Op 4e vrije markt kosten ze 100—120 r., uw geheele maandsalaris.
Een japon, een hoed, 2 zakdoeken, 2 paar kousen, een hemd, een broek — ziedaar uw heele toilet voor een jaar en dan is 't nog moeilijk om het te krijgen. Daarvoor moet ge eindeloos in de rij staan en met welk een honger hebt ge te worstelen, voordat ge kunt besluiten om iets te koopen om uw lichaam te dekken en niet om u te voeden, want ge hebt altijd honger.
Ge ziet, dat met zulk een budget het leven van den arbeider niet gemakkelijk is. Het heele gezin moet mee arbeiden om er te komen.
Maar, zult ge misschien zeggen, er is gelukkig geen werkloosheid Ja, dat is zoo. Laat mij u echter vertellen, hoe de Sovjets zorgen, dat er geen werkloozen zijn.
Hans Siemsen — Vóór of tegen Rusland
In de Vereenigde Staten zijn tegenwoordig ongeveer 7 millioen werkloozen, in het kleinere Duitschland zijn er ongeveer 5 millioen. Maar in Rusland is er geen enkele.
Hoe doen de Sovjets dat?
Ik zal daarop antwoorden met twee vragen.
Hebt gij opgemerkt, dat er in Sovjet-Rusland geen werkloozen zijn sedert September 1931? Ik kan me den datum niet meer herinneren, maar in September 1931 verscheen het decreet, dat de afdeeling werkloosheid van de Arbeidsbeurs ophief, en verklaarde, dat voortaan de arbeiders, die zonder werk kwamen, alleen twee weken loon vooruit zullen ontvangen, maar dat iedere «itkeering zal worden opgeheven, want er is werk genoeg in het land en dat men, ingeval men in zijn vale niets vinden kan, verplicht is werk aan te nemen in een andere branche.
Een jaar later, toen men zag, dat deze maatregel niet voldoende was, bepaalde men bovendien nog, dat wie in twee weken geen werk kon krijgen, geen broodrantsoen en geen levensmiddelenkaart meer kreeg. Terzelfder tijd zoudt gij in de officieele couranten kunnen



teekenis van deze formules, maar met verwondering en verontwaardiging, ziet men nu, dat wij, intellectueelen, de slachtoffers van deze nieuwe revolutie geworden zijn
Hoe? Na tien jaren van arbeid, zelfopoffering en toewijding, hebben ze hun „revolutionnaire scheppingen" aan ons te danken Wij hebben iO jaren van opoffering en arbeid doorstaan en die daarom, dunkt ons recht hadden op eenige erkentelijkheid, en wij vielen in ongenade.
Ja, men verbande ons op 't oogenblik, waarop men zelfs geen specialisten had om ons te vervangen, waarop ons vertrek alle treinen der cultuur met ondergang bedreigde. En dit alles, opdat men aan het publiek, vooral aan de buitenlanders de oorzaken van het mislukken van 't vijf-jarenplan zou kunnen duidelijk maken.
Ik kan u niet zeggen, hoe grievend en onrechtvaardig dat was. Ieder regime heeft misschien zijn slachtoffers, maar slachtoffer zijn is tragisch.
Ik vraag u wel excuus, dat ik ook voor mijzelf moet spreken Ik kan geen namen van anderen noemen, want de G.P.Oe zou ze vervolgen als zijnde mijn vrienden. Maar ik verzeker u, dat mijn ellende geen uitzondering is, dat er veel menschen zijn, die veel meer geleden hebben dan ik en mijn familie.
Eens in dè lente van 1930, toen het arrestaties en verbanning regende op de specialisten, die het gouvernement aansprakelijk wilde stellen voor de mislukkingen van het fantastische en absurde vijf-jarenplan, maar waaromtrent ieder van ons alle mogelijke pogingen deed, om het levensvatbaar te maken; — eens zeg ik, kreeg ik van mijn man, die toen te M. werkte, terwijl ik in L. woonde, een briefje, dat niet per post verzonden was.
„Verbrand alles. S. en K. gearresteerd". S. en K. waren de vrienden van mijn man, menschen van onbesproken eerlijkheid,
„Verbrand alles", zei ik tot mijzelf. Maar zjjn wij samenzweerders en politieke misdadigers?



Het is even logisch om de tafels en de stoelen te verbranden als brieven en foto's. De brieven — getuigen van onze vriendschap voor eenige beschaafde menschen; de foto's — eenige portretten van ouders en jeugdvrienden. Wij hadden beiden een leven van 15 jaren arbeid in dienst van 't land, zonder persoonlijk voordeel te bedoelen. Hoe konden wij nu verdacht worden? Wat kon men ons verwijten? Met die moeilijkheid zat ieder verdachte. Persoonlijk had men ons niets te verwijten, maar uit een oogpunt van politiek), beschouwde het gouvernement onze ondergang en de ondergang van de intellectueele klasse, op dit oogenblik voordeelig.
Hoe vaak hebben we, in de gevangenis zittende, het lot benijd van dieven en struikroovers. Die hebben hun misdaad gehad, zq zullen hun straf krijgen. De zaak is eenvoudig en van zeker standpunt logisch, maar de terechtstelling zien naderen als men niets mig/iann heeft, d.w.z. als er geen middel is om zich te verdedigen en te rechtvaardigen; vallen onder de slagen van de politiek, die misschien binnen 6 maanden of een jaar veranderen zal, wanneer wij reeds Veroordeeld of terechtgesteld zijn, ach — dat is iets dat alleen zij kunnen begrijpen, die ook geleden hebben onder een onrechtvaardige politiek Ik heb niet het talent om u te schilderen den toestand, waarin wij ons bevonden, terwijl wij dit lot voelden naderen.
Verscheidenen, die deze schrikkelijke verwachting niet konden verdragen, beroofden zich van 't leven. De zelfmoorden van wetenschappelijke mannen, van specialisten, van jonge menschen zelfs van overtuigde communisten namen toe zoo zeer, dat de dagbladen bevel ontvingen, om er niet van te spreken.
In den herfst van 1930 lazen wij in de dagbladen het vonnis van de terechtstelling van 48 „saboteurs"; het waren van de beste geleerden. Millioenen anderen zuchtten in de gevangenis. Iedereen werd geterroriseerd; op straat keerde men zich bij iedere schrede om, terwijl men het oog spitste en beefde bij ieder



geluid. Wanneer men den dag zoo goed en zoo kwaad als het ging had doorgebracht met zijn dagelijksch werk, ging men naar zijn huis, waar alles koud, vreemd en onverschillig leek. Wij hadden het gevoel, dat wij elkander voor 't laatst zagen, dat we ons voor 't laatst aan tafel zetten. Men dacht aan vrienden, die op een even ongeduchte als vreeselijke wijze gestorven waren en men vroeg zich af: „wanneer zal 't onze beurt zijn?"
Ach, als gij had kunnen hooren, wat mijn jongen me vroeg 's avonds, als hij niet inslapen kon
„Moeder, hoeveel dekabristen zijn er doodgeschoten?" Hij sprak van den opstand, die uitbrak in December 1825 na den dood van Alexander L
— Vijf.
— En toen de broeder van Lenin een aanslag gepleegd heeft op het leven van den Czaar?
Ook vijf, maar die werden niet gefusilleerd, doch opgehangen
Is dat niet hetzelfde? Ik zweeg.
Moeder, waarom doodt men er nu zooveel, 48?
Je zult 't later wel begrijpen. Ga nu slapen.
Slapen, maar hoe zou de slaap van den kleine zijn als zijn gedachten werden verschrikt door deze dooden? Hij wilde weten, hij trachtte te begrijpen, waarom men doodde ook nu, misschien zou zijn vader ook al gedood zijn. En ik had niets om hem te kalmeeren.
En dan, als de jongen ingeslapen was, wat 'n vreeselijke uren hadden wij te leven en door te maken lederen avond, iederen nacht, steeds in afwachting van de dreigende arrestatie.
Tien uur, elf uur, middernacht. Dat is hun gewone uur. En men luisterde naar iederen stap, ieder geluid, ieder geluid van de bel aan de deur. Eén uur, twee uur, hoe vaak kromp ons hart ineen van angst als in de stilte van den nacht het geluid van een automobiel, doordringend en vreeselijk in onze ooren klonk — daar zijn ze, ze komen Neen, naast ons houdt de gevangeniswagen stil, „de zwarte raaf' zoo-



