KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK 2056 7977 m Revolutionaire Strijdvragen. . No; 1. Nederland Waakt! HET IMPERIALISME DER ' BOLSJEWlKl| Voor Nederland bewerkt naar de Duitschè brochure ' door Caesar vos Schilling. Met een voorwoord van Mr. A. r. Zimmer'MAN,- Bnrgemeester van Rotterdam. •^Uitgave: Rotterdamsch Algemeen Pers-Agentschap'^* I Prijs f 0.25 KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK GESCHENK VAN VOORWOORD. Van harte juich ik elke poging toe om voorlichting te verspreiden omtrent den toestand, welken het Bolsjewisme in Rusland in het leven heeft geroepen. De geschiedenis der menschheid kent geen dieper zedelijken val, geen grooter gruwelen en geen erger onheilen, dan waarvan de wereld thans in Oost-Europa getuige is. De Sovjet-Republiek streeft naar uitbreiding naar het Westen en zal daartoe geen enkel middel verzuimen. Tot nog toe vindt zij de Duitsche regeering in haar weg. Mocht het haar gelukken die belemmering ter zijde te schuiven, dan nadert het gevaar onze grenzen. Laat ieder Nederlander dat gevaar begrijpen en onder de oogen zien. Daartoe kan ook dit boekje strekken en ik hoop daarom„ dat het in veler handen moge komen. 1 ZIMMERMAN. Rotterdam, 9 Mei 1919. NEDERLAND WAAKT! HET IMPERIALISME DER BOLSJEWIKI. (Voor Nederland bewerkt naar de Duitsche brochure door Caesar von Schilling). De bolsjewiki, die in Rusland de heerschappij veroverd hebben, doordat zij een menigte, den oorlog-moede menschen vrede en brood voorspiegelden, worden, voor wat hun binnenlandsche politiek betreft, vaak, doch ten onrechte, voor revolutionnaire pacifisten i gehouden. Feitelijk zijn de leiders der bolsjewiki, zoowel in hun binnenlandsche als buitenlandsche politiek, activistische communisten. Zij willen door middel van geweld het communisme bereiken. Geweld is evenwel het tegendeel van vrede; dies hebben ziy met pacifisten niets gemeen. De vredesverdragen, die zij met het Duitsche rijk hebben afgesloten, brachten zij niet tot stand met het doel, Rusland tot rust te laten komen, maar om de oorlogsmoede bevolking achter zich te krijgen en de heerschappij hunner beginselen te doen zegevieren. Reeds uit hun houding ten aanzien van den vrede van Brest blijkt dit. De aanhangers der radicale richting, aangevoerd door Trotzki en Radek, wilden niet eens tot een formeel vredesverdrag komen, maar beoogden slechts een einde te maken aan het oorlogvoeren op de tot dusver gevolgde wijze, om door ophitsing, betooging, misleiding van de massa enz., deze in een richting te drijven, welke met de bolsjewistische buitenlandsche staatkunde in overeenstemming • zou zijn. Lenin, de man met politiek doorzicht, bepleitte echter een formeel sluiten van vrede. Zijn overweging was, dat hij door dit vredestractaat de heerschappij der bolsjewiki kon verzekeren en aldus voor den verderen strijd tegen elke andere economische en politieke orde dan de bolsjewistische, den grondslag zou vormen. Het is hem tot nog toe gelukt zijn inzicht te doen zegevieren, dat de vrede van Brest-Litowsk voor de Bolsjewiki slechts een middel kon zijn tot voortzetting van hun politiek; dat die politiek er, voor wat het binnenland aangaat, op gericht moet zijn de macht der bolsjewiki onder de leuze „dictatuur van het proletariaat" te verzekeren; en - 4 — het beleid naar buiten beoogen moet de geschikte middelen te vinden,, om de wereldrevolutie voor te bereiden. Buiten Rusland is de meening verbreid, dat de bolsjewiki anders opgetreden zouden zijn, wanneer de bepalingen van het verdrag van Brest milder geweest waren. Een goede verstandhouding met hen zou dan mogelijk geweest zijn. Het verzet der bolsjewiki zou zich slechts richten tegen de harde, slecht te verduwen bepalingen. Het verdrag van Brest als zoodanig beoogen wij niet te verdedigen. Wie er op afgeven, mogen evenwel bedenken: een verdrag met de bolsjewiki zou in elk geval onmogelijk