136 HOOFDSTUK LT § 38. 20. Saldï-balans van de firma Tiktak & Co. te Groningen, groothandelaars en commissionairs In koloniale waren. 3. Voorraad f 8410.60. 4. „ - 5836.15. 6. „ - 6900.95. 7. Contante waarde f 12.365.25. 8. Nog geen. verkooprekening opgemaakt. Te goed komende onkosten f 215.35. Provisie 2%. 9. Voorraad f3849.85. 10. „ . 2408.35. H - 1714.55. 12. Contante waarde f7189.45. 16. Nog geen verkooprekening ontvangen. Getaxeerde waarde f6800 — 17. Credit M 8748.15 a 59.—. 18. Verkooprekening reeds geboekt. 19. Geen saldo in vreemd geld. 20. Contante waarde f 30.624.20. 21- » ,, - 12.387.31. 22. Verkooprekening reeds geboekt. 23. Debet fr. 31.900.— a 48.20. 1 Kapitaal K. Tiktak f 30 000 — 2 Kapitaal W. Sonius . 2o;ooo_ J J0016 • • f 4.345 25 4 Thee - 2.798 75 5 Smker - 3.156 20 6 Beleening o/g . 8.oo0- 7 le mnen wissels - 12 534 60 8 Goederen in commissie 6 521 95 • ' ' - 1.116 05 10 Vermicelli 2.63140 5 • • - 954 30 12 Te betalen wissels ....... - 7 321 10 13 Intrest 71013 14 Onkosten 2 23416 !« rrJL?i6 V ^ V • ■ * * • • • " ' - 1-88165 16 Goederen onder H. Lichtenstein te Keulen - 5.321 35 17 H. Lichtenstein te Keulen M/R .... - 5 16415 18 Goederen onder Croron & Cie. te Londen . - 198 65 19 Croron & Cie. te Londen M/R .... - 150 60 20 Debiteuren ' . 30.86433 21 Crediteuren 12 gl3 22 Goederen onder Leblano & Cie. te Parijs . . 1 235 21 23 Leblano & Cie. te Parijs M/R . . . . . 15.12113 24 Klaer & Vol te Amsterdam n.802 10 f 92.788 4Ö~ f 92.788 40" OPGAVEN. 137 21 I Uit de volgende gegevens, Memoriaal, Kasboek, Inkoopboek, Verkoopboek, Consignatieboek, Commissieboek, Kassiersboek en-Rekeningcourantboek samen te stellen, daaruit de journaalposten te maken en over te brengen naar het Grootboek. Inventaris van de firma van der Zaak & Co. op 2 Januari 19. ■ ~ ~ . . . f 5000 — Kassa Associatie-Cassa ■ 800°- Goederen 7 balen Kinabast - 850 — Effecten f 5000 3% Amsterdam .... - 4500.— Debiteuren A. Jansen 3650.— f 22000.— Crediteuren B. Muller ■ 4000.— Kapitaal " 18000- Amsterdam, 3 Januari 19 .. De Heeren Van der Zaak & Co. te Amsterdam, . \.ï Debet aan D. van Leersum. Wegens aan UEd. verkocht en geleverd: 20 Cabassen Molarissen bruto 1826 kg. 1% St.uitslag 18 2% goed gew. 37 3 kg. tarra p. baal 60 115 " netto 1711 kg. a 28.-p. 50 kg. . f 958.21 af 2% vruchten conditie . . • 1916 f 939.05 ai Extra korting 9-39 f 929.66 Proinessezegël - 0.50 op promesse van 3 maanden f 930.16 Ontvangen van de Heeren van der Zaak & Oo. alhier, de somma van Vier duizend gulden voor geleverde goederen Zegge f 4000.— Amsterdam, den 4 Januari 19. B. Muller. 146 HOOFDSTUK H § 39. Daarna levert hij ze aan de gemeenschap en berekent haar, behalve de onkosten, die op den koop vallen, of met de verscheping naar elders verbonden zijn, ook nog provisie. Het zoo berekend netto inkoopsbedrag wordt over de gezamenlijke deelhebbers verdeeld. Gesteld wij kochten in gemeenschap met A. en B. een partij koffie van 500 balen, voor f 18000.—. De onkosten bedragen f 400.— en de provisie a 1% = f 184.— Dan komt de partij dus aan de drie deelhebbers te staan op f 18.584.—, of ieders deel op f 6194.67. Wij boeken ons eigen aandeel op eene afzonderlijke rekening (evenals in het hiervoren besproken eerste geval), voeren dat thans van de Goederenrekening, waarop tot dusverre de geheele partij voorkwam, af, en komen zoo tot den journaalpost: i/s Aandeel In 5 00 balen koffie met A en B f 6194.66 A z/r 6194.67 B z/r , . .- ..v - 6194.67 Aan Goederen f 18.000. Aan Onkosten 400. Aan Provisie . . . . 184. Wij moeten hier op een fout wijzen, welke in de boekhouding is ingeslopen, maar die door de praktijk gewettigd is. Dat wij hier ons zelf provisie in rekening brengen over ons eigen deel is strikt genomen onjuist. Wij treden alleen voor A en B als commissionair op, verkoopen aan hen § van een door ons gekochte partij, waarvan wij. $ voor eigen rekening houden. De provisie behoorde inderdaad slechts over § der partij te worden berekend. Wij zullen door ook over ons deel provisie te berekenen op de Provisierekening juist zooveel meer winst tot uitkomst krijgen, als wij op de rekening aandeel in Goederen met A en B" te weinig winst becijferen. Krijgen we van den deelhebber, die met den verkoop belast is, bericht omtrent de opbrengst der partij (in den vorm eener verkooprekening) dan boeken we, als in het eerste geval verklaard werd. Op overeenkomstige wijze geschiedt de boeking, wanneer alle deelhebbers met den inkoop belast zijn (zooals bij uitvoer van cultuur-voortbrengselen wel geschiedt) en deze de ingekochte goederen naar eene centrale markt aan een commissionair ten verkoop zenden. Doet zich het derde geval voor, hierboven verondersteld, dan komt de boeking van den inkoop ovèreen met die in het eerste geval (wij-zijn niet met den inkoop belast), terwijl de BENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK. 147 verkoop op dezelfde wijze als een verkoop in commissie behandeld wordt. (Zie deel I, Hst. IV, § 23). Wij boeken bij het ontvangen van de inkoopsfactuur van den deelhebber, die met fcen inkoop belast is geweest: i/j Aandeel In 800 zakken suiker met C en D Aan C m/r. Bij het ontvangen der geheele partij, die ons door C ten verkoop wordt toegezonden, boeken wij slechts een P.M. post. (Zie deel I, Hst. IV, § 234 Bij het verkoopen van gedeelten der partij aan derden komen gelijksoortige boekingen voor, als in deel I, Hst. IV, § 23 verklaard; alleen openen wij thans -de rekening Goederen in compagnie' met O en D, in plaats van Goederen in commissie. (Betere namen voor deze rekeningen zijn : Opbrengst van verkochte goederen in gemeenschap, en : Opbrengst van verkochte goederen van derden.) De behandeling van beide rekeningen is bijna dezelfde. Alleen wordt bij het verzenden der verkooprekening aan de deelhebbers niet het geheele netto provenu in hun credit geboekt, doch het Vs deel ervan en ook Vs deel in het credit der rekening over ons eigen aandeel. H ). Wij wezen op de onjuistheid, die in alle dergelijke posten voorkomt, n.1. de berekening van provisie over ons eigen aandeel. Bij verkoop van gedeelten (of het geheel) der partij aan derden journaliseeren we : Debiteuren (+ +) of A + Aan Goederen In Compagnie, (+—en h) of A— en P + Het teeken A — (bezit gaat teniet) heeft betrekking op het tenietgaan van ons aandeel in het verkochte, terwijl P + (schuld ontstaat) doelt op de gedeelten van C en D, waarvan wij de opbrengst aan C en D hebben uit te betalen. Bij het verzenden der verkooprekeningen wordt geboekt: Goederen in Compagnie Aan C z/r Aan D z/r Aan Vs Aandeel in 800 zakken suiker met C en D Aan Onkosten Aan Provisie. Soms komt hier nog bij : „Aan Intrest", wanneer wij n.1. aan de gezamenlijke deelhebbers in de partij rente in rekenmg brengen over door ons betaalde voosschotten. De boeking der uitgaven door ons gedaan, welke ten laste der gezamenlijke 148 HOOFDSTUK II § 39. deelhebbers komen, geschiedt" op geheel overeenkomstige wijze als in deel I, Hst. IV, § 23, verklaard werd. Het vierde geval, (wij zijn met in- en verkoop beide belast) komt overeen met de eerste helft van het tweede en de tweede helft van het derde. De vereeniging dezer gevallen kunnen wjj wel aan den lezer overlaten. Treedt geen der deelhebbers handelend op, dan verkeeren allen.in het eerste geval en boeken dus als daar aangegeven is. Zij crediteeren allen den commissionair, die den inkoop, en debiteeren dengene, die den verkoop rfeeft bezorgd. Wij laten het aan den lezer over na te gaan, welke de boekingen van alle deelhebbers in de vier gevallen zijn. Zijn er b.v. drie deelhebbers, A, B en O. Is A met. den inkoop en C met den verkoop belast, dan verkeert A in geval 2, B in geval 1 en C in geval 3. Zoo ga de lezer de verschillende gevallen na. Wisseltrekkingen in Compagniezaken. § 40. Wij maakten reeds in deel I, Hst. IV, § 27 melding van voorschotten in cornmissiezaken. In compagniezaken kan hetzelfde voorkomen. De deelhebber, die met den inkoop belast is, moet dikwijls binnen vrij korten tijd een belangrijk bedrag beschikbaar hebben, om den inkoop te kunnen betalen. Teneinde zich dit bedrag te verschaffen, trekt hij veelal een wissel op dengene, die met den verkoop belast is, en verdisconteert dien. Hierbij doet zich meestal het eigenaardige geval voor, dat de wissel wordt uitgeschreven voor het geheele bedrag. Zijn er dus 3 deelhebbers, A, B en C, ieder voor \, dan accepteert degene, die met den verkoop belast is (C) voor f; betaalt dus feitelijk ook het deel van A. Dit is te beschouwen als een voorschot aan dezen op de opbrengst van zijn aandeel. Hij, die accepteert, voldoet daardoor dus : 1°. het inkoopsbedrag van zijn eigen aandeel (een schuld aan A), 2°. de schuld van B aan A, 3°. als voorschot, het aandeel van A zelf. Wonen nu A en C in verschillende landen, dan zal overwogen moeten worden, of en voor hoeverre, de hier bedoelde handeling op de m/r en dé z/r moet worden aangeteekend. Bij het verzenden der inkoopsfactuur heeft A geboekt: 78 Aandeel In goederen met B en C A +) B z/r (A +) C z/r (A +) EENIGE HULPBOEKEN E$f HUN GEBRUIK. 149 Aan Goederen (-) ) of A — Aan Onkosten (H of — +) of (A — of P +) Aan Provisie (— +). f + Bij het ontvangen dezer factuur boekt G: !/8 Aandeel In goederen met A en B (+ +) A + Aan A m/r ( h). P + Nu trekt A voor het geheele inkoopsbedrag op 0, voor rekening der gezamenlijke deelhebbers. Hij boekt dan : Te innen wissels (+ +) A + Aan B z/r (-| ) A — Aan C z/r (H ) A — Aan C m/r (voorschot, dus: |-)- P + B boekt van den inkoop : i/g Aandeel In goederen met A en C (+ +) A + s, Aan A m/r ( h) P + en van de wisseltrekking A m/r (— —) P — Aan C m/r ( h). P + C boekt van de wisseltrekking A m/r ( ) P — A z/r (voorschot, dus: + +) A + B z/r (+ +) A + Aan Te betalen Wissels ( h) P Trekt A niet voor rekening der gezamenlijke deelhebbers, maar voor eigen rekening, voor het totaalbedrag, dan verandert de boeking, daar dan C met £ van het wisselbedrag zijn schuld aan A voldoet en de overige § voorschot zijn aan A alleen. C boekt dan : A m/r (voot Vg) A z/r (voor */„) Aan Te betalen Wissels. Wij kunnen het wel aan den lezer overlaten de boeking te geven, die A in dat geval maakt. Aan het slot van deze toelichting zal het zijn nut hebben, omtrent eenige rekeningen, die door hun naam wel eens aanleiding tot verwarring geven, in het kort een en ander op te merken. Goederen in consignatie. Is rekening van bezit, tevens hulprekening van Verlies- en winst. Debet voor eindbedrag der consignatie- 150 HOOFDSTUK II § 40. factuur (A +) en onkosten van verzending (A +); Credit voor netto provenu der ontvangen verkooprekening (A —) of bij doorzending voor factuurbedrag -f onkosten (A —). Goederen in commissie. Is een hulprekening van de rekening van den committent, dus rekening van schuld. Credit voor factuurbedragen van verkoopen aan afnemers (P +) debet bij afsluiting voor bruto provenu (P —) kan ook eerst gedebiteerd worden voor onkosten (A +) en provisie den committent in rekening gebracht (A +) en daarna voor overboeking van het netto provenu naar diens rekening courant (P —) bij verzending der verkooprekening. Goederen in compagnie. Is hulprekening van de rekeningen der deelhebbers en als zoodanig rekening van passief, en tevens van de rekenmg van ons eigen aandeel en in dat opzicht rekening van actief. Credit voor factuurbedragen der verkoopen aan afnemers (P -f en A —) debet voor afboeking van het bruto provenu bij het verzenden der verkooprekening (P — en A -f) Ook zou men bij het verzenden der verkooprekening kunnen handelen als hierboven onder Goederen in commissie aangegeven. De naam dezer rekening is evenmin juist als die der genoemde. Eigen aandeel van goederen in gemeenschap. Is een rekening van bezit. Debet voor ons deel in het eindbedrag der verkoopsfactuur, (A +) credit voor ons deel in dat der verkooprekening (A—). Doorzending van goederen in compagnie. § 41. Kan degene, die met den verkoop der goederen belast is, deze (geheel of gedeeltelijk) niet voordeelig genoeg aan eigen beurs verkoopen, dan worden zij soms wel (indien er behoorlijke zekerheid' bestaat, dat dit de moeite en kosten zal loonen) naar een andere plaats ten verkoop doorgezonden. Van deze doorzending wordt door den afzender niets dan een P.M.-boeking gemaakt; de ontvangst der goederen ten verkoop boekt hij immers ook P.M. Bericht de commissionair op de andere plaats denverkoop, door het zenden • eener verkooprekening, dan boekt de oorspronkelijk met den verkoop belaste deelhebber: NN m/r Aan Goederen In Compagnie. Door sommigen wordt in dit geval de opening van eene Consignatierekening voorgestaan. Men boekt dan: Goederen onder NN van de partij in compagnie met A enlB Aan Goederen in Compagnie voor het bedrag der consignatiefactuur. EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK. 159 beide geheel afzonderlijke boeken inrichten. De belangrijkste tabel is die der inkoopen ; daarin wordt n.1. van het eigen aandeel in de kolom Verkoop als P.M.-post de netto opbrengst bij verkoop vermeld, zoodat men hierdoor steeds een aanwijzing heeft, of de partijen reeds verkocht zijn of niet. Wij meenen, dat de beide tabellen voldoende voor zichzelf spreien. De lezer ga de boeking na, die van eiken post, welke in het hiervoren besproken compagnieboek voorkomt, in het tabellarische is geschied. Men kan naast dit tabellarisch compagnieboek een boek houden, als het rekeningsgewijs ingerichte, waarin dus voor iedere partij een folio bestemd is, dat dan evenwel niet meer dan een bijboek is en geheel niet met het journaal in aanraking komt. De opmerking is wellicht niet overbodig, dat in de tabel der verkoopen alleen eene aanteekening geschiedt, wanneer de verkooprekening over de geheele partij ontvangen of verzonden wordt. Is men met den verkoop belast, dan kan het overzicht van de verkoopen, die achtereenvolgens plaats hebben, worden verkregen, door deze posten in het commissie-verkoopboek P.M. aan te teekenen, met eene aanduiding erbij, dat zij op compagniezaken betrekking hebben en dus niet op de rekening Goederen in commissie, maar op de rek. Goederen in compagnie geboekt moeten worden. Men neemt deze verkoopen ook wel in het gewone verkoopboek op, voegt, dan evenwel aan den post de woorden „in compagnie met A en B" toe. De voordeelen van een tabellarische inrichting van het Compagnieboek zijn de volgende : 1". De mschrijvingen geschieden in zuivere tijdsorde. 2°. De journaalposten kunnen gemakkelijk worden samengesteld ; de in- en verkoopen van 4e partijen zijn gescheiden gehouden. 3°. Het grootboek kan een samengestelde rekening : „Goederen in gemeenschap met anderen" bevatten, die dan de rekeningen over afzonderlijke aandeelen vervangt. De noodige toelichting op deze rekening geeft de kolom „Eigen aandeel" in het compagnieboek der inkoopen. 4». Deze kolom geeft een overzicht van de nog loopende en reeds afgewikkelde zaken. 5°. Posten vergeten bij het journaliseeren is vrijwel uitgesloten. Uit de beide tabellen op blz. 160 en 161 gegeven, worden twee samengestelde journaalposten afgeleid, n.1.: COMPAGNIEBOEK (INKOOPEN) 5 • S - 8 "3 g'a Goederen. Eigen Aand. p3 ol ° 1| .1 1 * ft S g, 19 . . 1 Jan.20 1 1000 balen cacaoboonen . V3 f 15.706 27 Heinrich, Hamburg . . 1 Janssen, Amsterdam. 2 „ 25 2 600 balen Maryland-tabak. V2 - 6.750— Levantiner, Bremen. . 2 3 „ 28 4 1000 balen Santos-koffie . x/s - 10.773— Lacroix, Havre . . . 6 L. Bechstein, Hannover. " 4 „ 28 3 !00 vaten tabak. , . . 1/g - 5.652 20 Lachmut, Antwerpen 3 ^ W. Ostrich, Londen, . _* f 38.881 47 I Deelhebbers. - te debiteeren. j te crediteeren. te crediteeren- ^ A " |||g Vreemd Eigen Vreemd Eigen On- | m I * Geld. Geld. Geld.- Geld. Goederen. kogten Provisie, |'S M 26.065 86 f 15.352 80 i f 6.437 99 f 12.100— f 648 50 f 127 48* 2 fr 11.702 54 - 5.623 07 4 - 10.638 67 - 10.638 67 - 30.000— -1.600— - 316— 3 t "27.715 33 I f 20.975 87 f 42.100— f2.248 50 f 443 485 r Deelhebbers. ~le"Debï^ [ ~ d te debiteeren. te crediteeren. teeren. crediteeren. | ■ - . . -g Vreemd Eigen Vreemd Eigen Goederen ^ | Geld. Geld. Geld. Geld. m Com" kosten Plovi6i6- Intrest- I , [j pagnie. 1 ^ t 26.666— f15.706 27 ' . 11.421 32 - 6.750 — f10.773 — - 10.773— f33.100— f 450— f 331 — |- 5.652 20 j- 5.652 20 - 17.340— - 210— - 173 40 f22.456 27 j |f 32.85040 f50.440 ~|f 660 ~ f 504 40~ i Koopmansboekhouden II. 11 162 HOOFDSTUK H § 42. A. INKOOPEN) Goederen in gemeenschap met anderen f 38.052.526 Personen ^^S^R'' ' 27.715.33 Aan Personen M ■ . ■ f 20.975.87 Aan Goederen . . . .' fWvH, . !4ss > . - 42.100.— Aan Onkosten . . .ly^'ïr-SWf^ï .... - 2.248.50 Aan Provisie .. " '§ll||^' ' " " P 443.48* B. VERKOOPEN. Goederen in compagnie *" . . f 50.440.— Personen - 22.456.27 Aan Personen " . . . . f 32.850.40 Aan Onkosten - 660.— Aan Provisie ','< - 504.40 Aan Goederen in gemeenschap met anderen . . - 38.881.47 ■ De afsluiting der rekening Goederen in compagnie. § 43. Bij de afsluiting der boeken kunnen partijén in compagnie, waarvan ons de verkoop was opgedragen, nog onverkocht zijn. Het creditsaldo der rekenmg Goederen in compagnie wijst dan het bruto provenu der verkochte goederen aan. Evenals bij de rekening Goederen in commissie (waarvan wij de afsluiting in deel I. Hst. IV, § 28 verklaarden) gaat dit creditsaldo onveranderd op de nieuwe rekenmg over, en verschijnt het dus ook als zoodanig op de balans. Tegenover dit passief staan evenwel als activa: 1°. te vorderen onkosten; 2°. eventueel te vorderen intrest; 3°. te vorderen provisie. (Deze activa komen aan de linkerzijde der balans voor. Zij zullen op de heropende Onkosten-, Intrest- of Provisierekeningen in het debet voorkomen. Die rekeningen zijn dan, voor-zoover dergelijke posten betreft, rekeningen van actief). 4°. de getaxeerde waarde van ons eigen aandeel, welke zoo hoog kan genomen worden, dat de winst op het reeds verkochte gedeelte daarvan, op de rekening tot uitdrukking komt. Winstbepaling op eigen aandeel. Is het inkoopsbedrag van de rest van ons eigen aandeel b.v. f 10.000 en werd op ons verkochte gedeelte een winst behaald van f 100, dan gaat het aandeel op de nieuwe rekenmg over voor f 10.100. Zoodoende valt de winst in de periode, waarin zij werd behaald. Bij de afsluiting der rekening : „Goederen in gemeenschap'met anderen" doet zich dus, zoo concludeert misschien de lezer, de eigenaardigheid voor, dat men het balanscijfer van de daarop verantwoorde activa bepaalt in verband met de blijkbaar behaalde winst. Een zoodanige waardebepaling zou zeker niet aan te bevelen zijn. EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK. 163 We dienen evenwel deze handelwijze zoo te verstaan, dat de onverkochte goederen voor den inkoopsprijs op nieuwe rekening over kunnen gaan, terwijl de verkochte, maar nog niet afgeboekte, overgaan en op de balans vermeld worden voor de' waarde, die zij opbrachten. Zoodoende vormen zij een volledig tegenwicht tegenover het creditsaldo der rekening Goederen in compagnie op de balans. Er is toch iets in deze voorstelling der feiten op de balans, dat niet met de waarheid strookt. Op deze wijze wordt immers het actief en het passief met een gelijk bedrag te hoog opgevoerd, waardoor het balanssaldo wel niet verandert, maar toch inderdaad de sommen van actief en passief onjuist zijn. -|3 Dit geschiedt evenwei met het doel, de balans in overeenstemming te brengen met het grootboek en de afsluiting der rekeningen, welke, (en dit is een administratieve eisch van belang) niet storend mag werken op den geregelden gang der boekhouding. De hier aangeduide werkelijke onjuistheid der balans moet men, zoo eenigszins uitvoerbaar, steeds vermijden1). OPGAVEN. Te journaliBeeren vólgens dagelijksche methode, indien niet anders is aangegeven: . 1. a. Factuur gezonden aan K. Freystadt te Berlijn en Lasalle frères te Parijs over 500 balen Java-koffie door mij ingekocht voor gemeenschappelijke rekening van hen en mij, ieder voor l/3, en aan Freystadt ten verkoop gezonden : 500 balen Java-koffie f 20.000.— Onkosten - 3.000.— f 23.000.— Provisie 2% 460.— f 23.460.— Is voor ieder - 7.820.— b. Getrokken op K. Freystadt te Berlijn, voor gezamenlijke rekening der drie deelhebbers, een wissel groot M 39.882.— = f 23.460.—, ter voldoening van.de heden aan hem gezonden 500 balen Java-koffie. e. Verkooprekening ontvangen van K. Freystadt te Berlijn over 500 balen Java-koffie, door hem voor gemeenschappelijke rekening van hem, i) Men bestudeere ook de belangrijke hoofdstukken over commissieen oompagniezaken in het workje Studiën in Boekhouden (Handelsstudieserie no. 22, prijs ƒ0.75). 166 HOOFDSTUK H § 43. 7. Saldlbalans van de firma Harkema & Co. alhier op 31 Dec. 19 .. 1 Kapitaal E. Harkema . !f . . f 20.000 — 2 „ B. Steinfort - 60.000 — 3 Kassa . ... . . . .. . . . f 7.240 55 5 Goederen . 26.574 61 7 Effecten 7.710 23 8 Privé R. Harkema - 2.000 — 11 Debiteuren - 28.079 32 12 Privé B. Steinfort. - 2.000 — 14 Wissels in Vreemd Geld - 15.355 92 15 Intrest . .' - 2.739 74 18 Commissie ........... - 6.962 95 19 Onkosten - 1.95076 20 Goederen in x/a rek. met F. Reichstag te Bremen - 312 46 21 Goederen in Compagnie met Stone en Freystadt . . \ - . -^W' ■' - 21.439 & 23 L. Matin te Parijs ó/r - 18.426 80- 25 Goederen in l/9 rek. met J. Stone te Londen'en K. Freystadt te Berlijn . . - 8.256 98 27 J. ba Croix et fils te Parijs o/r . . . . - 2.694 58 28 Wissels in Eigen Geld ........ 8.13560 29 Goederen onder L. Dubois te Versailles . - 3.554 40 31 Goederen in 1/a rek. met L. Dubois te Versailles - 918 54 32 Meubilair . . . . . . ,K% , . . ". . - 2.500 — 33 London & Exchange Bank te Londen . - 3.30161 34 Perrezo Colonna Livorno o/r - 3.915 95 35 Koffie in 1/z rek. met L. Dubois te Ver¬ sailles en L. Matin te Parijs . . . . - 9.835 52 36 Geaccepteerde wissels . . ' - 16.422 95 37 J. La Croix fils te Parijs .pi.' .... - 9.822 40 38 Mattersonx& Co. te New-York o/r . . . - 2.416 40 42 August Fleer te Hamburg o/r - 519 43 f 146.543 6T f 146.543 68~ GEGEVENS VOOR DE BALANS. 5. Waarde f 32.489.26. 7. Waarde f 7775.—. 14. Contante waarde f 14.926.53. 15. Zie 28 en 36. 18. ' Zie 21. 19. Zie 21. 20. Verkooprekening ontvangen en geboekt. 21. Nog onverkocht f 9200.—, Voorgeschoten onkosten f 415.27. Provisie 2%. 23. Debet fr. 39.200.— a 48. OPGAVEN. 167 25. Waarde op nieuwe rekening f 9.900.—. (Zie voor de waardebepaling fol. 21 in verband met de aanteekeningen daarbij). 27. Debet fr.. 6292.50 a 48 = f 3020.40. 28. Contante waarde f 8085.20. 29. Aangenomen waarde f 3554.40., 31. Verkooprekening ontvangen. 32. Afschrijven 10%. - W< 33. Credit £ 240.6.— a 12.05 = f 2895.62. 34. Debet Ls. 7215.60 a 47.25 = f 3409.37. 36. Nog geen afrekening ontvangen. Waarde op nieuwe rekening f 9100.—. 36. Contante waarde f 16.287.45. 38. Credit $ 1245.60 a 2.48* = f 3095.32. 42. Debet M 728.— a 69.05 = f 429.88. 8. Bericht ontvangen van Alhnson te Londen, dat in onze factuur, over zijn V. aandeel in den. aankoop van 100 zakken suiker, een fout is geslopen, waardoor het bedrag der goederen f 300.—, en de provisie f 6.— te hoog staat. Deze partij was door ons aangekocht voor gemeenschappelijke rekening met Alhnson te Londen, Belgius te Antwerpen en onszelf, ieder voor V3. Maak de journaalposten ter herstelling van de gemaakte fouten, indien u bij nader onderzoek blijkt, dat dezelfde fout zich bevindt in de afrekening over de beide andere V8 deelen en eveneens in de verkooprekening voor Germanicus te Berlijn, voor wiens rekening ik de partij in commissie heb verkocht. Aan Germanicus was 2% provisie over het foutieve bedrag berekend en ook aan de deelnemers in den gemeenschappehjken aankoop dezer partij. 9. Welke aanteekeningen zullen van de posten No. 1, 2, 4, ,5, 11, 12, (van § 41) 4 en 6 (van § 43) geschieden in het tabellarisch compagnieboek der inkoopen en verkoopen, waarvan de liniatuur op blz. 160 en 161 voorkomt? Geef ook de journaalposten uit deze boeken getrokken. HOOFDSTUK III. De Boeken in het Enkel Boekhouden. § 44. Wat enkel boekhouden is, veronderstellen vrij bij den lezer onder verwijzing naar Hst. II van deel I, als bekend. Aldaar hebben vrij in korte trekken eene beschrijving van het E.B. gegeven, welke wij aan eene behandeling van de dubbele methode deden voorafgaan, omdat het enkel boekhouden gewoonlijk eenvoudiger van vormen is dan het dubbel. Thans, nu wij verschillende hoofdvormen van het dubbel boekhouden hebben leeren kennen, keeren wij eenigermate op onze schreden terug, en zullen, in aansluiting met hetgeen in deel I, Hst. II over het E.B. gezegd werd, eenige daarin voorkomende boeken nader beschouwen. Het eenige verschil tusschen E.B. en D.B. is hierin gelegen, dat bij het D.B. het doorloopend evenwicht tusschen actief en passief als contrólemiddel op de juistheid der boekingen wordt gebezigd. Er is geen verschil in doel, er is ook geen verschil in hetgeen met het E.B. of met het D.B. zou te bereiken zijn. Dat zien velen niet in, en toch is het zoo. Men zegt weieens, dat het D.B. uitsluitend is gericht op het bekomen van een onderverdeeld winstoverzicht, het E.B. echter niet. Dat is o. i. onjuist. Een dubbele boekhouding is denkbaar, die geen onderverdeeld winstoverzicht geeft en even goed een enkele, over dezelfde zaak loopende, die dat wel oplevert. Het eenig verschil tusschen de beide stelsels bigt in het vasthouden van het evenwicht tusschen actief en passief, dat bij de balans bestaat, door de geheele boekhouding heen. Dit komt in Hoofdst. I van dit deel bijzonder uit. Behalve de journaal-proefbalans zijn de daar gemelde boeken in het enkel boekhouden alle even goed op hun plaats. Het E.B. laat het evenwicht tusschen actief en passief I DE BOEKEN IN HET ENKEL BOEKHOUDEN. 171 Het tabellarisch kasboek (zie Hoofdstuk I), ook hier bruikbaar, kan een bijzonder nut hebben, n.1. om gegevens te verzamelen voor een onderverdeeld winstoverzicht. Wij komen hierop nader terug. Memoriaal. Het voorschrift in art. 6 W. v. K. gegeven, heeft betrekking op alle kooplieden en houdt geenerlei rekening met de methode van boekhouden, welke zij mochten toepassen. Het dagelijksch memoriaal is geen noodzakelijk bestanddeel van een enkele boekhouding, evenmin als van een dubbele. Het volledig memoriaal kan in het E. B. naast en behalve de genoemde boeken optreden, en dan denzelfden vorm hebben, als in deel I aangegeven, terwijl het ook den beperkten omvang kan hebben van het hulpboek memoriaal, in Hst. I van deel II beschreven. Wil men aan de letter ' der wet voldoen, dan dient men een memoriaal te houden als in deel I, doch het meest doelmatig is dat, in deel II bedoeld. Journaal en grootboek ontbreken, (het rekeningenboek wordt vaak „grootboek" genoemd). Hieruit blijkt al dadelijk, dat men zich in het E. B. gewoonlijk met minder tevreden stelt dan in het D. B. Onderverdeeld winstoverzicht. § 45. Uit de vergelijking van de twee inventarissen (zie deel 1, Hst. 1 en 2) aan het begin en aan het einde der halve maand, waarop het memoriaal betrekking heeft, blijkt een vermogensvermeerdering van f 388.10. Tot dezelfde uitkomst leidt ook het dubbel boekhouden. (Zie Hst. 1 deel II.) Zien wij nu, of wij dit bedrag met de thans te onzer beschikking staande middelen kunnen onderverdeelen, en zoo in bijzonderheden nagaan, waardoor deze vermeerdering is ontstaan, dan zullen wij bemerken, dat, wanneer we den tabelvorm voor het kasboek gebruiken, dit ons niet zoo bijzonder moeilijk zal vallen. Vooraf merken wij op, dat de wmstbepaling in het D. B. en het E.B. natuurlijk op dezelfde wijze geschiedt (er is geen andere) n.1. door de waarde van begin- en eindvoorraad, alsmede die der in- en verkoopen met elkander in verband te brengen, (zie deel I, Hst. III, § 12). Wij komen dus tot de volgende cijfers : 172 hoofdstuk: m § 45. Bieren: Verkoopen (volgens verkoopboek) . . JM. . f 2951.08 ( » kasboek) . . . . . . . 1238.05 Totaal f 4189.13 Beginvoorraad (zie memoriaal) . . . f" 308.68 Inkoopen (volgens inkoopboek) . . 4339. f 4647.68 fttëÈ! Eindvoorraad (volgens inventaris) . . - 1538.55 af 3109.13 Winst op bieren f 108O. Ijs: Verkoopen (volgens verkoopboek) f 42. Beginvoorraad geene Inkoopen (volgens inkoopboek) . . . f 45. '%(^'J f 217 70 Terugontvangen werd . 0 60 Totaal der onkosten f 217 10 Nog te betalen 80 Nadeelig saldo: f 297 10 Exploitatie huis: De exploitatie van het huis bracht winst . . f 37.50 en verhes . , . - 14. alzoo netto winst . . f" 23 50 Paardenonderhoud: Beginvoorraad f 31 80 Aankoopen (zie inkoopboek) ..... 324. Uitgaven (zie kasboek) 37.50 f 393 30 Eindvoorraad (zie inventaris) . ^£ '~ \ j . go Kosten van onderhoud der paarden f—333 3q Wij komen dus tot het volgende winstoverzicht: ' WINSTEN. Exploitatie huis .g^i' f 23 50 Bieren '.- - 1080— IJs .gr- 15.— Overbrengen . f 1118.50 DE BOEKEN IN HET ENKEL BOEKHOUDEN. 173 VE BLIEZEN. Overgebracht, . ■ f 1118.50 Afschrijving op emballage . . ':!-Jp' . f 20.— Paardenonderhoud . . • • «— ■ - 333.30 Onkosten - 297.10 - 650.40 l Netto winst |f! - ■ ■ • * 468.10 Privé uitgaven * . . • 80. - Vermogensvermeerdering f 388.10 hetgeen volkomen met het verschil tusschen de eindbedragen van begin- en eind-inventaris overeenkomt. Wij zien dus, dat men bij eene juiste toepassing van het enkel boekhouden even goed een in onderdeden afdalend winstoverzicht kan verkrijgen, als bij het dubbel boekhouden. De lezer zij met de gevolgtrekking, dat het enkel boekhouden tot dezelfde uitkomsten kan leiden als het dubbel boekhouden voorzichtig, want wij hebben hier doelmatig ingerichte dagboeken gebezigd, die een goede statistiek van in- en uitgaande waarden opleverden. In de praktijk evenwel bezigt meü, helaas, gewoonlijk bij het E B. degelijke goed ingerichte dagboeken niet. Bovendien wordt het dan nog zeer gebrekkig toegepast. Men treft dikwijls niet meer dan een kas- en een rekeningenboek aan, welke dan gewoonlijk nog zóó bijgehouden zijn, dat iemand, die niet met de zaak door en door bekend is, onmogelijk een winstoverzicht als het hier gegevene zal kunnen maken, terwijl hij, die er in zit, nog vaak veel moeite ermee zal hebben. Opmerkelijk is het verband tusschen de.gegevens in de kolommen der hulp- en contróle-boeken en het eindsaldo der personenrekeningen in het rekeningenboek. Een blik op de journaal-proefbalans, in Hst. I § 1 gegeven, zal voldoende zijn om aan te toonen, dat een lijst der totalen uit het rekening-courantboek moet overeenkomen met de debet- en creditcijfers uit de proefbalans. Deze totalen-overeenkomst bestaat bij het E.B. even goed. Eene inrichting der hulp- en contröleboeken in het E. B., als de hier gegevene, doet dus vrij gemakkelijk de gegevens aan de hand voor een onderverdeeld winstoverzicht. Eene zoodanige boekeninrichting is evenwel niet bijzonder aan DE BOEKEN IN HET ENKEL BOEKHOUDEN. 179 en Kapitaalrekeningen in dit boek kunnen aantreffen. Ook zullen rekeningen van bijzondere schulden of vorderingen, zooals hypotheek, prolongatie enz., zoo die noodig blijken, er in voorkomen. Magazijnboek. Het magazijnboek, in het B. B. een hoofd- of contróleboek, zal denzelfden vorm kunnen hebben als in het D. B., voor de artikelen afzonderlijke hoofden bevattende, • zooals in Hst. n van. deel I nader beschreven. Wisselboeken. De aanleiding voor de splitsing van het remisenboek in twee boeken (in- en uitgaand remisenboek) bestaat bij het E. B. gewoonlijk niet. Vandaar, dat men met één enkel remisenboek kan volstaan, waarin op eenzelfden régel ontvangst en uitgaaf van eiken wissel kan worden aangeteekend. Zulk een wisselboek is hier een contróle-boek en dus een hoofdboek. Komen in- en uitgaand remisenboek voor, in den vorm op blz. 86 en 87 gegeven, dan is het eerste een hoofdboek en het tweede een hulpboek. Traitenboek. Dit zal in het E. B. slechts bij uitzondering voorkomen. Meestal-zal men bij betaling van een wissel de rekening van den trekker debiteeren (in het rek. crt.-boek) en een uitgaafpost in het kasboek of in het kassiersboek maken, al naar gelang de traite met geld of met een chèque wordt voldaan. Inkoopboek. Een inkoopboek, als in Hst. I beschreven, is in het E.B. in het aldaar besproken geval zeer wel bestaanbaar. Dit boek is, op deze wijze gehouden, een contróle- dus hoofdboek geworden. Inkoopboek voor goederen van buitenslands. Indien gehouden, zal dit in het E. B. het karakter hebben van een hoofdboek. In vorm en inhoud komt het geheel met het gehjknamige boek van het D. B. overeen. Consignatie-, Commissie- en Compagnieboek zijn in het enkel boekhouden even goed bestaanbaar als in het dubbel boekhouden. Zij hebben dan evenwel uitsluitend den scontrovorm, immers de aanleiding valt weg, deze boeken den tabelvorm te geven (Zie Hst. II van dit deel). Deze boeken worden bijgewerkt, deels uit de betreffende documenten (facturen, verkooprekeningen) deels uit het kasboek of het onkostenboek. Zij leveren verder boekingsstof voor het rekeningenboek. 180 HOOFDSTUK IH § 47. Wij moeten aan het eind dezer bespreking Tan de boeken in het E. B. een oogenblik onze aandacht wijden aan de niet geboekte activa, dat zijn die, welke te weinig aan verandering onderhevig zijn, of te gering in aantal, om bij het E.B. in een afzonderlijk register geadministreerd te worden. Wij noemen: een huis, enkele machines en gereedschappen, welke de zaak mocht bezitten enz. Zoodra de wenschelijkheid van de controle over dergelijke activa zich doet gevoelen, kan men er een boek voor aanleggen, dat dan evenals de andere contróle-boeken een band vormt tusschen twee opeenvolgende inventarissen. Passiva, die buiten de contröleboeken blijven, worden slechts zelden aangetroffen. Men kan ze immers gemakkelijk in het grootboek der vorderingen en schulden opnemen. Een uitzondering maken de passiva: kapitaal en winst. Juist het opnemen dezer passiva onder de voortdurende controle doet uit het E. B. het D. B. ontstaan. Overgang van E. B. tot D. B. Om van het E. B. tot het D. B. over te gaan heeft men een volledige balans of inventaris noodig, teneinde daaruit den journaalpost af te leiden, noodig voor het openen der grootboekrekeningen. Van de bestaande boeken kunnen gewoonlijk een aantal dienen, soms met eenige wijziging van hunne inrichting, als hulpboeken bij de dubbele methode *). OPGAVEN. (Alle opgaven hebben betrekking op E.B.) 1. Welke boeken, hierboven behandeld en besproken, dienen om het grootboek der vorderingen en schulden by te werken indien dit niet onmiddellijk uit de bescheiden geschiedt t 2. Nadeelig verschil in kas f 16—. Wat boekt men in het E.B.t 8. Bij het onderzoek is gebleken, dat de f 15.— kasverschil (Zie, hoe hersteld ingevolge post 2) was ontstaan door niet boeking van een onkostenpost van hetzelfde bedrag. Wat zal nu geboekt worden t 4. Hoe zou de behandeling van opgave 3 zijn, indien bleek, dat een betaling van debiteur A, groot f 45.— en een betaling aan crediteur B., groot f 60.— ongeboekt waren gebleven? *) Men bestudeere ook de belangrijke hoofdstukken over enkel boekhouden m iun weriqe Biuuien in Boekhouden. (Handelsstudie-serie no. 22.) OPGAVEN. 181 5. Voldaan onzen crediteur W. Harings, alhier: Wij remitteeren hem een traite op hemzelven . . f 1200.— In bankpapier - 325.— In een chèque op onzen kassier, de Discontobank . - 1000.— f 2526.— Deze post komt in het onverdeeld memoriaal voor. Wat zal naar aan. leiding daarvan in de contröleboeken moeten worden aangeteekend? 6. Hoe zult ge uit de boeken der boterzaak, hiervoren behandeld, |de juistheid van het totaalsaldo van Debiteuren en van Crediteuren afleiden t 'Voer de bewerking uit. 7. Onderzoek de juistheid van het totaalsaldo van Debiteuren en van Grediteuren uit de boeken der zuidvruchtenzaak. 8. Stel een onderverdeeld winstoverzicht samen uit de gegevens, die de boeken der boterzaak, volgens de enkele methode gehouden, verschaffen. 9. Maak eenzelfde overzicht voor de zuidvruohtenzaak. 10. Ontvangen van C. Levy te Amsterdam, ter voldoening mijner factuur dd. 10 dezer: mijn accept per 3/m f12520.— af 1 maand disconto a 4% . . - 8.40 f 2511.60 in contanten - 188.40 in een chèque op de Wisselbank . . - 2000.— f 4700.— 11. Bij het transport van een partij tabak zijn 2 balen, ter waarde van f 165.—•■ te water gevallen. Door de assuradeurs zal ons de waarde geheel vergoed worden. 12. Remise ontvangen van John Wells Londen, groot £ 108, ter voldoening onzer factuur, dato 11 dezer, groot £ 108. Dezen wissel aan onzen kassier 'geëndosseerd, welke ons crediteert a 12 12 = f 1308.96. Wat wordt geboekt, als in het rekeningenboek: a. De rekening alleen in vreemd geld gehouden wordt. b. „ ,, als de m/r in het D.B. wordt gehouden. e. „ „ alleen in eigen geld gehouden wordt, met een vasten omrekeningskoers (f 12.—). 18. De Zaanlandsche Stoommosterdfabriek Van Dijk & Co., firmanten H. van Dijk'met een kapitaal van f 15.000.— en J. van Leeuwen met een kapitaal van f 40.000.—, heeft eene boekhouding naar de enkele methode. De in gebruik zijnde boeken zijn: kasboek, kassiersboek, memoriaal, voorraadboek van grondstoffen, voorraadboek van gereed fabrikaat, rekening-courantboek, onkostenboek, balansboek. In het rekening-courantboek komt voor ieder der vénnooten een Privéen een Kapitaalrekening voor. De voorraadboeken dienen uitsluitend voor de hoeveelheidsverantwoording. De gebouwen, waarin de zaak gedreven wordt en waarop een 4% hypotheek drukt van f 15.000.—, zijn het eigendom van den vennoot Van 182 HOOFDSTUK in S 47. Leeuwen. De vennootschap heeft ze in huur voor f 1200.—. Van Leeuwen beschikt regelmatig per kwartaal over de huur. Welke boekingen moeten plaats hebben : 1. wanneer de vennootsohap een half jaar hypotheekrente betaalt; 2. wanneer vermist wordt een baal mosterdzaad, waarde f 47.— ; 3. wanneer de vennoot Van Leeuwen disponeert over het afeelóopen kwartaal huur ad f 300. : 4. wanneer ontdekt wordt, dat eene dispositie van H. van Dijk, groot f 60.—, op de juiste wijze in het kasboek geboekt, in het credit van J. van Leeuwen is gebracht: 5. wanneer na de winstverdeéhng ontdekt wordt, dat een dispositie van J. van Leeuwen, groot f 80.—, wel in het kasboek, maar niet or/»de Privé-rekening van Van Leeuwen is geboekt. NB. De vennooten genieten 4% rente over hun kapitaal en deelen verder gelijkelijk in de winst of het verlies. 14. J. van Rijn, handelaar in hoeden en petten, hield tot 1 April 19 op de volgende wijze boek: Hij bezigde : 1. een kasboek, 2. een leverantieboek, waarin alle niet-contante verkoopen werden aangeteekend, en waaruit later het debiteurenboek werd bijgewerkt, 3. een balansboek. Hij hield geen crediteurenboek en teekende de betalingen aan orediteuren op de nota's en facturen aan. Op 1 Aprü 19. . besluit hij de dubbele methode in te voeren èn naast de reeds in gebruik zijnde boeken een ongesplitst memoriaal aan te leggen waann hij ook de posten van het kasboek en die van het leverantieboek in gecombineerden vorm opneemt. Gevraagd wordt nu de posten te maken (daaronder begrepen de ingaande balans), waarmede het memoriaal moet aanvangen, wanneer besloten is dat hij ook de afgeloopen drie maanden in het grootboek zal opnemen De balans van 31 December A. P., door Van Rijn onvolledig opgemaakt, vermeldde het volgende : ' Winkelhuis .... f 17.000.— Crediteuren^. . . . f 1.827 — Kas - 150.56 Hypotheek ..... 13 000— Debiteuren . . . . . 4.344.50 Kapitaal - lO.Sösloö Winkelvoorraad . . . 1.200. Inventaris winkel . . - 1.000. Inboedel ...... 2.000. f 25.695.06 . f 25.695.06 Uit het kasboek over de maanden Januari, Februari en Maart 19 wordt door den boekhouder het volgende uittreksel opgemaakt: Ontvangsten. Erflating . f 12 300- Winkelontvangsten (contante verkoopen) 798 50 Debiteuren [ . . . 2.981.30 Huur bovenhuis van 1 Nov. A. P.—l Febr. j.L 135 OPGAVEN. 183 Uitgaven. Aflossing hypotheek f 13.000.— i/2 jaar hypotheekrente 1 Aug. A. P. —1 Febr. j.1. . . - 292.50 Boete wegens vervroegde aflossing - 130.— Betaalde rekeningen van leveranciers . . . ff|; . . - 1.632.— Privé disposities S 637.— Onkosten Dec. A. P. - 53.07 Idem over het loopende jaar 259.61 Verder blijkt, dat in het le kwartaal door hem op rekening geleverd werd voor f 2724.50 en dat van leveranciers werd betrokken tot een bedrag van f 2100.40. 15. Vervaardig de balans per 31 December voor L. van Geuns, koopman te Botterdam, en sluit zijne boeken af met de volgende gegevens. Hjj past bet enkel boekhouden toe. 1. Goederenvoorraad f 15.000.—. 2. Debiteurenboek, openstaande rekeningen. Fol. 3. B. Auer, alhier f 140.— Pro Memorie (dubieus). „ 8. L. Eap, Delft debet f 14.342.—, credit f 12.342.— „ 12. S. Grol, alhier ,„ - 68.428.—, „ - 65.428.— „ 13. L. Blauw, Hoorn „ ' *- 18.420.—, „ • 14.410.— De geteekende saldobiljetten van Eap en Grol ontvangen. Aan L. Blauw bericht gezonden, dat wij met zijne aanmerking accoord gaan en zijn debetsaldo f 4000.10 bedraagt. 3. Crediteurenboek. Openstaande rekeningen : Fol. 18. W. Asmus, Berlijn M 4835.60, koers 59.— = f 2853.—. „ 20. Technisch Bureau, alhier f 200.—. Op deze laatste rekening moet nog 5% korting geboekt worden. 4. Kasboek. Debettelling December f 6720.— credittelhng f 6300.—. Aanwezig bedrag in kas f 421.—. Het verschil tot heden niet opgehelderd. 5. Kassiersboek. Debettelling f 68.472.20. CreóUttelling f 67.372.—. Nog te boeken f 148.— rente in ons voordeel, en f 62.— provisie, door den bankier in rekening gebracht. N.B. Van Geuns bezit een huis, ter waarde van f 20.000.—, dat gedeeltelijk voor de zaak gebezigd, gedeeltelijk verhuurd wordt voor f 900.— 's jaars. De huur is bij vooruitbetaling voldaan on vervalt 1 Aug. en 1 Februari. De loopende jaar-spoorabonnementen der reizigers hebben op heden nog een waarde van f 500.—. Te betalen ongeboekte onkosten te ramen op f 200.—. Van Geuns is niet in gemeenschap van goederen gehuwd en heeft op 1 Juli j.1. voor zijne vrouw f 497.25 aan coupons geïnd, welk bedrag in de kas der zaak gestort en nog niet teruggegeven werd. 16. Maak uit de volgende gegevens de Balans per 31 Deo. 19. . voor Marinus Berends, stalhouder te Ammeland, die zijne boeken volgens de enkelvoudige methode houdt. 184 hoofdstuk rn § 47. Kasgeld aanwezig .... Gebouw, taxatie f 120-37 Hypotheek daarop * * 5000(>— rente 4% , Mei en , Noy (wordt —■ ■ • • - 30.000.- Paarden taxatie . x» Rijtuigen | • • - 15.000.— Stalgereedschappen 14.000. _ Tuigen ,j ■•' 'W ' ' " 500.— Fourage 1 " ftl' ' ' " ' " 3000 — Onvoldaan: rekening fóurageleverancier \l'ÏÏS " r t t„• • • * 120 0« ,p . i *' ^tuigsohilder en wagenmaker . . . 15070 Totaal saldo's der rekeningen van debiteuren AT™ f 30^0 ^ttrr kn6Cht8' deD Pato0n * bei"**> bevindt S 1 dO.70. (Dit bedrag is niet in de kas). In portefeuille is eene promesse van debiteur L. Satijn groot f 870 ki ^L, a,B-'brnt^* ^zer promesse werd 3'gSkt vol? T J Ï Ammeland8^ Omnibus-Maatschappij, 7 vLborg voor naleving van het contraot tot levering van trekkraeL 1 a f iMO Cert aand^ NederI Handel Maatsohappij a 16078% f 1601.25. °°: Hn den bankier Jan Klein liggen 5 a f 1000.- Gert. aand. NederI Handel "ToTl fTedroet78?; * ™ * op ai ueo. 19.. bedroeg dit saldo f 6780 90 Op 1 Deo. j.1. werd betaald 3/m. huur voor een hulpstal f 90- fover de maanden Deo. j.1., Jan. en Febr. a.s) ( Nog verschuldigd loon koetsiers en stalknechts f 40De koetsiers der Omnibus-Maatschappij stortten f 200.- in contanten afc borgstehmg. Met hen nog te vereffenen , 62.50 voor aan hen j£E£ Voorschot op loonen f40.75. Nog te verrekenen met de Maatschappij Veeverzekering de vereoedin* van een doodgevallen paard f 350.—, vergoeding Ongeboekte vorderingen : wegens geleverde maandrijtuigen f 1.240.» » trekkracht aan ~ . ■ . de Omnibus-Maatschappij - 500 Op in aanmaak zijnde rijtuigen werd reeds betaald . 4 Z' Bereken het saldo winst of verlies, als ge weet ■ Kapitaal waarmee de vorige balans sloot . «K 97« In het kasboek komt voor onder de ontvangsten- ' ' ' .' b52m35 een legaat van F. Kareisen . en onder de uitgaven: personeele belasting' '.'.['.'.[ 80^70 privé uitgaven 4 800 HOOFDSTUK IV. § 48. HERHALING.1) De volgende opgaven te journaliseeren volgens de dagelijksohe methode, indien niet anders is aangegeven. 1. Geremitteerd aan de Amsterdamsehe Bank te Amsterdam, ter vol¬ doening van onze schold: mijne traite op de Wisselbank aldaar, dato heden . . . f 1032. ld' en eene assignatie op de Nederlandsche Bank, te Amsterdam - 1385.60 f 2417.66 De assignatie per kas betaald. Kosten f 0.30. 2. Verdisconteerd bij de Incassobank alhier, den wissel op J. Kroon groot f 8913.15 af 90 dagen disconto a 4% - ^ 89.Ï3 Dit bedrag bij de Incassobank a deposito geplaatst. f 8824.02 3. Remise ontvangen van O. Sparre te Berlijn, in zijn traite op A. de Jong alhier, vervallende over 3 maanden en greot f 6000.— aan mijn order met verzoek dezen wissel te verdisconteeren en het netto provenu, na aftrek van mijn vordering op hem groot f 1228.— voor hem a deposito te plaatsen bij de Twentsche Bank. Dezen wissel heden verdisconteerd. Contante waarde f 5940, en de opbrengst, na vermindering met onze vordering, ten name van O. Sparre, gedeponeerd. (Let er op, voor wiens rekening het disconto komt.) 4. Verkocht voor rekening van H. van Noorden te Dordrecht: 3 a f 1000.— Aand. N-V. Suikerraffinaderij Schiedam a 80% f 2400.— courtage 3%,, f 7.20 zegel - 2.50 . 9.70 Het bedrag per kas ontvangen . . . •. f 2390.30 x) Voor degenen, die door zelfstudie grootere vaardigheid in het maken van opgaven willen verkrijgen, verwijzen wij naar het uitstekende boekje: Handelsstudie-serie no. 28, Opgaven Boekhouden en Handelsrekenen, prijs ƒ 0.75, waarin opgaven en uitwerkingen met toelichting voorkomen. 186 HOOFDSTUK IV § 48. Van het netto provenn voor rekening van H. v. Noorden afgelost de door nem bij de Crediet Vereeniging alhier gesloten prolongatie, groot f 2000— 1 maand rente a 3% 5 f 2005.— 5. Bericht ontvangen van onze kassiers, De Bas & Zoon, dat zn ons gecrediteerd hebben voor intrest f 13.75 en gedebiteerd voor incasso', kosten f 7.35, porti f 0.40 en zegels f 2. . ♦ m ?5L? G°ed6f n-rekeninS * met de volgende gegevens i debettelhng f 32957— ; creditteUing f 31271— ; Voorraad 30 kisten thee, waarde llr, nn~ ^ Vffn tabak' Waarde f 753-60; n°8 te beta1^ pakhuishuur f37.50 ; voorraad ledige kisten f 28—. (Er bestaat in de boeken geen afzonderlijke Emballagerekening). ,ifc *°?0ht on*vailSel1 ™ J- van Meurs te Parijs, dat in mijn factuur van 12 Maart, over hem geleverde thee een fout is geslopen van f 12 15 Hij verzoekt mij dit bedrag te vereffenen met de door mij ontdekte fout in zijne rekening van 3 Maart, waarin ik voor fr. 36— a 48— = f 16 80 te veel werd gedebiteerd. Het restant per postwissel ontvangen. Van Meurs heeft m het grootboek een m/r en een z/r. ' 8. Sluit de rekening van Brown & Co. m/r te Londen af. Debet £ 350 en f 4214— ; credit £ 410— en f 4937—. Koers f 12— Geef den journaalpost voor afboeking van het koersverschil. * o,',nD T;egetrf6n t0* het ™°°*a. aangeboden door de firma Hendriks k ^ « age" De te «hangen uitkeering zal 25% bedragen De betrokken firma komt in onze boeken voor op de rekening dSuTc Debiteuren, voor f 6850. • ' ^uuieiu». b. Heden f 1712.50 in contanten ontvangen en Hendriks & Co. volledige kwnting gegeven. WBÈÊ vuueuige ij «I9' f6T^ 0ntvangen van de firma Bremer & Co. te Hamburg dat 5 mJT£SZSeen door on8 aan haar verk00hte ea gele™d°« a 2o/ gM iTtelT M ?5T te h°°g b6rekend' waardoor de c™~e Meint moet Vezen008 ' ^ ^ ^ ^ M 76-5° M?50?ri0Wt fo0890n8 i6b0eW " 591°- M 75 * 59 10 = f ^ Wat zullen wij, en wat zullen B. & Co. boeken, om de fout te herstellent 20. a. Betaald de brandassurantie-premiën over het pakhuis en de daann opgeslagen goederen . . . . T«oaoa , tt ji . . x ooy.80 6. Heden ging door brand in het pakhuis een partij koffie verloren De schade wordt getaxeerd op . " 7VnZ _ r 1750.