965
PRIJS 1 HULDE]
Eenige bladzijden uit de geschiedenis der Revolutie van de XXe eeuw.
De Entente-Partijen
in en buiten Nederland.
DOOR
I. DE WIEDER.
E
23







ging willen opofferen en zich ter wille van het gemeene best niet naar andermans bevelen kunnen schikken.
De Entente wint alle deze vaderlandlievende pacifisten voor haar zaak door haar strijd tegen het leger.
Ten derde. Eerst over de puinhoopen van het militairisme der Centrale volken, kan de Entente de tronen der Centrale machten bereiken.
Ten vierde. Het militairisme, met zijn oud-Duitsche en oud-christelijke beschavingsverschijnselen van macht en subordinatie, heeft een weldadigen invloed op een geheel volk, dat daardoor als van nature aangewezen is op orde, regel, stiptheid, plichtsbesef, bereidvaardigheid, werkzaamheid, gemeenschapszin, zoodat het, ondanks zijn minderheid in getalsterkte of hulpmiddelen, de moderne staten overvleugelt in handels- en nijverheidspraestaties.
Ten vijfde. Een volk met een goed gedisciplineerd leger op 't vasteland van Europa is steeds een dreigend gevaar voor de moderne staten, die alleen door Revolutie zich dit volk als blijvend vasal kunnen verzekeren.
De Bond der moderne Staten tracht dus volkomen vernietiging te verkrijgen van het militairisme, 1. door afschaffing der moreele en technische dressage, 2. door kleineering van iedere instelling tot behoud der krijgstucht, 3. door het stichten van sociaal-democratische Bonden in de gelederen der mindere manschappen, 4. door propageering van de dienstweigering, de desertie en den anti-militairischen geest. 5. door geleidelijke ontwapening en door stoken van volksverzet tegen de staande legers. 6. door weigering van redelijke oorlogsbegrootingen in het Parlement.
Deze machtsmiddelen zijn de voornaamste punten op het werkprogramma van het Pacifisme en van de richting der Organisatie. Vrede door Recht.
Wanneer Duitschland en Oostenrijk vandaag dat program van het Pacifisme overnemen en aldus de trouwe garde van hun troon omhals brengen, dan hoeft Engeland en Frankrijk en Rusland, en Italië, en België en Portugal hun zonen niet meer te offeren voor den wereldvrede. Dan is het morgen gedaan met den wereld-oorlog, met het militairisme, met de Centrale Monarchen, met de onafhankelijkheid van alle Rijken, die Engeland niet zijn en met de laatste sporen der christelijke wereld-beschaving in de leiding der volkeren. Dan heeft de Entente haar alles beslissende victorie behaald. "^Éffl



De Wereld-republiek der Organisatie, zonder legers tegen binnenlandsche onlusten en buitenlandsche hebzucht, kent geen geregeerden noch regeerders. Qij hebt alle vrijheid van beweging, voor zoover de milde wetten der Wereldrepubliek u geen grens stellen. De Vrijheid van de Wereldrepubliek zelve en van haar gezag — den volkswil — kent evenmin beperking door wet of regel. Het Hooger bestier als zuiver denkbeeldig, is daar afgeschaft. Deze volkswil heeft niemand verantwoording te geven.
Ook zal alles zoo correct geregeld zijn in dat nieuwe gemeenebest, dat klein noch groot, ontwikkeld noch onontwikkeld iets ter benijding van zijn medemensch zal kunnen, vinden. De Organisatie zal zorg dragen voor een volkomen Gelijkheid.
En door die Gelijkheid en Vrijheid doet de Organisatie de nooit gestoorde Broederschap heerschen. 't Is daar alles Pais en Vree.
Aan het hoofd van deze Wereld-republiek wordt Engeland verheven.
Deze rol komt het Britsche Rijk historisch toe, als hebbende tot heden steeds over alle hoven, over alle zeeën, over elk koloniaal bezit, over industrie, bankwezen en pers' zoomede over de geestelijke ontwikkeling der menschheid met onbetwist gezag als grootmacht geheerscht. Was het niet, juist aan de pogingen tot verkrijging en behoud van dit gezag te danken, dat deze nieuwere ideeën van Vrijheid Gelijkheid en Verbroedering, van 't begin der XVIII eeuw af aan de bewonderende menschheid werden gesuggereerd?
De Organisatie kan alle bezorgdheid over de door haar te vestigen Fransche Republieken ter zijde stellen, wanneer de schepter daarover aan handen zal zijn toevertrouwd, waarin de Vrijheid, Gelijkheid en Verbroedering zoo veilig zijn als v in de Londensche.
De Londensche heerschappij heeft daarbij in den loop der geschiedenis zulke goede diensten van de drievoudige leus genoten, dat zij nu op haar beurt al haar krachten en deze zijn niet weinig - in zal spannen, om die leus onder de Wereld-republiek werkelijk vleesch en bloed te doen aannemen m harten en geesten der individuen, in het heele doen en . laten van politiek en maatschappij.
Er is meer nog. De Londensche Loge wisselde immer en wisselt nog steeds stuivertje met het Kabinet van Sint James in bestuursleden.
Door middel van Londen alleen kan dus de Organisatie



meesteres blijven van de Wereld-Republiek, er haar nieuwste ideeën, naar gelang deze in den loop der tijden ontspruiten, dóen triumfeeren, dus haar cultuur en de evolutie daarvan ongestoord in eigen handen houden, haar getrouwen er met de schoonste baantjes aanmoedigen en beloonen.
Wel heet het Londensche Groot Oosten nog niet te zijn het Centraal Bestuur van alle Organisatie-troepen der zes werelddeelen, waarvan de eene nog naar schotschen, de andere naar romaanschen ritus werken. Maar alles is toch louter een en dezelfde Vrijmetselarij. Iedere aanhanger der Wereldverbroedering zal ten slotte gaarne dansen naar de Londensche pijpen.
De verwoede strijd tusschen de ritussen zal door de universeele verbroedering eindelijk luwen. Op stuk van zaken zijn het de broederen onderling, en juist op Londen's wensch, immer hartroerend eens. Solidair zijn en blijven zij met de bron en de oorsprong! van hun maconniek bestaan.
Qui se ressemble, s'assemble. « Londen heeft maar te spreken en alle deelnemers der Organisatie in en buiten het Britsche Rijk scholen aanstonds samen om de geringste der Engelsche idealen in vervulling te doen gaan.
Voor eiken - metselaar heeft Londen een tooverklank. De vurige oogen eener locomotief, waartegen in den donkeren nacht het haasje zich te pletter loopt, hebben geen grooter aantrekkingskracht dan het licht dat van Londen uitstraalt, op de-v over het gansche wereldrond verspreide broederen. Elk particulier belang en elk nationaal streven van een buitenlandsch Loge-man bezwijkt onder Britsche biologie, voor de Vrijheids-leuzen, de Gelijkheids- en de Verbroederings-idealen, die van de goede oude Royal Arch te Xonden uit, als reuzen-projecties, over den aardbol schitteren.
' Londen is de aangewezen zetel der wereld-republiek. De sublieme Centrale, van waar alle kuituur-activiteit der Organisatie uit kan gaan en waarheen al haar inspanning ten bate der menschheid is gericht! Óp Londen houdt ieder broeder zijn aandacht gevestigd. Naar Londen blikt ieder modern mensch als naar zijn Maker en Formeerder op! Zooals een broeder leeft en sterft voor de universeele volkssouvereiniteit, zoo sterft en leeft hij voor Londen, dat alleen ten lange leste het heerlijk ideaal van alle oprechte broeders in vervulling doet gaan. Geen volk werd gezegend met de nieuwe ideeën van Vrijheid, Gelijkheid én Verbroedering, wanneer de Londensche Alma Mater er de eerste Loge niet



het levenslicht had doen aanschouwen en aan deze haar kracht niet had geschonken, op haar beurt nieuwe Logespruiten af te leggen. Heeft Nederland met zijn eerste Loge, ook zijn eerste vrijheids-idéalen niet te danken aan den Engelschman? Hebben sinds 1731 de gemeenschappelijke gevoelens van Wereld-verbroedering en Wereld-volkssouvereiniteit het overwonnen Holland niet steeds nauwer aan den Engelschen overwinnaar verknocht en verknecht gemaakt?
Zonder wereldrepubliek geen autonomie van het individu, geen erkenning van de menschelijke rechten, geen afschaffing van het koningschap bij Godsgenade, geen algemeene verbroedering, geen verdwijning van het militairisme met' zijn slaafsche discipline — dat laatste middel tot zelfbehoud in de hand der geloovige vorsten — geen gelijkmatige verdeeling der levensrusten, kortom geen nieuwe ideeën. Maar heeft alleen Engeland de roeping niet om het militairisme en alles wat de Vrijheid, Gelijkheid en Verbroedering in .den weg staat, te vernietigen? Is er nog .eene andere macht, buiten Engeland, denkbaar, welke in staat is de laatste grenzen, welke de stichting der algemeene, der van alle christelijke smetten • vrije volks-souvereiniteit belemmeren, te doen verdwijnen?
Zoolang hij nog meent Gode verantwoordelijk te zijn voor zijn bestier, heeft het bijgeloof nog kracht bij een vorst en zijn onderdanen. Zoolang iedere Grondwet van ieder land nog niet vaststelt, dat alle toestemming tot regeeren op den wil van het souvereine volk berust, en van dien wil louter en alleen afhangt, is nog niet elk aanknoopingspunt tusschen hemel en aarde afgesneden. Zoo'n opvatting houdt nog een laatste restantje supernaturalisme in 't. leven en belet 'smenschen reine Rede nog immer als absoluut regelaar van 's wereldsloop te heerschen.
Engeland is aan de wereld geschonken sinds twee honderd jaar, om bijgeloof, aanknoopingspunten van 't hoogere aan 't lagere leven, oud-christelijke opvatting, navolging van Christus, middeleeuwsche beschavingsverschijnselen en wat dies meer zij, van de wereld weg te vagen. Eere wien jeere toekomt! Laat Engeland nu de moedige maconnieke heerscharen aan voeren in den assaut final tegen de twee nog eenig overgeblevene christelijke monarchiën! f
Albion, steeds het nederig viooltje, dringt zich niet op voor de eereplaats onder de broeders en zusters der moderne republiek-landen. En nooit heeft het van de daken verkondigd, dat het Pacifisme zoo uitstekend de Verbroedering den volken



eenheid en algemeënheid de 'kracht en de hoop uit van Entente VU.
Van het ontwerp der onder-Entente tusschen Frankrijk en Duitschland komt de eer toe aan Favon, Groot-Woordvoerder van de „Alpina". Als men in de Loge de gezondheid instelde van dezen broeder dronk men op den „overbreekbaren band tusschen Frankrijk en Duitschland" en „op de gezondheid yan de wereld-republiek".
Favon was ingewijd in de verwachtingen der Fransche Regeering, welke een eerste plaats in deze wereldrepubliek in zou nemen om zich over Sedan en Parijs te wreken. Hij deed alvast proeven nemen met de Entente tusscheai Zwitserland en Frankrijk in handelszaken. De wijnstreken, waar veel metselaars zaten, kregen veel faciliteiten tot plaatsing hunner producten' in 't buitenland. Zijde-streken, waar weinig maconnieke beschaving bestaat, zagen hun débouchés gesloten.
Op de le Manifestatiedag-en van het I. B. te Schlucht was levendige deelneming en de Duitsch-Französische Liga kwam er tot stand.
Tegenwoordig waren 400 broeders, de eene helft Franschen, de andere Duitschers. Trouw bleven dezen in Basel en Baden. Op de Ve te Luxemburg scheen het grootst gedeelte van Duitschland lont te ruiken; In de dagen van Agadir, juist voor de IVe Manifestatie te Parijs vergaderd, hadden zij zeer goed gemerkt hoe de Fransche Broeders nog vol minachting, en vijandschap voor de Boches waren. Het lachtte hun maar in geringe mate toe tot glorie van Frankrijk voor de Fransche revanchisten den weg naar Berlijn gemakkelijk te maken. Alleen Frankfort, Bayreuth, Oresden,. Colmar en Straatsburg verschenen nog. De Vle Man. deed echter zoo'n herhaald beroep op hun maconnieke gevoelens, dat Bangel vol enthousiasme beloofde in Augustus 1914 de Germaansche Broeders met honderdtallen naar Frankfort te zullen voeren. Het doel door deze Fransch-Duitsche verzoening, die voortaan eiken oorlog zou verhinderen, beoogd, gaf de President van het XXe Pacifistisch Congres Lafontaine, Groot-Woordvoerder en een der voornaamste tolken der Belgische Maconnerie onomwonden aan op de Vle Manifestatie in den Haag. Het was DUTTSCHLAND'S ONTWAPENING en een daaraan geëvenredigde ONTWAPENING VAN FRANKRIJK. M. a. w. Entente VII met vliegende vaandels zonder „conflict sanglant" naar Berlijn laten marcheeren.
„Officieren en soldaten, moesten uit afschrik voor het bloed-











De Entente-partijen
in en buiten Nederland.
Benige bladzijden uit de geschiedenis der Revolutie van de XXe eeuw.
DOOR
I, DE WIEDER







I.
De Organisatie.
Alle bewonderaars der Vrijmetselarij zijn het er over eens, dat deze over de heele wereld verbreide, sterk solidaire Organisatie ten doel heeft de middeleeuwsche gedachten zoo uit hoofd» en hart van ieder mensen als uit het heele stelsel der samenleving te bannen, ten einde jn ruil daarvoor kersversche meeningen, opvattingen, beginselen, beschouwingen, overwegingen, gevoelens enz. enz. aan de gemeenschap in 't algemeien en aan ieder mensch in 't bizonder te leveren.
Zij beweert deze door haar gevonden dogma's periodiek te vernieuwen. Deze vernieuwingen zijn de mijlpalen van de door haar geprojecteerde evolutie der ideeën.
In Nederland trachtte deze Organisatie sinds haar oprichting in 1731 voor haar streven een zoo groot mogelijk getal deelnemers te werven.
Thans mag de Hollandsche Vrijmetselarij roemen op een overgroot getal aanhangers onder hen, die uitblinken door wetenschap, kunst, afkomst, fortuin, philantropie, se ciale werkzaamheid, hooge staatsambten, schitterende positie, succes in zaken, kranige ondernemingen enz. Zonder haar gunst brengt men het niet ver in de wereld.
Behalve de vele contribueerende leden, die door hun medeverspreiding der nieuwe ideeën de Organisatie eer aan doen, telt zij nog veel niet-betalende propagandisten harer cultuur-idéalen. Zoo was b.v. in Duitschland Lessing een broeder zonder voorschoot. Hij brak de Organisatie af, maar streedt toch voor haar nieuwere gedachten.
Bij de uitvoering harer plannen beschikt de Organisatie hier te lande met absolute macht over en is volko-



men zeker van een zeer talrijke, niet contribueerende, en feitelijk niet aangesloten schare.
Het proletariaat en de arbeiders, die tot de S. D. A. P. of tot een moderne Vakbeweging behooren, dienen zeer actief elke actie, welke de Organisatie bij ons op touw zet. In de beneden-lagen der bevolking, daar, waar de 'waardigheid der contribueerende leden der tempels niet vermag door te dringen, voert deze achterban den strijd tegen de ouwerwetsche en ten gunste der moderne ideeën.
Door het bezetten der staatsambten, het benoemen van staatshoofden en het beheerschen zoo van 's Lands wetgeving als van 's Rijks magistratuur, bedient de Organisatie zich van een der machtigste werktuigen" om een volk van Staatswege haar nieuwere gedachten bij te brengen en het van de oude beschaving te bevrijden.
Een beginsel, waartegen de Organisatie zich onvermoeid gekant heeft, nog kant en zich steeds kanten zal is de christelijke monarchie. Een gezag dat nog een hoogere macht erkent, daaraan cijnsbaar en verantwoordelijk is, er zijn majesteit aan ontleent en er door bij de 'onderdanen gesanctionneerd wordt, is en blijft der Organisatie immer een doorn in 't oog.
Haar staat mocht alleen maar propaganda maken en gebaseerd zijn op Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap. Die leus omvat het sociaal streven der Organisatie.
Reeds Cromwell (volgens Br.-. Prof. Boos, de eigentlijke stichter en grondlegger der Vrijmetselarij) had reeds het plan opgevat van deze sociale revolutie van het staatsgezag. Volgens hem is den mensch door God een onvervreembaar eigendom gegeven: Zijn Vrijheid en Gelijkheid. Vrijheid d. i. de volkomen onafhankelijkheid van ieder ander mensch. Gelijkheid d. i. een gelijk aandeel in de goederen dezer aarde voor ieder burger. Over dit eigendom kan geen ander mensch beschikken. Dit recht kan niemand zich zelf ontnemen,. zonder tegen den wil van God te doen. Het is dus plicht zich aan de overheersching der vorsten te onttrekken en den standaard der Onafhankelijkheid en der Gelijkheid te plaatsen op de puinhoopen der onverlaten, idie oorzaak werden van zijn verlagend knechtschap.
„ „De Vrijmetselarij heeft de roeping, als een andere „Mozes, het verdrukte volk te bevrijden, fakkels der tweedracht welke de wereld verzengen, te dooven en alle gewinnen, hoe verscheiden ook, in één lichaam te vereenigen. „Maar gezien nu de volkeren niet alleen door de Koninklijke



„macht van hun Vrijheid en Gelijkheid beroofd worden, „maar ook door- gebrek aan ontwikkeling en valsche vroomheid, zoo is het tevens pliclit voor de Vrijmetselarij het „rijk van het bijgeloof te vernietigen, onwetendheid door „het natuurlijk licht of tewel het nuchter verstand te laten „leiden.
„Er mocht dus van de Vrijmetselarij gevorderd wor„den dat zij bijgeloof, Koningschap en willekeur bestrijdt „door echten godsdienstzin, natuurlijke middelen en kracht. „De opleving daarvan zal wederom den gouden tijd inluiden". ^iGP*
De strijd voor deze nieuwere inrichting der maatschappij wordt sinds 2Ö0 jaar door de Organisatie in alle weleer Christelijke landen gevoerd.
Tal van tronen, op het middeleeuwsch Gezagsbeginsel gegrond, zijn in dien strijd bezweken. Tal van gekroonde hoofden hebben het tegenover de invoering van dit modern staats-idee op min of meer onzachte wijze moeten afleggen.
De van af Cromwell overgeleverde sociale theoriën steeds als vruchtbare zaiden over de wereld te strooien was 't streven der Organisatie. Daarvan is de Republique Francaise een vrucht. In dien modernen staat zijn de door haar verkondigde beginselen trouw uitgedrukt en belichaamd.
. Frankrijk is de geincarneerde maconnerie. Naar dit type ieder land en ieder land ter wereld te reorganiseeren en aldus de wereld-republiek te stichten, is door de Organisatie opgedragen aan de Entente.



11.
De Entente.
De „Entente" is een Bond van moderne staten, die met alle hun ten dienste staande middelen, aan de laatste, nog op het ouwerwetsch Gezagsbeginsel gegronde rijken een Vojksregeering wenschen te schenken.
Door de Entente hoopt de Organisatie tot invoering harer cultuur-idéalen over te gaan. Zij wil zijn de belichaming en de trouwe uitdrukking van het nieuw geboren rechtsbewustzijn der menschheid, zoover deze van de christelijke beschaving niet meer gediend is.
De voornaamste bewerker van dezen Bond was Eduard VII, Koning van Engeland, die, ongerust over de toekomst van het Britsche Rijk en zijn handel, de diverse democratische landen in April 1904 daartoe deed besluiten. Hij werd daarin trouw bijgestaan door zijn broeder, den hertog van Connaught, die, als grootmeester der Engelsche Organisatie, daartoe over meer dan twee millioen invloedrijke mannen en vrouwen in het wereld-cultiveerings-korps beschikken kon.
Eduard VII wordt tot belooning van zijn Entente-meesterstuk als een der beroemdste Vrijmetselaren door de organen der Organisatie gehuldigd. Het schijnt dat hij zich deze opdracht heeft doen geven door het internationaal maconniek Congres van Parijs, dat nu< eens, in tegenstelling met de vorige onvruchtbaar gebleven Congressen, krachtig de hand aan de ploeg zou slaan om de wereld-republiek te vestigen. Het blijft questueus of de opdracht aan Eduard van het. Congres kwam of de opdracht aan het Congres



van Eduard. Hoe ook, het Congres zou op de verovering der wereldheerschappij uitgaan door de aaneensluiting van een geweldig leger van Vrijmetselaren. Wellicht bediende Eduard zich van dat geweldig leger om de wankele Britsche wereldheerschappij te verzekeren en de bedreigde Britsche handelsdébouchés. 't Is ook denkbaar dat, omgekeerd de organisatie zich van deze factoren hoopte te bedienen om tot haar eindvictorie te komen. Doordat elk ras en elk volk zijn zelfregeerin[g zal bezitten en deze allen te samen de universeele Volks-souveriniteit, is de strijd, bij de voorbereiding der. Fransche revolutie ingezet, eindelijk volstreden.
De Entente zet voorop, dat zij langs parlementairen en zeker langs vredelievenden en onbloedigen weg tot haar einddoel hoopt te geraken. Het is echter beter dat er één sterft, dan dat het gansche volk in zijn rechts-bewustzijn geremd of getemd wordt. Ook het Fransche 1789-systeem dat zoo glorierijk het Gods-genade-dom der Bourbons opruimde, huldigde hou en trou dit princiep. De omwenteling der XXe eeuw moet eveneens maar, zoo 't niet anders kan, uit puinhoopen verrijzen.
Het einddoel der Entente sluit zelfs oorlog uit. Zij wil vrede. De wereld-vrede. Maar vrede door recht. Het rechtsbewustzijn van ieder volk vraagt, dat het zich zelf regelt en van niemand anders zich de wet Iaat voorschrijven dan van zich zelf. Zoolang dat rechtsbewustzijn niet volkomen bevredigd wordt, is echter elke vrede onmogelijk. De Centrale Machten dienen dus hun Gezag in hun land op te offeren, onf aan de wereld den vrede te verzekeren. De eenige hoogere macht, waaraan zij in de- toekomst nog verantwoording schuldig zijn over hun regeeringsdaden, zetelt bij het volk.
In den strijd tegen het ouwerwetsch Qezag omvat de Entente tevens het militairisme, d. i. het leger. Zij heeft daarvoor alle redenen:
Ten eerste is een leger opgebouwd door de verouderde idee's van gezag en subordinatie. Zoolang zulk een organisatie iets ten velde presteeren kan, is dit een bewijs, dat de jiieuwe idee's van vrijheid, gelijkheid en verbroedering nog geen vat op haar hebben gehad. Een goed leger is een doorn in 't vleesch der Heeren van de Maconnerie.
Ten tweede vleit de anti-milïtairische leus ten zeerste alle naturen, die voor het welzijn van hun landgenooten niets van hun gemakken, hun rust, hun vrijheid van bewe-



tot grondvesting der moderne souvereiniteit en tot opruiming der geloovige monarchieën kon klaarspelen. Reeds zijn bescheidenheid dwingt ons alleen' Sint James als regelaar der onderlinge verhoudingen van de nieuwerwetsche republieken uit te roepen. Het Groot-Oosten blijft in deze onderstelling) de tsaar der tsaren, de Koning der Koningen, de leider der ware Kuituur, de meester der toekomst, de Vredevorst, die over leven en dood der volken beslist.
Bij de verplettering der laatste geloovige staten staat de onmisbare stoomwals paf tegen over zich zelf. Alle veeten tegen den erfvijand in Azië vergetende, heeft zij met de Vrijheids-volken de Heilige Alliantie aanvaard tot verovering der wereld voor de volslagen volkssouvereiniteit. Met het kleine België heeft het Groote Rusland zich verbonden ten einde een moderne Staat te worden en zich op Fransche leest te schoeien.
„Omnia jam fiunt, fieri quae possunt negabam" riep het in zijn verbazing uit. Maar 't bekwam geheel van den schrik op de toonen eener Italiaansche Marseillaise: „Giov.ane Russia, 1'Italia è con te!" Het'hart van Jong, Rusland gloeiend aaneengesmeed aan dat van Italia!"
De groote broer heeft niets meer te vreezen, nu het Italië van Mazzini en der Carbonarii, van Cavour en Garibaldi met hem is. Rusland moest zich tot zijn wedergeboorte hals over kop in het Entente-bad werpen. Van dat jong Rusland zal Frankrijk nu niet meer zeggen: Grattez le Russe, vous trouvez le barbare. Elk barbaarsch christelijk kuituursmetje is thans van de Regeering afgespoeld. Van top tot teen hervormd, in hart en nieren gecultiveerd door Vrijheids-, Gelijkheids-, Broederschaps-idealen, zwenkte de Russische spes Patriae op eens van het knoet- uiterste tot de verste grenzen der Volkssouvereiniteit! Van Kozak, in één radicale omwenteling, tot Gentleman! Van absolutist tot nihilist, van nihilist tot macon en van macon tot pacifist en van daar al evolutionneerende, tot één der eerste violen in de wereldrepubliek! Overal met zijn millioenenlegers schandelijk teruggeslagen, uitgeput door binnenlandsche corruptie en borgen in het buitenland, — aan den rand van den finantieelen afgrond, — geprangd door zelf berooide schuldeischers, — en toch steeds vol illusie door de verlokkende Ententetoezeggingen omtrent het mede- hebben der Middellandsche watexen, — en toch nog d e toegestoken hand der Centralen hooghartig weigerend, terwijl het nog eervol en voordeelig



kon keeren, — onverdacht van npar volkomen bevrijding der volkeren te streven en daarom door de Broeders voorr uitgeschoven op de planken van het Pacifistisch treurspel, dat noemt men „jong". Rusland moet nog zeer jong zijn!
Het land van Vadertje, in Entente cordiale met nieuw-Italië!, Een anarchistische loot, geënd op een absolutistischen stam! En een absolutische loot geënt op een anarchistischen stam! Waarlijk deze twee boomen zijn waardig de wereld-vredestakken te dragen, welke de zoet kirrende Entente-Duif den hemelbestormenden titans der XXe eeuw brengen zal!
't Is Entente, 'i blijft Entente, 't is Entente boven!
De leden der Organisatie hebben zich ter wille der universeele verbroedering op Londen's machtwoord over alle onderlinge stoffelijke concurrentie en persoonlijke geschillen heengezet. Entente I.
Het liberalistisch blauw dat proletariërs uitzuigt en het socialistisch rood, da, . itroonskasteelen in vlammen doet opgaan, zijn samengesmolten. Zij spreken ter wille van den wereldvrede niet meer over werkmansrechten en kapitalisteneischen. Entente II.
Het odium theologicum der maconnieke dogmatisten naar aanleiding van deïstische, pantheïstische, atheïstische opvat• tingen,, alsmede over materialistische of spiritistische levensbeschouwingen, is gesust: Wanneer ergens ter Wereld naar één broeder alleen maar gewezen wordt,, zal de gansche Organisatie over de heele wereld alarm blazen. Entente III.
De Vorsten, niet meer ageerende tegen de Organisatie, stellen zich ontvankelijk voor haar kultuur-idealen. Zij zijn dubbel tevreden met den ondersten trap van hun vroegeren troon, wijl boven hen het volk als souverein zetelt. Entente IV.
De moderne staten, die de Volkssouvereiniteit uitriepen, zweren elkander broederlijk, trouw. Zij zullen niet uiteengaanK vóór dat zij de legers der Centrale Machten ontwapend hebben en den laatsten steun aan de laatste geloovige Monarchie zullen hebben ontrukt. Entente V.
De Britsche wereldhandel en de Britsche wereld-industrie verzoenen zich met de Britsche regeering en vormen zich tot een reuzen-blok om het ijveren der middel-Rijken naar een passend plaatsje onder de zon voor immer te beletten Entente VI.
Entente VI verbindt zich tegenover de Organisatie, dat zij nauw met haai- vereenigd, geloovige vorsten, militairisme, gezag, subordinatie, 'kortom alles wat de vestiging van de



universeele Volkssouvereiniteit belet van den aardbol weg zal bezemen 'resp- de souvereine rechten van den mensch op Vrijheid,' Gelijkheid en Broederschap dra hoogtij zal doen vieren — De organisatie van haar kant verbindt zich om met al haar ten dienste staande middelen aan Entente VI de sleutelmacht over zeeën en werelddeelen, tot plaatsing van haar producten, te verzekeren. Zoó het streven dezer wederzijdsche verbintenis niet goedschiks zal kunnen worden bereikt, dan zijn beiden niet ongenegen om tot nakoming daarvan het kwaadschiks te bereiken. Entente VII.



III.
In des lieven vredes naam.
Euphemistisch gaf de Organisatie aan de uitvoering der verbintenis Entente VU den naam van pacifistische beweging^
Alles wat leeft en streeft voor Recht, Vrijheid, Humanisme, Volkerverbroedering, Beschaving, leeft en streeft ook voor den Wereldvrede. Doch zoolang de Centrale Keizerstaten met hun Militairisme, hun barbaarsche ouwerwetsche beschaving, hun volksdwingelandij als stekelvarkens van alle zijden hun pinnen uitsteken naar de dragers van de ware cultuur, is Wereldvrede een ijdele klank.
De eindvictorie van den Wereldvrede, aldus heeft de Organisatie verklaard, „eischt de verplettering van het op verovering uitgaande Oostenrijk-Duitsch Imperialismus". Uitsluitend door die' verplettering is Verbroedering tusschen alle menschen en volken te bekomen.
Ook Br. Danton, naar men weet, bracht in naam van de maconnieke Vrijheid en Broederschap de grootere en kleinere Gezagsbekleeders in Frankrijk" om hals. Zijn. Broeders van de XXe eeuw, zijn maconnieke grootheid bewonderend en zijn maconnieken roem benijdend, zullen zich zeker, op grooteren schaal zijn voorbeeld volgend, den groöten Franschen voorganger waardig toonen.
„Pacifisme" is geheel en al identiek met Magonnerie. Want, volgens onze Grondwet, is het fundament waarop wij,



metselaren, moeten metselen, broederliefde. De steen, die wij verbouwen, is insgelijks broederliefde. De kalk, waarmede wij metselen,, is nog altijd broederliefde. En het meesterstuk, dat wij optrekken, kan eveneens niet anders heeten dan broederliefde.
Pacifisme" heeft een even goeden klank als Broederschap. „Altruisme" „Solidariteit" „Philantropie" „Humaniteit" enz. hebben hun goede pers gehad om in te slaan en -de menschheid tot de inzichten en plannen van de Organisatie te leiden. Zoo zal „Pacifisme" eveneens pakken in 't belang der wereldcultuur. Voora&l als gij daardoor de Teutonen dwingt het zwaard op te steken, hun dat Barbaarsch regeeren ,in Gottes namen" kunt afleeren en hun overvleugeling van Engeland met hun nationale producten voor goed kortwiekt.
„Pacifisme" klinkt zoet en nieuw. Nog nooit kwam er iemand mêe uit. . .
't Klinkt irenisch en idyllisch, 't Sust in Engeland de onrust over het dreigend verloopen van zaken en bedrijven en doet hopen op voortzetting van 't systeem om met sport en koloniaal bezit aan den kost te komen, 't Kan Amerika munitie doen leveren en tegelijk, tranen van teedere aandoening voor het mooie ideaal afpersende, vredes-paleizen doen sticnten 't Zal den Rus aansporen om uit alle windstreken vredesdiplomaten te doen samenstroomen en hem 't volkerenrecht doen beoefenen, wanneer zijn Kozakken Oost-1 ruisen en Gallicië uitmoorden en uitbranden. Voor dat ideaal rukt ook alles wat in Duitsche ketenen ligt, zich los, zonder te vragen wat die Wereldvrede-Revolutie aan bloed en menschenlevens kosten zal.
De Organisatie had reeds vroeger, tot verbreking van de banden, die christen-koningen met christen-volken te samen hielden de Internationale gesticht. Zij bracht er de armlastige proletariërs onder dak, welke de finantieele draagkracht der Tempels te veel bezwaarden, maar van den anderen kant zonder schootsvel het vredes-ideaal dienden. Zi] herstelde, tegelijk met deze Entente tegen alles wat nog in Godes naam regeerde de Entente tusschen de door tallooze geestesstroomingen verscheurde spciaal-Democratie. Zoo leverden onze en de buitenlandsche S. D. A. P. honderden hevige propagandakranten voor het Pacifisme. ,onc^„H« De Organisatie achtte het niet voorzichtig zich aanstonds als bestrijdster der staande legers op te werpen. Zij wiert daarom in de beneden-lagen der samenleving haar voor de Vredesbeweging onontbeerlijke anti-mihtamsten.



I Alk leden der soc. dem. Vereenigingèn én Organen werden tot deze bestrijding en tot aanprijzing der volksbewapening gemobiliseerd. Jaurez mocht een geheel nieuwe legerinrichting ontwerpen, met de persoonlijke vrijheid van iederen soldaat tegenover zijn meerderen en met dé1 democratische beslissingen in de ure des gevaars tot grondslag der ^krijgstucht. Hervé moest langs Internationalen weg de Duitsche sociaal-democraten bewegen op Frankrijks voorbeeld, bij eventueele leger-mobilisatie, bruggen, tunnels en spoorlijnen op te blazen. De door de Organisatie gevormde kinder-opvoeders in Frankrijk en België moesten een beroep doen op de jeugd om iedere week een penningske te offeren ten bate van dienstweigeraars of gedeserteerde soldaten.
Door stakingen zouden alvast de spoorwegdiensten één voor één komen onder beheer van 't souvereine volk, desgevorderd met een wekelijksche subsidie van 100.000 Old. uit Engeland.
Ook werd hier en daar een vloot sociaal democratisch én „pacifiek" gemaakt en geimmobiliseerd krachtens de algemeene. Vrijheids- Gelijkheids- en Verbroederingswetten.
De Organisatie zelve richtte Jan. 1903 tot uitvoering van Entente VII te Neuchatel in Zwitserland haar Internationaal Bureau op. Het Congres "der Organisatie had daartoe in 1900 het initiatief genomen. Dit I. B. moest alle onderlinge geschillen der Broeders bijleggen met het oog op het ééne en noodzakelijke doel, de verzekering van hun wereld-heerschappij. Daartoe zou het de Entente onder de GrootOostens, de Groot-Loges en de Suprêmes Conseils der wereld onderhouden. Voorts was het I. B. belast met de verspreiding van de maconnieke ideeën door Pers en School enz. Trait d'union tusschen Frankrijk en Duitschland, moest het daarenboven het nationaal gevoel van beide stammen ondergeschikt maken aan de internationale verbroedering.
Onder den titel van „Manifestation maconnique Internationale" riep het I. B. vanaf 1907 ieder jaar de Fransche en Duitsche broeders op tot een pacifistisch „rendez-vous" namens de gansche Organisatie. Ook broeders van andere landen moesten door hun tegenwoordigheid, als paranymphen van dit blij huwelijksfeest, de Duitsch-Fransche Entente bezegelen." Aan den welvoorzienen disch werd dan door de Franschen „die Wacht am Rhein" en door de Duitschers „La Marseillaise" aangeheven. Deze „Deutsch-Französische Liga", zoo heette de Bond, zou een geleidelijke, gelijktijdige ontwapening van de respectieve landen bewerken. 2



Engeland, Rusland, Italië, België, Servië, Rumenië bleven met hun legers en 'vloten heel voorzichtig buiten bespreking.
De legermacht dezer verbonden staten was na de Duitsche ontwapening nog machtig genoeg om zonder „conflict sanglant" zooals de Internationalen wenschten, zich van Berlijn meester te maken. Voor den oningewijde bleef zulk een bijeenkomst niet anders dan het bekend geschetter tegen den „gevloekten oorlog" en de gewone phraseologie ten gunste van den eerlang te begroeten Dageraad der Algemeene Verbroedering. '■
De bloedkreten der sociaal-democraten tegen den kapitalistischen beul te doen zwijgen,'of de haat en de verachting van den verbitterden kapitalist tegen den arbeider wat te verzachten, lag buiten het terrein van de moderne cultuur. Ter wille van het Pacifisme, moesten de Kapitalistische Broeders dien oorlog tegen hun zaken en bedrijf maar lijdelijk ondergaan.
Deze officieele • openbaringen van het maconnieke Pacifisme en internationalisme geschiedden jaarlijks achtereenvolgens te Schlucht (Vogezen) Bazel, Parijs, Luxemburg en Den Haag, 1910 was door groote tegenwerking der Fransche oningewijde revanchisten in de war gestuurd.
De Organisatie wilde in 1900 met dit besluit een internationale-Federatie van alle vrijmetselaars-groepen stichten. Deze Federatie zou oorspronkelijk bestierd worden door een permanent comité, namens alle aangesloten maconnieke GrootMachten, welke er hun vertegenwoordigers in zouden benoemen. Op den duur kreeg echter de Heer Quartierj-La Tente en echtgënoote het gansche beheer van dit I. B. in handen.
Den grooten stoot aan het I. B. gaven de leiders der Dreifus-affaire. Bernardin meent
„dat de gansche opzet der Dreitus-zaak alle beschaafde volken der „aarde (de Maconnerie) in één grootsch en universeel protest had „vereenigd. Honderd jaar philosophische debatten hadden de solidariteit en de broederschap nooit zoover gebracht als deze actie „alleen. Die affaire had getoond, dat het Recht de God is. der „Metselaren en dat deze God spoedig de God zal zijn der heele „menschheid. Door dien God aan- te hangen zullen de volkeren „onbewust tot één groote familie vereenigd worden, tot de alge„meene door de Vrijmetselaren verwachte Broederschap".
Wanneer één broeder geslagen wordt en de Organisatie maakt er een „affaire" van, dan gaat uit 't maconnieke volkje der heele wereld een oorverdoovend lawaai op. Deze algemeene plechtigheden ter eere van het Recht, maken door hun



