•TER INLEIDING.
Het is ditmaal niet zoo voor de hand liggend als verleden jaar, wat ik in mijn „Inleiding" te schrijven heb. Vi% ;
Toen wezen gewichtige redenen van letterkundig, opvoedkundig en maatschappelijk karakter mij als van zelf aan, wat ik behoorde te beweren, en ernstig heb ik dan ook toentertijd een en ander uiteengezet !
Van meer dan één bevoegde zijde vernam ik later, dat mijn betoog zijn weldadigen indruk niet had gemist
Het heeft echter niet veel zin, wat ik toen. verhandelde thans te herhalen; ik geloof, dat wie het niet las, toen ik het den eersten keer schreef, het ook niet lezen zal, al schrijf ik het nog twaalf maal. Misschien ook wel. Dit is moeilijk uit te maken. Laat ik dus als afdoende reden opgeven, dat ik geen trek heb, het een tweeden keer te schrijven.
* * *
Wat dan echter wèl? Dit is een netelig vraagstuk.
Over het algemeen is de Inleiding van een boek nuttig, als óf wel de titel van het boek óf wel zijn bedoeling min o\ meer nevelachtig is.
Zoo begrijp ik, dat men eene Inleiding schrijft op een boek „Over de primaire illusies nopens hobbezakken en rinkelrooiers," of „Over de maatschappelijke afwijkingen en tegenstrijdigheden van doodgravers en zinkputten," of „Over de elementaire overgangsvormen van abdominale en verticale rompstanden," — vermits nóch deze titels van zelf sprekend en op het eerste oog glashelder duidelijk zijn, noch zoo maar aanstonds voor ieder menschenkind begrijpelijk is, waaróm zoo'n boek eigenlijk In de wereld kwam.
Maar met den besten wil ter wereld kaS ik deze, voor alle „Inleidingen" beslissende denkbeelden, op mijn titel niet toepassen. Ik zie geen kans „300" duidelijker te maken dan het is; drie maal honderd, zes maal vijftig, twaalf maal 25 verspreidt hoegenaamd niet méér licht over deze questie.
„Boekbeoordelingen" behoeft ook niet in het allergeringste commentaar, daar ieder weet, wat een boek is en alle menschen zoo verbazend veel oordeelen, dat zij, zonder twijfel, zich tot in de fijnste bijzonderheden rekenschap geven, van al wat een beoordeeling is, beteekerit, omvat, en voor zegenrijke of hetilooze gevolgen na zich sleept
* * *
Ik heb deze verzameling ontkenningen, waardoor schijnbaar de mogelijkheid eener aannemelijke Inleiding op mijn werkje werd buitengesloten, voorgelezen aan een even vernuftigen als belangloozen vriend, die, na



Ten slotte mijn hulde aan den edelaardigen vriend, die mij, ter liefde der goede zaak, aanbood, deze uitgaaf voor zijne rekening te nemen; — eene mildheid te merkwaardiger, daar de ïinantieele comhinatie, die de eerste 300 bekostigde, met de onbaatzuchtige nevenbedoeling er een slordig duitje aan te verdienen, er integendeel een schilderachtig bankroetje aan heeft gehad Moge de hemel mijn vriend genadig zijn.
Sept. 1913. F. HENDRICHS, S. J.
BIJ DEN TWEEDEN DRUK.
Na de eerste was ook de 2de Serie uitverkocht
De hemel was mijn vriend genadig. Mijn pessimisme werd gelukkig beschaamd. Nu zal ik maar optimist zijn en denken, dat de tweede druk er even glad in zal gaan als de eerste.
December 1919.
F. HENDRICHS, S. J.



I. ROMANS VOOR VOLWASSENEN.
IN EXTREMIS. Melati van Java. — L. J. Veen, Amsterdam.
De gewone, prettige, losse en toch spannende verhaaltrant, die Melati van Java tot een der meest gelezene Nederlandsche schrijfsters heeft gemaakt, komt in dit mooie boek zeer sterk uit. Ik verwonder mij niets over dien 3en druk. Deze twee verhalen, welke elkander in het hoofdidee terugvinden, kunnen natuurlijk door ieder worden gelezen.
KINDEREN DES VOLKS. Mirjan Teelen. — Futura, Leiden.
Dit bekend Fransen werk wordt in goed Hollandsen — dat mag er heusch wel bijstaan, als men met vertalingen te doen heeft — aangeboden door de Leidsche Maatschappij, die, om de geestverwantschap met de directie1 van de „Meezenkooi", geheel eigenaardig geroepen was óm dezer voortreffelijkheden te doen uitkomen. Een mooi boek vol roerende, humoristische, practische en onderhoudende passages. Zeer aan te bevelen.
DE KRANIGE CHAUFFEUR. C. en A. Williamson. H. Honig, Utrecht.
Een alleraardigst, leerzaam, geestig, boeiend, uitstekend leesboek. Brown en Juffrouw Randolf zijn onbetaalbaar: tante Mary is hier en daar zeer komiek. Kan ieder in handen komen en is ten volle den lof waard, dien het ook in Engeland inoogstte. Ik beveel het gaarne aan.
JONG LEVEN. Maria van Friesland. — G. Mosmans Sr., Venlo.
No. 3 van Mosmans „Geïllustreerde Bibliotheek". Naar mijne meening,; ook uitgedrukt in de „Inleiding", die ik in het boek schreef, staat dit no. 3 volkomen op de hoogte, waarop de roman voor katholieken staan moet De hoofdpersoon, Ena Wouters, is een zonnige figuur, tevens krachtig genoeg om het middelpunt te zijn van een belangwekkend, prettig verteld verhaal. Ik kan me niet voorstellen, dat de „Geïllustreerde Bibliotheek" met dit no. 3 harer serie geen succes zou hebben. Wie het boek leest, zal er een weldadigen, frisschen indruk van behouden.
KAREL VERMEEREN. Harry de Fooi. — G. Mosmans, Venlo.
No. 4 der geillustreerde bibliotheek. Een mooi boek, dat inderdaad van het moderne het goede overnam, zonder in de onlogische en onwijze kunstenaars de hoofdhelden zijn, ontsieren. De zielkundige ontleding van dezen violist en van Aline du Roy vind ik treffend juist en meer dan eens roerend schoon. Aangenaam is de stijl van het boek, vlot de verhaaltrant en ongekunsteld de loop. Ik beveel het met warmte aan.
INVIDIA. Ernst von Wildenbruch. A. H. Adriani, Leiden.
Een prachtig boek, dat ieder in handen mag komen, doch op volwassenen berekend is. De oude, typische Graumann is met meesterhand geteekend; diens vader de onmenschkundige harde „ijshakker", is in de schrikwekkende gevolgen van zijn onmenschelijke, vormelijke wreedheid aangrijpend uitgebeeld; Graumann's moeder en Hanneman zijn roerend schoon. Ik wou, dat honderdduizend menschen in Nederland dit boek lazen; er ligt zooveel kostbare levenswaarheid in dit boeiend en zieldoorvlijmend mooi gedacht en mooi gevoeld verhaal.



7 DE KLEINE KAMERAAD. C. en A. Williamson. — H. Honig, Utrecht Dit mooie, leerzame en tevens prettige boek is een vervolg op de „kranige chauffeur" een ander zeer bekend werk van de terecht zoo geroenyde Engelsche schrijvers; de guitige opzet, de fraaie beschrijvingen, de losse, onderhoudende toon van het verhaal, de humoristische schrijftrant en de aantrekkelijke karakters der hoofdhelden Lord Lane, Molly en de kleine kameraad zelf maken het boek tot een zeer verdienstelijk, aanbevelenswaardig werk.
8 KASTEEL MON REPOS. E. v. Ballestrem. — Het Centrum, Utrecht. De andere boeken dezer aangenaam en handig uitgegeven serie bevallen
mij beter, — althans de „Erfgenaam van Whycotte Hall" en „Virgina". Maar 't is een goed boek, vlot geschreven en waarin de karakters boeien. Aan te bevelen.
9 KLAVERBLAADJES. E. Tima. — Jos. Crolla-Falise, Valkenburg.
Ik ken den prijs van dit lieve boekje niet Dubbel jammer die onzekerheid, daar het boekje heel verdienstelijk bewerkt is. Eiken dag van het jaar in de welwillende bescherming van een of ander slagwoord aanbevolen ... en de keuze dier slagwoorden is heel handig. Een stemming-rijke verjaringskalender, die je eiken dag kan opknappen.
10 LANGS MOEILIJKEN WEG, bew. d. mevr. Heuvelink. Honig, Utrecht. Van wien het oorspronkelijk is, wordt niet aangegeven; vermoedelijk
heeft de bewerking er een nieuw boek van gemaakt — Het leest prettig, is leerzaam, geeft een aardigen kijk op verre Oostersche landen. De roman van het boek is echter niet sterk. Het genre is iets als de boeken van Williamson, doch deze laat de roman toch krachtiger de land- en volkbechrijvingen beheerschen. Intusschen het is een goed, frisch, aanbevelenswaardig boek in uitmuntend Hollandsch geschreven, rustig, natuurlijk gevoeld en vol aangename afwisseling.
11 DE KORENFEE. Nat. v. Eschtruth. — Bruna, Utrecht.
„Jongen, jongen, wat een mooi boek", — dat ontviel me onwillekeurig na de lezing. En mijn indrukken ontledend neem ik er niets van terug., De zonnige, reine Hanna, de leuke en pittige Edith, de onbetaalbare, humoristische oom Rudolf, de ridderlijke Laurits en Baringen, vormen, in hun verscheidenheid en uit-één-stuk-gegoten waarheid, een hoogst aantrekkelijke groep. Het verhaal is boeiend, de strekking uitmuntend. Voor volwassenen een aanbevelenswaardig boek.
12 LEVENSBLIJHEID. Auke Zwarts. Meyer en Schaafsma, Leeuwarden. Rose Marie schrijft heerlijke brieven aan haar afwezigen verloofde, die
haar spoedig, loshartig en luchtigvoelend, verloochent en verwerpt.. doch haar als vriendin wil behouden. Haar blik op het leven is te gezond en te wakker voor de verwringing harer gevoelens, die hij haar wil laten ondergaan, met haar weer zijn liefde aan te bieden. Dan breekt ze voorgoed met hem; het leven is haar te mooi voor zulke ellendige komedie. Een edel, rein; boek.
13 DE LIEVELING DER GODEN. Baronesse Orczg. — Bruna, Utrecht Het moet wel een schrijfster van zeldzaam talent zijn, die den lezer een
geheel i boek lang onvenninderd in spanning vermag te houden, met het ongeloofelijk avontuur van twee allerraarste Engelsche zonderlingen, die, in dwaze geestdrift voor oud-Egyptische legendarische en sprookjesachtige overleveringen, de overblijfselen gaan opzoeken van het, in de geschiedenis nauw bekende en spoorloos verdwijnende volk, dat, vóór 5000 jaar, de pyramiden van Gizeh bouwde en den kop sneed van den majesteuzen Sphinx! En als dit humoristisch-fanatiek paar menschenkinderen dan, dag-



38 HELENA RICHIE. Marg. Deland. — H. ten Brink, Meppel. Uitsluitend voor volwassenen, doch voor dezen dan ook een der mooiste,
nuttigste boeken, die ik ken; in een prachtig ineengezetten, roerenden roman de meest volslagen weerlegging der moderne, fatale nonsens-theorieën over het „recht op geluk", dat breekt met de hoogere wet, die man en vrouw beheerscht Dominé Lavendar, dr. King, Helena Richie zijn met meesterhand geteekend; de bladzijden 226—227 en 289—304 zijn de machtige, verpletterende wraak der hooge beginselen over de laffe, ziellooze zelfzucht, die in werken van Reyneke van Stuwe e.a. hoogtij viert! Een. pracht-boek voor mannen en vrouwen van rijpen leeftijd en voor ieder, die een levende, aangrijpende, onweerstaanbare weerlegging verlangt der ruïneerende moderne huwelijks-theorieën. Menig meisje, dat het hoofd vol heeft van hedendaagsche ontstellende denkbeelden, zou dit heerlijk mooi boek met vrucht in haar bruidsdagen lezen!
39 IN LEDIGE UREN GEDACHT. Jerome, K. Jerome. — Honig, Utrecht Niets is te verwonderen, dat deze diepe, pittige, geestige, pakkende schetsen in Engeland meer dan 145 uitgaven beleefden. Dat zijn stukjes, die men drie, viermaal leest Kinderen hebben er niets aan. Volwassenen met smaak en inzicht moeten er, dunkt me, van genieten. — Aan te bevelen-
40 IN HOOGER KRING. — Futura, Leiden.
Een wel zeer onzelfzuchtig schrijver, die dit mooie boek schreef en zich zelfs onder geen schuilnaam of letter aanduidt. Bollinger en de gravin Starnberg en Frida en Frans zijn echt naar het leven getroffen. Een boeiend©, uitmuntend geslaagde novelle. Voor iedereen.
41 IK HEB JE LIEF. El. Reumert. — H. Honig, Utrecht.
Voor volwassenen een zeer mooi leesboek; zij zullen inzien, dat het geheele zuiver gevoelde, frisch gedachte boek de rare theorie weerlegt van sommige kunstcritici, die op p. 29—32 wordt uiteengezet. Volle-Knudsen's denkbeeld en daad toonen onweerlegbaar de valschheid dier leelijke beginselen aan Hij en Agnes Römann en oom Wilhelm en de geheele familie van Agnes zijn zeer verdienstelijk uitgebeeld. Het hoofdidee van het boek is bepaald origineel; volwassenen beveel ik het als een mooi leesboek aan. Ook wie het tooneel liefheeft, zal er veel in vinden, wat hem weldadig aandoet
42 IN LIEFDE BLOEIENDE. J. de Liefde. — H. Honig, Utrecht Helena maakt een ingewikkeld, doch mooi geloovig zieleproces door,
waardoor haar teleurgestelde liefde tot hooger opvatting zich verheft; zij bloedt niet dood aan haar hartewond, integendeel. Als ziekenverpleegster wijdt zij haar rein, edel leven aan God en aan de bekeering van den man, dien ze lief had. Een nobel en verheffend boek. Aan te bevelen.
43 IN LIEBESKETTEN. Ad. Kahle. — O. Weber, Heilbronn.
Zoowel het eerste als het tweede verhaal „Pilatus" in dit No., zijn treffend. Een aanbevelenswaardig No. der serie.
44 IN DAGEN VAN VERVOLGING. — Futura, Leiden.
Vol herinneringen aan andere geschriften over de droeve dagen der vervolging van Engeland's katholieke Kerk; zonder dus heelemaal oorspronkelijk te zijn, is dit boek toch ongewoon aanbevelenswaardig om zijn treffenden inhoud en boeiende verwikkeling. Het karakter van Isabella de Lisle acht ik het minst gelukt. Walter is heel mooi; Constance eveneens.
45 CLEEMKE'S FORTUINTJE. Eline Mare. — Nederl. Bibl., Amsterdam. Een, in zuiver Vlaamsen, mooi gestileerde, letterkundig hoogstaande novelle. De twee paradijs-achtig-onnoozele oudjes, Collete en Cleemke, het erfe-



nisje der overlevende, Cleemke, de wanhopende strijd tot den dood van het oer-dom en toch sluw-vasthoudend oudje om haar papiertjes tegen een heele bende achterbuurtsche geldwolven te verdedigen, ten slotte dezer teleurstellingen en woede, 't wordt met groot talent verteld; 't boekje is boeiend en ■ in zuiveren toon geschreven.
46 DEM GLüCKE WIEDERGEGEBEN. Gerhard. — O. Weber, Heilbronn. Een zeer mooi verhaal, waarin wij Egon van Steinfels' levensgeluk zien
hersteld door Elsa, de dochter van Lucia van Werder, die het eertijds ruw en laaghartig had vernield; het tweede verhaal in dit boek „Piëta" is goed gekenschetst in den titel en is de roerende lijdensgeschiedenis van een meisje, dat stil en dapper haar lijden ter liefde van anderen draagt, tot haar edelmoedigheid rijkelijk wordt beloond.
47 HET DUIFJE VAN RUDSAY MANOR. M. Delly. — Dekker & Van de Vegt, Utrecht.
Dit is een zacht, rustig geschreven verhaal. De strekking is ongezocht, de uitvoering der uitgave is fraaier dan men recht heeft van zoo'n boekje te verwachten. Het werkje verdient aanbeveling.
48 DE DIAMANTKONING. L. Tracy. — A. W. Bruna, Utrecht.
Een vlot geschreven boek, dat ieder in handen kan komen. De verwikkeling is oorspronkelijk en de inMeeding zeer behendig, zoodat Philip Auston's avontuur boeit van 't begin tot het einde.
49 BLOESEM. Ina Boudier-Bakker. — P. N. v. Kampen en Zn., Amst Verschillende verhalen in lossen trant geschreven, meest geschikt voor
meisjes, doch „Pa's kinderen" is een schets, die dieper gaat dan wat gewoonlijk een meisjesboek heet Mag ieder in handen komen.
50 BLOEM EN KNOP. Broughton. — D. Bolle, Rotterdam.
Een aardig boek, dat den lezer meer dan eens nijdig maakt en ook dikwerf een glimlach ontlokt over de onhebbelijke streken, waarmee de jaloersche Dolly het leven van haar zuster Nelly vergiftigt, de bloem in knop ver nielt Voor volwassenen aan te bevelen.
51 DIE PERLEN DER GROSZMUTTER. Anna Segfert. O. Weber, Heilbron,. Een sympathieke goed in elkander gezette novelle Hertha's eerlijk en
flink karakter is aantrekkelijk en de oude grootmoeder wekt deernis, voornamelijk, als zij 't door haar gepleegd onrecht herstelt. Een goed boek.
52 Dr. JOOST EN ZEVEN ZORGEN. M. Diers. P. Dz. Veen, Amersfoort Dit boek bevalt me veel beter, dan haar andere boek (88). Voor volwassenen een mooi boek, goed gevoeld, handig gegroept Een dokter, die als weduwnaar zeven dochters op te voeden heeft en deze, volgens aanleg en karakter, ieder een loopbaan baat volgen Er zijn echt mooie momenten in dit boek, — vooral in de verhouding van dr. Joost en zijn jongste kind. — De godsdienstige stemming doet, daar ze zich zonder gezochtheid laat géiden, aangenaam aan
53 DRIE MAN IN EEN BOOT. Jerome K. Jerome. — H. Honig, Utrecht Ik heb in langen tijd niet zoo onbedaarlijk gelachen als bij sommige gedeelten van dit allergekste en onzinnig-ernstige boek. Ik beveel het warm aan. Zoo leuk en los geschreven en zoo allervermakelijkst mal. Mag iedereen in handen komen. De vertaling is meesterlijk. Wat een verschil bij andere uit het Engelsch (b.v. die van Blankwaardt en Schoonhoven), die de mooiste boeken als Queed, de Vrouwe van Shenstone, e.a. onbarmhartig radbraken. Deze uitgever zorgt voor kundige overzetters; het Hollandsen is voortreffelijk. Ik zou dit frissche boek, in duizenden exemplaren, duizenden laffe, weeë soep-oogromans willen zien verdringen!



54 HET LOT UIT DE LOTERIJ. — Futura, Leiden.
Als volksverhaal is dit wel zoo mooi, dat men het naast de beste mag plaatsen, die in Nederland bestaan. Het is een spannend, handig in elkaar gezet, vlug en aangenaam loopend boek. Als wij er zoo een vijftig dozijn hadden, zou zeker het katholiek bewustzijn, het katholiek gemoed bij het lezen algemeen meer worden bevredigd. Dit boek is prachtig en uitstekend.
55 LEES-ENCYCLOPEDIE. Keurb., Gr. Markt 12, Leuven, le S. Hoewel er niet zoo heel veel Hollandsche boeken in staan vermeld, vestig
ik de aandacht op dit reusachtige le „Supplement" van 1913 (liefst „het eerste" nog maar!) met eventjes ongeveer 3000 Nos. lectuur; — Fransen vooral. — Te keus en te keur het nieuwste....
56 LEONIDA. F. Palm-Nasaneff. — Weber, Heilbronn.
Een wonderbaarlijke, doch niet onnatuurlijke samenloop van omstandigheden doet den moed der liefde van dit dappere, doch door allerlei tegenslagen, verdrukking en verraad tot het uiterste gebrachte meisje treffend uitkomen. Haar eerlijk karakter en durf verwinnen schitterend, dank de krachtige hulp van Majoor Powalischin. Een goed boek.
57 LILLIPUT DE ONGELUKSMOTOR. Lloyd Osborne. — Bruna, Utrecht Een zeer, zeer aardig boek voor volwassenen, broodonschuldig en
kostelijk verteld. De echte, leuke, gulle Engelsche humor. Sutphen, Essy Alphonse en juffrouw Schell zijn gladweg onbetaalbaar.
58 MOEDER EN MARTELARES. Paul d'Aigremont. Spaarnestad, Haarl. Ik vind het erg jammer, dat deze roman, spelend in een geheel Katholiek
milieu, zoowel een Priester, Charles de Sintely, als een pastoor en een Aartsbisschop onderstelt, die zich vergissen in het karakter van het „biechtgeheim". De priester zou volstrekt niet het biechtgeheim hebben geschonden, had hij geopenbaard, wat Markies de Cypières hem onthulde; wat hij wist, wist hij niet in verband met de biechtbelijdenis van den Markies, doch enkel als een buiten de biecht staande mededeeling (p. 49—50). — De karakters in het boek zijn levendig en juist; Reine Peinhoët is goed ge1 teekend in haar typisch Bretonsche koppigheid, Madeleine is verheffend en Richard de Clavières een held van het gemoed.
59 MET WELK RECHT. Hugh. Benson. — Paul Brand, Bussum.
Een heerlijk mooi boek, dat zijn hoogen prijs volop waard is. Het tijdperk der met recht en eerlijkheid spottende vervolging van Elizabeth van Engeland is in dezen roman prachtig verwerkt; met meesterhand zijn de hoofdfiguren, Isabella, Mary, Anthony en anderen, geteekend. Deze twee compres gedrukte deelen ontleden gaat niet; 't zij genoeg te zeggen, dringend te zeggen: dat is een rijk boek! Met warmte beveel ik het aan.
60 DE MOTORBOOT. Williamson. — H. Honig, Utrecht.
Een boek even prettig verteld en onschuldig gehouden als de „kranige chauffeur" van dezelfde schrijvers. De karakters zijn in dit lijvige boek' zeer afgewisseld, de stijl aangenaam, los-humoristisch niet zelden; de oude tante is bepaald vermakelijk. Een goed, aanbevelenswaardig leesboek.
61 MIJNHEER EN MEVROUW PARVENU. Bern. Verhoef. — Bruna, Utr. Een aardig boekje en dat zeer onschuldig is ook. Van dezen schrijver
heb ik al meer frissche, pakkende novelletjes ontmoet. Wel aardig die schrijver. Hij heeft een prettigen kijk op het leven. Hij moet p. 19 van dit boekje eens na lezen, regel 7—8 van onderen, daar was hij in de war.
62 DAS MaDCHEN A. D. FREMDE. S. S. Winter. — O. Weber, Heilbronn, Dit is een Verhaal, dat iedereen in handen mag komen. Miss Blount's
karakter is in zijn tragischen eenvoud en aantrekkelijke Onschuld mooi geteekend; Roger Vaillant is een ridderlijke figuur, die Vera's voornaamheid nog treffender doet uitkomen.



