520
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Amsterdamsche Grafische School. — Verslag der studiereis inzake de voorbereicling tot het stichten van een nieuw schoolgebouw. 1922. 4°.
— Vermeulen, G. J. Handleiding persvergulden, ter gebruike bij het onderwijs aan de A. G. S. 1923. 8°.
— De eerste vijf, 1918—1923; herinneringsalbum, gewijd aan de eerste vijf jaren van het bestaan der A. G. S. Amst. 1923. m. portr. en afb. 4°.
— Enschedé, J. W. Boekdruk-illustratie; historisch overzicht. 1924. m. afb. 4°.
— Examen-programma en reglement, benevens rapport der examen-commissie calculator in het boekdrukkers bedrijf. 1924. 8°.
— Fenthür, J. C. Het boekbinden weder ambacht. [1924]. 8°.
— Jonge, H. de. Uittreksel arbeids-wetgeving voor de grafische en aanverwante vakken. 1924. 8°.
— Kerstuitgaaf der A. G. S., vervaardigd door de leerlingen. 1924. m. afb. 4°.
— Krull, J. Papierkennis voor de grafische bedrijven. 1924. m. afb. 8°.
— Küppers, A. M. Handleiding boekbinden, ten gebruike bij het onderwijs aan de A. G. S. 1924. 8°.
— Rekenboekje, Algemeen, ten dienste van het onderwijs aan letterzetters- en boekdrukkersleerlingen. 2e dr. 1924. 8°.
— Trompetter, H. Handleiding voor de chromo-lithografie. 1924. 8°.
School voor de grafische vakken (voorh.: Vakschool voor de Typografie), opgericht te Utrecht, 1907. — Wet 1909; huishoudelijk reglement 1912; statuten 1921; jaarverslagen 1907... vergaderoproepingen en -verslagen; circulaires; specimens cursusarbeid; vakschoolkalender 1919...
— Vakschoolalmanak. 1912—19; 1921.
— Verzameling werkstukken, vervaardigd door leerlingen der school voor de grafische vakken te Utrecht. 8°.
— A. C. R. De nieuwe vakschool voor de typografie, (overdruk Utr. Prov. en Sted. Dagblad. 15 Febr. 1910). 12°.
— Catalogus der tentoonstellingen ter gelegenheid van de opening van het nieuwe schoolgebouw. [Utrecht, 1910]. 8°.
— Tentoonstelling, gehouden bij gelegenheid van de opening der grafische studie-veizameiing afdeeling. Utrecht, z. j. 4°.
— Lustrumboek, uitgegeven ter gelegenheid van het 5. j. bestaan derschool,dooroud-leerlmgenenleerlingen.Utrecht,1912.m.afb. 4°.



522
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Christelijke typografenbond in Nederland, opgericht te Amsterdam, 1902. — Verslagen van vergaderingen.
Nederlandsche Bond van boekdrukkerijen, opgericht te Amsterdam, 1909, — Ledenlijst, bijgew. tot 14 Febr. 1914; rapport over het bezoek aan de Gevangenisdrukkerij te Scheveningen, z. j.; circulaires.
— Het Tarief. Zie:.afd. I. 3.
Vereeniging tot bevordering der gezondheid in de grafische vakken in Nederland, opgericht te Amsterdam, 1909. — Circulaires; photo's; programma- liefdadigheidsconcert 1913.
Nederlandsche Bond van steendrukkerijen, opgericht te 'Amsterdam, 1910. — Lederdijst 1914.
Nederlandsche vereeniging van chefs in het grafisch bedrijf, opgericht te Amsterdam, 1912. — Oprichtingsbericht.
— De Schakel. Zie: afd! I. 3.
Ned. R. K. Bond van drukkerspatroons, opgericht te 's-Gravenhage, 1914. — Verslagen van vergaderingen.
Bond van Christelijke drukkerspatroons in Nederland, opgericht te Amsterdam, 1915. — Mededeeling der oprichting.
Ondersteuningsfonds voor tuberculose typografen, opgericht te Amsterdam. — Circulaire 1907.
Gerrit Jan Thieme-fonds, ter bevordering van de kennis en schoonheid in de grafische vakken, opgericht te 's-Gravenhage, 1919. — Reglement en circulaire 1920.
Nederlandsche Vereeniging ter bevordering der kennis en der schoonheid in de grafische vakken, opgericht te Amsterdam. — Ontwerp vereenigingswet; opening v. d. vakschool te 's-Gravenhage. April, 1912.
Voorzorg en Genoegen, opgericht te Amsterdam, 1849. — Reglementen 1850, 1852 (met ledenlijst); wetten 1856, 1865; ledenlijst 1851; feestbundel 1851; programma 8e kopperfeest 1858; Koppermaandag-liederen 1852, 57, 58, 61, 63, 65 en Koppermaandag-tooneelstukjes van J. Breeman 1858—61.
Typographia, opgericht te Amsterdam, 1853. — Statuten 1853, 1854; circulaires en diploma's.
De Nederlandsche Drukpers, opgericht te Amsterdam, 1857. — Reglement 1857, wet 1867; ledenlijst, circulaires; catalogus bibliotheek 1862; liedboekje 1863; feestboekjes 1859, 63, 65, 66, 84; 57-97.
Boekdrukkunst, onderling hulpfonds, opgericht te Amsterdam, 1861. — Reglement 1866; circulaire 1866.



V. 6. b. 1. VEREENIGINGEN IN HET GRAFISCH BEDRIJF.
525
2. Drukkers.
Association des imprimeurs de Paris, zie V. 9: Exposition universelle de 1855.
Pr int er s' pension, almshou se and orphan asylum Corpora tion, opgericht te London, 1827. — Printers' Pie; a souvenir of the anniversary festival of the corporation, 1903. London, 1903. m. afb. 4°.
St. Bride Foundation Institute, opgericht te London, 1894. — Prospectus and syllabus of technical classes; session 1913—14. m. afb. London, 1914. 8°.
— Practical Printing; being a collection of work produced by students of St. Bride Foundation practical printing classes; session 1912—13. London, 1913. m. afb. 4°.
Schweizerischer Typografenbund, opgericht te Bern, 1858. — Schlumpf, J. Festschrift zum 50 j. Jubüaum des schweizerischen Typographenbundes; seine Geschichte und sein Wirken von 1858—1908. Basel, 1908. m. portr. en afb. 8°.
3. Binders.
Jacob Krausse Bundes; Verein deutscher Kunstbuchbinder.
— Kersten, P. Jacob Krausse, seine Kunst und sein Einfluss auf die deutsche Buchbinderkunst (Archiv für Buchbinderei. Jg. 25. Hft I. 1925).
7. Vereenigingen van bedienden in den boekhandel en in het grafisch bedrijf, (geschiedenis en reglementen).
a. Nederland.
Vereeniging van Jongelieden in den boekhandel werkzaam, voorheen: „Tot nut en genoegen", opgericht te Amsterdam, 22 Dec. 1860. - Reglement 1860, 1861, 1867; catalogus bibliotheek 1863, 1865, 1869, uittreksels jaarverslagen 1861—64, 1868, 1873; notulenboek 1875—77; portretten van leden.
— Bontjes Jr., J, Lezingen 1861—78, in handschrift. 19 cahiers. 8°.
Nederlandsche Bond van boekverkoopers-bedienden, opgericht te Amsterdam, 7 Mei 1893. — Statuten 1898, 1905, 1912; cursus- en jaarverslagen; propaganda-materiaal, catalogus bibliotheek 1910.



532
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Reishaus, O. Catalogus der leesbibliotheek van O. Reishaus. Amst. z.j. kl. 8°.
Ronden, B. H. de. Catalogus der Hollandsche en Fransche leesbibliotheek van den boekhandelaar B. H. de Ronden, opvolger van Mej. de Wed. H. Tjasink. Amst. z.j. 8°.
Scheurleer, H., en P. G. van Balen. Naamlijst van een uitmuntende partij der beste boeken in de Latijnse, Franse, Nederduitse en Engelse talen, bestaande in godgel., rechtsgel., wijsgeerige, natuur- en geneesk. kunsten, enz. enz.; bijeenverzameld en ten nuttigen gebruike van een ieder op een publieke plaats gestelt. 's-Gravenhage, 1757. m. frontispice. 8°.
Dezelfde in Fransche uitgave; m. Ie vermeerdering, 1758.
8°.
Scheurleer, H. Catalogue des livres qui se trouvent dans la bibliothèque publique. La Haye, 1759. m. le—4e vermeerd. 8°.
Catalogue des livres qui se trouvent dans la bibliothèque
publique a La Haye en latin, francois, hollandois et anglois en toutes sortes de f acultés. La Haye, 1762. 8°.
Thiele, O. Katalog der deutschen Leihbibliothek und der Journal- Lezezirkel von O. Thiele, Amst. 1900—1901. 8°.
Tjasink, Mej. de Wed. H. Zie: B. H. de Ronden, Amsterdam.
Verbeek P. E. Catalogus der leesbibliotheek van P. E. Verbeek. Amst. z.j. 8°.
Wieringen, Van. Catalogus der leesbibliotheek in 4 talen. Apeldoorn, z.j. 8°. Indië, Soerabaja.
Catalogus der Soerabaja-bibliotheek; Hollandsche, Duitsche, Engelsche en Fransche romans. 1885.4 st. 8°.
Engeland, Londen.
Colburn & Co. Catalogue of Colburn & Co's British and foreign pubhclibrary. London, 1824. 8°.
Z.-Afrika, Kaapstad.
Chijs, J. Th. van der. Catalogus der lees-boekerij van Jan Th. van der Chijs, onder de zinspreuk: „Nut en Vermaak". Kaapstad, 1833. 8°.
9. Tentoonstellingen. (Chronologisch.).
Exposition universelle de 1851 a Paris. — A. Firmin Didot. Rapport sur rimprimerie, la librairie et la papeterie. 2e éd. Paris, 1854. 8°.



v- 9- TENTOONSTELLINGEN.
533
Exposition universelle de 1855 a Paris. — Rapports du jury mixte international. — Rapport de 1'exposition. Paris, 1856—57 2 dln. 8°.
Compte rendu des publications de 1'association des imprimeurs de Paris. 1855. 8°.
Die kaiserl. Wiener Hof-undStaatsdruckerei bei der allge-
meinen Industrie und Kunstaustellung in Paris, 1855. Wien, 1855.8°.
Catalogue de livres originaux publiés dans le dernier temps
en Hollande et exposés a Paris en 1855, au nom des divers éditeurs, par la Société pour les Intéréts de la librairie néerlandaise. Amst. 1855. 8°.
Tentoonstelling van hulpmiddelen voor het onderwijs te Amsterdam, Juli en Aug. 1860 door de Vereeniging voor volksvlijt te Amsterdam. — Catalogus. 3e dr. 1860. 8°.
Exposition universelle de 1867 a Paris. — Rapports du jury international. — Boiteau, P. Produits de rimprimerie et de la librairie. Paris, 1867. 8°.
Tentoonstelling van hulpmiddelen bij het middelbaar onderwijs te Utrecht, 1872. — Catalogus. 8°.
Exposition universelle de Vienne en 1873. — Masson, G. Rapport sur les arts graphiques. Paris, 1875. gr. 8°.
Catalogue de 1'exposition collective du Cercle de la librairie,
de 1'imprimerie et de la papeterie. Paris, 1873. 8°.
Wereld-tentoonstelling te Philadelphia, 1876. — Officieele catalogus van de afdeeling Nederland, uitgegeven op last van de hoofdcommissie. Amst. 1876. 8°. (2 ex., één in het Engelsch).
Catalogus der inzending vanwege de Vereeniging ter bevordering van de belangen des Boekhandels. Amst. 1876. m. pl. 8°.
Verslag over de Nederlandsche afdeeling, uitgebracht door
de Hoofdcommissie, met de officieele lijst der bekroonde Nederlandsche inzenders. Haarlem, 1877. m. pl. 8°.
Catalogue du Cercle de la librairie, de rimprimerie et des
industries qui s'y rattachent. Paris, 1876. 8°.
Fouret, R. Rapport sur 1'imprimerie et la librairie francaise.
Paris, 1877. gr. 8°.
The Centennial exhibition number of the Publishers'
Weekly 1876. N.-Y. 8°.
Der Buchhandel und die graphischen Künste Deutsch-
lands. Leipzig, 1876. 8°.
Rapports de la délégation ouvrière libre a 1'exposition uni
verselle de Philadelphie 1876; compositeurs-typographes. Paris 1877. 8°.
4



536
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
bmding, exhibited to the American librarians on the occasion of their visit to Haigh Hall. (second international library conference). Aberdeen, 1897. 8°.
Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid te 's-Grav. 1898. — Catalogus. 8°.
Exposition Universelle de 1900 a Paris. — La librairie, rédition musicale, la presse, la reliure, 1'affiche; recueil précédé d'une notice historique par L. Layus. Paris, 1900. m. afb. 4°.
Musée rétrospectif de la classe 13, librairie, éditions musica-
les, rehures, journaux, affiches, m. afb. gr. 8°.
Catalogue spécial des Pays-Bas. Paris, 1900. 8°.
Afdeelingen van Nederland en de Koloniën, uitgeg. d. d.
Centrale Commissie. 's-Grav. 1897. kl. fol.
Catalogue de rexposition collective du Cercle de la librairie
néerlandaise. Amst. 1900. 8°.
Section beige, catalogue officiel. Bruxelles, 1900. m. afb. 8°.
Amtlicher Katalog der Ausstellung des deutschen Reichs.
Berlin, 1900. m. afb. 4°.
Katalog der deutschen Buchgewerbe-Ausstellung. Paris,
1900; herausgeg. v. deutschen Buchgewerbe-Verein zu Leipzig, 1900. 8°.
Die kais. deutsche Reichsdruckerei auf der Weltausstellung
zu Paris, 1900 8°.
Katalog der oesterreichischen Abtheilung. Heft I. Gruppe
I u. III. Unterrieht, Hilfsmittel der Kunst u. Wissenschaft. Wien, 1900. m. afb 8°.
La Roumanie, catalogue des exposants. Paris, 1900. 8°.
Suède, catalogue spécial. Gr. I en III. m. afb. 8°.
Rapports du jury international, classe 13: librairie, éditions
musicales, rehures, journaux, affiches; rapport deM.Mainguet. Paris, 1901. gr. 8°.
Boele van Hensbroek, P. A. M. De boekhandel op de Pa-
rijsche tentoonstelling. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. boekhandel 1900, no. 66).
Geschiedkundige tentoonstelling van het Nederlandsch Zeewezen te 's-Grav. 1900. — Catalogus. 8°.
Aardrijkskundige tentoonstelling te Antwerpen, 1902. —Catalogus der tentoonstelling van landkaarten, volkenkunde en scheepvaart, ingericht door het Kon. Aardrijksk. Gen. te Antwerpen, m. afb. 8°.



V. 9. TENTOONSTELLINGEN.
537
Exposition de la gravure sur bois a 1'école nationale des beaux-arts a Paris, Mai 1902. -- Catalogue avecnotices historiques et critiques. m. afb. fol.
Tentoonstelling Enschedé & Zonen te Haarlem, 21 Juni 1903. — Catalogus van voorwerpen betrekking hebbende op de geschiedenis van het bedrijf, tentoongesteld ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan 1703—1903. 8°.
Tentoonstelling van het moderne boek te Antwerpen, 15 Juli—15 Oct. 1904 in het Museum Plantijn—Moretus. — Catalogus. 8°.
Weltausstellung in St. Louis, 1904. — Amthcher Katalog der Ausstellung des deutschen Reichs. Berlin. 8°.
Section francaise, rapport des groupes 17 et 18, librairie,
musique, reliure et cartographie. Paris, 1906. m. afb. 4°.
Tentoonstelling te Haarlem, Juli-16 Sept. 1905, in verband met de kunst bij de opvoeding van het kind, in het Museum van kunstnijverheid. — Catalogus, kl. 8°.
Tentoonstelling op gemeentelijk administratief gebied, Amsterdam 1906; bij gelegenheid van de herdenking van het 12\ jarig bestaan van den Ned. Bond van gemeente-ambtenaren. — Catalogus. 8°.
Exposition du livre beige d'art et de littérature è Ostendes, Juillet—Sept. 1906, organisée par le Musée du livre. — Catalogue avec portr. 8°.
Tentoonstelling van het Vlaamscheboekte Oostende, Juni —Sept. 1907, ingericht met medewerking van het Museum van het boek. — Kataloog m. portr. 8°.
Tentoonstelling van buitenlandsch drukwerk te Haarlem, Juli—Sept. 1907, in het Museum van kunstnijverheid. — Catalogus. 8°.
Geschiedkundige tentoonstelling van natuur- en geneeskunde te Leiden, 27 Mrt.—10 April 1907, ter gelegenheid van het 1 le Ned. natuur- en geneeskundig congres. — Catalogus m. afb. 8°.
Ausstellung im deutschen Buchgewerbemuseum zu Leipzig, Okt.—Nov. 1907. — Wilkïch, E. Die Buchbindekunst der alten Meister. Leipzig, 1907.8°.
Tentoonstelling Opvoeding van het kind te*s-Gravenhage, 1908, in het voormalig Rijks-Archiefgebouw. — Catalogus m. afb. 8°.



538
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Algemeene en internationale tentoonstelling te Brussel, 1910. — Samenstelling commissies, reglementen, enz. 's-Grav. 1909. 8°.
Catalogus der Nederlandsche afdeeling. Amst. 1910. m.
portr. 8°.
Verslag van de centrale cornrnissie tot inrichting van de
afdeelingen van Nederland en zijne koloniën. 's-Grav. 1912. m. afb. 4°.
Section beige; catalogue spécial officiel. 2e éd. Bruxelles,
1910. m. portr. 8°.
Section allemande; catalogue officiel. Berlin, 1910. m. afb. 8°.
Exposition allemande de 1'enseignement; I guide, II Biblio-
thekskataloge. Berlin, 1910. 2 dln. 8°.
Section frangaise, groupe III. Paris, 1910. 8°.
Section italienne; catalogue spécial, liste des exposants.
Bruxelles, 1910. 8°.
-—- Kijkjes op de Brusselsche wereldtentoonstelling; handleiding voor bezoekers, met plattegrond. 's-Grav. 1910. 8°.
Nationale tentoonstelling van het boek te Amsterdam, Juni—Aug. 1910 in het Gemeente Museum. — Catalogus algemeene afdeeling. m. afb. 8°.
Catalogus van boeken in Noord-Nederland verschenen
van den vroegsten tijd tot op heden, samengesteld door de tentoonstellingscommissie. 's-Grav. 1911. 2 dln. 4°.
Tentoonstelling Enschedé & Zonen te Haarlem, 1910. — Catalogue de 1'exposition de John. Enschedé & Zn., donnant un apergu de 1'art typographique dans les Pays-Bas, depuis le XVième siècle jusque dans nos jours. 1910. 8°.
Indische aquarellen tentoonstelling te's-Gravenhage, 1911 in Pulchri Studio; hoofdzakelijk van Java en Sumatra van Fred. J. du Chattel. — Catalogus. 8°.
Tentoonstelling van goed en slecht drukwerk te Amsterdam, Sted. Museum, 1913. — Toelichting door S. H. de Roos. 8°.
Eerste Nederl. Tentoonst. op Scheepvaartgebied te Amsterdam, 1913. — Verster, J. F. L. de Balbian. Overzicht van de historische afdeeling, m. pltn. 8°.
Internationale graphische tentoonstelling te Amsterdam, 15 Juli—15 Sept. 1913 in het Paleis voor Volksvlijt. — Catalogus. 8°.
Mededeelingen van de intern, graph. tentoonst. te Amsterdam, 1913. fol.
Enschedé, J. W. De internationale grafische tentoonstelling
te Amsterdam, Juli—Sept. 1913. 8°. (overdruk uit Het Boek).



V. 9. TENTOONSTELLINGEN.
539
Koloniaal-aardrijkskundige tentoonstelling te Amsterdam, 1913, ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan van het Kon. Ned. Aardrijksk. Genootschap, 20 Sept.—31 Oct. 1913. — Catalogus. 8°.
Tentoonstelling van goede en goedkoope boeken voor de jeugd te Amsterdam, 29 Nov.—4 Dec. 1913, in „Ons Huis" Rozenstraat. — Catalogus, kl. 8°.
Tentoonstelling „de Vrouw 1813—1913" te Amsterdam.
— Catalogus kinderboeken. 2 dln. kl. 8°.
Tentoonstelling van boek- en prentkunst binnen Haarlem in vroeger eeuwen, 1 Aug.—15 Oct. 1913 in het Frans Hals museum. — Catalogus. 8°.
Tentoonstelling van medailles en plaquetten te Haarlem, 1913inhet Museum van kunstnijverheid. — Catalogus, kl. 8°.
Internationale Ausstellung für Buchgewerbe und Graphik zu Leipzig, 1914. (Bugra). — EinteilungsplanjallgemeineAusstellungsbestimmungen.
Die Weltausstellung für Buchgewerbe und Graphik. Leipzig, 1914. m. portr. en afb. 8°.
Die Weltausstellung für Buchgewerbe und Graphik. Leipzig, Mai—Okt. 1914. m afb. langw. 4°.
Amtlicher Katalog. m. afb. 8°;
Amtlicher Führer. m. afb. 8°.
Guide général. m. afb. 8°.
Was bringt uns die Weltausstellung für Buchgewerbe und
Graphik, Leipzig 1914? Unter Mitarbeit der Gruppenleiter herausgeg. v. Direktorium der Ausstellung. Leipzig, 1914. m. afb. kl. 4°.
Die Kulturgeschichtliche Abteilung; Organisation, Arbeits-
plan und Mitgliederliste. 8°.
Halle der Kultur, amtlicher Führer. Leipzig, 1914. m. afb. 8°.
Internationale Frauenliteratur im Haus der Frau. Katalog.
Leipzig, 1914. 8°.
Die Frau im Buchgewerbe und in der Graphik. Leipzig.^
1914.8°. — 2e Aufl. Leipzig, 1914. 8°.
Schule und Buchgewerbe. Sonder-Ausstellung, Veröffentli-
chung. Leipzig, 1914. 8°.
Das Kind und die Schule; Ausdruck, Entwicklung, Bildung.
Sonderaussteüung „Schule und Buchgewerbe". Leipzig, (1914). m. afb. 8°.
Abteilung neuzeitliche Buchkunst und angewandte Graphik. Katalog. Leipzig, 1914. m. afb. 8°.



VI. 1. INRICHTINGEN ORGANISATIE VAN BIBLIOTHEKEN.
547
Bock, Fr. Zur Geschichte des Schlagwortkatalogs in Praxis und Theorie. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XL. 1923).
Bogeng, G. A. E. Ueber Z. C. von Uffenbach's Erfahrungen und Erlebnisse bei der Benutzung deutscher, englischer, hollandischer öffentlicher Büchersammlungen in den Jahren 1709—1711. 1913. (Beitrage zum Bibliotheks- und Buchwesen).
Bonfort, H. Das Bibliothekwesen in den Vereinigten Staaten. Hamburg, 1896. 8°.
Bowerman, G. F. Conditions of librarians in the United States. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Brockett, P. International exchanges. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Brown, J. D. A handbook of library appliances; the technical equipment of libraries: fittings, furniture, charging systems, forms, recipes etc. London, 1892. m. afb. 8°. (The Library Association series, no. 1).
Mechanical methods of displaying catalogues and indexes;
with a list of (English) contributions to the literature of cataloguing. (The Library. Vol. VI. 1894).
Position of British librarians respecting salaries, hours,
vacation, superannuation, etc. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Budik, P. A. Vorbereitungsstudien für den angehenden Bibliothekar. Wien, 1834. 8°.
Burger Jr., C. P. Iets over de positie van den bibliothecaris in Nederland en in enkele andere landen. (Het Boek. Jg. IX. 1920).
en A. G. Roos. De opleiding van wetenschappelijke bibliotheek-ambtenaren ; twee adviezen, uitgebr. aan de faculteit der letteren en wijsbegeerte aan de Rijks-Univers. te Utrecht. (Het Boek. Jg.X. 1921).
Burgoyne, F. J. Library construction, architecture, fittings.and furniture. London, 1897. m. afb. 8°. (The Library series, ed. by R. Garnett. II).
Carlton, W. N. C. Superstructures; address delivered at the commencement exercises of the Library School. N.-Y. 1918. 8°.
Cère, E. La réforme des bibliothèques. 8°. (overdruk uit La Nouvelle Revue).
Cim, A. Une bibliothèque; 1'art d'acheter les livres, de les classer, de les conserver et de s'en servir. Paris, 1902. 8°.



548
vi. de bewaring van het boek.
Clark, J. W. The care of books; an essay on the development of libraries and their fittings, from the earliest times to the end of the 18th century. Cambridge, 1901. m. afb. gr. 8°.
Constantin, L. A. (L. A. Const. Hesse). Bibliothéconomie; instructions sur l'arrangement, la conservation et radministration des bibliothèques. Paris, 1839. 6 pl. 8°.
Bibliothekonomie oder Lehre von der Anordnung, Bewah-
rung und Verwaltung der Bibliotheken; a. d. Französ. Leipzig, 1840. 8°.
Cousin, J. De 1'organisation et de 1'administration des bibliothèques publiques et privées. Paris, 1882. 8°.
Dahlgren, E. W. — Dahlgren, E. W. Nya katalogregler för Kungl. bibhoteket i. Stockholm, m. afb. (Nordisk tidskriftfür bok- och biblioteksvasen. Arg. III. 1916).
Delisle, L. Instructions élémentaires et techniques pour la mise et le maintien en ordre des livres d'une bibliothèque. 4e éd. Paris, z.j. 8°.
Dogilbert, F. La désinfection des livres et 1'hygiène des bibliothèques par la „nébulisation". (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
Dokkum, J. D. C. van. De systematische indeeling van een tijdschriftcatalogus. (Bibliotheekleven. Jg. I. 1916).
Drury, G. G. The library and its organization; reprints of articles and addresses. N.-Y. 1924. 8°.
Ebert, F. A. Ueber öffentliche Bibliotheken, besonders deutsche Universitatsbibhotheken, und Vorschlage zu einer zweckmassigen Einrichtung derselben. Freyburg, 1811. 8°.
Die Bildung des Bibliothecars. 2e umgearb. Ausgabe. 4 st.
1820. 8°.
De vorming van den bibliothekaris; n. de 2e verb. uitg. u. h.
Duitsch d. J. W. Holtrop. 's-Grav. 1832. 8°.
Ed war ds, E. Memoirs of libraries; including a handbook of library economy. London, 1859. 2 dln. m. pl. 8°.
Elchler, F. Begriff und Aufgabe der Bibliothekswissenschaft. Leipzig, 1896. 8°.
Bibliothekspolitik am Ausgange des 19. Jahrhunderts.
Leipzig, 1897. 8°.
Die wissenschafthchen Bibliotheken in ihrer Stellung zu
Forschung und Unterricht. Leipzig, 1910. 8°.
Wert und Verhaltnis des systematischen und des Schlag-
wortkataloges. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XLI. 1924).



vi. 1. inrichting en organisatie van bibliotheken.
549
Emler, J. Le catalogue général sur fiches en Tchécoslovaquie. (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles : Paris, 1923).
Enschedé, J. W. Eenige eigenschappen, die de bibliotheek' ambtenaar behoeft. (Het Boek. Jg. IV. 1915).
(Erdt, Paulin) Anleitung für angeheiide Bibliothecare und Liebhaber von Büchern. Augsb. 1786. 8°.
Eriksen, W. Les échanges internationaux littéraires et scientifiques, 1832—1880. Paris, 1880. 8°.
Escher, H. Aus dem amerikanischen Bibliothekswesen. Beobachï tungen und Studiën. Tübingen, 1923. 8°.
Buy, J. B. du. Herman Escher. Aus dem amerikanischen
: Bibliothekswesen. (Bibliotheekleven. Jg. IX. 1924).
Evers, G. A. Fotografie en bibliotheekwezen (m. Geschriften ! over bibliotheek-fotografie.) (Maandblad v. bibliotheekwezen. Te I. 1913). : J*
Fick, R. Die Zentralstelle der deutschen Bibliotheken. (Das iBerliner Auskünftsbureau und der Gesamtkatalog). — (Congrès International des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Frankfurter, S. Die Qualification für den staatlichen Biblio[theksdienst in Oesterreich. Wien, 1898. 8°.
Frels, W. Die bibliothekarische Titelaufnahme in Deutschland. [Leipzig, 1919. 8°. (Beiheft zum Zentralblatt für Bibliothekswesen.
XLVII). (bespr. van L. C. Kloos in Het Boek. Jg. IX. 1920). I Friedrich, J. C. Kritische Erörterungen zum übereinstimmen[den Ordnen und Verzeichnen öffentlicher Bibliotheken. Leipzig
1835. 8°.
Führer, A. Ueber indisches Bibliothekswesen. (Centralblatt für [Bibliothekswesen. Jg. I, II. 1884—1885).
; Gardthausen, V. Handbuch der wissenschaftlichen Bibliothekskunde. Leipzig, 1920. 2 dln. 8°.
| Garnett, R. Essays in librarianship and bibliography. London, 1899. 8°. (The Library series, ed. by Garnett. V). i Gebhard, A. C. Catalogiseeren; titelbeschrijving en rangschikÈking der titels in alphabetische volgorde. Utr. 1923. 8°. (Ned. Ver. |v. bibliothecarissen en bibhotheek-ambtenaren).
j Geiger, K. Unser bibliothekarischer Beruf. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVII. 1920).
Gladstone, W. E. On books and the housing of them. 8°. (The Nineteenth Century. March 1890).
f Graesel, A. Führer für Bibliotheksbenutzer. Leipzig, 1905.8°.
s



550
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
Graesel, A. Führer.für Bibliotheksbenutzer, mit einer Zusammenstellung bibliographischer und enzyklopadischer Hilfsmittel, sowie einem Verzeichnis wissenschaftlicher Bibliotheken. 2e verm. Aufl. Leipzig, 1913. 8°.
Grundzüge der Bibliothekslehre, mit bibliographischen und
erlauternden Anmerkungen; Neubearbeitung von J. Petzholdt's Katechismus der Bibliothekenlehre. Leipzig, 1890. m. afb. 8°.
Handbuch der Bibliothekslehre. 2e umgearb. Aufl. der
Grundzüge der Bibliothekslehre. Leipzig, 1902. m. afb. gr. 8°.
Grojean, O. La situation des bibhothécaires en Belgique. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Grundtvig, V. Om nordisk Biblioteksstatistik. En Sammenhgning mellem de tre Nationalbibliotekers Beretninger. (Nordisk tidskrift för bok- och bibhoteksvasen. Arg. VII. 1920).
Hanson, J. C. M. Agreement on cataloguing rules in America. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Helssig, R. Die Stellung der deutschen Bibliothekare. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Henriot, G. Les offices d'information: extension du róle de certaines bibliothèques consacrées aux arts et aux sciences appliqués. (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
Herse, W. Die Erhaltung ungedruckter Arbeiten eine Aufgabe der lokalen Bibliotheken. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XLI. 1924).
Hoe katalogiseer ik mijn bibliotheek? (Library & Office Supply Co.). Amst. z.j. m. afb. 8°.
Hof, H. Charakteristische Fleckenschaden in alten Drucken. m. 20 afb. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. XVII. 1925).
Jast, L. Stanley, and W. C. Berwick Sayers. How to name the hbrarians. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Jürges, P. Die modernen Systeme von Büchergestellen mit verstellbaren Legeböden. Leipzig, 1895. 8°. (Sammlung Bibliothekswissenschaftlicher Arbeiten. Heft 9).
Kayser, A. C. Ueber die Manipulation bey der Einrichtung einer Bibhothek und der Verfertigung der Bücherverzeichnisse; nebst einem alph. Kataloge aller von J. J. Moser einzeln herausgekommener Werke, mit Ausschluss seiner theologischen, und einem Realregister. Bayr. 1790. 8°.
■BB



VI. 1. INRICHTING EN ORGANISATIE VAN BIBLIOTHEKEN.
551
Keysser, A. Das Bibliothekswesen als Gegenstand der oeffentlichen Verwaltung. Koeln, 1905. 8°.
Keogh, A. The librarian as a unifier; address-delivered at the commencement exercises of the Library School. N.-Y. 1915. 8°.
Kögel, P. R. Richtlinien zur Beschaffung von photographischen Apparaten für Bibliotheken. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXV. 1918).
Kohier, J. D. Anweisung für reisende Gelehrte, Bibliotheken, Münz-Cabinette, Antiquitaten-Zimmer, u. d. m. mit Nutzen zu besehen. Frankf. 1762. 8°.
Anweisung zur Reiseklugheit für junge Gelehrte, um Bibliotheken, Münzkabinette, u.s.w. mit Nutzen zu besehen, neu überarbeitet v. J. F. A. Kinderling. Magdeb. 1788. 2 dln. 1 bd. 8°.
Sylloge aliquot scriptorum de bene ordinanda et ornanda
bibliotheca. Frankf. 1728. 4°.
Kossmann, F. De toekomst der wetenschappelijke bibliotheken; een vraagstuk en een voorstel. Utr. 1923. 8°. (Ned. Ver. v. bibliothecarissen en bibliotheek-ambtenaren).
Laborde, A. de. De 1'organisation des bibliothèques dans Paris. Paris, 1845. 4 dln. 8°.
Ladewig, P. Politik der Bücherei. Leipzig, 1912. 8°. •
Katechismus der Bücherei. Leipzig, 1914. 8°.
Zur SystematikdesBibliothekswesens. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIV. 1917).
Lange, H. O. En ny konserveringsmaade for Brevsamlinger. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. II. 1915).
Langlois, M. La nouvelle bibliothèque, collections, locaux, ad^ninistration. (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
Larsen, S. Om konserveringen af haandskrifter og arkivalia i Kobenhavn's Universitetsbibliotek og arkiv. (Nordisk tidskrift för bok- och bibliotheksvasen. Arg. VIII. 1921).
Legrand, N. Les bibliothèques médicales. (Bibliothèques, livres et librairies. Conférences. Paris, 1914).
Lemaïtre, H. Eclairage et chauffage des bibliothèques. (Bibliothèques, livres et librairies. Conférences. Paris, 1914).
Leyh, G. Literarisch-asthetische Bildung und die deutschen Büchereien. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIV. 1917).



552
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
Leyh, G. Bibliotheken und Buchhandel — Die Bibliotheksstatistik. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XL. 1923).
und W. Deutschmann. Fachhöhe und Geschoszhöhe.
(Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIII. 1916).
Liska, A. Handhabung der Bücher in öffentlichen Bibliotheken. (Archiv für Buchbinderei. Jg. XVIII. 1919).
Loga, V. v. Ordnung und Katalpgisierung eines KupferstichKabinetts; Erfahrungen und Vorschlage. Berlin, 1910. 8°.
Ludewig, H. Zur Bibliothekonomie. (Mit Fragment eines juristischen Real-Catalogs der Königl. Bibl. zuDresden. 1836). Dresden, 1840. 8°.
Lundstedt, B. La situation des bibhothécaires dans les bibliothèques d'état en Suède. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Lysen, A. Ein verbesserter Index zum systematischen Katalog. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XLII. 1925. — Zie ook: Bibliotheekleven. Jg. IX. 1924).
Maas, G. Bibliothekumzüge; eine bibhothektechnische Studie. Leipzig, 1896. 8°.
Mc Alister, J. Y. W. The Osler medical library, an architect's dream. m. afb. (The Library. Vol. X. 1919).
Mc Combs, Ch. F. The photostat in reference work. N.-Y. 1920. m. afb. 8°.
Macé, J. Conseils pour 1'établissement des bibliothèques communales. Paris, 1864. 8°.
Macfarlane, J. Library administration. London, 1898.8°. (The Library series, ed. by R. Garnett. III).
Maire, A. Manuel pratique du bibhothécaire; bibliothèques publiques, bibliothèques universitaires, bibliothèques privées; suivi d'un lexique des termes du livre, des lois, décrets, etc, concernant les bibliothèques universitaires de 1837 a 1894. Paris, 1896. 8°.
— — La reliure des ouvrages de bibliothèque. (Revue des bibliothèques. Année III. 1893).
Mangin, M. Giraud. De la préservation des livres rares contre les insectes et les moisissures. (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
Merzdorf, J. L. L. Th. Bibliothekarische Unterhaltungen, neue Sammlung. Oldenburg, 1850. 8°.



VI. 1. INRICHTING EN ORGANISATIE VAN BIBLIOTHEKEN.
553
Meyer, A. B. Amerikanische Bibliotheken und ihre Bestrebungen. Berlin, 1906. m. afb. 8°.
Milkau, Fr. Centralkataloge und Titeldrucke; geschichthche Erörterungen und praktische Vorschlage im Hinblick auf die Herstellung eines Gesamtkatalogs der preussischen wissenschafthchen Bibliotheken. Leipzig, 1898. 8°. (Beiheft zum Centralblatt f. Bibliothekswesen. XX).
Molbeck, Chr. Ueber Bibliothekswissenschaft oder Einrichturig und Verwaltung öffentlicher Bibliotheken, a. d. Dan. v. H. Ratjen. Leipzig, 1833. m. pl. 8°.
Molhuysen, P. C. De Nederlandsche centrale catalogus. (Bibhotheekleven. Jg. IV, VII. 1919—1922).
Morel, E. Bibliothèques; essai sur le développement des bibliothèques publiques et de la librairie dans les deux mondes. Paris, 1908-09. 2 dln. 8°.
Müller, G. H. Vom Prinzip der Zugangs-Aufstellung. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIV,XXXIX. 1917—1922).
Die Einheit des bibhothekarischen Berufes. (Zentralblatt
für Bibliothekswesen. Jg. XXXVIII. 1921).
Naamtafels. Ned. bewerking van C. A. Cutter, Three-figure alfabetic order table. 2e herz. dr. met toelichting en gebruiksaanwijzing door H. E. Greve. 's-Grav. 1925. 8°.
Namur, P. Manuel du bibliothécaire, accompagné de notes critiques, historiques et littéraires. Brux. 1834. 8°.
Olschki, L. S. Per le bibliotheche d'Italia. (La Bibliofilia. Anno XXV. 1923—24).
Opportunities, Educational. in Chicago. Chicago, 1911. m. afb. 8°.
Petzholdt, J. Katechismus der Bibliothekenlehre. Leipzig, 1856. m. afb. kl. 8°.
Hetzelfde. 3e Aufl. Leipzig, 1877. m. afb. 8°.
Philip, A. J. The production of the printed catalogue; with a chapter on the monotype machine and an appendix of type faces. London, 1910. m. afb. 8°.
Preusker, K. Ueber öffentliche Vereins- und Privat-Bibliotheken, Lesezirkel und verwandte Gegenstande, mit Rücksicht auf den Burgerstand. Leipzig, 1839—40. 2 dln. 8°.
Rauber, Fr. Verhaltnis der Bibliotheken zum Buchhandel. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XL. 1923).



554
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
Rapport betreffende de arbeidstijden en bezoldigingen van ambtenaren aan bibliotheken en leeszalen in Nederland. (Bibliotheekleven. Jg. I. 1916).
Regels voor de titelbeschrijving bij de Koninklijke bibhotheek. (Bibliotheekleven. Jg. VI. 1921).
voor de titelbeschrijving, vastgesteld door de rijkscommissie van advies inzake het bibliotheekwezen. Leiden, 1924. 8°.
Régies et usages observés dans les principafes bibliothèques de Paris pour la rédaction et le classement des catalogues d'auteurs et d anonymes (1912). Paris, 1913. 8°.
Richou, G. Traité de 1'administration des bibliothèques publiques/ Paris, 1885. 8°.
Rieu, W. N. du. Iets over den alphabetischen catalogus. Leiden, 1873.kl. 8°.
Naar aanleiding van den bibliotheekbrand te Birmingham.
8°. (overdruk uit De Ned. Spectator. 1879).
Roquette, A. Die Finanzlage der deutschen Bibliotheken. Leipzig, 1902. 8°. (Sammlung bibliothekswissenschaftlicher Arbeiten. Hft 16).
(Rouveyre, E.) Etablissement d'une bibliothèque, conservation et entretien des livres, de leur format, et de leur reliure, moyens de les préserver des insectes. Paris, 1877. 8°. (Connaissances nécessaires a un bibliophile).
Rudelsheim. Quelques mots sur 1'organisation des bibliothèques publiques en Belgique. Bruxelles, 1904. 8°.
Samzelius, J. L. Kronologisk gruppuppstallning i vara offenthga bibliotek. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. VIII. 1921).
Savage, E. A. Manual of descriptive annotation for library catalogues; with chapter on evaluation and historical note by E. A. Baker. London, 1906. 8°.
Schelhorn, J. G. Anleitung für Bibliothekare und Archivare. Ulm, 1788-91. 2 dln. 8°.
Schleimer, H. Der bibliothekarische Schlagwortkatalog; mit Regeln für die Universitatsbibliothek in Graz und einem Anhang: Systematischer oder alphabetischer Sachkatalog? (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XL. 1923).
Schmid, F. Der alphabetische Sachkatalog (Schlagwortkatalog) mit besonderer Beziehung auf die Landesbibliothek in Stuttgart. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XLI, XLII. 1924—1925).



VI. 1. INRICHTING EN ORGANISATIE VAN BIBLIOTHEKEN.
555
Schmidt, J. A. F. Handbuch der Bibliothekswissenschaft, der Literatur- und Bücherkunde. Eine gedrangte Uebersicht der Handschriftenkunde, der Geschichte der Buchdruckerkunst und des Buchhandels, der Bibliographie u.s.w. Weimar, 1840. 8°.
Schnegraf, J. R. Warum wurden ehemals in Bibliotheken die Bücher an eiserne Ketten gelegt? Regensb. 1844. 8°.
Schollmann, Jé J. Janssen. De bibliotheek in de strafgevangenissen van ons land. Rott. (1910). 8°.
Schrettinger, M. Versuch eines vollstandigen Lehrbuches der Bibliothek-Wissenschaft, oder Anlëitung zur vollkommenen Geschaftsführung eines Bibliothekars. München, 1808.2 dln. 1 bd. 8°.
Hetzelfde. 1829. 2 dln. 8°.
Handbuch der Bibliothekwissenschaft, besonders zum Ge-
brauche der Nicht-Bibliothekare, welche ihre Privat-Büchersamm-' lungen selbst einrichten wollen. Wien, 1834. 8°.
Schulz, K. Die Bibliotheken und der Verlagsbuchhandel. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XVIII. 1901).
Schwenke, P. Eindrücke von einer amerikanischen Bibliotheksreise. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXIX, XXX. 1912—1913).
Seizinger, J. G. Bibliotheks<-Technik; mit einem Beitrag zum Archivswesen. 2e Ausg. Leipzig, 1860. 8°.
Selbstandigkeit, Die. des bibliothekarischen Berufes, mit Rücksicht auf die deutschen Universitats-Bibliotheken. Leipzig, 1871. 8°.
Someren, J. F. van. Iets over bibliotheekwezen en bibliografie, kl. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel. 9 en 27 Aug. 1878).
Het bibliothecarisschap in Frankrijk. 8°. (overdruk uit
Nieuwsblad v. d. Boekhandel. 1880).
-— De opleiding van wetenschappelijke bibliotheek-ambteriaren. (Het Boek. Jg, XI. 1922).
Staender. Das Einheitshiass für die Raumberechnung von Büchermagazinen. Berlin, 1892. 8°.
Stewart, J. Douglas. How to use a library; practical advice to students and general readers, with explanations of library catalogues, a systematic description of guides to books, and a guide to special libraries. London, 1910. 8°.
The sheaf catalogue; a practical handbook on the compila-
tion of manuscript catalogues for public and private libraries. London, 1909. 8°.



556
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
Strien, W. A. C. van. De trefwoorden-catalogus. (Bibliotheekleven. Jg. VIII. 1923).
Sury, Ch. Réformes a mtroduire dans le service beige des échanges internationaux. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Sustrac, Ch. Les bibhothécaires doivent-ils avoir des loisirs (Revue des bibliothèques. Année XXXIV. 1924).
Note sur les régies de catalogue d'auteurs et d'anonymes
suivies en France. — Les problèmes de 1'indexation. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Tobolka, Z. Echanges internationaux. (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
Vanrijcke, P. Les thèses et dissertations académiques ■ continent se les procurer, les- classer et les cataloguer. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Vattemare, A. Movement of the international litteraryexchanges between France and North-America, from Tan. 1845 to Mav 1846. Paris, 1846. 8°. y
. Note adressée k 1'Assemblée Nationale sur la question des
echanges scientifiques et littéraires entre la France et 1'Amériaue ' Paris, 1851. 4°. 4
- - Réalisation sur une large échelle du système des échanges internationaux. Bruxelles, 1852. 8°.
Vreese, W. de. Hetzapon. Een nieuw middel om handschriften en boeken te herstellen en tegen vernietiging te vrijwaren. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. I. 1903).
Walter, Fr. Keiler. Abbreviations and technical terms used in book catalogs and in bibliographies. Boston, 1912. 8°.
Wheatley, H. B. How to catalogue a library. London, z.j. 8°.
How to make an index. London, 1902. 8°.
Wilson, Florence. Standardisation of methods. — Progress made in standardisation and methods of cooperation in bibliographical work. (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
Wolfstieg, A. Exempla titulorum vocabulariumque breviloquum. Berhn, 1906. 8°.
Wijk, N. van. De transskriptie van Russiese eigennamen s-Grav. 1925. 8°.
Wijss, W. von. Über den Schlagwortkatalog, mit Regelnfür die Stadtbibliothek Zürich. Leipzig, 1909. 8°. (Sammlung Bibliothekswissenschaftlicher Arbeiten. Heft 25).



VI. 1. b. LEESZALEN. BLINDEN-, MUZIEK-, VOLKSBIBLIOTHEKEN.
557
b. Leeszalen. Blindenbibliotheken. Muziekbibliotheken. Volksbibliotheken.
Ackerknecht, E. Billiger Lesestoff für Lazarette und Feldtruppen. München, 1915. 8°. (130. Flugschrift des Dürerbundes).
Austin, R. The printed catalogue of a local collection. (Gloucester Public library). (The Library. Vol. VIII. 1917).
Baekelmans, L. De openbare boekerijen in België. (Bibliotheekleven. Jg. IX. 1924).
Baker, E. A. The public library. London, 1922. m. afb. 8°.
Bartling, D., A. C. Gebhard en O. Mühlenfeld. De openbare leeszaal als inrichting van informatie; praeadviezen. (Bibliotheekleven. Jg. VI. 1921).
Bedeutung, Ueber. und Einrichtung der Volksbibliotheken; vom Ministerium des Cultus und öf fenÜichenUnterrichts. Leipzig, 1876. 8°.
Beets, H. Amerikaansche bibliotheken en hun Nederlandsche werken. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. III. 1905).
Best, M. Storr. A glimpse of some Dutch libraries. Aberdeen, 1924. (Bibliotheekleven. Jg. IX. 1924).
Börner, W., und E. Frankl. Die Volksbücherei, ihre Gründung, Einrichtung und Führung. Wien, 1911.8°.
Bonebakker, E., A. C. Gebhard en L. Hertzberger. De
lektuurvoorziening aan de jeugd. (Bibliotheekleven. Jg. III. 1918).
Brückner, K. Die Bibliotheken an der Zentralstelle des Volksvereins für das katholische Deutschland. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIV. 1917).
Buchholtz, A. Die Volksbibliotheken und Lesehallen der Stadt Berlin von 1850—1900; Festschrift der Stadt Berlin zum 50-j. Bestehen der Volksbibliotheken, 1. August 1900. Berlin, 1900. m. portr. 4°.
Bijmholt, B. Over reizende bibliotheken. (Bibliotheekleven. Jg. VII. 1922).
Carson, Jessie. L'oeuvre américaine pour la création de bibliothèques dans le Soissonnais. (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
Chambers, W. Public libraries. Edinb; 1855. 8°.
Clercq, E. de. Vertellen aan kinderen — in 'tbiezonder in kinderleeszalen. (Bibliotheekleven. Jg. V. 1920).



558
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
Cohen, J. Lectuurkeuze in de openbare leeszalen. (Bibliotheekleven. Jg. IX. 1924).
Cummins, G. D. The evolution of the rural library in Ireland. (The Library. Vol. VIII. 1917).
Dana, J. Cotton. De beteekenis van de openbare leesbibliotheek in het leven van een stad; in het Amsterdamsen vert. d. H. Gerlings. Hilversum, 1902. m. 2 plattegronden, kl. 8°.
Defrecheux, Ch. Les bibliothèques populaires a Liège. (Revue ■des biblothèques et archives de Belgique. Jg. V. 1907).
Edwards, E. Three reports on the origin, formation, and first year's working of the Manchester free library, with an introduction ■on the results and the defects of the Public libraries Act of 1850. Manch. 1853. 8°.
Annual report to the council of the city of Manchester on
the working of the Manchester free libraries. 2nd—5th rep. 1854— 58. 4 st. 8°.
Special report on the plan, preparation, and printing of a
classed catalogue of the reference department of the Manchester free library. 1855. 8°.
A letter to Sir J. Potter, accompanying the circulation of a
special report on the plan, preparation, and printing of a classed catalogue of the reference department of the Manchester free library. 1857. fol.
Notes on the pubhc libraries of the United States of America. 1858. fol.
Eerde, Gellie A. van. Vrije openbare bibliotheken in Londen. 's-Grav. 1910. m. afb. 8°. (Vlugschriften der Vereen, v. Openb. Leesz. in Nederland. I).
Ekering, Joh. H. De Nederlandsche blindenbibhotheek. m. portr. (De Boekzaal. Jg. IV. 1910).
Engelen, Clara. Museum-catalogi in openbare leeszalen.. (Bibliotheekleven. Jg. II. 1917).
Farr, H. Library work with children. (Congrès international ■des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Fletcher, W. I. Public libraries in America. 2d ed. Boston, 1895. m. afb. 8°.
Gebhard, A. C. Kinderleeszalen. (Maandblad v. bibliotheekwezen. Jg. II. 1914).
Het Nut en het bibliotheékwezen. Zaltbommel, 1917. (Nuts
boekerij, no. 4).



VI. 1. b. LEESZALEN. BLINDEN-, MUZIEK-, VOLKSBIBLIOTHEKEN.
559
Gebhard, A. C. Leeszalen en volkshuizen. (Bibliotheekleven. Jg. VI. 1921).
Tien jaar kinderleeszaal- en bibliotheekwezen in Nederland, 1912—1921. (Bibhotheekleven. Jg. VIL 1922).
Catalogi van openbare leeszalen, 1920. I. Algemeene
catalogi; II. Rubriekscatalogi. (Bibhotheekleven. Jg. VII. 1922).
Gemeenten, De. en de openbare leeszalen en bibliotheken; drie praeadviezen voor de Vereen, voor Openbare Leeszalen in Nederland, door W. L. P. A. Molengraaff, G. van Rijn en J. Th. de Visser, op de alg. ledenverg. te Rott. 16 April 1910. 's-Grav. 1910. 8°. .
Gerhard, J. W. Boek en tijdschrift voor de geestehjke ontwikkeling in Nederland en in het buitenland. Zaltbommel, 1917. (Nutsboekerij. no. 1).
Green, S. S. The Public Library movement in the United States, 1853—1893. Boston, 1913. m. portr. 8°.
Grégoire, E. Bibhothèques pour aveugles. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Greve, H. E. Openbare leesmusea en volksbibhotheken. Amst. 1906. 8°.
Uniforme beheersboekhouding in de Nederlandsche openbare leeszalen. (De Boekzaal. Jg. III. 1909).
De openbare leeszalen en de mobilisatie. (Maandbld v.
bibhotheekwezen. Jg. II. 1914).
De nieuwe rijkssubsidie-regeling voor openbare leeszalen
en bibliotheken. (Bibhotheekleven. Jg. P7. 1919).
De wettelijke regeling van het leeszaalwezen. (Bibhotheekleven. Jg. VUL 1923).
Hachette, L. Les bibhothèques scolaires prescrites par arrêté du ministre de rinstruction publique. Paris, 1862. 8°.
Lacoste. H. Les bibhothèques scolaires et M. Hachette.
Paris, 1862. 8°.
Hachette, L. Réponse a 1'auteur de la brochure intitulée:
Les bibhothèques scolaires et M. Hachette. Paris, 1862. 8°.
Handbook, Descriptive. of the Glasgow corporation public libraries, with plans and illustrations. Glasgow, 1907. 4°.
Hertzberger, L. De openbare leeszaal en bibliotheek in Friesland. 's-Grav. 1922. 8°.



560
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
Hofmann, W. Der Krieg und die Volksbibliotheken. Leipzig 1915.8°.
Schriften der Zentralstelle für volkstümliches Büchereiwesen. Heft 1.
Buch und Vólk und die volkstümliche Bücherei. Leipzig
1916. 8°.
Schriften der Zentralstelle für volkstümliches Büchereiwesen. Heft 4.
Dié Gestalt der öffenthchen Bücherei. (Bibhotheekleven.
Jg. V. 1920).
Die Praxis der Volksbücherei; ein Ratgeber für die Einrichtung und Verwaltung kleiner volkstümlicher Büchereien. Leipzig, 1922. 8°.
Der Weg zum Schrif turn; Gedanke, Gestalt, Verwirklichung
der deutschen volkstümlichen Bücherei. Berlin, 1922. 8°.
Howland, E. Public libraries and their management. Philadelphia, 1871. 8°. (Lippincott's Magazine. July 1871).
Huffel Jr., A. J. van. Eenige mededeelingen over de Amerikaansche en Engelsche Public en Free Libraries en de Duitsche Freie öffentliche Bibliotheken und Lesehallen. — De Nederlandsche Volksbibliotheken. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. III. 1905).
Jaeschke, E. Leitfaden für die Einrichtung und Verwaltung von mittleren und kleinen Volks- und Schulbüchereien, Kreiswanderbibliotheken und Lesezimmern in Stadt und Land. Berlin, 1913. 8°.
Jannasch, R. Die Volks-Bibliotheken, ihre Aufgabe und ihre Organisation. Berlin, 1876. 8°.
Jewett, Ch. C. Notices of public libraries in the United States of America. Wash. 1851. 8°.
Kenney, W. F. How the Boston public library attends to the child readers and cooperates with the public schools. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Kildal, A. Bergens offentlige Bibliotek. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. V. 1918).
Musikbiblioteker og utlaan av musik. (Nordisk tidskrift
för bok- och biblioteksvasen. Arg. I. 1914).
Kluit, H. Kinderbibhotheekwerk. (Bibhotheekleven. Tg III 1918). 5
Bibliotheken in Scandinavië. (Bibhotheekleven. Tg. IX.
1924). 5
Kropotkin, Sophie. Lending libraries and cheap books. 8°. (The Nineteenth Century. Jan. 1904).



vi. 1. b. leeszalen. blinden-, muztek-, volksbibliotheken.
561
Ladewig, P. Die Verwaltung und Einrichtung der Kruppschen Bücherhalle. Essen, 1905. m. afb. 4°.
Lange, H. O. Den nye danske Bibkothekslov. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. VIL 1920).
Lemaitre, H. La nouvelle loi beige sur les bibliothèques publiques. (Revue des bibhothèques. Année XXXII. 1922),
De Belgische bibliotheekwet. (Bibhotheekleven. Jg.
VII. 1922).
Rotten, A. La nouvelle loi beige et ses premiers résultats.
(Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
Libraries, Open access, their planning, equipment and organisation, by J. Douglas Stewart, Olive E. Clarke, H. T. Coutts, Alice Jones, W. McGül; planned, with an introduction by J. Duff Brown. London, 1915. m. afb. 8°.
Libraries, Public in the United States of America, their history, condition and management; special report, departm. of theinterior, bureau of education. Wash. 1876.2 dln., 1 bd. 8°.
Dl. II: Ch. A. Cutter. Rules for a printed dictionary catalogue.
Rieu, W. N. du. Een Amerikaansch verslag. Amst. 1878.
8°. (Verslag over bovenstaand werk, overdruk uit De Gids).
Library, The. and the schools in Grand Rapids. 1912. — 2ded. 1916. 2 dln. 8°.
Ludieke, F. und W. Pieth. Grundlagen einer Instruktion für die Kataloge von Volks- und Stadtebüchereien. Charlottenb. 1914.
gr. 8°.
Marsop, P. Die Musikbibhotheken in Deutschland und die Münchner oeffenthche Musikbücherei. (Bibhotheekleven. Jg.
VIII. 1923):
Meyboom, Margaretha. Volksbibliotheken in Noorwegen. \ 's-Grav. 1910. m. afb. 8°. (Vlugschriften der Vereen, voor Openb. Leesz. in Nederland. II. — De Boekzaal. Jg. IV. 1910).
Molhuysen, P. C. De nieuwe opleiding, (overdruk uit Bibhotheekleven. Jg. VIL 1922).
Muller, Fr. Een enkel woord over volksbibliotheken, volksletterkunde, colportage. Haarlem, 1862. kl. 8°. (Practische Volksalmanak. 1862).
Mullins, J. D. Free libraries and newsrooms; their formation and management. London, 1869. 12°.



562
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
Neisser, E. R. Library work with the blinds in the U. S (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires Brux. 1910).
Nórrenberg, C. Die Bücherhallen-Bewegung im Tahre 1897 Berlin, 1898. 8°.
Note on the working of the English „Libraries act" 1850-58 (Handschr.).
Ogle, J. J. The free library, its history and present condition London, 1897. 8°. (The Library series, ed. by R. Garnett. I).
Olin, S. H., and C. B. Roden. Commencement addresses N -Y 1924. 8°. (Library School of the N.-Y. Public library).
Otten, Bennata. Bibliotheks-technischer Ratgeber für Volksbibliotheken, Lesehallen und verwandte Büchereien, mit Biblioeraphie der Fachliteratur von 1900—1912. Leipzig, 1913. 8°.
Palmgreen, Valfrid. De Amerikaansche openbare bibliotheken
?S^r S,treVen'U'h' Zweedsch; uit&- d- Ver. v. Openbare Leeszalen ïh Nederland. Amst. 1909. m. afb. 8°.
Pellisson, M. Les bibhothèques populaires en France (De Boekzaal. Jg. IV. 1910).
Plummer, Mary Wright. Hints tosmall libraries. 4thed Chicago, 1911. 8°.
Public, society, and school-hbraries. Wash. 1904. 8° (United States bureau of education, chapter XVIII from the report of the qommissioner of education for 1903).
Rees, G. Libraries for children; a history and a bibliographv London, 1924. m. afb. 8°. y"
Rettig, G. Leitfaden der Bibliothekverwaltung, hauptsachlich für Jugend- und Volksbibliotheken. Bern, 1883. 8°.
Reyer, E. Entwicklung und Organisation der Volksbibliotheken Leipzig, 1893. m. afb. 8°.
Kritische Studiën- zum volkstümlichen Bibliothekswesen
der Gegenwart. Leipzig, 1905. 8°.
(Riedel, J. Bruinwold). De administratie van onze volksbibliotheken. 8°. (Meded. d. Maatsch. t. Nut van ^Algemeen. Oct. 1906).
Onze volksbibhotheken. Amst. 1893. 8°.
,.£ob,it*ch' S' J' Het spciaal-pedagogies karakter der volksbibhotheken. (De Boekzaal. Jg. VI. 1912).



VI. 1. b. LEESZALEN. BLINDEN-, MUZIEK-, VOLKSBIBLIOTHEKEN.
56a
Roebuck, G. E. Library work with the blinds in Great Britain. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Sainte-Beuve, C. A. A propos des bibliothèques populaires. Paris, 1867. 8°.
Schmaltz, E. G. Was will und soll eine Volksbibliothek ? Hamburg, 1892. 8°.
Schramm, A. Die deutsche Zentralbücherei für Blinde zu Leipzig. Leipzig, 1917. m. portr. en afb. 8°.
Schultze, E. Freie öffentliche Bibliotheken, Volksbibliotheken und Lesehallen. Stettin, 1900. m. afb. 8°.
Simons, F. Regels voor het katalogiseeren van praktische muziek. 's-Grav. 1924. 8°.
Muziekbibliotheken. (Maandblad v. bibliotheekwezen.
Jg. II. 1914).
Smit, D. Opleidingsschool voor kinderbibhothëek-bibhothekaressen. — De le Berlijnsche kinderleeszaal. (De Boekzaal. Jg. VI. 1912).
Smith, V. Den nyapnede Musikavdeling i Bergen, m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. XI. 1924).
Steenberg, A. S. Volksbibliotheken in Denemarken, m. afb. (De Boekzaal. Jg. III. 1909).
Thévenin, J. La bibliothèque Braille. (Congrès international des archivistes et des bibliothécaires. Brux. 1910).
Tobolka, Z. Les bibliothèques publiques dans la république tchécoslovaque. (Revue des bibliothèques. Année XXXIII. 1923).
Trommsdorff, P. Die Birmingham free libraries. Leipzig, 1900. 8°. (Beiheft zum Centralblatt f. Bibliothekswesen. XXIV).
Veltman, L. De reizende bibliotheken van de Maatsch. tot Nut v. 't Algemeen, m. afb. (De Boekzaal. Jg. IV. 1910).
Verschoor, A. L. Reorganisatie van het Zweedsche openbare bibliotheekwezen. (Maandblad v. bibliotheekwezen. Jg. I. 1913).
De Deensche bibliotheekwet. (Bibhotheekleven. Jg. VII.
1922).
Verzekering van ouderdomspensioen aan leeszaalambtenaren; pensioenreglement met toelichting en contract. 's-Grav. 1925. 8°.
Welldon, J. E. C. The art of reading books; addressdehvered on Jan. 4th at the opening of the Kilburn Public Library. 8°. (overdruk uit The National Review. z.j.).



564
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
Winship, G. Parker. A library tonic; address delivered at the commencement exercices of the Library School. N-Y. 1917.8°.
Zijnen, W. N. F. Sibmacher. Muziek-bibliotheken. (overdruk uit Haagsch Maandblad. Nov. 1925). 8°.
c. Archieven.
Archives des Pays-Bas, Les. Nouvelle loi de 1918. (Revue des bibhothèques. Année XX. 1920—21).
Awans, R. d'. Les archives et la bibliothèque communales de Malines. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année I. 1903).
Barbau-Dihigo, L. Notes sur 1'Archivo Histdrico Nacional de Madrid. (Revue des bibhothèques. Année X. 1900).
Braibant, Ch. L'état présent des archives et des bibliothèques de la Marine. (Le bibliographe moderne. Année XX. 1920—21).
Bruchet, M. Le classement des séries modernes aux archives du Nord. (Le bibliographe moderne. Année XX. 1920—21).
Courteault, H. Les archives d'Aragon et de Navarre au XVe siècle. (Revue des bibhothèques. Année I. 1891).
Cuveüer, J. Les archives. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année I. 1903).
Les archives autrichiennes. (Revue des bibhothèques et
archives de Belgique. Année. IV. 1906).
—— L'éducation des archivistes. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année IV. 1906).
La préparation des archivistes. (Congrès international
des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Le nouveau règlement des archives communales de Bruges.
(Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année I. 1903).
—— La réorganisation des archives en France. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année II. 1904).
en H. Pirenne. Les petites archives. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année III. 1905).
Durieux, J. Les archives de la Légion d'honneur. (Le bibliographe moderne. Année XXI. 1922—23).
Gachard. Rapport a M. le Ministre de lTntérieur sur la situation des archives générales du royaume et des archives de 1'Etat a Gand, Mons et Tournay. Bruxelles, 1846. 8°.



VI. 1. C. INRICHTING EN ORGANISATIE DER ARCHIEVEN.
565
Gachard. Rapport a M. le Ministre de 1'Intérieur sur les anciens comptes des villes et des chatellenies conservés aux archives générales du Royaume. Brux. 1851. 8°.
Rapports a M. le Ministre de 1'Intérieur sur les archives de
1'Etat dans les provinces, adressés pour les années 1853—1855. Brux. 1856. 8°.
Hauviller, E. La conservation des sceaux et les procédés de reproduction. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Hunt, G. Les versements des archives des administratiohs dans les archives anciennes. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Lonchay, H. Les archives de Simancas. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année V. 1907).
Marez, G. des. De la conservation, du classement et de rinventaire des archives administratives d'une grande ville. (Bruxelles) (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Muller Fz., S., J. A. Feith en R. Fruin Th.Az. Manuel pour le classement et la description des archives; traductionfrancaisepar J. Cuvelier et H. Stein. 's-Grav. 1910. 8°.
Anleitung zum Ordnen und Beschreiben von Archiven;
für deutsche Archivare bearbeitet-von H. Kaiser. Leipzig, 1905. 8".
Ordinamento e inventario degli archivi; traduzione libera
con note di G. Bonelli e G. Vittani. Torino, 1908. 8°.
Mynsbrugge, E. van der. L'oeuvre de la Vereeniging van Archivarissen in Nederland. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année V. 1907).
Nelis, H. Les publications des administrations d'archives. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Noordziek, J. J. F. Archiefwezen, 1826—1852, met eene korte opgave van den inhoud van eenige boekerijen. 's-Grav. 1853. 8°.
Nijhoff, Is. A. Overzicht van de tot heden in het licht verschenen registers en inventarissen van oude archieven in Nederland, met nabericht van P. Nijhoff. Arnhem, 1863. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. Vaderl. Gesch. N. Reeks. III).
Pagliai, L. Les archives de 1'Etat en Italië. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
6



566
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
Pasquier, F. Les archives privées. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Ravaisson, F. Rapport adressé k S. Exc. le Ministre d*Etat, concernant les archives de 1'empire et la bibhothèque impériale, suivi depièces justificativesinédites. Paris, 1862. 8°.
Saint -Genois, J. de. Notice sur le dépot des archives de la Flandre oriëntale. Gand, 1841. m. afb. 8°.
Scheel, Fr. Det norske Riksarchivs nye Bygning. m. afb. (Nordisk tidskrift för boch- och biblioteksvasen. Arg. III. 1916).
Schmidt, Ch. Réorganisation des archives d'Alsace et de Lorraine; rapport du directeur sur sa mission. (Le bibhographe moderne. Année XX. 1920—21).
Schoengen, M. Ueber Erhaltung und Ausbesserung der Archivalien. (Congrès international des archivistes et des bibhothécaires. Brux. 1910).
Vannérus, J. Les termes les plus usuels des inventaires d'archives. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année V. 1907).
Vaux de Foletier, M. F. de. L'organisation des archives locales en Angleterre. (Le bibliographe moderne. Année XX. 1920—21).
Wiersum, E. Het herkomstbeginsel. (Congrès international des bibhothécaires. Brux. 1910).
2. Geschiedenis der bibliotheken. a. Algemeen. —- Oudheid en Middeleeuwen. —Kloosterbibliotheken.
Abb, G. Die ehemahge Franziskanerbibliothek in Brandenburg a. H.; ein Beitrag zur Geschichte des markischen Buchwesens im Mittelalter. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIX. 1922).
Bailly, J. L. A. Notices historiques sur les bibliothèques anciennes et modernes; suivies d'un tableau comparatif des-prodüits de ra presse de 1812 a 1825 et d'un recueil de lois et ordonnances concernant les bibliothèques. Paris, 1828. 8°.
Beek, Chr. D. Specimen historiae bibliothecarum Alexantlrinarum. Lips. 1779. 4°.
Bezold, C. Bibliotheks- und Schriftwesen im alten Ninive. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXI. 1904).



VI. 2. a. GESCHIEDENIS DER BIBLIOTHEKEN.
567
Bont, B. J. M. de. De libryen der voormalige Amsterdamsche kloosters. 8°. (overdruk uit Bijdragen voor de geschied, van het bisdom Haarlem, z. j.).
Boot, J. C. G. Notice sur les manuscrits trouvés k Herculanum. Amst. 1841. 8°.
Boyd, C. E. Public libraries and literary culture in ancient Rome. Chicago, 1915. 8°.
Budik, P. A. Die Bibliothek zu Alexandria. (Serapeum. Jg. XI. 1850).
Cahier, Ch. Nouveaux mélanges d'archéologie, d'histoire et de littérature sur le moyen age; bibliothèques. Paris, 1877. m. afb. fol.
Casanova, P. L'incendie de la bibliothèque d'Alexandrie par les Arabes. (Revue des. bibliothèques. Année XXXIII. 1923).
Castellani, C. Le bibliotheche nell' antichita dai tempi piü remoti alla fine delT imperio Romano d'occidente. Bologna, 1884. 8°.
Clark, J. W. Libraries in the mediaeval and renaissance periods. Cambridge, 1894. m. afb. 8°.
Collyn, I. Franciskaneras bibhotek pa Gramunkeholmen i Stockholm med sarskild hênsyn till Kanutus Johannis' verksamhet. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. IV. 1917).
Smarre bidrag till de svenska klosterbibhotekens bistoria.
I—III. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. IV. 1917).
Couderc, I. Oratio de bibliothecarum antiquitate, et varia earum instruendarum ratione. Gouda, 1718. 4°.
Deslisle, L. Recherches sur 1'ancienne bibliothèque de Corbie. Paris, 1860. — Documents sur les livres et les bibliothèques au moyen age. Paris, z. j. — Notes sur la bibliothèque de la Sainte-Chapelle de Bourges. Paris, z. j. 3 st. 1 bd. 8°. (Extraits de la bibliothèque de 1'Ecole des Chartres. 5e série. T. I; 3e série. T. I; 5e serie. T. II).
Edwards, E. Libraries and founders of libraries. London, 1864. 8°.
I. The ancient libraries of Egypt, Judaea, Greece, and the Roman Empire. II. Mediaeval and modern libraries. III. Some libraries of monasteries abroad. IV. Some libraries of monasteries at home. V. Libraries of some famous authors, of various periods. VI. Libraries of some celebrated monarchs and royal personages, of various periods. VII. History of the old royal library of the Kings of England. VIII. History of the State Paper office. IX. History of the public records of the realm, in their early period of growth and separate custody, — in their period of increased separation and of gross



568
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
neglect, — in their period of partial aggregation and premature publication, — in their final period of thorough aggregation and arrangement. X. The life of: Thomas Parker, earl of Macclesfield — Nicholas Joseph Foucault — History and description of the Library at Shirburn Castle in Oxfordshire. XI. The life of Charles Spencer, third earl of Sunderland History and description of the library at Blenheim Palace. XII. The public life of George John, second earl Spencer — History and description of the Spencer Library at Althorp.
Appendix A:. List and description of extant catalogues of English monastic libraries, distinguishing the unprinted from the printed. B: Note on the Library of King Edward the six. C: Summary classification and synoptical view of the public records of the realm.
Falk, F. Die ehemalige Dombibliothek zu Mainz, ihre Entstehung, Verschleppung and Vernichtung. Leipzig, 1897. 8°. (Beiheft zum Centralblatt für Biblióthekswesen. XVIII).
Faucon, M. La librairie des papes d'Avignon; sa formation, sa composition. ses catalogues (1316—1420). Paris, 1886. 2 dln. 1 bd. m. afb. 8°.
Franklin, A. Recherches sur la bibliothèque publique de 1'église Notre-Dame de Paris au XHIe siècle, d après des documents inédits. Paris, 1863. 8°.
Histoire de la bibliothèque de 1'Abbaye de Saint-Victor a
Paris, d'après des documents inédits. Paris, 1865. 8°.
Gardthausen, V. Die Alexandrinische Bibliothek; ihr Vorbild, Katalog und Betrieb. Leipzig, 1922. m. afb. 4°. (bespr. v. C. Wendel, in Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XL. 1923).
Gils, P. J. M. van. Eenige opmerkingen over de middeleeuwsche boekenhjst der abdij Rolduc. (Handelingen v. h. 5e Ned. Philologencongres. Amst. 1907).
Gottlieb, Th. Ueber mittelalterlkhe Bibhotheken. Leipzig 1890. 8°.
Hoffmann, F. L. Ein bibliothekwissenschaftliches Gutachten abgegeben zu Paduaim Jahre 1631 von Joh. Rhodius. Hamb. 1856. 4°.
Hübl, A. Die österreicbischen Klosterbibhotheken in den Jahren 1848—1908. (Mitt. des österr. Ver. für Bibliothekswesen. Jg. XII. 1908).
Hulshof, A. Een en ander over de bibliotheek van het Regulierenklooster te Utrecht. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg.VIII. 1910).
Jacob, L. Traicté des plus belles bibliothèques publiques et particuhères, qui ont esté, et qui sont a présent dans le monde. Paris, " 1644. 8°.



VI. 2. a. GESCHIEDENIS DER BIBLIOTHEKEN.
569
Jargensen, E. Les bibliothèques danoises au moyen age. (Nordisk tidskrift för bok- och bibhotheksvasen. Arg. II. 1915).
Kesper, L. A. Reorganisatie van de librije der St. Jacobskerk in 1489 te 's-Gravenhage. 8°. (overdruk uit Die Haghe, jaarboek 1913).
Lambros, S. Die Bibliotheken der Klöster des Athos; nach dem Rechenschaftsbericht des Prof. Dr. Spyridion Lambros an die griechischen Kammern. (Deutsch v. A. Boltz.) Bonn, 1881.8°.
Langie, A. Les bibliothèques publiques dans 1'ancienne Rome et dans 1'empire romain. Fribourg, 1908. 8°.
. Lipsius, Justus. De bibliothecis syntagma, ed. 2a. Antw. 1607. 8°.
Löffler, K. Die Bibliotheken von Korvei. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. X. 1918).
Die Fuldauer Kloster-bïbliothek. (Zeitschrift für Bücher-
freunde. Jg. X. 1919).
Lomeier, J. De bibliothecis liber singularis, ed. 2a, priori multo auctior et addito rerum indice locupletior. Ultraj. 1680. 8°.
Meinsma, K. O. Middeleeuwsche bibliotheken. Zutphen, 1903. m. afb. 8°.
Michaut, N. Pauca de bibliothecis apud veteres quum publicis tum privatis. Paris, 1876. 8°.
Mïtterwieser. Die Freisinger Domkapitelsbibliothek zu Ausgang desMittelalters.m afb.(Zeitschrift fürBücherfreunde. Jg. IX. 1918).
Moll, W. De boekerij van het St. Barbara-klooster te Delft in de 2e helft der 15e eeuw; een bijdrage tot de geschiedenis der middeleeuwsche letterkunde in Nederland. Amst. 1857. 4°.
Montfaucon, B. de. Diarium Italicum. Sive monumentorum veterum, bibliothecarum, musaeorum, etc.notitiae singularesin Itinerario Italico coltectae; additis schematibus ac figuris. Paris, 1702.4°.
Muller, E. Die Sammlungen im Kloster Maihingen. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. XVI. 1925).
Neigebaur. Min of meer uitvoerige beschrijvingen van een groot aantal bibliotheken in Duitschland, België, Spanje, Frankrijk, Italië, enz. (Neuer Anzeiger f. Bibliographie und Bibliothekwissenschaft. 1855—66).
Niepce, L. Les bibliothèques anciennes et modernes de Lyon. Lyon, 1876. 8°.
Parthey, G. Das Alexandrinische Museum. Berlin, 1838. m. krt. 8°.



570
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
Petit-Radel, L. Ch. F. Recherches sur les bibhothèques anciennes et modernes, jusqu'a la fondation de la bibliothèque Mazarine. Paris, 1819. m. portr. 8°.
Petzholdt, J. Die Bibliotheken der Klöster und des CollegiatStiftes zu Freiberg. Dresden, 1842. 8°.
Radlach, O. Die Bibliotheken der evangelischen Kirche in ihrer rechtsgeschichtlichen Entwicklung. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XII. 1895).
Rest, J. Das Schicksal der elsassischen Klosterbibhotheken in der französischen Revolution. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XL. 1925).
Richardson, E. Cushing. Biblical libraries; a sketch of library history from 3400 B. C. to A. D. 150. Princetown, 1914. m. afb. 8°.
Rieu, W. N. du. De geschiedenis der Parijsche kloosterbibliotheken. 8°. (overdruk uit De Ned. Spectator. 1868).
Ritschl, F. Die Alexandrinischen Bibliotheken unter den ersten Ptolomaern und die Sammlung der Homerischen Gedichte durch Pisistratus, nach Anleitung eines Plautinischen Scholions. Breslau, 1838, 8°.
Roberton, H. S. Voices of the past from Assyria and Babylonia. London, 1900. m. afb. 8°.
Ruland, A. Die Bibliothek des alten Benedictiner-Stiftes zu Fulda. (Serapeum. Jg. XX. 1859).
Savage, E. A. Old English libraries; the making, collection, and use of books during the middle ages. London, 1911. m. afb. 8°.
Schillmann, Fr. Wolfgang Trefler und die Bibliothek des Jakobsklosters zu Mainz. Leipzig, 1913. 8°. (Beiheft zum Zentralblatt für Bibliothekswesen. XLIII).
Vogel, E. G. Literatur früherer und noch bestehender europ. öffentlicher und Corporations-Bibliotheken. Leipzig, 1840.8°.
Fernere Nachrichten über einige Klosterbibhotheken des
Mittelalters. (Serapeum. Jg. V. 1844).
Walter, J. Les plus anciennes bibliothèques d'Alsace. (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
Weniger. Das Alexandrinische Museum; eine Skizze aus dem gelehrten Leben des Alterthums. Berlin, 1875. 8°.



VI. 2. b. GESCHIEDENIS BIBLIOTHEKEN. NEDERL. EN KOLONIËN.
571
b. Nederland en Ned. Koloniën.
Centrale Vereeniging voor openbare leeszalen en bibliotheken. 's-Gravenhage, 1908. — Statuten en huishoudelijk reglement 1908; 1919. — vergaderingverslagen.
Gebhard, A. C. Tien jaren; 1908—18 April—1918. (Bibliotheekleven. Jg. III. 1918).
Leeszaaljaarboekje. Zie: afd. I. 5 b.
Bibliotheekleven. Zie: afd. I. 2.
Nederlandsche Vereeniging van bibliothecarissen en bibliotheek-ambtenaren. Utrecht, 1912. — Statuten 1912, 1918, 1925. — vergaderingverslagen.
Bibliotheekgids, Nederlandsche. 1913. — 2e dr. 1924. Zie:
afd. I. 5 b.
Bibliotheekleven. Zie: afd. I. 2.
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. — Jaarboek 1856— 59, 1862—63, 1865—66. Amst. 1857—67. 5 dln. 4°. Hierin berichten over volksbibliotheken.
Mededeélingen, 1905—1907. Jg III. no. 4; Jg. IV. nos. 1,
2, 3; Jg. V. nos. 2, 3, 5.
Hierin berichten over reizende bibliotheken.
Correspondentieblad voor Nutsbibliotheken, uitgeg. door
de Centr. Comm. voor de volksbibliotheken. Amst. 1914—16. 8°.
Verslag van de Nutscommissie voor de reizende bibliotheken over de leesjaren 1913—16. 3 dln. 8°.
Bibliothekswesen, Niederlandisches; eine Übersicht in acht Aufsatzen; bei Gelegenheit der Internationalen Ausstellung für Buchgewerbe und Graphik in Leipzig herausgeg. v. der „Ver. v. Nederl. bibliothecarissen", der „Nederl. Ver. v. bibliothecarissen en bibliotheek-ambtenaren", und der „Centrale Ver. v openb. leesz. en bibliotheken, Ütr. 1914. m. afb. 8°.
Evers, G. A. Nederlandsche bibliotheken in den inhjvingstijd. (Bibliotheekleven. Jg. IV, V. 1919—1920).
Meyroos, A. Openbare leeszalen en boekerijen in Nederland. 8°. (De Gids, Juni 1907).
Riedel, J. Bruinwold. Reizende bibliotheken. (Meded. d. Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. 1905. Jg. III. no. 4. Jg. IV. no. 1 en 2. 1907. Jg. V. no. 5).
Rieu, W. N. du. De bibliotheken en letterkundige genootschappen in Nederland. 8°. (overdruk uit De Tijdspiegel. 1863).



572
vi. de bewaring van het boek.
Valentinelli, G. Delle biblioteche e delle societa scientificoletterarie della Neerlandia. Wien, 1861. 8°. (Sitzungsberichte d. Kais. Akad. d. Wissensch. Philos.-hist. Classe. Bd. 38. Hft. III).
Vanrycke, P. Les bibliothèques universitaires hollandaises (Leiden, Utrecht, Groningen, Amsterdam). (Revue des bibhothèques. Année XIV. 1904).
Alkmaar.
Museum-bibliotheek Gelder, J. J. de. Memorie aan den
raad der gemeente Alkmaar over de oude boekerij aldaar. Alkm. 1868. 8°.
Amsterdam.
Koloniaal Instituut. — Jaarverslag I... 1910... 4°.
Leeslust kweekt wetenschappen. — Reglement van het leesgenootschap—, opgericht 6 Juni 1803. Amst. 1824. 8°.
Leest en denkt. — Wetten van het leesgezelschap —, opgericht 1 Jan. 1805. Amst. 1824. 8°.
Leesmuseum. — Genootschap Leesmuseum te Amsterdam, m. afb. Z.j. 8°.
Reglement 1913, 15, 18, 23; naamlijst der leden 1918;
jaarverslag 1906...
Róssing, J. H. Het 100 j. bestaan van het leesmuseum te
Amsterdam. 4°. (overdruk uit Eigen Haard, 17 Nov. 1900).
Smit, D. Het leesmuseum te Amsterdam, m. afb. (Tijdschrift v. boek- en bibhotheekwezen. Jg. III. 1905).
Leesmuseum v. Vrouwen. — Jaarverslag 1906—08, 1910—12. 8°.
F. Het Dames-leesmuseum. (Amsterdammer, 1 Mei
1887).
Mij. t. Nut v. 't Algem. Afd. Amst. — Reglement der leesinrichting v. h. departement Amsterdam der Mij. t. Nut v. 't algemeen. Amst. 1878. 8°.
Openb. Leeszaal. — Jaarverslag over 1921... 8°.
Leeszaal en bibliotheek, De openbare, te Amsterdam. Amst.
1919. m. afb. 4°.
Hubrecht, H. F. R. De wording der Amsterdamsche
openbare leeszaal en bibliotheek. (Bibhotheekleven. Jg. IV. 1919).
Port. Israël. Seminarium. — Silva Rosa, J. S. da. Geschiedenis der Portugeesche Joden te Amsterdam, 1593—1925. (m. afb. der bibliotheek en portr. v. d. bibliothecaris David Mor.tezinos, 1866—1916). Amst. 1925. m. afb., portr. en facs. 8°.



vi. 2. b. geschiedenis bibliotheken, nederl. en koloniën.
573
Universiteits bibliotheek. — Artikelen over de Universiteitsbibliotheek te Amsterdam, in het Nieuws van den Dag 1881, De Amsterdammer 1890 (d. H. C. Rogge), 1902 (d. H. C. Muller, C. P. Burger Jr. e. a.), en het Alg. Handelsblad 1926 (d. H. J. Westerling).
Berg, J. De Mr. N. G. Pierson-kamer en bibliotheek, m.
afb. (Bibhotheekleven. Jg. VI. 1921).
Burger Jr., C. P. De Sted. bibliotheek en hare handschriftenverzameling. (Catalogus der handschr. II. 1902).
Feiten en cijfers door den bibliothecaris. 1902. 8°.
(Zie ook: Catalogusderhandschr.il. 1902).
Gids voor de bibl. der Universiteit van Amsterdam. Voorjaar 1919; Zomer 1922. 2 dln. 8°.
Petzholdt, J. Die Stadtbibliothek zu Amsterdam und ihr
neuester Katalog. (Neuer Anzeiger für Bibliographie und Bibliothekwissenschaft. Jg. XX. 1859).
Rogge, H. C. Geschiedenis der Sted. boekerij van Amsterdam. Amst. 1882. 4°.
Someren, J. F. van. Het Amsterdamsche bibliotheekvraagstuk. (Bibliotheekleven. Jg. IX. 1924).
(Tiele, P. A.) De bibliotheek der stad Amsterdam. 8°. (overdruk uit Alg. Konst-en Letterbode. 1855).
Verslag omtrent den staat van de bibliotheek der Universiteit van Amsterdam over de jaren 1889—90, 1893—1913. 8°.
Wleder, F. C. Dr. Burgers boekententoonstelling (in de
Univ. bibl. ter gelegenheid v. h. 9e Nederl. Philologen-congres). m. afb. (Het Boek. Jg. VIII. 1919).
Rieu, W. N. du. De bibliotheek van het Ned. Onderwijzersgenootschap. Leiden, 1873. kl. 8°.
Stempel, B. M. van der. Het Vondelmuseum te Amsterdam, m. afb. (Het Boek. Jg. II. 1913).
Ver. t. bev. v. d. belangen d. Boekhandels. — Verslag installeering eener commissie voor het beheer der bibliotheek en het opmaken v. e. catalogus der aanwezige boekwerken, 1846; — verslag contract met Fr. Muller omtrent beheer en vestiging der bibliotheek, 1865—66; — jaarverslag van den bibliothecaris 1869... 8°. (Zie: jaarverslagen der Vereeniging).
Appingedam.
Openb. Leeszaal. — Vos, A. F. De openbare leeszaal te Appingedam m. afb. (De Boekzaal. Jg. V. 1911).



574
vi. de bewaring van het boek.
bussum.
Openb. Leeszaal. — Burgh, C. P. v. d. Het nieuwe gebouw der openb. leeszaal te Naarden-Bussum, m. teek. (Maandblad v. bibliotheekwezen. Jg. I. 1913). Deventer.
Atheneumbibliotheek. — Slee, J. C. van. Geschiedenis der Atheneum-bibhotheek te Deventer, m. afb. (Tijdschrift v. boeken bibliotheekwezen. Jg. V. 1907).
Heer-Florenshuis. — Kronenberg, M. E. De bibliotheek van het Heer-Florenshuis te Deventer. 1912. 8°. (overdruk uit Ned. Archief v. Kerkgeschiedenis, dl. IX. afl. 2. 's-Grav. 1912).
Hulshof, A. De bibl. van het Heer-Florenshuis te Deventer. 1912. 8°. (overdruk uit Ned. Archief v. Kerkgeschiedenis, dl. IX. afl. 4. 's-Grav. 1912). Delft.
Technische Hoogeschool. — Burger Jr., C. P. De nieuwe bibliotheek (der Technische Hoogeschool) te Delft. m. afb. (Het Boek. Jg. IV. 1915).
J. J. De bibliotheek van de Technische Hoogeschool.
(Het Boek. Jg. X. 1921).
Menalda van Schouwenburg, H. Het nieuwe bibliotheekgebouw voor de Technische Hoogeschool te Delft. m. afb. 8°. (Technisch Studententijdschrift. Dec. 1910). Dordrecht.
Openb. Leeszaal.— Gebhard, A. C. Openbare leeszaal en bibliotheek te Dordrecht, 1899^—1924. (Bibliotheekleven. Jg. IX. 1924). Jaarverslag 1901—1915. 8°.
Rijswijk, B. van. Het 10-j. bestaan van de openbare leeszaal en bibliotheek te Dordrecht. (De Boekzaal. Jg. III. 1909). Enkhuizen.
Enkhuizer Boekerij. — Brinkerink, D. A. Geschiedenis der boekerij in de Westerkerk. (Tijdschrift v. boek-en bibliotheekwezen. Jg. VI. 1908).
Franeker.
Openb. Leeszaal. — Posthumus, S. De openb. leeszaal-te Franeker. (Maandblad v. bibliotheekwezen. Jg. II. 1914).
Gouda.
Goudsche Librye. — Kesper, L. A. De oorsprong der librije. 8°. (overdruk uit Dagblad van Gouda, 12—14 Aug. 1912).
's-Gravenhage.
Centrale Gezondheidsraad. — Schieke, M. De bibliotheek van den centralen gezondheidsraad. (Bibliotheekleven. Jg. IV. 1919).



vi. 2. b. geschiedenis bibliotheken. nederl. en koloniën.
575
Kon. bibliotheek. — Jaarverslag 1867 8°.
Handel, H. La bibhothèque royale de la Haye. 's-Grav.
1863.8°.
Knuttel, W. P. C. De Koninkhjke bibhotheek te 's-Gravenhage (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. III. 1905).
Ebbinge Wubbe, C. H. De Koninkhjke bibliotheek sedert
1905. m. afb. (Het Boek. Jg. XII. 1923).
Die Kön. Bibhothek. m. afb. (Niederl. Bibliothekswesen. Utrecht, 1914).
De Koninkhjke bibhotheek. m. afb. (Panorama. Jg. 11.
22 Aug. 1923).
Oven, R. van. De Koninkhjke bibhotheek. m. afb. (Buiten. Jg. 17. 28 Juli 1923).
Scheltema, J. Memorien over de Koninkhjke bibhotheek.
's-Grav. Nov. 1814; Utrecht, Juli 1833. Hs. fol.
Leesmuseum. — Artikelen over het oprichten en weder te niet gaan van een leesmuseum te 's-Gravenhage. 's-Grav. 1836.
Mij. t. Nut v. 't Algem. Afd. 's -Grav. — Kort overzicht van de gebeurtenissen der leesbibhotheek van het Dep.'s-Grav. der Mij. tot Nut v. 't Algemeen, van 1798—1898. 's-Grav. 1899. m. portr. 8°.
Mus. Meermanno-Westreenianum. — Gids voor de bezoekers van het museum Meermanno-Westreenianum, bew. door A. W. Byvanck. I. (Familieportretten, Egyptische oudheden, Klassieke oudheden). 's-Grav. 1912. m. afb. 8°.
Jong, C. de. Die Bücherei des Museums Meermanno-
Wêstreenianum. m. afb. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. XVII. 1925).
Ned. Kinderbond. — Jaarverslag kinderleeszaal en bibhotheek H. Costerstraat. 1923—25. 3 dln. 8°.
Nieuwe- of Litteraire Sociëteit. — Montijn, A. M. M. Gedenkboek, ter gelegenheid van het 100-j. bestaan; met medewerking van J. Gram. 's-Grav. 1902. m. afb. 4°.
Openb. Leeszaal. — Jaarverslag 1913... 8°.
Rijks-archief. — Schotel, G. D. J. Lettre a J. de'Wal sur les archives du royaume a la Haye; trad. d. Hollandais. 's-Grav. 1851. 8°.
Tweede Kamer. — Jungmann, J. A. De bibliotheek van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. 8°. (overdruk uit De Boekzaal. Jan. 1909).
Vredespaleis. — Molhuysen, P. C. De bibhotheek van het Vredespaleis. (Bibliotheekleven. Jg. V. 1920). Groningen.
Openb. Leeszaal. — Jaarverslag 1918; 1920... 8°.



576
vi. de bewaring van het boek.
Openb. Leeszaal. — 10 j. Overzicht van de Vereeniging tot oprichting en instandhouding eener openbare leeszaal en bibliotheek te Groningen, m. afb. (Maandblad v. bibliotheekwezen Jg. II. 1914).
Universiteits bibliotheek. — Academia Groningana 1614— 1914; gedenkboek ter gelegenheid van het 3e eeuwfeest der universiteit te Groningen, uitgeg. in opdracht van den Academischen Senaat. Gron. 1914. m. portr. en afb. gr. 8°.
Burger Jr., C. P. De Groningsche Universiteitsbibliotheek, m. afb. (HetBoek. Jg. V. 1916).
Fenema, C. H. van. Het academie-gebouw te Groningen
1614—1909. Gron. 1909. m. afb. 8°.
Roos, A. G. Geschiedenis van de bibliotheek der Rijksuniversiteit te Groningen. Gron. 1914. m. portr. en afb. 8°. Haarlem.
Stadsbibliotheek. — Jaarverslag 1896... 8°.
Rutgers v. d. Loeff, J. D. De stadsbibliotheek en leeszaal te Haarlem. (Bibliotheekleven. Jg. VI. 1921).
Teyler's stichting. — Marum, M. v. Geschiedenis der bibhotheek. (Catalogus 1826, 1832, 1837). Harderwijk.
Academische bibliotheek. — Veen, J. S. v. Instructie voor den custos der academische bibhotheek te Harderwijk 11 Tuli 1720. (Het Boek. Jg. XI. 1922). 's-Hertogenbosch.
Bibliotheek 1812—16. — Evers, G. A. De bibliotheek van het departement der monden van den Rijn te 's-Hertogenbosch 1812 —16. (Het Boek. Jg. VII. 1918).
Lees-sociëteit. — Wetten voor de contribueerende leden van de leessocieteit „Door leeslust zaam verbonden". 's-Hert. 1806. 8°. Hilversum.
Openb. Leeszaal Leeszaal en bibliotheek, De openbare, te
Hilversum; m. jaarverslag over 1910. Hilv. z. j. m. afb. 8°.
Statuten en reglement op het gebruik der O. L. B Taarver-
slag 1911... 8°.
Leeuwarden.
Leesmuseum. — Statuten en reglementen, 1872. 8°.
Openb. Leeszaal. —Dijk, J. van. Bij de opening van het nieuwe gebouw der Leeuwarder leeszaal m. afb. (Bibliotheekleven. Jg. VI.
Fockema Andreae, A. D. U. De openb. leeszaal te Leeuwarden, m. afb. (Meded. d. Maatsch. t. Nut v. 't Algemeen TeIV. no. 3. 1906). 8 'JK



vi. 2. b. geschiedenis bibliotheken. nederl. en koloniën.
577
Openb. Leeszaal. — Jaarverslag 1906... 8°. Leiden.
Bibliotheca Thysiana. — Blok, P. J. De BibhothecaThysiana te Leiden, m. afb. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg.V.1907).
Bibliothèque Wallonne. — Bodrlier, E. Labibhothèque Wallonne; discours prononcé a 1'ouverture de la réunion des députés des églises wallonnes assemblés a Maestricht, 1900.8°.
Openb. Leeszaal. — Jaarverslag 1911,12.8°.
Universiteits bibliotheek. — (Bergman, J. T ). De toekomst van de bibhotheek der Leidsche Hoogeschool. 's-Grav. 1866. 8°.
Jeltes, H. F. W. Bibliotheekbeheer in de 18e eeuw.
(Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. VIII. 1910).
Molhuyzen, P. C. De Universiteits-bibhotheek te Leiden.
(Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. II. 1904). ^
Geschiedenis der Universiteits-bibhotheek te Leiden.
Leiden, 1905. m. afb. 8°.
Uit de brievenverzameling der Leidsche bibhotheek.
(Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. V. 1907).
Schotel, G. D. J. De bibhotheek der Hoogeschool te Ley-
den. Leid. 1866. 8°.
Suringar, G. C. B. De akademische bibhotheek te Leiden,
vooral met het oog op het natuur- en geneeskundig onderwijs. Amst. 1876. 8°.
Tydeman, H. W. Autentieke geschiedenis van den aankoop
van de bibhotheek van Is. Vossius voor de akademie te Leiden. 8°.
(overdruk uit Mnemosyne ±' 1820).
Maastricht.
Stadsbibliotheek. — Flament, A. J. Het bibhotheekwezen te Maastricht en in het bizonder de stadsbibliotheek van haar ontstaan tot heden. (In: Catalogus I. 1888).
Heylerhoff, J. M. van. Notice sur la bibliothèque publique de la ville de Maestricht; pubhé avec des additions par De Chênedollé. Brux. 1851. 8°.
Middelburg.
Openb. Leeszaal. — Jaarverslag 1913... 8°.
Provinciale bibliotheek. — Greve, H. E. Zeeuwsche letterkundige tentoonstelling, m. afb. (Bibhotheekleven. Jg. IX. 1924; zie ook: V. 9).



578
vi. de bewaring van het boek.
Rotterdam.
Gemeente-bibliotheek. — Jaarverslag 1915... 8°.
De nieuwe Gemeente-bibliotheek met leeszaal te Rotterdam, m. afb. (Meded. d. Mij t. Nut v. 't Algemeen. Jg. V. no. 5.1907).
Vreese, W. de. De nieuwe Rotterdamsche Gemeentebibliotheek. (Bibhotheekleven. Jg. V. 1920).
De Gemeente-bibliotheek te Rotterdam, m. afb (Taar-
verslag 1923).
Leeskabinet. — Craandijk, J. Het Rotterdamsch Leeskabinet, 1859—1884. Haarlem, 1884. 4°. (overdruk uit Eigen Haard). ' Jaarverslag 1860... kl.8°.
Muller, F. Het Rotterdamsch Leeskabinet en de Engelsche
free-hbraries. 8°. (overdruk uit De Economist. 1860).
Statuten en reglementen van de Vereen, tot daarstelling
van een algemeene openbare bibliotheek te Rotterdam en van een daaraan verbonden leeskabinet. 1859—60. 8°.
Ned. Handels Hoogeschool Gedenkschrift ter herinnering
aan de opening der Nederl. Handelshoogeschool. Rott. 8 Nov. 1913. 8 .
Hamel, A. G. van. De bibhotheek der Nederlandsche
handelshoogeschool. (Bibhotheekleven. Jg. V. 1920).
Jaarverslag 1913 4° en 8°.
Studieplan 1913—16; 1924 4° en 8°.
Ons Huis. — Jaarverslag leeszaal en bibliotheek. 1909—101911—12; 1912—13. 8°.
Scheepvaartkundig Museum. — Cankrien, B. E. Het nationaal-technisch-scheepvaartkundig museum. (Bibhotheekleven. Jg. VI. 1921).
Sneek.
Openb. Leeszaal. — Hertzberger, L. Tien jaren van bibliotheekwerk. (Bibliotheekleven. Jg. V. 1920). Jaarverslag 1910—13. 4 dln. 8°.
Wumkes, G. A. Van stins tot openbare leeszaal. (Maandblad v. bibliotheekwezen. Jg. III. 1915). Tessel.
Nut en vermaak. — Wetten voor het leesgezelschap van het eiland Tessel, onder de zinspreuk „Nut en vermaak". 1817. 8°.
TlEL.
Tielsche Librye. — Erasmus, J. Oratio panegyrica de instaurata Bibliotheca Tielana. Ultraj. 1635. fol.
HHranMm



vi. 2. b. geschiedenis bibliotheken, nederl. en koloniën.
579
Tielsche Librye. — Veen, J. S. van. Het beheer derTielsche librije. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. VII. 1909).
Utrecht.
Bisschopp. Archief. —Muller Fz., S. Het archief der bisschoppen van Utrecht. A. Geschiedenis. 's-Grav. 1892.8°.
Openb. Leeszaal. — Leeszaal, De openbare, te Utrecht. 1892— 1917. m. afb. 8°.
BerestÉijn, E. van. Het nieuwe gebouw der., m. afb.
(De Boekzaal. Jg. VI. 1912).
Jaarverslag 1908—21; 1924... 8°.
Prov. Utr. Gen. v. Kunsten en Wetensch. — Rapport betreffende de universitaire opleiding der juristen, uitgebracht aan het Prov. Utr. Genootschap, z. j. 8°.
Registers... over de jaren 1845 tot en met 1905. 8°.
Verslag algemeene vergadering 1865—1921; 1924; 1925. 8°.
Wet v. h. Prov. Utr. Genootschap v. kunsten en wetenschappen. 1911. — Naamlijst der leden. 1924.
Stedelijk archief. — Muller Fz., S. Geschiedenis van het archief. (Zie: Catalogus v. h. archief, dl. 1. p. I—LXXXVIII).
Universiteits bibliotheek. — Adèr, F. B. Oorsprong en korte geschiedenis van de bibliotheek der Utrechtsche Hoogeschool. Utr. 1835. m. afb. 8°. (overdrukuit Tijdschr.v. Oudheden te Utrecht).
Bockel, W. J. van. Iets over de „binnendienst" der
Utrechtsche Universiteitsbibliotheek. 8°. (overdruk uit Het Boek. Jg. III. 1914).
Bongertman, W. Hoe de Utrechtsche academie-boekerij in
de St. Janskerk gehuisvest was. (Het Boek. Jg. III. 1914).
Evers, G. A. De bibliotheek der Rijksuniversiteit te
Utrecht. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. VIL 1909).
Het Paleis van Koning Lodewijk Napoleon te
Utrecht en zijn inrichting tot Universiteitsbibhotheek. m. afb. (Het Boek. Jg. III. 1914).
GraesseJ.G.T. Zur Geschichte der holland. Bibliotheken.
I. Utrechter Universitatsbibliothek. (Serapeum. Jg. V. 1844).
Heusde, P. G. van. Praefatio ad Bibl. Academicae, quae
Trajecti ad Rhenum est, catalogum. Accedunt cum alia Bibl. spectantia, tum Senatus Traj. decreta. Ultraj. 1835. 8°. (overdruk uit de folio Cat.).



580
vi. de bewaring van het boek.
Universiteits bibliotheek. — Hulshof, A. Het photographisch atelier der Utrechtsche Universiteitsbibliotheek. (Het Boek. Tg VII. 1918).
RlJE, T. van. Statistische gegevens van de Utrechtsche
Universiteitsbibhotheek over de laatste 25 jaren. (Het Boek Jg. III. 1914).
en G. A. Evers. Bibhotheek der Rijksuniversiteit te
Utrecht; handleiding en gids. Utrecht, 1913. 8°.
Someren, J. F. van. De Utrechtsche Universiteitsbibhotheek, haar geschiedenis en kunstschatten vóór 1880. Utrecht, 1909. m. afb. 4°.
Wageningen.
Landbouwhoogeschool. — Burger Jr., C. P. Een nieuwe Hoogeschool en een Hoogeschool-bibhotheek in wording. (Het Boek.Jg. VII. 1918).
Schroven, B. G. Een naamrol (der personen, welcke het
kabinet van landbouwkundige werktuigen en gereedschappen bezigtigd hebben). 1818—1878. (Bibhotheekleven. Jg. II. 1917).
Suringar, J. Valckenier. De bibliotheek der Rijks Hoo-
gere Land-, Tuin- en Boschbouwschool van 1899—1916, onder leiding van A. A. van Pelt Lechner; m. naschrift van C. P. Burger Jr (Het Boek. Jg. VI. 1917). Woerden.
Minderbroedersklooster. — Het klooster van de paters Minderbroeders te Woerden; ter herdenking van zijn 25-j. bestaan. 1899—2 Mei—1924. (m. geschied, der bibhotheek). Woerden,z.j. m. portr. en afb. 8°. Zutphen.
Openb. Leeszaal. — Jaarverslag 1907—20; 1923... 8°.
Zutphensche Llbrye. — Meinsma, K. O. De librye te Zutphen. Zutph. 1903. 8°. Batavia.
Bataviaasch-Gen. v. Kunsten en Wetensch. — Verslag der viering van het 100-j. bestaan van het Bataviaasch Genootschap v. Kunsten en Wetenschappen op 1 Juni 1878. Bat. 1878. 4°.
c. Buitenland. 1. België.
Baekelmans, Lode. De openbare boekerijen in België. (Bibhotheekleven. Jg. IX. 1924).
Milkau, F. Das Kriegsschicksal der belgischen Bibliotheken. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIII. 1916).



vi. 2. c. 1. geschiedenis der bibliotheken. belgië.
5*81
Namur, P. Histoire des bibliothèques publiques de la Belgique Bruxelles, 1840—42. 3 dln. 8°.
i. Bruxelles, ii. Louvain, iii. Liège.
Voisin, A. Documents pour servir a 1'histoire des bibhothèques en Belgique et de leurs principales curiosités httéraires. Gand, 1840. m. afb. 8°.
Antwerpen.
Mus. Plantin-Moretus. — Haeghen, F. van der. Musée Plantin a Anvers; notice suf la bibliothèque Plantinienne. Gand, 1875. m. portr. 8°.
Rooses, M. Le Musée Plantin-Moretus; description som-
maire des batiments et des collections. Anvers, 1878. 8°.
Stadsbibliotheek. — F. K. Mertens. Notice historique sur la bibliothèque publique de la ville d'Anvers. (Catalogue méthodiquc. t. 2).
Brugge.
Stadsbibliotheek. — Laude, P. J. Notice historique sur la bibliothèque publique de Bruges. Bruges, 1847. 8°. (Catalogue méthodique de la bibl. publ.).
Brussel.
Kon. bibliotheek. — Alvin, L. Rapport général sur la situation de la bibliothèque royale, présenté a M. le Ministre de lTntérieur. Bruxelles, 1854—61.4 dln. 8°.
Grojean, O. Le nouveau règlement organique de la
bibliothèque royale de Belgique. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année. II. 1904).
Reiffenberg, De. Annuaire de la bibliothèque royale de
Belgique. le—12e année. Bruxelles, 1840—50.6 dln. 8°.
Scheler, A. Geschichte der Burgundischen Manuscripten-
bibliothek in Brussel. (Serapeum, Jg. V. 1844).
Serna Santander, Ch. de la. Mémoire historique sur la
bibliothèque, dite de Bourgogne, présentement bibliothèque publique de Bruxelles. Bruxelles, 1809. 8°.
—— Tiberghien, A. De Kon. Bibliotheek te Brussel, m. afb. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. III. 1903).
Sociologisch Instituut. — Sury, Ch. La bibliothèque de 1'Institut de sociologie Solvay. m. afb. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année I. 1903). Doornik.
Stadsbibliotheek. — Deflinne, V. Notice historique sur la bibliothèque pubhque de Tournay. Brux. 1828. 8°.
7



582
vi. de bewaring van het boek.
Gent.
Universiteits bibliotheek. — Voisin, A. Recherches historiques et bibliographiques sur la bibliothèque de 1'université et de la ville de Gand. Gand, 1839. m. afb. 8°.
Leuven.
Universiteits bibliotheek. — Bibliothèque, La. de 1'université de Louvain, incendiée en aoüt 1914. (Het Boek. Jg. VI. 1917. p. 304).
Delannoy, P. L'université de Louvain, conférences don-
nées au Collége de France en février 1915. Paris, 1915. m. afb. 8°.
Gruben, H. de. De Duitschers te Leuven; herinneringen
van een ooggetuige. 2e dr. Amst. 1917. 8°.
Leger, Het Duitsche. te Leuven in Aug. 1914 en het Duitsche witboek van 10 Mei 1915; twee betoogschriften uitgeg. door de zorgen v. d. Belgische regeering. Leiden, 1918. m. afb. 8°.
Namur, P. Histoire de la bibliothèque de Louvain, 1836—
49. Bruxelles, 1851. 8°. (Appendice au tome II de 1'histoire des bibliothèques publiques de Belgique).
Noël, L. Louvain 891—1914. Oxford, 1915. m. afb. 8°.
Ruelens, C. La bibliothèque de l'université de Louvain.
(Le Bibliophile beige. Année IX. 1874).
Luik.
Universiteits bibliotheek. — Brassinne, J. La bibliothèque de l'université de Liège. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année III. 1905).
Scheler, A. Ueber die Universitatsbibliothek zu Lüttich.
(Serapeum. Jg. V. 1844).
—— Veerdeghem, F. van. De Universiteits-bibhotheek te Luik. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. I. 1903).
Mechelen.
Stadsbibliotheek. — Awans, R. d'. Les archives et la bibliothèque communales de Malines. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année I. 1903).
Voordecker, L. De stadsbibliotheek te Mechelen. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. I. 1903).
Verviers.
Stadsbibliotheek. — Angenot, H. La bibhothèque communale de Verviers. (Revue des bibliothèques et archives. Anr.ée III. 1905).



vi. 2. c. 2. geschiedenis der bibliotheken. duitschland.
583
2. Duitschland.
Bader, K. Lexikon deutscher Bibliothekare im Haupt- und Nebenamt bei Fürsten, Staaten und Stadten. Leipzig, 1925. 8°. (Beiheft zum Zentralblatt f. Bibliothekswesen. LV.)
Dziatzko, K. Entwickelung und gegenwartiger Stand der wissenschaftlichen Bibliotheken Deutschlands, mit besonderer Berücksichtigung Preussens. Leipzig, 1893.8°. (Sammlung bibliothekswissenschaftlicher Arbeiten. Hit. 5).
Gröpler. Büchereien mittelbarer Fürsten und Grafen Deutschlands und Oesterreichs sowie ehemaliger deutschen Reichsstadte. 2e verm. Aufl. Dessau, 1891.8°.
Hirsching, F. K. G. Versuch einer Beschreibung sehenswürdiger Bibliotheken Teutschlands, nach alphabetischer Ordnung der Stadte. (Bd. 1—3), und fortgesetzte Zusatze und Vermehrungen. Erlangen, 1786—90. 7 dln. 8°.
Jahrbuch der deutschen Bibliotheken; herausgeg. v. Verein deutscher Bibliothekare. Jg. 1—13. Leipzig, 1902—16. 13 dln. 8°.
Laude, J. Les bibliothèques universitaires allemandes. (Revue des bibliothèques. Année X. 1900).
Merzdorf. Beitrage zur Kenntniss alterer Bibliotheken. I. Breinen, II. Bordesholm (Neumünster), III. Lübeck. (Serapeum. Jg. X. 1849).
Petzholdt, J. Handbuch deutscher Bibliotheken. Halle, 1853 m. afb. 8°.
Rieu, W. N. du. Iets over de pers en de bibliotheken in Duitschland. 8°. (overdruk uit De Ned. Spectator). 1869.
Wiedemann, Th. Beitrag zu einer Geschichte der Bibliotheken inBayern. (Serapeum. Jg. XXI. 1860).
Bamberg.
Staatsbibliothek. — Leitschuh, F. Geschichte der Königlichen Bibliothek zu Bamberg nach der Sakularisatioh. Bamberg, 1894. m. portr. 8°.
Berlijn.
Preussische Staatsbibliothek. — Jahresbericht der Königlichen Bibliothek. 1912—13. 8°.
Harnack, A. Die Benutzung der Königlichen Bibliothek
und die deutsche Nationalbibliothek. Berlin, 1912. 8°.
Hortzschansky, A. Die Königliche Bibliothek zu Berlin;
ihre Geschichte und ihre Organisation. Berlin, 1908. 8°.



