No. 91 PRIJS 35 CENT
HET LEVEN
IN DE CONCENTRATIE-KAMPEN VAN SOVJET-RUSLAND
door
Prof. VLADIMIR TCHERNAVIN
UITGAVE: „GELOOF EN VRIJHEID"
1e PIJNACKERSTRAAT 102-106 - ROTTERDAM



BROCHURES
over de Russische Geloofsvervolgingen en het Communisme, uitgegeven door de Chr. Mannenvereen.'„Gij zijt allen' Broeders" le Pijnackerstraat 102-106, Rotterdam. Bestellingen bij Stemerding & Co.' No.' TITEL. prij,
— Dr. O. Schabert, Slachtoffers van bet Bolsjewisme i ƒ 0.65
— Ir. Max Henkart, Sovjetbeloften en werkelijkheid ,, 0.25
— Rob. de Traz, Verontwaardiging óver'de laksheid der Christenheid )] öilS
U De heerschappij der Communisten van 1917—1930 .i... ,, 0.35
12 Dr. Karl Nolzei, Oorsprong, wezen en beteekenis van het bolsjewisme .. ,', 0.20
13 R. von Koschütski, Herinneringen aan Rusland 0.25
14 Prof. N. Ton Arseniew, Godsdienst in Sovjet-Rusland " 0.15
15 Dr. J. R. Callenbach en anderen, Toespraken over de Russ. Geloofsvervolg. ,, 0.50
16 C. Sheyitsch, De gevolgen van de buitenlandsche protestbeweging op den godsdienstigen toestand in Rusland .' 0.15
17 M. Mischailofi, De Russ. Orth. Kerk onder het Sovjet-Regime " 0^35
18 Dr. W. Kiihhaupt, Het Bolschewisme — zijn ideeën, bedoelingen en ondergang •'. J o.20
1» De godsdienstvervolgingen in Rusland (uit het Russische blad „Dhi") .. „ 0.20
20 Wat is het Bolschewisme en hoe ziet het er in Rusland uit? 0.15
21 Tina Schmidt, Mijn reis in Rusland " 0.15
22 Dr. G. Lodygecsky, Rusland in 1930 ''.'.['.'......" 0.40
23 Boris Eliacheil, De Sowjet Dumping ; ;.. Y.Y..V.Y. " 0.15
24 Dr. F; 'J.' 'Krop, Het Bolsjewisme in de praktijk en wat wij uit die " wereldactie' kunnen leeren . 020
25 Dr. O. Schabert, De Baltische arbeid voor Rusland .....".".'.".".'.'..'.".".".'.'" " 0.25
26 .Dr. F. J. Krop, 'Pinksterevangelie en Bolsjewisme . . 0.20
27 'Frédéric Eccard, De dwangarbeid in Sovjet-Rusland .... ., 0.20
2* Dr. F'. J, Krop, De treurige toestand der arbeider» in Sowjet-Rusland en
de Kerken | (■ . 0.20
-29 G.Z.A.B.-Bestuurslid De Russ. arbeider onder communistische heerschappij — \ 6:20
.30 De intcrnj Samenkomst der Kerken te Genève. 10 Sept. 1931. en de roeping van den Volkenbond inzake de Russ.. geloofsvervolgingen .... ƒ0.15
31 Dr. F. J. Krop, De gunstige berichten van reizigers, die de Sowjet-repn-
bliek hebben bezocht, en de werkelijkheid .. ...'.....„..„ 0.15
32 Dr. F. J. Krop, Nog eens: De gunstige berichten van reizigers, die de Sowjet-republiek hebben bezocht, en de werkelijkheid 0.20
33 Da., J. de Saussure e.a , Intern. Kerkelijke samenkomst te Genève, om de aandacht van den Volkenbond op de godsdienstvervolgingen in Sowiet-Rusland te vestigen >„.,.. 0.40
34 , Dr. F. J. Krop, De Kerstcampagne eb de geloofsvervolgingen ', 0.20
35 Dr. F. J. Krop, Dwangarbeid, terreur. Een adres aan de Ontwapeningsconferentie ~ o.20
36 Geweld en Terreur in Sowjet-Rusland ;,. " 0.25
37 Staat men in Rusland aan felle vervolging bloot, alleen om het feit, dat
men geloóvig ia'? 0.20
38 Mijn ervaringen- in de Russische gevangenissen en hoe ik uit de klauwen
der G.P'.Oe ontkwam 0.25
39 Gawroesja Boerja, Onder het juk dér Sovjets ; .. 0.25
40 Dr. F..J. (Krop', Mijn reis naar de Russische grens, of wat ik zag van
het werk van Dr. O. Schabert e.a. : ,, 0.30
41 Dr. F, J. Krop, De Lappo-Beweging !] o'l5
42 Een Handleiding over Gewapenden Opstand !! 0.25
43 Dr. F. J. Krop, De Lappo-Beweging 1932 '. ; " 0.20
44 Th. Anbert, Het Leven der Arbeiders in Sowjet-Rusland ,'. 0.30
45 Pierre Maury, Gedachten over het Communisme .V;.„...0 25
46 Dr. F. J. Krop, Wat het bolsjewisme feitelijk is en bedoelt ...... ,| 0.20
47 Hef leven en lijden van de vrouw in Sowjet-Rusland " 0.39
48 Dr, F. J. Krop, Plicht en Roeping der Christenen ten opzichte van de vervolgden in Sowjet-Rusland 0.20
49 Grepen uit Finland's verleden (met een inleidend woord van Dr Krop) '., 0.20
50 Dr. Raymond Devriént, De sociale consequentie van het Bolsjewistische regime „ 0.40
51 Dr. A. Ehrt en Dr. J. Schweickert, De bolsjeviseering van Duit'schland .. 0.35
52 Dr. F. J. Krop, De beteekenis van Finland in den huidigen cultuurstrijd „ 0 35
53 Dr. F J. Krop, Waarom maakt gij U toch zoo druk over Ru-land? ..... ..0.30
54 Dr. F. 3. Krop, Ons parool in dan strijd tegen het bolsjewisme: Godsdienst Gezin. Gezag .0.20
55 Prof. A. Lecerf. Het recht van weerstand in de H Schrift en meer bepaald in het Evangelie /. ; 0.15
56 Godsdienst. Gezin. Gezag , . „ 0-40
57 Dr. F. J. Krop, ..Het communisme is het Koninkrijk Gods" 0.20
Wat te denken van deze stelling?
58 Dr, J, R. Callenbach en Dr. F. J. Krop. Enkele opmerkingen
naar aanleiding van de Jodenvervolgingen in Duitschland 0.25



HET LEVEN
IN DE CONCENTRATIE-KAMPEN VAN SOVJET-RUSLAND
door
Prof. VLADIMIR TCHERNAVIN
UITGAVE: „GELOOF EN
Ie PIJNACKERSTRAAT 102-106 -
VRIJHEID"
ROTTERDAM







HET LEVEN IN DE CONCENTRATIEKAMPEN VAN SOWJET-RUSLAND
door
Professor VLADIMIR TCHERNAVIN.
(Herdruk met toestemming van de Slavonic Re view Jan. '34).
Vladimir Chernavin was Professor in de Kennis der Zeedieren aan het Landbouwkundig Instituut te Leningrad van 1921—'23, en vaa 1926—1930 belast met het biologisch en technologisch laboratorium der Noord-Visscherij Trust te Murmansk. Hij werd gearresteerd en Teroordeeld tot gevangenisstraf en later naar het concentratiekamp té Solovetsk gezonden.
Hij ontsnapte in Augustus 1932, met zijn vrouw en zoon.
Mevrouw Chernavin heeft hierover een ontroerend verhaal geschreven, getiteld: „Uit den greep der Sovjets ontsnapt", uitgegeven door Hamisch-Hamilton.
De controle der concentratiekampen door do O.G.P.U.
Mijne beschrijving van het leven in een concentratiekamp loopt over het tijdvak van Mei 1931 tot Augustus 1932.
Ikzelf was alleen in het kamp te Solovetsk, maar daar de gevangenen uit het eene naai het andere kamp verplaatst worden, kwam ik ook in aanraking met gevangenen uit andere kampen. Naar wat zij mededeelden, zijn de levenscondities in alle kampen over het algemeen gelijk.
Het aantal concentratiekampen is het geheim «er Ogpu.
Hun aantal is steeds veranderend, sommige



worden gesloten, terwijl andere weer worden Opgelicht. Ik ontmoette gevangenen uit de navolgende kampen: White Sea en Baltic; Turkestan; Far-East Sepzrau, Svirsk, Kotlas, Preehors, Viskers, Rungur, Kusnetzk, Naryss en Mouth of Obi.
Ik weet van 13 kampen het bestaan, maar ongetwijfeld zijn er meer.
De levenscondities in de concentratiekampen zijn onderworpen aan sterke veranderingen, afhangend van de wijzigingen in de politiek van Ogpu en Regeering, zoodat men altijd bij inlichtingen omtrent de kampen, rekening moet kouden met den tijd, waarover deze inlichtingen loopen. Men kan (hetzelfde Keggen over de algemeene levensvoorwaarden in de SovjetRepublieken.
Iemand, die in het tijdvak van het daadwerkelijke communisme van 1919—1921 de menschen heeft gezien, omkomende van honger en ellende, kan zich deze menschen niet voorstellen, goed gevoed en gekleed in de periode van de *) N.E.P. van 1923—'26; opnieuw neergeslagen, in lompen en hongerig in de jaren, toen het 5 jaarsplan in opkomst was, van 1930—1932. Opsluiting in een concentratiekamp is de zwaarste straf, die de Sovjetwetten opleggen voor ernstige overtredingen. Het eenigste, dat door de wet als nog zwaarder wordt gerekend, is de doodstraf, die in de U.S.S.R. in ruime mat* wordt toegepast. De tijd van opsluiting in een concentratiekamp is wettig niet minder dan 8 jaar en mag niet boven 10 jaar gaan. In werkelijkheid wordt deze vaak onbepaald verlengd. Waar deze straf in plaats van de doodstraf wordt opgelegd, is de tijd van 10 jaren vastgesteld. De eenigste personen aan wie zij voor minder dan 3 jaar wordt opgelegd, zijn minderjarigen, die gedurende 2 jaren worden opgesloten.
*) Lenin's Nieuwe Economische Politiek, die de afpersingen tegenover den boerenstand inbond, particuliere handel toestond, en kleine plaatselijke industrieën toeliet met speciale machtiging. Deze regelingen werden in 1921 ingesteld.



