A NEW HOLLAND-AMERICA LINE
THE QUEEN WILHELMINA LECTURESHIP FOR DUTCH LITERATURE AND HISTÖRY IN THE UNITED STATES OF AMERICA
BY
Dr. G. KALFF
PROFESSOR OF DUTCH LITERATURE AT LEIDEN
E 18
ADDRESS OF HON. SECRETARY: OOSTERBEEK (geld.)























ANEW HOLLAND-AMERICA LINE







ANEW HOLLAND-AMERICA LINE
THE QUEEN WILHELMINA LECTURESHIP FOR DUTCH LITERATURE AND HISTORY IN THE UNITED STATES OF AMERICA
BY
Dr. G. KALFF
PROFESSOR OF DUTCH LITERATURE AT LEIDEN
ADDRESS OF HON. SECRETARY: OOSTERBEEK geld.)



THE BOARD OF TRUSTEES:
Prof. Dr. G. KALFF, President, (Leiden).
Jhr. Dr. H. LAMAN TRIP, Hon. Secretary (Oosterbeek).
N. G. PIERSON, bankdirector of the firm Heldring en
Pierson, Hon. Treasurer (the Hague). Dr. H. J. KIEWIT DE JONGE (Dordrecht). WOUTER NIJHOFF, Publisher (the Hague). Prof. Dr. C. VAN VOLLENHOVEN (Leiden). Dr. D. W. BARON VAN HEECKEREN,representingthe
Foreign Office (the Hague).



f I 'he mental and economie life of Hollandfrom 1870 till 1880 reminds one, on looking back, ofareA spectabte, old established business, which was carried on in a somewhat som nolent fashion. Good stuff might, indeed, be had there, but customers had to apply personally to get it and must be prepared to be kept waiting. The firm did not look for extension of business, made no effort to secure it and suffered good chances to escape unheeded. Science and artflourished; but Uterature, by which we gauge a nation's culture, could point to but few works of importance; the older writers had produced their best work earlier; the younger were, with rare elceptions, too much under theif influence to furnish anythingoriginal.
Dutchmen who conquered a good place for themselves abroad, were scarce. Young fellows shirked going out to the Indies. No one took an interest in our South African cousins. Japan, where we still enjoyeda good reputation, ofler-



ed many openings when it began to require engineers and railways. But we did not turn even the fairest chances to advantage.
It would be ungrateful not to acknowledge that we are in a better way now. We may be proud of our literature and of the other arts. No other small nation has carried away so many Nobel prizes. Our engineers areinrequestevenin the remotest countries. Regular readers of the periodical „Neerlandia" know that the produce ofourDutchindustry and commerce meets with a ready sale all over the world. It will always redound to the credit of the „Algemeen Nederlandsen Verbond" and of its leader, Kiewiet de Jonge, that they have tightened andstrengthenedthetiesbetween our nation and its cognates abroad, for good. The „Algemeen Nederlandsch Verbond'' may be mentioned here also, because the connection between intellectual and economie life is more evident in the sphere of its activity than elsewhere. Racial affinity is a moral phenomenon, but no one will underrate its economie importance who notices the increasing figures of our import and export trade with South Africa; who notices the new steamer lines directly connecting us with that country; and the chances, slender, as yet, indeed, which South Africa offers to Our bookselling trade. Our nation „hives ofF' again as in the end of the i6th and the beginning of the 17* centuries. Dutchmen settle every-



where. Numbers who do not emigrate prove their lively interest in foreign matters by going personally on a tour of inspection abroad.
America has a large share of that interest. No wonder: Holland might have been the mother-country to that vast republic on the other side of the ocean, if the little Republic of the Seven Provinces had not then held too much in its grasp as it was. Since then the memory of the Dutch settlers has never been lost over there. Washington Irving might make game of the „Knickerbockers"; Benjamin Franklin might introducé one single Dutchman into his autobiography as a drunkard out of whose pocket a bible tumbles — still Motley glorified an illustrious part of our national past and the Americans who visited our country obtaineda better insight into our national ways and character and formed more just estimations than Irving's caricatures of the ancient Hollanders could furnish. Deeply hidden in the heart of many an American there glimmered a spark of interest in and of fellow-feeling with „brave little Holland"; it rests with us to blow that spark into a flame. It may be true that the „Holland Society" might do more to keep up the relations with our country and its inhabitants, yet it is also true that certain members of that society have practically manifested their sympathy with us. At times one finds evidences of such sympathy where one



would not have expected them. Some years back, for instance, I was shown a list of the subjects which had been discussed during that year at a Ladies' Debating Society in North Carolina. Dutch society and culture, scenery and art were to furnish matter for the several lectures that year. Probably a Dutchmanof anyeducation would have learned little that was new to him at those lectures; but that spacious interest in which room was found for Tesselschade and „The literary Circle of Muiden" as well as forthe island of Marken, skating and fairs, offered food for reflectidn.
On the other hand there has been no lack of interest for what was going on in America; for what might be seen and heard yonder. This interest oscillated in course öf time, and, to a certain extent, literature refkcts this oscillation. From the poetry of the New-Holland colonist, Jacob Steendam, we must conclude that the inclination of Dutchmen at home to go out to New-Amsterdam did not increase. Neither his „Lof van Nieuw-Hollan<Pft(Praise of New-Holland)" nor his „Prickel-Vaersen" (Stimulating Songs), meant to recommend Van Plockhoy's colonisation scheme, seem to have had much effect. When in 1664 the English seize upon our settlement, America, for the present, disappears from our ken.
The American War of Independence somewhat Stirs the sluggish blood of the Dutchmen of that age. Since Paul