584
vi. de bewaring van het boek.
Preussische Staatsbibliothek. — Hortzschansky, A. Der Neubau der Kön. Bibliothek zu Berlin. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. IV. 1913).
Pertz. Ueber die Kön. öffentliche Bibliothek zu Berlin und
deren Bereicherungen seit den letzten fünf Jahren. (Serapeum. Jg. XIII. 1852).
—:— Schwenke, P. Die Bücherförderung in der Könighchen Bibliothek [zuBerlin]. m. afb. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIV. 1917).
Tautz, K. DieBibhothekarederChurfürsthchenBibhothek
zu Cölln an der Spree; ein Beitrag zur Geschichte der Preussischen Staatsbibhothek im 17. Jahrh. Leipzig, 1925. m. 4 portr. (Beiheft zum Zentralblatt f. Bibliothekswesen. LUI).
Die ersten Revisionen der Churfürsthchen Bibliothek zu Cölln an der Spree. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XL. 1923).
Wilken, F. Geschichte der Königlichen Bibliothek zu Berlin. Berlin, 1828. 8°.
Wendeler, C. Zur Geschichte des Ankaufs der Meuse-
bach'schen Bibliothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. 1. 1884).
Zarncke, F. Die Meusebach'sche Bibliothek. (Serapeum.
Jg. XI. 1850).
Reichstagshaus. •— Wittig, P. Die Bücherei im Reichstagshause zu Berlin. Berlin. 1898. m. afb. fol.
Universitatsbibliothek. — Friese, K. Geschichte der Kön. Universitats-Bibliothekzu Berlin. Berlin, 1910. m. afb. 8°.
Naetebus, G. Die neuen Raume der Berliner Universitatsbibliothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIX. 1922). Bonn.
Universitatsbibliothek. — Erman, W. Geschichte der Bonner Universitatsbibliothek. Halle a. d. S. 1919. 8°. (Sammlung Bibliothekswissenschaftlicher Arbeiten, 37—38).
Die Studentenbücherei der Friedrich-Wilhelms-Uni-
versitat in Bonn. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXV. 1918).
Leyh, G. Ermans Geschichte der Bonner Universitatsbibliothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVII. 1920).
Lockemann, Th. Ein Rückbhck "Welckers auf seine
bibhothekarische und akademische Wirksamkeit. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XL. 1923).



vi. 2. c. 2. geschiedenis der bibliotheken. duitschland.
585
Universitatsbibliothek. — Oehler, R. Die Studentenbücherei in Bonn. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVI. 1919).
Braunschweig.
Stadtbibliothek. — Nentwig, H. Das altere Buchwesen in Braunschweig; Beitrag zur Geschichte der Stadtbibliothek. Leipzig, 1901. 8°. (Beiheft zum Zentralblatt f. Bibliothekswesen. XXV).
Cassel.
Landesbibliothek. — Hopf, W. Die amtliche Tatigkeit der Brüder Grimm an der Landesbibliothek Cassel. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIX. 1922).
Darmstadt.
Hessische Landesbibliothek. — Schmidt, A. Die Grossherzoghche Hof- und Landesbibliothek in Darmstadt und ihre Jubilaumsausstellung in Sept. 1917. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg, IX. 1918). Detmold.
Lippische Landesbibliothek. — Anemüller, E. Der Brand der Lippischen Landesbibhothek in Detmold. — Mitteilung über das Brandunglück der Detmolder Landesbibhothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIX. 1922).
Dresden
Sachsische Landesbibliothek. — Ebert, F. A. Geschichte und Beschreibung der Kön. öffenthchenBibhothekzu Dresden. Leipzig, 1822. 8°.
Ermisch, H. Die Königliche Landesbibliothek zu Dresden
undihrLesesaal. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIV. 1917).
Faass, B. Dresdner Bibhothekenführer. Dresden, 1915. 8°.
Förstemann, E. W. Mittheilungen aus der Verwaltung der
Kön. öffentlichen Bibliothek zu Dresden, in den Jahren 1866—70. Dresden, 1871. 8°.
Staatl. Kunstgewerbe-bibliothek. — Kumsch, E. Die Kön. Kunstgewerbe-bibhothek zu Dresden. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXIV. 1907).
Elbing.
Stadtbücherei. — Lockemann, T. Die Stadt bücherei Elbing. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIII. 1916).
Erlangen.
Universitatsbibliothek. — Irmischer, J. C. Geschichte der Bibliothek. Erlangen, 1829. 8°,



586
vi. de bewaring van het boek.
Frankfurt a. M.
Rothschildsche öffentl. Bibliothek. — Berghoeffer, Chr. Die Entwickelung der Freiherrl. C. v. Rothschildschen öffenthchen Bibhothek zu Frankfurt a. M. wahrend der Jahre 1891—1895. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XIII. 1896).
Caspari, M. Zum 25-jahrigen Jubilaum einer modernen
wissenschaftliehen Bibliothek (Rothschildsche öffentl. Bibl.) (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXX. 1913).
Senckenbergische Bibliothek. — Rauschenberger, W., u. W. Weinreich. Die Senckenbergische Bibliothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIV. 1917).
Freiburg.
Universitatsbibliothek — Rest, J. Die alteste Geschichte der Freiburger Universitatsbibliothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIX. 1922).
Giessen.
Universitatsbibliothek. — Heuser, E. Beitrage zur Geschichte der Universitatsbibliothek Giessen. Leipzig, 1891. 8°, (Beiheft #um Zentralblatt f. Bibliothekswesen. VI).
1g0tha.
Landesbibliothek. — Ehwald, R. Geschichte der Gothaer Bibliothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XVIII. 1901).
-göttingen.
Universitatsbibliothek. — Leyh, G. Die Gesetze der Universitatsbibliothek zu Göttingen vom 28. Oktober 1761. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVII. 1920).
Halle.
Leopoldinisch-Carolinische deutsche Akademie der Naturforscher. — Grulich, O. Leiden und Freuden einer wandernden Bibliothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. II. 1885).
Hamburg.
Harmonie-bibliothek. — Peitzner, G. L. Schreiben an die Vorsteher der Harmonie in Hamburg, bei Gelegenheit des 50 j. Jubilaums der Stiftung der Gesellschaft. Hamb. 1829. 8°.
Kommerz -bibliothek. — Baasch, E. Die Kommerzbibliothek in Hamburg; ein Rückbhck vorzüghch auf ihre altere Geschichte. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVI. 1919).
Hoffmann, F. L. Die Kommerzbibliothek in Hamburg.
(Serapeum. Jg. X. 1849).
Stadtbibliothek. —■ Bericht über die Verwaltung der Stadtbibliothek zu Hamburg im Jahre 1915.



vi. 2. c. 2. geschiedenis der bibliotheken. duitschland.
587
Stadtbibliothek. — Eyssenhardt, F., u. A. von Dommer. -Mitteilungen aus der Stadtbibliothek zu Hamburg. Z. p. 1884— 1894. 11 dln. 8°.
Petersen, C. Geschichte der Hamburgischen Stadtbibliothek. Hamburg, 1838. m. afb. en facs. 8°.
Die Stadtbibliothek zu Hamburg und die mit ihr verbundenen Sammlungen (Serapeum. Jg. XXXI. 1870).
Hannover.
Vorm. Kön. u. Prov. Bibliothek. — Kunze, K. Zur amtlichen Bezeichnung der vormals Königlichen und ProvinzialBibliothek in Hannover. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIX. 1922).
Heidelberg.
Universitatsbibliothek. — Bahr, J. C. F. Die Entführung der Heidelberger Bibhothek nach Rom, im Jahre 1623. Leipzig, 1845. 8°. (overdruk uit Serapeum).
Friederich, A. Geschichte der nach Rom entführten Heidelberger Bibliothek. Karlsruhe, 1816. 8°.
Wilken, F. Geschichte der Bildung, Beraubung undVer-
nichtung der alten Heidelbergischen Büchersammlungen; ein Beitrag zur Literargeschichte des 15. und 16. Jahrh. nebst einem Verzeichniss der (852) Handschr. in 1816 der Bibl. zurückgegeben. Heidelb. 1817. m. pl. 8°.
Jena.
Universitatsbibliothek. — Schmitz, W. Der Erweiterungsbau der Universitatsbibliothek zu Jena. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIII. 1916).
Willkomm, B. Die Bedeutung der Jenaer Universitatsbibliothek für die reformationsgeschichtliche Forschung. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXX. 1913).
Keulen.
Stadtbibliothek. — Keysser, A. Die Stadtbibliothek in Köln, ihre Organisation und Verwaltung; Beitrage zu ihrer Geschichte. Köln, 1886. m. afb. 8°.
Leipzig.
Leipziger Bibliothekenführer; herausgeg. v. E. Zarncke. Leipzig, 1900. 8°.
Deutsche Bücherei. — Berichte über die Verwaltung. 1914, 1915, 1920, 1922. 4 dln. 8°.
Bibliographie, Die Deutsche, und die Deutsche Bücherei;
eine Denkschrift. Leipzig, 1914 8°.



588
vi. de bewaring van het boek.
Deutsche Bücherei. — Bücherei, Die Deutsche, des Börsenvereins der deutschen Buchhandler zu Leipzig. Leipzig, 1914.4°.
—— Denkschrift zur Einweihungsfeier der Deutschen Bücherei des Börsenvereins der deutschen Buchhandler zu Leipzig am 2. Sept. 1916. Leipzig, 1916. m. afb. 8°.
Einweihung, Die. der Deutschen Bücherei des Börsenvereins am 2 Sept. 1916; mit einem Anhang: Stand der Gesellschaft der Freunde der Deutschen Bücherei vom 15 Okt. 1916. Leipzig, 1916. 8°.
Wahl, G. Der Bau der Deutschen Bücherei in Leipzig.
(Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIII. 1916).
Zetteer, J. Die Deutsche Bücherei. (Zeitschrift für Bü-
cherfreunde. Jg. VIII. 1917).
Marbach a. N.
Schillermuseum. — Muller, E. Das Schillermuseum in Marbach a. N. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. VII. 1-903—04). Marburg.
Universitatsbibliothek.—Zedler, G. Gesctachte der Universitatsbibliothek zu Marburg von 1527—1887. Marburg, 1896. m. afb. 8°. München.
Bayerische Staatsbibliothek. — Erlauterungen zu den Ver-
handlungen der bayerischen Kammer der Abgeordneten vom 10 Marz 1859; die K. Hof- und Staatsbibl. in München betreffend. München, 1859. 8°.
Schnorr v. Carolsfeld, H. Von der K. Hof- und Staatsbibliothek München. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXV. 1918).
Simonsfeld, H. Zur Geschichte der Münchner Hof- und
Staatsbibliothek. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXVI. 1909).
Technische Hochschule. — Brunn, H. Die neue Bibliothek der K. Technischen Hochschule in München. m. afb. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIV. 1917). Regensbufg.
Fürstl. Thurn u. Taxissche Hofbibliothek. — Freytag, R. Aus der Geschichte der Fürstl. Thurn u. Taxisschen Hofbibhothek in Regensburg. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XL. 1923). Speyer.
Pfalzische Landesbibliothek. — Reismüller, G. Die neue Pfalzische Landesbibhothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIX. 1922).



vi. 2. c. 2. geschiedenis der bibliotheken. duitschland.
589
Stuttgart.
Deutsches Ausland-Museum. — Kampffmeyer, G. Die Bücherei des Deutschen Ausland-Museums in Stuttgart. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXIV. 1907).
Württembergische Landesbibliothek. — Löffler, K. Geschichte der Württembergischen Landesbibhothek. Leipzig, 1923. 8°. (Beiheft zum Zentralblatt f. Bibhothekswesen. L).
Trter.
Stadtbibliothek. — Kentenich, G. Zur Geschichte der Stadtbibliothek. Leipzig, 1910. (Beiheft zum Zentralblatt f. Bibhothekswesen. XXXVIII).
Schleinitz, O. von. Die Trierer Stadtbibliothek. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. II. 1910—11).
Weimar.
Landesbibliothek. — Deetjen, W. Die Landesbibhothek in Weimar. m. afb. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. XIII. 1921).
Schurzfleisch, H. L. Notitia Bibliothecae princrpahs Vina-
riensis. Vitemb. 1712.4°.
Wernigerode.
Fürstliche Bibliothek. — Herse, W. Die fürsthche Bibliothek in Wernigerode. m. afb. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. XIV. 1922).
Wiesbaden.
Nassauische Landesbibliothek. — Linde, A. van der. Die Landesbibhothek zu Wiesbaden. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. 1.1884).
WolfenbOttel.
Braunschweigische Landesbibliothek. — Burckhard, J. Historia Bibliothecae augustae quae Wolffenbutteh est; duobus hbris comprehensa: quorum prior, Ducis Augusti, bibliothecae conditoris, immortalia merita, posterior, Ipsius bibl. prosperrima fata complectitur (tertius, quae Gonringiana Epistolica Altera, quod D. Hanisio et G G. Leibnitii epistolis complectitur accedunt). Lips. 1744—46. 3 st. 1 bd. 4°.
Heinemann, O. von. Die Herzoghche Bibhothek zu Wol-
fenbüttel. Wolfenbüttel, 1878. 8°.
Idem. Ein Beitrag zur Geschichte deutscher Bücher-
sammlungen. 2. neugearb. Aufl. 1894. 8°.
Schönemann, C. B. C. Zur Geschichte und Beschreibung
der Herzoghchen Bibhothek zu WolfenbütteL (Serapeum. Jg. XVIII. 1857).



590
vi. de bewaring van het boek.
Braunschweigische Landesbibliothek. — Schönemann, C. B. C. Umrisse zur Geschichte und Beschreibung der Wol-fenbüttler Bibliothek. (Serapeum. Jg. IV, V. 1843—44).
Schneider, h. Neue Beitrage zur Geschichte der Biblio-
ihecaAugusta zu Wolfenbüttel. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XL. 1923).
— Die Umgestaltung der Wolfenbütteler Bibliothek. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XLII. 1925).
Zimmermann, P. Ein neuer Beitrag zu Lessings Wolfen-
büttler Bibliothekariat. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Tg. XL. 1923).
würzburg.
Universitatsbibliothek. — Lütschuh, F. Zur Geschichte des Bücherraubes der Schweden in Würzburg. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XIII. 1896).
Zittau.
Rathsbibliothek. — Kneschke, J. G. Geschichte und Merk-würdigkeiten der Rathsbibhothek in Zittau. Zittau, 1811.8°. Zwickau.
Rathsschulbibliothek. — Clemen, O. Zur Geschichte der Zwickauer Rathsschulbibhothek. (Zentralblatt für Bibliotheksivesen. Jg. XXVIII. 1911).
Naumann, R. Die Raths- oder Gymnasialbibliothek in
.Zwickau. (Serapeum. Jg. IX. 1848).
3. Frankrijk.
Grasse. Zur Geschichte der Bibliotheken in Frankreich. (Serapeum. Jg. IV, V. 1843—44).
Mulot, F. V. Mémoire sur 1'état actuel de nos bibliothèques. (Paris), 1719. 8°.
Aix.
Bibliothèque de Méjanes. —Rouard, E. Notice sur la bibliothèque d'Aix, dite de Méjanes; précédée d'un essai sur 1'histoire littéraire de cette ville. Paris, 1831. m. portr. 8°. Blois.
Bibliothèque (au Chateau). — Dupre, A. Notice sur la bibliothèque de Blois. Blois, 1852. 8°. Bordeaux.
Bibliothèque publique. — Brunet, G. Notice sur la bibliothèque publique de la ville de Bordeaux. (Serapeum. Jg. XIII, XIV. 1852—53).



vi. 2. c. 3. geschiedenis der bibliotheken. frankrijk.
591
bourbourg.
Bibliothèque communale. — Coussemaker, E. de. Notice sur la bibliothèque communale de Bourbourg. Lille, 1853. 8°
Dijon.
Bibliothèque municipale. — Oursel, Ch. La bibhothèque de Dijon. m. afb. (Bibhothèques, livres et librairies. Conférences. Paris, 1914).
Orléans.
Bibliothèque de 1'Université. — Cuissard, Ch. La bibliothèque de la nation germanique a l'université d'Orléans. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. IX. 1892).
Parijs.
(Lacroix, P. L.) Sur les bibliothèques publiques de Paris.
Paris, 1840. 8°. (Dissertations sur quelques points curieux de 1'histoire de France et de l'histoire httéraire, par P. L. Jacob, bibliophile. VIII).
Bibliothèque de 1'Arsenal. — Martin, H. La bibliothèque del'Arsenal. m. afb. (Bibliothèques, livres et librairies. Conférences. Paris, 1914).
Bibhothèque du Louvre. — Vachon, M. La bibhothèque du Louvre et la collection bibliographique Mottley. Paris, 1879. m. f acs. 8°.
Bibhothèque Mazarine. — Franklin, A. Histoire de la bibliothèque Mazarine, depuis sa fondation jusqu' a nos jours. Paris, 1860. 8°.
Marais, P..La bibliothèque Mazarine. m. afb. (Bibliothèques, livres et librairies. Conférences. Paris, 1914).
Bibhothèque Nationale. — Bibliothèque Impériale, La. son organisation, son catalogue, par un bibliophile. Paris, 1861.8°.
(Delisle, L.) La bibliothèque nationale en 1875; rapport
a M. le Ministre de 1'Instruction publique. Paris, 1876. 8°.
Développement de la collection géographique de la
bibliothèque royale pendant 1842. Paris, (J842).8°.
Franklin, A. Précis de l'histoire de la bibliothèque du
roi, aujourd'hui bibliothèque nationale. 2e éd. Paris, 1875. m. afb. 8°.
Jacob, P. L. Réforme de la bibliothèque du roi. Paris,
1845. 8°.



592
vi. de bewaring van het boek.
Bibliothèque Nationale. — Jomard. De la collection géographiquecrééea la bibliothèque royale; examen de ce qu'ona fait et de ce qui restea faire pour compléter cette collection et la rendre digne de la France. Paris, 1848. 8°.
Lauer, Ph. Pièces concernant la bibliothèque du roi du
XVe au XVIIIe siècle. (Revue des bibhothèques. Année XXX XXXI. 1920—21).
—— Marcel, H., H. Bouchot et E. Babelon. La Bibliothèque Nationale; batiments, collections, organisation, département des estampes, département des médailles et antiques. Paris. 1907 m afb. 8°.
Marchal, P.y et C. Couderc. La bibhothèque nationale;
le dép. des imprimés et la section géographique, le dép. des manuscrits. Paris, 1907. m. afb. 8°.
-— Mortreutl, T. La bibhothèque nationale, son origine et ses accroissements jusqu'a nos jours. Paris, 1878. 8°.
• Omont, H. Rapport sur la bibhothèque nationale fait a la
Commission d'instruction publique de la Convention nationale en 1794—1795. (Revue des bibhothèques. Année XV. 1905).
. Pierret, E. Essai d'une bibhographie historique de la
bibhothèque nationale. Paris, 1892. 8°.
Pillon, A. J. B. Plaintes de la bibhothèque nationale au
peuple f rangais et a ses représentants. Paris, 1848. 8°.
(Prince, N. T. Le.) Essai historique sur la bibhothèque du
" um ucpuLs qui ia composent, avec la description
des batimens, et des objets les plus curieux k voir dans ces différeas dépóts. Paris, 1782. kl. 8°.
—7- -—- Essai historique sur la bibliothèque du roi, aujourd'hui bibhothèque impériale; nouvelle éd. revue etaugm. des annales de la bibliothèque jusqu'a nos jours. Paris, 1856. 8°.
Ravaisson, F. Rapport adresséa S. Exc. le Ministre d'Etat,
concernant les archives de 1'empire et la bibliothèque impériale,, suivi de pièces justificatives inédites. Paris, 1862. 8°.
Rieu, W. N. du. De Nationale bibliotheek te Parijs in 1875.
8°. (overdruk uit De Ned. Spectator. 1876).
De nieuwe lees- en boekenzalen der Bibliothèque Impériale te Parijs. 8°. (overdruk uit De Ned. Spectator. 1868).
Het laatste jaarverslag der Nationale bibhotheek te
Parijs. 's-Grav. 1878. 8°. (overdruk uit De Ned. Spectator. 1878).



vi. 2. c. 3. geschiedenis der bibliotheken. frankrijk.
593
Bibliothèque Ste-Geneviève. — Bougy, A. de. Histoire de la bibhothèque Sainte-Geneviève; précédée par la chroniquedel'abbaye, de 1'ancien collége de Montaigu et des monuments voisins, d'après des documents originaux et des ouvrages peu connus; suivie d'une monographie bibliographique par P. Pincon. Paris, 1847. 8°.
Kohler, C. La bibliothèque de Sainte-Geneviève. m.
afb. (Bibhothèques, livres et librairies. Conférences. Paris, 1914).
Bibliothèque de la Sorbonne. — Barrau-Dihigo, L. La bibhothèque de la Sorbonne. (Bibhothèques, livres et librairies. Conférences. Paris, 1914).
Bibliothèque de 1'Université. — Budinszky, A. Die Universitat Paris und die Fremden an derselben im Mittelalter.; ein Beitrag zur Geschichte dieser hohen Schule. Berlin, 1876. 8°.
Bureau bibliographique.—Sustrac, Ch. Le bureau bibliographique de Paris de 1898 a 1923. (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
Collége d'Autun. — Beaulieux, Ch. Un fragment de l'histoire de la bibhothèque du Collèje d'Autun a Paris. (Revue des bibliothèques. Année XXXII. 1912).
Musée du Val-de-Grace. — Bonnerot, j. La bibhothèque centrale et les archives du Service de Santé au Musée du Val-deGrace. (Revue des bibliothèques. Année XXVII, XXVIII. 1917 -18).
Office de législation étrangère. — Dubois, j. L'office de législation étrangère et de droit international. (Bibhothèques, livres et libraires.-Conférences. Paris, 1914).
Rouen. ,
Bibliothèque municipale. — Labrosse, H. La bibhothèque de Rouen; note sur quelques particularités de son organisation. (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923). Strasbourg.
Bonnerot, j. Les bibliothèques de Strasbourg et de Metz
en 1866. (Revue des bibliothèques. Année XXIX. 1919).
„ Reuss, R. Les bibliothèques publiques de Strasbourg, in-
cendiées dans la nuit du 24 aout 1870 ;lettreaP. Meyer, directeur de la Revue critique d'histoire et de httérature. Paris, 1871. 8°.
Bibliothèque universitaire et régionale.—Hausmann, S. Die kaissrliche Universitats- und Landesbibhothek in Strassburg; Festschrift zur Einweihung des neuen Bibhotheksgebaudes. Strassburg, 1895. m. afb. 8°.



594
vi. de bewaring van het boek.
Bibliothèque universitaire et régionale.—Rathgeber, j. Ein hterarischer Fund: Bibliothecae Pubhcae Argentoratensis origo et incrementa varia, auctore Andrea Lamejo. (früh. Strassburger Univarsitatsbibhothek). (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Tg I 1884). JS '
Valenciennes.
Bibliothèque municipale. — LemaItre, H. Bibhothèque de Valenciennes. (Revue des bibhothèques. Année XXXIV. 1924).
4. Groot-Brittannië èn Ierland.
Bickley, A. C. Some famous libraries: I. Lambeth Palace, II. Dr. Williams Library, III. St. Paul's Cathedral, IV. Sion College, V. Westminster Abbey, VI. the British Museum. (The Book worm' Vol. I. 1888).
Savage, E. A. Old English libraries; the making, collection, and use of books during the middle ages. London, 1911. m. afb. 8°. Aberystwyth.
National library. — Ballinger, j. The National library of Wales. (The Library. 3d series, vol. I. 1910). Cambridge.
Trinity College. — Clark, j. W. Memories and customs (1820 —1860). Cambridge, 1909. 8°.
Sinker, R. The library of Trinity college, Cambridge
Cambr. 1891. m. afb. 8°.
University library. — Bradshaw, H. Some account of the organisation of the Cambridge University Library. (Coll Papers of H. Bradshaw. p. 385).
Sayle, C. Annals of Cambridge University library. (The
Library. 3d series, vol. VI. 1915).
Edinburgh.
Advocates library. — Reports of the Advocates library 1827— 34. 8°.
Londen.
Clark, j. W. On libraries at Lincoln cathedral, Westminster abbey, S. Paul's cathedral. London, 1895. 8°.
Delpit. Lettres sur les archives, les bibhothèques et les
étabhssements scientifiques de Londres. (Buil. d. Bibliophile, publ. p. Techener. 6e série. 1844).
Rye, R. A. The libraries of London; a guide forstudents.
London, 1908. 8°.
Idem. 2d ed. London, 1910. 8°.



vi. 2. c. 4. geschiedenis bibliotheken. gr. britt. en ierland
595
British Museum. — Collection, On the. of printed books at the British Museum, its increase and arrangement. London, 1845. fol.
Copies of the correspondence subsequent to the lst day of
Oct. 1864, between the civil service commissioners and the principal hbrarian (J. Winter Jones) of the British Museum, respecting the examination of candidates for situations in that department. British Museum, 1866. fol.
CoüRTNEY, W. P. The British Museum library. London,
1879.8°. (Fortnightiy Review. 1879).
Cowtan, R. Memories of the British Museum. London,
1872. m. portr. 8°.
Degener, H. A. L. Die Bibhothek des British Museum.
(Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. VI. 1902—03).
Delepierre, O. Examen de cequerenferme la bibhothèque
du Musée Britannique, extrait de documents authentiques soumis au parlement en 1846. Bruxelles, 1846.8°.
Edwards, E. Lives of the founders of the British Museum,
with notices of its chief augmentors and other benefactors. 1570— 1870. London, 1870. 2 dln. m. pl. 8°.
Garnett, R. On the system of classifying books on the
shelves foUowed at the British Museum. London, 1878. kL8°. (Conference of librarians. Oct. 1877. London).
Peddie, R. A. The British Museum reading room; a hand-
book for students. London, 1912. kl. 8°.
Pollard A. W. The building up of the British Museum collection of incunabula. (The Library. 4th séries, vol. V. 1923—24).
Reading-room, New. and libraries in the British Museum.
London, 1858. m. krt. kl. 8°.
Report of the Commissioners appointed to inquire into the
constitution and government of the British Museum; withminutes of evidence. London, 1850. fol.
of the council of the Society of arts on theUniversal
Catalogue of printed books, addressed to the prince of Wales. Jan. 1878. fol.
Shelle y, H. C. The British Museum: its history and treasu-
res. London, 1911. m. afb. 8°.
Steinschneider, M. Die Büchersammlung des British Museum und Panizzi's Wirken an denselben; nach den Parlamentsakten mitgetheUt. (Serapeum. Jg. VUL 1847).



596
vi. de bewaring van het boek.
Guildhall library. — Welch, Ch. The Guildhall hbrary and its work. London, 1893. m. afb. 8°.
Mulder Bosgoed, D. De bibliotheek der Hollandsche
Gemeente te Londen. 's-Gray. 1879. kl. 8°. (overdruk uit De Ned. Spectator).
London library. — Wright, C. Hagberg. La „London library". m. afb. (Revue des bibliothèques. Année XXXV. 1925). Manchester.
John Rylands library. — Behrend, Fr. Die John Rylands library zu Manchester. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXX 1913).
— Degener, H. A. L. Die John Rylands Memorial library in Manchester. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. VII. 1903—04).
Description, A brief, of the building and its contents with a
descriptive list of the works exhibited in the main library. Manch 1902. m. afb. 8°.
Description, A brief bistorical. of the hbrary and its contents, with catalogue of the selection of early printed Greek and Latin classics, exhibited on the occasion of the visit of the Classical Association. Manch. 1906. m. afb. 8°.
Guppy, H. M. A. The John Rylands hbrary. (The Biblio-
phile. vol. 2. 1908).
Oxford.
Gibson, Strickland. Some Oxford libraries. Oxford, 1914.
m. afb. 8°.
Bodleian library. — Degener, H. A. L. Die Bodleian library in Oxford. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. VIII. 1904—05).
Macray, W. Drunn. Annals of the Bodleian library, 1598
— 1867; with a preliminary notice of the earlier hbrary founded in the fourteenth century. Lond. 1868. 8°.
Rieu, W. N. du. De geschiedenis der Bodleiaansche bibhotheek te Oxford. 's-Grav. 1869.8°. (overdruk uit De Ned. Spectator).
Stainier, L.LelIIecentenaire de la bibliothèque Bodléien-
ne. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année 1.1903).
Trecentale Bodleianum; a memorial volume for the300th
anniversary of the public funeral of Sir Th. Bodley, March 29 1613. Oxford, 1913. 8°. St. Andrews.
University library. — Anderson, J. Maitland. La bibhothèque de 1'Université de Saint-Andrews. m. afb. (Revue des bibliothèques. Année XXI. 1911).



vi. 2. c.4. geschiedenis bibliotheken. gr. britt. en ierland.
597
worcester.
Cathedral Hbrary. — Wilson, C. J. M. The library of printed books in Worcester Cathedral. (The Library. 3dseries, vol. II. 1911).
Worcester Cathedral library, report of the librarian. (The
Library. 4th séries, vol. II. 1921—22).
5. Itahë.
Castellani, C. Le bibliotheche neU'antichita dai tempi pin remoti alla fine dell'impero Romano d'occidente. Bologna, 1884. 8°.
Montfaucon, B. de. Diarium Itahcum. Sive monumentorum veterum, bibliothecarum musaearum, etc. Notitiae singulares in Itinerario Italico coUectae; additis schematibus ac figuris. Paris, 1702. 4°.
Florence.
Biblioteca centrale. — Rieu, W. N. du. Het ontwerp voor de Centrale Bibliotheek te Florence. 8°. (overdruk uit De Ned. Spectator. 1893).
Biblioteca Medicea. — Müller, K. K. Neue Mitteilungen über Janos Laskaris und die Mediceische Bibliothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. I. 1884).
Milaan.
Biblioteca Ambrosiana. — Boscha, P. P. De origine et statu bibliothecae Ambrosianae Hemidecas. Mediol. 1672. 8°.
Modena.
Biblioteca Estense. — Finzi, V. Notizie storiche sulle R. biblioteca Estense di Modena, e sulle due Bibbie Maguntine che ivi si conservano. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XV. 1898).
Padua.
Biblioteca universitaria. — Relazione storico-descrittiva sulla R. biblioteca universitaria. Padova, 1872. 8°.
Portoferraio.
Biblioteca comunale. — Marini, E. La libreria Napoleonica nella biblioteca comunale. (Foresiana) di Portoferraio. (La Bibhofilia. Anno XXVI. 1924—25).
Rome.
Kervyn de Lettenhove. Les bibhothèques de Rome
(notes etextraits). Z. pl. en j. 8°.
Biblioteca Vaticana. — Bibliothèque du Vatican, La. 8°. (Extrait de „La description de Rome" par Platner, Bunsen, Gerhard et Röstell, z. j.).
8



598
vi. de bewaring van het boer.
Biblioteca Vaticana. — Carini, L La biblioteca Vaticana, proprieta della sede apostolica. 2a ed. Roma, 1893. 8°.
Clark, J. W. The Vatican library of Sixtus IV. 1899. m.
afb. 8°. (Proceedings of the Cambridge Antiquarian Society. 1898— 1899).
—— Ehrle, F. Bibliothektechnisches aus der Vatikana. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIII. 1916).
Müntz, E. La bibliothèque du Vatican au XVIe siècle.
Paris, 1886. 8°.
— et P. Fabre. La bibliothèque du Vatican au XVe
siècle, d'après des documents inédits. Paris, 1887. 8°.
Pansa, M. Della libraria Vaticana. Roma, 1590. 8°.
Ruland, A. Zur Litteratur der Vaticana. (Serapeum. Jg.
XX. 1859).
Sayle, Ch. The Vatican library. (The Library. Vol. VI.
1894).
Venetië.
Neigebaur. Die öffenthchen Anstalten und dazu gehöri-
gen Bibliotheken zu Venedig. (Serapeum. Jg. XIX. 1858).
Biblioteca Marciana. — Biblioteca Marciana, La. nella sua nuovasede. Venezia, Aprile 1906. m. afb. fol.
Vogel, E. G. Bessarions-Stiftung, oder die Anfange der St.
Markusbibliothek in Venedig. (Serapeum. Jg. II. 1841).
Verona.
Biblioteca comunale. — Gutliari, G. C. La biblioteca Veronese; lettera. Verona, 1858. 8°.
6. Oostenrijk. Hongarije. Tsjecho-Slovakije.
Grassauer, F. Handbuch für österreichische Universitats- und Studiën-Bibliotheken, sowie für Volks-, Mittelschul- und BezirksLehrerbibliotheken; mit einer Sammlung von Gesetzen, Verordnungen.Acten, etc. Wien, 1883. 8°.
Fitz, J. Les bibliothèques de la Hongrie. (Revue des bibliothèques. Année XXXV. 1925).
Tobolka, Z. Les bibliothèques publiques dans la répuhlique Tchécoslovaque. (Congrès international des bibliothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
«HBRnnnBiBn



vi. 2. c. 6. oostenrijk. hongarije. tsjecho-slovakije.
599
Innsbrück.
Universitatsbibliothek. — Hittmair, A. Die Innsbrücker Universitatsbibliothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXVII. 1910).
Weenen.
Nationalbibliothek. — Karl, L. Notice sur le fonds espagnol de la bibliothèque nationale a Vienne. (Revue des bibliothèques. Année XXXV. 1925).
Leon, G. von. Kurzgefasste Beschreibung der K. K. Hof-
Bibhothek in Wien. Wien, 1820. 12°.
List, C. Die Hof-Bibliothek in Wien. Wien, 1879. m. 20
pl. fol.
• Mencik, F. Zur Geschichte der Wiener Hofbibliothek.
(Zeitschrift des österr. Ver. für Bibliothekswesen. Jg. II. 1911).
Mosel, J. F. Edlen von. Geschichte der K. K. Hofbibl. zu
Wien. Wien, 1835. m. pl. 8°.
Veröffentlichungen aus der Nationalbibliothek in Wien;
Programmbuch des Museion. Wien, 1920. 4°.
Universitatsbibliothek. — Meyer, J. Die alte und die neue Wiener Universitatsbibliothek. (Mitt. des österr. Ver. für Bibhothekswesen. Jg. IV. 1900).
Budapest.
National Museum. — Végh, J. v. Bibliotheca Apponyiana. (Zentralblatt für Bilbliothekswesen. Jg. XLII. 1925).
Praag.
Strahöwer Bibliothek. — Weyrauch, E. Geschichte und Beschreibung der Kön. Stift Strahöwer Bibliothek. Prag, 1858. 8°.
Universitatsbibliothek. — Kukula, R. Amts-Instruktion für die Ausarbeitung des Zettelkataloges der K. K. öffenthchen und Universitats-Bibliothek in Prag. 1897. 8°.
7. Rusland. Polen. Finland.
Birkenmajer, A. L'état actuel des bibliothèques en Pologne. (Cengrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
Gravit, A. Le livre et les bibliothèques en Latvie (Littauen). (Congrès international des bibhothécaires et des bibliophiles. Paris, 1923).
dorpat.
Universiteits bibliotheek. — Schlüter, W. Die Dorpater Uni¬
versitatsbibliothek. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXXV. 1918).



600
vi. de bewaring van het boek.
Leningrad.
Universiteits bibliotheek. — Adde, G. Carl Reinhold Berchs anteckningar om ryska vetenskapsakademiens bibhotek i Petersburg 1735. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. XI. 1924).
Bacmeister, J. Versuch über die Bibhothek und das Na-
turahën- und Kunstkabinet der Kais. Academie der Wissenschaften in St. Petersburg; a. d. Französ. Petersb. 1777. 8°.
Grimm, .W. Aus dem Leben der Russischen Akademie
der Wissenschaften. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XLI. 1924).
Openb. bibliotheek. — Guide de la bibhothèque impériale pubhque de St.-Pétersbourg. 1860. 8°.
Koch, Th. Wesley. La bibhothèque pubhque de Pétro-
grad. (Revue des bibhothèques. Année XXXIII. 1923).
Rozycki, K. Die Kais. öffentl. Bibhothek in St. Petersburg. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XVII. 1900).
Wegweiser der Kais. öffentl. Bibhothek zu St. Petersburg.
1860. 8°.
Lemberg.
Universiteits bibliotheek. — Kotula, R. Die Universitatsbibliothek in Lemberg. (Mitt. des österr. Ver. für Bibliothekswesen. Jg. IX, X. 1905—06).
Abo (finn. Turku).
Universiteits bibliotheek. — Porthan, H. G. Dissertatio historiam bibhothecae Regiae Academiae Aboënsis exponens. Aboae, 1771.4°.
8. Skandinavië.
Ebbinge Wubben, C. H. Bibliotheken in Scandinavië. (Het Boek. Jg. VIII. 1919).
Eneström, G. Schwedische Bibhotheken: I Geschichte der schwedischen Bibliothéken bis an das Ende des 18. Jahrh. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. IV. 1887).
Dahl, S. Dansk biblióteksfarer. Kebenh. 1915.8°.
Lenk, H. V. Über schwedische Bibhotheken. (Mitt. des österr. Ver. für Bibliothekswesen. Jg. XI. 1907).
Kopenhagen.
Hauber, E. C. Beschreibung der Stadt Kopenhagen und
der königlichen Landschlösser. 2e verm. Aufl. Kopenhagen, 1777.8°.



vi. 2. c. 8. geschiedenis der bibliotheken. skandinavië.
601
Universitetsbiblioteket. ■— Verner, K. Die Kopenhagener Universitatsbibliothek vor 1728. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. I. 1884).
Reykjavik.
Landsbiblioteket. — Blóndal, S. Landsbibhoteket i Reykjavik. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. VII. 1920).
Oslo.
Universitetsbiblioteket. — Hanson, J. C. M.The history of the University-library of Christiania 1811—1911. (Bibhogr. Soc. of America. Papers VII. 1912—13).
Kolsrud, O. Det nye Universitetsbiblioteket iKristiania.
m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. 11914).
Harnösand.
Laroverksbiblioteket. — Bucht, G. Harnösands laroverksbibhotek. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok-och biblioteksvasen. Arg. VII. 1920).
Trondhjem.
Norges tekniske Hoiskole. — Ansteinsson, J. Norges tekniske H.0iskole Hovedbiblioteket. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. IX. 1922).
Stockholm.
Kungl. Biblioteket. — Celsius, O. Bibliothecae Regiae Stockholmensis historia brevis et succincta. Holmiae, 1751. 8°.
Granberg, O. Hum det sag ut i Kongl. Bibl. tva ar före
Stockholms slotts brand. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. VIII. 1921).
Ombyggnads arbetena i Kungl. Bibhoteket i Stockholm, m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. XI. 1924).
Kungl. Svenska Vetenskapsakademien. — Bergstedt, J. A. Kungl. Vetenskapsakademien bibhotek i dess nya skede. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. II. 1915).
Upsala.
Universitetsbiblioteket. — Andersson, A. Upsala universitets bibhoteks om- och tillbyggnad aren 1913—1917. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. VI. 1919).
—— Areen, E. E. Upsala universitetsbibhoteks byggnadshistoria; en résumé, m. afb. (Nordisk tidskrift för bok -och bibliotheksvasen. Arg. VI. 1919).
■ Ekholm, G. Upsala universitetsbibhoteks gravyrsamling.
m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. 1.1914).



602
vi. de bewaring van het boek.
Universitetsbiblioteket. — Hülth, J. M. Upsala universitetsbibliothek. Tal vid universitetsbibliotekets 300-arsjübileum den 6 Nov. 1921. (Nordisk tidskrift för bok-och biblioteksvasen. arg. VIII. 1921).
9. Spanje. Portugal.
Brein, J. A. Entwicklungslinien des spanischen Bibliothekswesens. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XLII. 1925).
Heine, G. Briefliche Mittheilungen an Hofrath Hanel in Leipzig über spanische und portugiesische Bibhotheken. (Serapeum. Jg. VII, VIII. 1846—1847).
Madrid.
Biblioteca de la Escorial. — Beer, R. Niederlandische Büchererwerbungen des Benito Arias Móntano für den Eskorial im Auftrage König Philipp II. von Spanien^nachunveröffentlichten, aus dem Musée Plantin-Moretus zu Antwerpen von Max Rooses zur Verfügung gestellten Urkunden. Wien, 1905. fol.
Zur Geschichte der Eskorial-Bibliothek. (Zeitschrift
für Bücherfreunde. Jg. VIII. 1904—05):
Vogel, E. G. Einiges zur Geschichte der Escurialbiblothek
unter Philipp II. (Serapeum. Jg. VIII. 1847). Toledo
Biblioteca provincial. —Kukula, R. Die Bibliotheca Provincial in Toledo. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XIII. 1896). Lissabon.
Bibliotheca nacional. — Barbaü-Dihigo, L. La bibhothèque nationale de Lisbonne. (Revue des bibhothèques. Année XII. 1902).
Cunha, X. de. Notice sur la bibhothèque nationale de
Lisbonne. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année II. 1904).
10. De Balkan. Griekenland. Turkije.
BUKAREST.
Fundatiunea Universitaria Carol I. — Tzigara-Samurcas, Al. Die Bibhothek des Fundatiunea Urtiversitara Carol I zu Bukarest. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. VIII. 1904—05).
11. Zwitserland.
Enquête betreffend die Gründung einer schweizerischen Nationalbibliothek; veranst. im Auftr. des eidg. Departements des Innern von der Centralkommission für schweizerische Landeskunde. Bern, 1893. 8°.



vi. 2. c. 11. geschiedenis der bibliotheken. zwitserland.
603
Heitz, E. Die öffentlichen Bibliotheken der Schweiz im Jahre 1868; nach dem von der Schweizerischen Statistischen' Gesellschaft gesammeltenMaterialbearbeitet. Basel, 1872.4°. (Duitsch-Franseh).
Basel.
Universitatsbibliothek. — Heusler, A. Geschichte der öffentlichen Bibliothek der Universiteit. Basel, 1896. 8°.
Bern.
Universitatsbibliothek. — Jubinal, A. Rapport a M. le Ministre de 1'Instruction publique, suivi de quelques pièces inédites tirées des manuscrits de la bibliothèque de Berne. Paris, 1838. 8°.
ElNSIEDELN.
Stiftsbibliothek. —■ Morel. Die Klosterbibliothek in Einsiedeln in der Schweiz. (Serapeum. Jg. I. 1840).
Genève.
Volkenbond. — Wilson, Florence. De bibliotheek van den Volkenbond. (Het Boek. Jg. XII. 1923).
St. Gallen.
Stiftsbibliothek. — Weidmann, Fr. Geschichte der Bibliothek von St. Gallen seit ihrer Gründung um das J'aht 830 bis auf 1841 St. Gallen, 1841. m. afb. 8°.
zürich.
• Nationalmuseum. — Zürich als Sitz des schweizerischen Nationalmuseums. Zürich, 1889. 4°.
Stadtbibliothek. — Vögelin, S. Geschichte der Wasserkirche und der Stadtbibhothek in Zürich. Zürich, 1848. m. afb. 4°.
12. Noord-Amerika en Canada.
Johnston, W. Dawson, and Isadore G. Mudge. Special collections in libraries in the United States. Wash. 1912. 8°.
Tracey, Cath. S. Die amerikanischen Bibhotheken in der deutschen, französischen und itahenischen Literatur, 1904—1913. Am. Libr. Ass. 1914. 8°.
Albany.
N. Y. State library. — 17th Annual report of N.-Y. State library school. (Buil. 88). Albany, 1904. 8°.
Report of the directer 1913,1914. Albany, 1914—15. 2 dln.
m. afb. 8°.
New York libraries; published quarterly in the interest
of the libraries of the State by the University of the State of New York. Vol. 1—5. Albany, 1907—1917. 8°.



604
vi. de bewaring van het boek.
Arizona.
University.— 29th Annual catalogue, 1919—20; announcements for 1920—21. (m. beschrijv. v. d. bibliotheek). Tucson, Apr. 1920.8°.
Atchison.
St. Benedict's College. — Catalogue. 63d, 64th year. (m. mededeel, over de bibliotheek). Atchison, 1921—1922. m. afb. 2 dln. 8°.
Boston.
Public library. —| Annual report of the trustees. 1912—15, 1917—18, 1919—20, 1921—22. 6 dln. 8°.
State library. — 2d Annual report of the trustees for the fiscal year ending Nov. 30, 1911. Boston, 1912. 8°.
California.
Stanford University. — Annual report of the president of Stanford University. (m. verslag v. d. bibliothecaris over 1918— 19). Stanford, 1919. 8°.
Cambridge.
Harvard University. — Potter, A. C, and E. Huidekoper Wells. Descriptive and historical notes on the library of Harvard University. 2e ed. Cambr. 1911.8°. (Bibliogr. contributiohs. no. 60).
Reports of A. C. Coolidge, chairman of the library council of
Harvard University, includingthe 13th—15th report of W. Coolidge Lane, librarian. 1910—12. 3 dln. 8°.
Cedar Rapids.
Iowa Masonic library. — Annals of the Grand Lodge of Iowa. Z. p. 1916. 8°.
Chicago.
John Crerar library. — Andrews, C. W. The John Crerar hV brary, a free public reference hbrary of scientificliterature; 1894— 1905. Chicago, 1905.8°.
Annual report. 1898—1905, 1907—1915. 8°.
Handbook. Chicago, 1913. 8°.
North-Western University. —• Bulletin. Vol. XIII, no. 40; vol. XV, nos. 16, 19, 25, 27, 30—33, 40—42; vol. XVI, nos. 2, 5. 6, 14, 15 (Presidents report for 1914—15), 16, 19 (Report of librarian 1914—15), 22, 23, 26; vol. XVII,no. 18; vol.XVIII.no. 21; vol. XX, no. 27 (Report of the librarian). 8°.
ClNCINNATI.
Hebrew Union College. — Catalog Hebrew Union college, (m. beschrijv. v. d. bibliotheek). Cinc. 1921—22. 8°.



vi. 2. c. 12. gesch. d. bibliotheken. nd. amerika en canada
605
Museum Association. — 38th Annual report, (report of the librarian. p. 27). Cinc. 1918. 8°.
Cleveland.
Public library. — 52th Annual report. 1920—21. 8°.
Western Reserve University. — Reports of the president and other officers. 1918—19. Cleveland, 1919. 8°. (Bulletin. Vol. XXI. no. 5).
Colorado.
University. — Catalogue 1919—20; 1920—21. (m. mededeel, over de bibliotheek). Colorado, 1920—21. 2 dln. 8°. (Univ. of Colorado bulletin, vol. XX, no. 4; vol. XXI, no. 3).
Columbia.
University of Missouri. — 78th Report of the curators to the govemor of the State, 1919—1920; announcements 1920—21. (m. mededeel, over de bibliotheek). Columbia, 1920.8°. (General series. 1920. no. 4).
Detroit.
Public library. — Annual report, 47—48, for the year 1911,1912. m. afb. 2 dln. 8°.
Grand Rapids.
Public library. — Annual report, 1912... 8°.
Hartford.
State-library. — Report of the State-librarian, for the two years ended Sept. 30, 1908—1909. 8°.
Holland.
Hope college. — Yearbook of the Hope College, a college of the reformed church in America. 1907—1908. Holland, 1908. 8°.
Idaho.
University. — 28th and 29th annual catalog of the university of Idaho, with announcements for 1920—21; 1921—22. (m. mededeel, over de bibliotheek). Moscow, 1920—21. 2 dln. 8°.
Kansas.
University of Kansas. — Annual catalog; section I, general information. (m. mededeel, over de bibliotheek). Lawrence, 1921.8°.
Kentucky.
University.— Catalog, 1919—20,1920—21. (m. mededeel, over de bibliotheek). Lexington, 1919—20. 2 dln. 8°.
Kingston.
Rhode Island State College. —• Catalog of the college, (m. mededeel, over de bibhotheek). Kingston, 1920, 8°.



606
vi. de bewaring van het boek.
louisville.
University. — Catalogue number; announcements, 1920—21, 1921—'22, 1922!—23. (m. mededeel, over debibüotheek). Louisville, 1920—22. 3 dln. 8°.
MlLWAUKEE.
Public library. — Annual report. 35—38, 41—43. 1912—15, 1918—20. 3 dln. 8°.
MONTANA.
University. — Annual report of the president. 1906, 1910 (m. mededeel, over de bibliotheek); register 1909—10. 3 dln. 8°.
New Haven.
Yale University. — Report of the librarian. 1909—14, 1917— 18. 6 dln. 8°.
New-Mexico.
State University. — 28th Annual catalogue 1919 (m. mededeel, over de bibliotheek); announcements 1920. Albuquerque, 1920. 8°.
New York.
Columbia University. — Annual reports and catalogue, 1919—■ 1920. N.-Y. 1920. 2 dln. 8°.
■ Smith, E. R. The Henry Ogden Avery memorial hbrary
of architecture and the allied arts. N.-Y. 1913. 8°.
Engineering Societies library. — Cutter, W. P. The Engineering Societies library. m. afb. 4°. (Journal of the Amer. Soc. of mechanic. engineers. Jan. 1914).
Public Library. — Central building guide. z. j. m. afb. 12°.
Facts for the public. N.-Y. 1914. m. afb. 12°.
Handbook of the New York Public library. N.-Y. 1916,
1921; m. afb. 2 dln. 8°. (Historical sketch of the library. p. 47).
Hunter, G. Leland. The „Parnassus" tapestry in the New
York Public library. N.-Y. 1915. m. afb. 8°.
Lenox hbrary; annual reports, 1870—73. Albany, 1871—74.
4 dln. 8°.
Memorial meeting in honor of the late Dr. J. Shaw Bil-
lings, April 25, 1913. N.-Y. 1913. m. portr. 8°.
North Dakota.
University. — General catalog, inclüding announcements. (m. mededeel, over de bibliotheek). N. Dakota, 1919—22. 2 dln. 8°.
Philadelphia.
University of Pensylvania.Bulletin; catalogue 1919—20. (m. mededeel, over de bibliotheek). 8°.



vi. 2. c. 12. gesch. d. bibliotheken. nd. amerika en canada,
607
PlTTSBURGH.
Carnegie Institute. — 12th Celebration of Founder's Day, Thursday, April 30, 1908. Pittsburgh, 1908. m. portr. 8°.
Providence.
John Carter Brown library. — Annual report. 1911... 8°.
Winship, G. Parker. The John Carter Brown library, a
history. Providence, 1914. 8°.
St. Louis.
Public library. — Annual report. 1912—13, 1914—16. 3 dln. 8°.
toronto.
Public library. — 29th Annual report, for the year 1912. m. portr. 8°.
Washington.
Governement Printing Office. —■ Annual report of the Pubhc printer for the fiseal year ended Juni 30, 1914. Wash. 1914. 8°.
Library of Congress. — Bishop, W. W. The Library of Congress. 1912. m.afb.8°.
Handbook of the New Library of Congress in Washington.
Boston, 1901. m. afb. 8°.
Johnston, W. Dawson. History of the Library of Congress. vol. I. 1800-^1864. Wash. 1904. m. afb. 8°.
Library of Congress, The. and its work. Wash. 1907. m.
afb. kl. .8°.
Report of the librarian of Congress. 1897—1918, 1920,
1922... 8°.
Card section. Bulletin, nos. 1—22. Jury 1902—Dec. 1912.
Handbook of card distribution, with references to
bulletins, nos. 1—20. 2d. ed. 1907. 8°.
Idem, with references to bulletins, nos. 1—23. 3d ed.
1914. 8°.
Catalogue division. Order and arrangement of the books
inthestacks. 1902, 1906. 2 st. 8°.
List of subject headings; additions and corrections.
Dec. 1907. 8°.
Classification. Outline scheme of classes; preliminary.
Dec. 1909. 1910. 8°.
Idem; revised to Jan. 1914. 1914.4°.



608
vi. de bewaring van het boek.
Library of Congress. Class A, B part 1,C, D, E—F, G,
Gr-Gt, H, Ht, J— lst & 2d ed., L, M, N, Pn-Pr-Ps-Pz, Q, R, S, T, U, V, Z. 1910-17. 23 dln. 8°.
Fitzpatrick, J. C. Notes on the care, cataloguing, calend-
aring and arranging of manuscripts. 1913. 8°.
Handbook of the new Library of Congress in Washington.
Boston, 1901. m. afb. 8°.
Hastings, Ch. H. —L. C. printed cards, how to order and
use them. Wash. 1909. m. afb. kl. 8°. — 2d ed. 1914.
Headings and subheadings for the index to the f ederal sta-
tutes prepared by the law library. (1906). 4°.
Hupper, R. H. Tentative headings and cross-references for
a subject catalogue of American and English law; prepared under the direction of E. M. Borchard. Washington, 1911. 8°.
Information for readers in the main reading room. 1914. 8°.
Library of Congress, The. and its work. 1907. m. afb.
kl. 8°.
List, Prehminary. of subject sub-divisions; (a) under names
of countries or states; (b) under cities; (c) under general subjects. 1910. 8°.
Phillips, Ph. Lee. Notes on the cataloguing, care, and class-
ification of maps and atlases, including a list of pubhcations cbmpiled in the devision of maps and charts. 1915. kl. 8°.
Rieu, W. N. du. De catalogussen der Congress-Bibliotheek
te Washington. 8°. (overdruk uit De Ned. Spectator. 1874).
Rules and practice governing the use and issue of books.
Wash. 1913. kl. 8°.
Suggestions for assistants with reference to catalogues,
shelf lists, uncatalogued books, etc. 1909. 8°.
Smithonian Institution. — Report of the secretary for the year ending June 30, 1920. Wash. 1920. m. afb. 8°.
Smithonian Institution, The. Wash. 1917. m. afb. 12°.
13. Mexico. W.-Indië. Zd. Amerika. 14, Azië. Afrika. Australië. Japan.
Tokio.
Imperial library. — Extract of the annual report of the Imperial library of Japan, 1915—16. 4°.



vi. 2. d. geschiedenis der bibliotheken. personalia.
609
Victoria.
Melbourne.
Report of the trustees of the Public library, Museums and
National Gallery of Victoria. Melbourne, 1871. m. afb. 8°.
d. Personalia.
Koch, Th. Wesley. Bibhothécaires d'antan. Paris, 1922. 12°.
Alblas. — Dokkum, J. D. C. van. Dr. J. Alblas. 1890—1915. (Maandblad v. bibliotheekwezen. Jg. III. 1915).
Someren, J. F. van. Dr. J. Alblas. 1890—19 Febr. 1915.
(Het Boek. Jg. IV. 1915).
Arnold. — Vreese, W. de. Levensbericht van Th. J. I. Amold, conservator aan de bibliotheek der Hoogeschool te Gent. Gent, 1901. m. portr. 8°. (Jaarboek der Kon. Vlaamsche Academie).
AuRiAC — Panelle, G. Victor d'Auriac. (Revue des bibliothèques. Année XXXV. 1925).
Berger. — Stein, H. L'archiviste J. B. Berger, membre du Bureau du tirage des titres. (Le bibliographe moderne. Année XXI. 1922—23).
Burger. — Dr. C. P. Burger Jr. 1890—1915, bibliothecaris der Universiteitsbibhotheek van Amsterdam, m. portr. (Het Boek. Jg. IV. 1915. — portr. Jg. XII. 1923).
Enschede, J. W. Ter waardeering van Dr. Combertus
Pieter Burger Jr. (Het Boek. Jg. IV. 1915).
G(ebhard), A. C. Dr. C. P. Burger Jr. 1890—1923.
(Bibliotheekleven. Jg. IX. 1924).
Knuttel, W. P. C. Dr. Mr. C. P. Burger, 1889—1914.
m. portr. (Maandblad v. bibliotheekwezen. Jg. II. 1914).
Stempel, B. M. v. d. Lijst van werken van Dr. C. P.
Burger Jr. (Het Boek. Jg. IV. 1915).
Byvanck. — Burger Jr., C. P. Dr. W. G. C. Byvanck f. (Het Boek. Jg. XIV. 1925).
Dr. W. G. C. Byvanck, oud-bibliothecaris van de
Koninklijke Bibhotheek te 's-Gravenhage. (Bibhotheekleven. Jg. XI. 1926).
Campbell. — Acquoy, J. G. R. Levensbericht van M. F. A. G. Campbell. Amst. 1891. 8°. (overdruk uit Jaarboek der Kon. Academie van Wetenschappen).
Knuttel, W. P. C. Levensbericht van M. F. A. G.
Campbell. Leid. 1890. 8°. (overdruk uit Levensberichten der Maatsch. d. Ned. Letterk.).



610
vi. de bewaring van het boek.
Caesar. — Boyen, C, und E. Lohmeyer. Zwei hessische Bibliothekare Karl Julius Caesar und Johann Georg Albert Duncker; m. voorw. van O. Hartwig. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. III. 1886).
Cornu. — Bonnerot, J. In memoriam Paul Cornu. (Revue des bibliothèques. Année XXV, XXVI. 1915—16).
Daniels. — Burger, Jr., C. P. C. E. Daniels als bibliothecaris, m. portr. (Het Boek. Jg. X. 1921).
— Berg—v. d. Stempel, B. M. Bibliographie C. E. Daniëls. (Het Boek. Jg. XI. 1922).
Delisle. — Delisle, L. Souvenirs de jeunesse. (from the French) (The Library. Vol. IX. 1908).
— Grojean, O. Le jubilé de Léopold Delisle. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année I. 1903).
Huet, G. Busken. Léopold Delisle. 1826—1910. m.
portr. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. VIII. 1910).
Sociétés de l'histoire de France et de 1'école des
chartes. Célébration du cinquantenaire de L. Delisle, 6 Mai 1902. Paris, 1902. 8°.
Dorez. — Chatelain, E. Léon Dorez. m. portr. (Revue des bibliothèques. Année XXX. 1923). Duncker. — Zie: Caesar.
Edwards. — Greenwood, Th. Edward Edwards, the chief pioneer of the municipal pubhc libraries. London, 1902. 8°.
Hartwig — Hartwig, O. Aus dem Leben eines deutschen Bibliothekars. Erinnerungen und biographische Aufsatze. Marb. 1906. m. portr. 8°.
Hellendoorn. — Burger, Jr., C. P. Jacobus Hellendoorn. m. portr. (Tijdschrift v. boek-en bibhotheekwezen. Jg. IV. 1906).
Heyrmans. — J., H. In memoriam Mr. H. H. R. Roelofs Heyrmans, bibliothecaris der Technische Hoogeschool. (Het Boek. Jg. XIV. 1925).
Hillesum. — Prins, I. J. M. Hillesum, conservator der Bibliotheca Rosenthahana te Amsterdam. (Maandblad v. bibhotheekwezen. Jg. III. 1915).
— Silva Rosa, J. S. da. J. M. Hillesum, conservator der Bibliotheca Rosenthahana. m. portr. (Het Boek. Jg. III. 1914).
Himmelbaur. — Mayer, F. A. Isidor Himmelbaur. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIX. 1922).
Holtrop. — Campbell, M. F. A. G. Levensbericht van J. W. Holtrop. Leiden, 1870. 8°. (overdruk uit Levensberichten der Maatsch. d. Ned. Letterk.).



vi. 2. d. geschiedenis der bibliotheken. personalia.
611
Holtrop. — Johannes Willem Holtrop. Nekrologie. 1870. (overdruk uit De Nederl. Spectator).
Knuttel. — Gratama, S. Toespraak aan W. P. C. Knuttel bij zijne aftreding, m. portr. (Het Boek. Jg. X. 1921).
Laskaris. — Muller, K. K. Neue Mitteilungen über Janos Laskaris und die Mediceische Bibliothek. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. I. 1884).
Leibnitz. — Guhrawer, G. E. Bibhothekarisches aus Leibnizens Leben und Schriften. (Serapeum. Jg. XII. 1851).
Löffler, K. Leibniz als Bibliothekar. (Zeitschrift für
Bücherfreunde. Jg. IX. 1917/18).
Ligerz, von. — Meier, P. G. Heinrich von Ligerz, Bibliothekar von Einsiedeln im 14. Jahrhundert. Leipzig, 1896. m. 2 pl. 8°. (Beiheft zum Centralblatt f. Bibhothekswesen. XVII).
Mare, De. — Ritter Jr., P. H. A. J. de Mare. 1885—1925. (Bibhotheekleven. Jg. X. 1925).
Meulen, van der. — (Niermeyer, F. J.). Vijf en twintigjarig jubileum van den heer R. van der Meulen als bibliothecarisvan het Rotterdamsch Leeskabinet. Rott. 1906. fol.
Meyer. — Gremaud, J. Notice sur Meinrad Meyer, curé de St. Jean et bibhothécaire cantonal a Fribourg. Frib. 1870. 8°.
Moes. — Burger, Jr., C. P. E. W. Moes. m. portr. (Het Boek. Jg. I. 1912).
Montezinos. — Hillesum, J. M. In memoriam David Raphael Montezinos. (Bibliotheekleven. Jg. II. 1917).
Silva Rosa, J. S. da. David Montezinos. m. portr. (Het
Boek. Jg. VI. 1917).
Geschiedenis der Portugeesche Joden te Amsterdam.
(m. portr. v. D. R. Montezinos).
Montijn. — Burger Jr., C. P. Dr. J. F. L. Montijnf. (Het Boek. Jg. XIV. 1925).
Muller. — Gelder,H.E.van.DegeschriftenvanS.MullerFz. 1872—1914. Systematisch overzicht. Gron. 1914. 8°.
Leur, C. L. de. De geschriften van S. Muller Fz.,
1872—1914. Bibliografisch overzicht aangeboden ter herdenking van zijn veertigjarige ambtsvervulling als archivaris der gemeente Utrecht. Utr. 1914. 4°.
Neuss. — Hansay, A. Henri van Neuss, archiviste, historiën et archéologue. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année V. 1907).



612
vi. de bewaring van het boek.
Panizzi. — Fagan, L. The life of Sir Anth. Panizzi, late principal hbrarian of the British Museum, senator of Italy etc. 2d. ed. London, 1880. 4 dln. m. portr. en afb. 8°.
Mérimée, P. Lettres a M. Panizzi, 1850—1870, pu-
bhées par L. Fagan. 3e éd. Paris, 1881. 2 dln. m. portr. 8°.
- Steinschneider, M. Die Büchersammlung, des British Museum und Panizzi's Wirken an denselben. Nach den Parlamentsakten mitgetheilt. (Serapeum. Jg. VIII. 1847).
Peignot. — Petit, E. Gabriel Peignot. (Le Bibliophile francais. Tome I. 1868).
Petzholdt, J. Die bibliographischen Schriften Peig-
not's. (Anzeiger für Bibhographie und Bibliothekswissenschaft. Jg. 1854—55).
Petit. — Burger Jr., C. P. L. D. Petit. m. portr. (Het Boek. Jg. VI. 1917).
L. D. Petit. 25 j. bibliothecaris van Letterkunde.
m. facs. — L. D. Petit 1847—1918. (Het Boek. Jg. VIL 1918).
Levensbericht van Louis David Petit. Leiden,
1920. 8°. (overdruk uit Levensberichten van de Maatsch. der Ned. Letterkunde).
Dokkum, J. D. C. van. Louis D. Petit. 1847—21
Mrt. 1917. (Bibliotheekleven. Jg. II. 1917).
Stempel, B. M. van der. Louis D. Petit. 1894—1918.
(Bibliotheekleven. Jg. III. 1918).
Rieu, Du. — Bourlier, E. Willem Nicolaas du Rieu. Notice nécrologique. La Haye, 1897. 8°. (overdruk uit Bulletin de la Comm. de 1'hist. des églises wallonnes).
Chatelain, E. W. N. du Rieu. (Revue des bibliothèques. Année VIL 1897).
Rogge. — Burger Jr., C. P. H. C. Rogge als bibliograaf en als bibliothecaris, m. portr. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. IV. 1906).
Rooses. — Bom, E. de. Max Rooses. In memoriam. (Het Boek. Jg. IV. 1915).
Ruddiman. — Chalmers, G. The life of Thomas Ruddiman, the keeper, for almost 50 years, of the library belonging to the faculty of advocates at Edinburgh; to which are subjoined new anecdotes of Buchanan. Lond. 1794. m. portr. en facs. 8°.
Saint-Denis. — Smit, D. De bibliothekaris van Sint-Helena, Ali Saint-Denis. (Maandblad v. bibliotheekwezen. Jg. II. 1914).



vi. 2. d. geschiedenis dek bibliotheken, personalia.
613
Sauer. — Sauer, Alice. Vie d'Edouard Sauer, archivistedu département de la Moselle. (Revue des bibliothèques. Année XXX, XXXI. 1920—21).
Schwenke. — Paul Schwenke, von W. Schultze, E. Kuhnert, A. v. Harnack, G. Naetebus, H, Degering. m. portr. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIX. 1922).
— Schultze, W. Die Schriften Paul Schwenkes. 1913. (Beitragé zur Bibliotheks- und Bücherwesen. P. Schwenke gewidmet).
Smit. — Gebhard, A. C. D. Smit. 1898—1923. (Bibliotheekleven. Jg. VIII. 1923).
Someren, van. — J. F. van Someren, bibliothecaris der R. Universiteitsbibhotheek. 1889—1914; extra nummer van Het Boek, samengesteld door zijn ambtenaren. 's-Grav. 1914. m. portr. en afb. 8°.
Burger Jr., C. P. Afscheid-Van Someren. (Het Boek. Jg.
XI. 1922).
Evers, G. A. J. F. van Someren's geschriften over
boek- en bibliotheekwezen. (Maandblad v. bibhotheekwezen. Jg. II. 1914. — Bibliotheekleven. Jg. VII. 1922).
Roos, A. G. J. F. van Someren, directeur der Utrechtsche Universiteitsbibliotheek. 1 April 1889—1 April 1914. m. portr. (Maandblad v. bibliotheekwezen. Jg. II. 1914).
Strien, W. A. C. van. J. F. van Someren. 1 April
1889—30 April 1922. (Bibliotheekleven. Jg. VIL 1922).
Tiele. — Nijhoff, M. Levensbericht van Dr: Pieter Anton Tiele. Leiden, 1889. 8°. (overdruk uit Levensberichten van de Maatsch. der Ned. Letterkunde).
Velden, van der. — Jurgens, W. S., M. Daniëls en J. H. v. Someren. In memoriam Dr. H. van der Velden. 1883—1923. (Bibliotheekleven. Jg. VIII, IX. 1923—1924.)
Vries, De. — Sterck, J. F. M. Levensbericht van R. W. P. de Vries. Leiden, 1921. 8°.
3. Catalogi van bibliotheken en inventarissen van archieven.
a. Algemeen.
Becker, G. Catalogi bibliothecarum antiqui; I. catalogi saeculo XIII vetustiores; II. catalogus catalogorum posterioris aetatis. Bonnae, 1885. 8°



614
vi. de bewaring van het boek.
Haenel, G. Catalogus librorum manuscriptorum qui in bibliothecis Galliae, Helvetiae, Belgii, Brittaniae, Hispaniae, Lusitaniae asservantur. Leipzig, 1830. 4°.
b. Nederland en Ned. Koloniën.
Catalogus van tijdschriften en boeken over kinderziekten, aanwezig in de Nederlandsche openbare bibliotheken; uitgegeven door de Ned. Vereen, voor Paediatrie. Amst. 1909. 8°.
Omont, H. Catalogue des manuscrits grecs des bibhothèques publiques des Pays-Bas (Leide exceptée). (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. IV. 1887).
Vosmaer, G. C. J. Welke periodica zoologica kunnen in de Nederlandsche openbare bibhotheken geraadpleegd worden? 's-Grav. 1898. 8°.
Aardenburg.
Doopsgez. Gemeente. — Catalogus van de bibliotheek der Doopsgezinde Gemeente te Aardenburg. Z. j. kl. 8°.
Alkmaar.
Arrond. rechtbank. — Catalogus van het archief der Arrondissements-Rechtbank te Alkmaar, tot Febr. 1811, samengest. door T. A. Sannes. Alkm. 1880. 8°.
Gemeente-archief. —• Archief, Museum en Bibhotheek der gemeente Alkmaar; verslag over het jaar 1914 met lijst van aanwinsten. 8°.
Inventaris van het Archief der gemeente Alkmaar, opgemaakt door P. Scheltema. Alkm. 1869. — Catalogus der Oude Bibliotheek, door J. J. de Gelder. Alkm. 1868. 2 dln. 1 bd. 8°.
Rijks Hoogere Burgerschool. ■—■ Lijst van de werken, voorhanden in de boekerij der Rijks Hoogere Burgerschool te Alkmaar. Alkm. 1886. 8°.
Sted. Museum. — Verslag van het Stedelijk Museum over de jaren 1876 en 1877. 2 dln. 8°.
■ Catalogus der nieuwe bibhotheek behoorende tot het
Stedelijk Museum te Alkmaar. Alkm. 1880, 1896, 1902, 1904. 4 dln. 8°.
Catalogus van boekwerken betreffende, meest Nederlandsche, kerkgeschiedenis, voorhanden in de bibl. van het Stedelijk Museum te Alkmaar. Alkm. 1909. 8°.
Catalogus der prentverzameling over Alkmaar en omstreken behoorende tot het Stedelijk Museum te Alkmaar, door C. W. Bruinvis. Alkm. 1890.8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
615
Sted. Museum. — Catalogus der schilderijen en oudheden, aanwezig in het Stedehjk Museum te Alkmaar, door C. W. Bruinvis. 3e dr. Alkm. 1906. 8°.
Amersfoort.
Openb. Leeszaal. — Catalogus van de openbare leeszaal en bibhotheek. Amersf. 1917. — le suppl. 1920; 2e suppl. 1925. tez. 3 dln. 8°.
Amsterdam.
Alg. Ned. Diam. bew. bond. — Catalogus van de bibliotheek van den Algem. Ned. Diamantbewerkersbond. Amst. 1902. —Suppl. 1903, 1909, 1912; tweede boekerij 1913; 1920; aanvullingslijsten 1921, 1922, z. j. 8°.
Alg. Ned. Wielrijders bond. — Catalogus der bibliotheek over motortoerisme. (1917). lang smal fol.
Architectura et Amicitia. — Catalogus der bibliotheek van het genootschap Architectura et Amicitia. (Amst. 1910). — Suppl. tot 1914. 8°.
Armenraad. — Litteratuur over maatschappelijk hulpbetoon; catalogus der bibhotheek van den Armenraad en der bibl. J. M. Domela Nieuwenhuis te Amsterdam. Amst. 1924. 8°.
Voor deoudecat. d. Bibl. Domela Nieuwenhuis, zie Evang.-Luth. Diaconie.
Idem. Suppl. 1... Mrt. 1924... 4°.
Arrond. rechtbank. — Inventaris van de registers en stukken, afkomstig van de vóór Mrt. 1811 bestaan hebbende regterlijke ligchamen, welke zich thans bevinden in het archief der arronjdissements-regtbank te Amsterdam, opgemaakt door W. H. Elias. Amst. 1876. 4°.
Arti et Amicitiae. — Catalogus der bibliotheek van de Maatsch. Arti et Amicitiae. 1857; 1901. tez. 2 dln. 8°.
Begijnhof. — Catalogus der bibl. van het Rectoraat des Begijnhofs te Amsterdam, door A. J. Flament. Amst. 1891. 8°.
Bureau v. Statistiek. — Catalogus van boeken en brochures aanwezig in de administratieve bibliotheek en de bibl. van het bureau van statistiek ten stadhuize. hflj
Afl. I: Zuigelingen- en moederbescberming en zuigelingensterfte. Amst. 1915. 8°.
Statistische mededeelingen. no. 46.
Bureau v. Kinderbescherming. — Katalogus van de bibliotheek van het Bureau voor kinderbescherming. (Bond v. Nederl. Onderwijzers). Amst. z. j. 8°.



616
vi. de bewaring van het boek.
Centr. Bur. v. Onderw.-adviezen. — Catalogus van de bibliotheek van het Centraal Bureau voor Onderwijs-adviezen van de Bond van Ned. onderwijzers. Amst. (1911). 8°.
Centr. Bur. v. Soc. adviezen. — Catalogus van de bibliotheek. (Systematisch gerangschikt). Amst. 1905—08. gr. 8°. — Suppl. I, 1. Zwolle, 1908. 8°. — II. Afd. Documenten. (Amst.) z. j. 4°. — Rubriek Huisindustrie. Amst. 1909. 4°. — Coöperatie. Amst. 1912. 4°.
Christelijke leesbibliotheek. — Catalogus der boeken van de Christelijke leesbibliotheek, opger. in 1847. d. d. Ver. ter verbreiding der waarheid; le afd. 5e dr. 1883; m. suppl. 1887,1903. — 2e afd. 4e dr. 1898; m. suppl. 1903. 8°.
College Zeemanshoop. — Catalogus van de zeevaartkundige bibliotheek van het college „Zeemanshoop". Amst. 1916. — Suppl. 1922. Aanwinsten— 1926. (Amst. almanak v. koophandel en zeevaart. 1926). tez. 3 dln. 8°.
Doctrina et Amicitia. — Catalogus der bibl. van Doctrina et Amicitia. Amst. 1844; 1852; 1863, m. suppl. 1866; 1881, m. suppl. 1886 en 1891; 1897, m. 3 suppl. — 1910. tez. 10 dln. 8°. Zie ook: „De Groote club".
Doopsgez. gemeente. — Catalogus van de bibliotheek derVereenigde Doopsgezinde gemeente te Amsterdam, door S. Muller. 1854. — Suppl. 1860. 8°.
—— Idem, door J. G. de Hoop Scheffer. Amst. 1885—88.2 dln. gr. 8°.
Inventaris der archiefstukken, berustende bij de Ver.
Doopsgezinde gem. te Amsterdam, opgemaakt door J. G. de Hoop Scheffer. Amst. 1883—84. 2 dln. 8°.
Catalogus der werken over de Doopsgezinden en hunne geschiedenis, door J. G. Boekenoogen. Amst. 1919. 8°.
Catalogus van geschriften van en over Pascal, Vinet en La
Saussaye (schenking Ds. A. Loosjes) (1917). 8°. •
Eglise Wallonne. — Catalogue de la bibl. religieuse de 1'Eglise Wallonne d'Amsterdam. Amst. 1842, m. suppl. 1843; 1846, m. suppl. 1848; 1852, m. suppl. 1—3; 1858, m. suppl.; 1868, m.suppl.; 1870, 72, 75, 1881, m. suppl. 1883. tez. 6 dln. 8°.
Engl. Reformed Church. — Catalogue of the books of the Consistorial library of the English Reformed church at Amsterdam. (Amst. 1850?). kl. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
617
Evanó.-Luth. Diaconie. — Catalogus van een bibliotheek over armwezen, toebehoorende aan de Evangelisch-Luthersche Diaconie te Amsterdam. Amst. 1900, m. le suppl. 8°.
Catalogus der bibl. J. M. Domela Nieuwenhuis, van geschriften en plaatwerken over armwezen. Amst. 1901. m. portr. 4°.
Deze bibliotheek in bruikleen afgestaan aan de Armenraad te Amsterdam; zie aldaar voor den nieuwen catalogus.
Geloof en Wetenschap.—Catalogus van de bibliotheek der Vereeniging „Geloof en Wetenschap". Amst. 1902. 8°.
Kataloog van de Dames-bibliotheek. Amst. 1911, m. 2
suppl. 8°.
van de Heeren-bibliotheek. Amst. 1911, m. 2 suppl. 8°.
Gemeente-Archief. — Verslag Gemeente-Archief te Amsterdam. 1886—1892, 1894—1917. tez. 31 dln. 8°.
Gemeente-bureau v. beroepskeuze. — Catalogus der bibhotheek. z. j. 8°.
Gerechtshof. — Catalogus van de bibhotheek van het Gerechtshof en de Arrondissements-Rechtbank te Amsterdam. Amst. 1909. — Suppl. Amst. 1911. 8°.
Grafische School. — Catalogus van de bibhotheek der A. G. S. 1920—21. 8°.
Groote Club, Doctrina et Amicitia. — Catalogus der Bibliotheek van de sociëteiten „De Groote club", „Doctrina et Amicitia". Amst. 1921. 8°.
Hou' en Trouw. — Catalogus der bibliotheek van Hou' en Trouw, Ver. van oud-leerlingen der Openb. Handelsschool, opgericht 18 Juni 1885. Amst. 1916. 8°.
Tijdscb.r. „Hou' en Trouw", (bevattende de nieuwe aanwinsten). Jg. 27.".. 1916... 4°.
Kamer v. Kooph. en Fabr. — Catalogus van de A. M. J. Hendrichs-Verzameling, bew. door R. W. P. de Vries. (Amst. 1903). 8°.
Katholieke Ver. — Katalogus der boekwerken van de Katholieke vereeniging. Amst. 1879, m. statuten. 2 dln. 8°.
Koloniaal Instituut. — Lijst van periodieken der bibliotheek van het Kol. Inst. Amst. 1913. — 1ste suppl. Haarlem, 1915. tez. 2 dln. 8°.
Catalogus van boeken en tijdschriften betrekking hebbend op rubber, gutta-percha, balata, enz. aanwezig in de centrale boekerij van het Kol. Inst. Amst. 1923. — 1ste suppl. 1925. tez. 2 dln. 8°.



618
vi. de bewaring van het boek.
Kon. Akad. v. Wetensch. — Catalogus Bibliothecae Instituti Regii Belgici. Amst. 1821. 8°.
—- Catalogus Bibliothecae Instituti Regii Neerlandici. Amst. 1841. dl. 1.8°.
Catalogus der boekerij van de Kon. Akad. van Wetenschappen te Amsterdam Amst. leafl. 1855; le dl. le st. 1858. tez. 1 bd. 8°.
Idem. 1857—81. 3 dln. 5 bdn. 8°.
Idem. le dl. le st. nieuwe uitg. 1874. 8°.
Register op den Catalogus van de boekerij. Amst. 1885. 8°.
Catalogus van de boekerij; le vervolg, m. reg. 1891. 8°.
Overzicht van de boeken, kaarten, penningen, enz. ingekomen van Juni 1857—Nov. 1863. Amst. 1860—1864. 3 dln. 8°.
Lijst van aanwinsten, ingekomen van 1891—1893, 1896
1901, 1902. tez. 6 dln. 8°.
Opgave der handschriften van Constantijn en Christiaan
Huygens, door A. D. Schinkel, (berusten meerendeels in de Bibl. d. Kon. Acad. v. Wetensch.). 's-Grav. 1840. 8°.
Catalogus der verzamelingen Bilderdijk en van Lennep.
Amst. 1887. 8°.
Kon. Oudheidk. Gen. — Catalogus der bibhotheek van het Kon. Oudheidkundig Genootschap. Amst. 1878. 8°.
Jaarverslag in de 41e algem. vergadering; aanwinsten van
de bibhotheek. (Legaat D. Franken Dz.). Amst. 1899. m. portr. 4°.
Leeslust kweekt wetenschappen. — Lijst der boeken behoorende tot het leesgezelschap: „Leeslust kweekt wetenschappen." Amst. 1835 8°.
Leesmuseum. — Lijst der werken uitmakende de bibhotheek van het Leesmuseum. Amst. 1827; 1844; 1854; 1867; suppl. m. alph. reg. d. schrijvers en anonymen v. d. geheelen cat., 1875 ; 2e suppl. 1887. tez. 6 dln. 8°.
Lijst der couranten en tijdschriften, welke in het leesmuseum voorhanden zijn. 1914. 8°.
Lijst der tijdschriften der geneesk. afdeehng. 1911.
Catalogus van de afdeeling voor geneeskunde van het leesmuseum te Amst. 1893. 8°.
Catalogus der werken over rechtsgeleerdheid en staatswetenschappen; m. alph. reg. 1888. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
619
Leesmuseum. — Catalogus van natuur-geneeskundige journalen, uitmakende de boekerij van het Medisch Leesmuseum, (berustend op het Leesmuseum). Amst. 1857. 8°.
Alphabetische catalogus der werken, uitmakende de boekerij v. h. Medisch Leesmuseum te Amsterdam. 1862—1870. 8°.
Catalogus der tijdschriften en boeken, welke 30 Nov. en 2
Dec. 1922 onder de leden verkocht zullen worden. 4°.
Lettergieterij Amsterdam.—Catalogus van de Typografische bibliotheek te Amsterdam, samengest. door S. H. de Roos. (Amst. 1925). vel 1—128, niet verder gedrukt. 8°.
Mij. t. bev. d. bouwkunst. — Catalogus van de bibliotheek der Mij. tot bevordering der bouwkunst. (Amst.) 1872, 1885. tez. 2 dln. 8°.
Mij. t. bev. d. toonkunst. — Systematische catalogus van de muziekwerken der bibliotheek v. d. Mij. tot bevordering der toonkunst. Amst. 1912. 8°.
Mij. t. Nut v. 't Algem. Afd. Amst. — Catalogus der bibliotheek der leesinrichting, opgericht door het departement Amsterdam der Maatsch. t. Nut v. 't Algemeen. Amst. 1878; m. regiem, en 3 suppl. tot 1880. 8°.
Catalogus der bibliotheek van het departement Amsterdam. Amst. 1884. 8°.
Lijst van boeken, een leiddraad bij de samenstelling of
aanvulling der volksbibliotheken. Amst. 1904. 8°.
Nutscommissie voor bibliotheekwezen. Aanbevolen romanlectuur. Juli, 1920. 4 blz. 4°.
Centrale vak- en studiebibliotheek; catalogus van vak- en
studieboeken, op het gebied van land- en tuinbouw en veeteelt. Amst. 1916. 8°.
- Reizende bibliotheken; catalogus van vak- en studieboeken op het gebied van handwerk, nijverheid en handel. Amst. 1913. 8°.
Museum Fodor. — Beschrijving der schilderijen, teekeningen, prenten, prentwerken en boeken. Amst. 1863. 8°.
Beschrijving van den Atlas van Amsterdam van L. Split-
gerber. Amst. 1874. 8°.
Museum Willet-Holthuysen. — Catalogus der bibliotheek. Amst. 1896.8°. (met bijl.: art. W. Nijhoff, R. W. P. de Vries, e. a.).
Natura Artis Magistra. — Catalogus der bibhotheek van het Kon. Zoöl. Gen. „Natura Artis Magistra". Amst. 1881. gr. 8°.



620
vi. de bewaring van het boek.
Ned. Bond v. boekverk. bedienden. — Catalogus van de bihliotheek. (Amst.) 1910. — le suppl. 1912. kl. 4°.
Ned. Bijbelgenootschap. — De Javaansche handschriften in de bibliotheek van het Nederlandsen Bijbelgenootschap. Z. pl. en j. 8°.
Catalogus van de boekerij over zending en bijbelverspreiding v. h. Ned. Bijbelgenootschap. Amst. 1917. — Suppl. 1922. tez. 2 dln. kl. 8°.
Ned. Handel-Mij. — Catalogus van de bibliotheek. (Amst. 1903). 8°.
Ned. Inst. v. accountants. — Catalogus van de bibliotheek. Amst. (1911), 1921 m. suppl. tot 1926. 8°.
Ned. Muziek-paedagog. verbond. — Catalogus van de bibliotheek. Amst. 1917. 8°.
Ned. Onderw. propag.club v. drankbestr Catalogus der
centrale bibliotheek over het alcoholvraagstuk. Amst. 1900. 8°.
Ned. Persmuseum. — Lijst der bladen, waarvan exemplaren aanwezig zijn. (Amst. 1903). 8°.
Ned. Schoolmuseum. — Catalogus van het Ned. Schoolmuseum; le en 2e st. Amst. 1897—98. tez. 2 dln. 8°.
Idem. 1907, m. le suppl. 1912. tez. 2 dln. 8°.
Berichten en mededeelingen; (waarin aanwinstenlijsten)
nos. 14, 17—23, 28. Amst. 1907, 1910—16, 1920—21. 8°.
Catalogus van de verzameling paedagogische boekwerken,
nagelaten door D. J. Steyn Parvé. Leeuw. 1886. 8°.
Ned. Z. - Afrikaansche Ver. — Catalogus van de Zuid-Afrikaansche bibliotheek, onder beheer der Z. Afrikaansche voorschotkas. Amst. 1906. — le vervolg 1909. 8°.
Catalogus van boekwerken geschikt voor Z. Afrikaansche
school- en dorpsbibliotheken. 2e verm. dr. Amst. 1893. 8°.
Ons Huis Catalogus van de boekerij van Ons Huis. dl. I en
II. Amst. 1904. — le en 2e suppl. 1904—05. 8°.
II. tijdschriften en wetenschappelijke werken. 1906. 8°.
Mei 1914. 8°.
Catalogus der bibliotheek van de Vereeniging Ons Huis
buurt Y Y. Amst. 1900. — Suppl. 1901. 8°.
Oostkust v. Sumatra-Instituut. — Catalogus van hetDeliarchief op 1 Jan. 1917. Amst. 1917. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
621
Openb. Leeszaal. — Inlichtingen over boeken, door T. P. Sevensma. (overdruk uit Bibhotheekleven. Jg. II, III 1917—18).
Mededeelingen. Jg. I... 1919...
Lijst van tijdschriften. Amst. 1924. 12°.
Catalogus populaire reisbeschrijvingen. Z. j. kl. 8°.
■——■ Lijst van tijdschriften in de handels-economische bibhotheek. Amst. 1919. 8°.
Catalogus van boeken en tijdschriften 4er handels-economische bibliotheek, bew. door (E. G. Meihuizen). Amst. 1922. — Aanvullingen van Mrt. 1922—Mrt. 1925. tez. 2 dln. 8°.
Catalogus Duitsche letterkunde. Amst. 1925. 8°.
Catalogus Engelsche letterkunde. Amst. 1924. 8°.
Catalogus Fransche letterkunde. Amst. 1924. 8°.
Catalogus van boeken en tijdschriften op 't gebied der
technische wetenschappen, door P. Stroband. Amst. 1920. 8°.
Lijst van boeken en tijdschriften op het gebied der elec-
trotechniek. Amst. 1924. 8°.
——■ Catalogus van boeken over wijsbegeerte, zielkunde, wereld- en levensbeschouwing, door (C. A. Steenbergen) . Amst. 1924. 8°.
Catalogus der Braille-bibliotheek (inBraille-schrift). Amst.
1925. 3 dln. 4°.
Catalogus van de bibl. der Vereeniging van wiskundigeadviseurs bij Nederl. Mij. voor levensverzekering; inhoud van dl. I—-X van het archief voor de verzekeringswetenschap en aanverwante vakken. 's-Grav. 1909. 8°.
In bruikleen aan de Openbare leeszaal en bibliotheek.
Pharmaceut. Ver. Luctor et Emergo. — Catalogus van de bibl. der Pharmaceutische Vereen. Luctor et Emergo te Amsterdam. 1883. 8°. (niet in den handel).
Port. Israël. Seminarium. — Catalogus der bibhotheek van het Portugeesch-Israëlitisch Seminarium. 1843; 1858; 1864. tez. 3 dln. 8°.
Rijks-academie v. beeldende kunsten. — Katalogus der bibliotheek. Amst. 1888; 1910. tez. 2 dln. 8°.
Rijksnormaalsch. v. teekenonderwijzers. — Catalogus van de bibliotheek. Amst. 1883. 8°.
Rijkssch. v. Kunstnijverheid. — Voorloopige lijst van een gedeelte der verzameling hulpmiddelen bij het onderwijs. Amst. z. j. — Suppl. 1888. tez. 2 dln. 8°.



622
vi. de bewaring van- het boek.
Scheepvaart -museum. — Verzameling-Mensbig in het Scheepvaartmuseum te Amsterdam, bew. door A. W. M. Mensing. I. Bibhotheek. le en 2e ged. Amst. 1923, 25. tez. 2 dln. 4°.
Schoonheid in opvoeding en onderwijs. — Catalogus van de bibhotheek. Z. p. 1910. 8°.
Schutterij. — Katalogus van de historische verzameling der Schutterij. Amst. z. j. 8°.
Idem; van de boekwerken, pamfletten, enz door J. A.
Jochems. Amst. 1890. — Suppl. 1894, 1903. 8°.
Beschrijving der prenten, door J. A. Jochems en A. J. J. Ph.
Haas. Amst. 1892. — Suppl. 1896, 1907. 8°.
Idem, der penningen, eereteekenen, enz. door J. A.
Jochems. Amst. 1894. 8°.
Opgaven der platen en prenten, betrekking hebbende op
het geschiedkundig verleden der schutterij, bew. door (J. A. Jochems). Z. pl. en j. 8°.
Soc.-Dem. Studieclub. — Lijst van socialistische literatuur. Amst. 1915. 8°.
Sted. Gymnasium. — Catalogus der bibliotheek van het Amsterdamsen Gymnasium. 1906. — le—6e suppl. 1907—12. 8°.
Technisch Leesmuseum. — Vak-catalogus van het technisch leesmuseum te Amsterdam, opgericht 1 Mei 1897. 8°.
Theosofische Ver. •—• Catalogus van de boekerij; afdeeling: Theosofie. Amst. 1911. 8°.
—— Katalogus der boekerij van de Amsterdamsche Loge. Amst. 1902. 8°.
Idem, van de Wahana Loge. Amst. 1898; 1901; z. j. tez. 3
dln. 8°.
Tot Nut en Beschaving. — Catalogus van de boekerij des letteroefenenden genootschaps „Tot nut en beschaving" te Amsterdam. Amst. 1825, 1865. tez. 2 dln. 8°.
Tijdschr. v. Ziekenverpl. — Catalogus van de bibhotheek van het Tijdschr. v. Ziekenverpleging. Amst. 1916. 8°.
Universiteits bibliotheek. — Catalogus Bibliothecae Amstelredamensis. Lugd. Bat. ex officina Henrici ab Haestens, 1612. 4°.
Herdr. n. d. eersten Cat. d. Amst. Bibl. aanwezig in de bibl. v. Cambridge, door J. Enschede & Zn. te Haarlem, 1881.
Catalogus Bibhothecae pubhcae Amstelodamensis. Amst.
C. Commelinus, 1668. — Appendix hbr. post impressum Catalogum anni 1668 majori Bibhoth. additorum, J. Heidano, C. Dankerts et P. Schaak. Bibl. Amst. praefectis. 1695? — Catalogus hbr. minoris formae Bibl. Amstel. (cur. P. Schaak, 1695?). 1 vol. 4°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
623
Universiteits bibliotheek. —■ Catalogus Bibliothecae publicae Amstelodamensis. Amst. J. Rieuwertsz, 1711. 4°.
Met vele aanteekeningen en bijvoegsel door P. Burmannus Sec. bibliothecaris. Met: instructie Pedel v. h. Athenaeum 1823, instructie Custos der Bibl. v. h. Athenaeum 1823, iets over de Athenaea voornamelijk van Amsterdam.
Catalogus Bibliothecae publicae (curante H. C. Cras).
Amst. 1796. fol.
Met voorrede v. Prof. Cras, waarin de geschiedenis der boekerij.
Catalogi Bibliothecae publicae; supplementum. (cur. D. J.
van Lennep). Amst. 1847. fol.
Catalogus van de Bibliotheek der stad Amsterdam, door
P. A. Tiele. Amst. 1856—58. 4 dln. — Suppl. 1861 (door J. D. Lodeesen). — Suppl. 1876 (door M. Roest Mz.). tez. 6 dln.
Catalogus der aanwinsten 1878—83; 1896—1901; 1901—
05; 1906—07; 1908; 1909—12; 1913—14; 1915 (schenking Quack); 1919; 1920; 1921; 1925. nos. 1, 2, 3. 13 dln. 8°.
Katalogus der bibliotheek van de Mij. Felix Meritis. (Amst.)
1830; 1855. 2 dln. 8°.
Katalogus van de bibhotheek der afdeeling Koophandel van
de Mij. Felix Meritis. (Amst. z. j.). 8°.
Notice des objets exposés a la Bibl. de 1'Université d'Amst.
Amst. 1883. 8°.
Lijst van vervolgwerken aanwezig in de Universiteitsbibl.
en in andere openbare bibliotheken van Amst. Amst. 1884. 8°.
■ Tijdschrifteiüijst. Amst. 1913. 8°.
Lijst der verzameling van werken, brochures, tijdschriften,
enz. uitgeg. 1 Apr. 1872, den 300sten verjaardag van de inneming van den Briel, aanwezig in de Stadsbibliotheek. Amst. 1873. 8°.
Catalogus van Americana, geschonken door de firma Van
Eeghen & Co. Amst. 1888. 8°.
Aanwinsten betreffende de koloniën gedeeltelijk behoorende tot de koloniale boekerij van J. K. W. Quarles van Ufford. Amst. 1904. 8°.
Catalogus geographie en reizen, dl. I. Amst. 1923. 8°.
Catalogus der doodendansen en de daarmee in verband
staande literatuur, enz. (Ïegaat-REICHELT). Amst. 1873. 8°.
Doodendans; catalogus der verzameling-REiCHELT. — De
Nederlandsche doodendans, verzameling-ScHULTZ Jacobi. Amst. 1923. m. afb. 8°.



624
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK.
Universiteits bibliotheek. — Catalogus van de bibhotheek van F. W. Rive, ten geschenke gegeven aan de Bibl. d. Universiteit van Amst. Amst. 1879. 8°.
■ Catalogus van geneeskundige werken. 1891—1901. Amst.
1901. 8°.
Catalogus van werken over chirurgie (buitenlandsche schrijvers). Amst. 1892. 8°.
Catalogus van de boeken en tijdschriften geplaatst in de
laboratoria voor physiologie en histologie. Amst. 1913. 8°.
Catalogus van de boeken en tijdschriften geplaatst in de
laboratoria voor ziektekundige ontleedkunde, gezondheidsleer en ontleedkunde. Amst. 1918. 8°.
Catalogus van de boeken en tijdschriften geplaatst in de
laboratoria voor ziektekunde, psychiatrie en neurologie, oogheelkunde, oor-, neus- en keelziekten, huidziekten en syphilis, en inde Klinische bibliotheek Amst. 1920. 8°.
Catalogus van boeken over de Roomsch-Kath, kerk in het
algemeen en de orde der Jezuïeten in het bijzonder, aan de stad vermaakt door G. Schimmelpenninck Jz. Amst. 1883. 8°.
Boeken en brochures over de Roómsch-Katholieke kerk in
't algemeen en de orde der Jezuieten in 't bijzonder. Amst. 1901. 8°.
Catalogus van handschriften uit de bibhotheek van W.
Moll, door Curatoren aangekocht voor de bibl. d. Universiteit van Amst. Amst. 1880. 8°.
Catalogus der handschriften. 1899—1923. 7 dln. 9.bdn. 8°.
I. Schenking-Diederichs; Nederl. afdeeling, bew. door J.
Hellendoorn. Amst. 1899. m. portr 8°.
ii. De handschriften der Stedelijke Bibl. met de latere aanwinsten, bew. door M. B. Mendes da Costa. Vooraf eenige mededeelingen over de geschiedenis van de bibliotheek en hare handschriftenverzameling, door C. P. Burger Jr. Amst. 1902. m. portr. 8°.
III. Schenking-Diederichs; Fransche afdeeling, bew. door J.
Hellendoorn. Amst. 1903. m. portr. 8°.
IV. Brieven, bew. door J. Hellendoorn en M. B. Mendes
da Costa. Amst. 1911—19. m. portr. 3 dln. 8°.
V. Schenking-Diederichs. Kleinere afdeelingen (Engeland, en
Noord-America, Scandinavische landen, Rusland en Polen), bew. door T. P. Sevensma. Amst. 1913. 8°.
VI. Schenking-Diederichs. Kleinere afdeelingen (Italië, Spanje,
Portugal, Hongarije, Turkije, Griekenland, Indië, enz.), bew. door Bertha m. v. d. Stempel. Amst. 1917. 8°.
VII. De handschriften, krachtens bruikleencontract in de Univ.
Bibl. berustende. Eerste gedeelte: de handschriften van de Remonstrantsche Kerk, beschreven door M. B. Mendes da Costa; de handschriften van het Evang. Luth. Seminarium en van de Vereenigde Doopsgez. gemeente, beschreven door J. Berg. Amst. 1923. 8°.



vi. 3.b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
625
Universiteits bibliotheek. — Catalogus van incunabelen en andere verzamelingen. (Gids voor de bibliotheek der Universiteit. Voorjaar 1919). Amst 1919. 8°
De incunabelen en de Ned. uitgaven tot 1540 in de bibl. der
Univ. van Amst. beschreven door C. P. Burger Jr. dl. II; m. aanh. De Amsterdamsche uitgaven tot 1578. 's-Grav. 1923. m. facs. 8°.
Catalogus van de boeken betrekkelijk het notariaat. Amst.
1910. 8°.
Catalogus van boeken betrekking hebbende op de wetenschap der samenleving uit de bibliotheek van J. de Bosch Kemper, aan de Bibl. d. Universiteit v. Amst. ten geschenke gegeven. Amst. 1878. 8°.
Catalogus van boeken over rechtsgeleerdheid en staatswetenschappen, . aan de Bibl. d. Universiteit van Amst. ten geschenke gegeven bij het 250-jarig bestaan der Instelling van Hooger onderwijs door oud-studenten in de rechtsgeleerdheid aan het voormahg Athenaeum Illustre. Amst. 1882. 8°.
Catalogus der boekerij van rechtsgeleerdheid en staatswetenschap van M. H. Godefroy. Amst. 1887. 8°.
Boekerij van J. C. de Koning, met andere aanwinsten op
het gebied der staats- en rechtswetenschappen en der nieuwe letteren. Amst. 1902. 8°.
Catalogus van de schenking-QuACK. Amst. 1915. 8°.
Catalogus van de bibliotheek van E. J. Potgieter aan
de Bibl. d. Universiteit van Amst. ten geschenke gegeven. Amst. 1879. 8°.
Bibliotheca Graeca. Catalogus van boeken aan de Bibl. d.
Universiteit van Amst. ten geschenke gegeven door J. C. G. Boot. Amst. 1882. 8°.
Catalogus van boeken over letterkunde en geschiedenis,
aan de stad gelegateerd door Joh. Hilman. Amst. 1882. 8°.
Catalogus eener verzamehng van nieuwere Latijnsche
dichters en prozaschrijvers, aan de stad gelegateerd door G. Schim-
melpenninck. Amst. 1882. 8°.
Bilderdijkiana. Boeken en gedrukte stukken uit de collectie
Bilderdijk-Jeronimo de Vries, door Mej. D. M. de Vries aan de stad Amsterdam geschonken, Amst. (1895). 8°.
Bibliotheca Vondeliana. Catalogus van boekwerken van
en over Vondel, geschonken door A. D. de Vries Az. Amst. 1884. 8°.



626
vi. de bewaring van het boek.
Universiteits bibliotheek. — Boekerijen van A. J. de Bult, en Mej. S. J. Potgieter, en andere aanwinsten op het gebied der nieuwe letteren. Amst. 1900. 8°.
Boekerij van J. C. G. Boot, met andere aanwinsten op het
gebied der classieke letteren. Amst. 1903. 8°.
Catalogus van de Engelsche, Duitsche en Fransche
handbibliotheken, (Seminarium-verzamelingen) opgesteld in het Universiteitsgebouw. Amst. 1918. 8°.
Catalogus van de philologisch-historische handbibliotheek,
opgesteld in de Kamer-Boot. 2 dln. z. j. — Aanwinsten 1920. tez 3 dln. 8°.
Catalogus van oudere werken op het gebied der Nederlandsche letteren. Amst. 1921. m. afb. 8°.
Oude en nieuwe letteren, wijsbegeerte, opvoedkunde, onderwijs; aanwinsten 1922; bijzondere verzamelingen; handbibliotheken. Amst. 1923. 8°.
Werken van klassieke schrijvers en latere Latijnsche werken; m. overz. van de drukkers en uitgevers. Amst. 1923. 8°.
Tooneel-catalogus; Nederland. Amst. 1895. 4°.
Alphabetisch overzicht der tooneelstukken in de bibliotheek van Joh. Hilman. — Ons Tooneel. Aanteekeningen en geschiedkundige overzichten. Naamrol van plaatwerken en geschriften. — Beredeneerd register op Ons Tooneel, door Joh. Hilman. Amst.-Leiden, 1878—1881. 3 dln. 8°.
Aanwinsten op het gebied der wis- en natuurkundige wetenschappen, gedeeltelijk behoorende tot de wis- en sterrekundige boekerij van C. P. Burger. Amst. 1907. 8°.
——Catalogus van de boeken en tijdschriften geplaatst in de wiskundige leeszaal en in de laboratoria voor natuurkunde, dierkunde, plantkunde, plantenphysiotgie en pharmacognosie Amst. 1922. 8°.
—— Lijst van boeken en tijdschriften geplaatst in de laboratoria voor toegepaste scheikunde, biochemie en electrochemie Amst. 1925. 8°.
Lijst der kaarten in bezit van het Kon. Ned. Aardr.
Genootsch. op 1 Jan. 1887. Amst. 1887. 8°. (in bruikl. aan de Univ. Bibl.).
Lijst van boeken behoorende aan het Kon. Ned. Aardr.
Genootsch. Amst. 1891. 8°. (in bruikl. aan de Univ. Bibl.).



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
627
Universiteits bibliotheek. — Catalogus der boekerij der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering der Geneeskunst. Amst. 1861. (in bruikl. aan de Univ.-Bibl.).
Idem. le—14e suppl. Amst. 1867—1910. 1 bd. 8°.
_ Idem. 17e suppl., omvattende de werken van 1 Juni
1917_1 juli 1923. Amst. 1923. 8°.
Verslag van den hoofdbestuurder, bibliothecaris, aan de
commissie tot het nazien der bibliotheek. (Verslag over de aanwinsten). Amst. 1904. 8°.
Jaarverslag van den bibliothecaris aan de commissie tot
het nazien der bibliotheek. (Verslag over de aanwinsten). Amst. 1921. 8° (overdruk uit het Ned. Tijdschr. v. Geneesk.).
Catalogus der bibliotheek van het Genootschap ter bevordering der Natuur-, Genees- en Heelkunde te Amsterdam, dl. I. Amst. 1874. 8°.
In bruikleen op de Universiteitsbibl., hierbij ook de cat. van 1856.
Catalogus librorum e thesauro Monnikhoffiano; redegit W.
Vrolik. 1838 (Handschr.) 4°.
Is nooit gedrukt; deze bibl. is overgegaan in die v. h. Gen. t. bev. d. Natuur-, Genees- en Heelkunde.
Catalogus der boeken, uitmakende de boekerij van den
Geneesk. Raad der Prov. N.-Holland, in bruikleen gegeven aan de Universiteitsbibl. te Amsterdam. Amst. 1880. 8°.
- ——. Catalogus van de boekerij der Ned. keel- neus- en oorheelk. Vereen, lijst 1—5, 1897—1901; lijst A—Z, 1902—10; lijst AA— FF, 1911—13. 8°.
Idem. Amst. 1918. m. suppl. 1921. 2 dln. 8°.
Catalogus van de Algem. Pharmaceutische bibhotheek en
van de boeken over pharmacie en aanverwante vakken, aanwezig in de Universiteitsbibl. Amst. 1911.8°.
Catalogus van de handschriften en boeken behoorende tot
de bibl. der Remonstrantsch-Gereformeerde kerk te Amsterdam, opgesteld door P. Scheltema. Amst. 1849; m. vervolg 1863. 2 dln. 8°.
Catalogus der boeken en handschriften van de bibl. der
Remonstr. gemeente te Amsterdam. Amst. 1877. 8°.
Beschrijvende catalogus der pamfletten-verzameling van
de boekerij der Remonstrantsche kerk te Amsterdam, door H. C. Rogge. Amst. 1862—66. 3 st. 5 afd. 8°.



628
vi. de bewaring van het boek.
Universiteits bibliotheek. — Catalogus van de bibhotheek van het Evangelisch Luthersch Seminarium; in bruikleen bij de Universiteitsbibl. te Amst. Amst. 1876; m. suppl. I. 8°.
Supplement-hjst van boeken behoorende aan de Remonstrantsche Kerk en aan het Evangelisch Luthersche Seminarium. Amst. 1920. 8°.
Catalogus van de boekerij der Holl. Maatsch. van Landbouw, geplaatst op de Stads-bibliotheek te Amsterdam. Amst. 1862. 8°.
Boekerij van muzijkwerken toebehoorende aan de Mij. t.
bev. der Toonkunst, in bruikleen bij de Stads-bibl. te Amst. Amst. 1862, 1869. 2 dln. 8° en 4°.
——■ Catalogus van de bibliotheken der Mij. t. bev. d. Toonkunst, en der Ver. v. N.-Nederlands Muziekgeschiedenis; in bruikleen bij de Universiteitsbibl. te Amst. Amst. 1884. — Suppl. 1895. tez. 1 bd. 8°.
Catalogus van de paedagogische bibliotheek van het Ned.
Onderwijzers-Gen. Amst. 1891. — Suppl. 1899. — Aanwinsten 1899—1907, 4 dln. tez. 6 dln. 8°.
■ Ned. Genootsch. tot zedelijke verbetering der gevangenen;
lijst der werken uitmakende het legaat van • W. H. Suringar en in bruikleen gegeven aan de Stads-Bibl. Amst. 1874. 8°.
Catalogus der boeken, uitmakende de boekerij v. h. Genootsch. t. zedelijke verbetering der gevangenen. Amst. 1880. 8°.
—— Catalog der Hebraica und Judaica aus der L. Rosenthal'schen Bibliothek, bearb. von M. Roest. Amst. 1875. 2 dln. 8°.
Een keur uit 'de handschriften en boeken der Bibhotheca
Rosenthaha (door J. M. Hillesum). Amst. 1919. 8°.
Jaarverslag der vereeniging Het Vondelmuseum, nos. 1—7
en 9. Amst. 1904—1920. m. bijl. en afb. tez. 8 dln. 8°.
Catalogus der bibliotheek van het Wiskundig genootsch.
„Een onvermoeide arbeid komt alles te boven"; in bruikleen bij de Universiteitsbibl. te Amst. Amst. 1883. — Suppl. 1884, 1885,1897. {met oude catalogi van 1813, 1831, 1862, 1874). tez. 6 dln. 8°.
Systematische catalogus van de boekerij van het Wiskundig genootsch. „Een onvermoeide arbeid komt alles te boven" te Amsterdam, tevens bevattende de wiskundige werken toebehoorende aan de Universiteits-Bibl. Amst. 1907. 8°.
Ver. S[oc]. Lfeesgez.] — Catalogus van de bibhotheek der Vereeniging S. L. Amst. 1902. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken, nederl. en koloniën.
629
Ver. t. bev. v. d. belangen d. Boekhandels. — Catalogus van de bibhotheek der Ver. t. bevord. v. d. belangen des boekhandels, opgemaakt door F. Muller. Amst. 1855, m. suppl. 1868. 2 dln. 8°.
Catalogus der bibliotheek, (door R. W. P. de Vries). Amst.
1885. 8°.
Catalogus der bibliotheek, (door A. G. C. de Vries, W.
Nijhoff en E. Dronkers). 's-Grav. 1920—26. 2 dln. 8°.
Aanwinsten. Amst. 1921... 8°.
Ver. v. jongel. i. d. boekh. — Catalogus der bibl. van de Ver. v. jongelieden in den boekh. werkzaam. Amst. 1863; 1865; 1869, m. suppl. 1871. tez. 4 dln. 8°.
Ver. v. d. Effectenhandel. — Catalogus van boekwerken der bibliotheek van de Ver. voor den Effectenhandel. (Amst. 1914). 8°.
Ver. v. d. statistiek. — Catalogus van de bibliotheek der Vereeniging voor de Statistiek in Nederland. Amst. 1872. kl. 8°.
Volksleesgezelschap. — Catalogus der bibhotheek van het Volksleesgezelschap te Amsterdam, opger. in 1866. — m. stat. 8°.
Vrije Gemeente. — Catalogus der bibliotheek van de vereeniging „De Vrije Gemeente". (Amst.) 1887. — Suppl. 1888; 1895.8°.
Vrijmetselaarsloges. — Catalogus van de bibliotheek der Z... A... loge Concordia Vindt Animos. Amst. 1859. 8°.
Catalogus der bibliotheek van de Z... A... loge La bien ai-
mée. Amst. 1861. 8°.
Catalogus van boekwerken, enz. behoorende aan de Amst.
loges van de Independent Order of Odd-Fellows. Amst. 1898. 8°.
Vrijmetselaarsstichting. — Katalogus van de boekerij der Vrijmetselaars-stichting te Amsterdam. Amst. 1906. 8°. (met geschreven toevoegingen).
Apeldoorn.
Openb. Leeszaal. —• Catalogus van de openbare leeszaalbibliotheek. Apeld. 1924. 8°.
Appingedam.
Openb. Leeszaal. — Catalogus van de openbare leeszaal en boekerij. Appinged. (1921). — m. suppl. nos. 1—9. (ontbr. nos. 2 en 3). 8°. Arnhem.
Leesmuseum. — Catalogus der bibliotheek. 1872—1890. Z. p. 8°. Openb. bibliotheek.—Reglement en katalogus. Arnh. (1820). 8°.
10



630
vi. de bewaring van het boek.
Openb. bibliotheek. — Catalogus 1858; 1883. — Suppl. en algem. reg. 1887. 3 dln. 8°.
Idem. 2e suppl. 1888—1908, waarbij'bibl. van A. Ver-
Huell. Arnh. (1908). 8°.
Verslag en hjst van ingekomen boeken. Arnh. 1909—17.
8 dln. 8°.
Assen.
Openb. Leeszaal. — Catalogus van boekwerken. Assen, 1923. — m. suppl. tez. 2 dln. 8°.
Rijks-archief. — Het archief der abdij te Dikninge, door J. G. C. Joosting. (inventaris). Leiden, 1906. 8°.
De archieven van den Etstoel en van de hem opgevolgde
collegiën tot 1811, door J. G. C. Joosting. (inventaris). Leid. 1906. 8°.
Catalogus van de boekerij L. Oldenhuis Gratama, berustende in het Rijksarchief in Drenthe, te Assen, door J. G. C. Joosting. 's-Grav. 1914. 8°.
Baarn.
Phytopatologisch lab. — Catalogus van de bibhotheek v. h. phytopathologisch laboratorium „Willie Commelin Scholten". Amst. 1909. 8°.
Bloemend aal.
Meerenberg. — Catalogus der boekerij van het Prov. Geneesk. gesticht voor krankzinnigen „Meerenberg" bij Bloemendaal. Amst. 1877. 8°.
Breda.
Kon. Mil. Akademie. — Systematische catalogus van de bibliotheek der Kon. Mil. Akademie te Breda. Breda, 1840. 8°.
Catalogus van de bibhotheek, met een alphabetische naamlijst. Breda, 1869. 8°.
Catalogus van de bibhotheek der Kon Mil. Akademie, bew.
door J. D. B. Ophorst. Breda, 1900. — le—17e suppl. 1901—20 en alph. reg. op suppl. 1—14. Breda, 1902—17. 8°.
Brielle.
Archief. — Lijst der Brielsche verzameling, door A. Ver Huell. Z. p. 1874. 2 dln. kl. 8°.
Büssum.
Openb. leeszaal. —Catalogus: taalkunde, letterkunde, romans. Bussum, 1923. — le suppl. 1925. tez. 2 dln. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
631
Delft.
Coll. liter. Gymn. — Catalogus Bibl. Collegii literarii Gymnasii Delphensis. (auct. J. C. Schröder). 1721. Appendix 1720—1730. 1 vol. fol.
Gemeente-archief. — Catalogus van den historischen atlas van Delft en Delfland, (benevens portretten en daden uit den 80jarigen oorlog) door H. S. Veldman. Delft, 1898. 8°.
Catalogus van den topographischen atlas van Delft en
Delfland, door H. S. Veldman. Delft, 1898. 8°.
Inventaris der charters en privilegiën (1246—1599), op-
gem. door J. Soutendam. Delft, 1860. 8°.
Gemeente-bibliotheek. — Catalogus van het geschiedkundig gedeelte der Gemeente-bibl. van Delft; korte beschrijving der schilderijen ten raadhuize bewaard. Delft, 1865. 8°.
Catalogus van regtsgeleerde en andere werken, met opgave der plaatwerken, teekeningen, enz. Delft, 1866. 8°.
Openb. Leeszaal. — Catalogus. Delft, 1920. — le suppl. 1922. tez. 2 dln. 8°.
Catalogus, afdeeling jeugdbibliotheek. Delft, 1924. kl. 8°.
Polytechnische School. — Catalogus van de bibhotheek der Polytechnische School te Delft. Delft, 1867 — le vervolg 1873. tez. 2 dln. 8°.
Prinsenhof. — Historische beschrijving van het klooster van Sinte Agatha met het Prinsenhof te Delft, benevens een catalogus der verzameling en een lijst der boeken in de historische zaal aanwezig, door B. W. F. van Riemsdijk. 3e dr. 's-Grav. 1912. m. afb. 8°.
Techn. Hoogeschool. — Systematische catalogus van de bibhotheek der Techn. Hoogeschool. Dl. II. Wiskundige wetenschappen. Delft, 1907. 4°.
Lijst der periodieken. 2e uitg. Delft, 1909 en uitg. 1912
Delft, 1912. 2 dln. 4°.
Lijst van de boekwerken en tijdschriften, geplaatst in de
leeszalen, tevens handleiding en gids voor de bezoekers. (Delft), 1920. 8°.
St. Barbara-klooster. — De boekerij van het St. Barbaraklooster te Delft in de 2e helft der 15e eeuw; een bijdrage tot de geschiedenis der Middeleeuwsche letterkunde in Nederland, door W. Moll. Amst. 1857. 4°.



