TÉOPENAD^t
/ANVLSETlS^ cET&CyI
HENK! VAN VEi^tESKERKiK'



1











TROPENADEL
(VAN VLIET, SWEET & Cy.)



1



; TROPENADEL
VAN VLIET, SWEET & Cy.
EEN VROOLIJK BOEK
DOOR
henri van wermeskerken.
SCHELTENS & GILTAY — AMSTERDAM



Drukkerij Koch & Knuttel — Gouda.



I.
Van Vliet had zich reeds driemaal verslikt in den rook van een Engelsche sigaret, maar bleef toch dapper doorrooken, omdat hij zich nu eenmaal aan den smaak van die dingetjes wennen wilde.
Nog niet geheel wakker uit de slaapverdooving van broeierigen middagdut, zat hij soeserig te kijken naar den kamerjongen, die loom kwam aanschuifelen uit de bijgebouwen, en de plumeau in de hand hield, alsof hij werkelijk ernstig van plan was ergens stof op te jagen, het in ieder geval te verplaatsen.
Dan verslikte Van Vliet zich voor de vierde maal en wierp de sigaret met een nijdigen ruk over de balustrade. Op hetzelfde oogenblik bedacht hij de mogelijkheid, dat hij er een van de hotelgasten in den tuin mee had kunnen treffen, en wachtte even of hij misschien niet een vloek van beneden zou hooren,... maar het bleef stil, en gerustgesteld strekte hij zich weer in zijn krossi malas, waaierde drukker dan voorheen met de bloote voeten, om er de muskieten van weg te houden, die van de gelegenheid geprofiteerd hadden, toen hij even zijn aandacht tot de vallende sigaret bepaalde, hem er met eenige nijdige prikken aan te herinneren, dat hij in Indië was.
Een Indischman, die pas uit slaapverdooving van
Van Vliet, Sweet & Cy. \



middagdutje ontwaakt, is gewoonlijk slecht te spreken. Van Vliet was vandaag heelemaal niet te spreken. Hij voelde alleen neiging om eens flink te kankeren,... Indisch te kankeren, over allerlei dingen die hem de laatste dagen gehinderd hadden. En omdat er niemand in de buurt was, waartegen hij zich uiten kon, zat hij in zichzelf te vloeken over de verdraaide hitte, die nog ondragelijker scheen hier in de bergen dan inBatavia. Was hij daarvoor naar boven gekomen? Het mocht te Batavia misschien op den thermometer warmer zijn,... aan de temperatuur te voelen leek het hier een hel! En dan ... in Batavia had je tenminste je eigen huis, je eigen mandikamer en je eigen bed om je middagslaapje te doen, in een groote en ruime slaapkamer. Maar hier in die benauwde hotelkamer, de grootste nog wel van het heele huis, had hij den halven middag liggen woelen op het broeiïge bed, omdat de slaap niet komen wilde. Was je daar nu boven voor? Was dat nu het koele Sindanglaja, waarover Marie het al weken te voren gehad had, omdat zij zich nu eenmaal in het hoofd gezet had, dat je voor je fatsoen in den Oostmoeson niet in Batavia kon blijven?
Toevallig een paar warme dagen, had de hoteleigenaar gezegd ....
Ja, toevallig, maar dat duurde nu reeds tien van die toevallig-warme dagen. Het was altijd toevallig zoo warm, als hij eens naar boven ging. Verleden jaar in Garoet, toevallig een paar warme weken en het



jaar daarvoor in Soekaboemi, toevallig een warm maandje.
Hij was toch maar het liefste thuis, in zijn ruime en koele huis op Tjikini, en overdag op kantoor aan de Kali Besar. Men kon dan zeggen dat het in de laagvlakte heeter was dan hier in de bergen — hij voelde het daar tenminste niet zoo broeiend als hier. Maar Marie had het weer in haar hoofd gezet, de Janssens gingen naar boven, de familie Pronk ging naar Garoet, heel Batavia, dat zich respecteerde ging een kouden neus halen, en nu moest persee zijn neus ook koud wezen, tenminste in naam. In werkelijkheid had hij het in jaren niet zoo warm gehad. Verleden jaar in Garoet had hij het bezworen, dat hij een volgend keer niet meer mee zou gaan en nu zat hij waarachtig weer boven. Waarom? Om den kouden neus dien hij niet bad, en dien hij bij zulk weer ook niet krijgen zou. En om zijn vrouw, die het wilde, omdat het chic stond, omdat het erbij hoorde, als je tenminste voor vol wilde worden aangezien.
Hij had tegengeprutteld, gezegd dat hij geen hond was, dat zijn neus koud genoeg was, — ja, ja, het leek waarachtig wel of Indische menschen honden waren — maar hij had weer toegegeven, omdat ze gezegd had, dat Emmy ook wat moest hebben. Ja, Emmy, Emmy, om Emmy had hij het alleen gedaan. Als je een dochter had, moest je er wel eens uit, ook al was ze al zoo half en half verloofd. Anders



je verloving wel! Ze had beter gedaan nog wat te wachten, twintig jaar was jong genoeg, dan hoefde je nog niet op een man te zitten wachten, vooral niet als je er aardig uitzag... en een duitje meekreeg. Hij begreep nog niet heelemaal, hoe hij er eigenlijk toe gekomen was, zijn toestemming te geven, had er eigenlijk half spijt van, nu hij de laatste dagen gezien had, hoe dat kind door allerlei heeren druk het hof werd gemaakt. Nu ja, Rudolf was ambtenaar, had een goede positie en nog beter vooruitzichten, stond uitstekend aangeschreven bij zijn chefs. Maar ze had toch nog wel wat kunnen wachten. Dan had ze nog heel wat beters kunnen krijgen. Stom eigenlijk dat hij niet wijzer was geweest. Een ambtenaar, adjunct-inspecteur van Financiën, zeker het was heel mooi, je kwam erdoor in allerlei ambtenaarskringen, die tot nu toe voor hem gesloten waren gebleven, maar... enfin het was stom, dat hij toegestemd had.... er waren toch ook nog veel kringen in Batavia, die op gewone ambtenaren neerkeken. En dan... een Indo! Hij had er eerder aan moeten denken, dat een Indo toch altijd een Indo was en bleef, dat een Indo in de Bataviasche society toch nooit heelemaal voor vol werd aangezien. Er waren heel wat beter huwelijken te doen geweest, voor Emmy ... En voor hem ook, als schoonvader.
Als ze een maand langer gewacht had, dan had alles heel anders kunnen zijn. Hoe had die jonge



meneer Post haar hier niet het hof gemaakt, voor hij wist dat ze op het punt stond zich te verloven. En zijn oudelui hadden het waarachtig graag gezien, dat er wat van was gekomen. Je kon de Posten, als familie niet uitvlakken. Die zaten erin, in de society. En Mr. Sweet, die ging nog kalm door met zijn hofmakerij, al was hij ook aan Rudolf voorgesteld. Je kon zeggen wat je wou, een Engelschman was heel wat anders dan een ambtenaar. Als hij een Engelschman als schoonzoon had, dan kon hij er direct op rekenen opgenomen te worden in de deftigste kringen, dan stonden alle Bataviasche deuren even wijd voor hem open, als nu voor dien Mr. Sweet, en voor alle Engelschen van Batavia.
Of ze nu Mevrouw Verkerk werd, of Mrs. Sweet, dat was dunkt me nog al een verschilletje. Een Engelsche schoonzoon, dat stond, dat gaf aanzien. De resident had ook een Engelschen schoonzoon, twee vriendinnetjes van Emmy waren met Engelschen getrouwd.
Nijdig sloeg hij een mug dood, die zich op zijn blooten enkel had vastgezogen en stak een sigaar op. Die smaakte toch waarachtig beter, dan dat zoete dingetje, met die gesauste tabak.
Als hij een Engelschen schoonzoon had gehad, dan zou het hem vanmorgen niet overkomen zijn, had hij zoo'n flater niet hoeven te slaan. Was het dan geen gewoonte, dat je je in een hotel ook aan de andere gasten voorstelde en eens een praatje bij hen



ging maken? Waar zat je anders voor boven, als je er geen nieuwe kennissen kon opdoen.
Het was toch enkel beleefdheid van hem geweest dat hij naar dien ploert van een Van Wassenaar, een leeglooper, die zich verbeeldde deftig te zijn, tot de haute volée te behooren, was gegaan, en gezegd had: Pardon, mag ik me eens ene voorstellen ?..
— Merci, had de vent gezegd, ik heb kennissen genoeg, dank u!
Het bloed steeg hem naar het hoofd, telkens als hij eraan dacht.
Driftig riep hij: — Djongos, mandikamer, soedah kossong ?
De jongen ging zwijgend heen, om te zien of dé mandikamers nog bezet waren.
Het leek wel of niemand hem voor vol aanzag, ondanks zijn geld.
Dat was ook de. schuld van zijn broer George. Wat had die daar gisteren ook aan de familie Post. te vertellen, dat ze vroeger op de Bloemgracht hadden gewoond, dat hun moeder er nog /woonde. Toen hadden die zoo glunder zitten lachen. Waar kwamen de Posten vandaan? Vertelden die aan iedereen hun kom-af. Misschien kwamen ze van de Looiersgracht, of ergens uit de Reguliers-Dwarstraat, ze waren tenminste zoo wijs het niet aan iedereen te vertellen. Als je ze vroeg, zouden ze zeker vertellen : Van de Heerengracht,... of zoo iets. Wat ging



het ze aan. Wat ging het de wereld, de Indische wereld aan, waar je vandaan kwam. Het ging ze alleen aan, waar je nou zat en wat je nou had, en wat je nou was. Hij kon zoo verdomd stom zijn,... die George.
Hij hoorde nog het verwaande stemmetje, waarmee Mevrouw Post vroeg: — Zoo zoo, leeft uw mama nog. En woont die in Amsterdam?
— Ja mevrouw, moeder woont nog altijd op de Bloemgracht, daar wil ze maar niet'Vandaan.
Hij had George wel een trap kunnen geven. Had je dat glunderlachen moeten zien. De dochter zat stom te giechelen.
Niet dat hij zich voor zijn moeder schaamde. Als alle menschen, die zoo dik deden in den Oost, even goed voor de ouwe vrouw waren als hij, dan waren er heel wat gelukkige moeders in Holland.. .
De jongen kwam zeggen dat er nog geen mandikamer vrij was. Van Vliet dacht aan zijn moeder, die in Holland zat. Daar, ginds in het Westen, waar de zon nu onderging achter de hellingen van den Gedeh, daar zat het oude wijfke... misschien ook aan hem te denken. Daar in Holland was het nu morgen. Misschien had de besteller zijn maandelijkschen postwissel gebracht, vanmorgen, en knoopte ze nu haar boezelaar los, om die te gaan innen. Hij dacht eraan hoe ze het zwarte kapothoedje op zou zetten, dat hij bij zijn laatste verlof voor haar gekocht had, dat ze den grooten zwarten mantel, waarop ze



zoo trotsch geweest was, zou omslaan en nog even bij buurvrouw aanloopen, om te vertellen dat het geld uit Indië weer was gekomen. Misschien was de kiek er ook al, de nieuwe waarop hij afgebeeld stond voor zijn „Hudson", met de chauffeur naast hem, en in uniform . ..
Het bracht hem een oogenblik in beter humeur, als hij eraan dacht, hoe trotsch ze altijd op hem was, en hoe trotsch ze op die foto zijn zou. Bij een volgend verlof zou hij in Holland ook een auto koopen en de oude vrouw laten rijden, nou, zooveel als ze wou. En als het kon, haar overhalen, die beroerde Bloemgracht te verlaten en een villatje in Baarn te betrekken. Wou hij het niet graag betalen? „Je zend veel te veel geld, jongen!" had ze hem geschreven ... Graag wou hij het zenden, veel meer zelfs, als het maar niet naar die Bloemgracht moest.
Misschien haalde ze nu het geld wel... of zat ze de enkele woorden te lezen die hij op den kant schreef: „Moeder we maken het goed hoor, de zaken loopen flink, en hierbij een extra tientje om je nog een versnapering te koopen!" Maandelijks had hij pret in dien postwissel, die het oude wijfje daar een onbezorgden ouden dag bezorgde ... schreef hij zelf het adres... en een paar woordjes, bracht hij die zelf naar het kantoor.
Zouden de anderen dat ook doen, de lui die zoo'n drukte maakten, die beweerden dat zij van de Heerengracht kwamen. Hij wou het zien. In den geest



zag hij zijn moeder de nieuwe kiek aan de kennissen en buurmenschen toonen, en met dien eigenaardigen klank in haar stem, als ze aangedaan was, zeggen: — Da's nou me zoon, me jongen, zie-je, die heeft het goed in den Oost! En zijn moeder vergeet-ie niet.
— Toewan, mandikamer kossong... kwam de jongen zeggen.
Langzaam stond hij op en volgde den jongen, die hem met de handdoek en het zeepbakje voorging over de galerijen, waar steeds meer juist ontwaakte logeergasten zich in de krossi malas strekten en met de bloote voeten waaierden.
Bij de kamer van Van Wassenaar wierp hij even het hoofd in den nek. De krossi malas was daar leeg.
Daarom zong hij heel luid in de mandikamer. Hij zong altijd in de mandikamer, maar nu zong hij luider. Als Van Wassenaar in een van de kamers daarnaast was, zou hij kunnen hooren, dat hij zich er niets van aantrok. Dat het hem gloeiend koud liet of zoo'n kale leeglooper veel of weinig ken- • nissen had.



II.
Het bad had hem toch goed gedaan. Het wasot het koele water, dat hij eerst driftig maar dan steeds i kalmer over zich uitgegoten had, meteen ook het kwade humeur uit hem had gespoeld. Hij voelde zich nu weer senang en lekker. Het scheen ook koeler geworden. De zon was nu geheel achter den horizont gezonken en het zou spoedig avond zijn. De avonden in de bergen waren altijd koel, soms te koel voor een Indischman.
Hij vond Marie en George al voor de kamer van zijn zwager. Zij was nog in kabaja. Van Vliet hield niet van kabajas, vooral voor eenigszins dikke vrouwen. Een peignoir maakte je slanker, en stond tevens niet zoo ordinair. De kebajas raakten uit de mode. Alleen oudgasten, dames die hun geheele leven al hier hadden doorgebracht, droegen ze nog. Zij die zich nu en dan een lang verlof konden permitteeren, zoodat ze zich de Indische gewoonten afwendden, kleedden zich nog maar bij uitzondering in de sarong en kabaja, maakten meer werk van hun toilet, prefereerden de peignoir.
— Is Emmy al terug, vroeg hij in het voorbijgaan.
Mevrouw van Vliet schudde van nee. — Die is gaan baden, in het meertje.



Van Vliet wachtte even, voor hij verder vroeg, keek eens naar George, die in de krossi malas gestrekt lag, terwijl hij erover dacht, hoe zijn vraag in te kleeden. Dan vroeg hij terloops: -<- Alleen?
Marie keek hem aan. — Nee, natuurlijk niet alleen, met de Witsens, de Van Bruggens en Ru, enne...
Zij aarzelde voor ze verder ging, maar vulde dari aan. — En nog een paar kennissen, juffrouw Winkel, je weet wel met die neus, die nooit wijn drinken aan tafel, en o, ja, Mr. Sweet is er ook bij.
Zij wist heel goed, dat van Vliet eigenlijk op dien naam gewacht had, maar om George had ze dien het laatste gezegd.
Van Vliet, die ongeduldig de woorden van haar mond had gelezen, wreef zich, toen hij den naam Sweet hoorde, opgeruimd de handen.
— Een echte sportman, zei hij, terwijl hij zijn kamer binnenging, een echte sportvent, die Mr. Sweet.
Mevrouw van Vliet keek even tersluiks naar George, die nijdig de asch van zijn sigaar tikte. Zij verwachtte dat hij iets zeggen zou over Sweet, iets hatelijks, maar het bleef stil.
Zij voelde instinctief dat hem iets hinderde, en vond het vreemd, dat hij niets zei. George had nu eenmaal het land aan dien Mr. Sweet. Waarom wist zij zelf niet en hij vermoedelijk ook niet, maar er bestond geen sympathie tusschen die beiden; Zij meende dat het kwam, omdat hij geen Engelsch kende, maar Mr. Sweet sprak zóó goed Hollandsch, dat het



George werkelijk geen moeite behoefde te kosten, een gesprek met hem gaande te houden. Mr. Sweet had immers heelemaal niet die nare gewoonte van Engelschen om alleen maar hun eigen taal te willen spreken. Gisteren nog had hij, toen alle dames haar kennis van Engelsch aan hem probeerden te luchten, zich in zijn gebroken Hollandsch ineens tot haar gewend. Zij apprecieerde dit. Hij wist dat zij geen Engelsch verstond, omdat zij het nöoit op school geleerd had, zoodat zij bij elk gesprek, dat in het Engelsch gevoerd werd, stpm moest aanzitten en toch voort_ durend moest doen alsof zij het begreep, omdat zij aan de anderen verteld had, dat zij veel van haar Engelsch vergeten was, geen practisch spreken had geleerd, maar dat zij toch elk woord verstond. Zij had dit gezegd, omdat van Vliet het wilde hebben, maar had er de laatste dagen steeds spijt van gehad.
Zij had nu een gevoel of iedereen het moest doorzien.
Omdat George nog zweeg, zocht zij even naar eenige woorden om hem aan het praten te krijgen, maar juist toen zij wilde zeggen: — Oeff, pannas, warm, hè, zei hij ineens:
— En baadt dat daar nu allemaal?
Zij begreep dat hij voortdurend nog had zitten denken over haar laatste woorden en dat die vraag meer op Mr. Sweet dan op het baden sloeg.
Ietwat kriegel zei ze daarom: — Waarom niet?
— Ja, dat weet ik ook niet, maar ik wou zooiets



weieens in Batavia zien. Daar mag een meisje dit niet en dat niet, haar naam is al in opspraak als ze tweemaal met dezelfde heer gedanst heeft, maar als je in de bergen bent, mag ineens alles, mag zij den heelen dag met heeren wandelen ... en zwemmen ook. Mijn een zorg, alleen ... enfin soedah ...
Mevrouw van Vliet keek hem aan, wachtte even of hij door zou gaan, maar toen hij bleef zwijgen, zei ze: — Nee, wat alleen, wat wou je zeggen?
— Niks,... alleen, wat moet die Mr. Sweet er weer bij doen.
— Zwemmen natuurlijk, die moet zoo kenne zwemme, zeg.
— Hm, zoo kenne zwemme, je wil toch mij niet vertellen, dat hij daar alleen heen gaat, omdat hij zoo zwemme, kan ?
— Nou wat zou dat?
— Dat zou niks. Maar ik vind dat hij wel wat véél zwemt, en altijd net op het uur dat Emmy ook gaat zwemmen.
— O, vin-je weer wat. Daar steekt toch niets in, hij is een echte sportsman, hij heeft ze er allen toe gekregen aan het zwemmen te gaan. Wie zwom er vóór hij hier kwam ? Niemand. En toen hij er mee begon, toen zijn eerst de Posten gaan zwemmen, en toen de jongelui de Wit en nu zwemmen de meesten, het is een rage geworden.
— Ja, voor Emmy ook.
— Iedereen doet het toch? Het is chic!
J



— Ja maar ik vind het onzedelijk. Meisjes en jongens zoo maar bij mekaar.
— Nou, maar haar zwempakje zit tot aan haar hals dicht, 'tis heel wat minder onzedelijk dan die laag uitgesneden japonnen, waarmee ze in Concordia dansen, of de dunne rokjes die ze daar dragen, en waar je doorheen kan zien, als ze de trap daar oploopen. En dan, der is nooit zoo'n goede gelegenheid om fijne kennissen te maken als boven.
— Zeker bij het zwemmen. En in een pakje tot zoover! .
Mevrouw van Vliet keek schuin over tafel naar George. Zij begreep hem niet, vandaag.
Hij was altijd de goedheid zelf, en wat Emmy betrof, de eerste om haar een pretje te gunnen, daar zelfs de zijne voor op te offeren. Als er iets was, waarover zij of Van Vliet gromden, was hij er dadelijk bij, Emmy's fouten te vergoelijken. En nu scheen hij haar af te vallen.
— Nee natuurlijk niet bij het zwemmen, zei ze na een pauze, maar bij alles, bij het tennissen, bij picnics, bij het dansen of aan tafel. Wij hebben hier toch weer een heeleboel nette menschen leeren kennen, die meneer Peters, nou die is refrendaris, de familie Post... die konne we toch vroeger niet.
George van Vliet klopte nijdiger de asch van zijn sigaar.
— Nee, die konne we vroeger niet, dat is zoo, maar let nu eens op mijn woorden, als we te Batavia



terug zijn, dan kennen ze ons wèèr niet, zien ze ons weer met den nek aan, net als vroeger... Je weet heel goed, dat we die Posten vroeger al eens ontmoet hebben op de receptie van de assistent-resident. Toen lieten ze ons ook zoo staan. En ze hébben nekken, daar te Batavia.
— Zoo, dat staat nog te bezien. En de familie de Vis en Mr. Sweet. Heb je gezien, hoe de meisjes de Vis om hem heendraaien en hoe die juffrouw Post weer haar best doet? Nou die krijgt toch geen man meer ... en als Emmy niet zoo goed als verloofd was, ik weet nog niet, Mr. Sweet zou zoo'n kwaje partij niet zijn geweest.
— Zoo, vin-je?
— Ja, vin-jij dan niet? Jij vin nooit wat. Hij is een echte aristocraat.
George begon ineens hatelijk te hoesten, keek dan glunderend over zijn lorgnet naar zijn schoonzuster en vroeg:
— Een wat?
— Een aristocraat.
George lachte luid: — Een aristocraat in Indië .. . En hoe weet jij dat, ben jij dan zoo aristocratisch, dat je dat zoo direct maar kan zien?
— Nee, maar het is een Engelschman.
— Dus daarom?
— Dat zijn allemaal gentlemannen!
— Blij dat ik het hoor, je hebt er ook zooveel ondervinding van, nietwaar?



— Dat ken je toch direct zien.
George schudde het hoofd. — Ik niet. Ik vind dat elke Engelschman nog volstrekt geen gentleman behoeft te zijn.
— Engelschen zijn toch altijd nette menschen.
— Kindlief hoe kan je daar nou over oordeelen, Engelsch ken je net zooveel als ik en je man. Verder als: „yes" en „whisky-soda" hebben wij het nooit gebracht. Nou jij en dan ik.
— Kan ik het helpen, dat ze thuis geen geld hadden om ons te laten leeren. Hebben we het niet ver genoeg gebracht in de wereld, we nemen een positie in, die velen ons benijden.
— Om ons geld, en ik beloof je dat er meer menschen om ons lachen dan ons benijden. Enfin ... O, ja en Engelschen ken je ook niet.
— Welwaar, bij de familie Buys hebben we laatst een paar Engelschen ontmoet, dat waren heel nette menschen, en Emmy ging op school met de meisjes van Doorn en De Wilde, die allebei met Engelschen zijn getrouwd.
— Goed, dat zijn er twee, drie .. . maar
— Emmy kent er een heeleboel, op de tennisclub komen er ook twee ... Mr. Efferlie en ...
— Hoe zeg je?
— Efferlie of Efferlij, weet ik hoe je die naam uitspreekt ?
— Nou ik ook niet. Maar laten we het dan niet doen hè, zou dat niet wijzer wezen?



De kamerjongen bracht de thee en mevrouw Van Vliet wachtte een oogenblik met antwoorden, omdat die hoteljongens, bijna allen Hollandsch verstaan.
Toen hij heen was, zei ze: — Op de fancy fair kwamen er nog twee een kop thee in ons tentje drinken...
George nam zijn beenen van de krossi malas: Ik zie het al, we zitten dik in onze Engelsche relaties.
— Jij valt ook altijd van het eene uiterste in het andere,... dik ... dik ... nee, dik niet. Maar ik ken er toch. En je kan zeggen wat je wil, het staat maar niet deftig met Engefechen om te gaan, we zouden toch maar fijn afwezen, als een Engelschman om Emmy was gekomen, net als die Corrie de Wilde. Dat spreekt nou maar van ... „Wij Engelschen doen zooiets niet," of... „daar kunnen wij Engelschen ons niet vertoonen"... ze is heelemaal vergeten dat ze vroeger toch een Hollandsch meisje was. Nou kan ze praats hebben.
George van Vliet ging wat overeind in zijn stoel zitten, keek haar scherp aan, glimlachte even ironisch ■en zei:
— Nu komen we er dichter bij... Zeg, jij schijnt het zoo'n beetje aan te sturen op een huwelijk tusschen Emmy en die Mr. Sweet...
— Hoe kan je dat nou zeggen, en ze is al zoo goed als verloofd, toe nou, je weet wel, dat ik dat niet bedoel. Wil je al thee?
Van Vliet, Sweet en Cy. ,



Zij voelde dat haar zwager haar doorzien had en het hinderde haar. Zij deed drukker met de kopjes en schoteltjes dan gewoonlijk en zon op iets, om het gesprek een andere richting te geven, toen George kalm zei: — Verloofd ... net of dat voor jou een bezwaar zou zijn... ik heb je in de kijkgaten, zusje...
— Nou heb me dan maar in de kijkgaten, ze mocht der handen dichtknijpen als ze hem had. Maar ik weet het wel... au, wat is die trekpot weer heet... je hebt wat tegen hem, ik zal jou niet kennen. Je houdt niet van hem, omdat hij indruk op Emmy heeft gemaakt, je bent jaloersch op hem, omdat ze nu minder aandacht aan jou besteedt, je ... stil daar heb je Mevrouw Post met haar dochter, kijk ze eens loopen als een pauw ... ze zijn gepikeerd, omdat haar zoon bij Emmy een blauwtje geloopen heeft. Het mensch meent, geloof ik, dat de wereld van haar is, omdat haar man nou ambtenaar is. En een drukkie ... God ze komen hier langs. Doe je jas toch dicht, je ziet er altijd zoo uit...
George knoopte zijn jas dicht, nam een blad van tafel en deed of hij las.
In kimonos, die eng sloten om de slanke lichamen» een handdoek over den arm en een zeepbakje in de hand kwamen de dames Post de smalle galerij over, op weg naar de mandikamer.
Mevrouw van Vliet die een óogenblik gedaan had»



alsof zij druk met het theeblad bezig was, keek toen zij naderden als toevallig en verrast op, zei met een zangerig uithaaltje, dat zij zich in Indië had aangeleerd :
— Dag Mevrouw, dag Juffrouw Post. Gaat u baden? Warmpjes nog, hè dames? Ik zeg net al tegen mijn zwager, het lijkt wel een broeikas. Als we geweten hadden, dat het hier zoo warm zou zijn, waren we liever naar Tosari getrokken. Pannas.ja?
Mevrouw Post, die al half voorbij was geloopen, bleef uit beleefdheid een oogenblik staan, zei: — Warm, ja heel warm; terwijl haar dochter er geaffecteerd bijvoegde :—Ontzettend warm, exceptioneel warm... ja ?
—- Emmy is gaan zwemmen, zei mevrouw van Vliet, het water in het meertje moet zoo lekker frisch zijn, dat zeggen ze allemaal.
Er kwam een valsch lachje over het donkere gezichtje van Tootje Post, en terwijl zij haar kimono even vaster om de lendenen sloeg, zei ze langs haar neus: — O zeker weer met Mr. Sweet, je zou zeggen, wat een zwemmanie ineens ...
Mevrouw van Vliet voelde de steek, zij had een oogenblik lust te antwoorden. „Gaat het je wat aan, zeg je dat, omdat hij niet naar jou omkijkt?" ma*r dan vertrok zij haar gelaat tot een lief lachje en zei: Och het is zoo gezond, en als we in Batavia terug zijn, komt er niets meer van, nietwaar ? Drinkt u misschien een kopje thee mee? Toen zij het gezegd had, voelde zij pas dat zij



tegen de etikette had gezondigd door de dames zoo ongekleed te noodigen aan een tafeltje, waaraan een heer zat, en zij beet zich op den lip, toen Mevr. Post met haar mondainste lachje zei. — O nee dank u, we hebben geen tijd, we moeten vanavond bridgen en willen nog een wandeling maken. Dag mevrouw, dag meneer?
En beiden gingen verder de galerij over, terwijl de dochter nog enger de kimono om haar jonge heupen trok,... er zaten immers zooveel heeren ginds op de galerij, die zij nog over moesten, op weg naar de badkamer. Naarmate zij passeerden, zag men de heeren de bloote voeten van de krossimalas trekken, even een buiging maken en dan het kleine Postje nastaren, dat heupwiegend voorttrippelde en in de aangegoten kimono méér dan naakt was.
Mevrouw van Vliet keek ze zwijgend na en zag dan schuin naar George, bang dat die iets zou hebben gemerkt van haar zondigen tegen de etikette, maar hij zat als in zijn krant verdiept en keek niet op. Toch was ze overtuigd dat hij het gemerkt moest hebben. En omdat zijn gezicht haar niets zei, wilde ze het uit zijn mond hooren, zei terloops: — Wat was ze vriendelijk hè? Anderste trotsch, dat ze kijken...
George zei niets, hij knikte alleen. Maar dan merkte ze het kleine glimlachje, dat om de hoeken van zijn mond krulde.
— Waarom grinnik je zoo?
George keek verbaasd op: — Grinnik ik? Nou,



omdat ze zoo vriendelijk waren. Hij drukte op het woord vriendelijk.
— Is dat om te grinniken ? Ken ik het helpen dat dat mensch geen manieren heeft? En dat kind. Emmy moest zóó loopen, dan zou je Van Vliet eens hooren... 't is een schande!
En omdat George nog niets zei, voegde zij eraan toe: — Ik noem het onopgevoed, ze behandelt je daar uit de hoogte of je haar dienstbode was.
George keek haar aan. — Dat is nu een van onze nieuwe kennissen ... waar we het net over had; den, als je het niet voelt, kan ik het je niet uitleggen, alleen wil ik die gezichten wel eens terugzien, als je ze later in Concordia ontmoet! En haar hoog stemmetje imiteerend bouwde hij na: — O, ja, ik herinner mij vaag, was u niet die mevrouw op Sindanglaja van kamer No 43? Ja, ja, ik herinner mij, maakt u het goed? Tot genoegen, ja? En dan laten ze je staan.
Mevrouw van Vliet werd rood van woede.
— Als Emmy gewild had, had dit haar schoonmama kunnen zijn.
— Wees dan maar blij, dat ze niet gewild heeft. Kom zusje wees nou eerlijk, ik meen het immers goed. Zoo zal ze werkelijk zijn, dat weet je ook wel. Hoe is het verder met onze kennissen van Garoet of Soekaboemi gegaan? Maar waar hadden wij het ook weer over, nee ik heb niets tegen Sweet, dan alleen, dat ik voel, dat je hem aan Emmy wil koppelen.



en dat hij zich ook veel te druk met haar inlaat en vermoedelijk met hetzelfde doel, om gekoppeld te worden.
— Zou dat zoo erg zijn?
— Dat weet ik nog niet, maar wat ik wel weet, is, dat een meisje dat feitelijk al in het geheim verloofd is, wat tevens een publiek geheim is, niet zoo den heelen dag met een anderen man hoort samen te zijn. Bij haar is het ook al, Mr. Sweet voor en Mr. Sweet na, en die arme Ru kan erbij loopen, als een hondje. Die jongen houdt veel te veel van haar, dat is zijn fout... en zij weet het ook, dat lieve feeksje.
— Maar het is in alle onschuld.
— Ja, maar het is heelemaal niet onschuldig voor Rudolf. Die ergert zich eraan, lijdt eronder. Heb je soms aan de rijsttafel niet gezien hoe hij zich verbeet, dat die Mr. Sweet zoo maar bij ons aanschoof.
— Alle menschen in het hotel en vooral de dames ergerden zich eraan, ik vond het heel aardig van hem.
George schudde het hoofd, hij begreep dat zijn zuster erdoor gecoiffeerd was, dat een Engelschman zich aan hun tafel voegde, maar hij dacht aan Rudolf.
— Ik geef het je te doen, zei hij, als je meisje daar voortdurend met een vreemden man, iemand die ze een wéék kent, zit te lachen en té praten en hèm feitelijk, voor Piet Snot erbij laat staan. En dat bovendien in het vooruitzicht, dat hij misschien op dienstreis moet en zij nog een week zonder hem



hier achter blijft, altijd in bijzijn van dien opdringerigen Mr. Sweet, die overal bij de dames een beentje voor heeft, omdat hij nu toevallig een Engelschman is. De jongen lijdt eronder, ik weet het, ik zie het, ik voel het. M
— Ach, hij is heelemaal niet jaloersch.' George maakte een ongeduldige beweging met zijn
krant, zei ironisch: j
— Nee, hij vindt het lekker, hij geniet. Och kom, hij zou geen Indische jongen zijn, als hij niet jaloersch was, zeg. Maar hij toont het niet en dat vind ik flink. Ik mag er hem verdomd graag om.
— Och we zijn dom geweest, die verloving zoo maar toe te staan.
— Dacht ik het niet, dat het komen zou? Het verwondert me alleen nog maar, dat je mij de schuld niet geeft.
— Het is jou schuld ook.
r% Zie je wel... Of je zelf niet bljj was, dat iemand als Rudolf om Emmy kwam. En Emmy zelf, hemel en aarde heeft ze bewogen. Je man was in de wolken, nou werd hij geparenteerd aan een der oudste families in Indië, zei die, menschen die overal ontvangen werden, en een ambtenaar bovendien.
— Ja, maar je kent Willem, zoo in de put en zoo weer in de wolken, en Ru is een Indo, het blijft een Indische jongen, er is wat Indisch bloed in, al kan je dat zoo dadelijk niet aan hem zien. Ik wilde mij er niet direct in mengen, maar al zei ik het niet, en



liet ik het kind haar gang gaan, er tegen was ik.
George keek zijn schoonzuster van terzijde eens met een, fijn glimlachje aan. Zij voelde het en ergerde zich erover. Je kon met George nooit eens fatsoenlijk praten, zonder dat dit glimlachje kwam. Zij was van plan' niets meer te zeggen, maar zei meteen i
— Het bloed spreekt altijd.
— Het bloed spreekt altijd, dat heb je nu ergens eens in een boekje gelezen en nou klets je het maar na ook, het bloed spreekt altijd, zeg, heb je jouw bloed wel eens onder een vergrootglaasje gezien? Nee ? Nou zeg dan zooiets niet, hij is een jongen van heel goede en oude familie, er zijn verscheidene Verkerks residenten geweest. Dat was nu een familie, waar je blij mocht zijn, mee in relatie te komen, je neus krulde als je met ze in Concordia zat.
— Je vlakt daar heelemaal uit, dat zij ook blij mochten zijn, ze hebben heelemaal geen geld en Emmy krijgt later een aardige duit mee ook.#.-
— La-we nou wel met mekaar wezen Marie, heb jij, toen je vroeger bij je moeder de vloer schrobde, gedroomd, dat er nog eens een inspecteur van financiën om je dochter komen zou ?
— Adjunct-inspecteur, hij is het nog niet.
— Nou maar hij wordt het, en dat Indische bloed... ik zeg, goed Indisch bloed is vaak te prefereeren boven veel Hollandsch bloed, dat hier tegenwoordig geimporteerd wordt. Dat bloed van Ru bevalt me. Ik ben op den jongen zelf afgegaan, en niet op zijn



bloed. Ik heb hem leeren waardeeren, hij houdt heel veel van Emmy, een ernstige en rustige liefde, die haar gelukkig maken zal ook.
— Ja, dat moet er nog bij komen, dat hij haar niet gelukkig maakte ook. Is het niet een schat van een kind.
— Tut tut, heel lief, werkelijk een schat, maar ... een beetje excentriek ook, hè, dat moet je niet vergeten en dan een hoogvliegertje, heeft een beetje dezelfde trek\an Pa en Ma geërfd.. . chic doen, niet meer willen weten, dat haar moeder aan de waschtobbe stond, en haar vader als Jan Fuselier naar Indie kwam.
Hij zag, dat zijn schoonzuster een beweging van ergernis maakte en voegde er snel bij. — God, het is niet erg, er zijn een heeleboel menschen in Indie, die dat vergeten zijn, die er niet meer over hooren willen, en die nijdig worden als je erover praat... Maar daarom is het juist zoo goed dat ze trouwt, en met een man, die, al is hij een InT dische jongen, een heel wat betere opvoeding gehad heeft, dan heel wat totoks, die zich zoo boven Indos verheven voelen. Ik bedoel trachten te voelen, want het lukt niet erg. En nu verdenk ik haar er zoon beetje van, dat ze wat al te gecoiffeerd is met dien Mr. Sweet. Die steekt natuurlijk uiterlijk bij Ru af, charmeur, man van de wereld, al weten we niet precies, van welke, maar die er in ieder geval wat van gezien heeft, die in Afrika, Australië en Amerika



reisde, die zijn talen vloeiend spreekt, nee, het is wel om gecharmeerd op te worden, vooral voor een hoogvliegertje zooals zij.
— Zou je denken, zei Mevrouw van Vliet, zoo zou je denken, nou en zou het kind da'ar ongelijk aan hebben, als ik... stil daar is Willem, zeg nu maar niets, je weet, hoe hij over Sweet denkt.
— Ja, maar ik mag er nooit met hem over spreken, het wordt toch tijd dat hem de oogen open gaan...
— Maak nou geen ruzie, hè toe, wat is dat nou ... Van Vliet kwam neuriënd zijn kamer uit. Hij was
nu weer heelemaal in zijn humeur. Zoo in een schoone kebaja en een frissche slaapbroek, na een lekker bad. Dan knapte je toch op.
Hij bleef even neer zien over de vlakte, die zich ver naar het Zuiden strekte, naar de sawahs, die den gouden hemelgloed weerkaatsten, hier en daar gebroken door een donkere vlek van dessa.
Hij wreef zich druk in de handen, kwam "aanslenteren.
— Donders moeder, zei hij, dat heeft me toch opgeknapt, dat is het eenigste, wat hier koud is, het water, ook al ben je direct weer warm. En nou een kop thee, of is die ook al koud ... van die goddelijke hotel thee... Zeg George, is de krant er nou al?
— Nog die van gisteren, zei George.
— Wil ik even apart voor je zetten, manlief?



— Nee, nee, mijn goeie mensch, maak je niet warmer dan je bent. Is dat een middag geweest, ik dreef gewoon. Wil je wel gelooven dat ik hier meer van de warmte lijd dan in Batavia ... en s'nachts bibber je van kou. Dat is nu juist waar ik zoo'n verdomde pest aan heb... overdag krijg je hier roode hond
► en s'nachts winterteenen. Neé, maar dan teeken ik voor rooie hond.
Hij dronk van de thee. — Goeie God is dat thee, dan zou ik wel eens willen weten wat ze hier kaliwater noemen. Enfin, we zijn nu eenmaal voor ons plezier boven. Heb je Mr. Sweet al gezien?
Mevrouw van Vliet keek even naar George, en zweeg. George legde zijn krant weg en zei met nadruk: — Ja.
— Ja, ja? ... Je zegt „ja" of ik je vraag op je kop te gaan staan. Zoo, en had ie weer zijn flanellen pak aan, met die bruine schoenen?
— Nee.
— Wat dan?
— Niks.
— Niks? Niks, zoo maar in zijn blooteniks?... Van Vliet lachte luid. — Is dat weer de nieuwste mode in Engeland?
— Ik bedoel dat hij aan het zwemmen is, met Emmy..
— Och hahahaha, echte sportvent toch, heb je hem al eens zien zwemmen?... Kerel een visch, zeg, je reinste goerami, wat zeg ik, een kakap, duikt



onder de boot door, komt twintig meter verder weer boven, prachtvent, doet nou letterlijk alles goed, zwemmen, biljarten, omberen, ecarteeren, ja, ja, in zijn vrije tijd heeft hij mij gisteren nog dertig pegels afgezet ook, handige bliksem ...
— En kijkt naar de meisjes, bromde George. Van Vliet schoot in den lach, een luidruchtigen *
lach, die ver klonk over de galerijen en de andere gasten deed opzien. Maar een gulle lach, een lach die aanstak.
— Nee, die is goed, hè- jij nooit naar de meisjes gekeken, toen je nog haar op je kop had, rilde jij van een rok?.. Nou? Nou?
De goedmoedige lach had ook op George zijn uitwerking, hij lachte even mee, ving een blik op van zijn schoonzuster, knikte eens.
Maar Van Vliet ging voort, nu wat vertrouwelijke» — Zeg heb je die bruine schoenen van Sweet gezien. Zoo'n dikke neus erop en zulke dikke zooien. Ken je direct zien dat het een Engelschman is. Alle Engelschmanne dragen van die dikke neuzen en zooien. Je moet toch eens kijken, Marie of je die niet voor mij kan krijgen ... en zeg, zoo'n flanellen broek moet ik ook hebben ... Fijn, en zoo'n kort jasje om in te eten, dat bestel ik direct.
— En vroeger bespotte je de menschen altijd, als ze in een dinnerjacket in Concordia kwamen, dan zei je, die willen nou laten zien, dat ze óók gegeten hebben, dat zei je.