— volgt vergoed6: Wantiem^t8ch*PP00.— incassokosten f 0 30 „ van Leeuwen, Haarlem ...... 150 _ ft',ï | haarman, Leiden 340.90 " ." 0 35 „ Hendriksz, Amsterdam 124.10 Onbetaald terug onze wissel op J. Leeflang, Haarlem, groot f 125.30 • - 0 15 Totaal f 915.— TTm af vöor incassokosten j 10 f 913.90 " Dit bedrag ontvangen. m«r2*H„A' ,W" ?i6ring t6 Gronin8en °Pent «aak in glas en aardewerk met de volgende activa en passiva • Contanten f 5000.-; Effecten f 9000.- 3% Oblig. Mij. tot Expl. v. Staatsspoorw. a 88% f 7920.-, coupon f 46.- = f 7965.-. Huls HERHALING. 189 met pakhuis in de Ebbingestraat f 15000.—, belast met een hypotheek groot f 8000.—, waarop verschuldigd 3 mnd. rente a 4% = f 80.—. Een schuld aan J. de Bakker te Leeuwarden ten bedrage van f 325.—. Wat journaliseest hijf 23. Heden overgenomen van onze concurrenten, de firma Tollens & Co., te Botterdam, hare fabriek van lakken en vernissen volgens onderstaande balans: Fabrieksgebouwen . f 100.000— Crediteuren . . . . f 10.000.— Machinerieën . . . - 20.000.— Kapitaal. p|2 • . - 150.000.— Grondstoffen . . . - 25.000.— Lakken en vernissen • 10.000.— Kassa - 5.000.— f 160.000.— f 160.000.— Ter gedeeltelijke betaling van het verschuldigde bedrag aan Tollens en Co. heden geremitteerd: 1°. Een chèque op de firma Mees & Zonen te Rotterdam f 25.000.—. 2°. 100 aandeelen, ieder groot f 500.—, in de vennootschap Vernis- en Lakstokerij „de Zaan" te Zaandam a 110%. Voor het ontbrekende verleenen wij de firma hypotheek op de fabrieksgebouwen. 24. Overgenomen van K. de Jonge te Amsterdam, zijn handel in glasen verfwaren. Blijkens den voorraadstaat is aanwezig aan gesorteerd spiegelen vensterglas een waarde van f 35.000.—, aan verfwaren f 20.000.—. Het huis wordt door mij van hem gekocht voor f 25.000.—. Daarop is een hypotheek gevestigd groot f 10.000.—. De rente, op de hypotheek versohenen, bedraagt f 200.—. Door den hypotheekhouder wordt goedgevonden, deze hypotheek te mijnen laste over - te sohrjjven, terwijl de verschenen rente door mij betaald zal worden. De betaling der overnemingssom zal in 2 termijnen plaats hebben en wel heden f 34.800.— in contanten, de rest over 3 maanden. De eerste termijn betaald. 25. 7 October. Gedisconteerd van J. Walters, alhier, mijn promesse aan hem, per 7 November a. s., bedragende f 7500.— af: disconto 30 dagen a 3% - 18.75 f 7481.25 Dit bedrag als volgt betaald: Per kassa f 2481.25, in een chèque op de Credietvereeniging, alhier: f 3000.— en in een ziohtwissel op J. Janssen alhier, dato heden, f 2000.—. („Dato heden" geeft aan, dat de wissel heden getrokken is). 26. 12 Maart. Overeengekomen met W. Leeflang alhier, dat ik zijne vordering per 10 Maart j.1. op 10 Juni e.k. zal betalen, waarvoor ik hem zal geven eene promesse, aan zijne order, ter voldoening van de hoofdsom, groot f 3.000.—, 3 maanden rente a 4% = f 30.— en zegel f 1.75. Heden de promesse per 10 Juni, groot f 3031.75, door hem mjj ter onderteekening aangeboden, onderteekend en afgegeven. HOOFDSTUK IV § 48. ' • i' 27. 6 April. Getrokken op Van den Berg te Keulen, ter inning van miin vordering op hem, een wissel groot M 10.000.- 3/d zicht en dezen geremitteerd aan Friedrich Schmitz te Berlijn, als voorschot op de aan mij geconsigneerde goederen. M 10.000.— a 59.10 = f 5910.—. 28. 19 Januari. Gekooht per de Credietvereeniging alhier: f2000.— aand. Aardewerkfabriek Maastricht a 1011/% . . f 2025 — courtage 3%0 f °6._ zeSel ■ • - 2.25 • 8.25 Dit bedrag wordt door mij voldaan in een ziohtwissel op Berlijn/groot M 3000.— a 59.10 = f 1773.— ; en de rest per kas. 29. 1 Juh. Verkocht per de Commissiebank alhier • S aand. a f 1000.—, Ulftsche Ijzerfabriek a 101% f 8080 — Courtage 3%,,. . . . . . f 24.— Ze8eI ■ . . £ 8.50 32.50 ct. , . , ■ f 8047.60 Hiermede afgelost de bij genoemde instelling gesloten prolongatie g™„ • • ■ ' • f 7200.— bn l maand rente a 3% 18 — f 72I8 Voor het saldo worden wij gecrediteerd. «♦■*ï'* ï Ml commi8Sari8 en Ud don Raad van toezicht der Stichtsche Hypotheekbank bedraagt mijn aandeel in de winst van genoemde bank . . . * „ 8 ƒ 2738 62 Hiervan worden door mij voldaan 20 door mij overgenomen aandeelen m genoemde bank, f 20.000.- nominaal, met 10% storting a 110% franco provisie /0 sf ,26^ Het saldo groot f 538.62 heden ontvangen in een assignatie "op de Nederlandsche Bank. y Hoe moet deze post gejournaliseerd worden : a. bij opneming m de handelsboeken ; b. indien opgenomen in de particuliere boekhouding van den koopman t 31 Ontvangen als legaat van' wijlen mijn oom, A. van Laar te 4l/i% Pandbrieven K^dentie Hypotheekbank '*'° f 24 060 bij : intrest 20 dagen a 47;,% ' 60 _ f 24.120.— m nujne promesse aan#iem heden vervallende ..... 880 — per kassa in bankpapier en coupons 5 000 — n.. . , . .. , f 30.000.— Dit bedrag m mijn zaak gestort. 32. J Albronda, reiziger bij K. Fruin te Amsterdam, neemt van ziin patroon diens handelszaak over. Blijkens opgemaakten inventaris heeft de voorraad koffie een waarde van f 4000 _ HERHALING. 191 Het pakhuis, waarin kantoor, is getaxeerd op .... f 5000.— Volgens het debiteurenboek is. op heden te vorderen . - 12.724.95 Volgens het orediteurenboek is op heden verschuldigd . - 2.436.40 De overnemingssom bedraagt f 20.000.—, te voldoen in 20 half jaarlijksohe termijnen van f 1000.—. Intrest 41/2%. De eerste termijn heden voldaan. Wat journaliseert Albronda? 33. Joh. Sibbels, theehandelaar te Arnhem, begint zijn zaken met: Contanten f 5000.—. Een hypothecaire inschrijving op het perceel Boulevard No. 26 ten laste van D. Lijmers te Arnhem, groot f 12.000.—, waarop heden l1/^ mnd. rente a 31/ï% verschenen is = f 52.50. Deposito bij de firma van Ranzow & Co., groot f 6000.—. Kantoorinventaris f 500. . :».»* '}K 84. Bemise ontvangen van A. te Londen voor z/r, in zjjn ziohttraite op mij, dato heden, voor m/r groot £ 100 a 12.10 = f 1210.—. a. Hoe wordt deze post uit het memoriaal gejournaliseerd? b. Hoe zal deze handeling aangeteekend worden in de hulpboeken, wanneer wjj een ingaand, een uitgaand remisenboek en een traitenboek houdeni c. Hoe wordt uit deze boeken de bedoelde post gejournaliseerd? d. Had de vereffening ook zonder wissel kunnen geschieden? Hoe zou dan de memoriaalpost moeten luiden? e. Geef een definitie van traite en van remise. 35. Het kapitaal, waarmede ik heden mijn handel begin, bestaat uit: Contanten f 9060.—. Diverse goederen f 12.065. Effecten f 5890.—. Van deze effecten bevinden zioh tot een bedrag van f 5000.— bij de Nationale bank, als onderpand van eene daarop door mij gesloten beleening, groot f 4200.—. De op de beleening verschuldigde rente bedraagt f 14.—. Een vordering op J. Westenbunk, wegens geleend geld f 1000.—. Intrest f 24.—. Mijn promesse aan de order van S. de Munok te Amsterdam f 1000.—. Contante waarde f 994.—. 36. Ontvangen als mede-oprichter der Maatschappij tot exploitatie van bouwgronden te 's-Gravenhage, 4 opriohtersbewijzen, welke een beurswaarde hebben van f 635.—. *&0*#£ 87. Afgelost de prolongatie bij de Amsterdamsche bank alhier, groot . f 12.000.— intrest 1 mnd. a 3% W . . . 30.— Het bedrag vereffend in rekening-courant . .-' f 12.030.— 38. Geremitteerd aan H. Geijer te Parijs, voor rekening van L. Mistletoe te Londen, een zichtwissel op Parijs groot fr. 4950.—, traite van de ZuidHollandsche bank alhier, gekocht a 48.10 en per kas betaald met f 2380.95. 89. a. Pactuur ontvangen van Crew & Cie te New-York, over geleverde goederen f 6587.20. hoofdstuk rv § 48. A 47. Maak de noodige posten tot afsluiting van de Goederenrekening m journaal en grootboek. Zij staat volgens de proefbalans ; debet voor . . . , f 23.488 64 credit voor 'W. -. \ . 1 988 64 De proefbalans sluit niet en bij onderzoek blijkt de rekening Goederen op 31 Maart voor f 300 te weinig gecrediteerd te zijn. Hoe zult ge deze fout herstellen? Op den inventaris komen de aanwezige goederen met een waarde van f 19.233.50 voor. 48. Maak de noodige posten tot afsluiting van de Goederenrekening in het journaal en grootboek. .Zij staat volgens de proefbalans; debet voor . . . . f 12.345.61 credit voor ..... 8.435.16 De waarde der onverkochte goederen bedraagt f 5352.55. Nog in rekening te brengen ongeboekte courtage bedraagt f 131.67, de nog op deze rekening over te brengen geboekte onkosten bedragen f 221.28, 'ongeboekte onkosten naar raming f 100. . 49. Maak de noodige posten tot afsluiting der Effectenrekening iv journaal en grootboek; Zij staat debet voor . . f 13486 en credit voor . . . ; 8 483 De inkoopswaarde der aanwezige 4 aandeelen Exploitatie Mij. Boeroe bedraagt ex dividend f 5652.—. Een dividenduitkeering van f 375.—per aandeel over het boekjaar 19.. is in het vooruitzicht gesteld. 50. Gekocht in publieke veiling voor f 30.000 — een huis, gelegen aan de Statenlaan, alhier. De veilingskosten, door den kooper te voldoen, bedragen f 600.—. • De op dit pand gevestigde hypotheek, groot f 16.000.—, wordt te mijnen name overgeschreven. De hypotheekrente wordt eveneens door mij overgenomen en bedraagt 54 dagen a 3% = f 90. . Het verschuldigde bedrag heden aan den notaris voldaan in eene chèque op mijn kassier, de firma Janssen & Co. Geef ook de boeking, die de verkooper van het huis maakt. 51. 15 April. Betaald aan protestkosten voor den op C. Bastiaans alhier geprotesteerden wissel groot f 2045.80, een bedrag van f 6.10. Deze wissel getrokken door F. Dietrichs te Utrecht was aan mij geëndosseerd door Meursenberg te Groningen. 16 April. Retourrekening gezonden aan F. Dietriohs te Utrecht, over den op C. Bastiaans alhier geprotesteerden wissel: Wïsselbedrag Jg| f 2045.80 Protestkosten . . , . f 6.10 Provisie 1/a% 2.66 P°rti . •" •> • 1.20 . 9.86 f 2055.66 196 HOOFDSTUK IV § 48. Op deze balans neemt A. de Roemer op 5 Januari de zaken van de firma Hijnen & Co. over en vergoedt baar voor het sedert 1 Januari geleverde gas een bedrag van f 1100.—. Door de firma werd ontvangen van debiteuren f 7350.— en aan crediteuren betaald f 2980.—, benevens aan onkosten f140.—. De op 5 Januari aanwezige kasgelden blijven aan de firmanten. Voor kosten van overneming wordt f 1250.— gerekend. Nog te betalen arbeidsloonen f 320. . Wat boekt A. de Roemer, als de boekhouding in het heropende grootboek wordt voortgezet t Met de firma Hijnen & Co. wordt op 5 Jan. in contanten afgerekend. De benoodigde geldmiddelen worden door de Roemer verkregen, deels uit een 5% Hypothecaire geldleening, groot f 150.000.— bij de Credietbank, deels uit eigen middelen. Hij stort in kas f 15.840.—. 55. Aan g. Laarman te Arnhem de terugzending toegestaan van *»/„ kisten China Congo thee, die hem op zijn order den 4en December j.1. werden geleverd. Factuurbedrag f 494.11. Met de op die terugzending gevallen onkosten wordt zijne rekening door mij belast: Vracht . . . . f 16.47 Kleine onkosten ■ 3.55 Totaal .... f 20.02 Heden aan hem toegezonden *>/12 kisten China Thee, welke hij bestelt in de plaats van de teruggenomen partij. Bedrag f 614.13. Op de hem toegezonden factuur worden de onkosten, op de terugontvangen partij vallende tevens vermeld. 56. Wat zal g. Laarman journaliseeren van de ontvangst der creditnota en de nieuwe factuur, in opgave 65 vermeldt 57. J. Alzema neemt van P. Prenger te Utrecht over, diens kruidenierszaak aan de Bagynekade voor f 10.000.—. Om dit bedrag te kunnen voldoen geeft hij order aan zijn kassiers, de onder hem berustende f 8000.— aandeelen als onderpand van een bij. hen gesloten prolongatie groot f 6000.—, te verkoopen en het netto provenu na aftrek der prolongatie aan Prenger ter hand te stellen. f 8000.— aand. Lingeriefabriek „Holland" a 95Va% = f 7640.— Zflgel .... . 8.— „ , f 7632— Prolongatie • • y . 'ï§SÊBS:'' . . . f'6000.-* Verschuldigde rente 20/d U% 'Ê \q - 6010— Het verschil in contanten (f 8378.—) voldaan. f~Ï622^ 58. Wat boekt Prenger in zijn privéboekent (Zie post 57.) 59. 1 April Bij exploit van deurwaarder Miohielsen, heden laten protesteeren wegens non-betaling een wissel op g. Mulder alhier, groot f 1417.26, HERHALING. 197 getrokken aan mijn order door W. Barends & Zoon te Rotterdam. Betaald aan protest-kosten f 5.60. 2 April. Nota gezonden aan W. Barends & Zoon te Rotterdam over den door mij geprotesteerden wissel op G. Mulder alhier. Wisselbedrag I . . . . f 1417.26 Protestkosten . f 5.60 Porti en telegrammen . . ■ ipi-• ■ - 0.60 - 6.20 f 1423.46 4 April. Remise ontvangen van W. Barends & Zoon te Rotterdam, groot f 1423.46 tot dekking van bovenstaande nota. 60. a. 1 Juh. Overgenomen van de firma Dahlmeijer & Co., te Schiedam haar in volle werking zijnde Gist- en Spiritusfabriek volgens onderstaanden staat: Bezittingen: Schulden : Fabrieksgebouwen f 150.000.— Te betalen wissels . f 8.000.— Machinerieën ... - 40.000.— Crediteuren ... - 20.000.— Fusten ....... 10.000.— Kassiers . C?- • ■ - 32.000.— Gezuiverde spiritus •. - 8.000.— Nog te betalen loonen - 1.000.— Moutwijn . . . . - 6,000.— Verschuldigde rente . - 650.— Steenkolen . ' s . - 2.000.— Debiteuren ... - 15.000.— Te innen wissels . . - 4.000.— Voorschotten op loonen - 200.— Voor het recht tot het voeren van den firmanaam Dahlmeijer & Co. moet betaald worden een bedrag van f 16.450.—. Dit bedrag wordt in contanten voldaan. De overnemingssom der bovengenoemde activa en passiva zal worden betaald in drie gelijke termijnen, vervallende den 1 Augustus, 1 September en 1 October a.s., terwijl een rentevergoeding van 4% hierover is overeengekomen. Èen en ander in mijne eigene boeken overgenomen (de boekhouding wordt dus niet in de boeken der firma voortgezet). b. 3 Juh. Betaald aan loonen 'f 1150.— en terugontvangen aan voot. schotten op de loonen f 150.—. c. 1 Augustus. Beschikt over mijn deposito bij de Depositiobank alhier, groot f 40.000.—. Ontvangen rente 2 mnd a 3% = f 200.—. Betaald aan de firma Dahlmeijer & Co. de eerste termijn, groot f 57.850.— en f 578.50 verschuldigde» rente. d. September. Verkocht 75 aandeelen Maatschappij „de Schelde", elk groot f 1000.— (volgefourneerd) a 79% = f 59.250.— en uit de opbrengst daarvan aan de firma Dahlmeijer & Co. betaald de tweede termijn, groot f 57850.— benevens f 385.67 verschuldigde rente. e. Ontvangen van Th. Ruijs, de kooppenningen van het aan hem op 1 Sept. j.1. verkochte perceel aan de Keizersgracht, f 40.000.— en van S. Wiertsema f 20.000 voor aan hem op 1 Sept. j.1. verkochte landerijen. Hiervan betaald aan Dahlmeijer & Co. f 57.850.— benevens f 192.83 rente. 198 HOOFDSTUK IV § 48. 61. Een fabrikant te Vlaardingen heeft een agent te Londen, aan wien hrj geregeld iedere week goederen in depót zendt. (Consignatie). Bij elke zending voegt hij eene pro forma-factnnr en zendt aan den agent een wissel ter acceptatie op 1 maand voor % van het bedrag der pro formafactuur. Den wissel ontvangt de fabrikant omgaand geaccepteerd terug geregeld lederen dag ontvangt de fabrikant van den agent verkoophjsten de namen der koopers behelzend en de verkoopprijzen, waarna de fabrikant aan eiken afnemer direct factuur doet toekomen en deze boekt. De afnemers betalen aan den agent, die geregeld iederen dag opgaaf zendt van de ontvangen bedragen, welke eveneens door den fabrikant worden geboekt. Na afloop van iedere afzonderlijke zending goederen vindt afrekening plaats tusschen fabrikant en agent en zendt de laatste voor het verschil een chèque, terwijl de fabrikant op zich neemt, een chèque-te zenden wanneer het onverhoopt mocht voorkomen, dat de totale opbrengst minder is dan het reeds getrokkene */4 gedeelte der pro forma-factuur. Wat boekt de fabrikant als hij : i \ Een Partij g°ed«*en zendt van £ 1000— factuurwaarde. (De fabrikant houdt geen rekening Goederen in consignatie, en behandelt de zending der pro forma-factuur als een gewonen verkoop). 2. Daarvoor trekt. 3. Bericht ontvangt van verkoop der goederen voor totaal £ 1100—. 4. Een chèque ontvangt voor de meerdere opbrengst, na aftrek van 5°/ commissie, (over het verkoopsbedrag) voor den commissionair. Koers 12.10 62. Een Nederlandsch fabrikant heeft een agent in Cork, die tegen vergoeding van 6% provisie, benevens reiskosten en porti, voor hem werkt De agent koopt tevens ook goederen voor eigen rekening In Mei heeft hij betrokken voor £ 271.12.5, voor welk bedrag hij door de firma is gedebiteerd. (Zij houdt geen rekening Goederen in Consignatie) De commissie, welke hem hiervoor toekomt, bedraagt £ 31.7 9 De agent zendt nu de volgende afrekening aan den fabrikant : Uw vordering bedraagt ....... £ 271 12 5 Af: 5/6% disconto . . . 2 53 .. . . £ 269. 7.2 Af: commissie 31 7 9 . . * £ 237.19.5 At: reiskosten, porti en telegrammen . . t> g. 43 £ 229 15 2 waarvoor ik ingesloten toezend een wissel op de London Bank per 25 Juni Wat heeft de agent te boeken en wat de fabrikant t £ 41.17.3 = f 506.55; £ 229.15.2 = f 2780.08. 63. De saldi balans van de firma A. .Pfeiffer en Co., waarvan eenig firmant is J. Pfeiffer te Groningen, commissionair en tabakshandelaar zag er op 31 Dec. 19. . aldus uit: HERHALING. 199 1 Kas. .... 'SB ■ • ■ • f 11.57423 3 Tabak Wk <\ - 144.327 78 4 Tabaksmonsters 'lB • ■ t 112 96 5 Agentenprovisie - 9.863 41 6 Agenten . - 6.33115 7 Onkosten: J| . . . - 7.614 97 8 Salarissen . . . . ;>i - 2.108 75 10 Reiskosten - 5.251 49 11 Geertsema Feith & Co. te Groningen. . - 48.310 26 12 Intrest . < - 1.924 61 16 Debiteuren . . . . ... - 110.86601 17 Crediteuren . . . Jgf. . . . v. . . - 21.453 99 18 Ons 1/a in goederen met Johnson & Co. te Londen. .- "t . . - 5.43190 19 Johnson & Co. te Londen m/r. . '■>-. . . - 5.01510 28 Te innen wissels , - 16.81110 29 Te betalen wissels. . .- . . . . - 18.39170 30 Goederen in commissie - 12.000 — 31 L. Mohrman te Hamburg z/r 10.963 45 32 Kapitaal . . S. .... Ï.S* . . -215.12255 f326.737 70 f326.737 70 T. Verwer te Leeuwarden neemt bovenbedoelde zaak op 1 Jan. 19.. over, voor het daarin volgens balans van 31 December aanwezig kapitaal, terwijl hij voor de waarde der zaak een bedrag zal betalen van f 40.000. Met welken post zal Verwer zijne boeken openen, als verder gegeven is: Fol. 1. De kas wordt niet overgenomen. „ 3. Voorraad volgens taxatie f 191.450.— „ 4. „ „ . „ ^ - 60.— „ 5. Nog verschuldigd - 326.— „ 12. „ „ - 481.25 „ 16. Contante waarde - 109.954.27 „ 17. „ - 21.331.12 „ 18. Overnemen voor de boekwaarde. „ 19. Credit £ 410.—.— a 12.05. „ 28. Contante waarde f 16.634.25 „ 29. „ ■„ - 17.879.10 „ 30. Te vorderen provisie - 240.— „ onkosten - 622.91 J. Pfeiffer blijft als crediteur in het boek voorkomen, tot een bedrag van f 200.000.—. N. B. Maakt eerst de Balans en Verhes en Winstrekening van Pfeiffer. 64. Verkocht aan B. Saltet 100 balen koffie. Netto 6120 KG. a 30 cents . jfppt, . . . f 3672.— onkosten . ... . $Èr''' 20.— promessezegel . . . ... ^r*|Pig ^SKffy • •. • • • 2.— f 3694.— HERHALING. 201 komst van den makelaar J. Brasser te Botterdam, bij de Bijbank aldaar een beleening a 6% gesloten, groot ........ f 20.000.— Taxatie, zegel en kleine onkosten ,■ . . . ... - 135.70 f 19.864.30 welk bedrag aan de Java-arak Compagnie wordt overgemaakt in een assignatie op het hoofdkantoor der Nederlandsche Bank. Kosten f 0.30. Tot dekking van het saldo wordt voor rekening van Lemstra, van Ketel & Co. door Jodokus Kol te Rotterdam aan de Java-arak Compagnie gezonden zgn promesse groot f 9681.72, waarbij hij hun in rekening brengt Vt% acceptprovisie = f 48.40 en een zegel van f 5.—. Deze promesse wordt als volgt verdisoonteerd! Nominaal bedrag . f 9681.72 90 dagen disconto a 4% - 96.82 Hoe journaliseeren Lemstra, van Ketel & Co.? Examen M. O. 1903. 68. Pont & Kruis te Amsterdam ontvangen van J. Milner te Londen factuur over een partij Santos koffie, door hem ingekocht voor gezamenlijke rekening, ieder 1Jt, met order om ze ook voor beider rekening te verkoopen. Inkoop .....£ 3704.—.— Onkosten . . . . „ 86.—.— £ 3790.—.— Commissie 1% . . „ 37.18.— £ 3827.18.— Voor ieder .... £ 1913.19 — ki 12.10 f 23.158.79» Zij betalen hun eigen aandeel door overschrijving op de rekeningen, die zij en J. Milner hebben bij de County-Bank te Londen en accepteeren de traite van J. Milner, groot f 24.175.— per 3/m, op rekening van zijn aandeel aan eigen order getrokken, a 12.1% por k/z = £ 2000. Hoe journaliseeren beide partijen? Examen M. O. 1903. 69. Schrijf de onderstaande posten voor den heer G. Levendaal te Amsterdam in diens hulpboeken: kasboek, verkoopboek en compagnieboek en trek uit het compagnieboek op 30 September den journaalpost. 1 September. Kasvoorraad j f 1596.—. 6 ,, Pactuur ontvangen van W. Kingston te Londen over eene partij kinabast, door hem voor gemeensohappehjke rekening met mij ingekocht en aan mijn adres afgezonden ten verkoop voor gemeenschappelijke rekening. 90 balen kinabast £ 250.—.—. Mijn V2 bedraagt £ 125.—.— a f 12.08 = f 1510.—. 9 Sept. Betaald bij de aankomst van 80 balen kinabast uit Londen i vracht over 15.185 M8 a f 18 —*'«K-v . SSS f 273.33 loskosten „ „ „ - * 0.35 = . . ,(SpP^»-"-- 5.31 f 278.64 9 Sept. Betaald voor brandassurantie van 90 balen kinabast f 5.25 12 „ „ „ analyses !§• • • -lil' »' • • • ' /M Corona a f 100.— inkoop »L » » -105— >• Minimum-verkoopprijs - 130.— per0/^ Provisie volgens afspraak 10%. Uwe berichten tegemoet ziende, Hoogachtend, S. Warmolts. Dec. 30, (Copie). Amsterdam, 30 Dec. 1916. Nota voor den Heor K. van Rijn, alhier, voor geleverd 100 Mengelberg f 8.— 1 pijp R. K. - 5.— f 13.— W0lm Gouda, 30 Dèo. 1916. CREDIT-NOTA van P. Donker voor den Heer S. Warmolts, Amsterdam, voor geretourneerd 30/10 Wilhelm f 180.— Geïncasseerd de kwitanties op N. de Kramer f 12.— K. v. Rijn - 18.50 f 30.50 Doe. 30 Betaald 1 maand huur f 125.— „ salaris bediende - 60.— opgenomen bij de Incassobank - 500.— Dec. 31 Verkocht en ontvangen volgens winkelboek - 110.70 234 HOOFDSITJTC V § 49. 5. Crediteuren E/G f 15.826.30 V/G - 8.100.40. f 23.926.70 „ 6. Rente nog verschuldigd f 418.37. Provisie en onkosten, f 40 16 „ 7. Hieronder is begrepen f 150.20 aan voorschotten. 9. Afschrijven f 1.500.—. | 10- „ - 1.500.—. „ 16. Waarde der loopende abonnementen f 200 — 17. Winst f 3.518.20. „ 19. Nog te betalen 6 maanden rente a 4.1 :-: ::: ACHT EN TWINTIGSTE DRUK. Uitgegeven te 's-Gravenhage door de Uftg.-Mij VAN DER LAAN & Co. J. S. H. VAN KERKHOFF Sterreschansweg 28 NIJMEGEN Overzicht van de Modellen der Kantoorboeken Methode HAGERS (Rood en Blauw). 0101. MAANDBALANSEN (groot) voor 3 jaar f 10.50 voor 1 jaar - 4.50 0102. 1 kolom blauw, 10 kolommen rood voor INKOOPBOEK, KASUITGAVEN, TERUGONTVANGEN GOEDEREN, enz. 8.50 0103. 1 kolom rood, 10 kolommen blauw voor VERKOOPBOEK, KASONTVANGSTEN, TERUGGEZONDEN GOEDEREN, enz H - 8.50 0104. 1 kolom blauw, 4 kolommen rood voor UITGEGEVEN WISSELS, ook voor alle gevallen, waarin 0102 te veel kolommen zou bevatten - 8.50 0105. 1 kolom rood, 4 kolommen blauw en 1 kolom blauw en * 4 kolommen rood voor BANKBOEK, REGISTER VOOR ONDERHANDEN WERK enz - 8.50 0106. 1 kolom rood, 4 kolommen blauw voor ONTVANGEN WISSELS, ook voor alle gevallen, wanneer 0103 teveel kolommen zou bevatten . - 8.50 0107. 1 kolom rood en 1 kolom blauw. MEMORIAAL, REKENING-COURANT enz - 6.- 0108. 1 kolom paars, 1 kolom rood, 1 kolom blauw. REKENING-COURANT, MEMORIAAL enz Ml - 7.— 0118. MAANDBALANSEN (kleine) - 8.50 0120. 1 kolom rood, 4 kolommen blauw, met nog 1 a 2 kolommen rood en 3 blauw, die naar behoeven ook voor geldbedragen te gebruiken zijn, of voor andere doeleinden gebezigd kunnen worden in die gevallen, waarin de bovenstaande registers door bijzondere omstandigheden in een zaak niet dienen kunnen - 10.50 0121. Als 0.120, doch alle kolommen van tegengestelde kleur, blauw inplaats rood en omgekeerd, zie 0.120 - 10.50 0122. SALDOBOEK, 12 kolommen om de andere rood en blauw, voor saldo's van alle rekeningen - 10.50 Bij de meeste dezer liniaturen is een inrichting voor automatisch transport; der totalen. OEPENREGISTERS in deze liniaturen f 0.85 Idem -j|. MAANDBALANS - 1.50 Bij bestelling het woord oefenregisters vermelden. VOORBERICHT VAN DEN EEN EN TWINTIGSTEN DRUK. Wij hebben thans onze methode rood-blauw in dit deel behandeld, die wij voor het eerst openbaar maakten in: Ken Uw Zaak. Dat deze zulk een buitengewonen opgang maakte en door de vooraanstaande mannen op handels- en economisch gebied werd aanbevolen, bewijst, dat de tijd daarvoor inderdaad rijp is. Geen wonder waarlijk, want onze tijd staal in het teeken van vereenvoudiging der vormen, van normalisatie. Het eenvoudige hulpmiddel, de kleur der liniatuur te laten medewerken als wegwijzer in de boekhouding, heeft de dubbele uitwerking van deze te verduidelijken en achterstand te voorkomen, want de eenvoudigheid der vormen werkt een doelmatige verdeeling van den arbeid zeer in de hand. De journaal-proefbalans heeft voorts de deugd, dat zij dwingt tot een doelmatige indeeling der dagboeken en een beperking van het Memoriaal tot den geringsten omvang. Daardoor worden overboekingen voorkomen, die immers dubbel werk en duisterheid veroorzaken. Dat wij allerminst een doodend eenvormige inrichting der boeken van alle bedryven beoogen, mag, onder verwijzing naar Ken Uw Zaak, als bekend worden verondersteld. De duurtetoestand is oorzaak, dat wij de modellen in dit boek niet in kleuren konden laten uitvoeren. De open lijnen kleure de lezer zelf rood,*de blauwe werden dikker gedrukt. De Oefenregisters A en B kunnen voor de uitwerking der opgaven in rood en blauw dienen, de Oefenregisters No. 4, 5 en 6, bij dit deel behoorende,'vooi de overige opgaven. Het gebruik der uit een vak-oogpunt zoo wanstaltige schoolschriften, met zoogenaamde kantoorboek-liniatuur verdient afkeuring. De leerling leert alleen goed kantoorwerk maken in tabellen op het juiste formaat. Het onderwijs moet de werkelijkheid steeds zooveel mogelijk naderen. Voor besparing van kosten behoeft men de schoolschriften waarlijk niet te Mezen. Een aantal opgaven hébben wij opnieuw geredigeerd. De bijbehoorende uitwerkingen verschijnen binnen kort. De koersen lieten wi/ nog onveranderd. Als de economische storm, die nog nawoedt, wat gaat luwen, komen die aan de beurt. De lezer weet wel, dat zij thans anders zijn dan vroeger. Het aantal opgaven werd flink uitgebreid. Voor opmerkingen van gebruikers zijn wij steeds erkentelijk. J. HAGERS. VI VOORBERICHT VAN DEN 24sten EN 25sten DRUK. De methode Rood-Blauw mint steeds meer veld. Zij is thans in een paar honderd bedrijven ingevoerd en levert de meest verrassende resultaten. Dat is verklaarbaar, want zij is zuiver wetenschappelijk, en een noodzakelijke verbetering van de dubbele methode. Dat wordt meer en meer ingezien. Men heeft van oudsher alk mogelijke middelen aangewend, om het debet van het credit te onderscheiden. (Aan en Per, scheidingsstreepje en volgorde in eiken journaalpost, plaats der kolommen rechts en links in journaal- en grootboek, vermelden van Debet en Credit boven elk hoofd.) In de moderne boekhouding zijn kolommen-dagboeken onontbeerlijk. Daarin ontbreken al deze aanduidingen, ja is de eerste kolom nu eens debet, dan weer credit. Daar is de kleur-onderscheiding der kolommen het eenige onderscheidingsmiddel tusschen debet en credit. De belmygrijke gevolgen, die zij voor de verdere boekhouding heeft, verkenen haar tevens groote practische beteekenis. In Handelsstudie zetten wij de reeks beschrijvingen van de toepassing dezer methode in onderscheiden bedrijven voort. Wij hébben er meer dan honderd in porkfeuilk. - Veranderingen van eenig belang werden in dezen herdruk niet aangebracht. J. HAGERS. VOORBERICHT VAN DEN 27sten DRUK. Deze druk is gelijk aan zijn voorganger. Wij danken verschillende gebruikers voor eenige verbeteringen en bevelen dezen herdruk in hunne welwillende aan/dacht aan. J. HAGERS. INHOUD. HOOFDSTUK £ DE DAGBOEKEN. Blz § 1. De Journaal-proefbalans 1 § 2. Opgaven 3 § 3. Dagboeken 6 § 4. Opgaven 10 § 5. De Maandstaat \2 § 6. Opgaven - " 15 § 7. Debiteuren en Crediteuren 19 Saldo-lijst . 4 . . . '. 20 Saldo-boek 21 Voorraadboek 21 Onkostenboek ; .21 § 8n Opgaven j£ 22 § 9. Eenheid: >...'.. 22 Schema 24 § 10. Boter- en kaashandel. . . . . 4 «Jatt" • • 25 Opgaven 26 § 11. Andere inrichting der dagboeken . . ', 30 § 12. Kasboek. 32 § 13. Journaal 35 §14. Opgaven 40 § 15. Boter- en kaashandel 40 § 16. Over de kas loopen . . 44 § 17. Onderverdeeling der onkosten 49 § 18. Opgaven ..<■ 51 §19. Boeken der Zuidvruchten-zaak ... . . ... 52 Incassoboek 56 § 20. Statistiekboek zuidvruchtenhandel 7 . . 59 § 21. Opgaven 61 § 22. De hulpboeken eener zeepfabriek _ 65 § 23. De kapitaalrekening in de boeken eener firma ....... 70 § 24. Recht op de firma 70 § 25. Fabricagerekening 71 § 26. Arbeidsloonen 72 § 27. Voorafgaande journaalposten 74 Opgaven (Zeepziederfj en steenfabriek) 75 vin HOOFDSTUK II. EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK ^ § 28. Vereemgd kas- en kassiersboek § 29. Wisselboek ■ 83 § 30. Ingaand remisenboek . . . . ' ' "4-*' [ 88 § 31. Uitgaand remisenboek . . . . 88 § 32. Remisen aan den bankier • ■ . . 89 § 33. Traitenboek ... 90 8 34. Inkoopboek eener 'import- 'en exporteaak.'£ «ffiT -_/L Ink°opboek voor goederen van buitenslands'of §35. Faotuurboek eener commissiezaak 93 & 66. Consignatieboek .... 96 § 37. Opgaven over hulpboeken! . ' ' ' 1 98 § 38. Commissieboek 100 Opgaven 126 § 39. Compagniezaken . . §40. Wisseltrekkingen in 'compagnie'zaken '. '.]fa §41. Doorzending van goederen in compagnie ,f Opgaven ..... 150 § 42. Compagnieboek. 151 §-43, De afsopuSnd:r rel:ening öoede;en in com^e •' ; ; • •' m § 44HODeDboTekE f\ **™ * HET ENKEL BOEKHOUDEN. §44. De boeken in het Enkel Boekhouden . . § 45. Onderverdeeld winstoverzicht 168 9 4/. idem op een raporthandel van zuidvruchten „i Opgaven i/b §48. HOOFDSTUK IV. HERHALING . '^ §49. HOOFDSTUK V. EXAMEN-OPGAVEN . .' ^ HOOFDSTUK I. De Dagboeken. § 1. De dagelijksche methode van boekhouden, in het eerste deel behandeld, is verouderd en wordt nog slechts bij uitzondering aangetroffen. Dat is geen wonder, want één dagboek of Memoriaal kan slechts door één persoon worden bijgehouden. Bij vermeerdering van den boekingsarbeid is men wel genoodzaakt, een aantal dagboeken te houden. Men richt dan afzonderlijke dagboeken in voor de talrijke gelijksoortige posten, die de lezer reeds in het dagelijksch -Memoriaal (deel I) heeft opgemerkt: n.1. inkoopen, verkoopen, kas-ontvangsten, kas-uitgaven. Behalve een goede arbeidsverdeeling behaalt men daardoor nog een ander voordeel, men kan n.1. in elk dezer dagboeken maandelijks alle posten in één journaalpost samenvatten. Daarom wordt deze methode van boekhouden (journaliseeren) ook wel de maandelijksche genoemd. Nemen wij eens yoor een oogenblik aan, dat in een memoriaal geen andere posten voorkomen, dan die, tot de vier genoemde groepen behooren, dan zal men van alle veranderingen, in zeker tijdperk voorgekomen, vier journaalposten kunnen samenstellen : n.1. een van alle inkoopen, een van alle verkoopen, een van alle kas-ontvangsten en een van alle kas-uitgaven. Met deze vier posten zal men, als met reuzenschreden van de beginbalans naar de eind-proefbalans kunnen marcheeren. Men kan dan zelfs journaal en grootboek ontgaan en naast de cijfers van de begin-balans links en rechts de totalen der veranderingen aanbrengen, om zoodoende, door horizontale optelling naar het midden, de eind-proefbalans te krijgen. Journaal-proefbalans. Men bezigt hiervoor een staat, als bij'voorbeeld 1 gegeven, die journaal-proefbalans genoemd wordt. Daaruit kan men dan met behulp der gegevens van dén eindrinventaris de balans met verlies- en winstrekening afleiden. Koopmansboekhouden II. 1 2 HOOFDSTUK I § 1. OPGAVEN. 3 De lezer vergelijke hierbij het eerste en het laatste hoofdstuk van deel I. Wanneer het gelukt, de veranderingen, in eene zaak gedurende zeker tijdperk voorgevallen, in enkele cijfers samen te vatten, dan wordt het doel der boekhouding: het verklaren van de afwijkingen, die de volgende balans van de voorafgaandg^vertoont, gemakkelijk bereikt. Hét voornaamste middel daartoe is de verdeeling van het oudtijds bestaande volledige Memoriaal in een aantal dagboeken, elk voor bepaalde, gelijksoortige posten bestemd. Voorbeeld 1. In een Bijwielfabrielc Tcomen over het jaar 1919 de vólgende boeTcings-posten voor. De balans per 31 Deo. 1918 is als in de uitwerking aangegeven. Maak de journaal-proefbalans per 31 Dec. 1919. a. Inkoopen van grondstoffen op rekening f 205.810.— 6. Verkoopen van rijwielen op rekening ........ - 239.415.— c. Kasontvangsten: Verkoop eener machine f 6.000.— van debiteuren .... - 229.105.— - 235.105.— d. Kasuitgaven: voor gebouwen f 1.500.— inventaris - 450.— aan crediteuren . . . . . - 201.155.— onkosten - 8.280.— intrest - 1.800.— loonen en salarissen . - 19.520.— privé - 7.000.— - 239.705.— § 2. OPGAVEN. 1. Maak de journaal-proefbalans per 31 Dec. 19... met behulp van de volgende gegevens: BALANS OP 1 JANUARI 19.. Kas f 645.20 Crediteuren ..... f 18.707.47 Inventaris en Meubilair - 4.500.— Kapitaal - 30.000.— Debiteuren - 23.586.45 Goederen - 18.775.82 Onkosten (vooruitbet. huur) - 1.200.— f 48.707.47 f 48.707.47 Totalen der boekingsposten in 19..: Ingekochte goederen (op rekening) f 42.707.24 Verkochte goederen (op rekening) - 46.286.45 KASONTVANGSTEN: van debiteuren f 44.590.80 Contante verkoopen 14.176.43 van assuradeur voor beschadigde goederen - 242.23 Totaal der kas-ontvangsten f 59.008.46 KASUITGAVEN: Huur f 7.200.— Onkosten 4.594.83 Loonen 2.830.50 Privé 4.500.— Crediteuren 36.220.60 Totaal der kas-uitgaven f 55.345.93 UITWERKING. Debet. Journaal¬ proefbalans. Credit. Kas-iüt- Kas-ont- Balans Proefbalans ^fj" Verkoop. Inkoop. gaven vang8ten. 31 Deo. 1918 31 Deo. 1919. of ruBen^ 1. Kapitaal • -1 f 1.500.—' f 80.000.— f 81.500.— 2. Gebouwen . Al 450.—- 76.550.— - ,77.000.— 3. Inventaris.. .1 f 235.105.- 12.350.— - 247.455.— 4. Kas j f 239.415.— - 72.650.- 312.065.— 5. Debiteuren, .j -201.155/—' - 201.155.— 6. Crediteuren . I f 205.810.-^ - 24.980.— - 230.790.— 7. Grondstoffen. - 56.775.— - 56.775.— 8. Rijwielen . . \ 8.280.— ( - 8.280.— 9. Onkosten . . j 1.800.—' - 1.800.— 10. Intrest • • • - 19.520.—' - 19.520.— 11. Loonen . . .' - 7.000.— - - 7.000.— 12. Privé .... 1 239.415.— f 205.810.— f 239.705.— f 235.105.— f 323.305.— f 1.243.340.— p r r r r r Proefbalans Balans Kas-ont- Kas-uit- 31 Dec. 1919. 31 Dec. 1918. vangsten. gaven. Inkoop. Verkoop, f 200.000.— f 200.000.— 6.000.— • f 6.000.—'' - 239.705.— • f 239.705.—J j - 229.105.— ' . 229.105.-^ - 328.095.— - 122.285.— f 205.810.—V - 239.415.— f 239.415.—' 1.020.— - 1.020.— f 1.243.340.— f 323.305.— f 235.105.— f239.705.— ~ i 205.810.— f 239.415.— >> b b b 1. 4 HOOFDSTUK I § 2. 2. Stel de journaal-proefbalans samen op 31 December 19.. met behulp der volgende gegevens: DEBET. Balans op 1 Jan. 19... CREDIT. 1. Kapitaal J. Jansen f 20.000.— 2. „ C. Kareisen - 11.000.— f 645.20 3. Kas 4. Bank g * . . . - 295.42 5. Debiteuren (contant) - 23.586.46 6. Debiteuren (op rekening). . . ')8j£' . . . 7. Crediteuren . - 13.655.14 8. L. Beaumont, Parijs - 690.69 9. L. Thomson, Londen - 2.720.60 10. J. Jansen, Privé 11. C. Kareisen, Privé 12. Te Innen Wissels - 4.500.— 13. Winkelopstand en Meubilair - 18.775.82 14. Goederen 15. Onkosten ............... - 346.62 16. Loonen 17. Intrest. - 1-200-— 18. Huur f 48.707.47 f 48.707.47 r b Korte samenvatting der posten uit de dagboeken over het geheele boekjaar. KASONTVANGSTEN: KASUITGAVEN: 5. Debiteuren contant f 14.175.43 4. Bank f 7.500.— 6. „ op rekening - 24.590.80 7. Crediteuren ... - 12.220.60 14. Goederen .... - 242.23 10. Jansen, Privé . | - 2.500.— 3. Kasontvangsten . f 39.008.46 Èi Kareisen, „ . . . - 2.000.— 15. Onkosten .... - 4.835.03 16. Loonen - 2.830.50 • 18. Huur ■ 7.200.— 3. Kasuitgaven . . . f39.086.13 INKOOPEN: VERKOOPEN: 7. Crediteuren . . . f 30.682.41 5. Debiteuren Cont. . f 14.175.43 8. Beaumont, Parijs . - 2.039.55 6. „ op rekening .. - 46.286.45 9. Thomson, Londen. - 10.067.74 14. Goederen . . . . f 60.461.88 14. Goederen . . . . f 42.789.70 B ANK-ONTVANGSTEN: 1 B ANK-UITGA VEN: 12. Te innen wissels . f 19.540.26 7. Crediteuren . . . f 11.655.39 4. Bankontvangsten f 19.540.26 8- Beaumont, Parijs. . - 2.418.12 9. Thomson, Londen. - 12.785.29 15. Onkosten .... - 12.35 17. Intrest - 65.22 4. Bankuitgaven . . f 26.936.37 OPGAVEN. 5 WISSELS: MEMORIAAL: 12. Getrokken wissels, f 20.620.40 10. Jansen, Privé . . f 62.50 6. Debiteuren op re-_ W Kareisen, „ . • - 50— kening f20.620.40 17. Intrest f 112.50 3a. Gevraagd wordt de journaal-proefbalans eener taxi-onderneming samen te stellen uit de volgende gegevens op 31 December 1915. BALANS PER 31 DECEMBER 1914. Gebouwen f 58.600.— Kapitaal ...... f 104.000.— Automobielen .... - 80.000.— Crediteuren - 1.214.— Rijgelden (te vorde- Hypotheek - 40.000.— ren) - 3.513.— Borgstel! chauffeurs - 520.— Kas - 1.210.— Intrest ........ - 800.— Kleeding chauffeurs . - 1.000.— Onkosten (te betalen) - 130.— Olie - 41.— Benzine , . - 400.— Onderdeelen .... - 300.— Banden - 1.500.— Gereedschappen ... - 200.— f 146.664— f 146.664— INKOOPEN op rekening in 1915: Benzine f 10.200.— Overgebracht f 31.422— Olie . - 912.— Onderhoud...... - 510.— Banden - 12.300.— Önkosten - 1 230— Reparatie .... - 8.010.— Kleeding. ...... - 780— Gereedsohap - 150.— Overbrengen f 31.422.— f 34.092— KASONTVANGSTEN in 1915: KASUITGAVEN in 1915: Rijgelden f '82.500.— Crediteuren f 28.700— Verkoop banden. . . - 4.000.— Bank - 144.925— „ benzine . . - 2.080.— Kleeding chauffeurs . - 800.— Bank - 140.000.— Onkosten - 1.400— Borgfatell. chauffeurs - 200.— Automobielen .... - 15.000.— Stalhuur - 1.300.— Onderhoud gebouwen - 1.500.— Reclame in auto's. . - 520.— Intrest - 2.000— Salarissen - 32.510.— f 230.600.— f 226.835— %4£?s Maak de balans met verhes- en winstrekening met behulp van de volgende gegevens: 6 HOOFDSTUK I § 2. AFSCHRIJVEN: op Gebouwen 2%, Automobielen f 10.000.—. Kleeding f 600.—. Gereedschap f 100.—. VORDERINGEN op 31 December 1915: Rijgelden f 7000.—. Bank (rente) f 300.—. SCHULDEN op 31 December 1915: Intrest f 800.—. Onkosten f 8Ö0.—. VOORRADEN: Olie f 250.—. Benzine f 2.800.—. Banden f 5.600.—. Onderdeelen f 210.—. ' Dagboeken. § 3. Door het verzamelen van gelijksoortige dagboekposten in afzonderlijke boeken bereikt men behalve een belangrijke arbeidsbesparing, een goede werkverdeeling. Hoeveel dezer dagboeken men noodig heeft, hangt van omstandigheden af. Zoo zal de penningmeester van een kleine Voorbeeld 2. Inkoopboek. natum. Omschijving. Crediteuren -M 7 Juni. Totaal van het voorafgaand folio f 24.243.76 23 L. van Dordt, Rotterdam, goederen soort A. ..... . - 3.540.10 C. Bol, Amsterdam, goederen soort B - 240.10 25 W. de Niet, Scheveningen, goederen soort C - 590.15 G. Grauw, Schiedam, goederen soort D - 210.— 26 D. Los, Amsterdam, goederen soort A - 6.525.—1 D. Pauw, Amsterdam, emballage - 217.20 27 S. de Leeuw, 's-Gravenhage, touw - 65.15 L. van Dordt, Rotterdam, goederen soort A - 10.410.— 28 P. Buis, Enschede, goederen soort D - 235.30 W. Vies, Rotterdam, onkosten - 475.15 29 W. Das, Leeuwarden, goederen soort B . - 130.10 30 Bladergroen, Rotterdam, kantoorbehoeften - 75.— Maastr. courant, Maastricht advertenties - 65.— L van Dordt, Rotterdam, goederen soort A - 1.470.50 f 48.492.51 b 1> Voorbeeld 3. Verkoopboek. _ - , .. . Debiteuren, j o Datum. Omschrijving. g a Totaal van het voorafgaand folio. f 35.351.12 r r DE DAGBOEKEN. 7 vereeniging met twee dezer boeken kunnen volstaan, n.1. een voor kas-ontvangsten en een voor kas-uitgaven. In een goederenhandel zal men bijvoorbeeld vier dagboeken noodig hebben: Inkoopboek, Verkoopboek, Eegister voor kasontvangsten en een voor kasuitgaven. Het Inkoopboek bevat gewoonlijk een statistiek van de inkoopen, ingedeeld naar de artikelen, waarvan men een afzonderlijk overzicht verlangt. (Zie voorbeeld 2.) De eerste geldkolom (hoofdkolom) is bestemd voor het eindbedrag van elke factuur, dat bovendien nog in een bijkolom wordt geplaatst, waarboven de naam van de betrokken rubriek of rekening staat. Als eenzelfde factuur op meer dan een artikel betrekking heeft, Goederen Goederen Goederen Goederen i soort A. soort B. soort C. soort D. j Emballage. Onkosten. Diversen. 8 9 10 11 | 12 14 f 14.335.11 f 5.270.12 f 1.030.— f 1.700.18 f 1.285.13 f 623.22 - 3.540.10 240.10 590.15 210.— - 6.525.— 217.20 65.15 - 10.410.— 235.30 475.15 130.10 75.— 65.— - 1.470.50 T 36.280.71 T 5.640.32 f 1.620.15 f 2.145.48 f 1.567.48 f 1.238.37 " ■ Goederen Goederen Goederen Goederen soort A. soort B. soort C. soort D. Emballage. Afval. Diversen. 8 9 10 U 12 13 f 22.325.29 f 6.195.27 f 2.513.11 f 2.627.15 f 715.17 f 975.13 b b b b b b b 8 HOOFDSTUK I § 3. DE DAGBOEKEN. 9 Voorbeeld 4. Kas-ontvangsten. Goederen Goederen Datum. Omschrijving. Totaal. a Debiteuren. soort A. soort B. Bank. Onkosten. Privé. Diversen. 4 "* 6 8 9 5 14 17 r rb b b b b b b Voorbeeld 5. Kas-uitgaven. Loonen en Datum. Omschrijving. Totaal. a Crediteuren. Bank. Onkosten. salarissen. Privé. Diversen. 4 *" 7 5 14 16 17 N.B. De lezer kleure in deze 4 voorbeelden de open gedrukte lijnen |j rood. boekt men het totaal in de hoofdkolom, en verdeelt dit verder over twee of meer bijkolommen. Die splitsing van het eindcijfer eener factuur brengt men vooraf op het document zelve aan. Het totaal der bedragen in de bijkolommen is steeds gelijk aan dat der hoofdkolom. De laatste bijkolom in de dagboeken draagt gewoonlijk den naam: Diversen. Zij is voor minder vaak voorkomende posten bestemd, waarvoor men geen afzonderlijke bijkolommen opent. Bij elk opschrift eener kolom vermeldt men ook het nummer, dat de bedoelde rekeningen in de journaal-proefbalans heeft, daardoor vereenvoudigt men het overnemen der maandtotalen. Is een folio van een dagboek volgeschreven, dan brengt men de totalen der kolommen op een volgend folio over. Br zijn kolommen-boeken in den handel, waarbij het overbrengen der totalen niet noodig is. Daarmede voorkomt men fouten en bespaart tijd. Aan het eind eener maand maakt men een recapitulatie van de diversen-kolom, d.w.z. men noemt de rekeningen met het bijbehoorend geldbedrag in deze kolom vermeld. Bij elke rekening vermeldt men het nummer, dat deze in den maandstaat (journaal-proefbalans) heeft. Kieuronderscheiding. Teneinde debet en credit (die hoofdzaken in het boekhouden) nog beter te onderscheiden, hebben wij de debet-geldkolommen rood, de credit-geldkolommen blauw gekleurd. Zie de gekleurde voorbeelden in deel I en II. Het inkoopboek bevat in de hoofdkolom credit-, doch in de bij-kolommen debetcijfers. De eerste is daarom blauw, de overige zijn rood. Bij het verkoopboek is dit juist andersom. In het register voor kas-ontvangsten is de hoofdkolom rood, de bij-kolommen blauw, en in dat der kas-uitgaven omgekeerd. Dit is in overeenstemming met de kleur der kolommen van beginbalans. Door het toepassen van de kleur-onderscheiding, rood voor debet-, blauw voor creditkolommen wordt het overnemen van de totaalcijfers uit de dagboeken op de journaal-proefbalans eenvoudig en duidelijk, zelfs voor iemand, die met het boekhouden niet zoo bijzonder bekend is. In het voorbeeld hebben wij de lijnen der roode kolommen licht, die der blauwe donker laten drukken. De lezer neme de moeite, de eerstbedoelde rood te kleuren, zoowel in de dagboeken als in de journaal-proefbalans, dan zal het nut der kleur-onderscheiding nog meer uitkomen. Verkoopboek. Hetgeen wij omtrent het inkoopboek opmerkten kan, bijna onveranderd, ook voor het verkoopboek gelden. Aan het eind der maand maakt men de recapitulatie van de getallen in de diversen-kolom en vermeldt dan bij de namen dor groepen de nummers, waaronder deze in den maandstaat te vinden zijn. 10 HOOFDSTUK I § 3. Register voor kasontvangsten en dat voor kasuitgaven. Deze beide modellen vereischen na het voorgaande geen bijzondere toelichting. Het verdient aanbeveling, een zoogenaamde contrólekas te gebruiken. Daarin bevindt zich een papierstrook, die telkens als de geldlade geopend wordt, een eindje verschuift en waarop men de ontvangsten en betalingen aanteekent, alvorens de lade open gaat. Eerst schrijven, dan betalen of ontvangen. Van die strook scheurt men dagelijks het beschreven gedeelte af en laat daar een stuk wit aan, groot genoeg voor de groepeering der posten, die gedurende den dag in geschiedkundige volgorde zijn opgeteekend. De strook begint steeds met het saldo, in kas aanwezig. Van dit kasbrief je werkt men de registers voor kas-ontvangsten en kas-uitgaven bij. De bewijsstukken: kwitanties, wissels, expeditie-briefjes enz., hecht men aan de strook en bergt deze in smalle doozen weg, op datum. Zij die dit gangetje nauwgezet volgen, hebben hun kas geregeld in orde. Dat geeft gerustheid. Het is niet noodig, elk cijfer van de hoofdkolom afzonderlijk in de bijkolommen te vermelden. Men kan b.v. als een aantal debiteuren betaald hebben, de afzonderlijke bedragen in de bijkolom van dien naam en het totaal in de hoofdkolom vermelden. !;^^ Bij elk folio moet men de proef maken, of de som der bijkolommen gelijk is aan die der hoofdkolom. In het register der kas-ontvangsten is de hoofdkolom debet (rood) in dat der kas-uitgaven credit (blauw), de bijkolommen in deze boeken zijn daaraan tegengesteld. In de omschrijvingskolom van één dezer boeken, b.v. het eerstgenoemde, vermeldt men dagelijks, pro memorie, het kassaldo, dat op de strook van het kasregister voorkomt. § 4. OP.GAVEN. 1. Vul een folio van het verkoopboek in, dat de liniatuur heeft als voorbeeld 3, met de volgende gegevens. Neem eerst de totalen der kolommen van het voorafgaande folio over, zooals die in het voorbeeld staan aangegeven. Juni. 25 S. Groen, Amsterdam, goederen, soort A ... f 220.30 26 D. Blauw, Haarlem, goederen, soort D .... - 180.15 27 C. Bood, Schiedam, goederen, soort A .... - 1.130.— W. Geel, Dordrecht, goederen, soort B .... - 12.40 Overbrengen . . 4 f 36.893.97 OPGAVEN. 11 Overgebracht ... f 36.893.97 28 L. Paars, Gouda, afval - 225.50 29 S. Groen, Amsterdam, goederen, soort B ... - 90.15 , W. Wit, Amsterdam, goederen, soort A . . . . ■ 520.50 L. Paars, Gouda, goederen, soort A - 1.590.— 30 D. Grauw, Venlo, goederen, soort C - 117.50 S. Groen, Amsterdam, goederen, soort C. f 390.50. embaUage ... - 30.— - 420.50 C. Bood, Schiedam, goederen, soort A .... 957.15/ D. Blauw, Haarlem, goederen, soort D ..... - 275.45 L. Paars, Gouda, goederen, soort B . . f 10.— afval ... - 15.— - 25.— W. Wit, Amsterdam, goederen soort A - 675.10 Totaal der verkoopen in Juni ... f 41.790.82 2. Vul een folio van het register der kasontvangsten in, dat de liniatuur heeft, als in voorbeeld 4 aangegeven, met de volgende gegevens: Begin met het overnemen van de totalen der kolommen van 1—23 Juni. Totaal f 15.647.75, Debiteuren f 6.031.35, Goederen, soort A f 114.—, Goederen, soort B f414.30, Bank f 8.000—, Onkosten f 54.35, Privé f 975.—, Diversen f 58.75, (Loonen f 19.75, Voorschotten, van werklieden terugontvangen f 39.—). Ontvangsten: v ..^ Juni. 23 Debiteuren, W. Geel f 232.75 ^V&'i Zegel 0.10 D. Blauw' - 535.70 Zegel ... - 0.10 W. Wit. , - 1.000.— Zegel . . . 'm 0.10 D. Grauw % - 130.25 Zegel ... - 0.10 f 1.899-10 25 Debiteuren, L. Paars - 27-50 Contante verkoop, goederen, soort B - 117-25 Terugontvangen onkosten - 59-01 Bank, per quitantie no 18 - 2.000— 26 Privé, huur. . *** 125-25 Contante verkoop, goederen, soort B TÏtjf 21.— Debiteuren, C. Rood - 30.