915 J
KATALOGUS VAN LEESBOEKEN
SAMENGESTELD DOOB DE
KOMMISSIE TER BEOORDELING VAN KINDERLECTUUR
GEVESTIGD TE
BATAVIA.
IN HET LEVEN GEROEPEN DOOR DE AFD. „BATAVIA" VAN HET NEDERLANDSCHINDISCH ONDERWIJZERS GENOOTSCHAP, 16 DEC. 1901, OPGENOMEN ONDER DE INSTELLINGEN VAN HET N. I. 0. G. BIJ REFERENDUM VAÏMO £RJLJ904.
B jttfe
27
BATAVIA
LANDSDKUKKEEIJ 1913.












KATALOGUS VAN LEESBOEKEN
SAMENGESTELD DOOE DE
KOMMISSIE TER BEOORDELING VAN KINDERLECTUUR
GEVESTIGD TE
BATAVIA.
ffl HET LEVEN GEROEPEN DOOR DE AFD. „BATAVIA" VAN HET NEDERLANDSCHINDISCH ONDERWIJZERS GENOOTSCHAP, 16 DEC. 1901, OPGENOMEN ONDER DE INSTELLINGEN VAN HET N. I. 0. 6. Bü REFERENDUM VAN 10 APRIL 1904.
BATAVIA
LANDSDRUKKERIJ 1913.






VOOEBEBICHT.
Deze katalogus bestaat uit 2 afdelingen. In de eerste vindt men titels, prijzen en uitgevers van de boeken uit de oude katologus. In de twede afdeling zijn de nieuwe boeken opgenomen met de beoordelingen. In beide zijn de onder A genoemde, aanbevolen boeken en die onder B afgekeurde.






I
ZESDE EN ZEVENDE LEERJAAR
1. Abramsz, (S.). Veertien dagen op een IJsschots.
248 blz. geïll. Amsterdam E. L. E. van Dantzig. Prijs ƒ 1.50, geb. ƒ 1.90.
2. Alcott, (Louise). De Kostschool van Mijnheer Beer.
Vertaald uit het Engelsch door Mevrouw S. Uitgever D. Bolle, Rotterdam. Prijs ?
3. Cummins, (Miss). De lantaarnopsteker. Geïll. Op¬
nieuw vertaald door Suze Andriessen. Uitgevers: v. Holkema en Warendorf, Amsterdam. Prijs- ..
4. Dickens. Nellv. Naar de verkorte Engelsche uit¬
gave door Alma. Geïll. Uitgever: W. Versluijs, Amsterdam. Prijs
5. Eben, (Hendrik). (Joh. H. Been). Uit de gedenk¬
schriften van een Schooljongen. Geïll. 180 bldz. Prijs ƒ 2.25. Amsterdam, S. L. van Looij.
6. Heimans, (E.). Willem Roda. Met 8 houtsneden
naar teekeningen van Johan Braakensiek. Uitgevers: v. Holkema en Warendorf, Amsterdam. Prijs ƒ 2.40.
7. Hilgers, (Th. J. A.). Avonturen van Paul Kreutzer.
Een verhaal uit 't Indische krijgsleven. Geïll. Uitgever JE. E. Kluwer, Deventer. Prijs



6
8. Idem. Onze helden van Lombok. Uitgevers: C. G.
T. van Dorp, Samasang. Prijs
9. Honig, (Marie). Millie's Vacantie. Uit het Engelsch
van Mra. Henry Mausergh. Uitgever: P. Kluitman, Alkmaar. Prijs
10. Jackberns, (Raymond). Op een vreemde Kostschool.
Geïll. 280 bldz. Prijs ƒ 1.90. Zalt-Bommel, H. J. van de Garde en Co.
11. Kieviet, (C. Joh.). De twee neven. Uitgever P.
Kluitman, Alkmaar. Prijs
12. Idem. Jaepie-Jaepie. Uitgever P. Kluitman, Alk¬
maar. Prijs
13. Idem. Het badreisje van Cor Slung. Geïll. Uit¬
gever P. Kluitman, Alkmaar. Prijs
14. Idem. Het slot op den Hoef. Geïll. „Oranje Bi¬
bliotheek voor jongs en meisjes". Uitgevers: v. Holkema en Warendorf, Amsterdam. Prijs
15. Idem. Jongens van Oudt-Holland. Geïll. door Joh.
Braakensiek. 252 bldz. Prijs ƒ 1.90. Amersfoort, Valkhoff & Co.
16. Kraan, (H. J. van der). Kees Koepel. Geïll. 215
bldz. Prijs ƒ 2.25. 's Gravenhage, J. C. P. Carrière.
17. Kuiper, (A. O). Om in de vacantie te lezen.
„Kleine bibliotheek voor meisjes". Uitg. Vincent Loosjes, Haarlem. Prijs
18. Molt, (H.). De Kluizenaar in het woud van Glenchou.
Historisch verhaal. Geïll. 159 bldz. Prijs ƒ 1.75. Medemblik, E. H. Idema.



7
•19. Mets, (W.). Een zeemansleven. Geïll. Uitgever P. Kluitman, Alkmaar. Prijs
20. Prakken, (E.). De zoon van den zeeloods. De
Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd, onder redactie van J. Stamperius. Geïll. 93 bldz. Prijs ƒ 0.75. Heusden, L. J. Veerman.
21. Plaatsman. Dé kleine Zwerveling. 60 ets. Biblio¬
theek v. Titia v. d. Tuuk. Uitg. JE. E. Kluwer, Deventer. Geïll. Prijs ƒ 0.60.
22. Pauline. Drie Verhalen. Uitgever: D. P. J. Storm—
Lotz, Rotterdam. Prijs
"23. Pressensé, (Made. De). Kinderfiguurtjes. 2e Bundel. Vertaald door Nelly. Uitg. v. Masereeuw en Bonten, Rotterdam. Prijs
24. Rengersen, (A.). De Hobbeljongen. Geïll. 86 bldz.
ƒ 0.75. De Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd, onder redactie van J. Stamperius. Heusden—L. J. Veerman.
25. Sharp, (Evelyn). De nieuwe Kostjongen. Geïll.
194 blz. Prijs ƒ 1.75. Uitg. H. J. van de Garde en Cie., Zalt-Bommel.
26. Stamperius, (J.). De oude veldwachter. De Nieuwe
Bibliotheek voor de Jeugd onder redactie van J. Stamperius. Geïll. 108 bldz. ƒ 0.75. Heusden— L. J. Veerman.
27. Idem. De Sasmeester en zijn Pleegzoon. 2e druk.
Geïll. 103 bldz. ƒ 0.75. De Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd onder redactie van J. Stamperius. Heusden—L. J. Veerman.



28: Idem. Abel Tasman. Geïll. 120 bldz. Prijs ƒ 0.75. De Nieuwe Biflüotheeb' vk/br de Jeügfl onder redactie va nJ. Samperius. Haarlem—W. H. J. v. Nooten.-
29. Idem. Frans Naerebout. 3e druk. Uitg. L. J. Veer¬
man, Heusden.
30. Vletter, (A. C. C. de). Paljas. Geïll. Uitg. E. L.
E. v. Dantzig, Amsterdam. Prijs
31. Andriessen, (Suze). Constance de Wild.
32. Brandstaedter, (H.). Een voetbalwedstrijd. Uit¬
gever H. Honig, Utrecht. Prijs
33. Gremer, (A. F.). Op expeditie tegen de Dajaks.
Uitgever Van Dantzig, Amsterdam. Prijs
34. Kieviet, (C. Joh.). In.woelige dagen. Geïll. Uit¬
gevers v. Holkema en Warendorf,, Amsterdam.. Prijs
35. Nelly. Straaltjes van één Licht. Keur van vertel¬
lingen, voor de rijpere jeugd. Vertaald door Nelly. Uitg. Masereeuw en Bonten, Rotterdam. Prijs
36. Twain, (Mark). Tom Saywer's Reisavonturen. Uit
het Engelsch vertaald door Marly. Uitg. v. Holkema en Warendorf, Amsterdam. Prijs
37. Visser, (P.). De Vliegende Hollander. GeïlL
Uitg. P. Kluitman, Alkmaar. Prijs ^



VIERDE, VIJFDE EN ZESDE LEERJAAR.
1. Cella. Vreugd en Strijd. Geïll. Uitg. H. O. A.
Campagne, Tiel. Prijs
2. Hichtum, (N. van). Oeboehoe. Bibliotheek van
Nelly. Uitg. L. v. Looij, Amsterdam. Prijs
3. Hilgers, (Th. J. A.). Uit Zonneland. Uitg. JE. E.
Kluwer, Deventer. Prijs
4. Idem. Vacantieherinneringen. Uitg. JE. E. Kluwer\
Deventer. Prijs
5. Idem. De schat van den Javaan. Uitg. JE. E. Klu¬
wer, Deventer. Prijs ƒ 1.25.
6. Hoog, (Aletta). Een gelukkig Viertal. Geïll. 172
bldz. Prijs ƒ 2.60. Uitg. Vincent Loosjes, Haarlem.
7. Kieviet, (C. Joh.). Nog niet te laat. Uitg. P. Kluit¬
man, Alkmaar. Prijs
8. Idem. Wilde Bob. Uitg. v. Holkema en Waren. dof, Amsterdam. Prijs
9. Idem. - De Club „Van zessen klaar". Oorspronke-
-Bjft jongensboek. Geïll. Uitg. Valkhoff en v. d. Dries, Amersfoort. Prijs
10. Idem. Uit het leven van Dik Trom. Geïll. Uitg. P. Kluitman, Alkmaar. Prijs



10
11. Idem. Frits Wardland. Geïll. Uitg. P. Kluitman,
Alkmaar. Prijs
12. Osselen van Delden, (Mevr. van). Corrie en de ka¬
boutertjes. Uitg. Allert de Lange, Amsterdam. Prijs
13. Otto, (W.). Het Huisje in de Duinen. 2de druk.
Geïll. - 100 bldz. Prijs ƒ 0.75. De Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd onder redactie van J. Stamperius. Heusden—L. J. Veerman.
14. Pressensé, Madme de). Kinderfiguurtjes. le Bun¬
del. Vertaald door Nelly. Uitg. van Masereeuw en Bouten, Rotterdam. Prijs
15. Idem. Een levenslustig troepje. Vertaald door
Nelly met muziek van Mevr. v. d. Linden van Snelrewaard. Uitg. S. L. van Looij, Amsterdam. Prijs
16. Rengersen, (A.). Schippers Lief en Leed. Geïll.
107 bldz. Prijs ƒ 0.75. Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd onder redactie van J. Stamperius. Heusden—L. J. Veerman.
17. Rop, (Ant. L. de). De Stroopers. 2e druk. Geïll.
81 bldz. Prijs ƒ 0.75. De Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd onder redactie van J. Stamperius. Doesburg—W. H. J. v. Nooten.
18. Spyri, (Johanna). Niemand te klein om hulpvaardig
te zijn. 2e druk. Geïll. 200 bldz. Prijs ƒ 1.50. Amsterdam—L. J. Veen.
19. Straatman, (A. J.). Een nacht vol gevaren. Geïll.
Uitg. E. L. E. v. Dantzig, Amsterdam. Prijs



11
20. Stamperius, (J.). Jongensleven. De Nieuwe Biblio¬
theek voor de Jeugd. Uitg. L. J. Veerman, Heusden. Prijs
21. Idem. Een week vol avonturen. Geïll. 104 bldz.
ƒ 0.75. Heusden—L. J. Veerman.
22. Idem. Het Veerhuis aan de Oosterschelde. 3e
druk. Geïll. 86 Bldz. Prijs ƒ 0.75. De Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd onder redaetie van J. Stamperius. Heusden—L. J. Veerman.
■23. Stratenus, (Louise). Alleen op Zee. Geïll. 99 bldz. Prijs ƒ 0.75. De Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd onder redactie van J. Stamperius. Heusden—L. J. Veerman.
MIDDELSTE KLASSE.
1. Cella, (Vertellingen van) Drie in één. Uitg. Cam¬
pagne en Zoon, Tiel. Prijs
2. Idem. De feestdag. Uitg. Campagne en Zoon, Tiel.
Prijs
3. Dea-Lize. Gezellige uurtjes bij Dea-Lize. Geïll.
Uitg. JE. E. Kluwer, Deventer. Prijs
4. Elizabeth. Het nieuwe Zusje. Geïll. Uitg. v. Hol¬
kema en Warendorf, Amsterdam. Prijs
5. Heuvelman, (G.). Het groene volkje. Geïll. Uitg.
JE. E. Kluwer, Deventer. Prijs
6. Hana, (H. J.). Uiltje Kiekeboe en andere vertellin¬
gen. Geïll. Uitg. JE. E. Klwer, Deventer. Prijs



12
7. Hilgers; (Th. J. A>). Gevfond voor den Vijand.
Uitg. H. v. Ingen, Soerabaja. Prijs
8. ten Hove, (Christine). Lientjés Kinderjaren. Uitg.
E. L. E. v. Dantzig, Amsterdam. Geïll. Prijs: ingen. ƒ 1.90, geb. ƒ 2.50.
9. Krienen, (Ch.). Kees Lovers. Geïll. De Nieuwe
Bibliotheek voor de Jeugd onder redactie van J. Stamperius. TTitg. L. J. Veerman, Heusden. Prijs
10. Leopold, (Marie). Dolly. Het leven van een witten
poedel door hemzelf verteld. 196 bldz. Geïll.. Uitg. G. B. van Goor, Gouda. Prijs
11. Louwerse, (P.). Van Dichtbij en Verre. Geïll..
Uitg. P. Kluitman, Alkmaar. Prijs
12. Idem. Onder goede vrienden. Uitg. Kluitman,.
Alkmaar. 16 bldz. Prijs
13. Meerwaldt, (W.). Tweemaal Gered. 2e druk. Geïll.
Uitg. L. J. Veerman, Heusden. Prijs
14. Nelly. Van ieder wat. Uitg. van Mesereeuw en
Bouten, Rotterdam. Prijs
15. Otto, (W.). Tom. De Niéuwe Bibliotheek voor de
Jeugd onder redactie van J. Stamperius. Uitg. L. J. Veerman, Heusden. Prijs
16. Strebbing, (Grace). Zoo'n laBtige jongen. Vrij naar
't Engelsch vertaald door Cora. Geïll. Uitg. C. J. A. van Dishóeck, Amsterdam. 149 bldz. Prijs
17. Agatha. De Karavaan. Wilh. Hauff naverteld.
130 bldz. Geïll. Uitg. v. Holkema en Warendorf,. Amsterdam. Leliebibliotheek. Prijs: ing. ƒ 0.90,. geb. ƒ 1.25.



18. Idem. 'Kruidje-roer-mij-niet. Geïll. 80 bldz. Uitg.
P. Kluitman, Alkmaar. Prijs ƒ 0.T5.
19. Stamperius e. a. Het verloren Katje.
20. Spyri, (Johanna). ;De kleine ,'Heidi thuis. Een ver¬
haal uit het Duitsch. Geïll. Uitg. D, Bolle, Rot•terdam. Prijs
21. Idem. Hoe er nog wat van IBhijB iterecht kwam.
Uitg. G. B. v. Goor en Zonen, Gouda. Prijs
22. Idem. Moni de Geitenhoeder. Uitg. v. (Goor en
Zonen, Gouda Prijs
23. Goöh—3Kaulbach, (Anna van). Hektor. Geschiede¬
nis van een hond. Geïll. ilöO bldz. ƒ LBO. Bibliotheek voor jongens en meisjes, redactie Hendrik Eben (Joh. H. Been). Amsterdam—S. L. van Looij.
VOOR DE HUISKAMER.
1. Amicis, (Édmondo d'). Jongensleven. Naar het ataliaansch door W. Seiffert en M. ten Brink. Uitg. v. Holkema en Warendorf, Amsterdam. .Prijs
■2. Gosrn, (Ida). J. C. [Bouwmeester e. a. Een >Veldbouquetje. fGeïll. Uitgever J. Muusses, -Purme.rend. Prija
3. Kuijper, (A. C). Anneke. Prijs .. ....
4. Kooij — v. Zeggelen, (Mevr. M. C). Jong Java's
Lief en Leed. 105 bldz. Geïll. Uitg. v. Masereeuw en Bouten, Rotterdam. Prijs



14
5. Meade, (L. T.). Vroolijke Meisjes. Uit het Engelsch
door Marie. Geïll. Uitg. H. C. A. Campagne en Zoon, Amsterdam. Prijs
6. Idem. Een kleine Ondeugd? Uit het Engelsch door
Mevr. J. v. d. Hoeven. Uitg. H. O A. Campagne en Zoon, Amsterdam. Prijs
•
7. Nelly. Van kleine Kleuters, voor kleine Kleuters.
De Volkskinderbibliotheek. 1 en 2. Uitg. van Masereeuw en Bouten, Botterdam. Prijs
8. Idem. Bloemensprookjes. 2e en le Twaalftal.
Uitg. G. Kolff en Co., Batavia. Prijs
9. Pijnappel e. a. Voor oog en Hart. Uitg. Blanken¬
berg en Co., Leiden. Prijs ƒ 1.90.
W. Bavesteyn, (P. J. v.). Bibliotheek v/d Indische Jeugd onder .redactie van P. J. v. Bavesteyn. Uitg. JE. E. Kluwer, Deventer. Prijs
ll Snellen, (Agatha). Versjes voor Kinderen. Plaatjes van Henriëette de Vies. Uitg. J. L. Beijers, Utrecht.
12. Gouverneur, (J. J. A.). Bij Saartje. Nieuw sprook¬
jes-vertelselboek voor jonge kinderen. Uitg. Noordhoff en Smit, Groningen. Prijs
13. Louwerse, (P.). Voor de Kinderkamer. Rijmpjes
en Vertelseltjes voor 't kleine volkje. Uitg. Schillemans en v. Belkum, Zutfen. Prijs



B.
AFGEKEURD.
1. Andriessen, (P. J.). De dochter van den fabrikant.
2. Idem. Tony en Armand. 7e druk. Uitg. Tj. v. Hol¬
kema, Amsterdam.
3. Idem. Insulinde, of de lotgevallen van Wouter van
Doorn. Uitgever D. B. Centen, Amsterdam. Prijs
4. Idem. Eva. 4' druk. Amsterdam—L. J. Veen.
5. Adona. Goeden morgen. Vier vroolijke Fransjes.
Uitgever: Prijs
6. Barfusz, (E. von). De Lotgevallen van twee Deser¬
teurs op Borneo. Uitg. van Holkema en Warendorf, A'dam.
7. Benedicta. Een Vlieger.
8. Bossum, (Lina van). Het Kwartet. Oorspronkelijk
meisjesboek. Amersfoort—Valkhoff & Co.
9. Brouwer, (W.). Moeilijke Dagen en andere verhalen,
2e druk. De Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd onder redactie van J. Stamperius. Heusden—L. J. Veerman.
10. Candèze, (Dr. E.). Perinette. De merkwaardige geschiedenis van 5 musschen. Geïll. Uit het Fransch vertaald door M. E. Pijnappel. Uitgever: Prijs



16
1H Dea-Lize en Th. J. A. Hilgers. De Tooverspiegel en andere verhalen. Bibliotheek v/d. Indische Jeugd.
12. Emilie. Voorpaarsstormen. Een verhaal voor jonge
dames, naar het Duitsch door Ludwig. Uitg. H. C. A. Compagne en Zoon, Tiel.
13. Frank, (M. C). Van de Schoolbank naar Afrika.
Naar het Hoogduitsch.
14. Gevanee, (Mevr.). Op de Veluwe. De Nieuwe Bi¬
bliotheek voor de Jeugd onder redactie van J. Stamperius. Haarlem—W. H. J. v. Nooten.
15. Gouverneur, (J. J. A.). Vertelsels uit het Wonder¬
land voor Kinderen, groot en klein. Uitg. Noordhoff en Smit, Groningen.
16. Gram, (Johan). Bijeengegaard. Uit het Engelsch.
Uitgever:
17. Hana, (H. J.). Bella en iBello e. a. vertellingen.
Uitgever Kluwer, Deventer.
18. Heuvelman, (G.). Het Kabouterboek.
19. Herden, ohanna van). Eene Zonnestraaltje. Uitg.
G. J. Slothouwer, Amersfoort.
20. Henty's 'Geïllustreerde .Werken. De Jonge Vaan¬
drig. 2e druk. Geïll. Prijs ƒ 1.25. Uitg. W. Hilarius Wz., Almelo.
21. Hilda. In 't prieel.
22. Home, (Andrew). Een Samenzwering op School.
Naar 't Engelsch. Geïll. 267 bldz. Prijs ƒ 3.—. Uitg. Hollandia Drukkerij, Baarn.



17
23—24—25. Ivoi, (Paul d'). t Doktor Mystéro. ± Krekel , bij de Boksers in China. 3. Patriottenstrijd en Heldenmoed. Naar het Fransen. Amsterdam—uitgevers Mij. Elsevier.
26. Jehu,,(Felicie). Van zeven Meisjes. Geïll. 252 bldz.
ƒ 2.25. Almelo:—W. Hilarius Wz.
27. Jongh, (L. Ahu de). De Ridder van de orde van den
reebruinen haas. Uitg. Kluwer en Co., Deventer.
28. Idem. Goede Kameraads. Uitg. Kluwer en Go.,
Deventer.
29. Joop. Vertellingen en Prentjes. Bibliotheek v/d
Indische Jeugd.
30. Krebbers, (H. J.). Toon Revers. De Nieuwe Biblio-*
theek v/d Jeugd onder red. v. J. Stamperius. Uitg. L. J. Veerman, Heusden.
31. Keiler, (Gerard). Een reis op den rug van een wal-
visch. Naar het Fransch. Geïll. Prijs
32. Langermans, (W.). Prettige daagjes. Geïll. Uitg.
JE. E. Kluwer, Deventer. Prijs
33. Leent, (¥'. H. van). 1. Stuurman Doedelzak 56 blz.
2. Het gestolen kind 48 blz.
34. Louwerse, (P.). 1. Hier is wat 64 bldz. 2. Tante
Poes 64 bldz. 3. Toch gelukkig 16 bldz. Uitg, Kluitman, Alkmaar.
35. Meade, (L. P.). Wilde Kitty. Uit het Engelsch ver¬
taald door Mevr. J. v. d. Hoeven. Amsterdam— H. C. A. Campagne en Zoon. Katalogus van leesboeken. *



18
86. Idem. „De kleine Pelgrim". Vertaald door Mevr. v. d. Hoeve», 250 bldz. Amsterdam—Campagne en Zoon.
37. Idem. De weerspannige Lily. Geïll. Vertaald uit
het Engelsch door Mevr. J. v. d. Hoeven. Uitg. H. C. A. Campagne en Zoon, Amsterdam. Prijs
38. Mets, (W.). Op de Baren. 7 verhalen. Geïll. Uitg.
P. Kluitman, Alkmaar. Prijs
39. Milman, (Helen). Ivan. Naar het Engelsch door
C W. Hartog.
48. Idem. Esther's Lieveling.
41. Müller—Portius, (A.). De twee Weezen. Naar 't Duitsch door H. Scnettema. Uitg. H. G. A. Campagne en Zoon, Tiel.
42-43—44. Mets Tz., (W.). 1. Nieuwsgierig Aagje. 16 bldz. 2. Vergelding. 16 bldz. 3. Dolle Dries. 16 bldz.
45. Nieritz, (Gustav). De Camelia en Na regen komt
zonneschijn. De barmhartige spoorwachter en Ziet op de vogelen.
46. Ons. boek. Bloemlezing van verhalen voor de Jeugd.
Uitg. D. Mijs, Tiel.
47. Penning, (W.). In Veldt en Laager.
48. Reule Nz., (Ant. 8.). Prettige verhalen. Uitg. Cam¬
pagne en Zoon, Tiel.
4». Rudolfs, (N. CA De Wees van Amsterdam. K. Bibliotheek v. d. Jeugd van J. StamperiuB. Heus- ' den—L. J. Veerman.



19
30. Stoffels, (P. W.). De beide Zwervers. Uitg. Campagne en Zoon, Tiel.
51. Tuuk, "(Titia van der). De geschenken van den Dwerg. Sprookje. Uitg. iE. E. Kluwer, Deventer.
.82. Vries, (W. P. de). De Wapenknecht. De nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd. Heusden— L. J. Veerman.
53. Zeggelen, (W. J. v.). Haantje Kukeleku. Uitg. v. Holkema en Warendorf, Amsterdam.






