurig antwoorden kon, zou het gevaar voor Rusland en voor de wereld heel wat minder zijn" — antwoordde Lord C, die thans het woord weer nam. „De ziel van de beweging in Rusland, die op vernietiging van al het bestaande aanstuurt, is een geheimzinnige persoonlijkheid, die aan een uitgebreide kennis, een groote welsprekendheid paart. Hij schrijft en spreekt met groote heftigheid en gelooft blijkbaar ten volle aan de theorieën die hij verkondigt en die alleen maar kunnen uitloopen op een bloedbad over de geheele wereld. Toch zegt men, dat hij persoonlijk een zachtmoedig man is."
„En ik geloof, dat het inderdaad zoo is" — viel hier Rotoff in. „Ikzelf heb meermalen voorbeelden van groote menschlievendheid, ja van zelfopoffering van hem kunnen constateeren, waar het het lenigen van den nood van arme menschen betrof."
„En laat men hem maar stil begaan?" — vroeg ik. „De politie in uw land is anders zoo mak niet!"
„De politie in mijn land heeft tot dusverre niets tegen hem kunnen uitrichten" — antwoordde Rotoff. „Ikzelf vervolg hem sinds jaren en het is mij nog niet gelukt hem ooit te ontmoeten I Hij komt en gaat, als een snel-vliedende schaduw. Daarom gaf de volksmond hem zijn eigenaardigen bijnaam."



24
„Hoe is zijn werkelijke naam?"
„Onbekend! Alles, wat op hem betrekking heeft, is onbekend: zijn woonplaats, het geheim van zijn plotseling verdwijnen en van zijn dikwijls weken lange afwezigheid."
„En zijn uiterlijk?"
„Het wordt beschreven als dat van een nog jongen man met donkere oogen en een glad gezicht."
Opnieuw mijn „schaduw"! De man, dien ik in den mist bijna tegen het lijf was geloopenl
„Wat ik nu zeggen zal, is waarschijnlijk héél dwaas" — zeide ik. En daarop vertelde ik, wat mij zooeven op straat, ©m zoo te zeggen vlak voor het huis, waarin wij ons, bevonden, overkomen was.
Het was duidelijk te zien, dat mijn verhaal indruk maakte. Lord C. en Ruthven werden zelfs bleek en in G.G.'s oogen kwam de harde, stekende uitdrukking, die het ontwaken van den detective aankondigde. Rotoff echter bleef volkomen kalm.
„Het zou heel romantisch zijn, als wij hier inderdaad door ,De Schaduw' bespied werden" — zeide hij, terwijl hij langzaam het hoofd schudde. „Het is alleen maar jammer, dat ik vanmiddag een cijfer-telegram uit Moskou ontvangen heb, meldende dat ,De Schaduw' daar plotseling is opgedoken. Men houdt mij zooveel mogelijk op de hoogte van zijn bewegingen, met het oog op de zaak, die ons hier bezig houdt. De man kan véél, maar vliegen kan hij nietl*
„Dwalen wij niet te veel af van ons eigenlijke onderwerp?" — liet hier Lord C. zich hooren. „Na wat Mr. Rotoff ons zooeven gezegd heeft, kunnen wij veilig aannemen, dat die ontmoeting van Mr. Hendriks, hier voor de deur, niets te beduiden heeft gehad. Ik kan dus voortgaan met de uiteenzetting van het doel van Mr. Hendriks' tegenwoordigheid te dezer plaatse."
Er had eenig ongeduld uit de stem van den Minister ge-



25
sproken en wij zwegen dus allen en luisterden.
„Het is duidelijk" — vervolgde Lord C, „dat het belang der geheele wereld de bestrijding medebrengt van de gruwelen, die in Rusland worden voorbereid. De Russische Regeering heeft daartoe,een beroep gedaan op de hulp van Qroot-Brittannië."
„In hoeverre, Mylord ?" — vroeg ik.
De Minister glimlachte opnieuw.
„Die vraag kan ik niet met volle openhartigheid beantwoorden" — zeide hij. „Ik zou daarvoor de geheimste roerselen der diplomatie voor U moeten open leggen. Het eenige, wat ik zeggen kan is dit: dat de Britsche Regee. ring bereid is aan de Russische zekere toezeggingen te doen, voor het geval Petrograd ooit in handen der ultrarevolutionairen vallen mocht. Door de vervulling van die toezeggingen zou het kwaad dan uitgeroeid, althans beperkt worden. Ik hoop, dat U de situatie begrijpt, Mr. Hendriks."
„Is de toestand dan zóó ernstig, dat aan de mogelijkheid van de verovering van Petrograd door revolutionaire strijdkrachten ook maar gedacht kan worden ?" — vroeg ik ongeloovig.
En nu beantwoordde Ivan Petrovitch Rotoff mijn vraag.
„Het is volstrekt niet uitgesloten, dat binnen eenige jaren die mogelijkheid werkelijkheid geworden zal zijn" — zeide hij ernstig.
Meer en meer geraakte ik onder den indruk van wat ik hier hoorde. Ik deed een blik achter de schermen der hooge politiek en schrikte van wat daarachter verborgen was. Maar — waarom, in vredesnaam, vertelde men dit alles aan mij? Waarom zat ik, een eenvoudig Hollandsch advocaat, hier in vertrouwelijke conferentie met een van Engeland's Ministers, die geheimen voor mij ontsluierde zóó gewichtig, dat ik nu al verlangde er maar nooit iets van gehoord te hebben ? Waarom ... ?



2b
En die vraag formuleerde ik thans in deze woorden:
„Het vertrouwen, dat U mij schenkt, vereert mij in hooge mate, Mylord. Maar ik vraag mij vergeefs af, waarom het juist aan m'u' geschonken wordt. ..."
„Dat zal u duidelijk worden, wanneer U mij toestaat verder te spreken" — antwoordde Lord C. „Onze toezeggingen aan Rusland zijn nedergelegd in een geheim tractaat. Den text daarvan kunnen wij noch door de post noch door de telegraaf naar Petrograd overbrengen; de revolutionairen hebben ook daar hun spionnen. Daarom zal hij, in cijferschrift, door een koerier worden overgebracht. Uw zwager, Lord Ruthven, heeft zich bereid verklaard die koerier te zijn, Mr. Hendriks 1" W§m
Ik vond dit heel interessant, maar begreep nog steeds niet, waar de Minister met zijne mededeelingen héén wilde.
„Wij hebben" — aldus vervolgde deze, „berichten, die erop wijzen, dat men in de revolutionaire kringen in Rusland iets van onze voornemens vermoedt en pogingen aanwenden zal om van den inhoud van het ontwerp-tractaat kennis te nemen. Zoo dat gelukken mocht en die inhoud gepubliceerd werd, zou dit de positie der Russische Regeering en ook die van Ons Gouvernement ernstig schokken. Het is, helaas, een zich telkens voordoend feit, dat elke poging om met energie op te treden tegenover menschen, die den mond vol hebben over de belangen van het proletariaat, maar op een schrikbewind van de minderheid over de meerderheid aansturen, beschouwd wordt als een aanslag tegen den arbeidenden stand in het algemeen. Zoo'n schrikbewind zou de dood der democratie zijn. Maar dat ziet men nog niet in."
„Men zal 't eerst inzien, als de werkelijkheid daar is" — zeide Rotoff. :£
„Hoe het zij, de spionnen der revolutionairen zijn gemobiliseerd" — vervolgde de Minister. „Ge hebt geen begrip van de uitgebreidheid van hun spionnage-stelsel,' Mr.



27
Hendriks! Daarom moesten wij deze bijeenkomst met zooveel voorzichtigheid voorbereiden en daarom is de taak van Lord Ruthven zeer gevaarlijk." „Dat begrijp ik!" — zeide ik met eenige bezorgdheid. „Hij zal daardoor echter het gevaar afwenden vaji de persoon, die het tractaat werkelijk overbrengt." Mijn gezicht moet één groot vraagteeken geweest zijn! „Zoowel uw vriend, Mr. Gilt, als Mr. Rotoff zullen steeds in de nabijheid zijn van den man, die, als officieéle koerier der Regeering, reist met een zorgvuldig gecacheteerd paket, dat ... wit papier bevat! Op hém zullen de pogingen der spionnen zich richten, en mochten ze gelukken, dan .. . is er niets verloren!"
„Behalve ..." — Ik wierp op Ruthven een blik, waarin — zich mijn gedachten duidelijk weerspiegelden.
„Behalve wanneer aan uw zwager iets overkomen mocht" — zeide Lord C. zéér ernstig. „Bedenk echter, Mr. Hendriks, dat de beste detective uit Engeland èn de beste detective' uit Rusland over hem waken. En overigens moeten wij hopen op zijn goed gesternte. Lord Ruthven is een dapper man! Ik zeg het uit den grond van mijn hart!" Ruthven maakte een lichte buiging, maar zeide niets. „En nu zal ik recht op mijn doel afgaan, voorzooverre Uzelven betreft, Mr. Hendriks!" - vervolgde de Minister. „Er moet een persoon zijn, die het tractaat werkelijk zal overbrengen. Iemand, die volkomen te vertrouwen is, iemand, die snel opmerken en, zoo noodig, snel handelen kan; iemand,' die voor de revolutionairen onbekend en onverdacht is en' daarom — want elke Engelschman, die in dezen tijd naar Petrograd reist, is verdacht — van vreemde nationaliteit. Mijn eenvoudige vraag is nu: wilt U die „iemand" zijn Mr. Hendriks?"
Jk?" ... Het valt moeielijk mijn verbazing te beschrijven! Het bleef langen tijd stil.



28
De lezers mijner vorige boeken weten, dat ik — hoewel kalm en zelfs nuchter van natuur — herhaaldelijk het slachtoffer geweest ben van mijn begeerte veel te zien en veel te ondervinden wat buiten de alledaagsche zijde van het leven valt. G. G. heeft mij dikwijls gezegd, dat ik het hart van een detective bezit, maar er dan onmiddellijk bijgevoegd — ik mocht mij anders eens wat daarop laten voorstaan —, dat ik het hoofd van den detective mis. Zeker is, dat avonturen mij steeds hebben aangetrokken. En ook ditmaal voelde ik mij aangetrokken door het onverwachte voorstel, dat mij gedaan was. Daarbij kwam, dat het sinds jaren een illusie van mij geweest was, de Russische hoofdstad te bezoeken. Eens reeds was ik daarheen op weg geweest, maar een reeks van zonderlinge gebeurtenissen had ons toen vlak bij de Russische grens doen terugkeeren. ') Anderzijds hield mijn twijfel, of ik, als Hollander, het recht had een vreemde^Regeering aldus te helpen, mij terug van een spoedige beslissing. Ik moest de zaak rustig overdenken en mij in geen geval hals-over kop in dit avontuur storten.
„Ik ben Uwe Lordschap dankbaar voor het vertrouwen, dat uit haar voorslag blijkt" — zeide ik. „Intusschen is het duidelijk, dat ik niet dadelijk beslissen kan. Ook zou ik graag met mijn vrouw over de zaak spreken."
„Neem je vrouw meê!" — zeide Ruthven. „Iemand, die met zijn vrouw op reis is, wordt gewoonlijk als ongevaarlijk beschouwd."
Maar G. G. scnudde het hoofd.
„U vergeet, dat Willy's vrouw 'n Engelsche is" — zeide hij. „En het komt er juist op aan te voorkómen, dat men hem in eenig opzicht met Engeland in verband brengt."
„Juist!" — bevestigde ook de Russische detective met nadruk.
') Zie No. 4 der G.-G.-serie; „De man op den achtergrond".



29
„Ik elk geval zal ik de zaak korten tijd in beraad moeten houden" — herhaalde ik.
„Ik begrijp dat ten volle" — zeide Lord C. „Én uw vrouw èn uw hier aanwezige vrienden zult U willen raadplegen. Intusschen reken ik erop, dat U spoedig beslissen zult. Wanneer zal ik nader van u hooren?"
„Waarschijnlijk morgen, Mylord!" — antwoordde ik. ' „Wees dan zoo vriendelijk uwe beslissing aan Lord Ruthven mede te deelen" — zeide de Minister. „En, mocht die in voor ons gunstigen zin uitvalllen, houd u dan gereed voor een spoedig vertrek. Bizonderheden zullen na uw beslissing geregeld worden."
Hiermede was onze conferentie afgeloopen.
Wij vertrokken, ieder op zijn eigen gelegenheid en met vrij groote tusschenpoozen. De zorgvuldigheid, waarmede men in deze handelde, bewees mij opnieuw, hoe groot dez« mannen, die beter dan ik de toestanden kenden, het gevaar voor spionnage rekenden.
Het mistte buiten nog steeds, maar niet meer in die mate als bij mijn aankomst. Ik vond dus, zonder veel moeite, mij» weg naar U-road en naar een standplaats van auto's. Van den man, dien ik in den mist tegen het lijf geloopen was, ontdekte ik geen spoor meer. Dit bevestigde mij in de overtuiging, dat aan die ontmoeting geen beteekenis was te hechten.
HOOFDSTUK IV.
HET PLAN VOOR DEN TOCHT.
Meermalen heb ik reeds verteld, welk een groot vertrouwen ik heb in het doorzicht en het bezonken oordeel mijner vrouw. Ik besloot mij, bij het nemen van een be-



30
slissing, meer door haar dan door G. G. of Ruthven t& laten leiden. Het was immers duidelijk, dat de twee laatsten gaarne zouden zien, dat. ik aan het avontuur deelnam Hun aanwezigheid bij de conferentie met Lord C. en de houding, die zij daarbij hadden aangenomen, bewezen dit voldoende' Later bleek mij, dat het denkbeeld om mij in de zaak Ie betrekken van G. G. was uitgegaan. Op dien avond in de woning van Ruthven had deze hem - met medeweten
Met Maud overlegde ik lang en ernstig...
van Lord C. - voor het eerst in het geheim genomen. En toen was de gedachte aan mij dadelijk bij den detective opgekomen. Hij had den heelen avond het vóór en tegen van m,]n deelneming aan het „experiment" overwogen Vandaar, dat hij mij telkens had aangezien, mijn waarde als kampioen in deze ernstige zaak als 't ware op de weegschaal leggend. Geen wonder, dat ik de uitdrukking van zijn blik toen niet begrepen had. Met Maud overlegde ik lang en ernstig. Mijn vrouw -



31
hoewel zij in al haar doen en denken dóór en dóór vrouwelijk is — heeft een vastberaden karakter en ziet, als het zijn moet, ook het grootste gevaar met kalmte onder de oogen. Ik wist daarom reeds vooruit, dat zij zich niet door angst voor meer of minder denkbeeldige gevaren, die mij dreigen konden, zou laten beïnvloeden. Zijzelve zou die gevaren — als ze aan de reis verbonden waren — zeker niet zwaar geteld hebben. Hoewel zij natuurlijk tegen een vrij langdurige scheiding opzag (ons huwelijk is buitengewoon gelukkig!), zou ook dit haar nimmer ertoe gebracht hebben mij terug te houden van iets, dat zij goed of noodzakelijk vond.
Ons overleg liep in hoofdzaak over de vraag, of ik — als Hollander — verstandig deed, een opdracht van het Engelsche gouvernement te aanvaarden. Tegen mijn verwachting bleek het, dat zij daarin niet het minste bezwaar zag. Voor haar gold het (zooals trouwens ook Lord C. had doen uitkomen) niet een zaak,,, die Engeland alleen aanging: het was het belang der beschaafde wereld, dat ik dienen zou! Als geboren Engelsche was zij er trotsch op, dat het Engeland was, dat vooraan zou staan bij de bestrijding van „de vijanden der menschheid", zooals zij zich uitdrukte. En dat haar eigen man aan dien strijd zou deelnemen, dit verheugde haar, ook al maakte het haar bezorgd.
Wel verre van mij terug te houden, moedigde zij mij dus veeleer aan op den voorslag van Lord C. in te gaan. 'De neutraliteitsvraag was voor haar geen vraag, omdat zij niet inzien kon, dat daardoor de belangen van Engeland's vijanden geschaad zouden worden. Niemand kon toen vermoeden, dat het imperialistische Duitschland, in zijn verblindheid, er later toe komen zou, de ultra-revolutionaire strooming in Rusland te bevorderen, daarmede, ook voor het eigen volk, een toekomst van bloed en tranen scheppend.



32
En zoo kwamen wij tot de slotsom, dat ik gaan moest!
„Bravo, Willy!" — zeide G. G., toen ik hem mijn besluit mededeelde. „Ik herken hieruit je eigen practischen geest en den invloed van den niet minder practischen geest van je vrouw."
„Ja! Maud is 'n vrouw uit duizenden!" — zeide ik enthousiast. „Als zij iets goed en noodig vindt, laat zij zich nooit afschrikken door wat zijzelve zou wenschen. Ik vrees, Geoffrey, dat jouw vrouw, onze goede Mariska, zich véél moeielijker aan de gedachte zal kunnen wennen, dat je haar voor eenigen tijd alleen moet laten, en dat nog wel om een zending te vervullen, waaraan toch altijd eenig gevaar verbonden is."
G. G. keek nu zeer ernstig.
„De vrouwen dragen in dezen oorlog een even grooten last als de mannen"'— zeide hij. „Lijden, wachten en vreezen is niet haar eenige taak! Op duizenderlei wijze kunnen zij actief medewerken, liefdevol medewerken. Dat weet Mariska en daarin zoekt zij haar sterkte, gelijk ook Lady Edith dat doet. Bedenk, dat mijn plicht mij tot dusverre niet in den oorlog riep. Men had mij hier noodig. En daarom hebben - wij — Mariska noch ik — het recht ons te beklagen, nu de plicht mij naar elders roept. Gevaren? — Hoeveel duizenden mannen loopen er niet veel grooter gevaren dan jij of Ruthven of ik loopen zal! Te onderstellen, dat onze vrouwen zich daartegen met ernst verzetten zouden, zou een beleediging voor haar .zijn!"
Mijn vriend G. G., die in de meeste omstandigheden tot spotten en zelfs tot eenig sarcasme geneigd is, laat zich slechts zelden gaan, zooals bij deze gelegenheid. Hij behoort in het minst niet tot de voor den vreemdeling zoo onbeminnelijke groep menschen, die men in Engeland „jingoes" pleegt te noemen. Hij heeft een open oog voor



33
het goede — ook in zijn vijanden. Maar ik wist, dat de wijze, waarop de Duitsche militaire partij op oorlog had aangestuurd, zijn verontwaardiging had gaande gemaakt als nimmer iets te voren. En daarom had hij zijn diensten, zoodra de oorlog uitbrak, onmiddellijk aan zijne Regeering aangeboden. Tot dusverre had deze hem nog slechts in betrekkelijk onbeduidende zaken gebruikt. De zending, die thans aan hem, in vereeniging met den Russischen detective Rotoff, was opgedragen, was echter zéér belangrijk.
Men bedenke, dat die beiden tegenover hunne gouvernementen verantwoordelijk waren voor de veiligheid zoowel van Ruthven als van mijzelven eh bovenal voor de veiligheid van het belangrijke document, dat naar Petrograd moest worden overgebracht. De keuze van twee zóó scherpzinnige mannen bewees wel, van hoeveel gewicht en hoe moeielijk men de hun toevertrouwde taak achtte.
Ruthven nam mijne beslissing ter kennis op de hem eigen kalme, hoffelijke wijze. En nog denzelfden dag ontving ik een kort briefje van Lord C, waarin deze mij dank bracht voor het genomen besluit. Hij voegde daaraan toe, dat het voor Ruthven, G. G. en mijzelven waarschijnlijk niet moeielijk zijn zou, zonder op te vallen met elkander te raadplegen en onze plannen te maken: de familie-relatie, waarin wij tot elkander stonden, maakte het mogelijk, dat wij elkander dikwijls ontmoetten. Daarentegen was het niet raadzaam, opnieuw met Rotoff samen te komen. Ruthven kon onze plannen aan Lord C. mededeelen en deze zou — langs den een of anderen weg — den Russischen detective weêr op de hoogte brengen. Op die wijze zouden mogelijke pogingen tot spionnage, waarmede Lord C. nog steeds rekening hield, gemakkelijk verijdeld worden. Dat over onze zending het diepste stilzwijgen bewaard moest worden, spreekt vanzelf. Het feit, dat Lord C. den aan mij gerichten brief eigenhandig geschreven en geadresseerd had, bewees,
De Schaduw 3



34
hoe ook van zijn kant de voorzichtigheid werd in acht genomen.
Ik zal den lezer niet vermoeien met een beschrijving van de wijze, waarop onze plannen in elkaar werden gezet, dat wil zeggen van de bijeenkomsten, die Ruthven, Q. G. en ik ten huize van mijn zwager hadden, en van de bemiddeling, ons door Lord C. verleend, bij ons verkeer met Rotoff. Wèl echter is het van belang mede te deelen, tot welk plan wij ten slotte kwamen.
Om — tegen alle regelen van bescheidenheid en weigevoeglijkheid —■ met mijzelven te beginnen: ik zou van Holland uit vertrekken. Natuurlijk zou ik, bij mijn vertrek, nog niet in het bezit zijn van het over te brengen document. Ik zou immers over Hamburg naar Kopenhagen moeten reizen en het was streng verboden Duitschland te betreden of te verlaten met eenig papier of document. En aan het dóórsmokkelen van een stuk van zoo buitengewone internationale waarde viel in het geheel niet te denken, afgescheiden nog van de omstandigheid, dat men mij in Duitschland, bij betrapping, zeker als den agent eener vijandelijke mogendheid beschouwd en behandeld zou hebben. Voor het argument,' dat ik te goeder trouw in het belang der geheele menschheid handelde, zou men daar al bizonder weinig gevoeld hebben: immers, in de oogen van de toenmalige Duitschers, was menschelijk alleen wat Duitsch was!
Lord Ruthven zou daarom met twee paketten op reis gaan en wel direct van Londen naar Bergen in Noorwegen. De beide detectives zouden hem vergezellen. Onmiddellijk na zijn aankomst te Bergen zou hij het eene paket, waarin — tusschen andere papieren — het gewichtige document, aangeteekend per expresse aan mijn adres in het Grand



35
Hotel te Stockholm verzenden. Wij waren het erover eens geworden, -dat, bij de bekende betrouwbaarheid van den Zweedschen postdienst, deze weg veiliger was dan elke andere, en dat te meer omdat voor zendingen van Noorwegen haar Zweden van censuur natuurlijk geen sprake was.
Te Stockholm zou ik — van Kopenhagen komende — het aangeteekende paket in ontvangst nemen en de komst der drie anderen afwachten, zoo die althans niet vóór mij mochten zijn aangekomen. Evenwel zou ik mij met geen van drieën in verbinding mogen stellen, want er kwam alles op aan, dat ik den schijn bewaarde van een alleenreizend, eerzaam Hollandsch advocaat! Met ons vieren zouden wij dan (het scheepvaartverkeer op Petrograd was gestaakt) de reis per spoor óm de Bothnische Golf ondernemen, en over Haparanda en Tornea, en — ten slotte — door Finland de Russische Hoofdstad van het Noorden af bereiken. Het binnenkomen in Rusland, mèt mijn. paket, zou Rotoff voor mij arrangeeren j dit was voor hem, als bekend detective en bovendien als — althans in deze zaak — gemachtigde van zijne Regeering, zeer gemakkelijk.
Men geve zich dus goed rekenschap ervan, hoe de positie zijn zou, wanneer wij te Stockholm in den trein stapten: Lord Ruthven, als officieel koerier der Engelsche Regeering met een door die Regeering verzegeld paket, bevattende wit papier; ikzelf, met een paket papieren (waaronder de text van het tractaat), heel huislijk ingepakt, met een touwtje eromhéén en zonder eenig plechtig zegel of stempel; wij beiden ons houdende, alsof wij elkander niet kenden, en — óm ons heen — de beide detectives, zichtbaar of onzichtbaar, wakende over ons beider veiligheid. Maar ook tegenover deze beiden moesten wij ons als onbekenden gedragen.
Het is van belang, dat de lezer zich goed in ons plan



36
denke, met het oog op de gebeurtenissen, die bij de uitvoering daarvan plaats grepen.
Ik heb in den aanvang van dit boek gezegd, dat in de zaak, waarover het handelt, mijn vriend G. G. langer in het duister rondtastte dan in de meeste andere gevallen. Ik voeg daaraan thans reeds toe, dat het te beschrijven avontuur voor hem aanving met een fiasco, dat weinig minder dan afschuwelijk was en dat zelfs een oogenblik dreigde, zijn Europeeschen naam te vernietigen. Hij nam daarop echter een „revanche" zóó schitterend, dat die naam in nog grooter eere hersteld werd.
Verder moet ik — voordat ik met de beschrijving van onze reis en van onze avonturen een aanvang maak — er nog eens in het bizonder op wijzen, dat het te beschrijven „experiment" van G. G. een van de weinige gevallen is geweest, waarin hij met een buitenlandschen collega samenwerkte. Over het algemeen houdt G. G. ervan, zoowel zijne observaties als zijne deducties en combinaties zonder hulp van anderen te maken. Ikzelf ben dikwijls zijn medewerker geweest, zij het ook naar mijn bescheiden krachten en niet altijd met de gewenschte handigheid en helderziendheid. Hij is steeds zóó zeer gewend de lakens uit te deelen, dat samenwerking met iemand, die geestelijk zijn gelijke is, voor hem wel iets heel bizonder is. Daarom maakte ik mij eenigszins ongerust over de vraag, of tusschen hèm en zijn Russischen collega alles wel gaan zou zooals het gaan moest.
Gelukkig stelde, op den avond vóór mijn vertrek naar Holland, G. G. mij hieromtrent gerust.
„Ik heb vandaag een lang gesprek gehad met Ivan Petrovitch Rotoff" — zeide hij.
„Dat is tegen het voorschrift van Lord C" — merkte ik op. „Heb je daaraan wel verstandig gedaan?"
G. G. glimlachte.



37
„Je weet, Willy, dat wij beiden detectives zijn en dus de kunst verstaan, onze samenkomsten zóó te houden, dat daarnaar geen haan kraait. Ik verzeker je, dat onze beste vrienden ons niet herkend zouden hebben.''
„En die zwarte baard van Rotoff.. ?"
„...was ditmaal niet zwart, Willy! Wat ervan zij, ik moest hem nader leeren kennen, nu wij in^ een zoo gewichtige zaak moeten samenwerken."
„En is de kennismaking meegevallen?"
„Ja, Willy! Het is een scherpzinnige kerel, die veel weet en veel gezien heeft. Iemand, die kan observeeren."
„Èn deduceeren?"
„En combineeren, juist Willy! Slechts in één opzicht
is hij verreweg mijn mindere!" „In wélk opzicht dan?" * „Hij heeft geen Mr. Hendriks om als zijn hofJbiograaf
op te treden. En daarom ben ik onsterfelijk en hij niet!"
HOOFDSTUK V.
NAAR KOPENHAGEN.
Op het middaguur van den 2en Mei bracht de trein mij te Warnemünde, aan de Oostzee. Den vorigen morgen had ik in Den Haag afscheid genomen van Maud, die gedurende mijn afwezigheid in Holland blijven zou. Den nacht had ik te Hamburg doorgebracht. Met den eigenaar van het hotel aldaar een praatje makende, sprak ik ervan, dat ik van plan was over Lübeck en Travemünde naar Gjedser (op den Zuidpunt van het eiland Falster) te reizen. De man raadde



38
mij dit bepaald af. Die route was in dezen oorlogstijd niet aan te raden. De meeste reizigers gingen over Rostock en Warnemünde. Ook wat de douanen en de pas-controle betreft, was deze route aan te bevelen. Mij was het natuurlijk volkomen onverschillig, of ik van Warnemünde of van Travemünde uit naar Denemarken zou oversteken. Ik bracht dus een kleine wijziging in mijn reisplan, en — zooals reeds gezegd — arriveerde ik tegen den middag te Warnemünde.
De dienst van Warnemünde op Gjedser wordt onderhouden door breede, hooge vaartuigen — met 'n groot, plat dek en 'n ruime, goed-ingerichte kajuit —, eigenlijk meer veerpont dan zeeschip. Men is daar dadelijk in een Deensche omgeving; de vaartuigen varen trouwens onder Deensche vlag en behooren aan een Deensche reederij.
De visitatie en de pascontröle vielen mij niet meê. Eerst een vol uur na mijn aankomst te Warnemünde was ik zóó ver, dat ik aan boord kon gaan. Het was prachtig weêr, maar de maag deed haar rechten gelden, zoodat ik regelrecht naar de kajuit ging en een voortreffelijk middagmaal gebruikte.
Terwijl ik den innerlijken mensch versterkte, staken wij in zee. Ik merkte daar niet veel van in de kajuit. De zee was zeer kalm en het breede vaartuig lag vast op het water, zoodat de deining bijna niet te voelen was.
Aan een andere tafel zat een gezelschap Duitschers, dat met luider stemme een gesprek voerde over den oorlog. Zij ergerden daardoor de aanwezige Denen niet weinig, en ik maakte voor de zóóveelste maal bij mijzelven de opmerking, hoe jammer het toch is, dat de Duitschers, met hun vele goede eigenschappen, door toon en inhoud van hun luid-gevoerde gesprekken, dikwijls zoo'n onsympathieken indruk maken op hen, die niet dieper zien dan de oppervlakte.
De bediening was wat langzaam en dientengevolge duurde het lang, voordat ik op het dek verscheen. De lage kust



39
van het eiland Falster lag reeds vóór ons. Rondom tintelde de zee in de stralen der warme middagzon en een heerlijke, koele zeewind temperde de hitte, die anders misschien te groot geweest zou zijn. -i^^
Ik stond, over de verschansing geleund, naar de groene weilanden van Falster te staren, toen ik, achter mij, een zware stem in het Duitsch"hoorde zeggen:
„Er komt een Duitsche kanoneer-boot achter ons aan, die signalen geeft. Ik begrijp niet, dat wij niet dadelijk stoppen!"
De spreker was een van het gezelschap, dat in de kajuit zulke luide, gesprekken gevoerd had.
„Ik zie daar den kap'tein aankomen" — zeide de man, die naast hem stond. „Wij zullen- hem eens even zeggen, dat hij stoppen moet."
Maar de kapitein scheen het met die opvatting niet eens.
„Ik dénk er niet aan te stoppen" — zeide hij in gebroken Duitsch. „Maar die kanoneerboot is in de Deensche territoriale wateren. De heeren daar aan boord vergeten zeker, dat zij hier niets te zeggen hebben."
De bedoelde heeren bleven echter signalen geven, waaraan — tot groote ergernis van het Duitsche gezelschap — niemand bij óns aan boord zich stoorde.
Twintig minuten later legden wij bij de landingsplaats te Gjedser aan. De kanoneerboot had het blijkbaar opgegeven en scheen niet van zins ons voorbeeld te volgen.
„Wat zouden ze van U gewild hebben?" — vroeg ik den kapitein, dien ik toevallig tegen het lijf liep, toen ik van het hooge dek afdaalde.
De man haalde de schouders op.
„Zoo iets gebeurt wel meer" — zeide hij. „Vermoedelijk is er de een of ander bij ons aan boord, die te Warnemünde doorgeglipt is en dien ze nu terug willen hebben. Maar dan hadden ze maar beter moeten oppassen! Over óns hebben ze niets te zeggen."



40
In de drukte van de ontscheping schonk ik aan dit antwoord nauwelijks aandacht. De trein naar Kopenhagen stond gereed naast de landingsplaats. Er waren zeer vele reizigers, zoodat ik, hoewel ik, wanneer ik alleen ben, liefst een rookcoupé neem, in een niet-rookcoupé terecht kwam.
Wij waren weldra op weg door de vlakke weilanden van het eiland Falster, want de visitatie te Gjedser was zeer spoedig afgeloopen.
Het was voor het eerst, dat ik Denemarken bezocht, zoodat ik weinig op mijn reisgezelschap lette en — daar ik het geluk gehad had een plaatsje aan het. portier te veroveren — mijn oogen behoorlijk den kost gaf. Het landschap herinnerde mij aan onze Hollandsche weiden, maar de tinten van het groen schenen mij teerder en de hemel, boven ons — blauw met enkele grijze wolken —, scheen hooger en ijler. Na een korten rit bereikten wij den Grooten Belt, waar deze naar het Oosten een zee-arm uitzendt, die de eilanden Falster en Seeland van elkander scheidt. De trein reed hier op een platte pont, die hem naar de overzijde voeren zou. De meeste reizigers stapten uit en wandelden, aan beide zijden van den trein, op deze pont heen-en-weer.
Ook de coupé, waarin ik gezeten was, liep leêg. Daar ik, op mijn plaats aan het portier, zeer goed naar buiten zien kon -en er zóóveel menschen op het dek van de pont rondliepen, dat het wandelen daar nauwelijks een genot kon zijn, bleef ik zitten waar ik zat. En zoo kwam het, dat ik alleen bleef met een medereizigster, op wie ik tot dusverre niet gelet had.
Zij zat op de bank tegenover mij in den versten hoek, bij de schuifdeur, die toegang gaf tot de nauwe gang, die aan die zijde in de lengte door den wagon liep. Tot dusverre had zij een donkergrijzen sluier voor het gezicht gehouden, maar nu de coupé bijna leêg was en de frissche



41
zeelucht binnen drong, had zij dien teruggeslagen, zoodat ik haar gezicht voor het eerst te zien kreeg. Had ik het vroeger gezien, ik zou zeker meer naar haar dan naar het landschap gekeken hebben!
Niet, dat zij een gezicht had, dat men innemend of aantrekkelijk noemen kon. Integendeel, er lag een strenge, bijna terugstootende uitdrukking op haar gelaat. Maar de trekken daarvan waren zóó regelmatig, de lijnen van neus en lippen zóó edel getrokken en de vorm van voorhoofd en kin zóó volmaakt, dat men onwillekeurig denken moest aan het beeld eener Godin uit de Grieksche Oudheid. Maar dan moest het een strenge Godin zijn: Hera, of Pallas — — Ja, Pallas Athene! De ernstige, ietwat mannelijke Godin met de glanzende oogen!
Ook de zwarte oogen dezer moderne Pallas hadden een harden glans. Zij blikten, wat onrustig, met verstand en waakzaamheid, de wereld in, zoodat mij ook die andere bijnaam van haar Grieksch evenbeeld inviel: „de scherp blikkende".
Wat haar uiterlijk nog opvallender maakte en de gelijkenis met een marmeren Godinnenbeeld nog meer deed uitkomen, was de mat-bleeke tint van haar gelaat, dat — door ravenzwarte haren omgeven — bijna wit scheen.
Ik maakte bij mezelven de opmerking, dat de verschijning tegenover mii, mij als 't ware twee raadsels ter oplossing vóórlegde; hbe oud was deze vrouw, en: tot welke nationaliteit behoorde zij? Het speet mij, dat mijn vriend G. G. niet bij mij was om mij bij de oplossing te helpen, want zonder zijn voorlichting zou het mij zeker niet gelukken het antwoord op die vragen te vinden. Trouwens, welk belang had ik bij die beantwoording? ... En toch betrapte ik mijzelven er telkens op, dat zij mij geen rust lieten.
Ik moet —» al denkende en radende — mijn medereizigster zeker wat te veel aangekeken hebben. Want op een gegeven oogenblik wierp zij mij een scherpen, wat



42
verachtelijken blik toe. Daarop leunde zij achterover in den hoek van den coupé en sloot de oogen. Zij had haar hoofd wat naar links gewend en daardoor kwam ik tot de ontdekking, dat de achterkam van haar kapsel losgeraakt was en dreigde te vallen.
De menschelijke maatschappij is een wonderlijk samenstel van conventioneele gebruiken en onlogische gevoeligheden. De conventie eischt, dat men iemand erop wijst, wanneer hem, zonder dat hij het weet, iets onaangenaams dreigt. Maar wanneer die „iemand" een schijnbaar ongenaakbare dame
„Vous allez perdre votre..." En toen...
en het onaangename het verlies van een haarkam is, vreest de mannelijke opmerker van het geval, dat — wanneer hij waarschuwt — die dame een gevoeligheid toonen zal, die voor hèm onaangenaam en in strijd met alle logica is.
Daarom weifelde ik! Maar toen de kam eindelijk nog slechts met het uiterste puntje in den haardos hing, raapte ik al mijn moed bijeen.
„Madame!" — zeide ik schuchter. „Vous allez perdre votre ..." En toen bleef ik ontsteld steken, want ik wist niet, wat haarkam in het Fransch was!



43
Zij keek mij, met haar koude oogen, verbaasd aan en ik moet er, al zoekende naar het juiste woord, niet bizonder intelligent hebben uitgezien; want zij haalde de schouders op en het verachtelijke in haar blik werd nu bijna beleedigend.
„Ici!" — zeide ik eindelijk, in mijn wanhoop, terwijl ik mijzelven op het achterhoofd klopte.
Een oogenblik nog keek zij mij aan met dezelfde harde uitdrukking. Toen scheen zij plotseling te begrijpen! Zij voelde aan haar eigen achterhoofd en in een oogwenk hadden haar rappe vingers het ongemak verholpen. Er dansten nu in de glanzende oogen twee kleine, felle vlammetjes en zfj lachte.
„Bien merci, Monsieur!" — zeide zij op vriendelijken toon. En liet daarop de verklaarbare — hoewel in de gegeven omstandigheden voor mij onaangename — vraag volgen: „Monsieur n'est pas francais?"
„Hoe zou ik 'n Franschman kunnen zijn, als ik uit Duitschland kom?" — vroeg ik. „Spreekt u misschien liever Duitsch?"
„Monsieur est polyglotte" — hernam zij. „Maar ik prefereer het Fransch. Ik ben een Russische!"
„En ik een Hollander."
„Op weg naar Rusland? . .."
Hier waarschuwde mij mijn verstand (of was het mijn instinct?), dat ik voorzichtig zijn moest.
„Op weg naar Stockholm" — antwoordde ik, aldus de halve waarheid sprekende.
„Kent u Stockholm reeds?"
„Het is de eerste maal, dat ik die stad bezoek."
„Dan wacht u een. groot genot, Monsieur!" — En zij begon in enthousiaste woorden den lof der Zweedsche hoofdstad te zingen.
Op dit oogenblik kwamen onze medereizigers weder in den coupé: de pont had de overzijde bereikt en wij waren



44
op het eiland Seeland. Een oogenblik later zette de trein zich opnieuw in beweging.
Mijn Pallas Athene zat te ver van mij af, dan dat wij ons gesprek hadden kunnen voortzetten. Voor de rest van de reis keek ik dus weder uit mijn portier en genoot van het landschap, dat nu weliger en rijker was dan op Falster; donkerder groen op de weiden, forscher boomgroepen, hier en daar landhuizen, wegschuilende in loof en bloemen.
Pallas had hare oogen gesloten en scheen te slapen.
Toen wij te Kopenhagen aankwamen, verliet zij — met een lichte hoofdbuiging in mijne richting — den coupé; en op het drukke perron, waarop zich honderden menschen verdrongen, Verloor ik haar dadelijk uit het oog.
Ik logeerde in het Paladz-hotel, op het Raadhuisplein. De trein was namelijk met eenige vertraging aangekomen en dientengevolge had ik de aansluiting op de boot naar Malmö gemist. Het was reeds over half-acht, toen ik in de eetzaal van het hotel kwam om den maaltijd te gebruiken.
Langs de muren van deze eetzaal loopt een ballustrade, waarop gedekte tafeltjes. Van die ballustrade voeren enkele treden neêr in het middenstuk der zaal. Op het oogenblik, waarop ik binnentrad, waren èn dit middenstuk én deoallustrade dicht bezet. Met moeite vond ik, beneden in de zaal, nog een leêg tafeltje. Ik bestelde mijn diner en nam toen mijn omgeving eens nauwkeurig op.
De meeste menschen hadden den maaltijd reeds achter den rug, en de zaal stond in het teeken van koffie en sigaren. Wat de laatsten betreft, deze werden niet alleen door de mannen genoten, maar ook de meeste der aanwezige dames hadden een volumineuze sigaar tusschen de lippen. Het rooken van sigaren door vrouwen heb ik in Europa



45
nergens in die mate aangetroffen als in Denemarken. Dat dit rooken strekt tot verhooging van de aantrekkelijkheid van het zwakke geslacht, zou ik niet durven beweren.
Terwijl ik aan het eten was, kwam ik plotseling tot de ontdekking, dat, rechts van mij aan een der tafeltjes op de ballustrade, een man gezeten was, die den blik onafgewend op mij gevestigd hield. Zoodra ik echter opkeek en van mijn kant naar hem zag, wendde hij den blik af en scheen verdiept in de studie van het menu.
Deze man was klein en bijna geheel kaal. Hij had een kogelrond hoofd, met gemillimeterd haar en wijd-uitstaande, groote ooren. Zijn gelaatskleur was geelachtig en hij droeg baard noch snor. De oogen waren klein ens aan de buitenhoeken, wat ópgetrokken onder de scheeve wenkbrauwen. Mijn vriend G. G. had mij dit type dikwijls beschreven: de man daarboven op de ballustrade moest een tartaar zijn, vermoedelijk een onderdaan van het heilige Rusland. In dat land treft men deze typen bij honderden aan, speciaal onder de kellners en hotel-bedienden. Maar deze man bekleedde blijkbaar een betere positie in de maatschappij: hij at met smaak en liet het zich aan niets ontbreken, daarbij telkens een blik in mijn richting werpend, wanneer hij meende, dat ik niet op hem lette.
De zending, die ik op mij genomen had, had mij blijkbaar een beetje zenuwachtig gemaakt. Eerst tegenover die Russische dame in den trein en nu tegenover dezen man met het ronde hoofd, kon ik de gedachte niet van mij afzetten, dat zij mij met grooter aandacht vereerden dan ik verdiende.
Dit vermoeden was — zooals ik mijzelven telkens vóórhield — waarschijnlijk van allen grond ontbloot. En toch kwam het telkens weer bij mij op.
Dien avond bracht ik twee uur zoek in een bioscoop — een heel geschikte tijdpasseering in een land, waar men



46
den schouwburg niet bezoeken kan, omdat men de taal niet verstaat. Daarna ging ik naar mijn hotel terug en, toen ik op mijn kamer was, voelde ik het als een soort van verlichting, dat ik van mijn Grieksche Godin noch van mijir eetgragen tartaar iets meer bemerkt had.
HOOFDSTUK VI. ONDER SURVEILLANCE!
Ik had gezegd, dat men mij den volgenden ochtend niet behoefde te wekken: ik was moe en de boot naar Malmö vertrok eerst laat in den namiddag.
Toch werd er om half-acht reeds op mijn deur geklopt.
Ik behoor tot die weinige menschen, die 's nachts, in een hotel, hun deur nooit sluiten. Mijns inziens kiest men op die wijze van twee mogelijke — hoewel niet waarschijnlijke — gevaren het minste; maar het is hier niet de plaats dit mijn stokpaardje te bestijgen!
Op mijn „binnen!" verschenen er, tot mijn verbazing, twee mij volkomen onbekende heeren in het vertrek.
„Wij zijn ambtenaren van de politie" — zeide de een, terwijl hij mij, te zijner legitimatie, een penning toonde,' die — voor zooverre mijn oordeel en wetenschap gingen — even goed de prijs op een hondententoonstelling als de introductie voor een" politie-beambte had kunnen zijn. „Zoudt u zoo vriendelijk willen zijn, ons uw pas te laten zien?"
De man had in het Duitsch gesproken en de toon, waarop hij sprak, was zeer beleefd. Mijn portefeuille lag op het nachtkastje bij het hoofd-einde van mijn bed, zoodat ik,



47
zonder op te staan, aan zijn verlangen voldoen kon.
De twee heeren trokken zich in een hoek van de kamer terug, waar zij de hoofden bij elkander staken, den pas blijkbaar woord voor woord uit-spelden en nu en dan bedenkelijk met het hoofd schudden.
„Ik vrees, dat ik u verzoeken moet, met ons mede te gaan" — zeide de man, die reeds gesproken had, eindelijk, terwijl hij op mijn bed toetrad. En, met een blik uit het venster, dat zich naast het hoofdeinde bevond, vervolgde hij:
„Wij zullen zoo vrij zijn, in de gang te wachten, totdat u opgestaan en aangekleed is."
„Ik zie, dat u zich er reeds van overtuigd hebt, dat ik door dat venster niet ontkomen kan" — zeide ik, half lachend, half geërgerd. „Zou het te veel zijn, wanneer ik u verzocht mij mede te deelen, waaraan ik deze buitengewone belangstelling te danken heb?" -
„Daarover zullen anderen u inlichten" — antwoordde hij en het volgend oogenblik sloot zich de deur achter hèm en zijn metgezel. Ik hoorde ze in de gang heen-en-weer loopen en moest dus wel aannemen, dat ik inderdaad voor een verdacht persoon gehouden werd.
Wat had dit alles te beteekenen ? — Onder het aankleeden pijnigde-ik mijn brein tevergeefs, om op deze vraag het antwoord te vinden. Het was niet het minst de begeerte om de oplossing van het raadsel te vinden, die er mij toe bracht mij geweldig te haasten, zoodat ik reeds na een goed kwartier de kamerdeur opende en naar buiten keek.
„Ik zou wel eerst graag ontbijten" — zei ik tot de beide politie-beambten. „U begrijpt wel, dat ik mij dien te sterken tegen de emoties, die mij ongetwijfeld te wachten staan 1"
Ik had op spottenden toon gesproken, want in de zonderlinge omstandigheden, waarin ik mij bevond, scheen het mij het best den schijn te vermijden, alsof ik ook maar in het minst onder den indruk geraakte van wat mij overkwam.