als men hem in Rusland noemt.
Zouden wq lafaards zijn? Neen. Niet de dood joeg ons vrees aan. Maar dat onverdraaglijke afwachten van een wild en brutaal geweld, waartegen geen verdediging noch beveiliging mogelijk is.
Zoo gingen een maand lang alle nachten voorbij. Soms zei mijn man uitgeput tot mij: Ach, stierf ik maar. Dat zou 't eenvoudigst zijn. Ik zou je bevrijden, jou en den kleinen jongen, misschien zou men je elders geen leed doen.
Neen, zei ik, neen. Al is ons leven verloren, wij moeten alle energie wijden aan de redding van ons kind
De catastrophe kwam nog ongedacht. Toen ik eens van nüjn werk weer thuiskwam, vond ik een agent van de G.P.Oe in ons huis, die een bevel tot arrestatie bij zich had Het gerechtelijk onderzoek was oppervlakkig geweest, omdat 't niets dan een voorwendsel was, maar wij hadden geen huis meer. Alles was ijzig dood geworden rondom ons. Mijn man verkleedde zich en zocht een en ander bijeen voor zijn reis. Ik hielp hem zonder een woord te spreken. Wij wisten niet of wij nog levend waren of dat wij gevangen waren.
Ik was bijna zeker, dat dit de dood zou zijn voor mijn man, want zijn 48 kameraden waren reeds omgebracht. Ikzelf, ik had geen lust meer om te leven, ik zou er verre de voorkeur aan gegeven hebben, om een eind te maken aan mijn droevige dagen, maar ik had er het recht niet toe, zoolang hij nog leefde en ik alleen hem tot hulp kon zqn En dan nüjn kind Ik moest bhjven leven om den draad van twee andere levens niet af te snijden.
Gedurende vier maanden heb ik een ongelooflijk bestaan geleid Ik moest alleen het brood verdienen voor nüjn kind, nüjn man in de gevangenis van voedsel voorzien, werken 12-14 uur per dag met den dood in mijn ziel. Als men nu gekomen was om mij ook te arresteeren, ik was aan 't eind van mijn krachten. Een zenuwpijn maakte me bijna blind en den volgenden morgen voorspelde de dokter mij, dat



ik geheel blind zou worden, als ik voortging met mij zoo boven mate in te spannen.
Ach, die arrestatie. Nacht, één uur in den morgen. Een hevige trek aan de bel — de agenten van de G.P.Oe. Mijn arme kleine jongen nüjn lieveling, ik moest hem alleen laten, overgeleverd aan vreemden. Het scheen nüj gemakkelijker te sterven dan zoo nüjn kind te verlaten Ik had moeite, om me overeind te houden maar ik moest me beheerschen, om geen vrees voor de Tchekisten te laten blijken.
Ik moest nog een huiveringwekkende huiszoeking bijwonen. Ze hebben alles onderzocht: schrijftafel, bibliotheek, bed, kasten Met cinomatografische snelheid werd de kamer een voorbeeldelooze chaos. De boeken werden één voor één op den grond gegooid De oude boeken in leeren banden vielen stuk op den grond, de groote kunstwerken werden op den divan of op stoelen gegooid, waarvan zij afgleden op den grond De muziekbanden volgden op de boeken Ik weet niet, wat zij zochten Geld of documenten? Later begreep ik, dat dit alles gebeurde om nüj vrees aan te jagen. Ik werd gearresteerd, omdat nüjn man geweigerd had te bekennen, dat hij een saboteur was. Hij is het nooit geweest; hij heeft het ontkend en toen men van hem eischte na allerlei bedreigingen, dat hij alleen drie woorden zou schrijven, nL: „ik ben schuldig" en dat anders zijn vrouw zou gearresteerd worden, heeft hij ze toch niet geschreven. Na nüjn arrestatie stelde men hem een tweede dilemma, óf hij deze drie daarvoor vastgestelde woorden wilde neerschrijven en ik zou onmiddellijk in vrijheid gesteld worden, en zoo niet, hij zou gefusilleerd en ik voor 10 jaar in de gevangenis gezet worden en nüjn zoon naar een asyl voor „bespr" dwz. voor vagebonden gaan Hij heeft dien leugen niet geteekend Wat heeft hij geleden, hij die in heel het leven niets liefhad dan zijn gezin en zjjn werk; ik kan 't me haast niet verbeelden, maar ik ben er trotsch op te zeggen en te herhalen: hij heeft niet geteekend, hij heeft ontkend ondanks iedere bedreiging, zelfs al leidde men



hem naar den kelder, om hem te doen gelooven, dat hij gefusilleerd zou worden, Jüj is flink gebleven en deze stoutmoedigheid maakte indruk zelfs op de agenten van de G.P.Oe. Hij kreeg 5 jaar gevangenisstraf, mij heeft men na 5 maanden vrijgelaten.
Ik wenschte, dat ik u een sovjet-gevangenis kon laten zien Vuile trappen, nauwe en sombere gangen, gewelfde cellen, die grafkelders leken, vanwaar men den hemel niet zien kan Onder de stomme bewakers bevond zich een vrouw, een vroegere prostituee, met bleek gezicht en met een gat op de plaats van den neus. Grof, met schelle stem beleedigde zij de gevangenen, maar behandelde hen ten minste met zekere menschelijke eenvoudigheid We hielden nog meer van haar dan van die jonge mannen, militaire wachters, keurig gekleed, die ons geen 5 minuten rust gaven over dag en ons ieder kwartier wekten in den nacht. Ik zou u wel graag vertellen van het lot van mijn ongelukkige gezellinnen, van wie 't meerendeel reeds meer dan een jaar gevangen zat. De meesten waren gevangen genomen om invloed op hun mannen uit te oefenen, men ondervroeg ze zelfs niet, men liet ze maanden en maanden lijden, haar gezondheid ja zelfs haar verstand verliezen, want wij hadden twee krankzinnigen in de 35 cellen van onze gevangenis-afdeeling. Velen van hen pleegden zelfmoord, door zich de aderen te openen met een stuk glasruit of zich op te hangen
Ach, 't is alles een opeenhooping van ellende en lijden.
Ik moet u ook nog vertellen van het ondervragen, dat de rechters van de G.P.Oe deden, en hoe zq mij beschuldigden van alle mogelijke misdaden, sabotage, spionnage, enz. en dreigden nüj te zullen fusiUeeren. Eén vooral hield veel van dit spelletje. Hij toonde nüj zijn gemeene afzichtelijke hand, die uit een vuil hemd stak en hij vertelde nüj, dat hij al negen jaar die zaakjes opknapte en dat hij met plezier nüj een kogel in nüjn nek zou jagen, als ik niet naar zijn pijpen wilde dansen. Dat



duurde uren. Dat alles had de bedoeling, om te beproeven hoe lang nüjn zenuwen het zouden uithouden. Na dit alles scheen nüjn cel me een toevluchtsoord, het gekras van den sleutel leek me muziek. Doodmoe lag ik nachten en nachten slapeloos op nüjn vuile stroomatras. Maar ik kan u zeggen, mijn wil was niet gebroken Ik heb niemand belasterd, ik heb van niemand kwaad gezegd; toen men nüj uit de gevangenis bracht, kon ik ternauwernood staan, maar ik had geen vlek op mijn geweten.
Gij, die u niet kunt voorstellen, wat het is, al die ondervragingen van de G.P.Oe te moeten doorstaan, en geen misdaad te willen bekennen, die men nooit bedreven heeft, gij kunt niet weten, dat een denkbeeldige misdaad bekennen, dikwijls bet eekent al uw naasten en al uw vrienden te verraden. Want als gij uw misdaad hebt bedreven tegen het Sovjet-gouvernement, als gij een saboteur zijt, dan zal de schaduw van uw misdaad vallen op allen, die u omringen en de G.P.Oe zal hen arresteeren, om ook hen tot bekentenis te brengen. Zoo vindt de G.P.Oe de verdachte saboteurs, de zondebokken van hun politiek opdat de buitenlanders, die het leven van het Sovjet-land niet kennen, zoomin als de methode van de G.P.Oe, verbaasd zullen staan over de heldhaftige worsteling, die het Bolsjewistische gouvernement heeft te voeren.
Ik was dus ontslagen, maar tegelijkertijd wist ik, dat mijn man naar Solovski was gezonden, 3'/2 maand geleden, dat heel ons „proces" den 13en April was afgeloopen, en dat men nüj bqna vier maanden lang in de gevangenis vergeten heeft want ik werd pas ontslagen den lOen Augustus.
In mijn huis vond ik, wat ik verwacht had: vreemden, wanorde, de beste meubels ver» kocht. Maar één kreet overstemde alles: „Moeder!"
Een kreet vol van blijdschap, van tranen, van verwondering, van liefde, van verdriet, van alles, wat zich had opgehoopt in het hart van mijn verlaten kind.