TWEEDE AFDELING.
A.
ZESDE EN ZEVENDE LEERJAAR.
1. Vissen (P.) Heemskerck op Nova-Zembla. GeïlL 155 bldz. ƒ 1.90—ƒ 1.2&. Alkmaar, P. Kluitman. Het bekende geschiedkundige verhaal wordt hier aangeboden, bewerkt naar de zeldzame eerste uitgave (1599) van het journaal van Gewit de Veer, een der deelnemers aan de tocht.
Sober verteld, hier en daar wat dor, blijft het werkje nauweliks boven hej; middelmatige. Toch zal het door kinderen, bij wie de lust tot 't lezen van dergelike boeken is opgewekt, nog wel genoten worden.
Geschikt voor jongens van 12 jaar en ouder.
2. Ligthart. (Jan.). Een zomervacantie bij de grenzen. Geïll. 198 blz. ƒ 1.50. Groningen, J. B. Wolters. . tVan dit boek geldt in zekere mate hetzelfde als van: „In het bloembollenland" is op te merken.
De inhoud is te zuiver Hollands. . Voor. echt Holl. kinderen, daar opgevoed en voor hen, die spoedig Holland zullen bezoeken, is het een juweettje èn om de vorm èn om de inhoud. Al handelt het inzonderheid over de Achterhoek, het boek heeft grote waarde, als opvoedend werk. Wie op reis gaat met zijn kinderen, in welk deel der wereld ook, zal goed doen dit



22
boek met zijn gezin door te lezen, en, genietende van de inhoud, zal hij tevens leren, hoe men buiten, op reis m stad en dorp kan profiteren en leren. De keurige illustraties geven goed gekozen momenten. Kinderen van 12—16 jaar.
3. Lion Cachet. (Jan). Van drie jongens in Zuid Afrika. J. B. Wolters, Groningen.
150 bldz. geïll
Een mooi, levendig boek, dat ons een duidelik beeld geeft van de toestanden in Z. Afrika. Drie jongens waarvan een een Hollander, voor wie alles dus nieuw as, trekken op hun makke paartjes in de vakantietijd - „de boliday -» het land in. Ze gaan van kopje tot kopje — waar ze met gulle gastvrijheid door „ooms", ^tantes» en „niggies" ontvangen worden en met hen maken we het eigenaardige leven mee, dat aan veel ruws wilds en overmoedigs een stilte naïve vroomheid pa«*tr die aan al die stoere mensen iets kinderliks geefJ Vlot, eenvoudig en boeiend vertelt de schrijver mooiedingen van dit grote land, waar alles groot en geweldig ' is — zoowel de vreselike droogten als de alles vernietigende hagelbuien. We zien de rievieren overstromen, de kudden vee bij elkaar schuilen voor het onweer — we teeren hoe de ossen en paarden gebruikt worden voor t ploegen en korentrappen — hoe kleine jongens al geoefend worden in het schieten van springbokken en klein wild. Veel medelijden met dieren en een ietwat overdreven fijn gevoel voor beesten treffen we hier niet aany maar 't is een waar boek, waar veel uit te leren valt Er wordt ook druk Afrikaans in 't boek gesproken zowel door boeren als door kaffers — en dit drukt er eeneigenaardig stempel op. Als we het uit hebben, is t of we eren in Z. Afrika geweest zijn. Geschikt voorJanderen van 12 tot 15 jaar.



«5
4. Hichtum. (N. van) Afke's Tiental. Geïll. 174 blz. ƒ 1.50.
Groningen, J. B. Wolter».
De schildering van een Fries arbeidersgezin. Een gezin van man, vrouw en tien kinderen, waarvan er nog maar twee de wereld ingezonden zijn. Klein het weekloon, groot de behoeften, nijpend soms het gebrek. En toch! Bewonderenswaardig weet Afke, de huisvrouw, van weinig veel te maken. Eerbied dwingt zij af; zelf niet sterk, is zij toch altijd in de weer en bij dat alles nog, wat een zorgen, wat een liefde voor haar kroost! In dit gezin niet die stille berusting, die verheven tevredenheid met zijn armoede, zooals vele schrijvers een arbeidersgezin, dat gebrek lijdt, menen te moeten schilderen; neen, hier is natuur, hier vergelijkt men zijn toestand wel eens met dien der beter bedeelden. Toch, men mort niet, men strijdt, men helpt elkander, om het hoofd boven water te honden.
En de wijze, waarop de schrijfster ons dit alles laat zien, is boven alle lof verheven. Keurig in één woord.
Biezonder aan te bevelen voor kinderen van 12—15 jaar. Ook ouderen mogen het lezen.
5. Visser (P.), Heemskerk voor Gibraltar, Geïll. 156 bldz. ƒ 0.90—ƒ 1.25. Alkmaar, P. Kluitman.
Vergeleken met de jongensboeken van C. Joh. Kieviet en Molt, welke ook handelen over geschiedkundige onderwerpen, staat dit boek verre achter bij het merendeel, wat genoemde schrijvers gaven. De Hr. Visser behandelt naast het eigenlike onderwerp tal van min of meer belangrijke zaken, welke met de hoofdgebeurtenis ongeveer samenvielen, maar de wijze, waarop alles bij elkaar is gevoegd, is de ware niet De hoofdpersoon, eigenlik de zoon van Goossens, en niet Heemskerk, wat de titel zoo doen vermoede», wordt er dikwijls met de



24
.baren bijgesleept. Na de lezing staan de hoofdzaken niet helder voor de geest, daar ze vaak niets met elkaar te maken hebben. Toch zal het boek wel in de smaak vallen van de jongens der hogere klassen 12—14 jaar, al zullen ze af en toe nog al eens een bladzijde overslaan', om er wat gang in te krijgen. De illustraties zijn met zorg bewerkt.
6. Krienen (Ch.). Karei Vermeer. Geïll. 254 blz ƒ 1.50—ƒ 1.90. Alkmaar, P. Kluitman. We bevelen dit boek met warmte aan. Behalve een een heerlik, fris jongens leven wordt keurig geschetst de liefde van Karei jegens zijn vader en zijn grootmoeder (zijn moeder is overleden) en omgekeerd. Zijn vader, die, hoewel een flink werkman,, dikwils werkeloos is, is eindelik genoodzaakt in Londen werk aan te nemen. Karei blijft achter en wordt geplaatst bij een smid. Daar trekt hij en door zjin karakter en door zijn kennis weldra de aandacht van de baron, heer van 't dorp, die hem een degelike opleiding laat geven. Leerlingen van 12—16 jaar.
7. Krienen (C). Zijn belofte getrouw, met 4 platen door W. K. de Bruijn. 94 blz. Amsterdam, L. J. Veen.
Een boerengeschiedenis, spelende in de Graafschap, uit het leven gegrepen. Boer Breetveld is jaloers op' zijn zwager Bos. Hij verwaarloost zijn boerderij, loopt naar markten en tentoonstellingen en laat alles aan zijn knechts over. Ros maakt beter prijs voor de boter, zijn biggen halen de hoogste markt en Breetveld's haat groeit al meer en meer, totdat hij zich verlaagt des nachts een touw te spannen over de weg, die Ros langs moet. Het paard van Ros struikelt en sterft de volgende dag. Ros



25
vermoedt, wie dé dader ia, maar wreekt zich niet; hij is getrouw aan de.belofte, die hij zijn vrouw op haar sterfbed deed: hij zou Breetyeld geen kwaad doen. En als deze later ziek wordt, en Ros de haver, die hoog nodig gemaaid moet worden, binnenhaalt, is het hart van de stugge boer gebroken en volgt een welgemeende verzoening.
Van mooie toneeltjes, eenvoudig geschreven, is dit boekje vol. Ofschoon in dit verhaal op weinig uitzonderingen na, volwassenen sprekend en handelend optreden, is het boekje voor kinderen zeer geschikt. 11—15 jaar.
8. Dam (Koen van), Mijn Jongensjaren. Geïll. door Joh. Braakensiek, 205 bldz. ingen. ƒ 1.50, geb. ƒ 1.90. Alkmaar, P. Kluitman. Een heel jongensleven wordt ons hierin verhaald met allerlei wederwaardigheden. Hoe Koen als kleine jongen het vissersdorp verlaat, waar de jongens hem „groos" Vinden, omdat hij een kiel aan heeft en niet op blote voeten loopt; hoe hij na een korte schooltijd om geldelike redenen al vroeg zijn brood moet verdienen, zijn ideaal; om schilder, of, als dat niet kan, „ontdekkingsreiziger" te beproeven, eerst in een machine fabriek, dan als bakkersleerling, daarna als sigarenmaker, vervolgens als kweekeling, eindelik als jongen in een siegarenwinkel, tevens leesbiblioteek, het wordt ons alles tamelik vlot verteld. De held eindigt bij de Belastingen, een betrekking, waarvoor zijn vader hem altijd in stilte bestemd had. Echter niet tot Koen's- vreugde, die in de siegarenwinkel-leesbibliotheek meer geestesvoedsel vond dan op het saaie kantoor, waar iedereen even bedaard is, waar nooit gelachen Wordt en een poes op het dak een aangename afleiding is. Gelukkig wordt zijn leven later wat prettiger, als hij een andere chef krijgt en tegelijk betere vooruitzichten — ook al moet hij daar tussen een



26
tijd dienen. Aan » slot van het boek vinden we hen» ais klerk aan het departement en daar ontwikkelt ziek zijn talent en wordt hij, wat hij nu is: schrijver.
Het is een boek voor oudere kinderen. Er komen nogal eens geestigheden in voor, die hun ontsnappen zullen Het is mooi en levendig geïllustreerd door Braakensiek en over 't geheel aan te bevelen voor kinderen van 14 tot 16 jaar.
9. Been (Joh. H.) Hendrik Eben. Heintjes Groote Vacantie. Geïll. door Joh. Braakensiek, 252 bldz. ingen. ƒ 1.50 geb. ƒ 1.90. Alkmaar, P. Kluitman. „Heintjes Groote Vacantie" is een vervolg op „Uit de Gedenkschriften van een Schooljongen» en kan ook even warm worden aanbevolen.
Hein toont ook hier, dat hij is: een flinke, ronde jongen, die graag kwajongensstreken uithaalt, maar eerlik
berouw heeft en vuurbang is voor de politie,
als hij bemerkt, dat hij te ver gegaan is. Prachtig schetst ons de schrijver, hoe Hein, als hij in angst zit, zijn hart Uitstort bij zijn lieve, oude tante, die hem zoo kalm de les leest, maar hem tegelijkertijd geruststelt.
Hein heeft vreseük het land aan „dat aniken» zoals Mj het noemt, van grote mensen, die tonen, een jongensziel niet te begrijpen. Hij is dolblij, dat hij het „apenhok", het gymnasium, zes weken lang de rug kan toekeren, maar .... vindt het toch ook prettig, als, na in de vakantie volop genoten te hebben, dat apenhok de deuren weer voor hem opent.
Geschikt voor het 4* leerjaar, doch alleen voor biezonder gevorderde leerlingen.



27
10. Ulebake (L. A. B.). Van drie Jannen 2e druk, Geïll. 93 bldz. gecart. ƒ 0.75. Nienwe Bibliotheek voor de Jeugd onder redactie van J. Stamperius. Heusden, L. J. Veerman. Dit werkje geeft een aardige illustratie bij het geschiedenisonderwijs. De verhouding tussen Nederlanders en Belgen na de samenvoeging dezer landen wordt duidelik voorgesteld. '
11. Stamperius (J.). De ondergang van BeimerswaaL Geïll. 95 bldz. gecart. ƒ 0.75. Nieuwe BiblioT theek voor de jeugd onder redactie van J. Stamperius. Heusden, L. J. Veerman. Een geschikt jongensboek, vooral voor hen, die belang stellen in de Vaderlandse geschiedenis.
't Geeft een interessant kijkje op het leven van burgerij en adel uit de 166 en 17e eeuw. 't Geeft tevens een denkbeeld van de strijd, door de Nederlanders eeuw in eeuw uit gevoerd tegen de oude vijand, de zee. Geschikt voor 6e—7e leerjaar.
12. Molt (E.). 1. In de Wouden der Germanen. Historisch Verhaal. Geïll. 127 bldz.
„Onze voorouders leefden van jacht en visserij; zij waren dapper, vrijheidlievend en gastvrij; dobbelzucht en onmatigheid in 't' drinken waren algemeen voorko* mende ondeugden". Dat zijn zoo ongeveer de eenvoudige feitèn, die de leerling in zijn geschiedenisboekje meegedeeld vindt.
Die feiten nu worden in dit boekje op keurige wijze geïllustreerd, de laatste ondeugd Uitgezonderd; die laat de schrijver wijselik onbesproken. Verder vindt de le-



28
zer een duidelike beschrijving van een Germaanse volksvergadering- en van een lijkverbranding.
Het. boekje zal hem flink op de hoogte brengen van het leven onzer voorouders.
13. Molt (E.). 2. Roderik. Historisch verhaal uit
de eerste helft der 7* eeuw. Geïll. 132 bldz. Roderik, een jonge Saks met een opvliegend karakter, doodt in een vlaag van woede de opzichter, die hem 's morgens een geducht pakslaag heeft gegeven. Bevreesd voor de straf vlucht hij, komt enkele dagen later in kennis met een voorname Frank én volgt deze naar diens geboortegrond. Hji kan daar volstrekt niet op-, schieten met de Frankiese jongens, vooral niet, als deze, reeds tot 't Christendom bekeerd, spotten mét zijn heidense goden. Berwant, een zendeling, bij wie hij inwoont, weet hem langzamerhand te temmen en tot ?t Christendom te bekeren.
Na enkele jaren volgt hij Berwant naar het land der Saksen, waar deze de nieuwe leer wil verkondigen. Daar vindt Roderik zijn ouders terug.
Aanvankelik zijn zij, vooral zijn moeder, zeer verheugd over zijn terugkeer, doch weldra wordt hij verstoten, als het blijkt, dat bij Christen is. In een kort daarop volgend gevecht tussen de volgelingen van Berwant en de heidense Saksen komen vader en zoon tegenover elkaar te staan. De vader brengt in zijn haat de zoon een diepe wonde toe, maar Roderik heft de hand niet tegen hem op; integendeel, hij plaatst zich voor hem om hem te beschermen. Hij valt echter, gelijk met zijn vader. Beide worden na de strijd zwaar gewond opgenomen en verpleegd. De vader bezwijkt na enige tijd. doch wordt nog in zijn laatste ogenblikken bekeerd en verzoent zich met Roderik.
De waarde van dit boekje wordt nog verhoogd door de beschrijving van een Germaanse rechtspleging.



29
14. Molt (E.). 3. Alewijn, de lijfeigene. Historisch verhaal uit de 12e eeuw. Geïll. 129 bldz.
Alewijns vader was ter kruisvaart geweest en had zich van het overgespaarde geid een lapje grond gekocht. Eerst gingen de zaken goed, $och later verloor hij de verkregen vrijheid weer door zijn dobbelzucht. Alewijn werd natuurlijk ook lijfeigene. In de beginne was zijm lot nog al dragelik; hij behoorde aan de abt en was werkzaam gesteld in de hoenderhof. Na eenige tijd verkocht de abt hem echter aan een ridder, die hem om zijn krach-? tige lichaamsbouw als krijgsknecht begeerde. Als zoodanig maakte hij de belegering van een sterk kasteej, mee; zijn medelijdend hart bracht hem er toe, de gewonde tegenstander van zijn meester de behulpzame hand tebieden bij zijn ontvluchting. Daarvoor ontving hij kort daarop een beloning in geld. Een der andere lijfeigenen ontdekte enkele weken later, dat Alewijn geld had en beschuldigde hem bij de heer van diefstal, toen Alewijn weigerde hem de helft af te staan. Alewijn moest zijn schat missen en ontvangt bovendien een vreeselike dracht geeselslagen. Diep gekrenkt besloot hij toen te1 vluchten, wat hem weldra gelukte. Op zijn vlucht kwam hif aan de Rijn. Daar gelukte het hem een koopman' van een wisse dood te redden. Deze verborg hem uit1 dankbaarheid op zijn schip. Een paar dagen daarna werd Alewijn bij het zoeken naar brandhout toch nog door zijn meester gevangen genomen en meegevoerd naar' Utrecht, waar deze hem bij de terugkomst op het kasteel ter dood wilde doen brengen. In Utrecht koopt dezelfde koopman hem weer vrij.
Het geheele verhaal geeft een zeer duidelik beeld yan de ellendige toestand der lijfeigenen. Bovendien krij-' gen de leerlingen een aardige kijk op de wijze van oorlog voeren in die tijd.



3»
15. Molt (E.). 4. Beo valkenjacht bij het kasteel Brederode. Historisch verhaal uit het jaar
Geïll. 105 bldz. Zooals ée tite* aangeeft, vinden wij hier de beschrijving van een valkenjacht door de heer van Brederode en zijn gasten, dames en heeren, ondernomen. Er i» echter meer, veel meer, dat onze leerlingen belang zal inboezemen. Het vangen van valken, het africhten van deze roofvogels voor de jaéht; verder de haat van poorter en dorper jegens de overmoedige adel, de wangunst W de 0061 **d«rling, het begin der Hoekse en Kabeljauwse twisten, alles wordt bun zoo duidelik vérteld dat zij als 't ware de tijd mee doorleven.
16. Molt (E.). 5. Dieryc, de Schrijnwerker. Historisch verbaal uit het midden der 14e eeuw GeïU. 116 bldz. De hoofdpersoon in bet verhaal is een zeer bekwaam en algemeen geacht lid van het St Jozefsgildte. Tot zijn ongeluk staat het buis, dat bij bewoont, en waarin ook zijn vader reeds hetzelfde handwerk uitoefende in de onmiddWlike nabijheid van de woning van de rijke Wouter Blancaerte. Deze beboerende tot een der regeerende famihes wordt om die reden geroepen een zetel op het raadhui» in te nemen.
Nu stijgt hem de ijdelheid naar 't hoofd. Zijn eenvoudig, houten huis moet vervangen worden door een veel grooter, stenen gebouw, met torens en kantelen als van de adel. Daarvoor heeft hij evenwel het perseel* ^an Dieryc, de schrijnwerker, noodjg., ^Goed geld heeft hij genoeg, een flinke som geboden en hij is eigenaar. Zoo denkt hij. Maar .... Dieryc weigert het ouderlik huis te verkopen. Geen hoger bod geen bedreiging helpt; de onafhankelike poorter blijft weigeren. Woedend verlaat Wouter Dieryo's woning



31
Maar hij zal hem wel krijgen! Dat huis zal hij hebben.
Op valse aantijgingen van Wouter zelf, van zijn zoon Jacob, waardig type van de toenmalige jeunesse dorée, van beroep „straatschender", en van anderen, die van de machtige „raadsman" afhankelik zijn, wordt Dieryc in de gevangenis geworpen en blijft daar maanden lang. Spoedig zijn de spaarpenningen opgeteerd en lijden de zijne gebrek. Zoo ver moet Wouter de schrijnwerker hebben. Ten einde raad neemt deze een bod op zijn huis aan van een woekeraar, die door Wouter op hem is afgezonden. "Doch ook nu weer is het: „Ais de nood enz.". De waarheid komt aan 't licht. Het gilde dwingt de woekeraar de koop ongedaan te manen, Dieryc wordt in vrijheid gesteld. Wonter verslikt zich in zijn woede aan een stuk walvistong en stikt.
De schrijver heeft in zijn verhaal duidelik geschetst de schandeÜke aanmatiging van de regerende families, ■die met minachting neerzagen op de eenvoudige handwerker en niet schroomden het recht met voeten te treden, als het er op aankwam hum. eigen belangen te bevorderen.
17. Molt (EA 6. De laatste Strijd. Historisch verhaal uit den tijd der Hoeksche en Kabeljauwsche twisten. Geill. 110 bldz. Het is de laatste poging van de adel om de verloren macht terug te winnen, het einde van de Hoekse en Kabeljauwse twisten.
Onder aanvoering van de dappere Frans van Brederode onderneemt hij van uit Sluis zijn aanvallen. De zee wordt onveilig gemaakt, Rotterdam en enkele andere plaatsen vallen zelfs in zijn handen, doch dan is ook weldra een eind gekomen aan lijn glorie. Bij Brouwershaven wordt de Hoekse vloot door de vereende krachten



32
van landsheers en burgerij' verslagen.. Prac sterft aan bekomen wonden.
Al deze zes werkjes, zijn zeer onderhoudend, in flinke, eenvoudige taal geschreven.
Zij zijn- een prachtige illustratie van verschillende tijdperken onzer Vaderlandse Geschiedenis. Zeer aan te bevelen.
Per serie (6 dln.) ingenaaid ƒ 0.70, gecart. ƒ 0.85,
gebonden ƒ 1.— per deel. Afz. dln. ingen. ƒ 0.90, gecart. ƒ 0.05, geb. ƒ 1.20. ■ Medemblik, K. H. Idema.
18. Blekkink (E. J.). Verax, de jonge Bataaf. Geïll. 99 bldz., gecart. ƒ 0.60 geb. ƒ .080. De Nieuwe Bibl. v/d Jeugd onder redactie van
J. Stamperius. Serie XIX n! 1. Heusden, L. J. Veerman. Een boekje, zooals reeds meerdere verschenen en door de Comm. aanbevolen zijn. =*t'»b Het schetst het wanbestuur der Romeinse legerhoofden in de lage landen aan de Noordzee en de opstand onder leiding van Claudius Civilis. Verax, de aanvoerder der Bataven, verricht wonderen van dapperheid.
In de aanvang strijdt hij zeer voorspoedig; weldra eefcter. doen verse Romeinse legioenen de kans keren. Verax' zwaard breekt, terwijl hij zich tegen de overmacht verdedigt. Dat is, naar de voorspelling, hem door een priesteres gedaan, de voorbode van zijn naderend-einde. Hij sneuvelt als een waar held.
Kok (Truida) Willy Denewoudt. Geïll. 104 bldz.
gecart. ƒ 0.60, geb. ƒ 0.80. De Nieuwe Bibl. v/d Jeugd onder redactie van
J. Stamperius Serie XIX fl? 2. Heusden, L. J. Veerman. Een heel aardig boekje, dat bij onze meisjes wel in de*' «maak zal vallen.



33
Vooral is goed geteekend, hoe Willy, een meisje, in vrijheid grootgebracht en dat door het dikwils veranderen van woonplaats weinig heeft school gegaan, op de kostschool komt.
Hoe ze daar aanvankelik door haar vrij optreden niet zeer bemind is bij onderwijzeressen en medeleerlingen, maar langzamerhand ieder voor zich weet in te nemen.
Waarheidszin en het in bescherming nemen van de zwakken dragen hier niet weinig toe bij.
Aan te bevelen voor meisjes.
19. Kramer (J. O.). Jan van Galen een historisch
verhaal. Geïll. 101 bldz. gecart. ƒ 0.60 geb. ƒ 0.80.
De Nieuwe Bibl. v/d Jeugd onder redactie van
J. Stamperius. Heusden, L. J. Veerman. > Gedeeltelik op historiese feiten gegrond, bevat het verhaal de geschiedenis van een der bekende Nederlandse zeehelden. Waar de historie eindigt en de fantasie begint, is de schrijver minder gelukkig. Toch laat het boekje zich goed lezen.
20. Nesbit E. Goede voornemens. Uit het Engelsch
bewerkt door G. W. Elberts geïllustreerd prijs ƒ 1.40 geb. ƒ 1.90. v. Goor Zonen.
Een leuk boek. Vijf jongens en drie meisjes, overtuigd van hun nietswaardigheid, richten een „Vereniging van de Goede Voornemens" op.
Met de beste bedoelingen voeren zij allerlei kattekwaad; uit een brengen ieder ogenblik hun oom bij wie zij logeren, tot wanhoop. Telkens echter, wanneer hij van plan is goed boos te worden, wordt hij vertederd door de oprechtheid en de goedhartigheid van het achttal.
Ook juffrouw Pettigrew, de huishoudster van de oom,
Katalogus van leesboeken. 3



34
heeft veel te lijden van de mislukte pogingen der kinderen om goed te doen, doch zij schreit, wanneer zij weggaan. Jammer, dat de taal nu en dan wat erg verhevens is, hoewel het grappig effekt er wel door verhoogd wordt. De plaatjes zijn aardig. Zeer aan te bevelen voor jongens en meisjes boven -13 jaar.
21. Been, Johs. H. De drie matrozen van Michiel deEuyter. Geïll. 379 bldz. Prijs ƒ 2.50 prachtb.ƒ 2.90. Alkmaar, P. Kluitman. Een goed boek voor de hoogste klasse der lagere school,, ofschoon het verbaal van de lotgevallen der drie matrozen: Jeroen, Peter en Govert wel wat lang is geworden en daardoor het formaat van het boek tevens onhandig.
22. Hoffman F. J. Qp Vijverboek. Ge'fll. 200 bldz.. Prijs ƒ 1M prachtband ƒ L90. Alkmaar, P. Kluitman.
In de eerste plaats een boek voor Hollandse jongens. Zij kunnen er uit leren, hoe men een wintervakantie aangenaam en nuttig kan doorbrengen. Maar toch ook een mooi boek voor onze Indiese kinderen van de beide hoogste klassen der lagere school. Al kunnen ze de lessen van de tuinbaas van de Horst hier zonder sneeuw en vogels, die in de winter gebrek lijden, niet prakties toepassen, de lotgevallen van Karei en Wim op Vijverhoek, de keurige iltnstratie's zullen zeer zeker ook aan hen belang inboezemen, terwijl ze veel kunnen leren omtWwt het leven en de behandeling van vogels, vissen, insekten en planten.