Jones had conquered the Dutch heart as the hero of the well-kown song (1779), „America and Washington" remained the order of the day. Barend Klijn, the Amsterdam sugar refiner, in later years testified to the deep impression which the War of Independence made on the youngpeople of the period.
„Delivered America then inspired all hearts „With its love of liberty, order and justice". Feith and Bellamy paid homage to Washington in Dutch, Van Kooten, the philologist, in Latin verse; the patriot Swildens held up America as apattern to the Dutch Republic. After that, however, the enthusiasm and admiration begin gradually to dwindle. As late as 179 3 Jeronimo de Bosch, a man of classic culture, paid homage to America as„libertatismatrem";in 1800 Kinkercelebratesthememory of Washington, who died the year before — after that we get into dead water. Box man's poem „America" of the year 1826 is as a last ripple where formerly the waves rolled high ; elsewhere there is no motion to beseen. It is no wonder, therefore, that the youthful American literature of that time was little to the taste otthephlegmatic Dutchman of the period. Cooper frightens him; even „the Reviewerof Reviewers" (i834)condemns,,Thelastof the Mohikans", „that wild and terrible novel, whichfurnishes no food for the heart and little for the mind'V When the critituttered these sentiments a youngergener-



ation had already appeared upon the stage of our literature, but, barring a few exceptions, interest in and sympathy with America remained scanty during the I9th century. Nevertheless the rare specimens of this sort which our literature produced arenot without meaning. They contribute to the characterization of the Dutch nation of the middle of the 19* century, which, in contrast with the former unreserved admiration of America, strikes a different note. Da Costa,the herald oftheindpientanti-revolutionary party, for one. In his poem. „Watchman what news?" (1847) he, indeed, proves to be sensible of the grandeur, the fresh^ ness, the rich promises-of the oversea republic; yethealso admonishes the reader against its rampant lust of freedom, the „dominating eye of its popular will", its „tyranny of self". Another contribution to that characterization is the significant popularity of Longfellow with us; apopularity originating in about thesamesourcesasthatofdeGenestet. Beecher Stowe's „Unde Tom'sCabin" (1852) was also a success in our country. Ter Haar'ssentimental poem called „Eliza's Ffight" conveyed some of the impression made by the book in Holland. But how little, for the rest, did Ter Haar understand of that interesting, indpient world with its community made up of redskins, whites and blacks; full of unsolved problems. How little of that wealth of character and new life! How little of the grandeur of its scenery I There was, besides Da Costa, only



one author in our country whose mind possessed sufficiënt expansion to value all this: Potgieter's, to wit. He, too, translated Longfellow and that as early as 18 3 9, but, besides, he also knows Whittier and Bryant; later (1864) he was inspired by his admiration of Hawthorne to compose the delicate sketch „On the way in the rain". As a youthful editor of „De Gids", he evinced his sympathy with the Red Indians and their gloomy future in the study called „Makashaw, or the White Cloud". (1838) He was the first Dutchman who in his poem, „New-York", protested against Washington Irving's caricatures of our ancestors. He twisted a wreath of honour for Washington in his elaborate poem, „Mount Vernon", (1851); another for Abraham Lincoln remained unfinished.
So we see that the interest taken in America, astestifiedby the Dutch literatureofabout 18 3 5 till 187 5 is limited. Still it is remarkable that even in the slack period of 1870 till 1880 we meet with four books of travels, referring to the United States: Croockewit's „American Sketches"(i 870), Obreen's „America, Land and People", (1872) Goudsmit's„Traveller'sNotes" (1874) and CohenStuart's„Six monthsin America" (1875). Indeed
Should auld acquaintance be forgot And days o' lang syne?



Is it the remembrance of „days o' langsyne" which impels Dutchmen again and again to the other side of the ocean, where once New-Amsterday lay? Not only that remembrance, surely, but also so many other causes which Da Costa had already viewed with the mind's eye when he wrote in the poem cited above:
„Our century has beheld during the last eighty years on
those Western Shores „With eyes thirsting for bliss and eager hands held out „Another sheen of glory, another star of hope, „A beacon to old, weary and teeming Europe. „The way of the world has been reversed. To us the West
became the East
„Of a golden age, which is to console mankind for all the
sorrow
„Which we suffered for centuries on end at the hands of
the old tyranny f
„Let us go thither, whence first that vigorous cry of
„Freedom"
„Reverberated through Europe! Thither let all those turn
who need
„Space and life; who want to be remote from dust and
from the cröwd „On shoreless lak es, on mountains reaching to the stars, „On boundless plains, where dearsighted vision ranges on „Unimpeded by any obstacle. Thither let alle those turn
HR9



„Who can be weaned from the past and ruins „And be content with humanity and nature; who want to
work
, ,Either for the bare necessities of life „Or for affluence and treasure".
Hence it is that, apart from emigrants, we see again and again, towards the end of last and the beginningofthe present centuries Dutchmen going out to the continent which, to some, is still „the new world". Wjjnaendts Francken's „Through America" (1892), Van Rijckevorsel's „Impressions of a Journey" (1894), Küyper's „Varia Americana" (1899), Tutein NoUhenius's „New World" (1900), Muller's „Through the Land of Columbus" (1905) maybear witness to this.
Dutchmen have not been content with mere sight-seeing. The names of famous compatriots, such as De Vries, Lorentz, Kapteyn, are known thfpughout the United States; other Dutch scholars (Snouck Hurgron je, De Groot, Eerdmans, Eekhof) delivered lectures there; our nation shared in the Hudson-Celebrations by sending a suggestive and precious present; for years the two countries have been united by a steamboat line of their own. All these are fine and good things, but they do not satisfy those who have an eye to the future; those who feel the need of a lasting centre of Dutch cultural influence in the



ing the relations, between our mental activities and those of the Americans. Such a centre of Dutch influence exists, though it falls very short, indeed, of what it should be. In June 1913 the „Queen Wilhelmina Lectureship" was founded in Columbia University, New York, forpropagating the study of the Dutch language, literature and history. This was no more than was due to our past. Was it not provoking to our national feelings to know that in that great university in the capital of the United States the languages of nearly all civilized nations were taught, except that of the very nation which had the oldest rights there? Fortunately, those who wished to alter existingconditions found sympathy and co-operation, first with William H. Carpenter, professor of the German language and literature, later also with President Nicholas Mürray Butler and the Trustees of that University. Support and information.they found, in this country, with the then Minister of Foreign Affairs, Jonkheer Dr. de Marees van Swinderen and Jonkheer Dr. Loudon, our envoy at Washington, who, as it happened, was then taking a holiday in Holland. Her Majesty, the Queen, allowed us to connect her name with the lectureship that was to be founded. Then the great point was to collect the funds required. We should not have succeeded in this without the support of Mr. Van Aalst, president of the Nederlandsche Handelsmaatschappij, alwaysready to help where truly national enterprise is con-