gebleken zijn. Zij wilden in het geheel geen vergelijk! Hun dooddoener was: „De voortdurende revolutie beteekent niets anders dan een nimmer eindigende strijd tegen iedere ordening der samenleving, die anders is dan bolsjewistisch." Met dergelijke fanatieken was en is elk vergelijk uitgesloten, daar zij slechts onderwerping aan hunne wenschen en gevoelens kunnen aanvaarden. Lenin en Trotzki protesteerden niet tegen het vredesverdrag van Brest, omdat de vrede niet door vergelijk zou zijn tot stand gekomen, maar omdat aan hun plannen tot overheersching en geweidpleging niet voldoende tegemoet gekomen was. Geheel onverschillig welken .inhoud de vredesoorkonde zou hebben bevat, Trotzki's techniek zo|u in hoofdzaak niet anders zijn geweest; daar het hem niet om het sluiten van vrede te doen was, zoolang niet het economisch leven en de politieke structuur van Duitschland bolsjewistisch zouden zijn. Integendeel: de vredesonderhandelingen boden hem, juist doordat zij sleepend bleven, een uitnemende gelegenheid om die tactische maatregelen te nemen, welke voor het bolsjewistisch buitenlandsch beleid bevorderlijk schenen. Bij het voeren van dit beleid was het onvermijdelijk noodig, in het binnenland de macht in handen te houden. Als doel zweefde den bolsjewiki niets minder voor den geest dan de wereldrevolutie of, met andere woorden, de wereldheerschappij van het bolsjewisme. Men kan niet loochenen, dat zij met groote onbevangenheid de macht der werkelijke verhoudingen erkenden en hun tactiek daarmee in overeenstemming brachten. Doch tegelijkertijd lieten zij met bewonderingswaardige taaiheid niets na, wat in het belang van hun buitenIansch beleid kon zijn. Het doel der bolsjewiki schijnt op het eerste gezicht zoo revolutionnair-fantastisch, dat er nog heden vaak niet de noodige aandacht aan geschonken wordt. Reeds in 1917 hebben de bolsjewiki echter de wereldrevolutie als doel van hun buitenlandsche politiek met - 5 — energie nagestreefd en sindsdien hebben zij het nooit uit het oog verloren. Er ligt aan deze politiek een inderdaad zeer zakelijke gedachtengang ten grondslag. En wel ongeveer deze: Door den oorlog en zijn langen duur zullen de bestaande economische ordening en de huidige staatsinstellingen (meer en nteer verdwijnen (gelijk wij het immers reeds zien geschieden). Alles wat deze ineenstorting verhaast, willen wij bevorderen. Hoe meer wij daartoe bijdragen, des te geruster kunnen wij rekenen op dien ondergang van het bestaande. Is eenmaal de maatschappelijke orde ineengestort, dan zal op de bouwvallen der oude samenleving een nieuwe verrijzen, naar nieuwe zienswijzen ingericht. De bolsjewiki hopen nu, dat hun inzicht, dat zij het communistische noemen, de wereld dan beheerschen zal. In de naakte logica hunner berekening is veel, dat niet onredelijk schijnt. De juistheid der bolsjewistische zienswijze, dat de maatschappij meer en meer zal ineenstorten, kan men niet zoomaar loochenen; ja, men kan zeggen, dat alle economen, financiers, enz. eigenlijk als getuigen vóór dit bolsjewistisch inzicht kunnen worden aangevoerd. Men denke slechts terug aan den tijd vóór den oorlog. Ieder zal moeten toegeven, dat bijna alle deskundigen op economisch, militair, en politiek gebied toenmaals van meening waren, dat een wereldoorlog slechts korten tijd duren kon, daar anders een volkomen ineenstorten van alle in den oorlog betrokken staten het gevolg zou zijn. De oorlog heeft bijna vijf jaar geduurd en het is dus niet te verwonderen, dat de wereld thans voor een ineenstorting staat. In zooverre heeft de revolutionnaire gedachte der bolsjewiki dus een grondslag van waarheid. Tegen de gevolgtrekking der bolsjewiki, dat de ondergang der maatschappij moet worden verhaast, is niets in te brengen, wanneer men, als zij, dat ineenstorten wil. Maar evenmin heeft hij het recht de afwendbaarheid er van te ontkennen, die eerst te elfder ure