55
,Zó. Kieviet, C. Joh. De zoon van Dik Trom. Gegil. 233 bldz. Prijs ingen. ƒ 1.50 geb. ƒ 1.90. Amersfoort, Valkhoff & Co.
De zoon is, wat lichaamsbouw betreft, juist het tegengestelde van zijn vader. Trom, de vader, kort en dik, Jan, de zoon, lang en mager. Maar overigens in zijn "handel en wandel het sprekend evenbeeld van Papa. Een leuke, flinke jongen, dje in zijn eerste levensjaren zijn ouders heel wat te doen geeft door zijn ongedurigheid; die later als schooljongen zeer gezien is onder zijn makkers. Alleen kan hij het heel slecht vinden met ^ilipsen, de veldwachter. Maar dat ligt meer aan de veldwachter. Deze kan Jan niet goed zetten, waarschijnlik, omdat hij vroeger, met Trom Senior, ook nog al wat te stellen had.
Het verhaal is, als vervolg op „de lotgevallen van Dik Trom", wel wat al te veel gelijk aan dit boek, waardoor de mogelikheid niet is uitgesloten, dat de jeugdige lezers het niet zo boeiend zullen vinden.
Te veel van het grappige, dat bovendien hier en daar nog al gezocht is, bederft de smaak wel eens.
Overigens een geschikt boek voor 66 en 7e leerjaar, kinderen van 12 jaar en onder.
24. van Abkonde (Chr.). Hollandsche Jongens geïll. 214 bldz. P. Kluitman, Alkmaar.
„Hollandsche jongens" is een jongensboek, dat zeker wel in de smaak van de leerlingen der beide hoogste leerjaren zal vallen. Vier jongens van ongeveer veertien jaar, leerlingen aan een instituut te Rotterdam, hebben zich verenigd tot een „Vriendenbond". Zij studeren te zamen, spelen, wandelen, enz. Zij zijn de typen van echte Hollandse jongens, voeren de nodige guitenstreken uit, maar houden zielsveel van hun ouders en hebben een afkeer van laagheid.
De schrijver laat ieder op zijn beurt een sympatieke



36
daad verrichten: één helpt door zijn flink en opofferend optreden zijn vader, die het slachtoffer van een faillissement geworden was, aan een nieuwe betrekking; een ander redt zijn hond uit een brandend huis, enz. Zelfs brengen zij het voorschrift „Hebt uw vijanden lief!" in praktijk. Als tegenstelling tot de „vriendenbond" maken wij kennis met de Zwarte Bende; een gezelschap kwajongens, verdronken, eer zij water gezien hebben, die hun ouders en kameraden bestelen, grove verteringen maken in een obscuur kroegje, vals spelen, zoveel mogelik roet gooien in andermans eten, in een woord allerlei euveldaden bedrijven. Een 14 jarige knaap, die in handen van die bende valt, en door zijn slechte makkers op de verkeerde weg wordt gebracht, wordt bijtijds gered door de Vriendenbond, hoewel hij die altijd gedwarsboomd heeft.
Het boek is rijk aan spannende ogenblikken: er wordt gevoetbald, gevochten, wij wonen een brand bij, er worden ijsfeesten gevierd en allerlei avonturen beleefd. Er komt een Duitse jongen op het toneel, die het Hollands radbraakt, een dove huisknecht, die alles verkeerd verstaat, kortom er is voor afwisseling gezorgd.
De verhalen herinneren soms aan soortgelijke in andere jongensboeken, de taal is nu en dan ver van kinderlik, (een fout, waarin vele kinderboeken vervallen) maar over het geheel laat het boek zich aangenaam lezen.
Wij bevelen het gaarne aan voor onze schoolbibliotheken.
25. Blok, J. W. „Bram Geurts Avonturen" geïll. 220 bldz. Prijs? Amersfoort, Valkhoff & Co. In dit jongensboek vinden we een verhaal, dat speelt in de tijd, dat Nederland en.Portugal elkaar Brazilië betwistten. Een Amsterdamse jongen van dertien jaar verlaat stilletje zijn moeder, voornamelik met het doel zijn vader op te zoeken, die in drie jaren niets van zich



37
heeft laten horen. Het verdriet Tan de moeder en de ontberingen, die Bram heeft te doorstaan, zijn zonder overdrijving geschetst. Bram woont aan boord van een oorlogsschip der W. I. C. een gevecht met een Duinkerker kaper bij, lijdt schipbreuk, geraakt te San Salvador in Portugese fazenda, verwerft een aardig vermogen en keert naar Amsterdam terug op hetzelfde schip, waarmee Graaf Maurits van Nassau „het verzuimd Braziel" verlaat. De lezer maakt kennis met veel wetenswaardigs op het gebied van land- en volkenkunde, en met de fouten, waarin zowel Portugezen als Hollanders vervielen in het beheer hunner overzeese gewesten. Voor de hoogste klassen onzer lagere scholen kunnen wij dit boek zeer aanbevelen.
26. De Vries. W. P. Jan Harink geïll. 112 bldz. prijs?
Een dier boekjes, die geschreven zijn omstreek het jaar 1875 als herinneringen aan de worstelstrijd onzer voorouders tegen Spanje.
Op onderhoudende wijze verhaalt het ons de gruwelen te Naarden gepleegd, de belegeringen van Haarlem en van Alkmaar, de strijd te land en te water, waaraan de bekende Jan Harink deelnam. Ook Willem van Oranje, Sonoy, Hasselaar, Ruyckhaver en andere helden uit die tijd worden ten tonele gevoerd. Al kunnen verhalen uit dit tijdperk van de 80 j. oorlog dikwels niet anders dan bloederig zijn, toch zouden wij wrede en bovendien teatrale uitdrukkingen als: „Bij God vriend, bedenk, dat voor uw tranen stromen Spaans bloed moeten vloeien" liever niet aantreffen in eene kinderboek. Dan lezen wij liever al is het misschien niet histories juist, hoe de held van het verhaal roven, moorden en branden afkeurt, en van oordeel is, dat vrede beter is dan oorlog.
Het boekje zal zeker in de smaak vallen van de jongens der hogere klassen onzer lagere scholen voor wie Wij het dan ook gaarne aanbevelen.



56
27. Vreeken A. Maarten van den Visscher geïll. 213 bldz. prijs?
Dit is de geschiedenis van een arme vissersjongen, die begaafd met'een helder verstand en een sterke wil, zichzelf en zijn ouders nit de armoede haalt en een gezeten man wordt. Bepaald nieuw is dit gegeven niet, doch 't is bewerkt door iemand, die gezien en geroeid heeft, wat hij vertelt, en er niet maar op los fantaseert. '
Gelukkig laat hij slechts een van zij» personen dialekt spreken, maar 't was nog beter geweest als hij ook dit hak vermeden. Behalve dat het lelik is, is 't raak zo onrerstaanbaar, dat er de vertaling bij moet gegeven worden. De schrijrer doet ons kennis maken met het rissersbedrijf, dat zeer aanschouwelik wordt roorgesteld met duidelike afbeelding en beschrijving van fuik en zegen.
Ofschoon men het boek niet kan rangschikken onder de, beste op dit gebied, verdient het toch om zijn goede hoedanigheden een plaats in de kinderbibliotheek voor' de hogere klassen.
28. Kieviet. Johan—Ab en zijn vrienden. Geïll. 217 bldz. prys?. Amersfoort, Valkhoff & Co.
Een keurig fris jongensboek. Ab en zijn vrienden rormen een klub ran echt-Hollandse jongens, die houden van een avontuur en een pretje, maar ook niet bang zijn voor een eerlike vechtpartij; die geen streken dulden en een gevoelig hart bezitten. Het boek eindigt met de beschrijving van een aardige zwemwedstrijd. Er zit geen diepe moraal in het boek, of liever er worden geen wijze lessen uitgedeeld, maar het is een echt stukje gezond jongensleven, dat de lezers in dit boek onder ogen gebracht wordt en daarom een heel geschikt boek.



39
29. Werumeus Buning A. Onze voorouders op den
Oceaan geïlL- 204 bldz. prijs ƒ 1.25 ing. ƒ 1.75 geb.
Rotterdam, D. Bolle. Verhalen van Neerlands grootheid ter zee geschreven door een zeeman. Het boek maakt geen aanspraak op letterkundige verdienste en een krities lezer zal zelfs hier en daar wel aanmerkingen op de *$ijl te maken hebben. Maar het is losjes en vlot geschreven en uit iedere regel spreekt een geestdrift, die weldadig aandoet. Zonder onze voorouders te idealiseren of hun gebreken te vergoeliken, deze zelfs duidelik in het licht stellend, vervult hij de lezer van bewondering voor onze Trompen, Heemskerken, Evertsens en zo vele andere mannen van stavast, die voor hun taak stonden, die hun plicht deden ■en meer dan dat. Toch weet de schrijver te vermijd^* dat de jeugdige lezer smaak krijgt in de woeste tonelen van strijd: het opschrift van het eerste verhaaltje. „Haat niet den vijand maar haat den oorlog", kan als motto gelden voor het gehele boek. Zulke boeken moeten onze jongens lezen; voor de oudere leerlingen bevelen wij dit boek zeer aan.
30. Alcott Louise M. Onder de Seringen. N}e$ geïll.
238 bldz. prijs ƒ 0.50. Amsterdam, P- N. v. Kampen & Zn. Een oud thema onder een enigszins gewijzigde vorm. Ben, een twaalfjarige»|ircusjongen, loopt uit het paardenspel weg en wordt in bescherming genomen door een rijke miss, die hem in dienst neemt om haar ziekeljske jongere broeder gezelschap te houden. Hij munt natuurlik uit in paardendressuur maakt zich onder verschillende omstandigheden verdienstelik en komt ten slotte goed terecht. De gesprekken, welke de kinderen in het boek voeren, gaan wel wat hoog, doch overigens is de geschie-



40
denis wel prettig verteld. De meisjes Bel en Netty doen als echte meisjes en zijn heel aardige figuurtjes. Het boek is geschikt voor de hoogste klassen.
31. Kramer J. ö. De Avonturier. A. Runckel, 234 bldz. Prijs ƒ 0.90. Uitg. Holkema en Warendorf. Amsterdam, geïll. door A. Runckel. Prijs ƒ 0.90. Ware dit boek op hetzelfde schoonheidsniveau gebleven als het eerste en laatste hoofdstuk is,-dan zou ik bet rangschikken onder de biezonder mooie jongensboeken. Dat eerste gedeelte brengt ons in Amsterdam op het ogenblik dat Czaar Peter er zijn intocht houdt, dus in de 18» eeuw. Wij zien er in, dat de Hollandse bengels dezelfde waren als tans, dat zij in bomen klimmen om een optocht te zien en ondeugende streken uithalen tegen vreemdelingen. Op alleraardigste wijze wordt ons de school van meester Dirksz beschreven, wiens zoon Klaas de held van het verhaal is. Klaas komt door een toeval in kennis met prins Galitrin, iemand uit het Russiese gevolg bij wie hij sekretaris wordt en met wie hij een reis gaat ondernemen. Het wikken en wegen der eenvoudige ouders of ze hun jongen wel zullen laten gaan, ae vreugde van de avonturen beluste jongen, vermengd' met wat angst en spijt, het afscheid ten laatste.
In deze eerste bladzijden toont de schrijver zich op zijn allerbest en geeft hij iets heel moois.
Dan volgen de avonturen van Klaas in Engeland, Frankrijk, Spanje en Constantinopel.
Nu zijn die avonturen, dunkt me, wel wat erg avontuurlik; met de helft er van had de schrijver kunnen volstaan. Een schipbreuk en ter-doodveroordeling, waaraan hij op 't laatste moment ontsnapt, een gevangenneming, een ontvoering naar de galeien, als slaaf verkocht door de Bedouinen, bijna vermoord. — Ziedaar slechts enkele dingen, die Klaas mee maakt.



41
Wellicht heeft de schrijver echter al deze avonturen enigszins luchtig en ook droog beschreven. Wij krijgen altanö niet de indruk, dat Klaas zeven lange jaren dit alles ondervindt. In alle geval staat dit avontuurlike verhaal niet in verhouding tot de twee evengenoemde hoofdstukken: het afscheid en de thuiskomst van Klaas, die werkelik behoren tot het beste, dat er voor kinderen geschreven is.
Enkele fouten had de schrijver kunnen vermijden. Wie laat een Oosterling een kwinkslag maken als „Houten Klaas" voor „Hollandse Klaas". „Houten Klaas" is een specifiek Hollandse uitdrukking, die nooit de grenzen kan passeren zoals sommige Zeetermen.
Behoudens deze enkele aan- en opmerkingen is „de Avonturier" te rangschikken onder de mooie goede jongens — (en waarom ook niet meisjes — ) boeken voor de leeftijd van 12 tot 14 jaar.
32. ten Oate S. H. Jan v. Dijk — Lotgevallen van een Nederlands kolonist in de Transvaal. Geïll. 344 bldz. prijs? Rotterdam, Nijgh & v. Ditmar.
De belangstelling voor onze stamverwanten in Zd. Afrika, gedurende de laatste oorlog ten top gestegen, is sedert belangrijk verflauwd. Toch zal zij nog groot genoeg zijn om naar bovengenoemd boek te doen grijpen. Het is ouderwets en veel is veranderd sedert het geschreven is. Toch geeft het tal van belangwekkende biezonderheden op natuurkundig, aardrijkskundig en ethnographies gebied, die nog lang van waarde zullen blijven. De talrijke avonturen, boeiend en zonder overdrijving geschetst zullen gaarne door onze grotere jongens gelezen worden. De natuurbeschrijvingen zijn een beetje opgeschroefd1 en hier en daar wordt wat veel gemoraliseerd. Wij vrezen, dat de jonge lezer die gedeelten zal overslaan. Toch



42
blijft er nog zoveel moois en nuttig» in dit boek over, dat wij het gaarne aanbevelen, in het biezonder voor de hogere klassen.
33. Cremer, A. F. Tien maanden in 't ijs, geïll. 161 bldz. prachtb. prijs ƒ 1.50. Alkmaar, P. Kluitman.
Tien maanden in 't ijs is een beschrijving van een Noordpooltocht, ondernomen in het jaar 1860 61 met „de Zeemeeuw" onder kommando van J. van Ysenburg.
Goed geschreven reisverhalen bevatten in de regel degelike en leerrijke lektuur voor onze jeugd. De onvermoeide pogingen door moedige, onverschrokken mannen aangewend om de Noordpool te bereiken zullen ook bij onze leerlingen bewondering wekken en de beschrijving hunner reizen zal hun kennis verrijken. De tocht door straat Davis, de Baffinsbaai, langs Groenlands westkust tot m het Kanebekken leert hun welke moeilikheden op zo'n reis al niet zijn te overwinnen, hoe ook onbeschaafde en wilde volkstammen als de Eskimo's knap zijn in het bouwen en besturen hunner kajacks, vaardig en moedig bji hun jachten op zeehonden, robben, walrussen en ijsberen.
Het goed geschreven en keurig geïllustreerd reisverhaal is zeer aan te bevelen boek voor de hoogste klasse onzer L. Sch.
34. Gautier, Judith. Gedenkschriften van een witten olifant, geïll. 206 bldz. prijs. Amsterdam, Wereldbibliotheek. Het verhaal van een witte olifant, die lezen en schrijven kon en bovendien de gave had, mensen en dieren te kunnen verstaan. Daarvan heeft hij gebruik gemaakt om zijn levensloop op te tekenen.
De geschiedenis, die aldus ontstaan is, munt uit door levendigheid. Wij leren er de innigste roerselen van een



43
olifantenhart uit kennen en bemerken al ra», dat een dikhuider juist zo denkt als de mens, bij wie ook vaak eerzucht de drijfveer is van zijn daden. Jammer, dat die olifant het verhaal van zijn vlucht met de prinses in het bos maar niet overgeslagen heeft. Overigens is het een alleraangenaamst geschreven vertelling en achten wij het boek alleszins geschikt voor de hogere klassen onzer school:
35. Gerhardt, J. W. Aladdin en de Wonderlamp.
(Verhaal uit de 1001 nacht) geïll. — 186 bldz. ;! prijs —,40 ing., —.55 in cart., —.70 geb. Amsterdam, Wereldbibliotheek. Dit bekende Wonderverhaal wordt hier op nieuw gegeven zeer mooi geïllustreerd, en vooral om de plaatjes is het dan ook wel aan te bevelen. De tekst is weer als in bijna al die Oosterse verhalen, het verkrijgen van goud en schatten, roem en liefst een koningskroon als het hoogste goed. Met moeite kan men er enige goede moraal in vinden. De schrijver vindt het dan ook aan het slot nodig die ons nog eens voor te houden. Geschikt voor kinderen van 12 tot 15 jaar.
36. Louwerse P. Lachen en leeren, geïll. 176 bldz.
Prijs ƒ 0.50. Schoonh, v. Nooten. Een boekje, dat beoogt de kinderen op een aangename wijze kennis aan te brengen van het leven der dieren. Zo worden besproken: Paard en Ezel, de Knaagdieren, de Wolf, enz. Wel zijn alle vefhaaltjes zowat in dezelfde trant en laat de schrijver telkens een oud dier aan de jongere zijn geschiedenis verhalen, en wel is de taal wijze grotemensentaal, maar toch is het een aardig boekje voor de leerlingen der Hogere klassen der L. S. De plaatjes zijn goed, maar het boekje is slecht gebonden, zoals zo vele boekjes tegenwoordig.



44
37. Alcott. Louise M. Onder moeders vleugelen, niet geïll. 312 bldz. prijs ƒ 0.50 ingeb. ƒ 0.75. Rotterdam, D. Bolle.
Een vrij oud, maar nog niet verouderd verhaal van peadagogiese strekking. Een viertal zusters van 12 tot 16 jaar, zeer verschillend van aard en aanleg, maar daarin overeenstemmend, dat zij elkaar en haar ouders innig; liefhebben en zich beijveren elkaar van dienst te zijn. Onder leiding harer moeder, een zeer verstandige vrouw, trachten zij haar karakter te zuiveren van vlekjes, die het ontsieren. In de loop van het verhaal zien wij het aardige viertal, zij het dan ook onder herhaaldelijk struikelen en vallen, grote vorderingen maken in die zelfverbetering en de moeder — met de vader maken wij eerst op het laatst kennis — kan met welgevallen op haar werk terug zien. De nevenpersonen, een oude dienstbode, een oud heer, zijn kleinzoon en diens gouverneur, 'spelen, bewust of onbewust, een rol in dit proces van zelfverbetering.
Het boek is rijk aan aardige en lieve toneeltjes en laat zich aangenaam lezen. Hier en daar is het wat sentimenteel, en de taal, waarvan men zich bedient, is dikwels wat wijs en onnatuurlik.. Ook ligt de moraal er soms wel wat dik op, maar niettegenstaande die vlekjes kunnen wij het boek aanbevelen voor de hoogste klasse, in het biezonder voor meisjes.
38. Verwey, Hans. De -Zouaaf van de Malakoff. Geïll. 251 bldz. prijs ingen. ƒ 2.40 geb. ƒ 2.90. Amsterdam, Dalmeijer. Er zijn verschillende wijzen, waarop men het kwaad van de oorlog kan bestrijden. De heer Verweij doet het door in een boeiend geschreven verhaal ons al de verschrikkingen van de bloedige Krimoorlog voor ogen te stellen. Bespaart hij de lezer de gruwelen van die afschuwelike en onnodige krijg niet, tevens toont hij aan,



45
hoe juist in oorlogstijd vele der edelste eigenschappen van de mens als plichtsbetrachting, opofferingsgezindheid, waardering van vriend en vijand op schitterende wijze tot ontwikkeling komen. Als voorstanders van de vrede, aarzelen wij niet dit boek voor de hoogste klasse onzer lagere school aan te bevelen.
39. Been, Joh. H. Paddeltje, de Scheepsjongen van Michiel de Ruyter, geïll. 411 bldz. prijs 2.40— 2.90.
Alkmaar, P. Kluitman. Schrijver, tekenaar en uitgever hebben hier samengewerkt om de jeugd een werk te geven van prima kwaliteit. „Paddeltje" is een mooi, fris boek, dat van begin tot eind boeit zonder de gemoederen op te winden en dat zonder effektbejag en overdreven patriotisme een aardige kijk geeft op de kloeke geest der Hollanders in de 17e eeuw en op het grote karakter van Michiel de Ruyter. De held van het verhaal, Paddeltje, is een echt kind van zijn tijd. Zijn lotgevallen bij de zeerovers (die sterk herinneren aan het verhaal van kapitein Pulver uit „Ferdinand Huick) en vooral zijn wederwaardigheden aan boord van schipper de Ruyter zijn door Joh. Been met talent beschreven. Wanneer — zoals wij met hem herhalen — van het „Hallo!", dat eens een jong, krachtig volk over de zeeën riep, de echo nog niet is weggestorven, dan is dit zeker voor een goed deel te danken aan schrijvers als Joh. Been, die onze kinderen zulke mooie, goede boeken van Oud-Holland geeft.
Geschikt voor jongens en meisjes boven 12 jaar.
40. Vries W. P. de. Francisco Pizarro, niet geïll. 176 bldz. 50 ct. Schoonhoven, v. Nooten. Francisco Pizarro is een geschiedkundig verhaal, een levensbeschrijving van de ontdekker van Peru. Ofschoon



46
de karaktereigenschappen van Pizarro, zijn haat en wraakneming in zijn jeugd, zijn trouweloosheid en wreedheid tegenover de Inca van Peru afschuw wekken, geeft zijn geschiedenis, die naar waarheid is geschetst een beeld •van de wijze, waarop, na de ontdekking van Amerika de oorspronkelike bevolking werd onderworpen en de landen voor Spanje werden veroverd.
En als zodanig, hoewel de verhaaltrant niet opgewekt is, zou ik het boek willen aanbevelen voor de meest gevorderde leerlingen der hoogste klasse.
Helden met edele karakters te beschrijven is aangenamer en lonender taak dan schurken op te voeren, maar voor het leren kennen der geschiedenis is ook kennismaking met deze mannen nodig. Mannen als Pizarro krijgen ook bij slot van rekening hun streken thuis. De verraderlike wijze,-waarop hij werd vermoord, is afschrikwekkend voorbeeld genoeg, om de jeugd te leren, dat moed en volharding gepaard moeten gaan met edele eigenschappen wil men zich een erenaam verwerven.
41. Arno (Tielenius Kruythoff—Bogaart). Uit mijn kinderjaren, geïll. 144 bldz. prijs ƒ 6.50. Schoonhoven, v. Nooten.
We hebben „Uit mijn kinderjaren" met zeer veel genoegen gelézen. Het verhaal is eenvoudig, maar zeer goed en opgewekt geschreven. Er spreekt uit de verhouding der kinderen onderling en die tot hun ouders een hartelikheid en liefde, die aangenaam treft. Het boekje zal, vooral aan meisjes van de hoogste klasse der lagere schooi en ook aan oudere, enige aangename ogenblikken verschaffen.
Jammer, dat de plaatjes zo lelik zijn.



42. P. Louwerse. Bobinson Crusoë naar dr. Geabners uitgaaf, geïl.1 260. bldz. prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.30. Rotterlam, D. Bolle. •
Deze uitgave levert het bewijs, dat de geschiedenis van Bobinson Crusoë wel degelik voor kinderen bewerkt kan worden. Het is en blijft een spannend verhaal, ook al worden er sommige lange beschrijvingen uit de oude uitgave weggelaten en er sommige dingen in veranderd. Zo vindt o. a. Bobinson hier zijn oude vader na zijn verblijf op het eiland nog terug, terwijl in de andere uitgave beide ouders bij zijn terugkomst overleden zijn. Zo verblijft bij zestien in plaats van vier en twintig jaren op het eiland, zo eindigt het boek met zijn terugkomst in bet vaderland en wordt zijn verder leven maar even aangestipt, terwijl in de oorspronkelike uitgave dan nog een lang reïaas volgt, hetgeen o. i. de indruk van het verhaal enigszins wegneemt. Bovendien komt in het boek van Louwerse nog beter uit, hoe R. zich zélf redt in de eenzaamheid, juist datgene, wat voor kinderen het belangrijkst is. De plaatjes hadden beter kunnen zijn.
Wij bevelen dit boek gaarne aan voor kinderen van elf tot vijftien jaar.
43. „In den Otter" door C. Joh. Kieviet. Geïllustreerd door Joh. Braakensiek 236 bldz. Prijs. ƒ 1.90, gebonden ƒ 1.90. Valkhoff en Co, Amersfoort. Evenals de andere boeken van Kieviet, zal ook dit wel in de smaak vallen. De taal, vooral in de gesprekken,, is nog al stijf. De jongens redeneren soms in zinnen van een regel of zes en van dikke woorden zijn ze ook niet bang. Toch hebben wij „In den Otter" met genoegen gelezen.' Het is een goed jongensboek voor de hoogste klasse. De verdrukking door Napoleon en de wassende ontevredenheid der bevolking, haar hoogte punt



48
bereikende in het oproer te Zaandam, worden op levendige en onderhoudende wijze behandeld.
Papier en druk zijn uitstekend, de plaatjes zijn mooi •en de prijs is niet te hoog.
44. „Hein Stavast" door Chr. van Abkoude met 75 teekeningen van Jan Rinke 256 bldz. Prijs ƒ 1.50 gebonden ƒ 1.90. P. Kluitman, Alkmaar. „Hein Stavast" is een prachtig jongensboek met 75 allerleukste ilustraties. Het is de schrijver gelukt op eenvoudige, onderhoudende wijze de vriendschappelike omgang te schilderen tussen jongens en meisjes op een Gelders dorp. Die omgang is zoals wij die immer zouden wensen. Vooral Hein is een echte jongen, met een flink karakter. De leerlingen der hoogste klassen zullen het boek met graagte lezen.
45. „Gulliver's reizen". Uitgegeven onder toezicht van C. Joh. Kieviet. Geïllustreerd. Prijs ƒ 2.90. Van Hilkema en Warendorf, Amsterdam.
Deze nieuwe bewerking van oude verhalen is dunkt ons, geen aanwinst. Voor sprookjes zijn ze lang niet boeiend genoeg; het is een loutere opeenvolging van allerlei onmogelikheden, waarvan de delen hier en daar als droog zand aan elkaar hangen. Toch zijn de verhalen op zich zelf wel aardig genoeg en was er veel meer van te maken geweest; alleen is daarvoor iemand nodig, die de kunst van sprookjes vertellen verstaat. Kleine' kinderen zullen het misschien, aardig vinden, als de reizen van Gulliver hun onderhoudend verteld worden. Als leesboek kunnen wij het alleen voor de allergrootste leerlingen aanbevelen. He illustraties zijn goed.