Concentratiekampen vervangen de plaatsen, waarheen tijdens de Keizerlijke Regeering de verbannenen tot dwangarbeid waren veroordeeld. Men moet niet denken, dat door de verandering van naam de levensvoorwaarden der gevangenen gemakkelijker geworden zijn. De Sovjet-Regeering houdt over het algemeen niet van ruwe namen. Bijvoorbeeld: de doodstraf wordt genoemd: de strengste maatregel voor sociale bescherming; een gevangenis heet: huis van bewaring; straf cellen in gevangenissen en kampen heeten: „afgezonderde kamers", enz. Natuurlijk verandert dit alles niets aan de werkelijkheid.
Het karakteristieke der concentratiekampen is, dat zij staan onder de jurisdictie der Ogpu, de Staatkundig Politieke Administratie, een instelling die geheel onafhankelijk is en niet gecontroleerd wordt.
Als gevolg hiervan zijn de concentratiekampen, evenals andere instellingen der Ogpu, niet verantwoordelijk aan het Departement van Justitie, het Departement van Binnenlandsche Zaken, of de Arbeiders en Boeren Raad, d.w.z. de Staatscontrole.
De gevangenen der concentratiekampen worden gewoonlijk zonder gerechtelijk onderzoek en alleen door besluit der Ogpu, daarheen verbannen.
Schatting van het aantal gevangenen.
Hoe groot het aantal gevangenen in deze kampen der Sovjet-Republieken is, kan moeilijk worden vastgesteld, daar de regeering dit angstvallig geheim houdt.
Nog te moeilijker is dit te beoordeelen, waar het aantal gevangenen in elk kamp afzonderlijk bloot staat aan sterke veranderingen, en daar ze soms bij tienduizenden van het eene kamp naar het andere geworpen worden, al naar gelang van het werk dat gedaan moet worden en van de wijzigingen in de kampen zelf.
Eenig idee van het aantal kan gevormd worden door de navolgende gegevens:
in het White Sea-Baltic kamp, gedurende de» aanleg van het Kanaal tusschen deze zeeën, waren in 1932 250.000 gevangenen te werk gesteld.



In Augustus 1933 werden buiten dit aantal, bij regeeringsdecreet, in de Izvestia gepubliceerd, 70.000 begenadigd, omdat ze den grootsten ijver in hun werk getoond hadden. Men vraagt zich af, hoe groot het aantal mag zijn dat achterbleef. In den zomer van 1931 bestond het kamp van Solovetsk uit veertien secties, en in elk dezer waren gewoonlijk 20.000 gevangenen, wat wil zeggen dat er dus in het geheele kamp ongeveer 280.000 waren. Neemt men aan, dat gemiddeld in elk kamp 100.000 gevangene» waren, dan zou dit voor de geheele U.S.S.R. een totaal geven van 1.300.000, een cijfer, zonder twijfel veel lager dan in werkelijkheid.
Op grond van de laatst ontvangen mededeelingen van een gevangene, die juist in 1932 uit een kamp ontsnapt was, zouden twee nieuwe concentratiekampen zijn opgericht, het BaikalAmur kamp met 450.000 gevangenen en het Dmitrov kamp bij Moskou met 250.000. Men dient goed te begrijpen dat ik alleen spreek van de gevangenen in de kampen; het aantal administratief verbannenen naar de verafgelegen streken is ongetwijfeld vele malen grooter. Gevangenen gewoonlijk veroordeeld zonder gerechtelijk onderzoek.
Het grootste deel der gevangenen zijn verbannen op grond van Art. 58 van het Strafwetboek, dat spreekt van: „Contra-Revolutie'', een begrip dat bijzonder ruim wordt uitgelegd in de LÏ.S.S.R..
De overgroote meerderheid der op grond van dit artikel gedeporteerden weet zelfs niet waarvan ze beschuldigd werden; velen zelfs kennen hun vonnis niet of den tijd hunner verbanning.
Het grootste aantal dezer gevangenen zijn boeren, Verbannen in verband met de gewelddadige collectiveering der landelijke districten. Behalve deze, zijn er veel beschaafde personen, geleerden, professoren, ingenieurs. Deze categorie werd hoofdzakelijk gedeporteerd op grond van mislukkingen met het 5 jaarsplan.
Hieronder vallen ook de gedeporteerde werklieden, wier aantal in den kaatsten tijd belangrijk vermeerderde. Velen in de kampen zij»



vroegere geestelijken en officieren; de eerstgenoemden werden verbannen omdat dit de meest gemakkelijke manier is, ze uit te roeien. Dan is er nog een speciale groep van handelaars, en m t algemeen personen, die er door da Ogpu van verdacht werden in 't bezit te zijn van buitenlandsche specie of andere waarden. Van deze personen vroeg de Ogpu slechts één ding: de betaling van een vastgestelde som in geld of andere waarde als een vrijwillige bijdrage voor het 5 jaarsplan. Zij die het opgegeven bedrag niet konden betalen, zond de Ogpu na lange hechtenis en strenge behandeling naar de concentratiekampen. Zij werden beschuldigd op grond van art. 59 Sectie 12, van „verboden speculatie in papieren geld" en zij werden verbannen voor niet minder dan 5 jaren. Misdadigers, dat zijn de gevangenen die een werkelijk misdrijf begingen, zijn er niet meer dan 10%> in elk kamp; onder hen vindt men de beroepsroovers, verstokte dieven, schriftvervalschers en bedriegers. Zij wórden gewoonlijk verbannen bij gerechtelijk vonnis.
Alle daadwerkelijke misdadigers verkeeren m een bevoorrechte positie en in tegenstelling met de contra-revolutionnairen worden zij genoemd: „sociale naasten". Zij spelen, zooals we zullen zien, in het kamp een belangrijke rol. Het Concentratiekamp van Solovetsk.
In Rusland wordt dit kamp kortheidshalve „Uslon" genoemd, de eerste Russische letters yan den vollen naam: (Administratie der Solovetsk kampen voor speciale bestemming) of anders alleen „Slon" (het Russisch voor „olifant') omdat de afbeelding van een olifant als handelsmerk gebruikt wordt voor de goederen die daar in dwangarbeid vervaardigd worden. De woorden: „Voor speciale bestemming'' gebruikt in verband met Solovetsk kampen beteekenen eenvoudig de vernietiging van hen, die daarheen gezonden worden. De ambtenaren van het kamp maken hiervan tegenover de gevangenen geen geheim en lichten hen den eersten dag na aankomst hieromtrent reeds in, maar ook zonder dit, zijn allen er al zeer spoedig van overtuigd. In Mei 1930 besloot de



Ogpu het regime in de kampen te veranderen, daar de roep over de wreedheid tot buiten de grenzen was gekomen; tegelijkertijd werd de naam eveneens veranderd en in plaats van de woorden „voor speciale bestemming'' werden ee nu genoemd: „Kampen voor arbeid en verbetering".
Ik kwam er na de eerste periode, maar ik moet daarvan spreken omdat de tweede periode er de duidelijke sporen van droeg. ..Levensvoorwaarden in Solovetsk tot Mei 1930".
Ik werd naar het kamp gebracht 2 Mei 1931, dat is een jaar na de reformatie. De meeste gevangenen echter waren personen die het regime „voor speciale bestemming'' hadden meegemaakt en hunne onopgesmukte en vreeselijke verhalen bevestigden de ontzettende werkelijkheid van het verleden Afgezien hiervan, hadden de kampambtenaren en speciaal de bewakers nog geen tijd gevonden om hunne karakters te veranderen.
Hunne aanmerkingen en snauwen en zelfs hunne gewone taal met speciale woorden doorspekt, waren een levend bewijs voor de periode van uitroeiing der gevangenen. Nieuws uit dien tijd bereikte slechts zelden de pers. De meest nauwkeurige beschrijving ervan wordt gegeven in de aanteekeningen van een Ogpu-ambtenaar, Kisiler geheeten, die naar het buitenland ontsnapte en ze uitgaf onder den titel: „De kampen des Doods".
Naar hij mededeelt, steeg het aantal gevangenen in dien tijd tot 660.000.
De administratie was eerst gevestigd op het eiland Solovetsk en daarna in de stad Kern.
De gevangenen waren verspreid over de Solovetsk-eilanden en over die in de Golf van Onega in de Witte Zee (de Kond-, de Popoveilanden, de Kleine eilanden en andere) en ook op het vaste land in eenzame gedeelten van het Noorden van Karelia zelfs tot aan de kust van de Noordehjke IJszee.
Da diverse onderdeden en (detachementen der Solovetsk kampen lagen verspreid van Noord tot Zuid, hemelsbreed genomen ongeveer van 63° N.B. tot 69° N.B.



Het hoofddoel der Kampen.
In het kamp werden in dien tijd twee doelen nagejaagd — zich inkomsten te verschaffen, speciaal in buitenlandsche muntspecie en gevangenen weg te werken.
De hoofdbezigheid bestond uit het gereedmaken van timmerhout voor export en aanleg van wegen door Karelia, van de Witte Zee tot aan de Finsche grenzen.
Deze wegen — de Kem-Ukhta en de LoukhiKesteng wegen, loopende door geheel onbewoonde gedeelten, hebben een strategische beteekenis en zijn direct tegen Finland gericht. In de omgeving van deze wegen zijn alle hoornen opgeruimd en enorme vlakten drooggelegd.
Blijkbaar zijn er opslagterreinen en aerodromes gereed gemaakt voor geval van oorlog met Finland.
Deze werkzaamheden werden uitgevoerd onder niet te dragen condities.
Kleeding en schoeisel werden aan de gevangenen niet verstrekt. Hunne verblijfplaatsen waren onmogelijk benauwd, vuil en niet verwarmd. Dikwijls werden voor hen, die in de bosschen werkten, geen verblijven ingericht en kampeerden ze in hutten van takken gemaakt.
Het voedsel was onsmakelijk en geheel en al onvoldoende. De werktaak was zoodanig vastgesteld, dat slechts de sterkste en meest geroutineerde deze kon afmaken, en dan nog met de grootste inspanning en na niet minder dan veertien tot 16 uur arbeid.
Aldus was eiken gevangene een dagtaak opgedragne en ieder die deze niet uitgevoerd had, mocht niet naar de barakken terugkeeren en kreeg geen voeding. Verkleumd en hongerig kon hij zjjn taak den volgenden dag ook niet afmaken.
Een stelsel van uitroeiing.
Dan werden strafmaatregelen genomen alsof hij gesaboteerd had. In den winter werd hij „in de kou gezet" d.w.z. zij kleedden hem naakt uit en zetten hem op een boomstronk. Waar op dezen breedtegraad de temperatuur zelden hooger is dan 10° Celsius, verliest de



