WAAR TE VINDEN? Blz. § 1. Lidwoord La Zelfst. naamw. o Teg. tijd werkw. as Apud En Sur 1 § 1. Li Si 2 § 2. Kio estas Tio? Li Si Gi Bijvoegel. naamw. a 3—4 § 3. Kie? Tie! Ili (meervoud van Li Si C-i) 5 § 4. Mi Vi Bela libro, Belaj libroj 1—5 6 § 5. Mia Via 6—10 8 § 6. Sia Miaj Niaj Liaj Siaj Iliaj Uitgang -i 9—10 § 7. -n -isto -ejo H § 8. dometo = huisje -is 13 § 9. Cu? Kia? Kie? .... 15 § 10. Gia ( = de gi), £iaj 16 § 11. Mi saltas al sur la benko = sur la benkon Parolu I = spreek! u = ! 17 18 § 12. Johano volas filkapti (Leeslesje) 19 § 13. -os La bona amiko (Leeslesje) 21 § 14. La hufa fero = hufofero (Leeslesje) 23 § 14. II La histriko (Leeslesje) -üo = werktuig 24 § 15. La turmentulo (Leesboekje) -us -e -ulo 26 §16. Tiel..Kiel.. PLL.ol.. Laplej..el 28 § 17. La vulpo kaj la kapro (Leeslesje) 29 § 18. Ce da dum gis Kiom da 31 § 19. La tempo. Tagoj kaj Monatoj 32 §20. La nukso (Leeslesje) 33 IV Blz. § 21. Een machtige letter N bep. van tijd, prijs, maat, gewicht en richting ->- -as -is -os 10—1000 unua 34—36 §22. La leganta knabino (Leeslesje) 36 § 23. -anta -inta Kolektanto 37 §24. La saga sturno (Leeslesje) 38 § 25. -eg -et ge-patr-oj (ouders) Kien? ..40—41 La stelisto (Leeslesje) 41 § 26. -ata -ita; -anto into; -ita ito .. 43—44 §27. de per el 45 §28. La parolanta sturno 46 § 1. t. Lidwoord la. Zelfstandig naamwoord -o. Tegenw. tijd van het werkwoord -as. Drie voorzetsels: apud, en, sur .... Lees en vertaal. La domo estas en la vilago. La êambro ,, „ ,, domo. La tablo ,, ,, ,, êambro. La libro sur ,, tablo. La bildo ,, en libro. La knabo sur bildo. La knabino ,, ankaü sur la bildo. La knabo staras sur la planko. La tablo staras ankaü sur la planko. La knabino staras apud la knabo. La kato kulas sur la sego. La hundo sidas apud la forno. La kato dormas sur la sego. La hundo ne dormas. La kato ne sidas sed kulas kaj dormas. Sur la planko kulas tapilo. La forno ne staras sur la tapilo. En la Êambro estas ankaü lampo, êranko kaj piano. II. De pers. voornaamw. Li = hij. Si = zij Lees en vertaal. Sur la piano kusas floro. En la florpoto staras floro. Sur la muro pendas spegulo. En la forno estas fajro. La knabo iras al la piano. Li ludas sur la piano. La knabino iras al la hundo. Si staras nun apud la hundo. Leer van buiten. La domo — het huis estas — is en — in la vilago — het dorp la êambro — de kamer la tablo — de tafel la libro — het boek sur — op la bildo — de plaat la knabo — de jongen la knabino — het meisje ankaü — ook staras — staat la planko — de vloer La hundo — de hond sidas — zit la forno — de kachel dormas — slaapt ne dormas — slaapt niet sed — maar kaj — en tapiso — 'n tapijt, karpet lampo — 'n lamp piano — 'n piano florpoto — 'n bloempot floro — 'n bloem pendas — hangt spegulo — 'n spiegel apud — bij la kato — de kat kulas — ligt la sego — de stoel fajro — vuur iras al — gaat naar li ludas — bij speelt li staras — zij staat § 2- I. Twee woordjes die veel voorkomen. Kio tio. Lees en vertaal. Kio estas tio? Tio estas knabo kaj knabino. Kio estas tio ? Tio estas hundo kaj kato. Kio estas tio ? Tio estas forno kaj piano. Kio estas sur la piano ? Sur la piano estas florpoto. Kio estas en la florpoto? En la florpoto estas floro. Kio estas apud la forno ? La hundo estas apud la forno. Kio staras sur la planko ? Sur la planko staras sego, tablo kaj forno. Kio kulas sur la sego ? La kato kulas sur la sego. Kio sidas apud la forno ? La hundo sidas apud la forno. II. De pers, li (homo), voorn. w. si (homo). gi (besto kaj objekto). Een paar bijvoegelijke naamw. -a. Lees en vertaal. La nomo de la knabo estas Petro. La nomo de la knabino estas Maria. La nomo de la hundo estas Nego. I La nomo de la kato estas Fulgo. Petro estas homo, li estas juna. Maria estas ankaü homo, si estas juna. Fidela estas besto, gi estas nigra. Nego estas ankaü besto, gi estas blanka. Tablo estas meblo, gi estas utila. Piano estas instrumento, gi estas jam malnova. Sego estas meblo, sed gi estas nova. Sego estas objekto kaj piano estas ankaü objekto. Leer van buiten. kio — wat tio — dat la nomo — de naam de — van Nego — sneeuw Fulgo — roet homo — mensch juna — jong besto — dier gi — hij, zij, het blanka — wit instrumento — instrument jam — reeds meblo — meubel nova — nieuw , objekto — ding § 3. Weer een paar woordjes die dikwijls voorkomen. Kie? Tiel fr**/L Meervoud van li, si, gi = ili. Lees en vertaal. La knaboj kaj la knabinoj estas en la êambro. Ili estas en la êambro. La hundo kaj la kato estas ankaü en la êambro. Ili estas ankaü en la êambro. La sego kaj la tablo estas ankaü tiS". Ili estas ankaü en la êambro. Petro diras al Maria: Kio estas tio ? Maria respondas: _T.s# Tio estas bildolibro. Li demandas al §i: Kie estas la bildolibro? Si respondas: Gi estas tie sur la tablo. Nun Maria diras al Petro: Kie estas la korbo de la kato ? Petro respondas: La korbo de la kato estas tie sub la tablo. Kie estas la hundo? Gi estas tie, apud la forno. Kie estas la florpoto? Gi estas sur la piano. Kio estas en la florpoto sur la piano ? En la florpoto sur la piano estas floro. La floro kaj la poto estas sur la piano. Tablo estas meblo kaj sego estas ankaü meblo. Ui estas sur la planko kaj en la êambro. Leer van buiten. La knaboj — de jongens Ui estas — zij zijn tie — daar diras — zegt diras al — zegt tot Respondas — antwoordt bildolibro — prenteboek al si — aan haar nun — nu (thans) la korbo — de mand § 4. De pers. voornaamwoorden mi, vi. -a -aj. Wij zeggen: Een mooi boek en De mooie boeken. Daarom zeggen we ook: Bela libro kaj La bejaj libroj. unu, du, tri, kvar, kvin. Lees en