— George, vermaande Mevrouw van Vliet zacht.
— Nou ja wat ik vroeger zei, meende Van Vliet, we moeten met onzen tijd meegaan, zeg...
— Denk je dat je Engelschman wordt, als je zulke dikke zooien en neuzen aan je schoenen hebt?
Van Vliet was even ontnuchterd. — Nee, dat denk ik niet, maar als het nou mode is; iedereen doet he| na, waarom wij dan niet, zou ik zeggen.
— Ja waarom wij dan niet, zei George ironisch. En Mevrouw van Vliet, die aan George zag, dat er een onweer broeide, vroeg snel of de heeren nog thee wilden.
— Nee moeder, zei Van Vliet, wacht, ik neem een whisky soda... djongos, halloh, waar zit die jongen dan ... halloh, boy, hier, kassi whisky soda.
Mevrouw van Vliet maakte van de gelegenheid gebruik naar haar kamer te gaan.
— Je zit dik in je Engelsch, zei George,... boy en whisky soda.
Van Vliet stak weer een sigaretje op, zoog er den rook van in, alsof hij het lekker vond, en las hardop van het doosje „Three Castles!"



III.
Oorspronkelijk was het een smal beekje geweest, dat zich een weg baande door het tropische oerwoud. Het had de berghelling uitgehold tot een diep ravijn. Maar de blandas waren gekomen om den postweg over den Poentjak aan te leggen en het ravijn bleek een machtige hinderpaal. Toen droegen duizenden koelies de aarde aan om het ravijn te overbruggen. Maar de beek stroomde voort en naarmate de dam hooger werd, vormde zich eerst een poel, toen een plas en eindelijk een groot en helder meer. En als de menschen niet voor een uitlaat hadden gezorgd, zou de beek den dam overspoeld hebben. Door een kleine sluis stroomde nu het beekwater verder naar de sawahs, die daar in de Oostmoesson te verdorsten lagen.
Maar aan de andere zijde van den dam bleef het meer, dat zich vormde tot een brok natuurschoon, pijlloos diep en klaar, met weelderig begroeide oevers. De inboorlingen noemden het 't meer van Tjisaroewa.
De gasten van het hotel gingen er spelevaren en als de dagen warm waren geweest, baden ook. Lang hielden zij het nooit in het water uit. Door zijn groote diepte en het steeds aanstroomende water uit de beek, die ontsprong in de koele oer-
/



wouden, hoog tegen de hellingen van den Gedeh, was het meer steeds te koel om er lang in te verblijven.
Badkamertjes waren er niet gebouwd, alleen een schuilplaats voor geval van plotselinge regens bij het huisje van den Inlander Kassan, die tevens belast was met het onderhoud van de booten. Men had daar geen badkamertjes noodig, de gasten kleedden zich reeds in het hotel in hun badpak en wandelden aldus, en gehuld in een badmantel den korten weg van het hotel naar het meer. Na het baden hulden zij zich weer in de badmantels en wandelden zoo terug, om zich in 't hotel weer in de kleeren te steken.
Dezen heeten Junidag was het er drukker en levendiger geweest dan ooit, meer dan twintig gasten hadden gebaad en Kassan was zeer tevreden. Hij hoosde het water uit de booten, die niet meer in gebruik waren, en hield tersluiks een oogje op het bootje van den Toewan Inglis, opdat het niet te ver zou afdrijven.
Kassan stak een strootje op en bleef gehurkt zitten droomen. Hij dacht er over, dat hij zich straks aan de warong een eitra glaasje stroop zou laten klaarmaken, want hij had veel geluk de laatste dagen, er waren hem verscheidene en goede fooien in de hand gedrukt. Sinds jaren was het hem niet zoo goéd gegaan en sinds jaren had men hier niet zoo druk gebaad, en zoo druk den taal van den Toewan Inglis gesproken.
Kassan hield niet van blandas, hij nam zooveel



mogelijk de goede vormen {egen hen in acht, deed wat ze zeiden, maar achting kon hij niet voor hen voelen. Hij zou niet gaarne als huisjongen dienen, zelfs niet als kebon. Maar voor den toewan Inglis maakte hij een uitzondering, dien kon men direct aanzien, dat hij een groot heer was, en hij gedroeg zich tevens zoo. Ook de Hollanders waren tegen hem veel beleefder dan voor elkander. Waarom wist hij niet. Nog nooit had hij gezien, dat ze van den Engelschman fooien kregen. Dat zou het dus wel niet zijn. Maar waarom luisterden zij dan zoo graag naar elk woord, wat hij zeide en deden zij hun uiterste best zijn taal te spreken, en hem na te apen.
Hij begreep die Hollanders niet. Als er een Engelschman bij was, vloekten ze veel minder en gedroegen zij zich kalmer. Zij schenen allen een grooten eerbied voor den vreemde te hebben, keken hem steeds naar de oogen. Vroeger kwamen de heeren hier gewoon in een badpak aanwandelen, hoogstens nog een handdoek omgeslagen, maar sinds de Engelschman in een kimono verschenen was, hadden zij ook naar Bandoeng gezonden om kimonos te koopen, droegen nu allen een kimono, de een al mooier dan de andere. Er waren erbij van zijde. Vroeger waren er weinig baders geweest;... sinds de Engelschman was komen baden, schenen bijna alle heeren behoefte te hebben zich s'middags in het meer te dompelen. En de dames nog veel meer. Die kwamen vroeger zoo goed als nooit.



De laatste boot legde aan den oever aan. De Engelschman was er het eerste uit en hielp de dames, ofschoon toch ook de Hollandsche heeren de handen uitstrekten. De dames schenen dat niet te zien. Weer praatten zij allen de vreemde taal, die hij niet verstond en als de Engelschman lachte, lachten ze allen heel luid mede. Nu stonden er vier dames om hem, keken niet meer naar de heeren, waarmee ze gekomen waren, en spraken de taal, die welluidender klonk dan Hollandsch. De eene dame sprak al luider dan de andere, en het scheen wel dat elk hem toonen wilde, dat ze zijn taal zeer vlug en rad kon spreken. Wat zou het toch zijn. De Engelschman gaf hun geen geld, hij sloeg ze niet, vloekte niet tegen hen ...
Kassan begreep het niet en omdat hij er nu al veel te lang over had nagedacht en zijn hersenen moe waren, bepaalde hij verder zijn aandacht tot het strootje, dat hem goed smaakte en tót de boot die door het telkens in en uit klauteren van natte baders voller was dan de andere.
Hij hoorde de stemmen zich verwijderen en verheugde zich er over, dat hij den verderen avond rust zou hebben, dat geen bader hem meer zou storen. De mata-hari zou gauw wegzinken.
— You are a fine diver, Mr. Sweet, zei Emmy van Vliet, terwijl ze naast hem voortwandelde, — Ja, jij ook Ru, maar je moet niet meer zoo lang onderblijven, je zag heelemaal blauw.
Van Vliet, Sweet en Cy. 3



Rudolf Verkerk lachte even, geërgerd, en zei dan in het Hollandsch : — Ik heb in mijn leven wel wat anders te doen gehad dan te leeren zwemmen-
Emmy begreep, dat zij hem geërgerd had, en had er een oogenblik spijt van. Maar het was ook zoo grappig geweest hen beiden te zien wedijveren om het eerst een stuk hout te bereiken, dat zij zoo ver mogelijk over het meer geworpen had. Mr. Sweet won het dan altijd en Ru kwam hijgend terugzwemmen. En toen had ze verzonnen, wie het langst onder kon blijven. Het eerst was het hoofd van den Engelschman weer opgedoken en pas zeer lang daarna kwam Ru. Hij had gewonnen, maar had heelemaal blauw gezien. Oh, it was funny!...
Met hun drieën wandelden zij op. Achter hen kwamen de andere baders. De Inlanders, die voorbij kwamen, bleven een oogenblik staan om het groepje na te staren.
Onderweg naar het hotel deed Mr. Sweet het verhaal van een schipbreuk, die hij eens had geleden. Rudolf had hem hierin onderbroken, door te gaan spreken van de whistpartij voor dien avond.
Toen Emmy in haar kamer was, viel het haar pas op, dat daarmee het verhaal over den schipbreuk was afgebroken. Mr. Sweet had heel wat in zijn leven gezien en kon er aardig over causeeren ... Ze zou hem er straks nog eens aan herinneren. Die Ru ook altijd, god, dat bridgen werd zoo saai,



vooral als je moe was van tennissen en zwemmen. Ru was soms werkelijk heel vervelend. Vroeger had ze dat zoo niet opgemerkt, en ze had hem graag bij zich gehad. Maar toen was hij ook niet zoo jaloersch geweest, had het zelfs prettig gevonden, als ze met andere heeren babbelde. Nu met dien Mr. Sweet liet hij haar geen oogenblik alleen. En wat stak er in met Mr. Sweet te praten.
De andere dames waren woedend, dat hij het meest zijn aandacht aan haar wijdde, ergerden zich groen en geel, zeiden er scherpe hatelijkheidjes over en hadden Mr. Sweet in haar bijzijn nu reeds driemaal verteld, dat ze op het punt stond zich te verloven met Ru Verkerk.
En hij had er haar toen ironisch voor de derde maal mee gefeliciteerd en verteld, dat hij geloofde, dat ze uitstekend bij elkaar pasten. Maar hij verminderde er geen oogenblik zijn attenties om, verdubbelde ze zelfs. Echt Engelsch. Engelsche jongelui waren toch heel anders dan Hollandsche.
Als je met Hollanders flirtte, meenden die dadelijk dat je het ernstig meende, verbeeldden zich minstens, dat je op hen gecharmeerd was, en dat je erop zat te wachten, of ze je vragen zouden. Engelsche boys waren zoo heel anders, daar kon je bijna als een broer mee omgaan, zij waren de aardigste cavaliers, hadden allerlei attenties, zelfs als ze wisten, dat je je al met een ander verloven zou. In Engeland kon je girl-friend van een jongen man zijn, zonder dat



de wereld er iets achter zocht, in Engeland kusten ze zelfs onder de misletoe, en niemand die er iets
in zag. ,
Engelschen kleedden zich altijd veel leuker dan Hollanders, de kleeren zaten hen als aan het lijf gegoten. Zij leefden voor sport, tennisten verrukkelijk en het was altijd gezellig in hun bijzijn.
Je oefende dan je Engelsch goed, en het stond,.... Engelsche kennissen te hebben. Bijna alle menschen in Batavia hadden Engelsche kennissen en praatten erover, of ze erg intiem met hen waren. Corne de Wilde was met een Engelschman getrouwd en haar recepties waren zeer druk bezocht, alleen omdat ze een Engelschen naam had en dat het chic was bij de Hardwood's te gaan teaen. En een Engelschman ging zoo leuk met je om...
Mr. Sweet, die toch wist van haar aanstaande verloving, had gisteren zoo echt jongensachtig gezegd: _ Waarom noemt u Wj niet John, ik heet John! Ze had het nog niet goed gedurfd, het was zoo erg intiem en al deed hij nog zoo jongensachtig-hef, het ging ook moeilijk om Ru. Wat zou die stijve Ru er wel van zeggen, als hij zooiets hoorde.
Mr Sweet vergiste zich nu en dan en zei al leuk Émmy, maar alleen dan, als er niemand bij was...
Zij deed een sport-rokje aan, omdat Mr. Sweet al een paar maal gezegd had, dat ze daarin precies op een Engelsche leek, en bekeek zich in den spiegel. Ze bracht het haar, dat droog van onder de badmuts



was gekomen weer in nieuwen wrong, trok enkele goudblonde krulletjes naar voren, en lachte dan tegen zichzelf.
Als ze wilde, zou ze óók de vrouw van een Engelschman kunnen worden. Want er was toch wel iets in het doen en laten van Mr. Sweet, dat erop wees, dat hij verliefd was. Engelsche jongelui gaven zich op dat punt altijd weinig bloot, en hij was te veel gentleman, om, nu hij wist, dat ze zich met Ru zou verloven, nog een declaratie te doen... Maar als ze gewild had ...
Nee, Ru was toch ook een veel te goeie jongen om zoo maar af te zeggen. Als ze Sweet nooit ontmoet had, zou ze er zeker nooit aan gedacht hebben. Hoe lang had Ru niet reeds zijn best gedaan; was er een énkele reden, waarom ze hem niet nemen zou, toen hij eindelijk vroeg. Pa had het ook gewild en Ma en Oom ook ... Het zou pas publiek worden, als ze te Batavia terug waren. Ru had daar zelf op aangedrongen, dan kon hij óók te Sindanglaja wonen en in hetzelfde hotel, zonder dat de wereld er aanstoot aan nam.
Zou dat ih Engeland ook zoo wezen, dat men aan alles aanstoot nam. Gisteren had John na het tennissen onverwacht haar hand gekust, en toen luid gelachen, zoo hartelijk en rond gelachen, dat ze meelachen moest. Ze hadden daar als twee kinderen staan schateren, feitelijk om niets, alleen om xiie kus op haar hand. Het was als een spelletje



geweest. Toen was Ru gekomen, en had gevraagd: — Ga je mee wandelen, Emmy?
Sweet had een buiging gemaakt, en hem „a fine walk" toegewenscht, was geen oogenblik verlegen geweest. Toen ze hem 's middags terug zag, had hij even geglimlacht en alleen gevraagd of het prettig was geweest. Het sloeg op de wandeling, maar het kwam haar voor, dat hij den kus bedoelde.
Daarom had ze even gebloosd.
Op de galerij voor de kamer van oom George hoorde zij de stemmen van Pa en George. Zij hadden het over Sweet en ze hoorde Pa zeggen.
— Hij is een gentleman ... en dat kan je direct zien!
Het ergerde haar. Waarom probeerde Pa altijd Engelsche woorden te gebruiken, als hij geen Engelsch kon. Gisteren aan tafel had zij zich doodgeschaamd. Toen Sweet aan hun tafel kwam, had hij ineens gezegd: „O yes, very well, allright,... to beornotto be!" Dat was het eenige wat hij van Engelsch wist. Maar waarom moest hij die kennis ineens luchten. Het klonk bespottelijk en zij zag dat de Posten aan het tafeltje ernaast het hadden gehoord.
Sweet, die in de Kaap dat aardige Hollandsch had geleerd en die in het bijzijn van haar ouders altijd uiterst zijn best deed Hollandsch te spreken, had door zijn prettigen lach en de manier waarop hij zei: „Maar you spreekt het pracktik uit, mieneer!" de situatie gered.



Toen was het ironische glimlachje op de gezichten der Posten ineens verdwenen.
Gelukkig dat hij als vreemdeling niet begreep, dat een Hollander zich op die manier belachelijk maakte.
De vlammen waren haar uitgeslagen, toen Mama er onverwacht achter had gezegd: „Yes", en zoo luid dat de heele zaal het hoorde en ieder opkeek. Meende die goeie moeder nu werkelijk, dat ze door zooiets heel luid te zeggen, de kennissen in den waan kon brengen dat ze toch wel iets van Engelsch afwist?
Dan hoorde zij de stem van Mr. Sweet:
— Halloh, there we are... en mèyteen het luidruchtig verwelkomen door haar vader.
— Was het lekker, vroeg deze.
— Fine, really a treat, dear Mr. Van Vliet, ja, heil lecker!
Die goeie Sweet, zou hij niet merken dat haar vader in zijn omgangsmanieren zeer te kort schoot, dat hij heel weinig opvoeding had genoten. Hij deed toch altijd maar, alsof hij haar vader een der charmantste menschen vond, die hij ooit ontmoet had. Neen, merken moest hij het. Hij deed het alleen om haar.
En zij dacht daar nog over, toen zij reeds aan het tafeltje zat, en hen beiden naast elkaar zag. Ru zag èr haar vader een enkelen keer wel eens op aan, dat hij* eenige parvenu-manieren had, al waren die in Indische omgeving minder opvallend. De meeste



menschen waren hier immers min of meer parvenus, al was het dan niet in de slechte beteekenis van het woord. Het waren hier wel parvenus maar ter zelfde tijd ook zwoegers.
— Lekker gebaad kinderen, vroeg Mevrouw Van Vliet, die in een schoone sarong en kebaja kwam aanschommelen.
— Dolletjes, maatje, dolletjes, en dan begon Emmy te vertellen hoe Mr. Sweet en Ru om het hardst hadden gezwommen en om het langst hadden gedoken. — En Mr. Sweet heeft een visch gepakt, vertelde ze, maar die stak hem in zijn vinger, en toen is hij weer ontsnapt.
Mr. Sweet begon te lachen, zijn aristocratisch ingehouden, maar vroolijken lach, die aanstak. — O, that was a bit of a stekkelbaars, of zoo iets, zei hij in zijn gebrekkig Hollandsch.
Toen merkte Emmy eerst, dat zijn middelvinger sterk was opgezwollen, en voelde meteen, dat oom George haar blik gevolgd had, haar scherp aankeek en dan opmerkte: — O, het zal wel een gewone doorn geweest zijn, die zijn daar veel in het water.
— Heeft u zich pijn gedaan, mister Sweet? Yes? vroeg haar moeder.
Sweet keerde zich eerst naar George: — No, het was maar een fish. En daarna tot mevrouw: Nee, zoo heel erk was het niet, was een fish met so'een stekkel op sijn nek, stekkelbaars noemde we dat in the Cape Colony.



— Pour boy, zei Emmy, het zal toch geen kwaad kunnen, het zal toch niet giftig zijn. Üw vinger is heelemaal opgezwollen. '$*wÈ
Sweet lachte en zei: Een beitje!...
Emmy haalde verbandmiddelen. Het zou in ieder c geval goed zijn, er wat amonia op te doen.
Terwijl zij hem aan het verbinden was, kwam Rudolf. Emmy voelde dat hij nu en dan haar scherp opnam en dat geen beweging en geen woord hem ontging. Telkens als zij opzag, voelde zij zijn donkere oogen op haar gericht en zij kon niet anders dan de hare neerslaan.
Ook toevrouw van Vliet merkte op, dat hij stil was en terwijl ze hem theeVinschonk, zei ze er iets over. — Ben je niet lekker Ru?
Ru was geen man om zich bloot te geven. Hij schudde eens het hoofd en zei alleen, dat hij wat hoofdpijn had, door het lange baden.
— Waarom duik je ook zoo lang onder, merkte oom korzelig op, dat doet toch geen verstandig mensch, en ik zie er niets geen eer in, een gewone kikvorsch kan het ook en nog veel langer...
— Zij doken om het langst, Oompje, het was maar een aardigheid.
— Ik hou niet van die aardigheden,... is de krant er nog niet, die komt laat vandaag.
Van Vliet zat met welgevallen naar zijn dochter te kijken en dacht er over na, hoe jammer het toch was, dat Emmy op het punt stond zich met iemand als



Ru te verloven. Dan was Sweet een andere kerel! Kijk, nu praatten ze samen Engelsch, dat klonk toch veel aardiger dan Hollandsch en deftiger ook.
— Ik hoor op het departement dat er weer onlusten dreigen in de Lampongsche districten, zei Ru.
Van Vliet keek op, wat konden hem de Lampongsche districten schelen, hij deed niet in peper, tenminste de laatste jaren niet meer, en er kwamen over den geheelen archipel immers steeds, nu eens hier dan daar, onlusten voor. Maar hij had nog nooit ondervonden, dat die den prijs der producten ook maar eenigermate gedrukt hadden.
— Zoo, zei hij kort, dan moeten ze maar wat van die sloebers doodschieten, dat is altijd een patent middel tegen koppigheid en onwil geweest.
— Maar het is om de te zware belastingen, zei Ru.
— Zoo, weer om de belastingen ? Ja gek dat zulk tuig meent dat ze geen belastingen behoeven te betalen, iedereen betaalt belasting, ik net zoo goed als een ander... Dus het is onwil.
Wat Ru antwoordde, ontging hem, hij was te zeer bij Sweet en Emmy, die liaar verband gereed had en nu vroeg of het Sweet makkellijk zat.
— Quite nice and comfortable, thanks so much, dear...
— Jullie kunnen wel Hollandsch praten, zei George, dan verstaan wij er ook wat van, en vouwde daarbij de oude krant, die hij nog steeds in handen had gehouden, dicht.. .



— Ik dacht dat u las, oom... zei Emmy spottend.
— Kom kinderen laten wij nog wat wandelen, sloeg mevrouw voor, die een kleine storm voorzag, het is nog licht genoeg, en kijk, daar is de maan reeds, het wordt een prachtige lichte avond.
— Quite right, zei Sweet.
— Kwijt rijt, zegt-ie, merkte van Vliet op, versta je dat niet, dat beteekent, met genoegen, nietwaar Mr. Sweet!
— Yes, that is it, zei Sweet correct, terwijl hij opstond. We go for a little walk in the moonlight, it is now nice and cool here...
— Ferie nijs, praatte Van Vliet na, zeker, ferie nijs, ja, gaan jullie wat wandelen, daar doe je goed aan. Zeg Mr. Sweet, wat zeg je. van zoo'n maantje, hè ? Hebben jullie in Engeland niet, wel ? Ferie nijs.
— Splendid moon, meende Sweet enthousiast.
— Yes, zei Mevrouw Van Vliet, en omdat zij meende, dat zij niet begrepen werd, herhaalde ze nogmaal: Yes!
De maan gluurde met een blasée glimlachje over het berglandschap.
— Gekkoo ... Gekkoo Gekkoo! riep een tokkee, die tegen den muur op prooi loerde... en hij herhaalde zijn roep nog driemaal.
— Vijf... zes, telde mevrouw, och-maar zes maal, ik had net een wensch gedaan... als hij het zevenmaal doet, komt die uit.



Emmy keek haar moeder aan v . zij wist wat die wensch was.
De maan glunderde... maar de tokkee bleef zwijgen.



IV.
Van Vliet bleef met zijn broer alleen op devgaierij. Beiden zaten een oogenblik zwijgend. Zij hadden beiden lust iets te zeggen en wisten dit van elkander, maar niemand wilde de eerste zijn, die sprak.
Dan bracht de jongen de nieuwe kranten en stak de lichten op.
Tegelijk vouwden zij de bladen open. De gebroeders Van Vliet lazen ieder een eigen krant, meer uit gewoonte dan wel om de ideeën, die deze bladen verkondigden-
George keek gewoonlijk eerst de telegrammen door, Willem van Vliet zocht dadelijk bij Indisch nieuws of er niet een der gewone scheldpartijen in zou staan, die de dagelijksche hors-d'oeuvre van sommige Bataviasche bladen vormen.
En Van Vliet lachte, hij lacht vol en luidruchtig, sloeg zich van genoegen op de knie.
— God, god, nee maar, die is goed ... hoor eens, George, wat schelden ze mekaar weer uit, hahaha: ezel, idioot, afgezogen mangapit, prutsvent van niks noemen ze elkaar, goed is-ie... En dat is nou de redacteur van jou krant, George, afgezogen mangapit, waar haalt-ie het vandaan. Een prutsvent van niks, daar kan die het voorloopig mee doen,



ik heb altijd gezegd dat het een prutsvent was, hoe kan je nou toch in godsnaam die krant van jou blijven lezen, waar zóó iemand redacteur aan is . .. der staat nooit iets in. Het is werachtig een prutsvent.
George keek op. Hij las zijn blad, omdat hij nu eenmaal gewend was aan de indeeling. Hij kende den hoofdredacteur niet persoonlijk, en het liet hem dan ook ijs-koud, waarvoor deze uitgescholden werd.
De meeste hoofdredacteuren in Batavia scholden elkaar in hun kranten uit, het was de dagelijksche pièce de resistence; een krant waar niet eens goed in gescholden werd, scheen leeg van inhoud, omdat het Indische nieuws gewoonlijk schaarsch was. Er was dan ook niemand in Batavia die dit schelden au serieux nam, men wist dat de hoofdredacteuren het gewoonlijk alleen voor hun lezers deden, en het was uitgemaakt, dat de krant, die het hardste kon schelden de meeste lezers had. De redacties kenden hun Indische publiek en de lezers kenden de redacties. Zij waren aan elkaar gewaagd.
De hoofdredacteuren scholden pour le besoin de la cause. Het was vaak voorgekomen, dat men twee hoofdredacteuren, die elkaar nog geen drie dagen geleden voor allerlei leelijks hadden uitgemaakt, aan een tafeltje in de soos vond, gezellig te zamen.
Iedereen kende de reden van die scheldpartijen, die meestal heel veel jaloezie als achtergrond had en de broers hadden er samen dikwijls hartelijk over gelachen. Maar in de stemming, waarin George



nu verkeerde, leek hem het voorlezen een persoonlijken aanval op hem, en hij keek dadelijk onder Indisch nieuws, hoopte daar iets te vinden als antwoord op een gisteren voorgekomen scheldpartij, om dit zijn broer weer voor te lezen. Hij werd niet teleurgesteld.
— Poe, het is ,wat, zei hij, weet je, hoe hier die kerel van jouw krant wordt uitgemaakt, hoor maar eens: zoo'n gewezen letterzetter neemt de allures aan van belezen te zijn en moet nog de eerste beginselen van de. Engelsche taal leeren, kent niet eens het eenvoudigste Reuter-telegram vertalen, weet er de ballen van, meneeren, de ballen van. Te lui om een woordenboek open te slaan. Dat denkt dat hoofdredacteur spelen even makkelijk is als het houden van een konijnenfokkerij. Een gewone corrector van 150 gulden in de maand zou het nog beter doen ... Daar kan de jouwe het ook mee doen, Willem!
— Ba, vin-je dat nou geestig? Nee, afgezogen mangapit, prutsvent van niks, die is goed, zei van Vliet, de jouwe kan niet eens schelden, hoe wil hij dan hier in Batavia hoofdredacteur spelen, dank toch die krant af.
— Jouw hoofdredacteur kan nog niet eens een gewoon Engelsch telegrammetje vertalen, laat hij Mr. Sweet engageeren, dan heeft die tenminste nog een baantje, Hollandsch kent hij genoeg...
George zeide dit met een bedoeling en zijn broer voelde de hatelijkheid.



Mr. Sweet heeft geen baantje aan een krant noodig, zou ik zeggen, die heeft geld genoeg.
— Dat zegt hij, heb je er bewijzen voor?.
— Wel goeie god nog en toe, jij schijnt te denken dat ieder die geen vast baantje heeft, ook niet leven kan. Je bent te lang uit Europa weggeweest, me goeie man, anders zou je weten, dat daar een heeleboel menschen rondloopen, die geen baantje noodig hebben. Jij denkt altijd maar aan Indië, jij vergelijkt alles met de toestanden hier, ja, hier loopt bijna niemand rond zonder een bezigheid te hebben, wie hier zit, schraapt de dubbeltjes bij elkaar, om die later op zijn gemak en voor zijn plezier in Holland te kunnen verteren, maar denk je dat iemand maar reizen over de wereld kan doen, De Kaap, Vooren Achter-Indië, Australië en Java kan bezoeken als hij niet rijk is, heel rijk. Wat heb jij toch nog benepen gedachtenkring.
George zweeg eenigen tijd. j
— Het kan zijn, zei hij ten laatste, misschien heb je gelijk, maar ik ben er nu eenmaal niet voor, iemand waar je niets van weet, dan dat hij Engelschman is, zoo maar intiem bij je over de vloer te halen. Gisteren noodigde je hem uit, ons ook in Batavia te komen opzoeken. Dat je met hem in een hotel omgaat, dat kan er bij mij door, maar hem dan nog uit te noodigen ook...
— De Posten, de De Wits en nog verscheidene anderen hebben hem ook uitgenoodigd, dat is heel



gewoon, daar zie ik niets in. Weten die meer van hem af dan wij? Moet je nu precies weten wat iemand doet of laat, voor je hem eens bij je aan huis noodigt? Kom nou. Wat weten wij van de andere menschen af, die bij ons aan huis komen, weten wij waar die vandaan komen?
— Nee, maar we weten tenminste, wat ze nu doen, en wat ze waard zijn.
— Dat weten we van Sweet ook, wat hij doet? Wel hij reist voor zijn plezier de wereld rond. En ' wat hij waard is? Ik herhaal, denk je dat zoo maar reisjes rond de wereld maken kan, zonder dat je er geld voor hebt...
George maakte een ongeduldige beweging, keek even zijn broer van terzijde aan, zei dan. —Hoor eens, je weet heel goed wat ik bedoel. Als hij hier alleen kwam om jou te leeren een Engelsche sigaret te rooken, zou ik er niets van zeggen. Maar jij hebt andere bedoelingen, je hebt er spijt van dat Emmy zich reeds zoo half en half verloofd heeft met Ru ... en het zou je verre van onaangenaam zijn als Mr. Sweet eens om haar hand kwam, als je de schoonvader van een Engelschman kon worden.
— Zeg ben je nou heelemaal?
— Nee ik ben niks heelemaal, denk je dat ik het niet doorzie, kom nou, je bent de eenige niet in Batavia, die gaarne een Engelsche schoonzoon zou hebben en je zou de eenige niet zijn, die daar droeve ervaringen mee opdeed. Herinner je maar
Van Vliet, Sweet en Cy. 4



eens die geschiedenis met de familie Ter Wolde ... t)ie keken niemand meer aan, toen zij een Engelsche schoonzoon hadden en twee jaar na het huwelijk bleek pas dat de schoonzoon in Engeland ook reeds getrouwd was en het huwelijk daardoor ongeldig werd.
— Ja maar dat was een uitzondering, oplichters heb je overal, zoowel hier als elders en heusch niet alleen onder de Engelschen, ik zou juist zeggen, daar komen ze bet minste onder voor ...
— Zoo, zou je zeggen ... Best, als je dan alleen maar een beetje rekening houdt met je kind, het kan heel goed zijn, dat alles wat hij over zijn bezittingen in Engeland vertelt, waar is, maar als je op een huwelijk tusschen die twee aanstuurt, neem dan eerst eens fatsoenlijk informaties.
— Wat ben jij toch een ouwe zuurzak, George, wat zie jij alles toch akelig zwart. Je kan Mr. Sweet niet uitstaan, dat merk ik aan alles, jij hem niet, en hij van de weeromstuit jou niet... is het niet zoo?
— Ik heb een antipathie tegen hem, dat is nu eenmaal zoo. Ik heb tenminste de Engelsche ziekte niet, zooals jullie en zooals half Batavia ...
— Goed, dan heb ik de Engelsche ziekte wel, maar laat me nou maar lezen...
Het resolute gebaar waarmee Willem van Vliet zijn krant openvouwde moest George overtuigen dat zijn broer het eerste half uur niet meer ge-



stoord wenschte te worden, maar nog geen vijf minuten daarna, begon hij weer te lachen:
— Hahahaha, lees eens hier, nu krijgen de Hollandsche kranten er weer van langs, pruljournalistiek, oudewijvenkranten, zemelaars, hier lees zelf eens, het is een lang stuk... en geef me jou krant dan even hier... ik heb deze al uit. Staat nooit wat in die kranten, hè?
Terwijl zij elkaar de bladen overhandigden, zagen zij elkander even in de oogen. En ze glimlachten. Willem van Vliet schudde eens even met het hoofd, George moest het niet zoo kwaad opnemen, ze zouden er geen ruzie om krijgen, hoor... broers, nietwaar?
Uit den donkeren tuin klonk de stem van Emmy, ze sprak Engelsch. Van Vliet luisterde er even naar en knikte dan tegen George.
— Ze kent het goed, hè, kwijt rijt... Haar Engelsch is ^n órde. Kwijt rijt!



V.
Emmy en Ru wandelden samen langs den eenzamen sawahweg. Ru had haar hand genomen, dïe zij in
de zijne liet.
— Emmy, van jou had ik dat niet gedacht.
Zij wist heel goed wat hij .bedoelde, maar zou geen vrouw geweest zijn als ze niet even verwondering had geveinsd.
— Wat bedoel je?
— Dat je koket was, zöö koket.
— Zoo? Ben ik koket, en waarmee dan?
_ Weet je dat niet, kom wees eerlijk, je hebt als meisje zulke goede kwaliteiten, toon nu niet enkel je slechte. Je veinst en dat is niet je mooiste karaktertrek... al is het een beetje vrouwelijk.
Emmy lachte nerveus.
— Als Ru even bleef zwijgen, zei ze:
— Kom, biecht op Pa. Je hebt wat op je hart, je bent soms net een ouwe Pa, weet je dat wel ?
Wat heb je? .
_ Die Mr. Sweet, Emmy. Sinds dié man in ie leven kwam, is het niet meer tusschen ons als vroeger. Zeg nu niet neen. Het is zoo. Laten we de dingen zien, zooals ze zijn, ik ben heel kalm,



dat zie je al kookt er iets in me hier, haat en jaloezie.
— Staat je mooi me zoo weinig te vertrouwen. Maar ik zeg je, dat je je vergist.
Ru zag haar ernstig aan. Hij hield van Emmy, meer dan hij zelf begrijpen kon, en zelfs kleine gebreken zag hij gaarne over het hoofd, omdat er ook zooveel goeds in haar stak, dat er in de omgeving, waarin ze leefde, nooit goed uit had kunnen komen. Hij kende elk van haar gebreken, wist dat zij een hoogvliegstertje was, dat ze graag chic deed, en voor vol wilde worden aan gezien. En dit nam hij haar het minst kwalijk. Het was immers de fout van alle totoks.
— Ik vergis me niet, Emmy, ik zie en voel meer dan jij denkt. Maar ik ben niet boos op je. Op jou niet, jij bent de schuldige niet. Ik hou te veel van je, om dat niet te zien. Lieve kind, je bent je zelf niet, je leeft in een roes, sinds jij, of liever gezegd, sinds je ouders dien Mr Sweet ontmoetten. Hij heeft invloed op jou en op je vader, een invloed waar je je zelf geen rekenschap van geeft, maar die des te gevaarlijker is .. .
Emmy keek nerveus naar hem op. Wat was hij toch anders dan John, altijd zoo ernstig en correct; Ru scheen meer een vader, ook al was hij jong, slechts even in de dertig, en John die nog wel zes jaar ouder was, scheen dikwijls nog een vroolijke jongen, een boy om ntee te stoeien en te dollen.
Zoo ernstig klonk zijn stem, toen hij voortging:



— Ik geloof Emmy, dat ik je te jong heb ontmoet, dat ik je te jong heb willen halen uit je meisjesleven. Welke ervaringen heb jij nog opgedaan. Ik wilde je dit zeggen, Emmy, het is moeilijk voor mij, maar het is toch het beste, dat ik het je direct zeg... ik zou, als je iemand anders liefhad, je niet in den weg willen staan.
— Maar dat doe ik immers niet, Ru, hoe kom je daarbij.
— Emmy, als ik zeker wist dat je iemand anders liefhad, zou ik je niet in den weg willen staan, vergeet dat niet. Daar komt mijn trots en mijn verstand tegen op. Ik wil, dat je dat weet, bij de overweging van verdere stappen, die je misschien doen zult. Alleen wil ik je ernstig waarschuwen voor toegeven aan een gril.. en voor dien Mr. Sweet.
Met een ruk bleef Emmy staan.
— Maar je bent gek, wat bezielt je eigenlijk.
— Ik hoef niets te zeggen Emmy, ik heb genoeg gezien, ik geloof niet, dat je van dien Mr. Sweet houdt, maar je laat je in ieder geval door hem beïnvloeden. Ik vertrouw hem niet, er is iets aan hem wat duister is, er zijn leemten in de verhalen, die hij ons opdischt... %r
— Maar ze zijn interessant.
— Dat zijn ze. Maar waar?'
— Ru, ik geloof dat je bezig bent kwaad van Mr. Sweet te spreken en dat achter zijn rug. Dat valt me tegen van je ...



— Als je wilt, zal ik hem hedenavond in zijn gezicht zeggen, wat ik van hem denk, ik heb dat niet gedaan, omdat jullie er steeds bij waren en ik het weinig opgevoed vond, in bijzijn van dames scènes te maken.
— Nee, doe dat maar niet. Zij staarde even in gedachten voor zich uit. — Doe dat maar niet... Waarom zou hij dat alles jokken, hij heeft daar toch. geen belang bij?
— Misschien wel. En je weet heel goed wat ik bedoel, nee, schudt nu maar niet met je hoofd, je weet het heel goed, mijn instinct zegt me, dat hij niet eerlijk is.
— Wat ben je kwaaddenkend, Ru, ik zou bijna zeggen ...
Ru legde zacht zijn hand op haar mond: — Je moet nge niet zulke leelijke dingen in mijn gezicht zeggen, Emmy ... ik weet wat je zeggen wou ... ik ben Indisch, hè? Er vloeit Indisch bloed door mijn aderen en dat zou mij wantrouwend maken. Och, wij Indischen zijn natuurmenschen, minder nuchter dan jullie Hollanders. Wij luisteren nog stil naar de stemmen die in ons spreken, voorgevoelens, verdenkingen, vermoedens. Waarom mag dat niet. Wij zijn in zoo heel andere omgeving opgegroeid, dan totoks, daar in het nuchtere en zakelijke Holland. Och, als kinderen hebben wij immers al geluisterd naar de verhalen over Goendoeroewoes en Kortjatjies, over goede en kwade



geesten, ons verteld in de bijgebouwen door schuwe vreesachtige en bijgeloovige baboes. Wij hebben ze geloofd. Wij zijn geheel in de Indische stemming opgegroeid. Het zijn allemaal dingen, waar jullie nuchtere import-Hollanders om lachen. Bijgeloof, voorgevoelens; jullie hechten er niet meer aan, omdat jullie, die in nuchter weten, al vroeg verdrongen hebt. Daarmee is een zesde en zeer nuttig zintuig afgestompt.. . Jullie beoordeelt alles alleen na kennisname der feiten, weet niet meer wat instinct is. Wij Indo's bezitten dat nog. Alle wezens der natuur is de gave van het instinct mee gegeven, alleen de nuchtere Europeanen hebben het weggedoezeld in beter weten... in practische overwegingen.
Als hij zoo sprak was hij haar steeds het liefst, en onwillekeurig luisterde ze naar hem.
— Geloof jij aan goede en kwade geesten, Ru? vroeg ze.
Nu moest Ru even glimlachen, daar kwam het oude romantische meisje weer boven. Maar hij wilde zich niet van zijn onderwerp laten afbrengen en zei kort. — Daar gaat het niet om, ik weet wel dat er kwade geesten onder de menschen zijn. Die Mr. Sweet is er een.
Emmy moest even lachen,... die vroolijke^ altijd lachende John zou er een zijn?...
— O, Ru wat ben je Indisch. Ze kon niet nalaten het nog eens te zeggen,... echt Indisch, altijd gereed tot verdachtmaking.



— Goed, maar weet je wel, dat ik mij soms gelukkig voel ook Indisch bloed in de aderen te hebben, als ik zie hoe een zeker soort volbloed Hollanders hier leven? Ik bedoel dat soort, dat deftig wil zijn, probeert te zijn, hier voor chic wil doorgaan, terwijl ze vroeger, Zondags driehoog in hemdsmouwen, achter de ramen zaten te zingen en in een vuile burgerlijke straat staarden. Het soort dat de mattenklopper voor de tennisracket verruilde.
Emmy bleef luisteren, ofschoon zij voelde wat Ru bedoelde...
En hij ging voort. — Weet je hoe ik zulk soort lui zou willen noemen ? Sambal-aristocraten, Tropenadel. Sinds ze sambals gegeten hebben, willen zij op hun manier ook aristocratisch zijn. Je kent toch het spreekwoord: Le canaille de 1'Europe, c'est la noblesse de 1'Orient. Dat is nou Tropenadel! Een groot deel van de Indische aristocratie. En dat wil dan op ons Indo's neerzien, op families die soms al eeuwen de werkelijke pioniers van Nederland waren. En op deze afgeven, omdat ze heel goed voelen, dat ze voor een groot deel in beschaving toch zeer bij hen achter staan. Dat is nu ook het soort, dat dubbel valt als ze een Engelschman zien en met hem mogen omgaan...
— Sloeg, wat je daar zei, ook op mijn ouders, Ru? Je bedoelt dat die ook sambal-aristocraten, ook Tropenadel zijn, hè?



Ru schrok even, maar kalm ging hij door. — Ik sprak hier niet van je ouders, ik sprak in het algemeen en over Mr. Sweet in het bizonder.
— Weet je wel dat je me beleedigt?
— Dat wil ik toch heusch niet Emmy, jij bent hier geboren, op jou slaat het volstrekt niet. Jij bent meer Indisch dan je denkt. Jij bent een van degenen, die zich in Holland niet meer thuis zouden voelen. Maar wat dien Engelschman betreft, jij verkeert ook in den rqes, jij vindt het ook heerlijk dat een Engelschman notitie van je neemt, het is bij jou ook den heelen dag Sweet voor en Sweet na.
Emmy voelde dat het bloed haar.naar de wangen schoot, en driftig viel ze uit: — Neen, je vergist je Ru.
Ru, die haar opmerkzaam had gadegeslagen, had ook den gloed over haar wangen zien slaan. Hij greep haar polsen en zei hartstochtelijk:
— Dan is het liefde. Je houdt van dien man. Met een ruk bevrijdde Emmy zich, eerst poogde
zij in een schaterlach uit te barsten, maar dan sprongen haar de tranen in de oogen. — Je bent gek, zei ze, gek ben je.
— Zeg op, ik wil weten wat het is, Emmy.
— Niets is het, niets, die man laat me absoluut koud en onverschillig, maar als je zoo akelig jaloersch wil zijn, dan kan ik het niet helpen. Ik hou van jou, van jou alleen, maar nee, nee... Zij barstte ineens in snikken uit. — Ik weet het ook niet, ik weet het niet, die man enerveert me zoo.