naakte man spoedig zijn bewustzijn en sterft, of anders bevriezen zijn armen en beenen, waarna bij sterft aan koudvuur.
In den zomer, stelden zij hem bloot aan da muskieten", dat is, zij kleedden hem naakt uit en bonden hem aan een boom. In de noordelijke wouden zijn er zoo'n massa muskieten, dat zij zelfs beesten met een dikke huid doodbijten; natuurhjk kon een man dit niet verduren en stierf.
Bovendien kwelden zij ze verschrikkelijk bij hun werk, en velen werden in de strafcellea opgesloten, waar zij stierven van kou en honger.
Op deze wijze ontdeed de Ogpu zich spoedig van de gevangenen, die het zware werk niet konden volhouden. Zelfs de beste werker* liepen niet vrij van slagen en beleedigingen. (Als regel werden allen zonder uitzondering mishandeld). Voor het minste protest, bij de minste grief werden zij afgeranseld; in één woord, ieder die zijne bewakers tegenstond of wiens kleeren zij wenschten te hebben, werd „genomen". Dit geschiedde op een speciale wijze: de bewaker zou een gevangene gelasten iets uit het bosch te gaan halen en zoodra hij 50 Meter ver was, hem in zijn rug schieten. Dan werd een verklaring opgemaakt, waarin gezgd werd, dat de gevangene was neergelegd bij een poging tot ontsnappen.
De gevangene kon niet ongehoorzaam zijn en weigeren het bosch in te gaan, daar zij hem dan zouden afmaken wegens ongehoorzaamheid. Gevangenen plegen dikwijls zelfmoord. Zelfverminking werd eveneens zeer dikwijls uitgevoerd.
De gevangene, wetend dat de opgelegde taak boven zijn krachten ging, wat gelijkstond met marteling en dood door slagen en pijniging, kwam op de gedachte een ongeval te fingeeren en hakte met de bijl zijn vingers of zijn hand af. Voor zulken was een speciale naam: „Zelfverminkers". Zij werden met buitengewone wreedheid behandeld: na een verschrikkelijke geeseling werden zij gedwongen ten toon te staan voor het gelid van gevangenen en in de onverlette hand de vingers te houden, die zij



zich afgeslagen hadden en te roepen: ik ben een „lijntrekker".
De Sovjettaai heeft hiervoor een speciale term: „filon". Als de zelfverrninker niet stierf door de geeseling of bloedverlies of koudvuur, dan werd hij naar de invaliditeitstroep gezonden, d.i. naar een van de speciale posten in het kamp, waar ze bijeenverzameld hadden de gebrekkigen, de tuberkuleuzen, de schurfthjders, de zwakken en de grijsaards.
Deze allen werden „op stap" gezonden, d.w.z. naar den dood, die onvermijdelijk moest volgen op zulke bestaansvoorwaarden; dit inplaats van een officieel uitgesproken doodvonnis.
Het voornaamste bedrijf voor de invaliden bevond zich op een prachtig eiland in de Golf van Onega, het Kond Eiland.
In de 15e eeuw werd dit eiland bevolkt door monniken, die gebouwen oprichtten, de wouden relden, den grond bebouwden en veeteelt dreven totdat de Ogpu hen verdreef en het eiland maakte tot een oord van marteling en dood.
In den herfst zonden zij een 5000 gebrekkige gevangenen derwaarts en in de lente, als de vaart weer geopend werd, rapporteerde het Bedrijfshoofd hun uiteinde aan het Kampbestuur.
De positie van jonge vrouwen was overal slecht. De Ogpu-mannen van alle rangen dwongen haar met hen te leven. Zrj die zich verzetten, werden aan speciaal zwaar werk gezet, en ondergingen verschrikkelijke vernederingen, bespottingen en slagen. Zij die zich overgaven gingen van hand tot hand, en liepen gewoonlijk diverse venerische ziekten op, die sterk verspreid waren onder Ogpu-staf.
Behalve dit alles, werd de ondergang der gevangenen niet minder in de hand gewerkt door vlektyphus, die voortdurend epidemisch voorkwam, daar al de gevangenen met vliegen bedekt waren. De zieken werden naar een der eilanden gebracht, waar zjj zonder eenige verzorging stierven
Ondanks dit verschrikkelijk regiem, protesteerden de gevangenen maar zelden, daar iedereen wel wist dat het resultaat een slachting op groote schaal zou zijn.



Aldus was het einde van het verzet der Georgiërs te Solovetsk in 1928, en van andere dergelijke demonstraties.
Ontsnappingen waren eveneens zeldzaam en meestal zonder succes, daar het ontbreken van eenig voedsel, de slechte kleeding en de enorme afstand tot de grens ze meestal onmogelijk maakten. Natuurlijk werden allen die bij ontsnapping werden opgevangen na verschrikkelijke geeselingen en mishandelingen, doodgeschoten.
Voor de Contra-Revolutionnairen geldt dit nog tot op den huidigen dag.
Al de bovenvermelde wreedheden werden onder toezicht van de Tsjekisten aan de gevangenen bedreven door opzichters en bewakers, allen verbannen misdadigers. De nu en dan voorkomende schietpartijen werden alleen door de hoogere Ogpu-ambtenaren uitgevoerd; onder deze zijn er velen, die van dit werk houden.
De zooeven genoemde misdadigers staan voor dit dilemma: zelf afgerost te worden of anderen te geeselen en zich hierdoor een dragelijker lot te verschaffen.
Als bewaker ingedeeld te worden, geeft den man een bestaan met genoeg eten en drinken, maar om zijn post te behouden, heeft hij al zijn ijver en energie te toonen.
Zonder twijfel zal deze periode der Solovetsk kampen tot in bijzonderheden beschreven worden, ten tijde, als 't in Rusland weer mogelijk is te schrijven en te spreken, en nog iemand is overgebleven, die deze verschrikkingen heeft meegemaakt Momenteel durft niemand er één woord over te fluisteren.
Een Nieuw Beheer.
De tweede periode begon omstreeks Mei 1930.
Op last van de Ogpu te Moskou werd het Beheer van het Concentratiekamp grondig gewijzigd.
Een commissie werd gezonden om het kampbeheer te onderzoeken, ofschoon dit natuurlijk allang gekend werd.
De commissie rapporteerde, dat het beheer indertijd was ingesteld „zonder aangegeven richtlijnen."



Ongeveer een vijftigtal opzichters en bewakers, uit de misdadigers, die een roep van bijzondere wreedheid hadden, werden doodgeschoten, terwijl sommigen van de staf elders tewerkgesteld werden.
De vraag, wat aanleiding gegeven had tot de verandering van het beheer en hoever deze ging, was van groot belang voor de gevangenen.
Als grondoorzaak scheen aangenomen te mogen worden de geweldige toevloed van gevangenen in 1930, als gevolg van de uitvoering der gedwongen collectiveering en de mislukkingen die in het 5 jaarsplan optraden.
Inplaats Van tienduizenden werden er nu honderdduizenden gezonden. Konden tienduizenden geborgen worden op enkele eilanden in de Witte Zee en in het hart der Kareliaansche wouden, dit bleek voor honderdduizenden onmogelijk.
Het werk der Ogpu in de kampen moest onvermijdelijk eenmaal bekend raken, en in verband hiermede eenige schijn van fatsoen bewaard worden, temeer waar ongewenschte berichten alreeds in 1929 en 1930 tot in het buitenland waren doorgedrongen.
Veel schade was al aangericht door de berichten die in de buitenlandsche pers verschenen, in het bijzonder door de beëedigde verklaringen van den student Malyskev, die uit het Sovoletsk kamp ontsnapt was.
De actie die ingesteld werd tegen de dwangarbeid in het houtbedrijf, het voornaamste bedrijf in het kamp, beroofde de Ogpu van zijn grootste voordeel: geld. Om deze „actie der kapitalisten tegen te gaan, produceerde de „Sovjet Contra-Actie" een grovelijk vervalschte film „Solovki" en lanceerde eenige schreeuwende artikels in de Sovjet-bladen en periodieken, maar de belangstelling van het buitenland in de kampen was te sterk en te voortdurend, om de politiek van uitroeiing der gevangenen vol te houden.
Commercieele grondslag der kampen.
Afgezien van dit alles, was de politiek van uitroeiing uit handelsstandpunt bezien, niet in t voordeel der Ogpu. Met de ontzaglijke toe-



name van het aantal gevangenen werden wijde perspectieven geopend om nut van hen te trekken.
Met de hervormingen van 1930 werden de concentratiekampen, zoo te Solovetsk als elders, deelen van een reusachtige onderneming met slavenarbeid, door de Ogpu gedreven. Zij werden zoo ingericht, dat ze uiterlijk het aspect droegen van verbeteringsinrichtingen.
De bekendmakingen hieromtrent werden opgedragen aan speciale dagbladen, de broadcasting, en de bibliotheken.
Onder dit mom reorganiseerde de Ogpu de ..zakelijke kant" op 'geweldigen voet, groote voordeelen trekkend uit de kampen als handelsondernemingen.
Het zal voldoende zijn u met de tegenwoordige inrichting van het kamp bekend te maken, om u van het werkelijk doel daarvan te overtuigen.
In opbouw en functionneering komt het kamp geheel overeen met de commercieele ondernemingen der Sovjet- Regeering.
Om te beginnen is het verdeeld in „Secties", ingericht op voordeel door productie en handel. De administratie van een „Sectie" bestaat uit de volgende onderaf deelingen: „productie", „uitbreiding", „handel" en „Boekhouding".
Aan het hoofd van elke Sectie staat een directeur met twee assistenten. Dit alles is een getrouwe copy van elke andere productieve Sovjet-onderneming.
Het productieve werk is in de diverse secties en kampen verschillend, maar het commercieele karakter is voor allen gelijk.
Toen ik gevangen gezet werd in het Solovetsk kamp, werd ik tewerk gesteld in de 2e Sectie bij de „Visscherij'. Zij omvatte de vangst, het drogen en het zouten van visch.
Zij had een aantal bedrijfsinrichtingen langs de kust der Witte Zee verspreid, vanaf het dorp Kaudalaksha in het Noorden tot Nyakhcha in het Zuiden aan de punt van de Golf van Onega. Behalve deze had ze werkplaatsen en inrichtingen aan de Murmansk kust a. d. Poolzee. Er waren ook enkele hulp-inrichtingen



voor „inmaak", „nettenaanmaak" en scheepsbouw.
Andere secties van het kamp omvatten zaagmolens, boerderijen, steenfabrieken, kleeren-, schoenen- en zelfs speelgoedwinkels.
In 't kort, het Solovetsk kamp bestond in 1931 uit 14 secties.
In 1932 werden wegens de geweldige groei der organisatie twee onafhankelijke kampen afgescheiden, het White Sea en Baltic en het Svirsk kamp.
Van twee bleven er slechts 3 secties over en het kamp moest georganiseerd worden, toen nieuwe toevoer van gevangenen plaats vond.
Aan het hoofd van ieder kamp staat een Raad van Beheer, waaraan alle secties verantwoording schuldig zjjn.
Alle kampen worden vanuit Moskou door een Opperraad van Beheer bestuurd, die een deel uitmaakt van de Ogpu.
In dit centrale administratieve lichaam zijn personen, die ! „Beslissers" (Superintendent!) genoemd worden, en belast met het toezicht op de productie in eiken tak van bedrijf der diverse kampen: visch, hout, wegenaanleg, landbouw en veeteelt enz.
Deze hoogere Bevelvoering bestaat om het werk van alle kampen in overeenstemming te brengen met het algemeene plan van Industrie in de U.S.S.R. daar het productieve werk der Ogpu een belangrijke rol heeft gespeeld in het 5 jaarsplan.
Deze enorme aan het 5 jaarsplan evenwijdig loopende industrieele organisatie van de Ogpu drijft haar zaken onafhankelijk van de Commissariaten en komt openlijk met haar goederen uit op eigen markten. Op de buitenlandsche markten handelt de Ogpu door tusschenpersonen, aldus zich maskeerend. Op zoodanige wijze exporteert de 2e sectie van het Solovetsk kamp (de visscherij), zalm, gezouten en bevroren, naar Engeland; de verkoop geschiedend door de „Gastorg" (Staats Handelsbureau).
Hout werd geëxporteerd door „Severoles", (Noordelijke Houthandel), of door Carelles (Careliaansche Houthandel) en andere organisaties.