cerned; of Dr. S. P. van Eeghen, president of the Amsterdam Chamber of Commerce, who, amongst other bene¬
fits, procured usan excellent treasurer in the person of Mr. J. Heldring, who died but too early; of the late Minister J.T. Cremer. Following their example a number of distinguish-
ed Amsterdam merchants supported our scheme in an un! stinted manner. Influential men from Rotterdam, the Hague, [ Leyden, de Zaan and other parts of the country, gave ear to | our call for aid and in this way wesucceeded in collecting the 3 5 ooo guilders required. The Board of Columbia Univérsity had bound itself by an agreement with the Dutch Government to furnish alikesum for the Lectureship. With the proceeds of the com bined funds we hoped to be able to pay a Lecturer during ten years. Possibly we could find the means, during this decade, to establish the Lectureship for good. It was not doubtful who was to be the first Lecturer. In | 1898 Leonard Charles van Noppen, a young American poet of Dutch extraction, M. A. of Princeton University, agreeably surprised all Vondel admirers in this country by ï a translation of „Lucifer" which was fuUy worthy of that august drama and which was reprinted in 1917. He had lived in our country for a considerable time, had studied our language and literature here, had supplemented his I knowledge of our national past by intercourse with scholars | andartistsand deepened his insight into our national character. His „Lucifer" translation had achieved success also



in American leamedandliterary circles; to many Americans itwasaveritable discovery tofind that Holland had produced stich a poet After his return in his native land Van Noppen had tried to enlist the attent ion of his fellow-countrymen also for other productions of our literature; he had sought the support of the Holland Society among others; but evidently the times were not yetripefor such attempts. Anyhow — the sapling had not taken root. This time, however, we got a better chance. During the five years of his Lectureship Van Noppen had done brilliant pioneering work. The number of those who attended his lectures was comparatively small, rarely exceeding ten; but most of those he succeeded ininducingto take up original work. One of his pupils scored a great success with a translation of Kartini' s letters; a second is translating Vondel's „Palamedes"; a third is engaged in lendering the medieval mirade play, „The Seventh Joy of the ViiginMary". Mrs. Watson Cole derived greatbenefit from Van Noppen 's aid in doing van Eeden's „Kleine Johannes" („The Quest") into English(i9i i). Asaresuk of his teaching mention may also be made of Hamilton Vreelandt's „Life of Grotius", for which the author made researches in Holland. Another young American of Dutch extraction, Albert Hyma. M. A., was persuaded by Van Noppen to write a monograph on „theBrotherhoodofthe Common Life", and its influence on European culture of



that age. The young scholar at present lesides in Holland to finish his book under expert guidance. Threeotherpromising students of Columbia University applied successivehr to the Trustees of the Queen Wilhelmi na Lectureship to request a stipend fbr the purpose of residing in Holland for a year or longer. To our great regret we could not comply with those requests on account of lack of funds; but would it not have been valuable for our relations with the United States, to have had these three pioneers of Dutch culture abroad, educated in our country ? The first Queen Wilhelmina Lecturer, justly, did not limit the scope of his activities to tuition in Columbia University. Incited by our board of Trustees several academie institutions in the United States invited him to lecture to them. So it happened that he came to show our flag in the Universities of Chicago, Illinois, Kansas, in Notre Dame University, Colorado College, Leiand Stanford University, in the Universities of Washington and California, JohnHopkins University, The Lowell Institute, Lincoln Memorial Institute and several others. Everywhere he addressed crowded meetings and everywhere — the testimonies of presidents and secretaries of these Institutes are preserved in our archives — he was warmly applauded. Again and again we were greatly impressed to find, from letters addressed to our Board on the subject of Van Noppen's lectures, how glad these Americans were, to have renewed the



ties with Holland. But why do these universities or colleges not appoint a professor or lecturer of their own to teach Dutch ? some reader may ask.
There is, indeed, some ground for such a question. In answering it, we should concede at once that American interest in Dutch is only in its infancy. Still, on the other hand, we must not underrate the diffkulty of inspiring enduring interest on a large scale in that gigantic country. Again, scientifically trained scholars, able and willing to teach Dutch in American acadenuddinstitations do not grow on the bushes. FinaUy and above all „nostra res agitur"; it is worth while for our nation to see that its language, literature, history, culture obtain a lasting place in American mental life.
If we grasp this fact, it is dear that we should be prepared to pay for the benefit.
Thus we got a good opportuhity to found an inteüectüal New-Hoüand in America.
But then the war came. Unde Sam dug up the tomahawk and went on the warpath. The colleges were drained of students; the Americans had other matters to think of than the Dutch language and literature, The Queen Wilhelmina Lecturer was attached, first, to the American Legation at the Hague, later to that in London. Our finances were in an unfavourable condition. As we found out afterwards the Americans had only partly suc-



ceeded in collecting the other half of the 70000 guilders they had promised to furnish and could no longer meet their obligations. Consequently, we had to spend much more than we had bargained for, if we did not want to leave our lecturer in the lurch; our funds dwindled with alarming rapidity. What was to be done now? Could we suffer that to be lost which had been effected with so much trouble ? We might not-; we would not. Fortunately H wtó not necessary; at least not for the present. As soon as the war was over, we renewed our contact wim Columbia University.
The feasibility was considered of extending the scope of the Lectureship in such a way that other subjects relating to Dutch culture should, in future, be treated in the lectures besides those mentioned above. In that case we were to send out a succession of eminent Dutchmen as Queen Wilhelmina Lecturers, each for the time of a year, to spread a more accurate appreciation an d morethorough knowledge of our country and nation. However, the teaching of the Dutch language, literature and history, for which the Lectureship was originally meant, might, in no wise, suffer in consequence.
Meanwhile we had to look out for a new lecturer. Van Noppen wishedto retire for the present, in order to be able to continue his translations of Vondel's „Adam in Exile" and „Samson" undisturbed, and also to finish- his great



poem, „Armageddon", at which he had been working for a long time. Later on he hopes to resumé his propaganda of Dutch culture, which has become dear to him. His irrepressible, infectious enthusiasm and his gifts as a translater render him eminently fit for this task. But, whether hetakes up his lecturing-work againornot, we mayneverforgetthe services he has rendered to our cause in the United States. We are justified in entertaining great hopes of his successor, Dr. A. J. Bamouw, teacher of Dutch in the „Gymnasium" (Grammar School) of the Hague; not only because he speaks and writes English like his native tongue, but also and especially because, by his excellent translations of the „Canterbury Tales", amongst other productions, he has proved himself a man in whom erudition and taste are united. As soon as we heard that Dr. Bamouw was going out to the United States, for a year, as a staff-writer of the well-known weekly „The Nation", we feit a desire to request him to act as a Queen Wilhelmina Lecturer during that period as well. He provedquite willing tocomply with this request. But whence was the money to cometoremunerate him for his services? Fortunately we were helped out by the Society „Nederland-Americka",whichpurposes to cultivate or strengthen the relations between the two countries. Our Board here wishes to express its cordial thanks to that Society.
Dr. Bamouw has already started on a series of popular lec-