63 MAX UND MORITZ. Toni Schlott. — O. Weber, Heilbronn.
Een goed geslaagde karakterschets van een trotsch meisje, Hilda, dat gebroken wordt door de superioriteit van Dr. Max-Zahn. Zuiver zielkundig verhaal zonder veel intrige of verwikkeling en van goede strekking.
64 NATUURLIJKE HISTORIETJES. /. Renard. — Wereldbiblioth., Ams. Een typisch boekje met allerleukste teekeningen; zoo iets als de „Schoolmeester" in proza — „de slang is te lang"....
De ekster: Kakakakakaka.
De kikker: Wat zegf-iè?
De ekster: 'k Zeg 't niet, 'k zing.
De kikker: Kwak.
De mol: Hou jullie je mond toch daarboven, ik kan niet meer hooren waar ik werkt" En zoo meer.
65 HET NICHTJE, DAT EEN MAN WILDE HEBBEN. — Futura, Leiden. Een humoristische roman, die werkelijk hier en daar heel grappig is
en gek. Die Adelaide is een belachelijk mormel; moesten ze bepaald opsluiten. De neef, die het nichtje niet wil, en zijn handlanger Hannes, zijn vlotte leukerds. Dat is een gezond boek, dat je opfrischt.
66 DE NOOD DER BARISEELE'S. Sabbe. — Van Dishoeck, Bussum.
In dit boek gebeurt weinig en wordt veel gepraat. Het stuitende van Bariseele's zelfmoord daargelaten, zal niemand er aanstoot aan nemen, maar ook niemand er genot in vinden. Leesbaar, doch niet lezenswaard.
67 NELLY DEGENSTEIN. Annigje Maat. G. J. Slathouwer, Amersfoort. Dit is een levensblij en levenswarm, rein gezien en mooi gevoeld boek.
Ik beveel het met warmte aan. Wat ds. Bax ter inleiding schrijft aan de schrijfster, die zich in haar boek als een lief, edel hart doet kennen, is zonder eenige beperking waar: „Heerlijk is de strekking uwer novelle." Ik vind het een prachtboek. Ook wat de uitgave betreft. Verluchtingen, die bestaan uit photo's, meestdeels genomen uit Giethoorn; deze kiekjes geven 't verhaal een alleraangenaamste betoovering van „werkelijk gebeurd"... Nelly is in haar onzelfzuchtige toewijding een heerlijk mooi karakter, Elsje is een Meizonnetje, Geert en Stijntje, in één woord alle karakters zijn voortreffelijk getroffen.
68 NIMMERDOR. A. Schieber. — G. J. Slothouwer, Amersfoort.
Dit boek, vol mooie vertellingen, mag iedereen in handen komen. Het godsdienstige releveert zonder te hinderen of door gekunsteldheid te vervelen.
69 OFSCHOON HIJ GESTORVEN IS. Runa. — Slothouwer, Amersfoort. Van geloovig Protestantsch standpunt geschreven is dit boek pakkend,
degelijk, soms wat erg tekst-vroom, rein en voor volwassenen, — vooral voor Protestanten, — aanbevelenswaardig.
70 ONDERWIJZER VAN HARTHAUSEN. — Futura, Leiden.
Een mooi leesboek, mooi van stelling, mooi van opzet Een geheele arme boerenbevolking gekneveld door woekerjoden, en daaruit bevrijd door de kranige hulp van den onderwijzer. Een nuttig en boeiend boek, dat ik warm aanbeveel.
71 ONDER VERDENKING. Fl. Warden. — A. W. Bruna, Utrecht. Een goed, spannend boek. John Jack is een flinke kerel, Rachel een
trouw eerlijk meisje Opzet en verwikkeling van het boek maken het tot een der beste, welke mij van deze schrijfster bekend zijn. Het mag ieder in handen komen



72 ONSCHULDIG VEROORDEELD. H. HUI. — Nijgh en v. Ditmar, Rott. Arthur Rivington, van eene misdaad beschuldigd, door Roger Marske begaan, wordt veroordeeld doch bevrijd en in zijn eer hersteld. Een onschuldig en nog al ingewikkeld verhaal, waarin het heldhaftige karakter van Janet Childmarke sprekend uitkomt.
73 PETRA. Barbara Ring. — H. Honig, Utrecht
Een mooi, aardig, prettig boek, dat ieder in handen kan komen; een kinderboek is het echter niet. Het is boeiend, laat ik zeggen gezellig geschreven. Deze Petra Felber, een guitig, schier ongeloofelijk •argeloos-oprecht meisje, ware in haar oolijke waarheids-verschrikkehjkheid te vergelijken met de schalk van Jean de la Brète's „Mon oncle et mon curé" en met „Het meisje, dat niet liegen kan" van Howard. En dan wint Petra het, daar haar onvormelijke, gulle, zegvrije eerlijkheid niet enkel verbaast en doet proesten, doch een ouden zieken man weldadig de laatste levensdagen verkwikt en een star, stroef karakter als dat van Mevr. Tuesen smedig en voor zachte 'indrukken vatbaar mankt, omdat haar onergdenkende openhartigheid niet enkel gedurfd is, maar uit een lief en hartelijk hartje opwelt Volwassenen, vooral dames, zullen het boek met de grootste voldoening lezen en zijn frisschen indruk behouden.
74 PLICHT EN LIEFDE. E. Th. Fransen. — G. Mosmans Sr., Venlo. De eerste .novelle eener „Geïllustreerde bibliotheek", die seriën van 6
nummers zal geven (doch niet gaf; no. 6 verscheen niet). Dit is een goed gevoeld, beginselvast en voor volwassenen aanbevelenswaardig boek. Het hollandsch laat hier en daar te wenschen.
75 PETER TOLK. G. Asmussen. — A. G. Schoonderbeek, Laren.
Een groote roman, — de altijd oude en altijd nieuwe geschiedenis van den worstelenden mensch, die zich door het leven moet slaan en slagen gevend en ontvangend zijn doel bereikt. Deze kloeke, krachtige, diep en eerlijk voelende, fiere Peter is zulk een mensch: — een mensch, die zijn omgeving beheerscht in rustige zelfbewuste kracht. De groepeering van dit schilderij is rijk, verscheiden, natuurlijk, men leeft als 't ware met deze geheele Sleeswijksche streek mede. De vrouwenfiguren der adélijke Van Testorff en van Irma zijn rein, bevallig, waar. Voor volwassenen een mooi boek.
76 DE ROZENKRANS. Fl. Barclag. P. Dz. Veen, Amersfoort. 3e druk. Een prachtig boek, prachtig uitgegeven en uitstekend vertaald. Ver te verkiezen boven de prulvertaling van Blankwaardt en Schoonhoven (Den Haag). Garth Dalwain en Jane zijn twee roerende figuren, die het rijke, stemminghooge hoek beheerschen. Neen, 't kan niet verwonderen, dat van 't oorspronkelijke honderdduizenden werden verkocht. Het is een zeldzaam mooi verhaal vol afwisseling, frischheid en zuiver, edel gevoel. Zeer aan te bevelen.
77 RAUSCHGOLD, Markovics. — Weber, Heilbronn.
Kleine novellen in moeilijk dialect-Duitsch; hier en daar bijna niet te achterhalen, wat die menschen vertellen. — Onschuldige lectuur.
78 ROBERT VAN SAVERNY. N. N. — Futura, Leiden.
Een eenvoudig, zacht en rustig geschreven, boeiend verhaal uit den riddertijd; het karakter van Alice van Tailleburg komt mooi uit; Robert is een flinke, moedige figuur, die het geheele verhaal op ongedwongen wijze beheerscht Dit boek mag ieder in handen komen. Aan te bevelen.
79 ROMAN-STUDIEN. Jerome, K. Jerome. — H. Honig, Utrecht.
In dit gezond-geestig, schitterend humoristisch boek staat 'genoeg stof voor 10 romans en meer dan genoeg om 10 dagen met „binnenvetters" rond



te loopen. Niemand kan zoo'n kwaden zin hebben, dat hem dit allerprettigst, hier en daar zeer tragisch, altijd hoogst menschkundig boek niet opkikkert. Aan te bevelen. Kinderen snappen 't niet.
80 ROMAN-BIBLIOTHEEK. L. G. Malmberg, Nijmegen.
Herdrukken van oude, voor ieder leesbare boeken van J. Snieders, A. Snieders, J. Vesters e.a. — Zeer aan te bevelen. Alle nummers, die verschenen, zijn mooi. Ik acht overbodig te zeggen, dat ik deze uitgave alle goeds toewensch, zij verdient het. — Deze boeken zijn een herdruk waard.
81 DE REBACHJES. Herm. Villinger. — H. ten Brink, Meppel.
Een mooi en goed boek deze geschiedenis der kinderen Rebach, en hoe deze, gesteund door een allerliefste en allerverstandigste grootmoeder, zich kranig en handig op verschillende wijzen, naar gelang van haar karakter, door het leven slaan. Vooral het karakter der oudste, Belhamel, en van Onnut, de poëet, is bijzonder mooi volgehouden. Volwassen meisjes zullen 't met groot genoegen lezen. Hier of daar voelt men even, dat 't boek van geloóvig Protestantsch standpunt is geschreven; doch dit is niet hinderlijk, — het is een weldadig boek, dat ik volwassen meisjes aanbeveel.
82 DE RADEREN VAN DEN TIJD. Fl. Barclay. — Blankw. en Sch., Haag. Ik begrijp niet, dat de schrijfster van de Vrouwe van Shenstone, zulk
een onbeduidend boek schreef. Noch hoe zij het kon, noch waarom zij het deed. Maar 't is leesbaar, gerust.
83 ROMAN UIT EEN KLEINE STAD. P. Rose. — C. Veldt, Den Haag. Dit boek is niet mooi en als geheel, vooral om de tamelijk mislukte
teekening van Lisotte, weinig verdienstelijk. Voor volwassenen echter leesbaar.
84 DE STAD AAN HET VEER. G. F. Haspels. — v. Kampen en Zn., Amst. Een in mooi Hollandsch geschreven „roman in brieven'' van Henri,
Elize e.a. Hier en daar verliest de briefschrijver den draad en vertelt, wat hij niet weten kan, of wat een ander reeds lang weet... doch wat den lezer van het boek moet worden meegedeeld! Oho!!.... Roman in brieven is ook een toer!!.... Een brute kazernemop over de biecht er buiten gelaten is 't boek goed.
85 SCHETSEN NAAR HET LEVEN. Jerome K. Jerome. — Honig, Utrecht. Dit boek van Jerome zou ik, had ik te kiezen, den palm geven. Inderdaad onbetaalbaar van ruimen en malschen humor in verre de meeste schetsen, en daarbij zóó rijk in prachtige bladzijden, dat ik me volkomen den uitbundigen lof verklaar, waarmee dit boek in Engeland werd ontvangen. Niet voor kinderen, die begrijpen en waardeeren het vast niet.
86 SINGKEP-TIN J. Dermout. - L. J. Veen, Amsterdam.
Goed voor volwassenen. Gewoon, aangenaam verhaal zonder veel verheffing hoewel het karakter van den hoofdheld goed getroffen is; zijn vrouw Agatha is een leelijk type.
87 STEMRECHT VOOR VROUWEN. N. N. — A. W. Bruna, Utrecht. Voor volwassenen een aardig en goed boekje. Mevrouw Boschhagen
loopt er leuk en ongezocht in
88 TANTE LüTTE. M. Diers. — P. Dz. Veen, Amersfoort.
Deze tante is geen gebruikelijke, maar een heel exceptioneelé tante, die het weinig tante-achtige idee heeft Hoogeschool-denkbeelden op te vatten, door te zetten en zóó boven alles te stellen, dat zij geheel en al in studie-bestaan, haar meisjes-bestaan oplost Deze tante heeft echter iets vervelends, wat in den stijl wèl wordt nagebootst. Het boek is voor iedereen leesbaar.



89 TRAGISCHE EN COMISCHE OOGENBLIKKEN. De Vries. — Adr. L. Losse schetsen, waarvan er eenige verdienstelijk zijn. „Niets om handen"
en „te veel ijver" vind ik de beste. Ook „Troet" is aardig Comisch is het boek niet bijzonder, — de schrijver (of schrijfster, ik weet het niet) mist humor, doch vertelt leuk en onderhoudend.
90 HET TROUWLUSTIGE WEEUWTJE. H. v. Heemskerk. — Bruna, Utr. Kitty en haar lief, leuk dochtertje Jo zijn een erg zonderling stel! Het
verhaal is meer een klucht dan een novelle; men moet dus veel vergeven en niets te zwaar opnemen; 't is als een aardige mop bedoeld. Meer is 't ook niet, maar dat is 't toch ook vast en zeker. Voor volwassenen leesbaar en aardig.
91 UEKERWUNDEN en andere novellen door Gerhard. O. Weber, Heilbronn. Goede novellen klein en pittig, die men veilig kan lezen.
92 UIT DE SCHADUW IN DE ZON. B. Lie. — v. Kampen en Zn., A'dam. Een Noorsche geschiedenis, waarin al de Noorsche weemoed rondwaart
en de Noorsche vaagheid van gevoelens niet zelden den blik het juist gezicht belemmert. Harriett gelijkt op Ina van Ingeborg Sick, —zij is even zelfzuchtig in haar eerlijke en krachtige liefde en heeft een geweldigen schok noodig om tot haar beter ik te ontwaken. Voor volwassenen een leesbaar boek. Wat oppassen met die Noren!...
93 VELUWSCHE SAGEN. G. v. d. Wall Perné. Schellens en Giltay, A'dam. Dit zijn mooie sagen met liefde voor schrijvers geboorteland geschreven,
en waarin zich de artistieke ziel van den schilder-schrijver bekoorlijk en treffend afspiegelt. De keuze der sagen is zeer gelukkig, de behandeling verdienstelijk.
94 HET VERBROKEN GRAF. Naar Fr. M. White. — Centrum, Utrecht. In alleraangenaamst leesboekformaat, berekend op miniatuur-binnenzakmode in netten omslag, een in goed Hollandsen glad geschreven, boeiend boek. Helene's tragische offervaardigheid en Herberts kordaatheid en vernuftigheid verwinnen den fielt Blake en geven Forest op natuurlijke en toch onverwachte wijze aan zich zelf en zijn kind aan hem, den vader, terug. Dan opent zich het graf-paleis van den menschverloren zonderling 
95 EEN VACANTIE. Magdalena P. Zaalberg. — Bruna, Utrecht.
De ontleeding van Nel van Meerlens eigenaardig vrouwelijk-trotsch karakter, de groepeering eener geheele familie, om deze, haar vrouwelijkheid onbewust verwoestende meisjes-studente Nel, — dan haar ziele-aanraking met het echt vrouwelijke en haar verbijstering als het schokkend begrijpen van zich zelf over haar komt, dit is waarlijk geen gewoon thema en het aandurven verraadt reeds een schrijfster van bewust talent. Daarbij is dit boekje rein en waar, zoodat ik het volwassenen van harte aanbeveel.
96 VIJF JAAR ONDER WATER. W. Jacobs. — Scheltens & Giltay, A'damm. Een aardig voor ieder leesbaar verhaal. Die schipper is een recht typisch
man! Ook het tweede verhaal in dit boekje is goed hoewel een beetje
„drakerig".
97 VON GENERATION ZU GENERATION. E. de la Tour. O. Weber, Heilb. Dit boekje bevat 3 kleurige verhalen, het eerste vooral aantrekkelijk door
de leuke vinding, een glazen klompje uit een pronkkast de geschiedenis der familie te laten vertellen aan Chineesche knik-poppetjes en dikbuikige verwaande sier-vazen.
98 VERGEEF EN VERGEET. E. hingen. — Bur. Stationsweg, Den Bosch. Zal vooral in den smaak van dames vallen; voor volwassenen, algemeen
gesproken, een mooi leesboek. Het ingewikkeld, zelfs min of meer tegen-



strijdig karakter van Otto, het open en zonnig gemoed van Karei zijn even 'kunstvaardig en moedig behandeld als de zeer uiteenloopende meisjeskarakters van Karola en Ottilie. De strekking van het bo-ak is uitmuntena. Ik beveel het 't lezend publiek aan.
I 99 VONDELSCHETSEN. B. H. Molkenboer Witte Bibl. tl. Brand Bussum.
Een late en mooie herinnering aan Thijm's „Vondelportretten". Voor Vondelvereerders een welkome bijdrage, voor de kennis, van Voudel's tijdperk een belangwekkend viertal schetsen. Inderdaad „schetsen", doch die met rake lijnen en trekken teekenen en de aandacht onafgebroken aangenaam boeien.
1100 VREDE GEZOCHT EN GEVONDEN, le Feuure. Rivière en Voorh., Zwolle.
Voor volwassenen. — Ietwat protestantsch getint, doch niet zoodat 't Katholieken zal stooten, geloof ik. Hilda is een edelmoedig meisje, doch haar lotgeval is wel wat onwaarschijnlijk en gezocht. Dat spoorwegongeluk op de huwelijksreis en die genezing van haar echtgenoot, die toch wel niet goed genezen kon, doen haar den vrede wel op een beetje al te onmogelijke wijze vinden. Zulke, geheel buiten de karakters om gelegde, verwikkelingen lijken mij niet.
'101 DE VROUW IN DE RECHTSZAAL. Yver. — Holkema en Warend., A.
Een tendenz-roman; de gehuwde en de ongehuwde vrouwelijke advocaat, mev. Velines en Louise Pomette, openbaren in het leven de mindere of meerdere geeigendheid der vrouw aan de roeping tot de balie. Rijke momenten, krachtige dialoog, handige groepeering der feiten doen schrijver's stelling scherp uitkomen Een mooi boek, dat minder roman-bladeren-vraat zucht dan strakke studie-aandacht vraagt., en verdient
1102 VOM BAUME DES LEBENS. Herman Thom. — O. Weber, Heilbronn Dit is voor volwassenen, het gewone protestantsche dwaalbegrip over de ontbindbaarheid bij de Wet van het huwelijk daargelaten, een mooi gevoeld en rein boek. De knorrige grootmoeder is wel wat erg pruttelig.
!• 103 VERGIEB UNS UNSERE SCHULD. Brame. — O. Weber, Heilbronn.
Dit is een rein en rustig-roerend verhaal met uitstekende strekking. Voor volwassenen onder alle opzichten aan te bevelen.
104 DE VONDELING. Louise Stratenus. — Bruna, Utrecht
Eene novelle, die wat inhoud, vorm, inkleeding betreft wel zooveel geeft
tals men van een klein boekje verwachten kan. Een mooi, zacht, weldadig verhaal.
105 VIRGINA. Centrum-uitgave, Utrecht, St. Janskerkhof 21.
Een mooi leesboek. Virgina zelf en Madeline zijn karakters en het verhaal is zeer goed ineengezet en volgehouden. Aangename uitgaaf en prettige verhaaltrant. Aan te bevelen.
I[ 106 HET WELDADIGHEIDSFEEST. Joanna B. — A. Bruna en Zn., Utr. In lossen, aangenomen vorm een diepzinnige studie over klein menschelijk gedoe, dat onder de vlag van weldadigheidsbetoon allerlei ijdelheid botviert. Een verkapte satyre op tooneel-bal-fancyfair-bedrijf, dat duizenden wegsmijt om een onnoozele f 300 bijeen te brengen. Heel een kleinsteedsch deftigheidsgerommel en geren, gepikpok van standen en gekaats van meisjesjaloezieën om aan dat armzalig bedrag te komen. Spil van het veld is Rieke de Bère van Linde, Keeper van de tegenpartij haar broer Frits, dien ze terecht noemt een aap; is zelfs een reuzenaap. Op een enkele plaats is 't boek een beetje minder katholiek-gezind. De snorkende inleiding van een mensch met heel wat inbeelding, dat en passant een en anderen dommen nonsens zegt over brieven van den H. Paulus, slaat men maar over.