Tevens hebben de productieve diensten der concentratiekampen hun eigen karakteristieke bijzonderheden, veroorzaakt door het feit dat alle arbeid, onvrijwillige arbeid van gevangenen is en de Regeering der U.S.S.R. gedwongen is, het karakter hiervan te verbergen.
Administratieve Organisatie. Bewakers en Defectieven.
In de eerste plaats is overal een troep gewapende bewakers. Deze is op militaire leest geschoeid, doet wachtdienst, begeleidt de gevangenen en achtervolgt ze als ze ontsnappen. Haar leden zijn bewapend met revolvers en geweren van legermodel; de secties hebben speurhonden voor achtervolging van gevangenen.
Speciale detachementen van bewakers zijn soms ver van de kampen geplaatst; zij bewaken de wegen, die bij ontsnapping genomen kunnen worden, bewaken alle spoorwegstations dicht bij de kampen, gaan de treinen langs en onderzoeken de papieren van alle passagiers.
De tweede bijzonderheid bestaat uit een informatie- en onderzoekingsafdeeling: LS.O. geheeten. Deze afdeeling is om zoo te zeggen de Ogpu in de Ogpu. Ze is onafhankelijk van den Raad van Beheer der kampen. Haar taak bestaat in het geheim bewaken van gevangenen en vrije door de Ogpu gehuurde arbeiders, die in de kampen een onderzoek instellen en hiermede in verband vragen stellen, en ook voor ontvluchtingsgevallen. Deze afdeeling heeft een groot aantal geïsoleerde gevangenissen ter harer beschikking in de kampen. Zij organiseert een reusachtig netwerk van spionnen en provocateurs, de z.g.n. „Knockers", die uit de misdadigersgroep geworven worden. Dit alles omvattende spinneweb van ontdekking en „provocatie" houdt de gevangenen in voortdurende vrees en wantrouwen ten opzichte van elkander.
De „Opvoedende Ambtenaren".
De 3e speciale organisatie in de kampen is „de Cultureele Opvoedings Afdeeling". Deze heeft tweeërlei taak. Eensdeels helpt zij de LS.O. in het geheime detectieve werk.



De LS.O. en de Cultureele Afdeeling werken hand aan hand, vaak hunne agenten ruilend, en een man die vandaag een opleidend ambtenaar is, kan morgen detectieve zijn.
De tweede taak der R.V.O. is decoratief en voor reclame.
Zij hebben opnieuw op te voeden of zooals de gezwollen taal der Ogpu het noemt: verharde misdadigers omsmeden tot geschikte Sovjetburgers; tot enthousiasten voor de Sovjet-inrichting, het Communisme en het 5 jaarsplan.
De bedragen hiervoor uitgegeven zjjn zeer gering.
In het concentratiekamp voor tienduizenden van gevangenen wordt een velletje nieuwsblad uitgegeven een of tweemaal per week, met misselijke artikels, de loftrompet stekend over de kamp-autoriteiten, over het leven in het kamp en het niet verfoeiend, beschuldigingen tegen gevangenen te uiten, speciaal tegen de specialisten (professoren). Dit kleine blaadje wordt onder dwang tegen een zekeren prijs onder de gevangenen verspreid.
Behalve dit dwingen de Opvoedende Ambtenaren de gevangenen tot het schrijven van z.g.n. muur-couranten, een groot vel papier waarin bijdragen van soortgelijk karakter met de hand geschreven. Deze muur-couranten verschijnen in de Centrale posten 5 of 6 keer per jaar, in de afgelegen posten eens of tweemaal. De Opvoedende Ambtenaren dwingen ook de gevangenen op leeningen in te schreven en hun laatste geld, door onmenschehjke arbeid verdiend, uit te geven, jagen hen naar vergaderingen en clubs, waar een der Opvoedende Ambtenaren een toespraak houdt' over een of ander onderwerp, in verband staande met bijzondere kwesties, b.v. een toespraak over het „Fransche Imperialisme" of: over „de komende Beweging in China" en zoo voort, en tenslotte over: „Het succes van het 5 Jaarsplan".
Als er gevangenen ontsnappen, dan nemen de Opvoedende Ambtenaren deel aan de achtervolging en als de man gevat wordt krijgen ze 10 roebels per hoofd.
De Beheersstaf bestaat hoofdzakelijk uit misdadigers.



Het personeel van de geheele beheersstaf bestaat- behalve voor de hoogere posten, uit gevangengezette misdadigers. Op deze wijze zijn het gevangenen, die besturen, waken tegen Ontvluchting van ieder ander, betrappen, spionneeren, ondervragen, naar de geïsoleerde cellen opzenden, of om doodgeschoten te worden en in het algemeen hunne kameraden opnieuw opvoeden en omsmeden.
Op het eerste gezicht lijkt dit onwaarschijnlijk; maar we moeten niet vergeten, dat de ontelbare gevangenen, die het kamp binnenkomen, niet gelijk zijn. Op iedere étappe direct bij aankomst worden zij geschift en die vroeger in de Ogpu dienden en zij die voor werkelijke verschrikkelijke misdaden werden veroordeeld, zijn bestemd om de staf van de LS.O. en R.V.O. te vormen.
Uit de officieren van het Roode leger, die staatsgelden verduisterden, worden de hoogere rangen der bewakers gevormd en uit moordenaars en dieven de lagere — de gewone cipiers en, wakers. Als regel worden deze lagere rangen samengesteld uit gevangenen gedeporteerd voor crimineele misdrijven.
De werkkrachten van de Kampen.
Alle overgeblevenen, de „Kaery" (ContraRevolutionnairen) vertegenwoordigen de werkkrachten in de kampen. Uit hunne gelederen worden de meest geroutineerde specialisten (professoren en ingénieurs) gekozen. Zij worden naar de Secties gezonden om met hun vak overeenkomende posten te bezetten; de werklieden worden eveneens geschift naar hun vakkennis. De boeren worden gebruikt voor ket zwaarste physieke werk en zijn in de slechtste condities.
De onbetaalde arbeid van het geheele. personeel van het kamp, beginnende met geroutineerde ingenieurs en eindigend met den geringsten arbeider, de geheel onbegrensde aanvoer van deze onbetaalde werkkrachten voor elk vak en de absolute verwaarloozing van alle arbeidswetten maken het de Ogpu mogelijk een enorm voordeel te trekken uit haar •ndernemingen. Inplaats van een 6 tot 8-urigen



werkdag, duurt deze in de kampen 16 uur inplaats van de socialistische 5 dagen week, bestaat in het kamp de 10 dagen week. Dit leger van millioenen arbeiders is niet verzekerd. Zij ontvangen niet alleen geen werkkleeding, maar ook andere kleeding bijna niet, en deze gaat nog van hand in hand twee of driemaal over.
Geen enkele maatregel van veiligheid wordt voor de arbeiders genomen, ofschoon ze voor het meest gevaarlijke werk worden gebruikt. Handenarbeid is het zwaarst: spade, pikhouweel, bijl en zaag zjjn de eenige gereedschappen die gebruikt worden voor de geweldige werken, uitgevoerd in dwangarbeid Waar de arbeid niets kost, zou het onzin zjjn geld uit te geven voor machinerieën.
Hooge winsten der Ogpu.
Waar bijna alle Sovjet-ondememingen met verlies werken, in elk geval niet meer dan 8 tot 10% winst maken, geven die van de Ogpu, de concentratiekampen, als resultaat, volgens begrooting een winst van 100 °/o, in werkelijkheid 200 k 300%.
Behalve met wat daarover reeds gezegd werd, hangt deze hooge winst nauw samen met het speculatieve karakter der Ogpu verrichtingen.
Er is bijvoorbeeld een nijpend tekort in de U.S.S.R, aan alle benoodigdheden speciaal aan voedingsmiddelen, die echter alle op de markten tegen fancy prijzen verkocht kunnen worden; de gewone Sovjet-ondemerningen zijn echter in dit opzicht gebonden aan van Staatswege gecontroleerde, vastgestelde prijzen,
De Ogpu echter, gebruikmakend van haar onafhankeijke positie, drijft handel zonder zich om vastgestelde prijzen te bekommeren en speculeert openlijk door goederen van andere organisaties tegen de vastgestelde prijzen over te nemen en ze direct tegen hoogst mogelijke prijzen te verkoopen.
Aldus kocht b.v. de 2e Sectie van het Solovetsk kamp versche bevroren haring van den bond van visschers a 10 kopeke per kilogram en verkocht ze direct aan een andere organisatie van het kamp (de „Dynamo") voor 1 roebel per K.G.; bovendien bracht de verkooper de



visch met eigen paarden en de kooper kwam naar het kantoor van de Rybprom (vischbedrijf) eveneens met de zijne, zoodat de Ogpu geen onkosten voor transport had; de heele kwestie was deze, dat de Visschersbond aan niemand anders mocht verkoopen dan aan de Rybprom (Ogpu vischbedrijf).
De opkooper „Dynamo" hield de visch niet, maar zond ze juist 2 straten verder en verkocht ze aan het Staats Hotel in de stad „Kern" voor 3 roebels per K.G. en daar werd het verstrekt aan de klanten voor 1 roebel per portie. Daar er zoo ongeveer 50 tot 60 porties op de K.G. Witte Zee-haring gaan, stijgt de prijs van de visch van 10 kopeken door de diverse afzetkanalen der Ogpu in een paar uren tot 500 a 600 maal zooveel.
Alle ondernemingen der Sovjets lijden geducht in hun opbrengst door de groote massa afval De ondernemingen der Ogpu zijn hiertegen gevrijwaard daar ze de beste specialisten (deskundigen) tot haar beschikking heeft, en ingeval de goederen bederven, worden ze direct naar de winkels der Ogpu gestuurd, waar hongerige gevangenen, die nergens anders terecht kunnen, zonder klagen het volle pond betalen voor slechte haring en bedorven ingemaakte producten.
Uitgebreide omkooperij.
Een laatste maar niet minder belangrijke bijzonderheid van de handelsondernemingen der Ogpu is de buitengewoon groote ontwikkeling van het stelsel van omkooperij. Er is natuurlijk door de gevangenen niet na te gaan tot hoe hoog deze omkooperij gaat, maar er geschiedt geen enkele koop, geen enkel voorstel of plan wordt ingediend, noch vindt een bezoek van autoriteiten plaats, zonder dat openlijk en zonder eenige schaamte kleine geschenken worden aangeboden. Geschenken worden aangenomen te beginnen met de hoogste autoriteiten te Moskou, eindigend met bet geringste lid van het bewakingscorps. •"- Geld heeft in de U.S.S.R slechts een bijkomstig en voorwaardelijke beteekenis, niemand kan er door gewonnen worden. Daarom