48
De twee mannen keken elkaar eenigszins besluiteloos aan, maar ik deed, alsof ik dat niet zag en ging hun vóór, de trap af. Toen ik de ontbijtzaal wilde binnengaan, hielden zij mij echter tegen en ditmaal was het de andere, die het woord nam.
„Daarvan kan tot mijn spijt niets komen" — zeide hij op een toon, die veel onvriendelijker klonk dan die, waarop zijn metgezel tot dusverre gesproken had. „Wij trachten elk opzien te vermijden, maar wij moeten erop staan blijven, dat u onmiddellijk met ons medegaat."
„En als ik weiger ...?"
„Dan zou het, tot ons leedwezen, onmogelijk worden, opzien te vermijden."
„U geeft u er behoorlijk rekenschap van, dat ik onderdaan van een bevrienden staat ben?"
„Natuurlijk! Maar wij verzoeken u, u er behoorlijk rekenschap van te geven, dat u zich in Denemarken bevindt en aan de Deensche autoriteiten hebt te gehoorzamen."
Ik was geen oogenblik van plan geweest, mij ernstig ertegen te verzetten, met mijn beide onverwachte bezoekers mede te gaan. Alleen om hen aan het praten te krijgen over de oorzaak van hun bezoek, had ik wat tegengestribbeld. Maar ik begreep nu wel, dat ik mijn doel niet bereiken zou. En daarom onderwierp ik mij thans.
In een huur-auto reden wij door drukke straten naar een vrij groot gebouw, dat het Hoofdbureau van Politie bleek te zijn. Ik werd in een kleine kamer alleen gelaten en overtuigde mij, door na eenige minuten de deur te openen, van het heuglijke feit, dat er een politieagent in de gang stond, die blijkbaar in opdracht had, mij te bewaken. Er was geen twijfel aan: ik stond onder surveillance!
Waarom .. . ? Men liet mij slechts weinig tijd om over deze vraag na te denken; want ik had nog geen vijf minuten gewacht, toen een van mijn geleiders terug kwam



49
en mij verzocht hem te volgen. Wij gingen een lange gang door en kwamen in een ruim, zeer sober — bijna armoedig!
— gemeubeld vertrek, waarin wij een klein, oudachtig heertje vonden, met een kaal 'hoofd en een pince-nez op den langen, dunnen neus. Hij keek mij over de glazen scherp aan en noodigde mij, met een kort gebaar, uit, plaats te nemen op een stoel, die vóór zijn schrijftafel gereed gezet was. De man, die mij binnengebracht had, bleef bij de deur staan.
„Mag ik u om uw pas verzoeken?" — vroeg het oude heertje en bediende zich daarbij van de Fransche taal, die hij gebrekkig en met een leelijk, hard accent sprak. Hij scheen verbaasd, toen ik hem in dezelfde taal antwoordde. Opnieuw keek hij mij scherp aan over de glazen van zijn pince-nez en verdiepte zich vervolgens in de studie van het document, dat ik hem ter hand gesteld had.
„U is Hollander . . .?"
„Om u te dienen!"
„Is u gehuwd ?"
„Ja!"
„Met een Hollandsche vrouw?" „Met een Engelsche."
Opnieuw zag ik een uitdrukking van verbazing op het gezicht van mijn ondervrager verschijnen. ■
„U hebt vele connecties in Duitschland, niet waar?" „In Duitschland minder dan in Engeland en Frankrijk"
— zeide ik, wat ongeduldig; want de wijze, waarop ik hier in verhoor genomen werd, zonder dat men het de moeite waard vond, mij een woord van explicatie te schenken, begon mij hartelijk te vervelen.
Toen het oude heertje mijne mededeeling wederom be-. antwoordde met een blik over zijn. pince-nez en met een gewichtig gezicht in mijn pas bleef studeeren, won bij mij het ongeduld het van de voorzichtigheid.
De Schaduw 4



50
„Zou ik eindelijk eens weten mogen, wat dit alles te beduiden heeft?" — vroeg ik op eenigszins agressieven toon. „Ik ben hier op -de doorreis naar Stockholm en daar Kopenhagen mij onbekend is, was het mijn plan den dag te besteden aan de kennismaking. Ik meen, dat de boot naar Malmö tegen zes uur vertrekt. Ik heb dus niet zoo héél veel tijd en elke minuut, die ik hier zit, is voor mij verloren."
„Van uw vertrek zal niet veel kunnen komen" — zeide de kleine man. „Wij moeten eerst nader omtrent uw persoon worden ingelicht."
Nu voelde ik, dat ik boos werd.
„Wat u mij daar zegt, wijst op een voornemen, dat ik niet anders qualificeeren kan dan als onrechtmatige vrijheidsberooving" — zeide ik heftig. „Ik zal een beroep doen op den Nederlandschen Consul."
„Mijn wa*arde heer, wij leven in oorlogstijd!" — zeide het oude heertje, terwijl hij zijn pince-nez met de rechterterhand van zijn neus nam en het met de linkerhand telkens samendrukte en dan weer liet lós springen (een manuaal, dat mij, in mijn opgewonden gemoedsstemming, onzeglijk irriteerde). „Onder zekere omstandigheden zou ook de Nederlandsche Consul u niet helpen kunnen. Kent hij u persoonlijk ?"
„Hoogstens van naam" — zeide ik.
„Dat is niet voldoende" — hernam mijn ondervrager. „Hebt u misschien bekenden hier in Kopenhagen ?"
Ja, natuurlijk! Daaraan had ik nog niet gedacht! Dadelijk viel mij de naam in van mijn vriend Dr. Erik Jensen. En, voorwaar, Dr. Jensen was niet de eerste de beste in Denemarken! Hij was tweemaal Minister van Justitie geweest, bekleedde den rang van Staatsraad en was ontegenzeggelijk de eerste criminalist van zijn land. Ik had hem leeren kennen op de verschillende internationale Congres-



51
sen op hel gebied van strafrecht en criminaliteit, die ik in het buitenland had bijgewoond, en toen een dergelijk Congres in Nederland gehouden werd, was hij mijn&gast .geweest. Zoo iemand mij uit den brand helpen kon, dan was het zeker deze, in hoog aanzien staande, man.
„Ik ben bevriend met Dr. Erik Jensen" — antwoordde ik dus op de mij gedane vraag.
Mijn ondervrager staakte plotseling het irriteerende spel met zijn pince-nez en zag mij met groote oogen aan.
„De Staatsraad? ..."
„De Staatsraad! En u zult mij een genoegen doen, hem zoo spoedig mogelijk hier te laten komen."
„Zoo vroeg kunnen wij Zijne Excellentie moeielijk lastig vallen" — zeide het oude heertje op een toon, die mij aanstonds leerde, hoe ik de zaak verder moest aanpakken.
„Wees zoo goed hem op te bellen" — zeide ik. „Ik zal' dan persoonlijk met hem telefoneeren. Mij zal hij een kleinen dienst niet weigeren."
Het viel mij mede, dat aan mijn verzoek onmiddellijk voldaan werd. Ik kreeg Dr. Jensen zonder veel moeite aan de telefoon en hoorde uit den toon van zijn stem, hoe verbaasd hij was,-dat ik te Kopenhagen was. Ik legde'hem in korte woorden den toestand uit.
„Waaróm houdt men U, in vredesnaam, vast?" — vroe°hij. En, a gouverno van het met belangstelling toeluisterend oude heertje, sprak ik met nadruk in de telefoon:
„Men is tot dusverre niet beleefd genoeg geweest, mij ook maar met een enkel woord mede te deelen, waarom ik op deze onverantwoordelijke manier behandeld word."
Het speet mij, dat mijn kleine vriend achter de schrijftafel de krachttermen niet hooren kon, waarmede deze woorden aan de andere zijde van de telefoon begroet werden! De bedoelde krachttermen culmineerden in de mededeeling: „Heb nog korten tijd geduld, m'n waarde



52
Hendriks! Ik ga dadelijk op weg en ben binnen een kwartier bij U."
Ik hing de telefoon op en'kondigde met mijn droogste stem aan:
„Dr. Jensen zal dadelijk hier zijn." Dat die aankondiging grooten indruk maakte, was duidelijk te bemerken. De kleine man achter de schrijftafel werd zichtbaar zenuwachtig en trachtte dit te verbergen door zich opnieuw te verdiepen in de studie van mijn pas, waarvan hij zoo langzamerhand elk woord wel tienmaal moest hebben óvergespeld.
Wat mijzelven betreft, ik zat met gekruiste armen zwijgend op mijn stoel, en moet, met mijn boos gezicht, een niet onverdienstelijk specimen geweest zijn van den verongelijkten buitenlander.
De wijzer van de eenvoudige, ronde klok, die aan den muur hing, had, sinds mijn telefoneeren, nog niet een kwart gedeelte van zijn cirkelboog beschreven, toen er luide stemmen en voetstappen in de gang weerklonken. En daarop stormde Dr. Erik Jansen onaangediend het vertrek binnen: in zijn positie kon hij zich dat veroorloven.
De beroemde Deensche criminalist is de langste man, dien ik ooit gekend heb. Hij haalt een kleine twee meter en is breed naar ~ evenredigheid: een ware Noormannenfiguur! De klare, blauwe oogen, de blonde haren en baard en de zware, hoewel zeer welluidende slem, dit alles werkt mede om hem te maken tot- iemand, die zijn omgeving imponeert en beheerscht. Wanneer men in het oog houdt, dat hij, wat heftigheid van taal en gebaren betreft, veeleer aan een Zuid- dan aan een Noordlander denken doet, zal men gemakkelijk begrijpen, dat zijn persoon (ik weet er geen betere uitdrukking voor) elk vertrek dusdanig „vult", dat alle anderen in een hoekje geduwd worden. Dr. Jansen begon met mij hartelijk te begroeten, waarbij



53
hij mij de handen dusdanig drukte, dat ik het wel had kunnen uitschreeuwen. Daarop wendde hij zich tob het oude heertje, dat nu opgestaan was en het hoofd bijna in den nek moest leggen om den ander in het gezicht te kunnen zien.
Er volgde een stortvloed van woorden aan het adres van
De Heer Amundsen gaf op schuchteren toon een explicatie.
den kleinen. Ik verstond daarvan alleen den aanhef: „God Morgen, Herre Amundsen", waaruit ik vernam, dat mijn ondervrager Amundsen heette. De rest ging voor mij verloren: hoewel ik een weinig Deensch kan lezen, is mijn oor in het geheel niet aan de spreektaal gewend, vooral



54
niet wanneer er een tempo gebruikt wordt als waarin Dr. Erik Jensen pleegt te spreken.
De heer Amundsen gaf op vrij schuchteren toon een explicatie^waarvan ik natuurlijk niets begreep. Maar wèl zag ik, dat deze den reusachtigen Jensen ten zeerste verbaasde. Hij barstte uit in een nieuwen woordenvloed. Toen hij zweeg besloot ik ook mijnerzijds te trachten de zaak eindelijk tot een gelukkig einde te brengen, en daarom zeide ik, al mijn Deensch samenrapende, tot den kleinen Amundsen:
„Har De allerede spist Frokost?" ')
Mijn linguistisch pogen werd door Dr. Jensen met hartelijk lachen begroet.
„Een delicate manier om ons aan het verstand te brengen, dat het niet heel beleefd is, in uw tegenwoordigheid voortdurend Deensch te spreken!" — zeide hij. Maar ik schudde het hoofd. -
„Veeleer een delicate poging om u aan het verstand te brengen, dat ik nog niet ontbeten heb!" — zei ik melankoliek.
„Wij zullen het samen doen!" — lachte Jensen. „U is mijn gast, en misschien wil meneer Amundsen ook wel van de partij zijn."
„Ik hèb ontbeten" — zeide deze wat stijfjes.
„In elk geval, het misverstand is nu opgehelderd!" — hernam Dr. Jensen. „Ons blijft niets anders over dan meneer Amundsen goeden morgen te wenschen!"
En vijf minuten later stonden wij op straat.
= Hebt u reeds ontbeten?



55
HOOFDSTUK VII
GEHEIME MACHTEN
Wij — Dr. Jensen en ik — zaten tegenover elkander aan een overvloedig ontbijt in de woning van den Staatsraad. Deze is weduwnaar en — hoe zou het anders kunnen ? — een véél begeerde prooi voor Deensche mama's met huwbare dochters.
Mijn gastheer had mij op vriendschappelijke wijze verweten, dat ik hem van mijn bezoek aan Kopenhagen onkundig had gelaten, en mijn mededeeling, dat ik in het geheel niet van plan geweest was, mij in de Deensche hoofdstad op te houden, stelde hem maar half tevreden: een bezoek aan hèm had ik in elk geval in mijn reisplan moeten opnemen!
Toen de knecht, die ons bediende, de kamer verlaten had, besloot mijn gastheer eindelijk, mij in te lichten omtrent het zonderlinge avontuur, dat ik dien ochtend gehad had.
„Meneer Amundsen is het hoofd van onze geheime politie" — zeide hij: „een wat zonderling, maar wel scherpzinnig man. Een stomkop zou koppig gebleven zijn: hg' zag, na mijn explicaties, dadelijk in, dat hij het slachtoffer van een mystificatie geworden was."
„M'n waarde vriend!" — zeide ik. „Als er één mensch slachtoffer van een mystificatie is, dan ben ik het! Alles, wat dezen morgen met mij gebeurd is, heeft voor mij de bekoring van het geheimzinnige. Wordt het niet tijd, den sluier van het geheim voor mij te lichten?"
„U hebt dus nog in het geheel niet vermoed, waarvoor men U heeft aangezien?"
„Ik heb er geen flauw vermoeden van!"
„Men hield U voor een Duitsch spion."



56
. „Mij . . . ? Een Hollander ... En in Denemarken . . .?"
„Lieve vriend, dat zou zoo wonderlijk niet zijn. De neutrale landen zitten vol met Duitsche ^pionnen en niet-Duitschers loopen als zoodanig het minst in de gaten." -
„Maar hoe is men, in Godsnaam, op die dwaze gedachte gekomen?"
„Dat is eigenlijk het interessante punt in deze geschiedenis. De geheime politie is door een anoniem schrijven tegen U gewaarschuwd."
Ik was te verbaasd om iets te zeggen. Vermoedelijk was die verbazing zeer duidelijk op mijn gezicht te lezen, want Dr. Jensen begon hartelijk te lachen.
„Als meneer Amundsen dat gezicht van U gezien had, zou hij U, ook zonder mijn tusschenkomst, hebben vrijgelaten" — zeide hij. „Ik beken trouwens, dat ook ik zelden méér verwonderd geweest ben dan toen ik hoorde, waarvan men U verdacht."
„Ik vraag mij af, wie mij dit geleverd heeft" — zeide ik, toen ik mijn stem teruggevonden had.
„Natuurlijk iemand, die er belang bij heeft, dat Uw reis niet verder wordt voortgezet. De vraag, wie dat zijn kan en waaróm hij daarbij belang heeft, kunt u natuurlijk beter oplossen dan iemand anders."
Een oogenblik rees de vraag bij mij, of het mogelijk zijn kon, dat thans reeds geheime machten aan het werk waren om mijn zending te verijdelen. Ik dacht aan de Qrieksche Godin en aan den kleinen, gelen man, die mij den vorigen avond in de eetzaal van het Paladz-Hotel met zijn bizondere belangstelling vereerd had. Het onbestemde gevoel van wantrouwen, dat mij toen bekropen had, ontwaakte thans in verdubbelde mate. En toch zeide mijn gezond verstand mij, dat het volkomen onmogelijk was, dat — buiten de enkele ingewijden — iemand ook maar het flauwste vermoeden van het doel mijner reis hebben kon.



57
Mijn vriend G. G. had mij dikwijls gezegd, dat angst en wantrouwen slechte raadgevers zijn, wanneer men zoekt naar de verklaring van geconstateerde feiten. Men brengt dan alles, wat dien angst of dat wantrouwen opgewekt heeft, met die feiten in verband, daarbij veeleer toegevende aan niet beredeneerde en onbestemde indrukken, dan bouwend op den eenigen grondslag, waarop men bouwen kan: den logischen samenhang van oorzaak en gevolg.
Ik had (welke bestrijder der criminaliteit heeft dat niet?) vele geheime vijanden, niet alleen in mijn eigen land, maar ook daarbuiten. Het was volstrekt niet uitgesloten, dat een van deze getracht had, mij in moeielijkheden te brengen. De weg, dien hij daartoe had uitgekozen, was zeker vreemd en origineel; en het was mij ook niet duidelijk, hoe en wanneer hij erachter gekomen kon zijn, dat ik te Kopenhagen was. Maar toch scheen mij dit meer aannemelijk dan de onderstelling, dat mijn avontuur met mijn geheime zending verband zou houden. Ik wist immers, met volkomen zekerheid, dat dit geheim wèr*bewaard was!
Toch herleefde, één oogenblik, in mij de herinnering aan die vreemde ontmoeting te Londen: de schaduw in den mist en het gezicht van een jongen man, wiens oogen in de mijne gestaard hadden. Maar ... al was dat een spion geweest, de beraadslaging in het onbewoonde huis kon hij onmogelijk hebben aangehoord!
Ik maakte mij dus los Van alle vage vermoedens en onderstellingen. De feitelijke basis, waarop ik mijn theorieën had moeten opbouwen, scheen mij al te onzeker. Zoodra ik G. G. te Stockholm ontmoeten zou, wilde ik hèm het geval vóórleggen. Misschien zou hij — de Meester in het combineeren en deduceeren — tot conclusies komen, die ik, met mijn beperkte vermogens op dit gebied, niet bereiken kon. Tot zóó lang zou ik mij de zaak uit het hoofd trachten te zetten.



58
Terwijl deze gedachten mij door het hoofd gingen, was ik blijven zwijgen. Eerst thans viel het mij in, dat dit tegenover mijn gastheer niet heel beleefd was en ik maakte daarover mijn verontschuldiging.
„Het is in het geheel niet noodig daarover excuus te maken" — zeide Dr. Jensen. „Het is niet meer dan begrijpelijk, dat U denkt en zoekt en twijfelt! Één aanwijzing kan ik U geven: de briefschrijver is geen Deen en ook geen Duitscher."
„Waaróm niet?" — vroeg ik.
„Een Deen zou aan een Deenschen beambte in zijn eigen taal geschreven hebben en het Duitsch, waarin de brief gesteld was, was hpogst gebrekkig."
„De schrijver kan een ongeletterd man zijn" — merkte ik op.
„Daarvoor is het handschrift véél te goed. En het papier was van zeer goede kwaliteit, hoewél het door watermerk noch door kleur eenige aanduiding omtrent zijn herkomst gaf."
„Hebt u den brief dan gezien?" vMijn gastheer glimlachte even,
„Die bizonderheden omtrent watermerk en kleur deelde meneer Amundsen mij mede" — zeide hij. „En overigens, m'n waarde vriend, het document lag op diens schrijftafel en ik heb scherpe oogen, waarvan ik een niet al te discreet gebruik maak, wanneer het geldt een goeden vriend te helpen!"
„Zou men uit het handschrift niets kunnen opmaken?"
„Het handschrift is een van de soort, die kaligrafisch mooi, maar zonder karakter is. Ja, als we een bepaald persoon op het oog hadden, zou vergelijking met diens handschrift ons wel 'n aanduiding geven kunnen, maar nu...
Hij hield even op en dacht blijkbaar diep na.
„Ik bedenk mij daar iets ..." — zeide hij en .. . zweeg opnieuw!



59
Toen dat zwijgen mij al te lang duurde en ik juist een poging wilde wagen om hem weer aan het spreken te krijgen, voorkwam hij mij echter.
„Vraag mij liever niets!" — zeide hij. „Ik heb 'n hauwen ■indruk ..van iets, dat ik meen gezien te hebben. Voördat ik mij daarover uitlaat, wil ik dien indruk eerst verifieeren."
„En kan dat spoedig gebeuren?"
„Dadelijk! Maar u moet 'mij dan voor 'n half uurtje excuseeren. Hier hebt u het .Berliner Tageblatt' en daar in de kast vindt u andere lectuur, als U die wenscht. Gaat U nu zitten in dezen leunstoel: ik kan u dien bepaald recommandeeren! Sigaren en lucifers staan naast U en — hier is 'n aschbakje. Tot straks dus! Al te lang zal ik uw geduld niet op de proef stellen!"
En vóórdat ik mijn mond openen kon om te vragen, waarheen hij ging, was ik alleen.
Het zal zeker niemand verwonderen, dat er van lezen niet veel inkwam. De Duitsche courant, die vol stond met beschouwingen over het torpedeeren van de „Lusitania", legde ik vol ergernis ter zijde, en ik was te ongedurig om mij te verdiepen in een van de boeken van Jensen's met zorg gerangschikte bibliotheek. Het was mij zelfs onmogelijk te blijven zitten, zoodat ik weldra door het vertek aan het „ijsberen" ging, zooals men dat, met 'n stout beeld, aan de zoölogie ontleend, pleegt uit te drukken. Daarbij passeerde ik telkens het breede venster, dat op een groot plein uitzag. En onwillekeurig wierp ik nu en dan een blik naar buiten.
Bij een van die gelegenheden zag ik plotseling iets, waarvan ik — men bedenke, dat ik zenuwachtig was! — ontstelde. Er was, tegenover het venster, waaraan ik stond, een



60
standplaats van huur-auto's. Er stonden er nog drie of vier,, en de chauffeur van de voorste was juist bezig te onderhandelen met een aanstaanden passagier, die hem blijkbaar lange instructies gaf. In dien aanstaanden passagier herkende ik, hoewel hij half met den rug naar mij toe stond, den kleinen, gelen man, die mij in de eetzaal van het Paladz-fiotel, zoo opvallend bestudeerd had!
Op zichzelf was daaraan niets bizonders en toch kon ik niet nalaten, van mijn verheven standplaats af, den man te blijven observeeren, alsof mijn leven daarvan afhing.
De chauffeur scheen eerst niet bereid den kleinen passagier te vervoeren. Hij schudde althans herhaaldelijk met het hoofd en haalde een paar maal de schouders op. Maar langzamerhand veranderde zijn houding. Ik zag iets van de hand van den kleinen man in zijn hand verhuizen en van dat oogenblik af hield het hoofd-schudden op en werd: vervangen door hoofd-knikken.
Ik verwachtte dus nu, dat de ander instappen zou; maar,, in plaats daarvan, keerde deze zich met een korten groet om en stak het plein dwars over, om aan de overzijde in een straat te verdwijnen.
Terwijl ik het „ijsberen" hervatte, legde ik mijzelven de vraag voor, of het werkelijk zin had, mij ongerust te maken'over wat ik'zooeven gezien had. „Het heeft geen zin" — zei mijn verstand; „het heeft wèl zin" — zei mijn instinct. En die twee gingen daarop aan het kijven en redekavelen in die mate, dat de terugkomst van Dr. Jensen mij verraste, alof hij eerst zooeven wèggegaan was. En toch leerde de klok mij, dat hij een vol half uur was weggebleven !
„Ik heb iets voor u meêgebracht" — zeide hij, terwijl hij zijn portefeuille voor den dag haalde.
En hij legde mij voor de nog vochtige fotografie van ... den afdruk van een duim!



61
„Het heeft eenige moeite gekost" — expliceerde hij, .„meneer Amundsen tot medewerking te bewegen, maar ik heb hem er ten slotte toch toe gekregen! U moet weten, •dat ik op het papier, dat ik op de schrijftafel had zien liggen, een paar vlekken gezien had. Terwijl ik zooeveTrmet u sprak over de mogelijkheid om door middel van den brief den schrijver daarvan op te sporen, viel het mij plotseling in, of die vlekken wellicht vinger-afdrukken konden zijn. Ik kreeg van meneer Amundsen gedaan, dat hij mij den brief toonde, en (men ziet alweêr, hoe in zulke zaken het toeval soms medewerkt!), hoewel de vlekken, die ik gezien had, lichte inktvegen bleken te zijn, vond ik op den achterkant den afdruk van een slecht gewasschen duim! De heer Amundsen had daarop niet gelet, en eigenlijk gezegd viel mij dit van hem tegen. Ik stak dat niet onder stoelen of banken, hetgeen Amundsen zéér ongelukkig maakte. Des te bereidwilliger was hij, toen ik hem voorsloeg den afdruk te laten fotografeeren."
„Mag ik die fotografie meenemen?" — vroeg ik. „Ga uw gang!" —- zeide hij. „Natuurlijk is het bést mogelijk, dat de afdruk afkomstig is van den een of anderen onschuldigen politie-man, of liever van diens duim."
„Meneer Amundsen zélf zal hem toch niet op den brief hebben achtergelaten?" — vroeg ik.
„Meneer Amundsen ként den afdruk van z'n eigen duim, zooals het den Chef der geheime politie betaamt" — antwoordde Dr. Jensen lachend. „Maar bovendien, de man is berucht om zijn overdreven netheid! Amundsen, in den vroegen morgen nog wel, met 'n vuilen duim ? — Dat wonder moet nog vertoond worden!" Ik had intusschen de fotografie in mijn portefeuille gestoken. „Eén ding staat vast!" — zeide ik. „Wanneer ik ooit iemand vind, wiens duim denzélfden afdruk geeft. . . ." „ .. . dan hebt u uw man te pakken!" — voleindigde



62
Dr. Jensen den zin, dien ik begonnen had. „Ik zie al aankomen, dat u voortaan iedereen, met wien U in" aanrakingkomt, minzaam verzoeken zult om 'n afdruk van zijn duim op wit papier. Dat belooft mettertijd een museum van duimafdrukken te zullen worden! Wil ik soms beginnen ?"
En uitlokkend stak hij mij zijn duim toe, die op dezelfdereusachtige schaal gemodelleerd was als zijn geheele lichaam-
Mijn vriendelijke gastheer stond erop, dat ik — tot aan mijn vertrek — zijn gast zou blijven.
Wij maakten een heerlijken auto-tocht over het eiland Seeland, bezochten het beroemde slot Frederiksborg en^ zagen, van Helsingör — op den Noordpunt van het eiland — uit, aan de Overzijde van de nauwe zeestraat, het stadje Helsingborg liggen, op de Zweedsche kust. Wij gebruikten het middagmaal te Klampenborg, dat ten Noorden van Kopenhagen aan de zee ligt, en genoten van de heerlijke beukenbosschen, die in deze streek tot aan den zee-oever groeien en wier gelijken — wat frischheid van stam en dichtheid van loof betreft — ik nergens heb aangetroffen.
Onder den invloed van de mooie natuur en het prachtige voorjaarsweer verstoven mijn sombere gedachten. Ik ben, zooals de lezers -mijner vorige boeken weten, een nuchter mensch en ik geloof gerust te mogen zeggen, dat het mij niet aan physieken moed ontbreekt. Toch had de ondervinding van de laatste vier-en-twintig uren mij zenuwachtig gemaakt. Juist het onbestemde gevoel, dat er iets niet in den haak was, bracht mij van de wijs. Had ik een bepaald gevaar gezien, ik zou heel wat kalmer geweest zijn. En ook de tegenwoordigheid van mijn vriend G. G. zou mij, zonder twijfel, een hart onder den riem gestoken hebben.



63
Het nieuwe en mooie van mijne omgeving had een gelijksoortige uitwerking en toen wij met onze auto Kopenhagen weder binnen reden, verkeerde ik in een heel wat minder gedrukte stemming dan toen wij het verlieten.
HOOFDSTUK VIII TAXI No. 33.
Dr. Jensen reed mij regelrecht naar het Paladz-HoteL Mijn tijd was beperkt: ik had nog juist de gelegenheid mijn bagage te halen en af te rekenen. Dan moest ik dadelijk in een taxi naar de landingsplaats: de boot naar Malmö zou binnen drie kwartier vertrekken en ik had mijn tijd dus noodig.
Mijn vriendelijke gastheer nam afscheid aan den ingang van het hotel. Hij verontschuldigde zich — trouwens geheel onnoodig! — over de noodzakelijkheid, waarin hijverkeerde, mij thans reeds aan mijn lot over te laten. Gaarne had hij mij, met zijn auto, naar de landingsplaats gebracht, maar om zes uur had hij een conferentie in een van de Ministeries. Nu, zijn vriendelijkheid te mijwaart was van dien aard geweest, dat ik hem hartelijk dankbaar was, ook zonder dit laatste blijk van zijn welwillendheid. Ik. zag hem in zijn auto dwars over het Raadhuis-plein rijden en, op het oogenblik, waarop hij in de verte om den hoek eener straat verdween, wenkte hij mij nogmaals een afscheidsgroet toe.
Terwijl ik in de vóórhal van het hotel wachtte op mijnbagage (ik reisde met een grooten handkoffer, dien ik.



64
mede in den coupé nam i zoogenaamde „groote bagage" heb ik steeds een kruis gevonden en in oorlogstijd nog méér dan gewoonlijk!), kwam de kleine, gele man, aan wien ik sinds den vorigen avond zoo dikwijls had gedacht en dien ik het laatst had gezien, toen hij op het plein vóór Jensen's woning met een chaffeur stond te praten, de hotel-trap af.
Het instinct, dat mij tegen dezen man waarschuwde, riep onmiddellijk al mijn wantrouwen weer wakker. Terwijl ik, in een fautuil gezeten, wachtte, lette ik ter sluiks op al zijn bewegingen.
Intusschen deed hij niets opvallends. Schijnbaar zonder op mij te letten — hoewel zijn blik wel even op mij rustte —» ging h'i dwars door de vóórhal en bleef in de deur van het hotel staan, met de handen op den rug, links en rechts het plein afkijkende.
Op dit oogenblik kwam de „Ober" met de rekening. Ik betaalde en zag, dat de portier — in afwachting van de gebruikelijke fooi — aan den ingang van zijn loge kwam staan niet een gezicht, dat onverschillig scheen, maar met blikken, die afdwaalden naar de plaats, waar ik met den „Ober" aan het afrekenen was.
Terwijl ik op den man toetrad, om hem een kroon ter hand te stellen, viel mij iets in, dat mij ertoe bracht van dien éénen kroon er twee te maken. De portier apprecieerde dit in hooge mate, zooals bleek uit de wijze, waarop hij mij bedankte. Niet alleen, dat hij zijn pet van het hoofd nam, maar hij bleef die zelfs in de hand houden, toen ik hem toesprak.
„Kunt ge mij ook zeggen, portier" — zeide ik, „wie die kleine heer is, die daar aan de deur staat, met z'n handen op zijn rug? Ik geloof, dat ik hem meer ontmoet heb, maar ik kan hem niet thuis brengen. En ik zou niet graag onbeleefd zijn." »



65
„Ik zal het even voor u nakijken" — antwoordde de portier, terwijl hij een register opsloeg. „Hij heeft kamer No. 152! Hebt u even geduld !r
Met den vinger volgde hij de regels van het register.
„Hier zijn we er" — hernam hij toen. „Peter Sergevitch Bollin uit Moskou. Is hier gisteren aangekomen!"
„Dan heb ik mij vergist" — zei ik. „Zeker 'n toevallige gelijkenis met den een of ander, dien ik vroeger gekend heb! — En nu, portier, wil je zoo vriendelijk zijn ervoor te zorgen, dat ik 'n taxi krijg? Zeg aan den chauffeur, dat hij mij brengen moet naar de landingsplaats van de boot naar Malmö."
„Dadelijk, meneer!"
Hij trad in de open deur van het hotel. Op eenigen afstand was een standplaats van huur-auto's „waarvan de voorste zich dadelijk in beweging stelde, toen de portier een fluitje aan zijn mond zette en daaraan een lang gerekten, schrillen toon ontlokte. Maar de auto had nog slechts den halven afstand tot aan de hotel-deur afgelegd, toen plotseling, van link», een andere auto kwam aanrijden, die voor het hotel stil hield.
De chaffeur steeg van de vóórbank af en opende, met een uitnoodigend gebaar, het portier, terwijl de huisknecht, die met mijn handkoffer gereed stond, dit in het voertuig zette.
Ikzelf echter bleef aan den ingang staan. Want in den chauffeur had ik den man herkend, met wien de heer Bollin uit Moskou dien ochtend gesproken had. En wanneer er nog eenige twijfel dienaangaande overgebleven ware, zou die weggenomen zijn, doordat ik ook het nummer van de auto herkende: No. 33!
Ik zag naar den kleinen man, die nog steeds, met de handen op zijn rug, in de deur stond. Hij scheen met groote aandacht den toren van het Raadhuis te bestudeeren en keek noch naar mij noch naar den chaffeur.
De Schaduw 5



66
Het spreekt van zelf, dat de portier, de huisknecht en zeker ook de chauffeur zich verwonderd moesten afvragen, waarom ik niet instapte en, schijnbaar besluiteloos, op het trottoir vóór het hotel bleef staan. Zij konden natuurlijk niet weten, dat mijn besluit reeds lang genomen was, namelijk in geen geval van taxi No. 33 gebruik te maken. Ik weifelde alleen, omdat ik niet dadelijk wist, hoe ik mij uit de situatie redden zou. Gelukkig viel mij daarvoor een
Deze chaffeur, die misschien . . .
middel in, dat niet alleen doeltreffend was, maar ook mijn zin voor rechtvaardigheid aan de bewonderende omstanders tooneh moest.
„Dat is geen eerlijk spel!" — zeide ik tot den portier. „De chauffeurs, die hun taxi's daarginds op de standplaats hebben staan, zijn natuurlijk gewoon het hotel te bedienen. Deze chauffeur, die misschien juist z'n vrachtje heeft afgezet, profiteert van het toeval en doet zijn collega's een oneerlijke concurrentie aan. Daaraan doe ik niet meê!"
„Maar ..." — begon de portier.



67
„Ik heb geen tijd om te discussieeren" — zeide ik kortaf. „Laat de huisknecht mijn handkoffer maar in de andere auto zetten."
Deze was thans' óók voorgereden en stond vlak achter de andere.
De chauffeur van No. 33 begon, zoodra hij zag wat er aan de hand was, een verhaal in het Deensch, waarin — blijkens den toon, waarop hij sprak — vermoedelijk eenige krachtige uitdrukkingen zullen zijn voorgekomen. Portier en huisknecht — waarvan de laatste niettemin aan de aanwijzing betreffende mijn handkoffer voldeed — keken mij aan, alsof ik 'n hier nog nooit vertoond dier was. En — dit interesseerde mij het meest! — de heer Bollin uit Moskou had zijn studie van den Raadhuistoren eraan gegeven en kon zijn belangstelling in het geval nauwelijks verbergen. Toen ik, enkele seconden later, over het plein tufte, zag ik, dat hij zich omkeerde en in het hotel verdween.
Na alles wat ik sedert mijn komst te Kopenhagen ondervonden had, bestond er voor mij niet de minste twijfel meer, of de kleine, gele man had opnieuw een poging gedaan om mijn vertrek te beletten of althans te vertragen. „Opnieuw"! Want, zijn machinatiën met taxi No. 33 in aanmerking genomen, was ik er zeker van, dat ook hij debet was aan mijn onaangenaam avontuur met de geheime politie. G. G. zou vermoedelijk — en terecht — gevonden hebben, dat ik met mijn deducties wel wat al te snel was; maar toch scheen het mij, dat er weinig tegen mijn gedachtengang in het midden was te brengen.
Onze rit door de stad had mij geleerd, dat het plein
waarop de woning van Dr. Jensen uitzag, vlak bij het Raadhuisplein gelegen was.



68
Misschien was de standplaats van auto's, die ik des ochtends uit het venster dier woning gezien had, wel de dichtst bij het hotel gelegene — uitgezonderd natuurlijk die op het Raadhuis-plein zelf. Het was dus zeer goed te verklaren, dat de geheimzinnige heer Bollin, wanneer hij niet op het Raadhuis-plein in onderhandeling met een chauffeur gezien wilde worden, juist op die andere standplaats terecht was gekomen 1
Maar wat moest ik nu doen? Eenerzijds moest ik thans vertrekken. Met de mogelijkheid, dat ik den vorigen avond de aansluiting naar Malmö missen zou, hadden wij bij het maken van onze plannen rekening gehouden. Een langer verblijf te Kopenhagen zou echter het gevaar in het leven kunnen roepen, dat er verwarring bij de uitvoering van die plannen ontstaan zou. Want ik rekende erop, als ik thans vertrok, de drie anderen reeds te Stockholm aanwezig te zullen vinden. En elke vertraging, die langer duurde dan strikt noodzakelijk was, bracht onnóodige gevaren mèt zich; daarom mocht ik hen niet laten wachten!
Anderzijds kwam het mij van het hoogste belang voor, den kleinen, gelen man in het oog te doen houden en hem, zoo mogelijk, te beletten mij na te reizen. Want dat hij mij met booze bedoelingen volgde, scheen mij thans wel onbetwistbaar.
Er viel 'mij slechts één middel in om mijn doel te bereiken en daarbij rekende ik op de hulp van Staatsraad Jensen, die zich tot dusverre zoo bizonder voormijn avonturen te Kopenhagen geïnterresseerd had. Zoo goed en zoo kwaad als het ging bracht ik mijn koetsier, die uitsluitend Deensch sprak, aan het verstand, dat hij even moest aanrijden bij een telegraaf-kantoor. Het woord „telegraaf is gelukkig in de meeste talen vrijwel gelijkluidend en „kantoor" is in het Deensch: „Kontor", zoodat ik mij spoedig verstaanbaar maakte. Het gevolg was, dat ik, nog vóór



69
mijn vertrek, aan Staatsraad Jensen het volgende stadstelegram, dat ik gelukkig in het Duitsch opstellen mocht, verzond:
„In Paladz-hotel logeerende gast, naam Bollin, weet waarschijnlijk meer van anoniemep brief. Aangezien ik vertrekken moet, verzoek beleefd uw medewerking voor aanhouding, zoo daartoe termen. Telegrafeer resultaat Grand Hotel, Stockholm."
Hiermede had ik gedaan, wat ik doen kón. Hoewel ik met de mogelijkheid rekende, dat Jensen op zoo lossen grond geen enkelen slap in de gewenschte richting zou kunnen ondernemen, had ik toch eenige hoop, dat zijn natuurlijke belangstelling in de zaak hem tot ingrijpen bewegen zou. Vermoedelijk zou ik zijn antwoord reeds bij mijn aankomst in de Zweedsche hoofdstad vinden.
De dienst van Kopenhagen op Malmö over den Óre-sood wordt waargenomen door niet. zeer groote, maar goed ingerichte stoombooten. Tegen zes uur verlieten wij de landingsplaats en stoomden door de bedrijvige haven van Kopenhagen, de citadel links latende, de Sond in. In gewone omstandigheden duurt de overtocht niet langer dan anderhalf uur. Thans echter waren ër in het vaarwater mijnen gelegd en was men gedwongen groote omwegen te maken, zoodat onze vaart een uur langer dan gewoonlijk duurde.
Het weêr was heerlijk en de avondverlichting van de wijde zee en de lage kusten, gepaard aan het bleeke blauwgroen van den hemel, in het Westen door hard-roode wolken als met vurige lijnen doortrokken, bracht mij in een stemming van wazig genieten, van weldadige rust in hoofd en hart, die mij in de laatste dagen vreemd was geweest.



70
'De lezers mijner vorige boeken weten, dat — hoewel ik overigens nog al nuchter van aanleg ben — ik zéér onder den indruk geraken kan van de natuur. Een mooie omgeving stelt mij dikwijls in staat, de zorgen en bekommeringen van 'het oogenblik te vergeten. En zoo gelukte het mij ook ditmaal, van mij af te zetten wat mij zooeven nog zoozeer vervuld had, en eenigen tijd het onvermengd genot te smaken, dat de wijde horizon, de frissche zeebries en het tintelend zonlicht mij schonken.
Het was niet druk aan boord. Ik had trouwens op mijn mede-passagiers weinig acht gegeven en mij in een vergeten hoekje van het promenade-dek neergezet, vanwaar ik het vrije uitzicht had over de zee, naar het Oosten toe.
Uit de half-droomerige en geheel tevreden stemming, waarin ik verkeerde, werd ik gewekt door voetstappen, die de plaats naderden, waar ik gezeten was. Het was een hooge vrouwen-gestalte, die langzaam kwam aanwandelen en, niet ver van mij, staan bleef om over de verschansing te leunen en in zee te staren. De groote, grijze sluier, die haar het gelaat bedekte, riep aanstonds mijne herinnering wakker en toen zij dien een oogenblik later terugsloeg en daarbij in mijne richting keek, herkende ik duidelijk mijn reisgenoote in den coupé van Gjedser naar Kopenhagen.
Reeds heb ik gezegd, dat — terecht of ten onrechte — ik tegenover deze vrouw wantrouwen had voelen opkomen. Het feit, dat ik haaf hier aantrof op dezelfde boot, die ook mij naar Malmö overbracht, gaf aan dit wantrouwen nieuw voedsel. Natuurlijk had ik moeten bedenken, dat — waar zij zich vermoedelijk op reis naar Rusland bevond — het niet meer dan natuurlijk was, dat zij de eerste de beste gelegenheid aangreep om haar reis te vervolgen. Aangezien ik precies hetzelfde gedaan had, troffen wij elkander op dezelfde boot. En daarin lag niets wonderbaarlijks!
Toch riep de ontmoeting met haar den geheelen voor-



71
raad van angstige gedachten, dien ik voor korten tijd begraven had, bij mij weêr wakker. Het gevoel van bespied, vervolgd te worden keerde in verdubbelde mate terug en ik besloot, mij, zoo mogelijk, uit haar nabijheid te verwijderen, zonder dat zij gelegenheid zou hebben mij te herkennen.
Nauw echter had ik een beweging gemaakt om op te staan, of Pallas Athene — zooals ik haar nu eenmaal gedoopt had — draaide zich om en trad op mij toe. Ik kón nu wel niet anders doen dan den hoed te lichten, hetgeen ik deed met de best mogelijke gratie, waartoe ik op dat oogenblik in staat was.
Zij groette, met een vriendelijk lachje, terug en sprak mij, tot mijn verbazing en niet tot mijn vreugde, aan!
„Ik hoop, dat u een aangenamen indruk van Kopenhagen hebt medegenomen" — zeide zij en ik kreeg weêr sterk den indruk, dat zij "mij wilde uithooren.
„'n Mooie stad, Mevrouw!" — zeide ik.
„En prettige menschen!" —voegde zij eraan toe. „Ik mag de Denen graag. Alleen heb ik bezwaar tegen hun uitspraak van het Fransch. In dat opzicht heb ik liever te doen met uwe landgenooten."
Ik boog en ... zweeg! Het wantrouwen, dat ik tegenover deze vrouw voelde, maakte mij voorzichtig. Doch zij merkte daarvan blijkbaar niets.
„Ik heb in Hotel Bristol gelogeerd" — vervolgde zij. „Dat was maar zóó zóó! Hebt u het in hetPaladz-Hotel beter gehad?"
Hoe wist zij, dat ik in het Paladz-Hotel gelogeerd had? Deze vraag schoot mij onmiddellijk door het hoofd. Ik heb, helaas, niet geleerd mij zóózeer in bedwang te houden als mijn vriend G. G. dat iri dergelijke ^omstandigheden kan, en op mijn gezicht moet iets van mijn verbazing te lezen geweest zijn.



72
Zij zag mij een oogenblik aan en glimlachte toen.
„U verwondert zich erover, dat ik uw adres te Kopenhage kende?" — vroeg zij. „Het Hotel Bristol ligt óók op het Raadhuis-plein en ik. heb u meer dan eens het uwe aien uit- en ingaan."
De verklaring was heel natuurlijk. Ik moest er werkelijk Biet ernst tegen waken, niet in elke handeling, in elk woord van mij onbekenden iets bizonders te zoeken, dat op mijn geheime zending "betrekking had!
„Het spijt mij, dat ik uw nabijheid niet vermoed heb!" — zeide ik, met een poging om complimenteus te zijn. „Wat mijn hotel betreft, ik was zeer tevreden!"
„En hebt u zich reeds aan de sigaren-rookende dames gewend?"
Ik lachte nu.
„Daaraan raak ik nooit gewoon!" — antwoordde ik.
„Ik rook óók/" — zeide zij; maar liet er, toen zij mijn «enigszins ontsteld gezicht zag, op volgen: „Maar alleen sigaretten!"
Inderdaad, ik was niet gelukkig in mijn uitdrukkingen.
Gelukkig waren wij thans dicht onder de Zweedsche kust. Mijn reisgenoote nam, met een vriendelijken groet, afscheid, daarbij mijn misschien niet héél warm aanbod om haar bij de ontscheping van dienst te zijn, beantwoordende met een kort: „Ik heb slechts 'n beetje handbagage!"
Vijf minuten later legden wij aan te Malmö.
HOOFDSTUK IX WEDERZIJDSCHE ERVARINGEN
Den volgenden ochtend tegen negen uur kwam ik te Stockholm aan. Onder weg was er niets bizonders gebeurd.



73
tenzij men het feit, dat ik in mijn slaapcoupé inderdaad goed geslapen had — hetgeen mij op reis zelden gebeurt l —, als zoodanig aanmerken wil.
Ik reed onmiddellijk naar het Grand-Hotel, dat aan de kade van het Malar-meer heerlijk gelegen is, met het uitzicht op het Koninklijke Slot aan de overzijde van het breede water.
Er was een telegram aan mijn adres èn een brief.
Het telegram was van Staatsraad Jensen en de inhoud verwonderde mij en maakte mij ongerust.
„Maakte dadelijk werk van uw telegram. Bollin reeds„vertrokken. Is vermoedelijk met dezelfde boot als u naar „Malrnö gereisd."
Wanneer de Staatsraad het aan het rechte einde had, zou de kleine gele man dus onmiddellijk na mij het hotel "hebben moeten verlaten en was hij om zoo te zeggen achter mij aan naar de landingsplaats gereden. Misschien zelfs was hij daar vóór mij aangekomen, omdat ik onderweg nog getelegrafeerd had. Het was volstrekt niet onwaarschijnlijk, dat hij zich aan boord en later in den trein voor mij verborgen had kunnen houden. Ik had natuurlijk in het geheel niet naar hem uitgekeken. En bovendien, in den trein had ik zeer spoedig mijn slaap-coupè opgezocht, zoodat ik van mijne mede-reizigers zoo goed als niemand gezien had. WÊÊ
De brief was van G. G. en bevatte alleen deze woorden:
„Wij zijn gisteravond behouden aangekomen. Ik wacht „u tegen tien uur op kamer No. 63. Zorg, dat gij onbemerkt daarheen komt. Het aangeteekende paket aan uw „adres moet reeds gearriveerd zijn. Het wordt vermoedelijk „bewaard in de brandkast van het hotel.') Overtuig u
') Aangeteekende zendingen worden in het buitenland bijna overal aan huis bezorgd en behoeven dus niet — zooals in Nederland — te worden afgehaald.



74
.„ervan, of het er is, en laat het dan voorloopig daarin „liggen. Wees voorzichtig, want wij hebben, aanwijzingen, „dat de tegenpartij waakzaam is."
Dus ook de anderen hadden aanwijzingen in dien zin gekregen! Dat bevestigde mij in mijne overtuiging, dat ik goed gezien had, toen ik in wat mij overkomen was, de hand van die tegenpartij vermoedde. En de bewijzen, dat ik mij daarin niet bedroog, stonden nog met één vermeerderd te worden.
Toen ik mij namelijk bij het Bureau van het hotel aanmeldde om naar het aangeteekende paket te informeeren, duurde het zeer lang, voordat men het mij ter hand stelde. Niet alleen moest ik mij, doormiddel van mijn pas, legitimeeren (hetgeen in normale gevallen afdoende is, omdat het portret van den houder erop voorkomt), maar men vroeg mij overlegging van aan mij geadresseerde enveloppen, van visite-kaartjes, enz. Toen ik mijn verwondering te kennen gaf over deze ongewone voorzichtigheid, vertelde men mij, dat men daartoe wel verplicht was, omdat er door een onbevoegde een poging gedaan was om het paket in handen te krijgen.
Er had zich namelijk laat in den vorigen avond een heer in het bureau aangemeld met de vraag, of er een paket aan het adres van Mr. W. Hendriks aangekomen was. Hij had daarop een visitekaartje, met dien naam erop, getoond en gezegd, dat hij zooeven was gearriveerd en gaarne een kamer wilde hebben. De bediende, die op dat oogenblik nog slechts alléén den dienst vervulde en op het punt was het bureau te sluiten, had hem gezegd, dat er geen stukken afgegeven konden worden vóór den volgenden ochtend. Daarop had de late gast zich een kamer doen aanwijzen en ... sedert had niemand hem teruggezien! Hij was spoorloos verdwenen.
Ik vroeg natuurlijk een beschrijving van dezen geheim-



75
zinnigen onbekende, die zich voor mij had uitgegeven. „Een jonge, forsche man, met een glad gezicht en donkere haren", — aldus werd mij zijn uiterlijk beschreven. En ik dacht aan mijn ontmoeting in den' mist onder de lantaren in Kilburn, en tevens..'. aan de beschrijving, die de detective Rotoffons van „De Schaduw" gegeven had. Gaarne beken ik, dat ik mij wel eens rustiger heb gevoeld dan dien morgen, na mijn aankomst in het Grand Hotel te Stockholm.
Om tien uur des ochtends klopte ik aan kamer no. 63. Ik was, als 'n dief, naar boven geslopen en was er zeker van, dat niemand mij bespied had. Binnen vond ik mijn vriend ■G. G., in gezelschap van zijn Russischen collega en van Lord Ruthven. Zij schudden mij hartelijk de hand; maar aan de uitdrukking van hun gezicht zag ik dadelijk, dat zij — evenals ik — op reis bizondere ervaringen hadden opgedaan. De oogen van G. G. trokken vooral mij aandacht: zij hadden den harden, stalen glans aangenomen, die wees op het ontwaakt zijn van zijn detective-instinct. Als gewoonlijk scheen hij de leiding öp zich genomen te hebben; zijn Russische collega had zich daarin, naar het scheef), reeds eenigermate geschikt.
„Goeden morgen, Willy!" — waren zijn eerste woorden. „Je bent -er zeker van, dat niemand je hier naar binnen heeft zien gaan?"
„Ja!" — antwoordde ik. „Althans voorzoover een mensen van iets zeker zijn kan!"
„Ik zie, dat je voorzichtig in je uitdrukkingen geworden bent" — zeide G. G. „Bestaat daarvoor een bepaalde oorzaak? Het paket is toch behoorlijk gearriveerd?"
„Het ligt beneden in de brandkast" — zeide ik. „Maar niettemin zijn er vele oorzaken, die mij voorzichtig maken."