vertaal. La piano estas bela meblo. La sego estas bela meblo. La forno estas bela meblo. Ili estas belaj mebloj. Mi estas juna knabo. Johano estas juna knabo. Vi estas juna knabo. Ni estas junaj knaboj. La belaj mebloj estas en la êambro. Kie estas la malbelaj mebloj ? Ili ne estas en la êambro. Kio estas belaj mebloj ? La sego, la tablo kaj la forno estas belaj mebloj. En la gardeno staras altaj arboj. En la lago estas blankaj cignoj. Kio estas cigno? Cigno estas birdo. Unu kaj unu estas du (1 +1=2). Du kaj unu estas tri (2 +1 =3). Tri kaj unu estas kvar (3 +1 =4). Kvar kaj unu estas kvin (4 +1 =5). Unu kaj du estas tri (1 +2=3). Tri kaj du estas kvin (3 +2 =5). En la gardeno staras kvin altaj arboj. En la êambro staras du tabloj kaj unu piano. Du segoj kaj tri tabloj estas kvin mebloj. Leer van buiten. bela — mooi la gardeno — de tuin alta — hoog arbo — boom la lago — het meer cigno — zwaan birdo — vogel mi — ik unu — een du — twee tri — drie kvar — vier kvin — vijf § 5. ses, sep, okF naü, dek. De bezittelijke voornaamw. mia, via. Lees en vertaal. Kvin kaj unu estas ses (5 +1 =6). Ses kaj unu estas sep (6 +1 =7). Kvar kaj kvar estas ok (4 + 4 = 8). Kvar kaj kvin estas naü (4 +5 = 9). Naü plus unu estas kvin plus kvin estas dek. Kio estas tio? Tio estas mia brako. Kio estas tio? Tio estas mia kruro. Kio estas tio? Tio estas mia kapo. Kio estas tio? Tio estas via libro. Mia libro kulas sur la tablo. Via libro kulas sur la sego. Sur la kapo de mia frato estas capo. Sur la kapo de mia fratino estas êapelo. En la polo de mia pantalono estas grifelo. En la gardeno de via patro ne estas arboj sed floroj. Sur la tegmento de nia domo sidas du birdoj. Sur la branêo de la arbo sidas kvin paseroj. Ok paseroj kaj du kolomboj estas dek birdoj. Du belaj birdoj. Kvin belaj birdoj. Unu bela birdo. Ok belaj birdoj. Du blankaj cignoj estas en la lago de mia gardeno Kvar blankaj anasoj estas en la lago de mia gardeno Ses blankaj birdoj estas en la lago de mia gardeno Ok plu's du estas.... 8 + 2 = ... Du plus kvar estas.... 2 + 4 = ... Sep plus tri estas.... 7 + 3 = ... Tri tabloj plus kvar segoj estas .... mebloj. Leer van buiten. ses — zes sep — zeven ok — acht naü — negen dek — tien plus — plus mia — mijn. brako — arm kruro — beert kapo — hoofd via ■— uw, je frato — broeder êapo — pet fratino — zuster (f capelo — hoed poso — zak pantalono — broek grifelo — griffel patro — vader tegmento — dak nia —; ons branco — tak pasero — musch f kolombo — duif § 6. De bezittelijke voornaamwoorden s ia . n iaj s iaj liaj miaj iliaj. De uitgang -i. Lees en vertaal. Kie estas Maria? Si estas tie en nia gardeno. Kie estas Petro? Li estas ankaü en nia gardeno. Kie estas Maria kaj Petro? Ui estas en nia gardeno. Jen estas Maria, sia pupo kulas sur la benko. Jen estas Petro, lia turbo kulas sur la benko. Maria estas juna knabino, li volas ludi per pupo. Petro estas juna knabo, li volas ludi per turbo. La hundo de Petro ne volas ludi kun mia kato. Mi volas legi kaj vi volas skribi. Vi ne volas promeni en nia gardeno. Mia hundo estas malsana, gi ne volas mangi. La birdo volas trinki kaj la kato volas trinki; ili volas trinki. (Mia libro kulas sur la tablo. Via libro kulas sur la tablo. Sia libro kulas sur la tablo. Niaj libroj kulas sur la tablo. Mia libro kaj mia libro estas: miaj libroj. Via grifelo kaj via grifelo estas viaj grifeloj. Sia luo kaj lia suo estas.... ƒ Mia libro. f Via libro \ Mia libro \ Via libro Miaj libroj Viaj libroj. (Sia suo | Lia frato Sia luo \ Lia frato Siaj suoj Liaj fratoj. La hundo de mi estas mia hundo. La domo de vi estas via domo. La pupo de si estas sia pupo. La patro de ui estas nia patro. La patro de ili estas ilia patro. La libroj de mi estas miaj libroj. La patro de ili estas ilia patro. La arboj de ili estas iliaj arboj. Leer van buiten. Kie — waar ? jen — daar (ziedaar) lia — haar pupo — pop benko — bank turbo — tol per — met volas — wil legi — lezen skribi — schrijven promeni — wandelen malsana — ziek sana — gezond mangi — eten trinki — drinken ilia — hun § 7. De uitgang -n. Een beroep -isto. Een plaats -ejo. vergelijk: pianist, bloemist, smederij, bakkerij. Mi vidas Karlon — Mi vidas lin. Karlo (li) vidas Marian — Li vidas lin. Maria (li) vidas Karlon — Si vidas lin. Karlo kaj Maria (ili) vidas min. Mi vidas Karlon kaj Marian — Mi vidas, ilin. Karlo vidas la hundon (gin). Karlo havas libron (gin). § 10. Let goed op gia. Lees en vertaal. La tablo estas nova, gia koloro estas bruna (koloro de tijLa arbo estas alta, gia trunko estas dika (trunko de La cigno estas birdo, gia koloro estas blanka (koloro de gi). La avo estas maljuna, lia edzino estas mia onklino (edzino de li). La knabino estas juna, êia jupo estas ruga (jupo de êi). La virino laboras, êia jupo estas nigra (jupo de êi). Kajero de mi = mia kajero. Kaj er o de li = lia kajero. Kajero de êi = êia kajero. Kajero de vi = via kajero. Kajero de ni = nia kajero. Domo de ili = ilia domo. La kapo de la cevalo (de gi) estas gia kapo. Mia kajero Miaj kajeroj = Lia kajero Liaj kajeroj = Ilia libro Iliaj libroj = Gia piedo Giaj piedoj = Leer van buiten. Kio — wat Kie — waar Kia — hoedanig edzino —■ echtgenoote (vrouw) onklo — oom cirklo — sirkel ronda — rond Cu — ? koloro — kleur bruna — bruin barbo — baard griza — grijs rica — rijk edzo — echtgenoot (man) onklino — tante virino — vrouw viro — man ruga — rood jupo — japon kajero — schrijfboek schrift piedo — voet § 11. Antaü, al, de. Lees en vertaal. La muso sidas antaü la kaptilo La muso sidas sur la kaptilo La muso sidas kie? La muso sidas post la kaptilo La muso sidas tie. La muso sidas en la kaptilo La muso iras al la kaptilo. La muso iras de la kaptilo. Let nu op: al + .. = .. -n. ƒ La muso saltas al sur la kaptilo = I La muso saltas sur la kaptilon. j La muso saltas al en la kaptilo = I La muso saltas en la kaptilon. ƒ Mi iras al la gardeno. 