MULLER—MUYCH Geb. Puttershoek 23 Maart 1894; werkz. Parijs, ’s Gravenhage, Arnhem, Utrecht Amsterdam. Leerl. van J. Lenoir (Parijs, den Haag). MULLER, Joan(Jan Harmensz „Grunvink”). Plaatsn. Teek. Penteek. Boek- en Kunstverk. Ged. Amsterdam 1 Juli 1571, begr. Amsterdam 18 April 1628; werkz. Amsterdam, reis Rome, Napels ± 1595? Leerl. van zijn vader Harmen Jansz Muller; neef van C. Jsz. Muller. Adres: „In de vergulde Passer”. 1617-28. Opvolger: Vgl. Aanh. B: C. Dsz. Cool. Oud-Holland II (1884) 202; Obreen Arch. III 306; Thieme XXV 233; Benesch-Wien; Hind V; Bock-Rosenberg; De Grez; Scholten-Teyler. MÜLLER, J. Plaatsn. Werkz. Mainz?, Amsterdam 1719. MULLER, Theodora Elisabeth WOLTERBEEK. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 3 Oct. 1876; werkz. ’s Gravenhage, Nunspeet, Amsterdam 1913, Laren April 1913-Mei 17 (Utrecht najaar 1915), Baarn 1917. Leerl. Haagsche Academie, J. van Vuuren, F. Deutman, J. C. Ritsema, B. Lopez de Leao Laguna. MUNNICKHUYSEN, Joannes van. Plaatsn. Zwartekunstgr. Uitg. Geb. Apeldoorn ± 1655; werkz. Amsterdam 1669—96, verblijf Engeland einde Dec. 1672-75. Leerl. van A. Bloteling (1669-75). Gehuwd met een dochter van Joannes Kemp (goudsm.). Poorterb. (5) 16 Febr. 1683, Archief Amsterdam. Thieme XXV 232; Fontaine Verwey 19. MÜNNINGHOFF, XENO Augustus Franciscus Ludovicus. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Deventer 25 Aug. 1873; werkz. Deventer, Amsterdam, Heelsum, Wijk bij Duurstede, Katwijk, Renkum. Leerl. van A. Hijner, J. D. Huibers, Rij ksnormaalschool (1892-96). Ome Kunst XIX (1911) 37; Eigen Haard 1912, 309-314; Holland Express IX (1916) 127-130. MUNTHE, Gerhard Arij Ludvig MORGENSTERN. Steenteek. (kl.). Sch. Geb. Dusseldorp 7 Aug. 1875; werkz. Dusseldorp, Katwijk, Den Haag. Leerl. Dusseldorpsche Academie. Thieme XXV 277. MUNTINCK, Adriaen (MUNTING). Plaatsn. Uitg. Goudsm. Werkz. Groningen 1597—1617 en te Amsterdam. Thieme XXV 278. MUNTINCK, Gerrit. Plaatsn. Teek. Werkz. Groningen 1614, Bremen 1626■47, Londen 1660. Volgens Thieme Becker misschien identiek met Gerard Mountain (zie ald.). Thieme XXV 278. MUSCULUS, F. W. Plaatsn. Werkz. gedurende de tweede helft der zeventiende eeuw te Amsterdam. Thieme XXV 292. MUSSCHER, Michiel van. Ets. Zwartekunstgr. Sch. Teek. Kunstverz. Geb. Rotterdam 27 Jan. 1645, ov. Amsterdam 20 Juni 1705; werkz. Amsterdam 1660-1705, tijdelijk Haarlem 1667, Rotterdam 1668. Leerl. van M. Saegmolen (1660, twee maanden), A. van den Tempel (1661), G. Metsu (1665, zeven lessen), A. van Ostade (1667, drie maanden). Bredius u. Hirschmann, reg.; Thieme XXV 293—294; Bock-Rosenberg; De Navorscher 1927, 255-256. MUYCH. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Leerbroek ri: 1750. MUYCKENS—MIJTENS MUYCKENS, Jan Barentsz. Ets. Sch. Teek. Werkz. 1637-42, Amsterdam 1642; ov. na 1648. Thieme XXV 302; Isarlov-Rembrandt. MUYS, J. Ets. Werkz. Rotterdam ? 1810. Immerzeel (Maijs). MUYS, Nicolaas. Ets. Sch. Geb. Rotterdam 21 April 1740, ov. Rotterdam 28 Febr. 1808; werkz. ’s Gravenhage 1762, Rotterdam 1777-1808. Leerl. van zijn vader W. Muys (teekenen), A. Schouman. van Stolk 4931; Thieme XXV 303. MUYS, Robbert (MUIS). Plaatsn.-Ets. Ets. Zwartekunstgr. Teek. Geb. Rotterdam 2 Mei 1742, ov. Rotterdam 19 Dec. 1825; werkz. Rotterdam. Leerl. van zijn vader W. Muys. Medew. van P. de Mare. van Stolk 4258, 4294, 4369; Thieme XXV 303; Fontaine Verwey (Reg.); DronckersWaller, reg. MIJ, Hieronymus van der. Ets. Sch. Teek. Kunstverz. Geb. Leiden 8 Mei 1687, begr. Leiden (Pieters Kerk) tusschen 5—12 Dec. 1761; werkz. Leiden 1710 volg. Leerl. van W, van Mieris. Doop Reg. Hooglandsche Kerk 11 Mei 1687, Archief Leiden. Cat. Vis Blokhuijzen 2206; Thieme XXV 305; v, Stolk 4047. MIJLING, H. L'. (MEYLING). Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. 1784-1820, Amsterdam 1784, Groningen zb 1801. Medew. van B. de Bakker. Saakes-Naaml. 1821, 285; Thieme XXIV 501; Fontaine Verwey (Reg.); van Stolk 3797, 4408, 4542, 5140, 5194; DronckersWaller No. 1842. MIJLING, J. (MEIJLING). Ets.-Plaatsn. Werkz. Amsterdam 2e helft XVIIIe eeuw. v. Stolk 2143; Thieme XXIV 501. MIJLL, van der, z. CLANT. MIJN, Andreas van der. Zwartekunstgr. Sch. Geb. Dusseldorp? 1714?; werkz. Londen (1764 en 1768). Leerl. van zijn vader Heroman van der Mijn. Thieme XXV 308. MIJN, Frans van der. Ets. Sch. Geb. Dusseldorp 1719, ov. Londen 20 Aug. 1783; werkz. Amsterdam zb 1742zb 48, Londen. Leerl. van zijn vader H. van der Mijn. Thieme XXV 308. MIJN, George van der. Zwartekunstgr. Sch. Teek. Geb. Londen zb 1727?, ov. Amsterdam 10 Dec. 1763; werkz. Londen, Amsterdam 1741-63. Leerl. van zijn vader H. van der Mijn. van Stolk 3977, 3982; Thieme XXV 308. MIJNSSEN, JACOB Willem. Steenteek. Teek. Makelaar. Geb. Amsterdam 8 Juni. 1809, ov. Amsterdam 4 Sept. 1880; werkz. Amsterdam. Tent. Amst. 1826 en 1830; Muller-Portr. 3792-3793- MIJTENS, Martinus. Zwartekunstgr. Sch. Ged. ’s Gravenhage 9 Juni 1648, ov. Stockholm 1736; werkz. ’s Gravenhage 1667 volg., Stockholm 1677-1736, reis Holland 1697, 1701. Leerl. van zijn vader I. Mytens. v. Someren 6137; Thieme XXV 317-318; v. Hall-Repert. I3345~i335. D. Marot Gravure door J. Gole naar J. Parmentier. OBBES—OLDEWELT O OBBES, Joan Fran§ois. Ets. Steenteek. Kaartsteengr. Teek. Luiten, ter Zee 2e kl. -1903. Cartograaf afd. Hydrogr. Dep. Marine 1918 volg. Geb. Assen 30 Nov. 1869; werkz. ’s Gravenhage, Diever, Apeldoorn, ’s Gravenhage. Les van Ch. L. Ph. Zilcken (1903). OBERMAN, Anthony. Ets. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 25 Juli 1781, ov. Amsterdam 20 Oct. 1845; werkz. Amsterdam. Hippert et Linnig; v. Someren 3968; Thieme XXV 549. OCHLER, C. A. Kaartsteengr. Werkz. Batavia? 1851-82. Répert. Cartes P. B. 71, 85, 86. OEL, CORNELIS VAN („Cor”). Houtsn. Geb. 25 Sept. 1899; werkz. Delft 1923. Elsevier LXII (1921) 144. OEPTS Jr„ WILLEM Antonie. Houtsn. Steenteek. Penteek. Teek. Sch. Drogenaald. Linolsn. Aquarell. Kunstnijv. Med. Stud. Geb. Amsterdam 22 Dec. 1904; werkz. Bussum, Amsterdam. Leerling van Ch. Toorop, J. Papenhuisen en Westerdorp. /V. d. Boom; Wendingen IX (1928) afl. 10; Elsevier LXXIX (1930) 371-373. OERDER, FRANS David. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Rotterdam 7 April 1867; werkz. Rotterdam, Brussel, Z. Afrika 18901907, Italië 1907-08, Berlicum (N.B.) 1910, Utrecht, Amsterdam 1924. Leerl. Rotterdamsche Academie (Striening, van Maasdijk), van E. Blanc Garin (Brussel). Holland Express IX (1916) 292—297; Morks Magazijn XLIV (1921) 56-59 en XL VI (1922) 113-116. OETS, Pieter, Zwartekunstgr. Teek. Sch. Kunstverk. Ged. Amsterdam 8 Mei 1720, begr. Amsterdam (Nieuwe Kerk) 20 Maart 1790; werkz. Zeeland, Rotterdam, Amsterdam 1766-90. Doop Reg. (100) zoon van Pieter Utes en Grietie Jans; Begr. Reg. (1060); Archief Amsterdam. Cat. Verk. P. Oets, Amst. 31-1—1791; Cat. Verloren 105; v. Someren 4083; Nagtglas II 291, 1088; Thieme XXV 576. OFFERMANS, Anthonij Jacobus. Steenteek. Ets. Uitg. Teek. Sch. Ged. Rotterdam 24 Oct. 1796, ov. ’s Gravenhage 4 Juli 1872; werkz. Rotterdam, ’s Gravenhage 1825-72, reisde in Duitschland en Brabant. Leerl. van D. van Dongen. Medew. van A. J. Couwenberg. Immerzeel; Kramm; v. Eynden en v. d. Willigen III—IV; Muller-Cat. Lith. 706; Vervielfdlt. Kunst IV 237; Oude Kunst 1917, 168; Moulijn-Lith. Prentk. 