107 DE WITTEBROODSWEKEN V. KAP. DAVY. Hall Caine. Honig, Utr. Voor volwassenen is 't, doch voor dezen dan ook fameus-aardig en leuk!
Een kostelijke grap met een diepen en teeren achtergrond. Dat de zeekapitein wat ruw is zal geen volwassene stooten, maar 't is een blikslagersche goeie kerel en zijn vrouw is kostelijk geteekend. Een boek vol humor, menschenkennis, pakkende situaties en een uiterst verrassende ontknooping. Voor kinderen is echter de zeemanspraat van den kapitein niet erg geschikt! Uitstekend vertaald. •
108 WITTE NACHTEN. Dostojefskiej. — Mij. v. g. en g. 1. Amsterdam., Het is voor een recensent onaangenaam, dat de eenige naam in een boek
Nastjenjka is en alle andere hij's en zij's naamloos zijn. Over zoo'n boek iets schrijven gaat bijna niet. Laat me dus heel kort zeggen, dat dit boek peperduur is, wat niet moet verwonderen. Terwijl immers de Maatschappij voor „goede en goedkoope lectuur" zoo erg veel slechte boeken uitgeeft, was het wel te verwachten, dat zij de parodie volkomen zou maken, door er eenige peperdure onder te vermaatschappen Dit boekje is echter zijn duur geld waard.
109 DE WAARDIN UIT DE DUIF. W. Raabe. A. W. Bruna & Zn., Utrecht. Een boeiend, los geschreven verhaal uit den veelbewogen Zwedeu-lijd.
Die Swen Knud-San Knackebrö is een leuk type! De historie is heel !handig door 't boekje heengeweven. Ieder mag het lezen.
110 DE WITTE BURCHT. Marie Koenen. — J. W. v. Leeuwen, Leiden. Zeven mooie verhalen in fijn Hollandsen, die ik aan onze jonge meisjes
met aandrang aanbeveel, vooral omdat hier nu ook eens hét Roomsche der helden en heldinnen, hoewel zeer ongezocht, uitkomt.
111 HET ZWIJGEN DER DOODEN. G. Asmussen. — Schoonderbeek, Laren. Niet voor kinderen, doch overigens aanbevelenswaardig om de gezonde
strekking, in Ewald en Emma uit te doen komen, de rampen, die door den drank worden gesticht, en hoe de onthouding den mensch vermag op te heffen; deze gezonde strekking is zonder overdrijving in dit boek geschetst
H2 ZIJN DUBBELGANGER. K. Thurston. — H. ten Brink, Meppel.
De titel geeeft den inhoud van het boek, een lijvig werk, tamelijk goed aan. Maar de schrijver heeft het niet ongewone thema op ongewone wijze verwerkt door de twee dubbelgangers een geheel tegenstrijdig karakter te geven. Het karakter beslist hier, beheerscht de merkwaardige toestanden, doch juist daardoor is het geen boek voor iedereen, enkel voor volwassenen. Minder ontwikkelden begrijpen het ook niet, zullen het saai vinden, gelijk alle boeken, die op diepe karakterontleding berusten. (Queed e. a.).
113 ZOO WORDT MEN LID VAN DE TWEEDE KAMER. Henri v. Meerbeke.
—v. Langenhuysen, Amsterdam. Het was een goed denkbeeld, dit boek weder in den handel te brengen; hoewel het een dertig jaar oud is, behoudt het, om zijn prettigen stijl en geestige bladzijden, altijd zijn waarde, 't Is wel het beste, wat Henri v. Meerbeke (M. W. v. d. Aa) heeft geschreven. Het is gezonde, frissche, echt ontspannende lectuur. De uitgave, met bandteekening en verluchtingen van Louis Raemaekers, is voornaam en sierlijk.
114 ij/ ENDYMION. Beaconsfield (d'Israeli) — Smits, Sneek.
Een historische roman, waarin de voornaamste personen van onzen tijd optreden. Het boek is breed opgezet, zeer boeiend. Uitsluitend voor volwassenen van zekere ontwikkeling.



115 HET STIJFHOOFDIGE BRUIDSPAAR. M. Wagenvoort. L. Veen, A'dam. Voor ontwikkelde lezers en lezeressen, daar de roman geheel, of bijna
geheel verdwijnt in de zeer belangwekkende uitbeelding van het tijdperk en het bedrijf der 0. I. Compagnie en haar machtigen invloed op Insulinde's bestaan.
116 SPROOKJES. H. C. Andersen. — Uitg. Maatsch. Misset, Doetinchem. Dit lijvige boekdeel is geen kinderlectuur, doch voor volwassenen bevat
het onweerspreekbaar bijzonder veel moois. Meer dan 500 bladzijden compres-druk. Andersen's „sprookjes" — die echter goeddeels losse verhalen, schetsen, indrukken zijn — hebben mijn lofprijzing niet noodig! Meer dan één is wereldberoemd. Dit boek is een stuk groote letterkunde en moet als zoodanig worden beoordeeld. Doch uitsluitend voor volwassenen. De uitgaaf is keurig.
117 HET NEST V. D. SPERWER. Baronesse Orczy. — Bruna, Utrecht. Eenige ruwheden daargelaten, mag dit boek een mooi, ja, een aangrijpend leesboek heeten. Menschkundig, hoewel hartverscheurend tragisch, is het gemak, waarmee de hoogere kringen, die door Sir Marmaduke worden beheerscht, voor het listig en brutaal optreden van dezen cynischen onmensen wijken en den eerlijken, edelmoedigen Richard Lambert, diens onderhoorige, zedelijk vermoorden met hun laster, hun achterdocht en hun vervolging; door alles heen fielterig is de berekende jacht van dezen sperwer, Sir Marmaduke de Chavasse, op zijn pupil Suzanne, die hij, azend op haar geld, bedriegt en beliegt en, onder vermomming van den uitgebannen Prins van Orleans, zelfs verleidt tot een huwelijk, om met haar reusachtig fortuin zeer eerlooze schulden te dekken. Een aartsschoft, die ten laatste door Lamberts moeder wordt ontmaskerd en vernietigd, terwijl de wel ietwat romantische maar toch mooi-voelende Suzanne aan haar eer en haar levensgeluk wordt teruggegeven. De gier heeft den sperwer gegrepen, vóórdat deze de duif kon verscheuren. Een spannend boek, van goede strekking, dat, spelend in de huichelende kringen van Cromwell's allesbehalve brave. Puriteinen, uit den aard der zaak op den rijperen leeftijd berekend is.
118 DE HAND VAN BARBARA UTH. F. C. Oberg. — Bruna, Utrecht. Voor volwassenen. Een aardige, goed gevonden spook-geschiedenis. Niet
voor kinderen.
119 DE MANTEL. J. Gogol. — Maatsch. v. g. en g. lectuur, Amsterdam. Een zoo droevig slot; anders een aardig boekje, dat volwassenen in
handen mag komen. Gogol heeft gezellig verteld van dien meneer met zijn Kiei-, Kieije-wiets, jajoejkowa-naam... om pijn in je kaken van te krijgen...



II. VOORBEHOUDEN BOEKEN.
120 ANNA DE AVONTURIERSTER. Ph. Oppenheim. — Bruna, Utrecht. De fout van dit boek is het plaatje op den omslag, dat in Anna een
wufte deern doet verwachten, terwijl zij wèl met de vrijheid eener Parijsche artiste zich beweegt, doch geheel haar leven, in zijn zonderlinge tragiek, ' haar als een hoogstaand karakter, krachtig, flink, heldhaftig en grenzenloos edelmoedig en allerminst als een lichtzinnig, laat staan losbandig, meisje doet kennen De fouten harer avonturlijke zuster Annabel neemt zij, Anna Pelissier, zonder aarzelen uit liefde voor haar zuster op haar schouders. Het is de grootheid der karakters van Anna, Lord Ferringdale en ten laatste ook van Montague Hill en Lord Ennison, die den tragischen toestand tot een bevredigende oplossing brengen. Voor volwassenen van zekere ontwikkeling een mooi boek, dat echter, om sommige beschrijvingen, voorbehouden is.
121 ALLEEN GEBLEVEN. Fannie Eden. — Uitg.-Mij., C. Misset, Doet. Het gewone genre van "Fannie Eden; 4 verhalen in een mooi bandje. Op
haar godsdienstige kwakers-richting nog. wijzen acht ik overbodig, doch in deze vier eenvoudige, hier en daar zeer mooie, verhalen is ook veel wat echt vroom is en fijn gevoeld. De weezen uit het eerste verhaal zijn aandoenlijk, de jongeman uit het derde verhaal vind ik te zwak.
122 DE ALPENKONINGIN. F. Rosen. — D. A. Daamen, Den Haag.
Dit boek zou ik voor volwassenen niet afkeuren; kinderlectuur is het niet. Ulrich is mooi en waar geteekend, — zijn vrouw beheerscht echter het boek niet genoeg om er den titel aan te geven. Het slot van het boek vind ik niet aesthetisch. Ik ontken echter niet, dat er zeer schoone stukken in liet werk voorkomen. Eenig voorbehoud gewenscht.
123 BERTHA MERLIN. Fannie Eden. — Uitg.-Maatsch. C. Misset, Doet. Een boeiend verhaal, dat zich beweegt om de hoofdfiguur van Bertha
Merlin, en haar zegepraal door het Christen geloof over 's werelds hoovaardij en begeerlijkheid leert bewonderen. De gewone overdreven ziels-verhoogingen van Fannie Eden daargelaten en het sterk-uitsluitende harer geloofsbeschouwing (o.a. p. 329-330) is het boek voor volwassenen leesbaar.
124 BESCHERMER V. H. GELOOF. Marj. Bowen. — D. A. Daamen, Haag, Het huwelijk van Prins Willem II met Mary Stuwart. Met veel voorzichtigheid te lezen; voetangels en klemmen in de waardeering van Stadhouders levensbeeld.
125 BARON SELDERIE. F. de Sinclair. — Holkema en Warendorff.
Dit is het eerste boek van De Sinclair, dat niet geestig is en niet voor ieder leesbaar; hij is hier ook heelemaal niet in zijn kracht; typeering, groepeering, verhaaltrant staan beneden, wat wij van hem gewoon zijn. Kom, er worden heel of half rare boeken genoeg geschreven; zijn echte boeken schrijven, kan hij alléén: laat hij dat blijven doen. Voorbehouden.
126 BERGVOLK. E. Zahn. — Uitg. Maatsch. Misset, Doetinchem.
Dit boek bevestigt mijn oordeel over dezen onloochenbaar talentvollen, edoch gevaarlijken schrijver. Hij zegt, wat gefluisterd moest worden, hardop, spaart niets, teekent eenzijdig en schildert met te schelle kleuren. Zijn „Geestelijken", zijn HoogEerwaarde" (liefst!) abnormaliteiten, zijn voorname boeren zijn ongeveer allemaal hoogst onvoorname dwarskoppen. Wie ontwikkeld genoeg is om zich van die heele tendenz niets aan te trekken mag 't boek lezen, — voorbehouden is 't zeker.



127 DE DWAAS. Kellermann. — Wereldbibliotheek, Amsterdam.
Dit is een groote roman in de breede beteekenis van het woord. De dwaas is Dominé Grau, door zijn overstelpend rijke gaven van geest en hart een ware heerscher over zijn zielkundig ver beneden hem staande omgeving: onbegrepen door de massa, welke getypeerd is in zijn deken, Dominé Weinbern, en in de laag-bij-den-grondschen drinkers- en spelerstroep, waarin ongeveer alle notabelen uitmunten van het stadje, waar hij, Dominé Grau, is geplaatst Een heerscher van het overweldigend gemoéd, van den onweerstaanbaren blik en het meesleepende goede, weldadige hart, dat jong en oud, rein en onrein, arm en rijk, aan zich boeit en onder zich. dwingt En die heerscher is de dwaas van zwevende gemoedstheorieën, de dichterlijke levensdroomer van onmogelijke verheffing, de menschkundige ziener, die naar onmenschkundige idealen grijpt en ten laatste sterft aan de hartverscheurende verbazing over zijn levensvergissing, die tevens zijn levensverhieling was. Dit boek is uiteraard enkel berekend op volwassen ontwikkelde menschen; als psychologisch studiewerk sla ik het hoog aan.
128 DONKERE SCHADUWEN. Nath. v. Eschtruth. — A. W. Bruna, Utr. Dit nog al ingewikkeld, hier en daar zelfs bij het geheimzinnige af,
onverwachte toestanden scheppend, boek bekoort me niet als enkele andere werken dier schrijfster. De figuur van zuster Margaretha is als zuster en als freule Von Uttenhoven, mooi geteekend, ik vind echter, dat ze haar flink karakter verloochent, waar zij, vluchtend voor de dwaze aantijging van Gravin Loriède, zich verdrinken wil. Baron Von Tüngen is goed volgehouden, Loriède en Kassowic evenzeer, doch juist dezer verhouding maakt, dat ik het boek voorbehouden moet noemen.
129 EENZAAMHEID, firn. Zahn. — Wereldbibliotheek, Amsterdam.
Het gewone voorbehoud over alle Zahn's werken geldt ook voor dit; het is enkel lectuur voor rijperen leeftijd. Doch voor dezen is de hoofdfiguur machtig mooi geteekend; hij beeldt de weeë vereenzaming uit van den in mensch-vertrouwen opgaanden weldadigen, rijkbesnaarden gemoedsman, die zich geheel geeft aan de menschenliefde, en, stuk bij stuk, al zijn levensverwachtingen ziet afbrokkelen en wegvallen en overblijft met de vernieling van zijn mooien levensdroom. — Dat Huldreich dogmatischen onzin vertelt over de Katholieken kan niet verwonderen; dat de katholieke Meta Hartmann het ook doet is wel erg dom... Aanbevelen doe ik het boek niet, — doch voor den rijperen leeftijd, die weet te onderscheiden, kan 't er, als voor behouden, door..
130 EIGEN HAARD. Anna van Gogh Kaulbach. — Wereldbibl. Wsterd. Voor volwassenen zou ik het niet afkeuren, hoewel eenig voorbehoud ge-
wenscht is. 't Is anders een uit het leven gegrepen, mooi stuk. — Brink, Lize en mevr. Brink, en bovenal Dora, en die ellendeling Van Diel zijn bepaald krachtig uitgebeeld.
131 FERDINAND VON LANZ. Heinr. Granz. — O. Weber, Heilbronn. Volwassenen kunnen dit boekje lezen; het bevat twee verhalen; 't eerste
betitelt het geheele boekje; ten onrechte. Het is een oppervlakkig verhaal, 't Tweede „lm Heiligthum" is wel tragischer maar nog onaantrekkelijker, gaat over een geraamte, dat uit 'n studentenmop wordt stuk gehamerd; die profanatie brengt den fanatieken bezitter tot waanzin, deze wurgt den dader, zijn besten academievriend. Onsmakelijk.
132 EEN GESCHEIDEN VROUW. H. Gréville. — B. H. Smit, Amsterdam. Er is enkel een banale reden, om Gréville's boek, „Chénerol", een
anderen naam te geven. Leuven's Keurboekerij noemt het voorbehouden, — volkomen mee eens. Toch is het voor volwassenen heel geen slecht boek. Chénerol's boete is grootsch, Madeleine's en Henri's karakter zijn edel en



diep. Clotilde, naar wie het boek nu heet, is een alledaagsche, leelijke vrouw; het is een absolute wansmaak het boek naar dat schepsel te betitelen. Chénerol, Madeleine, Henri en de oude Villeroie zijn het boek; die dolle kip van een Clotilde heelemaal niet.
133 DE GROOTE ZONDARES. A. van Krane. — C. L. v. Langenhuysen. Voorbehouden aan volwassenen, doch voor dezen een mooi boek. De
hoofdheldin, H. Maria Magdalena, mag wat te romantisch behandeld zijn (dit raakt het genre, niet het boek als zoodanig) de behandeling vind ik meestal mooi. Doch zulk een leven is niet toegankelijk voor iedereen; dit brengt de stof mee.
134 GERECHTE STRAF. Fannie Eden. — Misset, Doetihchem
Het voor katholieke lezeressen en lezers opgeschroefd vrome er buiten gelaten, dat alle werken dezer methodistische schrijfster Onderscheidt, zijn de twee verhalen, die onder één titel worden vervat, goed gevoeld en verdienstelijk uitgewerkt. Voor Katholieken voorbehouden.
135 DE GEDOEMDE STAD. 1. Carling. - Nijgh en v. Ditmar, Rotterdam. Voor volwassenen niet af te keuren, mits volwassenen van eenige ontwikkeling. De tot het Christendom bekeerde Vashti en Crispus zijn treffend gekenschetst, de historie van Jeruzalem's val is mooi beschreven, doch juist de pakkende en naar het leven geteekende toestanden van dien tijd zijn niet voor ieders blikken een gewenscht schouwspel! Ontwikkelde volwassenen zullen het boek echter met ingenomenheid lezen, de mooie karakters waardeeren, aan de verdorvenheid der zeden en gebruiken dier tijden zich niet stooten, te meer daar deze met opzettelijke kieschheid behandeld zijn. Zeker voorbehoud dus noodig.
136' EEN HUWELIJK O. H. SCHRIKBEW. P. Wentworth. — H. Honig, Utr.
Wie Boy niet afkeurt, kan dit boek heel zeker niet verwerpen! .De, uit de geschiedenis, aan volwassenen overigens genoegzaam bekende, rotte toestanden der Fransche adellijke kringen vóór en tijdens de Revolutie, worden in dit boek niet met verdachte behagelijkheid beschreven, doch met sarcastische verachting gebrandmerkt. De hoofdfiguur, Aline en Rochambaud, wordt in haar zielestrijd tusschen haar fierheid en haar allesbeheerschende verknochtheid aan familietraditie en standtrots, met haar machtige, zuivere liefde voor den eerlijken Girondijn Dangeau inderdaad verheffend geteekend. De karakterkennis, van Martha, de grootmoedigheid van Ange, en, als tegenstelling, de dierlijke haat van Leroux en de cynische waan der gravin de Montenaye, zijn enkele stukken der grootsche stoffage van dit ongewoon belangwekkend en voor volwassenen goed en aantrekkelijk boek. Het drukt niet neder, het heft omhoog Toch voorbehouden.
137 HET HOOFD DER INT. BANDIETEN. F. de Boisgobey. J.H.Smit, A'dam. Voor volwassenen zou ik deze historie van den gewetenloozen avonturier
Markies de Pancorbo niet afkeuren; de strekking is niet kwaad, doch de gebeurtenissen en de toestanden, die in het boek voorkomen, maken zeker voorbehoud noodzakelijk.
138 IN DE WILDERNIS. Upton Sinclair. — Wereldbibliotheek, Amsterdam. Een magistraal boek van prachtige passie en eerlijke woede over modern
slavenleven te Chicago. De verontwaardiging en de hartstocht tegen die dierlijke verdrukking en verlaging maken den schrijver aangrijpend welsprekend. Doch zoo min als het oude slavenleven bij Romeinen en Grieken een onderwerp van lectuur is voor iedereen, evenmin het moderne te Chicago. Daar de schrijver niet van christelijk standpunt de ontzettende drama's dezer Chicagosche beestigheden beschouwt, werd hij consequent socialist En op zijne, voor niets stilstaande, hartstochtelijke wijze. Vandaar is om den



aard der stof en om deze socialistische verwerking der stof, het boek natuurlijk enkel voor volwassen en ontwikkelde menschen, en dan nog voorbehouden om de jammerlijke stelsels, die er in worden voorgestaan.
139 INA. Ingeborg Sick. — H. Honig, Utrecht.
Dit is een boek uitsluitend voor volwassen ontwikkelde menschen, die niet gevaar loopen onder zekeren droomerigen indruk te komen, doch wel begrijpen, dat idealistische naturen als Ina even zeldzaam zijn, als liefde-» kwellende tyrannen gelijk Leo. Aan de meeste vrouwen zullen boeken als dit niets geven dan prikkeling van inbeelding, verarming van levensvreugd, verwarring van levenswaarheid, verbijstering van levensverwachting. Een Hollandsche, zich in Ina's gedachten-wereld wringende vrouw, zal zich in haar Leo onvermijdelijk voelen teleurgesteld, niet door de minwaardigheid van haar Leo, maar door de ingewikkeldheid van Ina's psychologisch probleem, dat zij, honderd tegen één, zóó zal oplossen, dat zij uit de aan utopisme grenzende ideale offerzucht van Ina's karakter besluit tot de leegte en onwerkelijkheid van haar eigen bestaan. Voorbehouden.
140 IN DE BRANDING. E. von Dincklage. — Bruna, Utrecht.
Mits zeer voorbehouden zou ik dit boek niet afkeuren; de strekking van den schrijver is goed, doch om de uitwerking zou ik het niet één op de honderd katholieke lezers in handen durven geven.
I 141 IN DE SLAAPSTEE. L. André/ef. — Maatsch. v. g. en g. lectuur, Amst,
ËHet boekje met vijf verhalen heet naar het eerste. Volwassenen kunnen het lezen. Ik vind de schetsen ijl, dweperig en gezocht
142 DE JEUGD VAN CATO. Fannie Eden. — Misset, Doetinchem.
In dit boek staan twee verhalen; het tweede heet „de vreemde gast" en juist dit tweede, hoewel veel korter dan het eerste, bevalt me veel beter. Er is meer begrijpen in van menschelijke toestanden, minder kunstmatige en daardoor minstichlelijke zelf-opschroeving, minder geweldige oppersing van methodistische heilsdommekrachten. Zulke vroomheid en als bij recept ingegeven heiligheid doet wee aan en leidt eer tot belaching van het heilige.
143 EEN JODENSTREEK. H. Heijermans. — Becht, Amsterdam. Zonder veel waarde, doch voor volwassenen zonder gevaar. Het akelig
plat realisme van dezen indr ukken-ui tschreeuwer (een' andere kenschetsing weet ik niet, voor dezen man, die zich hier stellig geen ,-,schrijver" of „letterkundige!" toont) komt hier, goddank, niet zoo erg uit.
144 JONGE LIEFDE. Rud. Herzog. — H. Honig, Utrecht
Deze schrijver, met zijn gedurfden greep in 's menschen binnenste, is steeds met omzichtigheid te lezen, — lectuur voor alleman is hij nooit; in dit boek is het enkel de levensvlotheid van een jong edelman, die 't boek, 't welk anders heel niet verkeerd is, in het kastje „voor volwassenen, meer ontwikkelden" doet sluiten.... achter 't gordijntje, bij zooveel andere.
145 KLEINE VERTELSELS, Samuel Falkland. — Wereldb., Amsterdam. Voor volwassenen keur ik dit niet af. Als uit de eerste schets 3, 4 plat-
rauwe uitdrukkingen wegvielen zou ieder het mogen lezen. Er zijn heel aardige schetsen bij, — mooie ook. Ik noem slechts: „angstavond", „de mof".
146 DE KRACHT VAN HET GELOOF, FannUe Eden. — Misset, Doetinch. De beperking, die ik bij de aanbeveling van andere boeken van Fannie
Eden maakte, geldt ook hier: overdreven gevoelsgeloof. Anders een goed verhaal.