1 Mi iras en la gardeno. j Nun mi iras al en la gardeno = I Mi iras en la gardenon. -» La knabo iris al la akvo. La knabo falis al en la akvo = en la akvon. -> La nova amiko komencis salti êirkaü Frederiko kaj laüte bojis Vaf! Vaf! La nova amiko estis bela pudelo kaj gia nomo estis Fidelo. Frederiko estis tre feliêa. Li nun havis veran amikon, kvankam gi ne povis paroli. Gi nur bojis per la bulo kaj parolis per la vosto kaj per la okuloj. Frederiko komprenis la lingvon de Fidelo kaj Fidelo komprenis Frederikon. Ui estis feliêa paro (duo). Leer van buiten. amiko — vriend najbaro — buurman notario — notaris saga — verstandig filo — zoon filino — dochter logi — wonen feliêa — gelukkig nokto — nacht songi — droomen la mateno — de morgen veni — komen haroj — haren okulo — oog aspekti — er uit zien vera — waar(achtig) werkelijk ho ve! — helaas! paroli — spreken jes — ja neniam — nooit disputi — twisten fari — doen kion — wat (hetgeen) defendi — verdedigen fari malbonon — kwaad doen êiam — altijd forlasi — verlaten kontenta — tevreden danki — danken êirkaü — rondom laüte — luid boji — blaffen pudelo — poedel fidela — getrouw vosto — staart lingvo — taal paro — paar duo — tweetal § 14. La hufa fero. Patro kaj filo promenis de la vilago al la urbo. Ui iris sur longa larga vojo. Sur la vojo kus is hufa fero (hufofero). La patro diris: Karlo, tie kulas hufofero, prenu gin! Sed Karlo pensis: Mi ne volas klini min por preni la malpuran feron kaj li ne prenis gin. La patro diris nenion sed prenis mem la hufoferon. Li vendis gin al forgisto. Nun la patro kaj Karlo iris al la vendejo. Tie staris vendistino post longa tablo kun Êerizoj. La patro acetis Êerizojn per la mono de la forgisto. Nun la patro kaj Karlo returnen promenis al la vilago. Karlo pensis: Cu mia patro ne donos al mi Êerizojn? Sed la patro ne donis ilin. Post momento li faligis Êerizon sur la vojon. Karlo klinis sin, prenis kaj mangis la Êerizon. Post du minutoj, ree Êerizo fa lis sur la vojon kaj ree Karlo klinis sin por preni la Êerizon. En la papera saketo estis dudek Êerizoj kaj la patro dudek fojojn faligis Êerizon sur la vojon. Karlo tre amis Êerizojn kaj li klinis sin dudek fojojn. Post duona horo la papera saketo estis malplena kaj la patro forjetis gin kaj al Karlo li diris: Cu vi scias Karlo, ke vi klinis vin dudek fojojn por mangi la Êerizojn? Cu vi scias, ke mi acetis la Êerizojn per la mono de la forgisto, al kiu mi vendis la hufoferon? Karlo hontis kaj pensis: ,,Mi estis malsagulo, kiam mi ne volis klini min nur unu fojon car poste mi devis klini min dudek fojojn por mangi la êerizojn. Leer van buiten. hufo — hoef fero — ijzer hufa fero 1 , . , , } hoefijzer hufofero J urbo — stad preni — nemen klini — bukken malpura — vuil mem — zelf vendi — verkoopen forgisto — smid vendejo — verkoopplaats markt vendistino — koopvrouw cerizo — kers mono — geld returnen — terug faligi — laten vallen ree — weer, opnieuw papera — papieren fojo — maal, keer ami — liefhebben (houden van) duona — half horo — uur malplena — leeg hontis — schaamde zich malsagulo — 'n dwaas kiam — toen (wanneer) poste — daarna II. Uitgang voor sommige werktuigen -üo. La histriko. Hermano estis tre juna knabo de êarpentisto. Kiam estis lia naskigtago la patro donacis al li skatolon el ligno (lignan skatolon). Hermano estis tre feliêa êar en la skatolo estis segilo, I IaJL/ wis *)Xs borilo, êizilo, hakilo, najlotirilo, fajlilo kaj martelo. Nun Hermano povis ankaü êarpenti. Li estis sola en la êambro kaj pensis: Nun mi volas êarpenti.... kion mi êarpentos? Li pensis kaj pensis, la martelo kaj dek najloj kusis apud la kesto sur la tablo. Sur sego kuiis la ronda felta êapelo de la patro. Tiun êapelon li portis en la dimanêoj por iri al la pregejo Hermano pensis: Mi volas ornami la êapelon de mia patro. Li prenis la êapelon de la sego kaj metis gin sur la tabion Hermano ree pripensis: „Antaü kelkaj tagoj mi estis en la gardeno, tie kuris histriko. Histriko estas besto kun najloj sur la dorso. Mi volas fari histrikon el la êapelo de mia patro, kaj li estos tre goja. Kaj Hermano prenis la najlojn kaj la martelon, kaj li martelis la najlojn en la êapelon. Nun la dimanêa êapelo aspektis kiel histriko. Hermano estis tre goja kaj tre fiera pro sia laboro. IX kuris al sia patro kaj kriis: ,,Patro venu kun mi en la cambron (al en la êambro)!'' ,,Kial?" , ,Mi faris histrikon el via dimanêa êapelo 1'' La patro ektimis kaj kuris en la êambron. Hermano kriis: ,,La histriko sidas sur la tablo!" Hermano ridis sed la patro tute ne ridis. Li tiris la najlojn el la êapelo kaj diris: ,,Vi estas ankoraü tro juna por esti êarpentisto; mi donos al vi bastonêevalon. Kaj li metis la skatolon kun la êarpentiloj en la srankon. Leer van buiten. histriko — stekelvarken carpentisto — timmerman êarpenti — timmeren naskigtago — verjaardag donaci — ten geschenke geven skatolo — doos ligno — hout segilo — zaag segi — zagen borilo — boor bóri — boren êizilo — beitel êizi — beitelen hakilo — bijl haki — hakken najlo-cirilo — nijptang najlo — spijker tirilo — trekker fajlilo — vijl fajli — vijlen martelo — hamer sola — alleen felta — vilt dimanêo — Zondag pregejo — kerk pregi — bidden ornami — versieren meti — leggen fiera — trotsch laboro — werk kial — waarom? ektimis — schrok