„bad van den oorlog hun wapenen op hun knieën stuk staan! „leder oogenblik moest dat revolutionnaire idee ons beheerschen. „Er moest een uurwerk uitgedacht worden, dat ons bij iederen „slag daartoe aanspoorde. De milliarden der oorlogsbudgetten „konden dan voor de philantropische doeleinden der Organisatie „worden aangewend.
„De haat tusschen Franschen en Duitschers dreigt steeds den „oorlog uit te doen breken.
„Wij, Belgen, Hollanders, Zwitsers, Nooren, wij de kleine „volken, roepen u daarom toe: Laat uw haat daar! Triple Alliance „en Triple Entente mogen verdwijnen om plaats te maken voor „de vereeniging dezer twee groote volken! Daarvan hangt de „wereld-vrede af.
„Frankrijk heeft een hoog gevoel van altruisme. Het heeft de „menschheid de zegeningen der .Revolutie gebracht. Het heeft „dan ook een grooter verlangen naar vrede dan Duitschland. „Maar Duitschland heeft door zijn verleden een schuld te be„talen aan de menschheid. Het moet verlost uit zijn Bismarki„aanschen toestand, bezet als het. rondom is met kanonnen en „vestingwerken! Het moet naar zijn ouden toestand van'Qoethe „en Mozart terug! En daar moet gij, Duitsche metselaren, het „brengen!
„Reeds zijn er eenige opwekkende verschijnselen van verlangen „naar vrede en bezorgdheid om zich te verzoenen. In Heidelberg „zijn tal van intellectueelen tot . het Pacifisme overgegaan en „hebben aanstonds tot het uiterste het pacifistisch idee doorgezet. „De Duitscher dweept niet: hij redeneert. En als de laatste conclusie van zijn redeneering de Revolutie is, dan houdt die laatste „conclusie hem niet terug. Dat is onze levendige hoop, onze „groote kracht! En de vereeniging van predikanten, 3000 leden „sterk, is eveneens besloten den vrede te prediken.
„Het meest verblijdend verschijnsel zijn echter die vier mii„hoen socialistische stemmen in Duitschland. Deze zijn allen Pacifist. Die partij — want daarnaast staan hun vier millioen vrou„wen — zal het militairisme verpletteren. Maar alleenstaande „haalt hun actie niets uit! Wij, Volksvertegenwoordigers en lei„ders der gemeenschap, moeten met hen samenwerken. Beloof „ons dus op onze vólgende bijeenkomst te Frankfort met minstens „twee duizend Duitschers van dat soort aanwezig te zijn.
„Laat ons de Anglo-Saxonische broederen van Engeland en „Amerika inniger bij onze zaak betrekken! Zij kunnen bevelen, — '„want zij hebben de macht daartoe, — aan Frankrijk en aan „Duitschland om zich te verzoenen. Daarbij zij worden rijk door „ons, zij moeten ons dus finantieel steunen. Kick, de hier aanwezige Amerikaansche Broeder, die aan 't 20e Vredes-Congres „een • vlag ten geschenke heeft gegeven, waarin alle nationale „kleuren der wereld vereenigd waren, moet voor dat bevel en dien „geldelijken steun propaganda gaan maken in zijn land.
„Ik spreek hier namens alle landen, vertegenwoordigd op het „20e Vredes-Congres. Zij willen dat onze Maconnieke Internationale „Vredes-manitestatie de tusschenpersoon zal worden van het volk „en de Volksvertegenwoordigers.
„Ingevolge deze opdracht sta ik er op U mede te deelen, dat „wij, vrijmetselaren, krachtens ons ideaal, krachtens onzen plicht, „en krachtens ons eigenbelang onvermoeid moeten strijden voor



„den vrede. Ik voeg er bij als de Fransche en Duitsche metselaars „niet bij machte zijn heen te stappen over de grenzen die hen „scheiden, en over al het andere, dat ik verklaar, tegenover deze „onmacht, de Maconnerie uit te loopen en haar te beschouwen als „zijnde het leven niet waard".
'Jammer dat het Keizerlijk"Gezag in Duitschland nog zoo diep onder b,arbaarsche vooroordeelen zat van den ouden tijd.' In deze vredes-betuigingen van deze heel België overheerschende Organisatie wilde Wilhelm noch zijn leger een pacir fistische uiting van den neutralen nabuur zien. Zelfs nam men ze te Berlijn op als Belgisch' oorlogsdreigement.
Het I. B. was voortdurend in de weer om iederen Metselaar krachtig te keer te doen gaan, wanneer één der broeders maar aangeraakt werd. Door deze actie ging heel Europa, met Noord- en Zuid-Amerika aan 't steigeren als een wild paard b.v. tegen de terechtstelling van den revo,lutionnair Fèrrer. Het I. B. deed als antwoord daarop Maura er het politiek leven bij inboeten. Op de eerste plaats echter moest iederen broeder, onverschillig van welke nationaliteit of politieke kleur, krachtig opkomen ten gunste van elk streven der Organisatie. Vóór alles dus ten gunste der* Deutsch-Französische Liga en de geleidelijke ontwapening van beide .landen.
De Engelsche broeders kwamen de vredestaak bespreken te Berlin. De Duitsche broeders op hun beurt gingen naar London dien eisch tot den wereldvrede bedineeren en behandelen. De Franschen schenen Elzas en Lotharingen te vergeten om in de Duitsche tempels bereids den komenden vrede met Sekt te besproeien. De Keulsche Groot-Woordvoerder Willy Conrad werd gezonden om reclame te maken te Berlin voor deze Centrale der Organisatie en zijn redevoering werïd in 3000 ex. door geheel Duitschland verspreid. Loge-feesten organiseerde I. B. op groote schaal en nooit mochten daarop de invités der' naburige landen ontbreken. De Cosmopolitische Loges van Londen lieten zich vooral niet in de pacifistische beweging onbetuigd. „Der Pilgrim" was gastvrouw in 1911. De Loge 1'Italia in 1912. De Frarjsche Loge „L'Entente Cordiale" (let op (den naam!) met haar Vénérable Ed. R/oehrich 'in 1913. Dat was dan een titel om den leider van het I. B. Quartier-la-Tiente, oudGroot Meester van de Alpina, uit te noodigen, hem bij. Lord Ampthill, den uitvoerder van de plannen van den Hertog van, Connaught, rapport te laten uitbrengen over den stand



der Entente. en hem met nieuwe instructies en geldelijken steun naar Neuchatel terug te zenden.
Door de bemoeingen van het L B. legde Zuid-Amerika ook alle onderlinge geschillen contractueel bij. De tallooze Loges dier modelrepublieken gaven het voorbeeld 'der algeL meene Verbroedering en deden vredles-verdragen teekenen tot bevestiging der eenheid in de Organisatie, tusschen de verschillende Loge-groepen van hetzelfde land.
In Noord-Amerika namen Columbia, de Staat Massachassetts, en tal ,van Duitsche en Fransche Loges levendig deel in de beweging. De redacteuren der Loge-Bladén werden lid van het Bureau en waren met Admiraal Band uit Washington, de ijverige pionniers van de D. Fr. Liga in de Vereenigde Staten. >
Ook de Groot-Officier van de Groot-Loge uit Pensylvanië was namens de Organisatie van dat land, een krachtig, gewaardeerd propagandist. Centraal Amerika deed aan deze Internationale actie mede op Cuba, in Mexico, op Porto-Rico, Gosta-Rica, Haïti, San Domingo en Guatimala. Zuid-Amerika door Uraguay, Chili, Paraguay, Rio Grande del Sul, Argentinië, Venezuela, Brazilië.
Zuid-Amerika beloonde de werkzaamheden van het I. B. door een Entente cordiale te sluiten tusschen de tempels van verschillende ritus. Azië door het de Loges der Philipijnen, van Manilla en Cavite, van onze Oost en van Conchinchine aan te brengen.
Alle nevenzaken en broeder-veeten deed I. B. op zijde zetten en richtte het oog van den waren metselaar alleen naar den grooten plicht, het heilig, grootsch ideaal, het eenig voornaam doel, de volkeren-fverbroedering en het eenheids-besef onder alle zonen en dochteren der Organisatie.
Wereld-vrede werd dat gevoel en dat besef voor Orga*nisatie en medeleden geheeten |en alom verkondigd dat daarvan het welzijn en de vooruitgang der menschheid afhing. Voor deze propaganda diende het eigen Orgaan van het Bureau in vijf talen met 80 correspondenten van alle landen der wereld. De Directie reisde bovendien naar tal van GrootLoges in het buitenland en ontving herhaaldelijk de bezoeken van zeer veel voorname Entente-mannen uit Europa en Amerika. I. B. schiep ook tusschen zaken van verschillende landen, in het belang der Entente, handelsrelaties, en hielp medeleden, die achteruit gingen in hun nering of den invloed van hooggeplaatste broeders nöodig hadden. In 1912 gingen van het Bureau T625 brieven en 40.000 gedrukte stukken uit.



Aldus werden twee millioen broeders, over het algemeen in hun maatschappelijke positie van zeer veel invloed — voor het groote doel, de geleidelijke ontwapening tusschen Frankrijk eri Duitschland, geïnteresseerd en aaneengekloroken.
De kosten van het materieele bedrijf van I. B. waren niet gering. In 1913 bedroegen de ontvangsten 25.000 francs. Of men volledige en betrouwbare specifieke opgaven' van inkomsten en uitgaven ontving van Quartier-la-Tente? Wel bracht hij verslag uit van giften ontvangen uit Frankrijk, België, Italië, Nederland, Zwitserland, Spanje, Duitschland, Luxemburg, Rumenië, Turkije en de Scandinavische Staten. Maar met hoeveel ponden beladen hij van zijn bezoeken bij den Hertog van Connaught terugkeerde of hoeveel hij zich in 't belang (van 't I. B. door andere broeders liet toekomen, verklapte hij, trouw aan de Statuten van I. B., nooit. Doch de fungeerende Grootmeester, Lord Ampthill, prees het I. B. zoo uitbundig aan (zie Bulletin 36), dat men moeielijk kan aannemen dat het Engelsche hof en de Engelsche Grootmeester, de Duke of Connaught, het bij die platonische sympathie-betuigingen gelaten hebben. Trouwens de draden van heel dezen strijd tegen het Duitsch militairisme moeten wel geheel en al in Britsche handen hebben berust.
Men heeft volgens Grey en Lloyd Georges zooveel menschenlevens nog voor de eindvictorie in den vredesstrijd over; Zou het begin van dien strijd zonder geldelijke kosten van Londensche zijde gepaard zijn geweest?
Té Londen stichtte L B. ten dienste der Vredes-Komedie en tot versterking der actie van uit Engeland, „The MasonicInternational rendez-vous, pi de „Polyglotte-Loge".
\De actie van het I. B. tegen het Duitsch milirairisme en zijn Opperbevelhebber volstond niet, zoolang ook het Habsburger-Vorstenhuis niet- onderwroet werd. Ook . deze taak nam h B. op zich.
L B. knoopte „excellente relaties" aan met de Vrijmetselarij in Servië.- De Grootmeester Swetanir Nicolajewic, gewezen Minister-President, richtte onder leiding en op advies van I. B. in Oot. 1908 aan alle met het I. B. verbonden Loges van Europa' een smeekbede. Hij deed een beroep op de Organisatie om „den Serviërs in hun strijd tegen Oostenrijk voortdurend den daadweikelijken steun van alle macon-broeders fe verleehen. VóóY alles mochten de Broeders in de liberalistische dagbladen van alle landen voor de zaak van Servië met echten broederzin optreden".
De Loge van Belgrado ressorteerde onder het Groot-



Oosten van Buda-Pest, waartoe Kossuth en alle kopstukken van het radikale Magyarendom behoorden. Ook zij moesten in de Entente treden tegen de Centrale Machten.
Van daar doorreisde de Servische Grootmeester Europa, in 't belang der pacifistische beweging en hield zich vooral op tót bespreking der gewichtige zaak te Neuchatel en bij de broederen te Parijs en Rome. De Servische Grootmeester heeft in de voorbereiding van den aanval der Servische geheime Genootschappen op Oostenrijk in volkomen overeenstemming met het I. B. gewerkt. Geen wonder dat het om zijn verbazende activiteit |en zijn gewichtige diensten door het hof van Engeland geprezen werd. En zijn Loge te Belgrado op haar beurt stond weder in nauwe verbinding met de „Narodna Adbrana". Van dit samenzweerderscomplot tegen Oostenrijk en zijn troonopvolger waren Ciganowitsch en Tankositsch beiden bestuursleden, 't Waren vrijmetselaren en handelden uit maconnieke corporatiegeest tot verovering van den wereldvrede. Zij genoten hun opvoeding van het I. B. en de door het I. B. verspreide organen.
Hebben zij op commando van de Entente van uit Londen den casus belli in 't leven geroepen ten einde Oostenrijk tot oorlog te dwingen? Heeft het I. B. hierin ook tusschenpersoon gèspeeld? ■ Heëft I. B. Londen er van verwittigd, dat Duitschland hoogstwaarschijnlijk wel rijp was om op commando der Broeders en hun rooden aanhang de wapenen op de knieën stuk te slaan en den weg naar Berlijn voor de Entente open te stellen? Vragen die zeker gesteld, zoo al niet bevestigend beantwoord, kunnen worden, te oordeelen naar de vreugdekreten over het enorm • succes, dat het antimilitairisme jder 'Entente en kier Organisatie had in de laatste jaren, die den wereld-oorlog voorafgingen.
Krachtig werd deze Entente-werking gesteund door de Broeders uit Weenen, onder leiding van Dr. Fried.- Oostenrijk, naar men weet, verbiedt elke vereeniging met Revolutionnair streven, doch kon er moeielijk buiten de Duitsche broeders, in Oostenrijk woonachtig, tot vergaderingen in eigen tempels toe te laten. Dit remmen van de schoone Vredesbeweging prikkelde i dezen vurigen leider ten zeerste. De 13 Duitsche loges, de gehoorzame dienaressen van het Hongaarsch Groot-Oosten, belastten zich op Fried's onverpoosd opwekkingswoord met de uitvoering der instructies van Neuchatel en wedijverden met hun Hongaarsche mede-broeders in pogingen om de Oostenrijk-Hongaarsche troepen op een gegeven oogenblik te immobiliseeren ten bate der Entente.



„Het Militairisme", verklaarden zij met een woord van hun leider, „is de vergiftiging van een volk". Wanneer eenmaal elke Republique Francaise der wereld federatief met de andere verbopden zal zijn, zal het voor de leidende Maconnerie onmogelijk wezen, voortdurend twee giftbronnen van hun onmetelijk rijk in het hartje van Europa te moeten dulden. Beide schrille wanklanken hadden te zeer den vrede en de harmonie van het maconniek Paradijs op aarde gestoord. Het goüden tijdperk kon niet aanbreken voor dat zij Voor immer waren gesmoord.
Door Fried en Hevesi geleid, waren dan ook' alle Hongaarsche Loges en hun Oostenrijksche onderhoorigheden binnen korten tijd met de Belgische broeders de meest geavanceerde Entente-kopstukken van Europa. Beiden Groot-Oosten stonden aan de spits van de legerkorpsen die in triumphtocht naar Berlijn zouden opmarcheeren en in de Sieges-Allee, met de verdwijning van het Militairisme, den opkomenden dageraad van de verbroedering der volken zouden gaan begroeten. Hevesi en Fried stelden zich daartoe in nauwe verbinding met de Tzechische en Duitsche broeders in Bohemen en door middel van den Internationalen Pacifistischen Onderwijzers-bond hadden zij het geluk al zeer spoedig 't heele land voor den wereldvrede, resp.- de Entente te winnen.
Voor het ouwerwetsch Gezag was het een buitenkansje dat toen spoedig de moord van den Oostenrijkschen troonopvolger, het sein gaf aan de Entente om tegelijk van Italië, Rumenië;, Servië, Hongarije, Rusland, Frankrijk en België uit den inval te doen in de Centrale Rijken. Had de Organisatie ten gunste der Entente nog twee jaar lang de Oostenrijksche en Duitsche militaire macht kunnen ondermijnen, dan was. het gedaan geweest — de tegenspoeden van Oostenrijk in den aanvang van den oorlog in Servië en Gallicië ondervonden, getuigen het, — met den troon der Habsburgers en Hohenzollerns.
De Centrale te Neuchatel organiseerde tevens de maconnieke Volksvertegenwoordigers der verschillende Parlementen. De Loge hoort immers ook de verhoudingen van volk tot volk te regelen. De Fransch-Engelsche Entente ving met het oog daar op aan met een internationale Overeenkomst tusschen Fransche Deputés(en Engelsche afgevaardigden door Loge-banden onderling verbonden. Door verschillende bezoeken beurtelings in de Parijsche en Londensche tempels hadden zij elkander goed leeren „verstaan" (entente.) Zij waren het erover eens geworden welken kant



het uit moest ten einde de wereldheerschappij der Organisatie te verzekeren en welke de buitenlandsche politiek van beide landen diende te wezen tot vestiging van de wereldrepubliek (la Maconnerie Universelle.) Nadat alles nauwkeurig bepaald en vastgesteld was.tusschen de Vertegenwoordigers van beide souvereine volken kwam ten slotte Eduard in Parijs met zijn hooge autoriteit het interparlementair Verbond plechtig bekronen als type hoe in ieder hoogstaand Jand de internationale verhoudingen door het volk of zijn tolk, het Qroot-Oosten, hoorden geregeld te worden.
Het I. B. hield voor deze Organisatie niet alleen de lijsten bij van de Parlements-leden van ieder land. Het drukte hun tevens hun maconnieken plicht op 't hart om zich bij de resp. radicalen club van hun Parlement aan te sluiten, de bindende besluiten dier club als goede macons uit te voeren en zich met de correspondeerende clubs van het een of ander buitenlandsch Parlement in 't belang der Organisatie in verbinding te .stellen. Aldus kon de discipline onder haar onderhoorigen door de Maconnerie Universelle stipt worden gehandhaafd. Van dezen parlementairen weg 'hing trouwens het succes der Entente af. Zij kon maar al te zeer geblameerd worden tegenover de geschiedenis, wanneer iedere voortvarende geest gewoonweg vrijheid had om zelfstandig over te gaan tot de praktijk van de anti-militairistische theoriëri, door Entente en I. B. over de wereld gezaaid. Solidariteit, waar Congressen, Conferenties, Loge-vergaderingen, Bulletins, halfen heel Officieele Organen, Redevoeringen enz. steeds op aandrongen, was de noodzakelijke voorwaarde tot slagen. Aan het organiseerend talent van het I. B. dat het revolutiemaken en het uitvoeren van zijn ideeën op eigen handje door ieder individu voorkwam, komt namens < e daardoor niet geheel gedecimeerde Europeesche ■ bevolking dus alle hulde toe. En aan de loges van Romaanschen ritus op het Vasteland van ons werelddeel moet eveneens de grootste lof worden toegezwaaid. „Om aan Engeland en Amerika alle verdriet, schande en broederleed te besparen", gaven zij op de eerste aansporing van datzelfde I. B. steeds onbezweken -van hun voorbeeldige trouw en blinde onderwerping aan de maconnieke autoriteiten getuigenis. Dat „present kapitein!" op 't eerste teeken door iederen macon, zelfs uit de^ hoogste maatschappelijke kringen, gesproken, bewijst overvloedig, welke waarde de Organisatie hecht aan discipline, wanneer deze maar tegen Gods ordinantie en voor de emancipatie der menschheid werkt.



Het r. B. kon weldra het werk niet meer af. Op initiatief van 't Belgische Groot-Oosten eerst 't aangewezen lichaam, om de pacifistische of anti-militairistische actie der Organisatie permanent van 't eene Congres tot het vólgende te voeren, moest het echter eveneens de periodieke internationale Congressen voorbereiden, bijeenroepen en in pacifistische richting sturen'ten voordeele der „Entente cordiale". Weldra werd bet in die taak door zijn anderen veel-omvattenden arbeid belet. De voorbereiding der Congressen werd dus aan andere handen toevertrouwd. Toch bleef I. B. het troetelkindje en het voorwerp van een bizondere zorg der gansche Organisatie. De Entente kon het niet meer missen. Had zij het zijn werking ontnomen, dan had het georganiseerd anti-militairisme volslagen in het honderd geloopen.
Sept. 1910 zag de pacifistische broeders weder bijeen te Brussel voor een wereld-congres. De toestanden in- Calabrië en Sicilië hadden hun samentreffen te Rome in 1908 verijdeld, 1906 was afgewimpeld wegens het onderling plukharen van de Italiaansche broeders. Ook in andere landen had het I. B. vele dissidenten, die onderling ruzieden over ritueel of philosopTiie, kapitalisme of democratie, eerst in 't belang van het groote doel der Organisatie onderling te verzoenen.
Op dit Congres was het Pacifisme, de beteekenis en de werking der beweging zooals deze in maconnieke handen was geworden, andermaal het hoofdpunt der besprekingen. Furnemont, de Groot-Woordvoerder van het Belgische GrootOosten, leidde dit hoofdstuk der cultuur in. Deze inleiding schetste de beteekenis van het Pacifisme, en het strijdmiddel van België tegen Duitschland.
„Dit Congres", aldus luidde zijn openingsrede, was sinds lang „vurig verbeid om middelen te beramen tot uitbreiding der Pacifistische Beweging en tot verzekering van den Internationalen Vrede. „Die Vrede zou reeds sinds lang moeten zijn .verkregen, maar wij „hebben hem nog niet veroverd. Alles spreekt over vrede. Toch „laat het volk overal maar toe, dat de oorlogs-budgetten van hun „land stijgende zijn. Het behandelt met een medelijdend schouderophalen het initiatief van den Tsar, de voorstellen van groote „mannen op de Vredes-conferenties om tot een gemeenschappelijke „en geleidelijke entwapening over te gaan, hoe deze grootsche „ideeën ook de harten moesten ontgloeien en de geesten moesten „opwekken.
„Voor deze ontwapening kan de Vrijmetselarij een zeer belangrijken invloed uitoefenen. Dat punt maakte tot heden wel de „groote z< >rg uit van verschillende Loges en van veel metselaren „in het bizonder. Maar er is nog geen blijvend verband onder ons, „geen permanent orgaan, dat voortdurend op deze actueele vragen, „die studie en actie èischen, wijst.



„En toch zijn wij in een tijd, dat de reactie in alle landen „ons, de vooruitstrevende krachten op 't gebied van sociale en „economische vrijheid, tel bestrijdt. En toch denken wij er niet „aan, dat de kracht van onze Organisatie, ot van ons woord alleen „de stroomingen zoo kan leiden, dat deze vraag binnen den kortst „mogelijken tijd in alle landen wordt opgelost. En dat in een „tijd, waarop onze tegenstanders zoo hard werken en voor ons „mede!
„Deze tegenstanders, deze twee stukken van God, de Paus „en de Keizer, deze twee versleten, verouderde Machten, deze twee „polen welke met alle kracht den vooruitgang remmen, komen f „in onze dagen van hooge ontwikkeling en van bevrijding der „arbeiders uit het patroonsgezag, meer dan ooit uit op middel„eeuwsche wijze en met reactionnaire middelen.
„Hier de Paus met zijn veroordeeling van het modernisme, met „zijn oorlogsverklaring tegen alle nieuwe ideeën, met zijn spitsvondige redeneeringen over vragen, die niet in onze wereld thuis „hooren, met zijn heropbeuring van opvattingen, die, naar men „geloofde, reeds lang diep onder het stof begraven waren!
„Daar de Keizer, die nog kort geleden in een sensationeele „redevoering, zich erop dorst te beroepen dat het keizerlijk Gezag „een door God gestelde Macht 'is en die zijn politie en zijn „leger stelt tegenover de ideeën der Maconnerie, deze ideeën „van de vrije gedachten, van de algemeene Verbroedering en „van sociale rechtvaardigheid!
„Nu deze twee stukken van God met elkander wedijveren „in onzinnigheid en verdwazing, stellen wij op onze beurt „de vraag hoe of wij den standaard van rede en recht zullen „heffen en hoe of wij onze troepen zullen organiseeren om „hen eindelijk eens tot den laatsten, beslissenden stormloop „te voeren!
„Die vraag moet ons voortdurend bezighouden! Wij „beschikken Voor pns doel over leen met den dag aangroeiende! „kracht: de Proletariërs van alle landen: Deze proletariërs „kennen hun rechten. Zij zijn bewust van hun macht. Hun „Wereldinvloed ontwikkelt zich tot den omvang, dién gij kent. „Welnu, de Maconnerie hoort te staan aan de zijde van het „proletariaat der wereld, niet om hun recht (1) te veroveren „tegenover de patroons".
„Op den xiag, dat wij met hen vereenigd, opgaan, «zullen „wij een onoverwinnelijk leger samen vormen".
De stelling van den bezielden tolk der Belgische Maconnerie: „HET PACIFISME IS VRIJMETSELARIJ, EN
(1) „Op werknemers-vergaderingen bekomt de Organisatie hun „altijd recht tegenover de Patroons. Op werkgevers-bijeenkomsten „schakelt de Organisatie altijd het'economisch recht uit eri vordert „voor de proletariërs uitsluitend recht op souvereiniteit, maar niet „om, met hunne politieke en Staatsburgerlijke, ook maatschappelijke rechten voor hen te verkrijgen).



„DE VRIJMETSELARIJ IS NIET ALLEEN DE STRljD „TEGEN ROME. HET IS OOK DEN STRIJD TEGEN „DEN DUITSCH EN KEIZER. HET IS DE ENTENTE TE„GEN DE BEIDE STUKKEN VAN GOD", lokte een donderend applaus uit. 't Was de oorlogsverklaring van België tegen het aloude Duitschdom, waaraan dit land al zijn glorie ontleende.
Niet alleen constateerden de Fransche en Engelsche broeders met genoegen, hoe diep de haat tegen de Barbaren van over den Rijn er bij de toonaangevers van het politiek en sociaal Belgisch leven inzat. Zij. zagen reeds in hun geest de Belgische macons in vereeniging met de proletariërs uit Luik, Brussel, Gent enz. in de voorhoede der Entente-gelederen onder aanvoering van het Belgische Groot-Oosten opmarcheeren: a Berlin! a Berlin! Ook de Duitschers en Nederlanders stemden in.
Dit nauwkeurig omschreven program der Congres-werkzaamheden overtuigde de wereld, dat de eigenlijke richting van het Pacifisme is de strijd tegen de christelijke beschaving en een harer voornaamste grondslagen: het autoriteitsbeginsel. „Contra Ecclesiam et legitimam Potestatem", zou Rome zeggen. „Tegen de, twee stukken van God", vertaalt met een blasphemisch woord van Victor Hugo, de roode Belgische Entente-man.
Inderdaad. De Organisatie sinds 1738 met den Paus in openbaren, van weerszijden erkenden kuituurkamp, strijdt, krachtens haar den christelijken beginselen vlak tegenover-: gesteld karakter, voor een vlak tegenovergestelden wereldvrede, en met geheel tegenovergestelde middelen. De christelijke cultuur brengt den vrede aan een wereld van pl.m. 300 millioen zelfbewusten, zonder militaire macht, zonder bajonetten en dreadnoughts, wanneer de harten zich willen openen voor de uitstorting van haar broedermin.
De Britsche cultuur zoekt door haar finantieele kracht en materieele middelen over de massa's heerscheres te blijven en ze op te voeden tot een op haar wenken vliegende democratie, 't Geweld van haar wapenen moet eerst het „droit divin" onttroonen en in de plaats daarvan het „droit humain" in Midden Europa doen zegevieren, gelijk zij in 1789 met de Revolutie in Frankrijk deed. Tegenover haar heeft het ouwerwetsch Gezag der laatst overgebleven Monarchen zich - in staat van tegenweer moeten stellen door legers, kanonnen en verschansingen. Verwoed over dien tegenstand



wil zij nu door gluipend verraad deze tegenpartij van helm. harnas en zwaard berooven, den ontwapende vol dapperheid neervellen en op het lijk van den gevallen kampioen moedig haar victorie-kreten van wereld-vrede over land en zee doen schallen. ?.'''*^
Is de geschiedenis gerechtigd, de oorlogsverklaring van het Belgische volk in 1910 tegen het Gezag der Duitsche Keizers en tegen hun legers als een plichtverzuim te veroordeelen van den Belgischen vorst? Was Albert verplicht èn de verklaringen van het Brusselsche Congres èn de daarbij hoorende oorlogs-toeberéidselen lijdelijk aan te zien? De rechtzinnigheid en de trouw van den Belgischen monarch aan het volksouvereiniteits-dogma eischte, ondanks alle neu■ traliteits-verdragen van Belgische zijde, 's Konings onderdanig zwijgen. De Belgische Staat is een staat van het „droit humain". God noch zijn Gebod heeft daar iets meer te pretendeeren. Ook ni.;t het onderhouden van een' verbintenis van onzijdig te blijven.
Ook zijn groote grootvader, Leopold I, kadorsch van den 33en ritus, toonde zich trouw de eerste dienaar van den volkswil. Leopold II, te veel zijn eigen gangetje gaande, te weinig den wil van het souvereine volk raadplegende, zou er zijnen troon bij verspeeld hebben en zijnen Congo, zoo hij nog langer den broeders van den generalen staf er van weerhouden had den toekomstigen veldtocht tegen het Duitsch en Oostenrijksch Militairisme en de gemeenschappelijke opmarsen der Engelsche-Belgische troepen naar Berlijn te organiseeren. Sinds dat kortstondig verzet tegen de souvereine Natie, vertegenwoordigd door de Maconnerie, stroomde geen Champagne meer ter eere van zijn constitutioneele rechtzinnigheid in de tempels. De batterijen der broeders hielden 'op te roffelen om hem als eeredienaar van het volkerenrecht te huldigen. De gezondheidsdronk der broederen richtte zich louter nog' aan 't adres van het hooge souvereine volk. «K-topj^
De jeugdige Albert-begreep beter waar hij moest staan. Nooit zouden de broeders in de tempels nog op zijn lange leven geschonken, gedronken en geklonken hebben, indien hij van den aanvang af de leiding zijner regeerings- en familie-zaken niet aan de leiding der Organisatie als aan de openbaring van 's volks rechtbewustzijn, onderworpen had. Gretig legde hij steeds zijn oor te luisteren naar den hartslag. van zijn onderdanen, zooals die klopte in de eerbiedige ad-



viezen van Furnemont, La fontaine, Vandervelde, Ooblet d'AIviela, en andere hoogere broeders. Dézen verklaarden daarop Z. M. in hun Loges den trouwen uitvoerder van hun verlangens en mitsdien tot echt democratisch vorst.
Het gansche Belgische Regeeringsstelsel, inclusief de champagne-fuifjes der Broeders, eischte derhalve Alberts kalme onderdanigheid aan den ontwikkelingsgang der Entente in zijn land. Zoo wilde het de Loge: zoo wilde mitsdien ook het souvereine volk. Albert had dien wil te eerbiedigen en zich te schikken naar de Vrijheid, Gelijkheid en Vèrbroedering welke de Organisatie sinds lang België deed genieten. Het orgaan van den volkswil, de Organisatie, verspreidde dagelijks een paar honderdduizend exemplaren der Fransche Entente-bladen: Albert mocht zich niet verzetten. De Organisatie eischte de ontwapening van Duitschland: het volk en zijn eerste dienaar, Albert, prezen wat de Heeren wezen. Het „droit humain" magonniek geïnterpreteerd, vorderde in 1912, dat de legers, die eerlang tegen de Duitsche kanonnen en forteressen moesten lostrekken, alvast op oorlogssterkte werden gebracht, en in Fransche soldatenliedjes het bekende: „a Berlin! a Berlin!" uitbrulden. Albert kon, als constitutionneel vorst, niet anders doen dan eveneens het zwaard te trekken tot verkrijging van vrede door recht. De Entente prikkelde te Brussel, als te Parijs, op theater-planken, in café-chantants, in teekening en dagblad-artikel, enz., het zeer gevoelig Duitsch militairisme en zijn discipline om een casus belli uit te lokken. Albert kan voor de gevolgen van die maconnieke cultuur gehuiverd hebben, haar onderdrukken mocht de vorst wiens macht hem constitutionneel rantsoensgewijze door de menigte en haar heraut, het Groot-Oosten, werd toebedeeld, volgens plicht, zonder lastgeving van wege de Nation Souveraine niet. Om binnenlandsche pers of zijn leger in hun anti-neutraliteits-uitingen aan de Censuur te onderwerpen, moest hij eerst en vooral zorgen de perken van zijn bevoegdheid hem door Grondwet of Loge verzekerd niet te overschrijden. De opvoeding der jeugd was in België er op gericht om eenmaal langs vredelievenden weg in de hoofdstad der Barbaren zelf de hooge beginselen der moderne cultuur te gaan afkondigen. Had de jeugdige monarch zijn eigen prinsen niet voor zoo'n verheven doel laten grootbrengen, de „Volkswil" had hem in de Loge geen enkelen dronk meer gewijd. De ~puur-menschelijke macht en wetgeving eischt nu eenmaal dat het verlichte en kapitaalkrachtige deel der natie de paarden of de ezels ment, die



zich voor een modern Staatskaros laten spannen. Wanneer de Keizei eenmaal zoo ver vooruit is gestreefd met behulp der Entente om voor het „droit divin" blindemannetje of struisvogeltje te spelen, zal hij zelf moeten bekennen, dat de ouwerwetsche menschen geen begrip hebben, van hetgeen „het nieuwste" op staatkundig gebied vergt van 's lands Overheid. Wanneer hij begrijpt dat niemand het recht heeft te regeeren, dan in geval en voor zoover de „volkswil" daartoe de bevoegdheid verleent, en de Organisatie toelaat daarvan gebruik te maken, zal hij de eerste zijn om met heel de maconnieke Pers den jeugdigen vorst als „Albert den Groote" te komen huldigen.
Den zetbaas van den Amerikaanschen Volkswil, oudHoogleeraar in de Wereldgeschiedenis, den grooten Wilsoh, is het tot heden onbekend, waarom en hoe de Oorlog van 1914 ontstaan is.
De Broeders van het Int. Bur. te Neuchatel kunnen hem alle nadere bizonderheden daaromtrent mededeelen.
Tevens'verneemt hij daar, dat de Loges van alle landen op hem geklonken en gedronken hebben
le. wijl hij, als boodschappen-jongetje der Entente, resp. de Maconnerie, huiverde voor den oorlog, toen hij nog ' hoopte, als eenig middel tot wereldvrede, de Middelmachten ' in een anti-monarchalen, anti-milittairistischen, anti-kapitalistischen Statenbond te lokken.
2e. dat hij, het masker afwerpende en zich loyaal „geallieerde" toonende, met oorlog en geweld van wapenen de Middelmachten tot dien Europeeschen Statenbond trachtte te dwingen.
3e. dat hij, alleronderdanigst aan den Volkswil en den persoon der Maconnerie, met de Entente besloot nooit aan de ouwerwetsche christelijke beschaving in den persoon van den Paus het woord te laten bij de vredes-besprekingen.