— Terugontvangen onkosten - 70.10 Debiteuren, L. Paars f 1.520.— Zegel. . . - 0.10 S. Groen - 420.70 Zegel ... - 0.10 D. Blauw - 1.736.35 Zegel ... - 0.10 — 3:676.35 27 Contante verkoop, goederen, soort B - - 53.17 Overbrengen ... f 23.726.48 12 HOOFDSTUK I § 4. Overgebracht ... f 23.726.48 Bank, per quitantie no. 19 - 3.000.— Privé, huur Tv . - " 130.— 28 Contante verkoop, goederen, soort B - 200.— 29 Weekloonen, te veel betaald - 15.30 ' Voorschotten, van werklieden terugontvangen . . - 25.— Totaal der ontvangsten in Juni ... f 27.096.78 3. Vul een folio van het register der kasuitgaven in, dat de liniatuur heeft, als in voorbeeld 5 aangegeven, met de volgende gegevens: Neem de totalen der posten vanaf 1 Juni over: Totaal f9.003.71, Crediteuren f 3.122.15, Bank f 1.000.—, Onkosten f 739.56, Loonen en salarissen f2.127.—, Privé f2.000.—, Diversen f 15.—, (Voorschotten aan werklieden). Uitgaven: Juni. 21 Crediteuren, G. Pas f 77.— Onkosten - 375.13 22 Crediteuren, D. Los .|| - 1.245.76 D. Pauw . - 520.16 G. Grauw |J - 580.— W. Das - 571.80 23 Onkosten - 6.— Privé, opgenomen - 1.000.— 25 Crediteuren, L. van Dordt - 2.000.— 26 Bank, gestort .......... k ..... . - 8.000.— Onkosten. • ' ' 25.— 27 Privé, opgenomen - 40.— 28 Onkosten - 130.— 29 Loonen - 485.75 Voorschotten werklieden . . * - 30.— Onkosten. - 31.05 30 Salarissen - 325.— Privé, opgenomen - 30.— Totaal der uitgaven in Juni ... f 24.476.36 § 5. De Maandstaat of journaal-proefbalans beeft, evenals de dagboeken, roode kolommen voor debet-, blauwe voor creditoedragen. (Zie het model in voorbeeld 1). Daar zijn de debetkolommen door open lijnen, de creditkolommen door gesloten lijnen aangegeven. Boeken van deze liniatuur zijn in den handel gebracht. Deze hebben aan de uiterste rechterzijde nog 2 kolommen extra, n.1. een roode en een blauwe, om de saldibalans op te nemen, waarvan wij de getallen met den eenvoudigen naam van „eindcijfers der boekhouding" kunnen aanduiden. Aan het eind der maand neemt men de jourffaalposten uit DE DAGBOEKEN. 13 de dagboeken in den maandstaat over, zooals in voorbeeld 1 aangegeven, en dit geschiedt zonder van een journaal gebruik te maken. Door de daarop berekende liniatuur der dagboeken staat immers de journaalpost, die daaruit zou moeten gemaakt worden, reeds aan het eind eener maand in de totalen der kolommen (en de recapitulatie der diversenkolom) te lezen. De kleuren der lijnen wijzen duidelijk den weg, want de totalen der roode kolommen in de dagboeken komen aan de roode zijde van den maandstaat (journaal-proefbalans), die der blauwe kolommen der dagboeken in de overeenkomstig gekleurde van den maandstaat. De dagboeken geven de veranderingen aan, die door de gebeurtenissen in den stand van zaken worden aangebracht. Die veranderingen zijn van tweeërlei aard, n.1. vermeerderingen en verminderingen. Er gaatr in en er gaat uit. Deze veranderingen worden op gelijksoortige wijze aangeteekend in kolommen-boeken, die in hoofdzaak eender van vorm zijn, doch alleen verschillen, wat de kleur der liniatuur betreft. Het boek der kasontvangsten bv. staat tegenover dat der uitgaven en de kleur der liniatuur geeft zulks ook aan. De lijnen, die in het eene boek blauw zijn, ziet men in het andere boek rood gekleurd. Een zelfde tegenstelling is op te merken, tusschen inkoopboek en verkoopboek; zij vormen dus twee aan twee elkanders tegengestelde: kasontvangsten en kasuitgaven, inkoop en verkoop. Past men nu het in-en-uit-beginsel op deze boeken toe, dan ziet men duidelijk het verband. Kas in en kas uit wordt vertegenwoordigd door het boek der kasontvangsten en dat der kasuitgaven. Bij kasontvangsten is de hoofdkolom rood, bij kasuitgaven is de hoofdkolom blauw, dat komt hier vandaan, dat het kasbedrag op' de balans oorspronkelijk aan de roode zijde staat, zijnde een actief. De ontvangsten moeten daarbij geteld worden, komen derhalve ook in de roode kolom, terwijl de uitgaven daarvan in mindering moeten worden gébracht, of, wat hetzelfde wil zeggen, daar tegenover gesteld, en daarom in de blauwe kolom verschijnen. Goederen in en goederen uit worden vertegenwoordigd door het inkoopboek en het verkoopboek. Bij het inkoopboek is de hoofdkolom blauw en bij het verkoopboek rood. Het totaal der inkoopen vermeldt de hoofdkolom van het inkoopboek, genaamd Crediteuren. Dit totaal vermeerdert het bedrag der schulden, vandaar dat de hoofdkolom van het inkoopboek blauw is. Van deze blauwe hoofdkolom, wordt dit 14 HOOFDSTUK I § 5. totaal aan de blauwe zijde van de journaal-proefbalans overgenomen, om bij de rubriek Crediteuren te worden gevoegd. Het verkoopboek heeft een roode hoofdkolom; deze bevat het bedrag van het totaal der leveranties, dat de debiteuren moeten betalen en waarmede dus het op de beginbalans voorkomend bedrag der debiteuren wordt vermeerderd. Vandaar, dat het totaal der hoofdkolom van het verkoopboek aan de roode zijde van den maandstaat moet komen. De onderscheiden totalen der blauwe bijkolommen van het verkoopboek behooren aan de blauwe zijde van den maandstaat te worden aangeteekend, omdat deze bedragen in mindering komen van de goederenrubrieken, door A, B, G en D aangeduid. In de verschillende zaken, waar wij de journaal-proefbalans hebben toegepast, worden de maandstaten niet zelden ingevuld door personen, die van het boekhouden geen studie hebben gemaakt en die alleen de aanwijzingen der kleuren volgen. Trouwens, elke maand wordt dezelfde handeling weer op dezelfde wijze verricht. Alle maandtotalen uit de dagboeken komen in den maandstaat steeds op dezelfde plaats. Wanneer de overneming is geschiéd, kan men den staat afwerken. De totalen, die zich op eenzelfde lijn bevinden, worden naar het redden toe opgeteld en aldus komen, naast de middelste kolom, die de namen der rubrieken bevat, de totalen rood en de totalen blauw tot uitdrukking, welke door de getallen op eenzelfden regel van elke rubriek gevormd worden. *> Dan heeft men de proefbalans aan het eind der maand. Soms acht men een driemaandelijksche of halfjaarlijksche proefbalans voldoende. (Met aanbevelenswaardig!) In dat geval is vereenvoudiging mogelijk, door het bezigen van een recapitulatieboek, waarin de maandelijksche recapitulaties uit de dagboeken onder elkaar worden geschreven, om tot drie- of zes maandelijksche totalen te worden samengevoegd, (zie de opgaven van § 2) *) Zie „Ken Uw Zaak" blz. 81 enz. OPGAVEN. 15 §6. OPGAVEN. 1. Stel aan de hand van voorbeeld 2 en de ingevulde modellen 3, 4 en 5 de maandproefbalans per 30 Juni samen, als de saldibalans per 1 Juni was als volgt: Kapitaal f 70.OOO — Huis f 25.000— Inventaris - 15.000 — Kas - 2.25018 Bank - 13.72517 Debiteuren - 14.86520 Crediteuren ' - 12.864 05 Goederen, soort A ^ -- 6.32518 Goederen, ,, B - 1.23725 Goederen, „ C - 2.28557 Goederen, „ D - 1.47520 Emballage - 42530 Afval - 50 — Onkosten - 125— Voorschotten - 100 — f 82.86405 f 82.864 ÖT p b 2. Maak de balans met verhes- en winstrekening met behulp van de volgende gegevens: Afschrijven op het huis f 125.— „ inventaris - 75.— Voorraad Goederen, soort A - 19.203.35 , „ B - 830.98 "i „ C - 1.337.76 , „ D - 1.000.23 „ Emballage. . . ; - 1.140.— Afval v . - 300.— Nog te betalen onkosten - 325.— 3. Stel met de volgende gegevens de dagboeken samen van J. van der Dussen, groothandelaar in bieren te 's-Gravenhage. De liniaturen der dagboeken zijn dezelfde als in de vorige opgaaf, de titelt der kolommen z^jn als volgt: a. Inkoopboek: Datum, Omsohrijving, Creditöuren, Folio, Münchener, Pilsener, Gerste le soort, Gerste 2e soort, IJs, Emballage, Paardenonderhoud. b. Verkoopboek: Datum, Omschrijving, Debiteuren, Folio, Münchener, Pilsener, Gerste le, Gerste 2e soort, IJs. c. Kasontvangsten: Datum, Omschrijving, Totaal (Kas), Folio, Debiteuren, Brouwerij, Deposito, Pilsener, Gerste le soort, Gerste 2e soort, Emballage, Onkosten, Exploitatie huis, Diversen. 16 HOOFDSTUK I § 6. d. Kasuitgaven: Datum, Omschrijving, Totaal (Kas), Folio, CredlhXnp"XS;seEnmbaUage' °nk°8ten' P-d—ïiSi Bij a. en d. is de le kolom blauw, de overige rood, bij b. en c. andersom. a. Gegevens voor het bijwerken van het inkoopboek: Juli 2. Z. H. Bierbrouwerij, alhier, 50 pijpen ijs a 30 ct f lg _ Delftsche Flesschenfabriek, Delft, 1000/1 flesschen a 20 ct. . . f 2nn _ soo/2 „ a 12 ct....;;;; z.~ 3. Brouwerij d'Oranjeboom, 1057 L. Münchener f 300 40 620 „ Pilsener ... .f ..'.['. '. . 176]20 1510 „ Gerste le soort ........ . 340 35 1354 „ Gerste 2e soort ....... . 225 58 _ _ . : — - 1.042.53 „ 7. 1. Ammerlaan, alhier, haver, hooi en stroo 324 __ » 9. Z. H. Bierbrouwerij, alhier, 50 pijpen ijs a 30 ct . 16 _ Brouwerij d'Oranjeboom, 1718 L. Münchener f 435 2« 1960 „'Gerste le soort 441.78 , 2850 „ Gerste 2e soort 474.81 . . . ' - 1.404.85 » 14. Brouwerij d'Oranjeboom, 3129 L. Münchener f g8g 2r 1116 ,, Pilsener '\ _ 317 17 1606 „ Gerste le soort . 361.99 1940 „ Gerste 2e soort 323 20 -1.891.62 Z. H. Bierbrouwerij, alhier, 50 pijpen ijs a 30 ct 15_ Totaal inkoopen . . . . f 4.968. b. Gegevens voor het bijwerken van het verkoopboek: Juli 2. A. Jansen, alhier, 158 L. Münchener en 112 L. Pilsener a 34 ct. f91 80 3 pijpen ijs a 50 ct - 1 60 | m —'■ '— f 93.30 J. Terlaak, alhier, 237 L. Münchener a 34 ct. f 80.58 102 „ Gerste 2e soort a 21 ct 21.42 2 pijpen ijs a 50 ct - 1 — ' — - 103.— Overbrengen . . . f 196.30 OPGAVEN. 17 Overgebracht ... f 196.30 Juli 3. W. van den Bosch, alhier, 262 L. Münchener è, 34 ct....... . f 89.08 184 „ Gerste le soort a 28 ct - 51.52 153 „ Gerste 2e soort a 21 ct - 32.13 5 pijpen ijs a 50 ct - 2 50 '— - 175.23 „ 5. L. Moor, alhier, 473L.Müncheneren208L.Pilsenera34ct. f 231.54 234 „ Gerste le soort a 28 ct. . f . . - 65.52 525 „ Gerste 2e soort a 21 ct. ... - 110.25 16 pijpen ijs a 50 ct s - 415.31 | 9. Maatschappij Zeebad, Scheveningen, 1718 L. Münchener a 32 ct f 549.76 1960 „ Gerste le soort a 26 ct. . . . - 509.60 2850 „ Gerste 2e soort a 20 ct. . . . - 570. 40 pijpen ijs a 45 ct . is 1_ - 1.647.36 „ 11. R. Langelaar, alhier. 290L.Müncheneren225L.Pilsenera34ot. f 175.10 286 „. Gerste le soort a 28 ct. ... - 80.08 336 ,, Gerste 2e soort a 21 ct. ... - 70.56 16 pijpen ijs a 50 ct s — - 333.74 „ 14. W. van den Bosch, alhier, 375 L. Münchener a 34 ct f 127.50 3 pijpen ijs a 50 ot - 1 50 — - 129.— 15. L. Moor, alhier, ïlPill 338 L. Gerste le soort a 28 ct f 94.64 3 pijpen ijs a 50 ct - 1 5n - 96.14 Totaal verkoopen . . . f 2.993.08 c. Gegevens voor het bijwerken van het register voor kasontvangsten: 1) Juli 5. Debiteuren, A. Jansen, alhier f 93.40* J. Terlaak, alhier 103.10* Voor rekening van Brouwerij d'Oranjeboom, A. Jansen f 100: J. Terlaak - 150 - 260.— i 7. Geleverd aan partioulieren: 300fl. Pilsener a 36 ct f 108 — 165 V2 „ „ a 18 ct 29.70* 510 Vi „ Gerste le soort a 28 ct. ... 14280 200 Va » » „ a 14 ct. . . - 28.— 750 Yi „ Gerste 2e soort a 26 ct. . . - 195. 525 Va „ „ a 13 ct. . . - 68.25 - 571.75 Overbrengen . . . f 1018.25 1) Bij de met een • gemerkte bedragen is 10 oent roor quitantiezegel inbegrepen. Koopmansboekhouden II. 2 18 HOOFDSTUK I § 6. Overgebracht . . . f 1018.25 Bijgeleverd 320 Vi en 144 V2 flesschen - 101.60 Juli 9. Débiteuren, W. v. d. Bosch, alhier - 175.33* L. Moor, alhier 415.41* „ 11. Voor rekening van Brouwerij d'Oranjeboom: W. v. d. Bosch f 275.— L. Moor i 82.50 - 357.50 ,, 14. Debiteuren, Mij. Zeebad, Scheveningen - 1.647.46* E. L^pgelaar, alhier - 333.84* Deposito u/g., gedisponeerd over - 2.000.— „ 15. Exploitatie huis Conradkade, Va maand huur ... - 37.50 ' Geleverd aan particulieren: 315 x/i fl- Pilsener a 36 ct f 113.40 225 V2 „ „ a 18 ct - 40.50 610 i/i „ Gerste le soort a 28 ct. . . - 170.80 425 V2 „ „ „ a 14 ct. .... 59.50 800 Vi „ Gerste 2e soort a 26 ct. . . - 208.— 570 Va „ „ „ a 13 ct. . . - 74.10 - 666.30 Bijgeleverd 510 heele en 240 halve flesschen . . . . - 163.50 Totaal ontvangsten . . . f6.916.69 d. Gegevens voor het bijwerken van het register van kasuitgaven : Juli 2. Exploitatie huis Conradkade, schilderwerk f 14. ., 3. Onkosten, post- en plakzegels 10. „ 5. Onkosten, reparatie bottelmachine - 12.50 7. Teruggenomen 275 heele en 128 halve flesschen . . - 87.95 Onkosten, loonen f 82.—, reclame f 17.20 - 99.20 Paardenonderhoud, beslaan van 2 paarden - 15.— Brouwerij d'Oranjeboom 2.500.— ,, 10. Privé, opgenomen 40. Crediteuren, Z. H. Bierbrouwerij 15. Brouwerij d'Oranjeboom s; - 1.000.— ,, 11. Privé, opgenomen . . 40. 14. Brouwerij d'Oranjeboom - 1.000. - Crediteuren, Z. H. Bierbrouwerij . . . - 15. Onkosten, loon f 82.— onderhoud wagens - 7.60 telefoon - 6.60 - 96.— ' Paardenonderhoud, beslaan van 3 paarden .... - 22.50 ., 15. Crediteuren, Delftsche Flesschenfabriek - 260.— Brouwerij d'Oranjeboom 1.500.— Teruggenomen 482 Vi en 238 1/8 flesschen - 156.20 Totaal uitgaven . . . f6.883.35 1) Bij de met een * gemerkte bedragen is 10 cent voor quitantiezegcl inbegrepen. DE DAGBOEKEN. 19 4. Stel den maandstaat (journaal-proefbalans) samen. 5. Maak de balans en verlies- en winstrekening per 15 Juli 19... Afschrijven op flesschen ƒ 20.—. Voorraden: Fourage ƒ 60.—, IJs ƒ 18.—, Münchener 3040 L. ƒ 881.60, Pilsener 725 L. ƒ 210.26, Gerste le soort 1240 L. ƒ 285.20, Gerste 2e soort 950 L. ƒ 161.50. Te betalen onkosten: loonen ƒ 12.—, reclame ƒ40.—, onderh. wagens f 25.—, telefoon f 3.—, totaal ƒ 80.—. Balans op 1 Juli 19. •Kas f 2.525.— Brouwerij d'Oranjeboom f 2.542.80 Huis Conradkade ... - 24.000.— Kapitaal - 37.308.68 Emballage - 296.— Inventaris Bottelarij . - 2.070.—» Wagens ....... - 1.020.— Paarden en tuigen . . - 4.600.-— Paardenonderhoud . . - 31.80 Münchener 657 L. . . - 190.53 Pilsener 112 L. . . .... - 32.48 Gerste le soort, 184 L. - 42.32 Gerste 2e soort, 255 L. - 43.35 Deposito hg de Brouwerij - 5.000.— f 39.851.48 f 39.851.48 Debiteuren en Crediteuren. § 7. Van de vorderingen en schulden heeft men een breeder overzicht noodig, dan de totaalcijfers geven, die de maandstaat bevat. Men dient voor eiken persoon een afzonderlijke rekening te hebben. Daartoe bezigt men twee boeken een voor debiteuren (schuldenaars, afnemers) en een voor crediteuren (schuldeischers,* leveranciers), waarin elkeen, met wien men in rekening staat, een hoofd krijgt. Men kan ook een kaartenbakje bezigen, waarin elk een afzonderlijke kaart heeft. Deze rekeningen of kaarten zijn op dezelfde manier gelijnd als de balans, n.1. op de linkerzijde eene roode geldkolom, op de rechter een blauwe. In bepaalde gevallen kan het voldoende zijn, de rekening op één bladzijde te houden, waarop dan twee geldkolommen, s waarvan de eerste rood en de tweede blauw. Op de kaarten, waar de ruimte altijd meer beperkt is dan in een boek, vindt men deze beide geldkolommen meestal naast elkander aangebracht. Deze kleuren wijzen den weg voor het overnemen van de cijfers uit de dagboeken op de rekeningen der debiteuren en crediteuren. Men neemt de getallen steeds uit een dagboek in i een ander over, door deze daar in een kolom van dezelfde 20 HOOFDSTUK I § 7. Meur te schrijven, als die, waarin zij voorkwamen. Eood bliift rood en blauw blijft blauw. Voor de rekeningen van debiteuren en crediteuren verdient bet losbladig boek de voorkeur boven het gebonden boek Men stelt ze dan dikwijls eerst in alfabetische orde der plaatsnamen en daarna, in elke groep eener plaats, weder in alfabetische orde der persoonsnamen. Dat geeft een belangrijke tijdsbesparing. Men moet bij een gebonden rekeningen-boek herhaaldelijk een klapper of index raadplegen, want al plaatst men de rekeningen aanvankelijk ook in de bovenbedoelde orde, deze wordt toch spoedig verbroken, doordat sommige rekenmgen vroeger vol raken dan andere en ook, doordat men bezwaarlijk nieuwe kan tussohenvoegen. Het boek der debiteuren kan men bijwerken uit het verkoopboek en het register der .kasontvangsten. Het eerste bevat immers de bedragen der facturen, die de debiteuren schuldig zijn en die in de roode kolom van hun rekening (links) komen te staan. Het register der kasontvangsten vermeldt de ontvangsten van debiteuren in een blauwe bijkolom. Deze worden op hunne rekeninghoofden of kaarten in de blauwe kolom overgenomen. Men ziet aan de kleur der lijnen, waar de bedragen thuis behooren. Weet men dat eenmaal, dan kan men ook los van de beide genoemde dagboeken de rekeningen der debiteuren bijwerken en wel van de oorspronkelijke bewijsstukken, n 1 van de facturen zelf, of de copy-facturen en de borderel-copyen Dan moet evengoed-de saldo-lijst aan het eind der maand stemmen met den maandstaat, en doet zij dit niet, dan dient men bedrag voor bedrag op de debiteurenrekeningen met de bedragen in de roode en blauwe kolommen van verkoopboek en register der kasontvangsten te vergelijken, om de fout op te sporen. Op dezelfde wijze kan men de andere onderverdeelingen, n.1. van crediteuren (schuldeischers, leveranciers), loonen,' onkosten en dergeüjke groepen nazien, want deze alle moeten m totaal kloppen met het cijfer, bij elk dezer rubrieken in den maandstaat vermeld. Zoo ligt alles vast, controleert elkander over en weer. Saldo-lijst. Om de juistheid van de aanteekeningen op de rekeningen der debiteuren en crediteuren na te gaan, is het noodig maandelijks een saldo-lijst uit elk dezer registers (losbladige boeken of kaarten) samen te stellen. DB DAGBOEKEN 21 Deze lijsten zijn op folio-formaat en hebben dezelfde liniatuur, n.1. twee geldkolommen, de eerste rood, voor de saldo's der debiteuren, de tweede, blauw, voor die der schuldeischers. Uit het debiteuren- en uit het crediteurenboek worden afzonderlijke lijsten samengesteld. Het eindbedrag van elk dezer lijsten moet overeenstemmen met het saldo der debiteuren en dat der crediteuren, op de maandbalans. In vele zaken maakt men slechts eens per jaar zulke lijsten, met het verklaarbaar gevolg, dat er dan verschillen af te boeken zijn. Een maandelijksche saldo-lijst is een zeker middel, om de rekeningen der vorderingen en schulden in orde te houden en de overeenstemming met de hoofdadministratie aan te toonen. Saldo-boek. Aanbeveling verdient het gebruik van een saldo-boek, waarin maandelijks de saldo's van alle debiteuren-, crediteuren-, onkosten- en goederen-rekeningen worden opgenomen. Voorraadboek. Wat de verschillende goederen-rubrieken betreft, daarvoor is een nadere verantwoording even hard noodig, als bij de vorderingen en schulden. De beste magazijn-administratie is wel die, waarbij zoowel de hoeveelheden, als de waarde worden aangeteekend, en zoodoende het verband tusschen de magazijn- en de hoofdboekhouding bewaard blijft. De aanteekening der voorraden geschiedt dan op dezelfde wijze als bij de vorderingen en schulden in de rekening-courantboeken of op rekening-courantkaarten. Men heeft dan voor elke goederensoort een afzonderlijk hoofd in het (losbladig) voorraadboek, of een afzonderlijke kaart in het kaartenbakje. De voorraadkaarten zijn van de personenkaarten door de kleur van het carton te onderscheiden. De liniatuur der voorraadkaarten (of rekeningen) stemt met die der personenkaarten overeen. Om de overeenstemming tusschen de magazijn-administratie en den maandstaat aan te toonen, dient een maandelijksche saldo-lijst. Deze kan alleen dan van nut zijn, als men op de hoofden of kaarten der magazijn-administratie zoowel de hoeveelheden, als de bijbehoorende geldbedragen aanteekent. Onkostenboek. Een zoover mogelijk doorgevoerde onderverdeeling der onkosten van elke groep is een allerbelangrijkst onderdeel der boekhouding. Op dezelfde manier, waarop in de rekening-courant-boeken of op de kaarten, de vorderingen en schulden (debiteuren en 22 HOOFDSTUK i § 7. crediteuren) afzonderlijk worden aangeteekend, geschiede dit met de onderscheiden ondergroepen der onkosten. Elke hoofdgroep -wordt in den maandstaat vermeld en het daar verschijnend totaal vindt men in een boek met hoofden of op de kaarten der onkosten zoover mogelijk onderverdeeld Voor elke hoofdgroep in den maandstaat heeft men dus een boek (liefst losbladig) of een kaartenstel, waarvan het totaal weder met het eindcijfer dier hoofdgroep op den maandstaat overeen moet stemmen. Ook hier kan men een maandelijksche saldo-lijst niet missen Zij levert het bewijs van de juistheid der onder-boekhouding De hoofden of kaarten voor de verdere onderverdeeling der onkosten hebben de volgende kolommen: datum, omschrijving een roode en een blauwe geldkolom. De eerste voor dé onkostencijfers, de laatste voor terugboekingen. Ook de saldolijsten hebben dezelfde liniatuur, zoodat de totalen der roode en blauwe kolommen dier staten moeten overeenstemmen met de hoofdcijfers, in de roode en blauwe kolommen van den maandstaat, naast den naam der betreffende groep vermeld § 8. OPGAVEN. Ëm '^^S^^oek der bierzaak samen, hiervoren behan- deetl! geM6Urd V°°rbeeld het k™«»y*i»em in 2 Ook bet voorraadboek. De heele flesch te rekenen op '/,„ L en de halve flesch op de helft daarvan. Op 15 Jnli afschrijven voor het geen br, het gappen verloren is gegaan (lekbier): Münchener 8 L., Pilsener 2 oiten^r V f ^ '5 L" Ger3te 26 800rt 14 L- Ook afschrijven 2. pijpen ijs. (Liniatuur, zie 1). 3. Ook het onkosten-boek met de volgende rekeningen: Zegels Loonen, Onderhoud bottelmachine, Onderhoud wagens, ReJame en Telefoon (jjiniatuur, zie 1). f?6' b°1en (ï; 2 en 3) een P10ef- en Baldibalans samen en vergehjk de totalen en de saldo's daarvan met den maandstaat. § 9. In de méthode rood-blauw zijn de kleuren der geldkolommen de onfeilbare wegwijzers in den doolhof der boekhoudmg. Eenheid Zij wijzen op de eenheid, welke in de statistiek van alle zaken is op te merken. Die eenheid bestaat in de beweging der waarden, die in- en uitgaan. Op deze eenvormige be weging heeft de statistiek en boekhouding van alle zaken, van DE DAGBOEEEN. 23 hoe uiteenloopenden aard zij ook mogen wezen, betrekking. In en uit zijn de eenige bewegingen in het economisch proces, die de boekhouding moet vastleggen. Die in- en uitgaande waarden moeten naar soorten onderscheiden worden. Van elk dient een weloverdachte indeeling te worden gemaakt. Dat geschiedt reeds in de dagboeken, welke zich door eenvormigheid en eenvoud moeten kenmerken. In de dagboeken wijst de kleur der liniatuur den weg voor de verdere verwerking der cijfers, zoowel naar boven, d.w.z. voor de centralisatie der gegevens, als naar beneden, de onontbeerlijke verdere onderverdeeling der hoofdbedragen. Dezelfde kleuronderscheiding vindt men zoowel in den maandstaat, waarin de totalen uit de dagboeken te zamen komen, en waaruit de maandbalans en het maandelijksch winstoverzicht voortvloeit, als in de onderverdeelingsboeken voor allerlei gegevens: voorraden, vorderingen, schulden en onkosten van alle soort. Deze eenvormigheid der boekhouding is van zeer groote beteekenis voor den arbeid op het kantoor. Deze moet daardoor buitengewoon vereenvoudigd worden, zoodat elke bediende gemakkelijk de taak van een ander kan overnemen. Elk der boeken, in deze methode gebezigd, geeft zelf aanwijzingen voor zijn behandeling. Daardoor zijn nieuwe werkkrachten op het kantoor spoedig op de hoogte. De aanbevolen methode geeft niets nieuws, behalve de kleuronderscheiding, rood voor debet en blauw voor credit. Het is het oude, beproefde systeem van dubbel-boekhouden, slechts versterkt door de kleur der hoofdhjnen. De indeeling 4er dagboeken zij steeds zoo eenvoudig mogelijk. Ingewikkelde modellen verdienen nooit aanbeveling. Men moet die zooveel mogelijk zien te vermijden. Het komt nogal eens voor, dat een dagboek verschillende diensten tegelijk doet. Met zekere voldoening toont men zulk een boek en zegt erbij: dit boek dient hiervoor en tegelijkertijd ook daarvoor. Een ingewikkelde liniatuur is daarvan het gevolg. Ook wordt van degenen, die het moeten bijhouden, een bijzondere bekendheid met die inrichting verlangd. Dat is bij onze methode niet zoo. Daar dient de boekhouding uitsluitend als eerste trap der statistiek, dat is: het bijeenbrengen van juiste gegevens. Deze worden geheel onvermengd gehouden. De tweede trap der statistiek heeft tot doel: de verwerking der verzamelde gegevens. Men combineert die op bepaalde manieren, ten einde 24 HOOFDSTUK I § 9. Algemeen schema voor de boekhouding van ALLE zaken. daar gevolgtrekkingen uit te kunnen afleiden. Dat geschiedt bij onze methode uitsluitend in daarvoor bestemde kostprijs- en caJculatieboeken. Men gaat daarbij van de veronderstelling uit: wanneer de boekhouding er zich toe bepaalt, de juiste gegevens afzonderlijk te houden, zoodat zij die elk oogenblik - kan leveren, dan kunnen de berekeningen met die gegevens, de z.g.- kostprijsberekeningen, gemakkelijk worden -uitgevoerd'. Men heeft dan de juiste gegevens voor het grijpen, die de technische afdeeling noodig heeft. Daardoor komt er groote^rust in de eerste verzameling der gegevens en blijft hunne betrouwbaarheid ongerept. Overboekingen zijn daarom uitgesloten. Die brengén niet zelden duisterheid en geven zelfs gelegenheid tot ongerechtigheden. Wat wij niet bedoelen. Het is er verre van, dat wij in alle zaken absoluut eendere boeken zouden willen voorschrijven. Wij hebben DE DAGBOEKEN. 25 dit nergens beweerd, doch het kan noodig zijn, nog eens overduidelijk te zeggen, wat men niet bedoelt. Er zijn tal van eenvormige liniaturen, reeds in zeer vele zaken in gebruik. Wanneer men daarop de kleuronderscheiding toepast, is men reeds een heel eind in de goede richting. En vooral, wanneer men een zeer bijzondere liniatuur in een bedrijf noodig heeft, is de kleuronderscheiding van het hoogste nut, want dan zal voor eiken niet-ingewijde een nadere aanwijzing van de beteekenis van elke geldkolom voor de journaliseering van buitengewoon nut wezen. § 10. Gaan wij thans over tot de boekhouding van een boter- en kaashandel. Daarin treffen wij, behalve de tot dusver besproken dagboeken nog een register van teruggezonden en een voor terugontvangen goederen aan. De kolommen-indeeling aller registers stemt overeen met de hiervoren behandelde, de namen der kolommen zijn in de volgende opgaaf vermeld. Hierbij valt nog het volgende op te merken: Kasontvangsten en uitgaven. Bij inning van gelden bij debiteuren door bemiddeling van een bank of de posterijen worden de volle schuldbedragen der debiteuren als ontvangsten, de kosten van inning als uitgaven geboekt. Als crediteuren ons bij betaling onzer schuldbedragen korting . toestaan, teekent men de volle schuldbedragen als betaald, de kortingen als ontvangen aan. Men noemt dit: over de kas loopen. Teruggezonden goederen. Niet zelden gaan gekochte goederen naar den leverancier terug, omdat verkeérd geleverd werd, pf om andere rédenen. Dan zendt men den leverancier bericht en deze zendt een zoogenaamde credit-nota terug, die aangeeft, dat het bedrag daarvan teruggeboekt moet worden. Zulke posten komen in het dagboek voor teruggezonden goederen, dat den tegenhanger van het inkoopboek kan genoemd worden. Dit wordt ook door de liniatuur aangegeven; immers de hoofdkolom is rood, de bijkolommen zijn blauw (in tegenstelling van de kleuren der lijnen van het inkoopboek). De namen der kolommen stemmen echter met die van het inkoopboek overeen. De aanteekening op den maandstaat ingevolge terugzending van goederen moet tegengesteld zijn aan die, omtrent gekochte 26 HOOFDSTUK I § 10. goederen; immers door de terugzending vermindert de schuld aan de crediteuren en tevens de goederenvoorraad. ||pv Men kan de teruggezonden goederen beschouwen als weder verkocht aan de oorspronkelijke leveranciers. Toch mogen zij niet in het verkoopboek worden opgenomen; de statistiek zou daardoor onzuiver worden; echter is het duidelijk, dat de liniatuur van het register voor teruggezonden goederen in kleur met die van het verkoopboek overeenstemt. De uit het boek over te nemen getallen voor den maandstaat zijn als een verbetering van die uit het inkoopboek overgenomen, te beschouwen. Zij mogen daarvan niet in mindering gebracht worden, omdat niet altijd de in zekere maand teruggezonden goederen juist in die maand zijn ingekocht. Men behandelt daarom inkoopen en terugzendingen afzonderlijk. Dat is in alle gevallen duidelijk. Terugontvangen goederen. Het register, waarin deze worden aangeteekend zal, wat de liniatuur en de behandeling betreft, na het bovenstaande geen verdere toelichting behoeven. Dejournaalpost, er aan ontleend, is* de tegengestelde van die, welke uit het register voor teruggezonden goederen wordt afgeleid. De kleur der kolommen wijst dit ook aan. OPGAVEN. 1. Stel met de volgende gegevens de dagboeken samen van J. H. Droog, boter en kaashandelaar te 's-Gravenhage. De kolommen zijn als volgt: a. Inkoopboek: Datum, Omschrijving. Crediteuren, Folio, Friesche boter le soort, Friesche 2e, Delftsche, Zoete kaas, Edammer le, Edammer 2e, Komijn le, Komijn 2e, Ondermelk kaas, Diversen. 6. Register voor teruggezonden goederen: als Verkoopboek. o. Verkoopboek: Datum, Omschrijving Debiteuren, zie verder Ink.boek. d. Register voor terugontvangen goederen: als Inkoopboek. e. Kas-ontvangsten: Datum, Omschrijving, Totaal (Kas), Folio, Debiteuren, Onkosten, Intrest, Diversen. f. Kas-uitgaven: Datum, Omschrijving, Totaal (Kas), Folio, Crediteuren, Onkosten, Vrachten, Salarissen ^n loonen, Intrest, Privé, EmbaUage, Delftsche boter, Diversen. Van a, d en ƒ is de le kolom blauw, de overige rood, bij b, c en e andersom. (Register & en d vuile men beknoptheidshalve in onder aan bij model e en a, doch eerst een duidelijke afscheiding aanbrengen). 2. Stel den maandstaat (journaal-proefbalans) samen. 3. Idem rekening-courantboek. Zie § 7. 4. ,, voorraadboek (hoeveelheden en waarden). Zie § 7. 5. ,, onkostenboek, waarin de hoofden: 1. Perkament, 2. Zeep en OPGAVEN. 27 Soda, 3. Post en Plakzegels, 4. Spoorkosten, 5. Incassokosten, 6. Deksels. 6. Maak van 3, 4 en 5 de saldolijsten en vergelijk dezen met den maandstaat. a. Gegevens voor* het bijwerken van het inkoopboek: Sept. 2. C. Noordam, Naaldwijk, 200 2e komijn Kazen 910 KG. a f 1.20 . . . . f 1.092.— ,, 4. J. de Groot, Zwolle, 6/3 vaten le Friesche roomb. 294£ KG. a f 3.35 - 986.58 „ 11. J. van den Arend, Edam, 500 le Edam. kazen 1010 KG. a f 1.53 f 1.545.30 500 2e „ „ 1008 KG. a - 1.37 - 1.380.96 200 Ondermelk „ 7B0 KG. a - 0.97 - 737.20 l&fcM - 3.663.46 „ 21. H. de Wolf, alhier, geleverde fourage "... *R' 30.— ,, 23. C. Noordam, Naaldwjjk, 200 le zoete kazen 712 KG. a f 1.35 f 961.20 200 le komijn „ 908 KG. a - 1.45 - 1.316.60 200 2e „ 910 KG. a - 1.20 - 1.092- „ 26. J. de Groot, Zwolle, •,* 6/3 vaten 2e Friesche roomb. 300| KG. a f 3.25 976.63 Totaal inkoopen . . . f 10.118.47 b. Gegevens voor het bijwerken van het verkoopboek: Sept. 2. J. Jansen, alhier, 100 le zoete kazen 356 KG. a f 1.57 . . . . f 558.92 ,, 5. J. Jansen, Leiden, 33/8 vaten (665$ KG.) Delftsche roomb. a f 138.— - 2.295.98 W. de Vries, Botterdam, 100 le zoete kazen 364 KG. a f 1.57 f 571.48 60 2e komijn „ 228 KG. a - 1.30 - 296.40 -X 867.88 „ 6. J» Leeflang, alhier, »/8 vaten (179^ KG.) Delftsche roomb. af 138.— *. 619.28 „ 9. W. van der Laan, Rotterdam, ,»/3 vaten le Friesche roomb. 445$ KG. a f 3.40 - 1.514.70 „ 13. J. Vollebregt, Delft, 100 le Edam. kazen 203 KG. a f 1.59 .... - 322.77 „ 15. W. van Duijl, alhier, 150 2e Komijn kazen 682 KG. a f 1.30 f 886.60 200 2e Edam. „ 402 KG. a - 1.43 - 574.86 f 1.461.46 2% korting . . . . - 29.23 _ ' ^ ^ „ 19. „J. Vollebregt, Delft, 100 le Edam. kazen 201 KG. a fl.59 . ... - 319.59 Overbrengen . . . f 7.931.35 28 HOOFDSTUK I § 10. Sept. 26. J. Laarman, ^ ^gebracht . . . f 7.931.35 16/8 vaten (320 KG.) Delftsche room- boter a f 138.— f 1 104 4/s vaten 2e Friesche roomb. 201$ KG. ^V3'35" 675.03 50 le zoete kazen 178 KG. a f 1.41 - 250.98 50 le Edam „ 100 KG. a - 1.59 - 159 _ 50 le komijn „ 227 KG. a - 1.55 - 351 85 50 2e „ „ 228 KG. a - 1.30 - 296.40 o So7 9R » 27. J. Vollebregt, Delft, — ' J 8d7-26 100 le Edafh. kazen 202 KG. a f 1.59 .... 32i i« J. Leeflang, alhier, 10/8 vaten (200$ KG.) Delftsche roomb. a f138.— V, 691.73 "f 11.781.52 c Gegevens voor het bijwerken van het register voor temgontvangen goederen: Sept. 8. J. Jansen, Leiden, 2 KG. Delftsche roomboter a f 3.45 f • q d. Gegevens voor het bijwerken van het register voor terng- gezonden goederen: Sept. 12. J. de Groot, Zwolle, 2/3 vaten le Friesche roomb. 99 KG. a f 3.35 . f 331 65 e. Gegevens voor het bijwerken van het register^rTaT ontvangsten: x) Sept. 7. Intrest, korting 1% C. Noordam, Naaldwijk f 10 92 8. Debiteuren, J. Leeflang, alhier . . . 619 38* 14. Debiteuren, W. v. d. Laan, Rotterdam . .' >, \ . 1.514.8O* .. J. Jansen, Leiden 2 289 18* W. de Vries, Rotterdam ... . 867 98* „ 16. Debiteuren, W. van Duijl, alhier . . ' x 432 33* „ 18. Effecten, f 7.000— aand. N.V. Botermijn a 90% - öWIntrest, J. Laarman 12 d. f5.500— a 5$% . . i0 08 „ 19. Debiteuren, J. Jansen, alhier . ksb'oo » ^- J. Vollebregt, Delft - . 322 87* " f!" 1 | TV°Uebregt, Delft 319.69* " » J- Laarman, alhier 2 837 36* " 30- " J- Leeflang, alhier . 691 83* Intrest, 73 d. disc. J. v. d. Arend f 3.663.56 k ï% - 29.71 Totaal ontvangsten . . . f 17.805.05 I. Gegevens voor het bijwerken van het register voor kasuitgaven: Sept. 2. Onkosten, 200 vel perkament f 6 _ Crediteuren, J. de Groot, Zwolle. ... . 295 — Vrachten f 2.10, Zeep en Soda f 0.80, Loon f 15— - 17 90 4. Boter,»>/8vt.(725$KG.)Delftscheroomb.afl36— - 2.466.70 — Overbrengen . . . f 2.785.60 1) Bij de met een • gemerkte bedragen is 10 cent voor auitantiezegel inbegrepen. OPGAVEN. 29 ?RVijffc! Overgebracht . . . f 2.785.60 Sept. 7. Crediteuren, C. Noordam, Naaldwijk - 1.092.— „ 8. Embalage, retour van Leeflang 3/8 leeg fust. . . - 1.20 9. Vrachten f 2.98, Zegels f 5.—, Zeep en Soda f 0.80, Spoorabonn. f35.—, Loonen f41.85 - 85.63 Privé, gedisponeerd over - 40.— ,, 14. Onkosten, incasso 3'quitanties - 0,95 Crediteuren, J. de Groot, Zwolle - 654.93 ,, 15, Emballage, retour van Leeflang 6/g leeg fust . . - 2.40 „ 16. Vrachten f 2.70, Zeep en Soda f 0.80, Loonen f39.36 -. 42.85 Privé, gedisponeerd over - 40.— „ 18. Boter, sl/8 vt. (621 KG.) Delftsche roomb. af 136.— -! 2.111.40 Hypotheek u/g., J. Laarman, alhier - 5.500.— ,, 19. Intrest, 1% korting J. Jansen, alhier - 5.59 ,, 22. Onkosten, incasso 1 quitantie ." - 0.23 „ 23. Vrachten f 3.50, Zeep en Soda f 0.80, Loonen f 30.60 - 34.90 ,, 25. Privé, gedisponeerd over - 40.— „ 28. Onkosten, incasso 1 quitantie - 0,21 Emballage, retour van J. Jansen 10/8 leeg fust . - ii.— „ retour van J. Laarman 6/s » r„ • - 2.40 „ 30. Crediteuren, H. de Wolf, alhier . . . . f 30.— Zegel . ■ ■ - 0.10 . 30.10 Boter, 6/8vt. (120 KG.) Delftsche roomb. af 136.— - 408.— Vrachten f 0.75, Zeep en Soda f 0.80, Loonen f33.— - 34.56 Paardenonderhoud, paard beslaan - 8.— Privé, gedisponeerd over - 40.— Crediteuren, J. v. d. Arend, Edam. . f 3.663.46 Zegel . . ■ - 0.1Ó . 3.663.56 Totaal uitgaven . . . f 16.628.50 Rotaria 1 SqtvI-o™!™.. ÏO Overgebracht . . . Crediteuren, C. Noordam, Naaldwijk Embalage, retour van Leeflang s/8 leeg fust. . . Vrachten f 2.98, Zegels f 5.—, Zeep en Soda f 0.80, Spoorabonn. f 35.—, Loonen f 41.85 Privé, gedisponeerd over Onkosten, incasso 3*quitanties Crediteuren, J. de Groot, Zwolle Emballage, retour van Leeflang 6/8 leeg fust . . Vrachten f 2.70, Zeep en Soda f 0.80, Loonen f 39.35 Privé, gedisponeerd over Boter, sl/8 vt. (621 KG.) Delftsche roomb. af 136.— Hypotheek u/g., J. Laarman, alhier Intrest, 1% korting J. Jansen, alhier Onkosten, incasso 1 quitantie .' Vrachten f 3.50, Zeep en Sodaf 0.80, Loonen f30.60 Privé, gedisponeerd over Onkosten, incasso 1 quitantie ' . . Emballage, retour van J. Jansen 10/8 leeg fust . „ retour van J. Laarman 6/8 „ „ Crediteuren, H. de Wolf, alhier . . . . f 30.— Zegel ... - 0.10 Boter, 6/8 vt. (120 KG.) Delftsche roomb. a f 136.— Vrachten f 0.75, Zeep en Soda f 0.80, Loonen f 33.— Paardenonderhoud, paard beslaan Privé, gedisponeerd over Crediteuren, J. v. d. Arend, Edam. . f 3.663.46 Zegel . . . - 0.10 Totaal uitgaven . . . Balans per 1 September 19.. Kas f 4.296.— Crediteuren f 295.— Effecten - 7.965.— Kapitaal,. . . . - 17.245.70 Boter 5/3 vt. 250 KG. le Fr. roomboter a f 3.35 - 837.50 6/8 vt. D. roomb. a f136.—(120 KG.) - 408.— Kaas 200 le zoete kazen 720 KG. a f 1.51 . - 1.087.20 ~M0$ Onkosten 100 deksels voor 1/8 vaten... - 7.— Pakhuisinventaris ... - 185.— Wagens - 310.— Paarden en tuigen . . - 1.650.— Kantoormeubilair... - 766.75 Paardenonderhoud . . - 28.25 f 17.540.70 f 17.540.70 30 HOOFDSTUK I 8 10. 7. Maak de balans en verlies- en winstrekening per 30 September 19 Waarde effecten ± , Sftn 'J_* Voorraad: Friesche roomboter, 2e soort . . . 321.75 Delftsche roomboter . ygg 20 Zoete kaas . . .' _ «20 90 Edam. kaas, le soort 405 i2 Edam. kaas, 2e soort . 830 22 Komijn kaas, le soort . 937 45 .Komijn kaas, 2e soort _ 818.40 Ondermelk kaas " . 737 2o «80 deksels voor 1/s vaten . . . 5 60 Onkosten, niets te betalen of te vorderen. ? Overige activa en passiva voor de boekwaarde opnemen. Andere inrichting der dagboeken. § 11. In de praktijk treft men verschillende afwijkingen van de tot dusver beschreven vormen van dagboeken aan. Toch vindt men daarin steeds dezelfde hoofdvormen terug n.1. memoriaalvorm, tabelvorm en scontro- vorm. In deze boeken kan de kleur-onderscheiding der kolommen rood voor debet, blauw voor credit evengoed toegepast worden, als in de door ons gegeven algemeene modellen. Hetzelfde geldt voor de onderverdeelingsboeken voor personenrekeningen, (rek.-courant) magazijnboek en onkostenregisters. Voor deze zijn het losbladig- of het kaartensysteem van bijzondere waarde. Maandelijksche saldo-lijsten van al deze onder-verdeelingen bevelen wij ten zeerste aan. Wij bezigen daarom saldo-boeken met twaalf geldkolommen, die in kort bestek maandelijks den stand der geheele boekhouding, in al haar onderdeelen weergeven en waarin ook de kleuronderscheiding der liniatuur is toegepast.x) Wij zullen de meer ingewikkelde modellen van dagboeken nader beschouwen. INKOOPBOEK. (memoriaalvorm). 19.. Juli 2 Z. Holl. Bierbrouwerij. Credit. 50 pijpen ijs . f 15 - 2 Delftsche Flesschenfabrlek. Credit. 1000^ flesschen a 20 ct. f 200 Is " - 1Z » - 60 — | i 260 — Totaal op 15 Juli " TÏ968-^ x) Bij de uitgevers dezes verkrijgbaar. DE DAGBOEKEN. 31 Hierbij valt op te merken: 1. Het woord „gekocht", waarmede inkoop-posten in het ongesplitst memoriaal aanvangen, is hier overbodig. 2. Men neemt een kort uittreksel der factuur over. 3. Een kolom voor de folio's der rek.-courant-hoofden bevindt zich juist vóór de eerste geldkolom. 4. Nadat vooraf de recapitulatie is gemaakt, kan de maandelijksche journaalpost worden samengesteld, deze luidt: Bieren f 4339.— Ijs - 45.— Emballage - 260.— Paardenonderhoud 324.— Aan Brouwerij f 4339.— Aan Crediteuren - 629.— Hier is het grootboek beknopter gedacht dan in de opgave op bladz. 15. Het verkoopboek in den memoriaal-vorm ziet er als volgt uit. Hier is reeds een overgang naar den tabelvorm merkbaar. VERKOOPBOEK. (memoriaalvorm). 1 OMSCHRIJVING. BIER IJS. Totaal. * -' ■ 'SS fi feo 19.. Juli 2 A. Jansen, Alhier. Debet. 158 L. Münchener. 112 „ Pilsener f 9180 3 pijpen ijs f 150 f 93 30 J. Terlaak, Alhier. Debet. 237 L. Münchener. 102 „ Gerste 2e soort... - 102 — 2 pijpen ijs - \ — - 103 —■_ Totaal op 15 Juli f 295108 f 42^ f2993 08 De maandelijksche journaalpost, daaruit, getrokken luidt: Debiteuren f 2993.08 Aan Bieren #f 2951.08 Aan Ijs - 42.— 32 HOOFDSTUK I § 11. Tabelvorm. Van beide boeken geven wij hierachter ook den tabelvorm. Deze bevat ook hoeveelheidskolommen ten dienste van de voorraadscontróle. Over het algemeen verdient een ingewikkelde vorm van de dagboeken geen aanbeveling. Men moet die zoo eenvoudig mogelijk houden, zoodat alle bedienden op het kantoor zoo noodig daarin werken kunnen. Dit voorkomt achterstand en fouten. Kasboek. §12. Bij de toepassing der maandelijksche methode treft men zoowel het kasboek aan, gelijk dat bij het enkel boekhouden wordt gehouden, als het tabellarisch kasboek Wij hebben aan afzonderlijke boeken voor kasontvangsten en kasuitgaven de voorkeur gegeven, zie § 3, omdat gewoonlijk door een aantal kolommen aan debet- eh creditzijde, de vorm v&n het boek te onhandig wordt en ook veel papier verloren gaat Wij geven van beide vormen van het kasboek een model. Door de opneming van het begin- en eindsaldo is de journaalpost, die uit het kasboek moet worden afgeleid, óók bij den tabelvorm niet zoo duidelijk te zien, als in de registers van kasontvangsten en kasuitgaven. Bij den eenvoudigen scontrovorm is zelfs van de specificatie in het kasboek niets te bemerken. Men maakt die dan op een kladje en een verstandig boekhouder bewaart die papiertjes. Een nog verstandiger boekhouder bezigt den tabelvorm, die niet de minste vermeerdering van arbeid medebrengt, vooral niet als men de boeken bezigt, waarbij het overbrengen der totalen automatisch geschiedt. Het kasboek, dat wij als voorbeeld geven, verschilt slechts in twee opzichten van het kasboek der enkele methode, in deel I voorkomende, n.1. bij iederen post staat aangegeven, welke grootboekrekening gecrediteerd zal moeten worden, tegenover de Kas (bij de ontvangsten), of tegenover deze rekening zal moeten worden gedebiteerd (bij de uitgaven). Aan de debetzijde van het kasboek worden de namen der tegenover de Kas te crediteeren rekeningen wel voorafgegaan door het woordje „Am", die der te debiteeren rekeningen, aan de zijde der uitgaven vermeld, door het woordje ,-,Per'\ In de praktijk verdwijnen dergelijke zinledige voorvoegsels meer en meer. Een deskundige behoeft ze niet, terwijl zij voor een niet-deskundige geenerlei toelichting bevatten. w o O •O B e es O* O O ' P- O) a , TABELLARISCH INKOOPBOEK. g Pol. | AANTAL LITERS. T-g £ INKOOPSBEDBAG. 3 CREDITEUREN. Rek. -== -§ M Factuur- — .—j oS fc ^ ,. Mün- Gerste Gerste 5a « k^j-»»™ t>- tt _ O Crtb. chener. Pilsener. ^ 8oort 2e ^ ^ ft bedrag. Bier. Ijs. Diversen. I. . 1 I 19.. Juli 2 Z. Holl. Bierbrouwerij. . . 60 f 15 — f 15 2 Delftsche Flesschenfabriek . - 260 — f 260 — „ 3 Brouwerij d'Oranjeboom . . 1057 620 ! 1610 1354 - 1042 63 f 1042 63 | r r b b r p r TABELLARISCH VERKOOPBOEK. 8 AANTAL LITERS. I -g 4\\ Fol. Etodbedr. VEEKOOPBEDRAG. M DEBITEUREN. —— "g w Eek der es Mün- Gerste Gerste § ö, ' ue I „. TT Ö chener. PUsener- le soort 2e soort < ê Crtb. Factuur. Bier. IJs 1 Qi I ^_ 19 .. Juli 2 A. Jansen, alhier 168 112 3 f 93 30 f 9180 f 150 w „ 2 J. Terlaak, alhier 237 102 2 - 103— - 102— - 1 — b \i bbrrbb 34 HOOFDSTUK 1 § 12. DAGBOEKEN. 35 Kladkasboek. Indien er een drukke kas is, houdt men wel een kladkasboek. Een kasregister maakt dit in vele gevallen overbodig. Bij banken komt bet kladkasboek vaak voor. Journaalposten. Bij het samenstellen der journaalposten uit een kasboek moet men bedenken, dat het begin- en eindsaldo inderdaad P.M. (pro memorie) posten zijn en dus in de journaalposten niet mogen worden opgenomen. Beter is daarom de methode, toegepast bij de registers voor kas-ontvangsten en kas-uitgaven. Daar wordt het begin-saldo pro memorie in de omschrijvingskolom van het register der kas-ontvangsten vermeld en het totaal der uitgaven bepaald, vóórdat het eindsaldo wordt ingeschreven. Wij laten hier een voorbeeld volgen van het kasboek in den besproken bierhandel, in den scontro- en in den tabel-vorm. Memoriaal. Behalve de genoemde boeken houdt men nog een memoriaal, waarin de bijzondere posten een plaatsje krijgen, die niet in de vier genoemde boeken behooren. In dit geval bevat dit boek alleen den openings-post, waarmede de boekhouding aanvangt, en de sluitposten. De vorm is den lezer uit deel I voldoende bekend. Journaal. § 13. Bij deze inrichting der dagboeken, vooral bij den verouderden vorm, is een maandelijksch journaal niet overbodig. KASBOEK. Mg Datum. TE CEEDITEEREN. OMSCHRIJVING. Bedrag. o' 3 —— j , . Juli 1 Saldo f 25251— „ 5 Debiteuren A. Jansen ...... - 9330 J. Terlaak - 103 — Onkosten 2 plakzegels ....... j - 0 20 Brouwerij d'Oranjeboom Geïncasseerd van A. Jansen - 100 — J. Terlaak ; - 150 — ,, 7 Bieren Contante verkoopen ... . 57175 Emballage voor 320/1 en 144/2 flesschen . ioi 60 Mg Datum. TE DEBITEEREN. OMSCHRIJVING. «3 Bedrag. — - | j ~~ 19.. j Juli 2 ExpL Huls Conradkade • Schilderwerk f 14 — „ 3 Onkosten 1 post- en plakzegels ... - 10 — ,, 5 Onkosten j reparatie bottelmachine . | - 12 50 „ 7 Emballage/ j voor 2'6/x en i28/2 flesschen . - 87 95 Onkosten ! loon enz ' - 99 20 i IK Paardenonderhoud j beslaan van 2 paarden . . - 15 — i TABELLARISCH KASBOEK. é Ö « 0> A i * 3 ë g g a « © § B OMSCHRIJVING. Bedrag. m J g £ ^ g E 1 | rl Q 1 w M i Juh 1 Saldo f2525— f2525— | 5 A. Jansen - 93 40 1 f 93 30 f 010 J. Terlaak . . . . . - 10310 2 - 103— - 010 (Brouwerij) A. Jansen . - 100— f 100 — (Brouwerij) J. Terlaak . - 150— - 150 — 7 Bier op flesschen . . . - 57175 f57175 Emballage 10160 f10160 r r b b b b ' b » I» S I a i, & a Ê ë I-s- * Jg I I S OMSCHRIJVING. Bedrag..* || §§ o %•£ 1 g M g m"a o H Q Juli 2 Expl. Huis (schilderwerk) f14— f 14 — 3 Post- en plakzegels . . - 10— f 10— | 5 Reparatie bottelmachine - 12 50 - 1250 7 Emballage - 87 95 f87 95! Looti en onkosten. . . - 99 20 - 9920 Beslaan van 2 paarden . * 15— .15 — Ik ' b br r rr rr r 36 HOOFDSTUK I § 13. Memoriaal of Diverse-postenboek. INVENTARIS. Juli 1 Contanten in kas" ..... Wfc . . f 2525 — Een Huls, staande Conradkade 198, waarde op heden 24000 — (Het benedenhuis dient ter uitoefening van het bedrijf; het bovenhuis is met ingang van heden verhuurdjian D. de Lange voor den prijs van f 900.— per jaar. De huur wordt den len en 15en van iedere maand voldaan.) Flesschen. 1000 heele flesschen . . . f 200. 800 halve , g6'_ - 296 — Inventaris Bottelarij. 1 spoelbak f 20. 1 automatische bottelmachine - 2000. 5 manden a|f 10.— .... 50. - 2070 - Wagens. 3 sleeperswagens a f 300.— f 900. 2 handwagens „ - 60.— - 120. — - 1020 — Paarden en Tuigen. 5 paarden, waarde . . . f 4200. tuigen ter waarde van . . . 400. . 4600 — Paardenonderhoud. 20 K.G. haver a 24 ct. . . f 4.80 150 „ hooi „ 14 „ ... 21. 100 „ stroo „ 6 „ ... 6. - 31 80 Bieren. Münchener 657 L. a 29 ct. . f 190.53 Pilsener 112 „ „ 29 „ . - 32.48 Gerste I' s. 184 „ „ 23 „ . - 42.32 Gerste 2e s. 256 „ „ 17 „ . - 43.35 308 68 Deposito bij de Brouwerij d'Oranjeboom, rentende 4% . . ö0oo_ Brouwerij d'Oranjeboom . . |f \ . . . ~" ~~ * 8JJJJ f 37308 68 DB DAGBOEKEN. 37 19. . Juli 15 Te deblteeren: Verlies en winst voor verlies op de volgende rekeningen: Flesschen f Paardenonderhoud Onkosten . .' — f ,, 15 Te crediteeren: Verhes en winst voor winst op de volgende rekeningen : Exploitatie Huis Conradkade . . . . f Bieren . . . ■ - Ijs . . . . - „ 15 Te crediteeren: Privé voor het voordeelig saldo^der Verlies- en winstrekening. 15 Te crediteeren: de Kapitaalrekening voor het voordeelig saldo der Privé-rekening. Het is evenwel veel beknopter van'vorm, dan het dagelijksoh journaal, in deel I besproken. De twee journaalposten, aan het kasboek ontleend, zullen luiden: Kas. Voor de ontvangsten van 1—15 Juli. f 6916.69 Aan Debiteuren. Voor ontvangen f Aan Onkosten. Voor vergoeding van zegels - Aan Brouwerij d'Oranjeboom. Voor geïncasseerde quitanties §|| . . .