Hij was mager, bedekt met lompen, zijn broek werd opgehouden door een spijker, want de knoopen waren er af en hij kon ze er niet aannaaien. — Moeder! nu eens zei hij het zacht, dan weer hard, of vleiend, of klagend, terwijl lüj geen ander woord kon uiten.
Eensklaps zweeg hij, zijn gezicht werd droevig en ernstig.
„Ik heb vader gezien," zei hij.
't Was me onmogelijk om een woord te zeggen, een kreet ontsnapte mijn keel.
„Wanneer?" vroeg ik eindelijk.
„In April, voor zijn wegvoering."
„Hoe was 't met hem?"
„Hij was erg bleek, misschien wel ziek."
„Wat heeft hij gezegd?"
„Hij zei mij, dat ik met u mee moest gaan, als men u verbande."
Wij bleven stil. Eindelijk zei hij:
„Zullen we naar vader gaan?"
„Ja, binnen kort."
Nu wist ik, wat ik te doen had in 't leven.
In 't gansche heelal waren twee wezens mij lief en wij moesten tot eiken prijs alle drie weer bij elkaar komen. De G.P.Oe heeft onze levens gebroken, hij heeft ons weggeworpen zonder eenige hoop als andere burgers nog eens weer in vrijheid te mogen leven. Vijf jaar verbanning voor nüjn man zouden zeker nog verlengd worden door een wegvoering naar een afgelegen provincie; ik had geen werk meer; ons kind kon zijn school niet afloopen, omdat hij geen recht had om op een technische school te gaan en nog minder naar de Universiteit.
Toen ik mijn man in zijn gevangenschap bezocht, bevond hij zich reeds te Kern, ik dacht er wel wat anders van, nl. dat mijn man nog maar één of twee jaar leven zou, als hij gevangen bleef, want zijn levensomstandigheden en zijn werk waren zoo. dat een man het niet uithouden kan bij 16 uur werken per dag met 400 gram zwart brood, een slecht en walgelijk watersoepje, koude, vuile barakken, vol luizen; 1000 man per barak en een breedte 50 c.M. per persoon op de vuile, kale planken.



Ik begreep ook, dat wij intellectueelen „als klasse" uitgeroeid zouden worden. Van de 10.000 gevangenen bestond de helft uit professors, ingenieurs en dokters. Deze massa intellectueelen verbannen naar de moerassen in de poolstreken en te weten, dat zij geen fout of misdaad begaan hebben, maar dat er niettemin geen hoop meer is voor hen, die het verstand en de cultuur der natie zijn.... Neen.... Ik zal niet behooren onder hen, die zich stom en onderworpen zullen laten afslachten.
Van dat oogenblik af hadden mijn man en ik slechts één gedachte — vluchten, de vrijheid zien te krijgen voor ons en ons kind, en deze vrijheid te betalen door ons met alle krachten te wijden aan het bekend maken der waarheid omtrent ons ongelukkige land
Zoo leven er velen in Sovjet-Rusland De gevangenis en het verbanningsoord is een zoo algemeen verschijnsel in 't leven van iedereen, dat men volle recht heeft, om met den volksmond te zeggen: „Wie niet gevangen gezeten heeft, is 't nog te wachten."
Er zijn oogenblikken in het leven van iederen Sovjet-burger, waarin het leven zijn normalen -loop schijnt te hebben: waarin de boer het (men kan niet meer zeggen zijn) land bebouwt, waarin de arbeider werkt in de fabriek en de specialist aan zjjn intellectueele taak. Er zijn oogenblikken, waarin iedereen een zekere voldoening kan vinden in zijn arbeid, waarin het leven beschenen wordt door het enthousiasme van het succes, want het land boe het ook lijdt, leeft met energie, maar.... ieders leven is in de hand van het gouvernement. Men heeft zijn levensbestaan zoolang men als nuttig beschouwd wordt; in 't tegenovergestelde geval ontziet de G.P.Oe zich niet om te „liquideeren", wie het ook zij.
Gedurende al de 17 jaren van de revolutie hoort het Russische volk spreken van den socialistischen heilstaat en ondervindt in werkelijkheid, dat vrijheid gelijkheid en broederschap slechts oude verhaaltjes zijn, oude liederen van meer dan honderd jaar geleden, die



men beter vergeten ken dan er zooveel voor te lijden.
Het zou me onmogelijk zijn, u de heele historie van onze vlucht te vertellen. Ik hoop, dat gij ze eens lezen zult Ik verzoek u alleen goed te willen begrijpen de beteekenis van de feiten, die ik u laat zien , Acht maanden wachten, want alleen in den zomer zouden we kunnen ontvluchten. Een nieuwe reis naar 't gevangenkamp in 't Noorden, als door ontdekking van mijn pogingen mijn plan verraden werd, zou een zekere dood zijn voor nüjn man en voor nüj.
Het onmiddellijke gevaar was, om het dorp te verlaten, waar mijn man gevangen zat.
Wij waren van plan bij klaarlichten dag te gaan, in de onderstelling, dat het 't beste was, om geen argwaan te wekken Maar wat heeft dat een moeite en een energie gekost
De handigheid, om een schuit van de GJP.Oe te bemachtigen en de stoutmoedigheid om de golf van de Witte Zee over te steken, waarbij alleen roeien kon een man, die verzwakt was door de gevangenschap en 't werk in 't gevangenkamp, een jongen van 13 jaar en een vrouw, die, zooals gij ziet, in 't geheel niet sterk is.
Daarna nüjn onhandigheid, om het kompas en de kaart in 't water te laten vallen
Ja, 't was meer dan een onhandigheid, 't Was een misdaad een onheil, een ramp, maar enfin, niemand komt daar vrij van
Vervolgens een marsch van 22 dagen dwars door moerassen, en bosschen en over bergen en dat in de poolstreken, met niets dan de zon om ons tot gids te zijn. En dan nog wel de poolzon, die dikwijls achter dikke mist verscholen is.
Op den 16en dag, toen wij ontkomen waren aan de vervolgingen van de G.P.Oe en van de grenswachten, kon onze kleine jongen niet meer loopen, want zijn voeten waren stuk en bovendien raakte onze voorraad levensmiddelen op. We hadden niets meer dan 7 stukjes suiker, een klein stukje spek, 2 lepels rijst en een paar lepels zout
Mijn man liet ons achter in 'tbosch, aan den



oever van een rivier en hij ging op zoek naar de Finsche grenswacht. Na drie dagen vond hij die en op den zesden dag kwam hij bij ons terug. Zes dagen waren wij alleen geweest, ons uitputtende om 's nachts het vuur aan te houden; want een beer zwierf rond in den omtrek. Zes dagen, waarin ik niet wist, of nüjn man ons zou terugvinden, of hij misschien onderweg niet zou bezwijken, want hij kon ternauwernood op zijn beenen staan
Toen hij terugkwam, dacht ik dat hij aan nüjn voeten zou sterven, zoo uitgeput was hij. Maar wij waren in elk geval gered, wij hadden de vrjjheid verworven.



