ALGEM. NEDERL. TIMMERLIEDEN BOND CENTR. BOND VAN BOUWVAKARBEIDERS NEDERL. SCHILDERSGEZELLEN BOND
OOK VOOR U!
Een woord tot verstand en hart van de Bouwvakarbeiders en hun vrouwen in het
„NIJVERE TWENTE".
SEPTEMBER 1916.
Uitgegeven door de H.B. van den Alg. Ned. Timmerl. Bond, le Helmersstr. 42, Amsterdam Centr. Bond v. Bouwvakarb., Westeinde 17, Amsterdam Ned. Schildersgez. Bond, le Helmersstr. 78, Amsterdam






OOK VOORU!
EEN WOORD TOT VERSTAND EN HART VAN DE BOUWVAKARBEIDERS EN HUN VROUWEN, IN HET NljVERE TWENTE. — — — — — — —






Een woord ter overdenking voor de Bouwvakarbeiders in Twente.
Ondanks de geweldige wereldoorlog en de daardoor ontstane moeilijkheden neemt de industrie in Nederland in ongekende omvang toe.
Ook in Twente neemt de industrie, trots telkens wederkeerende moeilijkheden, veroorzaakt door gebrek aan grondsttrffen, een groote vlucht en vindt uitbreiding van de fabrieken bijna bij voortduring plaats.
Een natuurlijk gevolg hiervan is, dat ook in het bouwbedrijf de laatste jaren een zeer groote bedrijvigheid heerscht.
Even natuurlijk zou het dus ook zijn, dat in een streek van 'het land waar veel geld door de „bezitters" verdiend wordt, ook voor de Bouwvakarbeiders gunstige arbeidsvoorwaarden zouden bestaan.
Is dit echter zoo? Halen ook de bouwvakarbeiders wat van de goede oogst binnen? Neen, integendeel.
In vergelijking met andere plaatsen, zijn de arbeidsvoorwaarden waaronder gewerkt moet worden, in Twente, zeer slecht te noemen.
Het kan onze lezers niet onbekend zijn, dat in den laatsten tijd op tal van plaatsen waar het slechts even mogelijk was, de loonen beduidend zijn opgevoerd, en de arbeidsduur voor de arbeiders aanmerkelijk is verminderd.
Hoe was dit mogelijk? Steeds meer en meer is het besef bij onze .bouwvakarbeiders doorgedrongen, dat, willen ook zij profiteeren van de winsten die overal door de bezittende klasse gemaakt worden, zij zich moeten organiseeren, en door middel van de vakvereeniging voor zich betere arbeidsvoorwaarden verkrijgen.
Naarmate de kracht die de organisatie kan ontwikkelen, zijn de voordeelen verkregen.



4
Waar de organisatie sterk was, werd veel bereikt. Was ze zwak, dan werd niets of zeer weinijpverkregen.
Hoe is het gegaan in Twente? Is daar ook gebruik gemaakt van de drukte van het bedrijf, om voordeelen voor de arbeiders te bereiken, en was 'de organisatie sterk genoeg om bij verzet van patroonszijde met kracht op te treden?
Niets van dat alles! Hier zijn de loonen, ondanks de betrekkelij'ke, drukte in het bedrijf! veel te laag gebleven.
Aan den eenen kant worden schatten aan schatten verdiend, aan den anderen kant wordt bittere armoede geleden. En mocht dit laatste in sommige arbeidersgezinnen 'niet het geval' zijn, dan wordt daar op een andere wijze het tekort eenigermate aangezuiverd. Hoe dat geschiedt, daarop komen wij straks nog even nader terug. fi/Siffij
* *
Wat, TweritsChe makkers, is de oorzaak, dat onvoldoende verbetering in de arbeidsvoorwaarden is verkregen? Die oorzaak is niet ver te zoeken. Er bestaat te weinig of geen organisatie!
Is men dan in Twente tevreden met den toestand? Geenszins. Mopperen en klagen hoort men aüerwege.
Maar, met mopperen en klagen komt men geen steek verder. Als men z'n toestand afdoende wil verbeteren,, zal men die middelen moeten aanpakken, die daartoe kunnen leiden. Dan dient men te breken met de oude sleur. Dan is het noodig dat men met elkander de toestand bespreekt. Dan moet gewerkt worden, eensgezind en overal'! Dan moet men die macht kunnen ontwikkelen welke een waarborg schept dat in afzienbaren tijd, ook een deel van de 'winst voor de arbeiders kan verkregen worden. Dit bereikt men niet door mokkend het dagelijköch werk te verrichten. Dat kan alleen geschieden door krachtige en gezonde organisatie.
*
* *
Toch is de eigenaardige toestand, welke in Twente heerscht, een zekere rem voor de ontwikkeling van eenswiiöënd samenwerken. Echter slechts zoolang, tot een beter en gezonder begrip bij de arbeiders' doordringt.
Veelal toch komt het voor, dat in Twente de inkomsten van het huisgezin niet alleen worden verkregen door