632
vi. de bewaring van het boek.
Deventer.
Athenaeum bibliotheek. — Catalogus Bibliothecae publicae Daventriensis. Dev. 1832, 1864, 1872, 1880. 4 dln. 8°.
Catalogus van de Athenaeum bibhotheek, bew. door J. C.
van Slee. Dev. 1896, 1900. 2 dln. 8°.
Catalogus van geschriften en boekwerken, voornamelijk
betrekking hebbende op de litteratuur der Ned. koloniën, uit de boekerij van A. J. Duymaer van Twist. Dev. 1898. 8°.
Catalogus der handschriften, berustende op de Ath. bibl.,
bew. door J. C. van Slee. Dev. 1892. 8°.
Notices bibhographiques des livres imprimés avant 1525
conservés dans la bibhothèque publique de Deventer, par A. M. Ledeboer. Dev. 1867. 8°.
Hetz. Oorspronkelijk handschrift van den schrijver.
Catalogus van de incunabelen in de Athenaeum bibliotheek te Deventer, door M. E. Kronenberg. Dev. 1917. m. 4 pl. en fats. 8°.
Heer-Florenshuis. — De bibliotheek van het Heer-Florenshuis te Deventer, door M. E. Kronenberg. 8°. (overdruk uit Ned. Archief v. Kerkgeschiedenis, dl. IX. afl. 2. 's-Grav. 1912).
De bibl. van het Heer-Florenshuis te Deventer, door A.
Hulshof. 8°. (overdruk uit Ned. Archief v. Kerkgeschiedenis, dl. IX. afl. 4. 's-Grav. 1912).
Dordrecht.
Diversa sed Una. ■— Naamlijst der boeken, uitmakende de bibl. van het letterk. Gen. „Diversa sed una". Dordr. 1837. 8°.
Gemeente-bibliotheek. — Catalogus van de bibl. der gemeente Dordrecht, door J. C. Overvoorde. Afd. I. Dordrecht en omstreken. Dordr. 1898. 8°.
Mij. t. Nut v. 't Algem. — Catalogus van de Volksbibhotheek van de Mij. t. Nut v. 't algem. Dep. Dordrecht. Dordr. 1905. kl. 8°.
Ned. Alpenvereeniging. — Catalogus der bibhotheek. Dordr. 1923, m. le aanvullingsblad tot 1 Mei 1924. 8°.
Openb. Leeszaal. Catalogus der Openbare leeszaal en bibl. te Dordrecht. Dordr. 1906. — Suppl. 1908, 1917, 1918, 1919, 1922. tez. 5 dln.
Mededeelingen. Jg. 1—7, 1912—18. 8°.
Edam.
Latijnsche School. — Catalogus der boekwerken, afkomstig van de oude Latijnsche school te Edam. Edam, 1867. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
633
Egmond.
Abdij. — De catalogus der boeken van de abdij te Egmond, door H. G. Kleyn. 8°. (overdruk uit Archief v. Ned. Kerkgeschiedenis, dl. II. afl. 2. 1887).
Enkhuizen.
Enkhuizer Boekerij. — Index variorum insignium librorum, qui servantur in Bibl. Enchusana. Ench. H. Straalen, 1693. 4°.
Deze bibl. eigendom der Herv. Gem. bevindt zich in de Groote kerk.
Catalogus van de boekerij in de Westerkerk te Enkhuizen,
bew. door D. A. Brinkerink. Enkh. (1908). 8°.
Enschede.
Doopsgez. Gemeente. —■ Catalogus der bibliotheek. Enschede, 1816; 1836; en verkoopcat. dezer bibl. 1861. tez. 3 dln. 8°.
Openb. Leeszaal. — Lijst van ontspanningslectuur. Ensch. 1922. — le aanvulling Mei 1925. tez. 2 dln. 8°.
Volksbibliotheek. — Catalogus van de Volksbibliotheek. Enschede, 1891; 4e verm. uitg. 1907; B.-werken voor jongeheden en kinderen. 4e verm. uitg. 1907. 3 dln. 8°.
Franeker.
Bibl. Academiae. —■ Statuta et leges Bibl. Academiae Franekeranae. 1712. — Catalogus Bibl. 1713; continuatio s. suppl. catalogi (1748) 91 pag. 1 vol. fol. (met een lijst in Hs. der juridische boeken in 1800 aangekocht voor het Legatum Schurmanianum.
Catalogus novus Bibl. publ. Franequeranae;partis le sectio
prior, libros theolog. completens; Bibl. ordin., libros descr. j. Amersfoordt, continuavit H. Amersfoordt. Leov. 1842. fol.
Bij de opheffing v. h. Athen. in 1844, werd het grootste deel der Bibl. vereenigd m. d. Prov. Friesche Bibl. in Leeuw. Legaat Schuurman in 1847 publiek geveild.
Goes.
Sted. Bibliotheek. — Catalogus eener verzameling van pamfletten, tractaten en andere stukken, zoowel met betrekking tot de geschiedenis des vaderlands als over gebeurtenissen elders voorgevallen ; allen in Nederland uitgegeven van het einde der 16e tot het midden der 18e eeuw; uitmakende het 2e gedeelte van de bibliotheek ten raadhuize der stad Goes. Goes, 1865. 4°.
Gouda.
Goudsche Librye. — Catalogus bibl. Goudanae publicae. Gouda, 1798; m. ordonnantie op het stuck van de librye, 1683. 4°.
Catalogus van de Openbare boekerij te Gouda, samengest.
door Mart. Nijhoff Gouda, 1874. 8°.
Supplement-catalogus. Gouda, 1910. 8°.



634
vi. de bewaring van het boek.
's-Gravenhage.
Acad. v. Beeldende Kunsten. — Catalogus der bibliotheek. 's-Grav. 1923. 8°.
Algem. Rekenkamer. — Catalogus der bibliotheek. 's-Grav. 1906. 8°.
Braille-bibliotheek. — Catalogus der Nederlandsche braillebibliotheek. ('s-Grav.). 1892. 8°.
Bur. voor den industrieelen eigendom. — Catalogus der bibhotheek. 's-Grav. 1913. — le en 2e suppl. 1914, 1924. tez. 3 dln. 8° en 4°.
Catalogus van boeken en tijdschriften op het gebied der
rechtswetenschap en opgave van octrooischriften, merkenbladen en dgl. 's-Grav. Sept. 1925. 8°.
Centrale gezondheidsraad. — Catalogus der bibhotheek. Utrecht, 1914. — 8 aanvullingen 1914—1922. 8°.
Dep. v. Financiën. — Catalogus der bibliotheek. 's-Grav. 1906. 2e dr. 1915. — aanvullingen I, 1921. tez. 3 dln. 8°.
Dep. v. Koloniën. — Lijst der boeken en geschriften, uitmakende de bibl. van het Dep. van Koloniën. 's-Grav. 1858. 8°.
Catalogus van de boeken en kaarten, uitmakende de bibl.
van het Dep. van Koloniën, m. alph. reg. 's-Grav. 1884, m. 4 vervolg. 1887—93; 1898, m. 6 vervolg. 1903—24. tez. 12 dln. 8°.
Alphabetische lijst van jaarboeken, periodieken en seriewerken, samengest. door M. C. Mallée. 's-Grav. 1919. 8°.
Dep. v. Landbouw.. — Catalogus van de Economische bibhotheek verbonden aan de afdeeling handel en de directie van den landbouw, no. 7. Verkeerswezen, uitgel. z. j. 8°.
Dep. v. Marine. — Catalogus der bibliotheek van het Min. v. Marine. 's-Grav. 1857, m. 4 vervolg. 1859, 62, 65, 68. tez. 5 dln. 8°
Catalogus der bibl., v. h. Dep. van Marine, bijgew. tot
ultimo Dec. 1911, door W. J. van der Werff. 's-Grav. 1912. 8°
Dep. v. Oorlog. — Catalogus der bibliotheek van het Min. van Oorlog. Breda, 1850; 's-Grav. 1864; Breda, 1878; m. 6 suppl. 1879—1899. tez. 9 dln. 8°.
Idem. Dl. II. Van 1878—en met 1902, samengest. door
F. A. G. Beelaerts van Blokland. 's-Grav. 1904. 8°.
Idem. Eerste supplement, 1903—1 Juli 1912, samengest.
door W. F. L. van de Wetering bijgend. De Rooij. 's-Grav. 1912. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
635
Dep. v. Oorlog. — Lijst van gedrukte kaarten, voorhanden in het archief der Genie van het Min. van Oorlog, opgem. door P. I. M. Meyboom 's-Grav. 1857. 4°.
Lijst van voorhanden kaarten en instrumenten aan het
Dep. van Oorlog. 's-Grav. 1881, m. vervolg. 1890. 2 dln. 8°.
Doopsgez. Gemeente. — Alphabetische catalogus van de bibliotheek. 's-Grav. 1912. m. le—3e suppl. 1913. 8°.
Gardes Suisses. —■ Catalogue de la bibl. fondée par quelques officiers des Gardes Suisses au service de Hollande en 1788. 's-Grav. 1794. kl. 8°.
Gemeente-Archief. — Inventaris van het oud-Archief der gemeente 's-Gravenhage. ('s-Grav.) 1868. 8°.
Catalogus van de bibl. der Gemeente 's-Gravenhage, samengest. door A. J. Servaas van Rooyen. 's-Grav. 1892—99. 3 dln. 4°.
Catalogus van de historisch-topografische bibl. door W.
Moll. ('s-Grav.) 1921. 2 dln. 8°.
Gemeentel, jeugdleeszaal.—Voorloopige lijst van boeken aanw in de gemeentel, openb. leeszaal en bibl. voor de jeugd. 's-Grav. z. j. 4°.
— Supplement katalogus van de gemeentel, jeugdleesz. en centrale schoolbibl. 's-Grav. 1923. 4°.
Wat te lezen? (als men 14, 15, 16 jaar wordt). 's-Grav.
1922. 8°.
Het kinderboek 1920—1924; een keur uit 5 jaren, samengest. en toegel. door S. Lobo. 's-Grav. 1924. 8°.
Groot-Oosten der Nederlanden. — Beschrijving der verzamelingen. Maconnieke nalatenschap van Z. K. H. Willem Fr Karei, Prins der Nederl., Grootmeester nationaal, 1861—1881. 's-Grav. 1884. 8°.
Boekwerken der Klossiaansche bibliotheek. 's-Grav. 1900.
8°.
Bibliotheek-v. h. Groot-Oosten der Nederlanden, bew. door
J. Boudewijnse.'s-Grav. 1902. — 1ste suppl. 's-Grav. 1912. tez. 2 dln. 8°.
Hooge Raad. — Catalogus der boekerij van den Hoogen Raad der Nederlanden. ('s-Grav.) 1880; 1912; m. 2e—13e suppl. 1912— 24. 8°.
Koloniale bibliotheek. — Catalogus der boekwerken van het Indisch Genootschap. 's-Grav. 1856; 1864; opnieuw bew. door J. Boudewijnse, 1869; m. 2e suppl. 1877. tez. 4 dln. 8°.



636
vi. de bewaring van het boek.
Koloniale bibliotheek. — Verslag over den staat der bibliotheken v. h Kon. Inst. voor de taal- land- en volkenkunde van Ned. Indië en het Indisch Genootschap, gedurende het jaar 1879. (m. lijst van aanwinsten). 's-Grav. 1880. 8°.
Catalogus der Kolom bibl. van het Kon. Inst. voor de
taal- land- en volkenkunde van Ned.-Indië en het Indisch Genootschap, door G. P. Rouffaer en W. C. Muller. 's-Grav. 1908. m. le—5e opgave van aanwinsten, 1909—1915. tez. 6 dln. 8°.
Idem le supplement, door W. C. Muller.'s-Grav, 1915. m.
opgave van aanwinsten 1916—22. tez. 3 dln. 8°.
Catalogus der land- en zeekaarten van en uitgeg. door het
Kon. Inst. v. d. taal- land- en volkenk. v. Ned. Indië, samengest. door W. C. Muller. 's-Grav. 1913. 8°.
Lijst van werken, uitgeg. door of vanwege het Kon. Inst.
v. d. taal- land- en volkenk. van N. L, benevens van de onderwerpen voorkomende in Bijdragen tot de taal- land- en volkenk. van N. I„ uitgeg. door gemeld Genootschap in de eerste 25 j. van zijn bestaan. Z. p. en z. j. 8°.
Kon. bibliotheek. —■ Catalogus van de boeken der Nationale bibliotheek. (Kon. Bibl.). 's-Grav. 1800; m. 4 aanhangsels, en, Sommaire des divisions et sous divisions du catalogue. tez. 3 dln 8°.
Catalogus librorum qui in Bibl. Regia Hagana partim in
duplo, partim in triplo inveniuntur, quorum publica fiet auctio 23 Oct. 1838. Hag. Com. 1838. 8°.
Verslag van de aanwinsten gedurende de jaren 1867...
8°.
Lijst van periodieken in 1890 ontvangen. 's-Grav. 1891. m.
vervolg over 1891. 's-Grav. 1892. 2 dln. 8°.
Lijsten, nos. 1—7, Oct. 1895—April 1907. 8°. (China en Japan — De Balkan —De misdaad en de maatschappij — Het Eng. drama tot 1660. — Archaeologie en kunst van Griekenland en Rome — Z.-Afrika — Godsdienst en Bijbelkritiek).
Lijst van de boekwerken en tijdschriften in de leeszaal en
haar gaanderijen geplaatst. 's-Grav. 1908. 8°.
Documenten voor de economische crisis van Nederland in
oorlogsgevaar, uitgegeven door de Koninklijke Bibliotheek. Afdeeling Documentatie. 's-Grav. 1914—1917. 4 dln. 8°.
Repertorium op de Nederl. tijdschriften, bew. en uitgeg.
door de Koninklijke Bibliotheek. Afdeeling Documentatie. 's-Grav. 1914—1921. Jg. 1—8. 8°.



vi. 3.b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
637
Kon. bibliotheek. — Recherches faites dans la Bibliothèque de la Haye et dans les Archives du royaume de Hollande, par H. Reynald. Z. p. 1877. 8°. (Extrait des Archives des Missions scientifiques et littéraires. 3e série. t. IV).
Lijst der handschriften, boeken en prenten betrekking
hebbende op de geschiedenis van het huis Oranje-Nassau en de vaderlandsche geschiedenis. ('s-Grav.). 1898. 8°.
De Oranje-Nassauboekerij in de Kon. Bibl. 's-Grav. 1898.
m. afb. 8°.
Catalogus der geschiedenis: de Nederlanden (Noord en
Zuid), 1901; Frankrijk, 1902; de Balkanstaten en Griekenland, 1903; Groot-Brittanje en Ierland, 1903; Zwitserland, 1903; het Russische rijk, 1904; Scandinavië, 1904; Amerika-Australië, 1904; Afrika, 1904; Azië, 1904; Algemeene en oude geschiedenis, 1912. 11 dln. kl. fol.
Beknopte catalogus van de geschiedenis der Nederlanden
(Noord en Zuid); le dl. 's-Grav. 1922. 8°.
—— Catalogus van folklore, le dl. Europa. 's-Grav. 1919; 2e dl. Buiten Europa-suppl., 's-Grav. 1920; registers. 's-Grav. 1922. 3 dln. 8°.
Catalogus der bibliographie en bibliotheconomie. ('s-Grav.)
1903. kl. fol.
Catalogus codicum manuscriptorum; vol. I. libri theolo-
gici. 's-Grav. 1922. 8°.
Beschrijving van het in de Kon. Bibl. te 's-Gravenhage
berustende handschrift der Batavia, uit de nagelaten schriften van G. van Lennep, door A. D. Schinkel. 's-Grav. 1840. m. facs. 4°.
Lettres a M. de Salvandy sur quelques-uns des manuscrits
de la Bibl. Royale de La Haye, par A. Jubinal Paris, 1846. 8°.
Notice sur un manuscrit de la Bibl. Royale de La Haye,
contenant des lettres de Don Juan d'Autriche, du secrétaire Escobedo, des billets d'Antonio Perez, apostillés de la main de Philippe II, etc. par M. Gachard. Bruxelles, 1847. 8°.
Notice d'un choix de manuscrits et d'imprimés, exposés
dans une des salles de la bibhothèque. 's-Grav. 1893. 8°.
Catalogus hbrorum saeculo XVo impressorum quotquot
in Bibliotheca Regia Hagana asservantur, ab J. G. Holtrop. Hag! Com. 1856. 8°.
Hierin ook de beschrijving der incunabulen van Nederlandsche drukkers in het Museum Meermanno-Westreenianum.



638
vi. de bewaring van het boek.
Kon. bibliotheek. — Catalogus van schoone kunsten en kunstnijverheid. 's-Grav. 1905. 8°.
Catalogus van de pamflettenverzameling berustende in de
Kon. Bibl. 1486—1753, met aanteekeningen en een register, door W. P. C. Knuttel. 's-Grav. 1889—1920. m. supplement en zaakregister. 9 dln. in 10 stkn. 4°.
Catalogus van de schaakbibhotheek (c. 850—1875) door
A. van der Linde. Utrecht, 1875. 8°.
—— Catalogus der Fransche taal- en letterkunde; le dl. algem. overzichten 850—1725. 's-Grav. 1918; 2e dl. 1725—1815. 's-Grav. 1918; 3e dl. 1815—1890, 's-Grav. 1919; 4e dl. 1890—1919. 's-Grav. 1919; 5e dl. registers, 's-Grav. 1922. tez. 5 dln. 8°.
• Catalogus der Goethe-verzameling. 1918. 8°.
Kon. Inst. v. Ingenieurs. — Catalogus van de boekwerken, voorhanden in de bibl. v. h. Kon. Inst. van Ingenieurs. 's-Grav 1856. 8°. — le—5e afl. 1847—72. 8°.
Catalogus der boekerij v. h. Kon. Inst. v. Ingenieurs.
's-Grav. 1872, 1887. — le—3e suppl. 1895—1913. 's-Grav. 1914. tez. 5 dln. 8°.
3e suppl.: aanwinsten 1 Jan. 1905-1 Juli 1913; decimale indeeling door P. l. a. Mondt.
De decimale indeeling van de boekerij v. h. Kon. Inst. van
Ingenieurs; sleutel voor de aanwinsten van af 1 Jan. 1905 door P. L. A. Mondt. Amst. 1925. 8°.
Répertoire de cartes, publié par 1'Institut royal des ingénieurs néerlandais; le—9e livraison. 's-Grav. 1854—68. 7 dln. 8°.
Kon. Ned. Ver. v. Luchtvaart. — Catalogus en reglement voor de bibliotheek. (Jaarboekje, 1913).
Krijgsgeschiedk. archief. — Nasporingen en studiën op het gebied der Ned. krijgsgeschiedenis; 5e—80e jaarverslag, (m. aanwinsten). 's-Grav. 1900—25. 26 dln. 8°.
Mus. Meermanno-Westreenianum. — Catalogus van de incunabelen. I. Italië, Frankrijk, Spanje, Engeland (door B. Kruitwagen). — II. Nederland, België, Duitschland, Duitsch-Zwitserland, Oostenrijk (door R. Pennink).'s-Grav. 1911—20.2dln. gr. 8°.
—— Spaansch-Portugeesche en Engelsche incunabelen, door B. Kruitwagen. (Het Boek. Jg. VIII. 1919).
Nat. Bur. v. vrouwenarbeid. — Catalogus van de bibliotheek. 's-Grav. 1906. 8°.
Ned. Centr. Ver. t. bestrijding der tuberculose. — Alphabetische catalogus van de bibhotheek. 3e dr. 's-Grav. 1924. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
639
Ned. Coöp. Bond. — Catalogus der bibliotheek. 's-Grav. 1906. 8°.
Ned. Herv. Kerk. — Catalogus der bibhotheek van de algemeene synode der Nederl. Herv. Kerk. 's-Grav. 1916. 8°.
Ned. Kinderbond. — Catalogus van de kinderleeszaal en bibhotheek Herman Costerstraat 221. 's-Grav. (1923). — Suppl. Maart 1925. 8°.
Ned. Leeuw. — Naamlijst der boeken van het Geneal. Herald. Genootsch. „De Nederl. Leeuw" te 's-Gravenhage. Amst. 1893. 8°.
Inventaris der boeken en handschriften, samengest. door
W. Snouckaert van Schauburg. 1911. — le suppl. Dec. 1911. 2 dln. 8°.
Ned. Stenografen-Ver. — Catalogus van de bibl. der Ned. Stenografen-Ver. „Stolze-Wéry". 's-Grav. 1899.— leen 2e suppl. 1903, 1916. 8°.
Ned. Ver. v. radio-telegrafie. — Catalogus der bibhotheek; naamlijst der toestellen van het instrumentarium. 's-Grav. 1925.8°.
Ned. Ver. v. weer- en sterrenkunde. — Catalogus van de boeken aanwezig in de bibhotheek der Ned. Ver. voor weer- en sterrenkunde. 's-Grav. 1911. 8°.
Ned. wetensch. humanitair komitee. — Catalogus van de bibliotheek. 's-Grav. 1922. 8°.
Nieuwe- of Litteraire Sociëteit. — Catalogus der in de bibhotheek voorhanden boek- en plaatwerken en brochures. 's-Grav. 1912; m. le—4e suppl. 1913—16. tez. 5 dln. 8°.
Openb. Leeszaal. — Katalogus 1916, 1918, 1922. — le en 2e suppl. 1922—25. 4°.
Maandberichten. Jg. 1—3. 1911—13. 2 dln. kl. 8°.
Gids voor lezers. Jg. 1... 1917... kl. 8°.
Openb. Muziekbibliotheek. — Katalogus van muziekwerken der Openbare Muziekbibl.'s-Grav. 1914.—le suppl. 1915; 1916.8°.
Zie ook: Katalogus Openb. leesz. 1922. §§ 302-328.
Reg. Grenadiers en Jagers. — Catalogus der bibl. van het Regiment Grenadiers en Jagers.opgem. door J. H. A. Nierstrasz en O. J. A. Schwarz. 's-Grav. 1889. 8°. (bijgew. ex.).
R. K. Openb. Leeszaal. — Catalogus van Ned. ontspanningslectuur en letterkunde. 2e dr. ('s-Grav. 1921). 8°.
Catalogus van de ontspanningslectuur en letterkunde der
vreemde talen. ('s-Grav. 1921). 8°.



640
vi. de bewaring van het boek.
R. K. Openb. Leeszaal. — Supplement catalogus. 's-Grav. z.j. 8°.
Mededeelingen. 1925... Nos. 1... 8°.
Rijks -archief.—Inventaris der verzameling kaarten, berustende in het Rijksarchief. 's-Grav. 1867—71, 2 dln.— le suppl 's-Grav 1914. 8°.
Rijksbur. voor de Monumentenzorg Jaarverslag der Rijkscommissie tot het opmaken en uitgeven van een inventaris en een beschrijving van de Nederl. monumenten van geschiedenis en kunst, nos. 1—2; 5—15. 's-Grav. 1903—04; 1907—18. 8°.
-— Catalogus van de boekerij der Rijkscommissie voor de beschrijving der monumenten van geschiedenis en kunst, bew. door E. Haslinghuis. 1ste en 2e st. 's-Grav. 1914—15. 2 dln. 8°.
Scandinavische bibl. — Catalogus van de Scandinavische bibl. (Deensch. Noorsch. Zweedsch). 's-Grav. 1912. 3 dln. 8°.
Theatrum Anatomicum. — Catalogus van de anatomische, medicijnsche, chirurgische, botanische en pharmaceutische boeken, door J. de Cocq, Med. Dr. bij legaat aan het Theatrum Anatomicum en ten gebruike aan alle de Med. Doet. en Mr. Chirurg, van 's-Gravenhage geschonken in 1721; herdr. bij H C. Susan, 1794. 8°.
Deze verzameling bestaat niet meer.
Theosofische Ver. — Catalogus van de bibl. der Loge „Den Haag". ('s-Grav.) 1905. 8°.
Topographische inrichting. — Catalogus van kaarten enz. uitgeg. door de Topographische inrichting, 1 Aug. 1925. 's-Grav. 1925. 8°.
Toynbee-Ver. „Ons Huis". — Catalogus der boekwerken. 9e uitg. 's-Grav. 1913. 8°.
Tweede Kamer. — Catalogus der bibl. van de Tweede Kamer der Staten-Gen. 's-Grav. 1855, m. 5 vervolg.'s-Grav. 1856—1865. tez. 6 dln. 8°.
Idem. bew. en uitgeg. door J. J. F. Noordziek. 's-Grav.
1869—1876. 3 dln. m. 3 vervolg.'s-Grav. 1877—1879. tez. 6 dln. 8°.
Alphabetische catalogus der bibl. van de Tweede Kamer.
's-Grav. 1879, m. le en2e verv.'s-Grav. 1880—1884;'s-Grav. 1896, m. le en 2e verv. 's-Grav. 1900—1905. tez. 6 dln. 8°.
Systematische catalogus der bibl. van de Tweede Kamer.
's-Grav. 1882—1889. 3 dln. m. 2e, 3e en 4e verv. 's-Grav. 1892— 1904. tez. 6 dln. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl en koloniën.
641
Ver. v. Direct, v. hypotheekb. — Catalogus van de biblio theek. 's-Grav. 1912; m. 4 vervolg. 's-Grav. 1914—24. tez.5dln.8°.
Ver. van gasf abrikanten. — Catalogus der boekerij. 2e dr. ('s-Grav.) 1925. 8°.
Vredespaleis. — Catalogue de la bibl. du Palais de la paix, par P. C. Molhuyzen et E. R. Oppenheim. Leid. 1916. m. photo. gr. 8°.
Premier supplément, par P. C. Molhuysen et D. Albers.
Leid. 1922. gr. 8°.
— Index alphabétique du catalogue (1916) et du supplément (1922). Leid. 1922. gr. 8°.
Vrijmetselaarsloge. — Catalogus der bibl. van de achtb. Loge „L'Union Royale", in het O... van 's-Gravenhage. 's-Grav. 1852, m. vervolg. 1861; 1876, m. le vervolg 1881. tez. 4 dln. 8°.
Groningen.
Bibl. Guyotianae. — Catalogus Bibl. Guyotianae. Instituti surdo-mutorum Groningani; pars specialis de surdo-mutis, balbis, caecis, etc, cur. A. W. Alings. Gron. 1883. — Suppl. I 1883— 1900. (algem. versl. in de jaarverg. v. h. instituut voor doofstommen). 2 dln. 8°.
Bibl. Ophthalmologica. — Bibliotheca Ophthalmologica van de inrichting tot behandeling en verpleging van minvermogende ooglijders te Groningen, door M. E. Mulder. Gron. 1911. — 2e dr. door J. van der Hoeve. Gron. 1919. tez. 2 dln. 8°.
Bur. v. statistiek Prov. Griffie. — Catalogus der boeken, enz. in het archief van het Bureau voor statistiek aan de Prov. Griffie van Groningen. Gron. 1878. 8°.
Christelijk onderwijs. — Reglement en catalogus van de bibl. t. d. v. het Christel, onderwijs, Gron. 1919. 8°.
Conamur. — Catalogus van de bibl. van „Conamur", Ver. t. beoef. d. sociale wetenschappen te Groningen. Gron. 1912. 8°.
Geneesk. staatstoezicht. — Lijst der grootendeels nieuwere tijdschriften en boekwerken, voorhanden in het archief van het geneeskundig staatstoezicht voor de provinciën Friesland en Groningen. Gron. 1880. — le en 2e suppl. Gron. 1884—87.3 dln. 8°.
Openb. Leeszaal. — Catalogus van de Openbare leeszaal en boekerij te Groningen. Z. j. — 2e dr. Gron. 1926. 8°.
. Idem, en van de bibl. van „de Vrouwenbond". Gron. 1914;
m. suppl. voor zoover betreft de Nederl. en in het Nederl. vertaalde romans, gedichten en tooneelstukken. Gron. 1916. 2 dln. 8 .
Catalogus van de muziekbibliotheek der Openbare leeszaal
en boekerij te Groningen, le dr. Gron. 1926. 8°.



642
vi. de bewaring van het boek.
Openb. Leeszaal. — Maandblad. Jg. 3. nos. 5—7. Gron. 1917.
Oud-Archief. — Inventaris van het huis-archief van De Nienoord, gedeponeerd in het Oud-Archief in Groningen, opgem door J. A. Feith. Gron. 1890. 8°.
Universiteits bibliotheek. — Catalogus Bibl. Universitatis Groningae et Omlandiae, secundum seriem alphabeti dig notitia hbr. Mscr. auctus cura L. Offerhaus. Gron. 1748 (m. schr vermeerderingen d. Prof. T. A. Clarisse). fol.
, tt Catalogus Bibl. Universitatis Groningae sec. seriem liter, alphab. digestus; pars. la. cur. J. R. van Eerde (b espreking hierover in het Driemaandelijksch Tijdschr. no. 1. Febr. 1836.) — pars altera
cur. P. van Limburg Brouwer. - pars. 3a. cur. G. Hecker! Gron. 1833, 1841, 1851. 3 dln. fol.
t.~aca^loj:us van de bibh der Rijksuniversiteit te Groningen. Dl. 1; A-D. Gron. 1922. - Dl. 2; E-J. Gron. 1925. 2 dln. 4°.
_ LiJst. der tijdschriften, werken van genootschappen, enz. Z. p. en z. j. 8 .
Catalogus codicum manuscriptorum; auctore H Brugmans. Gron. 1898. gr. 8°.
— Catalogus der incunabelen van de bibliotheek der Rijksuniversiteit te Groningen, door A. G. Roos. Gron. 1912. m.pl.8°.
—— Catalogus der afd. Duitsche letterkunde en letterkundige geschiedenis der laatste 4 eeuwen, (door A. G Roos en C K v. Fenema). Gron. 1913. 4°.
Catalogus der afd. Engelsche taal- en letterkunde, (door
A. G. Roos en M. E. de Meester). Gron. 1917. 4°.
- Catalogus der boekverzameling, behoorende aan de Nederl. Herv. Kerk. Gron. 1907. — Suppl. Gron. 1914. tez. 2 dln. 8°.
Ver. t. bev. d. studie v. h. Frans. - Katalogus en le en 2e suppl. van de Ver. t. bev. der studie v. h. Frans. Gron. 1921 — Gron. 1925. tez. 2 dln. 8°.
Haarlem.
Bisschopp. Museum. _ Gids in het Bisschoppelijk Museum
Tö£ koe0rkebJke oudheid, kunst en geschiedenis te Haarlem. Hrl. lö/ö. O .
Catalogus van de handschriften van het Bisschoppelijk Museum te Haarlem, door B. Kruitwagen. Amst. 1913. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
643
Holl. Mij. der Wetensch. — Liste des publications des sociétés savantes et des gouvernements, ainsi que des journaux scientifiques, dans la Bibl. de la Société holl. des sciences. Hrl. 1869; 1876.2 dln. 8°.
Catalogus der bibl. van de Holl. Mij. der wetenschappen,
door P. C. Molhuysen. Hrl. 1910. 8°.
Koloniaal Museum. — Catalogus der boelrverzameling. Dl. t. Hrl. 1891. 8°.
Leesmuseum. — Catalogus van de bibhotheek. (Hrl.). 1871; m. 2e vervolg, z. j. 2 dln. 8°.
Mus. v. Kunstnijverheid. — Catalogus der boek- en plaatwerken. Hrl. 1890. 8°.
Catalogus der boekerij. Hrl. 1895; m. vervolg 1897; 1900;
1909. m. le—4e vervolg 1910—13; 1915. m. le—3e vervolg 1916 —18. 8°.
Ned. Natuurhist. Ver. — Catalogus en reglement van de bibl. der Ned. Natuurhist. Ver. Epe, 1916. kl. 8°.
Aanwinsten der bibl. in „Natura". Jg. 1916... 8°.
Ned. St. Gregoriu8-Ver. — Bibliotheek der Ned. St. GregoriusVer.; afd. B.-boekwerken. Hrl. 1910. 8°.
Stadsbibliotheek. — Catalogus librorum Bibl. Harlemianae. 2e uitg. Hrl. 1716. 4°.
— Catalogus librorum Bibl. Harlemianae novus (auctore H. J. Egberts). 1768.4°.
Catalogus Bibl. publicae Harlemensis. (auctore A. de
Vries) Hrl. 1848. — le suppl. 1852; 2e suppl. 1864. tez. 3 dln. 8°.
Lijst der aanwinsten. 1896—1918. 8°. (Verslag v. d. toestand der stadsbibl.).
Technische Boekerij. — Catalogus van de op 1 Oct. 1911 aanwezige werken; m. suppl. 1912. 8°.
Teyler's stichting. — Catalogus der bibl. van Teyler's stichting, m. voorrede -van M. van Marum over de geschiedenis der bibl. Hrl. 1826, 1832, 1837. 3 dln. 8°.
Catalogue de la bibliothèque du musée Teykr, par D. Lu-
bach. Hrl. 1865. 8°.
Catalogue de la bibliothèque. .1855—1912. 4 dln. 4°.
1855—1903, dressé par C. Ekama. 3 dln. 1904—1912, dressé par j. j. Verwijnen, m. photo's.
Theosofische Ver. — Katalogus der boekerij van de Haarlemsche loge. Hrl. 1902; 1910. 2 dln. 8°.



644
vi. de bewaring van het boek.
Harderwijk.
Bibl. Academiae — Catalogus Bibl. Academiae abolitae GelroZutphanicae, quatenus, in usum Athenaei Daventriensis tradita est. Dev. 1821. 8°. (Register op den grooten catalogus).
Helder. "..
Kon. Instit. v. d. Marine. — Catalogus der bibl. van het Kon.
Instituut voor de Marine te Willemsoord. Z. p. 1872; 1916. — le
3e suppl. 1917—22. tez. 3 dln. 8°.
Ned. Dierk. Ver. — Catalogus van de bibliotheek, door P. P. C. Hoek. Leiden, 1878 (m. 2 aanw. lijsten van 1874 en 1875), m. le— 3e verv. Leiden, 1879—81; 3e uitg. Leiden 1884; 4e uitg. Helder, 1897; 5e uitg. door H. C. Redeke. Helder, 1907, m. aanwinsten. Helder, 1910—13; 6e verkorte uitg. door H. C. Redeke. Helder, 1924. m. le vervolg 1926. 8°.
Catalogus van de verzameling, door D. van Haren Noman.
Nov. 1880. 2e dr. April, 1881. 2 dln. 8°.
Openb. Leeszaal. — Katalogus „Algemeene Werken", enz. 2e dr. 1919. — Suppl. 1925. 8°.
Katalogus „Natuurlijke historie", enz. - 2e dr. 1920. —
Suppl. 1926. 8°.
Katalogus. Romans. 3e dr. 1921. 8°.
Katalogus der kinderboeken. 5e dr. 1924. kl. 8°.
Rijksinstit. v. Visscherijonderzoek. — Catalogus van de' bibhotheek. Helder, 1913. — Lijst der aanwinsten. 1913—17. — Lijst van boekwerken van het College voor de Zeevisscherijen {thans opgenomen in de bibl. der Rijksinst. v. Visscherijonderzoek). 2e uitg. Helder, 1897. 8°.
's-Hertogenbosch.
Antiquiteiten-Kamer. — Register van alle de voornaamste Rariteiten, welke op de Antiquiteit- en Konstkamer tot 's-Hertogenbosch vertoond worden. 11e verm. dr. 's Hert. 1736. kl. 8°.
Bibliothèque-Wallonne. — Catalogue de la Bibl. Wallonne de Bois-le-Duc. Z. p. en z. j. 8°.
Groot-Archief. — Inventaris van het Groot-Archief der gemeente 's-Hertogenbosch, opgem. door R. A. van ZüYLEN Jr 's-Hert. 1860. 8°.
Lees-sociëteit Lijst der boeken, welke onder de leden van
de lees-societeit „Door leeslust zaam' verbonden" zullen verkocht worden. 1785—89; 1793; 1794; 1800—1804; 1806—1808. fol.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
645
Prov. Gen. v. Kunst, en Wetensch. — Catalogus der bibl. van het Prov. Gen. van kunsten en wetenschappen in N.-Braband. 's-Hert. 1841; 1853; suppl.-cat. 1866; 1879—90, dl. I—IV; le en 2e suppl. 1893—1907. tez. 9 dln. 8°.
Nieuwe "catalogus der oorkonden en handschriften, berustende in de boekerij, samengest. door A. F. O. van Sasse van Ysselt. 's-Hert. 1900. — le suppl. 1915. 2 dln. 8°.
Prov. Griffie. — Catalogus van de bibl. der Prov. Griffie van N.-Brabant. 's-Hert. (1912). — le—3e suppl. 1913, 1915, 1921 4 dln. 8°.
Heusden.
Archief-Herv. Kerk. — Inventaris van het archief der Herv. Kerk. Heusden, (1894). 8°.
Hilversum.
Gemeente-bibliotheek. — Rapsodje, door J. A. van Beek. [Verzameling geschriften over de Oud-Katholieke kerk in de bibliotheek der Hilversumsche gemeente]. (De Oud-Katholiek. Oct. 1905).
Openb. Leeszaal. — Mededeelingen. Jg. 1—IV. 1913—18. Jg. IX. nos. 1—4. 1925. 8°.
* Lijst van nieuwe boeken. Jan.—Mrt. 1917. 3 st. 8°.
Belangrijke tijdschriftreeksen. — Overzicht kunstverzameling. 1915. 8°.
Catalogus 9: aardrijkskunde, z. j. 8°.
Catalogus Ned. taal en letterkunde, enz. (1915) m.
le suppl. (1917). — Ned. letterkunde 19e en 20e eeuw. Z. j. tez. 3 dln. 8°.
Overzichten aanw. literatuur: Goethe- Mars-Rembrandt-
Vlaamsche en Ned. schilders- geologie. 5 st. 8°. en 4°.
Catalogus technische wetenschappen. Dl. I (1922). 8°.
Catalogus der 2e openb. leeszaal en bibl. Neuweg. Hilv.
1920. 8°.
Hoorn.
Gemeente-bibliotheek. — Catalogus der boekerij van de gemeente Hoorn. (Hoorn), z. j. 8°.
Kampen.
Theolog. school — Catalogus der bibl. van de Theologische school der Chr. Gereformeerde Kerk. Kamp. 1892. 8°.
Catalogus der bibl. v. d.Theol. School van de Gereformeerde
kerken in Nederland. Kamp. 1911.8°.
n



646
vi. de bewaring van het boek.
Vrijmetselaarsloge. — Catalogus der bibl. van de Loge. „Le profond silence" te Kampen. Kamp. 1878. 8°.
Leeuwarden.
Archief. — Inventaris van het Archief der stad Leeuwarden, door W. Eekhoff. (Leeuw.) 1880. 8°. (nos. 1—475; niet verder gedrukt).
Commissie adm. gevangenissen. — Catalogus der bibl. van de commissie van administratie over de gevangenissen te Leeuwarden. Hs. 1846. gr. 8°.
Buma-bibliotheek. — Catalogus van de Buma-bibl. te Leeuwarden. Ieen2eged. Leeuw. 1889; m. le—10e vervolg. Leeuw. 1890—1920. tez. 11 dln. 8°.
Friesch Genootschap.—Alphabetische lijst der boeken en handschriften, toebehoorende aan het Prov. Friesch genootschap ter beoefening der Friesche geschied-, oudheid- en taalkunde. Workum, 1835. 8°.
Catalogus der bibl. van het Friesch Genootschap van geschied-, oudheid- en taalkunde. Workum, 1848; Leeuw. 1-862; 2e vervolg. Leeuw. 1871. 3 dln. 8°.
Geschied- en letterkundige nalatenschap van Simon Abbes
Gabbema, historieschrijver van Friesland; in het bezit van heeren. Voogden van het Oldburger-weeshuis, als Voogden van het Gabbema-gasthuis te Leeuwarden, in 1854 in bewaring en gebruik overgedragen aan het Friesch Genootsch. v. geschied-, oudheid- en taalkunde; met een levensschets van Gabbema, bew. door W. Eekhoff. 1867. 8°.
Mij. t. Nut v. 't Algem. — Katalogus van de bibl. voor jongelieden, welke de scholen hebben verlaten; opgericht door het depart. Leeuwarden der Maatsch. t. Nut v. 't algemeen. Leeuw. 1823. 8°.
Katalogus van de bibl. voor het onderwijs, opgericht door
het Dep. Leeuwarden. Leeuw. 1822. 8°.
Openb. Leeszaal. — Catalogus van de Openb. leeszaal en bibl. 3e dr. (Leeuw.) 1913. 8°.
Idem. afdeehng: Algem. werken en letterkunde-lijst van
couranten, tijdschriften en seriewerken. (Leeuw.) 1920. 8°.
Catalogus der wetenschappelijke werken. 4e dr. (Leeuw.)
1923. 8°.
Maandblad. (NieuweAanwinsten). Jg. 1... 1916... 8°.
Propaganda-club Kardinaal Manning. — Catalogus der bibl. van de propaganda-club „Kardinaal Manning" te Leeuwarden. Leeuw. 1910. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
647
Provinciale bibliotheek. — Catalogus instruct. Bibl. quae est in supr. Frisiorum Curia, opera S. Arcerii. Leovard. 1668. 4°.
•-— Catalogi duo, instruct. Bibl., quae est in Supr. Frisiorum curia ; quorum prior totus est alphabeticus, sineullamateriarumdistinctione, alter per capita, secundum diversas materias dispositus est. De novo in hunc ordinem digesti. a. 1776. Leov. 1776. fol.
Nieuwe catalogus der Prov. Bibliotheek van Friesland. 2e
ged. rechtsgeleerdh., kunsten en wetensch., fraaie letteren en geschiedenis; vervaardigd door J. van Leeuwen. Leeuw. 1854. 8°.
Catalogus der Franeker Bibl. in 1844 naar Leeuwarden overgebracht.
Systematische catalogus der Prov. Bibl. van Friesland.
Leeuw. 1871—81. dl. I—V; vervolg 1897. tez. 6 dln. 8°.
Alphabetisch register op den systematischen catalogus der
Prov. Bibl. van Friesland. Leeuw. 1887. 8°.
Aanwinsten der Prov. Bibl. van Friesland. 1889—1920. 8°.
8e Regiment infanterie. — Catalogus der bibl. van het 8e Regiment infanterie. Leeuw. 1861. 8°.
Zie ook: Nijmegen.
Stedelijke bibliotheek. — De Stedelijke bibl. van Leeuwarden beschreven en toegelicht door W. Eekhoff, gevolgd door eene geschiedk. bibliogr. van Leeuwarden. Leeuw. 1870. 8°.
De Stedelijke kunstverzameling van Leeuwarden, beschreven en toegelicht door W. Eekhoff, m. e. vervolg op den cat. v. d. Sted. Bibl. van 1870 en een overzigt van de geschiedenis der kunst in Friesland. Leeuw. 1875. 8°.
2e suppl. op den cat. der Sted. Bibl. v. Leeuwarden
Leeuw. 1901. 8°.
Leiden.
Archief. — Catalogus van de bibl. over Leiden en omgeving, door J. C. Overvoorde. Leid. 1904. 8°.
Catalogus van de prentverzameling der gemeente Leiden,
door J. C. Overvoorde; le—3e afd. Leid. 1906—07. 3 dln. 8°.
Bibliotheca Thysiana. — Catalogus Bibl. nobihssimi viri juvenis Joh. Thysii, institutae in perpetuam sui memoriam, et in usum posteriorum. Lugd.-Bat. 1739. 4°.
Catalogus librorum Bibl. Thysianae in acad. Lugd. Bat 1852. 8°.
— Catalogus der bibl. van Joannes Thysius (door P. A. Tiele) Leiden, 1879. 8°.
Bibliotheek van Nederlandsche pamfletten. Verzamelingvan de bibliotheek van Joannes Thysius en de bibliotheek der RijksUniversiteit te Leiden, (1500—1702), door L. D. Petit 's-Grav 1882—84. 2 dln. 4°.



648
vi. de beweging van het boek.
Bibliothèque Wallonne. — Catalogue de la bibl. Wallonne, déposée a Leide; rédigé par J. T. Bergman. Leid. 1855, m. 2 suppl. 1855—65; 1875, m. 5 suppl. 1875—1908. tez. 9 dln. 8°.
Liste des acquisitions. 1893—96. 3 dln. 8°.
Mij. v. Ned. Letterk. — Catalogus van de bibl. der Mij. van Ned. Letterkunde te Leiden. Leid. 1847—65, dl. I—III, m. alph. reg.; bijvoegsel, 1853, 1864. tez. 6 dln. 8.
Idem, bew. door H. C. Rogge, S. G. de Vries, L. D. Petit,
Th. J. li Arnold. Leid. 1887—89, m. alph. cat. tez. 3 dln. 8°.
Verslag van den bibliothecaris. 1897—98; 1911—12. Leid.
1898, 1912. 2 dln. 8°.
Ned. Entomologische Ver. — Catalogue alphabétique et systématique de la bibl. de zoölogie et principalement d'entomologie de H. Hartogh Heys van de Lier. Leid. 1869. 8°.
Catalogus der bibliotheek, door C. Ritsema Cz. 's-Grav.
1873. 8°.
Idem. 3e uitg. door C. L. Reuvens. Z. p. 1911. 8°.
Openb. Leeszaal. — Catalogus van de Openbare leeszaal en bibl. „Reuvens"; afd. Taal- en letterkunde. Leid. 1912. 8°.
Idem. Handel, land- en tuinbouw, technische wetenschappen, dierenbescherming, huishoudkunde, kunst, boekwezen, Leid. 1913. 8°.
Aanwinsten, Jan. 1913. 8°.
Rijks Ethnogr. Museum. — Verslag van den directeur van het Rijks Ethnographisch Museum te Leiden, 1908—19. 's Grav. 1910—1920. 11 dln. 8°.
Catalogus van 's-RijksEthnographisch museum; dl. III, catalogus der bibliotheek, door J. C. E. Schmeltz. Leiden, 1909. gr. 8°.
Rijnlands Archief. — Alphabetisch register op de stukken van het oude Archief van het Hoogheemraadschap Rijnland. Leid. 1871. — Suppl. 1894. 2 dln. 8°.
Inventaris van de atlassen, kaartboeken, kaarten en teeke-
ningen in het Archief van het Hoogheemr. Rijnland. Leid. 1882, m. vervolg 1898. 2 dln. 8°.
——Lijst van de boekwerken in Rijnlands Archief. Leid. 1902.8°.
Sterrenwacht. — Catalogus van de boeken op 1 Jan. 1877 aanwezig in de bibl. der Sterrenwacht te Leiden; uitgeg. door H. G. v. d. Sande Bakhuyzen. 's-Grav. 1877; m. 4suppl. 1881—1902. tez. 5 dln. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
649
Universiteits bibliotheek. — Nomenclator autorum omnium, quorum libri, vel manuscripti, vel typis expressi extant in Bibl. Academiae Lugduno-Batavae, cum epistola de ordine ejus atque usu. Lugd.-Bat., Fr. Raphelengius. 1595. 4°.
Tweede cat. v. d. boekerij.
Catalogus Bibl. publicae Lugduno-Batavae. Lugd.-Bat.,
ex offic. Elsevir. 1640. 4°-
Bezorgd d. d. Heinsus, wiens: Pro bibliothecarii munere gratiarum actio hierin bijgevoegd is. t
Catalogus Bibl. publicae Lugd.-Bat. noviter recognitus;
accessit incomparabihs thesaurus librorum oriënt., praecipue Mss. (auct. F. Spanhemio). Lugd.-Bat., Vidua Joh. Elsevirii, 1674. 4°.
— Catalogus librorum impress. et manuscript. Bibl. Lugd.-Bat. opera W. Senguerdii, J. Gronovii et J. Heyman. Lugd. Bat. 1716; m. suppl. 1741. 1 bd. fol.
Catalogus librorum Bibl. publ. Universitatis Lugd.-Bat.
annis 1814—1847 illatorum (cur. J. Geel). Lugd.-Bat. 1848. 8°.
• Bibliotheek van Nederlandsche pamfletten. Verzameling
van de bibliotheek van Joannes Thysius en de bibliotheek der RijksUniversiteit te Leiden, (1500—1702), door L. D. Petit. 's-Grav. 1882—84. 2 dln. 4°.
Lijst der boeken uit de nalatenschap van C. P. Tiele, geschonken door Mevr. Tiele-Ruychaver. Leid. 1902. m. portr. 8°.
Notice sur les livres de Juste Lipse conservés a la bibhothèque de 1'Université de Leyde, par. T. SiMAR, (Revue des bibliothèques. Année XVII. 1907).
—— Lijst van periodieken te raadplegen in de bibhotheek. Leid. 1903. 4°.
Catalogus codicum orientahum Bibl. acad. Lugd.-Bat.;
anct. R. P. A. Dozy, P. de Jong, M. J. de Goeje, M. Th. Houtsma. Dl. I—VI, 1. Lugd.-Bat. 1851—77. 8°.
Catalogus librorum manuscriptorum, qui inde ab a. 1741
Bibl. Lugd.-Bat. accesserunt; descr. J. Geel. Lugd.-Bat. 1852. 4°.
Catalogus codicum Hebraeorum Bibl. acad. Lugd.-Bat.;
auct. M. Steinschneider. Lugd.-Bat. 1858. m. facs. 8°.
Catalogus codicum Arabicorum. 2e ed. door M. J. de
Goeje, M. Th. Houtsma en Th. W. Juynboll. Leyd. Bat. 1888, 1907. 2 dln. 8°.
Catalogus van de Javaansche en Madoereesche handschriften, door A. C. Vreede. Leid. 1892. — Suppl. I en II, door H.H. Juynboll. Leid. 1907. tez. 3 dln. 8°.



650
vi. de bewaring van het boek.
Universiteits bibliotheek. — Les manuscrits latins de Melchisédec Thévenot a la Bibliothèque de 1'Université de Leyde, par F. Mourlot. (Revue des Bibhothèques. Année IV. 1894).
Catalogus van de Maleische en Sundaneesche handschriften,
door H. H. Juynboll. Leid. 1899. 8°.
—— Supplement op de Sundaneesche handschriften en catalogus van de Balineesche en Sasaksche handschriften, door H. H. Juynboll. Leid. 1912. 8°.
— Beschrijving der Javaansche, Balineesche en Sasaksche handschriften, uit de nalatenschap van H. N. van der Tuuk; vervaardigd door J. Brandes. le—3e st. Leid. 1901—15. 3 dln. 4°.
Codices manuscripti. I. Codices Vulcaniani; II. codices
Scaligerani; III. codices Bibliothecae Publicae Latini. Lugd.-Bat. 1910—12. 3 dln. 8°.
Lijst van incunabelen in het bezit der Leidsche Universiteitsbibliotheek, door H. J. A. Ruys. (Het Boek. Jg. XIV. 1925):
Het mooiste boek der Leidsche bibliotheek. (N. Konda-
kow. Histoire et monuments des émaux byzantins. Francf. s. M. 1892), par W. N. du Rieu. 8°. (overdruk uit de Ned. Spectator. 1895).
Aanwinsten van het kabinet van pleisterbeelden, teeke-
ningen en prenten van de Hoogeschool te Leiden. 1876—77. 8°.
Catalogue des livres Criinois qui se trouvent dans la bibl.
de 1'Université de Leide. (par H. Schlegel). Leid. 1883. — Suppl.'1886. 2 dln. 4°.
Bibliothèque Japonaise; catalogue raisonné des livres et
des manuscrits Japonais enrégistrés a la bibl. de 1'Université de Leyde, par L. Serrurier. Leid. 1896. gr. 8°.
Lijst van de boeken behoorende bij de inrichting voor Hoo-
ger onderwijs der Ned. Herv. kerk, gevestigd aan de R. Universiteit te Leiden. Leid. 1896. 8°.
Maastricht.
Stadsbibliotheek. — Catalogus der stadsbibliotheek van Maastricht, bew. vooral als „Bibliotheca Limburgensis" door A. J. Flament. Maastr. 1888, 94. 2 dln. 8°,
Medemblik.
Rijks-krankzinnigengesticht. — Catalogus der boekerij geschonken door J. N. Ramaer, aan de Ned. Ver. voor psychiatrie, geplaatst in het R. krankzinnigengesticht te Medemblik. Amst. 1892. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
651
Meppel.
Openb. Leeszaal. — Voorloopige lijst van boeken en tijdschriften aanwezig in de openbare leeszaal en bibliotheek. Meppel, z. j. 8°.
Middelburg.
Chirurgijns Ontleedkamer. —Naamregister der boeken, vereert aan de Chirurgijns Ontleedkamer der stad Middelburg (sedert 1665). Middelb. H. van Hoekke, 1746. 4°.
Deze bibl. is onder de leden van het Collegium Medicum verkocht.
Openb. Leeszaal. — Katalogus; afdeeling romans, 19.13;- afd. letterkunde en suppl. romans, 1916; afd. romans. 3e dr. 1926. 8°.
Mededeelingen. nos. 1—8. 1912—16. 8°.
Oud-Archief. — Inventaris van het Oud-Archief der Prov. Zeeland. Dl. I, kaarten en teekeningen bew. door J. P. van Visvliet. Middelb. 1874. 8°.
Provinciale bibliotheek. — Catalogus van de Prov. Bibl. van Zeeland. Middelb. 1860; nieuwe uitg. 1863, m. le vervolg 1869; nieuwe cat. 1876, m. le vervolg 1884. tez. 5 dln. 8°.
Idem. Dl. I—V. dl. VI: boek- en prentverzamelingHenri
Tak. dl. VII: collectie W. O. Swaving. Middelb. 1905—18. 7 dln. 10 bdn. 8°.
Catalogus van de pamfletten, tractaten, enz. aanwezig in
de Provinciale bibliotheek van Zeeland, door J. Broekema. le deel 1568—1795. Middelb. 1892. 8°. (niet verder verschenen).
Catalogus van het archief en de boekerij der voormalige
Geneeskundige School te Middelburg. Middelb. 1893. 8°.
——■ Catalogus van de verzameling van geschriften van Zeeuwsche geneeskundigen of betrekkelijk den natuur-en geneeskundigen staat van Zeeland. 2e dr. Middelb. 1893.8°.
Rijksarchief. — Inventaris van kaarten en teekeningen, door C. de Waard. Middelb. 1916. 8°.
Zeeuwsch Gen. d. wetensch. — Catalogus der bibl. van het Zeeuwsch Gen. der wetenschappen. Middelb. 1845; 1864, m. 3 vervolg. 1866—74; 1883. tez. 6 dln. 8°.
Inventaris der handschriften, door J. P. van Visvliet.
Middelb. 1861. 8°.
Catalogus der oud- en zeldzaamheden, schilderijen, teekeningen en portretten door F. Nagtglas. Middelb. 1869. 8°.
—<—■ Catalogus der penningen en munten door A. H. G. Fokker. Middelb. 1869. 8°.
Zelandia ülustrata. Verzameling van kaarten, portretten,
platen, enz. betr. de oudheid en geschiedenis van Zeeland, toebeh. aan het Zeeuwsch Genootsch. d. Wetenschappen; beschr. door M. F. Lantsheer en F. Nagtglas. Middelb. 1879—80. 2 dln. 8°.



652
vi. de bewaring van het boek.
Ni jkerk.
Jesuiten bibliotheek. — Catalogus van boeken der oude Jesuiten bibl. te Nijkerk. (door F. Muller verkocht in 1856). Handschr. 4°.
Nijmegen.
Museum v. oudheden. — Catalogus van de bibl. van het Museum van oudheden te Nijmegen, door T. H. A. J. Abeleven en C. G. J. Bijleveld. Nijm. 1892. 8°.
Aanwinsten voor het Museum, m. jaarverslag. Nijm. 1913—
18. 6 dln. 8°.
Openb. Leeszaal. — Catalogus van de openbare leeszaal en boekerij op R. K. grondslag. Afd. letterkunde, (romans). 1920. — Jeugdafdeeling. 1925. tez. 2 dln. 8°.
8e Reg. infanterie. — Catalogus der bibl. van het 8e regiment infanterie. Nijm. 1855. 8°.
(Zie ook: Leeuwarden).
Stedelijke bibliotheek. — Catalogus van boeken en manuscripten. Nijm. 1868. 8°. Overflakkee en Goedereede.
Ned. Onderw.-Gen. — Schooluitgaven, door H. H. uitgevers welwillend ter beschikking gesteld van de leden der afd. Overflakkee en Goedereede van het Ned. Ond. Genootschap. Sommelsdijk, z. j. 8°. Renkum.
Ned. Bond v. vakschoolleeraren. — Volledige opgave van de boekwerken en gegevens, waarover het informatiebureau van den Bond beschikt. (Het Vakonderwijs. Jg. 5. 1914. no. 7). Roermond.
Archief-Arrondissements-rechtb. — Inventaris van de registers en stukken, afkomstig van de vóór Dec. 1795 bestaan hebbende en hierna te noemen regterlijke en andere lichamen, opgem. door F. P. J. de Sain en J. B. Sivre. Roerm. 1879. 4°.
Prov. Genootschap „Limburg". — Catalogus van de boekwerken, samengest. door J. N. Snackers. Sittard, 1912. —m. bijl. I. 1916. tez. 2 dln. 8°.
Alphabetische index op de namen der schrijvers in het
jaarboek v. h. Prov. Gen. „Limburg". Dl. I—XXX. Sittard, 1924. 8°.
Rotterdam.
Archief. — Roterodamum illustratum; beredeneerde beschrijving van den Geschiedkundigen Atlas, betrekkelijk het hoogheemraadschap Schieland en de stad Rotterdam. Rott. 1868—80. 4 dln. 1 bd. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
653
Bataafsch- Genootschap. — Catalogus der bibl. van het Bataaf sch genootschap der proef ondervindehjke wijsbegeerte te Rotterdam. Rott. 1870; 1899. — m. aanvullende cat. 1917. tez. 3 dln. 8°.
Catalogus der verzameling van kaarten van het Bataafsch
genootschap der proefondervindelijke wijsbegeerte te Rotterdam. Rott. 1872. 8°.
Bonds-bibl. v. onderwijzers. — Catalogus van de Bonds-bibl. (Bond v. onderwijzers). 2e dr. (Rott.) 1912; m. vervolg 1913—14. 2 dln. kl. 8°.
Erasmiaansch Gymnasium. — Catalogus der bibliotheek. Rott. 1885. 8°.
Esperantista Asocio „Merkurio". — Bibliotek-listo de la Rotterdama Esperantista Asocio „Merkurio". (Rott. 1912). 8°.
Gemeente bibliotheek. — Catalogus librorum quos complectitur Bibl. publica ad aedem S. Laurentii Roterodami, excud. J. van Baalen. (Rott.). 1814. 4°.
Catalogus van Nederl. ontspanningslectuur. 4e dr. Rott.
1919. — 6e dr. Rott. 1925. 8°.
Catalogus van boeken op het gebied der technische wetenschappen. 2e dr. Rott. 1919. 8°.
Lijst van aanwinsten, nos. 2... 1914.... 8°.
Genootsch. koepokinenting. — Catalogus der bibl. van het Gen. tot bevordering der koepokinenting. „Ne pestis intret vigila." Rott. 1886. 8°.
Leeskabinet. — Boekwerken aangekocht en in de leeszaal voorhanden. Jan. 1863—April 1864. — Lijst van dagbladen en tijdschriften aldaar voorhanden. 1864—65. 8°.
Maandbericht. 1914... 8°. (zie ook de Jaarverslagen
1860...).
Systematische catalogus van de bibliotheek, bew. door T.
Folmer. Rott. 1918. 2 dln. 4°.
Dl. 1. Inleiding. Indeeling volgens het decimaalsysteem. Dl. 2. Afdeeling 31. 2e helft. Algemeene reisbeschrijving.
■ Rariora en curiosa; le honderdtal, werken van de 15e—17e
eeuw, door T. Folmer. Rott. 1913. 4°.
2e honderdtal, reizen naar en in Oost- en West-Indië (geschenk N. P. van den Berg), door T. Folmer. Rott. 1916. 4°.
Catalogus eener verzameling werken en verhandelingen
over Nederland's herstel in 1813 en de daaraan voorafgaande Fransche heerschappij, aanwezig in de bibhotheek, bew. door T. Folmer. Rott. 1913. m. portr. 8°.



654
vi. be bewaring van het boek.
Leeskabinet. — Catalogus eener kleine verzameling boeken en boekjes over overstroomingen en watervloeden in Nederland. Rott. 1916. kl. 4°.
Mültatuliana, aanwezig in de boekerij. 1910. 8°.
Portugal, eenige werken en verhandelingen over land en
volk. 1910. 8°.
Mexico; eenige werken aanw. in de boekerij. 1914.
Jan de Witt; eenige werken van en over de gebroeders De
"Witt. 1918. 8°.
Oldenbarneveltiana, voorafgeg. door: A. Schillings. 01-
denbarnevelt als Raad en Pensionaris van de stad Rotterdam. Rott. 1919. 8°.
Circuleerende lectuur. 1916—19. 4 st. 8°.
Romans en verhalen; beknopte titellijst. 1917—18. 2 st. 8°.
Jeugdbibhotheek; beknopte titellijst. 1915—1918. 2 st. 8°.
Catalogus van de dagbladen, boeken en tijdschriften, welke
onder de leden zullen worden verkocht. Rott. 1915, 1916—1918. 3 st. 8°.
Nat. Techn. Scheepvaartk. Museum. — Lijst van boekwerken en tijdschriften, nieuwe uitg. Rott. (1920). 8°.
Ned. Handels Hoogeschool. — Lijst van tijdschriften der bibliotheek. (Rott.) 1915. 8°.
Ons Huis. — Catalogus van de bibl. voor volwassenen. Rott. 1910. — le aanvulling. Rott. 1912. 2 dl. kl. 8°.
Prenten-kabinet. — Catalogus van het Prenten-kabinet, toebehoorende aan de Ver.: „Cor unum et anima una", samengest. door J. A. van Beek. Rott. 1894. 8°.
Remonstr. Ger. Kerk. — Catalogus van de theologische bibl. der Remonstrantsch-Geref. kerk te Rotterdam, opgem. door J. Tideman. Utr. 1848. 8°.
Catalogus van handschriften op de bibl. der Remonstrantsch-Geref. Gemeente te Rotterdam. Amst. 1869. 8°.
Catalogus van de bibl. der Remonstrantsch-Geref. Gemeente te Rotterdam. 's-Grav. 1893. 8°.
Spaarbank. — Catalogue de la bibhothèque de la Caisse d'Epar■gne de Rotterdam. Rott. 1914. 8°.
Theosofische Ver. — Catalogus der Rotterdamsche loge.-. Rott. 1906. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
555
Typographische Ver. — Catalogus van boeken der typographische Ver. „Hoe schoon is het broeders vereenigd te zien". Rott. 1860, 1862. 2 dln. kl. 8°. Schiedam.
Openb. Leeszaal. — Catalogus van de openbare leeszaal en bibhotheek. Schiedam, 1924. gr. 8°. Sneek.
Openb. Leeszaal. — Katalogus van de openbare leeszaal en bibhotheek. Dl. I. 4e dr. Dl. II. 3e dr. Sneek, 1923. 2 dln. 8°.
Soest.
Ned. Bond t. bestrijding der vivisectie. — Catalogus van de studie-bibliotheek. Z.p. en z.j. — m. 2 aanvullingen. 8°.
Ned. Vegetariërsbond. — Catalogus der bibliotheek. Z. p. Oct. 1925. 8°.
Stompwijk (Z.H.).
Algem. Arbeiders-coöperatie. — Catalogus van de bibl. der Algem. Arbeiders Coöp. „Eensgezindheid". Stompwijk, z. j. kl. 8°.
Tilburg. — 'r .
R. K. Openb. Leeszaal. —Katalogus van de róman-bibliotheek. — le suppl. Tilburg, 1924. 2 dln. 8°.
—— Mededeelingen van de R. K. Openbare leeszaal en boekerij. Tilburg. Jg. 1... 1923. .. 8°.
Utrecht.
Lijst van geneeskundige tijdschriften, aanw. in Utr.
bibliotheken. Utr. 1924. 8°.
Bisschopp. Archief. — Inventaris van het archief der bisschoppen van Utrecht, door S. Muller Fz. 's-Grav. 1892. 8°.
Ethnologisch Instituut. — Kohlbrugge, J. H. F. De systematische kaart-catalogus voor de volkenkunde aan het ethnologische instituut te Utrecht. (Bibliotheekleven. Jg. VI. 1921).
Historisch Genootsch. —• Naamlijst der boeken van het Historisch Genootschap, gevestigd te Utrecht. Utr. 1856; 2e uitg. 1865; 3e uitg. 1872; le en 2e suppl. 1882, 1895. tez. 5 dln. 8°.
Levensverz. „Utrecht". Catalogus van de bibl. aanwezig op de bureaux van de Mij. tot uitkeering bij overlijden en van de Levensverz. Mij. „Utrecht". Utr. 1885. 8°.
Catalogue de la bibl. concernant les assurances.Utr. 1887.8°.
4e éd. Utr. 1898; 5e éd. 1903; 6e éd. 1908—09, 2 dln.; 7e
éd. 1916. tez. 5 dln. 8°.
*■ Catalogus der bibl. van de houtvesterij „de Utrecht"' te
Hilvarenbeek Z p Ü914). 8°.



656
vi. de bewaring van het boek.
Mus. v. Oudheden. — Catalogus v. h. Mus. v. oudheden, door S. Muller Fz. 2e verm. dr. Utr. 1904. 8°.
Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden,
schilderijen en teekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende. Z. p. en z. j. 8°.
Ned. bond v. Gemeente-ambtenaren. — Catalogus van de bibliotheek. Utr. 1912. 8°.
Ned. bond v. Vrouwenkiesrecht. — Catalogus van de boeken en brochures ter lezing verkrijgbaar bij het centraal bureau voor lectuur van den Ned. bond v. vrouwenkiesrecht. Utr. 1910. 8°.
Ned. Heide-Mij. — Catalogus van de bibliotheek. Utr. (1910). 8°
Ned. Spoorwegen. — Catalogus van de bibl. aan het centraalbureau. (Utr. 1899). — le—3e suppl. 1900—10 en 2 aanvullingsbladen, 1912—14 tez. 6 dln. 8°.
Alphabetische naamlijst van schrijvers. Utr. 1914. 8°.
Openb. Leeszaal. — Katalogus; afd. algemeene werken, wijsbegeerte, godgeleerdheid, kerkgeschiedenis, levensbeschrijving. 2e dr. 1915. — le suppl. 1925. 2 dln. 8°.
Idem. afd. aardrijkskunde. 3e dr. 1918. 8°.
Idem. afd. geschiedenis. 3e dr. 1918. 8°.
Idem. afd. handelswetenschappen. 3e dr. 1918. 8°.
Idem. afd. kunst. 1924. 8°.
Idem. afd. sociale wetenschappen. 3e dr. opvoeding en
onderwijs, 1919. — algem. werken en staathuishoudkunde, 1921. tez. 2 dln. 8°.
Idem. afd. taalkunde-letterkunde. 1917.— le suppl. 1925.
tez. 2 dln. 8°.
Idem. afd. letterkunde (romans). 5e dr. 1916; 6e dr.
no. 1. Ned. romans, 1920; 6e dr. no. 2. romans in vreemde talen, 1923. tez. 3 dln. 8°.
IdeirL. afd. technische wetenschappen, ambachten en
technologie. 2e dr. 1914; 3e dr. 1922. tez. 2 dln. 8°.
Idem. afd. wis- en natuurkunde, natuurlijke historie,
plant- en dierkunde, geneeskunde, landbouw, veeteelt, huishoudkunde. 2e dr. 1915. — le suppl. 1922. tez. 2 dln. 8°.
Idem. afd. kinderbibliotheek; le en 2e aanvulling.
1919—22. tez. 2 dln. kl. 8°.
Katalogus der bhndenbibhotheek, gevestigd in de openb.
leeszaal. Utr. 1918. — le aanvulling 1921. tez. 2 dln. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
657
Prov. Utr. Gen. v. Kunsten en Wetensch. — Lijst der boeken, behoorende aan het Prov. Utr. Genootschap van kunsten en wetenschappen. Utr. 1864. m. alph. reg. tez. 2 dln 8°.
Lijst der boekwerken enz. aan het Genootschap ten geschenke gezonden. (In: verslag algemeene vergadering 1865...) 8°.
• Catalogus der archeologische verzameling v. h. Prov. Utr.
Genootschap v. kunsten en wetenschappen. Utr. 1868. — vervolg 1890. tez. 2 dln. 8°.
Catalogus der tentoonstelling van voor Nederland belangrijke oudheden en merkwaardigheden, in de stad en provincie Utrecht voorhanden, gehouden vanwege het Prov. Utr. Genootschap. Utr. 1857. 8°.
R. K. Openb. Leeszaal. — Catalogus; afd. studiewerken, uitgez. letterkunde. (Utr.) z. j. 8°.
Catalogus; letterkunde, romans. (Utrecht), z. j. m. 2
suppl. 8°.
Rijks-archief. — Catalogus van het. archief der Staten van Utrecht, 1375—1813, door S. Muller Fz. Utr. 1915. 8°.
Staatsboschbeheer. — Catalogus en reglement van de bibhotheek van het staatsboschbeheer. (Utr.) 1919. 8°. — le aanvulling (1926) fol.
Stadhuis bibliotheek. — Catalogus van de boekerij ten stadhuize. (Nieuw-archief). Utr. 1914. — Suppl. 1920. tez. 2 dln. 8°.
Catalogus van de boekerij aanw. op de afd. maatschapp.
aangelegenheden en statistiek. Utr. 1915. 8°.
Stadsbibliotheek. —■ Catalogus van de bibliotheek over Utrecht, door S. Muller Fz. Utr. 1881; m. suppl. 1906. tez. 2 dln. 8°.
Stedelijk archief. — Catalogus van het archief door S. Muller Fz. Utrecht, 1880—1893. 4 dln. 8°.
Dl. 1. 4e afdeel. 1814—1880.
Dl. 2. 3e afdeel. 1795-1813.
Dl. 3. 2e afdeel. 1577-1795.
Dl. 4. le afdeel. 1122-1577.
Supplement, bijvoegselen en indices, door S. Muller Fz.
en C. L. de Leur. Utr. 1914. 8°.
• Catalogus van den historischen atlas van Utrecht, door
S. Muller Fz. Utr. 1878; m. suppl. 1905. tez. 2 dln. 8°.
Catalogus van den topographischen atlas der stad Utrecht,
door S. Muller Fz. Utr. 1878; m. suppl. 1907. tez. 2 dln. 8°.
Catalogussen van de bij het Stadsarchief bewaarde archieven, door S. Muller Fz., W. C. Schuylenburg en J. G. C. Joosting; afd. I en II. Utr. 1911—13. 3 dln. 8°.



658
vi. de bewaring van het boek.
Theosophische Ver. — Catalogus der bibliotheek van de Utrechtsche Loge. Utr. z. j. 8°.
Universiteits bibliotheek. — Catalogus Bibl. Ultrajectinae. Traj. 1670. fol.
Catalogus Bibl. Trajectino-Batavae. Traj. ad. Rh. 1718.
fol.
Catalogus Bibl. Rheno-Trajectinae (opgem. door Dodt van
Flensburg en Adèr, m. vobrr. v. Prof. van Heusde). Traj. ad Rh. 1835. 2 dln. — Suppl. 1845. tez. 3 dln. fol.
Bibliotheca continens libros selectos in omni genere disci-
plinarum, praecipue vero mathematicarum, vario sermone conscr., inter quos plures seu raritate seu praestantia conspicui. Brux. 1827. 8°.
Verz. v. J. m. K. Baron van Utenhove van Heemstede aan de bibl. te Utrecht gelegateerd.
Index librorum quibus Bibl. Academiae Rheno-Trajec-
tinae, ab anno 1841—1855 locupletata est. Traj. 1855. 8°.
Catalogus der boeken, waarmede de bibl. der Hoogeschool
te Utrecht van 1855—1870 vermeerderd is. Utr. 1876—79. 2 dln. 8°.
Catalogus der handbibliotheek in de leeszaal. Utr. 1909
kl. 8°.
■ Catalogus der handbibliotheken in de leeszaal en het
inhchtingenbureau. Utr. 1925. 8°.
Lijst van periodieken. Utr. 1908. 4°.
— Catalogus der bibliotheken Van der Kellen en Suermondt (schenking d'Aulnis de Bourouill). Utr. 1910. 8°.
Eene belangrijke schenking [familiestukken van een oud
Utrechtsch geslacht „Wttewaal"] aan de Universiteitsbibhotheek te Utrecht, door A. Hulshof. (Het Boek. Jg. VTI. 1918).
De kunst der oude boekbinders; XVe en XVIe eeuwsche
boekbanden in de Utrechtsche Universiteitsbibliotheek, door A. Hulshof en M. J. Schretlen m. afb. Utr. 1921. 8°.
Catalogus van een verzameling kaarten, berustende op de
bibl. der Utrechtsche Hoogeschool, door L. A. Reuvens. (Utr) 1850. 8°.
Catalogus codicum manu scriptorum. (Utr.). 1887; 1909
2 dln. 4°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
659
Universiteits bibliotheek. — Catalogus der handbibliotheek in de handschriften-leeszaal. Utr. 1910. kl. 8°.
De geminieerde handschriften der Utrechtsche Universiteitsbibliotheek, door J. Hintzen. m. afb. (Het Boek. Jg.X. 1921).
Handschrift 252 (Nicolaus de Lyra. Postilla in Prophetas
minores et maiores) der Utrechtsche Universiteitsbibliotheek door J. Hintzen. m. afb. (Het Boek. Jg. X. 1921).
Incunabelen, beschreven door J. Alblas en uitgegeven
met toelichtende aanteek., pl. en facs. door J. F. van Someren. Utr. 1922. 4°.
De Nederl. incunabelen der Universiteitsbibliotheek te
Utrecht, door J. Alblas. (Van Someren-nummer van Het Boek. Jg. III. 1914).
Catalogus van boeken en tijdschriften, de muziekwetenschap betreffende, aanwezig in de bibl. der Rijksuniv., samengest. door (A. Brom Jr.). Utr. 1912. 8°. (Centraal muzieklitteratuurfonds; uitg. no. 1).
Pamfletten niet voorkomende in afzonderlijk gedrukte catalogi der verzamelingen in andere openbare Nederlandsche bibliotheken en in de bibliotheek der Rijks Universiteit te Utrecht, door J. F. van Someren. Utr. 1915—22. 2 dln. gr. 8°.
Catalogus der handbibliotheek van het photographisch
atelier. Utr. 1910. kl. 8°.
.. Lijst der boeken toebehoorende aan de Ridderschap der
Prov. Utrecht, geplaatst in het locaal van 's Rijks bibliotheek. Utr. 1835. fol.
■ Catalogus van de handbibliotheek der Historische Kweekschool. Utr. 1909. kl. 8°.
Catalogus der Centrale Duitsche bibl. (in beheer bij de
Univ.-Bibl.) 1911. — Suppl. 1912, 1913. tez. 3 dln. 8°.
Reglement en overzicht der handbibliotheek v. h. Instu-
tuut voor Middeleeuwsche Geschiedenis aan de R. Univ. te Utrecht. Utr. 1913. kl. 8°.
Catalogus van de bibliotheek der veeartsenijkundige faculteit. Dl. I. Utrecht, 1926. 8°.
Vrijmetselaarsloge. — Wetenschappelijke catalogus der boeken en brochuren, benevens repertorium van Maf.-. Bouwst.". in de Bibl der A.\ Ultrajectina, door D. Buddingh. Utr. 1870. 8°.
Veendam.
Openb. Leeszaal. — Catalogus der openbare leeszaal. Veendam, 1919/20. — le en 2e suppl. 1922—25. tez. 4 dln. 8°.



650
vi. de bewaring van het boek.
Vlissingen.
Ned. Herv. Gemeente. — Catalogus der bibl. van den bijzonderen kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente te Vlissingen. Vliss. 1882. 8°.
Wageningen.
Landbouwhoogeschool. — Catalogus van de bibliotheek der Rijkslandbouwschool. Wag. 1877. — le vervolg 1882 tez 2 dln 8°.
Idem. Wag. 1891. — le, 2e en 3e vervolgcatalogus.
(Dl. I—IV). Wag. 1900, 1909, 1914. tez. 4 dln. 8°.
• Systematische opgave der aanwinsten, gedurende de
maanden Aug. 1914—Oct. 1915. (Dl. V). Wag. 1916. 8°.
Algemeene catalogus. Dl. VI—VIII. 1915—24. Wag. 1921,
1922, 1924. tez. 3 dln. 8°.
Bulletin-catalogus. 3e serie... Wag. 1925... 8°.
Geschiedenis van tuinbouw en plantkunde; voorloopige
lijst van documentaire boeken aanw. in de bibhotheek. Wag. 1921. 8°.
Ver. tot bevor. der bijenteelt. — Boekenlijst. Assen, 1916.
— Suppl. 1916—25. tez. 2 dln. 8°.
Zaandam.
Openb. Leeszaal. — Algemeene katalogus. Zaandam, 1924.
— le suppl. 1925. tez. 2 dln. gr. 8°.
Zaandijk.
Oudheidkamer. — Catalogus der verzameling ,J. Honig Jsz. Jr." in de Zaanlandsche Oudheidkamer, le afd. De boekerij, samengest. door G. J. Honig. Zaandijk, 1900. 8°. Zeist.
Openb. Leeszaal. — Catalogus van de openbare leeszaal Zeist, 1922, 1925. tez. 2 dln. 8°.
Zutphen.
Openb. Leeszaal. — Reglement en catalogus. Zutph. 1912. 8°.
Overzicht 1918—23; 1924. (in het Jaarverslag 1924). 8°.
Catalogus Openb. Leeszaal en bibliotheek. Zutph. 1926. 8".
Catalogus kinderboeken. Zutph. 1926. 12°.
Zutphensche Librije. — Catalogus van de librye der St. Walburgskerk; m. geschiedk. inleid, door K. O. Meinsma. Zutph. 1903. 8°.



vi. 3. b. catalogi van bibliotheken. nederl. en koloniën.
661
Zwolle.
Ver. Prov. welvaart. — Catalogus der bibl. van de Overijsselsche Ver. tot ontwikkeling van Provinciale welvaart. Zwolle, 1877. 8°.
Batavia.
Algem. secretarie. — Catalogus der boekwerken en geschriften, uitmakende de bibl. der Algemeene secretarie. Bat. 1865. 8°.
Archief. — Catalogus der bibl. over Oost-Indië op het archief te Batavia aanwezig (1853). fol. (Handschr. van Fr. Muller, volgens mededeelingen van Z. Exc. J. J. Rochussen).
Batav. Gen. v. Kunsten en Wetensch. — Bibliothecae societatis artium scientiarumque quae Bataviae floret catalogus systematicus; curante P. Bleeker, a. 1846; ed. altera cur. J. Munnich. Bat. 1853. 8°.
Catalogus der bibl. van het Bataviaasch Genootschap van
Kunsten en Wetenschappen, door J.A. van der Chijs. Bat. 1864.— le vervolg en catalogus der Maleische, Javaansche en Kawi handschriften. Bat. 1872. — 2e vervolg. Bat. 1877. tez. 3 dln. 8°.
Catalogus codicorum Arabicorum in Bibl. artium et scien-
tiarum quae Bataviae floret asservatorum a R. Friederich et L. W. C. van den Berg. Bat. 1873. 8°.
Verslag van een verzameling Maleische, Arabische, Javaansche en andere handschriften, door de Regeering aan het Bat. Gen. v. Kunsten en Wetenschappen ter bewaring afgestaan, door L. W. C. van den Berg. Bat. 1877. 8°.
i-r— Alph. lijst van land-, zee-, rivier-, wind-, storm-, en andere kaarten, toebehoorende aan het Bat. Gen. v. kunsten en wetensch. Bat. 1873. 8°.
Catalogus der numismatische afdeeling van het museum
van het Bat. Gen. v. Kunsten en Wetensch. 2e dr. Bat. 1877. 8°.
Catalogus der ethnologische afdeeling van het museum van
het Bat. Gen. v. Kunsten en Wetensch. 3e dr. Bat. 1880. 8°.
Catalogus der archeologische verzameling van het Batav.
Genootsch. v. Kunsten en Wetenschappen, door W. P. Groeneveldt; met aanteek. omtrent voorkomende inscripties en inventaris der beschreven steenen, door J. L. A. Brandes. Bat. 1887. 8°.
Register op de artikelen voorkomende in het tijdschr. voor
Indische taal-, land- en volkenkunde en de verhandelingen van het Bat. Genootsch. tot 1907; benevens inhoudsopgave, tevens prijslijst van 's Genootschaps uitgaven, bijgew. tot 1908, door D. van Hinloopen LabbErton. Bat.-'s-Grav. 1908. 8°.
12



662
vi. de bewaring van het boek.
Gymnasium Willem III. — Catalogus van de boekerij van het Gymnasium Willem III. Bat. 1872. — vervolg 1875. tez. 2 dln. 8°.
Kon. Natuurk. Ver. — Catalogus van de bibl. der Kon. Natuurkundige Vereeniging in Ned.-Indië. Bat. 1861; door J. Heringa, Bat. 1876; Bat. 1884. tez. 3 dln.
Catalogus der boekerij van de Kon. Natuurkundige Ver. in
Ned.-Indië. 's-Grav. 1905. 8°.
Mijnwezen. — Catalogus der boekwerken en kaarten, aanwezig in de bibl. van het Mijnwezen te Batavia. Bat. 1876. 4°.
Catalogus van de bibl. van het hoofdbureau van het Mijnwezen. Bat.-'s-Grav. 1915. 4°.
Post-, Telegr. en Telef. dienst. — Catalogus der bibl. van het Hoofdbureau van den Post-, Telegraaf- en Telefoondienst te Batavia. Weltevreden, 1912. 8°.
Semarang.
Theosofische bibliotheek. — Catalogus van de Theosofische bibliotheek. Semarang, z. j. 4°. — Semarang, 1902. m. 2 suppl. 8°.
Paramaribo.
Surinaamsche bibliotheek. — Catalogus der Surinaamsche Koloniale bibhotheek. 's-Grav. 1859; 1862. 2 dln. 8°.
c. Buitenland. 1. België.
Saint-Genois, J. de. Deuxième notice sur les manuscrits des archives de la Flandre oriëntale. Z. p. en z. j. 8°.
Antwerpen.
Mus. Plantin-Moretus. —Catalogus, door E. Rosseels. Antw. 1882. 8°.
Catalogue du Musée Plantin-Moretus, par M. Rooses. 5e
ed. Anvers, 1902. — 6e ed. Anvers, 1908. 2 dln. 8°.
Banden met blinddruk bewaard in het Museum PlantinMoretus, door P. Verheyden. (Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. IV. 1906).
Inventaire sommaire des manuscrits du Musée Plantin, par
S. de Ricci. (Revue des bibliothèques. Année XX. 1910).
Rijks-archief. — Le dépót des archives de 1'état a Anvers, par J. Vannérus. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année I, V. 1903—1907).



vi. 3. c. 1. catalogi van bibliotheken. belgië.
663
Stadsbibliotheek. — Catalogue méthodique de la bibl. publique d'Anvers, précédé d'uné notice historique de cette bibliothèque par F. H. Mertens. Anvers. 1843—1846. m. portr. frontisp. en 1 facs. 2 dln. 8°.
Systematische lijst der aanwinsten, gedurende de jaren
1903, 1913, 1915—16, 1917—18, 1919. Antw. 1904—1921. tez.
7 dln. 8°.
De incunabelen of wiegedrukken van de hoofdbibliotheek
der stad Antwerpen, door E. de Bom en H. Pottmeyer. m. 1 facs. (Het Boek. Jg. VIII. 1919). (m. bespr. van B. Kruitwagen. Het Boek. Jg. IX. 1920).
Hoofdbibliotheek der stad Antwerpen. Systematische tabel,
(door J. L'Hermitte). Antw. 1925. 8°.
Arlon.
Rijks-archief. — Les archives de 1'état a Arlon, par H. Michaélis. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année I. 1903). Bergen.
Rijks-archief — Le depót des archives de 1'état aMons. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année II. 1904).
Stadsbibliotheek. — Catalogue des livres imprimés de la bibl. publique la de ville de Mons; suivi d'une table alphabétique des noms des auteurs, etc, et des titres des ouvrages anonymes. Brux. 1852. 2 dln. 8°. Brugge.
Rijks -archief. — Le depót des archives de 1'état a Bruges, apercu des collections. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année II. 1904).
Stadsbibliotheek. — Catalogue méthodique de la bibl. pu¬
blique de Bruges, suivi de la table alphabétique d'auteurs et d'anonymes, précédé d'une notice historique sur cette bibl. et de la table des matières, par P. J. Laude. Bruges, 1847. 8°.
■ ■ Les manuscrits de 1'abbaye bénédictine d'Oudenbourg a la
bibliothèque de Bruges, par A. de Poorter. (Revue des bibhothèques. Année XXXIII. 1923).
Catalogue des manuscrits de médecine médiévale de la
bibliothèque de Bruges, par A. de Poorter. (Revue des bibliothèques. Année XXXIV. 1924). Brussel.
Aló emeen Staatsarchief. — Les archives générales du royaume a Bruxelles; tableau synoptique des archives, par E. Laloire et E. Lefèvre. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année I. 1903).



664
vi. de bewaring van het boek.
Algemeen Staatsarchief. — Apercu général sur les archives ecclésiastiques du Brabant. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année III. 1905).
Les archives des prieurés de Val-Saint-Martin, a Louvain,
et de Tróne-Notre-Dame, prés de Grobbendonck. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année I. 1903).
Bureau de législation. — Catalogue de la bibl. du Bureau de législation. Brux. 1902. 8°.
Centrale Commissie v. d. statistiek. — Catalogue de la bibliothèque de Commission centrale de statistique, dressé par H. Heuschling. Brux. 1853. 4°.
Kon. academie. — Catalogue des livres de la bibl. de 1'Académie Royale; seconde partie: ouvrages non périodiques. Brux. 1883—90. 3 dln. 8°.
Koh. bibliotheek. — Catalogue des accroissements de la Bibl. Royale en livres imprimés, en eartes, estampes et en manuscrits. le—11e partie, 1838—49. 2e série, le livr. 1851—52. Brux. 1843—53. 12 dln. 8°.
— Bibliotheca Hulthemiana, ou Catalogue méthodique de la riche et précieuse collection de livres et des manuscrits, délaissés par Ch. van Hulthem. Gand, 1836—37. m. portr. 6 dln. 8°.
Door het Belgische Gouvernement aangekocht.
Catalogus codicum hagiographicorum Bibl. Regiae Bruxel-
lensis; pars I. Brux. 1886. 8°.
Catalogue des manuscrits de la Bibl. Royale des Ducs de
Bourgogne; tome I et II. Brux. 1842. 3 bdn. fol.
: Repertoire onomastique des manuscrits formant la 2e section de la Bibl. Royale de Belgique (Ancienne Bibl. de Bourgogne). Brux. 1857. fol.
Catalogue des manuscrits de la Bibl. Royale de Belgique,
par J. v. d. Gheyn. Brux. 1901—08. 8 dln. 8°.
Table des documents relatifs a l'histoire des villes, communes, abbayes, etc, de Belgique, qui existent a la Bibl. Royale, sections des manuscrits, par. M. van Bruyssel; I—IV, Anciens fonds van Hulthem. V, Anciens fonds de la ville. VI, Anciens fonds Le Candèle. Brux. z. j. 6 dln. 8°.
Die griechischen Manuscripte der Königlichen Bibliothek
zu Brussel, par A. Scheler. (Serapeum. Jg. VI. 1845).



vi. 3. c. 1. catalogi van bibliotheken. belgië.
665
Doornik.
Gemeentearchief. — Apercu des collections des archives communales de Tournai, par L. Verriest. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année II. 1904).
Rijks-archief. — Un inventaire du XVe siècle du trésor des Chartres de Tournai, par L. Verriest. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année III. 1905).
Gent.
Klooster der Rijke-Claren. — De boekeninventaris van het klooster der Rijke-Claren te Gent in 1508, door L. Willems Az. (overdruk uit Tijdschrift v. boek-en bibliotheekwezen. Jg. IX. 1911).
Kön. Vlaamsche academie. — Catalogus van de bibliotheek der Kon. Vlaamsche academie voor taal- en letterkunde te Gent Gent, 1898. 8°.
Rijks-archief. — Les archives de 1'état a Gand et le Chateau de Gérard le Diable, par A. Diegerick. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année III. 1905).
Universiteits bibliotheek. — Catalogue méthodique de la bibl. de 1'Université de Gand; précédé d'une histoire de cette bibl. et suivi de tables de noms d'auteurs, etc. publié par A. Voisin. Vol. I, Jurisprudence. Gand, 1839. 8°. (Niet verder verschenen).
Tables du catalogue méthodique. Gand, 1883. 8°.
Catalogue méthodique et raisonné des manuscrits de la
bibl. de la ville et de 1'Université de Gand; par J. de St Genois Gand, 1849—52. m. 2 bijl. 8°.
Hasselt.
Rijks-archief. — Les archives de 1'état a Hasselt, par A.Hansay. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année I IV. 1903—1906).
Les „archives des particuliers", aux archives de 1'état a
Hasselt, par H. Hansay. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année V. 1907).
Leuven.
Universiteits bibliotheek. — De nieuwe verzamehng incunabelen van de Universiteitsbibliotheek te Leuven, door L. Stainier (Het Boek. Jg. XII. 1923).
Lobbes.
Abdij van Lobbes. — Catalogue des manuscrits del'abbaye de Lobbes (1049), par H. Omont. (Revue des bibliothèques. Année I. 1891).



666
vi. de bewaring van het boek.
Luik.
Rijks-archief. — Le depót des archives de 1'état a Liège, par E. Fairon. (Revue des bibhothèques et archives de Belgique. Année II. 1904).
Universiteits bibliotheek. — Catalogue des manuscrits de la bibl. de 1'Université de Liège. Liège, 1875. 8°.
Mechelen.
Stadsbibliotheek. — De stadsbibliotheek te Mechelen, door L. Voordecker. (Tijdschr. v. boek- en bibliotheekwezen. Jg. I. 1903).
Namen.
Rijks -archief. — Le depót des archives de 1'état a Namur, par A. Carlot. — Accroissements, par C. van den Haute. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année II—V. 1904—1907).
Ostende.
Stadsboekerij. — Boekenlijst. No. 7. — Schoone kunsten. (Oostende), 1913. 8°.
Luxemburg.
Atheneum bibliotheek. — Noticés sur quelques incunables conservés dans le Grand-duché de Luxembourg et la province beige du même nom, par A. Namur. (Bulletin du bibliophile beige. T. XVIII, 1862).
Catalogue des éditions incunables de la bibliothèque de
1'Athénée grand-ducal de Luxembourg. (Bulletin du bibliophile beige. T. XIX—XXI. 1863—65).
2. Duitschland.
Blau, A. — Verzeichnis der Handschriftenkataloge der deutschen Bibliotheken. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. III. 1886).
Hauber, A. Deutsche Handschriften in Frauenklöstern des spateren Mittelalters. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXI. 1914).
Omont, H. Notes sur les manuscrits grecs des villes hanséatiques, Hambourg, Brême et Lübeck. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg.VII. 1890) Altenburg.
Landesbibliothek. — Katalog der herzogl. Landesbibliothek in Altenburg, bearb. von C. F. Sehrwald. Altenburg, 1872—73. 2 dln. 3 bdn. 8°.



vi. 3. c. 2. catalogi van bibliotheken. duitschland.
667
Landesbibliothek. — Neue Erwerbungen. Altenburg, 1873— 93; 1895—96. 4°
Ein Verzeichnis der Wiegendrucke der Leipziger Samm-
lungen und der herzoglichen Bibliothek in Altenburg, von O. Günther. Leipzig, 1909. — Nachtrage. Leipzig, 1910. tez. 2 dln. 8°.
Augsbueg.
Benedictiner Kloster. — Notitia historico-htefaria de Codic. MSS. in Bibl. Monast. Ord. S. Benedicti Augustae extantibus; ace. anecdota histor.-diplomat. ex iisdem codic. excerpta. (door P. Braun). Aug. Vind. 1791—96. 6 dln. 4 bdn. 4°.
Kr eis- und Stadtbibliothek. — Die lateinischen Augsburger Inkunabeln der Kreis- und Stadtbibliothek, von J. Kranzler. (Neuer Anzeiger für Bibliographie und Bibliothekwissenschaft. Jg. XLII. 1881).
Baden.
Hof- und Landesbibliothek. — Mittheilungen aus dergrossherzogl. Badischen Hof- und Landesbibl. und Münzsammlung. III, Werke des alteren Kunstdruckes, beschrieb. von A. v. Feder. Karlsruhe, 1882. 4°.
Bamberg.
Staatsbibliothek. — Vollstandige Beschreibung der öffentlichen Bibliothek zu Bamberg, von H. J. Jaeck. Nürnb. 1831—35. 4 dln. 8°.
Führer durch die Königliche Bibhothek zu Bamberg, von
F. Leitschuh. 2e verm. Aufl. Bamberg, 1889. m. afb. 8°.
Ueber die Handschriften der öffentlichen Bibliothek zu
Bamberg, von H. J. Jaeck. (Serapeum. Jg. I. 1840).
Handschriften-Zuwachs auf der öffentlichen Bibliothek in
Bamberg, von H. J. Jaeck. (Serapeum. Jg. IV. 1843).
Die Kön. Bibliothek zu Bamberg und ihre Wiegendrucke,
von K. Schottenloher. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIII. 1916).
Berlijn.
Gesammt-katalog der Bestande von 30 Berliner Bibliotheken; herausgeg. von den Intern. Vereinig. für vergleichende Rechtswissenschaft und Volkswirtschaftslehre zu Berlin. Berl. 1914. 8°.
Kais. Patentamt. — Katalog der Bibl. des kaiserlichen Patentamts. Berlin, 1913. 3 dln. 8°.
Korporation d. Kaufmannschaft. — Katalog der Bibliothek. Berlin, 1903. 8°.



668
vi. de bewaring van het boek.
Kunstgewerbe-Museum. — Katalog der OrnamentstichSammlung des Kunstgewerbe-Museums. Leipzig, 1894. m. afb. 8°.
Lipperheide'sche Kostümbibliothek. — Katalog der Freiherrl. von Lipperheide'schen Samml. für Kostümwissenschaft; Hle Abt. Büchersammlung, le Bd. Berl. 1896. gr. 8°.
Aus der Frhrl. v. Lipperheide'schen Kostümbibliothek zu
Berlin, von K. von Rheden. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. I. 1897—98).
QeffentL Bibliothek u. Lesehalle. Bücherverzeichniss. Berlin, 1903. 8°.
Preussische Staatsbibliothek. — Schema des Sachkatalogs der Kriegssammlung der Preussischen Staatsbibliothek, von W. Schultze. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXXVI. 1919).
Bucheinbande aus der Preussischen Staatsbibhothek
zu Berlin, bei M. J. Husung. Leipzig, 1925. m. 100 pl. fol.
Neue Denkmaler des altesten Buchdrucks in der Berliner
Königlichen Bibliothek, von P. Schwenke. (Centralblatt f. Bibliothekswesen. Jg. XXVII. 1910).
Zwanzig Jahre maskierte Druckerarbeit. Pierre du Mar-
teau's Druckeausden Jahren 1660—1680 inden Kön. Bibliothekzu Berlin, von A. Moeltzner. Berlin, 1913. (Beitrage zum Bibfiotheksund Buchwesen).
Die Handschriftenverzeichnisse der Königl. Bibhothek zu
Berlin, von O. Mann. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XV. 1898).
Die neue Sammlung abessinischer Handschriften auf der
Königl. Bibliothek zu Berlin, von J. Flemming. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXIII. 1906).
Die von der Königl. Bibliothek zu Berlin aus der Sammlung Phillipps erworbenen Handschriften, von E. Jacobs. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXVIII. 1911).
Mitteilungen aus der Königl. Bibliothek. I. BriefeFried-
richs des Grossen an Thieriot, herausgeg. von E. Jacobs. Berhn, 1912. 8°. — II en III. Neue Erwerbuhgen der Handschriftenabteilung. Berlin, 1914—17. 2 dln. 8°. — IV. Kurzes Verzeichnis der Romanischen Handschriften. Berhn, 1918. 8°.
Die Lehniner Handschriften der Staatsbibliothek zu Berlin
von G. Abb. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVIII. 1921).



vi. 3. c. 2. catalogi van bibilotheken. duitschland.
669
Preussische Staatsbibliothek. — Unbeschriebene niederlandische Inkunabeln der Berliner Königl. Bibliothek, von E. VoullièMe. (Zentralblatt für Bibliothekswesen Jg. XXI, XXII. 1904—05).
Die Inkunabeln der Königlichen Bibliothek und der anderen Berliner Sammlungen, von E. Voullième (Kunstgewerbemuseum, Kupferstich-Kabinet, Universitats-bibliothek, Graues Kloster, Joachimsthalsches-Gymnasium u. s. w.) Ein Inventar. Leipzig, 1906. 8°. — Neuerwerbungen der Jahre 1907—-14. Nachtrage und Berichtigungen Sept. 1914. (Beihefte zum Zentralbl. f. Biblio hek wesen. XXX, XLV). —Neue Incunabel-Erwerbungen (Zentralblatt fttr Bibliothekswesen. Jg. XXXIII. 1916).— Neuerwerbungen der Jahre 1915—1922. (Beiheft zum Zentralblatt f. Bibliothekswesen. XLIX).
Bücherschatz der. deutschen National-Literatur des XVI.
und XVII. Jahrhunderts, systematisch geordnetes Verzeichniss einer reichhaltigen Sammlung deutscher Bücher, aus dem Zeitraume vom XV. bis um die Mitte des XVIII Jahrhundert...; einbibliographischer Beitrag zur deutschen Literaturgeschichte, von K. W. L. Heyse. Berlin, 1854. 8°.
Die orientahsche Abteilung der Preussischen Staatsbibliothek, von G. Weil. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVII. 1920).
Reichs-Justizamt. — Katalog der Bibl. des Reichs-Justizamts. 2e Ausg. Berlin, 1897. 8°.
Reichs-Postmuseum. — Katalog ,des Reichs-Postmuseums. Berlin, 1897. m. afb. en portr. 8°.
Katalog der Luftschiffahrt-Abteilung. Berlin, 1912. 8°.
Reichstagshaus. — Katalog der Bibl. des Deutschen Reichstages. Berl. 1882. 8°.
Stadtbibliothek. — Katalog der Berliner Stadt-Bibliothek, von A. Buchholtz e. a. Berhn, 1906—17. 15 dln. 8°.
Theosophische Bibliothek. — BücherverzeichnissderTheosophischen Bibl. in Berhn-Charlottenburg. (Berlin), 1901. 8°.
Universitatsbibliothek. — Führer durch die Bibliothek und den Lesesaal. Berhn, 1913. 2 dln. 8°.
Bonn.
Universitatsbibliothek. — Zwei Palimpseste der Kgl. Universitatsbibliothek, von P. Alban Dold. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXV. 1918).



670
vi. de bewaring van het boek.
Universitatsbibliothek. —■ Die Incunabeln der Königlichen Universitats-Bibliothek zu Bonn. Ein Beitrag zur Bücherkunde des XV Jahrhunderts, von E. Voullième; mit einem Vorwort des Bibhotheks-Direktors C. Schaarschmidt. Leipzig, 1894. 8°. (Beiheft zum Zentralblatt für Bibhothekswesen. XIII).
Braunschweig.
Stadtbibliothek. — Die Mittelalterhchen Handschriften in der Stadt-Bibl. zu Braunschweig, bearb. von H. Nentwig. Wolfenb. 1893. 8°.
Die Wiegendrucke in der Stadtbibhothek zu Braunschweig,
von H. Nentwig. Wolfenb. 1891. 8°.
Breslau.
Jüdisch-Theol. Seminarium. — Catalogus bibliothecae seminarii jud.-theol. Vratislaviensis, scripsit B. Zuckermann. ed. sec. Breslau, 1876. 8°.
Staats- u. Universitatsbibliothek. — Verzeichnis der Handbibliotheken des Lesesaals und des Katalogzimmers. Breslau, 1914. 8°.
Eine Bilderhandschrift des XIII. Jahrhunderts in der
Staats- u. Universitatsbibhothek Breslau, von G. Prausnitz. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVIII, XXXIX, XL, XLII. 1921—22—23—25).
Stadtbibliothek. — Lutherdrucke auf der Breslauer Stadtbibliothek, von A. Heyer. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. IX. 1892).
Reste periodischer Zeitschriften des 17. Jahrhunderts in
der Stadtbibl. u. Kgl. u. Universitatsbibl. zu Breslau, von A. H. Heyer. (Centrallblatt für Bibliothekswesen. Jg. VI. 1889).
Bibliographie der Musik-Druckwerke bis 1700 welche in
der Stadtbibhothek, der Bibl. des academischen Instituts für Kirchenmusik und der Königl. und Universitats-Bibl. zu Breslau aufbewahrt werden; ein Beitrag zur Geschichte der Musik im XV, XVI. und XVII. Jahrhundert, von E. Bohn. Berlin, 1883. 8°. Cassel.
Landesbibliothek. — Autographa Schillers in der Königlichen Bibliothek der Stadt Cassel, von L. Chr. Stern. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXII. 1905).
comburg.
Comburger Bibliothek. — Uber dié Merkwürdigkeiten der Comburger Bibhothek, von F. D. Grater. Halle, 1805. 4°. Corvey.
Corveyer Bibliothek. — Catalogus librorum in Bibliotheca Corbeiensi, door G. F. Hanel. (Serapeum. Jg. II. 1841).



vi. 3. c. 2. catalogi van bibliotheken. duitschland.
671
Corveyer Bibliothek. —■ Verzeichniss der Corveyer Handschriften zur Anfang des 19. Jahrhunderts, (von K. F. Hermann). (Serapeum. Jg. III. 1842).
Het restant dezer bibliotheek ging in 1811 over aan de Univ. bibl. te Marburg.
Danzig.
Mennonitengemeinde. — Katalog der Kirchenbibliothek der Mennonitengemeinde. Danzig, 1869. 8°.
Darmstadt.
— Roth, F. W. E. Die Marienthaler Drucke der Bibliotheken zu Darmstadt und Mainz, (Neuer Anzeiger für Bibliographie und Bibliothekwissenschaft. Jg. XLVII. 1886).
Hessische Landesbibliothek. — Bucheinbande aus dem XIV—XIX Jahrhundert in der Landesbibhothek zu Darmstadt, von A. Schmidt. m. 162 pl. Darmstadt, 1921. fol.
Bucheinbande aus der Darmstadter Landesbibhothek, von
M. J. Husung. m. afb. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. XIV. 1922).
Der Einband der Goldenen Bulle von 1356 in der Landesbibliothek zu Darmstadt, von A. Schmidt. (Buch und Bucheinband. H. Loubier. Lpz. 1923).
Die Bibel des Thomas a Kempis in der grossherzogl. Hof-
bibliothek zu Darmstadt, von A. Schmidt. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XIII. 1896).
Baron Hüpsch und der Verkauf der Lütticher St. Jakobs-
bibliothek (1788), von P. Volk. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XLII. 1925).
— Der Codex 2773 miscellaneus Graecus der grossherzl. Hofbibliothêk zu Darmstadt, von L. Voltz, u. W. Crönert. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XIV. 1897).
Verzeichnis der Kölner Inkunabeln in der grossherzoglichen
Hofbibliothek zu Darmstadt, von R. Busch. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. VI, VIII. 1889—91).
Ein Sammelband deutscher Lieder aus dem Jahre 1529 in
den grossherzoglichen Hofbibliothek zu Darmstadt, von A. Schmidt. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XII. 1895).
Landesmuseum. — Ein Evangeliar aus St. Jakob in Lüttich, von A. Schmidt. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XLII. 1925). Dresden.
——■ Petzholdt, J. Catalogi Bibl. secundi generis principalis Dresdensis specimina 1—4. Leipzig, 1839—41. 4 dln. 8°.



672
vi. de bewaring van het boek.
Sachsische Landesbibliothek. — Die Merkwürdigkeiten der Königlichen Bibhothek zu Dresden, beschrieben und mit Anmerkungen erlautert von J. Chr. Götze. Dresden, 1744—46. 3 dln. 4°.
Bucheinbande aus dem Bücherschatze der Kön. öffent-
liche Bibliothek zu Dresden. Leipzig, (1887). m. 50 pl. 4°.
Die Landkartenbestande der Kön. öffentl. Bibl. zu Dresden; nebst Bemerkungen über Einrichtimg und Verwaltung von Kartensammlungen, von V. Hantzch. Leipzig, 1904. 8°. (Beiheft zum Zentralblatt für Bibhothekswesen. XXVIII).
Katalog der Musik-Sammlung in der Kgl. öffenthchen Bibliothek, bearb. von E. Eitner u. R. Kade. Leipzig, 1890. 8°.
Verzeichniss der Original-ausgaben von Wilhelm Postels
Schriften auf der Königl. oeffentlichen Bibliothek, von F. G. Vogel. (Serapeum. Jg. XIV. 1853).
Emden.
Grosse kirche. — Verzeichniss sammtlicher Bücher die auf dem Saai der grossen Kirche zu Emden vorhanden sind. Emden, 1836— 52. 3 dln. 8°.
Alphabetisches Verzeichniss der Bücher, welche die Bibl.
der grossen Kirche in Emden enthalt. Emden, 1865. 8°.
Erlangen.
Universitatsbibliothek. — Ueber eine Sammlung alter italienischer Drucke der Erlanger Universitatsbibliothek; ein Beitrag zur Kenntniss der itahenische Litteratur des 14en und 15en Jahrhunderts, von H. Varnhagen. Erlangen, 1892. m. facs. 4°.
Die Lutherdrucke der Erlanger Universitatsbibhothek aus
den Jahren 1518—1523, von K. Heiland. Leipzig, 1898. 8°. (Beiheft zum Centralblatt für Bibliothekswesen. XXI).
Diplomatische Beschreibung der Manuscripte, welche sich
in der Kön. Universitats-Bibl. zu Erlangen befinden; nebst der Geschichte dieser Bibliothek von J. C. Irmischer. Ier Bd. Erlangen, 1829. 8°.
Frankfort a. M. ,. >./ \
Gymnasium. — Die musikalischen Schatze der Gymnasialbibliothek und der Peterskirche zu Franlcfurt a. M., von C. Israël. Frankf. 1872. 4°. (Programm des stadtischen Gymnasiums zu Frankfurt, Ostern 1872).
Rothschildsche öffentl. Bibhothek. — Verzeichnis der Bücher der Carl von Rothschildschen öffenthchen Bibl. Bd. I. Frankf. a. M. 1892—1904. 2 dl. 8° en 4°.



vi. 3. c. 2. catalogi van bibliotheken. duitschland.
673
Senckenbergische Bibliothek. — Ein Verzeichnis der laufenden auslandischen Zeitschriften der Senckenbergischen Bibliothek in Frankfurt a. M. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XLII. 1925).
Stadtbibliothek. — Catalogus Bibl. publicae Moeno-Francofurtensis, editus a. J. J. Lucio. Frankf. 1728." 4°.
Flugschriftensammlung Gustav Freytag, von P. HoHen-
emser ; im Auftrage der Gesellschaft der Freunde der Stadtbibliothek. Frankf. a. M. 1925. m. 2 portr. en afb. 4°.
Universitatsbibliothek. — Catalogus Bibl. publicae Univ. Francofurtanae, ed. J. C. Becmano. S. a. 4°.
fuessen.
Benedictiner-Stift. — Verzeichniss alter Druckdenkmale der Bibliothek des uralten Benedictiner-Stifts zum H. Mang in Fuessen, mit litterarischen Anmerkungen begleitet von J. M. HelmSChRott. Ulm, 1790. 4°.
Fulda.
Standische Landesbibliothek. — Beitrage zur Rekonstruktion der alten Bibliotheca fuldensis und Bibliotheca laureshamensis, von F. Falk mit einer Beilage: Der Fuldauer HandschriftenKatalog aus dem 16. Jahrh., neu herausgeg. und eingel. v. C. Scherer. Leipzig, 1902. 8°. (Beiheft zum Centralblatt für Bibliothekswesen. XXVI).
Giessen.
Universitatsbibliothek. — Catalogus codicum manuscriptorum Bibliothecae Academicae Gissensis, auctore J. V. Adrian. Frankf. a. M. 1840. 4°.
gotha.
Landesbibliothek. — Bibliotheca Gothana. Section der abendlandischen, mit Gemalden geschmückten Handschriften, von J. Rathgeber. Gotha, 1839. 8°.
göttingen.
Universitatsbibliothek. — Ein Codex Corvinianus in der Univer. Bibl. zu Göttingen, von O. v. Gebhard.t. (Centrallblatt f. Bibliothekswesen. Jg. I. 1884).
Zur Geschichte des Göttinger juristischen Realkatalogs,
von Fuchs. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XL. 1923).
Greifswald.
Universitatsbibliothek. — Die Odebrechtsche Familienbibliothek auf der Universitatsbibliothek zu Greifswald, von W. Polthier. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIX. 1922).



674
vi. de bewaring van het boek.
Universitatsbibliothek. — Ein Schlagwortindex der Greifswalder Universitatsbibliothek von 1776, von M. Zobel v. Zabeltitz. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XLI. 1924).
Güstrow.
Domschulbibliothek. — Alphabetisches Verzeichnis der Mecklenburgica der Domschulbibl. I en II. Güstrow, 1890. 2 dln. 4°. (Programm der Domschule zu Güstrow).
Die Inkunabeln der Domschulbibliothek zu Güstrow, von
H. Marquardt. Güstrow, 1907. 4°.
Halle.
Morgenlandische Gesellschaft. — Katalog der Bibl. der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft, bearb. von R. Pischel, A. Fischer, G. Jacob. Ier Bd. 2e Aufl. Leipzig, 1900. 8°.
Ungarische Nationalbibliothek. — Die HandschriftenSammlung der Ungarischen Nationalbibliothek zu Halle, von H. Reinhold. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXX. 1913).
Universitatsbibliothek. — Schema des Realcatalogs des Kgl. Universitatsbibliothek zu Halle a. S. von (O. Hartwig). Leipzig, 1888. 8°. (Beiheft zum Centralblatt für Bibliothekswesen. III). Hamburg.
Harmonie-bibliothek. — Katalog der Bibl. der Harmonie. Hamb. 1845. 8°.
Kommerz-bibliothek. — Katalogus der Hamburgischen Kommerz-Bibliothek. Z. p. 1789; 5e Fortsetz. Hamb. 1859; Hamb. 1864; 2e—10e Fortsetz. Hamb. 1868—1915. tez. 12 dln. 8°.
Stadtbibliothek. — Mittheilungen aus der Stadtbibhothek zu Hamburg von F. Eyssenhardt und A. von Dommer. Z. p. 1884— 1894. 11 dln. 8°.
Lutherdrucke auf der Hamburger Stadtbibliothek, 1516—•
1523 von A. v. Dommer. Leipzig, 1888. 8°.
Description bibliographique de quelques livres rares ou
curieux, conservés a la bibliothèque de la ville de Hambourg, par F. L. Hoffmann. (Bulletin du Bibliophile beige, tome 14—16, 1858—60; en, overdruk uit 2e et 4e serie. z. j.).
Mittheilungen über die Handschriften Kataloge öffentlicher
Bibliotheken, von welchen sich Abschriften in der HamburgischenStadt-bibliothek befinden, von F. L. Hoffmann. Leipzig, 1854. 8° (overdruk uit Serapeum).
Ein Codex Corvinianus in der Hamburger Stadtbibliothek,
von M. Isler. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. 1. 1884).
i



vi. 3. c. 2. catalogi van bibliotheken. duitschland.
67S
Hannover.
Kestner - Museum. — Die Wiegendrucke des Kestner-Museums zu Hannover, von Conr. Ernst. Leipzig, 1909. 8°.
Stadtbibliothek. —■ Katalog der Stadt-Bibl. zu Hannover, herausgeg. von q. jürgens. Hann. 1901. 8°.
Vorm. Kön. u. Prov. Bibliothek. — Xylographische und typographische Incunabeln der Kön. öffenthchen Bibhothek zu Hannover, von E. Bodemann. Hann. 1866. m. 41 pl. facs. van houtsn. en typen en 16 pl. m. watermerken. 4°.
Heidelberg.
Universitatsbibliothek. — Geschichte der Bildung, Beraubung und Vemichtung der alten Heidelbergischen Büchersammlungen; ein Beitrag zur Literargeschichte des 15. und 16. Jahrh. nebst einem Verzeichniss der (852) Handschr. in 1816 der Bibl. zurückgegeben, von F. Wilken. Heidelb. 1817. m. pl. 8°.
Ein Verzeichniss von Handschriften der ehemahgen Heidelberger Bibhothek, von F. L. Hoffmann. (Serapeum. Jg. XI. 1850).
Die pfalzischen Wittelsbacher und die altdeutschen Hand- •
schriften der Palatum, von K. Burdach. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. V. 1888).
Die altfranzösischen Handschriften der Palatina; ein Beitrag zur Geschichte der Heidelberger Büchersammlungen und zur Kenntnis der altern französischen Literatur, von K. Christ. Leipzig, 1916. (Beiheft zum Zentralblatt für Bibliothekswesen. XLVI).
Zur Herkunft der Anthologia Palatina, von K. Preisen-
danz. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIV. 1917).
—— Zur Geschichte der griechischen Handschriften der Palatina, von K. Christ. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVI. 1919).
David Hoeschels Beziehungen zur Heidelberger Palatina,
von R. Sillib. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXXVII. 1920).
Esemplari sconosciuti delle opere volgari di Giordano-
Bruno nella biblioteca universitaria di Heidelberg, di L. O(lschki) (La Bibhofilia. Anno XXVI. 1924—25).
Herford.
Stadtisches Museum. — Katalog des stadtischen Museums für heimatliche Altertümer, herausgeg. von C. Bürcke. Herford, 1898. 8°.