76
„Hallo!" — zei G. G., terwijl hij mij strak aankeek. „Er ligt in je blik iets, dat wijst op een gemoedstoestand, die verre van rustig is. Heb je bizondere avonturen gehad ?"
„Zeker! En ik heb er naar verlangd die met u allen te bespreken. Aan je oogen zie ik echter, Geoffrey, dat ik niet de eenige ben, die iets te vertellen heeft."
„Je hebt goed geobserveerd!" — antwoordde de detective. „Laten we gaan zitten en vertel dan, langzaam en zonder Overhaasting, wat je overkomen is. Daarna zullen wij onze wederzijdsche ervaringen aan elkander toetsen!"
Ik vertelde nu mijn verschillende reis-avonfuren, die ik hierboven aan den lezer heb medegedeeld. De drie anderen luisterden scherp toe en G. G. leunde nu en dan, met gesloten oogen, achterover in zijn stoel. Ik wist, dat zijn detective-brein op zulke oogenblikken het snelst werkte en dat hij dan aan het „deduceeren en combineeren" was, zooals hij zelf zich zoo gaarne uitdrukte.
Toen mijn verhaal teneinde was, bleef het langen tijd stil.
„Het is niet gemakkelijk de dingen, die ge ons hebt medegedeeld, te rangschikken naar de beteekenis, die zij hebben kunnen in verband met onze zending" — zeide G. G. eindelijk. „Toch is het noodig, dat wij ze op die wijze rangschikken, teneinde te vermijden, dat wij ons op bijzaken blind staren. Ik, voor mij, rangschik ze aldus: Bovenaan, als categorie no. 1, de poging om het paket in handen te krijgen. Dit is feitelijk de eenige omstandigheid, waaruit een directe samenhang met onze zending blijkt. Vervolgens, als categorie no. 2, de beide pogingen, in Kopenhagen aangewend om je daar terug te houden. Daaruit kan die samenhang blijken, maar niet direct. Eindelijk, als categorie no. 3, de geschiedenis met de Duitsche kanoneerboot en de ontmoeting met Pallas Athene. Aan geen van beiden hecht ik veel beteekenis."
„Ik evenmin!" — zeide ik haastig. „Ik begrijp zelfs niet,



77
hoe je verband leggen kunt tusschen die Duitsche kanoneerboot en..."
„Alles op zijn tijd, Willy!" — viel G. G. mij in derede, terwijl hij de hand met een afwerend gebaar omhoog hief. „Kan Mr. Rotoff zich vereenigen met den graad van belangrijkheid, dien ik aan de verschillende gebeurtenissen heb toegekend?"
„Volkomen!" — antwoordde de Russische detective. „Ik acht mij gelukkig, uw gedachtengang aldus nauwkeurig te mogen volgen."
G. G. boog en vervolgde, thans sprekende op de ietwat doceerende manier, die hem eigen is, wanneer hij zijn observaties en deducties uiteenzet:
„Beschouwen wij de categorieën no. 1, no. 2 en no. 3 wat meer in bizonderheden. Categorie no. 1! De poging om het paket machtig te worden is onhandig bedacht en uitgevoerd, waarschijnlijk een ingeving van het oogenblik, met als eenig motief de overweging: ,het kón eens gelukken!" Maar één ding blijkt er zonneklaar uit: dat de tegenpartij weet, dat wij haar reeds om en bij ons weten. En dat is voor Lord Ruthven en Mr. Rotoff geen groote verrassing, Willy! Dat zal je duidelijk worden, wanneer ik je straks onze ervaringen verteld heb. In elk geval: de tegenpartij zou haar tegenwoordigheid niet verraden hebben, als zij meende, dat wij die niet vermoedden. Wat de beschrijving betreft van den persoon, die het paket in handen trachtte te krijgen : die klopt!"
„Waarmede:..?" — vroeg ik ademloos, denkende aan mijn vermoedens op dit punt.
„Met onze ervaringen, waarvan ik zoo juist sprak, Willy! — Wij gaan thans over tot categorie no. 2! Je eerste vermoeden, dat de een of andere geheime vijand je die koopjes te Kopenhagen geleverd heeft, was wel wat heel naïef, Willy! Taxi no. 33, in verband met den gelen meneer



78
Bollin, zal je dat voldoende bewezen hebben. De vraag is nu: waaróm wilde men je terughouden? En, op die vraag naar een antwoord zoekende, komen wij'werkelijk tot het vermoeden — niet tot de zekerheid, zooals bij No. 1 — van. samenhang met onze zending."
„En hoe denk je je dien samenhang, Geoffrey?" — vroeg ik.
„Men zou kunnen aannemen, dat de tegenpartij hoopte het gewichtige document, dat wij moeten overbrengen, in jouw bezit te zullen vinden, Willy ! Maar er zijn ook andere redenen denkbaar, bij voorbeeld, dat het gemakkelijker is tegenover drie dan tegenover"vier personen te opereeren."
„Hoe is het mogelijk, Geoffrey, dat iemand achter het geheim van onze zending gekomen is?" — vroeg ik.
■„Straks, Willy!" — antwoordde G. G., met een ongeduldig gebaar. „Eerst moeten wij handelen over categorie No. 3. De vervolging door die Duitsche kanonneerboot, die — zooals je vertelde — waarschijnlijk uitgelokt werd' doordat er iemand te Warnemünde .dóórgQglipt' was, kan met onze zaak verband houden."
„Dat begrijp ik niet" — zeide ik.
„Jij kunt .doorgeglipt, zijn, Willy!"
„Ik?" — Mijn verbazing was zóó groot, dat ik niet meer dan dit eene woord kon uitbrengen.
G. G. lachte. „Even goed, als men je in Denemarken voor een Duitschen spion trachtte te doen doorgaan, kan men getracht hebben je in Duitschland als spion van de Entente voor te stellen. Maar men was er dan juist te laat mede! Trouwens, de détails ontsnappen nog geheel en al aan onze contróle."
„Je onderstelling in dit opzicht schijnt mij nog al onwaarschijnlijk, Geoffrey!" — merkte ik op.
„Toegegeven!" — antwoordde de detective, „(k zeide reeds, dat ik aan deze zaak weinig waarde hecht, evenals



79
y
aan je ontmoeting met die Russische dame. Die respectabele vrouw heeft eigenlijk niets gezegd of gedaan, dat opeen samenhang met onze_zending wijzen kan. Hier speelt je verbeelding je parten, Willy!"
„Gelijk jou bij den roman, dien je omtrent de kanonneerboot gefantaseerd hebt!"
„Best mogelijk, m'n jongen! Intusschen is het noodig, dat je thans door ons wordt ingelicht omtrent wat óns is overkómen. Zoo het toeval ons niet gediend had, wa's onze opdracht nu al een mislukking geweest."
Het verhaal, dat mij nu gedaan werd, kwam in het kort hierop neer:
De overtocht naar Bergen op de Noorsche kust had plaats gehad met een .klein stoomschip: „The City of London". De drie reizigers hadden één nacht aan boord doorgebracht en in, dien nacht was er een poging gewaagd, Lord Ruthven's papieren te stelen. Deze deelde zijn hut met G. G. Hij was vroeg ter kooi gegaan en, na misschien een uurr gewekt door G. G.'s stem, die hem van buiten af toeriep de deur open te sluiten. Hoewel Ruthven zich niet herinnerde, die toegesloten te hebben, was hij opgestaan en had de deur — die inderdaad niet gesloten was — opengemaakt. Onmiddellijk had hij met een stok of een knuppel' een slag op het hoofd ontvangen, zoodat hij neêrgevallen was en het bewustzijn had verloren.
Op dat oogenblik was G. G, (wiens stem men blijkbaar nagebootst had) toevallig, zijn hut opzoekende, op het tooneel verschenen. Hij had den aanvaller verrast, op het oogenblik, waarop deze de hut wilde binnengaan. Een korte worsteling volgde; maar het gelukte den vreemden indringer zich los te rukken (hij was grooter en forscher dan de detective) en G. G. op den grond te werpen. Het volgend oogenblik was de man verdwenen, echter niet voordat de detective, bij het licht eener electrische lamp, die voor den



80
ingang der hut hing, zijn gezicht gezien had : een nog jong gezicht, glad" en bleek, niet donkere haren.
Onmiddellijk had G. G., geholpen door zijn Russichen collega en later ook door Lord Ruthven, die spoedig was bijgekomen, het geheele schip doorzocht: de volmachten, die hij bij zich had, gaven hem daartoe het recht. Maar de aanvaller was niet gevonden. En bij het verlaten van het schip had men hem evenmin ontdekt! Verdwenen . . . als een schaduw!
Ik volgde dit verhaal, zooals vanzelf spreekt, met de grootste belangstelling. Opnieuw de jonge man met de donkere haren! Mijn eerste vraag had intusschen niet op hèm betrekking.
„Zooeven heb je gezegd, Geoffrey, dat mijn avonturen 1e Kopenhagen misschien te verklaren waren, doordat men het belangrijke document onder mijne berusting waande. Maar dat kan toch niet, wanneer men tevens een aanslag op Ruthven deed om het machtig te worden!"
„Het kan zeer goed!" — antwoordde G. G. „Althans er is daarvoor een reden denkbaar. De tegenpartij wist toen misschien niet, of jij dan wel Ruthven het stuk in handen had. Daaruit kan de dubbele aanslag verklaard worden! En, Willy, ik Wil je wel zeggen, dat juist dat dubbele mij althans nog eenigen moed geeft; immers daaruit blijkt, dat de tegenpartij nog niet alles weet!"
„Maar hoe, in vredesnaam, is zij zooveel te weten gekomen ?"
„Dat is natuurlijk het groote mysterie!" — antwoordde de detective. „Er is maar één verklaring te vinden: de jonge man met de zwarte haren!"
„Hoe bedoel je dat?"
De detective keek mij een oogenblik aan en zeide toen: „Zoo'n jonge man is driemaal ten tooneele verschenen: ééns in den mist in Kilburn; daarop bij den aanslag op



81
Ruthven, vervolgens bij de poging, gisteravond, om het aangeteekende paket machtig te worden: de volgorde is chronologisch, Willy!"
„Je neemt dus aan, dat hij. ons in dat huis in Kilburn bespied en beluisterd heeft?"
„Ik acht dat niet onwaarschijnlijk. Het zou althans eenig licht brengen in dezen duisteren chaos."
„En die jonge man ... ?"
Q. G. keek mij opnieuw strak aan.
„Hij verdween telkens ... als een schaduw" — zeide hij met nadruk ; en ik voelde, dat mij een koude rilling langs den rug liep.
„Meneer Rotoff heeft ons immers verzekerd, dat ,De Schaduw' in Moskou was, toen wij te Londen bijeenkwamen i" — zeide ik, mij tot den Russischen detective wendende.
Deze had zich tot dusverre bepaald tot toeluisteren.
„De berichten, die ik ontvangen had, wezen daarop inderdaad" — zeide hij thans. „Ik moet echter bekennen, dat er in de redeneering van Mr. Gill veel plausibels schuilt. Reeds heb ik telegrafisch last gegeven om opnieuw te onderzoeken, of ,De Schaduw' tijdens onze conferentie in Kilburn inderdaad te Moskou was. Maar het resultaat van dat onderzoek zullen wij wel niet vernemen, voordat wijzelven in Rusland zijn."
„In elk geval is het thans noodig, onze plannen voor de eerstvolgende dagen vast te stellen, in het licht van alles wat wij nu weten en vermoeden" — zeide Lord Ruthven.
G. G. had den mond reeds open gedaan om hem te antwoorden, toen er een zeer onverwachte interruptie kwam.
De Schaduw
6



82
HOOFDSTUK X.
GEVAAR.
De kamer, waarin wij ons bevonden, was op de eerste verdieping, vlak bij de trap, die naar beneden voerde in de vóórhal van het hotel. Zij kwam uit op een gang, waarin dikke tapijten lagen, zoodat de voetstappen van hen, die onze deur voorbij gingen, nauw hoorbaar waren.
Juist op het oogenblik nu, waarop G. G. op de opmerking van Lord Ruthven antwoorden wilde, sprong de Russische detective plotseling overeind, vloog op de deur toe en opende dïe met een ruk. In-een oogwenk was hij in de gang verdwenen.
Mijn eerste impulsie was, hem na te snellen. Ik stond
reeds voor de geopende deur, toen de stem van G. G. mij weêrhield.
„Hier blijven!" — zeide hij nadrukkelijk, maar zonder veel stemverheffing, terwijl hij de deur sloot. „Het dient tot niets ons gezamenlijk in de gang te vertoonen: muren hebben, behalve ooren, ook dikwijls oogen! En Mr. Rotoff zal wel precies weten, wat hij doet! Wij moeten geduld oefenen, tot hij zich weer
In een oogwenk... zien laat."
Lang behoefden wij niet te wachten. Binnen vijf minuten



83
verscheen de 'Russische detective weer in ons midden. Hij zag er ernstig uit en op zijn voorhoofd lag een donkere wolk.
„Ik ben u een explicatie schuldig" — zeide hij, nadat hij wederom op zijn stoel had plaats genomen. „Zooals U ziet, zit ik hier zoodanig, dat ik de deur van dit vertrek recht vóór mij heb. Zooeven meende ik te zien, dat die heel voorzichtig op een kier geopend werd en toen ik plotseling naar buiten snelde, zag ik een man snel wegloopen en om den hoek bif de trap verdwijnen. Ik vloog hem na en liep in mijn haast eenige menschen bijna omver. Op de trap bevonden zich verschillende personen, maar niemand van hen geleek op den man, dien ik een oogenblik van te voren gezien had. Ook in de vóórhal was die niet te ontdekken en de portier had niemand gezien, die aan mijn beschrijving beantwoordde. Hoe die beschrijving luidde behoef ik u niet te zeggen: U hebt haar reeds eenige malen gehoord!"
„De Schaduw!" — zeide G. G.
En wij allen zwegen.
Wij konden het thans voor ons zeiven niet meer verbergen, dat wij in gevaar verkeerden.
De vraag was, hoe wij ons tegen dat gevaar verdedigen moesten en op welke wijze wij de veiligheid van het ons toevertrouwde document waarborgen konden.
Ons oorspronkelijk plan, waarbij Lord Ruthven als de officiëele koerier en ik als de werkelijke overbrenger optreden zou, is den lezer bekend. Maar dit ging uit van de gedachte, datgene voor de tegenpartij geheim te houden, wat zy thans reeds ontdekt bleek te hebben.
De onschuldige Hollandsche advocaat was reeds verdacht: had men zelfs diens visite-kaartje niet reeds doen nadrukken, om het aangeteekende paket machtig te worden?



84
Het was dringend noodig, dat wij geheel van tactiek veranderden, maar zonder dat dit naar buiten toe bleek. Een eenvoudig middel om de tegenpartij op een dwaalspoor te brengen, lag voor de hand: er moest iemand gevonden worden, die — geheel buiten onzen kring staande — zich met het overbrengen van het document belastte. Wij echter moesten onze reis voortzetten en ons gedragen, alsof een onzer het stuk nog in handen had.
Dit middel was, in theorie, inderdaad eenvoudig, maar in de practijk leverde het één groote moeielijkheid op, namelijk de keuze van den persoon, dien wij in ons vertrouwen moesten nemen en aan wien een taak zou worden opgedragen, die zeker niet ongevaarlijk was.
Het spreekt vanzelf, dat wij ons over dit vraagstuk langen tijd het hoofd braken. Het zou voor Lord Ruthven niet moeielijk geweest zijn, de hulp van het Engelsche Gezantschap in te roepen. Maar vast stond juist, dat de persoon in kwestie geen Engelschman zijn mocht, om niet — alleen reeds door zijn nationaliteit — de opmerkzaamheid onzer tegenpartij op zich te vestigen. Het Hollandsche Gezantschap, waartoe ik mij had kunnen wenden, zou — en zeer terecht!
— zich zeker niet met de zaak willen inlaten. Onwillekeurig dachten wij dus aan den Russischen Gezant, die wellicht onder zijn personeel iemand hebben zou, wiens betrouwbaarheid buiten eiken twijfel stond. Russen reisden er vele op de lijn óm de Bothnische Golf (in dezen tijd de eenige toegangsweg uit West-Europa tot Rusland). De Russische nationaliteit zou dus zeker geen bezwaar zijn. Maar niettemin
— waar de Russische revolutionaire denkbeelden dikwijls tot personen en kringen dóórdrongen, die men daarvan allerminst verdacht zou hebben, bleef er toch altijd iets gevaarlijks in, aan een ons persoonlijk onbekend man dergelijke groote belangen toe te vertrouwen.
Goede raad was duur!



85
Wij kwamen ten slotte tot het besluit, dat Lord Ruthven vertrouwelijk met den Engelschen Gezant en de Heer Rotoff, niet minder vertrouwelijk, met diens Russischen collega zou gaan spreken, ten einde hen- om raad te vragen. Het was niet onmogelijk, dat die beide bezoeken voor de tegenpartij niet verborgen zouden blijven, want wij stonden vermoedelijk van die zijde onder scherpe surveillance! Maar uit die bezoeken alléén viel niet veel op te maken. En wij besloten dus, het er maar op te wagen!
Om twaalf uur 's middags zouden wij opnieuw bij elkaar komen, om — naar wij hoopten — dan een definitief besluit te kunnen nemen.
G. G. en ik brachten den tijd, die ons restte, door met een wandeling door de stad. Stockholm behoort -tot de mooiste steden van Europa en, onder andere omstandigheden, zou ik zeker genoten hebben van al het nieuwe, dat wij te zien kregen. Maar ik was te zeer in beslag genomen door de gedachte aan onze zending en hare onverwachte moeielijkheden, dan dat mijn omgeving diepen indruk op mij had kunnen maken.
„Geoffrey!" — zeide ik, nadat wij eenigen tijd zwijgend naast elkander voortgeloopen hadden. „Is het eigenlijk wel verstandig, dat wij ons zoo openlijk samen zien laten? Daar juist, in het hotel, hebben wij alle voorzorgen genomen om te voorkómen, dat onze samenkomst in het oog viel. Waartoe diende dat, als we nu gemoedelijk samen langs 'sHeeren straten wandelen?"
„Je vraag is heel verklaarbaar, Willy!" — zeide de detective. „Wat mg' betreft, ik hecht thans niet meer aan die geheimzinnigheid. Integendeel, ik stel mij voor, dat wij ons op de lange spoorreis, die ons wacht, moeten aanéén-



86
sluiten. Dat heeft zijn nut, in verband met mogelijk gevaar, maar ook omdat wij op die wijze de aandacht van de spionnen der tegenpartij op óns groepje zullen vestigen, waardoor onze vertrouwensman (dien wij, helaas, nog vinden moeten!) de handen vrij zal-krijgen."
„Dat is alles heel waar, G. G.! Maar waarom dan die geheimzinnigheid in het hotel?"
„Je vergeet, Willy, dat wij — toen wij daar bijeenkwamen — nog geen nieuwe plannen gemaakt hadden en het dus verstandig was, ons aan de vroegere afspraak te houden. Daarbij komt, dat mijn geachte Russische collega er wèl aan hecht — althans tot dusverre er wel aan gehecht hééft —, dat wij tegenover de buitenwereld onze verstandhouding geheim houden. Het is trouwens best mogelijk, dat hij gelijk heeft: hij kent de vijanden, die ons omringen, beter dan wij."
„Blijft je oordeel over zijn werk gunstig?" — vroeg ik.
„Het wordt dagelijks gunstiger, Willy! En in vele opzichten verlaat ik mij op zijn oordeel."
„Daareven deelde jij anders de lakens uit, zooals je onveranderlijke gewoonte is."
„Ik weet niet, m'n jongen, of je dat als compliment bedoelt. Mocht dat het geval zijn, dan dank ik je hartelijk!"
En hiermede scheen hij het onderwerp als afgedaan te beschouwen. Hij maakte een gebaar, alsof hij het terzijde schoof, en versnelde den pas, zoodat ik hem nauwelijks bijhouden kon.
Toen wij in het Grand Hotel terugkwamen, was de eerste persoon, die ik in de vóórhal in het gezicht kreeg, mijne reisgenoote uit Denemarken: de Grieksche Godin.
Zij zat aan een tafeltje, schijnbaar in een Russisch blad verdiept, hetgeen niet belette, dat zij mij onmiddellijk herkende. Zij beantwoordde mijn groet met een vriendelijken glimlach en op hetzelfde oogenblik hoorde ik naast mij



87
een goedkeurend gebrom, dat blijkbaar van mijn vriend G. G. stamde.
„Pallas Athene, Willy?" — vroeg hij.
Ik knikte zwijgend en de' detective keek op zijn horloge.
„Kwart vóór twaalf" — zeide hij. „We zullen hier beneden wachten, totdat het tijd is!" En hij nam plaats aan een tafeltje, niet ver van dat, waaraan de Russische dame gezeten was.
Weldra ontdekte ik, dat hij deze met groote belangstelling „bestudeerde", waarbij hij met zorg vermeed, dat die belangstelling haar opvallen zou.
„Een merkwaardige vrouw!" — zeide hij, na eenigen tijd, op gedempten toon sprekende. „Groote geestkracht, groote zelfbeheersching, een ijzeren wil! Ik zou haar niet graag tot vijandin hebben, Willy!"
De woorden waren nauw uitgesproken, of ik zag over het gezicht van de vrouw tegenover ons plotseling een verandering komen. De wenkbrauwen fronsten zich, de iippen persten zich opéén en er dansten in de oogen weer twee felle vlammetjes, die echter ditmaal niet — zooals in den trein naar Kopenhagen — op onderdrukte vroolijkheid wezen. De hier beschreven verandering duurde slechts één oogenblik: de vrouw had zich onmiddellijk weder in bedwang.
Haar blik volgende, zag ik den Russischen detective, die juist de vóórhal was binnengetreden. Zonder op ons te letten, nam hij bij den portier zijn sleutel in ontvangst en besteeg de trap,
De Russin zat thans met den rug naar hem toegekeerd en geen beweging verried, dat zij den man herkend had of belang in hem stelde. Maar er bestond bij mij geen twijfel, of de onheilspellende uitdrukking, diejk een oogenblik op haar gezicht gezien had, was door den aanblik van den Russischen detective in het leven geroepen.



88
En dat riep al mijn wantrouwen jegens haar opnieuw wakker. Het kon niet zonder reden zijn, dat zij dezen man haatte! Want haat, bittere haat had uit haar blik gesproken!
Bij de conferentie, die wij om twaalf uur op kamer No. 63 hadden, bleek het, dat èn Lord Ruthven èn Rotoff succes hadden gehad. Juist den vorigen dag was er te Stockholm een Russische koerier aangekomen met stukken van de Russische Regeering voor het Engelsche Gezantschap te Stockholm. Deze koerier zou den volgenden morgen — dus met denzelfden trein, waarmede wij de Zweedsche ïfoofdstad verlaten zouden — de terugreis naar Petrograd aanvaarden. Hij zou een missive van het Engelsche Gezantschap medenemen en de Gezant was bereid hem ook met het overbrengen van ons gewichtig document te belasten.
Rotoff echter deelde ons mede, dat de Kanselier van het Russische gezantschap den volgenden dag naar Petrograd reizen zou, waar hij een hooge betrekking gekregen had aan het Departement van buitenlandsche zaken. Ook dezen zou men met gerustheid het stuk kunnen toevertrouwen.
„Hebt u hem reeds over die zaak gesproken?" —vroeg G. G., zoodra de Russische detective zweeg.
„Natuurlijk niet!" — antwoordde Rotoff. „De Engelsche gezant zal den koerier, over wien hij gesproken heeft, toch ook zeker niet hebben ingelicht. Hoe minder personen van de zaak weten, hoe beter. Eerst wanneer wij het eens zijn over onze keuze, is het oogenblik gekomen om één van beiden in te lichten."
„Juist!" — zeide G. G. en knikte mij toe, alsof hij zeg-^ gen wilde: „Je ziet, Willy, dat ik niets te veel omtren zijn scherpzinnigheid gezegd heb!"



89
Na ampele bespreking viel onze keuze op den koerier^ die den brief van het Engelsche Gezantschap zou medenemen. In dit geval was het een voordeel, dat hij koerier was, omdat hij de grenzen gemakkelijk passeeren zou en onze tegenpartij tegenover hèm zeker geen achterdocht voelen zou, ja vermoedelijk van zijn reis onkundig was. Hoewel Rotoff méér gevoelde voor den Russischen Kanselier, prefereerden G. G., Ruthven en ik den anderen, omdat de Engelsche Gezant ons voor diens betrouwbaarheid absoluut had ingestaan.
HOOFDSTUK XI NACHTELIJKE AVONTUREN
Om het wélslagen van ons plan te verzekeren, was het noodzakelijk het aangeteekende paket uit de brandkast te nemen en aan den Engelschen Gezant ter hand te stellen op een wijze, die het onmogelijk maakte, dat spionnen ontdekken- konden, wat er gebeurd was.
Wij moesten daarom de hulp inroepen van den Directeur van het hotel. Deze bleek bereid, ons in alle opzichten ter wille te zijn, zoodra G. G. en Rotoff zich tegenover hem gelegitimeerd hadden. Het toeval wilde, dat hij indirect betrokken was geweest (als slachtoffer, wel te verstaan!) bij een reuzen-proces, dat eenige *jaren vóór den oorlog tegen een krachtig georganiseerde internationale dievenbende gevoerd was en waarbij G. G.'s scherpzinnigheid tot de ontdekking en straf dier bende geleid had. Hij kende daarom mijn vriend bij name en had een geweldigen eer-



90
bied voor zijn arbeidsmethoden. Zoodra hij wist, dat hij tegenover den beroemden Engelschen detective stond, was hij één en al vuur om dezen van dienst te zijn.
Gedurende den geheelen dag, tot laat in den avond, heerschte er in de vóórhal van het hotel een aanhoudende drukte van komende en gaande menschen. De deur van het hotel-bureau kwam in die vóórhal uit, en hoewel de brandkast in een klein nevenvertrek stond, dat men alleen door het bureau-lokaal bereiken kon, was men ook daar geen oogenblik zeker voor de blikken van hen, die onverwachts binnentraden.
Het was daarom noodzakelijk, dat het aangeteekende paket bij nacht uit de brandkast genomen werd. En de Directeur bleek volkomen bereid, ons daartoe in de gelegenheid te stellen. Het spreekt vanzelf, dat wij hem niet verder in het vertrouwen namen dan noodig was: wat het paket bevatte en wat ermede gebeuren zou, werd hem natuurlijk niet medegedeeld.
Tot recht verstand van wat nu volgen zal, moet ik nog zeggen, dat het hotel-bureau twee vensters had, die op een binnenplaats uitkwamen. Die binnenplaats correspondeerde met de straat door middel van een vrij breede, hooge poort, waardoor rijtuigen en automobielen gemakkelijk in en uit konden rijden.
Ons plan was nu het volgende: in het midden van den nacht, als alles sliep, zouden G. G. en ik, onder geleide van den Directeur, in het hotel-bureau het paket in ontvangst nemen. Wij zouden het ons toevertrouwde stuk eruit nemen, de overige papieren, die waardeloos waren, vernietigen en vervolgens het kostbare document, dat in een gezegeld couvert gesloten was, door een der ramen aan Ruthven en Rotoff ter hand stellen. Die beiden zouden, mét een auto, op de binnenplaats aanwezig zijn en, zoodra zij het stuk in ontvangst genomen hadden, zoo snel



91
mogelijk naar het Engelsche Gezantschap rijden. Per telefoon werd dit van onze voornemens in kennis gesteld en de •Gezant zou zorgen, dat Ruthven en Rotoff, zonder opzien te wekken, dadelijk binnengelaten werden, waar hij persoonlijk het stuk in ontvangst zou nemen.
Aldus luidde onze afspraak. En ik ben nog steeds van meening, dat — gegeven alle omstandigheden — ons plan wel het allerbeste was, dat wij bedenken konden.
Over het verdere van den dag en onze zwerftochten door Stockholm zwijg ik. Het bezichtigen van vreemde steden is altijd leerrijk en aantrekkelijk, maar ditmaal was ons hoofd niet bij het werk!
De beide detectives waren meestal samen, zoodat Ruthven en ik-op elkanders gezelschap waren aangewezen. Wij deden, alsof alles wat wij zagen, ons hooglijk interesseerde. Maar in ons hart wisten wij van elkander, dat wij die "belangstelling voorwendden om onze bezorgdheid te ver-, bergen.
Tegen tien uur des avonds begaven wij ons — de een na den ander — naar kamer No. 63. Toen ik door de vóórhal kwam, zat daar opnieuw, aan hetzelfde tafeltje, de scherpblikkende „Pallas Athene". Wij wisselden een groet, maar daarbij bleef het ditmaal. Ik had Rotoff natuurlijk in kennis gesteld van de vijandige gezindheid jegens hem, die ik op het gelaat dezer dame meende te hebben gelezen. Maar hij had daaraan niet veel waarde gehecht en, toen" ik hem, in den loop van den dag — ik meen, dat het in de eetzaal bij het middagmaal was —, op haar opmerkzaam maakte, verklaarde hij, dat hij die dame bij zijn weten nooit gezien had en dat ik mij vergist moest hebben. Zijn onverschilligheid verwonderde mij eenigszins, omdat



92
O. G. mij had opgevoed in de leer, dat er voor den detective geen kleinigheden bestaan. Mijn vriend zelf hechtte dan ook aan wat ik hem vertelde méér beteekenis en achtte het zeker de moeite waard, de „respectabele vrouw"
— zooals hij haar vroeger genoemd had — in het oog te houden, wanneer zij zich opnieuw op mijn weg mocht plaatsen.
Intusschen — zooals reeds gezegd —: ditmaal deed zij daartoe geen enkele poging én liet mij stil voorbijgaan naar de breede hoteltrap.
Zelden in mijn leven is de tijd mij langer gevallen dan gedurende de uren, die nu volgden. Na eenigen tijd verschenen ook de beide detectives — de een na den ander
— en te middernacht namen Ruthven en Rotoff afscheid. Wij zouden hen niet terugzien, vóórdat zij precies om twee uur met hun auto vóór het venster van het hotel-bureau zouden wachten.
Hoewel G. G. al z'n best deed om de goede stemming erin te houden, wilde de ware smaak in het avontuur, dat wij thans dóórmaakten, bij mij maar niet komen. Ik was ongedurig, gedrukt en zenuwachtig, zóó zelfs, dat mijn vriend een felle boet-predikatie tegen mij afstak.
In dezen gemoedstoestand verkeerende, schrikte ik geweldig, toen buiten plotseling een hevige donderslag weêrklonk en op hetzelfde oogenblik de regen in stroomen tegen het venster sloeg. Wij hadden er niets van gemerkt, dat er zwaar weêr op komst was: in dezen tijd van het jaar een zeldzaamheid!
-„De Goden zijn mét ons!" — zeide G. G., die om mijn abnormale schrikachtigheid lachen moest. „Als het zulk weêr blijft, zullen wij onze geheime expeditie kunnen ten einde brengen, zonder dat wij voor den spiedenden blik van spionnen behoeven te vreezen!"
Wat hij zeide was volkomen waar. En toch schrikte ik



93
wederom bij een hernieuwd lichten en een tweeden donderslag. Inderdaad, ik was abnormaal zenuwachtig.
Het zware weêr hield aan, evenals mijn gedrukte stemming. Om half twee werd er op onze deur geklopt. Het was de Directeur van het hotel, die ons naar het hotel-bureau geleiden zou.
In de gangen, op de trap en- in de vóórhal heerschte een gedempt licht. Schaduwen speelden in nissen en hoeken, en er heerschte een doodsche stilte, zóó intens, dat ik opschrikte (alweêr mijn zenuwachtigheid!), toen er ergens bovenin het hotel een deur gesloten werd.
Toen wij halverwege de trap waren, liet de nachtportier juist een paar gasten binnen, die zich verlaat hadden. Het was, naar het uiterlijk te oordeelen, een onschadelijk echtpaar, dat ons aan den voet van de trap zonder ons bizondere aandacht te schenken, passeerde en regelrecht naar boven ging.
Intusschen hoorde ik G. G. op onderdrukten toon eenige Engelsche krachttermen plaatsen.
„Wat is er, Geoffrey?" — fluisterde ik. „Wij hebben niet aan den nachtportier gedacht" — fluisterde hij terug. „Het is beter, dat ook hij niet weet, wat wij op dit ongebruikelijke uur op het kantoor te doen hebben. Ik word oud en aftandig, Willy!"
Gelukkig bracht de nachtportier zelf de zaak tot een eenvoudige oplossing. Hij was namelijk in zijn loge teruggegaan en toen wij — mèt den hotelier in een donker hoekje staande — overlegden, of wij hem niet op de een of andere manier wèg krijgen konden, werden wij al spoedig verrast door eenige, uit de loge komende, neusklanken, die weldra in een geregeld „gezaag" overgingen. De verdienstelijke cerberus was juist op het geschikte oogenblik in slaap gevallen!
„De schavuit zal morgen de waarheid van mij te hooren krijgen!" — mompelde de directeur. „Intusschen zullen wij



94
nu maar van zijn plichtsverzuim profiteeren!"
Wij slopen langs de loge en een oogenblik later warenwij in het kantoor.
De Directeur sloot de deur achter ons en draaide den sleutel om. G. G.'s eerste werk was, het gesloten gordijn wat op zij te schuiven en uit het raam te zien. Het was. zeer donker op de binnenplaats, maar toch was het mogelijk, niettegenstaande plasregen en duisternis, de omtrekken van de voorwerpen buiten flauw te onderscheiden. De auto stónd er reeds en toen wij het electrische licht opstaken, verkondigden ons drie korte tikken op de ruiten, dat Ruthven en Rotoff op hun post waren.
Wij konden dus dadelijk aan het werk gaan. Het paket werd uit de brandkast genomen ën geopend. Het zat vol met oude Engelsche couranten en het verzegelde couvert lag daartusschen. G. G. nam het eruit en trad op het venster toe, dat inmiddels door mij geopend was. Het electrische licht hadden wij uitgedraaid, om geen onnoodige aandacht te trekken. JllËÉ
Het is een van G. G.'s geliefkoosde stellingen — hem misschien wel ingegeven door zijn, in den grond, bescheiden natuur —, dat ook de scherpzinnigste detective dikwijls, om te slagen, de hulp van het toeval noodig heeft. Deze stelling zou thans voor de zóóveelste maal bewaarheid worden.
Juist op het oogenblik, waarop G. G. de hand ophief om het couvert door het venster aan Ruthven te reiken, werd de binnenplaats plotseling hel verlicht door een feilen bliksemstraal.
Op hetzelfde oogenblik uitte ik, alle voorzichtigheid vergetend, een kreet. Met een snelle beweging hield ik G.G.'s opgeheven arm tegen.
„In God's naam, Geoffrey, geef het document niet over!"
„Ben je plotseling krankzinnig geworden, Willy?" — informeerde de detective met groote belangstelling. En, van



95
zijn standpunt beschouwd, was die vraag verklaarbaar f Maar ik wist, dat de chauffeur, die voorin de auto zat en wiens gezicht op het oogenblik, waarop het helle bliksemlicht over de binnenplaats flitste juist naaf ons toegekeerd was geweest, niemand anders was dan ... de kleine, gele man uit Kopenhagen!
„Geef het document niet over!"
En vóórdat ik nog woorden gevonden had, om mijn ontdekking mede te deelen, gebeurde er opnieuw iets onverwachts : de auto, die als een donkere schaduw, met gedoofde lichten, op de binnenplaats stond, zette zich plotseling in beweging en verdween door de poort, die naar de straat voerde.



96
Ruthven en Rotoff, buiten, G. G. en ik, binnen, stonden als aan den grond genageld. Het heeft mij altijd leed gedaan, dat wij op dat oogenblik elkanders gezichten niet hebben kunnen zien!
Toen wij vieren — de Directeur was inmiddels naar bed gegaan, hoewel hij, tengevolge van detective-koorts in een zóódanigen toestand verkeerde, dat van slapen wel niet veel zou inkomen — opnieuw bijeen waren in kamer no. 63 <Ruthven met het kostbare couvert zorgvuldig geborgen in een binnenzak van zijn vest!) en ik de situatie, met betrekking tot den heer Bollin uit Moskou, had uiteengezet, was het G. G., die, op de hem eigen, als vanzelf-sprekende, -wijze de leiding nam.
„Het is duidelijk" — begon hij, „dat de tegenpartij thans weet, dat wij het document uit de brandkast genomen hebben. Zij weet dat, doordat het kleine, gele monster, dat Bollin schijnt te heeten, ons bespied heeft. Allereerst rijst dus de vraag: hoe kwam dat kleine monster als chauffeur op de auto?"
„Als wij dat wisten . . .!" — zeide Ruthven met een moedeloos gebaar. „De zaak is mij volkomen onbegrijpelijk."
„Er is mijns inziens maar één verklaring voor te geven" — nam hier de Russiehe detective het woord. „De auto is telefonisch besteld door den Directeur. Zij wachtte ons vlak bij het hotel op den hoek van het plein Karei XII, naast het standbeeld; en op een oogenblik, waarop er op hetplein niemand te zien was, lieten wij haar door de poort vóórrijden op de binnenplaats. Vermoedelijk heeft zij een minuut of tien op ons gewacht. Gedurende dien tijd moet er een verwisseling, in de persoon van den chauffeur hebben plaats gehad. Want er is geen enkele reden om aan te nemen, dat zij niet rechtstreeks van de garage kwam;



97
en evenmin is het aannemelijk, dat de heer Bollin uit Moskou als^chauffeur in de garage aanwezig geweest zou zijn. Ik acht het zoo goed als zeker, dat hij den chauffeur op de een of andere wijze bewogen heeft zijn zitplaats aan hèm af te staan. En dat moet dan gedurende het wachten gebeurd zijn, — althans dit was daartoe het gunstige oogenblik."
G. G. knikte en bleef eenige oogenblikken met gesloten oogen zitten, daarbij, naar ik wist, een zijner merkwaardigste gewoonten volgende: hij nam meermalen het voorkomen van een slapende aan, wanneer zijn detective-brein het snelst en het zekerst werkte.
Ditmaal echter scheen dit intense nadenken hem niet nader tot de oplossing te brengen. Hij maakte plotseling een ongeduldige beweging en verbrak de stilte.
„Ik geef het op !" — zeide hij. „De verklaring, ons zooeven door Mr. Rotoff gegeven, is inderdaad wèl waarschijnlijk. Zij laat echter één ding onverklaard, en wel de hoofdzaak : Hoe wist Bollin, dat de auto, die op den hoek van het plein Karei XII stond te wachten, voor óns bestemd was?"
„Je vergeet, Geoffrey, dat wij in den loop van den dag toch wel de zekerheid hebben opgedaan, dat wij bespied en beluisterd werden" — zeide ik. „Eéns zelfs heeft meneer Rotoff den spion bijna te pakken gehad. Toen luisterde hij aan onze kamerdeur. Is het zoo héél gewaagd te onderstellen, dat wij ook nog elders beluisterd zijn ?"
„Gewaagd is dat zeker niet, Willy!" — zeide G. G. „Ik zou geneigd zijn de stelling te verdedigen, dat, bij de volslagen onzekerheid, waarin wij ons bevinden, geen stelling te gewaagd is l Misschien worden wij ook op dit oogenblik weer beluisterd!"
En — als om te bewijzen, dat die vrees volstrekt niet ongegrond behoefde te zijn — werd er plotseling aan de deur geklopt.
De Schaduw
7



98
HOOFDSTUK XII. AFSCHEID VAN STOCKHOLM.
Gelukkig hadden wij, wijs geworden door de ondervinding, met gedempte stem gesproken. Ik wil echter wel bekennen, dat ik mij bij dit plotselinge kloppen opnieuw zeer onbehaaglijk voelde en met eenige bezorgdheid zag, hoe G. G., zonder — althans schijnbaar! — op iets kwaads verdacht te zijn, de deur opende.
Op den drempel stond de Directeur van het hotel.
Hij zag bleek en was zóó zenuwachtig, dat hij bijna niet spreken kon. Eerst toen ik hem een glas water gegeven 'en hij eenige teugen gedronken had, kalmeerde hij voldoende om te kunnen zeggen, wat hij te zeggen had.
„Ze hebben mij daareven een zwaar gewonde in het hotel gebracht" — zeide hij. „De man is gekleed als chauffeur en heeft een zwaren slag op, het hoofd gekregen met het een of andere stompe voorwerp."
Een oogenblik bleef het stil. Wij waren allen onder den indruk van de spoedige bevestiging van de vermoedens, die de Russische detective had uitgesproken.
„Alle hulde, Mr. Rotoff!" — zeide G. G. eindelijk. „Uw voorspelling is uitgekomen, zij het ook in minder onschuldigen vorm dan u verwachtte. Het is een genoegen met iemand als U te mogen samenwerken!"
Zich daarop tot den directeur wendende, vervolgde hij:
„Wie hebben den gewonden man in het hotel gebracht?"
„Een paar politie-agenten. Zij hebben onmiddellijk naar het hulp-bureau van Politie getelefoneerd en straks zal er wel een invasie volgen van ambtenaren! Er is ook een dokter op komst. Zoo iets is geen aangename gebeurtenis in 'n hotef van den eersten rang, dat kan ik U verzekeren L



99
„Kom, kom, m'n waarde heer!" — zeide G. G. „U hebt reeds getoond, dat U niet onverschillig staat tegenover de spannende sensatie, die de zaak, waarin wij op dit oogenblik werkzaam zijn, ook U bezorgd heeft! Ik geloof zelfs, dat U met hart en ziel detective zoudt kunnen zijn."
De directeur vatte dit als een compliment op. Hij boog en glimlachte verlegen.
„De kleine inconveniënten, die aan avonturen als de ,onze verbonden zijn, moet men op den koop toenemen" — vervolgde mijn vriend. „Trouwens, laat ons dankbaar zijn„ dat zich deze geschiedenis midden in den nacht afspeelt | Uw gesten zullen er weinig van bemerken!"
„Dat is zoo!" — stemde de man toe.
G. G. sloeg nu den gemoedelijken toon aan.
„Ik wed" — zeide hij, terwijl hij hem op den schouder klopte, „dat U thans reeds blijk gegeven hebt van meer dan gewonen aanleg voor het beroep, dat het mijne is! Ik veronderstel nl, dat U aan de politie-agenten, die beneden zijn, niets medegedeeld hebt omtrent wat U en ons in het hotel-bureau overkomen is!"
„Natuurlijk niet!" — verzekerde de directeur met nadruk. „Ik heb heel goed begrepen, dat er samenhang bestaan kan tusschen wat vannacht in het hotel-bureau gebeurd is en wat zich nu in de vóórhal afspeelt. Maar ik vond het voorzichtig daarover te zwijgen en, als het beter is te spreken, zou ik dat liever aan U overlaten."
„Bravo, meneer!" — zeide G. G. „Ik zie, dat U voorzichtigheid aan schranderheid paart. Ik zal nu mèt U naar beneden gaan, om mij precies op de hoogte te stellen van wat er gebeurd is, tenzij" — hij maakte een buiging in de richting van zijn Russischen collega — „meneer Rotoff zich liever met die taak belast. Het blijft gewenscht, dat wij de aandacht zoo min mogelijk op ons vestigen, en daarom zou het verkeerd zijn, ,in corpore' naar beneden te gaan."



100
„De zaak is bij U in de beste handen" — zeide Rotoff, en dadelijk daarop verlieten Q. G. en de hotel-directeur de kamer.
Wij drieën — Ruthven, Rotoff en ik — bleven eenigen tijd zwijgend om de tafel zitten. Toen zeide de eerste, terwijl hij opstond en door de kamer begon heen-en-weer te loopen: „Het is misschien kinderachtig, maar het bewustzijn, dat ik het belangrijke stuk nu bij mij draag, maakt mij onrustig. Ik ben er vast van overtuigd, dat het alleen nog maar veilig is, wanneer het in andere handen is dan de onze. Wij vieren zijn, om het zoo eens uit te drukken, gebrandmerkte individuën —, de tegenpartij herkent ons al van verre."
„Onze veiligheid blijft, op z'n zachtst gesproken, twijfelachtig, ook zónder het document!" — zeide ik, wat bitter. In de laatste uren had ik mij herhaaldelijk afgevraagd, waaróm ik mij eigenlijk aan al deze onaangenaamheden had bloot gesteld, en dat nog wel in dienst van een land, . j dat het mijne niet was.
„De vraag, die ons vooral moet bezig houden, schijnt \ mij thans deze te zijn, hoe wij het geheime stuk naar het Engel scha Gezantschap krijgen, zonder dat de spionnen, die ons omgeven, daarachter komen."
Het was de Russische detective, die deze woorden gesproken had op koelen, zakelijken toon, zonder op de opmerkingen van Ruthven en mij in te gaan.
„Zelfs vraag ik mij af" — vervolgde hij, „of het wel verstandig is, in dit opzicht bij ons plan te blijven. De chauffeur — dat wil zeggen de heer Bollin uit Moskou — weet, dat wij naar het Engelsche Gezantschap wilden rijden."
„Nóg beter zou het zijn, wanneer wij een middel konden uitdenken om het stuk daar ie doen bezorgen, zonder dat j wij ons een van vieren daarbij vertoonden" — zeide ik.
Wij wachtten nu verder in stilte op de terugkomst van G. G.



101
Na meer dan een kwartier verscheen hij, in gezelschap van een hoogeren Politie-beambte, dien hij ons voorstelde als Inspecteur Holm. In stilte verwonderde ik mij erover, waarom hij dezen had medegebracht.
Uit wat hij ons mededeelde bleek, dat de gewonde chauffeur door een politie-agent gevonden was, buiten kennis liggende
daarop het lichaam snel naar de stille straat gesleept hebben, waar het gevonden was.
G. G. had Inspecteur Holm aanwijzingen gegeven, die misschien leiden konden tot de aanhouding van den kleinen, gelen man, waardoor onze zending wat minder gevaarlijk worden zou. Want dat de heer Bollin, in vrijheid blijvend, ons op reis niet met rust zou laten, stond nu wel vast. Hij was vermoedelijk een agent van „De Schaduw", die zelf — zijn gewoonte getrouw — op den achtergrond
... buiten kennis liggende . . .
in een stille straat, uitkomende in het naburige Koningspark. De man was zooeven, in de vóórhal van het hotel, bijgekomen en had verteld, dat hij, met zijn auto op den hoek van het plein Karei XII wachtende, van achteren moest zijn aangevallen. Hij had een zóó.hevigen slag op het hoofd gekregen, dat hij het bewustzijn verloren had; en de aanvaller moest
bleef.



102
Maar niet om deze aanwijzingen te herhalen, had G. G. Inspecteur Holm medegebracht.
„Ik heb zooeven met den Engelschen Gezant getelefoneerd" — zeide hij. „Hij verwonderde er zich reeds over, dat onze auto nog niet gekomen was, maar ik kon hem de reden daarvan per telefoon niet uiteenzetten. Echter heb ik hem gezegd, op welke wijze wij hem het gewichtige stuk nu bezorgen zullen."
Mijn vriend had deze laatste, verrassende mededeeling op zeer gewonen toon gedaan. Wij anderen keken elkander met groote oogen aan: waar wij gepraat, overlegd en . . . nog niet besloten hadden, had G. G. reeds gehandeld.
Hij vertelde ons nu, dat Inspecteur Holm" hem bij name zeer goed bekend was, gelijk hij zelf aan Inspecteur Holm. Zij hadden eenige jaren geleden zelfs gecorrespondeerd naar aanleiding van een internationale strafzaak. G. G. wist dus met wien hij te doen had, en nu het toeval hem met dezen man had samengebracht op het oogenblik, waarop onze poging om ongezien met het Engelsche Gezantschap voeling te krijgen, mislukt was, viel het hem dadelijk in, dat de Inspecteur ons in die zaak zou kunnen helpen. Deze werd inderdaad bereid bevonden, onze boodschapper aan den Gezant te zijn. Zoo Ruthven hem het gezegelde couvert ter hand wilde stellen, zou hij zelf dit onmiddellijk aan zijn bestemming bezorgen. Het verheugde hem, den beroemden Engelschen detective een dienst te kunnen bewijzen. Ook hem had G. G niet verder ingelicht dan strikt noodzakelijk was.
Het was inderdaad duidelijk, dat wij op deze wijze aan onze tegenpartij een rad voor de oogen konden draaien. Waarschijnlijk zou deze, niet vermoedende dat Inspecteur Holm door ons in de zaak betrokken was en haar aandacht onafgebroken op ons vieren gevestigd houdende," tot de slotsom komen, dat het document nog steeds in óns bezit



103
was. Dat beteekende veiligheid voor dat document, maar voor óns gevaar! In deze zaak moest echter ons persoonlijk belang achtergesteld worden bij de hoogere belangen, die wij dienden. En wij waren daartoe bereid, zij het ook — wat mijzelven betrof — dat mijn eerste enthousiasme, door de opgedane ervaringen, wel wat bekoeld was.
Wij waren het er thans over eens, dat het voorstel van G. G. alle kans bood, ons voorloopig uit de moeielijkheden te helpen. Inspecteur Holm nam het gezegelde couvert van Ruthven in ontvangst en een half uur later (wij zaten toen in de vóórhal op het belletje van de telefoon te wachten) telefoneerde de Engelsche Gezant ons persoonlijk, dat het in zijne handen was. Zijne Excellentie zal — naar ik hartelijk hoop —, nadat hij zóó lang ter wille van ons en van de goede zaak was opgebleven, nog heerlijk hebben geslapen. Hij had dat althans aan ons verdiend! Maar wijzelven — en ik in de eerste plaats — vonden weinig rust meer, ook al trachtten wij met mannenmoed die in onze werkelijk zeer goede hotel-bedden te vinden.
Den volgenden ochtend verlieten wij Stockholm. Inspecteur Holm had ons beloofd, ons naar het Stadshotel te Haparanda te zullen seinen, of het onderzoek inzake den aanval op den chauffeur iets belangrijks had opgeleverd, ook in verband met onzen goeden vriend, den kleinen heer Bollin uit Moskou.
Het was een prachtige voorjaarsmorgen en het was warm voor den tijd van het jaar. Toch waren wij gewapend met onze bont-jassen, want het was hoogst waarschijnlijk, dat ons te Haparanda nog vries-temperatuur wachtte. Men zeide ons, dat daar alles nog onder de sneeuw lag en dat de Tornea-Elf nog dichtgevroren was. Men houde hierbij



104
in het oog, dat Haparanda slechts weinig zuidelijk van.den poolcirkel gelegen is. 'é^'^m l De reis om de Bothnische Golf heeft dit eigenaardige, dat men die golf nergens te zien krijgt, vóórdat men te Haparanda is, dat wil zeggen op het aller-noordelijkste punt. Tot aan die „stad" — aldus betiteld, hoewel het aantal inwoners niet meer dan 1500 bedraagt — duurt de reis tweemaal 24 uren. Tegenwoordig schijnt er directe aansluiting op de Russische lijnen te zijn. In 1915 echter was het einde der Zweedsche lijn het dorpje Karungi aan de Tornea-Elf. Men moest dan per rijtuig, auto of sleê 20 K.M. ver rijden tot Haparanda en vandaar te voet over de brug naar Tornea ') wandelen. Halverwege die brug loopt, de Zweedsch-Finsche grens.
G. G.'s voorstel om met ons vieren samen te blijven, was met algemeene stemmen aangenomen. Wij „bewoonden" twee halve coupé's le klasse, die naast elkander gelegen waren; in elk daarvan was slaapgelegenheid voor twee personen, zoodat wij ons voor den nacht in twee groepen verdeelden: Ruthven en Rotoff, G. G. en ik.
Toen wij te Stockholm instapten, was het perron vol menschen en een groot deel daarvan behoorde tot onze mede-reizigers. De trein was goed bezet en op de verschillende stations, waar het beroemde Zweedsche „smörbröd"2) gereed stond, verdrong men zich in de restauratie om de rijk-beladen tafels. Op die wijze kreeg men telkens dezelfde gezichten te zien. Wij hielden ons met ons vieren steeds dicht bij elkander en keken scherp uit naar bekende gezichten. Want — hoe vreemd het ook klinken mocht,
') Spreek uit: Tornio.
*) Het Zweedsche „smörbröd" bestaat uit ontelbare schotels visch, op alle mogelijke wijzen toebereid, verschillende saladen, biefstuk, aardappelen, enz. Voor één Kroon bedient men zich zooveel men wil en van eiken schotel, dien men verlangt.