IV.
Het Paard van Troje binnen de Duitsche Veste.
De wereld stond verbaasd, toen aller Russen 'tsar, de jonggeboren moderne Staat, welke in 1914 met stoomwalsen de Keizerrijken der Barbaren moest platleggen, zich reeds in 1897 er mede belastte om vorsten en volken tot „geleidelijke ontwapening" op te roepen. De Russischen beer in één ommezien tot vredes-duif! de Joden-en Finnen-tiran tot grootmoedige kampioen voor de „vrijheid!" — „Wereldvrede" en „Algemeene Verbroedering", waren dus geen schoonklinkende frasen. Onder den zegen der pacifistische broederen konden zij werkelijkheid worden. En een Staat, die reeds zoo'n meesterstuk van innerlijken ommekeer in zich zelf teweeg had gebracht, kon allerminst nog verdacht worden bij de bekamping van het Militairisme niet eerlijk elk „conflict sanglant" te willen vermijden.
Niet minder te bewonderen in zijn fijnheid is de zet om van broeders, welke men tot het uiterste beschikbaar houdt voor de levering van kanonnen en granaten tot uitmoording in vredes-naam van de menschheid, te bekomen, dat zij onder allerhande pacifistische leuzen een vredes-Paleis bou-
3



Wen in een vreemd land. — „Dat schitterend symbool def Maconnerie!" verkondigde Broeder van Raalte namens het Fransche Groot-Oosten op de Vle Vredes-Manifestatie. Deze Propheet uit het oude Israël mocht hier schouwen hoe dit Paleis een blijvend monument zoii zijn, dat de volken in de komende jaren zou doen heugen, welke menschen-abbattoirs en welke andere zegeningen zij aan de Organisatie te danken hebben.
Zou nu de Entente, zoo handig in het zetten van allerlei strikjes, verzuimen zich bondgenooten te verzekeren in den boezem van de Centrale volken? Zou de fijne diplomaat nu achter de Bismarkiaansche kanonnen en versterkingen, welke het Barbaren-land moesten bewaken, geen hulptroepen noodig hebben, om den doorbraak van den ijzeren muur tevens van den binnenkant te wagen? De leiders der Entente waren er geen diplomaten naar om de macht, welke de Organisatie reeds onder de zonen van Germanje had aangeworven voor de universaliseering der Volkssouvereiniteit, onaangewend te Iaten. De oude rotten hadden reeds > in Amerika en Rusland te veel van hun geslepenheid blijk gegeven om de Duitsche gelegenheid tot beoefening van hun diplomatisch talent niet bij de lokken te grijpen.
Gladstone, die, als Palmerston, nooit gerust was omtrent de Engelsche wereldheerschappij, zoolang Rome met zijn clerus niet tot de Engelsche' Staatskerk behoorde, had Bismarck en Mazzini, door allerhande ophitsingen tegen de Pauselijke aanmatiging, er toe weten te verlokken, door middel der Duitsche en Italiaansche Loges een verwoeden strijd te beginnen tegen de Curie. Ook de Belgische, Nederlandsche, Fransche Loges deden dapper mede. Een groot deel van de Europeesche bevolking liet zich dupeeren door de voortdurende exploitatie van haar zucht naar onafhankelijkheid om het andere deel geheel te doen dansen naar de pijpen der Organisatie. Voor de beloofde gelijkheid ontving het de ellende van het proletariaat. Voor de Verbroedering den Europeeschen oorlog.
Gladstone hoopte dat, wanneer de twee Machten van het „droit divin" elkander goed verzwakt en verscheurd zouden hebben, zij beiden naar Londen zouden komen om dankbaar een Engelsch Protectoraat te aanvaarden.
Zooveel Staatsmans-wijsheid hadden de Hohenzollerns evenwel, dat zij spoedig begrepen waarom de Loge hun de aanhankelijkheid en trouw hunner christelijke onderdanen



door den „kuituurkamp" wilden ontnemen. Dra was de vrede met Rome gesloten.
Duitschland erkende het Vaticaan als de meest belangelooze arbiter in nationale geschillen. Het verklaarde, tegen alle loge-verdachtmakingen in, dat de pauselijke invloed een der machtigste factoren was tot bevestiging van 't Keizerlijk Gezag. Rome, wetende dat Sint James na het fiasco met den Duitschen kultuunkamp, een nieuwe poging tot ondermijning van het Gezag in Midden-Europa zou wagen, deed, ondanks aller verbazing, door het Duitsch Centrum het Militairisme in hun iand tegen de naderende Revolutie versterken, de oorlogsbudgetten met bereidwilligheid stemmen en zich aan Moltke's stramme krijgstucht in liefde voor de oud-Duitsche tradities en voor Duitschland's nationale zelfstandigheid onderwerpen.
„Wee hem!" klonk het nu van uit Italië, wee hem, die ten „nadeele van Vrijheid en Vooruitgang met den vijand der Vrijmetselaren een verbond sluit! Wee hem die luistert naar de stem uit "het graf van een sinds lang uitgestorven wereld! De Vrijmetselarij „verbindt zich aan niemand. Kind der Vrijheid en van het Recht, „zal zij tot het einde gaan op den weg die de wet der Ontwikkeling haar heeft gebaand! Wee hem, die haar daarbij in den „weg treedt!"
Niet vervaard door dit geraaskal verkondigde de Paus zijn meening, dat een afschuwelijke epidemie niet wreeder had kunnen woeden over Europa dan deze georganiseerde Jan Klaassen. 't Was boerenbedrog de onontwikkelden te suggereeren, dat zij geen hoogere, alleen hun eigen wetten hadden na te leven:; — dat zij, gelijk in verstandige vermogens met iedereen, zich ook gelijke genietingen moesten verschaffen, — dat zij bij alle nooden in ware broederliefde en broedertrouw door de Loge-mannen geholpen zouden worden. Dat was apenkooi voor het stemvee, dat ten gerieve der Organisatie, de Staatsmacht moest veroveren en behouden.
Door deze houding van de Centrum-fractie, die den Paus trouw volgde, bleven de revolutie-geesten uit België, Italië, Frankrijk en Hongarije aangewezen op de Loge-broeders in Duitschland. Uitsluitend door dezer bemiddeling konden zij aan Engeland het Protectoraat van Midden-Europa verzekeren met verdrijving van het oude Deutschtum.
Alleen magonniek wroeten en woelen, vrijheids-theoriën en quasi philosophische levensbeschouwingen, konden het Duitsche volk los maken van zijn Vorst en het, wanneer het uur der Entente sloeg, ontrouw doen worden aan een Gezag,



dat de goddelijke wetgeving nog nam als norm voor ziin staatsbestier.
Vooral de Loge gold het bitter verwijt, dat de Keizer die met alle kracht tegen de Revolutie in eigen boezem streed' deed hooren:
„Niet de vermindering van behoefte naar Oezag heeft gevoerd »??ar afnemend plichtbesef tegenover het Gezag. Daar moet „klaarblijkelijk een andere grond aanwezig zijn en dan zeg ik "w % ufu€: ,Dt vooraaamste oorzaak voor het afnemen van „het plichtbesef tegenover de Overheid en het Duitsche volk „ligt in de meer en meer voortwoekerende vervreemding van „God in de moderne wereld. Deze vervreemding van God ving „aan met de loochening van het Kerkelijk Gezag en zij eindio-t in „den tegenwoordigen tijd met de loochening van Gods Gezag "door „een atheïstische richting, welke niet enkel bij de socialisten haar „vertegenwoordigers vindt".
En toen de Duitsche pers om het anti-Militairisme te propageeren, in vereeniging met al te democratisch aangelegde Reichstag-gedeputeerden, al te veel gewicht legde op de fouten, welke sommige officieren maakten, sprak de Minister van Oorlog in den Reichstag in December 1903 volgende ernstige woorden:
n«'iSClLr,ijfk m™.niet en wat bekent men niet over den „Ofhciersstand! De Officier zal in 't oogenblik van het gevaar „als het gaat om zege of om nederlaag een leider zijn voor zijn „manschappen en daarvoor heeft hij gezag noodig. Laat hem, bid "a '■ 1 ?e?ag! Want wanneer het nog verder gaat dan nu „dan is het de vraag, of de Officier op 't oogenblik van he "fZlltanCig -enig ?CZag zal hebben over zijn manschappen, het "Gezall gIJ Va" 61S Daarom herhaal ik: Laat hem dit
Maar Engeland had te veel belang bij deze ondermijning van het hooger gezag en van de discipline in 't leger, dan dat het deze anti-militairistische propaganda zou staken. Zijn eenige hoop om eindelijk eens zijn slag te slaan na eene algemeene ontwapening, bleef gevestigd op de broeders. Het deed de Fransche, Belgische en Italiaansche Loges schetteren op het beroemd le eeuwfeest, dat Parijs aan alle broeders der wereld ter eere der Revolutie van 1789 aanbood, tegen het ingebeelde privilegie van het Duitsche Regeeringshuis om door Gods aanstelling macht uit te oefenen op andere menschen. In alle mogelijke toonen werd het liedje der ontwapening gezongen „Wereld-republiek, menschelijke waardigheid en rechten! Vrijheid, Vrede, Verbroedering"' dat alles zou komen. Maar vóór alles ontwapening! De Organisatie diende niet te rusten alvorens deze Revolutie in Duitsch-



land werd uitgeroepen. Niets moest daarvoor gespaard worden.
De negentiger jaren gingen voorbij in pacifistische redevoeringen. In pacifistische dagblad- en tijdschriftartikelen. In pacifistische congressen. In pacifistische vredes-conferenties. In pacifistische proeven van scheidsrechterlijke uitspraken in de geschillen van staat tot staat. In pacifistische pogingen tot geleidelijke ontzenuwing, door binnenlandschen en buitenlandschen drang, van Duitschlands weerkracht en legerdiscipline. Want een macht, die zich dorst wapenen in dezen tijd, zou een struikelblok blijven voor den wereldvrede.
Hoe streelend het lokaas uitnoodigde, het Duitsche volk liep niet in de Engelsche vangnetten. Toen stichtte de ongeruste Zeeën-bedwinger het Int. Bur. tot organiseering van den wereld-vrede en van de ontwapening der volken. Alles moest beproefd om Jong-Duitschland op den troon van het keizerlijk feudale Duitschland te verheffen. Het Jong-Duitschland van de vrije gedachte en van den arbeid (de roode broederen) De Entente Cordiale tegen het Duitsch Militairisme kreeg haar beslag.
Kraft uit Dresden was de eerste onnoozele, die in zijn kortzichtigheid het Entente-paard binnen de Duitsche veste haalde. Overbluft door de pacifistische rechts- en vrijheidsidealen, viel hij*.Le Foyer op het Brusselsen internationaal Congres van 1904 onmiddellijk bij, toen deze met zijn plan tot oprichting der „Deutsch-Französische Liga" optrad.
„Niets was meer urgent, dan dat de Organisatie zoo spoedig „mogelijk deze Liga.tot stand bracht. Hij drong bij de Oroot-Loge „van Frankfort, de eenige op dit Congres aanwezig, er op aan, „dat zij de koe bij de horens zou vatten, alle andere Duitsche „Loges zich bij deze Loge doen aansluiten en niets onbeproefd „zou laten om den Fransch-Duitschen vrede tot stand te' brengen".
Kraft had daarmede zeer roerend gesproken. Niemand der aanwezige broeders, ook niet van Fransche zijde, opperde nog eenig bezwaar. President Cocq besloot daaruit onder levendige instemming van de gansche vergadering, dat iedereen dit verheven plan zou steunen.
De Entente in April van 't zelfde jaar opgericht, kon door Krafts toezegging, hopen op een gelukkig slagen van haar streven. In Duitschland zelf zou een machtige, invloedrijke partij met haar den arbeid deelen.
Hoe meer de Duitsche Broeders onderling, en dezen weder met de Fransche, Engelsche, Belgische en Italiaansche, vereenigd zouden worden hoe hooger de kansen van Eduard



VII stegen. De groei der beweging in Duitschland moest gelijken tred houden met dien der internationale tendenzen in Frankrijk. Onvermoeid streefde Kraft met' Bangel uit Francfurt en een zestal andere voormannen er naar, om dus in zijn vaderland talrijke broeders voor de Vredes-Campagne te winnen. Geholpen door de buitenlandsche Loge-troepen deed hij hen veel meer homogeen voelen met de Broeders der Ententelanden ten gunste der wereld-republiek. Het algemeen welzijn — alias de bloei der Organisatie — kon toch niet wijken voor de belangen van een beperkt kringetje? Het I. B. verstrekte hem allerhande geschriften ter bestudeering en ter verspreiding om de broeders met de schoone cosmopolitische droomerijen en met de pacifistische actie der Organisatie te doen dwepen. Namens het l. B. zegde hij hun voordeelige buitenlandsche betrekkingen toe. Alle overzeesche firma's en afnemers, welke eveneens de Internationale Broederschap trouw hadden gezworen, zouden stellig den Duitschen medestrijders voor het Recht in hun zaken en bedrijven „de gunst en recommandatie" bezorgen.
Het streng verbod der Regeering om in de Tempels politiek te voeren, berokkende de grootste moeilijkheden en dwarsboomde de actie zeer. Kraft en Bangel wisten, dank den invloed van hooggeplaatste macons, deze gevaarlijke klip voortdurend te ontzeilen.
Steeds nauwer snoerden zij de banden tusschen Franschen en Duitschers te samen. In beide Loges was maar één streven: ieder zou haar eigen land ontwapenen langs parlementairen weg. Eén toewijding: de Organisatie moest schitterend toonen, dat zij alleen in staat was vrede en beschaving op aarde te doen neerdalen. In zulk een gesteltenis der geesten konden de vredes-propagandisten niet over de groote bezorgdheid spreken der Duitsche Regeering, welke, zich de Revolutie, die zoo herhaaldelijk van buiten haar onheilspellend gerommel deed hooren, van het lijf moest houden. De Duitschers uit de Deutsch-Französische Liga hoorden niets van hetgeen hun vaderland bedreigde. Hun aandacht concentreerde zich uitsluitend op de verdrijving van clericale en militairistische spoken en op het binnenhalen van een Regeeringsstelsel, waarin zij de lakens hadden uit te deelen. Van het tegenwoordig Regeeringsstelsel profiteerden immers thans alleen de firma Krupp en andere Industrieelen door oorlogsleveranties.
Tot internationaliseering van Duitschland stelde Dr. Gaertner uit Bremen voor om de kinderen der Duitsche broeders



in Frankrijk bij de Fransche broeders in het gezin onder te brengen. De Fransche maconnetjes zouden wederkeerig in Duitschland de ledige plaatsen in de families komen innemen. Hoopte de man, met het voorbeeld van den rotten appel in de gave mand voor oogen, aldus het oude Deutschtum geheel door de Britsche cultuur te doen vervangen?
De broeders uit de Hongaarsche en Oostenrijksche Loges waren natuurlijk een en al geestdrift voor het Internationalistisch ideaal. Kossuth, Hevesi, Qenck, Gelleri, Zypernouwski en nog tal van anderen wedijverden met elkander wie of in de Habsburger monarchiën het best de overtuiging alsnu zou doen doordringen dat er „ontwapend" moest worden. Zoo vooruitstrevend als België was van buiten om de nationale grenzen op te heffen, zoo vürig was Hongarije in den boezem der Centrale Machten zelf.
In 1912 had de D. F. Liga twee vast aaneengesloten Bonden. In de Meimaand werd de Fransche afdeeling opgericht. In October de Duitsche. Zoo was het zeer ingewikkeld, zeer inspannend, zeer grootsch, het wereldomvattend werk van het I. B. gegrondvest. Het was met.zooveel werkzaamheden belast, dat het zijn taak van mag. congressenorganisator had moeten opgeven. Dit Bureau kon zich nu geheel en al gaan wijden aan de voorbereiding tot de feitelijke ontwapening en tot verwerkelijking van de voorgespiegelde idealen in de praktijk. Over heel de wereld had iedere Loge een harer ijverigste broeders aangewezen om de belangen der Entente en van den anti-militairistischen strijd in haar boezem te vertegenwoordigen. Het „droit humain" kon de laatste verovering op het „droit divin" gaan wagen. Wat was voor de Pacifisten de uitputtende Turksch-Italiaansche oorlog! Wat de immer brandende Balkan! Zij konden dat alles vrij laten woeden en gloeien. Zij hoefden geen partieele vredestichters te wezen. Het was hun eenig streven den wereld-vrede te bekomen. Dan was Recht, Entente, Wereldrepubliek, Onafhankelijkheid, Verbroedering en Sint James, alles op eenmaal en dat voor immer gebaat en verzekerd.
""De zevende Manifestatie der broeders Pacifisten zou te Francftirt plaats hebben, in 1914. Toen de bepaalde dag aanbrak hadden reeds de Servische medewerkers aan den Wereldvrede het vonnis over een edel koningspaar, dat het ouwerwetsch gezagsbeginsel zou blijven huldigen, ten uitvoer gebracht. Het was het signaal geweest om van Rusland, België, Frankrijk en Italië uit aan te komen rollen tot verplettering van de laatste middeleeuwsche tronen. De Organisatie door



haar onafhankelijkheidszin, haar haat tegen alle superioriteit en haar Pacifisme, kon deze niet meer onder haar oogen dulden.
Men mag zich niet verwonderen over het gebrek der Duitsche broeders aan nationaliteitsgevoel. De geest der Vrijmetselarij is immer cosmopolitisch geweest. De opvoeding in de Loge is wel niet anti-nationaal, maar ook niet er op gericht om de goede overleveringen van het Duitsche volk hoog te houden. De broeders Professoren aan de Duitsche Universiteiten hebben veel boedhisme en vooral veel Engelsch in de intellectueele kringen geimporteerd. Dit heeft gaandeweg het alte-Deutschtum grootendeels verdreven. De zucht van honderden vooraanstaande Duitschers om met Frankrijk en Engeland „pacifiek" samen te gaan in de laatste 15 jaar en op allerlei gebied Frankrijk en Engeland na te apen, is de vloek van deze booze daad. De straf is wel zwaar geweest: het geneesmiddel wel bitter.
Zijn daarom de voormannen der Deutsch-Französische Liga van landverraad te beschuldigen? Werden zij niet eerder van achterop vooruitgedrongen door dien gril om de oudduitsche tradities voor de anglo-Fransche cultuur prijs te geven? Gevoelden zij zich niet geroepen de christelijke beginselen, welke Duitschland sterk en groot hadden gemaakt, te verjeugdigen door de nieuwste maconnieke snufjes op' beschavingsgebied ?
Daarom schrikte niet een van deze Duitsche geleerden terug voor de gevolgen, die het inhalen van 't Pacifistisch en Internationalistisch paard, voor hun zaken, familie-leden en geboortegrond met zich kon voeren. Zij waren verblind voor de alles beheerschende macht hunner aangebeden Loge, en de op haar wenken vliegende sociaal-democratie. Geen oogenblik twijfelden zij aan het succes der moderne hervorming en der algemeene pacifistische beweging, waar de Loge zich voor gespannen had. Zij waren diep overtuigd dat „sans conflit sanglant", zonder slag of stoot, de Centrale Vorsten hun troon en kroon ter beschikking zouden stellen van de Loge, die het souvereine volk vertegenwoordigde. Zelfs Wilson, de knappe historieprofessor, de fijne diplomaat, die als President der Vereenigde Staten zoo veel achter de coulissen heeft kunnen vernemen, begrijpt niet hoe dat handig opgezet Pacifisme-zaakje nog op zoo'n wereld-oorlog is kunnen uitloopen. De overwinning der Wereld-Republiek was zoo verzekerd !
Is dan den macon door zijn Organisatie alle vrijheid van



denken ontnomen? Heeft hij haar dogma's maar onderworpen te slikken? Is ieder broeder niet meer zoo zich zelf, dat hij geen den minsten twijfel aan 't succes of aan de moraliteit van een maconnieke beweging mag opperen, zoodra het I. B. een actie, b.v. de pacifistische, als algemeen streven van alle binnenlandsche en buitenlandsche Loges ex cathedra verklaart? Had de Duitsche broeder, die met verbreking zijner zware eeden van trouw bij zijn opneming in de Loge gezworen, in den strijd zijner Organisatie voor den Wereldvrede, nog Duitsch of militairistisch durfde denken, zooveel te vreezen?
Van de pl. m. 300 organen der verschillende Loge-groepen der wereld heeft er niet één gewaarschuwd tegen de eventueele gevolgen van den Entente-arbeid onder pacifistische vlag. Allen juichten de algemeene verbroederingsplannen en de stichting der wereld-republiek van harte toé. Ook in dat gedeelte der Pers waarvan het bedrijfskapitaal grootendeels in handen der broeders zit, kon men nooit anders dan. de eerlijkste bijvals-betuigingen lezen voor het Pacifisme, buiten de tempels gebracht. Trouwens deze bladen zullen wel onkundig gehouden zijn van de gevaren voor oorlog, waaraan de openbare of stikemme verbroedering der volken was blootgesteld.
Kort na het uitbreken van den oorlog hebben verschillende Loge-groepen van Duitschland hun internationalisme opzeggende plechtig verklaard, dat hun Organisatie, niets uitstaande hebbende met de plannen der Entente, alle solidariteit met de Fransch-Engelsche verbroedering verbroken heeft.
Duitschland's Loge-groepen, kweekplaatsen voor het moderne idee Vrede door Recht, Recht door Wereld-republiek, en Wereldrepubliek door omverwerping der Midden-machten!" zijn de volgende :
I. Grosse National-Mutterloge, „Zu den drei Weltkugeln" in Berlin opger. 1740, 150 tempels, 16.894 leden. Beschermheer Br Friedrich Leopold, Prins van Pruissen. 1)
II. Grosse Landesloge der Freimaurer von Deutschland in Berlin. Opger. 1770, 141 Johannis Loges, 15.273 leden. Beschermheer Br. Friedrich Leopold, Prins van Pruissen.
1) Het vorstelijk beschermheerschap zou, meende men in Duitschland een rem zijn voor de evolutie naar de Revolutie en naar de toepassing der maconnieke idealen op politiek en sociaal gebied. In 1891 ontzegde bovendien het Polizei-Presidium in Duitschland alle vrijheid tot politiek drijven aan de Loges en de deelname van het Duitsche volk aan de Wereld-republiek. Toch vonden de broederen gelegenheid voorde nieuwere kuituur op te komen.



III. Grosse Loge vön Preussen, genannt „Royal York zur Freundschaft", in Berlin. Opger. 1798, 78 tempels 7936 leden.
IV. Grosse Loge von Hamburg. Opger. 1812, 61 Loges, 5372 leden.
V. Grosse Landeslogé von Sachsen in Dresden. Opger. 1811, 34 Loges, 5001 leden.
VI Grosse Mutterloge des Ekletischets Freimaurerbundes in Frankfort a. M. Opger. 1783, 23 Loges, 3496 leden.
VIL Grossloge „Zur Sonne" in, Bayreuth. Opger. 1741, 37 Loges, 3536 leden.
VIII. Grosse Freimaurerloge „Zur Eintracht" in Darmstadt. Opger. 1846, 8 Loges, 727 leden.
IX. Freie Vereinigung der 'fünf unabhangigen Loges Deutschlands. Opger. 1883, 5 Loges, 1433 leden.
Deze Loge-Groepen hebben buitendien nog onder hun jurisdictie in Duitsche taal werkende tempels te Belgradflf te Bucarest, in Turkije, in Noorwegen, in Denemarken, in Londen, in Italië, in Parijs en in Antwerpen. Zij staan in nauwe geestverwantschap imet alle nieuwere gedachten, verkondigd in ieder Groot Oosten 'van Europa, van Noord- en Midden-Amerika, West-Indiën, van ZuidAmerika, van het G. O. in Leberia en van 5 Groot-Loges in Australiën. ; .
Hun kas is zeer rijk voorzien. Tal van hun leden staan aan het hoofd van industrieele of koloniale ondernemingen, reederijen, inrichtingen van onderwijs of wetenschap. Zij .zijn ook talrijk ver-, tegenwoordigd in wetgeving en rechtspraak, spoorwegen en handelskringen, ook onder de evangelische geestelijkheid en in de finantieele wereld. Alleen het leger is niet zooals het Fransche: „pourrie de maconnisme".
Onder al deze kweekeliiigen en in al deze kweekplaatsen had de Entente een even uitgestrekt als goed bewerkt en vruchtbaar terrein voor de vestiging van de Wereld-republiek en de uitroeiing van het Koningschap bij de gratie Gods.



V.
Dood aan 't Militairisme!
Elke historieschrijver geeft onverbiddelijk af op het egoïsme van den Engelschman. Over het kabinet van Sint James heeft de geschiedenis in de hersenen der geheele menschheid als vastgenageld het epitheton ornans: „La perfide Albion".
Nooit is beschuldiging meer ongegrond gebleken. Juist het Britsch bewind heeft ten allen tijde tot bloedens toe gestreden om vooral aan de kleine landen en kleine luijden de zegeningen van onafhankelijkheid en zelfregeering, m. a. w. van vrijheid en van recht te verzekeren.
Niet alleen Engeland's ideaal was het, doch heel zijn raison d'être om niemand andermans dienstknecht te laten blijven, iedereen absoluut vrij te maken en de geheele menschheid in 't bezit te stellen van haar onvervreemdbaar recht van zich voor zijnen zoo uiterst hoogstaanden weldoener te Londen op te offeren.
Sint James richtte zelfs een Maconnerie op om den minsten aardbewoner uit zijn staat van dienstbaarheid te verlossen en hem toch maar zijn zinnetje te kunnen geven. In zijn edelmoedigheid vereenzelvigde dit Kabinet zicht zelfs met het werk zijner handen: „La Maconnerie, c'est moi". — „Wat gij aan den minsten van mijn metselaren gedaan zult hebben, hebt gij aan Mij gedaan! Louter omdat zij zoo voor volksverheffing kampen".
Deze Maconnerie had, namens Sint James, tot speciale taak alles in binnenlandschen en buitenlandschen staat correct



volgens de regels van vrijheid en recht te regelen. De heele stembus moest overtuigd zijn d^t zij als onbeperkt heerscheres door het leven kuierde, al kreeg zij ook maar zelden, op de wijs als poes zijn graatjes, haar zinnetje. Iedere individueele niet-bezitter mocht zijn souvereine-volks-kuif opsteken. Als belooning voor de wetten die hij onder dien kuif mocht ontwerpen, uitvaardigen en in praktijk brengen, wees hij dan zijn verlossers uit het barbarisme dankbaar ais zijn voorgangers aan. In de Loge constateerde men dan ook zeer rerecht: „Ia Nation Souveraine, c'est la Maconnerie".
Dank Brittanje's edelmoedigheid genieten wij thans een geheel moderne inrichting der gemeenschap. Onder aan den maatschappelijken ladder bevinden zich de barbaren en dompers. Dat zijn de ongelukkigen, welke niet uit de achterlijke periode bevrijd willen worden. Dan komt de middelstand of tiers-état met den landvorst als hun eerste dienaar. Dat zijn zij, die meenen, dat hun krachtig woord en hun beteekenisvol vuistgebal eenigen invloed hebben op 's lands wetgeving. Zij heeten: „het souvereine volk". Zij hebben het rechtsbewustzijn dat zij alleen het land kunnen en moeten regeeren. Nog een trap hooger staat de adel der wereld. Deze is vertegenwoordigd door de Maconnerie. En op den hoogsten sport, in olympische sereniteit, Sint-James, alles overziende, alles naar den eisch der vrijheid voor de kleintjes regelend, in iedere hut der aarde rechtsbewustzijn ontwikkelende, alles beheerschende in de wereldrepubliek.
O wee! de barbaren hadden een heilige Alliantie aangegaan! Oostenrijk en Duitschland, niet ingepalmd als de Russische bondgenoot door de Parijsche effectenbeurs, had de stoutheid de zegeningen, aan de Republique Francaise verzekerd, ja zelfs Sint James zegenende hand, af te wijzen. De Guiliotine van Lodewijk XVI wachtte de Centrale Machten zoo zij zich niet in deze moderne hier-archie lieten inlijven. Geen enkele milde champagne-dronk in de tempels, bode van hun toekomstig lot, zou hen nog „lang laten leven". Wie er nog naar zou dingen het middeneeuwsch Gezag hoog te houden, was ten doode opgeschreven.
Deze barbaren, op eigen veiligheid bedacht, tot voorzichtigheid gemaand door den geweigerden, met den dood dreigenden symbolischen heildronk der Loge, omringden zich door een ijzersterken chineeschen wal tegen de zegeningen der Britsche cultuur. Opgeschrikt in hun middeleeuwsche droomen dorsten zij deze beschavingstheorieën zelfs nog „Revolutie" smalen. Krachtens en volgens de ouwerwetsche ge-



zagstheorie vormden zij met hun zonen een ondoordringbare borstwering. Diep gegriefd over zooveel ondank, teleurgesteld in zijn ideaal om de laatste barbaren-vorsten het hoofd op het schavot te doen verliezen, verhinderd om door recht voor allen vrede aan allen te brengen, veroordeelde St. James het Militairisme ter dood. Dit vonnis zou vóór alle andere terechtstellingen worden voltrokken. Elk land, dat de vrijheid voor zich opeischt de kwistige, gulle vrijheidsverzekeringen der Britsche kuituur voor als nog niet te aanvaarden, verdient de recrrtmatige verontwaardiging der drie hoogste sporten der maatschappelijke hiërarchie. Dat land verlaagt zich tot den rang van een barbaarsch-militairistischen Staat. De Barbaren mogen dit al reactie tegen de Revolutie noemen, uit jong-Europa zullen zij verdwijnen.
Wat dan wel het barbaren-systeem van zelfverdediging, alias Militairisme, aan mag kleven?
Iedere soldaat, bevel-hebber of niet, moet zijn eigen willetje wegcijferen. Hij moet louter willen wat het Vaderland wil, wanneer het dat wil, en op de wijze waarop het dat wil. Ieder niet-ontaard barbaar zegt: „Ich habe ein ambt, und keine meinung!" hoe kostbaar eigen zienswijze in eigen oogen schijnt. Van den hoogste tot den laagste en van den laagste tot den hoogste, vraagt de barbaar wat het algemeen belang van hem vordert. Wanneer het vaderland aan een dezer barbaren het bevel opdraagt, d. i. hem uit doet maken wat hier of daar in een bepaalde omstandigheid 't algemeen belang eischt, dan is zijn tegenwoordigheid van geest, zijn scherpte van blik, zijn onbevangen oordeel, zijn trouw, eerlijkheid, toewijding aan ondergeschikten, eerbied voor het hoogere. ontwikkeling, kunde van militaire zaken, enz. sinds jaren op den toets gezet geweest. Daardoor kunnen de onder-barbaren dezen boven-barbaar steeds op ouwerwetsche manier met blind vertrouwen volgen tot in den dood ter liefde van het vaderland.
In dit oud-Duitsch barbarendom zit daarenboven nog een edeler iets, uit hoogere sferen over hen neergedaald. Het doet hen met begeestering hun eigen willetje verzaken. Het bezielt hun met bovenmenschelijke overwegingen en staalt met bovenmenschelijke kracht. Men zegt, dat zij nog den ouden God aanroepen en dienen. En iedere barbaar welke dezen ouden God niet bidden wil om kennis en kracht, toont zich eo ipso ongeschikt om uit te maken wat het belang der zijnen en van het algemeen meebrengt.
Sint James zag van zijn hoog standpunt daar boven op



den ladder zeer'goed dat deze barbarenblok gevaarlijk kon worden voor zijn positie. Zijn aristocratie, weggedrongen, zou kunnen gaan kuieren met zijn souverein-regeerenden tiersétat wanneer dat Duitsch militairisme aan 't uitdijen ging. Een vast aaneengesloten korps van stoere, taaie Germanen, door zulke banden aaneengehecht, door zulk een organisatieleven bezield, uit dat discipline-hout gesneden, zou zich nooit tot voetschabel en zeker niet tot voetveeg van Sint James laten gebruiken. Maar wanneer hij alle steenen uit dien onwrikbaren muur liet los en „vrij" metselen door zijn vrijmetselaren, dan bleef er eerlang niet anders dan een licht af te brokkelen stuk revolutie-bouw. Met één trap kon hij dat tot een puinhoop verpletteren.
Sint James besloot onder dit volk, georganiseerd in laag en hoog ter wille van de edelste overwegingen, elementen aan te poten, die als een besmetting de zwammen der maconnieke Vrijheid, de schimmels der. Gelijkheid, de bacterieën van den algemeenen Wereldvrede, de microben van het modern rechtsbewustzijn om zich heen zouden verspreiden. Dit bederf zou het einde wezen van het middeleeuwsch Militairisme. Elke autoriteits-traditie zou uitsterven onder de weleer christelijke staten. Elk begrip van dienstbaarheid, zelfs aan het Vaderland, verdwijnen. Aan de Groot-loges van België en Italië komt de eer toe door Sint James aangewezen te zijn de eerste zwammen en schimmels geleverd te hebben om deze lues te doen woeden in de landen, welke zich tegen de Revolutie wapenden, resp. de suprematie van Sint James bedreigden.
Krachtens dit Londensch besluit om het Duitsch militairisme te vernietigen, ving, kort reeds na de successen van Moltke's soldaten, België steeds Engeland's dienstwilige dienaar, in eigen boezem aan met zijn misdadige woelingen tegen de legertucht in 't algemeen, 't Plichtbesef tegenover derden en tegenover 't vaderland moest er uit en dit door 't volk in een onafgebroken roes van lagere amusementen te doen leven, 't Hunkeren naar vrijheid moest er in. Volksaard zou het worden, in steê van de ouwerwetsche cultuur, dat van kindsbeen de Belg huiverig zou zijn van orde en tucht, regel en gezag, wet en overheid, eerbied voor 't hoogere en liefde voor 't algemeen welzijn, organisatie en gebondenheid, kortom van alles wat naar beperking van grillen of naar dienstbaarheid zweemde. De Belg werd anti-militairistisch opgevoed. In den aanvang werd gestookt tegen clericalisme, militairisme, monarchisme, caesarisme, absolutisme in 't leger.



„Voor het pacifisme", zoo betitelde zich de aanval later, toen de anti-clericale leus niet genoeg afbreuk deed en vernieuwd diende te worden.
Ieder poging van Leopold om een behoorlijk leger te vormen leed schipbreuk op de agitatie, welke de Organisatie in het land ten gunste harer vrijheids-idéalen maakte. Leopold viel in ongenade bij zijn principalen, de Loges. Elk staand leger moest afgeschaft. Tot verdediging des lands volstond de tegenweer der garde comique, versterkt met de franctireurs in eigen stad of dorp. Spotliederen verkondigden alom hoe „plaisant het was te dienen voor het Vaderland". Spotplaten spoorden overal aan tot verwaarloozing van den oefenplicht en tot verontreiniging der kazernes. De Pruis, als type fian den blindgehoorzamende militair, werd gehaat gemaakt. Oorlogsbudgetten als bezwarend uitgekreten en zonder practische waarde. Met een deugdelijk defensie-systeem den draak gestoken. Elke behandeling van dit onderwerp in 't Parlement vond nooit eenheid of continuiteit, immer hatelijke critiek. De school in al zijn geledingen ving aan met deze pacifistische of anti-preusische volksopvoeding: de pers voltooide haar. Alleen in 1912 toen de Entente militairen noodig had, om het Duitsch militairisme te vernietigen, ontving de Loge het wachtwoord, in allerijl een leger te vormen.
Zeer menschkundig hoopte Sint James, dat de verkankering van 't plichtbesef jegens het vaderland, onder de Belgen wel naar de andere zijde van den Rijn zou overwaaien. Het wachtwoord was inmiddels gegeven intiemer verhoudingen tusschen Duitsche en Belgische broeders, tot makkelijker meedeeling der besmetting te scheppen. Broeders zijn immers één van hart en geest, leven „pacifiek" met elkander, haten wat de eene haat en liefkoozen wat de andere liefkoost. Het Int. Bur. zorgde er voor dat tusschen de Duitsche en deze vurig vooruitstrevende Belgische broederen geen verschil van gevoelen zou ontstaan. Het internationaliseerde de sympathieën en antipathieën der Belgische Loges in de overige deelen van Europa. Met de Belgen bracht het de overige broeders onophoudelijk in contact. De Duitsche tirannieke onderdrukking van het anti-militairisme en van de-anti-dienstbaarheid maakte het machteloos door de Belgische Loges. Zelfs de neutraliteits-verbintenis van het kleine land bleef buiten 't gedrang. Was de wijze waarop België het Duitsch leger bestreed, niet uiterst pacifiek? Wie kon zeggen, dat België niet uiterst neutraal bleef, al metselde het de door



Duitschland tegen de Revolutie en Engeland opgeworpen barricade heel en al „vrij?"
Het Fransche Oroot-Oosten trad al spoedig en al mede op last van Sint James in het Belgische voetspoor. Gambetta, Brittanje's trouwe dienaar, door Sint James reeds aangewezen om 't groote werk. der Revolutie van 1789 in een Republique Francaise voort te zetten ving in 1870 aan door den guerillaoorlog tegen het Duitsche leger-stelsel met ongeregelde- en onvoorbereid saamgeraapte benden. Dit stelsel van sans-culottistische lands-verdediging werd tegenover het Moltke-systeem door Sint James voortdurend aangeprezen. Kon, door drang in den Rijksdag, de Maconnerie de Duitsche gelederen naar Gambetta's type eveneens ontbinden tot dorps- en stadsschutters, en aan dit soort volks-leger de verdediging van de gemeente opdragen, dan was de troon der Centralen in een omzien omvergehaald, 't Zou Sint James weinig moeite kosten tot dat doel een half millioen Ghurki's en andere Himalaya-bewoners met klewangs gewapend en voorzien van een goeden buidel vrijheids-idéalen over de Duitsche of Franschegouwen los te laten tot vestiging der World-Community.
De Gambetta-vlieger ging niet op. De Fransche legertradities verzetten zich krachtig tegen de dwaasheid van dat jong-militairisme. Het patriotisch beginsel plus de geest van orde en doelmatigheid verwierp met afschuw in Frankrijk de innovatie, door Sint James uitgedacht tot stilling van zijn ongerust geweten. Om zulk een leger anti-militairistisch te maken, moest van meet aan begonnen met het maconniseeren der hoogere en lagere officieren.
De Loge liet dus 't clericale spook de geesten obsedeeren. Zij intimideerde tegelijkertijd de leiders der Repubüque Francaise. Wanneer de officieren liefde voor hun Republiek wilden toonen, — noodzakelijke voorwaarde tot het maken van promotie, — dan dienden zij in hun opleiding de minderen te leeren ketteren tegen de hemeldragonders „im schwarzen uniform". — „Dat soort dragonders waren de erfvijanden van „het Gemeenebest. Zonder aansluiting bij de Organisatie tot „bestrijding van het Clericalisme, was geen resultaat te wachten. Generaal Billot en de Freycinet hadden wel den militairen het lidmaatschap van elke niet door de Regeering „goedgekeurde Vereeniging ontzegd, maar de Maconnerie „was nu eens zoo'n brave, edele, vaderlands-lievende Organisatie, dat de Regeering er niet aan dacht het Loge-bezoek „onder dezelfde censuur te rekenen. Het streven om aan



lederen Franschman Vrijheid, Gelijkheid en Verbroedering ',',te brengen kon niet anders dan de Republiek ten. goede ''komen. Daarvoor was zij opgericht". -
Kaptein adjudant-majoor Bergère, van het lOUe LimeRegiment, secretaris van het Groot-Oosten, prees daarom officieel de Loges aan minderen en meerderen aan als uitstekende gelegenheden voor de officieren om in binnen- en buitenlandsche politiek de Republiek te dienen, tegen de instructies van den generalen staf in.
Ook moest de Fransche soldaat wel weten dat Gelijkheid en nivelleering der Superioriteit, 't meest in de Loge lot haar recht kwam. Op straat bracht de sergeant het militair saluut aan zijn kolonel. In den Tempel klonken beiden broederlijk met elkander. Daar buigde zelfs de majoor voor zijn korporaal-waschbaas, wegens bewezen diensten door de Loge als „Venerable" vereerd. Een dienstdoend Generaal werd afgezet omdat een korporaal-schoenmaker zijn hooge ontevredenheid over dezen chef betuigd had.
De Loge droeg zorg dat steeds een paar officieren in den Hoogen Raad, het Bestuurder Loges, zetelden. Die hooge machtbekleeders zonden onbeschroomd hun ondergeschikte officieren den boer op voor de politieke propaganda der Organisatie. Een épaulette-man, die de plattelands-bevolking dezen of genen stembus-candidaat aanprees als députe, die de Regeering zou noodzaken den diensttijd aanzienlijk te beperken en tot geleidelijke ontwapening te komen, bracht zelfs voor het meest monarchistische kiesdistrict, tegen alle pastoors in zijn rood of maconniek mannetje in het Fransch Parlement. En zou de Generale Staf daarover dien officier met een kwaad oog durven aanzien, dan was de Hooge Raad der Organisatie nog altijd daar. Dit machtig lichaam kon niet toestaan dat er één haar op 'smans hoofd daarom of om andere ïndisciphnaire gedragingen gekrenkt werd. Altemaal redenen te over voor den Franschen Officier om toe te treden.
De Logé bood ook de Officieren de brillantste relaties aan met industrieelen, financiers,^politici enz. Door dit broederlijk verkeer met deze hooggeplaatsten konden zij goede huwelijken sluiten, voorspoedige promoties maken en op schitterende dineetjes worden gevraagd. Tot aanvulling van hun tractement konden zij de broeders weder op hun beurt recommandeeren voor legerleveranties en zoo voorts. Enkel bij woorden liet men de propaganda, niet. Den natuurlijken weerzin, welke de Loge-broeders tegen de onderlinge afhankelijkheid der menschen hebben, hun 4



zucht om de minste openbaringen van dit samenhoorên met wortel en tak uit te roeien, in één woord hun strijd tegen het Militairisme, toonde het Dreyfus-relletje.
„Alles wit clericaal en royalist was, beweerden de Loge-, „organen, had met het militairisme in deze affaire samengezworen om de Republiek, het meesterwerk der Maeons, „aan de kaak te stellen. Daarom moest al dat Militairisme „met één slag vernietigd. De krijgsraad te zeer vermolmd „en voor geen verjeugdiging meer vatbaar, moest naar het „antiquiteiten-Museum verhuizen l"
Alle leden van den Hoogen Raad en alle deelnemers der Assemblée Générale der Loges vertoonden een meer dan 100 gradi'ge Fransche colère. Alle Loges protesteerden namens de vrijheid tegen de instellingen van orde en Gezag in het leger en tegen deze allerdroevigste afwijking van hèt „militaire esprit de corps" bij de aangewezen rechters in legerzaken. „Niets van de -zoo lang aangeprezen beginselen der maconnieke Broederschap vond men nog in de Armée!,, -- Broeder Augagneur, maire van Lyon, eischte in het openbaar de opheffing van Saint Cyr, van de Polytechnique en van andere inrichtingen, waar auditeurs en andere officieren werden opgevoed, onbroederlijk genoeg om mede-broeders leed aan te doen. „Recht was er in Frankrijk voor een officier niet meer te krijgen". De Loge'bewees echter nu eens voor goed door haar optreden, dat alleen onder haar schutse de soldaat veilig was tegen alle mishandeling zijner meerderen.
Dit soort propaganda bracht de Maconnerie tot bloei bij 't leger, 't Beruchte kliksysteem voltooide er de maconnieke verjonging door deze armée te zuiveren van alle barbaarsch-militairistische elementen. Een le luitenant was beslist anti-republikeinsch,» royalist, clericaal, anti-vrijheidsman, anti-verbroederings-gezind, als zijn achternicht ter kerke ging. Met de grootste nauwkeurigheid en met een meer dan bewonderenswaardigen ijver werd bij het Ministerie van Oorlog zijn kunde aan 't kerkgaan zijner familie getoetst. Hij kon alleen nog de fout herstellen door vlijtig Loge-bezoek. Zoo niet, dan was hij onbekwaam kapitein te worden. Hij kon het leger verlaten. Den br. '•. Minister was 't onverschillig dat de moderne cultuur van zoo'n officier eischte eerder de Loge dan zijn land te gehoorzamen.
Door deze Evolutie kwam 't Fransche leger met zijn br. militairen, in het teeken van het Pacifisme, of van de geleidelijke en gelijktijdige ontwapening terecht. Het ouwerwetsch Militairisme is er dood. Wanneer in '15 '16 en '17 de Entente



ér op uittrekt om hét Militairisme in zijn laatste stuiptrekking den genade-slag toe te brengen, heeft zij in Frankrijk reeds gewonnen spel. Daar geeft men de eischen der discipline gaarne prijs voor de consignes der Maconnerie. Het schootsvel is de glorie van den Franschen officier. Zoodra het signaal gegeven zal worden door de Duitsche broeders gedurende den, slag „Les Armes bas!" zal de Fransche Loge geen moeielijkheid er mede hebben om het zwaard te doen opsteken door haar getrouwen.
Van Lawick, de Nederlandsche gröotwaardigheidsbekleeder, zag reeds in den geest deze schoone eindvictorie dezer Duitsch-Fransche Entente en zong op 't Congres in den Haag uit volle borst:
«i&j-'r* ' Allons, debout, Maconnerie!
Le jour de gloire est arrivé
La guerre funeste, cette infamie
L'étendard sanglant est levé.
Entendez-vous ces cris de misère?
Ces sanglots de pauvres soldats?
Ils sont arrachés de nos bras:
Mères, ce sont vos fils et vos frères!
Aux armes, Francs-Magons,
Formons nos bataillons,
Marchons, ga ira, marchons, ga ira!
Que guerre a Ia guerre résonne de nos rayons! 't Heeft niet gelegen aan Quartier-La Tente, dat het Duitsche Militairisme op 't voorbeeld van de Belgische en Fransche landverdedigers, zelfs met bestrijders binnen de vest)e; door het Internat. Bureau niet te vernietigen was. Om hem te beloonen en tevens om de Zwitsersche politiek bij de komende uitbarsting aan de Entente-politiek dienstig te maken, deedSint James dezen vriend der Servische feoningsmoorders tot conseiller d'Etat benoemen in zijn vaderland.
Van der Velde, voorzitter der Internationale, benoemde de Organisatie, bij ■ het begin van den oorlog, tot geestelijk adviseur van koning Albert en tot controleur der Ententebelangen in Havre. Het ambt van Staatsminister, van Voorzitter der Internationale, van soc. democratischen Groot-Majoor, of van Revolutie-organisator moet volgens het moderne recht en de eischen der Wereld-Republiek in één persoon vereenigd worden.