41. OFFERMANS, Josua. Plaatsn. Teek. Zilversmid. Werkz. Dordrecht? 1645?, Middelburg? 1667? Muller-Portr. 3631; Kramm 1218, aanh. 114; v. d. Aa XII825 en XIV 52. OHRLOFF, Frits („ORLOFF”). Houtgr. Plaatsn.-Ets. Geb. Amsterdam 23 Aug. 1837, ov. Amsterdam 23 Dec. 1883; werkz. Amsterdam. Medew. van C. L. van Kesteren. Thieme XXVI 52. OLDELANDT, Hendrik. Ets. Teek. Miniatuursch. Geb. in Denemarken ± 1613/14; werkz. 1634—43; Leiden 1634, Gorinchem 1640. Cust-Index I; Alb. Stud. Lugd. Bat. 260; v. Wurzbach. OLDEWELT, FERDINAND Gustaaf Willem. Ets. Sch. Leeraar Kunstnijverheidschool Haarlem 1891-1896. Direct. Aca- OLM—OOSTERHOUDT uemie ïviinerva kroningen 1896-190; Hoofdleeraar Rotterdamsche Academi 1903-22. Geb. Amsterdam 19 Aug. 1857; werki Amsterdam-1881, Antwerpen, Haai lem 1891, Groningen 1896, Rotterdar 1903-22, Laren April 1922 volg. Leerl. Rijksacademie (1871-78), Ant werpsche Academie. Thieme XXV 591; De Kunst XXI {1028 1929) 220-221; Etsportefuille „De Distel" OLM, Hinderikus van. Kaartsteengr. Steendr. Geb. Groningen 24 Juli 1820, ov. Gro ningen 10 April 1849; werkz. Gronin gen. OLTMANS Jr., Alexander. Steenteek. Kaartsteengr. Teek. Sch Schrijv. Geb. Amsterdam 25 Febr. 1814, ov. Amsterdam 10 April 1853; werkz. Amsterdam. Leerling van K. Karsen. Medew. van R. Craeyvanger. Cat. Verk. Oltmans, Amst. 22-11-1875Nieuw biogr. Wdbk. III 929-930; Thieme XXVI15. ONDERWATER, Hendrik Theodorus de COURT —. Steenteek. Sch. Geb. Dordrecht 6 Aug. 1877, ov. Dordrecht 8 Mei 1905; werkz. Rotterdam, Parijs, Heeze, Dordrecht 1903, Laren Juni 1903—Mei 1905, ook Volendam. Leerl. Rotterdamsche Academie, Ecole Libre Julian (Parijs, vier jaar). ONNES, HARM Hendrik KAMERLINGH. Ets. Sch. Teek. Geb. Zoeterwoude 15 Febr. 1893; werkz. Leiden, Oegstgeest. Autodidakt. Zoon van M. Kamerlingh Onnes (sch.). OORT, Berta van. Ets. Werkz. Utrecht 1922-23. OORTMAN, G. Houtsn. Geb. Weesp. ?; werkz. Amsterdam 1796 -1819. Leerl. van zijn vader J. Oortman Sr. Muller-Hist. 3981; v. Heurck et Boekenoogen; v. Stolk, reg. OORTMAN Sr., Jan. Houtsn. Ged. Amsterdam 16 Sept. 1753, ov. Amsterdam 5 Mei 1823; werkz. Weesp —1777, Amsterdam 1781 volg. Doop Reg. (102), Archief Amsterdam. Komst en Letterbode 1823 I 306; MullerHist.; v. Heurck et Boekenoogen; Thieme XXVI 23; v. Stolk, reg.; [Veth-Caricatuur 107. 3191 Dronckers-Waller, reg. OORTMAN, Joachim JAN. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Weesp 23 Mei 1777, ov. Parijs 9 Jan. 1818; werkz. Amsterdam, Parijs 1802-18. J Leerl. van zijn vader J. Oortman Sr., W. Kok (drie jaar), C. H. Hodges, L. A. Claessens (Parijs, vijf jaar). Konst en Letterbode 1818 I, 81 98-103- v.d.A a; Thieme XX VI23. OOSTEN, van, z. SLINGELAND. OOSTENGA, THOMAS Teekes. Steenteek. Sch. Geb. Zoutkamp (Ulrum) 6 Dec. 1812; ov. Groningen 17 Juli 1865; werkz. Groningen. Leerl. van J. Bruggink. Thieme XXVI25. OOSTERBEEK, Gerardus. Plaatsn. Werkz. Utrecht 1798-1804, Parijs 1804 -07. Kweekeling der fundatie van Renswoude. Kramm; C. G. C. Hengst-A ant. fundatie v. Renswoude, Utr. 1890, 235. OOSTERHOUDT, Derk van. Ets. Sch. Aquarell. Seb. Tiel Febr. 1756, ov. Tiel 14 Jan. 1830; werkz. Amsterdam, Dusseldorp, riel. Leerl. van R. van Eijnden, Dusseldorp:che Academie (Krahe). OOSTERHOUDT—OS v. d. Eynden-v. d. Willigen III 81, IV 351 Immerzeel; Hippert et Linnig; Cat. v. d. Keilen 2340; Cust-Index I; Hind IV; De Grez. OOSTERHOUDT, G. a. van. Steenteek. Ets. Teek. Kapitein Mineurs en Sappeurs. Geb. ± 1793, ov. Maastricht 2 Mei 1834. Muller-Portr. 