timi — vreezen baston-cevalo — stokpaard sranko — kast § 15. -us, bone, -ulo. La turmentulo. tjAAMAJUyr Jozefo volonte turmentis bestojn, li estis turmentulo. Li estis maldiligenta; li estis maldiligentulo. Li ofte mensogis, li estis mensogulo. Li estis malbona knabo, li estis malbonulo. Jozefo ne êatis bestojn, eê ne la fidelanï hundon de sia patro. JIJ/W Li neniam aüskultis al la kanarieto. Kvankam gi bone kantis (en bona maniero). Li neniam admiris la belan pavon. y> Kvankam gi havis belan voston kun diversaj koloroj. Jozefo neniam donis paneron al la birdoj en la gardeno. Neniam li volis nutri la kokinojn. La patrino ofte diris al li: Ne turmentu bestojn! Sed spite tio li Jetis êtonojn al birdetoj kaj al la hundo. La bestoj ciam forkuris de li, êar ili timis lin. Jozefo nun iras en la gardenon. Tie estas kokinoj kaj paseroj. Ili forflugas. » Nur la meleagro ne forkuras. Gi staras ^.pud la kokinejo. Jozef iras al gi. Se li havus bastonon, li batuslameleagron. Sed li ne havas bastonon. u Li ne kuragas piedbati la meleagron, êar li estas timulo. Li timas la bekon de la birdo. Se li havus Itonon li jetus gin al la birdo. Sed Itonon li ne havas en la mano. Li elsovas la langon al la birdo sed la birdo ne atentas tion. Li insultas la birdon, sed gi ne aüskultas: Jozefo nun prenas itonon de la tero kaj jetas gin al la meleagro. Sed.... kio okazas? Subite la meleagro kuras al Jozefo kaj atakas lin per la beko. Kun teruro la timulo forkuras al sia patrino. Li laüte ploris kaj mensogis: ^ ,,Mi ne faris malbonon al la meleagro, sed gi bekpikis min. La stelisto. lam estis koko kaj kokino (gekokoj). Ui deziris kune vojagi. La koko tial faris belegan veturileton kun kvar rugaj radetoj. Kvar musetoj devis tiri la veturileton. La gekokoj baldaü sidis en la veturileto kaj forveturis. Post mallonga tempo ili renkontis katinon; la katino demandis: ,,A1 kie (= kien) vi iras, gekokoj? La koko respondis: „Al sinjoro Korbeso, êar ni volas viziti lin. „Permesu, ke mi iru kun vi," petis la katino. ,,Volonte!'' respondis la koko, tarnen estu singardema kaj ne falu el la veturileto. Post kelka momento venis muelila êtono, poste ovo, anaso, poste pinglo kaj fine kudrilo. Ciuj nun sidis en la veturileto por akompani la gekokoj n. Sed kiam ili alvenis al la domo de sinjoro Korbeso, êi tiu ne estis hejme, tial la musetoj tiris la veturileton en la grenejon, la gekokoj flugis sur la trabon, la katino sidigis apud la kameno, la anaso iris al la pumpilo, la ovo kasis sin en la mantukon, la pinglo ekstaris sur la segkusenon, la kudrilo saltis en la liton sur la kapkusenon, kaj la muelila êtono sin lokis super la pordo. Post nelonge rabisto venis en la domon kaj êar li ne sciis, ke la gastoj estas tie, li iris al la kameno por varmigi sin. Subite la katino jetis cindron sur lian vizagon. La Stelisto rapidis en la kuirejon por purigi sian vizagon, sed la anaso Jet is tiom da akvo sur lin, ke li kuris sekigi sin, sed la ovo rompigis kaj p lenig is liajn okulojn. Li falis sur segon por ripozi, tarnen tuj saltis supren, êar la pinglo pikis lin. Li kuris al la lito sed kiam lia kapo tuêis la kusenon la kudrilo vundis lin kaj li kriis pro doloro. Fine li rapidis el la domo, sed la muelila êtono falis sur lian kapon. Kun teruro li kuris for kaj pensis: , ,Mi neniam plu êtelos, êar êtelanto ricevas sian punon.'' Leer van buiten. gepatroj — ouders geavoj — grootouders kune — samen vojagi — reizen belega — prachtig veturileto — rijtuigje radeto — wieltje kien? — waar heen? viziti — bezoeken permesu — sta toe volonte — gaarne tarnen — echter singardema — voorzichtig muelila êtono — molensteen mueli — malen muelilo — molen ovo — ei pinglo — speld kudrilo — naald akompani — vergezellen hejme — t' huis tial — daarom grenejo — schuur greno — koren trabo — balk sidigis — ging zitten kameno — haard anaso — eend pumpilo — pomp mantuko — handdoek kuseno — kussen rabisto — roover cindro — asch vizago — gezicht, gelaat kuirejo — keuken kuiri — koken rompigis — brak plenigi — vullen ripozi — rusten saltis supren — sprong op piki — steken tuêi — aanraken vundi — verwonden doloro — pijn puno — straf § 26. -ata, -ita. Lees en vertaal. Knabo kiun oni punas, estas punata knabo. Libro, kiun oni legas, estas legata libro. Pano, kiun oni mangas, estas mangata pano. Letero, kiun oni legas, estas legata letero. Knabo estas punata de instruisto. Libro estas legata de leganto. Pano estas mangata de manganto. Letero estas skribata de skribanto. Knabo, kiun oni punis hieraü, estas nun punita knabo Libro, ,, ,, legis ,, ,, ,, legita libro Pano, ,, ,, mangis ,, ,, ,, mangita pano Letero, ,, ,, legis ,, ,, ,, legita letero La letero estas legata = ? La letero estas legita = ? Kio estas kolektanto? leganto? skribanto? Kio estas kolektinto ? leginto ? skribinto ? Kio estas punato ? laüdato ? Kio estas punito ? laüdito ? Mi estas skribanta leteron sed: La letero estas skribata de mi. Li estas kolektanta monon, sed: La mono estas kolektata de li. Si estas leganta la libron, sed: La libro estas legata de si. Petro estas nutr.... la kuniklon sed: La kuniklo estas nutr.... de li. Maria estas mang.... la ovon sed: La ovo estas mang.. de si. Petro skribas la leteron kaj nun la letero estas skrib.. . de li. Petro skribis la leteron kaj nun la letero estas skrib.. . de li. Maria kantas kanton kaj nun la kanto estas kant... de si. Maria kantis kanton kaj nun la kanto estas kant.. . de si. Atentu! Post ata sekvas de, per ita ,, de, per Post anta ne sekvas de, per ,, inta ne ,, de, per La arboj estas verdaj. La birdoj estas kantantaj. La