tures on the Dutch art of painting in the Institute of Arts and Sciences in New-York; he hopes to begin hiscourse of Dutch language and literature in Columbia University before long; an American student of Dutch extraction is engaged, tinder guidance of the new Lecturer, to compose a thesis onDutch wordsintheEnglishlanguage.In January he will deliver some lectures in Wisconsin University; invitations from other universities are, no doubt, forthcoming.
Fot the present/i.e. for a year, we are out of harm's way. But after that ? ft it not of great importance for our relations with the United States that the Queen Wilhelmina Lectureship should continue to exercise a beneficial influence? I want to dweil on these questions for a moment. „Good wine needs no bush" is one of those proverbs that contain only partial truth. It is true that our sugar, our tobacco, our cocoa, our cheese, our polished diamonds, OUT cattle, our bulbs and so many other Dutch industrial or agricultural products need no bush; they recommend themselves. The same holds good of our science and our pictures. But tne case is different with regard to our language and literature, our history, ouT culture: to these the old adage may be applied: unknown, unloved. Yet we have consulates all oyer the world to look after our economie interests;



consulates to look after our cultural interests are few and far between.
In slow succession a few begin to emerge; in the University of Bonn there has long been a professorship of Dutch language and literature; in the Universities of Berlin and Frankfort there have been lectureshipsof these subjects for some time past; in London University a professorship of Dutch language, literature and history was founded not long ago. The Queen Wilhelmina Ijectureship is a similar centre of Dutch influence. Jf h continues to subsist, its importance may, in course of time, go on increasing: as a seminary for the study of our language, literature and history, as a centre of influence, whence, by meansof lectures, in several parts of the United States, a more accurate and extensive knowledge regarding Holland and itsinhabitants is being prepared; as a model to be copied by other academic institutions in America. In the two first-named respects the Lectureship has already borne fruit; frutification of the last sort will, no doubt, be hpought about by the rivalry of the American Universities amongst themselves ; before the war, at least, a committee, had already been formed for the purpose of founding a chair of Dutch language and literat ure in the University of Michigan. The only question is if the Lectureship in the foremost University of the United States, a Lectureship bearing the Orange banner, will beable to maintain its ground, May



those who sympathize with our endeavours, who can and will help us, adopt the device of the Oranges as their own and insure the future existence of the Queen Wühelmina Lectureship.
1920.







et geestelijk en economisch leven van Nederland
in de jaren 1870—1880 maakt bij een terugblik
JL JLden indruk van een soliede, oude zaak, waar het wat slaperig toeging. Er viel wel wat goeds te krijgen, maar
wie dat wenschte, moest het zelf komen halen en niet op¬
zien tegen wachten. Men keek niet naar buiten, trok er niet zelf op uit, liet zich goede kansen ontglippen. Wetenschap en schilderkunst bloeiden; doch de letterkunde, barometer van den volksgeest, had maar enkele werken van beteekenis aan te wijzen; de ouderen hadden hun beste werk reeds vroeger geleverd; de jongeren stonden op een paar uitzonderingen na, te zeer onder hun invloed om iets eigens te kunnen voortbrengen.
Schaarsch waren de Nederlanders, die zich buitenslands in handel of nijverheid een goede plaats veroverden. Voor Indiê was men huiverig. Wie stelde belang in de Zuidafrikaansche stamverwanten? Japan, waar onze naam nogaltijd een goeden klank had, bood ons een mooie kans, toen het



behoefte kreeg aan ingenieurs en spoorwegen. Maar wij deden er ons voordeel niet mede, in strijd met het oude voorschrift: „jij selt gapen, als men jou pap biedt." Hier kregen wij de pap zelfs in den mond, maar wij waren te traag om te slikken.
Het zou van ondankbaarheid getuigen, indien wij niet erkenden, dat wij nu op een beteren weg zijn. Onze letterkunde en onze overige kunst mogen genoemd worde». Welk klein volk veroverde zóóveel Nobelprijzen? Onze ingenieurs worden naar de verste landen geroepen.JVie tot de vaste lezenfcvftn „Neerlandici" behooren, weten* dat de voortbrengselen van de Nederlandsche Nijverheid en Handel in de gansche wereld aftrek vinden. Het zal de roem blijven van het Algemeen Nederlandsen Verbond en zijn leidsman, Kiewiet de Jonge, dat zij de banden tusschen ons volk en zijn stamverwanten inden vreemde voorgoed hebben aangehaald en versterkt; dat de ader der stamverwantschap, die — om met Da Costa te spreken — „verstikten vergeten" was, door hun toedoen „in den zandgrond geraakt, weder uitschoot en zwol". Het Algemeen Nederlandsen Verbond mag hier genoemd worden, ook omdat de samenhang tusschen geestelijk- en economisch leven op het veld zijner werkzaamheden duidelijker zichtbaar is dan elders. Stamverwantschap is een geestelijk verschijnsel, maar niemand zal de economische betcekenis ervan onder-



schatten, die let op de wassende cijfers van in- en uitvoer, die onze handel met Zuid-Afrika te zien geeft, die let op de nieuwe, rechtstreeksche stoomboot-verbinding met dat land, en op de kansen — al zijn ze nog klein — die ZuidAfrika onzen boekhandel biedt.
Ons volk zwermt weer uit, gelijk in het laatst der 16e en den aanvang der 17e eeuw. Waar zijn tegenwoordig geen Nederlanders gevestigd! Hoevelen, dieinNederland blijven, geven tegenwoordig blijk van levendige belangstelling in het buitenland, door zich met eigen oogen te gaan overtuigen van hetgeen daar omgaat.
In die belangstelling zijn de Vereenigde Staten niet misdeeld. Geen wonder: Nederland had hetMoederland kunnen worden dier groote republiek aan de overzijde van den Oceaan, indien de kleine republiek der Zeven Provinciën toen niet reeds te veel in haar greep had omvat. Sedert ging de heugenis der Nederlandsche kolonisten er niet verloren. Washington Irving mocht den spot drijven met de Knickerbockers, Benjamin Franklin in zijn Autobiographie als eenigen Hollander een dronkeman ten tooneele voeren, wien een bijbel uit den zak rolt—Motley zette een roemrijk deel van ons volksverleden in een aureool, en de Amerikanen, die ons land bezochten, kwamen tot juister inzicht en billijker beoordeeling dan Irving's spotbeelden der oude Nederlanders hun geven konden. Diep verscholen in het