1306; v. Someren 88; MullerCat. Lith, 707; Moulijn-Lith. Prentkunst; v. Stolk 7275. OOSTERHUIS, Pieter. Steenteek. Teek. Geb. Groningen 20 Jan. 1816, ov. Amsterdam 8 Juni 1885; werkz. Groningen, Amsterdam. Leerl. van zijn vader H. P. Oosterhuis. Schotten-T eyler. OOSTERZEE, HERMANUS Adrianus VAN. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Rotterdam 5 Dec. 1863; ov. Doom 14 Mei 1933; werkz. Rotterdam, Rijswijk (Z.H.) 1893, ook Heeze, Westerbork, Zweelo, Laren, reizen Noorwegen. Leerl. Rotterdamsche Academie (Striening), P. J. C. Gabriel, S. Moulijn (Lithografeeren). (Etsen ± 1885-90, Litho’s na 1902.) Thieme XXVI 25. OOSTERZEE, Willem Joan Hendrik VAN. Ets. Teek. Geb. Rotterdam 30 April 1815, ov. Rotterdam 29 Oct. 1861; werkz. Rotterdam. Roterod. Illustr. II aanvull. blad 257a. OOSTING, Adriana JOHANNA Wilhelmina BIERUMA —. Ets. Drogenaald. Steenteek. Sch. Teek. Aquarell. Penteek. Geb. Leeuwarden 5 Febr. 1898; werkz. Leeuwarden, ’s Gravenhage, Lochem. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid, Haagsche Academie. Joh. Schwencke, Exlibris naar dertig teekeningen van A. J. W. Bieruma Oosting, Maastricht 1929; Elsevier XLIV (1934) 365-366 en XLVI (1936) 148; Maandbl. Beeld. Kunst XII (1935) 55-57. OOSTSANEN, van, z. CORNELISZ. OOSTVEEN, Frederik AMALIUS van. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 13 Sept. 1885; werkz. Amsterdam, Londen, Parijs, Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1904—06, avondkl.). OPLOO, P. VAN. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. ± 1700? Kramm. OPPENHEIM, S. Steengr. Teek. Werkz. Maastricht ± 1850. OPPENOORTH, WILLEM Johannes. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 2 Oct. 1847, ov. Utrecht 19 Mei 1905; werkz. Antwerpen, Amsterdam 1866-78 (ook tijdelijk Antwerpen), ’s Gravenhage 1879—1905. Leerl. Amsterdamsche Academie van Alex. Wüst (1866). Thieme XXVI 31. ORANJE, van, z. WILLEM II en WILLEM V. ORION, z. KROON. ORLOFF, z. OHRLOFF. OS, Georgius Jacobus Johannes van. Steenteek. Sch. Aquarell. Porceleinsch. Geb. ’s Gravenhage 20 Nov. 1782, ov. Parijs 21 Juli 1861; werkz. 's Gravenhage, Amsterdam 1809-12, 1816-17, 1824-25, Parijs (en Sèvres) 1812-14, 1817-23, 1826-61; tijdelijk Haarlem, o.a. 1834, 1840, 1849 enz. Leerl. van zijn vader J. van Os. Album der schoone Kunsten I (1850) 31-34; Muller-Portr. 4024; Cat. Verk. G. J. J. v. Os, Amst. 28—1—1862; Muller-Cat. Lith; Bellier et Aunay II 629; Scholten-Teyler; Thieme XXVI 68; De Grez; Ned. Spectat. 1861, 233—234; Nievw biogr. Woordenb. X 693-694. OS—OSTERMANN OS, PlETER FreDERIK VAN. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 8 Oct. 1808, ov. Haaj lem 31 Maart 1892; werkz. Hilversui 1824-30, Amsterdam 1834-39, Haai lem 1839-92. Leerl. van zijn vader P. G. van Os. Muller-Cat. Lith.; Moulijn-Lith. Prenth 45: Thierne XXVI 69; De Grez; v. Stol 7110; Nieuw biogr. Woordenb. X 695. OS, PlETER GERARDUS VAN. Ets. Aquatint. Steenteek.’ Uitg. Sch Teek. Miniatuursch. Kapitein Vrijwil kgers 1813-14. Geb. 'sGravenhage 8 Oct. -1776, ov s Gravenhage 28 Maart 1839; werkz Amsterdam, Naarden 1813, ’s Graveland 1814-19, Hilversum 1823-30 '< Gravenhage 1830-39. Leerl. van zijn vader J. van Os. Medew. van J. T. Abels. P■ G- v- 0s- Amst- 28-10-1839; MuUer-PoYtr. 4025-4027; Muller-Hist.; yyvtCJ^' ï- Sowere* 4077; Thieme , Ir Bock-Rosenberg; Scholten-Teyler; De Grez; Hind IV; v. Stolk, reg.; Nieuw biogr. Woordenb. X 695. OSIECK, Johanna ELISABETH (Betsy) WESTENDORP, geb.—. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 29 Dec. 1881; werkz. Amsterdam, tijdelijk Brugge en Damme. Leerl. van M. E. G. Ansingh, Rijksacademie (1905-10) Dake, v. d. Waav en Derkinderen. x . Thieme XXVI 70; Maandbl. Beeld. Kunst pi*9?*?) 3s9~336 en X (1933) 25-26; BoschPrentkunst 158—159; Wie is dat? 1935. OSSEMAN, geb. HOFTIJZER, Maria. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 3 Dec. 1871; werkz. Amsterdam-1911, 's Gravenhage 1911 volg. . Leerl. Rijksacademie (1889-91). O—ECK, Jan van (OSSEN- Ets. Sch. Geb. Rotterdam ± 1624, ov. Weenen 30 Maart 1674; werkz. Italië, Brussel Weenen 1663-74. Navolger van Pieter van Laer. Medew. van Nicolaas van Hoy. Gat. Rigal 602-605; Cat. v. Sternberg Manderscheidt; Weigel-Cat. reg.; Cat. v. d. Kel- TU?me XXVI TJ' ^ {l933) *59: interne aa VI 72, Wessely-suppl. 60• Dutuit V 206; Budde-Dus; Bock-Rosen- berg; Smger-Fnedrich August 501. OST, EMIL Adolf. Houtgr. Geb. Brussel 9 Juli 1846; werkz. Brussel 1881-82, Amsterdam Sept. 1882-Tuli 84, Stuttgart Aug. 1884. Medew. van Kellenbach (Brussel), A. de Lang (Amsterdam). Thieme XXVI 73. OSTADE, Adriaen van Ets. Uitg. Sch. Teek. Ged. Haarlem 10 Dec. 1610 begr Haarlem 2 Mei 1685; werkz. Haarlem tijdelijk Amsterdam. Leerl. van F. Hals, invloed van A. Brouwer 1627), Rembrandt. Medew. van C. Dusart, die schilderijen van hem afmaakte. Thieme XXVI 74-75; L. G^defroy ,,L’oeuvre gr avé de A. v. Ostade” Paris 1930; BockRosenberg; Preuss. Jahrb. Lil lig3I) c4Lugt-Dutuit; Lugt II-Louvre; de GelderLeiden; Budde-Dus.; Hind IV; ScholtenTeyler; De Grez; Manteuffel; Veth; Nieuw biogr. Woordenb.JX 732-735; Cat. Deiker; o Welcker; Weigel, Handz. 5247—5291’ ochönbrunner-Meder 12, 38, 88, 210 281 369. 38i, 389, 458, 980, 1083, 1346; PauliBremen III 24; Londen V. a. A.; PauliHamburg I 23; v. Stolk. reg.; Meder-Alber36—37: Schmidt-München 32 en 49Bode- Valentiner 19-24; Freund-Darmstadt IJ6. Leporini 252; Eisenmann-Habich 118 en II15; Fontaine Verwey (Reg.); Buismanleyler; Woermann-Dresden VII 20-23Handz. Stddel V 8. X 9, XII 8; Moesleekemngen58-60; Gabelentz-Weimar I 26; Exhibition London 1929; Stift u. Fede'r 191 8’ z9q6, 16, 42, 43, 1927, 69; v Hall-Repert. 13587-13638; L‘Amateur d estampes IV (1925) i70-ï73;Boch-Graphik 393-395; Singer-Friedrich August 502-503; Pierpont Morgan 191-194; Fairfax Murray 126-134; Bosch tot Rembrandt 113-117. OSTERMANN, Christiaan. Steenteek. Teek. Bouwm. Geb. Utrecht 2 Aug. 1819, ov. Utrecht 10 April 1894; werkz. Utrecht. OTTEMA—OVENS Leerl. van zijn oom C. Kramm. Immerzeel II 135; Kramm; Muller-Utrecht Top. Heg. OTTEMA, W. Ets. Teek. Werkz. Leeuwarden ± 1905. OTTEN, T. Plaatsn.-Ets. Kaartgr.' Werkz. 1742. OTTENS, Frederik. Plaatsn. Ets. Teek. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1718- 27. Leerl. van zijn vader Joachim Ottens. Medew. van A. van Buysen (I) . Poorterboefc (15) 1 Sept. 1722, Archief Amsterdam. Thieme XXVI 88; Fontaine Verwey (Reg.). OTTENS, Joachim. Kaartgr. Uitg. Plaatdr. Kunst-, Kaarten Boekverk. Geb. Amsterdam ± 1663, ov. Amsterdam? vóór 1 Sept. 1722; werkz. Amsterdam 1689-1720. Adres: „op de Nieuwendyck in de Wereltcaart”. 1719- 20. Opvolgers: Wed. Joachim Ottens (1725-26). Hetzelfde adres. Wed. J. Ottens en Zoonen (1726). Hetzelfde adres. Reinier en Josua Ottens (1726—66). „op den Nieuwendij k hij de Soutsteeg in de Wereldkaart”. 1726-27. „in de Kalverstraat bij de St. Luciesteeg, in de Wereldkaart”. 1745—66. Wed. Josua en Reinier Ottens (.1778). Reinier Ottens (1784—93). „in de Kalverstraat”. 