zou besluiten tot een poging, het te keeren. Dat is natuurlijk alleen dan mogelijk, wanneer alle lagen en kringen der bevolking zich bewust zijn van de gevolgen dezer vernietiging, welke gelijkstaat met de vernietiging van onvervangbare cultuurwaarden en onuitsprekelijke ellende voor millioenen menschen ten gevolge zou hebben. Wil het echter gelukken de dreigende ineenstorting ook slechts ten deele te ontgaan, zoo zal menige der bestaande verhoudingen moeten verdwijnen. De nieuwe economische en staatkundige ordening zal aanmerkelijk van de tot nog toe bestaande moeten afwijken. In dit opzicht hebben de bolsjewik'r vol- — 6 — komen gelijk. Slechts is het een onbewezen stelling van hen, dat deze nieuwe samenleving noodzakelijkerwijze een communistische in bolsjewistischen zin zou moeten zijn. Deze stelling is niet alleen een geloofs-axioma van de leiders der bolsjewiki, die in zulk een mate van de alleen-zaligmakende werking van hun leer overtuigd zijn, dat zij de wereld niet anders dan door den bolsjewistischen bril kunnen zien, neen, van deze, als vanzelf sprekende aangenomen, gelijkstelling van de nieuwe wereldorde met de bolsjewistische toekomstplannen, is de „verheven" stelling van den nieuwen vorm van het Russische imperialisme juist een gevolg. Een imperialisme, dat men als het bolsjewistische zou kunnen aanduiden. Onder imperialisme verstaan wij het streven van een volk of een regeering, om zijn of haar wil door kracht van wapenen aan andere' volkeren op te dringen; deze te dwingen zich naar zijn of haar plannen te schikken of ze anders te onderwerpen. De heerschzuchtige bedoelingen der bolsjewiki zijn niet slechts wenschen der leiders, maar worden door verschillende politieke en economische factoren bepaald. Ook dit imperialisme hult zich in schoone leuzen, zooals „geluk der volkeren", „welzijn der menschheid", enz. en tracht zijn grijpen naar de wereldheerschappij te verbloemen door het voor te stellen, alsof inderdaad het welzijn der menschheid door dit drijven zou worden gebaat. De oorzaken van het nieuwe Russische imperialisme zijn niet alleen te zoeken in het optreden van èenige*leiders, die als revolutionnaire dwepers uitbazuinden, dat zij de menschheid het lang begeerde geluk kwamen brengen en een wereldzending te vervullen hadden. Deze leiders zouden droomers zonder invloed zijn, wanneer het Russische volk niet bereid was geweest, hen te volgen. Door de volgzaamheid der menigte beschikken zij echter over groote politieke stuwkracht. Om volkomen te begrijpen, waar de imperialistische dwang van de Russische bolsjewiki uit voortkomt, is het dus noodig na te gaan wat de volksmassa in Rusland naar het imperialistische vaarwater drijft. De aanhang der bolsjewiki is'immers niet een levenlooze massa; zij heeft haar eigen beweegredenen, die op het bolsjewistisch imperialisme zonder twijfel een geheel bijzonder stempel drukken. Deze geven het den karakteristieken drang tot expansie; welke men den laatsten tijd sterk bij het Russisch bolsjewisme naar voren zag komen en die in het hier vol^nde zijn oorzaak en verklaring vindt. In de eerste plaats geeft het Russische volkskarakter aan het bolsjewisme dien zucht zich te verbreiden. Het is geheel uitgesloten,. 7 - dat de groote massa der Russische bevolking, welke in hoofdzaak uit analphabeten bestaat, het bolsjewisme toegedaan zou zijn of zelfs ook maar in staat zou wezen aan het politieke leven deel te nemen. Een deel der bevolking is dan ook slechts tot het bolsjewistisch kamp overgeloopen, doordat de ^bolsjewiki dien eenvoudigen van geest in het gevlei wisten te komen, door hun de vervulling van hun begeerten voor te spiegelen: den soldaten vredé, den arbeiders brood, den boeren land — en dat alles onverwijld — te beloven. Nu moet men in aanmerking nemen, dat de omwentelingen het zelfbewustzijn van het lagere volk — dat vroeger in eiken ambtenaar, in elk goedgekleed