49
46. Vier Mchtjes, bewerkt door Betsy. Geïllustreerd door O. GeerKng, 159 bldz. prijs ƒ 0.65 gebi ƒ 0.90. Alkmaar, P. Kluitman,
Een aardig boek. Op zeer onderhoudende wijze verhaalt de schrijfster een éénjarig verblijf van Tier nichtjes bij grootmama.
Mochten de zeer uiteenlopende karaktertrekken soms aanleiding geven tot botsingen, dan wordt door het verstandig optreden van grootmoeder de vrede spoedig hersteld. Het verbHjff bij grootmama is voor allé vier een weldaad. Ook de kinderen leren ten slotte grootmoeder zeer waarderen, dit blijkt vooral aan het sterfbed.
Zonder twijfel is er veel goeds in het verbaal dat onder de vertaling beslist geleden heeft. Het is geschikt voor meisjes uit de beide hoogste klassen.
47. Vriendschap, door W. Brouwer 217 bldz. prijs ƒ 0.60 gebonden ƒ 0.90. Alkmaar, P. Kluitman.
Een boek, dat wij in hoofdzaak om de strekking er van kunnen aanbevelen. Wel is het genre wat ouderwets en prekerig doch daar staat tegenover, dat er zoveel goeds in het boek is, dat wij het gerust als een aanwinst voor de schoolbibliotheek kunnen beschouwen. De drie helden van het verhaal komen in huis bij een dorpsschoolhoofd, die met zijn vrouw op een zeer verstandige manier met de knapen omgaat. Ook later, als de jongens reeds lang het vriendelik tehuis bij de familie verlaten hebben, blijft de vriendschap bestaan. Vooral de Sint Kikoiaasverteïfing van de heer Masa is mooi. Hoe raakt Hugo onder de indruk, omdat hij de tekening van Johan bedorven had!
Geschikt voor het 6* en 7e leerjaar.
Katalogus van leesboeken.
4



80
48. De jongens en ik. Een kinderverhaal naar het Engelsch van Mrs. Milesworth, vertaald door Annie de Graaff. 236 bldz. Prijs ƒ 1.20 geb. ƒ 1.60. W. de Haan, Utrecht. Een fris geschreven kinderboek, dat wij onvoorwaardelik knnnen aanbevelen voor het 6e en 7e leerjaar. De aardig bewerkte toneeltjes zullen zonder twijfel door de jeugd met belangstelling gelezen worden.
Bobinson Crusoë, door Daniël Defoe, vertaald door K. Beversluis. Goedkope uitgave. 522 bldz. geb. ƒ 1.—. W. de Haan, Utrecht. Reeds meermalen hebben wij bewerkingen van dit beroemde boek gezien; tans ligt er weer een vertaling van de Heer Beversluis voor ons, waarover ons oordeel onverdeeld gunstig is. Naast de andere Robinsons mag deze uitgave zeer geschikt voor de twee hoogste leerjaren genoemd worden. De band is stevig, de druk is goed en de plaatjes zijn keurig. De uitgevers hebben niet te veel gezegd met deze uitgaaf goedkoop te noemen.
49. Een Engelsche jongen op een Hollandsche kost*:fnn.,8011001 do°r B- J- Andriesen. 4e druk 226 bldz. prijs?
P. N. van Kampen, Amsterdam. Toen wij aan dit boek begonnen, herinnerden wij ons, het jaren geleden ook gelezen te hebben en dat wij het er op school roerend over eens waren, dat het één van de mooiste boeken uit de bibliotheek was. Na hernieuwde kennismaking konstateren wij gaarne, dat ons oordeel onveranderd gebleven is en dat wij het met onverdeeld genoegen ten einde gelezen hebben. Luke, de Engelsche jongen, vertelt op onderhoudende wijze zijn ervaringen op een Hollandse kostschool. De beschrijving van het gevecht op stelten, van de wedstrijd in het



SI
polsstokspringen en. van de bestorming van de sneeuwvesting is zoo aantrekkelik, dat onze kinderèh het boek ongetwijfeld prachtig zullen noemen.' Geschikt voor de hoogste klasse.
50. Vroolijke vertellingen, door C. Joh. Kieviet. Geïllustreerd door W. K. de Bruyn. 238 bliz. Prijs ƒ 1.50 geb. ƒ 1.90. Valkhoff en Co, Amersfoort. Een nieuw boek van Johan Kieviet, dat geen geheel bevat, doch uit 9 verschillende verhalen bestaat. Wij zonden zoo zeggen, dat de schrijver langzamerhand gebrek aan stof krijgt, waardoor de geschiedenissen min of meer gedrongen worden, zoals o. a. duidelik blijkt uit „Een pleizierig zeereisje" waar de bnwaarschijnlikheid dik op ligt. Andere verhalen, zoals „het afdankertje?' „de witte poedel" en „het zilveren horloge" zijn wel aardig. Wij achten het boek niet ongeschikt voor de hoogste klasse.
51. Peter Napoleon door Bernt Lie. Geïllustreerd, 179 bldz. Prijs? G. B. van Goor & Zonen, Gouda.
Dit boek is ons heel wat beter bevallen dan een vorig van dezelfde schrijver. Hier is een echte jongen aan het woord, wiens geestdrift voor het soldaten-leven niet zal nalaten de onverdeelde aandacht van de jonge lezers te vragen. De toneeltjes zijn zo natuurlik geschetst, dat men onwillekeurig met de hoofdpersonen meeleeft. Alleen is het slot wat vaag. Uitnemend geschikt voor het <6e en 7e leerjaar. " t^f ™



S2
32. „Zus" door E. H. Fowler. Uit het Engelsch door J.' J. Schwencke 3« dirök. Een boek voor mei»» jes. 216 bïdz. prijs? Blankwaard en Schoonhoven, '» Gravenhage.
„Zus" heet het boek, maar het stel kinderen, waarover het handelt, heet Barbara en Teddy. Barbara wordt bi| afltorting „Babs" genoemd, maar nooit „zus". Het zijn kinderen van een Engels officier, die Engeland bijt een grootmoeder zijn achtergelaten; grootmoeder sterft en nu komen de kinderen bij- een oom en tante. Dit zij» beiden wereldse mensen, die weinig met kinderen ophebben; de jongen, die meoi e» fijn is, vi»dt bij tante nog: wel genade, maar Babs, een lelib brui» kindje, minder. Eindelik trek* oom ziet» het kind aan en maakt haar het teven zoo aangenaam mogelifc. Hij ontdekt nu ook, hoe harteloos zij* vrouw eigenlik is. De onder» van de kinderen komen terug en nemen het tweetal weer bij zteb* Het vertaal is wel aardig geschreven; van de filosofiese beschouwing aan het eind, zullen de meeste kinderen wel niet veel begrijpen. Geschikt voor het 6e en 7e leerjaar.
53. De jongens van de clubv door G. Sehrijver, met « plaatjes naar teekeningen van Ja» Visser 257t bldz. prijs ƒ 1.25 geb. ƒ 1.75. rs Gravenhage, W. A. Daarnen. In de laatste tijd zijn we min of meer huiverig geworden boeken al» dit aan te bevelen, omdat ze afle volgen», een zelfde recept in elkaar gezet zjin. In het begin hebben we al dadelik de vaststelling van statuten, een bezigheid waar jongens gewoonük nog niet' veel begrip vanhebben. Onder het lezen merken wij echter met gewon* jongens te doen te hebben, die in alle opzichten natuurlik doen en spreken. En wat ons nog het meest beviel was de omstandigheid, dat er ditmaal eens geen veldwachter in voorkomt, die door de Jongens beetgenomen



55
■wordt. Evenals wij vroeger, hebben ook de helden uit dit verhaal een prijzenswaardige afschrik voor alles wat politieman is. In de handelingen van de jongens is niets buitengewoons, zij hebben als alle kinderen hun deugden en gebreken. En hoewel we het slot gaarne enigszins ■anders gezien hadden, kannen wij dit boek toch biezonder aanbevelen voor onze leerlingen van het zesde en zevende leerjaar.
54. Naar de bergen, door Huinphry Ward. Uit bet Engelsch dier Cora met 4 plaatjes van Willem Steelink 283 bldz. prijs ingenaaid ƒ 0.90. Gouda, G. B. van Goor en Zonen. Een boek, waarmee wij niet zo buitengewoon ingenomen zijn. Het gehele verhaal komt ons 'vrij onbetekenend voor, evenals het geval is met zo vele uit bet Engels vertaalde boeken. Bepaald afkeuren kunnen wij het niet, doch wij bevelen het ook slechts matig aan voor de hoogste leerjaren.
i 55. Twee vriendinnen, door Mevr. E. Kuipers—v. d. Hoogh geïllustreerd door Jan Sluiters 132 bldz.
prijs ?
Amersfoort, Valkhoff en Co. Een uitmuntend boek voor meisjes boven de 12 jaar. Het is fris en natuurlik geschreven, vol gevoel en toch vrolik. Jet is door haar ouders uit Indië naar een Hollandse kostschool gezonden, waar zij kennis maakt en vriendschap sluit met een misvormd meisje uit de boerenstand. Biezonder mooi is het sprookje dat door het hoofd van de school verteld wordt. Wij beschouwen dit boekje als een aanwinst voor de schoolbibliotheek. De illustraties doen Jan Sluiters ditmaal geen eer aan.



54
56. Magnus Barvoet, door Agot Holst. Naar Bet Noorsch, door A. M. v. d. Linden— Van Eden. Geïllustreerd. 157 bldz. prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. Gouda, G. B. van Goor en Zonen. Evenals „Bernt Lie" en „Peter Napoleon» kunnen wij ook dit aardige, gezonde, uit het Noors vertaalde boek van de Uitgever Van Goor te Gouda warm voor onze school aanbevelen. Magnus en zijn broer vormen een ólik tweetal en het gehele verhaal door is men onder de bekorihg van het talent, waarmee personen en toestanden uit het hoge noorden geschetst zijn. Vooral het engagement van Tante en de beschouwingen van de jongens daarover zijn kostelik geschreven. Het is een echt boek, dat uitnemend geschikt is voor het laatste schooljaar.
57. Jongensleven, door Mevrouw Van Woerden—Pop.
Geïllustreerd door J. H. Isings jr. 237 bldz. prijs ƒ 1.50 geb. ƒ 1.90. Alkmaar, P. Kluitman. Een mooi boek, dat we met onverdeeld genoegen gelezen hebben. Wel is het hier en daar wat zoet, doch overigens alleszins geschikt voor de hogere leerjaren. De uitvoering is prachtig en de platen zijn keurig mooi.
58. De Freule van Elzenhorst door A. E. Pieck met
4 platen van J. G. Kesler. 172 bldz. prijs ƒ 0.90»
geb. ƒ 1.25. J. A. Sleeswijk, Bussum. Freule Manna is een meisje, dat in haar doen en late» geheel anders is dan de kinderen van haar stand. Zij heeft een afkeer van leren en wil niets weten van al die kundigheden, welke een adellike jonge dame zich noodwendig moet eigen maken. Daardoor komt ze nog al eens in botsing met haar adellike familie. Als zij eindelik door een ongeluk haar ouders verliest, neemt een oude tante haar opvoeding ter hand, doch slaagt daarin



55
niet. Manna ontvlucht tante's huis en gaat naar haar kasteel terug. Niettemin is het slot nog bevredigend. Wij vermoeden, dat de meisjes het boek gaarne zullen lezen en bevelen het gaarne aan voor de hoogste klassen.
59. Eefje van den dokter, en Wilde Fransje, door Agnes Hoffmann. Naar het Duitsch door J. v. d. Hoeven met 4 platen van J. G. Kesler. 201 bldz. prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. J. A. Sleeswijk, Bussum. Een heel goed, mooi boek; alleen jammer dat het vertaald is, waardoor het minder begrijpelik wordt voor Hollandse en vooral voor Indiese kinderen kinderen. Toch is het goed, dat onze leerlingen eens wat anders lezen, dan. hetgeen in hun onmiddellike omgeving voorvalt. Aanbevolen voor de hogere leerjaren.
60. Luimige vertelsels, van Henny Koch. In 't Hollandsch naverteld door A. P. van der Hagen, met 4 platen van J. G. Kesler en 9 illustraties in den tekst. 179 bldz. prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. J. A. Sleeswijk, Bussum. Een boek, waarover niet veel te zeggen valt. Wij hebben van de luimigheid weinig kunnen ontdekken, waarschijnlik een gevolg van de vertaling. Wij bevelen het boek aan voor de hoogste twee leerjaren.
81. Als Oom Arnold komt. Vrij naar het Engelsch van Mary E. Mann, door Mevrouw M. E. Pynap-
pel. 232 bldz. prijs ?
Rotterdam, Nijgh en Van Ditmar. Het komt ons voor, dat wij hier een uitnemend boek hebben. Het is een roerend verhaal, waarvan de strekking misschien meer voor ouderen dan voor kinderen te voelen* is, maar dat we toch warm aanbevelen voor leerlingen van het hoogste schooljaar.



36
62. Aan de rivier, door Elize Knuttel—Fabius, geïllustreerd door J. W. van Oorschot. 262 'bldz prijs ƒ 1.10 geb. ƒ 1.50. Gouda, C. B. van Goor en Zonen. Aan de rivier is de tietel van een nieuw boek van Mevr Knuttel-Fabius, dat wij met grote ingenomenheid gelezen hebben. Van het begin tot het einde boeit het door de frisse geest, die er uit spreekt. Het gezin van de burgemeester is prachtig beschreven en het is de schrijfster gelukt de lezers geheel mee te doen leven met de sympatieke personen, waarmee ze kennis maken. Hoe mooi is de schildering en de karakterschets van de gebrekkige zoon en van de moeder, vooral van de laatste wanneer ze na zware innerlike strijd haar oudste zoon toestemming geeft om zeeofficier te worden
Dit voortreffelike boek is geschikt voor het zesde en zevende leerjaar.
63. Een dierenkolonie in een groote stad, door M. J Brusse, geïllustreerd door W. Vaarzon—MoreP Voor de schooljeugd bewerkt door W. M. van »ijk. 1' deeltje 95 bldz., 2* deeltje 93 bldz Botterdam, W. L. en J. Brusse. Deze boekjes zijn een bewerking voor de school van de schetsen, die enige jaren geleden in de Jf. R. C onder de rubriek: „Onder de menschen» door de bekende M * Brusse gegeven werden ter beschrijving van de Botterdamscbe diergaarde. Zoals de boekjes nu zijn kunnen we ze ten zeerste aanbevelen, niet alleen om de voor kinderen leerzame en interessante inhoud, maar ook om de vorm. De Heer Van Dijk heeft met zijn omwerking een 9»# werk verricht. De illustraties zijn eveneenTheel goed. Uitnemend geschikt voor de hoogste twee leerjaren.



57
<$4. Een heldin, door A. C. Kuiper, geïllustreerd door L. Baemaekers, 2« druk, 257 bklz. prijs geb. ƒ 1.90.
Alkmaar, Qebr. Kluitman. Een heel aardig boek, maar overdreven. Misschien •vinden meisjes van ongeveer 15 jaar het daarom juist mooi. Zo'n trotse barones en zo'n engel van een meisje, een door en door slechte behandeling op een kostschool zijn alle dingen, die men als meisje van vijftien of zestien jaar prachtig vindt. Hoe erger het dan is en hoe meer tranen er onder het lezen gestort worden, hoe mooier. De heldin, het vnelike moedige meisje maakt veel goed, hoewel wij het betwijfelen, of er veel van die meisjes te vinden zijn, die onder zulke omstandigheden, als slechte voeding op een kostschool enz. zo levenslustig blijven.
Toch achten wij het een heel goed voorbeeld voor meisjes, die het boek lezen. Voor de allergrootste meisjes en voor de muloscholen zeer aanbevolen.
05. Vertelsels van Gokkèl en Hinkel door Clemens Brentanos, uit het Duitsch vertaald door Stijn Streuvels. Teekeningen van Jules Ponteyne, 163 bldz. prijs ingen. ƒ 0.90. L. J. Veen, Amsterdam. Dit sprookje van Streuvels is prachtig mooi. Het enige bezwaar er tegen is, dat de taal voor de Noord-Nederlandse jeugd in het algemeen en voor de Indiese in bet biezonder wel te moeilik zal zijn. De plaatjes zijn goed.
Aanbevolen voor de hoogste klasse.



58
66. Lot Mertens, door Hermanna, geïllustreerd (2 plaatjes) door Louis Raemaekers, 172 bldz. prijs. ƒ 0.65 geb. ƒ 0.90. » Alkmaar, P. Kluitman.
Lot Mertens is een moederloos meisje, dat met haar broertjes opgevoed wordt bij een nicht die zich echter niet vèel met de kinderen kan bemoeien, maar de zrirg grotendeels overlaat aan een oude trouwe meid. Lot dweept met een Engelse schrijfster. Eindelik krijgt ze bericht, da haar vader, die in Australië vertoeft, weer denkt te hertrouwen met een Engelse. Lot is hiermede in het geheel niet ingenomen, doch ten slotte blijkt dat haar lievelingsschrijfster en haar tweede moeder dezelfde personen zijn. Het boek is heel goed geschreven en ten zeerste aan te bevelen voor de leerlingen van het zesde en zevende leerjaar."
67. Kees Morel door A. Vreeken met illustraties en bandteekening van Menno van Meeteren Brouwer, 191 bldz. prijs ƒ 1.40 geb. ƒ 1.90. Gouda, C. B. van Goor en Zonen. Een boek, waarmee wij enigszins verlegen zijn omdat de inhoud onwaarschijnlik is. Kees heeft geèn vader meer en zijn moeder is aan de drank verslaafd. Dat er onder deze omstandigheden van Kees niet veel terechtkomt spreekt van zelf. Een oude jager trekt zich het lot van Kees aan en blijkt later de grootvader van de jongen te zijn. Afgescheiden van nog enkele andere dingen, die min of meer ongelooflik zijn, is het boek wel aan te bevelen; het boeit zelfs door de onderhoudende wijze, waarop bet verhaal geschreven is. Jongens en meisjes van het hoogste leerjaar zullen het zeker gaarne lezen.



59
'■■ 68. De roode molen, door A. C. C. de Vletter met platen van Nelly Spoor, 172 bldz. prijs ingen. ƒ 1.—, gec. ƒ 1.20, geb. ƒ 1.35. H. Ten Brink, Meppel. De Vletter voert bier een aantal jongens ten tonele, die tijdens hun vakantie de baas spelen over een oude molen. Een dankbaar onderwerp, dat tot allerlei echte jongensstreken aanleiding geeft, ofschoon ze Mer en daar wel wat boven de krachten van een gewone jongen gaan (bijv. het toneelspelen). Jammer voor onze Indiese kinderen, dat de afbeelding van één der hoofdpersonen (een Indiese jongen), de Nikker, op de illustraties zo afSchuwelik is. Ook de andere knapen, fors in het verhaal, zien er op de plaatjes ais sullen uit!
Zeer geschikt voor het zesde leerjaar.
69. Het jongenskamp, door Chr. van Abkoude. Geïllustreerd 206 bldz. prijs geb. ƒ 1.25. Gebr. Kluitman, Alkmaar.
Hoewel de schrijver beweert het Duitse boek van Waller Heichen „Die spielplatzstadt" niet vertaald te hebben, is de afkomst toch overal duidelik merkbaar. De Heer Abkoude loopt wel wat licht over de bezwaren en moeilikheden heen, die aan het kampleven verbonden zijn. Iedereen kan het er roerend mee eens zijn, dat jongens in hun spel zoveel mogelik moeten worden vrijgelaten, zelf hun hoofden kiezen enz. maar dat twee jongens van 15 jaar een troep van honderd kunnen besturen, de leiding op zich kunnen nemen niet alleen van het spel maar ook van het huishouden, bedden opmaken, slaapzalen schoonhouden enz., dat die twee jongens genoeg doorzicht zouden hebben om honderd karakters, behalve dat van die ene vreselike, te leiden en onder bedwang te houden, het lijkt ongelooflik. De feiten zijn bijna alle gelijk. De ene keer vecht roodhuid tegen blanke, dan neger tegen



60
blank en eindelik blank tegen blank. En waarom geeft de schnjver aan de jongenavan gefortuneerde ouders alle goede eigenschappen: gehoorzaamheid, ijver, rechtvaar digheid, dapperheid, kracht, enz. terwijl de werkjongens tef zijn, haatdragend en ongehoorzaam aan hun bevelhebbers? Verder verwart de schrijver helemaal jongens m ©uitstond met jongens in Holland. Hollandse jongens van de hoogste klasse gymnasium spelen geen rovertje meer De plaatjes geven trouwens ook zoete jongens van 10 of 11 jaar.
Misschien hebben de Hollandse jongens nog niet genoeg gepadvinderd. We zullen dus maar hopen op de toekomst W^icht gaat het jongenskamp van de Heer Abkoude nog ' wel tot de mogelikheden behoren. In elk geval is het prettig geschreven boek een warme aanbeveling voor de „Bond van lichamelike opvoeding".
Zeer geschikt voor het zesde en zevende leerjaar.
70. Alleen in een kleine stad, door A. C. Kuiper geïll door Louis Raemaekers. 25v bldz. prijs «reb ƒ 1.90. f s
Gebr. Kluitman, Alkmaar. Een boek, waarmee we niet zo heel erg ingenomen zijn, omdat alles gezocht en buitengewoon is. De onnatuurlike houding van de oom, de verhouding tot de familie in het winkeltje, de Engelse neef, die plotseling uit de lucht komt vallen, het is alles even onmogeïöl ' Er bestaat slechts één goed mens en dat is de heldin De rest is saai, vals, dom, ja al wat slecht is! Ook dit boek kunnen we slechts matig aanbevelen voor het zesde en zevende leerjaar.



ei
1 71. Joke Gerritsma, door J. W. v. d. Burg-Hora Adema met platen van Nellij Spoor 187 bldz. prijs ingen. ƒ 1.—, gec. ƒ 1.20, geb. ƒ 1.35. H. Ten Brink, Meppel.
Joke, een Friese jongepuffer, die in den Haag woont is een lastig- kind voor hen, die haar niet begrijpen en dat zijn er, tot groot verdriet van Joke, zeer vele. Wij zien Joke dan ook, zo als het. in de tegenwoordige meisjesboeken behoort, naar een kostschool gaan, waar ze als een echte jonge dame vandaan komt.
Dit „oorspronkelijke" verhaal (aHteen oorspronkelik in de namen der personen) zal onze lezeresjes wel boeien, al kleven er aan de opzet enkele vlekjes. Om er een paar,, te noemen. Joke heeft broers. Wij zien ze slechts bij enkele onbeduidende voorvallen verschijnen. Meestal echter schijnt het, of Joke enig kind is. Joke's papa breekt een been en daarom moet ze bij familie. Had daarvoor geen betere reden gezocht kunnen worden? En wie heeft ten slotte in Holland wel eens van een hagelbui in de maand Juni gehoord, waarbij honderden ruiten braken?1* dit verhaal wordt het als zeer gewoon even terloops medegedeeld. Het slot met de dood van May is beslist gezocht. Een algemene fontj die dit soort meisjesboeken aankleeft is het op de voorgrond dringen van de opvoeding. Bi) alles denkt het meisje: „©, dat doen ze om me beter te maken". Het schijnen wel leerboeken voor ouder». Wat doen onze meisjes met de overwegingen van grote mensen? Wij leren ze op die manier achter onze schermen kijken.
Een enkel boek van dit soort kan geen kwaad, maar men wachte zich vooral voor overdrijving. Matig aanbevolen voor het zesde en zevende leerjaar.



