BÖNTEfBLOMME
GEDICHTE IN MASTREECHS DIALEK
DOOR
MR EDM. JASPAR
1921 1921 MASTREECH BOOSTEN & STOLS












Aon
de naogedachtenis van
Mr.G. D. Franquinet,
de groete baonbreker veur de beoefening van et Maatreechs.






BONTE BLOMME
GEDICHTE IN MASTREECHS DIALEK
DOOR
MR EDM. JASPAR
1921 192i MASTREECH BOOSTEN 6 STOLS






INHAAJT.
blz.
E Woord veuraof 7
I. AON MASTREECH.
1. Aw Stad van Treech n
2. De Maos 14
II. VAN VREUGER TUE.
1. Ballaad 19
2. De verleefde Kapelmeister ... 22
3. Et Wonder van de Spèlstraot . 26
4. De iezere Juffrouw 29
5. Awwen Tied 32
6. Sjötterij 3^
7. Ene „Koffie" 41
8. Oorlog 47
9. De Innumming van Mastreech . 50
III. MASTREECHTER LEVE.
1. Groete Persessie 53
2. Sinte-Berreb 55
3. Kèrremes 60
4. E Snepke 54
5. De nuije Frig 71
6. Mastreechter Fong 77
IV. REFLEKSIES.
1. Tempora Mutantur 80
2. Kinderleve .... §4
3. Moedergelók 87
4. Maonleech .... 89
5. Beere en Bere. ... 91



6
V. IMPRESSIES.
1. Zondagsmörreges Boe'te ... 92
2. Zon 94
3. Naojaor 96
4. Eus Zuide 97
J Vreuger ... 98
5. De Mijnstreek, j . . . 99
6. EtFiejunlke 100
7. Nuij Leve 101
8. Surrexit! 102
9. Aovend 103
10. Mei 105
11. Volzomer-Mörrege . 106
12. Stadsontwake 108
13. Twie Jonges 110
VI. TWIE FABELS.
1. Farizeeër 112
2. Et Patrijske . .114
VII. GELEGENHEIDS-KRABBELS.
1. Es te Zomer aonkump .... 117
2. 1663 — 7 Juli — 1914. .120
3. Vreij 122
4. Roed-Wit-Blouw . . . ' JL 124
5. Van twie Naobers 126
6. Tien Jaor 129
7. Trouw 131
8. 31 Augustus 1919 132
9. Panem et Gircenses .... 134 (Broed en Speu'le.)



E WOORD VEURAOF.
Et beukske, dat heijbij et leech zuut, beujt ziech aon zonder einige pretensie en de gedichsjes, die drin opgenómme zien, wèlle dan ouch gaar gein aonspraok make op wat me gemeinelik onder „poësie" versteit.
Boeveur ze daan te laote drökke ?, zölt ger vraoge.
Veuriers, umdat m'n vrun miech tat al zoe dèks höbbe verzeuk en twiedens, urn, al is et nog zoe min, eets bij te drage tot et in iere hawwe van ens Mastreechter taol, die, es ze neet ouch in gesjrif beoefend weurd, wie langer wie mie dreig achteroet te goon en te verbastere.
Dao weurd nog wel Mastreechs gesjreve, mer wat zoe jaommer is en veural tegeneuver de boetewereld zoene slechten indrök moot make, dat is, dat tat dèks zoe mizzerabel slech gedoon weurd. Gein twie lui sjrieve-n-et op tezellefde maneer en, nog erreger, ein en dezellefde persoon sjrijf dèks in ei stok e woord op twie, drei maneere. En dat kin toch noets good oetkomme.
Iech höb miech es vaste stèlregel genómme: sjrief et Mastreechs prónt wie dat et gesproke weurd, gebruuk zoe lang es et geit klaankteikes van d'n eige taol en gaank taonao iers op lien bij vreemde taole en wel bij die, boe veer de miesten invloed van ondervonde höbbe, naomelik et Frans en et Duits.
En bij dee stèlregel höb iech miech altied good bevonde en versjèllende zier kompetente lui, die iech nao hun oordeil vroog, höbbe dees maneer van sjrieve goodgekaörd.
Iech weit wel, dat ene gebore Mastreechteneer z*n taol, al is ze nog zoe slech gespeld, toch good leze



8
zal, mer dao geit et em neet urn. Welt 'n taol zuver bewaord weurde, dan moot ze ouch zuver weurde gesjreve. En boetendien höb iech ondervonde dat, es me behurelik Mastreechs sjrijf, ene vreemde dao vaöl gemeekeliker mèt oet te weeg kint es wannie et mer op good gelök aof weurd neergeklats.
Wat m'n spelling betrof, had iech eigelik, um de oetspraok zuver weer te geve, vaöl mie van teikes moote gebruuk make, b.v. um et rékke van de klaanke te doen oetkomme, mer dat höb iech veur et gemaak van et leze zoe min meugelik gedoon en mer op tie plaotse, boe et veur de dutelikheid nudig waor. Allein verzeuk iech te lezer vruntelik, op et vollegende te létte:
ao klink wie in et Frans: grand, quand, mer zonder neusklaank.
aö klink wie in et Frans: un, mer zonder neusklaank. 1) I) Veural deze klaaok weurd vaöl miskind. Me leus zoe diks: „preutsje" eo „beur" enz. veur „praötsje" en „haör". Dao weurd veuriers neet gedacht aon de konsekwensie; wannie me sjrijf: „praot", dan kin et verkleinwoord noets vanzeleve anders weurde es „praötsje". Ea veurts vergit me, dat me op tie maneer dèks hiel ondutelik weurd. Want ver vinde ia et Mastreechs b.v. nevenein:
haökske (haok) en heukske (hook)
haör „ heur
haöske (haos) ,, heuske (hoos)
naötsje (naod) „ neutsje (neut)
paölke (paol) „ peulke (pool)
paöterke (paoter) ,, peuterke (peuter)
sjaör ,, sjeur
staölke (staol) „ steulke (stool)
straötsje (straot) en streu'tsje (stroo t)
vaöl „ (iech) veul
vaör „ veur
vraög „ vreug enz.



9
ê klink wie in et Frans t elle> quel,
ó „ ,, „ ,, Hollands t onder, wonder,
ö „ ,, „ „ Duits: Köln.
sj weurd oetgesproke wie et HolL meisje, et Fr. cheval
of et D. schicken, zj „ „ M in et Fr» j of g veur e en i,
b.v. juste, genre, G „ ,, „ „ g veur a, o, u, of me¬
deklinker, b.v. gar^on, grand, of wie de Duitse g, b.v. gut, grosz, ■ GG „ || „ „ ,, gg b.v. in: aggraver.
e puntsje bove neve-n-ene klinker of twieklaank deent um aon te geve, dat er gerèk moot oetgesproke weurde.
Mastrcech, Mei 1921.
E. J.






I. AON MASTREECH.
t. AW STAD VAN TREECH
Aw stad van Treech! Es iech tiech zeen
Van oet m'n vinster,
Naodat te morgendamp verdween
En zongeglinster *
De beeld verseert mèt gouwe kroen, Aw stad van Treech, dan biste sjoen!
Zoe zaog iech tiech al men'ge kier In stél devotie;
Toch gief tat beeld miech evezier Weer nuij emotie, Toch is 't, es sprik et eedermaol Weer ander, duteliker taol.
Iech zeen dien taker rij aon rij,
Die mèt hun kappe
Ziech veuge tot 'n reuzespreij
Van bonte lappe,
'n Spreij, die dèk et leef en leid
Van aal wat kwaom, van aal wat geit.
Iech weit et aon hun kleur te zien,
Aon bouw en vörrem,
Of et tao-onder zonnesjien
Is of wel stórrem;
Iech weit, boe dat me lach en zinG,
En boe 'nen traon oet t'ouge sprinG.



12
Die taker höbbe stök veur stök Tot miech gesproke Van wat op hun sints jaore trök Is losgebroke ;
De mieste zachte miech zoe raak, Etgeen ze höbbe mètgemaak.
Ze zachte, wat eus veurgeslach Mós ondervinde In tije, wie de brute krach Gein wétte kinde,
En rou*w geweld mèt rouf en moord Es dapperheid gepreze woort.
Ze spraoke ouch van beter tied,
Van tied van zege,
Wie Treech in hiel d'n umtrèk, wied,
Had naom gekrege
Es bissjopstad van Sintervaos,
Es rieke konpstad aon de Maos.
Daan zeen iech bove plein en hoes,
In hiemelstreke,
Wie vingers van gigantevoes,
D'n tores steke;
Die weze diech al iewe laank
De baon veur dene levensgaank.
Ze maonde diech, zoe gaw van veer*
Nao poort en walle
De vijand sloop, um zonder weer
Diech t'euvervalle,
En kierde zoe al mennigmaol
Et dreigend leid van vuur en staol.



13
En es et spook van zwart verdreet
Weer mós verdwijne,
D'n staar weer helder blinkend leet
Haör straole sjijne,
Dan weze zij diech, boevandan
De höllep kwaom, oet Wee z'n han.
Dan winGde zij de vollek tou
Langs weeg en straote,
Den hier, de knech, de maan, de vrouw,
De magistraote,
Um op te goon tot Sliwenhier,
En Haöm te bringe daank en ier.
Nog stoon ze dao en blieve diech De richting geve
Veur doen en laote, rech en pliech, Veur hiel de leve, De zjuste weeg in 't drök gewoel Van kronkelgengskes zonder doel.
Aw stad van Treech! Zoelang de zon
Diech zal doorgleuje,
Zoelang de Maos haör frisse bron
Dien krach zal veuje,
Aoh, blief altied d'n tores trouw,
Haw hun in 't oug, in vraög, in rouw.
Apr. 1918.



14
2. DE MAOS.
Wat kuijert ze röstig Mastreech veurbij,
Eus aw vrundin, de Maos,
Wen alles herleef in de zeute Mei
Nao kaw en störmgeraos,
Wen 't zunneke weer nao us trök gebiert
Vol nuije, frisse mood,
Wen later es zon et z'n hoegtij viert
In euverdaod van glood ;
Daan spiegelt Mastreech ze gespierd posteur,
Z'n tores, zene waal,
Z'n hoezer, z'n taker vol werrem kleur
In 't vleujend, greun kristaal.
En, drök in de honsdaog et mat gebreuj
Ze lichaam loem deneer,
Dan speu'le de göllefkes um z'n veuj
En Treech herpak ziech weer.
Aoh! 't Speu'1 van die göllefkes in de zon,
Dat is 'ne lös, e fees!
Dat is veur geslachter acht'rein 'n bron
Van levensmood gewees!
Zeet, wie ze dao rölse veurbij de BröG,
Die sprung van stein op stein;
Dao höbder e paar, die de sprunG mislök,
Ze toem'le-n-euverein.
Heij zeedder ze danse de rijaloet,
Wie dreje die ziech döl!
Dao trèkke ze spiereling veur uuch oet
In lange, slaanke kröl.
Hun köpkes, ze sjuime van wèld plezeer,
Ze kinne leid noch kwaol;
Al kump ouch nao zonnesjien regeweer,
Dat blijf veur hun egaol.



15
Mer neet allemaol zien ze zoe astrant,
Ouch zien ers stél van aard;
Die hawwe in kubbelkes aon de kant
Ziech leefs bijeingesjaard;
Die hokke zoe geer' bij de Wiekermoer
Of langs te Parekzoum,
En doen ziech vertèlselkes, toer op toer,
Van hunne sjoensten droum.
Beluustert ins 's aoves hun fluustertaol,
Es 't maonleech hun verseert
Mèt kruunsjes van kunstig bewèrrek staol,
Tot zèl'ver gepoleerd.
Wie bakvèskes bij et nao hoes tou goon
Van dansles of partij
Op stiekemen toen gekkerij oetsloon
En giech'le tössebij,
Zoe trèkke-n-ouch zij in de zomernach
Al gekkenteere veurt,
Terwijl noe en daan e klei stumke zach
De stèlte eve steurt.
Dat krievelt in 't Parek ten awwe beu'k,
Dee al aon slaope dach;
Er rèk ins goodmeujdig z'n forse kneuk
En wink hun gooje nach.
En mennigen anderen awwe bonk,
Kerstaanjel, lin en eik,
Geveult e momintsje z'n hart weer jonk,
Z'n hart door jaog weer weik.
Mer, zonneviktorie en zomerlach
Zien neet van laank bestoon.
Vandaog nog steit alles in gouwe prach
En mörge-n-is 't gedoon.
Strak dreug al et oetgefees blajergreun
Et brons van ze vervaal,



16
De naojaorswind flöt zene valsen deun
En veeg te boumkroen kaal.
Daan jakkert te störrem mèt bruut geweld
Van oet et Weste heer,
En klatert mèt smakke op stad en veld
Z'n watervrachte neer.
O wee dan de Maos !.... Mer, is zij dat nog ?
Is zij 't, eus aw vrundin,
Die furie, dat akelig wangedroch,
Is zij 't, die duvelin ?
Pas-op, Treech, dao kump ze, in volle vaart,
De sjoem op haöre mond,
Haör tronie is opgezat en ze staart
Verweze-n-in et rond.
Voel, görrig, beklónterd mèt gele slièk,
En vaal van wèl koleer,
Verbrik ze de kloe*sters van waal en diek
En brölt van héls plezeer.
Niks spaort ze. Zij, spaore ?! Zeet haör gebit
Ziech sloon in 't zoomig land,
Zeet, wie ze mèt gölzige brakke vrit
De grond mèt zaod en plant,
En zeet, wie dee boum ziech wanhopig weert,
Ziech klamp mèt al z'n krach,
Ze rit em...., dao geit er...., zij triumfeert,
En sjatert um haör mach.
Mer 't is nog neet oet mèt haör raozernij,
Noe krijg ze iers te smaak:
Dao-achter steit vie in die boerderij,....
Drop-aof !.... Dat is haör zaak!....
Wat maak ziech zoe mörke, ocherrem, meuj!
Et wèk mer haöre spot;
Ze peers 't euveroup en de peerd, de keuj,
Die wörreg ze kapot.



17
Nog veult ziech haör passie mer haaf voldoon,
Nog liG ze op te loer;
Boe zal ze ziech noe ins aon kraöje gcon ? ....
Ah! 't Hutsje van de boer!
Dao steit et, moorzielig allein, en waak,
Zoe dapper en zoe trouw,
Veur 't leve van onder ze struje taak,
Veur maan en keend en vrouw.
Mer 't wèt nog neet wat em te wachte steit,
Al bleef et ouch op pos,
Et zal draon geluive, wie of 't ouch geit,
De furie liet neet los.
Ze ringelt en tramp et, ze vrinG en kraak
Mèt errem en mèt bein,
Et pover kavaalje z'n krach verzaak,
Et dazelt zak inein !...
Aoch God! en dat hoeshawwe in de mach Van zoe bezete wiech!
Dat hun toch ten Hiemel noe redding brach! Servaos, ontferrem diech !....
O Maos! Wat toch höbbe ze diech misdoon, Mastreech en z'n landouw, Das tiech somtewijle hun zoe kins sloon Mèt eelend en mèt rouw ?
Mer Treech kint vergeve; et vlook tiech neet, Gein vraakgedachte bleef; Wievaöl et van diech ouch gelei je heet, Toch hélt et tiech nog leef!
En es weer et vreugjaor mèt zaank en leech Heij zenen intrèk deit,
Dan steit ouch veur diech weer d'n trouw Mastreech Mèt ope erm gereid.



18
Wee zou kinne sjeije Mastreech en Maos, Wee 't lichaam van de ziel ? De stroum en de zetel van Sintervaos, Ze blieve-n-éi gehiel.
Sept. 1920.



II. VAN VREUGER TUE.
19
1. BALLAAD.
't Waos nach en ongezellig weer.
'nen Deender stabde op en neer
In d'einzaam, leeg Begienestraot
En zoemde 'n deunsje op te maot.
Z'n kap stónt op, mer zepe pas
Waos tee van deenders ierste klas.
Er had et nog al neet hiel zoer:
Gein deeve laoge op te loer,
Gein zate waore op te weeg,
En ouch gein fietsers zonder leech.
Opins.... dao reurt ziech get en wink
Bij 't teurensje van Paoter Vink.
Et kump werechtig nao em tou....
Verdol d ! Et is nog wel 'n vrouw.
Dat woort 'n intersant geval
Veur e serjeus perses-verbal.
Heer sloog te kap van zene kop,
Er drejde zene knievel op,
En reep in naom van et gezag:
„Wat moot tat heij, zoe in de nach ?"
—„Och hier", klonk 't tröG, „iech höb verdreet,
,,'ch Bin Faaljezuster, wie-t-ger zeet;
„Veer woende heij in vreuger tied,
„En kóste geinen haat en nied.
„Veer leefde same hiel kontent,
„Al hadde veer ouch neet vaöl sent,
„Mer, zeet, dao woorte veer verjaog:
„Et waos gedoon mèt eus gooj daog.
„Veer trokke-n-euver de MaosbröG
„En kraoge 't kloester noets mie tröG.
„Dat waor veur us e groet verluus.



20
„Toch drooge veer mèt mood eus kruus. „Et kloester kwaom in groet vervaal, „Nog erger es ten awwe waal, „En bleef zoe langen tied bestoon: „Dao woort gaar niks mie aon gedoon. „Tottat iech, tot m'ne groete sjik, „Hoort, dat et gaans waos opgeflik. „Toen kraog iech weerem nuije mood „En dach: noe kriege veer 't weer good. „Mer lielik is m'n hoop beloend: „Door deenders is et noe bewoend! „Iech höb miech eiges euvertuig, „Tot geer neet zèGGe zout: „die luig", „En waos gaans paf van wat iech zaog, „Et lik miech nog op mene maog. „Verbeeld-uuch: boe Slevruijke stóng, „Noe enen deenderssabel hóng, „En boe veer kneejde in gebed, „Laog noe 'n liberaal gazèt, „Boe vreuger klonk kantiekezaank, „Hoort iech noe fluite oore laank, „In plaots van slufkes, zwart en vlèt, „Vónt iech tao stiev'le in et vèt. „Iech bin bedreuf en dwaol noe rond, „En kin neet sjeije van dee grond, „Van dat gebinnendijd verblief, „Eus touvlöchsoord veur ziel en lief. „Veer zien vergete noe. helaas. „De nuijen tied spaölt heij de baas, „En eus sjoen faalje, zach en fien, „Zal ouch wel oet te mode zien"!
Toen kós ze haos neet mie en zweeg; Ze veegde dikke traone weeg.