worden steekpenningen slechts in natura gegeven; de hoeveelheid en kwaliteit hangen af van de rang der betreffende personen. De 2e Sectie, het vischbedrijf geeft natuurlijk geschenken in visch. Aan de Hoogste Autoriteiten te Moskou wordt als geschenk gezonden de beste soort zalm, een speciaal soort van de bekende Solovestk haring, enz. Geschenken van dezelfde soort worden gezonden aan den bevelhebber van de Solovestk kampen. De ambtenaren van lageren rang krijgen een minder soort zalm, een of twee kisten gerookte haring, en de laagst geplaatsten twee of drie blikken inmaakgoed. Het landbouw- en veeteeltbedrijf zendt naar Moskou ham, boter en de beste soorten groenten, de ambtenaren ter plaatse krijgen room. Aan de dames der aanzienlijke ambtenaren worden bloemen cadeau gedaan. De laarzenindustrie maakt uitmuntende laarzen voor de autoriteiten; het kleermakersbedrijf evenzoo kleeding.
Soms wordt dit alles cadeau gegeven, soms wordt het verstrekt als „waren" tegen een belachelijk geringe prijs. -
Zoodoende zijn de tegenwoordige „werk en verbeteringskampen" der Ogpu een geweldige handelsonderneming, bovenal van de gewone Sovjet-inrichtingen onderscheiden, door het gebruiken van onbetaalde arbeid tot onbegrensden omvang. Van beheersstandpunt gezien, worden de ondernemingen der Ogpu ondermijnd door het totaal ontbreken van eenige controle. Dit leidt tot het ontstaan van wat in de kampen genoemd wordt „blat", in Sovjetjargon „kameraadschap" geheeten, d.w.z. „voortrekking" of „begunstiging", wat de bron is van omkooperij. Gewoon bezien is de bron van alle corruptie in de kampen, dat de voornaamste beheersposten worden bezet door gestraften of eenvoudig door misdadigers voor wien de tewerkstelling in de kampen een straf is voor ernstige misdaden: zooals diefstal van staatsgelden, schandelijk misbruiken van macht, bijzondere willekeur enz.. Het is buiten twijfel, dat deze personen niet geschikt zijn voor de taak om „Werk- en Verbeterings Inrichtingen" te beheeren en evenmin om als opvoedende



ambtenaar op te treden voor hen, die, zooals de Ogpu zeer goed weet, geen misdadigers zijn, maar lieden die een leven van eerzaam werken geleefd hebben. Het „Opviedings" etiket werd alleen aan de kampen gegeven om de mond te stoppen van hen, die spraken van slavenarbeid in de U.S.S.R. en hierover een treurzang aanhieven; en voor West-Europa en Amerika wordt een aantrekkelijke schilderij opgehangen van de socialistische idylle van het gevangenisleven.
De opzending naar de Kampen.
De gevangenen worden naar de concentratiekampen gezonden uit alle U.S.S.R.-gevangenissen, die verspreid zijn over het geheele vroegere Rusland.
Zij worden vervoerd in goederenwagens of speciale politiewagens met tralies binnenin en evenzoo voor de raampjes en deuren. De wagens zijn ingericht om 28 personen te vervoeren, maar daadwerkelijk worden er een zestigtal in opgeborgen. Zij worden zoo dicht opeen gepakt, dat ze nimmer kunnen gaan liggen, alleen hurken.
Even onmogelijk is het rechtop staan of in den wagen op en neer te Ioopen.
Een gewapende bewaker van de speciale Ogpu-troepen begeleidt ze. De voor deze transporten bestemde treinen rijden zeer langzaam. De reis, die ik moest maken van Petersburg tot Kern, een afstand van + 500 mijlen, duurde volle zes dagen en dan wil ik even opmerken, dat het overgroote deel der gevangenen over veel grootere afstanden had te reizen dan ik.
Veroordeelden die in het Solovetsk kamp aankwamen van uit het verre Oosten, een afstand van meer dan 6000 mijlen, hadden er C of 7 maanden over pedaan. Het sterftecijfer op deze lange reizen is bijzonder hoog. Gedurende de 6 dagen van de reis ontvingen wij geen voedsel. Eij vertrek ontving ieder onzer een droog rantsoen, bestaande uit een stuk zwart brood van ongeveer 1 K.G. gewicht, en twee zoute haringen Maar het ergste van de reis was minder het knagen van den honger, dan de onduldbare dorst, die wij leden, nog verergerd door het verschrikkelijke stof in de wa-



gcns. Gedurende de reis ontvingen wij bijna geen drinken.
Een der oorzaken hiervan is, dat de gevangenentreinen aan geen enkel station stoppen (uit vrees dat ze gezien zouden worden door vreemdelingen) maar worden opgeborgen op een of ander zijspoor, waar geen water is te krjjgen. Gedurende de geheele reis van 6 dagen kregen wij slechts drie maal water, onmiddellijk na vertrek uit Petersburg en daarna nog twee keer.
Het werd ons in emmers verstrekt.
Zij, die kroezen bezaten, kregen meer dan zij die niets hadden, deze kregen het in de holte hunner handen, eigenlijk slechts twee of drie monden vol. Er waren er slechts weinigen, die kroezen bezaten, daar het in bezit hebben van eenig soort van vaatwerk aan de gevangenen verboden was. De aankomst op de sorteerstations.
De gevangenen worden naar een der sorteerdepots van het kamp gebracht, waarvan er niet minder dan tien te Solovetsk zijn.
Het voornaamste is op het Popov-Euand, en heeft een alom bekende en onaangevochten vermaardheid; want duizende gevangenen hebben hier hun leven van werken en lijden uitgesnikt.
Het Popov-Eiland ligt zeven en een halve nujl ten Oosten van Kern en is er door een spoorwegaftakking mee verbonden. Het is van het vaste land gescheiden door een kleine en smalle zeestraat, die bij laag water een moeras vormt.
Het eiland heeft een veenachtigen moerasbodem, bedekt met de overblijfselen van schraal ineengegroeid kreupelhout, met paden van spiegelgladde granietblokken. Er is een zagerij voor timmerhout en een aanlegplaats voor vreemde schepen, die het hout, door de gevangenen gezaagd, inladen. Ongeveer twee mijlen van deze landingsplaats, rechts en links er van bevinden zich de twee voornaamste sorteeringsdepöts van het kamp. Zij kunnen van vijftien tot twintig duizend veroordeelden bergen, die daar van 14 dagen tot twee maanden verblijven. Al-



dus loopt het jaarlijksch totaal, dat dit eiland alleen kan opnemen tot 200.000. Dit geeft U een denkbeeld van het werk in het Solovetsk kamp. Na geclassificeerd te zijn, worden de gevangenen naar de diverse punten van het kamp afgezonden De hoofddepots van uitzending worden met de grootste zorg bewaakt Zij zijn omringd door een soliede draadafrastering met rondom wachttorens. Er is slechts één uitgang die door een aantal schildwachten bewaakt wordt.
Het transport waartoe ik behoorde bestond uit 500 gevangenen; er waren er echter veel grooter.
Wij bereikten de distributie-centra tegen donker. Ofschoon wij uitgeput waren door de reis en gekweld werden door honger en dorst, werden wij den geheelen nacht in militaire formatie gehouden.
Onze nummers werden geboekt, de rol afgeroepen, onze papieren onderzocht en na dit alles werden wij uitgezocht en gesorteerd. Wij konden bijna niet meer staan, nochtans kregen wij eten noch drinken. De eersten die uitgezocht werden, waren zij, die vroeger reeds in de Tsjeka of de Ogpu gewerkt hadden, en die verbannen waren wegens omkooperij, moord, willekeurig doodschieten van gevangenen, en andere ernstige misdaden Hun werd direct een bevoorrechte positie gegeven; ze kregen afzonderlijke kwartieren en werden veel beter gevoed dan de rest
Hun werden direct de beheersposten van het kamp toebedeeld, voornamelijk die, bij de afdeelingen: „Informatie en Onderzoek" en „Bedrijf en Opvoeding".
Ex-roode legersoldaten, die eveneens voor diverse misdaden veroordeeld waren, verschenen den volgenden morgen in hun militaire uniform op het appel, met geweren gewapend en werden aangewezen als „bewakers".
Huisvesting van de Quarantaine Afdeeling.
Deze schifting was ongeveer 4 uur 's middags geëindigd, waarna wij afmarcheerden naar de „Quarantaine-Afdeeling". Ofschoon binnen de grenzen van het kamp gelegen, was deze ge-



heel omsloten door prikkeldraad en daaromheen nog een extra draadafrastering.
Het gebouw waarin de quarantaine-sectie wordt gehuisvest, is een lang houten gebouw van. hutvormige constructie, voorzien van kleine raampjes, waarvan de meesten gebroken waren, en de openingen met vodden gestópt.
Het inwendige is verdeeld door 3 houten schotten in 4 kamers, „platoons" (peletons) geheeten, een uitdrukking verband houdend met de militaire inrichting van het kamp, terwijl de verdeeling der gevangenen geschiedt in „compagnieën''.
De reten in de schotten waren op sommige plaatsen breed genoeg om een hand door te steken. De reten in de buitenwanden van de hut waren kleiner, maar het was mogelijk er door heen te zien en bij een sneeuwstorm hoopte de sneeuw zich op, op de houten tafels waarop wij sliepen. Een peletonvertrek was amper langer dan 30 ellen bij een breedte van vijf — en hierdoor scheen het een lange gang. Een dubbele rij van houten britsen was langs beide zijden van deze gang opgesteld, en hierop moesten de gevangenen opeengehoopt slapen. Elke slaper kreeg een ruimte toebedeeld van even meer dan 18 duim (40 c.M.) breedte, een ruimte waarin hij al zijn bezittingen moest bergen zoo goed als zijn lichaam. Op deze plank moest hij eveneens het armzalige eten nuttigen, dat werd toegedeeld, want het gebouw bevatte niets anders dan deze britsen.
De vloer is gemaakt van dunne schrooten, die bij het loopen doorbuigen, en beiden muren en dak (er is geen zoldering) zijn bedekt met vuil en roet.
De hut wordt verwarmd (alleen bij zeer strenge koude) door een kleine plaatijzeren kachel met een ronde ijzeren pijp, slordig door een opening in het dak naar buiten gestoken.
Daar er 250 gevangenen in een „peleton" gaan, bevat de geheele hut 1000 menschen.
De quarantainehut, evenals alle andere is vergeven van wandluizen, en het leven hierin is voor de gevangenen een ontzettende beproeving.
Het is onmogelijk de wandluizen eruit te