676
vi. de bewaring van het boek.
Hildesheim.
Stadtbibliothek. — Die mittelalterlichen Handschriften und die Wiegendrucke in der Stadtbibhothek zu Hildesheim, von H. Nentwig. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XI. 1894).
Ingolstadt.
Universitatsbibliothek. — Bibliothecae academicae Ingolstadiensis incunabula typographica seu libri ante circiter mille et quadringenti quos secundum ahnorum seriem disposuït, descripsit et notis historico-litterariis illustravit S. Seemiller. Ingolstadt, 1787—92. 4 dln. 4°.
Jena.
- Universitatsbibliothek. — Memorabilia Bibl. Academicae Jenensis, sive designatio Cod. MSS. et librorum impressorum plerumque rariorum a J. C. Mylio. Jenae, 1746. m. portr. 8°.
Untersuchungen über die französischerr illuminierten
Handschriften der Jenaer Universitats Bibl. vom Ende des 14. bis zur Mitte des 17. Jahrh. von W. Dexel. Strassb. 1917. gr. 8°.
Karlsruhe.
Badische Landesbibliothek. — Bibliotheca liturgica manuscripta; nach Handschriften der grossherzogl. Badischen Hof- und Landesbibliothek, von H. Ehrensberger. Karlsr. 1889. m. afb. 8°.
Studiën über die Urprovenienzen von Handschriften der
grossherzl. Hof- und Landesbibhothek zu Karlsruhe, von E. Ettlinger. (Centralblatt f. Bibliothekswesen. Jg. XVI. 1899).
Kiel.
Universitatsbibliothek. — Handschriften der Kieler Universitatsbibliothek, und zwar Abt. I, die in sprachlicher Beziehung Interesse haben, von H. Ratten. (Serapeum. Jg. XXXI. 1870).
Keulen.
Stadtbibliothek. — Katalog der Incunabeln in der Stadt-Bibliothek zu Köln, le Abt. (Einzelne Blatter. — Kölnische Drucke bis zum Jahre 1500) von L. Ennen. Köln, (1865). 8°.
Die Ausgaben der Imitatio Christi in der Kölner Stadtbibliothek, bibliographisch bearb. von E. Fromm. Köln, 1886. 8°.
Die Standortskataloge der Kölner Stadtbibliothek, von A.
Keysser. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIII. 1916).
königsberg.
Staats - u. Universitatsbibliothek. — Arthur Ludwichs handschrifthcher Nachlass, von J. Tolkiehn. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XLI. 1924).



vi. 3. c. 2. catalogi van bibliotheken. duitschland.
677
Leipzig.
Börsenverein. — Katalog der Bibliothek des Börsenvereins der deutschen Buchhandler. Leipzig, 1869; 1885—1902. tez. 4 dln. 8°. — Zuwachs. 1902—20. nos. 1—20. 8°.
Aus der Ex-libris Sammlung der Bibliothek des Börsenvereins der deutschen Buchhandler; 65 meist unveröffenthche Blatter auf 50 Tafeln. Leipzig, 1897. m. 50 pl. 4°.
Buchhandlungs-Gehülfen Ver. — Catalog der Bibl. des Buchhandlungs-Gehülfen-Vereins in Leipzig. 1859; le und 2e Nachtr. 1861, 1864. 3 dln. kl. 8°.
Deutsche Bücherei. — Die Kartensammlung der Deutschen Bücherei und ihr systematischer Katalog, von H. Praesent. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVII. 1920).
Handelskammer. — Katalog der Bibliothek der Handelskammer. Leipzig, 1886. 8°.
Kön. Akademie f. graphische Künste u. Buchgewerbe. —
Mitteilungen. Leipzig, 1914 (Hft. 1—6); 1915 (Hft. 1—5). m. afb. 8°.
Paulinische-Bibliothek. — Florilegii Lipsensis specimen ex codice bibliothecae Paulinae ab Ant. Westermanno editum. Lips. 1864. 4°.
Exerpta ex bibl. Pauhnae Lipsiensis libris manuscriptis.
Lip*s. 1865—66. 2 st. 4°.
Stadtbibliothek. — Die Pergamentdrucke der Leipziger Stadtbibliothek, von R. Naumann. (Serapeum. Jg. XXV. 1864).
Universitatsbibliothek. — Die Manuscripta Tischendorfiana in der Universitatsbibl. zu Leipzig, mit Ëinschluss der übrigen von Prof. Dr. Tischendorf von seiner orientahschen Reise mitgebrachten und theils der Königl. Dresdner Bibl., theils der Lpz. Univ. Bibl. übergebenen Manuscripte, in griechischer, syrischer, koptischer, arabischer, arabisch-drusischer, georgianischer, athiopischer Sprache. (Serapeum. Jg.VIII. 1847).
Zentralbibliothek f. Blinde. — Katalog der deutschen ZentralBibliothek für Blinde. Leipzig, 1913. 8°.
Mainz.
Roth, F. W. E. Die Marienthaler Drucke der Bibhotheken
zu Darmstadt und Mainz. (Neuer Anzeiger für Bibliographie und Bibliothekwissenschaft. Jg. XLVII. 1886).
Semlnar-Bibliothek. — Die Marienthaler Drucke der SeminarBibliothek zu Mainz, von F. W. E. Roth. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XII. 1895).
13



678
vi. de bewaring van het boek;
Memmingen.
Die Handschriften der ehemaligen Klöster zu Memmingen
in Schwaben, von F. Schmidt. (Serapeum. Jg. VIII. 1847).
Stadtbibliothek. — Die Handschriften der Stadtbibliothek zu Memmingen in Schwaben, von F. Schmidt. (Serapeum. Jg. VII. 1846). München.
Bayerische Staatsbibliothek. — Allgemeine Auskunft über die K. Hof- und Staats-Bibliothek. 3e Aufl. München, 1851. 8°.
Die Kriegssammlung der Bayerischen Staatsbibliothek;
Bericht über die Tatigkeit bis Ende 1918, von O. Glauning. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVI. 1919).
Die Xylographa der Kön. Hof- und Staatsbibl. sowie der
Kön. Universitatsbibl. in München, von H. F. Massmann. Leipzig, 1841. m. facs. 8°. (overdruk uit Serapeum. Jg. II).
Islamische Handschriftenbande der Bayerischen Staatsbibliothek, bei E. Gratzl. (Buch und Bucheinband. H. Loubier. Lpz. 1923).
Catalogus codicum manu scriptorum Bibl. Regiae Mona-
censis. tomus VII. Monachii, 1858. 8°. .
—— Die Wiegendrucke der Kön. Hof- und Staatsbibliothek in München, von K. Schottenloher. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXXII. 1915).
Ein Hans Sachs-Fund in der K. Hof- und Staatsbibliothek
zu München, von K. Schottenloher. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. IX. 1917—18).
Geographische Gesellschaft. — Katalog der Bibhothek der Geographischen Gesellschaft. München, 1896. 8°.
Neustrelitz.
Landesbücherei. — Die Grossherzl. Bibliothek zu Neustrelitz und ihre litterarischen Seltenheiten, von F. Latendorf. (Serapeum. Jg XIX, XXI. 1858—1860).
nürnberg.
German. Nationalmuseum. — Katalog der im Germanischen Museum vorhandenen interessanten Bucheinbande und Teilevon solchen. Nürnb. 1889. m. afb. 8°.
Katalog der mittelalterlichen Miniaturen des Germanischen Nationalmuseums, von E. W. Bredt. Nürnb. 1903, m. afb. 4°.
Alte Stammbücher im Besitz des Germanischen Nationalmuseums zu Nürnberg, von H. Höhn. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. V. 1913—14).



vi. 3. c. 2. catalogi van bibliotheken. duitschland.
679
Stadtbibliothek. — Literarische Nachricht von den alleraltesten gedruckten deutschen Bibeln aus dem 15n Jahrhundert, welche in der öffentlichen Bibliothek der Reichstadt Nürnberg aufbewahret worden, von G. W. Panzer. Nürnb. 1777. 4°.
■ Memorabilia bibliothecarum publicarum Norimbergensi-
um et Universitatis Altdorfinae, a C. Th. de Mtjrr. Norimb 1786— 91. 3 dln. m. pl. 8°.
Oeheingen.
Stiftskirche. — Nachricht von alten Handschriften der Stiftskirche zu Oehringen, von F. F. Oechsle. (Serapeum. Jg. 1.1840). Oldenburg.
Öffentliche Bibliothek. — Verzeichniss der Incunabeln der Grossherzoglichen Bibliothek zu Oldenburg, von J. F. L. Th Merzdorf. (Serapeum. Jg. XI, XIII, XIV, XXII, XXIH. 1850—52 —53—61—62).
PlRNA.
Kirchenbibliothek. — Die Pirnaer Kirchenbibliothek mit ihren Handschriften und Inkunabeln, von R. Schmertosch von Riesenthal. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XX. 1903). Rastatt.
Gymnasium. — Die Handschriften und Inkunabelndrucke der Rastatter Gymnasiumsbibliothek, von J. Köhler. Rastatt, 1886. 4°.
Regensburg.
Manitius, M. Ungedruckte Bibliothekskataloge. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XX. 1903).
Kollegiatstift. — Die Handschriften und Inkunabeln der Bibhothek des Kollegiatstiftes U. L. Frau zur Alten Kapelle in Regensburg, von Jos. Schmid. Regensb. 1907. 8°. Stuttgart.
Württembergische Landesbibliothek. — Die Sammlung der Autographen des Hieronymus Savonarola vom Ende des 15. Jahrh. auf der Kön. Bibliothek in Stuttgart, von I. G. Moser. (Serapeum Jg. III. 1842). " '
Stuttgarter handschriftliche Kataloge der Weingartener
Klosterbibliothek, von K. Löffler. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXVII. 1910).
Zur Provenienzfrage der Weingartener Handschriften mit
Italafragmenten, von K. Löffler. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXVII. 1910).



680
vi. de bewaring van het boek.
Württembergi8che Landesbibliothek.— Die Handschriften des Klosters Weingarten, von K. Löffler. Leipzig, 1912. 8°. (Beiheft zum Zentralblatt für Bibhothekswesen. XLL).
Die Corvinhandschrift der Württembergischen Landesbibhothek, von K. Löffler. m. afb. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. XVI. 1924).
Trier.
Seminar-Bibliothek. — Handschriftenverzeichnis der Seminar-Bibliothek, bearb. von J. Marx. Trier, 1912. 8°.
Stadtbibliothek. — Die Inkunabeln der öffentlichen Bibliothek und der kleineren Büchersammlungen der Stadt Trier, zusammengest. von E. Voullième mit einer Einleiting „Zur Geschichte der Stadtbibhothek" von G. Kentenich. Leipzig, 1910. 8°. (Beiheft zum Zentralblatt für Bibliothekswesen. XXXVIII).
Tübingen.
Universitatsbibliothek. — Die Handschriften der Kön. Universitatsbibliothek in Tübingen, von A. v. Keller. (Serapeum. Jg. I, II. 1840—1841).
Die Handschriften der Kön. Universitatsbibliothek in
Tübingen, von K. A. Klüpfel. (Serapeum. Jg. IV. 1843).
Ulm.
Loge Karl zu den 3 Ulmen. — Katalog der Bibliothek der Loge Karl zu den 3 Ulmen in Ulm. Leipzig, 1886. 8°.
Weimar.
Shakespeare-Gesellschaft. — Katalog der Bibliothek der deutschen Shakespeare-Gesellschaft, von P. von Bojanowski. Weimar, 1909. 8°.
Werden.
Reichsabtei. — Handschriften der Reichsabtei Werden, von A. Schmidt. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXII. 1905).
Wiesbaden.
Nassauische Landesbibliothek. — Die Inkunabeln Nassauischer Bibliotheken, Festschrift zur 500 j. Gedachtnisfeier Joh. Gutenbergs; herausgeg. vom Verein für Nassauische Altertumskunde und Geschichtsforschung. Wiesbaden, 1900. 8°.
Wolfenbüttel.
Braunschweigische Landesbibliothek. — Hundert Merkwürdigkeiten der Herzoglichen Bibliothek zu Wolfenbüttel; und Legende vom Ritter Herrn Peter Diemringer von Staufenberg in der Ortenau. — Zweites und drittes Hundert Merkwürdigkeiten, von C. P. C. Schönemann. Hannover 1849, 1852.2 dln. 1 bd. m. afb. 8°.



vi. 3. c. 2. catalogi van bibliotheken. dtjitschland.
681
Braunschweigische Landesbibliothek. — De handschriften der hertogelijke bibliotheek te Wolfenbüttel, door J. W. Spin. 's-Grav. 1874. 8°.
Die Ex-libris Sammlung der herzoghchen Bibhothek zu
Wolfenbüttel; 160 ausgewahlte Bücherzeichen des XV. bis XIX. Jahrhunderts; mit einer Einleitung von O. von Heinemann. Berlin, 1895. m. 166 pl. kl. 4°.
Würzburg.
Dombibliothek. — Manuscriptenkatalog der vormaligen Dombibhothek zu Würzburg, von F. A. L. Reuss. (Serapeum. Jg. III. 1842).
Kurzer Abriss einer Geschichte der Bücher und insbeson-
dere Handschriften-Sammlungen im vormaligen Hochstifte Würzburg, von F. A. L. Reuss. (Serapeum. Jg. VI. 1845).
Universitatsbibliothek. — Zur Geschichte der HandschriftenSammlung der Würzburger Universitatsbibliothek, von O. Handwerker. (Zentralblatt für Bibliothekwesen. Jg. XXVI. 1909).
3. Frankrijk. ,
Leroquais, V. Les sacramentaires et les rnissels manuscrits des bibliothèques publiques de la France. I, II, III texte; IV planches. Paris, 1924. 4 dln. 4°.
Omont, H. Les manuscrits grecs datés des XVe et XVIe sièclès de la Bibhothèque Nationale et des autres bibliothèques de France. (Revue des bibliothèques. Année II. 1892).
Pellechet, Marie (et L. Polain). Catalogue général des incunables des bibhothèques publiques de France. Paris, 1897—1909. Tome I—III. (Abano-Gregorius Magnus). 8°.
Répertoire des ouvrages pédagogiques du XVIe siècle. (Bibliothèques de Paris et des départements). Paris, 1886. 8°.
Beauvais.
Bibliothèque du Tribunal. — Notice sur les manuscrits de la bibliothèque du Tribunal de Beauvais, par A. Salmon. (Revue des bibhothèques. Année VIII. 1898). Besancon.
Bibliothèque publique. — Catalogue des incunables de la Bibhothèque publique de Besancon, par A. Castan. Besancon, 1893. m. portr. en facs. 8°. Bonport.
Abbaye. — Les manuscrits de 1'ancienne bibliothèque de I'-abbaye de Bonport, parE. Deville. (Revue des bibliothèques. Année XVI, XX. 1906—1910).



682
vi. de bewaring van het boek.
Bordeaux.
Bibliothèque de 1'Université. —Bibhothèque de 1'Université ; section de droit, périodiques. Bordeaux, 1917. 8°.
Colmar.
Bibliothèque de la ville. — Catalogue des incunables de la bibliothèque de la ville de Colmar, par M. Pellechet. Paris, 1895. 8°.
Dijon.
Bibliothèque municipale. — Catalogue des incunables de la bibliothèque publique de Dijon, par M. Pellechet. Dijon, 1886. m. 1 pl. 8°.
Grenoble.
Bibliothèque municipale. — Catalogue des incunables de la bibhothèque municipale de Grenoble, par E. Maignien. Macon, 1899. m. afb. 8°.
Catalogue des livres et manuscrits du fonds Dauphinois de
la bibliothèque municipale de Grenoble, dressé et publié par E. Maignien. Grenoble, 1906—24. 5 dln. 6 bdn. 8°.
Lille.
Bibliothèque de la ville. ■— Catalogue de la bibhothèque de la ville. Lille, 1839—59. 5 dln. 8°.
lunéville.
Bibliothèque municipale. — Supplément au catalogue des manuscrits de la bibhothèque municipale de Lunéville, par M. Rousset. (Le bibliographe moderne. Année XXI. 1920—21). Lyon.
Bibliothèque de la ville. — Manuscrits de la bibl. de Lyon; avec notices sur leur ancienneté, leurs auteurs, etc. par A. F. Delandine). Paris-Lyon, 1812. 3 dln. 8°.
Catalogue des livres dans la classe des belles-lettres; avec
des remarques littéraires, etc. par A. F. Delandine. Paris—Lyon, z. j. 2 dln. 8°.
Bibliothèque de la ville. —Catalogue des livres dans la classe de l'histoire; avec des remarques littéraires, etc. par A.F.Delandine. Paris-Lyon. z. j. 2 dln. 8°.
Catalogue du fpnds de la guerre; contribution a une bibliographie générale de la guerre de 1914, (par A. Matagrin). Paris, 1917—1919. fase. 1 —18. 8°.
Documents paléographiques, typographiques, inconogra-
phiques, publiés sous la direction de R. Cantinelli et H. Joly. Lyon, 1923... fase. 1... m. afb. en facs. 4°.



vi. 3. c. 3. catalogi van bibliotheken. frankrijk.
683
Montpellier.
Bibliothèque municipale. — Le fonds Fabre-Albanya la bibliothèque municipale de Montpellier, par L. G. Pélissier. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XVII. 1900).
NeufchAteau.
Archives communales. — Inventaire des anciennes archives communales et de police de Neufchateau (Vosges). (Le bibliographe moderne. Année XIX. 1918—19).
Orléans.
Archives du Département. — Les actes des souverains antérieurs au XlVe siècle conservés dans les archives départementales du Loiret, par J. Soyer. (Le bibliographe moderne. Année XIX, XXII. 1918—25).
Parijs.
Lacombe, P. Catalogue des livres d'heures imprimés au
15e et au 16e siècle conservés dans les bibliothèques publiques de Paris. Paris, 1907. 8°.
Archives. — Diplomata et chartae Merovingigae Aetatis in Archivo Franciae asservata. Paris, 1848. 8°.
Inventaire des chartes de 1'Abbaye de St. André du
Cateau, 1033—1300, par H. Dubrulle. (Revue des bibliothèques et archives de Belgique. Année II. 1904. — table. Année III. 1905). In: Archives départementales du Nord.
Bibliothèque Mazarine. — Catalogue des incunables de la Bibhothèque Mazarine, par P. Marais et A. Dufresne de SaintLéon. 2e éd. Paris, 1893. — Supplément, additions et corrections. Paris, 1897. 2 dln. 8°.
Delisle, L. Catalogue des incunables de la Bibhothèque
Mazarine, par P. Marais et A. Dufresne de Saint-Léon. Paris, 1894. 4°. (Journal des Savants. 1894).
Bibliothèque Nationale. —Département des imprimés; notice des objets exposés. Paris, 1878. 8°.
Usages suivis dans la rédaction du catalogue général des
livres imprimés de la Bibhothèque Nationale, par E. G. Ledos. (Revue des bibliothèques. Année XXXII, XXXIII. 1922—23).
Inventaire détaillé des catalogues usuels de la Bibhothèque
nationale, par E. Pierret. (Le Livre. Année X. 1889).
Choix de manuscrits, d'imprimés, de cartes et de médailles,
exposés a 1'occasion du congrès des Orientalistes. Paris, 1897. 12°.
Anciens inventaires et catalogues de la Bibl. nationale, publiés par H. Omont. Paris, 1908. tomes I—IV, le fase. 8°.



684
vi. de bewaring van het boek.
Bibliothèque Nationale. — Bulletin mensuel des récentes publications francaises. nouv. série. Paris, 1909. 8°.
Inventaire sommaire de la collection Arnoul, conservée a
la Bibl. nationale, par R. Latouche. (Nouv. acq. franc. 21306-^ 21444). (Revue des bibliothèques. Année XVIII. 1908).
Cinq recueils de pièces espagnoles de la Bibhothèque de
1'Université de Paris et de la Bibhothèque nationale, par A.MorelFatio. (Revue des bibliothèques. Année XXI. 1911).
Inventaire sommaire des documents manuscrits contenus
dans la collêction Chatre de Cangé, au dép. des imprimés, par M. Prévost. Paris, 1910. 8°.
Les papiers des ingénieurs militaires Du Portal au département des manuscrits de la bibliothèque nationale, par S. Solente. (Revue des bibliothèques. Année XXXIV. 1924).
Les rehures d'art a la bibhothèque nationale, par H.
Bouchot. Paris, 1888. m. 80 pl. 8°.
Notices des documents exposés a la section des cartes, plans
et collections géographiques du département des imprimés a la Bibliothèque nationale, par L. Vallee. (Revue des bibhothèques. Année XXII. 1912).
Estuaire de la Seine; catalogue def cartes et plans conservés
a la Bibliothèque nationale, par L. Vallée. (Revue des bibhothèques. Année XXIX. 1919).
LJEnfer de la Bibliothèque nationale; revendication par
M. A. Bégis de livres saisis a son domicile et déposés a la Bibl. Impériale en 1866; débats judiciaires. Paris, 1899. 8°.
L'Enfer de la Bibliothèque nationale; icono-bio-bibliogra-
phie de tous les ouvrages composant cette célèbre collection, par G. Apollinaire, F. Fleuret et L. Perceau. Paris, 1913. 8°.
Index processuum authenticorum beatificationis et canoni- •
zationis, qui asservantur in Bibliotheca Nationali Parisiensi, confecit et edidit A. Comes de Bourmont. Brux. 1886. 8°.
Inventaire sommaire d'une collection du Prés. de Harlay
sur diverses matières ecclésiastiques, politiques, etc. par L. Auvray. Paris, 1895. 8°.
Les manuscrits francois de la Bibl. du Roi, par P. Paris.
Paris, 1836—48. 7 dln. 8°.
Verzeichniss und Inhaltsangabe der Terenzianischen
Handschriften auf der Nationalbibliothek und der Bibliothek des Arsenals zu Paris, wie der Kön. Bibliothek zu Berlin, von Geppert. (Serapeum. Jg. XII. 1851).



vi. 3. c. 3. catalogi van bibliotheken, frankrijk.
685
Bibliothèque Nationale. — Ueber Trier'sche Handschriften in der Kais. Bibliothek zu Paris, von F. X. Kraus. (Serapeum. Jg. XXIV. 1863).
Catalogue des manuscrits espagnols, par A. Morel-Fatio.
le livr. (Paris, 1881). 4°.
Catalogue des manuscrits néerlandais de la Bibl. nationale,
par G. Huet. Paris, 1886. 8°.
Les manuscrits des fonds Libri et BARROisalaBibl. nationale; extrait du catalogue de ces manuscrits, par L. Delisle. Paris, 1888. 8°.
Wat Frankrijk terugkocht uit de bibliotheek van Lord
Ashburnham, door W. N. du Rieu. 8°. (overdruk uit De Ned. Spectator. 1888).
Cataloguè des manuscrits allemands de la Bibl. nationale,
par G. Huet. Paris, 1895. 8°.
■ Catalogue de la collection de Camps, conservée au dép. des
manuscrits de la Bibl. nationale, par Ch. de la Roncière. Paris, 1896. 8°.
Dépouülement alphabétique du Monasticon Benedicti-
num, parL. Delisle. (Mss. latins 12.658—12.704 de la Bibl. nationale). (Revue des bibliothèques. Année VII. 1897).
Inventaire et description des miniatures des manuscrits
orientaux, conservés a la Bibl. nationale, par E. Blochet. (Revue des bibliothèques. Année VIII, X. 1898—1900).
—— Inventaire sommaire des portefeuilles de Fontanieu, conservés a la Bibl. nationale, publiéparH.Omont. Paris, 1898.8°.
Manuscrits grecs récemment acquis par la Bibliothèque nationale, par H. Omont. 2 facs. (Revue des bibliothèques. Anneé VIII. 1898).
Manuscrits récemment ajoutés au fonds du supplément
grec de la Bibl. nationale, par H. Omont. (Revue des bibliothèques. Année VIII. 1898).
Notes sur les manuscrits grecs palimpsestes du fonds
Coislin et du supplément grec de la Bibliothèque nationale, par A. Jacob. (Revue des bibliothèques. Année IX. 1899).
Catalogue des manuscrits mexicains. Paris, 1899. 8°.
Liste des manuscrits de la collection Barrois, récemment
acquis pour la Bibl. nationale, par H. Omont. (Revue des bibliothèques. Année XI. 1901).
Listes des recueils de facsimilés et des reproductions de
manuscrits conservés a la Bibl. nationale, par H. Omont. (Revue des bibliothèques. Année XIII. 1903).



686
vi. de bewaring van het boek.
Bibliothèque Nationale. — Manuscrits de la bibliothèque de sir Thomas Phillipps récemment acquis par la Bibl. nationale, par H. Omont. (Revue des bibliothèques. Année XIII, XVIII. 1903—1908).
■ Inventaire sommaire des manuscrits coptes de la Bibl. nationale, par J. B. Chabot. (Revue des bibhothèques. Année XVI. 1906).
Catalogue des manuscrits américains de la bibhothèque
nationale, par H. Omont. (Revue des bibhothèques. Année XXXV. 1925).
■ Catalogue des livres imprimés sur vélin de la bibhothèque
du Roi, par Jos. van Praet. Paris, 1822. m. 1 pl. 5 dln. 4 bdn. 8°.
Catalogue de hvres imprimés sur vélin, qui se trouvent dans
les bibliothèques tant pubhques que particuhères, pour servir de suite au catalogue des livres imprimés sur vélin de la bibliothèque du Roi, par Jos. van Praet. Paris, 1824—28. 4 dln. 8°.
Livres imprimés sur peau-vélin. Supplément a 1'ouvrage de
J. van Praet, par G. Brunet. (Serapeum. Jg. XV. 1854).
Inventaire sommaire de la collection Clément de Boissy
sur la juridiction et la jurisprudence de la Chambre des comptes, par C. Couderc. Paris, 1895. 8°.
Belles éditions et manuscrits d'Anatole France conservés
a la Bibhothèque nationale, par A. Martin. (Revue des bibhothèques. Année XXXIV. 1924).
La bibliothèque de Fontainebleau et les livres des derniers
Valois a la Bibliothèque nationale, 1515—1589, par E. QtjentinBauchart. Paris, 1891. m. pl. gr. 8°.
De Grieksche handschriften van Francois I en Henri II te
Fontainebleau, door W. N. du Rieu. 8°. (overdruk uit De Nederl. Spectator. 1890).
Bibl. de Sainte-Geneviève. — Catalogue des miniatures des manuscrits de la bibl. de Sainte-Geneviève, par A. Boinet. (Revue des bibhothèques. Année XVIII. 1908).
Bibliothèque de 1'Université. — Cinq recueils de pièces espagnoles de la Bibliothèque de 1'Université de Paris et de la Bibliothèque nationale, par A. Morel-Fatio. (Revue des bibhothèques. Année XXI. 1911).
: Catalogue des reproductions de manuscrits qui se trouvent
a la Bibl. de 1'Université de Paris, par E. Chatelain. (Revue des bibhothèques. Année XIX. 1909).



vi. 3. c. 3. catalogi van bibliotheken, frankrijk.
687
Bibliothèque de rUniversité. — Catalogue des incunables de la bibliothèque de 1'Université de Paris, par E. Chatelain. (Revue des bibliothèques. Année XII. XV. 1902—1905).
• Catalogue des ouvrages de la réserve, XVIe siècle (1501—
1540) de la bibliothèque de 1'Université de Paris. — Supplément et Suite (1501—1550) parCH. Beaulieux. (Revue des bibliothèques. 1909, 10, 18, 19, 20/21).
Aérostation et aviation; catalogue de la Bibl. de 1'Université de Paris, par A. Maire, avec une préface par E. Chatelain. (Revue des bibliothèques. Année XX. 1910).
Catalogue des estampes en feuilles, (le partie. France,
XVIIe siècle), par Mlle J. Duportal. (Revue des bibhothèques. Année XIX. 1919).
Collége de Navarre. — Les manuscrits du Collége de Navarre en 1741, par E. Chatelain. (Revue des Bibliothèques. Xle année. 1901).
De inhoud dezer bibl. is verspreid over de Bibl. Nationale, de Bibl. de 1'Arsenalen de Bibl. Mazarine.
Conservatoire national. — Catalogue bibliographique de la Bibl. du Conservatoire national de musique et de déclamation, par J. B. Weckerlin. Paris, 1885. 8°.
Dep. Marine et Colonies. — Catalogue général des livres composant les bibliothèques du Dép. de la Marine et des Colonies. Paris, 1838—43. 5 dln. 8°.
Institut de France. — Catalogue des manuscrits du Fonds Cuvier, conservés a la bibl. de 1'Institut de France, par H. Dehérain. Paris, 1908. 8°.
Musée du Val-de-Grace. — La Bibliothèque centrale et les archives du Service de Santé au Musée du Val-de-Grace, par J. Bonnerot. (Revue des bibhothèques. Anneé XXVII, XXVIII. 1917—18).
Roanne.
Bibliothèque. — Catalogue des incunables de la bibliothèque de Roanne, par M. Dumoulin. Paris, 1900. 8°.
Strasbourg.
Bibl. S. Joh. Hierosolymitani. — Catalogus libr. impress. in Bibl. Ord. S. Johannis Hierosolymitani asservatorum Argentorati, ord. alph. contextus a J. N. Weislinger. Argent. 1749. fol
Bibliothèque municipale.—Die handschriftlichen Schatze der früheren Straszburger Stadtbibhothek; ein Beitrag zur Elsassischen Bibliographie, von J. Rathgeber. Gütersloh, 1876. 8°.



688
vi. de bewaring van het boek.
Bibliothèque universitaire et régionale.—Katalog der technischen Werke und Zeitschriften der Kais. Universitats- und Landesbibhothek, bearb. v. P. Iltis. Strassb. 1913. 8°.
Catalogue des livres légués par Jean Protzer, docteur
de 1'un et 1'autre droit, a l'Hópital du Saint-Esprit de Noerdhngen (1528), par E. Wickersheimer. (man. 3668 de la Bibl. univers. et rég. de Strasbourg). (Revue des bibhothèques. Année XXX, XXXI. 1920—21).
Catalogue des „Folia naturales res spectantia a Johanne
Hermann collecta", par E. Wickersheimer. (Revue des bibhothèques. Année XXXV. 1925).
toulouse.
Archives. — Les archives toulousaines de la Réformation générale des Eaux et fórets, par H. de Coincy. (Le bibliographe moderne. Année XXI. 1922—23).
Bibliothèque de la ville. — Catalogue des incunables de la bibhothèque de Toulouse, par B. Desbarreaux. Toulouse, 1878. m. 52 pl. m. papier- en drukkersmerken. 8°.
4. Gr. Brittannië. Ierland en Koloniën.
Omont, H. Anciens catalogues de bibhothèques anglaises (XHe —XlVe siècle). (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. IX. 1892).
Bristol.
Baptist College. — Notice of the fragment of the Fif teen Oes and other prayers, printed at Westminster by W. Caxton about 1490—91, preserved in the library of the Baptist College, by H. Bradshaw. Bristol-London, 1877. 8°.
City Reference library. — Early printed books and manuscripts in the City Reference library, by N. Mathews. Bristol, 1899. m. pl. en facs. 4°.
Cambridge.
Collegio corporis Christi. — Catalogus librorum manuscriptorum quos co] legio corporis Christi et B. Mariae Virginis, legavit M. Parker, ed. J. Nasmith. Cantabr. 1777. gr. 8°.
Emmanuel College. — A hand-list of Enghsh books in the library of Emmanuel College, Cambridge, printed bef ore 1641. London, 1915. kl. 4°.
Fitz William Museum. — A descriptive catalogue of the Mc. Clean collection of manuscripts in the Fitz William Museum, by M. Rhodes James. Cambridge, 1912. gr. 8°.



vi. 3. c. 4. catal. v. bibl. gr. britt. ierl. en kol.
689
Gonville & Cains College. — A list of the early printed books and an index of the English books printed before the year 1500 in the library of Gonville and Cains College, by W. R. Collett. Cambridge, 1880. 8°.
St. Catharine's College. — Early printed books in the library of St. Catherine's College, by J. B. Bilderbeek. Cambridge, 1911. 8°.
St. John's College. — A descriptive catalogue of the manuscripts and scarce books in the library of St. John's college, by Rev. Morgan Cowie. Cambridge, 1843. 4°.
Trinity College. — A catalogue of the English books printed before 1601 now in the library of Trinity College, by R. Sinker. Cambridge, 1885. 8°.
Queen's college. — A catalogue of the library of the college of St. Margaret and St. Bernard, commonly called Queen's collége, by Th. Hartwell Horne. London, 1827. 2 dln. 8°.
University library. — University-library bulletin; vol. I— XXVII. 1885—1911. kl. 8°. (ontbr. vol. XV. no. 18).
The book rarities in the University of Cambridge, illustra-
ted by original letters and notes, biograph. literary, and antiquarian, by C H. Hartshorne. Lond. 1829. m. afb. 8°.
Early English printed books in the University Library,
Cambridge, 1475—1640, bij C. E. Sayle. Cambr. 1900—07. 4 dln. 8°.
An annotated list of books printed on vellum to be found in
the University and College libraries at Cambridge. Cambr. 1878. 8°.
Canterbury, Dover.
Ancient libraries. — The catalogues of the libraries of Christ Church Priory and St. Augustine's Abbey at Canterbury and of St. Martin's Priory at Dover, by M. Rhodes James. Cambridge, 1903. 8°. Dublin.
Esposito, M. Inventaire des anciens manuscrits francais
des bibliothèques de Dublin. (Revue des bibliothèques. Année XXIV. 1914. Année XXX, XXXI. 1920—21).
Marsh's library. — A short catalogue of English books in archbishop Marsh's library, Dublin, printed bef ore 1641, byNEWport J. D. White. London, 1905. kl. 4°.
Trinity College, Marsh's library. — Catalogue of 15th century books in the library of Trinity-College and in Marsh's library, with a few from other collections, by T. K. Abbott. DublinLond. 1905. m. pl. 8°.



690
vi. de bewaring van het boek.
Edinburgh.
Lists of 15th century books in Edinburgh libraries; by
members of the Edinburgh Bibliographical Society. Edinb. 1913.4°.
Advocates hbrary. — Catalogue of the printed books in the library of the faculty of Advocates. Vol. I—VI and suppl Edinb 1867—79. 9 dln. 4°.
Sollicitors library. — Catalogue of books in the library of the Sollicitors of the suprème Courts of Scotland. Edinb. 1898. 4°.
University library. — A descriptive catalogue of the Western Mediaeval manuscripis in Edinb. Univers. library, by Cath. R Borland. Edinb. 1916. m. afb. 8°.
Glasgow.
Anderson's College. — Catalogue of the musical hbrary of the late W. Euing, bequeathed to Anderson's University. Glasg. 1878. 8°.
District library. — Index catalogue of the Woodside district library. 2e ed. Glasg. 1910. 8°.
Hunterian Museum. — A general account of the Hunterian
Museum, Glasgow etc, by J. Laskep. Glasgow, 1813. 8°.
Blz. 88-98 bevatten de beschrijving der library met een lijst van de incunabula, books on vellum, English Press, Scottish Press en manuscripts. ISLEWORTH.
Syon Monastery. — Catalogue of the library of Syon Monastery, ed. by Mary Bateson. Cambridge, 1898. m. facs. 8°. Lincoln.
Public library. — A catalogue of the books, pamphlets, etc. relatmg to the city and county of Lincoln, preserved in the reference department of the City of Lincoln Public Library; compüed by A. R. Corns. Lincoln, 1904. 4°.
Londen.
Archiepiscopal libr. Lambeth. — A hst of some of the early printed books in the Archiepiscopal hbrary at Lambeth bij S R Maitland. Lond. 1843. 8°.
Athenaeum. — Catalogue of the hbrary of the Athenaeum. Lond 1845. 8°.
Bibliographical Society. — Handlist of books in the librarv Lond. 1910. 8°.
British Museum. — Synopsis of the contents of the British Museum. 23d ed. Lond. 1824. 8°.
Catalogue of printed books in the British Museum. Lond
1841. dl. I. fol.



vi. 3. c. 4. catal. v. bibl. gr. britt. ierl. en kol.
691
British Museum. — A guideto the printed books, autögraph letters, manuscr., original charters and seals, drawings and prints, in the Grenville and King's library. Lond. 1858—59. 3 dln. 8°.
A list of the books of reference in the reading room of the
British Museum. Lond. 1859. 2d ed. Lond. 1871. m. krtn. 2 dln. 8°.
Handlist of bibliographies, classified catalogues, and in-
dexes placed in the readingroom for reference. Lond. 1881. 8°.
Catalogue of books, printed in England, Scotland and Ireland, and of books in Enghsh printed abroad, to the year 1640. Lond. 1884. 3 dln. 8°.
Catalogue of printed books; periodical publications; w.
index. (Lond. 1885) 2 dln. fol.
Idem. Lond. 1899—1900. 7 dln. foL
List of bibliographical works in the readingroom. 2e ed.
Lond. 1889. 8°.
Guide to the autögraph letters, manuscripts, charters, seals
illuminations and bindings, exhibited in the dep. of manuscripts and in the Grenville hbrary. Lond. 1890. 8°.
Idem. Lond. 1906. m. afb. en facs. 8°.
Idem. Lond. 1912. m. afb. en facs. 3 dln. 8°.
A guide to the printed books exhibited in the King's hbr.
Lond. 1891. 8°.
Three hundred notable books added to the hbrary under
the keepership of R. Garnett, 1890—99. (Lond.) 1899. m. portr. 4°.
A guide to the exhibition in the King's hbr. illustrating
the history of printing, music-printing and book binding. Lond. 1901. m. afb. 8°.
Subject index of the modern works added to the hbrary of
the British Mus. in the years 1911—15, 1916—20. Lond. 1918, 1922. 2 dln. 8°.
The book of British topography; a classified catalogue of
the topographical works in the hbrary of the British Museum relating to Great Britain and Ireland, by J. A. Anderson. London, 1881. 8°.
Catalogue of the books printed in Iceland from A. D. 1578
— 1880 in the library of the British Museum, by Th. W. Lid-
derdale. Lond. 1885. fol.
Books printed in Iceland, 1578—1844; a supplement to the
British Museum catalogue, by W. Fiske. Z. p. 1886. 8°.



692
vi. de bewaring van het boek.
1 British Museum. — Catalogue of the pamphlets, books, newspapers, and manuscripts relating to the civil war, the cornmonwealth, and restauration, collected by G. Thomason 1640—1661. Lond. 1908. 2 dln. 8°.
Early stamped bookbindings in the Br. Museum; description of 385 blind-stamped bindings of the Xllth-XVth centuries in the departments of manuscripts and printed books, mainly by the late W. H. James Weale, with 490 illustrations of the stamps used on them; completed by L. Taylor, assistant keeper in the department of printed books. Lond. 1922. 8°.
English bookbindings in the British Museum, by W. Y.
FletcheR. London, 1895. m. 63 gekl. pl. fol.
Foreign bookbindings in the British Museum, by W. Y.
Fletcher. London, 1896. m. 63 gekl. pl. fol.
Les rehures remarquables du Musée Britannique au point
de vue de 1'art et de l'histoire. Paris, 1889. m. 62 pl. 4°.
Catalogue of maps, prints, drawings etc. forming the geo-
graphical and topographical collection attached to the hbrary of King George III, and presented by King George IV to the British Mus. Lond. 1829. fol.
Catalogue of the manuscript maps, charts, and plans, and
of the topographical drawings. Lond. 1844. 2 dln. 8°.
Catalogue of the printed maps, plans and charts. Lond.
1885. 2 dln. fol.
Catalogue of maps; accessions, part 1—38, 40—49. Lond.
1884—1915. 48 dln. 4°.
Bibhotheca Grenvilliana; or bibliogr. notices of rare and
curious books, forming part of the library of Th. Grenville, by J. F. Payne en H. Foss. Lond. 1842—72.3 dln. 4 bdn.m. portr. 8°.
Aan het Br. Museum geschonken.
De Nederlandsche bijbels in het Britsch Museum, door H.
G. Kleyn. 8°. (overdruk uit het Archief v. Nederl. kerkgesch. dl. I. afl. 2. 1884).
Catalogue of the Harleian manuscripts in the British
Museum. Lond. 1808. 4 dln. fol.
Deutsche Handschriften aus dem Britischen Museum; in
Auszügen herausgeg. von J. Baechtold. Schaffhausen, 1873. 8°.
Catalogue of a selection from the Stowe manuscripts exhibited in the King's hbrary in the Br. Museum. Lond. 1883. m. 15 facs. 4°.



vi. 3. c. 4. catal. v. bibl. gr. britt. ierl. en kol.
693
British Museum. — Initials and miniatures of the IXth, Xth, and XIth centuries from the Mozarabic manuscripts of Santo Domingo de Silos in the British Museum; w. intr. by A. M. Huntington. N.-Y. 1904. fol.
■ Les manuscrits a peintures du Musée Britannique, par G. F.
Warner. (Revue des bibliothèques. Anneé XIV. 1904).
Catalogue of the fifty manuscripts and printed books be-
queathed to the British Museum by A. H. Huth. Lond. 1912. fol.
Index to the contents of the Cole manuscripts in the British Museum, by G. J. Gray. Cambridge, 1912. m. portr. 8°.
An index to the early printed books in the British Museum:
from the invention of printing to the year MD with notes of those in the Bodleian library, by R.Proctor. Lond. 1898. 2 dln. gr. 8°.
An index to the early printed books in the British Museum,
by R. Proctor. Part II. 1501—1520. Section I. Germany. Lond. 1903. 8°. (niet verder -verschonen) i
Catalogue of books printed in the XVth century now in
the British Museum, by A. W. Pollard, A. J. K. Esdaile, J. V. Scholdérer and H. Thomas. Lond. 1908... Dl. L.. m. facs. 4°.
■ • Short-title catalogue of books printed in France and of
French books printed in other countries from 1470—1600, now in the British Museum, (by H. Thomas). Lond. 1924. 8°.
The early French books at the British Museum, by A.
Tilley. (The Library. Vol. V. 1923—24).
Short-title catalogue of books printed in Spain and of
Spanish books printed elsewhere in Europe before 1601, now in the British Museum, by H. Thomas. London, 1921. 8°.
Early books printed in Spain, by S. Gasplee. (The Library.
Vol. II. 1921—22).
Catalogue of printed music published between 1487 and
1800 now in the British Museum, by W. Barclay Squire. Lond. 1912. 2 dln. gr. 8°.
■ Catalogus Bibhothecae historico-naturalis Josephi Banks,
auctore J. Dry ander. Lond. 1796—98. 3 dln. 8°.
In 1820 aan het Br. Mus. vermaakt.
Catalogue of the manuscripts in the Cottonian hbr. depo-
"Sited in the British Museum. Lond. 1802. fol.
The catalogues of the library of the British Museum, by R.
de Cordova. 8°. (overdrukuit Macmillan's Magazine. Oct. 1906).
14



694
vi. de bewaring van het boek.
East-India Comp. —"Catalogue of the library of the Hon. EastIndia Comp. Lond!. 1845. — Suppl. 1851. tez. 2 dln. 8°.
Guildhall library. — Catalogue of the library of the Corp. of London, instituted in 1824. Lond. 1859. 8°.
A classified catalogue of the circulating portion of the library. Lond. 1863. 8°.
Catalogue of sculpture, paintings, engravings, and other
works of art; part. II. Lond. 1868. 8°.
Catalogue of Hebraica and Judaica in the library of the
Corp. of the City of London, w. a subject index by A. Löwy. London, 1891. 8°.
Catalogue of books, manuscripts, letters, etc. belonging to
the Dutch Church, Austin Friars, London; deposited in the libr. of the Corp. of the city of London. Lond. 1879. 8°.
■ De catalogus der boekerij van de Hollandsche kerk te London, door W. N. du Rieu. 's Grav. 1879. kl. 8°. (overdruk uit de Nederl. Spectator).
India Office. — A catalogue of manuscripts and printed reports, field books, memoirs, maps, etc. of the Indian surveys, deposited in the map room of the India Office. Lond. 1878. 4°.
Intern. Law Association. — A forty years catalogue of the books, pamphlets and papers in the library of the Intern. Law Association. (1874—1914). Lond. 1915. 8°.
Lincoln's Inn. — A catalogue of the manuscripts in the library of the Hon. Society of Lincoln's Inn, by J. Hunter. Lond. 1838. 8°.
Middle Temple. — A catalogue of the printed books in the library of the Hon. Society of the Middle Temple, by C. E. A. Bedwell. Lond. 1914. 3 dln. 8°.
Supplement, by H. A. C. Sturgess. 1914—1924. Glasgow,
1925. 8°.
Nat. Art library. — Historica! introduction to the collection of üluminated letters and borders in the National Art hbrary, Victoria and Albert Museum, by J. W. Bradley. Lond. 1901. m. afb. 8°.
Royal Society. — Catalogue of the scientific books in the library of the Royal Society. Lond. 1839. 8°.
St. Bride foundation. — A classified catalogue of books in'the lending department of the library of the St. Bride Foundation Institute; compiled by F. W. T. Lange. Lond. 1912. 8°.



vi. 3. c. 4. catal. v. bibl. gr. britt. ierl. en kol.
695
St. Bride foundation — List of books and pamphlets on typography, book illustration and allied topics, being selected duplicates from the S . Bride foundation technical hbrary. Lond. z. j. 8°.
List of early printed books in St. Bride Foundation Insti-
tute, by R. A. Peddie. Lond. 1904. 8°.
Victoria & Albert Museum. — Catalogue of the educational division of the South Kensington Museum. 8th ed. Lond. 1865.8°.
Historical introduction to the collection of illuminated letters and borders in the National Art library, Victoria and Albert Museum, by J. W. Bradley. Lond. 1901. m. afb. 8°.
Catalogue of illuminated manuscripts; part. II, miniatures,
leaves, and cuttings. Lond. 1908. m. afb. 8°.
Manchester.
Free libraries. — Catalogue of the Hulme branch lending department. Manch. Nov. 1857. 8°.
Catalogue of the Ancoats and Ardwick branch lending
department. Manch. Dec. 1857. 8°.
John Rylands library. — Catalogue of the printed books and manuscripts in the John Rylands Libr. Manch. 1899. 3 dln. 4°.
Bulletin, vol. I, nos. 1—6, Apr. 1903—Oct. 1908; vol. II,
nos. i—4, Oct. 1914—Dec. 1915; vol, III,no. 1, Jan.—Mrch. 1916. 8°.
Catalogue of the selection of books and broadsides, illus-
trating the early history of printing, exhibited on the occasion of the visit of the Federation of master printers and alhed trades. Manch. 1907. 8°.
Catalogue of an exhibition of bibles, illustrating the history of the English versions from Wichf to the present time. Manch. 1904. 8°.
Catalogue of the manuscripts and printed books exhibited
on the occasion of the visit of the National Council of the Evangelical Free Churches. Manch. 1905. 8°.
Catalogue of an exhibition of illuminated manuscripts,
principally biblical and hturgical, on the occasion of the meeting of the Church Congress. Manch. 1908. m. 2 pl. 8°.
Catalogue of an exhibition of manuscript and printed copies
of the scriptures; illustrating the history of the transmission of the Bible. Manch. 1911. m. afb. en facs. 8°.



696
vi. de bewaring van het boek.
John Rylands library, — Catalogue of an exhibition of mediaeval manuscripts and jewelled book covers; including lists.of palaeographical works and of historical periodicals in the library. Manch. 1912. m. afb. 8°.
A brief historical description of the library and its contents,
with catalogue of the selection of early printed Greek and Latin classics, exhibited on the occasion of the visit of the Classical Association in October 1906, by H. Guppy. Manch. 1906. m. pl. 8°.
Catalogue of an exhibition of original éditions of the prin-
cipal works of Milton, arranged in celebration of thetercentenary of hls birth. (Manch.) 1908. 8°.
Catalogue of an exhibition of the works of Dante Ali-
ghieri, (by H. Guppy). Manch. 1909. 8°.
Catalogue of an exhibition of original éditions of the prin-
cipal English classics. Manch. 1910. 8°.
Catalogue of an exhibition of the works of Shakespeare,
his sources, and the writings of his principalcontemporaries, (by H. Guppy). Manch. 1916. m. portr. en facs. 8°.
University library. — Catalogue of the Christie collection, bequeathed to the library of the University by R. Copley Christie, compiled by C. W. E. Leigh. Manch. 1915. m. portr. 4°.
MlDDLESBROUGH.
. Free-library. Catalogue of the books in the lending and reference departments. Middlesb. 1898. 8°.
Oxford.
Bodleian library. — Catalogus impressorum librorum Bibl. Bodlejanae in Academia Oxoniensi; cura et opera Th. Hyde. Oxon. 1674. fol.
, Catalogus libr. MSS. Bibl. Cottonianae; cui praemitt. R.
Cottoni vita et bibl. Cotton. historia et synopsis. Script. Th. Smitho. Oxon. 1696. fol.
Catalogi librorum manuscriptorum Anghae et Hiberniae;
in unum collecti, cum indice alphabetico. Oxon. 1697. 4 dln. 1 bd. fol.
Catalogus librorum impressorum Bibl. Bodleianae in academia Oxon. 1843. 3 dln. fol.
Catalogus impressorum librorum quibus aucta est Bibl.
Bodleiana annis 1835—47. Oxon. 1851. fol.
Supplementum catalogi hbrorum hebraeorum in Bibl.
Bodleiana, von M. Steinschneider. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XI. 1894).



vi. 3. c. 4. catal. v. bibl. gr. britt. ierl. en kol.
697
Bodleian library. — Catalogue of the printed books and manuscripts bequeathed by F. Douce to the Bodleian hbrary. Oxf. 1840. m. facs. fol.
Historie bindings in the Bodleian library, by W. S. Bras-
sington. London, 1891. m. 24 gekl. pl. 4°.
The authorship of the „Kingis Quais", a manuscript in the
Bodleian Library, by J. T. T. Brown. Glasg. 1897. 4°.
Transactions of the Glasgow Archaeological Society. N. S. iii, part 1.
Catalogue of the books relating to British topography, and
Saxon and Northern literature, bequeathed to the Bodleian library in 1799, by R. Goügh. Oxf. 1814. 4°.
— — Catalogue of early English poetry and other miscellaneous works illustrating the British drama, collected by E. Malone, and now preserved in the Bodleian libr. Oxf. 1836. fol.
Jüdisch-deutsche Literatur, nach einem handschrifthchen
Katalog der Oppenheim'schen Bibliothek (in the Bodleian library, Oxford) mit Zusatzen und Berichtigungen, von M. Steinschneider. (Serapeum. Jg. IX, X. 1848—1849. Jg. XXV. 1864 (m. bèsonderer Rücksicht auf Ave-Lallement). Jg. XXVII, XXX. 1866— 1869).
The Bodleian quarterly record. Vol. I..., 1914... 4°.
Christ Church. — Catalogue of printed music published prior to 1801 now in the hbrary of Christ Church, Oxford, by A. Hiff. Oxford, 1919. 8°.
College libraries. — A hst of periodicals taken by Oxford college libraries, the Ashmolean, the Taylorian and Indian Institute. Oxford, 1913. 8°.
Merton College. — Early documents connected with the hbrary of Merton College. (The Library. Vol. IV. 1923—24).
WOOLTON.
Free-library. — Index catalogue of the fiction and general literature forming the Public lending hbrary, comp. by W. Jaggard. Liverpool, z. j. 8°. Worcester.
Cathedral library. — Worcester Cathedral hbrary; from the report of the librarian J. M. Wilson. (description of four groups of manuscripts). (The Library. Vol. II. 1921—22).
Calcutta.
Imperial library. — Catalogue; part. I, author-catalogue of printed books in European languages; with a supplementary hst of newspapers. Calc. 1904. 2 dln. 4°.



698
vi. de bewaring van het boek.
Capetown.
Public library. — Catalogue of the Dessinian collection in the Public library of Cape Town, compiled by Von Manger and Katjfmann. Cape of Good Hope, 1821. 8°.
General catalogue of the books in the S.-African Pubhc
library. Capetown, 1862. 8°.
Kingston.
Jamaica Institute. — Catalogue of the books in the library of the Institute of Jamaica. Kingston, 1895. 8°.
Classified list of books, added to the library, 1895—1909.
Kingston, 1909. 8°,
Supplement to the hbrary catalogue. 1895—1914. Kingston, 1915. 8°.
Bibliotheca Jamaicensis. Some account of the priricipal
works on Jamaica in the library of the Institute, by F. Cundall. Kingston, 1895. 8°.
Bibliographia Jamaicensis. A list of Jamaica books and
pamphlets, magazine articles, newspapers, and maps, most of which are in the library of the Institute of Jamaica, by F. Cundall. Kingston, (1902). — Supplement to the Bibliographia Jamaicensis.' Kingston, 1908. 2 dln. 8°.
Singapore.
Raffles library. — Catalogue of the Rost-collection. Singapore, 1897. 8°.
Catalogue of the Logan Philological library, forming a
trust portion of the Raffles hbrary. Singapore, 1880. 8°.
5. Italië. ,
Blume, F. Bibliotheca librorum manuscriptorum Itahca; indices bibliothecarum Italiae ex schedis Maieri Eslingensis, Haenelü Lipsiensis, Gottlingii Jenensis, Car. Wittü, suisque propriis, in suppl. itineris Itahci congessit. Gottingae, 1834. 8°.
Goldmann, A. Drei italienische Handschriftenkataloge s. XIII—XV. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. IV. 1887).
Gottlieb, Th, Alte Bücherverzeichnisse aus Italien. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. V. 1888).
Vogel, E. G. Ueber einige friiheren itahenischen Bibliotheken. Ausführungen und Zusatze zu: Blume. Iter Italicum. I—IV. (Serapeum. Jg. II—IV. 1841—1843).



vi. 3. c. 5. catalogi van bibliotheken. italië.
699
bologna.
Biblioteca comunale. — Indice degli incunabuli della Biblioteca comunale del Archiginnasio, per cura di A. Sorbelli. Bologna, 1908. 8°.
II Poliziano e il Carteromaco dai manoscritti di Lodovico
Bolognini nella Biblioteca comunale dell' Archiginnasio, di L. Sighinolfi. m. facs. (La Bibliofilia. Anno. XXIV. 1922—23).
Bibl. S. Salvatoris. — Catalogus librorum manuscriptorum in Bibl. S. Salvatoris quae fruit Bononiae. 1695. 8°. (overdruk uit de Hand. v. d. Mij d. Ned. Letterk. 1864).
Biblioteca universitaria. — Gli incunaboli della .Biblioteca universitaria di Bologna. Catalogo di A. Caronti compiuto e pubblicato da Alb. Bacchi della Lega e Lud. Frati. Bologna, 1889. 8°.
I codici Danteschi della Biblioteca universitaria di Bologna,
ed. ab C. Frati. Firenze, 1923. m. IV append. XIV facs. 8°.
Florence.
Biblioteca Marucelliana. — Saggio di catalogo della collezione di melodrammi della R. Biblioteca Marucelliana in Firenze, di
R. Lustig. (La Bibliofüia. Anno XXV, XXVI. 1923—24).
Biblioteca nazionale centrale. — Catalogus codicum saeculo XV impressorum qui in publica Biblioteca Magliabechiana Florentiae adservantur, ed. ab F. Fossi. 1793—95. 3 dln. fol.
Hand-list of Petrarch éditions in the Florentine public libraries, by W. Fiske. 1886. 8°. (Bibliographical notices. II).
Bibliotheca Medicea. — Catalogus Bibl.Mediceae quae asservatur Florentiae, ed. ab H. Ernstio. Amst. 1641. 8°.
Imola.
Biblioteca comunale. — I manoscritti e gli incunaboli della Biblioteca comunale d'Imola, ed. ab R. Galli. Imola, 1894. 8°.
Milaan.
Biblioteca Ambrosiana. — Guida della Bibl. Ambrosiana con cenni storici. Milano, 1860. 8°.
Handschriften von Bobbio in der Vatikanischen und Am-
brosinischen Bibliothek, von O. Seebass. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XIII. 1896). Modena.
Biblioteca Estense. — Saggio di un catalogo dei codici Estensi, ab C. Frati. (Revue des bibliothèques. Année VIL 1897).
Napels.
Biblioteca nazionale. — Codicum saeculo XV impressorum qui in Regia Bibhotheca Borbonica adversantur catalogus ordine al-



700
vi. de bewaring van het boek.
phabetico digestus notisque bibliographicis illustratus, labore et industria F. de Licteriis. Neap. 1828—33. 3 dln. — Supplem 1841. tez. 4 dln. fol.
Biblioteca nazionale. — Real museo Borbonico. Officina de papiri, déscritta A. de Jorio. Napoli, 1825. m. afb. 8°.
I manoscritti relativi alla storia del Risorgimento (1748
—1810) nella biblioteca nazionale di Napoli, di E. Michel. (La Bibliofilia. Anno XXV. 1923—24).
Palermo.
Biblioteca nazionale. — Catalogo ragionato dei libri di prima stampa e delle edizioni Aldine e rare esistanti nella Biblioteca nazionale di Palermo, comp. d. A. Pennino, preceduto da una relazione storica medesima e seguito de ricordi bibliografico-letterarii sulla stampa Siciliana fuori di Palermo e di Messina nei secoli 16 e 17 per F. Evola. Palermo, 1875—86. 2 dln. en suppl. tez. 3 dln. 8°.
Piacenza.
Biblioteca comunale. — Gli incunaboli della Biblioteca comunale di Piacenza, per R. Salaris. (La Bibliofilia. Anno XIV XVIII. 1912—16).
Pisa.
Biblioteca universitaria. — Gli incunaboli della R. Bibliotheca universitaria di Pisa, per L. Ferrari. (La Bibliofilia. Anno V. 1903—04).
Rome.
Biblioteca Angelica. —Verzeichniss dergriechischenundlateinischen Handschriften in der Bibliotheca Angelica bei S. Agostino in Rom, von G. Parthey. (Auszug aus dem handschriftlichen Kataloge von Bartolomei, nebst Angabe der Standörter. (Serapeum Jg. XXX. 1869).
Biblioteca nazionale. — I manoscritti relativi alla storia del risorgimento (1748—1870) nella Biblioteca nazionale Vittorio Emanuele di Roma, di E. Michel. (La Bibliofilia. Anno XXIV. 1922—23).
Inventaire analytique et extraits des manuscrits du „Fondo
Gesuitico" de la Bibl. nazionale Vittorio Emanuele de Rome, concernant rhistoire de France (XVIe—XlXe siècle)., par G. Bourgin. (Revue des bibliothèques. Année XVI. 1906).
Biblioteca Vaticana. — Recensio MSS. codicum qui ex universa Bibl. Vaticana select, an. 1797 Procurator. Gallorum, jure belli traditi fuere. Lipsiae, 1803. 8°. '



vi. 3. c. 5. catalogi van bibliotheken. italië.
701
Biblioteca Vaticana. — Uebersicht der Handschriftenverzeichnisse der Vaticana, von E. G. Vogel. (Serapeum. Jg. Iï, VI. 1841—1845).
Ein altes Verzeichniss der griechischen Handschriften in
der Vaticana, von H. G. F. C. Haase. (Serapeum. Jg. XII. 1851).
Catalogue des manuscrits de Panvini, par L. G. Pélissier.
(Revue des bibhothèques. Année I. 1891).
Handschriften von Bobbio in der Vatikanischen und Am-
brosinischen Bibliothek, von O. Seebass. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XIII. 1896).
Ueber Handschriften aus Bobbio, von Th. Golttieb. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. IV. 1887).
Liste des manuscrits grecs de la Bibl. Vaticane, par Const.
Palaeocappa, publié par H. Omont. (Revue des bibliothèques. Année XIX. 1909).
Archaol. Institut des deutschen Reiches. — Katalog der Bibliothek des Kais.-Deutschen Archaologischen Instituts in Rom, von A. Man; neubearb. von E. von Mercklin. Rom, 1913—14. 2 dln. 8°.
Bibliothek der Propaganda. — Verzeichniss der griechischen und lateinischen Handschriften in der Bibliothek der Propaganda in Rom, von G. Parthey. (Serapeum. Jg. XXX. 1869).
Sassari.
Bibliotheca universitaria. — Catalogus librorum saec. XV impressorum qui in biliotheca universitatis studiorum Sassarensis adservantur; ed. ab F. Ageno. Florent. 1923. 8°.
Turijn.
Bibliotheca pastorale Vaudoise. — Catalogue de la bibliothèque pastorale Vaudoise. Turin, 1855. 8°.
Biblioteca nazionale. — Primo e secondo contributo di notizie bibliographiche per una bibhografia dei codici mss. della Biblioteca nazionale (gia universitaria) di Torino, per A. Avetta. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XVI, XX. 1899—1903).
Udine.
Biblioteca archiépiscopale. — Notes sur quelques manuscrits grecs de la bibliothèque archiépiscopale d'Udine, provenant du cardinal D. Grimani, par H. Omont. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XII. 1895).



702
vi. de bewaring van het boek.
Venetië.
Biblioteca Marciana. — Inventaire des manuscrits grecs et latins donnés a Saint-Marc de Venise par le cardinal Bessarion (1468), par H. Omont. (Revue des bibliothèques. Année IV.. 1894).
Catalogues des documents de la collection Podocataro a la
Biblioteca Marciana k Venise, par L. G. Pélissier. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XVIII. 1901).
—— II prestito di manoscritti della Marciana dal 1474 al 1527, per G. Coggiola. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXV. 1908).
• Bollettino Bibliografico Marciano; pubblicazioni recenti relativi a Codici o Stampe della Bibl. Marciana di Venezia, per C. Frati. m. afb. en facs. (La Bibliofiha. Anno X, XV. 1908—14).
Per la storia e il prestito di codici della Marciana nel sec.
XVI, per C. Volpati. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXVII. 1910).
Bibhografia delle stampe popolari Italiane della R. Bibliotheca nazionale di S. Marco di Venezia, per A. Segarizzi. Bergamo, 1913. m. facs. 8°.
Verona.
Bibl. capitolare. — Bibl. comunale. — Les manuscrits grecs de la bibliothèque capitulaire et de la bibliothèque communale de Vérone, par H. Omont. (Centralblatt füf Bibliothekswesen. Jg. VIII. 1891).
6. Oostenrijk. Hongarije. Tsjecho-Slovakije. •
Goldmann, A. Verzeichnis der Oesterreich-Ungarischen Handschriftenkataloge. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. V. 1888).
Gottlieb, Th. Mittelalterliche Bibliothekskataloge Oesterreichs; Bd. I. Niederösterreich. Wien, 1915. 8°.
Mahler, A., et S. Reinach. — Catalogue des manuscrits de Casanova conservés au Chateau de Dux en Bohème. (Revue 'des bibliothèques. Année XV. 1905).
göttweig.
-Stiftsbibliothek. — Einige Incunabel-Drticke aus der Stiftsbibliothek zu Göttweig in Oesterreich, von P. G. Reichhart. (Serapeum. Jg. XIII. 1852).
Mittheilungen über Typographie des 16. und 17. Jahrhunderts mit ihren Erstlingsdruckwerken in der Stiftsbibliothek zu Göttweig befindlich, von P. G. Reichhart. (Serapeum. Jg. XVII. 1856).
■BBBaHnHmnHnrai



vi. 3. c. 6, cat. v. bibl. oostenr. hong. tsjecho-slovakije.
703
Graz.
Universitatsbibliothek. — Die St. Lambrecht-Grazer Handschriften, von P. Othmar Wonisch. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XXXV. 1918).
Herzogenburg.
Stiftsbibliothek. — Die Wiegendrucke der Stiftsbibhothek Herzogenburg, von F. Reiniger. (Mitth. des oesterr. Ver. f. Bibliothekswesen. Jg. XII. 1908).
Innsbrück.
Universitatsbibliothek. — Die historischen Handschriften der Universitats-Bibliothek in Innsbrück, von F. Wilhelm. (Mitth. d. oesterr. Vereins f. Bibliothekswesen. Jg. V, VI. 1901— 1902).
Klagenfurt.
Für stbischöf liches Palast. — Die Handschrif tensammlung der bischöflichen Bibliothek in Klagenfurt, von H. Menhardt. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXIX. 1922).
Öffentliche Studienbibliothek. — Die Millstatter Handschriften, von H. Menhardt. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XL. 1923).
Neue Forschungen über die Herkunft der Handschriften'
aus alten Bibliotheken Karntens, von H. Menhardt. (Zentralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XLI. 1924).
Linz.
Reiniger, E. Wiegendrucke aus Linzerbibliotheken. (Mitth.
des oesterr. Ver. f. Bibliothekswesen. Jg. XII. 1908).
Schmid, H. Catalogus codicum manuscriptorum in bibliotheca Monasterii Cremifanensis. torn. I, fase. 1—3. Lentii, 1877— 81. 3 dln. 8°.
Studienbibliothek. —■ Die Wiegendrucke in der Bibliotheca publica in Linz, von F. Reiniger. (Mitth. d. oesterr. Ver. für Bibliothekswesen. Jg. XIII. 1909).
Olmütz.
Studienbibliothek. — Die Wiegendrucke der K. K. Studienbibliothek zu Olmütz vor 1501, von A. Schubert. Olmütz, 1901. 8°.
Schlierbach.
Stiftsbibliothek. — Die Wiegendrucke der Stiftsbibhothek in Schherbach, von F. Zeller. (Mitth. des österr. Vereins für Bibliothekswesen. Jg. XI. 1907).
LM9U99



704
vi. de bewaring van het boek.
St. Potten.
Bishof Frint'sche Bibliothek. — Die Wiegendrucke in der Bishof Frint'schen Bibliothek für den Klems der Stadt St.-Pölten. (Mitth. des oesterr. Ver. f. Bibliothekswesen. Jg. VIII. 1904).
Franziskanerkloster. — Die Wiegendrucke in der Bibhothek des Franziscanerklosters in St. Pölten, von F. Reiniger. (Mitth. des oesterr. Ver. f. Bibliothekswesen. Jg. IX. 1905).
Priesterseminar. — Die Wiegendrucke in der Bibhothek des Priesterseminars in St. Pölten, von F. Reiniger. (Mitth. desoesterr. Ver. f. Bibliothekswesen. Jg. VIII. 1904).
Vorau.
Chorherrnstift. — Die Incunabeln und Frühdrucke bis zum Jahre 1520 der Bibhothek des Chorherrnstiftes Vorau, von Th. Lampel. Wien, 1901. 8°.
Weenen.
Akademie der bild. Künste. — Katalog der Bibhothek der K. K. Akademie der bildenden Künste. Wien, 1876. 8°.
Garellische Bibliothek. — Die Merkwürdigkeiten der K.K. . Garellischen öffentl. Bibl. am Theresiano, von M. Denis. Wien, 1780. 4°.
Geographische Gesellschaft. — Catalog der Bibhothek der K. K. Geographischen Gesellschaft. Wien, 1861. 8°.
Israëlitische Kultusgemeinde. — Katalog der Salo Cohn' schen Schenkungen von B. Wachstein. Wien, 1911, 1914. 2 dln. m. facs. 8°.
Liechtenstein'sche Fideikommiss Bibl. — Katalog der Inkunabeln der fürsthch Liechtenstein'schen Fideikommiss-Bibhothek und der Hauslabsammlung, von H. Bohatta. Wien, 1910. gr. 8°.
Militar-geographisches Institut. — Uebersicht der kartographischen Werke des K. K. mihtar-geographischen Institutes zu Wien, (von J. Petzholdt). (Neuer Anzeiger f. Bibliographie und Bibhothekwissenschaft. Jg. XX. 1859).
Nationalbibliothek. — Commentariorum de Aug. Caes. Bibl. Vindobonensi, ed. ab. P. Lambecii. Vindob. 1665, 1669. m. afb. en bijl. 2 dln. fol.
Bibliotheca acroamatica etc; pars I, catalogi sive recen-
sionis specialis omnium codicum msctorum Graecorum augustissimae Bibl. Caes., ed. P. Lambecius; pars II, ed. D. de Nessel. Hannoverae, 1712. 2 dln, 1 bd. m. portr. 8°.



vi. 3. c. 6. cat. v. bibl. oostenr. hong. tsjecho-slovakije.
705
Nationalbibliothek. — Bibliotheca antiqua Vindobonensis civica, seu catalogus hbrorum antiquorum, cum manuscriptorum, etc; pars I, Libros theologicos complectens, ed. ab P. J. Lambacher. Viennae, 1750. 4°.
Commentariorum de augustissima Bibl. Caes. Vindob. ab
P. Lambecius, ed. altera opera et studio A. F. Kollarii. Vindob. 1766—82. 8 dln. m. pl. fol.
Katalog der Bibliothek von Wien. Wien, 1865. 8°.
Katalog der Ausstellung von Einbanden. Wien, z. j. 8°.
- Bucheinbande. Auswahl von technisch und geschichtlich
bemerkenswerten Stücken. Wien, (1910). m. 100 pl. 4°.
Codices manuscripti theologici bibliothecae Palatinae Vindob.; Latini aliarumque occidentis linguarum, vol. II codices a CaroliVI temporibus Bibl. illatos complexum, pars III. Vindob. 1802. fol.
Verzeichniss der altdeutschen Handschriften der K. K.
Hofbibl. zu Wien, von A. H. Hoffmann von Fallersleben. Leipzig, 1841. 8°.
Notice des manuscrits concernant l'histoire de la Belgique
qui existent a la Bibl. Imp. k Vienne, par M. Gachard. Brux. 1864. 8°.
Aus Mahren und Schlesien der K. K. Hofbibliothek zu
Wien gewordene Handschriften und Altdracke, von A.Schubert. (Mitth. d. oesterr. Vereins f. Bibliothekswesen. Jg. 1.1897).
Die Neapolitanischen Handschriften der Hofbibliothek,
von F. Mencik. (Mitth. d. oesterr. Vereins f. Bibliothekswesen. Jg. VIII, IX. 1904, 1905).
Die hebraïschen Handschriften der Nationalbibliothek in
Wien, von A. Z. Schwarz. Leipzig, 1925. m. 9 Lichtdrucktafeln. fol.
Stift Schotten. — Die Inkunabeln der Bibliothek des Stiftes Schotten in Wien, von A. Hubl. Wien, 1904. 8°.
Budapest.
Ungarische Akademie der Wissenschaften. — Incunaboh di origine italiana nella bibhoteca deU'Academia Ungherese delle Scienze a Budapest, per L. Zambra. (La Bibliofiha. Anno XVII. 1914—16).
Bibl. S. Montis Pannoniae. — Incunabula et Hungarica antiqua in bibliotheca S. Montis Pannoniae, discr. P. V. Récsey. Budapest, 1904. 8°



706
vi. de bewaring van het boek.
Praag.
Kelle, J. Verzeichniss von altdeutschen Handschriften
aus Prager Bibliotheken. (Serapeum. Jg. XXVIII XXIX. 1867— 1868).
Thomaskloster. — Die Bücherverzeichnisse des Prager Thomasklosters vor den Husitenkriegen, von J. Neuwirth. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. X. 1893).
Universitatsbibliothek. — Die altdeutschen Handschriften der K. K. öffenthchen und Universitatsbibliothek in Prag, von J. Kelle. (Serapeum. Jg. XX, XXII. 1859—1861).
-> Verzeichnis der neugeordneten handschriftlichen Cimelien
der Universitatsbibliothek in Prag, von J. Truhlar. (Mitth. d. cesterr. Vereins f. Bibhothekswesen. Jg. VI, VII. 1902—1903).
Om nagra sallsynta tryckta skrifter av Albert Krantz i
universitetsbibhotheket i Prag. (Nordisk tidskrift för -bok- och biblioteksvasen. Arg. XII. 1925).
pürglitz.
Fürstenberg-Bibliothek. — Beschreibung in der fürstlich Fürstenberg'schen Bibhothek in Pürghtz (Böhmen) vorhandener Incunabeldrucke bis zum Jahre 1500,vonF.zeller. (NeuerAnzeiger für Bibliographie und Bibliothekwissenschaft. Jg. XLVI.1885).
7. Rusland. Polen. Finland.
Leningrad.
Evangelische Gemeente. — Bibliothek der Evangelischen Gemeinden in St. Petersburg; Uebersicht der Abteilungen nach welchen die deutschen Bücher geordnet werden. Petersb. 1850. — le und 6e Jahresbericht der Bibhothek. Petersb. 1846, 1851. 8°.
Hortus Imp. Botanicus. — Catalogus systematicus Bibl. Horti Imp. Botanici, cur. E. de Berg. Petropoli, 1852. 8°.
Openb. bibliotheek. — Catalogue de la section des Russica ou écrits sur la Russie en langues étrangères a la Bibl. Impériale publique de St.-Pétersbourg. St.-Petersb. 1873. 2 dln. 8°.
Les Elzevir de la Bibliothèque impériale publique de St.
Pétersbourg. Catalogue bibliographique et raisonné, par C. F. Walther. St. Petersb. 1864. 4°.
Seltenheiten und Kuriositaten der Kais. öffentlichen Bibliothek zu St. Petersburg, von S. E. v. Horstkamp. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. XII. 1908—09.).



vi. 3. c. 7. catal. van bibl. rusland. polen. finland.
707
Openb. bibliotheek. — Lijst der Nederlandsche handschriften in de keizerlijke bibliotheek te St. Petersburg, door W. L. Weiter. Leid. z. j. 8°.
Die altdeutschen Handschriften der Kais. öffenthchen Bibhothek zu St. Petersburg, von R. Minzloff. St. Petersb. 1853. m. facs. 8°.
Catalogue des manuscrits Grecs de la Bibl. Impériale publique. St. Pétersb. 1864. m. facs. 8°.
Souvenir de la Bibhothèque impériale publique de St. Pe-
tersbourg, contenant des gravures et autres feuüles volantes du XVe siècle, par C. R. Minzloff. Leipzig, 1862. m. afb. fol.
Desiderata der Kais. öffentl. Bibl.; le und 2e Liste. (Petersb.). z. j. 8°.
Moskou.
Rumianzowsch Museum. — Katalog der Inkunabeln des Moskauer oeffenthchen und Rumianzowschen Museums, von N. P. Kisselew. Moskau, 1912—13. afl. 1 en 2. 8°.
PULKOVO.
Bibl. Speculae Pulcovensis. — Catalogus systematicus librorum in Bibl. Speculae Pulcovensis contentorum; ex opere descriptionis speculae seorsim excudi curavit, indice alphabetico et praefatione auxit F. G. W. Struve. Petrop. 1845. 8°.
TOMSK.
Universiteits bibliotheek. — Catalog der Bibliothek von L. Pfeiffer in Weimar. (Jenner-Literatur). Weimar, 1891. 8°.
Oorspr. bibl. van Dr. von Bulmerincq in Warschau.
Medaülen, Portrats und Abbildungen betreffend E. Jen-
ner, die Variolation, die Vaccination und die Vaccine. Zur Jennerfeier des 14. Mai 1896, von L. Pfeiffer. Tüb. 1896. 8°.
Warschau.
Universiteits bibliotheek. — Les Elsevir de la bibliothèque de 1'Université impériale de Varsovie, par St. S. Siennicki. Varsovie, 1874. m. pl. 8°.
Recueil des éditions des imprimeurs célèbres de 1'Itahe,
de la France et de la Belgique conservées dans la Bibhothèque de 1'Université Impériale de Varsovie, par St. S. Siennieki. Varsovie, 1878. m. facs. 8°.
Helsingfors
Finsch letterk. Gezelschap. — Katalog der Bibhothek der Finnischen Litteraturgesellschaft; Litteratur über Finnische Sprachen und Völker. Helsingf. 1894. 8°.



708
vi. de bewaring van het boek.
Universiteits bibliotheek. — Sallsynta svenska skrifter fran reformationstiden i Helsingfors Universitetsbibliotek, af R. Dahlberg. (NordiskTidskriftförbok-ochbiblioteksvasen.Arg.II. 1915).
Rara svensk-amerikanska tryckalster i Helsingfors universitetsbibliotek, af R. Dahlberg. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. % 1914).
Helsingfors universitetsbibhoteks exemplar af den aldsta
kanda finska evangehiboken och en hypotes om en tidigare edition, af H. Nohrström. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen, Arg. V. 1918).
8. Skandinavië.
Collijn, I. Kataloge der Inkunabelen der Schwedischen oeffentlichen Bibliotheken. Upsala, 1907—14. Dl. 1—4. 8° en kl. fol.
Pauli, R. Nogle F0rstendgaver af danske Folkeboger i svenska Biblioteker. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. III. 1916).
Kopenhagen.
Kong. Biblioteket. — Slaviske og Russiske Landskrifter i det Kong. Bibl. i Kobenhavn, af A. Stender—Petersen. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. V. 1918).
Friederich Lindenbrogs forhold til en gruppe haandskrifter
i det Kgl. Bibliotek, af E. Jorgensen. (Nordisk tidskrift för bokoch biblioteksvasen. Arg. VIII. 1921).
Index librorum saeculo XVmo impressorum quorum exem-
pla possidet Bibliotheca Regia Hafniensis. Ex annalibus bibliothecae seorsum impressus, ed. J. A. Bölling. Hafniae, 1889— 1898. 8°.
Ueber eine Sammlung spanischer Romanzen in f hegenden
Blattern in der Kgl. Bibhothek zu Kopenhagen, von E. Gigas. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. II. 1885).
Bibliographische Studiën in der grossen Kgl. Bibhothek
zu Kopenhagen, von E. Gigas. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. III. 1886).
Strangnas-dubletter i det Kong. Bibl. i Kobenhavn, af V.
Madsen. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. XI. 1924).
Bergen.
Öffentl. Biblioteket. — Katalog over Bergens of fentlige Bibliotheks bogsamling; aaret 1874. Bergen, 1875. 8°.
Tillaegskatalog 1884—1892; nos. 4 en 5. Bergen 1888,
1892. 2 dln. 8°.
I '•IRWl'
■mansniamuudl



vi. c. 8. catalogi van bibilotheken. skandinavië.
709
Oslo.
Nobel Institut. — Catalogue de la bibl. de 1'Institut Nobel Norvegien; I, littérature pacifiste. Krist. 1912. 8°.
Universitetsbiblioteket. — Miscellanea fra palaeotypsamlingen i Univers. Bibl. i. Kristiania, af L. Amundsen. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. X. 1923).
Om brevsamlingen ved universitetsbibhoteket i Kristiania, af L. Amundsen. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. X. 1923).
Trondhjem.
Videnskabsselskabets Biblioteket. — Om et exemplar av Kong Frederik den andens „Sprüche", af J. D. Landmark, m. facs. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg.IX. 1922). Linköping.
Stifts- u. Laroverksbiblioteket. — Katalog öfver Linköpings Stifts- och Laroverksbibibliotheks inkunabuler, ab I. Collijn. Upsala, 1909. 8°.
Stockholm.
Kungl. Biblioteket. — Joh. Jac. Jachesü register öfver Kungl. bibhoteket efter slottsbranden, af C. M. Stenbock. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. arg. I. 1914).
Catalogue raisonné des impressions Elzéviriennes de la
Bibliothèque Royale de Stockholm, par G. Berghman. Stockh 1911. 8°.
Gamla tyska kartor i Kungl. biblioteket, af E. W. Dahlgren. m. krtn. en afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. I, III. 1914—1916).
Danische Handschriften, namentlich historischen Inhalts,
auf der Kgl. Bibliothek zu Stockholm, beschr. von C. Molbech; deutsch mitgeteilt von E. Zoller. (Serapeum. Jg. X. 1849).
Johann Siebenhirters Breviarium; en af Kungl.Bibl.
nuniatyrhandskrifter identifierad, af O. Wieselgren. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. V. 1918).
Eine musikalische Reliquie der Kgl. Bibl. in Stockholm, ■
von P. Wagner. m. facs. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. XII. 1925).
Katalog der Inkunabeln der Kgl. Bibliothek in Stockholm,
von I. Collijn. Upsala, 1914. 2 dln. m. pl. en facs. 8° en kl. fol.
Ett sallsynt engelskt Birgittatryck i Kungl. bibhoteket, af
R. Geete. m. facs. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. II. 1915).
15



710
vi. de bewaring van het boek.
Kungl. Biblioteket. — Magnus Gabriel de la Gardie's samling af aldre stadvyer och historiska planscher i Kungl. Bibhoteket, af I. Collijn. Stockholm, 1915. m. afb. en bijl. 8°.
Upsala.
Universitetsbiblioteket.—Ett par medeltida bokband i Upsala universitetsbibhotek, af I. Henschen. m. afb. (Nordisk tidskrift för bok- och biblioteksvasen. Arg. VII. 1920).
Katalog der Inkunabeln der Kgl. Universitats-Bibliothek
zu Uppsala, von I. Collijn. Ups. 1907. 8°.
Libri Thomae Werneri Lipsiensis quondam professoris,
qui nunc Upsahae in Bibliotheca Universitatis adservantur; ins. I. Collijn. — Programma promotionis in facultate juridica studii Lipsiensis anno MDIX impressum. Ups. 1909. m. afb. en facs. 4°.
Vasteras.
LSroverksbiblioteket. — Katalog öfver Vasteras Laroverksbiblioteks Inkunabler af I. Collijn. Upsala, 1904. 8°.
9. Spanje. Portugal.
Barcelona.
Biblioteca de Catalunya. — Bulletin de la Biblioteca de Catalunya. Anys I—IX, nüm. 1—9. Barcelona, 1914—22. 9 dln 4°.
Biblioteca musical de la diputació. — Catalech de la Biblioteca musical de la diputació de Barcelona, ab notes historiques, biografiques, y critiques, transcripcions en notaciö modema y facsfmils dels documents més importants pera la bibhograffa espanyola, por F. Pedrell. Bare. 1908, 1909. 2 dln. m. facs. 4°.
Leon.
Biblioteca provincial. — Catalogos de la Bibhoteca Provincial de Leon, por R. Alvarez de la Brana. Leon, 1875. 8°.
Madrid.
Academia de la historia. — Bibliografia de Carlos V. Catalogo de las obras que posee Franc, de Laiglesia y ha cecido a la Academia de la historia. Madrid, 1911. 8°.
Catalogo de los incunables existentes en la bibliotheca de
la Real Academia de la Historia, por F. Garcia Romero. Madrid, 1921. m. facs. 8°.
Biblioteca central de Marina. — Catalogo de la Bibl. central de Marina. Madrid, 1865. 8°.
Catalogo de la biblioteca del centro del ejército y de la armada, por R. Pezzi. Madrid, 1905. 8°.



vi. 3. c. 9. catal. van bibl. spanje. portugal.
71 ï
Biblioteca del Congreso. — Catalogo de la Biblioteca del Congreso de los Diputados, formado de órden de la comision de gobierno interior por M. Calvo Marcos. Madrid, 1907- apend I en II. 1893, 1907. tez. 3 dln. 4°.
Biblioteca del Consejo de Estado. — Catalogo de la Biblioteca del Consejo de Estado, creada por F. Santa Cruz, y reunida por sü sucesor Marqués de Barzanallana. Madrid, 1877. 8°.
Biblioteca de la Escorial. — Relacion sumaria sobre los codices y manuscritos del Escorial, .por. F. Rozanski. Madrid, 1888. 8°.
Francesco Patricio und seine Sammlung griechischer
Handschriften in der Bibliothek des Escorial, von E. Jacobs. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXV. 1908).
Impresos de Alcala en la biblioteca del Escorial. Con adicio-
nes y correcciones a la obra „Ensayo de una tipografia Complutense" seguides de un nuevo indice alfabético de los impresos alcalainos por B. Fernandez. Madrid, 1913. m. 3 pl. 8°.
Biblioteca del Senado. — Catalogo de la bibl. del Senado. Madrid, 1888—90. 3 dln. m. apéndice III, 1894. tez. 4 dln. 8°.
Biblioteca de Ultramar. — Catalogo de la biblioteca de Ultramar en Madrid. Madrid, 1900. 4°.
Biblioteca nacional. — Complément du catalogue des manuscrits grecs de la Bibliothèque Royale de Madrid, par H. Omont. (Revue des bibliothèques. Année VII. 1897). Sevilla.
Monasterio de San Lorenzo. — Antigunos manuscritos de historia, ciencia y arte militar, medicina y literarios existentes en Ja Bibl. del Monasterio de San Lorenzo del Escorial, por A Llacayo y Santa Maria. Sevilla, 1878. 8°. Tortosa.
Inventarium codicum manuscriptorum capituli Dertusen-
sis, ed. H. Denifle et E. Chatelain. m. 6pl. (Revue des bibhothèques. Année VI. 1896). Valencia.
Biblioteca universitaria. — Catalogo de los manuscritos existentes en la biblioteca universitaria de Valencia, por M. Gutiérrez del Cano; prólogo del F. R. Marfn. Valencia, (1913). m. facs 3 dln. 4°. '
coïmbra.
Biblioteca da Universidade. — Archivo bibliographico • publicacao mensal. Vol. I—XII; Vol. XIII.nos 1—3. Coïmbra 1901— Mrt. 1913. 4°.



712
vi. de bewaring van het boek.
Biblioteca da Universidade. — Boletim bibliografico, ano I, II; ano III. nos 1—3. Coïmbra, 1914—Mrt. 1916. 8°.
Lissabon.
Biblioteca nacional. — Relatorio a cerca da Bibliotheca Nacional de Lisboa, e mais estabelecimentos annexos, por J. F. de Castilho Barreto e NoronHa. Lisboa, 1844—45. 4 dln. kl. 4°.
Porto.
Biblioteca publica. — Incunabulos da Real Bibliotheca Publia Municipal do Porto, por A. H. da Silva Carvalho. nov. ed. Porto, 1904. m. 17 facs. 8°.
10. De Balkan. Griekenland. Turkije.
Saloniki.
Gymnasium. — Catalogue des manuscrits conservés au Gymnase grec de Salonique, par D. Serruys. (Revue des bibhothèques. Année III. 1903).
11. Zwitserland.
Meier, G. Verzeichnis der Handschriftenkataloge der schweizerischen Bibliotheken. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. IV. 1887).
Omont, H. Catalogue des manuscrits grecs des Bibhothèques de Suisse. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. III, VIII. 1886— 1891). Basel.
Universitatsbibliothek. — Handschriften der öffentlichen Bibhothek zu Basel, von W. Th. Streuber. (Serapeum. Jg. XVII. 1856).
Die Handschriften der öffentlichen Bibhothek der Uni-
versitat Basel; le Abt. Die deutschen Handschriften,beschr. von
G. Binz. Bd. I. Basel, 1907. 4°.
Bern.
Schweizerische Landesbibliothek. — Systematisches Verzeichnis der Schweizerischen oder die Schweiz betreffende Veröffentlichüngen; 1901—1920. Bern, 1922—23. 4 dln. 5 bdn. 8°.
-Allgem. Literatur; 1. Philosophie; 2. Religion, Theologie; 3. Socialwissenschaften und Recht, 2 Tin.
Dezimal-Klassifikation nebst alphabetischem Schlagwort-
Verzeichnis zum systematischen Verzeichnis 1901—1920. Bem, 1922. 8°.
Universitatsbibliothek. — Catalogus codicum mss. Bibl. Bernensis; curante J. R. Sinner. Bernae, 1760. 8°.



vi. 3. c. 11. catalogi van bibliotheken. zwitserland.
713
CONSTANZ.
Lehmann, P. Die Bistümer Konstanz und Chur. München, 1918. m. 1 krt. gr. 8°.
Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz, herausgeg. v.d. Kön. Bayerischen Akademie d. Wissensch. in München. Bd. i.
Dombibliothek. — Katalog der Dombibhothek vom Jahre 1343; mitgeth. v. Van Lassberg. (Serapeum. Jg. I. 1840).
Freiburg.
Kantonsbibliothek. — Catalogue de la bibhothèque cantonale de Fribourg. Frib. 1852—59. 3 dln. m. le suppl., 1868. tez. 4 dln. 8°.
Genève.
Bibliothèque publique. — Catalogue de la bibliothèque publique de Genève, rédigé par L. Vaucher. Genève, 1834. 2 dln. 8°.
schaffhausen.
Stadtbibliothek. — Verzeichniss der Inkunabeln und Handschriften der Schaffhauser Stadtbibhothek, von (H. Boos); nebst einem Verzeichniss des handscbxifthchen Nachlasses von Johannes von Müller, bearb. von K. Henking. Schaffh. 1903. 8°.
St. Gallen.
Stiftsbibliothek. — Verzeichniss der Handschriften der Stiftsbibhothek von St. Gallen. Halle, 1875. 8°.
Vadianische Bibliothek. — Verzeichniss der Manuscripte und Incunabeln der Vadianischen Bibliothek in St. Gallen, (von G. Scherrer). St. Gallen, 1864. 8°.
Die Vadianische Bibhothek in St. Gallen, deren.Manuscripte und Incunabeln, von A. Ruland. (Serapeum. Jg. XXVI. 1865).
solothurn.
Kantonsbibliothek. — Verzeichniss der Incunabeln der Kantons-bibliothek Solothurn, von M. Ghisi. Soloth. 1886, 1887. 2 dln. 8°.
Zürich.
Stadtbibliothek. — Die Wicksche Sammlung von Flugblattern und Zeitungsnachrichten aus dem 16. Jahrhundert in der Stadtbibhothek Zürich, von R. Huch. Zürich, 1895. m. afb. 4°.
Über zwei Handschriften der Stadtbibhothek in Zürich,
von J. J. Werner. Aaran, 1904. 8°.



714
vi. de bewaring van-het boek.
12. Noord-Amerika en Canada.
Jebsen, E. En felleskatalog over skandinavische b0ker i amerikanscke Biblioteker. (Nordisk tidskrift för bok- och bibliotheksvasen. Arg. X. 1923).
Albany.
N.-Y. State library. — Catalogue of the New-York State library, 1855. Albany, 1856—57. 3 dln. 8°.
Bulletin 83; material for course in reference study. Albany,
1903. 8°.
Boston.
Public library. — Catalogue of books relating to architecture, construction and decoration. 2e ed. Boston, 1914. 8°.
Manuf actur ers' and mechanics' Institute. — Catalogue of the art department. Boston, 1883. m. afb. 4°.
Brooklyn.
Brooklyn library. — Analytical and classed catalogue. Brooklyn, 1881. kl. fol.
Pratt-Instit. free library. — Quarterly booklist. Oct. 1912, Oct. 1914, Jan. Oct. 1915, Jan. 1916... 8°.
Brunswick.
Bowdoin College. — Annual catalogue 1919—20. Brunsw. 1919. 8°.
Cambridge.
Harvard University. — Catalogue of English and American chap-books and broadside ballads. Cambr. 1905. 8°. (Bibliographical contributions, ed. by W. Coolidge Lane. no. 56).
■ Catalogue of the Molière collection, comp. by Th. Franklin Currier and E. Lewis Gay. Cambr. 1906. 8°. (Bibliographical contributions, ed. by W. Coolidge Lane. no. 57).
Cedar Rapids.
Iowa Masonic library. — Quarterly Bulletin. (Grand Lodge bulletin). Vol. I, III—XVI no. 3, XVII nos.'3, 4. XVIII nos. 2—4, XIX... Cedar Rapids, 1898... 8°.
Chicago.
Amer. Library Association. — A. L. A. booklist; a guide to the best new books. Vol. 9, nos. 5—10; vol. 10, nos. 1—6, 8—10; vol. 11, nos. 1—10; vol. 12, nos. 1, 3, 9, 10; vol. 13, nos. 1—4, 7—10. Chicago, 1912—17. 8°.
A. L. A. handbook. Chicago, 1921. 8°. (Buil. of the A. L. A.
Vol. 15, no. 5. 1921).



vi. 3. c. 12. cat. v. bibl. nd. amerika en canada.
715
John Crerar library. — A list of current periodicals in the readingroom. Chicago, 1902. 8°.
A bibliography of union lists of serials, by A. G. S. Joseph-
son. 2e ed. Chicago, 1906. 8°.
A list of books in the reading-room. Chicago, 1909. 8°.
A hst of current medical periodicals and allied serials. 2e
ed. Chicago, 1913. 8°. .
A list of books exhibited Dec. 1907—Jan. 1908, including
incunabula and other early printed books in the Senn collection. Chicago, 1907. 8°.
A list of books on industrial arts. Chicago, 1903. 8°.
A list of books on the history of industry and industrial
arts, prepared by A. G. S. Josephson. Chicago, 1915. 8°.
A list of books on the history of science, prepared by A G.
S. Josephson. Chicago, 1911. 8°.
Cincinnati.
Lloyd library. — Bibliographical contributions. Vol. I, nos. 1—13, bibliography relating to the Floras; vol. II, no. 1 periodical literature, 2 ,books and pamphlets, 3—9, 11, 12 bibliogr. relating to botany; vol. III, nos. 1, 4—5 bibliogr. relating to botany. Cinc. 1911—18. 8°.
Public library. — Bulletin of books in various departments of literature and science added to the pubhc hbrary. Cinc. 1879—86. 8 dln. 4°.
——■ Annual list of books added to the pubhc hbrary. 1900— 1908. Cinc. 1901—1909. 9 dln. 4°.
Library-leaflet; new books added to the pubhc hbrary.
Apr.-Aug. 1915. 2 dln. 8°.
Columbia.
University of Missouri. — Books for farmers and farmers' wives, by H. Ormal Severance. (Library series. Vol. 1, no. 4). Columbia, 1912. 8°.
Partial bibliography and index of the publications of the
college of agriculture and the agricultural experiment station. Columbia, 1912. 8°. (Library series. Vol. 2, no. 1).
Grand Rapids.
Public library (Ryerson). — Bulletin. Vol. 1... Grand Rapids, 1904... 8°.



716
vi. de bewaring van het boek.
Ithaca.
Cornell University library. — Catalogue of the historical library of A. Dickson White; I. The Protestant reformationandits f orerunners, w. suppl.; II. The French revolution. Ithaca, 1889— 1894. 3 dln. 4°.
Catalogue of the Rhaeto-Romanic collection, presented to
the hbrary by W. Fiske. Ithaca, 1894. 8°.
Catalogue of the Dante collection presented by W. Fiske
to the Cornell University hbrary, by Th. W. Koch. Ithaca, 1898—
1900. 2 dln. 4°.
Hand-list of framed reproductions of pictures and portraits
belonging to the Dante collection in the Cornell University library, by Th. W. Koch. Ithaca, 1900. m. pl.'8°.
A list of Danteiana in American libraries, supplementing
the catalogue of the Cornell collection, by Th. W. Koch. Boston,
1901. 8°.
Catalogue of the Petrarch collection bequeathed by W.
Fiske to the Cornell University hbrary, by Mary Fowler. London, 1916. m. 2 pl. 4°.
Catalogue of Runic literature forming a part of the Icelan-
dic collection bequeathed by N. Fiske to the Cornell University hbrary, by H. Hermannisson. Lond. 1918. 4°.
Islandica; an annual relating to Iceland and the Fiske Ice-
landic collection in Cornell University hbrary; vol. XIV: Icelandic books of the 17th century by H. Hermannsson. Ithaca, 1922 8°.
Madison.
State Historical society. — Catalogue of the library of the State Historical Society of Wisconsin, prep. by D. and I. Durrie. Madison, 1873. 2 dln. 8°.
Wisconsin free library. — Wisconsin hbrary bulletin; vol. XII, no. 8... Madison, Oct. 1916... 8°.
Manila.
Philippine library. — Bulletin; vol.I, II,III,nos. 2—4,9—12; vol. IV. nos. 4—9, 11, 12. Manila, 1912—1916. 8°.
Newark.
Public library. — Catalogue of an exhibition of the evolution of the art of the book, and in praise of printing. Newark, 1920. 8°.
New-Bedford .
Free public library. — A collection of books, pamphlets, logbooks, pictures, etc. illustrating the Whale fishery, contained in the Free public library. New-Bedford, 1907, m. pl. 8°.



vi. 3. c. 12. cat. v. bibl. nd. amerika en canada.
717
New-Haven.
Yale-University. — Catalogue of the William Loring Andrews collection of early books in the hbrary of Yale University. New Haven, 1913. 8'.
New-York.
Amer. Inst. of electr. engineers. — Catalogue of the Wheeler Gift of books, pamphlets and periodicals in the library of the American Institute of Electrical Engineers, ed. by W. D. Weaver. N.-Y. 1909. 2 dln. m. portr. 8°.
Amer. Soc. of mechan. Engineers. — Accessions to the library. (Journal of the Amer. Soc. of mechan. engineers. Jan. 1914). 4°.
Astor library. — Annual report of the Trustees of the Astor bV brary of the City of New-York. Albany, 1850, 51, 52, 54, 55. 5 dln. 8°.
Alphabetical index to the Astor hbrary, or catalogue with
short titles, of the books now collected and of the proposed accessions. Jan. 1851. N.-Y. 1851. gr. 8°.
Catalogue or alphabetic index of the Astor hbrary. N.-Y.
1857—61. 4 dln. — Continuation 1886—88. 4 dln. 8°.
Historical-Society. — Catalogue of the books, tracts, newspapers, maps, charts, views, portraits and manuscripts in the library of the New-York Historical Society. N.-Y. 1813. 8°.
Mercantile library. — Catalogue of the Mercantile library inNew-York. N.-Y. 1850. gr. 8°.
Public library. — Bulletin of the N.-Y. pubhc library. Vol. XVIII... N.-Y. 1914... 8°.
(Ontbr. Vol. 20, no. 12, Dec. 1916 en Vol. 21, no. 1, Jan. 1917).
Branch library news. Vol. I—VIL N. Y. 1914—20. 8°.
(Ontbr. Vol. IV.no. 1, 1917).
Checklist of newspapers and official gazettes in the hbrary; compil. by C. Haskell. N.-Y. 1915. 8°.
— A list of Russian, other Slavonic and Baltic periodicals in the hbrary; compil. by H. Rosenthal. N.-Y. 1916. 8°.
— Latin-American periodica ls, current in the reference department. N.-Y. 1920. 8°.
Contributions to a catalogue of the Lenox library. N.-Y.
1877—93. 5 dln. 8°.
no. 1. Voyages of Hulsius, etc. „ 2. The Jesuit relations, etc. „ 3. The voyages of Thévenot. „ 6. Works of Milton, etc. „ 7. The Waltonian collection.



718
vi. de bewaring van het boek.
Public library. — Christ in art; notes on the John Powell Lenox collection; by F. Weitenkampf. N.-Y. 1920. m: afb. 8°.
Political parties in the United States, 1800—1914; a list of
references. N.-Y. 1915. 8°.
American interoceanic canals; a list of references; compil.
by J. C. Frank. N.-Y. 1916. 8°.
Berlin and the Prussian court in 1798; journal of Th.
Boylston Adams; ed. fr. the original manuscript in the N.-Y. public hbr. by V. H. Paltsits. N.-Y. 1916. m. facs. 8°.
Cruise of the U. S. brig Argus in 1813; journal of Surgeon
James Inderwick, ed. fr. the original manuscript in the library,with introduction and notes by V. H. Paltsits. N.-Y. 1917. m. afb. 8°.
Diplomatic history of the European war; a list of references; compil. by R. A. Sawyer Jr. N.-Y. 1917. 8°.
Assyria and Babylonia; a list of references; compil. by
Ida A. Pratt. N.-Y. 1918. 8°.
Armenia and the Armenians; a list of references;. compil.
by Ida A. Pratt. N.-Y. 1919. 8°.
War memorials; a list of references; compil. by F. Weitenkampf. N.-Y. 1919. 8°.
The Kennan collection, by A. Yarmolinski. N.-Y. 1921.
8°.
Japanese-American relations; a list of works in the library;
-compil. by Dorothy P. Miller. N.-Y. 1921. 8°.
To Nebraska in '57; a diary of Erastus F. Beadle; printed from the original manuscript by courtesy of its owner, F. P. O'Brien. N.-Y. 1923. m. facs. 8°.
Inventary of the Rensselaerswyck manuscripts; ed. fr. the
original manuscript in the N.-Y. Public library, by V. H. Paltsits. N.-Y. 1924. 8°'
List of New-York almanacs, 1694—1850; compil. by A. J.
Wall. N.-Y. 1921. 8°.
Letters of American clergymen, 1711—1860; selections
from the original manuscripts in the hbrary, by V. H. Paltsits. 'JSL-Y. 1917. 8°.
Letters of American physicians and surgeons; printed from
JkISS. in the hbrary. N.-Y. 1919. 8°.
The letters from G. W. Eveleth to Edgar Allan Poe; ed.
by Th. O. Mabbot. N.-Y. 1922. m. portr. en afb. 8°.



vi. 3. c. 12. cat. v, bibl. nd. ameria en canada.
719
Public library. — A list of works relating to lycanthropy; compil. by G. F. Black. N.-Y. 1920. 8°.
An exhibition of bibles of ancient and modern times, by V.
H. Paltsits. N.-Y. 1923. 8°.
The Pitcairn bible. N.-Y. 1924. m. afb. 8°.
Druids and druidism; a list of references, by G. F. Black.
N.-Y. 1920. 8°.
List of works relating to the history of the Jews in various
countries. N.-Y. 1914. 8°.
The folk music of the Western Hemisphere, comp. by J.
Mattfeld. N.-Y. 1925. 8°.
—*— Schoolroom decorations; a list of references, comp. by R. H. Beall. N.-Y. 1917. 8°.
: Prints and their production; a list of works; compil. by F.
Weitenkampf. N. Y. J916; suppl. 1917. 2 dln. 8°.
Exhibition of etchings by Rembrandt from the J. Pierpont Morgan collection, held at the library Nov. 1917—March. 1918. N.-Y. 1917. 8°.
Old prints in the prints division of the hbrary; (15th and
16th centuries); by F. Weitenkampf. N. Y. 1918. 8°.
Supplement to the handbook of the S. P. Avery collection
in the hbrary; additions of prints, 1901—20; compil. by F. Weitenkampf. N.-Y. 1921. 8°.
Dehydrated foods; a list of references to material in the
hbrary; compil. by Miss P. Jones. N.-Y. 1917. 8°.
War taxation 1914—1917; list of references to material in
the hbrary, comp. by Morris Kolchin. N.-Y. 1917. 8°.
Nationalization of coal mines; a list of references; compil.
by R. A. Sawyer Jr. N.-Y. 1920. 8°.
The Spalding Baseball collection. N.-Y. 1922. 8°.
A list of American dramas. N.-Y. 1916. 8°.
Early American poetry, 1610—1820; a list of works in the
N.-Y. Pubhc library, by J. C. Frank. N.-Y. 1917. 8°.
Foreign plays in English; a list of translations;compil. by
D. C. Haskell. N.-Y. 1920. 8°.
The Beadle collection of Dime novels, given to the hbrary
by Fr. P. O'Brien. N.-Y. 1922. m. afb. 8°.
New technial books; a selected list on industrial arts and engineering added to the hbrary. Vol. I... 1915... 8°.



720
vi. de bewaring van het boek.
Public library. — Scientific management; a list of references, comp. by W. Vail Brown. N.-Y. 1917. 8°.
Hand-spinning and hand-weaving; a list of references;
compil. by W. B. Gamble. N.-Y. 1922. 8°.
Automobile tires; a list of references in the hbrary, comp.
by M. Babcock Konstanzer. N.-Y. 1923. 8°.
Color photography; a list of references in the New York Pubhc hbrary, comp. by W. Burt Gamble, with introduction by E. J. Wall. N.-Y. 1924. 8°.
Stage scenery; a list of references to illustrations since 1900
in the N.-Y. Public hbrary, by W. B. Gamble. N.-Y. 1917. 8°.
Pageants in Great Britain and the United States; a list of
references, by C. Hill Davis. N.-Y. 1916. 8°
Torpedoes, a list of references to material in the hbrary;
compil. by W. A. Ellis. N.-Y. 1917. 8°.
Submarines, a hst of references in the hbrary; compil. by
Mary E. Jameson, w. a. foreword by S. Lake. N.-Y. 1918. 8°.
Naval architecture and shipbuilding; a list of references;
compil. by R. A. Sawyer Jr. N.-Y. 1919. 8°.
Philadelphia.
Amer. Philosophical Society. — Catalogue of the American Philosophical Society hbrary; part. II. (Chronology, ethnology, archeology, mythology, history). Phil. z. j. 8°.
PlTTSBURGH.
Carnegie library. — Classified catalogue of the Carnegie library, 1895—1911. Pittsburgh, 1907—1914. 8 dln. 8°.
lt series. 1895-1902. 3 dln. 2d „ 1902-1906.2 „ 3d „ 1907-1911.3 „
Providence.
John Carter Brown library. — Catalogue of the John Carter Brown hbrary in Brown University. Bibliotheca Americana. vol. I, part I (—1579), part II (1570—1599); vol. II, part I (1600— 1634), part TI (1634—1658). Providence, 1919—23. 4 dln. m. portr. 8°.
Supplement to the Bibliotheca Americana of John Carter
Brown. Thëvenot's collection des voyages curieux, by J. Russell Bartlett. (Providence, 1871). 8°.
A bibliographical description of a copy of the collection of
the „Great and small voyages of the Bry" in the hbrary of the late John Carter Brown of Providence, by J. Russell Bartlett. Provid. 1875. m. portr. en facs. gr. 8°.



vi. 3. c. 12. cat. v. bibl. nd. amerika en canada.
721
John Carter Brswn library. — Bibliographical notices of rare and curious books relating to America, printed in the XVth and XVIth centuries 1482—1601 in the library of John Carter Brown of Providence, by J. Russell Bartlett. Providence, (printed for private distribution, 70 copies) 1875. m. 68 portr. en facs. en 53 afb. in den tekst. 8°.
A list of books printed in the fifteenth century in the John
Carter Brown hbrary and the general hbrary of Brown University Oxford, 1910. m. afb. 4°.
RlCHMOND.
Virginia State library. — Bulletin of the Virginia State library; vol. I, no. 4; vol. II, nos. 1—3; vol. III, nos. 1—4; vol. IV, nos. 1—4; vol. V, nos. 1—4; vol. VI, nos. 1—4; vol. VII, nos. 1—4; vol. VIII, no. 1; Vol. X, nos. 1—4; vol. XI, nos. 1,2; vol. XII, nos. 1, 2. Richmond, 1908—19, tez. 21 dln. 8°.
toronto.
Legislative library. — Catalogue of books in the Legislative hbrary of the province of Ontario on Nov. 1, 1912. Toronto, 1913. 8°.
lst suppl., accessions during the years 1913—15. Toronto,
1916. 8°.
Library of parliament. — Catalogue of the library of parliament. Toronto, 1857—58. 2 dln. 8°.
Public library. — Books and pamphlets published in Canada, up to the year 1837, copies of which are in the Pubhc Reference hbrary, (by Miss. F. Staton). Toronto, 1916. 8°.
Washington.
Columbus memorial library. — List of Latin-American history and description. Wash. Nov. 1907. 8°.
Library of Congress. — Catalogue of books printed for private circulation, collected by B. Dobell, and now described and annotated by him. London, 1906. 8°.
De geheele collectie werd in Nov. 1913 verkocht aan The Library of Congress te Washington.
A hst of books (with references to periodicals) on Samoa
and Guana, comp. under the direction of A. P. C. Griffin. Wash. 1901. 8°.
A list of books (with references to periodicals) on the
Phihppine islands in the library, by A. P. C. Griffin; with chronological hst of maps in the hbrary, by P. Lee Phillips. Wash. 1903. 8°.



722
vi. de bewaring van het boek.
Library of Congress. — List of works relating to the American occupation of the Philippine islands, 1898—1903; by Ai P. C. Griffin; reprinted from the list of books on the Philippine islands 1903; w. some additions to 1905. Wash. 1905. 8°,
A calendar of Washington manuscripts in the hbrary,
comp. by H. Friedenwald. Wash. 1901. 8°.
Washington papers. I, correspondence with the Continental congress; II, correspondence with the officers, vol 1—4, prep. by J. C. Fitzpatrick. Wash. 1906, 1915. 5 dln. m. facs. 8°.
A calendar of John Paul Jones manuscripts in the library,
by Ch. H. Lincoln. Wash. 1903. m. portr. 8°.
Papers of James Monroe, listed in chronological order
from the original manuscripts in the library, comp. by W. Chatjncey Ford. Wash. 1904. m. facs. 8°.
List of the Vernon-Wager manuscripts in the library,
by W. Chauncey Ford. Wash. 1904. m. facs. 8°.
Select hst of books (with references to periodicals) relating
to the Far East, comp. under the direction of A. P. C. Griffin. Wash. 1904. 8°.
List of the Benjamin Franklin papers in the hbrary,
comp. by W. Chauncey Ford. Wash. 1905. 8°.
Some papers laid before the Continental congress 1775,
taken from vol. 2 of the journals of the continental congress, issued by the Libr. of Congr. Wash. 1905. 8°.
Idem. 1776, taken from volumes 4—6. Wash. 1906. 8°.
Naval records of the American .revolution, 1775—1788;
prepared from the originals in the library, by Ch. H. Lincoln. Wash. 1906. 8°.
List of works relating to the French alliance in the American revolution, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1907. 8°.
Calendar of the papers of Martin van Buren; prepared
from the original manuscripts in the hbrary, by E. Howard West. Wash. 1910. m. portr. 8°.
Calendar of the papers of John Jordan Crittenden;
prepared from the original manuscripts in the library by C. N. Feamster. Wash. 1913. 8°.
A check list of the literature and other material in the
Library of Congress on the European war, by H. H. B. Meyer. Wash. 1918. 8°.



vi. 3. c. 12. cat. v. bibl. nd. amerika en canada.
723
Library of Congress. — Lists of American doctoral dissertations printed in 1912... Wash. 1913... 8°.
Preliminary check hst of American almanacs, 1639—■
1800, by H. A. Morrison. Wash. 1907. 4°.
Handbook of manuscripts in the Library of Congress.
Wash. 1918. 8°.
■—■—■ Bibliography of cooperative cataloguing and the printing of catalogue cards (1850—1902) by Torstein Jahr and A. J. Strohm. Wash. 1903. 8°.
List of maps and views of Washington and district of
Columbia in the library, by P. Lee Phillips. Wash. 1900. 8°.
A list of maps of America in the library, preceded by a
hst of works relating to cartography, by P. Lee Phillips. Wash. 1901. 8°.
A hst of works relating to cartography, by P. Lee Phillips.
Wash. 1901. 8°.
Reprinted from „A List of Maps of America".
The Kohl collection (now in the Libr. of. Congr.) of maps
relating to America by J. Winsor, with index by P. Lee Phillips.. Wash. 1904. 8°.
A list of geographical atlases in the library, with biblio-
graphical notes, comp. by P. Lee Phillips. Wash. 1909—20. 4 dln. 8°.
The Lowery collection; a descriptive list of maps of the
Spanish possessions within the present limits of the United States, 1502—1820, by W. Lowery, ed. with notes by P. Lee Phillips. Wash. 1912. m. portr. 8°.
A list of atlases and maps, apphcable to the world war,
comp. by P. Lee Phillips. Wash. 1918. 8°.
A check hst of American newspapers in the hbrary,
comp. by A. B. Slauson. Wash. 1901. 4°.
A Union hst of periodicals, transactions and allied publi-
cations, currently received in the principal libraries of the district of Columbia, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1901. 4°.
A check list of foreign newspapers in the library, comp.
by A. B. Slauson. Wash. 1904. 4°.
A check hst of American eighteenth century newspapers
in the hbrary, comp, by J. van Ness Ingram. Wash. 1912. 8°.
American and English genealogies in the hbrary; preliminary catalogue. Wash. 1910. 8°.