■ ~. - Aan Bieren. Voor den verkoop a contant . . . - Aan Emballage. Voor ontvangen voor bijgeleverde flesschen . - Aan Deposito bij de Brouwerij. Voor aflossing - Aan Exploitatie Huis Conradkade. Voor $ maand huur - Exploitatie Huis Conradkade. Voor verfloon . . ..... f 38 HOOFDSTUK I § 13. Onkosten. Voor betaald f Emballage. Voor teruggekochte flesschen £ . - Paardenonderhoud. Voor kosten van beslaan der paarden - Brouwerij d'Oranjeboom. Voor betaald . . Privé. Voor beschikt over Crediteuren. Voor betaald . . . . . . . . Aan Kas. Voor de uitgaven van 1—15 Juli . .' . . . f 6883.35 Grootboek. Uit een beknopt journaal volgt vanzelf een beknopt grootboek. Sommige rekeningen, zooals Kas, Bank, enz. bevatten dientengevolge slechts één post per maand in debet en credit. Het grootboek dient thans eigenlijk alleen om de maandtotalen uit de dagboeken, die tot dezelfde rekeningen of rubrieken , behooren, bijeen te brengen, iets, waarvoor even goed en met meer gemak de journaal-proefbalans dienen kan. I Voor tal van rekeningen is een nadere specificatie noodig, zooals in de eerste plaats voor Debiteuren en Crediteuren. Daarvoor dient het Rekening-courantboek, dat de lezer reeds in deel I Hst. II heeft leeren kennen. Daaruit behoort maandelijks een saldolijst te worden opgemaakt, om de overeenkomst der totalen met die der rekeningen Debiteuren en Crediteuren na te gaan. Men kan het op twee manieren bijwerken: 1° uit de dagboeken, door op de hoofden der afnemers en leveranciers de. posten te boeken, die door inkoopen, verkoopen, vereffeningen enz. ontstaan, 2° uit de ingaande en uitgaande bescheiden (facturen, wissels, brieven, quitantiën etc). Wanneer men de laatste wijze volgt, heeft men tevens een goede contróle op de rekeningen Debiteuren én Crediteuren in het grootboek. Personen. Hier zij nog vermeld, dat in alle zaken de afscheiding tusschen Debiteuren en Crediteuren niet even schérp te maken vis (wanneer n.1. de leveranciers tevens afnemers kunne$ zijn) en men zich daarom wel genoodzaakt ziet, deze twee rekeningen te vereenigen, hetzij onder den naam „Personen", hetzij onder „Debiteuren en Crediteuren". Bij het afsluiten der grootboekrekening Personen denke men er om, de totalen der debet- en DE DAGBOEKEN. 39 creditsaldi der debiteuren en crediteuren gescheiden over te brengen, dus wordt een zoodanige rekening, althans wanneer daarop zoowel onvereffende vorderingen als onvereffende schulden voorkomen, met twee saldi, een debet- en een credit-, afgesloten en heropend (vgl. § 26 Hoofdst. IV, deel I), omdat een vordering op A. immers niet gecompenseerd wordt door een schuld aan B.; wel echter, indien vordering en schuld op denzelfden persoon betrekking hebben. In plaats van één rekeningenboek kan men er ook twee houden, een voordebiteuren en een voor crediteuren, (vgl. Hoofdst. II, blz. 29, deel I). De opmerking zal wel overbodig zijn, dat uit het rekeningcourantboek niet wordt gejournaliseerd. Ten einde den geheelen boekingsarbeid nog eens te overzien laten wij hier het onderstaande overzicht volgen. Overzicht van dé boekingen der handelsvoorvallen in de dag (hulp-) en bijboeken van den blerhandel van J. van der Dussen. bewijsstuk dagboek (waaraan de gegevens . .. . ,. „„„„„„ handelsvookval. . , , . (waaruit gejournali- bijboik. voordeboekingworden seerd w ontleend). 1. Inkoop van bier of ijs, Factuur. Inkoopboek. Rekeningenboek of Oreemballage, paarden- diteurenboek. voer enz. _ . , . _,. 2. Bestelling van bier Briefje (doch veelalont- Orderboek. Aldaar mof ijs door afnemers, breekt het bewijsstuk geschreven met een zooals bj] mondelinge- blauwdoordrak, die uit- oftelefponbestellingen) gescheurd wordt en HsMElfó ' * S naar het pakhuis gaat ter uitvoering. 8. Onkosten en répara- Rekening. Opgeborgen ties (niet dadelijk in een map. Bi] betaling, betaald). boeking in het Kas¬ boek. Van daaruit gejournaliseerd. (Zie 6). 4. Ontvangsten van Strook in quitantieboek Kasboek (debet). Rekeningenboek, geld of cheques. en de cheque zelve. 5. Betalingen van reke- Quitantie of Wissel. Kasboek (credit). Rekeningenboek, ningen en wissels in geld. 6. Betalen van onkos- ' Nota, quitantie. Kasboek (credit). Onkostènboek. ten, loonen, répara- (Ook ontbreekt hierbij ties, port, enz. wel het bewijsstuk). 40 HOOFDSTUK I § 13. bewijsstuk handelsvoorval (waaraan de gegevens . daoboek voordeboekingworden (waaruit gejournali- bijboek. __ ontleend). Beord wordt.) 7 Deponeeren van gel- Quitantie of deposito- Kasboek (credit), den b/d Brouwerij. bewijs. 8. Ontvangen van in- Geleidebriefje. Wo„„ •, , „ t, gekochte goederen. Magaztfn- of Kelder(Zie 1.) boek- 9. Verkoopen van bier Verkoopfactuur of ko- Verkoopboek. Rekeningenboek of «s (niet contant). pie daarvan. * xwsemngenooeK. 10. Verkoopen van bier Meestal geen bewijs- Kasboek (overgenomen ui™ T PartiCU" 8tUi- uit kasboekje van den T. T C0D' magazijnbaas.) tante betaling). 11. Het nemen van goe- Verkoopboek. deren uit het pakhuis voor eigen gebruik. 18. Diversen. ; , Memorlaal_ ziooals men ziet, worden de dag- en bijboeken niet in alle gevallen uit de bewijsstukken bijgewerkt. § 14. OPGAVEN. 1. Stel de tabellarische hulp- of dagboeken samen en het memoriaal der besproken bierzaak zooals die zijn behandeld in § 11—13 (zie voor de gegevens § 6). v 2. Ook het journaal. 3. Breng de journaalposten naar het grootboek over en sluit dit af (zie voor de gegevens § 6). 4. Stel het rekening-courantboek samen. 5. Maak de balans en verlies en winst rekening (zie de gegevens § 6). § 15. Wij laten hier een andere inrichting der dagboeken van den besproken boter- en kaashandel volgen, aan de praktijk ontleend, waarbij de dagboeken een meer uitgebreide taak hebben, dan in ons eerste voorbeeld (hoeveelheidsverantwoordmg). De lezer merke op, dat dientengevolge de inrichting der dagboeken veel minder eenvoudig is, hetgeen het nadeel medebrengt, dat bij achterstand der boekhouding niet zoo licht andere werkkrachten op het kantoor den boekhouder kunnen bijstaan. De kleuronderscheiding kan niettemin toch worden toegepast. DE DAGBOEKEN. 41 Inkoopboek. Dit bevat alleen de inkoopen op rekening. Die tegen contant geld ter markt komen in het kasboek. Hoewel deze uitzondering hier verklaarbaar is, bevelen wij haar niet aan. Trouwens, ter wille van de statistiek, worden de hoeveelheden der contante inkoopen toch in totaal P.M. in het inkoopboek opgenomen, zoodat de praktijk onze opmerking bevestigt. . De maandelijksche journaalpost, aan het inkoopboek ontleend, luidt: Boter Kaas Paardenonderhoud. Aan Crediteuren. Verkoopboek. De liniatuur daarvan komt in dit geval geheel overeen met die van het inkoopboek. Het bevat zoowel de contante als de niet contante verkoopen, de eerste ook met vermelding van het verkoopbedrag. Dit zijn dan dus geen P.M. posten. De ontvangen verkoopbedragen komen dientengevolge in het kasboek alle onder de rubriek debiteuren. Wat uit den voorraad voor privé-gebruik door den koopman wordt genomen, beschouwt men als een gewone leverantie. Het geldbedrag daarvan komt dus op de Debiteuren-rekening. De maandelijksche journaalpost in het verkoopboek luidt: Debiteuren Aan Boter Aan Kaas WÊpÊ* Terugzendingen. Terugzendingen en terugontvangsten van goederen worden aangeteekend in twee daarvoor ingerichte dagboeken, die in liniatuur met het inkoop- en verkoopboek overkomen. Men journaliseert maandelijks van teruggezonden goederen: Crediteuren Aan Boter Aan Kaas. En van terugontvangen goederen : Boter Kaas Aan Debiteuren. EKt Komen terugzendingen weinig voor, dan reserveert men vóór de betreffende posten wel eenige ruimte in het inkoopboek (voor teruggezonden) en het verkoopboek (voor terug- INKOOPBOEK. IBOTEB. I KAAS. II Atsn^B?T^g^gagB^!T""gB!i!Sg j j AAM PAL KG. 4 FACTDTJBBEDBAG. fi 2 -3' =S 4 M a S ° Eindbe- jj * V» m. I | § § S | «L. _ & dragder • <3 ï ? S o W ' " V™**™- Boter- Kaaa- Diversen. 19.. —< —pJ * ' * I ° * ° ^ 1 II £ | I - Sept.2 C. Noordam, Naaldwijk . . Lnn 1 4 j. de Groot,. Zwolle 6 j l ™ . f IOmU t 1092- H * P.M. per kas betaald . j J ^ " H58 f H58 Totalen op 30 Sept. | »| 73j—jj2Qo| - 200|400j200|500|500|| 2061V, 6218 | " [f1011847 f 1963|21 f 812526 ||f 3o|- i 1 I I II 1 II VERKOOPBOEK. r b b ? . * I * 9 _B0TEBJ , KAAS. AANTAL K.G. 4 I ^^^^AOTDTJBBEDBAG. | I DEBITEUR. • • i g S j I j 6 Eindbe- ■ ® _• V../.V,. | J | I j | | B.«„. Kaaa. II -rr—1 ■ 1 Mh s a «8 <§ s Ns I • ja 19 . . ———1 L 5 I I ^ Sept.2 J. Jansen, Alhier [ i00 »» 5 J. Jansen, Leiden 33 366 f 56892 f 55892 „ 6 W. de Vries, Rotterdam '. ' i00 «n 665Vs ' 229528 f 229598 „ 6 J. Leeflang, Alhier . 9 592 - 867 88 . 86788 " ) I __{__l_ 1791/21 " 61928 " 61928 Totalen op 30 Sep, 13 b» I- 250 I- 50 250 L 350 200 12012V2 3371 hmib I f 690o|72 I f 488oU ■\» 5 f? 5 B ji KASBOEK (Debetzijde). I I Alge- I J . OMSCHRIJVING. Bedrag. «jg Debiteuren, o^s- IntreBt- Diversen. Q | j Ijfer^ ten- I | Sept. 1 Saldo ■ ■ J 4296— f 4296 — 7 Intrest, korting 1% korting c. Noordam, Naaldwijk ... - 10 92 f 1092 8 Debiteuren, J. Leeflang alhier .- . . - 619 38 f 619 28 f 010 14 Debiteuren, W. v. d. Laan, Rotterdam 1514 80 - 1514 70 - 010 J. Jansen, Leiden - 228918 \ - 2289 08 - 010 W. de Vries, Rotterdam 867 98 | - 867 88 - 0 10 ■ Totalen op 30 Sept. f 2210105 | f 11453 44 1 f 0 90 f 50 71 f 10596 — r~' r b b Fï h b KASBOEK (Creditzijde). 15 I I •a' I d § o j I _> S- I sl ■§ Sa 1 a O M ö u ri ri x«l v i vt kx. BEDKAG. g 3 &o jj | g§ h Privé. § Boter. Diversen. Q - I I ëll q I ° II ^ 1 °°» I II * W Sept. '» lil I - I I f> 2 Onkosten, 200 vel perkament f 6— f6 — 2 Crediteuren, traite J. de Groot, Zwolle ... - 295— f295— 2 Vrachten, onkosten, loonen, provisie .... - 1790 - O80 f210(15— 4 Boter, w/8 Delftsche roomboter - 246670 f 246670 7 Crediteuren, C. Noordam, Naaldwijk .... - 1092— -1092— I 8 Emballage, retour van Leeflang */8 . . . . - 120 f 120 9 Vrachten, onkosten, loonen, provisie .... - 8563 -4080 - 298-4185 9 Privé, gedisponeerd over - 40— |jf 40— Totalen op 30 Sept. f 2210l|05 ~~ |f573530 jf5l|59jf 12^03 tïmsö f 5^59||f 160— flOj— |f 4986|l0j|fl0980|55 b brrrrrr- .'rrrr ») Bij verschillende posten is de omschrijving ter wille der ruimte te beknopt gegeven. De lezer ga met andere voorbeelden na, hoe deze posten zouden moeten luiden. Men zal ook in de praktijk als overtollig uit de omschrüvingskolom de namen der contra-rekeningen weglaten, uitgezonderd die welke op de kolom Diversen betrekking hebben, dat zijn hier: Effecten, Hypotheek en Te betalen wissels. S) Posten in deze kolom: Hypotheek u|g f5.500,--.; Paardenonderhoud f8.— en eindsaldo f5472.65. 44 HOOFDSTUK I § 15. ontvangen goederen). Sommigen voegen, maar dat verdient geen aanbeveling, deze terugzendingsposten wel met rooden inkt tusschen de andere posten in Voorraadboek. De inrichting van het voorraadboek, dat met dezelfde gegevens wordt bijgewerkt als de vier voorafgaande boeken volgt hierna. Men kan het ook maandelijks bijwerken met dé totalen der dagboeken. Dan ziet het er als volgt uit: ' VOORRAADBOEK. 1 I ni_Boter. II Kaaa, T^TTr | • Omschrijving. ,J I | I | ! f I L| g Z j '8 /8 Hm ho ne eq g ■oo «ja «o Hntar Kaan 't I 1 tsj n .9 o a a S oa'° j""w' a-aas j Sept. Voorraad . . . 5 ! 5 \ || 200 \ I I I I Ink00P6n * • • 12\73Hl 200 I - 1 200 1 400 I 200 I 57o 500 j 20613V!_672^ 17|79 —II 400 I — I 200 I 400 | 200 500 500 I 2431i/2 6938 " Verk°°Pen * * 1Sr-ho\-\jo\250\~ 350 200 2012^ 3371 4 11 — |l50 — 160 I 150 200 150 300 | 419 35e7 | Retour inkoopen. 2 I |l ~ I ~ — — — j 99 — 2|ll|—||l50 _ 1501 150 200 150 300II 320 | 3567 Retour verkoopen —j — j—|J j ^ ! Oot. IVoorraad . . . T\ÏT[^4^~^1^ÏÏE^^ ^tts^jzrhebben de gegeven81deze koiom Kasboek De linjafcrur van dit boek vraagt, na het voorgaande met veel toelichting. Alleen zij nog opgemerkt, dathetbeginen eindsaldo geen ontvangst of uitgaaf is en dus niet in de journaalposten, die men uit het kasboek afleidt, moeen opgenomen worden. ' 6 Men werpt deze saldobedragen in de kolom Diversen uit om de optelling der totaalkolom met die der bijkolommen te doen stemmen. De saldi zijn de eenige P.M. posten die in een kasboek voorkomen. Over de kas loopen. § i6. Dit komt voor, als een verschil afgerekend wordt van twee bedragen, die elk op een afzonderlijke grootboekrekening thuis behooren. Men boekt dan het eene als ontvangen, het andere als uitgegeven. db dagboeken. 45 Voorbeeld: Betaald aan crediteuren f 1092.— 1% korting voor contant . . . V -• !3 Overeenkomst gesloten met J. Vollebregt, Delft, om hem te leveren tot 1 Ootober a.s. in 3 partijen van 100 stuks: 300 le Edammer kaasjes a f 1.59 P. M. „ 30 Te crediteeren de Verlies- en winstrekening voor winst op : Effecten Boter ..... Kaas ...... Intrest » 30 Te debiteeren de Verlies- en winstrekening voor verhes op: Onkosten Vrachten Salarissen en Loonen .... Paardenonderhoud „ 30 Te crediteeren de Privé-rekening voor het saldo der Verlies- en winstrekening. •> 30 Te crediteeren de Kapitaalrekening voor het saldo der Privé-rekening. 's-Gravenhage, 30 September 19 De openingspost laat men niet zelden uit het memoriaal weg en journaliseert de gegevens, daaraan ontleend, rechtstreeks van de balans. Incassoboek. Gewoonlijk teekent men de wissels, welke men aan eene bank ter incasso zendt, in een afzonderlijk incassoboek aan. Dit bevat dan uitsluitend P. M. posten. Immers bij het "binnenkomen van de gelden worden deze in het kasboek aangeteekend Zulk een incassoboek (ook wel wisselboek genaamd) kan men DE DAGBOEKEN. 49 eenvoudig den memoriaalvorm geven. Men boekt er achtereenvolgens in: de nummers der wissels (of quitanties), de namen der betrokken debiteuren, en, in de eerste geldkolom, de geldbedragen ; in de tweede geldkolom wordt aangeteekend, of de wissels betaald werden of terug kwamen, in het laatste geval met vermelding van het folio, waarop dezelfde wissel als weder afgegeven vermeld staat. Vooral in zaken, waar veel per post geïnd wordt, doet zulk een incassoboek goede diensten. Dit draagt dan niet weinig bij tot bekorting van het kasboek, waarin men bij inning van het borderelbedrag eenvoudig het totaal zal boeken met de omschrijving: Borderel dato zie folio van het incassoboek (en de kosten onder de uitgaven). Van uit het incassoboek (of de copyen der borderellen) neemt men dan de betalingen op de personen rekeningen (of kaarten) over. Onderverdeeling der onkosten. § 17. Eene goede onderverdeeling der onkosten is voor vele zaken van het grootste belang. Men vervaardigt daarom maandelijks, driemaandelijks of jaarlijks een staatje, als het volgende, dat in % de verhouding aangeeft, tusschen het bedrag der inkoopen en die der onkostengroepen. Overzicht der onkosten over de maand.... 19.. Totaal- ONKOSTEN. §s| g Omsclvrijving. bedrag der Saldo. lajff inkoopen. Debet. . Credit. l^'S'a 1 I _ ^ 1 Fh J° Inkoop volgens Inkoopboek, en Kasboek. f ONKOSTEN. Algem. Onkosten f .• f f Vrachten . . . . Paardenonderhoud . . Salarissenenloonen . ' . . Totaal . . f f f ~ |% De algemeene onkosten, in dezen staat in één bedrag voorkomende, zijn natuurlijk voor onderverdeeling vatbaar. Deze vervaardige men geregeld, opdat men nauwkeurig kan nagaan, Koopmansboekhouden II. 4 50 HOOFDSTUK I § 17. of de verschillende onkosten in de opeenvolgende perioden, gelijken tred houden en of mogelijk hier en daar bezuinigd zal kunnen worden. Een maandeüjksche staat zal alleen waarde hebben, wanneer men zorgt, dat de onkosten steeds betaald worden in de maand, waarin zij werkeüjk gemaakt zijn, anders wordt het overzicht minder juist. Men zou hieraan tegemoet kunnen kómen, door alle onkosten te boeken, zoodra zij gemaakt worden, en dus ook de onkosten-crediteuren in de boeken op te nemenJDeze weg zal in het algemeen geen aanbeveling verdienen. Overzicht van de boekingen der handelsvoorvallen in de dag (hulp-) en bljboeken. HANDELING. BEWIJSSTUK. | DAGBOEK. BIJBOEK. 1. Inkoop van boter Factuur. Inkoopboek. Rekeningenboek, of kaas (niet ter markt), emballage, fourage enz. 2. Bestellingen van Brief (behalve bfl mon- Orderboek (blauwe boter en kaas door delinge orders). doordruk voor het pakafnemers. huis). 8. Onkosten en répara- Bekening, opgeborgen ties (niet contant), in een map. Bij betaling: f? boeking in Kasboek; van daaruit journaliseeren. (Zie 10). 4. Ontvangst van in- Nota. Incassoboek. casso-nota's van den Kassier. 6. Ontvangen Credit. Nota» Eetourboek-inkoopen. Rekeningenboek of nota's over terug- Bet Crt.-Boek. gezonden goederen. 6. Idem over terug ont- Nota. Betourboek-verkoopen. idem. vangen goederen. 7. Ontvangsten van Strook in quitantie- Kasboek (debet). Bekeningenboek. geld of chèques. boek, of de chèque zelf. 8. Ontvangsten van Strook in quitantie- Kasboek (debet en door den Kassier boek. credit). ontvangen bedragen. 9. Betalen van reke- Quitantie of wissel. Kasboek (credit). Rekeningenboek ningen en wissels van leveranciers. 10. Betalen van onkos- Quitantie. (Soms ont- Kasboek (credit), ten,loonen,provisie breekt hiervan een beenz. (Zie 8). wijsstuk). DB DAGBOEKEN. 51 HANDELING. BEWIJSSTUK. DAGBOEK. BIJBOEK. 11. Inkoopen ter markt Koopbriefje, indien ge- Kasboek (credit). Inkoopboek P. M. (cont. betaald). (Zie géven, ook 1). 12. Geld opnemen door Kasboek (credit), den patroon voor > privé-uitgaven. 18. Geldleeningen. (Zie Quitantie (of strook i.h. Kasboek (debet of ook 7). quitantieboek). credit). 14. Ontvangen of ver- Ontvangbewijs of ge- Magazjjnboek. zenden van goede- leidebiljet (indien afge- ren. geven). . 15. Terugzending van Betour-factuur. Magazünboek. ingekochte goederen. 16. Terugontvangst v. Betour-factuur. Idem verkochte goederen 17. Verkoopen aan af- Verkcopfactuur of ko- Verkoopboek. Bekeningenboek. nemers. pie ('aarvan. 18. Afgeven van wis- Borderel. Memoriaal of Incassoseis ter incasso. boek 19. Het nemen van goe- Verkoopboek. deren voor eigen gebruik. 20. Diversen. Memoriaal. § 18. OPGAVEN. !> Werk a m g a s • 1 19 . . n 0-4 1 0ot- 2 10 f7647 48 4 74 f1444 80 6 50 f6707 83 5 40 . -5068 63 .. 5 117 -2137 50 " 5 Specerijen, f 2098 80 8 51 -683195 8 8 f 660 — 10 92 -1544 25 10 13 . 195 26 .,10 2 f 231 — 111 r INCASSOBOEK. Verval- G. p Wissel Folio ~ Wissel, gerant- RETOUR weder af- Nieuw jjatum. if Naam. Woonplaats. Bedrag g> Quit. of woord Aant. gegeven Kum. [ [ Z.K. I ' ' ' , N | no. Remise op Datum. R c b Qp. mer Oct. 2 Oct. 2 I || 1 Hendriks. jAmsterdam. f 5418|01 ^ f 2^5 ^" Wissel. Oct. j 2 \^ j ^ DE DAGBOEKEN. 61 van dit werk. Belangstellenden verwijzen wij mede naar ons werkje:.De Bedrijfsstatistiek (Handelsstudie-serie No. 30), dat een afzonderlijke uitgaaf is van het betreffende hoofdstuk uit dat boek. §21. OPGAVEN. 1. Stel de dagboeken samen der Zuidvruchtenzaak, als de kolommen, ia afwijking van de voorbeelden, zijn als volgt: a. inkoopboek: Datum, Omschrijving, Crediteuren, Polio, Krenten, Rozijnen, Appelen, Pruimen, Sucade, Diverse goederen, Diversen. b. Verkoopboek: Datum, Omschrijving, Debiteuren. Zie verder Inkoopboek. r*?ï^ c. Kas-ontvangsten: Datum, Omschrijving, Totaal (Kas), Folio, Debiteuren, Credietbank, Diversen. d Kas-uitgaven: Datum, Omschrijving, Totaal (Kas), Foho, Crediteuren, Onkosten, Loonen en Salarissen, Vrachten en Rechten, Privé, Diversen. _ Lj. e. Bank-ontvangsten: Datum, Omschrijving, Totaal (Bank), Doüo, Debiteuren, Onkosten, Koersversohülen, Diversen. ƒ. Bank-uitgaven: Datum, Omschrijving, Totaal (Bank), Foho, Crediteuren, Te betalen wissels, Incassokosten, Diversen. 2. Journaliseer de begin-balans (zie blz. 65) en maak de journaalposten uit de dagboeken. 8. Breng de journaalposten naar het grootboek over en sluit de rekeningen af. . . 4. Maak de journaal-proefbalans met voorbijgaan van journaal en grootboek. 5. Maak de balans en Verlies- en winstrekening. a. Inkoopen van 1—10 Ootober. 19 . . Oct. 1. J. Havermans, Gorinchem, 25 vaten krenten 3045 KG. f 3.014,55 2. J. Bolton, Londen, 80 vaten krenten, 10.000 KG £ 820- 3- 2 af voor vracht .... „ 31.15. 9 £ 788. 7. 5 1%% korting » H-15. 8 a f 12.11 . . £ 776.11. 9 - 9.404.47 5. J. Cajus, Denia, 100 k.rozijnen 1270KG. £ 155..8. 4 af voor vracht .... ., 6.—. £ 149. 8. 4 2% korting. »■ 2-19- 9 a f 12.10 . . £ 146. 8. 7 £ , : - 1.771.79 Overbrengen . . . f 14.190.81 62 HOOFDSTUK 1 § 21. rw Q „ „ *r . li Overgebracht . . . f 14.190,81 uct. 8. C. C. Kam, New-York, 50 vaten appelen 5000 KG f 6.000.- * af voor vracht .... - 312 50 r> t t> 1 — " 5-687.50 r. Dorenzo, Portunao, 8 kisten sucade 1700 KG. ,. .x f 5 950 _ af voor vracht .... - 104. Michel et Chaines, Marseille,. 10 balen amandelen 1000 KG frs. 5.892.12 af voor vracht , 140. & f 48.20 . , frs. 6.752.12 - 2.772.52 „ 9. G. Jansen, alhier 4 balen pruimen 310 KG f 651.— 1% korting 6.51 - 644.49 Totaal inkoopen ... f 29.141.32 b. Verkoopen van l—10 October 19.. Oot. 2. J. den Ouden, Utrecht, 10 kisten sucade 2160 KG f 7 8g4 _ 2% korting 236.52 4. J. v. d. Stap, Schiedam, 74 kisten rozijnen 930 KG. - 1.44480 „ 5. J. Haselaar, Utrecht, 60 vaten krenten 6269 KG. f6.707 83 Wem Acceptzegel 2 50 T ^ . — - 6.710.33 J. van Duinen, Gouda, 40 vaten krenten 4945 KG. - 5 068 63 W. de Vriend, Delft, 117 kisten rozijnen 1425 KG. - 2 137 50 Mercantile Comp., alhier, 436 KG. nootmuskaat . . f 1.569.60 378 KG. peperbollen .... 529.20 « a tt . 11_ ■ — " 2.098.80 „ o. a. van Hal, alhier, 75 zakken rozijnen 3720 KG. (Goederen in commissie van Chambers & Co.) - 2.418.— 8. G. Vreeze, 's Hage 51 vaten krenten 6385 KG. . . - 6.831.95 J. H. Verstraaten, Vlaardingen, 3 balen pruimen . 250 KG .... 560 — ,, 10. J. v. Geervliet, Leiden, 92 kisten rozijnen 1105 KG*. - 1.544.26 J. Burchhard, alhier, 13 kisten rozijnen 140 KG. . - 195.25 J. den Ouden, Utrecht, 2 vaten appelen 175 KG. . - 231.— Totaal verkoopen . . . f 36.887.99 c. Kas-ontvangsten van 1—10 October 19 . . Oot. 2. Credietbank beschikt over . . f 2 000 — 6. Credietbank beschikt over - 2 000 — ,. 10. Debiteuren J. Burchhard, alhier . . . . . . ] . . '195*25 Credietbank beschikt over ( . - 2 0Ö0 Totaal . . . f 6.195.25 OPGAVEN. 63 d. Kas-uitgaven van 1—10 October 19 .. Oct. 1. Onkosten, waterverbruik . . • • • f ""ï? 2. Crediteuren, J. van Uden & Co., Maastricht ... - 490.27 A. v. d. Eelten, Leiden - Onkosten, drukwerk en boeken . . - j69.96 Invoerrechten op 12202 KG. krenten - 3. Vracht en lossingskosten 100 vaten krenten .... - 4Ud.dö Onkosten, sleeploon 100 vaten krenten ...... - 28.84 4. Onkosten, vracht op rozijnen van Chambers & Co. . - 184.ïw Onkosten, premie inbraak verzekering. . • f 17-50 zegels ; • • • • • '27-5° - 45.— 6. Crediteuren, P. van Eeden, Rotterdam . . . - * 1^7^*' N. Hildebrand, Dordrecht - 57b.4i 252 50 Loonen en salarissen ' Onkosten, kleine kas - • Privé, gedisponeerd over " " 9. Invoerrechten op diverse goederen Onkosten, sleeploon f **-*8 kleine kas ' 26'55 . 71.03 Privé, gasverbruik woonhuis • " 1, f n - I 10. Invoerreohten op 1275 KG. rozijnen - ^.ia Crediteuren, F. van Drempt, Amsterdam - A. van Rijnsburg, Leiden - .6Bö.»d Totaal . . . f 5.873.69 e. Bank-ontvangsten van 1—10 October 19 .. Oot. 2. Debiteuren, geïncasseerd 19 quitanties. . f5.421.01 zegels ■ 1-90 f 5.422.91 Debiteuren, J. Montferland ' 851- 82 6. Debiteuren, geïncasseerd 14 quitanties. . f8.924.54 zeeels - 1-40 - 8.925.94 8. Koersverschillen, J. Chambers &^Co., Birmingham . . - 1-79 ", 9. Debiteuren, geïncasseerd 10 quitanties. . f7.817.58 zegels 1-— - 7.818.58 Totaal ■ ■ ■ f23.021.04 f. Bank-ultgaven van 1—10 October 19 .. Oct. 1. Te betalen wissels, J. C. Pascal . , ,• * 2,5°^*3 2. Incassokosten, 19 quitanties ' • - 6-25 Crediteuren, J. Bolton * 9.404.47 zegel ...... - 0.10 ' . 9.404.57 „ 2.000.— Kas Te betalen wissels, G. Bremer & Co • • - 6.418.5U Transporteeren . . . f20.337.75 64 hoofdstcde i § 21. üj* i „ Overgebracht f 20.337.75 Oct. 6. Kas . ... 2 Q00_ le betalen wissels, Michel et Chaines 2.582.95 Horn & Sancho 4.690.22 Incassokosten, 14 quitanties ' i8'23 8. Crediteuren, J. Chambers & Co. £ 180. 5. 2 a f 12.11 - 2.18472 P. Lorenzo 10.862.50 J- Cajus • 1.771.79 „ 9. Crediteuren, G. Jansen 644 49 Incassokosten, 10 quitanties . . . \ 7 12 I 10' KaS • ■ • ■ ' .' .' ■' ■" 2.000.'- Totaal . . . f47.099.77 g. Memoriaal van 1—10 October 19 .. Oct." 4. In consignatie ontvangen van J. Chambers & Co. Birmingham, 75 zakken Elemé rozijnen 3720 KG. „ 5. Ontvangen van J. Haselaar, Utrecht een 3/m. accept f6.000.— „ 6. Verköoprekening gezonden aan J. Chambers & Co. Birmingham over 3720 KG. rozijnen, Bruto provenu f 2.418.. Af: Onkosten . f 184.92 provisie 2% . . . ... . . 48.36 - 233.28 — - 2.184.72 Gegevens voor de balans per 10 October 19... Nog te betalen: Loonen en Salarissen 1 225 Onkosten: kantoorbehoeften f 19. sleeploon . 35. gas en eleotr. licht 50. telegrammen 26. zolderhuur 70 -"entrepothuur . 66. spoorabonnement 145. emballage 40. '2 - 480.— Vracht op krenten f 252.50 rozijnen 63.— m j 1.x , — " 315.50 le aebiteeren de rekening: Krenten voor vracht f 781.54 Rozijnen voor id - 160.53 _ , i - 9412.07 Goederen voorraad: Krenten 15 vaten 1845 KG 1.789.65 Rozijnen 4 kisten 31 „ . 39 68 Appelen 50 vaten 5000 ' . . 5.687! 50 Pruimen 4 balen 310 [ . 644 49 Sucade 8 kisten 1700 „J . . - 6 846 Diverse goederen > 1000 „ amandelen....... . 2!772!ö2 Oct.* 4. OPGAVEN. 65 Balans per 1 October 19.. Ka8 f 643.69 Crediteuren f 33.995.88 Credietbank . '. j . . - 49.956.31 Te betalen wissels . . - 17.662.24 Effecten - 23.658.12 Kapitaal - 151.306.98 Debiteuren ..... - 109.612.85 Krenten 51 vaten *1111IP 6399 KG - 6.207.03 Rozijnen 200 kisten 2334 KG. . . . . . • -. 2.987.50 Appelen 2 vt. 175 KG. -* 210.— Pruimen 3 balen 250 KG - 525.— Sucade 10 kisten 2160 KG - 7,344.— Diverse goederen: 436 KG. "nootmuskaat . f 1.460.60 378 KG. peperbollen. - 460.— - 1-920.60 1 f 202.965.10 f202.965.10 § 22. De volgende opgave is ontleend aan eene zeepziederij. Wij betreden daarmede het gebied-van de fabrieksboekhouding. Wij zullen hier slechts zeer in het algemeen de eigenaardigheden dezer boekhouding kunnen bespreken, en slechts zoover ^hier noodig is, in bijzonderheden afdalen. Al dadelijk merkt men op, dat in een fabriekszaak eigenlijk twee administraties bestaan, die wij de uitwendige en de inwendige zullen noemen. De uitwendige vertoont de meeste overeenkomst met die van een handelszaak. Immers een fabriek koopt in de meeste gevallen goederen (grondstoffen) en verkoopt die weder in een anderen vorm (producten). De inwendige administratie bepaalt zich in hoofdzaak tot eene strenge controle op de hoeveelheden der grondstoffen, der in bewerking zijnde goederen, fabrikaten, eene oordeelkundige verdeeling en groepeering der loonen, onkosten, enz. Wij merken hier op, dat de z.g.n. uitwendige administratie van verschülende fabrieken dikwijls vrij groote overeenkomst kan vertoonen, terwijl de inwendige administratie zoozeer met het bedrijf samenhangt, dat tusschen die onderdeden der administratie van verschillende fabrieken vaak maar heel weinig overeenkomst valt op te merken. Wij zullen ons hier in hoofdzaak met de uitwendige administratie der zeepfabriek bezig houden. Daarin worden de volgende hulpboeken gebezigd : Koonmansboekhouden II. KASBOEK. Jan" 1 | 19.. , aD' 9 Tv8a!f° ™'i. l ' ' ' ;f 676 — Jan. 2 Nieuwjaarsfooien .... « laArï " l diverse Debiteuren . .* 3347 90 2 Vraohten schipper van Gijn " ! diverse Debiteuren ......... 164713 „ 2 Steenkolen . .. " Z? I I ^rDeb/terer.8^^ » ] <*^*^*^^ \ . «22 5 E. Mees & Zoenen, cheque No. 1 ! ' ' . 1000- " 2 S ™! ^ ' ! < ' " 4776 „ 7 R. Mees & Zoonen, ohèque No. 2 . . . . Z- ' 3 R M^fT/fc1/ Pieterse, Wormerveer - 1014 63 • tfuu " d E. Mees & Zoonen, brj hen gestort . » . . 5000 — / » 3 Loonen personeel . .'. . gg / f, 3 Bureaubehoeften 26 47 / >, 6 Privé J. Jaarsma jqa / „ 6 Privé P. Verwey 90 _ / » 6 i/j Jaar Hypotheekrente ....... 22880 / „ 6 Aflossing van Hypotheek ....... 75 / „ 7 V» Jaar rente K. Jolles . - 47 92 7 Aflossing K. Jolles . . . 296 „ 8 A. Lindeman, Delft, ohèque No. 1 . . . . 108O / ., 8 80 nieuwe i/t tonnen 40 " 8 Sald0 186422 . f 1271119 ~~~ f 12711 19 Jan. 8 Saldo P-"?|fi 'Ê^i^J- t 1864 22" ===== ^ DE SPLITSING VAN HET MEMORIAAL. INKOOPBOEK. DenfHaag, 2 Januari 19 . . 67 Hoogeveen & Bos, Leiden, 100 vaten Lijnolie Netto 17160 KG.ia f 19.50 .... f 334620 2 —— Chemische fabriek, Keulen, 70 vaten Potasch 90/92% Netto 37320 KG. a f 19.— .... * 7090 80 C°ntant !% J ™9_°_ . 7019 90 , 3 W. P. Pieterse, Wormerveer, 10 kisten Java Indigo . Br°. 250 KG., Tarra 50, Netto 200 KG. a f 2.80 per 1/2 KG. f 1120 — Contant li/2% j 16 8p_ U0320 3 A. Lindeman, Delft, 200 HL. kalk a f 1.— - 200 — 4 K. Pieterse, Botterdam, 140 KG. Mirban olie a f 0.55 . . . '. 77"~ 4 W. Pieterse, Wormerveer, 10 vaten Waterglas 38/w% Netto 2478 KG. a f 3.10 1 76 82 Contant U/2% J 75 67 5 K. van den Barg, Botterdam, 2500/4 bodems a f 0.03 f 75— 2500/g id. af0.02 J ™~Z.- 175 — 5 Dwijntjes & Co., Veendam, 10 balen Aardappelmeel Netto 1000 KG. a f 13.— - 130 — . 6 W. P. Pieterse, Wormerveer, 6 bussen Caustio Soda 60/62% Netto 1766 KG. a f 11.70 f 20662 Contant V/t% j . 203 52 7 Oudshoorn & Co., Rotterdam, 20 vaten Hars' Netto 3594 KG. a f8.90 f 31987 Contant lVa% J 3 316 67_ f 12647 16 68 HOOFDSTUK I § 22. Kasboek, Inkoopboek, Verkoopboek, Kassiersboek en Memoriaal. /**«!t Kasboek heeft den scontrovorm. (Zie blz. 66). »et Inkoopboek is ingericht, zooals ons model op blz. 67 aangeeft. Wij laten het aan den lezer over, voor dit boek een tabellarischen vorm te bedenken. Deze vorm zal vooral in fabriekszaken veel kunnen voorkomen, omdat daar geregeld dezelfde artikelen (grondstoffen, soms ook wel halffabrikaten) worden ingekocht en voor deze dus afzonderlijke kolommen kunnen worden bestemd. Verkoopboek. Hiervan geven wij de tabellarische inrichting hieronder. Het geeft niet alleen een overzicht van de verkochte hoeveelheden van iedere soort, maar ook van de verpakking. VERKOOPBOEK. pakking. . S * W Datum. NAAM. Woonplaats. . . J g 3 §2 Bedrag. 999 o © « r-i $ S $ H =° i* « rt ^ « co M -i? I 1905. Jan. 2 K. van Rijn. 25 40 80 32i/2 groen le f 19— f 617501 „ 2 K. van Rijn. 3 6 8 4 geel le - 19— - 76— 3 J. Visser . . 10 20 40 15 groen 2e - 18— - 270—J 4 B. Klaassen. 20 20 60 2272 id. le - 19— - 427^50 „ 5 K. Pieterse . 3 2 4 2i/a| id. 2e - 1850 - 4625| 5 K. Pieterse . 12 2 IV? geel le - 1950 - 2437*1 „ 7 H. Martens . 40 40 80 40 groen le 18|50 - 740 — 102 130'274[ll78/4| ' f 220162^ I lil ' I I Kassiersboek. Dit bevat de rekening-courant met den bankier. Het heeft den scontrovorm. Eenige posten, voorkomende in het voorbeeld op blz. 69, hebben nadere toelichting noodig. De posten op 6 Januari in debet en credit zijn ontleend aan de incasso-nota van uen bankier, waarvan in deel I voorbeelden zijn gegeven. De bedragen, door den bankier van debiteuren ontvangen (n.1. door de debiteuren verschuldigde bedragen en de zegels, elk afzonderlijk) zijn in het debet, de incassokosten in het credit geboekt, een en ander ter vereenvoudiging van de journaliseering. De post van 5 Jan. is een P.M. post, immers onze dispositie DÉ SPLITSING VAN HET MEMORIAAL. 69 van f 1000 staat ook in het kasboek en zal daaruit worden gejoumaliseerd. In de journaalposten, uit het kassiersboek afgeleid, komen de disposities per kassa niet voor. Ook omtrent den post, dato 7 Januari, moeten wij iets zeggen. Het blijkt duidelijk, dat wij de aflossing der hypotheek en de betaling der rente aan Jolles voldeden in een chèque van f300 en f43.92 in geld. KASSIERSBOEK. R. Mees & Zoonen, Rotterdam. 1905 1905~| I Jan. 3 Gestort in contanten . f 5000— Jan. 3 Cred. Hoogeveen & Bos f 3346 20 „ 6 Debit. geïncasseerd. . - 124018 ,, 5 Chèque No. 1 . . ; - 1000 — „ 6 Onkosten (Zegels) . . - 035 ,, 6 Incassokosten .... 070 7 Chèque No. 2. K. Jolles. - 300 — 8 Saldo . . - 159363 f 624053 |f 624053 Jan. 8 Saldo f 159363 i r. I |j Over de kas loopen. Om nu dezen post uit het kasboek te kunnen journaliseeren en de betaling te kunnen naslaan in één boek (n.1. het Kasboek) laten wij hem „over de kas loopen", en boeken dus de chèque van f300.— als een ontvangst, de sommen aan Jolles betaald als twee uitgaven. (Voor deze sommen moeten twee afzonderlijke grootboekrekeningen worden gedebiteerd). Wanneer nu Jolles eens precies f 300.— van ons had moeten ontvangen, zou dat over de kas loopen niet noodig zijn geweest. Om echter dergelijke posten eenvormig te behandelen, raden wij aan, ze alle over de kas te laten loopen. We kunnen dan alle chèques en quitanties, aan de creditzijde van het kassiersboek vermeld, als P. M. boekingen beschouwen. De betaling der traite op 3 Jan. lieten wij niet over de kas loopen. Wij laten het aan den lezer over, de boeking aan te geven, indien dit eens wel het geval geweest ware. Naast deze vier boeken wordt het memoriaal gehouden, dat tevens dienst doet als verzamel-memoriaal. De journaliseering der gegevens uit dit verzamel-memoriaal zal den lezer niet moeilijk vallen. In de bij deze § § behoorende opgave wordt de samenstelling van de Balans met Verlies- en wmstrekening gevraagd, ontleend aan de onderneming, die het onderwerp van bespreking 70 HOOFDSTUK I § 22. uitmaakt. Wij zullen daarom het rekeningsysteem voor zoover noodig toelichten. (Zie de proefbalans op blz 75 ) | \apltaalrekeningen. § 23. Ten eerste de Kapitaalrekeningen der vennooten. We hebben hier n.1. te doen met een vennootschap onder firma. Wanneer twee of meer personen zich vereenigen om onder gemeenschappelijken naam handel te drijven, ontstaat eene zoogenaamde vennootschap onder firma. De firma-naam is de gemeenschappelijke naam, waaronder handel gedreven wordt hier: „de erven B. Jansen» 5 de firmanten zijn J. Jaarsma en P. Verwey. Elk hunner heeft een afzonderlijke" Kapitaalrekening waarop het bedrag aangeteekend staat, waarvoor hij in de zaak heeft deelgenomen. Deze Kapitaalrekeningen komen in ieder opzicht overeen met die in deel I, Hst. LH, § 9, behandeld (De overwinst wordt echter eerst na een daartoe genomen besluit der vennooten erop overgebracht). De verhouding van de vennooten ten opzichte van hun gemeenschappelijke onderneming komt overeen met die van een alleenhandelend koopman tot de „zaak". Ook hunne financiëele aansprakehjkheid is onbegrensd, d. w. z. elk der vennooten is met alles, wat hii bezit (mets uitgezonderd), aansprakelijk tegenover de personen die met de vetoootschap gehandeld hebben. Crediteuren der vennootschap hebben zelis het recht, iederen vennoot persoonbjk voor het volle bedrag hunner vorderingen op de firma aan te spreken. Men noemt daarom deze aansprakehjkheid hoofdelijk. Elk der vennooten is dus hoofdelijk voor het eeheel aansprakelijk. ; Naast twee Kapitaalrekeningen treffen wij hier ook twee Pnvé-rekeningen aan. De behandeling hiervan zal den lezer geen moeilijkheid geven. Het winst- of verliessaldo, eenmaal vastgesteld zijnde, wordt verdeeld volgens de bepalingen, bij de akte van vennootschap gemaakt, en ieders deel van de Verhesen winstrekening naar zijn Privé-rekening overgebracht. Recht op de firma. § 24. Dit is een rekening van actief. Zij i8 gedebiteerd geworden voor de waarde der zaak, daaraan toegekend bij het overnemen daarvan door Jaarsma en Verwev Bij het overnemen van zaken wordt dikwijls boven de werkelijke' waarde van het daarin aanwezige, nog een zeker bedrag betaald waarvan de grootte in hoofdzaak verband houdt met de jaarlijks m die zaak te behalen winst. Als inkoopsom wordt dan een bedrag betaald, gelijk aan eenige malen de jaarlijksche winst De grootte van dit bedrag hangt echter nog van tal van omstandigheden af, als de bekwaamheden van den beheerder DE SPLITSING VAN HET MEMORIAAL. 71 gevorderd, het benoodigd kapitaal, den omvang der concurrentie in het bedrijf enz. Volgens sommigen mag een rekening Eecht op de Firma niet in de boeken der zaak voorkomen, omdat het daarop vermelde bedrag, zijnde de waarde, die de zaak als zaak, als gelegenheid om winst te maken, voor den eigenaar heeft, geen activum is in die zaak, er eigenlijk luiten staat, en daarom in de privéboekhouding van den eigenaar of de eigenaars moet worden aangeteekend. Bovendien is de waarde vrij onbepaald en het waardecijfer dikwijls geheel toevallig. Eenmaal een bepaald bedrag als inkoopsom betaald hebbende, wil echter de eigenaar veelal dat bedrag als een bezit in het grootboek verantwoord zien, vandaar het ontstaan dezer rekening. HèVyerdient aanbeveling, het bedrag door afschrijving lang- „ zamerhanöSnit de boeken^te doen verdwijnen. Doet men later dc zaak eens over en bedingt men een zekere uitkoopsom (boven de waarde in de zaak netto aanwezig), dan wordt dit bedrag als winst geboekt. Fabricagerekening. § 25. «Deze rekening komt het meest overeen met de GoederenreJcening, in Deel I reeds uitvoerig besproken. Zij wordt gedebiteerd voor de inkoopen van grondstoffen : olie, potasch, indigo, kalk, enz., terwijl zij gecrediteerd wordt voor de verkoopen van het product, n.1. zeep. Dj. een meer omvangrijke zaak wordt in de plaats van deze rekening vaak een aantal andere aangetroffen, waardoor dan de kosten der grondstoffen en de opbrengst van het verkochte product van elkander gescheiden gehouden worden. Men boekt dan b.v. de eerste op de rekening Grondstoffen, de laatste op de rekening Zeep. Ook kan men de rekening Grondstoffen weder in tal van andere rekeningen splitsen, evenals men voor verschillende producten afzonderlijke rekeningen kan openen. De Fabricagerekening werd hier in haar allereenvoudigsten vorm voorgesteld. Later zullen wij gelegenheid hebben over dit belangrijk onderwerp breeder uit te weiden. Op het oogenblik kunnen wij volstaan met de opmerking, dat de rekeningen Grondstoffen, Zeep en Arbeidsloonen in de zaak, waaraan deze voorbeelden zijn ontleend, zouden kunnen voorkomen als hulprekeningen van de Fabricagerekening. De geringe omvang dezer zaak maakte een dergelijke indeeling echter niet bepaald noodig. We zullen hier evenwel met een'enkel woord aangeven, hoe dan de behandeling dezer hulprekeningen zou wézen. 72 HOOFDSTUK I § 25. De rekening Grondstoffen wordt dan geopend met de waarde van den aanwezigen voorraad aan het begin van het boekjaar en gedebiteerd voor de aankoopen van grondstoffen. Aan het eind van het jaar kan men, met behulp van het gegeven door den Inventaris verschaft, n.1. de waarde van den eindvoorraad het totaalbedrag der voor het fabrikaat verbruikte grondstoffen bepalen, welk bedrag dan door den journaalpost: u Fabricagerekening Aan Grondstoffen naar de eerstgenoemde wordt overgebracht. De waarde van den eindvoorraad der grondstoffen brengt men daarna op de nieuwe rekening Grondstoffen over. Eveneens debiteert men de Fabricagerekening voor het bedrag der aan het fabrikaat bestede productieve arbeidsloonen verkregen door bij het saldo, dat de rekening Arbeidsloonen vertoont, de nog te betalen en op het boekjaar drukkende arbeidsloonen in acht te nemen. De rekening Zeep wordt gedebiteerd voor de waarde van den begmvoorraad en gecrediteerd voor de verkoopen Na den aanwezigen voorraad bij het einde van het -boekjaar in aanmerking genomen te hebben, bepaalt men het totaalbedrag van het opgeleverd fabrikaat, waarvoor de Fabricagerekening gecrediteerd wordt door den journaalpost: Zeep Aan Fabricagerekening. In de boeken der Zeepfabriek, welke wij hier bespreken, komt, zooals de proefbalans (zie § 27, opgave 3) aangeeft, een onverdeelde Fabricagerekening voor, echter zal de lezer m. de 4e opgave een verdeeling der Fabricagerekening als de nier behandelde ontmoeten, waarom wij deze uitweiding hier ten beste gaven, iigi Omdat in een fabriekszaak heel iets anders wordt verkocht dan hetgeen wordt ingekocht, heeft men hier niet eene goederenrekening maar twee, n.1. Fabricagerekening en Zeep. Als een geheel gedacht stemmen zij volkomen overeen met de goederenrekening in eene handelszaak. -Arbeidsloonen. § 26. Deze rekening bevat in het debet de totaalbedragen aan arbeidsloonen betaald. Hierop kunnen ook salarissen worden geboekt, voor zoover deze salarissen en loonen onmiddebijk ten laste van het product komen ; dus geen salarissen van kantoorpersoneel. Deze boekt men op een afzonderlijke rekening, of op de rekening Onkosten DE SPLITSING VAN HET MEMORIAAL. 73 De overige rekeningen, in het grootboek dezer zaak voorkomende, vereischen geen verdere toelichting. Van de gebezigde bijboeken noemen wij alleen het rekeningcourantboek en het magazijnboek. Omtrent het inwendig beheer dezer eenvoudige fabriekszaak kunnen wij kort zijn. Er moet natuurlijk een goede controle wezen op de hoeveelheden grondstoffen, voor elk ziedsel benoodigd, de daaruit gefabriceerde hoeveelheden zeep, de totaalkosten aan de bereiding verbonden, enz., om zoodoende de gegevens te bekomen, die onder meer benoodigd zijn voor de berekening van den zelfkostenden prijs. Een fabrikant moet nl vóór alles volkomen op de hoogte zijn van den juisten zelfkostenden prijs van zijn producten en den invloed, dien wisselingen in de prijzen der grondstoffen, verandering van den loonstandaard, of van onkosten bij de fabricage, op den zelfkostenden prijs van het product zullen uitoefenen. Daar ontbreekt in de praktijk wel eens zeer veel aan, meestal tengevolge eener onvoldoende inwendige administratie. Het magazijnboek is ingericht, zooals onderstaand model aangeeft. MAGAZIJNBOEK. GROENE ZEEP le KWALITEIT. Ontvangen. Afgeleverd. Datum: 2^!. % V. | V» Totaal. | Datum. | V, V4 | V, | Totaal. 15 H 1 19 •• Jan,"'! Voorraad. 70 120 240 95 Jan. 2 25 40 80 32 5 o 1 40 60 80 45 „4 20 20, 60 2.5,5 " „7 40 40 80 40 ! (Hoeveelheid Prijs per I Datum. No Hoeveelheid Datum. Leverancier, in KG 100 KG. uaicam- Ziedsel. in KG. ~ï5—r ' ' I 19 - - Jan. 1 Voorraad . . • .3620 f 20,IJ Jan. 2 1 2540 2 v. Hoogeveen & Bos 17160 - 19,50 „ 4 2 . 2680 LIJNOLIE. Afgeleverd. Ontvangen. a; . ■ . Voorafgaande Journaalposten. § 27. In de reeks opgaven, wei*e op deze § volgt, zal den lezer èen balans te vervaardigen gegeven worden van de hier besproken zaak, af te leiden uit de proefen saldibalans met de daarbij behoorende gegevens. 7* HOOFDSTUK I § 27. Uit deze gegevens zal blijken, dat, alvorens de sluitposten dZnd 7? * rrd6n (dat Zijn de ^aalposten, dienende tot samenstelling en afwerking der Verlies- en winstrekening) nog enkele posten dienen te worden geboekt n 1 de intrest aan eenige geldschieters toekomende. (Zie 'aant.' tol 5, 6 en 7). Alle posten, die na het opmaken der proefbalans, aan de sluitposten moeten voorafgaan, noemt men voorafgaande journaalposten. In de praktijk komen zij op die wijze gewoonlijk niet voor • m opgaven en oefeningen wel. In de praktijk zal n.1. de' boekhouder alle boekingen, overdrachten van verschillende hulprekeningen, enz., die gemaakt moeten worden, alvorens de Verlies- en winstrekening kan worden bijgewerkt, aanbrengen om daarna een eind-proefbalans op te maken, waaruit dan in' verband met de gegevens van den inventaris de sluitposten gemakkelijk kunnen worden afgeleid. >■) Een uitzondering maakt fol. 3 (zie aanteekening) De verschuldigde intrest op hypotheek wordt niet op deze rekening geboekt, maar als schuld geplaatst in het credit der Intrest H^Tv'^oT1^^ h6t nfeUW? &00th<** nopend wordt. (Zie Hst. IV § 28, Deel I). De boeking van dezen verschuldigden intrest geschiedt in een der sluitposten en daarvoor is dus geen z.g.n. voorafgaande journaalpost noodig Verzamel-memoriaal. Men treft in enkele zaken wel een verzamelmemoriaal aan. Zoo noemt men het memoriaal als het behalve de posten, die niet in de overige dagboeken behooren, ook nog de gegevens uit elk dezer dagboeken bevat, die gejournaliseerd moeten worden. Zoodoende kan men uit dit verzamel-memoriaal, zonder de overige dagboeken, zelfstandig journaal en grootboek bijwerken. Het komt ook voor bij zake? met bijkantoren, en dient dan voor deze laatste, om het hoofdkantoor de noodige gegevens voor de boékhouding te verschafen. Voorbeeld: Volgens het kasboek bedroegen de ontvangsten m de maand Januari 1921: Debiteuren .....ƒ i823.50 B£mk 4000.— Goederen (contant) . .—■- 1835. Zegels en Onkosten . . - 15.50 ƒ 7674.— *o\ÏZ£iïiï% ^ \rSmlt' FutÜiteiti- (Handelsstudie-serio OPGAVEN. 75 OPGAVEN. 1. Welke posten zullen in het Verzamel-memoriaal der Zeepfabriek „Het gulden Vat" Erven B. Jansen worden gemaakt, als uit de dag- of hulpboeken, hiervoren behandeld, wekelijks gejournaliseerd moet worden! 2. Maak de journaalposten, die uit de bovenstaande opgave voortvloeien. I. Maak de balans op 30 Juni 19 . ., alsmede de Verhes- en winstrekening en de voorafgaande journaalposten uit de volgende Proefbalans. PROEF- EN SALDI-BALANS op 30 Juni 19 . ■ 1 Kapitaal J. Jaarsma . . f H000- f "000- 2 id. P. Verwey - . - 11000— - 11000- 3 Hypotheek o/g . . . . f 75- - 11425- - 11850- 4 Gebouwen en Machines . - 17800— f 17800 — 5 K. Jolles - 296- - 2396- - 2100- 6 L. van Lummel - 247 66 - 2247 65 - 2000- 7 M. de Jager, - 343 65 - 2343 65 - 2000- 9 Privé J. Jaarsma ... - 900- - 86021 - 3979 11 id. P. Verwey ... - 850- - 26021 - 58979 16 Kas - 42993 56 - 42113 40 - 880 16 20 Debiteuren - 51923 47 - 40146 80 - 11776 67 25 Recht op de Firma. . . - 8000— - 8000 — 26 Algemeene Onkosten . . - 740 28 - 112 67 - 627 61 30 Arbeidsloonen - 1506 43 - 65— - 144143 34 Fabricagerekening ... - 4564763 - 4363513 - 191250 40 Crediteuren - 34749 44 - 4015816 - 5408 72 45 Intrest - 48014 - 464 80 - 15 34 49 Mees & Zn., (Kassiers) . - 8740 72 - 6965 29_ - 1775 43 f 215193 97 f 215193 97 f 44858 72 f 44858 72 I - ! 76 HOOFDSTUK I § 27. AANTEEKENINGEN VOOE DE BALANS. 3. Nog te betalen 6 mnd. rente a 4%. 4. 1% afschrijven. 5. Nog te betalen 6 mnd. intrest a 4% over f2100.- 1 Vooraf op de 7 ., " 2000.— I rekeningen te Ë Ka, * u ■ 2000— bo<*en 25. 5% afschrijven. 26. Nog te betalen vrachten 30. „ | „ loonen |f f 69^ 34. Voorraad goederen en grondstoffen ' " 91?f'fin De winsten en verhezen worden door de vennooten gelijk verdeeld. Journakseer de volgende posten (4-22) volgens de dagelijksche methode meer de volgende rekeningen voorkomen: «. Salarissen en Arbeidsloonen. (Hulprekening der Fabricagerekening.) Debet voor uitbetaalde salarissen en loonen. Bij heropening kan zij credit zrjn voor verschuldigde salarissen of loonen (n.1. wanneer 31 üT STS het einde eener week samenvalt.) . 6. Voorschotten aan Personeel. (Debiteurenrekening) Debet voor verstrekte voorschotten aan personeel, credit voor term ontvangen voorschotten, ook indien deze bij de uitbetaling vTloonfn en salarissen verrekend worden. loonen c. Brandstoffen. (Hulprekening der Fabricagerekening). ■ Debet voor beginvoorraad en aanknopen. Credit voor overdracht der vooT L ^ rbrUik,te brandsto£f- FabricagerekeningTimede voor de waarde van den eindvoorraad. ^. Onderhoud en Vernieuwing. (Hulprekening der Fabricagerekening) Debet voor Se kosten van onderhoud en vernieuwing der ovens etc 2t srrss b-anhhet totaal der'on derh°*» -arrs^ he^n^ ™ ?°g onderhoudskosten^ Zie STkenÏg- bil 7 = der Fabricagerek). Zie a^eetu^- %? GloM^ > Hulprek. der Fabricagerek, ff. 5% Geldleening. (Is een Crediteurenrekening). ft. Steenen. (Hulprekening der Fabricagerekening) * ftlH^6t 70r WTd6 befimv°orr*»A. Credit voor de verkoopen van steenen • ^/IIIIÏK- ^ f':00™0' b« °™*r**t daarvan op nieuwe rekenmg. Ook debet bij overdracht van het saldo naar de Fabricagerekening t. Algemeene Onkosten. (Hulprekening van Verhes en -Winst.) j. Puin. (Hulprekening der Fabricagerekening). Zie aanteekening bij ft. k. ModeUen. (Hulprekening der Fabricagerekening) Me aanteekening bij d. OPGAVEN. 77 Assurantieprerniön. (Hulprekening van Verlies en Winst.) _ , | Idem. m. Intrest. Fabricagerekening. Wij bevelen een herlezing van hetgeen hiervoren daarvan te begrijpen. . 4 Afgerekend met den fabrieksbaas B. Hij draagt f 18.25 af wegen* . iri^gr op daghuur van arbeiders, ten bate der fabriek terwijl hu £££, ore^gt voor zijn sah™ ^£^^S^1 Bovendien betalen wij hem f 110.— uit, a°or nem eenige arbeiders uit te reiken. a Wat journahseert men hiervan (dagehjksche methode)? b Hoe boekt men dit in het Kasboek (maandelijksche methode)! reeds geboekt is.) 6. Factuur ontvangen van Jean Balthazar te Duisburg over 265 kar steenkolen. ad f 11.60 f1102.