leteroj estas skribataj de ni. La leteroj estas skribitaj de ni. Punataj lernantoj estas .... Punitaj ,, ,, Skribantaj ,, ,, Skribintaj ,, ,, Leer van buiten. puni — straffen punata — gestraft (wordende) legata — gelezen (wordende) pano — brood punita — gestraft (zijnde) laüdato — geprezen (wordende) laüdito — geprezen (zijnde) verda — groen § 27. de, per, el. Lees en vertaal. Post de sekvas la aganto kaj la aginto. La letero estas skribata de la skribanto. La letero estas skribata de mi. La letero estas skribata de Petro. La letero estas skribita de mi, de Petro, de la skribinto. La libroj estas legitaj de mi, de Petro, de la leginto. La domoj estas konstruitaj de la masonistoj, de la konstruistoj. La tablo estas de lignajisto farita el ligno. La tablo estas de servisto kovrita per tuko. La tablo estas farita de lignajisto. La tablo estas farita el ligno. La tablo estas kovrita de servisto. La tablo estas kovrita per tuko, êar ni kovras per tuko — per = la rimedo. Leer van buiten. aganto — handelende lignajisto — schrijnwerker kovrita — bedekt servisto — knecht rimedo — middel konstruisto — bouwer masonisto — metselaar Herhaling. Vertaal nu de gemaakte oefeningen terug in het Esperanto. § 28. La sturno parolanta. Maljuna pastisto vivis sola en dometo. Li satis birdoj n, kaj havis sturnon, kiu estis parolanta sturno. La sturno parolis kelkajn vortojn. Kiam la paltisto demandis: , ,Mia sturno; kie vi estas ?'' tiam la birdo tuj respondis: „Mi estas êi tie!" aü: „Ci tie mi estas!" Karlo estis fileto de najbaro. Karlo ankaü latis birdojn kaj speciale parolantan birdon. Ofte Karlo iris al la paltisto por paroli kun la birdo. Foje li eniris la domon de la paltisto, kiam êi tiu ne estis hejme. Li iovis la sturnon en sian polon kaj volis foriri kun la birdo. Sed guste en tiu tempo revenis la posedanto de la birdo kaj por fari plezuron al Karlo li kriis: „Mia sturno, kie vi estas?" La birdo respondis el la polo de Karlo. „Ci tie mi estas!" Stelo farita estas êiam malkovrita. Leer van buiten. sturno — spreeuw paltisto — herder speciale — vooral foje — eens guste — juist plezuro — genoegen malkovrita — ontdekt I ALLEREERSTE ESPERANTO-LEESBOEKJE LA JUNA KOMENCANTO VOOR CURSUSSEN EN SCHOOLGEBRUIK II HJ, BULTHUIS L,K. UNUA PARTO i PHEN - W. J. THIEME & CIE - MCMXXXII Prijs f 0.50 Allereerste Esperanto-Leesboekje LA JUNA KOMENCANTO VOOR CURSUSSEN EN SCHOOLGEBRUIK DOOR H. J. BULTHUIS L.K. UNUA PARTO ZUTPHEN — W. J. THIEME & CIE — MCMXXXÜ Maria kantas kanton (gin). Ni havas domon (gin). Vi legas libron (gin). Vi legas librojn (ilin). Mia patro skribas leteron al mia patrino. Mi ricevas leteron de mia patrino. Mi devas lerni lecionon. Vi devas skribi leteron. Ni devas kanti kantojn en la lernejo. La bakisto bakas panojn en la bakejo. La presisto presas librojn en la presejo. Mi iras al la lernejo kaj renkontas mian instruiston. Mi salutas lin; mi deprenas mian capon. Li salutas min per la mano. Maria salutas Karlon (lin). Karlo salutas Marian (sin). Karlo havas librojn sub la brako. La instruisto donas libron al la knabo (al li). Mi venas de mia domo kaj iras nun al mia lernejo. La instruisto parolas ai ni pri la bildoj. Mi iras el la lernejo kaj diras al mia instruisto: Bonan tagon, Sinjoro. Mia instruisto respondas: Bonan tagon, Karlo! Leer van buiten. mi vidas — ik zie presisto — drukker lin — hem presejo — drukkerij - Sin — haar instruisto — onderwijzer min — mij instrui — onderwijzen ilin — hen ƒ hem, het, haar ^l 1 dier of ding kantas — zingt . kanto — 'n lied letero — 'n brief leciono — les lernejo — school bakisto — bakker bakejo — bakkerij saluti — groeten depreni — afnemen per — met (door middel van) mano — hand ■ sub — onder pri — betreffende, aangaande, over tago — dag § 8. Let op: huisje = dometo. katje = kateto. hondje = hundeto. kamertje = cambreto ik maakte — Mi faris. ik lag — Mi kusis. ik stond — Mi staris. RAKONTETO. La cikonio kaj la vulpo. Vulpo diris al cikonio: Venu al mi por mangi kun mi. La cikonio iris al la vulpo. Sur la tero staris granda telero kun manga] o. La vulpo komencis mangi; sed la cikonio havas bekon kaj per la beko gi ne povis mangi el la plata telero. BULTHUIS, Allereerste Esperanto Leesboekje. 1 Post la mango la cikonio invitis la vulpon. La vulpo akceptis la inviton kaj gi iris al la cikonio por mangi. Sur la tero nun staris ne telero sed vazo. La cikonio per la long^oeko povis mangi. Sed la vulpo havas tro dikan kaj tro largan buson. kaj gi ricevis nenion. Nun la cikonio ridis kaj la vulpo iris for. Kun malplena stomako. Tio estis pago Pro malbona ago. Leer van buiten. rakonteto — verhaaltje cikonio — ooievaar vulpo — vos tero — aarde, grond granda — groot telero — bord mangajo — voedsel (eten) komenci — beginnen beko — snavel plata — plat post — na inviti — uitnoodigen akcepti — aannemen invito — uitnoodiging Zeg nu eens: vaasje =... bordje =....? vazo — vaas longa — lang dika — dik larga — breed buso — mond, bek ricevi — krijgen nenion — niets ridi — lachen malplena — leeg plena — vol stomako — maag pago — betaling pagi — betalen pro — wegens ago — handelwijze mondje =.... snaveltje = .. § 9- Om te vragen: Vi parolas ? = Cu vi parolas ? ? = Cu. Hij eet. Li mangas? Eet hij — Cu li mangas? Kia ? = hoe ? Kio estas lernejo? Lernejo estas domo. Kie estas via lernejo ? Mia lernejo staras en la mezo de la vilago. Kia estas via lernejo? Nia lernejo estas alta. Kia estas Sia libro ? Sia libro estas dika kaj nova. Kia estas cirklo ? Cirklo estas ronda. Vi estas juna knabo. Si estas juna knabino. Li estas la patro de Petro. Cu vi