724
vi. de bewaring van het boek.
Library of Congress. — Catalogue of the John Boyd Thacher collection of incunabula, by F. W. Ashley. Wash. 1915. m. portr. en facs. 4°.
List of cartularies (principally French), recently added
to the library, with some earlier accessions, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1905. 8°.
Dramatic music; catalogue of full scores, comp. by
O. G. T. Sonneck. Wash. 1908. 8°.
Orchestral music; catalogue; scores, prep. by O. G. T.
Sonneck. Wash. 1912. 8°.
Catalogue of early books on music (before 1800) by
Julia Gregory. Wash. 1913. 8°. •
Catalogue of opera librettos printed before 1800, prep.
by O. G. T. Sonneck, vol. I, II. Wash. 1914. m. portr. 2 dln. 8°.
„The Star Sprangled Barnier", revised and enlarged
from the „report" on the above and other airs, issued in 1909, by O. G. T. Sonneck. Wash. 1914. m. portr. en facs. 8°.
Catalogue of first éditions of Stephen C. Foster (1826—
1864) by W. R. Whittlesey a. O. G. T.Sonneck. Wash. 1915.8°.
Catalogue of first éditions of Edw. Mac Dowell (1861—■
1908) by G. G. T. Sonneck. Wash. 1917. 8°.
List of references on recognition in international law and
practice, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1904. 8°.
List of works relating to the suprème court of the United
States, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1909. 8°.
Guide to the law and legal literature of Germany, by
E. M. Borchard. Wash. 1912. 8°.
Select hst of references on impeachment. 2d ed., w.
additions, by H. H. B. Meyer. Wash. 1912. 8°.
Select hst of references on the iniatative, referendum and
recall, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1912. 8°.
The bibliography of international law and Continental
law, by E. M. Borchard. Wash. 1913. 8°.
List of references on water rights and the control of
waters, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1914. 8°.
Guide to the law and legal literature of Spain, prep. by
E. M. Borchard & Th. W. Palmer. Wash. 1915. 8°.
Guide to the law and legal hterature of Argentina, Brazil
and Chile, by E. M. Borchard. Wash. 1917. 8°.



vi. 3. c. 12. cat. v. bibl. nd. amerika en canada.
725
Library of Congress. — A list of books (with references to periodicals) on mercantile marine subsidies, by A. P. C. Griffin. Wash. 1900.8°.— 2d ed. w. additions. Wash. 1903. 8°. — 3d. ed. w. additions. Wash. 1906. 8°. — Additional references, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1911. 8°.
——• List of references on reciprocity; books, articles in periodicals, congressional documents, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1902. 8°. — 2d ed. by H. H. B. Meyer. Wash. 1910. 8°.
Select hst of books on the constitution of the United
States, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1903. 8°.
- Select list of books on the cabinets of England and America,
comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1903. 8°.
Select hst of references on industrial arbitration, comp.
by A. P. C. Griffin. Wash. 1903. 8°.
Select hst of books (with references to periodicals) on
labor, particularly relating to strikes, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1903. 8°.
Select hst of references on Anglo-Saxon interests, comp.
by A. P. C. Griffin, Wash. 1903. 8°. — 2d issue, w. additions. Wash. 1906. 8°.
Select list of references on old age and civil service pensions, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1903. 8°.
Select hst of references on government ownership of
railroads, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1903. 8°.
Select hst of references on the Negro question, comp.
by A. P. C. Griffin. Wash. 1903. 8°. — 2d issue, w. add. Wash. 1906. 8°.
Select hst of references on federal control of commerce
and corporations, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1903. 8°. — 2d issue, w. additions. Wash. 1904. 8°. — 3d ed. w. additions, by H. H. B. Meyer. Wash. 1913. 8°. — special aspects and apphcations, by H. H. B. Meyer, Wash. 1914. 8°.
A hst of books (with references to periodicals on immi-
gration, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1904. 8°. — 3d issue, w. additions. Wash. 1907. 8°.
Select hst of references on Chinese immigration, comp.
by A. P. C. Griffin. Wash. 1904. 8°.
List of references on the popular election of senators,
with appendix, debates on the election of senators in the federal convention of 1787, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1904. 8°. — Additional references, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1911. 8°.
16



726
vi. de bewaring van het. boek.
Library of Congress. — A list of books (with references to periodicals) relating to proportional representation, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1904. 8°.
Select list of references on the budget of foreign countries,
comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1904. 8°.
A list of the more important books in the library on
banks and banking, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1904. 8°.
Select list of references on the British tariff movement
(Chamberlain's plan) comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1904.8°.
— 2d issue, w. additions. Wash. 1906. 8°.
List of references on primary elections, particulary
direct primaries, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1905. 8°.
List of works on the tariffs of foreign countries: general;
continental tariff Union; France; Germany; Switzerland; Italy; Russia; Canada; comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1906. 8°.
Select hst of books on municipal affairs, with special
reference to municipal ownership; with appendix, select hst of state documents, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1906. 8°.
List of books (with references to periodicals) relating
to child labor, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1906. 8°.
Select hst of books (with references to periodicals) on
reciprocity with Canada, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1907.8°.
— Additional reference, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1911. 8°.
— Select hst of books (with references to periodicals) relating to iron and steel in commerce, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1907. 8°.
Select list of works relating to taxation of inheritances
and of incomes, United States and some foreign countries, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1907. 8°. — Additional references, by H. H. B. Meyer. Wash. 1911.8°.
List of references on international arbitration, comp.
by A. P. C. Griffin. Wash. 1908. 8°.
Select hst of references on corrupt practices in elections,
comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1908. 8°.
A list of works relating to the first and second banks
of the United States, with chronological list of reports, etc, contained in the American state papers and in the congressional documents, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1908. 8°.
List of books (with references to periodicals) relating to
postal savings banks, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1908. 8°.



vi. 3. c. 12. cat. v. bibl. nd. amerika en canada.
727
Library of Congress. — Select list of references on workingmen's insurance: general; United States; Great Britain; Germany; France; Belgium; comp. by A. P. C. Griffin. Wash 1908. 8°.
List of works relating to government regulation of insurance, United States and foreign countries, comp. by A. P. C. Griffin. 2d ed. Wash. 1908. 8°.
List of books (with references to periodicals) relating to
the eight-hour working day and to hmitation of working hours in general, comp. by A. P. C. Griffin. Wash. 1908. 8°.
List of works relating to deep waterways from the great
lakes to the Atlantic ocean, with some other related works, by A. P. C. Griffin. Wash. 1908. 8°.
Select hst of references on the valuation and capitahzation
of railroads, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1909. 8°.
Select hst of references on sugar, chiefly in its economie
aspects, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1910. 8°.
Select list of references on the cost of hving and prices,
comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1910. 8°. — Additional references, Wash. 1912. 8°.
Select hst of references on wool, with special reference
to the tariff, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1911. 8°.
• Select hst of references on employers' habihty and work-
men's compensation, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1911. 8°.
Select hst of references on boycots and injmictions in
labor disputes, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1911. 8°.
Select hst of references on the conservation of natural
resources in the United States, comp. by H. H. B. Meyer Wash 1912. 8°.
Select hst of references on capital punishment, comp. by
H. H. B. Meyer. Wash. 1912. 8°.
Select hst of references on the monetary question, comp.
by H. H. B. Meyer en W. A. Slade. Wash. 1913. 8°.
Select hst of references on commission government for
cities, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1913. 8°.
List of references on Europe and international pohtics
in relation to the present issues, comp. by H. H. B. Meyer Wash. 1914. 8°.
List of references on prison labor, comp. by H. H. B.
Meyer. Wash. 1915. 8°.



728
vi. de bewaring van het boek.
Library of Congress. — List of references on embargoes, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1917. 8°.
List of references on the Monroe doctrine, comp. by
H. H. B. Meyer. Wash. 1919. 8°.
Select hst of references on economie reconstruction,
including reports of the British ministry of reconstruction, comp. by H. H. B. Meyer. Wash. 1919. 8°.
List of recent references on the income tax, comp. by
H. H. B. Meyer. Wash. 1921. 8°.
Smithonian Institution. — Catalogue of pubheations of societies and of periodical works, belonging to the Smithsonian Institution depositedin the Library of Congress. Wash. 1866. 8°.
Catalogue of the botanical hbrary of John Donneix
Smith, presented in 1905 to the Smithsonian Institution, comp. by Alice C. Atwood. Wash. 1908. (Contributions from the U. S. Nat. Herbarium. Vol. XII. part. 1).
Surgeon Generai's office. — Catalogue of the hbrary of the Surgeon Generai's office, United States Army. Wash. 1873—74. 3 dln. 4°.
Hierbij: Specimen fasciculus of a catalogue of the National Medical library, under the direction of the Surgeon-General, United States Army, at Washington. Wash. 1876. 4°.
Index-catalogue of the library of the Surgeon-general's
office, United States army; authors and subjects. 2d series. Vol. III—XX. Wash. 1898—1915. 18 dln. 4°.
13. Mexico. W. Indië. Zd. Amerika. Brazilië.
Rio de Janeiro.
Bibliotheca nacional. — Catalogo da exposicao de historia do Brazil realizada pela Bibliotheca Nacional do Rio de Janeiro a 2de Dec. de 1881. Rio de Jan. 1881. 2 dln. 8°.
Chili.
Santiago.
Biblioteca nacional. — Libros y folietos Peruanos de la Biblioteca nacional. Santiago, 1896. 2 dln. 8°.
14. Azië. Afrika. Australië. Japan.
Japan.
Lijst van Bibhotheken.



vi. 3. c. 14. cat. v. bibl. azië. afrika. australië.
729
Mesopotamië.
Mardin.
Evêché chaldéen. — Notice sur les manuscrits syriaques et arabes conservés dans la bibliothèque de 1'évêché chaldéen de Mardin, par Mgr. Addai Scher. (Revue des bibhothèques. Année XVIII. 1908).
mosoel.
Patriarcat chaldéen. — Notice sur les manuscrits syriaques conservés dans la Bibhothèque du Patriarcat chaldéen de Mossoul, par Mgr. Addai Scher. (Revue des bibhothèques. Année XVII 1907).
Palestina.
Jerusalem.
Patriarchal-Bibllothek. — Der alte Bestand der griechischen Patriarchal-Bibliothek von Jerusalem, von A. Ehrhardt. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. IX. 1892).
N. Z. Wales.
Sidney.
Free public library. — Catalogue of books in the Free Publ. Libr. relating to, or pubhshed in Australasia; 1869—1888. Sydney, 1893. m. afb. 4°.
Australasian bibliography, part. i.
Victoria.
Melbourne.
Public library. — Catalogue of the Melbourne Pubhc hbrary for 1861. (Melbourne, 1861). 8°.
Catalogue of the Pubhc hbrary of Victoria. Melbourne,
1880. 2 dln. m. afb. 4°.



VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK. WETTEN, RECHTEN, ENZ.
1. We,tten en rechten betrekking hebbend op den boekhandel.
Voor wetten en statuten van Vereenigingen, zie V 5, 6,7.
a. Algemeen en Buitenland.
Verhandelingen en Wetten.
Arrest du Conseil d'Estat du Roy, portant règlement sur le fait de la librairie et imprirnerie. 10 avr. 1725. 4°.
portant défense de faire des amas de vieux drapeaux,
peilles et autres matières servant a la fabrication du papier, a quatre heues prés des cótes maritimes et frontières du royaume; a peine de confiscation et de trois mille livres d'amente. 18 mars, 1755. 4°.
portant règlement de discipline pour les compagnons
imprimeurs. 30 aoüt 1777. 4°.
portant suppression et création de différentes chambres
syndicales dans le royaume. 30 aoüt 1777. 4°.
portant règlement sur la durée des privileges en librairie.
30 aoüt 1777. 4°.
qui règle les formalités a observer pour la réception des
libraires et imprimeurs. 30 aoüt 1777. 4°.
portant établissement de deux ventes publiques de librairie. 30 aoüt 1777. 4°.
Biedermann, F. von. Emführung in die Rechtskunde des Buchharrdlers. 2e verm. Aufl. Leipzig, 1906. 8°.
Biermann, J. Die Lieferungspflicht des Verlegers gegenüber dem Sortimenter. Giessen. 4°. (Gesetzesauslegung und-Anwendung in Das Recht. 25 Sept. 1910).



VII. 1. a. WETTEN EN RECHTEN O. D. BOEKH. ALGEMEEN.
731
Bonet de Treiches et Catineau-la-Roche. Observatiotis et pro jet de décret sur la librairie et les arts et professions auxiliaires, adressés a sa Majesté. Paris, 1808. 4°.
Brehm, G. N. De finibus iusti atque iniusti, circa dominium atque cornmercium bibliopolarum accuratius constituendis. Lips. 1786. 4°.
Brouckère, C. de. Discours, tendant a 1'abrogation de la loi du 10 et de 1'arrêté du 20 avril 1815, et de la loi du 6 mars 1818. Bruxelles, 1828. 8°.
Buhl, H. Zur Rechtsgeschichte des deutschen Sortimentsbuchhandels. Heidelb. 1879. 8°.
Cnobloch, J. Chr. A. Dissertatio juris criminalis: Quatenus typothetae vel bibliopolae injuriarum socii habendi sint ? Seruestae, 1801. 4°.
Gubitz, A. Buchhandelsrecht und Juristenrecht. Hall, 1887.
8°.
Horrwitz, H. Das Recht der Handlungsgehilfen und Handlungslehrlinge, dargestellt för Juristen und Kaufleute. 2e neu bearb. Aufl. Berlin, 1905. 8°.
Küstner, E. G. Dissertatio juridica de publica rei librariae cura, imprimis Lipsiensi. Lips. 1778. 4°.
Lahure, A. Code manuel des usages, droits et obligations des imprimeurs typographes, de leurs clients et de leurs fournisseurs. nouv. éd. Paris, 1912. 8°.
Liberté de la librairie, La. et de rimprimerie; recueil de pièces publié a 1'occasion de 1'enquête votée par le corps législatif. Paris, 1869. 8°.
Morel, E. Le dépot légal; étude et projet de loi. Paris, 1917. 8°.
Powell, A. The law specially affecting printers, publishers, and newspaper proprietors. London, 1887. 8°.
Rossig, C. G. Handbuch des Buchhandelsrechts, systematisch dargestellt für Rechtsgelehrte, Buchhandler und Schriftsteller. Leipzig, 1804. 8°.
Sabbe, M. In- en uitvoerrechten op boeken en papier gedurende de 17e en 18e eeuw in Zuid-Nederland. (Het Boek. Jg. X. 1921).
(Saugrain, Cl. Masin). Code de la librairie et imprimerie de Paris, ou conférence du règlement arrêté au Conseil d'état du Roy le 28 Févr. 1723, et rendu commun pour tout le royaume le 24 Mars 1744, avec les anciennes ordonnances, édits, etc. rendus au sujet de la librairie et de rimprimerie, depuis 1'an 1332 jusqu'a present. Paris, 1744. kl. 8°.



732
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Sitter, L. U. de. De drukpers als middel tot misdrijf. Gron. 1869. m. bespreking door D. J. Mom Visch (overdruk uit Themis; 1869). tez. 2dln. 8°.
Tittmann, C. A. Rechtliche Bemerkungen über die Grenzen des Buchhandlerrechts in Beziehung auf den Vertrieb der Bücher durch Commissionare, Antiquare u.s.w. Dresden, 1804. kl. 8°.
, b. Nederland en Nederlandsch-Indie.
1. Verhandelingen over wetten en rechten.
Bodel Nijenhuis, J. T. De juribus typographorum et bibliopolarum inregno Belgico. Lugd. Bat. 1819. 4°. (geschenk van den schrijver aan den heer A. D. Schinkel).
Idem; oorspronkelijk handschrift van den schrijver. 8°.
Idem; met brieven, aanteekeningen, gedrukte stukken,
enz. enz. 2 dln. 4°.
De wetgeving op drukpers en boekhandel in de Nederlanden tot het begin der XlXe eeuw. Vertaling van de „Dissertatio historico-juridica de juribus typographorum et bibliopolarum in regno Belgico", aan de Leidsche hoogeschool verdedigd (1819). Met de latere bijvoegsels en verbeteringen van den schrijver. Amst. 1892. 8°.
Bijdragen tot de geschiedenis van den Nederlandschen boekhandel. IV.
Aanteekeningen en uittreksels over wetgeving, boeken,
gilden, correspondentie met drukkers en geleerden enz. enz., in handschrift.
Uitgebr. verz., waarbij brieven van Westreenen van Tiellandt, Verhaeghen, Luzac, e.a.
Kreenen, J. J. van Riemsdijk. Het venten van drukwerk op de openbare straat. Leiden, 1895. 8°.
Lankkamp, G. J. Leeken-rechtspraak in Kon. goedgekeurde vereenigingen; open brief aan Z. Exc. den minister van justitie. Deventer, 1917. 8°.
Lettre-circulaire de 1'Association pour favoriser les intéréts de la libraire néerlandaise a messieurs les éditeurs francais. 9 Oct. 1891. (Amst. 1891). gr. 8°.
Betreffende het projet des tarifs douaniers.
Nooten, N. F. van. Rechtsvragen ten opzichte van den aanslag van boekdrukkers, die letterkundige werken drukken en uitgeven, in het recht van patent. Leiden, 1879. — m. 2e verm. dr. Leid. 1879. tez. 2 dln. 8°.



VII. 1. b. 1. WETTEN EN RECHTEN O. D. BOEKH. VERHANDEL.
733
Printers' and booksellers' privileges and licenses and the press laws of the olden times; the Netherlands. (British and colonial printer, July 15, 1909).
2. Publicaties van de overheid en wetten. (Chronologisch).
Register van crimineele notitien, confessien, sententien enz. van den Hove (van Holland), begonnen in Juli 1464 ende geëyndigt 9 Nov. 1663. — Register 10e crimin. sententie boek beginn. 1 July 1585 tot 27 Dec. 1622. — Index van crimineele sententien van den Hove van Holland seedert den 27 Febr. 1623 tot 3 Apr. 1789, met 2 registers, een der naamen van de gesententieerden, 't andere der misdaaden om welke zij gesententieerd zijn. — Extract uit de civile en crimineele registers van den Hove Provintiaal van Holl. Zeel. en Friesl., vermeldende de vonnissen over misdaden, in Zeeland bedreven, gevelt; 1455—1553. Hs. uit de 18e eeuw van 250 blz. fol.
„Deze compendia der crimineele sententien zijn gecopieert na het eigen hs. van wijlen den Hr. en Mr. Pieter de Vos, in leven Raad in den Hove van Holland." Zij bevatten verschillende zaken op den boekhandel betrekking hebbende, waarvan een register is bijgevoegd door R. Schierbeek.
Ordinancie, statuyt ende gebot provisionnael onss Heeren des Conincx, aengaende de printers, boeckvercoopers ende schoelmeesters. Geprint in de Princelycke stadt van Bruesséle by my Michiel van Hamont. 1570. kl. 4°.
Resolutie van de Heeren van den Gerechte der stad Amsterdam betreffende het aanplakken der billetten. 28 Jan. 1711. Amst. J. Rieuwertsz. 1 blz. plano.
Informatie voor de boekverkoopers, rakende de ordonnantie op 't middel van den veertigsten penning [van alle goederen op de catalogen der te houden auctiën of verkoopingen geëxprimeert] gearresteerd bij Haer Edl. Groot Mogende de Heeren Staeten van Holland en West-Vriesland, 9 Mey 1744. 2 blz. 4°.
Request aan de Staten van Holland en West-Vriesland van de gemeene Boeckverkoopers, Boeck- en Courantdruckers in deze Provintie, verzoekende afschaffing van den import op Begraeffenis-, Cedullen, Couranten, Gazetten, Nieuw-maren etc, mitsgaders den 40e penning, op het verkoopen van boecken bij Auctie, ingesteld in 1674. z. j. 1 blz. plano.
Réflexions des libraires de Hollande, sur 1'arrêt du Conseil d'Etat de S. M. le Roi de France, du 11 Sept. 1771, qui ordonne q'a 1'avenir tous les livres imprimés ou gravés, soit en Fran-



734
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK:
cois, soit en Latin, reliés ou non reliés, vieux ou neufs, venant de 1'Etranger, payeront a 1'entrée du Royaume soixante livres par quintal. 16 Nov. 1771. Hs. 6 blz. 4°.
Verzameling van wetten en keizerlijke decreten betrekkelijk de boekdrukkerijen en den boekhandel, gevolgd van de noodige onderrigtingen en ophelderingen betrekkelijk dezelve voorgeschreven. (Holl. en Fransche tekst). Amst. en 's-Grav. 1811. 8°.
Bevat de wetten en decreten van 19 July 1790, 5 Febr.1810,3 Aug.1810, 29 Dec. 1810, 9 Apr. 1811, 29 Apr. 1811, 3 Juny 1811.
van wetten, keizerlijke decreten, advys van den Staatsraad
en besluit van Z. D. H. den Prins aartsthesaurier des Rijks, betrekkelijk de drukkerijen en den boekhandel; in orde gebragt en op nieuw vertaald door G. van Lennep. (Holl. en Fransche tekst). Amst. en 's-Grav. 1812. 8°.
Bevat de wetten en decreten van 19 July 1793, 1 en 7 Germinal Jaar 13, 4 Apr. 1806, 5 Febr. 3 Mei, 6July, 3 Aug. 10 Aug. 18 Nov. 14Dec.en29 Dec. 1810, 2 Febr. 9 Apr. 29 Apr. 19 Juny, 3 July, 23 Aug. 24 Aug. 12 Sept. en 14 Oct. 1811.
Wetten en verordeningen nopens den boekhandel en de drukpers in Nederland (sedert 1796). 's-Grav. J. Belinfante. 1834. 12°.
Publicatie wegens een belasting op de speelkaarten- gearresteerd bij het Prov. Bestuur van Holland. 21Mrt. 's-Grav. 1797. 8°.
van het Gemeente-bestuur van Utrecht behelzende eenige
verordeningen nopens het exerceeren van alle neringen en handteeringen binnen die stad. 27 Dec. 1803. Utr. P. Muntendam. 1804. 8 blz. 4°.
Bepalingen omtrent den boekhandel en drukpers in Nederland, 1803—1851; bijeenverz. door J. H. D. Munhik. Joure, 1853. 8°.
Notificatie van Wethouders van Amsterdam aan alle boekdrukkers en houte plaatdrukkers, kunst- of kopere plaatdrukkers, boekbinders, lettergieters, courantiers, courantaanbrengers, courantloopers of loopsters, speelkaartenmakers, boekverkoopers of winkeliers, land- en zeekaartverkoopers en oude boekenkramers, dat zij tot het doen van aanvraage tot bekoming van patent zich zullen moeten vervoegen ten comptoire van de provisioneele commissarissen van het voormalig Boekverkoopers Gild. 15 April, 1806. plano.
Kennisgeving van het burgemeesterschap der stad Amsterdam, houdende bepaling dat voortaan alle pubheke verkopingen van schilderijen, tekeningen, prenten en andere kunstvoorwerpen niet anders dan door één of meer beëedigde makelaars zullen mogen worden gehouden. 12 Juni, 1810. 1 blz. plano.



VII. 1. b. 2. WETTEN EN RECHTEN O. D. BOEKH. PUBLICATIES.
735
Décret impérial contenant règlement sur rimprimerie et la librairie. 5 Févr. 1810. 8°. (Bulletin des lois, no. 264).
Keizerlijke decreten, houdende een reglement op den boekhandel en de drukkerij, alsmede over de couranten en dagbladen; 5 Febr. 3 Aug. 1810 en 9 Apr. 1811. Amst. 1811. 8°.
Décret du directeur général de 1'imprimerie et de la librairie sur la délivrance des brevets et de la patente de libraire. Paris, le lersept. 1812. 8°.
Ciriaci, J. P. Volledig zamenstel der wettelijke verordeningen op het recht van patent. 's-Grav. 1843. 8°.
Adres van S. & J. Luchtmans c.s., boekhandelaars te Leiden, Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en 's-Gravenhage, dd. 14 Nov. 1844, aan de Tweede Kamer, tegen het ontwerp van een nieuw tarief van in-, uit- en doorvoer van boeken. 1 blz. fol.
3. Ordonnantiën op papier. (Chronologisch).
Ordonnantie, na de welcke in den Lande van Hollandt en West-Vrieslandt sal werden geheven een import op eenige gedruckte soo inlantsche als uytiantsche papieren. 's-Grav. J. Scheltus, 1674. 4°. (ingaande 1 Aug. 1674).
Alsvoren. (ingaande 15 Sept. 1674).
Import op de consumptie van allerhande wit, graeuw ende blaeuw papier. 's-Grav. J. Scheltus, 1674. 4°. (ingaande 15 Sept. 1674).
Publicatie van de Staten generaal der Ver. Nederlanden mededeelend hun besluit dat alle de placcaten emaneren met de Resolutie daarop genomen, tegens den invoer ende consumptie van brandewijnen, Fransche koele wijnen, enz. papier.... gemortificeert ende ingetrokken zullen werden. 9 Oct. 1674. plano.
Korte Deductie, dienende tot aanwijsinge dat de nieuwe import op de consumptie van de papieren, alsmede op de gedruckte papieren in de provintie Holland zeer nadeeligh is. [ondert. d.d. gedeputeerden van de papierkoopers, boekdrukkers, boeck- en kunstverkoopers, landkaart- en troefspelmaekers, ende courantdruckers van de respective steden van Hollandt ende WestVrieslandt. 21 Mrt. 1675]. 4 blz. plano.
Consideratien over een meerder belastinge van de France en andere uytlandse papieren, door de overluyden van 't boekverkoopers-, boeckdruckers- en kunstverkoopers-, etc. gilde. [1675], plano.



736
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Consideratien over de belasting en den import van de papieren, door de papierhandelaars tot Amsterdam opgesteld. [1675]. 2 blz. fol.
Ordonnantie, na de welcke in den Lande van Hollandt ende West-Vrieslandt, sal werden geheven den import op eenige gedruckte soo inlandtsche als uytlandtsche papieren; ingaende den eersten April 1679 ende eyndigende den laetsten Maart 1680. 4°.
Alsvoren; ingaende den eersten April 1683 ende eyndigende
den laetsten Maart 1684. 4°.
Alsvoren; ingaende op den eersten April 1700 ende eyndigende den laetsten Maart 1701. 4°.
Placaet van de Staten Generaal der Ver. Nederlanden, tegens den invoer van de manufacturen (daar onder mede gecomprehendeert papieren, gerafineerde suyckeren, enz.) gemaeckt onder het gebiedt van de Koningen van Vranckrijck of Spaigne. 11 Mey 1703. 's-Grav. P. Scheltus, 1703. 4°.
verbiedende den uitvoer van lompen, vischwandt en oudt
ende afgesleeten touwwerk voor den tijd van 6 jaer. 11 Apr. 1724. 's-Grav. J. Scheltus, 1724. plano.
herhaling van dit gebod en die van 1719 en 1720, voor
den tijd van nog 10 jaren. 13 Jan. 1730. plano.
Resolutie van de Heeren van den Gerechte der Stad Amsterdam, houdende bepaling betreffende het veylen op publique verkopinge van papier. 28 Jan. 1737. Amst. P. van den Berge, plano.
Ordonnantie, na de welcke in den Lande van Hollandt en Westvrieslandt sal geheeven werden den import op eenige gedruckte soo inlandtsche als uytheemsche papieren; ingaende op den eersten April 1745 en eyndigende den laetsten Maart 1746. 4°.
volgens het consent van de Staaten van den selve Lande,
ten behoeve van de gemeene saake, bij collecte zal geheeven werden den import op de soo inlandsche als uytheemsche daarbij gemelde gedrukte papieren; ingaende op den eersten Mey 1750. 4°.
4. Gilden.
Amsterdam. — D'Erven Stichters Comptoir Almanach. 1711 — 19, 21—32, 34—50/51, 52— 98, 1802—12. 96 stuks. 4°.
Met vele aanteekeningen in Hs. betr. den boekhandel en het boekverkoopers-gild in Amsterdam.
Boek- en Kunstverkoopers en Boekdrukkers Gildt; naamregister van de Overlieden, seedert de scheiding van 't St. Lucas Gildt in 't jaer 1662 (tot 1809). 1 dl. 4°.



vii. 1. b. 4. wetten en rechten o. d. boekh. gilden.
737
Amsterdam. — notulen 1661 — 1812.2 dl. fol. — requesten 1629
— 1807. 7 dln. fol. — Eenige oude requesten 1700 — 1739. 1 dl. fol. — Verkiezings-requesten 1662—1812. 1 dl. fol. — Varia (ten deele gedrukte stukken) 1661 — 1780. 2 dl. fol. — Copye van de ordonnantiën en willekeuren rakende St. Lucas Gilde vóór de separatie der Boekverkoopers, geauthoriseert door de notaris G. Steeman, 9 Jan. 1663. 1 dl. 4°. — Ordonnantiën en willekeuren van de Boekverkopers en Boekdrukkers, daaronder mee de Boekbinders, 1662-1666. 1 dl. 4°.
Bodel Nijenhuis, J. T. Registers op den le tot 7e
band.. Requesten van het Boekverkoopers Gilde te Amsterdam, ioopende van 1629—1807. — Register op een band van het Amsterd. Boekverkoopers Gilde, getiteld Oude Requesten 1699—1739.
— Register van alle de Acten en Documenten die in de casse van het Gild berusten, so als deselve daar genommert en bijeengebragt zijn, in 't boek geteekent A. Hs. van 32 blz. fol.
Excerpten over de geschiedenis van het Boekverkoopers-, Boekdrukkers-, Boekbinders- etc. Gilde der stad Amst., gemaakt le in 182-, uit Gildepapieren, berustende bij J. den Hengst, zoon van een der 5 laatste overlieden; 2e in 1829, 1835, uit alle de stukken van 't Gilde zelve, berustende onder een der 2 allerlaatste overlieden, W. Holtrop. Hs. v. 78 blz. fol.; bijgev. 4 brieven van W. Holtrop, 1 brief van Mevr. de Wed. Holtrop, 1 brief van W. N. du Rieu, 1 brief van Rammelman Elsevier en enkele losse aanteekeningen.
— Overeenkomst gemaakt tusschen 29 „Druckermeesters" te Amsterdam naar aanleiding van „de groote onordentelikheit die heden bij veele hunner knechts gepleegt wort, in 't overloopen van d'eene druckerij op d'ander, zonder aan hun meesters daarvan vooraf de minste kennisse te geven, noch op hun schade, bederf van papieren, of andere verhinderingen acht te nemen". Gedaan in Amsterdam 7 Juli 1681. (Eigenhandig geschrevenen door allen onderteekend stuk). 2 blz. fol.
Onderteekend door: H. Sweerts, P. Matthys, H. Aeltz, O. Barentz Smient, d. Bakkamude, J. Witsoet, J. van Hardenberg, Joan Blaeu, W. de Jonge, enz. enz.
Generaal reglement voor alle de Gildens. Amst. S. Lamsveld,
(1749). 4°.
— Extract van de Wülekeuren en Ordonnantiën den Gilde van St. Lucas verleent. Amst. J. Rieuwertsz, 1720. (Bijgebonden: Ordonnantiën en Wülekeuren van het Lucas-Güde, binnen Amsterdam. Amst. P. H. Dronsberg, 1789. — Reglement voor het St. Lucas-Güde. Publicatie van den Raad der gemeente Amsterdam. 28 Juli 1797). 4°.



738
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Amsterdam. — Ordonnantie voor het Boek- en Konstverkoopers-, nevens Boek-, Kaart-, Plaat-, Drukkers- en Boekbinders Gilde deser stede Amstehedanune. Amst. S. Lamsyeld, (1750). 4°.
Alsvoren. Amst. P. Mortier. May, 1769. (Bijgebonden:
Ordonnantie betr. onderstand uit de gildekassen, 1777. — Ordonnantie betr. den leeftijd van toelating tot het gild, 1786). 4°.
Alsvoren. Amst. P. H. Dronsberg, (1798). 4°.
Ordonnantie van Overheden van het Boekverkoopers-,
Boekdrukkers-, Kunstverkoopers-, etc. Gilde te Amsterdam, verbiedende het staan op markten, bruggen, straten, de Borse ofte andere publique plaatsen met boecken, couranten, nieuwe-maren ofte liedekens, ofte deselve bij de straten ofte huysen om te verkoopen om te dragen. Amst. S. Lamsveld, [± 1750]. plano.
Ongeoorloofde Boekhandel op bruggen of grachten of
door Joden op de Beurs. — Aan de Overlieden van het Boekverkoopers-, Boekdrukkers- en Kunstverkoopers Gilde binnen Amsterdam, door een gildebroeder. [± 1750]. 4 blz. fol.
Request aan Burgemeesteren en Regeerders van Overluy-
den van 't Boeckverkoopers Gilde verzoekende om maatregelen te nemen le tegen „personen, die geduerigh langs de straat en Beurse met boecken, couranten en nieuwe maren omloopen", 2e tegen den nadruk, z.j. plano.
Bekendmaking van Overlieden van 't Boekverkoopers
Gilde, naar aanleiding van eene publicatie van 29 Jan. 1761 van Heeren van den Gerechte, aan de makelaars, betreffende het in veiling brengen van boeken. Amst. 30 Mrt. 1761. bl. plano.
Request aan Overlieden van het Boekverkoopers-, Boek
drukkers- en Kunstverkoopers Gilde wegens verschillende misbruiken in het Gilde ten gevolge van het niet handhaven der artikelen van het reglement. „Dit is op Maandag 29 Apr. 1765 aan de overlieden op de gildekamer gebragt, zijn door 42 gildebroederen geteekend. De brengers waaren de boekverkoopers Arnoldus Olofsen, Jacobus Kok, Stephanus Jac. Baalde en Andries van Dijk, die met de Overlieden overlegd hebben om 14 dagen zijnde Maandag 13 May weederom te komen, en weedergekomen zijnde is dat op keijven en schelden uitgedraayd en verder daar niets in gedaan heeft dat een eynde genomen." Hs. (copie) 4 blz. fol.
Ordonnantie van de Heeren van den Gerechte bepalende,
dat niemand in het Boekverkoopers-, Boek-, Plaat- en Kaartdrukkers-, mitsgaders Boekbinders Gilde als leerling zal worden aan-



VII. 1. b. 4. WETTEN EN RECHTEN O. D. BOEKH. GILDEN.
739
[ genomen beneden de twaalf en boven de vijfentwintig jaar en dat niemand van buiten inkoomende, tenzij schoonsoonen van gildebroeders, als meester in het gilde zal worden aangenomen zonder
[ het overneemen van een genoegzaam fonds van een der gilde-
r broeders en speciaal consent van Burgemeesteren. 25 Jan. 1786.
| Amst. P. Schouten, plano.
Amsterdam. — Alsvoren; andere druk, zonder adres van | drukker.
Oproeping van Burgemeesteren om den 22 Apr. 1788
ten stadhuize te compareeren ten einde den eed op de constitutie | af te leggen. 1 blz. br. 4°. — Oproeping van Overlieden van het Boek- verkoopers-, Boekdrukkers- en Kunstverkopers Gilde aan de Gildenbroeders, voor hetzelfde doel. 1 blz. br. 4°.
Arrest van de heeren van den Gerechte der stad Amster-
r dam, naar aanleiding van het feit dat diverse personen zich onderf winden zodanige ambagten en neringen te doen als onder het St. Lucas Gild behooren, zonder nogthans het zelve Gilde te koopen ofte desselfs rechten te voldoen en vastleggende dat men hetzij tot het St. Lucasgilde, hetzij tot het Boekdrukkers-, BoekverkooI pers Gilde zal moeten toetreden. 27 Jan. 1791. Amst. P. A. Dronsberg. plano.
Mededeeling betreffende een samenkomst vari gildebroe-
ders op 10 Juni 1795, waarin een adres is vastgesteld en een verbetering der Gilde-ordonnantie voorgesteld. 1 blz. 4°.
Alteratie in de keur voor het St. Lucas Gilde te Amster-
I dam, 14 July 1797, behelsende eene overeenkomst tusschen I overlieden van het gemelde en die van het Boekverkopers Gilde
■ betreffende de betaling van een zoogenaamd visitegeld voor Kunst-Printwerken. 24 Febr. 1798. 1 blz. 4°.
— Mededeeling door Provisioneele Commissarissen van het voorI malig Boekverkopers Gild van eene aanschrijving van het ComI mitté van Algemeen Welzijn, houdende bepalingen betreffende I publieke verkopingen van boeken, ook in verband met een schrijven van het St. Lucas Gild. 25 Oct. 1802. 4 blz. 4°.
Mededeeling van Pro vis. Commissarissen van het voor-
■ malig Boekverkopers Gilde te Amsterdam, op order van Wet-
■ houders dier gemeente, dat van eiken catalogus of notitie van [' inboedels en andere verkopingen één exemplaar aan het huis van I den president Wethouder moet worden besorgd. 3 Mrt. 1806. [ 1 blz. 4°.



740
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Amsterdam. — Requeste van de Provis. Commissarissen van het voor- malig .... Gild, binnen Amsterdam, omme instandhouding der Gilden, met de noodige bepaalingen, zoo tot bevoordeeling van neeringen en handwerken, als tot weering der ventjagerije. 8 blz. fol. (m. geleibrief aan de leden van het voormalig Gilde. Nov. 1806. 2 blz. 4°).
Ter gelegenheid der viering van het 150-jarig bestaan van
het Boekverkoopers-, Boekdrukkers- en Kunstverkoopers-Gilde, binnen Amsteldam, sedert 31 Jan. 1662. Gedichten van J. ten Brink Gz. & H. van Munster. Amst. 1812. 8°.
Schrijven van P. den Hengst, mededeelend dat de gezamenlijke voormalige overlieden der onderscheiden Gilden met goedkeuring der Sted. Regeering besloten hebben, om aan Z. K. H. een adres te zenden, met verzoek de gilden weder in werking te doen treden. 18 Dec. 1813. (copie). 1 blz. 4°.
Dispositie van den 31 Aug. 1820, betrekkehjk de liquidatie
der overgeblevene bezittingen van de voormalige gilden en het verdere gebruik derzelve. (Prov. Blad van Noord-Holland). 8°.
Oproeping van Commissarissen van het voormalig Boekverkoopers Gilde, ten name van W. Holtrop, om den 21 Juny 1821 ter secretarie der stad Amsterdam te komen, plano.
Arnhem. — Biesen, Jacob van. Staet enz. tusschen een druckerie voor de H. M. Heeren Staten Generael ofte voor een geheele provintie in particulier, tegen een druckerie, die ruim duyssent rixd. heeft gecost voor de Eed. M. Heeren Staten van Gelderlandt, ende met wat voedtsel een druckerie moet onderhouden ende gevoed worden, enz. enz. (1670). Hs. fol.
's-Gravenhage. — Ordonnantie voor het Boeck- en Konstverkoopers-, nevens Boeck-, Kaart- en Plaatdrukkers-, mitsgaders Boeckbinders-, Papier- en Penneverkoopers Gilde deser stede van 's-Gravenhage .'s-Grav. bij G. Rammazeyn, voor Deecken en Hooftmannen van 't voornoemde Gilde. 1702. 8 blz. 4°.
Alsvoren. 's-Grav. bij Com. van Zanten, 's Lands Klein-
zegel en Stadsdrukker, op de Groote Bierkay. 1768. 8 blz. 4°.
Korte Memorie dienende tot nader adstructie van het
verzoek bij Requeste van wegens de Magistraat van 's-Gravenhage aan H. E. Gr. M. gedaen, en aan H. E. M. de Heeren Leeden van het Besoigne overgegeeven. z.j. 8 blz. fol.
De Magistraat van 's-Grav. beklaagt zich dat zij door de steden voorbij is gegaan, daar deze direct een resolutie ter kennis van een Courantier en den Deken van het Boekverkoopersgilde hebben gebracht, terwijl dit door hare tusschenkomst had moeten geschieden.



VII. 1. b. 4. WETTEN EN RECHTEN OP DEN BOEKHANDEL.
741
Groningen. — VerecniUen.de stukken in Hs. van 1617—1703, bevattende de Provisionele ordonnantiën, Requesten, Rekeningen van 1693—1703. 1 bd. fol.
Leiden. — Korte Hjst der stukken door mij (nl. Mr. J. T. Bodel Nijenhuis) 1834 gevonden onder de archieven van het Boek- en Plaatdrukkers-, Boekverkoopers- en Boekbinders Gilde te Leyden. Hs. 1 blz. fol.
Court, P. de la. Waartoe het verbod der auctien en het
oprigten van het Boekverkoopers Gilde (1651) in Leiden geleid heeft; een paradox. (Cap. 15 uit het ongedrukte Hs. vanP. de la Court. Het welvaren der stad Leyden). 19e eeuwsch Hs. van 8 blz. 4°. (Afkomstig van Mr. J. T. Bodel Nijenhuis).
Ampliatie van de Keure op 't stuck van 't Bouckver-
koopen gemaeckt; gedaen ende gearresteert bij die van de gherechte der Stadt Leyden, op den 25e Julii van den Jaere 1651. plano.
Verruwkert, S. Register der Hoofd-luide, mitsgaaders
Neeringdoende, Boekverkoopers en Drukkers (te Leyden): 't seedert a° 1651—1812. Hs. 4°.
Ordonnantie verleend bij die van den gerechte der
stad Leyden, op het Gilde der Boekverkoopers, Boek- en Plaetdrukkers-, Boekbinders-, Papier-, Pennen-, Land- en Speelkaartverkoopers; benevens een Reglement wegens het houden der Auctien, en 't geene verders tot de Boekneeringe behoort. Gedr. bij H. van der Deyster, 1775. 4°. — Achteraan: Adres van de Hoofdheden en Opziendere der Auctien en Boekneeringe, 11 Dec. 1782. — Informatie voor de boekverkoopers wegens het verkoopen van gebonde en ongebonde boeken enz. in desolaate boedels gevonden wordende. 31 Aug. 1786.
Nadruk van hetzelfde.
Aanmaning ter betaling van het Gilde-geld, wegens de
vrijheid tot het verkopen van speelkaarten, (zonder jaar ingevuld). 1 blz. 4°. obl.
Oproeping van „Opziendere der Auctien en Boekneringen"
aan de leden van het Boekverkoopers Gilde om, ingevolge Publicatie van den Raad, opgave te doen van de knechts en leerlingen welke bij hen in dienst zijn. 20 July. 1803. 1 blz. 4°.
Requeste aan Z. M. den Koning van Holland, voor de
Provisioneele Commissarissen van het voormalig Gild, binnen de stad Leiden, omme instandhouding der gilden zooals dezelve vóór den jare 1795 bestonden. (1808). fol.
17



742
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Middelburg. — Copie van het originele Gilde-Boek van het Boekdrukkers-, -Binders en Verkoopers-Gilde, inhoudende het Privilegie en Ordonnantie, met de nadere Ampliatien, bij Burgemeester, Schepenen en Raden der stadt Middelburg in Zeeland, tot maintien van voorsz. Gilde. Alsmede de namen en wapens der Heeren Overdekens, en Vrij-meesters successive. Opgestelt in den Jare 1664 en geschreve door P. G. V. Lancum, successive gecontinueert tot heden (1770) en dit gecopieert door C. S. Matthaeus. Met geteekend titelvignet Laurens Koster voorstellend. Hs. kl. 8°.
Privilegie van 't Gilde der Boeckdruckers, Boeckverkoo-
pers en Boeckbinders, binnen Middelburgh in Zeeland. Middelb. Chr. Vereist, (1674). 12°.
Bevat het Privilegie van 22 Oct. 1549 met de Ampliatien van 1647, 1660 1664, 1667 en 1674.
Conditiën, der gecombineerde Weduwenbeurs, bestaande
in boekdrukkers, boekbinders, boekverkoopers, stoeldrayers, borstelmakers, officianten en particuliere personen. Middelb. bij Jac. Pauwelsen, voor de Sociëteit. (1751). 4°.
Rotterdam. — Ordonnantie voor het Gilde van de Boekverkoopers, Boekdruckers, Boekbinders, Papier- en Pennenverkoopers, binnen de stad Rotterdam. Rott. voor de Hooftmannen van 't voorn. Gildt, 1699. 8°.
Extract uyt de Generale Keure en Ordonnantie der stad
Rotterdam, houdende Ordonnantie op het Boekverkoopers Gilde. Rott. P. van Waesberge, ordinaris drukker der voorsz. stad, 1720. 4°.
Utrecht. — Ordonnantie rakende het Boekverkopers-, Boekdrukkers en Boekbinders Gild, gearresteert den 2 Febr. 1663. Te Utrecht, gedrukt voor het Boekdrukkers- en Boekverkopers Gild. 4 blz. 4°.
Ordonnantie, op het Boeckdruckers-, Boeckbinders-
ende Boeckverkopers Gilde, binnen de stad Utrecht, gearresteert den 2e Febr. 1663. Utr. bij W. van Paddenburgh, ordinaris drucker der E. M. Heeren Staten 's Lands van Utrecht, 1679. 8 blz. 4°.
Extracten uyt de Resolutiën der Burgemeesteren en
Vroedschap der stadt Utrecht. 1721 — 1777.
a. 13 Oct. 1721: verbod om van minderjarige personen (studenten) boeken te koopen.
b. 17 Nov. 1738: wijziging van art. 20 der ordonnantie, betreffende de knechts.
c. 22 Dec. 1738: Alsvoren; aanvulling.



VII. 1. b. 4. WETTEN EN RECHTEN O. D. BOEKH. GILDEN.
743
Utrecht.
d. 2 Nov. 1740: wijziging van art. 19 der ordonnantie, betreffende de leerjongens.
e. 4 Jan. 1745: verlof aan ieder boekverkooper om jaarlijks een auctie zijner boeken aan te richten.
/. 12 Nov. 1753: bevel om van elk nieuw gedrukt boek een exemplaar af te staan aan de Stadsbibliotheek (renovatie van de besluiten van 9 Jan. 1688 en 20 Juli 1691).
g. 2 Aug. 1756: verbod om disputen ten dienste der studenten te drukken of uit te geven.
h. 18 Sept. 1758: bevel dat van alle boekverkoopingen aan den busmeester van het gild zal moeten betaald worden voor iedere catalogus / 3. en over iedere appendix 30 stuivers, (appointement).
». 27 Febr. 1764: verbod om titelplaten of vignetten voor disputen van studenten te doen drukken anders dan bij den academiedrukker J. Broedelet. Prijsbepaling voor het innaaien van disputen.
k. 12 Mei 1766: verbod om bij verkoopingen van boeken van Roomsche priesters, op den catalogus geen anderen titel aan dien priester te geven, dan dien van Roomsch priester.
/. 7 Nov. 1766: verbod tegen het boekje: „De boeren studeerkamer oft rariteytkraam der Zotten en Zottinnen, gedr. 's-Grav. bij P. van Os."
m. 30 Oct. en 6 Nov. 1769: verbod tot het opzetten van leesbibliotheken.
n. 29 Oct. 1770: herhaling van de resolutie van 12 Nov. 1753.
o. 22 Aug. 1771: bevel tot ophaling van alle exemplaren van „Deductie vervattende de redenen, op welke de provincie van Friesland fundeert haar verzoek en pretensie, om in hare quota in de Generaliteitslasten verligt te worden."
p. 7 Juni 1773: besluit dat voortaan van alle boeken in de stad gedrukt en opgedragen zijnde aan Burgemeesteren en Raden maar twee exemplaren voor stadsrekening zullen genomen worden.
q. 7 Juli 1775: bevel tot ophaling van alle exemplaren van „Anonymi Deutero-Jubilon.
r. 21 Apr. 1777. Herhaling en uitbreiding van de resolutie van 12 Nov. 1753.
Reglement op de Bussche, voor alle boekdrukkers- en
lettersetterskneets (te. Tltrerht^ f^Hr -<™,- Ac Ts„o„ao«n„ iTnc
8 blz. 4°.



744
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Utrecht. — Request van busmeesteren, voornamelijk betreffende den leeftijdsgrens van hen die in de bus mogen worden aangenomen, z.j. Hs. 1 blz. fol. en 2 andere Hs. desbetr.
Besluit van de Vroedschap tot ampliatie van het reglement
op de Busse van 5 Mrt. 1741, 26 Febr. 1753. Hs. 1 blz. fol.
Het eerste Eeuwgetijde van het Boekdrukkers- en Boekverkoopers Gilde binnen Utrecht, opgericht in den Jaare 1663. Plechtig gevierd den 2e van Oogstmaand 1763, en ter dankbare geheugenisse in dichtmaat voorgestelt door Joan Stouw. m. frontispice. 4°.
Kort verhaal der feestvieringe des eersten Eeuwgetij's van
het Boekverkoopers-, Boekdrukkers- en Boekbinders Gilde, in Utrecht, den 2e van Oogstmaand 1763. 4°.
Request, van het Boekverkopers-, Boekdrukkers- en Boekbinders Gilde der stad Utrecht, (ingediend in de maand Augustus 1781). 2 blz. 4°.
Musschenbroek, P. van. Aanteekeningen of uittreksels uit mss. stedelijke stukken te Utrecht, betreffende het door J. T. Bodel Nijenhuis in zijn dissertatie aangevoerde over Gilden, over den Boekhandel, over een Leesbibliotheek en dergehjke. 1819—1822. (Kopy). 4°.
Vlissingen. — Proef van A. Corbelijn, Vlissingen, den Xe van Bloeimaend 1784. 8°.
Aan den Heere Mr. Abr. van Doorn, raad en pensionaris der stad Vlissingen; als overdeken van het boekdrukkers-, boekbinders-en boekverkoopers gilde.
Proef van J. Nortier Jz., Vlissingen den le van Grasmaand 1785. 8°.
Aan Mr. Abr. van Doorn ... als 'overdeken van het boekdrukkers-, boekbinders- en boekverkoopersgilde.
2. Wetten en rechten betrekking hebbend op het drukken. — Vrijheid van Drukpers en Censuur. Verboden boeken. Processen. — Indices librorum prohibitorum.
a. Algemeen en Buitenland. 1. Algemeen.
Alker, A. Preussens Pressgesetze und der Buchhandel in Preussen. Lissa, 1844. 8°.
Assen, C. J. van. Over de vrijheid van spreken en schrijven te Athene en te Rome. (Leyden, 1829). 8°.



VII. 2. a. 1. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. ALGEMEEN.
745
Aulnis de Bourouill, J. d'. Encykliek en syllabus over vrijheid van godsdienst eri van drukpers; een proeve van telist-verklaring. 's-Grav. 1883. 8°.
Belin, J. P. Le commerce des livres prohibés a Paris de 1750 a 1789. Paris, 1913. m. krt. 8°.
Bentham, J. On the liberty of the press and pubhc discussion. London, 1821. 8°.
Bergasse, (Nic). Essai sur la loi, sur la souveraineté et sur la liberté de manifester ses pensées ou sur la liberté de la presse. 3e éd. suivie d'une lettre de 1'auteur sin 1'indivisibihté du pouvoir législatif. Paris, 1822. 8°.
Berner, A. F. Lehrbuch des deutschen Pressrechtes. Leipzig, 1876. 8°.
Birnbaum, (J.). Notice sur les dispositions du droit anglais relatives aux déhts de la presse. Bruxelles, 1828. 8°.
Bodel Nijenhuis, J. T. Aanteekeningen over vrijheid van drukpers en wetgeving in het buitenland (Europa, Azië, Afrika en Amerika). Meerendeels in handschrift.
Bohn, P. Lic. Die internationale Verbreitung der obszönen Photographiën und Bücher und die internationale Bekampfung dieses Handels. Leipzig, 1910.8°.
(Brouwer, J). Prijsverhandeling, strekkende ter beantwoording van de vraage: Is de vrijheid van drukpers een noodwendig ver-
eischte ter handhaving der vrijheid, en onafhankelijkheid van een gemeenebest? zoo ja, welke zijn de voordeden, die daaruit voortvloeijen. Opgegeven door het genootschap „Vlijt, Moeder der Wetenschappen". 1784. 8°.
Bevat nog: Aanteekeningen getrokken uit de onbekroonde verhandeling van Fr. Hoekstra.
Brunner, J. C. „Unzüchtige" Schriftwerke. Augsb. 1914.8°.
Buyn, L. A. P. F. Het regt tot een volkomen onbelemmerde gedachte-uiting. Amst. 1867. 8°.
Buys, J. Th. De jure cogitata communicandi ex juris communis principiis regendo. Amst. 1850. 8°.
Catalogue des écrits, gravures et dessins condamnés (en France) depuis 1814 jusqu'au 1 janv. 1850, suivi de la liste des individus condamnés pour délits de presse. Paris, 1850. 8°.
Chassan, (J. P.). Traité des délits et contraventions de la parole, de 1'écriture et de la presse. 2e éd. Paris, 1846. 2 dln. 8°.



746
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Chateaubriand, (F. R. A.). Opinion sur le projet de loi relatif a la liberté de la presse, prononcée k la Chambre des pairs, dans la séance du 19 Janv. 1818. Paris, 1818. 8°.
Code, Nouveau, de la presse en Belgique; contenant: 1 e. la législation de la presse sous le gouvernement des Pays-Bas; 2e. la législation de la presse, sous le gouvernement beige; 3e. les lois et documents subsidiaires les plus utiles a connaitre en matière de presse. Anvers, 1852. 8°.
Constant, B. de. Questions sur la législation actuelle de la presse en France et sur. la doctrine du ministère public, relativement a la saisie des écrits, et a la responsabilité des auteurs et imprimeurs. 2e éd. Paris, 1817. 8°.
Daru, (P. A. N. B.). Notions statistiques sur la librairie pour servir a la discussion des lois sur la presse. Paris, 1827. 4°.
Delius. Das Reichsgesetz über die Presse vom 7 Mai 1874 und die übrigen auf das Presswesen bezüghchen Bestimmungen der Reichs- und Landesgesetze. Hannover, 1895. 8°.
Denkschrift über Censur und Pressfreiheit in Deutschland, gemass dem Beschlusse der Hauptversammlung des Börsenvereins am 11 Mai 1841. (als Manuscript für die Mitglieder). Jena, 1841.4°.
Deszewssy, J. von. Ueber Pressfreiheit und Büchercensur im allgemeinen und mit besonderer Beziehung auf Ungarn; aus der lateinischen Handschrift frei übersetzt von C. F. Leipzig, 1831.8°.
Deutschlaender, A. W. De castrationis librorum causis, librisque historicis mutilatis. Lips. 1765. 4°.
Diemerbroeck, J. de. Disputatio juridica inauguralis de injuriis et famosis libellis. Ultraj. 1668. 4°.
Drujon, F. Catalogue des ouvrages, écrits et dessins poursuivis, supprimés ou condamnés depuis le 21 Oct. 1814 jusqu'au 31 Juillet 1877. Ed. nouvelle, suivie de la table des noms d'auteurs etd'édjteurs et accompagnée de notes bibliographiques et analytiques. Paris, 1879. gr. 8°.
Dubourgneuf, J. A. Garnier. Nouveau code de la presse avec des notes et exphcations. Paris, 1824. 8°.
Dijk, J. van. De vrijheid der drukpers. (Lofdicht). Rott. 1786. 8°.
Edingh, J. Disputatio juridica inauguralis de injuriis et famosis libellis. Harderw. 1672. 4°.
Farrer, J. Anson. Books condemmed to be burnt. London, 1892. 8°.



VII. 2. a. 1. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. ALGEMEEN.
747
Franke, J. Die Abgabe der Pflichtexemplare von Druckerzeugnissen, mit besonderer Berücksichtigung Preussens und des deutschen Reiches. Berlin, 1889. 8°. (Samml. bibhothekswissensch. Arbeiten. Heft III).
Frommann, F. J. Die neuesten Versuche zur Pressgesetzgebung. Jena, 1851. 8°.
Gallois. Opinion sur la liberté de la'presse; discours prononcé dans la Chambre des Députés, 6 aoüt 1814. 8°.
Geene, M. Specimen juridicum inaugurale nonnulla sistens de injuriis et famosis libellis. Lugd. Bat. 1773. 4°.
Germain, A. Martyrologe de la presse, 1789—1861. Paris, 1861. 8°.
Gibonlot, A. Code complet de la presse contenant toutes les dispositions en vigueur des lois sur la presse, rimprimerie et la librairie, avec le texte de la loi de 1868. Paris, 1868. 8°.
Girardin, E. de. Le droit de tout dire. Paris, 1851. 12°.
Godin Dom. Cokengae, A. F. Disputatio juridica inauguralis adlegem unicam codicis de famosis libellis. Traj. ad Rh. 1731. 4°.
Graeff, J. de Disputatio juridica inauguralis de injuriis ac famosis libellis. Lugd. Bat., Abr. Elzevier, 1699. 4°.
Grattier, A. de. Commentaire sur les lois de la presse et des autres moyens de publication. Paris, 1839. 2 dln. 8°.
Gijselaar, F. de. Dissertatio historico-juridica.de hbertate preli. Lugd. Bat. 1818. 8°.
Hatin, E. Manuel théorique et pratique de la liberté de la presse; histoire, législation doctrine et jurisprudence, bibliographie, 1500 -1868. Paris, 1868. 2 dln. 8°.
Heinsius, Th. Die bedingte Pressfreiheit, historisch-kritisch entwickelt und beleuchtet. Berlin, 1841. 8°.
Hoffmann, L. Geschichte der Büchercensur. Berlin, 1819. 8°.
Houben, H. H. Verbotene Literatur von der klassischen Zeit bis zur Gegenwart. Berlin, 1924. 8°.
Houttuyn, N. Disputatio juridica inauguralis de injuriis et famosis hbellis. Lugd. Bat., Abr. Elzevier, 1683. 4°.
Kende, Fr. Verteidigung der Schundhteratur. Leipzig, (1912). 8°.
Kirchhoff, A. Beitrage zur Geschichte der Pressmassregelungen und des Verkehrs auf den Büchermessen im 16. und 17. Jahrhundert. Leipzig, 1879. 2 st. 8°.



748
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Kirsch, P. A. Unterdrückungsversuche von Büchern wegen gallikanischer, kurialistischer und Jansenistischer Tendenzen. (Centralblatt für Bibhothekswesen. Jg. XX. 1903).
Kloeppel, P. Das Reichspressrecht. Leipzig, 1894. 8°.
Krug, (R. W. T.).Entwurf zur deutschen, und DarsteUung der englischen Gesetzgebung über die Pressfreiheit. Leipzig. 1818. 8°.
Lanjuinais, (J. D.). Discours prononcés en la Chambre des pairs, .pour faire conserver: i. La hberté individueUe, 2. La liberté de la presse ou des journaux, 3. La loi des elections du 5 févr. 1817. Paris, 1820. 8°.
Lasteyrie, C. P. De la hberté de la presse illimitée, considérée sous le rapport de la responsabilité légale des écrits après leur pubhcation, et sous celui de la non responsabilité légale dans certains cas, mais seulement avec une respohsabihté morale. Paris, 1830. 8°.
Libry-Bagnano, G. De rimprirnerie et de la presse, sous le rapport pohtique, principalement en Hollande. 's-Grav. 1833. 8°.
De 1'autocratie de la presse et des moyens d'organiser son
action périodique et commerciale, dans rintérêt de la stabihté des états et de la prospérité des peuples. 's-Grav. 1834. 8°.
Loi de 1881 sur la presse accompagnée des travaux de rédaction, avec observations et table aphabétique par H. Celhez et Ch. Le Senne. Paris, 1882. 8°.
Loi, La. de la presse; discours de E. Pehetan, J. Simon, J. Favre, E. Picard, etc. Avec le texte de la loi votée le 9 mars 1868 par le corps législatif. Paris, 1868. 8°.
Mennet, E. La presse, 1'affichage et le colportage; histoire et jurisprudence comprenant la nouvelle loi sur la presse du 21 juillet 1881. Paris, 1881. m. afb. 8°.
Montvéran, (T.) de. De la législation anglaise sur le libelle, la presse et les journaux. Paris, 1817. 8°.
Oeffentlichkeit, Die. in den Baltischen Provinzen. Leipzig, 1870. 8°.
Panhuys, I. L. van. Dissertatio juridica inauguralis de famosis libellis. Lugd. Bat. 1793. 8°.
Parant, (N.). Lois de la presse en 1834, ou législation actuelle sur rimprimerie et la librairie. Paris, 1834. 8°.
Idem. en 1836. Paris, 1836. 8°.
Peignot, G. Dictionnaire critique, littéraire et bibliographique des principaux livres condamnés au feu, supprimés ou censurés. Paris, 1806. 2 dln. 8°.



VII. 2. a. 1. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. ALGEMEEN.
%49
Brunet, G. Livres supprimés et condamnés; suppl. k
1'ouvrage de Peignot, sur le même sujet. (Le Bibliophile beige. Année V, VI. 1848—1850).
—i—- Essai historique sur la hberté d'écrire chez les anciens et au moyen age; sur la liberté de la presse depuis le 15e siècle. Paris, 1832. 8°.
Ploeg, G. L. Jansma van der. Vrijheid van oordeelen, een politische beschouwing. 's-Grav. 1848. 8°.
President, De. en de Raedtlieden van de Eerts-Hertoghen Oostenrijcke, etc.etc. gheordonneert in Vlaenderen. Nae de copye, gedruckt tot Ghend by Gaultier Manilius .... 1610. 4 blz. kl. 4°.
Verbod op het invoeren van geschriften tegen den R. K. Godsdienst (Niet bij Knuttel; Tiele 834).
Pressgesetz, Oesterreichisches. und Gesetz über das Strafverfahren in Presssachen erganzt durch die Pressgesetznovelle vom 15 Oct. 1868; sammt Amtsinstruction und den Gesetzen über Abanderungen und Erganzungen zum Strafgesetze von 17 Dec. 1862 und 15 Nov. 1867. Prag, 1868. 8°.
Raynouard, (F. J. M.). Rapport fait au nom de la commission centrale sur le pro jet de loi, relatif a la hberté de la presse; séance du 1 aoüt 1814. 8°.
Rebmann, G. F. Censur oder Pressfreiheit? Leipzig, 1847. 8°.
Recueil des lois et ordonnances du roi relatives a la liberté de la presse et a la publication des journaux et écrits périodiques. Paris, 1822. 8°. 1 •
Reichs-Pressgesetz. Erlautert in 1. und 2. Aufl. v. F. O. von Schwarze, in 3. und 4. Aufl. v. H. Appelius, 5. neu bearb. Aufl. von E. Wulffen. München, 1914. 8°.
Ritter, Fr. La police de rimprimerie et de la librairie a Strasbourg, depuis les origines jusqu'a la révolution francaise. (Revue des bibliothèques. Année XXXII. 1922).
Rokkenbauch, J. C. Tractatus juridico-pohticus de famosis libellis sive ut vulgo vocantur pasquilhs. Argent. 1660. 4°.
Rousset, G. Nouveau code annoté de la presse pour la France, 1'Algérie et les colonies, ou concordance synoptique et annotée de toutes les lois sur 1'imprimerie, la librairie, etc. depuis 1789 jusqu'a 1856; suivie 1° des circulaires ministérielles importantes sur la matière, 2°. du catalogue des ouvrages condamnés depuis 1814 jusqu'a 1850, 3°. d'une table analytique alphabétique des crimes, déhts et contraventions de la parole, de 1'écriture, de la presse, etc, 4°. d'un recueil chronologique des lois dites de la presse: Paris, 1856. 4°.



750
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Sachse, Fr. Die Anfange der Büchercensur in Deütschland. Leipzig, 1870. 8°.
Sainte-Beuve, (J.). De la loi sur la presse. Paris, 1868. 8°.
Schlechtriem, W. Die strafrechtliche Bedeutung unzüchtiger Schriften und Abbildungen. Bonn, 1907. 8°.
Schmid, R. Die strafrechtliche Verantworthchkeit für Pressvergehen. Zürich, 1895. 8°.
Schottenloher, K. Beschlagnahmte Druckschriften aus der Frühzeit der Reformation. m. afb. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Tg. VII. 1916).
Schmutz und Schund, Gegen. Welche gesetzhchen Handhaben besitzen wir zur Bekampfung von Schmutz und Schund in Wort und Bild ? Wien, 1912.8°.
Schultze, E. Die Schundliteratur; ihr Vordringen, ihre Folgen,
(Starkie, Th.). Traité sur la répression de la licence dans les écrits, les emblêmes et les paroles; extrait de 1'anglais par L. Hubert. Paris, 1817. 8°.
Struvius, B. G. De libris merito aut perperam damnatis, et prohibiter, vel. suspectis minimum et paradoxis. (Bibl. historiae litterariae selecta. Vol. III. Cap. 9).
Thiers, A. Discours prononcés au Corps législatif sur la liberté de la presse. Tours, 1868. 8°.
Thomsen, E. Das unzüchtige Bild in der Rechtsprechung des Reichsgerichts. Stuttgart, 1913. 8°.
Thurnisius, J. R. Dissertatio juridica inauguralis de recusione librorum furtiva. Basil. 1738. 4°.
Vaz, M. Pires. Discurso sobre a liberdade da imprensa, dividido •em duaspartes. Na primeira se demostra a necessidade e a utilidade da censura prévia a impressao e a publicacao de quaesquer escriptos, e particularmente nos Dominios Portuguezes. Na segunda se responde A's principaes razöes en argurrientos dos que combate'm a mesma censura prévia, e ou nao admittem neuhuma, ou admittem so' a censura posterior. Ajunta se urn plano geral para uma lei, que regule a censura prévia, sem offender a justa e recta liberdade do cidadao. Mais mna addicao a sobredita parte segunda. Coimbra, 1823. 4°. met: Discurso sobre a liberdade
humana, fysica e moral, etc. Coimbra, 1823).
Vertoog van een beroemd schrijver over de vrijheid der drukpers; u. h. Eng. vert. Amst. bij Korn. van Tongerlo. (1769). 8°. <Kn. 18945).



VII. 2. a. 1. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. ALGEMEEN.
751
Vervelst, J. Disputatio juridica inauguralis de injuriis et famosis libellis. Ultraj. 1682. 4°.
Verzeichnis der verbotenen Bücher und Zeitschriften, 1903 bis Ende Marz 1914; herausgeg. im Auf trage des Vorstandes des Börsenvereins der deutschen Buchhandler. (als Manuscr. gedr.). Leipzig, 1914. 8°.
Vingtain, L. De la liberté de la presse; avec un appendice contenant les avertissements, suspensions et suppressions encourus par la presse quotidienne et périodique depuis 1848 jusqu'a nos jours. Paris, 1860. 8°.
Wederinstelling van het imprimatur of de toestemming om te mogen drukken, in Engeland. Bericht in de Rotterd. Courant. 13 Mey 1777. no. 57. 1 blz. plano.
Welschinger, H. La censure sous le premier empire, avec documents inédits. Paris, 1882. 8°.
Wunderlich, C. Das Reichspressgesetz, gemeinverstandlich erlautert. Leipzig, (1913). 8°.
2. Processen en geschillen.
Beseier, W. Der Process Gervinus. Verhandlungen vor dem Grossherz. Badischen Oberamt Heidelberg und dem Grossherz. Hofgericht des Unterrhein-Kreises zu Mannheim, nebst dem Rechtsgutachten der Juristen-Facultat der Universitat Göttingen und dem Hofgerichtlichen Urtheil vom 8. Marz. Braunschweig, 1853. 8°.
Bettoni, N. Saggio di guerra tipografica. Milano, 1820. 8°. (Geschil met de Wed. Pomba te Turin over hare uitgaven der Latijnsche klassieken).
(Bontjes Jr., J.). Een pleitrede uit de eerste helft dezer eeuw.
"(Proces tegen P. L. Courier). Hrl. 1881. 8 . (overdruk uit Wetensch.
bladen).
Hone, W. The three trials of W. Hone, for publishing three parodies; viz. „The late John Wilke's catechism", „The political litany", „The sinecurist's creed", on three ex officio informations, at Guildhall. London, Dec. 18,19, 20,1817. London, 1818. 8°.
Zie hierover: J. Bontjes Jr. — W. Hone en zijn drie processen. (Nieuwsblad v. d. Boekhandel. 1880. no. 5).
Mémoire pour le sieur Fr. Hublou, imprimeur a Bruxelles, accusé; contre M. le procureur général, demandeur. Bruxelles, (1828). 8°.
Pressprozess, Ein französischer. Marat Und sein Herausgeber Hilbey. Leipzig, 1847. 12°.



752
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Procés de E. Ducpétiaux, auteur d'un article inséré dans le Courrier des Pays-Bas et J. J. J. Coché Mommens, imprimeur dü même journal; accusés du crime prévu par 1'article Ier de 1'arrêté du 20 avril 1815, sur les séditions. Bruxelles, 1829. 8°.
Procés des raretés bibliographiques faits k Paris en 1863 et en 1865, publiés par la Société des bibliophiles cosmopolites. Bordighère, 1875. 8°.
Puissant, Vital. Compte rendu des procés politiques subis en France 1868—69. Bruxelles, 1871. m. portr. 8°.
Recueil de pièces de la procédure instruite a la charge de 7 avocats du barreau de Bruxelles, prévenus de la publication et de 1'émission d'un imprimé portant pour titre: Mémoire a. consulter, rédigé en faveur de F. van der Straeten, auteur d'un ouvrage, intitulé: De 1'Etat actuel du Royaume des Pays-Bas et des moyens de l'améliorer. La Haye et Amst. 1820. 8°.
Résumé et conclusions de Fr. Bourguignon, substitut de M. le procureur impérial, dans 1'affaire de M. Firmin Didot, intimé contre M.M. Boileau, Duplat, Bourgoin et Valhn, appelants. Paris, 1808. 8°.
(Schilperoort, O.). Quelques réflexions a 1'occasiondesdébats dans. la cause de M.M. Tarte cadet et Weissembruch, précédées de la lettre d'envoi a M. le directeur du journal intitulé Le Beige, ami du Roi et de la Patrie, et d'un avant-propos. Bruxelles, 1827. 8°
Streisand, H. Die Lieferungspflicht des Antiquars; der Fall „Zwiebelfisch" und der Fall „Streisand". Berhn, (1919). 8°.
Tielemans, F. Mémoire pour Weissenbruch, imprimeur du Roi. Bruxelles, 1827. 8°.
Véritês historiques; d'après des documents historiques francais; France et Angleterre; par un neutre. Paris, Lemerre, 1916. 8°. (met correspondentie en ingezonden stukken betreffende deze brochure van W. Nijhoff).
b. Nederland en Nederlandsch Indië. 1. Algemeen.
Batavus, Christianus. De vaderlandsche vrijheid; lierzang. Leyden, 1769. 4°.
Beschrij vinge der plechtige lijkstatie en ter aarde bestelling van de subiet overledene Geldersche publicatie tegen de licentie der drukpers, z.j. 1 blz. fol.



VII. 2. b. 1. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. NEDERL.
753
(Bosch, B.). De vrijheid der drukpers, doorBatavus. Gedrukt aan 't IJ (1787). 8°. (Kn. 21517).
Brief, Cordate. van een Heer van Amsterdam, aan een Heer in 's-Gravenhage, tot opening der oogen van alle Nederlanders. Wegens de Resolutiën van de H. Staaten van Holland en Westfriesland ... den 28 Sept. 1782. Ter beteugeling der drukpers. Met aantooning hoe onrechtvaardig het gehandeld, en hoe hoonend voor braave vaderlanders het zoude zijn, zoo die Resolutie doorging. (Amst. 1782). 8°. (Kn. 20350).
Censor. Slechte boeken. 8°. (overdruk uit Teekenen des Tijds. Jg. 2. 1900).
Colmar, J. L. Waarschuwende gedachten over het lezen van slechte boeken, voorgedragen in twee kerkreden; u. h. duitschdoor P. A. Camper. Zwolle, 1846.8°.
Dixon, Ch. Boekencensuur te Deventer. Dev. 1897.8°. (overdruk uit Bijdr. t. d. gesch. van Overijssel).
Hasselt, W. J. C. van. Beschouwing over het voortdurend bestaan van art. 283, 284 en 289 van het wetboek van strafrecht, (een drukpersquestie). Amst. 1861. 8°.
Heusde, A. C. van. De vrijheid der drukpers hier te lande uit een historisch oogpunt beschouwd. Hrl. 1847. 8°.
Hollande, La. et la liberté de penser au XVHe et au XVIIIe siècle; avec une introduction par L. Ulbach. Paris, 1884. 8°.
Siccama, J. Hora. De vrijheid van denken en schrijven
in Nederland; u. h. Fransch. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel. 1884. no. 57).
Nederland en de vrijheid van gedachte in Europa, gedurende de 17e en de 18e eeuw. 8° (Iris. Jg. 56. no. 1. 1885).
Knuttel, W. P. C. Verboden boeken in de Republiek der Ver. Nederlanden. Beredeneerde catalogus. 's-Grav. 1914. 8°.
Bijdragen tot de geschiedenis van den Nederlandschen boekhandel. XI.
Lans van Achilles, De. Brussel, 1828—29. no. 1—3. 8°.
Onder red. v. S. Karsten en H. Bok. No. 3 bevat: Liberté de la presse, traduit du hollandais. (uit het Tijdschr. v. Wijsbegeerte).
Nanninga Uitterdijk, J. Vervolging van boekdrukkers te Kampen wegens het drukken van fameuze libellen en geuzenliederen, 1566—67. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. vaderl. gesch. en oudheidk.).
Nederlander, De. bevattende geschiedkundige bijdragen, betrekkelijk het openbaar onderwijs en de vrijheid der drukpers, bijzonder in verband gebragt met de zaak der Katholijken in Nederland, en als zoodanig zijnde een vervolg op de Volledige Verzameling, enz. in 1826 door de uitgevers (Langenhuysen) in het licht gegeven. 's-Grav. (1829). 8°.



754
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Noël, E. von. De practijk in zake drukpersdelicten sedert 1 Sept. 1886. Leiden, 1890. 8°.
Pauwels, J. A. F. Het vergif der zeden ofte het nadeel der kwaede boeken, bewezen uit de H. Schriftuer enz. besloten meteen aanwakkeringe tot het lezen van goede boeken. Antw. 1777. kl. 8°.
Polak, E. De artt. 240 en 4516» W. v. S. beschouwd in hunne verhouding tot kunst en wetenschap. Amst. 1912. 8°.
Roche, E. La censure en Hollande pendant la domination frangaise. (9 juillet 1810-16 novembre 1813). La Haye, 1923. 8°.
Rooyen, A. J. Servaas van. Verboden boeken, geschriften, couranten enz.'in de 18e eeuw; een bijdrage tot de geschiedenis der Haagsche censuur. Hrl. 1881. afl. 1 en 2. (niet verder verschenen).
Oud den Haag. Verboden boeken I—XXX; nalezing I en
II (de Hofstad 22 Mei 1909-26 Nov. 1910); benevens verschillende aanteekeningen*in hs. van den schrijver bestemd voor de volgende afleveringen van zijn werk. portef.
Schimmel, G. W. Beschouwingen over de periodieke pers in verband met de vefantwoordehjkheid voor drukpersdehcten. Amst 1882. 8°.
Schröter, J. J. E. F. Vrijmoedige bedenkingen over het ontwerp van wet ter voorziening in de misbruiken, door middel van de drukpers, enz. 22 Dec. 1828. 's-Grav. 1829. 8°.
Voornamelijk over de wetten op hoon en laster jegens den Koning,'de ministers, enz.
Sepp, Chr. Het staatstoezicht op de godsdienstige letterkunde in de Noordelijke Nederlanden. Leiden, 1891. 8°.
Simons, D. De vrijheid van drukpers in verband met het wetboek van strafrecht. 's-Grav. 1883. 8°.
- Pinto, A. A. de. Misdrijven door middel van de drukpers gepleegd. 8°. (overdruk uit Themis. 1885).
Naar aanleiding van: D. Simons. De vrijheid van drukpers in verband met het wetboek van strafrecht; G. W. Schimmel. De periodieke pers; en W. F. L. Gericke. Laster.
Snijders, J. Bal. Bedenkingen over de vrijheid der drukpers Middelburg, 1829. 8°.
Stockum Jr., W. P. Verboden boeken. — Wat is een pamflet? 's-Grav. 1917. 8°. (overdruk uit Het Boek Jg. VI. 1917).
Tiele, P. A. Visitatie en repurgatie van boeken te Utrecht (1568-1570). Utr. 1888. kl. 8°.



VII. 2. b. I. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. NEDERL.
755
Verantwoordelijkheid van drukkers en uitgevers. 8°. (De Weegschaal. April 1820. no. 4).
Vlaming, Th. Verboden lectuur. 8°. (overdruk uit De Katholiek. 1889).
Vrijheid, De al te groote. der drukpers, geregtelijk tegen gesprooken en bepaalt. Amst. H. van Werven. (4^ 1780). 4°.
Vrijheid van drukpers, De. over het te ver uitstrekken daarvan. 8°. (De Post van den Neder-Rhijn, no. 31. (1781).
onafscheidelijk verknocht aan de vrijheid der Republiek ... Amst. 1782. 8°. (Kn. 20348).
vertoog voor de vrijheid van drukpers; onderteekend:
Janus Eleuterophilus. 8°. (De Post van den Neder-Rhijn, no. 185. (1784).
Woord, Een ernstig, tot de regering en de Staten-Generaal, naar aanleiding van hetgeen nopens laster en hoon voorkomt in het ontwerp van strafwetboek voor het Kon. d. Nederlanden. 's-Grav. 1847. 8°.
2. Placatèn. Resolutiën. Wetgeving. (Chrononologisch).
, Register van placaten van de Staaten-Generaal der Ver. Nederlanden, van de Staaten van Holland en Westvriesland en van de Staaten van Zeeland tegen verboden boeken, van 1566—1773. —Lijst van verbooden boeken bij Placaaten van de Staaten-Generaal der Ver. Ned., van de Staaten van Holland en Westvriesland en van de Staaten van Zeeland. Hs. 59 blz. 8°.
^ Chronologische lijst en korte inhoud der placaten door de Staten van Holland vóór 1581 — door de Staten-Gener. — de Staten van Holl. en W.-Friesl. — en de Staten van Zeeland, — van 1581 — 1775 uitgevaardigd. Mitsgaders een lijst der boeken door die 4 verschillende Hoven verboden en der boeken en nieuwspapieren sedert 1783 (tot 1790?) Hs. 46 blz. 8°.
* Placcaet, inhoudende verbot van te drucken, ofte te stroyen, eenighe seditieuse boucken, geschriften ofte refereynen: Ordre jegens het onordentlijck drucken, het doen der missen ende andere Pauselijcke superstitiën, het openbaer ghebruyck van de ghenoemde gheesteüjcke habijten als oock opt stellen van de schoolmeesters. Delff, A. Hendricsz. 1589. — Idem. 's-Grav. bij A. Hendricksz. 1594. 8°.



756
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
✓ Placcaet, van de Hooge Moog. Heeren, die Staten Generael der Ver. Nederlanden, teghens het inbrenghen, drucken, verkoopen ofte stroyen van alderhande argerlijcke en seditieuse boucxkens, liedekes etc. ende waer nae alle druckers hen voort-aen sullen hebben te reguleren. 's-Grav. bij H. Jacobssz, 1615. — Idem 1618 en 1621. (Kn. 2740). 8°.
^ der Staten van Hollandt en W.-Frieslant tegens het sedi-
tieus spreecken, het inbrengen, drucken, verkoopen, ofte stroyen van alderhande argerlijcke ende seditieuse boecxkens, liedekes etc. 's-Grav. 19 Junij, 1618. 8°.
Ordonnance, statut et placcart de noz souverains seigneurs et princes les Archiducqz d'Autrice, etc. sur le faict de rimprimerie, vente & apport de plusieurs sortes de liures, refrains, & images en ce Pays de pardega. Bruxelles, chez H. Anthoine, 1616. 8°.
Censor es Librorum, plannen tot instellen van —, 1765— 1770. Concept placcaat van de Staten van Holland en Westvriesland tegen „Boecken en Geschriften waarbij de gronden van de Christelijke Godsdienst aangetast of de Heilige Schrift, alsmede de waare Gereformeerde Religie op een spotachtige wijze behandeld worden, benevens tegen obscoene boeken en prenten" en plan om hiertegen te waken door het instellen van Censores Librorum, benevens geschriften hiertegen. 1765—1770.
a. Missive van den Hove van Holland aan de Staten, 29 Jan. 1765 en Extract uit de Resolutiën van de Staten van Holland en Westvriesland, 2 Febr. 1765 desbetreffende. Hs. 2 blz. fol.
y b. 1. Concept placaat van den Hove van Holland aan de Staten overgegeven ter weering van godslasterlijke en obscoene boeken. — 2. Aanmerkingen op het voorgaande Concept-placaat, 19 Apr. 1769, den Heer Pensionaris overgegeven. — 3. Plan om door middel van aanstelling van Censores Librorum de verkooping van kwaade boeken voor te komen. — 4. Remarques van de Hoofdlieden der Boeknegotie te Leyden op het plan van het aanstellen van Censores Librorum in één Hs. van 18 blz. fol. (gedruckt dato 7 Sept. 1769).
/c. Plan tot de aanstelling van Censores Librorum in 16 artikelen. Hs. 8°.
d. Aanmerkingen op het plan van 1769 tot het aanstellen van Censores Librorum. Hs. 8°.
e. Brief aan den Regent van eene Hollandsche Stad rakende de drukpers, onderteekend L. C. (Elie Luzac). [1769]. 8°. (Kn. 18946).
/. Brief aan een Heer van de Regeering in Holland over het bepaalen van de vrijheid der drukpers; benevens het request door de boekverkoopers der stad Rotterdam over deeze zaak aan de magistraat aldaar gepresenteerd. [1769]. 8° fol. (Kn. 18947).
g. Extract uyt de Resolutiën van de Staten van Holland en West vriesland 24 Jan. 1770 en nader geredresseerd Concept placaat van de Staten, fol. en Hs. fol. en 8°.



VII. 2. b. 2. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. PLACATEN.
757
Censores Librorum.
sh- Memorie van Consideratiën gemaakt op het nader geredresseerd placaat tegen godslasterlijke boeken en geschriften, ende overgegeven aan het Boekverkopers- en Boekdrukkersgilde van Amsterdam ten einde die te stellen in handen van de commissarissen van de Vroedschap derzelve stede, door ofte van weegens Arkstee en Merkus, Pieter Meyer, Z. Chatelain en Zoon, Burgers en Kooplieden in boeken binnen de voorsz. stad. (Nieuwe Ned. Jaarboeken voor het jaar 1770, 7e stukje, die er ook een beschouwing aan vastknoopt) en in fol. hs.
yi. Request van Corn. van Hoogeveen Jr. en Pieter van der Eyk en Daniël Vijgh gepresenteerd aan de .... Heeren, die van den Gerechte der stad Leyden, omme te obtineeren dat H. E. Gr. Achtb. gelieven te'coöpereeren: Ten einde het nader geredresseerd Concept-Placaat tegens Godslasterlijke en obscoene boeken, bij hun Ed. Gr. MM.de Heeren Staeten van Holland en Westfriesland werde gedeclineerd. Benevens de memorie tot apui van 't request, bij hetzelve gevoegd. 1770. 8°. (Kn. 18960. De memorie is van de hand van Elie en Izaac Elie Luzac). — Hetzelfde in request-vorm. fol.
j. Vrijmoedig adres van een Hollander, aan Zijne Hooge Overheid, de Ed. Gr. M. Heeren Staten van Holland en Westfriesland (1770). (Kn. 18961). 8°.
h. Beredeneerde brief van den Wel-Eerw. Heer N. Hfoltius ?] aan den Hoog-Eerw. Heer P. H[ofstede?] over de volgende onlangs uitgekomen stukken, welke op een vrijmoedige wijze daar in beoordeeld worden als brief aan een regent van een Hollandsche stad, rakende de drukpers. Brief aan een Heer van regeering in Holland, en het daar agter bijgevoegde Request van de boekverkoopers te Rotterdam .... Vrijmoedig adres van een Hollander aan .... de Staten van Holland en Westfriesland. En eindelijk request en memorie van de boekverkoopers Hoogeveen en van der Eyk en Vijgh, tot declin van het nader geredresseerd ConceptPlacaat, waar bij teffens de onuitgegeevene memorie van eenige boekverkoopers van Amsterdam in 't voorbijgaan word aangeroerd. Amst. [1770]. (Kn. 18962).
I. Bijgevoegd: Extract uit de Resolutie van de Staten van Holland en Westvriesland en concept-placaat tegen de licentie van het drukken, 21 Sept. 1730. Hs. fol. (Dit concept-placaat heeft blijkbaar bij de behandeling dezer zaak in 1765—70 gediend; het is nimmer uitgevaardigd).
to. Beteugeling der drukpers. De Weegschaal van 1829, no. 2; hierin naar aanleiding van de voorgestelde wet van 30 Dec. 1828 een geschiedenis van het in 1765—70 voorgevallene.
Extract uit de Resolutiën van de Staten van Holland en Westvriesland, 18 Sept. 1782, dat de Missive van den .. Hove in d° 16 Sept. betreffende het beteugelen van injurieuse en oproerige Libellen en Prenten zal worden geëxamineerd door de Ridderschap en verdere Gecommitteerden tot de zaaken van Justitie. Hs. 8°.
Publicatie van de Staaten des Furstendoms Gelre en Graafschaps Zutphen, tegen de Licentie van de drukpers. 8 Sept. 1786. (in rood gedrukt). 8°.
Request van de Algem. Provinciale Vergadering van gecommitteerden uit krijgsraaden der vrijheidlievende schutterijen, genootschappen van wapenhandel, geconstitueerden uit de burge-
18



758
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
rijen, sociëteiten en corporatien der provincie N.-Holland, aan de Staeten van Holland en West vriesland, o.a. tot het intrekken en buiten effect stellen van alle Placaaten en Resolutiën tot bepaaling van de Drukpers geintroduceerd en dat dezelve van nu af aan bij een staatswet voor altoos worde vrij verklaard. Hs. 1787. 8°.
Resolutie van de Staten van Holland en Westvriesland, dat de propositie van de Gedeputeerden der steden Dordrecht en Schiedam tot het doen van efficacieuse voorziening tegen de naamlooze en andere geschriften strekkende tot ondermijning van 's Lands vastgestelde godsdienstige en burgerlijke constitutie enz. zal worden geëxamineerd door de Heeren van de Ridderschap en verdere Heeren Gecommitteerden tot het groot Besogne met commissarissen van den Hove. (Extract uit de Resolutie) 11 Oct. 1787. Hs. 8°.
Propositie van Willem V, Prins van Oranje, aan de Staten van Holland en Westvriesland, 21 Nov. 1787; tendeerende tot een generale amnestie, met uitzondering van o.a. de autheurs van zodanige adressen, memorien, declaratoiren en andere geschriften waarbij het hoog gezag van den Souverain, de eer en authoriteit van de wettige Regeering en derzelve Leeden beneevens die van de Justitie op de indecenste en honendste wijze zijn aangetast; voorts de schrijvers, drukkers en verspreiders van de seditieuse papieren. Extract uit de Resolutiën van de Staten, in de Amsterd. Extra-Crt. no. 142, 26 Nov. 1787. plano. — Extract uit het Placaat wegens de amnestie door de Staten van Holland en Westvriesland verleend. 15 Febr. 1788. Hs. 8°.
Extract uit de Uitschrijving van den Algemeenen Dank-, Vast-, en Bededag tegen den 19 Mrt. 1788, waarin sprake van de ongebondenheid van de drukpers. Hs. 8°.
Publicatie van het uitvoerend Bewind der Bataaf sche Republiek; wegens eene onder bepalingen volkomen amnestie, voor alle misdrijven en excessen, welke hunnen oorsprong aan verschillende gevoelens over staatkundige onderwerpen alleen verschuldigd zijn; en voor den 31 July laatstleden zijn bedreven. 15 Dec. 1798, het 4e jaar der Bataafsche Vrijheid. 's-Grav. 's-Lands drukkerij, 1798. 8°.
Proclamatie van het uitvoerend Bewind der Bataafsche Republiek, tegen het misbruik der vrijheid van drukpers. Aankondiging van maatregelen tegen schotschriften als De Politique Blixem, Constitutioneele Vlieg, Revolutionaire Vraagal. 's-Grav. 22 Mei, 1798. 1 blz. plano.



VII. 2. b. 2. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. PLACATEN.
759
Placaten en Publicatiën tegen Verboden boeken.
1617. Tegen: Weegschaal: Omme in alderbilhcheyt Recht te overweghen de oratie van den .... Heere Dudley Carleton, Ambassadeur van den Doorl. Koninck van Groot-Britanniën, onlancx ghedaen in de vergaderinghe der E. H. M. Heeren Staten Generaal Placcaet van de Staten Generaal der Ver. Nederlanden, ghegheven te 's-Grav. 8 Dec. 1617. plano. (Kn. 439).
1618. Tegen: „seker oproerig, seditieus, vileyn, fameus ende seer lasterlijc Libel ende Geschrifte gheïntituleert den Haariemschen Harminiaen". Publicatie van burghemeesteren ende Regeerders der stadt Haarlem, 13 Juni, 1618. Hrl. Adr. Rooman. plano. (Kn. 166).
1618. Tegen: „Provisionele openinghe van verscheyden saecken ghestelt in de Remonstrantie van den Heere Advocaat van Hollandt ende West-Vrieslandt tot naarder onderrichtinghe etc." Placcaat van de Staten van Hollandt ende W.-Vriesl. 22 Juni, 1618. 's-Grav. Hillebr. Jacobsz. 1618. plano. (Kn. 288).
1622. Tegen: „Hugo de Groot, Verantwoordinghe van de wettelijcke Regeeringhe van Hollandt ende West-Vrieslandt." Placcaat van de Staten-Generaal der Ver. Nederlanden. 24 Nov. 1622. 's-Grav. Wed. en Erfgen. v. wijlen Hillebr. Jacobsz. van Wouw, 1622. plano. (Kn. 160).
1629. „Tegen een libel ghenaemt De Schutters-Croon". Extract uyt de Resolutiën der Stadt Amstelredam, 17 Febr. 1629. M. Cohjn, 1629. plano, (niet bij Kn.).
1650. Tegen: „Articulen gesloten ende geaccordeert tusschen de Republicque van Engelandt ter eenre; ende de Stadt Amsterdam in 't particulier ter andere zijden". Extract uyttet Register van de Willekeuren der stadt Amstelredamme, 16 Aug. 1650. Amst. Broer Jansz. plano. (Kn. 39).
1651. Tegen „Verscheyde schandeleuse ende argerlijcke Boecxkens ende Liedekens, Refereynen, Nieuw-maren, 't Samenspreeckingen, Acten ende Brieven, vol van Calumneeze, Invectiven, Lasteringhen ende diergelijcke." Placcaat van de Staten-Generaal der Ver. Nederlanden, 4 Jan. 1651. 's-Grav. Wed. en de Erfgen. van wijlen Hillebr. Jacobsz. van Wouw, 1651. plano.
1651. Tegen: „Willem Breeckevelt van 's-Gravenhaghe wegens het drucken van: Articulen gesloten ende geaccordeert tusschen de republique van Engelant ten eenre ende Stad Amsterdam in't particulier ter andere zijde, en van Bickers-Val, benevens van het kennis hebben van het door zijn broeder Jan Breeckevelt te Leyden gedruckte Bickers Lauren-Krans". Extract uyttet Justitie-boeck der stadt Amsterdam, 18 Jan. 1651. plano (Kn. 39).



760
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Placaten en Publicatiën tegen Verboden boeken.
1653. Tegen „Sociniaensche schriften ende boecken". Placaet van de Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt, 19 Sept. 1653. 's-Grav. Wed. ende Erfgen. v. wijlen Hillebr. Jacobsz. van Wouw, 1653. plano.
1656. Tegen „Sociniaensche boecken". Placaet van de Staten Generaal der Ver. Nederlanden, 10 Febr. 1656. 's-Grav. Wed. ende Erfgen. v. wijlen Hillebr. Jacobsz. van Wouw, 1656. plano.
1661. Tegen: „Stephani Carcellaei quaternio dissertationüm theologicarum, advërsus samuelem Maresium, en tegen, apostazia Christianorum". Verbod van den President ende Raden over Hollandt, Zeelandt ende Vrieslandt, 1 Juli 1661. 's-Grav. Wed ende Erfgen. v. Hillebr. Jacobsz. van Wouw, 1661. plano. (Kn. 110).
1666. Tegen „Lasterlicke en Faemroovende boecxkens, gefingeerde 't samenspraecken en dergelijcke geschriften" als mede tegen den „Oprechten Hollandtschen Bootsgesel." Placaet van de Staten van Zeelandt. 7 Oct. 1666. Middelburgh, I. Misson, 1666. plano.
1669. Tegen: „Aenwijsinghe der heylsame Politycque gronden, ende maximen van de Republycque van Hollandt ende WestVrieslandt." Placcaet van de Staten van Hollandt ende W.Vrieslandt, 28 Mey 1669. 's-Grav. Erfgen. v. wijlen Hillebr. Jacobsz. van Wouw, 1669. plano.
1672. Tegen „Verscheyde seditieuse ende lasterlijcke boeckjes ende pasquülen, met name Hollandts Venesoen, Legerpraetje, en, Verhael van 't voornaemste 't gene desen Staat seder eenige jaren is overgekomen; ende een onpartijdige bedenkinge." Publicatie van Prins Willem III. 16 Sept. 1672. 's-Grav. Jac. Scheltus, 1672. plano. (Kn. 399, 226, 409).
1672. Tegen „Argerlijcke, lasterlijcke, ontrustende ende schandeleuse boeckjens ende gedichten sonder naem van den Autheur ofte Drucker". Publicatie van Prins Willem III. 6 Oct. 1672. 's-Grav. Jac. Scheltus, 1672. plano.
1673. Tegen „Het tweede ende derde deel van Engelandts Appel, ende beroep aan ende op de Gemeente, tegens den Koningh ende des zelfs Groote Geheyme Mannen." Publicatie van Prins Willem III. 20 July 1673. plano, (ontbr. wapen en uitgeversadres). (Kn. 35).
1674. Tegen „de Leviathan, Bibliotheca Fratrum Polonorum, quos unitarios vocant, Philosophia sacrae scripturae interpres, alsmede, Tractatus Theologico-politicus." Publicatie van Prins Willem III. 19 July 1674. 's-Grav. Jac. Scheltus, 1674. plano. (Kn. 185, 90, 309, 391). — Idem. (ontbr. wapen en drukkersadres).



VII. 2. b. 2. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. PLACATEN.
761
Placaten en Publicatiè'n tegen Verboden boeken.
1674. Tegen „het drukken of uitgeven in de Engelsche of Schotsche taele van eenighe schriften, papieren ofte boecken raeckende in eenigen deele directelijck of indirectehjck de Koningh van GrootBrittannien, het Parlement van Engelandt, Sijne Majesteyts Raedt, Ministers ofte Bedienden ofte de Engelsche Natie". — Nadere waerschouwinge van de Staten van Hollandt ende WestVrieslandt. 12 Sept. 1674. plano.
1675. Tegen „Geschriften de impressie willende geven van dat Sijne Hoogheydt den Heere Prince van Oranje voornemens soude wesen, sigh de souverainiteyt van den Lande aen te matigen, dat wij souden voor-hebben deliberatien te houden om die Souverainiteyt aen hooghgemelde Sijne Hoogheydt op te dragen, enz." Placcaet van de Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt 26 Sept. 1675. 's-Grav. Jac. Scheltus, 1675. plano.
1676. Extract uyt de Resolutiën van de Curateuren over de Universiteyt en Burgemeesteren der Stad Leyden, genomen tegen de schadelijke Nieuwigheden, 16 Jan. 1676. Leyden, P. van der Meersche, 1676. plano. (Tegen de Cartesiaansche leer).
Idem. Met aenwijsinge van d'autheuren, boecken, pagien,
enz— bij dewelke de verbodene positien zijn te vinden. Haerl. M. van Leeuwen, 1676. kl. 8°.
1683. Tegen „L'Esprit de Monsieur Arnauld tiré de sa conduite et d'escrits de luy et de ses Disciples particulièrement de 1'apologie pour les Catoliques." Waarschouwinge van de Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt. 15 Dec. 1683. 's-Grav. Jac. Scheltus, 1683. plano. (Kn. 130). — Idem. (zonder wapen en drukkers-adres).
1684. Tegen „Schandaleuse of fameuse Libellen de Regeeringhe van den Lande ende desselfs Vrienden ende Geallieerden concernerende." Placaet van de Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt. 24 Juni 1684. (Renovatie van het placaet van 28 Nov. 1681). plano, (ontbr. wapen en drukkersadres).
1686. Tegen „Eenigerhande Fransse Couranten of Gazetten, 't zij onder de naem van Couranten, Gazettes, Gazette-raisonnée, Nouvelles-choisies, Lardons, of wat andere naem of titel aen die oock soude mogen werden gegeven." Placaet van de Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt. 21 Febr. 1686. 's-Grav. Jac. Scheltus plano.—Idem. 18en27Jan. 1691. (ontbr. wapen en drukkersadres).
1688. Tegen „La Couronne usurpée." Publicatie van den Hove van Holland. 20 Sept. 1688. plano. (Kn. 106). (ontbr. wapen en drukkersadres).
1688. Tegen „Eenigerhande schandaleuse of fameuse Libellen of Prenten, de Regeringhe van den Lande ende desselfs Vrienden ende Geallieerden concernerende." Placaet van de Staten van



762
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Placaten en Publicatiën tegen Verboden boeken.
Hollandt ende West-Vrieslandt. 29 Dec. 1688. (Renovatie van de placaeten van 28 Nov. 1681 en 24 Juni 1684). plano. — Idem. (ontbr. wapen en drukkersadres).
1691. Tegen „Eenigerhande schandaleuse of fameuse Libellen of Prenten, 't zij deselve zijn streckende tot nadeel van de Regeeringhe deser Landen ofte andere uytheemsche Potentaten, eenige steden, Collegien, Regenten ofte andere particuliere personen." Placaet van de Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt. 18 Jan. 1691. planö. (ontbr. wapen en drukkersadres).
1691. Alsvoren. Placaet van de Staten Generael der Ver. Nederlanden. 27 Jan. 1691. 's-Grav. Jac. Scheltus, 1691. plano. — Idem. (ontbr. wapen en drukkersadres).
1695. Tegen „het houden van Lotherijen, het drucken enz. van biljetten of cedullen van notificatie wegéns het houden van eenige Lotherijen, 'verbod dat de Druckers van de Couranten, Gazetten ofte andere publycque Geschriften geen notificatien van zoodanige Lotherijen in de zelve sullen mogen doen insereren, dat oock niemandt eenige uytheemsche couranten .... waerin soodanighe notificatien .... sal mogen verkopen ofte distribueren." Placaet van de Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt. 24 Dec. 1695. plano, (ontbr. wapen en drukkersadres).
1702. Tegen „Eenigerhande schandaleuse ofte fameuse Libellen ofte Prenten, hetzij deselve zijn streckende tot nadeel van de gekroonde Hoofden ofte andere uytheemsche Potentaten." Placaet van de Staten van Hollandt en West-Vrieslandt 9 Dec. 1702. plano, (ontbr. wapen en drukkersadres).
1706. Tegen „zekere drie Boeckjens, het eene getituleert „Den Hemel op Aerden", het andere, „DeophelderinghvandenHemelop Aerden", ende het derde „Korte Antwoordt", alle geschreven door Fredericus van Leenhof. Placaet van de Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt 18 Dec. 1706. plano. (Kn. 218-220). (ontbr. wapen en drukkersadres).
1715. Tegen het drucken en uitgeven van boecken ende geschriften, godgeleerde stoffe betreffende, sonder alvorens door het classis waer onder de schrijvers gehooren ofte door de Professoren der Theologie van de Universiteyt tot Leyden te zijn gevisiteert ende geapprobeert. Placaet van de Staten van Hollandt ende WestVrieslandt. 21 Nov. 1715. 's-Grav. Paulus Scheltus, 1715. plano. — Idem. (zonder wapen en drukkersadres).
1717. Tegen „seecker fameus Libel, continerende veele zaken en injurien tegens den Persoon van Godfried Henrici, Predikant van de Augsburgsche Confessie alhier." Publicatie van het Hof



VII. 2. b. 2. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. PLACATEN.
763
Placaten en Publicatiè'n tegen Verboden boeken.
van Hollandt, Zeelandt ende West-Vrieslandt. 5 Oct. 1717. plano. .. (ontbr. wapen en drukkersadres). (Kn. 369).
1726. Tegen „Eer- of faamroovende Lasterschriften, Libellen of Pasquillen over sake van religie en Staat." Placaet van het Hof van Hollandt, Zeelandt ende West-Vrieslandt. 21 Jan. 1726. plano, (ontbr. wapen en drukkersadres).
1728. Tegen „het drukken en uytgeven van boecken op den §..' naam van Professoren en andere Ledematen van onze Universiteyt te Leyden, buyten haar kennis." Placaat van de Staaten van Hollandt en West-Vrieslandt. 30 Apr. 1728. s-Grav. Paulus en Isaac Scheltus, 1728. plano. — Idem. (ontbr. wapen en drukkersadres).
1730. Tegen „het soo genaamde officie van Paus Gregorius de Vlle". Placaat van de Staaten van Hollandt en Westvrieslandt. 20 Sept. 1730. plano, (ontbr. wapen en drukkersadres). (Kn. 279).
1731. Tegen „Critique désintéressée des journaux littéraires et I des ouvrages des savans par une société de gens de Lettres"; tome
HL (door Fr. de Bruys) en „Lettres sérieuses et badines sur les ou1 vrages des savans et sur d'autres matières"; tome II. (door A. de la Barre de Beaumarchais). Publicatie van het Hof van Hollandt, Zeelandt en Vrieslandt. 26 July 1731. plano, (ontbr. wapen en drukkersadres). (Kn. 109, 232).
1732. Tegen „den Val van 's werelds Afgod, of het geloove der Heyligen, zeegenpraalende over de Leere van eygengeregtigheyt,
I klaar vertoont in de nagelaate Schriften van Pontiaan Hattem: I vervattende sijne verklaaring over eenige voornaame Texten uyt b de Heylige Schrift .... uytgegeeven door Mr. Jacob Roggeveen."
Placaat van de Staaten van Hollandt en Westvrieslandt. 26 Febr.
1732. 's-Grav. Paulus en Isaac Scheltus, 1732. plano. (Kn. 168). —
Idem. (ontbr. wapen en drukkersadres).
1746. Tegen „Sententie door den Raad van Staaten geweesen i tegens den Col. Commandant M. H. Appius met eenige aanmerl kingen over deselve, nevens onze Apologie of Verantwoordinge." 'i Vonnis van den Raad van Staaten. 7 Oct. 1746. 's-Grav. Jac. I Scheltus, 1746. plano. (Kn. 36).
1747. Tegen „de Autheurs off aanplakkers van oproerige discoursen en biljetten." Waarschouwingen van de Heeren van den Gerechte der stad Amsterdam 9 en 15 Nov. 1747. 2 stuks in
f handschr.
1748. Tegen „het drucken, verkoopen, uithangen ofte spargeeren I van sodanige zaken, pasquillen, ofte onder wat benaming het
zoude kunnen vallen, waardoor de Regeeringe, de goede burgerije I of andere particuliere personen zouden kunnen in haar eer en I fatsoen worden benadeelt." Bevel van Burgermeesteren en Re-



764
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Placaten en Publicatiën tegen Verboden boeken.
geerders der stad Amsterdam aan Overlieden van het boekverkopers- en Boekdruckers Gilde. 20 Sept. 1748. plano.
1749. Tegen „Mercure historique et politique (door Jean Rousset)." Publicatie van de Staaten van Holland en Westvriesland. 2 July 1749. plano, (ontbr. wapen en drukkersadres). (Kn. 261).
1751. Tegen „Kort en beknopt Hollands Vraagboekje, ten dienste van alle die geenen, die door waare doelisterij hun geluk zoeken te bevorderen." Publicatie van de Heeren van den Geregte der stad Amsterdam. 8 Sept. 1751. Amst. Sam. Lams'veld. plano. (Kn. 429).
1754. Tegen „Faamroovende pasquillen en prenten." Placaat van de Staaten van Holland en Westvriesland. 7 Mrt. 1754. 's-Grav. Jac. en Herm. Scheltus, 1754. plano.
1754. Tegen „Het gedrag der Stadhoudersgezinden verdedigt: Door Mr. A. V. K. Rechtsgeleerde, en tegen het stadhouderschap wettiger gehanthaaft, ende Doelisterijgezinden krachtiger 'verdedigt, als door den Rechtsgeleerden Adr. v. Kwaazaaken." Arrest van Schout en Schepenen van Amsterdam, 14 May 1754. Amst. H. W. Dronsberg. fol. (Kn. 146, 379).
1761. Tegen „Allerley geschriften, die betrekking hebben, of betrekkelijk worden gemaakt tot de saak van Onno Zwier van Haren." Publicatie van het Hof van Holland, Zeeland en Vriesland. 8 July 1761. 's-Grav. Paulus Scheltus, 1761. plano.
1761. Tegen „het drucken en uitgeven van boecken en de geschriften van saaken van religie handelende sonder dat de naamen van de schrijvers daar voor staan bekent of sonder dat deselve alvoorens zullen zijn gevisiteert en geapprobeert van het Classis waaronder den Autheur behoort of van de Professoren van onze Universiteyt." (Renovatie van de placaaten van 9 April 1675 en 21 Nov. 1715). Placaat van de Staaten van Holland en Westvriesland. 4 Aug. 1761. 's-Grav. Paulus Scheltus, 1761. plano.
— Alsvoren, afgedrukt in de Hollandsche Historische courant No. 96. 11 Aug. 1761. plano.
1762. Tegen „Emile ou de 1'Education par J. J. Rousseau, citoyen de Genève." Publicatie van de Staaten van Holland en Westvriesland. 30 July 1762. 's-Grav. Paulus Scheltus, 1762. plano. (Kn. 356).
1764. Tegen „Dictionaire pliilosophique portatief", en, „L'Evan-
gele de la Raison, ouvrage posthume de M. D. M y; ouvrages
philosophique pour sirvir de preuve a la Religion de 1'Auteur, collection complette des oeuvres de Mr. de Voltaire", in sig vervattende vijf stukjes als „Saul et David, Tragédie, Testament de Jean Meslier, Catechisme de 1'honnête Homme, Sermon des cinquante Examen de la Religion dont on cherche 1'éclaircissement



VII. 2. b. 2. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. PLACATEN.
765
Placaten en Publcatiën tegen Verboden boeken.
de bonne foi." Publicatie van het Hof van Holland. 14Dec. 1764. 's-Grav. Isaac Scheltus, 1764. plano. (Kn. 120, 296).
1773. Tegen „Soodanige boeken of geschriften, waar inne de Christelijke religie in het generaal, of de Leerstukken van deselve, dewelke in de publicque Kercken van deesen Lande... werden geleert en beleeden, in het particulier op een veragtehjke wijze werden tegengesproken of op eene bespottelijke wijse werden voorgesteld." Publicatie van de Staaten van Holland en Westvriesland. 1 Mey 1773. 's-Grav. Isaac Scheltus, 1773. plano.
Alsvoren. Concept, 2 verschillende stukken met correctie,
elk hs. van 3 blz. fol.
1780. Tegen „Memorie van den Heere I. van der Hey, GeheimenRaad sijner Majesteyt den Koning van Pruyssen; mitsgaders Administrateur en secretaris der Generale Nederlandsche LijfrentenComp., ingerigt deels aan Commissarissen, deels aan de leden en deels aan Directeuren en Commissarissen der voorseide Compagnie; gedateert 30 Dec. 1779, met een daar agterstaand vervolg van deselve Memorie, gedagteekent Nieawied den 23 en 25 Jan. 1780." Publicatie van het Hof van Holland, Zeeland en Vriesland. 24 Febr. 1780. 's-Grav. Isaac Scheltus, 1780. plano. (Kn. 172).
1781. Tegen „Scandaleuse of fameuse Libellen, gedichten of printen, strekkende tot nadeel en vilipendie van de Hoge over heid of den Hertog van Brunswijk." Placaat van de Staten van Utrecht. 4 July 1781. Utr. W. J. Reers. 8°.
Request van de Dekens en Overlieden van het Boekverkoopers-, Boekdrukkers- en Boekbinders Gilde te Utrecht tegen het placaat in d°. 4 July 1781. — Nader request van denselfden. — Appoincteirtent van de Staaten van Utrecht. 12 Oct. 1781. Hs. 8°.
1781. Tegen „pasquillen, fameuse libellen en quadaardige lasterschriften tegen den Hertog van Brunswijk." Placaat van de Staaten van Gelderland. 30 July 1781. Hs. 8°.
1781. Tegen „het allersnoodst lasterschrift onder den Titel: Aan het Volk van Nederland." Placaat van de Staten van Utrecht. 3 Oct. 1781. 8°. (Kn. 423).
1781. Tegen „seeker seer oproerig en lasterlijck libel, geintituleert: Aan het volk van Nederland." Placaat van de Staaten van Holland en Westvriesland. 19 Oct. 1781. 's-Grav. Isaac Scheltus, 1781. plano. (Kn. 423).
1781 (?). Tegen „pasquillen, fameuse geschriften en prenten, waar in 's Lands wettige en gelukkiglijk vastgestelde constitutie opentlijk aangetast of bedektelijk ondermijnd wordt .... en in het bijzonder Z. Vorst. Doorl. den Heere Hertog van Brunswijk, Veldmaarschalk in dienst van den Staat, op een schandaleuze en



766
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Placaten en Publicatiën tegen Verboden boeken.
diffamatoire wijze werden gecalumnieerd en getraduceerd." Concept placaat van de Staten van Holland en Westvriesland. Hs. 2 blz. fol. .JII
1782. Tegen „Brief over de ware oorzaak van 's Lands ongeval, gevonden tusschen Utrecht en Amersfoort." Placaat van de Staaten Generaal der Ver. Nederlanden. 24 Dec. 1782. 's-Grav. Is. Scheltus. plano. (Kn. 71).
1783. Alsvoren. Placaat van de Staaten van Holland en
Westvriesland. 10 Jan. 1783. 's-Grav. Is. Scheltus, 1783. plano. (Kn. 71).
Alsvoren. Concept-placaat. Hs. 2 blz. fol.
1786. Tegen „het nadrukken van onwaarheden, lasteringen en rustverstoorende berichten in de Couranten en het schrijven, drukken en verspreiden van geschriften waar in de handelingen der Regeering, Provinciën, Steden of Landen in het bijzonder worden getaxeerd, geprezen of gelaakt." Publicatie van de Staten van Vriesland. 25 Sept. 1786. Hs. 8°.
1787. Tegen „het uitzetten van vlaggen .... het te koop stellen, opentlijk ten toon stellen, verkoopen, distribueeren en draagen van eenigerhande teekenen of leuzen van partijschap of oproer ... Oranje cocardes, strikken, linten, papieren, Oranje gecouleurde doeken, dassen, hals- en borst-ciraden, horologie- en rottingbandjes, kwasten, bloemen, en alle andere vercierselen van Oranje-coulèur, enz." Publicatie van de Staaten van Holland en West vriesland. 28 Febr. 1787. 's-Grav. Is. Scheltus, 1787. plano.
1787. Tegen „de Post van de Neder-Rhijn, en andere lasterschriften (de Zuid-HoUandsche Courant, de Vaderlandsche Courant, de beide Nederlandsche couranten, de Spectator met de Bril, de Politique Kruyer). Publicatie van de Burgem. en Vroedschap der stad Utrecht. 12 Nov. 1787. Utr. G. van den Brink Jr., 1787 plano.
1800. Tegen „(P. van Woensel). De Lantaarn van 1800". Resolutie van bij het Departement van inwendige politie enz. 24 Sept. 1800. plano.
1802. Tegen „Bulletin voor de Bataafsche Armee, van den 17 Sept. 1802." Publicatie van het Staats-Bewind der Bataafsche Republiek. 28 Sept. 1802. plano.
Aanzeggingen van Overlieden van het Boekverkoopersgilde te Amsterdam aan de gildebroeders, waarin zij op bevel van hooger hand verbieden het uitgeven of verspreiden van de volgende boeken of gelasten tot afgifte der exemplaren.
a. „Om voortaan in het drukken van de Begraafnisbriefjes zich te reguleeren naar de resolutie van 1 Febr. 1667, gerenoveert 19 Jan. 1680."