147 KLOP, KLOP, KLOP. I. S. Toergenjef. — Maatsch. v. g. en g,l„ A'dam, Een der mooie verhalen van dezen bekenden Russischen schrijver. Een
rare pisang anders, die Tjigly, met zijn latalen achterdocht en zijn mal bijgeloof, dat hem den dood injaagt. Uitsluitend voor volwassenen, voorbehouden.
148 LEVENSWEGEN. Werner. — H. Becht, Amsterdam.
Werner is lang niet steeds aan te bevelen! Dit boek kan er echter als voorbehouden door. Bijzonder mooi vind ik het niet Brunold's wraak is niet edel en zijn vrouw is een canaille. Het verhaal speelt in Rusland, daar
past 't wellicht beter! Het smaakt mij niet; maar de kozakken aten
kaarsen! Verschil van smaak. Dit boek van Werner zal ik echter niet
voor ieder afkeuren.
149 LIEFDES-WIJDING. Clara Viebig. - A. W. Bruna & Zoon, Utrecht. Dit boek is voor ontwikkelde volwassenen een mooi boek. Marie's levensangst, door haar liefde voor Schöller's edele persoonlijkheid overwonnen, is het reine, doch enkel op volwassenen berekende thema. Voorbehouden.
150 LADY MOLLY VAN SCOTLAND YARD. Bar. Orczg. — H. Honig, Utr. Voor volwassenen een aardig boek. De schrijfster is wel niet heelemaal
in haar kracht in deze kleinere schetsen, doch ze heeft haar scherpen kijk op het leven en de ingewikkeldheid der menschelijke roerselen handig benut, om een leuk type van haar Lady Molly te maken. Kinderlectuur is het boek niet, daar Lady Molly in nog al diep ingrijpende verwikkelingen en teere toestanden optreedt
151 LAMENTABLE HIST. V. TIET PIDEMAN. Korp. Achill. v. Moorsel, Helm. Dit is voor volwassenen een heel geestige, hier of daar minder eerbiedige
klucht; doch het in de „Prijsvraag" aangegeven onderwerp (ongelooflijk mal!) leidde er toe. De korporaal bedoelde 't zeker best, maar. parodieeren is altijd netelig werk! Voorzichtig 
152 EEN LIEFDEDIENST. G. Akonkowski. — Misset, Doetichem.
Zelfs voor volwassenen voorbehouden, daar de geheele opzet af te keuren is. De advokaat Strack, die zijn verloofde helpt, opdat zij haar schuldigen broeder in de gelegenheid stelle zich te zelfmoorden, (!) — de predikant, die dezen zelfmoord goedpraat (!), kunnen er niet door.
153 LOTGEVALLEN VAN MYDDLETON. Protheroe. — P. Brand, Bussum. Dit is een leesboek, dat de geschiedenis van Jaspar Myddleton verhaalt
De ontknooping lijkt me te haastig, doch dit doet weinig af aan de talrijke gebeurlijkheden, die in het vlot geschreven boek worden verteld.
154 MOEDERLOOS. Fannie Eden. — Misset, Doetinchem.
Wie niet gestooten wordt door het telkens wederkeerend overdreven religieus ervaren, kan niet anders dan door den levensloop der kleine Belluah en haar rein, flink en edel karakter worden getroffen. Voor ons, Katholieken, wordt die mooie indruk te vaak bedorven. Dat is jammer, want het boek is als verhaal zeer treffend.
155 MIJN OFFICIEELE VBOUW. H. Savage. — Bruna, Utrecht. Allerhandigst is zij, deze sluwe avonturierster, die, door dik en dun, een
rijken Amerikaan eensklaps dwingt haar als zijn vrouw te erkennen! Als grap bedoeld; dit maskeert vele raarheden van het boek. Opzettelijk malle situaties. Niet voor iedereen, juist om die reden.
156 NIEMANDS LIEVELING. Fannie Eden. Uitg. Maatsch. Misset, Doet. Het is immer de Methodistische theorie eener plotselinge zich-zelf-open-
baring onder den invloed der genade Gods, waardoor men eensklaps gelooft,



berouwt, zich Christus aantrekt, die in Eden's boeken verveelt Jammer, want de karakters zijn edel en mooi; deze kleine Davie is bepaald aantrekkelijk en de verhaaltrant van 't boek is boeiend. Toch kan ik 't boek, juist om die godsdienstige dwaling, niet aanbevelen.
157 DE OOGST. Stijn Streuvels, — L. J. Veen, Amsterdam.
Voor volwassenen goed, doch met allen eerbied voor mildere beoordeelingen, die beperking meen ik te moeten maken, omdat Streuvels van het ruwe Vlaamsche leven meer dan eens de minst bloode openbaring zeer plastisch geeft Zulke tafereeltjes zijn uiteraard niet voor ieders blikken. Krachtige trek en frissche kleur in geheel het boek maken de voorstelling voor volwassenen aantrekkelijk.
158 ONKEL JOCHUMSEN. Bauditz. — A. H. Adriani, Leiden.
Voor volwassenen alléén. Wat gerekt hier en daar, anders een aardig boek. De hoofdfiguur, de Onkel, is goed gepakt: een vervelende, maar toch wel sympathieke bemoei-al. Luitenant Poulsen en Lize Lassen zijn mooie karakters.
159 ONDER VALSCBE VLAG. M. Shiel. — Bruna, Utrecht
Voor volwassenen, niet voor kinderen, en dan nog met zeker voorbehoud, om de vreemde theorieën, die er hier en daar zoo luchtig doorheen geworpen zijn; strooistertje-spelen met wereld-problemen. Het verhaal is dikwerf haastig en smakeloos verteld. Er gebeurt een onontwarbare massa verschrikkelijkheden in dit boek, die alle echter met sinds Adam nooit vertoonde gemakkelijkheid in het reine worden gebracht. Dit boek is verbijsterend, met alle denkbare hersenwerking spottend. Er gebeurt veel te veel in, en wat er gebeurt kan niet allemaal gebeuren.
160 PIERRE EN THEREZE. Marcel Prévost. — Dr: „Het Vaderland", Haag. Zoo min Leuvens Keurboekerij dit boek bepaald slecht noemt, zoo min
zal ik het doen. Doch het is enkel voor volwassenen en zeer voorbehouden. De inhoud, nl. de bewonderenswaardige trouw van Thérèze aan den kleinkopstukkigen, hooghartig-gesloten brutaal-verwaanden en in machtswellustzwelgenden kinkel Pierre is even roerend gevoeld als menschkundig uitgedacht en beschreven. Deze Pierre is een liefde-bruut en hij moest een engel als Thérèze ontmoeten, om geen slag in zijn leugenachtig gezicht te krijgen; en toch heeft men medelijden met dezen cynischen machtsdespoot, zoo klein in zijn verachtetijken overmoed, zoo'n reuzen kwajongen met al zijn allures van een erg groot mensch...
161 PHARIZEERS EN SCHRIFTGELEERDEN. W. le Queux. — Bruna, Utr. Voor volwassenen. Een weinig voorbehoud intusschen ook voor dezen
nog wel gewenscht, vooral om de smakelooze ironie over het heiligdom te Trier. Le Queux heeft dikwerf iets vreemds. Het verhaal is anders niet onverdienstelijk, — spoorweglectuur.
162 QUASI UNA FANTASIA. Joh. Nordling. Sijthoffs Uitg. Mij. Leiden. Voor volwassenen. — De liefde van Beethoven voor een jonge gravin
en haar luchthartige vergetelheid van den grooten meester voor een graaf. Geen boek voor kinderen; voor den rijperen leeftijd een karakterdiep, reingevoeld werk. Beethoven's gemoed wordt er met meesterhand in ontleed en blootgelegd.
163 DE ROZENDOKTER. Ludw. Finckh. — Wereldbibliotheek, Amsterdam. Voor volwassen ontwikkelde menschen zou ik dit boek niet afkeuren,
dat zeker als psychologische studie merkwaardig is. Diepzinnig, dichterlijk en fijn gevoeld en hier en daar aangrijpend mooi en waar, doch, om het intense der ontleding en uitbeelding zeer voorbehouden. Hier en daar ook langdradig en overdreven.



wel in van Heerle en Jeanne, maar het genre is achterbuurtsch, stuitend, schurend, schrijnend; akelig plat en leelijk, smakeloos; is het tooneel dan een rarekiek van schuinigheden? Bah!
256 ZEDELIJKHEIDS-APOSTELEN. A. de Savornin-Lohman. L. J. Veen, A'dam.
Slecht en te slechter naarmate het slechte door den bekoorlijken vorm meer indruk maakt. — Een werk van laags taanden haat.
257 DE ZONDE IN HET DEFTIGE DORP. 1. de Meester. Maatsch. v. g.eng.1. De schrijver van Geertje kan niet anders dan Geertje-achtige toestanden
zien met Geertje-achtig vuil bezoedeld: lamme schuldigen, eerlooze verleiders, brute kwaadstichters. Dit boek is van datzelfde soort. Ik vind het slecht en niet mooi.
IV. TOONEEL.
258 ATIES HUWELIJK. /. A. Simons-Mees. — Nederl. Bibliotheek, A'dam. Een slecht stuk. Het oude thema van een vlegelachtigen man, die zijn
vrouw ontrouw is; in dit stuk vertelt mevrouw Simons er de enormiteit bij, dat Frederik van te voren aan zijn bruid had gezegd, dat hij niet trouw zou zijn, en deze gans had dit goedgevonden! Een vrouw, die dat in een vrouw onderstelt... welke nog wel Puriteinsch heet. Weder een dier producten van de Maatschappij voor.... goede lectuur!!
259 BESCHUIT MET MUISJES. Jierm. Hijermans. — Tooneelbibliotheek, Amsterdam.
Bruut realisme, dat een gemakkelijke schreeuw-populariteit verzekert, daar 't het alledaagsche in den mensch aantrekt. Sporen van onbeschaamde liederlijkheid a la Talmud.... Een slecht stuk.
260 HET CONSULTATIE-BUREAU. Lectori Salutem. — Bunders, Amst. Kan heel best als He bedrijf dienen van het vorige en daar wint het
vorige ook stellig bij. De Koekman-Tal-combinatie, een zoo opgepoetst lo dder-schorems tel als je maar bedenken kan, zet, na haar ellende in de „ewekkies", haar mazzelemat in de conselteratie voort. De klucht gaat bijna over in komedie, waar ze pienter den duizend-pooter Citroen als procuratiehouder voor hun rommeltje laten opdraaien, en als die Jac. de Ripper dan in eens de brei komt bederven.... en de rest... die is heel goed!
261 EENE DRUKFOUT. Lectori Salutem. — Bunders, Amsterdam.
Nu zou het flauw zijn te gaan verklappen, wat de drukfout is!.... Het is een mop, dien de kluchtschrijver luchtig bedoelt en losjes ih elkaar gooit; het schelden der Joden-typen is goed afgekeken en afgeluisterd, het slot is weer te gauw. 't Blijft een aardig stukje.
262 HIER SCHEERT MEN MET 'T ZALVIE. Lectori Salutem. — Bunders, Amsterdam.
Een jodenscène in zoo'n scheer-keet, waar 't met de zeep op 't zalvie om je kin gaat. Daar hoort dit mosemasacci-zoodje Sampie, Mozie en Levie thuis. Dit is een pure klucht... maar die niet zoo gemakkelijk goed te spelen is door de groote gelijkenis der typen
263 LEVIE BAABS. Lectori Salutem. — Bunders, Amsterdam.
Dit is een aardig ineengezet kluchtspel, dat wel iets meer dan een kluchtspel is, daar er wezenlijk een vernuftig uitgedachte en grappig uitgewerkte knoop in zit. Het idee, iemand, om je op hem te wreken, een gul-



den te laten verdienen voor een boodschap, is vlug en mal. Dat lijkt me! Het slot is te alledaagsch. Karakterstudie biedt het stuk niet veel; hierin blijft het een klucht, doch iemand, die zoo veel kwinkslagen en moppen in zijn mouw heeft als deze allervermakelijkste kluchtensmeder, die kan beslist véél meer.... en moet ons dat geven.... en gauw ook!,..
264 DE MEID. H. Heijermans. — Tooneelbibliotheek, Amsterdam.
Ik zal niet zeggen, dat de hoofdstrekking van dit stuk slecht is; de hoofdrol, die 't stuk beheerscht, Cor, de huisheer, is een pientere, nobele kerel. Doch zijn vrouw is een alledaagsch minwaardig iemand en die meid is een vuige canaille... Bah en nog eens bah.... Hoe smakeloos! 't Is een figuur uit de steegjes, waar ze erwten met saus koopen.in hun holle pet en met hun bloote voeten over haringen loopen... Dit zoodjesrealisme is beneden het minimum-verdragelijke.... Mie teekent zich zelf en het stuk: ,,'k heb toch zoo'n vuile strot...." Dat noemt de directeur dezer Maatschappij voor goede(!) en goedkoope lectuur... „beschavend en ontwikkelend voor héél ons Nederlandsche volk"... Mooie dingen...
265 MEVBOUW WARRENS' BEDRIJF. Shaw. — Wereldbibliotheek, A'dam. Een gemeen bedrijf, uitgeoefend door een gemeene persoonlijkheid, mevr.
Warren, met een verfijnden en daarom nog gemeeneren handlanger, Croft; en om dit stelletje een huichelende dominé en twee schunnige individuen en een raak-zakelijk maar toch eerlijk meisje, Vivie, dat haar moeder weggooit als ze bemerkt, dat zij in haar eer door haar moeder is vertrapt. Slecht.
266 DE NIEUWE DIRECTEUR. Alb. de Vries. — Maatsch. v. g. en g. 1., A. Dit is wel een pittig stukje, maar het soort „zedespel" behaagt me
geenszins. Het schijnt een genre te zijn, dat één vluchtig gegeven zedeles wil uitdeelen, terwijl alle verwikkeling en spanning in 't stuk worden vermeden. Dat doel is evengoed te bereiken in een „dialoog" over een onderwerp. Zou de schrijver meenen, dat iemand op de wereld naar zoo'n spel kwam kijken?'
267 DE OPSTANDELINGEN. Henriette Roland-Holst. — Ned. Bibl., A'dam. Wie dit metrisch gesnork en wraak- en verdelging-ademend razen tegen
de bestaande orde aanhoort en denkt aan de slachtoffers van zulk dolzinnig opzweepen, hem komt het woord voor den geest, dat in het stuk „de eerste officier" spreekt, tot Maria, een der „Opstandelingen": „Gij.... gij zijt van allen het schuldigst.... (p. 106).
268 DE RIVALEN. Sheridan. — Wereldbibliotheek, Amsterdam.
Het verwondert me niet, dat dit eerste blijspel van den beroemden schrijver der „Duenna" niet veel succes had. Het is te vreemd van opzet, vind ik, hoewel er veel geest en humor in schuilt. De rol van Mevrouw Malaprop is bepaald meesterlijk volgehouden. Voor volwassenen is 't toch een belangwekkend boekje.
269 DE REVISOR. J. Gogol. — Toqneel-bibliotheek, Amsterdam. Uitstekend uit het Russisch vertaald. Een gewoon gegeven, doch dat
in wijdgemantelde deftigheid van grootscheepsche, bijna onuitsprekelijk uitgerekte Russische namen optreedt en voornaam 'doet. Een almachtig aardig stukje, dat daarbij zeker een bijtenden spot op de Russische omkoopbaarheid verbergt. Voor volwassenen aan te bevelen. Met een paar kleine veranderingen heel geschikt voor liefhebberij-tooneelisten.
270 TWEE ZEDESPELEN. A. de Vries. — Maatsch. v. g. en g. lect., Amst. Nooit gehoord van dat genre. Zeker wat nieuws van die verheffende
Maatschappij. Dacht, dat ieder tooneelspel zedelijk moest zijn; bepaald ouderwetsch van me. Deze twee „zedespelen", genomen uit de journalisten-



wereld, zijn mat, onbelangrijk. Een zedespel schijnt dus te zijn een stukje, waarin een kleine gedachte, petieterig en slordig, eenzijdig wordt belicht, zonder verwikkeling hoegenaamd wordt uitgewerkt, dus kwalijk tot haar recht komt Moet je maar weten!
271 TPOUWEN. B. Shaw. — Wereldbibliotheek, Amsterdam.
Was dit stuk als grap bedoeld, ik liet het daar! Doch Shaw bedoelt met zijn grappen iets zeer ernstigs en heel zijn trouwen-poespas is verderfelijk. Wat mijnheer Simons, de beruchte reclameheid der Wereldbibliotheek, in de inleiding dezer uitgave schrijft over de rol van mevrouw George, — de slechtste figuur van heel de ongare combinatie, — bewijst opnieuw aan welke ongewenschte leiding deze "Wereldbibliotheek is blootgesteld.
272 VEERTIG. W. Schürmann. — Wereldbibliotheek, Amsterdam.
Dit is in den grond een goed en mooi tooneelspel; de karakters zijn uitstekend volgehouden, afwisselend, sprekend, de dialoog is pakkend. De aard van het stuk brengt mee, dat het voorbehouden is, eenige, overigens overbodige passages maken het, helaas, zeer voorbehouden.
273 VOOR HET DINER. Simons-Mees. — Wereldbibliotheek, Amsterdam. Dit is het eerste stukje van mevr. Simons-Mees, en ik vind het verreweg
het beste, al is het dan maar een „Voorstukje" in één bedrijf. Dit is niet raar, niet plat, maar guitig en leuk.
274 VAN DEN REGEN IN DEN DROP. Lectori Salutem. — Bunders, Amst Het heet goed: kluchtspel in twee bedrijven. Voor een eigenlijk blijspel
is er geen karakterteekening en verwikkeling genoeg in. Maar de klucht is vermakelijk, de zetten meermalen heel aardig.
275 DE ZOON, CREDIET. Twee zedenspelen. A. de Vries. — Wereldb. Amst. Het genre, dat maar zelden boeiend genoeg is voor het tooneel, nog
daargelaten, kan ik dit boekje ook om den inhoud van het eerste „zedenspel", „De Zoon", niet enkel niet aanbevelen, doch ben ik verplicht het af te keuren.
276 EEN MOEDER. /. A. Simons-Mees. — M. v. g. en g, lect. Amsterdam. Voorbehouden vooral om het slot. Het karakter der moeder en van haar
kinderen, vooral Lotte, Clara, Onno en Liesbeth, zijn anders verdienstelijk; voor volwassenen zou ik het stuk njiet afkeuren; diepe grond van waarheid ligt in dit tooneelspel ongetwijfeld.
277 SALOME. Oscar Wilde. — Wereldbibliotheek, Amsterdam.
Honderd tegen een, als de „Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur" iets uitgeeft, is het niet goed en dikwerf niet goedkoop. Dit boekje ontsnapt niet aan dit zonderling noodlot; het rauwe dronkemans gelal van Herodes is even walgelijk als de wellustige bloeddorst van Salome beestachtig is. Het is een aartsgemeen stuk.
278 BLANCO POSNETT'S WARE GEDAANTE. B. Shaw. Wereldb., A'dam. De Directeur dezer Maatschappij moge deze gore en rauwe uitgave
goedpraten, ze kan in geen enkel opzicht „een lief bezit" worden genoemd, gelijk de reclame-prospectus meedeelt, dat de W.-B., bedoelt te zijn. Wie vindt het nu lief als iemand een vuilnisbak in je zaal omtrapt?.... Opruimen .... gauw!....
279 EEN PALADIJN. /. A. Simons-Mees. — Nederl. Bibliotheek, Amsterd. De schrijfster heeft blijkbaar geen begrip van een mannelijken gevoelsmensen — wat haar van Erckelens moet verbeelden. — en zoo is haar heele „phantastische comedie" een zuiver zinsbedrog. Bovendien doorspekt



met allerlei overbodige onhebbelijkheden, die het geheel nog meer ongenietbaar maken, dan het door zijn schreeuwerige drukte en onmenschkundige raarheid toch al was.
V. JONGENSBOEKEN.
280 ERICH'S VACANTIE. H. Brandstadter. — A. H. Adriani, Leiden.-
Dit boek, heetend een verhaal voor de jeugd, staat daar met zijn roerend mooie verwikkeling, frissche en rijke karakterteekening van Reinhold, Erich en den ouden Beith, torenhoog boven uit. Het is een weldadig, bijzonder aangrijpend boek, dat ik met warmte aanbeveel.
281 DE HUNNENBURCHT. Fr. S. Rombouts. — Paul Brand, Bussiun. De uitgever kondigt dit bescheiden aan als een mooi boek voor de jeugd.
Ik geloof, dat ook volw.assenen dit eenvoudig, maar aan locale kleur en tinten rijk verhaal, met graagte zullen -lezen; de pakkende illustraties van Piet Gerrits verhoogen de waarde van dit edelgevoelde boek. Aanbevolen.
282 DE PADVINDEBS VAN DUINWIJK. Chr. v. Abcoude. Brnua, Utrecht. Een jongensboek. In zoover 't de Padvinderij als het afdoende middel
aandient der jongensveredeling en ontwikkeling ben ik het er niet mee eens. Overigens een boeiend verhaal, dat echter allicht de jonge hartjes een, beetje abnormaal opwinden zal en het „wat zijn-we-toch-een-kerels"-idee wel een beetje ongeloofelijk erg aan zal dikken....
283 RECHT DOOR ZEE. H. Brandstadter. — H. Adriani, Leiden.
Reeds voor jaren schreef ik over dit boek in meer dan één blad een krachtig aanbevelend woord. Het boek verdient het. Het is eigenlijk geen verhaal voor de jeugd het is meer een mooi boek, waarvan jongens, — de prachttype als Walter trekt het meest de aandacht, — de hoofdfiguren zijn. Toch is het boek, hoewel ook voor volwassenen boeiend, bijzonder spannend voor jongens. Strekking, opzet en uitwerking zijn voortreffelijk. De jonge Walter, de Rector, de Vrijheer, Baas Laudo, in één woord alle voornaamste personen zijn ongewoon goed getroffen.
284 DE TOOVERVIOOL. H. Brandstadter. — A. Adriani, Leiden.
Een der pracht-boeken voor jongens van Brandstadter. Dit boek is zelfs méér: ik geloof, dat menige volwassene het met genot zal lezen. Het kan iederen leeftijd in handen komen en zal ongetwijfeld altijd treffen. Ernst Linden met zijn edel hart en hooge kunstliefde is een prachtige figuur en om hem staan zij, die hem mooi doen uitkomen: Meijer, gele John, Oom Bachler en anderen. Een boek, dat warme aanbeveling verdient, vooral als jongensboek.
285 ZEVEN JONGENS IN DE KNEL. A. C. C. de Vletter. — Bruna, Utrecht. Een erg mooi uitgegeven jongensboek, voor jongens van 15—16 jaar;
echt aardig en spannend. Over een paar minder eerbiedige uitlatingen lezen ze wel heen, ze hooren en lezen wel eens erger dingen in verkiezingstijden... en anders! Hein is wel een heel pientere, malsche kerel en de avonturen der zeven zijn bepaald boeiend.