62
72. De Boschjes-Club, door Nannie van Wehl met illustraties van L. W. R. Wenckebach. Tweede druk. 213 bldz. prijs ƒ 1.50 geb. ƒ 1.90. L. J. Veen, Amsterdam. Een boek, dat we met heel veel plezier gelezen hebben en dat zonder twijfel in de smaak der jonge lezers zal vallen. Voor sommigen zal het misschien een bezwaar zijn dat er zoveel verdriet en ernstigs in voorkomt, doch zoals dit verhaal geschreven is, met zoveel warmte en zoveel fijn gevoel, is dat bezwaar niet groot. Onze kinderen mogen ook wel eens lezen, dat in het leven vaak minder aangename dingen voorkomen.
Warm,aanbevolen voor het 6e en 7e leerjaar.
73. Lamoraal van Egmond, door E. Molt. met platen van J. H. Isings jr. 249 bldz. prijs ingen. ƒ1 — gecart.. ƒ 1.20, geb. ƒ 1.35. H. ten Brink, Meppel. Een fink degelik jongensboek, dat boeit en wel de gevóelens zal opwekken, die de schrijver voor zijn figuren koestert. Ons dunkt echter, dat niet de hoofdpersoon dë simpatie van de lezers zal wekken, maar een bijfiguur en wel Dirk de eenvoudige, trouwe krijgsknecht, die krijgsmanseer genoeg bezit, om zijn meester de waarheid te zeggen, terwijl hij weet, daardoor de gunst van zijn door hem aangebeden veldheer te verliezen -
Egmond's bknkende figuur wordt wel min op meer verduisterd, door de onergdenkende, bijna onnozele rol die hij tegenover Pilips speelt. Geschikt voor het 6« en 7e leerjaar.
74. Heel lang geleden, door Kath. Leopold met platen van B. Midderigh-Bokhorst. 120 bldz prijs ƒ 0.90, geb. ƒ 1.40. Gouda, G. B. van Goor en Zonen. Een heel aardig boekje voor meisjes van de beide hoogste klassen, maar niet voor Indiese, daarvoor is het veel



65
jte plaatselik Hóllands of liever Gronings en van een veel te lang geleden tijd. Hier en daar zelfs zo plaatselik, dat de . Hollandse zegswijze heeft moeten plaatsmaken voor de dialectiese, als: „Doortje kreeg nooit visite maar eens in het jaar, op haar verjaardag, dan moest het toch wezen". (Bladz. 44) en „Och, tante, ik heb zoo'n zin aan huis". (Bladz. 85) Bandje, tekeningen en druk — keurig, prettig. De inhoud „snoezig" om in de stijl te blijven.
75. 1. De lotgevallen van Witkop, in de stad. 177 bldz. prijs ƒ 1.40, geb. ƒ 1.90. 2. De lotgevallen van Witkop, op het land. 203 bldz. prijs ƒ 1.40, geb. ƒ 1.90. Schrijver H. Kheen, met platen van J. Sühl. Gouda, G. B. van Goor en Zonen. Deze in zeer eenvoudige taal geschreven boeken kunnen we warm aanbevelen voor de zesde en zevende klasse. Men vindt hier noch gewilde grappigheid noch overdreven tonelen van wanhoop of berouw, zoals men die in zovele jongensboeken te genieten krijgt. Het is de heel gewone geschiedenis van een heel gewoon jongetje, maar belangwekkend door de waarheid, die de grondslag is van het verhaal. Eenvoudig wat taal en woordenkeus betreft, maar fris van stijl. Een grote aanwinst voor de biblioteek.
76. Tot ridder geslagen, door J. G. Kramer, 2e druk, illustraties van A. Bünckel en O. Koppenol. 197 bldz. prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. Amsterdam, Van Holkema en Warendorf. Een echt jongensboek — vechten, oorlog, reizen, ridders, lijfeigenen, schildknapen, kastelen. Een mooi stuk uit de geschiedenis der kruistochten. Een vreemd gedeelte echter op bladz. 161. „In een luchtige maar be-



64
veilige kleeding kwamen een zestal meisjes binnen, die terstond aanvingen met een dier Oostersehe dansen die de zinnen in verrukking bochten. De gasten waren dan ook opgetogen, vooral de West-Kwopeesche ridders die in hnn eigen land zoo iets nooit gezien hadden en met geestdrift en opgewondenheid werden armbanden, reukfleschjes en andere sieraden naar de schoone danseressen geworpen, die ze met een sierlijke buiging in haar gordel verborgen» Onverklaarbaar is het, dat een kmderschrijver zo iets kan neerzetten voor jongens van 14 of 15 jaar. Laten wij hopen, dat ze er over heen lezen, zonder net tafereel mee te leven, want het boek er hnn om onthouden zou . jammer zijn, daar is het een te echt mooi en boeiend jongensboek voor.



VIERDE, VIJFDE EN ZESDE LEERJAAR.
Ê Krienen (Ch.). Uit de Jengd van een Gelderschen
Jongen. Geïll. 187 bldz
Den Haag, J. C. D. Carrière.
Een heerlijk jongensboek. Ze zullen genieten van het natuurlike, ongedwongen jongensleven, ze zullen meevoelen, als zij lezen, hoe de held van het verhaal, door medelijden gedreven, echt, op jongensmanier, zich beijvert, zich inspant om het leed, dat hij ziet, te verzachten; ze zullen meejuichen, als er verhaald wordt van de grootendeels onschuldige, soms wat onbarmhartige, plagerijen, zooals gezonde, levenslustige jongens die verzinnen.
Het dialekt, dat de jongens zoo nu en dan spreken, geeft aan ,'t geheel iets eigenaardigs. Hier en daar zal de Indiese jongen weieens iets ontmoeten, dat hij niet begrijpt, of niet kent, maar dat is zoo'n bezwaar niet.
2. Dietz (Henr.) en Kath. Leopold. Zomer en Winter. Vertellingen voor kinderen. Geïll. 123 bldz. ƒ 1.25. Alkmaar, P. Kluitman. Het is een genot, deze zes kleine verhalen te lezen; ieder op zichzelf is een juweeltje. Ze zijn zoo boeiend, eenvoudig en pakkend geschreven, dat zoowel volwassenen als kinderen er van onder de indruk moeten komen. Vooral „Mignoletta", „De kleine Loopjongen" en „Een feest in het bosch", zijn drie biezonder mooie verhalen, geschreven met een meesterlike pen en een warm hart. Men zou het iedereen willen toeroepen: „Lees ze toch; kinderen kunnen er niets dan goeds uit leren; hun smaak wordt er door veredeld".
Katalogus van leesboeken. 6



66
3. Kraft (Emma). Regen en Zonneschijn. Vertellingen voor kinderen. Geïll. 124 bldz. ƒ 1.25. Alkmaar, P. Kluitman. Een zestal lieve vertellingen, die gaarne gelezen zullen worden. Het doel van de schrijfster is, bij de kinderen medelijden te wekken voor armen en veriatenen, hen aan te sporen, het leed van zieken en zwakken te verzachten.
4. Adona. Weggeloopen! Illustratiën van Oeiil Aldin. 214 bldz. ingen. ƒ 1.50 geb. ƒ 1.90. Alkmaar, P. Kluitman.
Paul, de 7 jarige „held" van 't verhaal, is een verschrikkelike deugniet, zoo bar, dat we niet te veel zeggen, als we beweren: „Zulke kinderen zijn er gelukkig niet!" Maar enfin, Adona heeft ens in Paul een type geschilderd.
Paul wordt door de veldwachter ingerekend en in het „hok" opgesloten. De volgende morgen, als deze naar hem komt kijken, is hij ontvlucht met behulp van 's mans zoontje Dickie, dat er met hem van door is gegaan.
De Papa van Paul wordt met een en ander in kennis, gesteld en, daar er toch niets met de bengel is aan te vangen, wordt er besloten, hen voorloopig maar eens aan hun lot over te laten, in de hoop, dat bittere ervaringen hen wel tot inkeer zullen brengen. Nu, dat gebeurt natuurlik ook. Allerhande mogelike en onmogelike avonturen beleven de beide snuiters, honger en dorst lijden ze, hard werken moeten ze, veel ransel krijgen ze,, gevaar voor hun leven loopen ze, en ze ver¬
langen naar huis terug. Paul is een andere jongen geworden !
't Overdrevene in de geschiedenis zien we gaarne over 't hoofd om het aardige en leerzame van 't boek. 't Is bovendien keurig geïllustreerd.



67
5- Elzer (P.). Willem van den Molenaar. Geïll. 147 bldz. ingen. ƒ 0.65 geb. ƒ 0.90. „Ons genoegen". Bibliotheek voor Jongens en Meisjes. Alkmaar, P. Kluitman.
Een tamelijk geschikt boek voor leerlingen van het 5e en 6e leerjaar. Ook ouderen kunnen 't wel lezen.
Verschillende tooneeltjes zijn aardig beschreven, o. a. de intocht van de nieuwe burgemeester, het schoolfeest, de hardrijderij op schaatsen.
„Brand in den molen" is boeiend verteld. Nadat Willem zijn oom en tante trouw geholpen heeft, bergt hij nog een schuitje, van een klomp gemaakt, en een vlieger op. Waarom? Ja, dat is Willems geheim. Niet een zijner medeleerlingen weet het. Eerst na zjin ernstige ziekte vertelt hij het a&n zijn trouwste vriend.
6. Kieviet (C. Joh.). Onder verschillende MeestersGeïll. door W. B. IJzerdraat. 143 bldz. ingen. ƒ 0.65 geb. ƒ 0.90. Ons Genoegen, Bibliotheek voor Jongens en Meisjes. Alkmaar, P. Kluitman.
Een aardige hondengeschiedenis.
Een jachthond van zuiver ras vertelt zijn wedervaren. Hoe hij, 't eigendom van een bekwaam jager, een degelike leerschool doorliep en daarna werd verkocht aan een rijk heer. Deze bewijst hij èn als jachthond èn als waakhond, belangrijke diensten; redt zelfs het dochtertje van een wissen dood.
Door eigen schuld geraakt zijn meester aan lager wal; alles wordt verkocht, ook Nimrod gaat in andere handen over. Nu begint zijn ellende.
Bij de volgende eigenaar wordt hij zoo mishandeld, dat hij niet langer als jachthond is te gebruiken.. Hij
dordt verkodht en wordt , t trekhond bij een
voddenraper, die bijna doorlopend dronken is, Verschrikkelik heeft hij ie lijden tot hij weer in het



68
bezit komt van bet zelfde meisje, dat bij eens het leven gered heeft. Daar slijt hij genoeglijk zijn verdere lelevensdagen. Het geheel is in de echte kindertoon geschreven. Het boekje zal er zeker toe bijdragen, liefde te kweken voor onze huisdieren.
De schrijver heeft het voor meisjes bestemd; het kan echter evengoed door jongens genoten worden.
7. Vrieze (E.). Uit de Schooljaren van Jan Feldt. Geïll. 110 bldz. gecart. ƒ 0.60 geb. ƒ 0.80. De Nieuwe Bibl. v/d Jeugd onder /redactie van J.
Stamperius. Serie XIX D* 3. Heusden, L. J. Veerman. Het werkje bevat een tweetal verhalen, waarin een en ander uit het leven van een dorpsschooljongen verteld wordt. Heel belangwekkend is de inhoud' van geen der beide verhaaltjes, terwijl de manier van vertellen ook aangenamer kon zijn. Dikwijls weidt de schrijver vreseük uit over onbetekenende zaken: maakt zich bovendien nog al eens aan overdrijving schuldig, menige scène is min of meer gezocht. Het boekje staat dan ook achter bij vele andere van de tegenwoordige jongensboeken.
Toch is het wel geschikt voor de school, voor leerlingen van 10—12 jaar.
8. Stamperius (J.). Vaders Geheim. Geïll. 119 bldz. gecart. ƒ 0.60 geb. ƒ 0.80. De Nieuwe Bibl. v/d Jeugd onder redactie van J.
Stamperius. Serie XIX ü; 4. Heusden, L. J. Veerman. Vader, werkzaam op een handelskantoor, wordt, zooals later blijkt, ten onrechte van diefstal beschuldigd en in de gevangenis geworpen. Moeder houdt dit voor hun enig zoontje, Hendrik, geheim, zegt, dat vader op reis is. Na zijn terugkeer uit de kerker is vader een gebrO'



69
ken man, stil en'in zichzelf gekeerd, wat natuurlik de aandacht van Hendrik trekt De oorzaak blijft hem evenwel verborgen.
Op een kantoor geplaatst, brengt H. schrijfwerk mee naar huis, waarbij zijn vader hem helpt. Door die oude bezigheid en 't vrolijk gebabbel van H. herstelt vader zich langzamerhand. H. komt het geheim te weten en weet op 't kantoor de werkelijke dader te ontmaskeren. Zijn vader wordt in ere hersteld.
In goed Nederlands geschreven, is het een leerzaam boek.
Geschikt voor leerlingen van 10—13 jaar.
9. Alcott. Louise M. (tante Jo). Bloemensprookjes.
Geïll. 248 bllz. prijs?
Een elftal aardige sprookjes, die soms aan Andersen herinneren. De grondtoon in alle is, dat zachtheid en liefde ruwheid en haat overwinnen.
Meisjes zullen ze voorzeker met genoegen lezen, en ook vele jongens zullen er gaarne kennis mee maken, al zullen zij waarschijnlijk van oordeel zijn, dat er wat veel liefs en zoets in eens gegeven wordt.
Wij bevelen het bundeltje gaarne aan voor kinderen boven 10 jaar.
10. Alcott. Liuise M. Vertelselboek van Tante Jo,
geïll. 238 bldz. Prijs ingenaaid ƒ 0.90, geb. ƒ 1.25.
Uitgever 9. K. van Kampen & Zoon, Amsterdam. Louise Alcott schreef deze verhalen en sprookjes meen ik, toen ze zelve nog heel jong was. Het is, alsof een groot kind aan anderen zit te vertellen. Er is veel fantazie in al die verhaaltjes over kinderen en dieren, vooral die over de dieren zijn m. i. goed geslaagd, zoals b.v. „De drie Kikkers" een „Zoete Haan". Van de kinder-



lo¬
verhalen munt uit „Een gaatje in den m*ur», dat ondanks een tikje ouderwetse zoetsappigheid, dat trouwens het hele boekje nog kenmerkt, een waar juweeltje is Vol geest is ook de geschiedenis Van net meisje, dat naai- het Buikerland toe vloog, toen zij en haar rood parasolletje door de wihd werd opgenomen. Kinderen zullen 'dit een prachtig verhaal vinden en pret hebben om de heren en dames van suiker, die Lily ontmoet, de paarden van biesjesdeeg de koeien van banket, de pratende BeschuHMl en het frofetenbroodje en zij zullen uit iedere geschiedenis iets goeds leeren. In een woord'het vertelboek van Tante Jo is een goed boekje. De schrijfster graaft nog met diep, maar zij boeit door haar kinderlike fantazie en haar liefdevol hart. Geschikt voor kinderen van 9 tot 12 jaar.
11. Hucht Mevr. C. v. d. Uit Menschen- en Dierenwereld. Verhalen voor groot en klein geïll 183 bldz. Prijs ƒ 1.15. " Drukkerij Vrede, 's Gravenhage. Mevrouw v. d. Hucht heeft met een fijn gevoel en een nobele smaak deze verhaaltjes bij elkaar gezocht. In iedere kinderbibliotheek zal dit boekje een ereplaats innemen.
Elk verhaal hier afzonderlik te beschrijven zou te veel plaats innemen, we wülen alleen even als biezonder mooi vermelden „Lotje" uit het Duits vertaald. Moufflon, een verhaal van Ouida, „Van een Ridder" door To Gaerthé, en enkele kleine schetsen van Nelly v. Kol, die wel tot de besten behoren.
In een woord een zeer mooi boek voor jongens en meisjes van 10 tot 14 jaar.



71
12. Selmer. Agot GjemS. Een doktersfamilie in het hooge Noorden. — Geïll. 212 bldz. prijs ƒ 1.60. (Ind. pr'.). Almelo, W. Hilarius Wz.
N. v. Hichtum, die het voorwoord schreef voor dit mooie boekje, heeft heus niet te veel goeds er van gezegd — ook is het ten volle waar, dat het geschikt is voor elke leeftijd boven 9 jaar. Het gezin, dat ons wordt voorgesteld en waarmede de lezer een tijdje meeleeft, is er een van de waarachtig goede soort. De dokter is een echt vader voor zijn gezin, de kinderen zijn vrolike, levenslustige persoontjes, de moeder is een goede "huisvrouw, het middelpunt en de ziel van het gezin. Verder krijgt de lezer een aardig kijkje op het leven in het hoge Noorden en zulke prachtige natuurbeschrijvingen bevat het boek, dat men begrijpen gaat, hoe de Noren hun vaderland liefhebben ondanks het gure, weinig vriendelike klimaat.
13. Wilhelmina. Een St. N. pakket geïll. 90 bldz. . prijs ƒ 0.35. Schoonh., v. Nooten.
Dit bundeltje bevat 7 verhaaltjes, alle betrekking hebbende op het St. N. feest en alle geschikt voor de hogere klassen der L. S., voor die kinderen, die, zoals men zegt, Sinterklaas reeds kennen. Het best getekend zijn wel •Theo in het St. N. pakket, zijn bezwijken voor de verzoeking om het pakket, dat de premie van ƒ 25.— bevat, zich toe te eigenen oni daarmede zijn geliefde moeder wel te doen, en de takt van die moeder om hem het verkeerde daarvan te doen gevoelen.
Waar echter onze jeugd toch reeds zoo hard en onbarmhartig in haar oordeel is, kunnen wij uitdrukkingen als de volgende niet streng genoeg afkeuren.
Van een handwerkjuffrouw zegt de schrijver nl. in een



72
der vertellingen (Victors Idéé): „Thans is ze een oudevrijster, die van het leven niets meer te hopen of te vreezen heeft". Wij vinden, dat zulk een uitspraak gebrek aan fijn gevoel verraadt.
14. Dordt. Na van. Uit de Dierenwereld geül. 12C>. bldz. prijs ƒ 0.35.. Schoonhoven, v. Nooten. In korte verhaaltjes wordt hier het een en ander verteld van de meest bekende dieren, die nu en dan sprekende worden opgevoerd. De verhalen zijn soms wat gezocht en de taal is tussenbeide niet zeer kinderlik. Toch komen zij ons voor de middelste klassen wel geschikt voor.
15. „Koninginnetje" door Aletta Hoog. Geïllustreerd door Mevr. Broeckman—Klinkhamer. 190 bldz. Prijs ƒ 0.90, gebonden ƒ 1.25. Alkmaar, P. Kluitman. Twee verhalen voor kinderen van 8—10 jaar. Het eerste verhaal beslaat het grootste gedeelte van het boek en is opk het aardigste. Het onder water zetten van de speelplaats der school om ook aan de kleuters die nog niet in drukte en gedrang mogen schaatsen rijden, een ijsbaan te verschaffen, lijkt wel wat onwaarschijnlik. Dit is echter geen bezwaar om het aardige boek aan de kleintjes in handen te geven, vooral, daar er, behalve de sprookjes, voor kinderen van de middelste klassen niet veel boeken zijn.



75
16. „Willem's verjaarsgeschenk" door Chr. van Abkoude met 2 plaatjes van Mevr. Broeckman— Klinkhamer. 176 bldz. Prijs ƒ 0.65, gebonden ƒ 0.90. Alkmaar, P. Kluitman. ' „Willem's verjaarsgeschenk", als jongensboek aangekondigd, zal ook door meisjes van 9—11 jaar graag gelezen worden. De kinderen zullen er niets van merken, dat het gehele verhaal een puur verzinsel is volgens het bekende recept: een troep brave flinke jongens en een arme zondaar, die door de bravigheid van de anderen bekeerd wordt. Deze keer zijn het eens geen jongeheren van een deftig instituut maar gewone boerenkindertjes. Erg juist getekend zijn ze niet en de omgang van de ouders met hun kinderen is ook niet overeenkomstig de werkelikheid. De geschiedenis van de konijntjes, zal zeker Indiese kinderen, die bijna allen veèl van dieren houden, boeien. Geschikt voor leerlingen van de middelste klassen.
17. Een gelukkig viertal, door Aletta Hoog, met 4 teekeningen van C. Blankenaar jr. 172 bldz. prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. Alkmaar, P. Kluitman.
Dit is een aardig, vlot geschreven boek, geschikt voor jongens en meisjes van het 5e en 6e leerjaar.
Één gedeelte bevalt ons echter maar half, nl. de geschiedenis van de kalkoen. Dat kinderen, als ze een gebraden kalkoen op tafel zien, er niet aan denken, dat het beest voor hen opzettelik geslacht is, is zeer begrijpelik, maar hier komt de kalkoen door een vergissing levend in huis, loopt door de gang en zet het hele huis op stelten. Het dier moet nu naar de poelier om geslacht te worden en er verheft zich niet één medelijdende kinderstem om daar tegen op te komen en te trachten het dier het leven te redden. Het zou veel aardiger geweest zijn,



74
»ls het dier in huis had mogen blijven en er op andere "wijze in het feestmaal voorzien was.
18. Welkom Thuis door Christine Doorman. Geïllustreerd. 64 bldz. prijs geb. ƒ 0.90. Utrecht, W. de Haan. Een mooi prentenboek, dat evenals de andere boeken van dezelfde schrijfster, over dieren handelt. De verhalen zijn kinderlik geschreven en de plaatjes lokken tot lezen tiit. Geschikt voor het 4e en 5e leerjaar.
19. Tusschen de witte waterlelies door Christine Doorman. Geïllustreerd. 79 bldz. prijs ƒ 0.90. Utrecht, W. de Haan. Een boek, dat we zeer kunnen aanbevelen. De verbalen van Chistina Doorman zijn vooral daarom aardig, omdat zij de kinderen liefde voor dieren inprenten.
De geschiedenis van de' stervende koe is wel wat droevig voor kinderen.
Zeer geschikt voor het 4e en 5e leerjaar.
20. Twee Vrienden door Mej. van Deun. Levensgeschiedenis van een karrepaard en een kamponghond. Geïllustreerd naar photo's en pentekeningen van de schrijfster 8j bldz. prijs gebonden ?
Dit werkje werd ons door de „Vereeniging tot bescherming .van dieren", toegezonden. Wij kunnen niet nalaten elke poging te waarderen om bij kinderen liefde -voor dieren aan te kweken. Deze geschiedenis van het sadopaard en de kamponghond is aantrekkelik geschreven. Waar dergelijke tendenz verhalen vaak lijden aan overdrijving, kunnen wij hier met genoegen konstateren, <lat alles heel natuurlik verteld is. Over het algemeen



78
"houden Indiese kinderen van dieren en komt mishandeling maar zelden voor. Toch zal de lezing van dit mooi geïllustreerde boekje hen nog milder jegens dieren stemmen, waarom wij het warm aanbevelen voor het vierde •4Sit vijfde leerjaar der lagere school.
21. Op den Seventop, door Hérmanna, geïllustreerd door W. K. de bruin, 159 bldz. prijs ƒ 0.65 geb. ƒ 0.90.
Alkmaar, Gebr. Kluitman. Een heel goed boekje, waarin op prettige wijze verteld wordt hoe twee meisjes er toe komen een krantje te schrijven, dat hoofdzakelik onderwerpen uit de natuur bevat. Men moge over de waarschijnlikheid hiervan denken, hoe men wil, doch zeker is het, dat de strekking van het aantrekkelik verhaal uitnemend is. Warm aanbevolen voor Ibet vijfde en zesde leerjaar.
22. Tint en Tom, doof Chr. van Abkoude, met 50 platen van Louis Raemaekers, 242 bldz. prijs geb. ƒ 1.90.
Alkmaar, Gebr. Kluitman.
Een allergezelligst boek voor onze kinderen.
Tim en Tom zijn tweelingbroeders, waarvan de levensgeschiedenis verteld wordt. Volwassen mensen moet het •opvallen, dat het aantal grappen en toevalligheden wel wat groot is, doch jonge lezers hebben daar niet de minste last van. Zonder twijfel zal het boek, zodra het in de schoolbibliotheek is, van hand tot hand gaan. Voor het 5e, 6e en 7e leerjaar bevelen wij het warm aan. Een afzonderlik woord van hulde zij hier gebracht aan de firma Kluitman voor de prachtige uitvoering en aan de bekende tekenaar Raemaekers voor de uitmuntende illustraties.



76
23. Do en Lo Verster. door Nannie van Wehl, met platen van Louis Raemaekers, 179 bldz. prijs, gec. ƒ 1.20 geb. ƒ 135. H. Ten Brink, Meppel. Lo en Do Verster is, een zeer aanbevelenswaardig boek. heel gevoelig geschreven, zodat het zelfs grote mensen, in spanning -houdt. De ziekte van Lo, de Indiese kindertjes, het grappige jongetje, wiens moeder voor de tweedekeer, trouwt, het is alles in de kindertoon en precies gezegd zoals die kleintjes redeneren. Een boek, dat de schrijfster alle eer aan doet.
Zeer geschikt voor het vierde en vijfde leerjaar.
24. Bultje, door Felicie Jehu. met platen van Nelly Spoor 191 bldz. prijs ingen. ƒ 1.—, gecartonneerd ƒ 1.20, geb. ƒ 1.35. H. Ten Brink, Meppel. Dit verhaal is boeiend en vlot geschreven. Een gebrekkig meisje, dat voor haar opvoeding bij een dokter in huis komt, is de hoofdpersoon. Ze is door haar vader erg verwend en komt daardoor nog al eens in botsing met haar oom, die in zijn talrijk gezin de orde weer te handhaven. Door een toeval verneemt ze, dat haar vader haar als kind heeft laten vallen en dat ze daaraan haar hoge rug te danken heeft. Ze besluit nu, om er haar vader niets van te laten merken, dat ze dit weet en neemt zich voor, zich voortaan zo goed te gedragen dat hij niets dan pleizier aan haar zal beleven. De plaatjes zijn heel mooi, zodat de kommissie dit boek warmt aanbeveelt voor het vijfde en zesde leerjaar.



DERDE EN VIERDE LEERJAAR.
1. Dietz (Henr.) en Kath. Leopold. Zonnestralen in School en Huis. Vertellingen. Geïll. 187 bldz. ƒ 1.25. le Bundel — 3e druk. Groningen, J. B. Wolters. Een gïoot aantal sprookjes en vertellingen, waaronder verscheidene oude bekenden, in een nieuw kleed gestoken, dat hun geheel niet slecht staat. Vooral geschikt om er de kinderen uit voor te lezen of te vertellen.
2. Idem. Zonnestralen. Geïll. 189 bldz. ƒ 1.25. 2e
Bundel — 2e druk. Groningen, J. B. Wolters. Van gelijke waarde als de le Bundel.
3. Idem. Zonnestralen. Geül. 200 bldz. ƒ 1.25. 3e
Bundel. Groningen, J. B. Wolters. De vertellingen en sprookjes zijn hier met nog meer zorg gekozen, opklimmend in moeilijkheid.
4. Wijthoff (Henriette). Het Ezeltje van den Zand¬
man. Met geïll. 22 bldz. prijs ƒ 0.25. Amsterdam, Allert de Lange. Een geschikt verhaaltje voor de 3e kl. der L. Sch. Door een goede behandeling van Toos, die niet alleen liefde heeft voor haar ouders, maar ook voor de haar toevertrouwde dieren komt het verwaarloosde ezeltje er weer boven op, — laat een vrolik ia-ia horen en trekt opgewekt het karretje voor haar vader, de Zandman. Plaatjes ontbreken.