VII. 2. b. 2. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. PLACATEN.
767
Aanzeggingen van Overlieden van het Boekverkoopersgilde.
b. „Niets altoos te drukken, ofte doen drukken, ofte verkoopen, rakende de tumult en beroerte die deser dagen alhier ter stede is voorgevallen." 6 Febr. 1696.
c. „Om geene boeken of geschriften over kerkelijke zaaken te drukken of uit te geeven zonder kennisse van de regeering van Amsterdam." 11 Dec. 1738. (betrof, volgens hs. aanteekening de twistgeschriften over de Hernhutters).
d. „Zeeker vignet of titelplaat van het weekbl. De politique Kruyer en verder naamlooze pasquillen of geschriften waardoor de goede ruste verstoord kan worden of waar in de Stadhouder of eenig ander lid der Regeering werd gelasterd of ten toon gesteld." 18 July 1783. Hs.
e. Instructie en orders aan de Ministers van deeze Staat te Brussel. 24 Sept. 1784.
/. Rapport van Gecommitteerden van H. E. Gr. M. de Heeren Staten van Holland en Westvriesland, nopens den staat van 's Lands frontieren, magazijnen en arsenalen, gedrukt in Holland, 1784. 16 Oct. 1784. (Kn. 337).
g. Het voornaamste Capittel, na de nieuwe beschrijvinge Joannis, den Apostel der Batavieren te waerborg, in de egte Bijbel, 1787. 13 Mrt. 1787.
h. Willem Frederik, Erfprins van Oranje en Nassau aan Z.M. Frederik den Derden, Koning van Pruissen enz., zijnde een Missive, de attentie van ieder weldenkend Nederlander overwaardig. 2e dr. 7 Aug. 1787.
t. De Nederlandsche Spectator met de Bril. 23 Nov. 1787.
/. De Hedendaagsche Praater, de Praatmoer, de Praatvaar, de Nieuwsverteller, Louw en Krelis, Grietje en Dieuwertje, de Snapster, Jaap en Teunis, Hendrik enCornelis, of andere dergelijke blaadjes. 12 Juny 1788.
k. Aan de Batavieren over het stadhouderschap door Mirabeau te Brussel bij P. Rijmers en te Dordrecht bij Crap, en, De lotgevallen der Nederl burgers door de Troupen van Pruysen. 14 Aug. 1788. (Kn. 263, 240).
/. De gevonde Brieventas met Patriottische stukken. —■ De uitgeweeke en mishandelde Patriot. — Hoe grooter hoop, hoe kwaader koop. — Voor de Holl. Emigranten. — De Patriot in eenzaamheid. — Staatkundige L- fabelen en vertellingen. —• Praalbeeld van den Vader des Vaderlands. — Smeekschrift aan Neerlands Debora. — De gelukkige Emigranten. — Aan de Batavieren over het Stadhouderschap. — Gevonde Brief tusschen Amersfoort en Utrecht. — Onpartijdig onderzoek. — Ismaël. — en al' diergelijke patriottische papieren. 9 Oct. 1788. (Kn. 263, 81, 305, 303, 372, 297).
f». Précis historique de la révolution qui vient de s'opérer en Hollande, a Paris 1788. 16 Oct. 1788. (Kn. 321).
». Histoire secrète de la cour de Berlin. 24 Mrt. 1789. (Kn. 183). ■
o. Vermakelijk reisje van een gezelschap heeren en juffrouwen door ZuidHolland. 7 Mei 1789. (Kn. 343).
p. Triumph-zang voor de Fransche natie. 4 Aug. 1789. (Kn. 394).
q. Historisch verhaal van de omwending in Holland. 10 Aug. 1789. (Kn. 403).
r. Rapport van den geweesene Commandant van Gorinchem, Alex. Ph. van der Capellen, te Parijs bij F. Marchand.—en, De bedaarde en vrijmoedige Nederlander, te RijsseJ bij L. Francois. 11 Sept. 1789. (Kn. 89, 276).



768
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Aanzeggingen van Overlieden van het Boekverkoopersgilde.
s. De Zingende Kees, gedrukt voor de liefhebbers der zang. — Les Prussiens dénoncés a I'Europe par une société de témoins et de victimes de leur invasion dans le Province de Hollande. — Essay historique sur la vie de Marie Antoinette d'Autriche, Reine de France; en de vertaaling van 't zelve. 22 Sept. 1789. (Kn. 199, 330, 132).
t. Iets over het nieuwe licht, Amst. I. Ammeling, en Lof en Roem aan den Heere J. M. Boom, leeraar der gemeente J. C. binnen Rotterdam, Amst. J. H. Trop. 4 Febr. 1790*.
u. Brieven aan eenige Vaderlandsgesinde vrienden over de uitzigten van een gunstige verandering in Neerland, Duinkerken, bij van Schelle en Comp., en, De Eer van het Patriottismus der zeven Ver. Gewesten verdedigt, Duinkerken, bij van Schelle en Comp. 21 April 1792. (Kn. 78, 127).
o. In den Prins van Oranje. Hier verkoopt men bier en brandewijn en gedistilleerde wateren. 1 Apr. 1794.
w. Waarschouwing tegen de Requisitie, welke men in ons Vaderland wil invoeren, aanvanglijk onder den naam van eene nieuwe organisatie der schutterijen. 28 Apr. 1809.
*. Doléances des Peuples du Continent de I'Europe, au sujet de 1'interruption de leur commerce etc, a Hamburg, chez Fr. Kothes et a Amst. au Bureau de Littérature. 12 Dec. 1809.
v. Stukken, rakende het Hervormd Kerkgenootschap, enz. Amst. Aliart enRuys. 19 Febr. 1810.
z. „Om, in het vervolg, geene artykelen, de Pruissische finantiSn betreffende, in de bij U ui tgegeeven wordende nieuwspapieren, te insereeren, dan die, welke voorkoomen in de Berlijner Courant." 20 Febr. 1810.
aa. Alleenspraak van Monzongo. Amst. bij H. van Kesteren. 29 Mei 1810.
bb. „Om bij het herdrukken van den Heidelbergschen Catechismus .... punctueel te volgen dien catechismus, welke, agter den Bijbel door Ds. W. Muilman uitgegeeven, gedrukt is", z.j.
Ontwerp van Wet, Het. ter beteugeling van misbruiken der drukpers, (overgenomen uit den Vriend van kerk en Vaderland, dl. IV. no. 1. 1829). 's-Grav. 1829. 8°.
Request van de boekhandelaren aan de Tweede Kamer der Stat. Gen. tegen het Ontwerp van het Strafwetboek nopens de aansprakelijkheid van drukkers, uitgevers en verspreiders. (2e boek, Ve titel, art. 1—3 en XVIIe titel, art. 19—22). — 1843. fol. (bijgevoegd de betrokken artikelen in Hs.).
3. Processen en geschillen. (Chronologisch).
Sententie, Interloculaire. van Schepenen van Amsterdam in de zaak van den Hoofdofficier tegen Daniël Swicker, wegens het uitgeven van het tractaat Irenicum Irenicorum. 10 Oct. 1662. Hs. (copie). 4 blz. 8°.



VII. 2. b. 3. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. PROCESSEN.
769
Hollands Nieuw-Jaar gezonden aan den Heere officier van Utrecht over het ophalen en onderdrukken der Hollandse vrijheid; en het toestaan en gedoogen van aldehande Pasquillen tegen de Ed. Gr. Heeren Staten van Holland etc. Gedrukt in het vrije Holland voor de vrije Patriotten 1664. [aan het eind: gedrukt in den Hage, bij Johan Rammesijn, 1664]. 4°. (Kn. 8916).
Proces sonder weergaa, aangevangen over 't snijden van de print van Thaddaeus de Lantman, predicant in 's-Gravenhage. 's-Grav. gedr. n. een gedruckte copie bij P. Tongerloo. 1669. 8°. (m. copie in 17e eeuwsch handschr.).
Relaas van de Beroertens op Parnassus, ontstaan over het drukken van de Beginselen der eerste Wijsbegeerte van de Heer Renatus Descartes. Amst. Tj. Pietersz. 1690. 8°. (niet bij Kn.).
Hooge, Romein de. — Memorie van rechten bij Mr. A. Bakker, ex officio doen maeken in de crimineele saak tegens R. de H. (wegens het graveeren en verkoopen van obscoene platen). Amst. J. Rieuwertsz. 1690. 4°.
Waarheid aan Philalethes, De. [1691?] 4 blz. 8°. (uittreksel).
Mercurius in den Rouw, of 't zamenspraak tusschen de geest van Cato en Maecenas over het goede en quade der Mercuren. 's-Grav. Joh. Kitto. 1699. 4°. (Kn. 14455). Tegen Doedijns Haagse Mercurius.
Nederduitsche en Latijnsche keurdigten 1710—1739. Notitie van het gepasseerde omtrent het onderzoek na de Keurdigten. [1 dl. en 10 vervolgen]. Hs. 8 blz. fol.
Digtkundig Praaltoneel van Nederlands wonderen, 1758.
Instructie dienende tot bewijs van weetenschap der Ed. M. Heeren om des te beeter den persoon van Jacobus Baroen tot bekentenis te brengen. 2 Dec. 1758. Hs. 6 blz. fol. — Lijst van J. Baroens gemaakte Libellen in het Digtkundig Praaltoneel van Nederlands wonderen geplaatst, volgens de opgave der echte verklaring. Hs. 1 blz. fol. — 1 blad aanteekeningen desbetr. 1 blz. fol.
Schuitepraatje of samenspraak tusschen een boer, burger en advocaat .., waarin over de disgracie van den heer De Back, de Loevesteinsche Factie, en meer andere onderwerpen word gehandelt. Arnh. enz. (1758). 8°. (Kn. 18707). — Consideratien en advies van den Procureur-Generaal aan het Hof van Holland, betr. het Schuitepraatje. 21 Febr. 1759. Hs. (Copie) 17 blz. fol. — Memorie van deductie en belang tegens de Missive
van den Hove van Holland in dato 27 Apr. deses jaers
ter gelegenheid van het voorgevallene omtrent P. G. van Balen, boekverkoper alhier. (Gedagvaard wegens het doen drukken van



770
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
„Schuite-praatje"). 's-Grav. 14 Dec. 1759. fol. — Memorie tegens de Missive van .. den Hove van Holland, in dato 18 Dec. 1761 .. ter gelegenheyd van een dagvaerding .. tegens P. G. van Balen. 19 July 1762. fol. — Samenspraak tusschen een Amsterdams koopman en een advocaat over de tegenswoordige tijds-omstandigheden. 4 blz. fol. — Notulen van het Hof van Holland en aanteekeningen betreffende deze zaak. Hs. 10 blz. fol. (Kn. 366).
Bemoediging aan den Vrijen Nederlander over het afsterven van H. K. H. Hs. van 14 blz. met annotatie: „Dit boekje bestaande in 14 paginaas heeft H. de la Tour ontfangen en gekogt van Gerrit Bom, boekverkoper woonende in de Molsteeg 't Amsterdam enz. (Kn. 18735). — Missive van den Hove van den Officier der stad Amsterdam, d°. 24 Sept. 1759. Hs. (copie) 1 blz. fol. — Verklaringe van H. de la Tour, 20 Aug. 1759. Hs. (copie). 7 blz. fol. — Missive van den officier der stad Amsterdam in de zaeke van den boekverkoper G. Bom. 9 Oct. 1759. Hs. (copie). 2 blz. fol. (Kn. 2054).
Laer, J. van. Species facti van het voorgevallene omtrent de geoctroyeerde Geldersche kerk- en academieboekzaal van Europa. 2e dr. Zutphen, 1760. fol.
Mémoire pour le Sr. Maubert de Gouvest, secrét. du feu Roi de Pologne Auguste III, propriétaire de la Gazette des Pays-Bas, etc. appelé au Haut Tribunal de la Cour de Hollande et Westfrise d'une sentence rendue en sa faveur le 9 Juillet 1765 par le Tribunal Munic. d'Amsterdam. (Amst. J. F. Boitte. 1766?). 4°.
H. Coster-Mengelpoezy. 1779. — Drie verschillende pamfletten hiertegen: Verbeterde tytel, verklaring der tytelplaat, ontvangen lofvaerzen en vergeten bladwijzer Rott. (1779). 8°. —
Poëtische brief aan den heere Hermanus Coster, over Z. E. uitgegevene Mengelpoezy. z.j. 8°. — Vergeefsche dichtluim; een droom van H. Coster. z.j. 8°.
Consideratien, in hoe verre het verbieden van naamlooze geschriften dienstig is, en welke daar onder moeten begrepen worden. Door het Genootschap Amore Patriae. 1781. 8°. (Kn. 19876). — Wederlegging van de consideratien op de zaak van Z. H. den heere Hertog Louis van Brunswijk, in 't licht gegeven op den naam van 't genootschap Amore Patriae, door 't genootschap onder de zinspreuk „Amore Veri". 1781. 8°.
Stukken over de zaak R. M. van Goens tegen de boekverkoopers J. B. Wildt en G. T. van Paddenburg te Utrecht 1781. -Briev van Jan van Utrecht aan zijn vriend te Amsterdam, over het onlangs voorgevallene met twee boekverkopers, fol. (Kn. 19877). — [R. M. van Goens]. Echt relaas van het voorge-



VII. 2. b. 3. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. PROCESSEN.
771
vallene te Utrecht, met den boekverkoper J. B. Wildt. fol. (Kn. 19882). — Gedenkzuil voor R. M. van Goens betreffende Z. E. berucht gedrag gehouden met de Utrechtsche boekverkoopers J. B. Wildt en G. T. van Paddenburg; volledig vervat in den brief van J. van Utrecht aan zijn vriend te Amsterdam. 8°. (Kn. 19885).
— Tweede briev van Jan van Utrecht, over het voorgevallene met twee boekverkoopers, tot beter verstand van het zoogenaamd Echt relaas". Amst. (1781). 8°. (Kn. 19883).
Politique Kruyer, De. no. 224 [1781]. — Twee missiven van eenen boekverkopers-knecht aan den heer Calkoen, advocaat te Amsterdam. (Bijlagen tot de Post van den Neder-Rhijn! 9e stuk. Utr. 1785). 8°.
Procedures in de zaak van P. Marcus, hoofdofficier der stad Leyden, op en tegen F. A. van der Kemp, over het doen drukken van den „Lierzang aan de H. H.: F. J. J. Eisinga, S. H. Roorda VanEisinga, H. Buma, etc, protesteerende leden in den Raad van Friesland tegen de besluiten van 1 Sept. 1779 voor de bepaalde convoyen. Leyden, L. Herdingh. 1782. 8°. (Kn. 20278).
Post van den Neder-Rhijn. De. — Missive van een heer uit
Utrecht aan den WelEd. Heere . te Amsterdam, behelzende
het waarachtig verhaal van 't gepasseerde tusschen heeren burgemeesteren Berger en De Gruyter .... en den Graave.van Athlone, over 't verbieden van 't weekbl. De Post van den Neder-Rhijn. (Utr. 16 Mrt. 1782). 8°. (Kn. 20354). — Resolutie van Schout en Burgemeesteren van 's-Gravenhage, 2 July 1783. tegen het verkoopen en debiteeren van naamlooze geschriften, hs. 8°. — Pleydoye in der zaake van G. T. van Paddenburg, boekverkoper en boekdrukker te Utrecht, gerequireerden, contra Jhr. F. C. R. Baron van Rheede en Agrim, graaf van Athlone, hoofdofficier derzelve stad, R. O. requirant. Utr. 1783. 8°. (Kn. 20426). — Request van Deken, Hoofdman, en eenige Gildebroeders van het Boekverkopers-gilde in 's-Grav., gepresenteerd aan .... Schout en Burgemeesteren van 's-Grav., omme redres van de bezwaren, voor hun in de Interdictien van hun E. A. van den 30 Juny en 2 July 1783 residerende; benevens de memorie tot apui van 't request, bij hetzelve gevoegd, mitsgaders de resolutie van H. E. A. van den 28 July 1783 daar op gevoegd. 1783. 8°. (Kn. 20433).
Missive van den Koning van Pruissen aan de Staaten Generaal der Ver. Nederlanden in d° 19 Mrt. 1784, over lasterlijke geschriften tegen den Stadhouder .... — Memorie van den Pruissischen gezant aan de Staten Gen., 30 Apr. 1784, de aandacht vestigende op nos. 226 en 228 van den Post van den Neder-Rhijn, no. 122 van den Politiquen Kruyer, op de Fransche Leidsche Gazette no. 28 en de Nederl. Crt. van 28 Apr. — Missive van de Staten



772
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Gen. aan de Staten der provintien. — Extracten uit de Resolutiën der Staten der provinciën. — Memorie van den Pruissischen gezant, d°. 11 Juny 1784. — Memorie v. h. Pruissisch ministerie, d° 17 Juny 1784. — Memorie v. h. Pruissisch ministerie, d° 17 July 1784. — Antwoord van de Staaten Gen. der Ver. Nederlanden aan den Koning van Pruissen. 30 Aug. 1784. hs. 8°.
Politieke kruyer, De. no. 224 (1785). — Bericht van Schout en Schepenen der stad Amsterdam aan de .... Staaten van Holland en Westvriesland, in de zaake van Mr. J. C. Hespe en J. Verlem, Amst. (2 Juni 1785). 8°. (Kn. 21096). — Memorie van J. C. Hespe en J. Verlem beide respectivelijk requiranten van mandament in cas d'appèl contra Mr. W. C. Backer, hoofdofficier der stad Amsterdam, gerequireerde. Hs. 17 blz. fol. — Missive van J. C. Hespe en J. Verlem aan de Staaten van Holland en Westvriesland. Hs. 9 blz. fol. — Missive van een Amsterdammer aan zijn vriend te Groningen, betr. de procedures tegen J. C. Hespe en J. Verlem (19 Mei 1785). 8°. (Kn. 21104). — C. W. Decker. De volgens eed en plicht verschuldigde achting en eerbied, der Amsteldamsche burgerij opgewekt, door betoog, dat derselver achtbare rechters, in de zaake van den .. hoofdofficier Mr. W. C. Backer R. O. eischer ter eenre, en J. Verlem en J. C. Hespe, respectivelijk gedaagden ter andere zijde, allezints den rechten deze landen, mitsgaders eed en plicht overeenkomstig hebben gehandelt. Amst. 1785. 8°. (Kn. 21108). — Memorie ter adstructie van het verzoek, door J. C. Hespe en J. Verlem aan.. de Staaten van Holland en Westvriesland bij requesten gedaen en ter beantwoordinge van hetgeen daartegen bij het bericht van Schout en Schepenen van Amsterdam is geavanceerd; alsmede het request waarbij dezelve memorie van Hooggem. H. Ed. Gr. Mog. is gepraesenteerd. Amst. 1786. 8°. (Kn. 21372). — Verzameling van stukken behoorende tot de zaak van den heere J. C. Hespe en J. Verlem; 2e stukje. Amst. L. Nutbey Lz. (1785). 8°. m. vignet (Mr. J. C. Hespe bedankt voor bezoek in de gevangenis).
Proeve eener Verdediginge van het paskwil: Leest eer gij oordeelt. Utr. J. M. van Vloten, 1785. 8°. (Kn. 21120).
Naar aanleiding van de vervolging tegen J. C. Hespe en J. Verlem, resp. redacteur en uitgever van „De politieke Kruyer."
Priestley. Historie der verbasteringen van het Christendom. — Protest van de boekverkoopers en boekdrukkers te Leiden tegen de vervolging van de firma N. van Eysden & Comp. als drukkers, en Blussé & Zn. en Van Braam als verkoopers van bovengenoemd werk, waarvoor naar hunne meening, „in den boekhandel aangenomen", dan de uitgever F. Wanner, of mogehjk deszelfs vertaaler alleen, aansprakelijk zau kunnen zijn. (Leydsche Crt. 16 Jan. 1786). - (Kn. 323).



VII. 2. b. 3. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. PROCESSEN.
773
Katechismus van het Stadhouderschap. — Noodzakelijke Missive aan de bezitters en de begunstigers van den „Katechismus van het Stadhouderschap", over een advertentie in de Rott. Cour. van 26 Aug, 1786, door De Leeuw en Krap, boekverkopers te Rotterdam, tot aankond. van een werk onder denzelfden. door hun
geroofden titel. Rott. Joh. Hofhout. 1786. 8°.
Brief van T. Vaderlander aan den WelEd. Gestr. Heer J. Ehas, hoofdofficier te Amsterdam, wegens het verbieden en doen ophaalen van den Brief aan het Fransche volk van T. Paine, schrijver van de „Rechten van den mensch". 1792. 8°.
Aa, C. van der. Request en memorie aan het wetgevend lichaam omme rappèl van ban; met eenige ophelderende aanmerkingen betrekkehjk de gevoerde procedure en het 3-jarig confinement Utrecht, 1800. 8°. (Kn. 23098). *
Van der Aa, boekverkooper te Haarlem, in 1796 veroordeeld wegens het verkoopen van 3 ex. van een antipatriottisch geschrift: „Iets ter bemoediging van hun, die niet medegewerkt hebben tot de revolutie des jaars 1795".
Cauchois-Lemaire et Guyet. Appel a 1'opinion publique et aux états-généraux du royaume des Pays-Bas en faveur des proscrits francais, contre leurs proscripteurs. 's-Grav 1817 8° (Kn. 24532).
Fransche journalisten, redacteurs te Brussel van „Le vrai Libéral", werden 24 Mei 1817 gelast de Nederlanden te verlaten, waarschijnlijk ten gevolge van hun journalistieken arbeid.
Geysbeek & Comp. Inlichting omtrent het voorgevallene te Amsterdam met een aantal Duitsche emigranten, ... briefsge-
wijze medegedeeld door een Amsterdamsen heer aan zijn vriend te 's-Gravenhage bij gelegenheid der zoo veel geruchtmakende prqceduren tegen R. Rudolf en J. J. Hartsinck. Amst. 1817..8°. — P. G. Witsen Geysbeek. Verbaal van het gebeurde met, en het gehouden gedrag van Geysbeek & Comp. boekverkoopers te Am¬
sterdam, ter zake van- de uitgave van zeker werkje getiteld: Inlichting omtrent het voorgevallene te Amsterdam met een aantal Duitsche emigranten, enz. Amst. 1817. 8°. — Antwoord van den Heer in 's-Gravenhage, aan zijn vriend in Amsterdam, op diens „Inlichting" enz. 's-Grav. Ter Ned. Drukkerij, 1817. 8°.
Wallez, I. B. G. Memorie aan de Heeren leden der Kamer van Beschuldiging, bij het Hoog-Geregtshof te 's-Gravenhage ingediend; met vertaling in 't Fransch. 's-Grav. 1818. 2 dln. 8°. (over het drukken van Cauchois-Lemaire et Guyet. Appel a 1'opinion publique).
Brief van eenen regtsgeleerden te Rotterdam, aan zijnen vriend
Mr te Amsterdam, wegens twee gewijsden van de civiele
kamers uit het Hoog Geregtshof te 's-Gravenhage, regt doende in cassatie, waarbij I. B. G. Wallez, boekdrukker en boekverkooper aldaar, is vrijgesproken. 's-Grav. 1818. 8°.



774
VII. DF, BESCHERMING VAN HET BOEK.
Wibmer, J. B. D. Pleitrede van den schrijver der Utopiaansche courant. Amst. 1819. 8°. (Kn. 24841).
Brief aan den schrijver der Utopiaansche Courant, enz. enz.; door een inwoner van Utopia, geschreven aldaar, in den Focquenbrochiaanschen schrijfstijl. Amst. (1820). 8°.
Vrijheid van drukpers, (betr. het gevangennemen der zéven Brusselsche advocaten). De Weegschaal, Mrt. 1820. no. 3. 8°.
Relaas en bijlagen, betreffende de procedures in zake van A. May van Vollenhoven, door het publiek ministerie te Rotterdam ; aangeklaagd als schrijver van zekar tijdschrift genaamd Arlequin, en deswegens crimineel vervolgd. Rott. 1823. 8°.
Langenhuysen, A. P. van. Memorie aan de Tweede Kamer ter bestrijding der wet 10 April 1815, van het besluit van 20 April 1815, en der wet van 6 Mrt. 1818, met de stukken betrekkehjk de ingestelde, doch later opgeheven vervolging. 's-Grav. 1827. 8°.
Proces betr. het drukken van stukken over de onafhankelijkheid der R. K. Kerk en het recht van den Staat over de opvoeding, waartegen de wet van 10 April 1815 werd ingeroepen.
Procés de MM. Claes, avocat et Neervoort, ouvrier imprimeur, accusés d'avoir par un article inséré dans le Courrier des Pays-Bas du 2 mai 1830, directement provoqué les habitans du Royaume des Pays-Bas a former un complot ayant pour but de changer ou de renverser le gouvernement, ou de leur avoir proposé de former pareil complot. (1830). 4°.
Verslag van de audiëntie der regtbank van correctionele pólicie te Amsterdam, omtrent vrijheid van drukpers en aansprakelijkheid van den drukker. 8 Junij. 1837. (Het Regt in Nederland). 8 blz. 4°.
(Vieweg, C. A.) Verslag wegens de uitgave van het Predikbeurten-briefje van de Protest, gemeenten te Nijmegen. Nijm. 1839. 8°.
Meeter, E. Pleitrede uitgesproken voor het Prov. geregtshof van Groningen, 14 Oct. 1840. 8°. (over artikelen doorhem geschreven in de Tolk der Vrijheid).
Arnhemsche Courant. — D. Donker Curtius. Pleitrede van den Hoogen Raad der Nederlanden, ten behoeve van CA. Thieme,
drukker en uitgever der Arnhemsche Courant uitgespr. 12
Juny 1839. Arnh. 1839. 8°. — Proces wegens laster tegen den Koning. Aug. 1843. — Pleitrede van den officier van Justitie. — Pleitrede van Mr. J. M. de Kempenaer. — Vrijspraak der Arnhemsche Courant. (Arnh. Crt. nos. 17, 20, en 25 Nov. 1843), benevens 5 brieyen van J. M. de Kempenaer aan Mr. L. C. Luzac, over deze zaak. — Staatkundige brieven. De vervolging tegen de drukpers,



VII. 2. b. 3. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. PROCESSEN.
775
met name tegen de Arnh. Crt. Een woord van D. D. 7e brief. Zalt-Bommel, 1845. 8°. — Vrijheid van drukpers. Alg. Handelsbl. 10 Juny 1846. - (E. W. van Dam van Isselt). Wespen HL no. 1.' (hierin een kritiek op de Arnh. Crt). Febr. 1849. 8°.
Journal de La Haye. — E. Gagneux, W. D. Frerichs, F. Doucher et F. W. Schmaling. Les mystères du Journal de' La Haye. 1844. — Aansprakelijkheid der drukpers, (betr. een artikel in het Journal de La Haye). Alg. Handelsbl. 9 Febr. 1842. — A. van Bevervoorde. Un chapitre d'un livre a faire, qui serait intitulé : Le directeur du Journal de La Haye cité a la barre dü tribunaL de 1'opinion publique. 15 Dec. 1845. kl. 8°. - Drukpers-proces van den verantwoordelijken redacteur van het weekblad Asmodée tegen den directeur van het Journal de La Haye. 's-Grav. 1847. kl. 8°.
Brief aan Mr. F. Serrurier, officier van justitie, over eenige punten van Nederlandsch staatsrecht, naar aanleiding van het requisitoir door Z. E. A. gehouden in de zaak van den heer C. A. Thieme, op 30 Dec. 1845. Amst. 1846. 8°.
Boissevain, J. H. G. Pleitrede ten betoge dat de Koning niet wordt getroffen door het oordeel over een daad van regering; uitgesproken te Zwolle voor de arrondissementsregtbank 3 Jan! 1846. Kampen, 1846. - Met vele stukken uit het tijdschr. Politieke Tooverlantaarn over vrijheid van drukpers, enz.
Goens, P. M. van. Toelichting en pleitrede van het openb. ministerie in het regtsgeding tegen K. van Hulst, over de Kritiek der Troonrede. Zwolle, 1846. 8°.
Hydra, De. - (J. de Vries). De Hydra en de ex-minister van financien Mr. F. A. van Hall, d. den hoofdred. v. De Hydra. Amst. 1848. 8°. — Vervolging tegen dat blad. (De Hydra Tg 2. no. 35. 1848). 4 blz. fol.
Bevervoorde, A. van. Brief aan Mr. Dirk Donker Curtius, minister van justitie, met de noodige bijlagen, uit Parijs geschréven Amst. 1848. 8°.
Asmodée en De Burger. — A. van Bevervoorde. Onwettige arrestatie en kerkering van eenen wegens drukperszaken veroordeelde, wiens condemnatie was verjaard; met een adres aan de Tweede Kamer der Staten Generaal. Amst. 1850. 8°.
Lion, H. J. Een drukpersproces in Neerlandsch Indië. Z.-Bommel, 1854. 8°.
Verdediging voorgedragen in de audiëntie van de arrondissementsregtbank te Rotterdam, 8 Nov. 1855 d. D. B. Adrian, ter zake aangeklaagd te zijn van te hebben geschreven, doen drukken



776
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
en algemeen verspreiden een adres aan Z. M. den Koning, gedagteekend 10 Sept. 1855, waarin onderscheiden ministers, enz. zouden worden beleedigd en de Koninkhjke waardigheid boosaardig zou zijn aangerand. Z. p. 1855. 8°.
Asmodée. — Open brief aan H. C. Hartogh, officier van justitie bij de Arrondissementsregtbank te Amsterdam, door H. G. Mulder, uitgever-directeur van het Weekbl. Asmodée. Amst. 1856. 8°.
Ritter, W. L. Een woordje over het stuk in no. 14 van het Bataviaasch Handelsblad, getiteld: Het eerste drukpersproces onder het nieuwe reglement. 1858. Hs. 12 blz. 4°. Bijgevoegd: Schrijven van W. L. Ritter aan den redacteur van het Batav. Handelsbl. en antwoord daarop van H. J. Lion.
Regtsgeding, gevoerd voor de arrondissements-regtbank te Amsterdam, over de uitgave van: Max Havelaar. 's-Grav. 1861. 8°.
Dagblad van 's-Gravenhage. - De Heer J. J. Rochussen en zijn factotum bij de verkiezing te Amsterdam op 3 Nov. 1864; een stukje uit de oude doos opgerakeld door Asmodée. Amst. Mulder II. 8°. (tegen Iz. J. Lion, hoofdred. v. h. Dagblad v. 's-Gravenhage) .
Regtsgeding bii de Arrond. regtbank te Deventer gevoerd tegen J. van Vloten aangeklaagd wegens laster (d. Ds. B. C. J. Mosselmans.) Amst. 1872. 8°.
4. Nederlandsch Indië.
Atjeh-drukpers-vervolging, De. tegen H. B. van Daalen, redakteur van den Java-Bode. Batavia, 1874. 8°.
Berg, N. P. van den. Regeering en drukpers in Britsch-Indië. Amst. 1897. 8°. (overdruk uit Versl. en Meded. d. Kon. Ac. v. Wetensch. afd. Letterk. 4e reeks, dl. II).
Couperus, J. R. De geest van art. 110 van het Ned.-Indisch regerings-reglement beschouwd als wettelijke grondslag voor de aanstaande Indische drukpers-wet. 's-Grav. 1862. 8°.
Drukpers, De. in Nederlandsch Indië. Zalt-Bommel, 1857. 8°.
G(ebhard), J. H. Nog een woord over het Indische drukpersreglement. Hoorn, (1857). 8°.
Het reglement op de drukwerken in Nederl.-Indië.
Amst. H. W. Weytingh, 1857. 8°.
Hooyer, D. A. Het reglement op de drukwerken in Ned. Indië. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel. 17 Juni 1902).



VTI. 2. b. 4. WETTEN EN RECHTEN OP HET DRUKKEN. NED.-INDIË.
777
(Nahuys van Burgst, H. G.) Het drukpersreglement voor Ned.Indië aan de ervaring van een halve eeuw getoetst. Utr. 1857. 8°.
Ontwerp van een reglement op de drukwerken in Ned.-Indië met de daarbij behoorende nota tot toelichting. Rott. 1857. 8°.
Reglement, Het. op de drukwerken in Nederlandsch Indië. 8°. (overdruk vut de Gids. 1857).
Schili, J. J. A. Over de drukpers in Ned.-Indië. Leiden, 1863. 8°.
Winckel, C. P. K. Mijne uitzetting uit Indië; verzoekschrift aan de Staten-Generaal, met justificatoire bescheiden. Utr. 1873. 8°
c. Indices Librorum Prohibitorum.
(Boone, S. J. Le Père). Les mauvais livres, les mauvais journaux et les romans, avec un catalogue de mauvaises pubhcations périodiques et de mauvais livres et une hste de romanciers du jour, 4ième éd. augm. d'une bibliothèque choisie. Brux. (1844). 12°.
Brief, Herderlyken. van zijne doorluchtigste hoogweerdigheyd den heer bisschop van Brugge, opzichtehjk tot de drukkerije, het verkoopen van boeken, alsook nopende deszelfs visitatie en censure. Brugge, 1790. 8°.
Brown, H. F. The index librorum prohibitorum. 8°. (overdruk uit The Westminster Review. z.j.).
Hamel, Fr. English books in the indexes hbrorum prohibitorum et expurgandorum. (The Library. Vol. I. 1910).
Hannot, J. B. Index ou catalogue des principaux livres condamnés et défendus par 1'église; extrait du grand Index Romain. Namur, 1714. 8°.
Hilgers, J. Die Bücherverbote in Papstbriefen; kanonistischbibliographische Studie. Freiburg, 1907. 8°.
Indices verbotener Bücher aus dem 16. Jahrh. (Centralblatt
für Bibliothekswesen. Jg. XX. 1903).
Knappert, L. De index librorum prohibitorum te Leiden in 1530. (Tijdschrift v. boek- en bibl. wezen. Jg. IV. 1906).
Petzholdt, J. Catalogus „Indices hbrorum prohibitorum et expurgandorum". (Neuer Anzeiger f. Bibliographie und Bibliothekwissenschaft. Jg. XX. 1859).
Reusch, F. H. Die Indices hbrorum prohibitorum et expurgandorum des 16. Jahrh. (Neuer Anzeiger f. Bibliographie und Bibliothekwissenschaft. Jg. XLI. 1880).



778
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Reusch, F. H. Der Index der verbotenen Bücher; ein Beitrag zur Kirchenund Literaturgeschichte. Bonn, 1883, 1885. 2 dln. 8°.
Schneider, Ph. Die neuen Büchergesetze der Kirche; ein Kommentar zur Bulle „Officiorum ac munerum" und zu den „Decreta generalia de prohibitione et censura librorum". Mainz, 1900. 8°.
Sepp, Chr. Verboden lectuur; een drietal indices librorum prohibitorum toegelicht. Leiden, 1889. 8°.
Sleumer, A. Index Romanus. Verzeichnis samtlicher auf dem römischen Index stehenden deutschen Bücher, desgleichen aller wichtigen fremdsprachlichen Bücher seit 1750, zusammengestellt, mit Einleitung und Nachtrag versehen. 5e verm. Aufl. Osnabrück,. 1911. 8°.
Idem. 6e verb. Aufl. 1915. 8°.
(Chronologisch).
Ordinantiën, statuyten en edict des K.M. Karolus V gepubl. den 4 Oct. 1540. Men vint se te coope in die edel en vermaerde princelijcke stadt va Bruessel op de grote merct in hemelrijck bij Marck Martens en Tantwerpen op de camerpoort brugghe in den schilt van Artoys. Met gratie ende privilegie der K. M. [HoutSnede: Het Keizerlijke wapen met twee engelen aan weerszijden]. 40 blz. A—E (E4). 4°.
Mandamêt der Keys. Maj. uytghegeven int jaer 46; met dintitulatie ende declaratie van dê gereprobeerde boecken, gheschiet bij den doctoren in de faculteyt van Theol. in Duniversiteyt van Loeven. Loeven, Servaesvan Sassen, 1546. Cum gratia &privilegio. 78 blz. A-E V (E VII). 8°.
Ordonnatie ende Edict des Keysers Kaerle die V. vernieuwt indë April int jaer 1550 om textirperë en te nyetê te brengê die sectë ende errueren opgeresen teghë theyhghe kersten gheloove ende tegen die ordenancien van onser moeder der heyligher kereken. Metten Cataloghe van den ghereprobeerdë ende verboden boeckë: Ende oick vandë goeden boecken die men den jonghen scholieren sal moghë leeren. Bij advijse vandë Rectoer ende die vander Universiteyt van Loeven. [Houtsnede: Het Keiz. wapen in schild]. Gheprint te Loeven bij Servaes Sassenus, ghesworen printer. Doer beveel der K. M. 22 blz. A-C III. 4°.
Catalogen, Die. oft inventarisen vanden quaden verboden boecken: ende van andere goede, die men den jongen schoheren leeren mach, na advijs der Universiteit van Loeven; met een edict oft mandement der K. M. [Houtsnede: Het Keiz. wapen in schild].



VU. 2. C. INDICES LIBRORUM PROHIBITORUM.
779
Te Loeven geprint bij Servaes van Sassen, gheswooren bóeckprinter. Int jaer ons Heeren 1550. Met gratie ende Previlegie. 24 blz. A—CIII. (C4).4°.
Catalogen, Die. — Alsvoren. [Houtsnede: Het Keiz. wapen, klein in langwerpige rand]. Te Loeven geprint bij Servaes van Sassen gesworen bóeckprinter. Int jaer ons Heeren 1550. Doer bevel der K. M. 24 blz. A—AIII. (C. 4). 4°.
Ordonnantie ende edict des Keysers Kaerle die V, vernieuwt in Augspurgh, in Sept. 1550. Om textirperen die secten ende omte conserveren bnse oude oprechte gheloeve ende kerstehjcke religie. [Houtsnede: Het Keiz. wapen, met devies: Plus Oultre]. Geprint tê Loeven bij Servaes Sassenus ghesworen printer. Met Gracie ende privilegie der K. M. 24 blz. A.—CIII. (C4). 4°. — Achteraan: Die catalogen oft inventarisen vanden quaden verboden boucken; ende van andere goede, die men den jongë scholieren leeren mach na advijs der Universiteyt van Loeven, met een edict oft mandement der K. M. [zelfde houtsnede]. Te Loeven geprint bij Servaes van Sassen gesworen bóeckprinter. Int jaer ons Heeren 1550. Doer bevel der K. M. 24 blz. Z-CIII. (C4). 4°.
Alsvoren. — Achterin: Catalogen alsvoren. [Houtsnede: Het Keiz. wapen in schild]. Te Loeven geprint bij Servaes van Sassen gesworen bóeckprinter. Int jaer ons Heeren 1550. Doer bevel der K. M. 24 blz. A—CIII. (C4). 4°.
Catalogus hbrorum reprobatorum ex judicio academiae Lovaniensis cum edicto Caesareae Majestatis evulgatus. Extravagans sanctissimi domini nostri, D. Julij papae tertij contra tenentes seu legë tes libros probibitos vel reprobatos. Alius catalogus hbrorum auctoritate ülustrissimi ac reverendissimi domini D. Ferdinandi de Valdes archiepiscopi Hispalen, Inquisitoris generahs: & dorninorum de cösilio sanctae generalis inquisitionisiam pridem reprobatorü, cum edicto dominorum inquisitorü apostolicorü in civitate Toletan, residëtiü quorü censura nönulli ahj libri nouissime reprobati: prioribus adiunguntur. Toleti. Ex officina Joa. de Aiala. Anno. D. 1551. Con prohibicion delos dichos senoresinquisidores de Toledo que ningfi impressor ni librero ni otra persona alguna im prima ni venda el dicho catalogo de libros prohibidos y reproba dos ensu districto y jurisdicion sin su licencia y mandado so pena de excomuniö mayor latae sentêtiae y de cincuenta mil marauedis. Hs. 32 blz. 4°.
Facsimile-uitgave, in 100 ex. gedrukt voor A. M. Huntington door de De Vinne Press van een der uitgaven der eerste Valdes-index.
De Leuvensche index van 1550 werd door Karei V aan den general inquisiteur Fernandes Valdes gezonden met bevel hiervan een Spaansche uitgave te bezorgen. Hiervan bestaan drukken verschenen te Valladolid, Valencia, en Toledo. (zie Reusch I, pag. 132 & volg.).



780
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Cataloghe ende intitulatie vanden quaden verboden boecken, ende van andere goede, die men den jongen scholieren leeren mach, na advys der Universiteyt van Loeven. Met een edict oft mandement der Coninclijcker Majesteyt. Te Loeven bij Merten Verhasselt ghesworen boecprinter In die vette hinne: Int jaer ons Heeren
1558. Door bevel der Conincklijcker Majesteyt. Onderteeckent D'Overloepe. 40 blz. A—Dj. (D4). 4°.
Cathalogus librorü qui prohibëtur mandato iUustrissimi & reverend D. D. Ferdinandi de Valdes Hispalen, Archiepi, Inquisitoris Generalis Hispaniae. Necnon et supremi sanctae ac generalis inquisitionis senatus. Hoe anno 1559 editus. Quorum iussu & licentia Sebastianus Martinez Excudebat Pinciae. Esta tassado en un real. — Achteraan: Fue impresso en Valladolid. En casa de Sebastian Martinez. Ano de 1559. Pedro de Tapia. 72 blz. 4°.
Facsimile-uitgave, in 100 ex. gedrukt voor rekening van A. M. Huntington door de De Vinne Press, van de eerste zelfstandige Spaansche index, (zie: Reusch I, pag. 300 & volg.).
Index auctorum et librorum, qui ab officio sanctae Rom. & universalis inquisitionis caueri ab omnibus & singulis in universa Christiana republica mandantur, sub censuris contra legëtes, vel tenentes libros prohibitos in bulla, quae lecta est in coena domini expressis, & sub aliis poenis in decreto eiusdë sacri officii contentis. Impressum Romae apud Antoniü Bladum Cameralem impress. de mandato speciali sacri officii. Romae,
1559. Mense Ianuario. 12°.
Index librorum prohibitorum cum regulis confectis per patres è. Tridentina Synodo delectos, auctoritate sanctiss. D. N. Pii UIL Pont. Max. comprobatus. Bononiae, apud Ioannem Rubrium. 1564. 4°.
Index librorum prohibitorum cum regulis confectis per patres a Tridentina Synodo delectos, auctoritate sanctiss. D. N. Pii IIII, Pont. Max. comprobatus. Romae, apud Paulum Manutium, Aldi F. 1564. In aedibus populi Romani. kl. 4°.
Index librorum prohibitorum cum regilis confectis per patres a Tridëtina Synodo delectos, authoritate sactjss. D. N. Pij IIII, Pont. Max. comprobatus. I^odii. Impensis Henrici Houij. 1568. 8°.
Index librorum prohibitorum cum regulis confectis per patres a Tridentina Synodo delectos, authoritaté sanctiss. D. N. Pii IIII, Pont. Max. cöprobatus. Una cum ijs qui mandato regiae Catholicae majestatis & iUustriss. Ducis Albani, consilijq. Regij decreto, prohibentur, suo quacq. loco & ordine repositis. Leodii. Impensis Henrici Houij. 1569. kl. 8°.



VII. 2. C. INDICES LIBRORUM PROHIBITORUM.
781
Librorum prohibitorum index, ex mandato Regiae catholicae Majestatis, & IUustriss. Ducis Albani, Consihique Regij Decreto confectus, & editus. Antverpiae, ex officina Christophori Plantini, 1569. 12°.
. Philippi II, Regis Catholici, edictum de librorum prohibi'torum catalogo obseruando. Antverpiae, ex officina Christophori Plantini. 1570. Cum privüegio. — Index librorum prohibitorum cum regulis confectis per patres a Tridentina synodo delectos, auctoritate sanctiss. D. N. Pij IIII Pont. Max. comprobatus. Cum appendice in Belgio, ex mandato Regiae Cathol. Majestatis confecta. Antverpiae, ex officina Christophori Plantini, 1570. 8°.
Philippi II, Regis Catholici, edictum de librorum prohibitorum catalogo obseruando. Antverpiae, ex officina Christophori Plantini, 1570. Cum privüegio. 8°.
Nadruk van het vorige.
Index expurgatorius librorum qui hoe secula prodierunt, vel doctrinae non sanae erroribus inspersis, vel inutüis & offensiuae maledicentiae feUibus permixtis, juxta Sacri Concilij Tridentini Decretum; Philippi II. Regis Catholici iussu & auctoritate, atque Albani Ducis consilio ac ministerio in Belgia consinnatus. Anno M. D. LXXI. Antverpiae, ex officina Christophori Plantini Prototypographi Regij. 1571. 4°.
Index librorum expurgatorum anno 1571. 32 blz. 4°. Systematisch gerangschikte lijst. Handschrift van dien tijd.
Index librorum prohibitorum, gedruckt zu Parma 1580, nach dem einzigen bekannten exemplare herausgegeben und erlautert von Fr. H. Reusch. Bonn, 1889. 8°.
Index et catalogus librorum prohibitorum, mandato iUustriss. ac reverëdiss. D. D. Gasparis a Quiroga Cardinalis Archiepiscopi Toletani, ac in regnis hispaniorum generalis inquisitóris, denuö editus. Cum Consilio supremi senatus sanctae generalis inquisitionis. Madriti, apud Alphonsum Gomezium Regium Typographum. Anno 1583. Tassado a cinco marauedis el pliego. 4°.
Index librorum expurgatorum, iUustrissimi ac reverendis. D. D. Gasparis Quiroga, Cardinalis et Archiep. Toletani Hispan. generalis inquisitóris jussu editus. De Consilio supremi Senatus S. generalis inquisit. Madriti, apud Alfonsum Gomezium Regium Typographum. 1584. 4°.
Index expurgatorius librorum qui hoe seculo prodierunt, vel doctrinae non sanae erroribus inspersis, vel inutilis & offensiuae malidicentiae feUibus permixtis, juxta sacri Consüij Tridentini decretum: Philippi II Regis Catholici jussu & auctoritate, atque



782
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Albani Ducis consilio ac ministerio in Belgia concinnatus; anno MDLXXI. Nunc primum in lucem editus & praefatione auctus ac regii diplomatis interpretatione. Apud Ioannem Mareschallum Lugdunensem. 1586. 16°.
Index librorum prohibitorum cum regulis confectis per patres a Tridentina Synodo delectos, auctoritate Pii IV primum editus, postea verö a Syxto V auctus, et nunc demum S. D. N. Clementis Papae VIII. Iussu recognitus & publicatus. Instructione adiecta de exequenda prohibitionis, deque sincerè emendandi & imprimendi libros, ratione. Romae, apud Impressores Camerales. Cum privilegio sum. Pont. ad Biennium. 1596. 8°.
Index librorum prohibitorum cum regulis confectis perpatres a Tridentina Synodo delectos, auctoritate Pii IIII primum editus. Postea veró a Syxto V auctus et nunc demum S. D. N. Clementis Papae VIII jussu recognitus & publicatus. Instructione adiecta. De exequendae prohibitionis, deque sincerè emendandi & imprimendi libros, ratione. Coloniae, apud Gosuinum Cholinum, 1597, 98. Cum gratia & privileg. Caes. Majest. 2dln. 12°.
Index expurgatorius librorum qui hoe saeculo prodierunt, _ vel doctrinae non sanae erroribus inspersis, vel inutilis & offensivae maledicentiae feUibus permixtis, juxta sacri concilij Tridentini decretum: Philippi II Regis Catholici jussu & auctoritate, atq. in Belgia concinnatus; anno MDLXXI. Accessit huic editioni collatio censurae in glossas juris Canonici, jussu Pii V Pontificis, anno 1572, editae, cum iisdem glossis Gregorii XIII, mandato, anno 1580, recognitis & approbatis. Rationem & usum coUationis huiusce demonstrat Praefatio Doet. Ioannis Pappi, Theologi Argentoratensis. Impensis Lazari Zetzneri. Anno 1599.12°.
Index librorum expurgatorum, iUustrissimi ac reverendis. D.D. Gasparis Quifoga, Cardinalis & Archiep. Toletani Hispan. generalis inquisitóris jussu editus. De consUio supremi senatus S. generalis inquisit. Juxta exemplar, quod typis mandatum est Madriti, apud Alphonsum Gomezium Regium Typographum. Anno MLXXXIIII. Salmuri, apud Thomam Portav. 1601. 4°.
Index expurgatorius librorum qui hoe saeculo prodierunt, vel doctrinae non sanae erroribus inspersis, vel inutilis & offensivae maledicentiae feUibus permixtis, juxta sacri concüii Tridentini decretum: Phüippi II Regis Catholici jussu & auctoritate atq; in Belgia concinnatus; anno MDLXXI. Accesserunt huic editioni excerpta aliorum librorum expurgatorum qui in indice hoe Belgico desiderabantur, ex indice Hispanico, iUustrissimi ac reverendissimi D. D. Gasparis Quiroga, Cardinalis & Archiepiscopi Toletani, Hispan-generalis inquisitóris jussu edito; De consilio



VII. 2. C. INDICES LIBRORUM PROHIBITORUM.
783
supremi senatus S. generalis inquisitionis juxta exemplar, quod typis mandatum est Madriti, apud Alphonsum Gomezium, regium typographum, anno MDLXXXIV Caetera vide pag. sequente. Argentorati, impensis Lazari Zetzneri. Bibliopol. 1609. 8°.
Sententie van de Cardinalen, Aertzbisschoppen, Bisschoppen, ende andere die uyt alle provinciën van 't Koningkrijck [Frankrijk] op de kerckelijcke vergaderinge gheweest zijn, over seeckere sonder namen schandaleuse boexkens; overgeset uyttet Latijn in onseNederduytsche Tale. Eerst gedrukt te Parijs bij A. Stephanus, 1625. Ende nu in 's-Grav. bij A. Meuris, 1626. kl. 4°.
Novus index librorum prohibitorum, juxta decretum sacrae congregationis iUustriss. S. R. E. Cardinalium a S. D. N. Urbano Papa VIII Sanctaq. Sedé Apostolica publicatum, Romae 4 Febr. 1627 auctus. Primum auctoritate Pij IV. P. M. editus. Deinde k Sixto V ampliatus. Tertio a Clemente VIII recognitus. Praefixis regulis, ac modo exéquendae prohibitionis per R. P. Franciscum Foretium Ord. Praed. a deputatione S. S. Trid. Synodi Secretarium. Ante quemlibet librum nouiter prohibitum praefixum est signun. Coloniae Agrippinae, ex commissione S. R. E. inquisit. Apud Antonii Boetzeri haerades. 1627. 8°.
Index librorum prohibitorum et expurgandorum novissimus. Pro Catholicis Hispaniarum regnis Phüippi IV, Regis Cathol. IU. ac R. D. D. Antonio a Sotomaior supremi praesidis, et in regnis Hispaniarum, Sicüiae, et Indiarum generalis inquisitóris, etc. jussu ac studiis, luculenter et vigilantissime recognitus: de consilio supremi senatus inquisitionis generalis. Juxta exemplar excusum. Madriti, ex typographaeo Didaci Diaz subsignatum LLdo Huerta. 1667. fol.
Index librorum prohibitorum Innocentii XI Pontificis Maximi jussu editus. Romae, 1681. Ex typographia Rev. Cam. Apost. Cum privüegio. 8°.
Index librorum prohibitorum Innocentii XI Pontificis Maximi jussu editus. Romae, 1683. Ex typographia Rev. Cam. Apost. Cum privüegio. 8°.
Arrests du Parlement et ordonnances de Monseigneur 1'Archevesque de Paris, portant la deffense & suppression des livres hérétiques; avec 1'édit du Roy, portant deffenses de faire aucun exercice public de la R. P. R. dans son royaume, régistré en Parlement en la Chambre des Vacations le 22 Octobre 1685. A Paris chez Fred. Leonard, imprimeur ordinaire du Roy, de Monseigneur & du Clergé de France, rue S. Jacques a 1'Ecu de Venise. 1685. Avec privilege de Sa Majesté. 12°.



784
vii. de bescherming van het boek.
Index librorum prohibitorum Innoc. XI. P. M. jussu editus usque ad annum 1681. Eidem accedit in fine appendix usque ad mensem Junij 1704. Juxta exemplar. Romanum. Recusus Pragae, in aula regia, apud Josephum Antonium Schilhart, Archi-Episcopalem Typographum 1726. Sumptibus Pauh Lochner, Bibhopolae Norimbergensis. — Appendix novissima ad indicem librorum prohibitorum ab anno MDCCIV. Usque ad totum mensem martii MDCCXVI. Juxta exemplar. Romanum cum licentia ordinarij. Recusa Vetero-Pragae, in aula regia, apud Josephum Antonium Schilhart, Archi-Episcopalom Typographum. 1 bd. 8°.
Index librorum prohibitorum Innoc. XI. P. M. jussu editus usque ad annum 1681. Eidem accedit in fine appendix usque ad mensem Junij 1704. Romae, Typis. Rev. Cam. Apost. 1704. Cum privilegio. (pag. 1—405).
Appendix ad indicem librorum prohibitorum ab anno MDCCIV usque ad totum mensem Martii MDCCXVI. Romae, 1716. Typis Rev. Camerae Apostolicae. Superioreum permissu & privilegio. (pag. 407—459).
Appendix ad indicem librorum prohibitorum a mense Martii MDCCXVI usque ad totum Maii MDCCXVIII. Romae, 1718. Typis Rev. Camerae Apostolicae. Superiorum permissu & privilegio. (pag. 461—475).
Appendix novissimae appendici ad indicem librorum prohibitorum a mense Maii MDCCXVIII usque ad totum mensem Julii MDCCXXXIX. Accedit in fine notula aliquot opusculorum, historiuncularum, ac orationum etiam proscriptarum. Romae, 1739. Typis Hieronymi Mainardi Impressoris Cameralis. Superiorum permissu & privilegio (pag. 477—568).
Index ou catalogue'des principaux livres condamnés et défendus par 1'église... Extrait du grand Index Romain... par J. B. Hannot. Namur, 1714. 8°.
Index librorum prohibitorum SSmi D. N. Benedicti XIV. Pontificis Maximi jussu Recognitus, atque editus. Romae, 1758. Ex Typographia Reverendae Camerae Apostolicae. Cum summi Pontificis privilegio. m. frontispice. 4°.
Index librorum prohibitorum SSmi D. N. Benedicti XIV. Pontificis Maximi jussu recognitus, atque editus. Cum appendicibus. Romae, 1770. Ex Typographia Rev. Camerae Apostolicae. Cum summi Pontificis privilegio. 8°. (m. 2 appendices 1757—27 Febr. 1764 en 1 Maart 1764—26 Mrt. 1770).
Idem, m. 3 appendices, de laatste van 3 Dec. 1770—14
Maji 1779.



VII. 2. C. INDICES LIBRORUM PROHIBITORUM.
785
Index librorum prohibitorum sanctissimi domini nostri Pii Sexti Pontificis Maximi jussu editus; et sub Pio Septimo ad annum usque MDCCCVI continuatus. Romae, 1806. Ex Typographia Rev. Camerae Apostolicae. Cum summi Pontificis privilegio. 8°.
Catalogue des ouvrages mis a 1'index. Paris, imprimerie ecclésiastique de Beaucé-Rusand, 1825. 8°.
Idem, contenant le nom de tous les livres condamnés par
la Cour de Rome, avec les dates des décrets de leur condamnation. 3e éd. Bruxelles, 1828. 8°.
Index librorum prohibitorum juxta exemplar romanum jussu sanctissimi domini nostri; ed. anno 1835. — anno 1841. Mechl. 1855, 1860. 2 dln. 8°.
Index librorum prohibitorum sanctissimi domini nostri Gregorii XVI Pontificis Maximi jussu editus. Romae, 1841. Ex Typographia Rev. Camerae Apostolicae. Cum summi Pontificis privilegio. m. frontispice. 8°.
Index librorum prohibitorum juxta exemplar Romanum jussu sanctissimi domini nostri. Editum anno MDCCCXXXV, accesserunt suis locis nomina eorum qui usque ad hanc diem damnati fuere. Mechliniae P. J. Hanicq. Summi Pontificis, SS. Congregationis de Propoganda fide & archiep. Mechl. Typographus. 1852. 8°.
Index librorum prohibitorum sanctissimi domini nostri Pii IX Pont. Max. jussu editus. Editio novissima in qua libri omnes ab Apostolica Sede usque ad annum 1876 proscripti suis locis recensentur. Romae, Ex typographia polyglotta S. C. de propoganda fide, 1876. 8°.
3. Auteursrecht.
a. Algemeene beschouwingen.
Aikes van Kregten, J. Het contract tusschen schrijver en uitgever. Gron. 1889 8°.
Aussy, Ch. Du droit moral de 1'auteur sur les oeuvres de littérature et d'art. Auxerre, 1911. 8°.
Authorship and pubhcation: a concise guide for authors in marters relating to printing and pubhshing, including the law of copyright and a bibliographical appendix. 4th ed. London, 1883. 8°.
Beaufort, H. L. de. Het auteursrecht in het Nederlandsche en internationale recht. Utr. 1909. 8°.



786
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Beer, L. Das freie Verfügungsrecht des Autors über die zu einem Vorzugspreise vom Verleger bezogenen Exemplare seines Werkes. Leipzig, 1904. 8°.
Beitrage zum Urheberrecht. Festgabe für den XVII. internationalen litterarischen und künstlerischen Kongress, Dresden, 1895. Berlin, 1895. 8°.
Belinfante, G. Het recht van den auteur. 's-Grav. 1877. 8°. (overdruk uit Themis).
Besant, W. The Society of authors; a record of its action from its foundation. London, 1893. 8°.
Biedermann, K. Das geistige Eigenthum mit Bezug auf Zeitungen und Zeitschriften. Berlin, 1869. 8°.
BirreU, A. Seven lectures on the law and history of copyright in books. London, 1899. 8°.
Bourdeillette, A. Etude sur la propriété littéraire artistique et industrielle. Périgueux, 1894. 8°.
Bowker, R. R. Copyright, its law and its literature; with a bibliography of literary property by Th. Solberg. London, 1886. 8°.
Copyright, its history and its law; with special reference
to the American code of 1909 and the British act of 1911. Boston, 1912. 8°.
Brandis, W. Rechtsschutz der Zeitungs- und Büchertitel. Berlin, 1898. 8°.
Briggs, W. The law of international copyright, with special sections on the colonies and the United States of America. London, 1906. 8°.
Carey, H. C. Letters on international copyright. Philadelphia, 1853. 8°.
Briefe über schriftstellerisches Eigenthum. Berlin, 1866. 8°.
Champagnac, G. de. Etude sur la propriété littéraire et artistique ; précédée d'une lettre de M. le Vic. A. de la Guéronnière. Paris, 1860. 8°.
Charpentier, (G.). De la prétendue propriété littéraire et artistique. Paris, 1862. 8°.
Copinger, W. A. The law of copyright, in works of literature and art; together with international and foreign copyright, with the statutes relating thereto, and references to the English and American decisions. London, 1870. 8°.
Idem. 5th ed. by J. M. Easton. London, 1915. 8°.



VII. 3. a. AUTEURSRECHT. ALGEMEENE BESCHOUWINGEN.
787
Copyright, International. Meeting of authors and publishers at the rooms of the New-York Historical society, April 9, 1868 and organization of the International copyright Association. NewYork, 1868. 8°.
I. An American view, by S. S. Conant.— II. An English-
man's view of the foregoing (by L. H. Courtney). (Macmillan's Magazine, June 1879). 8°.
national and international, with some remarks on the
position of authors and publishers, by a publisher; also an appendix including the text of „The international and colonial copyright act 1886" and of „A bijl to consohdate and amend the law relating to copyright" (now before parliament 1887); also the articles of „The international Copyright Union" etc. London, 1887. 8°.
Dahlsheimer, A. Die Uebertragung des Urheberrechts. Nürnberg, 1910. 8°.
Darras, A. Du droit des auteurs et des artistes dans les rapports internationaux. Paris, 1887. 8°.
Delalande, E. Etude sur la propriété littéraire et artistique. Paris, 1880. 8°.
Dunant, Ph. Rapport sur la revision de la loi fédérale sur la propriété littéraire et artistique. Basel, 1913. 8°. (Verhandl. des Schw. Juristen vereins, 1913).
Dungs, H. Lehrbuch des Urheberrechts an Werken der Literatur und der Künste. Berlin, 1910. 8°.
Eigendom, Over den geestelijken. (Naar een artikel van A. Droz, inde Revue de Paris van Sept. 1906; overdruk uit Wetenschappelijke Bladen). 8°.
Eisenmann, E. Le contrat d'édition et les autres louages d'oeuvres inteUectueUes. Paris, 1894. 8°.
Enslin, A. Ueber internationale Verlagsvertrage mit besonderer Beziehung auf Deutschland. Berlin, 1855. 8°.
Entwurf eines Gesetzes über das Verlagsrecht. Berlin, 1900. 8°.
Evertsen de Jonge, W. C. K. Bijdrage tot de leer der zoogenaamde délits de la presse. Utr. 1847. — Tweede bijdrage. 1855. 1 bd. 8°.
Verhandeling over de regten van schrijvers en kunstenaars op hunne werken, voornamelijk uit het oogpunt van het internationale regt. Utr. 1853. 8°.
Frankel, F. Der Rechtsschutz des Zeitungsinhalts. Marburg, 1912. 8°.
Freydorf, von. Autorrecht und Rechtssystem; litterarische und ' kritische Studie. Mannheim, 1894. 8°.



788
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Friedlsinder, M. Der einheimische und auslandische Rechtsschutz gegen Nachdruck und Nachbildung. Leipzig 1857. 8°.
Gay, J. Ce qu'on appelle la propriété littéraire est nuisible aux auteurs, aux éditeurs et au public. Paris, 1862. 8°.
Germond de Lavigne, A. La protection de la propriété littéraire a 1'étranger. Paris, 1881. 8°.
Granichstadten, O. Das Urheberrecht, Pressgesetz und Das objective Verfahren, erlautert durch gerichtliche Entscheidungen. Wien, 1892. 8°.
Gregorio, A. de. II contratto di edizione. Roma, 1913. 8°.
.' Griesinger, L. F. Der Büchernachdruck aus dem Gesichtspunkte des Rechts, der Moral und Politik betrachtet. Stuttgart, 1822.8°.
Schmid, K. E. Der Büchernachdruck aus dem Gesichts-
punkte des Rechts, der Moral und Politik. Gegen L. F. Griesinger. Jena, 1823. 8°.
Grievances, The. between authors and publishers, being the report of the conferences of the incorporated Society of authors. March 1887. London, 1887. 8°.
Haeghen, G. van der. Annuaire de la propriété industrielle artistique & littéraire pour 1914. Liège, 1914. 8°.
Hansen, Fr. Das Urheber-, Verlags- und Pressrecht für das gesamte Druckgewerbe; die internationalen Beziehungen des Urheberrechts; le Tl. Halle a. S., 1911. 8°.
Heemskerk Az., J. Voordragten over den eigendom van voortbrengselen van den geest. Hrl. 1856. 8°.
Henneberg, H. Die Rechtsstellung des Verlegers nach modemem Recht. Berlin, 1908. 8°.
Hetzel, J. La propriété littéraire et le domaine pubhc payant. Paris, 1862. gr. 8°.
Hildebrandt, M. Wider die Communisten am geistigen Eigenthum. Berlin, 1899. 8°.
Hofmann, W. Über Wesen und Rechtswirkungen der Bestellung eines Schriftwerks durch den Verleger; ein Beitrag zur Lehre vom Verlagsvertrag. Gera, 1896. 8°.
Huard, A. Des contrats entre les auteurs et les éditeurs. Paris, 1889. 8°.
et E. Mack. Répertoire de législation, de doctrine
et de jurisprudence en matière de propriété littéraire et artistique; nouvelle éd. Paris, 1895. 8°.



VII. 3. a. AUTEURSRECHT. ALGEMEENE BESCHOUWINGEN.
789
Jerrold, S. A handbook of Engl. and foreign copyright in literary and dramatic works. London, 1881. 8°.
Jobard, J. B. A. M. Organon de la propriété intehectueUe. Paris, 1851. 8°.
Klasing, A. Die rechthche Stellung des Urhebers, der einen Verlagsvertrag abschhesst. Leipzig, 1907. 8°.
Klostermann, R. Das geistige Eigenthum an Schriften, Kunstwerken und Erfindungen, nach Preussischem und internationalem Rechte dargestellt. Berlin, 1867. 2 dln. 8°.
Kohier, J. Das Autorrecht, eine zivilistische Abhandlung; zugleich ein Beitrag zur Lehre vom Eigenthum, vom Miteigenthum u.s.w. Jena, 1880. 8°.
Das literarische und artistische Kunstwerk und sein Autor-
schutz; eine juridisch-asthetische Studie. Mannheim, 1892. 8°.
Urheberrecht an Schriftwerken und Verlagsrecht. Stuttgart
1907.8°. '
Kool, J. H. W. Over het begrip van eigendom en eigendomsrecht. Amst. 1853. 8°.
Korb, F. Was heisst und ist das geistige Eigenthum an literarischen Erzeugnissen; ein Beitrag zur Theorie des Nachdrucks und Verlagsrechts. Breslau, 1869. 8°.
Kramer, W. A. Die Rechte der Schriftsteller und Verleger Heidelb. 1827. 8°.
Laboulaye, E. Etudes sur la propriété littéraire en France et en Angleterre; suivies des trois discours prononcés au parlement d'Angleterre par Sir T. Noon Talfourd. Paris, 1858. 8°.
et G. Guiffrey. La propriété httéraire au XVIIIe siècle.
Recueil de pièces et de documents publié par le comité de 1'association pour la défense de la propriété littéraire et artistique; avec une introduction et des notices. Paris, 1859. 8°.
Lalanne, L. Curiosités littéraires. Paris, 1857. 8°.
Landsberg, H. Die Grenzen der Abdrucksfreiheit im Zeitungswesen unter besonderer Berücksichtigung der internationalen Rechtsbeziehung. Berhn, 1906. 8°.
Lange, M. Kritik der Grundbegriffe vom geistigen Eigenthum; auf Grundlage der Einleitung zum Gesetze vom 11 Juni 1837 und mit besonderer Rücksicht auf die Preussische Gesetzgebung überhaupt. Schoenebeck, 1858. kl. 8°.
Lardeur, G. Du contrat d'édition en matière httéraire. Paris 1893. 8°.
20



790
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Lauterbourg, W. Du contrat d'èdition et de la nature juridique du droit de 1'éditeur. Paris-Genève, 1915. 8°.
Lebret, G. A. La propriété littéraire et artistique. Paris, 1878. 8°.
Leverson, M. R. Copyright and patents; orpropertyinthought. London, 1854. 8°.
(Low, Sampson). Copyright, national and international, from the point of view of a publisher. London, 1879. 8°.
Lunge, E. The contract of publication in Germany, Austria, Hungary and Switzerland. London, z.j. 8°.
Manes, A. Das Recht des Pseudonyms unter besonderer Beachtung des bürgerlichen Gesetzbuchs und auslandischen Rechts. Göttingen, 1899. 8°.
Milchsack, G. Doppeldrucke; ein Beitrag zur Geschichte des Verlagsrechts. (Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XIII. 1896).
Montagnon, E. Principes de la législation des droits d'auteur. Lyon, 1883. 8°.
Morisseaux, Ch. Essai sur le droit d'auteur. Paris, 1886. 8°.
Morstadt, C. E. Kritisch-pragmentarischer Commentar über Mittermaier's Theorie von Verlagscontract, Schrifteigenthum, Nachdruck und Collegienheften. Heidelb. 1831. 8°.
Mothes, R. Das Recht an Schrift- und Kunstwerken. Leipzig, 1913. 8°.
Muller, F. Iets over de pogingen, welke tegenwoordig in onderscheidene landen worden aangewend ter vaststelling van het recht op letterkundigen eigendom. Amst. 1839—40. 2 stukjes. 12°. Dl. f ontbreekt.
Neukamp, E. Die Rechtsstellung der Verfasser von Beitragen zu Sammelwerken. Leipzig, 1913. 8°.
Neustetel, L. J. Der Büchernachdruck, nach Römischem Recht betrachtet. Heidelb. 1824. 8°.
Nicolau, A. D. La propriété littéraire et artistique au point de vue international. Paris, 1895. 8°.
Noll, F. Suum cuique! Das geistige Eigenthum oder das Urheberrecht an Werken der Arbeit jeder Art. Berhn, 1862. 8°.
. Osterrieth, A. Altes und neues zur Lehre vom Urheberrecht. Leipzig, 1892. 8°.
Passy, F., V. Modeste, et P. Paillottet. De la propriété intellectuelle; avec une préface par J. Simon. Paris, 1859. 8°.



VII. 3. a. AUTEURSRECHT. ALGEMEENE BESCHOUWINGEN.
791
Poulllet, E. Traité thébrique et pratique de la propriété littéraire et artistique et du droit de représentation. 3e éd. par G. Maillard et Ch. Claro. Paris, 1908. 8°.
Proudhon, P. J. Die hterarischen Majorate; Prüfung des Plans zu einem Gesetze, welches die Schöpfung eines ewigen Monopols zum Besten der Erfinder, SchriftsteUer und Künstler bezwèckt. a. d. Französ. Leipzig, 1862. 8°.
Prudhomme, L. De la propriété httéraire ou les contrefacteurs et les plagiaires démasqués. Paris, 1811. 8°.
Putnam, G. H. Internationaler Schutz gegen den Nachdruck in einigen seiner Beziehungen auf Ethik und Politische Oekonomie. Berlin, 1880. 8°.
The question of copyright; a summary of the copyright
laws at present in force in the chief countries of the world. NewYork, 1891. 8°.
Pütter, J. St. Der Büchernachdruck, nach achten Grundsatzen des Rechts geprüft. Göttingen, 1774. 4°.
Recueil de. contrats en usage dans des maisons d'èdition de divers pays pour la pubhcation d'oeuvres httéraires, musicales et artistiques. (Congrès international des éditeurs). Berne, 1906. 8°.
Reitz, C. C. De plagio htterario. Hard. 1755. 4°.
Renouard, A. C. Traité des droits d'auteurs dans la littérature,
les sciences et les beaux-arts. Paris, 1838. 2 dln. 8°.
Réponse du syndicat des éaiteurs-hbraires et du syndicat des éditeurs de musique au questionnaire du Conseil supérieur du commerce et de 1'industrie. Paris, Juillet 1890. 4°.
Ridder, N. de. Eenige beschouwingen over kopierecht. Utr. 1875. 8°.
Rivière, L. Protection internationale des oeuvres littéraires et artistiques. Paris, 1897. 8°.
Robbers, J. G. Het auteursrecht, opmerkingen en beschouwingen. Amst. 1896. 8°.
Röthlisberger, E. Der interne und der internationale Schutz des Urheberrechts in den verschiedenen Landern. 2e Aufl. Leipzig, 1904. 8°.
Idem. 3e umgearb. Aufl. Leipzig, 1914. 8°.
Urheberrecht und Zeitungsinhalt. Bern, 1908. 8°. (Abhand-
lungen zum schweizerischen Recht, Heft. 27).



792
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Rudelle, P. Des rapports juridiques entre les auteurs et les éditeurs. Paris, 1898. 8°.
Saint -Germain, J. T. de. La propriété intellectuelle est un droit. Paris, 1858. 8°.
Schuster, H. M. Grundriss des Urheberrechts. Leipzig, 1899. 8°. (Grundriss des österreichischen Rechts, le Bd, 9e Abt.).
Seuffert, L. Das Autorrecht an literarischen Erzeugnissen. Berlin, 1873. 8°.
Schlittgen, J. Das Urheberrecht an Werken der Literatur und der Tonkunst, das Verlagsrecht, und das Urheberrecht an Werken der bildenden Künste und der Photographie. Leipzig, 1908. 8°.
Schnobelius, J. J. Ecloga theologica de concionibus sacerdotum, calamo exceptis; vel nachgeschriebenen Predigten. Lübeck, 1716. 8°.
Sprigge, S. Squire. The Society of French authors; its foundation and its history. London, (1889). 8°.
Staats-auteursrecht. I. — Prae-adviezen van H, C. Diferee, H. Robbers, W. Steenhoff, B. W. F. van Riemsdijk, C. Huidekoper, Sept. 1919. (uitgeg. d. d. Ver. Bur. voor auteursrecht voor beeldende kunst).
Stolfi, N. Traité théorique et pratique de la propriété littéraire et artistique; tome I traduit sur la seconde édition italienne par Emile Potu. Paris, 1916. 8°.
Streissler, F. Das Recht für Urheber, Buchhandel und Presse. Leipzig, 1890. 2 dln. kl. 8°.
Swaving, H. J. De jure, quod vulgo dicitur dominium litterarium. Lugd. Bat. 1841. 8°.
Thomas, J. Dissertatio philosophica de plagio literario. Nunc recusa et VI accessionibus locupletata. Suobaci, 1692. m. portr. 2 dl. 1 bd. 4°.
Thulliez, L. Etude législative, historique et juridique sur la propriété littéraire. Paris, 1876. 8°.
Tissier, F. L. Affranchissement des producteurs intellectuels, précédé d'une lettre de Jobard. Paris, 1849. 8°.
Veit, M. Die Erweiterung des Schutzes gegen Nachdruck zu Gunsten der Erben verdienter Autoren. Berhn, 1855. 8°.
Velden, B. van den. Bedenkingen omtrent den aard en het wezen van den zoogenaamden letterkundigen eigendom. (Amst. 1837). 8°. (overdruk uit Bijdragen voor regtsgeleerdheid en wetgeving, dl. XI).



VII. 3. a. AUTEURSRECHT. ALGEMEENE BESCHOUWINGEN.
793
Viëtor, J. Freseman. Een bijdrage tot het leerstuk van den intellectueelen eigendom. Utr. 1868. 8°.
Vos, B. M. de. Het auteursrecht in actie. Hrl. 1908..8°. (overdruk uit Rechtsgel. Mag.).
Vries, A. de. De commercio epistolarum ex juris principiis aestimato. Amst. 1841. 8°.
Op rechtskundige gronden wordt hierin het onrechtmatige van de uitgave van brieven, zonder toestemming des schrijvers, bewezen.
Wackernagel, W. Einige Worte zum Schutz litterarischen Eigenthumes. Basel, 1838. 8°.
Walkate, A. H. Eigendom van brieven. Kampen, 1893. 8°.
b. Internationale congressen en overeenkomsten. [Chronologisch).
Congrès de la propriété littéraire et artistique. 27—30 Sept. 1858 aBruxelles. — Communications 1 et 2 du Comité d'organisation; liste des adhérents. — Observations sur les questions de propriété littéraire et artistique qui doivent être soumises au Congrès de Bruxelles le 27 Sept. 1858, par le Cercle de la librairie Francaise. Paris, 1858. 4°.
Bakhuizen van den Brink, R. C. Congres over den
letterkundigen eigendom te Brussel. Haarl. 1858. 8°.
Foucher, V. Le congrès de la propriété littéraire et artistique, tenu a Bruxelles en 1858. Paris, 1858. 8°.
— — Romberg, E. Compte rendu des travaux du congrès de la propriété littéraire et artistique, suivi d'un grand nombre de documents et d'un appendice contenant les lois de tous les pays sur les droits d'auteur avec notices historiques. Bruxelles, 1859. 2dln 1 bd. 8°.
— — Suringar, G. T. N. Notes et remarques sur quelques solutions présentées par le comité d'organisation du Congrès de la reconnaissance internationale de la propriété httéraire et artistique. (Leeuw.), 1859. 8°.
Congrès littéraire international de Paris, 1878. — Présidence de Victor Hugo. Comptes rendus in extenso et documents. Paris, 1879. 4°.
Alfonso, L., et J. Lermina. Rapport présenté au Congrès
httéraire international a Paris, 1878. 8°.
Hugo, V. Discours d'ouverture du congrès littéraire international. Le domaine pubhc payant Paris, 1878. 8°.



794
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Conférence internationale pour la protectlon des droits d'auteur réunie a Berne. — Actes de la le, 2e et 3e Conférence. Berne, 1884, 85, 86. 3 dln. fol.
Denkschrift zur Erinnerung an die Begründung der Berner
Übereinkunft, betreffend die Bildung eines internationalen Verbandes zum Schutze von Werken der Literatur und Kunst am 9. Sept. 1886. Herausgeg. am Tage ihres 25-jahrigen Bestehens vom Börsenver. d. deutsch. Buchh. zu Leipzig, (1911). 8°.
Röthlisberger, E. Schriftstellerische Postulate zur Revi-
sion der Berner Konvention vom 9. Sept. 1886. Berlin, 1893. 8°.
Die Berner Uebereinkunft zum Schutze von Werken der
Literatur und Kunst und die Zusatzabkommen. Bern, 1906. 8°.
Soldan, Ch. L'Union internationale des oeuvres littéraires
et artistiques; commentaire de la convention de Berne du9Sept. 1886. Paris, 1888. 8°.
Conférence de 1'Union internationale pour la protection des oeuvres littérairesv et artistiques, réunie a Paris du 15 Avrilau 4 Mai 1896. — Actes. Berne, 1896. 4°.
Correspondence respecting the copyright Conférence at
Paris. London, 1897. fol.
Text of the Convention creating the international copyright
Union, Sept. 5, 1887, together with additional articles, signedat Paris, May 4, 1896. 4°.
Conférence de Berlin. — Atti della commissione nominata con. Regi Decreti 15 die. 1901 e 15 febbr. 1902 per studiare e proporre le riforme da introdurre nella legge sui diritti degli autori delle opere dell' ingegno. Roma, 1907. 8°.
Annexe au journal de la conférence speciale convoquée sur
1'ordre de Sa Majesté 1'Empereur pour étudier la question de la convention littéraire. St. Petersb. 1907. 8°.
—— Documents prélirninaires I —IV. Berne, 1907—08. 2 dln. 4°.
Rapport, amendements et propositions, etc. (diverse stukken in map), fol.
Listes des pays représentés et de leurs délégués. fol.
le—4ième séance, 14 Oct. —13 Nov. 1908. fol.
(Diverse stukken en brieven betreffende de Conferentie,
in map), fol.



VII. 3. D. AUTEURSRECHT. INTERN. CONGRESSEN EN OVEREENK.
795
Conférence de Berlin. — Actes de la Conférence réunie a Berlin du 14 Oct. au 14 Nov. 1908. Berne, 1909. 4°.
Mémoire présenté a la Conférence de Berlin pour la re-
vision de la convention d'Union de Berne concernant la protection des oeuvres littéraires et artistiques. Paris, 1908. 8°. (Association littéraire et artistique internationale, 30e congrès, Mayence 27 — 30 Sept. 1908).
Convention de Berne revisée pour la protection des oeuvres
littéraires et artistiques. 1908. 4°.
Convention de Berne revisée en 1908 mise en regard de
la convention de Berne de 1886 et des actes de Paris de 1896 et suivie de tableaux résumant la législation, les traités et la durée des délais de protection dans tous les pays. Berne, 1909. 4°.
Report of the delegate of the United States to the intern.
Conference for the revision of the Berne copyright convention, held at Berlin, Oct.-Nov. 1908. Wash. 1908. 4°. (International copyright Union; Berrie convention, 1886; Paris convention, 1896; Berlin convention, 1908).
Revised text of the convention creating the intern.
copyright Union. 1908.
Copyright proclamation by the President of the United
States of America. April 9, 1910. 8°.
Berner Ubereinkunft, Die. über internationales Urheberrecht; mit Erlauterungen v. H. Dungs. Berlin, 1910. kl. 8°.
Borchgrave, J. de. Les résultats de la Conférence de Berlin
et le rapport de M. Taillefer au Syndicat pour la protection de la propriété intellectuelle. Z. p. 1909. 8°.
Campbell, P. Llambi. Exposé de la propriété httéraire
et artistique. Berlin, 1908. 8°.
Delzons, L. La propriété artistique et littéraire a la conférence de Berlin. 8°. (Revue des deux mondes, Oct. 1908).
Dorian, (M.). Conférence de Berlin pour la revision des lois
internationales concernant les droits d'auteurs; instruments servant & reproduire mécaniquement la musique; histoire du mouVement et analyse de la législation proposée. (Fransch, Duitsch en Engelsch). Berlin, 1908. 3 dln. 8°.
Pézard, M. La Convention de Berlin, sa portée générale, ses
conséquences au point de vue de la protection artistique en France. 8°. (Mercure de France, 16 Juin 1909).
Potu, E. La convention de Berne pour la protection des oeuvres httéraires et artistiques, revisée a Berlin le 13 Nov. 1908 et el pro- tocole additionnel de Berne du 20 mars 1914. Paris, 1914. 8°.



796
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Conférence de Berlin. — Robbers, H. De Berner Conventie te Berlijn herzien. 8°. (De Gids, Dec. 1908).
Taillefer, A. Rapport présenté au Syndicat pour la protection de la propriété inteUectuelle; revision de la convention de Berne; examen du texte voté par la Conférence de Berlin. Janv. 1909. 8°.
Wauwermans, P. La convention de Berne (revisée a
Berlin) pour la protection des oeuvres littéraires et artistiques. Bruxelles, 1910. 8°.
c. Wetgeving en beschouwingen over wetten. 1. Algemeen.
Blanc, E., et A. Beaumè. Code général de la propriété industrielIe littéraire et artistique, comprenant les législations de tous les pays et les traités internationaux. Paris, 1854. 8°.
Constant, Ch. Code général des droits d'auteur sur les oeuvres httéraires et artistiques; contenant le texte avec notes et commentaires de la Convention nationale du 9 Sept. 1886, ainsi que la traduction francaise des lois internes des divers états d'Europe et diverses conventions particulières intervenues entre eux. Paris, 1888. 8°.
Eisenlohr, C. F. M. Sammlung der Gesetze und internationalen Vertrage zum Schutze des liter, artist. Eigenthums in Deutschland, Prankreich und England. Heidelb. 1856. 8°.
Lyon-Caen, Ch., et P. Delalain. Lois francaises et étrangères sur la propriété httéraire et artistique, suivies des conventions internationales conclues par la France pour la protection des oeuvres de littérature et d'art. Paris, 1889; m. suppl. 1890—96. tez. 3 dln. 8°,
Gesetze über das Urheberrecht in allen Landern nebst den darauf bezüglichen Internationalen Vertragen, durchges. von E. Röthlisberger. 2e Aufl.. Leipzig, 1902. 8°.
Recueil des traités, conventions, arrangements, accords, etc. conclus entre les differents états en matière de propriété industrielle; reproduits en langue francaise et dans celles des langues originales qui peuvent être imprimées en caractères romains; avec introduction par L. Renault. Berne, 1904. 8°.
des conventions et traités concernant la propriété littéraire et artistique pubhés en francais et dans les langues des pays contractants. Berne, 1904. 8°.
de législation concernant la propriété industrielle et
commerciale. Tome I, législation francaise; tome II, législation



VII. 3. C. 1. AUTEURSRECHT. WETGEVING. ALGEMEEN.
797
étrangère; tome III, conventions internationales. Paris, 1911. 3 dln. 1 bd. 8°. (Conservatoire national des arts et métiers, office de la propriété industrielle).
Röthlisberger, E. Urheberrechts-Gesetze und Vertrage in allen Landern, nebst den Bestimmungen über das Verlagsrecht. 3e umgearb. Aufl. Leipzig, 1914. 8°.
Droit d'auteur, Le. Organe officiel du Bureau de rUnion internationale pour la protection des oeuvres littéraires et artisques. Berne, 1888... Jg. 1... 4°. Met: tables générales des matières, 1888—1900. Berne, 1903. 8°.
2. Nederland. (Chronologisch).
Forme van Request aan de Staten van Holland en Westvriesland ter verkrijging van een octroy. Hs. 1 blz. fol.
Waarschouwinge van Burgemeesteren en Regeerders aan de Overluyden van 't Boekverkoopers-, Boekdrukkers- en Konstverkoopers Gild, ter mededeeling aan de Gildebroeders, betreffende het drukken van Bijbels, Testamenten en andere Kerkboeken. 31 Jan. 1699. 3 blz. fol.
Resolutie van de Staten van Holland en Westvriesland, raakende het keveren van een éxemplaar der boeken etc. met octroy aan de Universiteit te Leyden. Ampliatie van de Resolutie van 5 Dec. 1679. 30 April 1728. (Extr. u. d. Resolutie), fol.
Reglement tot het drukken der bijbels, testamenten, enz. Amst. 1713. 4°.
Resolutie van de Staaten van Holland en Westvriesland, dato 28 Juny 1715 op het Request van Overluiden van de Boekverkopers betreffende het nadrukken van hunne boeken. (Extract uit de Resolutiën). fol.
Verbod door Overlieden van Boekverkoopers-, Boekdrukkersetc. Gilde, op order van Burgemeesteren,, aan de Gildebroeders, om geen edictaale citatien of indagingen, vonnissen of sententien, behalve met speciaal en schriftelijk consent van de heeren van den gerechte te doen drukken, verkoopen etc. Amst. 12 Dec. 1764. br. 4°.
Aanmerkingen van de opzichters der Auctien en Boekneringen te Leyden op zeker request van Fauche te Neufchatel omme declaration voor zijne te maken drukken van Bonnet, werken met vermeerderingen van den auteur, alleen met privilegie in de Nederlanden in te voeren, zonder dat de eigenaren der vorige drukken E. Luzac en M. M. Rey dit kunnen beletten als nadruk. Mrt. 1778. Hs. 3 blz. fol.



798
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Concept-plan om de verschillen over vertalingen te weren. 1788. — Met aanm. der Haarl. boekverk. in margine. 3 st. Hs. fol.
Naamlijst van boeken, die ter vertaling zijn aangekondigd in den jaare 1790, 1792—94. le, 2e—5e st. Amst. A. B. Saakes. 4 dln. 8°.
Rapport van de commissie tot onderzoek der requesten door velschillende boekverkoopers, gepresenteert aan dé vergadering der provisioneele representanten van het volk van Holland, over het al of niet accordeeren van privilegiën, recht van copy en praeadvertentie, enz. benevens het decreet op dat subject gearresteert bij de bovengemelde vergadering. Op den 25 Nov. 1795. 's-Grav. 1795. 8°.
Mededeeling door Overheden van het Boekverkoopers- etc. Gilde van het „Extract uit de Decreeten der vergadering van de Provisioneele Representanten van het Volk van Holland" in dato 27 Nov. 1795, behelzende bepalingen over kopierecht en nadruk. 6 blz. 8°.
Publicatie over de privilegiën en octroyen, mitsgaders over het recht van copy en eigendom in den boekhandel, gearresteerd bij het Provintiaal Bestuur van Holland den 8. Dec. 1796. Den Haag, ter 's Landsdrukkerij, 1796. 8°. — Oproeping van eenige Amsterdamsche boekverkoopers aan hunne gildebroeders ter beraming van middelen „tot soutien van den boekhandel" 9 Juny 1795. plano. — Concept adres aan de Provisioneele Representanten van het Volk van Nederland, houdende aanvrage om eên wet tegen den nadruk, met de namen der onderteekenaars in Hs. en 2 begeleidende circulaires. — Aanmerkingen op het voorgaande concept adres door C. van der Aa, P. van Braam, Th. Crajenschot, H. de Haas, J. Honkoop, Krap, A. Loosjes, D. du Mortier in Hs. — Rapport van de Commissie tot onderzoek der Requesten door verschillende boekverkoopers gepresenteert aan de Vergadering der Provis. Representanten van het Volk van Holland, over het al of niet accordeeren van privilegiën, recht van copy enz. benevens het Decreet op dat subject gearresteert bij de bovengemelde Vergadering op den 25 Nov. 1795. 8°.
Publicatie van het Provinciaal Bestuur van Holland, houdende de bepaling, „dat van nu voortaan geene Privilegiën of Octroyen tot het drukken en uitgeeven van eenige boeken of stukken zullen worden verleend, als strijdende tegen de thans aangenomen grondbeginselen, volgens welke ieder Ingezeeten een aanspraak heeft op de beveiliging van zijnen rechtmatigen eigendom." 8 Dec. 1796. 2 blz. plano.
Publicatie van het Staatsbewind der Bataafsche Republiek, wegens het niet verder verleenen van privilegiën en octroyen, betreffende het drukken en uitgeven van boeken, en verbod tegen



VII. 3. C. 2. AUTEURSRECHT. WETGEVING. NEDERLAND.
799
het nadrukken van oorspronkehjke of vertaalde werken, enz. 's-Grav. 3 Juni 1803. 8°.
Publicatie van het Staatsbewind der Bataafsche Republiek wegens het niet verder verleenen van Privilegiën en Octroyen, betreffende het drukken en uitgeven van boeken, en verbod tegen het nadrukken van oorspronkelijke werken of vertaalde enz. Gearresteerd den 3 Juny 1803. Hs. 4°. — Alsvoren, gedrukt in plano. — Memorie van het Staatsbewind der Bataafsche Repubhek aan het Wetgevend Lichaam, naar aanleiding van een request van D. du Mortier om een nieuwe wet tegen den nadruk, met Concept besluit voor den nieuwen wet, 20 Mei 1803. 8°.' — Adres van J. van Cleef en A. & J. Honkoop aan het Wetgevend Lichaam der Bataafsche Republiek betreffende een voordracht gedaan door het Staatsbewind tot het statueeren eener wet tegen het nadrukken van boeken. Hs. (copie). [1803]. fol.
Notificatie van het Bewind der Bataafsche Republiek houdende verbod tegen het nadrukken van de Staatsstukken, ter Staatsdrukkerij wordende verkocht en uitgegeven. 13 Dec. 1805. 1 blz. plano.
Verplichte Inzending van exemplaren aan den Dir. Gen. v. Justitie en Politie en de Kon. Bibl.—Extract uit de Resolutiën van het Gem. Bestuur van Utrecht, 4 Aug. 1806, inhoudende missive van het Departementaal Bestuur in dato 26 Juli, bevelende ora van de' Journalen van alle periodique werken onder diens ressort'gedrukt een exemplaar te doen zenden aan den Dir. Gen. van Justitie en Pohtie en 2 exemplaren aan de Kon. Bibl. plano. —
Alsvoren. 18 Aug. 1806 dagelijks rekenschap worde gegeven
van alle periodieke en andere werken welke in het Koninkrijk uitkomen ten einde daarvan dagelijks een klein rapport aan den Koning te doen. Vervat een klacht wegens het beleechgen van de Hoven van Weenen en België in het Amsterdamsche Avondjournaal no. 16. plano. — Alsvoren, 1 Sept. 1806, hernieuwde aanmaning om te voldoen aan de missiven van 28 Juli en 12 Aug. plano.
Decreet, houdende amphatie der Publicatie van den 3e Juny
1808, betreffende het drukken en uitgeven van boeken, en verbod tegen het nadrukken van oorspronkelijke werken enz. (betr. platen, portretten, kaarten en dergl.). Gegeven 3 Dec. 1808. 8°.
Besluit opzigtelijk het inzenden van exemplaren aan den Boekverkooper des Konings en der Kon. Bibl., van werken, welke men door den druk het publiek wil aanbieden. Gegeven 22 April,
1809. 8°.
Kon. Besluit, houdende bepalingen omtrent den boekhandel en den eigendom van letterkundige werken. 24 Jan. 1814. (Staatsbl.). 8°.



800
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Kon. Besluit met voorschriften tot verzekering van het regt van eigendom aan hun, die van buitenlandsche werken eene vertaling willen uitgeven. 24 Jan. 1815 (Staatsbl.). 8°.
Wet, de regten bepalende die in de Nederlanden, ten opzigte van het drukken en uitgeven van letter- en kunstwerken, kunnen worden uitgeoefend. 25 Jan. 1817. (Staatsbl.). 8°.
omtrent het verleenen van uitsluitende regten op uitvindingen en verbeteringen van voorwerpen van Kunst en Volksvlijt. 25 Jan. 1817. (Staatsbl.) 8°.
Advis van J. van der Linden, M. C. van Hall, H. Sinderam, S. A. Verburg en F. A. van Hall, betreffende den zin en de meening van het vastgestelde bij Art. 3 der Wet van den 25sten Januarij 1817 de regten bepalende, die in de Nederlanden ten opzigte van het drukken en uitgeven van letter- en kunstwerken, kunnen worden uitgeoefend. Leyden, Haarlem en Amsterdam, 1817. 8°.
Behandelt de vraag, of de kopijrechten, vóór 1817 verkregen, aan de bepalingen dier wet onderhevig zijn ? hetgeen ontkennend beantwoord wordt.
Kon. Besluit betrekkelijk het doen drukken en uitgeven van _ Staatsstukken door particulieren. 2 July 1822. (Staatsbl.). 8°.
waarbij ten behoeve van de landsdrukkerij het regt voorbehouden wordt, tot den druk en de uitsluitende uitgave van het Staatsblad en het Journal Officiel. 30 July 1822. (Staatsbl.) 8°.
(Schilperoort, T. O.). De Nederlandsche drukpers, naar den wettelijken zin des woords beschouwd, ter toelichting" der regtsbeginselen, zoo van het eigendom als van de verantwoordelijkheid. Brussel, 1828. 8°.
Lipman, S. P. Onderzoek omtrent de wettigheid der Koninklijke Besluiten van 2 en 30 Julij 1822 en 18 Junij 1829. Amst. 1840. 8°.
Dit stuk bestrijdt de geldigheid der Koninklijke Besluiten, over het eigendom van den Staat op het kopijrecht van Wetten, Besluiten, enz. en het uitsluitend voorbehoud tot het drukken door de Landsdrukkerij, daar alleen Wetten die verbindende kracht hebben. 'ȕ
Luttenberg, G. Register der wetten en besluiten betrekkelijk het openbaar bestuur in de Noord-Nederlanden sedert 1796 tot 1813. Zwolle, 1834. 4°.
Hetzelfde werk, van 1796— 1839; nieuwe verm. uitg. afl. 1.
Zwolle, 1840.
Velden, B. van den. Over het kopyregt in Nederland. 's-Grav. 1835. 8°.
Lennep, J. van. Advies over de questie: In hoe verre een auteur zonder honorarium te genieten, of zonder dat er eenige schriftelijke overeenkomst bestaat, stilzwijgend aan den uitgever het regt van kopy zijner werken overdraagt. Amst. 1843. Hs. 7 blz. fol.



VII. 3. C. 2. AUTEURSRECHT. WETGEVING. NEDERLAND.
801
Ontwerp van Wet der overeenkomst met Frankrijk tot wering van den nadruk van wetenschappelijke en letterkundige werken. 9 Mei 1855. Met memorie van toelichting, bijlagen, bevattende de tractaten met andere landen, voorloopig verslag en memorie van beantwoording, [nos. 1 — 17 (ontbr.no. 14)]. — Adres der Ver. t. bev. v. d. bel. des Boekhandels (Alg. Handelsbl. 18 Sept. 1852). — Adres van de 's-Grav. Boekh. Ver. Mei 1855.
(Belinfante, J. J.). Eenige beschouwingen betrekkelijk den nadruk van letterkundige werken, naar aanleiding van de wetsvoordragt, ter goedkeuring van de tusschen Nederland en Frankrijk gesloten overeenkomst van 27 Mei 1852. 's-Grav. 1852. 8°.
Naamlijst, van boeken, die ter vertaling zijn aangekondigd in de jaren 1818-53. Amst. J. Tiel. 1 dl. - C. L. Schleyer. 8 dln. tez. 9 dln. 8°.
Binger, I. M. Het voortbestaan van het vertalings-privilegie in Nederland, krachtens de besluiten van 24 Jan. 1814 en 24 Jan. 1815. Amst. 1854. 8°.
. Register, van letter- en tijdwerken (ter verkrijging v. h. kopierecht) aan het Departement van Binnenlandsche Zaken in Den Haag ingezonden, 1817—1854. 6 dln. Register van kunstwerken. 1817- 1832. Hs. tez. 7 dln. fol.
Rapport der commissie (uit de Ver. t. bev. v. d. bel. des Boekh.) voor het wets-ontwerp tot regeling van het kopyregt. Amst. (1858). 8°.
Wet van 28 Dec. 1858 tot goedkeuring van artikelen der overeenkomst met België tot wering van nadruk. (Ned. Staats-Courant 14 Jan. 1859). fol.
Punten of grondstellingen betreffende den zoogenaamden letterkundigen en kunsteigendom, vastgesteld ingevolge besluit der letterk. afd. v. d. Kon. Ak. v. Wetensch. 1861—62. Amst. 1862. 8°.
Register van boeken, ter vertalinge in de HoUandsche taal, vertoond aan den burgemeester van Amsterdam. 21 Jan. 1808— 29 Dec. 1848; 4 Jan. 1853-1 Dec. 1862 en 4 reg. Hs. tez. 14 dln. smal fol.
Tromp, T. van Hettinga. De Kon. Akad. v. Wetenschappen en de zoogenaamde letterkundige en kunsteigendom. Leeuw. 1863. 8°.
Eigendomsrecht, Het letterkundig, in Nederland. Wetten, Tractaten, Regtspraak. Benevens de wetgeving op de 'drukpers in Nederl.-Indië. 's-Grav. 1865, 67. 2 stukken. 8°.
Uitgegeven met ondersteuning van de Vereeniging ter bevord. van de belangen des Boekhandels.
Het 2e gedeelte bevat de rechtspraak in België op den letterkundigen eigendom sedert 1830.



802
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Fresemann Viëtor, J. Het auteursrecht; kantteekeningen op het ontwerp van wet tot regehng van het auteursrecht. Utr. 1877. 8°.
en N. de Ridder. Naar welk hoofdbeginsel moet de Staat
de rechten van schrijvers en kunstenaars op het product van hun arbeid regelen ? (In: Handehngen der Ned. Juristen Ver. 's-Grav. 1877). 8°.
Herziening, De. der wet van 25 Jan. 1817 over het kopyrecht. (Gent), 1878. 8°.
Vertalingsrecht — vertalingskwestien — nadruk in Holland en het buitenland — traktaten tegen den nadruk. — wetten en verordeningen — zegel- en postwezen — in- en uitvoerrecht — boekverkoopers collegiën — nieuwsbladen, enz. — openbare bibliotheken.
Kranten uitknippsels enz. over deze onderwerpen verzameld d. A. C. Kruseman, opgeplakt in dln. fol.
Auteurswet 1881. — Ontwerp van wet tot regeling van het auteursrecht, met memorie van toehchting en ontwerp eener wettelijke regeling van het kopyrecht, ingediend d. d. Ver. t. bev. v. d. bel. des boekh. in 1860. — Adres der Ver. aan de ministers, Oct. 1877. — Voorloopig verslag van het onderzoek, 1878. — Antwoord van de ministers hierop, 1880. — Nader gewijzigd ontwerp van wet, 1881. — Regehng van het auteursrecht, verslag der discussiën in de Tweede Kamer, 1881. — Wet op het auteursrecht, zooals die is aangenomen, fol.
• Wet van 18 Juni 1881 tot regeling van het auteursrecht
(Staatsblad No. 124). Gedrukt voor rekening der Vereeniging ter bevordering van de belangen des Boekhandels, bij gelegenheid der Algemeene Vergadering van 1881. (Bij Joh. Enschedé en Zonen, te Haarlem). 4°.
Van deze Wet berust een exemplaar op perkament gedrukt en in pracht band gebonden in het Archief der Vereeniging.
Wet van 28 Juni 1881 (St.bl. no. 124) tot regeling van het
auteursrecht. Literatuur en rechtspraak 1882—1910; verzameld en bewerkt in opdracht van de Ver. t. bev. v. d. bel. des Boekh. d. J. E. Belinfante. 's-Grav. 1910. 8°.
Lijst der boekwerken, geregistreerd op het Departement van
Justitie volgens artt. 24—26 der Wet van 28 Juni 1881, tot regeling van het auteursrecht. Uitgegeven door de Vereeniging tot bev. van de bel. d. Boekh. (samengesteld door J. F. van Someren). Amst. 1883. 8°.
Deze lijst bevat slechts de verkorte titels in alphabetische orde.



VII. 3. C. 2. AUTEURSRECHT. WETGEVING. NEDERLAND.
803
Auteurswet 1881. — Lijst van bij het Ministerie van Justitie ingezonden boeken, enz. gedurende de maand December 1882, ter voldoening aan art. 10 der wet van 28 Junij 1881. (extra bijvoegsel der Javasche Courant 1883, no. 26). fol.
Kirberger, W. H. Een nationaal belang voorbijgezien. (De Amsterdammer, 10—11 Dec. 1884).
Doorman, J. D. Het vrije vertalingsrecht verdedigd. Leiden, 1885. 8°.
Kasteele, J. van de. Het auteursrecht in Nederland. Leiden, 1885. 8°.
Kregten, J. A. van. Het contract tusschen schrijver en uitgever. Gron. 1889. 8°.
Pinto, A. A. de. Begrip en omvang van het auteursrecht volgens de Nederlandsche wet. Amst. 1895. 8°. (Verslagen en mededeelingen der Kon. Akad. v. wetensch. 12e dl. le st.).
Veegens, J. D. Het auteursrecht volgens de Nederlandsche wetgeving. 's-Grav. 1895. 8°. (Uitgeg. d. d. Ver. t. bev. v. d. bel. d. boekh.).
Nederland en de Berner conventie. Gron. 1898. 8°. (overdruk uit de Gids).
'■ 2e verm. dr. m. eenige bijlagen. (1899). 8°.
Mühlbrecht, O. Die Stellung der Niederlande zu einer Liferarkonvention mit Deutschland und zur Berner Konvention. Berlin, 1895. 8°.
Die Stellung Hollands zu einem Litterarvertrage mit
Deutschland resp. zur Berner Konvention. Leipzig, z.j. 8°.
Plemp van Duiveland, L. J. Nederland en de Berner Conventie. 's-Grav. 1898. 8°. (overdruk uit De Gids, 1896).
Nederland en de (herziene) Berner conventie. 8°. (overdruk •
uit Onze Eeuw, 1909).
Aansluiting bij de Berner Conventie; pro: H. Robbers; contra: J. H. Kok. Baarn, 1905. 8°. („Pro en Contra" serie I. no. 10).
Kok, J. H. Auteursrecht en Berner conventie. Rott. 1905. 8°. (overdruk uit Ons Tijdschrift).
Mosmans, J. Diefstal? Nederland en de Berner Conventie. Venloo, 1905. 8°.
Stockum Jr., W. P. van. La librairie néerlandaise et la contrefacon au XlXe siècle; discours prononcé a 1'ouverture de la XCe assemblée générale annuelle du Cercle de la librairie Néerl. (traduction). Amst. 1907. 8°.
( ) De Berner Conventie en het adres van C. A. Adriaansen
c.s. aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal. 's-Grav. 1911.4°.



804
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Robbers, H. De Berner Conventie in de Tweede Kamer. fol. (De (groene) Amsterdammer. 13 Dec. 1908).
Het wetsontwerp betreffende Nederlands toetreding tot
de Berner Conventie. 8°. (De Gids. Nov. 1910).
Modellen, De. van contract tusschen schrijver en uitgever, voorgest. d. d. Ver. v letterkundigen. Juli 1909. 8°.
Brousson, H. C. C. Clockener. De gevolgen der Berner Conventie populair besproken. Amst. 1911. 8°.
Auteurswet 1912. — Verslag der Staatscommissie, ter voorbereiding van de herziening van de overgangsbepalingen der auteurswet 1912. 's-Grav. 1915. 8°.
Wet van den 23sten Sept. 1912, S. 308, houdende nieuwe
regeling van het auteursrecht; auteurswet 1912, met aanteekeningen d. J. G. Stenfert Kroese. Zwolle, 1912. 1. 8°. (Nederl. staatswetten, ed. Schuurman en Jordens. no. 75).
Idem. 4e dr. door L. Leydesdorf. Zwolle, 1926. 1. 8°.
Auteurswet 1912, De. met korte verklaring van de voor letterkundigen belangrijkste bepalingen, uitgeg. d. het Bur. voor auteursrecht v. d. Ver. van letterk. Amst. Dec. 1912.
Beaufort, H. L. de. Het ontwerp van een nieuwe auteurswet. Amst. 1912. 8°. (De Gids. April 1912).
Praag, L. G. van. De auteurswet 1912 en haar verband tot de herziene Berner conventie. Rott. 1912. —Met suppl. Rott. (1916). tez. 2 dln. 8°.
Auteurswet, De. en de Berner conventie; practische handleiding, uitgeg. d. d. Ned. Uitgeversbond. 's-Grav. 1913. 8°.
Snijder van Wissenkerke, F. W. J. G. Het auteursrecht in Nederland; auteurswet 1912 en herziene Berner conventie. Gouda, 1913. — Met suppl., bev. Wet van 160ct. 1914 tot wijziging van de overgangsbepalingen der auteurswet 1914. Gouda, 1914. tez. 2 dln. 8°.
Aalberse, P. J. M. De nieuwe auteurswet. Leiden, (1913). 8°.
Biederlack, H. J. Een geïmproviseerd wetsartikel, (art. 26 der auteurswet 1912). 8°. (overdruk uit .Wkbl. v. Privaatrecht, Notarisambt en Registratie van 18 en 25 Jan. en 1 Febr. 1913).
Hazelhoff, K. Het een en ander uit de nieuwe auteurswet. (Unitas, weekbl. t. bev. d. bel. v. d. handel en de industrie. Nov. Dec. 1912, Mrt. 1913). fol.
Auteursrecht, Het, uitgeg. in verbinding met zijn rechtsk. bureau d. d. Ned. Uitgeversbond, onder red, van J. E. Belinfante,



VII. 3. C. 2. AUTEURSRECHT. WETGEVING. NEDERLAND.
805
B. de Jong van Beek en Donk, W. Nijhoff, L. C. Polano Tg 1 nos. 1—6. 1913/14. 's-Grav. 1915. 4°. '
Groesbeek, K. De terugwerkende kracht der auteurswet 1912 Amst. 1914. 8°.
Bausch, P. De terugwerkende kracht der auteurswetten. Amst. 1915. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel).
-— Het ontwerp van wet tot wijziging van de overgangsbepalingen der auteurswet. Amst. 1915. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel).
De buitensporige bepalingen in buitenlandsche auteurswetten. Amst. 1915. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel).
Snijder van Wissenkerke, F. W. J. G. Een ongevraagd advies. / (overdruk uit De Gids, Sept. 1915). 8°.
Groesbeek, K. Nog een ongevraagd advies in zake de auteurswet 1912, naar aanleiding van het Gids-art. „Een ongevraagd advies" van Mr. F. W. J. G. Snijder van Wissenkerke. Amst. 1915. 8°.
Bausch, P. De Berner Conventie. Amst. 1917.8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel).
Jansma, K. Bloemlezingen en auteursrecht, overged. uit ; De Gids, 1 Mei 1925, aangeb. d. d. Ned. Uitg. bond.
3. Buitenland.
Cappellemans, V. De la propriété httéraire et artistique en Belgique et en France. Bruxelles, 1854. 8°.
(Haeghen, F. van der). Over den nadruk van Fransche boeken in Belgiën, sijnen schadeliken invloed en de gemakkelijkheid sijner afschaffing. Door een liberaal. Bruxelles, 1846. 8°. (De Broeder-
Ehand. afl. 5. 1845). Hauman, A. De la réimpression en Belgique. Bruxelles, 1851. 8°. (Hen, Ch.). La réimpression; étude sur cette question considérée principalement au point de vue des intéréts beiges et francais. Bruxelles, 1851. 8°.
(Luthereau, J. A.). Opinion d'un voleur artistique et httéraire sur la contrefacon; moyens de rabolir sans léser les intéréts matéI riels du pays. Bruxelles, 1852. 8°.
| Muquardt, C. De la contrefacon et de son influence pernicieuse sur la httérature, la librairie et les branches d'industrie qui s'y rattachent; suivi d'un projet de convention entre la Belgique et la France pour l'abohtion de la contrefacon. Bruxelles, 1844. 8°.
21



806
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Muquardt. C. De la contrefacon et de la propriété littéraire; 2e mémoire adressé k la Chambre des représentants beiges a propos d'une pétition de la Société des gens de lettres beiges. Bruxelles, 1849. 8°.
— — De la propriété littéraire internationale, de la contrefacon, et de la liberté de la presse. Bruxelles, 1851. 8°.
Wijst de voordeelen aan voor België in het nalaten van den nadruk en de vaststelling van internationaal eigendomsrecht.
Le droit d'auteur et le brevet d'invention. Bruxelles,
1853. 8°.
Paepe, P. de. Loi du 22 Mars 1886 sur le droit d'auteur, annotée des rapports et des discussions a la Chambre des Représentants et au Sénat. Bruxelles, 1886. 8°.
Wauwermans, P. Le droit des auteurs en Belgique; commentaire historique et doctrinal de la loi du 22 mars 1886; précédé d'une lettre de M. Alcide Darras a 1'auteur. Bruxelles, 1894. 8°.
Brockhaus, F. A. Sr. Maj. dem Könige von Sachsen am 20 Nov. 1819 überreichte Vorstellung und Bitte nebst angehangter Denkschrift, den Nachdruck innerhalb der deutschen Bundesstaaten betreffend. Leipzig, 1819. 4°.
Calker, Fr. van. Die Delikte gegen das Urheberrecht nach deutschem Reichsrecht dargestellt. Halle a. S. 1894. 8°.
Dambach, O. Fünfzig Gutachten über Nachdruck und Nachbildung erstattet vom Kön. Preuss. litterarischen SachverstandigenVerein in den Jahren 1874-1889. Leipzig, 1891. 8°.
Daude, P. Lehrbuch des deutschen litterarischen, künstlerischen und gewerblichen Urheberrechts. Stuttgart, 1888. 8°.
Graff, E. M. Darstellung des Eigenthums und der Eigenthumsrechte des Schriftstellers und Verlegers und ihrer gegenseitigen Rechte und Verbindlichkeiten. Leipzig, 1794. 8°.
Hentig, H. von. Der strafrechtliche Schutz des literarischen Eigentums nach deutschem und österreichischem Rechte in rechtsvergleichender Darstellung. Berlin, 1912. 8°.
Jolly, J. Die Lehre vom Nachdruck; nach den Beschlüssen des deutschen Bundes dargestellt. Heidelb. 1852. 8°.
(Kotzebue, A. von). Denkschrift über den Büchernachdruck; zugleich Bittschrift um Bewürkung eines deutschen Reichsgesetzes gegen denselben. Den Erlauchten, bei dem Congress zu Wien versammleten Gesandten deutscher Staaten ehrerbietigst überreicht im Namen deutscher Buchhandler. Leipzig, 1814. 4°.
Laboulaye, P. Etude sur le droit de propriété littéraire en AUemagne. Paris, 1855. 8°.