— 95 kar Machinekolen . 13.20 - 2244.— 170 „ Gasvlamkolen " f3346.— a f 1.10 f 291.50 vracht 265 kar • • • _ 65 65 vrachtvoorschot . • vg^-f 225.86 1% disconto .... (-er f 3346.- f 291.50) _m54 f 3089'.61 ; daï gedeelte in mindering wordt gebracht (vergelijk Hst IV, § 21,_voor kol» -eg i 225.85 ontv^n Deze som »«dt m de^« *ffta d„„ methode minder goed is, dan die in deel I beschreven. 7 Factuur ontvangen van de firma A. W. Seholten te Groningen ovex dri^alhTgTzwarte tuk te -en-f - ad 21 cent Door haar betaalde vrachtvoorschotten 186.- en voor = ons betaalde vracht 4258 ton ft 7 cent = f/98„Tfild n n0 6 gegeven, f 213 06. Stel eerst ue factuur samen naar het vooAeeld in no. gegev ° HOOFDSTUK I § 27. (Op de lening Onderhoud en Vernieuwing te boeken)0 28 ' 56°°- ^^ar^^or^ Cari W6ber * ^ «ver: vracht a f 1.20 per kar . f 13 20 f 2798.40 vrachtvoorschot ^254.40 ' ' 44.52 1% korting over f2544— f 209.88 " 25.44 fflllm • 235,32 (Zie de aanteekening bij 6.) f 256308 10. Rekening ontvangen van R. Vermeulen & 7„ f„ t 400 M3. Friesche klei Vermeulen & Zn. te Leeuwarden over • » "f 1.50 f 600— JaL.g1!^ 2^ R *6 over eene 154050 KG. Westerwalder Weiss *. * 67200 „ Kaeslicher blau 1 ! * 81 M- 124781 Statistik 53 .. 356.16 M. 4.— (Te boeken tegen f 59.20 per M. 100). M' 16°7'97 12. A. Dekker heeft van mij te vorderen . . n„„Bft Hfl leent nuj heden bovendien en stort in contanten ' ' ' ' onder de bepaling, dat hij van deze ' ; 775°- laarlijks S% rente zai genieten. (De rekening' 5»/o GeldJeemng'te op°enenT 23000 gescheurd hardgrauw af 9 50 ' ' 13500 grijs | k. 145j 2j8-6j Assurantie i/4o/0 f 414'25 Vrachtvoorschot ' • 21.04 f 435.29 ,alHolökt;r^^^ der factuur betaalt, YakdJ^to*E™ÏÏrt' datkooper de vracht en onkosten OPGAVEN. •79 o/r. betaalde premie ongevallen-verzekering, le kwartaal 19 . . f 273.44 »/. jaar intrest der 5% geldleening 'P 125- J i .... - 18.40 Incassokosten — f 416.84 16 Ontvangen van Vlaer & Kol te Utrecht een ziohtwissel op Visser & Veltman te Dieren, ter voldoening mijner vordering op Raab Kascher & Co te Duisburg, groot f475.50 voor restitutie op een partij steenkolen. Het toestaan dezer restitutie was nog niet geboekt. Dezen wissel geremitteerd aan onze orediteuren Visser & Veltman. 17 Last gegeven aan de Geldersohe Crediet-Vereeniging te Arnhem om over te maken aan de Düsseldorfer Bankverein, voor rekening van de Osterather Mosaik & Wandplatten Pabriken (Gesellschaft mit besohrankter Haftung) te Düsseldorf M. 30.000.- f 17.819.50, ter voldoening van mijn aandeel in het kapitaal van genoemde fabrieken, waartegen mij later 30 aandeelen ad Mk. 1000.— zullen worden uitgereikt. 18. Geremitteerd aan de firma O. Manus te Amsterdam, ter voldoening harer vordering, twee wissels heden getrokken op M. Goedbloed te Haarlem ieder f 250.—. 19. Rekening gezonden aan het Waterschap „Den Ouden IJssel" over geleverde 200 M» harde puin ad f 1.40 = f 280.—. 20. Bericht ontvangen van onzen vertegenwoordiger te Amsterdam, van het binnenkomen der volgende wisselbedragen: *| C. de Graaf te Amsterdam " * * f ~ n . , ..." losu.— Fetter ... 1750— B. Sellmeyer „ 1480 — M. Haarman „ • D. Kubbe „ . • f 8580.— De som daarvan stortte hij bij de Ontvang- en Betaalkas aldaar, om die voor onze rekening over te maken aan de Geldersche Crediet-Vereeniging te Arnhem. 21. Rekening gezonden aan C. van der Graaf te Amsterdam, over hem per schipper J. Middendorp gezonden steen (vracht, f 1.60 p. mille). ^ 2500 blauwe siersteen ^ 4500 afgesneden rood » . ^ ^ Af voor o/r te betalen vrucht - **—11-2 f 120.50 De vracht komt voor onze rekening. Gemakshalve wordt de rekening steenen voor het eindbedrag der factuur gecrediteerd. De lezer verklare, hoe een zoodanige boeking tot een goed resultaat leiden kan. 22. Rekening gezonden aan L. Molendijk te Dordrecht over hem per schipper J. Denekamp gezonden steenen. 80 HOOFDSTUK I § 27. 6000 Eoode C . . r . . 7500 Appelbloesem . Z f 150— "ïo r^/f^ 8teeD I - 12.50 212.560° 540 Pro&elsteenen 3 Eoode A Bfl n' 600 ' , 2 " ' " 7— „nn " " , - 30.— - 18. 600 „ 2'U Appelbl 30 _ 30 voetstukken 2a „ 4 hoekstukken 3 „ ' " „ ' „ " „ - 0.50 - 2. a ^ llïll ' f 624.— Assurantie - 1 56 ZetSeld 4*84 j Ze*el • - 0.05 ' 6.45 f 630.45 4 Modellen - 20 mo?itTg0e?g/°°rJ)nl£08ten' W6lke de faoW be™*. ollHeit oTde rPfn' deEta?emer " rekenÜ* Wden geb-cH boeke men op de rekeningen Onkosten en Modellen af. 23. SALDIBALANS van de firma Wolda & Co. te Groningen op 31 Dec. 19 .. 1 Kapitaal H. Wolda T^nnniJ 3 Kapitaal D. Bonman . . .** ,1," : £afa f 4000- 5 Gebouwen _ 6 Debiteuren. 28000_ 7 Onkosten 9()0_ 8 Crediteuren 9 Goederen . . [ [ [ \ \ \ \ ' ' . ^ ' 800°10 Loonen 2210U 12 Intrest - 240l I 13 Hypotheek ... 14 Kassiers ' 2000°- 15 Te innen Wissels '.'.'.[. 4800— 150°~ 16 Machinerieën _ 6noo 17 Te betalen Wissels •,-.....[' 2900 — |jj_92400Zr| f 92400|— GEGEVENS BIJ DE BALANS. 5. Afschrijven 4%. 7. Nog te betalen onkosten . . f ioo — 9. Voorraad i652o:_ 10. Nog te betalen . 30_ 15. Disconto ^ ' 16. Afschrijven 8%. 17. Disconto ... • • • • • • 50.— OPGAVEN. 81 24. SALDIBALANS van de firma Framen & Fier, Schoenenfabrikanten t« Groningen, op 31 Dec. 19 . . 1 Kapitaal F. P. Fransen ....... f 18000 — 2 „ Th. Fier - 16000- 3 Fabrieksgebouw I* 15954 19 4 Machinerieën - 1073150 5 Kas - 2630 37 6 Debiteuren - l6485 32 7 Te innen Wissels - 6310 74 8 Hypotheek ' 14000 ~ 9 Crediteuren en wissels " 1132168 10 Leer 1216183 11 Fournituren ' . . . . .■ - 1380 25 12 Schoenwerk * - 2249155 13 Loonen , . . , - 1690 45 14 Reiskosten . . . ^ - HOI 80 15 Onkosten - 158 30 16 Intrest - 613 65 17 Dubieuse Debiteuren - 81912 18 Onderhoud • • - 57012 19 Steenkolen - 890 95 20 Failhetenrekening » 1298 40 21 Effecten - 5475 25 22 Gereedschappen - 1280 85 23" Clientèle (koopsom), - 1500 — 24 Kassier - 14 f 81813 23 f 81813 23 GEGEVENS. Fol. 3. Afschrijven 6%. « 4- I 10%- 6. De vordering op P. Dorhout te Leeuwarden groot f425.37 overbrengen naar fol. 17. 7. Disconto f242.72. „ 8. Verschuldigd 3 mnd. rente a 4% = f 140.—. „ 9. Disoonto f 152.—. 10. Voorraad f2234.15. (Op nieuwe rekening brengen. Het dan ontstaand saldo is de waarde van het verbruikte leer, die moet overgebracht worden naar fol. 12.) „ 11. Voorraad f 111.20 (Zie lol. 10). „ 12. Nieuw schoenwerk aanwezig f 380.15. „ 13. Nog te betalen f 60.—. „ 16. Zie fol. 7, 8 en 9. „ 17. „ 6. Afschrijven f 1237.41. „ 19. Voorraad f 107.50. Koopmansboekhouden. II. 6 82 HOOFDSTUK I § 27. Fol. 20. Deze rekening .stelt voor: L Failliete boedel. W. Insinger, f 131.40. Het faillissement is geëindigd. 2. Failliete boedel. M. Mensonides. Onze vordering op hem was f 1260.—, waarop 50% werd uitgekeerd of f 630.—. Er is nog toezegging gedaan van 25%. 3. Nog geen uitdeehngBhjst bekend gemaakt. Onze vorde||fp rin8 °P den faillieten boedei F. Jansonius is f 537.—. Af te schrijven 20%. Vermoedelijk zal een aoooord aangeboden worden van 80%. „ 21. Waarde f6650.75. „ 22. Afschrijven 10%. ., 23. Afschrijven f 200.—. HOOFDSTUK II. Eenige Dag- of Hulpboeken en hun gebruik. Kas-kassiersboek. § 28. Teneinde alle ontvangsten en uitgaven van gelden in één boek te vereenigen, laat men met zelden, zooals wij hierboven verklaard hebben, „den kassier over de kas loopen". Dit doel kan men echter evengoed bereiken, wanneer men een kas-kassiersboek aanlegt met twee geldkolommen, waarvan men de eerste voor de kassiersposten, de tweede voor kasposten gebruikt Het voordeel van deze methode is: tijdsbesparing. Daartegenoverstaathetnadeel, dat bij een tabellarisch kasboek de behandeling bepaald lastiger wordt. Ben afzonderbjk tabellarisch bankboek verdient in de meeste gevallen de voorkeur. In het model op blz. 84 en 85 zijn o.a. de betalingen geboekt, die betrekking hebben op eenige facturen uit het inkoopboek. De eerste creditpost geeft aan, dat een gedeelte (f8000) van het totaal der facturen per kassier, en de rest (f518,95) per kas betaald is. Het verdisconteeren der wissels op denzelfden datum moest natuurliik in tweeën geboekt worden; links: Wissels gecrediteerd voor de nominale waarde; rechts: de Intrestrekening gedebiteerd voor het disconto. Op 30 Juni is ten behoeve Van de kas per chèque gedisponeerd over f 1000.—, welk bedrag in de kaskolom geplaatst is met de tegenrekening : Twentsche Bankvereeniging. Uit de kassierskolom mag het dus niet meer gejournaliseerd worden, hoewel het er toch in voorkomen moet, omdat men anders den iuisten stand met den kassier niet uit het kasboek kan zien. Men maakt er dus een kasnotitie van, als eenige omschrijving vermeldende : chèque ÏTo. 315. Aan het einde der maand wordt onder de rechtsche kolommen eerst het totaal der uitgaven vermeld, alvorens het kas-kassiersboek af te sluiten. Bij het journaliseeren geeft dit veel gemak. Uit 84 HOOFDSTUK II § 28. EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK. 85 KAS-KASSIERSBOEK. | OMSCHRIJVING. . ^ ö ' i 19 . . Jan. 1 Saldo . . f 15102 68 ,f 783 62 19 Agentschap te Batavia, zichtwissol no. 346 op de Ned. Handel Mn. a pari - 10000 — 25 i Wissels, verdisconteerde wissels Nos. 293/8 - 50000 — 80 I Twentsche Bankvereeniging, chèque No. 315 ...... - *°00 i / / / / ƒ / 'I / . | - . / I / / / _J 7 75102 68 f 1783 62 ! f J • j -1 I I I OMSCHRIJVING. ' Twentsche | Kassa ^ | Bank. 19 . . j Jan. j 7 i Leveranciers, Hilv. Stoomweverij fact. 512/5 chèque 314 . . f 8000 ï 518 95 8 i Telegrammen, telegram naar Batavia - 87 60 10 | Onkosten, postzegels f 70. busrecht . ' . . 7.50 77 50 15 j 20 j: ::::::: : : : : : : : ; : : : : : : I 22,. . . 25 j. . ' ! : : : : : • • • • . ! . ■ 26 ....... 28 30 Chèque No. 315 J000 Onkosten, salarissen . 500 — f 57286 06 f 1196 65 SaJdo • ■ 17816 62 - 586 97 | f 75102 68 f 1783 62 ! i I I I 1 1 ! 1 1 1 : | I i ' 1 ! ; | ;! ! ■ Ij ! 88 HOOFDSTUK H § 28. het boek blijkt dan niet alleen het totaal der ontvangsten, doch ook dat der uitgaven. Bij het journaliseeren moet men natuurlijk niet verzuimen, rekening te houden met de kasnotitie van f 1000 Wlsselboek. § 29. Wij hebben in Hoofdstuk I gezien, dat het ontvangen en uitgeven van wissels (remisen), wanneer zulke handelingen slechts betrekkelijk zelden voorvallen, in het memoriaal wordt aangeteekend. Wanneer dergelijke posten veel voorkomen, zal men daarvoor een of meer wisselboeken bestemmen. Daarvan treft men in de praktijk verschillende vormen aan. Soms worden de ontvangen en verzonden wissels in hetzelfde boek aangeteekend. Dit boek kan men den tabelvorm geven. Voor iederen wissel wordt een afzonderlijke regel in het boek bestemd. Zij komen zoodoende in tijdsorde van ontvangst te staan. Nu doet zich bij dezen vorm echter het bezwaar voor, dat de tijdsorde van de afgifte der wissels niet gehandhaafd kan worden, wat voor het journaliseeren uit dit boek een groot bezwaar oplevert. Wij geven er daarom in vele gevallen de voorkeur aan, twee wisselboeken te openen, n.1. een voor de inkomende en een voor de uitgaande wissels. Ingaand Remisenboek. § 30. Dit boek, waarvan wij de liniatuur op blz. 86 en 87 geven, komt in strekking vrijwel overeen met het inkoopboek. De journaalpost, die er uit getrokken wordt, zal luiden : Te innen Wissels Te innen Wissels, Aan Debiteuren of: Aan Debiteuren Aan Intrest. Bij nadere beschouwing van het door ons gegeven model zal de lezer bemerken, dat de kolommen : „Datum van verzending" en „Verzonden" alleen P. M. posten bevatten. De wissels, waarvan de verzending niet in deze kolommen is vermeld, moeten dus nog aanwezig zijn. Zoodoende is dit boek tevens een voorraadboek voor wissels. De P. M. kolommen worden uit het uitgaand remisenboek, de correspondentie en de kopieën der uitgaande nota's bijgewerkt. Nu kan men op drie wijzen in het bezit van een wissel komen n.1. door hem : 1°. te trekken, 2°. te disconteeren, 3°. van derden als remise te ontvangen. De eigen traites komen in het ingaand-remisenboek; n° 769 in ons model op blz. 86 en 87 is er een voorbeeld van. BENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK. 89 De remisen van anderen ontvangen, worden in dit register opgenomen, zooals N° 767 en 768 in bovenbedoeld model. Daarvan is 767 een promesse, betgeen uit de kolommen „Ontvangen van" en „Betrokkene" blijkt. ' De gedisconteerde wissels worden erin aangeteekend, zooals ÏT« 766 aangeeft. Wij moeten hierbij opmerken, dat, wanneer men deze methode van behandeling der wisselposten volgt, het over de kas laten loopen bij het disconteeren en verdisconteeren van wissels in het geheel niet noodig is. Aan de creditzijde van het kasboek wordt van de betaling der f 1980 aan B. Lips, Dordrecht, niets meer dan de naam en het bedrag aangeteekend. Wanneer we volgens de dagelijksche methode boekhouden, dan journaliseeren we bij het tegen contant geld disconteeren van een wissel: Te Innen Wissels Aan Kas Aan Intrest. Deze post laat zich in twee journaalposten verdeelen n.1. j Te innen Wissels Personen Aan Personen en: Aan Kas Aan Intrest waarmede Wij dan juist de twee posten krijgen, welke volgens de maandelijksche methode van deze gebeurtenis gemaakt moeten worden. Het contante bedrag van den wissel loopt dus in het laatste geval over de rekening Personen. Laten wij deze personen buiten het rekening-courantboek blijven dan zal dit boek ten slotte wel hetzelfde saldo vertoonen als de rekening Personen, maar niet dezelfde totalen. Ten einde ook de totalen van alle hoofden in het rekening-courantboek te doen overeenkomen met die van de rekening Personen in het grootboek openen wij in het eerste de rekening Discontanten, welke dezelfde totalen in debet en credit zal moeten vertoonen. De rekening Discontanten is dus een samenvatting van.al die personen-rekeningen, welke niet afzonderüjk in het rekeningen-boek behoeven voor te komen. Door.deze weg te laten zou immers wel het saldo van Personen met dat van het rekening-courantboek overeenkomen maar de totalen van de eerste zouden niet gelijk zijn aan de som der debet- en credittotalen van alle rekeningen in het laatste. Uitgaand Remisenboek. § 31. Hierin worden de verzonden wissels aangeteekend. Het boek wordt uit de verzonden nota s en de correspondentie bijgewerkt; ook kan de houder der wisselportefeuille daarin de wissels, die hij afgeeft boeken, om dan de 90 HOOFDSTUK H § 31. nota's en correspondentie met zijne aanteekeningen te vergelijken Bij het verdisconteeren van wissels geschiedt de boeking op overeenkomstige wijze, als hierboven voor gedisconteerde wissels aangegeven is. Het daar medegedeelde omtrent het rekeningcourantboek geldt ook hier. Er is dus ook hierbij geen sprake van over de kas loopen. Klapper of agenda. Een klapper of agenda is een algemeen voorkomend bijboek, dat dient om aan te teekenen, op welke datums wissels ter betaling zullen worden aangeboden Remisen aan den Bankier. § 32. Wanneer wij mét verschillende bankiers m relatie staan, behandelen wij de remisen aan hen op dezelfde wijze, als die aan gewone rekeninghouders. Zij hebben' dan ook hoofden in het rek.-crt.boek. De hier gegeven formulieren kunnen dus van meer nut zijn, iu zaken, waar veel wissels voorkomen. Het geval, dat men alle of de meeste wissels, die men ontvangt, doorzendt aan zijn bankier, hebben we hiervoren reeds breedvoerig behandeld. (Zie Hst. I § 17). De journaalposten uit de beide hier besproken wisselboeken vereischen geen nadere bespreking. Wij verwijzen hier naar opgaaf XX blz. 125. De daar vermelde methode bevelen wij bijzonder aap. Zij is ons altijd de beste gebleken Protestwissel. Bij met-betaling van een wissel op den vervaldag is de houder verplicht, dezen te laten protesteeren, dat is een akte laten opmaken door een .deurwaarder, notaris of griffier van het kantongerecht, waarin deze ambtenaar constateert, de betaling van den betrokkene (of gedomicüiëerde) te hebben gevraagd en met bekomen. De kosten hiervan moet de houder betalen • hij brengt ze dengene, dien hij voor betaling aanspreekt (n.1 den trekker of een der endossanten) echter weder in rekenine (Zie W. v. K. art. 175 enz.). Wat de boeking van een geprotesteerden wissel betreft, kunnen zich de volgende gevallen voordoen: 1. Wij hebben een te innen wissel, dien wij den betrokkene ter betaling aanbieden, bekomen geen betaling en laten protest opmaken. De protestkosten worden betaald en in het kasboek aangeteekend. Wij zenden den wissel aan den trekker of een der endossanten terug en boeken dezen in het uitgaand remisenboek. Degene, aan wien de wissel teruggaat, wordt gedebiteerd voor het bedrag daarvan plus de kosten, hetgeen óf geheel uit het uitgaand remisenboek kan geschieden, (de kosten loopen dan over Onkosten, welke rekening wij van uit het kasboek EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK. 91 debiteeren) óf het debiteeren van dengene, aan wien de wissel i ter^gglt, geschiedt in twee posten, een nit het uitgaand remiseniTk en een uit het kasboek. De eerste wijze ui wel de beste, waneer behalve kosten ook nog provisie berekend wordt T Wij ontvangen, als vorige houder, of als trekker van een wissel dezen van den laatsten houder met protest terug Deze wTe ' wa door ons eerst in het ingaand, later in het uitgaand "misenboek aangeteekend. Wij kunnen hem - ^Tboek^ beide boeken laten loopen en beginnen hem weder te boeken Thet üigaand remisenboek, waaruit dan de ^r^eV^ net opmaken, gecrediteerd wordt voor het wisselbedrag met kien, welke kosten in de kolom aantekeningen.kunnen worden veSd. In geval wij houder waren, komt dezelfde wissel tegebjk wX in hef uitgaand remisenboek, vanwaar de trekker of de vorige houder, dien wij tot terugbetaling aanspreken, geciteerd worlt, niet aieen voor de hoofdsom,'maar ook voor de kosten Znn wij trekker van den teruggekomen wissel dan wordt vanuit het uitgaand remisenboek onze debiteur, dien wij tot betaling aanspraken, weder gedebiteerd. Zie hetgeen wij van den zonder-kosten-wissel (die op verlangen van den trekker bij niet-betaling niet geprotesteerd wordt) schreven in § 17 van Hst. IV, deel I. Ptoterïan non-acceptatie. Dit komt voor, wanneer de acceptafce gevraagd, maar niet verkregen wordt. De houder heeft het St óf 4an den trekker intrekking van den wissel te vorderen, óf eene borgstelling, dat deze op den vervaldag, zoo met door den ÏSktane! dan door of vanwege'den trekker zal betaald worden Dit protest geeft tot geen andere boeking aanleiding, dan wat de beLLg der kosten betreft, die op den trekker worden verhaald Heeft Strekking van den wissel plaats, dan wordt deze in het uitgaand remisenboek aangeteekend. Het verloop van een zoodanigen post zal den lezer reeds uit het voorafgegane gebleken zijn. _ De nota, waarvan een retour-wissel vergezeld gaat, heet retourreken^ng, en bevat de hoofdsom met alle bijkomende onkosten. (Zie W. v. K. art. 191 enz.) ™moriaalTraitenboek § 33. Dit hulpboek wordt gebezigd, om de memoriaal Tt& * -reenigen, die op het txekken van wissels op ons door onze crediteuren, of het afgeven van onze accepten aan ten, betrekking hebben. Het op blz. 86 gegeven model spreekt voldnende voor zichzelf. , . -. DelouTnaalpost, die uit dit boek getrokken wordt, zal luiden : 92 „ HOOFDSTUK n § 33. Personen Aan Te betalen Wissels. Bij betaling of disconteering van te betalen wissels wordt een boeking in het kasboek gemaakt en de rekening Te betaLn Wissels van daaruit gedebiteerd. Een aanteekening vande betabng m net Traitenboek is geenszins overbodig. Deze geet echter tot geen journaalpost aanleiding. Disconto hl ver vroegde betaling loopt over de kas J Niet alle te betalen wissels komen in het traitenboek. Indien zThttr" r faCCePteerde daarin aanteekent, Cen zicnttraites daarin niet voor. ^meu Te betalen wissels m het grootboek niet voorkomt. De inrichting van dit boek kan dan dezelfde wezen als de hier besXeven^ Inkoopboek, tevens crediteurenboek. § 34. In zaken, waar veel ÏÏETt Z oTn """f1' beh°°rt "** eene ~e con! taóle uit te oefenen op de betaling daarvan, vooral wanneer men met een groot aantal leveranciers in verbmdm/^taaï (zooals da meestentijds in Exportzaken het geval isTwaaS dan dikwijls nog komt, dat bijna ieder hunne/er eenbijzondere wijze van vereffening zijner facturen op na houdt: le Z toZ een, dnemaandswissel, de ander disponeert contant een derde wenscht een remise op een of andere plaats te ontvangen enz Men zou natuurlijk een gewoon inkoopboek kunnen gebruilen en daarnaast een rekening-courantboek aanleggen, waariTmen emen everancier een hoofd gaf, met vermeldSg der eltt dii re;" d°elmatige Van het ^oopboetTan echter dit rekening-courantboek geheel vervallen en eën beland 2 ook ™*"> ™*" ■Z^^ZSSS^'onder Hjdt; deze Men bezige dan een inkoopboek, tabellarisch ingericht als hot van mboekmg ; m de tweede het volgnummer der factuur dat men daar met blauw potlood op plaatst; in de derdZm eÏ woonplaats van den leverancier, in de vierde def da um ^ner factumjmdedaa.opvolgendehetbedragmvreemdgeldrEM EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK. 93 Francs), dat men onmiddeUijk tot een vasten koers in guldens herleidt, welke eindbedragen in de zesde kolom een plaats vinden;' in de zevende vermeldt men de betalingsconditie. Zoodra nn een traite van een leverancier vóórkomt, kan men met behulp van het inkoopboek de juistheid van het bedrag daarvan nagaan j bovendien verschaft het de noodige gegevens voor de remisen, welke men moet overmaken. Koersverschillen, welke zich mochten voordoen, boekt men in eens op de rekening van dien naam af ; door de facturen steeds tot den laatstbekenden koers om te rekenen, maakt men deze verschillen zoo gering mogelijk. (Zie Hst. IV, § 22, Deel I, blz. 124 enz.) Zoodra nu eene factuur op een of andere wijze vereffend wordt, noteert men dit in de laatste kolommen, door daarin te vermelden, hoe de factuur betaald is, en op welken datum. Men kan alzoo met één oogopslag zien, welke facturen nog te vereffenen zijn en, indien het facturen betreft, waarvoor men remitteeren moet, op welken datum dit zal moeten geschieden. Aan het einde van iedere maand boekt men den post: Goederen Aan Leveranciers. Bij gebruik van bovenstaand inkoopboek is een crediteurenof rekening-courantboek overbodig ; aan te bevelen is het echter, een afzonderlijke rekening Leveranciers te openen. De rekenmg crediteuren gebruikt men dan, om er schulden aan derden, op andere wjjze ontstaan, op te boeken ; bij deze laatste rekenmg kan dan wel een crediteurenboek de noodige détaüleermg geven. Verkoop- tevens debiteurenboek. Een verkoop- tevens debiteurenboek wordt op overeenkomstige wijze ingericht en behoeft hier zeker geen nadere verklaring. Inkoopboek voor Goederen van buitenslands. Dit boek, dat weinig voorkomt, maar toch bestaanbaar is, heeft den memoriaalvorm. Zie over de gevallen, waarinhet gebruikt zal kunnen worden, Hst. IV § 25, deel I. Men bestemt in dit boek voor iedere partij een geheele bladzijde, waarop de geheele factuur (of de voornaamste gegevens daaruit) wordt overgenomen. Bij aankomst van het goed teekent men op het open gelaten gedeelte der bladzijde,de onkosten aan en maakt dan daaronder de berekening (calculatie) van den eenheidsprijs, met behulp van alle daartoe benoodigde gegevens. Men kan, dit boek gebruikende, de rekening Goederen van buitenslands (zie deel I Hst. IV § 25) missen, door alleen de aangekomen partijen te journaliseeren. Bij het opmaken der balans 94 HOOFDSTUK II § 34. INKOOPBOEK, tevens Crediteurenboek. | Datum Datum. 11 LEVERANCIER. | der ,* : Pactuur. m_ J 19 .. Juni 1 512 Hilversumsche Stoomweverij, alhier j Mei 31 1 513 . „ I „ 31 1 514 „ ; „ 31 1 515 „ j „ 31 „ 3 516 J. H. Whi^chow & Co., Manchester j Juni 1 ,, 3 517 YeUowbridge Manufacturing Comp., Bradford ...... „ 1 „ 3 518 Enniger & Co., Manchester . „ 1 3 519 Van der Zanden & Co., alhier „ 2 6 520 John Williams & Co., Londen . „ 3 „ 10 521 YeUowbridge Manufacturing Comp., Bradford „ 8 13 522 John Williams & Co., Londen „ 10 ,, 15 523 British Hollowware Comp., Birmingham ,, 13 15 524 Priedrioh Hirt & Co., Solingen , 14 ,, 16 525 Gebrüder Müller, Düsseldorf ,, 15 „ 18 526 Greanaway & Co., Manchester ,, 16 „ 18 527 „ „16 18 528 Van der Willigen & Co., Oldenzaal , 16 18 529 P. F. van Middelburg & Co., Tilburg ........ „ 17 „ 21 530 Vereenigde Weverijen, Enschedé ,, 20 „ 25 531 Jean Piot & Cie., Lyon . . -. 23 „ 29 532 Thomas Melbourne & Co., Manchester ,, 27 „ 29 533 Cottonoficio Nazionale Turijn ,, 27 „ 30 634 J. Oumeyer, Leeuwarden „ 28 ,, 30 535 Greanaway & Co., Manchester „ 28 „ 30 536 „ „ 28 „ 30 537 ., ,.28 | f l -! EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBBUIK. 95 m Vreemd geld. Guldens. J| Conditie. Betahng. I f 124740 contant Betaald Juni | 7 - . 132165 | 7 - 4197 60 - „ " " ; 7 I " 175230 I „ [[ " 7 £ 15. 9 11 - 187 57 remise 8/d.d. Geremitteerd " 8 116. 6 — - 140721 „ >t g 221.15 5 - 2684 53 remise demand [[ 8 965,50 contant Betaald " Il5 323.13 2 - 394054 3/m. wissel na 1/m. 116. 5 — - 1407(21 remise 8/d. Geremitteerd „ |l5 42. 6 8 - 51244 „ „ >; |1? 332.10 — - 4052|34 3/m. wissel * Geacoêpteerd "„ |l«j 60564 per 28 Juni Betaald ! „ |28 M. 1920 80 - H3711 traite na 1/m: £ 1000.15 7 - 1218449 3/m. wissel Geaccepteerd I „ 20 946. 6 3 - 11521:35 „ „ 20 ■ 1153|20 20 943|25 contant Betaald „ 25 49282 3/m. wissel Geaccepteerd „ 24 fr8- 835 80 - 40202 remise na 30 d. £ 117.10 3 - 142249 remise demand frs. 6959 60 - 332814 per 11 Juli 1519— contant £ 273. 6 8 | - 332442 3/m. wissel Geaccepteerd „ 130 179. I . 206763 „ | ]30 ! „ 392.19 — - 477924 „ " j " |30 I 08557|09 ^ I I ■! i I ■ * f I * i ■ I ' | 96 HOOFDSTUK II § 34. dient men evenwel met de onderweg zijnde partijen rekening te honden en dus een uitzondering te maken, door deze dan wel in het grootboek te brengen, hetzij op eene rekening Goederen van buitenslands, alleen voor dat doel geopend, hetzij op de Goederenrekening. Men verzuime dan niet, bij de partijen in het inkoopboek voor Goederen van buitenslands van deze boeking melding te maken. Het voornaamste nadeel van het niet journaliseeren der nog niet aangekomen partijen is gelegen in het te laat crediteeren van den leverancier. Factuurboek. § 35. Levert men als commissionair meermalen aan het buitenland goederen (die men in opdracht kreeg, aan eigen beurs te koopen) dan bezigt men voor de boeking der facturen, die men van deze inkoopen aan zijn lastgevers (committenten) zendt, een factuurboek. De inrichting van dit factuurboek (zie hieronder) FACTUURBOEK. § "3 S rA Omschrijving der Goe- On- Pro- "5 of 2 Debiteuren- - Goederen. deren. kosten. visie. iotaal. i CONSIGNATIEBOEK. (Scontrovorm). 200 kisten Cachou 19 . . 7 Oct. Goederen Goconsigneerd 200 kisten cachou, inkoopsbedrag f 3713.46 Onkosten van verscheping - 33.85 — f o747|,'. <■; • - u5„^ m 19 „ gesloten prolongatie • ' !!q , 20 „ contanten - ~~ „ 21 „ incasso-nota No. 13 - 4570 80 25 „ restitutie van te veel berekende incassoprovisie " AAAnAn „28 „ incasso-nota No. 14 ' 4440 40 1 1 32403 2t Zie voor de creditzijde blz. 102. È&m Oct 1 De Incassonota s geven de bedragen aan, door den kassier op onze wissels van onze debiteuren ontvangen. De daarop AANTEEKENINGEN: 102 HOOFDSTUK H § 37. vallende onkosten zijn aan de creditzijde van dit Kassiersboek vermeld. (Zie den post op 31 Oct.) Oot. 9. Contanten, wil zeggen stortingen uit de kas bij de bank. (Denk om den journaalpost, uit het kasboek getrokken). „ 12. De verdisconteerde promesse kwam voor op de wisselrekening. (Hoe kwam zij daarop te staan t) „ 19. Zie de kosten aan de creditzijde. „ 25. Is blijkbaar in de vorige maand teveel berekend. KASSIERSBOEK. Creditzijde. 19.. Oct. 2 Per chèque aan de order van A. Jansen . f 350 60 „ geaccepteerde traite van P. Gautier . - 5700 30 »» 8 „ dubbel verantwoord op incasso-nota No. 8 den wissel op P. Davids . . - 120 30 ». 9 „1 chèqueboekje (gezegeld) -' ., .... 250 »> 12 „ disconto op promesse A. Drukker . . 25 60 >» 13 „ ohèque aan de order van B. Bars . . - 2500 » 19 „ prolongatie-provisie 10 » 20 ,, £ 1000.— chèque Londen .f ... - 12100 „ 22 „ 10% storting op 10 aandeelen Bromor Exploitatie-Maatschappij - 500 » 29 „ contanten 7000 » 31 „ incassokosten 13 20 ■ " 31 Saldo 4080 71 1 32403 2T AANTEEKENINGEN: Oot. 2 en 13. Zyn betalingen per chèque aan crediteuren. „ 8. Is teveel geboekt in de vorige maand. Zie debetzijde Oct. 7 enz. „ 9. Chèqueboekje te gebruiken voor het afgeven van chèques. i „ 12. Zie debetzijde. .» 19. „ „ 20. Op te innen wissels boeken. (Waaromt) ,, 22: Storting op door ons gekochte aandeelen. „ 29. Zie op debetzijde. „ 31. Er wordt geen afzonderlijke rekening Incassokosten gehouden. OPGAVEN. III. Journaliseer het orfBerstaande Kasboek: 103 Debet. Credit. 19.. Maart 1 Saldo > * 120— Disconto-Maatschappij, gedisponeerd over - 500.— Salarissen bedienden * 200- Willems, Privé-rekening . . B: .... - 50. Kleine onkosten " 110 3 Postzegels . ' 10- Vracht op goederenzending naar Amsterdam - 2.50 5 Keiskosten naar Lochem . . . . ^ . • - 12.30 Rekening v. d. Laan, Maohinedeelen ... - 30.20 Weekloonen ' 73, 7 Van der Els, Privé rekening - 1°°- Kleine vrachten " 5 21 8 Gebr. Knypers, (Crediteuren) - ^ 21.05 Rekening Jansen (behangen kantoor) . . - 3.12 „ Pieters, gasfitter (voor kantoor) . - 7.13 12 Harpen en Broek, voldoening onzer faot. - 700.— Nota Pander & Zn. voor kantoormeubelen - 80. Rasverschil • • • " 0-10 15 Lossingskosten steenkolen - 50- 17 Disconto-Maatschappij, gedisponeerd over - 300.— Van der Els, Privé-rekening - 700. 19 Vracht op goederen naar Amsterdam . - 7.21 Weekloonen •. " 10 A 23 Bergen en Worst, voldoening, onzer faot. - 1200.— Rembours postpakket Ros (monster-zending) - 1.80 24 Van der Maas, (Crediteuren) * 133.13 27 Plakzegels " ■ Reiskosten naar Goor * 13-25 Kleine onkosten ' 10- 29 Spoorvracht op goederen van Zürioh 5000 KG. - 37. Lossingskosten 20 ton grondstoffen ... - 16 — 30 Feller & Odermann, voldoening onzer faot. - 1700.— Van der Meer, (Crediteuren) ...... - 1°15 Klaassen, voor voldoening onzer factuur . - 13.40 31 Schrijfmachine Smith Premier .... - 275.— Disoonto-Maatschappij, gestort .... - 1500.— Saldo -103*'75 f 4635.20 f 4535.20 Dit kasboek is ontleend aan eene fabriekszaak. De volgende rekeningen komen in het grootboek voor: Disconto-Maatschappij. Rekening van den bankier der onderneming. (Zie posten 1, 17 en 31). 104 HOOFDSTUK n § 37. Goederen. Debet voor aankoopen van grondstoffen, vrachten, lossingskosten credit voor verkoopen. (Zie posten 3, 19, 29). Onderhoud Machines. Debet voor aankoop van sterkman slijtage onderhevige machinedeelen. Deze aankoopen blijven buiten heftnkoopboek. (Zie post 5.) Behalve de genoemde, nog de volgende rekeningen te gebruiken: Debiteuren (post 12, 23,30), Weekloonen en Salarissen (1, 5,19), Onkosten (1, 7, 8,12, 27, 27), Porti en Telegrammen (3), Reiskosten (5,27), Steenkolen (15), Crediteuren (8, 24, 30), Kantoorinventaris (12, 31), Willems Privé (1) Van der Els Privé (7, 17), Kas. Lever bij de uitwerking aan den leeraar ook den opzet in, waaruit blijkt, hoe de bedragen door u bij elkaar gevoegd werden. IV. Teeken in het kasboek van A handelaar in wijnen en gedistilleerd, de volgende gegevens zoo aan, dat daaruit gemakkelijk de maandelijksche journaalpost 'kan worden getrokken. Maak ook da journaalposten. Vrachten en accijns worden in deze zaak op de Goederenrekening gebracht. 1 Jan. Saldo in kas ta f 3524 50 2 „ Ontvangen van K. Jansen (Debiteuren te crediteeren voor) • 250.10 in een postwissel groot f 244.60 door hem afgetrokken 2% korting en . . . . . 5. overzendingskosten qqq bedrag der levering op 24 Deo. jl f 250.10 (Bezig de rekeningen Kortingen en Onkosten). 3 Jan. Betaald: jaarpremie levensverzekering (Privé) . . rV 145.50 .» » brandassurantie inboedel (Privé) 20.45 » »» „ goederen (der zaak) - 80.05 Betaald : jaarpremie brandassurantie gebouw (der zaak) - 25.05 (Bezig de rekeningen Privé en Onkosten). 7 Jan. Verdisconteerd den wissel in portefeuille op A. de Man per 28 Februari . f 1200. af disconto . 14.50 (Bedrag ontvangen) ' . 1186,50 (Bezig de rekeningen Te innen Wissels en Intrest). 10 Jan. Betaald voor vracht en accijns op 10 fusten cognac - 437.60 (Bezig de rekening Goederen). Gestort in rekening courant bij den bankier . . '. . . . 2000. 15 Jan. Afrekening ontvangen over de volgende postquitanties (Borderel No. 8) Geïnd werden: R. de Jong, Klaaswaal, levering 15 Deo. . . f 78.50 B. de Wit, Putten, levering 24 Deo. . ... - 115. A. v. Dieren-Bijvoet, Ede, levering 20 Dec. - 224,37 C. Kruimel, Rotterdam, levering 18 Nov. . . - 12.40 D. Wieringer, Zevenhuizen, levering 19 Nov. . - 149.90 (De rekening Debiteuren te crediteeren voor:) f 580.17 Af verschuldigd reoht 1.20 - 578.97 (incassokosten te boeken op Onkosten). OPGAVEN. 105 17 Jan. Ontvangen van de Verzekering Maatschappij Frija, vergoeding van brandschade aan goederen f 950.— af door ons betaalde fooi 1°* 'Als netto vergoeding door ons te boeken: . . . f 940.— 20 Jan. Betaald de vrachtnota van de H.1J.S.M. over December 1902 MöÖ'- (Te boeken op Onkosten). Aan L. de Lange, alhier (Crediteur) • • • - 325.— 24 Jan. Betaald de kwitantie van K. de Wit ter voldoening zijner levering van 1 December j.1. ten bedrage van . f 1420.— Waarvan is afgetrokken 2% korting . f 28.40 Nieuwjaarsfooi voor mijn personeel . - 25.— - 53.40 - 1366.60 (Crediteuren debet voor het bedrag waarvoor kwijting is verleend). Korting op Intrest te boeken, Fooi personeel, als ontvangst en uitgaaf boeken. Aan mijn personeel betaald de fooi a * 25- 25 Jan. Gekocht: plakzegels . . . f 15.— postzegels ... - 20.— f 35.— Betaald voor intercommunale telefoongesprekken - 20.— - 55.— (AUes op Onkosten). 2'8 Jan. Verkocht f 3700.— aand. Maatschappij „Auto Novum" k 80% . | ..g' f 2960.— Af: provisie. - . • f 11-10 Zegel. . . • • - 3.— - 14.10 f 2945.90 Afgelost de beleening hierop . . . f 2500.— Rente . " 25—' - 2525.— In contanten vereffend J||V. " *20.9 (Bekeningen Effecten, Beleening en Intrest bettigen. Post over de kas laten loopen). i$Élp 31 Jan. Gedisponeerd bij den Bankier per chèque No. 42 en dit bedrag in kas gestort 'M: • f 1BJ?*?'~" 1 Jan. Betaald voor salarissen over Januari - 2500.— (Békening salarissen bezigen)- 31 Jan. Saldo in kas ' 988-w V. a. Het kasboek der Gasfabriek te Z. bevat over de maand Maart 19. . de volgende posten. Stel de journaalposten samen, die er uit getrokken worden. (Zie onderstaande toelichting). De cnfers achter de posten verwijzen naar de toelichtingen. Stel eerst het kasboek samen en noem bij lederen post eerst de rekening, die tegenover de kas debet of credit is. (Contra post.) 106 HOOFDSTUK II § 37. 8aMo . . f 325.— Ontvangen van gasverbruikers (maand-quitanties) (*)....- ,'4200. „ „ muntgasverbruikers (2) 1200. Meterhunr, ontvangen van gasverbruikers (u) 276.— Abonnementslantaarns (straatverlichting voor rekening van particulieren) (6) 30 2000 HL. geklopte cokes a 50 ct. (*) ïooo!— 3500 HL. grove cokes a 45 ct. (x) . . ■ 1575, Bezorgloon van 2000 mud cokes a 5 ot. (x) 100. 66 vaten teer a f3.40 (*) „ 190.40 40 L. teer a 5 cent (*) 1 2 2500 KG. zwavelz. amm. zout a f 14.— per 100 KG. (M). . . 350.— Terugontvangen van leveranciers voor geretourneerd fittingmateriaal (•) 4gQ Creditzijde : Fitterstangen, schoppen, enz. (gereedschap voor eigengebruik)(1B) - 40. Werkloonen (1S) v gQQ IJzeren buizen en ander fittingmateriaal (8) 1425. Werkloonen (16) 475 Vrachten (") _ . göiöO Vuurvast materiaal (voor onderhoud van ovens) (7) ... - 225. Kolen (8) 327o!75 Werkloonen (ie) 450 Nieuwe Meters (10) 525 20.000 KG. ijzeraarde (voor zuivering) (14) 120.— Aansteken en blusschen van lantaarns (6) . . . . .• .' . - 75. Hoofdkranen en fittings (bestemd voor leveranties aan gasverbruikers) (6) . . _\ 950-_ Werkloonen (1B) .' . 5^2 50 Drukwerk (17) . gQ_ Timmerwerk bij nieuwe meters (10) " . . . 75, Nieuwe muntmeters (9) .......... ... 260 50 Saldo ' 718.15 1. Toelichting. De leveranties van cokes, teer enz. worden vanuit het kasboek (dus bij de betaling) op de rekeningen Cokes, Teer, Ammoniakzout en Fittingmateriaal geboekt. 2. Alle leveranties van gas- en fittingmateriaal loopen over de rekening Gasverbruikers, die gedebiteerd wordt voor het totaalverbruik in iedere maand, door de meteropneming vastgesteld. (Zoowel gewone- als muntmeters) en gecrediteerd bij incasseering der quitanties. 3. De inkoopen van kolen enz., worden uit het kasboek gejournaliseerd, daarvoor wordt geen afzonderlijk inkoopboek gehouden. 4. De rekening Cokes wordt gedebiteerd voor klop- en bezorgloon, en gecrediteerd voor de verkoopen aan afnemers. 6. Straatverlichting wordt gecrediteerd voor hetgeen de gemeente en ook particulieren voor straatverhohting aan de fabriek betalen, alsmede voor de vergoeding voor het aansteken en blusschen van lantaarns. 6. Fittingmateriaal wordt gedebiteerd voor aankoopen, gecrediteerd voor leveranties aan gasverbruikers en retouren aan leveranoiers. 7. Onderhoud Ovens wordt gedebiteerd voor de kosten daaraan besteed. OPGAVEN. 107 8. Steenkolen is een grondstoffenrekening. (Zie ook 3.) 9. Muntleldlngen worden voor rekening der fabriek aangelegd. De kosten daarvan worden op de rekening van dien naam geboekt. 10. Meters. Deze rekening wordt gedebiteerd voor den aankoop van alle meters en onkosten daarbij. Zij blijven bet eigendom der fabriek. 11. Meterhuur wordt gecrediteerd bij ontvangst van de buur, door gasverbruikers betaald.' 12. Ammoniakzout wordt gecrediteerd voor de opbrengst van dit bijproduct. 13. Teer. (Zie Ammoniakzout). 14. Zuiveringsmateriaal. Deze rekening wordt gedebiteerd voor de aankoopen van zuiveringsmateriaal. 15. Gereedschappen wordt gedebiteerd voor de aanschaffing van gereedschappen voor eigen gebruik, gecrediteerd voor de afschrijving hierop. 16. Arbeidsloonen wordt gedebiteerd voor loonen, die niet ten laste eener bijzondere rekening komen. 17. Onkosten (voor algemeene onkosten). (Den lezer wordt eene herlezing van § 25 zeer aanbevolen). 6. Welke journaalpost wordt uit het onderstaand Leverantieboek van de gasfabriek te Z. getrokken? (Zie toehchting). LEVERANTIEBOEK. ■ . _ Maart 3 B. Jansen voor binnenleiding perceel Badlaan 12: 36 KG. compositiebuis a f 0.20 {!>, f 7 20 8 M. zinken strooken a - 0.15 . - 120 2 muurplaatjes 8/s" met zijinlaat . . - 0 70 2 zolderplaten s/g» - 0 40 1 M. ijzeren pijp 3/s" J f 960 9 ^ 6 W. Vis: voor buitenleiding perceel Parkstraat 12 : 34 M. ijzeren buis 1" . . . f 0.355 f 12 07 3 sluitstukken l" ... - 0.15 - 045 3 knieën 1" ... - 0.18 - 054 - ld UB 10 J. Kroon, Parkstraat 8: voor ornamenten 1 lyra, schuivend f 16 50 gloeikousjes, glazen enz - 0 10 ig go 16 R. v. d. Velde, Roomlaan 8: voor kousjes en diversen . . . . ■ ^ ^ 18 H. Trompetter, Noordweg 3: voor 3 gascomforen • f 9 1 harplamp ••••■■••#* 5 26 branders, glazen en kousjes .... - 3 25^ 108 HOOFDSTUK H. § 37. VI. Stel uit de volgende gegevens een kasboek samen over de maand Mei, zóó, dat daaruit aan het einde der maand gemakkelijk twee journaalposten getrokken kunnen worden en maak die posten. In het grootboek komen o. 'm. de volgende rekeningen voor: 1. Personen (dus Debiteuren en Crediteuren), 2. Rott.Bank (rek.-crt.), 3. Rott. Bank deposito, 4. Hypotheek, 5. Goederen, 6. Onkosten, 7. Intrest, 8 Kantoormeubilair. De cijfers bij de posten verwijzen waar noodig naar deze rekeningen. 1 Mei. Saldo in kas f 1600.— 3 „ Gedisponeerd bij de Rotterdamsche Bank (Kassier) . per chèque No. 16 (Bedrag in de kas gestort) . . . . ^ 1000.— 6 Mei. Betaald aan E. van Santen - 2000.— 6 „ Ontvangen van D. de Waal, bedrag rekening 4/2f 1735.30 Korting op den prijs der goederen (6) .... - 5.30 - 1730.— 10 Mei. Betaald kantoorhuur - 250.05 10 „ Ontvangen van J. de Groot (l) . . f 500.— Rente-vergoeding voor te late betaling (7) . - y?? 10.— - 510.— 12 Mei. Gestort a deposito (•) bij de Rotterdamsche Bank . - 1000.— 13 ,, Ontvangen van N. de Bas waarvoor wij hem hypotheek verleenen op ons pand . . f 20.000.— af onkosten (') . . . - 275.— - 19.726.— 13 Mei. Ontvangen van S. de Groot - 125.— 22 „ Gestort in de kleine kas • 25.— 24 „ Betaald de traite van J. Nolthenius per zicht, ter voldoening zijner rekening dato 10 April (*) . * - 10.000.— 27 Mei. Gestort a deposito bij de Rotterdamsche Bank met 2 dagen opzegging 5000.— 28 Mei. Gekocht een brandkast en contant betaald ... - 300.— 30 Mei. Betaald aan J. Gravenstein . . . . f 3500.— Vergoeding voor onderwicht (8) - 25.— i< - 3475.— 31 Moi. Ontvangen van S. de Niet - 1200.— 31 „ Betaald aan N. Hoevêïs . - 1350.— 31 „ Betaalde vracht op 100 balen koffie van Londen aan de cargadoors Wambersie & Zn. (6) - 217.50 31 Mei. Saldo in kas . . . . v - 2272.45 Vraag. Verklaar de keuze der rekeningen door de cijfers achter de posten aangegeven. Zijn hier en daar ook andere boekingswijzen mogelijk? VIL Boek de onderstaande posten in het kasboek en geef daarna de journaalposten (maandelijksche methode). De rekening van den kassier, de Bank- OPGAVEN. 109 vereeniging Sallandia, waarmede wij in rekening-courant staan, loopt over i T^Te bezigen rekeningen : V. Bankv. Sallandia, 2. Pnvé, 3. Te behalen wissels, 4. Prolongatie, 5. J. Willems, 6. Te innen wissels, 7. Intrest, 8. Effecten, 9. Onkosten, 10. B. v. Kraal). 1 April. Saldo in kas f432.81. iil a„ L. \ April. Betaald met een chèque op de Bankvereemgmg Saüandia de door ons geaccepteerde traite van lC van Veen, Amsterdam f 3481 86. 6 Aprü. Ontvangen mijn aandeel in de wmstuitkeenng over 19.. als commissaris van de Bank ver eeniging Sallandia f 480.—. U iTïpriT Afgelost onze promesse per heden, luidende aan de order der Banlv^niging Sallandia, groot f3000.- door afgifte van een nieuwe promesse per 15 Juh ~ 20.67 disconto 93/d a 4% • • •. • ' " 1979 33 Saldo vereffend in rekening-courant. _ Aant. De bank heeft ons een voorschot gegeven, waarvoor wn een promete accept) moesten teekenen. Dergelijke accepten worden op den^verval. Z^wooniijk vernieuwd, d. w. z. door een nieuw vervangen . Sdlet rich het geval voor dat het voorschot kan ingekrompen worden 2 aaarop li f 1000.- wordt afgelost, vandaar, dat de nien= f 1000 kleiner is. Let er op, dat deze post geen verandering m het kassaldo To^prif Gekocht voor onze rekening door de Bankvereeniging Sallandia: „«mnnn 10 Aand. Stoommeelfabriek „De Korenaar f 10.000 f ^ ^ * ö81/s% • • • -0/oo • ; f • 30._: Zegel .... • ■ 10- 40 _ j f 9852.50 waarop een prolongatie gesloten groot . . . f 8000-— 10/W provisie . . • • * ?g92 _ Het saldo te vereffenen in rekening-courant . . • • • • f 186?'B° (De lezer geve eene verklaring, waarom de effectenprovuue op Effecten de%ongaleprovisie op Incest wordt geboekt.) Let er op dat door dezen post het kassaldo niet verandert. ' 26 April. Geïncasseerd door de Bankvereeniging Sallandia f412.- op t Willems te Haarlem. Incassokosten f 0.25. 2T April VerÏsconteerd bij de .Bankvereeniging Sallandia de promesse van H. ten Cate, Amsterdam, groot: f 4812.50 per 9 Juh. disconto 75/d. a 4% - 4010 f 4772.40 Dit bedrag ontvangen en daarvan f 580.60 geremitteerd aan B. Kraalde Groningen. Betaalde kosten (») f 0.25. Eindsaldo in kas f 5104.36. VIII. W. de Meester journahseert maandehjks: a. Het Kasboek, geheel. 110 HOOFDSTUK U § 37. n ? ^ 6D, mt«aand ««misenboek, behalve de kasposten. ™ï\ w de\kassier «eïnde of gedisconteerde wisselbedragen worden vanuit het wisselboek (uitgaand Remisenboek, zie § 31) gejour^e^d en etnwef ?w tk~b0ek- D* d—P vallend! faZS^Si evenwel uit het kassiersboek gejournaliseerd woraen Wanneer het mooht voorkomen, dat een wissel door ons van Mees & Co ontvangen, met wordt betaald en wij protest laten opmakt Ztt £ handeld overeenkomstig § 32. If 1 j He* Memoriaal (Diverse Postenboek), geheel (behalve de P.M. posten ) d Het Kassiersboek (Rekening-courant Mees & Co.), voor zoo™ de SEraE- ^ b0V6n8taande ^ e- ^ — ^PboekeTg^our! In het laatste boek vindt hij de maand September geboekt als volgt: «tejijfw- Debeteijde. September. 1. Aan Saldo . ,s . 2. „ Contanten (P.M.) .....[f 3000.— 3. „ wissel op Londen £ 100-/- a 12.10 (P.M.) Sin ~~ *• „ quitantie op J. Boom (i) ' 5. „ Contanten (P.M) 7000.— \ - 2000 — 8. „ Quitantie op B. van Marken (i) . ' 500o'_ 9. „ Uitbetaling te Londen van de London-Bank voor rekening van S. Hartog & Son £ 200-/- a 12.09 <*) - 2Ü8- 1*. „ Retourwissel op Amsterdam Nö. 701 (P M ï onno' 14. „ Protestkosten idem (P.M.) . Mm— 15. „ onze traite 31 d. z. op P. Johnson, Voor'rekening " ^ 18 s+^.n ^T^' Par«8 £ 150V- » 12-10 (P.M.) . . 1815.- 18. „ Storting Brabantsche Bank voor rekening van J v d Akker (i) . . ' 20. „ Quitantie op S. Baljon'(i) . '" 6000 Z 26°: :; SSS^.^^601 (3) Zie ook v: 30. „ Intrest 3e kwartaal ...... V 6000.— w - 106.90 Creditzijde. September. 2. Per Chèque No. 496, order P. Marée (*) . 1750 _ 3. i„ Chèque No. 497, order J. Ho4 & Zoon' (") 4000 — 4. „ Incassokosten quitantie J. Boom (6) . . . i _ 5. „ Gekocht wissel op Parijs fr. 5000.— (P.M )2410 — 8. „ Chèque No. 498, betaling bnkosten-notaS.Bondt'(«j .' . n690 8. „ Incassokosten assignatie B. v. Marken («) , *ft 13. „ Chèque No. 499, Kas (P.M.) . ' ,K™ ik , ., v ' 1500.— «f' " " " 500 °l J' van Hees (3) • . . . - 2815 50 0. „ , 501 o/ S. Pontier (S) Zie debetzijde . .' . 4112:50 „ Incassokosten quitantie S. Baljon («) . , 24. „ Betaalbaarstelling zicht-traite A. van Oordt' (*) ' ' ." 1000 - OPGAVEN. 111 25. Per Premie en polis brandverzekering («) * j*?.50 26. „ Betaalbaarstelling promesse o/ J. Vrieze (')...- ll2^__ 80. „ Kassiersloon O «• * " * 30. „ Courtage (8) a. De lezer teekene b*j de P.M. posten aan, uit welk dagboek zij zullen gejournaliseerd worden. Grootboekrekeningen : 1. Debiteuren, 2. Hartog & Sou m/r, 3. Crediteuren, 5, Intrest, 6. Onkosten, 7. Te betalen wissels, 8. Te innen- wissels. 6 Welken journaalpost zal hu aan bet eind der maand uit het kassiersboek trekken, als h\j de kassier niet over de kas laat loopen! e Hoe zal de boeking van den retourwissel (zie de pasten van 14 Sep•tember) in de wisselboeken geschieden, als men weet, dat deze wissel door W de Meester ontvangen was van Mees & Co. en door hem geëndosseerd aan de Amsterdamsche Tabaks-maatschappij te Amsterdam, die protest het . opmaken wegens non-betaling! d. Geef den memoriaaipost van het geval onder o bedoeld (dagelijksche methode). e Welke posten zal men in het kasboek moeten maken, om den kassier geheel over de kas te laten loopen en alzoo uit het kassiersboek getoet niet te journaliseeren! De overige in den aanhef van deze opgave genoemde boeken blijven alsdan onveranderd. Hiermede rekening te houden. IX Gebrs Taussig houden boek naar de maandelijksche methode. Het dagboek is gesplitst in memoriaal, verkoopboek, inkoopboek en kasboek; de kassier loopt over de kas. . . In welke boeken-en hoe worden de volgende vier documenten geboekt! Geef ook de journaalposten uit deze boeken. (Stel eerst uit deze gegevens een memoriaal samen volgens de dagohjkseUe methode). Botterdam, 12 Maart 19 . . Goed voor f 1000.—. Den len Juni a.s. nemen wg aan te betalen aan den Heer J. de Bruyn, alhier, of order, de somma van ^ I EEN DUIZEND GULDEN, S » $ . ' - l| || H T"-< Zegel van g .§ waarde genoten 50 cent. t^- *i ëebrs. Taussig II12/3, 19..I Let op de datums in dezepromesse. Geef ookden post, op 12 Maart gemaakt (*). 