1784—93. Wed. Reinier Ottens (1794-1801). Hetzelfde adres ? A. S. Ottens (1802-09).. Hetzelfde adres ? Füssli I—II; Nagler-Lex. (Jan Ottens); Le Blanc (idem); Kramm (idem); Ledeboer; Oud-Holland 1883, 240; v. Stolk 1943 en 3574; v. Wurzbach (Jan Ottens); Kleerkooper en v. Stockum 336. OTTÈRBEEK, JACOBUS Hermanus. Ets. Steenteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 31 Juli 1839, ov. ’s Gravenhage 30 Dec. 1902; werkz. 's Gravenhage 1866-78, Parijs. Leerl. Haagsche Academie. v. Someren 1962*; Thieme XXVI 88. OUDENDORP, van, z. CHIMAER. OUDENDIJCK, Adriaen (alias RAPIANUS). Ets. Sch. Teek. Geb. Haarlem, ov. na 1700; werkz. Haarlem 1667-1700. Leerl. van zijn vader Evert Oudendijck. Weigel-Cat. 3116; Cat. v. d, Keilen 1179; Thieme XXVI 96. OUDENDIJK, van den, z. PIETERSE. OUDSHOORN, A. J. Ets. Teek. Werkz. 1924. OUTGERS, z. AKERSLOOT. OUWE JAN, Remmet Jacobus. Ets. Kalhgr. Penteek. Teek. Aquarell. Geb. Zaandam 5 Maart 1897; werkz. Zaandam. Leerl. van Bailey, de Vries, de Groot, Koeman, Cardon. OUWERKERK, TIMOTHEUS Wilhelmus. Steenteek. Sch. Geb. Leiden 26 Maart 1845, ov. 1910; werkz. Leiden-1895, Vucht 1895. Leerl. van J. W. van Borselen. Thieme XXVI102. OVEN, COENRAAD Theodoor van. Steenteek. Sch. Teek. Pastelteek. Geb. Dordrecht 21 Sept. 1883; werkz. Dordrecht, Antwerpen, Brussel, Berlijn, Amsterdam. Leerl. Dr. J. P. Veth (1900-02), R. Larij, Antwerpsche en Brusselsche Academies, Ad. Meyer (Berlijn). Thieme XXVI 102. OVENS, Jurriaen (Jürgen). Ets. Sch. Teek. Geb. Tönning (Holstein) 1623, ov. Friedrichstadt 9 Dec. 1678; werkz. Am- OVERBEECK—PADTBRUGGE steraam, Stockholm 1654, Amsterdam 1657-63, Friedrichstadt 1663-78. Leerl. van Rembrandt (± 1642), G. Flinck (± 1658/59). H. Schmidt „Jürgen Ovens” Kiel 1922; Thieme XXVI 103,' Bock-Rosenberg; Meder 1922—No. 47 > Schönbrunner Meder 1410; Nieuw biogr. Woordenb. X 698-699. OVERBEECK, Bonaventura Jansz van (OVERBEKE, van —, alias ROMULUS). Ets. Teek. Sch. Geb. Amsterdam? ± 1659, begr. Amsterdam (Oude Luthersche Kerk) 28 Oct. 1705; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1685, Scheveningen, Amsterdam; drie reizen Rome, o.a. 1698. Leerl. van G. de Lairesse. Begr. Reg. (1134) „uytgedragen ten huysen van zijn Hoogde. Conrado Pechlin op de Lydsegraft aen de Zuydzy tusschen de Heere en Keysersgraft bij avondt”; Archief Amsterdam. v. d. Aa; Brunet IV 263; Thieme XXVI 104. OVERBEEK, Leendert (OVERBEECK). Ets. Uitg. Sch. Teek. Glasets. Seb. Haarlem 15 April 1752, ov. Haarem 24 Maart 1815; werkz. Haarlem, lijdelijk Amsterdam, Weesp. P PAAS, A. Plaatsn. Werkzaam tegen het einde der XVIII eeuw. Fontaine Vevwey lyo. PAAS, C. Plaatsn. Werkzaam tegen het einde der XVIII eeuw. Fontaine Verwey 170. PAAUW, Salomon de. Ets. Geb. Amsterdam 11 Juli 1886; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1910-14, schilderkl.). Leerl. van H. Meijer. Doop Reg. (118 f°. 234), Gemeente Archief Haarlem. v. Stolk 5061, 6074, 6075; Weigel-Cat. reg • Muller-Hist. 5159/60, 5714/15, 57*3/ Cat. leek. J. de Vos, verk. Amst. 22-5-1883Thieme XXVI 106; Hind IV; Fontaine Verwey 119,168; Dronckers-Waller No. 248. OVERDUYN, Dr. Willem Lodewijk. Steenteek. Teek. Hoogl. Kon. Acad. 1856-64. Geb. Vlissingen 15 Aug. 1816, ov. Delft 20 Febr. 1868; werkz. ’s Gravenhage, Leiden, Delft 1844-68. v. Someren 4097/8, 5127; Nieuw Biogr. Wdbk. III 944—946. OVERMAN, G. Aquatint. Teek. Werkz. Amsterdam 1811-22. Muller-Hist. 5580, 5968, 6174, 6180, 6189, %anh. 6186 noot; v. Stolk 6563, 6567, 6573. OYE, D. van. Plaatsn. Werkz. Gouda? 1700. Muller-Portr. 584; cat. v. d. Keilen 1186. OYE, J. VAN. Houtsn. Penninggr. Werkz. 1749-57. 1. Stolk 5005; de Chaufepié Gedenkp. 