VII. 3. C. 3. AUTEURSRECHT. WETGEVING. DUITSCHLAND.
807
Marées, S. L. E. Unfug so genannter Aufklarer wider die neuen Preussischen Anordnungen in geistlichen Sachen. Berlin, 1792.kl.8°.
Mühlbrecht, O. Denkschrift betreffend eine eventuelle LiterarConvention zwischen Deutschland und dem Königreich der Niederlande. Auf Veranlassung des Vorstandes des Börsenvereins der deutschen Buchhandler ausgearbeitet. Stuttgart, 1874. fol. (m. diverse stukken).
Brinkman, C. L. Nadruk van boeken in Nederland.
Amst. 1875. 8°.
- Nachdruck in den Niederlanden; a. d. Holl. Amst. 1875. 8°. Wederlegging der beweringen van O. Mühlbrecht in zijn „Denkschrift", 1874.
Mühlbrecht, O. Denkschrift betreffend die Errichtung eines Centralbüreaus zum Schutze des Urheber- und des Verlagsrechtes in Leipzig. Berlin, 1891. 8°.
Müller, E. Das deutsche Urheber- und Verlagsrecht. München 1901, 1907. 2 dln. 8°.
Pütter, J. S. Beytrage zum Teutschen Staats- und Fürstenrechte. Gött. 1777. 8°.
Bevat: Von Bücherprivilegien, und ob und wie weit ohne dieselben Bücher nachzudrucken erlaubt sey?
Reimann, H. Die schwarze Liste; ein heikles Bilderbuch. Leipzig, 1916.
Ueber das Plagiatwesen und Misbrauche in der modernen Graphik.
Ritter. Ueber Nachdruck nach preussischem Recht. Berlin 1845. 8°.
Scheele, G. Das deutsche Urheberrecht an literarischen, künstlerischen und photographischen Werken; die Reichsgesetzé über das Urheberrecht an Schriftwerken u. s. w., sowie über den Schutz der Photographieen unter besonderer Berücksichtigung der Rechtsprechung des Reichsgerichts und der internationalen Vertrage des deutschen Reichs, erlautert. Leipzig, 1892. 8°.
Schürmann, A. Die Rechtsverhaltnisse der Autoren und Verleger, sachlich-historisch. Halle a. S. 1889. 8°.
VoigtlSnder, R. Zur Entwickelung des Verlagsrechts; Geschichte, Wünsche. Leipzig, 1892.8°. (Sonderabdruck a. d. Börsenblatt).
Das Verlagsrecht an Schriftwerken, musikalischen Kom-
positionen und Werken der bildenden Künste. 2e Aufl. Leipzig 1893.8°.
Doppeldrucke; Erwiderung darauf von G. Milchsack.
(Centralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XIV. 1897).



808
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Wachter, O. Das Verlagsrecht mit Einschluss der Lehren von dem Verlagsvertrag und Nachdruck nach den geitenden deutschen und internationalen Rechten systematisch dargesteUt. Stuttgart, 1857. 2 dln. 8°.
Der 9 November 1867 und die Verlagsrechte. Leipzig, 1867.
8°.
Debatten, Die. über den Bücher-Nachdruck, welche in der Würtembergischen Kammer der Abgeordneten statt fanden. Stuttgart, 1822. 8°.
Petition der Deputirten des Buchhandels zu Leipzig an das Königliche Ministerium des Innern d. d. 21 Jan. 1861, den französischen Vertrag betreffend. (Leipzig, 1861). 8°.
Kaiser, H. Die Preussische Gesetzgebung in Bezug auf Urheberrecht, Buchhandel und Presse, nebst Anmerkungen und Erlauterungen. Berlin, 1862. Mit Erganzungsheft. 1865. 2 dln. 8°.
Entwurf eines Gesetzes für den Norddeutschen Bund betreffend das Urheberrecht an Werken der Literatur und der Kunst, u.s.w. Leipzig, 1869. — Protokolle über die am 11 — 15 Jan. 1869 stattgehabten Verhandlungen des Börsenvereins. Leipzig, 1869. fol.
Tauchnltz, B. von. Zum Entwurf eines Gesetzes für den Norddeutschen Bund, betreffend das Urheberecht an Werken der Literatur und Kunst. Leipzig, 1869. 8°.
Gesetz betreffend das Urheberrecht an Schriftwerken, Abbildungen, u.s.w. vom 11 Juni 1870. 8°. — Die Verhandlungen des Reichstags des Norddeutschen Bundes über die Gesetz-Entwürfe betreffend Urheberrecht von Schriftwerken, u.s.w. Berlin, 1870. 4°
Stagemann, E. Gesetz betreffend das Urheberrecht an Schriftwerken, etc; nach den Verhandlungen des Reichstages. Berlin, 1870. 8°.
Loi régissant en Allemagne les droits de propriété littéraire ; congrès d'Heidelberg. Paris, 1873. 8°. (Documents concernant la propriété httéraire, publiés par le Cercle de la hbrairie. I).
Dambach, O. Der deutsch-französische Litteratur-Vertrag vom 19 April 1883. Berhn, 1883. 8°.
Reichsgesetz, Das. betreffend das Urheberrecht an Schriftwerken, Abbildungen, musikalischen Kompositionen und dramatischen Werken, und die Reichsgesetze über das Urheberrecht an Werken der bildenden* Künste und über den Schutz der Photographieen gegen unbefugte Nachbildung nebst der Berner LiterarKonventionen. 2e Aufl. Leipzig, 1889. 8°.
Réichsgesetze, Die. betreffend das hterarische und artistische Urheberrecht, nebst den hierauf bezüglichen internationalen Vertragen, erlautert von Ph. Allfeld. München, 1893. kl. 8°.



VII. 3. C. 3. AUTEURSRECHT. WETGEVING. DUITSCHLAND.
809
Entwurf eines Gesetzes, betreffend das Urheberrecht an Werken der Literatur und der Tonkunst. Berlin, 1899. 8°.
Birkmeyer, K. Der Schutz der editio princeps; ein Beitrag zur bevorstehenden Reform der Urheberrechtsgesetzgebung. Wismar, 1899. 8°.
Calker, Fr. van. Kritische Bemerkungen zu dem Entwurf eines Gesetzes betreffend das Urheberrecht an Werken der Literatur und der Tonkunst vom 13 Juli 1899. Halle a. S. 1900. 8°.
Voigtlander, R. Die Gesetze betreffend das Urheberrecht und das Verlagsrecht an Werken der Litteratur und der Tonkunst vom 19. Juni 1901; mit einem Anhange enthaltend die litterarischen Gesetze von österreich, Ungarn, der Schweiz, die Berner Übereinkunft und die wichtigsten Staatsvertrage. Leipzig, 1901. 8°.
Allfeld, Ph. Kommentar zu den Gesetzen vom 19. Juni 1901 betreffend, das Urheberrecht an Werken der Literatur und der Tonkunst und über das Verlagsrecht, sowie zu den internationalen Vertragen zum Schutze des Urheberrechts. München, 1902. 8°.
Schulz, K. Das Recht des Autors aus § 26 des Verlagsgesetzes. Leipzig, 1904. 8°.
Gutachten der Kön. Preussischen Sachverstandigen-Kammern für Werke der Literatur und der Tonkunst aus den Jahren 1902— 1907; herausgeg. v. P. Daude. Leipzig, 1907. 8°. (Publikationen des Börsenvereins d. deutsch. Buchh. X).
Gesetz, betreffend das Urheberrecht an Werken der Literatur und der Tonkunst, vom 19. Juni 1901, in der Fassung des Gesetzes vom 22. Mai 1910. Textausgabe mit Einleitung, Anmerkungen und Sachregister, nebst Berner Übereinkunft vom 13 Nov. 1908, von O. Lindemann. 3e Aufl. Berlin, 1910. kl. 8°.
Oppenheimer, F. Die Pfhchten des Verlegers nach dem Gesetz über das Verlagsrecht vom 19. Juli 1901. München, 1912. 8°.
Reichsgesetze, Die. betreffend Urheberrecht und gewerbliehen Rechtsschutz. Textausg. m. Anmerkungen und Sachregister von J. von Olshausen. 3e Aufl. Berlin, 1913. 8°.
Goldbaum, W. Übereinkunft zwischen Deutschland und Russland zum Schutze von Werken der Literatur und Kunst; eine systematische Darstellung. Berhn, 1913. 8°.
Zeitungsrecht, Das deutsche. in EinzeldarsteUungen; herausgeg. v. Verein deutscher Zeitungsverleger. Bd. I—V. Magdeburg, 1909—14. 5 dln. 8°.
Bd. I: Das deutsche Pressrecht. 1909. „ II: Das Urheber-und Verlagsrecht. 1910. „ III: Das Recht des Pressgewerbebetriebes. 1909. „ IV: Das Anzeigenrecht. 1914. V: Das Preszstrafrecht. 1912.



810
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Barrois d'Orgeval, R. Le. La propriété littéraire en France et a 1'étranger; son histoire, sa législation, suivie des conventions nationales conclues jusqu'a ce jour avec les principaux Etats de I'Europe. Paris, 1868. 8°.
Blanc, E. Traité de la contrefacon, et de sa poursuite en justice, avec le texte des lois, décrets, arrêtés, et les principaux monuments de la jurisprudence. Paris, 1838. 8°.
Breulier, A. Du droit de perpétuité de la propriété intellectuelle. Paris, 1855. 8°.
Bry, G. La propriété industrielle littéraire et artistique; droit commercial complémentaire. 3e éd. Paris, 1914. 8°.
Didot, A. F. Observations présentées k la commission de la propriété littéraire et artistique. Paris, 1862. 8°.
Monteuuis, A. Le plagiat Uttéraire. Paris, 1911. 8°.
Poisat, L. Étude sur le droit de propriété des auteurs frangais d'oeuvres dramatiques et littéraires en Hollande. Z. p. 1909. 4°.
Arrest au Conseil d'Etat du Roi, concernant les contrefagons des livres, soit antérieures au présent Arrêt, soit celles qui seroient faites en contravention des défenses portées au dit Arrêt. 30 Aoüt 1777. 4°.
Décret de la Convention Nationale du 19 juillet 1793, relatif aux droits de propriété des auteurs d'écrits en tout genre, des compositions de musique, des peintres et des dessinateurs. 8°.
Code des sciences et arts, ou manuel des gens de lettres, artistes, imprimeurs et libraires; contenant les lois, décrets et arrêtés sur les propriétés littéraires, les spectacles et théatres et les brevets d'invention, avec un état nominatif des personnes qui enontobtenu jusqu'a ce jour, 1'objet de ces brevets, leur date et le no. du Bulletin des lois oü ils sont publiés. Paris, 1805. 8°.
Loi relative au droit de propriété des veuves et des enfants des auteurs d'ouvrages dramatiques. 3 Aoüt 1844. 8°.
Législation de la propriété littéraire, collectionnée sur les textes officiels avec interprétatives par J. Delalain. 2e éd. Paris, 1852. 8°.
—— de la propriété littéraire et artistique suivie des conventions intèrnationales. Nouv. éd. revue et augmentée par J. Delalain. Paris, 1858. 8°.
, Nouvelle, des droits de propriété littéraire et artistique
accompagnée de notes explicatives et suivi d'un résumé de la législation des pays étrangers par J. Delalain. 6e éd. Paris, 1867. kl. 8°.



VII. 3. C. 3. AUTEURSRECHT. WETGEVING. FRANKRIJK.
811
Loi sur le droit de propriété garanti aux veuves et aux enfants des auteurs, des compositeurs et des artistes. 8 Avril 1854. 8°.
Delalain, J. Recueil des conventions conclues par la France pour la reconnaissance de la propriété littéraire et artistique. Nouv. éd. Paris, 1866. 8°.
Fliniaux, Ch. Législation et jurisprudence concernant la propriété littéraire et artistique. 2e éd. Paris, 1878. 8°.
Note relative a la propriété littéraire et artistique a propos de la dénonciation des traités de commerce; situation des auteurs frangais a 1'étranger. Paris, 1892. 4°.
Brun, P. Les droits d'auteur sous les différents régimes matrimoniaux et la loi du 13 juillet 1907. Paris, 1911. 8°.
Loi du 14 juillet 1909 sur les dessins et modèles. Paris, 1909. 8°. (Annales de la propriété industrielle, suppl. no. 2).
Godson, R. Practical treatise on the Law of Patents for inventions and of copyright, with a suppl. containing the Law on Patents to the present time with suggestions of many alterations in that Law, and an abstract of the laws in America, Spain, Austria, Netherlands and France. London, 1832. 8°.
Ho war d, A. Copyright: a manual for authors and publishers. London, 1887. 8°.
Lely, J. M. Copyright law reform: an exposition of Lord Monkswell's copyright bill now before parliament; with extracts from the report of commission of 1878, and an appendix containing the Berne convention and the American copyright bill. London, 1891.8°
Longman, Th. Some observations on copyright and our colonies. London, 1872. 8°.
Macfie, R. A. Copyright and patents for inventions; pleas and plans for cheaper books and greater industrial freedom. Edinb. 1879. dl. 1. 8°.
Macgillivray, E. J. A treatise upon the law of copyright in the United Kingdom and the dominions of the Crown, and in the United States of America. London, 1902. 8°.
Osterrieth, A. Die Geschichte des Urheberrechts in England mit einer DarsteUung des geitenden Englischen Urheberrechts. Leipzig, 1895. 8°.



812
VII. DE BRSCHERMING VAN HET BOEK.
Pollard, W. Some notes on the historv of copyright in England, 1662—1774. (The Library. Vol. III. 1922—23).
Scrutton, Th, E. The law of copyright. 2e ed. London, 1893. 8°.
Act, An. to enable Her Majesty to carry into effect a convention with France on the subject of copyright. 28 May, 1852. fol.
Copyright, Colonial. — Copies or extracts of correspondence between the Colonial office, the Board of Trade and the Government of Canada, which preceded the passing of the act 10 and 11 Vict. c. 95 and of any recent correspondence on the subject of that act and of proposals for amending or extending the same, including the letter of the 27th July 1869, nos. 687—69, 29 July 1872. fol.
Correspondence respecting colonial copyright; presented
to both Houses of Parliament, July 1874. London, 1874. fol.
Act, An. to amend the Law relating to International copyright, 13th May 1875. fol.
Copyright Commission. — The Royal commissions and the Report of the Commissionners, presented to the Parliament. London, 1878. fol.
Report. — Minutes of the evidence taken before the R.
Commission on copyright. (Edinburgh Review. Oct. 1878. 8°.
Analysis and index of the evidence taken bef ore the Royal
Commission of copyright, presented to the Parliament. fol.
Copyright act, The. 1879, together with an index, forms, and scale of fee?. Sidney, 1879. 8°.
Drone, Eaton S. A treatise on the law of property in intellectual productions in 'Great Britain and the United States. Boston 1879. 8°.
Articles, The. of the international copyright Union, with the act and order in council giving effect to them in the British Dominions, and anintroduction (by F. R. Daldy). London, 1887. 8°.
Report of the committee on the law of copyright. London, 1909. fol.
Kerr, S. P. The copyright act, 1911; with introduction, notes, the orders in council, and the board of trade regulations. London 1912. 8°.



VII. 3. C. 3. AUTEURSRECHT WETG. GR. BRITT. EN IERLAND.
813
Copyright in England; act 1 and 2 George 5. ch. 46; an act to amend and consohdate the law relating to copyright, passed Dec
1911. Wash. 1912. 8°.
Mac Gillivray, E. J. The copyright act, 1911, annotated; with appendix containing the revised convention of Berne. London,
1912. 8°.
Robertson, G. Stuart. The law of copyright; with suppl. to Dec. 31, 1915. Oxford, 1912, 1916. 2 dln. 8°.
Mancini, P. S. Intorno alla proprieta letteraria italiana. Napoli, 1841. 8°.
Pappafava, V. Intorno al carattere giuridico ed alle vicende storiche del diritto di proprieta sulle opere di letteratura e d'arte. Zara, 1883. 8°.
Auer, L. Controverse sur le droit de propriété de nouvelles inventions, particuhèrement par rapport a 1'impression naturelle découverte a rimprimerie impériale de la cour et d'état a Vienne. Vienne, 1853. 8.°.
Benedikt, E. Bemerkungen über das Urheberrecht und den Gesetzentwurf der österreichischen Regierung. Wien, 1893. 8°.
Geiler, L. Gesetz betreffend das Urheberrecht an Werken der Literatur, Kunst und Photographie, nebst Vollzugsverordnung und den internationalen Vertragen zum Schutze des Urheberrechts. Wien, 1896. 8°.
Junker, C. Die Berner Convention zum Schutze der Werke der Litteratur und Kunst und Österreich-Ungarn. Wien, 1900. 8°.
Mitteis, L. Zur Kenntnis des literarisch-artistischen Urheberrechts nach dem österreichischen Gesetz vom 26. Dec. 1895. Stuttgart, 1898. 8°.
Rechtsprechung des k. k. Obersten Gerichtshofes in Theater-, Kunst- und Urheberrechtssachen; herausgeg. v. Dr. Grabscheid, Dr. Beisser und Dr. Fuchs. Wien, 1913. 8°.
Schubert-Soldern, E. Ritter von. Das österreichische Verlagsrecht unter Bedachtnahme auf das deutsche und ungarische Verlagsgesetz. Wien, 1913. 8°.
Schmidl, J. Das österreichische Urheberrecht an Werken der Literatur, Kunst und Photographie. Leipzig, 1906. 8°.
Glahn, K. Lov om forfatterret og kunstnerret of 1 Apr. 1912; lov om eneret til fotografiske arbeider of 13 Mai 1911
Bernerkonventionen med Kommentarer. Kobenh. 1912. 8°.



«14
VII. DE- BESCHERMING VAN HET BOEK.
Ansorena, L. de. Tratado de la propriedad intelectual en Espana; comprende esta obra la historia de la legislación de la propriedad intelectual en Espana; las leyes y reglamentos vigentes sobre esta materia concordados y anotados, y el Gonvenio international revisando el de Berna firmado en Berlin en 1908, y ratificado en Berne en 1910. Madrid, (1910). 8°.
Calmels, E. Observations sur le chapitre VIII du projet du Code pénal Portugais, concernant la répression des contrefacons et autres délits en matière de propriété littéraire et artistique etc. Paris, 1862. 8°.
Christ, G. Der Verlagsvertrag nach dem schweizerischen Obligationenrecht unter Mitberücksichtigung des deutschen Rechts und mit Vorschlagen zur Revision des XIII. Titels des schweizeriscnen Obhgationenrechts. Zürich, 1905. 8°.
Müller, J. Der Verlagsvertrag nach schweizerischem Recht unter besonderer Berücksichtigung des deutschen Verlagsrechts. Bern, 1905. 8°.
Orelli, A. von. Das schweizerische Bundesgesetz betreffend das Urheberrecht an Werken der Litteratur und Kunst unter Berücksichtigung der bezüghchen Staatsvertrage erlautert. Zürich, 1884.8°
Rüfenacht, H. Das litterarische und künstlerische Urheberrecht in der Schweiz mit besonderer Rücksicht auf die bestehenden Staatsvertrage. Bern, 1892. 8°.
Dawson, S. E. Copyright in books, an inquiry into its origin, and an account of the present state of the law in Canada. Montreal; 1882. 8°.
Gerhard, F. Der Nachdruck deutscher Schriften in den Ver•einigten Staaten, und seine Gegner. New-York, 1867. 8°.
Steiger, E. Der Nachdruck in Nord-Amerika. — Mein Wirken als deutscher Buchhandler. 2 Aufsatze. New-York, 1866. 8°.
Zie hierover een stuk van H. G. Tersteeg in het Nieuwsbl. v. d. Boekh. 1867. no. 12.
Deutscher Buchhandel und Presse, und der Nachdruck
•deutscher Bücher in Nord-Amerika. New-York, 1869. 8°.
Das Copyright Law der Vereinigten Staaten, und andere
Artikel. New-York, 1869. 8°.
Copyright enactments 1783—1900. Wash. 1900. 8°. (Library of Congress. Copyright office. Bulletin, no. 3).



VII. 3. C. 3. AUTEURSRECHT. WETGEVING. AMERIKA.
815
Report on copyright législation by the register of copyrights; with list óf Un. St. copyright enactments, 1783—1904; revised statutes relating to copyright; subsequent enactments, and list of foreign copyright laws. Wash. 1904. 8°.
Copyright in Congress, 1789— 1904; a bibliography and chronological record of all proceedings in Congress in relation to copyright, lst Congr. lst session — 58th Congr. 2d session; prepared by Th. Solberg. 1905. 8°.
Copyright in Canada and Newfoundland. —Rules and forms for copyright registration in Canada; together with the copyright laws of Canada, Newfoundland, New-Brunswick, Nova Scotia, and Prince Edward island; prepared by Th. Solberg. Wash. 1903. 8°. (Copyright office. Bulletin, no. 6).
Catalogue of title entries of books and other articles .entered in the office of the register of copyrights; 4th quarter, 1903, 2d quarter 1904. 1903— 04. 2 dln. 8°.
Copyright Bill, The. (S. 6330; H. R. 19853), 59th congress, lst session; compared with copyright statutes now in force and earlier United States copyright enactments by Th. Solberg. Wash. 1906. 4°. (Copyright office. Bulletin no. 12).
Amendments proposed to the Copyright Bill (S. 6330; H. R.
19853), together with other criticisms and suggestions received and noted to date by the copyright office. Nov. 22, 1906.; part. II, Dec. 1906. 2 dln. 4° en 1 dl. 8°.
Copyright Treaties, Pan-American. Wash. 1906. (Copyright office. Information circular. no. 14).
Copyright law, The. of the United States of America in force July 1, 1909. Wash. 1909. 8°. (Copyright office. Bulletin no. 14).
Report of the Register of Copyrights for the fiscal year 1911 — 1912. Wash. 1912. 8°.
Rules and regulations for the registration of claims to copyright. Wash. 1913. 8°. (Copyright office. Bulletin no. 15).
Copyright law, The. of the United States of America, being the act of March 4, 1909; as amended by the acts of Aug. 24, 1912; March 2,1913; and March 28,1914; together with rules for practice and procedure under section 25 by the suprème court of the United States. Wash. 1914. 8°. (Copyright office. Bulletin no. 14).



816
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Copyright in Japan; law of March 3,1899 and copyright convention between the United States and Japan, May 10, 1906; together with the text of earlier enactments. Wash. 1906.8°. (Copyright office. Bulletin no. 11).
d. Beeldende Kunsten. Photographie.
Bigeon, A. La photographie et le droit; nouvelle éd. Paris, 1892. 8°.
Bredif, E. Étude théorique et pratique sur la protection des oeuvres photographiques. Paris, 1894. 8°.
Bornet, P. De la gravure originale, de la gravure de reproduction en particulier, de quelques vérités générales qui sont des lieux communs qu'on demande 1'autorisation de redire. Paris, 1914. 8°.
Chabaud, G. La protection légale des dessins et modèles; propriété artistique en matière d'art industriel: Loi de 1793—1902; droit commun: Loi du 14 juillet 1909. Paris, 1913. 8°.
Compte rendu des travaux du Congrès artistique d'Anvers par E. Gressin Dumoulin, secrétaire gén. du Congrès. Anvers, 1862. 8°.
Dewald, C. M. De auteurswet voor den fotograaf. Amst. 1913. 8°
Eyermann, A. Wesen und Inhalt des photographischen Urheberrechts. Halle, 1914. 8°.
Frenkel, K. R. Die Anwendung des Verlagsgesetzes vom 19. Juni 1901 auf Werke der bildenden Kunst. Leipzig, 1913. 8°.
Gesetz betreffend das Urheberrecht an Werken der bildenden Künste vom 9 Jan. 1876.
betreffend den Schutz der Photographieen gegen unbe-
fugte Nachbildung vom 10 Jan. 1876.
betreffend das Urheberrecht an Mustem und Modellen
vom 11 Jan. 1876. Berlin, 1876. 8°.
betreffend das Urheberrecht an Werken der bildenden
Künste und der Photographie; Text-Ausgabe mit Anmerkungen und Sachregister von L. Fuld. Berlin, 1907. kl. 8°.
Grünewald, E. Die Gesetzgebung auf photograpbischem Gebiete systematisch dargestellt. Dresden, 1896. 8°.
Hansen, Fr. Das photographische Urheberrecht nach dem Gesetze vom 9. Jan. 1907; mit einem Anhang: Internationaler Photographienschutz und Formulare für Urheberrechtsvertrage. Halle a. S. 1907. 8°.



VII. 3. d. AUTEURSRECHT. BEELDENDE KUNSTEN. PHOTOGRAPHIE.
817
Isenschmid, A. Das Verlagsrecht an Werken der bildenden Kunst und der Verlagsvertrag, mit besonderer Berücksichtigung der deutschen und schweizerischen Urheber- und Verlagsgesetz gebung. Bern, 1912. 8°. (Abhandlungen zum schweizerischen Recht. Heft 46).
Joly, Benoit. Etude sur la protection légale de la propriété artistique (peinture sculpture, gravure). Paris, 1914. 8°.
Keyssner, H. Das Recht am eigenen Bilde. Berlin, 1896. 8°.
Kohier, J. Kunstwerkrecht. (Gesetz vom 9. Jan. 1907). Stuttgart, 1908. 8°.
Mayr, M. Der jetzige artistische und gewerbliche Rechtsschutz und seine praktische Ausnützbarkeit durch bildende Künstler, Photographen, Industrielle, u.s.w. München, 1907. 8°.
Osterrieth, A. Bemerkungen zum Entwurf eines Gesetzes betreffend das Urheberrecht an Werken der Photographie. Berlin, 1903. 8°.
Proeve van een wetsontwerp regelende het auteursrecht op de voortbrengselen van kunst en kunstnijverheid; met memorie van toelichting en een overzicht der bescherming van kunst en kunstindustrie in andere landen; m. bijl. De Berner conventie, (in opdracht v. d. Ver. t, bev. v. d. bel. d. boekh.). Amst. 1910. 2 dln. 8°.
Reichsgesetz betreffend das Urheberrecht an Werken der bildenden Künste und der Photographie vom 9. Jan. 1907. Textausgabe mit einem Anhang, enthaltend die Berner Übereinkunft, die Übereinkommen mit den Vereinigten Staaten von Nord-Amerika und mit Österreich-Ungarn, sowie einem Sachregister von Ph. Allfeld. München, 1907. kl. 8°.
Reproductie-recht voor reclame-teekeningen. I. Praeadviezen. II. Verslag der openbare bijeenkomst van de Ver. Bureau voor auteursrecht voor beeldende kunst. Amst. 23 Febr. 1918. 2 dln. 8°.
Routh, M. The law of artistic copyright with explanatary notes. London, 1881. 8°.
Sauvel, E. De la propriété artistique en photographie, spécialement en matière de portraits. Paris, 1897. 8°.
Schrank, L. Der Schutz des Urheberrechtes an Photographien. Halle a. S. 1893. 8°.
Swart, A. G. N. Opmerkingen betreffende auteursrecht op werken van beeldende kunst. Leiden, 1891. 8°.
Turner, T. On copyright in design, in art and manufactures. London, 1849. 8°.



818
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
(Vogt, A. F. W.) De noodzakelijkheid van terugwerkende kracht onzer auteurswet; opgedragen aan de staatscommissie ter voorbereiding van de herz. v. d. overgangsbep. d. auteurswet 1912, door eenige Nederl. journalisten, kunstschilders, beeldhouwers en fotografen. Amst. 1914. 8°.
e. Muziek. Tooneel.
Albert, W. d'. Die Verwertung des musikalischen Aufführungsrechts in Deutschland. Jena, 1907. 8°.
Bauer, J. Das musikalische Urheberrecht; nebst der internationalen Berner Litterarkonvention vom 9. Sept. 1886 und den zwischen Deutschland und den auslandischen Staaten zum Schutz von Litteratur und Kunst geschlossenen Vertragen. Leipzig, 1890. 8°.
Bayet, J. La Société des auteurs et compositeurs dramatiques. Paris, 1908. 8°.
Bevoegdheid, De. en de wijze van werken der in Nederland bestaande bureaux voor muziek-auteursrecht; rapport der commissie van onderzoek, ingesteld d. d. Maatsch. t. bev. d. Toonkunst. Amst. 1917. 8°.
Opmerkingen gemaakt d. bestuur en directie van het Nederlandsch bureau voor muziek-auteursrecht. Amst. 1917. 8°.
Biederlack, H. J. Zelfverdediging op den Open Brief van Jan van Gilse. 8°. (overdruk uit Toonkunst, 20 Juni 1913).
Over muzikaal auteursrecht; open brief aan J. Wagenaar,
voorz. van het Genootsch. van Ned. componisten. (Z. p. 1917). 8°.
Brackett, A. Theatrical law; the legal rights of manager, artist, author and public in theaters, places of amusement, plays, performances, contracts and regulations. Boston, 1907. 8°.
Bureau voor muziek-auteursrecht te Amsterdam. — Jaarverslag 1914. (dossier).
Auteursrechtbelangen; maandblad uitgeg. d. het Bur. v.
muziek-auteursrecht, onder red. van A. D. Loman Jr. e.a. Ser. I en II. Amst. 1914—25. 4°. (Ser. I mede uitgeg. door het Bur. v. auteursrecht v. d. Ver. v. letterkundigen).
Dokkum, J. D. C. van. Buma; indrukken en waarnemingen, m. afb. 4°. (overdruk uit Caeciha. 1917).
Colles, W. Morris, en H. Hardy. Playright and copyright in all countries, showing how to protect a play or a book throughout the world. London, 1906. 8°.
Cutler, E., Th. E. Smith and Fr. E. Weatherly. The law of musical and dramatic copyright. London, 1890. 8°.



VII. 3. e. AUTEURSRECHT. MUZIEK. TOONEEL.
819
Eisenmann, E. Das Urheberrecht an Tonkuristwerken; Grundlagen zur Beurteilung der neuen Instrumente zu Musikvorführun,gen. (Phonograph, Theatrophon, Pianola). Berhn, 1907. 8°.
Freiesleben, G. Recht und Tonkunst; eine gemeinverstandhche Darstellung des musikahschen Urheber- und Verlagsrechts. Leipzig, 1914. 8°.
Grente, M. La protection légale des oeuvres dramatiques. Paris, 1925. 8°.
Nitze, H. Das Recht an der Melodie. München, 1912. 8°.
Ricordi, T. Rapport sur la propriété des auteurs de musique, au Congrès de Bruxelles pour la propriété httéraire et artistique. Milan, 1858. 8°.
Schuster, H. M. Das Urheberrecht der Tonkunst m Oesterreich, Deutschland und andern europaischen Staaten mit Einschluss der allgemeinen Urheberrechtslehren, historisch und dogmatisch dargestellt. München, 1891. 8°.
Viotta, H. A. Het auteursrecht van den componist. Amst. 1877. 8°.
Wauwermans, P. Le droit d'auteur ét les instruments de reproductions mécaniques; le droit d'adaptation phonographique en Belgique. Bruxelles, (1911). 8°.
Wyss, A. O. Das internationale Urheberrecht an Photographien, musikahschen Aufführungen und Übersetzungen. Zürich, 1898. 8°.
/. Processen en geschillen.
Zamenspraak tusschen een koopman, advokaat en een boekverkooper, over de vraag of het drukken der Evangelische gezangen een bijzonder, dan wel een algemeen eigendom behoort te zijn. Amst. z.j. 8°.
Nadruk. (Contrefacon). (De Weegschaal. July 1820. no. 7). 8°.
Visser, H. W. C. predikant, wonende te IJsbrechtum geinthimeerde, contra J. Groenewolt, boekhandelaar, wonende te Groningen, appellant. Memorie van antwoord ca. 1825. Hs. fol. Betreft het auteursrecht der werkjes van J. H. Nieuwold.
Concept-request van twee boekhandelaren te Amsterdam aan Z. M. den Koning, wegens het domein-pubhek van boeken en de uitgave der wetboeken. 1838. Hs. 3 blz. fol.
Perelaer, M. T. H. De strandvonderij; een woord aan het Nederlandsch lezend publiek. 's-Grav. 1893. 8°.
Memorie van Antwoord in zake de handelsvennootschap onder de firma Énoch & Cie, muziekuitgeefster te Parijs, contra Fr. Chr. Bührmann, muziekuitgever te Amsterdam, handelende over de firma Bürhmann & Roothaan. 1898. fol.



820
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Uitgeverspraktijken, (brochure uitgegeven door Nijgh & van Ditmar's Uitg. Mij. naar aanleiding van een geschil van deze firma met Carry van Bruggen). Rott. 1923. 8°.
Réponse au mémoire de A. Wesmaël-Legros, imprimeur de 1 éveché a Namur, contre P. J. Hanicq, imprimeur de N S P le Pape. Bruxelles, 1843. 8°.
Betreft den nadruk van „Offices propres du diocese de Namur."
Lettre a un journal de Leipzig sur les supercheries et 1'érudition des contrefactcurs Cans et Meline de Bruxelles. Paris, 1852. 8°.
Krisis, Die. des deutschen Buchhandels, herbeigeführt durch deutsche Buchhandler; oder abgedrungene Beleuchtung der Denkschrift über den Büchernachdruck. Reutlingen, 1815. 8°.
Brockhaus, F. A. Darf Marcklot in Stuttgart mir das Conver sations-Lexicon zum zweiten Mal nachdrucken? Leipzig, 1818. 8°.
Parthey, G. Pro memoria, den Nachdruck von Korners Werke betreffend. Berlin, 1852. 4°.
Schellwitz, H. Das Recht des Autors an seinen Werken nach den Grundsatzen des preussischen Landrechts in einer kritischen Beleuchtung eines Erkenntnisses des Königlichen Appellationsgenchts zu Köln, den Beckerschen Nachdruck von Th. Körner's 1 sammtlichen Werken betreffend. Berlin, 1855. 8°.
Scholz, Chr. Actenmassige Darstellung meiner gerichtlichen Verfolgung wegen angeblichen Nachdrucks des Struwelpeter durch Ubersetzung in das Schwed. Holland, und Engl. Meine Freisprechung in erster und meine Verurtheilung in zweiter Instanz ■ nebst Bemerkungen über die deutsche Vertrage mit England und' Frankreich wegen gegenseitigen Schutzes literarische und artistische Erzeugnisse. Darmstadt, 1852. 8°.
Dentu, J. G. Moyen de parvenir en littérature au mémoire a consulter sur une question de propriété littéraire, dans lequel on prouve que le sieur Malte-Brun, se diant géographe Danois, a copié littéralement une grande partie dses oeuvres de M. Gossehn j ainsi que de celles de M. M. Lacroix, Walckenaer, Pinkerton, Puissant, etc. et les a fait imprimer et débiter sous son nom. Paris ' 1811. 8°.
Worms, F. Etude sur la propriété littéraire; décret du Ier Germinal an XIII ;avec une préface de E. Pouillet, suivi du procés des oeuvres posthumes d'André Chénier, de la jurisprudence, des lois et traités diplomatiques, des rapports et exposés des motifs de I 1777 a 1866. Paris, 1878. 2 dln. kl.-8°.



VII. 3. f. AUTUE RSRECHT. PROCESSEN EN GESCHILLEN.
821
Collet, E., et Ch. Le Senne. A propos d'AndréChénier; étude sur la propriété des oeuvres posthumes, suivie de 1'opinion de M.M. Pataille, Carraby et Huard. Paris, 1879. 8°.
Propriété littéraire et artistique, La. devant les instances judiciaires de Roumanie; procés de contrefacon intenté par M.M. A. Durand & fils et Enoch & Cie a Paris, contre G. Degen et Z. Dumitresco a Bucarest. Paris, 1906. 8°.
g. Octrooien.
Annales de la propriété industrielle, artistique et littéraire, fondées en 1855 par J. Pataille, contin. par E. Pouillet, rédigées par G. Maillard, A. Taillefer et Ch. Claro, Paris, 1907— 1913. Jg. 53—59. 8°.
Busmann, E. Star. Octrooien van uitvinding. Gron. 1867. 8°.
Godson, R. Practical treatise on the Law of Patents for inventions and of copyright, with a suppl. containing the Law of Patents to the present time with suggestions of many alterations in that Law, and an abstract of the laws in America, Spain, Austria, Netherlands and France. London, 1832. 8°.
Jacq, Fernand. Manuel pratique de la propriété industrielle et commerciale. Paris, 1914. 8°.
(Jobard, J. B. A. M.). La propriété et la responsabilité industrielles assurées par le Timbre-marque et le Timbre-garantie, par le directeur du Musée de 1'Industrie beige. Bruxelles, 1852. 8°.
Brevets de priorité, projet de loi rédigé avec la collabo-
ration des principaux inventeurs et industriels de la Belgique. Bruxelles, 1849. 8°.
— — Avis a la chambre des Pairs de France sur le projet de loi des modèles, dessins et tissus de fabrique. Bruxelles, 1845. 8°.
La marqué ou la mort; pamphlet anonyme. 7e ed. Bruxelles, 1845. 8°.
— — Constitution d'une noblesse industrielle a 1'aide des marqués de fabrique. Bruxelles, 1846. 8°.
Entente cordiale du propriétaire et du prolétaire; dialogue.
Bruxelles, 1847. 8°.
Projet de loi sur les brevets d'invention, rédigé a la demande du ministre de 1'intérieur, et considéré comme moyen d'introduire des industries nouvelles dans la Flandre. Bruxelles, 1848. 8°.
Luthereau, J. A. Les inventeurs devant la loi. Paris, 1860. 8°.
22



822
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK.
Nion, A. Droits civils des auteurs, artistes et inventeurs, ou application des dispositions des codes aux droits des auteurs, inventeurs, etc. Paris, 1846. 8°.
Projet de loi sur la propriété industrielle. Bruxelles, 1852. 8°.
Propriété industrielle, La. Organe officiel du Bureau international de 1'Union pour la protection de la propriété industrielle. Berne, 1908... Dl. 24... 4°.
Proudhon, P. J. Les majorats littéraires; examen d'un projet de loi ayant but de créer, au profit des auteurs, inventeurs et artistes, un monopole perpétuel. Bruxelles, 1862. 8°.
Rapport adressé a M. le Ministre de 1'Intérieur par la commission chargée de préparer un projet de loi concernant les brevets d'invention etc. Bruxelles, 29 Nov. 1850. fol.
Revision, Zur. des gewerblichen -Rechtsschutzes. Stellungnahme der Vereine der Papier verarbeitenden Gewerbe zu den Vorentwürfen eines neuen Patentgesetzes, Warenzeichengesetzes und Gêbrauchsmustergesetzes. Berlin, Dez. 1913. 8°.
(Rutering, P. Hoovenaar). Beschouwing over het wenschelijke der daarstelling eener algemeen werkende wet ter verzekering van het regt op uitvindingen en verbeteringen, en het naauwe verband tusschen dat regt en het regt van copy. Dev. 1861. 8°. ■
Steenbergen, J. T. F. De Allgemeine deutsche Patent- und Musterschutz Ausstellung te Frankfort a/M. in 1881. z. pl. en j. 8°.
Tableau comparatif des conditions et formahtés requises dans les principaux pays industriels pour 1'obtention d'un brevet d'invention. Berne. 4°. (Extrait de la Propriété industrielle du 31 aoüt 1904).
des prescriptions en vigueur dans les principaux pays industriels pour la confection et le dépot des dessins devant être annexés aux demandes de brevet. Berne, 1904. 4°.
des conditions et formahtés requises pour le dépöt des
marqués de fabrique ou de commerce dans les divers pays. Berne. 1906. 4°.



VIII. DE COURANTEN.
1. Algemeen-Advertentiewezen.
Becher, F. L. Die Zeitungen; ein Beitrag zur Geschichte ihrer Entstehung, Verbreitung und dermaligen Bedeutsamkeit. Chemnitz, 1817. 8°.
Biedermann, D. von. Das Zeitungswesen sonst und ietzt Leipzig, 1882. 8°.
Chambure, A. de. A travers la presse. 3e éd.Paris, 1914. m. facs. 8°.
Clerc, J. V. Le. Des journaux chez les Romains, précédées d'un mémoire sur les Annales des Pontifes et suivies de fragments des journaux de 1'ancienne Rome. Paris, 1838. 8°.
Congrès international de la presse. — Compte rendu 1896 97, 98, 99, 1900. 5 dln. 8°.
Dawson, J. Practical journalism, how to enter thereon and succeed. London, 1885. 8°.
Diez, H. Das Zeitungswesen. Leipzig, 1910. 8°.
Drukperscongres. — Verslag te Antwerpen. Z.j. 8°.
Dubief, E. Le journalisme. Paris, 1892. m. afb. 8°.
Duplat, G. Le journal; sa vie juridique, ses responsabilités civiles. Paris, 1909. 8°.
Plemp van Duiveland, L. J. G. Duplat. Le journal.
(overdruk uit Themis, 1910).
Enquête sur la presse. Paris. 1900. 8°. (La revue naturiste 1900. no. 4).
Garr, M. Die wirtschaftlichen Grundlagen des modernen Zeitungswesens. Wien, Lpz. 1912. 8°.
Hatin, E. Le journal. Paris, (1881). 8°.
Hesse, L. F. Alte Zeitungen und Berichte über Welt-, Naturund andere Begebenheiten, in vollstandigen Abdrücken, ausführlichen Inhaltsanzeigen oder kurzen Beschreibungen. (Serapeum Jg. XXVI. 1865).
22



824
VIII. DE COURANTEN.
Hiltermann, Th. I. K. M. Het beroepsgeheim van den journalist. Amst. 1910. 8°.
Jackson, Mason. The pictorial press, its origin and progress. London, 1885. m. afb. 8°.
Lukas, J. Die Presse, ein Stück moderner Versimpelung. 2e Aufl. Regensb. 1867. 8°.
Maillet-Lacoste. De la critique littéraire exercée surtout par les journalistes. Marseille, 1815. 8°.
Meulen, R. van der. De courant; geschiedkundig en vergelijkend overzicht der nieuwsbladen van alle landen. Leiden, (1885). 8°.
samenstelling en beheer van groote en kleine nieuwsbladen. Leiden, (1885). 8°.
Oldcastle, J. Joumals and journalism: with a guide for literary beginners. 2d ed. London, 1880. kl. 4°.
Poittevin, G. Le. Traité de la presse; réglementation de rimprimerie, de la librairie, de la presse périodique, de 1'affichage et du colportage et infractions commises par 1'impression, 1'écriture et la parole. Paris, 1902 - 04. 3 dln. 8°.
Presse internationale, La. Revue bi-mensuelle illustrée. Année I, II, III. nos. 1—29. Paris, 1898—1900. 4°.
Publicité è 1'étranger, La. Catalogues et journaux. Paris, 1901. 8°. (Monographies industrielies et commerciales. no. 5).
Report from the select committee on newspaper stamps, with the proceedings of the committee. 18 July. 1851. 8°.
Salomon, L. Allgemeine Geschichte des Zeitungswesens. Leipzig, 1907. kl. 8°.
Schimmel, G. W. Beschouwingen over de periodieke pers in verband met de verantwoordelijkheid voor drukpersdelicten. Amst. 1882. 8°.
Schoor, van. La presse sous Tanden régime. Bruxelles, 1896. 8°.
Simons, L. De oorlog en de pers. Amst. 1915. 8°.
Wehle, I. H. Die Zeitung, ihre Organisation und Technik; Ver such eines journahstischen Handbuches. Wien, 1878. 8°.
2e verm. Aufl. Wien, 1883. 8°.
Zoethout, D. A. De courant. Amst. z.j. m. afb. 8°. Populair wetenschappelijk Nederland, no. 11.
Arren, J. Comment il faut faire de la pubhcité. Paris, 1912. 8°.



VIII. 1. DE COURANTEN. ALGEMEEN.
825
Butter, H. Die Kunst zu inseriren; eine Sanunlung von originellen Muster-Annoncen als Rathgeber beim Verfassen und Setzen augenfalliger Inserate. Saaz, 1880. 8°.
Hoe moet men adverteeren? Z. p. (1917). m. afb. 8°.
Mosch, S. J. D. du. Over het advertentiewezen en het adverteeren. Amst. 1902. 8°.
Sampson, H. A history of advertising from the earhest times. London, 1874. m. afb. 8°.
Vereeniging van erkende advertentiebureaux. — (dossier).
2. Nederland, a. Placaten. Resolutiën. Zegelrecht.
Placaet tegen „Eenigerhande Fransche Couranten of Gazettes, 't zij onder de naem van Couranten, Gazettes, Gazette raisonnée, NouveUes-Choisies, Lardons, of wat andere naem of titul die oock aen soude mogen worden ghegeven." Placaat van de Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt 21 Febr. 1686.'s-Grav. bij Jac. Scheltus, 1686. plano.
Extract uyt de Resolutiën van de Ed. Mog. Heeren Raaden van Staate der Ver. Nederlanden, 27 Dec. 1740, tendeerende tot afschaffing van de jaarlijksche almanakken met silver beslag, en van de couranten, en andere nieuwspapieren, dewelke daaglijks op de tafel van haar Ed. Mog. en aan derselver huisen gebracht werden. 1 blz. 8°.
Aanmerkingen die de Boekverkopers van Leyden met alle schuldige eerbied op de Ordonnantie van haar E. Gr. Mog., tot belasting van de nieuwspapieren hebben gedaan. 1 Nov. 1749. Concept met doorhalingen in Hs. 1 blz. fol.
Extract uyt de Resolutiën der Staten van Holland en Westvriesland tot voorziening tegen de hcentie der Courantiers. 9 Febr. 1771. fol.
Resolutie van de Staten van Holland en Westvriesland, 27 July 1784, om er voor te doen waken dat in de nieuwstijdingen werden geplaetst de instructie en orders aan de Ministers van deze Staat te Brussel ten aanzien van de aldaar thans verhandeld wordende differenten. Hs. 8°.
Extract uit de Resolutiën van de regeering van Rotterdam» 28 Sept. 1784, houdende verbod tot het doen uitgeven en debiteeren van andere couranten dan de in de resolutie genoemden. Hs. 8°. — De Post van den Neder-Rhijn, no. 275, betreffende deze resolutie. 8°.



826
VIII. DE COURANTEN.
Resolutie van de Staten van Holland en Westvriesland, betreffende het reprimeeren van de licentie der Couranten, naar aanleiding van een brief in de Brielsche Courant van 10 Febr. 1787. (Extract uit de Amsterdamsche Courant van 22 Febr. 1787). Hs. 8°.
Kennisgeving van deken en beleders van het boekdrukkers-, boekbinders- en boekverkoopersgilde binnen Middelburg in Zeeland aan de confraters omtrent de uitgaaf der couranten en derzelver transportkosten. Middelburg, 1788. 1 blz. fol.
Bepalingen, naar welken zich de Courantiers en uitgevers van nieuwspapieren, dagbladen, journalen, en wat dies meer zij, zullen hebben te gedragen. 2 blz. fol. — Rondschrijven van de Provis. Commissarissen van het voormalig Boeckverkoopers- etc. Gilde aan de Leden ter geleiding hiervan, behelzende aanzegging, dat van elk nieuwspapier enz. één exemplaar vóór de uitgave aan den Hoofd-officier moet worden ingezonden. 26 April 1810. 1 blz. fol.
Lee, M. H. van. Het zegelrecht der dagbladen in Nederland. Leiden, 1867. 8°.
De nieuwsbladen en het zegelrecht. 's-Grav. 1869. 8°.
(Lion, Iz. J.) De dagbladen in Nederland, wat zijn zij en wat behoorden zij te wezen ? Een woord tot de Regeering, tot de StatenGeneraal, tot de partijen en het volk, ook in verband met de zegelbelasting, door Philalethes. 's-Grav. 1858. 8°.
De afschaffing van het zegelrecht op dagbladen en adver-
tentiën. 's-Grav. 1868—69. 2 st. 8°.
Requesten tegen de zegelwet, door de boekhandelaars te Arnhem, 's-Grav. en Rott. 1843. 3 stukken. 4°.
(Tiedeman, H.) Het Koerantenzegel in Nederland; eene historiesch-economiesche studie. Amst. 1868. 8°.
Verzameling, Methodieke. van de wetsbepalingen, de administratieve beslissingen en de rechtspraak omtrent het zegelrecht op drukwerken en advertentien en hetgeen verder betrekking beeft op den boekhandel. 's-Grav. 1867. 8°.
Woord, Een. over de herziening van de Wet op het zegel. Amst. 1858. 8°.
Zegelrecht op Dagbladen. — Algem. Handelsblad, 30 Nov. & 12 Dec. 1842 en 6 Mrt. & 23 Apr. 1843. (nos. waarin art. over de Wet op het Zegelrecht). — Publicatie van Z. M. den Koning van Holland houdende Ordonnantie, volgens welke binnen dit Koninkrijk zal worden geheven het Regt van het klein Zegel, op eenige voorwerpen van Handel en Weelde. 11 Apr. 1807. — L'Impót du timbre sur les catalogues de librairie, ruineux pour les libraires



VIII. 2. DE COURANTEN. NEDERLAND.
827
et arithmétiquement onéreux au trésor public. Paris, 1816. — Mémoire présenté a S. M. le Roi par le Commerce de la librairie du royaume des Pays-Bas relativement au droit de timbre sur les prospectus et catalogues. 1823. — Extra gratis-nummer van Uilenspiegel bij de afschaffing van het zegel op de nieuwsbladen. — Lijst der zegels volgens de Wet van 3,Oct. 1843, benevens de prijzen, zooals die in de kantoorboekwinkels verkrijgbaar zijn. — Modellen van zegels.
b. Geschiedenis van dag- en weekbladen.
Abrahams, H. P. De pers in Zeeland, 1758—1900. 's-Grav. 1912. m. portr. en facs. 8°.
Barwick, G. F. Corantos. [Oude Eng. (in Amst.) gedrukte couranten]. (The Library. Vol. IV. 1913.)
Bergh, L. Ph. C. van den. 's-Gravenhaagsche dagbladen, (uit 's-Gravenhaagsche bijzonderheden. I.) 's-Grav. 1857. 8°.
Conijn, H. Wat is in een cijfer? Een beschouwing over de vraag, of de oplagen van onze dag-, week- en maandbladen moeten worden gepubliceerd, respectievehjk gecontroleerd; met een naschrift over het Bureau voor oplage-controle. (Rott. 1925). 8°.
Fruin, R. Over de oudste couranten in Nederland, kl. 8°. (overdruk uit Volksalmanak voor 1863).
Hatin, E. Les gazettes de Hollande et la presse clandestine au 17e et 18e siècles. Paris, 1865. 8°.
Iets over de couranten en dagbladen in het algemeen, en die van Utrecht in het bijzonder; de laatste uit onuitgegeven stukken, in de archieven alhier berustende, te zamengesteld. 8°. (overdruk uit Utrecht voorheen en thans. Dl. III st. II).
Kleerkooper, M. M. Nieuwsblad en journalist vóór twee eeuwen. (De Boekzaal. Jg. IV. 1910).
Kluit, W. P. Sautijn. Handschriftelijke aanteekeningen betreffende Nederlandsche couranten en tijdschriften.
Nationale en Bataafsche couranten. Amst. 1871. 8°.
(overdruk uit Ned. Spectator, 1871) (Handex. m. aant. v. d. schrijver en 6 vignetten).
Opmerkingen en mededeelingen omtrent Fransche dagbladen en tijdschriften in Nederland uitgegeven. Amst. 1865. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. Vaderl. Gesch. en Oudheidk. Nieuwe reeks, dl. IV) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Bijdrage omtrent de Fransche Amsterdamsche en Leidsche
couranten. Amst. 1864. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. Vaderl. Gesch. en Oudheidk. Nieuwe reeks. dl. IV) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).



828
VIII. DE COURANTEN.
Kluit, W. P. Sautijn. De Amsterdamsche prijs-courantiers in de 17e en 18e eeuw. Amst. 1872. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. Vaderl. Gesch. en Oudheidk.) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Leidsche couranten. Amst. 1867. 8°. (overdruk uit Ned.
Spectator) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
De 's-Gravenzandse enBrielsche couranten. Amst. 1869. 8°.
(overdruk uit Ned. Spectator) (Handex. m. aant. v. d. schrijver.)
De Delfsche couranten. Leiden, 1872. 8°. (overdruk uit
Meded. v. d. Maatsch. d. Ned. Letterk.) (Handex. m. aant. v. d. schrijver.)
De N arrensteinsche, Utopiaansche en Liliputsche couranten. Amst. 1871. 8°. (overdruk uit Nederl. Spectator. 1872) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
De Hollandsche en Fransche Utrechtsche couranten. Amst.
1877. 8°. (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
De miniatuur-couranten of lilliputters. Leid. 1882. (overdruk
uit Handel, en meded. v. d. Maatsch. d. Ned. letterk. 1882—83) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Arnhemsche couranten. Amst. 1892. 8°. (Bijdragen t. d.
Gesch. v. d. Ned. boekh. 5e dl. le afl.) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
De eerste courantier in Europa. Amst. 1880.8°. (overdruk
uit Ned. Spectator. 1880) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Nagelaten geschriften. Belasting op de nieuwspapieren
(1674—1869), en, VeiEending van het nieuwspapier, (overgenomen uit Bijdr. t. d. Gesch. v. d. Ned. boekh. dl. V). Amst. 1895. 8°.
Het Algemeen Handelsblad van 1828— 1865, en, Geschiedenis der Nederlandsche dagbladpers tot 1813. (overgenomen uitBijdr. t. d. Gesch. v. d. Ned. boekh., dl. VII). Amst. 1896.8°.
Mauvillon, F. W. von. De oppositie en hare organen in Nederland. Gouda, 1847. 8°.
Newspapers, The first. of England printed in Holland 1620 —1621; reproduction from the originals, acquired by the British Museum, and published on the occasion of the interna tional exhibition of graphic art, Leipzig 1914, by W. P. vanStockum Jr. 's-Grav. 1914. fol.
Alkmaarsche Courant. — De levensloop van een honderdjarige. Geschiedenis der Alkm. Courant (1799—1899), door een oud-gediende der pers. Alkmaar, 1899. 4°.



viii. 2. de couranten. nederland.
829
Amsterdamsche Courant. Kluit, W. P. Sautijn. De
Amsterdamsche Courant. Amst. 1867. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. Vaderl. Gesch. en Oudheidk. N. S. Jg. V) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Vissering, G. Een hoofdredacteur eener stedelijke
courant in 1847 en 1848. 8°. (overdruk uit De Gids. no. 1. 1895).
De Partijzucht van de Nieuwe Amsterdamsche courant en Algemeen Handelsblad aan het hcht gebracht, of artikelen, waarvan de plaatsing door de redactie is geweigerd. Amst. 1832.8°.
Apeldoornsche Courant. — Evers, G. A. Het 50-jarig bestaan der Apeldoornsche Courant. 8°. (overdruk uit Apeldoornsche Courant. 1 Jan. 1909).
Arlequln. — Kluit, W. P. Sautijn. Arlequin. Amst. 1884.8°. (overdruk ~uit Ned. Spectator. 1884) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Asmodée. — Kluijt, W. P. Sautijn. Asmodée en de burger. Amst. 1878.8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1878) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Constitutioneel. — Lion, Iz. J. Mr. Floris Adriaan van Hall en de Constitutioneel; een ernstig woord aan mijne landgenooten. Amst. 1856. 8°.
Duinkerksche Historische Courant. — Kluit, W. P. Sautijn. De Duinkerksche Historische Courant. Amst. 1886. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. Vaderl. Gesch. en Oudheidk. 3e reeks. 4e dl.) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Étendard. — Kluit, W. P. Sautijn. L'Étendard. 1834. Amst. 1872. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1872) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Gazette de Hollande. — Kluit, W. P. Sautijn. La Gazette de Hollande. Amst. 1867. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1867) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Gazette van Antwerpen. — Kluit, W. P. Sautijn. De Gazette van Antwerpen. Amst. 1869. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Geldersche Historische Courant. — Kluit, W. P. Sautijn. De Geldersche Historische Courant. Amst. 1872. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1873) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
's Gravenhaagsche Courant. — Kluit, W. P. Sautijn. De 's-Gravenhaagsche courant. Leiden, 1875. 8°. (overdruk uit Meded. v. d. Maatsch. d. Nederl. Letterk. 1874—75) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).



830
viii. de couranten.
Grondwet, De. — Salvador, M., en Iz. J. Lion. Verklaring van beginselen; een woord aan onze landgenooten over de oprichting van een nieuw dagblad. Amst. 1856. 8°.
Haarlemsche Courant. — Enschedé, Joh. Losse aanteekeningen betreffende de geschiedenis der Oprechte Haarlemsche Courant. (Opr. Haarl. Courant. 1906. nos. 1 —11).
Kleerkooper, M. M. De Haarlemsche (en Rotterdam-
sche) Courant in het Engelsch. 8°. (overdruk uit Tijdschr. v. boeken bibliotheekwezen. Jg. IV. 1906).
Kluit, W. P. Sautijn. De Haarlemsche courant. Leiden,
1873. 8°. (Handex. m. aant. v- d. schrijver).
Nooten, J. Hoola van. De Haarlemsche Courant; een
humoristische voorlezing. Edam, 1868. 8°.
Overmeer, W. P. J. De Oprechte Haarlemsche Courant.
2 dln. 8°. (overdruk uit Ons Tijdschrift. Jg. 10, afl. 7 en 8. 1905).
De Oprechte Haarlemsche Courant, beschouwd als
bron voor de geschiedenis van den boekhandel, van de boekdrukkerijen, lettergieterijen enz. in Nederland. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel 1906. nos.1 en 2).
Handelsblad. — Kluit, W. P. Sautijn. Het Algemeen Handelsblad van 1828 tot 1865. Amst. 1896. 8°.
Bijdr. t. d. geschied, v. d. Ned. boekhandel. Dl. vil
Hollandsche Historische Courant. — Vergunning aan Wij bo Fijnje tot het drukken en uitgeven van dit blad „op een jaarlijksche recognitie." Extract uit de Resolutiën van Burgemeester en Regeerders van Delft. 3 Juni 1775. Hs. 6 blz. fol.
Hydra. — Kluit, W. P. Sautijn. De Hijdra en Asmodée. Amst. 1886. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1886). (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Janus. — Kluit, W. P. Sautijn. Janus; de Politiekè Bhxem; en beider gevolg. Amst. 1867. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1867) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Journal de la Haye. — Kluit, W. P. Sautijn. Het Journal de la Haye. Leiden, 1879. 8°. (overdruk uit Meded. v. d.- Maatsch. d. Ned. Letterk. 1878—79) (Handex. m.aant. V.d.schrijver).
Krelis en Louw. — Kluit, W. P. Sautijn. Krelis en Louw. Amst. 1878. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1878) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Kruyer, Politieke. — Kluit, W. P. Sautijn. De Politieke Kruyer. Amst. 1880. 8°. (afzonderl. afdruk uit Bijdr. v. Vaderl. Gesch. en Oudheidk. 3e reeks) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).



viii. 2. de couranten. nederland.
831
Leeuwarder Courant. — Brouwer, A. J. De Leeuwarder Courant, 1752—29 Juli 1902. 8°. (overdruk uit Leeuwarder Courant. 1902).
Leidsche Courant. — Kluit, W. P. Sautijn. De Fransche Leidsche courant. Leiden, 1870. 8°. (overdruk uit Handel, v. d. Maatsch. d. Ned. Letterk. 1869—70) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
De Hollandsche Leidsche courant. Leiden, 1871.8°.
(overdruk uit Handel, en Meded. v. d. Maatsch. d. Ned. Letterk. 1870—71) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Na-Courant.— Kluit, W. P. Sautijn. De na-courant en de vaderlandsche bijzonderheden. Amst. 1873. 8°. (overdruk int Ned. Spectator. 1873) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Nederlandsche Patriot, Ouderwetsche. — Kluit, W. P. Sautijn. De Ouderwetse Nederlandsche Patriot. Amst. 1875. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. Vaderl. Gesch. en Oudheidk.) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Nieuws van den Dag. — Enschedé, J. W. De oprichting m 1870 en de eerste jaren van het dagblad Het Nieuws van den Dag. 8°. (overdruk uit Het Boek. Jg. IX. 1920).
Nieuwsbladen v. d. Boekhandel. — Kluijt, W. P. Sautijn. De Nieuwsbladen voor den boekhandel. Amst. 1885. 8°. (Bijdragen t. d. Gesch. v. d. Ned. boekh. 2e dl.) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Nieuwsbode. — Kluit, W. P. Sautijn. De Reizende Nieuws bode. Amst. 1877. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1877) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Noordholl. Courant. — Kluit, W. P. Sautijn. De Noordhollandsche, Diemer- of Watergraafs-Meersche, en beide Nederlandsche couranten. Amst. 1870. 8°. (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Politique hollandais. — Kluit, W. P. Sautijn. Le Pohtique Hollandais. Leid. 1882. 8°. (overdruk uit Handel, en Meded. v. d. Maatsch. d. Ned. Letterk. 1881—82) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Post Neder-Rijn. — Kluit, W. P. Sautijn. De Post naar den Neder-Rhijn, enz. Amst. 1875. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
De Post van den Neder-Rhijn. Amst. 1879. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. Vaderl. Gesch. en Oudheidk.) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).



■832
viii. de couranten.
Praatvaar en Praatmoer. — Kluit, W. P. Sautijn. De Politieke Praatvaar en Praatmoer, Snapper en Snapster. Amst.: 1873. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1872) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Rotterdamsche Courant. — Kluit, W. P. Sautijn. De Rotterdamsche courant. Leiden, 1878. 8°. (overdruk uit Meded. v. d. Maatsch. d. Nederl. Letterk. 1877—78) (Handex.m. aant. v. d. schrijver).
Kuyper, J. Een dagblad-paleis in Nederland (de Nieuwe
Rotterdamsche courant). Leiden, 1876. m. afb. 8°. (overdruk uit Leeskabinet).
Rotterdamsch Nieuwsblad. — (Netscher, F.) C. Sijthoff en het Rotterdamsch Nieuwsblad; karakterschets. (De Hollandsche Revue. 1905. no. 5) m. afb. 8°.
Staats-Courant. — Kluit, W.P. Sautijn. De Staats-Courant vóór 1814. Leiden, 1881. 8°. (overdruk uit Handel, en Meded. v.
d. Maatsch. d. Ned. letterk. 1880—81) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Memorie, betrekkelijk de Couranten in Holland; de
Courantiers der steden Rotterdam, Leyden, Haag, Delft en Dordrecht, aan Z. Exc. den Heer Raadpensionaris der Bataafsche Republijk (over en tegen de uitgave van een zoogen. officieel Dagblad of Staats- Courant). 1805. Holl. en Fransche tekst. 4 blz. fol.
Ster. — Kluit, W. P. Sautijn. De Ster. Amst. 1884. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1885) (Handex. m. aant. v. d. schrijver):
Tolk der vrijheid. — Kluit, W. P. Sautijn. De Tolk der vrijheid, enz. Amst. 1876. 8°. (Overdruk uit Ned. Spectator. 1877) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Tooverlantaarn, Staatkundige. — Kluit, W. P. Sautijn. De Staatkundige Tooverlantaarn, of Utopisch-Politische Snelwagen. Amst. 1883.8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1883) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Tijd, De. — Lion, Iz. J. Boudewijn en de Tijd; nieten ook! zonder loterij. Amst. 1849. 8°.
Vaderlandsche Courant. — Kluit, W. P. Sautijn. De Vaderlandsche Courant. Amst. 1882. 8°. (overdruk uit Ned. Spec- '■ tator. 1882). (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Yaderlandsch Verlichtingskwispedoor. — (Lulofs. B. H.,
e. a.) Ontwerp tot een nieuw uit te geven weekblad, onder den titel van: „Vaderlandsch Verhchtingskwispedoor", of tijdschrift tot I bevordering van verhchting, vrijheid en regt, en tot zinspreuk voerende: Leve de vitterij. Gron. 1822. 8°.



viii. 2. de couranten. nederland.
833
Zuid-Hollandsche Courant. — Kluit, W. P. Sautijn. De Zuid-Hollandsche Courant. Amst. 1873. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. Vaderl. Gesch. en Oudheidk.) (Handex. m. aant. v. d. schrijver).
Zutphensche Courant. — Frederiks. J. G. De Zutphensche courant. 8°. (overdruk uit Ned. Spectator. 1879).
c. Journalisten.
Belinfante, I. Herinneringen; openbaarmaking van het verhandelde in de vergaderingen der Staten-Generaal. 's-Grav. 1886. 8°
Esprit, L'. des journalistes de Hollande les plus célèbres, ouMorceaux précieux de littérature, tirés de 1'oubli et recueillis dans les journaux de ce nom; tels que „la République des Lettres de Bayle" „les Ouvrages des Savans de Basnage", „les Bibliothèques dele Clerc", „le Joumal httéraire", etc. Paris, 1777. 2 dln. 8°.
Feenstra, R. De journalistiek als leervak aan de Universiteit, (overdruk uit de Gids. 1910.)
Haaxman Jr., P. A. Haagsche schetsen; personen en voorvallen vijftig jaar geleden; herinneringen van een journalist. 's-Grav. 1918. 8°.
Hiltermann, Th. I. K. M. Het beroepsgeheim van den journalist. Amst. 1910. 8°.
Journalistiek Congres 16 en 17 Oct. 1920 te Rotterdam. — Prae-adviezen. I. De anomymiteit in de pers. II. De overheid en de pers. 1920. 8°.
Kluyt, W. P. Sautijn. Jacob Campo Weyerman als journalist. Amst. 1871. 8°. (overdruk uit Bijdr. v. Vaderl. Gesch. en Oudheidk.).
Levy, J. A. Mr.George Belinfante. 8°. (overdruk uit Themis. 1888).
Lion, Iz. J. Mijn staatkundig leven; bijdrage tot de kennis der dagbladpers in Nederland. 's-Grav. 1865: 8°.
Plemp van Duiveland, L. J. Journalistiek in Nederland. 's-Grav. 1924. 8°.
Vereeniging „De Nederlandsche dagbladpers". 1908. — (dossier).
„De Nederlandsche periodieke pers". 1912. — Ontwerpstatuten 1917. — regelen voor het advertentiewezen in Nederland 1920. — (dossier).
„De Nederlandsche bond van courantiers." — Concept
statuten. — (dossier).
„Het Nederlandsch Pers-museum". 1915. — (dossier).



834
VIII. DE COURANTEN.
Vereeniging.—„De Nederlandsche journalistenkring''. 1884. — Statuten 1884, herz. 1899. Ledenlijst 1918/19. Jaarboekje 1902. 1903/04, 1908/09, 1909/10, 1910/12, 1924. Schets van zijn geschiedenis (1884—1919) door D. Hans. — (dossier).
„De Amsterdamsche, Haagsche, Rotterdamsche journalistenkring". — Internationale koloniale tentoonstelling van 1883. Het paviljoen van de pers. Amst. 1883. — (dossiers).
„De Amsterdamsche, Haagsche, Utrechtsche Pers." —
(dossiers).
3. Buitenland.
Arnold, Th. J. I. Het Nederlandsch in de Gentsche Dagbladpers. Gent; 1898. 8°.
Etat de la presse périodique dans les Pays-Bas. Bruxelles, 1830. 8°.
Keilen, T. Aus der Geschichte des Zeitungswesens in Belgien. (Zeitschrift f. Bücherfreunde. Jg. VIL 1915—16).
Kluit, W. P. Sautijn. Dagbladvervolgingen in België 1815— 1830. Amst. 1891. 8°. (afzond, afdr. u. Bijdr. v. Vaderl. Gesch. en Oudheidk. 3e reeks) (Handex. m. aant.'v. d. schrijver).
Malon, J. Notice statistique sur les journaux beiges (1830—42); lettre a Sir Francis J.., a Londres. Bruxelles, 1843. 4°.
Massart, J. La presse clandestine dans la Belgique occupée. Paris, 1917. 8°.
Misbruiken der drukpers aangetoond door den staat der Zuidelijke dagbladen. Breda, 1830. 8°.
Ruelens, C. La Bibliothèque bleue en Belgique. (Le Biblicphile beige. Année VIL 1872).
Börsenblatt, Das. für den deutschen Buchhandel; eine Betrachtung und Würdigung zugleich. Stuttgart, (1903). 8°.
Brunhuber, R. Das deutsche Zeitungswesen. Leipzig, 1908.8°.
Heuser, E., und C. Freund. Die München-Augsburger Abendzeitung; ein kurzer Abriss ihrer mehr als 300-jahrigen Geschichte 1609—1914. München, 1914. m. afb. 8°.
Heyck, E. Die Allgemeine Zeitung 1798—1898. Beitrage zur Geschichte der. deutschen Presse. München, 1898. 8°.
Houben, H. H. Die Sonntags-Beilage der Vossischen Zeitung, 1858—1903. Dasneueste aus dem Reiche des Witzes 1751. Berlin, 1904. 8°. (Bibliographisches Repertorium II).



VIII. 3. DE COURANTEN. BUITENLAND.
835
Houben, H. H., und O. F. Walzel. Zeitschriften der Romantik. Berlin, 1904. 8°. (Bibliographisches Repertorium I).
Illert, Fr. M. Die Geschichte der Wormser Presse, mit kulturhistorischen Fragmenten. Worms, 1913. 8°.
Korn, Firma Wilh. Gottl. in Breslau und die Schlesische Zeitung auf der Internationalen Ausstellung für Buchgewerbe und Graphik in Leipzig 1914. Breslau, 1914. m. afb. 8°.
Opel, J. O. Ueber einige alte deutsche Zeitungen. (Serapeum. Jg. XXIV. 1863).
Perlbach, M. Eine historisch-pohtische Zeitschrift vor 200 Jahren. (Zentralblatt für Bibliothekswesen. Jg. XXXVII. 1920).
Prutz, R. C. Geschichte des deutschen Journalismus. Th. I. Hannover, 1845. 8°. (niet verder verschenen).
Salomon, L. Geschichte des deutschen Zeitungswesens, von den ersten Anfangen bis zur Wiederaufrichtung des deutschen Reiches. Leipzig 1900—06. 3 dln. 8°.
Schlenther, P. Der Verein Berliner Presse und seine Mitglieder 1862—1912; zum 50-jahrigen Bestehen zusammengestelït. Berlin, 1912. 4°.
Schützengraben- und Soldatenzeitungen, Die deutschen.
München, 1917. m. afb. 8°.
Kulturdokumente zum Weltkrieg; herausgeg. v. F. B. Hardt. Bd. I.
Steenbergen, J. T. F. van. Couranten literatuur, (over de gesch. v. d. Kölnische Zeitung) (uit de Amsterd. Courant. Dec. 1880).
Walther, Fr. Deutsches Zeitungswesen der Gegenwart. Heilbronn, 1888. 8°.
Weller, E. Die deutschen Zeitungen des 16. Jahrhunderts. (Serepeum. Jg. XX, XXI, XXIII. 1859—1860—1862).
Heyer.A., P. Bahlmann u. A. Schmidt. Nachlese zu Weller : Die ersten deutsche Zeitungen. (Centralbl. f. Bibliothekswesen. Jg. V, VII, IX. 1888—1890-1892).
Heyer, A. Dritte Nachlese zu Weller's deutschen Zeitungen; mit Anhang: Deutsche Zeitungen des XVII. Jahrhunderts aus der Kgl. und Universitats-Bibl. und der Stadt-Bibl.zu Breslau. Leipzig, 1889. 8°. (Beiheft zum Centralbl. f. Bibliothekswesen. V).
Wuttke, H. Die deutschen Zeitschriften und die Entstehung der öffentlichen Meinung. Hamburg, 1866. 8°.
2e Aufl. Leipzig, 1875. 8°.



836
,VIII. DE COURANTEN.
Annales politiques et littéraires. Le livre d'or des —. Paris, 1893. m. portr. 4°.
Betz, L. P. Pierre Bayle und die „Nouvelles de la République des Lettres" (erste popularwissenschaftliche Zeitschr.) 1684—1687. Zürich, 1896. m. facs. 8°.
Billy, A., et J. Piot. Le monde des journaux; tableau de la presse francaise contemporaine. Paris, 1923. 8°.
Blond, M. Le. Etudes sur la presse. — La libre Parole. Paris, 1900. 8°. (La revue naturiste. 1900. no. 2.)
Cunow, H. Die Parteien der groszen franzözischen Revolution und ihre Presse. 2e erw. Ausg. Berlin, 1912. m. portr. en afb. 8°.
le Ausgabe unter dem Titel: „Die revolutionare Zeitungsliteratur Frankreichs wahrend der Jahre 1789—1794."
French p'ress, The. (The Cornhill Magazine. June, Oct. 1873Febr., May 1874). 4 dln. 8°.
(Hatin, E.) Enfin! Théophraste Renaudot, aura-t-il la statue qu'il mérite a tant de titres! L'absolue vérité sur sa vie et ses oeuvres outrageusement défigurés depuis deux siècles par la calomnie et 1'ignorance, par l'historien de la presse. Paris, 1892. 8°.
Inaugurations des statues de Théophraste Renaudot.
Les principales oeuvres. — La Gazette jusqu' en 1893. Paris, 1893. 8°.
Histoire du journal en France. Paris, 1846. 8°.
— — Histoire politique et littéraire de la presse en France, avec une introduction historique sur les origines du journal et la bibliographie générale des journaux depuis leur origine. Paris, 1859—61 8 .dln. 8°.
Hoffmann, F. L. La presse périodique francaise a Hambourg depuis 1686 jusqu'en 1848. Brux. 1854. 8°. (overdruk uit Bulletin du bibliophile beige).
Janin, J. Variétés littéraires. (Histoire et histoires de la presse). Paris, z.j. 8°.
Journal des Débats. Le livre du centenaire du —. 1789—1889. Paris, 1889. m. portr. en facs. 4°.
Journaux du front, Tous les; préface de P. Albin. Paris, 1915. m. afb. en facs. 4°.
Leber, C. De 1'état réel de la presse et des pamphlets, depuis Francois Ier jusqu'a Louis XIV. Paris, 1834. 8°.
Loo, H. van. De Fransche hofpers van 1789. Beverw. z.j. 8°.



VIII. 3. DE COURANTEN. BUITENLAND.
837
Roubaud, F. Théophraste Renaudot, créateur du journalisme. en France. Paris, 1856. 8°.
Sirven, A. Journaux et journalistes; le Journal desDébats. Paris, 1865. m. portr. 8°.
Texier, E. Histoire des journaux; biographie des journalistes,, contenant l'histoire politique, littéraire, industrielle, pittoresque et anecdotique de chaque journal publié a Paris, et la biographie de. ses rédacteurs. Paris, (1851). 12°.
Vaudin, J. F. Gazetiers et gazettes; histoire critique et anecdotique de la presse Parisienne. 1858—59. Paris, 1860. 8°.
Clarigny, Cucheval. Histoire de la presse en Angleterre et aux Etats-Unies. Paris, 1857. 8°.
Daily Mail, The. year book for 1908; 8th year of issue, ed. by P. L. Parker. London, 1908. 8°.
Duboc, J. Geschichte der englischen Presse; nach J. Grant's. Newspaper Press frei bearbeitet. Hannover, 1873. 8°.
Geschiedenis der Engelsche dagbladpers, Uit de. (Nieuwsblad: v. d. Boekhandel. 1926. no. 64).
McCarthy, J., and J. R. Robinson. The „Daily News" jubilee; a. politica] and social retrospect of 50 years of the Queen's reign..London, 1896. m. portr. 8°.
Pebody, Ch. English jovunalism and the men who have madeit. London, 1882. kl. 8°.
Quarterly Review, The. Centenary number. London, April* 1909. m. portr. 8°. ;'***;
Times, The. A reprint; the annual summaries for a quarter of a. century. London, 1876. kl. 8°.
Head's reprints of the Times and other early English news*
papers and historical documents. London, 1884. fol.
Printing number. no. 40000. Sept. 10, 1912. fol.
Veth, C. Engelsche journalistieke prentkunst. Amst. 1905. 8°.
Ahn, Fr. „Newe Zeytungen" aus JohannMannelsDruckerpresse(Mitth. des österr. Vereins f. Bibliothekswesen. Jg. II. 1898).
Sylwan, O. Svenska pressens, historia till statshvalfningen 1772. Lund, 1896. 8°.
Maunier, R. Liste chronologique des revues publiées en Egypte,, de 1798—1917. (Le bibliogragraphe moderne. Année XIX.. 1918—1919).


















MDL
523












CATALOGUS






M0L
CATALOGUS
BIBLIOTHEEK :fj§
I
VAN DE
VEREENIGING TER BEVORDERING VAN DE BELANGEN DES BOEKHANDELS TE AMSTERDAM
TWEEDE DEEL
s-GRAVENHAGE MARTINUS NIJHOFF 1926



KONINKLIJKE 1 BIBLIOTHEEK I '9-QRAVENHAflEJ



486
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Bookseller, The successful. A complete guide to success to all j engaged in a retail bookselling, stationery, and fancy goods business, j London, 1906. 8°.
Bourrelier, H. Le livre francais a travers te monde; conférence \ faite le 21 avril 1910a Paris aux Cours pratiques organisés par le Cercle de la Librairie. Paris, 1910. 8°.
Browne, Th. Religio Bibliopolae; the religion of a bookseller after the marnier of the Religio Medici. London, C. Corbett, (± 1760). 8°.
De godsdienst van een Engelsch boekverkooper, die zijne
zedelessen philosophiserwijze te kennen geeft; u. h. eng. 's-Grav. 1768. (samengevoegd bij : R. Steele. De godsdienst van een koopman; u. h. eng. Rott. 1762). 8°.
Brunckhorst, H. GrundsatzUches und Praktisches von der Verbreitung guter büliger Jugend- und Volkslektüre; zngleichein Beitrag zum Thema „Volksbildung und Buchhandel". Hamburg, 1912. 8°.
Bücher, K. Der deutsche Buchhandel und die Wissenschaft; Denkschrift im Auftrage des AkademischenSchutzvereins. Leipzig, 1903. 8°.
— 2e en 3e verm. Aufl. Leipzig, 1903, 1904. tez. 2 dln.
— Gross, K. L. Der deutsche Buchhandel und K. Bücher; einige Bemerkungenzudem von K. Bücher herausgegebenen Denkschrift j des Akademischen Schutzvereins. Stuttgart, 1904. 8°.
Knorrn,G.W. Der Nationalökonom Bücher und der deutsche
Sortimentsbuchhandel; eine Antwort auf Büchers Schrift: „Der deutsche Buchhandel und die Wissenschaft". Waldenburg, 1903. 8°
Prager, R. L. Die „Ausschreitungen des Buchhandels";
Antwort auf die Denkschrift des Akademischen Schutzvereins. Lpz. 1903. 8°. (Sonderabdruck aus dem Börsenblatt).
Theorie und Praxis; Antwort auf K. Bücher's Denkschrift
Der deutsche Buchhandel und die Wissenschaft", bearb. v. Vorstande des Verbandes der Kreis- und Ortsvereine im deutschen Buchhandel. Hamburg, 1903. 8°.
— Wissenschaft und Buchhandel. Zur Abwehr. Denkschrift der deutschen Verlegerkammer unter Mitwirkung ihres derseitigen Vorsitzenden, Dr. G. Fischer in Jena, bearb. v. K. Trübner. Jena, 1 1903.8°.
Uhl, G. Der deutsche Buchhandel und die Wissenschaft; ein|
Vademecum für Herrn K. Bücher. Leipzig, (1904). 8°.
Buchhandel, Der. in Deutschland. Leipzig, 1862. 8°.
„Buchhandel" und „Deutsche Nationalhteratur"; Separat-Ab- ■ dru'ck aus Pierer's Universal-Conversations-Lexikon. 6e Aufl. Z. p.'. (1875). 8°.
ii



V. 1. a. ORGANJSATIE EN INRICHTING VAN DEN BOEKHANDEL.
493
Ruprecht, W. Der Ladenpreis im deutschen Buchhandel; seine volkswissenschaftliche Bedeutung und Besichtigung. 3e Aufl. Göttingen, 1889. 8°.
Die Baarsortimente; ein Segen oder eine Gefahr für den
deutschen Buchhandel? Göttingen, 1891. 8°.
Sacré, J. Les mystères des bandes noires. Bibliophiles. — Bibliomanes. — Directeurs de ventes, etc. etc. Brux. 1866. 8°.
Salvisberg, P. von. Das Preiskartell des deutschen Buchhandels und die Hochschulen. München, 1904. 8°.
Schatter, H. Von Buchhandlern und Büchern, Dichtern und Denkern; Blütenlese aus den humoristischen Dichtungen. Berhn, Cantate-Festgabe v. Fischer & Francke, 1899. m. afb. kl. 8°.
Schnorrenberg, J. Das Antiquariat. Leipzig, 1894. 8°. (G. Uhl. Unterrichtsbriefe für Buchhandler. I. Lief. 11).
Scholderer, V. A German diatribe against book sales. (The Library. Vol. X. 1919).
Schürmann, A. Die Usancen des deutschen Buchhandels und der ihm verwandten G^chafiszweige. Leipzig, 1867. 8°.
Organisation und Rechtsgewohnheiten des deutschen Buchhandels. Halle, 1880-81. 2 dln. 8°.
Der deutsche Buchhandel der Neuzeit und seine Krisis.
Halle a. S. 1895. 8°.
Schuster, G. Der Niedergang des Sortiments. Leipzig, 1907. 8°.
Sein und werden im deutschen Buchhandel, von Ernst Namenlos. Altenburg, 1868. 8°.
Shaylor, J. Booksellers' tradedinner sales. 8°. (The Fortnigbtly Review. Dec. 1907).
Siebeck, P. Die Organisation des deutschen Buchhandels und seine Bücherpreise in der wissenschaftlichen Literatur. 2e Abdr. Tübingen, (1904). 8°.
Siebenpfeiffer, C. Skizzen, Novelletten, Notizen aus dem Buchhandler-Leben und Treiben von ehemals und jetzt. Landsberg, 1847. les Heft. 12°.
Siegmy. Das Lied vom Buche an die grosse „Glocke" gehangt. Illustrirt von Domby. Berlin, 1877. 8°.
Soliditat, Die. und Rentabilitat des deutschen Buchhandels ist in Gefahr. Offenburg, z.j. 8°.
Sperling, O. Der Reisebuchhandel; ein Überblick über seine Entwicklung und seinen gegenwartigen Stand. Stuttgart, 1906. 8°.



494
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Sprigge, S. Squire. The methods of publishing. 2d ed. London, 1891.8°.
—• Thring, G. H. Addenda to the „Methods of publishing", London, 1902. 8°.
Statistique de 1'industrie a Paris resultant de 1'enquête faite par la Chambre de Commerce pour 1'année 1860. Paris, 1864. fol.
Fabricants de cartes a jouer, de carton, dessinateurs pour la lithographie, éditeurs d'images et d'estampes, graveurs, etc. etc.
Steiger, E. Mittheilungen über den Vertrieb deutscher Bücher und Zeitschriften in den Vereinigten Staaten. N.-Y. 1868. 8°.
Stimmungsbilder aus dem Buchhandel. Leipzig, 1894. 8°.
Streisand, H. Die Lieferungspflicht des Antiquars; der Fall „Zwiebelfisch" und der Fall „Streisand". Berlin, (1919). 8°.
Stückrad, G. Romantische Erzahlungen und Vorschlage für Juristen, Kapitalisten und Buchhandler. Darmstadt, 1837. 8°.
Thilo, J. Der Broschürenzirkel, sein Nutzen und sein Betrieb. 2e Aufl. Bad Freienwalde, 1892. 8°.
.. Thomas, E. Die Praxis des Reisebuchhandels dargestellt und durch zahheiche Formulare erlautert. 2e Aufl. Leipzig, 1901. 8°.
- Uhl, G. Die Arbeiten des Verlegers; ein Handbuch für junge Buchhandler. 2e verm. Aufl. Leipzig, 1906. 8°.
Unger, Fr. Die Praxis des wissenschaftlichenAntiquariats. Leipzig, 1900. 8°.
Urteil, Das litterarische, und Anderes; ungeschminkte Wahrheiten von einem Buchhandler. Spandau, 1889. 8°.
Uzanne, O. Bouquinistes et bouquineurs; physiologie des quais de Paris, du pont Royal au pont Sully. Paris, 1893. m. afb. 8°.
— Laporte, Ant. Les bouquinistes et les quais de Paris, tels qu'ils sont; réfutation du pamphlet d'O. Uzanne. Paris, 1893. 8°.
Verkehrsanderungen, Die. im Buchhandel und ihr Einfluss auf dessen Entwicklung. 2e verm. Aufl. Innsbruck, 1881.8°.
Vocabulaire technique de 1'éditeur, élaboré et publiés par le Cercle de la librairie de Paris. Paris, 1910. 8°.
Vocabulaire technique de 1'éditeur en sept langues: francais, deutsch, english, espanol, hollandsch, italiano, magyar. Berne, 1913.4°. (Congres international des éditeurs),
Voelcker. Bericht über die zwischen der Wissenschaft und dem Buchhandel entstandenen Meinungsverschiedenheiten; erstattet für die im Reichsamt des Innern stattfindenden kontradiktorischen Verhandlungen über den Börsenverein der deutschen Buchhandler. Berlin, 1904. 8°.



V. 1. a. ORGANISATIE EN INRICHTING VAN DEN BOEKHANDEL.
495
Wangart, St. Um die Zukunft des deutschen Buches. Freiburg, 1920. 8°.
Weidling, K. Das Buchhandlerische Konditïonsgeschaft; ein Beitrag zum Rechte des deutschen Buchhandels. Berhn, 1885. 8°.
Weissbach, H. Hilfs- und Schreib Kalender für Buchhandler; unter Mitw. v. Fachge'nossen herausgeg. Weimar, 1882. Jg. 2. Tl. 2. 8°.
Wengler, E. Erklarendes Fremdwörterbuch für Buchhandler. Leipzig,' 1855. kl. 8°.
Sechs humoristische Vorlesungen. 2e Aufl. Leipzig, 1855.
12°.
Die kleine Jobsiade für Buchhandler. Leipzig, 1857. 12°.
Das grosse Reich der Buchhandler von sonst und jetzt. Leipzig, 1856. 12°.
-— Usancen-Codex für Buchhandler und Geschaftsverwandte. Leipzig, 1859. 12°.
2e Aufl.; neu bearb. v. K. F. Pfau. Leipzig, 1882. 8°.
Ostereier für Buchhandler zu verspeisen im Jahre 1863 und
J864. Leipzig. 2 dln. 12°.
Praktisches Handbuch für Buchhandler und Geschaftsverwandte. Leipzig, 1865. 12°.
Werdet, E. De la librairie francaise; son passé — son présent — son avenir; avec des notices biographiques sur les libraires éditeurs les plus distingués depuis 1789. Paris, 1860. 8°.
Wiesner, J. Der Ungarische Buchhandel; herausgeg. durch das vorbereitende Komitee der achten Tagung des Internationalen Verleger-Kongresses. Budapest, (1913). 8°.
Woodward, Fr. E. A graphic survey of book publication, 1890— 1916. Wash. 1917. 8°.
Xanthyppos. Konventionelle Lügen im Buchhandel. Leipzig; 1895. 8°.
Gangbare leugens in den boekhandel; u. h. duitsch. Beem-
ster, 1897. 8°. •
Yard, R. Sterling. The publisher. London, 1913, 8°.
b. Nederland.
Bevordering, De. der gezelligheid door de boekdrukkunst, enhet vóór- en nadeel dat de boekverkoopers daaraan toebrengen. 8°. (overdruk uit De Gezellige, no. 23. ^ 1780).



496
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Binger, M. H. De boekhandelaar, of het welbetaald handschrift; blijspel in vijf bedrijven. Amst. 1835. kl. 8°.
Dwangbuis, In het. een woord tot de Nederlandsche boekhandelaren door een boekhandelaar. Gron. 1907. 8°.
Evers, G. A. Hoe Groninger boekhandelaren academiefeesten vierden. 1908. 8°. (overdruk uit Boon's magazijn).
Boek- en prentverkoopers op de Utrechtsche kermis.
(Bibliotheekleven. Jg. II. 1917).
Folmer, Tiddo. Ueberblick über die Organisation des Buchhandels in Holland. Berlin, 1901.8°. (overdruk uit Buchhandler Warte).
Fuhri, K. Adres aan de boekverkoopers in Nederland. Beantwoording der prijsvraag,,uitgeschreven door de Ver. t. bev. v. d. belangen des boekhandels: Bestaat er verval of kwijning in den boekhandel ? en welke zijn de middelen tot herstel ? Benevens een beschouwing derzelfde vraag door J. H. Gebhard. Amst. 1846. 8°.
— Gunne, A. ter. Vlugtige gedachten over den Nederlandschen boekhandel, naar aanleiding der verhandelingen van K. Fuhri en J. H. Gebhard. Deventer, 1846. 8°.
Gedichten voor den Nederlandschen boekhandel door Nederlandsche boekhandelaars.
Vliegende bladen, opgevangen en saamgebonden voor den jaarlijkschen maaltijd van de leden der Vereeniging. 1852. 12°. — Ongebonden verzen, gereciteerd bij gelegenheid der veiling van ongebonden boeken in de herberg De Nederlander buiten Amsterdam, 10 Aug. 1824 d. J. Pluym de Jaager te Dordrecht. — Tafelversjes, 1818. — Liederen bij de feestviering der 25 Algem. Vergadering, 1842. — enz. enz. tez. 55 st. Gravesteyn van Heyst, D. Het venten van geschriften op den openbaren weg als strafbaar feit beschouwd. Zutphen, 1894. 8°.
(Hassels, L. F. S.). Octavius Kwarto; schetsen en fragmenten vóór en achter de toonbank; uit de nagelaten papieren van een ongelukkig boekverkooper. Amst. 1853. 8°.
Keizer, W. G. N. de. De taak van den boekhandel; en, Nog iets over den boekhandel, (overdruk uit De Locomotief, Febr. Mrt. 1922). 2 st. 8°.
Koenig, C. F. Koninklijke verdediging en gedagten inzonderheid over het te hoog in prijsstellen der boeken; ook het meerder voordeel voor het vaderland en voor de boekverkoopers door het minder in prijs stellen. Leiden, 1784. 8°.
Kok, J. H. Is de debiethandel ten doode gedoemd? Referaat gehouden op de 22e algem. vergadering van „Theophilus", Ver. v. Christelijke boekhandelaren en uitgevers in Nederland, te Utrecht 3 Oct. 1907. Dordr. 1908. 8°.
Maasland, M. van. Wat ieder weten moet van boekhandel en uitgeverij. Tilburg, 1921. 8°.



V. 1. b. ORGANISATIE EN INRICHTING VAN DEN BOEKHANDEL.
497
Oomkens Jz., J. Over de gebreken in den Nederlandschen boekhandel en opgaaf der middelen om die te voorkomen en te doen ophouden. 1844-45. — Hetz. herziene bewerking. Handschrift in 4°.
Antwoord op de prijsvraag door de „Vereeniging" uitgeschsaven. (Niet bekroond).
Petit, L. D. Voorjaarsgrieven. Amst. 1880. 12° (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel).
Simons Mz„ L. Goedkoope boeken en hun verspreiding; voordracht gehouden op het taal- en letterkundig congres te Antwerpen, met aanteekeningen naar aanleiding van het debat. 8°. (overdruk uit De Ploeg. Oct. 1912).
Goedkoope boeken en hun verspreiding; gevolgd door debat van K. Groesbeek, P. Müller en H. R. Schaafsma. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel. Febr., Mrt. 1913).
Stockum Jr., W. P. Apercu de 1'organisation de la librairie néerlandaise. Amst. 1908. 8°. (Vle Congres international des éditeurs. Madrid, 1908. Rapport).
Kort overzicht der organisatie van den Nederlandschen
Boekhandel. Amst. 1908. 8°. (Hollandsche vertaling van het voorgaande).
(Tijsens, G.) De belachelijke inteekenaars, of de nieuwe inventie der boekverkopers; blijspel. Koningsbergen, 1727. kl. 8°.
De weergadeloze bedrieger ontmaskerd, of de valsche boekhandelaar in zijn aard eri weezen Ontdekt;blijspel, z. pl. [± 1727]. 8°. Hierbij samengebonden: Het ingebeelde huwelijk, (vervolg v. h. voorgaande); Schrokhart Slingerbeen, en Uitvaart en testament van Schrokhart Slingerpoot. [± 1727].
Zamenspraak tusschen Pasquin en Marforio, over den dood van Schrokhard; nevens een grafschrift. 8°. [1727].
2. Organisatie en inrichting van het drukkers- en bindersvak.
a. Algemeen en Buitenland.
Alary, J. Le travail de la femme dans rimprimerie typographique, ses conséquences physiques et morales. Paris, 1883. 8°.
Alonnier, D. Typographes et gens de lettres. Paris, 1864. 8°.
Baensch, E. Die Neuerungen in der Tarifgemeinschaft der deutschen Buchdrucker. Karlsruhe, 1908. 8°.



498
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Crapelet, G. A. De la profession d'imprimeur, des maltres imprimeurs, et de la nécessité actuelle de donner a rimprimerie les règlements prömis par les lois. Paris, 1840. 8°.
Achteraan: Imprimeurs et libraires de Paris dont il existe des portraits gravés, en, Liste générale des imprimeurs de Paris depuis 1469 jusqu'en 1789.
Didot, A. Firmin. Lettre adressée a la Société des protes de Paris, avec réponse et décision. Paris, 1860. 8°.
— Discours dans 1'assemblée générale de la société des correcteurs; compte rendu de l'assemblée générale du Ier Nov. 1866. Paris, 1866. 8°.
— Extrait du compte rendu du 19 avril 1868; discours de A. Firmin Didot; réponse de A. Bernier. Paris, 1868. 8.°.
Fest-Tage des Buchdruckers; eine Sammlung van Prologen, Festgrüssen, Tafelliedern, etc. Leipzig, 1868. 8°.
Gerstenberg, A. Die neuere Entwickelung des deutschen Buchdruck-Gewerbes in statistischer und sozialer Beziehung. Jena, 1892. 8°.
Gilliams, F. Historiek van het boekdrukkers-verbond van Antwerpen, 1856—1906. Antw. 1907. 8°.
Plomer, H. R. Some petitions for appointment as master printer called forth by the star chamber decree of 1637. (The Library. Vol. X. 1919).
Rapports du ministère de 1'industrie et du travail, direction de 1'industrie, du royaume de Belgique. Bruxelles 1895—97. 3 dln. 8°.
Dl. 1 — Rapport sur 1'enseignement professionnel en Angleterre par O. Pyfferoen. 1896.
Dl. 2 — Rapport sur 1'enseignement professionnel en Allemagne par O. Pyfferoen. 1897.
Dl. 3 — Rapport sur la situation de 1'enseignement industriel et professionnel en Belgique par le Ministre de 1'industrie et du travail. 1897.
Reichsdruckerei, Die kais. deutsche. auf der Weltausstellung zu Paris, 1900. Paris, 1900. 8°.
Tiedemann, F. Die neuere EntwicklungderArbeitsverhaltnisse und der gewerkschaftlichen Organisation im Buchdruck-Gewerbe. Tübingen, 1897. 8°.
Tuer, A. W. Quads for authors, editors and devils. London, 1884. m. afb. 8°.
Wyman, C. W. H. The first international meeting of printers, organised by a committee of editors, and held at the Grand Hotel, Paris, 20th Aug. 1878. London, 1878. 4°.



500
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
3. Opleiding in den boekhandel, in het drukkers- en bindersvak; de bedienden.
Voor de vakscholen, zie V. 6. a. 1.
Blades, W. An account of the German Morality-play, entitled: .Depositio Cornuti Typographici, as performed in the 17th und 18th centuries; with a rhythmical translation of the german version of 1648, and a literal reprint of the original version by Paul Vise, printed in 1621. London, 1885. m. afb. 8°.
Blüsing, A. Humoristische Schilderungen aus einem 25-jahrigen Buchhandlungsgehülfenleben. Dusseldorf, 1860. 12°.
Blumenthal, H. Offertbriefe der Gehilfen nebst einerpraktischen Anleitung um baldigst einen Posten zu erlangen. 3e Aufl. Iglau, (1891). 8°.
Bom, F. L. van der. Opleiding (van den boekbindersleerling); inleiding over vakopleiding, gehouden te 's-Hertogenbosch, 18 Aug. 1920. Utrecht, School v. d. Graf. Vakken. 8°.
Gehilfen-Adressbuch für den deutschen Buch-, Kunst-, Musir kalien- und Antiquar Handel, im In- und Auslande; bearb. v. L. Douffet und F. Goerlich.2e en 3e Jg. Leipzig-Essen, 1863—65.kl. 8°.
(Hilsenberg, L. J.) Taschenbuch für Zöglinge des Buchhandels. Carlsruhe, 1834. 8°.
Kapp, A. Streik der Angestellten im Leipziger Buchhandel. Leipzig, 1919. 8°.
Lameere, E. et Ch. Sury. Les écoles du livre et la création d'une école du Livre a Bruxelles. Rapport présenté a la Conférence Bibliographique Internationale. 2e session, 2—4 aoüt 1897. Brux. 1897. 8°.
Möbius, P. Achter Bericht der Lehranstalt für Buchhandlungslehrlinge zu Leipzig. Leipzig, 1864. 8°.
Starke, H. Wie ich den Buchhandel erlernte; ein Versuch das Technische wie das Geistige im deutschen Buchhandel auf unterhaltende Art anschaulich zu machen. 2e, 5e, 6e Aufl. Leipzig, 1862, 1886, 1895. tez. 3 dln. 8°.
7e umgearbeitete u. vérmehrte Aufl., herausgeg. von H.
Oesterwitz. Leipzig, 1910. 8°.
Stein, H. Der Frühling eines Buchhandlers; Skizzen aus meiner Lehrzeit in einem Leipziger Commissionsgeschaft. 3e und 4e Aufl. Leipzig, 1867, 79. 12°.
Der Sommer eines Buchhandlers; Skizzen aus meiner Ge-
hilfenzeit in einem Leipziger Commissionsgeschaft. 2e und 3e Aufl. Leipzig, 1867, 79. 12°.



3. OPLEIDING IN DEN BOEKHANDEL, ENZ.
501
Uhl, G. Untenichtsbriefe für Buchhandler; ein Handbuch der Praxis des gesamten Buchhandels. Bd. I. Der praktische Sortimenten Leipzig, 1896. 8.°
Winterfeld, A. Der erste weibliche Kommis im Buchhandel; Humoreske. Leipzig, 1880. 8°.
4. Boekhouding in den boekhandel.
Bericht, Vorlaufiger. des Prüfungs-Ausschusses in Betriff der Abrechnungs-Verlegung von der Jubilate auf die Michaelis Messe. Leipzig, 1847. 4°.
Binger, M. H. Handleiding tot de kennis van het boekhouden voor den Nederlandschen boekhandel en de daarmede verwante vakken. Amst. 1849. 4°.
Bekroond antwoord op de prijsvraag uitgeschreven d. d. Ver. t. bev. v. d. bel. d. boekhandels.
Blumenthal, H. Die vereinfachte praktische Führung der Buchhandler-Strazzen. 2e Aufl. Iglau, 1887. 8°.
Die vereinfachte, praktische und übersichtliche Führung des
Cassa- (Losungs-) und Spesenbuches; ein unentbehrliches Handbuch für jeden Sortimenter. 2e Aufl. Iglau, 1888. 8°.
Ciniburk, J. J. Sortiment der Zukunft, ein System der Lagerund Abrechnungsarbeiten des Sortimenters im Laufe des Jahres und zur Ostermesse, nach welchem das Umstürzen des Lagers erspart und eine vielseitige Kontrolle des Geschaitsganges erzielt wird. Berlin, 1906. 8°.
Fritsch, H. T. M. Die Buchhaltung für Buchhandler nach den Grundsatzen der doppelten oder italienischen Buchhaltungs-Wissenschaft. Cöslin, 1836. 8°.
Grossmann, F. A. Die Inventur des Buchhandlers. 2e Aufl. Weissensee, 1869. gr. 8°.
Hennigker, Fr. Die Absatz-Kontrolle in Sortiments-Buchhandlungen, Kunst- und Musikaliengeschaften. Leipzig, 1898. 8°.
Herbich, R. Die doppelte Buchhaltung zunachst für den Sortimentshandel entwicklungsgemass dargestellt. Leipzig, 1893. 8°.
Hoepstein, A. Praktisches Handbuch der Buchführungskunde für den deutschen Buchhandel. Leipzig, 1838. gr. 8°.
Jahresabschluss, Der. des Sortimentsbuchhandlers; eine kurzgefasste auf Erfahrung beruhende Anleitung nach den Grundsatzen der einfachen Buchhaltung, den Vermögensbestand, sowie Gewinn und Verlust einer Sortimentsbuchhandlung zu ermitteln. 2e Aufl. Leipzig, 1859. 8°.



502
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Kirsten, A. Inventur und Jahresabschlussarbeiten einer Sortimentsbuchhandlung; nach den Systemen der einfachen und doppelten Buchhaltung. Tübingen, 1912. 8°.
Lehrbuch der doppelten Buchführung für den Sortiments-
Buchhandel. Tübingen, 1914. 8°. m. 18 schriften, fol.
Kramer, N. de. De boekhouding van den boekhandelaar. Gron. 1910. 8°.
Lissner, Th. Die einfachste und beste Buchführung für Buchhandler. Berlin, (1908). 8°.
Loo, C. J. van der. Handleiding tot het boekhouden voor den boekhandelaar, zoowel uitgever als debitant. Amst. 1888. 8°.
Bekroond antwoord op de prijsvraag uitgeschreven door de Ver. t. bev. v. d. belangen des Boekhandels.
Massute, P. Welchen Werth hat mein Geschaft ? Die Beurtheilung und Werthbestimmung von reinen Sortiments-Geschaften und Sortiments-Geschaften mit Nebenzweigen. 2e Aufl. Frankfurt a. O. z.j. 8°.
Wieviel verdiene ich jahrlich? Eine neue praktische und
einfache Buchhaltung für reine Sortiments-Geschafte und Sortiments-Geschafte mit Nebenzweigen. 2e Aufl. Frankfurta. O. z.j. 8°.
Ontwerp eener beknopte praktische handleiding tot het boekhouden voor den boekhandelaar, zoowel uitgever als debitant. Hs.
fol. , |
Antwoord op de prijsvraag, waarbij de handleiding van „Van Loo werd bekroond.
Poppe, O. Neue Buchführung im Buchhandel; bearbeitet für Sortimentsgeschafte mit Verlag, für Buchdruckereien, für Buchdruckereien mit Verlag und Sortimentsgeschaft, zum Gebrauch im Selbstunterricht. Leipzig, 1879. langw. 4°.
Schets eener boekhouding voor den boekhandelaar; rapport uitgebr. door de commissie benoemd in de vergadering van 14 Juni 1917, van den Nederl. Debitantenbond. 's-Grav. 1918. langw. 4°.
Schönwandt, D. Die Abschatzung von Sortiments-Geschaften; praktische Winke. Friedenau, 1896. 8°.
Vollstandiges Lehrbuch der einfachen und doppelten Buchführung für alle Zweige des Buchhandels. I, Text und Formulare. II, Geschaftsbücher. 2e verm. Ausg. Berlin, (1898). 2 dln. 8°. en 4°.
Seemann, E. A. Fingerzeige zur Abschatzung von Sortiments-, Antiquariats- und Verlagsgeschaften. Leipzig, 1863. 8°.
Hetzelfde. 4e Aufl. Leipzig, 1876. 8°.



V. 4. BOEKHOUDING IN DEN BOEKHANDEL.
503
Uebersichts-Plan für die eiafache Buchführung des Sortimentersin Tabellenform. Tübingen, 1905. 4°.
Veen, N. van der. Handleiding tot het boekhouden in den boekhandel en aanverwante vakken. Rott. 1888.2 dln. 4°.
Antwoord op de prijsvraag, uitgeschreven door de Ver. t. bev. voor de belangen des Boekhandels.
Was der Sortimenter an Zeitschriften verdient. Leipzig, 1893.8°.
Wolf, S. A. J. Die doppelte Buchung für Sortimentsgeschafte und deren Nebenzweige. 8e Aufl., verm. durch „Die Führung des Verlagsbuches (Scontro) in Gruppen." Klagenfurt, 1898. 8°.
Wengler, E. Bilanz-Journal oder Buchhaltung nebst überskhtlichen Calculations- und Lager-Tabellen für Buchhandler. 2e verm. Aufl. Leipzig, 1851. kl. 4°.
Calculation und Abschluss nebst Anleitung zur richtigen
Inventur und Abschatzung der Vorrathe. Leipzig, 1862. 4°.
- Hetzelfde. 2e Aufl. Leipzig, 1866. 4°.
5. Vereenigingen in den boekhandel, (geschiedenis en reglementen).
a. Nederland. I. Algemeen.
Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels, opgericht te Amsterdam, 11 Aug. 1815. — Reglement 1821, 1828, 1835, 1841, 1848 m. bijl., 1853—54, 1857 m. wijz. 1859—62, 1863 m. wijz. 1864—65—66, 1868, 1874 m. wijz. 1877—78—80, 1882 m. wijz. 1882—84, 1894 m. wijz. 1900—01, 1902, 1904, 1906 (art. 13), 1907 (art. 13 m. fransche vert.), 1904—
1909, 1909—1914, 1925. ..
— Amsterdamsche afdeeling. — Reglement 1835, 1848.
— Bestelhuis. — Statuten 1874, reglement 1902, 1905, 1907, 1912, 1914, 1924. — tarief en voorwaarden 1903, 1906, 1911, 1914, 1921. —• huish. regl. voor commissarissen v. h. bestelhuis
1910, 1924. — instructie directeur 1911, 1924. — loon en arbeidsduur van de werklieden 1909, 1914. — instructie voor den conciërge 1912. — reglement en huish. regl. v. h. verrekenbureau 1913.
— Bibliotheek. — Reglement voor het gebruik 1877—78, 1909, 1914, 1924, 1926. — instructie bibliothecaris 1905, 1909, 1924, 1926.



504
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels. — Nieuwsblad. — Bepalingen 1884, reglement 1896, 1912, 1914, 1924. — instructie redacteur 1906, 1912, 1924.
— Instructie v. d. boekhouder 1906. —• instructie v. d. administrateur 1909, 1924.
— Regelen in gevallen van faillissement in acht te nemen door correspondenten en schuldeischers-leden der Vereen. 1909.
— R gelen in gevallen van faillissement, 1914.
— Verkeersrecht. — Reglement 1909, 1914, 1924.
— Vertalingsrecht. — Reglement 1907, 1909, 1915, 1924.
— Scheidsgerecht. — Reglement 1914, 1925.
— Reis- en verblijfkosten. — Reglement 1909, 1914, 1924.
— Ondersteuningsfonds. — Reglement 1866, 1909, 1914, 1924.
— Pensioen-spaarfonds voor bedienden. — Reglement 1901 m. herz. 1902, 1911, 1914.
— Pensioenverzekeringsfonds voor bedienden. — Reglement 1909, 1914, 1924.
— Boekhuis. —- Reglement 1924.
— Fred. Muller-fonds. — Reglement 1882, 1902, 1909, 1914. — regelen voor het samenstellen en uitgeven eener algem. Ned. bibl. herzien 1908, 1909.
— D. A. Thieme-fonds. — Reglement 1880, 1909, 1914, 1924.
— Bouwstoffen v. d. geschiedenis v. d. Ned. boekhandel. — Reglement 1913, 1914, 1924.
— Vakscholen v. d. boekhandel. — Reglement 1914, 1924.
— Internationaal uitgeverscongres. — instructie v. d. Ned. afgevaardigde, 1907.
— Verslagen en handelingen van het bestuur, 1818...
— Beroep op de algem. verg. gedaan ingevolge art. 13 en 14 door het lid L. W. Kramers. Delft, 1918. 8°.
— Verslag der feestelijke viering van de 25e algemeene vergadering der Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels, op 16 Aug. 1842 te Amsterdam. Amst. 1843. m. pl. 8°.
— Gedenkboek der feestviering van het 50-j. bestaan der Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels, op 12, 13 en 14 Aug. 1867; uitgeg. d. d. feestcommissie. Amst. 1868. m. gekl. pl. 8°.
— Catalogus van de Internationale tentoonstelling voor den boekhandel Juli—Aug. 1892, bij gelegenheid van het 75-j. bestaan der Vereeniging, 1817—1892. Amst. 1892. 4°.