112 b. HOOFDSTUK n § 37. Leeuwarden, 30 Mei 19 Den Heeren Gebrs. Taussig, Rotterdam. Ingesloten hebben wij de eer U te doen toekomen • Chèqne op de Rotterdamsche Bank f aan Bankbiljet AW 3105 , . ' ' ' Ïq'~ 21 postzegels a 5 ct. . . . | j [ j ( J L' f ^ welk bedrag U, onder bijrekening van 2% korting voor contant ;i% ... gelieve te verrekenen met Uwe factnnr d.d. 2 dezer, groot Tiö Hoogachtend, v ■==== *\ r>„+™ I? Vebsluts & Cromwijk. •) Ontvangen voor de kleine Kas. (w. g.) Steenbergen. (Zie voor betaling in postzegels Hst. I § 9) ' ^Ta*™* ^ ^ T- d0OT Ve^y« en Cromwijk, die blijkbaar een bedrag aan hen te voldoen hadden, aangeteekend gezonden ' herïn ? V06t 18 61 °P aang«^t door den-bediende Steen- bergen, die de kleine kas houdt (2, 3, 4.) "»ui«iue steen- Rotterdam, 1 Juni 19. te toekom;? * * " ™ ^ ™ "~ *~ * Ta-* onzé aanwijzing öp de heeren Mees & Zn. f ,0* A» bankbiljet IR 3264 • • • . . 1 i^.4d " • - 100— - F~222.43 Hoogachtend, === WelMd.gestr. Heer Mr. W. de Groen, Notaris, _ Alhier. SjSSf^tf r°Wel "* tet 8tuk * **ntt brijen! kopieboek ontleend worden. (5, 6). VBn d. Ontvangen voor de kleine Kas f 82.50. (w. g.) Steenbergen. «J^k*' Z°0a?8 de r6daCtie aangeeft. «ene quitantie, door den bediend, kaTbehS' ,ï dlkhfne ^ h°Udt' aa* dengene, d" devoot kas beheert, (den kassier of boekhouder). («). ë 6 OPGAVEN. 113 Zie voor dergelijke posten Hoofdstuk IV, § 26, deel ï. Geef twee wijzen aan, waarop stortingen in de kleine kas behandeld kunnen worden. Te bezigen grootboekrekeningen: 1. Te betalen wissels, 2. Debiteuren, 3. Onkosten, 4. Intrest, 5. Mees & Zn., 8. Privé L. T. 7. Kas. X. Boek de volgende posten in een Kas-kassiersboek, volgens het model in $ 28 gegeven. 1 Jan. Saldo in kas f 783.62 Saldo bij de bank (Twentsche Bank). . - 16.102.68 7 Jan. Betaald aan de Hilversumsche Stoomweverij de facturen 512/5, in contanten . f 518.95 in een aanwijzing op de Twentsohe Bank ... - 8000.— - 8518.95 8 Jan. Betaald voor een telegram naar Batavia .... - 87.60 10 Jan. Postzegels gekocht voor f 70.— en betaald aan busrecht - 7.50 - 77.60 16 Jan. Betaald aan W. v. d. Zanden factuur 519 met een aanwijzing op de Twentsche Bank - 966.50 15 Jan. Een ziohtwissel van Gebr. Kohl (faot. 131) betaalbaar gesteld bij de Twentsche Bank - 1320.— 19 Jan. Bericht ontvangen van de Twentsche Bank, dat zij ons crediteerde voor een ziohtwissel van ons Agentschap te Batavia N°. 346 op de Ned. Handel Mij. a pari .... - 10.000.— 20 Jan. Order gegeven aan de Twentsche Bank om aan B. W. Blijdenstein & Co. te Londen te zenden £ 1000.—. Bericht van uitvoering ontvangen. Koers 12.10 s/8 . . . . - 12.103.76 22 Jan. Betaald voor een telegram naar Soerabaya ... - 12.60 25 Jan. Betaald aan P. v. Middelburg & Co. voor hunne factuur 529 in een aanwijzing op de Twentsche Bank ... - 943.26 25 Jan. Verdisconteerd bij de Twentsche Bank de wissels N°. 293/8 - 50.000.— 25 Jan. Order gegeven aan de Twentsche Bank tot betaling van de volgende wissels, door ons geaccepteerd: Greanaway & Co f 9060.— Bulwer Lytton & Co - 9500.— Vereenigde Weverijen - 3065.— Williamson & Co - 3265.18 Van de Waal & Co - 6734.82 - 31.625.— 26 Jan. De Twentsche Bank bracht ons in rekening voor disconto der wissels 293/8 - 722.92 28 Jan. Betaald aan F, Hirt & Co. hunne factuur 5241n een chèque op de Twentsche Bank - 606.64 30 Jan. Getrokken op de Twentsohe Bank een ohèque ad f 1000 en dit bedrag in kas genomen. Chèque No. 316 ... - 1000.— 30 Jan. Betaald in deze maand aan salarissen . . - '600.— 31 Jan. Eindsaldi: f 17.816.62 bank en f 686.97 kas. Maak ook de journaalposten. Koopmansboekhouden II. 8 114 HOOFDSTUK H § 37. XI. Een handelaar in koloniale waren houdt de volgende dagboeken : Kasboek, (De kassiersposten loopen over de kas) Inkoopboek, Verkoopboek en Prima Nota. Hij heeft o. m. de volgende grootboekrekeningen: 1. Debiteuren, 2. Kassier, 3. Crediteuren, 4. Weekloonen, 5. Salarissen, 6 Onkosten, 7. Dubois & Co. m/r, 8. Privé, 9. Te betalen wissels, 10. Oninbare vorderingen, 11. Rasverschillen, 12. Goederen. Neem de volgende posten, die hij voorloopig in een dagelijks bijgehouden memoriaal op de volgende wijze geboekt heeft, in deze boeken over en maak de journaalposten. Het saldo in kas op 1 Jan. is f2750.10; bij de bank f 10.000 in zijn voordeel. Let op de posten met een *) gemerkt, die geen verandering in het kassaldo brengen en toch in het kasboek komen. 2 Jan. Gekocht op 3/m promesse van Jansen & Co. alhier 1800 kistjes vijgen, netto 5220 KG. ... . f 1019.16 Zegel .... 0.75 De promesse heden afgegeven f 1019.91 4 Jan. Verkocht op promesse aan Petersen alhier, 40 zakken suiker, netto 4400 KG . . . f 1744. Zegel ...... L— - 1T45.— 5 Jan. Verkocht op 3 maanden aan Schotel te Maastricht 20 balen koffie, netto 1300 KG f 1520.— Zegel ...... l._ - 1521.— 5 Jan. Betaald de geaccepteerde traite van Spaten per 4 Januari f 1283.36 waarvan f 683.36 in contanten en het restant in een ohèque op de kassiers Hebgraag & Co. 6 Jan. De promesse van Petersen heden ontvangen en de traite op Schotel geaccepteerd terugontvangen (Niet P.M.) 6 Jan. Weekloon personeel: f 257.20. Nieuwjaarsfooien aan personeel f25. 8* Jan. Betaald aan Krause en Co., in mindering hunner rekening in een chèque op Hebgraag fis Co , . f 500. 9 Jan. Verkocht aan Sloot te Balk 260 kisten rozijnen, netto 2«>0 KG . . ,056.83 10 Jan. Ontvangen van H. Maal ter vereffening zijner rekening - 450. 11* Jan. Hebgraag fis Co. remitteeren voor onze rekening aan Dubois te Havre fr. 2500.— a 48.— = f 1200.— in een ziohtwissel op de Banque de Havre. 12 Jan. Betaald voor de huishouding f 300. 13 Jan. Weekloonen pakhuispersoneel 143.50 14 Jan. Ter iucasseering gegeven aan Hebgraag fis Co. de volgende quitanties: f 1027.20 op de Jong, f212.13 op van Leeuwen, f31.80 op Muller en f45.15 op Meijer. (P.M.) 16* Jan. Gekocht van P»Dpnker 1000 zakken rijst, netto f 18.120. waarvan betaald in een chèque op Hebgraag fis Co. f 6120.— terwijl wij voor de rest een driemaands promesse afgeven (met bijberekening van f 46.— rente) groot f 6046. OPGAVEN. 116 19 Jan. VerkochtaanEmmente'sBosch50balenJavakoffie f 3010.80 20 Jan. Weekloonen pakhuispersoneel . • • ■ • • • ' ' 20* Jan. Betaald aan P. van Geer de geaccepteerde traite van Momen filsfr. 3000.- af 47.80 met een chèque op Hebgraag& Co • f1"*' 23 Jan Ontvangen van H. Mannes in mindering zrjner rekening 136.26* Tan BericM ontvangen van Hebgraag & Co., dat zij —erden: f 1027.20 op de Jong incassokosten f 0.30 - 45.15 op Meyer 0 05 31.80 op Muiier " ' f 1104 15 Ketourkosten quitantie op van Leeuwen. Oio . 0.50 f 1103.65 . 3 f 257 50 27 Jan. Betaald aan weekloon pakhuispersoneel . . • J^* 81 Jan. „ salarissen ' 312'48 oi Tan .. „ onkosten ' 31 Jan. Overeengekomen met van Leeuwen, dat wij tegen betaling van f 1?5.- rijn schuld van f 212.13 als geheel vereffend zullen beschouwen. TTet bedrag ontvangen. (Over de kas laten loopen.) il Jan Te kort in kas f 12.50. Het Kasboek in overeenstemming gebracht Jï^ sZ CZ, dat f770.16 bedraagt. Saldo bank f 1249.65 Debet. XII. Teeken de volgende ontvangsten en uitgaven in een Kasboek aan, »odanig dat daa^u" gemakkelijk de journaalposten kunnen getrokken worden. Geef ook den journaalpost. miiaal Te bezigen grootboekrekeningen : 1. Onkosten, 2. Voorschotten 3. Filiaal Groningen" 4.^Kassier, 5. Debiteuren, 6. Intrest, 7. ™ Reis- en verblijfkosten, 9. Crediteuren, 10. Beizigersprovisie, Salari88en; f2 stanleV m/r. (De kleine cijfers in deze opgaven doelen op de ^Tmsch^vingen, zoowel in het kasboek als in den journaalpost, «o duidelijk mogelijk te maken. f 625 45 1 Febr. Saldo in kas ' . 5 Febr Wij betalen aan de Rijkstelefoon, voor gevoerde intercommunale gesprekken f 5._ Uit de ontvangen nota over de gevoerde gespekken büjkt. dat daarvan f2.10 voor rekening van den firmant B. komt • deze stort dit bedrag in de kas (*). - i„„„,u 8 Febr Heden rekenen wij met onzen reiziger af. Hij geeft de volgende afrekening, die juist wordt bevonden. f 60 — Reiskosten Southampton-Manchester 4g_ Manchester—Londen • • * Betaald te Londen, de rekening van J. Standley aldaar, voor door hem op 29 Jan. j.1. geleverde instrumenten ■ ^ Reiskosten Londen—Antwerpen .12.50 Uitgaven te Antwerpen 10_ Reiskosten Antwerpen—Rotterdam • , $ ■ • • ■ ' ' f 256.65 Onze reiziger ontving bij zijn vertrek een rejskostenvoorschot van f 30a-, waarvoor hij op de rekening „Voorschotten aan Reizigers werd 116 hoofdstuk u § 37. gedebiteerd Zijn salaris over Januari werd uit de kas gelegd bü het af sluiten van het kasboek en is dus reeds in Januari g£s T^onsTiaal LT ^ °V6rm*ken aan den'boekhouder van ons füuwl te Groningen. Dit zal geschieden door overschrijving on zzzzsx* waarna het bedrag ***»~ ïïlz Jtt&iï3££hem toekomend 8ald01f §H blijkt Te goed: Salaris (dat uit de kas was gelegd) f 200 — Alrekening van den reiziger ....[. 256 65 Verschuldigd; Voorschot reiskosten . . f 30o._ ■ 46665 Uitbetaling te Groningen . - 25. 325.— (Denk er om dat er heden 8 Febr. geen f 1S1 ««? „i+ k * « 1^1'65 10 Febr. Betaald voor telegramkosten (i) f ' Rn 14 Febr. Betaald voor overseining van'een blijkbaar' verminkt Lol ons ontvangen telegram f 32.60 (quitantie en zegel bA^JS^^ zs^jr***zuUen ^f 32-60 van 19 Febr. Ontvangen van den kassier J. Contant, (*) f 100021 Vereffend met D. Drye onze wederzijdsche vorderingen Hrj was credit f 3000, af 1% disconto = f 20™ „ debet - 1200, af 1% | = . | " ' | f ~ Hij ontvangt — - fl80P0ri\rblk,fVe%7 ^ een'^«e óp'onzen kassier*™ de kaslaS , H * tMUg- Nummer der ****** 32. (Over (fol " 6 en 9) ^ " °P' k06™11"* ka88ald° ™et —-deren)' 24 Febr. Voldaan aan onzen reiziger zijne provisie van 4% over f 1250 tH™!« der genoten provisie over een oninbare vordering op w Trouweloos. Pe rerzigers zijn n.1. verplicht het dubbel hunner genoten (mTou6^. 1 b" Wanb6taling ™ den d6bite-> Betalf42 Ü 26 Febr. Betaald de quitantie van J Vermeer f 5>no na n- , i (zonder bijberekening van zegel) bedroegt20o-. (fol l enT ^ 28 Febr. Betaald aan salarissen f 430 28 „ Saldo in kas . 941.65 XIII. u^kL^TT V0lg6nde d~°ten, voor zoover noodig OPGAVEN. 117 Bezig de rekeningen : L Debiteuren, 2. Effecten, 3. H. Morits, 4. St. Mill, o/r 5. Crediteuren, 6. Intrest, 7. Onkosten. a. ^—— Rotterdam, 6 October 19 . . Aan den Heer J. ten Hoonte, Rotterdam. Wij zenden u hierbij onbetaald terug te onzer décharge: No. 43346 f 92.61 Amsterdam. Voor kosten belasten wij u met f 0.10 Hoogachtend, Disconto & Effectenbank. Dit briefje houdt blijkbaar in, dat een wisseltje op Amsterdam door de Disconto- en Effectenbank onbetaald teruggezonden wordt aan J. ten Hoonte. De bank wordt gedebiteerd voor geïnde wisselbedragen en behoeft daarom niet gecrediteerd te worden bjj het onbetaald terugkomen van een wissel. Hier dus alleen de 10 ct. onkosten te boeken. (J. ten Hoonte crediteert de rekening zijner debiteuren eerst, als hij van de Disconto- en Effectenbank het bericht ontvangt, dat de wissels zonder kosten, die hij op hen afgaf, zijn betaald.) ft. Aan den Heer J. ten Hoonte, Rotterdam, Geïncasseerd door de Disconto- en Effectenbank, Rotterdam den lOen October 19 ..: 173392 f 20.06 Arnhem f 0.10 404 - 34.35 Arnhem - 0.10 399 - 26.17 Haarlem - 0.10 6 - 60.50 Leiden - 0.13 412 - 27.18 Leiden ' 0 10 f 168.26 f 053 0.53 Plaatsverlies f 167.73 »(De wissels waren getrokken op J. v. d. Laar, H. Masson, K. ten Have, L. v. Leeuwen en L. M. Verloove). Zie aant. bij a. Denk er om, dat deze post aan 2 zyden van het kasboek moet komen. e. ■ ■ , Ontvangen van den Heer J. ten Hoonte, tot versterking van zijn onderpand: f 2000.— Oblig. Rotterdam 4% 1901. en - 6000.— 4% Pandbrieven Rotterdamsche Hypotheekbank. Rotterdam, 15 October 19 .. De Disconto- en Effeotenbank. (4% Rotterdam is het eigendom van J. ten Hoonte ; de 4% pandbrieven werden hem door een zijner vrienden, H. Morits, welwiüend wKsassm: 118 HOOFDSTUK n § 37. afgestaan, ten einde die tot onderpand te doen strekken voor het krediet, dat de bank voor hem heeft geopend. Waarom wordt deze zekerheidstelling niet in het kassiersboek geboektt d. Ontvangen van den heer J. ten Hoonte : de somma van Twee duizend gulden tot zijn credit. Rotterdam, 19 October 19 .. De Disconto- en Effectenbank. Zegge f 2000.—. - (Dit is blijkbaar een quitantie der bank voor door J. ten Hoonte daar gestorte overtollige kasgelden). e. Disconto en Effectenbank. Rotterdam, 20 October 19 . . Botterdam. Nota voor den heer J. ten Hoonte Rotterdam. Onze remise £ 233.12.6 Londen chèque a 12.07 . . . f 2819.86 (Deze chèque is door de Disconto- en Effectenbank op verzoek van J. ten Hoonte aan zijn crediteur Stuart Mill te Londen gezonden). Zie (*). f. '' Rotterdam, 25 October 19 .. Den Heer J. ten Hoonte te Rotterdam. Heden betaalden wij voor uwe rekening aan den heer J. van der Plas, alhier f 3756.28. Hoogachtend, De Disconto- en Effectenbank. ff- Zie (B). Rotterdam, 30 October 19 .. Den Heer J. ten Hoonte, Rotterdam. Wij hebben het genoegen U mede te deelen, dat wij U volgens onderstaande berekening onder gewoon voorbehoud crediteeren voor Uwe remise f 523.18 's-Gravenhage Jan. 30. 94492. f 4.78 3V2% disconto. 5.03 - 0.25 acceptkosten. f 518.15 Hoogachtend, De Disconto- en Effectenbank. - (Dit is blijkbaar een quitantie der bank voor door J. ten Hoonte daar gestorte overtollige kasgelden). (Deze chèque is door de Disconto- en Effectenbank op verzoek van J. ten Hoonte aan zijn crediteur Stuart Mill te Londen gezonden). Zie (*). (J. ten Hoonte verdisconteert de wissels, welke hij laat accepteeren, onmiddellijk nadat ze geaccepteerd zijn terugontvangen en gebruikt daarom geen Wisselrekening.) „Onder gewoon voorbehoud" wijst er op,, dat, indien' de wissel onbetaald mocht blijven, zijrr rekening weder gedebiteerd zal worden. Dit is dus geen incassowissel, als waarvan in de briefjes van 6 en 10 Oct. sprake was. Het is een traite van Ten Hoonte op een debiteur. OPGAVEN. 119 h. -| - Rotterdam, 1 November 19. . Den Heer J. ten Hoonte, Rotterdam. Wii hebben het genoegen U mede te deelen, dat wij U volgens onderstaldeWekening onder gewoon voorbehond crediteeren voor nwe coupons, onderpand van: 40 f 2000.— 4% Rotterdam 1901 . . . ■ _ ■ • ■ «000 — 4% Pandbrieven Rotterdamsche Hyp.b. - M.— ■ iw- - ouvv. /o { 160__ Hoogachtend De Disconto- en Effectenbank. (Zie 2 en 3.) Denk er om, dat de effecten niet alle het eigendom van den koopman zijn. XIV. Boek onderstaande posten in het kasboek en in het kassiersboek. Geef daarna de journaalposten, uit die boeken getrokken. Tkeningen: l debiteuren, 2. Kassier, 3. Intrest, 4. Onkosten, 5. Crediteuren 6. Te betalen wissels, 7. Duflot m/r. .M S op de posten met een sterretje. Daarbij is een P.M. postinhetkassiers- boek noodig. 1 Maart is het creditsaldo van onze kassiers Vermeer & Co. f 10844.70 en het saldo in kas f 392.85. 4. Maart. Ontvangen van J. Verdam, Alkmaar, ter voldoening mijner factuur 4 Jan482^ ^ ^ d onB dadeliik aan Vermeer «5 Co. ter inoasseering gezonden.) - 230.— bankpapier. 2.40 een postwissel, 0.20 remisekosten. ' f 482.60. (Chtaue, 6a«fepopier m Vostrcissel aüe als geld te ****** > No. 35 op Vermeer & Co. - 300 „ contanten , . . " 400.— f 1000.— l°/oo Provisie - l. 10 Maart. Ontvangen van P. Rozendaal, alhier f 2427 ifi ir, 7 waarvan f2400.- bij Vermeer & Co. gestort C°ntanten fr ^686^™^ ^ 111011 b« Ly»nnais, Parijs **OW** Zyonna* d« noodige gelden in handen heeft. 9 17 Maart. Heden vereffend mijn vordering op de Waal & Zn. f 1482.16 af 90/d. disconto 14 82 In betaling ontvangen mijne promesse f 1124.25 * 1487-34 af 36/d. disconto .... 4.50 f 1119.75 in contanten .... 347.59 P. Boomsma, Amsterdam . •. . . f 2789.15 af 92 d. disconto 17 82 crediteer ik Uwe rekening met ï . . f 2771 3 4 80 «»/, Gemeentereiniging (fooien) *>/ Glasveraekering (jpremie) 152.80 Scdovrissen'i . f 20.— «/j Personeel " _ 30 *L Bode ' i2._ t/\ Nieuwjaarsfooien aan personeel • • • • ,; _ fi2__ Crediteuren: 600.— *•>/, Ferwerda & Tieman ; 32g_ »/j L. Bols - 925.— Leestafel s f 4 50 ïs^ Dagbladabonnement 4e kwartaal . • • ^, »/ Tijdschriften, volgens nota . J||. 19.50 Contributies 1911 en Contributies 1912: Tkwartaal . v a f 2<ï ner iaar. Zij moet per kwartaal De contributie bedraagt f 25. per: J» » zijn en bij vooruitbetaling worden voldaan. Iemand, die opnou 124 HOOFDSTUK n § 37. l°h "Z b6dIag V6TteTiag of «o^ibxitie schuldig is wordt over gebracht op de rekeiüng Oud-leden. er" In het Debiteurenboek staan als betaald vermeld: B. Blink oontributie le kwartaal 1912 credit \ f 6.25 B. Vermeulen " " 'Ji ' 620 „ 2/i - 6.25 f\Maas I *e kwartaal 1911 ! •/ . «25 f Éll A. Jansen " *"iö B. Bhnk I I | f *ti ■ 6 25 A. de Wit " " Ji - 6.25 » % - 6.25 Boeten. ~ ? 25.— J^Z^^^^ eene vergadering is door M. de Waal eene Oud-leden. * 3.— W. de Jong, afbetaling oude rekening op «/, (Mede in het Debiteurenboek afgeschreven). ' Pf ' ' ' 60 Verteringen. In het verteringenboek zijn doorgeslagen: £ ^°8'm Vertering over Oct.—Dec. 1911 «/, M. de Waal, „ (> ~ • • • - 35.— B. Vermeulen, „ " " " jji •» • • - 12.— Dranken. " " " n ■ • • - 3.— Terugontvangen voor ledige vaten «V 'i - 5.10 XVIII. protet^koÏen .' .' .' j [ [ ] ' ' ' ^ 5000.— rente 6 dagen a 6% '"W- provisie " porto en zegel " 16 67 6 0 oa courtage . 2.50 1 WaarVaD Mj t6g6n d6a k0ers -n^^arkVnVo6 eene zichttraite op ons afgaf groot f 2071 sn ™n ij *T P ' Hoofdsom Porti en kleine kosten '. '. ' l ' ' ' Rente 3 d. a 3% .... o.öl /0 * •.. - 1.49 f 2975.50 OPGAVEN. 125 Onze vordering op Calker als volgt vereffend: c. door het in betaling aannemen der door ons a 12,10 geaccepteerde traite van H. Claever & Co. te Londen: £ 180.—.— = f 2178.— af disconto 45 d. a 4% - 10.89 f 2167.11 d. door een traite op hem, per 8 Jan. . . . f 815.63 wisselzegel f °-60 disconto 75 d. a 4% - 6-74 - 7.24 - 808.39 f 2975.50 Te boeken: 24 Oot. a. Ingaand Remisenb. en Kassiersb. 27 Oct. b. Uitgaand Remisenb. c. Kasboek, debet en credit, disconto niet afzonderlijk (waaromt) en P.M. Traitenboek. d. Ingaand Remisenboek en Kasboek debet en credit. Let op dit laatste. Maak voor den kasboekpost eerst een journaalpost, volgens de dagelijksche methode en laat deze daarna over de kas loopen. XIX a. Journaliseer de gegevens, voorkomende in de beide Wisselboeken op blz. 86 en 87. b. Vervaardig den journaalpost, die uit het Traitenboek op blz. 86 en 87 wordt afgeleid. . c. Welke, journaalpost wordt uit het Inkoopboek, voorkomende op blz. 94 en 95 getrokken t XX. Een firma heeft een wisselboek, waarin links de van debiteuren ontvangen wissels geboekt worden en rechts de wissels: 1°. aan de bank ter inning (alle P.M. posten) 2°. aan crediteuren ter betaling gegeven, deze laatste worden gej ournaliseerd. Maandelijksche journaalposten uit dit boek: a. Wissels aan Debiteuren aan Disconto, b. Crediteuren aan Wissels. Verder heeft zij een Incassoboek, waarin de door de firma zelf getrokken wissels komen, die alle naar de Bank gaan, ter inning. Journaalpost: Wissels aan Debiteuren. De door de Bank geïnde wissels geven aanleiding tot boeking in het Bankboek. Debet het totaal-wisselbedrag, credit incassokosten. Retourwissels komen alle in het Memoriaal. Uit deze boeken komen aan het eind eener maand de volgende gegevens. Maak de journaalposten. (Merk op, dat de Wisselrekening hier per saldo het totaal van alle nog niet geïnde wissels aangeeft.) Wisselboek. Ontvangen van debiteuren, wissels ten bedrage van . , , f 131.600.13 totaal disconto .... - io.jv Contant . . . . f 131.484.93 Aan crediteuren werden hiervan gezonden wissels tot een bedrag van f 23.576. en aan den kassier ter incasseering f 101.623.77. 126 HOOFDSTUK II § 37. Incassoboek. Op debiteuren werden in deze maand 884 wissels getrokken totaal f298.852.07. Bankboek. De kassier verantwoordde in deze maand als geïncasseerd 874 wissels tot een bedrag van f 238.725.74, incassokosten f 675.49. Memoriaal. De bank zond onbetaald terug 8 wissels ten bedrage van f4300.85 waarvan een, groot f 353.27, die van een debiteur in betaling was ontvangen en dezen weder als oninbaar werd teruggezonden. Kasboek. Een wissel, groot f 153.— werd door de. firma zelve ter plaatse per kas geïncasseerd, deze was haar door een afnemer tot sluiting zijner rekening in betaling gegeven, en toen in het wisselboek vermeld. Commissieboek. § 38. De ontvangst van goederen in commissie ten verkoop voor derden geeft geen aanleiding tot een journaalpost, (zie deel I, Hst. IV, § 23) doch slechts tot een zoogenaamde P.M. boeking in het Memoriaal of het Commissieboek. De verkoopen van goederen in commissie worden in het verkoopboek aangeteekend. De bediende, met het bijhouden daarvan belast, behandelt alle uitgaande facturen, dus ook, die over goederen, door ons als commissionair verkocht. Bij de posten over deze goederen wordt echter de aanteekening gesteld: In Commissie van NN, opdat bij het journaliseeren uit het verkoopboek de Goederenrekening niet voor het totaal der verkoopen gecrediteerd wordt, maar gejournaliseerd zal worden: Debiteuren Aan Goederen Aan Goederen in commissie. De vraag rijst dus : waar dient dan eigenlijk het commissieboek voort Het antwoord daarop luidt: het geeft een overzicht van iedere partij, die in commissie is ontvangen, de onkosten, die daarop vallen, de onderscheidene verkoopen, de provisie en het netto provenu, ten einde uit deze gegevens de verkooprekening te kunnen opmaken. Het verlangde overzicht geeft het eerste model op blz. 128. De aanteekeningen op de rechterzijde der folio's geven tot geen journaalpost aanleiding, immers de verkoopen van voor anderen verkochte goederen worden, evenals die van eigen goederen, in het verkoopboek aangeteekend en van daaruit gejournaliseerd. Wij hebben hier weder te doen met tweevoudige aanteekening van een handelsvoorval, eens in het verkoopboek en eens in het commissieboek, daarom moet 'ervoor gezorgd worden, dat geen dubbele journaliseering geschiedt. EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK. 127 Men is gewoon deze uit het verkoopboek alleen te doen. De aantekeningen der betaalde onkosten op de bnker bladzijden van het commissieboek zijn ook al dubbelgangers (P.M. posten). Toen de betaling dier onkosten geschiedde, werd dit eeboekt in het kasboek, vanwaar de onkostenrekening gedebiteerd werd. De eenige journaalpost, die uit het comnussieboek afgeleid wordt, is de verdeeling van het bruto provenu over de rekeningen: Personen, Onkosten, Provisie en soms ook Intrest. [ j . L , ..„ Jf Die verdeeling wordt aan de linkerzijde van het folio becijferd en geeft aanleiding tot den journaalpost: Goederen in commissie Aan Personen Aan Onkosten Aan Provisie Aan Intrest (niet altijd). Commissie-Verkoopboek. Het is niet altijd noodig, om over de afzonderlijke partijen een overzicht te hebben, zooals het commissieboek in scontrovorm (zie het model op blz. 128; dat biedt Vooral wanneer men voor de verkoopen van commissiegoederen een afzonderlijk verkoopboek houdt, kan men met het tabellarisch commissieboek, dat wij hier geven, geheel volstaan. Men zou dit boek dan kunnen noemen : Verkooprekeningenboek van commissiegoederen. In het comrmssieverkoopboek wordt dan een gewone verkoopboekliniatuur (zie blz 7) aangebracht, vermeerderd aan de voorzijde met een dubbele kolom, waarin men naar de volgende en voorgaande posten verwijst, die op dezelfde partij betrekking hebben. Deze kolom is van veel nut, om de verkoopen te verzamelen, die eenzelfden committent aangaan, ten einde de verkooprekening te kunnen opmaken, wanneer blijkt, dat de geheele partij verkocht is.-Hebben b.v. de posten N°. 11 en 42 beide betrekking op goederen van J. Chambers, dan staat in de 2de verwijzingskolom (genaamd Volgend N°). bij post 11 het frummer 42 en in de le verwijzingskolom (genaamd Voorgaand N» ) bii post 42 het nummer 11. Volgt nu een andere verkoop van een gedeelte dier partij als post 57, dan bevat de 2e verwijzingskolom bij post 42 het nummer 57, en bij post 57 staat in de eerste verwijzingskolom het nummer 42, zoodat het nasporen van de bij elkaar behoorende posten zeer gemakkelijk is. Indien alle partijen echter in verscheidene gedeelten verkocht worden, is een overzicht over de talrijke COMMISSIEBOEK. 7B gakken Elemé rozijnen van J Chambers ét Co., Birmingham. Folio tl ï?" II I Il9..| Oot. 4 A.nOnko„M. . . . . f 50.07 Oo, 6 Verkookt: 75 baien aan Van Hai, amier . . f 5X857 «egel o.lO , = » 6 opslaan, wegen. ...... 5.62 sleeploon en kleine onkosten - 3.60 6 f 6164 V»!RJ " Aan Provisie 2% 1037 Aan J. Chambers ft Co., Birmingham, netto provenu 446 55 ^7 f*** T-5T8 57- COMMISSIEBOEK. (Tabelvorm.) rij] l J=.S 0—1** ^-32. JiLt U-k*» "T" ^ g Q boek. 3 jjiovenu Kosten. provenu. den: 1 H—h—H—~~—{— 1 Oct. 6 1 J. Chambers & Co. Elemé rozijnen 75 zakken f 51857 f 6164 f 10 37 f 446 56 EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBBUIK. 129 posten zeer gewenscht en doet men wel, een commissieboek iA scontrovorm te bonden. Bij het in scontrovorm gehouden commissieboek doet zich hetzelfde bezwaar voor, dat we bij het consignatieboek opmerkten, n.1. dat de gegevens voor den journaalpost, die maandelijks uit dit boek wordt getrokken, over verschillende folio's verdeeld zijn, terwijl de orde des tijds niet bewaard is. Om hieraan tegemoet te komen kan men een gedeelte van het boek (hetzij aan het begin, hetzij aan het eind) den tabelvorm geven. (Zie model § 38.) Daar worden dan in het kort de gegevens vermeld, a&i ieder afgesloten foho in het boek ontleend (immers eerst na de afsluiting van een folio volgt de journaliseering). Alle verkooprekeningen, in zekere maand opgemaakt, worden zoodoende gelijktijdig gejournaliseerd uit het tabellarisch ingericht gedeelte (dat dus 'hulpboek is) terwijl het in scontrovorm gehouden deel (als bijboek) een overzicht geeft van elke partij afzonderlijk. Doorzendingen. Het kan gebeuren, dat wij goederen, die wij ten verkoop ontvangen hebben, naa'r elders doorzenden, en daar aan een commissionair overgeven. Deze handeling geeft slechts aanleiding tot een P.M. post; de bijkomende onkosten worden geboekt, indien en zoodra zij worden betaald. Door sommigen wordt in zulk een geval het openen van een Consignatierekening in het grootboek aanbevolen. Wij kunnen ons daar echter ' niet mede vereenigen. We boekten niets in het Grootboek bij de ontvangst der goederen (zie deel I, Hst. IV, § 23) en derhalve boeken wij ook niets, bij het weder doorzenden daarvan. Ontvangen wij verkooprekening over het doorgezondene, dan boeken wij : Personen Aan Goederen ln commissie. Daarna maken wij zelve de verkooprekening op over de geheele partij, en zenden deze onzen committent toe. De opmerking is hier wellicht niet overbodig, dat het openen van afzonderlijke grootboekrekeningen Voor verschillende commissiezendingen niet noodig is, wanneer men een commissieboek houdt, zooals wij hierboven hebben beschreven. Men kan dan met een collectieve rekening „Goederen in Commissie'' volstaan. Ontgaan dezer rekening. In tal van zaken komen commissiezendingen voor, die als volgt behandeld worden. De in commissie gegeven goederen (b.v. kroonlampen, klokken, boeken en dergeKoopmansboekhouden II. 9 130 HOOFDSTUK H § 38. lijke) worden gezonden, vergezeld van eene commissie-factuur. Deze teekent men in een commissieboek aan, doch zij worden niet op de goederenrekening gebracht. De goederen worden van een kaartje of teeken voorzien, waaruit blijkt, dat zij in commissie gegeven zijn, en bij verkoop als eigen goederen behandeld (dus uit het verkoopboek dé goederenrekening gecrediteerd). In het commissieboek teekent men achter het betrokken artikel den verkoop aan en deelt den commissie-gever op bepaalde tijden mede wat verkocht is. Deze factureert dan de goederen definitief. De factuur neemt de verkooper dan in zijn inkoopboek op, waaruit de goederenrekening gedebiteerd wordt. Zij verschillen dus van de overige goederen hierin, dat de verkoop op de goederenrekening vroeger geboekt wordt dan de inkoop. Op bepaalde tijden gaan de onverkochte commissiegoederen terug, waarvan dan in het commissieboek aanteekening geschiedt. OPGAVEN. Te journaliseeren volgens de dagelijksohe methode: (Voor buitenlanders afzonderlijke rekeningen te openen). 1. o. Ontvangen van G. Gallifet te Kennes 20 fusten Bretagne honig om voor zijne rekening te verkoopen. Betaald aan vracht en lossingskosten f 52.60. Eindbedrag der factuur f 2400.—. b. Verkocht aan H. Dijkhuis te Utreoht 20 fusten Bretagne honig in oommissie ontvangen van G. Gallifet te Eennes voor f 2750. . o. Verkooprekening gezonden aan G. Gallifet te Eennes over 20 fusten Bretagne honig voor zijne rekening in oommissie verkocht. Bruto provenu . . . f 2750.— onkosten . . . . . f 52.50 provisie 2% ..... 55.— • 107.50 f 2642.50 2. a. In consignatie ontvangen van L. Chevalière te Havre 150 balen Braziel koffie, en daarvoor betaald aan onkosten f 150.—. Factuurwaarde f3500.—. b. Verkocht a contant aan P. Buning te Sohiedam 90 balen Braziel koffie tot bovenstaande partij behoorende, voor ... f 2400. Contant 1% ..... 24.— f 2376.— c. Betaald aan C. Schenkel voor pakhuishuur over 90 balen Braziel koffie f 6.—. d. Verkocht aan J. Kleininga te Delft, franco wal, 60 balen Braziel koffie behoorende tot bovenstaande partij . . . . f 1590.*— Af extra vracht ... - 4. f 1586.— OPGAVEN. 131 e. Verkooprekening gezonden aan L. Chevalière te Havre over 150 balen Braziel koffie in consignatie van hem ontvangen. /'V Bruto provenu . f 3962.— ~~T0akosten . . . . f 15».— Provisie 2% ... - 79.24 - 235.24 f 3726.76 3. cl In commissie ontvangen van F. Heinrichs te Bremen 1500 vaten petroleum, heden per s.s. „Wilhelm" aangekomen. Betaald voor vracht, lossen en vervoerkosten f 450.—. Factuurbedrag f 12.000.— 6. Van bovenstaande partij aan de Maatschappij „De Concurrent alhier verkocht 450 vaten voor f 3600.—. o De overige 1050 vaten verzonden aan J. Clayton te Huil, ten best mogelijken verkoop. De daarop gevallen vracht en andere onkosten ten bedrage van f 350.— aan F. Pieterse betaald. d Verkooprekening ontvangen van J. Clayton te Huil, over 1050 vaten petroleum, door mij aan hem gezonden en behoorende tot de partij in commissie ontvangen van F. Heinrichs te Bremen. Bruto provenu . . £ 1000.10.— Onkosten .... £ 36.—.— Provisie 2% . . . „ 20.—. 2 — 56.—. 2 £ 944. 9.10 a f 12.05.= f 11.381.12 e. Verkooprekening gezonden aan F. Heinrichs te Bremen over 1500 vaten petroleum in commissie van hem ontvangen. Bruto provenu . . f 14.981.12 Onkosten . . . . f 800.— Provisie 2% . . . - 299.62 . - 1.099.62 f 13.881.50 4. Terugontvangen van K. Schwarz te Hamburg de 500 balen koffie, hem ten verkoop gezonden, behoorende tot de 800 balen koffie, door mn in commissie ontvangen van E. Doronfield te Londen. Schwarz brengt mij in rekening voor door hem betaalde vracht brj aankomst der goederen, benevens voor andere onkosten M 625— a 59.05 = f 369.06, terwijl door mij voor vracht, lossen en zolderen, wordt betaald f 385.25. *. Voor het hem toekomende trekt hij op mij een ziohtwissel groot M 625.— a 59.05 = f 369.06, order Handelsbank alhier. 5. Teruggezonden aan E. Doronfield te Londen 500 balen koffie van de partij groot 800 balen, door hem aan mij in commissie gezonden De 300 balen heb ik voor eigen rekening overgenomen en reeds geboekt. Ik zend hem nu verkooprekening toe. Bruto provenu . . . f 7500.— Onkosten . . • ' • f 924.65 Provisie 1% • • • - 75.— . 999.65 f 6500.35 132 HOOFDSTUK LT § 38. 6. a. Geconsigneerd aan Croron & Co. te Londen, 200 kisten cachou ter waarde van f 375Ö.— Onkosten f 35.—. b. Verkooprekening ontvangen van Croron & Co. te Londen over 200 kisten cachou. '--^S^k , Bruto provenu ... £ 375. . Onkosten ... £ 8.10. Provisie 2% . . „ 7.10. " 16~ — Netto provenu . . . £ 359.—.— a 12.05 = f4325.95. 7 a. Gekocht van de Mercantile Comp. te New-York 500 balen N Amerikaansche katoen. Wij laten die aan Blackwell Son te Liverpool zenden! om voor onze rekening te verkoopen. $ 32.000.— a 2.48% = f79.520.—.' b. Verkooprekening ontvangen van Blackwell Son te Liverpool over 500 balen N. Amerik. katoen. Bruto provenu ... £ 7000. . Onkosten ... £ 100. . Provisie 2V2% . . „ 175.—.— „ 275.—.— Netto provenu . . £ 6725.—.— a 12.02 = f 80.834.50 8. a. Geconsigneerd aan L. Bourbon te Parijs, 80 kranjangs Java suiker. Inkoopsbedrag . . . f 7900. Onkosten ....... 100. Eindbedrag der consignatiefaotuur . . . f 8000. b. Order gegeven aan L. Bourbon te Parijs, om de 60 kranjangs Java suiker, die hij niet kan verkoopen, door te zenden aan F. Gillot te Londen. Bedrag der consignatiefactuur, door ons aan Gillot toegezonden, f 6000.—. e. Verkooprekening ontvangen van L. Bourbon te Parijs, over 20 kranjangs Java suiker, door hem voor ons in consignatie verkocht. Bruto provenu . . . . fr. 4500. Onkosten fr. 220. Provisie 2% , 90. „ 310.— fr. 4190.— a 48 = f 2011.20 d. Verkooprekening ontvangen van F. Gillot te Londen over 60 kranjangs Java suiker, door hem voor ons in consignatie verkocht. Bruto provenu ... £ 565. . Onkosten . . . £, 45. . Provisie 2% . . „11. 6. „ 56. 6.— Netto provenu . . £ 508.14.—a 12.-r- = f 6104.40 9. In haar schrijven van gisteren meldt de firma Bousson & Co. te Sheffield, dat zij in de verkooprekening over een partij wol, voor ons in commissie verkocht, een abuis gemaakt heeft en wel, dat het bruto provenu £ 10-—•— te laag gesteld was, zoodat ons nog toekomt: £ 10. . min 2% provisie = £ 9.16.— a 12.05 = f 118.09. 10. a. Geconsigneerd aan W. F. Oberholzer te Hamburg 100 pakken Deli-tabak , f 19.675.96 Vracht en andere onkosten .... 263.65 f 19.939.60 OPGAVEN. 133 b. Getrokken aan eigen order een wissel op W. F. Oberholzer te Hamburg groot M. 33.738.75, welke door mij verdisconteerd wordt bij de Disconto-bank alhier a 59.10 = f 19.939.60. c. Verkooprekening ontvangen van W. F. Oberholzer te Hamborg over 100 pakken Deli-tabak . . . M 36.000.— Onkosten . . . . M 225.— Provisie 2% . . . „ 720.— „ 945.— M 35.655.— a 59.07» = f 20.708.74. d Remise ontvangen van W. F. Oberholzer te Hamburg in een wissel op de Incassobank alhier, groot M 1316.25, strekkende tot vereffening van het mij toekomende saldo voor verkochte Deli-tabak, en daarvoor van de Incassobank alhier ontvangen a 59.075 = f 777.57. 11. a Op rekening van de factuur over 200 balen katoen, ons in commissie gezonden, trekt de firn» Blackwell & Son te Liverpool een wissel, order D. van Santen alhier, groot £ 4200.—.— a 12.08 = f 14.496.—. De factuur was groot £ 1345.10.5. b. Verkocht aan Stork & Co. te Oldenzaal, franco station aldaar, 200 balen katoen f 17-875.— Af spoorvraoht ... 137.50 f 17.737.50 c. Verkooprekening gezonden aan Blaokwell & Son te Liverpool over 200 Balen katoen. Bruto provenu . . . f 17.737.50 Onkosten . . . f 240.50' Provisie 2% . . - 354.75 . 595.26 Netto provenu . . . f 17.142.26 d. Ter vereffening van het aan Blackwell & Son te Liverpool toekomend saldo groot f2646.25 voor door ons in oommissie verkochte 200 balen katoen, remitteer ik hun een wissel groot £ 219.3/- van de firma Mees & Zoonen alhier gekocht a 12.076 en betaald. 12. a. Gelost uit het stoomschip „Zeenymph" een partij indigo, mij door C. Krummacher & Sohn te Hamburg in oommissie gezonden. Factuurbedrag M 11.000.—. .Betaald voor lossen en voerloon naar het pakhuis f85.30. b. Bovonstaande partij heden doorgezonden aan Kingston & Sons te Huil. Betaald voor voerloon naar de boot, inladen enz. f 80.70. c. Verkooprekening ontvangen van Kingston & Sons te Huil over de partij indigo door hen verkocht. Bruto provenu . . £ 585.—.— Onkosten ... £ 6.10.— Provisie 2% . . „ 11.14.— „ 18. 4.— £ 566.16.— a f 12.08 = f 6846.94 134 HOOFDSTUK H '§ 38. d. Getrokken op Kingston & Sons te Huil, en geremitteerd aan Krummacher & Sohn te Hamburg, een wissel groot f 545.17.3 a 12.08 = f 6594.02. e. Verkooprekening gezonden aan Krummacher & Sohn te Hamburg, over een partij indigo, voor hen in commissie verkocht. Bruto provenu . . . f 6846.94 Onkosten . . . f 166.— Provisie 2% . . - 136.94 Ppgil - 302.94 f 6544.— 18. o. Geconsigneerd aan Leblano & Cie te Parijs 200 balen Java-koffié. Bruto 12045 KG. Tarra 302 „ Netto 11743 KG. a 43 ot. f 10.098.98 Onkosten . a. . - 106.17 f 10.205.15 b. ]iVolgens heden ontvangen bericht konden Leblanc & Cie te Parijs slechts 50 balen tegen de gestelde limite verkoopen. Op onze order zenden ze de overige 150 balen, welke eene factuurwaarde van f 7576.23 vertegenwoordigen, door aan H. Lichtenstein te Keulen. De verkooprekening luidt aldus : Bruto provenu * . . fr. 6000.— Onkosten . . . fr. 400.— Commissie 2%~- V „ 120.— tj^ „ 520.— fr. 5480.— a 48.10 = f 2635.88. c. Remise ontvangen van Leblano & Cie te Parijs in een traite op het Agentschap van de Geldersche Credietvereeniging alhier, groot fr. 5480. , door ons a 48.10'geïncasseerd = f2635.88. d spVerkooprekening ontvangen van H. Lichtenstein te Keulen over 150 .balen^Java Koffie. Netto provenu M 12.600.— a 59.05 = f 7381.25. e. Order gegeven aan H. Lichtenstein te Keulen om voor onze rekening te remitteeren aan de Hamburger Bankverein aldaar M 10.000.— a 59.05 = f 5905.—. 14. Verkooprekening gezonden aan P. Dietrichs te Hannover over een partij wol, door ons in commissie voor hem verkocht. Bruto provenu . . . f 6840.— Onkosten . . f 70.20 Provisie 2% . - 136.80 - 207.— f 6633.— 15. Geef de boeking die P. Dietrichs te Hannover van het geval in post 14 maken zal: f6633.— = M 11.176.62. OPGAVEN. 16. a. Sluit de volgende rekeningen af: Goederen onder F. Dietrichs te Hannover. 135 Een partij wol . . . f 6412 60 Netto provenu . . f 6633- h Goederen onder C. Dubois te Havre. Een partij kaneel. . f 11384 — Geraamd verlies op deze laatste partij f 1000.—. 17. Teeken de posten No. 1, 2, 3, 5 en 11 (blz. 130 enz.) in een Commissieboek aan en maak den journaalpost daaruit. (Zie model blz. 128). (Twee uitwerkingen ■ a. Commissieboek in scontrovorm, b. in tabelvorm). 18. Teeken de posten No. 6, 7 en 8 in eene Consignatieboek aan en maak den journaalpost. (Zie model blz. 96 en 97). (Twee uitwerkingen : a. Consignatieboek in scontrovorm, 6. in tabelvorm). 19. a. Verkocht aan W. de Geus twee vierlichts hangkronen merk A.B. No. 6 . ; >*. ''-y*- f 85-— A.B. No. 4 - 135 — f 220.— korting 5% 11 ~~ f 209.— • Van deze kronen was no. 4 een commissie-exemplaar. 6 Bericht gezonden aan Alex. Krause te Berlijn, dat wij deze maand van zijn commissie-voorraad in ons magazijn hebben verkocht: 1 vierlichts hangkroon merk A.B. no. 4, prijs voor ons als grossiers volgens de consienatiefactuur M 135.—. (Boeken tegen den vasten markenkoers 0.59.) (Zie blz. 129 onderaan). Let er op dat de kroon M. 135 inkoop en f135 verkoop kost. o Chèque gezonden aan Alex. Krause te Berlijn voor het van hem in commissie verkochte in de afgeloopen maand M 135 a 59.10. Een en ander te boeken zonder van de rekening Goederen in commissie gebruik te maken. r'^SS-lj 138 HOOFDSTUK II § 38. Amsterdam, 5 Januari 19< . De Heeren van der Zaak & Co., te Amsterdam, Debet TTT,, , , aan A. Jansen voor aan ÜEd. verkocht en geleverd: 178 balen divi-divi ~ " Bruto 6863 kg. 2% Eaffactie 137 6726 kg. a f 6!/4 per 60 kg. f 841.88 af rabat 1% - 8.42 f 833.46 5 Januari 19 . . Afgegeven aan D. van Leersum, alhier,. mijn promesse per 3 April 19.. ..... f 930.16 Amsterdam, 6 Januari 19. . CONSIGNATIE-REKENING, voor de Heeren van Bulou & Co., Hamburg. van Van der Zaak & Co. te Amsterdam. Wegens ten verkoop gezonden per S.S. Elbe. 178 balen divi-divi bruto 6863 kg. 2% Raffactie • 137 „ 6726 kg. a f 674 per 50 kg. f 841.88 af rabat 1% . - 8.42 ^ , , f 833.46 Onkosten. Vraoht enz; . . . . . _ . . . ' . f 43 25 Sleepen ..' . ... . . 8[90 Assurantie _ _ ~[ • 2\ 6 60 - 58.65 f 892.11 6 Januari 19 .. Betaald voor vracht* enz. van 178 balen divi-divi naar Hamburg f 58 65 6 Januari 19 . . Gedisponeerd bij de Assooiatie-Cassa per kwitantie No. 93 f 2000 OPGAVEN. 139 Van Harpen & Co., Amsterdam. Amsterdam, 7 Jannan 19 . . de Heeren Van der Zaak & Co., alhier _ „SS?'. Ingevolge Uwe geachte order hebben wij heden voor U gekocht. f 2000.—Aand. Kabelfabriek „Amsterdam" a957/g%f 1917.50 provisie 3°/oo f 6 — zegel . - 2.— - 8.— f 1926.50 UEd. dw. dr. ' ^ï"^B Van Harpen & Co. (per kas betaald). 10 Januari 19.. Ontvangen per S.S. Dreadnought van Salisbury & Cy. te Londen 60 balen bruine Peper, om voor hen te verkoopen. Van Harpen & Co. Amsterdam, 10 Januari 19.. Nota voor de Heeren van der Zaak & Co. C*"6""- Voor U gerealiseerd de volgende ooupons : * 7K _ 5 Coupons 3% Obl. Gemeente Amsterdam . . • ■ * '«>• (per kas ontvangen). Amsterdam, 11 Januari 19 .. De Heeren Schultze * Co., Amsterdam. ^ ^ ^ ^ ™*- voor aan-UEd. verkocht en geleverd: 30 balen bruine peper S*5*£' bruto 1130 kg. g. gew. I1/» kg. per baal 45 tarra #/, ™ 120 " netto 1010 kg. a 21 ct. per Va k8- f 424'20 'WÈt af 2% - 8.48 f 41S-72 (Van de partij van Salisbury & Cy.) (oopiè). H| ~~ „ kr Cn Amsterdam, 12 Januari 19.. Van Harpen & Oo. Nota voor de Heeren Van der Zaak & Co. f innn Gesloten Prolongatie • . • ■ _ 4 _ Provisie l°/oo f 3996.— (per kas ontvangen). 140 HOOFDSTUK H § 38. Formulier G, vastgesteld door de Vereeniging voor den Effectenhandel te Amsterdam. PROLONGATIE-ACTE. De ondergeteekenden verklaren, dat de eerste ondergeteekenden . , de Heeren Van der Zaak & Co g^kerden0P Pr0l°nga*e *bb« ™ * '™*> onder- Van Harpen & Co. de som van vierduizend gulden rrnr* Aa tt ™rvai; zijn in net „Reglement voor den Effectenhandel- HetoIremTg VT ^ Eöecte^el *e Amsterdam ahe 12e ^ * ™V™A to* ^rheid voor reglement. 52 van bovengenoemd Hiervan twee eensluidenden opgemaakt. Amsterdam, 12 Januari 19 . . Van der Zaak & Co. ____ Van Harpen & Co. 14 Januari 19.. Ontvangen van A. Jansen , • * • ,. f 3650.— Den Heer B. Muller, Amsterdam AmSt6rdam' 18 J« ^ . \ Debet" wegens aan UEd. verkocht en geleverd.: T ^ ** ^ & C°7 balen kina-bast ^==========================^ bruto 745 kg. tarra 1% 7 f> netto Tig kg. a 59 per Va Kg. f 870.84 Registratie 1% . g.71 t 879.55 Contant 1% . g 71 K- nJ , f 870.84 " . Dn 0 4 kg- monster a 59 - —47 (Copie) ' f 871.31 OPGAVEN. 141 20 januari 19 . . Geïncasseerd door de Associatie-Case a mijn kwitantie op Schultze & Co * 4167J Amsterdam, 23 Januari 19 .. De Heeren Van der Zaak & Co.- Amsterdam Debet aan Muller Voor aan UEd. verkocht en geleverd: 100 balen Java koffie bruto 6180 Kg. tarra lMg kg. per baal 150 » *.OAA«n '* 6030 Kg. a 41 per V, kg. f 4944.60 bij 1% veilingskosten 49 45 f 4994.05 af 1*/»% contant - 74.17 '* f 4919.88 24 Januari 19 .. Afgerekend met D. Muller, g8 Zijn vordering bedraagt 871 31 Mün vordering bedraagt " !— V t 4048.57 Betaald met mijn kwitantie No. 94 op de Associatie-Cassa. " Amsterdam, 25 Januari 19 .. Den Heer D. van Leersum, Amsterdam, D«Det aan Van der Zaak & Co. wegens aan UEd. verkocht en geleverd: 30 balen bruine peper bruto 1138 kg. g. gew. U/j kg. per baal 45 tarra »/, „ „ '» 75 120 „ netto 1018 kg. a 21 ct. per V* k8- f 427-56 af 2% ■ 8.55 f 419.01 (Van de party van Salisbury & Cy.) (Copie) ' 27 Januari 19 .. Ontvangen van D. van Leersum in zijn kwitantie ^ op de Associatie-Cassa Deze kwitantie aan de Associatie-Cassa gezonden. 142 HOOFDSTUK H § 38. Amsterdam, 27 Januari 19 . . VERKOOPREKENING voor de Heeren Salisbury & Cy. te Londen, van Van der Zaak & Co. ====================___^ over: 60 balen bruine peper bruto 2268 kg. g. gew. l!/2 kg. per baal 90 tarra 2% „ „ „ 150 240 „ netto 2028 kg. a 21 ct. per i/j kg. f 851.76 af 2% - 17.03 f 834.73 Onkosten. Vracht enz | f 18 70 inklaren . _ . 2 20 lossen enz. ||t i 4 80 P010 • • - 2.03 f 27.73 f 807.— Provisie 2% . . . 16.69 (C°Pi6) ■ f 790.31 r s ■ —. | Hamburg, 28 Januar 19. . VERKAUPSRECHNUNG von Von Bulou.& Co. für die Herren Van der Zaak & Co. Amsterdam, für Sie verkauft: 178 Ballen divi-divi Brutto 6863 kg. Tarra 2% 137 „ 6726 kg. a M 3.29 per 100 kg. M 1950.54 ab 1% Dekort „ 19.51 ~M 1931.03 S p e s e n : Lösohen-Lager m 145.88 Porti u.s.w 4 53 Kommission 2°/0 '[ 38 62 lg9 Q3 iiL-^ M 1742.— (a 59.40 = f 1034.75). OPGAVEN. 143 B. van Leersum. Amsterdam, 30 Januari 19 .. Nota voor de Heeren Van der Zaak & Go., voor onderstaande: Uwe promesse per 3 Aprü a.s. . • • Jfef 930'ïü af 64 dagen rente a 3i/s% W - 5-79 In uw debet f 924.37 UEd. Dw. Öt. (Per kas betaald). D. van Leersum. Amsterdam, 3 Januari 19.. Goed voor f 930.16. Op den 3 April a.s. nemen wij aan te betalen aan den Heer D. van Leersum, alhier of order de som van Negen honderd dertig gulden en zestien cents, waarde in goederen ontvangen. Van der Zaak & Co. Van Harpen & Co. Amsterdam, 30 Januari 19. . Nota voor de Heeren van der Zaak & Co. Aflossing prolongatie d.d. 12 Januari f 4000.— Intrest 18 dagen 2%% 5'~ f 4005.— (per kas betaald). ===== No. 2. ONTVANGEN van de Heeren Van der Zaak & Co., alhier f 1500.— in Uw credit Amsterdam, 31 Januari 19 . . de. Assooiatie-Cassa J. v. M. 31 Januari 19 .. Betaald aan onkosten en salarissen '"''v Voor Privé gedisponeerd bij de Associatie-Cassa .... - 500.— No. 95. 144 HOOFDSTUK TL § 38. ' MEM OEANDUM. aan de Heeren j ~ van der Zaak & Co., A. Jansen Amsterdam. M Amsterdam, 30 Januari 19 . , Mh,ne Heeren, Wij bevestigen ons onderhoud van heden morgen en hebben diensyolgens Uwe rekening gecrediteerd met f 67.35, zijnde bonificatie op 178 balen divi-divi d.d. 5 dezer. Zi Hoogachtend, A. Jansen. Voor meer oefeningen verwijzen wij naar het werkje: Repetitieboek voor Examencandidaten (Boekhouden en Handelsrekenen Handelsstudieserie no. 26). De uitwerkingen der opgaven vindt men in een afzonderlük werkje: Handelsstudie-serie no. 23. Prijs f 0.75 bij de uitgevers dezes Compagniezaken. § 39. Hiermede bedoelt men niet, zooals men uit den naam zou kunnen afleiden, vennootschappeüjke ondernemingen, maar handelingen voor gemeene rekening. Het komt n.1. voor, dat eenige kooplieden de handen ineenslaan om groote partijen goederen gezamenlijk te koopen en te verkoopen. Dat geschiedt om het risico, dat aan den omzet van zeer groote partijen verbonden is, te verdeden, of ter wille van het daartoe benoodigde kapitaal. Zulk een samenwerken is dan slechts van tijdelijken aard, en tot ééne of meer bepaalde partijen beperkt. Wie zich met den inkoop en wie zich met den verkoop der goederen zal belasten, hangt van omstandigheden af. Er doen zich hierbij de volgende gevallen voor: 1°. Men is noch met den inkoop, noch met den verkoop belast. (Dus uitsluitend deelhebber.) 2». Men is met den inkoop belast, een ander deelhebber bezorgt den verkoop. 3°. Men is met den verkoop belast, een ander deelhebber bezorgt den inkoop. 4°. Men is met in- en verkoop beide belast. Wij zullen, alvorens de boekingen, die bij toepassing der maandelijksche methode met betrekking tot compagniezaken (handelingen voor gemeene rekening) geschieden, te bespreken, eerst onze aandacht wijden aan de daarop betrekking hebbende EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK. 145 grootboekrekeningen, en bare behandeling bij het toepassen der dagelijksche methode. Eene herlezing van Hst. ÏV § 23, deel I alsmede Wetboek van Koophandel artt. 57 en 58, wordt den lezer aanbevolen1). Het eerste geval is het eenvoudigst. Men treedt dan in het geheel niet handelend op, heeft dus niets meer te boeken, dan dat a. bij den koop een bezitting ontstaat, 6. bij den verkoop een bezitting te niet gaat. Deze bezitting teekent men meestal niet op de rekening Goederen aan, doch opent er een afzonderlijke grootboekrekening voor, ter wille van het winstoverzicht. Deze rekening draagt dan den naam der partij. Bij het ontvangen der factuur, die ons door den (veelal buitenlandschen) deelhebber wofdt toegezonden en waaruit, behalve het totaal inkoopsbedrag der geheele partij, ook ieders aandeel blijkt, journaliseeren we b.v. : !