Ru stond haar zwijgend aan te kijken. — Kijk me niet zoo aan Ru, je moet niet boos op me zijn, nu ik eerlijk ben, ik hou heusch van jou, van jou alleen, als ik dien man nooit ontmoet had, zou ik enkel en alleen aan jou , gedacht hebben, en steeds aan jou, nu merk ik alleen heel dikwijls het verschil tusschen jullie beiden op, hij is zoo vroolijk, zoo prettig in den omgang, het is heerlijk naar hem te luisteren, en jij bent zoo anders... die man enerveert me soms zoo ... en toch weet ik het zeker, dat ik niets om hem geef, dat ik van jou alleen houdt,, van jou alleen.
Emmy voelde, dat ze meende wat ze zei. Ru stond haar weer stil aan te zien, dan nam hij zacht haar handen en zei 5 — Ik heb medelijden met je Emmy, meelij, lilt geloof dat je er niet ver af ben een groote dwaasheid te doen. Het zou zoo jammer zijn, zoo heel jammer, voor jou ...
Hij wachtte even op een antwoord en toen het stil bleef, vervolgde hij: — Ik weet eigenlijk niet of het op mijn weg ligt, je daar van af te houden. Als ik dat poog, zal je denken dat het egoisme is, jaloezie ... en je hebt strakt nog veel leelijker dingen gezegd ... het is het beste, dat ik je dit met jezelf laat uitmaken... je moet zelf weten wat je doet, ik ben niet van het soort dat om liefde kan smeeken. Ik hou van je, dat weet je en wil alles doen om je gelukkig te maken,... maar daarvoor wil ik zelf niet ongelukkig worden, dat zou dwaasheid zijn, ik



wil een vrouw hebben die ik moet kunnen vertrouwen en die ik niet den heelen dag moet naloopen om op te passen, dat de een of andere man haar den een of anderen dag niet eens „enerveert". Je noemde het zelf zoo. Ik moet overmorgen op dienstreis en jullie blijven nog twee weken hier. Dan heb je voldoende tijd om met jezelf te rade te gaan. Denk eens kalm na, als je op dien Sweet verliefd wordt, dan zal ik je niet in den weg staan ... overigens vertrouw ik, dat de keuze tusschen hem en mij niet moeilijk zal zijn.
Emmy voelde dat er waarheid was in zijn woorden, dat zij zich werkelijk meer met den Engelschman, dan met haar aanstaanden verloofde had afgegeven, dat zij schuldig was, maar zij wilde het niet toegeven. En zij voelde zich tevens in haar trots gekwetst. Gaf hij dan zoo weinig om haar, dat hij haar kalm de keuze liet, mij of hem. O, hij was. toch een echte Indo. Zij had nu een gevoel of zij hem haatte en tegelijk wist ze, dat ze nu ineens meer van hem hield dan voorheen, toen zij zoo heel zeker van hem was. Zij gaf immers niets om dien Sweet, hij was alleen een leuke en gezellige kameraad, hoogstens een tennisflirt, een man, die Verliefd op haar scheen en wiens correcte aanbidding zij zoo gaarne om zich voelde ...
Zij gingen eenigen tijd stil naast elkander tot nabij het hotel. Dan zei hij ineens ... — Dus willen we dat afspreken, Emmy?



Zij greep zijn arm. — Kan je die dienstreis niet uitstellen ?
— Ik zou het kunnen, maar ik acht het overbodig, ik zou er andere menschen allerlei last door bezorgen en ik wil mij deze opdracht ook niet gaarne laten ontglippen.
— Als ik hét je nu vroeg.
— Als je het me de vorige week gevraagd had, zou ik het zeker hebben gedaan, nu ik echter gezien heb, dat je je hier niet hoeft te vervelen, geloof ik zelfs dat het beter is, dat ik ga en je alleen laat. Het kiezen zal je dan veel lichter vallen. Ik blijf ook maar veertien dagen weg, blijf een week in Deli en ben dan weer hier. We zien elkaar dan te Batavia terug en je weet veel meer ovér jezelf.
— Ru, je spreekt onzin, ik houd van jou, dat weet je heel goed.
— Jij scheen het anders niet te weten, naar je houding te oordeelen.
— Van keuze is geen sprake.
— Des te beter ...
— Zie je, jij houdt niet van me, welke man zou zoo redeneeren.
— Een man die geen dwaas is.
— Maar ik heb toch nooit gezegd, dat je dwaas bent, Ru.
— Maar wel mij ernaar behandeld, een heele week al.
— Ru als je zoo heengaat, zal je er spijt van hebben.



— Ik ga werkelijk. Het is beter dat je eens alleen staat en zelf oordeelt... Hij reikte haar de hand, zij stonden voor de groote trap van het hotel. Een oogenblik dacht zij erover hem zacht te smeeken toch maar niet te gaan en zij wist dat hij toe zou geven, maar dan kwam Mevrouw Post de trappen af, zei iets over het weer, dat er misschien een onweder komen zou, en om zich een houding tê geven, reikte zij ook Ru de hand tot afscheid.
— Spijt zal je er van hebben, zei ze zacht.
— Ik denk van niet.
Met vlugge schreden ging hij de galerij af in de richting van zijn kamer.
In den tuin zag ze Mr. Sweet komen met Tootje Post. Zij hadden getennist. Hij riep iets van verre, maar zij deed öf zij het niet hoorde, en ging de trappen op.
Zij hoorde nog een gillerig lachje en het hooge gemaakte stemmetje van juffrouw Post en ergerde zich erover.



VI.
Het was laat geworden dien avond.
Na tafel was men naar de conversatiekamer gegaan waar de dames onder leiding van Mr. Sweet hadden leeren biljarten. Volgens Sweet moesten alle Engelsche dames uitstekend kunnen biljarten. Er was veel gelachen en er waren eenige gaten in het kleed gestooten, die door den hotelhouder met een zuur gezicht waren opgenomen. Ondanks de protesten van Mr. Sweet, had van Vliet den hotelhouder gezegd, die kosten op zijn rekening te zetten, 't kwam er bij hem op zoo'n kleinigheid niet aan.
Nu v zat men nog op de galerij voor de kamers en de dames hadden wegens de groote koelte een mantel omgeslagen. Sweet had zich bij de Van Vliet's gevoegd en een dringende uitnoodiging van de familie Post om bij hen nog een uurtje na te komen babbelen, afgeslagen.
Van Vliet was daar trotsch op en Mr. Sweet werd er hem te sympathieker om. Hij rookte een van Sweets sigaretten en meende het zeer noodzakelijk hem eens over die Posten in te lichten.
— Kale lui, zei hij, hebben geen cent, alleen schulden. Wat heeft die meneer Post er nu aan, dat hij meester in de rechten geworden is? Niks!



Was Post maar liever in den handel gegaan, zooals hij, dan kon je nog eens een gulden uitgeven, zonder dien eerst driemaal om te draaien. Maar die Posten, dat omdraaien deden ze niet eens, het geld liep hen door de vingers, zoo gewonnen zoo geronnen, en nog wel eens wat meer ook. Ze zaten diep in de schulden. Had Sweet niet gezien hoe die zoon zijn dochter het hof maakte de eerste dagen voor Verkerk er was? Nee? Nou maar dat lag er dik bovenop, natuurlijk niet om haar, maar om haar geld, dat lag er nog dikker bovenop. Je moest in zoo'n hotel wel met zulke lui omgaan, maar in Batavia zag hij ze liever niet. Ze reden nog altijd in een oude auto, die je op een uur afstand kon hooren aankomen. Zeg, had Sweet zijn nieuwe Hudson al gezien, prachtwagen hè, dat haaide op zijn gemak de Poentjakhellingen, en je zat er in als in een clubfauteuil. Nee, van die ouwe karren, die zoo rammelden als dat ding van Post, moest hij niks hebben. Een mensch moest met zijn tijd meegaan ...
Mr. Sweet knikte: — Mama in England juist gekoekt een Daimler, ook mooi car, zij feel van auto houden, so snel and comfortable, er zijn heel fijne autowegen in England!
Van Vliet haastte zich dit te beamen. — Nou en óf, zei hij. Het stond immers altijd beter net te doen, alsof je alles wist, en hij liet er daarom dadelijk op volgen:



— Zeker, dat begrijp ik, paarden zijn al zoo'n beetje uit de mode. Wie rijdt er nou nog met paarden, nietwaar?
— Oh, we like horses in England, zei Sweet en meteen vertaalde hij zijn zin in het Hollandsch: — Wij houden feil, van paarden in England, you see, maar cars zoo feil sneller... en ...
— Tijm is monnie, zei Van Vliet en keek meteen naar George om te zien of die het wel gehoord had. George had het gehoord. Hij vroeg als terloops: — Mr. Sweet, is dat kasteel van uw mama ver van Nottingham, u zei toch bij Nottingham, niewaar ?
Van Vliet maakte een ongeduldige beweging, daar had je dien George weer, als hij het maar eenigszins lappen kan, zat hij Sweet altijd uit te hooren. Maar Sweet knikte heel vriendelijk en zei:
— Not so far, only half uurtjen, in motorcar. hoopen feil langer maar Mama niet gaarne te voet loop...
— Bent u van plan later naar uw kasteel terug te gaan, Mr. Sweet?
Sweet glimlachte minzaam: — Not sure, you see, missckien later, als kenoek fan reizen, nou nog jong, liefer nok wat reizen door de wereld.
— U hebt er al heel wat van gezien, merkte Mevrouw Van Vliet op.
— Not yet genoek, heb kesien South-Africa, fine country, Australia, British India, en dan natuurlijk
Van Vliet, Sweet en Cy. 5



Europa, but wou nou naar China and Japan, for eenigen tijd, om study maken oude kunst en history daar.
— Hoe interessant, zei Emmy en keek Ru daarbij aan, hoor je dat Ru, Mr. Sweet gaat spoedig naar China en Japan...
Rudolf stak een sigaret op, knikte ten teeken dat, hij het gehoord had.
— En komt u dan nooit hier terug, Mr. Sweet, vroeg Mevrouw, en er was onrust in haar stem.
— Weet nog niet, that depends feil dingen.
— Wat zeit-u ?
— Excuse me. Dat hangt fan feil dingen af.
— Oh Mr. Sweet, vertel u nu eens van die schipbreuk in de Walvischbaai, hoe is dat afgeloopen.
— O ja vertelt u dat eens, viel Mevrouw bij.
— Oh you mean that time in the Walfishbay, now, we were going naar Cape-Town, kregen fliegende storm, heil of a weather, toen de ship stooten op een rots, die niet op kaart, you see, and snel gesonk. De lifeboot was soo foll dat ook omsloek, captain verdronk en ook first officer sunk, ik swom naar ander boot, nerkens meer te sien, en ook keen land. Ik sei tot myself, well John, that is the hardest time of your life...
— Tijm is monnie, viel Van Vliet weer bij.
— Toe pa, stil nu, zei Emmy die tot achter haar ooren rood werd.



Ik swimme,... swimme, ging Sweet voort, swimmende deed ik my coat af, soo much beter. Vier uur wij swimme, naast mij een bootsjong, good little boy, toen was morgen en wij sagen rook-van kraaldorp op kust. We were saved ... Ik nog lang swimme, toen foei grond under my foeten. Die nacht wij sliep in hut van kraaldorp, en fan al die mensch maar fier saved ... gered,' I mean
— Hoe intressant, en was u toen niet angstig en ziek, informeerde Emmy belangstellend.
— Not a bit, only a bit feverish eerste dagen what is that in Dutch feverish.
— Koortsig, vertaalde Emmy.
— Juist, kortsik ... Maar very good time daar gehad, duurde fier weeks foor nieuwe boot ons haalde.
— Wat spreekt u toch uitstekend Hollandsch, Mr. Sweet, u bent ook heelemaal niet zooals de meeste Engelschen, die nooit een vreemde taal willen spreken, en zeker geen Hollandsch, zei Emmy.
— Dat geleerd in Cape-Town, Miss Van Vliet, daar meer dan jaar kebleef en daar feil Hollandsch kesprook met Boers, fine fellows, groot fout van England, die Boer-war!
— Nou, meende van Vliet, dat heb ik ook altijd gezegd, en ze hadden het ook niet gewonnen, als der geen verraad in het spel was geweest. Wij Hollanders hebben toen Kruger nog bevrijd, met de Gelderland, weet je dat?



Sweet knikte, met een fijn glimlachje om de lippen.
— Och man, wat heeft dat er nou mee te maken, maande Mevrouw aan en heeft u zich niet verveeld meneer Sweet, daar in dat kraaldorp?
— O, no, not at all, daar was military post, veel kejaagd, you see, met officers, fine fellows ... antilopes, leeuwen ...
— Olifanten ook, vroeg Van Vliet.
— No, olifanten wij feil kejaagd in British India, dat was mooi job, soms heile nackten we moest loop ... in the woods ...
— Was u ,dan niet bang 's nachts? vroeg Emmy en huiverde.
Rudolf had zich tot nu toe niet in het gesprek gemengd, al had hij zich voortdurend geërgerd aan de groote belangstelling waarmee de verhalen van den Engelschman werden aangehoord. Nu zei hij voor de eerste maal: — Dat gaat gewoonlijk 's nachts Emmy, jagen op olifanten, want overdag slapen die slimme loeders op de boomen, nietwaar Mr. Sweet.
— How do you mean?
— Wat op de boomen, vroeg Mevrouw naif.
— Die olifanten van Mr. Sweet.
— Jassis hoe flauw, Ru, zei Emmy.
Maar Sweet had zijn antwoord reeds klaar: — Altijd beter as ambtenaars, Mr. Verkerk, die slaap overdak op lessenaars ...
Ru stond uiterlijk zeer kalm op, hij keek even



het gezelschap rond, als wilde hij goeden nacht zeggen, dan zag hij met een spottend glimlachje naar den Engelschman: — You are right, Mr. Sweet, maar wij weten hier ook hoe je olifanten jaagt... — hij bootste verder het dialect van Mr. Sweet na —, wij ook hier schiet olifants en wild swijns. Well, ik heel wat avontuur, laatst bij jagen in Krawangsche, ik zie wild swijn, beest spert muil open, ik schiet erin, you know, en wat doet dat swijn, draait sick snel om, kogel van achteren er weer uit. Au, net in mijn oog, au, you know, ik soo'n oog... heilemaal opkeswollen!
Sweet had, zoodra hij merkte dat de Hollander hem er tusschen nemen wilde, gedaan of het verhaal niet tegen hem gericht was. Hij had langzaam uit zijn zak een sigarettenkoker gezocht en was nu bezig op den nagel de tabak naar een zijde te tikken ...
Ru bleef hem even aanzien, als wachtte hij een antwoord en toen Mr. Sweet kalm lucifers zocht en de sigaret aanstak, zei hij tot Emmy: — Ik ga nu slapen, Ömmy, moet morgenochtend al vroeg weg, ik ga met de auto over den Poentjak naar Buitenzorg, zie ik je dan nog? Wij vertrekken om zeven uur... Ben je dan al op ?
Emmy wist door den uitval van Verkerk niet dadelijk wat te antwoorden, maar toen zij hoorde hoe pijnlijk de stilte bleef, zei ze eenigzins luidruchtig. — Natuurlijk zal ik op zijn, ja we zien elkaar morgen nog.



Zij maakte aanstalten om op te staan en als gewoonlijk nog even op de voorgalerij met hem te praten, maar op een wenk van haar vader bleef zij zitten.
Ru was even blijven staan, als verwachtte hij nog, dat zij hem volgen zou ... dan keerde hij zich tot Mr. Sweet, zei met een sneer: — And you Mr. Sweet, you pas op, dat soo'n olifant niet plotseling omkeer, kon dan veil erger worden! Good night.
Toen hij heen was, viel Van Vliet uit:
— Wat mankeert die jongen, hij lijkt wel gek. Met een ruk stond George op. — Misschien
denkt hij hetzelfde van jullie!... En met groote schreden ging hij Verkerk na.
Emmy voelde, dat zij iets verkeerd gedaan had, zij dacht er een oogenblik over hem toch te volgen, maar omdat Oom hem na was gegaan, bleef zij. Maar het gesprek vlotte niet meer, een half uur daarna gingen de dames slapen.
— Nog een partijtje ecarteeren, Mr. Sweet, stelde
B
Van Vliet voor.
— A very good idee! vond Sweet.
— Yes, fery koet, zei Van Vliet, en samen wandelden zij naar de conversatiekamer. Van Vliet leidde hem met opzet langs het heele gebouw,
. opdat, de gasten, die nog op waren, goed zouden zien hoe intiem hij met den Engelschman was. En in de conversatiekamer had hij het genoegen Mr. Post nog te treffen Ven op te merken hoe deze pogingen



deed hun aandacht te trekken, om erbij gevraagd te worden. Maar Van Vliet deed alsof hij hem niet zag...
— Kale lui, zei hij nog eens tegen Sweet, ze hebben de goedkoopste kamers in het hotel, en een drukte voor zes. Ik hou niet van die geurslaanders, dat slaat geur om hun stand op te houden en geen cent in der zak... geen cent, meneer. Het zijn maar menschen van zevenhonderd gulden in de maand... en wat ben je dan in den Oost...



VIL
Emmy zag de auto na, die zich daar in de verte en reeds heel klein, over den kronkelenden weg tegen de berghelling naar den Poentjak opwerkte.
Zij had gemeend, dat zij Ru's heengaan zou voelen als een verlichting en nu stond het schreien haar toch nader dan het lachen.
Zou ze dan werkelijk van Ru houden? Vroeger had ze het zeker gemeend, maar de laatste dagen had ze vaak gedacht, dat ze ook wel zonder hem het leven kon doorgaan, dat ze het weinig voelen zou, als hij ineens uit haar leven verdween. Daar hoog tegen de hellingen reeds kroop de auto. Daar was Ru, en het was alsof iets haar de keel dichtknelde, nu hij heenging.
Oom was ook aan de auto gekomen, om afscheid te nemen, maar toen Emmy kwam was hij heengegaan.
— Dus over veertien dagen, hè, had Ru gezegd, dan zien wij elkaar in Batavia weer?
Zij had geknikt en lust gevoéld hem te kussen, maar dat ging nu niet meer, om den chauffeur, die bezig was koelwater in te gieten.
— Zal je dan dezelfde zijn, Emmy?
— Maar wat denk je toch, Ru ... wat denk je toch ...



— Dat heb ik je gisteren al gezegd, laten we er nu op het laatste oogenblik niet weer over beginnen, ik zal het druk hebben op mijn dienstreis, en zal je houding tegenover mij hier geheel vergeten zijn, als ik terugkom! Dan is alles weer bij het oude, nietwaar? En als je eens meende, dat je op andere wijze gelukkiger kon worden, dan zal ik je niet in den weg staan, Emmy, onderzoek je zelf nog eens, die veertien dagen hier, ben je nog heelemaal vrij, je hoeft pas te besluiten als ik terugkom, is dat afgesproken?
— Maar wat denk je wel van me, Ru ... zoo ben ik niet...
Toen -zij het gezegd had, wist ze dat ze ter zelfder tijd aan Sweet had gedacht.
Waarom drong die zich toch telkens in haar gedachten op.
Toen de motor werd aangezet, had hij haar hand genomen en die lang gedrukt. En zij had zijn druk beantwoord.
Een handdruk, die een belofte was, voor een zeker weerzien in Batavia ...
Dan was.ze achter het hotel om, naar het ravijn gewandeld en op de bank had ze de auto nagestaard. Hier op die plek had ze gisteren ook nog even met Ru gezeten, daar had hij haar vaak gekust.
Als Sweet haar kuste, zou zij dan hetzelfde voelen ? Sweet bleef altijd correct, ofschoon hij wel weten



moest, dat zij niet boos zou zijn, als hij haar eens kuste...
De auto maakte een zwenking, zij zag hem nog eens achter de boomen van een onderneming. Dan was hij weg, en stil wandelde ze naar het hotel terug. Veertien dagen was toch wel lang. Als Ru gewild had, zou hij hier best hebben kunnen blijven, Ru had zelf niet gewild ...
In den tuin ontmoette ze haar vader, die naar het postkantoor ging.
— Weet je het al, vroeg hij, morgen gaan we naar de Tjibeureum watervallen, een uitnoodiging van Sweet, om acht uur komen de paarden voor... een origineele fellow, die Mr. Sweet...
* *
Mr. Sweet had het plannetje uitgedacht. Hij had de vorige week alleen een tocht naar den top van den Gedeh gemaakt, en had er interessante verhalen van gedaan. Van het oerwoud, van zijn overnachten in een tent niet ver van den top, en van den zonsopgang, zooals die van den bovensten rand van den krater te zien was.
Zoo hoog zou men niet gaan, dat was te vermoeiend voor dames, maar hij had een picnic gearrangeerd bij de Tjibeuruem watervallen, halfweg op den berg. De heeren zouden te paard gaan, de dames in een tandoe volgen. Maar Emmy protesteerde. ijZ in een tandoe, daar werd je zeeziek in,



zoo op de schouders van Inlanders, neen, zij kon immers ook paardrijden en er waren dameszadels genoeg in het hotel... Had Sweet niet verteld dat alle Engelsche dames paard konden rijden?
Ongevraagd sloot de familie Post zich bij hen aan. Van Vliet wist precies hoe het gegaan was.
Mr. Post had het gehoord, dat Sweet bij den mandoer van het hotel, zijn plannen besprak, en was toen ook paarden gaan bestellen en een tandoe voor zijn vrouw.
Toen zij den volgenden morgen wegreden, vertrok tegelijk het gezelschap van de Posten, en Tootje Post had naif uitgeroepen: — Oh, how nice, are you also going to the Tjibeureum falls ?
Mr. Sweet had goedig geknikt, alsof hij het erg leuk vond, dat het gezelschap grooter zou zijn, maar Van Vliet had het eerste half uur den heer Post straal genegeeerd. Tot deze zijn paard naast het zijne bracht en hem een sigaar bood.
Toen had Van Vliet toch gemeend van houding te veranderen en hij was een gesprek begonnen over de politiek. Hij kwam geheel op dreef, toen hij merkte, dat Mr. Post die toch een advocaat was, zijn meening deelde, dat de GouverneurGeneraal Idenburg groote flaters had begaan tegenover de Sarikat Islam. Hij moest van die ethische ophefferij niks hebben, een Inlander was altijd het gelukkigste, als je hem trapte. Het was nu eenmaal een volk, dat gaarne onderdrukt -was, er be-



hoefte aan had een meester te voelen, zei Van Vliet.
Toen zag Mr. Post bij Tjipanas, waar de zijweg naar den bergtuin Tjibodas begon, zich gedwongen zijn paard achter dat van den heer Van Vliet te brengen en werd het discours gestaakt.
Voorop reden Mr. Sweet met Emmy. Ofschoon de weg smal was, hield hij z'jn paard nog steeds naast bet hare. Kranig ruiter, dacht Van Vliet, kon je direct aan hem zien, dat die Engelschman, om zoo te zeggen, in het zadel geboren was, net als alle gentlemannen in Engeland. Kijk, nu begonnen ze zelfs te draven, het leek bijna of de paarden aan elkander vastgegroeid waren zoo dicht liepen zij nevens elkaar. Daarachter volgden de jonge Post met zijn zuster. Van Vliet zag het wel, hoe ze allebei gaarne van cavalier gewisseld zouden hebben, hoe Post al driemaal moeite had gedaan zijn paard naast Emmy te brengen, en hoe Marietje Post smachtte naar het oogenblik dat Sweet zich eens tot haar wenden zou, om haar Engelsch weer te kunnen luchten, maar die Sweet bleef fijn bij Emmy rijden, most niks van ze hebben.
Onopgevoede menschen toch die Posten, zich zoo in te dringen. En als ze het je lappen konden, dan spraken ze met Mr. Sweet alleen Engelsch, om te toonen dat ze het goed kenden, en om hem Van Vliet te laten voelen, dat hij het niet kende. Ba, Engelsch, als hij zich ervoor zette, zou hij het in drie weken leeren, je had van die boekjes,



waaruit je in drie weken Engelsch kon leeren, dat was nou de heele kunst. Als er wat van kwam ... van Emmy met dien Mr. Sweet, nou verdraaid dan zou hij zich dadelijk zoo'n boekje aanschaffen en je zou eens zien, hoe gauw hij het kende. Hadden ze daar nou zoo prat op te gaan? Een peulschilletje, Engelsch, hij had er al heel wat van opgepikt: Yes, Allright, Senk you, Kwijt rijt, Goed bije,... was dat nou zoo'n moeilijke taal?
Een eind achter hem kwamen de tandoes van Mevrouw Post, van zijn vrouw en van George.
George had eerst geweigerd mee te gaan, toen had hij den tandoe gekozen, omdat je daarin de minste last van de warmte had, maar nu hij in de verte Sweet voortdurend naast het paard van Emmy zag, dat duidelijk aan de witte pooten te herkennen was, speet het hem toch weer geen paard te hebben gekozen.
Mevrouw Van Vliet had al driemaal gezegd, dat het „Oeff, pannas!" was, en mevrouw Post was nu een verhaal begonnen over een ontzettende hitte, die zij eens meegemaakt had op een tocht in het achterland van Padang. — Ondragelijk mevrouwtje, zei ze, het was gewoon ondragelijk.
Mevrouw Van Vliet, die er toch eenigszins mee gecoiffeerd was, dat de Posten hen zoo naliepen, en die gerustgesteld was, nu ze zag dat Mr. Sweet geen oogenblik van Emmy week, luisterde vriendelijk en viel nu en dan eens bij met woordjes



als: „Kassian!" en „Wel, weL je zou zeggen" en deed daarbij voordurend eau-de-cologne op haar zakdoek, erbij vertellende dat het nog echte 4711 was, door Sweet uit Weltevreden meegebracht,... dat ze het land had aan alle andere soorten. Zoo'n fijn luchtje, nietwaar Mevrouw?
Zij had bijna gezegd Mevrouwtje, omdat Mevrouw Post het toch ook tegen haar zei, maar zij durfde nog niet goed.
Het was tien uur, toen men in den bergtuin Tjibodas bij den Australische grasboom afsteeg. Mr. Sweet wist veel te vertellen van den grasboom, daar vond je in Australië heele bosschen van, ondoordringbare wouden, bijna zoo dicht als de oerwouden hier. Ze waren dikwijls eeuwen oud. De bedienden schonken limonade en koude thee en een half uur daarna ging men weer op weg, langs het smalle bergpad, dat kronkelde langs de ravijnen en waar het steeds duisterder werd, door het hoog geboomte rondom.
De kleine dappere paardjes gingen zonder aarzelen langs diepe afgronden, zetten hun nerveuse pootjes op wortelknoesten, die het pad feitelijk voor wegspoelen behoedden, zonder een enkele maal te struikelen.
Sweet had zijn rijdier aan den drijver gegeven, die bij het paard van Emmy hoorde en had nu zelf de leiding op zich genomen. Hij liep liever, zei hij; als Inlanders dat konden volhouden,



waarom hij dan niet. En dan lachte hij weer, met iets goedigs in de oogen.
Alle Engelschen hadden zooiets goedigs in hun oogen, dacht Emmy. Zij zag op hem neer, terwijl hij zoo naast haar ging, in het flanellen sporthemd, en dito broek, die door een leeren riem om de heupen werd opgehouden. Zou een Hollander zoo'n dracht staan? Die liepen altijd in hun hoog gesloten toetoep-jasjes, vonden het te veel moeite zich met een overhemd te kleeden en hun broeken hingen meestal aan bretels als een zak om hun lichaam. Zij kon niet nalaten met een stille bewondering in haar blik naar Mr. Sweet te zien. Bij Ru dacht ze daar nooit aan, bij hem luisterde zij meer naar wat hij sprak, zijn uiterlijk zei haar weinig. Mr. Sweet was anders, had de gave van de „empty speech", hij kon babbelen over allerlei dingen,, die nooit diep gingen, die niet vermoeiden, die aangenaam aandeden, en waarbij men toch nooit het idee had zich te vervelen.
Ru sprak over onderwerpen, Sweet scheen te babbelen over dingen, die hem zoo voor den mond kwamen, en waarnaar men toch gaarne luisterde.
Nu zei' hij: — Well, I like to be here with you, so quite alone.
Zij merkte nu pas, dat door de vlugheid van zijn gang de andere paarden, die hun snelheid naar dien van de luie drijvers regelden, een groot



eind achter waren en zich nog in de laatste bocht moesten bevinden.
— Willen we wachten, vroeg ze in het Engelsch.
— Ach waarom, u bent toch niet bang, met mij. Voor de eerste maal voelde zij, dat er iets intiems
was tusschen hen beiden, zij voelde het, nu ze alleen Engelsch met hem sprak, in zijn toon en in zijn blik. En zij wist ook, dat het haar niet onaangenaam was. Ma had, haar vanmorgen apart genomen en over Sweet gesproken. Zij had gezegd, dat hij een schitterende partij zou zijn geweest, als ze Ru niet kende. Ru was ook een' goeie jongen, maar toch niet te vergelijken met Mr. Sweet. Dat was een gentleman, kon je direct zien. Die laatste woorden hadden haar weer geërgerd, het klonk altijd zoo ordinair als Ma Engelsche woorden verkeerd . uitsprak. Waarom had die dan ook in haar jeugd geen Engelsch geleerd. Er was geen geld, ja,... dat had ze al honderd maal gehoord, maar boe kon iemand nu in de wereld verkeeren, zonder Engelsch te kennen. Iedereen sprak of verstond Engelsch, alleen haar ouders niet. Zij .ergerde zich' erover, zooals zij zich ook ergerde over die poging van moeder om haar te koppelen. Als zij een man nam, zou ze zelf wel kiezen. Zij had gemeend dat Ru wel iets voor haar was, en ze hield ook wel erg veel van hem, maar nu was John toch weer iets anders...
— I do like this darkness... zei Sweet.



Nu merkte Emmy eerst hoe donker het hier was, zij gingen over den bodem van een ravijn, dat van boven geheel werd afgesloten door zwaar geboomte. Daarboven stond goud de zon, geheel machteloos.
Het was er ook kil en vochtig. Nooit drong het licht hier door.
— Your blouse is awfully thin, zei hij, are you cold?
— Nee, lachte ze,. . . koud in Indie ? En op dit uur?
— Maar we zijn hier wel een paar duizend voet hoog, weet u dat wel? U mag straks bij de falls uw mantel wel aantrekken, daar is een hevige tocht door het stroomende water.
— Ik heb het nooit koud, zei ze.
— Ik wel eens, als je mij erg koud aankijkt, en daar heb je talent voor.
De flirt, dacht ze, maar hij was toch een onschuldig soort flirt, een echt Engelsche flirt. Zou ze zoo koud kunnen kijken?
— Dus u hebt het niet koud, Miss Van Vliet?
— I am quite rig'ht, thanks, willen wè niet even op de anderen wachten?
Waarom, hoor maar, daar zijn hun stemmen, ze zijn vlak bij. .
Emmy lachte, zij had een oogenblik angst gevoeld, zij wist niet waarom, maar nu tikte zij zelfs met haar rijzweepje den rug van het paard, dat een oogenblik was blijven staan.
Van Vliet, Sweet en Cy. g



— Jolly place here, zei hij. Zij waren nu plotseling buiten het oerwoud gekomen en stonden weer in het felle zonlicht, op een korte vlakte van wild dooreengestrengeld Indisch gras, dat hen tot hoog boven de hoofden reikte en alle uitzicht belemmerde. De hitte viel, met het zonlicht, nu fel op hen.
Weer stond het paard een oogenblik stil. Het ging zelfs een stap achteruit.
— Come on, old boy, what is the matter, vroeg Sweet.
Het paard stond over alle leden te trillen, de oogen groot, de neusgaten wijd open. Sweet keek er even naar, dan snel om zich heen. Er kwam een rimpel over zijn voorhoofd, dan voelde hij naar den achterzak en mompelde. — Heil!
Het paardje ging nog eenige schreden achteruit, raakte met de achterpooten in het riet, sprong weer vooruit en scheen ten prooi aan een hevigen angst, die zich ook aan Emmy mededeelde.
— Wat is er, vroeg ze bang, terwijl zij pogingen 4eed haar evenwicht te bewaren.
— Hij is bang voor iets, zei Sweet en zag weer om zich heen, scheen met de oogen te zoeken in het hooge gras ...
— Wat, wat, o, toch geen tijger?
Sweet schudde geruststellend het hoofd, maar dan zag ze toch weer zijn oogen het riet afzoeken. Emmy wist dat hier in de bergen zelden of nooit



tijgers voorkwamen, het was twee jaar geleden, dat er in de buurt voor het laatst een was geschoten, die, naar men meende, verdwaald was uit het Bantamsche. Maar die zeldzame keer zou zich kunnen herhalen. Met een gevoel van verlamming door angst, liet zij zich van het paard glijden. Sweet ving haar op, zette haar met een glimlach op den grond. Maar uit vrees bleef ze zich aan hem vastklemmen. Ineens lachte hij luid en wees op het bijna onkenbaar geworden lijk van een dier, dat op eenige meters voor hen in het gras lag en omgeven was door een zwerm vliegen.
— Dat was het, zei hij, het beest is door de stank schichtig geworden, paarden houden niet van lijkenlucht, het is zeker ook een paard ... dat verklaart zijn angst nog meer.
Emmy voelde nu eerst, dat ze nog altijd dicht tegen Sweet stond aangedrukt, een hand op zijn arm. Hij zag haar aan met een lach, zij voelde dat zijn hand zich om haar schouder legde. Zij boog het hoofd wat achteruit om een kus te ontgaan ineens klonk een vroolijk lachen.
— Zeg, zeg, zeg, nee maar, jij bent er gauw bij, riep Van Vliet, nee maar, die is goed, dat rijdt een eind vooruit om zoentjes te geven, jullie Engelschen zijn handige jongens, zeg, nee maar, die is goed...
Van Vliet liet zich van het paard glijden en stond om beurten van de een naar den ander te zien...



Emmy had zich losgemaakt en zei in de grootste verwarring...
— Maar Pa, er is niets, er is niets... ik was alleen bang ...
— Nee, ik zag ook niks, hahahaha, ook niks, zoo'n kleine stiekemert.
— We dachten, dat er een tijger was, vader...
— Ja, een tijger met een sporthemd aan, hahahaha, die is goed, dat had ik achter jou niet gezocht kleintje ... en achter hem daar, — hij prikte Sweet met den vinger in den buik — ook niet, die is goed daar zullen de anderen van ophooren zeg ...
— Maar pa, ik wil niet, dat u erover spreekt, er is niets, niets, o, belooft u me, er is niets, het paard was bang.
— We dackt een tijger, Mr. Van Vliet, but was een kreng, daar ligt hij, dead horse ... paard, daarvan paarden bang,... zei Sweet heel kalm en haalde meteen een sigarettenkoker uit den zak, offreerde er een aan Van Vliet.
Van Vliet keek hêm glunderlachend aan. — Nou, nou,... hij prikte hem weer in den buik ... nou van jou, hè, sla ik niet af, lekkere dingetjes, fijne dingetjes, laten zich wel rooken, hè...
Emmy werd door den toegeschoten inlander weer op het paard geholpen, reed weg.
— Have a match, zei Sweet, en hield hem den lucifer voor.
Van Vliet glunderde van plezier, trok in wel-



behagen de rook der sigaret tot diep in zijn longen, liet die er door zijn neus weer uitgaan en zei: — Wel wel, hahahaha, dat ik Engelsche sigaretten nog zoo graag zou lusten ... en hij daar... ik zal maar John zeggen hè, jij John, Hollandsche meisjes. Lollige pisang, jij, daar zullen we het nog eens over hebben met zijn tweeën, wat? Godallemachtig waar is me paard... o nee daar is het al, ook ervan door gegaan. Ook schrik voor een tijger? Ja, der zitten hier tijgers, kom nou, nee, dan moet je het Bantamsche in, ho, beest, het is maar een kreng ...
De Inlander die het dier had opgevangen, had moeite het in bedwang te houden, toen Van Vliet weer opsteeg.
— Waar is jou beest, vroeg hij Sweet, die kalm was blijven rooken.
— Here it is!... De Inlander bracht het.
De jongelui Post die nu ook uit het bosch kwamen, begrepen er alleen uit, dat Sweet en Van Vliet waren afgestapt om een sigaret op te steken. — Lekkere dingetjes, hoorden ze Van Vliet weer zeggen..., — maar overigens is het kwijt rijt hoor, lollfge pisang jij, kwijt, rijt... ferie koet!
Ver vooruit reed Emmy, het bloed fel in de wangen van schaamte en van verwondering over zichzelf. Zij voelde nog de warme hand op haar schouder, doorleefde als iets prettigs de angst waarmee



zij zich eerst tegen hem had aangedrukt, en later zijn mond had ontweken.
Bij de watervallen bleef zij moedwillig en voortdurend in gezelschap van Marietje Post, wandelde gearmd met haar tusschen de beekjes, liet zich door de jonge Post de vleeschetende plantjes toonen en zag niet meer om naar Mr. Sweet, die bij de oudere dames zat én daar vertelde van den schrik van hét paard, en van Emmy, die gemeend had, dat er een tijger was.
— O god, ik had de doodstuipen op me lijf gekregen, zei mevrouw Van Vliet, wat gelukkig dat ik achteraan kwam, als ik het geweten had, was ik niet verder gegaan ...
Mevrouw Post keek eens naar Mr. Sweet om op te merken, wat die wel van dat „doodstuipen" dacht, maar Sweet rookte zijn sigaret, scheen het niet te hebben gehoord. Hij begon een verhaal van een tijgerjacht in Britsch-Indie op olifanten, hoe hij zijn revolver vier maal had moeten afschieten in den muil van een tijger, die op den rug van den olifant gesprongen was, en zijn klauwen diep geslagen had in het vleesch van den Hindoe op den kop.
Mevrouw Van Vliet kromp ineen van angst en bleef kijken naar de handen van Mr. Sweet, die bijna in den muil van een tijger waren geweest, en daar viermaal in hadden geschoten.
Van Vliet zat bij Mr. Post, had het weer over



de Sarikat Islam, maar dacht onderwijl:... die Rudolf Verkerk kan doodvallen, Mississ Sweet, dat klonk heel anders. En hij, schoonvader van een Engelschman!



VIII.
— Ik heb me vroeger allerlei voorstellingen van de hel gemaakt, lag Van Vliet in de galerij voor zijn kamer te mopperen, maar mijn opinie daarover is nu gereed ... de hel is van binnen gestoffeerd als een Indisch hotel... en je krijgt er hetzelfde te eten ook... Nog drie dagen en dan smeer ik 'm, jullie kunnen doen wat je wilt, ik ga naar Batavia terug.
— Hoe eerder hoe beter, zei George, mij verveelt het ook al lang.
Van Vliet begreep, waarom het zijn broer verveelde, omdat Sweet nu altijd bij hen was, en hij zijn afkeer voor den Engelschman nog niet had kunnen overwinnen, maar al genoot Van Vliet er van, dat alle gasten hem voortdurend met den Engelschman zagen, en reeds begonnen te mompelen, dat het wel wat zou worden tusschen dien Mr. Sweet en zijn dochter, al groeide hij erin, dat men nu meer dan vroeger zijn gezelschap zocht en het zich een eer rekende ook met hem, Van Vliet, om te gaan, dat alles woog niet op tegen de Indische hotelellende, die op Sindanglaja geen greintje minder was, dan in het kleinste hotel in de binnenlanden.
Hij had de grootste kamer van het hotel, en nog was er geen ruimte om je fatsoenlijk te bewegen.