78
5. Tante Elisabeth. Klaartje. 95 bldz. prijs ƒ 1.6(L Rotterdam, Masereeuw en Bonten.
Een eenvoudig verhaaltje, misschien voor sommige verwende lezers een beetje al te eenvoudig, doch dat is niet de schuld van het boekje.
De drie kinderen, die er in voorkomen, zijn heel gewone kindertjes. Behalve, dat de twee jongens doorgaans hun best doen om het hun ongelukkig zusje naar de zin te maken, wat lang niet gemakkelik is, verrichten ze niets, biezonders. Ondeugende streken halen ze ook al niet uit, en ze beleven slechts een enkel avontuurtje-met een paar zigeuners.
Toch zal het boekje, ondanks het ontbreken van „spannende momenten", bij de meeste kinderen wel in de smaak vallen. Voor kinderen beneden de 12 j. kunnen wij het aanbevelen. De prijs van het boekje, ƒ 1.60 is vooral met het oog op de onbeduidende plaatjes, te hoog.
6. Kooy van Zeggelen. Mevr. M. C. Volkskinderbibliotheek van Nelly. Ntet geïll. 96 bldz. prijs ƒ 0.30 ingen. Rotterdam, Masereeuw & Bonten. Iedereen weet, hoe moeilik het is te schrijven voor onze jeugd van 8 tot 10 jaar en hoe licht lektuur kinderachtig in plaats van kinderlik wordt. Het boekje, dat wij hier het genoegen hebben aan te kondigen, is zo eenvoudig van taal en zo vloeiend van stijl, dat wij het zelf met de grootste aandacht achter elkaar uitgelezen hebben. De drie Hollandse feesten bij uitnemendheid, het Sint-Nikolaasfeest, het Kerstfeest en het feest op Oudejaarsavond worden in even zoveel verhaaltjes prachtig beschreven. Wat zat onze vijfjarige dochter met open mond te luisteren, toen wij haar het eerste voorlazen! En bij het tweede, waarin de zon en de maan sprekende worden ingevoerd, dachten wij onwillekeurig terug aan de tijd, toen het Kerstfeest ook voor ons nog zijn kinder-



79
like bekoring had! Hoe scherp en nauwkeurig heeft de schrijfster waargenomen! Iedereen zal zich zijn eigen jeugd herinneren en vooral in het derde verhaaltje herhaaldelik bij zich zelf zeggen: ja, zo is het; wat heeft die Mevrouw een goede kijk op de zaken gehad! Wij verheugen ons oprecht dit boekje als een juweeltje onderde kinderlektuur te kunnen aanbevelen. Onze kleinen zullen het zeker lezen en herlezen. Ook grote mensen kunnen zich spiegelen aan de levenswijsheid, welke uit het gehele boekje'spreekt.
7, Adriaaa. Dora's Kerstfeest geïll. prijs? v. Nooten, Schoonhoven.
Wel een lief verhaaltje voor kleine kinderen, maar wat somber. De plaatjes zijn ouderwets en lelik.
Hoewel het geen biezondere aanbeveling verdient, is. het voor de middelste klassen niet ongeschikt.
8. Agatha; serie van 4 kinderboekjes. Het land derluiheid. Mietje Morsebel. Het verloren schaartje. Prins Karei. Agatha Snellen. Onverschillige Jaap. Ada's Kerstfeest. Moeder Marianne. Prinses Ina bij de Dwergen. Elk met een plaatje en geïll. omslag a 10 cents. .Schoonhoven, v. Nooten. Aardige verhaaltjes voor kleine kinderen. De plaatjes naar tekeningen van Cora. Veth. zijn wel een beetje al te artistiek slordig behandeld. Geschikt voor de middelste klassen.
"9. Adriana. Vier verhalen van tante Koos geïll. 70bldz. prijs ƒ 0.35. Schoonh., v. Nooten. D*t boekje kannen wij wel aanbevelen. Het meest beviel ons het verhaal van Cc-toes Flink, die-



80
weerstand biedt aan de verleiding om kersen uit een onbeheerde boomgaard te stelen. Geschikt voor kinderen van 8 tot 10 jaar.
10. Een Amsterdamsche jongen, door H. W. Sonnega Geïllustreerd door C. Jetzes, Prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. Alkmaar, P. Kluitman.
Ter voorkoming van misverstand zij eerst opgemerkt, 'dat het boek geen levensbeschrijving bevat van een beroemd Amsterdammer, doch dat er slechts verteld wordt van een kleine kleuter van nog geen zes jaar. Het is een kinderlik en aardig boek. Vooral voor de kleineren "is het geschikt; toch is het niet zo kinderachtig geschreven of ook groteren zullen er nog plezier in hebben. Hoofdstukken als: „de verjaardag", „wat spelen die kinderen lief" enz. zullen zeker wel in de smaak vallen.
Geschikt voor kinderen van het derde en vierde leerjaar.
11. Tusschen het koren en het gras. M. J. Salverda de Grave-Herderschee. Geïllustreerd 56 bldz. prijs geb. ƒ 0.90. Utrecht, W. de Haan. Snoezige plaatjes en aardige verhaaltjes voor de kinderen van het derde en vierde leerjaar.
12. 1. Boottochje. 2. Hun vacantie. 3. Jan Zwerfs door K. Beverslys, geïllustreerd door J. G. Gerstenhouwer, prijs gebonden ƒ 0.50. W. de Haan, Utrecht. Deze drie aardige boeken kunnen wij zeer aanbevelen voor het 4e en 5e leerjaar.



81
De taal is heel goed en de illustraties zijn mooi, vooral de gekleurde.
De drie deeltjes zijn ook bij elkaar gebonden verkrijgbaar voor ƒ 1.25. '^^pt
13. Van lichtende bergtoppen en'donkere dalen door
Christina Doorman. Geïllustreerd. 80 bldz. geb. ƒ 0.90. Utrecht, W. de Haan. Drie verhalen, die alle drie tot strekking hebben de kinderen te leren, dat dieren ook gevoel hebben en dat het slecht is een dier van zijn vrijheid te beroven.
Het eerste, dat in de Zwitserse bergen speelt, is misschien wat wijs voor een prentenboek. De twee andere zijn heel goed en zullen zeker veel belangstelling vinden. Zeer geschikt voor het 4e en 5e leerjaar.
14. Van Zee en Zonneschijn, door M. J. Salverda de
Grave-Herderschee. Geïllustreerd, 32 bldz. gebonden ƒ 0.90. W. de Haan, Utrecht. Aardige verhaaltjes en goede plaatjes; voor kinderen van het derde en vierde leerjaar biezonder geschikt.
15. Een reisje in het dierenland door M. J. Salverda de Grave-Herderschee. Geïllustreerd 32 bldz: prijs geb. ƒ 0.60. Utrecht, W. de Haan. Mooie, fijne plaatjes en zeer kinderlike verhaaltjes. Als de tweede klasse al zover met lezen was, geschikt voor kleuters van 7 jaar; nu zal het moeten dienen voor het derde leerjaar.
Katalogus van leesboeken.
6



82
16. Van hondjes en katjes. Voor kleine schatjes M. J. Salverda de Grave-Herderschee. Geïllustreerd 56 bldz. geb. ƒ 0.90. Utrecht, W. de Haan. Verhaaltjes en plaatjes zijn heel goed, ook staan er erg aardige versjes voor kinderen in dit boek. Geschikt voor het derde en vierde leerjaar. !
17. Wie zou het winnen? door M. J. Salverda de Grave-Herderschee. Geïllustreerd. 32 bldz. geb. prijs ƒ 0.60. Utrecht, W. de Haan. Een prentenboek met twee verhaaltjes en allerliefste plaatjes. Geschikt voor het derde en vierde leerjaar. De kinderen zullen ze met heel veel plezier lezen.
18. Kabouters in het bosch, door Kees Valkenstein, met illustraties van de schrijver. 88 bldz. prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. W. de Haan, Utrecht. Dat lijkt ons een alleraardigst boekje voor het derde en vierde leerjaar. De sprookjes zijn heel eenvoudig verteld en daarom zullen de kindéren ze gaarne lezen. Vooral de St. Nikolaasavond geschiedenis is in de goede trant geschreven.
19. Nieuwe vertelsels, door Kees Valkenstein, met illustraties van de schrijvers. Prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25.
W. de Haan, Utrecht.
Een uitnemend boek voor het derde en vierde leerjaar.



85
In een tiental verhalen vertelt de schrijver allerlei grappige en aardige dingen. In het biezonder is de geschiedenis van de boer met zijn varken gezellig geschreven. Zonder twijfel zullen de kinderen dit een echt lenk boek viaden.
30. Bob, herinneringen van een hond door M. J. Salverda de Grave-Herderschee, geïllustreerd 90 bldz. prijs ƒ 0.80, geb. ƒ 1.20. W. de Haan, Utrecht. Sen mooi hondenverhaal, met zeer goede, toepasselike plaatjes.
Geschikt voor het tweede en derde leerjaar.
21. Vertelsels, door Kees Valkenstein, met illustra¬
ties van de schrijver. 104 bldz. prijs ƒ 0.90, geb .ƒ 1.25. W. de Haan, Utrecht. Met groot genoegen hebben, wij de aardige verhaaltjes gelezen. Reeds het eerste ,4e verwaande kikker*' is allerleukst geschreven, terwijl de overige stukjes eveneens heel goed zijn. Vooral om voorgelezen te worden is het werkje uitnemend geschikt. 2* en 3e leerjaar.
22. Het boekje van de Vuurkaboutertjes, door Aletta
Hoog. Geïllustreerd door G. van Doorn. 130 bldz. geb. ƒ 0.75. P. Kluitman, Haarlem. Hier en daar zijn de verhalen wel wat raadselachtig, waardoor de belangstelling vermindert. Toch is het boekje vrij goed geschreven; het is geschikt voor kinderen van het 3e en 4e leerjaar.



84
23. Edelzwart. Uit het Engelsch van Annie Sewell door Bernardus 177 bldz. prijs? De Ned. Boek- en Steendrukkerij voorheen EL L. Smits, 's Gravenhage.
Iedere poging, die aangewend wordt, om bij de kinderen liefde voor dieren op te wekken, kan niet genoeg gewaardeerd worden.
„Edelzwart" is de naam van een paard, waarvan in prettige vorm en op onderhoudende wijze de levensgeschiedenis verteld wordt. Waar de behandeling van het paard vaak zoveel te wensen overlaat, kan een boek alsdit bij kinderen het bewustzijn slechts verhogen, dat dieren in het algemeen, en het paard in het biezonder, onze^ liefde en zorg in de hoogste mate waard zijn.
Geschikt voor het 5e en 6e leerjaar.
24. Janmaat en zijn vriendjes door P. Louwerse^ 2 plaatjes van Louis Andrée. 93 bldz. prijs geb ƒ 0.50. P. Kluitman, Alkmaar. Hoewel we met dit boekje niet zo heel erg ingenomen zijn, omdat de taal op verscheidene plaatse^ stijf' en onnatuurlik is,"kunnen wij het toch aanbevelen voor het vierde en vijfde leerjaar. De verhalen van den zeeman zijn voor jóngens wel aardig, maar het geheel ia wat ouderwets en uit de tijd.
25. Hebt de vogels lief!
Vertellingen voor de jeugd. Uitgegeven door den ' internationalen bond voor vogelbescherming. • Naar het Duitsch bewerkt door A. F. Pieck. Geïllustreerd. 152 bldz. prijs ƒ 1.25. J. A. Sleeswijk, Bussum. Een vijftiental verhaaltjes en versjes, die ten doel hebben liefde voor de vogels aan te kweken.



85
Nadat wij dit boek zelf met genoegen gelezen hadden, gaven wij het in handen van een negenjarig meisje, dat verrukt was over de mooie vogelgeschiedenissen. Zonder twijfel heeft dit werkje een zeer nuttige strekking, waarom we het voor het vierde en' vijfde leerjaar warm aanbevelen.
26. Loe en Jettie, door Henriette Blaauw. Geïllustreerd door de schrijver. 106 bldz. prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. Alkmaar, Gebr. Kluitman. Dit eenvoudige verhaal kunnen we zonder voorbehoud aanbevelen. Loe en Jettie hebben haar moeder verloren. Bij het hertrouwen van vader heeft vooral Loe een grote afkeer van haar tweede moeder, doch langzamerhand weet de stiefmoeder door zachtheid en liefde die afkeer in genegenheid te veranderen.
Ook het tweede schetsje: „Maryke's Vriendinnen" is heel goed.
Geschikt voor het vijfde en zesde leerjaar.
27. Nog meer vertelsels van Kees Valkenstein. Geïl• lustreerd door de schrijver. 106 bldz.1 prijs
ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. Utrecht, W. de Haan. Evenals „Vertelsels" en „Nieuwe Vertelsels" is ook dit werkje een onmisbaar boek voor de schoolbibliotheek. Fraai geschreven als ze zijn, zullen de kinderen deze eenvoudige gezellige verhaaltjes lezen en herlezen en bovendien niet weinig vermaak vinden in de echt geestige tekeningen. Wij achten dit boek geschikt, wij zouden bijna zeggen voor kinderen van elke leeftijd, maar in het biezonder voor het vierde en vijfde leerjaar.



86
28. 1. Uit het vroolijke kinderleven.
2. Kindervreugd en kinderleed. 4. Kinderernst en kinderspel.
3. Kinderplicht en kinderpret.
Door Marie Leopeid. Prijs per stuk ƒ 1.90.
Alkmaar, Gebr. Kluitman.. Dit viertal keurig uitgevoerde prentenboeken kunnen we onvoorwaardelik aanbevelen voor een ereplaats in de schoolbibliotheek, in het biezonder die van het derde en vierde leerjaar. De platen zijn alleraardigst, zelfs geestig, terwijl de tekst daarmede in overeenstemming is.



VOOR DE HUISKAMER.
1. Kok (Truidia). Fransje Elswoudt.
„Ons clubje", Bibl. voor meisjes. Geïll. 232 bid*. ƒ 1.60.
H. J. N. Becht, Amsterdam. De familie Elswoudt blijkt bij de dood van 't hoofd van 't gezin wat te groot geleefd te hebben, zodat het buitengoed Jagtlust verhuurd moet worden en de familie in Den Haag betrekkelik klein moet gaan wonen, 't Verschil in karakter tusschen Fransje en de andere meisje», tussen haar en nicht Froukje vooral, komt in vele taferelen heel mooi uit. Sjoerd, een flinke Friese jongeman trouwt met Fransje, ofschoon men verwachten zou, dat hij met Froukje in t huwelijk zou treden, wordt leraar te Utrecht en krijgt van zijn oude grootmoeder Jagtlust ten geschenke, zodat de familie weer in 't bezit komt van de door allen zoo betreurde buitenplaats. Meisjes van 16 jaar zullen dit boeiende verhaal met graagte lezen. Jammer dat het voor de lagere school te hoog gaat.
Geschikt voor de „Huiskamer".
2. Hofman (Else). De Dorpsprinsesjes.
Uit 't Duitsch door mevr. J. v. d. Hoeven. GeïU-
193 bldz. ƒ 2.26. Amsterdam, H. C. A. Campagne en Zoon. Een koopinansfannlie leeft, alsof de inkomsten onbeperkt zijn. De kinderen zijn op kostschool, alleen Nora, de trotse oudste dochter, is tuis en denkt door een weelderig leven te leiden een goed huwelik te zullen



88
doen. Plotseling sterft de vader en laat juist zoveel na, dat de schulden betaald kunnen worden. De familie moet kleiner gaan wonen, wie kan, gaat in betrekking: de trotse Nora wordt, nu haar huwelik afspringt, gezelschapsjuffrouw, een ander verpleegster, een derde begint een Fröbelschool. Tal van lieve trekjes bevat het boek, zodat grote meisjes het met genoegen zullen lezen. Jammer is het dat de talrijke onvertaald gebleven Duitse versjes de oorsprong al te veel verraden.
Geschikt voor de Huiskamer en voor de beste leerlingen van de hoogste klasse eener meisjesschool, 14 en 16 jaar.
3. Kok (Truida). De Kleindochters van Mevrouw Westlandt. Geïll. 268 bldz. Prijs Oranje
Bibliotheek voor Jongens én Meisjes. Amsterdam, v. Holkema en Warendorf. Een zeer interessant boek, dbch niet geschikt voor de leerlingen der L. S. Voor ouderen is het een juweeltje. Zoowel jongens als meisjes kunnen er veel uit leren en zullen het met genoegen lezen.
4. Guilmot. Freddy Kattendorp. Geïllustreerd 83 bldz. Prijs ƒ 1.90. A'dam, S. L. van Looy.
Een aardig boek voor de huiskamer, om er de zes- a zevenjarige kleinen uit te vertellen paar aanleiding van de zeer leuke, goed verzorgde plaatjes.
Om het boek aan kinderen van deze leeftijd zelf in handen te geven, daarvoor komen er te veel woorden en zinnen in voor, die boven hun bevatting gaan. Zoo luidt b.v. een van de eerste zinnen: „Oude, sombere riddersloten tekenden hun trotse vormen af tegen de lucht en



89
wierpen fantastiese schaduwen over de vlekkeloos witte vlakte".
Toch is het een echt. kinderboek, waarin ook de groteren wél vermaak zullen scheppen.
5. Van der Hucht. O. en Jacoba, F. D. Mossel. „Uit het Rijke Leven" verhalen voor kinderne van verschillenden leeftijd. Niet geïllustr. 175 bldz. Prijs ƒ 1.15. 's Gravenhage, Uitg. vereeniging „Vrede". Een twintigtal verhaaltjes en versjes, waarvan enkele verhaaltjes zeer geschikt zijn om als vertelling te dienen. Hiervoor noemen wij: „Sepp", „De trots van Philippus Baal", „Ons Weitje", „Een vacantiedag", „De roodborstjes die naar Duitschland gingen", en nog een paar andere.
De overige zijn, zoals de schrijfsters in haar voorbericht opmerken wel geschikt voor Kindérbond en Zondagsschool. In stemmige toon geschreven kan het geen vrolike, opwekkende lektuur genoemd worden. Ook ligt de moraal er hier en daar wel wat dik op,' iets wat de meeste kinderen vervelend vinden.
Toch gunnen wij het boekje gaarne een plaatsje in de bibliotheek van het gezin.
G. Jehu. Félicie „Een geniaal zestal". GeïlL 227 bldz.
Prijs
Alkmaar, P Kluitman.
Een allerliefst meisjesboek voor onze middelbare scholen. Op nuttige, onderhoudende manier worden ons tafereeltjes beschreven uit een gezin met zes meisjes, waarvan er drie met artistieke aanleg. De drie andere zijn ook geniëen nl. Nanny, huishoudgenie, Lientje, eetgenie en Tineke, huilgenie.
Alle personen die in het verhaal een rol spelen zijn mét talent getypeerd. Zeer goede illustraties doen het overige om ze levendig voor de geest te doen verschijnen.



90
Meisjes van 14 a 17 jaar sollen het met genoegen lezen. Voor jongeren lijkt het ons minder geschikt, voornamelik om de liefdesgeschiedenis tussen Olga Verhagen en Charles Leonville, die hoewel heel natuurlik voorgesteld, toch 'de bevatting van de leerlingen der lagere school zal te boven gaan.
Vooral voor meisjes, dié zich in een of andere kunst willen bekwamen heeft het boek een mooie strekking, die er heel ongedwongen in uitkomt. Als we de zeer begaafde, doch lichamelik zwakke Olga voor de kunst verloren zien gaan en we horen de energieke Victorine beweren, dat de kunst „algehele overgave eist van haar priesteressen", en dat zij (Victorine) om die reden nooit zal trouwen, dan menen we te mogen opmaken, dat de schrijfster haar jeugdige lezeressen wil doen begrijpen, dat kunst en konstenaarsroem niet zonder moeite verkregen worden.
7. Stretton (Hesba). Alleen in Londen vertaald door Alma. Geïllustreerd ƒ 0.90. Utrecht, H. Honig. 5e druk.
De 5e druk van „Alleen in Londen" bewijst, dat het boekje veel gelezen wordt. Toch zullen vele met ons bezwaar hebben om het een plaatsje te geven in de bibliotheek van onze openbare scholen, omdat het op godsdienstig gebied passages bevat, die hoewel niet lerend, niet opdringend, niet stuitend voor de mening van andersdenkenden toch door sommige opvoeders als ongeschikt voor hnn pupillen zullen worden afgekeurd.
Op bladz. 7 zegt de oude Olivier: „Mijne oogen worden „slecht en ik word wat doof en ik voel me niet meerr' „zooals vroeger, maar ik bezit nu toch iets, dat ik vroeger „niet had. Het gebeurt wel eens 's avonds, voordat Ik „het gas heb aangestoken, dat ik een gevoel heb, als of *üc den Heer Jezus zien kan en Hem tot mij hoor spreken.
„ik weet zelf niet, of het een droom is, of werkelijkheid, „maar als ik zoo in het schemerdonker zit, zie ik een ge-



91
„Iaat, dat mij aanstaart, hoewel het ook mogeKjk ia, dat „ik het mij verbeeld en dan denk ik, hoe de Heer Jezus ..misschien zegt: de oude Olivier leeft daar zoo eenzaam ..en zijn oogen verminderen zoo. Ik zal mij zelf gedeeltelijk aan hem ontdekken. Dan komt hij en zet zich „voor een poosje bij mij neer".
Overigens is het een goed geschreven verhaal, dat wel belangstelling wekt en boeit. Voor een plaats in de huisbibliotheek zou ik het zeer willen aanbevelen. De illustratie's zijn goed en voor ƒ 0.90 is het boek niet te duur.
8. Soer. Marie. Frieda en Kitty. Twee verhalen voor jonge dames. Niet geïlk 202 bldz. prijs? Botterdam, Nijgh en v. Ditmar.
Een uitstekend boek voor jonge dames, zoals de tietel reeds aangeeft, maar voor onze meisjes der L. Scb. minder geschikt. De beide verhalen zijn keurig geschreven en geven een goede kijk op de verschillende karakters, die op natourlike en boeiende wijze worden weergegeven. Onze meisjes zullen uit het boek niets verkeerds leren en ik zou het ook enkele wel in banden willen geven, maar over het algemeen acht ik de behandelde stof meer geschikt voor meisjes en ook voor jongens van meer gevorderde leeftijd, terwijl het ook door andere met genoegen zal worden gelezen.
9. Kingsley Charles. De Waterkindertjes geïllustr. 237 bldz. prijs —.40 ingen. —.55 in carton —.70 geb.
Amsterdam, O. Bchreuder, Wereldbibliotheek. Een echt sprookje vol levenswijsheid, waaruit de kinderen veel zouden kunnen leren, indien de betekenis tot hun doordrong, ik vrees echter, dat er over ontzettend veel heen gelezen zal worden, dat helemaal niet begrepen



92
wordt. Ook worden er te veel de grote mensen ondeugden behandeld en aan de kaak gesteld, zodat sommige -gedeelten bepaald ongeschikt zijn. Wanneer .een verstandige moeder het de kinderen vertelt, zal het heel veel indruk maken.
Voor de huiskamer kunnen wij het aanbevelen.
10. Brusse M. J. Een dierenkolonie in een grote stad geïll. 220 bldz. prijs. Rotterdam, W. L. Brusse. '
Neen, dit is geen kinderboek — niet gaarne zouden wij zeggen, dat het te mooi is, want niets is te mooi voor kinderen, maar het gaat te diep en het bevat geestigheden, die kinderen niet zouden begrijpen en waarvan het ook niet wenselik zou zijn, dat zij die begrepen. Kan men er echter enkele grepen uit doen, enkele hoofdstukken van voorlezen aan de jeugd, dan zou het een ereplaats in een bibliotheek innemen.. Ook is het geen boek voor Indiese kinderen, die nu eenmaal de inhoud niet kunnen toetsen aan de werkelikheid, d. i. aan de gevangen staat der dieren. O. i. is het een boek voor de Hollandse huiskamer en alleen dan voor de Indiese, als de ouders er zelf uit kiezen, wat zij de kinderen willen vertellen of voorlezen.
11. Hucht. Mevr. O. v. d. Van verre en van nabij geïll. 94 bldz. prijs ƒ 0.35. Blaricum, Drukk. „Vrede".
Een bundeltje van 18 verhalen, uit verschillende werkjes in verschillende talen bijeengeraapt.
Het zijn meest lieve verhaaltjes en zij hebben alle de strekking tot de vrièndelikheid jegens mens en dier op te wekken. Wij hebben er slechts één aanmerking op, hl. dat het te veel zoets en liefs te gelijk geeft. Al te veel schaadt en wij zijn bang, dat Mevr. v. d. Hucht haar



95
doel voorbijstreeft. De meeste kinderen zullen het een vervelend en saai boek vinden, waarom wij het voor de schoolbibliotheek niet kunnen aanbevelen. Zoveel te meer echter voor de huiskamer om er qu en dan de kinderen wat uit voor te lézen.
12. Buurpraatjes door M. J. Salverda de Grave:Hederschee. Geïlfustreerl 32 bldz. geb. ƒ 0.60. Utrecht, W. de Haan. Aardige verhaaltjes en heel mooie plaatjes uitnemend geschikt voor leerlingen van zeven of acht jaar.
13. Reisavonturen van Snorrebaard, door Tante Elie.
Geïllustreerd, 32 bldz. geb. ƒ 0.60. Utrecht, W. de Haan. Een gezellig muizenboek, dat wel leuk zal gevonden worden. Vooral het eerste verhaaltje is voor de kleintjes zeer amusant. 2e en 3e leerjaar.
14. 1. Bobinson Crusoë. 2. Hoezee voor A. B. C.
3. Poesje Nel en Kater Snor. Prentenboeken met tekst, in kleuren- en zwartdruk. Prijs 50 ct. per stuk. J. A. Sleesdwijk, Bussum. Tegen het aanstaande St. Nicolaasfeest kunnen wij deze prentenboeken reeds aanbevelen als zeer geschikt om aan kinderen van 7 en 8 jaar ten geschenke gegeven te worden. Het verhaal van Bobinson is met enige zeer goede platen zeer verkort weergegeven; het aloude: A is een aapje, dat eet uit zijn poot" is veranderd in: A is een Ark, met de dieren van hout", terwijl het verhaal van Poes en Kater eveneens goed geïllustreerd is.