krijgen, omdat de wanden van planken of boomstammen zijn gemaakt; en de britsen, ruw bekapt, bieden het ongedierte gelegenheid in de reten en gaten bij duizenden zich te nestelen. Een veroordeelde denkt er ook niet aan ze te grijpen. Daar geen ander beddegoed of matrassen ooit in het kamp verstrekt worden, moet hij slapen op de harde planken en zijn kleeding voor dekking en hoofdkussen gebruiken.
„Opvoeding" en controle.
lederen morgen en avond en soms op den dag, moeten de gevangenen aantreden om geteld te worden Vóór de rol wordt afgeroepen, moeten zij één of twee uur als soldaten in het gelid staan en als zij aangeblaft worden door den met den rol belasten ambtenaar met: „hé, jij luizenjongen" of „hé, jij schooier" dan zijn ze verplicht op correct militaire wijze te antwoorden.
Toen ik in de quarantaine afdeeling was, was onze chef een zeer slecht opgevoed mensen, die in het maatschappelijk leven inbreker was geweest. Hij was onze „onderwijzer voor opvoeding". De opvoeding bestond in het ons toespreken twee of driemaal per dag, vóór het afroepen van den rol. Het was onmogelijk te begrijpen wat hij zei, en hij zelf wist de beteekenis niet van véle woorden door hem gebruikt, maar om zijne onwetendheid te bedekken, doorspekte hij zijn speeches met talrijke onwelvoeglijkheden.
De hoofdzaak van wat luj zei, kwam hierop neer, dat we een „luie vervuilde troep" waren, die hij, onze chef en onderwijzer, zou leeren een werkzaam en eerbaar leven te leiden en tot geletterde en politiek geschoolde menschen te maken Hij legde ons uit dat tot 1930 de kampen bedoeld waren geweest om de gevangenen uit te roeien, maar dat ze nu bestemd waren, om ons opnieuw op te voeden. Als we buiten het kamp zouden geweest zijn, dan zou dit alles belachelijk geschenen hebben, een gedeeltelijk geletterde inbreker als onderwijzer en opvoeder van professoren en geleerden, wier namen over de lengte en breedte van Rusland bekend waren, van ingenieurs en



andere vakmenschen en van boeren, wier geheele leven in zwaren arbeid was doorgebracht.
Maar het was niet om te lachen voor ons, die maar al te wel begrepen, dat we met lijf •n ziel waren overgeleverd aan de klauwen van hem en zijns gelijken. Voeding.
Wij moesten luisteren naar de speech van onzen Opvoeder, vóór we den volgenden dag onze voedselportie ontvingen. Het werd gebracht in smerige houten tonnen, die op den vloer neergebonsd werden
Volgens voorschrift kregen we 's morgens schrale, zeer schrale meelpap en kokend water, 's Middags kregen we ons middagmaal, bestaande uit soep of bijna water waarin een stukje gedroogde visch, of anders gezouten paarden of kameelenvleesch, dat gekookt was. Maar zelfs dit ellendig maal van vaak bedorven Vleesch en visch bereikte ons nog niet altijd, daar het werd Opgegeten door de lagere beamten en de bewakers, terwijl wij het dan moesten stellen met water gemengd met gistende koolbladen van het vorige jaar. Om 4 uur werd weer een uitdeeüng van kokend water gedaan
Bovendien werden wü in de quarantaineafdeeling nog verondersteld te ontvangen één pond (400 gram) brood, maar in werkelijkheid werd driekwart pond of 300 gram verstrekt.
Beiden, water en brood, werden in afgepaste hoeveelheden verstrekt, ongeveer een glasvol water voor ieder. Kommen voor voedsel werden ons niet gegeven en letterlijk stervend van dorst als wij waren, na de reis en na een dag van kwelling in het kamp, zonder voedsel en drinken, hadden wij niets om er nu ons voedsel en drinken uit te nuttigen. Zij waren gelukkig, die er in slaagden uit de afvalhoopen een inmaakblik op te pikken. De overigen kregen hun watersoepje in de slip van hun hemd en hielden hun aaneengesloten handpalmen op voor hun heet water. Neemt men daarbij in oogenschouw, dat de veroordeelden die in de distributie-centra aankwamen, uitgeput waren door het gevangenisleven en de vermoeienissen van



hun lange reis, dan is het niet te verwonderen, dat het hongersysteem op Popov-Eiland het sterftecijfer geweldig omhoog joeg.
De hospitalen waren altijd overvol.
Het is waar, dat we niet langer gedood werden door geeseling of door den kogel, zooals onze voorgangers in 1930, maar honger, koude, vuil, ongedierte deden hun werk effectiever dan ooit.
Ontsmetting en medisch onderzoek.
Het in quarantaine zijn op zichzelf bestond in het strikt geïsoleerd zijn en het in het bad gaan op den eersten dag. Het water daarvoor was absoluut koud, behoudens 2 kleine vaatjes lauw water, die ieder onzer kreeg.
Wij waren verplicht ons in de koude gangen te ontkleeden, waarna ons hoofdhaar met tondeuses no. 0 werd geknipt, terwijl de haargroei van ons lichaam met botte scheermessen werd weggeschoren. Na deze operatie, die door misdadigers-gevangenen werd verricht, waren onze lichamen bedekt met schrammen en sneden en menigeen onzer kreeg huidroos.
We verloren alle gelijkenis met menschelijke wezens. Na de ontsmetting kregen we onze kleeren terug, maar wat tevoren bout en veeren was geweest, was nu lompen en vodden Het is niet moeilijk na te gaan in wat voor vogelverschrikkers we veranderd waren.
Na het verlaten van het quarantainedepót moesten we ons melden voor medisch onderzoek, dat verricht werd door de dokters onder ons en steeds onder nauwlettend toezicht van Ogpusoldaten.
De dokters waren precies geïnstrueerd welk percentage zij moesten goedkeuren als geschikt voor physieke arbeid en welk percentage als totaal ongeschikt. Waar zij zelf ook gevangenen waren, durfden zij de bevelen der Ogpu niet te weerstaan en waren vaak verplicht personen als „geschikt" op te geven, die ernstig ziek waren.
Gedurende mijn verblijf waren er drie groepen gerangschikt naar de gezondheidstoestand:
le. zij, die geschikt waren voor zwaren handenarbeid;



2e. zij, die geschikt waren voor lichten handenarbeid en
3e. zij, die ongeschikt waren voor handenarbeid.
De laatste groep omvatte de bevende oude menschen en hen, die zwaar ziek waren, nauwelijks in staat een voet te verzetten.
Deze werden te werk gesteld in de bureaux of kregen werk als nachtwakers. Tot deze klasse behoorden ook zij, die zonder hulp niet konden loopen of bedlegerig waren voor de rest van hun dagen.
I. G. Formanov, b.v. die 70 jaar oud was, en professor was geweest aan de Landbouw Hoogeschool te Moskou, werd ook in deze 3e groep ingedeeld. Hij was tot 10 jaren dwangarbeid veroordeeld in de beruchte zaak der 48 *), en werd in het kamp gebracht op een brancard, omdat zijne beenen tijdens zijne gevangenschap verlamd waren.
Maar men hield zich niet strikt aan deze indeeling. Want, toen de Ogpu extra krachten noodig had, zooals in 1931 voor het graven van het White Sea-Baltic kanaak werden de veroordeelden van de 2e en 3e groep opnieuw gekeurd, en alles wat nog armen en beenen had ingedeeld als geschikt voor waren handenarbeid. Na de quarantaine-periode en het medisch onderzoek, werden de gevangenen aangewezen voor hun diverse taken en over de diverse bedrijven van het kamp verdeeld. Zij, die eerst weg gingen, als de scheepvaartcondities dit toelieten, waren de „geteekenden" („non-permits"), die naar de Solovetsk-eilanden gezonden werden. ,,Non-perrnits" of „geteekenden" werden die veroordeelden genoemd, wier lot in de concentratiekampen bijzonder streng en zwaar werd gemaakt, of die door de Ogpu ervan verdacht werden, naar het buitenland te willen ontvluchten, anderen werden gezonden als vereischte aanvulling van de bedrijven. Aan deskundigen met groote gaven werden bij-
*) De executie in 1930 van 48 professoren, beschuldigd van het 5 jaarsplan tegengewerkt te hebben.



aondere persoonlijke opdrachten verstrekt. Da rest "werd gewoon voor hun werk opgeroepen: „eenhonderd schrijnwerkers noodig" of eenhonderd polderjongens, enz.
Toestanden te Kern.
Een bqzondere toepassing van mijn diensten vond plaats in Juni 1931, door het Visscherijbedrijf van het kamp. Tot dusver was ik te werk gesteld bij het laden van een soort boonen, ondanks het feit, dat ik in de 2e klasse was ingedeeld Ik werd naar Kern opgezonden, dat het middelpunt van het Solovetsk kamp is.
Het is een klein provinciestadje of beter gezegd een kustdorp. Als deskundige werd ik in de „elite" compagnie geplaatst, waar allen met verantwoordelijk werk belast waren, maar behalve wat het soort van gevangenen betrof, waren onze levensvoorwaarden niet in 't minste verschillend van die van de anderen.
Om 7 uur v.m. was er reveille, de afdeelingsopzichter liep de gang langs, schreeuwend: „opstaan". De gevangenen stonden op en renden weg om zich te wasschen. De waschinrichting en de latrines bevonden zich in dezelfde ruimte en terwijl tien man aan hunne natuurlijke behoefte voldeden met een rij van wachtenden om zich heen, wieschen vijf man zich eveneens met een queue van wachtenden.
Duizend menschen moesten zich in een half uur wasschen Het vuil en de stank van deze plek gaat alle verbeelding te boven De vloer ziet er zoo onsmakelijk uit, dat men huivert om er op te loopen. Zeep noch handdoeken worden verstrekt.
Even een gulp water over aangezicht en handen en wij allen renden weg naar het plein, om ons op te stellen voor het keukenvenster om onze meelpap. Niemand lette er op, of het regent of sneeuwt, wij stonden allen in de open lucht voor ons voedsel
De pollepel in water gekookte gierst gekregen hebbende, slokten de meeste gevangenen hun portie in waar zij stonden, er niet aan denkende hiervoor terug te gaan naar hun slaapplaatsen in de hul Hierna moeten ze de papieren halen, die hen machtigen buiten de