mensch een wezen zag van hooger orde dan zichzelf — in sterke mate hebben doen toenemen. En nu staan de zaken zoo, dat dit zelfbewustzijn bij den eenvoudigen Rus slechts versterking van, nationaliteitsgevoel kan beteekenen, daar, zooals reeds gezegd, de analphabeten, noch socialisten, noch communisten, of iets dergelijks kunnen zijn. Hun versterkt gevoel van eigenwaarde moet noodzakelijkerwijze als nationalistisch tot uiting komen. Dat dit een feit is, wordt nog duidelijker, wanneer men bedenkt, dat het Panslavisme oorspronkelijk een revolutionaire, nationalistische beweging is geweest. Bij de beoordeeling van Russische toestanden ziet men dit meestal over het hoofd, doordat men gewoon is slechts de laatste periode van dc Panslavische beweging, van 1878 af, in beschouwing te nemen. Van toen af was het Panslavisme een deel van het regeeringsprogram van den Czaar geworden, was het om zoo te zeggen bekleed met den hermelijnen mantel van den monarch aller r Russen en gekroond met de kroon van de orthodoxe kerk. Vóór deze periode was de Russische czaristische panslavische beweging van 1848-78 echter van revolutionairen aard. Onder de vaders er van kan men den Russischen communist Bakunin — met zijn oproep aan. de Slaven — rekenen. fVlv Heden is in Rusland de oorspronkelijke roode kleur van het Panslavisme weer boven gekomen. In het versterkte nationale bewustzijn der menigte heeft het wederom weerklank gevonden. De nationale beweging is op zeer eigenaardige wijze vermengd met de denkbeelden der bolsjewiki. Immers komen deze de leeringen van Bakunin zeer nabij; men zou kunnen zeggen, dat ze veeleer communistisch naar de leer van Bakunin, dan socialistisch als die van Marx zijn. De onder de menigte en ook wel onder leiders van den tweeden rang veel voorkomende vermenging van communistische denkbeelden., met panslavische toevoegsels wordt niet te niet gedaan door het. ■ 8 - feit, dat de vooraanstaande leiders als Trotzki en Radek overtuigde internationalisten zijn. Integendeel, wilden deze lefders niet met hun aanhang in botsing komen, dan moesten zij wel met die nationalistisch-panslavische stroomingen rekening houden. De mogelijkheid van een dergelijk conflict is echter weinig waarschijnlijk. Het wordt voorkomen, doordat het voor het Russische volksbewustzijn onverschillig is, of de Russische wereldzending bestaat uit het gelukkig maken van de wereld door deze de zegeningen van de alleen-zalig makende orthodoxe kerk deelachtig te doen worden, of door het stichten van een heilstaat. Het komt er slechts op aan, dat het geloof aan den laatsten even intensief zij als dat aan kerkelijke dogma's. Dit is ook het geval voor zoover van de mentaliteit sprake is. Daardoor is een geestelijke atmosfeer geschapen, in welke het streven der bolsjewistische leiders naar een wereld-revolutie, zich vereenigt met de panslavische bedoeling der z. g. „Wereldzending" en deze twee tezamen een drang tot expansie, den zucht om zich over de wereld te verbreiden^ doen ontstaan. Het imperialisme van het buitenlandsch beleid der bolsjewiki wordt derhalve van onder op gevoed door de nationale stroomingen in de Russische volksziel. Zijn internationale actie heeft een nationale drijfkracht, waarvan men de beteekenis niet onderschatten moet. Het expansieve karakter der bolsjewistisch buitenlandsche politiek wordt vervolgens bepaald door de economische verhoudingen in Rusland. Getrouw aan het beginsel, dat het er om gaat de bestaande economische verhoudingen geheel en al te vernietigen en dan, bij den nieuwen opbouw, het communisme te verwezenlijken, hebben de bolsjewiki in Rusland den vroegeren maatschappelijken toestand (volgens hun geliefkoosde uitdrukking) „te pletter geslagen, in scherven gebroken, tot den grond toe verwoest!" Het is hun echter tot nog toe niet gelukt het economisch communisme in te voeren, want hun pogingen tot nationaliseering