Als je 's nachts uit je bed stapte, honderd tegen een, dat je met je teenen een doodelijk verschrikte kakkerlak krakend de lendenen brak, als je 's avonds meende veilig achter de klamboe ter ruste te gaan, dan had de hoteljongen er weer voor gezorgd, dat er nog juist genoeg muskieten in waren achtergebleven: om de eerste twee uur den slaap niet te vatten en 's morgens bont en blauw op te staan.
Dat was nou de mooiste kamer in het hotel! Er stond een groot ijzeren bed, dat een hevig gekerm aanhief, als je je omdraaide, op den steenen vloer lag alleen voor het bed iets, dat op een kleedje leek en waar je liever naast stapte, omdat je er anders aan zou kunnen blijven kleven, er stond een kleerkast, waarop een slot ontbrak en die voortdurend openviel en dan meteen een zwerm muggen naar buiten liet, de waschtafel had een gebroken blad, het waschstel was van gekruist ras, een bak met bloemetjes en een kan met een Griekschen rand; als je in den spiegel keek, kwam je tot de ontdekking dat je eenigzins mottig van natuur móest zijn, wijl je je toch niet herinnerde ooit de pokken te hebben gehad, en de tafel stond tegen den muur, omdat de achterste poot eenige jaren geleden wat slap in de lendenen was geworden en sindsdien nog niet gerepareerd.
De badkamers waren steeds nat van je voorgangers en als je expres heel vroeg in den morgen ging, dreef op het water nog de zeep van den laatsten bader



van den vorigen avond. De vloer was zoo glibberig, dat je wijs deed je aan de wanden vast te houden, anders brak je er minstens een, doch vermoedelijk meer enkels. Je had altijd het idee, dat je er vuiler uitkwam, dan je erin gekomen was, en als je niet oppaste werden je sloffen en kleeren er natter dan jezelf, want de galoeng was aan alle kanten lek.
Dat alles zou nog niet erg zijn geweest, als je maar nooit aan tafel behoefde te gaan. Van Vliet had zich reeds veertien dagen afgevraagd wat toch de scheikundige samenstelling van de soep zou kunnen zijn. Er was peper in, daarvan was hij overtuigd,... ook water ... want de substantie was vloeibaar, er lag een stuk aardappel in, dat was ook duidelijk na te gaan ... de rest was a la maitre d'hótel... een soort van fabrieksgeheim, waar je nooit achter kwam, maar waartegen je heele lichaam, als je het naar binnen had, in opstand kwam.
Omdat de eigenaar op zijn catalogus gezet had, dat het hotel onder leiding van een Europeesch chef stond, kreeg men maar zelden rijsttafel. Inplaats daarvan werd een lunch opgediend, die uit verschillende gerechten bestond, welke alleen kenbaar waren op het menu aan de Fransche namen. Het verschil tusschen een biefstuk en een varkenskarbonade had Van Vliet tenminste nooit kunnen proeven. De aardappelen waren of keihard of kruim èn eenmaal had hij in de groente de staart van een tjitjak gevonden. Hij had een paar maal



spinazie gegeten in de verbeelding dat het andijvie was, en in de pudding een stuk glas aangetroffen, dat naar den vorm te oordeelen afkomstig scheen van een zak spiegeltje van een baboe. Reeds driemaal had hij een haar in een envelloppe gesloten en bij den eigenaar laten bezorgen, met beleefd verzoek hem te laten weten of die aan de kokkie, dan wel aan hemzelf toebehoorde.
De eigenaar had zich niet verwaardigd daarop te antwoorden en had hem sindsdien straal genegeerd. Hij negeerde trouwens alle gasten, beschouwde die als zulke minderwaardige wezens, dat een hoteleigenaar wel heel diep gezonken moest zijn, als hij dezen een onderhoud toestond ... laat staan excuses maakte.
Tweemaal had Van Vliet, die zijn woede niet langer verkroppen kon, vergeefs gepoogd hem te spreken te krijgen, de mandoer had telkens geantwoord: „Toewan tida ada", meneer is er niet, en toen het hem eindelijk gelukt was zijn schuilplaats uit te vinden in een der achterste kamers van het hotel, had deze zelfs zijn beenen niet van de stoel genomen hem brutaal aangestaard, en na het klaaglied te hebben aangehoord, kalm gevraagd. — Maar wat doet u dan nog hier?
— Ik kom u zeggen, dat het hier een rotrom»mei is, dat kom ik u zeggen, had Van Vliet gebruld.
— Waarom gaat u dan niet naar Soekaboemi



of Garoet had de man irionisch gelachen, en de krant weer opgenomen, ten teeken dat hij het onderhoud als geëindigd beschouwde, en het debat gesloten.
Brieschend van woede was Van Vliet weggeloopen. Van zoo'n Indische hotelhouders-redeneering had hij niet terug, gehad. In Soekaboemi of Garoet was het al even slecht. Hij was van plan geweest den zelfden avond nog te vertrekken, had het uitgesteld tot den volgenden morgen en toen weer tot den volgenden morgen ... Kon je van een Indisch hotelhouder in de binnenlanden wat anders verwachten? Maar toen er een paar menschen ziek werden, en een dokter-logée dit toeschreef aan het nonchalant gekookte, water en toen een klacht daarover, door den eigenaar beantwoord werd met de vriendelijke mededeeling, dat er op de wijnkaart heele goede merken stonden, en ganzen ongekookt water prefereerden, gaf hij order de koffers te pakken.
Tegen zulk een ellende woog zelfs de stijgende achting der medelogées niet op. Inplaats van koeler, werd het de laatste dagen bovendien nog warmer, de gasten verveelden zich, lagen den heelen dag voor hun kamers op krossi malas, te loom en te indolent om afleiding te zoeken; er werden geen tochtjes meer ondernomen, er werd weinig getennisd. en des te meer kwaadgesproken.
— Nu was het genoeg, had Van Vliet gebromd . .. jullie kunnen nog blijven... ik ga!



Wat deed hij bovendien verder hier ?... He.t huwelijk was nu zoo goed als beklonken ... hij had den avond van den tocht naar Tjibeureum een lang onderhoud gehad met Mr. Sweet, deze had wel nog niet direct om de hand van Emmy gevraagd, maar hij had gezegd, dat hij haar liefhad en verzocht de kennismaking te mogen voortzetten tot zij in Batavia terug waren. En Van Vliet had hem gelijk gegeven... het kon hier moeilijk, in dat hotelletje, waar men toch al door de verveling zoo geneigd was, kwaad achter alles te zoeken. Had niet bijna ieder geweten, dat er verlovingsplannen waren van Emmy met Rudolf Verkerk? In Batavia zou men'verder spreken.
Van Vliet had opgemerkt dat men zijn gezelschap, sinds hij zoo intiem met den Engelschman omging, steeds meer frequenteerde. Maar wat konden hem die paar menschen in Sindanglaja schelen, hij wilde nu in Batavia zijn, daar had hij zijn meeste kennissen, daar woonden de menschen, die hem vroeger zoo met den nek hadden aangezien, en die nu maar al te vereerd zouden zijn, als ze met hem en den Engelschman in relatie zouden kunnen komen.
Per auto keerde men naar Batavia terug. Mr. Sweet zou meerijden.
Het voorstel van George, om vroeg te gaan, had Van Vliet dadelijk verworpen. Hij had precies uitgerekend, hoe hij van zijn tocht het meeste plezier



zou kunnen hebben. Men moest niet te vroeg gaan, en zorgen, dat men ongeveer tegen lunchtijd in Buitenzorg aankwam, daar zou in hotel Bellevue gerijsttafeld worden, en als alle gasten in de eetzaal aanwezig waren, wilde Van Vliet zijn eerste entree in de wereld doen met zijn Engelschen schoonzoon.
Tegen tienen reed men weg. Het was al zeer warm, maar de snelheid bracht koelte. Van Vliet zat zelf aan het stuurrad ... naast hem Mr. Sweet. Achterin de dames en George. De koffers gingen per trein.
De hellingen van den Poentjak-pas zijn voor auto's berucht, niet alle merken kunnen die halen, maar de Hudson scheen ermee te spelen en nog voor elven kon men van boven het schoone uitzicht genieten, naar beide zijden omlaag van den grooten vulcanischen ruggegraat van Java.
— Very fine car, zei Sweet..
— Fijne kar, hè ? herhaalde Van Vliet, zoo loop t er geen tweede in Batavia.
Bergafwaarts ging het nog sneller, de wagen suisde langs den ouden weg, met het zwaar geboomte, waar het schaduwrijk was. Daar in de vlakte ver vooruit, verwaasd in nevelen, lag Weltevreden en Batavia. Zelfs Tandjong Priok kon men zien, met de pieren ver in zee geworpen. Een boot voer uit.. .-
Dichterbij, half op de hellingen lag Buitenzorg, het witte paleis van den Gouverneur-Generaal schitterde in het zonlicht. Van Vliet dacht over de



aanstaande receptie ten paleize, hoe hij daar dan met Mr. Sweet heen zou gaan. Als de G. G. dan maar ook niet tegen hem in het Engelsch zou beginnen. Maar wat zou dat ook, het duurde nog lang en dan zou hij immers al zooveel van Engelsch weten, dat hij zelfs voor een gesprek met den G. G. niet bang behoefde te zijn. Zoodra hij te Batavia kwam, zou hij een aanvang maken met Engelsch, en dan leerde je het in drie weken! Het stond immers op de boekjes.
Juist zooals hij had uitgerekend, op het rijsttafeluur, stoof de auto Buitenzorg binnen, en reed het erf van Hotel Bellevue op.
Van Vliet merkte het duidelijk, hoe de gasten in de eetzaal de hoofden bij elkaar staken. Hij kon zich precies voorstellen wat ze nu zeiden: Ja, dat was Van Vliet... en die andere heer, dat was Mr. Sweet, een Engelschman, die in hotel des Indes woonde. Vu's op zijn dochter, op Emmy,... puissant rijke Engelschman,... dat meisje bofte, zeg!
En ook onder het eten genoot hij ervan, dat telkens de hoofden weer bij elkaar gingen en dat men in de richting van zijn tafeltje keek, en naar de flesch pagne, die in een nikkelen koeler naast hem stond.
Moedwillig rekte hij de rijsttafel tot de laatste gast was heengegaan, dan noodde hij Mr. Sweet tot een kop koffie op het terras aan de achterzijde van het hotel, waar men het heerlijk uitzicht had



op den vulcaan, die goedig maar geweldig zijn gedoofden krater tegen de eeuwig-blauwe lucht wierp.
— Hier wachten we tot het wat is afgekoeld, stelde hij voor, als we tegen een uur of drie, vier afrijden komen we nog ruim op tijd in Batavia aan. Hier is het werkelijk heerlijk!
Hij zei. niet, dat hij alleen daar bleef zitten om op een gunstig. uur in Weltevreden aan te komen. Wie zou hem zien, als hij vóór vieren Weltevreden binnenreed? Dan sliep alles nog, of was nog niet terug van 't kantoor uit de benedenstad.
En het was tegen vijven, dat men den grooten weg van Mr. Cornelis afreed, en alle trams en autos en rijtuigen ontmoette, die de kantoormenschen naar huis 'brachten. En Van Vliet smaakte het genoegen een groot aantal kennissen te zien, die verbaasd keken naar den Engelschman in zijn auto, en die met een verwonderd vragen zijn groet beantwoordden.
— Wil ik u eerst even afzetten in des Indes, vroeg hij Mr. Sweet.
— Well, not necessary, niet noodzakelijk... better eerst naar your huis rijden, dames afzet! meende Sweet.
^— Welnee, ik breng je eerst even thuis, je bent mijn gast.
En hij reed met een zwaai het erf van hotel des Indes op, waar de gasten na hun bad, reeds in de voorgalerijen lagen en in verveling belang



stelden in alles wat het erf opkwam. Minstens honderd oogen , voelde hij op zich gericht, minstens tien keer zag hij, hoe de menschen de hoofden naar elkaar toedraaiden en elkaar vroegen, wie er bij Van Vliet in de auto zat.
Hij wist reeds dat Sweet in een van de paviljoentjes van Des Indes woonde, die bekend waren onder den naam millioenairspaviljoens en had daardoor gelegenheid te rijden langs de voorgalerij van het hoofdgebouw, waar ook reeds gasten zaten. Zoo zou heel Batavia spoedig weten, dat Van Vliet een Engelschen schoonzoon kreeg. Heel Batavia mocht het ook weten. Men zou hem er andersom aanzien, men zou weten, dat hij weldra een groote plaats zou innemen in de society...
Bij de paviljoentjes sprong Sweet uit de auto, nam afscheid van de dames, informeerde of hij dien avond nog eens mocht komen vragen, hoe den dames de reis was bevallen.
— Me huis staat voor je open, zei Van Vliet, en bij het draaien van de auto, riep hij nog eens zoo luid hij kon: — Koet bij, koet bij...
Sweet maakte een diepe buiging tegen de dames en bleef staan tot de auto het erf af was.
— Een echte gentleman, zei Mevrouw Van Vliet.
Zij had meegenoten van de blikken der nieuwsgierige gasten, verheugde zich nu verder op de thuiskomst. Ze zou dadelijk even bij Mevrouw Hooyberg, haar overbuurvrouw aanloopen, kwasi
Van Vliet, Sweet en Cy. 7



om te vertellen, dat het zoo warm was geweest iff Sindanglaja en dat het niet doenlijk was, daar lang te blijven, maar feitelijk om enkele woordjes over Mr. Sweet te lanceeren. Als dat vervelende mensch nu maar thuis was. Dat verbeeldde zich altijd, dat ze veel meer was, dan al haar kennissen, dat zij feitelijk niet op haar plaats in Indie was,... dat zij allang behoorde te repatrieeren, maar dat ze alleen nog bleef om den oorlog. Ze had zoo'n heimwee, zei ze, naar de villa van Papa in Scheveningen ...
Indie was wel een goed land voor menschen, die nog geld moesten maken, of in Holland niet voldoende konden verdienen, meende ze, maar waar zouden zij en haar man het eigenlijk voor doen, haar man had geld van zichzelf, en Papa had al zoo dikwijls gevraagd of ze niet terug wilden komen, omdat hij het zoo eenzaam had op de groote villa, die hij eigenlijk voor zijn dochter gebouwd had. Ja, het volgend jaar zou ze teruggaan, Indie was een ellendig land, je had er zoo niets, hè? Geen concerten, theaters of andere dingen. Voor den oorlog ging ze alle winters met papa naar Brussel, daar was het ook heerlijk, maar zij gaf er niet zoo veel om, was het liefst in het Haagje, heerlijke tampat... Kon iemand, die er niet gewoond had, zich geen voorstelling van maken ...
Mevrouw Van Vliet had altijd het gevoel gehad, dat Mevrouw Hooyberg op haar neerzag. Zij wilde nu eens zien, of dit niet veranderen zou, als ze



hoorde, dat haar dochter met een Engelschman trouwde...
Toen de auto het erf opdraaide, "zag zij dadelijk dat Mevrouw Hooyberg werkelijk in haar voorgalerij zat en snel wipte ze naar den overkant.
— Even een praatje maken, zei ze, even begroeten, ik kom direct terug.
De begroeting was, als alle begroetingen van dames in Indie, allerhartelijkst, er werd op iedere wang gekust en er werden twee handjes tegelijk gegeven, die lang en herhaaldelijk werden gedrukt.
— O, ik ben zoo blij weer terug te zijn, zuchtte mevrouw Van Vliet, hst was er niet uit te houden. Eerstens die warmte, herbet is net of je die veel meer voelt, als je in zoo'n hotel bent... En dan die vervelende menschen, allerlei lui waar je in Batavia niet graag mee gezien zou willen worden. De eenige waar je fatsoenlijk mee om kon gaan en waar ze nog wat aan gehad hadden, was Mr. Sweet geweest, een Engelschman uit Engeland, een erge chieke gentleman, kon je direct zien, dat hij van goede Engelsche familie was. Daar hadden ze veel mee verkeerd, gezellige uren mee doorgebracht. Wm
Mevrouw Hooyberg glimlachte zoetjes: — Ja, Sindanglaja was eigenlijk geen plaats waar je behoorlijk naar toe kon gaan. Zij ging altijd met haar man naar Tosari, veel deftiger, mevrouwtje, en eigenlijk meer het rendez-vous



voor de Engelschen uit Britsch-Indie, die kwamen niet in dergelijke kleine bergplaatsjes als Sindanglaja. God, wist u dat niet?
Venijnig keek mevrouw Van Vliet op ... maar glimlachend verzekerde ze: — Zeker wist zij dat, Mr. Sweet was ook eerst van plan geweest naar Tosari te gaan, maar toen hij hen eenriiaal ontmoet had in Sindanglaja, had hij het zoo gezellig gevonden, dat hij maar was blijven hangen.
Ziezoo, die zat! Dat kon mevrouw Hooyberg in haar zak steken. Daar had ze niet van terug.
Zij wachtte even of mevrouw Hooyberg misschien nog een van haar voornaam-hatelijke opmerkingen ten beste zou geven, vertelde dan verder:
Mr. Sweet was daar enkel geweest om den Gedeh te bestijgen. O, een echte sportman, die Mr. Sweet, mevrouw Hooyberg moest er ook eens mee kennis maken, een allercharmantste sportman, en zoo onderhoudend, hij had de heele wereld al afgereisd, en was nu op weg naar China en Japan, zij zou mevrouw Hooyberg eens uitnoodigen als hij er was. Vanavond niet, nog wat moe van den tocht nietwaar, ja ja, hij kwam van avond ook al... maar een anderen keer eens.-
Ondanks haar minachting voor Engelschen, die naar Sindanglaja kwamen, nam Mevrouw Hooyberg de uitnoodiging gaarne aan.
— En hoe is het nu mét Emmy en Rudolf Verkerk, zou dat nog iets worden? vroeg ze lief.



Mevrouw Van Vliet was een en al verbazing. — Kom, had mevrouw dat gedacht, welnee, daar was geen sprake van geweest, ja, de jongen had wel om Emmy's hand gevraagd, maar Van Vliet had dadelijk gezegd, dat Emmy toch nog veel te jong was om nu al te trouwen, welnee, dat was een vergissing, hoor, overigens heel aardige jongen, maar toch niets voor Emmy, wel?
Precies wat mevrouw Hooyberg gedacht had, werkelijk heel aardige jongen, maar — en het klonk bijna ironisch — niets voor Emmy, welnee niets voor Emmy. Maar zij zou graag eens aankomen, als Mr. Sweet* er was, en anders Zaterdag in Concordia even bij hun tafeltje aanwippen. ^. heel graag hoor, dag Mevrouwtje. Frischt u zich nu maar eens lekker op, zoo stoffig, hè, in die öótóós!
Dien avond vertelde mevrouw Hooyberg haar man, dat die jonge Verkerk dan eindelijk verstandig was geworden, en van een huwelijk met Emmy Van Vliet had afgezien. Waren toch heelemaal geen menschen voor de Verkerks, zou een mésaillance geweest zijn voor den jongen. O, zeg, ja, en weet je wat Mevrouw Van Vliet vertelde, dat ze kennis gemaakt hadden met een Engelschman in Sindanglaja, verbeeld je, en ze kennen niet eens Engelsch! Had je dat gezicht moeten zien, toen ze het vertelde. Ze kwijlde bijna van plezier. Allerkoddigst, allerkoddigst... een sport-



man, had ze gezegd ... een gentleman. Hoe kon een fatsoenlijke Engelschman nu bij zulke menschen verzeilen. Die arme Engelschen, zouden die in hun naïviteit dan nooit een kijk er op krijgen, wie zij in de Bataviasche society moesten mijden, en met wie zij zich fatsoenlijk konden vertoonen?



IX.
Mevrouw Van Vliet zat op den eentonigen dreun van menschen die leeren, te herhalen: tëïïM
— The book, het boek, the book... het boek, the book ... het boek,... om na eenigen tijd te varieeren met: — The box, de doos, the box, de doos ...
Zij had haar vingers in de ooren gestopt, omdat Van Vliet tegenover haar aan tafel op denzelfden toon zat te repeteeren:
— How is the big table, hoe is de groote tafel, how is the big table ? ...
De onderwijzer, die hen nu les gaf, was een uur geleden vertrokken. Van Vliet kon er zich maar niet aan wennen, de a als e uit te spreken. Hij wist persee, dat Engelsch een makkelijke taal was, maar hij kon zich het maar niet begrijpen, hoe die anders zoo practische Engelschen ertoe gekomen waren, een a als e te gaan uitspreken en een e dikwijls als ie. Toen de onderwijzer het hem zei, had hij gemeend dat deze het niet goed wist... Als je Engelschen spreken hoorde, kon je er weinig van merken, dat ze alle letters zoo verkeerd uitspraken, maar toen Emmy het bevestigde, had hij het wel moeten aannemen en nu zat hij er zich aan te wennen. Maar de taal viel hem erg tegen.



Er stond duidelijk table, en de Engelschen zeiden teebel,... niet eens teeble. Enfin Emmy zou wel weten, hoe het moest worden uitgesproken, en hij zou er zich wel aan wennen. Telkens vergiste hij zich nog, zei tabel, maar na eenig oefenen bleef het teebel.
Het eenige wat hem in de war bracht, was het eentonig gezeur van Marie, die al maar te herhalen zat: The book, het boek! tot je er gek van werd. Hoe kon je zoo leeren!
Kwaad stopte hij ook zijn vingers in de ooren en herhaalde wat luider:
-r How is the big table, how is the big table, teebel verdomme, how is the bik teebel.
— My father and my mother are my parents, zeurde Mevrouw in denzelfden toon.
Van Vliet verstond elk woord, ondanks het feit, dat hij zijn vingers heel diep in zijn ooren had gestopt. En om niet in de war te raken, mompelde hij nog luider: How is de big teebel...
— Mijn vader en mijn moeder zijn mijn ouders, herhaalde Mevrouw.
— Mensch leer toch een beetje zachter, je maakt me in de war. Hoe kan ik nou leeren: How is the big taabel... teebel verdomme, als jij daar maar zit te bleeren van: My father and my mother are my parents, dat weet ik goddorie ook al, dat jou vader en je moeder je ouders waren, ik ben al veel verder: The big taabel is brown, the big ta... o,



nee, teebel is brown, de groote tafel is bruin ...
— Maar jij wil me ook nooit eens overhooren, klaagde Mevrouw.
— Overhoor jij mij? Je kent er nog niets van.
— Jij wel?
— Jou uitspraak deugt niet, zei Van Vliet, dat hoor ik den heelen tijd en dat hindert me ook. Je moet niet zeggen modder, maar mudder. Als je een beetje van Engelsch kende, zou je dat ook weten, zeg zelf Emmy, hoe is het?
— Mudder, mama, de o spreek je als u uit... zei Emmy verlegen.
— Nou mudder dan, zei mevrouw Van Vliet en begon de zin opnieuw te leeren.
Emmy zat aan het kleine Chineesche schrijftafeltje in de binnengalerij, en schreef een brief naar een vriendin in Holland.
Nu en dan zuchtte ze. Twee maal had ze al iets over Mr. Sweet willen schrijven, maar het ging nietl Wat moest ze van hem zeggen? Dat ze al zoo goed, als met hem verloofd was? Dat kon toch moeilijk, eenige weken geleden, had ze een brief geschreven over Ru, een blijden brief met veel lieve dingen over Ru er in, ze kon nu toch onmogelijk ineens op dezelfde wijze over John gaan schrijven. Ze had het wel eenige malen geprobeerd, maar telkens stuitte ze op het weinige, dat ze eigenlijk van hem wist. Ze kon zichzelf niet begrijpen, hoe het eigenlijk gekomen was.



Dien avond na den tocht naar de Tjibeureumwatervallen, had Van Vliet lang met John op de voorgalerij zitten praten, den volgenden morgen had moeder haar veel inniger gekust dan gewoonlijk, en had tranen in haar oogen gehad, en toen Pa op was gestaan, had hij het haar verteld, Mr. Sweet had officieus om haar hand gevraagd.
— Nou je begrijpt, kindlief, dat ik eerst niet wist wat te antwoorden, hè, je was al zoo half en half verloofd met dien meneer Verkerk, eigenlijk een Indo!... Maar na wat ik dien morgen gezien had, hè, nietwaar, daar in het grasveld, ja, als je dan niet van Ru hield en meer van John, dan zou het toch misdadig zijn, zulk een toestand te laten voortduren, deed men het beste den knoop ineens door te hakken,... Niewaar, het geluk van je kind, je eenigste kind... Maar nu moest men het niet direct aan de groote klok hangen, dat zou te gek zijn. Ma was het daar volkomen mee eens, ze was hier zoo half en half doorgegaan voor verloofde van Ru ... je kon nu niet in§ens de blaadjes omgooien. John zou nu hier blijven, geheel als vriend van de familie, dan had ze nog gelegenheid hem te leeren kennen en als ze dan in Batavia waren, dan zouden ze verder zien. Dien Ru moest ze nu heelemaal uit haar hoofd zetten. John was een echte gentleman, hoor, je had moeten hooren hoe deftig hij om haar hand had gevraagd.



Emmy had eerst tegengesproken .. . Maar ik ken hem nog zoo weinig en ik hou heusch veel van Ru, maar haar vader had gezegd: Nou daar heb je tijd voor, om er over na te denken, nog tien dagen, dat is dunkt me lang genoeg, dat is heel lang, je hoeft nu nog niet te besluiten, je denkt er maar eens over na, en je gaat maar eens wat vrijer om met die John. Aardige kerel hè, net een man voor jou, zeg, wat zullen ze de pest in hebben in Batavia, als ze hooren dat me dochter met een Engelschman trouwt,... het is maar geen kleinigheid, een Engelschman, alle meisjes in Batavia zouden er hun handjes voor dichtknijpen, een Engelschman, die bovendien rijk is, die reizen om de wereld maakt, die naar Japan wil en China, die in Australië en in Kaapstad is geweest...
Toen was het ineens over haar gekomen, dat het toch heel vreemd was, dat ze zich binnen enkele dagen misschien zou moeten verloven met dien vreemdeling, die, al was hij haar zeer sympathiek, toch feitelijk een vreemdeling bleef. En ze had langer uitstel gevraagd, tot Ru terug zou zijn.
Maar haar vader was driftig opgevlogen. — Wat? Die Indo, moest die ertusschen komen, had hij niet altijd wat tegen hem gehad. Wat was het voor een vent, je hadt nooit wat aan hem, geen man voor de conversatie; dat leek naar niks, dat was nou heelemaal geen huwelijk voor zijn dochter.



— Maar u heeft het vroeger toch zelf ook gewild, had ze gezégd, er is een tijd geweest, dat niemand beter dan Ru was... 1
Maar Van Vliet was haar in de rede gevallen. Hij gewild? Ma wou het, en zijn broer George, die hadden er achter gezeten, hij had slechts noode zijn toestemming gegeven. Kom, ze moest er maar eens over denken, haar vader was de kwaaiste niet, wist heel goed, wat het geluk van zijn kind was*, en die meneer Verkerk zou haar geluk niet zijn.
Tien dagen waren ze nog samen in Sindanglaja gebleven, alle dagen was hij bij hen geweest, men had tochtjes gearrangeerd, opdat ze samen konden zijn en John was steeds dezelfde gebleven, uiterst correct. Hij had nooit meer gesproken van. Ru, die hem toch beleedigd had, hij had haar met allerlei attenties omgeven, zooals alleen een Engelschman dat kon. Hij was zoo dikwijls en zoo veel bij haar geweest, dat men er in het hotel al over begon te praten. Eerst had juffrouw Post haar een gentle hint gegeven, toen had mevrouw Post haar uitgehoord, en iedereen scheen veel vriendelijker voor haar, dan toen men meende, dat ze zich met Ru zou engageeren. 'fri>•
Het was toch wel waar, wat vader zei... door je te verloven met een Engelschman neem je ineens een heel andere positie in de wereld in.
De Posten waren eenige dagen eerder vertrokken en hadden haar uitgenoodigd, zoodra ze in Batavia



terug was, veel bij hen aan huis te komen, de meisjes De Vis waren den heelen dag om en bij haar geweest en men sprak hoofdzakelijk Engelsch met haar, alsof ze zelf al een Engelsche was.
Er was een scène geweest tusschen vader en oom,... eenige dagen hadden die niet tegen elkaar gesproken en toen was er vrede gesloten. De Sindanglajasche dagen waren sneller voorbijgegaan dan haar lief was. Wel dacht ze voortdurend aan Ru, maar het was alleen om het oogenblik, dat ze hem zou moeten zeggen, dat hij gelijk had gehad, dat er een ander was gekomen, waarmee ze misschien gelukkiger zou zijn dan met hem. En toch wist zij dat niet zeker.
— My father and my parents... o nee, and my mother, are my parents... hoorde ze mama nog leeren.
— Mensch leer toch niet zoo hardop, begon Van Vliet weer.
— Waar moet ik ook nog Engelsch voor leeren. Spreekt John geen Hollandsch genoeg? Me tong zit me bijna in den knoop, hoorde ze haar moeder tegenwerpen.
— Maar mensch, begrijp je dan niet, wat voor een figuur je slaat, als je later bij je dochter op visite komt, en der benne Engelsche en je kan niet meepraten, niets zeggen ...
— Ja, niet zeggen dat mijn vader en mijn moeder mijn ouders zijn, hè?



— Als je het niet begrijpt, kan ik het je niet bijbrengen, beste, leer geen Engelsch voor mijn part, ik leer het, ik wil als de schoonvader van een Engelschman, ook zijn taal spreken . *.
Van Vliet stopte zich de vingers weer in de ooren en las verder.
— The bik teebel is brown ... the ...
— The book is black, the book is black ...
— The teebel is heavij, las Van Vliet.
— Heavie, zei Emmy zacht.
— O ja, heavie, the table is heavie, the table is brown ... O, goddome ...
Dan vloog hij ineens driftig overeind, wierp het boekje voor zich op tafel — Mensch schei uit met je „blekke boek" ik kan zoo niet leeren, ik ga achter zitten!
Het was bedoeld als een dreigement, maar Mevrouw, die ook haar vingers in de ooren had, hoorde het niet en ging kalm door: „The book is black...
— Heb je me gehoord, vraag ik je?... Mevrouw Van Vliet 'keek verbaasd op. Met een
beweging van drift rende Van Vliet de kamer uit. George kwam hem in de gang tegen ...
— Je lijkt wel gek, zei hij.
— Gaat het je wat aan? Jij bent gek, dat je geen Engelsch leert, in de tegenwoordige tijd moet ieder Engelsch kenne, dat zeg ik je ...
George schudde even het hoofd en ging dan door naar de binnengalerij en bij Emmy zitten.



Emmy hoorde hem komen, zag niet op. Zij had het gesprek in de gang verstaan, en wist dat oom haar iets zou komen zeggen. Maar hij keerde zich tot haar moeder en zei. — Ik zou dat nou maar laten Marie, je leert het toch niet meer, en je heb er niets aan.
Mevrouw keek hem eenige oogenblikken aan. Als hij dat vijf minuten eerder gezegd had, toen Van Vliet hier nog was, zou zij hem zijn bijgevallen, nu wou ze zich dit niet laten zeggen.
— Het gaat je niets aan, zei ze, ik weet wat ik doen en laten kan.
— Maar jullie zijn gek ...
— O dank je, the book is black, the book is black ...
— Toe nou oompje, zei Emmy.
George werd een oogenblik driftig... — Och wat, jij ook al, jij hebt ze allemaal gek gemaakt met je Mr. Sweet, nee, praat me der niet van, het heele huis lijkt wel stapel, alles ineens Engelsch, een Engelsche leeraar, Engelsche boeken, Engelsche woorden aan je kop, Engelsche schoenen, Engelsche sausen, Worcester, Piccadilly, of hoe heet dat goed, Engelsche jams en je stikt den heelen dag in de rook van Engelsche sigaretten ...
Mevrouw had wel haar vingers weer in de ooren gestopt, maar toch scherp geluisterd, nu vloog ze op. — Hoe kan ik nou zóó leeren, gaat het je wat aan, als Van Vliet die dingen nou lekker



vind, het is hier toch zijn huis, ik ga naar de voorgalerij, zoo kan ik niet leeren ...
George keek haar hoofschuddend na, en zag dan Emmy aan.
Hij had al spijt van zijn uitval tegen haar, zei nu veel zachter. wÈM
— Neen, me lieve kindje, op jou ben ik niet boos ... die menschen moesten wijzer zijn. Jou had ik wel wijzer gekregen, als die Engelsche ziekte hèn niet in het hoofd was geslagen. Ik kan er gewoon niet bij ... een kerel waar ze niets van weten ... maar ook niet zooveel...
— Maar Oompje, wat ziet u toch alles donker in, hij zal toch alles niet liegen. Het is nu eenmaal zoo. Pa staat erop, hij zegt, dat niet alleen het mijne, maar ons aller geluk ermee gemoeid is, ik heb er vanmorgen nog eens met hem over gesproken, hij werd razend, toen ik nog veertien dagen bedenktijd vroeg, omdat John mij nog zoo vreemd is.
— Je had in Sindanglaja niet zoo aarzelend moeten optreden, kindje, toen je vader je voor het feit stelde. Je had in ieder geval een veel langer tijd uitstel moeten vragen, minstens een maand, opdat ik ook voldoende inlichtingen naar hem had kunnen inwinnen. Aan het consulaat wisten ze niks van hem.
— Maar bent u dan naar het consulaat geweest, oompje, laat hij dat toch niet hooren. Wisten ze niks? Maar hij is hier ook maar doortrekkend, dat weet u toch, dan laat je je niet inschrijven.



— Daarom juist heb ik naar onze consul in Engeland geschreven, maar wat geeft dat? Voor Augustus kan ik daar geen antwoord op hebben, en dan is het misschien te laat...
— Maar waarom dan toch oompje, waar denkt u eigenlijk aan.
— Kind, hier wordt niet met rede gehandeld, aangestoken door een soort koorts, het symptoom der echte Engelsche ziekte, waar hier in Batavia iedereen zoo gaarne aan lijdt, hollen ze als dollen naar een doel... een huwelijk van jou met dien Engelschman; omdat het deftig is, omdat nog meer families hier een Engelsche schoonzoon hebben Maar men weet niets van hem af.
— Niets van hem af? Maar hij zei toch
— Men weet niets, dan hetgeen hij zelf verteld heeft, en dat is ook niet meer, dan hij wil loslaten. Ja, dat kasteel in Engeland en die landerijen van zijn mama? Ik kan in Patagonie opk wel vertellen, dat ik een kasteel in Indië heb, en sawahs en duizend slaven. Of ik kan de Eskimos wijsmaken, dat ik Amerikaansch milionair ben, Mr. <Jeorge Vanvliet, petroleumkoning. Weten ze dan wat van mij ? Wij weten niets van dien Mr. Sweet, <ian hetgeen hij vertelt, en dat hij heele goede manieren heeft, en zijn talen vloeiend spreekt, selfs Hollandsch ...
— Maar hij is ook aan de Kaap geweest.
— Dat kan wel zijn, wat deed hij daar? Reizen
Van Vliet, Sweet en Cy. „



zegt hij, . . • studeeren, ik zou waarachtig wel eens willen weten, wat hij daar gestudeerd heeft, die meneer is me te knap en te internationaal voor een Engelschman, wat staat er me borg voor dat hij niet de een of andere chevalier d'industrie is ...
— Maar dat zijn Engelschen nooit, oompje, hoe komt u daar bij. Soms voel ik zelf wel eens, dat hij zoo ver van me af staat, dat ik niets van hem weet, soms komt zoo'n beklemmende angst over me, dat ik wel voor hem zou willen wegkruipen ... maar andere oogenblikken dan ... nee u zult niet boos op me zijn oompje, dan vergelijk ik hem met Ru, en dan vind ik hem zoo veel anders, knapper, energiek, zooveel zekerder van zichzelf, meer man van de wereld, waar je tegenop moet zien en ook wel veel van zou kunnen houden, als je hem beter kon... Ru is een goede eenvoudige jongen, die geheel in zijn bureauwerk opgaat. Een echte ambtenaar, soms een beetje droog, heelemaal levend voor actes en cijfers. John intresseert zich voor alles, voor buitenlandsche politiek, voor sport, voor kunst... je kunt uren met hem over allerlei onderwerpen praten en je hoeft je dan nooit te vervelen, o, hij kan zoo intéressant zijn.
_ Dat is het juist, kindje, Hollanders, en vooral Hollandsche meisjes vinden Engelschen altijd interessant, vinden ze chic... „Gentlemanne zegt je moeder... Maar dat is toch niet iets om



een huwelijk op aan te gaan. Zooeven zei je zelf, dat je dikwijls bang voor hem bent... dat je hem als een vreemde voelt.
— Ja, maar dan denk ik, dat het is, omdat hij Engelschman is, die zijn van heel ander ras dan wij. En is het dan te verwonderen, dat ik dikwijls het gevoel heb, ver van hem af te staan?
Zij bleef even stil nadenken, en George zat haar van terzijde aan te kijken... Dan boog ze langzaam het hoofd en lei dat aan zijn schouder.
— En Ru ? zei George zacht...
Tranen sprongen haar in de oogen ... Ru, ja, Ru. En stil begon ze te schreien... — Oompje, o oompje, wist ik toch maar, wat ik doen moest... had moeten doen. Maar Pa en Ma drongen zoo aan, ik vergooide mijn geluk, als ik niet aannam. Ik wou niet, ik wilde heusch niet, vraag maar aan vader, o, als Ru hier was geweest, dan zou alles anders zijn gegaan, waarom ging hij ook op dienstreis, hij heeft me zelf gezegd, dat het niet eens noodig was, dat hij zijn dienst best aan iemand anders had kunnen overdoen, maar dat hij het deed om mijn geluk... Wat zal hij nu van me denken als hij terug komt. Over vier dagen komt de boot uit Medan, hoe moet ik het hem zeggen. Als hij hier geweest was, zou alles anders zijn geweest, want... Zij zweeg.
— Zeg maar gerust kindje ...



— Nee, nee.
— Toe nou, zeg op, wat is er?
— Er is niets.
— Vertrouw je me dan niet meer, Emmy?
— Jawel maar ...
— Toe dan ... WÉÊ
Zij aarzelde, zei dan zacht: — Ik geloof dat ik nog altijd meer van Ru hou, dan van John, ik bedoel houden, echt houden...
Oom knikte.
— Dat wist ik. wel kindje, dat wist ik wel...
— Ik had altijd zoo'n veel veiliger gevoel, als
ik met hem was.
— En dat is toch maar het ware, kindlief, bij je man moet je je veilig kunnen voelen. Zou je dat nu ook niet eens aan je vader willen zeggen?
— Ik durf niet, ik wil ook niet oompje, hij verheugt zich zoo over dat huwelijk, het zou immers ook niets geven?
— Dus alleen om je vader doe je zooiets ? ...
— Ik weet het niet, ik weet het niet, maar ze haasten me ook zoo.
— Natuurlijk haasten ze je, willen het erdoor drijven voor Ru terug is, dat is zeer begrijpelijk, ze zijn bang, dat hij roet in het eten gooit, ze maken het je wel moeilijk, kindjelief.
Dan zat hij eenigen tijd op haar blonde lokken neer te zien, en dacht erover na, Ru te seinen om spoediger dan zijn plan was, thuis te komen, maar



wat zou dat geven, hij ging morgen toe!, al op de boot, een telegram kon zijn komst niet eens verhaasten. En het was ook verkeerd te krachtig in te grijpen, had hij wel recht Mr. Sweet op die manier te beoordeelen, was het zijn gewone wantrouwen niet, dat hem de dingen zwarter liet zien, dan ze werkelijk waren? In ieder geval moest hij iemand van goede familie en van geld zijn, hij had goede manieren en hij was in het bezit van een reiscredietbrief, waar vijfduizend gulden op stonden, dat had hij gezien, toen men toevallig over credietbrieven gesproken had, en Sweet de zijne had getoond ...
Was het misschien alleen de angst voor Emmy, die hem zoo achterdochtig maakte?
Dan nam hij zacht haar hoofd tusschen zijn handen en zei innig:
— Kindje... ik wou je zoo graag gelukkig zien, ik wou dat je heel gelukkig werd, heel heel gelukkig. Ik ben een ouwe vrijer en heb niets meer van het leven te wachten, dan. jouw geluk te zien, jouw geluk... Vergeef me, dat ik wel eens bang ben. En misschien... misschien heb ik ook ongelijk ... misschien is het alleen egoïsme van me, dat me zoo doet zijn... Wil je je ouwe oom, die een zwartkijker is, vergeven dat hij zich zoo ongerust maakt? Misschien is het ook niets, en alles zal wel zoo komen, als het komen moet, kom lach nu maar weer, kom, luister eens?!? Ze leeren nog.



Uit de achtergalerij klonk de stem van Van Vliet in dreun:
— The teebel is heavy... the teebel is heavy. En uit de voorgalerij de stem van Mevrouw:
— The book is black ... my father and my mother are my parents...