2913. PABST, CORNELIA Johanna (COR- Ets. Steenteek. Sch. jeb. Woerden 12 Nov. 1866; werkz. s Gravenhage, Laren N.H. Leerl. Haagsche Academie, H. P. Bremner. PADTBRUGGE, Denys (PATBRUGGHE, Deonys). ïts. Teek. ieb. Parijs ± 1628/29; werkz. Amterdam, ’s Gravenhage 1652, Amsterlam 1652-63, Upsala ± 1679. -e Blanc; Brunet IV 1446; Thieme XXVI 32; Nieuw biogr. Woordenb. V 418. PADTBRUGGE, H(erman ?) (PADT BRUGGE). B. PlCART Zwartekunstprent door N. Verkolje naar J. M. Nattier. C. Ploos van amstel Gravure door N. van der Meer naar Jos. Marinkelle. PAERELS—PARRÉ Ets. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Amsterdam ± 1676-83, Stockholm ± 1693. Füssli I—II; Strutt; Cat. Brandes II 2320; Brulliot I 2398; Kramm; Muller-Hist. 2361, reg. (C, H of H. L. Padtbrugge); Thieme XXVI132; Nieuw biogr. Woordenb. V 418; Dronckers-Waller No. 450. PAERELS, WILLEM Adrianus. Ets. Sch. Hoogleeraar Acad. te Leuven. Geb. Delft 15 Juli 1878; werkz. Dordrecht-1899, Brussel 1899, Parijs, (zomers Ostende, Scheveningen, Rotterdam), Florence, Brussel. L’Art moderne XXXIV (1914) 28-29; Thieme XXVI 134; Onze Kunst XLV (1928) 145-161; Op de Hoogte XXV (1928) 279-282, 303, 313; Hollandsche Revue XXXIV (1929) 630—634; Elsevier Lil (1916) 80. PAETS, Willem. Ets. Teek. Sch. Koopman. Geb. Juli 1636, ov. 13 Juni 1715; werkz. Rotterdam. Rotterd. Historiebl. III 736; Thieme XXVI 134• Nieuw biogr. Woordenb. V 419. PALING Jz., Willem Jan. Steenteek. Aquarell. Terek. Geb. Woerden 1776/77, ov. Nieuwe Diep 10 Mei 1848; werkz. Jutfaas, Nieuwe Diep ± 1832-48. Müller-Portr. 1745, 1920, 2974; MullerCat. Lith. 711; Thieme XXVI 159; Nieuw biogr. Woordenb. V 422. PALLANDT, Charlotte Dorothée gravin van RECHTEREN LIMPURG, geb. barones —. * Ets. Teek. Geb. Arnhem 24 Sept. 1898; werkz. ’s Gravenhage-1919, Berlijn 1919, Bern 1921. Leerl. van A. M. Güthschmidt. PALS, Gerrit van der. Ets. Teek. Kunstverz. Schrijv. Makelaar. Geb. Rotterdam 15 Juli 1754, ov. Rotterdam 13 Maart 1839; werkz. Rotterdam. Leerl. van H. Kobell Jr. ThiemeXXVI186; Nieuw biogr. Woordenb. V 433; De Grez; v. Stolk 2832. PALTZ, van de, z. RUPRECHT. PALTHE, Gerhard Johan. Ets. Houtsn. Sch. Aquarell. Teek. Penteek. Geb. Avereest 14 April 1898; werkz. ’s Gravenhage, Haarlem, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Teekeninstituut, Haagsche Academie. PALTHE, Jan. Ets. Sch. Ged. Deventer 14 Febr. 1717, ov. Leiden 24 Juni 1769; werkz. Leiden. Leerl. van zijn vader G. J. Palthe. Nieuw biogr. Woordenb. V 434; Thieme XXVI186. PALTHE. Werkz. 1924. Broeder van G. J. Palthe. PANDEREN, Egbert van (PAENDERE(N), van). Plaatsn. Teek. Geb. ± 1580/81; werkz. Haarlem?, Antwerpen 1606, 1616, Amsterdam 1617. Leerl. van Hendrick Goltzius ? Nieuw biogr. Woordenb. V 437; Thieme XXVI 192. PAPPELENDAM, Johannes Cornelis van. Steenteek. Teek. Koopman. Geb. Amsterdam ± 1810/11, ov. Amsterdam 21 Febr. 1884; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1830). Nieuw biogr. Woordenb. V 446; MullerCat. Lith. 652, 712. PARÉ, Henrica Maria. Houtsn. Teek. Geb. Druten 14 Juli 1896; werkz. Nijmegen- 1919, ’s Gravenhage 1919 volg. Leerl. van J. van Vucht Tijssen, O. W. A. Roelofs, W. A. van Konijnenburg. PARRÉ, Mathias. Steenteek. Sch. Teek. POGGENBEEK—POLLONES ? • f'ïï2JS,I1JS-» ^ÜRGE Jan Hendrik. („GEO”). J Ets. Sch. Aquarell. Teek. Geb Amsterdam 20 Juli 1853, ov. Amsterdam 4 Jan. 1903, werkz. Amsterdam (ook Gelderland-Drente 1879 Breukelen, Laren, Normandië, Bretagne). Leerl. van J. H. Veldhuizen, Rijksacademie (1872-78, avondkl.) en F M Heyl. fnnT r^frdk/9°J’ 5Ó~58: Nieuwe Gids 366-369; Thieme XXVII i8y Wendingen II (i9i9) afl. 2; Cat. Verk. w£Z£T£.