105
waar wij ons in een vreemd land en onder vreemde menschen bevonden •—-, wij verwachtten bekenden te zullen zien.
Vooreerst den Russischen koerier, die brieven van het Engelsche Gezantschap overbracht en daaronder ons kostbaar couvert. Reeds op het perron te Stockholm had G. G. ons op hem opmerkzaam gemaakt. Hij was een man van middelbaren leeftijd met 'n zware snor, maar overigensniets opvallends. Volgens afspraak had hij een compartiment doen reserveeren in denzelfden wagon, waarin zich ónze beide compartimenten bevonden, zoodat wij, in geval van alarm, altijd bij de hand konden zijn. Maar — eveneens volgens afspraak —: hij schonk ons niet de minste aandacht. Hij gedroeg zich zooals alle andere reizigers, zat in zijn coupé of stond in de zijgang, eh in de restauraties mengde hij zich onder het publiek. Dit was ook zeer verstandig, want anders zou hij allicht ongewenschte blikken tot zich getrokken hebben.
In de tweede plaats zagen wij uit naar Pallas Athene. En werkelijk, te Gefle — noordelijk van Upsala — trof ik haar aan in de restauratie met in de hand een bord, beladen met het kostelijkste zeebanket, waaraan zij alle eer bewees.
Toen zij mij zag, kwam zij onmiddellijk op mij toe.
„Wel, meneer de Hollander" — begon zij. „Het schijnt wel, dat wij de geheele lange reis tezamen moeten maken. Het hindert mij wel 'n beetje, dat ik u nog niet anders noemen kan dan: .meneer de Hollander'."
Inderdaad, ik had mij nog niet aan haar voorgesteld! Dat was niet heel beleefd en vooral toe te schrijven aan het feit, dat zij nu eenmaal mijn wantrouwen had opgewekt. De omstandigheid, dat zijzelve zoo ronduit naar mijn naam vroeg, kon erop wijzen, dat dit wantrouwen misplaatst was. Als zij booze bedoelingen had, zou zij niet



106
zoo openlijk met die vraag voor den dag zijn gekomen.
Met een woord van verontschuldiging voor het gepleegde verzuim, noemde ik thans mijn naam en mijn beroep.
„Ik ben Madanie Kanevitch" — hernam zij. „Ik ben artiste: schilderes!"
Ik boog en zeide, dat ik mij herinnerde voor eenigen tijd iets gelezen te hebben van eenx tentoonstelling van hare werken, ergens in Duitschland.
„Juist!" — zeide zij. „U hebt een goed geheugen; want dat moet vóór den oorlog geweest zijn. Toen was ik een gevierde kunstenares. Nu ben ik een geruïneerde vrouw!''
Ik keek haar vragend aan. Want — hoewel zulke vertrouwelijke mededeelingen mij, in de gegeven omstandigheden, niet zeer welkom waren —, ik moest beleefdheidshalve eenige belangstelling toonen.
„Juist toen de oorlog uitbrak, was er een tentoonstelling van mijn schilderijen te Düsseldorf georganiseerd. Zij zou half Augustus geopend zijn. Zoudt u willen gelooven, Monsieur Hendriks, dat men geweigerd heeft mij mijn werk terug te geven?"
Thans keek ik verwonderd, gelijk het mij paste.
„Ik heb hemel en aarde bewogen om de schilderijen terug te krijgen" — vervolgde zij. „Van Denemarken uit heb ik gedaan wat ik kon. Toen wij elkander in den trein •ontmoetten, had ik te Gjedser een onderhoud gehad met een van de heeren, die de kaak voor mij georganiseerd hebben. Dat onderhoud heeft mij de laatste hoop ontnomen. Het is een fatale geschiedenis!"
Op dit oogenblik werden wij gewaarschuwd, dat wij moesten instappen. Ik nam dus met een buiging afscheid: en toen ik met mijn drie reisgezellen in onzen wagon steeg, kwam ik tot de ontdekking, dat Madame Kanewitch drie ■compartimenten verder in dienzelfden wagon huisde!



107
HOOFDSTUK XIII. NAAR HET NOORDEN.
Hoewel wij naar hem uitkeken, kregen wij den kleinen heer Bollin niet te zien. Als hij ons gevolgd was, hield hij zich zorgvuldig schuil.
Over Madame Kanevitch en haar gesprek met mij bracht ik, gelijk van zelf spreekt, verslag uit aan mijne vrienden.
„Madame Kanevitch is een zeer bekende Russische kunstenares" — zeide Rotoff. „Nu wij weten, wie onze reisgenoote is, zult u wel moeten bekennen, dat u zich vergist hebt, Mr. Hendriks! Die dame kan niets uitstaande hebben met het doel van onze reis. Ook heb ik haar in mijn leven niet ontmoet, en die booze blikken, die zij op mij geworpen zou hebben, zullen dus ook wel alleen in uw verbeelding bestaan hebben."
Ik knikte. Wat hij zeide was volkomen logisch, maar ik kon de uitdrukking van bitteren haat niet vergeten, die ik op het gezicht van Mevrouw Kanevitch verrast had. Rotoff zag, dat ik niet overtuigd was en haalde, wat ongeduldig, de schouders op; maar hij liet het onderwerp rusten.
Er viel gedurende onze reis naar het Noorden weinig bizonders voor. Het kostte mij soms moeite te bedenken, dat wij niet voor ons genoegen, maar met een ernstig doel en omgeven door gevaren reisden. Er was letterlijk niets, dat ons gevaarlijk of zelfs maar verdacht geleek.
Het gevolg van het gladde verloop, dat onze spoorrit



108
nam, was de mogelijkheid, waarin wij verkeerden, onze aandacht te richten op de streken, die wij dóórreden. Naarmate wij noordelijker kwamen werden menschelijke woningen zeldzamer en de afstanden tusschen de stations, grooter. Den tweeden dag was het om elf uur des avonds nog licht. De zon dook in het Westen slechts zeer weinig onder de kim, en de hemel gloeide in donker-rooden glans — een avondrood, zooals ik het nooit gezien had. Ik herinner mij, dat — op een plaats tusschen Storsund en Boden — het zwarte silhouet van een heuvelreeks zich scherp afteekende tegen dien rossen glans en dat vlak daarvóór de langgerekte spiegel van een meer, als zilver glimmend, in het maanlicht lag. Het was een landschap, uit een sprookje, maar niet uit een vroolijk sprookje: somber en diep melancholiek. Toen ik, kort daarop, mijn slaapstee opgezocht had, vervolgde dit landschap — gloeiend van kleür en toch zoo dóór en dóór kil — mij in mijne droomen.
Ook de tweede nacht ging voorbij zonder eenig incident. Toen ik ontwaakte was het zeven uur en G. G. had het compartiment reeds verlaten. Wij hadden ons niet ontkleed, om dadelijk slagvaardig te zijn, wanneer er iets bizonders gebeuren mocht. Nadat ik mij wat had opgefrischt, opende ik de schuifdeur van ons compartiment en trad in de zijgang van den wagon. Ik vond daar G. G., met den rug tegen den wand geleund, naar buiten starend. . „Willy!" — zeide hij. „Je nacht is vermoedelijk rustiger geweest dan de mijne. Ik heb hier buiten de wacht gehouden."
Ik antwoordde niet dadelijk, omdat de aanblik van het landschap rondom ons mij verraste. Het was ruw en onvriendelijk, en ... lag diep onder de sneeuw. Voorwaar, wij naderden niet voor niets den poolcirkel!
„Je schijnt je niet veel te interesseeren voor mijn nachtelijk getob" — klonk het naast mij. „De sneeuw ziet er hier anders juist zoo uit als in Engeland."



109
„Maar de tijd, waarop zij valt, verschilt nog al" — zeide ik. „Intusschen heeft dat niets te maken met mijn belangstelling in je .nachtelijk getob', zooals je het schilderachtig noemt. Ik wacht dus op je nadere mededeelingen."
„Je zult bedrogen uitkomen, als je wat interessants verwacht" — zeide de detective. „De zaak is deze, dat ik gewaakt heb voor de veiligheid van den Russischen koerier, die ons document bij zich heeft. Hij heeft zijn compartiment op het einde van deze gang. Gisterennacht heeft Rotoff gewaakt, deze nacht was voor mijn rekening. Dat hadden wij zoo onder elkander afgesproken. Er is geen muis in de gang geweest en onze vriend is dus veilig!"
Als om deze uitspraak te bevestigen, verliet de „vriend" op dit oogenblik zijn compartiment en bleef voor een der vensters staan, schijnbaar zonder acht op ons te geven. Tezelfder tijd werd er enkele compartimenten van ons af een schuifdeur geopend en trad Mevrouw Kanevitch naar buiten.
Wanneer ik jonger geweest was, zou ik zeker aan een „conquête" mijnerzijds geloofd hebben, want deze vrouw kon mij niet zien zonder te glimlachen en op mij toe te komen. Ook ditmaal maakte zij geen uitzondering op dien regel.
^Goeden morgen, Monsieur Hendriks!" — zei ze, terwijl zij naast mij ging staan en zich met beide handen vasthield aan de staaf, die aan de binnenzijde van het portier was aangebracht. „Ik geloof, dat het buiten goed vriest. En wat een heerlijke zonneschijn! Een echte feestdag in de natuur, en — ook wel 'n beetje voor mij!"
„Is u jarig?" — informeerde ik, het betreurende, dat er hier in het Noorden geen bloemen te krijgen waren.
„Dat niet!" — antwoordde zij. „Maar vandaag hoop ik, na een tijdperk van 'n paar maanden, mijn man terug te zien."



110
Vreemd! Hoewel ik wist, dat zij Mevrouw Kanevitch was,, had ik er tot dusverre in het geheel niet aan gedacht, dat er vermoedelijk ook een meneer Kanevitch zijn zou.
Ik zeide iets van het onaangename van dergelijke gedwongen scheidingen en dat ik zelf op dit oogenblik eveneens een slachtoffer was.
„Mijn man zal mij te Tornea wachten, wanneer hij althansgeen verandering in zijn plannen heeft moeten brengen."
„Meneer Kanevitch is een gelukkig mensen!" — zeide ik, met 'n buiging, en voelde dat het compliment mij niet heel gelukkig afging.
Zij lachte even en zeide toen: „Er bestaat geen meneer Kanevitch!"
„En tóch hoopt U vandaag .. . ?" — In mijn verbazing moet ik er tamelijk onnoozel hebben uitgezien, want zij lachte opnieuw.
„Als kunstenares heet ik Mevrouw Kanevitch" —zeide zij. „Dat is namelijk mijn meisjesnaam. Mijn man heet anders."
Hoe heette haar man ? Die vraag beantwoordde zij niet, en ik vond het indiscreet haar te stellen, nu zij de mededeeling niet uit zichzelve deed. Maar het zal niemand verwonderen, dat ik voor de zóóveelste maal sterk het gevoel kreeg, dat er met haar het een of ander niet geheel in den haak was. Mijne stemmingen tegenover deze vrouw gingen inderdaad op-en-neêr als een barrometer bij afwisselende weêrsgesteldheid!
Wij bleven zeker een uur met elkander praten. Q. G. hield zich vèr van ons, want hij wilde zich zoo min mogelijk op den voorgrond stellen. Op de belangstellende vraag, wie mijne reisgenooten waren, antwoordde ik eenvoudig, dat zij uit Engeland kwamen en ik goed met hen bevriend was.
Ik zag, dat dit antwoord haar niet bevredigde. Zij praatte dóór over andere onderwerpen, maar zeide, na eenigen tijd, langs haar neus weg:



111
„Ik sprak daarjuist van Uw Engelsche vrienden. Maar' weet U wel, dat die lange Rus, die zich mede in Uw gezelschap bevindt, een heel bekend persoon is te Petrograd en Moskou?"
Ik spitste de ooren: hier kon iets interessants komen.
„Hij heeft zich bij mijn vrienden aangesloten op de reis van Bergen naar Stockholm" — zeide ik. „Zijn naam is. Rotoff. Ként U hem ?"
„Zeker ken ik hem; dat wil zeggen: ik weet wie hij is, al heb ik hem nooit gesproken. Maar, Monsieur Hendriks,, weet U wel wat hij eigenlijk is?"
„Een lange Rus!" — antwoordde ik lachend. „U hebt het daarnet zelf reeds gezegd."
Zij zag mij een oogenblik aan met een blik, waarin de mij thans reeds bekende vlammetjes gevaarlijk dansten.
„Zoudt U mij willen wijs maken, dat U in het geheel; niets weet van het beroep, dat die man uitoefent ?"
„Ik geloof, dat hij een hoogen rang bekleedt bij de Russische politie" — zeide ik, daarbij zoo schuldeloos kijkend als mij mogelijk was.
„Hij is in Rusland een beroemdheid, in zijn soort" — zeide zij met een stem, die zij niet genoeg in bedwang had, om het bittere in den toon te verbergen. „Als U lang in zijn gezelschap blijft, zult U nog belangwekkende zaken beleven."'
„U schijnt meer van hem te weten dan ik, Mevrouw !" — zeide ik.
Opnieuw zag zij mij aan. Eg ditmaal was het onmiskenbaar, dat haar gelaat nog bleeker was dan gewoonlijk.
„Hij is een particulier detective" — zeide zij. „De Russische Regeering vereert hem met haar vertrouwen en men beweert, dat hij een wonderbaarlijken speurzin heeft. Overigens .... Maar het is beter, dat ik er verder maar het: zwijgen tee doe. Ik heb een vooroordeel tegen ieder, die zich detective noemt."



112
„Waarom, Mevrouw?"
„Omdat zoo iemand zich anders voordoet dan hij is." Zij zweeg een oogenblik en gaf daarop aan het gesprek een andere wending.
Tien uur! Karungi!
Wij verlaten den trein en treden in de droge, 'koude morgenlucht. Het vriest 'n paar graden, maar het is volkomen windstil, zoodat men het gevoel zou hebben, dat het inderdaad lente is, wanneer niet alles rondom ons dik in de sneeuw lag: stevige, compacte sneeuw, die knapt, wanneer men den voet erop zet.
Aan het lage, houten station staan alle mogelijke soorten van voertuigen klaar: van de primitieve sleê tot de moderne (maar smerige!) automobiel toe. Daartusschen allerlei varianten van open karretjes, zonder en mèt veeren, gesloten voertuigen — waaronder een paar dokterskoetsjes, die zóó uit Den Haag schijnen gekomen — en 'n paar groote vrachtkarren voor bagage. Draven, schreeuwen, loven en bieden — het laatste in talen, waarvan wij geen woord verstaan. Hier en daar ziet men reeds den, hoogen boog op den hals der trek-paarden, zooals men dien in Rusland overal aantreft bij de izwoschtschiks. ')
De talrijke reizigers vinden langzamerhand ieder een plaatsje. Daarbij werden de meest uiteenloopende typen samengebracht in de intimiteit van 'n nauw karretje! Ik zie, onder anderen, de trotsfhe Pallas, die ons voorbij rijdt in 'n rijkelijk met modder bespatte victoria aan de zijde van een ouden man, die eruit ziet als 'n bedelaar op z'n Zondagsch. '<J^Ê
Wij vieren behooren tot de laatsten, die vertrekken. Wij hebben een open karretje bemachtigd, met 'n vóór- en 'n
') Huurkoetsiers.



113
achterbank. Rotoff zit vóór, naast den koetsier, Ruthven en ik hebben ons, met eenige moeite, neêrgeperst op de achterbank en G. G. heeft zich — hoe weet de hemel! — op de een óf andere manier op den bodem van ons statierijtuig gewerkt, waar hij, halfop de planken, half op onze voeten, in de meest schilderachtige houding rust. Nadat hij nog juist verklaard heeft, dat hij het levendig betreurt, dat Ruthven en ik geen jonge dames zijn, zet zich ons karretje in beweging. En nu is het uit met het spreken, want het gemis aan veeren, waardoor ons voertuig zich kenmerkt, veroorzaakt ons een sensatie, die, op dezen hobbeligen weg, waarop de sneeuw tot harde klompen verstijfd is, ons wel wat anders te doen geeft dan het voeren van gesprekken.
Links ligt de Tornea-Ètf, dichtgevroren en bedekt met sneeuw. Vóór ons en rechts, vlak terrein met hier en daar een menschelijke woning. Op den weg, op geregelde afstanden, militaire posten. Want aan de overzijde van de rivier begint het Russisch-Finsche gebied!
Na een half uur klinkt achter ons het snorren van een motor. Een gesloten auto komt ons achterop. En — op het oogenblik, waarop deze ons passeert — herken ik in de beide inzittenden .. . onzen Russischen koerier èn den heer Bollin uit Moskou!
HOOFDSTUK XIV DE MAN VAN MEVROUW KANEVITCH.
Te Haparanda vonden wij in het Stadshotel een telegram van Inspecteur Holm.
De Schaduw 8



114
„De bewuste persoon is onvindbaar. Heeft Stockholm ver„laten. Verder niets ontdekt."
Dat klopte! Had ik hem niet zooeven, hier in het Noorden, in 'n auto gezien? Hoe ernstig de toestand ook was, ik moest bij deze gedachte toch even glimlachen. De. begrippen „auto" en „poolcirkel" schijnen zoo moeielijk vereenigbaar — en toch: hier, vlak onder den poolcirkel, reed men in auto's! Ook van „het hooge Noorden" verdwijnt — bij nadere kennismaking — de glans der poëzie!
Bij het binnentreden in de eetzaal van het hotel werden wij gerust gesteld door den aanblik van den Russischen koerier, die aan een tafeltje met smaak het middagmaal gebruikte. Van den kleinen, gelen man was niets te zien.
Het spreekt vanzelf, dat de koerier gewaarschuwd moest worden. Maar wij zouden te veel gewaagd hebben door hem in het openbaar aan te spreken. Daarom schreef Rotoff snel een paar woorden op een stuk papier en — in het rond blikkend of niemand hem zag — verborg hij dit in een toegevouwen spijskaart, die hij van de tafel genomen had. Hij stond op dat oogenblik .vlak bij het tafeltje, waaraan de koerier gezeten was, en deze bleek goed opgelet te hebben.
„Zou ik u even om de spijskaart mogen lastig vallen?" — vroeg hij beleefd, in het Zweedsch. Het gebruik van die taal was op dat oogenblik zéér verstandig, omdat hij daardoor den schijn wekte, dat hij Rotoff voor 'n Zweed aanzag en hem dus niet kende.
De spijskaart verhuisde van de eene hand in de andere en Rotoff's missive was aan zijn adres aangekomen.
Een oogenblik later zag ik, dat de koerier den Russischen detective een schier onmerkbaar teeken gaf: het bewijs, dat hij de waarschuwing begreep en op zijn hoede was.
Haastig gebruikten wij ons middagmaal. Wij wilden namelijk trachten het spoor van den heer Bollin terug tè



115
vinden, hoewel het duidelijk was, dat dit een vrijwel hope: loos werk zou zijn. Hij kon immers reeds lang over de \ brug naar Tornea gewandeld zijn; het was zelfs zeer waar: schijnlijk, dat hij dit gedaan had. Want als hij ons wilde blijven volgen, zou een verblijf in Haparanda, en vooral de wandeling over de brug (waar de reizigers als schapekens achter elkander loopen) al zéér gevaarlijk voor hem [n geweest zijn, zoodra hij ook ons te Haparanda wist.
En het gebeurde, zooals wij verwacht hadden: ons pogen I bleek verloren moeite. Het eenige wat wij met dat vergeefsche pogen wonnen, was, dat het ons ertoe bracht, het zonderlinge stadje, waarvan het hotel zoo ongeveer het j eenige (en dan nog bescheiden!) sieraad is, in alle richtingen door te wandelen. Ook zagen wij thans voor de ; eerste maal de Bothnische Golf, waarop, niettegenstaande I het zonnige weer, een lichte nevel rustte, die het uitzicht beperkte en wazig maakte.
Tegen twee uur begon de overtocht der reizigers naar de overzijde.
• Tornea ligt op een eiland tusschen de twee armen, waarpn de Tornea-Elf zich splitst, voordat zij in zee valt. Het Istation echter ligt niet op dit eiland, maar aan de overIzijde van den linkerarm der rivier, aan den Russisch-Finschen Ikant. Tornea zelf is Finsch. En om van Haparanda het station |van den Russischen Spoorweg te bereiken moet men dus eerst |over den rechterarm der Tornea-Elf, vervolgens dwars door pet stadje en daarop over den linkerarm van de rivier gaan.
De Zweedsche douane, die bij het bruggehoofd in de ^open lucht haar plicht vervulde, passeerden wij zonder Iveel moeite.
Op de lange brug komende ontdekte ik, dat Mevrouw [Kanevitch vlak voor ons uitliep. Halverwege — bij een poketje, waar men een tol van 7 kopek moest betalen — ptond ik zelfs vlak achter haar. En toen wij het loketje



116
voorbij waren, draaide zij zich om en, mij recht in de oogen ziende, zeide zij: „Welkom in Rusland!"
Inderdaad loopt — zooals ik vroeger reeds zeide — de grens dwars over deze houten brug, en, het loketje passèerend, treedt men tevens van het Zweedsche op het Russische gebied.
Ik zeide, dat Mevrouw Kanevitch mij recht in de oogen
^De uitdrukking van trouwhartigheid, die daarbij in de hare lag, ontwapende mijn achterdocht en het was oprecht gemeend, toen ik antwoordde: „Ik acht het een gelukkig voorteeken, Mevrouw, dat u de eerste is, om mij welkom tc hcctcn!"
Mijn drie reisgenooten waren ons een goed eind vooruit geraakt en ik wandelde nu, mèt Pallas Athene, langzaam naar het brug-einde aan de zijde van Tornea.
„Van harte hoop ik, dat ook mijn man u nog het welkorf) zal kunnen toewenschen" — zeide zij. „Als alles gegaan is, zooals hij hoopte, wacht hij mij aan de overzijde. Het zal hem genoegen doen, in de gelegenheid te zijn, u te bedanken voor de vele attenties, die u voor mij gehad hebt."
Dat is toch werkelijk niet de moeite waard geweest!" — zeide ik; en ik meende wat ik zeide, want mijn geweten verweet mij, dat ik haar wel wat meer attenties had kunnen
bewijzen! 'ga u „»««i»t Hat 11 mii voor een groot verlies bewaard j
hebt: mijn haarkam! Echt schildpad, Monsieur Hendriks! — En wij lachten beiden bij de herinnering aan de zonderlinge wijze, waarop wij kennis hadden gemaakt.
Wij waren nu aan den overkant. Rechts, vóór ons, op J misschien honderd meter afstand, lagen de gebouwen der Russische douane. Ik zag mijn drie reisgenooten juist in de deur daarvan verdwijnen: zij hadden hunne handkoffers zelf gedragen. Het mijne echter - ik erken, dat het



117
sjouwen met zoo'n koffer voor mij weinig aantrekkelijks had! — volgde, met vele andere, op een plat wagentje, dat nog op de brug was. Ik bleef dus even staan en Mevrouw Kanevitch, wier koffers met dezelfde gelegenheid zouden arriveeren, eveneens.
Ik keek terug naar Haparanda, waarvan wij thans gescheiden waren door den breeden rivier-arm. Méér dan ooit drong het op dit oogenblik tot mij door, welk een onvervalscht Noordelijk karakter mijn omgeving had: de houten huizen aan de overzijde, waarvan de donkere wanden en daken scherp afstaken tegen het wit van den bodem; de nog toegevroren rivier met — daarover — de lange, houten brug, waarop zich nog verscheidene reizigers op weg naar Tornea bevonden. Een oogenblik dacht ik aan een plaat, voorstellende den overtocht over de Beresina, die ik, als jongen, op mijn slaapkamer had hangen. De omgeving herinnerde mij inderdaad aan die voorstelling, waaraan ik in jaren niet meer gedacht had. Gelukkig echter waren hier geen geweren en kanonnen, die de overtrekkenden bestookten!
Ik werd tot de werkelijkheid teruggebracht door een onderdrukten uitroep, die achter mij weerklonk. Ik keerde mij om en zag, dat Mevrouw Kanevitch haar man gevonden hadden rr.an, die qiet meneer Kanevitch was! Hij stond m"den rug naar mij toe en ik keerde mij snel weder af, om die beiden bij hunne eerste ontmoeting niet met onbescheiden blikken lastig te vallen.
Maar het duurde niet lang, of ik hoorde voetstappen achter mij en er werd een hand op mijn schouder gelegd.
„Mag ik u even met mijn man in kennis brengen?" — klonk de stem van Mevrouw Kanevitch; en toen, formeel voorstellend: „Meneer Duwaroff — Meneer Hendriks, die mij op reis zoo voorkomend geholpen heeft!"
Machinaal stak ik de hand uit, machinaal boog ik en



118
stamelde eenige woorden. Want in den heer Duwaroff, die buigend voor mij stond, herkende ik ... den man, dien ik
Want in den heer Duwarof herkende ik...
in Kilburn in den mist bijna tegen het lijf was geloopen! En ik zag, dat de herkenning wederkeerig was.
De lezer, die mijn verhaal tot dusverre gevolgd heeft, zal gemakkelijk begrijpen, wat deze plotselinge en volkomen onverwachte ontmoeting voor mij beteekende.
De jonge man met het gladde gezicht en de donkere



119
haren! De jonge man, die zich reeds driemaal op onzen weg gesteld had en telkens spoorloos verdwenen was! De jonge man, dien ik — en niet ik alleen t — hield voor de geheimzinnige persoonlijkheid, die men „De Schaduw" noemde! Maar dan . .. dan was mijn wantrouwen tegenover Mevrouw Kanevitch — zijn vrouw! — maar al te gegrond geweest.
Toch viel mij één omstandigheid in, die mij een oogenblik eraan twijfelen deed, of de conclusie" waartoe ik kwam, wel juist was. De jonge man met de zwarte haren was op den avond, vóórdat ik te Stockholm was aangekomen, daar nog geweest: hij had immers getracht het voor mij bestemde paket in ontvangst te nemen. Hoe kwam hij dan zóó spoedig te Tornea? Eenig nadenken leerde mij echter weldra, dat dit zeer goed mogelijk was. Hij kon immers op denzelfden ochtend vertrokken zijn, waarop ik aankwam. De trein naar het Noorden vertrok in die dagen ongeveer twee uur voordat de trein uit het Zuiden, van Malmö komende, arriveerde.
Het spreekt vanzelf, dat ik met geen enkel woord zinspeelde op onze eerste ontmoeting in den mist. En, van zijn kant, scheen hij dezelfde tactiek te willen volgen.'Misschien ook twijfelde hij eraan, of ik hem werkelijk herkend ha# Wat ervan zij, wij spraken op de meest conventioneele wijze, als twee menschen, die voor de eerste maal met elkander in aanraking kwamen.
De aankomst van de koffers maakte aan ons gesprek een einde. Ik nam mijn reiskoffer van de kar, schudde het echtpaar ten afscheid de hand en verdween in het gebouw der douane. Daar werd ik dadelijk aangeklampt door een beambte in uniform, die mij met een woordenvloed in het Russisch overstelpte.
„Veuillez parler francais, Monsieur" — zeide ik. „Je ne comprends pas le Russe."



120
De man keek mij aan met open mond en zeide eindelijk in gebroken Duitsch: „Sprechen Sie lieber Deutsch, Herr!"
Nu keek ik hèm met open mond aan en wees op een der vele aanplakbiljetten aan den wand, waarop met groote letters te lezen stond: „Ilestexpressément défendu de parlerallemand".
De beambte glimlachte verlegen.
„Men moet wel Duitsch spreken, als men elkander anders niet verstaan kan" — zeide hij, opnieuw in het Duitsch. „Wees zoo goed uw koffer te openen."
Er kwam nu een tweede beambte op mij toe, die — ook , al in het Duitsch! — mijn pas verlangde. Op hetzelfde oogenblik stond echter Rotoff naast mij.
„Ik heb op u gewacht, Mr. Hendriks!" — zeide hij, en, zich daarop tot de beide beambten wendende, sprak hij eenige woorden in het Russisch.
„Ik vraag u om verontschuldiging!"—zeide man van de douane. „Uw koffer kan dicht blijven. Wilt u mij veroorloven ...?" — En hoogst eigenhandig droeg hij het naar buiten en zette het op een der karren, die gereed stonden om de bagage der reizigers over den linker-arm der TorneaElf naar het station te brengen.
„Gaan wij weer over een brug?" — informeerde ik bij mijn gedienstigen geleider.
„Neen, meneer! Er is daar geen brug. In den zomer gaat men over met een veerpont, maar nu kan men nog best over het ijs gaan."
In de Meimaand over het ijs — en met karren nog wel!
Maar het was waar ... de poolcirkel!!..
De man van het pasbureau, die ons gevjDlgd was, noodigde mij thans uit, met hem mede te gaan. En in minder dan geen tijd was mijn pas van de noodige stempels voorzien en werd ik door een buigenden beambte naar de deur geleid. Het machtwoord van den heer Rotoff deed zijn invloed wel ter dege gevoelen!



121
Buiten vond ik dien machtigen man, in gezelschap van mijn beide vrienden.
„De koerier is er ook al behouden doorheen" — zeide G. G., terwijl hij mij met 'n vroolijk gezicht toeknikte. „Maar jij, Willy, laat je wel 'n beetje te veel afleiden door het gezelschap van de respectable Mevrouw Kanevitch."
„Je zult zien» dat de weinige minuten, die ik in haar geselschap heb doorgebracht, geen verloren tijd zijn geWeest", — antwoordde ik, terwijl wij langzaam opwandelden naar het hotel. De trein zou toch eerst tegen zeven uur vertrekken, zoodat wij nog volop den tijd hadden.
„Die woorden klinken, alsof er meer achter zit" — zeide G. G. „Vooruit maar, Willy! Stel ons niet teleur!"
„Vooreerst dan" — begon ik. „Mevrouw Kanevitch heet eigenlijk anders."
„Dat heb je ons vroeger al verteld, m'n jongen" — zeiG. G. „Als je ons nu haar waren naam eens zeggen kunt ?"
„Dat kan ik inderdaad" — antwoordde ik met rechtmatigen trots. „Eigenlijk heet zij Mevrouw Duwaroff."
„Hoe zegt u?" — Het was Rotoff, die gesproken had, maar zijn stem klonk zóó vreemd, dat ik haar nauwelijks herkende.
„Duwaroff" — herhaalde ik'langzaam.
Het bleef eenigen tijd stil. Toen zeide Rotoff, zich met geweld tot kalmte dwingend: „Die naam is mij zeer goed bekend. Hij behoort aan een ontslagen politie-beambte, dien wij reeds lang in het oog houden: een fanatiek revolutionair."
„Wat u zegt verwondert mij niets" — zeide ik. „Er bestaat alle reden om aan te nemen, dat meneer Duwaroff ons sinds eenige dagen met zijn bizondere belangstelling vereert. Dat gebeurt waarschijnlijk niet, omdat hij vindt, dat we mooie oogen hebben !Kent u hem persoonlijk, meneer Rotoff?"



122
„Ik heb hem eens of tweemaal ontmoet in den tijd, toen hij nog politie-beambte was."
„Een bleek gezicht met zwarte haren" — zeide ik met grooten nadruk.
„Alle duivels!" — Het was Q. G., die aldus -aan zijn overkropt gemoed lucht gaf. Hij bleef staan en vatte mij, iooals hij wel meer doet, wanneer iets hem buitengewoon interesseert, bij een knoop van mijn jas.
„Wat bedoel je, Willy?" — vroeg hij.
„Ik bedoel, dat meneer Duwaroff dezelfde man is, die mij te Kilburn in den mist verscheen."
„De Schaduw . . .?"
„Niet onwaarschijnlijk!" — zeide ik.
„Zéér waarschijnlijk!" — verbeterde Rotoff, die zichzelven weer meester was geworden. „U hebt een verrassende ontdekking gedaan. Maar het gevaar, dat ons dreigt, is nu nog veel grooter dan vroeger."
HOOFDSTUK XV VERLOREN!
Het moest nog eenige uren duren, voordat de trein naar Petrograd vertrekken zou. De beide verdachte personen, -die wij in onze nabijheid wisten — de heèren Bollin en Duwaroff — lieten zich nergens zien en ook Mevrouw Kanevitch was, sinds ik bij het brug-einde afscheid van haar genomen had, verdwenen.
Wij achtten het het verstandigst, ons niet te vermoeien met het ondernemen van ontdekkingstochten, zooals wij



123
dat dien ochtend te Haparanda gedaan hadden. Wanneer de bedoelde personen ons ontloopen wilden, hadden zij daartoe alle gelegenheid. Daarentegen zou er wel eenige kans bestaan, dat wij hen te zien kregen, wanneer het oogenblik gekomen was om aan het vertrek te denken En om die kans grooter te maken, besloten wij vroegtijdig naar het station op te breken. Wij konden ons daar dan „in hinderlaag leggen", zooals G. G. het uitdrukte.
Zoo gezegd, zoo gedaan! Nadat wij in het hotel, dat — nog op zijn Zweedsch — „Societetshuset" gedoopt is een glas thee ') gebruikt hadden, gingen wij op weg, wandelden dwars door het stadje heen - het is smeriger, maar grooter dan Haparanda — en kwamen weldra aan den oever van den Oostelijken arm der Tornea-Elf, die breeder is dan de westelijke. Aan den overkant lagen de stationsgebouwen en onze weg voerde daarheen, over het ijs, langs een zeer goed zichtbaar spoor, dat hier door het dagelijksche, zeer drukke verkeer gevormd was.
Het was nu zes uur en er moest nog een uur verloopen voordat de trein vertrekken zou. Het station was vrijwei uitgestorven. In het voorportaal, waar een reusachtige kachel pogingen tot branden deed, -zaten een paar vrouwen met doeken om het hoofd, op een bank aan den muur te dommelen. Een paar leden van het gilde, dat men in Holland „witkielen" noemt, stonden met zwaarmoedigen blik naar buiten te kijken en waren - zooals later bleek — allen meer of minder onder den indruk van de „wodka" ») De deuren, die naar het perron en naar de wachtkamers voerden waren gesloten. Maar het tooverwoord van den Russischen detective opende voor ons alle sloten. Het gevolg was dat wij vóór alle andere reizigers op het perron waren.' Wij
uit,UpJeRS1edlnTandt'd00r ma"nen' * theC dt *Iazen' door vrouwen *) Russische brandewijn.



124
plaatsten ons daar twee aan twee — Rotoff en Ruthven, G. G. en ik — aan , de beide doorgangen, waardoor het publiek straks naar den trein stroomen zou, en waren thans in de gelegenheid te controleeren, wie van de personen, die wij reden hadden in het oog te houden, onze mede-passagiers zijn zouden.
Het wachten duurde lang, maar ons geduld werd ten slotte beloond. De trein kwam — achteruit stoomende — Oprijden voor het perron en dadelijk daarop plaatsten zich de beambten der controle bij de doorgangen en openden de glazen deuren.
De eerste, dien wij onder de passagiers ontdekten, was de Russische' koerier, de man, die — als drager van ons gewichtig document — feitelijk het middelpunt van onze zorgen zijn moest en dien wij (zonderlinge tegenstelling!) terwille van zijn eigen veiligheid toch zooveel mogelijk aan zijn lot moesten overlaten. Onze aandacht moest vooral gevestigd zijn op „den vijand"! De koerier zag óns even goed als wij hèm, maar gaf — volgens afspraak — geen enkel teeken, dat hij ons herkende of in eenige betrekking tot ons stond.
Weldra ontdekten wij ook „den vijand" in de persoon van het echtpaar Duwaroff. Die beiden gedroegen zich echter in het minst niet vijandig. Integendeel, zij groetten mij allerbeleefdst en Mevrouw Kavenitch riep mij, onder het voorbijgaan, toe, dat Finland een melancholiek land was en ik maar trachten moest, mijn goede stemming te bewaren.
„Zou zij met die woorden iets bedoelen?" — fluisterde ik G. G. toe. „Een bedreiging onder het masker van een scherts?" — En mijn vriend haalde de schouders op.
„Wij hebben onze plaatsen in den derden wagen, niet waar?" — vroeg hij plotseling. En toen ik bevestigend antwoordde, vervolgde hij: „De heer en mevrouw Duwaroff



125
stijgen daarjuist in dienzelfden wagen. Wij zullen ze op reis vlak naast onze deur hebben."
Wij keken elkaar veelbeteekenend aan, maar zeiden niets meer.
Met eenige spanning bleven wij wachten, of ook het kleine, gele monster — zooals Q. G. den heer Bollin uit Moskou genoemd had — verschijnen zou. Maar het uur van vertrek naderde en het „monster" liet zich wachten. Misschien was hij door den anderen dóórgang gegaan en in dat geval zouden Rotoff en Ruthven hem ontdekt hebben. Maar toen wij, op het uiterste nippertje, instegen en wij de beide R's (G. G. had deze benaming uitgevonden en daarbij een weemoedige gedachte gewijd aan de beide 'K's, die wij eens in Tirol hadden leeren kennen. ')) terugvonden, bleek het, dat ook deze hem niet hadden gezien. Met vrij groote zekerheid konden wij dus aannemen, dat hij niet in den trein was. En dat schonk ons allen een gevoel van verlichting.
Toen de trein zich in beweging zette, trad het echtpaar Duwaroff naar buiten in de zijgang, waarin ook wij ons bevonden. Op het gezicht van de vrouw zag ik dadelijk den gebruikelijken glimlach verschijnen.
„Zij coquetteert met je, zelfs in gezelschap van haar man" — fluisterde G. G. mij toe. Zijn Russische collega was intusschen in zijn compartiment verdwenen en mijn vriend volgde diens'voorbeeld, zich daardoor onttrekkende aan de mogelijkheid, dat hij aan Mevrouw Kanevitch zou worden voorgesteld.
Wat Ruthven betreft, deze bleef naast mij staan en dit bracht mij in de noodzakelijkheid hem aan het echtpaar voor te stellen.
Er volgde nu een gesprek, dat zich geen oogenblik ver-
') Zie No. 5 der Q. Q.-serie: „Het verloren Spoor".



126
hief boven de eischen van banale beleefdheid. Trouwens, dat gesprek verstomde weldra, want wat wij buiten zagen, bracht ons — althans mij — in een stemming, die het onmogelijk maakte banaliteiten te zeggen en naar banaliteiten te luisteren.
Wij hadden het uitzicht op het noordelijke deel der Bothnische Golf. De zon stond nog hoog, al begon zij naar het Westen te daTen. Zij overgoot land en zee met een eigenaardigen, zacht-rozen glans, dien ik in zuidelijker streken nooit gezien heb. En toch speelde door dat roze ook een witter licht, zoodat de gladde zeespiegel, waaruit de donkere - silhouetten van talrijke kleine eilanden rezen — als drijvend op het water —, tintelde in lange strepen van zacht-rood en — daarmede afwisselend — in strepen van glimmend wit. Het doffe wit der sneeuw, die het landschap tot aan de zeekust dekte, stak scherp af tegen de helle tinten van den waterspiegel. Slechts het donker van dennenloof en omgevallen stammen brak de eehtoonigheid van het sneeuwkleed —-; een doodsch landschap met, daarachter, de zee, zich uitstrekkend in kleurige schakeering tot in wazige verten.
Het was de stem van G. G., die mij tot de beslommeringen en de gevaren van onze reis terugriep. Hij was uit zijn coupé weer in de gang gekomen.
„Ik weet niet, hoe jij erover denkt, Willy" — zeide hij op gedempten toon, „maar ik stel voor, het vannacht zonder slapen te stellen. De vorige nachten in Zweden waren wij, bij nu vergeleken, in Abrams schoot! Toen kon men zich nog voorstellen, dat wij voor ons genoegen op reis waren, maar sinds de ontdekkingen, die wij vandaag gedaan hebben..." .
Hij eindigde met een schouder-ophalen.
„Ik ben het volkomen met u eens!" — klonk nu de stem van den Russischen detective binnen uit den coupé.



127
^Rotoff had niet zoo zacht gesproken als G. G., zoodat deklank van zijn stem tot het echtpaar in de zijgang dóórdrong, ook al konden zij waarschijnlijk niet verstaan, wat hij zeide. Ik zag duidelijk, dat meneer Duwaroff een plotselinge beweging maakte en dat de hand, die op het vensterkozijn rustte, zich tot een vuist balde. Mevrouw daarentegen behield ditmaal haar zelfbeheersching.
Kort daarop namen zij beiden afscheid voor den nacht en verdwenen in hun compartiment.
„Wij zullen onze bedden maar niet laten opmaken" — zeide G. G. „Wij kunnen de deur tusschen onze compartimenten openzetten eh ons den nacht korten met sprookjes vertellen!"
„En intusschen kunnen wij een oogje houden op de zijgang" _ zeide Rotoff. „In het laatste compartiment, rechts van ons, zit de Russische koerier. Hij zal waarschijnlijk reeds slapen, want hij heeft zich niet meer in de gang laten zien. Zoolang hij daarbinnen is, dreigt hem geen gevaar. Wij moeten ervoor waken, dat het niet van buiten tot hem komt!"
„Daar heb ik 'n beetje kou-lijden vóór over" — zei G. G., terwijl hij in de zijgang, vlak tegenover de deurvan zijn coupé, een klep-bankje neêrsloeg. „Ik ga hier zitten in de kou. Het zal jelui daarbinnen, hoop ik, niet hinderen, dat de deur open blijft. En anders.. doet hem, gerust dicht!"
„En je sprookjes dan?" — vroeg ik stil-verwijtend.
„Die vertel ik je wel, als onze zending gelukkig geslaagd is, Willy!" _ lachte hij. „Voorloopig heb je maar naar buiten te kijken, om dadelijk in een sprookjeswereld verplaatst te worden!"
Hij had gelijk: de zon was nu bijna tot aan de kim gedaald en het roze-rood van den hemel had voor een diep koper-rood plaats gemaakt. De zee was niet meer te



128
zien, maar het besneeuwde landschap gloeide thans, de kleur van den hemel in teerder tint weêrkaatsend, in lichtrooden glans. Inderdaad! Een tooversprookje!
Wij hadden gestopt te Uleaborg. Voorloopig zouden wij nu dóórrijden tot midden-in den nacht, dat wil zeggen tot midden-in dat gedeelte van de 24 uren, dat elders nacht, maar hier geheel of ten halve dag is! Uren lang zaten wij bijéén — G. G. steeds op zijn klap-bankje in de gang —, pratend over onverschillige zaken, nu en dan, om beurten, even knikkebollend, maar dan wakker schrikkend in het bewustzijn, dat slapen dezen nacht verboden was! En dan blikten wij weer uit in het Finsche landschap, dat — naarmate wij zuidelijker kwamen — meer en meer het voor die streek karakteristieke uitzien aannam: uitgestrekte dennenbosschen, nu en dan afgewisseld door kleinere of grootere meren.
Het zal vier uur in den nacht geweest zijn, toen G. G. den conducteur van onzen slaapwagen, die aan het einde van de gang op een bankje in den hoek zat te dommelen, plotseling een beweging zag maken, als was hij door het een of ander wakker geschrikt. Een oogenblik zat de man onbeweeglijk, recht overeind. Dadelijk stonden wij alle vier in de gang, met ontstelde oogen en bleeke gezichten; want in den coupé waaraan de conducteur thans zijn bizondere aandacht scheen te wijden, bevond zich onze Russische koerier! EPÉIl
Ik zag hoe het G. G. hinderde, dat hij zich tegenover dezen man niet verstaanbaar kon maken, maar het gesprek aan zijn Russischen collega overlaten moest, zonder er zelf een syllabe van té begrijpen.
Rotoff en de conducteur wisselden snel eenige woorden in het Russisch. Daarop wendde de eerste zich tot ons.
„De conducteur zegt, dat hij in dezen coupé kermen gehoord heeft" — zeide hij. „Hij vreest, dat er iemand ziek



129
is geworden. Die .iemand' zou dan onze koerier zijn, want hij is daar binnen alleen. Ik zal den conducteur zeggen, wie ik ben en dat hij goed zal doen, de deur in mijn tegenwoordigheid le openen."
Nóg eenige woorden in het Russisch; de conducteur salueerde op militaire wijze en een oogenblik later had hij hij de deur geopend en keken wij naar binnen.
... en keken wij naar binnen.
De koerier zat — of liever: lag — inééngezakt in een hoek van den coupé, en één blik was voldoende om ons ervan te overtuigen, dat er een misdaad had plaats gehad. Het gelaat en de kleêren waren met geronnen bloed bedekt, dat uit een diepe wond boven de linker slaap gevloeid was. Men had hem daar, blijkbaar met een stomp voorwerp, een hevigen slag gegeven. De wonde herinnerde aan die,
De Schaduw g



130
welke wij bij den chauffeur te Stockholm gezien hadden, maar zij was toegebracht op een veel gevaarlijker plaats dan bij dezen. De arme man bleek nog in leven te zijn; maar toen wij hem trachtten op te richten, stierf bij onder onze handen.
De beteekenis van wat hier gebeurd was, was zóó groot, dat ik een oogenblik als verwezen stónd te kijken. G. G. echter, de man van actie op elk beslissend oogenblik, scheen rustig en kalm, alsof het drama, dat zich had afgespeeld, geheel buiten hem óm ging.
Hij doorzocht snel de zakken van den vermoorden man, terwijl Rotoff den inhoud van diens acten-portefeuille en van een klein handkoffertje, dat geopend op de bank stond, naging. Meer bagage was er niet.
Wij zwegen allen, ook toen G. G., met een snelle beweging, de voering van het handkoffertje en van de portefeuille open sneed . ..
Niets!...
De brief aan het Engelsche Gezants*cnap, waarin ook óns gewichtig couvert zich bevinden moest, bleek onvindbaar .. . verloren . . .!
Het was een nederlaag voor ons allen — in het bizonder voor de beide detectives —, die weinig minder dan een ramp genoemd kon worden. Onze geheele reis was vergeefsch geweest, het geheime document was gestolen .. .
En, terwijl nu onze tongen los kwamen in vergeefsche klachten over het ongeluk, dat ons getroffen had, bleef alleen G. G. zwijgen, daarbij de oogen, naar zijne vreemde gewoonte, sluitend. Toen hij ze opsloeg, zeide hij alleen: „Wij zullen alles weten, als het ons gelukt dit te ontdekken: Hoe wist men, dat deze arme kerel de overbrenger van ons document was?"



131
HOOFDSTUK XVI. ROTOFF NEEMT DE LEIDING.
Het was de Russische detective, die het eerst met een practisch voorstel voor den dag kwam. En hij begon met een soort van verontschuldiging, omdat hij in de ze vóórging.
„Ik hoop, dat Mr. Gill er geen gebrek aan vertrouwen in zijn inzicht en leiding in zien zal" — aldus ving hij aan, „wanneer ik ditmaal mijn meening op den voorgrond | plaats. Op dit oogenblik zijn alleen wij vieren en de conducteur op de hoogte van wat er geschied is. Het onderzoek, dat wij moeten instellen, eischt, dat dit zoo blijve. De misdadiger is ongetwijfeld nog in den trein en het is van het hoogste belang, dat hij van de ontdekking der misdaad voorloopig onkundig blijft."
G. G. knikte. Hij liet zich — eenigszins tot. mijn ver- bazing — de leiding goedwillig uit handen nemen en zeide zelfs: „Ook in verband met de taal is het inderdaad beter, dat U thans vóórgaat, Mr. Rotoff 1 Ik schaar mij gaarne als soldaat onder Uwe bevelen!"
Rotoff boog (hij was altijd eenigszins vormelijk) en vervolgde:
„Het eerste, wat wij thans te doen hebben, is het opsporen van een dokter. Misschien vinden wij er een onder de passagiers. De conducteur hier, dié een intelligente kerel schijnt, moet maar eens op den.' zoek gaan. Maar eerst zal ik hem aan zijn verstand brengen, dat hij over wat hij hier gezien heeft, zwijgen moet als het graf."
„Waarom is er zoo'n haast bij het zoeken naar een dokter?" _ vroeg ik. „De man is dood en die dood kan ten allen tijde geconstateerd worden."