21
Den deender dee z'n hart woort weik, Er waos van aondoening gaans bleik. Heer zeuGde nao 'n troesvol woord En zag : „Maseurke, 'ch bin akkoord. „Iech vin et jaommer, inderdaod, „Dat geer in et vergeetbook staot, „En dat allein et stadsarsjief „Uuch noe en daan get leve gief. „Mer, truus uuch, éine soevenier „Hélt m'in Mastreech toch nog in ier: „Dat zien eur faaljes, wie me zeet, „Boe eelk te mond nog vol van heet. „Want, krijg ins iemand e pak sleeg, „Dan zeet me in eus good Mastreech, „(Iech hoort et zellef nog tees daog) „Dat heer ers op z'n faalje kraog".
Apr. 1914.



22
2. DE VERLEEFDE KAPELMEISTER.
Et kriegsgeweld waos tot 'n ind gekómme: De Zonnekeuning had Mastreech genómme 1) En heel, wie dat destijds gebruuk'lik waos, Z'nen intoch in de stad van Sintervaos. E veurval, boe heer ziech neet op verwagde, En boe heer later hartelik um lagde, Verrazde haöm bij die gelegenheid, Zoe-es et bij Havard 1) besjreve steit.
Dumont, 'ne Luikeneer, aon 't Hof verbonde Veur et meziek, had in Mastreech gevonde E keend wie mèlk en blood, en jónk en leef, Boe dat heer dadelik aon plakke bleef. Tot in z'n sjeun verleef en vol verlange Nao 't poeleke haör lekker zachte wange, Smeet heer aon 't Hof opins te boel deneer, En heurde in de Staat ziech e kerteer. Mer, onderwijl heer benkelik drök vrijde En vaöl Mastreechter jonges em benijde, Gebaörde get, boe geine mins aon dach: De Franse hadde ziech um Treech gelag!
„Dao höbste noe de póppe aon et danse", Bedach Dumont en euverwoog z'n kanse: „Blijf iech in de vijandelike stad, „Dan hélt te keuning altied op miech vat, „En, gaon iech tröG, dan krijg iech later spiet, „Want zeker bin iech taan m'n leefste kwiet". En, wijl heer veur gei geld haör wou verleere, Besloot heer, liever alles te reskeere.
1) 30 Juni 1673.
2) Henri Havard, gebore in 1838, sjrijver van „La Hollande Pittoresque".



23
't BelèG woort aongepak mèt volle krach:
Et bombardeere doorde daag en nach;
Mèt honderde zaog me de kerels valle,
Die deende bij de stökke op te walle.
De bom me veele midde-n-in de stad,
En mennig hoes woort zoe in brand gezat.
De noed begós gestiedig-aon te wasse,
Den eelend drong tot in de hoegste klasse;
Toch heele de Mastreechteneers ziech good,
De Fariaux 1) ze veurbeeld gaof hun mood.
Ze weerde ziech nog dapperder es liewe,
Zoedat te Franse veele wie de spriewe,
En, woort Mastreech door honger, ouch geplaog,
Dao-euver woort door geine mins geklaog.
Dumont dee heel ziech stiekem oet te riezer; Dee had et gaar neet op mèt staol en iezer, En boetendien had heer gedurig las Van zene sjat, die ziech aon zene jas Hóng es 'n klet en neet waos te kalmeere, Zoe dèks es kwestie waos van bombardeere.
En nochtans waor et leid pas in 't begin. De vijand sloot te stad nog inger in: Dao woorte sappe nao de waal gegraove, Boe-in de sjötters ziech verdek begaove Tot bij de werke en de vestinggrach, En dao-op waor Mastreech nog neet bedach. Dat et noe spanne góng, waos vas en zeker; Veural van Abramslook tot aon den Eker Had waal en poorte 't mieste te doorstoon, Dao zou ouch te beslissing valle goon.
1) Jacques de Fariaux, baroa de Maulde, goeveroör van stad onder et belèQ.



24
Versjeije daog nog heel me dapper tege, Mer 't Frans kanon gaof zoene bommerege, Dat in Sint-Pieter-en-Sint-Paulus-nach 2) Mastreech mós bókke veur de euvermach.
Toen kwaom drei daog nao de kapitulatie De keuning mèt gevolg in groete statie, En trok te vesting in door de Boschpoort, Boe heer ontvóng et ierste welkomswoord. In buim, op taker waos et volk gezete, Op lèdders woort geroemeld en gerete, Mer ouch op straot waor vreiselike foei, En mennig keend veel koelik in 't gewoel.
Dumont, dee liever binne hej gebleve, Mer aon ze meitske tou had moote geve, Stónt mèt haör oppe Merret in 't gedrang En waos natuurlik gei klei bitsje bang; Want es te keuning em dèks tröG zou kinne, Dan góng ze bitter lije iers beginne. Er dach ziech suf, wat heer wel zèGGe zou Es oetvlöch veur et sjende van z'n trouw.
Dao kwaom Louis Quatorze in volle glorie! De maan, dee in de hand had te historie Van hiel Europa en mèt groete krach Aon vrund en vijand veule deeg z'n mach. Wat waos heer op ze peerd 'n sjoen versjijning Et jónk en fris geziech in 'n umlijning Van glanzend haor in krolle, abbendant, Van golvend witte pluime en van kant. Wie glinsterde de zèlverwitte maone Van zene sjummel, es satijne baone, Ziech ploejend en weer vallend eeder kier, Es 't bajke trippelde mèt eed'le zwier. 2) 29 op 30 Juni 1673.



25
Zoe zaog Dumont em staötig awenseere, En wie dee dach, dat heer em zou passeere, Dao woort te keuning euze vrund gewaar! Dumont begreep sebiet et groet gevaar, Mer onderdröGde gaw z'n alteratie En voolt ziech meister van de situatie. Dao spraok te keuning koed: „Dumont, wastat ? ,,Zaots tiech heij ondertösse-n-in dees stad ? „Wat hadstiech bij m'n vijande te make, „In plaots van in me kamp bij Montenake ?" —„Aoch, Sire", zag Dumont mèt hendigheid, „Iech vraog vergeving aon eur Majesteit, „Iech sjreef alvas heij, zeker van eur glorie, „Enen Tedeijom t'riere de viktorie".
De keuning vónt tat antwoord zoe gevat, Dat heer ze vraakplan neet heet doorgezat. Er lagde-n-ins, gaof toen ze peerd te spaore.... Mer 't veurval bleef em bij nog lange jaore.
Oet 1916.



26
3. ET WONDER VAN DE SPÈLSTRAOT.
In twellef honderd in de fieftig,
Zoe es 'n aw kroniek us liert,
Woort in de Dom'nikanerkèrrek
'n Hoegverheve fies gevierd:
Ein van de lede van de Orde,
Destijds veur ze gelouf vermaord,
Waos door de Pous nao lang instruktie
Tot hèl'ge marteleer verklaord.
Et waor 'ne vreiseleken touloup, Gei plaötske bleef mie onbezat, En dat noe had bij ein'ge vrouwlui, Wie 't miejer geit, koed blood gezat. 'n Trupke in de Hochterpoortstraot, Dat op te stóp aon 't spinne waor, Begós van spiet te sjikaneere En had direk z'nen tema klaor: „Wat laote veer us toch bedreege „Door al die paoters, die alweer „Zoe listig höbbe-n-oetgevonde ,,'ne Vonkelnuije marteleer. „Dat is natuurlik um de boere „En eus gooj börgers van Mastreech „Get duite oet hun tes te kloppe; „Hun baörs is zeker weerem leeg. „Et is 'n sjan; veer, errem duuVle, „Veer wèrke us in zweit en blood, „En al die lui* en dikke paoters, „Die doen ziech lekkerkes te good".
Et léste woord waos noej gesproke, Of roed gekleurd woort hunnen draod, Et blood leep hun van han en vingers, De dröpp'le veele-n-op te straot.



27
En toch had niemes ziech gesnooje, Ouch neet gekrets aon spél of raad, En, of ze ziech te han al druugde, Den draod, hun vingers bleve naat. Toen zaoge z'in, wat tao gebaorde: God had hun sjampe zwoer gestraof. Den angs begós hun te bekroepe, Ein góng al van de zokke-n-aof. De and're leepe wat ze kóste Nao 't kloester tou en tuinde dao Den euverste den draod, dee bloojde, En beegde alles vaör en nao. De paoter, paf van wat er huurde, Trok dalik van 't geval partij: Er heel 'n straffe priddekatie En wees, wie God tref spotternij.
Dat maaGde zeker vaöl impressie,
Mer neet, helaas, op eederein,
Want ene sjaolmeister, ocherrem,
Wis 't beter en begós medein
Z'n groete wiesheid oet te pakke:
„Dee dat geluif, is ene söl.
„Et waos bekónkeld mèt tie wiever
„En allemaol mer flawwe köl.
„Ze höbbe gaw 'nen draod geverref,
„Daobij e gaans verhool bedach,
„En dat weurd noe door die fijn paoters
„Heij es mirakel oetgelag".
Mer zeet: ouch tee kwaom op te koffie: Er kraog te koors in hoege graod, En daobij fèl de bubb'leseenes; Z'n vrun die wiste geine raod.



28
Me droog em op 'n baor nao hoes tou, Er woort sebiet in bèd gestop, De dokters zatte köp en pabde, Mer 't hollep niks; de koors leep op. Toen góng et euze maan aon 't pitse, Er cl ach: ,,'t Is zeker menen toer, „Iech zal de prior laote roope, „M'n zun drök miech wie ene moer".
De prior kaom; en hiel berouwvol Spraok euze sjaolmeister z'n beech, Belaovde noets mie te sjókkeere Op wat 'ne paoter zag en deeg, Belaovde aon de nuijen hèl'ge, Es tee z'n betersjap verkraog, Vaöl roezekrens en litteneije, En sjeetgebedsjes alle daog. En wonderlik, nao dees verklaoring Oet zenen deepsten hartegrond Verleet em koors en bubb'leseenes, En waor eus mensje weer gezond.
En door etgeen heij is besjreve Waor d'Hochterpoortstraot gaw bereump, Zoedaonig, dat ze zelfs herduip woort, En sedert Spèlstraot weurd geneump.
(vrij nao L. Schols) Sept. 1917



29
4. DE IEZERE JUFFROUW.
Boe ziech 't kenaal noe tot Bassing verwijt, En, ie veur good et van de Maos ziech sjeijt, Um weg te goon nao westeleker streke, Et iers nog haör 'nen errem tou kump steke, Dao stónt in vreuger tied 'n doeds gebouw, Aon alle kante eve kaal en sjou*w; Gein vinster leet et zonneleech nao binne, Gein deur waos ouch mer örges te bekinne. Et waos getummerd op e soort riool, Dat oet te vestinggrach ze water stool, En oetleep op e stevig traanjelwerrek, Dat geine mins tao oets hej opgemerrek. Dat waor d'n tougaank tot tat aak'lig hoes, Boe-in ziech niks verreurde, nog gein moes.
Mer aof en tou dan góng dat hèkke-n-ope: Es 's aoves laat dèks fluite klonk of roope, Dan dook opins oet t'ondoordringbaar nach E puntsje op mèt 'n sinister vrach. Dan opende de traanjels ziech van zellef, Stél sjoof te pónt veuroet in 't zwart gewellef ; Dan had weer d'ein of ander hoeg persoon Op eerd, helaas, haör léste reis gedoon; Dan góng weer achterbaks 'n offer valle Van haat en nied, weer eint van honderdtalle, Boevaan me ziech op tees maneer ontdoog, Wannie et politiek belang dat vroog.
Wee zal besjrieve dat onmins'lik lije, Dat in dat geheimzinnig, gries verleije E levend sjöpsel weer mós ondergoon, Dat noets zeleve onrech had gedoon.



30
Wat angsgeveul mós zoene maan bekroepe,
Es tao de doed zoe greinend aon kwaom sloepe,
En midde-n-in et uterste gevaor
Van geine kant mie redding meug'lik waor.
Zoe gaw de pónt geland waor, góng dao binne
Et sjrikkelik bedrief direk beginne:
Dao houzde, in 'nen duust're, naakse zaol,
'n Houwbaank van e vrouwmes, gaans van staol;
Wel heel ze d'ouge hiel desent geslote,
En d'errem op te boors wie vasgegote,
Wel leek ze impozant, vol geujigheid,
Mer wee degeen, dee raaGde aon haör kleid!
Noej is te maan, dee sjöldig waor bevonde, Geblindook en aon han en veuj gebonde, Mèt t'iez're Juffrouw in kontak gebroch, Of dadelik kump leve in 't gedroch: Druug-krakend sjrómpe de massief sjarneere Van röG en errem, door d'n drök van veere, Et monster pak, wie van verleefheid wèld, Z'n offer beet en knelt et vas en wélt Et altied vaster peerse en et vringe, Terwijl lang metser in ze lichaam dringe En kerreve ze vleis van kop tot voot, Tottat et is éin massa, weik van blood.
Daomèt kin d'iez're Juffrouw dan volstoon, Ze heet haör werrek mèt beleid gedoon. Wat van et lichaam euver is gebleve Vélt door e look en weurd zoe priesgegeve Aon 't water, dat gestiedig t'ronder struimp, En alles gaw en stél heet opgeruimp.



31
Ie in et Oost' ten daag weer is versjene, Is weer 'ne mins in volle fleur verdwene, En zoe geniepig woort heer weggemejd, Dat geinen haon dao oets nao heet gekrejd.
Wat wonder, dat me, ouch in later tije, Die plaots zoe meug'lik zeuGde te vermeije, Boe niemand hej goon woene, veur gei geld, Boe dat kompleet 'ne vlook laog op et veld, Boe vèssers 'snachs op klokslaag twellef zaoge De hekse op hun bessemsteele jaoge, En boe et lang nog spooGde, eeder nach, Ouch nao 't verdwijne van gebouw en grach.
En nog vandaog zien lui, die gaar neet geere Es 't duuster is te Biezewaal passeere.
(vrij nao H. Welters) Sept. 1917.



32
5. AWWEN TIED.
Um de groete oettrèktaofel
Mèt haör gekrossjeerde sprei
Zit tesame de familie,
Röstig en in vreij.
In et midde steit te kenkee
Op 'nen hoege bronze voot;
Nnij siesteem, boeveur de vètkeers
Laanksaam wieke moot.
Vrunt'lik vélt et leech op taofel
Oet te greunen abbezjoer,
Dee de straole good bijeinhèlt
In zene kontoer.
In de sjamberlók gewikkeld Leus mompeerke de gazèt; Das altied ze léste werrek, Veur er geit nao béd. Zenen hagelwitte stropdas Zit em good-hoeg gesèrreerd, En z'n grijs-broun bakkebeerdsjes Stoon em gepozeerd. Noe en daan deit heer 'n trèkske Aon z'n doorgerouGde piep, Die er mèt z'n hand verziechtig Onder 't rouke stiep.
Neven haöm dao zit mameerke
In 'n donkel blouw baskien
Drök te mind're aon haör strikkous
Veur de groeten tien.
Ein veur ein tèlt zij de steekskes,
Uigend door de groete brèl
In 'n breij montuur van sjèlpad,
Aajt familiestèl.



33
D'ajtste dochter is aon 't maze, D'ander, sprekend haör mompeer, Maak 'n antimakassaarke Veur de zedeleer. Tösse z'n twie awwer zusters, Op e plaötske taam'lik krie, Zit et zaönsje drök te leze Paul en Vèrzjenie.
Rös en vreij hinG in de kamer, Röstig tik op regelmaot De penduul en stap te pómpjee Op te einzaam straot. Röstig kieke d'aw portrètte Van de mör op 't gruupke neer, En de vlemkes in de kachel Danse van plezeer.
Oet te groete teene haolkan Sjink mompeerke noe en daan Ziech e gleeske ech stein-aajt in, Want tao hélt er vaan. Eeder kier, es heer get nuijts leus, Wat em benkelik frappeert, Zeet er dat aon vrouw en kinder, Die dat ammezeert. Heer allein leus mer gazètte, Veur 'n vrouw gief 't geine pas; Haöre geis huurt bij de keuke En de lievenskas.
„Nein, noe moodder toch ins hure". Zeet er op 'n ougenblik, „Wat te lui toch neet probeere, ,,'t Is versjrikkelik !



34
,,'ch Lees heij, dat me-n-in de vreemde „Weer get heet geprakkezeerd: „Wagels, die op steef van iezer „Rolle zonder peerd. „'t Sjijnt, dat ze getrokke weurde „Door e groet en fors masjien, „Dat nog miejer krach ontwikkelt „Es 'nen os of tien. „En dat moot zoe daonig gaw goon, „Dat me mèt zoe soort geveer „Wel op einen daag nao Aoke „Goon kós heen-en-t-weer".
—,,'t Is te erreg", zeet mameerke, „'ch Höb gein rös mie, noe 'ch tat weet, „En geer krijgt miech in dee klómmel „Vanzeleve neet.
„En iech wèd, es geer 't zout waoge, „Dat van angs iech neet mie sleep. „Reist mer liever mèt te poskouts „Of et merretsjeep". Onderwijl pomp zij den olie In de kenkee eve-n-op, En veeg taonao doum en vinger Aof op haöre kop.
—„Jeh, jeh, kin der", plaog mompeerke, ,,'t Merretsjeep tat heet gedoon; „En wee wèt, of veer neet later „Ouch nog vleege goon". —„Foj, maan, wèlste wel ins zwiege! ,,'t Is 'n sjan, was tiech verköps! „Dee diech hoort, zou zèGGe, daste Mèt et höltsje löps"!



35
Maan en kinder móste lachte Euver meerke haöre sj'rik. 't Waos toch mer 'n grap en jummers Gaans onmeugelik.
—„Vrouw, maak tiech mer neet bezörreg ,,'ch Haw miech bij m'n sjees en peerd. „Al die nuijerwètse dinger „Zien jao toch niks weerd"!
Koelik heet heer oetgesproke, Of op 't aajt Stadhoes tao toet 't Hoore van d'n torewachter : 't Is tien oor voloet. Das et teike van nao bèd goon, Laat krawake deent veur niks; Es me dan op tied weer op moot, Is me gaar neet fiks. Peerke stik ze bonnegrèkske Weg in zene sjamberlók, Meerke klop te wölle vetse Aof van haöre rok. Ordelik lèG eeder keend ouch Book of handwerk sjoen op zij, Puunt te braaf aw lui en wins hun Gooje nach in vreij.
Zoe woort mie-s ten daag beslote In de goojen awwen tied. Aon d'n einvond van die tije Dink me tröG mèt spiet.
Juni 1916.