X.
De balavond van Concordia was voor Van Vliet ditmaal een der prettigste geweest, die hij gekend had, sinds hij lid was. Men was tot twee uur in den nacht gebleven en het was zeer geanimeerd geweest. Hij had Mr. Sweet met zijn auto naar het hotel des Indes gebracht, was daarna met de dames naar huis gereden en zat nu nog in zijn smoking in de nachtelijk-koele voorgalerij een sigaartje na te rooken.
Ja, verdraaid gezellig was het geweest, eigenlijk de eerste maal dat hij het er prettig had gevonden. En toch was hij er trouw ieder en Zaterdag geweest. Naar hij meende om Emmy, maar in werkelijkheid, omdat hij het voor zijn stand noodig vond, je daar geregeld9 te laten zien. Voor zijn plezier had hij het nooit gedaan. Hij haatte alle menschen, die daar iederen Zaterdagavond dik en deftig zaten te doen. Dat kwam daar alleen maar om vriendjes en kennissen te zien, men legde elkaar kleine bezoekjes aan de tafeltjes in den tuin af, deed alsof men er thuis was. Die maniertjes kon hij maar nooit aanleeren. Emmy had er slag van, die wipte ook bij haar kennisjes aan, bleef daar even zitten babbelen. Maar wie kwam er bij hun aan het tafeltje zitten? Dat



gebeurde al te zeldzaam .. . ofschoon Van Vliet toch overtuigd was, dat hij goed voor zijn bezoekers was... Ze konden drinken wat ze woue, hoeveel malen had hij niet pagne laten aanrukken ? Kregen ze dat bij andere tafeltjes? Hoogstens kregen ze daar te hooren:... „Een splitje of ajer djeroek? Je zou het altijd • zien, de kaalste lui deden het deftigst, en de kale deftigheid zocht elkaar altijd opZouden ze misschien jaloersch wezen, dat hij ze pagne kon voorzetten en zij het met een splitje afmoesten? Het leek wel zoo.
Hij lei zijn beenen wat makkelijker op de krossi malas, tipte asch van de lapèl van zijn smoking en zat erover te peinzen of al die menschen, die deden, alsof ze niet zonder Goncordia konden leven, het er werkelijk wel zoo prettig vonden. Wat had je er feitelijk aan... om er heen te gaan moest je s'avonds veel vroeger eten dan gewoonlijk, op een uur, dat het feitelijk nog te warm was om aan tafel te gaan, dan moest je je haast-je-rep-je in een smoking steken ... en maken dat je er vroeg was, anders kreeg je ,geen plaats in de buurt van de directietafel, waar toch alle deftigheid zat.
Alle Zaterdagen weer aan, was het voor hem een nieuwe nachtmerrie, dat in broeihitte kruipen in een schoon overhemd, vechten met de knoopjes, die natuurlijk altijd den verkeerden kant omsloegen, worstelen met je das, die niet door het boord wilde glijden en je voeten samenpersen in zwarte lak-



schoenen, die aangenaam geweest zouden zijn, om er in Holland mee in de sneeuw te loopen, maar die volstrekt niet pasten bij het Indische klimaat. En dan zoo'n zwarte smoking, waarin je zat te transpireeren tot je boord in zwijm lag en je kleeren je overal aan je lijf plakten. Ja, dól gezellig, dat deden de menschen in Batavia nu voor hun plezier... En je moest wel meedoen, als je voor vol wilde worden aangezien. Ja, der waren der wel, die in hun gewone witte jasje gingen, maar dat kon hij voor zijn stand toch weer moeilijk doen, als je een groot huis op Tjikini bewoonde en een auto hield en een inkomen van bij de tweeduizend in de maand te verteren had.
Ja, tweeduizend in de maand ... er was wel eens een andere tijd in zijn leven geweest, toen-ie als koloniaal zijn eersten voet aan den Indischen wal zette, en door een sergeant uitgeveterd werd, dat het kraakte. Ja, als koloniaal had hij wat te slikken gehad, voor koloniaal teekende je maar èèns! Dat was een andere tijd, eerst in die heete kazerne te Weltevreden, waar je s'nachts op je bed in 't zweet lag te drijven ... later in Atjeh, waar hij de sloebers zijn blauwe boonen door het lijf joeg. Wat konden die kerels raar doen, als ze een schot door der donder hadden gekregen ... Ja, dat was een ruwe tijd geweest, en hij had toen niet gedroomd, dat hij nóg eenmaal in een smoking in zijn voorgalerij zou liggen, met een koel splitje naast zich en een



sigaar, zoo uit Havana geïmporteerd tusschen de vingers. Maar der waren der meer in Batavia, die in Holland het niet konden bolwerken en hier pieten waren geworden, al begonnen ze dan niet allemaal ajs koloniaal.
En toch waren zij het juist geweest, die hem vroeger al eenige malen belet hadden lid van Concordia te worden, ofschoon hij toch had bewezen, dat hij meer dan driehonderd in de maand inkomen had, een bedrag, dat als maatstaf voor het lidmaatschap diende.
Tweemaal was hij als lid geweigerd, of liever, men had hem verzocht zich terug te trekken, maar de derde maal hadden ze hem toch niet kunnen weren, nou zat hij erin, en vast ook.
Een fijne avond was het geweest, de prettigste, die hij gekend had, eerst met Mr. Sweet dineeren, dan gauw een goed plaatsje uitgekozen dicht bij den dansvloer. Had je eens moeten zien, hoe ze allemaal gekeken hadden, dat hij daar met een Engelschman zat, dat zijn dochter voortdurend met een Engelschman danste. Iedereen zat hem te benijden, al die deftige menschen, ze vielen altijd dubbel als een Engelschman maar eenige notitie van hen nam.
Hij had er George4 attent op gemaakt, maar die zuurzak was het weer niet met hem eens geweest. Net iets voor George om je altijd je plezier te bederven. Later was toch maar gebleken, dat ze hem wel degelijk hadden benijd.



Anders kwam er nooit iemand aan zijn tafeltje, kon hij daar met zijn familie alleen zitten, en nu waren er wel tien gekomen, de Posten het eerst, toen de meisjes de Wit, die deden net of ze alleen voor Emmy kwamen, maar het was natuurlijk voor Sweet, ze wilden ook zoo graag eens met een Engelschman dansen ... En toen de heele familie De Wit... en de makelaar Bols en de familie Hooiberg van den overkant.
Vier flesschen Feuf-Glikoo had hij laten aanrukken en Sweet had gezegd „ferie nijs", en had heelemaal niet met de andere dames gedanst, alleen met Emmy. Nou dat was toch wat anders, dan dat je daar met die Verkerk zat, met een Indo. Ze waren natuurlijk allemaal om Mr. Sweet gekomen, om aan de andere menschen, die er romdom zaten te toonen, dat ze Engelsche kennissen hadden en Engelsch konden praten. Of dat zoo erg was, nog twee weken en hij sprak het net zoo vloeiend als de anderen, het stond op het boekje!
En hij was met Sweet den tuin door gewandeld, had gevoeld hoe iedereen naar hem keek, en hem elkaar aanwees en als hij bij de tafel van een kennis passeerde, had hij lekker telkens „yes" in het Engelsch gezegd, dat ze konden hooren, dat hij het ook kon.
Sweet had nog koffie met een poesje geoffreerd, en toen hij weer een soupertje, een beetje lobster, hè, niet te veel, voor je ging slapen en een fleschje



bourgogne. Nou, hij wist bliksems goed, hoe het hoorde, hoor, hij gaf het te doen aan menschen, die hem, voor den eersten keer zagen, te raden, dat hij koloniaal was geweest, vooral als ze hem zoo in smoking zagen.
— Djongos, kassi lagi split, riep hij naar achteren.
Het bleef stil. De jongen was al naar bed gegaan. Van Vliet keek op zijn horloge ... al over drieën, nu toch wel tijd om achter de klamboe te kruipen.



XI.
De brief begon met „Dear Mr. Van Vliet" ... en was geteekend „Yours truly" ... en dan met groote stijle Engelsche letters nJohn Sweet"
Van Vliet zat op de letters te staren en poogde den brief nog eens te lezen. Hij sprak de Engelsche woorden op zijn manier uit en meende dat hij ze verstond. Hij wist al precies wat de brief behelsde. Emmy had dien voor hem vertaald, en nu verbeeldde Van Vliet zich, dat hij dien ook vloeiend lezen kon. Hij was blijkbaar geschreven den middag na het Concordia bal en 's morgens door den jongen van Sweet gebracht. John vroeg om een onderhoud tegen elf uur, waarbij hij dan Emmy's hand zou vragen.
George zat naar zijn broer te kijken, zooals die den brief spelde en kon een glimlach niet onderdrukken.
— Hoor eens Willem, zei hij, ik heb het je nu genoeg gezegd, je moet zelf maar weten, Wat je doet, maar als ik de vader was, zou ik zeggen, kom over twee maanden terug, dan zal ik je een positief antwoord geven. Dan heb ik ook bericht uit Engeland.
— Jij met je brief uit Engeland. Ik zeg je, je bent een ouwe zuurzak... en ik denk niet meer



aan dien Indo, gotbetert, daar had ik door jouw geklets, ja door jouw geklets, me dochter bijna aan een Indo gegeven ... terwijl elk goed huwelijk, zelfs met een Engelschman voor haar open stond.
— En ik zeg je, Ru is honderdmaal beter dan jouw Engelschman en twintig totoks bij elkaar, een maand geleden glom je van tro^s, omdat hij werk van Emmy maakte en nou gooi je hem overboord.
— Habis perkara, zeg ik je, de zaak is gedjeddied en daar blijft het bij, en als Sweet straks om haar hand komt, dan zeg ik Yes, yes, yes. Allrijt, ferie goet! Wat een mooie brief heeft hij me geschreven, hè?
— Je kan hem niet eens lezen...
— Maar jij ook niet, daarvoor zit ik tenminste te leeren. Dear Mister Van Vliet, schrijft hij. Dat ben ik, dear mister! Die John, een origineele fellow zeg, een kerel waar je mee voor den dag kan komen. Waarvoor heb ik me rijk gewerkt, als ik me dochter niet aan een sjieke Engelschman kan geven, een halve ton krijgt ze contant mee en als ik me kop neerleg...
— Juist, dat doet het hem bij Sweet, die wacht tot je je kop neerlegt.
— Ach al dat gepraat achter zijn rug, wacht, tot hij straks hier is, en zeg het hem in zijn gezicht. Schrijft hij zelf niet, dat hij van plan is zich hier te installeeren, een eigen zaak te beginnen, doe je dat zonder geld? En het hoeft niet eens, hij kan bij



mij in de zaak komen, dat zal er cachet aan geven, dat zal klinken zeg, Van Vliet, Sweet & Cy., heel wat anders dan de Gebroeders van Vliet, dat klinkt zoo echt Hollandsch burgerlijk. Groot gelijk had hij gisteren zich niet te verdedigen, toen jij hem als een oud wijf zat uit te hooren. Het hemd van zijn lijf heb je hem gevraagd, al dagen lang; noem je dat soms sjiek? Je moest je schamen, naar een sjentleman als Mr. Sweet informaties te laten nemen. Als hij het wist, brak hij misschien zoo de familierelaties af, en dat zou dan jou schuld zijn...
— Maar wie geeft er nou zijn kind zoo maar aan de eerste de beste vreemdeling.
— En ik zeg yes, yes, yes, ferie goet, allrijt, dat zeg ik, en doe me nou een genoegen en laat me leeren, schoonvader van een Engelschman worden en nog niet "eens Engelsch kennen, ik moet nog een heele les doorlezen, voor hij komt: — Good morning Sir, how doe joe doe ... good morning sir, how do you do, goeden morgen meneer, hoe maakt u het, the weather is very good... het weder is zeer schoon... the table is heavy, de tafel is zwaar...
— De tafel is zwaar? Mijn hoofd staat zwaar en dat is nog heel wat anders. Maar ik zeg je dit, je kan doen wat je wilt, ik wasch mijn handen in onschuld.
— Wasch ze voor mijn part in de kali en loop niet zoo te ijsberen, je brengt me in de war.



— Het komt allemaal over jou hoofd, zeg ik je...
— Goed idioot, maar niet in mijn hoofd, ik moet leeren en jij staat maar te zaniken, over een uur is hij er, doe me een genoegen en laat me alleen.
— Allright, liet George zich ontvallen, ik ga al!
— Da's mannetaal, je hebt een volmaakt accent als je nijdig bent, zei Van Vliet en boog zich weer over zijn boek.
Een uur lang zat hij nog te leeren, de woorden zich in het hoofd pompend, door ze telkens weer te herhalen.
Dan keek hij op zijn horloge, het was op slag van elven. Sweet kon direct komen, hij hoefde alleen nog maar een schoon jasje aan te doen en daar zou hij nog tijd voor hebben, als hij de auto zag aankomen.
Hij had zijn eigen auto gezonden, om John af te halen, dat hoorde zoo.
Hij keek eens naar den overkant naar het huis v^n de familie Hooiberg en was tevreden te zien, dat mevrouw Hooiberg in de voorgalerij zat, die zou het dus merken, dat de Engelschman op bezoek kwam, ze zou opkijken, die menschen meenden ook al op hem neer te kunnen zien, omdat ze wisten, dat hij koloniaal geweest was. Maar bij hun kwamen geen Engelschen, hij had ze er tenminste nooit gezien. Zaterdagavond was ze voor de eerste maal aan zijn tafeltje komen zitten. Vroeger, voor hij Sweet kende, was dat nooit



gebeurd, maar hij zou het haar inpeperen. Als Emmy eenmaal getrouwd was, dan mocht ze nooit op een receptie van de Hooibergs gaan die waren dan te min voor haar en voor hem ook ... Wacht, daar kwam de auto ...
— Emmy, daar is hij, ontvang je hem even, nep hij in de richting van haar kamer, daar is Mr. Sweet, ik kom direct, effe een schoon jasje aandoen, ik kom direct, zeg maar, dat ik hem dadelijk te woord zal staan ...
Toen de auto het erf opreed, kwam Emmy naar voren.
Sweet deed heel gewoon, hij was niet in gekleede jas, zooals Ru toen hij bij haar vader om haar hand had gevraagd, droeg een flanellen sportpak, en zelfs geen hoed, zooals de meeste Engelschen liepen. Hij nam haar beide handen m de zijne, zei heel joviaal — Halloh, how de you do? Ah, awfully hot, this country, awfully hot, how do you say that in Dutch... warrem in die Oost, niewaar?
Emmy had hem verlegen haar beide handen gegeven. Juist nu voelde ze, hoe pijnlijk de situatie was. Zoolang het een gewone kennismaking geschenen had, voelde ze dat minder, maar nu hij in zijn brief officieel haar hand had gevraagd en vader al te voren gezegd had, zijn toestemming te zullen geven, nu werd het een pijnlijk moment. — What is the matter my child, vroeg Sweet
Van Vliet, Sweet en Cy.



— Oh nothing, nothing, het is niets, alleen wat hoofdpijn vandaag.
Emmy was blij, dat zij haar vader hoorde binnenkomen.
Hij had zich de gewoonte, iemand met Halloh te begroeten reeds eigen gemaakt, en met zijn breeden lach ging hem dit goed af, maar nu scheen hij toch van plan er nog iets bij te voegen. Emmy zag, hoe hij het Engelsche boek in de hand hield, eerst iets poogde te zeggen, maar toen hij zich dit niet scheen te herinneren, ineens naar het boek greep en naar Sweet stapte, terwijl hij las: How do you do, Sir, Very well, allright.
Dan barstte hij weer uit in den ronden lach, die aangenaam klonk door de jovialiteit.
Emmy voelde dat zij kleurde, maar Sweet scheen het niets vreemd te vinden, en als in de wolken, zei hij:
— Well well, kijk eens aan, how do you do Sir, quite well, thanks, but I say, quite an Englishman!
— Kwijt een Englishman, hoor je dat Emmy, ja je vader leert het wel. Mr. Sweet, wy spiek English, om te... hoe zal ik zeggen, om te oefenen, hè, hoor maar, the table is heavij, heavie bedoel ik, hoe zeg ik dat?
— Wonderfull, how wonderfull, en soo koet accent, quite right, well wonderfull, zei Sweet enthousiast.
Van Vliet raakte door die bewondering geheel op dreef, zag Sweet vroolijk aan: — Ja, hè, ja, yes... wonderfull, ja, ik leer het wel... kwijt



rijt... ja, zeg en dat andere, hè, van die brief, dat is ook kwijt rijt hoor... kom ... geef je meisje een zoen, dat doen wij zoo in Holland.
George, die juist was binnengekomen, hoorde de laatste woorden en keek naar Emmy, wat die doen zou. Zij zag een oogenblik hulpeloos om zich heen en vluchtte dan in George's armen weg.
— Oompje, o, oompje ...
George kon alleen stamelen: — Kindlief kindlief, maar hij had een gevoel, of hij haar tegen Sweet in bescherming nam, en dat deed hem goed.
Van Vliet begon luid te lachen — Kom kom, dat komt wel in orde, je ziet John, ja, ik zalmaar John zeggen hè, dat ze nog een kind is, dat komt later wel in orde hoor, kijk daar is mijn vrouw.
Mevrouw Van Vliet had ook iets willen zeggen in het Engelsch, ter verwelkoming, maar zij was den zin vergeten, nu zei ze alleen dat, wat haar het beste was bijgebleven.
— My father and my mother are my parents! Sweet scheen in extase — Mamatjoe, really te
lief, jullie all English leeren voor mij, all for me.
En omdat Emmy nog in de armen van George stond, kuste hij mevrouw Van Vliet, die over zijn schouder naar den overkant keek om te weten of mevrouw Hooiberg het ook had gezien
— Ga zitten, ga zitten, neem een stoel jongen, zei Van Vliet, neem een stoel John, nee een makkelijke, komen jullie er ook bij, daar drinke we nou eens een



lekker glas pagne op, hè, wat wil je, Feuf Clikoo of Roederer, het is er allebei hoor, je houd toch van pagne in de morgen, hè, John?
Er kwam een fijn lachje om Sweet's lippen als hij zei:
— O, yes I do ...
— O yes I do, bouwde Van Vliet hem na, wat een moppige taal toch, I do, dat zeggen jullie altijd achter Yes, hè? Dat heb ik ook al geleerd, djongos kassi angor poeff...
— Ja wat een moppige taal, o die is zoo moppig, zei George ironisch.
— Hahahaha, lachtte Van Vliet zeer luid, om den onaangenamen indruk weg te nemen, daar heb je die ouwe zuurzak weer, daarnet sprak hij bij vergissing ook al Engelsch, allright, zei die... Zeg John, geef me nog zoo'n sigaretje van je, lekkere dingetjes... Straks drinken we voor de rijsttafel nog een paitje, hè, of een whisky soda, dat drinken ze allemaal in Engeland, asse opstaan en asse naar bed gaan, is 't niet John?
— Yes Papa!... Het Papa ging Mr. Sweet uitstekend af.
Van Vliet begon te stralen en herhaalde: — Yes Papa! zeit ie, hoor je dat moeder, Yes Papa!
Mevrouw, die met verliefde oogen Mr. Sweet had zitten bewonderen, maar onderwijl ook geen oog van de voorgalerij aan den overkant afliet, waar zij voortdurend de schim van Mevrouw Hooiberg



achter de palmen zag, meende nu met recht te durven vragen:
— En overhoort u mij strakjes eens, meneer?
— Kom, zeg maar gerust John, hoor, zei Van Vliet, en een beetje verlegen herhaalde mevrouw haar vraag ... — Overhoor je me straks eens, Sjon?
— O mamatjoe, with pleasure!
— Mamatje, zeit-ie, lachtte mevrouw gevleid ... Die Sjön!
Met een gevoel van blijheid en tevens dankbaarheid knikte ze Emmy eens toe, dat lieve kind,, nu zou ze Engelsche worden, een beter huwelijk had ze zeker nooit kunnen doen.
Ineens vroeg George — En hoe lang bent u nu al uit Engeland weg, Mr. Sweet, dat moet toch al lang zijn ...
Van Vliet maakte een beweging van ongeduld, maar Sweet zei allerbeminnelijkst:
— O yes, twei jaars, always travelling, dat is mijn leve, ik sek altijd: „My home is where my bags are". Ik wil ook met Emmy ver reise for honeymoon ... You see.
— Dat is huwelijksreis, legde Van Vliet plechtig uit.
— Fer over de world, to England als zij wil, maar ik sou soo graak de Himalaja zien ...; daar kon ook huwelijksreis heen ...
— Naar de Himmellaja ?... Mevrouw was een en al bewondering.
— Yes, you see, ik heb seen the Alps, the



Pyrenees, and Rocky Mountains, wou nou nok kraak Himelaja sien.
— Maar zijn daar dan hotels? vroeg mevrouw, die zoo'n reis toch wel een beetje gevaarlijk vond.
— O ma, hoe prozaisch, viel Emmy haar in de rede. Het scheen haar toch wel vreeselijk interessant, met een Engelschman naar deHimalaja te kunnen reizen.
— O no, zei Sweet, wij slaap in tents, you see en reis met karafaan.
— In tenten? verbaasde mevrouw zich. In tenten? Nou, als je daar dan maar geen kou in vat, zeg, in zoo'n tent.
De jongen kwam met de champagne en er was eenigen tijd stilte.
Dan nam Van Vliet zijn glas.
— En nou een dronk kinderen, op jullie geluk, hoor, moeder, George, John, Emmy • • •
Emmy nipte afgetrokken van haar glas, de vertooning was haar uiterst pijnlijk. Zij dacht aan den dag, dat Ru zijn toestemming kwam halen, toen had vader ook champagne geschonken en Ru zat in den zelfden stoel als nu John.
George liet zijn glas staan. Van Vliet merkte het wel, maar deed alsof hij het niet zag. George zou toch zijn zin niet hebben. Wat ging het hem goddorie aan. En om Mr. Sweet af te leiden, zei hij:
— Fijn goedje, hè John, kost ook maar niks, negen pop de flesch, zeg, maar dan heb je ook



wat goeds voor je geld. Donders, Emmy, wat zal jij veel van de wereld zien, de Himalaja.. kost öök maar niks, zeg, George ...
George beantwoordde deze wenk met een vraag ...
— En hebt u goede berichten van uw familie gehad, Mr. Sweet, maakt u mama het goed?
— O yes, thanks so much!... Er klonk ironie in Sweet 's stem. Dan voelde hij aan zijn borstzak, als om er den brief uit te halen, dacht even na... — O hoe jammer, heb brief in andere jas kelaten, juist brief fan Mama, sckrijft dat tijd voor my to settle, moet lief wijf zoek in England! Maar als mevrouw Van Vliet een ongeruste beweging maakte voegde hij er met een glimlach: — Zij weet niet, dat ik al gefond, zal morgen telegrafeer about it, zij schrijft, als cadeau foor wife dan motorcar geef.
Van Vliet barstte in een schaterlach uit: — Nee zeg, die is goed, woue jullie met een motorcar door de Himalaja.
— No, ik wil sckrijf haar geen motorcar, feil beter sent parelcollier van familie-juweels, beautiful perls.
— Paarle benne trane, meende mevrouw te moeten opmerken.
— Och, jij bent een traan. En een dikke, lachte Van Vliet.... so John nou moet jij eens een sigaretje van mij opsteken, ik heb ze ook gekocht, kijk maar.



— With pleasure, zei Sweet. Hij tikte de tabak van de sigaret op zijn nagel naar een zijde, welk voorbeeld Van Vliet trouw navolgde en stak dan op.
— Uw vader is dood, nietwaar Mr. Sweet, begon George weer.
Nu werd het Van Vliet toch wat al te bar:
— Och kerel, schei toch uit, ja die is dood, komt al haast terug, dat wisten we ommers al lang, dat zijn vader dood was?
— Gestorf als ik klein baby, zei Sweet, maar moeder leef nou op the Kasteel, tot ik terukkom. Kasteel, niet kroot, maar mooi...
— Ik hoop dat zij het daar niet te druk heeft, merkte George op, maar zweeg verder op een wenk van Emmy.
— Zij sckrijf ook, hoop dat ik teruk kom om to help haar, maar ik zal sckrijf, te vervelend, daar niets te doen als sport en paardrij of jaag... ben nok jong, wil veil beter in business. Nou met oorlog alleen niet makkelijk begin, maar heb time, wil wachten...
— Tijm is monnie, zei Van Vliet, je komt in mijn zaken John, waarvoor zou jij wachten zeg, welnee ...
George, die eenige malen heen en weer geloopen had, en reeds plan had heen te gaan, bleef weer staan en zei — Ook dat nog?
— Welzeker John, der zijn hier cente te verdiene, hoor, overigens een pestland, maar de cente



haal je hier weg, bij scheppen. Het geld ligt hier voor het oprapen, dat zeg ik je. De behoeften der Inlanders worden met den dag grooter, je weet dat ik aan import doe, hè, nou twee maanden geleden heb ik tachtig duizend blauwe brillen uit Amerika laten komen, ze waren voor veertien dagen al allemaal weg, dat wil nou allemaal met een blauwe bril loopen. En dat is nog niks, ze zijn dol op zoetigheid, eten dat met den dag meer, je ken net zoo veel bestellen als je wil, het is dadelijk weg. Fijn sigaretje, hè?
George liep mopperend de gang in ... hoestend tegen den rook der Engelsche sigaretten, waarvan hij de lucht haatte.
Van Vliet keek hem glunderlachend na, ging voort: — Het duurt niet lang en dan ben ik binnen. Dan ga ik met me vrouw nog eens naar Holland kijke, hoe de zaken daar staan. Ja, daar heb ik ook een inkoopkantoor, en dan ben jij alleen baas in mijn zaken. Nou, wat? Dat lijkt je, hè? Kom drink nog een glaasie, nee.daar krijg je geen last van, het is eerste klas spul. Ik zeg maar, niks zoo lekker als een glaasie pagne op de nuchtere maag en wat je nat houdt, dat verdroogt niet, kom moeder, .nou laten wij de kinderen nog wat alleen, ze^ zullen elkaar wel veel te vertellen hebben, we moeten ons nog effe opknappen voor de rijsttafel, niet te hard hoor, John, kalmpies aan, hè.
Hij gaf Mr. Sweet een jovialen slag op den



schouder, lachte eens tegen Emmy en ging dan heen.
Bij de deur keerde hij zich nog eens om: — O ja, zeg, als jullie je mochten vervelen . .. de Daily Mail leit op tafel hoor, ik heb me geabonneerd.



XII.
Sweet en Emmy bleven een oogenblik tegenover elkander staan, zonder een woord te spreken. Emmy schaamde zich om haar vader. Sweet scheen dit te zien en zei met goedigen lach:
— A nice fellow, your father, I like him!
Zij glimlachte, maar werd dan bleek. Zij had gezien, dat Sweet een paar schreden nader kwam en blijkbaar aanstalten maakte den raad van haar vader op te volgen.
Hij legde zijn hand op haar schouder. Zij bleef nog staan, omdat ze eigenlijk niet goed wist, wat ze nu moest doen,. .. dan boog hij zich snel naar haar over en trachtte haar te kussen.
Emmy bukte en wendde zich verschrikt af.
— Nee, nee, pas op, de jongen kan komen...
— The boy is not here, zei Sweet, well, give me just a little kiss ...
Het viel Emmy op, hoe Mr. Sweet, die altijd zoo uiterst correct tegen haar was geweest, nu zij als verloofden tegenover elkander stonden, een zekere indringerigheid toonde, die haar geweldig hinderde. Het was niet het feit, dat hij haar kussen wilde, maar de manier waarop hij den kus wilde nemen. Zij voelde het, alsof hij nu haar geheel



wilde behandelen als de dochter van den Mr. Van Vliet, die zich op de Daily Mail had geabonneerd, geen Engelsch kon, en den prijs van zijn champagne noemde.
Hij herhaalde, terwijl hij haar een schrede volgde.
— One kiss only one little kiss. Come along! De laatste twee woorden irriteerden haar het
meest, en zeer gedecideerd zei ze:
— No, don't be silly... ik ga even, ik moet mij ook nog opknappen voor tafel.
Hij had haar bij de polsen genomen en scheen den kus met geweld te willen nemen. Een oogenblik dacht zij, dat het misschien beter was, als zij zich nu zou laten kussen. Hij had er nu immers recht op... ze waren al zoo goed als verloofd. Maar dan hoorde zij oom in de gang hoesten, en Sweet liet haar handen snel los.
George kwam langzaam binnen, deed alsof hij verwonderd was, hen beiden daar alleen te vinden, maar zei dan zeer vriendelijk, vriendelijker dan ze hem tot nu toe Sweet had hooren aanspreken ...
— Heeft u onze collectie orchideeën al gezien, Mr. Sweet?
.— Nok niet, zei Sweet, die zich hersteld had.
— Nou, dan gaan we even kijken, nietwaar Emmy, ga je ook mee?
Met hun drieën gingen zij den tuin in, en het viel Emmy op, dat Sweet een donkeren blik op George richtte.



Toen zij door de gang gingen, hoorde Emmy haar vader zeggen:
— En ik doe me smoking an, waarom niet!... In de Oost kan je alles aandoen ... laatst was er een op een begrafenis met een smoking... die kan je dan toch zeker wel dragen voor een bruiloft, nou...
De rest van het gesprek ging voor haar verloren. Zij voelde een oogenblik lust terug te gaan en haar vader te zeggen, dat het niet ging, een smoking te dragen voor een lunch, maar zij wist hoe eigenzinnig vader altijd op dit gebied was, en dat hij, als ze er iets van zei, zijn plan toch zou doorzetten.
En terwijl zij Sweet en haar oom volgde, dacht zij eraan, dat ze toch blij zou zijn, als ze uit die omgeving was. Het zou haar spijten voor vader, hij was zoo goed altijd en nooit was hem iets te veel, maar het scheen of er altijd iets bleef hangen van den vroegeren koloniaal. Waarom moest zij ook juist een vader hebben, die koloniaal geweest was... en waarom moest iedereen dat ook weten.
Het was waar, als zij eenmaal met Sweet getrouwd was, zou men er haar niet meer op aankijken, zij zou de vrouw van een Engelschman zijn, dus ook Engelsche, en niet meer Hollandsch onderdaan, men zou haar als een Engelsche beschouwen en ook zoo behandelen. Het was toch maar de beste oplossing.
Mr. Sweet zou geen Engelschman zijn, als hij het



niet begreep, dat haar vader tenminste in opvoeding ver bij hem achter stond maar hij toonde het haar nooit, was zelfs zoo kiesch ... voor haar pijnlijke oogenblikken met een aardig gezegde te ommantelen.
Als zij maar eenmaal getrouwd was, zou ze...
Maar wat had John vreemd gedaan, strak6 toen hij haar kussen wilde, en waarom had zij het van f Ru prettig gevonden en had ze gehuiverd toen Sweet haar zooeven aanraakte.
Oom was alleen gekomen om haar niet met Sweet alleen te laten, dat begreep ze. Wat zou Oom van haar denken? Zij voelde nu weinig lust bij hen te blijven, zorgde er voor, achter te blijven en toen de heeren bij de collectie orchideeën waren gekomen, riep zij hen toe, dat zij even naar haar kamer ging, straks wel terug zou komen .. .
— Goed hoor, kindje, ga je gang maar, riep oom.
Zij voelde dat Sweet haar bleef nakijken, tot ze in huis terug was.



XIII.
De huisjongen, Ali, was bezig de glazen uit de voorgalerij weg te ruimen en verheugde zich over de slamatan, die zou worden gegeven als Nonna Emmy met den Engelschen toewan in het huwelijk zou treden. Ali verstond wel weinig Hollandsch en men had hem er niet over gesproken, maar hij had toch voldoende begrepen en was tevreden met dit huwelijk.
Het was betoel een toewan-besar. Hij had al driemaal een groote fooi gegeven. Hij geloofde, dat de verloving er spoedig door zou komen, maakte uit het drinken van angor poef op, dat het er eigenlijk vandaag al door moest zijn gegaan, want blandas dronken die wijn alleen, als er iets bizonders aan de hand was.
Hij droomde juist van de vele ajam en vleesch, die hij bij de slamatan zijn vrienden en familieleden zou kunnen voorzetten, toen een ebro voor het huis stilhield, waaruit een Njonja stapte, gekleed in zwart zijden japon, die met glinsterende gitjes was afgezet... Daarover droeg zij nog een kort pellerientje, en toen zij den tuin inkwam, stak zij voor dat korte eindje nog een parasol op, die paars was met witte moesjes.



AH herkende er direct de totok in, in ieder geval moest het iemand zijn, die nog niet lang in Indië was. Het waren nog Europeesche kleeren, die zij droeg. De dames in lndië droegen veel lichter kleeren. Behalve als er dooden waren.
Omdat de toewan niets had gezegd van een verwacht bezoek, nam hij bij voorbaat aan, dat de dame verkeerd moests zijn en wilde juist beleefd gaan vragen — Njonja mao apa? als deze zelf begon te spreken:
— Gossiemijne, is da swete... me goed drijf an me lijf... en nou nog een trappie op ook... ik loop net soo lief seve maal na Schinkelhafe en weerom, dan ken-je tenminste nog eens ruste op een bankie in het Fondelpark!
Ali bleef haar verbaasd aanstaren. Hij merkte zeer duidelijk op, dat de dame weinig ingenomen was met zijn verschijning, maar hem ter zelfder tijd nieuwsgierig opnam. Zij scheen zich ook niet te geneeren, zette een tasch op tafel, liet zich in een stoel vallen en deed of zij thuis was. Ali was een veel te deftige huisjongen, om zoo iets maar rustig toé te laten en vroeg dan ook energieker:
— Njonja besar, mao apa?
De dame reageerde daarop op een bizondere wijze.
— Ferrek, daar he-je weer soo'n swarte, 't wemelt hier werachtig fan die swarte minse. Allemaal geselle-ooge, stong in da boekie. Nou ik



mot segge, ik sien der nie feel tan. En wat seit ie ? Besaar, nee ik heb niks met de besaar te make, bet is hier toch geen winkel? Is me neef ter-nie?
De jongen maakte hieruit op, dat het geen deftige dame kon zijn. Een deftige dame, zou een Inlander nooit in haar eigen taal aanspreken, maar in 't Maleisch.
Met een beetje minder respect zei hij daarom alleen — Apa?
— Wat zeit- ie nou? Ik vraag, of me neef der nie is!...
Ali merkte op, dat ze een bizonder soort Hollandsch sprak. Er was een vreemde klank in, maar Hollandsch was het toch. Dat bevestigde hem ook, dat zij toch zeer zeker een baar was,... aog niet lang in Indië. Van dit Hollandsch verstond hij heelemaal niets. Hij vroeg daarom ten derde male — Apa?
Omdat de jongen haar verbaasd bleef aankijken meende de bezoekster, dat hij doof was, ging wat dichter bij hem staan en voegde hem zeer duidelijk toe: — Me neef Jen, se hebbe me geseid, dat-ie hier was! In het hotel des Indes zeie ze me, dat ie hier... hier op Tjekili, Kromme Laan nommero seve was en toe hebbe ze me in een wagentje gezet -en nou ben ik er... Ik kom soo fan de boot...
— Apa? Ali begreep er niets van. Het was de eerste maal in zijn leven dat een blanda zich verwaardigde hem zóólang in haar eigen taal aan te
Van Vliet, Sweet & Cy. 10



spreken... Ook haar uiterlijk stond hem weinig aan.
— Ik ben juffrouw van der Kooy, sen tante, seg maar da sen tante der is, fan Katteburg. Got, se benne hier toch allemaal Oostindische doof hoor, jessis en wat een griezelige fent, en wat seit-ie foor raars, Abaa? Abaa?... wat een taal?
Meteen ging haar een licht op. — O, abaa, je moet het ook maar weten: abaa? Och zoo, is ie op een zekere plaas... Noeme se dat söö hier, abaa? Net as bij ons de kleine kindere? Nou goed, dan wacht ik wel effies, hoor ...
En de daad bij het woord voegend, zette zij zich weer in een rieten fauteuil. Maar op hetzelfde oogenblik vloog ze overeind, nam haar rokken bij mekaar en werkte angstig zich boven op den stoel.
Tegen den muur, dicht bij den vloer, had zij een tjitjak opgemerkt, die met snelle beweging gepoogd had een vliegje te vangen...
De kleine hagedis schoot bij het zien van den sprong, dien zij maakte, een stuk hooger tegen den muur op en bleef daar verbaasd zitten kijken...
— O, jessis, een kurkedil.. gilde de juffrouw so maar tege de muur op... wat een land, wat een land...
Haastig sprong ze weer van den stoel en haar rokken zorgvuldig bij elkaar houdende, vergrootte zij eenigzins den afstand tusschen haar en den muur, zette daar haar discours tegen de hagedis voort.
— Nee kreng, ik heb je in de spiese... mijn



bijt je niet, — en meteen zich weer tot den jongen wendende, die de vertooning met Oostersche gelatenheid was blijven aanschouwen, zei ze: -— Toe aap, seg dan tegen hem, da sen tante der is fan Katteburg, dat er besoek is... en sla dat kreng effe dood, so meteen sit-ie nog onder me rokke je bent hier werachtig selfs op klaarlichte dag je lefe nie seker, seg dan dat-er besoek is...
Ali verstond alleen het laatste woord „ besoek" Hij dacht dat zij „boesoek" zei, wat feitelijk „rot" beteekent en daar hij meende dat dit als scheldwoord gebruikt, op hem sloeg, kreeg hij toch eenig meer respect voor de bezoekster, dat nog versterkt werd, toen zij riep:
— Ga je nou haast, aap, wat een tronie... Sta me niet soo aan te kijke as een wild beest. Se moste jou in Artis sette!
Voor het eerst meende Ali, dat zij toch bepaald een van de huisgenooten wilde spreken en hij maakte aanstalten iemand te gaan waarschuwen toen Mr. Sweet, fluitend uit de donkere gang in de lichte voorgalerij trad...
Oom George had zich, nadat hij Mr. Sweet de orchideeën had getoond, bij Sweet verontschuldigd. Het was er hem alleen om te doen geweest Sweet bi, Emmy weg te halen en nu hij wist dat zij vemg m haar kamer was, liet hem de Engelschman verder koud.
Sweet had in de achtergalerij 'aan het fonteintje



zijn handen gewasschen, en kwam fluitend naar voren, terwijl hij met een zakmes zijn nagels verzorgde.
Hij merkte niet op, dat er een dame in de voorgalerij stond, alvorens de jongen er hem met een „Toewan, sini adai Njonja"... op opmerkzaam maakte. Ter zelfde tijd zag hij de dame haar armen wijd uitbreiden en met den teersten glimlach op hem toekomen.
— Got, daar is-ie. Jen, Jen... daar he-je 'm nou ... en wat een fijne meneer be-je geworre!
De begroeting scheen weinig indruk op Mr. Sweet te maken .». tenminste hij bleef haar eenige oogenblikken verbaasd aanstaren, knipte zijn zakmes dicht en zei dan met het koudste gezicht van de
wereld:
I say, who is that?
\Vat seg-gie? vroeg juffrouw van der Kooy.
Mr. Sweet scheen zich gereed te maken haar te laten wat zij was, en naar de achtergalerij terug te gaan, toen de juffrouw met eenige stemverheffing, waarin verontwaardiging klonk, uitriep:
— Hè, wat seg-gie? Ke-je je eigen tante Betje nie meer? Je eige tante Van der Kooy?
Nu ging Mr. Sweet toch snel een paar schreden achteruit. Het scheen, dat de bezoekster hem wilde omhelzen, en koel zei hij:
_ I do'nt know you, ik niet ken! You are
verkeerd...



Op dit gebroken Hollandsch reageerde jufirouw Van der Kooy met een tamelijk zuiver Neerlandsch woord ! Zij zei: — Ferrek... En vervolgde dan:
— Ga jij nou óók al krom prate, net as die zwarte ape hier? Nee, da's sterk, me nie meer kenne, je eige tante fan Katteburg, Jen, kijk me es goed an, je eige tante, die alle jare een nieuw blauw kieltje maakte foor na school. .. maar fergis ik me dan soo? Be-je Jen niet. Nee, da's sterk, seg...
Mr. Sweet keerde zich plotseling naar Ali, die al dien tijd met het genoegelijkste gezicht had staan toekijken: — Pigi, zei hij, pigi lekas.
De jongen verdween als een schaduw. Dan, wendde Sweet zich tot juffrouw Van der Kooy, en siste haar in wonderlijk zuiver Hollandsch, dat maar vaag het Kattenburgsch dialect meer verraadde, toe:
— Mensch schreeuw zoo niet... ja ja, ik ken je, maar wat kom je hier doen, je komt me verdomd ongelegen... je...
Er kwam een blijde lach op haar gelaat, ze lei haar armen om zijn hals en zei aangedaan. — Nou dat docht ik ook, ik kwam je maar effies opsoeke, got jong wat bin jij groot geworre, jong, da 'k je nou soo mag weersien...
— Ja, maar ik wou je zeggen...
— Eb ik sal an je moeder schrijve hoor, wat foor een deftige meneer je bint geworre... het is een reuse-toefal da 'k je nog find, seg.



Sweet vervloekte dat reuse-toeval en herhaalde driftig:
— Maar mensch zwijg nou even, je komt me verdomd ongelegen, hoe kom je in godsnaam hier?
— Nou dat wou ik je net gaan fertelle, seg, met de boot natuurlik, je schrijft ook nooit eris, anders ha-je gewete, da-je oome Dirk die ommers al vijftien jaar in Indië is, hier in Toelong Baroe tweede machinist op een suikerfabriek geworre is en da 'k naar hem toe zou gaan, ja, hij wou wel niet, schreef da 'k beter in Holland kon blijven maar ik gong toch maar; en toe seg ik tege je moeder... o ja dat weet je seker al, da se soo'n last fan de rimmetiek het... ik seg tegen haar...
— Ja maar mensch, dat kan me nou niks schelen, ... ik kan je nou hier niet hebbe... ik...
Maar juffrouw Van der Kooy liet zich, als ze in het vuur van haar rede was, zoo gauw niet van de wijs brengen... — Keto, seg ik, as ik Jen sie sal ik 'm je groete oferbrenge, seg ik. Hij sit tegenswoordig in Deli, sei se. Nou, toe we in Belawan ware, heb ik fan de boot na je uitgekeke, maar ik sag niks en toe sei de administrateur. a. die is ter niet meer, die ken ik, die het ook met deze boot gereisd, die woont nou in bet hotel des Indes in Batavia. Nou, ik erheen en... o goeie got, weer so'n kurkedil... het zit hier fol met beeste...