van handels- en nijverheidsbelangen zijn halverwege blijven steken. Die wel „genationaliseerd" zijn, zijn nochthans niet aan de gemeenschap gekomen en gelijkmatig verdeeld. Er is niets anders mee gebeurd, dan dat de rechtmatige eigenaars gewelddadig verdrongen zijn en door de proletariërs of niet-bezitters vervangen. .v Deze nieuwe eigenaars nu, hebben zich niet alleen alle baten dex bedrijven en ondernemingen toegeëigend, maar zij krijgen voor zoover HET SPOOR VAN HET ONHERSTELBARE KWAAD — 11 — de bedrijven niet stilgelegd en geliquideerd zijn, nadat ze financieel ten gronde zijn gericht, buitendien een staatsuitkeering, welke in den vorm van voorschotten uit de staatskas, ten behoeve van bedrijven en ondernemingen, wordt toegestaan. Onder de benaming „Loon en uitkeeringen" komen deze toelagen ten bate van de nieuwe eigenaars. M. a. w. de bezitters van de bedrijven leven grootendeels ten koste van de gemeenschap, terwijl het den leiders der bolsjewiki tot heden nog niet gelukt is, de arbeiders tot productieven arbeid aan te wenden en ze te leeren zich te schikken naar vakkundige leiding. Er wordt dus geen waarde geleverd, welke tegen de uitgaven opweegt. Om over het doode punt, waar de economische maatregelen der bolsjewiki aldus toe geleid hebben, heen te komen, maakt men nu in allerijl nieuw bankpapier aan, maar dit heeft natuurlijk geen beter resultaat, dan dat het doode punt een tijdlang verborgen blijft. De bolsjewiki hebben feitelijk naar dit middel gegrepen om hun aanhang onder de arbeiders niet te verliezen. Zij drukken maar bankbiljetten van twijfelachtige waarde en onderhouden den arbeidersstand op kosten van de gemeenschap. En den arbeiders, die door het sluiten of liquideeren van bedrijven werkeloos geworden zijn, verschaffen zij het goed betaalde baantje van soldaat in hun „roode leger". Den stap, die noodig was om over het doode punt heen en het begeerde communisme nader te komen, hebben de leiders der bolsjewiki nog niet durven doen. Dezen: afschaffing van het geld en de vervanging er van door elk individu aanspraak te geven op een zekere hoeveelheid verbruiksartikelen, durfden zij nog niet aan. Door een dergelijken maatregel zouden de bolsjeWiki alle kostgangers van de revolutie verliezen en hun heerschappij in gevaar brengen. De leiders der bolsjewiki geven dan ook toe, dat zij - zooals ze ' het noemen —, nog slechts in het beginstadium van het bolsjewisme zijn. Ze zeggen, dat de volkomen toepassing van het communistisch beginsel eerst komen kan, wanneer de wereldrevolutie geheel verwezenlijkt is. Dit zou echter niets'anders beteekenen, dan dat de bolsjewiki in Rusland met hun economische maatregelen op een dood spoor zijn geloopen; een feit, dat zij dan, als reeds gezegd, een tijdlang hebben kunnen verbloemen door maar naarstig noodbankpapier te laten drukken. In werkelijkheid blijft hun slechts over, óf het fiasco van hun systeem te erkennen, óf - wanneer zij consequent zijn — over te gaan tot maatregelen, waardoor ze vermoedelijk hun aanhangers zouden verliezen, wat dan zou leiden tot den ondergang van hun heerschappij. Behalve deze uitwegen is er echter nog een — 12 — derde en wel het overwinnen van het doode punt door het uitzetten van de grenspalen. Deze is dan ook de weg, welken de bolsjewiki zeer vrijmoedig erkennen als dien hunner buitenlandsche propaganda. Zij zeggen openlijk, dat de wereldrevolutie bevorderlijk kan zijn tot het „verdiepen" en „verbreeden" — zooals zij dat plegen te noemen — van de Russische revolutie, om deze nader te brengen tot - en ten slotte geheel te doen opgaan in — hét ware communisme. Om de binnenlandsche moeilijkheden te overwinnen, is verbreiding van het bolsjewisme noodzakelijk. Het imperialisme der bolsjewiki drijft tot expansiepolitiek, als gevolg van wat in Rusland bedorven is. De derde omstandigheid, waardoor het imperialisme der bolsjewiki bevorderd en