afrastering te gaan om in de stad te gaan werken. Het werkboekje moet van den dienstdoenden ambtenaar ontvangen worden, en moet op uur en minuut af het werk aangeven. Daarna moet de veroordeelde naar het bureau gaan en zijn pas vragen om buiten de afrastering te komen. Eenmaal zijn pas hebbend, moet hij zich haastig in de rij stellen, overhandigt de pas aan den schildwacht, voor controle bij het passeeren der poorten en gaat dan onder geleide naar de stad.
Hij is nu een deel van den troep, die marcheert langs straten, bedekt met kleverig vufl. In de stad gekomen, worden al de gevangenen geleidelijk afgegeven aan de diverse inrichtingen, waar hunne namen worden geboekt als ze aan het werk gezet worden.
Het dagwerk gaat zonder onderbreking en zonder voeding door tot 5 uur en daarna, als het werk tenminste niet dringend is, loopen de gevangenen in troepen rond tot het geleide hen in colonne opstelt, en ze achter de afrastering terug brengt.
Eerst nadat hun namen zijn aangeteekend en hunne papieren zijn ingenomen, zijn ze vrij om te gaan eten. Dit is vaak te walgelijk om te eten, zelfs voor een hongerig gevangene en dan gaat luj maar naar zijn verblijf om de rest van zijn broodrantsoen te nuttigen, als hij dat tenminste 's morgens al niet heeft opgemaakt. Zij die met hersenarbeid belast zijn krijgen precies een pond (500 gram) brood per dag, en zij die zwaren handenarbeid verrichten, bijna 2 pond (800 gram).
Om 7 uur n.m. moeten de papieren weer gehaald worden en gaan de gevangenen weer onder geleide naar hun werk, dat tot 11 uur duurt. Niet vóór middernacht zijn ze terug in de hut voor hun avondeten (een pollepel gekookte gierst en heet water) om direct naar bed te gaan, d.w.z. om te liggen op een 40 c.M. hreede ruwbehakte brits.
Zelfs al vallen ze in slaap in de vreeselqk stinkende atmosfeer, waarin ze zóó dicht opeen liggen, dat ze genoodzaakt zijn, op één zijde te gaan liggen, om zoodra ze op hun planken zijn, overdekt te worden met wandluizen, bereikt



hun rusttijd een duur van totaal slechts 6 uren per etmaal; al de overige tijd zijn ze op de been, werkend, naar de stad marcheerend, of in het gelid staande.
Daarbij komt nog, dat ze iederen nacht geteld worden. Dit maakt de veroordeelden wakker; de onzichters zijn nooit vlug in het afmaken der telling en zijn steeds bang dat er iemand ontsnapt is.
Dit alles doodt de gevangenen natuurlijk niet, maar het is licht na te gaan dat zulk een regiem hen sterk afmat.
Zij die geen voedselpakketten van huis ontvangen, vallen onfeilbaar ten prooi aan scheurbuik, zweren, vliegende tering en hartstoornissen.
Het stelsel om de gevangenen tot werken te dwingen
Sinds het voorjaar van 1930 worden de gevangenen niet langer geslagen, mishandeld of gedood, wanneer ze de hun opgelegde taak niet afkrijgen. De Ogpu begrijpt maar al te goed, dat dwangarbeid geen goede uitkomsten oplevert en dat speciale maatregelen noodig zijn, •m een gevangene te nopen, al zijn krachten aan zijn werk te geven.
Er zijn maar twee manieren: dwang en aanmoediging. Het verminderen van het broodrantsoen van 800 op 300 gram, een hoeveelheid onvoldoende tot levensonderhoud voor gevangenen, die zware handenarbeid verrichten, behoort tot een vorig stelsel.
Voortgezette weigering om te werken wordt gestraft met celstraf tot 30 dagen, terwijl de gevangene dagelijks naar zqn werk gebracht wordt. Ook kan hem eenzame opsluiting gegeven worden en een klacht tegen hem worden ingediend wegens „onverbeterlijkheid".
„OnverbeterÖjken" worden doodgeschoten, niet voetstoots zooals zij deden in 1930, maar slechts na een vonnis uitgesproken door een Raad van het „Informatie- en Onderzoek Departement". De voornaamste maatregel gebruikt tegen een deskundige is, dat deze wordt overgeplaatst om gewoon werk te doen als polderjongen en daarbij nog aangeklaagd te



worden wegens „lijntrekkerij" of sabotage, een misdaad die onverbiddelijk leidt naar verlenging van den straftijd met 3, 4 of 5 jaren of gewoonlijk naar den dood door den kogel.
De maatregelen tot aanmoediging zijn als volgt:
Veroordeelden die hun taak voleindigen, worden door de Ogpu naar speciale maatstaf betaald. De belooning, die zij krijgen wordt officieel „prijsgeld" genoemd, maar de gevangenen noemen het „bloedgeld". Arbeiders kunnen 3 a 4 roebels per maand krijgen en de specialisten of deskundigen met groote kwaliteiten 25 tot 30.
De ontvangen som kan eens per maand besteed worden in dë kampwinkels aan bepaalde „prijs" producten als twee of 3 pakjes shag (a 50 gram elk); 200 gram gesmolten reuzel en hetzelfde gewicht aan smerige strooperige zoetigheden.
Er zijn nog andere lokmiddelen, die veel krachtdadiger zijn en den gevangene doen werken met uiterste krachtsinspanning.
De voornaamste hiervan is het „toestaan van een onderhoud". Als een gevangene gedurende
6 maanden onberispelijk zijn arbeid verricht naar beoordeeling 'door jde autoriteiten, kan hem toegestaan worden één zijner naaste verwanten te zien, gewoonlijk slechts één.
Het onderhoud kan plaats vinden in het openbaar dwz in het hoofdkwartier van het kamp, en duurt 2 uren, gedurende één tot S dagen. In geval van een „privé onderhoud", dat de belooning is voor bijzonder voorbeeldig en goed werk wordt een gevangene vrij gegeven om zijn gezin te bezoeken in de vrije kamers, die voor dit doel door de inwoners verhuurd worden en natuurlijk staan' onder toezicht van een bewaker. Voor deze gelegenheden worden alle papieren van het gezin weggenomen en het is heel gewoon, als de gezinsleden aan een nachtelijke huiszoeking worden onderworpen. De gevangene wordt niet vrijgesteld van zijn dagtaak, maar hij is tenminste vrij om zich in eigen kring te bewegen vanaf middernacht tot
7 uur 's morgens. Het denkbeeld van een dergelijke ontmoeting, die toegestaan kan worden



voor den tijd van één tot 7 dagen, in buitengewone gevallen van tien en zelfs veertien dagen, houdt hem een heel jaar staande, en op de herinnering teert hij tot aan de volgende ontmoeting. Men heeft geen verbeelding noodig om te begrijpen, hoe hard een man slooft en werkt, als hij weet dat er kans is op samenleven met zqn geliefden en dierbaren, al is het dan slechts voor een paar dagen.
Een ander en niet minder krachtig middel is vermindering van straf. Iedere gevangene, hoe hopeloos zijn toestand mag zijn, leeft in de gedachte eens vrij te zijn en de Ogpu rekent hier op, om het laatste grijntje kracht uit hem te halen. In Augustus 1931 werd een Ogpu besluit over de „berekening der arbeidsdagen" plechtig in alle kampen bekend gemaakt.
Voor die gevangenen, die hun plichten voorbeeldig vervuld hadden, zouden 3 maanden voor 4 gerekend worden, met andere woorden: een vonnis van 4 jaren kon omgezet worden in een van drie. Van die gevangenen die'vrijwillig er in toestemden, boven den aangegeven tijdsduur te werken, zichzelf verklarend tot „stootploeg" en in speciale brigades opgenomen als „enthousi asten voor het 5 jaarsplan" of „Bekeerde werker" konden twee maanden rekenen als drie. Zij die dus tot 3 jaar veroordeeld waren, hadden dan hun vonnis tot 2 teruggebracht.
De Ogpu maakte wereldkundig, dat de bouw van het White Sea-Baltic kanaal het grootste werk was, dat in den laatst en tijd was uitgevoerd en dat het een wonderwerk was.
En toen, nadat de veroordeelden zich geheel gegeven hadden aan een onderneming ver boven hunne krachten, werd op den len Juni 1933 afgekondigd, dat de „Berekening der arbeidsdagen" werd gestaakt. Dat beteekende, dat zij die 6 tot 9 maanden hadden inverdiend, hun vonnis weer verlengd zagen.
Een nieuwe verlokking was: „de belofte van begenadiging".
In den zomer van 1933 werd de amnestie, die alleen de 70.000 veroordeelden van het White Sea-Baltic kamp betrof, plechtig in alle Sovjetbladen afgekondigd. In werkelijkheid was het in geheel geen amnestie, maar alleen een her-



stel als speciale genadegift van „de Berekening der Arbeidsdagen" (eerst toegestaan, daarna ingetrokken) voor deze 70.000; maar voor het grootste deel der gevangenen werd de „Berekening" niet hersteld. (Ik hoorde van deze amnestie door een gevangene, die juist uit een der kampen ontsnapt was naar Finland.
De Ogpu een „Handels Concern".
Ik ben van meening dat deze kant der Ogpu activiteit niet op volle waarde geschat wordt
De Ogpu is niet alleen een orgaan van politieke recherche, maar ook een „concern" met geweldige economische hulpbronnen achter zich. Met een slavenleger van een millioen veroordeelden, bestaande uit eerste klas werkmateriaal, — boeren gewend aan zwaar werk — en de beste specialisten en technici in alle takken van wetenschap, is de Ogpu in staat, werken uit te voeren, waarvan het belang ver over de grenzen der U.S.S.R. zich uitstrekt
De houtkapverrichtingen der Ogpu in Karelia, heeft ongetwijfeld de wereld-houtmarkt beïnvloed.
Het graven van het White Sea-Baltic kanaal in dwangarbeid en de aanleg van eerste klas autowegen rechtstreeks naar de grenzen van Finland, vormen een directe bedreiging tegen de vrijheid van dezen beschaafden en democratischen Staat
De aanleg van het Moscow-Volga kanaal, dat gemaakt werd door de gevangenen van het Dmitrov-kamp, en de bouw van een aantal nieuwe spoorwegen door hen, opgesloten in de kampen van Syzrau en Rungur, hebben de export en verkoop van olie, granen en visch tot de goedkoopste prijzen mogelijk gemaakt
Het ongeloofelijjke feit, dat de Sovjet-Regeering in 1930 haar eigen industrie te gronde richtte, juist in de volle uitvoering van het 5 Jaars Plan, toen door het instellen van rechtbanken tegen de z.g.n. „sloopers" én door het deporteeren van honderd duizenden boeren de allerbeste werkers uit hun bestaan werden gestooten, beteekent in werkelijkheid dat zij werden overgebracht naar de slavenlegers der Ogpu,



die de grootste industrieele onderneming der Ü.S.S.R. werd.
Deze speciale rol, gespeeld door de Ogpu en hare handelsondernemingen — de concentratiekampen — beslist aldus over de omstandigheden, waaronder de gevangenen leven en maken hun zaak des te meer hopeloos. Hun arbeid is een der fundamenten, waarop het geheele stelsel der U.S.S.R. rust en de Ogpu kan het spel niet staken, want deed zij dit, dan zou zij den werkehjken grondslag van den Sovjet-staat ondermijnen.