132
„Voor ons onderzoek is het van het hoogste belang, dat wij eerst met eenige zekerheid weten, hoe lang het geleden is, dat de aanslag op den koerier gepleegd werd" — antwoordde Rotoff.
Hii gaf daarop, in het Russisch, de vereischte aanwijzingen aan den conducteur, die deze met de noodige reverentie in ontvangst nam om vervolgens, op. zoek naar een dokter, orfzen wagon te verlaten. De lezer zal begrepen hebben, dat wij in een D-trein reisden en dat men dus gemakkelijk van den eenen wagon in den anderen komen kon.
Toen de conducteur ons verlaten had, schoof Rotoff de deur van het compartiment, waarin de vermoorde man lag, toe en wij hernamen onze vroegere plaatsen: G. G. in de zijgang, de drie overigen in onzen coupé.
„Het ligt voor de hand" — begon Rotoff thans, „den ontslagen politie-beambte Duwaroff van dezen moord, te verdenken. Wij weten, dat hij tot de revolutionairen behoort en ons is nagereisd, vermoedelijk om het thans gestolen document in zijn macht te krijgen. Het zou dus niet verwonderlijk zijn, wanneer hij het gestolen had ...!"
„U vergeet één ding, Mr. Rotoff" — bracht Ruthven hier in het midden. „Die meneer Duwaroff hebben wij in den trein zien stappen en wij zijn in de gelegenheid geweest vast te stellen, dat hij, van dat oogenblik af, zijn coupé alleen verlaten heeft om, mèt zijn vrouw, even in de zijgang te verschijnen."
De Russische detective glimlachte even. „Mijn geachte Engelsche collega zou zeggen, dat U goed geobserveerd, maar slecht gededuceerd hebt" — zeide hij. „Inderdaad hebben wij hem slechts even in de zijgang gezien en is hij die geen enkele maal dóórgegaan tot aan de deur van den Russischen koerier. Maar ... hij kan buiten-óm gegaan zijn."
G. G. keek verrast op.



133
„Is het denkbaar, dat niemand dat bemerkt zou hebben?"
— vroeg ik.
„Dat is zéér goed denkbaar" — zeide de Russische detective, „wanneer hij zich, bij het passeeren van ons portier, gebukt of zich op zijn hurken langs den treê^ plank geschoven heeft. Zijn coupé is naast den onzen en tusschen den onzen en dien van den Russischen koerier liggen nog slechts twee compartimenten, waarvan er maar één bezet is. Daarin huist een eenzame heer ..."
„Kan die eenzame heer ...?" — vroeg Ruthven weifelend.
„Alles is mogelijk!" — aldus beantwoordde Rotoff Ruthven's onuitgesproken gedachte. „Ons onderzoek zal ons daaromtrent wat meer zekerheid geven. Voorloopig kunnen wij constateeren, dat Duwaroff, om bij den Russischen koerier te komen, slechts twee portieren behoefde te passeeren. In zijn eigen coupé was niemand anders dan zijn vrouw en hij was dus vrij in zijn bewegingen!"
Op dit oogenblik betrad de conducteur opnieuw den coupé. Hij werd gevolgd door een kort, dik mannetje met een glad gezicht, bolle oogen en een bril op. Nadat Rotoff eenige woorden met dit mannetje gewisseld had, wendde hij zich tot ons.
„Dit is Dr. Dwinski" — zeide hij. „Ongelukkigspreekt hij alleen Russisch. Maar wat hij zegt, zal ik u trouw overbrengen."
De kleine dokter werd nu door ons naar den coupé van den vermoorden koerier gebracht. Hij onderzocht de wond, bevestigde den dood en zeide, dat de wond reeds vele uren geleden moest zijn toegebracht. Op Rotoff's vraag zeide hij, dat dit best vóór Uleaborg geweest kon zijn.
„Wij moeten dus rekening houden met de mogelijkheid, dat de moordenaar den trein te Uleaborg verlaten heeft"
— zeide Rotoff.
„Maar dan zou er toch geen sprake van kunnen zijn, dat Duwaroff den moord gepleegd heeft" — zeide ik.



134
„Omdat het waarschijnlijk is, dat Duwaroff de hand in het spel heeft, mogen wij elke andere mogelijkheid nog niet ontkennen" — antwoordde Rotoff. „Wie zich blind staart op een theorie — hoe plausibel die ook zij — verliest den helderen kijk, dien hij hebben moet om achter de waarheid te komen."
„Bravo!" — zeide hier G. G. „Je hoort, Willy, dat meneer Rotoff daar een van mijn geliefkoosde stellingen verkondigt! Ik herhaal voor den zóóveelsten keer, dat op deze manier het samenwerken tot een waar genoegen wordt!"
De Russische detective stelde nu voor, dat hij zelf, in i gezelschap van G. G., de reizigers in den geheelen trein — compartiment voor compartiment — Opkloppen en aan den lijve onderzoeken zou. Het moest nog een uur of twee duren, vóórdat wij het ..volgende station bereiken zouden, zoodat er waarschijnlijk genoeg tijd was. Mocht dit tegenvallen, dan zou men, in vredesnaam, den trein doen halt houden, vóórdat dit station bereikt was, om te voorkómen, dat iemand ongemerkt ontkomen zou. En dan zou men onmiddellijk de hulp der politie requireeren. Rotoff's volmachten gaven hem de bevoegdheid om, zoo hij dat noodig vond, alzoo op te treden.
Intusschen ontveinsden wij ons niet, dat de kans om op deze wijze den schuldige te vinden, gering was. Er waren natuurlijk in den trein honderden schuilhoeken, waarin men het document zou kunnen verbergen. Onze eenige kans op 1 succes lag in de verrassing. En daarom mocht uit niets blijken, dat er onraad was.
Eén ding was zeker: de diefstal zou alleen dan het gewenschte resultaat hebben, wanneer het stuk ook inderdaad uit den trein werd meegenomen. Ook na het onderzoek, thans door Rotoff in te stellen, moest dus iedereen, die — 't zij vóór 't zij in Petrograd — den trein verliet, opnieuw aan den lijve onderzocht worden.



135
Zooals vanzelf spreekt, kwam het echtpaar Duwaroff het eerst voor het onderzoek in aanmerking, al was het alleen
maar, omdat er kans was, dat men bij hen onmiddellijk vinden zou wat men zocht.
Het bleek, dat noch de man noch de vrouw ter ruste gegaan was, want toen wij op de deur van hun compartiment klopten, werd deze dadelijk geopend en vonden wij hen beiden op en gekleed.
De Russische detective zeide eenige woorden in het Russisch, die Duwaroff boos schenen te maken. Deze bedwong zich echter onmiddellijk en antwoordde in het Ffansch: „Monsieur Rotoff! Wij zijn oude kennissen. Ik stel u voor, Fransen te spreken. Ik althans stel er prijs op, dat de heeren, die U vergezellen, begrijpen wat er hier gebeurt. U wilt onze personen en onze bagage aan een onderzoek onderwerpen. De reden daarvoor zegt u ons niet, maar wij zijn niettemin te Uwer beschikking!"
Het is onmogelijk den toon van bittere ironie te beschrijven, waarop deze woorden gesproken werden. Zij waren een uitdaging aan het adres van den detective: dat gevoelden wij dadelijk. En wij gevoelden ook, dat deze revolutionair wel zeker van zijn zaak zijn moest, om dien toon tegenover Rotoff te durven gebruiken. Daarom ook verwachtte ik niet, dat het onderzoek iets zou opleveren.
Het bleek, dat ik mij in dit opzicht niet vergist had. Er werd inderdaad niets gevonden, zoodat den Russischen detective geen andere keuze bleef dan met een woord van verontschuldiging, dat echter niet vriendelijk klonk, in de gang terug te treden.
„Bonne nuit, Messieurs!" — zeide Duwaroff op zuurzoeten toon, en sloot ons de schuifdeur met een ruk voor den neus toe.
„Wij spreken hem nog nader, bij het verlaten van den trein!" — zeide Rotoff; en daarop begon hij, in gezelschap'



136
van G. G.,zijn onderzoek. De „eenzame heer", in het compartiment naast het onze, bleek een onschuldig Zweedsch musicus te zijn, die op weg naar Petrograd was om daar een concert te geven. Nadat deze met het bezoek der detectives vereerd was geworden, verdwenen deze beiden uit den wagon om eerst na bijna twee uren terug te keeren.
„Niets!" — zeide G. G., terwijl hij in onzen coupé plaats nam. Bijna onmiddellijk sloot hij de oogen en het had allen schijn, dat hij ingeslapen was. Wij wisten echter beter 1
„Wij naderen nu Östermyra" — zeide Rotoff. „Tien minuten daarvóór ligt een onbeteekenende halte, waar onze trein in gewone omstandigheden niet stopt. Wij zullen daar nu even stil staan, om aan onzen conducteur de gelegenheid te geven een telegram naar Östermyra te verzenden. Daar zal de politie dan ieder, die uitstapt, aan een streng onderzoek onderwerpen. Het resultaat daarvan wordt ons naar het volgende station geseind, en zoo vervolgens. Op elk volgend station een herhaling, natuurlijk!"
Hij zweeg en lachte even — een zeldzaamheid bij dezen ernstigen man.
„Maar" — zeide ik schuchter (want ik had het lang afgeleerd, mijn opmerkingen in een moeilijk geval als dit voor gewichtig te houden), „wanneer onze trein bij die kleine halte stil staat, zou de moordenaar dien ongezien kunnen verlaten!"
„Dat geval is voorzien" — antwoordde de Russische detective. „De Hoofd-Conducteur, dien ik mede in het geheim genomen heb, heeft alle portieren van buiten afgesloten. En op de volgende stations zal ook de politie er wel voor zorgen, dat niemand zich ongezien uit de voeten maakt."
Ik moest erkennen, dat aldus alle voorzorgsmaatregelen genomen waren.



137
Alles geschiedde juist zooals Rotoff ons gezegd had. Deze zelf was aan alle stations druk in de weer om aan den Commandant der aanwezige politie-macht de noodige aanwijzingen te geven. De telegrafische berichten aan elk volgend station liepen geregeld binnen. Zij luidden allen hetzelfde: niets gevonden!
De vroege morgenuren waren lang voorbij. De dennenbosschen en de daartusschen liggende glinsterende meeren waren thans overgoten door den gouden zonneschijn van den vollen dag. Om elf uur: Tammerfors! Hier verlieten vele reizigers den trein: de politie zou handen vol werk hebben, die allen behoorlijk te onderzoeken. Rotoff drukte den Commandant op het hart, vooral nauwkeurig bij dat onderzoek te zijn en zich, door het groote aantal der reizigers, niet tot oppervlakkigheid te laten verleiden.
Verder ging het weer: Tavastehus, Kouvola, Luumaki... De namiddag ging voorbij, het liep naar den avond. Duwaroff en zijne vrouw hadden zich niet meer laten zien. Als zij geen proviand in hun coupé hadden, moesten zij honger lijden! Andere reizigers kochten aan de verschillende stations levensmiddelen, die langs den trein gevent werden: niemand, die verder reizen wilde, mocht uitstappen. Maar het wasons opgevallen, dat de Duwaroffs niets gekocht hadden. Nu, dat was hun zaak!
Het was acht uur in den avond, toen wij het station van Wiborg binnenreden. Hier gebeurde iets, dat ons allen verraste: Madame Kanevitch verscheen in de zijgang, met mantel en hoed en — in de hand — haar reistasch. Zij sloot de schuifdeur van het compartiment achter zich.
Den Russischen detective verwaardigde zij met geen blik. Mij echter reikte zij de hand.
„Ik moet hier afscheid nemen" — zeide zij. „Wij hebben hier in de buurt een datschka '), die wij eerstdaags be-
'J buitenverblijf.



138
■trekken zullen en die in orde gebracht moet worden. Adieu, Monsieur Hendriks! Ik wensch u goede reis, kan het zijn in beter gezelschap dan tot dusverre."
Ik zeide een paar woorden tot afscheid, en daarop verliet zij den wagon. Op het perron werd zij aanstonds in ontvangst genomen door Rotoff (die haar voorgegaan was) ert door den Politie-Commandant, die door den Russischen detective vermoedelijk op de hoogte van de situatie gebracht was. Ongetwijfeld zou men haar met extra-nauwkeurigheid onderzoeken!
Terwijl zij weggevoerd werd, keek zij even om en knikte mij, met een licht schouder-ophalen, toe. Van dat oogenblik af was ik ervan overtuigd,- dat men niets bij haar vinden zou!
En werkelijk! Te Bjeio-Ostrow — voor den reiziger, die uit Finland komt, liet eerste station in Groot-Rusland — bereikte ons het telegrafisch bericht, dat er bij geen der reizigers iets verdachts gevonden was, ook niet bij Mevrouw Kanevitch.
En eindelijk, om half twaalf in den nacht, reden wij het Finsche Station te Petrograd binnen.
HOOFDSTUK XVII WIJ NEMEN AFSCHEID VAN DUWAROFF
Onze stemming was gezakt tot beneden het nulpunt. Den geheelen dag hadden wij tusschen hoop en vrees geleefd. Aan elk station hadden wij gehoopt op goede tijding; steeds waren wij teleurgesteld. Nu zouden wij onze allerlaatste kans krijgen!



139
De reizigers, die van Uleaborg of noordelijker kwamen, moesten thans nog aan een streng onderzoek onderworpen worden en daaronder bevond zich Duwaroff, de man, dien wij om meer dan één reden verdachten.
Toen de trein stil hield; werden de uitgangen van alle ■wagons onmiddellijk door dé politie bezet: Rotoff's telegram had ook hier zijn uitwerking niet gemist. Het compartiment, waarin de vermoorde koerier lag en dat wij zorgvuldig
ten tweeden male op deze avontuurlijke reis . . . .
gesloten gehouden hadden, werd thans open gesloten en het lijk naar buiten getransporteerd. Met spanning wachtten wij op het verschijnen van Duwaroff in de zijgang.
De eene minuut na de andere verstreek ... Duwaroff verscheen niet!
Toen maakte Rotoff een einde aan' ons wachten, door plotseling de deur van het compartiment open te schuiven.
Ik, voor mijn persoon, had gedacht, dat wij. den vogel



140
gevlogen zouden vinden. Het ontkomen zou hem wel niet gemakkelijk gevallen zijn, maar . . . was hij niet „De Schaduw", die in soortgelijke omstandigheden zoo herhaaldelijk op de meest raadselachtige wijze als in de lucht was opgegaan? Zou het niet geheel in zijn lijn liggen, wanneer hij ook thans was verdwenen, als de schaduw, waarvan hij den naam droeg . . . ?
Niets had ons voorbereid op het schouwspel, dat ons daarbinnen wachtte!
Op de vóórbank van het compartiment lag Duwaroff in de lengte uitgestrekt. Zijn gezicht was doodsbleek en zijn oogen staarden, wijd opengesperd, in de ruimte. Maar ... het licht in die oogen ontbrak! Want, ten tweeden male op deze avontuurlijke reis, stonden wij tegenover een doode, die door geweld uit het leven gescheiden was! Maar ditmaal was het wapen, dat den man had neergeveld, een ander dan dat, waarmede de Russische koerier vermoord was: met een lange, dunne dolk was hem een steek in het hart toegebracht. Hij moest onmiddellijk dood geweest zijn en vermoedelijk had men zijn lichaam daarna op de bank gelegd.
Op den grond en op de kleêren kleefde eenig bloed: doch een groote bloeding — althans naar buiten toe — Was nieflngetreden.
De Russische detective richtte zijn aandacht hef eerst op de omgeving.
„Het wapen, waarmede de moord gepleegd is, is niét te vinden" — zeide hij. „Het is vermoedelijk naar buiten geworpen. Van^de bagage ontbreekt geen stuk, behalve de reistasch, waarmede Madame Kanevitch te Wiborg is uitgestapt. En noch in die tasch noch op haar persoon waren papieren verborgen — dat is terdege onderzocht!"
Het denkbeeld, dat Duwaroff in het bezit moest zijn van. het ontvreemde document, had de detective nog niet laten



141
varen. En aan het optreden van G. G. was duidelijk te zien, dat dit ook bij hèm niet het geval was. Hij hield zich in de eerste plaats bezig met den vermoorden man zeiven.
Nadat hij zich ervan overtuigd had, dat Duwaroff inderdaad dood was, begon hij diens zakken systematisch te doorzoeken.
„Wij hebben dat immers reeds gedaan, toen hij nog leefde" — kon ik niet nalaten te zeggen. Maar G. G. schudde het hoofd.
„Ik kan niet gelooven, dat je de noodzakelijkheid van dit onderzoek niet begrijpen zoudt, Willy!" — zeide hij. „De man moet tusschen Wiborg en Petrograd vermoord zijn, want eerst te Wiborg heeft zijn vrouw hem verlaten. En daar hij te Petrograd uistappen moest, is er eenige kans, dat hij het document • — zoo hij het inderdaad gestolen heeft en eerst elders verborgen had — thans bij zich draagt."
„Ik geloof er niets van!" — zeide ik. „Maar,ga je gang, hoor, als dat zoeken je noodig schijnt."
Ik had met eenig sarcasme gesproken, want de schoolmeesterachtige toon, dien G. G. soms tegenover mij kan aannemen en waarop hij ook thans gesproken had, had mij geprikkeld. Het bleek echter weldra, dat mijn sarcasme al héél misplaatst was en dat mijn vriend de zaak zeer juist had ingezien.
Hij had zich over het lichaam hééngebogen, maar hief zich nu zoo plotseling overeind, dat ik onwillekeurig een paar schreden achteruit trad.
„Zie eens!" — zeide hij.
In de hand hield hij een dikken, verzegelden brief, waarvan de omslag opengescheurd was.
„Het zal je misschien niet verwonderen te vernemen, Willy, dat deze zegels die van het Engelsche Gezantschap te Stockholm zijn. En in de omstandigheden, waarin wij



142
thans verkeeren, kan niemand het ons kwalijk nemen, wanneer wij onderzoeken of het ons toevertrouwde document zich binnen dezen omslag bevindt."
Hij stak de hand in het couvert en haalde er een tweede, kleiner couvert uit, dat wij onmiddellijk herkenden als hetzelfde, dat te Stockholm in de brandkast van het hotel bewaard was geweest. Maar thèns waren de zegels verbroken
Je ziet het, Willy!" — zeide G. G„ zich (zooals hij dikwijls deed in gezelschap van anderen) uitsluitend tot mij richtend. „Hij heeft met den inhoud van ons document willen kennis maken. Vermoedelijk is hem dat niet gelukt: het is niet ieders werk, cijferschrift te lezen. Maar — dan zou het anderen misschien gelukt zijn! Intusschen — juist bij tijds hebben we het stuk teruggevonden! Wil je wel gelooven, Willy, dat ik blij ben, dat wij van Wiborg af steeds samen zijn geweest? Anders zou je mij nog van dezen moord gaan verdenken, omdat het bezit van het document mij zoo uitbundig verheugt!"
Het scheen mij thans niet moeielijk, de gebeurtenissen — althans gedeeltelijk — te reconstrueeren. Dat Duwaroff den Russischen koerier om het leven had gebracht, teneinde den tekst van het geheime tractaat machtig te worden, stond nu wel vast; tweemaal had hij reeds een poging gedaan het in handen te krijgen: ééns aan boord van de „City of London", de tweede maal in het Grand-Hotel te Stockholm. De derde maal was het hem gelukt; en hij zou geheel geslaagd zijn, zoo de dood hem niet achterhaald had!
Het was verder duidelijk, dat Duwaroff zijn buit eerst zóó goed verborgen had, dat deze bij het doorzoeken van zijn compartiment niet gevonden was. Toen hij Petrograd naderde, moest hij dien bij zich gestoken hebben. In elk



143
geval had hij geen gelegenheid gehad den inhoud van het document — als hij het ontcijferd had — aan iemand mede te deelen, tenzij...
Plotseling steeg mij het bloed naar de wangen! MadameKanevitch had gelegenheid gehad er kennis van te nemen! Maar zij was in Finland op haar „datschka"! Of was dat verhaal van een „datschka", die voor den zomer ingericht moest worden, een verzinsel? En waarom was zij dan te Wiborg uit den trein gestapt?
Van alle zijden stormden nu de vragen op mij aan.
Hoe wist Duwaroff, dat de Russische koerier de drager van het door hem begeerde document was? "
Welke rol had Bollin, de kleine, gele man., in deze zaak gespeeld?
Wie was de moordenaar van Duwaroff? En bovenal: Was de vermoorde Duwaroff inderdaad „DeSchaduw" ?
Ik gevoelde mij hulpeloos temidden van al deze onopgeloste vraagstukken. Maar, niettegenstaande die hulpeloosheid, had ik toch een triomfantelijk gevoel, wanneer ik dacht dat wij het gewichtige stuk weer in handen hadden!'
G. G. had het aan Ruthven ter hand gesteld. Deze zou, mèt G. G. en mij, onmiddellijk naar het Engelsche Gezantschapshotel rijden, teneinde het aan den Gezant te bezorgen,, zooals zijn plicht was. En dan zou onze zending tot een gelukkig einde gebracht zijn, tenzij . . .
Opnieuw overviel mij twijfel, toen ik aan Madame Kanevitch dacht.
Rotoff had afscheid van ons genomen. Hij zou ons den volgenden morgen in het Hotel de 1'Europe (dat, in het Russisch den niet gemakkelijk uit te spreken naam var*



144
„Evropeeski Gatzinitza" voert) komen opzoeken, om ons 1e vertellen, hoe de zaken, met betrekking tot de beide slachtoffers, zich lieten aanzien. Ruthven, G. G. en ik bestegen een auto (die Rotoff van de politie gerequireerd had), met — op den bok — een zwijgenden 'politie-agent, te onzer bescherming. De man moest trouwens wel zwijgen, omdat wij hèm en hij ons niet verstond.
Snel rolde ons voertuig door de stille straten. Het was even na half-één en er heerschte een eigenaardig, gedempt licht: het licht van den noordelijken zomernacht, het licht der „nuité blanches". Er was iets vreemds, iets kouds, iets „unheimisch" in het stadsbeeld rondom ons. Eerst langzamerhand begreep ik, waaraan dit was toe te schrijven. Hoewel het vrij licht en de hemel zonder een wolkje was, hadden de voorwerpen — omdat de zon even onder den horizon stond — geen schaduw. Dit geeft den Noordlander een gevoel van leegte, waarvan hij zich in den aanvang de oorzaak niet verklaren kan. Trouwens, ook ik zou die oorzaak niet zoo spoedig ontdekt hebben, wanneer G. G. mij er niet op had gewezen. Mijn vriend was niet voor de eerste maal in Petrograd.
Petrograd! — Jaren lang was het een illusie van mij geweest de Russische hoofdstad te leeren kennen. Thans was ik er en ... mijn omgeving interesseerde mij slechts matig! Zóózeer vervulde mij alles, wat wij op reis beleefd hadden en het koortsachtig verlangen, het laatste deel van onze zending — het bezoek aan het Engelsche Gezantschap — achter den rug te hebben.
Over de Troitzky-brug passeerden wij de.Newa, die hier bijna 700 M. breed is. Vóór ons lag de beroemde Newakade, met haar lange rij van reusachtige paleizen, waaronder het Winterpaleis, dat in de geschiedenis van het Rijk der Czaren zulk een groote rol heeft gespeeld. Ik kneep mijzelven eens flink in den arm, om mij ervan te oVertui-



145
gen, dat ikzelf het was, die hier in een auto over de breedste rivier van Europa reed en . . . maar niet in de ware stemming komen kon!
Aan de overzijde, vlak bij de brug, hield onze auto stil. Wij waren bij het Paleis der Engelsche Ambassade aangekomen. De Gezant was — door de goede zorgen van Rotoff
— telefonisch van onze komst verwittigd. De breede ingangspoort opende zich onmiddellijk en wij werden in een smaakvol gemeubeld, hoog vertrek gelaten. Weinige oogenblikken later verscheen Zijne Excellentie en toen ik óns document, mèt de andere van het Gezantschap te Stockholm afkomstige stukken, veilig in diens handen zag, was het mij of mij een steen van het hart viel.
Onze zending was tot een gelukkig einde gebracht! Van nu af was het gevaar voor ons geweken.
Lord Ruthven, die — zooals men zich herinneren zal — "de officieele koerier der Engelsche Regeering was, deed kortelijks verslag van ons wedervaren, en de Gezant zeide eenige vriendelijke woorden om ons te bedanken. Hij nam daarop óns couvert uit het grootere van het Gezantschap, haalde den inhoud eruit en doorliep de stukken met de oogen.'
„All right!" — zeide hij, met een zucht van verlichting. „Het Engelsche èn het Russische Gouvernement zijn den Heeren grooten dank verschuldigd. Ik hoop later in de gelegenheid te zijn, op een geschikter uur en in een aangenamer omgeving dien dank te herhalen ! Waar wonen de Heeren ?"-
„In Hotel de 1'Europe" — antwoordde Ruthven, waarop de Gezant ons, met eenige vriendelijke woorden, ons afscheid gaf.
Een uur later lag ik in ons hotel op één oor. En ik sliep in met de geruststellende gedachte, dat ik nu — eindelijk 1
— zonder bezwaar slapen kón, rustig en lang! Het gevaar was voorbij!
Helaas ... .!
De Schaduw
10



146
HOOFDSTUK XVIII. DE VAL UIT DEN HEMEL.
Den volgenden dag was het weêr omgeslagen. Het was koud, het regende en de wind blies natte vlagen tegen de vensters van mijn kamer. Het was reeds laat, toen ik wakker werd: bijna tien uur. In de twee kamers aan weerszijde van de mijne — waar Ruthven en Q. G. ingekwartierd waren — hoorde ik nog geen geluid, zoodat ik tot het besluit kwam, dat beiden nog in de rust waren. Inder' daad bleek dat later zoo te zijn, wat Ruthven betrof; maar toen ik tegen half elf in de ontbijtzaal kwam, vond ik G. G. daar aan een tafeltje gezeten. Het ontbijt had hij al achter den rug en hij was verdiept in de lectuur van een Fransch Dagblad, dat toen te Petrograd verscheen: de „St. Petersburger Zéitung" was, sinds den oorlog, van het tapijt verdwenen.
„Het is, bij gelegenheden als deze, 'n ware ramp, dat men geen Russisch verstaat" — zeide hij, uit het blad opkijkende. „ Daarginds ligt 'n heele stapel Russische couranten en in elk daarvan staat vermoedelijk een mededeeling omtrent de moorden, die gisteren in den trein gepleegd zijn. Al die verslagen zouden ons interesseeren, misschien zelfs van groot belang voor ons zijn, maar .... ik begrijp ze evenmin als 'n Hottentot Hebreeuwsch!"
„Ik zie anders, dat je daar een Fransche courant te pakken hebt" — zeide ik.
„Tenminste een blad, dat in het Fransch geschreven wordt" — antwoordde hij. „Overigens is het een waschecht Russisch product. Over het geval, dat ons interesseert, zegt het al bizonder weinig, en juist waar dat weinige belangwekkend belooft te worden, heeft de censuur de rest



147
onleesbaar gemaakt. Kijk maar : één zwarte vlek !"
Hij hield mij het blad vóór, en ik zag inderdaad een artikeltje met het hoofd: „Twee moorden in den sneltrein uit Finland", waarvan bijna de helft door groote zwarte klodders onleesbaar was gemaakt..
„Q. G. had gelijk: het leesbare gedeelte bevatte niet veel bizonders. Ik las het volgende:
„Hedennacht om half twaalf, toen de sneltrein uit Fin„land zou aankomen, werd de politie telegrafisch ervan in „kennis gesteld, dat er in dien trein een moord had plaats „gehad. Zoodra hij het Station binnenreed, bezetten politie„beambten alle uitgangen, en — op aanwijzing van den „wèlbekenden detective Rotoff, die zich" in den trein be„vond — werd het lichaam van den vermoorden man, „die een koerier van ons Departement van Buitenlandsche „Zaken bleek te zijn, uit den trein gedragen. Terwijl men „daarmede bezig was, kwam men tot de ontstellende ontdekking, dat er een tweede misdaad in denzelfden trein, „ja in denzelfden wagon, had plaats gehad. Men vond, op „de bank van een coupé liggend, het lijk van een nog „jongen man, die reisde onder den naam van Duwaroff en „voor korten tijd, wegens revolutionaire neigingen, uit het „politie-corps ontslagen werd. Naar verluidt zou deze man..."
Hier was de onverbiddelijke censor tusschenbeiden gekomen. De rest was onleesbaar!
Ik gaf het blad aan G. G. terug en begon te ontbijten, daarbij nu en dan een blik werpend op mijn ijverig lezenden vriend. PSfi
Een van G. G/s stelregels is, dat de detective, wiens beroep hem naar het buitenland gebracht heeft, van den aanvang • af de locale bladen lezen moet. Het was hem meermalen gebeurd, dat hij door die lectuur aanwijzingen in deze of gene richting gekregen -had; en in elk geval achtte' hij het nuttig, dat de detective, die zich, wil hij



148
slagen, aan het dagelijksch leven zijner omgeving aanpassen moet, zich geregeld op de hoogte stelle van wat er in die omgeving gaande is en wat de menschen daar interesseert.
Het had dus niets wonderlijks voor mij, dat G. G. zijn blad nauwkeurig bestudeerde. Maarf er gebeurde iets anders, dat mijn belangstelling in hooge mate wekte.
Wie mijn vorige boeken gelezen heeft, weet, dat G. G., die geleerd heeft ook in critieke en onverwachte omstandigheden, de uitdrukking, van zijn gelaat en zelfs van zijn blik volkomen te beheerschen, bij zéér onverwachte ontdekkingen soms een plotselinge beweging maakt, die hij niet geheel onderdrukken kan. Ik bedoel den korten schok door hals en achterhoofd, dien hij zijn grootste gebrek als detective noemt.
Terwijl hij nu bezig was zijn courant te lezen, zag ik . hem plotseling deze onwillekeurige beweging maken. Ik weet, dat hij er zich altijd over ergert, wanneer hij ontdekt, dat deze uiting van zijn „grootste gebrek" door anderen is opgemerkt. Daarom zeide ik niets, maar nam, toen hij de courant neêrlegde, zelf ook eens een kijkje in de lange en slecht gedrukte kolommen.
Het duurde niet lang, of ik vond — daarbij afgaande op wat ik omtrent de richting van G. G.'s blik had opgemerkt op het oogenblik, waarop hij zijn „grootste gebrek" toonde — het berichtje, dat hem waarschijnlijk zoo buitengewoon verwonderd had.
„Madame Kanevitch, uit het buitenland komende, heeft „haar datschka in Finland betrokken" — las ik: twee regels onder de personalia, die door niets opvielen. Ik kon mij heel goed begrijpen, dat G. G. eenige belangstelling voor dit berichtje gevoelde, omdat de persoon van Madame Kanevitch hem belang inboezemde. Mijzelven ging het evenzoo. Maar waarom deze eenvoudige woorden, die



149
bovendien niets nieuws voor hem inhielden, hem zoozeer verrast hadden, begreep ik in de verste verte niet.
Ik besloot eens poolshoogte te nemen en zeide dus langs mijn neus weg: „Ik zie hier een berichtje, dat Madame Kanevitch haar datschka in Finland betrokken heeft. Dat klopt!"
„Zeker!" — zeide G. G., terwijl hij mij strak aankeek. „Dat klopt! Maar er is iets anders, dat niet klopt."
„Wat dan?" — vroeg ik verbaasd. Maar mijn vriend schudde het hoofd.
„Het spijt mij, dat ik mij dat heb laten ontvallen" — zeide hij. „Je weet, dat ik er principieel bezwaar tegen heb, lange boomen op te zetten over dingen, waarvoor ik nog geen verklaring vinden kan."
„Je behoeft toch geen lange boomen op te zetten" — zeide ik. „Zeg mij alleen maar, wat je niet verklaren kunt."
„Mag ik er je beleefd op wijzen, Willy, dat ik niet bedoeld heb, dat er iets is, dat ik niet verklaren kan, maar alleen, dat er iets is, dat ik nog niet verklaren kan" — zeide hij. „Het onderscheid zal je duidelijk zijn! Ik beloof je intusschen stellig, dat ik je de verklaring geven zal, zoódra ikzelf die gevonden heb!"
Dit bracht mij natuurlijk niets verder! Maar ik begreep, dat het onmogelijk zijn zou, mijn vriend aan het spreken te krijgen, en bedwong dus mijn inquisitieven geest, dien — ik heb dit vroeger reeds gezegd — sommige menschen voor nieuwsgierigheid aanzien.
Ruthven was nu ook beneden gekomen en, hoewel ik van verlangen brandde om erop uit te gaan en de stad bij dag te zien, waren wij het erover eens, dat wij verplicht waren eerst het bezoek van Rotoff af te wachten, die immers beloofd had, ons in den loop van den morgen te komen vertellen, hoe alles dien nacht verder geloopen was.
Toch had ik moeite, mijn lust te bedwingen om de straat



150
op te gaan. Aan G. G., die dit zeer goed bemerkte, gaf di( aanleiding tot een van zijn gebruikelijke sarcastische opmerkingen, hetgeen mij uit mijn humeur maakte. Ik stond op en wandelde door de vóórhal van het hotel naar den uitgang, waar ik staan bleef en, links en rechts, de straat in keek.
Het duurde niet lang, of Ruthven en G. G.jtonden naast mij. De laatste maakte opnieuw een geestige opmerking, thans over mijn lichtgeraaktheid, en ik was op het punt, hem daarop van antwoord te dienen, toen er op de straat iets gebeurde, dat aan onze gedachten een andere richting gaf.
Het Hotel de 1'Europe ligt in de Michelovskaia, een zijstraat van den hoofdverkeersweg van Petrograd, het bijna twee uur lange Newski Prospekt. De geheele lengte der Michelovskaia wordt door het hotel ingenomen, zoodat een der zijwanden daarvan op het Newski Prospekt en de andere op het Michaël-plein uitziet. De ingang van het hotel is ongeveer op de helft van de Michelovskaia, en wanneer men, in dien ingang staande, naar rechts ziet, heeft men het uitzicht op den grooten verkeersstroom van het NewskiProspekt, die de Michelovskaia aan die zijde als 't ware afsluit.
Op het Newski-Prospekt nu vertoonde zich een dichte menigte, die in gesloten gelederen vooruit trok. Priesters met wierookvaten liepen voorop en vele vaandels werden hoog boven de menigte uit gedragen. Nu en dan klonken er onderdrukte kreten, maar over het algemeen geschiedde het voorbij-trekken in stilte, hetgeen aan deze betooging — hoewel zij een opwekkend karakter heette te hebben — iets onheilspellends gaf. Onze portier had ons juist uitgelegd, dat het hier een volksdemonstratie gold ten behoeve van het broedervolk der Montenegrijnen, dat slachtoffer van den oorlog dreigde te worden, toen het regelmatig voorbijtrekken van den stoet plotseling gestuit werd.



151
Er ontstond onder die duizenden een opstuwen, in de richting van de Michelovskaia, en binnen enkele seconden was het voorste deel van die straat, aan de zijde van de Newski '), zwart van de menschen. Het middelpunt van dezen volksoploop werd gevormd door een rijtuig, een gewone „izwoschtschik", met één paard. In dat rijtuig stond, regen en wind trotseerend, een man overeind, die het uiterlijk van een Russischen moejik2) had en met groote heftigheid tot het'volk sprak, daarbij voortdurend gesticuleerende.
Op dit oogenblik ontstond er opnieuw een hevig gedrang. Midden door de opééngepakte menigte kwam een twintigtal kozakken aanrijden. Met hun korte zweepen sloegen zij links en rechts op de menigte in en deze stoof naar alle kanten uiteen, zonder—dat men eenig geschreeuw of geroep hoorde. Die stilte werkte als een stomme bedreiging. De kozakken baanden zich een weg in de richting van het rijtuig. Voordat zij dit evenwel bereikten, had de koetsier de zweep over zijn paard gelegd en was, mét rijtuig en moejik, om den hoek van het Michaël-plein verdwenen. Op het oogenblik, dat de „izwoschtschik" wègreed, wierp de moejik een heele wolk van witte strooibiljetten op de menigte, die zich daarvan gretig meester maakte. Tegelijkertijd werden de kozakken zóódanig omringd, dat zij zich, zelfs met behulp van hunne zweepen, geen vrij baan konden maken. Het gevolg was, dat de „izwoschtschik" voldoende tijd had om te ontkomen. Toen, kort daarop, de kozakken, die zich eindelijk uit de menschenmassa los gemaakt hadden, in galop om den hoek van het Michaëlplein verdwenen, begreep iedereen, dat zij den moejik niet meer inhalen zouden. En inderdaad, na enkele minuten, kwamen zij onverrichterzake terugrijden en. joegen de
') Kort voor: Newski Prospekt. J)^= boer.



152
menschen, die nog hier en daar in groepjes samen stonden, uiteen.
De stoel op1 de Newski was intusschen gepasseerd en de Michelovskaia nam langzamerhand haar gewoon uitzien weder aan.
Een paar van de strooi-biljetten, die op straat gevallen waren, en dientengevolge nat, smerig en onooglijk waren geworden, lagen vlak vóór den ingang van het hotel. De portier, wiens nieuwsgierigheid blijkbaar grooter was dan zijn afschuw voor vuile papiertjes, raapte er een op en wierp er een blik in. Aanstonds zag ik, dat de inhoud hem buitengewoon interesseerde. Hij nam het meê in zijn loge^tegde het op zijn lessenaar en maakte het met een doek schoon. Daarna verdiepte hij zich zóózeer in de lectuur, dat hij niet bemerkte, dat eenige gasten hem om de sleutels hunner kamers vroegen, en eerst opschrikte, toen hun verzoek driftig en met stemverheffing herhaald werd.
Het spreekt vanzelf, dat ook wij ons voor den inhoud van de strooibiljetten interesseerden. Niet dat wij ook maar in de verste verte vermoedden, dat die inhoud ons in eenig opzicht persoonlijk- treffen kon, maar wij - hadden zooeven een voor de Russische hoofdstad typisch tooneel bijgewoond en, als vreemdelingen, stelden wij natuurlijk belang in de beteekenis van wat wij gezien hadden.
„Is het der moeite waard, wat er in dat biljet staat?" — vroeg ik den portier, terwijl ik aan den ingang van zijn loge staan bleef.
Hij knikte en reikte mij het bemodderde papier toe. Maar ik schudde het hoofd.
„Neen!" — zeide ik. „Dat papier zegt mij niets: ik versta geen Russisch. Zeg mij liever wat erin staat."
„'t Is een strooi-biljet van de revolutionairen" — zeide hij. „Een sensationeele onthulling! Het bevat mededeelinjEen omtrent een geheim tractaat, dat tusschen Rusland en Enge-



153
land zal worden afgesloten. De revolutionairen zijn op de een of andere manier achter den tekst gekomen en roepen nu de arbeiders en proletariërs op, om zich als één man tegen het afsluiten te verzetten, omdat het hun belangen bedreigt, 't Schijnt mij, dat de Regeering leelijk gecompromitteerd is, meneer!"
De laatste woorden had hij op fluisterenden toon uitgesproken.
Maar ik had alleen nog maar oogen voor G. G., die zoo bleek als een doek was geworden. Geen wonder! Zoo het waar was, wat de portier ons zooeven gezegd had, was de beroemde Engelsche detective minstens evenzeer gecompromitteerd als de Russische Regeering 1
HOOFDSTUK XIX VERBIJSTERING
Bij vroegere gelegenheden heb ik wel eens verteld van oogenblikken, waarop mijn vriend G. G., door een ernstigen tegenslag bij het vervullen van zijn beroepsplichten, diepverslagen was. Ditmaal was ik ervan overtuigd, dat hij — uit een beroepsoogpunt beschouwd — voor een ramp stond. Zijn doodelijke bleekheid was zéér opvallend. Slechts ééns had ik hem vroeger zoo gezien, maar toen gold het een zaak, waarbij zijn innigste gevoelens betrokken waren. ') Toch slaagde hij er met bovenmenschelijke inspanning in, zijn kalmte te bewaren.
') Zie No. 5 der G.-G.-serie: „Het verloren Spoor".



154
Zonder een woord te spreken nam hij het strooibiljet van den lessenaar en, toen de portier daartegen scheen te willen protesteeren, keek hij dezen aan met een blik, die hem onmiddellijk het zwijgen oplegde. „Ik moet den Hotel-Directeur dadelijk spreken" - zeide hij. „Op dit uur is hij niet te spreken" — zeide de portier, maar met een stem, waarvan 'de toon als om verontschuldiging vroeg voor het afwijzende, dat in de woorden lag.
G. G. krabbelde een paar woorden op een blaadje, dat hij uit zijn notitie-boekje scheurde. Hij nam een enveloppe met het hoofd van het hotel, waarvan er een heele stapel op den lessenaar lag, en sloot zijn korte missive daarin.
„Voor den Directeur! Onmiddellijk!" — zeide hij. Een kleine „groom" verdween met de enveloppe in de iange benedengang en geen vijf minuten later zaten wij tegenover den directeur in diens particuliere werkkamer. G. G. begon met zich te legitimeeren. „Onze passen hebben wij vanochtend aan het hotelbureau afgegeven" - zeide hij. „Ik verzoek u echter kennis te nemen van deze andere papieren, die u omtrent mijn persoon zullen inlichten."
De directeur wierp een blik in de hem toegereikte documenten en . . . werd bleek! Het was in het Rusland der Czaren een kenschetsend verschijnsel, dat een ontmoeting met iemand, die in eenig verband met de politie — vooral met de geheime politie — stond, voor de meeste menschen iets vrees-aanjagends had. „U verlangt?" . ..
„Eenvoudig dit, dat u dit stroobiljet onverwijld in het Fransch of Engelsch vertalen zult. Het zal noodig zijn, dat u zich persoonlijk met dat werk belast, want het is niet wenschelijk, dat uw beambten te weten komen, dat een uwer gasten zich daarvoor interesseert. Ik ga thans, mèt deze heeren, naar mijn kamer - No. 230, Aangenaam



155
zal het mij zijn, de vertaling daar binnen een half uur te ontvangen."
Hij stond op en verdween in de „lift", den Hotel-Directeur achterlatende in een stemming, die het midden hield tusschen verontwaardiging over de wijze, waarop mijn vriend de lakens uitdeelde, en de instinctmatige vrees voor de politie, waarover ik zooeven sprak. De laatste bleek evenwel de overhand te behouden, want, een half uur later op G. G.'s kamer zittende, hadden wij de gevraagde vertaling in handen. Het Fransch was slecht maar voldoende duidelijk.
Terwijl wij op de vertaling wachtten had G. G. geen woord gesproken. Hij zat in een fauteuil, onbeweeglijk en met gesloten oogen. Langzamerhand keerde de kleur in zijn gezicht terug en toen hij de vertaling uit mijn handen aannam (ik had die bij de deur van den directeur zeiven in ontvangst genomen), scheen hij zijn gewone koelbloedigheid herkregen te hebben.
Hij las ons het stuk met kalme stem voor. Het is niet noodig, den inhoud hier uitvoerig weêr te geven. Het uittreksel uit den text van het tractaat (het werd niet in extenso gegeven) is toenmaals verschenen in alle Dagbladen van Europa en Amerika, alsook vanwege het Engelsche en het Russische Gouvernement de ontkenning der echtheid van dien text. Wat die ontkenning waard was, weet niemand beter dan Ruthven, G. G. en ik!
Het slot van het strooi-biljet luidde aldus:
„Proletariërs! Gij ziet, dat onze misdadige Regeering „niet geschroomd heeft buitenlandsche hulp in te roepen, „voor het geval Gij, van wie alle macht behoort te komen „en uit wie alle autoriteit spruit, de hand uitstrekt naar wat „u toekomt! Broeders! Een schuld te meer op het schulden„register van de schurken, die ons onderdrukken! Op! En „wreekt u op hen, die de buitenlandsche bloedhonden op „u aanhitsen!"



156
G. G. had de voorlezing juist beëindigd, toen er op de deur geklopt werd. Het was de „groom", die een brief bracht, welke zooeven aan de portiersloge was afgegeven en die geadresseerd was aan „Mr. Geoffrey Gill Kamer No. 230, Hotel de 1'Europe".
G. G. scheurde de enveloppe haastig open en toen zag ik — voor de tweede maal dien morgen! — het bekende schokje door zijn hals en achterhoofd.
Hij reikte mij den zooeven ontvangen brief toe en ik las de volgende, in het Fransch gestelde, woorden:
„De Schaduw heeft de eer Monsieur Geoffrey Gill beleefd „dank te zeggen voor de bewezen goede diensten. Ook „voor de toekomst houdt hij zich aanbevolen."
Ik was sprakeloos. Maar G. G. — thans weer geheel de oude — klopte mij lachend op den rug.
„Niet zoo ontsteld kijken, Willy!" _. zeide hij. „Overmoed komt voor den val! En ,De Schaduw' is ditmaal wel wat al te overmoedig geweest!"
Het is een dikwijls geconstateerd feit, dat misdadigers
— ik vraag heeren revolutionaire samenzweerders om vergeving, dat ik hen voor een oogenblik met deze categorie É van wet-brekers gelijk stel —, op het oogenblik van hun triomf, dikwijls behoefte hebben, aan hun gevoel van bevrediging uiting te geven tegenover hen, die hun dupe zijn geweest. Lange jaren geleden was ons iets dergelijks
— zij het ook onder geheel verschillende omstandigheden — in Hongarije overkomen '). Thans gebeurde het ons in Rusland! En 'plotseling was het mij, alsof ik opnieuw de ' woorden hoorde, waarmede mijn' vriend toenmaals de „bravoure" van onze tegenpartij begroet had. „Willy" —
') Zie No. 2 der G. G.-Serie: „Het Spook van Vöröshegy".



157
had hij gezegd, „dat is de tweede nederlaag, maar 't zal de laatste zijn, daarop kun je rekenen!"
Ook ditmaal kon men spreken van twee nederlagen; de eerste werd als- 't ware verzinnelijkt door het strooi-biljet, waarvan ons de vertaling juist was voorgelezen; de tweede
„Overmoed komt voor den val I"
door den brief, die zooeven bezorgd was. En toen ik in het gezicht van mijn vriend zag en in zijn staalblauwe oogen, die harder stonden dan ooit, drong zich plotseling, als een groote geruststelling, de overtuiging aan mij op, dat ook thans de tweede nederlaag — hoe verpletterend ook — de laatste zou zijn.



158
G G. had opnieuw in zijn fauteuil plaats genomen „Het spijt mij, willy» _ zeide hij, „dat je zoo weinig gelegenheid hebt, deze werkelijk interessante stad in-oogen schouw te nemen. Die gelegenheid zal later nog wel komen. Voorloopig doen wij beter, den komenden storm hier m het hotel af te wachten." „Welken storm bedoel je?" — vroeg ik . „Als die opkomt, zul je dat wel bemerken" - antwoordde 2» afwka<:htine daarvan z"»en wij goed doen, uit de ons hans bekende feiten eens de noodige deducties en combinaties te maken." "cuuuies en
Wij spitsten de ooren! Onze vriend was in een mededeelzame bui; en dan was het altijd de moeite waard naar hem te luisteren.
G. G. legde het eene been over het andere, sloot even de oogen en begon toen te spreken op den doceerenden toon, dien hij bij zulke gelegenheden pleegt aan te
„Er zijn twee zaken, die wij in onze gedachten gescheiden moeten houden; of liever, wij hebben te doen met twee verschillende reeksen van gebeurtenissen, die culmineeren de eene in het strooi-biljet, de andere in het vriendelijke schrijven van ,De Schaduw'. Vermoedelijk kruisen die reeksen elkander en maken, op zeker punt, dezelfde gebeurtenissen deel uit van beide reeksen. Het eenige wat wij doen kunnen is: te beginnen met de eindpunten en - in het licht van wat wij weten _ achteruit te redeneeren Het omgekeerde dus van deduceeren: men zou het de methode der retrogressie kunnen noemen."
Hij zweeg een oogenblik, als om te genieten van het iraaie woord, dat hij aan zijn methode gegeven had -
„Beginnen wij dus met een der beide eindpunten- het strooibiljet. Hier doen zich onmiddellijk drie vragen voorWie heeft zich in het bezit van den text van het tractaat



159
kunnen stellen ? — Hoe heeft men dat gedaan ? — Wanneer heeft men dat gedaan? —
„De laatste vraag is gemakkelijk te beantwoorden: het moet gebeurd zijn tusschen ons vertrek uit Tornea, om zeven uur in den namiddag, en vier uur in den nacht, toen wij den koerier vermoord in zijn coupé vonden; de papieren, die 'hij moest overbrengen — waaronder het tractaat — waren toen. verdwenen."
Hiertegen was niets in het midden te brengen.
„Thans komt de vraag naar het hoel" — vervolgde hij.
„Dat is óók nog al eenvoudig" — zeide ik. „Door een schandelijken moord! Ziedaar het antwoord."
G. G. glimlachte even.
„Neen, Willy!" — zeide hij. „Zóó eenvoudig is dat niet! De zaak zou duidelijk genoeg zijn, wanneer de moordenaar het document niet bij zich gehouden had. Maar je vergeet, dat wij het vonden in den zak van den moordenaar, die op zijn beurt het slachtoffer van een moordaanslag geworden was. Duwaroff was dood en hij heeft den text dus niet kunnen verraden aan anderen."
„Tenzij hij dat gedaan had, vóórdat hij vermoord werd" — zeide ik.
„Heel goed; Willy!" _ zeide G. G. goedkeurend. „Maar er is nog een tweede mogelijkheid: het Stuk kan nog in andere handen dan die van Duwaroff geweest en eerst later weder in diens bezit gekomen zijn. Men zou dan kunnen vragen: waar heeft die andere persoon den trein verlaten ?'*
„Hoe komen we daar ooit achter?" — vroeg ik.
„De kans daarop is niet groot" — antwoordde G. G. „Toch geef ik den moed niet op. De ondervinding van dezen morgen heeft mijn kijk op de zaken heel wat gewijzigd. Ik zie nu mogelijkheden, die ik vroeger niet zag! De eenige, die ons in deze zaak helpen kan, is de Engelsche Gezant."