VI. MEISJESBOEKEN.
286 SCHIMMETJE. Hélène Swarth. — Brusse, Rotterdam..
Dit boek lijkt mij bedoeld als jongemeisjes-boek, doch als zoodanig kan ik het niet anders dan afkeuren; om de onbeduidendheid van den inhoud zouden velen het tóch al laten liggen; maar zij moeten dit beslist doen om het verkeerde, dat het boek doorwemelt. Ook voor volwassen menschen af te raden. Zoo iets laf-sentimenteels komt men maar zelden tegen.
287 HET WONDERKIND. Ethel Turner. — A. W. Bruna, Utrecht. Inderdaad eene „schrijfster bij de gratie Gods" deze talentrijke, fijn voelende, jonge auteur van even 25 jaar, thans mevrouw Curlewis. Ook in dit boek is het kind, — een wonder-muzikaal meisje, — de hoofdfiguur, doch de visie op het geheele tafereel, dat zich om dat kind groepeert, is zoo oorspronkelijk, zoö zuiver, zoo rein, zoo waart Het is een heerlijk mooi boek van karakterteekenimg, verhaaltrant, afwisselende gevoelens^ en allergelukkigste invallen. Dit is een boek, dat ik onze dames vooral warm aanbeveel* Het mag ieder in handen komen en zal ieder zuiver gevoelend menschenhar*. weldadig aandoen.
288 BETTY. Lilian Turner. — A. W. Bruna, Utrecht
Dit is een meisjesboek en geen meisjesboek.... Zeker zullen jonge meisjes het gaarns lezen, maar ik geloof, dat het den meesten lezeressen, ook al zijn zij geen jonge meisjes meer, uitstekend bevallen zal. Het is een kalm, prettig, humoristisch geschreven rein boek, met mooie karakterteekeningen en zeer aardige grepen. Betty de hoofdfiguur, komt aardig uit, doch van de overige personen blijft genoeg over, om het geheel aantrekkelijk te doen zijn. Het kan allen meisjes in handen komen, doch is niet juist voor kinderen geschreven, daar gaat het veelal boven uit. — Keurig vertaald.
289 BROER. Ethel Turner. — Bruna, Utrecht.
Weder een dier frissche, reine levensblije, prettige en "rein-gevoelde boeken, waarvan deze schrijfster het geheim bezit. Het is een van haar jongemeisjes-boeken; haar boeken als vrouw geschreven „Het Wonderkind" en „Moeders jongste lieveling" staan hooger door het krachtiger beheerschen der hoofdfiguur. Want beheerschen doet deze leuke, aardige strop „Lol", „larietje", en hoe „broer" verder heet, het boek niet, hij kleurt en tint het echter verrukkelijk. Echt mooi.
290 MOEDERS JONGSTE LIEVELING. Ethel Turner. — Bruna, Utrecht. Wat een heerlijk mooi boek! Hoe bedekt zich in dit fijn gevoeld en
ongekunsteld verhaal de hooge kunst der groepeering, der uitbeelding van karakters, der verscheidenheid van gevoelens en situaties. Ik had spijt, dat het boek uit was.... Elle, die haar jongste kind aan haar kinderlooze zuster Alice afstaat, — welk een moeilijk thema om 't mooi te behandelen, — doch Ethel Turner kan het aan; 't is alles even zuiver en diep gevoeld bij haar! En hoe dan Baby's oudste zusje Ruth de kracht wordt, die Alice beweegt van haar lieveling afstand te doen.... een schier onmogelijk moeilijke stof!... Het is prachtig. Ik geloof, dat 't een ideaal-boek voor meisjes van 18, 20 jaar is.
291 MOEDERTJE MEG. Ethel Turner. — Bruna, Utrecht.
Dit mooie, fijn gevoelde, frissche boek volgt op „de bewoners van Misrule". Meg, de oudste der „Zeven kleine Australiërs" (zie 294), is nu gehuwd, doch blijf* het middelpunt van Misrule's gezinskring Verwonderlijk talent van vertellen heeft die Ethel Turner; zoo zacht, zoo afwisselend, zoo weldadig en zoo treffend gewoon. Een heel mooi boek is 't. Warm aan te bevelen.



292 DE BEWONERS VAN MISRULE. Ethel Turner. — Bruna, Utrecht. Zie no. 291. — Nu treden de oudste, Meg en de eerlijke, dappere Poppet
meer naar voren. — De zeven Australiërs wonen met „Esther" (dat is „Mama!!) op Misrule en „Kapitein "Vader." — Heerlijke bladzijden zijn er in dit wondermooi eenvoudig natuurboek. Aan te bevelen.
293 BOBBIE. Ethel Turner. — A. W. Bruna, Utrecht.
Een doodonschuldig, zeer aardig boek. Vooral voor meisjes acht ik het zeer aanbevelenswaardig. De karakters, vooral Bobbie zelf, zijn mooi volgehouden, zonder buitengewone diepte, maar met voortreffelijke klaarheid en afwisseling. De aangename, humoristische stijl is onmiskenbaar, aantrekkelijk. Dit boek kan ieder in handen komen. Het is zeer goed vertaald en keurig uitgegeven.
294 ZEVEN KLEINE AUSTRALIËRS. Ethel Turner. — Bruna, Utrecht. Ik deel de geestdrift der recensenten van Ethel Turner in twee wereld-
deelen; ik vind haar zeer origineele boeken merkwaardig van blik op het leven, prettig in den toon, vol natuur, leven, guitige flitsen en roerende emoties. Kinderen zijn de stof, doch een eigenlijk kinderboek is dit werk van Ethel Turner niet, 't staat er ver boven. Toch zullen meisjes van 18 jaar en hooger, die er de waarde van begrijpen kunnen, indringen in zijn ziel, het met lust en liefde lezen. Judy de leuke Bobbedoes is vooral prachtig getroffen.... Een „bende" anders die zeven Australiërs!
295 BETTY ALS SCHRIJFSTER. Lilian Turner. — A. W. Bruna, Utrecht. De dappere,' eenigszins wilde Betty is schrijfster, huishoudster, duvelstoejager in een huishouden van Jan Steen. Haar grappig dubbelleven wordt ontward door de thuiskomst van haar oudere zus Dora, die méér blijkt te zijn dan de pronk-zus, waarvoor men haar hield. Dan wordt Betty echt heëlemaal schrijfster en speelt haar auteursroman aardig af. Een heel gezellig boek vol leuke verrassingen. Aan te bevelen. Voor meisjes van 18, 19 jaa» een heel goed boek. Zeer goed in 't Hollandsen uit 't Engelsch bewerkt.
296 ANNE KARINE. Barbara Ring. — H. Honig, Utrecht.
Dit boek is meer een meisjesboek, en voor meisjes van 18 a 19 jaar is het heel goed. Deze dragonder-freule, flapuit eerste klas, met majoorskrachttermen en jongensharen is heel aardig, doch ik vind haar niet zoo aantrekkelijk als Ring's Petra; misschien omdat zij in te veel verwikkelingen komt en niet overal dit allergekste karakter vol te houden is. Het is een gezond, frisch boek vol guitigen humor en pakkende zetten:. De figuur van Einar Bersin en diens zusje Sophie doen weldadig aan.
297 DRIE JONGE MEISJES. Ethel Turner. — A. W. Bruna, Utrecht.
Men moet dit boek van Ethel Turner (op den omslag staat Lilian, doch 't is van Ethel) niet het laatst lezen, want het is biet zoo mooi als het...Wonderkind" en „Moeders jongste lieveling". Toch is het een heel lief, geestig, oorspronkelijk werk, heëlemaal Ethel Turner. Het is echter geen roman; tóch is 't in zijn schetsmatig karakter zeer aantrekkelijk. Ik beveel het gaarne en uitterharte aan.



VII. KINDERBOEKEN.
298 FEESTGAVE V. DE JEUGD. H. Differée. — v. Holk. en Warend. Een goed geillustreerd, eenvoudig geschreven op kinderen berekend
boekje, dat een juist denkbeeld geeft van de groote gebeurtenis, die wij dit jaar feestelijk herdenken: het eeuwfeest onzer onafhankelijkheid.
299 GEDENKSCHRIFTEN VAN AZOR. Mevr. v. d. Lans. P. Brand, Bussum. Een heel aardig kinderboek met allerleukste en hier en daar zeer
geestige teekeningen van Jan Wiegman. Goed verteld verhaal, losse dialoog, grappige wendingen. Aan te bevelen.
300 HET GRANAATAPPELHUIS. Oscar Wilde. — Wereldbiblioth. Amsterd. Dit zijn phantastische sprookjes, even phantastisch als die van Tolstoi,
mogelijk nog gedroomder en nog sprookjesachtiger dan die van den Rus; maar zij winnen het in diepte en verstaanbaarheid, innigheid en leukheid. Osc Wilde is anders meestal zeer slecht; de aanbeveling van dit boek zegt dus niets voor de andere!



I.
Alphabetische Register volgens de titels der boeken.
A.
Aviator 14
Aflossing (De) 15
Alleen op de wereld ... 16 Alkm. Burgemeestersdochter (Een) 17 Abdisse v. Thorn (Een). 18 Anna de avonturierster . .120 Alleen gebleven . . .121 Alpenkoningin (De) . 122 Als 't hart jong is . , , . 184
Aan den zonkant . . . .185 Aus zu groszer Liebe . 186
Aties huwelijk. . ■ 258
Anne Karine . ,f . . . . 296
B.
Beloofde land (Het) . . i9
Bogoriana. . . •. 4-i: ■ 20
Bloesem...... 49
Bloem en knop . . .«jy.- . 50
Bertha Merlin 123
Beschermer v. h. geloof. .124 Baron Selderie .125
Bergvolk. . . . :m[ . 126
Berusting 187
Bloeiende Oleanders jo; . 188
Beschuit met muisjes . >Jp, . 259
Blanco Posnett's ware gedaante 278
Betty. . . ; . . 288
Broer 289
Bewoners van Misrule (De) 292
Bobbie . . . y. . ■ 293
Betty als schrijfster . 295
c.
Cleemke's fortuintje ... 45
Catherine 189
Consultatie-bureau (Het) 260 Crediet . . . . .275
D.
Dubbelgangers (De) . . .21
Dem Glücke wiedergegeben. . 46
Duifje van Rudsay-Manor (Het) . 47
Diamantkoning (De) ... 48
Die Perlen der Groszmutter . 51
Dr. Joost en zeven zorgen 52
Drie man in een boot ... 53
Dwaas (De) 127
Donkere schaduwen . .128 Dans des levens (De) . 190
Duizend en een specialiteiten 191 Drukfout (Eene) . W ■ ■ 261 Drie jonge meisjes . 297
E.
Echtgenoot (Mijn) .... 23 Elisabeth von Ellern .24
Eer om eer ... 25
Erfenis v. d. Socialist (De) . 22
Endymion -.- . 114
Eenzaamheid . f;M 129
Eigen haard 130
Erich's vacantie .... 280
F.
Felix Notvest. . . 26
Falsche Giaf (Der). ... 27
Fakir (De) 28
Freule v. d. Dennenhof (De).. . 29
Frans v. Stoghem en z. vrouw 30
Ferdinand von Lanz 131
Fraaie comedie .... 192
Fidessa 193
Feestgave v. de jeugd 298
G.
Geheim van de roode kamer (Het) 31 Geheimzinnige auto (De) Uj? 32 Goldene Herz. (Das) ... 33 Geheimnisz Dragynianus 34 Goldtrupf (Der) . . .„< 35 Gescheiden vrouw (Een) .132 Groote Zondares (De) . . 133 Gerechte straf. . . . 134
Gedoemde stad (De) .135 Gouden beker (De) . -M ■ 194 Gebroken aardewerk .195 Geheime tuin (De). . . . 196 | Gevloekte kind (Het) . .197 Gelukkige echt van Dingemans(De) 198 Gedenkschriften van Azor 299 Granaatappelhuis (Het). 300
H.
Helden zonder zwaard . . • . 36 Hofke (Het) . . ;! . . 37



Helena Richie . . .38
Hand van Barbara Uth (De). . 118
Huwelijk o. h. schrikbew. (Een) . 136
Hoofd der int. bandieten( Het) . 137
Hechte banden. . . . 199
Held van onzen tijd (Een) 200
Hij, die kwam en die ging . 2ül
Huize Monadouze .... 202
Huwelijk van Tancreda (Het) . 203
Hier scheert men met 't zalvie. 262
Hunnenburcht (De) ||; . ■ 281
I.
In extremis 1
Invidia ...... 6
In ledige uren gedacht ... 39 In hooger kring .... 40
Ik heb je lief. . , . .41 In liefde bloeiende. ... 42
ln Liebesketten .... 43
In dagen van vervolging 44 In de wildernis . . .138
Ina 139
In de branding .140 In de slaapstee .... 141
Iwan de dwaas 204
Idealen en ironieën. 205
J
Jong leven 4
Jeugd van Cato (De) .142
Jodenstreek (Een) . 143 .
Jonge liefde ^ 144
Jozua Bronsveld .... ^206
Judas Iskarioth . «|p . • 207
K.
Kinderen des volks. . .W' . 2 Kranige chauffeur (De) . .fe . 3 Karei Vermeeren .... 5 Kleine kameraad (De) ... 7 Kasteel Mon repos 'f tfljH 8 Klaverblaadjes .... 9 Korenfee (De). . . u , i 11 Kleine vertelsels .... 145 Kracht van het geloof (De) . .146 Klop, klop, klop" . .147 Kitty Optenburg . .208
L.
Langs moeilijken weg .10 Levensblijheid .... 12 Lieveling der Goden (De) 13 Lot uit de loterij ^Het) ... 54 Lees-Encyclopedie.... 55
Leonida 56
Lilliput de ongeluksmotor 57 Levenswegen . . . . .148 Liefdes-wijding .... 149 Lady Molly v. Scotland Yard. . 150 Lamentable hist. v. Tiet Pideman. 151
I Liefdedienst (Een). . . .152 Lotgevallen v. Myddleton . .153
Liefde 183
Liefde die niet wederkeert . 209 Langs rotsen en klippen . 210 Levenstoestanden . . . .211 Le duc Rollon .... 212 Landelijk minnespel . . 213
Liefdes schijn 214
Levenslied (Het) . . .215 Levie Baars 263
ft.
MoedT en martelares ... 58 Met welk recht . .59 Motorboot (De) . . .60
Mijnheer en Mevrouw Parvenu . 61 Madchen a. d. Fremde (Das). . 62 Max und Moritz .... 63
Mantel (De) 119
Moederloos 154
Mijn officieele vrouw . . .155 Moeder Lena en haar jongen 216 Met bloed gekocht. . . 217
Madonna 218
Met den boemel . '.' . 219
Meid (De) , 264
Mevrouw Warrens' bedrijf 265 Moeder (Een). . 273 Moeders jongste lieveling . . 290 Moedertje Meg 291
N.
Natuurlijke historietjes ... 64 Nichtje, dat een man wilde
hebben (Het) .... 65
Nood der Bariseele's (De) 66
Nelly Degenr.tein .... 67
Nimmerdor 68
Nest v. d. sperwer (Het) .117
Niemands lieveling . . 156
Na jaren 220
Nachtelijke aanranding (De) . 221
Nieuwe geslacht (Het) . . 222
Nora Liese 223
Ninette van de Folies'Bergères. 224
Nieuwe directeur (De) . ■ . 266
O.
Ofschoon hij gestorven is .69 Onderwijzer van Harthausen. 70 Onder verdenking .... 71 Onschuldig veroordeeld. 72 Oogst (De) . . , . .157 Onkel Jochitmseri . . . 158 Onder valsche vlag . . .159 Onzichtbare (Het) ■ • .181
Overwonnen 225
Ontwaakt 226
Onvermijdelijke (Het) . ffi • 227 Oom Silas 228 Om de eer te redden 229



Op vasten grond .... 230
Opstandelingen (De) . 267
P.
Petra . . . . . 73 Plicht en liefde . . .74
Peter Tolk . . . . 75 Pierre en Thereze. . .160
Pharizeers en schriftgeleerden 161
Pater Gerolt van Sint Jansgae . 231
Politiespion 232
Paladijn (Een) . . .279
Padvinders van Duinwijk (De) 282
Q
Quasi una fantasia. . .162 R.
Rozenkrans (De) .... 76
Rauschgold 77
Robert van Saverny . . 78
Roman Studiën . > '„ . 79 Roman Bibliotheek, m . .80
Rebachjes (De) .... 81
Raderen van den tijd (De) . . 82
Roman uit een kleine stad 83
Rozendokter (De) . &T. ■ ■ 163
Rose Marie 233
Recht op geluk .... 234
Rome en Utrecht . . . 235
Rivalen (De) 268
Revisor. (De) 269
Recht door zee .... 283
s.
Stad aan het veer. (De). . 84
Schetsen naar het leven . . 85
Singkep-Tin 86
Stemrecht voor vrouwen . 87
Stijfhoofdige bruidspaar (Het) 115
Sprookjes 116
Spion van den keizer (De) . . 164
Snuifdoos v. d. Kardinaal (De) . 165 Sociale vertellingen . .166
Schetsen. 167
Schoone Dora (De) . . . 236
Sombere schijningen . 237
Smalle weg naar het geluk (De) . 238
Salome 277
Schimmetje 286
T.
Tante Lütte 88
Tragische en comische oogenblikken 89
Trouwlustige weeuwtje (Het). 90
Twee vrouwen .... 239
Twee souvereinen gediend . 240
Twee zedespelen .... 270
Trouwen 271
Tooverviool (De) .... 284
u.
Ueberwunden 91
Uit de scnaduw in de zon . . 92
V.
Veluwsche sagen .... 93 Verbroken graf (Het) . .94
Vacantie (Een) .... 95 Vijf jaar onder water ... 96 Von Generation zu Generation . 97 Vergeef en vergeet. ... 98 Vondelschetsen .... 99 Vrede gezocht en gevonden . .100 Vrouw in de rechtzaal (De) . . 101 Vom Baume des Lebens .102 Vergieb uns unsere Schuld . . 103 Vondeling (De) . \ . . 104
Virgina 105
Vae Victis 168
Vergaan v. d. Anna Hollmann (Het) 169 Vreemdelingen legioen (Het). . 170 Voor God en den koning . . 171 Verloren illusie . . . .172 Verborgen bronnen . .173 Voornaam Engeland . . . 182 Von Seine-Strand . . .241
Verloren leven (Een) . . 242
Van zwart tot rood. . . 243
Van eene vriendin. . 244
Voor de poort 245
Van het wrak omhoog . . 246
Vrijheid 247
Vriendschap (Een). . . 248
Viola 249
Vergelding 250
Veertig 272
Voor het diner .... 273 Van den regen in den drop . 274
w.
Weldadigheidsfeest (Het) .106 Wittebroodsweken v. Kap. Davy. (De) 107
Witte nachten 108
Waardin uit de Duif (De) . . 109 Witte burcht (De) . . iM . 110 Wollen kleed (Het) . 174
Witte wade (De) . .175 Wegen Gods (De) . . . .176 Wonderbare leiding. . .177
Wiens kind . . g, . .178 Warrige draden .... 251
Wereldlente 252
Wally 253
Wonderkind (Het) . . .287
z.
Zwijgen der dooden (Het) . .111 Zijn dubbelganger . . . .112 Zoo wordt men lid van de Tweede
Kamer 113
Zoon van het volk (De). ■•, . 179



Zwarte galei (De) . .180
Zuster Linda . . . 254
Zijn evenbeeld. . \*&&jfVSsm' ■ 255
Zedelijkheids-Apostelen. . 256
Zonde in het deftige dorp (De) 257
Zoon (De) 275
Zeven jongens in de knel . 285
Zeven kleine Australiërs. . 294
II.
Register volgens de namen der Schrijvers.
A.
Abcoude (Chr. v.). ;.-;'\\ ■ 282
Aigremont (Paul d') ... 58
Akonkowski (G) . *Sf .152
Andersen (H. C.) . .116
Andréjef (L) . . . 141, 207
Antink (M. A) . ^ . 189
Asmussen (G) . 75, 111
B.
Badeux (Mia). . ■ 29
Ballestrem (E. v.). . .? i 8
Barclay (Fl.) 82
Barkley (A.) .... 76, 181
Bartstra 231
Bauditz 158
Beaconsfield (d'Israeli; . .114
Begbie (H.) 195
Benson (Hugh). . . .59 Boisgobey (F. de) . . 137 Berckel-Hövell (A. v.) . . 172
Bordeaux (Henri) . 174, 209
Boudier Bakker (Ina) . . 19, 49 Booven (Henri van) .192 Bowen (Marj.) . 124, 171
Björnson (B) 183
Brame 103,186
Brandes (E) 31
Brandt van Doorne (H). . . 227 Brandstadter (H.) . . 280, 283, 284
Broedelet (J.) 219
Broughton 50
Bruna (A. W.) . ™ • 224, 229 Burman (R.) . . ,'.) . -234 Burnett (Frances; .... 196 Buysse (Cyriel) . 221 B. (Joanna) 106
c.
Carling (J-) - • • S»«* • 135
Cohen (J-) • ■ • k4& ■ 208
Conring (Ita v.) . i ' y • 24
Couperus 193
282 58 152 116 207 189 111
D.
Deland (Marg.) .... 38
Delly (H.) . . ' 47
Dermout (J ) 86
Dickmar (H.). • ' #tSSilP • 194 Diers (H.) . . . 52, 88
Differêe (H.) 298
DiU (LJ 247
Dincklage (F. van).... 140
Dostojefskej 108
E.
Eden (Fannie) 121, 123, 134, 142, 146, 154, 156, 176, 177, 178 Ellen . . . . . 239, 248
Ernst i'h 238
Eschtruth (Nath. v.) . 11, 128, 168
F.
Fahrow (E) 33
Falkland (Samuel) . fe. • . 145, 167
F-anu (le) 228
Feith (Jan) . . MPf* J#- . 14 Feuvre (le) . . . . .100 Finckh (Ludw.) .... 163 Fooi (Harry de). 5
Foore (Annie) 20
Fransen (E. Th.) . * l".*T'.(irt 1 74
Frenssen (G.) 169
Friesland (Maria van) ... 4 Futura 16, 25, 40, 44, 54, 65, 70
G.
Genderen (Dr.) . . . .205 Gerhard . . *,} i 46, 91
Gerish (A) 226
Geijerstam (Af.) .116 Glyn (Elynor). . S| . 203, 210 Gogh-Kaulbach (Anna van) . . 130 Gogol (J.) . .119, 269
Gorki .... r**! • 232 Granz (Heinr.) ... .131 Gréville (H) . . . ;«a . 132
Deland (Marg.) Delly (H.) Dermout (J ) . Dickmar (H.). Diers (H.) Differêe (H.) . DiU (LJ.
Dincklage (F. van) Dostojefskej .