/3 Aandeel In 300 balen Koffie met A. en B. Aan A, m/r. Van het debiteeren der rekening Goederen van Buitenslands is in dit geval geen sprake. De goederen komen vaak niet eens binnenslands, en al deden ze dat, ze zijn bestemd om op een afzonderlijke rekening verantwoord te worden, waardoor eene voorloopige plaatsing op de rekening Goederen van Buitenslands (gesteld dat men die hield) volkomen overbodig is. (Zie deel I, Hst. IV, § 25). Zijn de goederen verkocht, dan ontvangen we van den deelhebber, die den verkoop bezorgde, de verkooprekening, waaruit het netto provenu blijkt, dat dé geheele partij heeft opgeleverd, alsmede het deel, dat ons daarvan toekomt. De boeking wordt een soortgelijke, als wanneer wij goederen in consignatie gezonden hadden, en we bericht van den verkoop kregen. (Zie deel I, Hst. IV, § 25) n.1. : N. N. m/r. Aan Vs Aandeel in.800 balen Koffie met A. en B. Is men met den inkoop belast, dan treedt men als cormnissionair op voor de gezamenlijke deelhebbers. De commissionair begint met bij den inkoop der goederen deze geheel te behandelen, alsof hij ze voor eigen rekening kocht, en boekt dus: Goederen (+ +) of A + Aan Crediteuren ( h) of P +■ !) Zie Wetboek voor den Handel, uitgave Van der Lato & Co., prijs ƒ 1.26, Koopmansboekhouden II. 10 EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK. 151 Ben dergelijke boeking kan niet anders verklaard worden, (indien al) dan door: (A + en P +) bet ontstaan eener bezitting en het ontstaan eener schuld. Noch het een noch het ander- heeft hier plaats. Ze is derhalve beslist onlogisch. Bovendien kan zich door deze methode het eigenaardige geval voordoen, dat b.v. meer dan de geheele partij als actief in ons boek voorkomt. Stel b.v. het geval, dat wij, £ m een partij bezittende, met den verkoop belast zijn, en de partij niet kunnende verkoopen, deze geheel in consignatie doorzenden. Dan doet zich, wanneer we daarvoor een Consignatierekening openen, het vreemde geval voor, dat i van zekere partij als actief te boek staat. Eeden genoeg, om deze wijze van handelen beslist af te keurenJ). Van de doorzending van goederen in gemeenschap met anderen moet zeer zeker, wanneer men met den verkoop is belast, eene aanteekening geschieden, maar.... m het compagnieboek en alleen pro memorie. OPGAVEN. Te Journaliseeren volgens de dagelijksche methode. 1 a Factuur ontvangen van Michel & Chaines te Marseille over 200 balën Molaris amandelen, door hen ingekocht voor f zamen^ke„"ktZ van hen, J. Chambers & Co., te Birmingham en rmj, ,eder voor V8-^ hebben zichmet den verkoop belast. Mijn V, is fr. 5075.- a 48.10 = f 2441.07 . b Verkooprekening ontvangen van Michel & Chaines te Marseille over 200 balen Molaris amandelen, door hen verkocht voor gemeenschappelijke rekening van hen, J. Chambers & Co., te Birmingham en mu, ieder voor /,. Mijn 1/, in het netto provenu bedraagt fr. 5350.- a 48.10 =f 2573.35. 2. a' Factuur ontvangen van Smith & Co. te Londen over 500 balen Santos-koffie, door hen ingekocht voor rekening van hen, August Fleer Je Berlijn en mij, ieder voor i/„ en aan Fleer ten verkoop gezonden. Mijn i/s bedraagt £ 400 a f 12.075 = f 4830.—. b Verkooprekening ontvangen over 500 balen Santos-koffie, door August Fleer, voor gezamenlijke rekening van hem, Smith & Co. en. ^ ieder voor V, verkocht. Mijn i/, in het netto provenu is M 8800 a ,59 = f 5192.-. 3. o. Met J. Postema alhier is overeengekomen, dat ik voor de helft zal deelnemen in zijn V. * 300 kranjangs Java-suiker, die door W. Mohr t Hamburg zijn 'ingekocht voor gemeenscbappehjkc rekening van XP^ema alhier W. Kingston te Birmingham en hem, en waarvan de factuur M Toch werd zij eens op een examen geëischt! 152 HOOFDSTUK II § 41. bedroeg f8000.—, waarvan ik de helft zal overnemen voor f4000.—. K. Kingston is met den verkoop belast. Geef ook de boeking van j! Postema. (Open de rekening: Mijn 7„ in goederen met J. Postema). 6. Bericht ontvangen van J. Postema alhier, dat volgens heden ontvangen verkooprekening het netto-provenu van zijn V, deel in 3000 kranjangs Java-suiker f8375.— bedraagt, zoodat mij daarvan toekomt f 4187.50. 4. a. Pactuur ontvangen van Baring & Co. te Londen over 100 pakken tabak, door hen ingekocht voor gemeenschappelijke rekening van hen, Dahlmann & Co. te Stettin en mij, terwijl hun de verkoop is opgedragen Mijn i/, is £ 442.— a 12.10 = f5348.20. 6. Volgens heden ontvangen bericht kunnen Baring en Co. slechts 50 pakken verkoopen, waarom zij de overige 50 pakken ten best mogehjken verkoop, aan Dahlmann & Co. gezonden hebben. De netto opbrengst der 50 pakken bedraagt voor mijn % £ 220.10.6 a 12.10 = f 2668.35. e. Verkooprekening ontvangen van Dahlmann & Co. te Stettin over de 60 pakken tabak, hun door Baring & Co. gezonden. Mijn i/. in het netto provenu bedraagt M 4000.— a 59.05 = f 2362. 5. a. J- Methöfer te Berlijn en wij nemen elk over, de helft van i/8 in een partij suiker, door Bontemps te Parijs ingekocht voor gemeenschappelijke rekening van ons drieën, en aan hem ten verkoop gezonden. Het 7„ in het inkoopsbedrag is volgens factuur fr. 8000.— a 48.05 = f 3844.— (Een nieuwe rekening openen voor ons 72 aandeel). 6. Verkooprekening ontvangen van J. Methöfer te Berlijn over de partij suiker, hem indertijd door C. Bontemps te Parijs geconsigneerd en waarin hij en ik, elk voor 7Z, deelnamen. Ons aandeel in het netto provenu bedraagt M 10.200 a 59.— = f 6018.—. 6. o. Pactuur gezonden aan P. Johnson te Londen, over 200 kranjangs Java-suiker door mij voor gemeenschappelijke rekening van hem en mii ieder voor de helft, ingekocht. 200 kranjangs Java-suiker f 14.000. Onkosten 300, f 14.300.— Commissie 2% 286. _ f 14.586.— , Waarvan voor ieder de helft f 7293. . De partij aan Johnson ten verkoop gezonden. Voor het factuurbedrag een 3/m wissel op hem afgegeven, groot £ 1217 10 7 a 11.98 = f 14.586.—. 6. Verkooprekening ontvangen van P. Johnson te Londen over 200 kranjangs Java-suiker door hem voor gemeenschappelijke rekening van hem en mij, ieder voor de helft verkocht. Mijn helft in het netto provenu bedraagt £ 620— ö, 12.05 = f 7471.—. 7. a. Gekocht van de firma Smits & Co alhier, 30 kisten indigo voor f15.000.—. Deze partij is door mij ingekocht voor gemeenschappelijke rekening van Charles Donsiet te Versailles (wien ik heden factuur zend) en mij, ieder voor de helft. Provisie 2o/0 f 300.—. Is voor ieder f7650.— De partij aan Donsiet ten verkoop gezonden. OPGAVEN. 153 6. Verkooprekening ontvangen van Charles Donsiet te Versailles over 30 kisten Java-indigo, door hem voor gemeenschappelijke rekening van hem en mij, ieder voor de helft, verkocht. Mijn helft in het netto provenu bedraagt fr. 16.000 è, 48 = f 7680.—. 8. a. Verbeterde factuur gezonden aan Robert Owen te Londen over de partij koffie, door mij ingekocht voor gemeenschappelijke rekening van hem en mij, ieder voor de helft, daar door mij geen provisie was berekend over de voorgeschoten onkosten, ten bedrage van f 1200 a 21/,% = f 30.—. De partij was door mij aan R. Owen ten verkoop gezonden, f 15 = £ 1.4.9. o. Bij het nazien der verkooprekening over vorenstaande partij koffie bemerk ik, dat tengevolge van omzetting der cijfers, het netto provenu door Owen £ 18.— te laag berekend' is. Ik geef hiervan aan Owen bericht, die met mijne opmerking aoooord gaat. Geef ook de boeking van Owen in beide gevallen; £ 9 = f 108.45. " 9. Verkooprekening ontvangen van Karl Hamburger te Berlijn over 100 kisten Java-indigo, van een partij, groot 120 kisten, voor gemeenschappelijke rekening van hem en mij, ieder voor de helft. Mijn aandeel in het bruto provenu, van M 100.000, provisie 2%, onkosten M 2500—, is M 47.750.— = f 28.220.25. (Koers 59.10.) De nog resteerende 20 kisten neem ik tegen faotuurprijs f 9530.— voor eigen rekening over. 10. Bericht ontvangen van J. Clayton te Londen, dat hij de partij suiker, door mij aan hem ten verkoop gezonden, voor gemeenschappelijke rekening voor hem en mij, wegens lagen prns niet heeft kunnen verkoopen en daarom heeft verzonden aan W. Kühn Nachfolger, terwrjl hij mij tevens meldt, dat W. Kühn Nachfolger onder mijne goedkeunng voor V. in deze partij deelnemen zal. Met hst voorstel van J. Clayton te Londen ga ik aoooord en zend hem en W. Kühn Nachfolger een nieuwe inkoopsfaotuur over de partij suiker, die door mij gefactureerd was voor f 16.200— Is voor ieder V, = f5400— ' Geef ook de boeking van J. Clayton te Londen; f8100— = £ 675; f 5400 = £ 450. 11. o. Factuur gezonden aan J. Bolton te Londen en F. Reichstag te Berlijn over 500 balen koffie, 25.000 KG. a 25 ct. per i/2 KG. = f 12.500.—. door mij ingekocht voor gemeenschappelijke rekening van hen en mij, ieder voor i/r Provisie 2% = f 250—. De verkoop is aan mij opgedragen. 6. Verkocht van bovenstaande partij aan J. v. Nelle te Rotterdam 200 balen. (Levering franco). 200 balen = 10.000 KG. a 32i/s ct. per Va KG. = f 6500— c. De nog resteerende partij groot 300 balen verkocht aan J. Schüthuis te Groningen. (Levering franco). 300 balen = 15.000 KG. a 33 ct. per % KG. = f 9900— d Verkooprekening gezonden aan J. Bolton te Londen en F. Reichstag te Berlijn over 500 balen koffie.door mü voor gemeenschappelijke rekening van hen en mij, ieder voor Vs> verkocht. 154 HOOFDSTUK n § 41. > Bruto provenu . . . f iq 400 Onkosten J| . . . f 650— Provisie 2% ..... 328— §Élfl 978.— Netto provenu '. ; '. . f 15.422 _ S Mijn i/8 = 6\140.66 li- a. Paotuur gezonden aan J. Stone te Londen en J. Petrowskv te Petersburg over 1600 vaten petroleum, door mij ingekoobt voor gemeen Petroleum Cie. te New-York voor $ 5000.— a 2.48 = f 12.400— Onkosten - -. . ' , ( . g^Q f 13.000— Provisie 2% . . . 260— f 13.260.— Is voor ieder 1/a ... 4 420 pJLJ6rk0Cn* \an brenstaande P^J Petroleum, 750 vaten, aan de Petroleum-maatsohappij „de Automaat" te Amsterdam voor f 8000- te LondVe6"ge ™ ^ d°°r ^ ^ Verk°°P geZ°nden aan J" St°™. c_ Verkooprekening gezonden aan J. Stone te Londen en J. Petrowskv te Petersburg over de 750 vaten petroleum, door mij verkochZoTS. meenschappehjke rekening van ben en mij, ieder voor i/„. * Bruto provenu . . . f 8000. ' Onkosten ;S . . . f 200— Provisie l»/a% *rf . . . 120.— -' 320— Netto provenu . . . f 768O. BÉ ' T7 , , Is voor ieder i/8 = . . - 2560 — d. Verkooprekening ontvangen van J. Stone te Londen over de 750 vaten petroleum door hem verkooht voor gemeenschappelijke rekening van hem, J. Petrowsky te Petersburg en mij, ieder'voor V ^tiT- r t£;ren £ 30-Provi8ie 2% van het " alsegegTvtn"r:ken ?' ^ * ^ » J" PetT<^ te ^rsburg, f 4420— = £ 365.5/9. = R 3513.90 f 2560.—= R 2035.20 = £ 211.115 £ 254.12— = R 2444.16. Het Compagnieboek. §42. Wij verklaarden hiervoren de boekingen die volgens de dagelijksche methode zullen worden aangebracht m de verschillende gevallen, die zich bij compagniezaken kunnen voordoen. Wij zullen thans de boekingen volgens de maandelijksche methode toelichten. Het hulpboek, dat voor deze posten wordt aangelegd, heet compagnieboek. De liniatuur die door de meeste schrijvers voor dit boek gegeven wordt' laten wy op blz. 155 en 156 volgen. De lezer, die deze tabellen 1000 balen Cacaobonen ,n Va reKening met Heinricb * Co., Hamburg en Janssen Amsterdam. 19 . • , Jan I 31 I Heinricb & Co., Hamburg m/r. Jan. 2 Aan Heinricb & Co., Hamburg m/r. L^' Netto provenu ^998- M 77.041 96 , 'Provisie 1Vï% • • » ll°s63_ M 78.197 59 VrJ Mün Vs = M 26.065.86 a 58.90 . . . . f 15.352 80 1 2 600 vaten Maryland Tabak in y, rekening met J. Levantiner te Bremen. ======= 19.. Jan" 20 Aan Goederen 600 vaten tabak. Netto . . f 12.100- Jan. 25 J Levantiner Bremen m/r. - . M 22.842 64 Jan. 20 Aanooeo ^ _ ^ Netto provenu . • ■ ^ q ' ; ^750 = f 12.748 50 ï Mijn V» = M- 11421.32 a 59.10 . • -A^ Aan Provisie 1% . . . j ^7 4# i 12.875 986 t ^ i/ . . f 6.437 99~ Ieder voor A/g = Folio 3 ln ======—-^^——-^ _l_ZZT «...itwpcn en w. ostirich te Londen. Jan. 21 J. Laohmut, Antwerpen m/r. voor 100 vaten tabak totaal . . fr. 35.107 60 Ieder voor i/, = fr. 11.702.54 a 48.05 = f 5.623 oT Jan. 28 Bruto provenu f 17,.n T Aan Onkosten .' .' [ [ . SJ- Verkocht: ^ vaten aan MüUer & Co.alhier f 17.340- f 17.130^ ' Ü$^V Aan Provisie 1% . . . . 17340 '^^Ww AaniedervoorV, = f 5652.20 | f 16.956 ib~ ^^^^^ 100 vaten Tabak intekening met J. Lachmut te Antwerpen en W. Ostrich te Londen. Foho 4 iu • • Aan uoeaeren ===========5=^5851^^^^^^^^ Jan. 21 1000 balen Santos-koffie. Inkoopsprijs . . f 30.000— ^" Aan Onkosten j 600 W&m f 81.600—" Aan Provisie 316 Ieder voor i/, = f 10.638.61. f 31.916 — Jan. 29 Bruto provenu .... . „„ lnn _ : Aan Onkosten .' .' j ! l^ZZ ** 1000 ba,en koffie • • f 33.100. f 32.650 ~ 2ï*^f!? Aan Provisie 331 Aan Ieder voor = f 10.773.—. f 32.319— ^j^^^^^ .000 vaten Santos-koffle ,n y. rekenln, mri D. Lacrolx fe Havre e„ L> fa EENIGE HULPBOEKEN EN HUN GEBRUIK. 157 beziet, zal bemerken, dat op fol. 1, zich bet le geval voordoet, n.1., dat vrij noch met den inkoop, nocb met den verkoop belast zijn. Bij het ontvangen der inkoopsfactuur van Heinrich & Co. te Hamburg wordt het hoofd „1000 balen Cacaoboonen in £ rekening met Heinrich & Co., Hamburg en Janssen, Amsterdam" in het compagnieboek geopend, en de linker zijde daarvan beschreven. Hiervan. zal aan het eind van Januari worden gejournaliseerd: Aandeel in 1000 balen Cacaoboonen met H. en J. Aan Heinrich & Co., Hamburg m/r. Op den 31sten Januari ontvangen we de verkooprekening,v waarvan de hoofdinhoud op de rechterzijde wordt geboekt, die aanleiding geeft tot den journaalpost: Heinrich & Co. Hamburg m/r Aan V8 Aandeel in 1000 balen Cacaoboonen met H. en J. Op fol. 2 vinden wij het tweede geval, fiïij zijn blijkbaar met den inkoop belast (immers de rekeningen Goederen, Onkosten en Provisie worden als te crediteeren vermeld); Levantiner met den verkoop. Alleen de linkerzijde van het foho behoeft eenige toelichting. Bij het inkoopen der goederen werden deze in het inkoopboek vermeld, en daaruit werd deze inkoop overgenomen in het grootboek op de rekening Goederen. De levering der goederen aan de gemeenschap (n.1. Levantiner en wijzelf) wordt als* een verkoop behandeld. Deze verkoop wordt aangeteekend op de linkerzijde van fol. 2 (Derhalve niet in het verkoopboek.) (Vergelijk § 3, blz. 11). Men zou dezen post ook uit het factuurboek kunnen journaliseeren. De aanteekening in het compagnieboek, die ter wille van het overzicht niet achterwege mag blijven, is dan eene P.M.-post. De in rekening gebrachte onkosten en provisie worden mede vermeld, zoodat deze zijde alle gegevens bevat voor den journaalpost: V2 Aandeel In 600 vaten Maryland tabak met J. L. te B. J. Levantiner te Bremen z/r Aan Goederen Aan Onkosten Aan Provisie. De rechterzijde van fol. 2 komt overeen met die van fol. 1. Bij fol. 3 komt het eerste gedeelte der linkerzijde geheel overeen met dezelfde van fol. 1. J. Lachmut te Antwerpen is blijkbaar met den inkoop belast geweest, terwijl wij met 158 HOOFDSTUK II § 42. den verkoop belast zijn. De behandeling van dien verkoop geschiedt geheel overeenkomstig de wijze, hierboven uiteengezet bij de bespreking van het commissieboek. Het eenige verschil immers tusschen een verkoop in commissie en een verkoop in compagnie is, dat we in het laatste geval als deelhebber in het netto provenu mededeelen, terwijl we in het eerste geval het geheele netto bedrag moeten uitkeeren. De rechterzijde bevat in dat geval niets dan P.M.-posten. De tweede helft der linkerzijde geeft aanleiding (tot den journaalpost: Goederen in Compagnie Aan 1/a Aandeel in 100 vaten tabak met L. en O. Aan J. Lachmut, Antwerpen z/r Aan W. Ostrich te Londen z/r Aan Onkosten Aan Provisie. Fol. 4 van het compagnieboek vereischt geen verdere toelichting. De linkerzijde komt deels met die van fol. 2 en 3, de rechterzijde met die van fol. 3 overeen. Wij kunnen aan den lezer de samenstelling der journaalposten uit deze vier folio's overlaten. Tegen eene inrichting van het compagnieboek als de hier verklaarde kunnen de volgende bezwaren worden ingebracht: 1°. De hoofdenindeeling is ongeschikt voor een hulpboek, dat in orde des tijds moet worden gehouden. 2°. De journaalposten, uit de verschillende foüo's voortspruitende, zijn enkelvoudige, terwij] een hulpboek vooral dient, om van de gelijksoortige posten één samengestelden journaalpost te maken. 3°. Het grootboek bevat dezelfde hoofden als het compagnieboek, die evenwel niets duidelijker zijn, en niet noemenswaard beknopter.; men kan dus in dit opzicht of het een, of het ander missen. 4°. Een overzicht van de reeds afgewikkelde en nog loopende compagniezaken ontbreekt. 5°. Door de inrichting van het boek kan het licht gebeuren, dat men een post bij het journaliseeren overslaat. Aan al deze bezwaren wordt tegemoet gekomen door de inrichting van het compagnieboek, welke wij op blz. 160 en 161 geven. Men kan naar believen, de beide tabellen (Compagnie-inkoopen en Compagnie-verkoopen) op de linker- en rechter folio's van hetzelfde boek aanbrengen, dan wel voor 164 HOOFDSTUK TL § 43. Lasalle frères en mn, ieder voor 1/a, verkocht. Netto provenu M. 42.330.—. Is voor mijn */„ M. 14.110 a 59 = f 8324.90. d. ■ Getrokken aan de order van de Handelsbank alhier, op K. Freystadt te Berlijn, een wissel groot M 816.— a 59 = f 481.44, ter voldoening van het mij nog toekomende in het netto provenu van 600 balén Java-koffie. 2. a. Factuur gezonden aan Th. Grosheide te Amsterdam over 300 balen Java-koffie, door mn ingekocht voor gemeenschappelijke rekening van hem en mij, ieder voor de helft, voor f 13.000.—. Is voor mijn helft f 6500.—. De partij is door mij aan Grosheide ten verkoop gezonden. 6. Getrokken op Th. Grosheide te Amsterdam, voor gezamenlijke rekening, een wissel groot f 13.000.— ter voldoening van de aan hem gezonden 300 balen koffie. c. Verkooprekening ontvangen van Th. Grosheide te Amsterdam over de 300 balen koffie, door hem voor gemeenschappelijke rekening van hem en mij verkocht, ieder voor de helft. - Netto provenu f 16.000.—. Waarvan' voor ieder de helft: f 7500.—. 3. a. Factuur ontvangen van W. Duke te Londen, over 75 vaten tabak, doorhem ingekocht voor gemeensohappehjke rekening van hem, F. Kronstadt te Berlijn en mij, ieder voor 1/8, en aan Kronstadt ten verkoop gezonden s 75 vaten tabak £ 2050.—/— Onkosten . . ... . . . - 50.—/— £ 2100.—/— Provisie 2% - 42.—/— £ 2142.—/— Is voor mijn 1/3: £ 714.—/— a 12.06 = f 8610.84. 6. Bericht ontvangen^ van W. Duke te Londen, dat hij voor rekening der drie deelhebbers een wissel getrokken heeft op F. Kronstadt te Berlijn groot £ 2142.—. £ 714 = f 8610.84. o. Verkooprekening ontvangen van F. Kronstadt te Berlijn over 75 vaten tabak, door hem verkocht voor gemeensohappehjke rekening van hem, W. Duke te Londen en mij, ieder voor Vg. Bruto provenu . . . M 46.400.— Onkosten . . . . M 472.— Provisie 2% . . . M 928.— r „ 1.400.— M 45.000.— Is voor mijn V8 : M 15.000 a 59.20 = f 8.880— 4. a. Factuur ontvangen van Franz Muller ,-te Hamburg over 800 balen Santos-koffie, door hem voor gemeenschappelijke rekening van hem, OPGAVEN. 165 Cambridge & Co. te Londen en mij, ieder voor 1/s ingekocht en aan mij ten verkoop gezonden. Inkoopsbedrag M 21.000.—. Is voor mijn 1/a : M 7000 a 59.076 = f 4135.25. 6. Bericht ontvangen van Franz Muller te Hamburg, dat hij voor rekening van ons drieën op mij getrokken heeft een wissel groot M 21.000.— voor mijn aandeel in 800 balen Santos-koffie. M 7000 = f 4135.25. e. Verkocht aan : W. Meihuizen te Groningen 370 balen f 7.260.— G. Jager te Winschoten 230 „ - 4.650.— „De Nijverheid" te Leeuwarden 200 „ - 2.900.— f 14.700.— d. Verkooprekening gezonden aan Franz Muller te Hamburg en Cambrjdge & Co. te Londen over 800 balen Santos-koffie, door mij voor gemeenschappelijke rekening van hen en mij verkocht, ieder voor 1/a. * Bruto provenu f 14.700.— Onkosten . . . . f 252.— Provisie 2% ".[Ti . - 294.— - 546.— Netto provenu . . . f 14.154.— 5. Factuur ontvangen van Harrison te New-Tork over een partij mixed mais, aan mij geconsigneerd voor gezamenhjke rekening van hen, Matterson & Co. te Londen, J. La Croix et fils te Parijs en mij, ieder ▼oor V4, groot . . . . . $ 24.100.— Onkosten , ^ L\ „ 409.80 $ 24.509.80 Provisie . .. . . . „ 490.20 S 25.000.— Ieders 1/i deel = $ 6.250.— per 12 Mei. Ter voldoening van deze factuur is door Harrison voor gemeenschappelijke rekening van ons vieren op mij getrokken een wissel, groot $ 25.000.— per 12 Mei a f 2.45 = f 61.250.—. Geef de boeking van elk der deelgenooten als gegeven is: $ 6250.— = f 15.312.50 = £ 1302.1.8 = fr. 31.781.09. 6. a. Factuur-gezonden aan F. Sobultz te Bremen en St. Mill te Londen over een partij tabak, door mij ingekocht voor gemeenschappelijke rekening, ieder voor Inkoopsbedrag f 12.000.—. De partij is aan St. Mill ten verkoop gezonden. Onkosten f 200.—. Provisie 1%% over f 12.200 = f 183.—. b. Getrokken op St. Mill te Londen een wissel groot f 12.000.— aan de order van de Handelsbank alhier, voor rekening van hem, F. Schultz, te Bremen en my, ieder voor 1IS. e. Geef ook de boeking van St. Mill en F. Schultz. Hierbij aan te nemen : f 4127.66 = £ 341. 2.7 = M 6942.72 f 4000.— = £ 330.11.7 = M 6754.17 f 12.000.— = £ 991.14.9. DE BOEKEN IN HET ENKEL BOEKHOUDEN. 169 als contrólémiddel ongebruikt, brengt bet alleen nu en dan eens tot uitdrukking, nl. als er balans wordt opgemaakt. Tocb, in de praktijk komt er van een onderverdeeld winstoverzicht bij het E.B. niet veel terecht, om de eenvoudige reden, dat het veelal zeer gebrekkig wordt toegepast. Deed men dit beter, dan zou in vele gevallen het E.B. blijken niet zoo onbruikbaar en gebrekkig te wezen, als velen wel denken. Gewoonlijk stelt men zich bij toepassing van het E.B. met een bepaling van de totale winst tevreden en daalt men al heel weinig in bijzonderheden af. Schakelt men toevalüge vermogensvermeerderingen of verminderingen uit, die tijdens zekere werkperiode het kapitaal wijzigden, dan houdt men de winst of het verlies uit het bedrijf voortvloeiende over. Men kan echter de boekhouding volgens de enkele methode toch wel zóó inrichten, dat een onderverdeeld winstoverzicht wordt bereikt. Men bezigt dan liniaturen als de hiervoren behandelde. Door dan echter de methode rood-blauw toe te passen en er één enkel boek, n.1. dat der maandstaten bij te nemen, bekomt men een zuivere dubbele boekhouding. Hieruit blijkt, dat door toepassing der methode rood-blauw het enkel boekhouden zijn recht van bestaan verloor, en het .dubbel inderdaad niet meer bewerkelijk is dan het enkel. Immers aan het opmaken van een inventaris en balans ontkomt men in het dubbel boekhouden ook niet. Men kan desnoods de tellingen der dagboeken een geheel jaar door laten loopen. De boeken in het E.B. gebezigd, kan men als volgt in groepen onderscheiden : Hoofdboeken of contröleboeken, dat zijn zulke, aangelegd voor de contróle van bepaalde activa of passiva, als : kasboek, voorraadboek, rekeningenboek, balansboek enz. Hulpboeken, dat zijn die boeken, welke uitsluitend dienen, omhandelsvoorvallen voorloopig aan te teekenen, ten einde, daaruit later de contröleboeken bij te werken, b.v.: inkoopboek, verkoopboek, factuurboek, memoriaal. Bljboeken, dat zijn zulke boeken, die aanteekeningen bevatten, welke van statistischen aard zijn en vaak dienen, om een andere groepeering aan reeds elders geboekte cijfers te geven. Het door de wet voorgeschreven memoriaal kan men ook in het enkel boekhouden door een aantal dagboeken vervangen, maar deze boeken kunnen alleen dan hulpboeken genoemd worden, 170 hoofdstuk m § 44. wanneer zij uitsluitend den dienst blijven doen van memoriaalafdeelingen en daaruit de contröleboeken worden bijgehouden. Het kasboek der enkele methode, een vrijwel in ieder geval voorkomend hoofdboek, kan, indien geen ongesplitst memoriaal wordt gehouden, als een deel van het dagboek worden aangemerkt, het is echter daardoor niet tot den rang van hulpboek afgedaald, maar een hoofdboek gebleven. Een hoofdboek verandert volstrekt niet van karakter, wanneer men in plaats van de daarin te boeken posten aan een ander boek te ontleenen, deze onnüddellijk in het bedoelde hoofdboek aanbrengt. Het kasboek (en evenzoo de overige contröleboeken) blijft dus in het E.B. een hoofdboek, onverschillig of de posten, daarin aangeteekend, al of niet uit een memoriaal worden overgenomen. Ten einde het verschil tusschen het D.B. en het E.B. goed te doen uitkomen, zullen wij eenige volledige boekhoudingen, in dit en het vorig deel besproken, nog eens nagaan en zien, welke veranderingen daarin op te merken zijn, wanneer men in de betrokken zaken de enkele in plaats van de dubbele methode toepast. Inkoopboek. Het inkoopboek van den bierhandel (zie Hst. 1 van dit deel) zou even goed ook in het E.B. kunnen gebezigd worden. Het zou ook dan een hulpboek blijven, waaruit. de hoofdboeken : kelderboek en rekeningenboek zouden moeten worden bijgewerkt. Men merke op, dat deze boeken hier onder een andere groep vallen dan bij het D.B. Verkoopboek. Het verkoopboek (zie Hoofdst. I) zou ook onveranderd in het E.B. kunnen gebezigd worden, en ook hier een hulpboek zijn, om dezelfde reden als het inkoopboek. Het kelderboek en het rekeningenboek kunnen eruit bijgewerkt worden. De tabellarische in- en verkoopboeken welke wij voor deze zaak ontwierpen, zouden, indien bij het E.B. gebezigd, samen een contröleboek kunnen vormen, indien er rfcl. de beginvoorraad P.M. in opgenomen werd. Kasboek. Het kasboek in het E.B. gebezigd, heeft gewoonlijk den eenvoudigen scontro-vorm. Het dient tot contróle der kasmiddelen en kan tevens dienen om het rekeningenboek daaruit bij te werken, hetgeen echter ook rechtstreeks uit de bewijsstukken (brieven, quitanties, wissels, strooken, facturen) geschieden kan. 174 HOOFDSTUK Hl § 45. het E. B. eigen. Ook indien al de genoemde dagboeken worden gebruikt, hebben zij nog meestal de oude onpractische inrichting. Geeft men b.v. het kasboek den eenvoudigen scontrovorm, en in- en verkoopboek den memoriaalvorm, dan moet men', om een onderverdeeld overzicht te verkrijgen, een vrij' omvangrijken detailleerarbeid verrichten. Vaak zullen in het E. B. eenvoudige contróle-middelen ontbreken, al behoeven zij niet altijd afwezig te zijn. Zoo is de juistheid van het totaal der vorderingen en schulden op zekeren datum met behulp der contröleboeken en de hulpboeken gewoonlijk wel na te gaan. Een boekings-fout in het E. B. is in den regel moeilijker te vinden dan in het D. B. Het evenwicht in journaal en grootboek van het D. B. en de proefbalans, door welke dit evenwicht tot uitdrukking komt, is wel, we weten het geen in alle opzichten betrouwbaar contrólemiddel, maar het bewijst zeer groote diensten, omdat het een vastheid aan de boekhouding geeft, die bij het E. B. dikwijls geheel ontbreekt. Ook zijn aan het verzamelen van de gegevens voor een winstoverzicht in het E. B. gewoonlijk vrij groote moeilijkheden verbonden. Dubbel boekhouden. Zag men er eerst nogal eens tegen op, in een zaak het dubbel boekhouden toe te passen, wegens de omslachtige behandeling van journaal en grootboek, thans zijn, door de toepassing der methode rood-blauw en het gebruik der daartoe behoorende journa'al-proefbalans deze bezwaren weggenómen. De middelen dezer methode tot concentratie der hoofdcijfers, die men in elk bedrijf noodig heeft, zijn zoo eenvoudig, dat men de gebrekkige wijze van boekhouden, die men de enkele methode gelieft te noemen, daardoor gaarne verlaten zal. Ze is uit den tijd. Het motief, dat het E.B. zooveel begrijpelijker zou wezen dan bet D. B. is ook bij toepassing onzer methode krachteloos geworden. Het is zelfs mogelijk geworden, wij hebben dat in ons boek Ken uw Zaak bewezen, daarmede het dubbel boekhouden populair en grondig te verklaren, zonder theorie eü zonder vaktermen of regels. § 46. Gaan wij nu over tot het bezien van de boekhouding der boter- en kaaszaak, indien daarin het E. B. werd toegepast. Inkoopboek. Dit is in het E. B., zoowel als in het D. B. een hulpboek. Ingericht als in Hst. I zal het tevens een statistiekboek DE BOBKEN IN HET ENKEL BOEKHOUDEN. 175 zijn. Bij het toepassen van het E. B. zal het meestal den memoriaalvorm hebben, en dan zullen daaruit niet gemakkelijk de gegevens geput kunnen worden, die voor de samenstelling van een onderverdeeld winstoverzicht noodig zijn, gelijk thans uit de gegeven liniatuur in Hst. I kan geschieden. Kekeningenboek en voorraadboek (beide hoofd- en contröleboeken in het E. B.) kunnen eruit bijgewerkt worden. Verkoopboek. Hiervoor geldt hetzelfde, als van het inkoopboek is .gezegd. Het eigen gebruik uit den voorraad door den patroon is hier ook in het verkoopboek aangeteekend. Men kan den patroon als een klant behandelen en een rekening geven, die dan bij betaling vanuit het kasboek wordt gecrediteerd. Volgt men dezen weg, dan zal anen met dergelijke leveranties niet afzonderlijk rekening behoeven te houden, bij de becijfering der netto winst. Retourenboek. Dit heeft hetzelfde karakter en denzelfden vorm als in- en verkoopboek (Zie boven). Kasboek. Dit is hier een hoofd- of contróleboek. De in Hoofdst. I gegeven tabellarische inrichting zal evengoed in het E. B. - als in het D. B. kunnen gebezigd worden, hoewel meestal in den eenvoudigen scontrovorm. Winstdetaüleering is meestal geen verlangen van dengene, die het E. B. bezigt. Het ligt daarom voor de hand, dat hij het zich, bij de inrichting der boeken, met het ordenen der gegevens, die daarvoor dienen kunnen, niet heel lastig zal maken. Daarom zal hij van over de kas loopen weinig of geen gebruik maken. Een der redenen, die daarvoor in het D. B. bestaan, het verkrijgen van een goeden journaalpost uit het kasboek (zie § 13) valt hier weg. Over de kas loopen is in het E. B. weinig gebruikehjk. Nut zal het daar toch zeker ook kunnen hebben, al was het maar, om bij kortingen de nominale waarde der schuld of vordering tot uitdrukkihg te brengen. Het over de kas laten loopen van in betaling ontvangen postzegels, is gewenscht. Memoriaal. Dit boek zal, hetzij als aanvulling der overige boeken, hetzij als volledig dagboek (Zie deel I, Hst. IV, § 14) in het E. B. denzelfden vorm hebben als in het D. B. Effectenboek. Men zal hier bij gemis aan een grootboek behoefte gevoelen aan een effectenboek, dat in scontrovorm gehouden, den dienst doet van de effectenrekening bij het D. B., om 176 hoofdstuk: ni § 46. welke reden men er geldkolommen aan beide zijden zal aantreffen, waarin de contante waarde der effecten wordt aangeteekend. Vooral, wanneer men aan bet eind des jaars een winstoverzicht wil samenstellen, zullen deze geldkolommen goéde diensten bewijzen. Het hier opgemerkte geldt, wanneer de effecten geen bepaald onderdeel of hoofddoel van het bedrijf vormen. Anders krijgt het effectenboek dezelfde beteekenis als het voorraadboek in een goederenhandel. Men zal dan tevens een effecten-inkoop- en een effecten-verkoopboek houden, welke hulpboeken in de bepaalde zaak, die wij thans behandelen, niet op hun plaats zouden zijn. Gewoonlijk zullen in handelszaken als deze geen effectenvoorraden voorkomen, daar de patroon deze in zijn privéboeken zal opnemen. :*Mm Winstoverzicht. Met eene inrichting der boeken als de hiervoren gegevene, welke, zooals gezegd, veel meer samengesteld is dan men in het E. B. gewoonlijk zal aantreffen, is het weer niet zoo moeilijk, uit de tot dusver genoemde boeken een onderverdeeld winstoverzicht af te leiden. Men dient bij het berekenen der winst op boter rekening te houden met de retouren, die in het door ons gegeven voorbeeld uit het memoriaal bijeengezocht moeten worden. Denkt men zich de hier aangeduide boeken tot hun eenvoudigsten vorm teruggebracht: in- en verkoopboek in den memoriaalvorm, een niet-tabellarisch kasboek, waarbij men bovendien niet over de kas laat loopen, maar ontvangsten en uitgaven voor het zuiver bedrag boekt, dan kan men zich voorstellen, hoe weinig bij zulk eene inrichting van het onderverdeeld winstoverzicht terecht te brengen is, hoeveel moeite het dan zou kosten, vooral bij een aanmerkelijke vermeerdering van het aantal posten in de verschillende boeken, daaruit een winstoverzicht op te bouwen. Het is duidelijk, dat een zoodanige inrichting geheel niet berekend is op het samenstellen van zulk een overzicht. f*«f Door de kolommeiiindeeling in het kasboek in verband met m- en verkoopboek en memoriaal is ook in het E B een contróle op de totalen te verkrijgen, op het saldo van het rekeningenboek als bij de journaal-proefbalans en het rekeningcourantboek in het D. B. § 47. Bij het bezigen van het E. B. in de vruchten-importzaak, behandeld in Hst. IV, § 24 van deel I en Hst. 1, DE BOEKEN IN HET ENKEL BOEKHOUDEN. 177 van deel II, zullen de vermelde boeken, die dagelijks moeten worden bijgehouden, meerendeels een eenvoudiger vorm krijgen. Zoo zal het inkoopboek slechts één geldkolom behoeven, evenals het verkoop ooeK. Het Eegister voor kasontvangsten en dat voor kasuitgaven zal in het E. B. evenzoo kunnen bestaan. De detailleering der uitgaven is dan van bijzonder nut. Het over de kas loopen zal slechts zelden voorkomen. Onkostenboek. Een onkostenboek komt als onderdeel van het kasboek wel voor. Daarin zal men dan de posten vinden, die in het register der kasuitgaven in de kolom onkosten voorkomen. Het totaal daarvan wordt dan in het kasboek, dat den scontrovorm heeft, overgenomen. Incassoboek. Het incassoboek zal in het E. B. een hulpboek kunnen worden genoemd, omdat daaruit het kasboek kan worden bijgewerkt. Het als contróleboek tè beschouwen is echter o. i. ook wel voor verdediging vatbaar, dit hangt van den dienst af, welken het verricht. Kassiersboek. Dit zal in het E. B. op dezelfde wijze worden gehouden als in het D. B. De tabellarische inrichting zal evenwel niet vaak worden aangetroffen. In de meeste gevallen zal men het met de ontvangen rekening-courant van den bankier stellen en dezen dus als het ware zelf het kassiersboek laten bijhouden. Ipip Statistiekboek. Het statistiekboek is een bijboek. Het bevat een naar behoefte ingedeeld overzicht der verkoopen. Orderboek. Het. orderboek voor de aanteekening der bestellingen door klanten gedaan, is zoowel in het E. B. als het D. B. een bijboek. Rekeningenboek. Het rekeningenboek, of rekening-courantboek, in het E. B. vaak grootboek genoemd, verdient nog eene bijzondere bespreking. M/R en Z/R. Daarin komen ook de rekeningen van buitenlandsche handelsvrienden voor. Deze kunnen, zooals wij in deel I gezien hebben, nu eens als hoofdmunt de eigen (h/r, z/r) dan weder als hoofdmunt de vreemde munt hebben (m/r, o/r). De m/r kan in het E. B. on drie wijzen worden bijgehouden. Zij kan worden gecrediteerd voor de in eigen geld herleide factuurbedragen over ingekochte goederen en later gedebiteerd Koopmansboekhouden II. 12 178 HOOFDSTUK IH § 47. worden voor de betaling. Hierbij kan zich koersverschil voordoen. Men kan nu de rekening öf debiteeren voor het betaalde bedrag en afzonderlijk nog eens debiteeren (of crediteeren) voor het koersverschil (dat bij gebreke van een grootboek nergens een tegenboeking vindt) om geen saldo met betrekking tot den* vereffenden post te laten öf debiteeren voor het vereffend nominaal bedrag in eigen geld. Men dient dan meestal op de rekening toch het vreemde bedrag te vermelden, althans, indien men bij betalingen zich uit dit boek van de juistheid van quitantie of wissel wil vergewissen. Dit kan ook door vergelijking met de factuur geschieden. Men kan ook de m/r alleen in de vreemde munt houden, om dan bij het betalen eener schuld b.v. de uitgaaf in het kas- of kassiersboek, in guldens aan te teekenen, en de betaling der schuld op de rekening van den crediteur in de vreemde munt. Deze handelwijze heeft het nadeel, dat men de juistheid van het eindtotaal der schulden of vorderingen niet gemakkelijk controleeren kan. Ten derde kan men de m/r geheel houden als in deel I beschreven (Zie Hst. IV, § 25 aldaar), dus met een kolom voor het vreemde geld en een voor eigen geld aan beide zijden. Bij de afsluiting wordt het dan te voorschijn komende koersverschil eenvoudig aan de tegenovergestelde zijde geboekt (indien voordeelig in het debet en indien nadeelig in het credit) met .de aanteekening „koersverschil" erbij. Met dit bedrag geschiedt verder niets, immers de Verlies- en winstrekening en Koersverschillenrekening ontbreken. Alleen bij het samenstellen van een onderverdeeld winstoverzicht zal men met deze koersverschillen rekening moeten houden. Didien zich schulden of vorderingen ten opzichte van buitenlanders in eigen geld voordoen, geschiedt de behandeling hunner rekening geheel als die van binnenlandsche handelsvrienden. Bij toepassing van het E. B. wordt wel eens een rekening voor het kapitaal van den koopman in het rekeningen- of z.g.n. „grootboek" geopend. Deze wordt dan gecrediteerd voor het door hem in den handel gegeven kapitaal, waarbij ieder jaar de, uit de vergelijking van inventarissen blijkende, vermogensvermeerdering wordt geboekt. Ook treft men er wel een Privérekening in aan. Bij het opmaken der saldilijsten, welke bijlagen van den inventaris zullen uitmaken, heeft men er voor te zorgen, deze rekeningen buiten beschouwing te laten. Bij eene vennootschap zal men onderscheidene Privé- H9 192 hoofdstuk IV § 48. De vracht bedraagt . . *. . >l|f . f43223 Diverse onkosten - 18 77 (De rekening Goederen 'van Buitenslands gebruiken)451'" del z«ndeef SoT "1 V™* *6 °m een credi*-'«° op de z/r, zijnde f 423.50 tegen den koers 12.10 (£ 35) op de m/r over te boeken Ter vereffening van het dan resteerende saldo der m/r, zijnde £ 15 zeÏÏén Xr- tH ^r' L°nd0n ^ -eden 'gXcS a 1,2.11 _ f 181.65. Dit bedrag per kas betaald. a. Wat journaliseeren wijt van deïn ptt ^ ** ^ £ * — ^ d* f 4p ++VeJvaardi« de BaIan8 met Verhes- en winstrekening van P. van Vliet te Rotterdam, met behulp van onderstaande gegevens: SALDIBALANS. 1 Kas .... . , „„ f 1.250 — 2 Goederen 7 82550 4 Odermann, Hamburg m/r . . j 702 75 5 Te innen Wissels - ^522 04 6 Debiteuren R 8 Goederen in Commissie . . 9 J. Johnson te Londen m/r1 aoï 12 Goederen in Consignatie : . 2.340 25 " 3 Onkosten gg 1.615 71 4 Prolongatie . . 2.oo0- 16 Provisie . 17 Intrest. " 172 ~ 18 Creditéuren . - 241 15 19 Kapitaal " 5-633 89 20 Kantoormeubilair ... * „„ " 28 583 70 21 privé . . 1 58335 22 Amsterdamsohe Bankvereeniging, alhier - 2 4nn 23 Effeoten . . I f 40.964 f 40.964 — Polio 2. Waarde van den voorraad f a qqq „ 4. Debet M 2883.57 a 59.10 . >-^\„'. '. '. ' . i 7o4\Z „ 6. Contante waarde . '0&_ 6 300 „ 8. Waarde van den on verkochten voorraad 'qnn' „ 9. Credit £ 100 è, 12.12» ' ' , „, „ ~ ' L 1.212.50 HERHALING 193 Foiio 12. Waarde van den on verkochten voorraad , . f 4.763.20 „ 13. Hiervan ten laste van het volgende boekj aar brengen- 371.20 „ 18. Contante waarde . | . /'"JKÉgi" .... - 5.501.10 „ 20. Getaxeerde waarde . . • . • . \'3§1> . . - 302.69 „ 23. Waarde der aanwezige fondsen .... 10.696.91 42. Overgenomen van H. Bullinga alhier zijn schoenenhandel en fabriek. Het fabrieksgebouw wordt aangenomen voor een waarde van f 7000. , de aanwezige machinerieën op f 5000.—, de winkelvoorraad aan gereed sohoenwerk bedraagt f 1500.—, de winkelopstand wordt gerekend op f 250.—, de voorraad leder op f 376.—, gereedschappen enz. op f 226.—. Op de fabriek met machinerieën was door mij indertijd verstrekt een bedrag van f 9000.—, terwijl op heden een half jaar rente a 4*/,% verschuldigd is. De hypotheek wordt geroyeerd, de rest van de koopsom in contanten voldaan. 43. Bij het opmaken der balans over het afgeloopm jaar worden de volgende fouten in het journaal ontdekt. Op 14 Juni is geboekt: Crediteuren aan Kas f 6772.99. Dit had f 6727.99 moeten zijn, Er was tengevolge van die fout ook geboekt: Kas aan Verhes en Winst voor f 45.—. Op 15 October was geboekt Van Bremen & Co., Hamburg m/r aan Te innen wissels vreemd geld M 2000.— a 59.10 = f 1182.—. Dit bedrag moest geboekt zijn op Van Bremen & Co. h/r. Verbeter deze fouten. 44. B. Ebling neemt van K. Dijkhuis diens handel in bieren, limonades en spuitwater over, uitgeoefend wordende in het perceel aan den Laan weg, toebehoorende aan Jan de Bakkér, en door Dijkhuis gehuurd voor f 400.— per jaar. Een half jaar huur is verstreken; overeengekomen is, dat dit ten laste van Ebling zal komen. Volgens gehouden inventarisatie is aanwezig : kisten, manden, flesschen, oyphons . ., . . ■. *,. f 500.— 2 paarden met een wagen op veeren . . , - > ^ . . - 800.— gebotteld bier, bier op fust, limonades en spuitwater. . - 175.— "ijskast met spuitwatermachine 3§|v -' . - 200.— f 1675.— Van de overnemingssom door hem heden in contanten voldaan f 500.—, terwijl hij voor het restant, een 3/m accept teekent ten bedrage van f 1375.—. Wat boekt E. van de overneming en de vereffening der overnemingssom 1 45. Gestort in rekening-courant bij de Hollandsche Credietvereeniging 20 dividendbewijzen van de Nederlandsche Bank, betaalbaar met f 109.— per stuk. 46. Bericht ontvangen van onzen debiteur J. Keizer te Utrecht, dat hij ingevolge ons schrijven van 12 dezer voor onze rekening aan de firma Laakman & Co. te Botterdam eene assignatie gezonden heeft op de Nederlandsche Bank, groot f2000.—. Kosten f 0.30. Koopmansboekhouden II, 13 HERHALING. 195 Voor dit bedrag een herwissel getrokken op Dietrichs aan de order van J. Molenkamp te Doorn. Geef den journaalpost. 52. Geprolongeerd het heden vervallend 3/m accept aan de order van de Discontobank f 6000.— Intrest .... - 60.— Zegel - 3.25 f 6063.26' Het vernieuwde accept bedraagt f 6063.25. Geef ook de posten, welke wij van de vernieuwing van het accept op de van de Discontobank te ontvangen rekening-oourant zullen aantreffen. . 53. Gekooht een aandeel a f 1000.—. Fabriek van koperwerken „Coperia" f ÏOOO.— Zegel ..... 1.— f 1001.— Dit bedrag voldaan in een chèque op de Residentiebank. 54. De firma Hijnen & Co., gasfabrikanten te Hoensbroek, ' waarvan firmanten zijn : J. Hijnen, K. v. Meurs en B. de Wilde, heropende op 1 Januari 19 . . hare boeken met de volgende balans : Kapitaal J. Hijnen . ..M f 60.000 — „ K. v. Meurs - 70.000 — „ B. de Wilde ........ - 35.000 — Fabriek met bijgebouwen f205.000 — Buizennet - 40.000 — Steenkolen - 12.000 — Cokes 3.150 — Koolteer . . . . . .:-~|p>>" - 1.660 — Gasmeters . 9.430 — Diverse Debiteuren . . J - 30.780 — Kassier . . . /. . . - 4.000— ' Kas 2.340 — Crediteuren - 14.890 — Accepten - 2.750 — Hypotheek - 120.000 — Onkosten . . . |Ê|. - 340 — Intrest - 900 — Privé J. Hijnen - 1.660 — K. v. Meurs . .f&V . - 1.150 — „ B. de Wilde V>, - 1.570 — f308.260— f308.260 — 200 HOOFDSTUK IV § 48. ArnZ^lL™ ***** ™ 5°° ^ t De promesse wordt door ons uitgeschreven, van B. Saltet geteekend Str/11^: t6I jonden .Tu^ TSo « d6Z6r hand6Hngen * * Roeken i .6. Commissieboek. c. Wisselboek. d. Kassiersboek. 65. Schrijf den wissel uit, door ons den 15den November getrokken Do?dtsch:Tan:r * ^ * - onzen kassier, de Nominale waarde f1454.83, bij een disconto van 4% >sjaars. Wat zullen wij lournaliseeren, wat B en wat de bankiert on66C t TEet0u™kenin* ontvangen van P. le Grand te Parijs, over de lot aM geProte8teerde van P. Jonker te ArXm fr. 8000.— protestkosten . . « . 12 rente 6 dg. a 6% .... . . 8'~ onkosten J 4'20 t^L-S, fr. 8024.20 P; le Grand trekt op ons a 208 een zichttraite groot f 3857 7Q «ii. betaalbaar gesteld wordt bij onze kassiers H. G Post & Co aMer b. De aldus ontstane vordering op P. Jonker te Arnhem groot ■ Hoofdsom ... , . . . f 3857 79 Porti en kleine onkosten .... 2.44 4 dagen rente a 6% .... 2.57 vereffenen we aldus: f 3862 8° We disconteeren van hem de door G. C Vocke &• On r™™ getrokken traite, groot TJ^T^ZT af 30 dagen a 4% ..... 9 83 Voor het restant geeft hij een 3/m accept, groot f 931.95 * 294°'17 Af 90 dagen a 4% . . . 9.32 ïf^tï ~~ - 922.63 f 3862.80 67. Lemstra, van Ketel & Co. te Botterdam koopen van de Java-arak Compagnie te Amsterdam een partij arak, bestaande uit 120 fusten a f 230 per legger, samen f 30.360.- Contant 3% . 910.80 Om dezen inkoop te dekken wordt te hunnen behoeve, door^en° 202 HOOFDSTUK IV § 48. een wissel groet £ 100.-.- k/z. op Londen. Deze wissel is heden door mij gekocht a 12.08 en het bedrag, groot f 1208.-, betaald met mijne quitantie n». 1 op den kassier. 16 Sept. Verkocht a contant aan P. van Doorn, alhier, 64 balen kinabast als volgt: bruto 5719'KG. tarra iy4 KG. per baal 80 „ netto 5639 KG. a 31»/, ct. 0f$ KG.) = f 3552.67 Contant 1% . . - 35.53 f 3517.04 20 Sept. Verkocht a contant aan G. Zandijk, alhier, 26 balen kinabast als volgt: i ' bruto 2280 KG. tarra ll/4 KG. per baal 32.5 „ netto 2247.5 KG. a 26»/, ct. (*/, KG.) = f 1146.23 Contant 1% . . . n,46 f 1134.77 28 Sept. Bericht ontvangen van den kassier, dat hij mijne quitanties op P. van Doorn en G. Zandijk heeft geïncasseerd. 29 Sept Verkooprekening gezonden aan W. Kingston te Londen, over 90 balen kinabast, door mij voor gemeenschappelijke rekening met hem verkocht. 64 balen voor f ^ ^ 26 - j: : • • ■ ■ • 1134-77 rr ia f 4661.81 Vracht : . . f 273.33 Lossingskosten ■ ggj Assurantie . . . g 25 4 analyses _ 20 Behandelen, leveren, enz. ........ 47 61 Makelaarscourtage 1% 4699 Commissie 2% ] [ . 93'04 - 491.53 netto provenu . f 4160.28 waarvan ieder zijn »/, 2080.14 70. Gekocht van E. Valk, alhier, in halve rekening met A. H Sanders te Leiden, de Stoomkorenmolen „de Atlas" te Voorschoten voor f 25.000 — Door mij wordt op rekening van de koopsom f 5000.— betaald Door mrjne echtgenoote, Anna Visscher, met wie ik buiten gemeenschap van goederen gehuwd ben, wordt f 15.000 - voldaan, waarvoor haar hypotheek op den molen wordt verleend, terwijl door den verkooper 2e hypotheek voor het aan de koopsom ontbrekende bedongen wordt. 71 Onderstaande handelingen te boeken in een kasboek, bevattende de volgende kolommen: Debet: Datum, Omschrijving, Totaal, Kassier, Debiteuren, Diversen • Credit: Datum, Omschrijving, Totaal, Kassier, Crediteuren, Onkosten, Diversen. 204 HOOFDSTUK IV § 48. Amsterdam, 3 Juli 1911. Nota voor de Heeren M. Meyer & Co van Zero-Bank. Van u gedisconteerd. promesse J. Salomons A'dam per 16 Ang. 1911 ...... / 2,500. 45 d. disc. a 4% ... . 12.50 / 2,487.60 Kwitantie. Ontvangen van de Heeren M. Meyer & Co alhier de somma van twee duizend gulden voor rekening der Heeren Jason & Co, Rotterdam. / 2.000,— Amsterdam, 4 Juh 1911. Zero-Bank. N. N. Dr. Memorlaalpost. 4 Juh 1911. Heden gepasseerd ten behoeve der Zero-Bank een orediet-hypotheek groot / 10.000, . Promesse. Amsterdam 5 Aprü 1911. Goed voor / 6.000,—. -o o Op 5 Juh a.s. nemen wij aan te betalen aan de Heeren ■° -3 # P' Karels & Co- of order de somma van zes duizend gulden, g " Waarde genoten. % 2 I* M- Meyer & Co. "S N Achterzijde: Voldaan P. Kareis & Co. -*„ Re?u. Ontvangen van de Heeren M. Meyer & Co, alhier, twee van duizend gulden 3% Gert. Ned. Werkelijke Schuld, met coupons per 1 bept. 1911 en volgende, als onderpand voor voorschotten in rekeningcourant. 6 Amsterdam, 7 Juh 1911. Zero-Bank. N. N. Dr. HERHALING. 