36
6. SJÖTTERIJ.
Lès waos iech in et aajt Stadhoes, Veur dat ze dao gónge verhuize, Um heij en dao ins veur de voes In d'antikiteite te pluize. Dao zaog iech ouch te tromme stoon En d'aw, haaf berozde geweere, Die vreuger hadde deens gedoon, Um eus sjötterij t'ammezeere. Et doog miech good, ze tröG te zien, Die spuite, eus aw kammeraote, Boe veer in vreuger tied zoe fien Mèt spaölde, wie echte seldaote. Iech góng aon 't druime en iech zaog, Op zekere Zondagge-mörge, Es mennigein in bèd nog laog, De luikes nao 't Lindekruus sjörge. Iech zaog ze komme-n-aongewejd, De sjakko's op klik veur haaf èllef, En dach: die jonges zien, verdrejd, Gelieverd weer tot hallef twellef. Dao kwaome-n-ers van alle soort: Lang smale en sjijve en sjeele, Mèt x-bein en ouch mèt 'n poort, Bleiksjieters, vuur roeje, vaal gele. Hun pekskes zaote zoe mèt smaak, Es of et waor steinhuijerswerrek, En 't leeregood dat leek gemaak Veur trèkosse ieder, zoe sterrek.
Et Lindeluruus leep laanksaam vol, De sjötters formeerde lang rije, Ze tabde moppe veur de lol En lagde ziech pijn in hun zije.



3Ï
Tottat te tamboers ziech opins
Geweldig begóste te reure,
't Geen mennig keend en awwe mins
Vol sjrik doog versjeete van kleure.
De sabels vlooge oet te sjeij,
Kommando's tie veele wie bomme,
En dooge sjielik in de rij
De grappe-n-en 't lache verstomme.
't Klonk: „Voorwaarts, marsj", en op te maot
Van 't stadsorkes in uniforrem
Ging 't door de Kappesijnestraot.
't Eskort van publiek waos enorrem:
Veurop in rije, in de pas,
De „hiere" mèt hoeg zije mötse,
Mèt roej pantóff'le, greunen das,
En kitsje zoe dik wie de ötse.
En kluiverkes mèt köp wie 'n roes,
Die leepe te danse, te springe,
Febriksmeitskes, in Hechte bloes,
Die vónte zoe knouspie dat dringe.
De marsj woort flink g'akkompanjeerd
Door batjeegerkes op hun klompe,
En zoe woort löstig gemarsjeerd
De Staat door, langs 't Plein nao de Kómpe.
Dao, bij et impozant geziech Van al die aw fortifikaties, Góng de majoor mèt vaöl gewiech Beginne de kriegsoperaties. Et woort noe benkelik serjeus: De vijand, dee zou m'attakeere, En, van ambitie gaans nerveus, Begóste ze te tiraljeere.



38
Ze gaove hevig salvovuur Oet braaf, ongelaoje geweere; Me vónt et naomlik neet sekuur, Hun poll'fer te laote hanteere. Wel drooge ze veur hun fatsoen 'n Tes wie e kiske van honderd, Mer dao patroene in te doen, Dat hej de boel lielik bedonderd. Vaöl beter kwaom zoe'n tes van pas Um d'rin proviang te bewaore, Wie bruudsjes, pruimkes, rammenas, Of bóbbelsjes vol awwe klaore. Mer dat mós goon mèt vaöl belump, Want es ze zoe eine trappeerde, Dan kraog tee kerel lielik stump, Es heer neet te does in marsjeerde.
't Mezièk, mie passifiek van aard,
Dat mèt moch doen alle veer weeke,
Had em gesmeerd al, hiel bedaard,
Nao Hellegers tou, op ten Deke.
Die paavde mennig pötsje beer,
Um strak weer mèt mood te trompött're,
En hadde biestig vaöl plezeer,
Dat zij neet zoe hoovde te sjötfre.-
Mer onderwijl waor 't battaljong Van d'eind-euverwinning al zeker: De vijand waos, zonder pardong, Verdreve tot euver den Eker. Toen reep te kommendant: „Plaats, rus"; Zoe dèks es er dat kommendeerde, Waor 't grappig um te zien, wie zjus, Wie flink ze dat èGzekuteerde.



39
Den eine lag ziech op te grond, 'nen Twiede leep hel nao e buimke, 'nen Derde speulde ziech te mond Mèt klaore en naom e veers pruimke. De „baas" bekritikeerde drök Et werk van z'n sabelgenoote, En tèlde impassant te bök, Die riekelik waore gesjote.
Toch waos et speui nog lang neet oet
Ze móste nog iers diffeleere;
En tromslaag en trompotgetoet
Doog dapper de mensjes steppeere.
Ze leepe noe in breid gelid,
En zwinGde zoe rech es 'n ziekel;
Bij mennigein leep straolend-wit
De zweit van de kop wie de piekel.
Dat góng zoe tot me hnre kós
Et klökske pinkspnmmele klinke,
Veur d'èlief-oore-Mès begós;
Toen waos et gedoon mèt et zwinke.
Ze trokke weer in praol en pronk
Mèt volle meziek door de straote,
Tot veur 't Stadhoes te róffel klonk:
Toen mochte ze 't speu-le weer laote.
De mieste lachte nog ins aon
In 't Haönsje, et Zwaönsje of wijer,
En spraoke 'n haaf bakske aon
Of 'n aajt mèt 'n koppel hel eijer.
Dat is noe allemaol veurbij! Mastreechteneers, is et neet spietig? Waos ze neet sjoen, eus sjötterij, En waore de mensjes neet flietig ?



40
Herinnert uuch mer ins bij brand, Wen 's nachs eeder laog op ze kösse, Wee waor dan 't ierste bij de hand,
Wee had mie verstand van et blösse ?
Veer kriege ze neet mie te zien, Die pekskes, zoe sjoen, zoe besjaovend, Es enen ink'le kier, mesjien, Ins heij of tao mèt Vastelaovend.
Juni 1914.



41
7. ENE „KOFFIE".
Mevrouw van Doortrek heet et drök : Ze is haör taofel aon 't ranzjeere, Ze monstert alles stök veur stök, Of ouch mer niks t'rop zou mankeere. Ze waos zoe dèks al g'inviteerd Op koffie bij haör gooj vrundinne, Dat zij bepaold waos gezjeneerd, En gein ekskuis mie kós verzinne. Ze had noe mer bijein gevraog Degeen', boe-aon ze had verplichting; 'ne Gaanse mörge had haör maog De stad doorkruus in eeder richting. „Zoe", dach ze, „bin 'ch inins tevaan, En, es ze allemaol noe kómme, Dan zien veer prónt mèt twintig maan, En weurd nog ins get nuijts vernómme".
Dao had mer éin aw daam bedaank; Die leet ziech vrunt'lik ekskuzeere, Ze veulde ziech e bitsje kraank En góng neet oet in slechte weere. Et woort 'ne monsterkoffie dus, Zoe eine, boevaan weurd gesproke, En daovan heel mevrouw noe zjus: Et had aon gruuts haöf noets ontbroke.
De taofel is hoe gaans gereid: Et good servies mèt fijn servètsjes, De béste luiper op et kleid, Vergölde metskes en versjètsjes. Op et buuffèt stoon de plattoo's Mèt tuurtsjes baörend volgelaoje, Dao-achter nog e paar gattoo's En sjotels mèt „méringues" en vlaoje.



42
Mevrouw, kontent van de „coup d'oeil , Geit nao haör kamer ziech pimpeere, En vinG taan eve-n-enen uil, Tottat te dames arriveere.
En pas sloog te penduul veer oor', Of kort acht'rein znut zij versjijne De löstige mevrouw Draaf door En d'ongetrouwde dames Grijne. Die léste hadde neet vaöl sent, Mer deste miejer allegatie, Zoedat noets ene prittendent Ziech waogde aon 'n deklaratie. Weer geit te bel: 't is juffrouw Smik, Gevolleg door mama van Bluffe Mèt haör twie dochter Fien en Fik, Sjoen köpkes wel, mer ierste nuffe. Gaw zien de dames noe kompleet En kin de koffieklatsj beginne. De maog, die streng instruksies heet, BrinG dadelik te koffie binne. Vol staötigheid wèt zij dat voch Aon daam veur daam te prizzenteere, Die, mèt te kink rech in de loch, Hun teskes illegant hanteere. De vlaoj kump 't ierste aon d'n toer; Me vraog: „van welke sókkerbekker ?" En vind, al is ze ouch get zoer, Ze neettemin hiel fien en lekker. De ajtste juffrouw Grijne klaog, Dat altied-door 't gebeks mer opsleit; Ze vind tat ongehuurd en vraog, Boe zoe get op ten doer nao tou geit.



43
—„Iech zèG tiech taans, me leefste keend", Zeet t'aw van Bluffese hiel wierdig, „Es iech ordent'lik weur bedeend, „Betaol iech geere, das rechfierdig". —„Och,dames",zeet mevrouw de Veeg, „Iech zou van et gebeks mer zwiege, ,,'t Is nog vaöl erger mèt te meeg, „Die zien veur geld neet mie te kriege".
—„Diech nog 'n tuurtsje, Fikske-leef ?" —„Geer nog get koffie, mevrouw Slókker?" —„Jewelt, e bitsje, estebleef'. —„Och, Fieneke, geef ins te sókker".
—„Zwijgt miech tevaan", klaog juffrouw Smik,
„Iech had 'n pèrrel aon tien gölde,
„En waos mèt haör in mene sjik,
„Zoedat iech haör de voes dèks völde.
„Mer nao verloup van ein'gen tied
„Kraog ze van miech 'n obzervatie:
„Dat waos te vaöl; ze leep sebiet
„Nao Neele tou, op imformatie.
„Ze zat miech lielik op te stomp,
,,'ch Woort zwart gemaak, wie-t-ger kint dinke,
„Bij miech wèrkd' eeder maog ziech krómp,
„Waos 't slech van ete-n-en van drinke",
—„Jeh", zeet tao-op mevrouw Draaf door,
„Es iech uuch alles mós vertèlle,
„Dan praodde iech nog mennig oor;
,,'t Is get te doen mèt tie mamzèlle".
—„Das alles nog tot tao aon tou",
Meint op haör baört mevrouw van Doortrèk,
„Vaöl erger is et veur 'n vrouw,
„Es taan de maan neet haör partij trék.



44
„Dan ruuk zoe beesjé dalik lont, „En dörref nog vaöl mie riskeere, „Mevrouw die is te koejen hond, „Menier ?... dao's mèt te riddeneere". —"Helaas, die maander, 't is 'n sjan", Reup koed-eweg mevrouw van Reuver, „Wee dreug z'n vrouw nog op z'n han, „Wee heet nog veur z'n vrouw get euver ? „Ze goon invoudig hunne gaank, „Zien liechgeraak en fitte geere, „Veer kriege altied staank veur daank, „En höbbe niks te kommendeere". —„Ze zien, geluif-iech, ei pot naat", Zöch juffrouw Serafiensje Grijne, „De béste zelfs liet vreug of laat „Z'n errem vrouw van leid verkwijne".
„Das onderdoon, dao zien ouch gooje",
WeerlèG te jong mevrouw van Laak, „Mer 't béste vleis, is 't slech gebrooje, „Weurd wit en tej en zonder smaak".
„Dat is e steekske onder water"!,
Bewere drei, veer tegeliek,
„Wacht mer, veer spreke-n-us nog later,
„Geer höbt tao-op nog geine kiek".
—„ZèG, dames, 'ch moot uuch toch bekinne,
„Dat is neet zier angkoerazjant
„Veur iemand, dee nog moot beginne",
Reup Fien van Bluffe hiel astrant.
—„Och keend, bis tiech mer neet te heppig",
Krijg zij direk es antwoord tröG,
„Kiek oet ten ouge en bedink tiech,
„Want ondoordach brinG ongelök".



45
En onder zoe soort komverzatie Verdwijne tuurtsjes, vlaoj, gattoo; Daan ondergeit 't program varjatie: De maog serveert e glaas bordoo. „Méringues", praline en fondante Versjijne noe en goon op toer De taofel rond en vinde klante; Dat huurt bij ei glaas wien, netoer? De gaste laote 't ziech good smake, De gasvrouw lach ins, hiel kontent, Ze koch toch ouch te fijnste zake, En heet noe gooddoen van haör sent. Ein daam is et nog neet vergete, Dat lès op teen dinee bij Cats, De snóp haos neet waor te geneete, De sjókkelaad, dee smaaGde gats. —„Wat moote die dinee's ouch geve", Zeet ein van et gezèlsjap, koed, „Die kóste wel get stèlder leve, „Iech vin, die lui doen vaöls te groet. „De maan heet wel 'n gooj pozitie, „Mer gei fortuin, zoeveer iech weit, „En zij waos vreuger in konditie; „Iech snap neet, boe me 't tao van deit". —„En daan, die deftige twalètte", Veug weer 'n ander dao-aon tou, „Dao moodder ins bepaold op létte, „Ger staot verstomp, m'n leef mevrouw !" —„Dao wou iech ouch ins euver spreke", Vélt Klara Grijne nijdig in, „Eus naoberse, 't is veur te keeke, „Wie die ziech kleijt, heet geine zin!



46
„Ger wèt, zie vajer dee waor slachter, „(Er heet miech altied good gereef) „En zij, de dochter van 'ne pachter, „Kleijt ziech in Luik noe, estebleef! „Aoh, 't is um ziech te sjaggerneere, „Dat leef mer bove zene stand; „Wie toch zoe'n lui ziech neet zjeneere, „Dat geit dèks bove me verstand"!
Zoe hej dees nobel konspiratie
Nog mennigein op straot gebrach,
Es neet, tot groete konsternatie,
De klok getimp had alle ach.
Noe is 't hoeg tied. Me daank te gasvrouw
Vaölmaols veur al etgeen ze deeg;
Dan geit e nee der nao z'n hoes tou,
Nog vol van kleijer, maander, meeg.
Mevrouw van Doortrek is tevreije: De koffie is haör good gelök. Ze zöch, es zij ziech um geit kleije: „Das weer ins achter mene röG"!
Aug. 1915.



8. OORLOG.
47
(Persoonleke Herinneringe)
Ins op 'ne Juli-Zondag, vreug,
Et sloog prónt hallef nege,
Kwaom iech (iech waos nog in m'n jeug)
E trupke sjötters tege.
't Waos mer ein inkel kompenij
Mèt éinen trommelsleeger,
Toch loerde de kaptein zoe bli*
Es had er e gaans leger.
Ze trokke langs ten „Téméraire"
Sjoen in de pas nao boete;
Den tamboer, mèt geweldig „air"
Doog davere de roete.
De sjötters hadde liech et smoor:
Dat woort vandaog weer jatse.
Ze hadde liever de majoor,
Dee heel neet van die fratse.
Mer deste mie waos te kaptein
Vol gloriol en imbeel,
Dat heer noe baas waor en medein
Goon doen kós wat em inveel.
Persijs wie zoe'ne kleine jong, Dee altied aon 'n hendsje Mèt zene pa oet wand'le góng Es braaf, gehoerzaam mensje, Mer eindelik, veur éine kier, Allein weurd oetgelaote; Dee vèult ziech ouch 'ne gaansen hier En wèt taan van gein maote.



48
Wie de kompie bij 't groet febrik Van Reegoo waor gekómme,
Toen woort, tot eeder zene sjrik,
't Kommando: „halt" vernómme.
Mèt front nao links, in dobbel rij,
Begóste ze te riechte;
Ze loerde sjeel-eweg op zij
En trokke sjijf geziechte.
Toen trooj euze kaptein veuroet:
Er euverzaog z'n tróppe,
En, mèt e köpke es 'n sjroet,
Begós er ziech t'ontpóppe :
„De vijand", zag er, „is in 't land,
„Zoe wèl iech ondèrstèlle;
„Dat tee heij krijg te euverhand,
„Dat moote veer . neet wèlle.
„Er heet tao-achter ziech verdèk", (Er wees toen nao de werke) „Veer valle-n-aon mèt euverlèG, „Veur dat er get kint merke. „Dinkt uuch taobij, dat ze gesjot „Dao steit kort bij die kaarre, „Die in de week zoe men'ge pöt „Z'n sajs nao boete vare".
Dat waos et kriegsplan, en direk
Góng 't offensief beginne;
Me kraog bepaold 'n deep respek
Veur wat zoe'n sjötters kinne!
Daan louppas, daan plat op te boek,
Daan kroepe wie de ratte
Door grachte, kojle, hèG en stroek,
En euver kazjematte.



49
Daan mèt geveld geweer veuroet In echte doedsverachting,
Daan weer e salvo mèt los kroet
Et góng boete verwachting!
En men'gen droppel zweit veel neer
Op gries-bestöbde jasse,
De keele woorte druug wie leer,
Toch wouwe ze neet passé.
En de kaptein, dee had 'n lol!
Heer glenjde van ambitie;
Ze militaire hart tat zwol:
Dat waor iers èGzersitie!
Opins weurd eine get gewaar:
Z'n neus krolt onbermechtig;
Ze zien kort bij d'n deepotwaar,
Dat is neet twiefelechtig.
Heer meld ziech dadelik en zeet:
„Kaptein, de vijand steit nog".
—„Wiezoe, kint geer *m dan zien ?" —„Nog neet,
„Mer 'ch ruuk toch al z'n kroetloch".
Sept. 1915.



50
9. DE INNUMMING VAN MASTREECH.
De aw historie van de stad Mastreech
Zeet, dat ze bij herhaoling woort belegerd.
En, es te vijand ze te pakke kreeg,
Waor 't weer de börgerij, die woort genegerd.
En, of et Luikeneer of Spanjaard waos,
Of Prins van Holland, Keuning van de Franse,
Wee heij ins vaste voot kreeg aon de Maos,
Doog 't vollek propel nao z'n piepe danse.
Mastreech waos toen 'n vesting ierste klas,
Mèt walle, tores, gracht* puik versterrek,
Mer later woort van hoeger hand gelas
De aofbraok van dat sjoen, histories werrek.
Sints liG te stad aon alle kante bloet,
Van weerstand beeje kin me neet mie spreke;
En veur verrassing is 't gevaor noe groet:
Dat is 'ne zeek're kier, helaas, gebleke.
Noe ongeveer geleije daartig jaor Stont iech ins Zondags-mörreges te kieke, Terwijl 'n kompie sjötters bezig waor Haör militaire kinnes te verrieke. Ze hadde-n-e paar oore aon ei stök Geloupe en gekrope wie de slaove, Toen eine zag: „Goon veer noe nog neet tröG» „Dan moote veer toch te kaptein ein staove". Mer deze, dee 't weer good te pakke had, Wou es besluut te kroen op 't werrek zétte: Ze plan waos enen aonval op te stad In stormpas mèt gevelde bajonètte.
Ter huugde van de Rutte's Brouwerij Begóste de kommando's los te komme, En hoort me zoe al in de kompenij Den ein of ander in z'n eige bromme.