VI.
Een Pacifistische Mop.
„Si vis Bellum, para pacem". „Zie niet van den oorlog „af, wanneer gij er iets mee verdienen kunt. Suggereer daar„bij het souvereine volk, dat zij door dien .oorlog den „strijd strijden voor den wereldvrede".
De cultuur-broeders wezen voor de uitvoering van hun nieuw gevonden leuze aan: Delcassé voorde afdeeling oorlog, en Léon Bourgeois voor de afdeeling vrede. Opgevoed door het Fransche Groot-Oosten zouden beide helden-figuren uit de voorbereidingsoorlog der Entente allerlei ministers-bekwaamheden bezitten. Voor 't departement van Marine, zoowel als voor Buitenlandsche politiek. Vöor Onderwijs zoowel als voor Finantiën.
De afdeeling Bourgeois werkte op dezelfde wijs onder de gekroonde Staats-hoofden als het I. B. van Neuchatel onder de mindere broeders. Dit laatste stichtte de volkerenverbinding door Loges-Verbinding. Bourgeois zou de WorldCommunity opbouwen door Staatshoofden-Verbinding.
1789 had „la Declaration des Droits de I'homme" gebracht. Bourgeois zou in de nieuwere gemeenschap, door de vorming der wereld-republiek ontstaan, uit deze rechten een internationaal rechtsbewustzijn doen groeien: Dit rechtsbewustzijn zou den wereldvrede' schenken. Dus kon de aangebonden strijd voor 't Recht met grond „Pacifistische beweging" heeten. „Vrede door Recht!"
Uit den aard dier Pacifistische beweging volgde van



zelf dat Duitschland en Oostenrijk ontwapend moesten worden. Hun militairisme moest voor immer worden vernietigd („duurzame vrede-stichting"). Vadertje kon dan zonder slag of stoot naar de Middellandsche Zee. De Internationale en alles wat in dienst stond van het Engelsch, Fransch of Belgisch Kapitaal had dan vrijen toegang tot de industrie-gebieden van het Rhijnland.
Vóór andere landen nam Bourgeois Rusland in de vredespsychose der Maconnerie „Dignus est intrare". Hij stuwde alle, aan het barbarisme ontgroeide en tot kuituur-broeders opgewassen Russen, met hun heerschers voort om 't Vaderland in de Wereld-republiek op te doen gaan. Hoe groot was de verbazing der wereld, toen in 1897 te Tsaar zijn medeheerschers van het heelal opriep een eind te maken aan iedere uitbreiding van hun land- en zeemacht om van lieverlede te komen tot de door de Evolutie uitgeroepen Volkerenverbroedering. Het type van 't ruw meedoogenloos soldatenleven wilde op eenmaal alle soldaterij tot het verleden doen behooren! De aloude Kozakken-aanvoerder nam het, teergevoelig voor alle menschenleed, kranig op voorde beginselen der humaniteit! De alom gevreesde Barbaar, naar voren springende aan de spits der beschaving, ging alle staande legers en nationale grenzen wegdoezelen! Vadertje, na eeuwen lang zijn dogma's, levensopvattingen en ukase's met den knoet in 'smenschen vrijen gedachtegang te hebben gehamerd, trok thans, voortgestuwd door de maconniek herboren élite van zijn volk, ten strijde voor de vrijheid van het individu dat de gemeenschap niet meer wenscht te dienen. Een brute macht, die nooit voor eenig recht eerbied had gekend, rees plots ridderlijk op ten gunste van 't nieuw gewassen internationaal recht der souvereine volken! Alle Infanterie, Cavallerie en Artillerie zou de vriend van Polen, Finnen en Joden van den aardbodem wegvagen om door Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap Wereldvrede te doen heerschen!
De Vorsten der aarde, alsof 't van tevoren reeds beklonken was, onder den invloed der Kuituur-broederschap, kwamen in 1897 te 'sGravenhage voor 't bespreken dezer wereld-hervorming en ter verdere geestelijke ontvoogding der volken bijeen. Bourgeois was de ziel van 't zaakje, dat met de grootsche benaming van „Vredes-Conferentie" gedoopt werd.
't Ging er hoofdzakelijk om hoe de Centralen zich van hun harnas hadden te ontdoen om, in aansluiting daarmee, den Entente-strop om den hals te krijgen. Wanneer eenmaal



Duitschland en Oostenrijk in hun leepheid hun eigen zonen als landverdedigers hadden afgedankt en hun grenzen van front en verschansing ontbloot, op voorstel en naar het voorbeeld van Vadertje, dan had een stoomwals van volgens Haagsch voorschrift ongewapende en ongeoefende Kozakken niet veel moeite gehad deze, de beschaving weerstrevende, Monarchieën te verpletteren. Dan konden de Internationale horden van Noord-Frankrijk, het Walenland en de Belgische fabrieks-centra, na in hun opgezweept anti-kapitalisme, Duitschlands Westelijk industriegebied onder den voet te hebben geloopen, te Berlijn onder de hartelijkste omhelzingen het feest van de, Volkeren-fraternLeiï komen vieren en er den permanenten Vredes-boom planten.
De mensch had dan ten langen leste, ondanks allen naijver van omhoog, met zijn menschelijke reuzenkracht en zijn menschelijk reuzenverstand te 'sOravenhage zijn Babelstoren in den vorm van een Vredes-paleis opgericht. Wat de Christelijke beschaving niet kon bereiken, had de humanitaire cultuur bewerkt. Bourgeois zou de architect, Vadertje de opperman zijn.
1897 faalde. De midden-Europeanen, hoezeer ook getroffen dóór Bourgeois' verteederend pleidooi over het stoffelijk en zedelijk welzijn der menschheid, dankten er feestelijk voor als proefkonijntjes dienst te doen voor het Wereldvredes-plan. De proef werd herhaald in 1907. „Toe, mijn „goede broeders", sprak Engeland tot de Germaansche Grootmachten, wees menschlievend!. Deel het mij steeds openhartig mee, wanneer gij een torpedo-jager of duikboot van „stapel wilt laten loopen. Zeg mij welke kosten gij daarvoor „zoudt moeten maken, dan zal ik, om onze ontwapening ge„lijken tred te doen houden, tot eenzelfde bedrag mijn oorlogsvloot afbreken. Maar geef mij ook trouw op de technische bijzonderheden van zoo'n nieuwen aanbouw: ik zal „in ruil daarvoor het getal mijner dreadnoughts niet vermeerderen".
Het militairisme, barbaarsch als het nog was, vond het kuituur-aanbod van een Marine-Entente tusschen Engeland en Duitschland al te vereerend om er op in te gaan. Het kleine Roodkapje van Potsdam vond wel dat Grootmoeder van Londen groote oogen, groote ooren en een gulzig grooten mönd had, maar Hef zich toch niet door haar ophappen.
Verslagen maar niet ontmoedigd, kwam de eenvoudige Broeder Leon Bourgeois thans met de verplichte arbritage en een internationaal Gerechtshof. Ieder tusschen de souvereine



volken gerezen geschil zou aan een scheidsgerecht worden onderworpen. Ieder volk dat zich aan die afspraak niet hield, zou zich heel het overschot van de World-Commumty op den hals halen. En bij de beslissing van dien VolkerenRaad had iedereen zich neer te leggen, ook weder op straffe van de niet maische wederwraak van de Wereld-Republiek, wier vrede de onverlaat gestoord had.
Eenvoudiger oplossing voor het oorlogs-probleem was niet denkbaar. De Organisatie en Bourgeois, haar diplomaat, had er alle eer van.
De Barbaren, vonden zoo'n scheidsgerecht erg leuk. /.ij konden het echter met de wereld-hervormers niet eens worden omtrent de samenstelling van deze internationale jury. De Raad zou minstens voor o/10 uit kuituur-broeders bestaan. Daar tegen zou het laatste tiende gedeelte, door de genade der Evolutie nog niet van alle barbaarsche smetten vrij, het ten alle tijden moeten afleggen. Van den anderen kant liep het rechtsbewustzijn der maconnieke raadsheeren ge. aar te veel door Sint James te worden gesuggereerd. i -
Bourgeois' toenaderings-pogingen en wereld-repubhekplannen verliepen dus alweder hier in een diner-Entente en in Entente-diners van de gevolmachtigden. Zoo flink als de Germaansche magen toehapten op de in het Scheveningsche Kurhaus geboden banquets, zoo weinig gulzig waren zij op het door Bourgeois voorgehouden anti-militairistisch lokaas van de Haagsche Conferenties zelf. Daar werd hunnerzijds begrepen, dat alle deze toezeggingen van ontvoogding der thans genoeg vooruitgestreefde menschheid, van opruiming der superioriteit in alle vormen, van volkeren-fraterniteit en van aan, wending der bewapeningskosten tot philantropische doeleinden, een hinderlaag was voor hun nationale zelfstnadigheid, welke aan de groote wereld-republiek moest geofferd worden. Bourgeois cum suis was het zeker ernstig gemeend met deze uitnoodigingen tot ontwapening en wereld-vrede. Doch 't Germaansch vaderlands-gevoel kon voor al dat vele goede het bestaan van het zoo geliefd- Duitschland nog niet opofferen. Bourgeois' idealen mitsdien maar aan de evolutie van het rechtsbewustzijn overlatende, bepaalden deze gemachtigden zich er toe te Scheveningen eene fijne flesch te drinken op de gezondheid der Wereld-Republiek.
Te vergeefs böod Erlköning den Barbaren de schoonste Entente-dochters om hen óp 't Haagsche Vredesfeest zoet in slaap te (zingen, te dansen en te wiegen. Te vergeefs bedwelmde hij hun 't hoofd uit de beroemde Kurhaus-Keldersl Te (vergeefs was ook de bestorming van hun hart door gehemelte-



streeling: „Dinons pour la Paix!" (Menu: Rechtsbewustzijnsoep met Vrijheids-balletjes. Loge-gebraad met fraterniteitspeultjes. Beschavings-compot met volkswil-salade. Ententepudding met cordiale humbug-sauce, enz.)
Bourgeois gaf geen kamp. Hun onbereikbare Wereldindustrie bekoorde hem te zeer ter wille der Britsche broederen:
„Mir reist deine schone Oestalt!
„Und bist du nicht willig, so brauch ich Oewalt!"
In ervaringrijke socialistische kringen wordt Bourgeois' pogen tot onderlinge Staatshoofden-verbinding als een JanKlaassén-spel beschreven, ten einde de goie gemeente niet te verontrusten bij de toebereidselen van den in aantocht zijnden wereld-oorlog. Het Proletariaat zou bij- een oorlog honderdduizenden jongens verliezen en kon allicht de Entente een onverbiddelijk Halt! toeroepen. Middelerwijl de Einkreisungs-politiek den strop om de Centralen langzaam toehaalde, moest het niet bang opschrikken in 't verschiet der onvermijdelijke moordtooneelen. „Plutöt 1'insurrection que la guerre!" zou het Jaurez beslist na zeggen. Het fopspeentje des Vredens moest daarom het mindere publiek zoet houden.
Voor hen die hoogeren dunk hebben van de steeds immer duister werkende Loge-machten is Bourgeois' werk wellicht een eerlijk pogen geweest om zonder bloedvergieten (sans conflit-sanglant) de Centraal Rijken eigener beweging zich te laten verhangen aan den strop der Wereld-republiek. De Fransche wereld- en staten-hervormer had daarin ongetwijfeld gewonnen spel gehad,, indien hij deze Rijken de schijnbaar onschuldige ontwapenings- en arbritage-voorstellen der Haagsche Conferenties 'had kunnen doen teekenen. Dezen pacifieken oorlog, -waardoor zij ter wille van het wereldpacifismè het volks-bestaan der Centrale Machten op pacifieke wijze had gehoopt te vernietigen, heeft de Entente echter in de pacifieke periode 1897—1914 oneervol verloren.
Het overig deel van den opzet van haar Haagsche Conferenties en haar internationaliteits-fabricage is eveneens voor de Logé een treurig fiasco geweest. Het stel reglementen van oorlogsrecht, waardoor zij den krijg humaner moest maken ten einde haar positie als universeele Cultuur-gemeenschap te redden, het povere resultaat voor de menschheid van het ter dier gelegenheid weggeworpen geld, blijkt in de praktijk tot vertienvoudiging der geschillen en der oorlogsrazernij te leiden. De een vat deze humanitaire regels en wetten zus 'op. De andere zoo. Eenige dozijnen van maan-.



denlange Vredes-Conferenties, weder afgewisseld door kostbaar gebanquetteer, zijn vereischt om te beslissen wie niet, wie wel, wie het meest, wie het minst in den eerst gevolgden oorlog aan de Haagsche vereischten voldaan heeft.
De. Entente, die dit stel door haar gemachtigden deed bepleiten en vaststellen, gaf ze ter uitvoering aan de Senegaleezen, aan de Turco's, aan de Ghurki's en de Kozakken. Zij manoeuvreerde daarbij zoo handig met haar christelijke en niet christelijke dagbladen, dat de wereld steeds overtuigd blijft, dat zij alleen, volgens deze humane regels, voor de beschaving en het haasje, dat haar strop ontkwam, voor het Vandalisme streed.
De Opperadmiraal der Engelsche vloot, Sir John Gister, gaf er de juiste beteekenis van aan:
..En cas de guerre, dussè-je violer tous les Règlements de „toules les Conférences de la Paix, je n'ai qu'un but: vaincre. „Les diplomates s'arrangeront aprés".
De Haagsche Conferentie bezorgde de Entente tegenover haar barbaarschen vijand nog andere voordeden. Het jaar te voren had de Belgische Generale Staf iedere Belgische gemeente verplicht voet voor voet den doortocht der Duitsche troepen te betwisten en hun geheel uitgewerkte plannen tot locale verdediging door de schutterij in ruste voorgeschreven. Bij deze „garde civique" kwamen zich dan allicht vrouwen, grijsaards, kinderen in den strijd mengen. De vertoogen van Duitsche zijde, dat inmenging van burgerlijke elementen in militaire of oorlogszaken uit humaniteits-beginsel verboden moest -worden, werden door de Ententemeerderheid overstemd en de . franc-tireurs-praktijken, zooals Engelands vriend, Gambetta, die in 1871 ingevoerd had, grootendeels gewettigd.
Op die machtiging van den Haag werd het humaan, wanneer eenige sans-culotten-horden, te hooi en te gras uit de Intternationale roode broederen bijeengeraapt, in vereeniging met hun roetzwarte of gele kameraden uit Azië en Afrika op de zoo vaak gevloekte fabrieks-centre van Ruhr en Rheinvallei hun haat koelden. f|§||;
Een derde voordeel was dat deze gepermitteerde sansculotten aan de geregelde troepen zeker aanleiding zouden geven tot „atrocités". Naar aanleiding van dien zou het de, Entente-pers niet aan stof ontbreken om, het wraakgeroep tegen den Kozakken-geesel overstemmende, in de toekomst alle productie uit het land der Barbaren en niet het minst deze Barbaren zelf gehaat te maken.



Een vierde succes van 't fopspeentje van den Vrede. Haar honderden pers-organen, tijdschriften, pacifistische- en ontwapenings-vergaderingen staken uitbundig de loftrompet over den aantocht van den door de Evolutie voorbereiden wereldvrede. Het algemeen rechtsbewustzijn, „la Conscience universelle", door Leon Bourgeois aan de menschheid in plaats van het „droit-divin" ingegeven, kon nu absoluut zwijgen over de woelingen in de Anarchistische Z. Amerikaansche Republieken, over de onmenschelijkheden in den Balkan enLibye, over de Vereenigde Staten en de bezetting van Panama, over Transvaal met zijn concentratie-kampen en zijn onteigening van niet-Engelsche ondernemingen en bezittingen. Hetzelfde rechtsbewustzijn kon den dapperen Boeren, reeds van te vóren als buit toegekend aan de Britsche goud- en diamantexploitanten verbieden, zelfs zich in den Haag te doen vertegenwoordigen of er over hun belangen te doen spreken. Wel kon dit rechtsbewustzijn een oogenblik den gemartelden held te Parijs een „Vive Kruger! A bas Chamberlain!" toeroepen. Maar het jubelde nog harder in dezelfde straten bij de opname van 't land van Jeanne d'Arc in de Wereldrepubliek: „Vive 1'Angleterre! Vive Eduard VII".
In de Vereenigde Staten incarneerde zich het wereld vrede-idee der Maconnerie in de Carnegie-stichting. De geest van dit instituut was niet minder dan die van Bourgeois' werk in Europa, het product der heete tranen der broederen over het Duitsch militairisme. Het Groot-Oosten hier allieerde zich met Frankrijk en Italië tegen de „Teutonischen Kaisermachte Centraleurópas". Toen deze niet onmiddelijk onder hun onbloedigen aanval wenschten te verdwijnen, bouwden dezelfde Pacifisten honderden munitie-fabrieken tegen hen. Vooral deze grenaten-aanval op het Barbarendom heeft in den loop der tijden de verdenking bevestigd, dat de Organisatie steeds haar leelijke dingen achter mooie namen verbergt. j;De Vrijmetselarij", schreef „New Age" (Oct 1914) „bestrijdt het Militairisme. Onze Amerikaansche idealen ver„oordeelen het regeeren bij de Gratie Gods der Koningen".
Met deze pacifistische stichting konden nu de Amerikaansche vrijheidsmenschen, achter hun masker verborgen, kloek den voor-ooriog aanvaarden tegen het Duitsch autoriteitsbeginsel „in Gottes Namen". Zij diende hun om dapper de nieuwere cultuur op haar hoogte-punt te brengen, daar waar Britannia met haar regeling der golven, ook de opperheerschappij van het vasteland voert. Zou ooit blijken, dat dit



toppunt van internationale Fraterniteit niet dan over bergen lijken en door stroomen bloeds te bereiken zijn zou, dan zou het niet den broederen, die met hun Camegie zoo voor wereld-vrede hadden gezwoegd, maar wel den Barbaren, dié hem afgewezen hadden, verweten worden.
Carnegie maakte met 10 millioen dollard deze vredesbeweging der broederen kapitaalkrachtig. Met zooveel geld zou toch Wel de menschheid tot een hooger stadium van ontwikkeling overgaan, 't Ruw geweld der midden-Europeesche Vandalen zou nu toch wel plaats moeten maken voor moreele kracht! Wanneer toch bleek een humanistische wereld-hervorming met zooveel materieele middelen ooit op een fiasco te zijn uitgeloopen?
Met de rente van dit Fonds zijn de kosten gedekt van de profeten, denkers, dichters, volkstribuuns, tafelredenaars, volksvertegenwoordigers, politici, journalisten, schrijvers, romanciers en tutti quanti, die over wereld-vrede, verplichte arbritage, internationale bonden en gerechtshoven een publieke opinie gingen vormen. In boeken, romans, tijdschriften, dagbladen enz. kon er kwistig reclame mede worden gemaakt tegen nationaliteits-gevoel en lands-verdediging uit vaderlandsliefde en voor internationale samenhoorigheid. Het teveel van het eerste en het te kort van het laatste zat bij de Teutonen den wereld-vrede erg in den weg. Ook het onderwijs werd er mede dienstig gemaakt aan de verspreiding van de nieuwere vinding dat „de kracht van een ethisch beginsel alleen kracht is". Wanneer de roode proletariërs van Londen, Parijs, het Walenland enz. Duitschland te lijf wilden, moest zedelijke overtuiging uit 't land houden.
Maar wie, in de fraaie Carnegie-theorieën, zal het nieuw geworden internationaal rechtsbewustzijn kracht van wet geven? Welk booger Gezag zal de uit den middeleeuwsche baierd herboren rechtsorde met haar grondslagen van onverstoorbaren wereldvrede handhaven en sanctie bijzetten?
De oplossing van dat laatste vraagstuk in het groot vredes-probleem berust bij Sint James. Londen zal eerlang de zetel worden van de internationale gemeenschap, zooals. het eerste Rome dit geweest is bij de heidensche en het tweede Rome bij de christelijke beschaving. Hoogere politiek laat vooralsnog dit punt in 't midden. De uit dit fonds betaalde propagandisten hebben op delicate wijze naar plaats en personen deze oplossing bij 't publiek te verzwijgen of voor te bereiden.
Op kosten der Stichting maakten de uitmuntendsten der



Broederen studie- en propaganda-reizen door Europa, Azië, N. en Z. Amerika. Dan werden wederom andere wandelleeraars door het Camegie-fonds uitgezonden om het resultaat dier economische, juridische en historische onderzoekingen alom tot gemeengoed te maken. Het volk werd met ijver voorgelicht en ontwikkeld omtrent den nieuwen koers, welke- onze ,planeet zou nemen. Een reuze-organisatie tot vestiging van den permanenten vrede omspande als een netwerk den heelen aardbol. In vele wereldsteden had de stichting haar internationale bureaux, waarmede menig broertje
; een aardig broodje verdiende. Deze bureaux correspondeerden met het hoofdbestuur over dé handelingen der door hen gecontroleerde en bespionneerde Diplomatie ter dier plaatse en over de gebeurtenissen welke zich afspeelden in de internationale politiek. Zoo bleef, niet minder dan welk Kabinet van Buitenlandsche Zaken, het hoofd-bestuur door bemiddeling dezer agentschappen, volkomen op de hoogte der verhoudingen van Staat tot Staat. Het bereidde er zich op voor om in de World-Goimmunity eenmaal krachtig deze verhoudingen te regelen.
Intooming van de dollard-woede onder de Broeders, zelfbeheersching van die passies, welke sinds Abel en Kaïn tot strijd en 'oorlog leiden, had niet minder op het Vredesprogram der IJarikee's kunnen istaan. Ook de onderdrukking van schaamtelooze aanmatingen van grcotere tegenover kleinere Staten, b.~V. de opslokking van het Panama-kanaal, de tractaten-schennissen van Sint James enz. Men miste eveneens het herstel en de handhaving van de ouwerwetsche
- rechtsorde in de Fransche en Z. Amerikaansche Republieken. Daarvoor was echter 't Program niet eerlijk en ernstig genoeg. Zijn Vrijheids- en Gelijkheids-propaganda, uit het Fonds bekostigd, voerde eerder tot anarchistische stemming en tot voortdurenden aanwas van die volks-hartstochten, welke onvermijdelijk het laatste overschot der christelijke beschaving met geweld zouden trachten te verdringen.
Hoeveel pers-artikelen en met welk bedrag de resp. journalisten in dienst van den wéreld-vrede uit dit Fonds betaald werden, zal de geschiedenis later melden. ,
Men kan echter reeds thans constateeren, dat al wat de menschheid bij eenige mogelijkheid kon doen om zich zelf door eigen middelen een permanenten vrede te verzekeren, niet nagelaten is. Zij heeft het, zelfs gebracht tót het feit, dat de Entente op pacifistische wijze, ondanks al haar enorme hulpmiddelen den wereld-vrede niet brengen kunnende, er toe



gedwongen werd haar fraterniteitssysteem in te voeren door de UITMOORDING van zich zelf en de tegenstanders er van.
Na zooveel pogingen van Delcassé, Bourgeois, Carnegie, Maconnerie, Internationale, Pers, School enz. en na zooveel halsstarrige weigering van Germaansche zijde, meende de Entente dan 'ook ten volste recht te hebben tot de bloedige botsing over te gaan.
Achter Bourgeois' en Carnegie's Wereld-vrede-stichting loerde de Entente geduldig op Midden-Europa. In afwachting van 't gunstig oogenblik tot bespringing dier prooi, ging haar gemachtigde te Parijs, Delcassé, achter dezelfde schermen het oorlogspad op tegen de eenig overblijvende vijanden van de Maconnerie, de beide Centraal-Machten.
Gastvriend van den Prins van Wales, George V, vertrouweling van Koning Eduard VII, den broeder van Engeland's Grootmeester en Koninklijk Beschermheer der Maconnieke actie, kon de Fransche minister, zelf macon, het best alle overeenkomsten en ook de „Entente Cordiale" afsluiten tusschen Frankrijk en Engeland. Dra brengt hij de verbintenis tusschen de Fransche ' en Engelsche broedersvórksvertegenwoordigers ten uitvoer en heeft in 1905 net „encerclement" van beide Keizerrijken gereed. Engeland zal de zeeën afsluiten. Rusland, dat op recommendatie van Delcassé's pers, anderhalf milliard voor zijn Iegerinrichting heeft verkregen, valt aan den Oostkant aan. Servië en andere Balkan-Staten dringen van onder op. Marianne zelf, met de Belgische Democraten' van alle gading, neemt den opmarsen van uit het Westen voor haar rekening.
Te Rome heeft onze Fransche Premier, staande en ondanks de Haagsche .vredes-onderhandelingen, het Fransch Gezantschap last gegeven Italië van de Triple .Alliantie los te maken en de toezegging verkregen, dat het Italiaansch leger nimmer, staande deze alliantie, een schot zal lossen op een Fransch soldaat. Van uit Petersburg leidt hij de van daar uit krachtig gesteunde oppositie der Slavische stammen en der revolutionnaire elementen tegen het Oostenrijksch Keizerrijk. Te Konstantinopel konkelen zijn diplomaten met het Jong-Turkije, om het nationaal bestaan aan de wereld-republiek ten offer te brengen. Te Athene, te Boekarest, te Sofia werken zijn vertegenwoordigers officieel om alle invloedrijke personen, naar Parijs geinviteerd, onder Entente-hypnose te brengen.
Met de Loges, zijn agentschappen, bewerkt hij 't Fran-



sche volk ten einde tegen Duitschland een formeelen strijd te doen uitbreken. Jules Le Maitre, die ter wille van de rust in de Fransche Handel en Nijverheid de aanspraken op ElzasLotharingen op den achtergrond wil plaatsen, wordt geboden te zwijgen. Derouléde moet op 'slands kosten door heel de Republiek anti-Duitsche stemming maken, rasslnhaat doen herleven en revanche-ideeën doen kiemen. Hij doet 's Keizers Fransch-Duitsche Combinatie om voor gezamentlijke rekening Klein-Azië te coloniseeren uiteenspatten en ontneemt de Duitsche ontwikkelingskracht den steun van 't Fransche Kapitaal bii. de moeielijkheden van den Bagdad-Spoorweg. Hij; verbiedt de onderhandelingen tusschen den Duitschen Keizer en Sazonas op straffe yan fiasco der Russische leeningen aan de Parijsche Beurs. Het plaatsen van Duitsche industrieele fondsen, hoe winstgevend ook, wordt de Fransche markt ten strengste verboden. Om zijn politiek te doen toejuichen door het Fransche volk, vraagt en verkrijgt hij Marokko als nieuwe colonie, dat den gullen gever, Engeland, zelf niet eerlijk toekomt.
In Juni 1905 meent hij zijn slag te slaan en het koord om den hals der twee Keizers toe te kunnen trekken. Hij lokt de tergende Marokko-questie uit. De maat is vol. Duitschland stelt het door Delcassé gewenscht ultimatum en in 't ministrieel Kabinet pleit Premier twee lange uren voor het aanvaarden van den oorlog. De wereldbrand laait nog niet op uit dén voorbereiden wereld-vrede tot vorming van de wereld-republiek. Rouvier wipt den oorlogszuchtigen minister over boord, maar telkens na 1905, wanneer de Ententebelangen het eischen, duikt Delcassé weder op.
De twistzoekende Minister heeft echter vóór zijn aftreden aan Buitenlandsche Zaken een Pers-Centrale verbonden, waarmede de Fransche Regeering den strijd tegen Midden-Europa voort zet in „entente cordiale" met Loyd Georges, den oppercommandant der Engelsche journalistiek in Europa en Amerika. André Tardieu van „Le Temps" heeft er de draden van in handen, welke naar believen de voorlichters en leiders der publieke opinie doen spreken of verdonkeremanen. Van uit dit „Bureau de la Presse", een onderafdeeling van 't Ministerie, ontvangt Havas de lastgeving over de te verzwijgen ot te behandelen onderwerpen en de wijze waarop een feit moet worden voorgesteld. Iederen ochtend komen de hoofdredacteuren van „Le Matin, Le Temps, L'Echo de Paris, Le Journal", hun licht ontsteken bij den zoetsappïgen, ' goed afgerichten,- officieelen Rijks-ambtenaar. Daar wordt,



in gemeen Overleg, ten behoeve van de Entente én ten ïiadeele van de Centrale Machten, alles recht gemaakt wat krom en alles krom wat recht is. Ieder keert dan met zijn deel „Buitenlandsche berichten" ter nadere verwerking naar zijn bureaux terug. Het souvereine Fransche volk kon zich daarbij verkneukelen met de vrijheid van drukpers in de Republique. Uit de Entente-bladen, „Times" en „Daily Telegraph", konden de Fransche couranten immers nog vrijelijk, zonder nadere toestemming van het „Bureau de la Pres"se", alle draadberichten overnemen?
Dit Regeerings-journalisme houdt tot den laatsten dag Europa in den waan, dat dank de Pacifisten-beweging, nooit de oorlog tusschen Japan en Rusland uit zal breken; — dat de „affaire marocaine" absoluut zonder eenige politieke beteekenis is; — dat niet 's Keizers afschuw voor een bloedigen oorlog uitsluitend den getarten Duitschen leeuw in 1905 bedwong, maar Delcassé's beleid en liefde voor den vrede, — dat groote oorlogen in den modernen tijd van beschaving tot het onmogelijke behooreh, — dat, nu alles voor vrede werkt, niemand in de oorlogstoebereidselen een strijd tegen Duitschland moet meenen te ontdekken, enz. enz.
Ondanks alle humbug overtreft niets de wondermacht van Delcassé's pers-praatjes. De artikelen-schrijvers suggereeren iederen verheven geest, dat Duitschland tot ontwapening hóórt over te gaan. Terzelfdertijd verkrijgen zij in de Ententelanden van de publieke opinie, na de door hen feestelijk bezochte vloot-parade in 1909 op de Theems, dat de Britsche vloot dóór den aanbouw van eenige dreadnoughts versterkt wordt tot afweer van de beraamde Duitsche Marineaanvallen op Engeland's kust. 't Jaar daarop hebben deze Entente-journalisten de groote manoeuvres mee mogen maken derzelfde vloot, bij de vooroefeningen, in het bloqueeren van Duitschland. Delcassé-knechtjes doen naar aanleiding daarvan de wereld de pijnlijke mededeeling, dat van Bremen uit een groot getal schepen dien dichten Britschen gordel door kan breken. Aanstonds tasten wederom Engelands Kolonieën voor nieuwe schepen in den zak en dat, o wonder, te midden ivan het sterkste en ernstigste streven naar ontwapening. Niet één pacifist, niet één socialist, niet éen internationale, niet één anti-militairist, zelfs niet één maccon pruttelt tegen. [Zij dommelen bij het samenpakken der wolken, ondanks alle krijgsgeschrei der volken in zoete vredes-droomen voort. De Chineezen rukken op tegen Japan en Corea. De Amerikanen verjagen Spanje uit Cuba. De Britsche cul-



tuur vraagt Nederland en Duitschland het offer van bloeiende privaat ondernemingen in Transvaal. China moet Europeesche spoorlijnen door zijn land dulden. De Rus en Japannees vechten om Mandchoerije. Alle partijen en kleuren zitten zoo onder Entente-psychose en zoo vol oorlogsvuur tegen den éénen. vijand, Duitschland, dat geen enkele alarm slaat. Wat Delcassé's pracht-orgaHisatie prijst, prijst, dank zijn bladen, ook het verhelderd en ontwikkeld Entente-pubhek. Wat de Entente-pers verfoeit, wordt ook onmiddelijk over de gansche Entente-linie — en deze was zeer uitgebreid — uitgefloten.
De Barbaren niet modern toegerust tot dézen vooroorlog hadden het, wijl het gebruik van dergelijke wapenen geheel tegen hun ouwerwetsch beginsel streed, tegen de Volkswil-staten en zelfs tegen Marianne af te leggen.
Een staaltje van Delcassé's uitstekend oorlogsbeleid biedt het Pers-kabaai in zake de Nederlandsche Schelde-verdediging. De ,',Times" ontving o.a. last in het geprojecteerd Vlissingsche fort „een pistool te zien, dat Holland op het hart van Engeland wil richten". Ook de Fransche Dagbladcommandant gebiedt zijn manschappen een pers-storm te ontketenen.
De publieke opinie, verschrikt, ontsteld, gealarmeerd, eischt onmiddelijk de heele vloot op om eenige duizenden Qhurki's in Walcheren aan land te zetten en naar Berlijn te doen marcheeren. Van daar uit immers wordt Engeland's rust en veiligheid bij voortduring bedreigd. Kon dit fort niet noodlottig worden bij een eventueelen terugtocht der Entente uit Antwerpen? Waar bleef „Britannia rule the waves?" Hoe konden met zoo'n fort de Britsche kapitalisten de hoogovens van 't Rijnland, de spinnerijen en weverijen van Saksen en Silesië ooit gaan bestoken? Hoe konden hun strijdmachten zich in verbinding stellen met dé Belgische en Nederlandsche Internationale tot den opmarsch naar Berlijn? Was de Belgische neutraliteit, die te Zeebrugge een kostbare pier aanlegde tot landing van de Engelsche troepen, niet van veel hoogere waarde voor de Entente, dan de Hollandsche?
Delcassé's pers bespeelde voor dit reclame-nummer hét volks-klavier met het gewone liedje van „1'honneur Nationale" de eischen der beschaving, de hoogere belangen des Vaderlands", enz. De kleine blaadjes in Holland piepten na, wat de groote in Frankrijk, België en Engeland zongen. 'sLands-schatkist was te licht voor zoo'n aanbouw. Hoogstens mochten de Kamers het fortplannetje in .beginsel goed-



keuren. Mocht het kleine Nederland knabbelen aan Brittanje's zee-heerschappij ?
Hoog deed Delcassé met zijn pers-compagnon Lloyd Qeorges, tot steun van den Entente-oorlog, opgeven over over de door hem gefantaiseerde keizerlijke veroveringsplannen. Op dit wachtwoord aan de Bladen begrijpt de publieke opinie plots 't „Duitsch Militairisme". De Centraalnaties vormden haar ingenieurs, haar juristen, haar leeraars, haar colonisators, haar kooplieden, haar artisten, haar industrieelen; haar financiers, haar ambtenaren uitsluitend met het doel er zoo spoedig mogelijk kanonnen-vleesch van te maken. Die Teutonen beschouwen deze binnenlandsche politiek als het eenige noodzakelijke, Iederen ochtend bij zijn ontbijt zat de Keizer te bedenken of hij dien dag of wel den volgenden zijn Uhlanen op de Fransche Maaslinie zal loslaten. Hem foltert onophoudelijk de gedachte hoe hij te Parijs ons onze kolonieën en onze milliarden tot exploitatie dier gewesten noodig, af zal komen stelen.
Onder meerdere voorgezette schotels werd het lezend publiek onthaald op bewijsvoeringen dat, behalve het door de Macons schier totaal geruineerde Indo-China, ook ahe andere bezittingen, welke Engeland aan Marianne liet, het afstelen en het bloedvergieten nog waard zijn. Dat Sleeswijk, Polen, Elzas-Lotharingen met al hun lasten nog naar 't annexeeren van meerdere vreemde gewesten doen talen! Dat dé soliede, kredietwaardige Duitsche Industrie, de reclame ontberende, welke Delcassé's pers voor Rusland maakt, niet zonder verovering, genoeg kapitaal kan bekomen!
De Balkan eischt stroomen en stroomen bloeds. Tripoli duizenden menschenlevens. Opstanden in Entente-Kolönieën afschuwelijke wreedheden, 's Ministers Pers heeft er geeYi kreet van verontwaardiging voor over. Evenmin over het afsluiten van de „Convention Militaire", tusschen Qrey en Republique en de bizonderheden van dit zoo vrede-ademend contract.
Maar, zoo is 't consigne aan de Pers, stroomen van welsprekendheid mogen eerst losbarsten, wanneer de Teutonen eenmaal hun door de Entente beraamde militairische en economische vernietiging zullen pogen te ontkomen.
De papieren-oorlog richt zich niet minder tegen de- Kolonisatie-plannen van de Centrale Rijken. De Republiek door haar officieele Pers verbiedt hun de producten hunner industrie in Turkije, China, N. en Z. Amerika, Persië enz. te plaatsen. Alleen naar Afrikaansche streken, welke niet 5



kunnen of willen betalen, moeten de fabrikanten hun artikelen verzenden. Het overige gedeelte der wereld verklaren de bladen privaat eigendom en besloten jachtgebied van Engelsche kapitalisten. Mitsdien hoort zijn bevolking uitsluitend voor de Entente-volken te leven.
Maar de Duitsche producten krijgen juist door dezen oorlog meer en meer aftrek. Nu wordt het Barbarendom zelf, zijn leger, zijn regeeringsstelsel, zijn volksaard, zijn uiterlijk, alles wat hem maar lief is, door de Republiek en haar Pers gesmaad. Die lichtgeraakte Pruis zal ten langen leste op zoo'n stroom van schimp en hoon woedend opspringen. Dan heeft de Entente gelegenheid hem op 't lijf te vallen om door toepassing van het Recht den Wereld-vrede te stichten! Oorverdoovend wordt daarom de groote trom geroerd Over 't incident van Zabern, de Telegrammen van den Kronprinz, de Duitsche jonkers-partij enz. Al deze pacifistische uitingen moeten de aandacht, zoo bij „het betere" als bij „het mindere publiek", afleiden van Fachoda, van Transvaal, van Marokko, van 't Marinisme, van 't vroegere beschavingstijdperk, dat spoediger en betere oplossingen bezat voor het wereld-vredes-vraagstuk, en van 't beraamde Entente-encerclement. Dit wordt achter de schermen van de grootsche publieke schouwspelen in de Pers intusschen in volkomen gereedheid gebracht. Zoo is Augustus'14 de publieke opinie vast overtuigd, dat, niet meer dan een alledaagsch damestheekransje, de pacifistische Entente part of deel heeft aan den wereldbrand.
België, haar Tempels en haar Internationale, zal de voorhoede vormen in den opmarsch tot verdelging van de twee stukken, Paus en Keizer. De Belgische Volkswil, belichaamd in het Belgische Groot-Oosten, had dit onomwonden op 't Brusselsch congres doen verklaren. Gedurende de Ouverture werd naar aanleiding daarvan iederen dag de aan en door het kleine land beloofde onzijdigheid door de Entente zwaar geschonden. En dit zonder eenig protest der Entente-bladen, die geen smaadwoorden genoeg vonden na Aug. 1914 om Duitschland's aanwending van 't Belgisch grondgebied te veroordeelen als contractbreuk. Lange jaren ten bate van Engeland opgevoed en gedreven, moest het reeds toen, gearmd met Marianne, 't oorlogspad op. Dagelijks daalde de Entente-psychose tegen Duitschland op de arme ad hoe verfranschte bevolking neder in duizenden exemplaren van de Republique-pers. Alleen van „Le Matin", „Lê Temps" en „Le Journal" werden meer dan twee honderd duizend exem-



plaren dóór steden, dorpen en gehuchten verspreid.. Als „attraction" werden den onnoozelen, op dit aas belusten kuddedieren ui'ieder exemplaar liefdes-vertelseltjes en anti-clericak ontboezemingen opgedischt, waarna zij onder fascinatie voor de Entente-politiek werden gebracht. De Regeering, gebonden aan de constitutioneele Drukpers-vrijheid en eerste dienaresse van den volkswil, had, met dit al, de officieele Fransche neutraliteits-erkenningen te eerbiedigen en, op den koop toe, nog 3 Aug. 1914 te protesteeren tegen de zoogenaamd ongewettigden doormarsch der Pruissen door het sinds jaren Entente-rijp land.
't Onnoozele souvereine vörk kreeg bij al deze vredesfrasen toch ook nog de toezegging van de pers, dat van wege de Entente hun. recht om over oorlog en vrede te beslissen zou worden gehandhaafd. Het middeleeuwsch tijdperk was afgesloten. Toen kon een vorst, tegenover God en Kerk verantwoordelijk, het zwaard trekken of het opsteken namens zijn heele volk. Een stem uit Rome ontwapende hem, hem alleen latend in zijn strijd, wanneer hij ten oorlog toog voor hetgeen daar onrecht heette. Uit dien dompers-toestand had „la déclaration des droits de 1'homme" iedere natie bevrijd, 't Is thans een degeneratie een ouden Paus tot een vredes-conferentie uit te 'noodigen. Een „backwardness" hem als arbiter der mogendheden te aanvaarden. Ontvoogd en ontwikkeld, sinds lang doordrongen van de eischen des nieuwen tijds, eischt het volk de zelf-berechting zijner eigen zaken. En hare Majesteit de natie kan voorzeker aan niemand beter zoo'n verheven taak overdragen dan aan de Loge, die in hoogst eigen persoonlijkheid de Entente vertegenwoordigt. Nooit nog is uit dit lichaam janboel of verwarring ontsproten. Deze officieel erkende Volkeren-Broederschap vereenigt de christelijke elementen dier aarde tot sluiting van Engeland's James-tempel in de Salvation-Army. De niet-christelijke Protetaren-krachten, die' niet in de Loge opgenomen mogen worden, wijl er de Israëlitische broederen vies van zijn, worden tot bestendiging van dien Vrede ondergebracht en met guinjes zoet gehouden in de Internationale.