160
„Hoe kom je op die gedachte, Geoffrey?"
„Dat doet er niet toe. Als zij juist blijkt, zal ik het je •eerlijk vertellen, Willy!"
Mijn inquisitieve geest was verre van voldaan, maar ... ik zweeg!
„Thans komt de derde vraag: Wie heeft den text van het tractaat overgebracht aan de revolutionairen? Duwaroff kan het niet geweest zijn: hij was dood, toen hij, met het document in den zak, te Petrograd aankwam! De eenige verklaring is dus deze, dat de persoon, aan wien hij den inhoud van het stuk heeft medegedeeld of die het stuk zelf in handen heeft gehad, de revolutionairen heeft ingelicht. Opnieuw rijst de vraag: wie was dat?"
Ik haalde de schouders op, met een ietwat wanhopige uitdrukking op mijn gezicht.
„Één ding staat vast" — vervolgdde G. G. „Of Duwaroff, öf die andere geheimzinnige persoonlijkheid moet het geheime cijferschrift van de Regeering gekend hebben! Het is wel mogelijk — althans voor bekwame experts — den sleutel daartoe te vinden, maar dat kost dagen en dagen werk en geschiedt niet in 'n vloek en 'n zucht!"
„Dat maakt het geval nóg raadselachtiger" — zeide ik.
„Misschien kan ook hier de Engelsche Gezant helpen, "Willy!" — En ik keek opnieuw verbaasd.
„Laten wij ons nu een oogenblik in vermoedens verdiepen!" — vervolgde hij. „Kennen wij iemand, die deze rol gespeeld kan hebben?"
„Madame Kanevitch" — zeide ik.
„De heer Bollin uit Moskou!" — meende Ruthven. „Dat is echter niet waarschijnlijk, want'wij hebben hem niet gezien, sedert hij ons op den weg van Karungi naar Haparanda voorbij reed!"
„Zelfs het onwaarschijnlijkste kan waar zijn" — zeide <j. G. en verzonk toen in gedachten, met gesloten oogen



161
in zijn fauteuil achterover leunend. Vijf minuten later „ontwaakte" hij, als met 'n ruk!
„In elk geval weten èn Madame Kanevitch èn dé Heer Bollin meer dan wij!" — zeide hij. „Het zal dus zaak zijn, ons spoedig met hen in relatie te stellen. Intusschen moeten' wij ons den draad onzer redeneering niet laten ontglippen { Wij komen thans tot de tweede reeks gebeurtenissen, culmineerende in dezen brief!" — Hij hield het zooeven ontvangen schrijven met de rechterhand omhoog tegen het licht aan.
„Geen watermerk!" — zeide hij. „Voorloopig beheerscht één vraag dit geheele onderdeel van ons onderzoek: „Wie heeft dezen brief geschreven ?"
„Toch zeker ,De Schaduw' zelf" — zeide ik.
„Ook ik ben geneigd dat aan te nemen" — antwoordde G. G. „Ik kan namelijk geen motief vinden, waarom een ander zich tegenover ons den schijn geven zou, dat hij ,de Schaduw' is! Maar, Willy, heb je je er al rekenschap van gegeven, wat dat beteekenen zou, in verband met zekere feiten, die wij tot dusverre meer of min als vaststaande beschouwden?"
„Het zou beteekenen, dat Duwaroff ,De Schaduw' niet was" — zeide ik.
„Volkomen juist! Nog iets anders?"
„De man, die mij te Londen in den mist verscheen, ywas buiten eiken twijfel Duwaroff en zou dus ook ,De Schaduw' niet geweest zijn" — antwoordde ik.
„Juist, m'n jongen! En nu rijzen twee nieuwe belangrijke vragen: „Wat deed Duwaroff in Kilburn? Èn: Wie was de man, die aan boord van de ,City of London' Ruthven, en later, in het hotel te Stockholm, jou, Willy, het document afhandig trachtte te maken?"
„Dat kan immers zeer goed Duwaroff, geweest zijn?"
„Mogelijk is het, maar zeker niet. Het gezicht, dat ik bij
De Schaduw 11



162
het schijnsel van de scheepslantaren gezien heb, was zeker een soortgelijk als dat van Duwaroff. Maar op de identiteit van die beiden zou ik niet durven zweren. En, als Duwaroff niet de schaduw was; waaróm zou hij het document dan begeerd hebben ?" „Ook hij behoorde immers tot de revolutionairen !" 1 „Juist, Willy . . . . " — Q.Q. hield plotseling op. Hij had zich dien ochtend vermoedelijk weinig in bedwang, want voor de derde maal voer hem het bekende schokje door hals en achterhoofd. Ditmaal begreep ik in de verste verte niet waaróm, en werd mij het inquisitieve van mijn geest al te machtig.
„Geoffrey!" — zeide ik. „Je bent vanochtend een slecht detective."
„En ik dacht nog wel ..." -— begon hij, maar hield plotseling op en keek mij aan, half lachend, half geërgerd. „Oho!" — zeide hij. „De anatomie'van mijn hoofd! Was er in mijn hals en achterhoofd iets niet in orde, Willy?"
Ik knikte, maar zeide niets meer.
„Het spijt mij, dat ik je niet nader inlichten kan" — hernam hij, op zijn droogsten toon.
„Ook niet omtrent dat berichtje in de courant omtrent Madame Kanevitch ?" — vroeg ik.
„Heeft dat berichtje ook al op mijn achterhoofd gereageerd ?" — zei de detective met een zóó wanhopig gezicht, dat ik begon te lachen. Maar toen vervolgde hij, op zijn meest schoolmeesterachtigen toon:
„Dat berichtje geeft aanleiding tot eenige vragen, Willy! En ik zie geen reden om je daarvan verder onkundig te laten. Ten eerste: hoe kwam het in het ochtendblad, terwijl Mevrouw Kanevitch om half negen gisteravond nog op het station te Wiborg was? Ik weet niet, hoe groot de afstand is tusschen die stad en haar datschka. Maar het is nauwelijks aan te nemen, dat zij naar een courant te Petrograd



163
getelegrafeerd heeft om haar aankomst te melden." „Ook ik begrijp niet, waartoe dat gediend zou hebben"
— zei ik. '*■ „De tweede vraag is deze: Hoe kwam het bericht in een
in de Fransche taal verschijnende courant? Mevrouw Kanevitch zou toch zeker — als zij getelegrafeerd had, om welke reden dan ook — aan een Russisch blad geseind hebben."
„Kan het zijn, dat zij op deze wijze, haar aankomst wenschte te berichten aan iemand, die geen Russisch verstaat?" — vroeg ik.
„Je onderstelling is nog zoo dwaas niet, Wlliy! En er is maar één middel om daaromtrent zekerheid te krijgen: wij moeten ons wenden tot de redactie van het blad!"
„Mij dunkt, wij moeten daarmede niet te lang wachten"
— zeide ik.
„Voortvarend, als steeds i" — zei de detective op zijn ietwat sarcastischen toon. „Maar eerst moeten wij den storm afwachten, dien ik je heb aangekondigd."
HOOFDSTUK XX. G.G. BEGINT ZIJN OPERATIES.
Op dit oogenblik werd er een kaartje binnen gebracht.
„Ivan Petrovitch Rotoff" — las G.G. en een oogenblik later trad zijn Russische collega de kamer binnen.
Zooals wij wel verwacht hadden, stond diens gezicht verre van vroolijk. Het scheen hém niet zoo snel gelukt te zijn •als aan G.G., na den geleden neerlaag zijn gewone bedaard-



164
heid terug te vinden. Ook voor hèm beteekende het gebeurde een schier onherstelbare schade, toegebracht aan den grooten naam, dien hij zich in zijn beroep verworven had.
De twee detectives reikten elkander zwijgend de hand en ook ons begroette Rotoff zonder een woord te spreken. Hij had het hart blijkbaar te vol om conventioneele woorden te^gebruiken ! Eerst toen hij plaats genomen had, vond hij de spraak terug.
„Het is mij onbekend, of U reeds weet..." — aldus begon hij; maar G.G. viel hem dadelijk in de rede.
„Ik weet, dat ,De Schaduw' ons de baas gebleven is, Mr. Rotoff" — zeide hij. „De text van het tractaat is bekend geworden!"
„Het verheugt mij, dat ik tenminste niet de eerste ben, die" U de Jobstijding brengt" — zeide Rotoff. „Aan het Departement van Buitenlandsche Zaken is alles in' rep en roer. De Minister-President' is razend en was vanochtend een vol uur lang in conferentie met den Engelschen Gezant. Het resultaat van die conferentie is mijn aanwezigheid hier ter plaatse." W
„Ik dacht, dat U gekomen was, om ons den ||öop te vertellen van het nachtelijk avontuur, waarin ook wij betrokken waren" — zeide G.G.
„Die afloop zal niets verrassends voor U hebben" — zeide Rotoff. „Het is duidelijk gebleken, dat Duwaroff — hoewel een overtuigd revolutionair — niet ,De Schaduw' kan geweest zijn."
„Ik heb het bewijs daarvan op andere wijze gekreun" —"zeide G.G. en hij overhandigde het door hem ontvangen schrijven aan zijn Russischen collega. Diens verbazing te beschrijven, is niet gemakkelijk.
„Wij zijn in alle opzichten verslagen!" — zeide hij vol bitterheid. „En het ergste is, dat ik zelfs niet vermoeden kan, hoe dat mogelijk is geweest. Het is om bij de pakken



165
te gaan neerzitten en ronduit te erkennen, dat wij te dom voor detective-werk zijn!"
Hij steunde het hoofd op de hand en keek somber vóór zich.
„Moed verloren, alles verloren!" — zei G.G., terwijl hij hem op den schouder klopte. „Ik weet niet, wat U van plan zijt, Mr. Rotoff; maar ik zal mij door dezen tegenslag het leven niet laten verbitteren!"
„Zooeven is de storm reeds boven mijn hoofd losgebarsten !" — antwoordde Rotoff. „Mijn carrière is gebroken! Het komt mij moeielijk voor, dat als 'n gewonen tegenslag te beschouwen!"
„Toch is het niets anders.^Mr. Rotoff! De gevolgen voor U en mij zijn ernstiger dan wanneer er minder groote belangen in het spel waren. De zaak zelve is een tegenslag, een vergissing, zooals die ons beiden wel meer overkomen zal zijn p
„Ik hoop van harte, dat U er nóg zoo over oordeelen zult, wanneer U straks tegenover den Minister en den Gezant staat. H.t doel van mijn komst is, U te verzoeken, U, mèt de beide andere heeren, onmiddellijk naar het gebouw van het Gezantschap te begeven!"
„Met genoegen!" — antwoordde G.G., opstaande.
Rotoff sprong nu overeind. „Goeie God, man!" — riep hij uit. „Je bedaardheid is er een bewijs van, dat je den toestand in het geheel niet begrijpt! Er dreigt een ministerieele crisis; de Czaar kan nïet buiten de zaak gehouden worden."
„Het helpt niets, of wij ons opwinden" — zeide G. G. rustig. „En of één of meer ministers het noodig vinden heen te gaan, dat is een kwestie, waarop wy' geen invloed kunnen oefenen! Ik, voor mij, ben ervan overtuigd, dat de zaak eindigen zal met een ontkenning van de echtheid van den text en zelfs van het bestaan van een ontwerp-tractaat."



166
En de gebeurtenissen hebben hem — zooals ik vroeger reeds zeide — gelijk gegeven!
„Uw explicatie, Mr. Gill! En onmiddellijk!"
De spreker was de Russische Minister-President. En de plaats, waar hij sprak, was een zaal van de Engelsche Ambassade. Ruthven, G. G. en ik waren zooeven binnen getreden. De Engelsche Gezant had ons met een lichte buiging begroet; maar de Minister — G. G. onmiddellijk herkennende, hoewel hij hem nooit gezien had — was als 't ware op dezen aangesprongen en had hem de woorden bijna toegeschreeuwd.
Aan de harde uitdrukking, die in de oogen van mijn vriend verscheen, zag ik onmiddellijk, dat hij vast besloten was, zich niet als een Russischen moejik te laten brutaliseeren. Hij was een Engelschman en bevond zich, hier in het gezantschapsgebouw, op Engelschen bodem!
„De Heer Rotoff zal U reeds de noodige explicatiën gegeven hebben" — zeide hij, met een formeele buiging, maar op ijskouden toon. Hij richtte zich daarbij tot den Gezant.
Een Russisch Minister is niet gewoon over het hoofd ge? zien te worden. En hij zou het nog harder te verantwoorden krijgen! .
Mijn zwager Ruthven is de eenvoud in persoon, maar (in dit opzicht herinnert hij mij altijd aan mijne vrouw!), zoodra hij zich beleedigd acht, wordt hij plotseling de steile Engelsche aristocraat. De Minister nu had hèm noch mij een blik, laat staan een groet, waardig gekeurd. Ik zag, dat Ruthven bij deze onbeleefde ontvangst als't ware „bevroor".
„U zoudt mij verplichten, Excellentie" — zeide hij tot den Gezant, „door. mij mede te deelen, wie deze heer eigenlijk is."
De Gezant bezwoer den opkomenden storm door ons,



167
in alle vormen, aan den Minister voor te stellen, en deze was verstandig genoeg, om zijn manieren wat meer in overeenstemming te brengen met de vormen, die in WestEuropa gebruikelijk zijn.
Hij boog en noodigde ons uit, plaats te nemen. En het was nu duidelijk te zien, dat hij, hoe groot zijn macht in het heilige Rusland ook zijn mocht,- niet goed wist, hoe hij het gesprek — als men de enkele gewisselde woorden een gesprek noemen kon! — weder opvatten moest.
De Engelsche Gezant kwam hem te hulp.
„De betreurenswaardige afloop van de zending, die U naar Petrograd gebracht heeft, is U natuurlijk reeds bekend, heeren!" - begon hij. „Mr. Rotoff, dien wij vanochtend de eer hadden hier te zien, heeft ons verzekerd, dat hij zich bij het behandelen der met die zending in verband staande zaken vooral door Uw oordeel heeft laten leiden, Mr. Gill! Dat geeft mij hoop, dat wij van U meer afdoende verklaringen zullen krijgen dan van hèm."
Ik voelde, dat het bloed mij van verontwaardiging naar het hoofd steeg. Welk een incollegiale handelwijze van den Russischen detective! Maar tóch — ik kon mij niet ontveinzen, dat er in zijn woorden eenige schijn van waarheid had gelegen. Inderdaad had G. G., zooals hij gewoon was, de leiding op zich genomen, behalve — en dit was een gewichtige uitzondering! — op den laatsten dag van onze reis. Mijn vriend nam de zaak dan ook blijkbaar zeer kalm op en liet geen woord van protest hooren.
„Ik kan slechts één verklaring geven" — zeide hij kalm. „Wij hebben hel spel verloren aan een tot dusverre onbekende tegenpartij."
Hier bruischte de Russische Minister plotseling weer op.
„Dat noem ik geen verklaring!" — zeide hij heftig. „Ik verlang, dat U'zich erover verantwoorden zult, waardóór het spel verloren is."



168
G. G. maakte een lichte buiging, maar in de richting van den Gezant.
„Ik ben verantwoording schuldig aan Uwe Excellentie" — zeide'hij met nadruk. „Natuurlijk ben ik bereid U die te geven. Maar ik heb U een ander voorstel te doen."
De Gezant maakte een gebaar van verbazing en ik meende te zien, dat ook hij zich begon te ergeren over G. G.'s zelfbewuste houding.
„. .. maar ik zal niet ten tweede male falen!"
„Ik geef U verlof, Uw voorstel te doen!" — zeide hij kort-af.
G. G. stond op. Er lag een vastberaden trek om zijn mond en zijn gezicht stond strak, als uit steen gehouwen.
„Excellentie!" — zeide hij. „Ik heb mijn nederlaag erkend, zonder omwegen en zonder een poging om de schuld op andefen te schuiven. Ik geloof, dat ik U — althans van naam — voldoende bekend ben om te mogen verwachten, dat U wat ik nu zeggen zal niet zult beschouwen als ijdele grootspraak: Ik heb gefaald, maar ik zal niet ten tweeden male falen! Ik beloof U, dat ik — als mij leven en ge-



169
zondheid blijven — zal ontdekken, wie onze tegenpartij geweest is." 1p|ms
„Daarmee wordt het kwaad, dat gesticht is, niet verholpen" — zeide de Minister.
„Maar nieuw kwaad kan erdoor voorkómen worden, Uwe Excellentie!" — antwoordde G. G., zich voor het eerst tot den Minister richtende. „Ik hoop, binnen niet te langen tijd, den gevaarlijksten tegenstander van Uw Gouvernement te kunnen signaleeren!"
„De Schaduw?" , „De Schaduw"!"
Het bleef eenige oogenblikken stil en ik vroeg mij af, of G. G. plotseling krankzinnig geworden was. Wat kon hem bewegen, aldus met zekerheid te voorspellen, dat hij slagen zou in hetgeen aan de toen zeker goed georganiseerde Russische politie en in het bizonder aan zijn collega Rotoff tot dusverre nimmer gelukt was? Wat kón hij ontdekt hebben, dat den stelligen toon, waarop hij gesproken had, rechtvaardigde?
Veel tijd om over deze vragen na te denken was er niet. Want de Russische Minister, die zich zooeven nog van allesbehalve vriendelijke zijde had leeren kennen, scheen door de rustige overtuiging, waarmede de detective gesproken had, dermate geïmponeerd, dat hij dezen nu met vragen bestormde, en dat wel op veel vriendelijker toon dan hij tot dusverre gebruikt had.
Het is onnoodig, al die vragen hier weêr te geven. Genoeg zij het, dat G. G. ze slechts gedeeltelijk beantwoordde en nog wel op een wijze, die noch zijn ondervrager, noch óns veel wijzer maakte. Het was echter duidelijk te zien, dat het vertrouwen in zijn bekwaamheden als detective ook bij den Engelschen Gezant aan het herleven was.
Het gesprek werd afgebroken, doordat de Minister telefonisch aangeroepen werd. Hij verontschuldigde zich dadelijk



170
daarop, omdat dringende zaken hem riepen en nam haastig afscheid, daarbij aan den Gezant verzoekende, hem op de hoogte der gebeurtenissen te willen houden. Zijn afscheid van Ons was kort, maar niet onhoffelijk.
„Mr. Gill" — zeide de Gezant, zoodra hij vertrokken was, „u hebt gesproken op een wijze, die u een zeer groote verantwoordelijkheid op de schouders legt! Wanneer u thans niet slaagt
„Dan zal mijn reputatie er nog 'n beetje slechter voorstaan dan op dit oogenblik" — zeide G. G. „Intusschen, ik zal slagen, wanneer u mij althans de hulp,-die u mij geven kunt, niet onthoudt."
„Ik ben bereid te doen, wat ik kan!" —zeide de Gezant.
„In de eerste plaats dan: ik ben voornemens ditmaal, mèt mijn vriend Hendriks, maar zonder anderen bijstand te werken. Versta mij wel, Excellentie. Ik heb niet de minste aanmerking te maken, noch op de werkwijze, noch op de persoon van mijn Russischen collega. Als iemand een fout gemaakt heb, dan ben ik het, doordat ik te veel op anderen vertrouwd heb. Samenwerking is heel best, tot op zekere hoogte. Maar alléén werken dwingt tot het overzien van het geheele terrein, met al zijn wegen en bijwegen. De kijk op het geheelkan door samenwerking in gevaar komen."
Wij hadden hier weer eens een typisch staaltje van G. G.'s beroepsfilosofie te genieten gekregen* Voor mij, wiens bijstand hij zoo juist had ingeroepen, was het wel niet heel complimenteus, te ontdekken, dat die bijstand zóó weinig door hem geteld werd, dat hij zich in den grond toch als alleen bij het werk beschouwde; maar ik begreep, dat hij speciaal het oog had op de samenwerking met andere detectives. En dan lag de theorie, die hij ontwikkelde, geheel in zijn lijn!
„Ik verzoek dus uwe medewerking, Excellentie" — aldus vervolgde mijn vriend, „om mij in deze zaak vrije beweging



171
en volkomen onafhankelijkheid te verzekeren. Ik behoef de hulp van geen enkelen bepaalden Russischen beambte, zelfs niet van den Heer Rotoff. Het is zelfs onnoodig, dat anderen van mijn voornemens kennis dragen. Daarentegen verzoek ik u, ervoor te willen zorgen, dat mij voor de Russische militaire en civiele beambten, in het algemeen, een warm introductie-schrijven- verschaft worde."
„Daarvoor zal de Minister-President ongetwijfeld gaarne zorg dragen" — zeide de Gezant. „Ik kan u de verzekering geven, Mr. Gill, dat hij bij zijn vertrek anders over de zaak dacht dan toen hij hier kwam."
„Dat is mij niet verborgen gebleven, Excellentie" — zeide G. G. droogjes. „Mijn tweede verzoek zal, naar ik hoop, evenmin bezwaar opleveren. Met het^oog op de taal heb ik een tolk noodig, liefst niet te oud en op wien ik mij verlaten kan."
„Ik zal u mijn factotum meegeven: Peter Nicolaïvitch Zaparine. Hij is een van de handigste kerels, die ik ken, een eigenaardige tusschenvorm tusschen Secretaris "en kamerdienaar. Hij is, zooals trouwens voldoende uit zijn naam blijkt, 'n Rus; maar hij spreekt uitnemend Engelsch. Ik vermoed, dat hij u van heel veel nut zal zijn."
„Dan kan ik Uwe Excellentie niet dan dankbaar zijn voor haar medewerking" — zeide G. G. „En nu ten slotte een schijnbaar onbelangrijke vraag: Heeft Uwe Excellentie er bezwaar tegen, wanneer ik het origineele stuk, dat ik u gebracht heb, eens nauwkeurig bekijk? Zoudt u mij de gelegenheid daartoe kunnen geven?"
„Gaarne!"
De Gezant sloot een kleine brandkast open, die in een hoek van het vertrek stond. Hij nam er een document uit en stelde dat den detective ter hand.
„Gelukkig heb'ik het origineel behouden en aan de Russische Regeering slechts een afschrift verstrekt" — zeide hij.



172
G. G. bekeek het stuk nauwkeurig van alle kanten. Hij hield het tegen het licht en onderzocht het met een vergrootglas. Daarop schudde hij, een beetje mismoedig, het hoofd.
„Hebt u den omslag nog, waarin dit document gestoken heeft?" — vroeg hij.
De Gezant dacht een oogenblik na.
Ik meen mij te herinneren, dat ik dien in de prullemand gegooid heb" — zeide hij. „Ik had er geen vermoeden van, dat die omslag van eenige beteekenis zijn kon!"
„Dat is ook volstrekt niet zeker, Excellentie! — U permiteert?" — En G. G. begon * nauwkeurig den inhoud van ie prullemand te onderzoeken! Na enkele oogenblikken bleek hij gevonden te hebben wat hij zocht: hij hield de enveloppe, die ons zoo wèlbekend was, in de hand. Zij was wat verkreukeld, maar duidelijk te herkennen.
„U zult er wel geen bezwaar tegen hebben, dat ik dezen ©mslag medeneem, Excellentie?"
„Niet in het minst!"
„Wat wil je, in vredesnaam, met die enveloppe uitvoeren ?'* — Het was mijn inquisitieve geest, die mij tot deze vraag kracht, toen wij naar ons hotel terug wandelden. Het weêr was opgeklaard en er stond een waterig zonnetje aan den hemel.
„Straks, Willy!" — zeide G.G. en ik wist bij ondervinding, dat verder vragen nu niet baten zou.
Gelukkig bleek hij met zijn „straks" ditmaal geen lang uitstel bedoeld te hebben. Want, in het hotel aangekomen, verzocht hij ons onmiddellijk op zijn kamer te komen. Hij legde den verkreukelden omslag op tafél en bekeek dien nauwkeurig.



173
„Wij zijn op het punt een proef te nemen, die ons misschien tot een ontdekking voeren zal" — zeide hij. „Wees zoo goed, Willy, en geef mij eens de fotografie van den duim-afdruk, dien je vriend, Staatsraad Jensen, je vereerd heeft."
Ik had in de laatste, veel bewogen dagen aan die fotografie in het geheel niet meer gedacht! Thans nam ik haar
De beide afdrukken stamden van .. .
uit mijn portefeuille en reikte haar aan Q. G. toe. Deze legde haar naast den omslag en bestudeerde daarop beide door zijn vergrootglas.
„Kom eens hier, Willy!" — zeide hij. „Kijk eens hier, in den hoek dezer envoloppe. Je ziet daar flauw den afdruk van een duim. Vergelijk dien eens met de fotografie, die je nu al eenige dagen bij je draagt. Hier is het vergrootglas!"
Ik nam het aan, met bevende vingeren; en deed wat hij gezegd had. Er was geen twijfel aan! De beide afdrukken stamden van denzelfden duim! Ik legde het vergrootglas



174
op de tafel en bracht onwillekeurig de hand aan het hoofd.
„Je begrijpt, wat dit beteekent, Willy?"...
Ja, ik begreep het, althans gedeeltelijk! De enveloppe, die den vermoorden koerier ontstolen was, was in handen geweest van denzelfden persoon, die mij te Kopenhagen in een anoniemen brief voor een Duitsch spion had uitgemaakt!
„Bollin uit Moskou...?" — zeide ik.
„Juist, Willy! Het kleine, gele monster! Je ziet, dat de Engelsche gezant ons werkelijk in deze zaak heeft kunnen helpen, zooals ik je voorspeld had. Wij hebben nu de zekerheid, in wiens handen het stuk geweest is, vóórdat wij het in den zak van Duwaroff vonden.
„Maar zou Bollin het cijferschrift hebben kunnen lezen?"
„Ik weet het niet, Willyl Deze zaak js zóó geweldig ingewikkeld en wij weten nog zóó weinig, dat met zekerheid nog zoo goed als niets te zeggen valt."
HOOFDSTUK XXI. EEN ARME WEDUWE
Ruthven en ik kregen, na het middagmaal, vacantie. ?5at wil zeggen: G. G. deelde ons mede, dat hij in de stad te doen had, en gaf ons in overweging, van de gelegenhei3 te profiteeren en eens wat nader met Petrograd kenni»- te maken.
Wij beiden zaten dus weldra in het nauwe rijtuigje van een „izwoschtschik". Deze karretjes hebben het eigenaardigs; dat men, alleen zijnde, er zeer ruim in zitten kan; maar met twee personen (waarvoor zij toch bestemd zijn!) zit



175
men zóó nauw, dat men zich nauwelijks kan bewegen; hetgeen niet aangenaam is, tenminste wanneer men aldus in nauw contact wordt gebracht met... zijn zwager!
Een verdere eigenaardigheid van dit vervoermiddel is de buitengewone omvang van dat gedeelte van den koetsier, hetwelk zich in directe aanraking met den bok bevindt. Dit is namelijk opgevuld (ik waag het niet te raden waarmede) tot een ongekenden omvang, die varieert, al naarmate het rijtuigje tot de mindere of tot de betere soortonder zijns gelijken behoort. Bij équipages vult het bedoeldedeel den geneden bok! Bij den gewonen „izwoschtschik" is het wat bescheidener van vormen, zoodat men er althans langs kan kijken! Voorts treft het derr vreemdeling als ietsbuitengewoons, dat men met den koetsier altijd een formeels „pingelarij" op touw moet zetten. Als er een heele rij van deze karretjes staat, schreeuwt men eenvoudig den naam van de straat uit, waarheen men gebracht wil worden, en bovendien den prijs, dien men betalen wil — daarbij met een zeer bescheiden bedrag, b.v. twintig kopék, beginnende.. Biedt zich dan niemand aan, dan legt men er 10 kopékop; mam gewoonlijk heeft men al spoedig succes. De jfrootsté^ffstanden rijdt men voor één roebel!')
In een der voertuigen, waarvan ik hier een natuur-getrouwe beschrijving gegeven heb, lieten Ruthven en ik onsdoor de straten der Russische hoofdstad rijden. De koetsierwas zeer spraakzaam en hield, elk oogenblik, zich op den bok ómdraaiend, lange redevoeringen, waarvan wij geen woord begrepen. Ook bezochten wij de „hermitage" — waar ik de fraaie collectie Rembrants met gemengde gevoelens {trots, omdat een landgenoot dit alles gewrocht had, schfemte, omdat deze kostbare kunst niet hier tehuis behoorde!) bezichtigde en bewonderde — en het Winterpaleis-
') Mén bedenke, dat hier gesproken wordt over het Petrograd van vóór de revolutie I



176
met zijn ergerlijke opéénhoping van kostbaarheden in goud, paarlen en edelsteenen, ergerlijk omdat, naast de deur, bittere armoede geleden werd. Maar ik heb reeds elders gezegd, dat dit boek niet bedoelt een reisbeschrijving te zijn en dus zwijg ik over wat wij op onzen tocht bewonderden en ook niet bewonderden.
Wij zagen G. G. niet terug vóór den avond. Na het souper, toen wij in de vóórhal van het hotel onze koffie gebruikten, kwam hij plotseling te voorschijn — blijkbaar juist van zijn tocht teruggekeerd — en nam plaats aan ons tafeltje.
„Willy!" — zeide hij, „Ik vrees, dat ik je een teleurstelling moet bereiden: morgen vertrekken wij naar Finland."
Ik keek hem aan met groote oogen en hij begon te lachen.
„Stel je gerust" — vervolgde hij. „Het is heel waarschijnlijk, dat wij spoedig weêr te Petrograd terug zullen zijn. En dan hoop ik, dat je de merkwaardigheden van deze reuzenstad met een vrijer hoofd zult bewonderen dan je dat vandaag hebt kunnen doen."
„En Ruthven?" — vroeg ik.
„Ik hoop, dat Lord Ruthven het mij ten goede houden zal, wanneer ik ronduit zeg, dat jk liever heb, dat hij te Petrograd blijft" — zeide G. G., met een lichte hoofdbuiging in de richting van mijn zwager. „Het is beter, dat ik niet alleen ga; maar drie zou te veel zijn voor deze expeditie. En, Mylord, ik heb zóó dikwijls met Willy samengewerkt, dat ik, uit den aard der zaak, aan hèm de voorkeur geef."
„Ik begrijp dat volkomen" — zeide Ruthven. „Bovendien is het zéér de vraag, of ik zou kunnen gaan. Vergeet niet, dat ik officiëele koerier van de Britsche Regeering ben en niet de vrije beschikking over mijn tijd heb."
„Dat is dus afgedaan!" — zei ik. „Maar, Geoffrey, je



177
hebt ons nog niet gezegd, wat wij eigenlijk in Finland doen gaan."
„Wij gaan Mevrouw Kanevitch opzoeken" — antwoordde de detective.
„Maar die is toch zeker al op weg naar Petrograd" — merkte ik op. „Men heeft haar stellig niet onkundig gelaten van den dood van haar man! En dus..."
„Dus zou men verwachten, dat zij vanavond te Petrograd komen zal, Willy! Inderdaad schijnt men haar een telegram gezonden te hébben; maar zij heeft teruggeseind, dat zij plotseling zwaar ziek is geworden en niet komen kan!"
„Dan moet zij wel héél ziek zijn" — zeide ik.
„Juist, Willy, dat zou men zoo zeggen. Zoo'n plotselinge ziekte, juist op dit oogenblik, is echter wel wat vreemd. En ik heb nóg iets ontdekt, dat vreemd is."
Hij zweeg een oogenblik, zooals hij dikwijls doet, wanneer er een verrassende mededeeling moet komen. Toen vervolgde hij:
„Ik ben op kondschap geweest naar het Bureau van de ,Gazette Russe', Willy! Dat berichtje in het ochtendblad van vandaag hebben ze overgenomen uit het avondblad van de „Novaja Vremnja". Dat beteekent dus, dat de aankomst van Mevrouw Kanevitch op haar „datschka" gisteravond in de courant stond, lang vóórdat zij daar aangekomen was! Als dat niet vreemd is ...!"
Opnieuw bleef het eenigen tijd stil.
„Ga nu eens na, Willy!" — hernam hij. „Wij zijn al tot de slotsom gekomen, dat Mevrouw Kanevitch een van de twee personen is, die misschien een vleugje licht verspreiden kunnen in de duisternis, die ons omringt. De andere — het kleine, gele monster — is onvindbaar. Bovendien hebben wij nu een paar vreemde dingen ontdekt, die direct op haar betrekking hebben. Daarom gaan wij morgen naar
De Schaduw 12



178
Finland: haar „datschka" ligt noordelijk van Wiborg, in de buurt van de Imatra.')
„Maar als zij vanavond tóch nog aankomt?"
„Dan ontvang ik daarvan onmiddellijk bericht van het Gezantschap. Het factotum van den Gezant, Zaparine, moet mij tóch de mij toegezegde introductie-papieren brengen. Hij kan dan dat bericht meteen medenemen."
„Gaat Zaparine meê naar Finland?" — vroeg ik.
„Natuurlijk, Willy! Ik heb een tolk noodig. Hij spreekt Russisch en Finsch even goed als Engelsch. Een waar taaigenie!"
„En ik dacht, dat drie te veel was!" — zeide hier Ruthven, met een tikje sarcasme in zijn stem.
„Zaparine is geen derde: hij is alleen maar ons woordenboek" — antwoordde G. G.
Het woordenboek verscheen om 11 uur. De trein uit Finland was veel vroeger aangekomen dan den vorigen avond. Geen wonder, want ditmaal had er noch moord noch vertraging plaats gevonden. Mevrouw Kanevitch was niet gearriveerd; en het stond nu dus vast, dat wij met den ochtendtrein, die om zeven uur vertrekt, naar Wiborg zouden reizen.
„Wel, Peter Nikolaïvitch!" — zeide G. G. tot het woordenboek. „Ga hier eens bij ons zitten en begin eens met een glas whiskey te drinken."
Peter Nikolaïvitch liet zich dit geen tweemaal zeggen. Hij was een man van misschien veertig jaar, klein en tenger, met levendige bruine oogen en een lange snor, die — naar de mode der Chineezen — van de mondhoeken neerhing.
„Ze hebben mij vandaag op het Gezantschap verteld, dat het mij — niettegenstaande mijn introducties — nog niet
') Een beroemde waterval.



179
zoo gemakkelijk vallen zou, verlof te krijgen om, van Wiborg uit, Finland dieper in te gaan" — zeide G. G. „Ook Mr. Hendriks zou daar wel eens last mede kunnen hebben. WatisybüJvmeeningdaaromtrent.PeterNikolaïvitch ?" Het woordenboek glimlachte.
„Generaal Merlikoff is de God van Wiborg" — zeide hij. „'t Is 'n héél oude God, maar niet — zooals die andere
— een speciale vriend van den Duitschen Keizer. Hij spreekt uitsluitend Russisch: daarom hebben ze hem in Finland geplaatst. Maar hij verstaat nog een andere taal: dezel"
— En Peter Nikolaïvitch liet ons een roebel zien. „Véél?" — vroeg G.G. droogjes.
„Midden-tarief: vijfhonderd roebel" — antwoordde de man, dien G. G. een woordenboek genoemd had, maar die al dadelijk bewees, heel wat meer dan een passieve hulpkracht te kunnen zijn.
Den volgenden morgen te omstreeks tien uur stapten wij uit aan het station te Wiborg. Het passeeren der GrootRussisch-Finsche grens te Terijoki was, dank zij G. G.'s introductie-papieren, zonder eenig incident afgeloopen. Maar nu ontstonden er moeilijkheden. De trein naar de Iinatra, die in noordelijke richting loopt, zou eerst over twee uur vertrekken. Toegang tot dien trein werd niet verleend, tenzij onze passen voorzien waren van het visum der militaire autoriteiten te Wiborg. Wij begonnen de nabijheid van Generaal Merlikoff te gevoelen!
Men verwees ons naar een gebouw in de nabijheid van het station. Daar werd ons dooreen onderofficier te kennen gegeven, dat het wel eenige dagen duren zou, vóórdat wij' het visum kregen. Dat was duidelijk genoeg: wij moesten onderzoeken, of de Generaal inderdaad nog 'n andere taal •verstond dan Russisch!



180
Onze handige tolk wist ons spoedig een audiëntie te bezorgen. Wij werden in een nog al luxueus ingerichte studeerkamer gelaten en daar vonden wij den God van Wiborg i een kleinen, héél ouden, uitgedroogden man (die — blijkens mededeeling van Peter Nikolaïvitch — het vuur nooit gezien had) achter een reusachtige schrijftafel.
Het bleek ons, dat wij een te geringe gedachte van zijne opvoeding gehad hadden. Hij sprak namelijk enkele woorden Fransch, waarmede hij zijn Russisch doorspekte en die ik hier (om van zijn spreekwijze eenig begrip te geven) in het oorspronkelijke zal weergeven, daarbij het Russisch door Hollandsch vervangende en het telkens invallen van den tolk niet vermeldende.
„Uw stukken zijn geheel in orde, Messieurs. Wie van Ubeiden is Monsieur Gill? Vous, Monsieur? Bien! Je.suis votre serviteur! Ik zou u gaarne spoedig willen helpen, maar il y a des circonstances ... Het zal moeielijk gaan, Messieurs! Ik ben hier niet de baas — er staan derrière moi andere autoriteiten, en: vous êtes des étrangers."
„Wij zijn vreemdelingen uit een bevriend ën uit een neutraal land" — zeide G. G.
„C'est vrai! Je regrette des te meer, dat er eenig oponthoud zijn moet. C'est facheux! Ik zal intusschen trachten..." Hij verdiepte zich in de lectuur van onze passen. „Kunnen wij onzerzijds niets doen om de zaak gemakkelijker te maken ?" — vroeg G. G., met een bedroefd gezicht.
De Generaal zag hem aan met een weiwillenden glimlach, waarbij hij zijn voor een zoo ouden man bedenkelijk fraai gebit zien liet.
„U hebt 'n eerlijk "gezicht, Monsieur Gill, en U ook, Monsieur. . . Monsieur . .." (hij zocht in den pas naar mijn naam) „Monsieur Hendriks! Cela donne confiance. Ik voel mij welwillend gestemd. Ik zal uw voorspraak zijn, si vous voulez, Messieurs!"



181
„Wij zullen het zéér op prijs stellen" — zeide G. G. en ik begreep, dat hij naar een middel zocht om met zijn 500 roebel voor den dag te komen.
„Maar, Messieurs, tegenover een goeden dienst, die bewezen wordt, moet een andere goede dienst staan. Ik ben weldadig. J'aime 1'humanité, je veux faire du bien! U helpt mij daarbij, n'est ce pas, Messieurs?*
„Gaarne, Excellentie!" — antwoordde G.G. en ik spitste de ooren.
„Je connais une femme: une pauvre veuve. Ik interesseer mij voor haar en breng wat geld voor haar bij elkander. II y a beaucoup de gens généreux, die mij helpen. Helpt u mij ook, chers Messieurs, in het belang de la pauvre veuve. U is ook généreux, n'est ce pas?"
Met een koninklijk gebaar stelde G. G. hem vijf biljetten van 100 roebel ter hand.
„Het is een genoegen, Excellentie" — zeide hij, „in de gelegenheid gesteld te worden werkelijk liefdadig te zijn."
„Merci, Monsieur!" — zeide Generaal Merlikoff, terwijl hij de biljetten achteloos in zijn broekzak stopte. „Excusezmoi een oogenblik. Ik zal trachten wat ik voor U doen kan."
Hij verdween gedurende vijf minuten in een zijdeur en toen hij terugkwam, had hij onze passen, van het vereischte visum voorzien, in de hand. Hij reikte ieder onzer den zijnen toe.
„Messieurs!" — zeide hij. „Het verschaft mij een plaisir véritable u van dienst te hebben kunnen zijn. Wilt u mij het genoegen doen, mij over een half uurtje te ontmoeten in den tuin van Hotel de 1'Europe, prés de la gare? U zult den weg vinden, sans difficultés! Het zal mij een eer zijn U een morgendronk aan te bieden, avant votre départ."
Het ging natuurlijk niet aan, den God te ontstemmen door een weigering en op den aangegeven tijd vonden wij hem inderdaad, aan een rond tafeltje in den tuin gezeten.



182
Hij had twee flesschen champagne in ijs naast zich staan; en toen hij ons in het gezicht kreeg, schonk hij dadelijk vier glazen vol. Vier: voor hemzelven, onsbeiden en nog voor een vierde persoon.
Want Generaal Merlikoff was niet alleen! Tegenover hem zat een nog jónge, vrij gezette vrouw, met 'n mooi gezicht, 'n paar brutale oogen en veel rouge op de wangen en op de lippen. Zij was zeer opzichtig gekleed, droeg groote diamanten knoppen in de ooren en haar kleed was van voren uitgesneden tot. . . ik staak hier de beschrijving
„Messieurs!" — zeide de Generaal, terwijl hij zijn glas ophief. „Nogmaals dank voor uwe générösité. Je tiens _a vous présenter a la pauvre veuve qui en profitera! Buvons a sa santé 1"
En wij klonken (in een toestand van verbazing, die zich moeielijk beschrijven laat) met de vriendelijk glimlachende arme weduwe, die een zijden kleed en diamanten in de ooren droeg!" ')
HOOFDSTUK XXII IMATRA
Onze tolk had, nadat hij ons bij onze gesprekken met den Generaal geassisteerd had, op verzoek van G. G., getracht iets te weten te komen omtrent Madame Kanevitch. Mijn vriend had hem opgedragen, eens langs zijn neus weg te informeeren of de beambten aan het station — en in het bizonder de daar aanwezige militairen en politie-
') Historisch I



183
autoriteiten — zich iets herinnerden van het onderzoek „aan den lijve", waaraan men haar onderworpen had, toen zij den trein verliet.
Onze vriend Peter Nikolaïvitch wist ons weldra te vertellen, dat dit onderzoek — zooals wij reeds wisten — niets had opgeleverd, en verder dat zij den morgen daarop met den eersten trein naar de Imatra was vertrokken. Daarheen zouden wij haar thans volgen.
Over onze spoorreis door Finland, die ongeveer drie uur duurde, valt niet veel te vertellen. Het Finsche landschap heb ik reeds elders beschreven, en — in zijn melankolieke eenzaamheid — bekoorde het mij meer en meer. Onze trein was het omgekeerde van een sneltrein en herinnerde hier en daar in bedenkelijke mate aan de beruchte Duitsche lokaaltreintjes, die wij uit de „Fliegende Blatter" kennen, goedig stoppende voor koeien en varkens, die de spoorbaan oversteken.
In den namiddag stapten wij uit aan het station Imatra, waar onze tolk er weldra achter was, dat men Mevrouw Kanevitch zeer goed kende. Zij was daar den vorigen dag omstreeks den middag aangekomen en was dadelijk naar haar „datschka" op weg gegaan. Wij daarentegen gingen regelrecht naar het groote hotel boven den beroemden Imatra-water val. G. G. had mij gezegd, dat hij daar eenige inlichtingen wilde inwinnen.
Weldra zaten wij aan het geopende venster van de eetzaal, met het uitzicht op den val; en de aanblik van het landschap daarbuiten deed mij al onze zorgen voor eenige oogenblikken vergeten.
De Vuoksen, een rivier die, uit het Saïma-meer komende, op sommige plaatsen 400 meter breed is, stort zich hier door een kloof van slechts 45 meter breedte en langs een helling van ongeveer een kilometer lengte omlaag in het Mellonsalka-meer.



184
De helling is niet zeer steil: haar val bedraagt slechts 40 meter; maar de breede stroom, die, in de kloof samengeperst, brullend naar den uitgang stort, vormt over de geheele lengte één woest-kokende, hier hoog-ópgolvende, ginds diep-neêrduikende watermassa, waarvan de aanblik niet slechts indrukwekkend is, maar zelfs vrees-aanjagend I Het is, of de kale rotswanden trillen onder de geweldige kracht van de woedende golven en de dennenboomen, die langs den rand van de kloof groeien, schijnen hunne zware takken angstig omhoog te wringen, als vreezende den aanhoudenden donder, die uit de diepte tot hen opstijgt.
Als gewoonlijk, wanneer Moeder Natuur mij haar steeds afwisselend schoon voor oogen toovert; was ik geheel verzonken in den aanblik van het landschap. Ik werd eerst tot de gebeurtenissen, die zich rondom mij afspeelden, teruggeroepen, doordat Q. G. mij de hand op den schouder legde.
„Ben je tevreden, Willy?" — vroeg hij. „Ik heb je een vol kwartier gegeven om te genieten van het schouwspel daarbuiten, dat eenig in Europa is. Nu moet je je gedachten weer op andere dingen concentreeren."
Met een zucht wendde ik mij óm en zag in het gelaat van ... een buigenden ober-kellner 1
Inderdaad! Wél snel werd ik hier weêr in het proza des levens overgeplaatst!
De man bleek uitmuntend Fransch te spreken, zoodat wij de hulp van onzen tolk ditmaal niet noodig hadden.
„Wonen er hier véél menschen in de omgeving?" — vroeg G. G., terwijl hij, schijnbaar met groote aandacht, in zijn glas met thee roerde, om de suiker te doen smelten.
„Het dichtstbij gelegen dorp is Meltola" — antwoordde de man. „En dan ligt er hier-en-daar in de bosschen een .datschka."
„Weet u, waar de ,datschka' van Mevrouw Kanevitch ligt?"



185
„Kanevitch . . . Kanevitch? Dien naam heb ik hier nooit gehoord."
Hier viel mij in, dat Mevrouw Kanevitch ook nog anders heette.
„Misschien weet u dan, of Mevrouw Duwaroff hier in de buurt woont?" — vroeg ik.
„O, zeker! Dat weet iedereen!" — zeide hij, lichtelijk overdrijvende. „De .datschka' van het echtpaar Duwaroff ligt beneden den waterval, tusschen de kleine meeren, Maar ..."
Plotseling hield hij op.
„Welnu?" — vroeg G. G.
„Hebt u de Nieuwsbladen gelezen? Weet u, dat meneer Duwaroff. .. ?"
„Zeker weet ik, dat hij in den trein vermoord is" — zeide G. G. rustig. „Zijn vrouw zal wel dadelijk naar Petrograd vertrokken zijn."
„Ik geloof, dat zij van 't jaar nog niet op de .datschka* geweest is" — luidde het antwoord.
Opeens kwam in G. G's oogen de harde uitdrukking van den detective, die op zijn hoede is.
„Ik dacht, dat zij dezer dagen komen zou" — zeide hij.
„De oude Olga is eergisteren al naar de ,datschka' gegaan en het is dus best mogelijk, dat Mevrouw dezer dagen komen zal."
„Wie is de oude Olga?" — vroeg G. G.
De man glimlachte even.
„Zij is een boerenvrouw, die 's winters hier in het hotel blijft om het mede te helpen schoonhouden" — antwoordde hij. „Zij is een heel bizonder type en de meeste menschen lachen haar uit. 's Zomers is zij in dienst van Mevrouw Kanevitch op de .datschka'. Maar..." (plotseling kwam er een uitdrukking van wantrouwen op zijn gezicht) „maar u vraagt mij hier uit, terwijl..." Het wantrouwen maakte nu plaats voor angst.