verscherpt wordt, ligt op militair terrein. De bolsjewiki zorgden voor de werkloos geworden menschen (en die waren er in menigte) door ze in het „roode leger" op te nemen. Anderzijds diende het „roode leger" ter bevestiging van de macht der bolsjewiki. Dat de heerschappij der bolsjewiki op de bajonetten van de roode garde steunde, is genoegzaam bekend. Minder bekend is het feit, dat het den bolsjewiki gelukt is een, door een niets ontziende terreur gedisciplineerd, leger op de been te brengen, welk leger in den herfst van 1918 werd aangevuld tot op belangrijke sterkte. Wel was oorspronkelijk het doel van deze aanvulling van defensieven aard, daar de bolsjewiki een aanval van de Entente duchtten. De harde wapenstilstandsvoorwaarden, welke de Entente aan Duitschland oplegde, hebben de reorganisatie van het leger niet weinig bevorderd. Want de bolsjewiki buitten deze voorwaarden uit, . om het volk duidelijk aan het verstand te brengen wat een natie te 'wachten staat, die tegen de Entente het onderspit delft. Sedert nu echter het „roode leger" bestaat, veranderde het oorspronkelijk defensieve doel al meer in een offensief. Vooreerst werden gedeelten van het „roode leger" gebruikt, om de oostelijke grensgebieden te bezetten. Daarmede bereikte de bolsjewistische politiek een tweeledig doel: behalve het doel van de bezetting zelf, ook dat het geloof en het vertrouwen van het „roode leger" in zijn eigen beteekenis versterkt werd. De berichten van de bolsjewiki wekten buitendien den schijn, alsof het „roode leger" met succes tegen de Duitschers optrok, waardoor het Russische volk in den waan werd gebracht, dat het „roode leger" van Lenin spelenderwijze bereiken zou wat aan de czaristische regeering niet was gelukt en waartoe ook Kerenski niet in staat was gebleken. Door zulke voorstellingen — 13 — wordt tegelijk het nationaliteitsgevoel van de Russen gestreeld en veel van wat de bolsjewiki op hun geweten hebben vergeven en vergeten, tengevolge waarvan hun heerschappij weer voor een tijdlang bevestigd wordt. Verder worden aldus de voorposten van de bolsjewistische agitatie meer en meer naar het Westen vooruitgeschoven. Hun verste uitlooper is Berlijn, waar Radek zijn propaganda oprichtte met het duidelijk uitgesproken doel, het „roode leger" als hulptroep tegen de Entente te gebruiken, in het verbond van het Russisch en Duitsch bolsjewisme. Uit de opstelling van het „roode leger", oorspronkelijk met de bedoeling het als verdedigingsmiddel aan te wenden, is het langzamerhand en vooral na het uitbreken van de Duitsche revolutie een aanvalswapen geworden; de bolsjewiki hopen met gebruik daarvan de wereldrevolutie te bespoedigen en door de wereldrevolutie tot het wereldbolsjewisme te komen. Het bestaan van een meer of minder strijdvaardig „rood leger" is, gegeven de oorlogsmoeheid bij alle volkeren, een van de omstandigheden,- welke het imperialisme van de buitenlandsche politiek der bolsjewisten stijven in zijn heerschzucht en het drijven tot veroverings- en dwangpolitiek. Deze toestand wordt nog verscherpt door een oorzaak, gelegen in de binnenlandsche politieke huishouding, n.1. in de bezwaarlijkheid om het „roode leger" van levensmiddelen te voorzien. Deze moeilijkheid veroorzaakt ook botsingen met de in Rusland ontzaglijk groote boerenbevolking. Om aan die conflicten te ontkomen, trachten de bolsjewiki de ravitailleeringsbasis van hun roode leger te vergrooten, door binnen te dringen in de vroeger door de Duitschers bezette gebieden. Zoo wordt de idee der wereldrevolutie het „roode leger" tot een leuze, onder welke het zich, met de wapenen in de hand, levensmiddelen poogt te verschaffen. En de dreigende honger versterkt aldus den dwang tot gebiedsvergrooting van de bolsjewistische buitenlandsche politiek. Vatten wij bovenstaande beschouwingen samen, dan komen wij tot het besluit, dat de imperialistische buitenlandsche politiek