94
15. Hans waar moet je henen. Prentenboek. Versjas door 8. Abramsz. prijs? L. J. Veen, Amsterdam. Een heel mooi prentenboek voor kinderen van 7 of 8 jaar. Versjes eveneens zeer goed.
16. Ja, we willen dansen gaan!
Prentenboek. Versjes door S. Abramsz prijs.
L. J. Veen, Amsterdam. Eveneens een aanbevelenswaardig prentenboek voor kinderen van 7 of 8 jaar.



B.
AFGEKEURD.
1. Vos (Jacs. M.). Het verloren Kistje, Historisch-
Romantisch verhaal. Rotterdam, B. van de Watering.
Zooals de schrijver het noemt, een histories-romanties verhaal, dat de jaren 1598—1604 omvat. In navolging van Van Lenneps „De Pleegzoon" is de hoofdpersoon de zoon van Ulrich van Daun, graaf van Falckenstein.
Aangenaam te lezen is het evenwel niet. Het is voor een groot deel te haarfijn uitgeplozen geschiedenis van de slag bij Nieuwpoort en het beleg van Ostende, met af en toe een avontuur, en altijd een gevaarlik avontuur, van een der hoofdpersonen er tussen gevoegd.
Het maakt zo de indruk, of die avonturen er ekspres bij bedacht zijn; ze vloeien niet uit de stukken geschiedenis voort. Het zal de lezers moeite kosten, het verhaal door te lezen, 't is te langdradig. Bovendien is de druk te klein en ontbreken de illustraties.
Het is niet goed genoeg om te worden aanbevolen.
2. Andriessen (W. F.). Het Dagboek van Willem
Frederik. Geïll. 143 bldz
Amsterdam, Joh. G. Stemler Cz. Een boek van een zonderling, geheel enig genre. Een jongen van nog geen jaar vertelt zijn ondervindingen en gewaarwordingen met woorden en uitdrukkingen, door volwassenen gebezigd. Zijn verkoudheid, het nieuwe kindermeisje, zijn konijntje, dat zulke lekkere poten heeft



96
om aan te kluiven, passeren de revue. De humor, die er ongetwijfeld in ligt, gaat echter meestal de bevatting van een schoolgaand kind te boven. Iets wetenswaardigs,, ontwikkelends, of iets met een zedelike strekking ligt er allerminst in. Het eigenaardige genre moet allesdoen.
3. Goch-Kaulbach (Anna van). In het bloembollenland. Geïll. 102 bldz. ƒ 1.50. Groningen, J. B. Wolters.
Voor onze Indiese jeugd is dit boek niet geschikt. Hoe interessant de schrijfster haar onderwerp de bloembollen en hun teelt ook behandelt, en hoe aardig ze daar doorheen de lotgevallen van Dirk en zijn omgeving weet heen te vlechten, voor onze jongens en meisjes zijn er wel andere boeken te krijgen, die meer de aandacht verdienen. Wie met zijn kinderen in zijn verlof naar de omstreken van Haarlem gaat, kan het slechts worden aanbevolen. Veel wetenswaardigs wordt op onderhoudende wijze meegedeeld, terwijl nette illustraties de beschrijvingen hier en daar aanvullen.
4. de Vletter A. C. C. Twee Helden.' 224 bldz. prijs. Amsterdam, L. J. Veen.
De geschiedenis van een achttienjarige kampioen, die zich doodrent. Het verhaal is natuurlik geschreven met 't doel jonge mensen, die zich soms blind staren op de wereldvermaardheid, door zoo'n renner verkregen, af te schrikken. We vrezen echter, dat het verhaal wel eens averechts kon werken'door het beschrijven van een ongekende geestdrift onder het publiek, van verafgoding zelfs door sommige. We vrezen, dat er zullen zijn, die branden 'van begeerte het voorbeeld van de jónge kampioen te volgen* al zien ze het treurig einde. Een te möeilik'e taal met te veel vreemde woorden maakt het bovendien ongeschikt voor de Lagere School.



97
5. Hermanna, Kasteel Rompersburgen. Alkmaar, P. Kluitman.
Dit boek is niet wel aan te bevelen.
Beb zullen de kinderen een onmogelik meisje vinden. Zij droomt van gravinnen en hertoginnen en acht zicb in staat met dezen om te gaan, omdat zij, en liefst in 't geheim, enige boeken gelezen heeft. Ook de kennismaking met hare nieuwe vriendin, het dochtertje van de kasteelbewoonster, is zeer eigenaardig. Het karakter van Beb kon wel getekend zijn naar het model van de meisjesfiguren uit de boeken van Alcott.
Al is 't boekje om bovengenoemde redenen nog niet onvoorwaardelik af te keuren, aan te bevelen is het evenmin.
6. Bert en Bram door v. Abcoude Chr. Geïllustreerd.
Ofschoon het spreekwoord zegt: „Einde goed, al goed": (de jongelui Bert en Bram worden later flinke mannen in de maatschappij) wil mij het verhaal van hun kwajongensstreken niet bevallen.
Ofschoon getracht wordt tegenover de slechte streken goede handelingen te plaatsen; het redden van Marie Landreus en de St. Niklaas imitatie, worden de lelike grappen te Rotterdam uitgehaald niet goed gemaakt, en het wil me voorkomen, dat het voor onze kinderen beter is dergelijke vertellingen in de pen te houden.
Ook de voorstelling van meester Landreus als type van een'ouderwetse Schoolmeester doet onze jeugd geen goed.
Ze zal wonder veel schik hebben als deze een inktpot tegen zijn neus krijgt en met de veldwachter op de straat rolt, naar de lachspieren moeten niet in werking worden gebracht ten koste van de opvoeders der jeugd.
De houding van Mr. Landreus ten opzichte zijner vroegere leerlingen, die nu kapitein en stuurman zijn geworden is bovendien onnatuurlik weergegeven. Maar (of-
Katalogus van leesboeken. 7



96
'schoon het boek ongeschikt is) zoals reeds gezegd, het einde is goed en bij de terugkomst van de vroegere bengels in hun dorp gevoelt men iets van aandoening, van weekwording, als ze hun ouders ontmoeten en hun leermeester terug zien. De weinige illustratie's zijn fraai maar niet alle korrekt getekend.
7. Balen C. L. van. Bokkie op Vredenborch. GeïlL 278 bldz. prijs ƒ 2.50. Zutfen, W. J. Thiem & Co.
Een mooi boek, boeiend geschreven in goede taal. Het wekt op tot een goede behandeling van dieren, in het biezonder van honden, van welke we de verschillende rassen met hun eigenschappen leren kennen. Bokkie, een Newfoundlander, vertelt op onderhoudende wijze zijn levensgeschiedenis, vlecht er die van andere honden, zijn vrienden en kennissen in en doet ons levendig belang stellen in het lot van zijn meester, de student Karei, en zijn familie, de bewoners van Vredenborch.
Het slecht gedrag van de student Brinkgroven nauwkeurig aangewezen op bladz. 166, en de toespraak van Teun, bladz. 201 maken, dat het boek niet geschikt ia voor leerlingen der lagere school. Het is een boek voor volwassenen en ook uitstekende lektuur voor jongelui boven 16 jaar.
De vier platen zijn goed getekend, maar niet fraai uitgevoerd.
8. Andine. Jo en Fred getiï. 366 bldz. prijs?
Uitgever Blankwaardt en Schoonhoven, 's Gravenhage.
Het is gelukkig, dat dit boek nogal tamelik vervelend geschreven is; ware dit niet het geval, dan zou het nog kans hebben in de moderne kinderlektttur te Worden opgehbmen, terwijl het daardoor zijn' Inhoud reeds niet thhffe.



99
hoort. Hoe is het mogelik, dat met zulk gebazel nog een tamelik dik boek van 306 bldz. kon gevuld worden? Wellicht heeft de schrijfster iets goeds bedoeld — het gegeven van twee door hun moeder verwaarloosde rijke kinderen, die door eigen strijd geraken tot zelfkennis, zou mooi kunnen zijn, maar het was blijkbaar boven de krachten van de auteur. Waar ze geestig wil zijn, is ze flauw, waar ze op het gemoed wil werken, is ze sentimenteel en de taal is in dit boek bovendien abominabel. Hoe durft iemand zUlk slecht Hollands te schrijven? Aanbeveling verdient het dergelike prulboeken te weren uit de kinderbiblioteek.
9. De Gouden Kris. Kooy- Van Zeggelen M. C. Een verhaal uit de nieuw Veroverde streken van ZuidCelebes. Geïllustr. 2 dln. Rotterdam, Masereeuw & Bonten.
De Gouden Kris is een uitmuntend geschreven boek. Het behandelt een episode uit de strijd, die het Gouvernement van Ned.-Indië voerde en voert tegen tal Van kleine onafhankelike staatjes in zijn groot gebied, om ze te brengen onder direkt bestuur.
Terwijl de schrijfster ons op onderhoudende wijze een blik doet slaan op de schone tropiese natuur in ZuidCelebes, ten Zuiden van het meer van Tempé en de zeden en gewoonten der Boeginezen leert kennen, geeft ze in Aroe Lipa het Distrikshoofd een beeld van de onkreukbare trouw van de Inlander, die eens zijn woord heeft verpand, maar ook van de onverzoenlike haat van de ontembare halfbroeder Daeng Pabéle* die zich verschuilende in rotsholen en opgejaagd als een wild dier* zich liever te pletter werpt op de stenen van de diepe kloof, dan zich te onderwerpen aan de gehate Blanda's.
Zij schetst ons de gemakkelikheid, waarmee een Sluw en onbetrouwbaar individu als La Tjoébo het eenvoudige, domme en bijgelovige bergvolk weet te misleiden, de haat



100
aan te wakkeren en op te zwepen tot een waanzinnige hoogte, die zelfs vrouwen en kinderen de witte heilige kleren doet aantrekken, zich ten dode doet wijden om weerloos zich te storten op de aanrukkende soldaten, wier aanvoerder met bloedend hart vuur! kommandeert.
De Gouden Kris is een boeiend, aangrijpend verhaal, geschreven met een fijn en warm gevoel voor natuurschoon en versierd met goede tekeningen en foto's. Het is een boek, dat door iedereen moet gelezen worden, maar niet door kinderen. In een Kinderbibliotheek hoort het niet thuis, noch door de vorm, noch door de inhoud, die boven de bevatting der kleinen gaat, ook zelfs boven die van 12 jaar en ouder.
10. Kieviet O. Joh. De Kennemer Vrijbuiter. Geïllustreerd door Joh. Braakensiek prijs? Amersfoort, Valkhoff & Co.
Bij het groot aantal geschiedkundige verhalen, die tans bestaan, wordt het langzamerhand moeilik stof te vinden voor nieuwe. De tachtigjarige oorlog is nog steeds de bron, waaruit met sukses geput wordt en in het biezonder de Watergeuzentijd. Louwerse, Andriesen enz. zijn daarin meer of minder goed geslaagd. Als kinderboek kunnen wij dit verhaal niet onvoorwaardeilk aanbevelen. In zijn voorbericht zegt de schrijver zelf, dat hij gedwongen was veel ruwheid en wreedheid te moeten beschrijven en waar dit het geval is, kan nimmer een goed verhaal voor kinderen ontstaan. Dat is ons hoofdbezwaar tegen het boek. Ook is het moeilik met de bekende moed der Watergeuzen overeen te brengen, dat twee dier gasten, gewapend met geweer, dolk en andere
moordtuigen aan den haal gaan voor een hond!
(hoofdstuk 2.) i
Hoewel het verhaal „de Kennemer Vrijbuiter" boeiend geschreven is, vinden wij in het bovenstaande overwegend bezwaar het onze kinderen in handen te geven.



101
11. Honbolt Eduard C. De Smokkelaars van Wasse¬
naar geïllustr. 258 bldz. prijs ƒ 1.50/1.90. Amersfoort, Valkhoff & Co. • Een interessant verhaal, dat een ware kijk geeft op de toestanden in ons land en de gezindheid van ons volk tijdens de Franse overheersing.
Het moet echter afgekeurd worden voor de jeugd, omdat er op zeer vergoelikende wijze gesproken wordt èn over de smokkelhandel in het algemeen èn over de oprichting van een smokkelbond voor jongens. Waar die jongens 's nachts het huis uitsluipen en hun ouders om de tuin leiden om op hun eigen handje te gaan smokkelen en waar zulks door de schrijver eer verheerlikt dan veroordeeld Wordt, daar moet zo'n boek worden afgekeurd, om de verkeerde invloed, die het kan hebben op het eerlikheidsgevoel van jonge kinderen. De stijl is vrij droog, de illustraties zijn mooi.
12. Mark Twain. De lotgevallen van Hudk Leberry
Finn. Geïll. 284 bldz. prijs ƒ 1.50.. Amsterdam, v. Holkema & Warendorf. Een onmogelik boek, waarvoor wij al onze wilskracht nodig gehad hebben om het uit te lezen. Wellicht, dat het verhaal in het oorspronkelike geestig is, maar zoals de vertaling daar voor ons ligt, is de lektuur in de hoogste mate vervelend en bevat iedere bladzijde een aantal tastbare onwaarschijnlikheden. De handelingen van de hoofdpersoon zijn zo onnatuurlik en de gehele inhoud is zo in de trant van de beruchte detectieve-romans, dat wij het boek niet gaarne aan onze kinderen in handen zouden geven.
13. de Vries-Johan. Jan en Marie of de Kabouter-
brug, geïll. 81 bldz. prijs? Utrecht, U. Honig. Een Gelders jongetje logeert bij zijn grootouders, tegelijk met zijn nichtje, dat daar ook de vakantie door-



102
brengt. Het zijn een paar lieve kindertjes en zij hebben veel plezier. Over het geheel is het een onbetekenend boekje: kwaad zullen de lezers er zeker niet uit leren, maar hiermede is alles gezegd: een strekking zoekt men er te vergeefs in. De stijl laat veel te wensen over; ook maakt de schrijver dikwels gebruik van Friese woorden en uitdrukkingen, die het boekje voor Hollandse kinderen minder geschikt maken. Indiese kinderen, die toch reeds zo'n zware strijd te voeren hebben met onze taal, hebben behoefte aan zuiver Hollands; het Fries brengt hen geheel van de wijs. Voor onze Indiese jeugd kunnen wij het boekje niet aanbevelen.
14. Andine. Donkere wolken en Blauwe lucht geïll. 189 bldz. prijs? 's Gravenhage, Blankwaardt & Schoonhoven.
Een veelzeggende tietel voor een weinigzeggend boek. Het bevat zes kleine verhaaltjes, waarvan „Paula" en „Zonneschijntje" tot de beste behoren. Het maakt de indruk, dat Andine er maar op los schrijft — dat zij beter kon, bewijzen de twee bovengenoemde schetsen. Trouwens van al de verhaaltjes, behalve het laatste „Gravin Hilda", ware wel wat te maken geweest, als de schrijfster het werken voor de kinderen ernstiger had opgevat. Zij graaft niet diep en ontroert niet — alles wat zij schrijft, glijdt langs u heen. „Zonneschijntje" is het enige, dat tot het hart spreekt. In „een Dwaalspoor" ontsteelt de heldin van het verhaal een rijksdaalder aan haar zusje, dat in het moederloze gezin het huishouden doet. Er wordt natuurlik wel verteld, dat dit niet goed is, maar hoe ernstig het wel is, hoe het de kinderziel moet' aangegrepen hebben, toen het kwaad bedreven werd, en wat er omging in het hart van het andere zusje, toen het tot de ontdekking kwam, wordt veel te vluchtig beschreven, terwijl het misdrijf toch ernstig was.



105
Daartegen wordt een jongen in „Een harde les" al zeer overdreven zwaar gestraft met de dood van zijn lievelingshondje. De jongen had nl. bij het nalopen van een paard een schop gekregen, werd ziek, ging met de familie op reis en het hondje begon tijdens zijn afwezigheid te kwijnen. Kort na zijn terugkomst stierf het: dit wordt voorgesteld als de schuld van het jongetje. — Adine mag zich ook wel eens beter op de Hollandse taal toeleggen, die hier en daar geheel in het gedrang komt.
15. Andriessen P. J. Langs doornen en distelen. Geïl' lustr. 203 bldz. prijs?
L. J. Veen, Amsterdam. Een boek van de oude stempel, een beetje godsdienstig getint. De heldin, een meisje van 16 jaar, treedt op en redeneert als een volwassen mens met ondervinding van vele jaren. En al die flinkheid heeft ze opgedaan in het laatste jaar, dat ze tuis bij haar familie was, toén ze door de dood van haar vader met de zorgen •des leyens kennis maakte: van haar 15e tot haar 16e jaar •dus. Zeer onnatuurlik en dus in het geheel niet geschikt voor kinderen der L. .Sch. — En de inhoud èn de taak gaan hun bevatting te boven. Bovendien vindt men op menige bladzijde een Frans, soms zelfs een Engels spreekwoord. De zedelike strekking van het boek is uitstekend en misschien zullen grote, bijna volwassen meisjes het mooi vinden. Voor de bibliotheek der L. Sch. echter heeft het geen waarde.
16. Von Püttkammer Jescp. Per auto de wereld
rond. Geïllustr. 219 bldz. prijs? Sleeswijk, Bussum. Met behulp van een aardrijkskundig woordenboek en «en'atlas heeft de schrijver een rammelend, leeg verhaal



104
samengeflanst Tan de avonturen van een gezelschap, dat per auto een reis om de wereld maakt. We geloven niet, dat zulke buitensporige bedenksels gezonde kinderkost zijn en kunnen dus het boek niet aanbevelen.
17. Boissevain Ch. Leven en streven van Koolemans*
Beynen met portret. 267 bldz. prijs —.40 ing.
—.55 in cart., —.70 geb. Amsterdam, Wereldbibliotheek. De beschrijving van het leven en streven van Koolemans Beynen bevat van bladzijde tot bladzijde een doorlopende opwekking tot het bevaren der Poolzee als een oefenschool voor onze zeemacht. Zij is een samenvatting van uittreksels uit verslagen en brieven van K. B., geschreven op en naar aanleiding zijner reizen naar het Noorden met de Pandora onder Sir Allen Young en met de Willem Barentz onder A. de Bruyne. Het is een boek voor jonge mensen ter aansporing tot plichtsbetrachting onder allerlei omstandigheden, tot opoffering ter wille van het vaderland. Voor H. B. S. en Gymnasia kunnen wij het zeer aanbevelen, maar voor onze lagere school komt het ons niet geschikt voor, daar het boven de bevatting der leerlingen gaat. ihfc.d
18. Gerhardt J. W. Ali Baba met de veertig rovers
geïll. 96 bldz. prijs —.20 ingen., —.30 in cart, —.40 geb. Amsterdam, Wereldbibliotheek. Dit verhaaltje, boewei in goed Nederlands vertaald, komt ons minder geschikt voor. Er komen veel te veel moorden in voor en met de eerlikheid wordt het ook niet te nauw genomen. Waar veertig rovers gedood mogen worden, omdat het maar rovers zijn, hadden Ali Baba en zijn broer de gevonden schatten ook niet mogen meenemen; ze kwamen hun evenmin toe als de rovers. Voor onze leerlingen kunnen wij het niet aanbevelen.



105
19. Mann. Mary E. Er was eens 'n Prins vert. uit
Engels door M. Gr. Pijnappel niet geïll. 261 bldz. prijs? Ams't., Gr. Schreuders, Wereldbibliotheek.
„Er was eens 'n Prins" is een goed geschreven boek maar geen kinderboek, noch wat de vorm, noch wat de inhoud betreft. Een rijk jongmens, die op het land bij zijn familie logerende, genezing zoekt voor een slepende ziekte, komt toevallig in aanraking met een verwaarloosd natuurkind. Die ontmoeting is voor beider leven beslissend. Het meisje koestert een slaafse verering voor haar prins, zo, dat ze alleen in zijn nabijheid gelukkig kan zijn, en de jonge man, die reeds met het leven heeft afgerekend en meent stervende te zijn, krijgt een omkeer in zijn sombere gedachten. De zorg voor de kleine wordt zijn levensdoel. Hij betaalt de opvoeding voor zijn beschermeling en reist zelf naar het Zuiden, omdat hij genezen wil. En evenals in het sprookje voert eindelik de prins zijn schone jonkvrouw naar het altaar.
Zoals boven reeds gezegd is, kunnen wij dit boek, hoeveel goeds het ook bevat, voor de leerlingen onzer lagere school niet aanbevelen.
20. Defoe. Het leven en de wonderbare lotgevallen
van Bobinson Crusoë. Geïll. 450 bldz. prijs. Amsterdam, Wereldbibliotheek. „Bekorten is ongepast en omwerken een schandaal"" zegt de |redaktie der Wereldbibliotheek in de voorrede van dit boek, en zij heeft gelijk, als zij het aanbiedt aan volwassenen of grotere kinderen. Voor de leerlingen der 1. sch. is, dunkt ons, dit waarlik interessante boek beslist te langdradig, en wij zien niet in, waarom een omwerking door een bekwame hand een schandaal zou wezen. Des te meer zou die toe te juichen zijn, daar alles, wat Bobinson op zijn onbewoond eiland ondervindt, alles, wat hij doet en uitvindt, alles, wat hij gevoelt, een prachtige-



106
kijk geeft op wat een mens alleen in de natuur eigenlik is en zijn kan. De oorspronkelike plaatjes zijn typies en behoren werkelik bij dit in alle opzichten ouderwets verhaal — maar nog eens, deze uitgaaf is eerder een boek voor volwassenen dan voor kinderen. Voor onze lagere school kunnen wij het niet aanbevelen.
21. Grimm. Gebr. Sprookjes le, 2e en 3e verzameling
geïll. 219, 245 en 235 bldz. prijs per deeltje ing. —.40, in cart. —.55, geb. —.70. Amst., Wereldbibliotheek. Zoals in de voorrede staat, zijn dit oude volksverhalen in heel Duitsland opgezameld. Verliezen zulke verhalen bij vertaling reeds veel, voor kinderen zijn ze bovendien totaal ongeschikt èn om de inhoud èn om de wijze van" vertalen. Ze bevatten veel germanismen, terwijl er met de tijden der werkwoorden vreemd is omgesprongen.
Dit laatste moge de levendigheid van de verhalen soms verhogen, in de kinderhoofden brengen zij nog meer verwarring op het punt van taalgebruik dan er reeds bestaat.
22. Alcott. Louise. Uit Jo's Schetsboek niet geïll.
296 bldz. prijs? Amsterdam, P. N. v. Kampen & Zn. Een boek met 13 verhalen. Het eerste, de zilveren kruikjes genaamd, schildert ons de verontwaardiging van drie jonge dames, die op een partij geweest zijn, waar de heren ongemerkt brandewijn in haar koffie gedaan hebben. Zij zinnen nu op middelen om zich op het volgende bal te wreken. Verder wordt er gesproken van „bekoorlijk négligé" van „conquêtes" van „zij waren de belles van het plaatsje", terwijl het baj. eindigt met de "beschrijving van intrigues om een afgebroken engagement weer „aan" te maken. Met begrijpelike tegenzin



107
begonnen wij aan de volgende geschiedenis van een meisje, dat reeds op verscheidene badplaatsen geweest was om genezing te zoeken. Toen wij daarna lazen, dat „het arme meisje leed onder het verlangen, dat vroeg of laat alle vrouwen treft", zijn wij maar geëindigd, overtuigd, dat ieder nu voldoende op de hoogte zal zijn van de waarde, welke deze lektuur voor kinderen heeft.
23. Sylva Carmen. Sprookjes eener Koningin niet
geïll. 217 bldz. prijs ƒ 0.75 geb. ƒ 1.25. Amsterdam, L. J. Veen. Hoewel go,ed verteld en in onderhoudende vorm geschreven, is het onze overtuiging, dat kinderen van de zin dezer sprookjes niets zullen begrijpen. Het is een boek voor grote mensen, niet voor kinderen.
24. Louwerse P. Serie van 12 kinderboekjes, elk met
een plaatje en geïll. omslag a 10 ets. onder de titels.
Schoonhoven, v. Nooten. Baas Kinderschik» Heipaal. Onder goede vrienden Ik-ik-Tik-Tik! Twee Zondagskinderen Bezem-olie De trouwe wachter Roodmanteltje. Toch gelukkig Langs twee wegen.
Liefde om liefde Ons Zonnekind.
Schoonhoven v. Nooten.
De uitgever heeft zich blijkbaar beijverd goedkope kinder lektuur te leveren. Alleen wat het goedkope betreft, is hij geslaagd. 10 ct. is waarlik niet veel voor een boekje.
Maar geschikte kinderlektuur is het niet: het zijn verhaaltjes van de ouderwetse, zoetsappige soort, die wij hoopten, dat afgedaan had. Doch al waren de verhaal-



108
tjes op zichzelf geschikt, de uitgave met de heel lelike plaatjes is zodanig, dat we ze moeten afkeuren en voor de bibliotheek en voor de huiskamer.
De tijd is uit, waarin men dergelike smakeloze dingen kinderen in handen gaf.
25. Been, Joh. H. M. H. Tromp. Geïll. 210 bldz. prijs? Amsterdam, L. J. Veen.
Dit werk is oorspronkelik verschenen in Elseviers Maandschrift en had ten doel op te wekken tot het oprichten van een standbeeld voor Tromp. Later heeft Been het omgewerkt tot een jongensboek. Zonder iets te kort te doen aan de waarde van het goedgeschreven en leerzaam boek, beweren wij, dat vB. hierin niet geslaagd is. Hij erkent dit zelf enigszins, waar hij in zijn voorrede zegt, dat de aantekeningen door de jeugd wel overgeslagen zullen worden. Gehele brokstukken zijn in het Oud-Hollands uit levensbeschrijvingen en schotschriften uit Tromps tijd overgenomen en hebben o. i. evenmin veel kans door de jeugd gelezen te worden.
Voor de leerlingen der H. B. S. zouden wij „M. H. Tromp" gaarne aanbevelen, het spijt ons echter, dat wij dit,werk van onze gewaardeerde schrijver Been, dat wij zelf met zoveel genoegen gelezen hebben, voor onze jonge lezers ongeschikt moeten verklaren.
26. Adriana. Grootvaders lieveling. Kerstvertelling
geïll. prijs? Schoonhoven, v. Nooten. Voor de kleintjes, voor wie het boekje bestemd is, is het minder geschikt èn om de inhoud, die te wijs is, èn om het godsdienstig tintje, dat er aan is. Grotere zullen er, vrezen we, geen notitie van nemen. De plaatjes zijn zeer lelik.