51
Mer wie gekommendeerd woort: „stonnpas-marsj",
Toen leep te maot bij eus gooj sjötters euver:
Ze zouwe dee ins eve mèt z'n sjarzj,
Ze hadde noe genóg van die maneuver.
Ze jadzde wat ze kóste nao de stad,
Wie korter bii wie helder dat z'em smeerde,
En de kaptein, dee dao gein erg in had,
Vónt, dat z'n sjötters manjifiek sjarzjeerde.
Mer wie, bij d'ierste hoezer van de straot,
Heer reep, dat zij de störmloup móste stake,
Toen tuinde de kompie ziech obstenaot,
En wouwe ze neet luustere, die snake.
Ze vedzde, et geweer sjuins in de hand,
Langs Lómmert, Beijert, Kommel, Hof van Tèllie,
De minse lagde, vrooge: „boe's tee brand?",
De kinder spronge, zonge: „ho ho, hoppie".
Et léste kwaom ocherrem de kaptein,
Er sjriewde, mer gei spier woort t'rum gegeve,
Er heel de weusten trop neet mie bijein
En dach: „wat ei sjendaol moot iech beleve!"
Gestiedig door mer leep te kompenij;
De lui, die nao de léste més tou gónge,
VersjriGde ziech veur zoe'n wél draafpartij
En maaGde, dat ze gaw de stóp op spronge.
En in de „Groete" zit te kolonel
Van 't „Twiede" achter zene Rotterdammer;
Zjus wélt er eve drökke op te bel
Veur 't ierste lekker borrelsje Sjiedammer,
Dao huurt er op te straot 'n drök geloup,
Zuut minse stoon te wieze en te loere;
Er sjrik: „dao's zeker get apaarts te koup,
Mesjien zien 't mien piotte weer, die boere".



92
Mer wie er dao die sjötterlike mach Aon dissiplien en orde zuut verzake, Dao sjut 'r in zoene benkelike lach, Dat em de traone rolle langs z'n kake. „Verdrejd", zeet heer, „dat is te moote weerd, „Dat zien ers, die em peper kinne geve, ,,'t Is zun, hej dee kaptein noe mer e peerd, „Dan had er hun mesjien wel bij gebleve".
Op 't Vriethof hélt ten tróp bedaardsjes halt. Heh, heh, dat is e vege en e puffe! Me heet et noe de baas genóg vergalt, Er kin ocherm z'n bein haos neet mie luffe. Dao kump er, roed wie ein gekooGde kreef: „Iech zal uuch kriege mèt eur fieloestreke! „Zoe'n muiterij höb iech nog noets beleef! „De sjöttersraod zal weijer mèt uuch spreke!"
Dao trejt ein van de mensjes oet 't gelid: „V'rekskuis, kaptein, iech höb altied vernómme, „Dat, veur dat men et hart heet in bezit, ,,'n Vesting neet behuurlik is genómme".
Jan. 1916.



53
III. MASTREECHTER LEVE.
1. GROETE PERSESSIE.
Blij sjijnt te gouwe zon op 't aajt Mastreech.
Deep-blouw spant ziech ten hiemel
Oet euver 't bont gewiemel
Op 't Vriethof, dat ziech baojt in zie van leech.
Fris spreijt et veurjaorsgreun, nog jonk en fien, Z'n bleedsjes, mals en fleurig; De veendelkes, zoe kleurig, Ze weje löstig in de zonnesjien.
De zuver loch vibreert van zèlverklaank
Oet klökskes, rein en helder,
Die euver stad en velder
Veur Sintervaos oetgalme hunne zaank.
Opins e zwoer geluid : de Groete Klok!
Haör domineerend bromme
Deit al 't gedruus verstomme;
Ze reup, dat te persessie zjns vertrok.
Et vollek stélt ziech ordelik in rij;
In 't lommer van de linde
Zeuk eelk 'n plaots te vinde,
Um alles good te kinne zien in rös en vreij.
Daan, oet te grijzen tempel, laanksaam-aon,
Kump 't iers nao boete stappe
De rij van broedersjappe,
In 't midde eeder zenen eige vaon.
En al die vaone, riek van goudborduur
Op fong van nobel stoffe,
Door volle zon getroffe,
Ze passé wierdig aon bij de natuur.



54
Dat kleurespeul wint evel nog in prach
Door ingelkes en bruu*dsjes,
En herderkes, klein guutsjes,
Die veurgoon veur Slevrouw, es ierewach.
Wie meizaötsjes, die, es et vreugjaor is,
Hun witte krenskes dreje
En 't gelleps graas bezeje,
Dat door hun kleurkes tuint nog ins zoe fris,
Zoe steke, tösse t' donker minsepak Die honderde klein döpkes Hun leef, onsjöld'ge köpkes Tesame tot éin vrunt'lik-liechte plak.
Op éinen toen, aon zach gezoem geliek,
Weerklinke litteneije
En roezekraans-gebeije,
Brutaol versteurd door hermenie-meziek.
En altied langer weurd tee bonte stoet,
En altied intersanter,
Veural ouch impozanter,
Es 't beeld van Sintervaos kump, levensgroet.
Dao naodert eindlik,, stap veur stap, de rij
Van geisteleke hiere,
Verdeep in hun breviere,
Gekleid in zwoer brokaat, galoen en zij.
En mèssendeenders, slaank, in wit en roed,
Die door de dèkselgater
Van zèlv're wierouksvater
Doen póffe 't dampend hars in euvervloed.



55
Daan zak al 't vollek op te knee, devoot;
De groete klok lojt mechtig,
Et kèrkgezaank klink plechtig,
De altaorbelle rink'le,
De toreklökskes tink'le,
De zon gief alles, wat ze heet, aon glood,
En staötig, onder 't gouwe baldakijn,
Dat ing'le steune mage,
Weurd Heer veurbijgedrage,
Veur Wee ziech buige alle, groet en klein.
't Is eigelik te kort, dat ougenblik,
Te kort um 't te beseffe,
En um us te verheffe
Tot et Misterie, wat tao tot us sprik.
Toch deit et eus Mastreechter hart zoe good,
En gief tees demonstratie
Üs jaorliks 'n senzatie,
Die wermte brinG in eus Mastreechter blood.
Mei



56
2. SINTE-BERREB.
1.
Zwoer-brommend bónk te Groete Klok; 'n Rij van hiere, zwart gerok, Mèt witte hejse, witten das, Trék staötig in persessie-pas, Eelk mèt 'n brannende flambouw, Door 't middelsjeep van 't kèrkgebouw.
't Is plechtig fees: de koer verdrink In leech, en 't goud en koper blink Op achtergrond van werrem roed En baoge gleujleech, reuzegroet. Mistieke atmosfeer umstraolt De hoeg pileere en dao daolt Van bove neer 'n teer-fien waas, Wie gouddoorvlochte, ijle gaas, Geweve door 'n ing'lehand Oet ölgertoene, wieroukbrand, Oet glinsterende belleklaank En zachte, leeve kraölkeszaank. Wie kant, op dón'kle vloer gelag, Ziech taan iers tuint in al z'n prach, Zoe teikent ziech tat wazig dóns Ouch aof op 't zwart-zwoer klokgebons.
Zoe trék et broedersjap in rij Ouch door de sjeepe van opzij; Drei kiere klink 't „Adoro-te" En buig eneeder deep te knee; Drei kiere weurd zoe ier gebrach Aon d'allerhoegste Oppermach.



57
En es, nao trökkoms op te koer, Nao 't „Tantum-ergo" de pastoer, Umgeve wie door zonneglans, Hoeg-zeeg'nend ophief te monstrans, Es hiel et broedersjap tao liG In adoratie, aoh, daan sprik Bij mennigein 'n stum hiel fien: „Wat ier, van Sinte-Berb te zien!"
X
't Is hallef ach en de soepee Wach 't broedersjap in de „foyer". Dee maoltied is 'n vaste rint, Al steit er neet in 't riglemint. Ouch heet er reije van bestoon: Daozonder waos et niks gedoon. Deen daag is toch te hoeg, te sjoen, Um dee te sleete wie gewoen. En daan, es neet woort gesoepeerd, Dan waor 't ouch neet te moote weerd, Dat rok, fien humme, hoegen hoed, Woort oetgehaeld oet te kommood. Sints 't broedersjap woort opgeriech, Verdedig me mèt staol geziech, Dat me op teezen hoegen daag Ins ekstra lekker ete maag.
Zoe gaw de klok geslage heet,
Is ouch te taofel gaans kompleet.
't Gezèlsjap, dat ziech t'rum ranzjeert,
Is tamelik gepannasjeerd:
Bedaarde hiere, op hun stök,
Jong luik es, vol bestel en drök,
Prach-kerels, zier dekoratief,



58
En and're weerem, klein, sjetief. Dao zitte dokters, rinteneers, Druugpruimers, groete wawweleers, Aptiekers, kouplui, inzjenjörs, En rechters, sjeepes, prokurörs.
In 't midde zetelt te pastoer,
Mèt rechs te preezes, wierdig-zwoer.
Aon d'euverzij zit te keplaon,
Dee 't groet sermoen heel, ouch mèt aon.
De res zit in 'n bonte lijn:
Aajt neve jonk, groet neve klein.
De poorsies valle-n-in de smaak, Dao weurd e stevig glaas gekraak. Den toen van komverzatie stijg, Noe heer gestiedig veujdsel krijg. Ei lid veural, vol appetiet, Hanteert versjèt en mets mèt vliet. Van aof et ierste fondemint Veult heer ziech in z'n illemint. Sint-Berreb is altied gewees Veur haöm et allerhoegste fees.
Dao tik te preezes aon ze glaas:
Er nump et woord mèt vaöl emfaas,
En zwejt mèt waörd, hoegdravend, zwoer,
De wienrouk nao menier pastoer.
Dee gooje maan steit eeder jaor
Bloet aon et eigenste gevaor,
En, of heer daovan helt of neet,
Er huurt altied etzelfde leed.
Mer 't steit noe ins zoe op 't program
Es vas gebruuk van awwe stam.



59
Nao dezen offisieelen tos Goon ouch te ander tonge los. Alwee get op z'n lever heet, Dee nump et woord en hélt et beet; En wee me noets taobij vergit, Dat is teen hier, dee zoe good it.
En rond geit te sjampanjefles; Dat kump te preezes aon z'n tes! Mer das get, boe heer niks um gief, Want 't is 'n aajt prerogatief Verbonde aon z'n dienjiteit, En boe heer ouch bepaold op steit. En daan, hej heer ziech geblameerd, Noe heer zoe'n nobel lui trakteert ?
Zoe wèrrek ziech ten aovend veurt, Door gein oneve woord versteurd. Mer es te kind're-bèdtied kump, Verdwijnt 'n deil mèt vaöl belump. ; Die vinde, dat et deftig steit, Es me-n-op tied nao hoes tou geit. Noe valle d'and're oet hun rol: Veur hun begint noe pas te lol. Me sjuif bijein in kleine krinG, Me praot en lach, me rouk en drink, En zoe, terwijl d'n tied verstriek, Weurd men'ge fles boergonje liek.
Mer och, dao kump 'n oor van goon.
De hiere sjeije, zier voldoon,
En onderwijl ze taam'lik laat
Nao hoes tou goon door wind en naat,
Klink door 'nen hik van zwoere wien:
„Wat ier, van Sinte-Berb te zien!"
Jan. 1916.



60
3. KÈRREMES.
De borger van Mastreech
Heet altied vaöl gehawwe aon traditie;
Wat ziene grampeer deeg,
Dat deit ouch heer mèt evevaöl ambitie.
Heer hélt mèt hart en ziel
De aw gebruke van z'n stad in iere,
En geine nuije stiel
Kint haöm z'n gooj geweentes doen verliere.
Heer it mèt appetiet
Ze speebak, Hernse kies of z'n karkolle,
En snóp op vasten tied
Aon tartepomme-n-en aon krollebolle.
Es in de zomêrdaog
Heer nao de Sluis geit of nao Sjaan bij Meyer,
En haöm d'n honger knaog,
Bestelt er ziech 'n sjotel sjink mèt eier.
Mer 't zien de kèrmesdaog,
Die heer al hiel bezunder wèt te iere;
Dan liet heer zene maog
Wie veur beloening ekstra fees ins viere.
De kèrmes zit em neet
Veur de Mastreechteneer allein in kraome;
Dat heer te bikk'le heet
E lekker stökske he-1, dat is 't veurnaome.
De week te veur e al
Weurd drök gemerret; en de haone, hinne, En vètte knijns veural,
Goon weg wie sjoem, tot vraög van de boerinne.



61
Tot Vriedags 's aoves laat
Is et kompleet persessie nao de bekkers
Van vlaoje op te plaat
Mèt ries- en appelspijs en ander lekkers.
Die vlaoj weurd toes gemaak,
Mer bij de bekkers geit ze in d'n hove ;
Ze is hiel fien van smaak
En dun van leer, mer dik van smeer van bove.
En niks weurd t'rin gespaord:
Mèt kèrmes maag me ziech tat permitteere.
En, wee z'n kneuk bewaort,
Zal, es er aajt is, daovan profiteere.
En kump tie vlaoj dan toes,
Wee zou daan sterrek stoon bij zoe'n temtatie
Ei stökske oet te voes,
En groet en klein genut van de traktatie.
Is ins de kèrmesdaag
Nao al die preparaties aongebroke,
Dan weurd in éine slaag
Dee groete veurraod lekkers aongesproke.
De spekbraoj 's mörges vreug
Moot deene um e fondemint te geete,
Dat good en stevig dreug
Aal wat me door d'n daag nog zal geneete.
Daan geit te maan op stap
En zegent ziech mèt beer of awwe klaore,
Bekritikeert hiel knap
De nuijen tied en prijs te vreuger jaore.



62
En onder dat bedrief
Is toes te vrouw aon 't kooke en aon 't reure. Ze zwèt op hiel haör lief
En bromp op eederein, dee haör kump steure. Mer es ze veerdig is,
Dan krijg ze ouch et loen, wat ze verdeende: Dan sjranse ze neet mis
Aon 't rindsvleis, de wèl knijnsjes en de eende.
E stevig gleeske beer
BrinG gaw de lui in feesteleke aktie.
Wat höbbe ze plezeer!
Ze blinke van genot en sattisfaktie.
Dan kump 'n eurke rös:
De maan geit op ze bèd e stökske zeege,
Um mèt vernuijde lös
Em later bij de koffie flink te veege.
De kinder, vrij en blij,
Klipseere nao de Merret um te snóppe,
En op 'n sjievelsleij
Te rotsje of te gooje nao de póppe.
Es 't oor van koffie sleit,
Heet eederein weer trék in mik en vlaoje;
Es of 't veur prijze geit,
Zoe kin me aon dat lekkers ziech begaoje.
En 's aoves weurd et fees
Veur dat me zal nao bèd tou goon beslote
Mèt frite en bènjee's,
Es had me euver daag nog niks gepote.



63
Zoe woort al jaore tröG
't Mastreechter-kèrmes-viere aongevange,
En onder hoegen drök
Drei volle daog gestiedig doorgegange.
Zoe geit et nog vandaog,
Al zeet me ouch: de kèrmes geit op slóffe;
Want op 'ne gooje maog
Kin de Mastreechteneer nog altied stóffe.
Mei 1915.



64
4 E SNEPKE.
Ze had et geleze,
De maan d'rop geweze,
E prachtig verkoup stont in de gazèt:
Mahonie buuffètte
En Smyrna karpètte,
E groet neutehoute twiepersoonsbèd;
Aajt-Hollandse kaste,
De sjoenste damaste,
E koffieservies van Frans porselein,
Antieke talleure
In blouw en in kleure,
'n Brosj mèt 'ne groete, prachtige stein.
„Dao zou iech wel geere
„Ins van profiteere,
„Um us t'installeere mie naovenant;
„Veer höbbe de boes je,
„Laot tie mer ins broesje,
„Veer hure noe bij de betere stand".
Medam van den Hoove
Die had et hoeg bove,
Sints tat haöre maan fortuin had gemaak;
Dee had van riekswege
Konsente gekrege
En dreef noe 'n flinke, bleujende zaak.
„Gaank tiech tene gaank, vrouw,
„Das prónt, wat iech ouch wou",
Waos 't antwoord, „Et geld is ierlik verdeend;
„Al köpste veur somme,
„Et kaan miech niks bomme,
„Tot noe tou ouch woorste gaar neet verweend".



65
Ze góng nao de zeendaag En deilde d'n oetslaag
Van 't onderzeuk dalik mèt aon de maan; En heer verstont reije En waos gaans tevreije
Mèt wat zij haöm veursloog es haöre plaan:
Die kas in aajt-eike,
En, kós ze 't bereike,
Dat mollig karpèt, dee zaol in „Empire",
Mesjien e stél pölle
En nog get klein prölle,
In alle geval die brosj mèt saffier.
't Verkoup geit beginne:
't Is boete-n-en binne
Van 't iewig publiek 'n daonig geduijds;
Verkuip trèkke geere
Eus gooj Treechteneere,
Die liere dao eeder kier weer get nuijts.
Zoe gaw de notaris
Mèt veurleze klaor is,
Boevan geine mins e waördsje versteit,
Is 't woord aon de rommel,
Get kiste, 'n trommel,
Wat mie s nao vrouw Bleik of Lindauer geit
De volgende nummers
Zien koepe-n-en ummers
En potte-n-en panne, keukegerei.
Medam zit mèt toere
Koedaordig te loere;
Veur alle die prölle kwaom ze neet heij.
Ze zal et mer waoge,
Aon Harie te vraoge:



66
„ZèG, laot ins get beters komme". —" Sebiet,
„Medam, höbt pasjensie,
„Ger steurt m'n attensie,
„Heij kump eeder nómmer op zenen tied"!
De bijluipers bringe,
De minse die dringe,
De Bemel reup op, altied eve druug:
„Een fijftig, — alloh noe,
„Twee gulda, — wee hèt zoe?"
En daan: „niemand meer ? — dan is et veur uuch" !
Dao komme twie vaze: Medam vol verbaze;
Den opreuper tuint z'en reup: „twiemaol dinG"!
Medam kump in aktie,
Ze beujt mèt 'n fraktie:
„Drei tachetig" huug ze mèt ene wink.
—„Vijf gulda, vijf fijftig,
„Zes gulda, zes fijftig,
„Komt, leefhöbbers, beejt, ze zien vaöl mie weerd" Medam knik ach gölde; „Al twie van tien gölde,
„En drei weer van vieftien, 't geit wie gesmeerd"
Medemke weurd giftig;
Dat beeje maak driftig,
Ze deit eeder kier vief gölde debij,
Tottat op et léste
Haör bod blijf et béste;
't Is fieftig et paar; haör vaze zien vrij.
Noe kump e footuilke Mèt doorgezak kuilke;
„ZèG, Mei", zeet te Bemel, „das get veur diech;



67
„Dao kin dene Lange „Z'n uilke in vange
„En 't zou em ouch good doen tege de giech"
—„Loup tiech nao d'n drommel!"
Bromp Mei wie ein hommel,
„Dat heet zoe'ne zaatlap ouch nog vandoon"!
—„Wel jao", reup 'n aander,
„Veer koupe-n-eus maander
„Footuils, et is veur kepot van de goon"!
Et weurd e gesnater
En vrouwlui-gesjater,
Tottat opins Harie benkelik klop:
„Noe weurd et te zier sjoen!
„Me kin gein oug tou doen!
„ZèG, leefhöbbers, lèt e bitteke-n-op"!
Daan weurd et weer röstig.
Et beeje geit löstig,
Vaöl animo is veur eeder nuij stök.
Menier de notaris
Zuut, tat te zaak gaar is,
En wins ziech alvas in stèlte gelök.
Medam deit neet onder
Veur niemand, gei wonder!
Es zij ins get wélt, dan köp z'et, da's vas.
Ze heet noe die pölle,
Gardijne van wölle,
Et groetste karpèt en d'aajt-eike kas.
Mer noe hèt et sjrap stoon,
En neegel mèt köp sloon :
Et geit em noe um dat sjoen meublemint.
Strak zölle die rieke
Verbluf stoon te kieke,
Dat zij zoe rejaol besjik euver splint.