5
de verdiensten van den man. In zeer veel gevallen wordt het tekort in het huisgezin door het te lage lbon van den man, aangevuld door vérdiensten van vrouw en van de kinderen. In deze gevallen kunnen wij dus spreken van een leven van zwoegen en sloven door het geheele gezin en ondanks dat, nog in vele gevallen een leven van ontbering en tekortkoming I
Deze toestand is ongezond. Ons standpunt is, dat de bouwvakarbeider een geschoolde arbeider is, die in staat moet zijn, uit de opbrengst van zijn eigen loon, voor de zijnen te kunnen zorgen.
Dit is bij U niet het geval.
Begrijtoelijk is het evenwel, dat, waar op de door ons geschetste manier het tekort aan inkomsten in de gezinnen wordt aangevuld, de zucht om zich te organiseeren, ontbreekt.
Is dat in orde? Wij zeggen neenl Aan die ongezonde toestand dient een eind gemaakt te worden. En zeer spoedig I
Of beschouwt men het leven alleen uit het oogpunt van werken, werken en nog eens werken?
Wij meenen, dat wij! als mensch recht hebben op een behoorlijk bestaan. Heeft men dat, als het -hierboven OiBfechrevene moet geschieden? Neen, nietwaar? Dan komt men 's avonds thuis, vermoeid van het reeds verrichtte werk. De noodige huishoudelijke bezigheden moeten dan nog worden gedaan. Voor ontspanning gevoi&N men niets! Vaak wordt dan de Zondag, onze rustdag, nog een dag van inspanning. Voor ontwikkeling bWt geen tijd over. Moet dat zoo voort bïïjVen duren? Wij meenen van niet!
Neen, gij hebt recht op een mooier léven. Zie eens goed om U heen. Door anderen wordt geprofiteerd van Uwe berusting. Voor de bezittende klasse een lieven van genieten, voor U een leven van een eeuwig durend tekort, ondanks al Uwe inspanning.
Bouwvakarbeiders maak daaraan een eind! Gooi af de lauwheid waarin gij voortleeft! Helpt mede meer geluk voor U en de Uwen te veroveren. Zet opzij al de Mteine bezwaren, welke gij tegen onze organisatie hebt! Helpt mede Uwen vakbond, die getoond heeft voor Uwe belangen te kunnen zorgen, sterker te maken. Velen zijn U reeds voorgegaan! Volg dit voorbeeld en werk mede tot verkrijging van meer levensgeluk.
*