gemoed van menig Amerikaan gloort een vonk van belangstelling en sympathie voor ,#bl*ve little Holland"; aan ons de plicht, die vonk aan te blazen tot vuur en vlanuLaathet waar zijn, dat de Holland-Society meer kon doen om de f betrekkingen met ons land en ons volk te onderhouden— waar is toch ook, dat sommige leden dier Vereeniging hunne sympathie metterdaad hebben getoond. Soms vindt men bewijzen van zulke sympathie, waar men ze niet verwacht zou hebben. Zoo kreeg ik eenige jaren geleden inzage van de onderwerpen, die gedurende een jaar behandeld waren op een dames-debatingclub in North-Carolina. De Nederlandsche maatschappij en beschaving, natuur en kunst moesten dit jaar de stof leveren voor de onderscheidene spreekbeurten. Vttmoedelijk zou een eenigszins ontwikkeld Nederlander op die bijeenkomsten niet veel nieuws geleerd hebben; maar die ruimte van belangstelling waarinTesselachade en de Muiderkring een plaats vonden, zoo goed als Marken, het schaatsenrijden en de kermis, gaf toch te denken.
Anderzijds heeft het te onzent niet ontbroken aan belangstelling in hetgeen daarginds geschiedde, in hetgeen er te zien en te hooren viel* Die belangstelling volgt in den loop der tijden een op- en neergaande lijn, waarvan de spiegel | der literatuur ons iets te zien geeft. Uit de poëzie van den Nieuwnederlandschen kolonist, Jacob Steendam, moeten wij opmaken, dat de lust der Nederlanders in het Moeder-



land, om naar Nieuw-Amsterdam te trekken, gering bleef. Noch zijn Lof van Nieuw-Nederland, noch zijn PrickelVaersen ter aanbeveling van Plockhoy's kolonisatie-plan schijnen veel uitwerking te hebben gehad. Wanneer de Engelschen dan in 1664 de hand leggen op onze nederzetting, verdwijnt Amerika vooreerst uit onzen gezichtskring.
De vrijheidsoorlog der Amerikanen brengt weer wat vaart in het traag-stroomend bloed der Nederlanders van toen. Sedert Pauwel Jonas op het lustig rhythme van het bekende liedje het Hollandsen hart was binnengestapt (1779), bleef het te onzent „Amerika en Washington" wat de klok sloeg. De Amsterdamsche suikerraffinadeur Barend Klyn getuigde in later jaren, welk een diepen indruk die vrijheidsoorlog op de toenmalige jongeren maakte:
't Verlost Amerika goot toen zijn vrijheidsmin Zijn zucht voor orde en wet aan aller harten in.
Peith en Bellamy huldigen Washington in Nederlandsche verzen, de filoloog Van Kooten in Latijnsche; de patriot Swildens stelt Amerika aan de Nederlandsche republiek ten voorbeeld.
Daarna echter gaan die geestdrift en bewondering langzamerhand zakken. In 1793 huldigt de klassiek-gevormde J°. de Bosch Amerikanogals„libertatis matrem"; in 1800 viert Kinker de nagedachtenis van den in het vorig jaar overleden Washington — dan wordt het doodstroom te



[ onzent. Boxman's gedicht Amerika van het jaar 1826 is als een laatste rimpeling, waar vroeger hooge golven gingen, doch overigens valt nergens eenige beweging te zien. Zoo is het niet te verwonderen, dat de jonge Amerikaansche literatuur den rustigen Nederlander van dien tijd weinig smaakte 1 Cooper brengt hem aan het schrikken; zelfs de Recensent ook der Recensenten (1834) veroordeelt De laatste der Mohikanen, dien „wilden en ysselijken roman, die voor hei hart geenerlei en voor het verstandluttel voedsel oplevert.'' Toen deze criticus zich aldus uitliet, was reeds een jonger geslacht in onze letterkunde opgetreden; maar, op een paar uitzonderingen na, bleven de belangstelling en sympathie voor Amerika gedurende de 19e eeuw schaarsch. Echter zijn de weinige voorbeelden van dien aard, welke de literatuur ons toont, niet zonder beteekenis. Het is een bijdrage tot de kenschetsing van het Nederlandsche volk uit het midden der 19e eeuw, dat tegenover de stem der vroegere onverdeelde bewondering voor Amerika zich een andere stem doet hooren: de stem van Da Costa, heraut der antirevolutionnaire partij in wording. In zijn Wachter, wat is er van den nacht (1847) toont hij wel oog voor de grootschheidü de frischheid, de rijke beloften der overzeesche republiek; doch tevens waarschuwt hij voor haar bandelooze vrijheidszucht, den „meesterenden blik van haar volkswu"U haar „heerschappij van 't ik". Een andere bijdrage tot die kenschetsing is de populariteit juist van Longfellow; een



populariteit, voortvloeiend uit ongeveer dezelfde bronnen, waaruit die van De Gén est et voortkwam. Beecher Stowe's De Negerhut (185 2) maakte ook hier opgang; Ter Haar's sentimenteel gedicht EIi%a's vlucht (1854) vertolkte iets van den indruk door dat boek te onzent gemaakt. Doch wat zag Ter Haar overigens van die belangwekkende wereld in wording met haar samenleving van rooden, blanken en zwarten, vol onopgeloste vraagstukken? Wat van dien rijkdom van karakter en nieuw leven? Wat van de grootschheid der natuur?
Er was, behalve Da Costa, slechts één auteur te onzent, wiens geest de daartoe noodige spankracht bezat ^Potgieter Ja, ook hij vertaalde, en reeds in 1839, Longfellow, maar daarnaast kent hij ook Whittier en Bryant; later (1864) schiep hij uit zijn bewondering voor Hawthorne dat fijne, novellistische omtrekje Onder weg in den regen. Van zijne sympathie met de Noordamerikaansche Roodhuiden en hun donkere toekomst gaf de jonge Gids-redacteur blijk in het schetsje Makashaw of de Witte Wolk (1838). Hij was de eerste Nederlander, die in zijn gedicht New- York (1841), protesteerde tegen Washington Irving's karikaturen van ons voorgeslacht. Hij vlocht Washington een eerekrans in zijn doorwrocht gedicht Mount Fernon(i861); een andere, voor Abraham Lincoln, bleef onvoltooid.
Men ziet het: de belangstelling voor Amerika, die uit de