— Och mensch, dat is een gewoon hagedisje, maar ik wou je zeggen ...
— Nou, ik moet er niks fan hebbe, fan al die beeste... En toe zeie ze daar, da je in de Kromme Laan nommer seve zat, op Tjekili en toe hebbe se me in soo 'n mal wagetje geset... kijk, daar staat het nog... wat een kleine peerdjes hè, het lijke wel honde, so had je se laatst bij Carree ook, en nou ben ik er!
Mr. Sweet stond te koken van ongeduld, hij scheen al zijn Engelsch flegma, kwijt, en viel driftig uit:
— Ja... dat kan je me allemaal later wel vertellen. Ik kan je nou hier niet hebben, ga naar het hotel! Of nee, ga naar hotel Tramzicht, je moet weer weg van hier, dan kom ik je daar wel opzoeken, .. maar doe me een lol en zeg tegen niemand meer dat ik je neef ben... Ga nou! Maar gauw asjeblieft!
Juffrouw Van der Kooy werd een en al verbazing.
— Weg? Weg? En ik bin der pas, ook 'n ontfangst seg! En hotel Tramsicht, waar is dat, ik weet hier geen heg of steg 
— Dat wagentje zal je er wel brengen, zeg maar gewoon „ Tramzicht" tegen de koetsier, zei Sweet haastig, terwijl hij haar naar den tuin trachtte te dringen—, er hangt veel van af, dat niemand het weet... god god wat een toestand, ik zal het je



later wel uitleggen ... dat gaat niet in viji minuten, ik kom vanavond ook in Tramzicht, daar vertel ik je alles ... maar ga nou... o godallemachtig, daar he je ze al... wat moet ik nou beginnen?



XIII.
In de gangdeur verscheen Van Vliet, nog in zijn hemdsmouwen, en zonder boord.
— Zeg John, ik kom direct hoor, een oogenblikkie, het knoopie van mijn boord wil weer niet, daar heb ik akijd soo 'n gezanik mee, he-je de Daily Mail gevonden?
Mr. Sweet was hem tegemoet gesprongen, trachtte door dicht bij Van Vliet te staan, dezen het uitzicht op de dame te beletten...
— O ja, Mr. Van Vliet, ik al gefond, haast you niet, ik veel time!
Van Vliet had een glimp van de juffrouw in de voorgalerij gezien, trachtte langs Sweet, die zich met hem heen en weer bewoog, haar beter op te nemen.
— Wat sta jij raar te springen zeg... o heb je bezoek, o, pardon Mevrouw, ik kom direct, effe me knoopie, ziet u, neemt u mijn toilet niet kwalijk...
Hij maakte een verlegen buiging en trok zich meteen terug. Juffrouw Van der Kooy boog eveneens. .. Sweet zei nog eens... — Geen haast, no Sir, not at all haast...
Toen Van Vliet weer was heengegaan, keerde Sweet met groote schreden naar zijn tante terug



en drong haar, half met geweld, tot in den uitbouw van de voorgalerij — Nee, sta dan eens niet raar te springen.. . god, god, mensch wat heb je me in een ioestand gebracht. Van je familie moet je het maar hebben...
Juffrouw Van der Kooy stond hem verbaasd aan te kijken — Wat praat jij mal met die fent, hij spreekt anders fersoonlijk genoeg, seg. En wat mot die meneer hier... ? Meteen kwam de humor bij haar boven en met een glunder lachje vervolgde ze. — De stakker, het knoopie van zijn boord wou niet? Zeg, wat is dat voor een fent?
— Het is hier zijn huis. Hij is mijn aanstaande schoonvader...
Tante was ineens in extase — Ga je trouwe? Heeregot, wel gefeleceteert hoor, nou, je ken je tante wel een soen gefe, asje trouwe gaat en se-je feleceteert. En je meissie?
Mr. Sweet keek nu eens om naar de voorgalerij, waar de familie ieder oogenblik kon komen, dan weer naar zijn bezoekster, die hij op dit oogenblik met het meeste genoegen de hel had ingestpoten. — Mensch, me meisje, zei hij... god me kop loopt om, wat moet ik nou in godsnaam beginnen...
Haar verbaasde gezicht maakte hem razend, en hij viel uit:
— Verdwijn, donder op, wat heb ik met je te maken, ik was je bestaan vergeten, en nou kom



je me daar uit de lucht vallen... hier, deruit, verdwijn I.. Hij stikte bijna van woede, hield haar bij de schouders vast en drong haar haastig naar de tuintrap,... maar meteen bezon hij zich. Dat zou niet gaan, ze zouden naar haar vragen. Het duizelde hem, hij zag al zijn plannen in rook vervliegen! Wegwerken kon hij haar niet meer. Hij kreeg plotseling een idee, dat voor verwezenlijking vatbaar zou zijn, mits de comedie niet te lang duurde. Als hij haar zoo gaan liet, zou ze misschien elders over hem praten, en zijn afkomst verraden, zou nieuwsgierig Batavia weten, dat hij maar Engelschman was door naturalisatie in Pretoria, en dat zijn bakermat Amsterdam was. Dan zou er van een rijk huwelijk nooit meer sprake kunnen zijn. De aanbidding, die hij in de geheele Bataviasche society nu genoot, zou in bespotting overgaan, en alle kansen waren verkeken. Er was maar één mogelijkheid, hij moest deze menschen in het idee brengen, dat zij een Engelsche tante was... Het zou een gewaagd spel zijn, erop of eronder, maar hij had heeter vuren gekend. — Mensch ken je Engelsch, vroeg hij ineens. Tante stond hem in de grootste verbazing aan te kijken. — Engelsch ? Nee geen spaan... hoe kom je daar nou bij, waar sou ik Engelsch fan kenne... of bedoel je fan die Engelschman, die bij mijn op de voorkamer het gewoond, en sen laatste week huur niet het betaald. Ik weet nog alleen



„Jes" en „Noo". As-die iets nie luste, zei die Noo. En as die het wel luste zei die „ferie-koet" en dan zei die ook nog „senk joe" en „Koetbij" en „Goddem". Koetbij heb-ie het laatst gesegt en toe heb ik hem nooit weerom gesien, en me cente ook nie, ik sal het nooit fergete... je moet denke ...
Sweet had eenige malen gepoogd de woordenstroom te onderbreken en in ieder geval te verkorten. — Dat kan me allemaal niks schelen, viel hij haar in de rede: Yes en No is genoeg, dan ken je al meer van je Engelsch dan die lui hier, alleen dat Goddem, dat kan je er wel aflaten. Ik speel hier voor Engelschman, zie je?
— Foor wat?
— Voor Engelschman...
— Het staat je mooi je eigen nationaliteit soo te vernegeliseeren. En fan de boere dan? Heb je daarvoor soo lang in de Kaap gezeten?
— Nee, maar daar ben ik door den oorlog Engelschman geworden... En dat kan me nou allemaal niks schelen, ik heb geen zin hier als Hollander een 'bijloopertje te blijven. Toen ik in Deli kwam, heb ik gezien hoe hemelhoog ze hier tegen Engelschen opzien... en nou hoopte ik zoo een rijke vrouw te vinden. Als jij niet gekomen was, zou ik binnen een half jaar een man in bones zijn geweest, enfin de rest vertel ik je later wel... doe nou maar net of je een Engelsche ben... een



Engelsche tante, die mij even komt opzoeken... en dadelijk weer verdwijnt.
— Maar lijk ik daar dan op?
— Doet er niet toe, wat naar Engelsch ruikt, vinden ze hier al prachtig. Hoe minder een mensch Hollandsch verstaat, hoe deftiger ze hem hier vinden. Je verstaat dus geen woord Hollandsch, hè, je zegt maar yes en no en na een paar minuten verdwijn je weer... ik zal zeggen dat je nog buseniss hebt...,
— Wat hebt? Wat vloek je tegenwoordig...
— Buseniss mensch, luister dan toch, en als mijn meisje je soms iets in het Engelsch vroeg, dan kijk je maar naar mij, hou ik mijn hand aan me kin, dan zeg je yes en, trek ik mijn manchet uit mijn mouw,... zoo.'.. dan zeg je No... en je verdwijnt als een haas.
— Yes... no... goeie god dat houd ik niet uit mekaar. Nee hoor, nooit fan me lefe... Op me ouwe dag nog kemedie spele... en ik stik fan de warmte, he-je niet een glassie water foor me?
— De menschen spelen hier allemaal komedie... —<- Nee, dan gaan-ik maar weer...
— Maar mensch me toekomst hangt er van af... het is beslist noodzakelijk, nu ze je gezien hebben, dat je één oogenblik blijft, één oogenblik maar, vijf minuten, hoe korter een eerste bezoek, hoe deftiger, en een tweede maak je nooit... dam'd, daar zijn ze al, nou móet je... je kan niet meer weg...



Hier blijven!.. Je moet... En ineens in het Engelsch overgaand, vervolgde hij... terwijl hij zijn tante aan den arm vast hield.
— Yes aunty, I am so glad to see you... and so sorry you have to leave us so quick... o. there is Mr. Van Vliet, I will introducé you to him...



XIV.
De heer en Mevrouw Van Vliet maakten gelijktijdig hun entree.
Zoodra Van Vliet hoorde dat er een Engelsche tante van Mr. Sweet was, vond hij het uiterst noodzakelijk ook te toonen, dat hij voldoende Engelsch kon en met een diepe buiging, die, naar hij voelde, hem zeer goed afging, zei hij:
— Koet morning, Sir, hou doe joe doe!... Tante maakte een harer beste buigingen en keek
angstig naar John om te weten, of zij hierop „yes" of „no" moest antwoorden.
Maar voor zij tijd had iets te zeggen, vervolgde Van Vliet, wiens Engelsche kennis nu verder was uitgeput, verlegen: — Spreekt je tante misschien óók Hollandsch?
Tante meende voor een antwoord haar neef niet noodig te hebben en diende direct van repliek met een hardgrondig — Nóó!
Mevrouw Van Vliet die dacht, dat haar buiging niet opgemerkt was, maakte er nog een, die door tante trouw werd beantwoord.
— Zeg tegen je tante, zei Van Vliet, dat ik het Engelsch aan het leeren ben, maar het nog niet voldoende spreek.



— He is learning English, zei Sweet.
— Ja, zei Van Vliet, ik ... I, leere ... learn ... English ... The table is heavy, the book is black.
— Yes, zei Tante.
— We verstane mekaar al, lachte Van Vliet, die nu meer op zijn gemak raakte.
— My father and my mother are my parents, doceerde Mevrouw ineens, iets wat Sweet schijnbaar niet wilde bestrijden, want hij bracht dadelijk zijn hand aan de kin, en Tante zei gelijktijdig „Yes!"
Daarmee was echter ook de Engelsche kennis van Mevrouw Van Vliet uitgeput en zij wendde zich tot Sweet met het verzoek:
— Vraag eens, John of je tante lang in Batavia blijft?
Waarop tante uit den grond van haar hart dadelijk antwoordde: — Noo!
— Ze verstaat, geloof ik, wat Hollandsch, nietwaar John?
Tante schrok. — Noo! zei ze zeer haastig om haar fout te herstellen.
— Paar woords, zei Sweet handig, you know, vroeker veel gereisd in Holland ... en ... o, there is Emmy.
Emmy kwam verbaasd binnen, gevolgd door George.
— Aunty, zei Sweet, this is Miss Van Vliet, my fiancee!... En toen naar George : — May I introducé you, Mr. George. Van Vliet, my aunty Mary.
I am soo glad to make your acquaintance,



zei Emmy lief, terwijl zij haar beide handen uitstrekte, die door tante hartelijk werden gedrukt. Toen stokte eenige oogenblikken ,het gesprek Emmy voelde, dat men verwachtte dat zij het eerst iets zeggen zou, omdat ze Engelsch kon.
— And will you stay long here?... Of course you stay at our house ...
Tante keek angstig naar Sweet, en zei op diens wenk: — Noo!
Het was kort maar krachtig!...
— Waarom niet John, vroeg Emmy verbaasd.
— Business, zei John en tante knikte bedeesd. Zij zal zeker veel van je houden, John? vroeg
mevrouw.
— Yes, zei tante weer in oprechte opwelling, en en dacht daarbij. — Ik kon hem wel opfrete!
Nu meende Emmy ook op te merken, dat tante toch zeker iets moest hebben verstaan en zij deed dezelfde vraag als straks haar vader.
— Feel kereis, zei Sweet, ook Holland bezoekt, en fayence Delft, en al the dear old stadjes... daar Hollandsch opkepikt!
— O, how nice, zei Emmy, do you like Holland ?
— Noo, zei tante, 'maar toen zij Sweet 's hand «nel aan zijn kin zag gaan, verbeterde ze „Jes! Jes! Jes!..
Mevrouw Van Vliet keek eens naar den overkant, en smaakte het genoegen Mevrouw Hooiberg in den tuin te zien, en even allerhartelijkst naar
Van Vliet, Sweet en Cjr. jj



haar te wuiven, een wuiven dat ook sloeg op het bezoek van de Engelsche dame! Met een allerliefst glimlachje wenkte Mevrouw Hooiberg terug, dat zij het gezien had.
— Wil je tante niet gaan zitten John? zei Mevrouw Van Vliet, die nu pas opmerkte, dat iedereen nog stond.
— No, zei Sweet, very sorry, no time.
— Tijm is monnie, zei Van Vliet ernstig.
— Jes! zei tante.
Van Vliet knikte haar eens toe, uit dankbaarheid, dat zij hem begreep.
— Niet gewoonte in England, zei Sweet, eerste besoek altijd kort... is'n it true, aunty, you have to go in a minute! En hij bracht zijn hand aan zijn kin.
— Yes, zei tante met een zucht.
— Maar wil ze niet even iets gebruiken, een glaasje limonade misschien, vroeg Mevrouw Van Vliet, die het jammer vond, dat het bezoek zoo kort was, vooral tegenover Mevrouw Hooiberg.
— Yes, zei tante ineens uit den grond van haar hart... o jes...
— Boy, riep Van Vliet, kassi limonade.
En kreeg u goede berichten uit Engeland,
vroeg George, die meende dat het tijd was, ook eens iets te zeggen, en die toch blij was voor Emmy, dat er èènige waarschijnlijkheid in de verhalen van den Engelschman gekomen was. *



Maar Van Vliet gaf hem een zijdelingschen stomp in de lendenen.
— Begin je al weer? Nou is der een tante uit Engeland op bezoek en nou zit je nog te zanikken.
— And do you like India, vroeg Emmy, is 'ita beautiful country?
Tante keek een oogenblik angstig naar haar neef, zag^ zijn wenk, dan kwam er een overtuigd Jes 1 dat allen prettig stemde.
De jongen kwam met de limonade en tante dronk in een teug het glas leeg...
— My mother is allright, zei Sweet, om zelf meester van het gesprek te worden, sij verwackt ons spoedik in England, everything is allright there.
— Allright, zei Van Vliet, en knikte opnieuw vriendelijk tegen de tante.
— Very good news, vervolgde Sweet.
— Jes, ferie koet, zei tante, die na de koele dronk nu meer op haar gemak raakte, en een bekenden klank had gehoord.
— Nog eens inschenken? vroeg mevrouw, het manuaal daarvan zeer duidelijk demonstreerend.
— Jes, ferie koet, zei tante weer... en als haar het glas werd aangereikt, liet ze er dapper op volgen: „Senk you"...
— Warm in de Oost, hè Mevrouw, voegde Van Vliet erbij, die met verheuging constateerde dat de Engelsche dame, die aanvankelijk wat gereserveerd scheen, steeds spraakzamer werd.



— Nou! zuchtte tante, bijna overluid, maar dan herstelde aij zich dadelijk en zei: Jes, jes!...
Zij had opgemerkt, dat haar neef haar al twee maal een teeken had gegeven heen te gaan. En verheugd stond ze nu op. Zij had er ook genoeg van.
— But are you really going ? vroeg Emmy, eenigszins teleurgesteld door de koelheid der Engelsche dame, terwijl zij vreesde geen goeden indruk te hebben gemaakt.
Sweet bracht zeer gedecideerd zijn hand aan zijn kin en nog gedecideerder antwoordde juffrouw van der Kooy met: Jes, jes, jes!...
— What hotel are you staying? vroeg Emmy.
— Uw tante moet ook Tosan bezoeken, zei George, en Bali, tenminste als ze lang in Indië blijft...
Tante keek haastig naar de hand van Sweet, die echter op dat moment geen jes en geen no uitdrukte. Daarom besloot ze maar tot Jes!
— O, yes, mooi land Tosari, zei Sweet.
— In the hotel des Indes? vroeg Emmy, die niets begrepen had van dat Jes en meende, dat zij zich in te gebrekkig Engelsch had uitgedrukt.
— Noo, zei tante dadelijk, in Tramsicht! Emmy keek verbaasd op. Zij kende het hotel
Tramzicht, -als een klein en onaanzienlijk hotelletje, en begreep niet, dat een deftige Engelsche dame daar zou kunnen afstappen, het moest een vergissing zijn.



— Maar ze ken toch wel blijven eten, Sjon, zei Van Vliet, zeg dat ze blijft eten, der is genoeg, hoor, ons huis staat voor je heele familie open!
— Did you say in Tramzicht? informeerde Emmy Verbaasd...
Voor de zooveelste maal wist tante niet, wat te antwoorden ...
Ter zelfder tijd begon Mevrouw Van Vliet haar nogmaals te overtuigen, dat zijn tante hier best kon logeeren, en de logeerkamer er toch voor openstond ... I Wanhopig keerde juffrouw Van der Kooy zich eerst naar Emmy, die hoe langer hoe minder de Engelsche tante begreep,... dan naar Sweet, die nu eens zijn hand aan zijn kin bracht, dan weer aan zijn manchet schudde en tegelijk mevrouw Van Vliet trachtte te overtuigen, dat zijn tante haast had, en poogde te verstaan wat Emmy zei... om zijn tante een goed teeken tot antwoord te geven.
Voor het eerst brak hem werkelijk het angstzweet uit, als hij er niet in slaagde zich van het gesprek meester te maken, en zijn tante snel weg te werken, zou alles verloren zijn.
Maar Emmy was hem voor:
— But then you better stay here, zei ze, die het alleronaangenaamst vond, dat een tante van haar verloofde, haar intrek zou nemen in Tramzicht.
Weer trachtte juffrouw van der Kooy iets op te maken uit de zenuwachtig-drukke bewegingen van haar neef, die zich niet los kon maken uit het ge-



sprek met Mevrouw Van Vliet... De vlammen sloegen haar uit, eenige malen zei ze: — Eh, eh, eh, jes, jes, noo noo ..., nogmaals poogde zij, nu met een armbeweging Sweet's aandacht te trekken, dan klonk door de voorgalerij plotseling een angstig maar zuiver Hollandsch:
— Jèn, wat seit se... ik verstaan der geen snars van!!!!



XV.
Na die woorden werd het doodstil in de voorgalerij ...
Van Vliet, mevrouw, Emmy en Oom zaten met groote schrik-oogen naar de Engelsche tante te kijken. Wanneer een tjitjak aan den muur ineens met een zuiver Engelsch accent „Good morning" gewenscht had, zou hun verbazing niet grooter zijn geweest. Zelfs Sweet scheen een oogenblik de kluts kwijt. Het was hem aan te zien, dat hij pogingen deed iets te zeggen. Maar alleen zijn kaak bewoog.
Tante Van der Kooy, die na haar wanhopigen uitval ook gezwegen had, was de eerste, die haar spraak terug kreeg: — Ja, dan moet je er ook maar bij weze, ik zit me hier een ongeluk te jesse en te nowe en jij zit over wat anders te klesse. Ik verstaan der geen snars fan, dat heb ik je fooruit gezegt... Maar ik mot er niks meer fan hebbe, daar kom je nou foor na Indie, redder jij je eige sakies self, hoor ...
— Wat .... wat... wat...???? vroeg Van Vliet.
Er kwam nu een glimlach op het gelaat van Sweet, en met de meeste kalmte stak hij een sigaret op ... Zijn oogenblik van angst was voorbij,



nu hij eenmaal in het gevaar stond, durfde hij het best in de oogen te zien.
— Zeg ereis, zei Van Vliet, terwijl er blauWe aderen op zijn voorhoofd kwamen.
— Have a sigaret? vroeg Sweet.
-— Maar John, is je tante dan ... vroeg Emmy bevend.
— Oh you see, eikelijk keen Tante, eikenlijk bekende uit Holland... en die mij nou opsoek.
Het was een laatste maar onverschillige poging de situatie nog te redden.
— Wat? vloog Van Vliet op, is het nu weer géén tante, zeg, wou jij de zaak hier bela ...
Maar nu nam tante op zeer luidruchtige wijze het woord ... dat kwam haar eer te na:
— Wat zeit-ie, geen tante? |Dat liegt-ie!... Die fent liegt, dat-ie barst. En dan zou ik in kemissie maar mee moeten liegen? Ik dank je. Het kan me niks meer schele, zijn jullie hier heelegaar van Lotje getikt, spreek je moer's taal, als je self geen Engelsch ken... ja, daar zitte we nou allemaal Hollanders bij mekaar, en jullie doen niks as Engelsch parlevinke, en ik mot er maar aan meedoen. Is dat een land, maar ik heb er niks meer mee te maken... met de heele rotzooi niet... ik wil weg, ik groet jullie, hier me peresol!...
Zij ging naar de porte-manteau, waar de jongen haar parasol had gezet... Maar oom George trad haar in den weg.



— Ik wou u nog even vragen... is u zijn tante niet, of is dit Mr. Sweet niet?
— Mister Swiet? Wat heb ik met Mister Swiet te maken... ik zeg je, da'k weg wil, denk je dat ik goddorie foor pias wil spele? Ik een Engelsche tante? Sien ik daar naar uit? Nou nog mooier, het komp me eer te na, mississ Swiet... Net of ik zoo'n swiet sla, jullie slaan een swiet fan niks, ik ben heel fatsoenlijk: juffrouw van der Kooy fan Katteburg en hij heet heelemaal geen Swiet, maar heel gewoon Sweet, Jan Sweet, jullie met je Sjon, Jan Sweet fan het Rapeburgerpleintje in Amsterdam. Swiet, swiet... een fijn swietland. Maar aan mijn lijf geen swiet hoor, daar mot ik langer foor in Indie wezen. Jes, noo jes, noo ... me tong het een rolberoerte, het de fitusdans tege me gehemelte, jes .. £ noo ... me kiese stane der los fan in me mond... en ik stik, ik stik, fan de warmte ...
Zij stond daar tegenover George als éen kleine furie en tegelijk als een wezentje om medelijden mee te hebben. De woorden rolden haar uit den mond, zij zwaaide met de parasol boven het schrale lijfje, terwijl haar gezicht van rood naar fel-paars kleurde. '
— Wat weet ik fan nieuws uit Engeland... ik heb er niks mee te make... ik wil weg... ik wil...
Zij moest van benauwing een oogenblik gaan zitten...



— Swietland... hij Swiet? .. Ik ga weg... een... glasie water... ik stik...
Zij deed een poging om op te staan, viel dan flauw in de armen van Van Vliet. Deze poogde haar dadelijk van zich af te schuiven, maar toen hij zag, dat ze flauw lag, hield hij haar nog even vast en zich tot Mr. Sweet keerende, gilde hij.
Ploert, he-je de zaak hier belazerd? Hier,
moeder, neem jij die tante eens effe over... laat ik die vent zijn beenen gauw breken!...
Hij was blauw van drift en woede.
— Man hou je kalm, gilde mevrouw angstig, terwijl ze de tante aannam.
Emmy leunde schreiend tegen George, die met een trekje van ironie op het gelaat, beurtelings naar Mr. Sweet en zijn broer keek.
— Oompje, o oompje, schreide Emmy.
— Kindjelief, wat zei ik je? Gelukkig maar, dat het zoo liep...
Met een trek van zenuwachtigen spot op de lippen, de handen in de zakken, was Sweet het tooneeltje kalm blijven aanzien.
— Jij gemeene oplichter, jij bedrieger, jij boef... jij.., raasde Van Vliet.
Sweet, die een kop grooter was, keek glimlachend op hem'neer deed een lange haal aan de sigaret, en blies de rook in kringetjes omhoog.
— Me huis uit, oplichter, Engelschman van niks, me huis uit of ik bega een ongeluk aan je.



Sweet nam nu niet meer de moeite zijn gebroken Hollandsch te spreken. Hij voelde zich ontmaskerd, maar volstrekt nog niet uit het veld geslagen. Als Van Vliet ruzie wilde of vechten, dan was hij er immers zelf bij, maar Van Vliet zou wel eieren voor zijn geld kiezen, en de zaak geheim houden... Daarom zei hij ironisch...
— Kom Papa, kalmpjes aan, hè, ik mag toch zeker eerst wel even mijn hoed krijgen, zoo uit de Prince of Wales?
— Me huis uit... deruit...
— Yes, Mr. Van Vliet, I am going!
— Deruit Engelschman van niks. Swietvent!..
— Dat wou jullie toch zelf, ouwe heer, hahaha, jullie wilden met Engelschen omgaan... nou had je er een, first class!
— Me huis uit, laat ik me handen niet aan je vuil maken.
— En dat wou nou Engelsch doen, jullie bent te belachelijk om aan te zien. Wil je wel gelooven, dat ik in jaren niet zoo'n aardig tafereeltje heb aanschouwd, als daar thans voor mij staat. The table is heavy...
— Je bent een schurk, zei mevrouw, hij beleedigt ons ook nog!
— My father and my mother are my parents, lachte Sweet.
— Deruit zeg ik je, brulde Van Vliet, hier George help eens een handje om die kerel eruit te gooien.



— Nee, dank je, zei George, je hebt hem er zelf ingehaald, zie nou ook maar, dat je hem er weer uitkrijgt. Ik heb je op tijd gewaarschuwd, nu hoeven we niet eens op de brief uit Engeland te wachten.
Van Vliet mat nog eens de hoogte en breedte van den Engelschman, vond het dan toch beter niet alléén den aanval te doen, en zich naar de tante keerend, herhaalde hij:
— Deruit... en hier ... neem je tante ook mee, je Engelsche tante van Kattenburg, vuil stuk sweet van het Rapenburgerpleintje,... met je landgoederen, en je auto en je familiejuweelen en je Himalaja ... Wat... is dat mensch nog buiten westen ... neem haar mee, zeg ik je ...
Mevrouw Van Vliet had medelijden ...
— Man laat dat arme mensch nou even op haar verhaal komen. Zij heeft het tenminste uitgebracht, als zij er niet geweest was, zou Emmy morgen officieel verloofd zijn.
— Nou, goed dan, maar hij, die kerel, gaat eruit...
— Dacht u nu heusch, dat hij nog blijven zou, dear Mr. Van Vliet, nee, nee, hij gaat een „whipsky soda" drinken, dat „drinken ze ommers altijd in Engeland, asse opstaan en asse naar bed gaan?"
Hij ging langzaam naar de trap van de voorgalerij, bleef even staan om een nieuwe sigaret op te steken, wenkte dan met de hand naar de ebro, die nog altijd op tante Van der Kooy wachtte, en ging den tuin in. Toen hij in het wagentje stapte



draaide hij zich nog eens vriendelijk om, lichtte den hoed ... wuifde tot afscheid.
— Ehh! Ehh! hitste de inlandsche koetsier en legde de zweep over zijn magere paardjes.
— Dimana toewan?
— Hotel des Indes.



XVI.
Van Vliet wist nu alles, juffrouw Van der Kooy had in de achtergalerij, waar men haar op een ruststoel had gelegd, alles verteld, wat zij wist van den Mister Jan Sweet, van Kattenburg, die zich en met succes voor Engelschman had uitgegeven.
En hij was weer naar de voorgalerij gegaan, liep daar al een kwartier te ijsberen. God, God, die kerel, die ploert, die swieterige swietvent, wat een blamage, wat een blamage. Daar had-ie nou mee in de Concordia gezeten, daar had ie mee gesoupeerd, mee gebiljard in de Harmonie, daar had-ie zich, waar hij kon, mee laten zien. Daar had-ie zijn dochter mee laten dansen, daar had-ie champagne voor laten aanrukken. Hij had toegestaan, dat
•Emmy ermee ging paardrijden in Sindanglaja 
en wat al niet meer. Hij had de vent in zijn familiekring opgenomen, had hem bijna zijn dochter gegeven, in zijn zaken gezet....
Een jongen van Kattenburg, nee van het Rapenburgerpleintje, misschien wel van het Vuileweespad! Dat had zich voor willen doen als Engelschman, omdat men hem dan voor voller zou aanzien. De schurk! En dat hij hem, hèm, Van Vliet, daar juist voor als slachtoffer had moeten kiezen, dat hij daar



juist in moest loopen, terwijl toch ook de Posten, de De Wit's, de Hooibergs, de Vissen en God weet wie meer, achter dien Swietvent aan hadden gedraafd en het zich een eer rekenden, als hij ze maar even aankeek, die gegrijnsd hadden als hij maar tegen ze glimlachte en zich uit hadden gesloofd om hem te toonen, dat ze goed Engelsch konden.
Een doodgewone Deliplanter niet eens! Een
gewoon employeetje .... dat in de Kaap was geweest en daar Engelsche papieren had verkregen. Dat speelde Engelschman .... om een goed huwelijk te doen, gotbetert, om hem zijn dochter en zijn geld af te trochelen en een lui leventje te kunnen lijden ....
Wat moest je een gotvergeten slampamper zijn, als je dat zoo ging uitrekenen, doodkalm, alsof het een zaakje, de verkoop van tabak was.... je aangewaaide nationaliteit te exploiteeren en er een fatsoenlijke familie in te laten loopen.
Als hij die kerel ooit nog eens in zijn pooten kreeg, dien mr. Sweet, alias Jan Sweet van Kattenburg dan .... dan ....
Hij keerde zich tot George, die met mevrouw Van Vliet de voorgalerij inkwam: — Het is goed, dat hij zoo gauw is weggegaan.... ik had hem bijna vermoord, vermoord had ik hem, die swieterige swietvent.... vermoord.
George knikte eens, hielp zijn nog steeds schreiende schoonzuster in een stoel, en merkte droog op:



— Je stond er anders bij als een keffer.... Ik weet niet wie beroerder figuur sloeg op dat oogenblik, jij of hij....
— Ik vraag je niks....
— Nee ik zei alleen maar wat!
— Dat is nou je eigen, je eigen broer, geen poot stak je uit om me eens te helpen.... die vent eens goed af te rossen, belachelijk heeft-ie ons, ja jou ook, gemaakt, in de oogen van al onze kennissen.
— Ja een heel gewone Deliplanter was hij, schreide mevrouw, uit de tabak. God, wat een verleden moet die man gehad hebben. En zoo iemand zouden wij onze dochter gegeven hebben. Aan de Kaap was hij öök geweest. Dat jij, jij, die altijd beweert zoo verstandig te zijn, dat ook niet begrepen hebt. George was de eenigste, die hem nog doorzag....
— Oh, zoo, zei George.
Van Vliet sprong woedend op: — Ik begrepén ? Ik??? Wel nou nog mooier, wie is er het eerst over begonnen? Wie vond hem zoo'n nette man, zoo'n gentleman? Kon je direct aan hem zien! Wel nou wordt-ie goed, heel goed, prachtig! Wie wou der Engelsche kennisse .hebben, een Engelsche schoonzoon? Jij, Jij, Jij!
— Nee, jij, jij, jij had het er altijd over, wierp mevrouw tegen.
— Ik, ik... nee, goed is-ie!



— Jij wou met hem naar de Harmonie, jij wou met hem biljarten... jij wou...
— En jij wou niks??? Ik moest het den heelen dag hooren, dat hij een gentleman was... Hier, George, is mijn getuige, hoeveel maal per dag... had ze het er niet over?
George maakte een afwerende beweging. — Pardon, zei hij, nou wasch ik me handen in de Kali. Dat heb je me zelf aangeraden?
Van Vliet ging nu door tegen zijn vrouw: — Wie wou mevrouw Post de oogen uitsteken in Goncordia, wie wou mevrouw Hooiberg aan den overkant troeven, laten zien dat we Engelsche kennissen hadden?
— The teebel is heavij, de teebel is heavij. . . «arde mevrouw woedend. Heb jij niet als een dolle hier door het huis geloopen, met je ferie pliest toe miet joe, en houw doe joe doe. Wie wou persee, dat het heele huis hier Engelsch leerde? Nou he-je een Engelsche schoonzoon gehad, en wat he-je nou nog? Flessche champagne, kokteels, of het geen geld kost, een smoking moest je aandoen om te rijsttafelen, en nou loop je nog in je smoking... Daar sta je nou in je smoking... doe dat ding toch uit...
— Ik zal dragen wat ik verkies, ik rijsttafel in het vervolg altijd in me smoking, die heb ik werachtig niet alléén voor dien Swietvent aangetrokken. Als je dat maar niet denkt, zeg. Maar wie wou Rudolf niet? Jij niet! Heb ik niet
Van Vliet, Sweet en Cy. 12



hondermaal gezegd, dat het een jongen als goud was?
— Een Indo was, dat zei je...
— Je liegt, dat zei-jij... Hoe kon ik zooiets gezegd hebben, maar jij zat altijd te kletsen van „Het bloed spreekt altijd".
— Ja, en nou had je volbloed, zei George.
_ Doe me een lol, George, hou jij je erbuüen. Vrouw, door jou schuld zijn we met dien oplichter in aanraking gekomen, met dat zoodje van Kattenburg. Poeh, Kattenburg! Landgoederen, familiejuweelen,... een auto, een tante uit Engeland... is dat mensch nou nog niet weg? Ze moet me deur uit, ik wil haar niet langer hier houden.
George, die kalm in een hoek was gaan zitten, en de ruzie tusschen zijn broer en schoonzuster had aangehoord, stond nu op.
_- Ze blijft nou nog hier, zei hij gedecideerd, we moeten eerst nog wat meer weten van die meneer Sweet. Als je haar nou laat gaan, krijg je misschien ook nog een vechtpartij van die twee in Hotel des Indes dan zijn we heelemaal klaar.
_ Gelijk heb je.... zei Van Vliet.... maar we zullen haar wegsmokkelen als het donker is vanavond.... Godogodogod .... daar zaten we nou Engelsch voor te leeren.... En met een Kattenburgsch woordenboek hadden we het werachtig ook afgekend! Daar ben ik in me goedheid nog voor naar Rijswijk getippeld om die boekjes te koopen,... in drie weken Engelsch.



Tegelijkertijd zag hij de boekjes nog liggen, zooals hij ze daar een uur te voren had neergelegd 
Woedend griste hij ze van tafel scheurde ze
aan duizend stukken, bij elke ruk een vloek:
Daar, daar, Engelschman van niks, landgoedere, Engelsche schoene, auto, paarlcollier, Himalaja,' godbetert, daar, Mr. Sweet van zweterig Kattenburg; achterbuurtvent en zijn heele proletenzooi, verscheuren zal ik ze daar '.... daar.
— Kalmeer nou, zei George.
— In een tent wou die slapen, schreide mevrouw, in een tent met Emmy, het is gewoon onzedelijk En het kind kon wel kou vatten.
Ziedend van drift liet Van Vliet zich in een stoel vallen. — Een beroerte krijg ik nog!
George maande weer zacht tot kalmte. — Wees nou verstandig, wij komen ook niet van de Heerengracht. En toen jij als koloniaal naar Indië ging deed je dat Ook niet uit weelde, wel? Niet zoo op Kattenburg schelden, de Bloemgracht was niks beter, dat was onze bakermat.
~ Goed, maar dat weet niemand, dat hoef je in Indië niet te weten, der komen der nog wel uit andere buurten hier, die nou in een auto zitten en op het Koningsplein wonen, die aristocratisch pogen te doen en fancy fairs arrangeeren. Wij hebben nou cente en dan vraagt niemand hier in Indië
meer, waar je vandaan komt 
— Ho, ho ...



* — Och jij met je ho-ho, je maakt me nog razender, en jij met je geklets van je bakermat. Jou moste ze 'nog eens overbakere! Zoo'n Zweetvent nog te gaan voortrekken... ja, verdedigen... He? Wat is dat?
De jongen had een pakje binnengebracht, hield hem het volgbriefje voor om af te teekenen. Van Vliet bekeek het even, nog verstrooid, las dan „Firma Savelkoul... wit dinnerjacket, zwarte pantalon ..."
Nieuwe razernij overviel hem. Dat was het dinnerjacket, dat hij zich een week te voren besteld had, omdat Sweet er een droeg, omdat veel deftige menschen in Batavia- het droegen, die dat weer afgezien hadden van Singapore, waar ze in de mode waren. Een klein, kort, wit jasje, juist tot op de lendenen en een zwarte broek.
Hij rukte het pak open, en hield het dinnerjacket voor zich uit.. .
En daar wou die me nou mee laten loopen,
als een gek, als een idioot, over straat en in Concordia, wou die me in laten eten, in Des Indes, als er diner dansant was, een wit eetjassie... als een pias. .
Hij slingerde het weg, nam het echter meteen weer op en hield het den jongen, die nog altijd gewacht had op de afteekening van het volgbriefje, voor. _ Hier trek aan, ankat itoe, vooruit, aantrekken, daar zal jij in het vervolg mee loopen, net als de heeren in Concordia en in Des Indes of de Harmonie, daar zal jij hier tafel mee dienen,



daar zal jij me schoenen in poetsen, vooruit opgemarcheerd. .. o ja, hier is je volgbriefie, zeg dat-ie morgen met de kwitantie komt... ik wil die over een maand niet nog eens onder mijn oogen krijgen... Ik wil niks meer zien, wat van die Zweetvent komt...
Woedend keek hij rond zich, merkte op, dat George naar zijn nieuwe Engelsche schoenen met dikke zolen en neuzen keek. — O ja, dank je George... Hij rukte zich de schoenen van de voeten. — Weg met die Engelsche turftrappers, enne, o ja, djongos, haal me kabaja, ik stik in die smoking, me kabaja zeg ik, en me sloffen.
Ali kwam er haastig mee aandragen en Van Vliet schoot er met welbehagen in. — Zoo nu ben ik weer echt Indisch, voel ik me weer heelemaal senang. Nou zijn alle Engelsche sporen weg... en jullie zeggen aan niemand iets, versta je, aan niemand, hoor je. God, god, morgen staat er nog een stukkie van in de krant, net iets voor den redacteur van jou krant George, om daar eens een halve kolom aan te wijden, omdat ie te stom is een fatsoenlijk hoofdartikel te schrijven. We benne geblameerd door die swietvent... got got wat een blamage...
— Jij bent een blamage, viel mevrouw na lang zwijgen uit, wat moet Ali wel van je denken, wie doet nou een Inlander een dinnerjacket aan ... het is alles je eigen schuld ... ik heb het van de beginne



af geweten, een stem sprak in me binnenste...
— O, daar he-je die grokstem van haar weer in haar binnenste. '/.~y\
— Ja, wij vrouwen hebben dat meer als mannen...
— Wat? Buikspreken?
Als ik Engelsch gekend had, zou ik het dadelijk gemerkt hebben, dat hij geen echte Engelschman was. Jij had Engelsch moeten kennen, elk fatsoenlijk mensch kent Engelsch ... dan had je geweten ...
— Mensch hou op met je Engelsch, ik heb hier me centen verdiend zonder Engelsch ... en me kist zal ik ook wel inkomme zonder „the book is black, the tabel is heavy" ...
Hij stak een sigaret op, proefde meteen dat het een Engelsche was ... — Stik, dat ook nog ... een Engelsche ... die pestdingen, dat tuig, stinkstroo met saus... God, god ik krijg nog een beroerte ... ik geloof een beroerte!... Woedend slingerde hij het ding door de voorgalerij.
Hij voelde zich duizelig van woede en opwinding, het boord knelde om zijn hals. Haastig rukte hij het los, slingerde het naar achteren.
— Je zou der een beroerte van krijgen, dat zou je...
— Ach, zei mevrouw, aanstellerij, ja je krijgt daar zoo maar een beroerte, of het koekjes waren bij de thee. Ik ga me ook verkleje hoor, ik zit waarachtig nog altijd in me mooie japon, oeff panas, panas.
Van Vliet had even de oogen gesloten! Toen zij



heen was, keek hij eerst eens wantrouwig achter zich, dan naar George, die een krant had genomen.
— Nee, zei hij, ik heb toch geen beroerte, hoe vin-je nou zoo'n mensch, mij de schuld te geven ...,
— Ik vin-niks meer tegenwoordig, der kan zoo iets raars niet meer gebeuren of ik vind het heel gewoon. Wil je soms een sigaar, inplaats van die sigaretten? Hier is vuur... Zoo ga nou hier eens kalm zitten, smaakt-ie ?
De broers zaten naast elkaar in hun krossi malas en hulden zich ieder in hun eigen rookwolk... Het was even stil in de voorgalerij.
Van Vliet voelde, dat zijn broer hem nu en dan van terzijde aankeek. Toch een goeie kerel, die George, die had hem van het begin af in de gaten ... een goeie patente kerel... Een zuurzak en een mopperpot, maar een patente kerel... een patente vent...
Dan zei George ineens, met zacht verwijt in zijn stem.
— En Emmy???
Van Vliet schrok. — Emmy ... ja Emmy!...
Hij was geroerd, er kneep hem iets de keel toe. Ja, Emmy, god god, dat arme kind, die ploert, haar levensgeluk had hij verwoest. Als die kerel niet in Sindanglaja gekomen was, dan zou zij nu nog kalm verloofd zijn geweest met Rudolf... Een goeie jongen ... die Ru, een goeie jongen ... Hij keek voorzichtig eens zijdelings naar George, schrok meteen, want deze had juist naar hem gekeken. Zij



bleven elkaar even aankijken. George glimlachte tegen hem. Patente vent, die George, patente vent...
Dan zei Van Vliet. — Ja, als ik het zoo naga, wat waren we dan bijna begonnen, hè. Jij alleen, jij had hem in de gaten, die vrouw ook van me met haar anglo-manie. Wil je wel gelooven, zöö dat ik hem voor de eerste maal zag, had ik een antipathie tegen hem?
— Wat zeg-je? vroeg George leuk.
— Nee, het is een feit... ik dacht zoo, der is wat aan jou, dat niet recht is ... kan je zoo hebben hè, een soort van voorgevoel. Maar die vent... hij praatte je het allemaal zoo mooi voor, op het laatst ging je alles gelooven. En dan die vrouw van me, die zat maar te zeggen, dat hij een gentleman was... en ik weet al niet meer.
Kom geef Marie nou de schuld maar niet,
dat is de pot en de ketel.
— Gelijk heb je, zei Van Vliet goedig. — Enfin het is voorbij, maar niet meer over praten. Goddorie, da's waar ook, ik krijg nog tachtig pop van hem, die ik gisteren met ecarteeren in de Harmonie van hem heb gewonnen. Nou, die ken die houwe, zeg, die ken die houwe. Alleen spijt het me, dat ik die vierhonderd twee en dertig pop, die ik in Sindanglaja aan hem verloor, contant betaald heb. De ploert speelde zeker nog valsch ook. Niks aan me vrouw zeggen, hoor!
— Een goedkoope les was het dan niet.