H.
Hall Caine . - .||' • 107
Hagebrück (F.) . . 185
Hanovü cz (von) .... 34
Hans 36
Harland (H) 165
Harraden 246
Haspels (G. F.) . . . .84 Heemskerk (H. v.). ... 90
Heer (I) 26
Hers 206
Heuvelink (mevr.) . . .10 Heijermans (H.) . . 143, 259, 264 Herzog (Rud.). ! . 144, 215
Hill (H) . . • -21, 72
Honoré de Balzac . . . • 197
Home 15
Hoven (Thérèse) . . .. 225, 254 Hurrelbrinck (L.) . . . .218
I.
Ingeborg Sick 139
J-
Jacobs (W.) 96
Jerome (Jerome K.) . 39, 53, 79, 85
K.
Kahle (Ad.) . • tl • -43
Kellermann 127
Koenen (Marie) . . . 37, 110 Korp. Achilles .... 151 Krane (A. von) 133
L.
Lans (mevr. v. d.). 299 Lattin (Amand de). ' |ff . . 187 Laurent (Charles) .... 164 Lectori Salutem 260, 261, 262, 263, 274 Lermontof (M.) . . . .200
Lie (B.) 92
Liefde ü- de) 42
Lindberg (E.). - . . . 249
Linden (A. v. d.) . . i . 194
Lingen (E.) 98
Lohde ... .236 Loraine (Rupert) .... 217
M.
Maat (Annigje) .... 67 Maclaine Pont (M.). . . .17
Mare (Eline) 45
Markovics 77, 241
Maltzahn (E. van)'. ... 230 Meerbeeke (Henri van). . .113 Meester (J. de) . . . . 257 Melati van Java > 1 Metz 244
Meijerink (Jac.) .... 237
Moerkerken (P. H.). . .190
Molkenboer (H. B.). ... 99
Multatuli. . . .. , . . 191
Musbach (D.). . . 199, 220
N.
Nordling (Joh.). 2^ . 162
N. N. . ..<;. s "*. 78, 87, 182
O.
Oberg (F. C.) 118
Öppenheim (Ph.) .... 120 Orczy (baronesse) 13, 117, i50, 179, 233 251
Osborne (Lloyd.) .... 57
Ouida . . . . . .240
Ovink-Soer. (M.) . . ,.: . . 242
P.
Palm-Nasaneff (F.). ... 56
Pravieux (J.) 23
Pré vost (Marcel) . .160
Protheroe . "• .153
Q
Queux (William le) 32, 161
R.
Raabe (W.) . . . . 109, 180
Renard (J.) 64
Reumert (Cl.) .... 41 Ridder (A. d) . . . .198 Ring (Barbara) . 73, 223, 296
Rochussen (Jhr. Ch.) . 166
Roland-Holst (Henriette) . 2ö7
Rombouts (Fr. S.) . .281
Rose (P.) 83
Rosen (Erwin) . . .170
Rosen (F.) 122
Runa 69
S.
Sabbe 66
Savage (H.) 155
Savornin-Lohman (A. de) . 256
Schieber (A.) . . . : .68
Schlott (Toni) 63
Schmeling (Karl) .... 27 Schürmann (W. S.). . . .272 Seijfert (Anna) .... 51 Shaw (B.) . 271, 265, 278
Sheridan 268
Shiel (M) . ' . .159
Simons Mees (J A.) 255,258,273,276,279
Stanoc 211
Stijn Streuvels . .157 Steenhoff-Smulders (A.)... 18



TWEEDEREEKS
300 BOEKBEOORDEELINGEN
DOOR
F. HENDRICHS, S- J-
TWEEDE DRUK.
DEKKER & VAN DE VEGT, UTRECHT.







TWEEDE REEKS
300 BOEKBEOORDEELINGEN
DOOR
K HENDRICHS S, J.
MET INLEIDING EN 2 REGISTERS,
IN HOOFDZAAK OVERGEDRUKT UIT „DE TIJD".
TWEEDE DRUK.
DEKKER & VAN DE VEGT, UTRECHT.



IMPRIMATUR.
Hagae Comitis, 20 Sept. 1913.
IS. VOGELS.
p. p. n.



langdurige overpeinzing, verklaarde met de zaak even verlegen te zitten als ik.
Waaruit «zonder voorbarigheid of lichtzinnigheid valt te besluiten, dat de „Inleiding" der eerste 300 het eigenlijke onderwerp finaal heeft uitgeput.
Het eenige, wat me dus nog nuttig lijkt, is zoowel mijn vorige Inleiding als mijn 300 eerste Boekbeoordeelingen te verdedigen tegen enkele aanvallen, waaraan deze hebben blootgestaan.
Ik had verleden jaar o. a. geschreven: „Het duurt eenigen tijd, voordat kinderen bruine boonen met spek kunnen verdragen; roode kool komt, geloof ik, nog later, maar dat weet ik ook niet zeker. ' Met alle gemis aan rechtvaardigheidszin schreef mij daarover iemand, voor wien overigens, naar mijn vaste overtuiging, dit probleem even ingewikkeld is als voor mij: „als U dat niet weet, wat weet U dan wel?!" Dit is mogelijk heel grappig, doch ik vind het niet minder onheusch dan oppervlakkig. Ik begrijp heelemaal niet, waarom ik zulke dingen zou behoeven te weten, en wat uit mijn onkunde op het gebied van kindervoeding voor mijn overige kennis valt af te leiden.
Een ander maakte een opmerking, die juister lijkt.
Zij — het was een Dame, — had ernstige bedenking tegen een richtingwijzer op de Mookerheide, waarop ik in die „Inleiding" als eene mogelijkheid had gezinspeeld; zij oordeelde, dat ik duidelijker had moeten aangeven, hoe ondoelmatig, ja, ongewenscht het zou zijn, zulk een richtingwijzer midden op de Mookerhei te plaatsen, omdat de menschen, die daar komen, er allen heen worden gestuurd, dus allicht het best doen er stilletjes te blijven, en men hen volstrekt niet hoeft op de hoogte te brengen, in welke 24 richtingen zij er vandaan kunnen komen; de schrandere schrijfster voegde toe, dat de maatschappij „er veel meer gebaat mee zou zijn, als „overal richtingwijzers stonden, die duidelijk aangaven, hoe men uit alle „hoeken en gaten van ons vaderland naar de Mookerhei komen kan."
Nog in den allerlaatsten tijd kwam zij op dit practisch en beminnelijk denkbeeld terug met de woorden: „Zulke richtingwijzers moesten, in be„wogen politieke tijden, vooral bij vele vergaderlokalen en club-gebouwen „worden geplaatst en dan moesten de handjes, om de aantrekkelijkheid der „verzending te verhoogen, rood worden geverfd."
Ik kan niet ontkennen, dat ik het denkbeeld vernuftig vind. Ik vrees enkel, dat als de menschen elkander gingen bevechten, met handwijzers naar de Mookerhei voor elkanders deur te plaatsen, geen gemeentelijke verordening bestand zou blijken tegen de verstopping, die daardoor op straat zou ontstaan.
Tegen de eerste 300 Boekbeoordeelingen zelf rezen, zoover ik kon nagaan, iü hoofdzaak twee bezwaren.
Het eerste meer particulier, het tweede meer globaal.
Het eerste, uitgaande van de vriendelijke onderstelling, dat ik het recht



mis iets te vergeten, en dat de plicht op me rust, een menschelijkerwijze onmogelijke volkomenheid van arbeid te leveren, mokte en wrevelde tegen het ontbreken der prijzen bij de boeken. Ik weet zelf niet, waarom ik die verleden jaar niet heb toegevoegd. Waarschijnlijk heb ik er niet aan gedacht
Het is niet altijd gemakkelijk te zeggen, waarom men eenig voorwerp niet van een prijsaanduiding voorziet Men doet het zeker nooit, als men niet van plan is, het voor welk bod dan ook af te geven. Nooit, zoover ik althans weet, ziet men een gezin ontbijten voor geprijsde boterhammen, broodjes, kaas, rammenas en eieren. Men doet het evenmin als men redelijkerwijze onderstellen kan, dat niemand op het voorwerp een bod zou doen; — zoo ziet men nooit een prijsbriefje geplakt op een half opgebruikt potlood, op een hoed, dien men op zijn hoofd heeft, of op het bed, waarop men van plan is te gaan slapen. Men onderstelt niet, dat iemand zou binnenkomen, om het ontbijt uit te koopen, of door een reusachtig bod, zou pogen zijn evennaaste van de meest onmisbare voorwerpen te berooven. Maar in deze gevallen verkeeren wij hier niet, — want de boeken zijn wél te koop en er zijn zeer zeker wèl menschen, die ze bij uitgevers of boekhandelaars willen aanschaffen.
Zij hebben ook een werkelijken prijs; zij verkeeren niet in het geval van lucht, zon, maan, sterren, regen en mist, waarvoor geen prijs valt te bepalen, of van sommige menschelijke dingen, die, naar algemeen vaststaat, voor geen prijs ter wereld te koop zijn, — hoewel deze laatste meer en meer tot de verdwijnende soort gaan behooren. .
De boeken hadden dus ordentelijk moeien worden geprijsd; het was een fout van me, dat ik het niet deed; er is bepaald geen ontkomen aan.
Het andere, meer globale • bezwaar tegen de eerste 300 Boekbeoordeelingen is ten eenemale vernietigend. Het is eigenlijk geen bezwaar, doch meer in het bijzonder een doodvonnis.
Het is vervat in de niet minder hoffelijke dan treffende opmerking, dat ik voor niemand op de wereld gezag heb als recensent Ik ben daarvoor onder andere te nerveus, wat in het hollandsch beteekent: te zenuwachtig.
Zoo moet ik dus geacht worden het best te doen: voortaan mijn mond1 over boeken tè houden.
Dit wordt inderdaad zeer ernstig.
Er zit niets anders op, dan de vele honderden menschen, die verleden jaar mijn 300 Boekbeoordeelingen raadpleegden, aan te raden, hun redelóoze en eigenwijze vooringenomenheid ten mijnen gunste te laten varen, en dit jaar van mijn Wegwijzer door de Romanlectuur geen de minste notitie te nemen.
Ik voel mij niet bij machte meer te doen; om dit overwegend bezwaar uit dén weg te ruimen.
Nu zou ik gevoeglijk kunnen eindigen, na mijn dank aan de R. K. Pers en de lezende menschheid te hebben gebracht voor de groote welwillendheid, waarmee zij de eerste 300 hebben ontvangen en stellig deze
tweede 300 eenzelfde vriendelijke ontvangst bereiden.



reizen ver achter Libië's brandende woestijn, tot dat zonne-volk van Kamt, ingemetseld in een reuzenput van heuvelklingen, ongeloofelijk listig is doorgedrongen... nu ja... al wat men boeiends zich droomen kan in de tooveroorden valh Iisis, en Osiris, wat men meest fantastisch kan uitzinnen aan tragische gebeurlijkheden, het speelt zich dan af om Hugh Tankerville, die dit zich stomgapend wondervolk behekst als de „lieveling
der Goden", de van Anubis goddelijken berg neergedaalden Zoon van Ra 
Een meesleepend boek, doch dat ik enkel aan volwassenen aanbeveel.
14 AVIATOR. Jan Feith. — Schellens & Giltay, Amsterdam.
Een zeer spannend, prettig, ingewikkeld leesboek, — doch, dat het euvel bezit veel te veel waarde te hechten aan 't geen heel- of halftheosophische wonderspreukerij ons wijs wil maken over magnetische invloeden. Onvolwassenen moeten het boek liever niet lezen, ze mochten die gekheden eens gaan gelooven! Mooie dingen!
15 DE AFLOSSING. Home. — Bruna, Utrecht.
Een goed boekje voor volwassenen; aardig verteld, zonder veel verheffing, maar natuurlijk en zuiver gevoeld, 't Is echter meer een schets dan een novelle.
16 ALLEEN OP DE WERELD. — Futura, Leiden.
Eenvoudig maar mooi. Frans, de Italiaansche jongen, en Marie Picot zijn treffend geschetst; toch zat ér m. i. meer in de intrige dan er uit is gehaald. Aan te bevelen.
17 EEN ALKMAARSCHE BURGEMEESTERSDOCHTER. M. Maclaine Pont. Deze Betje Bleau en Moeder en zoon van Saenden, die het aangenaam
verteld verhaal beheerschen, zijn met groote vaardigheid geteekend en tot een belangwekkend middelpunt gemaakt van een breed opgezet boek. — Patriotten-eerzucht en Regenten-ijdelheid, intrige-lafheid en vreemdelingenovermoed spelen hier hun ingewikkeld en aangrijpend spel, — doch de schrijver heeft met krachtige vuist de eenheid gehandhaafd van zijn mooi en boeiend werk. Dit boek verdient ten volle den lof, die er van uitgaat.
18 EEN ABDISSE V. THORN. A. Steenhoff-Smulders. v. Leeuwen, Leiden. Dit is een rein, warm geschreven, menschkundig, edel gevoeld boek.
Jonkvrouw van Heynsberghe en haar geheele omgeving zijn indrukwekkend voorgesteld. Een aanbevelenswaardig en echt verheffend boek.
19 HET BELOOFDE LAND. Ina Boudier Bakker. — v. Kampen en Zoon. Dit is voor volwassenen een heel treffende roman van verstoorde levensillusie en eerlijke, reine liefdetrouw. De figuren van Eli Bagg, Hester, Adam en Eli's moeder zijn roerend en sprekend. De stijl is mij dikwerf te poëtisch, te lyrisch, — soms doet hij echter prachtig aan. Kinderlectuur is dit boek niet, 't gaat ver boven kinder-opvatting uit.
20 BOGORIANA. Annie Foore. — 3e druk. — Bruna, Utrecht. Merkwaardig, hoe kiesch en tevens diep deze schrijfster haar blik heeft
geslagen in de geheimen der hoogere Indische levenskringen, voor haar de verwezenlijking der weelderige sprookjes van Bogor's eeuwig-bloeienden tuin. Agnita in haar vrouwelijk-aanhankelijke fierheid en eenvoud, Verschuere in zijn eerzucht, die ten laatste opgaat in zijn hooge huwelijksliefde, James de edele jonge borst met zijn oogenblikkelijke zwakte en zijn grootmoedige boete vormen het middelpunt van een mooi, voor volwassenen aanbevelenswaardig boek. Het is modem, goddank, zonder onmoderne strekking.
21 DE DUBBELGANGERS. H. Hill. — Nijgh en V. Ditmar, Rotterdam. Een ongelooflijk schrander en dapper meisje, Hertha Brüning, beraamt,
met behulp van Bernardi en diens toegewijden ondergeschikte, Herman Wol-



ters, haar verloofde — Paul van Randow — uit het krankzinnigengesticht te bevrijden, door er listig een dubbelganger in te smokkelen; dit leidt tot schrikbarende verwikkelingen, daar deze Paul een schurk blijkt te zijn, achtervolgd door een complot medeschuldigen, die zich op hem, den verrader, willen wreken, 't Loopt alles goed af, natuurlijk. Huwelijksbootje en spelevaren als slot Daar lucht je van op. Mooi is 't boek niet; wèl onschuldig.
22 DE ERFENIS V. D. SOCIALIST. /. Volens. — G. Mosmans, Venlo.
NoL 2 der „Geïllustreerde Bibliotheek". — Een eenvoudig verhaal, waarin de kracht van den godsdienst uitkomt in het woest-eerzuchtig leven van Anton Petersen en diens geestverwanten, in de liefde van Liesbeth Birken en in de fiere katholieke-sociale levensopvatting van Baron Werden.
23 MIJN ECHTGENOOT. J. Pravieux. — H. Berger, Den Bosch, (K.III). Een geestig, leuk boek, dat in ieders handen kan komen. De naam van
den bekenden Franschen schrijver Jules Pravieux is waarborg voor de degelijkheid van het boek, — de bewerking door de „Maatschappij de Katholieke Illustratie" is waarborg voor de vertrouwbaarheid en kieschheid van den inhoud.
24 ELISABETH VON ELLERN. Ida v. Conring. — O. Weber, Heilbronn. Een mooi, zacht gevoeld en edel boekje. Wat is ze fijn geteekend die
liefelijke Lotty en die plichtgetrouwe, eerlijke Elisabeth. Ik vind dit boekje voor volwassenen goed; kinderlectuur is het niet.
25 EER OM EER. — Futura, Leiden.
Dit is een mooi boek; Wal ter en Piëta zijn niet enkel belangwekkend, om hun eerlijken moed en prachtigen durf, doch ze zijn zeer treffend uitgebeeld; en om deze twee groepeert zich het geheele verhaal. — Kees' moeder vind ik te doorzichtig onverstandig; zulke zoontjes-aanbidding lijkt gedwongen en onnatuurlijk. Zeer aan te bevelen, 't Kan natuurlijk, komende van „Futura", ieder in handen worden gegeven.
26 FELIX NOTVEST. /. Heer. — Ten Brink, Meppel.
Dit prachtige boek, dat ik volwassenen aanbeveel, verhaalt den grootschen strijd van den edelaardig-onverschrokken, geestdriftigen Felix Notvest, tegen starre conventie, onverstand, hebzucht, harteloos geweld en wraakgierige coquetterie. En met de majesteit van zijn trouwhartige kunstliefde en zijn onbuigzamen rechtvaardigheidszin breekt hij, maar met koninklijke kracht, wat niet buigt voor zijn adellijk denkbeeld, en hij valt, verheerlijkt door zijn tegenstanders, die zijn glorie zingen in hun ondergang, terwijl Notvest zelf alle verheerlijking, die zijn leven en streven omstraalt, terugwerpt op de nationale kunst, waarvoor hij leed en streed en stierf, en op de zedelijke verheffing van 't hem toevertrouwde volk, dat hij nog lief heeft, waarvoor hij nog kampt als 't hem eervergeten het trouwe hart heeft gebroken. En over heel dat pracht-bestaan de zachte zon der jonge mooie liefde van Christi Wehrli, zijn zuster in de kunst, zijn lijdens-bruid in de stormen des levens 
27 DER FALSCHE GRAF. Karl Schmeling. — Weber, Heilbronn.
Een „Kriminal-roman", die goed is verhaald en waarin het karakter van den hoofdheld, een ontslagen galeiboef, Benoit, belangwekkend is voorgesteld; zonder Overdreven bloedtooneelen, kalm ongedwongen, doet dit boekje aangenaam aan.
28 DE FAKIR. Louise Stratenus. — A. W. Bruna, Utrecht.
Dit is als „Voor de coupé" luchtig bedoeld en zoo moet 't worden opgevat. Een in die mate 'betooverend wezen ware anders tamelijk onwaarschijnlijk Het boekje is los, prettig geschreven.... de stof wat vreemd.