205 grief. Amsterdam, 8 Juli 1911. Aan de Heeren M. Meyer & Co, Alhier. Wjj inden voor n diverse wissels: ƒ 1.213,50 volgens bijgaande nota No. 14 en zenden hierbij onbetaald terug ƒ 117,50 op Ladenbnrg & Co., Haarlem. Hoogachtend, Zero-Bank. N. N. Dr. Chèque. De Zero-Bank, Amsterdam. Betaalt aan den Heer L. Laren of order de somma van tweeduizend vijfhonderd gulden. ƒ2.500, Amsterdam, 12 Juh 1911. M. Meyer & Co. Brief. Amsterdam, 13 Juh 1911. Den Heeren M. Meyer & Co, Alhier. Wij verzoeken U ons opnieuw den U d.d. 8 dezer onbetaald teruggezonden wissel ad ƒ 117,50 op Ladenbnrg & Co, Haarlem, te willen toezenden, daar betrokkene inmiddels betaalde. '"'-"•'fZ Hoogachtend Zero-Bank. N. N. Dr. Contra-recu. Terugontvangen van de Zero-Bank, alhier, twee van duizend gulden 3% Cert. N.W.S., uit onderpand rekening-courant. Amsterdam, 14 Juh 1911. M. Meyer &^Co. Brief. Amsterdam, 14 Juh 1911. Den Heeren M. Meyer & Co, Alhier. Hiernevens prolongatie-acte in duplo, waarvan een exemplaar geteekend terug, voor voor uwe rekening gesloten prolongatie ad ƒ 1.500, op f 2.000,— 3% Cert. N.W.S., gelicht uit onderpand rekening- oourant. Provisie sluiten ƒ 1,50. Hoogachtend, Zero-Bank, N. N. Dr. 206 HOOFDSTUK IV § 48. Kwitantie. Ontvangen van de Heeren M. Meyer & Co, alhier de somma van duizend gulden ' tot hun credit. ƒ 1.000,— . , . Amsterdam, 14 Juh 1911. Zero-Bank, N. N. Dr. re'" Amsterdam, 15 Juh 1911. Den Heeren M. Meyer & Co, Alhier Hiernevens Nota No. 15 van geïnde wissels ad / 1.121 42 Onbetaald terug ƒ 171.20 op J. Latent, Alkmaar. Hoogachtend, Zero-Bank. N. N. Dr. Promesse. Amsterdam, 18 Aprü 1911. Goed voor ƒ 3 000 üp 18 Juh a.s. nemen wij aan te betalen aan de Zero-Bank of order de somma van ' drieduizend gulden, Waarde genoten. Voor aval „ „ _ ii ir „ „ Manco & Co M. Meyer & Co. N.B. Manco & Co. verkeeren in staat van faillissement; M. Mever & Co. stellen betaalbaar bij de Zero-Bank. | Wissel. Botterdam, 7 Juni 1911. ' Goed voor /1,100.- ■8 6 * °PJ2° 1911 geli6Ve n te betalen aan de Incasso-bank j3 of order de somma van '■o j$ elfhonderd gulden n * Waarde in rekening. I ffl S 8 | § | den Heeren M. Meyer & Co Labus & Lox. 5 N Amsterdam. Achterzijde: endossement a/d Zero-Bank, en voldaanteekenrng. HERHALING. 207 73. Gevraagd de Balans en Winst- en Verliesrekening voor de firma Alberti & Co per 31 December 1909 uit haar hierna volgende administratie. De uitwerking te maken in den vorm van een Journaal-proefbalans (zie het voorbeeld Hfdst. 1 § 21.) Balans op 31 December 1908. Aan Kassa . . . . f 1.076.50 Per Crediteuren . . f 11.218.30 Kassier ... - 3.890 44 u Goederen van X 1 Goederen ... - 10.530.66 te Parijs . . - 2.000.— ü Onkosten ... - 1.980.76 „ Onkosten ... 1.120.30 -Kantoor-inventaris - 900.— B Kapitaal ... - 25.000.— J Debiteuren . . - 20.760.31 | Provisie ... - 200.— f 39.338.60 f 39.338.60 Het totaal der inkoopen over 1909 bedraagt volgens inkoopboek . . . . . f 106.388.40 Het totaal der verkoopen over 1909 bedraagt volgens verkoopboek Tg - 124.310.22 1909 Goederen onder N.N. te Londen. 1909 Goederen f 3.006 86 N.N. m/r debet. OnkostJen - 31.90 Netto Provenu £ 260.108 f3.152.46 f 3.038.76 Goederen van X. te Parijs. Onkosten f 2.300.— Verkocht volgens verProvisie - 440.—' koopboek in 1908 . f 2.000.— X te Parijs z/r voor het Verkocht volgens vernetto provenu. . . - 19.260.— koopboek in 1909 . - 20.000.— f 22.000.— f 22.000.— Goederen ln V» rekening met A. te Londen en B. te Hamburg. A. te Londen m/r Credit. B. te Hamburg m/r debet. Factuur- Netto waarde. £ 850.4.— provenu M. 18.720.— 3 3 mijn V,. . £ 283.8 f 3.429.14 mijn y, . M. 6.240.— f 3.687.84 308 HOOFDSTUK IV § 48. Poederen In y, rekening met 2. te Berlijn. Goederen . . f g.OOO.— Onkosten '„ •. . . . 240. Provisie - 164.80 X f 8.404.80 2 _ Ieder voor y, . . .- f 4.202.40 _ ,, . Verkocht volgens ver- Palrhuishuur en assurantie f 85.- koopboek 1909 . . f s.000.- Aan Saldo . , . . f i.o76.50 Per Crediteuren . f 64 31012 - Debiteuren . . . 30.410.30 „ X Parijs «/, -31012 «i ^ae8ler- • ■ ■ - 62.000.- fr. 40.000.- -19 200- " £2^on«enm/r * » Kantoor-inventaris - 'öOO.- £ 260.10.8. . . . 3.162.87 „ Onkosten .... 9.8BS.U » Saldo ..... 2.756.41 _ __f^6;649 67 f 96.649.67 Aan Saldo . . . . f 3.890.44 Per Crediteuren , . f 28.296.68 „ Debiteuren . . - 8i.693.23 „ Dispositièn 62.000- " ' ' ' " l 9116 » Ka88iersgeld enz. - 123:4« „ baldo ..... 4.845.2] _ f 90.420.04 ~f 90.420.04 Kasboek. Kassiersboek. Inventarisooek. Goederen voorraad op 3] December 1909 f . 9„7 sn Nog te goed komende onkosten (zie compagnieboek)" \ \ ! al- » » » » provisie . ftft' Nog te betalen onkosten . . " Jj"'~ Afschrijven op kantoor-inventaris ' -' !„„ . . - ouo.— 210 HOOFDSTUK V § 49. Rotterdam, 13 December 1916. FACTUUR voor den Heer 8. Warmolts, Amsterdam, van sigaretten fabriek M. van Dam, Rotterdam. ^/so Cavalerie a 6.50 = f 32.50 ^Vbo Splendo a 8.— = - 40.— ^Aoo » • a 8— = - 40.— 200/m Armita a 10.— = - 40 — «W/go Mars a 11.— = - 44.— 20%o Mignon a 17.50 = - 70.— ^o/» King George a 20.— = - 80.— 100/«o Queen a 30.— = ... 60.— f 406.50 Dec. 13 geplaatst bij de Incassobank f 9.500.—. Tiel, 13 Dec. 1916. Jf ACTUUR voor den Heer S. Wannolts, Amsterdam, van Albana Sigarenfabriek, Tiel. so/io Eosalie , 17.50 f 52.50 4(»/io Riobard Hol 18.— . 72 — % Cora 21.— . 105.— <% Albert 21.— ,ff^f . i26— 6»/10 Silk Hat 28.— . 140 — "/» » 29.- . 14.50 '«/„Stella 30.- . iso._ so/w Napoleon 35.— . 175 — %,Thea 35.- . 175._ 80/M 36.— . 90.— so/io Anthonio 41.— ♦ . 205.— 'Vlo AlDana Superior 42.— . 126 *%<, ' - * 43.- . 86;_ "/40 - 44.- . 44._ 50/w Mengelberg 50.— . 250.— 30/ao % 52.— . 78._ 80/M Bismark 65.— . 195._ f 2084.— Betaling 14 dagen 3%. Amsterdam, 14 Dec. 1916. REKENING voor den Heer S. Wannolts, alhier, /van J. Tacoma, voor geleverd eene complete wmkelinrichting f 575.—. EXAMEN OPGAVEN. 211 Incassobank Amsterdam 15 Dec. 1916. Amsterdam Den Heer S. Warmolts, alhier, voor u gekocht. f 5.000.— Ned. 1914 5% a 103 f 5.150.— . 4/14 - 93.06 Debet pp rek. courtage - 6.25 Incassobank f 5.249.31 In depót ontvangen van Rijk & Co., Amsterdam een collectie pijpen. Verkoopwaarde f 300. —. ONTVANGEN van den Heer S. Warmolts, alhier, de Somma van Vijf en Twintig Gulden, 75 Cents voor geplaatste advertenties, volgens ingezonden nota. Zegge f 25.75 Amsterdam, 16 Dec. 1916. Ricardo's Advertentie Bureau. Dec. '16 Gedisponeerd voor de huishouding f35.- Ontvangen onder rembours 5000 sigarenzakjes van de Wit & Co., Utrecht f 7.50. Betaald voor lucifers, pakpapier, touw en lak f 5.—. Gouda, 18 Dec. 1916. FACTUUR van P. Donker, Gouda, voor den Heer S. Warmolts, Amsterdam. %, Tine 20.— f 120.— m/10 Mies 30.— - 240.— «o/10 Caroline 40.— - 240.— «°/10 Wilhelm 60.— - 360.— o0/^ Navarra 80.— - 240.— 4740 » 84.— - 84.— , *%„ Corona 100.—- 200.— 40/10 » 105.— - 105.— f 1.589.— Eindhoven, 19 Dec. 1916. FACTUUR van Sigarenfabriek „De Prins", voor den Heer S. Warmolts, Amsterdam. ioo/10 Hetty 20.— f 200.— 10%o „ 21.— - 105.— f 305.— 212 hoofdstuk; v § 49. Dec. 21 (winkel geopend), verkocht en ontvangen volgens winkelboek f 45.10 ..» 22 „ „ 1 „ | . 55.25 | » 23 „ „ „ I g . 6170 (Copie) Amsterdam, 23 Deo. 1916. NOTA voor den Heer N. de Kramer, alhier, van S. Warmolts, Amsterdam, voor geleverd: 200 Antonio f 12. (Copie) Amsterdam, 23 Dec. 1916. NOTA voor den Heer K. van Rijn, alhier, van S. Warmolts, Amsterdam, voor geleverd: 100 Antonio f 6.— 100 Navarra . 12.50 f 18.50 Dec. 23 Gedisponeerd voor de huishouding f 35.— Voor eigen gebruik genomen 1 kistje Napoleon 24 Verkocht en ontvangen volgens winkelboek f 87.45 " » » (pijpen). . h' 15.— " 25 „ „ p i m 77 55 " 26 ». " g i »> » - 95.40 (pijpen) ' pf -, 6.— betaald de kwitantie van J. Taooma - 575.. gedomiciheerd bij de Incassobank de traite van Albana Sigarenfabriek . 2.021.48 verkocht en ontvangen volgens winkelboek *7(Vv 89,95 Incassobank Amsterdam, 28 Dec. 1916. Amsterdam. Den Heer S. Warmolts, alhier. Mijnheer, Wij berichten u, dat wij uwe rekening hebben belast voor door u betaalbaar gestelde wissels met f 2.021.48. Valuta heden. 1 Bijlage. Incassobank. a Zonder kosten. ■8 f «5 g 13 Dec- me- Goed voor f 2.021.48. •° 9 S o Veertien dagen na dato gelieve u te betalen tegen dezen wissel- i f t, | brief aan de order van de T16180116 Bank, de somma van Twee 11 $ «l Duizend Een en Twintig Gulden 48 Cents, waarde in rekening. 11 S m Den Heer S- Warmolts, Albana Sigarenfabriek. S ' Amsterdam. 214 HOOFDSTUK V § 49. Rowland! Po T , ^ ^ ^ °ntvan^ ^tuur van Rowland & Co Londen over eene partij thee, door deze gekocht voor ge- ~n W Oh' T*enmi^ W' ™ 8traate* den Haag" Rowland & Co. Londen, W. Oberleitner Keulen, ieder voor i-"04/4 kisten £ 31188 a f 12.06 = f37.608.21 ii7 lllill waarvan i f 12 536 07 W. van Straaten is met den verkoop belast,' on t^' Betaald aan Traoht. kosten van lossen enz. . f 288 63 20 Juh. Geaccepteerd de traite van Rowland & Co door deze afgegeven voor gemeenschappelijke rekening van de deelhebbers ieder voor i/8 per 14 Oct. . . £ 311B8/ ^ f 12.05 . . f 37.547.03 20 Tuli V^t i,. ■ waarvan * £ 1039 | ■ - - 12.515.68 « Verkocht van de P^ti t^e door W. van Straaten aan S. Ohverra, Amsterdam 60/ j^ten . . 2 0lfila aan F. Haase & Co. Frankfurt a/M. «/ kisten '. ' ' ' ' " " a'oesia kunnetUfiin°mdattR°W,and & ^ m 0berieita- -et verder betrokken tofZ.r „ V°°r gemeeMct*PPelijke rekening, wordt besloten tot annuleering der oorspronkelijke overeenkomst en neemt W. van Straaten tlg,!^ 'i? J' Ü1ClU8ief d6 re6dS g6dane ™k°°Pe* ™» -*» rekenhtg tegen betahng van eene vergoeding wegens winstderving- g aan Rowland & Co. f 200 a f 11.99 = f 2.398 — aan H. Oberleitner R.M. 4150 a - 57.80 = - 2.398.70. a- Wat journaBseert W. van Straaten! ™ SChrijf b°T8taand6 P08*en m het eempagnieboek, dat in rekeningvorm over twee bladzijden (debet en credit) wordt gehouden. rJL-^o de i°«™alPosten tot afsluiting per 31 December 1916 van de STiSSZ19lult deze rekenülg af e° ^ - Debet-telling f 185.117,68. Credit „ - 156.218.95. vrS Tt&tF" £ ^ °nk08tenb0ek' de in ^cember betaalde 2!rdTTinrtari8 18 °^emaakt tusschen 22 December en 5 Januari en geeft m totaal voor afdeehng A, opgenomen van 22/31 Dec f 34 249 75" en voor afdeehng B, opgenomen van 1/5 Januari f 26.930 56 Van afd. A is van 22/31 December verkocht: aan reeds in den inventaris opgenomen goederen f i.7i8.20 verkoop = f 1.374.56 inkoop aan met in den inventaris op- miroop. ÏTaM B ed6ren „ • ■ , • • f '-931-80 V6rk0°P = f 1545 44 ^oop. Van afd. B is van de goedéren 1916 van 1/8 Januari verkochtaan reeds in den inventaris op- genomen goederen f 2.075.- verkoop = f 1.660.- inkoop aan met m den inventaris op- uutoop. genomen goederen f i.4l5._ verkoop = f , ^ _ mk Verder verkoopen enkele leveranciers op maandboekje. Zij dienen geen factuur m en hebben geen hoofd in het crediteuren boek. OveStoTaal EXAMEN-OPGAVEN. 215 eener maandlevering wordt door hen steeds in den loop der volgende maand beschikt, hetgeen dan geboekt wordt als betaling voor contante levering. Het totaal dezer Jannari-betalingen bedroeg f 132.40. 5. De Leder- en Fourniturenhandel A. Conradi te Amsterdam heeft o. m. de navolgende boeken in. gebruik: Kasboek, Bankboek, Inkoopboek, Verkoopboek, -Retourboek Debiteuren, Retourboek Crediteuren. De hulpboeken worden maandelijks geteld en gejournaliseerd. Sommige bedragen blijven voor den boekhouder geheim en worden als privé-opnamen opgegeven. De hulpboeken zijn bijgewerkt tot 26 Mei 1917, de tellingen op dien dag bedragen: Kasboek ontvangsten: Totaalbedrag . . f'20.601.95 <* (a) Diversen f 1.601.95 bestaat uit Geheimrekening . - —. — kassaldo f 1.600.50 en ontvan- Debiteuren ... - 13.000.— gen zegels f YA5. Bank - 6.000.— Diversen . + . . - 1.601.95(a) Kasboek uitgaven: Totaalbedrag. . . f 18.255.70 (b) Diversen, betreft a contant ge- Geheimrekèning . - 1.800.— koqhte fournituren. Crediteuren ... * - 650 — Bank ..... - 15.000.— Onkosten .... - 605.70 Diversen .... - 200.—(b) + Bankboek debet: Totaalbedrag. . . f 66.925.— (o) Diversen f 31.502.50 bestaat uit Kas - 15.000.— saldo f 18.400.— en verkochte Debiteuren ... - 20.422.50 effecten f 13.102.50. Diversen .... - 31.502.50(c) Bankboek credit: Totaalbedrag . . f 55.900.15 (d) Diversen f 18.500.75 betreft geKas - 6.000.— kochte effecten. Crediteuren ... - 31-399.40 Diversen .... - 18.500.75(d) Verkoopboek: Debiteuren ... f 32.239.40 (e) Deze kolommen worden uitsluiCrediteuren ... - 1.000.— tend gehouden om de provisieLeder - 15.121.20 rekeningen der reizigers te kun- Fournituren ... - 18.118.20 nen opmaken. Reiziger A . . . - 4.820.—(e) Reiziger B, . . . - 5.744.60(e) Inkoopboek: Crediteuren . . . f 25.920.60 Débiteuren ... - 500.— Leder - 11.506.35 Fournituren ... - 14.914.25 216 HOOFDSTUK V § 49. Retourboek Debiteuren: Debiteuren . . . f 650.75 (e) Zie onder Verkoopboek. Leder " . 325. Fournituren ... . 325.75 Reiziger A . . . . 650.75(e) Reiziger B . . . . Retourboek Crediteuren: Crediteuren ... f 840. Leder...... . 840. Fournituren .... Opgave: De navolgende gegevens en beseheiden moeten - voor zoover noodig nog aangeteekend worden in de hulpboeken. °pie' Amsterdam, 29 Mei 1917. Handelsbank—Amsterdam. Mijne Heeren, Hiermede verzoek ik U voor mij bij de Dresdner Bank te Dresden te vrThT^ w1^000— t6 b6talen teS6n «vergave van duplieaat- Z»"9Too te Dre8den- Deze ™htbrief **»* - Volgens telefonisch gesprek wordt door U een koers van 36,80 in rekenmg gebracht. „ HaR» Hoogachtend, A. Conradi. Br*ef" Amsterdam, 30 Mei 1917. Den Heer A. Conradi, Amsterdam. Mijnheer, Wij bevestigen de ontvangst van Uw schrijven 29 dezer en deelen U mede, dat wij de daarin genoemde instructies betreffende het openen van een crediet van R.M. 1*000.- aan de Dresdner Bank hebben overgebracht. In verband hiermede hebben wij U op Markencredietenrekening belast voor R.M. 10.000.- = f 3.680.- valuta heden, waartegen wij U op de ïetd hfbben3. ^ ^ ^ V°°r g6Hjke bedragen «ec*edi- Zoodra wij opgave ontvangen, dat betaling heeft plaats gevonden, zullen wn bovenstaande rekeningen afboeken en U op gewone rekening belasten. Hoogachtend, (over bankboek laten loopen). -Handelsbank. HanlTsbank-Amsterdam. Amsterdam, 30 Mei 1917. Mijne Heeren, Ik verzoek U de heden per telefoon bestelde chèque op Berlijn R.M. 4500 te belasTen61 ^ * " m«ne rekenin8 ^gen den koers van 36.65 Hoogachtend, A. Conradi. EXAMEN-OPGAVEN. 217 Copie. Amsterdam, 31 Mei 1917. H andelsb ank—Amsterdam. Mijne Heeren, Hierdoor verzoek ik U voor mijne rekening per giro uit te betalen aan HH. Junghaus & Co., Köln, R.M. 25.000.—, voor welk bedrag U mijne rekening tegen den koers van 36.60 gelieve te debiteeren. Hoogachtend, A. Conradi. Nota. Amsterdam, 31 Mei 1917. Den Heer A. Conradi, Amsterdam. M., Wij belasten Uwe rekening voor gefourneerd chèque Berlijn R.M. 4.500.— => a 36.65 met f 1.649.25 valuta 30 Mei. Handelsbank. Nota. Amsterdam, 31 Mei 1917. Den Heer A. Conradi, Amsterdam. M., Wij belasten Uwe rekening voor giro Keulen R.M. 25.000.— = a 36.60 met f 9.150.— valuta beden. Handelsbank. Nota. Amsterdam, 31 Mei 1917. Den Heer A. Conradi, Amsterdam. M., Wij crediteeren Uwe rekening voor geïncasseerd: No. 4328 Arnhem f 9.875.48 1.— f 9.874.48 valuta heden. Handelsbank. 31 -Mei. Gedomicilieerd bij de Handelsbank de traite van A. Poppers, Rotterdam, per heden f 874.50. 31 Mei. Opgenomen uit de kas voor privé f 200.—. Copie. Amsterdam, 31 Mei 1917. Den Heer A. Westra, Rotterdam, Debet aan A. Conradi, voor geleverd a contant, ingevolge order reiziger A 1000 gros veters a f 3.— f 3.000.—. Door A. Conradi wordt een boekje, bijgehouden ter specificatie van de posten, opgegeven voor privé-opname. De tellingen van dit boekje bedragen op 26 Mei: (zie credit Kas) Privé: Salarissen: f 1.800.— f 1.000.— f 800.— De opname van f200.— in dato 31 Mei bestaat uit: Salaris bediende f 125.— en Privé f 75.—. Het Privéboekje moet per 31 Mei bijgewerkt en geteld worden. 218 HOOFDSTUK V § 49. hJL h \ ^ mt met Z«n credite^ overeen om de tot heden door hem onder eigen naam gedreven zaak om te zetten in een Naamlooze Vennooteehap. De door hem overgelegde balans luidt als volgt : BALANS. Gebouwen en terrei- | Crediteuren ... f 30 000- DDen- ■ 116.000.— Hypotheken ... . 80 000- Bouwmatenalen . . . j.2.000.— Intrest . * . U 2 000 — Gereedschappen . . . . 8,000.- Kapitaal ... • L 28 000- Kas; 1.000.— Debiteuren v . . . . 4.000. Er wordt overeengekomen dat: 1». het maatschappelijk kapitaal zal bestaan uit 100 aandeelen van f 600 - terwijl 150 winstbewijzen worden gecreëerd, welke laatsten recht geven op 40% der winst na uitkeering van 6% over het geplaatste kapitaal. 6 2". van der Heijden zal tegen volledigen afstand zijner rechten ontvangen • f 20.000.— aandeelen, - 5.000.— contanten en 30 winstbewijzen. 3". Crediteuren verbinden zich gecombineerd voor hunne vorderingen genoegen te nemen met betaling in aandeelen; zij verplichten zich 1 0.000.- in contanten te storten, waartegen hen 120 winstbewijzen worden ter hand gesteld. 4". Besloten wordt op Debiteuren f 1.000.- af te schrijven en het overblijvende door de omzetting verkregen resultaat aan te wenden tot net vormen eener reserve tegenover Gebouwen e£ Terreinen z?t™ZLrdt.in de boeken van van der Heijden ™rt*ezet- 7. Per 1 Januari 1917 komt G. van der Zweep, die tot dien datum geen eigen vermogen of eigen inkomsten had, door het overhjden van zijn vader Tedeïd t T ht naV,?lgende Verm0g611' hem b« de boedelscheiding tóebedeeld tegen de achter elk der posten aangegeven waarde, onder voorwaarde laln ,2 KgT aUe11Io°Pend6 -komsten en zal betalen alle loopende lasten verbonden aan elk bezit. 15Maan6el6n * f 100°'~ Zee^cheriJ-MaatschaPPij ^ Halve 1 1 oprichtersbewijs Hollandsche Draadnagelfabriek * ^'soo — 20 5% pandbrieven a f 1.000.— West-Amerikaansche Hypotheekbank coupon 1 Mei/1 November . . 20.000 — loopende rente 166 67 Een schuldbekentenis ten laste van Z. ter Apele, rentende 6% betaalbaar 1 Februari van elk jaar, groot . 2.000 — loopende rente n$ EXAMEN-OPGAVEN. 219 3 aandeelen der^ Overschiesche Maatschappij tot Expl. van onroerende goederen in liquidatie nominaal f 1.000.— waarop 60% gestort en 30% terugontvangen . . . ^ . . f 700.— Een heerenhuis Koninginnelaan 27 te Rijswijk - 25.000.— vj-lféf^ verschenen huur - 333.33 verhuurd voor f 2.000.— per jaar, betaalbaar in driemaandelijksche termijn ^, ^ en ^j-. Op dit huis is gesloten een hypotheek groot f 12.000.— ten ' name van H. Philipse, rente 4% per jaar, betaalbaar ^ en ^. Verschenen rente f 200.—. De conservenfabriek Nutrix met alle roerende en onroerende goederen, loopende vorderingen en schulden - 375.000.— 1/3 aandeel in een blok van 12 woningen in de Keerschelaan door wijlen zijn vader in combinatie gekocht met -J. Heerscher en H. Onderdaan - 44.000.— Contanten - 195.000.— Van der Zweep heeft, gedurende 1917 geen ^administratie over dit vermogen gevoerd, doch alleen alle desbetreffende correspondentie en rekeningen bewaard. Onder overlegging dezer bescheiden verzoekt hij u thans op te maken: a. een balans van zijn privévermogen per 30 Juni 1917, waarbij alle per dien datum aanwezige activa zijn op te nemen tegen aanschaffingsprijs; b. een zoo gedetailleerd mogelijke verlies- en winstrekening over het eerste halfjaar 1917; o. een staat van kasontvangsten en kasuitgaven over het eerste halfjaar 1917. Hij deelt u mede, 'dat alle ontvangsten en uitgaven, welke over voornoemd tijdsverloop moesten geschieden en welke niet in de rekening-courant met den bankier verantwoord zijn in baar geld zijn vereffend; terwijl zijn kassaldo per ultimo Juni 1917 f 3.094.— bedroeg. Een kasboek werd door hem niet gehouden. . Uitgaven, waarvan geen bewijsstukken of correspondentie kan worden overgelegd, hebben betrekking gehad op de huishouding. Den lsten Juni j.1. heeft hij voorts onder afstand van alle zijn rechten en vorderingen op de conservenfabriek Nutrix deze ingebracht in de N.V. van dien naam voor een bedrag van f 500.000 waarvan f 250.000 zijn betaald in aandeelen tegen parikoers;^ 100.000 in contanten terwijl f 150.000 als le hypotheek tegen een rente van 5% op de fabriek gevestigd zijn gebleven. Op uw desbetreffende vraag.doet hij u nog weten, dat" hij zelf met de administratie der in combinatie gekochte huizen is belast. Per maand dient van deze huizen f 1.000.— huur ontvangen te worden. Met de inning dezer huren en het onderhoud is na het overlijden van v. d. Zweep Sr. het woningkantoor W. Schut belast, dat elk kwartaal afrekent. Elk halfjaar zal het batig overschot door G. v. d. Zweep Jr. met de beide andere deelhebbers, die ook ieder voor 1/3 eigenaar zijn, in den loop der volgende maand worden verrekend. De eerste verrekening vond plaats 14 Juh 1917. 220 HOOFDSTUK V § 49. 's-Gravenhage, 15 Januari 1917. De Heer G. v. d. Zweep \ Debet aan de Wissel- en Effectenbank. 1917. Jan. 15 30/1000 5% N.W.S. a 102 f 30.600.— Rente 5 maanden 14 dagen p?" 683.33 f 31.283.33* Provisie »/„% . 56.25 f 31.339.58 IJmuiden, 15 Januari 1917. WelEdelGeb. Heer G. v. d. Zweep, 's-Gravenhage. Mijnheer, Onder afzonderlijk aangeteekend couvert verzonden wij heden aan uw adres ingevolge uw verzoek in een chèque groot f 495.— op de Wissel- en Effectenbank te uwent het u als Commissaris toekomende winstaandeel over 1916 van onze Maatschappij. Hoogachtend, Zeevisscherij-Mij. de Halve Maan. 's-Gravenhage, 27 Februari 1917. WelEdelGestrengen Heer J. van Geestéren, Notaris, Alhier. WelEdelGestr. Heer, Heden verzocht ik de Wissel- en Effectenbank hier ter stede, om voor mijne rekening aan u uit te betalen een bedrag van f 82.400.—, zijnde mijne storting als deelnemer voor 1/5 in de combinatie tot aanbouw van het blok huizen in de van Zwietenlaan. §s|f||| Hoogachtend, Uw dw. G. v. d. Zweep. 's-Gravenhage, 15 Maart 1917. Den Heer G. v. d. Zweep. Credit per de Wissel- en Effectenbank. Maart 15 Wij incasseerden heden voor uwe rekening slotuitdeeling op 3 aandeelen Overschiesche Maatschappij tot Exploitatie van onroerende goederen in hquidatie f 725. Kosten j f 724.— De Heer G. VAN DER ZWEEP in Rekening-Courant met de Wissel- en Effectenbank. Debet. Credit. Rente- Rente- Datum. Omschrijving. — Bedrag. Datum. Omschrijving - Bedrag- nummers dagen nummers dagen ~ 15 30 Obhg. af 1000.- 5% Jan. 2 Ontvangen in rekening. 3600 2 f180,000- NWS Coup i f . -4701 15 f 31.339 58 Maart 15 „ volgens nota Febr. 1 Chèque H. Philipse . . 74 31 - 240- d.d. heden 543 75 - 724,; 28 Betaald aan Notaris van April 1 „ van woningGeesteren . • 47792 58 - 82.400— bureau W. meesteren. u \ 50.000 — Maart 15 ld. in contanten ... 543 75 - 724— owiuu . April 1 Chèque's order J. Heer- , m 4 „ van wonmg- scher&H. Onderdaan 30333 91 - 33.333 33 hnreauW. 94 . 2.80550 Mei 24 Gefourneerd aan de con- . ' .. servenfabriek Nutrht. 72000 .144 - 50.000- „ 17 Remise ZeevHSScherrj-Mij Juni 30 Bruto saldo kapitaal JV*?? ÏT w " nl" *too~ f 139 387 58 250898 180 „ 18 Dividend de Halve Maan 5832 108 - 5.400 — S0 Saldo on 30 Juni . -141.05191 Juni 1 Ontvangen in rekening. 147980 151 - 98.000 — " 30 bald° °P S , „ 30 Saldo rente-prod. a 3%. 199718 1-664 32 if^4 406341 f339.088 82" * 406341 f339.088 82^ "~ = Juh 1 Saldo £ • f141.05191 S. E. & O. Wissel- ia Effeotenbank. 222 HOOFDSTUK V § 49. w^ii?^ w i tt „ 's-Gravenhage, 15 Maart 1917. WelEdelGestr. Heer G. v. d. Zweep c.s., „.. . 's-Gravenhage. •"•"feffR Mijnheer, Wij hebben de-eer n mede te deelen, dat wij er in slaagden vier derhnizen uwer combinatie aan de Keerschelaan per 1 April a.s. te verkoopen voor tl™ Tk , °°~ 'dlB k08t6n V°°r r6kenÜlg der k0°P^- ™j zulïen voornoemd bedrag ingevolge uwe opdracht.per den ontvangstdatum beschikbaar stellen bn de Wissel- en Effectenbank. ilfe'lil Hoogachtend, *j> Woningbureau W. Schut. \tt • , 's-Gravenhage, 4 April 1917 Woningbureau W. Schut. - ^ * Afrekening tèn behoeve van den Heer G. v< d. Zweep, over het 1ste kwartaal 1917. ■ Ontvangen huren . af: • tlf 3000— Behangen huis No. 16 . f 32 Reparatie dakgoot No. 24 . . . . . 12 50 Onze provisie 5% ' j ' " 194.50 U toekomende . . . f 2.805.50 op uw verzoek gestort bij de Wissel- en Effectenbank. / . . .lWb- - 9.— 31 „ Contributiën . '. . . - 37.50 15 Juni. Opbrengst van gewassen, verkocht aan A f3.10 B f2.70 C f 5.— ........ 1 - 10.80 30 „ Contributiën - 37.50 Betaald aan grondhuur, - 81.50 waarvan voorgeschoten door A f 11.40 31 Juli. Contributiën - 37.50 5 Aug. Afgedragen aan A - 12.50 Sluit thans het kasboek af. 10. H. van Leeuwen, te Rotterdam, handelende onder de firma „de Garenklos" in manufacturen, heeft per 31 December A°. P°. onderstaande balans opgemaakt: Winkelvoorraad . . . f 4.500.— Crediteuren f 2.215.— Inventaris - 1.500.— Hypotheek - 15.000.— Kas . . . . . - 452.75 Bankier - 1.230.50 Debiteuren - 6.775.03 Kapitaal - 14.782.28 Huis en Erve .... - 20.000.— f 33.227.78 f 33.227/78 224 HOOFDSTUK V § 49. Door de firma weid enkelvoudig boek gebonden en op 1 Maart 1917 met ingang van 1 Jan. 1917, de dubbele metbode ingevoerd. Uittreksel uit bet kasboek over de maanden Januari en Februari: Ontvangsten: Debiteuren .... . „ „ _ n , , , f 3.612.75 Contante verkoopen 111014 Huur bovenhuis, van 1 Aug. 1916—1 Febr. 1917 . . . . . . 300 — Gedisponeerd bij Bankier 500' Uitgaven: Crediteuren. .... .M - 2.030.- P f,611 ' U ' ' •'19612 Privé disposities WÊP: 600 y2 jaar hypotheekrente 1 Aug. 1916—1 Febr. 1917 ..... . 375 __ Uit de inmiddels ontvangen rekening-courant van den bankier blijkt dat op 31 December 1916 verschuldigd was f 1.250.75. Het verschil werd veroorzaakt door de nog niet geboekte verschuldigde rente en provisie Wijzig, voor zoover noodig, bovenstaande balans en maak de journaalposten van de ingaande balans 1917, benevens die uit het kasboek Januari—Februari. li. B. Sweers, wagenmaker, te Vaassen, heeft op 31 December 1916 den volgenden inventaris opgemaakt: Aanwezig geld f 318.40 Voorraad hout §34 Idem materialen . . 679.46 Nog te goed van klanten, volgens opgemaakte lijst f549 18 waaronder f 120.— van B. Gijswit alhier, die gefailleerd is, en waarvan waar■ schijnlijk niet meer dan 1%% terecht komt !!|| 11820 - 430.98 Woonhuis en werkplaats . 3.8OO. Werk onderhanden . . 143 60 _T , | f 6.206.43 -Nog schuldig aan leveranciers, volgens lijst ... . 713.06 f 5.493.37 Verder luidt z'n kasboek over Januari 1917 als volgt: Ontvangsten 3 Jan. van K. Salms, rekening 13/8 ...... f 78.30 12 „ Verkocht hout. .'" . 30 95 14 „ B. Vernin, rekening 1/12 118.39 18 „ Opbrengst oude boormachine ...... - 15. 23 „ Uitkeering faillissement B. Gijswit ... . 2.6O 31 „ S. Stevens, rekening 15/11 109.16 31 „ 3 kruiwagens contant verkocht - 54. EXAMEN- OPGAVEN. 225 Uitgaven 3 Jan. Grondlasten, restant 1916 f 14.20 3 ,, Weekloonen - 22.— 8 „ M. Duiker, rekening 16/12 - 134.14 10 „ Weekloonen - 22.— 15 , S. Mulder, rekening 8/11 - 94.60 17 „ Weekloonen. . . : - 22.— 23 , Schildersrekening over het huis over 1916 - 27.18 24 ,, Weekloonen - 22.'— 24 „ Vrachten op gedane leveringen - 4.25 28 „ Smeedloonen, Dec. 1916 - 18.10 31 ,, Weekloonen - 22.— B. Sweers hield op zeer primitieve wijze boek, o. a. sloot hij nooit z'n kasboek af, noteerde alleen maar wat hij van anderen ontving en aan anderen uitgaf. Er moet nu een boekhouding volgens de dubbele methode voor hem ingericht worden. Tracht uit bovenstaande gegevens een nauwkeurige balans per 31 December 1916 samen te stellen. Journaliseer daarna de kas over Januari 1917 (Maandelijksche methode). Zijn kasgeld op 31 Januari 1917 bedraagt f286.40. 12. K. is eigenaar van een gebouw, waarin zijn zaak wordt uitgeoefend, terwijl een groot gedeelte wordt verhuurd vóór kantoor-lokalen. Het gebouw staat te boek voor f 150.000.—, terwijl de rekeningen Afschrijving gebouw, Hypotheek en Exploitatie saldi hebben van resp. f 25.000.—, f 75.000.— en f20.000.—. Vvi;i K. komt met X. overeen om het gebouw voor gezamenlijke rekening te exploiteeren. Door deskundigen wordt de waarde van het gebouw op f 175.000.— bepaald, voor welk bedrag het gebouw in de nieuwe combinatie wordt ingebracht. De hypotheek wordt overgeschreven ten name van K. en X. X. betaalt K. het verschuldigde bedrag door overschrijving bij de Amsterdamsche Bank. K. wordt met de leiding der exploitatie belast. Geef de boekingen van K. en X. 13. Na het opmaken van de journaal-proefbalans treden de volgende abuizen aan het licht: a. Een storting bij den kassier groot f 2.000.— en een dispositie groot f 1.000.— werden èn uit kasboek èn uit kassiersboek gejournaliseerd. b. Een contante verkoop ten bedrage van f 2.000.—, welke op de juiste wgze uit het kasboek werd gejournaliseerd, kwam bovendien in het verkoopboek onder de verkoopen op rekening voor. c. Een verkoop van commissiegoederen groot f 2.000.— kwam in het verkoopboek onder de eigen verkoopen voor. d. Een dispositie van f 10.200.— bij den kassier ten behoeve van den aankoop van een huis voor de zaak, is als een privé-dispositie beschouwd. e. Een storting bij den kassier groot f 1.000.—, geboekt als privé-storting blijkt niet plaats te hebben gehad. Gevraagd wordt een verbeterde journaal-proefbalans op te maken. Koopmansboekhouden II. 15 Journaal-proefbalans op 81 Januari 1918. Debet. — Stand Stand Grootbofik Stand Stand — Credlt- , , Memo- Kassiers- begin dor eind der , DoeK- eind der beo-in Hor tt„„ • In- en . , Verkoop- Kasboek. , , , rekeningen ™ Degmoer Kassiers- ^ . " | Memo- 1- boek boek' maand' maand- maand- maand. boek. Któboek- Verkoop- J^mo I I boek. — - 27.000.- 1.000.- 4.000.- 32.000.— 1. Kaa 18.000.- - 2 000- 16 000 - - — 2.000.- 4.000.-20.000.- - 26.000.- 2. Kassier. . . . 55.060— 15.000.- 27 050 - 13 000 - - — 20.000.— — • — 35.000.- 55.000— 3. Goederen . . . 41.000.— — _ 4 000 - 37 000 — — . — — — 1500.— 7.600.— 4. Effecten . . . — _ _ ' — 35.000.- - — 27.500.— 62.500.— 5. Debiteuren . . 25.000.— — 15 000— 10 000— — — — 1.000.— 400.— 200.- 1.600.— 6. Onkosten. . . 200.— — _ '_' _ 200 _ — . — 50.— — 60.— 7. Intrest 100.— 100 , — y- 1.000.— 10.600.— 8.900— 20.500.— 8. Privé . . ... 3000— — 3000— — 8" 10.000.- 15.000.- _ 25.000.- 9. Crediteuren . . 39.500.- 12.000.- '_' _ 20.000- 7 500- 8.000.— — — _ _ 8.000.—10. Goed. in Comm. 6.000.— 6.000.— — _ _ __ ~ . ~ ~ — — 11. Provisie . . . 300.— — — _ 300 — ~ — — — 12. Kapitaal . . . 50.000.— 50.000.— — _ _ ' 8.000- 57.000- 43.000- 4^= sTIo^I 238.150- ^sl^I sllo^l ^Q~Z jj^Z EXAMEN- OPGAVEN. 227 14. De N.V. Transatlantische Handelsvereeniging te Botterdam heeft haar dagboek gesplitst in onderdeden* en houdt o. a. een kasboek, een kassiersboek, een prima nota-, een remise- en een traiteboek. Deze boeken zijn op de gebruikelijke wijze ingericht (het kasboek en het kassiersboek wiet-iahdlariseh en met kolom 'voor de tegenrekening.) Uit de hulpboeken wordt wekelijks gejournaliseerd. a. Schrijf in deze boeken de volgende transacties in; 6. Geef de uit die dagboeken voortspruitende journaalposten. 1. Betaald aan B. de Jongh alhier zijn factuur over de maand April f 218.24 2. Betaalbaar gesteld bij de Rotterdamsche Bankvereeniging 980 coupons No. 15 f 24 500 — 20 uitgelote obligatiën "V - 20.000.— — - 44.500.^- 3. Afgegeven aan Bateman & Co. alhier onze promesse aan zijn order per 8 September a.s. ter voldoening van zijn factuur d.d. 25 Mei j.1. groot •..;»....' - 29.260.— 4. Betaald met chèque No. 40 op de Rotterdamsche Bankvereeniging de geaccepteerde traite van Fleischmann & Co. te Frankfurt a/M. per 4 Juni - 16.580.— 5. Getrokken op Noury & v. d. Lande te Deventer een 3/m traite groot - 33.698.— aan eigen' order voor rekening van de Oelwerke A. G. te Emmerich a/Rh. ter vereffening van onze vordering op haar, groot Rm. 81.200.—.% " " 74.062.5fl 15. Een handelaar in metalen begint op 1 Januari '18 handel te drijven. Hij heeft de volgende hulpboeken: Inkoopboek. Koper, lood, tin, ijzer, diversen, totaal. Verkoopboek. " „■-> Kasboek, Debet. Debiteuren, "de Twentsche Bank, Numan & Hansen, Diversen, Totaal. Oredit. Crediteuren, de Twentsche Bank, Numan & Hansen, Onkosten, Privé, Diversen, Totaal Bankboek A. (De Twentsche Bank). Debet. Debiteuren, Diversen, Totaal. Oredit. Crediteuren, Onkosten, Privé, Diversen, Totaal. Bankboek B. (Numan & Hansen). Debet. Debiteuren, Diversen, Totaal . Oredit. Crediteuren, Onkosten, Privé, Diversen, Totaal Klem memoriaal. I Jan. Begonnen met: Contanten .C f 10.000.- Vordering op de Twentsche Bank 8.000.— „ ,, Numan en Hansen 6.000. f 24.000.— 1 — 2 Jan. — , Gekocht van J. de Groot: K°PAr f 1.200.— Lood - 800.— ! f 2.000.— 5 Jan. : Gekocht van 4e Ned. Handel Mij.: Tin f 4.000.— 8 Jan. 1 Verkocht aan W. de Boer: ; K°Per f 1.600.— " 9 Jan. j Bericht ontvangen van de Twentsche Bank, dat zij voor mijn rekening heeft geremitteerd aan J. de Groot f 2.000.— in bankpapier. 11 Jan. , Ter incasso gezonden aan Numan & Hansen een wissel op W. de Boer groot f 1.600.—. ~ 12 Jan. Ontvangen van de Twentsche Bank f 600.— in bankpapier met bijbehoorende debetnota. EXAMEN-OPGA VEN. 229 14 Jan. ;— Betaalbaar gesteld bij Numan & Hansen een wissel groot f 4.000.— op ons getrokken door de Ned. Handel Mij., per 28 Januari. 18 Jan. — Betaald inkomstenbelasting f 300.— salarissen en loonen - 200.— f 500.— 19 Jan. Gekocht van H. Jansen: Antimonium « ^ . f 3.000.— 22 Jan. Betaald aan H. Jansen f 3.000.— 25 Jan. Verkocht aan L. Meijer: Antimonium .■ f 2.000.— 28 Jan. Bericht ontvangen van de Twentsche Bank, dat zij op verzoek van L. Meijer mijn rekenmg heeft gecrediteerd voor f 2.000.— 31 Jan. J Ontvangen van Numan &■ Hansen afschrift van onze rekening over de maand Januari: Den Heer N. N. in rekening-courant met de firma Numan & Hansen. Debet. Oredit. Jan. 28 Betaald wissel Jan. 1 Saldo..... f 6.000.— aan de Ned. „ 12 Geïncasseerd Handel Mij. . . f 4.000.— wissel op W. de „ 31 Porti, zegels, Boer ..... - 1.600.— enz. ..... - 1.10 „ 31 Intrest .... - 11.10 Saldo. . . . - 3.610.— f7.611.10 f7.611.10 Febr. 1 Saldo, f . . ■ f 3.610.— N.B. De firma Numan en Hansen zendt nooit nota's of andere bescheiden. Gevraagd: a. Richt de hulpboeken in. b. Roek de gegeven posten in de hulpboeken. , e. Sluit de hulpboeken af en heropen ze. d. Geef de journaalposten. 16. Een gipsfabrikant zendt aan de firma van de Venne & v. d. Sluis, handelaars in bouwmaterialen, factuur over 200 zakken gips, geleverd franco magazijn te Nijmegen a f 4.05 per zak. De zakjes werden niet op rekening gesteld. De firma van de Venne & v. d. Sluis levert van deze partij op zelfde conditie: HOOFDSTUK V § 49. 10 zak gips, aan den Heer I. van Haaren, stucadoor, a f 4.30 per zak 20 zak gips aan de Heeren Thunnissen en van Sambeek, LnTemets ™cjtrvan het door dezen aang— *«* .w; te Nijmegen^ ^ ^ *» Heer ™ buiseigenaar temfiirf^Z w/- C" KÖMer* ^aardewerkfabrikant te Nijmegen, a f 4 40 per zak. (Vormgips wordt gebezigd voor bet ver vaardigen van modellen en gietvormen.) 2 zak gips aan den Heer A. Lampe te Amsterdam,- administrateur van voertTTeeÏ^ voert _. geen afzonderlijke administratie. Te journaliseeren voor: den gipsfabrikant; firma v. d. Venne & v. d. Sluis Is. van Haaren; Tnunnissen en van Sambeek; van Kleef; P. C. Köbler; den administrateur der huizéncombinatie. 17 In een goederenhandel, is de rekening Goederen in het grootboek op 1 Januari 1917 heropend met f 47.964.17 in >t Debet (zijnde^ 684 lt waarde der aanwezige goederen en f 280.- nog te vorderen restitutie tan provisie op inkoopen in 4916) en f 1.386.12 in * Credit (zünTnog T schuldigde provisie en eourtage over verkoopen in 1916 f 1 oll 68 nog te betalen assurantie op verschepingen in 1916 f 47.50 en voor nog onbetaawf kosten voor N. O. T. garantie f296.94). voor nog onbetaalde Gedurende 1917 werd aan goederen voor f 196.413.27 ingekocht, en voor - 268.353.94 verkocht op 15 Hecember 1917 is op het restant van den voorraad van'Eegeeringswegè Z«t rt ? WOTden t6gem0et gezien' te ontvangen in 1918 Met welke posten wordt de Goederen-rekening op 31 December 1917 afgesloten, als nog het volgende in aanmerking te nemen iT ^ Restitutie door den kassier, volgens zijn schrijven van 17 Januari 1918 wegens te veel berekende provisie op N. O. T garanties. . f 3T4J ' "ZÏÏSS*. !-f"S3T ag6nt6n V0°r ^-P-viaie: 1917 ..... 897.47. Nog te betalen pakhuishuur aan Amsterdamsch Veem.. f3750 nin^nTbrif6 ^ °°k ^ mL8" -St? f n.ka8boek tabeUarisch) samen uit de volgende gegevens zoodanig, dat uit dat kasboek gejournaliseerd kan worden ^ ' Jan. 1. Saldo .. 2. Ontvangen van D. Jansen (afnemer) . ! f 1.000.— 4-612-57 korting 1% . . . . 10.— - 990.— EXAMEN-OPGAVEN. 231 Jan. 4. Verdisconteerd bij de Incassobank promesse E. Lans f 2.000.— disconto - 10.— f 1.990.— „ 7. Betaald aan D. de Wind in contanten f 4.312.40 in een wissel op Amsterdam - 4.000.— . 8.312.40 „ 10. Ontvangen van G. de Groot in bankpapier f 400.— in postzegels . - 0.20 . 400.20 „ 14. Kas tekort - 10.— ,, 16. Betaald rente hypotheek f 612.50 aflossing hypotheek . . 500.— zegel 005 - 1.012.56 „ 18. Ontvangen van A. Berends f 1.200.40 retour emballage •. .. - 20.— . 1.180.40 ,: 21. Over in kas . . . - 9 90 ,, 23. Afgelost Deposito bij de Incassobank. . f 3.000.— rente - 5.— f 3.005.— Zegel . . . 0-05 . 3.004.95 „ 24. Betaald aan Mr. L. de Kemper, curator faillissement D. van Putten, voor wien ik borg was - 6.000.— „ 31. Betaald salarissen - 200.— 19. Maak de balans per 31 December 1917 en bepaal het bedrijfsresultaat over 1917 voor den aannemer Bernard Muurvast, die volgens de énkele methode boekhoudt. BALANS per 31 December 1916. Huizen (kostprijs) . . f 20.000.— Kapitaal . f 120.234.84 Materialen - 20.912.14 Crediteuren - 12.100.20 Effecten - 52.730.15 Debiteuren - 26.214.70 Verwerkt voor derden - 11.020.30 Kas - 1.457.75 f 132.335.04 f 132.335.04 Debet-zijde. TABELLAEISCH KASBOEK 1917. Gredit-zijde. Saldo. . ~fi f 1.457.75 Crediteuren ..... f 40.312.10 Debiteuren . «g| . ■ • - 80.111.12 Aankoop huis .... - 15.113.40 Coupons. I . |?4 . . - 2.112.14 Aankoop effecten . . - 8.812.14 Verkoop effecten . . - 14.117.20 Huishouding .... - 11.720.30 Loonen - 20.111.14 Algemeene onkosten . - 1.214.50 Saldo. , . . ... . . 514.63 f 97.798.21 f 97.798.21 232 HOOFDSTUK V § 49. Telling inkoopboek 1917 Telling verkoopboek 1917. ' * ' 4°U2.82 In dit laatste bedrag is f 14 112 07 inw™™ \' I ' ' " 104 22612 Op 31 December 1917 Waarde effecten f34.170.80 1 huizen • ■ kostprijs >, materiaal ... 9 110 11 ™d.|„SnSaf 00 * B°"e""'m ^ *">»>*> >«*•»» de ^ boeten zijn op de gebruikelijke wijse gelinieerd. *^., - 2.167.25 „ „ . . . - 80.— 490 zak afval . . - 490.— Zakken gekocht. ... - 817.50 Alles inclusief zakken . Vos in mindering ... - 500.— Vos £ inkoop heide . . - 674.11B Zakken gekocht.... - 40.— Vos in mindering ... - 500.— Zakken gekocht.... - 16.50 Vergoeding voor te weinig geleverd heidemeel - 244.— Maalloon. . . . . . . -2.300.— Vos in mindering ... - 150.— Onkosten - 110.63 Saldo -":?| - 972.75» f 7.350.50 f 7.350.50 Behalve de nota van Vos komt ook nog in een nota van Jansen voor geleverde zakken ad f 138.75. Maak de afrekening voor de beide deelgerechtigden Vos en v. Brussel en geef de journaalposten voor beiden van de afrekening. 25. W. Lucas, handelaar in stoffen, gebruikt o. a. de volgende boeken: Inkoopboek. Datum. Crediteuren. Nummer factuur. Ponden. Marken. Francs. Guldens. Verkoopboek. Datum. Debiteuren. Guldens. Geheim-Kasboek. Ontvangsten. Datum. Omschrijving. Privé. Diversen. Totaal. *36 HOOFDSTUK V § 49. Ber!JToteal.DatUln' °m8Chrijving- Privé- Sal™n en loonen. Diver- Het kantoor-kasboek wordt door den kassier, het geheim-kasboek door ^S^^^lr: b6ide W°rdt d00f d6n boekhonderÜ naliseerd. Een Geheimrekening komt dus niet in het Grootboek voor ^^^T^^ ***** Bebitern.VTTent- ulT^TT DatUm- debiteuren. Divlen". Totaal ^taaven. Datum. Omschrijving. Crediteuren-Vreemd bedW ld. Guldens. Onkosten. Diverse,. Totaal g' Memoriaal. Datum. Omschrijving. Guldens. Gegevens. JaD' L S_£ V'7,°°-7 (1kaQt0OTkafi * 1500.-, geheimkas f200.-). l>e Twentsche Bank staat eredit voor f 2 000 — " 2' fr*w °ntvange° van W" J°bn, Londen, over geleverde stoffen ten bedrage van £ 1100. |J 3' fenkr3"o00g-0ndei1 ^ J' 06 B06r' Breda>™ ^leverde stof3. Nota ontvangen van de Twentsche Bank voor geïncasseerd: D. Steenman . f 1.600. porto . - 2.60 f 1.497.40 " ■ ^ fiïiTL^T ^ ^ 06 H«- ™ ^verde „ 4. Gedisponeerd bij de Twentsche Bank f400 — " ^ fef?t&^T^ ^ L: HUdig' Leid6n' V°°r geleverde «tof- " 5' tïÏe^al^T Pétain' Parij9' °V6r eele™de stoffen ten bedrage van frs. 8.000 " 6' ^*™_Z«™d™ aan W. John, Londen, diverse stoffen voor „ 7. Betaald loonen f 50. . 4 7. Nota ontvangen van de Twentsche Bank voor geïncasseerd Koetzwart en Co . f 1.200. porto . - 3.20 f 1.196.80 Jan. 9. Uit de kas genomen voor huishouding f 80 — " 9' fÏtO8,0r0.-ZOnden ^ H' Pétam' Palij8' 8t°«e* v<»or f ^ w^T_3 dLTwent80heB-k^ gefourneerd aan W. John, Londen, £ 200.—.— a 11.50 f 2.300 — " feu ?T500g-°nden aaD R' Ma6S' Amh6m' V°0r S6'6™1* 8tof" " ï?' S 46 kant00rkas in de geheimkas gestort f 400 - " fnt;o^^J- de Boer, Breda, chèque op de Kasvereeniging „ 12. Gestort bij de Twentsche Bank f2.800.—. EXAMEN- OPGAVEN. 237 Jan. 13. Gekocht van de Twentsche Bank een chèque groot £ 100.—.—. a 11.50 = f 1.150.— per kas betaald. Deze chèque gezonden aan W. John, Londen. „ 13. Pactuur ontvangen van W. Liebknecht, Berlijn, over geleverde stoffen voor M. 3000.—. „ 14. Betaald aan loonen f 50.—. ,, 15. Uit de geheimkas in de kantoorkas gestort f 100.—. ,, 16. Nota ontvangen van de Twentsche Bank voor betaald aan L. de Bruin, Amsterdam, voor geleverde brandstof f 40.—. „ 17. Pactuur ontvangen van A. Vermin, Tilburg, over geleverde stoffen f 12.000.—. ,,. 18. Ter incasso gezonden aan de Twentsche Bank: * wissel op C. Morras, Assen . f 500.— ,, ,, J. Holm, Amsterdam - 400.— „ 10. Nota ontvangen van de Twentsche Bank voor gefourneerd aan H. Pètain, Parijs frs. 1000.— a 42 f 420.—. „ 21. Betaald aan loonen f 50.—. „ 24. Bekening gezonden aan K. van Rijn, Amsterdam, voor geleverde stoffen f 6.000.—. „ 25. Nota ontvangen van de Twentsche Bank voor gezonden aan A. Vermin, Tilburg, f 5000.— bankpapier. „ 26. "Betaald huur kantoor f50.— (kantoorkas). „ ,, woonhuis - 60.— (kantoorkas). „ 27. Retour ontvangen van K. v. Rijn, Amsterdam, over diverse stoffen voor f2000.—. „ 28. Betaald aan loonen f 50.—. „ 30. Nota ontvangen van de Twentsche Bank, dat zij op'verzoek van J. Hokn, Amsterdam, onze rekening gecrediteerd heeft voor f 500.—. ,, 31. Betaald salarissen f 200.—. £ 1.—.— = f 11.50 R.M. 100.— = - 40.— Frs. 100.— == - 42.— Vraag 1. Richt de hulpboeken in en boek bovenstaande gegevens. „ 2. Sluit de hulpboeken af; heropen die, welke .daarvoor in aan§||§ïfE merking komen. „ 3. Maak de maandelijksche journaalposten. 26. • Een expediteur houdt de vólgende hulpboeken: Een Expeditie-register binnenlandsch vervoer. Een Expeditie-register buitenlandsch vervoer. Een kasboek. Een Memoriaal. Over het boekjaar 1918 komen de volgende bedragen voor: a. In het Expeditie-register voor binnenlandsch vervoer. Verschot p. f 440.— Vracht - 16.592.50 Francatuur • - 7.518.— Sleeploon - 10.534.— Totaal .... f " 35.084.50 238 HOOFDSTUK V § 49. b. In het Expeditie-register voor buitenlandsch vervoer Invoerrechten f 50 130 btatistiekzegel 4 034 Porto en telegrammen 31 Arbeidsloon 1 . . i 090 JraCht ' • ■ • '. lOS^e— S Douanedocumenten , 50 Pr0visie• • • • ' ' ." .' ." ."" -" 4.100— f258.181— e. Kasboek, Ontvangsten. ====. ^6Uren % ■ • • • • f293.224— Debiteuren Verzekering 3 693 40 Vrachtbrieven r j g0 Kleine kas saldo i _'82 Statistiekzegelkas; voorraad ...... . 439 45 f 297.366.47 Kasboek, Uitgaven. ■ Verschot .... . „ f 440.— Vracht ... „ v- • -215.138.50 Prancatuur .... - K1Q Privé " 7-öl8~ f V6- • • - 6.491.40 Invoerrechten - 50 130 Statistiekzegel. . 4.47230 Porto en telegrammen . 31 ?rkofn' \; • • • • ■ • -12.373:75 Verzekenngs-Maatschappijen ". . 3.00O— f 299.594.95 d. Memoriaal. ler.dltiUlP+b0f W°rdt ^ gebtUikt' 0mdat de expediteur ook verschil: 2ÏÏt !TniT*n ^/—^-Maatschappijen heeft. Elke maand schaomZ P fmaakt VaD d6 d°°r de Verzekerings-Maat- scnappijen gebonden mcassolijsten. In totaal komt in het memoriaal voor: . Te ontvangen kwitanties .... f 3 700 — Provi8ie ■'. . '37o- f 3.330— Gevraagd: -====___ 1°. Journaliseering der hulpboeken. gij weet dat do Expediteur op 1 Januari 1918 de zaak begon met- Contanten . . . . . , f 10.000- Paarden en wagens . . ; - 10 000 — Inventaris ' ' Op beide laatste hoofden wordt 10% afgeschreven derUboeknen _J? * ^ *** V— ™ *« 27. In een zoutfabriek wordt per 30 Juni een iahjaarhjksche balans EXAMEN- OPGAVEN. 239 opgemaakt en per 31 Deeember een heeljaarlijksche. De boeken worden dus per 30 Juni niet afgesloten. In het grootboek komen o.m. voor de drie rekeningen „Ruw zout", Keukenzout" en „Accijns". De rekening accijns wordt gedebiteerd voor de betaalde acoijns. Maandehjks wordt naar de rekening „Keukenzout" overgeboekt het bedrag dat aan accüns betaald zou moeten worden voor de hoeveelheid gefabriceerd keukenzout. Dit laatste is foutief, omdat de accijns niet wordt betaald voor het keukenzout, doch voor het ingevoerde Ruwe zout. -Deze verkeerde boeking is het gevolg van de bepaling, dat voor het zout, dat "voor de industrie gebruikt wordt, de betaalde accijns wordt gerestitueerd. Als nu de rekening „accijns" in het grootboek voorkomt als volgt. Debet. Van 1 Januari—30 Juni f 100.000.— Van 1 Juli—31 December - 150.000.— Oredit. 1 Jan.—30 Juni overgebracht naar keukenzout f 100.000.— 1 Juk— 31 Dec. „ V » ». ■ • • • - 160.000.— 1 Juli—31 Dec. gerestitueerde accijns volgens kasboek . - 42.000.— dan wordt gevraagd in het journaal te maken de herstelposten die noodig zijn om zoowel per 30 Juni als per 31 December tot de juiste boeking te komen, als men weet, dat van de f 42.000.— gerestitueerde accijns f 29.000.— betrekking beeft op bet lste halfjaar, „ovendien aan te geven, of deze boekingen nog eenigen invloed hebben op de Balansen. 28. a. Overeengekomen met R van Deyl te Arnhem, dat mijne vordering ad f 19.332.98 door hem voldaan zal worden als volgt: l°._Hij draagt mij over zijn 4 pet. hypothecaire vordering op Lucas Brouwer, alhier, groot f 4.600.—, aflosbaar 1 Nov. 1926 . .v V ...... voor f 4.000.— Loopende rente » - 24.53 Kosten van overdracht voor zijne rekening. 2°. Ik participeer voor 50% in de door hem verkregen Nederlandsche en buitenlandsche Octrooien op eene nieuwe weefmethode ,1 - 12.000.— De exploitatie dezer octrooien zal door mij geschieden. 3°. Zijne promesse aan mijn order groot . . f 1.816.26 af 1 maand disconto a 4%%. . . f6.81 „ zegel - 1.— - 7JJ1 „ - 1.808.45 4'. Ik koop van hem eene schilderij gesigneerd F. M. 1645 „ - 1.500.— f 19.332.98 De schilderij is bestemd voor mijne woning. 6. Betaald aan de Vereenigde Octrooibureaux alhier de kosten op het Engelsche octrooi No. 12678 op bovenbedoelde weefmethode 1.628.50 Journaliseer deze posten. 240 HOOFDSTUK V § 49. 29.' A. Tasman, lid der firma van Diemen & Co. te Rotterdam geeft na terugkomst van eene reis naar Engeland dé volgende afrekening: Ontvangen. 23 April. Uit de kas genomen f 1.600. 23 „ Gekocht bij R. Mees & Zonen en betaald £ 80.—.— 26 „ Netto provenu goederen geconsig¬ neerd aan Henderson, Baker & Co. te Londen en doör hen voor eigen rekening genomen voor „ 904. 6.10 27 ,, Bemise der firma in een chèque op the Indian Bank!) , . „ 200.—.— 28 „ Incasso bij Thurston Ltd. Manchester, tot betaling factuur van 20 Januari groot f 1.012.54 a 11.80 „ 85.16. 2 £ 1270. 3.— f 1.600.— Uitgaven. 23 April. Betaald aan R. Mees & Zn. voor £ 80.— a f 11.80 . f 944.— 27 „ Betaald aan B. Tarrant, provisie 1°. kwartaal 1919 volgens bijgevoegde nota . -. £ 160. 3.— 27 ,, Gekocht van Wood & Co. een partij huishoudzeep en daarvoor betaald tagen ontvangst van connossement enz. 896. 1. 3 27 „ Gekooht van J. Haldane te London ontwerpen (incl. auteursrecht) voor reclameplaat en serie advertenties voor toiletzeep merk Page • „ 112.—.— 2 Mei. Beis- en verblijfkosten in Engeland ,, 48.11. 4 Voor eigen rekenmg - 567.78 Reis- en verblijfkosten in Nederland - 62.15 £ 1216.15. 7 f 1.573.93 Gestort in de kas2) „ 53. 7. 5 §§; 26.07 £ 1270. 3.— f 1.600.— Schrijf de nota in het Kasboek (naar de dubbele methode en met verr melding der tegenrekening) zóódanig) dat alle nog niet geboekte posten daarin uitkomen. Er komt in de boeken een rekenmg „reisvoorschotten" voor. Waar geen koers is aangegeven is 1 £ = f 11.80. !) Deze chèque werd geleverd door de bankiers der firma (Marx Bank) a f 11.826 = f 2.365.—. igp* 2) Op 3 Mei gestort bij Marx Bank op rekening a f 11.85 (£ 53. 7. 5 = f 632.44.