VERVOLG BROCHURELIJST
No. TITEL Prij,
55 Prof. A. Leceri, Het recht van weerstand in de H. Schrift en meer bepaald in het Evangelie a ls
56 Godsdienst, Gezin, Gezag .'.'.'" " 0 40
57 Dr. F. J. Krop, „Het communisme is het Koninkrijk Gods''".'.'.'.'.'.'.'.'.'.'".' " 0.20
Wat te denken van deze stelling? 38 Dr. J. R. Callenbach en Dr. F. J. Krop. Enkele opmerkingen
-o r> c- far„ aanleiding van de Jodenvervolgingen in Duitschland 0.23
31 Ur. f. J. Krop. Karl Marx, de apostel van den haat 0 25
60 Henri Glass, beschouwingen over de moderne Bolsjewistische Revoluties \\ Q.Xt
61 Dr. F. J. Krop, Het Marxisme als economisch en sociaal systeem 0 20
62 Dr. F. J. Krop, 1. one in Russ.a exposed to severe persecution me're.y
ou the ground that one is a believer? ' n i«
£ Dr °/-°,e- Kl de «rrelen d« Kussische geheime Sta.tspoliue"".'!!!!.' *|1
04 Ur. F. J. Krop, Het marxisme in Sowjet-Kusland toegepast 0 20
65 Dr. F. J. Krop, Welke toestanden het vijfjarenplan in Sowjet'-Rus- "
u6 Aan den vooravond van de Hitleriaansche overwinning. De dreinende
bolsjewistische revolutie * „ ,„
67 Dr. Ad. Ehrt, Broeders in nood 0 2U
üo ,BG; Lo?«enskT. Getuigenissen inzake den toestand in So'v'je't-RÜsïand' 0.25
69 J. E. L., Allerlei „waarheid ' over SovjefRusland inzonderheid over den hongersnood „ ,„
70 Dr. F. J. Krop, Insinuaties ter linkerzijde inzake de inzamelingen "voor de " ' verhongerde Russen * „
71 J. E. Lasterie, In honger en naaktheid n'm
72 Hoe de heer Harry Lang Rusland zag najaar 1933 o 20
73 Dr. O. Schabert, De Baltische Ruslandarbeid ... 0 15
74 Oskar Bruhns, Hoe het in Rusland tot hongersnood kwam" 0 20
75 Schouwer, Het vernietigend oordeel van Hennêtte Roland"Holsi'över " ' Sowjet-Rusland. Bedrogen verwachtigen t.a.v. Sowjet-Rusland 0.25
/O Hernot m Kusland n ,«
77 J. Douillet: Eduard Herriot in het Wonderland of Rusland in vijf 'dagen " 0 35
78 Dr. F. J. Krop: De wereldactie der god-loozen en de kerk...' .. . 0 15
79 Stelselmatige ondermijning van het gezag in Nederland ' 0 50
80 X. Y. Z., Wat ik in Rusland ondervond en hoe ik ontsnapte .........'.' 0.35
VLUGSCHRIFTEN
No. TITEL Prii.
Prof. Dr. Auhagen, De waarheid omtrent den godsdlenstlnen
toestand ln Sovjet-Rusland t n in
De Russische Kerk en de Sovlet-RaeeerlnirnAU
28 P. Jankowskl-Junosze, Russische kerken ln Sovjet-Rusland " '
Prol. Dr. Kurend!ewsky. Eendracht.' maakt' mWVhiS'iJ
30 Di. F. J. Krop, De Paaschcampagne der Godloozen en wat "
zy ons te zeggen heeft 012
31 Tschegolev (naar), Het antl-godsdlenstlge werk''onder'dè " kinderen in Rusland 0 08
32 N. A. Klépinlne, De godsdienst en de nieuwe 'cömm.' cultuur "012
33 Annle Wleck, Eten beeld uit Sowjet-Rusland 0 08
34 De gruwelen der concentratiekampen van de Sowje't-Uniè " 0 05
35 Prof. Dr. lwan lijm, Hoort de signalen! " n «8
36 O. Hausdorf, De Joden en het Bolsjewisme .... 0 08
37 Berichten over den toestand der Orthodox-Russische "kerk " bulten Rusland, enz. gr»
38 Rev. E. A. Walsh, Voornaamste stellingen V.'de'sowj'ete'che " propaganda tegen de Protestbeweging en de weerleeKlnit ervan 0 08
39 Het getuigenis van een Zwitser uit Rusland".'.'..'.'.'.'0 08
40 Elschen der godsdienstig gezinde Russische arbeiders . .'.'." " 0 08
41 Prof. Dr. H. R. Nielauhr, Heeft de godsdienst ln Rusland
26
27 28
29
«en toekomst?
43
, 0.08
G. Pimenoff. Het dekreet van het. p«n-Rn=aic',.W' r-oVU^Ói'
ultv. Comité en van den Raad van Volkscommissarissen tot
regeling van godsdienstige vereenlglngen 0 08
Werkloosheid en werklust ln Snwlnt.-Rcmihiiair n'u
o ,1 ;■»•"■■«'•»• ucuisuieusien aoor west-üuropeanen aan
Sowjet-Rusland verleend, tegen de West-Burop. beschaving 0 05
45 Er wordt weer over de verwaarloosde kinderen gesproken .7 0 05
46 Brief uit Finland jj'05
47 Fotografisch bewijsmateriaal betreffende SÖwjët'-RÜsiand'''.'. 0 05
48 Waarheden en leugens, verbreid door een nieuw soort propaganda ten gunste van Sowjet-Rusland 0 12
49 Het „Proletarisch Kaartspel' van de Bolsjewlkl .. 005