VII.
De Internationale en de Ouverture van den Völkswil-Oorlog.
Vooral sinds het opkomen der moreele en technische Duitsche legerorganisatie is het werkprogram en het wereldhervormings-plan van Sint James, van de Vrijmetselarij en van de sociaal-democratische arbeiders-partij in 't oog loopend vereenzelvigd, Het oppermachtig, wereld-republikeinsch Driemanschap streeft o, m. bizonder naar:
1. Een statenbond, alias Wereld-federatie of Wereldrepubliek, onder de leiding van een internationale Volkerenvertegenwoordiging (World-Community, Federation of the world, governed by a general Parliament of man, Fraternité, Entente, Volken-verbroedering.) Alle Staten van dezen Bond moeten het oud regiem afschaffen. Het modern rechtsbewustzijn eischt een anti-monarchaal, anti-militairistisch, ja zelfs een anti-kapitalistisch (n'en déplaise a la bourgeoisie) staatsidee.
2. In dit wereld-parlement een overwegende meerderheid, welke, ter zake der leiding van het heelal, ruggespraak houdt, onder eeden van blinde, volstrekte onderwerping en



geheimhouding, met Suprême-Conseils, Groot-Oostens, Tempels, en andere vertolkers van den volkswil.
3. Ter vervanging van het tijdperk der christelijke beschaving in deze wereld-federatie, een politiek geheel gericht naar de sociale dogma's van a) zelfwetgeving van den individu, b) superioriteits-weerzin, e) verbroedering. Deze politiek zal tevens strekken om met woord en daad deze evolutiekrachtige idealen werkelijkheid te doen worden (International Democracy.)
4. Uitoefening van e^n intense zuigkracht om alle nog barbaarsch gebleven Staten, na ze eerst gemoderniseerd te hebben, binnen den kring van deze humanistische cultuur te trekken. (Solidarity of civilisation, gehoorzaamheid aan de International Law.) Met de onverbiddelijke bepaling elke Regeering, welke de universeele oplossing weerstreeft, plus haar verweermiddelen en antieke beschaving, na haar volk tot verlichting van dezen arbeid gedesorganiseerd te hebben, op te ruimen. (Anti-mi itairisme, Anti-elericalisme, encerclement des barbares.)
5- Suggestie bij de onontwikkelde massa van de overtuiging dat zij zelfstandig den schepter voert over 't land, terwijl zij de kuddedieren en de speelbal zijn van een handjevol menners. (Formation of the public opinion by the press, the school and the meeting.)
6. Vestiging der publieke opinie,, dat geen enkele volksregeering in veiligheid is tegen de eerzucht van haren zetbaas, den vorst, zoolang de world-community geen werkelijkheid is geworden en deze samenstelling der Staten haar natuurlijk opperhoofd nog mist (the sovereignty of the world-community a guaranthee of national sovereingnty.) .
In dit nieuw stelsel van Wereld-bestuur is Sint James de Premier onder de drie door de natuur gestelde wereldleiders. Deze persoonlijkheid houdt zich afgezonderd, ondanks het ééne credö, van de tweede en derde. Deze bestaan weder óp hun beurt onderscheidenlijk uit menschen van het „betere" en in menschen van het „mindere publiek". Uit menschen met pelsjassen en schootsvellen en uit menschen zonder pelsjassen en schootsvellen. Dit laatste soort, wijl de twee eerste persoonlijkheden nog te veel belang hebben bij de geheimhouding der wereld-hervormings-plannen van de combinatie, draagt openlijk den naam van het geheele bedrijf: 't is de roode Internationale, de Schutsvrouwe der moderne Vakvereenigingen, van millioenen arbeiders de zorgvolle Moeder.
Vertolkster van den \4plkswil in en buiten Europa werpt



zich de Internationale op om volgens alle eischen keet te maken voor de algemeene ontwapening. Zij belast zich met de uitvoering der hooge orders van Sint James om den tijd te zetten in het teeken van het anti-militairisme, als zijnde dit geen gevaar voor de opslorpings-manoeuvres der worldcivilisatiön. Ieder mensch, zoo is er van achter de schermen uit ged€creteerd,heeft voortaan zijn persoonlijk belang op te offeren aan de national democracy en deze belangen moeten wederom ondergeschikt worden gemaakt aan de International Democracy. Wijl het belang der Wereld-Federatie zulks eischt, mag niemand zich oefenen in den wapenhandel tot verdediding van 's lands eer of recht. Kortom, de Entente en de Vrijmetselarij hebben aan hun mede-geallieerde, de Internationale, gewaarborgd, dat in den Wereld-Statenbond iedere Sjtaat zal wezen anti-monarchaal, anti-militairistisch en anti-kapitalistisch. De „bourgeoisie" der Entente-landen moet echter voorloopig onkundig gelaten worden omtrent dit laatste beding. Ter zijnertijd zal zij wel door de Loge worden aangeschreven dat het Groot-Oosten deze evolutie in haar burgerlijke opvattingen verlangt.
De democratische poesie vloeit tot verwerkelijking van dit plan in rijke stroomen. De welluidenste rhetoriek verkondigt dagelijks het recht der arbeiders om troon en fabriek naar believen te regelen. Tot in de nederigste, stulp wordt de bewoner overtuigd, dat de vrede op aarde zal neerdalen door zijn machtigen arm. Daartoe moeten alle kapitalisten, uitgezonderd zij die tot de wereld-cultuur toetreden, Opgeruimd worden. Zij immers drijven door hun hebzucht tot oorlog. Verbroedering zal heerschen onder alle volkeren en de „international law" die verbroedering nooit storen, wijl iedere aardbewoner zich daaraan onderwerpt. Hij, die er. niet aan mede doet, zal als barbaar beschouwd en vernietigd worden. Alle arbeiders hebben aan de politieke actie van hun eigen land deel te nemen. Alleen door een enorme massale kracht kan de wereld-vrede op het bij oorlog geïnteresseerde kapitaal en op de met staande legers verdedigde antieke, monarchieën veroverd worden. Op dus voor de bevrijding van Europa!
Deze bevrijdings-campagne vangt Augustus 1914 aan. Zij is allerhendigst door de Internationale voorbereid. Het Congres van Stuttgart heeft in 1907 afgesproken dat aanstonds bij het dreigen van den oorlog door doelmatig straat- en Parlementkabaal de Partij alle mobilisatie aan de Regeering l zal verbieden, ongeacht de omstandigheden, die deze tot



zelfverdediging kunnen dwingen. Kopenhagen (1910) heeft deze beslissing allersterkst bekrachtigd. Onder de leiding van het Bureau der Internationale te Brussel zullen de arbeiders in ieder belligerent land een algemeens staking uitroepen. In die verwarring van Spoorweg, Post en Telegraaf zal mobilisatie onuitvoerbaar blijken. De Politie zal machteloos staan tegenover de enorme macht der arbeids-onwilligen. De Re geering moet zwichten tegen over het oproer. De algemeene ontwapening vervolgens onmiddellijk door den volkswil geproclameerd. Het souvereine volk voelt zich eindelijk baas en het Gezag door de genade Gods behoort tot de geschiedenis. Sint James twijfelt geen enkel oogenblik aan het schitterend succes van den aanval.
Behalve duizenden broeders van het Groot-Oosten, heeft Duitschland een arbeiders-partij, welke volgens de laatste Rijksdag-verkiezing vier millioen aanhangers telt.
De Oostenrijksche Internationale zal eveneens door staking, in vereeniging met de Hongaarsche- partijgenooten en Loges, één lijn trekken met de Duitsche arbeiders. Ook zij heeft een duren eed aan de Fransche en Engelsche broeders gezworen „de mobilisatie te belemmeren en de economische „crisis daarop te gebruiken om de diepste bevolkingslagen "„in beweging te brengen, ten einde den val van de kapitalistische overheersching te verhaasten".
Wanneer Oostenrijk's troonopvolger in Serawejo door een vurigen, opgezweepten student openbaar afgemaakt wordt, zullen de partijgenooten met hun macht en invloed de gehoorzame regeerders verbieden de schuldige broeders uit Loge en Internationale te straffen. Onder voorgeven, dat de Panslawistische beweging tegen Oostenrijk de hulp van 't Slavisch Rusland in Servië eischt, zal ook de Internationale en de Zuster-Loges in 't sZarenrijk het dienstwillig Vadertje met een groote legermacht uit doen rukken. De CentraalMachteh, bloedig gehoond in hun gezags-waardigheid, welke steeds weigert zich aan den door de Loge beheerschten Volkswil fe onderwerpen en de represaille-maatregelen der duistere machten moet straffen, loopen dan te wapen. Dan is 't beslissende oogenblik daar. Haar eigen onderhoorigen, de Duitsche en Oostenrijksche broeders, Tempeliers en internationaal-democraten steken gemeenschappelijk het hoofd bij elkaar en leeren hun vorsten voor immer het mobiliseeren af.
Op 26 Juli 1914 krijgt mitsdien Keizer Wilhelm het volgende commando van de verbonden Bourgeoisie en Internationale thuis.



„Das klassenbewuste Proletariat Deutschlands fordert gebiete„risch vota der Deutschen Regierung, dass sie ihren Einfluss auf „die Osterreichische Regierung zur Aufrechterhaltung des Friedens „ausübe, upd talls der schanaliche Krieg nicht zu verhindern sein „sollte, sich jeder kriegerischen Einmischung enthalte. KEIN TROP„FEN BLUT EINES DEUTSCHEN SOLDATEN DARF DEM „MACHTKITZEL DER OSTERREICHISCHEN GEWALTHABER, „DEN IMPERIALJSTISCHEN PROF1TINTERESSEN GEOPFERT „WERDEN.
Parteigenossen, wir fordern euch auf, sofort in MASSENVERSAMMLUNGEN DEN UNERSCHUTTERLICHEN FRIEDENSWILLEN DES KLASSENBEWUSTEN PROLETAR1ATS zum Ausdruck zu bringen 
Ueberah muss den Gewalthabern in die Ohren klingen:
WIR WOLLEN KEINEN KRIEG! NIEDER MIT DEM KRIEGE!
HOCH DIE INTERNATIONALE VOLKERVERBRUDERUNG!
In alle fabrieks-centra en boerendorpen van Duitschland wordt dit hoog bevel van den Volkswil ter kennis van de bewoners gebracht. Overal loopen wereld-vredes-apostelen rond om die uitspraak van het souvereine volk uit een te zetten voor den minder ontwikkelde, aan te dikken en hen tot het dienstweigerings-besluit aan te wakkeren. Nu is de dag gekomen, waarop de uitstekende vruchten der Internationale actie in 't licht moeten gesteld. Heden moet getoond, dat de arbeider zijn volle vrijheid heeft veroverd om eigen haard en bezit, vrienden en magen bij den aanval Onverdedigd te laten. Gelijk is hij geworden met hen, waartegen hij weleer hoog opzag. Op hun „Vorwarts!" heeft hij geen voet te verzetten! Hun commando mag hij met een medelijdend schokschouderen beantwoorden. Zelf geeft hij nu aan 's Lands vroeger gezag orders omtrent hun optreden bij het dreigend verlies van het volksbestaan. De Internationale Fraterniteit doet hem de gulzige Entente warm aan den innig verteéderden boezem drukken.
De wereld-republikeinsch-gezinde Pers in beide landen weert zich eveneens krachtig voor den wereld-vrede. Ook zij eischt van den Keizer geen steun, maar krachtige bedwinging van de Oostenrijksche Monarchie. Deze mag zich, hoelang getart ook in haar monarchaal Gezag, geen verzet tegen de Internationale vrijheids-beweging aanmatigen en zich in de toekomst niet hoeden voor verderé besluiten der Maconnerie en der roode arbeiders-partij in Servië.
De bittere verwijten, de heftige aanklachten tegen deze, de Entente-zuigkracht tegensporrelende Oostenrijksche monarchie, de verachtende toon, welken de publieke opinie, vertolkt "door deze bladen, tegen haar aanslaat, geven de ze-



kerheid dat liet laatste uur van het antiek Gezag en van het doorloopen beschavings-stadium geslagen heeft.
„Dat wreede roofdier, dat den wereldvrede, ter wille van een „door den Democracy ter dood verwezen troonopvolger heeft „gestootd, — dat zijn nationaliteit niet weerloos liet opgaan in „de sublime Internationale, — dat zich vermeet tegelijkertijd rechter, „getuige en bestrafter te wezen van een door den Internationalen „volkswil geeischte terechtstelling, heeft zich zoo zwaar tegen de „solidariteit of civilisation" vergrepen, dat het niet meer op den „aardbodem geduld kan worden. Deze Barbaar, welke weigert „zijn geschil te Londen voor Europa's fijn beschaafden arbiter te „brengen, toont zich zoo'n vijand van den internationalen geest, „dat geen sociaal-democraat in Oostenrijk hem mag volgen in „zijn wreedaardig gewapende verdediging. De arbeiders hebben „zich, op hoog bevel van 't Brusselsen Hoofdkwartier in verbin„ding te stellen met alle Slavische onderhoorigen dezer Monarchie, „den ouden, kindschen, oorlogszuchtigen Keizer af te zetten en „de Republiek uit te roepen".
De kopstukken der „Internationale" leiders van „bewuste" arbeiders moeten „bewust" zijn geweest, dat Serajewo de inluiding beteekende van het anti-monarchisme, het anti-militairisme en het anti-kapitalisme. Het oud regiem is afgeschaft. De Keizers gaan heenen.
, Op 28 Juli 1914 bevinden zich dan ook de „bewuste" leiders der XXe eeuw Revolutie — en niet toevallig — te Brussel, samen: Hugo Haase, J. Keir Hardie, Jean Jaurez, Morgari, onze Pieter Jelles, Roubanowitsch, en van der Velde met zijn Belgischen staf. Daar wordt aan de partij van ieder land de rol aangewezen, welke zij bij haar thuiskomst te vervullen heeft. 33 Naties zijn thans bij Van der Velde's Internationaal soc. democratisch bureau aangesloten. Dite 7 a 8 imillioen arbeiders zullen zich niet meer de wet laten stellen door een paar middeleeuwsche monarchen. Vandaag niet en nooit meer. „Makkers!" met dit opwekkend woord gaan de Heeren leiders uiteen:
Makkers, ten laatste malen,
„Tot den strijd ons geschaard!
„En de Internationale
„Zal morgen heerschen op aard!
Duitschland dorst de massale werkstaking, ondanks Stuttgart, Kopenhagen en alle onderlinge afspraken met de plaatselijke afdeelingen des lands niet aan. „De Duitsche Proletariërs", klaagt Troelstra, „die het pacifistisch werk hadden „te voltooien, zijn ontrouw geworden aan hun dure eeden „en hun banieren." Zij toonden dat het hun maar lari was geweest, toen zij zongen in hun ontwapenïngslied: „Wij



hebben wapenen hen te raken. Die dorstig schijnen naar ons bloed". De Alexander-strasse te Berlijn, geheel voorbereid op de komende gebeurtenissen heeft altijd ieder lid der „Internationale" uit Eisenbahn- Kleinbahn-, Post-, Telegrafie-, Stadts- of Staatsbetrieb geweerd, 't Personeel der troepen verplaatsing is niet te vinden voor stremming of stoornis der mobilisatie. Het volksgemoed overprikkeld door den onafgebroken smaad der Entente, duldt van zijn oorlogsgeesdrift niet de minste bedwinging.. De soc. democracy moet kalm aandoen, wil zij impopulariteit vermijden. De „Partei" zal zich dus bepalen tot het intimideeren van den Keizer. Aan Wilhelm wordt verboden oorlog te voeren. Haar eerste oproep tot verzet zal wis en zeker, op 't wachtwoord van 't I. B. uit Neuchatel, beantwoord worden door alle trouwe leden der Loges. Op dit sein zullen de 4 millioen kiezers, die 120 soc. democr. afgevaardigden naar den Rijksdag zonden, allicht door een algemeen, onverschrokken stukslaan hunner wapenen, onder toejuiching der maconnieke Pers, de nationale oorlogsdienstweigering inzetten. Hun Entente-rijpheid, hun opvoeding voor den wereld-vrede en de internationaal Democracy staat daar voor in.
Groot is de ontgoocheling. De Mobilisatie komt schitterend tot stand. Op 1 Aug. staan honderdduizenden aan de Fransche grenzen, waaronder 25 % sociaal-democraten! „Wel een bewijs", roept Dr. Ant. Pannekoek spijtig uit, van de organisatorische en vooral van de geestelijke zwakheid der Duitsche arbeiders-beweging!" De Entente had geheel andere berekeningen gemaakt „De arbeiders, niet de leiding der Internationale, maar die der eigen Regeering volgende, stelden haar bitter te leur" schrijft Troelstra.
OOSTENRIJK, niet aanwezig, waarschijnlijk wijl de Politie de uitnoodiging onderschept of de opkomst verhinderd heeft, — krijgt opdracht de publieke opinie krachtig te bewerken tegen de plannen der Regeering. De volkswil moet uitdrukkelijk verklaren dat de in Oostenrijk's boezem uitgebroken, door Rusland aangemoedigden opstand der Slaven niet mag onderdrukt, de Revolutie in Midden-Europa van wege 't souvereine Volk niet gefnuikt. Daar moet nu getoond 'worden, dat de Democracy de volkeren verbroedert en in een smelt. Het Vaderland is in gevaar. Maar de Democracy niet minder. Dezé laatste moet gered. Het eerste1 dus geofferd : Krachtig protesteert dan ook de Partij:
„Angesichts der Gefahr ekies Krieges, der die volle Hingabe „von Gut und Blut in Anspruch nimmt, erscheint die planmassige



„Vergewaltigung des Volkswillens, wie sie in der Ausschaltung
„des Parlements liegt, um so erbitternder und aufreizender Wir
„protestieren gegen ein Regierungssystem, das keine Achturig vor „den grundsatzlich verbürgten Rechten des Volkes nat; wir prp„testieren gegen ein Regierungstatigkeit, die der Nationen mit „Unmut, das Volk mit Verzweiflung erfüllt. •
„Dem Volk ist es nicht gegeben, über Krieg und Frieden zu „entscheiden. Das Parlement, durch das es wirkt und spricnt, ist „stumm. Der politischen Freiheit in den Versammlungen und in „der Presse sind Fesseln angelegt. In dem Bewustsein der schick„salschweren Stunde soll noch einmal unser Mahnruf laut werden: „Der Friede ist dass kostbarste Out des Menschen, „das Höchste Bedurfnis der Völker!
„Wir lehnen jede Verantwortung für diesen Krieg ab. Feier„lich und entschieden beleiden wir mit ihr diejenigen, die ihmx „hüben wie drüben, angestiftet haben und entfesseln wollten. „Wir wissen uns darin einig mit den Klassenbewusten Arbeiter'n „der ganzen Welt, nicht zum wenigsten mit den Sozial-demo„craten Serbiëns und feierlich bekennen wir uns zu ,der Kultur„arbeit des internationalen Sozialismus, dem wir ergeben bleiben „im Leben und verbunden bis zum Tode".
Door dit landsverraad ging het Oostenrijksche Socialisme' openlijk een verbond aan met den Rus, die, als zetbaas van Loge en Internationale, de Qermaansche volkeren met zijn stoomwals moest dreigen. Het plaatste zich aan de zijde van Entente VII, evenals in Duitschland, ook hier het masker afwerpende. Ook hier moest haar oppositie minstens de activiteit der Regeering verlammen. Dè Kozakken konden dan OostPruissen, de Waalsche en Vlaamsche Proletaren langs Essen en de kolendistricten Duitschland binnenrukken tot vereenigde vestiging van den Wereldvrede te Berlijn. Zonder dit Trojaansche paard binnen de Oostenrijksche veste had de Entente 't nooit gewaagd de Wacht am- Rhein te forceeren. De Maconnerie der Centrale landen bepaalde zich voorloopig tot het kijken van de-kat-uit-den-boom. Had de Internationale succes, dan sloot zij zich aan bij de roode troepen. Overwon de Regeering, dan werd de duistere macht liever vaderlandsgezind.
ENGELANDS rol is een even kras optreden tegen die Mobilisatie. Niemand twijfelt nog aan het schitterend succes van den door de Internationale beraamden coup d'état tegen het Duitsche Keizerschap. De organiseering in de Germaansche landen is reeds zoo lang en zoo uitstekend voorbereid! De stembus van 1912, het antwoord op de militairistische plannen der Regeering, houdt de allerschoonste beloften in!
Met één slag en zonder bloedvergieten kan de democratische Volks-heerschappij gevestigd worden. Maar een uiterste omzichtigheid is geraden. Het bruusk ontwaken van den arbei-



der uit zijn zoete vredes-droomen kan alles bederven. Grey moet voor het oog bestreden worden in zijn diplomatische oorlogs-plannen tegen Berlijn én van den anderen kant nooit den steun missen der bedotte Trade-Unions. Spel en artisten dezer comedie kunnen niet te fijn wezen. Vooral nu Grey's oorlogsverklaring voorloópig niet anders is dan een bangmakerij van de Duitsche bevolking, die,'bevreesd voor zoo'n groot getal machtige vijanden en met den hongerdood in 't verschiet, de ontwapenings-eisch der Internationale kracht zal bijzetten.
_ De Engelsche arbeider weet dat Grey's frasën over de Britsche eer, „welke een samengaan met het bevriende Rusland eischt", apenkooi .is. Eveneens «zijn grootmoedige, zelfopofferende bescherming van de kleine Staten en hun onzijdigheid. Ook zijn beweren dat „de Republique Francais^'' een te groote rol te spelen heeft in de modèrne beschaving, dan dat zij mag te gronde gaan in Europa. Al bewerken Loge en Parlement, „Times" en andere officieele' of officieuze regeeringsbladen het publiek om Engeland daarvoor te wapen te doen loopen, de werklieden-Vereenigingen blijven onwrikbaar op hun anti-militair standpunt. Grey had zich maar niet in het Entente-net moeten verstrikken."
„Inderdaad", zoo zet Macdonald in de „Labour Leader" de „comedie voort, te midden van al!è Pacifisme is Grey sinds 1906 „niet anders dan een bedreiging geweest van den Europeeschen „vrede en een ramp voor Engeland, 's Mans praatjes in het „Parlement; dat er geen „convention militaire" met Frankrijk bestaat, zijn in zoover gegrond dat zij wel niet zwart op wit staat, „maar feitelijk is dit verbond aangegaan. Er zijn zes jaren lang >,geregeld conferenties gevoerd tusschen de Engelsche en Fransche „Generaals en tusschen de Engelsche en Fransche Vlootvoogden. „Deze besprekingen hebben tot het uitwerken van een gemeenschappelijk plan de Campagne te water en te land gevoerd. „De vriendschapsband is zoo innig en zeker, dat dit plan de campagne het volkomen onnoodig vindt bij den komenden strijd „de Fransche kust aan de Engelsche zijde te dekken. Het plan „gaat tevens van de onderstelling uit, dat de Engelsche en Fransche „strijdmachten over Befgie's grondgebied en over den Rijn naar „de Kolen en hoogovens-districten trekken. Een Russische Grootvorst, met tamilie-betrekkingen in de omgeving van den Keizer, „heeft, na inzage dezer plannen Berlijn er van. in kennis gesteld. „Duitschland is geheei op de hoogte der Anglo-Fransche militairè „overeenkomsten en der Russische krijgsverrichtingen, die bij den „komenden oorlog het succes van de Fransche en Engelsche „legers moeten verzekeren. Grey sprak oprecht 3 Aug. 1914, „toen hij zei, dat hij zich wel niet met handteekeningen had „gebonden, maar dat toch, zoo Engeland neutraal bleef, zijn eer „verbeurd was.
„Grey kan zich met geen mogelijkheid nog van Frankrijk



„en Rusland los maken. Hij moet beide bondgenooten in hun „strijd tegen Duitschland te hulp komen. Daarom slaat hij 's Keilers aanbod af, dat "het Duitsche leger niet door België zal trek„ken, wanAeer Engeland zich niet in ,dcn strijd mengt. (Daarom „heeft Grey het Parlement mar ten halve ingelicht. Hij heeft het „land doen gelooven, dat Duitschland Belgie's verovering op 't oog „heeft en het van 's Keiziers voorstel op 1 Aug. onkundig gelaten. ,;Waarom dit ajles? Hij heeft zich te vast gewerkt in zijn geheim „bondgenootschap met Frankrijk en Rusland. Hij kan zich niet „rneer buiten den oorlog houden."
Een ander socialistisch kamp speelt dezelfde anti-oorlogs comedie.
„Hoe, de arbeiders hebben sinds jaren van niets anders ge„hoord dan van het Britsche streven naar kuituur en Volksheerschappij ! En thans zal dat vooruitstrevend Engeland het zwaard „trekken tot steun van de Knoet- en Kozakken regeering! Hoe kan „nu Engeland niet meer vrij zijn en totaal afhangen van Rus„land, de achterlijkste, de meest gecorrumpeerde, de beestach„tigste, de meest tirannieke Mogendheid van Europa!!!
„Grey heeft met andere politici dezen afgrond, waarin Engeland zich stort, gegraven. Ieder verstandige staatsman kon „van te voren weten, waar zoo'n politiek op , eindigen moet én „had deze gevolgen- voorkomen. Geen Servische kwestie is hier „in 't spel. Ook geen Belgische belangen hebben dit land in 'het „vreeselijk strijdperk gesleurd. EHgeland -treedt niet dit strijdperk binnen om voor een verdrukt volk of voor de Belgische „onzijdigheid op te komen. Wie zou, wanneer Frankrijk Duitsch„land voor had kunnen wezen in het bezetten van België, van „hier uit Frankrijks inval bekampt hebben? Buiten medeweten „van Parlement of volk heeft Grey heimelijke afspraken met „Frankrijk, al ontkent hij het bestaan daarvan. Afspraken, die „ons land algeheele verarming en een onontkomelijken oorlog „hebben gebracht. Door tractaten en overeenkomsten heeft Rus„land, de despoot, Frankrijk in zijn kielzog meegesleept en Engeland mag nu met Frankrijk medeoptrekken."
Grey laat zich kalmpjes door zijn internationale mannekes uitschelden. Wanneer straks de Duitsche mede-arbeiders „de kasernes sloopen, zich de uniformen van 't lijf rukken, de „geweren stuk slaan, 't kruit ten prooi aan den wind laten, „regimenten, het moord-metier stakende, doen uiteengaan, ,,'t verd om oorlogshelden te worden, de kanonnen vernagelen, de brandkasten der kapitalisten niet meer bewaken" en de ontwapenings-victorie over alle Germaansche gouwen uitschallen, zullen hem en de Entente alle grondwettelijke incorrectheden, alle overtredingjes van den Volkswil en. stikemme afspraakjes uiterharte vergeven worden, 't Zijn maar arrrebeiders! En voor de kopstukken, die hem begrepen, heeft hij altijd nog een ministerportefeuille ad. 5000 pond sterling in 't jaar te creëeren. Dan verkeert dat arbeidersgemopper spoedig in werkdadigen steun. Hoofdzaak is thans,



dat de Britsche Internationale ten krachtigste de Duitsche broeders in 't verijdelen der Centralen-mobilisatie steunt en dat de dreigende Londensche. donders zonder bloedvergieting Berlijn verpletteren.
Henderson, reeds voorbeschikt eerlang namens de antimilitairistische arbeiders-vereenigingen als oorlogs-potentaat der Entente in het kabinet LLoyd Georges op te treden, yneemt op zich het roode volkje in Duitschland tot dienstweigering aan te zetten en de ontwapenings-zaak met de noodigè omzichtigheid tot een goed eind te brengen. Hij bespeelt van Engeland uit hun ^gevoeligste snaar.
„De Engelsche arbeider, lang uitgebuit door het kapitalis„me", zoo klinkt het alarm van zijn manifest, „kan nu zijn wrok „koelen aan die gehate, op oorlogswinst beluste Patroons! Laat „hij het hun onmogelijk maken voor een cent aan dezen, door „hen zelf uitgelokten oorlog te leveren!"
Grey kan zich best met deze opwekking vereenigen. Eerlijke socialisten zullen in Amerika haar ook willen exploiteeren, maar daar verlangt Wilson van dit anti-kapitalistisch agitatie-middel niets te hooren. De maconnieke Vrijheidsoorlog kon, wanneer de stormloop der Belgische Internationale cum suis tegen het Duitsch Militairisme faliekant uitkomt, geen anti-kapitalistische staking bij de munitie-aanmaak dulden
Met den kapitalist moet ook de historisch-gehaten Rus en zijn despotisme — „de vloek der wereld" — in dit manifest komen spoken voor de onnoozele onbewusten. 't Is doeltreffender — vooral met 't oog op het in Duitschland te behalen succes — dan ronduit met een oppositie tegen den Keizer aan te vangen, 't Ligt trouwens- geheel in Albion's lijn met zijn volzinnen Rusland aan te wijzen en Duitschland te bedoelen. Hoofddoel is krachtig te protesteeren tegen de militaire macht, het schrikbeeld der nationale en internationale Democracy, en de borstwering van Wilhelm, den anderen Szaar.
Het manifest eindigt met een kloek beroep op den Volkswil, die nog geen bedotten] vermoedt:
„Vereenigt U, arbeiders, om den Vrede te verdedigen. Werpt, één van zin, uw vijnd, het Militairisme neder en het Imperialisme met zijn eigenbelang! Doe het heden voor altijd! Een „voorbeeldelooze kans wordt u geboden, mannen en vrouwen „van Groot-Brittanje, om een schitterenden dienst aan de Mensch„heid en aan de wereld- te bewijzen! Laat iedereen weten, dat ',de dagen van root tn moorderij voorbij zijn. Brengt de boodschap des Vredens en der Broederschap aan uw mede-arbeiders, „die meer onder dwang staan, dan gij! Weg met de klasse-



„overheersching! Weg rhet de heerschappij van het ruw Militai„risme! Weg met den oorlog! Leve de vreedzame Souvereiniteit „des Volks!"
Op de internationalistische broeders ïn Duitschland, in vereeniging met de Oostenrijkers, blijft voor het grootsche historische moment der Internationale ontwapening alle hoop gevestigd.. De Loge in Engeland besteedt dan ook weinig geld om de anti-oorlogs-beweging daar te lande met whisky-bons op te warmen. Londen ziet alleen op 2 Aug. een korte, pacifistische protestvergadering van pl. m. 6000 weinig verhitte arbeiders. In de Provincie maakt de Loge zich evenmin erg druk tegen de Duitsche mobilisatie. De mijnwerkers van Zuid-Wales gebaren, alsof zij geen kolen zullen leveren aan de gemobiliseerde vloot. De railway-mannen dreigen leen oogenblik het hart van 't kapitalistisch stelsel in de maatschappij te treffen door stremming van het verkeer.
4 Aug. zijn de Vredes-apostelen reeds veel oorlogzuchtiger gezind. De Parlementaire fractie eischt louter een paar dagen geduld van Grey voor zijn oorlogs-verklaring. De partij in Duitschland zal in dien tijd minstens verkrijgen, dat het leger door de Vogezen zijn marsch neemt. Daar stoot het zeker 't hoofd. Daar kan het teleurgesteld Loge-Cdmmando „A bas les armes!" in de verwarring nog zegepralen. Engeland, zijn traditie getrouw, kan dan andere landen de lasten van den oorlog doen dragen en er zelf de lusten van genieten.
Maar onder de „Einkreisuing" der Entente is voor Duitsch» land het spoedig forceeren der Maaslinie de eenige veiligheids-klep. Reeds marcheert de Keizer over Luik, midden door de in hinderlaag opgestelde, van daken en uit kelders, namens de maconnieke Belgische legerhoofden, schietende socialistische Walen, naar Brussel, waar hij in de respectieve archieven van de Geallieerde duistere Machten — Loge en Internationale — de heele historische wording hoopt te lezen van den wereld-oorlog en hoe zooveel brandstoffen, welke de hel van 1914 deden uitslaan, verzameld werden.
Bij 't binnentrekken der Belgische hoofdstad, hoewel het lagere proletariaat op 't oogenblik dat de hoefslagen der Uhlanen in 't Bois de Cambre weerklonken, nog in „Le Peuple" leest, dat Attila, door de roode broederen geweerd, nooit de Maas over kan, is de vogel echter gevlogen. De stukken, welke personen en corporaties strafbaar stellen, berusten reeds grootendeels in den Haag. Troelstra en dfe zijnen janken daar reeds met de staart tusschen de beenen: „Helaas!