Nederlandsche letterkunde van omstreeks 1835 tot 1875 blijkt, is gering. Maar het is toch opmerkelijk, zelfs in den slappen tijd van 1870 tot 1880, een viertal reisverhalen van Nederlanders aan te treffen, die betrekking hebben op de Vereenigde Staten: Croockewit's Amerikaansche Schetsen (1870), Obreen's Amerika, Landen Volk (1872), Goudsmit's Reisaanteekeningen 1874, en Cohen Stuart's Zes maanden in Amerika (1875). Inderdaad:
Should auld acquaintance be forgot And days o'lang syne?
Is het de heugenis van „days o'lang syne", die de Nederlanders altijd weer naar de overzijde van den Oceaan drijft, waar eens Nieuw-Amsterdam lag? Die heugenis zeker niet alleen, maar ook zooveel andere dingen, die reeds Da Costa met het oog des geestes had aanschouwd, toen hij in zijn bovenvermeld gedicht schreef:
Onze eeuw, sints tachtig jaar, ziet aan die Westerstranden met heilverlangend oog, met uitgebreide handen, een andren glans van roem, een andre ster van hoop voor 't oude en afgetobde en overvolle Euroop! Des werelds loop keerde om. Dat Westen werd ons 't Oosten eens heil tijds, die onze aard van al de smart moet troosten, geleden eeuw aan eeuw van de oude Dwinglandij! Daarheen! van waar het eerst die versche klank van , Vrij" Euroop doordaverde. Daarheenl wie lucht en leven behoeft, wie boven stof en maatschappij wil zweven, op meiren oeverloos, op bergen sterrenhoog,



op velden, eindloos vlak en 't onbeneveld oog door geene oneffenheen beleedigend. Daarhenen! Wie van historie en ruïnen zich kan spenen voor enkel menschheid en natuur; — wie arbeid wil, 't zij voor een bete broods die slechts den honger stiü', hetzij om overvloed en schat.
Zoo zien wij dan ook, afgezien van de landverhuizers, in het laatst der vorige en in den aanvang dezer eeuw, telkens weer Nederlanders zich begeven naar het land, dat voor sommigen nog altijd „de nieuwe wereld" is. Getuigen mogen het Wijnaendt Francken's Door Amerika (1892), Van Ryckevorsel's Reisindrukken (1894), Kuyper's Varia Americana (1899), Tutdn Nolthenius' Nieuwe wereld (1900), Muller's Door bei land van Columbus (1905). Bij reizen hebben de Nederlanders het niet gelaten. De namen van beroemde landgenooten als De Vries, Lorentz, Kapteyn zijn in de Vereenigde Staten overal bekend; andere Nederlandsche geleerden (Snouck Hurgronje, De Groot, Eerdmans, Eekhof) hielden er lezingen; ons volk nam met een zinrijk en kostbaar geschenk deel aan de Hudsonfeesten; sinds jaren zijn de beide landen verbonden door een eigen stoomvaartlijn.
Altemaal mooie of goede dingen, maar niet voldoende voor wie het oog gericht houdt op de toekomst; niet voldoende voor wie behoefte voelt aan een blijvend Nederlandsch centrum van geestelijken invloed in de Vereenigde Staten; aan een nieuwe Holland-Amerika lijn, die de betrekkingen on-



derhoudt tusschen ons geestelijk leven en dat der Amerikanen.
Zulk een centrum van Nederlandschen invloed bestaat, al is het nog op geen voeten of vamen na, wat het wezen moet: in Juni 1913 is aan Columbia-University te NewYork het Queen Wilhelmina-Lecturestup (Koningin Wil- • helmina-Lectoraat) opgericht voor de studie van Nederlandsche taal, letterkunde en geschiedenis. Het mocht dan ook well Was het niet ergerlijk voor ons volksgevoel, dat aan die groote universiteit in de hoofdstad der Vereenigde Staten de talen van bij na alle beschaafde volken onderwezen werden, maar juist niet die van het volk, dat daar de oudste brieven heeft?
Gelukkig vonden wij, die verandering wenschten te brengen in dien toestand, sympathie en medewerking eerst bij den hoogleeraar voor Duitsche taal en letterkunde WiUiam H. Carpenter, later ook bij President Nicholas Murray Butler en de Trustees der Universiteit. Steun en vooriichting vonden wij hier te lande bij den toenmaligen Minister van Buitenlandsche Zaken, Jhr. Mr. De Marees van Swinderen en onzen Gezant te Washington, Jhr. Mr. Loudon, toevallig juist met verlof in Nederland. H.M. de Koningin stond ons toe, Haar naam aan het te stichten Lectoraat te verbinden. Nu kwam het er nog op aan, de noodige gelden bijeen te brengen. Dat zou ons niet gelukt zijn zonder den steun van den Heer Van Aalst, president der Nederlandsche Handel-



maatschappij, altijd bereid te helpen, waar het een waarlijk nationale onderneming geldt; van den heer S. P. vanEeghen, president der Amsterdamsche Kamer van Koophandel, die ons o.a. een voortreffelijken penningmeester bezorgde in den, ook voor on» te vroeg gestorven, J. Heldring; van den oud-minister J. T. C rem er. Op hun voorgang steunden een aantal voorname Amsterdamsche kooplieden ons op onbekrompen wijze. Vermogenden uit Rotterdam, Den Haag, Leiden, de Zaan en andere deelen des lands gaven gehoor aan onze roepstem en zoo gelukte het ons, de benoodigde ƒ 3 5.000 bijeen te brengen. Volgens een overeenkomst met onze Regeering zou het Bestuur van ColumbiaUnivershy eenzelfde som voor het Lectoraat beschikbaar stellen. Met die gezamenlijke gelden hoopten wij tien jaar lang een Lector te kunnen bezoldigen. Misschien zou het ons in dien tij d gelukken, het Lectoraat voorgoed te vestigen. Wie de eerste Lector zou zijn, was niet twijfelachtig. In 1898 had Leonard Charles van Noppen, een jong Amerikaansch 1 dichter van Hollandschen bloede, M. A. van PrincetonUniversity, alle Vondel-vrienden hier te lande verrast met een vertaling van lucifer, dat koninldijk stuk ten volle waardig en die in 1917 een tweeden druk beleefde. Hij had geruimen tijd in ons land vertoefd, er onze taal en letterkunde bestudeerd, in den omgang met geleerden en kunstenaars zijn kennis van ons volksverleden aangevuld, zijn inzicht in ons volkskarakter verdiept. Zijn Lucifer-vertaling