68
Ze beujt wie 'ne wèlle.
En zou em wel vèlle,
Deen Harie, es tee dèks neet op haör lèt.
Ze drejt 'n jong juffrouw
Astrant haöre röG tou,
Wijl die eeder kier tien gölde d'rop zèt
Haör blood geit aon 't spooke!
Ze zou kinne vlooke,
Toch zal ze neet wieke, nog geine spaan!
Ha, dao vélt ten hamer,
Et klink door de kamer:
Veur zès honderd fieftig is ze de maan!
Ze weurd nog rejaoler,
Ze beujt nog brutaoler,
En köp ziech noe ouch te brosj en de rinG;
En of al zjalloeze
Dao-euver ouch smoeze,
Et liet haör ies-kaajt, wie m'euver haör dink.
En es ze nao 't koupe
Toes aon kump geloupe,
Dan gief ze haorfien de maan e relaas:
„Al waos 't ouch e pepke,
„Iech doog mennig snepke.
„Iech wèd, este 't zuus, dan steiste verbaas".
Nao lang, nerveus wachte
't Woort tied, dat ze 't brachte! —
Is alles in hoes; Goddaank, niks mankeert
Ze zuut mèt voldoening,
Wie dat in haör woening
Et ei stök al mie es 't andert parreert



69
Zoe gaw zij haör spölle Nao lang fisternölle
Geplaots heet mèt gósting, los en kokèt,
Maag maanleef ins kieke,
Boe-aon gónge strieke
Die duitsjes, boeveur heer zoe heet gezwèt.
En in ze wit pekske,
Boe-op mennig vlekske,
Blijf heer in de deur verpópzak iers stoon.
Er g"luif neet z'n ouge;
„Zou dat noe wel douge,
„Dat veer noe opins zoe hoeg vleege goon ?"
—„Kom, liG neet te miere",
Zeet zij, „laot tiech liere:
„Heij höbste de vaze, echten antiek".
Heer kiek ins van ond're:
„De lees tiech bedond're!"
Reup heer, „zuug ins heij, dao steit: „Céramique"
Ze is wie verslage.
„Dat mós toch neet mage,
„Dat zoe ene pröl zoe opgejaog weurd"!
Mer haöm geit e leech op.
Er vrijf zene kletskop
En zèt hiel bedaard z'n onderzeuk veurt.
„Wat zien miech tat prölle!
„Wie leeste diech kölle!
..Dee kannepee heij is stief van de mot
„Die kas is gerete,
,,'t Karpèt haaf verslete,
„En haos geine stool, of heer is kepot
„En daan, dat tablooke.
„Das ouch e kedooke!
„Iech weit evel wel, al bin iech mer dom,
„Dat iech veur 'ne Goovaerts



70
„Miech gein „Peinture Bogaerts"
„Leet opplakke, zeker neet veur zoe'n som.
„En dat hèts tiech snappe!
„Et zien miech fijn grappe!
„Beziebele leeste diech, et is kras!"
Medam aon et kriete: „Noe ouch nog verwiete,
„Boe iech et good mein, dat kump neet te pas!"
—„Alloh-noe, gek flaatsje,
„Sjeij oet mèt tat knaatsje,
„Bekin mer d'n fout,dan is et gedoon!
„Iech geef abselutie,
„Mer nao zoe'n vendutie
„Laot iech tiech toch noets zelève mie goon"!
Aug. 1916.



71
5. DE NUIJE FRIS. „ZèG, vrouw, et weurd hoeg tied! „Et sleit tao op te klok al klik veur èllef, „En Sintervaos is wied;
„Veer kriege van de mès mer mie de hèllef".
Zoe reup, van oet te gaank,
Menier vol ongedöld nao d'ierste statie,
Boe al 'n vol oor laank
Mevrouw ziech kleijt en flik vol azjitatie.
Ze waore neet geweend
Um èllef oor' iers 's Zondags mès te hure,
Mèr 't waos haör neet bedeend
Vandaog, zoe'n vreugmès mèt haör min allure.
Ze zou noe en ze mós
In de parade-mès ziech laote kieke,
En had, wie zij dat kós,
De maan zoe doorgezeeg, dat tee mós wieke. Zoeget 'n week of drei
Had zij op 't nuij kostuum wel moote wachte;
Wat waos ze dus neet blij,
Wie z'et ten daag teveure 'saoves brachte.
Et zaot haör manjiefiek:
Gei pluujke kwaom de lijne onderbreke;
En daan, 't model waos sjiek,
Dao zou z'ers vaöl de ouge-n-oet mèt steke!
En haöre nuijen hood,
Wie prachtig kwaom dee bij de kleur van 't lake,
Wat stónt tee haör neet good!
Zoe mós ze haör portrèt ins laote make!
Mer niks is zoe verkierd,
Es tat me ziech e lochkastiel geit bouwe,
Want 't ondervinding Hert,
Dat niemand tao gerös op kin betrouwe.



72
Dat bleek al in de mès:
Et book waor bij hun koms al umgedrage ;
't Waor vol wie in e nès,
Gei steulke vrij; dao stónte ze, verslage!
Ze gónge mèt krom zin
Aon 't standbeeld stoon bij wèrreklui en boere,
Zoedat gein ein vrundin
Haör vonkelnuij kostuum kraog te beloere.
Ze woorte braaf gepeers :
Die manslui sjuifde geine vootstap weijer;
En 't rook ouch gaar neet veers,
Dao hóng 'n loch van zweit en rotte eier.
Kort bij hun, in zoe'n baank,
Zaot enen awwe maan hiel veis te kraatsje;
Et maaGde hun al kraank,
Es ze mer dachte aon dee mins z'n braatsje.
Ze voolte ziech verliech,
Wie eindelik te zege waos gegeve,
En mèt kontent geziech
Begóste z'op et Vriethof te herleve.
Dao, op tat sjoen groet plein,
Dao zou ze noe ins ech goon paradeere,
En zou wel mennigein
Z'n ouge gaans verbluf op haör fiekseere.
Et Vriethof waor vol lui:
Jong dames, kort gerok, op smaal hoeg hekskes,
Sjoen bakvèskes, in 't nuij,
Deur hierkes in fijn opgepeerzde pekskes,
Mama's mèt aon de hand
Klein kinder, die ze paojde mèt vertèlle,
Koejonges, die astrant
Dweers door de minse leepe wie de wèlle.



73
En op 't kioske zaot
Et stadsorkes op witte hou te krökskes ;
Dat spaölde obstenaot
De wals oet Faust en mie van die nuij stökskes.
Mevruiwke, gepimpeerd,
Leep pronkenteere mèt haör kosbaar zake,
En waos geïntrigeerd,
Wee haör et ierste komplemint zou make. Mer z'ondervónt, dat lui,
Boevaan zij zjus e vrunt'lik woord verwagde, In 'n zjalloeze bui
Niks zachte, haör beloerde en dan lagde.
Gein kinnes of vrundin,
Tot zellefs neet haör nissjekes, die ape,
Brach haör tot beter zin;
Die dooge niks es haör mer stom begape.
Ze woort wie ene knien:
Die valse katte kós ze wel versjaöre!
Verlangde die mesjien,
Dat zij zoe'n nuij kostuum iers móste kaore ?
En haöre maan ? .... Dee zweeg!
Dee waor al langen tied neet te geneete,
Sints 'r in de gate kreeg,
Dat heer z'n dröpke debij in zou sjeete.
Heer waos mèt zene kop
Neet bij z'n vrouw, mer bij ze bitterklupke,
Dat tao weer löstig-op
Veur Mómmes zaot te lache-n-in 'n trupke.
Zoe had tus eelk ze leid,
Boe-euver dat heer riekelik kos miere,
En daodoor, wie dat geit,
Gaar neet gelét op 't weer, dat waos goon kiere.



74
'n Zwarte onweersloch
Waos oet et Weste aongewejd gekomme;
Opins tao veel get voch,
Terwijl et benkelik begós te gromme.
Toen kraoge ze't iers door:
Nao hoes tou móste ze wie ier wie liever;
Mer klaats, de dondersjoor
Braok los en 't regende direk aw wiever.
Ze kraoge van de sop,
De wind en rege raozde-n-es 'n furie;
Dao zaot niks anders op,
Es op 'n drefke regelrech nao Bury.
Mèsnaat, doorwejd, bezwèt,
En höchenteere kwaome ze dao binne,
En 't errem nuij twalèt
Hóng wie 'nen dweil en waos neet tröG te kinne.
Ze liekende persijs
'n Koppel tristige, verzope katte;
Hun haore plaGde veis
Wie klonters vojl, haaf oetgevronge watte.
Dat maaGde hun humeur
Op zoe'n maneer naturelik neet beter;
Et woord noe ouch nog deur,
Nao al deen tegeslaag en dat getreeter.
Bij Bury waos et drök:
Dao zaot me-n-aon de tuurtsjes, port en keukskes; Ze vónte per gelök
Nog plaots in ein van de vergete heukskes.
Ze hadde 't land veur tien
En snoetse wie versjaörde kristeliere.
Hun mizzerabel mien
Gaof stof tot lache aon e klikske hiere.



75
„Wie komme veer heij weg ?"
Zag stél et vrniwke, „wat noe te beginne!
„Et weer is vaöl te slech;
„Iech zou te voot noe neet nao hoes tou kinne.
„De moos mer nao Decloedt
„Telefoneere, dat heer us liet hoole".
„Ouch tat nog", zag heer koed,
„M'n baörs is ouch nog neet genóg bestole"!
—„Mer, zien veer neet verpliech,
,,'n Kleinigheid heij eeder te verteere ?
„Num diech 'ne port en miech
,,'ne „Glacé", dee zal miech wel get rèstoreere".
De juffrouw oet te zaak
BrinG op 'n teeblaad hun de konsommatie,
Mer ene jonge snaak,
Dee vlaak teneve zaot, vol allegatie,
Stoet haör per ongelök
Mèt zene stek rech tegen haören errem:
De „glacé" vluig op, vélt tröG
Vlaak op te rok van eus mevrouw, ocherrem.
'n Groete geel plakkaat,
Wie spiegeleier op 'ne kómp spinazje,
Stik sjerrep haör chromaat
Aof op et donkelgreun van de kleijazje.
En wie in 't berregland
De gletsjers altied-door nao ond're zakke,
Zoe kraog laanksamerhand
Ouch heij de zwoertekrach tat ies te pakke.
Noe waos te maot toch vol!
Haör kleid waos noe zoe good es nao de haaje;
De gruuts in haöre bol
Kós veur vandaog gerös goon pierewaaje.



76
Wat in hun umging, toen ?
Dao is gein pen in staot um 't te besjrieve.
En daan veur et fastoen
Daobij nog kwazi-good te moote blieve!
Ze waore toes! Goddaank!
Vol spiet bezaog mevrouw haör errem zake.
Gein inkel woord noch klaank
Van troes kwaom haör sjaggrijn get draag'lik make
Want heer, dee 't toch z'n pliech
Hej moote achte, 't vruiwke te kalmeere,
Góng mèt e laank geziech
Es koupmaan aon et inventarizeere;
Den hood ? .... gein duit mie weerd,
Et deur kostuum ? .... nog good um weg te geve,
De heur van kouts en pee-rd,
En daan 't verteer..... de som waos neet oneve!
Daobij kwaom zaene spiet,
Dat heer z'n dröpke d'raon had moote geve,
En knaogde haör 't verwiet,
Dat zij de kop te hoeg weer had geheve.
Ze aote mèt lang tan;
Mevrouw had haör bekoms al zonder ete!
Ze waos ter zeker van:
Deen daag zou zij haör leve noets vergete
Dao zeet z'opins: „Noe weit
„Iech allen euzen eelend te verklaore:
,,'n Spin zaot op me kleid
„Vammörge, wie ver pas et bèd. oet waore".
Mei 1916.



6. MASTREECHTER FONG.
77
Vastelaovends-Maondag-nach. Woelig de pleine, de straote ; Kaffee's zien zoe vol es hach, 't Vollek is wèld, oetgelaote.
Oll'gers sjett're sjotties, wal», Monika's lemmere leedsjes, Toete euversjriewe vals Ratels hun ramm'lende reedsjes.
't Liek 'n infernaal s er naad Door 'n wèl bende bacchante, Stabelgekke èskapaad Van enen tróp diessonnante.
Sjater-golve rolle-n-aon, Rölse veurbij door d'n duuster, Klein-geluidsjes op hun baon Sjuive-n-in angstig gefluuster.
Röstig, wie'n verlaote rots, Broesjend door golfslaag bewèrrek, Stik massaaKzwart, hoeg en trots, Bove die deining 'n kèrrek.
Einzaam kèrrek van Aajt-Wiek Kiert et geraos en gesjetter, Zaank, gelach, gejoel, meziek, Rolt ziech taotege te pletter.
Hé, dao, in die sakkerstei,
Sjijnt tao gei leech door de roete ?
Sjuive door die deur opzij,
Neet twie gedaontes nao boete?..



78
Gepresserd is hunne stap; Eine dee dreug 'n lanteerie, Nómmer twie, in zwarte kap, Hélt get bedèk vol misteerie.
Striekenteer' langs hoezerkant Zien ze haos neet t'ondersjeije, En ze doen of z'eelk passant Stèllekes zeuke te mije.
Zwiegend loupe z'achterein, Eeder sjijnt deepe in gedachte. Wat brach hun zoe laat ter bein ? Zou me hun örges nog wachte ?
En nog altied klink gezaank, Sjriewe van manslui en wiever, Nog gestiedig gief ten draank Keele en bein nuijen iefer.
Wied, aon 't oetind van de Grach, Kump e komplot aongestieveld; Huurt, wie 't zinG oet alle mach, Heis, door zjenever benieveld:
„Een hoezaar met een goed hart", —'t Sjalt door den duuster van veerre— „Mint zijn lief en kent geen smart", —Vrouwlui veural domineere.—
Kiek, eus twietal moot taolangs: 't Zeuk et komplot te ontwieke, En et hélt ziech of 't van angs Zellefs neet op dörref kieke.



79
Mer, was tat ? Den tróp blijf stoon !
Sjielik verstomp et spiktakel; Zouwe z'al nao hoes tou goon ? Is et noe oet, et gekakel ?
Wach, ze doen hun maskes aof! Zeet, wie ze ziech taomèt spooje, Zeet, wie z'es in euvergaof, Bank op hun kneeje ziech gooje!
Geine reurt ziech, niemand sprik, 't Is gei momint noe veur grappe; Niks te deepe stèlte brik Es e paar haostige stappe.
Zoe, de ouge nao de eerd,
Blieve ze zitte en bije,
Tot Onsier is gepasseerd,
Dee weer geit truuste in lije
Mer Onsier is noej veurbij, Of hun èkstaas geit weer zakke, En d'n toen van gekkerij Höbbe ze gaw weer te pakke.
Rou*w, wie onbewèrrek hout, Liek in Mastreech dèks et leve, Mer de fong, dee is, wie goud, Zuver bewaord nog gebleve.
Nov. 1917.



80
IV. REFLEKSIES.
t TEMPORA MUTANTUR.
D'n tied van allewijl Weurd dèks terech gepreze, En woer is 't, dat et peil Aonzeenlik is gereze Op allerlei terrein. Mer 't woort neet altied beter Mèt tee veuroetgaank, nein ; Menn'g aajt gebruuk versleet t'r.
Dao wejt verkierde wind! Aoh, kós me dee toch kiere! De geister zien wie blind, Et „Iech" wélt hoegtij viere.
Neet höb iech heij bedoeld Dat politiek gekonkel, Dat miestal stiekem woelt En wèrrek in d'n dónkei, Ouch neet et laf geflej Veur good betaolde baönsjes, Neet tat pedant gëkrej Van al die gaapsnaos-haonsjes; Iech dink aon de maneer, Wie in familiekringe De zöch nao et plezeer D'aw zede kwaom verdringe.
Wat waor et e genot, Zoe'n kinder te bezitte, Die 't veerde Godsgebod Betragde zonder fitte,



81
Zoe'n dochter, die mèt los Kós maze en verzaote, Aon wee mama gerös De pots kós euverlaote, Die haör gezèlsjap heel Mèt strikke of mèt neje, En, naovenant et veel, Ouch mèt haör góng get dreje, Die noets get hej gedoon, Zonder 't mama te vraoge, En 'tgeen haör neet moch goon Kós drage zonder klaoge ?
Dat waore nog gooj daog Van einvoud en van leefde, Wie 't keend nog neet te vraog Van 't „Iech" veur ouge zweefde.
Da's noe veurbij, helaas! De rolle zien verwisseld, De kinder zien de baas, Door hun weurd aal bedisseld, 'nen Awwer ?.... leven tied! Wat heet tée nog te zèGGe ? Dee heet ziech mer sebiet Bij alles neer te lèGGe! De kinder doen persijs Wie zij et zellef wèlle, En spreke op 'n wijs, Of t'awrwers neet mie tèlle. Vertrouw'lik euverlèG
Mèt awwers wat 'ne larie.
Ze doen in et bedèk
Toch jummers zjus kontrarie.