Helaas! de Internationale is overrompeld! Die Keizer! Die barbaar! Zoo'n sch....!"
Drie weken na hun ontwapeningsnoproep loopen Henderson, Keir, Hardie, Macdonald, Parker, Goldstone en alle ministrabele socialisten als ronselaars het land plat om waardgelders voor de Engelsche legers bijeen te rapen. Helaas de Duitsche broeders hebben noch de kapitalisten van Rijn en Ruhr, noch de militairisten van Berlijn, volgens toezegging, met één slag vernietigd! Helaas, het Duitsch militairisme kan nu nog enkel verpletterd worden door het wereld-militairisme! Zij bezweren, de arbeiders den wereld-vrede te bevechten. Weigeren de Engelsche arbeiders eigener' beweging onder de wapenen te komen, dan wint de algemeene dienstplichtactie veld tot schade van 'handel, nijverheid en gemeenschap. Zijn liefde voor de zaak der Democracy, 't eenig verzekerd bolwerk tegen den oorlog, zijn afkeer ook voor de militairistische monarchie, moet den proletariër geestdriftig naar de wapenen doen grijpen om ieder land, wat nog niet onder 't militairisme zucht, er nu voor immer vrij van te houden.
ITALIË wetende, dat zijn regeering Oostenrijk's en Duitschland's mobiliseering als trouweloos bondgenoot tegenwerkt, zal zich voorloopig tol* lijdelijk toezien bepalen De partij heeft reeds een harer leiders afgestaan voor de organiseering der Revolutie tegen de Centraal-Machten. Morgari bezocht, sinds een jaar alle groote steden van Europa. Llier confereerde hij met de Regeeringen der Entente-landen. Daar met het Groot-Oosten of de kopstukken der Internationale, Volgens hem staat de „Internationale ontwapening" vast, als een paal boven water. De stemming van het proletariaat is onder de Loge-zon voldoende rood d. i. Entente-rijp-gestoofd. 't Zal zich immer voor alles, wat de Internationale zaak vraagt, grif leenen. Mocht door 't bliksemsnel handelen der Duitsche legerhoofden, het Entente-complot — hetgeen bijna niet te vreezen is — mislukken en de Entente-landen voelen hun eigen graf gegraven te hebben, dan bewegen de Italiaansche organen op commando uit 't Brusselsch hoofdkwartier zonder moeite, de arbeiders dien smaad, de democracy aangedaan, met hun bloed uit te wisschen. Eerlang zal ook hier het socialisme, alle gruweldaden van den Libischen veldtocht stilzwijgend goedkeurende en de „atrocity's" wederzijds gepleegd bij het bloedig treffen tusschen de Saksische en Waalsche Internationale in de Luiker- en Henegouwer-kolenbekken verafschuwende, het oorlogspad be-



treden en zijn landgenooten opzweepen tegen de J3uitsche Cultuur.
RUMENIË, evenmin als Servië, bekomt te Brussel bepaalde lastgevingen. De Internationale blijft echter haar roeping getrouw in het land, dat zich met het Habsburgsche huis verbonden heeft tot eigen behoud het Oosten in -bedwang te houden en steeds de Anarchie te bestrijden. De Entente-Bourgeoisie houdt haar in reserve tot den tijd, dat wellicht de beslissende eind-victorie der moderne cultuur in haar hand zal liggen. Twee jaar later zal zij zich dan ook het voorbeeld van België waardig toonen en edelmoedig met den zetbaas der Loge, den Koning, vrede, vrijheid en vaderland op het altar der zieltogende Democracy in Europa ten offer brengen.
Helaas, noch Mars, noch Bacchus en Venus, de drie over Europa losgebroken duivelen konden de stervende nog heil brengen. De Barbaren waren sterker dan de voor dezen hoogen prijs door de Rumeensche Proletaren ingeroepen Machten.
Hun Entente-cultuur vlood op de nadering van Mackensen als stof voor den wind, verbond geen Russisch aan het Fransche leger in Griekenland, liet Servië in de hand der Barbaren, bracht louter teleurstelling over Vadertje's kruistocht voor Vrijheid en Recht, voorzag het leger van Atilla met welkomen levens-onderstand, verzwakte geen oogenblik de ijzeren verdedigings-barricade der Hunnen op het Westelijk front, werd keer op keer neergesmakt, bleek machteloos om het edel maconnieke bevrijdings-werk van 1789 ook in hun vaderland te voltooien en ging roemloos onder ih de wateren van de Sèreth.
De koning spreekt zelf bij dat graf, door den volkswil gegraven, de lijkrede der Democracy uit. Hij doet het aan een Amerikaansch journalist in termen, welke ook de Belgische gérant der Wereld-republiek, — als Albert le Victorieux gevleid, — zal kunnen bezigen:
„De Amerikanen zullen niet vatten, waarom ik mij blijkbaar „zonder grond in den oorlog tegen de met mijn oom verbonden „hoofden van de middelrijken heb gemengd. Het lag volstrekt „niet meer in mijn vermogen, dezen oorlog te verhinderen. Ik ben „maar koning van- Rumenië en het koningschap heeft bij ons „bijna een louter decoratieve waarde.
„De Roemeniër regeert zichzelf, het parlement is de uiting „van zijn wil-en daartegen is de koning machteloos. In Roemenië „is het onmogelijk een politiek tegen den volkswil te voeren. Het „is inderdaad een ernstige dwaling onzer leidende politici geweest,
6 '.f'%;-'



„op een korten duur van den oorlog te rekenen en ik heb' mijn „bezwaren tegen dit ongelukkige optimisme destijds niet verheeld. „Ik heb den chef van den generalen staf er tegen gewaarschuwd, „op grond van onzekere beloften deel te nemen aan een strijd, „welks afloop mij hoogst twijfelachtig toescheen. Mijn waarschuwing is echter als vrees voor de Duitschers uitgelegd. Als gij „de bladen van Juli en Aug. '16 naleest, zult ge zien, hoe men „mij toen verdacht heeft gemaakt.
„'Ik zou mijn land gaarne de ellende van den oorlog hebben „bespaard, maar Roemenië wilde den oorlog en was daar jniet „van af te brengen. Bij ons moet de koning in hooge mate reke„ning houden met den volkswil".
De Entente-pers in Duitschland weerde zich eveneens dapper om het volk tot ontwapening op te zetten.
„Was ist zu tun, um solche unabsehbare Kulturschmach abzu„wehren, um den entsefzlichen Ausgang zu verhuten?" vraagt de „Vorwats" van 30 Juli.
„Schon ertönt es in Frankreich, wo man so heiss wie irgend „wo die Erhaltung des Weltfriedens ersehnt, dass nunmehr kein „Mensch mehr Russland, sondern einzig Oesterreich und seinen, „Verbündeten Deutschland als den Anstifter zum Weltbrand, dén „wirklichen Störenfried betrachten müsse.
„Und in England ist die Auffassung ganz allgemein, dass als „ausschlag gebender Factor der deutsche Kaiser in seiner EigenSchaft als Verbundeter und Berater Oesterreichs aus den Falten „der Toga die Ltfse Krieg oder Frieden schütteln könne".
Het tegen den Keizer ophitsende antwoord gaf het blad
zelf:
„Die einwirkung Deutschlands auf Oesterreich ist das erste „Gebot!
„Erst die Waffenruhe (terwijl Rusland met zijn kozakken naar „Berlijn marcheert) vermag vernünftigen, ausgleichenden Verhandelingen freie Bahn zu schaffen.
„Wer skrupellos zu fernerem Dreïnhauen rat, ist ein Ver„brecher am eigenen Volke, wie er gegen die „Kuïturgemeiiischaft „aller zivilisierten Völker verbrecherisch frevelt".
In FRANKRIJK zou Jaurez, een der kopstukken der Internationale, die bewust waren dat Serajewo „algemeene ontwapening" zou inluiden, het optreden der anti-militairisten zonder voorschoot leiden. Hij was er niet bewust van dat, wanneer de Internationale niet zonder bloedvergieten den wereldvrede kon uitroepen, de Entente door den wereldoorlog haar ideaal zou trachten te bereiken. In deze onbewustheid drong hij bij zijn mede-socialisten uit het Fransche Kabinet er op aan geen troepen te zenden, die van Frankrijk uit den Rus te Berlijn zouden komen ontmoeten „Het Vadertje van de Polen, de Joden en de Finnen moest' , meende Jaurez naïf, „zijn Kozakken maar van de Oost-



ïPruisische grens terugtrekken". De goedige idealist had geen oogenblik de eerlijkheid der MilLerand's, Briands Bourgeöi's enz. enz., en van hun ontwapeningsleuzen verdacht. Innig overtuigd, dat de. Engelsche industrieelen met wapengeweld hun Duitsche concurrenten wilden afmaken, haat hij oprecht hun kapitalistisch drijven. Zonder nevenbedoelingen, heeft hij ook in Frankrijk de staande legers bestreden. Sinds jaren doet hij de kreet hooren: „Plütot l'iiiurrectlo.i, que la guerre!" 't Is meenens bij hem. Maar te Londen geldt die leuze louter Duitschland en Oostenrijk. Welk een desillusie! De gevierde tribuin kan, met relletjes voor zijn te oprecht anti-militairisme, de Entente nog booze parten spelen Den volgenden ochtend heeft de kogel van een ontoerekenbare een eind aan 's mans leven gemaakt.
Dit ééne schot volstond. Niet één der leiders der Fransche Internationale, of der D. F. Liga of van deri Permanenten Wereld-vrede-bond drong nog op ontwapening van 't Fransche leger in oorlogstijd aan. Ook niet op interventie van Engeland. Sint James heeft het nog in de hand om den wereld-oorlog te voorkomen. De Fransche sociaal-democratie, op haar beurt, door pressie op Engeland en oppositie kan den . vrede nog behouden. Niets geschiedt. Hervé sabotteert geen bruggen of spoorlijnen tot verhindering der mobilisatie De anti-militairist, bang voor den kogel, wordt hevig strijder voor de staande legers. De geheele socialistische fractie in' 't Parlement, die eveneens principieel, ten einde iederen oorlog onmogelijk te maken, de oorlogsbelasting moet weigeren, haar zwaai nemende, komt onmiddelijk tot het beginsel dat zij wel en ten krachtigste eenparig er vóór moet stemmen. Jules Quesde en Marcel Sembat worden zelfs voor hun pacifistische drijven tot oorlog beloond met een ministerportefeuille in 't Kabinet, dat een strijd op leven en dood aangaat. En toch heeft de eerste altijd gestreden om Frankrijk af te doen zien, ter wille van den lieven vrede, van zijn aanspraken op Etzas-Lotharingen. Toch dreigde de laat-. ste Frankrijk met een koning, ingeval de Republiek nog langer een leger er op wenschte na te houden. Als Minister kunnen deze eerlijke volksmenners hun eerlijkheid beter doen uitkomen. Daarom nemen zij op zich de leiding der EntenteEvolutie, welke door de uitmoording van Frankrijk voor „backwardness" gespaard kon blijven. In de pacifistische periode der „Internationale" waren zij gekant, wegens 't oorlogs-gevaar, tegen de Russo-Fransche alliantie. In haar nieuwsten kuituur-koers, den wereldbrand, dienen zij als vle-



gels, die na het vuurtje te hebben aangestookt er voortdurend olie op moeten uitgieten. Vroeger hebben zij met het blOed van Keizers en Tirannen- Frankrijks bouwvoren willen bemesten. Thans, zelf despoot geworden door deze schitterende» omwenteling der principen, woelen zij met hun granaten, met hun loopgraven en kerkhoven, den Franschen vruchtbaren bodem om tot onvruchtbare akkers. Toen eischte humaniteit en volkenverbroedering „geen man, geen cent voor het leger!" Nu „alle hens aan dek!" en „iedere penning geofferd!" Op eenmaal erkent de door de Loge vertolkte Volkswil weder grenzen, rassen, nationaliteiten, eigen haard, vaderland, landelijke Democracy en cultureele moordpartijen. Het .Reglement der Fransche Beschavings-sport eischt onder hun bewind iederen dag een barbaarsch bloedbad, waar de ruwste kozak van gruwde. Kortom de engelachtige, vredepsychosë der ■ Fractie heeft plaats gemaakt voor de haatpsychose der duivelen. Zij beloofde een paradijs: zij schenkt de tormenten der hel.
Zoo neemt ook in Duitschland de Internationale in 't parlement haar draai. Zij voelt aanstonds, dat zij 'haar kiezers niet achter en de Politie, na 't verklaren van den staat van oorlog, alles behalve voor zich heeft. Om den schijn te redden, dat zij nog immer voor volks-ontwapening strijdt, laat zij nog een zevental harer leden tegen de oorlogscredieten stemmen. Als Partij is zij echter in vier dagen tijds totaal los géworden van de Entente en dankt er feestelijk voor haar hals aan de invoering van den modernen wereldvrede te wagen. IsllM
BELGIË zal onder leiding van Van der Velde/ Lafontaine, Camille Huijsmans, L. de Broekere, H. Wouters en anderen een hoofdkwartier der „Internationale" in Europa te Brussel vormen. Van daar zullen haar troepen-bewegingen, in en naar Duitschland bestierd en geleid worden. Alles belooft het schitterendste succes van deze regeling der zaken. Te Brussel kon men voortdurend voeling blijven houden met de Fransche arbeiders-regimenten en met het Fransch ministerie oftewel het maconniek Vaticaan te Parijs. Ook de Duitsche Partij luistert naar Brussel. Sinds het wederzijdsch streven om Duitschland bij den internationaal-democratischen Bond van Volkswil-Staten in te lijven, zijn de banden steeds o 'zoo innig toegehaald. Als Broeders, aan wien veilig alle Loge-geheimen morden vertrouwd, ontvingen deze Geallieer-



den tevens mededeelingen hoe, tot vaster greep om Duitschland, Grey gehandeld wil hebben.
3 Augustus wordt uit dit hoofdkwartier de eerste instructie gericht aan het „Peuple Beige".. De Vlaamsche Internationalisten uit dit „Peuple Beige" kan Van der Velde voorloopig nog missen voor den wereld-vrede. Hij richt zich uitsluitend tot de Fransch sprekende Walen van Luikerland, van. Namen, van de steengroeven en de kolenmijnen. De Barbaren moeten het hoofd stooten tegen den verwoeden tegenweer dier onverschrokken Belgen. Daartoe is reeds sinds 1906 het in alle bizonderheden uitgewerkt plan door hun Regeering — de uitdrukking van den Volkswil — op leder raadhuis gedeponeerd. De Génerale Staf heeft aan Barnadiston de stellige verzekering gegeven, dat de Duitschers op hun doortocht alle denkbare hindernissen zullen ontmoeten bij iedere beweging „d'entraver les mouvements de l'ennemi dans la limite du possible". Van der Velde is met dit onderdeel van het Entente-Program belast. Zijn' hoofdkwartier zal vervolgens, wanneer de Pruissen door het ras ter hulp snellende Fransch-Engelsche leger met bebloede koppen achter den Rijn teruggedreven zijn, den verderen opmarsch der Walen door het industrie-gebied der Boches bestieren.
De Officieren-Loges van Antwerpen, Brussel, Gent, Namen en Luik, die' in dit verschiet met behulp der Broeders in het Parlement reeds het leger op 350.000 man hadden gebracht, • zullen hem daartoe rijke reserves leveren uit hun troepen. 95 pet. der Staats-bedienden, Loge- oftewel Entente-gezind, steunen de actie minstens met hun sympathie. Zoo gaat België onverschrokken, maar zeker, tegen Paus en Keizer; „a Berlin! a Berlin!"
Als de pottebakker het leem, zoo kneden in de wereld de ontwikkelde heeren met hoeden de goedgeloovige arbeiders met petten. Op allerhande wijzen worden stroomen van duivelschen haat i n de harten gegoten. Op hun agitatorischje, van Staatswege goed rendeerende tochten brengen de leiders de bewuste en onbewuste scharen den kop op hol. De kwakzalvers zweren er bij, dat het ,,to be or not to be" van 't Vaderland er afhangt, of de werkman zich al dan niet ter wille van de heilige Democracy en van den Vrede door Recht in de loopgraven zal laten vermoorden. Dan meent de göe gemeente aanstonds en in vol fanatisme, dat er geen grootere vijanden van die rust en de orde in Europa zijn dan de gehate Keizers. Zij wil goed en bloed er voor geven om hun stelsel



voor eeuwig te vernietigen en de Volken-fraterniteit in de toekomst niet meer te laten verstoren.- mÈIÈ
Zoo vervult de met de bourgeoisie geallieerde Internationale alom haar plicht in den Entente-oorlog. Zij weet, dat door de jarenlange propaganda, op het woord „Vrede" den werkman in een psychose geraakt van zich te willen doodvechten, al stort hij in werkelijkheid zijn bloed voor het honderdmaal gevloekt kapitaal. 'De Internationale is er sociaal-democraat voor om uit deze psychose haar voordeel te trekken. Zoo zegeviert de Wereld-republiek. Zoo nadert haar Rijk, dat geen grenzen meer kent, geen rassen, geen godsdiensten! Hét kent alleen de slaafsche onderwerping van den werkman, die haar dienen moet.
Regeerings-bladën, arbeiders-organen, gruwel- en onrecht-brochuurtjes steunen krachtig de Internationale in de mededeeling dier psychose. En de Wereld-cultuur der Internationale wordt eerlang een Wereld-gekkenhuis.
De menners zelf zijn overspannen en hebben bij de verwarring de hersens verloren. Zij eischen dringend een aardsch paradijs van verdraagzaamheid, vrede, onderling dragen van leavenslasten, toewijding, behulpzaamheid, broederschap enz. Verbitterd, dat zoo'n lustoord op hun wenken niet uit den grond rijst, roepen de zwakzinnigen de onbewuste scharen samen om 'georganiseerd tot stichting daarvan op te trekken. De gemeenschap moet een moordkuil worden, waar de eene teleurgestelde den andere, tot koeling van zijn verbittering, als een wild dier verscheurt. Men biedt deze krankczinnigen werkelijk den vrede, waarom zij den strijd aangingen. Maar de aanbieding reeds wordt een prikkel tot nieuwe razernij. Daar is geen zoetheid meer ïh 't leven dan de voldoening van den broederhaat. De scheiding uit dezen verdelgingsafgrond zal zelfs te hard vallen, wanneer — uiterste consequentie der Volkeren-fraterniteit — de laatste ademtocht niet een kreet van bloeddorst, onverzoenbaarheid en moordende wraakneming wezen kan.
Dit gekkenhuis ligt in de lijn van 't boerenbedrog aan de stembus„Geen man, geen cent voor het leger!" Op die leus werd de Internationale in 't Parlement gezonden. Maar Duitschland,België, Frankrijk, Engeland hoorden hoe, onder 't applaus van den onnoozelen volkswil, de Internationale de eerste was om afle door de Regeering aangevraagde oorlogs-credieten te stemmen. Alleen in Rusland en in Servië mochten eenigen der roode afgevaardigden, daar het de



maconnieke bekamping van 't Mi'itairisme er toch niet kon schaden, hun stembus-beloften nakomen.
Hou en trou aan de Bourgeoisie, Sint James' dienares, heeft aldus de Internationale over de wereld dien Ententeoorlog gehaald, den blinden volkswil in de droevigste der volksrampen gesleurd, en hem vervolgens nog, toen de wereldvrede op 12 Dec. 1916 in ernst werd voorgesteld, deze aanbieding doen verwerpen met het antwoord: „Leve de haat! Leve de wraak! Leve de oorlog tot het bittere einde!"
De Internationale Arbeiders-partij speelde met het heilige woord „vrede"'; deed haar lichtgeloovigen aanhang het gelag allerduurst betalen, en leverde door haar droevig fiasco het historisch 'bewijs, dat een democratisch regeeringsstelsel — wanneer nog één Loge er van profiteeren kan, — een gevaar voor Recht en Vrede, voor rust en veiligheid is.
Rhetorische dagblad-artikels, Vrijheids-films, bruischende manifesten, anti-militairistische brochures, door Sint James, zijn Internationale of zijn Loge uitgegeven, zullen voor een nuchter denkend nageslacht het reuze-fiasco van de stembus-, bedotterij en der Democracy niet meer wegmoffelen. Mannen als Hervé en Vaillant in Frankrijk, — Hyndmen, Blatchfood, Wels in Engeland, — Burtzou, Krapotkin, Plechanord in Rusland, — Quaglino en Morgari in Italië, — Cornelissen en zijn Revolutionnair Comité, Troelstra en het algemeen secre-, tariaat der Internationale met al hun mede-socialisten en medemacons van Amerika mogen al hun welsprekendheid Ieenen voor de bewering dat de Middelmachten, welke zich tegenover den Allerhoogsten Wetgever verantwoordelijk gevoelen, een ramp zijn voor de cultuur-wereld. Maar hun verwoedheid tégen dit middeneeuwsch Keizersschap getuigt hoe diep zij 't fiasco van hun wereld-hervorming voelen. Zij staan voor het niet te loochenen feit, dat de proeven van een alwijs, ernstig, consciëntieus, rechtvaardig, goedertieren, vrijheid-eerbiedigend, ver-vooruitziend, beleidvol, belangeloos wereldbestier, welke zij in den Volkswil-oorlog van 1914—1917 zouden afleggen, hun volslagen onbevoegdheid tot regeeren daghelder bewijzen. Een historisch feit, dat zich telkens pijnlijker aan hen opdringt, als de roode en maconnieke broederen der verschillende internationaal-geallieerde landen elkander de bitterste verwijten naar 't hoofd slingeren van trouweloosheid en verraad aan de internationale beginselen van kuituur, aritimilitairisme, vrijheid, wereld-vrede, recht, democracy en Statenbond.
Sint James vervult de zes werelddeelen met zijn wee-



geklaag dat Attila en zijn Hunnen door hem van 't Européesch vasteland te jagen, het werk van zijn uiteenvallen aanvingen. Maar heeft hij, die steeds de diepste verachting voor de Internationale veinsde, en haar toch als een der voornaamste geallieerden in zijn Entente opnam, zich, als Pharao, met zijn rossen en strijdwagens werpende in de Roode Zee, niet zijn vernietiging aan deze zijne eigene roekeloosheid te wijten?
Het eerste Rome hield de wereld in bedwang door zoetsappige omkooperij of door tiranniek wapengeweld. Het sluiten van den tempel van Janus, den God met twee aangezichten was de officieele erkenning dier rust.
Het tweede Rome leidde de volken tot welvaart en bloei door den christelijken vrede in 't hart te storten.
Het derde Rome sluit zijn Janus-tempel, wanneer zijn uithongerings-politiek faalt, door de met honderdduizenden ponden sterling betaalde Internationale revolutie te laten stoken in de landen, die zijn wereld-heerschappij, resp. wereldvrede, willen afwerpen.



VIII.
In het klassieke land der Vrijheid.
Een degelijk zakenmensch, niet bij honk blijvende tot plaatsing van zijn artikel, reist er meê. Een zittende kraai vangt niets. Een Organisatie met gemeenschappelijk, vooropgesteld doel de Staten zoo in te richten, dat alle onderfroorigen- daar vrijheid hebben van doen en laten, allen onderling gelijk zijn en in hartelijke broederschap met elkander leven, zoo'n artikel allesbehalve alledaagsch, mag in geen huishouden, zeker niét in Neerland's Staatshuishouding ontbreken.
Aangezien alle macht op aarde, en dus ook de macht der zeven geünieerde Provinciën, van den beginne aan moet worden ingericht om de macht van Engeland tè dienen, werd de rijke, machtige Republiek al zeer vroeg uitverkoren een „instrumentum regui" in Londensche handen te-zijn. Vóór België, vóór de Internationale, vóór de Vrijdenkerij, vóór de Fransche philosophen, mocht zij reeds ten kracMigste haar medewerking verleenen, ten einde in naam van eigen en anderer Vrijheid, de Britsche Souvereiniteit over zeeën en werelddeelen te vestigen en te waarborgen.
Een van Engelands beminnelijkste Vorstinnen, Koningin



Elisabeth, kon met recht over en aan onze voorzaten — alsof het haar eigen Ieren waren — het volgende „billet doux doen toekomen:
„Wij zijn verzekerd, dat zij doof niemant, een geruimen tijd „herwaarts, met meer reden van aandoening konden beklaagd zijn, „dan door de Onderdanen van dit ons koninkrijk Engeland, als zijnde haar ajëroudste Bondgenooten en gemeenzaamste buren; „en dus wel in zuiker voegen, dat dit ons Rijk en die Landen van „overlange tijden, zijn verge'eken en geheeten als Man en Wijf".
Gnze goede Vader Cats hield belangeloos in rijm en proza, met woord en daad deze primeur der „EntenteCordiale" tusschen Man en Wijf er bij zijn volkje in.
„Men moet zulke Vrienden en'Qenoten verkiezen", placht onze Raadspensiorinaris zalvend te zeggen, „die uit een gemeenschap „der heilige dingen, uit denze'.fden gehei'.igden Band des zuiveren „Godsdienst an malkanderen verbonden zijn... Beide die Natiën „hebben groot belang in de vrijheid der zee, in de verzekerheid en „behoudenis der Trafiquen, om 'dezelve van a'Ie lagen -en aanvallen der Roovers te bevrijden".
Wereld-vrede is — wie betwijfelt het nog? — de eenige drijfveer der Londensche schoone bij het dingen naar Jan "Holland's hart en hand. Niemand, zelfs haar eigen geweten niet, mag meenen, dat haar blanke ziel met één smetje besmeurd is. Wanneer bovendien alles op haar wenken, tot bevrediging van haar ontelbare verlangens, vliegt, dan treedt ten leste in de ziel dezer citoyenne de toestand in, dien wij Volkeren-fraterniteit of Wereldvrêe heeten.
Nu beeft de Munstersclie Overeenkomst aan de Republiek in de Spaansche Nederlanden een Vestingen-gordel toegestaan tegen Fransche annexatie-plannen. Deze Barrière is voor Londen een nachtmerrie. Zij doet aan de overzij der Noordzee, alles vreezen voor Europa's rust. De door Jan de Wit ontworpen, door Oostenrijk gedeeltelijk bekostigde gordel.del, waarachter Amsterdam, Rotterdam en Dordrecht beveiligd tegen Frankrijk, door hun handel op Indië tot hoógen bloei komen, moet in 't belang van den wereldvrede, beter verdeeld worden. De „balance of power" eischt een ander bewind over de Zuid-Nederlanden, zeker niet dat der Oostenrijkers. De havensteden Calais, Duinkerken, Brugge, Damme, Vlissingen, Terveeren én Brielle zullen door het ontvangen van een Engelsch garnizoen voor immer de veroveringszucht der Bourbons fnuiken. Zulk een verdeeling der Zuid-Nederlandsche steden tusschen de twee groote zeemogendheden wordt daarom èn door de natuur en door het algemeen belang — de wereldvrede — vereischt. Nederland heeft dien



eisch niet maar in te zien, maar ook, als trouw" bondgenoot, te zorgen, dat er aan wordt voldaan.
De Vlaamsche steder) zijn niet maar aanstonds, ondanks de eischen der Volken-fraterniteit, gediend van de Britsche souvereiniteit. Tot straf worden ;h'un havens door de Meesteres der Vrije zeeën, op grond natuurlijk van het internationaal volkeren-recht geblokkeerd, hun achterland van het verkeer op Indië beroofd en de zuidelijke Provinciën in een toestand gebracht dat Oostenrijk, in plaats van uit de belastingen nog Hollandsche garnizoenen te kunnen onderhouden, t' avond of morgen Engeland zal móeten smeeken het uitgemergeld gewest maar tot zich te nemen.
"De de Witten weigeren, ondanks al het geboden goud, halstarrig het Hollandsche gedeelte der opgevorderde havensteden in de Angfo-Hollandsche huwelijksgemeenschap in tè brengen. Deze redders van Nederland's nationaal bestaan, vallen'quasi door een volksoploop, maar feitelijk door den sluipmoordienaars-dölk van een Hof, dat steeds op deze internationaal-volkeren-rechtelijke wijze zijn pacifistische idealen verwerkelijkt. .
Meer nog dringt op dit huwelijk aan. Tal van abdijen, kloosters, godsdienstige stichtingen door de Londensche, onder godsdienstig en anti-kapitalistisch masker, ingepalmd, laten haar geweten dag noch nacht rust. De ontzette eigenaars en eigenaressen reclameeren van haar luide hun rechtmatig bezit, t' Avond of morgen komen zij weder onder bescherming der Paus- en fransch gezinde Koningen en nemen het hun onthoofde terug. Reeds heeft zij hen bedreigd met onmenschelijke mutilatie, zooals Zweden dit deed.- 't Geschreeuw blijft echter haar vrede verstoren.
Tot verdrijving harer wereldvrede-storende phobieën moet Manlief een machtig koor leveren, dat door luider de keel op te zetten tegen de Papistische afgoderijen, de geplukte bezitters overschreeuwt. Ook bondgenooten tegen de bezitters-beschermende legers. Heel de godzalige aanhang van den kuischen koppelaar Cats moet ook hier de bevolking opwinden tegen de dienaren dier afgoden. Alles wat nog een glimpje baatzucht achter de aanfluitingen der Londensche zoekt,_ wordt als Papist uitgekreten en als bestrijder van den „zuiveren Godsdienst". Plakkaten straffen hen met zware geldboeten en gevangenisstraf. De opvoeding van 't toekomstig geslacht bij den Hollandschen bondgenoot is een voorwerp der bijzondere zorg van de Engelsche regeering. Onder dé jeugd mag om der wille van den lieven vrede geen „Paus-



en Franschgezindheid" gekweekt worden:' Door hun trouw aan het Britsch wereld-vrede-stelsel voorkomen de ouders, „hun kinderen onder 't geweld van een vreemden Heere „gebracht te zien en, 't -geen de schrikkelijkste omstandig„heid van alle is, voor afgodische altaren gesleept, met kennelijk gevaar, dat hunne zielen daar geoffert zullen worden".
Louter medelijden vóór „de ziel van 't kind" beweegt haar nog om, — tot vernietiging onzer „zeemagt" „de schrik van alle Mogendheden van Europa", het onverwinbaar bolwerk .van den koophandel onzer rijke steden, onderhands ook met de Bourbons verhoudingen aan te knoopen als tusschen Man en Wijf. In het huwelijk met Holland wordt Frankrijk, in de bi-andrie met Frankrijk wordt Holland verafschuwd. Behalve tal van zijn zeeschepen en een groot gedeelte van zijn handelsvloot, verliest de 'Fransche Man, tot kaüm(éering van de onrust der Londensche, nog het bezit van Nieuw-Schotland, Canada, Florida, de rijke vischbanken van New-Foand-land en andere kolonieën. Als hij de noordkust van het Kanaal behoudt, dan ligt het zeker niet aan de bescheiden eischen die zijn belangelooze overbuurman stelt tot behoud van den wereldvrede.
Maar tal van booze tongen stoken hier te lande in die „Entente Cordiale" met het Wijf. Zij meenen in ieder harer vredes-psalmen en verbroederings-hymnen het praeludium te vernemen van een nieuwe piraten-stretek. Elke Dloemzoete betuiging, als zou Britannia „de voedster en beschermster" wezen der Republiek, kost, als gedegen goud, ons zwaar geld. Alles doet hen dus vreezen in dit rijk, gelukkig huwelijk met' de Londensche feeks een noodlottige* misalliance gesloten te hebben. Deze partij klaagt dan ook steeds meer slaag den eten van 't Wijf te ontvangen. Zij maakt een krachtige propaganda hier te lande tegen het type Vader Cats.
\ Krachtig werd gewaarschuwd „zich in geene oorlogsverbintenisse met Grootbritanje in te laeten",
„1. omdat -geen Verbonden door den Staat met Grootbri„tanje voorheên zijn aengegaen, welke niet het eerst door 't En„gélsch Ministerie gebroken zijn.
- „2. Om dat al e oorlogen gesamentlijk met Grootbritanje tot „gemeen welwezen begonnen, altijd tot nadeel onzer Republique, * „door 't verminderen van haren Koophandel geëindigd zijn".
Nu had de kanselier van Jacobus I, Francis Bacon, rond 1717 alle handel en fabricage in Engeland in één gereorganiseerde gilde vereenigd, met het streven niet Holland maar den eigen grond als stapelplaats der overzeesche producten en als bron van alle buitenlandsche benoodigdheden in ter richten.



Tevens zou het, tot verzekering van de wereld-pais in de wereld-politiek, Engeland's wil over den aardbol wet doen (zijn. En dewijl politieke heerschappij zonder geestelijk overwicht nnooit duurzaam blijkt te zijn, zou 't zelfde gilde nog de Engelsche cultuur, onder 't lokaas van „het moderne en het allernieuwste" naar alle beschaafde landen exporteeren. De organisatie nam den naam aan niet van „Oost"- of „WestIndische Kompagnie", maar bescheiden van een in verval rakende bouwvak-gilde: broeders Vrijmetselaren. Haar vergaderingen heetten Loges of Tempels. Haar_ Centraal landelijk bestuur „Groot-Oosten".. Haar samenstel van wetten, voorschriften, mimiek, grappen, zeden en gewoonten „ritus". Haar idees, bestaansdoel, werkmethodes, actie, welke het daglicht schuwden, maakten ingelijfden onderling elkander bekend door een dievetaal in teekenen, signalen en symbolen.
„Tot behoud van de Republiek, van den Protestanschen godsdienst en van den Koophandel" vereenigt in 't jaar 1731 onze voorname „Voedster en Beschermster", ten huize van Z. M. Gezant Philip Stanhope te 's Gravenhage, talrijke exemplaren van het kuischen-Cats type, allen reeds zeer brave of toekomstige wereld-republikeinen der Geünieerde'Provincieën, als tegenpartij der „Paus- en Franschgezinde Vorsten" in een Nederlandsche Dependency van het Londensche GrootOosten. In- haar uitmuntend ingerichte Evolutie-kas heeft onze r^aagsche Loge in 1756 reeds dertien jongere zusjes voor de groote gemeenten des lands uitgebroed. Wij vragen, " en verkrijgen natuurlijk zeer grif, geheel onder de leiding en het oppergezag van Londen met deze zusjes te mogen blijven. Te gereeder wordt ons deze 'gunst verleend, daar onze leden zich bizonder onderscheiden door een sterke voorliefde om in alle bestaande bestuurslichamen een zetel te bekleeden en daarop naar 't hart van Londen volgens het maconniek program, te werken. Geen dezer stoelen kan ledig komen of hij wordt wederom, langs den weg vari onderlinge zelfaanvulling, door een anderen broeder bezet. Met deze steeds in de duisternis gezeten broeders, stookt en spookt de Londensche Bruid onder de Stadhoudersgezinden tegen de Oranje's en onder de Patriotten-partij tegen de Regenten, 't Is goedkooper door verborgen agentschappen en binnenlandsche woelingen een land aan zijn beheer te onderwerpen dan door aanvallen van buiten en door militairisme of staande legers. Dit kwistig spel. met ons nationaal zelfzijn, heet Volksregeerirfg of uitvoering van den Volkswil. Sterk door hun



steun, publiceert Londen dan ook 1746 zijn „Plan impartial et raisonné de Pacificatiën générale et perpétuelle".
Menige Nurks sputtert tegen deze „Entente Cordiale" van onze stedelijke en gewestelijke Besturen met onze „Voedster en Beschermster". De Oost-Indische Compagnie vindt zelfs haar bestaan er door bedreigd. De Nederlandsche Loges
I .moeten zich, al is 't maar ih schijn, na haar Amsterdamschje veroordeeling, onafhankelijk van 't buitenland verklaren. On-
. baatzuchtig als immer, Iaat Engeland den uiterlijken band met zijn politieke vrienden in Holland geheel los.
Louter is bedongen, dat wij nooit in Engeland of deszelfs Kolonieën een Nederlandsche dependency van ons GrootOosten zullen oprichten. Ons trouw hier steeds aan houdende, dienen wij toch nog uit heel ons hart Londen's koloniale politiek. In Transvaal en Kaapstad, o.a. hebben wij 33 Nederlandsche Loges opgericht. Even zooveel Engelsche agentschappen hadden niet veiliger, in 't begin dezer eeuw, onze oud-Hollandsche Boeren aan de zorgen van Sint James kunnen toevertrouwen.
Het Fransch Groot-Oosten wil tijdens het Fransche Bewind onze Loges omzetten in Fransche politieke agentschappen. De volledige instemming van onze Nederlandsche maqö'ns mét de Sans-culotten, hun antipathie tegen de Stadhouders zoo herhaaldelijk betuigd, hun vurige Vrijheids-Gelijkheids- en Verbroederings-theorieën, hun toejuichen van de hier bekend geworden Guillotine resultaten der wereld-repu' blikeinsche propeganda, alles doet dien overgang verwachten. De banden met onze dierbare „Voedster en Beschermster" zijn échter de sterk. De Hollandsche Bruidegom wordt de Londensche Bruid niet ontrouw. De verhoudingen van „Man en Wijf" werden zonder eenigen schijn van breuk de heele XIXe eeuw door voortgezet. Hoe hartroerend eens de tempels der Eerste Republique Francaise het ook met Londen zijn, hun •Gouvernement kon ze allicht van internationaal 't avond of morgen nationaal maken. Maar een paar Napoleontistische officiers- en ambtenaars-Loges toonen voor-korten tijd ten onzent eenige levensvatbaarheid.
Londen mag door middel zijner kapers onze rijk beladen koopvaardijers prijs maken, onze visschers van lading, tuig óf schokkers berooven,- ons van onze factorijen in Oost- en West verajgen, zijn vlag planten in onze overzeesche bezittingen, onze zeekasteefen verraderlijk aanvallen, verstrooien en stuk voor stuk vernietigen, onze zuidelijke Provinciën als zijn barrière tegen Fransche annexatie-plannen met onze eigen



millioenen bevestigen. Uit Fraterniteits-beginsel smooren wij alle bezorgdheid hierover. Onze Entente Cordiale" vindt nooit een feit dat als smaad en onrecht euvel kon w orden geduid. Onze tempels van Vrede en Vrijheid leeren ons alles pacifistisch verdragen en geen wanklank te doen hooren in de reeds door Elisabeth hooggewaardeerde harmonie tusschen „Man en Wijf".
Dankbaar beloont onze „Voedster en Beschermster" onze haar toegewijde politiek trouw 'met haar nieuwste snufjes op wetenschappelijk gebied. Door middel harer Organisatie, de draagster en propagandiste van de geestelijke vindingen der geleerde broeders (Locke, Hume, Hamilton, Hobbes, Berkeley en anderen) zegent zij ons onder de eersten met haar nieuwste ideeën. Bijna gelijktijdig mét de kopstukken van Oxford en Cambridge brengen onze hoogleeraren de spiksplinternieuwe oorspronkelijkheden der Britsche ephemère wetenschappen aan de markt en ter onderlinge bewondering. Déisme, panthéisme, athéesme, materialisme, spiritisme, democracy, scepticisme, pacii'isme, individualisme, liberalisme, wereld-republikanisme, anti-clericaiisme, evolutie, Darwinisme, Derbisme, theosophie, Hollewy-pillen, Pinkpiilen, boeddhisme, free-trade, mercantilisme, mancheste-rianisme, zielsverhuizing, — -wolken van de nieuwste, up to date, telkens weder achterlijk gescholden dilettanterijtjes, waaien, op de vleugelen der maconnerie, overzee naar Neerland's geestelijken groei en bloei over. Onze faculteiten worden Engelsche Warehouses. Talrijke eigengerechtigden zijn er ten onzent anabaptisten genoeg voor om zich te laten opkammen door laffe vleierijtejs, dat zij geen hervorming van hun eigen natuur en nog veel minder eenige mededeeling van hooger noodig hebben. Met pak en 'zak worden zij bij de Loge onder dak genomen. Met hun Engelsche geestverwanten leggen zij voor de toekomst den sectarischen grondslag der Metselarij, die zich voortaan zal kenmerken door een alles beheerschende phobie voor hetgeen boven de menschelijke sfeer ligt.
Verslingerd op Britsche cultuur, er van afgeschrikt ooit zich zelf te zijn, zet ons dierbaar Vaderland een punt achter de doorvoering van het middeneeuwsch gezags-beginsel, het het christelijk staats-idee en andere deugdelijk gebleken overleveringen. Dapper doordringt het, door middel van zijn onderwijs, met de grondslagen van de bevrijding uit het Geloof, van vereffening van ontwikkelden en minder ontwikkelden, van volkerenfraterniteit en wereld-republiek, het individueel rechtsbewustzijn, den Volkswil en het gansch nationaal ka-v



rakter. De laatste zweem van Theocratie maakt voor International Democracy plaats. Een onder-afdeeling der Tempels, onder leiding van Bosch Kemper, regelt eerlang de beweging van „Vrede door Recht". Met volle zeilen stevenen wij ten einde niet achtër te blijven bij Rusland, België, Italië, Frankrijk, Portugal, Servië, Rumenië en een van de eersten te zijn, die aankomen in het beloofde land der Maconnerie Universelle.
Onder Loge-koestering 'wordt Nederlands staats-beleid gaandeweg Entente-rijp, verliest wel zijn waardigheid en nationaal karakter, maar voegt zich dan ook meer en meer naar de eischen van de International Law. Onder de chic is Engelsch-praten „tip-tóp" en ook „up to date" De HighLife moet Engelsen doen. Waarom zou onze binnen- en buitenlandsche politiek niet dat aangewezen spoor volgen?
Pers en Onderwijs verspreiden de vrijheids-ideeën naar het hart van Sint James onder het proletariaat en deze orga-' niseeren zich tot een S. D. A. P. om — in 't belang van den Meester, die overal baas wil blijven — van iederen Staat een Republique Francaise te maken. Rood en burgerlijk concentreeren zich daarop broederlijk, ten einde iederen wensch van Engeland's buitenlandsche politiek als een noodzakelijke drang der evolutie, minstens als eisch des tijds, te vervullen. Of den tijd zelf zetten zij in een door Londen gewenscht teekeh. Trouw zien wij Sint James naar de oogen tot vermijding van zijn misnoegen, tot winning van zijn goedgunnstigheid en welgevallen.
Kan de Londensche bruid geen invloed op Rome bekomen, dan breekt Nederland zijne diplomatieke betrekkingen met dat hof af. Wil zij den Paus weder tegen de Centrale machten uitspelen, dan wordt 's Mans penitentie ingetrokken. Heeft het Kabinet Kuijper de Transvaalsche eind-victorie niet jubelend genoeg gevierd en heeft het de voor haar dienstbare woelingen der anarchie den kop ingedrukt, dan moet onze volkswil het doen tuimelen. Geen Coalitie, een Concentratie-Kabinet moet a prix d'or het Regeerkasteel bemachtigen tegen den tijd, dat zij tot de wereldi-ontwapening over zal gaan. En jubelen, op de maconnieke Congressen, ter wille harer schoone oogen, onze Nederlandsche broeders niet even hard als de Belgische, de Fransche, de Italiaansche, de Portugeezen, wijl de Engelsche volkswil de International Law zal worden: „Vive la Republique Universelle?"
' Onze Vrijmetselarij — je Organisatie tot aanpoting van