VERVOLG VLUGSCHRIFTENLIJST
No. TITEL Prii.
50 Uit de maandberichten van Dr. O. Schabert ƒ 0.u8
51 Vrouwenleven ln den Sowjetstaat 0.08
52 Het Bolsjewisme als Wereldbeschouwing, door Seminar Oir.
Llc. Th. Priegel te Breslau 0.15
53 De strijd tegen den godsdienst 0.08
54 Propaganda der Godlouzen onder de Jeugd „ 0.05
55 Iets uit het A.B.C. van het Communisme, door P. Oaxotte „ 0.12
56 Godsdienstvervolgingen ln de Sowjet-Republlek. Uit de Maandberichten van Dr. O. Schabert , 0.12
57 J. Jacoby. Hoe Sowjet-Rusland geregeerd wordt 0.08
58 Kreten uit de diepte 0.08
59 Beknopte geschiedenis van bet Bolsjewisme 0.08
60 Prof. A. Lecerf. Calvinisme en kapitalisme 0.12
61 Tegen gezin en haardstede 0.05
62 Dr. O. Schabert, Het sterven van Bisschop Platon enz „ 0.08
63 Dr. O. Schabert, School en Kunst ln Sowjet-Rusland 0.08
64 Dr. O. Schabert, Hoe het Communisme de jeugd vergiftigt „ 0.05
65 Dr. O. Schabert, Verblinde Geloovigen , 0.08
66 Dr. O. Schabert, Op weg naar de Oude School , 0.08
67 Hoe staat de Sowjet-regeerlng officieel tegenover het geloof „ 0.05 88 Dr. F. J. Krop, Wat doet de Baltlsche Ruslandarbeld voor
de vervolgden om des geloofswllle 0.05
69 Dr. O. Schabert, Godsdienst ln het leger der godloozen 0.05
70 Toelichting bij de tabel: , Organisaties voor den anti-godsdienstigen strijd in Sowjet-Rusland „0.05
71 Dr. O. Schabert, Strijd tegen den godsdienst en tegen de luilakken „ 0.38
72 Communistische jeujd en godsdienst 0.08
73 Het bolsjewisme in Nederland en de toepassing van het geweld „ 0.08
74 Drie revoluties. De vijftiende jaardag van het bolsjewisme „ 0.05
75 Hoe opstanden in de Koloniën door het Sowjet-bewind en de Komintern georganiseerd worden 0.12
76 Dankbetuiging van Dr. O. Schabert 0.08
77 M. Rigassi, Het dreigend Communisme 005
78 Dr. O. Schabert, Brieven uit Sowjet-Rusland 0.08
79 Twee brieven ovei den hongersnood in Rusland: één van Dr. O. Schabert en één rechtstreeks uit Rusland 0.10
80 Honge: in Rusland. Steeds meer bewijzen 0.15
81 De G.P.Oe.-Slavenhandelaar 0.05
82 Een getuigenis. Hongersnood en kannibalisme heerschen ook in Siberië I 0.05
83 Correspondentie met President Roosevelt „ 0.10
84 Het lijden om Christus' wil en de Roomsch-Katholieke Kerk .. „ 0.05
85 Komen de pakketten wel aan? , , 0.05
86 Aan het adres van den heer Ed. Herriot 0.08
87 Het nationalisme in de Oekraïne 0.08
88 A. R. Lindt, Communistische activiteit in Jeruzalem 0.05
89 De cultureele arbeid der G.P.Oe. „ 0.05
90 Het schrikbewind in Rusland na de revolutie 0.05
91 3. T., Hoe Moskou-Reizigers worden ontgoocheld 0.05
92 Serge de Chessin, Het communistische Rusland zal altijd honger hebben -. 0.08
93 Verax, de heer Hertiot en de bolsjewisten 0.05
94 Dr. O. Schabert, De strijd tegen den godsdienst „ 0.15
J. E. L., Woestijnen in het bolsjewistisch paradijs
95 Ellende in Rusland - De wereld in gevaar 0.05
96 J. E. L.: Hoeveel predikanten zijn er nog in Rusland?../....'... „ 0.05
97 Dr. F, J. Krop: ,.Kameraad" van Os stelt een „objectief" onderzoek in te Moskou ,.' „ 0.08
98 Dr. O. Schabert: Hoe Aarts-bisschop Antonius van Archangel leed
en stierf. Een beeld uit de Kerk onder het Kruis....' 0.03
99 De stem der stommen 0.08
100 Ontzettende noodkreten uit de Sowjethel 0.08
101 De toestand der Armeniërs die naar Sowjet-Rusland getrokken zijn „ 0.08
102 De Volkenbond en de Sowjet-Unie (om zich een opinie te helpen vormen) 0.08
103 Prof. A. Markolf, Communisten en Ontwapening 0.10
104 Tot vervelens toe „KAMERAAD" van Os en zijn brief uit Rusland ,, 0.08
105 Ir. V. V. Tchernavin, Werkmethoden en gevangenissen 0.08
106 Dr. G. L., Indrukken van een Zwitsersch ingenieur over Rusland in
't begin van den zomer van 1934 „ 0.05
107 Th. Aubert, Hoe de Sowjet-macht de verbintenissen beschouwt, die
door Litvinoff geteekend werden 0.05
108 De kwestie van de opneming der Sowjets in den Volkenbond
en de publieke opinie in Zwitserland 1 0.08
109 J. M. T. Blommestein, Paria's in Sowjet-Rusland , 0.08



No. 86
PRIJS 25 CENT
1
WAT IK IN SOWJET-RUSLAND ONDERVOND
DOOR
TATIANA TCHERNAVINA.
„GELOOF EN V R IJ H E I D "
Ie PIJNACKERSTRAAT 102-106 - ROTTERDAM



BROCHURES
over de Russische Geloofsvervolgingen en bet Communisme, uitgegeven door de Chr. Mannenvereen. „Gij zijl allen Broeder.- le Pijnackerstraat 102-106, Rotterdam. Bestellingen bij Stemerding & Co.
No. TITEL. Priji
— Dr. F. J. Krop, Ons beginsel en ons streven ƒ 0.25
— Th. Aubert, De groote Protestmeeting in Albert-Hall, te Londen 0.15
— Prol. A. V. Kartachov, Rede op de meeting vin 5 Maart 1930 0.15
— Dr. G. Lodygensky, De huidige geloofsvervolging in Rusland 0.30
— Dr. L. H. Grondijs, De vervolging van het Christendom door de Sovjets .. ,, 0.20
— J. Douillct, De werkelijke toestand in Sovjet-Rusland 0.30
— Dr. F. J. Krop, Een en ander over het Communisme 0.50
— Dr. O. Schabert, Slachtoifers van het Bolsjewisme 0.65
— Ir. Max Henkart, Sovjetbeloften en werkelijkheid 0.25
— Rob. de Traz, Verontwaardiging over de laksheid der Christenheid 0.15
11 De heerschappij der Communisten van 1917—1930 0.35
12 Dr. Karl Nötzel, Oorsprong, wezen en beteekenis van het bolsjewisme .. „ 0.20
13 R. von Koschütski, Herinneringen aan Rusland 0.25
14 Pioi. N. Ton Arseniew, Godsdienst in Sovjet-Rusland „ 0.15
15 Dr. J. R. Callenbach en anderen, Toespraken over de Russ. Geloofsvervolg. „ 0.50
16 C. Shevitsch, De gevolgen van de buitenlandsche protestbeweging op den godsdienstigen ' toestand in Rusland 0.15
11 M. Mischailoii, De Russ. Orth. Kerk onder het Sovjet-Regime 0.35
18 Dr. W. Kunhaupt, Het Bolschewisme — zijn ideeën, bedoelingen en ondergang , 0.20
19 De godsdienstvervolgingen in Rusland (uit het Russische blad „Dni") .. „ 0.20
20 Wat is het Bolschewisme en hoe ziet het er in Rusland uit? 0.15
21 Tina Schmidt, Mijn reis in Rusland „ 0.15
22 Dr. G. Lodygensky, Rusland in 1930 0.40
23 Boris Eliacheii, De Sowjet Dumping 0.15
24 Dr. F. J. Krop, Het Bolsjewisme in de praktijk en wat wij uit die wereldactie kunnen leeren 0.20
25 Dr. O. Schabert, De Baltische arbeid voor Rusland 0.25
26 Dr. F. J. Krop, Pinksterevangelie en Bolsjewisme 0.20
27 Frédéric Eccard, De dwangarbeid in Sov)et-Rusland 0.20
28 Dr. F. J. Krop, De treurige toestand der arbeiders in Sowjet-Rusland en
de Kerken 0.20
29 G.Z.A.B.-Bestuurslid, De Russ. arbeider onder communistische heerschappij 0.20
30 De intern. Samenkomst der Kerken te Genève, 10 Sept. 1931, en de roeping van den Volkenbond inzake de Russ. geloofsvervolgingen ƒ 0.15
31 Dr. F. J. Krop, De gunstige berichten van reizigers, die de Sowjet-repu-
bhek hebben bezocht, en de werkelijkheid 0.15
32 Dr. F. J. Krop, Mog eens: De gunstige berichten van reizigers, die de Sowjet-repubhek hebben bezocht, en de werkelijkheid 0.20
33 Ds. J. de Saussure e.a., Intern. Kerkelijke samenkomst te Genève, om de aandacht van den Volkenbond op de godsdienstvervolgingen in Sowjet-Rusland te vestigen 0.40
34 Dr. F. J. Krop, De Kerstcampagne en de geloofsvervolgingen „ 0.20
35 Dr. F. J. Krop, Dwangarbeid, terreur. Een adres aan de Ontwapeningsconferentie 0.20
36 Geweld en Terreur in Sowjet-Rusland 0.25
37 Staat men in Rusland aan felle vervolging bloot, alleen om het feit, dat
men geloovig is? „ & 0.20
38 Mijn ervaringen in de Russische gevangenissen en hoe ik uit de klauwen
der G.P.Oe ontkwam ~~. 0.2J
39 Gawroeaja Boerja, Onder het juk der Sovjets , 0.25
40 Dr. F. J. Krop, Mijn reis naar de Russische grens, of wat ik zag van
het werk van Dr. O. Schabert e.a 0.30
41 Dr. F. J. Krop, De Lappo-Beweging 0.15
42 Een Handleiding over Gewapenden Opstand 0.25
43 Dr. F. J. Krop, De Lappo-Beweging 1932 , 0.20
44 Th. Aubert, Het Leven der Arbeiders in Sowjet-Rusland 0.30
45 Pierre Maury, Gedachten over het Communisme 0.25
46 Dr. F. J. Krop, Wat het bolsjewisme feitelijk is en bedoelt 0.20
47 Hel leven en lijden van de vrouw in Sowjet-Rusland 0.39
48 Dr. F. J. Krop, Plicht en Roeping der Christenen ten opzichte van de vervolgden in Sowjet-Rusland 0.20
49 Grepen uit Finland's verleden (met een inleidend woord van Dr. Krop) „ 0.20
50 Dr. Raymond Devrient, De sociale consequentie van het Bolsjewistische regime 0.40
51 Dr. A. Ehrl en Dr. J. Schweickert, De bolsjeviseering van Duitschlsnd „ 0.35
52 Dr. F. J. Krop, De beteekenis van Finland in den buidigen cultuurstrijd „ 0.35
53 Dr. F. J. Krop, Waarom maakt gij U toch zoo druk over Ru-land? 0.30
54 Dr. F. J. Krop, Ons parool in den strijd tegen het bolsjewisme: Godsdienst, Gezin, Gezag 0.20