had ook in Amerikaan sche geleerde en geletterde kringen opgang gemaakt; voor vele Amerikanen was het een ware ontdekking, dat Nederland zulk een dichter had voortgebracht. Teruggekeerd naar zijn land, had Van Noppen beproefd de aandacht zijner landgenooten te winnen ookvoor andere voortbrengselen onzer letterkunde; hij had steun gezocht o.a. bij de Holland-Society; doch blijkbaar was de tijd nog niet rijp voor zulke pogingen. In allen gevalle — het boompje was niet aangeslagen. Ditmaal echter kregen wij een betere kans. In de vijfjaren van zijn Lectoraat heeft Van Noppen prachtig pionierswerk verricht. Het aantal dergenen, die zijne lessen volgden, was betrekkelijk gering, steeg zelden boven de tien; doch de meesten hunner wist hij door zijn geestdrift op te wekken tot eigen werk. Een zijner leerlingen had onlangs veel succes rttet een vertaling van Kartini's Jbrievenj_ een tweede is bezig met een vertaling van Vondel's Palamedes; een derde met een vertolking van het middeleeuwsch geestelijk drama. De Sevensle Bliscapvan Maria. MtS. Watson Cole deed haar voordeel met Van Noppen's hulp bij hare vertaling van Vatt Eeden's Kleine Johannes ( Tbe Quest) 1911. Als een uitvloeisel mede van zijn onderwip mag genoemd worden Hamilton Vreejandts Life of Grotius, waarvoor de schrijver hier te lande studiën heeft gemaakt. Een ander jong Amerikaan van Nederlandsche afkomst, Albert Hyma (M. A.), werd door Van Noppen
HÉ



opgewekt tot het schrijven van een monografie over de Broederschap der Gemeenen Levens en haar invloed op de Europeesche cultuur van dien tijd. Deze jonge geleerde vertoeft op het oogenblik in Nederland om onder de leiding van .deskundigen zijn boek te voltooien. Drie andere, veelbelovende, jonge Amerikanen, kweekelingen van Columbia-University, richtten zich achtereenvolgens tot het Bestuur van het Koningin Wilhelmina-Lectoraat met het verzoek om een beurs, ten einde een jaar of langer in Nederland te kunnen studeeren. Tot ons groot leedwezen konden wij deze verzoeken niet inwilligen wegens gebrek aan het noodige geld; maar zou het niet veel waard aijn geweest voor onze betrekkingen tot de Vereenigde Staten, indien wij de gelegenheid hadden gehad hier een drietal wegbereiders onzer cultuur in den vreemde te vormen? Terecht heeft de eerste Koningin Wilhelmina Lector zijn werkkring niet beperkt tot het onderwijs aan CohimbiaUniversity. Op aanstichting van ons Bestuur noodigden verscheidene instellingen voor Hooger Onderwijs in de Vereenigde Staten hem uit tot het houden van lezingen. Zoo kwam hij dan onze vlag vertoonen aan de universiteiten van Chicago, Illinois, Kansas, aan NotreDameUmveisitj^ Colorado College, Leiand Stanford University, aan de universiteiten van Washington en Californië, Johns Hopkins University, The Lowett Institute, Lincoln Memorial InsuV tute en verscheidene andere. Overal sprak hij voor volle



zalen, en overal — de getuigenissen van Presidenten of Secretarissen dier instellingen van H. O. liggen in ons archief — vond hij veel bijval. Telkens trof het ons opnieuw, uit de brieven aan ons Bestuur gericht naar aanleiding van Van Noppen's lezingen, op te merken, hoeveel genoegen het dezen Amerikanen deed, de banden met Nederland weer te hebben aangeknoopt. Maar waarom stellen de universiteiten of colleges dan zelf geen professor of lector voor het Nederlandsch aan? zal misschien iemand vragen. Er bestaat inderdaad eenige reden tot het stellen dier vraag. In antwoord daarop worde al dadelijk toegegeven, dat de Amerikaansche belangstelling voor de Nederlandsche beschaving nog in haar opkomst is. Doch anderzijds vergete men niet, wat het in heeft, blijvende belangstelling op groote schaal te wekken in dat reuzenland. Voorts: wetenschappelijk gevormden, in staat en geneigd om hetNederlandsch te onderwijzen aan Amerikaansche instellingen van H. O., zijn niet opgeschept. Tenslotte, en bovenal: „nostra res agitür" • het is voor ons volk veel waard,-indien onze taal, letterkunde, geschiedenis en beschaving een vaste plaats
verwerven in het Amerikaansche geestesleven. Zien wij dat in, dan moeten wij er iets voor over hebben. Zoo kregen wij dan een mooie kans, om een geestelijk Nieuw-Holland in Amerika te stichten. Maar toen kwam het varken — het oorlogszwijn — met zijn langen snuit en blies het heele vertelseltje jaiti UncleSam groefde torna-