moderne idees — openbaart zich nog in de Vereeniging: „Dé Dageraad". De dwaze, blinde verliefheid voor de Londensche Bruid maakt deze vrije menschen slaaf van hun hartstochtelijken haat tegen de verpersoonlijking van het Militairisme, het Duitsche Keizerschap. Hun Kerstmis-Congres dogmatiseerde in 1916 daarover in den dienst der reeds rood geworden Entente:
„Overwegende, dat de vrije gedachte en het militairisme een onoplosbare tegenstelling vormen, daar de vrije gedachte de geestelijke en zedelijke verheffing van den mensch beoogt en derhalve strijdt met de argumenten der rede en van de wetenschap, en het militairisme daarentegen met de wapenen van het brutaal geweld;
„overwegende, dat het "militairisme de vrije persoonlijkheid van den mensch, zijn denken en handelen uit- eigen innige overtuiging, door blinde onderwerping tracht te vernietigen en aldus de zelfopvoeding van den mensch tot vrijdenkende en vrij-handelende persoonlijkheid in den weg staat;
„overwegende, dat het militairisme, door de macht der traditie voortlevende als overblijfsel uit een lageren, meer barbaarschen toestand der menschheid, volkomen in strijd is met de opvattingen der meest geavanceerde richtingen der moderne en wijsbegeerte omtrent redelijk, humaan overleg en vrije overeenkomst tusschen volken en individuen, omdat het elk geschil slechts met wapengeweld tracht pp te lossen;
„overwegende ten slotte, dat het militairisme in de praktijk van dezen wereldoorlog meer dan ooit een middel is gebleken om de heerschzucht en machtsbegeerte te bevredigen en de gêweldadige verovering van het land van naburige volken en koloniale gebieden beoogt;
„besluit de vereeniging De Dageraad, deze uit een lageren beschavingstoestand overgebleven organisatie van het geweld met alle wapenen van den geest, met woord en geschrift, te bestrijden.
„Zij stelt zich echter als- wijsgeerige en ethische vereeniging in haar geestelijken strijd, tegen het militairisme geen partij omtrent de politieke middelen, waarmede het bestreden moet worden, dit terrein geheel overlatende aan die politieke partijen ot vereenigingen, die het militairisroe bekampen".
En blaast onze Internationale S. D. A. P., alias ons Politiek Socialismus! niet geheel in het zeil der Bruid op weg naar de wereld-verbroedering! Hoe is Macon en Rood ten onzent gamengeklutst in één groote eierenstruif! Hoe beweegt zij niet, geallieerd met deze „Voedster en Beschermster" der Transvaalsche concentratie-kampen, ons gemoed steeds door grootere en kleinere bladen tot heiligen haat tegen alle tegenstanders, die zich niet naar de Vredes-wenschen der hooge Bruid willen voegen! Welke Toekomst-muziek schetterden haar fanfares niet uit, dat de arbeiders het Militairisme zoo totaal vernietigen en de Kapitalisten zoo bevreesd maken, dat een oorlog voortaan tot de onmogelijkheden zal be7



hoeren! Iedere roode vaan, geheven dooreten arbeiders-afdeeling, is een sein dat den Monarchen in hun veroverings-plannen een onverbiddelijk halt! toeroept. — Heeft Neerland's Souverein Volk niet, vanaf de bezetting van Brussel in '14, het wereld-bestier der Internationale tegen de Centrale Machten op zich genomen? Gaat er geen wondere straatkracht van uit bij zijn protesten op de kosten der Bruid tegen het verstrekken van voedsel aan de uitgehongerde Entente-slachtoffers? Zou het niet mede hebben opgemarcheerd in Aug. '14, wanneer 't den Belgischen medearbeiders gelukt ware het privaat-bezit der Duitsche Kapitalisten aan Rhijn en Ruhr af te schaffen? Onze Internationale bouwde geen pier, als de Belgische broeders, om landende Entente-troepen waardiger te ontvangen. Maar is Londen geen standbeeld schuldig aan de Kleerenkopers en "Hugenholzen, die zoovéél Vrijheid en Vrede onder de Hollandsche Jantjes hebben gepredikt, dat onze oorlogsschepen nooit meer zoo vrij zullen zijn op de Entente-broeders te schieten? Maar zal het Revolutionair socialistisch Comité zich niet allieeren met alle roode broeders uit Rotterdam, Amsterdam, den Haag, de Zaanstreek, aan de rzich door Zeeland een doortocht banende Geallieerden? Maar is, ondanks hun Barbarendom, de Entente Cordiale tusschen de Nederlandsche en Germaansche Internationale niet innig en oprecht? Hopen beiden niet samen op den dag, waarop zij, hereenigd, nog eenmaal te Potsdam den democratisch-republikeinschen regeeringsvorm zullen uitroepen? Zullen hun gemeenschappelijke ontwapeningszangen en vredes-hymnen, ingezet tot bloedige uitroeiing der militairische machten, zich niet eerlang oplossen in een gemeenschappelijk victorie-lied?
Product van de Entente, gestemd voor de Entente, gesteund en geliefkoosd door de Entente, volslagen ter beschikking van de Entente, een parel aan de Kroon der Entente, heeft niet een als het Proletariaat ten onzent het recht, met verwijzinng naar het door Elisabeth geteekend beeld, Jan Hollands, nieuwe hochzeir.s-mar.sch in te zetten:
O och! Jantje is getrouwd!
Hij zit in de misèrè 
De Nederlandsche Entente-partij heeft natuurlijk, evenals de Soc. Dem. Rijksdagfractie en tal van Loges in Duitschland, haar hart verpand aan de door Minister Asquith in het Lagerhuis ten jare 1909 voorgestelde Internationale ontwapening.
Anti-militairistisch is haar karakter. Voor dat beginsel



maakte zij propaganda. Daarom trad zij op met den AntiOorlogsraad. Zij wil niet minder zijn dan Sint James, dat, uit vrees voor het wereldVrede-storende Duitsch Militairisme' de anti-militairistische propagandisten in Europa nooit afkocht, maar door haar maconnieke agentschappen aanmoedigde en finantieel steunde. In den dienst van dat streveh wil zij zich zelfs wel encanailleeren met het Internationaal sociaal-democratisch Bureau van Van der Velde en, als bondgenoot der S. D. A. P. medegaan knagen aan het bestaan van Leger en Vloot. Het roode volkje verbindt aan de diensten, welke t leenen wil tot vernietiging van dit machtswapen der Duitsche monarchie, den eisch dat de vernieuwing van de ouwerwetsche toestanden in Midden-Europa zal geschieden op antiKapitahstischen grondslag. En even verblind als Sint James belooft de bourgeoisie gereedelijk aan S. D. A. P. het privaat bezit af te schaffen, binnen veertien dagen na de vernietiging van Duitschlands Land- en Zeemacht door de Internationale Soc. Dem. Arb.-Partij onder de leiding van den A. O. R. &
Hoogstwaarschijnlijk wordt zij bij deze toezegging geleid door de ervaring dat de gladjanussen der S. D. A P zelf niet zoo vies zijn van het privaat-bezit als deze voorgeven en dat al hun anti-Kapitalistische praatjes louter lokaasjes zijn voor de naar weelde snakkende proletaren. Amerika heeft nog dollars genoeg om deze slimmelingen te doen verkondigen wanneer de Entente eenmaal de eind-victorie behaalt dat het grootsch historisch moment der algemeene verdeeling nog een paar jaar uitstel vraagt. Wanneer bovendien het op anti-Kapitalistischen grondslag verjeugdigde Rusland de in Frankrijk, België en Nederland ten bate der Entente gesloten, door de Entente gewaarborgde leeningen noch in rente, noch in aflossing erkent, dan is er reeds door de Bourgeoisie een aardig offertje gebracht op 'f altaar der afschaffing van 't particulier eigendom.
Intusschen spannen ze, verzekerd van straffeloosheid bevrijd door de Maconnerie uit pensuur-dwang, sterk door hun bondgenootschap met Engeland en Amerika tegenover de Regeering onze soci's het uiterste in tegen de Nederlandsche s rijdkrachten „dat machtswapen der heerschende en Kapitalistische klasse tegen het proletariaat, voor niets anders dienende dan om de burgerlijke elementen van den Staat Carrière te laten maken". Den Proletaren geve men in den zak alle milhoenen, welke de Regeering thans uitgeeft voor haar soldaatje-spelen. Meer nog. Have en goed der bourgeoisie



welke eveneens nog zooveel millioenen vertegenwoordigen, niet meer beschermd door het gevloekt militairisme, zullen éveneens den strijders voor de Vrijheid in den schoot geworpen worden, 't Armoe-land en ft Honger-land der Proletaren wordt bij de ontbinding der georganiseerde kracht van het Kapitalisme, Luilekkerland. Bovendien zullen er geen husaren meer zijn om in de republiek van Jan Hagel orde en gezag te handhaven. Daarom ons geworpen in de armen der Entente, die er duizende menschenlevens aan waagt om het militairisme in een oudheid-kiundig museum te laten opzetten!
Dat is ook ons streven, ons heilig ideaal! Aan U, o Volk, de zegepraal! Dat uur der zegepraal is tevens het uur der wraak. En daarom buldert het als een orkaan door de roode rotten der Internationale arbeiders. W0Êa Grijpt mannen, wakkre knapen, Als 't zijn moet, naar 't geweer! De opgepronkte apen Bevelen dan niet meer. Daar moedig naar te streven Zij d'eer van den soldaat. ,
Verhef uw rood vaandel
Dan fier in de lucht.
Bevrijders van alles
Dat lijdt en dat zueht!
Uw gloed is de vlamme
Die 't oude verbrandt. De losharige Marianne neemt gaarne "die hulde in ontvangst. „Wie in deze vrijheidsbent de meest opgepronkte ,apen neervelt en 't dapperst den rooden haan in kasteelen '|en fabrieken der bourgeoisie steekt, wordt door haar tot „man genomen".
En onze heerschende klasse, die haar „opgepronkte apen carrière heeft laten maken bij Leger en vloot, neemt ter wille der schoone oogen van de Londensche Bruid met al dat neervellen en branden genoegen, 't Gaat alles om de eindvictorie der Entente, die „het Duitsch Kapitalisme het zwaard uit de hand moet nemen om daarmede op den uitbuiter zelf in te hakken" en hoopt uit de gestichte verwarring haar eigen Kapitalisme te redden.
Gaandeweg deelt de bourgeoisie zelfs de beginselen der agitatie tegen Leger en Vloot. De gehoorzame Wilson op commando der geheele Wereld-republiek, heeft voor haar de euphemistische uitdrukkingen gevonden om al het anti-mo-



narchaal, anti-militairistisch, en anti-kapitalistisch gekakel van het rood broedsel der Loge en dat vrijheids-broedsel zelf, van leelijk mooi te praten.
„De Entente-Kruisvaarders gaan met het Kruis op de „borst onder de leus „God wil het" uit op de verovering „van de veiligheid der wereld tegenover Koningen en Kei„zers. Elke den volkswil weerbarstige regeering en haar georganiseerde kracht — leger en vloot— zal verpletterd wor„den en op haar puinhoopen een moderne staat worden „gesticht op democratischen grondslag. Het democratische van „het bevrijd Europa bestaat daarin — het roode enfant terrible klapt het overal mond — dat ieder Staatshoofd Albert, „de tsaar, de Keizer, de Koningin, de onderworpen gérant „zal wezen der Maconnerie; 3e dat de commandeerende „officieren den vrijen volks-wil van hun vrije soldaten zullen „hebben uit te voeren; 3e dat alle bevrijden, wijl allen evenveel wetensmacht zullen hebben als wie ook der bourgeois, „evenveel levensgenot en rijkdom moeten genieten."
Braaf werkt de Loge, in 't belang van onze „Voedster en Beschermster" mede tot afschaffing van 't privaat-bezit van onze veehouders, landbouwers en van alles wat leeft van onze productie naar Duitschland. „Niet Oostwaarts Trafiqueeren!" luidt het Entente-commando. Tot controleering der uitvoering daarvan hebben de broeders zich genesteld in deze N. O. T. Voor de wereld-vrede-beweging -en dë geheele Wilson-actie kozen de broeders de coulissen van den Anti-Oorlogs Raad. Voor de afsnijding der Duitsche industrieelen van de wereld-markt,^ door de Britsche concurrenten geëisdht, speelt de Loge achter de schermen van de N. O. T. De Entente, de principaal der broeders, verbiedt eiken handel met Duitschland, Oostenrijk en de Nederlandsche firma's en huizen, welke handelsbetrekkingen op Midden-Europa hebben. Zij vernietigt alle bestaande en nog te sluiten handels-overeenkomsten met onderhoorigen der Centralen. De N. O. T. broederen belasten zich met de executie van iederen Nedérder, die „Nog Oostwaarts Trafiqueert". Deze zwarte N. O. T. bende plaatst hem onverbiddelijk op een zwarte lijst.
Menig koopman hoopte voor deze dat Neerland's Logerelaties in de Vereenigde Staten de eigen landgenooten van het groote Loge-beginsel der Free-trade en der vrije zeeën zouden doen profiteeren. De Entente beschikt echter anders over onze broederschap met de Yankees. De N. O. T. is integendeel gehouden die handelaren te verklikken. Zij richt



daartoe een uitgebreide spionnage- en inlichtingsdienst in en bewerkt, dat hun ten eeuwigen dage alle handel over de vrije, aan Engeland toebehoorende zeeën'wordt ontzegd. Zij moeten den oostelijken nabuur, waarvan Nederland economisch voor 90 p.c. afhangt, tarten door het aanwenden van den Nederlandschen handel en den vaderlandschen bodem ten dienste van Britanjie's militaire doeleinden.
Hartroerend eens. met deze beschavings-verschijnselen der Entente, strijken de N. O. T. broeders, candidaat-afschaffers van het privé-eigendom, voor hun uithongeringsdiensten grove salarissen op. Jammer genoeg gaat hun belangeloosheid niet zoo ver om in verbintenis met den neutralen Wilson, met Spanje, en de Scandinavische Rijken, de Entente-blocus voor ,ons te neutraliseeren. Ook reikt hun humaniteitsgevoel niet ver genoeg om daarvan de ondervoede Europeesche menschheid te bevrijden. Immers louter door mede-uithongering der Duitschers kan de N. O. T. „hun monarchie, welke in het Militairisme haar uitdrukking vindt", vernietigen. Uit geestdrift voor den „duurzamen wereldvrede"-comediev helpen zij de Britsche kapitalisten om een duurzamen haat te koelen aan de Duitsche industrie en om een eeuwig wraakvuur tusschen de Anglo-Saksischen en Germaanschen broederstam >te doen ontgloeien.
15 Febr. 1917 telt de zwarte bende 200,000 met Nederl. handelaren gesloten overeenkomsten, waarbij dezen, met het mes op de keel, hun zaken in dienst van den Wereld-vrede stellen. Handels- en industrie-broeders onderwerpen zich contractueel in onze democratische eeuw aan de door de geallieerde gevestigde publieke opinie, dat de volkeren-vrijheid afhangt van de vernietiging van Nederland's vrijen handel met Midden-Europa. Troelstra besloot ook daaruit, „dat deze Volkswil-oorlog de dood der beschaving is."
1 Febr. 1917. Verandering van tooneel. De aanlegger van het Entente-eedgespan wordt op zijn beurt naar een isoleer-barak verwezen. Albion moet ook eens door een vruchtbaar louteringsvuur, 't Wordt een groot concentratiekamp, waar vrouwen en kinderen van ellende zullen omkomen. Het zal van de handels-wereldmarkt worden afgedrongen door de Duitsche U's. Het heeft te luisteren naar den Duitschen Keizer, die het ook een „Niet Oostwaarts Trafiqueeren!" toeroept. Maar behalve aan een N. O. T. heeft het zich tevens naar een O. N. W. te schikken: „Ook Niet Westwaarts!" Wilhelm heeft de Not in het Britsche wapen geplaatst: Bri-



tania rule Not the waves. De Engelsche industrie ligt in het graf, ld at zij groef voor de Duitsche industrie. En daar boven op in wanhoop de heele Loge-cultuur met heel haar wereldonderwerping aan de meening der rosse schoone van Londen.
Maar nog zijn de Nederlandsche broederen daar om zoo,n smadelijk uiteinde van hun „Beschermster en Voedster" te voorkomen.
De Yankee-broeders helpen. De Yankees, die tot glorie der Loge, reeds zooveel bommen, granaten, vredes-paleizen en Carnegie-stichtingen leverden. De zetbaas van den Amerikaanscben Volkswil heeft reeds den Keizers poeslief aangeboden van de Middel-Rijken twee „République Francaise" te maken. Het ideale aanbod wordt afgeslagen. Tot straf verbrak het Pacifisme in een uiterste vlaag van eerlijkheid de diplomatieke betrekkingen met de .Centrale Machten.
Jammer dat de buitenlandsche politiek van 't achterlijk Nederland nog niet als Wilson, naar de pijpen der Loge en van haren volkswil danst! Waarom toen ook maar niet onze gezantschappen uit Weenen en Berlijn teruggeroepen? Door dien breuk, zoo eenvoudig en toch zoo echt democratisch, hadden wij den eersten stap gezet op het oorlogspad tegen het Militairisme en het Duitsche kapitaal. Daarop hadden wij, vereenigd met en geallieerd aan de Yankee-broeders, frisch en vroolijk den.oorlogstoestand kunnen uitroepen. De worsteling op leven en dood tusschen Oud en Nieuw had op onzen vaderlandschen bodem kunnen uitgevochten worden. Of de Oostelijke of de Westelijke nabuur had zich een blijvende woonplaats gemetseld aan de havens van onze Noordzee. En het klassieke land der vrijbeid had zich ten eeuwigen dage er op kunnen beroemen, dat zijn onzijdigheid, nationaal bestaan en klassieke vrijheid niet verdwenen waren dan in een uiterste poging om Europa te redden van het Barbarendom en de werld te brengen de zegeningen van de moderne cultuur.
Er is echter een lichtstraal in het duister van onze prozaische buitenlandsche politiek.
De Loge waakt. En met haar de Internationale. Nog immer gloort het verschiet voor Vrijheid, Gelijkheid en Volkerenfraterniteit nog eenmaal het jubellied van haar eind-victorie te zingen. Nog immer werkt Jong Holland, de nazaten van den edelen vrijheidsheld Maarten van Rossum, om het „Magnificat" van hun grooten voorvader aan te heffen op de Hutten und Bergwerke van het Rijnland. Nog immer kan het bloed van de edele arbeiderszonen uit Charleroi, Dinant, Visé, 't



Luikerland en de Ardennen, dat de bedrogen, door de Duitsche Regeering overrompelde en verbitterde Duitsche sociaaldemocraten deden vloeien, schitterend gewroken worden in den eigen heimat op de laffe partijgenooten, die daar „met niet genoeg energie" tegen hun feudaal Regeerings-stelsel optraden." Alle hens aan dek voor den wereld- vrede en de wereld-republiek tegen de Duitsche soldaterij!
Aan dit schoeien op socialistischen leest der weleer christelijke landen blijft Nederland's Entente-partij steeds hard voortwerken. 't Is alsof zij het benijden dat, niet zij, maar de Yankee-broeders den Meiboom mogen planten op de kap van 'tr oode paleis. Met hart en ziel hangt zij het grootsche volk van Amerika aan,> fier dat een en dezelfde moeder, de Maconnerie Universelle, haar eveneens onder 't zelfde vrijheidshart gedragen heeft.
In haar tros komt de Bourgeoisie, met den eenen voet reeds in den nieuwen anti-militairistischen en anti-kapitalistischén Tijd. Maar een klein gedeelte der liberalistische medekampioenen van weleer, hun eigen hachje boven het partijbelang stellende, voldaan over hun nieuwere idéés van vroeger, laat de vooruitstrevers los.
In de voorste rijen trappelt van ongeduld de Internationale de altijd voorwaarts strevende, de onversaagde, de onontrnoedigbare S. D. A. P. Laat de Entente vrij onze kusten bezetten! Jubelend zullen wij onze Britsche en Amerikaansche bondgenoten inhalen. In een wanhopig weerstands-pogen van uit het Oosten en in den Amerikaanschen-Bntschen stortvloed uit het Westen zal t _privaat-bezit van duizenden grootere en kleinere landgenooten worden vernietigd. En de lang begeerdetoestand treedt in, „dat geen enkele soldaat „nog ooit van ons zal worden afgezonderd ten einde hem te ".maken tot een gewillig werktuig tegen zijn eigen klasse in "haar strijd voor welvaart en vrijheid!" Door die schitterende ëindvictorie word tDuitschland, Oostenrijk en natuurlijk ook Nederland verheven tot Republiek, pnderdeelen der Wereldrepubliek, a 1'instar de Paris. — „Dat is ons streven; ons heilig ideaal!" Alvorens dat is verwezenlijkt, kunnen wij er niet aan denken om den dreigenden hongersnood te bezweren. Gedenken wij Stuttgart en Kopenhagen, Amsterdam en Basel die ons verplichten door een massale werkstaking 's Lands verdediging te verhinderen, zoodra de Anglo-Amerikaansche vloot de Schelde komt forceeren tot vestiging van den Wereldvrêe! sll§£
De Entente dankt aan onze Internationale haar vaste al-



liantie met het Nederlandsche proletariaat en de mindere manschappen van Land- en Zeemacht. JVlarx' zonen drongen door in geledingen, waar de deftigheid der Loge niet kon verschijnen en mobiliseerde de straat tegen de Centrale Machten. De President der Internationale, Em. van der Velde, zelf niet meer, als oorlogvoerende in het Koninklijk Kabinet te Havre, voor den Vrede kunnende werken, droeg uit dankbaarheid onze Troelstra's met Camille Huysmans en andere Belgen de opperleiding over van zijn Intern. Soc. Bureau. .
Dit instituut. spant zich, volkomen beantwoordende aan het door de Entente in haar gestelde vertrouwen, in om de wereld te overtuigen, dat niet de wereld-vrede der concur reerende broeders-kapitalisten,' maar alleen de bloeddorst van het Duitsch Militairisme den oorlog — den dood der beschaving — ontketend heeft. Het zoekt de hereeniging tot stand te brengen van de Centrale anti-militairisten met de weleer zoo nauw vereenigde Entente-partijgenoten, welke hen thans verachten om de geringe energie en organisatie-geest, tijdens de overrompeling door de Keizers getoond. Het vormt bovendien in ons Neutraal landje den eenheids-band, tus'schen de roode slimmelingen, welke in de diverse EntenteKabinetten een portefeuille y hebben bemachtigd ten einde door hun blokkade arbeiders-vrouwen en arbeiders-kinderen uit te hongeren tot meerdere eer en glorie van het Britsch Kapitalisme en tot vernietiging van de overvleugelende Germaansche Industrie. Rood is door bemiddeling van dit Nederlandsen Bureau troef geworden in de krijgvoerende Ententestaatsmachten. De Internationale beschikt, dank nog dit Instituut, bij die Mogendheden door haar stemmen-meerderheid inde oorlogs-leiding oVer het al dan niet openen der vredesonderhandelingen, doet den strijd voortduren in de hoop de vredes-voorwaarden te kunnen voorschrijven en verbiedt in zijn haat tegen de vertegenwoordigers ,der ouwerwetsche rechtsbegrippen, dat dezen bij die besprekingen zich doen gelden. Zelden, zelfs niet bij de vredesonderhandelingen der Russen in Stockholm ontspringen zij den Entente-band. En dan nog wint spoedig de Entente-discipline al hun sympathie, een oogenblik.maar afgekoeld, voor een paar centen terug.
Zonder argwaan te verwekken bij de Beflijnsche of Weensche autoriteiten correspondeert dit Haagsch Bureau vrij en ongehinderd met de Teutonische republikeinen en .anti-militairisten, houdt hun op de hoogte van den stand en de belangen der Partij onder de Entente, geeft de richting



aan der te volgen politiek en waakt over de rechtzinnigheid hunner roode beginselen. En Duitschland,s soci's keeren in grooteren eerbied zich naar het Haagsch rood Secretariaat, dan de Turk naan Mekka.
Of de Nederlandsche Loges in den oorlog tegen Duitschland gaarne hun land betrekken en daarom hun wereldvrêestemming en anti-militairisme zoo luidruchtig rondventèn? Een gelijke evolutie heeft Italië en Roumenië doorgemaakt Ook hett oode, decadente Amerikaansche volk kwamen langs dien weg tot zijn noodlottig einddoel:
„Wij hebben de hoogste waardeering voor het Duitsche volk", orakelde October 1914 het voornaam maconniek tijdschrift New Age. „Wij heftiben tal van boeken in de Duitsche taal gelezen. „Wij zijn overtuigd dat wij vandaag, als wij degelijke studie willen „maken op het gebied van kunst, wetenschap en letteren, meestal „tot Duitsche boeken onze toevlucht zullen moeten nemen.
„Doch iets anders is hun Militairisme. Dat staat vlak tegenover „de Vrijmetselarij. En onze Amerikaansche idealen verwerpen het „koningschap bij Godsgenade. Wij hebben zulks uitvoerig be„wezen in ons vorig nummer en daarmede meenen wij het ma„conniek standpunt te hebben uiteengezet. En maar twee van „onze 60.000 lezers hebben ons daarover eenige aanmerkingen „gemaakt".
Nederlanders, die innerlijk gedrongen worden zich met andere liefhebbers te vereenigen tot plaatsing en verspreiding hunner nieuwste ideeën, kunnen terecht bij onderstaande Organisatie en adressen van anti-militairistische agentschappen.
Groot-Oosten der Nederlanden: B. Br. Menno Huizinga; v. d. Wetering. — Kapittel en werkplaats „La Paix", Amsterdam. H. I. R. Kellevinck. — Loge „Willem Frederik", Amsterdam.^B. Br. Mertens, Levin. Delhez. — Loge „La Bien-Aimée" Amsterdm. Br. B. M. Keizer. — Loge „Post nubila Lux", Amsterdm. Br. S. J. v. Buuren. — Loge en Souverein Kapittel, „De Geldersche Broederschap", Arnhem, Br. E. W. Sloet. — Loge „Hiram Abiff" den Haag, Br.J. N. G. Söhjigen. — Loge „Aurora", Sliedrecht, Br. A. Prins. — Loge «„Concordia Res Parvoe crescunt", Sneek, B. Br. Aerlinderhout, Eybest Veen. — Loge „West-Friesland", Hoorn. Br. v. d. Blocquery. — Loge „Ultrajectina",. Utrecht, Br. H. Kahr, J. de Gooyer.
GROOT OOSTEN DER NEDERLANDEN TE 'S-GRAVENHAGÊ
Fluweelen Burgwal 22 opg. 25 Dec. 1756. — 1 Provinciale Groot-Loge in Oost-Indië, 1 Prov. Groot Loge in Kaapstad, 1 Prov. Groot-Loge in Transvaal; 106 Lqges: 55 in Nederland, 32 in Zuid-Afrika, 17 in OostIndië, 2 in West-Indië, 3 Kransjes pl.m. 5000 deelnemers. Gr. Meester Si Lingbeek; Adj. Groot-Meester A. I. Carpentier Alting thans afgetreden, le Groot Surveillant Dr. I. Helder; 2e Groot Surveillant R." Bloembergen Ezn.; Groot Orateur P. G. H. Dop, Dr. in Rechtswetenschap; Groot-Secretaris H. J. W. van Lawick; Groot Schatbewaarder N. Franken Azn.; Groot Archivaris Mr^ I. Nan-



mnga Uitterdijk, Doet. Rechtsw.; Groot Ceremonie-Meester Groot-Meester expert Prof. N. C. Grotendorst, M. A. Breda-' Groot-Meester Architect H. P. van Nieuwenburg, den Haag- Adi' Groot-Secretaris 1. Boudewijnse, Balistr. 74 den Haag. Vertegenwoordigers van Zuster Loges in het buitenland zijn:
u H\,He!v,M1,' KooPman. Groningen; I. t S. Baron Sloet, Arnhem; M. Willemstijn, Overste, Haarlem; F. Lieftinck, Haarlem; Dr. L. y. Doesburgh, Heemstede; I. G. M. Roijaards, Amsterdam C. v. Corcum, Assen; W. E. A. Wüpperman, den Haag- N Simonsz, Harhngen; R. Bloembergen, den Haag; l. M. PijnfckerHordijk, den Haag; T. A. O. de Ridder, Katwijk; M. Reepmaker, den Haag; . Meuers Utrecht; H. I. v. d. Leeuw, Rotterdam W. J. van Neck Helder; W. H. F. Bar. v. Heemstra, Deventer w. A r u. Bolken, Assen; I. Isebree Moens, Rotterdam; M L Ueemk, Leeuwarden; M. W. Gregoor, Rotterdam; M. A. Bar v Ittersum. Gouda; M. v. Raalte, Rotterdam; Herman Snijders, Gouda.'
Loges.
Alkmaar De Noordstar, opg. 1800, C. G. Zaadnoordijk, Pr. Hendrikstraat 46; Almelo, Fraternité, opg. 1910, P v Vledder Almeloschestr. 292 Borne; Amersfoort, Jacob v. Campen, opg.' J°£' I. v d Lijke; Amsterdam, Concordia vincit animos, op|. 1577' 1Yt°Jld«Istr?at 3°-4l> R- Los, secr.; Amsterdam, La Paix, opg 175/ Dr. L. v. Lier en Dr. D. Samuels Muiderstr. 33; Am-
9« T^"k d cfha,nte' ?Pë' 1157' Henri de L"*eeuw. Wawvermanstr. i a b , ƒ; Leenderts; Amsterdam, La Bien Aimée, opg. 1757 L A v Kezel H. v. d. Meulen, de Clercqstr. 57; Amsterdam, Willem Fredenk, opg 1814 Vondelstr. 39-41 k C. Prinsen Geeriings en C. L. Cool; Amsterdam, Post nubila Lux, opg. 1886, C G P v ^Toorn Vrijthoft Spuistr. 316 en S. I. W. v. Buuren; Amsterdam,' &rrXi rlbw"S. °P£-..1888> °- F- Limbn* v. d. Meersch. (Gem, Gastabr.) C. W J Nuijs en Mr. I. Regtdoorzee;Apeldoorn, De Veluwe, opg. 1889, C. G. O. Stoop, Mr. v. Hesseltlaan 4, J.' Esoni?eri™ a w K.aiJ's.er;'Ainhem, De Geldersche Broederschap, 1786j A- Wundermck, Dullerstr. 24 M. C. Lingbeek en W t. Kruijtbosch; Assen, Moed en Volharding, op. 1895, C v Gorcum en W. AF. G. Bolken; Bergen op Zoom, L'Inséparable, opg.
odJ'itoi n ?T-,en' P\Ch- K€rs; Breda> Het v»i Geweten, Rr^'n tVa J- KelIen' Pr- Jullanastr. 65 Qinneken en P. G. GruhV Bnelle, I'Aurore opg. 1885, L. v. d. Knoop en P. Gallas; Delft' Silent.um opg. 1801, W. Wattman, v. Leeuwenhoeks 28, H P v
on^%tUVnHDpC' U1S' Ch0?rst';- lD: DeIfzii'' Prins Fredenk," opg. 1896 E. H. Roggenkamp Jr. Landstr. en G. Groen, Jzn •
Maren ;n enPreJTg, vainc\k°Pg-1784, A. H. Kloosterman, N. H v. od> 188? 1 pJJ- Ta\ Dl?Pem™eg-> Doesburg, Broedertrouw, engï O "S'nS A j™,' ^aterstr. Doetinchem, I. Barde
en I. G. Snoeck; Dordrecht, La Flamboyante, opg. 1812 O W
LV'j9U6SHenb/0ek'+Gr-nKel'kpL 2 Notaris= Enschedé, fubantia,' opg 1896 H Kmepstra Prmkstr. 2 en A. A. Smits; Gorinchem Orde en Vlijt, opg. 1815, W. M. Beijerinck, Molenstr 53 en ? Biegel; Gouda, De Ware Broedertrouw, opg. 1802 C I M
SdKnAV, TTefpen- Gronden, L-Lion provinciale, opg. 1772, K. Buiten, Turfsingel 17, H. Helder, F.



Deelstra; Groningen, Gastvrijheid, (1) opg. 1915, W. Henderson, H W Grosvenor; Haarlem, Vicit Vim Virtus, opg. 1788, C. Zorgdrager, Ripperdap. 29 F., Lieftinck; Harlingen, Deugd en ijver, opg 1795, S. F. Bakker, Singel en N. Simonsz; Heerenveen, Ken u zeiven, opg. 1911, J. ten Cate en Jhr. E. de Beijer; Helder WiHem Frederik Karei, opg. 1825,. A. Bommel, Weststr. 51 en G C. Dibbets; 's Bosch, De Edelmoedigheid, opg. 1770, J. P' F. v. Ewijk, Julianapl. 33 en A Noltée Papenhulstr. 95; Hilversum, De Gooische Broederschap, opg. 1905, Ad. ter Cock v. Lennepl. 27 en K. Westerling; Hoorn, West Friesland, opg. 1858, G. v. Dijl, Appelhaven 13, J. C.' v. d. Blocquerij, K. Ternes; Kampen, Le Profond Silence, opg. 1770, O. Stibbe en C. Kal f, Nieuwstraat; Den Haag, L'union royale, opg. 1757, P J. B. Lampe, v. Speijkstr. 56 en M. Schuijlenburg; Den Haag, Hiram Abiff, opg. 1886 D -v. Oordt, J. v. Stolbergl. 61 en H. P. Wijnen; Den Haag, L'union Frédéric, (2) Leeuwarden, De Friesche Trouw, opg. 1782 I H v. d. Velde, Emmakade 30, en K. E. "Brunger, Harmonie; Leidén, La Vertu, opg. 1757, L. A. v. Unen„ Hoogewoerd 142 en A. Reijmeringer, Steenschuur 4; Maastricht, La Perseverance, opg. 1763 O. D. A. Schreuder, Alex. Battalaan 87, E. E. F Wickermg, Statenstr.; Meppel, Humaniteit, opg. 1913, J. L. Frank en Sybren Tulp.; Middelburg, La Compagnie durable, opg. 1770, Boven oen Schouwburg, C. Hack, N. Poortstraat 195; Nijmegen St. Lodewijk, opg. 1757, Waldeek P. Singel 71, H. J. Hamerslag; W. L. E. Stollé, Overste; Rotterdam, De drie .Kolommen opg. 1767. Oppert 72, H. W. Hermans, P. F. Thoms en J R"tgers; Rotterdam, Frederic Royal, opg. 1786, I. D. Wetsds ML 1. Kolff Matthenêsserlaan 239; Rotterdam, Acacia, opg. 1872 Witte de W.thstr. 21 I. Schaly, Voorschoterl. 93 en A. de Vos; Shedrecht, Aurora, opg. 1896, Harmonie A. Prins, Thz. en J. W. v, Oelderen; Sneek, Concordia res parvoe crescunt, opg. 1818, Loonmagr N de Boer, D Gorter, Zeepzieder, A. Minderhoud Kzn.; Utrecht, Ultrajectina. ópg. 1830 Jufferstr. P. G. H. Dop en C D. Sax Oudegn W. Z 11- Veendam, Het Noorderlicht, opg. 1878, Westerdiep Ds. S. G Binnerts, T. Boerma; Vlissingen, L'Astre de 1'Onent opg. 1792, H. Nljenhuijs, Badhuisstr. 66 en H. C. Beijermann L Noordstraat 10; Zaandam, Anna Paulomna opg 1871, Stationstr. 102, Dr. E. v. d. Stadt Kzn., H. J. Minderhoud en K. W. J. Schnntz, Langestr. 47; Zierikzee, De Ster in het Oosten opg. 1800, P. D de Vos, Havenplein, Dr. J. Helder St Dorusstr.; Zutphen Karei van Zweden, opg.-1851, Rozegracht, J. G. Klaassen en L. J. bpier DeVenterweg 79; Zwolle, Fides Mutua, opg. 1802, Bloemendalstr. O Lofvers, M. F. Graafland en L. F. G. Joret, Vereemg.str. 7.
' Adj. Groot-Meester van de Provinciale Groot-Loge in OostIndië is Dr. L G. Pott te Batavia, 2e Presideat is Dr. W. bonneveld en Secret. E. Lankhout, met 12 Loges op Java, 2 op Sumatra enj 1 op Celebes. .
Adr. Groot-Meester van Zuid-Afrika (Kaapland) is C. C. bnberbauer te Kaapstad met den Heer E. J. Moore, als Prov. Oroot-
(1) Deze Loge werd door de Groningsché broeders voor de geinterneerde Engelsch en als Entente-Centrale opgericht.
(2) Ongericht voor de Belgische. vluchtelingen, die geestelijk nog één willen zijn met hun Broeders aan den Ijzer, maar zich niet laten vermoorden voor de Volken-Verbroedering.