29 DE FREULE V. D. DENNENHOF. Mta Badeux. G. Mosmans Sr., Venlo. No. 5 der Geïllustreerde Bibliotheek. De bewerking van Aigueperse's
Marguerite is in dit boek met veel tact en liefde geschied, zoodat vooral heit laatste gedeelte, waarin de bewerking 't scherpst uitkomt (ja een nieuw boek werd) aangenaam aandoet. Mej. Badeux heeft gezorgd voor goed Hol-, landsch. Het boek is van heel wat breeder inhoud en heel wat dieper dan het kinderachtig plaatje op den omslag zou doen vermoeden. No. 5 verdient een even ruim debiet als de beide No.'s dezer serie, die ik inleidde bij het publiek (3 en 4).
30 FRANS V. STOGHEM EN Z'N VROUW. Bernard Verhoef. Bruna, Utr. Dit is geen onderwerp voor kinderen, voor volwassenen is 't een heel
goed boekje; klein maar fijn, leuk, pittig, menschkundig, hier en daar bepaald geestig. In één punt vergist de schrijver zich: de ideelooze, stokvischachtige huwelijksopvatting van Dora is heelemaal niet middeleeuwsch; lijkt er niet op.
31 HET GEHEIM VAN DE ROODE KAMER. E. Brandes. H. J. Smit, Amst. Een vrij onnatuurlijk, oppervlakkig detective verhaal, waarin weinig nut
is gelegen; karakters ijl en verwikkeling ongeveer onmogelijk.
32 DE GEHEIMZINNIGE AUTO. William le Quenx. — Bruna, Utrecht Een spannend en goed boek. Het mag iedereen in handen komen; het
is anders een historie om van te droomen en die moedige, schrandere dokter Dugdale en die onversaagde Ena en haar geheimzinnige beschermer, daar heb je respect voor! William le Queux is hier wèl in zijn kracht geweest
33 DAS GOLDENE HERZ. E. Fahrow. — O. Weber, Heilbronn.
Een interessante novelle. Het flinke karakter van Von Geyern komt uit in de tragische verwildceling, waarin hij wordt verward door de intriges van Elly en San Pandez, en waardoor zijn bruid Mira onder verdenking komt hem te verraden. Een goed boek, vlot geschreven en aangenaam verteld.
34 DAS GEHEIMNISZ DRAGYNIANUS, v. Hanovicz. O. Weber, Heilbronn. Een aardig en goed boekje; verhaal van een gepensionneerd commissaris
van politie over een moordhuis, waarvan hij het geheim ontsluierde. Goed verteld, onschuldig, spannend.
35 DER GOLDTRUPF. F. Wichmann. — O. Weber, Heilbronn.
Een zacht en van lokale kleur helder getint verhaal; zeer aangenaam geschreven, goed boekje.
36 HELDEN ZONDER ZWAARD. Hans. Bureau Stationsweg 15, 's Bosch. Reislectuur, onschuldig. Everaart redt een onoverzienbaar leger menschen in onberekenbaar afwisselende omstandigheden en met onovertrefbaar talent en gemak. Als hij eindelijk omkomt wordt Elza, zijn weduwe, gek. De val van zulk een held is om gek van te worden.
37 HET HOFKE. Marie Koenen. — Witte Bibl. I. P. Brand, Bussum. Deze keurige uitgave zet voortreffelijk in. No. 1 is echt mooi. Twee
verhalen „Het Hofke" en „Dolf's zonde" beide in gevoeld, fijngetint, kleurig Hollandsen; het eerste een zorgelijker, het tweede een angstiger levensopenbaring, beide beheerscht door zekeren diepingeleefden weemoed over een dierbaar en verloren geluk, doch beide ook ten slotte zoo weldadig aandoende door de mooie teekening van het herleven der treurige, verdorde gemoederen. Milia en Bétte de hoofdfiguren zijn bijzonder goed getroffen. De harmonieuze bandteekening van Mathieu Wiegman is sober, sierlijk, sprekend.



164 DE SPION VAN DEN KEIZER. Charles Laurent. — Bruna, Utrecht. Voor volwassenen zal ik dit boek niet afkeuren; wel het rangschikken
onder voorbehouden lectuur. De, overigens in 't verhaal kunstmatige, figuur van Dorothea maakt dit noodzakelijk; ook zekere gedragingen van Murat, die beter gemist hadden geworden.
165 DE SNUIFDOOS V. D. KARDINAAL. H. Harland. Greven, Zevenbergen. Dit is een. geestig, frisch boekje, in uitstekend Hollandsen overgezet. Een
dier prettige Engelsche boeken, die een mensch beurtelings ontroeren en ontspannen. Eenig voorbehoud,, om de luchthartige behandeling van 't gemengd huwelijk.
166 SOCIALE VERTELLINGEN. Jhr. Ch. Rochussen. Erven Bohn, Haarl. Boeiend geschreven verhalen vol leerzamen inhoud, doch juist om dien
inhoud niet voor kinderen geschikt Strekking, verhaaltrant en onderwerp zijn zéér te prijzen.
167 SCHETSEN. VIII. Samuel Falkland. — H. J. W. Becht, Amsterdam. Dit is de beste bundel, dien ik van den schrijver las. Met voorbehoud
p toch te lezen: Heyermans kan nu eenmaal niet laten nu en dan rauw en *jt guur uit den hoek te komen. Jammer, want deze bundel bevat zeer mooie schetsen; ik noem: „de medeplichtige", „de man die gezeten had", „de gong", „asperges" „Tarquinius". Deze genre-stukjes vind ik zoo ver uitstaande boven de brute platheden, die Heyerman's producten meestal ontsieren, dat ik betreur, dat hij niet altijd zóó schrijft!
168 VAE VICTIS. Nath. v. Eschtruth. — Bruna, Utrecht
De cynische, trotsche, millioenrijke Elynor von Heijm verovert uit louter ijdelheid en behaagzieke heerschzucht, den oppervlakkigen doch in den grond onbedorven, voor edele gevoelens toegankelijken Bonaventura von Vólkern; de rampzalige is de arme slaaf der hard en koel hem vertrappende vrouwelijke tiran. Op haar beurt wordt zij overwonnen, gevangen in haar eigene, nagebrabbelde Nietzscheaanscbe theorieën. Haar tiran is de internationale oplichter, dief en moordenaar, Cassarate, —. dan is zij de slavin; — slavin van haar ijdelheid, laagheid en godvergetenheid. Tusschen al deze, door het kwaad overwonnenen, staat aandoenlijk mooi, de figuur van een arm, adelijk meisje, Mal va vón Kettenau, die, onoverwonnen, uit de hoogte neerziet op al dit verderf, en behoeftig maar levensblij, verlaten maar fier, ten slotte haar eenige en eerste liefde, Bonaventura von Vólkern, hergeeft aan zich zelf, hem herwint voor de maatschappij en den God zijner jeugdige jaren. Voor volwassenen is dit een mooi, doch voorbehouden boek; de liefdesuitingen van den ellendeling Cassarate tegenover Elynor acht ik ongevaarlijk, daar men voelt, dat alles laffe, weerzinwekkende komedie is.
169 HET VEBGAAN V. D. „ANNA HOLLMANN". G. Frenssen. Sijthoff, Leid. Hetzelfde voorbehoud, dat ik tegen alle Frènssen's boeken zou willen
maken, geldt ook voor dit boek. Stellig is de zeeman goed geteekend, doch de luk-raak phantasieën van den schrijver maken zijn boeken gevaarlijk. Het heiligste is hem niet heilig, alles roert hij aan, onoordeelkundig, twijfel wekkend en onrust zaaiend. Da's geen gezonde lectuur.
170 HET VREEMDELINGEN-LEGIOEN. Erwin Rosen. H. Honig.
Dit boek is geen roman, niet als zoodanig bedoeld, niet in dien trant geschreven. Het is een verpletterend pleit tegen de instelling, in den titel vermeld, en die „eene zaak is van verdacht allooi" (p. 275), een eerlooze uitbuiting van zwerflustige, mensch-verloren individuen aller volken, een zedelooze verkrachting van menschelijke weerloosheid en onverstand. Begrijpelijkerwijze geen boek voor kinderen doch merkwaardig vrij van alle



streven om het bestaande lage in prikkelende voorstelling te teekenen. Voor volwassenen een belangwekkende lectuur, die dikwerf sidderen en gruwen doet. Ongelooflijk zoo iets onder de Fransche • driekleur!
171 VOOR GOD EN DEN KONING. Marjorie Bowen. — M.F. de Bas,'s Hage. Houdt men het Anglikaansch standpunt der schrijfster in het oog, dan
mag men dit boek een mooi boek noemen. Met veel liefde en diepte is Willem III, onze stadhouder, behandeld, met veel talent is zijn voortreffelijk beleid geschetst, zijn liefde voor zijn gemalin geteekend.
172 VERLOREN ILLUSIE. A. v. Berckel-Hövell. Blankw. en Schoonh., Haag. Taalfouten (b.v. le naamval en 4e naamval trouw door elkaar geklutst)
nog daargelaten, van stijlfouten gezwegen, als die foei-leelijke wending: „wij hopen U en Pa er niets tegen zult hebben" (neger-hollandsch), en „ze was pas terug van haar verblijf bij Frits en viel het haar in den eersten tijd toch zoo af" (groenteboeren-stijl). Het heele boekje is een niets van sejntimenteele flauwiteiten Een echt prul. Is het misschien als parodie bedoeld op die vele laffe moderne sentimentaliteiten?.... Best mogelijk.
173 VERBORGEN BRONNEN. Augusta de Wit. v. Kampen, en Zn, A'dam. Dit zijn zeer mooi geschreven schetsen, waarin rijkdom van taal en
zuiverheid van vorm als met elkander wedijveren. De laatste schets vraagt eenig voorbehoud. Deze „hoogste Wet" lijkt me bedenkelijk.
174 HET WOLLEN KLEED. Henri Bordeaux. — G. Slothouwer, Amersfoort. Dit is in het geheel geen boek voor allen leeftijd. — Bordeaux is insinueerend, onbescheiden, hartstochtetijk en schijnt van het leven zeer sterk het verderf te hebben ingeleefd met zijn geest en gemoed. Raymond is een zedelooze, lafhartige egoist; zijn vrouw een prul, dat ze zich zóó laat ringelooren. Ik vind in haar datzelfde willooze, oppervlakkige lieve-pop-achtige, waarin de vrouw in de meeste leesbare Fransche romans opgaat... en reddeloos wordt miskend en onteerd. Geen aanbevelenswaardige lectuur; stellig voorbehouden.
175 DE WITTE WADE. Rudolf Stratz. — Gebr. Kluitman, Alkmaar.
Ik herinner mij dit boek reeds voor 13 a 14 jaar te hebben gelezen onder den titel „De witte dood"; 't werd toen aangeboden voor een Vijfde van den huidigen prijs. Voor volwassenen zou ik het, als voorbehouden, niet afkeuren. Rein en blank blijven ten slotte, na veel onverantwoordelijken overmoed in het spelen met dreigend gevaar, zoowel de avontuurlijke vrouw als de machtige man, die samen de Alpen rondzwerven, rein en blank als de met sneeuw bedekte kruinen der berggevaarten; doch over deze twee, • als over deze bergen, heerscht de dood: de dood, dien hun hart sterven moest in naam der huwelijkstrouw, en ter liefde dezer vrouw voor haar kind. Maar dit gezegend einde maakt het boek niet dan met voorbehoud leesbaar, om de averechtsche theorie, die er telkens in wordt verdedigd.
176 DE WEGEN GODS. Fannie Eden. — Uitg.-Maatsch. Misset, Doetinchem. Dit enkel voor volwassenen geschikt boek heeft de gewone min aangename eigenaardigheden van Eden's boeken; Madeleine en Thorneycroft zijn goed geteekend. Voorbehouden.
177' WONDERBARE LEIDING. Fannie Eden. — Misset, Doetinchem.
Vier mooie verhalen. Zelfde voorbehoud echter, dat ik steeds voor haar boekeu maakte.
178 WIENS KIND. Fannie Eden. — Uitgevers-maatsch. C. Misset, Doet.
De gewone grief tegen Fannie Eden: het opgeschroefd methodistischi godsdienstig ervaren, hindert ook weer in dit boek, dat anders werkelijk in Kleine Hal een mooi karakter openbaart



179 DE ZOON VAN HET VOLK. Bar. Orczy. — H. Honig, Utrecht. Volwassenen, die begrijpen, hoe Hongaarsche toestanden, voornamelijk
onder een ruw boerenvolk, geheel anders zijn dan in een "Noord-Hollandsche landstreek, mag dit boek wel in handen komen; kinderen niet. — De trotsche, maar groothartige boer Andras naast de duifelijk schuchtere graven-dochter Ilonka, de spilzieke oppervlakkige heer van Biedeshüt en diens praalzuchtige vrouw vormen het middelpunt van een tragisch, van locale kleur schitterend, rijk gestoffeerd verhaal, dat echter, door het weelderig Slavisch volkskarakter, niet op onrijpen leeftijd berekend is.
180 DE ZWARTE GALEI. Wilh. Raabe. — Bruna, Utrecht
Voor volwassenen is dit boekje niet af te keuren, mits men in het oog houde, dat de Watergeuzen als helden en bevrijders en de aan 't Roomsch Geloof trouw gebleven Antwerpenaren als ketterjagers worden voorgesteld. Aanbevelen doe ik het boekje niet, — het heelemaal afkeuren voor volwassenen acht ik echter niet noodig.
181 HET ONZICHTBABE. A. Barkley. — D. Coene, Amsterdam.
Iets excentrieks gezocht en iets héél mals gevonden en vandaar een onmogelijk-gek, onbelangrijk, vervelend geschreven boek. — Wie er wakker bij blijft, mag het lezen.
182 VOORNAAM ENGELAND. N. N. — A. H. Adriani, Leiden.
Een door een Hollandsche gouvernante goed geschreven, boeiende verhandeling over de hoogere Engelsche kringen, hun zeden, gewoonten, inrichting, opvattingen, huiselijk leven, vermaken en zoo meer. Het hoofdstuk over de Staatskerk is nog al protestant getint, doch niet stootend. Een belangwekkend geschrift van iemand, die goede oogen heeft en haar onderwerp sympathiek behandelde.
183 LIEFDE. B. Björnson. — Meulenhoff & Co., Amsterdam.
Twee zeer mooie verhalen; een teer en kiesch onderwerp in beide, doch door den meester met kleinkeurige behoedzaamheid behandeld. De Noorsche geest waait sterk over Synnöve's en Arne's liefde: men moet met dien Noorschen geest al vroeger hebben kennis gemaakt om dit boek te genieten. Maar mooi is het
III. AFGEKEURDE ROMANS.
184 ALS 'T HART JONG IS. Eline v. Stuwe. — Holkema & Warendori Amsterdam.
De strekking van dit boek is slecht. Het is leeg, omdat Helene Heslenfeld geen hoogen inhoud vermag te geven aan een leven, dat ze toch vrijwillig aanvaardde, en waarvan zij nu achteraf de zware offers niet dragen wil. Ondanks haar, bijna tot het eind volgehouden, mooi karakter, is deze jonge vrouw machteloos tegenover haar temperament, omdat een vrouw in den grooten strijd tegen zich zelf, wil zij de mooie creatie blijven, die het liefde-centrum is der christelijke maatschappij, den christelijken godsdienst, zijn offergeest en wijding, eenvoudig niet missen kan. Reyneke van Stuwe's, conclusie is verderfelijk, onlogisch en laag-bij-den-grondsch; — een nieuw bewijs van de eenige kracht des Christendoms, dat juist allermeest onmisbaar is „als het hart jong is".
185 AAN DEN ZONKANT. F. Hagebrück. Holkema en Warendorf, A'dam. Schetsen. Een is van dien aard, dat ik het heele boek beslist afkeur.



186 AUS ZU GROSZER LIEBE. Brame. — O. Weber, Heilbronn.
De schrijver staat niet op de hoogte van het tragische onderwerp. Dit No. bevalt me niet H(et slot is ook volkomen onchristelijk en onbevredigend. Niet mooi.
187 BERUSTING. Amand de Lattin. — H. ten Brink, Meppel.
Een boek van een Vlaming, die zeer veel Hollandsen kent, maar die toch telkens zijn Vlaamsch-Hollandsch laat kijken. Moet hij zelf weten natuurlijk! Maar wat ik hem niet vergeef is zijn gerektheid, eindeloos geredeneer over hetzelfde.... en de op onderscheidene plaatsen weerkeerende grove onbehoorlijkheden, waardoor ik 't boek moet afraden.
188 BLOEIENDE OLEANDERS. Regneke van Stuwe. — L. J. Veen, Amsterd. Slecht; dezelfde holle, weëe theorie, die al de werken dezer schrijfster
ontzielt. Kleine, laffe zelfzuchtige menschjes, mooi van buiten maar rot van binnen, lafaards in 's levens strijd....
189 CATHERINE. M. A. Antink. — Maatsch. v. g. en g. lectuur, Amsterdam. Een tot uitpierens-lang-gerektheid getrokken vertellen van dood-een-
voudig gebeuren en van devotie-dingen, die diep zinkputten in rdensch-nijdig bitterkrakeel en dier-ruwheid van jong-wildbloed Catherine, — verbeeld in verstruikeld kroes-lover-diepte-srwart van hoek-hak-klak woordzinnen, omwuivend natuur tot onnatuur, hard-schrijnend kieschheid en teerheid, bruut uitdagend schaamteblos. — Af te raden.
190 DE DANS DES LEVENS. P. H. Moerkerken. P. N. v. Kampen en Zn., A'dam. Over dit boek meer zeggen dan enkele woorden ware het te veel eer aan
doen; het zijn losse opstellen, vandaar geen geheel zou men zeggen. Nu, lezeres of lezer, dat is mis geraden, ,t is wel een geheel..., 't is één en al onhebbelijk.
191 DUIZEND EN EEN SPECIALITEITEN, Multatuli. — Ned. Bibl., Amsterd. Deze schrijver is niet geestig maar giftig, niet pakkend maar drukkend,
niet los maar wild, niet gemoedelijk lachend om de zotheden der menschheid, maar beleedigend snauwend en vlegelachtig tegen alle man, dien hij op zijn weg ontmoet Ik raad dit goddeloos boek beslist af.
192 DE FRAAIE COMEDIE. Henri van Booven. — Meulenhoff, Amsterdam. Het fraaiste in deze comedie is de schrijver zelf, die zich in zielkundige
uitspattingen zoo reddeloos belachelijk maakt, dat er bepaald een comedie ware te maken enkel met de gegevens, die hij verwerkt tot zijn menschen. Het boek is slecht. Het is ook niet grappig, het is bespottelijk.
193 FIDESSA. Couperus. — L. V. Veen, Amsterdam.
Na hetgeen ik schreef over Couperus' „de Zwaluwen neergestreken" (le Bundel Boekb.) hoef ik niets naders te zeggen." Dwaas en ongezond phantasme, rare strekking, nare insinuaties. Slecht.
194 DE GOUDEN BEKER. H. Dickmar. A. v. d. Linden. — Becht, A'dam. Noch Asta, noch Else zijn typen, wier uitbeelding en drapeering ik
voor Katholieke oogen geschikt acht Het boek zou er voor zéér enkelen' door kunnen.
195 GEBROKEN AARDEWERK. H. Begbie. — Honig, Utrecht.
Dit boek zou ik Katholieken afraden; niet dat er in deze Heils-legergeschiedenissen niet veel goeds ligt, doch de doctrine, die den grondslag vormt, is valsch. Gevaarlijk.
196 DE GEHEIME TUIN. Frances Burnett. — A. W. Sijthoff, Leiden. Een boek, dat niemand in handen moet komen.



197 HET GEVLOEKTE KIND. Honoréde Bcdzac. — Wereldbibliotheek, Amst.
Ondanks de hooge lofspraak, die de vertaalster aan haar werk doet voorafgaan over den Franschen schrijver, keur ik dit boek af.
iQfi DE GELUKKIGE ECHT VAN DINGEMANS. A.d. Ridder. Dickhoff, Haag. Onwaar, gerekt, hot-bot-pot-stijl; vies boek. Beslist slecht.
199 HECHTE BANDEN. D. Musbach. — L. J. Veen, Amsterdam.
Dit is een slecht boek, waarin niet enkel met de gezonde denkbeelden over het verhaal, maar met normale eerbaarheid en hoogeren adel des gemoeds feitelijk wordt gespot.
200 EEN HELD VAN ONZEN TIJD. M. Lermontof. — Ned. Bibl., Amsterd. Voor volwassenen niet af te keuren. Toch beveel ik het niet aan, omdat
de inhoud weinig Nederlanders zal interesseeren; ik vind er hoegenaamd de schoonheid niet in, die de lofrede op Lermontof, aan 't slot van het boekje zou doen verwachten; die Russische kannibalen-hartstocht van Bela laat ons, dunkt me, koud; Zebra-menschen als Azamat en Kazbietzsj, een stroopop-officier als Petsjorien hooren in onzen gezichtskring niet thuis. Voorbehouden.
201 HIJ, DIE KWAM EN DIE GING. X. — Ev. Laan, Den Haag. Onthulde nonsens over een slecht mensch in akelige scènes en achterbuurtkiekjes van zekere kunstenaars- en kunstenmakers-wereld. Slecht en leelijk.
202 HUIZE MAVADOUZE. Tinayre. — L. Dickhoff, 's-Gravenhage.
Dit boekje is vol dom ongeloof en gemeene situaties. Gelukkig is de stijl ook allesbehalve aanlokkelijk en de karakterteekening banaal. — Slecht.
203 HET HUWELIJK VAN TANCBEDA. Elynor Glyn. — Bruna, Utrecht Glyn's verderfelijke theorieën en onzalige droomerijen maken ook dit
boek tot beslist slechte lectuur. Men geloove ook niet aan de wijd-uitgetoeterde lofspraken over dezen novellist. Malligheid!
204 IWAN DE DWAAS. Tolstoi. — Wereldbibliotheek, Amsterdam.
Het reclame-tichaam, geheeten „Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur" openbaart ons, dat in enkele jaren vaD dit boekje — Tolstoi's „volksvertellingen" — bijna 10.000 gingen onder onze Nederlandsche menschen. Mij een raadsel! Sprookjes zijn heel aardig net als kinderen — maar sprookjes met het air van ernstige tendenz-stukken maken op mij den indruk van kleine stakkerds met oudwijze gezichtjes en met den jas van hun vader
aan.... Net als groote menschen ! Deze geheele Tolstoi-machinatie is
ongerijmd, zonder zweem van bewijskracht, een loopje nemend met het Evangelie, dat er brutaal voor wordt opgecommandeerd, om voor hém, Leo Tolstoi, sprookjes-droomer, de roffel te slaan! Vooral in „Iwan de Dwaas" stuit dit vaag-dweperig, ongegrond-willekeurige van Tolstoi's verbeeldingsverwildering buitenmate erg. Af te raden.
205 IDEALEN EN IBONIEEN. Dr. Genderen. — Brusse, Rotterdam. In één woord gemeen. Geen letter verder waard.
206 JOZUA BRONSVELD. Hers. — P. N. v. Kampen, Amsterdam.
Een onder geen enkel opzicht aanbevelenswaardig boek. Vol ongerijmdheden, ja, dommigheden op 't stuk van geloof. Af te keuren.
207 JUDAS ISKARIOTH. L. Andrejef. — Wereldbibliotheek, Amsterdam. Een allerakeligste, stuitende en malle phantasmagorie over Judas. Kippe-
praat zonder zin, goddelooze nonsens hier en daar. Kost nog heel duur ook die malligheid 1