estas juna knabo? Cu si estas juna knabino ? Cu li estas la patro de Petro? Cu Karlo iris al la lernejo ? Cu Maria promenas en la gardeno? Vertaal. Wat is een appel ? Wat is dat ? Waar is de appel? Waar is mijn boek? Hoe is de appel? Hoe is mijn boek? De appel is een vrucht. Is de appel een vrucht ? u = ! Parolu = spreek! Kantu = Lu du = Mangu = Trinku = Lees en vertaal. Petro, iru al via onklo, diru al li: Bonan tagon, onklo! Donu al li la manon, iru kun li en la gardenon, sed ne petu: Onklo, donu al mi pomon. Via onklo estas bona viro, ofte li donis al vi pomon. Promenu kun li en la gardeno. Iru kun li al la lageto. En la lageto nagas cignoj. Ne falu en la lageton. -». En la gardeno staras ma lalt a benko. Saltu sur la benkon. -> Saltu de la benko sur la teron. ->- Leer van buiten. muso — muis antaü — voor kapti — vangen kaptilo — val porno — appel ofte -•— dikwijls lageto — vijver lago — meer nagi — zwemmen fali — vallen salti — springen § 12. Johano volas fiskapti = fisi. Johano havas longan bastonon sur la Sultro. Ce la bastono estas longa fisfadeno kun hoko. Li volas kapti fisojn. Li ne volas kapti fiêetojn, sed ezokon! En la mano li portas sakon. Li iras al la kanaio car en la kanaio estas ezokoj. Nun li sidas ce la bordo de la kanaio. Li fetas la hokon en la akvon kaj atendas. Johano ridas kaj pensas: Mi baldaü kaptos ezokon, mi portos gin al mia patrino kaj diras: Patrino, mi kaptis ezokon por vi. Johano atendas kaj rigardas la fiêfadenon. Subite la korko malaperis kaj Johano kriis: La ezoko mordis! Sed kio estas tio? La ezoko fornagis kun la hoko kaj Johano falis en la akvon. Sed li baldaü rampis el la akvo. Nun li staras sur la bordo. Li estas malseka kiel fi§o. Sed li ne volas plori. Kie estas la bastono kaj la fadeno kun la hoko? La ezoko fornagis kun ili. Kie estas la capo de Johano? Li sercas, sed la capo ne kusas sur la bordo sed en la mezo de la kanaio. Johano pensis: Mi ne volas plu fili, mi estas ankoraü tro malgranda kaj tro juna por kapti ezokojn. La ezoko estis pli forta ol mi. Gi tiris min en la kanalon, gi kaptis min. Johano iris al la patrino, kiu donis al li sekan êemizon, sekajn strumpojn, sekan pantaionon kaj sekajn suojn kaj li diris: Morgaü mi acetos por vi novan sekan capon. Leer van buiten. filo — visch filkapti — visschen bastono — stok lultro — schouder 6e — bij, aan fadeno — snoer, draad kun — met hoko — haak ezoko — snoek porti — dragen sako — zak kanaio — kanaal bordo — kant, oever Jeti — werpen akvo — water atendi — wachten pensas — denken baldaü — spoedig rigardi — kijken naar subite — plotseling korko — kurk aperi — verschijnen malaperi — verdwijnen krii — uitroepen mordi — bijten fornagi — wegzwemmen rampi — kruipen seka — droog malseka — nat kiel — gelijk, als plori — huilen mezo — midden plu — meer, langer pli forta — sterker pli — meer forta — sterk ol — dan tiri — trekken kiu — die cemizo — hemd strumpo — kous luo — schoen morgaü — morgen aceti — koopen § 13. De uitgang -os. La bona amiko. Mia najbaro estis la notario de nia vilago. Li estis tre bona kaj tre saga viro. Li havis unu filon kaj unu filinon. La nomo de la filo estis Frederiko kaj la nomo de la filino estis Katarino. Katarino ludis ofte per pupo. Frederiko ne volis havi pupon, car li estis knabo. Li diris: Patro, mi volas havi amikon! En la malgranda vilago (= vilageto) ne logis aliaj knaboj same agaj kiel Frederiko. Sed la notario diris: Vi havos amikon; morgaü, vi havos lin! Frederiko estis tre feliêa kaj en la nokto li songis pri la nova amiko. En la mateno la patro venis kun la nova amiko. La amiko havis nigrajn harojn, brunajn okulojn kaj aspektis kiel vera amiko sed ho ve! La nova amiko ne povis paroli. Frederiko diris: Cu tio estas mia nova amiko ? La patro respondis: Jes, tio estas via nova amiko. Li estos tre bona amiko, li neniam disputos kun vi, li faros, kion vi volos fari. Li defendos vin, se oni volas fari al vi malbonon. Li êiam promenos kun vi kaj li neniam forlasos vin. Sed li ne povas paroli. Frederiko estis kontenta, li dankis la patron kaj diris al la nova amiko: Cu ni promenos? La patrino ne volis kredi tion, êar si sciis, ke Jozefo estas turmentulo, mensogulo kaj malbonulo. Post tiu tempo tarnen Jozefo ne plu turmentis bestojn. Leer van buiten. turmenti — kwellen turmentulo — kwelgeest diligenta — vlijtig maldiligenta — lui maldiligentulo — luiaard mensogi — liegen mensogulo — leugenaar malbonulo — slechte jongen lati — waardeeren, houden van aüskulti — luisteren kanario — kanarievogel kvankam — ofschoon maniero — manier admiri — bewonderen pavo — pauw diversa — verschillend paneron — broodkruimel nutri — voeden kokino — kip koko — haan spite — ondanks^ Itono — steen forflugi — wegvliegen meleagro — kalkoen kokinejo — kippenhok batus — zou slaan piedbati — schoppen timulo — bangerd ellovi — uitsteken sovi — schuiven lango — tong atenti — letten op insulti — uitschelden okazi — gebeuren teruro — angst bekpiki — pikken li havus — hij zou hebben § 16. pli..ol; la plej..el, tiel.