109
27. Lie Bernt. Een schooljaar van Sven „Bij de
Wind" geïll. 165 bldz. Prijs? Gouda, G. B. van Goor Zonen. Dit boek is niet geschikt voor onze scholen. In de eerste plaats kunnen onze leerlingen, die alleen klasse- , onderwijs genieten, zich het type school, dat hier beschreven wordt, niet voorstellen, maar in de tweede plaats (en dat is erger) wordt en vrij vergoelikend gesproken over verschillende schoolondeugden. Wij grote mensen mogen dit onder elkaar al 'eens doen, maar tegenover kinderen moeten alle pogingen om onderwijzers of leraren te bedriegen als bepaald slecht gekwalificeerd worden.
28. Leent F. H. van. De liefste van ons Clubje. Geïll.
185 bldz. Prijs ƒ 0.90. Schoonh., v. Nooten.
Men staat er verbaasd over, dat er nog mensen gevonden worden, die er lust en tijd voor hebben om dergelike onbeduidende boeken als het hierboven aangehaalde te vertalen. Trouwens, veel tijd zal er aan dit vertalen wel niet besteed zijn, want de Hollandse taal is vol ger. manismen en, evenals de stijl, slecht.
De inhoud is akelig zoet, lief, braaf Duits en handelt meest over danspartijen, waarop luitenants rondwaren.
Wat blijft er dus over van dit boek?
Niets dan de plaatjes, die wel aardig zijn.
Van harte wensen wij onze meisjes krachtiger geestesvoedsel dan dit zoetsappig gezeur.
29. Charante N. A. van. Serie van 6 bundels verha¬
len in proza en poëzie. Met een aanbeveling van P. Louwerse. Elk met 3 platen en geïll. omslag.
Het blijde Avonduur. Houten Klaas. Kardoes. Moeder en Kind. De drie Spinsters. Twaalf Broeders. De poging van de hh. v. Nooten en Louwerse om de



110
versjes en verhalen van v. Ch. weer onder de jeugd te brengen kunnen we niet toejuichen. De zucht om te moraliseren komt te veel aan de dag, de versjes zijn onnatuurlik, sentimenteel en gebrekkig gedicht. Een vorig geslacht moge smaak gevonden hebben in zulke vertellingen en versjes, onze tegenwoordige jeugd verlangt wat beters, dank zij onder andere dezelfde v. Nooten en dezelfde Louwerse. Ook de plaatjes zijn ouderwets en lelik.
De gehele serie moeten we voor onze leerlingen ongeschikt verklaren.
30. „De laatsten der Arkels" voor de rijpere jeugd door P. Visser, illustraties van J. H. Isings jr. 196 bldz. Prijs ƒ 1.50, gebonden ƒ 1.90.
De geschiedenis van Jan van Arkel wordt hierin haarfijn verteld. De schrijver is er vrijwel in geslaagd om een beeld te geven van het streven der Hollandse graven om zich van het éénhoofdig bestuur meester te maken. Jammer echter, dat het bijna zuivere geschiedenis is. Er is zo goed als geen verhaal in. Hoewel de beschrijvingen zeer mooi zijn, zullen velen het terzijde leggen, omdat het niet boeit. Slechts oudere leerlingen, die een beter inzicht in dit gedeelte van de geschiedenis willen krijgen, zullen zich niet teleurgesteld vinden. De illustraties van Isings verhogen slechts de waarde van het boek.
Het boek is voor de „rijpere jeugd" geschreven en ia lus voor de lagere school ongeschikt.
Het is meer een boek om uit te leren, dan voor ontspanning.
31. Alleen in het nestje, door Aletta Hoog, met 4 platen, 220 bldz. prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. Alkmaar, P. Kluitman. Een aardige lieve familie wordt in dit boek beschreven, iloeder heeft haar kinderen al vroeg geleerd elkander te



111
verdragen en vooral veel voor elkaar over te hebben. Zij tonen dit te kunnen, als moeder voor een ernstige ziekte enige tijd naar een zachter klimaat moet. De kinderen blijven alleen en de oudste dochter vervangt zo goed mogelik moeders plaats.
Het verhaal is goed verteld en vooral voor Zondagscholen is het uitnemend geschikt.
32. De avonturen van vier pretmakers, door Oh. Krie¬
nen met 4 platen van Johan Braakensiek. 228 bldz. prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. Alkmaar, P. Kluitman. Hoe vier Gelderse jongens hun vakantie doorbrengen, wordt ons in de avonturen van de pretmakers verteld. Het is geen mooi boek; daarvoor zijn de avonturen niet belangwekkend genoeg. De schrijver laat de jongens praten op een wijze, zoals ze dat gewoonlik niet plegen te doen.
Wij kunnen het boek. voor de bibliotheek van de lagere school niet aanbevelen.
33. 1. Wandelen en waarnemen. 2. Met kijker en bus.
Geïllustreerde schetsen uit het leven van planten
en dieren door E. Heimans. Amsterdam, Van Holkema en Warendorf. Reeds lang geleden zond de uitgever ons die twee boeken, doch wij kunnen moeilijk aannemen, dat de bedoeling was, die door onze kommissie te doen beoordelen, want voor de IndiéBe school zijW ze geheel onbruikbaar. De schetsefi zijn trouwens geschreven voor de „Groene Amsterdammer" en da*f is toch zeker geen blad voor kin-



112
«eren. Niettemin vinden wrj het prachtboeken voor volwassenen, waarin door de Heer Heimans op bevattelike wijze een schat van wetenswaardigheden over de natuur geschreven is.
34. 1. De blokhut in de woestijn. 2. De scheeps¬
jongen. 3. In de Sahara. 4. De planters van Jamaica. 5. De verdwenen zuster. 6. De schipbreukelingen door Mayne-Reid, ieder met 4 platen; prijs per stuk ƒ 0.50. D. Boele, Rotterdam. Deze boeken worden over het algemeen gaarne door de jeugd gelezen. Toch kunnen wij ze niet aanbevelen, omdat de inhoud naar onze mening veel te prikkelend is voor de zinnen. Mishandelingen, levend begraven en vergiftigen zijn schering en inslag. Waar er tegenwoordig zooveel goede kinderboeken zijn, komt het ons voor, dat dergelijke lektuur niet in een schoolbibliotheek moet -worden opgenomen.
35. De boschwachter van Lindenstein door P. Lou¬
werse, 2 plaatjes van Louis Andrée 95 bldz. prijs geb. ƒ 0.50. P. Kluitman, Alkmaar. Een verhaal van het oude genre, stijf en ouderwets van inhoud en stijl. Twee lelike plaatjes; niet aanbevolen.
36. Kleine Lichten door A. W. Sanders van Loo. 162
bldz. prijs ƒ 0.75. De Ned. Boek- en Steendrukkerij voorheen H. L. Smits 's Gravenhage. Verscheidene kleine verhaaltjes over verschillende dieren, die echter alle even treurig eindigen. De strekking kan wel zijn om door die verhalen de kinderen te leren



115
öök goed voor dieren te zijn, doch die hele treurige reeks moet de kinderen zelf ook droevig stemmen. „Pasehen" en „Oude paarden" zijn biezonder ongeschikt. „Jaapje" en „Bob Tim" zijn wel voor kinderen, maar het geheel ig toch geen kinderboek.
37. Arabier en Negerprins door P. J. Andriessen.
Geïllustreerd, 274 bldz. prijs? P. N. van Kampen, Amsterdam. Een boek, dat niet geschikt is voor de schoolbibliotheek. Het is een verhaal vol wreedheden. Negers, die soep maken van de neuzen en oren der overwonnen vijanden ; slaven, die mishandeld en verminkt worden, enz. Er zijn wel geschiktere reisbeschrijvingen voor jongens.
38. Vlindertje door Henny Koek. Geïllustreerd. 202
bldz. geb. ƒ 1.90. J. A. Sleeswijk, Bussum. Een alleraardigst, onschuldig romannetje voor meisjes van ongeveer 16 jaar, dus niet geschikt voor de lagere school. Het Vlindertje is bij het begin van het boek al geen kind meer, maar een jong meisje en waar in vele van dit soort boeken aan het eind een kleine liefdesgeschiedenis voorkomt, begint dit boek er al mee. ^
39. Bimbo, door Tante Willy.
In het Ned. bewerkt door Mevr. A. H. J. Nolst Trenité met een titelplaat en 25 fig. in de tekst 104 bldz.
V. d. Heijde en Leidenroth, Utrecht.
Bimbo is een braaf jongetje, dat niet meer vraagt, dan moeder hem kan vertellen en met moeders antwoorden dadelik tevreden is. Als alle kindertjes zo braaf waren als Bimbo en alle moeders zo verstandig als Tante Willy,
Katalogus van leesboeken.



114
dan gal de'kwestie" yan de ooievaar weinig moeilikheid meer. Voor. ouders is er wel' iets uit te leren, maar voor de schoolbibliotheek is dit boekje, hoe aantrekkelik het er ook uitziet, totaal ongeschikt.
40. De zoon der wouden, door Max Felde met 12 il¬
lustraties; 216 bid», prijs geb. ƒ l.Oft, Bussum, J. A. Sleeswijk. Indianenlektuur achten wij voor schoolkinderen ongeschikt, hoe gaarne de jongens vooral er van genieten. Bovendien boeit dit verhaal niet, de stijl is min of meer gezwollen en de taal niet onberispelik.
Wij kannen daarom dit mooi uitgevoerde boek voor de lagere school niet aanbevelen,
41. Elsje, , door Ai G. Kuiper, geïllustreerd door A.
Wijthoff; 282 bldz .prijs? Haarlem, Vincent Loosjes. Bij het lezen van dit boek wordt men onmiddellik getroffen door de overdreven karakters van tante en kind. Het geheel is niet mooi en onnatuurlik; tot slot komt er nog een engagement. Voor de Indiése school niet aanbevolen.,
42. Schijn en Wezen. Een verhaal voor jonge meis¬
jes door Bertha Glement. Uit het Duitsch vertaald door W. van Hooff—Gnalthérie van Weezel. 24* bldz. prijs geb. ƒ 1.90. Een verhaal van twee zusters. Asto en Eva, dochters van een kolonel, waarvan Eva door haar. bescheidenheid en. eenvoud veel aantrekkeliker is dan haar schóne en hoogmoedige zuster Asto. Vooral Jiet karakter van Eva is heel goed getekend. Wij hebben echter tegen alle boeken van de soort: „voor jonge meisjes" bezwaar .om ze



118
aan leerlingen van de lagere «chool in banden te geven. Ook in dit verhaal spreken en denken de i meisjes niet meer als kinderen.
Het slot vermeld natuurlik de engagementen van de beide zusters, één ervan zelfs door een tekening verduidelikt. Het is werkelik een mooi boek, doch voor de -schoolbibliotheek kunnen wij dit fraai uitgevoerde*werk niet aanbevelen.
43. 1. Lotgevallen en reizen van Siadbad, den zee¬
man.
2. De koopman en de geest.
De koning der zwarte eilanden.
3. De drie appelen. De pasteibakker van Damascus. Geschiedenis van den kleinen gebochelde. 5e druk door P. Louwerse.
Prijs van elk ingenaaid ƒ 0.50. L. J. Veen, Amsterdam.
Wij zijn er tegen om deze, door Louwerse vertaalde vertellingen uit „Duizend en een nacht" aan kinderen in handen te geven.
Er komen te veel dingen in, die voor jeugdige lezers ongeschikt zijn, bijv. in „De koopman en de geest". Een man, wiens huwelik kinderloos blijft, adopteert een lief meisje, waarbij hij een kind verwekt! Bovendien is alles er op berekend de verbeelding in meerdere of mindere mate te prikkelen. Wanneer de verhalen met omzichtigheid verteld worden zijn ze wellicht bruikbaar, doch als leesboek voor de lagere school moeten we ze onvoorwaardelik afkeuren.
44. De jongens de baas, door Joh. H. Been, geïl¬
lustreerd door Louis Raemaekers, 373 bldz. prijs geb. ƒ 2.90. Alkmaar, Gebr. Kluitman. Ook dit werk is keurig verzorgd. Jammer dat de inhoud daarmee niet in overeenstemming is. De kwasie



116
grote-mensachtig doen is voor de L. S. geen goede leesstof. Van een schrijver als Been hadden wij waarlik zulk een boek niet verwacht, 't 'Is een wonderlik bedenksel. Een aantal jongens komen op een eiland terecht en stichten daar een soort maatschappij. Het verhaal moet blijkbaar dienen om de lezers aan het verstand te • brengen hoe de echte maatschappij in elkaar zit, hoe de een van de ander afhankelik is enz., maar ook in dit opzicht lijkt het boek volmaakt mislukt.
Hoe de jongens op dat eiland verzeild raken en later een heel oorlogschip veroveren en opbrengen, het is alles te dwaas om na te vertellen. Als een parodie op de richting in de tegenwoordige jongensboeken, clubs en nog eens clubs zou 't goed geslaagd mogen heten. Wij kunnen het boek niet aanbevelen.
45. Huize Labor, door Annie van Wehl, met teekeningen van W. Potharst. 242 bldz. prijs ingen. ƒ 1.90. L. J. Veen, Amsterdam.
Dit verhaal speelt in Rotterdam, waardoor we werkelik mooie beschrijvingen krijgen van Maas- en stadsgezichten, die echter voor Indiese kinderen minder belangwekkend zijn. De geschiedenis zelf is boeiend en vlot geschreven, doch valt te veel buiten de kring van onze leerlingen. Voor ouderen is het uitnemend geschikt.
Behalve enige verzen in de drie moderne talen komen er in het boek vrijheden voor, die wij, ook weer voor schoolkinderen, niet mogen toelaten o. a. op bladz. 5. i „Ik begrijp het bij God niet" en op bladz. 9 „Pakhuizen met het een of ander, God weet wat, er in".
Voor muloscholen is het boek misschien bruikbaar doch voor de Indiese lagere school achten we het niet geschikt.



117
46. Schoolmeisjes af, door Emmy von Rhoden naar
het Duitsch door G. W. Egberts . Geïllustreerd door Willy Planck, 232 bladz. prijs geb. ƒ 1.90;, Alkmaar, Gebr. Kluitman. Hetzelfde bezwaar, dat wij tegen, „Schijn en Wezen" hebben, doet zich ook hier gelden. Een keurig verhaal, boeiend en warm geschreven en vooral ter lezing aanbevolen aan ouders, die het vraagstuk „studeren of niet ,' studeren voor meisjes" van alle kanten willen bezien. De beschouwingen over die kwestie zijn zeer lezenswaardig. Het doel van het boek, de meisjes te leren inzien, dat goed een huishouden besturen en geluk zoeken in eigen huis nog niet behoeft samen te gaan met huissloof zijn en volstrekt geen ontwikkeling op ander gebied behoeft uit te sluiten is in onze tijd wel de moeite w.aard. Voor de lagere school is het boek niet geschikt, doch voor ouderen kunnen wij het niet genoeg aanbevelen.
47. Reinaert De Vos. Uit het middelnederlandsch
herschreven dóór Streuvels. Opgeluisterd met teekeningen door Gustaaf van de Woestijne. 200 bldz. prijs? L. J. Veen, Amsterdam, Dit boek begint aldus:
„Het was omtrent den Sinxen en weeral zomer te wege. Velden en bosschen, overal was 't groen erop gekomen en in hagen en boomen speelden de vogels en schuifelden lustig. Kruiden en bloemen waren uit den grond geschoten, en 't waaide in de lucht van menigerhande fijne reuken'. De zonne schong hélder en 't was even na den noen, dat de dieren op de helling van den heuvel aan den rand van het bosch, uitgestrekt te stoven lagen in de warmte. Daar werd gesproken en verteld over land en zand, over den gang van de wereld, geknoterd over 't eene en geruid over 't andere — de gewone praatjes van den stillen noPTieKtonó" -- *-



118
Wij stellen ons voor, dat kinderen, die dit op de eerste bladzijde gelezen hebben, onmiddellik een vijftigtal bladen gelijk omslaan om te kijken „of het zo blijft" en het boek daarna sluiten, wanneer zij bemerken, dat het helemaal onbegrijpelik voor hen is. Wij vermoeden echter, dat Stijn Streuvels bij de bewerking van de „Beinaert" niet aan jeugdige lezers gedacht heeft. Evenals „Kerstekind" is ook dit een prachtboek, maar voor volwassenen.
48. De- laarzen van Mijnheer Babbelman. Teekenin-
gen en tekst van Marcel Capy. Prijs ƒ 0.75. W. de Haan, Utrecht. Plaatjes wel aardig. Om de tekst niet aan te bevelen.
49. De twee neven, door O. Joh. Kieviet. Geïllustreerd
door Joh. Braakensiek. 239 bldz. Prijs ƒ 1.50
geb. ƒ 1.90. 3e druk. Ongetwijfeld zullen onze jongens dit boek wel mooi vinden. Toch kunnen wij het niet aanbevelen; boeken, waarin een der helden in handen van woekeraars valt en de vader van zijn vriend besteelt om zijn schulden te voldoen, vormen geen geschikte lektuur voor de jeugd, ook al wordt er aan het slot nog even vermeld, dat ze hun leven beteren.
50. Het Kerstekind door Stijn Streuvels verlucht met
teekeningen van Jules Fonteyne. 93 bldz. prijs? L. J. Veen, Amsterdam. Een keurig boek, waarvan het alleen maar jammer is, dat het grote aantal Vlaamse woorden de inhoud voor kinderen onbegrijpelik maakt. Daarom kunnen wij het alleen voor groteren aanbevelen.



119
51. Per luchtschip „De Argonaut" naar Mars door
Dr. Albert Daiber. Naar het Duitsch door Cath. A. Visser met 6 platen. 153 bldz. prijs geb. ƒ 1.75. J. A. Sleeswijk, Bussum. Een verhaal naar het model van Jules Verne. Zeven geleerden reizen (of rijzen) in een luchtschip naar de planeet „Mars" welke ze na vele wederwaardigheden bei reiken. Zij maken kennis met de bewoners en met hun levenswijze. Het boek is voor kinderen veel te geleerd en dus voor de bibliotheek niet bruikbaar. Voor groteren, die iets wensen te lezen over de planeten is het boek alleszins aan te bevelen.
52. Drie nieuwe kameraden, door Lilian Turner naar
het Eng. door J. d. R. Geïllustreerd door J. Marcfarlane. 342 bldz. prijs ƒ 1.—- geb. ƒ 1.50. Gouda, G. B. van Goor en Zonen. De eerste indruk, die men bij het lezen van dit goed geschreven boek krijgt, is, dat het geen kinderboek is. Het is voor de jeugd te wijs en te onbetekenend voor ouderen. Voor de schoolbibliotheek niet aan te bevelen.
53. Den aardbol om. De reis om de wereld van een
schooljongen door Tom Trotter met 6 platen van G. J. van Overbeeke. 206 bldz. prijs ƒ 1.26 geb. ƒ 1.90.
J. G. Dalmeyer, Amsterdam. Dit boek en ook het volgende worden uitgegeven onder het motto: „Het jongensleven in alle landen", men krijgt er echter niets van te lezen. Een reis om de wereld is hét niet, want Amerika wordt niet aangedaan. En van een schooljongen ook niet, want onze reiziger is een jonge mnn vnn 9.ft inftp. Tiet verhaal is met een vlotte Den are-



120
s^nreven; wei wat ai te vlot en aaarom is net erg oppervlakkig. En de humbug ontbreekt ook niet. In één nacht zoveel Tjerkessies leren, dat men de volgende morgen niet alleen een paard en wagen kan kopen, maar ook een voerman kan inhuren voor een lange gevaarvolle tocht, is waarlik geen, kleinigheid. Jean Charles en zijn oom zijn een paar flinke kerels, maar de spil, waar ten slotte alles om draait, is geld. En wie tonnen gouds tot zijn beschikking heeft, is gauw een flinke vent. Platen en druk gaan nog al. De eerste plaat is echter fout. Een zeestoomer heeft zijn machinekamer en stookplaatsen wel wat dieper zitten. Het hele boek is buitenkantwerk, reklamegeklungel; daar is alles mee gezegd.
54. De Oom uit Amerika. Lotgevallen van een schooljongen in Amerika, door Tom Trotter. Geïllustreerd door A. Rünckel. 191 bldz. prijs ƒ 1.25 geb. ƒ 1.90. J. C. Dalmeyer, Amsterdam.
Een tikje beter dan het vorige, doch met dezelfde gebreken. Wat ons tegenstaat is, die op elk gebied zich zo onderscheidende, Jean Charles. Die kerel is een geniet Uitstekend balspeler, hardloper, stoker, machinist, bankwerker, beeldsnijder, letterzetter, illustrator! Mensenredder ook al. In 't klein (de krantenjongen — 't kind uit het brandende huis) en in 't groot (de hele nederzetting bij de plaats van het spoorwegongeluk wordt er bovenopj geholpen door zijn paar „(lagen werken en zijn kranig voorbeeld). Veel te weinig worden de moeilikheden, de worstelingen en ontberingen van zo'n leven uitgebeeld en veel te sterk op de voorgrond gebraoht het . enorme sukses van de held van het verhaal.
Mochten de lezers, geprikkeld door dit roemruchte* yoor-r . beeld, eens zelfstandig geworden, ;dat beeld willen volgen, dan.zal de harde werkelikheid andere dingen latejR zien. En dat is, dunkt ons, het gevaar van dit soort van



rit
boeken. Mooie zeepbellen blazen, trotse luchtkastelen bouwen, wind zaaien!!
Dat doet dit reklameboek. Het is zonder ernst en degelikheid, het onderwerp waard, geschreven. Er zït geen merg in. Praatjesmaken behoeven we de jongens, hier vooral in Indië, heus niet te leren.
' 55. Kajakmannen. Groenlandsche avonturen. Naverteld door N. van Hichtum, platen van W. K. de Bruijn. 121 bldz. prijs ƒ 0.65 geb. ƒ 0.90. Gouda, G. B. van Goor en Zonen. N. van Hichtum heeft enige'van de gevaarvolle tochten en jachtavonturen van de dappere kajakmannen naverteld. Zoveel mogelik in hun eigen eenvoudige verhaaltrant. Dit is juist de fout van het boekje. Volwassenen mogen van dat kinderlik-eenvoudige de bekoring ondervinden, kinderen ontgaat zo iets. En wat heeft de stijl er onder geleden! Onbeholpen zinnen, met onophoudelik het hinderlike „maar". In het eerste stukje ruim 40 keer. Het is vaak of men een kinderopstelletje leest! Dezelfde stof, dezelfde feiten had Nelly van Hichtum in eigen stijl moeten weergeven en niet in die der Eskimo's. Door aanschouwelikheid munt het boekje ook niet uit. De vele plaatsnamen mogen voor een geboren Eskimo de tochten duidelik aangeven en de route aanschouwelik voorstellen, kinderen lezen over al die onmogelike plaatsnamen heen of raken er juist de kluts door kwijt. Het is een boekje, dat de kinderen niet zal boeien. Of bedoelt de schrijfster er een boek voor volwassenen mee, waar ze in de inleiding zegt: „Ik vermoed dat ook andere Nederlandsche lezers in die tochten belang zullen stellen?" Dat zou al te gek zijn.
Tekeningen, bandje, druk, alles keurig, zonde van de tijd, de moeite en de kosten voor zulk een inhoud.



56. Gedrost,-door A. J. H. van der Sloot. 175 bldz. prijs ƒ 0.90 geb. ƒ 1.25. Amsterdam, van Holkema en Warendorf. Een boek, geschreven volgens het recept van Gnstaaf Aimard, doch bij lange na niet zo boeiend. De stijl,is vervelend en dor en het werk krioelt van taalfouten. Als het daarvan gezuiverd was, zou het misschien in de bibliotheek geplaatst kunnen worden voor jongens van 10, 12 jaar, doch nu is het daarvoor niet geschikt.