186
Q. G. lachte hartelijk.
„Goede vriend" — zeide hij, „wij zijn geen van beiden moordenaars, ik noch mijn vriend. Maar, aangezien wij vermoedelijk vannacht hier zullen blijven, is het wel wenschelijk, dat ik aan den directeur van het hotel mededeel, wie wij eigenlijk zijn. Wilt u hem even verzoeken hier te komen?"
De Ober-kellner voldeed aan zijn verzoek en G. G. gaf den directeur inzage van een document, met het gevolg dat deze aanstonds boog als een knipmes. Het was n 1. een legitimatie-bewijs, afgegeven door het Ministerie van Binnenlandsche Zaken.
Terwijl de detective nog met den directeur in gesprek was en hij toevallig naar buiten zag, voer hem plotseling het schokje, dat op een ontdekking wees, door hals en achterhoofd.
„Ik stel voor, dat wij een wandeling gaan maken, Willy!" — zeide hij, en ging mij zóó haastig vóór naar de deur, dat de directeur hem verbaasd nakeek.
In plaats van aan de zijde van de Imatra naar buiten te gaan, ging G. G. mij vóór naar de andere zijde van het hotel. Enkele oogenblikken later wandelden wij langs een boschpad, dat onder zware dennen naar omlaag voert, in de richting van het Mellonsalka-meer.
„Hier zijn wij verborgen voor onbescheiden blikken" — zeide de detective. „Bereid je voor op een verrassing, Willy! Zooeven heb ik je vriend Bollin uit Moskou gezien!"
Ik bleef stilstaan en zag hem ontsteld aan. De kleine, gele man had mij, van den aanvang af, een afschuw ingeboezemd, die sterker en sterker geworden was, naarmate de gebeurtenissen zich ontwikkeld hadden. Dat hij thans



187
opnieuw in onze nabijheid was, vervulde mij met groote onrust.
„Hij kwam het pad op, dat langs de Imatra naar het hotel voert" — hernam G. G. „En ik ben er zeker van, dat hij ons niet gezien heeft."
„Wij vinden hem dus terug in de nabijheid van Madame Kanevitch" — zeide ik. „Dit is voor haar eèn aanklacht: het bevestigt mij in de overtuiging, dat zij voeling houdt met de gevaarlijkste revolutionairen."
„Misschien ... ! Maar, Willy, je vergeet, dat het nog onzeker is, of Mevrouw Kanevitch op haar .datschka' is."
„En zij heeft naar Petrograd getelegrafeerd, dat zij ziek is!" — zeide ik. „Daarom natuurlijk heeft zij zich hier in het hotel nog niet .laten zien."
„Zeker, Willy, dat kan wel zoo zijn!" — zeide G.G. „Maar hét komt mij voor, dat wij wél zullen doen, met eens te onderzoeken hoe het met haar gezondheid staat. Wij zullen haar .datschka' daar beneden, bij de kleine meeren, gemakkelijk vinden."
„Wie weet, wat wij ontdekken zullen!" — zeide ik met eenig enthousiasme, want de detective-koorts begon óver mij te komen.
„Ik weet het niet, Willy!" — antwoordde mijn vriend op zijn droogsten toon en daarop daalden wij zwijgend het boschpad af.
Weldra kregen wij het uitzicht op het Mellonsalka-meer — een zilveren spiegel, in een lijst van donker dennengroen. Rechts daarvan lagen twee meertjes, die door een nauwe landengte van elkander gescheiden waren. Dit waren „de kleine meeren", waarvan men ons boven gesproken had. En op de landengte lag een groot, houten landhuis. Wij begrepen dadelijk, dat dit de „datschka" van Mevrouw Kanevitch was.
Reeds van verre konden wij zien, dat de geheele land-



188
engte door den tuin van de „datschka" werd ingenomen. Daar, waar de engte met het land samenhing, was, aan beide zijden, een hooge houten schutting opgetrokken. In die, welke zich aan onzen kant bevond, was een deur. De toegang tot den tuin was dus alleen te verkrijgen door die deur of over het water, aan de lengte-zijden der landengte. Uit een strategisch oogpunt beschouwd, had men voor de „datschka" een buitengewoon gunstige ligging uitgekozen f
Het pad, dat wij volgden, bracht ons tot vlak vóór de deur in de schutting. Het bleek ons, dat die deur gesloten was. Rechts was een schelknop, die met een ijzerdraad bevestigd was geweest aan een verroesten bel, die aan de binnenzijde van de schutting hing. Een ruk aan dien knop leerde ons, dat het ijzerdraad gebroken was.
„Een. bewijs, dat Mevrouw Kanevitch nog niet'op de .datschka' is" — concludeerde ik.
G.G. echter zeide niets, maar trok den knop zóó ver naar buiten, dat het daaraan bevestigde stuk van het ijzerdraad in zijn geheel voor den dag kwam. Hij bekeek de plaats, waar het afgebroken was.
„Zie eens, Willy!" — zeide hij. „Dit vrij dikke ijzerdraad is verroest, maar de breuk is glad en blinkend. Dat be-, teekent, dat het heel kort geleden met geweld doormidden is geknepen, met een scherpen nijptang vermoedelijk!"
„Waarom zou men dat gedaan hebben?" — vroeg ik.
„Om onnoozele menschen te doen gelooven, dat Mevrouw Kanevitch nog nief op de .datschka' is" — antwoordde hij jaarcastisch; en ik kan niet ontkennen, dat zijn spot mij kwetste. Maar . .. ons „experiment" was te interessant om mij te laten afleiden, zelfs door rechtmatigen toorn!
G G. keek behoedzaam rond. Geen menschelijk wezen was te zien en doodsche stilte heerschte in den omtrek. Een korte aanloop, een sprong — en de detective hing met de handen aan den bovenkant van de schutting! Daarop-



189
werkte hij zich omhoog, totdat hij er schrijlings óp zat, en reikte mij de hand om ook mij naar boven te helpen. Geen minuut later stonden wij in den tuin van de „datschka".
Hier voerde een smal pad, door struikgewas, op het huis toe; en G. G., wel verre van zich als inbreker te gedragen, wandelde met snellen pas en opgeheven hoofde daarheen.
De luiken waren gesloten en ons bellen bracht niemand aan de deur.
„Dus tóch onbewoond!" — zeide ik, met eenigen triomf in den toon mijner stem.
G. G. antwoordde niet. Hij scheen in twijfel te verkeeren omtrent wat hem thans te toen stond. Plotseling wendde hij zich tot mij en op zijn gezicht lag een zóó groote ernst, dat de verdere lust om te „triomfeeren" mij verging.
nwilly!" — zeide de detective. „Wij spelen een hoog spel! Maar ik moet het spelen, omdat mijn beroepseer op het spel staat. Ik moet winnen, wil ik mijn naam als detective niet verliezen! Jij echter hebt daarbij geen belang! Bedenk, m'n jongen, dat wij in het Rijk van den Czar zijn en dat, wat ik ondernemen wil, mij — al ben ik duizendmaal 'n Engelschman — duur te staan kan komen. Ga terug, Willy, en laat mij niet ook jou in ongelegenheid brengen!"
Terwijl hij sprak, voelde ik mijn groote vriendschap voor dezen man (het beeld schijnt gewaagd, maar ik weet er geen beter) als een vloedgolf over mijn ziel komen.
„Ik laat je niet alleen, Geoffrey! In der eeuwigheid niet!" — zeide ik heftig en reikte hem de hand.
Hij drukte "die en keek mij een oogenblik diep in de oogen met, in zijn blik, die bijna vrouwelijk-zachte uitdrukking, die daarin in oogenblikken van groote ontroering verschijnen kan.
„Dank je, Willy!"



190
'Meer zeide hij niet.
En toen keerde hij zich plotseling om, tilde met reuzen kracht een der vensterluiken uit zijn scharnieren en .. stootte met den punt daarvan een paar ruiten in.
HOOFDSTUK XXIII. ? -fc
DE STILLE „DATSCHKA".
Door het radicale optreden van mijn vriend G. G. kostte het ons weinig moeite in de woning te komen en wel natuurlijk het eerst in de kamer, waarvan hij de ruiten had stuk geslagen.
Wij stonden in een tamelijk groot vertrek, met houten vloer en houten wanden, blijkbaar de eetkamer van de „datschka". Het droeg de sporen van lang onbewoond te zijn geweest, hetgeen trouwens niet te verwonderen was, daar, gedurende den winter, het huis had leèggestaan.
Aan de andere zijde van de voordeur lag een tweede kamer, even groot als de eerste. Hier troffen wij sporen aan van de aanwezigheid van menschen. Er stonden bij de tafel een paar stoelen, alsof de bewoners daarop kort geleden gezeten hadden; en op een klein tafeltje in een der hoeken lag een dames-handwerk, dat nog niet lang geleden uit de hand gelegd kon zijn. Want — het was G. G., die dit opmerkte — er lag geen pluisje op en de naald, die erin stak, glom, zonder een smetje roest of stof. Trouwens, het geheele vertrek maakte den indruk, onlangs „een goede beurt te hebben gehad", zooals een Hollandsche huisvrouw zich uitdrukken zou.



191
Achterin het huis lag een keuken en een kleinere kamer. De eerste vertoonde sporen van recent gebruik, de laatste was ongemeubeld en vol stof en spinraggen.
Tusschen de keuken en de eetkamer kwam nóg een deur op de gang uit. Deze was gesloten en er stak geen sleutel in het slot. Maar de detective had zoo iets meer bij de
... in de zitkamer gedragen.
hand gehad en forceerde het met de bedrevenheid vart een volleerden inbreker.
De deur bleek toegang te geven tot een klein, donker vertrek, of liever .gezegd tot een ruimte, die gewoonlijk alsvoorraad-kamer gebruikt werd, maar thans leêg was. Op den grond lagen twee gestallen, die wij bij het weinige



192
licht, dat door de deur viel, slechts flauw onderscheiden konden. Toch was wat wij zagen voldoende, om mij doodelijk te doen ontstellen. Stonden wij tegenover de slachtoffers van een nieuwe misdaad . . . ? Het feit, dat wij geen geluid hoorden, scheen mijn ergste vermoedens te bevestigen; en het scheen, dat ook G. G. vol bange vrees was. Hij stond een oogenblik onbeweeglijk, met de hand tegen de deurpost leunend.
Toen klonk er daarbinnen een schuifelend geluid: een der gestalten moest zich bewogen hebben. En dadelijk daarop klonk een dof gekreun.
Met een sprong waren wij binnen en een oogenblik later hadden wij de beide menschen, die op den vloer van de voorraad-kamer gelegen hadden, van de touwen, waarmede hun de handen en voeten gebonden waren, en van de doeken, die men hun in den mond gefrommeld had, ontdaan en hen in de zitkamer gedragen.
Een hunner had ik dadelijk herkend: het was de eigenares van de „datschka", waarin wij ons bevonden: Mevrouw Kanevitch. De andere was een heel kleine, oude vrouw — bijna een dwerg —, maar met een abnormaal groot en dik hoofd: vermoedelijk „de oude Olga", van wiemen ons in het hotel gesproken had. Beide vrouwen waren geheel van streek. En geen wonder! Men had haar zóó ruw behandeld,"dat de touwen haar in de polsen hadden gesneden; en de enkels had men haar zóó stijf gebonden, dat de voeten daaronder gezwollen waren.
Mijn arme Pallas Athene zag er nu geheel anders uit dan op,den dag, toen ik haar voor het eerst in den trein ontmoette! Van het hooge en koude, dat haar uiterlijk kenmerkte, was op dit oogenblik weinig overgebleven! Zij was een zwakke, mishandelde vrouw en de oogen, waarin de gevaarlijke vlammetjes dansen konden, stonden dof en vermoeid.



193
Eerst langzamerhand kwam zij tot zichzelve.
Ik weet niet, hoe het anderen gaat, maar mij bevangt tegenover een vrouw, die machteloos op mijn hulp is aangewezen, in de eerste oogenblikken altijd een gevoel van verlegenheid. Dit was thans te meer het geval, omdat de vrouw, die wij tegenover ons hadden — zij mocht dan mijn wantrouwen in nóg zoo sterke mate hebben opgewekt! —, niettèmin een grooten indruk op mij had gemaakt: den indruk van een intelligente, energieke en, misschien, gevaarlijke vrouw. Zoo iemand in den hulpeloozen toestand, dien ik zooeven beschreven heb, vóór mij te zien, maakte mij — eerlijk gezegd — heelemaal in de war.
G. G. daarentegen was, als gewoonlijk onder moeielijke omstandigheden, koel „als een komkommer" (zooals zijn landgenootén zich uitdrukken). Hij deed de ontstelde vrouw plaats nemen in een leunstoel en sprak haar nu en dan met een enkel woord toe op dien eigenaardigen toon, die — zonder door te groot medelijden te prikkelen — overspannen zenuwen tot kalmte brengt.
De oude Olga had zich sneller hersteld dan Mevrouw Kanevitch en maakte zich verdienstelijk door water te brengen en haar meesteres te laten 'drinken, daarbij, in het Russisch, zacht voor zich uit prevelend.
De eerste woorden, die Mevrouw Kanevitch sprak, klonken zacht, maar duidelijk.
„Wees op uw hoede" — zeide zij. „Hij zal terugkomen!"
„Wie?"
„De kleine, gele man!" „Weet u, wie hij is?" „Neen!"
Zij zweeg en dronk opnieuw, zich meeren meer herstellende. •G. G. plaatste zich bij het raam, vanwaar hij het uitzicht had op het voetpad, waarlangs wij zooeven afgedaald waren, en op de schutting, die de landengte aan die zijde afsloot.
De Schaduw 13



194
„Ge behoeft u niet ongerust te maken" — zeide hij daarop. „Niemand kan de .datschka' naderen, zonder dat wij hem zien."
„Maar hij kan van de andere zijde komen" — zeide zij.
„Hij zal komen van de zijde, waarheen hij gegaan is" — antwoordde G. G. „Dat wil zeggen: van de zijde van de Imatra."
„Hebt U hem gezien?... Weet U, wie hij is?..." „Gezien heb ik hem meermalen, en ook nu! Wie hij is, weet ik niet."
„Maar wie is U...?" — De vraag kwam er uit op scherpen toon, alsof haar wantrouwen opeens ontwaakt was.
G. G. glimlachte even en richtte zich tot mij.
„Je zult mij een genoegen doen, Willy, door Mevrouw met een enkel woord en naar waarheid in te lichten" — zeide hij.
Mevrouw Kanevitch had tot op dit oogenblik haar aandacht zoo goed als uitsluitend op de persoon van mijn vriend gevestigd. Zij had hem natuurlijk op onze reis reeds gezien, maar hij had het steeds vermeden aan haar te worden voorgesteld. Thans keerde zij zich tot mij en — werkelijk! — op haar gelaat verscheen een schaduw van den mij welbekenden glimlach.
„Meneer Hendriks is op onze gemeenschappelijke reis heel vriendelijk voor mij geweest" — zeide zij. „Ik heb hem leeren kennen als een voorkomend man, in wien ik eenig vertrouwen heb leeren stellen."
Ik voelde, dat ik een kleur kreeg... van schaamte! Deze vrouw, die mij aldus haar vertrouwen schonk, had ik voortdurend met mijn wantrouwen vereerd; ja, ik voelde mij daarvan nóg niet geheel vrij!
Met enkele woorden — zooals G. G. verlangd had — stelde ik haar op de hoogte van den naam en het beroep van mijn vriend. Aanstonds zag ik, dat die mededeeling



195
haar aangenaam aandeed, en dit schreef ik, in mijn geestelijk notitie-boek, op het credit harer' rekening: indien zij oorzaak had, een onderzoek naar haar doen en laten te vreezen, zou de aanwezigheid van den beroemden detective haar zeker verontrust hebben.
«Monsieur Gill!" — zeide zij. „Ik hoop, dat u mij niet in den steek zult laten! Er gebeuren dingen, die ik mij niet verklaren kan."
„U doet daar een uitspraak, waarvan ik de juistheid bevestigen kan, Madame!" — zeide G. G. .Intusschen moet ik beginnen met u een vraag te stellen, die u niet moeielijk zult kunnen beantwoorden: Hebt u, sinds uw komst aan het station Imatra of op uw .datschka' een telegram ontvangen ?"
„Neen, Monsieur Gill!"
„En evenmin een telegram verzonden ?"
„Evenmin!"
Ik had dit antwoord zeker niet verwacht. Hoe was het te rijmen met de mededeeling, die G. G. mij nog te Petrograd gedaan had, dat de politie aan haar getelegrafeerd en haar antwoord ontvangen had?
„Is u ziek geweest, Madame?" — vroeg G. G.
„Ik? In het geheel niet!"
Nieuwe- mysterie I Dit kluwen werd langzamerhand niet meer te ontwarren! „Heeft u, sedert u hier kwam, de nieuwsbladen gelezen?" „Neen, Monsieur Gill!"
En nu drong het — vreemd genoeg voor het eerst! — tot mij door, dat deze vrouw nog onbekend was met het vreeslijke lot, dat haar man getroffen had. Ik begreep, dat ons de moeielijke taak te beurt zou vallen, haar daarvan mededeeling te doen; of liever, mg werd die taak van de schouders genomen, doordat mgn vriend zich vrijwillig daarmede belastte.



196
Nooit heb ik een moeilijker taak op fijngevoeliger wijze zien uitvoeren! Maar, hoe voorzichtig" G. G. haar ook op het treurige nieuws voorbereidde en met hoeveel tact hij het haar ten slotte ook mededeelde, de schok was verschrikkelijk. En ik beken eerlijk, dat het mij de grootste moeite kostte, mijn kalmte te bewaren, toen ik het groote verdriet van deze sterke vrouw moest aanzien, zonder haar troost te kunrjen bieden.
Toch bleek weldra, dat ik haar niet ten onrechte voor sterk en energiek gehouden had. Na de eerste, hevige uitbarsting van haar schrik en droefheid gelukte het haar zeer spoedig, althans uiterlijk, haar kalmte te herkrijgen. Wel stonden haar trekken strak, als die van een masker, en had haar stem een drogen, harden klank gekregen, maar overigens seheen het, alsof zij bedaarder was dan zooeven, vóórdat haar de vreeslijke tijding was medegedeeld.
„Monsieur Gill!" — zeide zij. „Ik stel mij geheel in uwe handen. Ik ben niet onvermogend . .."
Hier viel G. G. haar, met een afwerend gebaar, in de rede.
„Deze zaak is mijn zaak, Mevrouw!" — zeide hij. „Ik heb u gezegd, dat mijn eer ermede gemoeid is. Ook als ik slagen mocht, wil ik geen kopék aan u verdienen!"
„Dan kan ik alleen maar herhalen, dat ik mij geheel, in uwe handen stel" — hernam mevrouw Kanevitch. „U is een ervaren man: stel mij vragen, Monsieur Gill! Anders * vertel ik U misschien veel overbodigs. En de tijd is kostbaar, want de kleine, gele man komt zeker terug!"
G. G. wees met de oogen op de oude Olga.
„U kunt vrij-uit spreken, Monsieur Gill! Zij verstaat geen woord Fransch."
„Wees dan zoo goed, ons in de eerste plaats te vertellen, hoe u beiden in den ongelukkigen toestand gekomen zijt, waarin wij u hebben aangetroffen!"
„Dat is heel spoedig verteld" — zeide Mevrouw Kane-



197
vitch. „Na die zotte vertooning aan het station te Wiborg, waar men mij aan een onderzoek onderwierp, alsof ik 'n misdaad begaan had, bleef ik 's nachts in het Hotel de 1'Burope en vertrok met den eersten trein, den volgenden ochtend, naar het station Imatra en vandaar naar de „datschka". Ik kwam hier gisteren tegen den middag aan en vond er Olga, die den vorigen avond reeds gekomen was. Den heelen dag bleven wij aan het werk, om het huis wat op orde te brengen. Wij sliepen vannacht boven, in de eenige slaapkamer, die aan kant is.
„Om zes uur vanochtend werd er gescheld aan de schutting..."
„Wacht even, Mevrouw!" — viel hier G. G. in, terwijl hij de hand ophief. „Weet u zeker, dat het de schel van de schutting was, die u gehoord hebt?"
„Volkomen zeker, Monsieur! De schel heeft een eigenaardigen, doordringenden klank. Wij kunnen haar in huis gemakkelijk hooren."
„Is het niet vreemd, dat bezoekers zich niet direct aan het huis kunnen aanmelden?"
„In den nacht is het hek gesloten, Monsieur!" — zeide Mevrouw Kanevitch met een licht schouder-ophalen.
„Dat klopt met onze observaties, Willy!" — zeide de detective, zich tot mij richtende. „Het ijzerdraad van de bel werd ddorgesneden door den persoon, die Mevrouw hier overvallen heeft!" — Daarop wendde hij zich tot Mevrouw Kanevitch.
„Ga voort, Mevrouw!" — zeide hij, meteen beleefde buiging.
„Wij waren zeer verbaasd, zoo vroeg in onze rust gestoord te worden" — vervolgde Madame Kanevitch. „Olga kleedde zich snel aan en ging naar buiten. De slaapkamer ligt niet aan de zijde van de schutting: anders zou deze geheele zaak vermoedelijk anders geloopen zijn.
„Het duurde lang, voordat Olga terugkeerde, zóó lang,



198
dat ik besloot te gaan zien, waar zij bleef. Ook ik kleedde mij aan en trad naar buiten. Maar nauwelijks had ik de deur van de .datschka' geopend, of twee krachtige handen grepen mij bij de keel. Ik moet een oogenblik het bewustzijn verloren hebben. Toen ik bijkwam, lag ik gebonden op den vloer van onze zitkamer en de arme Olga lag in denzelfden toestand naast mij. Aan het venster stond de kleine, gele man, dien U kent.
„Zoodra ik een beweging maakte, trad hij op mij toe.
„U permiteert?' — zeide hij, met een grijnslach. ,Aan uw dienstmaagd heb ik denzelfden dienst reeds bewezen, maar u hield uw tanden te stijf opeengeklemd.' En, niettegenstaande mijn hevig verzet (wat kon ik doen, gebonden als ik was?!), wist hij mij een doek in den mond te stoppen, zoodat ik geen geluid geven kon.
„Daarop droeg hij ons beiden naar de ledige provisiekamer en legde ons daar op den grond. Vóórdat hij de deur sloot, keek hij ons opnieuw aan met zijn hatelijken grijnslach.
„Tot genoegen, dames!' — zeide hij. ,Als ik terugkom beloof ik u eenige aangename oogenblikken. Hebt u wel eens van De Schaduw gehoord ? Welnu, ik hoop u spoedig aan hem voor te stellen'.
„Daarmede verliet hij ons; en wij hebben op den vloer van de voorraadkamer gelegen, totdat u ons kwaamt bevrijden."
„Weet U, wie De Schaduw is?" — vroeg G. G.
„Ik weet van hem, wat iedereen weet. Maar overigens... wijs mij iemand, die weet wie hij is!" — En zij haalde opnieuw de schouders op.
Het kwam mij voor, dat er op het gelaat van G. G. eenige teleurstelling te lezen stond, maar hij liet daarvan niets in zijn woorden blijken.
„Ik begrijp niet, waarom De Schaduw en zijn vrienden op U gebeten zouden zijn" — zeide G. G. „De heer Duwaroff behoorde immers tot de revolutionairen?"



199
Mevrouw Kanevitch keek hem een oogenblik strak aan. Toen zeide zij: „Of mijn man tot de revolutionairen behoorde, is mij onbekend. Ik weet alleen, dat hij een goed man was. Dat was voor mij voldoende!"
HOOFDSTUK XXIV DE ROMAN VAN MEVROUW KANEVITCH
Het was zeker al héél vreemd, dat Mevrouw Kanevitch niet weten zou, of haar man tot de revolutionairen behoord had! Rotoff zelf had ons immers medegedeeld, dat dit wél het geval was geweest. En welk motief kon er dan voor Duwaroff geweest zijn, om dit voor zijn eigen vrouw verborgen te houden? En — zelfs al had hij dat gewild — hoe zou hij daarin ooit hebben kunnen slagen?
Al deze vragen rezen in mijn, door het raden en zoeken van de laatste dagen tóch reeds vermoeid, brein. Maar verder raden en zoeken werd mij, in dit opzicht althans, bespaard, doordat G. G. thans — en niet te vergeefs — op volledige openhartigheid van de zijde van Mevrouw Kanevitch aandrong.
„Het is dringend noodig, Mevrouw" — zeide hij met grooten ernst, ~„dat U niet in raadselen spreekt. U hebt zelve gezegd, dat de tijd kostbaar is en U hebt zich geheel in mijne handen gesteld. Ik verzoek U dus, mij duidelijk en zonder omwegen te verklaren, hoe de verhouding van uw man tegenover de revolutionaire beweging geweest is."
„Ik zal U, zonder eenige terughouding, vertellen wat ikzelf weet" — antwoordde zij. „Maar daartoe is het noodig, dat



200
ik U de geschiedenis van mijn huwelijk van den aanvang af vertel."
„Ik luister" — zeide G. G., terwijl hij plaats nam.
Het verhaal van Mevrouw Kanevitch (men zou het gevoeglijk haar roman kunnen noemen!) deel ik niet in haar eigen woorden mede. Het zou mij immers onmogelijk zijn, een denkbeeld te geven van den grooten hartstocht en de' vlijmende scherpte, waarmede zij nu en dan sprak. De feiten kwamen op het volgende neêr.
Nu ongeveer twee jaren geleden had Mevrouw Kanevitch, die toen vijf-en-dértig jaar oud was, Duwaroff in Finland ontmoet, bij gelegenheid van een bezoek aan de Imatra. De „datschka", waarin wij ons bevonden, behoorde aan Duwaroff en hij leefde daar, wanneer hij althans niet op reis was (en hij reisde veel), stil en teruggetrokken. Deze ontmoeting.was echter niet de eerste! Want jaren geleden, toen beiden nauw de kinderschoenen ontwassen waren, hadden zij te Petrograd in hetzelfde huis gewoond, beiden met hunne ouders, die sedert gestorven waren. De warme genegenheid, die de kinderen voor elkander voelden, maar nimmer uitgesproken hadden, was — toen het lot hen van elkander scheidde — schijnbaar verloren gegaan. Zij herleefde bij de onverwachte ontmoeting in Finland!
Beiden waren niet jong meer, maar in hun liefdesroman viel daarvan weinig te bespeuren! Toch bleek het ook in hun geval weder, dat ware liefde steeds beletselen te overwinnen vindt. En die beletselen kwamen van de zijde van Duwaroff!
Het bleek namelijk, dat deze eraan twijfelde, of hij wel het recht had, het lot eener vrouw aan het zijne te verbinden. Er waren in zijn leven geheimen, die hij zelfs aan zijne vrouw niet mededeelen kon. Hij zeide haar dit openhartig en voegde er aan toe, dat hij haar in die geheimen niet betrekken mócht, emdat zij anders aan dezelfde gevaren zou worden bloot ge-



201
steld, die hemzelven bedreigden. En om diezelfde reden wilde hij niet, dat aan het huwelijk groote ruchtbaarheid gegeven werd. In Finland zou men hen kennen als het echtpaar Duwaroff. Hèm kende men daar sinds lang; maar het was niet noodig, dat men daar wist, dat zij de beroemde schilderes was, die in kunstkringen sinds jaren Madame Kanevitch heette. Elders zou zij dien naam blijven dragen: daardoor kon gevaar worden afgewend.
Welk gevaar? Hij liet zich daarover nooit met stelligheid uit. Wèl vertelde hij haar, dat hij tot voor korten tijd deel had uitgemaakt van de Russische geheime politie en dat hij uit dat corps ontslagen was, omdat men ontdekt had, dat hij herhaaldelijk op geheime vergaderingen van de revolutionairen verscheen. Dit ontslag was hem verleend, vooral ingevolge inlichtingen van den beroemden detective Rotoff. Daarom fwfatte hij dezen met een feilen haat, dien hij voor zijne vrouw niet verborgen hield, zoodat zij dien weldra deelde. Ik had dien haat op haar gezicht gelezen, toen zij te Stockholm den Russischen detective onverwachtsontmoette. Zij kende hèm wel: haar man had hem haar meermalen gewezen; hij kende haar niet, en met het huwelijk van Duwaroff was hij onbekend.
De zaak tegen Duwaroff was zóó ernstig geweest, dat hij gevreesd had naar Siberië te zullen worden verbannen; maar dit gevaar was afgewend. Schijnbaar had hij zich onderworpen aan het onvermijdelijke; maar zijn vrouw wist, dat die onderworpenheid slechts schijn was.
Op den avond vóór hun huwelijk had hij haar opnieuw gezegd, dat zijn leven, in menig opzicht, voor haar een geheim blijven zou. Maar — en dit gaf hem den moed haar lot aan. het zijne te verbinden — hij hoopte, dat binnen kort de omstandigheden zóódanig veranderen zouden, dat hij tegenover haar volkomen openhartig zou kunnen zijn, zonder dat daarduor voor haar gevaar ontstaan kon.



202
„Als ik nu openhartig met je sprak, zou je de gevaren, -die ik loop, willen deelen" — zeide hij. „Ik kén je, en weet <lat je niet anders zoudt kunnen doen. Dat wil ik voorkómen, -en ik ben in dit opzicht zóó vast besloten, dat ik liever van ons huwelijk zou afzien dan je nu reeds alles te vertellen. Ik weet, dat ik mijnerzijds een groot, een blind vertrouwen van je eisch, door je — met dit geheim tusschen ons — lot mijn vrouw te maken. En ik ben bereid van het huwelijk .af te zien, zoo je mij dit vertrouwen niet schenken kunt."
Madame Kanevitch was — niettegenstaande haar koud uiterlijk — een echt vrouwelijke natuur: liefde en vertrouwen waren bij haar één. Zij trouwde Duwaroff.
Gedurende de beide jaren van haar huwelijk was zij zeer gelukkig geweest. Maar niettemin — het geheim stond tusschen haar man en haar! Nu en dan maakte Duwaroff vrij langdurige reizen — zij wist niet waarheen. Ook ontdekte zij, dat hij nog steeds met revolutionaire kringen voeling hield en in het geheim revolutionaire bijeenkomsten bezocht. En tóch zeide hij haar, dat hij geen overtuigd revolutionair was. Zij had erin toegestemd, met hem in het huwelijk te treden, wetende, dat zulke dingen komen moesten. Daarom verdroeg zij ze thans met waardigheid «n zonder hem verwijten te maken of met vragen lastig te vallen. Maar zij smachtte naar het oogenblik, waarop aan al deze geheimzinnigheden een einde komen zou!
En — dit was de groote tragiek van haar verhaal! — .zij had gemeend, dat dit oogenblik zéér nabij was, juist toen haar man gevallen was als slachtoffer van een aanslag, dien hij wellicht jaren lang gevreesd had!
In verband met de tentoonstelling van haar werk te Düsseldorf, waarover zij mij vroeger gesproken had, was zij — zooals zij mij verteld had — naar Denemarken gereisd om die zaak van daaruit te behandelen. Haar man had gezegd, dat hij haar niet vergezellen



203
kon; en te Gjedser kreeg zij een-telegram van hem, meldende dat hij onverwachts naar Engeland moest vertrekken. Op de terugreis had zij daarop te Kopenhagen een tweede telegram uit Engeland ontvangen, meldende dat haar man naar Stockholm vertrokken was en haar op een bepaalden datum te Tornea aan het brug-einde wachten zou. Die datum was dezelfde, waarop ook wij te Tornea aankwamen.
En nu deed zij ons een mededeeling, die misschien de vreemdste was van haar geheele verhaal. Toen zij, tusschen Tornea en Uleaborg, in den trein alleen met haar man was, had deze haar, stralend van vreugde, meêgedeeld, dat hij geslaagd was in de taak, die hij zich, sedert zijn ontslag uit het politie-corps, gesteld had. Hij verzocht zijn vrouw, van Wiborg uit naar de „datschka" te gaan. Hijzelf zou dóórreizen tot Petrograd, maar binnen enkele dagen bij haar op de „datschka" komen. En dan zou hij haar alles kunnen vertellen .. . alles, zonder eenige terughouding .. .
G. G. had met groote belangstelling naar het verhaal van Mevrouw Kanevitch geluisterd,'daarbij steeds het oog houdende op het pad daarbuiten, dat van de hoogten van de Imatra naar omlaag voerde.
Het verhaal was nauwelijks teneinde, toen hij plotseling achteruit trad.
„Hij komt!" — zeide hij.
.De kleine, gele man?" — vroeg ik.
„Juist! Jij kent hem het langst van ons allen: de heer Bollin uit Moskou!"
- „En is hij alleen?" — vroeg Madame Kanevitch.
„De Schaduw laat zich nog wachten" — zeide G. G., met een sarcastischen klank in zijn stem, die mij plotseling
— en voor het eerst! — de overtuiging schonk, dat hij zich meester van de situatie gevoelde.



204
En daardoor rees mijn stemming, van dichtbij het nulpunt, plotseling tot minstens honderd graden FahrenheiU Ik had het wel kunnen uitschreeuwen van verrukking I
„Je ziet er uit, alsof de komst van den heer Bollin je uitermate verheugt, Willy!" — zeide G. G., mij met een glimlach toeknikkende. „Ook mij doet het plezier, dat wijwij hem hier een aangename ontvangst zullen kunnen bereiden."
„Wat ben je van plan?" — vroeg ik.
„Wij zullen eerst, ziende zonder zélf gezien te worden, even afwachten, hoe hij dóór of óver de schutting heenkomt" — antwoordde G. G. „Daarna zullen wij hem in de gang onze opwachting maken. Ik hoop, Mevrouw, dat u er zich niet aan ergeren zult, wanneer het daarbij misschien wat luidruchtig toegaat."
„Als men hem in het hotel verteld heeft, dat wy in de buurt zijn, zal hij niet zoo gemakkelijk in de val loopen!" — merkte ik op. Maar G. G. schudde het hoofd.
„Onnoodige bezorgheid!" — zeide hij. „Ik heb niet verzuimd, den directeur van het hotel — hij is de eenige, die weet wie wij zijn, Willy! — mede te deelen, dat hij dit streng geheim te houden heeft, op straffe van den toom van de Regeering. Dat zal hem voorzichtig maken, m'n jongen!"
Op dit oogenblik was het kleine, gele monster bij de schutting aangekomen. De zich daarin bevindende deur ©pende hij met een sleutel en sloot haar weer aan de binnenzijde. Daarbij viel zijn blik op het afgebroken ijzerdraad, dat aan de bel bevestigd was. Hij nam het in de hand en bekeek het.
„Gelukkig, dat wij den knop van de schel weer op zijn plaatst gebracht hebben" — zeidde G. G. „De man zal nu niets opvallends kunnen ontdekken."
Inderdaad kwam Bolün, blijkbaar niets kwaads ver-



205
nitedende, thans met haastigen stap op de „datschka" toe. Mevrouw Kanevitch en de oude Olga hadden zich in de keuken — aan de achterzijde van het huis — teruggetrokken. G. G. en ik posteerden ons in de gang, zoodat de deur, wanneer die open ging, ons aan de oogen van een binnentredende onttrekken moest.
Nauwelijks echter stonden wij daar, of de detective sloeg zich voor het voorhoofd.
.. . maar het was te Jaat!
„Ik word kindsch, Willy!" — zeide hij. „Bollin zal aan het afgerukte luik en aan de gebroken ruiten zien, dat er iets bizonders aan de hand is! Er zit niets anders op: wij moeten hem voorkómen, voordat hij ze ontdekt."
In een oogwenk waren wij buiten. De kleine man trad juist uit de struiken, waardoor het voetpad voerde, op de open plek voor het huis. Van daaruit kon hij onmiddellijk zien, dat er iets met het venster niet in orde was.



206
Maar vóórdat het tot hem dóórgedrongen was, wat dit beteekende, zag hij ook ons! Wij vlogen op hem aan en hij keerde zich snel óm, om te vluchten. Maar het was te laat! Halverwege het pad naar de schutting daalde Q. G.'s hand zwaar op zijn schouder neêr en de kleine man knikte als 't ware dóór in de knieën. Het volgende oogenblik lag hij op den grond en werd, niettegenstaande zijn tegenstand, stevig gebonden.
Toen wij hem in de eetkamer van de „datschka" op den grond hadden gelegd, stelde G. G. hem in het Duitsch eenige vragen. Maar hij antwoordde niet en keek ons uit zijn scheve oogen brutaal aan, zonder een zweem van vrees te toonen.
„Ge wacht waarschijnlijk uw bevrijding van de komst van uw«vriend, De Schaduw" — zeide G. G. eindelijk.
De man knipte even met de oogen, maar zeide nog steeds niets.
„Komaan, m'n kleine, gele vriend! —" hernam G. G. „Weiger je inderdaad elk antwoord op mijn vragen?"
„Njèt pajemajoe"') — zeide thans de heer Bollin.
„U verstaat mij niet? Ik heb een betere gedachte van iemand, die zoo veel-bereisd is als de heer Bollin uit Moskou" — vervolgde G. G. „Veroorloof mij, eens even de proef te nemen!"
Hij boog zich over den man heen en fluisterde hein eenige woorden in het oor.
Het geel van Bollin's gelaat werd plotseling vaal-wit.
„Ik zie, dat u mij uitmuntend begrepen hebt" — zeide G. G., terwijl hij zich ophief, „U ziet wel, waarde heer, dat zelfs uw zwijgen niet meer baten zou. De comedie loopt ten einde en het beetje toegevendheid, waarop voor u nog kans bestaat, kunt u alleen verdienen door volkomen openhartigheid."
') „Ik versta'u niet."



207
Bollin deed nu moeite om te spreken, maar aanvankelijk weigerde de stem hem den dienst.
„Ik zal alles zeggen" — zeide hij eindelijk, nauw verstaanbaar. „Maar alleen aan U. Met anderen heb ik niets te maken!" — En hij keek mij aan met een blik, die niet heel vriendelijk was.
„U hebt er in den laatsten tijd wel eens anders over gedacht!" — lachte G. G. „Intusschen geloof ik, dat het verstandig zijn zal, hem z'n zin te geven, Willy! Het komt erop aan, dat hij spreekt, en je tegenwoordigheid is daartoe niet volstrekt onmisbaar."
Hoewel mijn inquisitieve geest zich tegen mijn weggaan verzette, gaf mijn gezond verstand den detective gelijk. En ik ging daarom naar de keuken om aan Madame Kanevitch mede te deelen, dat de kust thans vrij was en zij in de huiskamer terugkomen kon.
HOOFDSTUK XXV DE DUIM VAN MENEER BOLLIN.
Wij hadden ongeveer drie kwartier in de huiskamer doorgebracht. Gedurende dien tijd had noch Mevrouw Kanevitch noch ik veel gesproken. Zij was met haar gedachten bezig en liep nu en dan — zooals mannen dat in zulke gevallen plegen te doen — door de kamer heen-en-weer, met gebogen hoofd en de handen op den rug. Het hinderde' haar in hooge mate, dat zij tot den volgenden dag zou moeten wachten, voordat zij naar Petrograd vertrekken kon. Maar —



208
aan den anderen kant — wachtte zij met zeker ongeduld op de komst van De Schaduw, die haar was aangekondigd. Haar moed was teruggekeerd • ook de nabijheid van g. g. en mij droeg ertoe bij dien levendig te houden. En meermalen zeide zij, dat zij — na den op haar gepleegden aanslag — ervan overtuigd was, dat die beraamd was door hetzelfde hoofd, dat den moord op Duwaroff beraamde. Was het De Schaduw ? Zij noch ik konden die vraag beantwoorden. En onwillekeurig voelden wij ook deze vraag bij ons opkomen: Kon het zijn, dat Bollin uit Moskou De Schaduw was? .. . Diens uiterlijk stemde wel in het geheel niet overeen met dat, hetwelk de volksmond aan De Schaduw toeschreef; maar zou het, voor iemand, die verborgen wilde blijven, niet een bijna geniale gedachte geweest zijn, te trachten van zijn eigen uiterlijk een verkeerde beschrijving in omloop te brengen? Vergeefsche vragen ...!
Toen, na de bovengenoemde drie kwartier, g. g. bij ons in de kamer trad, stond zijn gezicht hard als een masker van steen.
„Bollin heeft mij veel belangrijks verteld" — zeide hij. „bn daaronder één ding, dat mij genoegen gedaan heeft. Daarboven bij het hotel heeft hij zooeven Ivan Petrovitch Rotoff gezien."
„Hoe komt die hier?" — vroeg ik verbaasd.
„Vermoedelijk met den trein na den onzen" — zeide <j."g. droogjes. „Ik heb je meermalen gezegd, Willy, dat ik allen eerbied heb voor Rotoffs eigenschappen als detective. Dat hij den weg hierheen gevonden heeft, vermoedelijk het spoor van De Schaduw volgende, bewijst opnieuw, welke voortreffelijke eigenschappen hij bezit. Met zijn medewerking zullen wij er zeker in slagen, eindelijk de hand op den onvindbare te leggen!"
„Ik hoop het!" — zeide ik. En toen sprak ik mijn gedachte van zooeven uit:



209
„Heb je er nooit aan gedacht, G. G., dat Bollin wel eens De Schaduw zijn kon?"
Hij zag mij een oogenblik strak aan en begon toen te lachen.
„Dat is niet meer dan raad-werk van je, Willy" — zeide hij. „Bollin is een klein, geel monster: laten wij voorloopig met die omschrijving genoegen nemen!"
Het was nu acht uur geworden. De avond was heerlijk voor zoover men van „avond" spreken kon, terwijl de zon nog hoog aan den hemel stond.
Het luik, dat G. G. uit zijn scharnieren gelicht had, hadden wij weder daarin getild en gesloten, zoodat de gebroken ruiten van buiten-af niet te zien waren: G. G. was niet gewoon, zich tweemaal aan denzelfden steen te stooten. Bollin lag, stevig gebonden, op den vloer van de gesloten voorraad-kamer. Mevrouw Kanevitch en Olga waren naar boven gegaan.
Wij wachtten ...
Het was G. G., die ons het eerst opmerkzaam erop maakte, dat er iemand langs het Voetpad op de „datschka" toekwam. Wij herkenden hem dadelijk: Rotoff!
Opnieuw dus een versterking van ons kleine leger, dat De Schaduw bevechten moest!
„De deur in de schutting is gesloten, Willy!" — zeide G. G. „Ik heb Bollin den sleutel afgenomen. Wij zullen mijn collega tegemoet gaan/'
Toen wij buiten kwamen, kreeg de Russische detective ons dadelijk in het oog. Een oogenblik stond hij stil: toen beantwoordde hij ons wuiven en hij bereikte de deur in de schutting op hetzelfde oogenblik, waarop wij die open maakten.
De Schaduw 1+



210
„Welkom, collega!" — zeide G. G., terwijl hij hem de hand toestak. „Het zou mij niet verwonderen, wanneer wij jacht maakten op hetzelfde wild!"
„Het spoor, dat ik nu al zoo langen tijd volg, heeft mij hierheen gevoerd!" — zeide de Russische detective, terwijl hij ook mij begroette. „Ik heb reden om aan te nemen, dat De Schaduw zieh binnen kort hier zal laten zien."
„En ik kan bevestigen, dat hij komen zal" — zeide G. G. „Voordat wij naar binnen gaan, zal ik U even op de hoogte stellen van alles wat hier geschied is."
Snel en duidelijk deed hij verslag van de gebeurtenissen van .dien namiddag.
„Het spijt mij" — zeide Rotoff, die met aandacht geluisterd had, „dat Madame Kanevitch zoo gebeten op mij is. Ik heb in de zaak tegen haar man niet meer dan mijn plicht gedaan: hij was wel dégelijk een gevaarlijk revolutionair. Het zou mij leed doen, wanneer ik de ongelukkige vrouw, in de treurige omstandigheden, waarin zij zich bevindt, door mijn tegenwoordigheid ergerde."
„Wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen!" — zeide G. G. „Zonder U zou de kans om eindelijk met De Schaduw af te rekenen, zeker veel minder worden. Bovendien: Mevrouw Kanevitch heeft zicji naar de bovenverdieping teruggetrokken. U zult haar dus vermoedelijk niet ontmoeten."
Een oogenblik later stonden wij in de huiskamer voor het geopende raam.
„Ik vind, dat het koel begint te worden" — zeide G. G. plotseling. „Als het raam gesloten is, kunnen wij even goed naar buiten zien." — Dit zeggende deed hij het venster dicht en bleef, met den rug naar ons toe gekeerd, naar buiten staren.
De Russische detective en ik namen plaats aan de tafel. En opnieuw wachtten wij... Plotseling draaide G. G. zich om.



211
„lk wed, dat De Schaduw niet meer komt!" — zeide hij, tot mijn niet geringe verbazing. Rotoff lachte even.
„Ik houd tegen]" — zeide hij. „Ik ben ervan overtuigd, dat ,De Schaduw' wèl komen zal."
„Dan hebt U de weddenschap verloren" — zeide G. G. kalm. „Hij zal niet komen, omdat hij er reeds isl"
„Bollin . .. ?" — Van mijn stoel opspringende schreeuwde ik het uit.
„Niet Bollin l — Rotoff.../"
Mijn vriend had de woorden met verheffing van stem, maar met volmaakte kalmte uitgesproken.
Met een smak viel Rotoff's stoel op den vloer. En het volgende oogenblik deinsde de man zelf terug voor een op hem gerichte revolver.
„Hands up! Of ik schiet!" — klonk G. G.'s stem.
Maar de handen gingen niet omhoog.
„Ik tel tot drie" — zeide mijn vriend. „Één — twee —"
Rotoff begon plotseling te lachen.
„Ik zal U Uw zin geven" — zeide hij, terwijl hij zijn handen omhoog stak.
In een oogwenk had hij een paar handboeien om de polsen. En toen lachte hij opnieuw.
„Aan mijn leven hecht ik absoluut niet, Mr. Gill!" — zeide hij. „Het had alleen waarde voor mij, omdat ik er de zaak mede dienen kon. Nu Uw scherpzinnigheid dat voor de roekomst onmogelijk gemaakt heeft, kunt U met mij doen, wat U wilt. Maar vóórdat ik van het leven scheid, zou ik gaarne willen weten, hoe U achter de waarheid gekomen is. Dat interesseert mij méér dan de mogelijkheid van een lang, maar doelloos voortbestaan."
En deze merkwaardige man, die op den meest beleefden toon gesproken had, nam plaats op den stoel, waarop ik zooeven had gezeten, en zag G. G. aan met een uitdrukking



212
van ongeveinsde belangstelling op het gezicht!
„Ik zal aan uw verzoek voldoen, Mr. Rotoff!" — zeide G. G. „Maar ook mijnerzijds heb ik een verzoek: laten wij ons beiden aan elkander toonen, zooals wij zijn!"
„Mijn handen zijn geboeid ..."
„U permitteert?"
De handen van mijn vriend deden hun werk snel. En tegenover hem aan de tafel zat een nog vrij jonge man, met een glad gezicht en zwarte haren!
Het uur, dat nu volgde, bracht een van de zonderlingste „experimenten", die ik ooit heb bijgewoond. G. G., rustig vertellende, hoe hij ertoe gekomen was, Rotoff te verdenken; en Rotoff zelf, met groote aandacht luisterend naar de uiteenzetting van mijn vriend, nu en dan zelfs een belangstellende vraag doende.
„De onaangename positie, waarin U zich bevindt, hebt U vooral te wijten aan den duim van meneer Boltin" — aldus begon G. G. „Op den omslag van den koeriersbrief uit Stockholm vond ik den duim-afdruk, dien wij herkenden als dien van Uw vertrouwden medewerker. En deze ontdekking leidde langs den eenvoudigsten weg tot de zekerheid, dat Mr. Rotoff en De Schaduw een en dezelfde persoon zijn."
„Zoo héél eenvoudig kan die weg toch niet geweest zijn" — merkte Rotoff op.
„Vergeet niet, dat ik een wegwijzer had in het wantrouwen, dat ik ook vóór dien tijd reeds jegens U koesterde" — antwoordde G. G. „Ik geloof werkelijk, dat dit wantrouwen reeds bij mij sluimerde van onze eerste kennismaking af. Maar ik was mijzelven in den aanvang daarvan niet bewust: het leefde als 't ware in m.ijn onderbewustzijn! Toch bestonden er grondige redenen voor.



213
„Ten eerste! Het verraden van de door ons in het eenzame huis te Kilburn gesmede plannen door een persoon, dien Mr. Hendriks in den mist buiten dat huis ontmoet had, scheen al dadelijk niet heel goed te verklaren. Ik voelde zeer duidelijk het gebrekkige van die verklaring.
„Terttweede! Ook het verraden van ons plan omtrent het overbrengen van het gewichtige document te Stockholm van het hotel naar het Britsche Gezantschap is nooit voldoende verklaard. Eerst was ik wel de dupe van de door Mr. Rotoff met talent gearrangeerde comedie, maar dat duurde toch niet heel lang!"
„U bedoelt het afluisteren van ons gesprek in de kamer van het hotel door een persoon, die mij ontsnapte?" — informeerde Rotoff.
„Natuurlijk! Nu begrijp ik, dat er nooit zoo'n persoon geweest is en dat U die geheele afluister-geschiedenis fantaseerde, om ons bij voorbaat een verklaring ervoor aan de hand te doen, hoe ons plan verraden kón zijn. Maar ... het plan werd eerst daarna vastgesteld; wij moesten dus ook later nog beluisterd zijn. En ik kon mij niet verklaren waar en hoe!
„Ten derde!Ik vond het vreemd, dat men U naar Londen geseind had, dat De Schaduw in Moskou was gezien, terwijl het later bleek, dat dit onmogelijk was, en wij de verklaring daarvan nooit van U vernomen hebben.
Ten vierde! U opponeerde nog al — geheel in strijd met Uwe gewoonte — tegen de keuze van den Russischen koerier, die brieven voor het Engelsche Gezantschap mede nam, als drager ook van óns document. U wilde daartoe den Kanselier van het Russische Gezantschap kiezen, die naar Petrograd terugkeeren zou; Ook hierin zag ik in den aanvang niets bizonders. Later zag ik in, dat Uw geheele bezoek op het Russische Gezantschap en zelfs het bestaan van dien Kanselier gefingeerd konden zijn."



214
„Dat was ook zoo!" — zeide Rotoff met een goedkeurend knikje. „Ik zou het document op die manier spoediger en gemakkelijker in handen hebben gekregen."
„En nu: ten vijfde!" — vervolgde G. G. „Uw passief, bijna willoos volgen van mijn leiding verwonderde mij zéér. Ik zag daarin iets bizonders, dat ik niet begreep, en dat des te vreemder was, omdat u later blijk gaaft zeer goed te kunnen leiden. Nu begrijp ik ook dat: U was bevreesd wantrouwen te zullen wekken en daarom zei u véél te véél ja en amen!
„Wonderbaarlijk!" — zeide Rotoff zachtjes. En ik durf erop zweren, dat zijn bewondering niet gehuicheld was!
„Al deze redenen" — hernam G. G. „verklaren voldoende, dat in mijn geest het terrein, waarop wantrouwen jegens u ontkiemen kon, rijkelijk bemest werd .. . Pardon! Het beeld is misschien wat plastisch, maar Mr. Hendriks weet, dat ik van stoute beelden houd, mits ze juist zijn!"
Ik knikte en wist niet, waarover ik mij meer verwonderen moest: over de onbevangenheid, waarmede G. G. sprak, of over de belangstelling, waarmede Rotoff luisterde.
„Ik kom nu terug op den duim van meneer Bollin" — vervolgde mijn vriend. „De afdruk daarvan op het koerierscouvert leerde mij, dat dit in handen van Bollin geweest was. Hoe was het in die handen gekomen?
„Het is niet vreemd, dat ik aanstonds aan Bollin dacht als aan den mogelijken moordenaar van den Russischen koerier. Wij wisten immers, dat hij met dezen van Karingi naar Haparanda gereisd was en dat hij, op de een of andere wijze, in dienst van onze tegenpartij aan het werk was. En, nu wij toch zoo vriendschappelijk samenzitten, zou ik u wel willen verzoeken, Mr. Rotoff, ons mede te deelen, wat er op het papiertje stond, dat u in de eetzaal te Haparanda aan den koerier in handen speelde. Toen dacht ik, dat het een waarschuwing inhield tegen Bollin, maar ..."