VERVOLG BROCHURELIJST
No. TITEL Prijs
39 Dr. F. J. Krop. Karl Man, de apostel van den haat ................ „ 0.23
60 Henri Glass, Beschouwingen over de moderne Bolsjewistische Revoluties ,, 0.20
61 Dr. F. J. Krop, Het Marxisme als economisch en sociaal systeem ....... „ 0.20
62 Dr. F. J. Krop, Is one in Russia exposed to severe persecution merely
on the ground that one is a believer? 0.15
63 De G.P.Oe. of de gruwelen der Russische geheime Staatspolitie 0.20
64 Dr. F. J. Krop, Het marxisme in Sówjet-Rusland toegepast „ 0.21
65 Dr. F. J. Krop, Welke toestanden het vijfjarenplan in Sowjet-Rusland schiep , 0.20
66 Aan den vooravond van de Hitleriaansche overwinning. De dreigende bolsjewistische revolutie '.......... OM
67 Dr. Ad. Efcrt, Broeders in nood j........ 0.20
68 Dr. G. Lodygensky, Getuigenissen inzake den toestand in Sovjet-Rusland „ 0.25
69 J. E. L., Allerlei „waarheid" over Sovjet-Rusland inzonderheid over den hongersnood ..T. ,;\ ,, 0.20
70 Dr. F. J. Krop, Insinuaties ter linkerzijde inzake de inzamelingen voor de verhongerde Russen .,..„:......,.. 0.13
71 i. E. Lasterle, In honger en naaktheid ï .. 0.20
72 Hoe de heer Harry Lang Rusland zag najaar 1933 v„ 0.20
73 Dr. O. Schabert, De Baltische Ruslandarbeid „0.15
74 Oskar Bruhns, Hoe het in Rusland tot hongersnood kwam „ 0.20
75 Schouwer, Het vernietigend oordeel van Henriëtte Roland Holst over Sowjet-Rusland. Bedrogen verwachtigen t.a.v. Sowjet-Rusland .. „0.25
76 Herriot in Rusland ...i ■...;.'...'..!.'. 0.20
77 J. Douillet: Eduard Herriot in het Wonderland of Rusland in vijf dagen „ 0.35
78 Dr. F. J. Krop: De wereldactie der god-loozen en de kerk . „ 0.15
79 Stelselmatige ondermijning van het gezag in Nederland '. 0.50
80 X. Y. Z., Wat ik in Rusland ondervond en hoe ik ontsnapte 0.35
81 G. G. Fast God kan helpen! ..' ;,0.15
82 Dr. F. J. Krop, Hoe ataat het thans met de geloofsvervolgingen in Rusland. Hoe met de hulpactie? , 0.15
83 Dr. O. Schabert, Martelaarsgeschiedenissen uit Rusland .........fj 0.25
84 Anthonie Slonismkr, Grepen uit een reisbeschrijving 0.25
85 Tatiana Tchernavina, Iets over het land van socialistischen opbouw ,, 0.15
86 Tatiana Tchernavina, Wat ik in Sowjet-Rusland ondervond 0.25
VLUGSCHRIFTEN No. TITEL Prijs
30 Dr. F. J. Krop, De Paaschcampagne der Godloozen en wat
zy ons te zeggen beeft i „ 0.12
31 Tschegolev (naar), Het antl-godsdlenstlge werk onder de kinderen In Rusland ......... j.i „ 0.08
33 N. A. Kleplnlne, De godsdienst en de nieuwe comm. cultuur ., 0.12
33 AnnJe Wleck, Een beeld uit Sowjet-Rusland ,, 0.08
34 De gruwelen der concentratiekampen van de Sowjet-ünle ,, 0.05 33 Prof. Dr. Iwan Iljln, Hoort de signalen 1 „ 0.08
36 O. Hausdorf, De Joden en bet Bolsjewisme 0.08
37 Berichten over den toestand der Ortbodox-Busslscbe kerk bulten Rusland, enz ,.„ o.OS
38 Rev. E. A. Walsh, Voornaamste stellingen v. de Sowjetsche propaganda tegen de Protestbeweging en de weerlegging ervan 0.08
39 Het getuigenis van een Zwitser uit Rusland 0.08
40 Elscben der godsdienstig gezinde Russische arbeiders , .. 0.08
41 Prof. Dr. H. R. Nielaubr, Heeft de godsdienst ln Rusland
•en toekomst? 0.08
42 G. Pimenoff, Het dekreet van het Pan-Russisch Centraal ultv. Comité en van den Raad van Volkscommissarissen tot regeling van godsdienstige vereenlglngen 0 08
43 Werkloosheid en werklust ln Sowjet-Republlek 0.08
44 Dr. O. Schabert, Beulsdlensten door West-Europeanen aan Sowjet-Rusland verleend, tegen de West-Europ. beschaving ., 0.05
45 Er wordt weer over de verwaarloosde kinderen gesproken .. „ 0 05
46 Brief uit Finland 0.05
47 Fotografisch bewijsmateriaal betreffende Sowjet-Rusland .. ,', 0.0S
48 Waarbeden en leugens, verbreid door een nieuw soort propaganda ten gunste van Sowjet-Rusland „ 0.12
49 Het „Proletarisch Kaartspel' van de BolsJewlH 0.05
50 Uit de maandberichten van Dr. O. Schabert „ 0.U8
51 Vrouwenleven ln den Sowjetstaat 0.08
52 Het Bolsjewisme als Wereldbeschouwing, door Seminar Dlr
Uc. Th. Priegel te Breslau 0.15
53 De strijd tegen den godsdienst „0.08
54 Propaganda der Godloozen onder de jeugd 0.09



VERVOLG VLUGSCHRIFTENLIJST
No. TITEL Prijs
55 Iets uit het A.B.C. van het Communisme, door P. Gaxotte „0.12
56 Godsdienstvervolgingen ln de Sow J et-Repubüek. TJlt de Maandberichten van Dr. O. Schabert ; <•• •» 2'1?
57 J. Jacoby. Hoe Sowjet-Rusland geregeerd wordt 0.08
58 Kreten uit de diepte 0.08
59 Beknopte geschiedenis van het Bolsjewisme >• o-<»
60 Prol. A. Lecerl. Calvinisme en kapitalisme 0.12
61 Tegen gezin en haardstede ................... »» 9*25
62 Dr. O. Schabert, Het sterven van Bisschop Platon enz 0.08
63 Dr. O. Schabert, School en Kunst ln Sowjet-Rusland 0.08
64 Dr. O. Schabert, Hoe het Communisme de Jeugd vergiftigt „ 0.05
65 Dr. O. Schabert, Verblinde Geloovigen ... ,. 0.08
66 Dr. O. Schabert, Op weg naar de Oude School 0.08
67 Hoe staat de Sowjet-regeerlng officieel tegenover het geloof ., 0.05
68 Dr. F. J. Krop, Wat doet de Baltlsche Ruslandarbeld voor
de vervolgden om des geloofswllle .. 0.05
69 Dr. O. Schabert, Godsdienst ln het leger der godloozen 0.05
70 Toelichting bij de tabel: . Organisaties voor den anli-godsdienstigen strijd in Sowjet-Rualand - •• » O-05
71 Dr. O. Schabert, Strijd tegen den godsdienst en tegen de luilakken „ 0.08
72 Communistische jeugd en godsdienst •• 0-08
73 Het bolsjewisme in Nederland en de toepassing van het geweld ,. 0.08
74 Drie revoluties. De vijftiende jaardag van het bolsjewisme ...... „0.05
75 Hoe opstanden in de Koloniën door het Sowjet-bewind en de Komintern georganiseerd worden 0.12
76 Dankbetuiging van Dr. O. Schabert '. •■• ..0.08
77 M. Rigassi, Het dreigend Communisme - 0.05
78 Dr. O. Schabert, Brieven uit Sowjet-Rusland iMjto " °'B*
79 Twee brieven over den hongersnood in Rusland: één van Dr. O. Schabert en één rechtstreeks uit Rusland A.,..... „ 0.10
80 Honger in Rusland. Steeds meer bewijzen 0.15
81 De G.P.Oe.-Slavenhandelaar „ 0.05
82 Een getuigenis. Hongersnood en kannibalisme heerschen ook in Siberië •• 0.05
83 Correspondentie met President Roosevelt 0.10
84 Het lijden om Christus' wil en de Rooms ch-Katholieke Kerk .. „ 0.05
85 Komen de pakketten wel aan? 0.05
86 Aan het adres van den heer Ed. Herriot 0.08
87 Het nationalisme in de Oekraïne ■ - 0.08
88 A. R. Lindt, Communistische activiteit in Jeruzalem „ 0.05
89 De cultureele arbeid der G.P.Oe. ..<. 0.05
90 Het schrikbewind in Rusland na de revolutie 0.05
91 J. T., Hoe Moskon-Reizigers worden ontgoocheld 0.05
92 Serge de Chetsin, Het communistische Rusland zal altijd honger hebben • ■'. ,.. „ 0.08
93 Veraz, de heer Herriot en de bolsjewisten 0.05
94 Dr. O. Schabert, De strijd tegen den godsdienst 0.15
J. E. L., Woestijnen in het bolsjewistisch paradijs
95 Ellende in Rusland — De wereld in gevaar 0.05
96 J. E. L.: Hoeveel predikanten zijn er nog in Rusland? 0.05
97 Dr. F. J. Krop: „Kameraad" van Os stelt een „objectief" onderzoek in te Moskou „ 0.08
98 Dr. O. Schabert: Hoe Aarts-bisschop Antonius van Archangel leed
en stierf. Een beeld uit de Kerk onder het Kruis „ 0.08
99 De stem der stommen -- • - 0.08
100 Ontzettende noodkreten uit de Sowjethel ...- ,. 0-08
101 De toestand der Armeniërs die naar Sowjet-Rusland getrokken zijn „ 0.08
102 De Volkenbond en de Sowjet-Unie (om zich een opinie te helpen vormen) : , 0.08
103 Prol. A. Markolf, Communisten en Ontwapening ,, 0.10
104 Tot vervelens toe „KAMERAAD" van Os en zijn brief uit Rusland „ 0.08
105 Ir. V. V. Tchernavin, Werkmethoden en gevangenissen 0.08
106 Dr. G. L., Indrukken van een Zwitsersch ingenieur over Rusland in
•t begin van den zomer van 1934 , 0.05
107 Th. Aubert, Hoe de Sowjet-macht de verbintenissen beschouwt, die
door Litvinoff geteekend werden „ 0.05
108 De kwestie van de opneming der Sowjets in den Volkenbond
en de publieke opinie in Zwitserland 0.08
109 J. M. v. Blommestein, Paria's in Sowjet-Rusland ,, 0.08
110 H. L. van Oordt, Stelselmatige ondermijning van het gezag in
Nederland „ 0.08
111 Communistische partij Holland (C.P.H.) en Marxistische arbeidersschool (M.A.S.) 0.08
112 Een belangrijk adres van de Chr. Mannenvereeniging G.Z.A.B.
aan den "Minister-President ., .,0.65