— Nee, dat was het niet, hè? Zeg, George, maar ik ben toch blij dat ik er daarmee af kom, wie weet wat het me nog meer zou hebben gekost.
Hij zat eenigen tijd in gedachten, soms driftig bijtend op de sigaar, dan weer gekalmeerd en blij, omdat hij nu toch op een fatsoenlijke manier aan een catastrophe ontkomen was. Hij zou de risee van Batavia zijn geweest, als het was uitgekomen. Dan keek hij eens terzijde naar George.
— Zeg, dat wij... wij, broers daar nu ook bijna ruzie om kregen ook, hè,... hè ... heè!...
George reikte hem de hand. — Kom, dat was zoo'n vaart niet geloopen, welnee, zoo erg was het niet.
— Nee hè, nee. Dat doet me nou goed, hèf Hij hield Georges hand vast. — Dat is nou allemaal voorbij, alleen, ja, Emmy, zie je Emmy. Het gaat me zoo aan me hart, die zit daar nu maar te huilen en wil niemand zien. Zeg, als jij nu eens met haar praatte. Ik zei daarnet al tegen haar... „Och Ru zal het wel begrijpen, zal je zeker vergeven" ... Ja nietwaar, als hij van haar houdt, dan vergeeft hij het haar zeker, maar wat denk je, dat ze zei? Ik wil Ru nooit meer zien, ik wil niemand meer zien, dat zei ze. Als jij nu eens met haar sprak. Ik zou zoo graag willen, dat het weer goed werd tusschen die twee. Ru was toch eigenlijk een goeie jongen, een verdomd goeie jongen, en een goeie positie ook, ik mocht hem altijd! Hij



is stil, ja, maar wat hebben we nou aan een kletsmajoor gehad, zooals die Engelschman? Ru had een hart, ja een hart, dat kan je me niet ontkennen, een hart, heel wat anders dan die vervloekte oplichter...
— Ik ben blij, dat je het nou weet.
— Ik heb het altijd geweten! zei Van Vliet.
— Ja maar je wist het zoo slecht.
— Och dat leek maar zoo, die vrouw van me ook, die ... nou ja, wat geeft het er nu nog verder over te praten. t. toe, ga jij nou even bij haar naar binnen, zeg het haar, spreek eens over Ru, zeg, dat hij een nobel hart heeft, dat ze mij de schuld mag geven ... ga nou ...
Hij trok George bijna op, duwde hem in de richting van Emmy's kamer... — Ga nou, zöq ja ... laat dat kind nou niet alleen met haar verdriet. Dank je, jij bent een goeie kerel zeg, een patente vent...
Hij wachtte tot de deur achter George gesloten was bleef nog even luisteren, tot hij Georgesstem weer hoorde, en ging dan met groote schreden naar de achtergalerij.



XVII.
Toen George binnenkwam, lag Emmy op haar armen te snikken. Het was de eerste groote deceptie, die in haar jonge leven gekomen was. Niet om Sweet schreidde zij. Toen de eerste charme voorbij was, en hij haar vreemd bleef, als in de eerste dagen van hun ontmoeting, had zij dikwijls aan hem getwijfeld en meer naar Ru dan naar hem verlangd. Maarzij had niet den moed, noch den wil gehad, zich tegen haar ouders te verzetten ... Er waren zelfs werkelijk oogenblikken geweest, dat zij overtuigd was, bij Sweet het geluk te vinden, omdat zij naast een Engelschman geëerd zou zijn, omdat voor Sweet alle deuren in Weltevreden openstonden. De oplossing en breuk waren *als een verlichting gekomen. Zij schreidde ... meer van schrik, omdat zij zich niet begrijpen kon, dat de wereld zoo slecht was, dat iemand in staat was zoo gemeen te liegen, en dingen voor te wenden, die niet bestonden.
George bleef even wachten voor hij haar aansprak. Hij kon dat schreien van een kind, dat hij alleen gelukkig had gekend, bijna niet aanzien, het klemde hem de keel dicht, dwong hem eenige malen te slikken voor hij sprak. Hij meende, dat zij hem niet



had hooren komen, hoestte eens en kwam dan langzaam nader.
Zij lichtte het hoofd op en zag hem aan. Dan vloog ze in zijn armen en lag daar eenigen tijd uit te schreien.
— Ja, me lieve kindje, huil maar eens uit hoor, huil maar eens flink uit, dat zal je goed doen, zoo!
— O oompjelief, ik wist niet, dat iemand zóó
slecht kon zijn dat de wereld zoo'n groote
leugen was ....
— Dat is-ie niet kindje, dat is-ie niet, huil nu maar even, dat is de wereld heelemaal niet, die Mr. Sweet was maar een exceptie, kindje. Je zal dat gauw genoeg vergeten. Neen, slecht is de wereld niet, alleen één groote strijd om het bestaan... En daarom is er veel komedie en leugen... Hier in Indië nog meer dan elders, hier waar laag en hoog komaf door elkaar spartelen en aan de kost tracht te komen. Laag wil hooger op ... en hoog ... wil vliegen, en stoot zijn neus tegen het plafond ...
— Maar zoo gemeen liegen, oompje, hij heeft zoo gemeen gelogen.
— Niet zoo erg als je denkt, kindlief, Mr. Sweet wou alleen maar een rol spelen in de groote komedie, de Indische komedie. Hij zag êr geen kans toe om het op de gewone wijze te doen, nu vond hij deze weg. Er zijn zooveel wegen die naar Rome, nee laten we hier zeggen naar ... Concordia leiden. Elk zoekt zijn weg erheen. Je vader kwam als fuselier in Indie en



heeft zich opgeploeterd langs een eerlijke weg. Eenmaal rijk, wilde hij ook deftig worden. Eens was zijn hoogste streven om lid van Concordia te worden. Toen hij dit eenmaal was, meende hij dat de hoogste gelukzaligheid zou zijn, een Engelsche schoonzoon te hebben. Langs die schoonzoon wilde hij verder klauteren naar een plaatsje in de Indische society. Die Indische society, die zich zelf heel wat gelooft ... en toch zoo weinig is, in vergelijking bijvoorbeeld met die van den Haag of Parijs. Je kent toch wel de geschiedenis van die dame uitdeBataviasche society, die hier een eerste viool speelde ... de kakketoe noemde men haar, omdat ze er wel wat op leek... en die in den Haag, ondanks al haar moeite, zelfs niet opgenomen werd in de nog lang niet chiekste tennisclub. Van nijd is ze toen weer naar Indië gegaan ... was weer erg tevreden met haar eerste viool hier, al klonk die wat valsdh ... en al lachte men hartelijk over haar Haagsche flater...
Emmy glimlachte, zij wist wie. hij bedoelde, heel Batavia had zich erin verkneuterd.
— Zie je wel, nou lach je alweer. De struggle for high-life, zooals ze dat hier noemen, is dikwijls nog harder dan die voor life alleen. Sweet vocht voor beiden tegelijk, hij kon de eerlijke weg niet volgen, verkoos de kortere, klom liever langs je vaders geld en zijn Engelschmanschap op. Als gewezen employee zou hem zooiets niet gelukt zijn, nu probeerde hij het zoo als Engelschman, en dat



was heel handig gevonden. Hij kende de malle vereering die de menschen hier voor Engelschen hebben. Waarom zou hij de zotten niet hun zin geven. Nou heeft hij zijn neus gestooten... Ik beloof je, er zijn nog zotten genoeg, een volgend maal slaagt hij. Ik ben alleen maar blij, dat wij er de dupe niet van zijn geworden, en vooral jij niet. Hij en je vader zijn nu allebei bezig hun gestooten neus te wrijven en te trachten de sporen ervan te doen verdwijnen, ja lach maar... het komt wel weer in orde, alles komt terecht in de Oost, je kunt het zoo gek niet uitdenken! En als Ru nu alles weet...
Heftig vloog Emmy op...
— Nee, ik wil hem niet meer zien, ik schaam me zoo, ik wil hem nooit meer zien, ik ben hem niet waard, hoe kon ik zoo slap en lamlendig zijn...
— Wat neem je de zaken weer zwaar, kindje hij. weet immers van niets, als hij een dezer dagen terug komt, zal hij nog van niets weten en als je hem dan zelf kalm alles vertelt, dan zal hij er misschien om lachen...
— Nee, dat zal hij niet, oom, hij is zoo ernstig, hij heeft zoo'n afschuw van al die grootdoenerij... ik wil het hem wel zeggen, maar dan wil ik hem ook nooit meer zien. Ik wil hem dat niet aandoen, na Sweet zou hij nog goed genoeg zijn, dat gaat immers niet... daarvoor houd ik te veel van hem...
— Zoo houd je daarvoor te veel van hem?



George bleef eenige oogenblikken in gedachten, zei dan zacht: — Als teen kind zooals jij, vroeger eenmaal tegen mij gezegd had, dat ze zooveel van mij hield,.. dan, ja, dan was met mij alles anders geloopen, was ik geen ouwe vrijer gebleven...
— Arme Oompje!
— Zorg jij nu maar, dat het jou niet zoo gaat...
— Nee ik wil ook nooit meer trouwen, oom, ik wil bij u blijven, ik wil Ru niet meer, en niemand anders ook.
— Toch niet, omdat Ru een Indische jongen is ? Emmy sprong op. — Nee daarom niet, dat
weet u wel beter, ik zou nooit meer iemand anders dan Ru willen, maar het kan niet meer, ik geloof het nooit... ik zou me eeuwig voor hem schamen.
Zij bleef George aanzien, hoopte stil op zijn tegenspraak.
— Zie je, dat mag ik hooren... ik hoop dat je dan lang, lang gelukkig met hem zal zijn, de grootste dwaasheid was, dat je ouders jou te goed vonden voor een Indische jongen. Och, je weet het zelf niet, hoe Indië, als je er lang geweest bent, eigenlijk je vaderland wordt. Wij zijn dan niet meer geschikt voor Holland, vooral wij niet. Nee, niet om het klimaat, ik bedoel om onze stand... Want och, weet je waarom de meeste menschen die lang in Indië waren, Holland een naar land vinden? Omdat zij niet meer passen in de om-



geving waarin zij vroeger zijn grootgebracht. Hun vroegere kennissen vinden zij terug, zooals zij ze verlaten hebben, die zijn dezelfde gebleven, terwijl zij in Indië, laten we het zoo noemen, een zeker soort opvoeding genoten, zonder het te merken. Zij zijn zich verheven gaan voelen boven hun vroegere middenstandskennissen, terwijl werkelijk deftige menschen in Holland weer niet met hen om willen gaan, omdat ze dan toch geworden zijn een bijzonder soort parvenus, dat men in Holland in goede kringen niet slikt... maar dat toch nog altijd zijn plaatsje heeft in de Tropen...
— Tropenadel, noemde Ru dat!
Ja ... Tropenadel. Dat is het. Mij is dit ook
overkomen, toen ik, nu acht jaar geleden, Holland weer eens opzocht. Ik schrok van mijn vroegere kennissen daar... een juffrouw op een hofje en een in een comenijswinkeltje... een kantoorklerk met rafels aan zijn broek, die zijn manchetten op het einde van de week nog eens omdraaide, een rijk geworden slager, maar die altijd naar vleesch rook... een kruier. Ik voelde mij niet meer thuis onder de menschen, die ik vroeger graag zag. En ik ben weer hier teruggekomen, blij, dat ik het achter den rug had. Hier zit ik tusschen duizenden als wij. Ben ik en je vader een parvenu? Goed, maar hier vallen we als zoodanig niet meer op. In Holland zeiden ze ... ik was verindischt. Goed, zeg ik nu, wat verindischt is, moet maar Indisch blijven.



Blijf jij ook in Indië kindje, daar kun je gelukkig zijn... ook als Tropenadelmensch. Ik hoop, dat het met Ru is... met iemand die hier zijn carrière zoekt en die niet altijd met een scheel oog naar Holland omziet...
Emmy zat in gedachten. . Dan zei ze zacht: — Ik geloof dat het niet meer kan, met Ru kan het niet meer... hij zal zoo gekrenkt zijn, en ik,... ik schaam me zoo, ik zal hem nooit meer aan durven zien ...
— Alles is mogelijk, Emmy, als hij van je houdt... Dan zal hij begrijpen. Want hij kent je ouders. Hij zal jou vergeven, dat je zoo zwak was... want hij houdt van je ... meer dan je denkt... Maar wat is dat nu, ga je huilen ?...
In zijn armen liet hij Emmy stil uitschreien.
"V«n Vliet, Sweet ea Cy.
13



XVIII.
Toen Van Vliet in de achtergalerij kwam, vond hij er zijn vrouw in druk gesprek met juffrouw van der Kooy.
Zij was al weer geheel op dreef en vertelde nog eens in kleuren en geuren, wat haar neef van haar gevraagd had, en hoe zij ertoe kwam het te doen,
— Maar u had zulk een comedie toch moeten weigeren, zei mevrouw Van Vliet.
— Ja, da's makkelijker geseid as gedaan, je staat er dan ineens foor, ik geef het jou te doen, as je neef...
Kwaad viel Van Vliet uit: — Maar u stond te liegen of het gedrukt stond ...
— Soo? Ik docht dat ik alleen maar geseid had „jes", en „noo".. i as uwe dat liegen noemt?
— Dat is ook liegen, dat kwam niet te pas in een fatsoenlijke familie... Als ik u was, mevrouw... zou ik ...
Tante glimlachte vriendelijk tegen hem. — Zegt u maar gerust juffrouw, ik ben juffrouw van der
Kooy, hoor!
Zij coupeerde daarmee een verderen aanval van
Van Vliet.
Deze was ook een oogenblik uit het veld geslagen...



het klonk zoo gek, dat een dame in Indië, je vroeg maar „juffrouw" te zeggen. Hij zei dan ook: — Dat is hier in Indië „mevrouw"... wij hebben hier geen juffrouwen.
— Soo, hebbe jullie hier geen juffrouwe ? Is dat hier mefrouw, nou ik ben der niks groos op hoor, Mefrbuw... met de kurkedille aan de wand! Nou, zij liever dan ik, laat ze maar mefrouwen... Ik liever juffrouw in Holland, dan mefrouw in Indië
Het gesprek stokte even, maar juffrouw van der Kooy kon toch niet nalaten zelf terug te komen op de bewering van Van Vliet, dat ze gelogen had
— Liegen zei je? Ik sou jou wel eens wille sien, as je in soo'n positie sat! Soo pas van de boot, je weet nog fan niks en dan seit soo'n jonge ineens tege je ... doe maar net of je Engelsche ben, dat finde se hier fijn... Ik seg, maar ik ken geen Engelsch! Da's niks seit-ie, dat kenne se hier ook niet...
— Wel goddomme, zei Van Vliet, zei-die dat? Zou je die vent niet. . .
Glunder keek juffrouw van der Kooy hem aan. — Ja, hoe komt hij erbij, hè ? Die jonge lóóg altijd al zoo! Ik vond juist uw uitspraak zoo goed!
Van Vliet keek even uit de hoogte, hij voelde dat het mensch hem er tusschen had, maar wilde het niet laten merken.
— Maar het blijft gemeen, ging juffrouw Van der Kooy door, een oud mensch er zoo in te laten loopen.



Zij stond meteen op. — Maar ik ga hem toch eens effetjes segge, waar het op staat, ik ga naar het Hotel des Indes.
Van Vliet schrok, dat was juist, wat hij wilde
voorkomen.
— Nee, nee, zei ,hij haastig, doet u dat niet, maak nou geen schandaal! Als het uitlekt! Ze weten hier toch al zooveel te vertellen, blijft u nu maar hier tot vanavond... of nee, weet u wat, blijft u hier logeeren, dat is veel beter, dan brengen we u morgen vroeg op den trein naar uw man,.. waar is dat ook weer?
— In Toeloeng Baroe... Maar nee, soo komt-ie niet fan mijn af, ik moet hem eerst zien, foor ik afreis. Denk je dat ik sooiets... soo maar over me kant kan laten gaan. Nee, dat doene we eerst cffctjcs • • • •
_ Doet u nu wat Van Vliet u zegt, mevrouw . heusch, dat is veel beter, viel mevrouw Van Vliet bij.
— Nee, ik wil hem segge waar het op staat, so komt ie nie fan mijn af... en aan sen moeder schrijve, sal ik ook... Och lieve heer, dat is toch soo'n fersoenlijk mensch, mefrouw, altijd netjes aan de kost gekomme met strijke en mangele! En ik seg u, der meeste klante sitte op de Heerengracht,
hoor... ■
Het bloed schoot Van Vliet naar het hoofd, zijn dochter zou als schoonmama iemand gekregen hebben, die streek voor menschen op de Heerengracht.



— Gaat u nou even zitten, drong mevrouw weer aan.
— Nou effetjes, dan, maar niet te lang hoor. God god, as ik er nog aan denk, toen-ie soo'n klein jonkie was, hoeveel kouse heb ik nie foor hem gebreid, en stukkies in sen broek geset, as ie gefalle was, da-sen moeder het nie sou merke. Want die had een paar stevige poote an der lijf. En het mensch had het werachies nie breed ook. As der weer'es een klant weggong, dan kwam se altijd bij mijn der nood klage. Ach, u most wete hoefeel pannetjes ete ik der toegestopt heb en hoefeel maal ik Jen sen schoolgeld heb betaald. Toe die soo klein was, hield ie ook feel fan mijn, da weet ik ... Soms heele dage sat ie bij me, fooral as het Sondags regende. Dan sate we foor de rame na de pereplus te kijke en songe we fan „Swaluw waarheen is u flucht... hoog in de lucht" ... en fan „Het hutje an de See"... dat ken u ook wel hè? Ja, iksingeen beetje schor, fan de emotie! Soo was ik foor hem, en nou wou die mij nie kenne. As sen eige moeder der had gestaan, sou die der ook nie hebbe wille kenne ... O, as ik 'm toch... nee, ik ga 'm opsoeke, soo'n patjakker. Ik mot 't 'm toch es segge, wa'k fan 'm denk, foor me sielsrust. As ik wat op me gemoed heb, dan mot het eraf ook... ik ga effetjes...
Van Vliet stond ongerust op. Dat zou het ergste zijn, wat hem kon overkomen, nu nog een scheldpartij op zijn Kattenburgsch ergens in de voor-



galerij van Des Indes, hij wilde alles in het werk stellen om zooiets te voorkomen.
— Kom mevrouwtje, blijft u nu hier, we hebben nu zoo gezellig kennis gemaakt en ...
— Kom, neem mij nou effetjes, gezellig kennis gemaakt.
— Nee, ik meen het, u hebt het feitelijk uitgebracht, blijft u nu hier logeeren, u krijgt de mooiste kamer...
— Seker om fan jou als maar te hoore, da 'k heb staan liege,' nee, ik heb niks met jullie te make, alleen foor dat arme meissie! Is het nie sonde foor god ..., enfin se sal wel een andere vrijer krijge, een die feel beter is, ik heb ook driemaal gefreje foor ik met Dirrek trouwde, daar ga je nie dood fan.
Van Vliet kreeg een idee.
— Wou u zoo gaan mevrouw? Ga u eersteens even wat opknappen, u kunt heusch zoo niet over straat en op dit heetste uur zijn er ook bijna geen sados of ebro's te krijgen, ik moet eerst den jongen erop uit sturen. Gaat u nu even in de logeerkamer, knapt u zich wat op, en denk eens over ons voorstel na. Houden kunnen we u natuurlijk niet. Als u gaan wilt, dan gaat u, maar mijn raad is ... blijft u kalm hier, wij vinden het prettig . .. vrouw, breng jij haar even naar de logeerkamer...
— Wil ik u even voorgaan? noodde mevrouw vriendelijk.
— Nou, me opknappe ken ik wel effe... ik ferlies me hare haast, tot strakkies dan meneer.



Zij volgde gewillig mevrouw van Vliet.
Van Vliet keek haar na... Je ontkomt me toch niet, dacht hij, als het noodig is, sluit ik je desnoods strakkies op, je bent in me huis gekomen zonder dat ik je vroeg, zonder mijn permissie kom je er vooreerst niet uit. Niet goedschiks, dan kwaadschiks. Waarom had zijn vrouw dat mensch ook niet flauw laten liggen tot morgen, zij met dat water op haar gezicht! Maar zijn deur kwam ze niet uit, ja, hij zou daar zoo maar toestaan, dat ze schandaal ging maken, nu wist niemand er nog van, Sweet zou wel zoo verstandig zijn zelf zijn mond te houden, anders waren alle kansen op een ander huwelijk voor hem verkeken. Want dat was toch zijn bedoeling, trouwen met geld, omdat hij een Engelschman was, in ieder geval Engelsche papieren had.
En hij zelf zou ook niets zeggen, ja, dat vertelde je aan iedereen dat je een flater geslagen had, dat je hem voor Engelschman versleten had ... Sweet kon nu kalm de meisjes De Vis, öf de dochter van Post het hof maken, hij zou hem stil laten gaan, en pas als ze ermee getrouwd waren, met dat stuk Sweet van Kattenburg, dan zou hij meneer Post in zijn gezicht uitlachen en ze op de Harmonie krom laten liggen van het lachen, de heele bende. Maar die tante moest weg, zonder dat ze schandaal kon maken, zonder dat ze iemand sprak...
Mevrouw van Vliet kwam terug, de achtergalerij in, met Emmy en George.



— Ze wascht zich nu, zei ze.
Voor mijn part verzoop ze in de waschkom.
Emmy schreide nog zacht.
Toe kindje, trek het je nou niet zoo aan, zei
Van Vliet,
Emmy keek snel op. Dacht vader nu heusch, dat ze om Sweet schreide?
Ik trek het me niet aan, zei ze.
— Laat haar nou met rust, zei oom, je maakt het nog veel erger.
Het spijt me zoo om Ru, zei Mevrouw, hij
was zoo'n goede jongen, de heele toekomst van me kind heeft die Sweet geruïneerd. En een goede positie had Ru ook, kon best directeur van financiën geworden zijn. Hij had immers veel protectie!
Ze keerde zich tot Van Vliet. — En dat is nou
jouw werk...
Van Vliet stoof op. — Mijn werk? mijn werk.' Nee maar, George, hoor je dat nou, ze zegt mijn werk, ze begint weer.
George ging kalm in een hoek zitten. — Ik zou zeggen jullie beginnen allebei weer, hou nu op, het was, dunkt me, welletjes.
— Dat zeg ik ook, meende van Vliet, laten we niet meer over afgedane zaken praten, dat helpt toch niet meer, zoodra Ru terug is, ga ik eens naar hem toe, alleen voor een praatje, weet je ... dan vertel ik hem de heele geschiedenis, precies zooals



die gebeurd is, en dan wil ik eens zien of hij niet bijdraait.
— O, en zeker mij de schuld geven, viel mevrouw uit, nee, ik zal het hem wel zeggen, ik zal naar hem toegaan, desnoods ga ik overmorgen naar Priok, dan komt er een boot uit Deli, en dan zeg ik het hem.
— Je blijft thuis, zei Van Vliet, vrouwen bederven de boel a|tijdt ik zal gaan, je houdt je er buiten en als ...
— Sapada ?... klonk het in de voorgalerij. Allen zagen op.
Emmy herkende de stem het eerst...
— Dat is Ru, schrok zij... o, dat is Ru al... ik wil hem niet zien.
Zij wilde de gang invluchten, naar haar kamer, maar zag plotseling Rudolf, die als intieme maar doorgeloopen was, voor zjch staan.
Vroolijk lachend, om de verrassing, die hij hen bereidde, door zoo onverwacht voor hen te staan, kwam hij binnen.
— Ik bof toch maar, zei hij, nou dacht ik jullie allemaal nog slapende te vinden, diep in de middagdut, en daar zitten jullie hier gezellig bij elkaar. Hoe gaat het Emmy?
Hij nam haar beide handen in de zijne, en vervolgde lachend:
— Meevallertje, hè, me zoo onverwacht terug te zien, maar er ging juist een wilde boot van



Medan, en ik dacht, ik neem die, zoo ben ik er twee dagen eerder...
Toen hij haar kussen wilde, zag hij eerst, dat zij geschreid had, en tegelijk merkte hij op, hoe alle aanwezigen een anderen kant opkeken en zijn blik schenen te willen mijden.
— Zeg, wat kijken jullie beteuterd. Dag Papa, is er iets?
Van Vliet poogde zich een houding te geven, stotterde:
— Eh... eh... dag Ru... nee er is niets, of ja, er... er... was wat, zie je...
Hij maakte aanstalten iets te zeggen van hetgeen er gebeurd was, keek zijn vrouw aan, zei dan ineens — Hier, mama zal het je wel zeggen, die... wou het zoo graag...
Rudolf Verkerk bleef verbaasd van den een naar den ander zien.
— Wat is er? Dag mama... ook al zoo'n gezicht? God, er is toch geen dooie, ik zie jullie toch allemaal bij mekaar.
— Nee, dat niet. Ik... ik... Dag Ru... Ik... eigenlijk wou Van Vliet het je zeggen, maar zie je... O, daar is George, die zal het je wel zeggen, ik moet nog even naar de bijgebouwen,... iets aan kokkie geven voor vanavond, als je blijft eten.
Rudolf keek nu oplettender naar Emmy, poogde haar gezichtje op te lichten, maar tegelijk barstte ze in hevig snikken uit.



— Nee, nee ik wil niet, je bent veel te goed... o oompje, help me dan toch...
George kwam langzaam nader. Hij reikte Ru de hand en terwijl hij die vast hield, zei hij:
— Hoor eens Ru, Emmy heeft je wat te zeggen... er zijn hier eenige dingen gebeurd in je afwezigheid, die een nadere verklaring behoeven, nee, nee, maak je niet ongerust, het is goed afgeloopen ...
— Maar wat is er dan, Emmy ... het kan immers niets ergs zijn.
— Ja, snikte Emmy, het is heel erg... nee, ik kan niet, ik kan niet.
— Kom laten we even in het kantoor gaan, Ru, ga maar mee, Emmy, daar kunnen we rustig praten. Kom maar kindje, oom zal je wel helpen.
, Hij legde zijn arm om haar schouder en ging Ru voor naar het kantoor.



XIX.
Het echtpaar Van Vliet stond hen na te kijken, tot zij aan het einde van de donkere gang in het kantoor waren verdwenen, dan wreef Van Vliet zich opgeruimd de handen.
— Dat komt in orde, dat komt in orde ...
— Dat heb ik altijd gezegd, zei mevrouw, ik wist het wel, ze heeft ook altijd veel meer van Ru gehouden, dan van die Mr. Sweet. Als George dat nu maar goed aanpakt... eigenlijk was het beter, als ik het hem gezegd had... een moederhart,
— Nee, George is beter, zei Van Vliet, jij had de boel 'bedorven, jij met je moederhart. Zoo is het patent, patent; en de jeugd zie je, dat plakt
direct...
— Goeie jongen, zei mevrouw ...
— Wat goeie jongen, zeker een goeie jongen, maar hij mag toch ook blij zjjn, dat hij een mooi meisje als Emmy krijgen kan ... en mèt geld, he.
— Nou klets je zoo! En net dorst je niks te zeggen, toen het erop aankwam. Jij zou het hem toch zeggen?
— Of jij?
— Kom, moeder, laten we er nou maar geen



ruzie meer om maken, ga nou hier eens gezellig hij me zitten, als dat nou in orde komt, dan trek ik vanavond een fijne flesch open ... en ...
Juffrouw Van der Kooy kwam met een vriende-* lijken glimlach de achtergalerij binnen.
— Ziezoo minse, daar ben ik weer, ik had werechies bijna me hare verloren, ik zag eruit as een ragebol en me tokkie zat heelemaal scheef op me hoofd. Ik heb uwes kam maar gebruikt mevrouw, maar ik heb 'm weer schoongemaakt ook, hoor. Hè, daar ben ik warm van geworre... ik wou nog wel een glaasie water hebbe.
Zij zette zich rustig aan het tafeltje bij het echtpaar Van Vliet.
— Wat zegt u? vroeg Van Vliet. Hij was het mensch, door de komst van Ru al weer geheel vergeten. Nu zou alles in orde komen en dan zou men daar zitten met die Kattenburgsche tante van Sweet... Je moest maar pech hebben. Maar ze moest nou de deur uit, voor zijn part ging ze nou naar des Indes, daar waren wel meer Kattenburgsche scheldpartijen voorgekomen, van heeren in rok en dames in baltoilet. En zoo zeker was het ook niet, dat Sweet daar op haar zat te wachten.
— Water,, zei u ? Djongos, kassi lekas ajer, lekas, hè? Lekas!
— Saja toewan, riep de jongen van achteren. Van Vliet merkte tot zijn schrik op, dat Juffrouw
van der Kooy haar kapothoedje had afgezet, en zich



in den rieten stoel installeerde, als was ze vooreerst niet van plan weer weg te gaan. Ongeduldig zat hij naar den jongen te zien, die tergend-traag ijs pikte en het zaagsel eraf spoelde.
Dan zei juffrouw van der Kooy rustigjes...
— Hè, hè, het wordt nu toch al frisscher.
— Ja, zei Van Vliet kort.
— Hoe laat hebbe we het nu?
— Half vier, zei Van Vliet nog korter, met een blik op de klok.
— Nou dan he-we de tijd voor 't donker wordt. Hoe laat gaat morgen de trein?
— De trein? vroeg Van Vliet, de trein? Morgen? Maar juffrouw van der Kooy antwoordde hem al
niet meer, wijdde plotseling al haar aandacht aan de kebajaspelden van Mevrouw.
— Gossiemijne mevrouw, wat heb je daar een mooie brochies... het benne er drie, en wat een malle poppetjes zitten der op. Is dat nou Indies?
— Dat zijn kebajaspelden, mevrouw.
— U trein gaat om zeven uur, zei Van Vliet, maar wilde u ...
— Wat vroeg, hè. Zeg verbeeld je, die woue ze mij in Holland ook aansmeire, maar ik zeg, nee hou se maar, die benne hier toch niet echt. En van die gekleurde doeke ook, voor een rok weet u, maar ik zeg tegen die juffrouw, nee mensch, dat is me feel te onsedelijk... ik hou me liever maar bij me japonne.



De jongen bracht het water.
— Hier is het water, zei van Vliet, drinkt u dat nou maar gauw op.
— Dat sal me goed doen, wat maakt dat heete land je dorstig, hè?
Juffrouw van der Kooy wilde snel drinken maar trok dan haastig het glas bij haar mond weg.
— Au, me gebit, der zit wat in ... schrok ze, terwijl ze een straal water in het glas terugspoog.
— Dat is ijs, zei mevrouw, gebruikt u geen ijs?
— Nee, waarfoor ? O, ja, asse we ziek benne, in een blaas, om op je buik te legge ... Seg, wat doet dat een pijn in me holle kies. Hebt u ook soo'n last fan uw kiese, mevrouw ?
Mevrouw zei, dat ze heelemaal geen last van haar kiezen had, en keek eens naar Van Vliet, hoopte, dat die wat zeggen zou over een spoediger vertrek. Van Vliet zei nog niets, hij zocht een aanleiding.
Juffrouw van der Kooy, die de stilte opmerkte, schreef die nog toe aan zijn boosheid over de Hegpartij van zooeven, ze zei dan ook vergoelijkend :
— Ja, achteraf heb ik er nou spijt fan ... maar stel je in mijn plaas! En ik docht, misschien doene se dat allemaal soo in Indie... Engels prate, zie je ... en zoo deftig!
— Zoo dacht u dat, meende van Vliet... drinkt u dat water nou maar gauw op en gaat u dan maar gerust naar Tramsicht, als u hier niet wilt blijve! Ik kan het u aanbevelen, het is er veel



beter dan in Des Indes en veel goedkooper ook... Juffrouw Van der Kooy keek verbaasd op.
— Wat seg-gie nou ? Wel ik dacht so net, toe ik me haar stong op te make .. . toe, laat ik die mensche nou een plezier doen ... se hebbe het soo vriendelijk gefraagd, laat ik maar blijve logeere, ik sal me hande nie fuil make aan die jonge, je sou 'm foor een goeie moete betale.
_ Dat zou u, maar het spijt ons, we kenne u bij nader inzien niet hebben, u doet maar beter dadelijk heen te gaan
— En soo nèt froeg-ie me te logeere, ennogwel in de mooiste kamer.
— De kamer is niet op orde, ziet u, zei mevrouw.
— We hebben andere gasten gekregen, zei Van
Vliet tegelijk.
Juffrouw van der Kooy, zag van de een naar
den ander.
Hij seit dat er nog andere gaste benne, en u seit dat de kamer niet op orde is. Nou dat spijt me dan foor die andere gaste, hoor, ik heb toch nie gefraagd om te blijfe logeere? Ik wou al direct weg, maar jullie hebbe bijna aan me arme staan trekke om me maar hier te houwe! Nou, geef me dan me bulle maar, ik had al soowat uitgepakt. •
— Sepeda ... klonk ineens een geaffecteerde damesstem in de voorgalerij.
Mevrouw Van Vliet vloog op: — Daar heb je waarachtig mevrouw Hooiberg, die komt zeker af-



neuzen en ons uithooren; die heeft wat gezien nee, we kunnen haar nu niet hebben ... ga jij dat even zeggen, man ...
Van Vliet wilde snel naar voren gaan, toen hij de stem van George hoorde, die even uit het kantoor was gekomen. - De familie is achter, loopt u maar door... Dan ging hij het kantoor weer binnen.
Van Vliet, Sweet en Cy.
14



XX.
Vervloekt, zei Van Vliet, het kan niet meer,
ze komt hier ... , En zich tot juffrouw Van der Kooy wendende,
zei hij haastig. .
— Doe me een plezier, mevrouw, zegt u niet, dat u familie is van die meneer Sweet zeg maar, dat u een kennis is, een kennis uit Holland ...
_ Een kennis? Fan wie een kennis.-'
- Dat doet er niet toe, een kennis van een andere kennis in Holland, en dat u de groeten komt overbrengen ... Zeg dat maar! ...
Meteen kwam mevrouw Hooibergmet een gemaakt lachje binnen. Zij was nog gekleed.n sarong en kebaja. Haar geaffecteerd spraakje deed aan den Haag denken, en met haar pruimenmondje poogde ze te toonen, dat ze van erg goede familie was. — Ik stoor toch niet?
_ Nee, volstrekt niet, zei mevrouw Van Vliet
Hef .. u stoort niet.
1 Dag mevrouwtje, dag meneer Van Vliet, dag alleman. Ik hoop werkelijk niet, dat * asng va, maar ik won alleen maar even wat vragen, kunt u „XmteeMen een blikje melk leenen? Onze telefoon "Ü7d, weet n, er ia een tak van de ke.apan



over de draden gevallen, en we krijgen vanavond * Iujdjes! Ons gewone partijtje, met kolonel Teeuwes en de familie Modderman... Kent u niet, hè? Charmante menschen. En zij zingt zoo beelderig... Toen mijn man vanmorgen met de öótöö wegging, heb ik vergeten het de chauffeur op te geven. Och ik ben zoo blij, dat onze öötöö weer in orde is. Nu in blauw, heeft u hem gezien mevrouwtje? Veel chieker dan geel, vind u niet? Ik heb dat geel altijd zoo'n ordinair kleurtje gevonden, ik geneerde me bepaald, als ik erin zat. Maar u begrijpt, zonder öötöö ging het niet, werkelijk niet. De laatste week moesten we alles afdoen per ebroo, stél u veur... Vreeselijke dingen toch ... ik zou het niet meer zonder öötöö kunnen stellen... O, dat zie ik nu pas, heeft u bezoek? Wilt u mij even veurstellen? •
Mevrouw Hooiberg had het reeds in den mond te zeggen... So glad to make your acquaintance, toen Van Vliet voorstelde: „Mevrouw Van der Kooy,... mevrouw Hooiberg.
Zij zag even verbaasd op, omdat zij het bezoek in verband had gebracht met Mr. Sweet, zei dan korter: „Aangenaam".
— Aangenaam, antwoordde juffrouw Van der Kooy en maakte haar beste révérence.
— Gaat u zitten! zei Van Vliet, die meende te hebben opgemerkt, dat juffrouw van der Kooy zittende een minder burgerlijken indruk maakte dan staande.



_ Nou heel gaarne. Maar enkel één kort oogenblikje, weet u, nog heel wat besognes veur onze gasten komen, u weet hè, de plichten der huisvrouw... Mevrouw Van der Kooy is zeker pas gearriveerd...
Juffrouw van der Kooy, die begreep dat die vraag ^op haar sloeg, wenschte die ook zelf te beantwoorden ...
— Welnee, zei ze, ik bin fanmorge alangekomme hoor. Het werd tijd, na een maand op soo'n boot. ..
- Djongos bawa Njonja satoe blik soesoe, bestelde Van Vliet haastig. Hij wilde het bezoek van mevrouw Hooiberg zoo kort mogelijk doen zijn.
_ Natuurlijk, vanmorgen pas gekomen... Dat dacht ik wel. Zoo toen ik mevrouw hier vanmorgen zag binnengaan wist ik... die is pas uit Hol• land! Gek, je weet niet wat het is, maar je ziet het
töch direct. ,
Zij legdé in die laatste woorden de gewone hatelijke minachting, die Indische menschen voor totoks
hebben. ëjd jÉ ,„
- Zoo, ja, je ziet het direct, he? merkte dan ook Van Vliet eenigszins gepikeerd op. Maar verder, kon het hem weinig schelen. Als dat mensch nu maar deed, wat hij haar gezegd hadhij hoefde zich toch niet te schamen voor iemand, die enkel de groeten over kwam brengen van een kennis.
Mevrouw Hooiberg hoorde zichzelf gaarne praten, en maakte zich dan ook dadelijk weer van het gesprek meester...