215
„Maar u zult na wel begrijpen, dat het omgekeerde waar was" — viel Rotoff in de rede. „Ik schreef hem, dat hij zich aan de leiding van Bollin gerust kon toevertrouwen. Deze had zich namelijk, volgens afspraak met mij, voor een beambte der geheime politie uitgegeven."
„Bewonderenswaardig^" — zeide thans G. G. En ook uit zijn stem klonk oprechte bewondering.
HOOFDSTUK XXVI. DE METHODEN VAN G. G.
„Ik herhaal, dat het niets vreemds had, op deze gronden aan te nemen, dat Bollin zich op de een of andere wijze toegang tot den trein verschaft en den koerier vermoord had'1 — vervolgde G. G. „Ik onderstelde ..."
„Vergun mij uw onderstelling te vervangen door wat mij als de werkelijkheid bekend is" — viel Rotoff hem wederom in de rede. „Bollin was vóór alle andere passagiers in den trein; ik had hem een politie-pas verschaft, waarop men hem dóórliet, lang voordat wij op het station kwamen. De Russische koerier vond hem in zijn compartiment, toen hij daar binnentrad."
„Dank u!" — zeide G. G. hoffelijk. „Wanneer men bedenkt, dat de koerier ongeveer op dezelfde wijze neergeslagen werd als enkele dagen vroeger die chauffeur te Stockholm, wordt de conclusie, waartoe ik kwam, nóg begrijpelijker. Bollin had ditmaal echter harder geslagen dan vroeger, misschien louter bij toeval. Het staat volstrekt niet vast, dat hij den man vermoorden wilde."



216
Juist!" — zeide Rotoff met nadruk. „Een moord, zonder bepaalde noodzakelijkheid, is een misdaad."
Voorwaar, deze man hield er een zonderlinge theorie op na omtrent „geoorloofde" en „ongeoorloofde" moorden!
„Wat "ervan zij, Bollin had het couvert in handen gekregen!" — aldus zette G. G. zijn redeneering voort. „Vanzelf rees nu de vraag: hoe kwam het, uit Bollin's handen, in Duwaroff's binnenzak? Ik was er absoluut zeker van, dat gedurende onze reis door Finland de laatste den eersten noch gezien noch gesproken had. Wij hebben Duwaroff en zijn vrouw gedurende de geheele reis onder de oogen gehad."
„Inderdaad iBollin had den trein te Uleaborg verlaten" — zeide Rotoff. G. G. zag hem getroffen aan.
„Ik begrijp dat niet" — zeide hij. „Hoe kan hij het compartiment van den vermoorden koerier verlaten hebben, zonder dat wij dat bemerkten?"
„Zelfs Mr. Geoffrey Gill dommelt wel eens 'n enkele maal, op het illustere voorbeeld van Homerus" —antwoordde Rotoff. „De man klom, aan den van het perron afgewenden kant uit het portier. Hij werd daarbij opgemerkt, maar wist elke onaangenaamheid te voorkomen doormiddel van den politie-pas, dien ik hem bezorgd had."
„Maakte hij ook gebruik van de loopplank, Mr. Rotoff?"
Er lag in den toon, waarop mijn vriend deze vraag deed, eenig sarcasme.
Rotoff glimlachte.
„Ik heb wel gevreesd, dat mijn vroom bedrog omtrent dien loopplank niet bij u inslaan zou. Trouwens, als u mi» toen uw bezwaar had medegedeeld, zoude ik mij dadelijk gewonnen gegeven hebben."
Van die loopplank-geschiedenis begreep ik geen woord en G. G. zag dat waarschijnlijk aan mijn gezicht.



217
„Willy!" — zeide hij. „Om den moord op den koerier te verklaren, deed Mr. Rotoff ons een verhaal omtrent de mogelijkheid van een langs den loopplank sluipenden moordenaar. De wagens van onzen trein hadden geen loopplank, Willy! En ik wil je wel zeggen, dat Mr. Rotoff's beschouwingen hieromtrent later, toen mijn wantrouwen jegens hem groeide, een ernstig bewijs tegen hem leverden."
„Natuurlijk! — zeide Rotoff en ., . glimlachte opnieuw!
„Vergeef mij deze uitwijding, Mr. Rotoff!" — vervolgde G. G., steeds met de meest uitgezochte beleefdheid sprekend. „Wij keeren thans terug tot den draad mijner redeneering. Bollin had het couvert niet aan Duwaroff kunnen geven. Dat stond vast. Toch werd het couvert in Duwaroff's binnenzak door mijzelven gevonden. Er moest dus een tusschenpersoon geweest zijn.
„Ik ging daartoe in mijn herinnering zorgvuldig na, of er iemand met Duwaroff samengeweest kon zijn, zonder dat mij dat was opgevallen. En ik kwam op deze vraag tot dit antwoord: Ivan Petrovitch Rotoff kan met hem samengeweest zijn!"
. „Heel interessant!" — zeide Rotoff. „Ik volg uw redeneering met werkelijke spanning. Wanneer gelooft u, dat ik met hem samen was?"
„Dat kan alleen maar geweest zijn te Bjelo-Ostrow, waar wij allen uitstappen moesten voor de Groot-Russische douane. U, als detective met een opdracht der Regeering, had daarmede natuurlijk niets uit te staan. U gingt echter óók uit onzen wagon, om het telegram uit Wiborg omtrent het op de passagiers ingestelde onderzoek in ontvangst te nemen. En U was vóór mij terug, want toen ik — naar ik toen meende als tweede — terugkwam, vond ik u reeds in de zijgang. Op dat oogenblik moet Duwaroff echter ook reeds terug geweest zijn. Want na mij is hij niet gekomen: dat herinner ik mij zeer goed, hoewel ik er toen geen groote



218
beteekenis aan hechtte. U is toen dus met Duwaroff alleen in den wagon geweestl En vóór of na u niemand anders!"
„Uw deductie vermogen is werkelijk buitengewoon!" — zeide Rotoff. „Interesseert het U, wat zich bij die gelegenheid tusschen ons afspeelde?"
„Dat interesseert mij in hooge mate, Mr. Rotoff! Maar — ik hoop, dat u mij dat later zult kunnen mededeelen •door te bevestigen wat ikzelf daaromtrent geloof."
ü. G. hield een oogenblik op en sloot de oogen, als om zijn gedachten te verzamelen.
„Het briefje van De Schaduw dat ik, na mijn nederlaag, te Petrograd ontving, was een geweldige domheid uwerzijds, Mr. Rotoff!" — zeide G.G. met beminnelijke vrijmoedigheid, nadat hij zeker vijf minuten scheen te hebben „geslapen". En ik had er opnieuw een eed op durven doen, dat Rotoff zich deze veroordeeling van zijn „beleid" méér aantrok dan den treurigen toestand, waarin hij zich bevond!
„Dat briefje bewees mij" — vervolgde mijn vriend, volgens zijn geliefkoosde gewoonte de verschillende punten op zijn vingers aftellende: „ten eerste, dat De Schaduw leefde; ten tweede, dat de vermoorde Duwaroff niet De Schaduw geweest was. En dientengevolge rezen verschillende vragen. Ten eerste: Was Duwaroff óók een revolutionair? Bijna met een schok drong het plotseling tot mij door, dat wij dit hadden aangenomen uitsluitend en alleen op gezag van U, Mr. Rotoff!"
„De schok was er, Geoffrey! Je weet wel waar!" — zeide ik langs mijn neus weg.
G. G. wierp mij een vernietigenden blik toe en negeerde mijn opmerking.



219
„Ten tweede" — vervolgde hij: „Aangenomen, dat Duwaroff geen revolutionair was, wat had hij dan in Kilburn in den mist gedaan? Ik heb reeds gezegd, dat ik mij nooit goed heb kunnen verklaren, hoe hij ons gesprek daar had kunnen beluisteren. Was hij geen revolutionair, dan moesten wij een verrader in eigen kamp gehad hebben. En van de personen, met wie wij op dien dag samenkwamen, was U de eenige, voor wien ik niet met mijn hoofd kon instaan, Mr. Rotoff! Voor het eerst werd ik mij bewust ervan, dat ik u wantrouwde.
„Ten derde: Wederom aangenomen, dat Duwaroff geen revolutionair was, hoe was de gestolen brief dan in zijn bezit gekomen? Zooals u weet, vond ik den duim-afdruk eerst na de ontvangst van het briefje van De Schaduw. Maar zoodra ik dien vond en mijn conclusies daaruit trok <ik heb ze u zooeven reeds medegedeeld, Mr. Rotoff) begreep ik, dat de brief hem door Uw bemiddeling bereikt had!
„En toen volgde de eene deductie snel op de andere. U kondt maar één doel daarmede gehad hebben: de aandacht van den waren schuldige af te wenden. Dan was die schuldige dus wél een revolutionair, vermoedelijk De Schaduw. Dan was het niet uitgesloten, dat Uzelf die schuldige en dus De Schaduw was. Dan rees zelfs de mogelijkheid, dat Uzelf Duwaroff vermoord hadt! Want waarom zou deze, geen revolutionair zijnde, het compromiteerende couvert aangenomen en rustig bij zich gestoken hebben? Het kon hem alleen maar in den zak gestopt 2ijn, zonder dat hg' het wist: na den moord misschien!
„Was Duwaroff een revolutionair? Om die vraag concentreerde zich nu alles! En toen ik den volgenden dag, heel voorzichtig hier en daar het oor te luisteren legde, bleek het mij (wat mij heden door Mevrouw Kanevitch bevestigd is), dat Duwaroffs vervolging en ontslag uit-



220
sluitend berustten op inlichtingen, die door U gegeven waren, Mr. Rotoff!"
„Bij God, man, ge zijt een genie!" — barstte Rotoff plotseling uit. „Jammer, dat uw groote gaven niet in een betere richting zijn aangewend!"
Als ik dien dag niet afgeleerd had mij over iets te verwonderen, zou de wijze, waarop Rotoff "door zijn revolutinaire bril alle beelden verdraaid en zelfs omgekeerd zag, mij zeker verbaasd hebben!
En zou men het willen gelooven? G. G. kleurde — ik moet aannemen: van genoegen! Ook een genie heeft zijn zwakheden!
„Vóórdat ge verder gaat" — hernam Rotoff, „ben ik de verklaring schuldig van wat er tusschen mij en Duwaroff voorviel. Ik hèb hem gedood. Het motief van mijn daad zal u belang inboezemen!"
De kalmte, de zelfgenoegzaamheid bijna, waarmede deze man zijn wandaad bekende, scheen.mij raadselachtig!
„Waarom doodde u hem niet vroeger?" — vroeg G. G. „In dien nacht, toen u in den trein alleen de wacht hieldt, hadt u daartoe de gelegenheid."
„Wij waren toen in Zweden" — antwoordde Rotoff. „Ik nam daar niet de bevoorrechte positie in, die ik in Rusland bekleedde. Hier kon ik mij maskeeren, daar nietl — Te Bjelo-Ostrow trad ik in Duwaroff's compartiment; ik vond hem alleen. Sinds langen tijd had ik dezen man gewantrouwd: ik wist, dat hij meer vermoedde dan goed voor mij was. Toen hij mij binnen zag komen, sprong hij op en greep een revolver. Ik sloeg hem die uit de hand en in zijn woede had hij de onvoorzichtigheid mij te zeggen,. dat hij wist wie De Schaduw was. Mijn ergste vrees bleek gegrond! Er was maar één middel. Hij was een tenger man: ik kneep hem de keel dicht en stootte hem een langen dolk, dien ik steeds bij mij draag, in het hart.



221
Alles had zich binnen een minuut afgespeeld. De wagon was leêg en niemand kon iets bemerkt hebben. Ik legde het lichaam op de bank en stak het couvert in den binnenzak. Daarop trad ik in de zijgang, de deur achter mij sluitende. Ziedaar wat geschied is, Mr. Gill! Ik moest zoo handelen, niet om mijzelven, maar om de zaak, die ik dien en die mijn diensten niet missen kanl — Helaas!.. 3
Plotseling maakte zich een groote ontroering van hem meester. Dezelfde man, die zonder eenige schaamte zooeven een afschuwelijken moord bekend had, was bitter bedroefd, omdat zijn diensten voor „de zaak" verloren waren!
G. G. had zwijgend toegeluisterd.
„Eén vraag nog" — zeide hij. „Hoe en waar stelde Bollin het gestolen couvert aan U ter hand?"
„Te Uleaborg, dadelijk nadat hij door het portier naar buiten was geklommen. Terwijl U allen, in de zijgang slaande, het perron langs keekt, trad ik in den coupé en nam het stuk aan door het portier. Dat was vooruit zoo afgesproken."
„Geen wonder, dat ons onderzoek bij de passagiers niets opleverde en dat de politie niet gelukkiger was!" — zeide G. G. „Uzelf hadt het couvert in den zak!"
„En in den nacht copieerde ik het cijferschrift" — zeide Rotoff. „Ik deed het om zoo te zeggen voor uw neus! U zat' in de gang. De anderen knikkebolden in den coupé! Ik schreef nu en dan in een notitie-boekje, zonder eenig vertoon van geheimzinnigheid. Misschien hebt U het niet eens opgemerkt!"
G. G. zweeg. Daarmede erkende hij zijn toenmalige nederlaag, die nu in een overwinning verkeerd was.
„U kende den sleutel tot het cijferschrift?" — vroeg hij . eindelijk.
„Zeker! De Regeering gebruikt het méér en ik bezat haar vertrouwen!"



222
De gedachtenwisseling, die op de boven beschreven, eigenaardige wijze, tusschen G. G. en zijn Russischen „collega" had plaats gevonden, had ook op verschillende nevengebeurtenissen van de laatste vier-en-twintig uren een helder licht geworpen. Verklaard was, onder anderen, de tragische geschiedenis van Mevrouw Kanevitch! Maar ik had geen gelegenheid mij lang met mijn eigen „combinaties" en „deducties" bezig te houden, want G. G. was nog niet aan het einde van zijne mededeelingen gekomen!
„Het beeld van den blinddoek, die femand van de oogen valt" — aldus vervolgde hij, „was nimmer op 'n mensch méér van toepassing dan op mij, toen ik eenmaal de mogelijkheid had aangenomen, dat Mr. Rotoff De Schaduw zijn kon! Alles, wat mij onverklaarbaar of althans moeielijk verklaarbaar geschenen had, was als door een tooverslag opgehelderd.
„Wanneer je onze avonturen nog eens nauwkeurig nagaat, Willy, van den dag af, waarop je den man, dien wij nu weten dat Duwaroff was, in den mist ontmoette, zul je moeten bekennen, dat wij allen steeds het gevoel gehad hebben, dat De Schaduw öm en bij ons was. Reeds de raadselachtige wijze, waarop onze plannen telkens verraden werden, wees daarop. En in het kleine, gele monster hebben wij nooit meer gezien dan een werktuig!'
„Wie is het kleine, gele monster?" — informeerde Rotoff.
„Het is een liefkozende benaming voor den heer Bollin uit Moskou" — antwoordde G. G.
Voor het eerst sprak er uit den blik van Rotoff verontwaardiging.
„Ik had niet verwacht, dat u een gevallen vijand hoonen kondt, Mr. Gill!" — zeide hij. „De Heer Bollin is een hoogstaand man, aan wien de zaak ontzaglijk veel te danken heeft."
„Vermoedelijk concludeert u uit zijn verdiensten voor de



223
zaak tot zijn hooge moraliteit" — spotte O. G. „Moorden,, in het belang van die zaak, gelden voor u als aanbevelingen. Maar als de man werkelijk zoo hoog staat, is het toch wel zonderling, dat hij, zoodra hij in gevaar verkeerde, u verraden en verkocht heeft. Het was zeker niet in het belang van de zaak, dat hij onmiddellijk toegaf, dat u De Schaduw waart en mij daarna alles vertelde wat ik weten wilde. Je hebt gezien, Willy, hoe hij ontstelde, toen ik hem enkele woorden influisterde. Het waren er slechts vier: ,Rotoff is De Schaduw'. Maar zij maakten hem als wasin mijn handen."
Het was, of er een donkere schaduw over het gezicht van Rotoff viel. Een oogenblik zat hij onbeweeglijk. Toen zeide hij zacht:
„Die man heeft alles aan mij te danken. Hij was de eenige, dien ik volkomen vertrouwde."
Het bleef eenige oogenblikken stil en daarop vervolgde G.G.:
„De aanslag aan boord van de ,City of London' en de poging om het paket in het hotel te Stockholm in handen te krijgen, werden volkomen verklaard, nu ik wist, wie De Schaduw was. Eveneens het geheimzinnige verdwijnen, bij die gelegenheden, van den jongen man met de zwarte haren. Hij had zich weder in den Russischen detective gemetamorfoseerd! Overal, waar de geheimzinnige invloed van De Schaduw zich heeft doen gelden, kan die thans verklaard en begrepen worden!"
„De avonturen, die mij in het eerste deel van mijn reis overkwamen, zijn mij toch nog niet geheel duidelijk" — merkte ik op.
Rotoff, die zich weder geheel hersteld had, knikte mij bijna vriendschappelijk toe.
„Ik heb Bollin van den aanvang af op uw spoor gezet, Mr. Hendriks!" — zeide hij. „Hij volgde u reeds vanHamburg af en zijn opdracht was, te beletten dat U uw



224
vrienden te Stockholm ontmoeten zoudt. Ik had voldoende aan twee menschen om te bewaken, in het oog te houden en te verschalken. Bovendien" — en hier maakte de man, niettegenstaande zijn geboeide handen, een lichte buiging —, „Mr. Hendriks was mij afgeschilderd als een scherpzinnig man, die, als tegenstander, niet ongevaarlijk was."
Ik nam, op dat oogenblik, het compliment voor goede munt op. Later heeft Q. G. mij verzekerd, dat het sarcastisch bedoeld was geweest. Maar ik kan dat toch niet aannemen, waar men zóóveel moeite deed mijn deelnemen aan den tocht te beletten! Ik weet niet, of de lezer het met mij eens is, maar... hij late mij deze illusie!
HOOFDSTUK XXVII
ROTOFF LAAT DE GOEDE ZAAK IN DEN STEEK.
„Bollin, meenende dat Mr. Hendriks over Travemünde reizen zou" — aldus vervolgde Rotoff, „had door een anoniem schrijven de autoriteiten aldaar gewaarschuwd, dat deze vermoedelijk een spion van de .entente' was en daarom aangehouden moest worden. Deze toeleg mislukte, omdat Mr. Hendriks op 't laatste oogenblik zijn reisplan bleek veranderd te hebben en over Warnemünde reisde. De autoriteiten te Warnemünde werden telegrafisch gewaarschuwd, maar het telegram kwam even te laat."
„En de Duitsche kanoneerboot ook!" — zeide ik.
„Later, in Kopenhagen, mislukte het plarTvan Bollin, doordat Mr. Hendriks den Staatsraad Jensen te hulp riep en argwaan gekregen had. Daarop volgde Bollin naar Stockholm en stelde zich onmiddellijk met mij in verbinding."
„Resultaat: een gewonde chauffeur en een auto, met Bollin



225
als bestuurder, op de binnenplaats van het hotel!" — zeide G. G. „Wat zou er met Lord Ruthven gebeurd zijn, wanneer hij in die auto gestapt en met u wèggereden was?"
Rotoff antwoordde niet. En zijn zwijgen was welsprekend.
„Alles wordt nu duidelijk" — zeide ik, „ook de gebeurtenissen van de laatste dagen. Vermoedelijk dacht u, meneer Rotoff, dat Duwaroff zijn vrouw in het vertrouwen had genomen en deze dus wist, dat u De Schaduw was. Daarom wilde u haar onschadelijk maken. Wat zou er met h&ar gebeurd zijn?"
Rotoff zweeg ook thans en ook thans begrepen wij hem.
„Ik begrijp nu ook, Geoffrey" — aldus vervolgde ik, „dat de inlichtingen, die de politie je gaf omtrent dat telegram aan Mevrouw Kanevitch en haar antwoord, uit den koker van Mr. Rotoff kwamen. Hij fantaseerde die om haar wegblijven te verklaren. Werkelijk, alles is nu duidelijk!"
„Je bent een gelukkig mensch, Willy!".— zeide G. G. met, in zijn stem, eenigen spot, die mij geweldig hinderde in tegenwoordigheid van Rotoff. „Alles is je nu duidelijk! Mij nog niet! En daar Mr. Rotoff tot dusverre zoo beleefd was ons volledig in te lichten, zal hij mij nu óók nog wel deze laatste vraag willen beantwoorden. Hoe kwam Bollin op deze .datschka'? U hadt hem toch te Uleaborg verlaten."
„Wij hadden een bizonder middel om met elkander in verbinding te komen" — zeide Rotoff.
G. G. dacht een oogenblik na en begon toen te lachen.
„De Novaja Vremnjia?" — vroeg hij.
„Hoe is U in God's naam daar achter gekomen?" — riep Rotoff uit.
„Het was een pure onderstelling" —antwoordde mijn vriend. „Ik weet, dat een berichtje omtrent de aankomst van Mevrouw Kanevitch op haar ,datschka' 's avonds in de Novaja Vremnjia stond, terwijl ze er eerst den volgenden ochtend zijn kon."
„Dan hebt u goed geraden!" — zeide Rotoff. „Toen ik
De Schaduw 15



226
te Tornea erachter kwam, dat Mr. Hendriks Duwaroff in Kilburn gezien had, stond het dadelijk bij mij vast, dat deze mij naar Londen gevolgd was. En dan kon hij dingen ontdekt hebben, die het mogelijk maakten, dat hij wist wie ik was! Ik ben te Londen, in het geheim, met trouwe dienaren van de zaak — ook met Russen — samen geweest, maar heb er geen oogenblik aan gedacht, dat men mij daar bespieden zou. Hier in Rusland had ik het gevoel reeds lang, dat mijn gangen werden nagegaan; ik dacht daarbij ook aan Duwaroff, maar was in het geheel niet zeker van mijn zaak. U begrijpt dus, wat de mededeeling van Mr. Hendriks voor mij beteekende, te meer daar zij geheel onverwacht kwam: het huwelijk van Duwaroff met Madame Kanevitch was mij onbekend gebleven."
„Ik begrijp niet, waarom Duwaroff zijn vrouw eerst te Tornea ontmoette" — zeide ik. „Hij had veel langer met haar kunnen samenreizen."
„Waarschijnlijk wilde hij tijdig te Tornea zijn, als ik daar aankwam" — antwoordde Rotoff. „Daarom reisde hij vooruit. En hij was er zóó zeker van, dat hij mij nu maken en breken kon, dat hij het niet eens noodig vond zich voor mij verborgen te houden: anders had hij zich niet aan u laten voorstellen, Mr. Hendriks!"
„Maar waarom waarschuwde hij ons niet op de reis door Zweden?" — vroeg ik opnieuw.
„Tegen mij?'' — zeide Rotoff, de wenkbrauwen wat omhoog trekkende. „Hij moest voorzichtig zijn, Mr. Hendriks! Eerst te Petrograd kon hij de autoriteiten op mij los laten. En vóór dien tijd was het gevaarlijk de kans te loopen, dat ik lont ruiken zou. Hoe gevaarlijk dat was, heeft hij later ondervonden, toen hij de voorzichtigheid vergat."
En — het is bijna niet te gelooven! — de man lachte met een zelfgenoegzaam knikje.
„Vóórdat Bollin te Tornea in den trein stapte" — ver-



227
volgde hij — „had hij aanwijzing van mij ontvangen, om bij aankomst te Petrograd, waarheen hij mij zoo spoedig mogelijk volgen zou, Madame Kanevitch in het oog, en, als hij er kans toe zag, vast te houden, totdat ik met haar spreken kon. Ikzelf belastte mij met het volgen van haar man. Op die wijze vreesde ik uitlatingen van hunne zijde niet.
„Toen nu Mevrouw Kanevitch te Wiborg den trein verliet, vreesde ik dat Bollin, die hierop niet rekenen kon, haar spoor zou verliezen. En nu komt de Novaja Vremnjia op het tapijt.
„Sinds vele jaren staan Bollin en ik met elkander in verbinding doormiddel van de rubriek „personalia" van die courant. Dat is een eenvoudige en zekere weg om elkander, in den meest onschuldigen vorm, berichten te doen toekomen. Bovendien heeft hij het voordeel, dat er een behoorlijke renumeratie aan verbonden is, want zulke nieuwtjes worden betaald!
„Wanneer de Novaja Vremnjia in haar avondblad mededeelde, waar Mevrouw Kanevitch te vinden was, wist ik dat Bollin, waar hij ook was, dat in den loop van den volgenden dag lezen zou. Daarom telegrafeerde ik van Wiborg uit aan het blad, en daarom verscheen het berichtje inderdaad te vroeg. Ik kon er moeilijk op rekenen, dat het u, die geen Russisch kent, onder de oogen zou komen!
„Bollin volgde de aanwijzing. Hij arriveerde gisteravond aan het station Imatra en bracht den nacht in liet hotel door. Vanochtend, in de vroegte, ging hij daarop aan den arbeid en telegrafeerde vervolgens naar mij."
„En hij deed zijn arbeid niet ten halve!" — zeide G. G. „Inderdaad heeft het aan een haar gehangen, of u hadt aan het langste einde getrokken, Mr. Rotoff! Wanneer Bollin en u samen hierheen gekomen waart, zou uw kans in elk geval beter geweest zijn."
„Wij ontmoetten elkander niet ver van het hotel" — zeide Rotoff. „Maar, daar het voor mij, in mijn gestalte als



228
detective, beter was niet met hem samen gezien te worden, stuurde ik Bollin, nadat hij mij verslag had uitgebracht, vooruit naar de .datschka'. Toen ik volgde, werd ik verrast door den aanblik van mij bekende gezichten."
De laatste woorden had hij op zijn beleeïdsten toon uitgesproken. Daarop zag ik, dat zijn gezicht weer ernstiger werd.
„Het doet mij werkelijk leed" — zeide hij, „dat ik Madame Kanevitch in ongelegenheid heb gebracht, terwijl het nu gebleken is, dat zij nog niet door haar man in het vertrouwen was genomen. Onnoodig geweld heb ik altijd vermeden."
„Het is maar de vraag, wanneer u geweld noodig vindt" — zeide G. G.
„Juist, Mr. Gill! En in dat opzicht zullen onze meeningen vermoedelijk uiteenloopen: U acht geweld noodig, wanneer een arme drommel ook maar wijst naar den geldzak van een kapitalist; ik, wanneer zoo'n kapitalist weigert den armen drommel te geven wat hem toekomt/"
„Zóó eenvoudig als u de zaak stelt, is zij niet" — meende G. G. „Maar het heeft geen doel daarover met u te redetwisten."
„Te minder, omdat mijn rol is uitgespeeld" — zeide Rotoff moedeloos, terwijl hij — voor het eerst! - het hoofd op de borst zakken liet en strak voor zich uit op den grond staarde. Het bleef eenigen tijd zeer stil in het vertrek. Toen hief Rotoff plotseling, met een ruk, het hoofd omhoog en keek ons beurtelings strak in de oogen.
„Mijneheeren!" - zeide hij. „Ik heb volkomen open 'kaart met u gespeeld, omdat ik begrijp dat voor mij het einde gekomen is. Jaren lang heb ik mijn tweevoudige rol kunnen spelen en een dubbel bestaan gevoerd. Dat maakte mij tot een gevaarlijken vijand van het verrotte Russische Regeeringssvsteem. Ik heb dat met alle middelen bestreden



229
en ben daarbij voor niets teruggedeinsd. Dat deed ik niet voor mijzelven, maar om ons volk, ons arm, verdrukt volk. ifn na mij zullen anderen komen. Het volk zal opstaan en de reus op het leemen voetstuk zal vallen."
„Ik vrees, dat — als dat ooit het geval mocht zijn — men hard naar hem zal terugverlangen" — merkte G. Q. op.
„Beter de grootste ellende voor allen, dan rijkdom voor den een en armoede voor den ander 1" — zeide Rotoff hartstochtelijk. „Al moest de kunstmatige knutselbouw, dien gij beschaving noemt, geheel inéénstorten, beter dat dan het schreeuwende onrecht, dat nu de wereld beheerscht, te bestendigen!"
„Uw redeneering leidt tot de erkenning van het recht van den sterkste" — meende G. G.
„En dat recht zal de wereld regeeren, in handen van het proletariaat, Mr. Gill!"
„Mogelijk is het, maar — lang zal het niet duren!" — zeide G. G. „Intusschen dient het tot niets, hierover verder te discussieeren: ééns worden wij het tóch met! Dit neemt niet weg, -dat ik geloof aan de zuiverheid van uwe bedoelingen, Mr. Rotoff! Zooals U zijn er nóg enkelen onder uw partijgenooten, de rest. .." „Welnu, de rest?"
„De rest zijn menschen van het slag van den hoog-, staanden heer Bollin!"
Wij brachten den nacht door in de „datschka". Aldus verleende Mevrouw Kanevitch gastvrijheid aan den moordenaar van haar echtgenoot. Maar hij was hulpeloos in onze handen en zij weigerde hem te zien.
Rotoff, de vreemde, onberekenbare man, verklaarde ons herhaaldelijk, dat dit hem hartelijk leed deed en ook wel eenigszins griefde! Hij had haar immers aan de onaange-



230
name behandeling, die zij ondervonden had, bloot gesteld uitsluitend tengevolge van een misverstand! En dat hij Duwaroff vermoord had, zijzelve zou toch moeten bekennen, dat hem geen andere keuze gebleven was, toen de zaak in gevaar bleek!
De gewone maat, waarnaar deugd en misdaad afgemeten worden, bestond voor dezen man niet. Hij bekeek alles door de bril zijner theoretische en revolutionaire beschouwingen, en had menigmaal tot den moord op een medemensch besloten... met de grootste zachtmoedigheid! Ik herinnerde mij nu ook, hoe hij, op den dag toen ik hem in Kilburn voor het eerst ontmoette, gezegd had, dat De Schaduw inderdaad een zachtmoedig man was, die menschlievendheid toonde en tot zelfopoffering in staat was. Nu ik hem kende, begreep ik die uitspraak. Maar ik begreep ook, dat deze „zachtmoedige" door zijn eigengerechtigheid en zijn fanatieken aanleg op dwaalsporen gebracht was.
Ingevolge het telegrafisch bericht, door G. G. onmiddellijk na het gevangen nemen van De Schaduw naar Petrograd verzonden, verschenen in den loop van den volgenden ochtend verschillende militaire en politie-autoriteiten, daaronder — zoowaar! —• onze goede vriend, Generaal Merlikoff!
Deze was uitbundig in zijne betuigingen van hoogachting voor onze personen, speciaal voor die van Monsieur Gill; en op geheimzinnig fluisterenden toon gaf hij ons de verzekering, dat „la pauvre veuve" de hoogste achting en eerbied voor ons koesterde.
Het was een tragisch oogenblik, toen De Schaduw door G. G. in de handen der Russische militairen werd overgeleverd. Wij bevonden ons allen in het eetvertrek, waarvan de gebroken ruiten nog getuigden van onze vreemde avonturen op den vorigen dag.
„Toen De Schaduw werd binnengeleid, wierp hij een blik op G. G., die bij de tafel stond, en zeide — zachtmaar duidelijk — :



231
„Ik had gehoopt, dat mij dit bespaard gebleven zou zijn. Nu de vertooning dóór moet gaan, zal ik trachten haar zoo kort mogelijk te maken."
Op dat oogenblik begreep ik deze woorden niet geheel. Later zijn zij mij duidelijk geworden.
De Schaduw werd aan een kort verhoor onderworpen en daarbij kwam het nog tot een heftig incident.
Een der Russische officieren, vertoornd over een uitdrukking, die de gevangene zich tegenover den militairen stand in het algemeen veroorloofd had, sloeg hem met de vlakke hand dwars over het gelaat.
Onmiddellijk greep G. G. in! Zelden heb ik hem kalmer,
Deze was uitbundig...
maar ook indrukwekkender gezien dan op dat oogenblik. Zijn gelaat was zeer bleek en strak; jde staalblauwe oogen hadden hun meest kouden, harden blik aangenomen.
Hij plaatste zich vlak vóór den officier.
„Monsieur!" — zeide hij. „Wanneer ik de Czar was, zoudt u met de handboeien aan nevens den gevangene staan. Hij heeft een slechte zaak gediend, met eerlijke overtuiging; u dient een goede zaak en vergeet uw eer!"
Het bleef langen tijd doodstil, na deze heftige woorden. Toen kwam Generaal Merlikoff tusschen beiden. Hij pakte den officier, die doodsbleek geworden was, onder den arm



232
en trok hem mede in den hoek van het vertrek, waar hi| hem, naar het scheen, met een vloed van niet juist vriendelijke woorden overstelpte. Tegelijkertijd trad een ander hooggeplaatst militair op G. G. toe, met het plan hem tot kalmte te brengen. Nauwelijks echter had hij den mond opengedaan, of G. G. zeide:
„Ik bèn kalm, Monsieur! Doet U geen moeite!"
En daarop bood hij den hoogen militair een sigaret aan, die deze met een verbouwereerd gezicht aannam.
Van een duël, dat ik met stelligheid meende te zien aankomen, is nooit sprake geweest!
Onder sterke bewaking werd De Schaduw van de „datschka" naar het station Imatra geleid.
De gevangene had, nadat G.G. op zoo energieke wijze voor hem in de bres was gesprongen, niet meer te lijden gehad van den overmoed of de ruwheid der militairen. Het scheen zelfs, dat de laafsten zich eenigszins schaamden over de rol, die een der hunnen zooeven bij het verhoor gespeeld had.
Generaal Merlikoff scheen den gevangene zijn bijnaam te benijden. Althans hij hechtte zich als een schaduw aan G.G. en mij, en verveelde ons geweldig met zijn voor ons slechts half begrijpelijk gekwebbel, waarin „la pauvre veuve" opnieuw een groote rol speelde.
Veel liever waren wij niet mede naar het station getrokken. Maar de aanwezige autoriteiten beweerden.dat onzetegenwoordigheid te Petrograd dringend noodzakelijk was en dat zij er niet aan denken konden, ons op de „datschka" achter te laten.
Mevrouw Kanevitch trouwens zou met denzelfden trein naar Petrograd vertrekken. En hoewel zij zich natuurlijk niet bij de militairen aansloot, verscheen zij toch weldra op het perron, onder geleide van onzen goeden Peter Nikolaïvitch Zaparine.



233
Dezen laatslen heb ik, bij het beschrijven van de avonturen, die op ons bezoek aan het Imatra-hotel volgden, niet meer genoemd. Wij hadden hem namelijk in het hotel achtergelaten, toen wij afdaalden naar de „datschka" van Mevrouw Kanevitch; en hij had vergeefs op onze terugkomst gewacht, hetgeen hem zeer ongerust maakte, omdat hij niet wist, waarheen wij gegaan waren. Doch — als waardig type van den Russischen beambte — hij durfde, zonder onzen uitdrukkelijken last, de plaats, waar wij hem achtergelaten hadden, niet verlaten.
De „uitdrukkelijke last" was tegen den middag van den volgenden dag gebracht geworden door de oude Olga, waarop Peter Nikolaïvitch juist bij tijds in de „datschka" gekomen was om op te treden als geleider van Madame Kanevitch, die zich noch bij de militairen noch bij ons wilde aansluiten.
Op het perron stonden wij, wachtende op den trein naar Wiborg, te zamen in drie groepen: de beide gevangenen, (want ook Bollin had men naar het station gebracht), onder militaire bedekking; Generaal Merlikoff met G. G. en mij, en Madame Kanevitch met Zaparine en de oude Olga, die zich nu en dan de oogen afwischte.
Kort vóórdat de trein binnenrijden zou, trad er een officier uit de groep om de gevangenen, op ons toe.
„Rotoff wenscht Mr. Gill te spreken" — zeide hij in vrij goed Engelsch. „Ik heb daartegen geen bezwaar!"
„Kom meê, Willy!" — zeide G. G. en een oogenblik later stonden wij tegenover den gevangene, terwijl de militairen eenigszins terugweken.
„Mr. Gill!" — zeide Rotoff. „Ik wensch u te danken voor wat u voor mij gedaan hebt."
„Ik kan dien dank moeielijk ernstig opnemen" —zeide GG. „Het komt mij voor, dat u reden tot dankbaarheid gehad zoudt hebben, wanneer ik nooit in uw leven verschenen was."
„Dan had een ander uw rol gespeeld! Want dat het zoo



234
eindigen moest, stond reeds lang bij mij vast: mijn dubbele persoonlijkheid was niet voor altijd te handhaven."
„Toch begrijp ik niet, waarom u mij dank verschuldigd is, nu ik het geweest ben, die haar ontdekte."
„Ik ben u dankbaar, omdat u — niettegenstaande ons diepgaand verschil van zienswijze — den mensch in mij is blijven zien, den mensch, die inderdaad het goede gewild heeft, maar dan ook met alle middelen, die hem ten dienste stonden."
Een oogenblik hief hij het hoofd uitdagend op, alsof hij tegenspraak verwachtte.
„Als mijn handen niet geboeid waren" — vervolgde hij toen, „zou ik u verzoeken mij de hand te drukken. U is een moedig man, maar u is ook een goed man!"
Ik zag, dat G. G. op het punt was een antwoord te geven, toen links van ons het donderen van den naderenden trein weerklonk. Op hetzelfde oogenblik sprong De Schaduw plotseling ter zijde, sloeg met de geboeide handen een der militairen, die hem wilde tegenhouden, in het gezicht en wierp zich op de rails vlak vóór den aanstormenden locomotief.
Kreten weerklonken — armen werden uitgestrekt — vergeefs! *
In een oogwenk had de machine het arme menschenlijf gegrepen en onder haar raderen verpletterd.
Inderdaad! De Schaduw had zijn woord gestand gedaan : hij had „de vertooning" zoo kort mogelijk gemaakt!
BESLUIT.
G. G.'s naam was in die dagen te Petrograd en in geheel Rusland op aller lippen. De Minister-President ontving



235
hem in particuliere audiëntie. Hij werd begiftigd met een hooge Russische orde en de vijfhonderd roebel, die hij belegd had in het weldadigheidswerk ten bate van „la pauvre veuve", vloeiden — vele malen vermenigvuldigd — in zijn kas terug!
En toch, ditmaal miste ik bij mijn vriend de opgewektheid, die hij bij andere gelegenheden, na een wèl geslaagd stuk werk, toonde. Ook na onzen terugkeer in Engeland, toen de Regeering — hoewel onze zending feitelijk mislukt was — hem toch (zij het ook in het diepst geheim) haar lof niet onthield voor de wijze, waarop hij zich gerehabiliteerd had, bleef die opgewektheid achterwege.
„Willy!" — zeide hij, toen ik hem daarover eens een opmerking maakte, „ik heb nooit voor een moeielijker keus gestaan dan toenmaals in de .datschka' Van Mevrouw Kanevitch. Naar onze menschelijke wetten en maatschappelijke gebruiken oordeelend, moesten wij in De Schaduw zeker een misdadiger zien. En toch, het element, dat bij elke misdaad vooraan staat — het grove egoisme — ontbrak onder de motieven, die hèm tot zijn daden dreven, hoe afschuwelijk die overigens ook waren! Ik zou niet met een gerust geweten kunnen verklaren, dat hij een slecht mensch was."
„Hij behoorde niet in onze samenleving thuis" — zeide ik.
„Juist, Willy! Maar ook dat is ten slotte geen misdaad!"
„Ik vind, dat je al te teêrgevoelig bent" — zeide ik. „Hoofdzaak is, dat je je plicht gedaan hebt. Dat zul je mi' toch zeker toegeven!"
„Ik geloof, dat ik dat toegeven mag; ik deed althans, wat ik mijn plicht achtte. Maar ik wil je wel zeggen, dat het voor mij een zware taak was, den man aan de Russische autoriteiten uit te leveren. Ik voelde meer sympathie voor hèm dan voor Merlikoff en zijn satellieten. Vind je dat zóó onverklaarbaar?"



236
Het antwoord op deze vraag bleef ik hem schuldig. Was ik eerlijk geweest, ik had haar ontkennend moeten beantwoorden.
G. G. en ik woonden de begrafenis van Duwaroff, in gezelschap van zijne weduwe, bij.
Mijn oude vriendin, Pallas Athene, had — althans uiterlijk — haar altijd wat strakke, kalmte teruggevonden. Zij kende thans het geheim, dat tusschen haar echtgenoot en haar gestaan had. Duwaroff was uit de geheime politie ontslagen, omdat hij — ijverig en intelligent als hij was — achterdocht gekregen had tegen den beroemden detective Rotoff en dit voor dezen niet had kunnen verbergen: daarmede jaagde hij de geheime machten, waarover Rotoff beschikte, tegen zich in het harnas. Na zijn ontslag had hij — in het diepste geheim — zijn nasporingen voortgezet. Op het oogenblik, waarop hij alle troeven in handen meende te hebben, had Rotoff's wraak hem achterhaald.
„Slechts in één opzicht heeft mijn overleden man verkeerd gehandeld" — zeide ons Madame Kanevitch, toen wij afscheid van haar namen. „Hij had mij zijn volle vertrouwen moeten schenken. Ik zou hem begrepen en geholpen hebben! Natuurlijk heeft hij gemeend, dat mij gevaar van de zijde van De Schaduw dreigen zou, wanneer ik in het geheim genomen werd. Maar hij had mij genoeg moeten kennen om te weten, dat ik het gevaar niet vrees!"
Zij hief het hoofd fier op en in haar donkere oogen dansten kleine, felle vlammetjes.
Ik ben met Madame Kanevitch in correspondentie gebleven, totdat de chaos van het regime der Bolsjiwiki in Rusland alle orde verzwolg en alle correspondentie onmogelijk maakte. Sedert heeft ons, direct noch indirect, bericht van haar bereikt. Wij weten niet, of zij nog in leven is; maar,



237
gegeven de rol, die haar man gespeeld had bij de vervolging van De Schaduw, vreezen wij het ergste.
De heer Bollin uit Moskou, het kleine gele monster, stond te Petrograd terecht. De geheimenissen der Russische rechtsspraak zijn vele. Waaróm men tegenover hem genade'voor recht gelden liet, heb ik nooit begrepen: vermoedelijk speelde daarbij de taal, die Generaal Merlikoff zoo goed verstond, een niet onbelangrijke rol. Wat ervan zij, de man ontging het doodvonnis en werd naar Siberië getransporteerd. Daar moet de Regeering der Bolsjiwiki hem de vrijheid hergeven hebben; want onlangs las ik zijn naam in de Nieuwsbladen als dien van een der meest op den voorgrond tredende machthebbers te Moskou. De Heer bescherme wien in zijne handen valt!
En nu, ten slotte, nog iets naar aanleiding van een opmerking, die mij dezer dagen door een vriend gemaakt werd.
„Wat hèb je er toch aan" — zeide deze, „je neus telkens te "steken in zaken, die je niet aangaan ? Wat had jü nu te maken met een geheim tractaat tusschen Engeland en Rusland? Houd je buiten de politiek, m'n waarde vriend Hendriks, anders overkomt je vroeg of laat een ongeluk."
Aan politiek heb ik altijd geweldig het land gehad! En het is wel vreemd geweest, dat ik de in dit boek beschreven gevaren geloopen heb in den diplomatieken dienst van een buitenlandsche mogendheid. Toch heb ik er nooit berouw van gehad.
Niet, dat men, van hooger hand, in Engeland ooit eenig teeken' gegeven heeft, dat mijn diensten op prijs gesteld waren. Daar de zending mislukt en het bestaan van het ontwerp-tractaat met al het vuur der diplomatieke waarheid hardnekkig geloochend werd (waardoor èn de Engelsche èn de Russische Regeering de dreigende crisis te boven kwamen), spreekt het vanzelf, dat men mij officiéél negeeren moest. In dit opzicht schonk het „experiment" mij weinig satisfactie. Maar ik reken het daarom tot een van de mooiste onder-



238
vindingen van mijn leven, omdat het mij, zoo mogelijk, nóg nader heeft gebracht tot mijn goeden vriend Geoffrey Gill. Want in geen zijner vroegere avonturen vond ik zijn scherpzinnigheid, zijn moed, zijn opgewektheid — ook onder de grootste teleurstelling —, en bovenal zijn natuurlijke goedheid zóó sterk geaccentueerd als in het avontuur van „De Schaduw".
En zeer vaak hoor ik nog, in mijn herinnering, de woorden, die Rotoff tot mijn vriend sprak (de laatste, die hij op aarde spreken zou!): „U is een moedig man, maar u is ook 'n goed man!"
Zoo is het! Boven nil timere ') staat: bene agere.'2)
,') = „niets vreezen". *) = „goed handelen".



INHOUD.
Bk.
Inleiding door Mr. Willem Hendriks 5
Hfdst.
I Een zonderlinge uitnoodiging 9
II Een lid van het kabinet 16
III De Schaduw 23
IV Het plan voor den tocht 29
V Naar Kopenhagen 37
VI Onder surveillance! 46
VII Geheime machten 55
VDI Taxi No. 33 63
IX Wederzijdsche ervaringen 72
X .Gevaar 82
XI Nachtelijke avonturen 89
XTI Afscheid van Stockholm 98
XIII Naar het Noorden 107
XIV De man van Mevrouw Kanevitch 113
XV Verloren! . 122
XVI Rotoff neemt de leiding 131
XVII Wij nemen afscheid van Duwaroff 138
XVDJ De val vit den hemel H6
XIX Verbijstering JU 153
XX G. G. begint zijn operaties' . . 163
XXI Een arme weduwe 174
XXII Imatra 182
XXIII De stille „datschka" 190
XXIV De roman van Mevrouw Kanevitch 199
XXV De duim van meneer Bollin 207
WVI De methoden van G. G 215
XXVII Rotoff laat de goede zaak in den steek .... 224
Besluit ;. . 234



anDanaaaanDaanDDoaDDnasanDOODDDDaanDanaaanaD o g
G. G.-Serie.
g Oorspronkelijke Detective-Romans S
g door IVANS.
D g
g No. L De Man uit Frankrijk.
g „ 2. Het Spook van Vöröshegy.
„ 3. De Medeplichtingen.
,, 4. De Man op den Achtergrond, g „ 5. Het verloren Spoor. S "—.. 6. Aan den Rand van het Bosch. g g „ 7. De Schaduw, g TER PERSE:
g „8. Het Spinneweb
g Prijs f 1.50; gebonden f 2.25. Alle geïllustreerd, g
§i ;—~i!
O Deze romans worden door de critiek op een S
g lijn gesteld met die van Conan Doyle (Sherlock g
H Holmes), William Lequeux, A. K. Green, Edgar ° g ° a Poe e. d. —' — — — — fl
g _J s
8 1 — g
n Van denzelfden schrijver:
g Het verre Koninkrijk,
g een verhaal van strijd en avontuur, g
g Prijs f3.50; gebonden f4.75. □
Juffrouw Mientje, g gevolgd door: Vreemde Verhalen.
o Prys f2.75; gebonden f4.10.
R ^
□sjoaaaaaD'aaDoaanDDnDnDanDDaaDaQaaaaDnDDanaDD






BRUNA's BIBLIOTHEEK
Met deze serie wordt beoogd het lezend publiek voor weinig
geld een aantal goed geschreven romans te geven van de beste Binnen* en * Buitenlandsche * schrijvers. De boek» jes verschijnen in cartonnen bandje met fraai geillu= streerd stofomslag en vormen een sie* raad voor iedere
— Bibliotheek. —
De prijs per boekje is f 1.35.
Zoo juist verschenen
JACK LONDON
Schrijver van »Pittah de grijze Wolf« en »Als de Natuur roept«. Onder de Goudgravers. — De Kruistocht van „De Meteoor". — De Sport.
% Ongelikte Beer. — Een Zoon der Zon. — De Baanbreker. Schaakmat, door Jac. Reyneke van Stuwe (oorspronkelijke roman). '
Drie weken van liefde, door
Elinor Glyn. Zijn tweede vrouw, door
J. Rietema (oorspron» » kelijke roman uit het
Boerenleven). Onder Koppensnellers, door
Jack London. De CowboysGravin, door C. N. en A. M.Williamson. De laatste schrede, door
Heinz Tovote.
Het Schoonzusje, door Dora Musbach (oorspronkelijke roman). De Huwelijksdag, door C. N. en A. M. Williamson. Elinor Glyn. Een liefde in Rusland. Harald=Mac. Grath. De Man op den Bok. Verkrijgbaar door tusschenkomst van iederen Boekhandelaar.
A.W. BRUNA & ZN.'s UITGEVERSMAATSCHAPPIJ