82
D'aw lui allein zien good, Um alles te foerneere, En mèt bedrök gemood Te dokke veur hun bere.
Mer, wat in dit geval Et mieste deit verbaze, Dat is, dat heij veural De meitskes zien de baze.
Jao, Meitskes van Mastreech, Zou iech 't uuch zèG Ge mage ? ' Et zien verkierde weeg, Die-t-geer höbt ingeslage. Geluift miech, 'ch zèG et noej, Mer 't mós t'r toch van kómme Et is 'n slechte ploej, Die-t-geer höbt aongenómme. Uuch gief et awwershoes Neet mie genóg attraktie. Et drök uuch es 'n voes En beujt gein sattisfaktie. Drop-oet! Da's 't ideaal, Dat geer uuch höbt goon stélle Dat regelt gaans en aal Eur dinke-n-en eur wèlle. Geer druimt van liberteit En van emansipatie; Weg zien invoudigheid En vrouweleke gratie! Geer zeukt eur heil in sport, In fuive-n-en in „flirte", En komt haos tied te kort, Um alles nao te spurte.



83
Zoe hinG eur jeug aonein Van loeter ammezeere ; Op gei serjeus terrein Wèt geer get te presteere.
En, zeet geer noe voldoon ? Zoe laot miech uuch ins vraoge, Of is zoe faad bestoon, Wie 't eurt, neet te beklaoge ? Eur leve-n-is zoe leeg, Dat moodder toch bekinne! Et blink wel bij et leech, Mer pover is 't van binne. En al eur drök gelach, En al eur deur twalètte, Et is mer sjien, die prach, En kin ouch neet belètte, Dat men al gaw doorsjouwt, Wie onder al dee luuster Et hart dèks krit en rouwt, Verlaote-n-in d'n duuster.
Aoh, 't klink al in m'n oer: „Da's biestig euverdreve"! Iech zèG uuch: da's neet woer, Iech teikend' uuch nao 't leve!
Juni 1914.



84
2. KINDERLEVE.
Gelökkig, wee de kindersjeun Nog neet heet oetgedoon, Wee 't leve nog zoe blij, zoe greun Aon ziech veurbij zuut goon!
Wat höbbe kinder et toch good
In hun klein wereld-sfeer.
Ze stappe laanksaam, voot veur voot,
Door hun jong jaore heer,
Terwijl veer, groete, in galop
Us door eus leve sloon,
En dèks te vreug, verslete, op,
Al aon d'n eindpaol stoon.
Wat is veur us 'nen daag, 'n week ?
Wie vluig veur us ten tied!
Wat nog neet lang gelei je leek,
LiG tröG al jaore wied.
Wat tuint uuch in d'n almenak
E jaor geweldig laank;
Mer 't is dèks aon z'ne léste snak,
Al meint geer 't pas op gaank.
Gelökkig, dat e keend neet wèt Van oor, van week, van jaor, Dat et nog neet op toukoms lèt En gaw vergit wat waor. Veur haöm besteit nog gei verband Van „gist're" mèt „vandaog", Van „mörge" heet et gei verstand, Et „noe" is 't, boe 't nao vraog. Zeet et tao speuie mèt ze fort, Mèt póp, mèt bouwdoes, print; Et wèt neet: doort tat lang of kort, Z'ne geis is bij 't momint.



85
En wat et gist're heet gespaöld En mörge speuie geit, Dao-euver weurd nog neet genaöld, „Noe" spaölt et, dat volsteit!
En loert et ouch al ins get zoer,
Of krit et van sjaggrijn,
Dat is mer get van korten doer,
Ze leid is nog zoe klein!
Jao, op et eigesr* ougenblik,
Dat traone rolle neer,
Heet et tie gaw weer ingeslik
En krejt et van plezeer !
't Is mèt zoe kinderhart persijs
Wie 't water in e glaas:
De minste stoet brinG 't van de wijs,
Mer gaw is 't ziech weer baas.
Mer es ih ene wije bak
Ins 't water is versteurd,
Dan doort et, ie zoe'n oppervlak
Weer hiel'maol röstig weurd.
Jao, kinderkes, geer höbt bepaold
Den hiemel op te eerd;
Eur leve-n-is mèt zon bestraold,
Mèt roeze-n-opgeseerd.
Die zon is t'onbezörrigheid
Veur dat, wat „toukoms" hèt,
En dat geer van geleije leid
Al dalik niks mie wèt.
Die roeze zien eur vas gelouf,
Dat aal, wat blink, is goud,
Dat lekker zeut is eeder drouf
En vröchbaar alle hout



86
Aoh, dat tie zon toch sjijne bleef Op eur jong köpkes neer, Eur hertsjes kóste blieve leef En zach, wie ruuskes-teer! Boerum toch blijf teen tied neet stoon, Deen tied van 't groetst' gelök ? Boerum moot tee ouch weijer goon, En kump er noets mie tröG ?
Helaas, daoveur is nog gei kroed Gewasse op tees eerd ! Aal wat er leef moot mèt veur oet, Wie of et ziech ouch weert.
Zoe geit ouch euren tied veurbij,
Ouch geer weurd groet en wies;
Dan spaölt geer neet mie röstig-vrij,
Weg is eur paradies!
Dan moot geer mèt te hei op goon
Van 't leve, dor en kaal,
Boe heij en dao wel blumkes stoon,
Mer distels euveraal.
Mer zeet, toch sjijnt ouch op tie hei,
Door !t gries van wolke heer,
Ei straölke van d'aw zon nog blij
Zoe noe en daan ins neer.
Daan dinkt geer aon de kindertied,
Aon jaore vol van glood,
Daan opent ziech eur hart weer wied,
En krijg et nuije mood!
Febr. 1916.



3. MOEDERGELÖK.
87
Daag-in, daag-oet is z'in de weer Veur haör klein drubbelke, zoe teer, Zoe'n onbeholpe klumpke vleis, Nog zonder 't mins bezej of geis. Ze kint gein rös, gein eige leid, Et moojerke, altied gereid, Te geve haör gehiel bestoon, Es 't haöre sjat mer good zal goon. Wie leef ze deit mèt haöm, wie zach, Al dwinG et ouch 'n gaanse nach; Wie lekker knoevelt z'em dan neet, Tottat z'em aon et slaope heet. Wie dèks, dat z'oore bij em zit En dan haör eige gaans vergit, Bezörreg veur éin inkel zaak: Dat et door leid neet weurd geraak!
Jao, 't moeder-offer spant te kroen, Mer naovanant is ouch et loen!
Vraogt ins, wat blijdsjap haör doorstraolt, Zoe gaw et trupke nao haör taolt, Twie poezel-ermkes oetgerèk Haör lokkend weurde tougestrèk. Daan is et, of 'nen hiemelglans Haör eige weze wie umkrans, Daan jubelt in haör hart 'ne zaank Van moederweelde en van daank, Daan klink tot deep in haör gemood Veur d'ierste kier de stum van 't blood, Die stum, die haör et duuf lik maak, Dat in haör keend 't besef ontwaak,



88
Et blij besef, al is 't nog klein, Dat zij et is, en zij allein, Boe-aon et ziech te hawwe heet, Noe en altied, in vraög, verdreet; Dat zij d'rop rech heet, bovenal, Dat et ziech gaans haör geve zal, Dat zij allein van haöm, haör keend, De zeute „moeder"-naom verdeent!
Oet. 1916.



89
4. MAONLEECH.
Gei wölkske in de loch te zien!
Allein de zèllevere sjien
Van volle maon, deen awwe plakker,
Dee aon den aovend iers weurd wakker,
En neet veurdat et haönsje krejt
Mèt tegezin nao hoes tou zwejt.
Wie dèks is heer al neet bezonge: Door köppelkes, die vrije gónge, Door dichters mèt e weik gemood, Door bangerikke zonder blood!
Et moot gezag': 't is neet oneve, Es heer dao sjijnt; mer, gief et leve, Dat ieskaajt leech, dat heer us brinG, Dat es 'n doedskleid um us hinG ? Och, al die klaörte, z'is zoe errem, Ze maak us innerlik neet werrem, Ze drinG neet door en door eus hoe't, Ze sjijnt..... en daomèt is et oet!
Mer, wie ouch kaan me mie verwachte? Heer gief toch neet z'n eige krachte, Heer is zoe aajt en aofgeleef, Dat haöm gei vuur mie euverbleef! Wie wélt heer dan aon and're geve, Dee zellef niks heet um te leve? Geer wèt toch, dat te zon em spient. Ze leech ? dat heet er mer geliend !
Jeh! Maonleech! Aoh, veer zien ze sjijne In 't daagliks leve, bij dozijne, De maönsjes, mèt 'n „air" van zon, Mer leech geliend oet ander bron.



90
Et zaönsje, dat vol aliegatie Ziech op z'n vajers reputatie Liet veurstoon en van boven-aof Op and're neerzuut, zonder gaof Of lös, um ouch ins in ze leve Ei straölke eige leech te geve, Geliek zoe jónk neet inderdaod Op euze maon, van haor tot draod ?
De sjrijver, dee zwoer foliante
Gelierde kos nao alle kante
De wereld insjik en in reuk
Van knapheid steit, terwijl z'n beuk
Op eeder paazj te leze geve,
Wat groeter lui veur haöm al sjreve,
Dee gief us ouch gein zon te zien,
Z'n kinnes is mer maonesjien!
Versjeije politieke haone,
Die zien, ocherrem, ouch mer maone;
Al höbbe zij dèks miejer praots
Es prinse bij de gratie Gaods,
Al wèlle zij op alle tije
De wereld mèt hun leech verblije,
Toch bliek, helaas, dat hun verstand
Mer leech gief oet te twiede hand.
„Op lien goon", da's veur vaöl 't remedie,
Um in et leve z'n komedie
Te speu'le 'n brieljante rol
En te voldoen hun gloriol,
Terwijl ze daobij neet bedinke,
Dat éinen daag ins oet te blinke
Mèt eige leech mie vraögde gief,
Es maon te zien konzekutief.
Oet 1917.



91
5. BEERE EN BERE.
Mastreech had vreuger beere: Stein-aajt en lekker jónk; Dat doog eus stad floreere, Wijl eelk ze geere dronk.
De brouwer gaof z'n klante Vaöl waor veur wienig sent, En hoort van alle kante: „Eur brouwsel is patent".
Die tije zien verloupe, Vreemp beer is g'importeerd, En wee ziech tat wélt koupe, Heet gaw vaöl geld verteerd.
't Aajt beer is oet te mode, Et spaore evezier; Dik doen is te metode, Geld morsje is 'n ier.
Sints heet Mastreech z'n bere, Van vleis en van papier; Et kin ze neet dresseere, Ze luustere gei spier!
Veer, börregers, veer wete, Helaas, mer al te klaor: Die leevekes, ze vrete Us op mèt hoe t en haor!
Aoh, kwaome toch te tije Van vreuger nog ins weer, Dan kóste veer die preije Verzoepe in aajt beer!
Sept. 1920.



92
V. IMPRESSIES.
L ZONDAGSMÖRREGES BOE TE.
Lekker-mals greun in veld en wei, Roed-panne-deekskes gleuje blij, Goudpoejer struijt et zonneleech Oet op te beekskes en de weeg. Wöllevend rèk ziech 't zèlver-blouw Euver de lachende landouw.
Hierlik, die Zondag-mörreges
In 't Limburgs land, wie nörreges!
Plechtige stumming, wie gewijd, LiG op et dörpke oetgespreid: Zach reup van oet ten toremond 't Klökske z'n stum vermaonend rond. Boer en boerin, in klook habiet, Goon nao de hoegmès, braaf op tied.
Wierdig, die Zondag-mörreges
In 't Limburgs land, wie nörreges!
Stél HG et werrek op et good, Bakkes en sjeure zien op sloot, Koojmeeg en knechs op t'eike baank Doen ziech verhoole èlle-laank. Trots kiek te pouw van aof te moer Kuukskes en klók nao op te koer.
Röstig, die Zondag-mörreges
In 't Limburgs land, wie nörreges!



93
Fèl jeug te beis, de snie liG dik; Gein', dee z'n neus nao boete stik. Rond um d'n heerd zien /opgesteld: Drikske de sjieper dee vertélt Euver e spook, dat woer bestont. 't Kleigood genut mèt ope mond. 't Is hun te kort, tot hunne spiet, Zoe e verhool oet awwen tied.
Hoes'lik, die Zondag-mörreges
In 't Limburgs land, wie nörreges!
Mei 1914.



94
2. ZON.
Es nao 'ne lange regentied,
Nao daog van tristig-zwarte lochte,
Die sjoevertige natigheid
En wind en sjoore mèt ziech brochte,
Es aon d'n hiemel daag op daag
Vojl wolkepakke jachtend vlooge,
Wie tróppe klónter-woll'ge sjaöp,
Die door de hun aon 't jatse slooge,
Es alles klaam is van de voch,
Ouch klaam de mins z'n hersevlokke,
En neergedrök door 't altied-gries,
Boe alles mèt is euvertrokke,
Es knetsjetige, vètte sliek
De eerd heet in bezit genómme
En us iers good d'raon dinke deit,
Dat veer oet sliek zien veurtgekómme...
Es nao zoe'n daog van rouw-natuur
'n Klaörte laanksaam-aon ziech baon brik,
Ei vlekske blouw ziech taan vertuint.
Opins 'ne zonnestraol daodoor stik,
Terwijl et wolkgedaons, versjrik, Ziech wegmaak wie 'n bende slaove, Die vlöchte es te meister kump, Oet angs, dat tee hun zal bestraove,
Es taan in deen opale zaol
De zonnentroen weurd opgeslage,
De zon mèt fonk'lend-gouwe prach
Ziech plechtig op teen troen liet drage..
Aoh, daan dan is et leid veurbij!
Dan goon de harter weerem ope, Dan weurd et fies in loch, op eerd, Dan dörve weer weer lache, hope!



95
Dan goon de blumkes in de wei Hun köpkes weer nao bove steke, Dan zinG et veugelke weer blij, En sprinG et vèske in de beke, Dan deit et vie ziech weer te good Aon 't gelleps voor van vètte weije, Dat, door de zon pikant gekruid, Hun beujt te fijnste lekkernije; Dan slörp te grond et zonleech op Mèt groete, volle preuvers-taöge, En zèt tat um in levenssaap, Um boum en plante te verjaöge; Dan zoemp te bij weer lóstig rond, Kapelle pronke mèt hun kleure, De roes flejt zach et gouwe leech En offert et haör fijnste geure.
't Is aal herleving, sjoenheid, vraog, Nuij blood kump weer de aojers völle; Et leve deit weer miejer daög, Noe zonneglood et geit vergölle.
O zon ! Wat biste sjoen en good ! Wie mechtig is te riek, d'n glorie, Wie keuninklik dei ls tiech us mèt Den euvervlood van dien viktorie! O zon! Was tiech wel veur us bis, Dat kinne veer pas good beseffe, Es veer bedinke, wat veer zien, Wannie d'n straole us neet treffe.
Mer, es tien hierlikheid, o zon, Zoe groet is en zoe hoeg verheve, Wie hierlik-sjoen moot Heer dan zien, Dee diech et aonzeen heet gegeve!
Juli 1916.



96
3. NAOJAOR.
Nog sjijnt te zon — meh wie! Et is helaas neet mie Dee werrem-donk'le glood Van oet te zomerdaog, 't Is of haör kleur versjoot Tot fletse koperlaog.
Nog straolt blouw loch — meh wie!
Dat is et blouw neet mie
Van oet te keersentied,
Zoe deep, zoe zach, zoe fris,
't Is zjus, of et mèt kriet
Tot gries verdoezeld is.
Nog pronk 'n roes — meh wie! Dat is te roes neet mie In haören ierste bleuj, Kokèt, intens van geur; De fut is oet te greuj, En krenkelik haör kleur.
Nog leef natuur — meh wie! Dat leve is neet mie Van jong, ontembaar krach, Vol saap en vröchbaarheid ; 't Is tröGgoon nao de nach, Boe 't strak in ondergeit
Sept 1916.



97
4. EUS ZUIDE.
Et land, boe ziech te Geul door vrinG,
Et water van de Göllep zinG,
De beekskes, hupp'lenteere,
Langs stein en stroek ziech weere,
Um eindelik, mèt groet vervaal,
Te toemele in 't weeld'rig daal,
Dat is eus Zuide op ze leefst'.
De berreg, dee uuch 't oetzich beujt, Terwijl de zon et Iandsjap breujt, En geer de donkel bosse Wie zwoer, kompakte trosse Langs heuvelröGGe hange zeet, Mèt bonte dörpkes in 't versjeet, Dee tuint eus Zuide op ze sjoenst'.
De vröchbaar, lachende landouw, Mèt weije, haof en akkerbouw, Boe-t-geer et vie zeet smölfe En 't graon steit te vergölle, De graove boer, door zon verbrand, Z'n lerr labbeurt mèt forse hand, Dat is eus Zuide op ze bést'.
Mer, dao is nog 'n ander streek, Die vreuger op te res geleek; Dao stoon noe reuzesjouwe, Die zwoere rouk oetstouwe: Dat is alwijl et wonderland Van euze zwarten diamant, Dat is eus Zuide op ze riekst'.
Sept. 1916.



98
5. DE MIJNSTREEK.
VREUGER.
Gezéllig kronkelt ziech te weeg, Vol plakke lommering en leech, Intiem begrens door hèGGegreun Van pame, dennekes of deun. Haos eelke stap, dee geer d'rop zèt, BrinG weer 'n ander oetziech mèt. Dat kort ten aofstand en d'n tied, Al wandelt geer ouch oore wied. En bij zoe'n leef, riante baon Pas ziech et landvolk prachtig aon: De koojjong, op z'n bloete veuj, Drijf nao et brook te vètte keuj; E meiblom-tröske, dat er vónt, HinG hommelend oet zene mond. Dao rijd te boer, broenroed van kleur, Mèt peerd en slaagkaar nao de sjeur, Terwijl z'n dikke reete smik Druug-knetterend te stèlte brik. Zeet, es heer aon de kruusweeg kump, Wie heer devoot z'n möts aofnump Veur kruzzefiks of Moeder Gaods, Vlaak bij 'nen awwen eik geplaots. Wee heer ouch tegekomme maag, Dee zeet er monter goojen daag, En vraogt geer, boe de weeg nao geit, Geer krijgt e vruntelik besjeid.
Zoe is, helaas, neet mie, zoe waor De mijnstreek euver zoevaöl jaor.