van het Russische bolsjewisme zijn oorzaken vindt in de mentaliteit van de leiders, die denken een werejdzending te vervullen; in de volksziel der Russen; de binnenlandsche economische moeilijkheden; en de sabotage der boeren ten aanzien van de levensmiddelenvoorziening. Het bestaan van het „roode leger" doet den bolsjewiki evenwel het middel aan de hand, om hun imperialistische buitenlandsche politiek doeltreffend te maken. En de omstandigheid, dat economisch ten — 14 — gronde gerichte volkeren den oorlog meer dan moede zijn, geeft aan het streven van de bolsjewiki naar overheersching, een feitelijke beteekenis, waarmede men rekening dient te houden. yaren de doeleinden der bolsjewiki niets anders dan luchtkasteelen, zoo zou bespreking er van slechts academische waarde hebben. De zaken staan echter anders. Zooals het er thans mee gesteld is, kan men de practische beteekenis van elke" beschouwing, hetzij vóór of tegen, niet ontkennen. Dwaas zou het zijn, de oogen te sluiten voor het groote gevaar, dat ons van den' kant der bolsjewiki bedreigt. Het is onze taak, onze plicht, den zake'lijken inhoud der theorieën van de bolsjewiki degelijk te onderzoeken en hun imperialistischen vloedgolf te keeren. Dit laatste is voor zoover het militaire machtsmiddelen aangaat, slechts door militair optreden mogelijk. Doch daarmede is niet alles gedaan: de politieke bedoelingen der bolsjewiki moeten ook door politieke middelen verijdeld worden. Hun oogmerk is, de eensgezindheid der andere volkeren, ten opzichte van het buitenlandsche beleid van deze, te verstoren; en dit door de bestaande maatschappelijke verdeeldheid bij die volkeren te verscherpen en den klassenstrijd aan te wakkeren. Totdat een' aldus bewerkt volk tenslotte in twee, vijandelijk tegenover elkaar staande, deelen gesplitst is. Om dan met één van deze, nadat dit zich volkomen aan het Russisch bolsjewisme onderworpen heeft, samen, de andere partij te lijf te gaan.* Het gevaar is eerst dan overwonnen, wanneer men er in slaagt door hervormingen van wijde strekking ons maatschappelijk en economisch leven te vernieuwen. Wij moeten mèt het uitdrogen van economische bronnen gelijkertijd nieuwe aanboren, om niet in den bitteren nood te geraken, waarin het bolsjewisme gedijen kan. Daartoe is evenwel een goede verstandhouding tusschen de z.g. bourgeois en het proletariaat, tusschen hoogere standen, middenstand en arbeidersstand noodzakelijk. Zonder een zoodanigen maatschappelijken vrede is het bolsjewisme niet te keeren, want het is naar zijn aard de niet te ontkomen consequentie van een sociale overrompelingspolitiek, welke van geen vergelijk wil weten. De toekomst zal leeren of door het bolsjewisme bedreigde volkeren genoeg levenskracht, genoeg fut zullen bezitten om het te weerstaan. Of zij genoeg inzicht zullen toonen om de middelen te erkennen, welke den bolsjewistischen vijand het leyen kunnen benemen nog vóór hij tot den aanval kan overgaan — en genoeg geestkracht om die middelen ruim en tijdig toe te passen. — 15 — Zij zijn er, die middelen! Tracht het bolsjewisme ons met geweld met kracht van wapenen te overrompelen, zorgen wij paraat te zijn. Doch zorgen wij vóór alles, dat het hier geen voet kan krijgen, zich niet oprichten kan om tot den aanval over te gaan. Heimiddel daartoe is: een goede verstandhouding tusschen de verschillende klassen des volks. Partijprograms, noch beginselen, om maar te zwijgen van doctrinair-theoretische beschouwingen, mogen er ons van af houden naar maatschappelrjken, binnenlandschen vrede te streven. Wij willen den weg daartoe vinden en onze vaste wil zal ons hem wijzen. Inzichten en overtuigingen mogen ons scheiden, één overtuiging zij allen gemeen: dat wij van één-en-denzelfden stam, dat wij één volk zijn. Zonder vergelijk tusschen de verschillende maatschappelijke groepen blijft het bolsjewisme ons bedreigen, wijkt het niet van de deur.