hawk op en ging op het oorlogspad. De colleges liepen leeg; met Nederlandsche taal en letterkunde moest men de Amerikanen vooreerst niet aan boord komen. De Queen Wilhelmina Lector werd toegevoegd aan het Amerikaansch gezantschap in Den Haag, later aan dat te Londen. Met onze financiën stond het niet gunstig. Zooals ons eerst bleek, waren de Amerikanen er slechts ten deele in geslaagd, de afgesproken helft der som van ƒ70.000 bijeen te brengen, en konden zij ten slotte hunne verplichtingen niet meer nakomen. Wij moesten dus, wilden wij onzen lector niet in den steek laten, veel meer uitgeven dan wij hadden berekend; onze geldmiddelen slonken angstwekkend snel. Wat stond ons nu te doen? Verloren laten gaan, wat met zooveel moeite tot stand was gebracht? Dat mochten wij niet; dat wilden wij niet. Gelukkig behoefde het ook niet; althans nog niet dadelijk. Zoodra de oorlog ten einde was, hebben wij ons weer met Columbia University in verbinding gesteld.
De mogelijkheid werd overwogen, den werkkring van het Lectoraat zóó uit te breiden dat in het vervolg ook andere deelen der Nederlandsche beschaving dan bovengenoemde op de Lectures zouden behandeld worden. Wij zouden dan telkens een of anderen Nederlander van beteekenis als Q, W. Lector voor den tijd van een jaar uitzenden om juister inzicht en vollediger kennis aangaande ons land en ons volk te verbreiden. Het onderwijs in Nederlandsche



taal, letterkunde en geschiedenis, waarvoor het Lectoraat oorspronkelijk is opgericht, mocht daardoor echter niet in het gedrang komen.
Ondertusschen moesten wij omzien naar een nieuwen Lector. Van Noppen wenschte. zich vooreerst terug te trekken, om ongestoord te kunnen voortwerken aan zijne vertalingen van Vondel's Samson en Adam in Ballingschap, ook aan de voltooiing van het groote gedicht Armageddon dat hij sinds lang op het getouw heeft staan. Later hoopt hij de propaganda voor het Nederlandsch, die hem hef is geworden, te hervatten. Zijn onverdoofbaar, aanstekelijk enthousiasme en zijn gaven als vertaler maken hem daarvoor bij uitstek geschikt. Maar hetzij hij zijne werkzaamheid als Lecturer hervatte of niet, wij zullen nimmer mogen vergeten, welke groote diensten hij aan onze zaak in de V. S. heeft bewezen.
Van zijn opvolger, Dr. A. J.Barnouw.leeraarinhetNederlandsch aan het Haagsch gymnasium, mogen wij goede verwachtingen koesteren; niet alleen ómdat hij het Engelsch spreekt en schrijft als zijn moedertaal, maar ook en vooral, omdat hij zich, o.a. door zijne uitnemende vertalingen der Canterbury-Talts, heeft doen kennen als een man, die geleerdheid en smaak in zich vereenigt. Zoodra wij vernamen, dat Dr. Bamouw voor een jaar naar de V.S.zou vertrekken als medewerker aan het bekende weekblad The Nation, rees bij ons de wensch, hem aan te zoeken in dat jaar tevens



als CL W. Lector op te treden. Aan lust daartoe ontbrak het den aangezochte geenszins. Maar vanwaar moest het geld komen, noodig om hem te bezoldigen? Gelukkig werden wij uit den brand geholpen door de Vereeniging . „Néderland-Amerika", die zich ten doel stelt de betrekkingen tusschen beide landen aan te kweeken of te verlevendigen. Aan die Vereeniging zij hier namens ons Bestuur, een woord van oprechten dank gebracht. Reeds heeft Dr. Bamouw een begin gemaakt met een reeks populaire voordrachten over Nederlandsche schilderkunst in het Institute of Arts and Sciences te New-York; zijne colleges over Nederlandsche taal en letterkunde aan Columbia University hoopt hij binnenkort aan te vangen; een Amerikaansch student van Nederlandsche afkomst is bezig onder leiding van den nieuwen Lector een proefschrift te bewerken over Nederlandsche woorden inhetEngelsch. In Januari zal hij eenige lezingen houden aan Wisconsin* * University; uitnoodigingen van andere universiteiten zullen wel niet op zich laten wachten.
Voorloopig, d.w.z. voor een jaar, zijn wij dus geborgen. Maar daarna? Is het niet van groot belang voor onze betrekkingen tot de V.S., dat het Koningin Wilhelmina-Lectoraat zijn invloed blijve oefenen? Bij deze vragen wensch ik ten slotte nog even stil te staan. „Goede wijn behoeft geen krans" is een der spreekwoorden, die slechts binnen



zekere grenzen ,,ware woorden" mogen heeten. Zeker, onze suiker, onze tabak, onze cacao, onze kaas, onze geslepen diamanten, ons vee, onze bloembollen en zooveel andere voortbrengselen van onze nijverheid of onzen landbouw behoeven geen krans; zij kransen zich zelve. Zoo is het ook met onze wetenschap en onze schilderkunst. Doch met onze taal en letterkunde, onze geschiedenis en onze beschaving is het anders: daar maakt onbekend onbemind. En echter hebben wij overal in den vreemde consulaten voor de belangen van ons economisch leven; naar consulaten voor ons geestelijk leven moet men met een lantarentje zoeken.
Langzaam aan beginnen er enkele voor den dag te komen: aan de universiteit te Bonn bestaat sinds lang een professoraat voor Nederlandsche taal en letterkunde; aan de universiteiten te Berlijn en Frankfort sinds eenigen tijd lectoraten voor die vakken; onlangs is aan London University een professoraat voor Nederlandsche taal, letterkunde en geschiedenis gesticht. Zulk een centrum van Nederlandschen invloed hebben wij ook in het Koningin Wilhelmina-Lectoraat. Blijft het bestaan, dan zal het mettertijd van steeds meer beteekenis kunnen worden: als een kweekplaats van studie onzer taal, letterkunde en geschiedenis; als een invloeds-centrale vanwaar o.a. door middel van lezingen in onderscheiden deelen der V. S* juister en vollediger kennis aangaande Nederland en zijn bewoners verbreid wordt; als



een voorbeeld ter navolging voor andere instellingen van Hooger Onderwijs in Amerika. In de twee eerstgenoemde opzichten heeft het lectoraat reeds goede vrucht gedragen; voor vruchten van de laatste soort zal de onderlinge naijver der Amerikaansche universiteiten wel zorgen; yoór den oorlog was er althans reeds een Commissie gevormd, die de oprichting van een leerstoel voor Nederlandsche taal en letterkunde aan de universiteit van Michigan ten doel had. De vraag is slechts, of het Lectoraat aan de voornaamste universiteit der V. S., het lectoraat dat de vlag van Oranje voert, zich zal kunnen handhaven. Mogen zij, die met ons streven instemmen, die ons willen en kunnen helpen, Oranje's devies tot het hunne maken en de toekomst van het Koningin Wilhelmina-Lectoraat verzekeren.
1920.