Meester, den Heer A. J. J. Wilson, adj. Prov. Groot-Meester eri J. S. Le Sueur, als Groot-Secretaris.
In Transvaal is Prov. Gr. Meester, W. B. M. Vogts, adj. Prov. Gr.-Meester J. G. C. Wagner en Gr. Secret. A. Ekart Beekmann.
Eveneens staat onder de jurisdictie van Gr. Meester Dr. S. van Lingbeek op de Nederlandsche Antillen de Loge „De Vergenoeging", opgericht 1784, met haar Voorzitter C. F. van Beek. De adj. Groot-Meester is F. W. F. Winkel, Lid van den Kol. Raad.
Ons Groot-Oosten leeft in innige geestverwantschap met de andere Loge-Groepen der wereld. Wij staan echter het nauwst in verband met de kuituur-organisatie van Frankrijk, Italië, Portugal, Griekenland, Spanje, Zwitserland en België. Wij behooren tot de Latijnsche groepen. Onze Bondsorganen trachten onverholen den geest van 1789 en der geavanceerde Fransche Revolutie-mannen voort te planten met de frasen: Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap. Wij zijn aangewezen op de voortplanting van het anti-militairisme, — de grootste druk, volgens het Hoofdkwartier, „waaronder Nederland zucht".
Majonniek Weekblad Red. Fl. v. Assendelft, Gouda 64 jaarg.
L'Union Fraternelle Th. G. G. Valette, 's Hage, C. H. Rolffs, Nijmegen, F. M. N. Beets, Spoorstr.
Maconniek Tijdschrift Prof. I. M. Carpentier Alting Leiden met een Indisch gedeelte. '
De Vrijmetselaar Red. Dr. W. H. Denier van der Gon, Wagenweg 48 Haarlem en D. Ramondt, J. v. d. Doesstr. 107 's Hage.
Bulletin van het Nederlndsch Groot-Oosten Red. Dr J. Helder, H. J. W. v. Lawick, N. Franken, azn. en S. Boudewijnse.
Jaarboekje voor Vrijmetselaren.
De Teekenplank, Maandbl. voor Meester, Vrijmetselaren, Red. De W. H. Denier v. d. Gon, Adm.^F. J. v. Paasschen, 's Hage Westeinde 20, 3 Jrg.
Ons Groot-Oosten bezit een Vrijmetselaars-Studiefonds met een vermogen van 278,000 Gulden. Uit dit fonds kunnen de leerjaren bekostigd worden van onze jeugdige macons of van macons-kinderen, die door hun talenten veel voor de Organisatie beloven. Voor de zending der Troelstra's en Oudegeesten naar Stocholm ad 70 gld. per dag tot voorbereiding van de Europeesche Commune, puiten wij uit het Carnegie-fonds. Voor ander Entente-werk bezitten wij het door Engelsche broeders beheerde Industrie-fonds, waarvan geen inzage wordt gegeven. Het zet, als leiders der materialistische, technische en louter intellectueele cultuur der zuidelijke bevolking, anti-militairistische fabrikanten te paard. De uitbundige admiratie-kreten der broeders doen dan verder deze anti-clericale stichtingen van Helmond, Eindhoven en elders ten dienste van den Londenschen Dictator krachtig



bloeien. Een gewoon sigarenmakertje te Valkenswaard b.v., aldus tot fabrikant verheven, door de Belgische Broeders van het Douanekantoor tegen verminderd tarief binnengelaten, en door de Loge in 't buitenland warrri aangeprezen, heeft in dank daarvoor louter een brochuiur te verspreiden met titel: „Waarom ik niet meer geloof". Ruimschoots stelt dit fonds hem daarenboven in de gelegenheid door philantropische giften het bewijs te leveren, dat ware weldadigheid niet van de christenen, maar van Loge en antt-militairisme komt en dat Entente-politiek evenmin in de bovennatuurlijke sferen tieren kan als schimmel in de zon.



JX.
Nog meer beschavingsverschijnselen,
[... ?.inl James maakt ëeen slapelooze nachten meer door bij zijn leiding der wereld, wanneer alle landen van Europa tot een Statenbond zijn georganiseerd. Deze staten komen onderling overeen het militairisme af te schaffen.
Fredenk de Groote zag i n dat vredes-ideaal den ondergang van Pruissen's zelfstandigheid. De groote Europeesche °° °F I1^?^ 3ls eind"victorie brengen, met de inlijving van de Middel machten in dezen Bond, de ongestoorde nachtrust van Londen's hoogen lijder.
De Centrale Monarchiënn verlangen tot verzekering van hun zelfstandig volksbestaan louter een „équilibre' europeen» Wanneer Italië, Oostenrijk en Duitschland, één lijn trekkende' steeds hun strijdmachten verbinden, wegen de vereenigde krachten der overige Europeesche landen daar juist tegen op De Vierbond durft niet op verovering uit ten koste van den Driebond. De Driebond bezit geen legers, die den Vierbond overvleugelen. Oogenschijnlijk erkent Engeland deze balance of power" volkomen. Zijn industrie duldt echter de économische kracht van dezen Driebond in geene deele. Daarbij komt van den kant der Loge de drang tot sticht.ng der We-



réld-republiek. Evenzoo van de Britsche handelsvloot de begeerlijkheid de eenige meester te zijn, die in het ééne Italië de lakens uitdeelt.
Door middel van zijn maconnieke agentschappen en zijn carbonarië had Palmerston en zijn opvolgers dan ook alle rniddeleeuWsche monarchiën, zelfs de pauselijke, in het schiereiland opgeheven. Het Italiaansch volk verheugde zich in het} nieuwerwetsch stelsel van volks-autonomie en Londen ver-' heugde zich op zijn beurt in de önderhoorigen van dit stelsel,: dat zoo heel en al den Volkswil besloten deed zijn in den wil', van Sint James?
Eerst wanneer Italië los was van den Driebond, kon hel aan de zijde der Entente Duitschland mede helpen vernietigenJ De Loge belastte zich met die verheven taak.
Vele banden, met de Barbaren moesten verbroken. Del Triplice verzekert den Europeeschen vrede.
Ieder man van geweten acht het zijn internationale: plicht, tegen over het .welzijn van Europa, ten bate deri menschheid, dien vrede, niet te storen of voor verbreking; daarvan aanleiding te geven. Duitschland, ten einde de iiatièi economisch te verbeffen en aan zich te verplichten, heeft machtig veel kapitaal in Italiaansche ondernemingen gestoken. Ook beste intellectueele krachten als bedrijfsleiders of tusschen-superieuren aan de zeer noodlijdende industrie afgestaan. De handigste en de soepelste diplomaten hebben achtereenvolgens den Keizer bij het Quirinaal vertegenwoordigd, ten einde de internationale ^verhoudingen steeds de meest j vriendschappelijke te doen zijn. Zij doen in den loop der tijden ter wille van den lieve vrede concessies, zooals fiere, onverzettelijke Pruisen niet gewoon zijn. De keizerlijke jacht spelevaart herhaaldelijk op de meest hoffelijke wijze in de Italiaansche wateren tot i nstandhouding der volmaakte harmonie tusschen de vorstelijke huizen.
De Duitsche Consulaten hebben opdracht de Italiaansche belangen niet minder trouw als die der eigen landgenooten te behandelen. Italiaansche arbeiders, die in de Duitsche industrie-streken arbeiden zijn steeds vol lof over de sympathieke] Tedeschi. De Alpen-bahnen maken het land als deelgenoot vani de schatten door Duitschers verdiend en vaak in Italië verteerd. |j
Tot verbreking dier banden en tot opslorping der natie in het Entente-Kielzog is een volslagen onderstb'ovenkeering van den Volkswil vereischt.
De Loge zal stemming maken 'voor de Entente bij de be-



- zitters. Een kern vormen onder de Bourgeois, die, hun stof-
; felijke belangen ter zijde stellende, zich blindelings opofferend voor hun Organisatie, op 't commando van het Groot-Oosten
1 zich desnoods in den hopeloozen oorlogsafgrond storten.
■. - Men behoeft nog geen beroemd volkspsycholoog te zijn als Sint James, om de volksstemming van het levendig, wis-
1 ' pelturig, hartstochtelijk Appenijnsch schiereiland op de hand der Entente te brengen.
Ijverig neemt het Groot-Oosten deel in de vredes-bewe-
'r 'g»hg van het Internationaal Bureau te Neuchatel. Door deze buitenlandsche betrekkingen komen de Italiaansche broeders,
'p^ohder de meest pacifieke leuzen,'in nauwe verbinding niet;
■ "*alleen met de revolutionnaire samenzweringen in Servië maar ook met Kossuth in Hongarije, Delcassé in Frankrijk, Fer-
§; rer in Spanje, Mangelhaes Lina in Portugal, Lafontaine en' j Van der Velde in België. Zelfs hartstochtelijke voorstanders
[fc van alles te vereffenen wat boven hen staat en van zich
'j uit elk wettelijk keurslijf te bevrijden, zijn zij de eersten om
t aan den Europeeschen Statenbond de mazzinistische, garibaldistische theoriën als grondslagen te geven. Voorop staat algemeene ontwapening, anti-mllitairisme en wereld-vrede. Journalistiek en onderwijs. bewerken dat het opkomend ge-
L slacht deze beginselen als de natuurlijke regels van het wereld-
' bestuur aanziet en voor die maconnieke dogma's gaarne het leven offert. Zij zullen verwerkelijkt worden, wanneer straks het ideaal der Loge, de Wereld-republiek, en dat van Enge-
J land, de Europeesche Statenbond te Berlijn geen tegenstand meer ondervindt, tegen den muur van middeleeuwsche voor-oordeelen. In die World-Community, zal la bell' Italia een der schoonste parelen worden.
De Internationale, de bewustwording van Jan Boezeroen op zich nemende, dringt zich door middel van het syndicalisme — dat daartoe zelfs hier en daar den naam van christelijk aanneemt — in de arbeiders-klasse. Evenals in Portugal en Nederland is het personeel der Staatsbedrijven ook hier
M1 haar geliefkoosd arbeidsveld, vooral bij spoorwegen en bij de zeemacht. Wanneer Londen zijn verlangens suggereert
[ aan deze twee lichamen, kon geen Regeering, zeker geen Italiaansche, dezen Volkswil onuitgevoerd laten.
Garibaldi mocht bij zijn Siciliaansche expeditie in 1860 ten dienste van Londen, een tegenhanger leveren van het militairistisch Moltkenleger. Naar het model van deze sans-culotten-troep moet het leger van den anti-militairistischen Statenbond worden ingericht. Het roodhemden-legerstelsel biedt



geen weerstand bij de vestiging der Wbrld-Communitv. Land en volk worden even als België, dat zich met een ongeschoold volksleger te verdedigen heeft, mitsdien ingericht tot anti-militairistisch proefveld. _ Houdt een Regeering de navolging van dit leger-type — door Garibaldi de zon der •Internationale Toekomst geprezen — tegen, dan zal Italië, dat zich de doorvoering van het stelsel: „Chaque soldat, une* liberté!" tot levensdoel stelt, haar voortdurend dreigen: jzonder zulk leger, zijt gij onze bondgenoot!" „Richt uw "leger op gelijken voet in, als het onze of we stoken in uw land de revolutie tegen het Mihtairismte aan en dwingen u er toe door den wil van uw eigen onderdanen!"
Het Garibaldi-type, Sint James' lievelings-denkbeeld, bezit de volgende ras-kenmerken: le Het roept den volkswil! uit als opperheerscher in den Staat en plaatst Jan Boezeroen op den troon. 2e. Het volvoert, met Jan's volkomen instemming, alle wenschen van Sint James en der overige leiders van Italië. 3e. De vorming dezer soldaten gaat volslagen uit van de onafhankelijks-, nivelleerings- en wereld-vrede-idealen der tirannen-bestrijding van 1789, 4e. Het bestrijdt Moltke's discipline- en subordinatie-idees, welke de volksopvoeding van de nieuwere cultuur vervreemden. 5e. Het verdedigt niet met eigen zonen der natie eigen haard, 's lands zelfstandigheid en tradities, maar neemt het offensief tegen ouwerwetsche tronen en tegen het al te conservatief barbarendom met op oorlogsbuit beluste, naar eigen lotsverbetering hakende, maatschappelijke schipbreukelingen.
Met dit type tracht Entente en Internationale het Italiaansch proletariaat te verlekkeren op den Statenbond.
't Is zelfs niet moeielijk een Minister-Kabinet van een natie, welke haar eigen wetten heeft uit te vinden en uit Ie vaardigen, yoor dat type te winnen, gesteld al dat deze portefeuilleHdragers daaromtrent met de Loge van meening zouden verschillen. Dollards, Roebels, Lires of Guinjes bezitten een tooverklank. In de nieuwere kuituur zijn bovendien talIooze leuzen, frasen, rhetorische wendingen enz. te vinden, welke aan alles, zelfs tegen de christelijke beschaving in| een heiligen glimp bij zetten. Londen is rijk zoo aan 't een als aan 't ander. Als de Duitsche Volkswil maar gesmoord wordt!
Reeds kort na de totstandkoming van het ééne Italië, — nauwelijks heeft Victor Emmanuel den zetel beklommen 'van het derde Rome en der aanvangende Wereld-republiek — verklaart de Loge, haar overwinning hopende te voltooien,



officieel den oorlog aan bet militairisme van Duitschland en Oostenrijk. De twee eenig overblijvende middeleeuwsche monarchiën moeten vernemen: „Ontwapent u, of wij'zenden u dezelfde Revolutie thuis!" Het autoriteits-beginsel in de legers dier rijken tergt Italië's bezorgdheid om ieder individu vrijheid van denken en doen te verzekeren. Zoo'n beginsel in de Centrale Rijken kon zelf de zuigkracht van den ontworpen Bond van Europeesche Volkswil-staten eerlang te machtig worden.
1882 laat Sint James en de Organisatie het stichten door Crispi van den Driebond toe. Economisch kan het nieuwe rijk zich zelf niet redden. 1886 wordt Victor Emmanuel namens Londen' gewaarschuwd daarin niet verder te gaan. Grootmeester Lemmi bestookt den Bond met allerlei ontwapenings-motieven en neemt Palmerstons wereld-vrede-plan "over.
„Die gewapende vrede kost het land te duur. Deze verbintenis „is tevens geheel in strijd met de natuurwetten. De Bond, welken „de natuur Italië aanwijst, is een Entente tusschen de volks-wil„staten. Deze alleen zijn geroepen over Europa de banier dér „vrijheid te doen wapperen. Met- Engeland en Frankrijk heeft „Italië zich te vereenigen. De Driebond kan louter de positie der „Rijken versterken, welke het nog wagen met ouwerwetsch mili„tairisme zich tegen de volkeren-fraterniteit te verdedigen.
„Frankrijk met Engeland en Italië", zoo deelt de brief aan den Koning' verder den volkswil mede, „zijn de banierdragers der „Europeesche naties, welke den weg der vrijheid zijn opgegaan.
„Die drie landen zijn verplicht, meer dan eenig ander volk, „het Verbond der Gerechtigheid in te voeren. Dat vergt het be„sluit der Historie. Daarom roepen der volken: 't Is dwaasheid, ,,'t is hoogverraad, waneer een Regeering zich verzet tegen dit „historisch decreet, den eisch der volken tegenwerkt en aldus eer„der den weg. der barbaarschheid betreedt dan die van Vrede en „Recht".
Tegelijkertijd dat de Loge en haar pers den openlijken strijd voert tegen het Militairisme, tracht zij lang£ pacifieken weg tot wereld-vrede te geraken.'In 1874 komt, tot verwekking van eenheidstorende, ultramontaansche twisten in Duitschland, een verbond tot stand tusschen de Duitsche en Italiaansche Vrijmetselarij. Keizer Wilhelm I, die, in de hoop van haar invloed ten bate van zijn Rijk te kunnen aanwenden, het beschermheerschap over de Loge heeft aanvaard, komt, met mooie beloften over Duitschland's industneele ontwikkeling aan de Middellandsche Zee gepaaid, persoonlijk naar Milaan om die plechtige verbroedering feestelijk te vieren. De Italianen willen zoo'n ouwerwetschen tiran gaarne ontvangen, als hij hun doel kan dienen. Het Groot-Oosten tracht door de ontvangst den imaconnieken Kultuurkampf,



welke Duitschland's kracht moet verzwakken, nog weliger te "doen tieren en de aandacht af te leiden van het anti-militairisme en andere volkswil-theoriën die verraderlijk gedurende deze periode de veste binnen sluipen. Tegelijk heulen de Italiaansche broeders met Engeland. Den in-Asië en Europa rondboemelenden Loge-Grootmeester, later als Eduard VII stichter van hun Entente, ontvingen zij met gelijke vereering, met gelijke beloften van invloed en met gelijken haat tegen de beschaving van Rome.
Ook keizer Wilhelm II zoeken zij met praatjes over den lieven Wereld-vrede in , te palmen. „Hun Loge-invloed zal Engeland's overheersching op het Appenijnsch schiereiland fnuiken etl de Duitsche betrekkingen versterken". De misleide vorst zendt bij gelegenheid van het honderd-jarig bestaan der Romeinsche Loge haar zijn in olieverf geschilderd portret, 't Is 1910. De Loge leeft nog altijd in de' verwachting, dat de Centrale Machten niet met geweld gedwongen moeten worden tot ontwapening.
Haar maconnieke cultuur zal deze Barbaren, evengoed als de Russische, tot den anti-militairistischen toestand brengen, welke de Wereld-Republiek tot hun opslorping behoeft.
Raadselachtig als altijd verschijnt aldus de Italiaansche Broederschap nu eens als sentimentvolle Vredesduif, dan weer als Blauwbaard, die vrouw |en kinderen met ditiivelsche wellust om laat komen. Haar\waren aard telkens verbergende, is zij of uiterst pacifistisch of uiterst wreedaardig in haar moordlust. Op 't ééne oogenblik neemt zij de uitgebuite proletariërs onder haar vleugelen om met hen het Duitsche Kapitaal te vernietigen. Vijf minuten later scheldt en raast zij terwille van Entente-kapitalisten, tegen de Internationale ophitsingen. Zij gaat vandaag de nauwste betrekkingen aan met de Loges van Hongarijë en Duitschland en bewijst de teerste vriendschap aan de metselaars der Middelrijken. Morgen verraadt en verkoopt zij deze broeders voor een handvol goud. In 'Lopenbaar predikt zij verdraagzaamheid, afschuw van bloedvergieting, wegdoezeling der grenzen Van taal, ras of godsdienst, entente, wereldvrede, weekhartig anti-militairisme. In 't geniep stookt zij, zoekt twistappels, zaait baat, voedt wreedheid en vijandschap, .wapent den politieken sluipmoordenaar met den dolk, bereikt haar doel door Revolutie, verwoesting van gewesten, uitmoording van heele volken. '&$C"i



„Die mogendheden", getuigt zij openlijk aan de Barbaren, „welke zich tegen den democratischen Statenbond van Europa „verzetten, kunnen zich niet op de been houden zonder wapengeweld. Zij zullen nooit van den algemeenen drang naar ontwapening en vrede willen .weten. Wij houden ons aan Mazzini's „wachtwoord: „Algemeene ontwapening is noodig, alvorens het „volk recht kan worden gedaan!" Die algemeene ontwapening „moet door een volkeren-congres worden afgekondigd. De besluiten, door de deputaten van dit Congres genomen, zullen aan „het souvereine volk vervolgens ter goedkeuring worden overgelegd. :JiÊmÈÊËÈ
„Italië heeft de roeping het initiatief tot deze wedergeboorte „van Europa te nemen! Daarvoor heeft het echter de medewer„kjng van Frankrijk noodig!
„Die victorie zal door de maconnerie bevochten worden. De ,;XXe eeuw mag niet eindigen vóór dat Duitschland en Frankrijk, „Italië en Oostenrijk-Hongarije, Rusland en Engeland, Turkije „en Griekenland op dit grootsch Europeesch - Congres samenkomen" 
Dit anti-militairistisch pacifisme bleef natuurlijk een der diepste, maconnieke geheimnissen, toen de Loge om een portret van den Keizer bedelde, nadat zij sinds tien jaren van Barrère, den Franschen gezant, „vervloekt kapitaal" had aangenomen om hem te bestrijden door woord en schrift. Maar toch heeft het Polizei-Presidium er kennis van gekregen, getuige de ontvangst, welke Januari 1917 datzelfde Statenbond-voorstel, nu door Wilson gedaan, te beurt viel.
Lang — te lang om te vermelden — is de lijst der intriges van Bairère, Delcassé's gemachtigde te Rome, in verbinding met de binnen- en buitenlandsche revolutiortnairen gesmeed tot afscheuring van Italië tot ongeluk des lands van den Driebond. Dit hoofdstuk haalt louter eenige beschavings-verschijnselen aan van de zijde der Entente-partijen, welke het Appenijnsch schiereiland in den wereld-oorlog hadden te slepen. Zonder eieren-klutsen geen struif. Zonder uitmoording geen beschaving.
Pacifistisch als altijd, brengt de Organisatie 6 Sept. 1914 het volgende oorlogsmanifest ter kennis van de Broederschap. Reeds vóór den oorlog heeft dat Bestuur een breedsprakig rondschrijven aan de zuster-Loges gezonden, waarin het verklaarde dat de „Organisatie, haar plicht getrouw, alles „in het werk zal stellen om de gemeenschappelijke actie der „Loges van alle landen niet van de grondbeginselen der „Vrijmetselarij te doen afwijken en het daarheen te leiden, „dat de menschelijke beschaving van den dreigenden oor„logsgeesel gespaard zal blijven op dat minstens de ellendige „gevolgen van den oorlog getemperd zullen worden". Men



wachtte iri het Groot-Oosten yan uit Duitschland en Oostenrijk het signaal: „de wapens neder!"— De Entente, die in die dagen de helden van Serajewo te hulp snelden, had dit signaal haar broeders in alle landen toegezegd. Men twijfelde niet aan haar overwinning. Maar het anti-militairistisch complot werd kloek door de Middelmachten verijdeld. Nu hebben de leiders nader hun plan de campagne te openbaren. „Italië" zoo heet het in onze soepele beginsel-verklaring:
„Italië is tot heden. louter toeschouwer gebleven in den oorlog. „Die houding zegt niet, dat het zijn belangen, zijn aspiraties, zijn „tradities en de beginselen van zijn politiek en maatschappelijk „leven uit het oorlog verliest.
„Italië zou, trouw aan de verdragen door zijn Regeering afgesloten, in zijn vreedzame houding volhard hebben. Maar de „twee verbonden keizers letten alleen pp hun afzonderlijke behangen en op de voldoening hunner persoonlijke wenschen. Elke „andere overweging of verplichting lieten zij zwijgen en namen„de ontzettende verantwoording op zich om Europa in de verschrikkingen en onheilen te stooten van den wereldoorlog.
„Onze vaste overtuiging is, dat Italië slecht zijn eigen behangen behartigen zou, als het buiten den oorlog bleef, welke het „lof van Europa voor vele geslachten zal beslissen.
„Levensbelangen yan ons vaderland worden bedreigd. De zoo „lang en zoo vurig verbeide voltooing der nationale eenheid wordt, „wanneer zij thans niet veroverd wordt tot ombepaalden tijd uitgesteld, ja, misschien voor altijd in gevaar bracht. De verdedi„ging van het Recht tegen de tirannie eischt van ons, dat wij „onze schitterendste traditie getrouw blijven en zonder vrees ten „spoedigst met kracht ingrijpen.
„Praktische en ideëële gronden" eischen dat Italië met verstandige beslistheid de kansen waagt en de offers brengt, noodig „om te bewijzen, dat het zijn herleving als volk en zijn wereldhistorische .zending onder de volken waardig is.
„Wel is 't zaak der Regeering om het geschikt oogenblik „te kiezen en een besluit te nemen, zooals het hoogste belang „van het vaderland eischt, maar in afwachting daarvan moet de „Vrijmetselarij, volgens haar tradities, op de krachtigste wijze „haar opvoedingswerk van de volksconscientie voortzetten. Dies „moet iedere Broeder in en buiten .de Loge de overtuiging trachten te vestigen dat voor Italië een uur. van de zwaarste verantwoording geslagen heeft, alsook van grootsche offers en dat paleis „en hut met elkander op het edelmoedigst moeten wedijveren jn „het brengen dier offers en in het op zich nemen dier verantwoordelijkheid.
„Wij hoeven er niet aan te twijfelen dat de Regeering de „militaire en diplomatieke voorbereiding der zaak niet ter hand „nemen zal.
„De Vrijmetselarij moet zich in deze ure haar verleden, het „vertrouwen en de sympathie van 't beste deel der natie waardig „toonen.
„Houdt daarom, mijn broeders, uwe verplichtingen helder „voor oogen. Herinnert u de plechtige geloften, die gij bij 't in-



„trede der orde hebt afgelegd,' om uw besre en hoogste krachten „geheei over te hebben voor het welzijn uws vaderlands Daarbij „zal n het bewustzijn sterken en u in geestdrift ontgloeien, dat „de hoogste belangen van Beschaving en .Recht u zijn vertrouwd.
„Van wege den politieken toestand zijn dit jaar opvallende „feestelijkheden niet raadzaam. Maar wij kunnen geen innigen gedenkdag vieren, dan wanneer wij als Broeders vereend in onze tempels, hart en zin gericht op de groote herinneringen uit het „verleden, ons waardig en met diep besef ons voorbereiden tot „vervulling der plichten, welke ons dit uur oplegt, nu er zich „zulke grootsche beslissingen en zulke belangrijke middelen tot „verheffing der menschhéid aan ons voordoen".
Op dit wachtwoord van Grootmeester Hector Ferreri worden alle Duitsch- of Oostenrijkschgêzinde deelnemers der Organisatie, als verdacht van anti-pacifisme uit de geheime vergaderingen geweerd. De Loge „Humanitas" in Milaan, wier overwegend ledental den Driebond wenscht te' handhaven, wordt gesloten. En de pacifisten den boer op om den heiligen oorlog te prediken tegen de twee verouderde monnarchiën.
Van' een andere Groot-Loge gaat tot versterking daarop ter gelegenheid van den gedenkdag der verovering van de Pauselijke monarchie, het volgende stuk uit:,
„Bij het zien der stroomen bloeds, die vergoten worden in „Europa, en bij den geweldigen 'schok der twee beschavingen "ïï P' dat al dt bloed niet te vergeefs zal gestort zijn'
„Moge dat bloed ons de triumf brengen van een nieuw tijdperk! „Een tijdperk vrij van tronen en altaren! Een tijdperk van ver„broederinng der volken!"
„Ditzelfde schouwspel herinnert ons eveneens aan een ander „feit even groot in beteekenis, en met even krachtige opwekkingen: 20 September 1870.
„Neen, geen feest heden! Geen redevoeringen!
„Wel mag het hart worden opgebeurd, maar de stem beeft „en zwijgt! De avond van den komenden Woensdag, 23 Sept „klokslag halt tien. vindt ons allen samen vereenigd Tn den tempel' „om er in volkomen subordinatie de nadere orders van onzen' „ürootmeester in het belang van onze gezinnen en het vaderland „getroffen, te vernemen.
„De dag is gekomen om onzen oogst binnen te halen Nadat „wij ons zaad aan een goed bewerkten bodem hebben toever„trouwa en rijk hebben doen gedijen door de zuiverste beginselen „van eenheid en discipline, vinde ieder onzer de kracht om. in „stille overgeving het offer van zijn eigen overtuiging te brengen „aan de goede zaak. Van at dit oogenblik zij niemand meer een „zelfdenkend vrij metselaar! Elk individu gaat op in de ééne „tnumpheerende Vrijmetselarij!"
De orders van den Grootmeester, waarop zijn schrijven doelt, luidden aldus:



„Iedere broeder is verplicht de openbare meening naar „zijn vermogen ten gunste van Frankrijk en Engeland -te „bewerken. Inzonderheid rust deze plicht pp alle ■ journalisten der Organisatie. Deze plicht gaat vóór hun persoonlijk gevoelen "of vóór hun particuliere overtuiging". (Uit dankbaarheid voor de bevrijding uit de christelijke beginselen,, moeten zij thans aan den ketting der Loge blijven liggen.)
„Met de grootste voorzichtigheid, maar met alle ten „dienste staande middelen, moet er" kunstmatig een casus ^belli uitgelokt worden tusschen Italië en Oostenrijk, ten "einde het daarheen te leiden, dat Italië , zijn neutraliteit kan ^opzeggen en zich aan de zijde der Entente scharen.
„Vergaderingen moeten daartoe belegd worden en openbare betoogingen gehouden. De broeders kunnen zich niet „genoeg inspannen om voortdurend en zonder ophouden te ',herhalen, dat Frankrijk en Engeland de groote voorvechters "zijn van het credo der volkssouvereiniteit, van de bevrijding l'uit het 'bijgeloof en van den vooruitgang der beschaving „aller volken.
„De geheime consignes van den Grootmeester drukte „echter bij dit alles op het hart zorgvuldig alles te vermijden '„wat kon herinneren aan Rusland. Onze organisatie zit erg ^,in de maag met haar strijd voor de beschaving onder de „auspicieën van Vadertje's knoet".
Iedere hulp tegen den bondgenoot is den Pacifisten welkom. Op voorspraak der Organisatie worden de deelnemers aan Garibaldi's legioen met Engelsch geld aangeworven, weder in het Italiaansch leger opgenomen, al heeft een Italiaansch soldaat, die ooit een vreemde mogendheid diende, zijn nationaliteit verloren.. Alles wat helpen kan om in de Middelrijken „tronen en altaren" te gaan omstooten, wordt met open armen ontvangen.
Koning en Kabinet buigen natuurlijk, op den tooverklank van 't goud, reeds lang voor den uit Londen voorgeschreven Volkswil, maar de oórlogs-partij stuit op mpeielijkheden bij de sociaal-democraten. Bittere verwijten moeten de Loges hooren, dat zij aan Frankrijk en Engeland verkocht zijn, het vaderlandsche leger onder Parijsche leiding stellen, 'oorlogswinsten voor hun leden zoeken, met het bloed der arbeiders een vreemden bodem willen drenken, de militaire macht niet trachten af te schaffen, maar tot wapengeweld hun toevlucht nemen. Ook de S. D. leiders hebben hun invloed op de werklieden niet voor een ei en een appel veil.



Roode, in anti-militairistische beginselen opgevoede broederen op eenmaal zonder dat zij of hun adviseurs schaamrood worden, naar het bloed doen dorsten van hun Duitsche en Oostenrijksche partijgenooten, moet de Entente iets waard zijn. Zoo niet, dan biedt men zijn diensten en die der syndicaten den Barbaren. Reeds in Sept. 1914 is de „Avanti" bereid het Centraal Militairisme bloedig neer te vellen en begint zijn volkje in dien geest te bewerken. De koop wordt eerst eenige weken daarna definitief 'afgesloten. Het geld dat stom is, maakt ook bij leiders en werklieden spoedig recht wat krom is.
Deze evolutie geschiedt naar de volgende wetten: De eerste weken heftige tegenkanting in de social. pers en op de vergadering. Dan gaat de opgestoken storm tegen den oorlog van lieverlêe liggen. Hier en daar wil men nu toch maar het oorlogspad op tegen de Centrale Machten, die weigeren tot de wereld-republiek toe te treden, zich verzetten tegen de verbroedering der volken, en als barbaren alle humaniteit onwaardig zijn.
Een verblindende aureool begint allengs de Entente te omstralen. Het vaderland kan nu van den tiran worden verlost. De kapitalisten, die door munitie-levering rijk worden, zzijn niet zoo misdadig. De Duitsche en Oostenrijksche militairisten verdienen veel meer aller haat. Moordpartijen tusschen de menschenkinderen zijn edel, wanneer ze de vrijheid brengen van troon en altaar. Nog een paar weken en de roode kudde trekt vol geestdrift voor de Entente ten strijd. De Loge-mannen en de Internationale pacifisten zijn weder verbroederd en vol vuur om ter wille van Londen's schoone oogen zich op den Balkan tegen het Centraal Militairisme dood te vechten. Wee den broeder, wien dat niet lijkt!
Op den verjaardag van Mazzini's dood, 10 Maart 1915, krijgt de Broederschap van Catania een merkwaardige feestrede te hooren. De Broeders in Spanje, Frankrijk, Rumenië, Nederland, enz. kunnen in hun respectieve landen vernemen hoever Italië, de beginselen der Entente-partij getrouw zijn aandeel aan den wereld-oorlog zal nemen tot' voorbeeld van alle broeders der wereld, die vroeg of laat eveneens hun krachten zullen hebben te leenen. „Kan dan al", zoo riep Professor Nunzio Baccaluzzo in zijn vuur:
Kan dan al de Maconnerie, de oudste Internationale Bond, den oorlog (door haar afspraken van ontwapening en verbroedering der partijen bij het eerste treffen) niet hebben verhoed, zoo heeft zij toch open en loyaal, in dagbladen en in ,t volle leven zich schrap



gezet t egen het Militairisme, tegen de overheersching der Keizers, tegen het Duitsch-Oostenrijksch. blok. Ieder groot belang, dat de menschheid in beroering brengt, gaat, op het gebied van Vrijheid en Recht, stéeds van de Loge uit. En deze treedt met ,ai haar krachten in het strijdperk.
Doch wij gaan verder. Met dezen oorlog moet niet maar alles worden weggenomen waaruit nog ooit een twist tusschen de volkeren zou kunnen ontstaan. Ook de natuurlijke grenzen der natieën moeten weder hersteld. Het vertrapte Recht moet openlijk hersteld. Alle volken moeten weder den vredigen wedstrijd van vooruitgang en arbeid hervatten.
Daarom blijven wij niet neutraal, kunnen ook niet neutraal blijven... Neutraal is alleen het Pausdom...
Maar het Vatikaan en zijn heilige alliantie met Keizer en Sultan zaï niet zegevieren. Van dezen strijd, die niet te vergeefs zooveel bloed zal hebben doen vloeien, zal de heilige alliantie der Vol>en uitgaan... Geheel het vroegere en het latere Irredentisme verzet zich telgen een onnatuurlijke indeeling als die van Europa lijk die door de Congressen van Weenen en Parijs zijn bepaald.
Wij nemen het probleem op, daar waar Mazzini het losgelaten heeft. ;
Derhalve treedt Italië op- om de beslissing te brengen. Onze grootsche traditiën, onze mannen als Cavour, Garibaldi, Mazzini spreke luide, nu de belangen van ons volk en 'van onze verhoudingen tot andere landen op het spel staan. Wij zijn verplicht de strijd tegen Oostenrijk van 1866 voort te zetten.
Daarom doe ik U kond, dat de dag van het Duitsche volk, de dag van zooveel licht en zooveel schaduw, van ideeën en van bloed aan het tanen is. Een nieuwe dag gloort. Een dag van oogst. Een veel blijder dag van verwachtingen, van vrede en liefde. Die dag rijst op de met bloed doordrenkte voren van Oud-Europa. Die dag, onze dag, zal vrede brengen aan de groote ziel van Mazzini. Het z al de dag der wraak zijn voor Calvi, die het verdrag van Udine in stukken scheurend, U aanmaant van af de rotsen van Cadore met zijn Garibaldiaansche onstuimigheid:
„Broeders, die geboren werd uit onze asschen, „Bestrijdt, bestrijdt de eeuwige Barbaren".
Niet alleen in Italië, ook' in alle maconniek beschaafde, landen werd deze rede, die den< stand der Entente-zaken op het Appenijnsch schiereiland teekende, verspreid. Zij moest de Italiaansche broeders in Saloniki, Rumenië, Egypte, Tunis, Turkije, en vooral in Noord- en Zuid-Amerika ontgloeien voor de Geallieerden, hen hun invloed doen gebruiken om de oorlogspartijen dier landen aan te wakkeren en zich gereed doen houden eveneens alle offers voor de Entente met liefde te brengen, 't Volkswil-bloed zou alom voor de Vrijheid vloeien.



'Midderwijl vragen de Overheden der Broederschap den leden de staten op van hun functie in het openbaar leven en in de Loge. Tijdig wordt gezorgd, dat de verschillende ambten in de Loges, terwijl de Broeders te velde waren, naar behooren werden vervuld en daartoe bij voorbaat niet gemobiliseerde reserves aangewezen. De laatste stormloop van uit Italië op het Militairisme moet de broeders geheel voorbereid vinden.
Gouverner c'est prévoir.
Het beslissend oogenblik nadert. Het Fransch-Engelsch offensief in de Argonnen zal slagen door een opdunning van het Duitsche front. De oorlogsverklaring van Italië, de legers der Centralen gedeeltelijk naar de Italiaansche grens voerende, zal de doorbraak der Geallieerden in N. Frankrijk verzekeren.
In overleg met den franschen gezant wordt de 5e Mei, dèn dag der onthulling van Garibaldi's gedenksteen te Quartoi gekozen voor een grootsche volks-betooging tegen de Barbaren. In overleg tevens met de Italiaansche politie, die reeds de twee andere gehooten van den Driebond ongehinderd als vijanden hoont. Door geen censuur tot handhaving der onzijdigheid weerhouden, slaagt deze ordelooze openbaring van den Volkswil volkomen. Boven alle anderen Uitwapperende geeft het vaandel van het Groot-Oosten, omrigd door vierhonderd banieren van de. overige tempels, in den. stoet de beteekenis aan der eischen der volksmenigte. Zij vordert bevrijding van de Barbaren en de hulp van het Italiaansch leger aan de Entente tot hun verplettering. De verantwoordelijkheid van den vurig begeerden oorlog neemt de Maconnerie namens het volk op zich. Nu niet meer door geheime kuiperij, ïnaar openbaar ten aanschouwe der geheele maconnieke wereld. Die overweldigende stoet geeft, tevens te kennen, dat de mazzinisch-garibaldistische broeders uit de Belgische, Fransche, Portugeesche en Nederlandsche zusterLoges eveneens'het openbaar breken van Italië met de Barbaren verlangen. Geen woord van protest, tegen het toe' treden tot de Entente, eerder hulde en aanmoediging, zal van deze zusters uitgaan. De Entente-krijg is de oorlog der Logé.
De maconnieke bladen dringen den volgenden dag in hun pacifisme de Regeering deze machtige uitingen van den volkswil op. Zij kan er zich niet meer aan onttrekken. Alle concessies, welke, beide Keizers tot behoud van den vrede Italië deden of nog zullen doen, mogen niet meer den oorlog



tegenhouden, 't Zijn louter teekenen van vrees, die een spoedige overwinning doën hopen.
Drie honderd stemmen in het Parlement schrikten op den rand van' den afgrond terug. Met Oiolitti aan het hoofd drongen zij op behoud der onzijdigheid aan, 't Kabinet Salandra moest ontslag nemen.
Maar de Hooge Raad, in aller ijl te samen geroepen in den tempel te Rome zwoer dat Oiolitti niet in het Ministerie terug zou komen en dat de Volkswil over het heele land in de grootste beroering zou worden gebracht.
„Italianen", zoo klonk het bevel van het Groot-Oosten, „eer „en toekomst van 't Vaderland staan op 't spel. Italië wordt bedreigd, verraden, vernederd en onderdrukt! Het vaderland staat op „een keerpunt. Of het zal groot worden in de oogen van heel beschaafd Europa, of voor immer vernederd in den afgrond van „lafheid en schande, medeschuldig aan de Duitsche barbaarschheden.
„Volk van Italië, aan u het woord! Zet straten ën pleinen af! „Uwe leuze zij: Of oorlog, of de Republiek."
- Iedere gemeente, die de eer had een paar broeders in haar midden te tejlen, raakte in gisting. De volkswil kraaide victorie en 17 Mei kon het Fransch Groot-Oosten jubelend de Broederschap gelukwenschen. met het heugelijk feit, dat beide volken nu voortaan zij aan zij zouden kampen tegen de Barbaren voor den triumph van het Recht en de beschaving en dat zij nu op het roemrijk slagveld al overwinnend het onafscheidelijk verbond nog vaster zotiden sluiten.



INHOUD.
BLADZ.
De Organisatie .... 3
De Entente . . 6
In des lieven vredes naam . . . 15
Het Paard van Troje binnen de Duitsche Veste 33
Dood aan het Militairisme . 43
Een Pacifistische Mop V>l'^ ... 52 De Internationale en de Ouverture van den Volkswil-
Oorlog . . . 68
In het klassieke land der Vrijheid 1 :h' '} 89
Nog meer beschavingsverschijnselen . . 111