V. 5. a. I: VEREENIGINGEN IN DEN BOEKHANDEL,
505
Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels. — Feestviering van het 75- en 100-jarig bestaan der Vereeniging (dossier).
— Portretten van de oprichters en leden der Vereeniging. 19e eeuw. 3 albums. 4°.
van uitgevers en boekhandelaren. 19e eeuw. 1 album.
langw. 4°. — id. en photo's van feestelijke bijeenkomsten. 2 portef. gr. fol.
Voor inhoud, zie achter in den catalogus.
— Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden; aan Hare Majesteit WilhehniBa, Koningin der Nederlanden, als huldeblijk
aangeboden ter gelegenheid van H. Ms. troonsbestijging door de Vereen, t. bev. v. d. bel. d. boekh. te Amsterdam. 1898. 4°.
— Petit, L. D. Proeve eener geschiedenis der Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels; haar ontstaan en hare handeüngen van 1815—1824. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel. 3 Aug. 1875).
— Loosjes, V. Geschiedenis van de Vereeniging ter bevordering van de belangen dés boekhandels, 1815—1915. Amst. 1915. m. pl. en portr. 8°.
Hetzelfde. Handschrift van den schrijver. 4°.
— — Petit. L. D. Naar aanleiding van de Geschiedenis der Vereeniging door V. Loosjes. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel. 21 Jan. 1916).
— Dijk. B. van. Conférence sur 1'organisation et le fonctionnement de la maison d'expédition de la librairie néerlandaise, faite au Cercle de la librairie francaise. Paris, 1881. 8°.
— Groesbeek, K. La maison d'expédition de la librairie néerlandaise. (Congres international des éditeurs. 7ième session. Amsterdam, 1910. Rapports).
— Smit, ï). Het boek aan het bestelhuis en in het Nieuwsblad; korte geschiedenis van het bestelhuis en van het Nieuwsblad voor den boekhandel. Amst. 1915. m. afb. 8°.
— (Vries, R. W. P. de). Overzicht van de geschiedenis van het bestelhuis van den Nederlandschen boekhandel, 1871 — 1896. m. afb. 8°.
— Nieuwsblad voor den boekhandel. Zie: afd. I. 3.
— Uitgaven. Zie: afd. I.4.L
Nederlandsche Uitgeversbond, opgericht te Amsterdam, 1 Dec. 1880. — Reglement 1880; statuten 1883; wijziging huishoudelijk reglement 1889,1891, 1892; statuten 1897,1910; wijziging 1914,



506
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
1917—18; reglement v. h. scheidsgerecht, 1917; verslagen van de handelingen van het bestuur en van de algemeene vergaderingen
1882 ; ledenlijsten, 1912, 1920, 1922, 1924 ; photo 25 j.
bestaan, 1905; circulaires en brieven.
Nederlandsche Uitgeversbond.—Nederlandsche debitantenlijst, aangevuld met statistische gegevens. 's-Grav. 1914. 8°.
— Catalogus van Ned. uitgaven op gemeentelijk finantiëel gebied; inzending ter tentoonstelling in het Sted. museum. Amst. Sept. 1916. 8°.
— Minimum-Tarief voor het zetten en drukken van boeken, brochures, tijdschriften en couranten. [Amst.] Jan. 1920. m. wijzigingen. 1 Mrt. 1922. 8°.
— Lijst van recenseerende tijdschriften, dag- en weekbladen. 's-Gravenhage, 1924. 4°.
— Het Nederlandsche Boek; jaar-catalogus. 1924 8°.
— Het Auteursrecht. Zie: afd. VIL 3 c.
— Uitgever en Debitant. Zie: afd. I. 3.
— Mededeelingen v. d. Ned. Uitg. bond. Zie: afd. I. 3. / — De Uitgever. Zie: afd. I. 3.
Nederlandsche Boekverkoopers-bond (voorheen: Ned. Debitanten-bond), opgericht te 's-Gravenhage 24 Sept., 1907. — Reglement 1908; statuten en huish. reglement 1914, 1924; verslagen van de algemeene vergaderingen met ledenlijsten, 1907....; circulaires en brieven.
— De Boekverkooper; voortzetting van De Debitant. Zie: afd. I. 3.
Vereeniging van Muziekhandelaren en -uitgevers in Nederland, opgericht te Amsterdam, 16 Juli 1909. — Statuten 1910; verslagen, circulaires.
Vereeniging van Schoolboekuitgevers, opgericht te 's-Gravenhage, 4 Jan. 1918. — Statuten en huishoudelijk reglement 1918.
Vereeniging van R. K. Nederl. boekhandelaren en uitgevers „St. Jan", opgericht te Amsterdam. — Circulaire; verslag alg. vergadering Utrecht, 12 Mrt. 1925.
2. Steden.
Amsterdamsch Boekverkoopers-collegie, opgericht te Amsterdam, 1793 (ontbonden 1872). — Reglement 1833, 1842, 1850; naamlijst der leden 1793— 1875; notulenboeken 1855—60; staat van ontvangst en uitgaven 1837, 1838, 1840—1872; kasboeken 1859— 72; circulaires.



V. 5. a. 2. VEREENIGINGEN IN DEN BOEKHANDEL.
507
Boekverkoopers-vereeniging „De Vriendenkring", opgericht te Amsterdam, 27 Sept. 1852. — Reglement 1852.
Sociëteit „Onze Kring", opgericht te Amsterdam, 10 Oct. 1853 (opgeheven 31 Oct. 1898.) - Reglement 1857, 1875, 1888; notulenboeken 1858—1898, 2 dln. fol.; circulaires.
— Feestviering van het 371/, j. bestaan; 6 April 1891. (geschreven album met teekeningen, enz.).
— Archief, 1853-1898.
Boekverkoopers-vereeniging „Ons Doel", opgericht te Amsterdam, Sept. 1867. — Reglement 1867; bepalingen 1868; circulaires.
Amsterdamsche Debitanten-vereeniging, opgericht te Amsterdam, 1 Oct. 1886. — Reglement 1879, 1886; statuten 1886; ledenlijst 1888; reglementswijziging 1905; statuten 1924; circulaires.
Theophilus, Christel, vereen, van uitgevers en boekhandelaren, opgericht te Amsterdam, 27 Mei 1895. — Statuten en huishoudelijk reglement 1897; ledenlijst 1904; circulaires en vergaderverslagen; lijsten van personen, met wie men in zaken voorzichtig moet zijn, 1897—1908.
Bredasche Boekhandelaars-vereeniging, opgericht te Breda, 28 Juni 1908. — Reglement 1908; circulaire.
Dordrechtsche Boekhandelaars-vereeniging, opgericht te Dordrecht, 16 Dec. 1904. — Reglement 1905.
's-Gravenhaagsche Boekhandelaars-vereeniging, opgericht te 's-Gravenhage, 1 Aug. 1854. — Reglement 1860, 1874; vergaderverslagen der Coster commissie 1855; kwitanties bij de verrekening v. d. Lourens Coster verloting; feestviering v. h. 60 j. bestaan, 30 Jan. 1915.
— Fokker, A. L. De 's-Gravenhaagsche boekhandelaars-vereeniging in de jaren 1854—1886. 's-Grav. 1887. 8°.
In "de jaren 1886—1904. 's-Grav. 1904. 8°.
— Verklaring van redenen welke geleid hebben tot het op 4 Aug. 1914 in buitengew. alg. vergadering door 's-Gravenhaagsche boekhandelaren en uitgevers genomen besluit, [omtrent een tijdelijk uitstel van betaling] door één hunner. ['s-Grav.] 1914. 8°.
Boekverkoopers-collegie te Groningen, opgericht te Groningen, 1810. — Reglement met ledenlijst, 1855; statuten met ledenlijst 1889; circulaires; boekenlijsten voor de verloting t. b. v. het ziekenfonds; kroniek van het eeuwfeest, Dec. 1910.
— Lijst van ingezondene boekgeschenken, enz., welke ten voordeelevan het Vaderland publiek zullen worden verloot te Groningen. (1831). 8°.



V. 5. b. 2. VEREENIGINGEN IN DEN BOEKHANDEL.
513
c. Anerkannte Fachvereiner.
Verein der deutschen Musikalienhandler zu Leipzig. Leipzig, 23 Mei 1829. - Satzung 1903, 1919.
Verein der deutschen SortimentsbucMiandler. Leipzig, 1 Sept. 1863. - Statuten 1863.
Verein Leipziger KommissionSre. Leipzig, 23 Jan. 1884. — Circulaire.
— Der buchhandlerische Verkehr über Leipzig und der Geschaftsgang des Leipziger Kommissions-Geschafts; üherreicht von CF. Fleischer. Leipzig, 1892. 8°.
— Hetzelfde; üherreicht von F. A. Brockhaus. Leipzig, 1900. 8°.
— Hetzelfde; überreicht von K. F. Koehler. Leipzig, 1910. 8°.
— Wer verkehrt über Leipzig? I Vollstandige Kommittentenliste unter gleichzeitiger Angabe der Genossen der AbrechnungsGenossenschaft deutscher Buchhandler. Leipzig, 1914. 8°.
Abrechnungs-Genossenschaft deutscher Buchhandler. Leipzig, 1923. — Satzung und Geschaftsordnung 1923.
d. Anerkannte auslandische Vereine.
Verein der österreichisch -ungarischen Buchhandler. Wien, 26 Oct. 1859. - Zie: V. 4. b. 6.
Verband der BuchhSndler in Polen. Posen, 13 Maart 1887. — Satzungen.
e. Allgemeine Vereine.
Buchhandler-Vereinsbank. Actien-Gesellschaft zu Leipzig und Berlin. Leipzig, 15 April 1873. — Statut 1873.
Verband der Kreis- und Ortsvereine im deutschen Buchhandel. Leipzig, 1879. — Mitteilungen, Juli 1907; Verhandlungen der 35. ordentlichen Abgeordnetenversammlung, 19 April 1913; Satzung 1916.
Deutscher Buchgewerbeverein. Leipzig, 29 Oct. 1884. (van 1884—1899: „Centralverein für das gesamte Buchgewerbe"). — Satzungen 1899, 1910; Jahres-und Geschaftsbericht 1907, 1908, 1911 — 15, 1917, 1918; Rechnungs-Abschluss 1912—1916.
— Deutsches Buchgewerbehaus zu Leipzig. Leipzig, 1898. m. afb. langw. 4°.



516
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Syndicat de la librairie ancienne et moderne. Paris,. 1914. — Bulletin avec liste des membres 1923.
Société d'exportation des éditions francaises. Paris, 1917. — Liste des membres 1917.
Maison du livre francais, société centrale des éditeurs et des libraires francais. Paris, le 31 mars 1920. — Catalogue 1923; notices.
— Bulletin de la Maison du livre francais: 1920... Jg. 1...
4. Groot-Brittannië en Ierland.
Newsvendors' benevolent and provident Institution. London, 1839. — Rules 1896.
Publishers' Association of Great Britain and Ireland. London, 1896. — List of members and rules 1905, 1923, 1925; report of the council 1904—5, 1916—23, 1924—25.
— Berichten uit de Times en N. R. C. over den strijd tusschen de Times Book Club en de Publishers' Association.
— The Publishers' Circular. Zie: afd. I. 3.
Associated Booksellers of Great Britain and Ireland. London.
— Official report of the annual meeting 1923; photo annual banquet, June 19, 1909.
International Association of Antiquarian Booksellers. London, 1906. — Objects and rules 1923; annual report 1910, 1912—13, 1915, 1918, 1920—23,1924...
Second-Hand Booksellers' Association. London, 1906. — Rules and objects 1906.
5. Italië.
Associazione Libraria Italiana. Milano, 1869—1896. — Statuto 1869; atti del secondo congresso librario et del terzo tipografico tenuti in Napoli 1871; sulla utilita di un emporio librario in Italia, 1871.
— Informazioni intorno alla tipografia e libreria etc. che potranno servir di norma alla progettata instituzione di una prima fiera libraria italiana. Firenze, 1869. 8°.
— Giornale della libreria. Zie: afd. I. 3.
Associazione Tipografico-Libraria Italiana. Milano, 1896
— 1920. — Statuto 1896; elenco dei soci, 1905.



V. 5. b. 5. VEREENIGINGEN IN DEN BOEKHANDEL,
517
Associazione Editoriale Libraria Italiana. Milano, 1920. — Statuto 1920.
Associazione Italiana degli Editori e Negoziante di Musica.
Milano, 1907. — Statuto 1907.
6. Oostenrijk-Hongarije.
Verein der österreichisch-ungarischen Buchhandler. Wien, 26 Oct. 1859. — Statuten 1860, 1889; Verkehrsordnung 1898; Liste der Funktionare und Mitglieder 1905, 1916.
— Denkschrift über die Buchhandels-Geschafte der Lehrer und Lehrervereine. Wien, 1894. 8°.
— Denkschrift über die Berechtigung zum Handel mit Presserzeugnissen. Wien, 1900. 8°.
— Junker, C. Der Verein der östefreichisch-ungarischen Buchhandler 1859— 1899; ein Beitrag zu Geschichte des österreichischen Buchhandels; Festschrift. Wien, 1889. m. portr. 4°.
Korporation der Wiener Buch-, Kunst- und Musikalienhandler. Wien, 1807. — Statut 1861, 1898, 1904; Statuten des Schiedsgerichtes 1899; Statuten der Gehilfenversammlung, der Gehilfenkrankencassar des schiedsgerichtlichen Ausschusses, 1889, 1899; Zolltarif und Waarenverzeichnis 1889; Liste der Funktionare und Mitglieder 1905.
— Junker, C. Korporation der Wiener Buch-, Kunst- und Musikakenhandler 1807—1907; Festschrift zur Feier des 100 j. Bestehens. Wien, 1907. 4°.
Verein der Buch-, Kunst- und Musikalienhandler von Oberösterreich-Salzburg. Linz. — Satzungen 1909.
7. Skandinavië.
Danske Boghandlerforening. Kobenhavn, 18 Jan. 1837. — Love 1904, 1915, 1922; Fortegnelse over Medlemmer 1905, 1923; Regulativ for Boghandlerforeningens Kommissionsanstalt 1900; Saxnhandelsbetingelser samt Regulativ for Boghandlerraadet (Voldgiftsretten) 1922; 75. Aars Fest Kjöb. 1837. 18 Jan. 1912. (dossier).
— Den danske Boghandler-Fagskole gennem femogtyve aar, 1897-1922. Kjöb. 1922. m. photo. 8°.
— Dansk Boghandlertidende. Zie: afd. I. 3.
Danske Boghandleres Landsforening. Kobenhavn. — Love 1921.
3



INHOUD VAN HET TWEEDE DEEL.
Voorrede XI
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK. BOEKHANDEL.
1. Organisatie en inrichting van ■ den boekhandel; vérspreiding
van het boek 485
a. Algemeen en buitenland 485
b. Nederland 495
2. Organisatie en inrichting van het drukkers- en bindersvak. . . 497
a. Algemeen en buitenland 497
b. Nederland 499
3. Opleiding in den boekhandel; in het drukkers- en bindersvak; de bedienden 500
4. Boekhouding in den boekhandel 501
5. Vereenigingen in den boekhandel 503
(geschiedenis en reglementen).
a. Nederland 503
t; Algemeen 503
2. Steden 506
b. Buitenland 509
1. België 509
2. Duitschland 509
a. Börsenverein 509
b. Anerkannte Kreisvereine 512
c. Fachvereine 513
d. auslandische Vereine 513
e. Allgemeine Vereine 513
/. Kreisvereine 514
g. Ortsvereine 514
h. Unterstützungsvereine 515
3. Frankrijk ' 515
4. Gr. Brittannië en Ierland 516
5. Italië 516



VIII
INHOUD.
6. Oostenrijk. Hongarije 517
7. Skandinavië 517
8. Spanje 518
9. Zwitserland 518
10. Amerika 518
6. Vereenigingen in het grafisch bedrijf 519
(geschiedenis en reglementen)
a. Nederland 519
1. Algemeen ». 519
2. Drukkers 521
3. Binders 524
b. Buitenland 524
1. Algemeen 524
2. Drukkers •. . 525
3. Binders 525
7. Vereenigingen van bedienden in den boekhandel en in het grafisch bedrijf 525
(geschiedenis en reglementen)
a. Nederland 525
b. Buitenland 526
8. Verspreidingsmateriaal 527
a. Jaarboeken en catalogi van den boekhandel. . 527
b. Catalogi van leesbibliotheken 529
9. Tentoonstellingen . . . . . . . . . 532
10. Congressen 543
11. Postwezen 545
VI. DE BEWARING VAN HET BOEK. BIBLIOTHEEKWEZEN.
1. Inrichting en organisatie der bibliotheken 546
a. Algemeen. Handboeken 546
b. Leeszalen. Volksbibliotheken. Blindenbibliotheken. Muziekbibliotheken 557
c. Archieven 564
2. Geschiedenis der bibliotheken. 566
a. Algemeen. Oudheid en Middeleeuwen. Kloosterbibliotheken 566
b. Nederland en Ned. Koloniën 571
c. Buitenland 580
l', België 580
2. Duitschland 583
3. Frankrijk 590
4. Groot-Brittannië en Ierland 594



INHOUD.
IX
5. Italië 597
6. Oostenrijk. Hongarije. Tsjecho-Slovakije 598
7. Rusland. Polen. Finland 599
8. Skandinavië 600
9. Spanje. Portugal 602
10. Balkan. Griekenland. Turkije 602
11. Zwitserland 602
12. Noord-Amerika en Canada 603
13. Mexico. W. Indië. Zd. Amerika .... 608
14. Azië. Afrika. Australië 608
d. Personalia 609
3. Catalogi van bibliotheken en
inventarissen van archieven . . 613
a. Algemeen 613
b. Nederland en Ned. Koloniën 614
c. Buitenland 662
1. België 662f
2. Duitschland 666
3. Frankrijk 681
4. Groot-Brittannië en Ierland 688
5. Italië 698
6. Oostenrijk. Hongarije. Tsjecho-Slovakije 702
7. Rusland. Polen. Finland 706
8. Skandinavië 708
9. Spanje. Portugal 710
10. Balkan. Griekenland. Turkije 712
11. Zwitserland 712
12. Noord-Amerika en Canada 714'
13. Mexico. W. Indië. Zd. Amerika .... 728
14. Azië. Afrika. Australië 728
VII. DE BESCHERMING VAN HET BOEK. WETTEN, RECHTEN, ENZ.
1. Wetten en rechten betrekking hebbend op den boekhandel . . . 730 (voor Wetten van Vereenigingen. Zie V. 5, 6, 7)
a. Algemeen en Buitenland 730
Verhandelingen en wetten 730
b. Nederland en Ned. Indië 732
1. Verhandelingen over wetten en rechten 732
2. Publicaties van de overheid en wetten 733
3. Ordonnantiën op papier 735
4. Gilden 736
2. Wetten en rechten betrekking hebbend op het drukken. — Vrijheid van drukpers en censuur.



X
INHOUD.
Verboden boeken. — Indices 1 i-
borum prohibitorum 744 ]
a. Algemeen en Buitenland 744 j
\t Algemeen 744
2 Processen en geschillen 751
b Nederland en Ned. Indië 752 j
1. Algemeen 752
2. Placaten. Resolutiën. Wetgeving ... 755 \
3. Processen en geschillen . .' 768
4. Nederlandsen Indië 776 j
c. Indices librorutn prohibitorum 777 j
3. Auteursrecht 785
a. Algemeens beschouwingen 785 |
b. Internationale congressen en overeenkomsten . 793 i
c. Wetgeving en beschouwingen over wetten . . 796 1
li Algemeen 796
2. Nederland .' 797
3. Buitenland 805
d. Beeldende kunsten. Photographie 816 i
e. Muziek. Tooneel 818 j
/. Processen en geschillen 819 !
g. Octrooien 821
VIII. DE COURANTEN.
1. Algemeen 823 j
2. N e d e r 1 a n d 825 ]
a. Placaten. Resolutiën. Zegelrecht 825 j
b. Geschiedenis van verschillende dag- en weekbladen 827 I
c. Journalisten 833
3. Buitenland 834 ]
HnaaBsanHmasmna



VOORREDE.
Hiermede ziet het tweede deel van den Catalogus het licht. Mocht het langer op zich hebben laten wachten dan aanvankelijk het plan was na de belangrijke voorbereidingen reeds getroffen onmiddellijk na het verschijnen van den eersten catalogus, door Dr. A. G. C. de Vries en Wouter Nijhoff, de gecompliceerdheid en omvangrijkheid van de te bewerken stof vorderden nog eenige jaren van gestagen arbeid om te kunnen geraken tot een zooveel mogelijk overzichtelijk en bruikbaar geheel.
De catalogus is uit den aard der zaak geheel in overeenstemming gehouden met het le deel. Ook zal men, naar Dr. A. G. C. de Vries reeds opmerkte in zijn voorrede van deel I, verscheidene werken uit dien catalogus in dit deel terugvinden, als zij onder een desbetreffend hoofd vallen. Zoo zijn de speciale bibliografieën van incunabelen, boekbanden enz. uit een bepaalde bibliotheek, die reeds hun plaats vonden in deel I, ook opgenomen onder de verschillende catalogi van die bibliotheek in deel II, hoofdstuk VI.
Wat de indeeling der bibliotheken betreft in hoofdstuk VI, deze zijn, zoowel in de afdeeling Geschiedenis, als in die der Catalogi, gegroepeerd naar de landen, de steden en den naam der bibliotheek, echter met een klein verschil in de wijze van rangschikking der verschillende werken.
Bij Geschiedenis zijn de afzonderlijke werken over eenzelfde bibliotheek in alphabetische volgorde van den auteursnaam geplaatst. Bij de Catalogi van eenzelfde bibliotheek zijn zij gegroepeerd öf chronologisch (bij kleine groepen) óf naar de onderwerpen,' die zij behandelen (bij uitgebreiden inhoud) en wordt de auteursnaam in den ondertitel opgenomen. Deze indeeling en volgorde naar onderwerpen is overeenkomstig die der speciale bibliografieën in deel I. Catalogi van boekbanden in een bepaalde bibliotheek vindt men dus b.v. vóór catalogi van handschriften, van incunabelen, van taal- en letteren, van wijsbegeerte, enz. onverschillig de namen der samenstellers. De catalogi, die een geheele bibliotheek, of een gemengd deel ervan, beschrijven, gaan in chronologische volgorde voorop, terwijl de catalogi van in bruikleen gegeven bibliotheken achter den inhoud der eigen bibliotheek zijn geplaatst.
Zoo legt deze catalogus een belangrijk tweede terrein van de
het ülan was na de belansrrike voorbereidingen reeds getrotten
onmiddellijk na het verschijnen van den eersten catalogus, door
üjk overzichtelijk en bruikbaar geheel.
reeds opmerkte in zijn voorrede van deel I, verscheidene werken uit



xii
voorrede.
bibliotheek open. Nu rest ons nog een derde zeer belangrijke en uitgebreide verzameling van fonds-, magazijn- en auctie catalogi, j letterproeven, personalia, penningen en portretten, benevens de collectie Bodoni-drukken. Het was onze bedoeling deze derde catalogus spoedig te laten volgen, maar, nu bij nader inzien voor het opstellen van den inhoud van een zoo groot aantal verschillende catalogi, die voor het meerendeel nog niet bewerkt zijn, een langdurige tijd blijkt gemoeid, leek het ons alleszins wenschelijk eerst het register op de beide eerste deelen te geven. Dit register zal, naar wij hopen, in den loop van het volgend jaar gereed komen en hieraan zullen wij doen voorafgaan alle aanwinsten, die sedert het verschijnen van het le deel aan de bibliotheek zijn toegevoegd, d. w. z. voor het le deel alle boeken; en tijdschriften uit de jaren 1920—1926, voor het 2e deel die uit het jaar 19*26. Bovendien zullen uit dit tijdvak alle belangrijke artikelen uit tijdschriften en in zoover noodig ook van verzamelwerken uit deel I hun plaats in dit supplement vinden, zoodat het reeds genoemde naam- en zaakregister zoo uitgebreid mogelijk kan zijn en de bruikbaarheid van den catalogus in niet geringe mate wordt bevorderd.
Eerst daarna zullen wij het laatste deel ter hand nemen, dat de sluitsteen zal zijn van het catalogus-apparaat van de Bibliotheek der Vereeniging.
15Nov. 1926.
E. Dronkers.



V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK. BOEKHANDEL.
1. Organisatie en inrichting van den boekhandel; verspreiding van het boek.
a. Algemeen en Buitenland.
Antiquargeschaft, Das. Als Manuscript gedruckt für Sortimen,ter und Antiquare von einem alten Antiquar. Leipzig, 1869. 8°.
Assmus, W. Buchhandel und Volksbildung. Gautsch, 1912. 8°.
Auszug, Humoristischer. aus Schulz; Adressbuch für den 'deutschen Buchhandel. Jg. 50. 1888. Cannstatt, 1889. kl. 4°.
Baedeker, W. F. Die Arbeiten des Sortimenters; ein ausführliches Lehrbuch der Praxis des Sortimentsbuchhandels; bearb. und herausgeg. v. G. Uhl. Leipzig, 1910.8°.
Baumbach, K. Der Kolportage-buchhandel und seine Wider*sacher. Bérlin, 1894. 8°.
Beek, H. Der gemischte Betrieb im deutschen Verlagsbuchhandel. Stuttgart, 1912. 8°.
Beweis, Unumstöszlicher. dasz die Buchhandler nicht nach 'Vogt vom Affen stammen sondern dasz sie Frösche sind. Brieg, z.j. 12°.
Blumenthal, H. Theorie und Praxis des reinen oder eigentlichen Antiquar-Buchhandels; ein Handbuch für jeden Buchhandler. Iglau, 1889. 8°.
2e Aufl. Iglau, z.j. 8°.
Der praktische Verlags-Auslieferer. 3e Aufl. Iglau, z.j. 8°.
Die praktische Einrichtung und Führung des Musik-Sorti-
.ments; ein Handbuch für Buch- und Musik-Sortimenter. Iglau, 1891. m. afb. 8°.
Boekhandel, De. en periodieke literatuur in Noorwegen, (naar iaanleiding van „La Norvège littéraire" par P. Botten—Hansen). 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel).
Bolm, A. Die Centralisation des Buchhandels. Berlin, 1884. 8°.



V. 1. a. ORGANISATIE EN INRICHTING VAN DEN BOEKHANDEL.
487
Büchner, K. Die Bildung des Buchhandlers. Berlin, 1830. 8°. Büchting, A. Geographie des Buchhandels; ein Namenbuch des Buchhandels in geographischer Form; ein Scherz für Buchhandler. [Nordhausen, 1864. 12°.
Burmeister, L. Der Buchhandler und die innere Mission. Leipzig, 1895. 8°.
Central-Schulbücherverlag, Der kön. bayer. und der Buchhandel in Bayern. 1839. 8°.
Chapman, J. Cheap books and how to get them; reprint f rom the Westminster review for April 1852 of the article on „The commerce of literature" together with a brief account of the 'órigin and progress of the recent agitation for free trade in books. 2d ed. London 1852. 8°.
I Report of the proceedings of a meeting for the remöval of
the trade restrictions ón the commerce of literature. 3d ed. London 1852. 8°.
Charlatanerie der Buchhandlung, welche den Verfall derselben durch Pfuschereyen, Praenumerationes, Auctiones, Nachdrucken, 1 u.a.m. bef ördert; von zwey der Handlung Beflissenen unpartheyisch' |untersuchet. 2e Aufl. Sachsenhausen, 1732. m. portr. v. J. W. de Lufjdewig. kl. 8°.
? Charles, M. Deutsch und Französisches Konversationsbuch für den Buchhandel und verwandte Geschaftszweige; nebst techn. VoIfcabular. Bruxelles, 1903. 8°.
I Charpentier, M. Du monopole de Hachette et Cie. pour la vente des livres dans les gares des chemins de f er. Paris, 1861. 8a. — Hierbij: een geschrift van Napoléon Chaix en 2 verdedigingen van L. Hachette. 4 stukken, gr. 8°.
I Conticinl, Pr. Appunti sulla organizazione del commercio librario in Germania. Siena, 1842. 8°.
Denkschrift für den deutschen Buchhandel; vom Vorstande des gereines der deutschen Sortiments-Buchhandler. Prag, 1863. 8°.
I Dette, W. Die Sozialisierung der Buchproduktion und des Buchhandels. Hannover, z.j. 8°.
I Dickson, D. Business habits: hints for young men, suggested by scripture and experience; an address to the Edinburgh booksellers [and stationers literary association. Edinb. 1874. kl. 8°. '
k Dietrich, G. Die Lehrer als „unparteiische" Hüter der Jugendpnd Volkshteratur; ein offenes Wort. München, 1912. 8°.
I Fischer, G. Grundzüge der Organisation des deutschen Buchhandels. Jena, 1903. 8°.



488
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Friedlein, G. H. Kleines-Adress- und Comptoir-Handbuch für den deutschen Buchhandel, und die mit ihm verwandten Geschaftszweige. Jg. I. 1869. 8°.
Fürst, R.Der Kriegvon 1870/71 und der deutsche Bücherrnarkt. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg. VI. 1914-15).
Gadicke, J. C. Der Buchhandel von mehreren Seiten betrachtet. 2e Aufl. Greiz, 1834. 8°.
Gautier, J. Le livre francais a 1'étranger. 8°. (La grande Revue. Sept. 1907).
Gejtet des Buchhandels, Der. Der deutsche Buchhandel — eine deutsche Grossmacht! München, z.j. 8°.
Genrebilder aus dem Buchhandlerleben. Leipzig, 1841—42. m. afb. 2st. 8°.
Göschen, G. J. Meine Gedanken über den Buchhandel und über dessen Mangel; meine wenigen Erfahrungen und meine unmaszgeblichen Vorschlage dieselben zu verbessern. Leipzig, 1802.kl.8°.
Goudswaard, J. Uit 't leven van een leurder. Amst. 1915. 8°.
Growoll, A. The profession of bookselling; a handbook of practical hints for the apprentice and bookseller. N.-Y. 1893—95. 2dln. m. afb. gr. 8°.
Grunow, J. Vom Bücherkaufen und von Bücherpreisen in Deutschland. 8°. (Die Grenzboten. Jg. 62. 1903).
Guckkasten-Bilder aus dem Buchhandlerleben. Leipzig, 1841. 8°.
Hartmann, E. v. Waarom worden er niet meer boeken verkocht? (Wetenschappelijke bladen. Oct. 1889). 8°.
Haupt, R. Beruf und Bildungsgang des Buchhandlers, als Verlags-, Sortiments-, Antiquariats-Buchhandler, Musikalien-, Kunstund Landkartenhandler und Commissionar. Darmstadt, 1870. 8°.
Hébrard, J. De la librairie, son ancienne prospérité, son .état actuel, causes de la décadence, moyen de régénération. Paris, 1847. 8°. — Hierbij: L. T. Barrois. Lettre a J. Hébrard au sujet de sa brochure.
Hennigker, F. Manipulationen zur Erhöhung des Absatzes in Sortiments-Geschaften; mit Briefentwürfen. 3eAufl. Leipzig, z. j. 8°.
Herrn Hardi's Mittheilungen über Buchhandel und Buchdruck vor 140 Jahren; nebst geschichtlichem Abrisz, Vorschlagen zur Reform und Erfahrungen bei Erziehung der Lehrlinge. (Neudruck aus Hilarius Goldsteins Leben und Reisen und Erzahlung der listigen und lustigen Streiché der Kaufmannsjungen in grossen Stadten. Frankf. 1752). Frankf. 1885. 8°.



V. 1. a. ORGANISATIE EN INRICHTING VAN DEN BOEKHANDEL,
489
Hilfsbuch für den Berliner Buchhandel; herausgeg. v. Verstande der Korporation der Berliner Buchhandler. Berlin, 1900. 8°.
Hirschfeld, P. Leipzigs Gross-industrie und Grosshandel in ihrer Kulturbedeutung; mit einem Vorw. v. R. Wachsmuth. Leipzig, 1887. m. afb. 4°.
History, The. of book war; fair book prices versus publishers' trust prices. London, 1907. 8°.
Hoepstein, A. Praktische Vorschule für den deutschen Buchhandel in merkantilischer, technischer undliterarischer Hinsicht. Leipzig, 1844. 8°.
Horn, G. Der erhöhte einheitliche Minimalrabatt das Héilmittel für Buchhandlers Leiden; nebst Anhang: Etwas über den Wert gedruckter Bücher, ein zeitgemasses Laienurteil von S.... Danzig, 1907. 8°.
Humor, Der. im Buchhandel; ein Vademecum für lustige und traurige Buchhandler. 2e Aufl. Augsb. 1887. 8°.
Huth, Fr. Darf der Verleger die Werke seines Veriages verramschen? Charlottenb. 1911. 8°.
Jacobi, Ch. Th. On the makipg and issuing of books. London, 1891. 8°.
J(acobsen), E. Cantate! Schelmenlieder und Scherze von E. J., den Collegen zur Erinnerung an die Ostermesse 1874 gewidmet von Hans Ambrosius. Leipzig, (1874). 8°.
Jahrbuch für den deutschen Buchhandel; mit einem systematischen Lagerverzeichnis von K. F. Koehler. Leipzig, 1893. 8°.
Jordan, P. Der Zentralisations- und Konzentrationsprozess im Kommissionsbuchhandel. Jena, 1911. 8°.
Kirchhoff, A. Abriss einer Literatur des Buchhandels. Leipzig, 1862. 8°. (overdruk uit Rottner's Lehrbuch der Contor-Wissenschaf t für den deutschen Buchhandel).
Klassiker-Ausgaben, Über. „Welche Ausgabe kaufeich mir ?" München, (1914). 8°. (Sonderabdruck aus der 129. Flugschrift des Dürerbundes).
Koehler, P. W. Das deutsche Buchgewerbe im Dienste der Wissenschaft ; Denkschrift zur Kritik u. Abwehr der Bestrebungen des akad. Schutzvereins aus nationalökonomischem Standpunkt. Heidelb. (1903). 8°.
Koehler-Gera, W. Das Buch im Strom des Verkehrs; eine nationalökonomische Studie über das literarische Wertproblem als Grundlage für die Neuordnung des modernen Buchverkehrs.TSpilog



490
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
zu den kontradiktorischen Verhandlungen über den Börsenverein der deutschen Buchhandler im Reichsamt des Innern und im deutschen Reichstagsgebaude am 13—15 Apr. 1904. Heidelb. 1905. 8°.
Kohlhammer, W. Der Kommissionar im Buchhandel. Stuttgart, 1904.8°.
Kundt, E. Lessing und der Buchhandel. Heidelb. 1907. 8°.
Lang, H. Die Einführung von Sortimenter-Stammrollen; ein Vorschlag zur Reform im Buchhandel. Karlsruhe, (1906). 8°.
Libraire, Le. Comédie en un acte. Z. pl. (^ 1750). kl. 8°.
Licht, W. Die Bewucherung des Sortiments-Buchhandels durch einen grossen Theil des Verlagsbuchhandels; § 7 und § 8 der buchhandlerischen Verkehrs-Ördnung oder das Grab des Arbeitslohnes im Sortiments-Buchhandel; Frage an die öffentliche Meinung. Stolp, 1893. 8°.
Liederbuch für deutsche Buchhandler. 2e Aufl. Berlin, 1857— 61. 2dln. 12°.
Liederkranz, Feuchtfröhlicher. für messvergnügte Buchhandler. Leipzig, 1899. langw. kl. 4°.
(Liesching, J.F.)Auf wessenGefahrlagern Disponenden, Novitaten und andere a condition-Sendungen des laufenden Jahres in den Sortiments buchhandlungen ? Bericht an den zur Begutachtung dieser Frage von der General-Versammlung des Börsenvereins der deutschen Buchhandler im Jahre 1844 gewahlten ausserordentlichen Ausschuss. Stuttgart, 1845. 8°.
Lipperheide, F. Die Verlags-Schleuderei im deutschen Buchhandel.,2e und 3e Heft. Berlin, 1904—1905. 8°.
Livre francais en Hollande, Le. (Enquête auprès des libraires et des directeurs de revue en Hollande) par le comité exécutif de „Nederland—Frankrijk": J. J. Salverda de Grave, J. L. Pierson et J. van der Eist. Amst. (1917). 8°.
Loele, K. Der Sieg des deutschen Buches im Weltkriege. Leipzig, 1915. 8°.
Loterie de trois millions de livres, 1848. Observations sur la souscription de trois millions de livres avec primes. — Pétition des libraires et éditeurs de Paris contre la loterie des 3 millions de livres. — Deux mots sur la loterie de la librairie. — Conséquences de la souscription ouverte en librairie autorisée par le gouvernement sous le patronage du citoyen préfet de la Seine, 1500.000 frs. deprimes, par B. Warée. — Lettre d'un libraire Champenois a son confrère de Paris, — Aux libraires^de Paris et des départements. (met den tekst van hét decreet, waarbij de loterij werd ingetrokken). 6 st.



V. 1. a. ORGANISATIE EN INRICHTING VAN DEN BOEKHANDEL.
491
Luckhardt, Fr. Wie es im Buchhandel aussieht? Skizzen aus dem modernen Geschaftsleben. Heft 2: Erinnerungen eines alten Buchhandlers. Berlin, 1899. 8°. .. .
Marées, S. L. E. de. Ein Paar Worte dem Oekumenischen Bil' chergerichte zu Jena. Dessau, 1789. kl. 8°.
Markmann, H. Soll und Haben in der Praxis des Verlegers. München, 1906. 8°.
Mémoire sur les vexations qu'exercent les .libraires et imprimeurs de Paris; publié d'après 1'imprimé de 1725 et le manuscrit de la bibliothèque de la ville de Paris, par L. Faucon. Paris, 1879. 4°.
Meulen, R. van der. Boekhandel en bibliographie. Leiden, 1883. 8°.
De boekenwereld; theorie en praktijk van den boekhandel,
benevens het meest wetènswaardige van de daaraan verwante vakken. 2e herz. dr. van „boekhandelen bibliographie". Leiden, (1897). m. portr. en afb. 8°.
Boekhandel en bibliographie; theorie en praktijk geschetst
in een reeks aaneensluitende opstellen. 3e herz. dr. Leiden, (1905). m. afb. 8°.
Meyer, F. H. Die Organisation und der Geschaftsbetrieb' des deutschen Buchhandels. Leipzig, (1866). 4°. 2e umgearb. Aufl. Leipzig, 1875. 8°.
Mitteis, Dr. Der Verkauf von Büchern unter dem Ladenpreis durch Warenhauser. Leipzig. 4°. (Gesetzesauslegung und-Anwendungin Das Recht. 10 Mai 1906).
Molly. Das Lied vom Ballen; nach Schiller. Stuttgart, 1868. 8°.
Morel, E. La librairie publique. Paris, 1910. 8°.
Mossé. Du commerce de la librairie, des mioyensde le rendre plus florissant, et de déjouer les contrefacteurs étrangers. Paris, 1824. 8°.
Pape, J. Die Pflicht des Buchhandels im Kampfe gegen die unsittliche Literatur; Referat erstattet auf dem Internationalen Kongressin Köln, Gct. 1904. 8°.
Parteren, Die. im Buchhandel; ihre litterarische Thatigkeit und deren Nutzen; nebst Anhang : B... Elsasz und Lothringen und sein Verhaltniss zum deutschen Buchhandel. Offenburg, (1870). 8°.
Paschke, M. und Ph. Rath. Lehrbuch des deutschen Buchhandels. Leipzig, 1908. 2 dln. 8°. } -—; 3e Aufl. Leipzig, 1912. 2 dln. 8°.
Paulsen, F. und W. Ruprecht. Vom deutschen Buchhandel; vier Aufsatze. Berlin. 8°. (overdruk uit de Nationalzeitung. 1903).



492
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Petermann, Th. Der deutsche Buchhandel und seine Abnehmer. Dresden, 1906. 8°.
Pf au, K. F. Einige Worte über die irinere Organisation im Sortiments-, Verlags- und übrigen buchhandlerischen Betrieb. Leipzig, 1900. gr. 8°..
Der Buchhandler; eine Encyklopadie des buchhandlerischen Wissens. Leipzig, 1906. 8°.
Pohle, L. Das deutsche Buchhandlerkartell. Leipzig, 1895. 8°.
Pollard, W. The regulation of the booktrade in the sixteenth century. (The Library. Vol. VII. 1916).
Prager, R. L. Der deutsche Buchhandel, seine Geschichte und seine Organisation; nebst einer Einführung: Der Ursprung des Buches und seine Entwicklung. Berlin, 1907. 2 dln., 1 bd. m. afb. 8°.
Publishers and the public; reprinted from the Times of 1852. London, 1906. 8°.
Publisher's confession, A. London, 1905. 8°. (stukken verzameld uit de Boston Transcript).
(Reclam Jr., Ph.) Ein Beitrag zur Frage der Bücher-Schleuderei in den Warenhaüsern. Leipzig, 1906. 8°.
Eine neue Waffe gegen die Schundliteratur. (Leipzig,
1912). 8°.
NeueWege für denSortiments-Buchhandel. Leipzig, (1912).
m. afb. 8°.
Reformbewegung, Die. im deutschen Buchhandel, 1878— 1889; herausgeg. v. Vorstand des Börsenvereins. Leipzig, 1908—09. 2 dln. 8°.
Romberg, J. A. Enthüllungen aus dem Buchhandel und Vorschlage zur Verbesserung desselben. Erfurt, z.j. 8°.
(Roos van den Berg, J. M.) Buitenlandsche honoraria [van schrijvers]. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel. 1887).
Rottner, A. Lehrbuch der Contorwissenschaft für den deutschen Buchhandel. 2e Aufl. Leipzig, 1861. 2 dln. gr. 8°.
(Roustan, H. J. F.) Les subtilités de la librairie Parisienne. — La bande noire et la révision et quelques abus de 1'hótel des ventes. Question de probité commerciale entre un libraire de Paris et un libraire de la Province. Versailles, 1864—65. 8°.
2e éd., suivie de réponses a la Bande Noire et de lettres de I.
B. Gaudentiusz, Prudentius et F. Sophronius. Versailles, 1865.8°.
Rupp, F. Die Preisgestaltung auf dem Altbüchermarkt in den Jahren 1916und 1917. (Zeitschrift für Bücherfreunde. Jg.XI. 1919).



V. 2. b. ORGAN. EN INRICHT. VAN HET DRUKKERS-EN BINDERSVAK.
499
b. Nederland.
Barten, P. C. W. Denkbeelden, op verzoek van het hoofdbestuur der Ned. Ver. van chefs in het grafisch bedrijf, uiteengezet. 's-Grav. (1916). 8°.
Bepalingen omtrent loon en arbeidsduur van het personeel van boek- en courantdrukkerijen te 's-Gravenhage en Scheveningen. 's-Grav. (1903). 8°.
Binger, M. H. Grafisch onderricht een algemeen belang. Amsterdamsche Grafische School, 1918. 8°.
Diemer, H. De ontwikkeling tot bedrijfsorganisatie; een sociaaleconomische studie, met een voorw. van H. Colijn. Rotterdam, 1918. 8°.
Does, G. W. van der. Ontwikkeling van de bedrijfsorganisatie in de typografie. Amsterdam, z. j. 8°.
Evers, G. A. Het typographengasthuis te Groningen. Gron. 1904. m. afb. 8°.
Gouw, J. ter. Koppermaandag. Leiden, (1910). m. afb. 8°. (herdruk uit De Volksvermaken).
Jonge, H. de. Uittreksel arbeidswetgeving voor de grafische en aanverwante vakken. Amsterdamsche Grafische School. 1924. 8°.
Levisson, L. De leerlmg-regeling in de typografie toegelicht. 's-Grav. 1917. 8°.
Ponstein, B. Over getalsverhouding, leerlingen-regeling en vakscholen. Amsterdamsche Grafische School, 1918. 8°.
Stolk & Reese, Van. Het contract tusschen de Bonden van boekdrukkerijen en de Vereeniging van papiergroothandelaren. Rott. 1917. 8°.
Verslag der commissie tot onderzoek van den toestand en het beheer der Algemeene Landsdrukkerij; correspondentie van A. J. Servaas van Rooyen te Utrecht. 1874. Hs. (dossier).
Verslag der commissie, door den minister van binnenlandsche zaken ingesteld, om licht te verspreiden over de vraag, of het technische beheer der Algemeene Landsdrukkerij met gepaste zuinigheid wordt gevoerd. Amst. 1912. fol.
Fenthur, J. G. Het boekbinden weder ambacht. Amsterdamsche Grafische School, (1924). 8°.



508
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Boekverkoopers-collegie te Groningen. — Feestzangen bij den gecostumeerden optogt, gehouden door de boekverkoopers, boekdrukkers en boekbinders ter gelegenheid van de mwijding van het nieuw akademiegebouw. Gron. 25 Sept. 1850. m. afb. '8°.
— Naamlijst der boeken, kaarten, platen enz. ingezonden voor de verloting t. b. v. het ziekenfonds van boekverkoopers-, boekdrukkers- en boekbindersbedienden te Groningen, 'te houden door het Boekverkoopers-collegie te Groningen. Gron. 1859. 8°.
— Schierbeek, R. J. Het boekvefkoopers-collegie te Groningen, in de jaren 1860—1885; toespraak gehouden 30 Dec. 1885, bij de feestelijke herdenking van zijn 75 j. bestaan (1810—85). Gron. 1886. 8°.
— Evers, G. A. Het boekverkoopers-collegie te Groningen; een herinnering bij het 100-j. bestaan, 1910. 8°. (overdruk uit De Boekzaal. 1910).
Boekverkoopers-vereeniging „Laurens Janszoon Coster",
opgericht te Haarlem, 3 Mrt. 1856. — Reglement 1856; circulaires 1856, 1879.
Muziekvereeniging „Laurens Janszoon Coster", opgericht te Haarlem, 1 Oct. 1899. — Programma uitvoering 14 Dec. 1901, 1902.
Boekverkoopers-collegie te Leeuwarden, opgericht te Leeuwarden 6 Febr. 1856. — Reglement 1856.
Leydsche Boekhandelaars-collegie, „Eendracht maakt magt", opgericht te Leiden, 13 Febr. 1855. — Reglement 1855.
Boekverkoopers-college „Middelburg" (voorheen: „Walcheren"), opgericht te Middelburg, Mei 1905. — Reglement 1905.
Rotterdamsch Boekverkoopers-gezelschap, opgericht te Rotterdam, 1833. — Herinnering aan het 25 j. bestaan, July 1858. 8°. — Herinnering aan den 19en Juny 1862; handschrift van C. A. A. Buddingh met 3 bijlagen. 8°.
Rotterdamsche Boekhandelaars -vereeniging, opgericht te Rotterdam, 13 Mrt. 1905. — Statuten 1905.
Boekverkoopers-college „Eendracht", opgericht te Utrecht, 1 Juli 1853. — Reglement 1881, 1904; programma's en naamlijsten van verlotingen; correspondentie; programma feestviering 40-j. bestaan (1853—1893) en 60-j. bestaan (1853—1913).



V. 5. b. 1. VEREENIGINGEN IN DEN BOEKHANDEL.
509
b. Buitenland. 1. België.
Cercle beige de la librairie, de rimprimerie et de toutes les professions qui s'y rattachent. Bruxelles, le 29 avril 1883. — Statuts 1883, 1889, 1911.
— XXVe anniversaire 1883—1908. Bruxelles, 1908. m. portr. en afb. 4°.
— Bulletins. Zie: afd. I. 3.
— Journal de la librairie. Zie: afd. I. 3.
2. Duitschland. a. Börsenverein.
Börsenverein der deutschen Buchhandler. Leipzig, 1825. — Statuten, Satzungen 1841, 1852, 1861, 1867, 1880, 1887, 1894, 1906, 1911; Verlagsordnung 1893; Buchhandlerische Verkehrsordnung 1894, 1896, 1905, 1910; Bestimmungën über die Verwaltung des Börsenblattes 1881, 1905 mit Anhang 1906; Verkaufsordnung für den Verkehr des deutschen Buchhandels mit dem Publikum 1909, 1910; Verkaufsbestirnmungen der vom Börsenverein anerkannten Kreis-und Ortsvereine 1907; RestbuchhandelsOrdnung 1897.
— Kantate-Literatur 1875—1915.
— Mess-Hülfsbuch für die Mitglieder des Börsenvereins der deutschen Buchhandler. Leipzig, Ostermesse 1868. 8°.
— Zur Orientirung über die historische Abtheilung der Ausstellung zur 50 j. Jubelfeier des Börsenvereins der deutschen Buchhandler. Leipzig, Ostermesse 1875. 8°.
— Das alte und neue Buchhandlerheim ; ein Gedenkbuch der Einweihung" des deutschen Buchhandlerhauses. Leipzig, 1888. m. afb. 8°.
— Die Deutsche Bücherei des Börsenvereins der deutschen Buchhandler zu Leipzig. Leipzig, 1914. 4°.
— Die deutsche Bibliographie und die Deutsche Bücherei; eine Denkschrift. Leipzig, 1914. 8°.
— Denkschrift zur Einweihungsfeier der deutschen Bücherei des Börsenvereins der deutschen Buchhandler zu Leipzig am 2 Sept. 1916. m. afb. 8°.
— Das Börsenblatt für den deutschen Buchhandel; eine Betrachtung und Würdigung zugleich. Stuttgart, (1903). 8°.



510
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Börsenverein der deutschen Buchhandler. — Das 100-j. Jubilaum des Börsenvereins der deutschen Buchhandler. Leipzig, 11 Mai 1925. Kantate-Literatur 1925.
— 100 Jahre Börsenverein der deutschen Buchhandler; Festnununer des Börsenblattes für den deutschen Buchhandel. 1825— 1925. m. afb. 4°.
— Festausgaben: Almanak 1925; mit 64 Autorenbildnissen und einem Verzeichnis aller lieferbaren Werke des Verlags einschliesslich der Herbstnovitaten. Berlin—Lpz. 1925. 8°. (S. Fischer-Verlag).
Almanach der drei ersten deutschen Magazine: „Die
grosse Welt", „Das Leben", „Der die das". Leipzig, 1925, in 'afb. 8°. (Fischer-Kürsten Verlag).
Benz, R. Achilles unter den Magden. (Aus der „Historie
der edlen auch allergröszten Stadt Troya", nach der deutschen Übersetzung des Hans Mayr von Nördlingen, 1392). Offenbach a. M. 1925. 8°. (W. Gerstung-Verlag).
Blass, C. Schatten hoher Wolken. Gedichte. Leipzig,
1925. 8°. (J. G. Schetter & Giesecke).
Börsenblatt Messe-Führer für den Buch-, Kunst- und
Musikahenhandel. Frühjahrsmesse, 1925. 8°.
—— Briefe an Cotta; das Zeitalter Goethes und Napoleons 1794—1815, herausgeg. von Maria Fehling. Stuttgart-Berlin, 1925. m. portr. 8°. (Verlag Cotta).
Brunnemann, A. Theophil Gautier. Hellerau b. Dresden,
1925. m. portr. kl. 8°. (Avalun-Verlag).
Der deutsche Buchhandel im Spiegel der Vossischen Zei-
tung. Berlin, 1925. (Ullstein-Verlag).
Die Deutsche Bücherei nach dem ersten Jahrzehnt ihrès
Béstehens; Rückbücke und Ausblicke. Leipzig, 1925. m. afb. 8°. (Deutsche Bücherei).
Die ersten Vorsteher des Börsenvereins der deutschen
Buchhandler, 1825—1925. Leipzig, 1925. m. portr. 4°. (C. G. Röder-Verlag).
Eule, W. Der Leipziger Buchbinder in Wandel der Zeiten.
Leipzig, 1925. m. afb. 8°. (Gebr. Hoffmann).
Göschen, G. J. Meine Gedanken über den Buchhandel und
über dessen Mangel, meine wenigen Erfahrungen und meine unmassgeblichen Vorschlage dieselben zu verbessern. Neudruck. Leipzig, 1925. 8°. (H. Berthold-Verlag).
Goethe, J. W. von. Unterhaltungen deutscher Ausgewan-
derten, mit einem Nachwort von G. Witkowski. Leipzig, 1925. kl. 8°. (P. Reclam Jr.).



V. 5. b. 2. VEREENIGINGEN IN DEN BOEKHANDEL.
511
Börsenverein der deutschen Buchhandler. — Hess, A. Die weltwirtschaftliche Bedeutung Leipzigs als Zentrale des deutschen Buchhandels. (Sonderdruck aus dem Jahrbuch Sachsen 1925). Leipzig, 1925. 8°. (Verein Leipziger Kommissionare).
Hoffmann, E. T. A. Der Sandmann. Leipzig, 1925. m. afb.
8°. (Bibliographisches Institut).
Illustrierter Führer durch Leipzig und Umgebung, mit
einem Plan der Stadt, einer Karte der Umgebung und 43 Abbildungen. XXXII Auf 1.Leipzig, 1925.8°. (Woerl's Reisehandbücher).
Kröger, T. Du solist nicht begehren. Braunschw.-Hamb.
1925. kl. 8°. (G. Westermann-Verlag).
. Lassaulx, F. von. Die Nacht; Erstdruck der im Goethe-
Nachlass der Universitatsbibliothek Jena befindliche Handschrift; mit Textgestaltung von L. Just. Köln, 1925. 4°. (P. Gehly-Verlag).
Matthiessen, W. Die Nacht im Bücherschrank; ein Mar-
chen. Hartenstein, 1925. 8°. (E. Matthes-Verlag).
Menz, G. Der deutsche Buchhandel der Gegenwart, in
Selbstdarstellungen. (Sonderdruck Alexander Koch). Leipzig, 1925. m. portr. 8°. (F. Meiner-Verlag).
Monatsblatter für Bucheinbënde und Handbindekunst;
Sonderheft. Leipzig, 1925. Jg. II. Hft I. m. afb. 8°. (Hübel & Denck).
Eine Novellenreihe. Stuttgart, 1925. 8°. (Kristall-Bücher).
Die Schalmei; ein Almanach. München, 1925. m. afb. 8°.
(G. Hirth-Verlag).
Schulze, F. Der deutsche Buchhandel und die geistigen
Strömungen der letzten hundert Jahre. Leipzig, 1925. m. afb. en portr. 4°.
Siebzig Jahre deutsche Mode; zur Geschichte einer deutschen Modezeitschrift. Berlin, 1925. m. afb. en portr. 4°. (BazarActien-Gesellschaft).
Spiero, H. Wilhelm Raabes literatur- und zeitgeschichtliche
Stellung; einmaliger Abdruck aus dem Wilhelm-Raabe-Gedenkbuch. Berlin-Grünewald, 1925. 12°. (H. Klemm-Verlag).
Stieler, K. Eliland; ein Sang vom Chiemsee, vertont von
A. von Fielitz. Leipzig, 1925. m. muz. kl. 8°. (Bréitkopf & Hartel).
Weil, E. Die Leipziger Druckerzeichen des XV. Jahrhun-
derts. (aus: E. Weil. Die deutschen Druckerzeichen des XV. Jahrhunderts). München, 1925. m. afb. 8°. (Verlag der Münchener Drucke).
Wiechert, E. Die Legende vom letzten Wald. Regensb.-
Leipzig, 1925. m. portr. 8°. (Habbel & Naumann-Verlag).



512
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Börsenverein der deutschen Buchhandler. — Zoozmann, R. Bienelinchens Abenteuer; ein Marchen, mit Bildern von E. WenzViëtor. 8°. (A. Hahns-Verlag).
— Börsenblatt. Zie: ald. I. 3.
— Uitgaven. Zie: afd. I. 4.c. -
b. Anerkannte Kreisvereine.
Bayerischer Buchhandler-Verein. München, 4 Aug. 1879.
— Satzung 1907.
Vereinigung der Berliner Mitglieder des Börsenvereins der deutschen Buchhandler. Berlin, 24 April 1888. — Satzungen d 914.
Buchhandler-Verband Hannover-Braunschweig. Braunschweig, 26 Aug. 1883. — Satzungen 1921.
Verein der Buchhandler zu Leipzig. Leipzig, 25 Febr. 1833. — Statuten 10 Dec. 1832, 1837, 1848, 1852, 1862, 1863; Geschaftsordnung für die Deputation des Vereines 1833, 1852; Dienstvorschriften für das Personal der Bestellanstalt 1890; Geschaftsordnung für die Bestellanstalt 1890; Entwurf zu einer Schiedsgerichtsordnung 1847; Satzung und Bestimmungen des Vereins 1907.
— Lorck, C. B. Geschichte des Vereins der Buchhandler zu Leipzig, wahrend der ersten 50 Jahre seines Bestehens 1833— 1882; Festschrift. Leipzig, 1883. 8°.
Kreisverein mecklenburgischer Buchhandler. Neubrandenburg, 27 Aug. 1850. — Satzungen 1906.
Mitteldeutscher Buchhandler-Verband. Frankfurt a. M., 4 Nov. 1878. — Statut 1880; Satzung 1912.
Kreisverein Ost- und Westpreussischer Buchhandler. Kö-
nigsberg, 4 Sept. 1881. — Satzungen 1922.
Verband der Buchhandler Pommerns. Stettin, 11 Nov. 1900.
— Satzungen 1901.
Kreisverein der Rheinisch-Westfalischen Buchhandler.
Paderborn, 1843. — Satzungen 1911.
Buchhandler-Verband fur das Königreich Sachsen, 1879.
— Satzungen und Verkaufsbestimmungen 1911.
Sachsisch-Thüringischer Buchhandler Verband. Magdeburg, 25 Sept. 1883. — Satzung 1912.
Provinzialverein der Schlesischen Buchhandler. Breslau, 3 April 1879. — Satzungen 1909.
Württembergischer Buchhandler-Verein. Stuttgart, 16 Juni 1879. — Satzung 1917.



514
V. DE VERSPRErDING VAN HET BOEK.
Deutscher Buchgewerbeverein. —Der deutsche Buchgewerbeverein und sein Heim, zur Erinnerung an die Einweihung des deutschen Buchgewerbehauses* zu Leipzig am 12. Mai 1900. Leipzig 1900. m. afb. 8°.
— Führer durch das deutsche Buchgewerbehaus zu Leipzig Leipzig, [1900]. m. afb. 8°.
— Das Buchgewerbemuseum; Ausstellung von Neuerwerbungen der Jahre 1899-1902, zugleich eine Einführung in dieBenutzung der Sammlungen des Vereins. Leipzig, z. j. 8°.
— Buchgewerbeblatt. Zie: afd. I. 3.
Deutscher Verlegerverein. Frankf. a. M. 22 Nov. 1886. — Satzungen 1897, 1920; Jahresberichte 1922—24.
, Deutscher Musikalien-Verlegerverein. Leipzig 17 Sept 1899. — Satzungen 1903.
Deutsche Buchhandlergilde. Leipzig, 19 Mei 1916. — Satzungen 1916.
— Buchhandlergilde-Blatt. Zie: afd. L 3.
/. Kreisvereine.
(nicht Organe des Börsenvereins).
Suddeutscher Buchhandler-Verein. Stuttgart, 16 Juni 1845.
- Statuten 1845, 1847, 1853; ProtocoU der Generalversammlung zu Frankf. a. M. am 15. Juni 1846; Mitglieder-Verzeichnis biszum Juni 1846.
g. Ortsvereine.
Korporation der Berliner Buchhandler. Berlijn, 1 Nov. 1848
— Reglement 1849, 1858, 1869; Statut 1866.
— Vollert, E. Die Bestellanstalt für den Berliner Buchhandel; Festschrift zur Einweihung des Berliner Buchhandlerhauses Berlin, 1893. 8°.
„Krebs", Verein jüngerer Buchhandler in Berlin. Berlijn 7 Nov 1857. - Statuten 1869.
Verein der Buchhandler zu Frankfurt a. M. Frankf. a. M., 14 Nov. 1878. — Satzungen 1909.
Leipziger Verleger-Verein. Leipzig, 1853. - Statuten-Entwurf 1853.
Buchhandler-Lehranstalt zu Leipzig (1853). — Frenzel, C.
Bericht über das 61. Schuljahr (Ostern 1913-Ostern 1914). Leipzig, 1915. 8°. .



V. 5. b. 2. VEREENIGINGEN IN DEN BOEKHANDEL.
515
Buchhandler-Lehranstalt. — Smitt, W. Die BuchhandlerLehranstalt zu Leipzig in den Jahren 1853—1903; Festschrift. Leipzig, 1903. m. portr. en afb. 8°.
Münchener Buchhandler-Verein. München, 1879. — Satzung 1919.
Vereinigung Münchener Verleger. München, 160ct. 1914. — Mitteilungen, Marz 1916.
Verein der Buchhandler zu Stuttgart. Stuttgart, 10 Juni 1842. — Statuten 1842.
Wiesbadener Buchhandler Verein. Wiesbaden, 18 Juni 1880.
— Satzungen 1880-1905.
h. Unterstützungsvereine.
Unterstützungs -Verein deutscher Buchhandler und Buchhandlungs-Gehülfen. Berlin, 1836. — Statut 1841; Verzeichnis der Mitglieder 1851, 1862, 1865, 1866; Jahresbericht 1870.
— Jubilaums-Bericht zur Feier des 75 jahrigen Bestehens 1836
— 1911. Berlin,- 1911. m. portr. 8°.
Wittwen-und Waisenkasse der deutschen Buchhandler.-Leipzig, 10 Mai 1846. — Statuten-Entwurf 1847, 1849.
3. Frankrijk.
Cercle de la librairie, de rimprimerie, de la papeterie, du commerce de la musique et des estampes. Paris, 1847. — Statuts 1847, 1861, 1900; compte rendu de 1'assemblée générale de 1848, 1849, 1862—68, 1919...; liste des membres et nomenclature des commissions, syndicats et sociétés ayant leur siège au cercle 1905;centenaire de la Bibliographie de la France, 19 déc. 1911.
— Baillière, J. M. Rapport sur la formation d'une bibliothè; que; séance du 23 aoüt. Paris, 1848. 2 blz. 8°.
— Notice bistorique et descriptive du Cercle de la librairie, de rimprimerie, de la papeterie, du commerce de la musique et des estampes. Paris, 1881. m. afb. 4°.
— Vries, R. W. P. de. Le Cercle de la librairie, de rimprimerie, de la papeterie, du commerce de la musique et des estampes a Paris, (overdruk uit Nieuwsblad v. d. Boekhandel. 1881).
— Bibliographie de la France Zie: afd. I. 3.
— La Librairie. Zie afd. I. 3.
Chambre syndicale des éditeurs de musique. Paris, [1902]. — Statuts 1902.



518
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Dansk Musikhandlerforening. Kobenhavn. — Love z. j. Kobenhavns Boghandlerforening. Kobenhavn — Love 1921.
Norske Boghandlerforening. Kristiahia, 1851. — Love 1921; Fortegnelse over Medlemm'er 1904; Fortegnelse over Bokhandlere 1923.
— Nordisk Boghandlertidende. Zie: afd. I. 3.
Norske Forlaeggerforening. Kristiania, 1896. — Vedtaegter 1896.
Svenska BokfÖrlaggareforeningen. Stockholm, 1881. — Stadgar 1881; Förteckning öfver ledamöter, 1905.
8. Spanje.
Camara oficial del libro de Madrid, (sedert 1901: „Asociación de la Libreria de Espana") Madrid, 12 Mei 1922. — Estatutos y reglamento 1922; Disposiciones oficiales réferentes a las Camaras oficiales del libro, supl. nüm. 1, 1923.
9. Zwitserland.
- Schweizerischer Buchhandlerverein. Baden, 1849. — Statuten 1850, Satzungen 1904, 1918, 1922; Satzungen u. Übereinkunft 1911; Jahresbericht und Mitgliederverzeichnis 1897—1923.
— Huber, J. Der schweizerische Buchhandel, Chronik des Buchhandlervereins 1849-1900. 1901. 8°.
— Festgabe zum 75 j. Jubilaum 1849—1924. m. portr. 8°. Verband der Musikalienhandler und -Verleger in der
Schweiz. Genève. — Satzungen 1923. Basler Buchhandlerverein. Basel. — Satzungen 1916. Berner BuchhSndlerverein. Bem. — Satzungen 1923.
10. Amerika.
American Publishers' Association. New York, 1855. — Certificate of incorporation and by-laws, list of members, z. j. Report of the Committee, 1855.
American Booksellers' Association. New York, 1900. — Constitution 1901, 1918/20; official report of the 19th annual convention. Boston, 1919; address of the president at the 21st annual convention. Atlantic city, 1921.
— The Booksellers news,.issued by the A. B, A. (Aug. 1921 en Jan. 1922).
*



V. 5. b. 10. VEREENIGINGEN IN DEN BOEKHANDEL.
519
American Booksellers' Association. — A. B. A. Bulletin, published monthly. (Oct.—Nov. 1917).
National Association of Book-Publishers. New York, 1920.
- Report 1920/21, 1922, 1923; bulletin no. 30, Febr. 1923; bureau of copyright: the new Canadian copyright act, Jan. 1924.
— 6 pamphlets: On little bookshops. — Opening a book department.— Exporting books to Canada. — The successfül bookshop; a manual of practical information. — State reading circles.
— The rental (circulating) library. portef. 8°.
Booksellers' League. New York, 1895. - Souvenir of its 25th anniversary. N.-Y. 1920.
6. Vereenigingen in het grafisch bedrij f. (geschiedenis en reglementen).
a. Nederland.
1. Algemeen.
Centrale Raad voor Vakbelangen, opgericht te 's-Gravenhage, 1915. — Statuten en huishoudelijk reglement 1915; statutenen scheidsgerecht 1917; ledenlijst 1916; jaarversla gen 1920—23; circulaires.
Amsterdamsche Grafische School, opgericht te Amsterdam, 8Dec. 1918. — Statuten en reglementen 1918, jaarverslagen 1918... 4°; circulaires en prospectus; aankondigingen tentoonstellingen en vergaderingen; programma cursussen; specimens cursus-arbeid; vakschoolkalender 1923...
— Een leuk blaadje; voor de iongens die van school afgaan.
April 1920. no. 1.
— Onder ons; krantje voor de leerlingen der A. G. S. 15 Tuni 1922. Jg. 1.
— Het nut van goed vakonderwijs en de Amsterdamsche Grafische School. (De Kantoorboekhandel. Jg. V. 1922. no. 38).
— Binger, M. H. Grafisch onderricht een algemeen belang. Juli 1918. 8°.
— Ponstein, B. Over getalsverhouding, leerlingenregeling en vakscholen. 1918. 8°.
t- Schenkkan, H. Vragen en antwoorden uit de steendrukpraktijk. 1919. 8°.
— Ronner, L. Grafische monografieën: bandtitels Van Jan Mensing. 1912. m. afb. 4°.



V. 6. a. 1. VEREENIGINGEN IN HET GRAFISCH BEDRIJF.
521
School voor de grafische vakken. — Hetzelfde, ter gelegenheid v. h. 10 j. bestaan der school. Utrecht, 1917. m. afb. 4°.
— Hetzelfde, ter gelegenheid v. h. 15 j. bestaan der school. Utrecht, 1922. m. afb. 4°.
— Gedenkboek ter herinnering aan het 15 j. bestaan der school 1907—1922. Utrecht, 2 Juli 1922. m. portr. en afb. 4°.
— Bom, F. L. van der. Opleiding [v. d. boekbindersleerling].
1920. 8°.
— De Tampon, orgaan van leerlingen en oud-leerlingen der School voor de grafische vakken te Utrecht. — Kerstnummers 1921...
— Eenige persbeoor deelingen. (De Tampon. Kerstnmnmer 1923). Utrecht, 1923.8°.
2. Drukkers.
Algemeene Nederlandsche Typografenbond, opgericht te Amsterdam, 1866. — Gewijzigde statuten benevens algem. regl. 1921; huishoudelijk reglement; reglement v. d. werkloozenkas
1921, m. wijzigingen 1923; reglement v. h. landelijk ziekenfonds; jaarverslagen 1908—23; verslag 37e bondsvergadering, 31 Mei 1903; verslag nat. typogr. congres te Utrecht, 6 April 1980; verslag afdeel. Amst. II (boekbinders) 1918—23; circulaires.
— Agenda en jaarverslag van de 47e bondsvergadering te Haarlem, 15eft-14Juni 1913. 8°.
— Agenda en jaarverslag van de 50e bondsvergadering te Groningen, 24 en 25 Juni 1917. 8°.
— Wal, F. van der. De oudste vakbond van ons land 1866— 1916, ontstaan en 50 j. werkzaamheid van den Alg. Ned. Typ. Bond. Amsterdam [1917]. m. portr. en afb. 4°.
— Laurens Oosters, [tijdschrift]: Zie: afd. I. 3.
— Grafisch weekblad. Zie: afd. I. 3.
Ned. Vereeniging van Boekdrukkerspatroons, opgericht te Amsterdam, 1866. — Statuten 1866; reglement op de dienstboekjes 1866; circulaires.
— De Boekdrukker. Zie: afd. I. 3.
Nederlandsche Drukkersbond, opgericht te Amsterdam, 1895. — Statuten 1907; Imprimatur, mededeelingen v. d. Ned. Drukkersbond, Jan. 1898.
Nederlandsche R. K. Grafische bond, opgericht te Amsterdam, 1901. — Verslagen van vergaderingen.



V. 6. a. 2. VEREENIGINGEN IN HET GRAFISCH BEDRIJF.
523
Draagt elkanders Lasten, christelijke typografen-vereeniging, opgericht te Amsterdam. — Gewijzigde statuten; staatscour. 1918.
Amsterdamsche drukkerspatföorisvereenigïng, opgericht te Amsterdam. — Ledenlijst 1914.
Boekdrukkunst, de grondzuil der verlichting, opgericht te Arnhem, 1849. — Ledenlijst 1849^
Door eendracht t'zaam verhonden, opgericht.te Breda, 1837. - Feestbundels 1847, 1837-1887, 1888.
Distrietsvereeniging van boekdrukkerijen Deventer en om streken, opgericht te Deventer, 1921. — Bericht van oprichting.
Vereeniging van boekdrukkers „Laurens Coster", opgericht te 's-Gravenhage, 4^ 1850. — Circulaires 1852 en een rondschrijven (handschrift) van J. Oomkens Jz. 1852.
Districtsvereeniging van boekdrukkerijen van 's-Gravenhage en omstreken, opgericht te 's-Gravenhage. — Verslag vergadering. 9 Aug. 1914.
Gruno, typografisch reciteer-college, opgericht te- Groningen, 1877. — Feestliederen 10 j. bestaan 1877—1887.
Typografisch pensioenfonds, opgericht te Groningen, 1891. — Circulaire.
Tot nut en gezellig verkeer, opgericht te Haarlem, 1851.- — Reglement 1883; feestliederen 1851.
De Phenix, opgericht te Haarlem 1868. — Verslag van de algem. vergadering 1913.
Harmonie en Vriendschap, vereeniging van boekdrukkers- en boekbindersgezellen, opgericht te Middelburg, 1847. — Drietal liedekens, ter gelegenheid van hunnen 3en gezamentlijkenlandtogt, 26 Mei 1850.
— Door Coster's fakkel voorgelicht, is deze vriendenkring gesticht, opgericht te Rotterdam, 1849. — Gedenkboek, uitgeg. ter gelegenheid van het 50.-j. bestaan. 1849-1899. Rott. 1899. m. portr. 4°.
Feest-album der typographische vereen. „Door Coster's
fakkel voorgelicht..." en „Hoe schoon is het broeders vereenigd te zien", aangeboden aan J. F. Hoffman, burgemeester van Rotterdam, bij den 50 j. gedenkdag van den veldslag bij Waterloo. Rotterdam, 1865. 8°.
Hoe schoon is het broeders vereenigd te zien, opgericht te Rotterdam, 1857. — Reglement 1873; circulaire 1859; geschreven verslag van J. van Weezenbeek, secretaris, 1860.



524
V. DE VERSPREIDING VAN BOEK.
Vereeniging van patroons in de grafische vakken te Rotterdam, opgericht te Rotterdam, 1906. — Statuten 1907. Heilig is de broederband die ons leidt aan Koster's hand,
Koster-vereenigmg van letterzetters, boekdrukkers en boekbinders, opgericht te Tiel, 1852. — Reglement 1852.
R. K. Typografenvereeniging, opgericht te Tilburg. — Verslagen van vergaderingen.
Letterzetters- en boekdrukkers(knechts) Bus, opgericht te Utrecht, 1827. — Reglement 1827, 1841.
Nut en Genoegen, opgericht te Utrecht, 1851. — Feestzangen en blijspel op Koppermaandag 1852—61, 1878.
3. Binders.
Boekbinders-ziekenfonds, opgericht te Amsterdam, 1863. — Verslag 1863/64.
Ned. Bond van boekbinderspatroons, opgericht te Amsterdam, 1906. — Statuten 1907; jaarverslag 1911 — 12, 1913—14; ledenlijsten 1914, 16; vergaderverslagen; tarief-lijsten.
— Proost, F. C. De kostprijsberekening in de boekbinderij, rapport uitgebracht op de alg. verg. 11 Sept. 1918. Amst. 1918. m. modellen. 8°.
— Magnus. Zie: afd. I. 3.
Kunst toegepast op boekbanden, opgericht te Leiden, 1895.
— Statuten 1896; le jaarverslag 1896; agenda 2e alg. verg. 1897. 's-Gravenhaagsche Boekbinderspatroons vereeniging, opgericht te 's-Gravenhage, 1907. — Statuten en huishoudelijk reglement 1909; bepalingen van de regelingscommissie voor de boekbinderijen, linieer- en brocheerinrichtingen te 's-Gravenhage, 1909; 2e jaarverslag 1908—09.
b. Buitenland. 1. Algemeen.
Die königliche Akademie für graphische Künste und Buchgewerbe zu Leipzig (1764). — Bericht Schuljahre 1908—10; 1910
— 12. 2 dln. 8°.
— Kurse der Vorschule, Die technischen. vom M. Seliger, K. Berthold, A Schelter, A Kolb, F. Naumann, E. Goldberg, G. Belwe und H. Dannhorn. Leipzig, 1912. m. afb. 8°.
— Seliger, M. Einige Unterrichtsergebnisse aus dem technischen Ruts „Holzschneiden", vergleichend vorgeführt. Leipzig, 1912. m. afb. 8°.
— Zeitler, J. Oeser und die Seinen; ein Künstlerfestspiel zur Feier des 150 j. Bestehens der Kgl. Akademie. Leipzig, 1914. 4°.



526
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Nederlandsche Bond van boekverkoopers-bedienden. —
Afdeeling Utrecht. — Reglement ,1906.
— Onderstermingsfonds, opgericht te Amsterdam, 14 Mei 1896. — Reglement 1896, 1912.
— Folmer, T. Der Bund der'hollandischen Buchhan'dlungsGehilfen, gegründet am 7. Mai 1893. Berlin, 1901. 8°.
— Storm, M. De Nederlandsche bond van boekverkoopersbedienden 1893—1918; ontstaan en 25 j. werkzaamheden. Amst. 1918. 8°.
— Correspondentieblad. Zie: afd. I. 3.
— Ons Streven. Zie: afd. I. 3.
Vereeniging van boekverkoopersbedienden en binders „De Vriendschap", opgericht te Amsterdam, 10 Dec. 1840. — Reglement 1857.
— Begrafenisfonds, opgericht 10 Dec. 1840. — Wetten 1845, 1851.
— Fonds voor weduwen van boekverkoopersbedienden, opgericht 1 Nov. 1848. — Reglement 1848.
A. Z. O. S., bond van loopknechten, pakknechten en aanverwante vakken in dienst bij den Amsterdamschen • boekhandel, opgericht te Amsterdam, 1 Juli 1901. — Circulaire.
Ziekenfonds en pensioenfonds voor bedienden van boekver^ koopers, boek- en steendrukkers, boekbinders en aanverwante vakken, opgericht te Groningen, [ 1901 ]. Jaarverslag 1902 met naamlijsten van donateurs en deelgenooten.
b. Buitenland.
Allgemeine Vereinigung deutscher Buchhandlungs- Gehilfen, opgericht te Leipzig, 1872. — Jahresberichte 1907, 1909.
— Geschichte, im Auftrage der Generalversammlung vom 18. Juli 1881; mit Anhang: Vereins-Chronik. Leipzig, 1882. 8°.
Unterstützungs-Verein deutscher Buchhandler und Buchhandlungs- Gehülfen, opgericht te Berlijn, 1836. (Zie: V. 5.b. 2h.).
Verein der Buchhandlungsgehülfen zu Berlin, opgericht te Berlijn, 1843. — Statuten 1843.
Verein der Buchhandlungsgehülfen in Leipzig, opgericht te Leipzig, 1833. — Statuten 1859.
Liederbuch, nebst Geschichte des Vereins und Verzeichnis
der Mitglieder von 1833—58. Leipzig, 1858. m. afb. 12°.



v. 7. b. vereen, van bedienden in den boekhandel, enz.
527
Unterstützungscasse für hülfsbedürftige Buchhandlungsgehülfen zu Leipzig, opgericht te Leipzig, 1849. — Statuten 1849.
Lehranstalt für Buchhandlungslehrlinge zu Leipzig, opgericht te Leipzig, 29 Mrt. 1852. — Statuten 1852; vierter Bericht 1857.
Société de secours mutuels des employés en librairie de Paris, opgericht te Parijs, 6 Aug. 1868. — Statuts 1869; compte rendu 1909, 1910.
Buchhandlungs - Gehilfenverein „Buchfink", opgerjcht te Weenen, 1869. — XXV. Stiftungs-Fest; Fest-Kneip-Zeitung zum 25 j. Jubilaum. 1894.
Buchfink-Chronik, 1869—1894, zur Feier des 25 j. Stif-
tungsfestes am 3. und 4. November 1894. Wien, 1894. 8°.
Buchfink-Lieder, gesammelt zum 25 j. Stiftungsfeste des
Vereines. Wien, 1894. 8°.
8. Verspreidingsmateriaal.
a. Jaarboeken en catalogi van den boekhandel.
Boek, Het. in 1900—1919, 1922. Letterkundig jaarboek en catalogus bew. d. D. Smit. Jg. 1—21. Amst. J. M. Meulenhoff (Meulenhoff & Co.). 21 dln. m. afb. 4°.
Sedert 1916 uitgeg. m. medew. v. d. „Nederlandschen Uitgeversbond". Jg. 1920 en 1921 zijn niet verschenen. Boekenmarkt, De. in 1923; samengesteld ond. leid. v. d. red. v. d. Ned. Bibliographie, bibliogr. gedeeltelijk bew. d. R. van der Meulen. Leiden, Sijthoff's Uitg. Mij. 1923. m. afb. 8°.
Boek, Het. in 1924 en in de 15 daaraan voorafgaande jaren; uitgeg. d. J. M. Meulenhoff. Amst. 1924. 8°.
Boek, Het Nederlandsche. Jaar-catalogus uitgeg. d. den Nederl. Uitgeversbond. 1924.... 8°.
Boekenschouw, Jaarlijksche; o. red. v. A. B. H. Gielen. Het
JNea. DoeKnuis. iiiourg, ly-ai... jg. i... m. portr. ö .
„Boeken waar je wat aan hebt!" Red. S. K. Bakker, C. E. Hooykaas, H. P. Schim van der Loeff. Baarn, Holl. dr. 1909—13. nos. 1—5. 8°.
Brusse's boekberichten. Rott. 1907—1912. Jg. 1—5. nos. 1 — 18, 8°.
Catalogus van boekwerken, verschenen int Noord- en ZuidNederland, geschikt voor Roomsch-Katholieken. Amst., R.-K. Boek-Centrale, 1916—17. m. afb. 8°.



528
V. DE VERSPREIDING VAN-HET BOEK.
Catalogus, Algemeene. van Nederlandsche boeken uit Noord en Zuid samengesteld ter gelegenheid van het 29e Nederl. Taal- en Letterkundig congres te Brussel in 1906. Antw., Nederl Boekh 1906. m. pl. 8°.
Correspondentieblad van de Wereld-Bibliotheek, onder leiding van L. Simons. Amst. M. G. G. L. Jg. 1906-1908. nos. 2-16.4°.
— De Ploeg; geïllustreerd maandblad van de Wereld-Bibliotheek, onder leiding van L. Simons. Amst. M. G. G. L 1908—1914 Jg. 1-7. 7 dln. m. afb. 8°.
— Boekennieuws der Wereld-Bibliotheek, onder leiding van L. Simons en N. v. Suchtelen; geïll. orgaan v. d. M. G. G. h. 1919 Jg. 1... 4°.
Gulden aren. Letterkundig jaarboek, met overzicht van A. Halberstadt en bijdragen van Marie Metz-Koning, M. J. Brusse, St. Streuvels e.a. Amst. Seyffardt's boekhandel, Scheltens & Giltav 1907-1911. 5 dln. 8°.
Jaar, Het. 1904-1906, 1909, 1911-1914. Amst., L. J. Veen. 8 dln. m. afb. 4°.
Jaarboek voor den boekhandel, bew. door D. Smit. Jg. 1 én 2. Amst. Meulenhoff & Co. 1909— 1910. m. pl. 4°.
Jaarboek, Bibliografisch, bew. door W. H. de Buisonjé. Jg. 1-4. Zeist, M. Boogaerdt, 1910-1911 - Ooltgensplaat, M. Breur & Zonen, 1912 - Amst. M. G. G. L. 1913. 4 dln. m. afb. 8°.
Janssens, Gust. Het Boek; algemeen letterkundig overzicht 1914—1918. Antwerpen, [1918]. m. portr. en afb. 4°.
Keurgarve uit de wereld-literatuur. Rott. H. A. Kramers & Zoon's boekhandel. Jg. 1—5. 1915-1920. 6 dln. m. afb. 8°. (gestaakt).
Kramers & Zoon's, H. A. boekennieuws. Rott. Oct. 1916— Mrt. 1918. Jg.3.nos. 1-16.4°.
Letterkundig Overzicht van de Nederlandsche boekhandel; bestuurder L. H. Smeding. Antw. 1906—1908. m. portr. 8°.
(Nieuwe Reeks), onder leiding van Lode Baekelmans
1909-1910. m. portr. 8°.
Plantijn (vervolg van het voorgaande). 1911 — 1913. m.
portr. 8°.
1914. De Nederlandsche boekhandel; bestuurder L. H.
Smeding, Antw. 1914. nos. 1—3. 8°.
Lijst van eene verzameling boeken in de Nederlandsche taal aangeboden aan de leden en begunstigers van „De Olijftak" door het bestuur. Antw. 1876. 8°.



V. 8. a. VERSPRE IDINSMATERIAAL.
529
Meulenhoff s algemeene maandehjksche bibhographie Amst. 1909... Jg. 14... 8°.
Nijhoffs Mededeelingen omtrent zijne uitgaven. 's-Grav. 1907 ... 8°.
Buch, Das moderne, des Jahres 1910; ein neuer Weihnachtskatalog. Leipzig, Tempel-Verlag. 1910. m. afb. 8°.
Bücher, Musikalien, Lehrmittel, Kunstblatter;ein Verzeichnis, herausgeg. v. 65 deutschen Verlegern. Herbst 1920. 8°.
Catalog von im Preise ermassigten Büchern geordnet nach den Wissenschaften und deren Zweigen. Liegnitz, Kuhlmey'sche Buchh. 1855. 2 dln. 8°.'
Goldfriedrich, J. Statistische Übersicht der im Gebiete des deutschen Buchhandels erschienenen Bücher und Zeitschriften des Jahres 1908. Leipzig, 1912. 8°.
b. Catalogi van leesbibliotheken.
Nederland.
Altorffer, J. C. W. Catalogus der publieke leesbibliotheek van J.C.W.Altorfferte Middelburg. 1858. 2e dr. 8°.
Bakhuysen, H. Catalogue de la bibliothèque publique de La Haye, contenant une superbe collection des livres latin, francois, hollandois et anglois en diverses facultés; avec une appendice de livres en toutes sortes de f acultés et une collection considérable de romans, lesquels se vendront publiquement le 12 déc. 1763 a La Haye. La Haye, 1763. 8°.
— Catalogus van de publieke leesbibliotheek in ,'s-Hage, bestaande in een uitmuntende verzaameling van fransche, nederduitsche en engelsche boeken in verscheidene faculteiten. 's-Hage, 1777. m. VII suppl. 1778-1785.8°.
Dezelfde. 'sHage, 1777. m. V suppl. 1802-1806. 8°.
Bakhuyzen, A. H. Catalogue de livres francais, anglais et hollandais, destinée a 1'abonnement de lecture. La Haye, 1825—1833. kl. 8°.
Catalogus der Hollandsche boeken van de lees-bibliotheek.
's-Gravenhage, z. j. m. 7 vervolgen. 8°. Dezelfde. 1861. m. 15 vervolgen.
Catalogue des hvres francais de la bibliothèque publique.
Z. j.m. 15 suppl. 8°.
— — Dezelfde. Z.j. m. 7 suppl. 8°.



530
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Bakhuyzen, A. H. Hollandsche boeken. Z. i. m. 23 vervolgen kl. 8°. 6 '
Livres francais. Z. j. m. 23 suppl. kl. 8°.
Barentsen, J. Catalogus der publieke leesbibliotheek van J. Barentsen, voorheen J. J. Ponte te Middelburg. 1900. 8°. - Beets, J. J. Naamlijst van een schoone verzameling van Fransche, Engelsche, Hoog- en Nederduitsche boeken, welke ter leezing te bekomen zijn bij J. J. Beets, boekverkooper en boekdrukker te Haarlem. 1797. 8°.
Beyerinck, G.J.A. Catalogus eener leesbibliotheek voor de jeugd of voor jongelieden van 7—16 jaren, opgericht door G. A. J. Beyerinck; waarvan commissarissen zijn de weledele heeren W. H. Warnsinck, Bzn. en Dr. J. P. Heye. Amst. 1848. kl. 8°.
Blad Hzn., H. Catalogus der leesbibliotheek van H. Blad Hzn., boekverkooper Amst. z.j.lid. 8°.
Boon's boekhandel. Catalogus der leesbibliotheek. Amst. z.j. 8°in 4 talen. z.j. 8°.
Brinkman, J. H. Catalogus der lees-bibliotheek van J. H. Brinkman, boekverkooper. Amst. m. 8 vervolgen in 1 bd. z.j. 8°.
Bijenkorf, De. Catalogus leesbibliotheek De Bijenkorf. Amst. 1918. 8°.
Dekema, P. F. Catalogus van Hollandsche romans, voorhanden in de leesbibliotheek van P. F. Dekema. Utrecht, 1885. 8°.
Diederichs, G. A. en C. G. van der Post. Katalogus van een Hoog- en Nederduitsche, Fransche en Engelsche leesbibliotheek van G. A. Diederichs en C. G. van der Post. Amst. 1841 — 1849 2 dln. 8°.
Eisendrath, H. Catalogus der Hollandsche, Duitsche, Fransche en Engelsche leesbibliotheek van H. Eisendrath. Amst. 1904— 1906 2 dln. 8°.
Goor, G. B. van. Naamlijst van Hollandsche en eenige Fransche boeken, welke ter lezing zijn te bekomen bij G. B. van Goor te Gouda. 1843. kl. 8°.
Goteling Vinnis, J. Naamlijst der boeken uit de leesbibliotheek van J. Goteling Vinnis te Haarlem, z.j. m. le—6e bijvoegsel, 1816— 1822.8°.
Groeneveld, G. W. Vierde supplement op den catalogus hollandsche, fransche, duitsche en engelsche leesbibliotheek. Haarlem, z.j. 8°.
Gulik, J. van. Naamlijst van boeken der publieke leesbibliotheek: Amst. 1803. 8°.
Gunning, G. F. Catalogus der leesbibliotheek van G. F. Gunning te Haarlem. (± 1900). 8°.



V. 8. b. VERSPKEIDINGSMATERIAAL.
531
Haas, de. Catalogus van de leesbibliotheek van nieuwe Hollandsche, Fransche, Engelsche, Duitsche en Italiaansche romans, tijdschriften en opera-tekstboekjes,'s-Gravenhage, 1903. m. le— 16e vervolg. 8°.
Hagen, J. W. ten. Catalogus der leesbibliotheek van J. W. ten Hagen, 's-Gravenhage. 1831. 8°.
Hesse, L. A. C. Neuer Catalog der Bücher in mehreren Sprachen, welche zu haben sind bey L. A. C. Hesse. Amst. 1807—1808. 2 dln. 8°.
Hoogstraten Jr., A. van. Catalogus van de leesinrichting van den boekverkooper A. van Hoogstraaten Jr. 's-Gravenhage, (1845). 8°.
Hijman, Stenfert Kroese & van der Zande. Zevende titellijst der boeken van de leenboekerij van boekhandel Hijman, Stenfert Kroese &.van der Zande. Arnhem, (± 1920). 8°.
Jukkers Dekker. Catalogus der Nederlandsche, Fransche, Engelsche en Duitsche leesbibliotheek. (± 1920). Amst. 8°.
Kikkert, R. Generale naamlijst of beredeneerde catalogus der boekwerken, uitmakende de openbare leesbibliotheek van R. Kik^ kert te Vlaardingen. 1830. kl. 8°.
Sigal Jr., M. C. Een „openbare leesbibliotheek" in het
begin der 19e eeuw, (Bibliotheekleven. Jg. V. 1920).
Krepei, L. S. Catalogus der leesbibliotheek in 4 talen van L. S. Krepel. Amst. z.j. 8°.
Kruseman, A. C. Leesinrichting van A. C. Kruseman te Haarlem; catalogus Hollandsen, Fransch, Engelsch, Duitsch, 1841 — 1845; m. 4 vervolgen. 8°.
Kuipers, P. Catalogus der Hollandsche, Fransche, Duitsche en Engelsche leesbibliotheek van P. Kuipers. Haarlem, (± 1900). m. 2e en 3e suppl. 3 dln. 8°.
Kwisthout, J. W. Catalogus der leesbibliotheek in vier talen van J. W. Kwisthout. 's-Gravenhage, z.j. le suppl. 8°.
Lobo, M. Catalogus der leesbibliotheek.afd. Hollandsche boeken,: van M. Lobo Mz. Amst. (± 1910). 8°.
Meyer J. M. E. Catalogus der Hollandsche boeken uit de leesbibliotheek van den boekhandelaar J. M. E. Meyer te Amsterdam, z.j. m. 29 verv. 1840— 1868 in 1 bd. 8°.
Palmboom, A. P. Catalogus der leesbibliotheek van A. P. Palmboom. Amst. 1841. 8°.
Post, C. G. van der.. Catalogus der Hoog- en Nederduitsche, Fransche en Engelsche leesbibliotheek van C. G. van der Post te Amsterdam, z.j. 8°. (Zie ook: Diederichs en van der Post). ,



534
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Historische tentoonstelling van Friesland te Leeuwarden, 1877. Gids voor de bezoekers. 8°. (Hierin ook over Friesche literatuur).
Ausstellung von Arbeiten der vervielfaltigenden Künste im Bayrischen Gewerbemuseum zu Nürnberg, 1877. — Ka-
talog. m. pl. 4°.
Exposition universelle de Paris, 1878. — Catalogue of the collective exhibit of the American book trade and of kindred interests. 8°.
Martinet, E. Rapport sur 1'imprimerie et la librairie. (Exposition universelle internationale de 1878 a Paris, groupe II—classe 9). Paris, 1880. 8°.
Tentoonstelling te Arnhem, 1879. — Koopmans, J. A. De heraldiek op de —. 's-Grav. 1879. 8°.
Tentoonstelling van voorwerpen betrekking hebbende op het Vorstelijk Stamhuis Oranje-Nassau en op de wapen-, geslacht- en zegelkunde in het algemeen. 's-Grav. 1880. — Catalogus. 8°.
Exposition du Cercle de la librarie a Paris, 1880. — Catalogue. 8°.
Tentoonstelling van hulpmiddelen voor den boekhandel te Amsterdam, Aug. 1881; gehouden door de Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels. — Catalogus, gr. 8°. 8 ex. in verschillende banden.
Geschiedkundig-Overijsselsche tentoonstelling te Zwolle, Aug. 1882. — Catalogus. 8°.
Exposition de 1'Union centrale des arts décoratifs a Paris, 1882. Les arts du bois, des tissus et du papier; reproduction des principaux objets d'art exposés en 1882 a la 7e exposition. Paris, 1883. m. afb. fol.
Internationale koloniale- en uitvoerhandeltentoonstelling te Amsterdam, Mei—Oct. 1883. — Catalogus der afdeeling Nederlandsche koloniën. Leid. 1883. 8°.
Exposition d'Amsterdam, 1883. — Maison A. Quantin, Paris. 4°.
Het Paviljoen van de Pers. (Amsterdamsche journalistenkring). Amst. 1883. 8°.
Os ter mess-Ausstellung des Börsen-Vereins der deutschen Buchhandler zu Leipzig, 1884. — Katalog. m. afb. 4°.
1'Exposition internationale de Blanc et Noire au Palais du Louvre a Paris, 1885. — Catalogue illustré. 8°.



V. 9. TENTOONSTELLINGEN.
535
Tentoonstelling te Antwerpen, 1885. — Adama van Scheltema, F. De buitenlandsche boekhandel op de ten toonstelling te Antwerpen, 1885. 8°. (overdruk uit Nieuwsblad v. d. boekhandel 1885. nos. 58—60).
Tentoonstelling der Hof- en Landesbibliothek te Karlsruhe, 1887. — Brambach, W. Ausstellung der Grossherzogl. Hofund Landesbibliothek zum VII deutschen Geographentag in Karlsruhe. (Mandevüle.NicolausDonis, De Brij). (Centralblatt. f. Bibliothekswesen. Jg. IV. 1887).
Wereldtentoonstelling te Parijs, 1889. —Nederland op de—. Haarlem, 1890. m. afb. 8°.
Exposition du livre a Anvers, juillet 1890. — Le Cercle de la librairie de Paris al'—. Catalogue. Paris, 1890. m. afb. 8°.
Jahres-Ausstellung, Die buchgewerbliche. im deutschen Buchhandlerhause zu Leipzig, 1891. — Catalogus. 8°.
Internationale tentoonstelling voor boekhandel en aanverwante vakken in het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam, Juli— Aug. 1892; bij gelegenheid van het 75-jarig bestaan der Vereeruging ter bevordering van de belangen des boekhandels, 1817—1892. — Catalogus. 8°.
Exposition du livre a Amsterdam, juillet 1892. — Le Cercle de la librairie de Paris al'—. Catalogue. Paris, 1892. m. afb. 8°.
Boekhandel-tentoonstelling. Amst. 1892. (Schrift met
krantenverslagen). 8°.
Jahres-Ausstellung, Die Buchgewerbliche. im deutschen Buchhandlerhause zu Leipzig, 1893. — Catalogus. 8°.
Tentoonstelling van Engelsche prentkunst te Amsterdam, 1893. — Beschrijvende catalogus van Engelsche prentkunst voor groote en kleine kinderen; W. Crane, Kate Greenaway, R. Caldecott, H. Thomson, e.a. m. inl. d. A. C. Loffelt. 's-Grav. 1893. 8°.
Tentoonstelling van kunstbindwerk te 's-Gravenhage, Febr. 1896. Haagsche kunstkring. — Catalogus. m.voorw.v.D. F. Scheurleer. 8°.
Schweizerische Landesausstellung in Genf, 1896. — Angst, H. Ein Gang durch die Ausstellung von Gruppe25 (alte Kunst). Zürich, 1896. 8°.
Tentoonstelling van oud-Nederlandsche prentkunst vóór 1600 te Utrecht, 10-31 Mrt. (1897) - Catalogus. 8°. (Ver. voor de kunst te Utrecht).
Tentoonstelling congres bibliothecarissen te Aberdeen, 1897. — List of manuscripts, printed books and examples of book-



540
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Internationale Ausstellung für Buchgewerbe und Graphik zu Leipzig, 1914. — Abteilung „Zeitgenössische Graphik"; erste Internationale Graphische Kunst-Ausstellung. Leipzig, 1914. m. afb. 8°.
Ausstellung für das kaufmannische Bildungswesen. Katalog. 8°.
Verzeichnis der niederlandischen Abteilung. 8°.
Graphische kunst in Nederland, 1300—1800. Ter gelegenheid van de in 1914 te Leipzig gehouden Internationale tentoonstelling van het boek en de graphische vakken, samengest. door het uitvoerend comité der Nederl. afdeeling (m. tekst van N. G. vanHuffel). 's-Grav. 1914. m. 20 pl. fol.
Verslag van de Nederlandsche commissie. 's-Grav. 1915.
m. afb. 8°.
Section beige, organisée par le Musée du livre et des asso-
ciations affiliées. 8°.
Roth, P. Leipzig der Mittelpunkt des Buchhandels. Leipzig,
1914. m. afb. 8°.
Leipzig; ein Bliek in das Wesen und Werden einer deutschen Stadt.Festgabeder Stadt Leipzig, 1914. m. afb. 8°.
Börsenverein der deutschen Buchhandler zu Leipzig.
(Geschichte u. Verfassung). 1914. 8°.
Der deutsche Buchgewerbe-Verein und seine Sammlungen.
1914. m. afb. 8°.
Der deutsche Musik-Verlag. Leipzig, 1914. 8°.
Die Grossbuchbinderei Lüderitz & Baüer in Berlin und die
Entwicklung des deutschen Verlegereinbandes.
Papierfabrik Schoeller & Hoesch, Gernsbach i. Baden.
1914. m. afb. 8°.
Die Tagespresse auf der graphischen Weltausstellung Leipzig, 1914. kl. 4°.
Schöttler, H. Der Verlagsrahmen; eine Bugra-Plauderei
über Bücher und Menschen. Leipzig, 1914. 8°.
Volkmann, L. Von der Weltkultur zum Weltkrieg; Vor-
trag auf der Weltausstellung für Buchgewerbe und Graphik. Leipzig, 1914. 8°.
Verband der deutschen Buchdrucker; sein Werden und
Wirken, 1866—1914; herausgeg. anlasslich der Weltausstellung für Buchgewerbe und Graphik. Leipzig, 1914. 8°.



V. 9. TENTOONSTELLINGEN.
541
Internationale Ausstellung für Buchgewerbe und Graphik zu Leipzig, 1914. — Zunftliederbuch; gesellige Lieder für Buchdrucker, Buchbinder, Buchhandler und das ganze Buchgewerbe zu singen im Zunfthaus auf der Bugra. Leipzig, 1914. m. afb. 8°.
Section francaise; catalogue officiel. m. afb. 8°.
British section; catalogue. Leipzig, 1914. m. afb. 8°.
Sezione italiana; catalogo ufficiale. 2uitg. 8°.
Catalogo della mostra storica dell' arte della stampa in Ita -
lia. Milano, 1914. m. afb. 8°.
Österreichisches Haus. m. afb. 8°.
Das K. u. K. militar-geographische Institut in Wienim
Jahre 1914-Wien, 1914. m. afb. 8°.
Kurzer Überblick der Entwrckelung der Debreczenerstad-
tischen Buchdruckerei. 1914. 8°.
Katalog der Russischen Abteilung. Leipzig, 1914. m. afb. 8°.
Das Buchgewerbe in Russland, nach statistischen Daten
der bibliographischen Zeitschrift „Kniznaja Letopisj". 1914. m. afb. 4°.
Fachschule für Graphik und Buchgewerbe zu Kiew. Katalog. 8°.
Danmark; Katalog. 8°.
Deutsches Buchgewerbe- und Schriftmuseum: Ausstellung
danischer Lithographien. 1914. m. afb. kl. 8°.
Schweden; Katalog. 1914. 8°.
Schwejz; Katalog. leund2eAusgabe.Zürich, 1914.2dln.8°.
Ausstellung der amerikanischen Bibliotheken. Leipzig, 1914.
8°. (Am. Libr. Ass.).
Bijbel-tentoonstelling te Amsterdam, 1914, ter gelegenheid der herdenking van het 100-jarig bestaan van het Ned.-Bijbelgenootschap, in het Sted. Museum. — Catalogus. 8°.
Heraldische tentoonstelling, saamgebracht uit particulier bezit, gehouden te Rotterdam, Nov.— Dec. 1915, bij Unger&van Mens. — Catalogus en inleiding door H. H. van Dam C.Hzn. m. afb. 8°.
Internationale tentoonstelling van oorlogs-prentkunst te Amsterdam, 1915—16 in het Sted. museum. — Catalogus, m. afb. 8°.
Weihnachts-Ausstellung graphischer Kunst zu Brüssel, Neues museum, 1915—16; veranstaltet vom deutschen Büchgewerbeverein. — Verzeichnis der graphischen Blatter. 8°.



542
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Tentoonstelling Enschedé & Zonen te Haarlem 1916. — Catalogus van de typographische verzameling van Joh. Enschedé & Zn. 8°.
Tentoonstelling op gémeentelijk financieel gebied te Amsterdam, Sept. 1916 in het Sted. Museum. — Catalogus, m. afb. 8°.
Utstallning Stockholm, Okt.—Nov. 1916. — Tysk Bokkonst.
1916. 8°.
Tentoonstelling over Holland's Noorderkwartier te Amsterdam, 1917 in het Sted. Museum. — Catalogus van kaarten, enz. betrekking hebbende op de oudere en tegenwoordige gesteldheid van Holland's noorderkwartier, (door A. A. Beekman). Leiden,
1917. m.krt.8°. (Kon. Ned. Aardr. Genootsch.).
Idem, van Holland tusschen Maas en Y. (door A. A. Beekman). Leiden, 1921. m. krt. 8°. (Kon. Ned. Aardr. Genootsch.).
Tentoonstelling van Joodsche oorlogslitteratuur te Amsterdam, 1917, gehouden in de bibl. v. h. Portugeesch-Israëlietisch Seminarium. — Catalogus. 8°.
Tentoonstelling over het 4e eeuwfeest der kerkhervorming te Amsterdam 1917 inde Ev. Luthersche oude kerk. — Catalogus der geschriften, platen en gedenkpenningen, kl. 4°.
Buchgewerbe-Ausstellung in Zürich, 26 Aug.—30 Sept.
1917. — Wegleitungen des Kunstgewerbemuseums der Stadt Zürich. 8°.
Tweede Nederlandsche jaarbeurs te Utrecht, Febr.—Mrt.
1918. — Officieele catalogus. 8°.
Tentoonstelling ter herdenking van het 300-jarig bestaan van Batavia te Amsterdam, 1919. — Catalogus. 8°.
Tentoonstelling jaarbeurs voor kunstnijverheid anno 1919 te Amsterdam in het Sted. Museum. — Catalogus. 8°. (Maatsch. v. Beeldende Kunsten).
Ausstellung „Das deutsche Buch", Frankfurt 1920;SonderAusstellung wahrend der Herbst-Messe. Okt. 1920. 8°.
Tentoonstelling van oude en nieuwe boekkunst in de Nederlanden. Vereeniging Joan Blaeu. — Catalogus, 's-Grav. Amst. 1920. 8°.
Tweede Nederlandsen-Indische jaarbeurs te Bandoeng, 19 Sept.—9 Oct. 1921. — Rietschoten-van Rije, C. van. Het boekwezen op de —. (Bibliotheekleven 1921. Jg. VI. no. 11).
Tentoonstelling van de ontwikkeling der boekdrukkunst in Nederland, Paviljoen te Haarlem, Nóv. 1923. — Catalogus, m. afb. 8°.



V. 9. TENTOONSTELLINGEN.
543
Zeeuwsche letterkundige tentoonstelling te Middelburg, 4 Juni 1924 in de Provinciale bibliotheek, ter gelegenheid van het 2e Bibliothecarissen-congres. — Verslag officieele opening; photo, enz. (dossier).
2eInternationale Büchermesse in Florenz, Frühjahr 1925.
— Das deutsche Buch auf der —. [Duitsch-Italiaansche uitg.]. 1925. 8°.
Tentoonstelling in het museum „De Lakenhal" te Leiden, Febr. 1925, ter herdenking van het 350 j. bestaan der Leidsche universiteit. — Catalogus m. afb. en inleiding v. P. J. Blok. 8°.
German Book exhibit at Chicago, April 1925. — Koch, Th. Wesley. Notes on the —, with impressions and interviews. Chicago, 1925. m. afb. en facs. kl. 8°.
Tentoonstelling „Het schoone Boek" te Utrecht, Juni 1925 Kemink & Zoon's Boekhandel. —Catalogus, samengesteld door H. de Man. 8°.
Grotius-tentoonstelling te 's-Gravenhage, 13—28 Juni 1925. — Catalogus m. portr. en bijl. 8°.
Tentoonstelling van moderne Nederl. boekkunst te Antwerpen, 18 Juli—15 Aug. 1925, in het museum Plantijn— Moretus. — Catalogus. 8°.
10. Congressen.
Handelingen der Nederlandsche letterkundige congressen,
1849—1912. 33 dln. 8°.
I Gent 1849. II Amsterdam 1850. III Brussel 1851. IV Utrecht 1855. V Antwerpen 1856. VI s'-Hertogenbosch 1860. VII Brugge 1862. VIII Rotterdam 1865. IX Gent 1867. X 's-Gravenhage 1868. XI Leuven 1869. XII Middelburg 1872. XIII Antwerpen 1873. XIV Maastricht 1875. XVI Kampen 1878. XVII Mechelen 1879. XVIII Breda 1881. XIX Brugge 1884. XX Amsterdam 1887. XXI Gent 1891. XXII Arnhem 1893. XXIII Ant-, werpen 1896. XXIV Dordrecht 1897. XXV Gent 1899. XXVI Nijmegen 1901. XXVII Kortrijk 1902. XXVIII Deventer 1904. XXIX Brussel 1906, 2dln. XXX Leiden 1908. XXXI Maastricht 1910. XXXII Antwerpen 1912. De handelingen v. h. XVe congres te Brussel zijn niet verschenen.
Congrès international des éditeurs (Paris, 15—18 Juin 1896).
— Documents, rapports, procès-verbaux. Paris, 1896. 8°.
2e session. Bruxelles, 23—26 Juin 1897. Bruxelles, 1897. 8°.
3d session. London, June 7th to lOth, 1899. — Programme,
hst of delegates and members, rules, papers read, and discussions. London, 1899. 8°.
4ième session. Leipzig, 10 au 13 Juin 1901. —■ Rapports et
compte rendu. Leipzig, 1901—02. 2 dln. 8°.
5ièmesession.Milan,6—10 Juin 1906.— Rapportset compte
rendu. Milan, 1907. 2 dln. 8°. — (Met diverse officieele stukken).



544
V. DE VERSPREIDING VAN HET BOEK.
Congrès international des éditeurs. 6ième session. Madrid, 26—30 Mai 1908.—Rapports et compte rendu. Madrid, 1908.2dln. 8°. — (Met diverse officieele stukken).
7ième session. Amsterdam, 18—22 Juillet 1910. — Rapports et compte rendu. Amst. 1910. 2 dln. 8°.
Stockum Jr., W. P. van. Discours prononcé a la
séance d'ouverture. Amst. 18 juillet 1910. 8°.
Bastinos, A. J. Del Amstel al Rhin; excursión por
Holanda, Belgica y Alemania. Barcelona, 1911. m. afb. 8°.
Verzonden circulaires aan de leden en andere gedrukte stukken; portefeuille met diverse stukken. 2 st.
8ième session. Budapest, 1 —5 juin 1913. — Rapports, compte rendu. Budapest, 1913. 2 dln. 8°. dossier. 4°.
Catalogues de la librairie; type présenté par le comité
exécutif, dans les cinq langues allemande, anglaise, espagnole, francaise et italienne. Berne, 1908. 8°. (Bureau permanent).
Correspondence passed from 1916 to 1918 between the
Dutch and British members of the Board of the International Publishers Congress. The Hague, 1918. gr. 8°.
Congres international pour le progrès des sciences sodales. Berne, 4ième session. — Annales. Bruxelles, 1866. 8°.
Internationaal letterkundig kongres van Parijs, Juni 1878.
— Busken Huet, Cd. Een Nederlander op het —. 8°.
Congres littéraire international. Paris, Juin 1878. — Bulletins. Paris, 1879—80. nos. 2—7, 9, 10. 8°.
Association littéraire et artistique internationale; 17eTagung, Dresden 1895. -r- Berichte, deutsche Ausgabe. Berhn, 1895.8°.
28e session; congrès de Bucarest, 20—26 Sept. 1906. —
Compte rendu. Paris, 1907. 8°.
30e session; congrès de Mayence, 27 Sept. —le Oct. 1908.
— Compte rendu. Paris, 1908. 8°.
Conférence du livre. Anvers, aoüt 1890. — Compte-rendu de la première session, publié par M. Rooses. Anvers, 1891. 4°.
Achteraan een facsimile-herdruk van den „Index Librorum qui Antverpiae in officina Chr. Plantini excusi sunt, 1567"; een tweede catalogus v. d. drukkerij Plantijn.
Congresso librario-tipografico. Milano, Settembre 1894.
— Atti. 8°.
Conferenza bibliografica Italiana. Firenze, Settembre 18%. — Atti. 8°.
Nationaal congres voor den handeldrijvenden middenstand. Rotterdam, 1903. — Feestgids, rapporten, enz. 8°.



V. 11. POSTWEZEN.
545
11. Postwezen.
Biema, E. van. Het een en ander omtrent het oude Haagsche postwezen, naar bescheiden uit de archieven. 's-Grav. 1907.8°. (Die Haghe, 1907).
Jenne, J. C. W. Le. Het brievenpostwezen in de Republiek der Vereenigde Nederlanden. Utrecht, 1851. 8°.
Overvoorde, J. C. Geschiedenis van het postwezen in Nederland vóór 1795, met de voornaamste verbindingen met het buitenland. Leiden, 1902. m. afb. 8°.
Rignalda, W. Hoofdtrekken van de geschiedenis van het Nederlandsen postwezen, inzonderheid sedert de eerste wettelijke regeling van den postdienst. 's-Grav. 1895. 8°.
Wetgeving op de [posterijen. — Nederland. — Antwoord van den minister op een request van Ds. G. Vissering over het verzenden van drukproeven met kopy. 1854 (geschreven stuk met handteekening v. d. secr. gen. Hoytema).
— Iets over verniindering van het briefport. Amsterdam, 1849.
— Verslag van de Kamer van Koophandel en Fabryken te Utrecht naar aanleiding van het Utrechtsche Boekverkooperscollegie in zake de postkantoren. Amst. 19 Febr. 1855.
— Wet op het brievenport en regeling der brieven-posterijen met tarief der porto's. 2e dr. Amsterdam, ± 1855. 12°.
— Wet van 15 April 1891, staatsbl. no. 87, tot regeling der brievenposterij. (In: Wetgeving; verzameling der stukken en beraadslagingen betreffende de voornaamste wetten, onder red. van H. van der Hoeven). Leiden, 1892. 8°.
— Afschrift van het adres d.d. 24 Juli 1925 gezonden aan zijne Exc. den minister van Waterstaat, door het Comité tot verlaging der posttarieven. Amst. 1925. kl. 8°.
— België. — Loi portant révision et codification de la législation postale, 1879.
— Duitschland. — Postordnung für das deutsche Reich 1900—1908.
Fischer, P. D. Die deutsche Post- und Telegraphen-Ge-
setzgebung, nebst dem Weltpostvertrag und dem internationalen Telegraphenvertrag. 5e Aufl. Berlin, 1902. 12°.
— F r a n k r ij k. — Loi concernant le transport par la poste des lettres et imprimés non périodiques, 1906.
— Gr. Brittannië en Ierland. — Acts for the management of the post-office, 1837—1902.



VI. DE BEWARING VAN HET BOEK. BIBLIOTHEEKWEZEN.
I. Inrichting en organisatie van
bibliotheken.
a. Algemeen. — Handboeken.
Conference of librarians held in London, Oct. 1877. — Transactions and proceedings, ed. by E. B. Nicholson and H. R. Tedder. . London, 1878. 8°.
Meeting, lst—6th annual. of the Library Association of the United Kingdom. —Transactions and proceedings. London 1879 —86. 5 dln. 8°.
I. Oxford, 1878; ed. by H. R. Tedder and E. C. Thomas.
II. Manchester, 1879; ed. by — — —
III. Edinburgh, 1880; ed. by E. C. Thomas and Ch. Welch.
IV & V. London, 1881 and Cambridge, 1882; ed. by E. C. Thomas. VI. Liverpool, 1883; ed. by E. C. Thomas.
Congrès international des archivistes et des bibhothécaires a Bruxelles 1910; actes pubhés par J. Cuvelier et L.Stainier. Bruxelles, 1912. m. portr. 8°.
Congrès international des bibhothécaires et des bibhophiles, tenu a Paris du 3 au 9 avril 1923; procés verbaux et mémoires pubhés par F. Mazerolle et Ch. Mortet. Paris, 1925. m. pl.8°.
Congres van bibliothecarissen. Arnhem, 1923... 8°. (dossier).
Angermann, R. en W. Normalbuchgrösse und Normalgeschosshöhe. Leipzig, 1915. 8°.
Baudrillart, H. Les bibliothèques et les cours populaires. Paris 1867. 12°.
Bibliothèques, livres et librairies; conférences faites a 1'Ecole des hautes études sodales sous le patronage de 1'Association des bibhothécaires francais avec le concours de 1'Institut international de bibliographie et du Cercle de la librairie. 3e série. Paris 1914 m. afb. 8°.
Binding for libraries; suggestions prepared by the A. L. A. Comittee on bookbinding. 2d ed. Chicago, 1915. 8°.