WAT IK IN SPWJET-RUSLAND ONDERVOND
DOOR
TATIANA TCHERNAVINA.
UITGAVE „GELOOF EN VRIJHEID"
Ie PIJNACKERSTRAAT 102-106 • ROTTERDAM



WAT IK IN SOWJET-RUSLAND ONDERVOND.
door
TATLANA TCHERNAVTNA.
Gij wilt weten, hoe zij leven in Sowjet-Rusland die vreemde Russen, nu eens zoo opstandig, dan weer zoo gelaten-onderworpen.
Gij wilt weten, of het waar is, dat zij van honger sterven, van uitputting op de straten neervallen, of dat zij geen gebrek hebben en een nieuw tijdperk van socialistische welvaart scheppen.
Feit is, dat het leven altijd eenvoudiger is dan de literatuur, en dat 't moeilijk is, er een duidelijk en waar beeld van te geven. Ik zal trachten, u eenige trekken van dit nieuwe leven te schetsen, maar ik zeg u vooruit, dat dit slechts een zeer zwakke poging kan zijn.
Ik zou u allereerst willen herinneren, dat de Russische revolutie, evenals alle revoluties, die eenige jaren duren, gedurende al de 16 jaren van haar bestaan, niet altijd hetzelfde karakter vertoont.
Toen de monarchie was omvergeworpen, hebben de Bolsjewieken zich spoedig meester gemaakt van de macht, terwijl ze driest twee leuzen aanhieven, die hun de macht over het volk bezorgden: Weg met den oorlog en: al het land aan den boer! Ondanks al de moeilijkheden van de eerste revolutie-jaren, ondanks den hongersnood en den burgeroorlog bleven de Bolsjewieken aan 't bewind, want de boeren vreesden, dat zij 't pas verkregen land weer zouden verliezen en dé arbeiders hun voordeelige positie in de heerschende klasse weer zouden



kwijt raken. Deze eerste periode, van strijdend communisme, die duurde van 1917—1921 en die de Bolsjewistische leiders beschouwen als het helden-tijdvak, waarin ze een aanstaande wereldrevolutie voorspelden, is door het volk betaald met den prijs van een nooit gekenden hongersnood. Het is bekend, dat deze hongersnood geen gevolg was van misgewas, maar alleen van het politieke regime. Sta mij toe u een episode uit mijn eigen leven te verhalen, om u te laten zien, hoe wij toen leefden. „Wij", dat beteekent,' de intellectueelen, de specialisten, de geleerden, de bewoners van de groote steden, waar het gouvernement trachtte de meest gunstige levensvoorwaarden te scheppen. De geboorte van mijn zoon
1918. De laatste mooie dag van September was de geboortedag van mijn zoon. Zacht zonlicht, een geruisch van gele en roode blaren in den tuin onder een blauwen hemel. De natuur is altijd mooi en bekommert zich niet om onze rampen. Evenwel, de hongersnood kwam al naderbij, iedereen sprak er over zonder dat men de verschrikkingen er van raden kon. Ik dacht evenals zoo veel anderen: de moeilijkheden, die onvermijdelijk zijn bij een dergelijke sociale omwenteling, zullen wel spoedig haar oplossing vinden Wij moesten lijden, maar mijn zoon zou opgroeien in het meest vrije land van de wereld.
Het was onmogelijk, dat zelfs onder de grootste moeilijkheden, mijn man en ik, menschen van cultuur en arbeid, ons brood niet zouden verdienen.
Maar de eerste gewaarwording, die ik op den morgen na de geboorte van mijn zoon onderging, was die van honger. Ik schaamde nuj over deze verfoeilijke en onoverkomenüjke zwakheid, want ik was overtuigd, dat de ziel sterker moet zijn dan het lichaam. Mijn ziel was vol vreugde en mijn lichaam werd steeds zwakker.
Ik wist, dat ik bijna geen geld meer had, we hadden nog juist den dokter kunnen betalen. Mijn man nam er nog een betrekking bij en



ik begon weer mijn lessen op 1 lyceum, maar onze gezamenlijke verdiensten konden ons nog niet voor vijftien dagen van de maand het noodige verschaffen. Ik wist niet, wat te doen. De dagelij ksche rantsoenen verminderen? Maar, ze waren reeds onvoldoende en ik had zoo'n honger. Mijn hoofd duizelde. Ik zou, ik weet niet wat, gegeven hebben voor iets, dat degelijk voedsel was. Maar wat zouden we kunnen vinden boven de 200 gram akelig zwart brood? Een beetje groente, hoofdzakelijk mangelwortels; aardappelen waren een zeldzaamheid Vleesch en visch waren ontzettend duur. Boter leek een legendarische schat.
Ik durfde haast mijn man niet aan te zien, hij vermagerde ongelooflijk snel. Zijn gelaat werd doorschijnend, zijn oogen koortsachtig, gejaagd, zijn handen waren bedekt met knobbels.
Ja die dagen vermeden we eikaar dikwijls. Onze zwaarste oogenblikken waren de maaltijden; wij hadden honger; onze beide porties waren nog niet voldoende voor één Het was geen maaltijd, maar een paskwil, evenals op het tooneel, waar men een maaltijd voorstelt en waar de acteurs met vorken en messen op leege borden rammelen
Maar dat was nog niet het ergste.
De kleine huilde en kon niet wachten tot het uur van zijn voeding. Hij was rose, zijn oogen waren blauw, maar zijn buikje was ingezonken; hij huilde zoo, dat we den dokter moesten laten komen.
Dokters kunnen uitmuntende menschen zijn, maar zij hebben hun eigenaardigheden: zij zeggen eerst, wat iedereen weet en eindigen met 't onmogelijke te eischen.
„Het kind is volmaakt gezond, zei de dokter, na het onderzocht te hebben, maar het heeft honger."
„Wat moet ik doen?" zei ik werktuigelijk, ontroerd door zijn woorden.
„Het voeden, meer voedsel geven," zei hij droogjes.
Ik zweeg; mijn man ook.
„Waar werkt U?" vroeg de dokter.