99
ALLEWIJL.
Eintoenig-rech rèk ziech te weeg, Altied vervelend-eins beleech. 'ne Lange, grijze, doedse moer Loert op uuch neer, onvrunt'lik, zoer. Berozde puntdraod langs te kant Stélt bruut ziech tösse weeg en land. Fabriksrouk spreit ze vèttig zwart En tröf te plante-n-in et hart. Van veerre raos et héls lawej Van rösteloes masjien-gedrej, En 't nijdig fluite van de stoum Klink wie 'ne sjriew in bangen droum. E trupke manslui, mager, bias, Trék uuch veurbij; ze komme pas Oet t'ingewande van de eerd, Boe duusternis en voch regeert. Ze kieke-n-uuch wantrouwend aon En make koelik uuch vrij baon. Wat dondert hun dee vreemde vent; Wee wèt, mesjien trék tee z'n sent Van hun geslaof en hunne zweit, Terwijl de lummel zelf niks deit. 'n Kroeg, die aon d'n dreisprunG HG, Slók gaw hun op en dadelik Weersjalt ten dómpig-kleine zaol Van rou'w spiktakel, platte taol.
Zoe geit et noe in dat good land: De penning heet 'nen achterkant.
Oct. 1916.



100
6. ET FIEJUULKE.
Kleisper fiejuulke mèt bleedsjes zoe teer, Vreugjaors-appöstelke, biste d'r weer ? Klein, nöGGer dingske, wat vóntste toch vlöG 't Heimelik henkske van vreuger weer tröG!
Hierlik fiejuulke mèt kleurkes zoe zach, Dat stèl-tevreije de zon tegel ach, Zuug, este wis, wat gelök daste brings, 'ch Wèd, daste noets mie eweg van us gings!
Monter fiejuulke mèt stumke zoe rein, Pas waorste heij, of iech hoort et medein, 't Reep tot in dómpige kamer miech nao: „D'roet! Gaw nao boete, et vreugjaor is tao!"
Mrt. 1918.



101
7. NUIJ LEVE.
D'n awwe peezeboum rèk langs te grijze moer Z'n mager errem oet. Wat sleep er lang en zwoer. Mer, noe de zon begint te klamme op haör baon, Trék heer ze pak mèt bonte knuipkes weerem aon.
E wakker bijke, op verkinning oetgesjik, Bezuut tat speul, die knoupeknupkes, vol en dik,
Die zwolle, zwolle, beerste op et allerlès
Daan is et tied; veuroet noe, bieske, doeg ten bès!
En zoementeere zeuk en zweef et op en neer, Zoek zoomig saap oet t'ope hertsjes, nog zoe teer, Tottat et zwoer belaoje nao de körref zwiert, Boe 't nuijts mèt blij geroesj rumoerig weurd gevierd.
Noe is et oet mèt doeds-eintoen'ge winterros; Dao kump weer reuring onder 't vollek, levenslos; Mèt tróppe zwerremp et t'rop-oet in zachte zon, Op zeuk nao zomerwerk bij zeute honingtoon.
En smölle dat ze doen, en woelig dat ze zien! Ze veule zaolig ziech door nuije levenswien.
Mrt. 1918.



102
8. SURREXIT!
De gooje Vriedag góng veurbij
En sloot in zwoere rouw de rij*
Van stèl-luguber Passie-daog,
Boe-op zwart-duuster stumming laog.
De klok, de bel, d'n öU'ger zweeg;
D'n tabbernakel, einzaam, leeg,
Gaof kellig-hool de klaanke weer
Van Lamentaties, Mizereer';
Zwoer, drökkend waos te somber nach,
Wie 'n laank-gerèGde, deepe klach,
Die knaog en vrit en ondermijnt,
Zoedat én mood én hoop verdwijnt.
Dao klonk gesmaord op eerd 'ne kreet
Van onoetsprekelik verdreet,
Van bang geveul veur groeten noed,
Van einzaam stoon veur 't uterst' koed
Mer 't woort weer daag; en daag brinG hoop!
Dao klink ten „Alleluja"-roop,
D'n ierste, dreimaol achterein,
Er davert rond langs hout en stein,
En völt van koer tot aon iksaol
De ruimte mèt z'n jubel-taol.
En klok en bel en öll'gerklaank,
Ze breke los in samezaank,
En sjalle 't oet tot bij de zon:
De doed HG neer en Kristes won !
Dan geit 'ne sjtók door aal wat leef,
En 't hart van blij emotie beef.
't Is Paosse weer, et gloriefees!
„Surrexit"! God-de-Zoon verrees!
Mrt 1918.



9. AOVEND.
103
Den daag verdwijnt, den duuster klump AI hoeger, tot er euver zwump En aal bedek mèt zwarte vlood, Plezeer en eelend, koed en good. Ouch 't kèrreksjeep weurd euverstruimp, En de pileer, dee einzaam druimp, Verzink van voot tot kappiteel
En sjrik van wat em euverveel
Nog hoeger klump te donkel mas, Ze zoek ziech aon 't gewöllef vas, Terwijl, wie miejer dat ze stijg, Wie duusterder 'n kleur ze krijg.
't Is stél; gedruus verstomd' allang. Allein de Gaodslamp krikkelt, bang; Et errem leechske, zwaak en klein, Et sjoevert ziech, zoe gaans allein. En toch, 't vergeit neet in die zie, Et blijf in leve, et is vrie. Et weert ziech, lievert tegenstand, En worstelt um de euverhand.
Haw vol, klei vlemke, gooje mood!
Verdedig dapper dene glood.
Strak krijgste höllep, krachtig, flink.
En dao..... opins e leech, wat blink, Opins et glèuje van 'n lamp,
Van twie, van drei, de nach gief kamp;
Ze sloep eweg, verslage zeuk Ze 'n touvlóch in verlaote heuk.



104
En 't leech brinG ouch et leve tröG: Dao klink al 't vringe van 'n krök, Dao sjrómp al druug 'n aw sjarneer, Van leize vootstap kraak et leer, En sjroevel-sjuiventeere, dóf, Kump naoder e bedaard geslóf: Et ierst' aajt vruiwke, stél, kontent, Is veur d'n aovenddeens prezent.
Apr. 1918.



105
1». MEI.
't Is vreugjaor, 't is Mei! Den hoof en de wei, Ze blinke, ze bleuje, De kleurkes, ze gleuje, De greeskes, die greuje .Zoe fris en tevreij.
't Is vreugjaor, 't is Mei! De zon sloot weer vreij Mèt blumkes, die glanse, Insekte, die ganse Nuij denskes goon danse In bonte partij.
't Is vreugjaor, 't is Mei! Op akker, op hei, Dao kump weer et leve Van veugel, die geve Hun leed en die zweve In zwierige rij.
't Is vreugjaor, 't is Mei! Ouch veer, die in steij Zoe lang achter roete De beis huurde toete, Veer wèlle nao boete Nao 't weeld'rig gedij.
't Is vreugjaor, 't is Mei! Veer veule eus leij Van greujkrach doorstrui me, Eus boors ziech verruime, Gedoon is et kuime, Veer lache weer blij.
Apr. 1918.



106
11. VOLZOMER-MÖRREGE.
Straf steit et hiemels tentgeweef Gespanne en dao binne beef Van neet te temme krach e vuur, Wie gleujend, vleujend goudglazuur, Dat oet te hoegste huugdes dweers Door 't sjitterend blouw zeil ziech peers, Um daan mèt wèld geweld, spontaan, Oedein te spatte tot oceaan Van fonkelende zonnewien Vol ziel-begeisterende sjien.
En midde-n-in dee straolestroum Ontwaak te eerd oet haören droum. En koelik weurd et klaor begriep Van 't groet gebaöre bij haör riep, Of aal stik z'in de statiedrach Van oet te doezend-en-ein-nach : De weeg in tintelend chromaat, Et veld in roesjend goud-brokaat, In wermen ametis te hei, In vloer van deep smarag te wei. Daan seert ze alles illegant Mèt fijne, zèlv're slingerband.



107
Mer rieker nog van lijnbeweeg
Weurd noe dat speul van kleur en leech,
Wen aal wat leef in struuk, op len,
In broune beuk, in zwarten den,
Ziech opmaak wie op wink of woord
En invèlt mèt subliem akkoord,
Wen hoeg, in volle zonnezie,
Weersjalt te solo-melodie,
Geöllegerd door liewerk-slaag
Es lofleed op te nuijen daag.
En hiel deen tint - en toenendans Stijg hoeger, hoeger in de glans, En lèG ziech neer es gloriekroen Rondum de Meister zenen troen.
Sept. 1919.



108
12. STA DSONTWAKE.
Zach sjuif te dikke nachgardijn
Veuroet van Oos nao Wes.
Zwart HG et stadsbeeld ; alle lijn
En kleur is weggepres;
Van klaanke bleef allein 't geblaos
Van katers op 'n taak,
Of wied-eweg et bas-geraos
Van boeren-hond, dee waak,
Of, oet verdwenen torebouw,
De zwoer, metaole sleeg,
Die rondum valle, kaajt en rou'W,
Op einzaam straoteweeg.
En weijer sjuif te nachgardijn
Ziech op et Weste-n-aon
En zeet dao bove Wiek hiel klein,
Versjijnt 'n klaorder baon.
Ze peers ziech laanksaam hoeger-op,
Ze wint aon kleur en glans
Dao tuint aajt-Wiek al zene kop Verseerd mèt rose krans.
Et zwart, dat nog in straote dreef,
Verzink noe in de grond,
En lijn en kleur en klaank herleef
In 't greujend mörgeblond.
'n Deur, die kraak, 'n bel, die deunt,
Et Hek zoe nuij, zoe raar.....
Huurt, in de Honderstraot, dao dreunt
Al 'n Sint-Pieterskaar.



109
Dan bouze stappe, dóf en plat, Van zwoer beneegeld leer..... 'ne Jonge boer kump aongezat De Maönt aof, fluitenteer'.
Noe heij, daan dao, en links en rechs, Es kwaome z'oet te grond, Versjijne kouplui, boere, knechs, En vrouwlui, breid en rond. En hoofgeklóts en smikgeklets, Geblef, gekraak, gesjrómp, Geroop, gekakel en gezwets Weurd éine klaankeklómp.
De merret is in volle gaank, En in 't herbore leech Straolt op ten tore, jeugdig-slaank, D'n Ingel van Mastreech.
Oet 1919.



110
13. TWIE JONGES.
Twie löstige jonges, vol leve, vol krach,
De zon in et hart, um de lip ene lach,
Die trokke nao boe-te door velder en wei,
En zonge-n-en spronge zoe los en zoe blij.
Ze waore neet same, ze kante ziech neet,
D'n ein' van d'n ander' had gaar geine weet.
Eelk spaölde ze speul in de bos, op et land,
Eelk droog veur z'n eige 't gelök in z'n hand.
Wat kóste ze mie nog verlange-n-es tat ?
Ze hadde toch eeder d'n hierlikste sjat:
Et lachende landsjap, de berreg, de bron,
De vröchte, de veugel, de blumkes, de zon!
Hun daak waor d'n hiemel, zoe klaor en zoe puur,
Hun woening de sjoet van hun moojer Natuur.
Mer onverwachs leepe hun wege bijein ; Et waor bij 'nen awwe, bewingerde stein: Opins, tösse 't greun en et blondgekouf graon,
Dao stónte ze same, Ze zaoge ziech aon!
Ze zaoge hun trèkke, zoe fris en gezond,
Hun straolende ouge, zoe ope-n-en rond,
En dadelik waos et hun klaor wie et leech:
Hun leve mós goon langs tezellefde weeg!
Toen slote ze sjielik e stevig verbond
En zwore ziech trouw bij de Limburgse grond.
En sints ondernumme ze same de reis, En dinke egaolig en zinge éin wijs.
Ze röise-n-en springe door böskes en beemp Wie echte koejjonges, astrant, onbesjeemp, Ze kiet'le-n-et graas, dat ziech tröGtrèk, versjrik, Daan sliepe ze 't oet en ze lache ziech dik.



111
Ze pune de blomme, ze kaöre de struuk En piere-n-et vèske, dat angstig ziech dunk. Es iele zoe kroepe ze dweers door et reet, En buige-n-en ploeje, mer breke-n-et neet Ze gooje ziech nao mèt et goud van de zon, En kneje-n-en knoevele-n-'t zonder pardon.
En es taan et maonleech kump, roste ze oet Op bèdsjes van zèl'ver en lekker mals kroed.
Zoe speuie ze door, eeder daag, hand in hand, In 't parek van Limburg, de pèrrel van 't land.
De naome van 't spaan, dat iech heij uuch besjreef ? Ze zien wie meziek, aoh! Ze klinke zoe leef! Die knape, zoe mónter, zoe meister in 't speuL D'n eine hèt Göllep, d'n andere GeuL
Aug. 1919.



tl 2
VI. TWIE FABELS.
1. FARIZEEËR.
Lès op 'ne zeek'ren aovend,
Wie iech miech rappeleer,
Bevónte veer us boete
En spraoke-n-euver 't weer:
Dat tat zoe sjoen en druug bleef
Al weke-n-aon ei stök;
D'n awwerwètse zomer,
Dee had me weer hts tröG!
Dat huurde-n-ene piering, Dee mèt ze glad geziech De grond oet kwaom gekrope, En toen mèt groet gewiech Begós te lammenteere: „Wie velt et uuch toch in, „Zoe vaöl druug weer te wèlle; „Iech vin dat erreg min. „Geer dinkt mer aon eur eige, „En of te boere lui „Ocherrem ouch al klaoge, „Daovan geft geer de brui. „Nein, dao moot rege komme, „En lang en vaöl inins; „Iech höb toch nog kompassie „Mèt ene boeremins"!
Toen kroop tee piering weijer, Heer waor van gif gaans zwart. Mer meint ger, of te boer haöm Zoe nao laog aon et hart ?



113
Dat kindder noe begriepe! Geer wèt toch wel, heer hélt Ouch zellef vaöl van rege, Wat heer neet weite wélt.
Apr. 1914.



114
1. ET PATRIJSKE.
„Aoch, moojerke-leef, iech zon toch zoe geer' „Ins vleege goon, wie m'n vrundinne", Zoe zag e patrijske tege z'n meer; „Iech zit heij de gaansen daag binne".
—„Nein, keend, doeg tat neet, de bis nog zoe klein, „Diech mós ins op weeg get gebaöre, „De sperrevers zien zoe vaal, zoe gemein, „Dao kós tiech dèks eine versjaöre".
—„Aoch, moojerke-leef, et weer is zoe zach, „Wat zou iech noe leuk kinne speuie; „Iech blijf hiel kortbij en had mer gedach, „Ins eve te goon tot tie meule".
—„Nein, kènneke, noets; iech vin, et is zun, „De leve zoe jónk te reskeere; „Iech zaog weer in 't veld zoe'n kerels mèt hun, „Die zeker niks goods prakkezeere".
—„Heh, moojer, wat zeedder zwoer op te hand! „Geer höbt toch van miech neet te klaoge; „De kwartel, de eend, de snep, de fezant, „Die mage zoe dèks es ze 't vraoge".
—„Iech zèG t'ch entans, iech laot tiech neet goon! „De moos miech noe neet mie verfeele; „Al höbbe-n-et and're dèkser gedoon, „Dat kaan miech ins lekker niks sjeele".
Toen woort eus patrijske benkelik koed: „Zoe laot iech m'ch neet transeneere! „Eur iewig gezanik martelt miech doed! „Iech wèl van m'n jaög profeteere!"



115
En mèt waos et weg in 't stóppeleland, En mèt waos et moojer vergete. Wat voolt et ziech vrij van eedere band, Wie breid woort opins ze gewete!
Et fladderde blij in 't zonneleech rond Nao 't lachende, lokkende leve; Veur wat waor et anders jónk en gezond, Es um ziech tao gaans aon te geve ?
Dao. zaog et zoewoer in 't kliegreun 'n klóch Bekinde aon 't gekke en 't zwiere; Die hadde van 't leve kinnes genóg, Dao kós et nog vaöl van goon liere.
Ze lagde-n-em oet, wie 't spraok van gevaor: Me zaog welj et kwaom nog pas kieke. Geneete van aller, tróbbel en klaor, Dat kós iers et leve verrieke
In 't nèske zit moojer, 't hart vol sjaggrijn, Hiel stél in 'n heukske te kriete; Ze is wie geknak, ze veult nog te pijn, De strieme van 't keend z'n verwiete.
Toch heet ze 't nog leef, et blijf toch haör blood, Et blijf toch 'n deil van haör weze; Aoh, waos et mer tröG! Dan zou haör gemood Wel gaw van die pijn weer geneze.
Ze weurd ongerös; de klein blijf zoe lang, De oore, ze lieke te kroepe, E veurgeveul kump, persijs es 'n slang, Haör loerend en dreigend besloepe.



116
En 't jónk heet plezeer. Wat prachtigen daag! Wie keul is et graas en wie mollig, Wie lekker de zaod, dee 't knibbele maag, Wie donker de böskes, wie lollig.
Wa's tat ? ... E geritsel ? ... Oej, et weurd bang! Zou dat noe 't gevaor zien ? Daan vlöchte!....
Te laat Enen drugen, hevige pang....
Morsjdoed HG et neer in de vröchte!
In 't nèske zit moojer einzaam en wach
Haör hoop begint laanksaam te kwijne.
't Weurd aovend en nach, weer daag en weer nach...
Haör léste hoop zuut ze verdwijne
't Is stél in et nés; gei monter gefluit Van jonkheid zal oets nog tao sjalle; En aal wat me huurt, dat is et geluid Van zöchte, van traone, die valle
Sept. 1919.
v



VII. GELEGENHEIDS-KRABBELS.
117
t ES TE ZOMER AONKUMP.
Es m'in z'n eige hoes woent
Op good gezeene stand,
'n Woening, groet en deftig,
Gezond, solied, riant,
Mèt kamers, klaor en klöchtig,
Rejaol en vol gereef,
Boe-in me hoop te blieve
Zoe lang es tat me leef,
Dan kin me neet beseffe,
Wat tat et zèGGe wélt,
E krotsje te bewoene,
Boe noets te zon in vélt,
Zoe 'n aajt en rot kawaalje,
Boe noets niks weurd gemaak,
Mèt miestal mer éi mutsje
En e vervalle taak.
Dèks moot éin kamer deene
Veur slaope, veur de was,
Veur kooke, smooke, ete,
Veur koep en bèd en kas.
De kaw kump in de winter
Nao binne vrij en vraank,
En 't ruuk onveers, benawwend,
De gaanse zomer laank.
En dat tao kinder leve, Klein trupkes, die vergoon, Die zoe' nao zon verlange, God, God, wat e bestoon!