208 KITTY OPTENBURG. Cohen (J.) — v. Holkema en Warend., Amsterdam. Dit is, met veel pretentie, een heel klein beetje meer dan een leeg prul.
Karakters laf, stijl onbeduidend, strekking en stemming laag bij den grond, — zooal niet slecht, bepaald af te raden.
209 LIEFDE DIE NIET WEDERKEERT. H. Bordeaux. G. J. Slothouwer, Amersfoort.
Hervé, door de wufte Flora bedrogen, — Marcel, die in dit verraad deelt, Hervé, die Flora later weggooit, 't Kan best zijn, dat zulke dingen
gebeuren, zal wel zoo wezen Maar waar is het goed voor, zulk thema?
Neen, ik houd niet van den „katholieken" schrijver Bordeaux. Ik vind hem gevaarlijk en grofdrastisch. Ik keur dit boek met alle beslistheid voor iedereen af.
210 LANGS ROTSEN EN KLIPPEN. Elinor Glyn. — Bruna, Utrecht. Elinor Glyn is een dame, wier boeken ongeveer eensluidend dezelfde
levensfictie uitwerken, die zij in dit boek, even onbeminnelijk als oppervlakkig aldus formuleert: „alle mannen zijn slecht. .. de meeste hunner zijn beesten" (p. 101). Deze stelselmatige beesten komen dan in verfijnde hartsoonflicten met vrouwen, die, in Elinor's schatting, uiteraard afschuwelijk bekrompen zijn (p. 170), die er op raadselachtige manier geen denkbeeld van hebben, dat ze eenige belangstelling gaande maken (p. 40) en die net genoeg hersens hebben om te begrijpen, dat je naar binnen moet gaan als het regent (p. 185). En dan komt er natuurlijk herrie in de hut, als deze, volgens Elinor Glyn, schattig-zoete engelen worden stukgeklauwd door deze beesten van mannen. Dit alles is echter een even domme als onware en leelijke theorie, welke ten grondslag ligt aan alle Glyn's boeken, ook aan dit. Af te raden, hoezeer 't van trouwens verdachte zijde worde goedgepraat.
211 LEVENSTOESTANDEN. Stanoc. — Bruna, Utrecht.
Dit boek is, ondanks zijn loffelijk streven, de typische vrouwelijke zelfzucht in haar verschillende leelijke gedaanten te brandmerken, geen boek voor Katholieken; tenzij met zeer veel voorbehoud. Stanoc had zijn onderwerp niet zóó mogen of behoeven te behandelen om zijn doel te bereiken! Het is echt te betreuren, dat hij dit deed.
212 LE DUC ROLLON. Leon de Tinsseau. — Callmann-Levy, Paris.
Een wondere geschiedenis, spelend in de 21e eeuw. Familie van Keizer Theodoor II, Keizer van Columbia, bezoekt Normandië, waar op een kasteel Hertog Rollo heerscht, in 't midden van 't totaal verwoeste Frankrijk. De Columbianen komen er 500 millioen ton ijzeren rails weghalen, overblijfselen van de verdelgde spoorweglijnen Canadeesche intriganten
dwarsboomen hen. Een raar boek.
213 LANDELIJK MINNESPEL. Toussaint v. B. — C. v. Dishoeck, Bussum. ; Over de heele linie zeer slecht; — brutaal gemeen en gemeen brutaal.
214 LIEFDES SCHIJN. Reynike v. Sluwe. — L. J. Veen, Amsterdam.
Een dier fataal slechte, beginsellooze, ofschoon niet beginselen pronkende, afschuwelijk verderfelijke boeken der moderne vuil-litteratuur. Dom eri menschverlagend.
215 HET LEVENSLIED. Rud. Herzog. — H. Honig, Utrecht.
Een lijvig boek doch, naar mijn smaak, zeer gerekt. Richard Marcball's open, vrij en argeloos optimistisch, zonnig karakter is even goed getroffen als dat van den laag-mercantielen kunstenaar Braun; dat Helga zoo onnoozel is, zich aan dit individu te geven lijkt me onmogelijk. De nog wel (p. 282 en 287-288) met allerlei drogredenen goedgeprate scheidbaarheid van hèï huwelijk tusschen Helga en Rob. Braun maakt het boek zeer -voorbehouden lectuur. Die war-begrippen zijn verderfelijk.



216 MOEDER LENA EN HAAR JONGEN. Af. Geijerstam. — Bruna, Utrecht. Zeer voorbehouden om den inhoud. Vreemd dat grillig-vroom en stichtc-
lijk-verdorven karakter van Karl Johan! Zijn moeder is meer uit één stuk gemeen; komt beter uit. Er ligt iets akeligs in dit boek, dat koud maakt, — of je een stuk ijs over je tanden wrijft.
217 MET BLOED GEKOCHT. Rupert Loraine. — Bruna, Utrecht. Ondanks het ridderlijk karakter van Gilbert Charrington en de treffende kordaatheid van Hilary Page, is dit boek onaantrekkelijk en ongenietbaar, om de beestachtige moordenarijen en de vlegelachtige, gewetenlooze ruwheden, waarvan het letterlijk wemelt. Het is ook beslist onhistorisch, in zijn opzet: de Luthersche legerbenden uit den dertigjarigen oorlog af te schetsen als vrome Godsstrijders tegen de troepen der verdierlijkte Keizerlijken! Een dame maakte de „bewerking uit het Engelsch"; dit lijkt ongeloofelijk; men zou eerder hebben verwacht, dat een gepensionneerde beul dit boek had geleverd; ruw geschat gebeuren er 18 moorden in! Dit werk heet „bekroond", ik weet niet waar en door wie; vermoedelijk door een bloedraad of een slagersgilde. Ik kan dit boek om geen reden aanbevelen, en keur het om vele redenen af.
218 MADONNA. Lamb. Hurrelbrinck. — Valkhoff, Amersfoort
Dit boek keur ik beslist af. De titel is bedriegelijk en ongewettigd; 't meisje is een negatieve Madonna.... op een plaat met fouten.
219 MET DEN BOEMEL. /. Broedelet. — Boissevain & Co., Haarlem.
Dit is een boek vol onwaar en drukkend cynisme, dat ik beslist afraad.
220 NA JAREN. D. Musbach. — Schellens en Giltay, Amsterdam.
Dit is een „familie-roman", doch die ik voor families uiterst ongeschikt acht! Zoowel om den inhoud, die raar is, als om den vorm, die zelfs niet middelmatig goed is. Papa en mama zouden er zich aan ergeren, kinderen zouden er met hun Hollandsch door overhoop raken...
221 DE NACHTELIJKE AANRANDING. Cyriel Buysse. — C. v. Dishoeck, Bussum.
Dit boek is slecht, onnatuurlijk gewrongen, pessimistisch, leelijk van visie, verlagend en dom eenzijdig. Menschen, die van verschillende kanten tegen denzelfden mesthoop opkruipen.
222 HET NIEUWE GESLACHT. D. Wohlbrück. Holkema en Warendorf, Amsterdam.
Kan er als zeer voorbehouden door. Doch ik raad het af. Men kan er niets moois uit leeren noch uit letterkundig, noch uit zedelijk oogpunt Het is de oude, leelijke geschiedenis.
223 NORA LIESE. Barbara Ring. — Valkhoff, Amersfoort.
Zooals Sinclair in Baron Selderie ging offeren aan de meer vulgaire verlangens en viel uit de reine sfeer, zoo verlaat Barbara Ring hier haar levensblij, prettig genre, om zich te gaan verliezen in de mode-leugen der Noordsche levensverlorene, water-oogige droomsters.... Dit is een boek vol onwaarachtige hopeloosheden en ziellooze jeremiaden. Af te keuren.
224 NINETTE VAN DE FOLIES BERGÈRES. — Bruna, Utrecht Ninette is echt Parijsch artiestje, maar een edelmoedig karakter bij al
haar opgewondenheid en eigenaardigheid. Het tweede stukje in dit boekje „Omen", deugt niet; 't was met een kleine wijziging goed te maken, — jammer! Nu moet ik het geheel afraden!
225 OVERWONNEN. Thêrèse Hoven. — Valkhoff en Co., Amersfoort. De moderne giftige denkbeelden over de vrouw in een keurig bonbondoosje aangeboden: des te gevaarlijker als het doosje er zoo fijn uitziet!...



De vrouw, die later uit zelfzuchtigen trots terugkeert.... Ik zeg er enkel dit van: 't is de vrouw vernietigen zulk eerloos gebazel over haar teerste zielebestaan. Zulke schrijfsters zijn verderfelijk, en goddank, onwaar, in haar stelselmatige kleineering der vrouw. De vrouw, die aldus wordt overwonnen", is de edele, groote vrouw niet Dit boek is slecht.
226 ONTWAAKT. A. Gerish. - Schoonderbeek, Laren.
Dit is de smartelijke, duizelige ontwaking na een nacht van waanzinnige dronkemans-uitbarsting! Het boek is geheel ongewoon verwaandslecht
; 227 HET ONVERMIJDELIJKE. H. Brandt van Doorne. - Becht A'dam Het eenige, wat dit boek leert, is, dat het gevoelsgeloof, waar v Gorsel in opgaat niet steekhoudend is en dat de schrijver veel te weinig van het christelijk geloof afweet, om er over mee te praten. Dit is een grenzenloos verward en niet bij benadering te schatten gevaarlijk boek dat ik voor katholieken afkeur. '
228 OOM SILAS. Le Fanu-. — Theelen, Tongeren, België.
Onzedelijk is dit boekje niet, doch zedelijk verheffend ook allesbehalveonder geen enkel opzicht. Karakters in dit product zijn nul, draad geen' verhaaltrant verward, inhoud onbenullig, uitgaaf ordinair, omslag en titelplaat laag-bij-den-grondsch-drakerig. Een prul. Nic Carter en de Thomson s zijn er nog prachtstukken bij!
229 OM DE EER TE REDDEN. - A. W. Bruna, Utrecht.
Een greep uit het militaire leven; een majoor, die een boevenstreek ontdekt van zijn vriend Kapitein Burle en hem daagt op een tweegevecht na een opzettelijke beleediging; hij doorsteekt hem en de eer van zijn vriend is gered. Vreemde ideeën, nog van de goddeloosheid van het duel gezwegen tinkel voor volwassen menschen kan dit boekje er even door- om meer dan een reden niet goed te keuren; aan te bevelen volstrekt niet
230 OP VASTEN GROND. E. von Maltzahn. - Callenbach, Nijkerk
Het mag zijn, dat voor Protestanten deze bekeeringsgeschiedenis tot het „voorvaderlijk" geloof aantrekkelijk is, voor Katholieken bevat zii zooveel dogmatische ongerijmdheden, dat ik dit boek, ondanks zekere vrome •strekking, moet afkeuren
231 P^TER GEROLT V. ST. JANSGAE. Bartstra. - Holk. en War. A'dam Dit dikke, domme, duvelsche boek van f 5.90 heeft me heel nijdig
gemaakt Dat mijnheer Bartstra koorts of nachtmerrie heeft kan men hem niet kwalijk nemen, doch dat hij, wat hij dan ziet, noemt „Historische Roman , dat is toch al te mal! Het is geen roman, maar het is rimram het is geen historie, maar het is larie, het is geen historische roman het is met waarheid, waarschijnlijkheid en waarachtigheid een loopje nemende praatjesmakerij. Het boek is een leugen en wèl een leelijke leugen. DE POLITIESPION. Gorki. Meulenhoff en Co., Amsterdam De gebruikelijke verveling der Russische vertelsels, verhoogd door memonepijniging, in wanhoopstoeren „jefs", „drawa's" en „erki's" — namen vast te houden; daarenboven is dit boek het meest ongewenscht genre van drakerige verraderijen en laag-bij-den-grondsche sentimenten. Nog geen aankijken waard.
233 ROSE MARIE. Baronesse Orczy. - Blankwaardt en Schoonh., 's Hage De allerongerijmdste nonsens, dien de schrijfster in dit boek verzint over de Roomsche opvatting der onontbindbaarheid van een huwelijk gewetenloos en lichtvaardig gesloten door bepaald niet goed wijze ouders tusschen twee hansopkindertjes van 4 en 2 jaar, maakt de lezing van dit



boek zeer bedenkelijk; en daar die nonsens wordt gestoffeerd met rare praatjes van en over een Aartsbisschop en met een mal document van „een Paus" (?) raad ik Katholieken dit boek af. Het gevaar van het boek is, dat het historische allures aanneemt en toch is al wat er verteld wordt over de Roomsche opvatting nopens het 'huwelijk tusschen Rupert Keyston en Rose-Marie le Gros klakkelooze onzin en kippepraat.
234 RECHT OP GELUK. R. Burman. — A. de Lange, Amsterdam.
Dit boek acht ik zeer gevaarlijk en slecht, vooral daar er zoo heëlemaal niets wordt gedaan om het slechte, ten minste een klein beetje, te bedekken.
235 ROME EN UTRECHT. E. Weggeman. — P. Dz. Veen, Amersfoort. De schrijfster raadt zelf (in de voorrede) haar onwaar en onedel boek
af. Makkelijk voor den criticus. Zij vergat er bij te zeggen, dat haar boek te dom is, om er zich boos over te maken.
236 DE SCHOONE DORA. Lohde. — I. v. Oirschot, Breda.
Dit boek is niet enkel niet aan te bevelen, doch zelfs niet goed te keuren. De inhoud van het heele boek is immoreel en onbeduidend, al komt dan hier en daar de Voorzienigheid of de goede God er eens tusschen. Het revolverkogel- en vergifdroppels-slot is dit boek waardig!
237 SOMBERE SCHIJNINGEN. Jac. Megerink. v. Holkema en Warend. Amsterdam.
Het belachelijk slot van het boek, met dat tot een bekeering voerende vraagteeken (!) in een boek van Fred. v. Eden doet denken aan een parodie! Toch is 't wel als ernst bedoeld; en daarom is het zonder meer slecht over de heele linie.
238 DE SMALLE WEG NAAR HET GELUK. Ernst. — E. v. d. Vecht, A'dam. Het oordeel, dat ik indertijd over dit boek uitsprak, toen ik het, na
ingekomen klachten van H.H. Studenten verwijderde uit de Bibliotheek van „Geloof en Wetenschap", houd ik onverzwakt staande. Ik blijf het afraden. Publiek vroeg men laatst mijn oordeel, daarom geef ik het nu.
239 TWEE VBÖUWEN. Ellen. — Scheltema en Holkema, Amsterdam.
i Vuil en slecht; verachtelijke theorie en brutale koppigheid in de uit¬
werking van het siechte.
240 TWEE SOUVEREINEN GEDIEND. Ouida. — Bolle R'dam.
Hoewel dit boek er stellig, maar als voorbehouden, voor volwassenen even door zou kunnen, raad ik 'het liever heëlemaal af om de uiterst lichtzinnige wijze, waarop de schrijfster met de teerste menschelijke verhoudingen omspringt. Ouida is een gevaarlijke schrijfster.
241 VOM SEINE-STRAND. M. A. v. Markovics. — O. Weber, Heilbronn. Deze novelle is in het karakter van Celine onwaar en in den opzet naar
en raar. Af te raden.
242 EEN VERLOREN LEVEN. M. Ovink-Soer. — J. Valkhoff, Amersfoort. 5 verhalen, die ik. afkeur, — voor ieder. — Men zal met ze niet te
lezen zijn levensgeluk ook niet aanmerkelijk verminderen....
243 VAN ZWART TOT ROOD. — C. Veldt, Den Haag.
Van godsdienstig wordt de hoofdheld religieus-anarchist. Hoe dit domme bedrijf zich toedraagt, hoe verrukkelijk het is God af te schudden, wordt in dit gemeene boek opmerkelijk valsch en hatelijk verteld.
244 VAN EENE VRIENDIN. Metz. — Scheltens en Giltay, Amsterdam. Dit is een grenzeloos verwaand, goddeloos, ja, godslasterend prul. Deze
schrijfster heeft zich vergiftigd met kwakzalver-receptjes van Nietzsche.



245 VOOR DE POORT. Top Naeff. — Holkema en Warendorf, Amsterdam. ■Alweer één die valt, nog dieper dan in „de stille getuige"; hier is de
vrouw inderdaad verlaagd. Wat menig schrijver en schrijfster, buiten het geloof haar menschenwereld opbouwend, toch reddeloos afzakt op den duur! Af te raden.
246 VAN HET WRAK OMHOOG. B. Harraden. — Becht, Amsterdam. Een afzakkende, inzinkende schrijfster; wal weleer nog vaag haar werk
beheerschte, komt nu zeer scherp uit: dat haar levensmatte, doodelijk petieterige richting verkeerd is, fataal, Beslist af te keuren.
247 VRIJHEID. L. Dill. — P. Dz. Veen, Amersfoort.
Treurig, dat menschen, die van de zedelijkheidsregels, welke het menschelijk geslacht beheerschen, ongeveer niets weten, er maar op los schrijven over huwelijk en huwelijksbelangen. Als of 't een kaarttafeltje gold! Oppervlakkiger, autosuggestie ver creatuur dan Hella, de heldin van dit boek, is al niet denkbaar. Beslist af te raden.
248 EEN VRIENDSCHAP. Ellen. — Scheltema en Holkema, Amsterdam.. Het gebazel en de oppervlakkige gewetenloosheid van deze allermodernste
moderne vrouw laat me koud en boezemt me afkeer in. Stellig af te raden.
249 VIOLA. E. Lindberg. — H. Honig, Utrecht.
Dit verbazingwekkend kunst-wonder der omgeving, waarin zij leeft, openbaart in haar kunst-loopbaan in groote steden, zonder de edelere gevoelens, die de aanschouwing der kunstenaars-emotie wekken kan, te raken, zóóveel wat maar liever onopgemerkt blijven moet, dat ik het boek allerminst aanbeveel. Kan best zijn, dat het zoo gaat met Viola's x ij z, maar het gaat nog wel anders met andere menschen!... Nog wel veel raarder!.... Af te raden.
250 VERGELDING. Aug. van Sloten. — H. Becht, Amsterdam.
Dit boek acht ik èn om vorm èn om inhoud ten eenenmale afkeurenswaardig, slecht en prullig.
251 WARRIGE DRADEN. Bar. Orczg. — H. Honig, Utrecht
Geen boek om in handen te geven. De hoogst gewetenlooze figuur van den Kardinaal Legaat aan 't hof van Mary van Engeland is ergerlijk; al wordt dan de indruk verzacht door de mededeeling, dat deze schoelje geen priester was, zijn satanische huichelarij blijft stooiend en doet me dit boek niet dan met groot voorbehoud leesbaar noemen, ondanks den adel van Ursula Glynde en de fierheid van Wessex's Hertog.
252 WERELDLENTE. J. van Wijck. — Brusse, Rotterdam.
De eenige kraan van het boek is Ds. Kraan, de eenige verstandige, de eenige liefderijke, de eenige waarlijk godsdienstige mensch, in tegenstelling met alle andere Christenen, ook Katholieken, die in het boek voorkomen. Dat is verbazend goedkoope wijsheid.... héél het levend Christendom in een lucifersdoosje. Af te raden.
253 WALLY. Stilgibauer. — Meulenhoff & Co., Amsterdam. Vuil en brutaal-gemeen mensch-vertrappen.
254 ZUSTER LINDA. Thérèse Hoven. — Holkema en Warend., Amsterdam. Een slecht en arm boek; pervers is deze verpleegster en leelijk van
karakter; gebrekkig is al wat dit boek weet over de groote raadselen des levens. Wat blijkt toch de godsdienst telkens weder onmisbaar! Hoegenaamd geen lectuur voor Katholieken.
255 ZIJN EVENBEELD. /. A. Simons-Mees. — Wereldbibliotheek, A'dam. Wat deze Maatschappij toch ziet in deze rauwe, ongare en gure manier
van personen uit te beelden, model Heyermans! Karakter-teekening zit er



Sloten (Aug. v.) . . . .250
Stilgebauer 253
Stratenus (Louise) . . 28, 104
Stratz (Rudolf) 175
Sinclair (F. de) . . .125
Stuwe (Eline v.> . 184
Stuwe (Reyneke van) . . 188, 214 Swarth (Héléne) .286
T.
Teelen (Mirian) .... 2
Thom (Herman) . . . 102
Thurston (K) 112
Tima (E.). 9
Tinayre .... . ' • 202
Tinsseau (Leon de). . . . 212
Turner (Ethel) 287, 289, 290, 291, 292,
293, 294, 297
Turner (Lilian). . . • • 288, 295
Tracy (LJ. . . ! || . 48
Toergenjef (I. S.) . • ■ 147
Tolstoi 204
Top-Naeff 245
Tour (E. de la) . • . 97
Toussaint (v. B.) .... 213
u.
Upton Sinclair 138
V.
Veldt (C.) 243
Verhoef (Bernard) ... 30, 61
Viebig (Clara) 149
Villinger (Herm.) . . .81 Vletter (A. C. C. de) . . . 285 Volens (J.) . . m" ' ■ -22 Vries (Alb. de) . . 266, 270, 275 Vries (de) 89
w.
Wagenvoort CMJ . . . .115 Wal Perné (G. v. d.). ... 93
Warden (Fl.) 71
Weggeman (E) 235
Wentworth(Pj . . . .136 Werner . . . '>Wi . . 148 White (Fr. MJ . ' . . . 94 Wichmann (F.) .... 35 Wildenbruch (Ernst von,) . . 6 Wilde (Oscar) . . . 277, 300 Williamson (C.) ... 7, 60 Williamson (C. en W.). . . 3 Winter (S. SJ . . . . 62 Wit (Augusta de) . . . . 173 Wohlbrück (DJ. . K. . . 222 Wijck (J. van). ^ 252
Y.
Yver 101
z.
Zaalberg (Magdalena P.). . . 95
Zahn (E) 126, 129
Zwarts (Aukje) .... 12