„Pp het lyceum."
„Hoeveel uren?*'
„Zes uur per dag."
„Waarom zooveel?" ging hft voort.
„Vier uur le» en twee uur gedwongen maatschappelijk werk.'*
Ik moet U zeggen, dat volgens de gewoonte en de theorie van het Sovjet-bewind, iedereen acht uur voor zichzelf moet werken om zy'n brood te verdienen en bovendien enkele uren voor den Staat
Dat noemt men de „sociale taak". Die taak 1» verplichtend en zij wordt niet beloond De acht of zelfs zeven uur maken de dagtaak niet vol, men voegt er uren bij, die niet betaald worden. Gij zult mij misschien vragen, evenals die dokter, hoe ik dan dat kind kon zoogen. Welnu, ik gaf twee uren les van negen tot elf, ik ging naar huis om het te zoogen, ik keerde weer naar school terug om nog twee uur les te geven van één tót drie en 's avonds van zes tot acht, werkte ik in de Bibliotheek, dat was verplicht, maar gratis. De dokter ongevoelig als hij was, rekende zes uur werken, twee uur heen en weer loopen, samen acht uur en concludeerde: „Dat is niet te doen, gij moet kunstmatige voeding toepassen. Als gq goede melk kunt krjjgen, zal dat geen gevaar opleveren"
Goede melk zien te krijgen, maar dat was een hachelijke zaak. Het gouvernement organiseerde toen bijzondere inrichtingen voor zuigelingen, maar om een rantsoen melk te krijgen, moest men bewijzen dat men proletariër was of dat men onvermogend was. Nu, wjj waren specialisten, dus geen proletariër en onvermogend waren we ook niet in 't oog van den Staat De dokter zei ons ook vooruit, dat deze melk van slechte kwaliteit was en vermengd met een groote hoeveelheid gerstewater, wat ongunstige gevolgen kon hebben.
De melk, geleverd door organisaties, die men noemt „Droppeltje melk" is tegenwoordig bijna eren slecht als in 1918. Want, na de verbetering van het leven gedurende de periode van d? Kep, 1921—'22—1927 keeren de toestanden van



het „Vijf-jarenplan" weer terug tot de toestanden van de periode van het „strijdvaardig communisme".
Melk koopen is een bijna onmogelijke zaak, want de boeren, die niet gecollectiviseerd zijn, maar geruïneerd en broodeloos, wilden de melk van hun eenige koe niet verkoopen dan alleen tegen andere voedingsmiddelen of voorwerpen, die vrij niet bezaten.
Welnu, mijn man heeft de kans gekregen: hij kreeg er een derde betrekking bij, de directie van het zoölogisch laboratorium van het landbouwkundig instituut, waarvoor men hem een flesch melk per dag gaf.
Dat heeft mjjn kind gered en zijn vader kon met trots zeggen: „Mijn kind, ik geef je nu voedsel. Vaders wetenschap dient toch nog wel ergens voor."
Dagboek van Marietto Chaguinjau.
Zoudt ge denken, dat ik in een uitzonderingspositie verkeerde?
Sta mij toe u eenige bijzonderheden te vertéllen uit het „Dagboek van Mariette Chaguinjau", die beschouwd wordt als een onverdacht persoon met opzicht tot het Sovjet-bewind en een der vooraanstaande plaatsen inneemt in de Sovjet-literatuur.
19 Januari 1921. — „Geen maaltijd Ik eet kleine stukjes zwart brood met een stukje spek"
24 Januari 1921. — „Ik had de beste voornemens om te werken, nj. te schrijven, maar een verschrikkelijke koude dwong me om naar bed te gaan"
Ik moet u zeggen, dat de temperatuur van haar kamer dikwijls beneden het vriespunt was.
Om haar te helpen, organiseert men een litterairen avond, want zij was reeds bekend als dichteres en schrijfster. Omtrent dit „feest" schrijft ze in haar journaal de volgende opmerkingen:
„Weinig publiek, de ontvangst was koel; het was er zeer koud Mqn handen beefden, mijn stem ook." .
Den 7en Februari kreeg zij influenza en



schreef ze in haar dagboek: „Den ganschen nacht koorts. Mijn voedsel bestond uit een slecht watersoepje, met zwart brood en water, ik had geen kracht om de ziekte te boven te komen."
Den 18den April spreekt ze van het lijden van een journalist: „Verleden jaar waren hjj en zijn moeder ziek aan de typhus. Ze hadden in hun eenzame woning, niemand, die voor hen zorgen kon Toen zijn moeder stierf, was hijzelf buiten kennis en de ratten hadden aan 't lijk geknaagd en hadden hem zoo ernstig in de hand gebeten, dat hij ze in een verband moest dragen.
Kort daarna, d.w.z. den 7en Augustus is de beste Russische dichter A. Blok, gestorven, zoo al niet van honger dan toch aan een ziekte, die veroorzaakt werd door gebrek aan voedsel.
Na al zijn krachten uitgeput te hebben, gaf M. Ch., die een waar dichterlijk en schrijverstalent had, zich geheel in dienst van het gouvernement, werd journalist, schreef propagandistische romans, verloor bijna totaal zijn talent, door zijn worstelingen om steeds „up to date" te zijn, dw.z. door getrouw en tot in kleine bijzonderheden de bevelen van het gouvernement te _ volgen Dat heeft hem het leven gered, terwijl dichters als Goumileff werden veroordeeld als contra-revolutionnair; Essénine en Majakowsky zelfmoord gepleegd hebben, en André Belij van ellende stierf.
Slaan we nu nog de laatste bladzijden van haar dagboek op, die loopen over 1931:
10 Februari 1931. , Jk ga 's morgens uit om brandstoffen te krijgen Wij bevriezen van kou De gansche week hebben we afval en kleine stukjes steenkool gestookt, die weggegooid waren in een sanatorium en die nüjn zuster, nüjn dochter en nüjn dienstbode hadden opgeraapt"
Het is 1931. Dertien jaren revolutie; dertien jaren van „socialistische successen" en nog steeds hetzelfde schouwspel: honger en koude. Als we aannemen, dat de Bolsjewisten in 1921 het recht hadden, om te spreken van een ongelukkige erfenis van het oude regime, zou men



dan niet het recht hebben om in 1931 na al de successen van het vijf-jarenplan om te verwachten, dat de landgenooten uit deze afgrijselijke ellende verlost zouden zijn?
Ik zou u niet kunnen zeggen, hoeveel millioenen menschen gedurende deze periode gestorven zijn en hoeveel eminente geleerden in deze jaren van honger omgekomen zijn. Sr zijn opstanden geweest van wanhopige boeren, die liever wilden sterven door de kogels van hun medeburgers, dan om te komen van honger. Er zijn oproeren geweest in de steden, eindelijk is een opstand uitgebroken in de vesting Kronstandt, die zooals gij weet Petersburg moet beschermen.. Toen heeft Tiwün zijn politiek veranderd om een nieuwe periode in te luiden, die Nep genoemd werd (Nieuwe Economische Politiek).
Dat was een terugtrekken in de richting van het kapitalisme. De handel werd nagenoeg vrij. Het ging den boer goed. De steden werden levendiger; de vreemdelingen, die in Rusland kwamen, konden onzen rijkdom bewonderen en vreesden voor dumping. Het leven werd voortdurend gemakkelijker, maar er was in dit leven niets socialistisch of communistisch. De communisten beschouwden deze periode als een schandelijke terugtocht, het volk echter als dé verlossing van den hongerdood, terwijl het hoopte, dat het steeds zoo zou doorgaan en dat er een omkeering in 't bewind zou komen. Maar toen in 1927 Stalin zag, dat zijn macht minder werd, proclameerde hij een nieuwen „socialistischen" aanval — het Vijf-jarenplan Deze aanval werd echter beschouwd als een nieuwe revolutie: de October-revolutie deed de monarchie, de aristocratie en de bourgeoisie verdwijnen, het Vijf-jarenplan moest den bodem collectiviseeren en den boer veranderen in een landbouw-arbeider, die werkt op den gemeenschappehjken grond, met het gemeenschappelijke vee en met gemeenschappelijke machines.
2$, die den boer kennen, kunnen zich voorstellen, dat dit offer voor hem zeer pijnlijk was.