118
Wie wèlle die gedije
In dompetige voch,
In staank van zweit en luter
En vette etensloch ?
Ze zien toch wie de plentsjes,
Die ouch veur hunne greuj
Gooj loch broed nudig höbbe
En e gesjik mieljeu.
Och, kóste toch tie sjaöpkes
Ins boete in de wei
Wie veulekes ziech rolle
Of op 'n zonn'ge hei
Ziech lekker laote brooje,
Wat zou hun dat neet goon,
Wat zouwe ze floreere,
Wie good zou hun dat stoon!
Hun beurske zou ziech völle
Mèt sterke boeteloch,
Hun wengskes ziech goon kleure
Door hierlik levensvoch.
Dan kwaome ze op krachte
Veur lange, langen tied,
En waos menn'g kleisper döpke
Veur good z'n bleikzöch kwiet.
En kwaom zoe keend tan later
Weer bij z'n awwers tröG,
Dan straold' ouch op hun weze
'n Deil van zie gelök.
Zeet, gooj Mastreechteneere, Geer höbt et in de hand, Um zoevaöl goods te stichte Door euren onderstand.



lis
Dinkt aon eur eige kinder, Aon eure jongen tied, Dan krijgder wel kompassie En geft geer zonder spiet. En, bobt geer dèks e feeske, Es et gelök uuch deent, Ter iere van e broedspaar, Of e koramuniekeend, Dinkt taan aon de kolonie,. Die kinder oet liet goon, Want veur zoe leef dewerrek Is hiel VMÖI geld vandoon. Alloh! zeet sjarritabel, Eur loen geit uuch neet mis, God zal et uuch vergelle, Dee wèt, wat eelend is!
Apr. 1914.



120
2. 1664 — 7 JULI — 1914.
Twie honderd fieftig jaor geleije, Sints me't nuij Raodhoes in góng wije In plecht'ge zitting van de Raod, D'n Indivize Magistraot.
Twie honderd fieftig jaor geleije! Vaöl jaore zien et, die us sjeije Van dat beteik'nisvol momint: De stichting van eus Monumint.
Twie honderd fieftig jaor geleije! Wee hej toen dörve profeseije, Dat nog van daog tee steine reus Dao stoon zou zoe mazjestueus ?
Twie honderd fieftig jaor geleije!
Wie kort, helaas, waos toen 't verblije:
Nog waor d'n tore neet gereid,
Of 't Frans belèG brach Treech in leid. 1)
Twie honderd fieftig jaor geleije! Wat had me sedert neet veur tije, Wat mós Mastreech al neet doorstoon, In wievaöl han zou 't euvergoon !
Twie honderd fieftig jaor geleije! Toch zien veer trots, en wel mèt reije, Want wat ouch sints is gepasseerd, 't Stadhoes heet alles getrotseerd.
Twie honderd fieftig jaor geleije! Mastreech, de bis toch te benije! Is 't door et waope, watste veurs, Dastiech zoe good besjerremp weurs ?
1) Juni 1673.



121
Twie honderd, fieftig jaor geleije: D'n Ingel góng mèt leefde spreije Z'n vleugels euver 't nuij Stadhoes, De Stadsstaar stevig in de voes.
Twie honderd fieftig jaor geleije, Nog blijf Mastreechter daog gedije, Nog waak teen Ingel euver Treech, Nog gief eus Staar haör zèl'ver leech.
Twie honderd fieftig jaor geleije! God gief, dat ouch in later tije Eus naogeslach zoe spreke maag, Wie veer op teze sjoenen daag!
Juli 1914.



122
3. VREIJ.
Vreij ? — Veer winse vreij ? Veer dörreve-n-et vlooke, Dat volke ziech bestoke, Massakk're len en steij?
Vreij ? — Is tat oprech ? Goon veer, die daonao vraoge, Neet door, mèt us te plaoge ? Is tat neet eve slech ?
Vreij ? — Is tat gein zun, Dat veer, die zoe d'rum smeeke, Geregeld aof nog breke Eus eige lui, eus vrun ?
Vreij ? — Waos 't neet eur plich,
Koej tonge, te beginne,
Mèt iers ins te bezinne,
Wat koeds geer höbt gestich ?
Vreij ? — Dat vraogt ouch geer, Geer laffe egoïste, Die volpropt kas en kiste, En leeft veur et plezeer ?
Vreij ? — Zeet geer em weerd ? Geer, anti-nationale, Geer, pes van de neutrale, Die alles kritikeert ?
Vreij ? — Höbt geer dan spiet ? Verliechte Godnegeerders, Verwaande volksbezweerders, Die rondzejt haat en nied ?



123
Vreij ? — Gaot iers tot God, Geawenseerde geister, En Hert van eure Meister Et prinsipaol gebod.
Vreij ? — Slet iers ins vreij Mèt Haöm, mèt eure naoste ; Iers taan maagt geer uuch haoste Nao 't doel, zoe sjoen, zoe blij!
Sept. 1917.



124
4. ROED — WIT — BLOUW.
Wie monter ploejde ziech ten baone Lès, op tee Nationalen Daag, 1) O Veendel, sjoend'r es alle vaone, Wie dik tao 't goud op liGGe maag.
Wie blij had iech t'ch oetgestoke Dee Zondag, prónt wie zonneglood Kwaom door de wolleke gebroke En aal mèt leve-n-euvergoot, De Groete Klok haör bronze toene Doog daav're op et aajt Mastreech, Terwijl 't Wilhelmus kwaom bekroene De jubel, dee nao bove steeg.
Mer, toen iech zaog zoe fier diech hange,
Dao stóGde miech opins m'n hart:
Zou binnekorts me goon vervange
Dat wit door geel, dat blouw door zwart ?.
Zoustiech te léste kier noe weje
Van aof te gevels van eus stad,
De Belzj heij komme keuning kreje,
Dee noets get heij te make had ?
Zou ene Waolenhak ziech zétte
Op euzen Ingel van Mastreech,
Zou ander leech eus Staar belètte,
Te sjijne, wie ze vreuger deeg ?
En zouwe veer us laote trampe
Of ringele door vreemp geweld ?
Veer, die us winse vas te klampe
Aon Nederland ? Nein ! Veur gei geld!
1) 8 December 1918.



125
Dat zal zeleve noets gebaore! Et roed, et wit en ouch et blouw, Gein natie zal vanein et sjaöre, Dat beeld van eus Oranje-trouw!
Nein, veendel, diech zöls blieve ploeje D'n kleure euver stad en streek. Dat zweurt Mastreech, al móste doeje Ouch valle onder sjeut of steek!
Dec. 1918.



126
5. VAN TWIE NAOBERS.
Dao waor ins ene kleine boer, Mèt nege mager keuj; Z'n naoberse had èllef stöks: Dat waos heer lang al meuj.
Destijds waor ouch tee boer ze vie Gezond en good bij yleis, Tottat opins et woort geplaog Door eine koeje geis.
De naoberse haör èlleftal
Bleef van die plaog bevrijd,
En sints teen tied woort zij nog mie
Door euze boer benijd.
„Boeveur", zoe zag heer tot te vrouw, Höb iech 't allein zoe hel, „Boeveur blijf 't vie van uuch zoe vèt, „Is 't meint mer knook en vel ?
„Ah, iech verdink uuch, dat tee geis, „Dee al mien bieste sloog, „Door uuch gepaojd is, achterbaks, „Zoedat heer uuch niks doog.
„Dat is gemein van uuch, medam, „Dat laot iech zoe neet goon; „Iech eis van uuch te béste kooj, „Die-t-geer op stal höbt stoon.
„Ze kump uuch ouch neet ierlik tou, „Want door 'ne valse zèt „Woort zij aofhendig miech gemaak, „Wie-t-geer wel hiel good wèt.



127
„Geit geer ze miech noe neet goodsmoods, „Dan weit iech wat iech doon: „Dan klop iech bij de Hiere-n-aon, „Die numme z'nuch gewoon".
—„Wel, vrnnd-leef", zag tao-op te vrouw, „Iech g'luif, de bis neet good; „Gaank stèllekes, keul iers ins aof, „De brets zit tiech in 't blood.
„Iech kin d'rin komme, gaans en al, „Das tiech zoe klaogs en kuims, „Mer das toch woerlik neet mien sjöld, „M'ch tunks bepaold, de druims.
„De liks te giepe nao mien keuj; „Wie vélt et tiech toch in! „De prittendeers tao rechte-n-op, „Dat heet jao geine zin!
„Nein, nein, vruind, al die èllef stöks „Zien eigendom van miech, „En altied heij op stal gewees, „Gein eint waor oets bij diech.
„Iech staon diech nog gei struuspier aof,
„Gezwege van me vie;
„Al maakste nog zoevaöl behej,
„Et liet miech kaajt en vrie.
„Noe gaank mer nao de Hiere tou, „Iech bin niks ongerös; „Blammeer dao mer d'n naobersvrouw „Zoevaöl es tiech tat lös.



128
„Ei woord nog, broor, onthaw dat good: „Reur neet aon miene stal, „Want taan verbranste zoe d'n ban, „Dat et tiech heuge zal!"
De boer trok nao de groete stad En klaogde dao ze leid; Er kraomde al z'n lenges oet, En vroog e good besjeid.
Mer zeet, die Hiere wiste mie: Ze dooge-n-em verstoon, Dat heer verkierd had aongekaard; Er kós nao hoes tou goon!
Dao góng eus buurke trok nao heim, De start tösse de bein; Er bromde, gromde binnensmóns: „Verdrejd, dat is gemein!"
En nog gief heer de mood neet op, Al kraog heer e kaajt bad, Nog loert heer mèt 'n hallef oug Nao 'tgeen er geere had.
Mer ouch z'n naoberse blijf op
En hélt 'n oug in 't zeil;
En, kump heer haör te nao, dan weurd
'n Rammeling z'n deil!
Mrt. 1919.



6. TIEN JAOR.
129
Tien jaore zien verstreke, Sints tat op 't Haags Paleis Opins kwaom neergestreke Hier Laankbein, blij van geis.
Heer vont e zach matreske In weegske, blaank en teer, En lag e klei Prinseske Verzichtig tao-in neer.
Dat waor de nuijen daag'raod Van d'aw Oranje-zon, Die door haör zachte weldaod Nog mie eus harter won.
Tien jaor zien sints verslete, Tien jaor heet Holland trouw Gejubeld en gekrete Mèt Keend en Keuningsvrouw.
Tien jaore zien verdwene, De klein Prinses woort groet; Mer noets is Z'us gesjene Zoe leef es noe, in noed.
Veural veer, Treechteneere, Veer veule dat zoe good, Noe m'us wélt anneGzeere, Wélt sjeije blood van blood,



130
Noe lieg en voel gekonkel En valse politiek Us strikke spant in 't dónkei, De woerheid sleurt door 't sliek.
D'rum wèlle veer herhoole: Eus aw Oranje-trouw, Noets weurd ze us ontstole, Wat us 't ouch koste zou!
30 Apr. 1919.



131
7. TROUW.
Nog is te politieke loch betrokke, Nog hange donderkop in 't Zuid', Die grommenteere samehokke,
Us dreigend mèt hun dóf geluid
Gein' noed! Ze zölle wel verdwijne,
Veurdat ze good zien oetgeraos,
d'Oranje-zon zal blieve sjijne
Op aajt Mastreech aon Holland's Maos.
Veer zölle ze vanein doen sjaöre
Door 't trille van eus jubelleed,
Tottat t'n horizon zal klaöre
En davere van euze kreet:
Trouw aon eus Limburgse landouwe,
Aon Holland trouw in vraög en noed,
Trouw aon Wilhelma van Nassouwe,
En trouw aon God tot in d'n doed!
Nog toe-te dèks te dissonante
Van vreigeleers us in de oer,
Nog sjik te leuge haör trawante
In Limburg rond van Geul tot Roer,
Nog zeuke deep-miskinde geister
Hun gif te keule op eus land,
En woort hun de verleiding meister,
Te zeje twiedrach, misverstand
Hun steuke Zölver hun vergeve, Mer et vergete doen ver neet, En klinke zal hun hiel hun leve Eus wachwoord, euze forse kreet: Trouw aon eus Limburgse landouwe, Aon Holland trouw in vraög en noed, Trouw aon Wilhelma van Nassouwe En trouw aon God tot in d'n doed!
Aug. 1919.



132
31 AUGUSTUS 1919.
Umhoeg eus hart! Laot vrij et stijge D'n ierste Keuninginnendaag, Dee, sints ten oorlog us kwaom dreige, Eus volk in vreij weer viere maag!
Vief jaor acht'rein mós Holland beve Van angs veur 't benkelik gedroch, Dat loerend bove-n-us bleef zweve In Holland's vrij en zuver loch.
Vief jaor vervloge, nein, ze krope, Ze vronge ziech mèt zwoeren drök Door 't bleujend landsjap van eus hope En leete-n-es woestijn 't us tröG.
Et zèsde is noe aongebroke,
De oorlogsfakkel is geblös,
Et zweerd is in de sjeij gestoke,
En 't minsdom, kraank, et snak nao ros.
En Holland ? 't Is gespaord gebleve! Al voolte veer ouch dèks te glood Van 't heftig branne bij us neve, Et sloog neet euver op eus good.
Laoweer vandaog veural herdinke Dat feit en laot eus daankgebed Deep oet eus harter opwaarts klinke Tot Wee eus Holland heet gered.
D'rum, Limburgers, Mastreechteneere, De kneej gebuig in d'ierste plaots, En jubelt, dat eur berg vibreere, Euren „Te Deum" t'r iere Gaods!



133
En, ie dee zaank nog is gereze Tot in de hoegste hiemelbaon, Sturnt dadelik, mèt hiel eur weze, Et vraank en vrij „Wilhelmus" aon!
God en eus Keuningin te iere Op eeder tied, in eelk gevaal, Hun trouw te deene, Hun te viere, Dat zij eus hoegste ideaal!
Jao, Limburg wélt noe 't sjriewe, sjaat're, Al preemp et ziech ouch blouw en zwart, Want sjalle moot et, nein, 't zal klaat're: Aon God en Holland huurt m'n hart!
En of 't gelök us tou zal blinke, Of tegeslaag us kump ten deil, Door Limburg zal et blieve klinke: God lof en Wilhelmina heil!
Aug. 1919.



134
9. PANEM ET CIRCENSES. (Broed en Speuie)
Wie 't vollek van Roeme z'n keizers vroog Um broed en um speu*le en 't niks mie doog Es jachtend geneete van 't aards bestoon, Toen waos et mèt Roeme z'n krach gedoon. Van toen aof begós et te zellefmoord, Dee laanksaam mer zeker voltrokke woort, Van toen aof al gaabde 'm den aofgrond tou, Boe-in dat et later verdwijne zou.
Geweldige lès veur et naogeslach! Helaas! Höbbe veer de moraal betrach, Die zonneklaor us tao-oet tegestraolt ? Heet Roeme vergeefs et gelag betaold ?
Et antwoord ? och, zeukt et toch neet te wied
Dat gief us et leve van dezen tied, Et leve, boe 't „Iech" op te veurgrond steit, Dat „Iech", dat al 't andere wieke deit, Dat pielrech z'n baon zeuk door dun en dik En 'tgeen in de weeg steit vertramp en brik.
Dao weurd in de wereld vandaog ten daag Ziech neet mie gevraog, of get pas, get maag, Es „Iech" et wélt höbbe, es „Iech" 't wélt doen, Maak „Iech" korte wétte mèt daög, fatsoen. „Iech" staart op z'n rechte ziech stekeblind,
Z'n plichte ? Die zien em zoevaöl es wind!
Ein zaak mer gief richting aon wat er dink: Et levensgenot, dat em lokkend wink, Dat meister ziech maak van ze gaans bestoon En eindig mèt em moreel laam te sloon.



135
En dao-aon, Mastreechteneers, doen veer mèt ? Zien veer dan neet bang veur die groete wèt; Dat eeder geslach, dat z'n plich miskint, Ziech zeker op 't hellend terrein bevind ? Zien veer dan neet bang veur die groete straf, Of zien veer alwijl dèks te suf, te laf, Um ouge te höbbe veur wat us dreig, Te hure de stum, die jao toch neet zwijg ?
Veer móste-n-us sjaome veur 't braaf geslach, Dat us zoe invoudig heet groetgebrach, En altied us veurheel, dat eus gelök Neet zit in voldoening van eeder nok, Mer dat eus bestoon daan iers weerde krijg, Es 't eigebelang veur de plichte zwijg.
Dat is te traditie, al iewe-n-aajt.
En liet us tie noe zoe opins ies-kaajt ?
Nein, nein, 't kin neet woer zien, want in eus hart
Dao KG nog te fong, dee d'n tiedgeis tart,
Dao leef nog te kiem van die edel plant,
Mèt zörreg getrokke door awwershand.
Gelökkig, et is tus nog neet te laat! Bedinke veer dat tot eus eige baat, En werrepe veer de gedachte wied: „Zoe is ins te geis van de nuijen tied". Wat, geis van d'n tied! Wat e stom gepraot! Is tee tot zelfstandig ontstoon in staot ? Of weurd heer neet ieder gemaak door us, Al is et mesjien dan ouch onbewus ?
Jao, veer zien de vörremers van dee geis, Veer passe-n-em aon op eus eige leis, Veer geve-n-em veujdsel door eus natuur , Eus dinke, eus spreke, eus „Iech'-kultuur.



136
Et HG dus aon us, of heer blijf bestoon; Es veer dat neet wèlle, dan is 't gedoon.
Welnoe, tuine veer dan dee geis eus mach! Bestrije veer haöm mèt eus volle krach, Mer bringe veer iers van eus eige „Iech" Et offer op 't altaor van rech en pliech. Daan doen veer, wat Heer, euze Meister, doog, Dee aal, wat z'n „Iech" kós verneed're, droog, Dee weg ziech gesieferd heet tot t'n doed, Um us te verlosse van 't iewig koed.
Mastreechteneers, maak tus tee geis kapot! Heer maak euzen tied toch zoe kraank, zoe rot. Zèt ferrem et mets in et voel gezwel, En snijd et deep oet, al is 't nog zoe hel. Dat zal uuch neet rouwe, op geine grond, Want, weurd euzen tied later weer gezond, Dan kump ouch eus aajt, eus zoe leef Mastreech Vanzellef oet duusternis weer tot leech!
Jan. 1921.