-kiel, -e. Lees en vertaal. La êevalo estas pli granda ol la azeno. La azeno estas pli granda ol la hundo. La hundo estas pli fidela ol la azeno. La turo estas pli alta ol la pregejo. Karlo estas pli diligenta ol Petro. Petro estas pli diligenta ol Jakobo, sed Johano estas la plej diligenta el la lernanto]| La elefanto estas la plej granda el la kvarpiedjrfj besto]. La muso kuras pli rapide ol la testudo. , La kato kuras pli rapide ol la muso. La êevalo kuras la plej rapide el la bestoj. Mia kajero estas tiel dika kiel la via. Via inkó estas tiel nigra kiel la mia. Maria kantas tiel bele kiel Johano. Johano skribas tiel bele kiel Maria. Leer van buiten. Pli granda ol =grooter dan.. la plej granda el = de grootste van.... tiel granda kiel = zoo groot als.... êevalo — paard azeno — ezel turo — toren elefanto — olifant kvarpieda — viervoetig rapide — snel testudo — schildpad inko — inkt nigra — zwart § 17. La vulpo kaj la kapro. Vulpo faïis puton. Sed la akvo ne staris alte en la puto. Tio estis feliêa por la vulpo, êar nun gi ne drqnis. Sed gi deziris eliri el la puto sed kiel? Post kelka tempo gi vidis super si la kapon de kapro. BULTHUIS, Allereerste Esperanto Leesboekje. La vulpo estas pli ruza ol la kapro. Gi diris al la kapro: La vetero estas malvarma; saltu en la puton por varmigi vin en la akvo. La kapro kredis tion kaj saltis en la puton, kaj kiam gi sent is, ke la akvo estas malvarma gi demandis: ,,Kial vi mensogis? Kial vi tromp is min?" La vulpo diris: Antaü kelka tempo la akvo estis pli varma ol nun, sed mi iros al la posedanto de la puto kaj petos al li Jeti varman akvon en la puton. Metu viajn antaü-piedojn kontraü la randon de la puto; mi saltos sur vian dorson, poste el la puto por iri al la posedanto de la puto. La kapro kredis al la ruza vulpo kaj metis la antaü piedojn kontraü la randon de la puto. La vulpo saltis el la malvarma akvo kaj el la puto kaj rapide kuris for. Se la posedanto de la puto ne helpis al la kapro, tiam gi sidas ankoraü nun en la puto. Leer van buiten. kapro — bok puto — put droni — verdrinken deziri — wenschen kiel — hoe_ super — boven vetero — weer varmigi — verwarmen trompi — bedriegen kelka — eenige posedi — bezitten posedanto — eigenaar peti — verzoeken antaüpiedoj — voorpooten kontraü — tegen rando — rand dorso — rug helpi — helpen ankoraü — nog poste — daarna § 18. ce, da, duin, gis, Kiom da. Lees en vertaal. Mi logis dum tri monataj ce mia onklo. Mi tre amuzis min fie li, car li estas tre bona viro. Li havas grandan bibliotekon kun muite da libroj. En la libroj staras muite da bildoj. Li demandis al mi: Cu yi satas rigardi la bildojn en la libroj ? , Mi respondis: ,,Jes mi tre satas la bildojn." Mi venis al li en la komenco de la monato Januaro. Mi restis de li gis la komenco de Aprilo. Li iris kun mi al muite da belaj butikoj kaj acetis por mi kaj por miaj fratoj muite da donacoj. Mi amuzis min de la mateno gis la vespero. En la monato Marto la vetero estis malbona; pluvis dum tri tagoj kaj poste dum kvin tagoj. En la monato Aprilo pluvis dum ok tagoj kaj tiam ni ne povis eliri. Kiom da fratoj vi havas? Mi havas tri fratojn. Leer van buiten. dum —■ gedurende gis — tot aan kiom da — hoeveel monato — maand amuzis — vermaakte Januaro — Januari resti — blijven Aprilo — April butiko — winkel Marto — Maart pluvis — bet regende tiam — toen, dan # § 19. Lees en vertaal. La tempo. Jarcento havas cent jarojn. La jaro havas dekdu monatojn. Iliaj nomoj estas: Januaro, Februaro, Marto, Aprilo, Majo, Junio, Julio, Augusto, Septembro, Oktobro, Novembro, Decembro. Kiom da tagoj havas êiu monato? Ui havas tridek au tridek unu tagojn. Skrïbu la nomojn, kiuj havas tridek tagojn. Kiu monato estas la plej- mallonga ? Tio estas Februaro. Gi havas dudek ok aü dudek naü tagojn. Kiam gi havas dudek naü tagojn? En superjaro. En êiu monato estas almenaü kvar semajnoj. En la jaro estas kvindek du semajnoj. Ciu semajno havas sep tagojn. Iliaj nomoj estas: Dimanco, Lundo, Mardo, Merkredo, Jaudo, Vendredo kaj Sabato. Ciu tago havas dudek kvar horojn. En êiu horo estas sesdek minutoj. Ciu minuto havas sesdek sekundojn. Leer van buiten. tempo — tijd jarcento — eeuw almenaü — ten minste minstens jaro — jaar semajno — week ciu — elke, ieder minutoj — minuten kiu monato — welke maand sekundoj — seconden aü — of Noem de dagen van de week eens. Noem ook de maanden eens. § 20. La nukso. Sub alta nuks-arbo apud vilago kusis nukso. Vilhelmo kaj Doroteo vidis la nukson. ,,Gi apartenas al mi!" kriis Vilhelmo, ,,car mi estas la unua, kiu vidis gin." ,,Ho ne!" diris Doroteo, ,,gi apartenas al mi, éar mi estas la unua, kiu vidis gin." Ui komencis disputi. Sed alvenis ilia plej granda frato kaj li diris: ,,Ne disputu, mi estos via juganto." Li ekstaris inter la du aliajn, rompis la nukson kaj diris al Vilhelmo: ,,Ci tiu duona êelo apartenas al vi, dar vi estis la unua, kiu vidis la nukson." Al Doroteo li diris: Ci tiu alia duono apartenas al vi, öar ankaü vi estis la unua kiu vidis la nukson. Poste li mangis la kernon kaj diris: La kerno apartenas al mi, êar mi faris finon al via disputo. Leer van buiten. nukso — noot aparteni — toebehooren unua — eerste kiu — die (welke) Ho ne! — O neen! juganto — rechter jugi — rechtspreken inter — tusschen alia — andere rompi — breken duona — halve êelo — dop kerno — pit § 21. Een machtige letter. Wat doe ik ? Kion mi faras? Mi lernas Esperanton. Mi havas belan libron. Mi vidas Marian. Maria vidas min. Mi legas Esperantan libron Mi promenis du horojn. La libro kostis du guldenojn. Mia frateto pezas kvin kilogramojn. Mi acetis litron da lakto. La turo estas cent metrojn alta. Mi saltis sur la benkon De letter n = La litero n. Lees en vertaal. Maria vidas Johanon. Si vidas lin. Johano vidas Marian. Li vidas sin. Mi aüdas Johanon. Mi aüdas lin. Johano aüdas min. Vi aüdas lin. Li aüdas Marian kaj Johanon = ilin. Petro legas libron kaj skribas leterojn. Mia patro acetis por mi belajn librojn. Mi promenis dum du horoj = du horojn. La libro kostis al mi du guldenojn. La turo estas alta cent metrojn. Petro estas aga dek jarojn kaj li pezas tridek kilogramojn. Nia gardeno estas longa dek metrojn kaj larga ses metrojn. Dimanco estas festotago, tial en Dimanco = Dimancon mi ne laboras. La muso saltis al sur la tablo = gi saltis sur la tabion. La muso iris al en la kaptilo = gi iris en la kaptilon. La muso kuris al sub la tablo = gi kuris sub la tabion. aüdi — hooren guldeno — gulden metro — meter aga — oud pezi — wegen festo — feest festotago — feestdag Nog eens de tijden. Ik lees ] Mi legas Je (Gij) wandelt 1 vandaag Vi promenas jhodiaü Hij werkt j Li laboras J Ik las | Mi legis J Je wandelde } gisteren Vi promenis J hieraü Hij werkte J Li laboris J Ik zal lezen ] Mi legos Je zult wandelen J morgen Vi promenos | morgaü Hij zal werken ) Li laboros J Ik wil tellen. Mi volas denombri. 