6
MAKKERS!
Wij stellen U ernstig de vraag: „Wilt gij mede helpen, om het levenspeil Uwer klasse omhoog te voeren?"
Wilt gij het levenspeil omhoog brengen, strijdt dan mede. Sluit U dan aan bij Uwen vakbond. Daarmee verricht gij een goede daad, een daad van hooge beteekenis.
Verzuimt gij dit echter, dan levert gij ongetwijfeld Uwen patroon de wapens, om U te gebruiken naar zijn wil. Elke poging door ons gedaan, om Uw toestand te verbeteren, zal' door de patroons afgeweerd worden.
Zij, de patroons' alleen, hebben belang bij Uw langer ongeorganiseerd rondloopen.
Het argument: „het geeft toch niet", kan niet meer aangevoerd worden. Schier in elk deel van ons land is reeds lang het tegendeel bewezen! Overal, waar we slechts beschikken over een flinke organisatie, zijn door het werken onzer Bonden aanmerkelijke voordeelen voor de werklieden verkregen. 5, 6, 7 cent per uur hooger loon zijn op verschillende plaatsen de resultaten van onzen arbeid.
*
Vrienden, lëes hetgeen hier geschreven is eens aandachtig. Bespreek met Uw vrouw eens deze zaken. Vraag haar eens, of ook z^f niet van oordeel is, dat noodig is, dat in dezen toestand verandering gebracht moet worden. Zij, die toch ook eiken dag het treurige van het arbeiders* bestaan gevoelt, (in dezen crisistijd mog erger dan anders) zal U ongetwijfeld moeten toestemmen, dat verandering meer dan noodzakelijk is. Na goed de oorzaken van Uw treurig bestaan met haar besproken te hebben, kan het niet anders, of ze zal U zeggen: „Wordt lid van je vakbond. Hij, de vakbond, is toch de behartiger van Uwe, maar ook van mijn belangen."
Niet getalmd dus. Nu eens flink aangepakt! Help mede onze macht vergrooten, opdat wij met elkander de wel zware, maar toch zeker schoone strijd voor verheffing van ons levenspeil! kunnen volbrengen!
Geen verkeerd begrepen eigen belang mag U weerhouden langer buiten onze rijen te staan. Thans nog is het tijd. Reeds veel werd verzuimd. Elke dag langer wachten brengt stechts schade voor U zelf!
*
* *
Ten slotte nog dit:
„Wat is dit alle® mooi gezegd in dit geschrift'', zult ge meenen. Maar daar rijzen weer de bezwaren. De



7
contributie voor den vakbond is vcsi te hoog! Is dat argument wel juist? Wij zeggen neen! Integendeel. Geen betere geldbelegging als de oontributie-centen voor de vakvereeniging. Zij biedt U de waarborg dat door het betalen van deze hooge(??j contributie, wij gezamenlijk in staat worden gesteld, Uwe inkomsten te vergrooten. Door deze hooge(?) contributie worden we in staatsgesteld, Uwe belangen naar behooren te behartigen. Hierdoor kunnen wij macht ontwikkelen. Macht is nu eenmaal recht.
Wij willen in dit verband nog eens aanhalen, wat de voorzitter van den Nederlahdschen Aannemersbond, de heer Hendrix, op een congres van dien Bond gezegd heeft.
Hij zeide:
„Het is nu eenmaal in onze maatschappij miet anders. De eenling, het individu, vindt op zijn verzoeken slechts een matig gehoor. Slechts aan hem die naast het recht van zijn optreden kan wijzen op de macht van zijn organisatie, kan succes ten deel vallen."
Inderdaad, zóó en niet anders is het.
Zult gij nog langer talmen? Wij gelooven het niet. In het belang van U, van Uw vrouw en kinderen, zult gij U aansluiten bij één onzer Bonden. Is er nog geen afdeeling van één der onderstaande bonden in de plaats Uwer inwoning gevormd, spreekt dan eens met elkander en tracht een afdeeling te stichten. Is die er wél, welnu, versterk haar dan. Sluit U dan aan. Allen moeten aan het werk. Wij hébben reeds een macht gevormd, maar lang niet sterk genoeg. Nog velen Uwer staan buiten onze rijen. Help dien macht vergrooten. Duizenden teHén wij reeds. Dit moeten tienduizenden worden. Daaraan moet gij medehelpen. Niet gewacht op een ander. Eerst zelf het voorbeeld gegeven en U aangesloten bij die bonden, die getoond hebben, ook voor Uwe belangen op de bres te staan.
Zij willen helpen U een mooie en betere toekomst te bezorgen.
Wordt lid en propageert mede.
Op voor de ALG. NED. TIMMERLIEDENBOND! Op voor de CENTRALE BOND VAN BOUWVAKARBEIDERS!
Op voor de NED. SCHILDERSGEZELLENBOND!









II
11
Door aansluiting bij een onzer Bonden zijn de leden door de betaling uan hun contributie uerzekerd tegen de geldelijke geuolgen uan
WERKSTAKING ZIEKTE UITSLUITING WERKLOOSHEID
Door hooge contributie ruorden ruij in staat gesteld de inkomsten uan de bouruuakarbeiders te uergrooten en hunne belangen naar behooren te behartigen.