De tweede periode van het vijf-jarenplan breekt aan: de boer kan zich niet onderwerpen aan de collectiviseering, zooals het gouvernement dat wilde. De concentratiekampen zijn vol. De G.P.Oe. heeft reeds meer dan 2000.000 gevangenen opgesloten. In het nieuwe kamp te Baikal bevinden er zich niet minder dan 450.000, in Dmitrovsk 180.000, in Solovki meer dan 200.000, en er zijn nog onmetelijke kampen in den Oeral, aan den oever der Kaspische Zee, aan de Wolga, in 't Verre Oosten, in Siberië (Koungour), in Viatka, Petchora, Katlass, enz.
De G.P.Oe heeft zich een grenzelooze macht geschapen met een leger van slaven, die 16 uur per dag werken, die gevoed worden met 400— 700 gram zwart brood en met soep, die de honden hier niet zouden eten. Niet de aristocratie of de bourgeoisie, wie het onder het oude regime wel ging, lijden nu, maar de boer.
Het gouvernement, zoogenaamd socialistisch of communistisch, strijdt tegen het volk Het is een strijd nog onverbiddelijker dan gedurende de eerste periode, het strijdende communisme.
Toen ontnam het gouvernement aan den boer zijn brood, nu — het brood en ook het recht om zijn brood te teelen op zijn eigen manier.
Misschien is het noodig voor den triomf van het socialisme en het communisme. Misschien zal ons dit tot een nieuwe aera brengen? Ik weet het niet. Maar duizenden mannen, vrouwen en zelfs kinderen sterven in de gevangenenkampen. Wanneer ge in de Sovjet-bladen leest, dat 30 of 35 of een ander getal boeren zijn gefusilleerd voor diefstal van koren, voor nalezing op de akkers, vergeet dan niet, dat het levende wezens zijn Wat is hun misdaad? Het niet met enthousiasme aanvaarden van het lot der proletariërs zonder huis en haard. Ga dan naar den eersten den besten boer van uw land en vraag hem, of hij zijn grond, zijn huis, zijn koe, al zijn goed zou willen opofferen voor het socialistisch regime en oordeel dan over hetgeen de Russische boer te verduren heeft.
En de toestanden bij de arbeiders?
Ja, die vormen een bevoorrechte klasse. Zij



hebben levensmiddelenkaarten van de eerste categorie, d.w.z. zij krijgen 1 Kilo brood per dag, terwijl de ambtenaren 400 gram krijgen. Zij ontvangen 200 gram vleesch per week en 206 gram visch, terwijl de burgers slechts 100 gram krggen En deze rantsoenen worden nog maar alleen verschaft in de meest bevoorrechte industrieele centra van het land
Hun Iconen? Die bedragen 120—150 roebel per maand Gij zult deze cijfers vinden in al de geestdriftige geschriften van buitenlandsche reizigers. Laat mij u even verklaren, wat deze cijfers van 120—150 r. beteekenen. Ik heb zelf 120 r. per maand verdiend en ik kan er dus van spreken.
Laat ons zien, wat men met 120 r. kan doen.
Vooreerst moet men 10 °/o leenen aan den Staat; dat is verplichtend Vervolgens 5 %> voor syndicaten (arbeidersorganisaties), 5 % voor andere verplichte contributies. Bijna nooit schiet er van deze 120 r. 100 r. over.
De huur is niet hoog, want ge hebt slechts recht op 9 vierk. meters per persoon in Leningrad en in Moskou maar 6 vierk m. Voor een gezin van 3 personen krijgt ge dus 27 vierk. m. Dat is uw kans, als uw kamer niet grooter is en als men nog niet een vreemde in een hoek of bij een raam zet. Gij betaalt slechts 15—20 roebel.
Het brood, dat ge op de kaart krijgt, is ook niet duur. Ge betaalt 12 c. per kilo voor zwart brood en 20 voor wit. Het brood is slecht, weinig voedzaam, na 2 dagen dikwijls uitgedroogd, want het is gebakken in de centrale bakkerijen en de distributie is niet schitterend Als ge genoeg hebt aan uw rantsoen, behoeft ge er per maand niet meer voor uit te geven dan 4—5 roebel. Als ge er niet genoeg aan hebt en ge zoudt brood willen koopen op de vrije markt, die wel verboden is, maar wat toch niet gestraft wordt, omdat het gouvernement overtuigd is dat 't rantsoen onvoldoende is, dan zult ge 2—3 roebel per kilo zwart brood en 4 a 5 r. voor wit moeten betalen. Dat wordt een zware uitgave.



Gij zijt wel gelukkig als ge 200 gr. vleesch per week krijgt en soms ook een beetje groente, maar hiermee is 't ook uit met de zaken, die de Staat tegen lage prijzen aan arbeiders en andere burgers geeft.
Ongelukkig is het onmogelijk, ondanks de geroemde soberheid van het Russische volk, van dit rantsoen te leven en we beginnen de krachttoeren van de huishouding in evenwicht te houden.
Veronderstel dat ge aan huur en rantsoenen hebt uit te geven 30 r., dan blijven er dus 70 over voor de geheele huishouding. Gij moet nu naar de verboden markt
Een stukje vleesch is heerlijk in de soep, maar dat kost 15 r. per kilo van uw maandelijksche 70 r. Boter 45 r. per kilo; spek 45—50 r. per kilo.
Kunt ge u nu voorstellen, wat deze 120 of 150 r. beteekenen bij deze prijzen van vleesch, boter en spek Vier of vijf kilo boter of spek voor een heel maandsalaris.
Hoe moet men nu de huishouding inrichten?
De huismoeder gaat naar de vuile en schrale markt, zjj vraagt naar de prijzen, terwijl ze zoekt naar iets dat ze zou kunnen koopen.
Melk 2 r. per liter. Op de kaart wordt 't slechts geleverd voor kinderen beneden de 2 jaar.
Aardappelen: deze prijzen varieeren sterk naar de jaargetijden In den herfst kan men ze krijgen voor 20 a 30 r. per kilo, in de lente betaalt men 50 r. voor één enkelen aardappel.
Kool tegen ongeveer denzelfden prijs, wortels en uien nog duurder, altijd 3 a 4 r. per kilo.
Maak nu. de rekening maar.
En nu de kleeding nog, al is 't alleen maar om uw arme lichaam te dekken
Op uw kaart hebt ge recht op een paar schoenen per jaar.
Dat kost 20—25 r. De schoenen zijn van slechte kwaliteit, zoodat ze nooit een jaar duren. Zonder kaart maar in de winkels van den Staat betaalt ge 40—50 r. per paar en is het bovendien nog zeer moeilijk om ze te krijgen



zien (want in Rusland bestaat slechts een off ieieele pers) dat in de groots fabrieken honderden arbeiders waren ontslagen en dat er daarvoor zelfs een bepaalde technische term bestond „het teveel aan arbeidskrachten „liquideeren".
Maar welk verband is er dan tusschen het feit, dat er een teveel aan arbeidskrachten is en dat een werklooze niet alleen geen recht heeft op ondersteuning, maar dat hij wordt uitgesloten van zijn broodrantsoen, als hij binnen 14 dagen geen werk vindt? De oplossing is duidelijk voor wie Sovjet-Rusland kent. In dit land is overvloed van werk zóó zwaar, en zóó slecht betaald, dat een arbeider liever zonder ondersteuning büjft dan dat werk te doen. Welnu, om iemand te dwingen toch naar dat werk te gaan, al is 't maar voor korten tijd, heeft de Staat deze gelukkige oplossing gevonden: luj verklaarde, dat er geen werkloozen in net land der proletariërs waren, dat er slechts leegloopers waren, die weigerden deel te nemen aan noodzakelijken arbeid voor den Staat en dat zij dus als leegloopers moeten worden uitgesloten van de broodrantsoeneering.
O, als gij de honderden van deze ongelukkigen zoudt kunnen zien, uitgeworpen door de fabrieken naar de mijnen, nog noordelijker dan de poolcirkel, als gij zoudt kunnen zien de kerkhoven met de nog versche graven rondom de mijnen, of de tientallen ongelükkigen, die terugkomen en lijden aan scheurbuik en tuberculose, dan zoudt ge misschien begrepen hebben, waarom er geen werkloosheid in SovjetRusland bestaat. Alle stations zijn vol van deze arme menschen De vreemde reizigers hebben ze meermalen gefotografeerd.
Wat blijft er bij zoon leven over van enthousiasme?
De wil u nu gaan spreken over de ellende, «je ondervonden wordt door de intellectueele klasse.
Het gouvernement proclameerde „de cultureele revolutie" ef „de aanval van het ideologische front". Niemand begreep eerst de be-