10 = dek 60 = sesdek 200 = ducent 20 = dudek 70 = sepdek 300 = tricent 30 = tridek 80 = okdek 800 = okcent 40 m kvardek 90 = naüdek 900 = naücent 50 = kvindek 100 = cent 1000 m mil 500 = ? 600 = ? 700 = ? 28 = dudek ok 38 = ? 478 = kvarcent sepdek ok 2538 = dumil kvincent tridek ok eerste = unua zevende = sepa 478ste = ? Mia \ nasklêtaS° Utas en la tria de Aügusto mil naücent (geboortedagj dek kvar. § 22. La leganta knabino. Mia fratino estas ankoraü tre juna kaj ankoraü ne scias legi. Ofte êi sidas kun mia patro ce la tablo kiam li legas en la gazeto. Hieraü si sidis ce la tablo kaj sur la tablo kuêis gazeto. Sur la gazeto kuêis la okulvitroj de mia patro. Mia fratino pensis: „Kiam patro volas legi, li metas la okulvitrojn sur la nazon. Sen okulvitroj oni ne legas. Mi volas ankaü legi la gazeton." Si metis la okulvitrojn sur la nazon, antaü la okulojn kaj volis legi. Sed êi ne scias legi. , ,He! êi kriis, tio estas stranga; mi havas la okulvitrojn sur la nazo kaj rigardas tra la vitrojn, sed ankoraü ne scias legi la gazeton." Kial mia patro scias legi per la okulvitroj kaj ne mi? Tion êi tute ne po vis kompreni. Leer van buiten. leganta — lezende scii — weten gazeto — krant hieraü — gisteren okulvitroj — bril vitro — glas nazo — neus sen — zonder oni — men tute ne — heelemaal niet § 23. -anta, -inta. Lees en vertaal. La fiuganta birdo. La kantanta kanario. La dormanta hundo kuêis en la korbo. Li sidanta kato la vis sin. La studanta knabino sidis ce la tablo. La fumanta viro sidis sub arbo. La leganta knabo ne vidis min. Fluganta birdo estas birdo, kiu flugas. Dormanta hundo estas hundo, kiu dormas. Sidanta kato estas.... Studanta knabino estas.... Fumanta viro estas.... Leganta knabo estas.... Birdo, kiu flugas, estas fluganta birdo. Birdo, kiu flugis, estas fluginta birdo. Hundo, kiu dormis, estas dorminta hundo. Knabo, kiu studis, estas studinta knabo. Knabino, kiu dormis, estas Kanario, kiu hieraü kantis, estas.... Leer van buiten. fluganta vliegende dormanta — slapende fumanta — rookende birdo, kiu flugas, een vogel, die vliegt fluginta, hebbende gevlogen — kiu flugis (die vloog) dorminta, hebbende geslapen — kiu dormis (die sliep) § 24. La saga sturno. Soifanta sturno volis trinki el botelo enhavanta akvon, sed gia beko estis tro mallonga por atingi la akvon. Gi volis rpmpi la vitran botelon, sed gi ne povis fari tion. Gi volis renversi la botelon, sed por tio gi estis tro malforta. Gi pensis keikan tempon kaj fine gi komencis kolekti Itonetojn kaj Jetis ilin en la botelon. La akvo en la botelo post kelka tempo estis tiel alta, ke la sturno povis atingi gin per la beko. Nun gi povis trinki. Cu tiu sturno ne estis saga birdo? Mi estis Dimancon en la pregejo. Mi estis tie kun mia patrino. Sur nia benko sidis tre juna knabino. Si rigardis al viro, kiu iris laü ciuj benkoj. Li havis en la mano longan nigran bastonon kaj ce la fino de tiu bastono estis nigra velura saketo. Sub la saketo estis tintanta sonorileto. La viro haltis êe êiu benko, kaj êovis preter la sidantajn homojn la bastonon kun la saketo. La sonorileto tintadis. La sidantaj homoj jetis mononenlasaketon kaj la viro foriris de nia benko al la sekvanta benko por etendi al la sidantaj la saketon. La knabino, sidanta sur nia benko fine mallaüte diris al sia patrino: ,,Patrino, kion faras tiu viro?" La patrino ridetis kaj respondis: , ,Cu vi ne scias tion ? Tiu viro kolektis monon por la malriêaj homoj (por la malriêuloj). Li en êiu Dimanêo estas kolektanta, tial oni nomas lin: La kolektanto. La knabino subite komprenis, kio estas -anto kaj li pensis: La pastro kiu nun predikas en la katedro estas La predikante kaj la homoj kiuj aüskultas estas: La aüskultantoj. Nun êi ankaü komprenis, kial la birdo sidanta en la kupra kago estas: La parolanta papago. Si ankaü komprenis ke parolanta birdo estas parolanto kaj ke la viro en la forgejo estas forganto, sed ke ordinare oni nomas lin forgisto, êar li forgas en êiu tago. Si ankaü komprenis la diferencon inter kantisto kaj kantanto. Kiam estis Lundo, si kudris kaj ii diris: Patrino nun mi estas kudrant-ino, sed poste mi volas esti kudrist-ino. Leer van buiten. sturno — spreeuw soifi — dorst hebben botelo — flesch gia — zijn atingi — bereiken renversi — omgooien malforta — zwak kolekti — verzamelen laü — langs velura — fluweelen tintanta — klinkende sonorileto — belletje haltis — bleef staan preter — voorbij sekvanta — volgende etendi — uitstrekken malriêulo — arme kolektanto — kolektant pastro — priester .dominee prediki — prediken katedro — katheder kupra — koperen kago — kooi papago — papegaai ordinare — gewoonlijk kudristino — naaister § 25. -eg, -et, ge—oj. Lees en vertaal. Patro kaj patrino estas gepatroj. Onklo kaj onklino estas geonkloj. Avo kaj avino estas geavoj. Frato kaj fratinoj estas gefratoj. Sinjoro kaj sinjorino estas gesinjoroj.