— Ja, ik had migraine vanmorgen, lag wat in de veurgalerij... en toen zag ik mevrouw komen. Ik dacht, zeker wat aan de hand, bezoek uit Europa. Eerst had ik Mr. Sweet zien komen en toen mevrouw ik dacht, staat zeker in verband met de aanstaande verloving. Maar wat is Mr. Sweet weer gauw weggegaan, zeker business. Ik mag toch wel even een klein geheimpje vragen ... als intieme... Zou het er vandaag doorkomen ?
Het was de eerste maal dat mevrouw Van Vliet hoorde, dat mevrouw Hooiberg zich bij haar als een „intieme" beschouwde, i De relaties met Mr. Sweet, dacht ze.
— Doorkomen, vroeg Van Vliet, met geveinsde verbazing, met wie?
— Met Mr. Sweet natuurlijk, er hing toch iets in de lucht?
Ook mevrouw Van Vliet was een en al verbazing.
— Met Mr. Sweet ? Maar hoe komt u erbij, die is vandaag juist afgereisd... ja, hoe kwam u daarbij 1
— Maar iedereen sprak er toch al over, zei mevrouw Hooiberg met een kleine vreugdeflikkering in de oogen.
— Hoe komen ze derbij, zei Van Vliet, dat was een heel gewone kennis van Sindanglaja ... dat verdomde gekletst altijd in Batavia.
— Ja, hoe komme se derbij, hielp juffrouw Van der Kooy bereidwillig mee, om ook wat te zeggen.
Gut, hoe kan iemand zich zoo vergissen. En



dus staat het bezoek van mevrouw Van der Kooy heelemaal niet met de verloving in verband. Ik had dat opgemaakt uit uw wenken vanmorgen!
Het echtpaar van Vliet beijlde zich om strijd te betoogen. — Weineen hoe komt u erbij, wat een idee. Mr. Sweet was alleen een Engelsche vriend.
— Welnee, zei juffrouw van der Kooy, ik ben zoo pas uit Holland..,.
— Zij is een kennis, betoogde Van Vliet. Mevrouw Hooiberg nam de vreemde dame
taxeerend op :
— O zoo, een kennis! Een kennis alleen!
— En nog niet eens dat, zei van Vliet, die had opgemerkt, dat de taxatie niet erg gunstig was uitgevallen. — Niet eens dat, slechts een kennis van
een kennis ,..
_ Ja een kennis fan een kennis fan een kennis,, ziet u en nou kwam ik ereis de groete oferbrenge
_ Zoo zoo, dus niet geparenteerd ook? Hoe lief van U.
— Gewat, vroeg juffrouw van der Kooy.
— Geparenteerd. Hoe lief van u om de familie even te komen opzoeken.
Mevrouw Hooiberg voelde zeer goed, dat achter dit bezoekje een bizondere beteekenis moest worden gezocht. Het zou niet aan haar liggen, als zij er niet achter kwam.
Van Vliet meende, dat het tijd werd een aannemelijker verklaring te geven van de aanwezigheid



van de dame, hij zei dan ook snel: — Mevrouw van der Kooy komt ons de groeten overbrengen van een oude zakenvriend in Holland, eene meneer Jansen...
— Ja, yan meneer Jansen,, bevestigde juffrouw Van der Kooy opgelucht.
— En kreeg u goede berichten ?
— Dank u, heel goede, heel goede ... Juffrouw Van der Kooy was Van Vliet dankbaar
dat hij haar op dit moeilijk oogenblik zoo trouw bijsprong en om wederzijds hem weer te helpen, voegde ze er aan toe:
— O ja, meneer Jansen maakt het petent, hoor, en sen frouw ook. U moet 'er sien, soo dik geworre, en drie bloeie fan kinders heit se nou al... Nee dat is in orde hoor, goeie berichten!
Het vuur sprong van Vliet uit de oogen, hij had duizend gulden gegeven, als het mensch opeens weer midden op Kattenburg had gezeten.
Mevrouw van Vliet stikte bijna van ergernis. Om wat te zeggen viel zij uit:
— Waar blijft die melk nu toch.
— O, geen haast mevrouwtje!... En zich tot juffrouw van der Kooy keerende vervolgde mevrouw Hooiberg: — Heeft u een goede reis gehad? U kwam met de Rotterdamsche Lloyd nietwaar ? Goede booten, uitstekende verzorging, veel beter dan op de Nederland. Als je het maar éénigzins doen kan, neem je de Lloyd. U reisde zeker eerste klasse ?



— Welnee.. .
— Ja, natuurlijk eerste klasse, viel Van Vliet haar snel in de rede, mevrouw bedoelt aan boord, niet in de trein. lj
— O ja natuurlijk eerste, ik moet fan die tweede niks hebbe, al die tweede-klasminse bij mekaar. Nee! En dan most u de derde sien, heelegaar een sootje. Daar heb ik nog rusie gehad met een juffrouw uit de derde, die me stoel had weggenomen.
— Zoo maar uit de eerste klasse ? Hoe brutaal... Mevrouw Hooiberg glunderde, zij wist nu dat dé
bezoekster niet anders dan tweede had kunnen reizen, omdat een derde klas passagier een stoel had weggenomen ... dat kan alleen uit de tweede gebeurd zijn.
— Ja pertaai hè? Maar ik heb het er lekker geseid, en se had niks terug.
— En had u mooi weer?
Juffrouw Van der Kooy begon te oordeelen, dat die vreemde dame eigenlijk veel hartelijker was dan de Van Vliets,... wie had er haar hier naar de reis gevraagd? Zij raakte op dreef.
— Nou een goede reis, dat kan ik nou soo nie segge, ik was teilekens as het schip slingerde soo misselijk, en al dat ete aan boord, ik bracht het teilekens na buite, ik sal blijd wese, as ik me eige potje weer heb .'..
Ja het eten is abominabel aan boord.
Merakels,... je weet werachtig niet, wat se



je al soo voorzette, vleesch, en dan nogeres vleesch en soep en pudding en visch, nee, en heelemaal nie goed klaargemaakt! Amenabel, zeit u dat wel. En dan soo heet aan boord, weet u wat ik gedaan heb, toe het soo heet wier? U raait het nooit.
— Man, kijk toch eens waar de melk blijft, drong mevrouw Van Vliet aan.
— Djongos dimana soesoe, brulde Van Vliet. O god, dat vervloekte mensch, kon ze der ratel niet dichthouden ... en dan dat hatelijke wijf van een Hooiberg, dat zat daar maar uit te hooren en te genieten, om er over te kunnen kletsen. Te glunderen zat ze, met een onschuldig gezichtje en haar zoetepruimenmondje ...
— Raait u eens?
Juffrouw Van der Kooy keek het heele gezelschap rond, als gaf ze het ieder te raden...
— Maar ik weet het niet, zei mevrouw Hooyberg allerliefst.
— Ik heb gebaaid ... gebaaid!!!
Van Vliet kreeg een schok, trachtte door een wenk haar te bewegen dergelijke confidenties achterwege te laten.
— In de Rooie Zee toch niet, scheen mevrouw Hooiberg ongerust te vragen, terwijl haar mondhoeken trilden.
— Welnee, ik sou je lekker danken, met al die haaje, nee in een kuip, heelemaal derin, tot soover. Je wordt soo sweterig fan die warremte en



se deje het allemaal. Nou, toe seg ik, waarfoor ik
dan niet, hè?
Mevrouw Hooiberg deed akelig serieus: —Ja, u^ moet hier ook maar veel baden, twee maal per dag.
— Qossie mijne, twee maal? Ik wist niet, dat het hier soo'n fuil land was.
Mevrouw Van Vliet met een hoofd als een boei, deed een poging om af te leiden.
— Och, mevrouw Hooiberg, wat een mooi kleurtje heeft uw atfto nu, stil en fijn ... ik bewonder uw smaak, hoor!
— Vind-u niet? Ik ben er erg in mijn schik mee. Houdt u ook zoo van óótóó-en, mevrouw Van der Kooy?
Het was een nieuw lok-aasje dat ze uitgooide.
Juffrouw van der Kooy behoorde tot de menschen, die auto's alleen kennen vanwege de noodzakelijkheid er snel voor uit te wijken, of om de modderspatten te ontgaan.
Het was dan ook uit den grond van haar hart dat zij antwoordde:
Nee, ik vind het lamme dinge, ze kenne mijn
'gestole weze.
Toen zij het gezegd had, merkte zij dat Van Vliet alle pogingen in het werk stelde haar een wenk te geven, en ze begreep, dat ze een fout had begaan. Zoo had immers Jan ook gedaan, toen ze iets verkeerds zei. Zij trachtte dan ook haar fout te herstellen door te zeggen:



— Ze rije me te hard, ziet u, ik zit liefer in een wage.
— O, maar snelheid is toch een heerlijke emotie, u heeft dus zelf géén auto.
Juffrouw Van der Kooy meende wel iets te kunnen liegen, maar zij durfde het toch niet aan te beweren, dat zij een auto had.
— Nee, zei ze, maar we hebbe veel kennisse, die een auto hebbe.
— Kent u de familie in Holland ook, de familie van meneer en mevrouw?
— Heel oppervlakkig, zei Van Vliet snel, om haar en zichzelf uit de benauwdheid te helpen.
— Ja oppervlakkig, zei juffrouw Van der Kooy opgelucht, heel oppervlakkig, anders heel goeie mensche hoor. Nette mensche, ook fan de grootheid, net as wij, daar ken u fan op an!
Mevrouw Hooiberg bedwong met moeite een lachje, ze dacht welk een heerlijk verhaal zij aan haar kennissen zou kunnen doen over dat goddelijk bezoek bij de Van Vliets.
— Bevalt het hun in Holland, het öötö-en? Mevrouw Van Vliet, u vertelde mij toch laatst, dat uw mama een auto had gekocht, nietwaar?
Mevrouw Van Vliet doorzag het spel van haar bezoekster volmaakt, als ze had toegegeven aan haar lusten, dan zou ze nu mevrouw Hooiberg een slag over haar geaffecteerde gezicht hebben gegeven. Het eenige wat ze nu kon doen, was vriendelijk te glimlachen, en zeggen:



— Dat gaat wel... alleen, ja ziet u, ze hebben nog al pech gehad den laatsten tijd.
— Met hun Fiat, vulde Van Vliet aan, bang dat zijn vrouw den naam van het merk vergeten was, dat hij vroeger had opgegeven.
Juffrouw Van der Kooy wilde ook helpen — Nou, wel errege pech hoor, en zijn oome Jan het pas zoo'n ongeluk gehad met sen óótóó,... het is nog goed afgeloope, het had erger kenne wese, maar sen frouw heb fan de schrik een seve-maandsch kindje gekrege, se is der nog nie fan bove op ook
De laatste woorden kwamen er eenigszins stotterend uit, juffrouw Van der Kooy voelde wel, dat zij een beetje te ver was gegaan, • en schrok hevig toen mevrouw Hooiberg met de innigste belangstelling vroeg:
— Gut... is dat zoo? Daar hebt u mij niets van verteld.
— Pas gehoord mét de laatste mail, zei Van Vliet luchtig.
Van Vliet kreeg moordplannen, op juffrouw van der Kooy en mevrouw Hooiberg tegelijk, hij ging zoo verzitten, dat hij juffrouw Van der Kooy, als het noodzakelijk was, een stoot zou kunnen geven; dat mensch scheen ongevoelig voor wenken. Hij had behoefte niet ook al te zacht te stooten.
— Sepen kassi blik soesoe, brulde hij, om zichzelf lucht te geven.
— Och heeft zoo'n haast niet, meende mevrouw



Hooiberg, het is zoo heerlijk, eens over Holland te praten met iemand, die er pas vandaan komt. Ja, wat gebeuren er een ongelukken tegenwoordig met die autos, hè, maar ik zeg maar, neem een goed merk, een wagen waar je op rekenen kunt, dat beperkt de ongelukken reeds tot op de helft. Ik schreef laatst aan Papa, als u een auto neemt, neem dan een goeie. Maar u weet, die papa is zoo dol op peerden, heeft het nooit over zijn hart kunnen krijgen, die weg te doen.
— Dat kan ik me begrijpe, zei juffrouw Van der Kooy, tegelijk vèrbaaéd opziend, omdat ze een douw in haar rug voelde, ik ben ook soo dol op peerde, daarom heb ik geen auto genome. En ik heb een tante, die is aan hef* sukkele met der niere, en die eet allenig peerdevleesch, nooit fan de koe-oe!
Een flinke stomp in haar rug deed het woord koe wat langer schijnen, dan het gewoonlijk wordt uitgesproken.
— Soesoe, brulde Van Vliet, o god, die jongens.
— Het spijt me zoo, dat ik u last veroorzaak, meneer, lastig zoo zonder telefoon, nietwaar.
— Dat zeg ik ook, viel juffrouw Van der Kooy weer bij, as je aan soo'n ding gewend !ben, kan je bijna niet sonder, makkelijke dinge, hè mefrouw, je spreekt soo maar met iemand in de Dapperstraat of in de Meer, heelemaal aan de andere kant fan Amsterdam. Is u ook fan Amsterdam mefrouw ?



'Nu aarzelde mevrouw Hooiberg even, het was alsof men haar iets onaangenaams vroeg. — Ja ik ben daar wel gebeuren, maer later woonden we in het Hegje, heerlijke tampat, 't Hegje, ik wou dat ik er zat...
— Nou, ik ben er nooit geweest, deelde juffrouw Van der Kooy zeer nauwkeurig mede, een neef fan me woont er, maar het befalt hem er niks. Maar weet u, waarom ik u dat soo froeg, mevrouw? As ik u soo aansie, dan sou ik werachies segge, dat ik u ken. Nee, maar waar heb ik u welereis gesien, ik ken u! Maar fan'waar?...
Mevrouw Hooiberg scheen in de war, zij lachte even, zei dan dat dit een vergissing moest zijn, tenminste, als ze noo'it in den Haag geweest was!
— Uwees komt me soo bekend foor,... maar me geheuge laat me tegenswoordig in de steek, en dat is er met die warmte niet beter op geworre, mins, mins, wat heb ik daar een last fan... fan die warmte ...
Zij zat een oogenblik na te denken.
— U vergist u bepaald, mevrouwtje, meende mevrouw Hooiberg. — Heeft u die melk al mevrouw?
Zij scheen ineens haast te hebben.
— Djongos soesoe, riep Van Vliet, maar nu veel zachter. — Het heeft anders zoo'n haast niet!
— As ik uwes soo aansie... ik sou haast segge, heeft u wel eens op Katteburg gewoond, mefrouw ?



Mevrouw Hooiberg keek vreemd op.
— Op wat? Op Kattenburg?
— Ja? Heeft u daar wel eens gewoond?
— Nee, dat ken ik heelemaal niet. Wat is dat voor een kampong?
— Kent u dat niet?
— Is dat in Amsterdam?
— Kent u Katteburg niet eens ? Ja in Amsterdam, achter de Oostenburgergracht.
— Nooit van geheurd.
— Wel, wel, het wil der bij mij nog niet in .. . zou ik me dan soo fergisse, la'k eens prakiseere. Misschien op de Lijnbaansgrachl, daar heb ik ook een tante wone, kwam u wel eens op de Lijnbaansgracht?
Mevrouw Hooiberg was opgestaan, het gesprek scheen haar verder niet te intresseeren.
— Waar blijft die jongen dan toch, informeerde ze.
Van Vliet deed nu volstrekt geen moeite meer om den jongen te roepen, hij hoopte zelfs, dat die nog eenigen tijd zou wegblijven ... dat mensch zat niet voor niks zoo in angst, had niet voor niks ineens zoo'n haast, zij met haar auto en ordinair kleurtje. Als hij erin slaagde haar nog even te houden, zou juffrouw Van der Kooy misschien een belangrijke ontdekking doen. Ook mevrouw Van Vliet noodde vriendelijk toch nog even te blijven, de jongen zou dadelijk wel komen, hij moest de melk



heelemaal uit de goedang halen, en het was nu zoo gezellig.
Juffrouw Van der Kooy zat in haar geheugen te zoeken, hield daarbij haar wijsvinger op haar voorhoofd en keek nu en dan eens naar Mevrouw Hooiberg, dan weer diep in een ver verleden, dat niet wilde terugkomen. Zij had haar gezien, dikwijls gezien, maar waar waar ? Ze had het bijna....
Herinnert u zich mevrouw Van der Kooy
misschien, lieve Mevrouw, drong Van Vliet aan, toe blijft u nog even zitten, het zou zoo aardig zijn, oude kennissen ontmoeten elkaar niet altijd in de Oost.
— Nee ik herinner mij niets... o daar is de jongen, ik moet nu heusch gaan.
De jongen had leege handen, hij had het blik zelf al naar haar woning gebracht, omdat hij vond dat zoo'n deftige dame niet over straat kon gaan met een blikje in de handen... — Soedah bawa di roema, zei hij.
— O het is er al, die jongens ook, laat hij mij hier wachten, terwijl ik nog zooveel te doen heb. Ik laat u morgen een blikje terug brengen, mevrouwtje, maar ik moet u nu heusch groeten, dag mevrouw Van der Kooy, dag mevrouw...
Juffrouw Van der Kooy prakkiseerde nog — Da'k er nu niet op kan kpmme ... maar ... o, gaat u al weg? Het spijt me, de kennismaking was me heel aangenaam. Al verbeeld ik me, dat we mekaar tóch
/ t



ergens anders, got, waar waar was dat nu ook weer ... Nou dag mefrouw, het beste ...
— Dag Mevrouw, dag Meneer Van Vliet, nogmaals mijn dank...
Snel trippelde ze door den tuin en om het huis heen naar haar woning terug...
Juffrouw Van der Kooy bleef prakkizeere...
Van Vliet, Sweet en Cy.
15



XXI.
— Got, ik heb er bijna ... 't mot een kennis fan me sijn, en een heele goeie Ook, ik weet het seker, het was niet de eerste maal, dat ik er sag.
— Wie is het dan, drong van Vliet aan, geheel opgaande in de spanning van een ontdekking, die komisch kon worden. Mevrouw Hooiberg, die altijd zoo uit de hoogte deed, die zich tot de haute volée van Batavia rekende... als die een kennis van deze juffrouw van der Kooy was, dat kon er wat aardigs te voorschijn komen, dan zou men wat leuks hooren.
Ook Mevrouw Van Vliet was in spanning.
— Denk u dan toch goed na...
Het bleef een oogenblik stil... dan vloog Juffrouw van der Kooy van haar stoel op.
— Ik heb er... ik heb er! en tegelijk begon ze te roepen: — Lèèntje ... Lèèntje . .!
Zij holde de tuintrap af en het erf op, in de richting waarin Mevrouw Hooiberg was heengegaan.
— Leentjè! riep ze nog eens. En dan haar stem zoo wijd en zoo hoog mogelijk uitzettende, gilde ze: — Leentjiiiééé!!!
Meneer en mevrouw Van Vliet schrokken beiden 'van den hoogen gil, die ver door de stille laan had geklonken en vreemd Kattenburgsch aandeed



in deze deftige omgeving van Indische aristrocratie.
— Gilt u niet zoo hard, riep Van Vliet, die haar was nageloopen, ze kunnen het op het Koningsplein hooren... Komt u toch weer binnen!..
Juffrouw Van der Kooy was geheel overstuur van blijdschap door de herkenning...
— Maar wie is het dan, vroeg Mevrouw Van Vliet weer, wie is het...
— Wel wie anders als Leentje,.. Leentje van de paardeslager op den hoek van den Oosteburgergracht, waar ik altijd me lappies haalde... en 's Zondags een biefstikkie... Maar wat hebbe jullie ??
Met de grootste verbazing zag ze Van Vliet krom van den lach in een stoel rollen... terwijl mevrouw, blauw en schokschouderend van benauwdheid tegen een der pilaren van de voorgalerij leunde.
— Leentje van de paardeslager, brulde Van Vliet... o gotogptogot, Leentje van de paardeslager. .. op de hoek. .. van de Oostenburgergracht!
— Papa dolle liefhebber... van peerde, gierde mevrouw... van peerde... paardeslager op Kattenburg. .. Papa!..
— Geparenteerd... onze ootoo... ordinair kleurtje, brulde Van Vliet, met de handen zich den buik vasthoudend. — Goed is-ie... prachtig, Leentjiiiééé!...
— Jullie hoeve nie soo te lache, meende juffrouw van der Kooy ernstig,... wat een best vleesch hadde ze altijd... en het was wat een lief meissie...



_ Wat een best vleesch, brulde Van Vliet opnieuw, paardelappies...
— En se gaf me altijd een half onsie overwicht ook, en nooit feel beene, verdedigde juffrouw Van
der Kooy. bif ...
_ Nooit veel beene, kraaide mevrouw, terwijl Van Vliet een nieuwen lachkramp kreeg...
_ Nee waarachtig, nooit feel beene hoor, ik moch er best, het meissie, nie dat op te segge, alleen een beetje groos, ze wou nie langer n de winkel staan, en toe is ze in de Haag in betrekking gegaan, als kinderjuffrouw... la's kijke, da's nou
tien jare geleje...
_ En ze was van zoo deftige familie, zei ze altijd, gierde Van Vliet. Zoo deftig.!. zelfs wij wij waren er te min.
_ Nou dat was ze ook, 't was wat een beklante zaak, Zaterdags sting het er vol fan de minse... en nou mot je sien, 't is een maaschappij geworre ... met wages rije se het rond .. I god, ik heb er vader nog gesproke foor ik na de boot gong, die had me toch wel es efïies kenne segge, dat sen dochter in Indie sat, ik docht da se nog in de Haag was... Maar seggereis ... moest ik daar nou soo deftig foor ' doen, most ik daar nou foor segge, dat ik alleenig maar de groete ofer kwam brenge, fan een kennis .. i godbewaarme nee, die is goed ...
— U moest alleen maar Indisch doen, mevrouwtje, net als zij, even Indisch als zij... lachte Van Vliet.



Zijn lachbuien keerden telkens terug. Mevrouw ging buiten adem in een krossi malas liggen, riep naar den jongen om water.
— En ik heb me krom zitte te liege ... Nou, jij most me strakkies noodig wa-segge, dat ik foor me neef Jen stond te liege, ik sou meene, jij ken der ook wat mee ...
Van Vliet keek haar eenige oogenblikken aan, voelde verlegenheid, deed, om zich een houding te geven joviaal: — Nou ja mevrouw ... ik ... ik ... dit was maar voor dé aardigheid, dit was een leugentje om bestwil.
— Een mooie aardigheid ... Nou maar dat liege fan mijn en fan jou dat noeme we in Amsterdam lood om oud ijzer, seg,... nou jij en dan ik. Mijn eerst te verwijten da'k stong te liege en dan self...
— Ja maar hier in Indie ... zie je, is dat anders ... . — Wat in Indie anders ?...
— Hier moet je niet altijd ... alles precies zoo zeggen, als het is, hier moet je wel eens, ik bedoel als je wat wezen wilt... er zoo'n beetje omheen draaien...
— Omheen, liege bedoelt uwees!
— Nou ja, zei mevrouw van Vliet niet alles precies zeggen zooals het is, mag ik u een goede raad geven, mevrouw, vertelt u dan tegen uw kennissen nooit... zoo alles, ziet u, praat er een beetje omheen.
— Soo'n beetje eromheen, en noem dat maar een



béétje, hij liegt een heele auto ... enfijn, dan sal jij, meneer Van Vliet, me toch moete toegeve, dat ik hier goed begonne ben in Indie, nief? Wat jij, laat se 't me es nadoen ? Pas èèn dag hier ... maar seg, wacht es effetjes, as jullie me dat self segge, neem me nie kwalijk, maar mag ik dan ook ereis wa segge ... ik weet nie feel fan Indie af... maar dan ken ik toch werachies nie kwaad meer sijn op me neef... die -had dan wel een goeie kijk op Indie en op jullie ook, en op de heele beweging hier.
— Nou, die heeft het wel een beetje bar gedaan, merkte Van Vliet op, maar in zijn hart voelde hij toch, dat juffrouw Van der Kooy gelijk had en zijn woede op Sweet werd er zachter door... De vent had het in ieder geval zeer handig aangelegd.
Juffrouw Van der Kooy kreeg schik in het geval, trok de nog telkens grinnekende Van Vliet eens aan zijn jas.
— Seg, hoe fon je mijn fan die auto fan oome Jen... he-k je nie fijn geholpe, om Indisch te weze... Jij ken der anders ook wat mee!
Van Vliet glimlachte eens ... Het mensch in haar ruwe ronde Kattenburgsche burgerlijkheid was hem niet onsympathiek. Zij herinnerde hem aan den tijd, dat hij zelf nog zoo was, maar het toen feitelijk zelf niet begreep... aan zijn goede oude dagen in Amsterdam, aan zijn moeder, die hij om dezelfde reden voor geen goud ooit in Indie wou hebben, maar waarvan hij toch geen oogenblik minder hield.



Nu er geen vreemden waren, en hij met haar alleen was, hinderde zij hem minder, had hij lust met haar een boom op te zetten, en uitvoerig te vragen, hoe het nu wel in Amsterdam was. Of ze wel eens op de Bloemgracht kwam of ze het huis wist waar zijn moeder woonde. Maar op het zelfde oogenblik hoorde hij achter zich de stem van George, die tegen zijn vrouw zei:
— Het komt in orde Marie, het komt in orde.
Hij vloog overeind — Is het in orde George... wat zei hij?
— Niks, laten we daar nou niet over praten, ze kunnen direct hier komen, ik heb ze even alleen gelaten.., Hij heeft me eerst het heele verhaal * laten doen... en toen is hij ineei is in lachen uitgebarsten, en toen moest Emmy ook meelachen, hij heeft geen hard woord gezegd... Emmy alleen in zijn armen genomen en haar tranen weggekust.
— Dan is het in orde, zei Van Vliet, en hij drukte Georges handen, ik ben blij, zeg, dat jij je ermee bemoeid heb. Ik had het hem ook wel kunnen' zeggen, maar het lag toch meer in jou lijn, als oom, hè!
Goedig wenkte George af.
— Laten we er nou niet over praten, ze kunnen direct hier zijn, en dan maakt het zoo'n pijnlijken indruk, als we hier bij elkaar staan. Het



beste is... te doen of alles weer gewoon is, als vroeger...
— Ja, dat is maar het béste, zei Juffrouw Van der Kooy en herinnerde de heeren daarmee aan haar aanwezigheid.
— Da 's waar, zei Van Vliet, zij is der nog, ja hoor eens juffrouw, het beste is nou maar, dat je heengaat voor de jongelui terugkomen.
— Maak je over mijn niet besorgd, ik ferdwijn weer net soo onferwacht, as ik gekome bin, geef me me bulle maar!
— Djongos pangil ebro, riep Van Vliet en omdat juffrouw Van der Kooy hem verbaasd aanzag, verklaarde hij... — Ik zei den jongen een wagen voor u te halen.
— Welnee, meneer, maak je niet druk, ik moet geen wagen, ik ga eerst nog eens naar den overkant, naar Leentje, die heeft mijn net soo min herkend as ik haar, nou sal se wel blijd wesen as ze me siet.
Van Vliet schrok, Als ze naar den overkant ging, zou ze het heele verhaal kunnen dóen van dien Sweet en zou mevrouw Hooiberg het verder rondbrengen !... Maar nee, wat kon het hem eigenlijk schelen, het was nu toch in orde gekomen en dan... wacht eens eventjes, die mevrouw Hooiberg zou het wel uit haar lijf laten iets te zeggen. Kon hij niet veel meer vertellen? Als de menschen wisten, dat ze Leentje van de paardeslager was, zou ze nergens meer ontvangen worden. Die zou



haar mond wel houden. Hij kraaide weer van den lach:
— O zeg, George, die mevrouw Hooiberg, die chieke deftige mevrouw Hooiberg, met haar Papa, met haar kennissen, haar villa in Holland met haar öötöö... zeg... die mevrouw Hooiberg, die zoo intiem is met den resident, die kaartavondjes heeft met de Teeuwessen ,en de Moddermans, die presidente is van de Vereeniging voor Verpleg ing van Inlandsche Zuigelingen, en die bijna over haar eigen beenen viel, toen zij laatst de vrouw van den Gouverneur-Generaal moest rondleiden, die Mevrouw Hooiberg, die ons niet aan wou kijken, toen we Sweet nog niet kenden, die de staf brak over iedereen... en die niemand goed genoeg voor haar vond..., dat is Leentje ... Leentje van de paardeslager op den hoek van de Oostenburgergracht, haar Papa is dol op peerden, haar Papa heeft beste lappies zonder veel beenen geleverd aan heel Kattenburg en half deftig Batavia. Maar hier zijn ze het allemaal vergeten, ze zijn allemaal deftig geworden. George... het is Leentje van de paardeslager... een kennis hier van juffrouw Van der Kooy... Ze heeft haar zelfs halve onsies overwicht gegeven... Nee, laat zij maar gerust naar haar vriendin gaan. ... U zal eens zien, juffrouw Van der Kooy, hoe blij ze is,, dolblij zal ze 'zijn, ik wed dat ze van blijdschap u te logeeren houdt... en morgen met haar ootoo zelf naar den trein



brengt, om u te beletten het verhaal aan anderen te doen.
Een luide gil van juffrouw Van der Kooy was het antwoord. Met beide handen klampte zij zich vast aan de leuning van een stoel, werkte zich daarbovenop, hield angstvallig de rokken samen.
— O-jissis, weer soo'n kurkedil, so maartegede muur op ... gotogotogot wat een land, wat een land... kijk dat kreng nou toch es an!
Van Vliet lag stuiplachend in zijn krossi malas. Mevrouw stelde haar gerust. Een gewoon hagedisje, ... deed volstrekt geen kwaad.
— Maar se kenne onder je rokke kruipe, ogod, ik heb nog liever muize, dat binne lang sukke schrille beeste nie. O, gelukkig, daar gaat-ie, nee, je ken nooit wete!
Zij klom weer van den stoel omlaag, begon een verhaal van een geschiedenis, die zij met een muis in Amsterdam had gehad... maar Van Vliet drukte haar vriendelijk het karbiesje en de parasol in de handen...
— Laat u mevrouw Hooiberg nu niet al te lang wachten, misschien herinnert zij zich nu ook, wie u was... ze kon het op haar zenuwen krijgen, als ze u niet gauw te spreken krijgt.
— Kalm aan, zei George; mevrouw Van der Kooy mag ik u dan nog eens hartelijk danken voor uw tijdige tusschenkomst, ik wensch u een prettig verblijf in Indië en als u soms nog eens in Batavia komt, dan hopen we u hier te zien.



— Nou heel graag, ik sal dan wel effies schrijve ... of een ansicht sende.
— Ja zend u ons een ansicht? zei Van Vliet, maar hij kon toch niet nalaten de hand van juffrouw Van der Kooy, die zij hem goedig toestak, hartelijk te drukken. Hij had het mensch toch heel wat te danken, heel wat... Als zij niet gekomen was... nee hij moest er niet aan denken ..., hij zag een uithangbord voor zijn oogen schemeren: „Hier mangelt en strijkt men."
Om een ontmoeting met Emmy en Ru te voorkomen, liet hij haar achter uit. Zij ging denzelfden weg, die mevrouw Hooiberg was gegaan.
* * *
— Ziezoo, die is opgehoepeld, lachte Van Vliet, maar dan snelde hij, gevolgd door zijn vrouw naar de voorgalerij. Zij moesten toch even de ontmoeting van die beiden zien.
Van achter de palmen zagen zij haar in de late middagzon den weg oversteken. Midden in de laan zette zij even haar taschje neer, stak de parasol op, kuierde dan weer voort naar het hek, waarop met trotsche letters de naam Hooiberg stond. Zij ging het erf over, bleef voor de groote voorgalerij staan, keek nog eens om naar het huis der Van Vlieten, ging de voorgalerij binnen.
Het duurde lang, voor er iemand kwam en juffrouw Van der Kooy scheen op het punt weer



heen te gaan, toen de deur van de binnengalerij geopend werd en mevrouw Hooiberg haastig op haar toeliep en even bleef praten. Dan werd zij meegenomen naar de binnengalerij... een jongen kwam de krees van de voor galerij laten zakken ... Van Vliet wreef zich in de handen:
— Die is er tot morgen vroeg, zei hij, die laat haar niet naar Hotel des Indes gaan, zelfs niet naar Tramzicht, die brengt haar morgen veilig op den trein ... en ze. zullen allebei verder hun mondje houden.



XXIII.
Toen de Van Vliets in de achtergalerij terug kwamen, vonden zij er Emmy reeds, het hoofd aan Ru's schouder, nog zacht snikkend, maar toch met een glimlach op de lippen.
Van Vliet aarzelde even, duwde zijn vrouw eerst naar voren, maar Ru kwam zelf reeds op hem toe.
— Papa, zei hij zeer gedecideerd, maar toch met een tikje ironie, mag ik u nu definitief om de
hand van uw dochter vragen, maar definitief hè 
dat er geen Engelschman meer tusschen komt?
Van Vliet greep zijn hand, hij wilde een explicatie geven,... kon alleen aangedaan zeggen: — Jongen!... Jongen!... Jongen!
Dat scheen Ru voldoende, hij keerde zich naar Mevrouw van Vliet.
— En u, mama?
Mevrouw van Vliet begon ineens luid te schreien, zij leunde tegen Ru en haar dochter, en snikte: — O ... o ... ik ben zoo aangedaan ... ik ... ik... o Ru, ik heb het altijd wel geweten.
Ru kuste haar met een glimlachje, klopte haar kalmeerend op den schouder.
— En u, oom George,... u heeft hier ook mee



te spreken, misschien wel het meest, heeft u er wat tegen?
George schudde heftig geroerd zijn hand. — Daar,... daar ... daar kerel... Emmy, het ga jullie goed hoor, goed hoort heel goed...
* „* /
Den volgenden morgen stond al vroeg een gesloten rijtuig voor het huis van Mevrouw Hooiberg. .'.
— Dus niet per öötöó, dacht Van Vliet, die in de voorgalerij zijn koffie slurpte.
Er stapten twee dames in. Toen het rijtuig voorbij het huis reed, zag Van Vliet juffrouw Van der Kooy voor het raampje komen en hartelijk wuiven. Van Vliet wuifde met beide armen terug.
Dan scheen het, of juffrouw Van der Kooy door iemand achteruit werd getrokken.
— Maak je niet dik mevrouwtje, lachte Van Vliet, ik zal je niet in ongelegenheid brengen, wees jij nou maar gerust. Wij zullen mekaar niet in de wielen rijden.
* # *
Den Zaterdag daaróp vermeldden de kranten de verloving van Emmy van Vliet met Rudolf Verkerk, adjunct-inspecteur van Financiën, Receptie Woensdag a.s.
— Zou je dat nou wel doen, had George nog



gevraagd, een receptie houden na die geschiedenis?
— Juist receptie, zei Van Vliet, juist receptie, dat moeten we doen tegenover de familie van Ru, je moet brutaal wezen in deze Indische wereld, je moet ze troeven.
De receptie had een enormen toeloop, zelfs de directeur van financieën kwam even gelukwenschen.
— Wat die jongen toch geëerd is, lachte mevrouw Van Vliet aangedaan, maar toch gevleid. Heel Batavia is ons komen gelukwenschen, en zijn chef ook, ik heb het altijd wel geweten, dat dit het goeie huwelijk voor Emmy was.
Juist toen de eerste gasten kwamen, werd nog een groot bloemstuk gebracht, met een kaartje
Mr. JOHN SWEET waaronder met stijle Engelsche hand geschreven was: With kind regards and best wishes. Soerabaja 2/7.
Het bloed schoot Van Vliet naar het hoofd ... Hij las de woorden nog eens over „With kind regards?" ... Kind, kind,... kind? Wat beteekende dat? Was dat tegen Emmy? Kind? Wacht effe.. . Hij riep er Emmy bij...
— Wat schrijft hij daar, de ploert...
Emmy vertaalde: Met vriendelijke groeten en beste wenschen ...
— O zoo, zei Van Vliet, ja, dat was, wat ik er



ook uit opmaakte ..., alleen dat „kind", zie je, dat vond ik een beetje brutaal, maar als het zöö gemeend is... nee dan is het goed, heel goed.
Dan begon hij luid te lachen ... Een origineele fellow, die Sweet, je kon zeggen wat je wou, een origineele fellow bleef het toch. Bijna de deur uitgetrapt en toch bloemen zenden, met een kaartje ... en daarop in het Engelsch „With kind regardsand best wishes" ...
Laat het gauw naar achteren brengen, zei
mevrouw, die erbij gekomen was ...
— Naar achteren brengen? Nee, die is goed, naar achteren brengen!... Ik zal het juist een eereplaats geven, tusschen de andere bloemen, dat een ieder het kan zien, wacht, zoo!... En hij zette het bloemstuk midden tusschen de andere, keerde het kaartje goed naar voren, opdat een ieder het lezen kon.
En toen de gasten de bloemen bekeken en bet kaartje lazen, stond hij te glunderen... een origineele fellow, die Sweet, toch een gentleman, al was het er dan een van Kattenburg.
Heel Batavia zag de bloemen en las het kaartje, kwam tot de conclusie, dat het toch maar kwaadsprekerij geweest was. Ze vonden het zelfs gemeen, altijd die kwaadsprekerij, nou zag je eens. Ja het was dan natuurlijk alleen maar een vriendschap geweest tusschen die twee, zooals dat alleen met Engelschen mogelijk was ... just a girl-friend! Aardig toch die



Engelschen, charmante menschen, zoo heel anders dan Hollanders. En hoe attent van Mr. Sweet om bloemen te zenden.
Mevrouw Post las met een gevoel van groote teleurstelling op het kaartje het woord Soerabaja. Dus hij was afgereisd, geen kansen meer voor haar dochter. Afgereisd, zelfs zonder een afscheidsbezoek te brengen. Dat was het eenigste, wat zij hem kwalijk nam, hij had toch zeker haar niet mogen vergeten. Maar dat hoefde ook niemand te weten. En .aan de andere gasten vertelde zij, terwijl zij schijnbaar bij vergissing Engelsch sprak... de macht der gewoonte ...
— Oh, he was such a nice man, and a splendid sportsman too. .. we did like him, sorry, he had to go!
Van Vliet leidde zelf mevrouw Hooiberg langs het kaartje. Hij stelde er prijs op, dat juist zij het goed zou zien.
Zij had ook bloemen gezonden en was met haar vriendelijkste pruimenmondje van den overkant komen wippen, als heel intieme. En met haar liefste lachje had zij het jonge paar gelukgewenscht. Alleraardigst paartje, die twee, zei ze tegen ieder, die er over sprak, hooren goed bij elkaar.
— En dit is het bloemstuk van Mr. Sweet, lichtte Van Vliet toe,... attent van den jongen nietwaar, kwijt een gentleman ... ferie nijs.
Daarbij keek hij mevrouw Hooiberg eens scherp aan...
Van Vliet, Sweet en Cy. 16



Zij begreep zijn blik.
De twee Tropenaristocraten verstonden elkander...
De Kattenburgsche tante werd een legendarisch wezen, waarvan zich geen van beiden het bestaan meer herinnerde.



DE INDISCHE PERS OVER TROPENADEL.
Bataviasch Nieuwsblad. (Hans van de Wall).
De teekening der hoofdpersonen is meesterlijk. Het geheel een coup de maitre. Wie schenkt de letterkunde van dit land een nieuw werk dat duizenden kan nmuseeren en verkwikken ? Is dat niet een gebeuren dat tot waardeering stemt?
Tropenadel... de ironie van dezen titel geeft duidelijk genoeg de strekking en karakterestiek aan. De auteur belicht zijn, alles behalve sympathieke figuren zoo komisch, hij laat ze op zoo aardige manier voor hun fouten boeten, dat wij ze onze welwillende gezindheid niet onthouden kunnen. Wij moeten om hen lachen, hartelijk lachen zelfs. Zonder eenige pretentie van kunst, zijn daaruit typen voortgekomen, zooals bijv. Willem van Vliet en juffrouw Van der Kooy, die men niet zöö kan teekenen, als men geen literair kunstenaar is. Zij zijn levenswaar evenals de anderen.
De Reflector. (Batavia).
Na aandachtige lezing kwamen wij vele fijn sarcastische trekjes tegen... terwijl pittige geestigheid het gemoed lichter en meer ontvankelijk maakt tot het begrijpen, waar de schrijver heen wil. Het zijn



die soort menschen, die deftig willen zijn, probeeren te- zijn, terwijl velen daarvan vroeger Zondags driehoog in hemdsmouwen achter de geraniums zaten te zingen en de mattenklopper voor een tennisracket verruilden. „Sambal aristocraten sinds ze sambal eten, willen ze aristocraten zijn op hun manier. Le canaille de l'Europe, eest la noblesse de l' Oriënt! „ Tropenadel".
Dit is mooi en raak gezegd, venijnig en pijnlijk voor degenen, voor wie deze striemende waarheid bestemd is. Nu en dan is het noodig om dezen Tropenadel aan de kaak te stellen, en dat heeft Van Wermeskerken met veel spirit gedaan. ,
Bataviasch Handelsblad.
Knap geschreven, met veel aardige tafereelen en vroolijke scènes, overvloeiende van spirit, goedgeluimdheid en blijstemmigheid.
Locomotief (Mr. Is. Hen).
Treffend van juistheid. Van Wermeskerken heeft het publiek zijn kijk weten te geven op onze scheefgegroeide samenleving — althans op een deel daarvan — het doen lachen om de fouten dier samenleving. .. de uiterst rake teekening van zijn typen... maar bovenal de volkomen juist psychologie!...