‘r F,b■ ,906; ***■; POHL, Anton Vincent Emanuel. fts- Houtsn. Teek. Aquarell. Pastelteek. bch. Kunstmjv. Leeraar H.B S Geb. Pengkol (Pasoeroean) 7 Tuni 1876werkz. Delft, Tiel. Leerl. Haagsche Academie. POL,fA_LBERTUS Gerhard HULS- Ets. Sch. Aquarell. Pastelteek. Teek Geb. Hengelo 12 Febr. 1883; werkz Amsterdam, reis Italië, Haarlem, Amsterdam, Hilversum. Leerl. A. M. Gorter, H. J. Wolter. POLA, Hendrik. Ets. Sch. Geb 1676;begr. Den Haag 12Jan. 1748werkz. s Gravenhage 1705-13 Thieme XXVII 200; v. Stolk 3050, 3415 3423; 3427. 3672. 3 3’ POLACR, Abraham Isack (POLAK) Plaatsn.-Ets. Lettergr. Kaartgr. Teek. J Werkz. 1757-80, ’s Gravenhage 1757- : Fincham, Art. and Engr.; Thieme XXVII c POLACK, Salomon. ( Plaatsn. Sch. t Geb. Den Haag 1757; ov. Chelsea 30 (1 Augustus 1839; werkz. te Dublin en r Londen. T Thieme XXVII202. i r POLAK, Salomon. « Houtsn. Teek. Sch. £ Geb Amsterdam 9 Juli 1896; werkz. Amsterdam, Parijs. Leerl. Quellinusschool. POLDERMAN, H. N. Linoleumsn. Teek. Werkz. Apeldoorn 1926. POLENAAR. Willemina. Steenteek. Houtsn. Teek Amsterdanfrdam 4 ^ 1884; Werkz‘ Leerl. Dagteeken- en Kunstambachtscholen Amsterdam (Rueter). POLET, Johan. Houtsn. Teek. Beeldh. Leeraar beeldh. school voor bouwk. Haarlem (1919-25) AmstwdaSterdam 17 AUg' 1894; Werkz' Verlam”' V°°r Kunst“J'’'rhad, Thieme XX VII 204; Wendingen V (1021) af ■ 3en VIII (i92j) afl. 1; Avernaete 128. van'de PIETER Cornelis Nicolaas Ets. Teek. Geb. Amersfoort 23 Nov. 1825, ov St«„^kDE,“&hEEBEET V“ Geb. Amsterdam 13 April 1877- werkz Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1894-97) lessen /an Hobbe Smith en A. Allebé rhiemheaexxv}Yken Ti, ?x~28i i9i4) 488 XVI1 9! Elsevter XL VIII , POLLONES, JEAN Albert •teenteek. Ets. Sch. leb. Amsterdam 23 Sept. 1882; werkz. Jussum, Laren, Amsterdam, Parijs Dok Bretagne), Amsterdam, Parijs sis Rome-Madrid 1912. ;eerl. Dr. J. P. Veth, F. Hart Nibbrig, Jjksacademie (1900-02, avondkl.), Esles hbres Julian en Colarossi Parijs corten tijd).hieme XX VII220. PONSE—PORTMAN PONSE, CöRNELIS JOHAN. Plaatsn. Werkz. 1775. PONSIOEN, Johan. Houtsn. Tijdgenoot. PONSTIJN, JAN Petrus. Ets. Sch. Kunstnijv. Teekenleeraar. Geb. Amsterdam 3 Oct. 1883; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (1900-03). De Kunst VII (1914-1915) 325-526. POOL, Jurriaan. Zwartekunstgr. Sch. Koopman. Geb. Amsterdam 1666, ov. Amsterdam 6 Oct. 1745; werkz. Amsterdam. Echtgenoot van Rachel Ruysch (1693). Thieme XXVII 256. POOL, Mattijs. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Zwartekunstgr. Uitg. Teek. Kunstverk. Ged. Amsterdam 29 Maart 1676; werkz. Frankrijk?, Amsterdam -1727. Schoonzoon (1708) van B. Graat. Adres: „In de Nieuwen Lely-straat, in St. Jacob”. 1707-08. „op de Leydse Graft het vyfde huys van de Heere Graft aan de Noord zyde”. 1708-27. Doop Reg. (380); Trouw Reg. (706) 7 Sept. 1708; Poorter boek (13) 9 Juni 1712; Archief Amsterdam. Thieme XXVII 256; Fontaine Verwey (Reg.); v. Stolk reg.; Veth-Caricatuur 157. POORTENAAR, JAN Christiaan. Ets. Drogenaald. Steenteek. Houtsn. Sch. Aquarell. Teek. Schrijv. Geb. Amsterdam 23 Juli 1886; werkz. Amsterdam, België,Londen,New-Castle, Cornwall, Londen (1914—22), Nederl. Indië (1922-24), Bennekom, Amsterdam (sinds 1924). Autodidakt, raadgevingen P. van Wijngaerdt. Moulijn-Lith. Prentk. 79; Thieme XXVII 258; Bosch-Prentk; Cat. tent. Den Haag 1926: Cat. tent. Amst. 1927; Elzevier LXV (1923) 238-243, LXVI 302-307 LXVIII (1924) 386-389, LXX (1925) 367-368 en LXXIII (1927) 18-25; Eigen Haard 1926, 76-79; Studio LXIII (1914) 68-70; Wendingen X (1929) Afl. 9. POORTER, Bastiaan de. Ets. Steenteek. Steenets. Sch. Directeur Rijksacademie 1870-79. Geb. Meeuwen 5 Nov. 1813, ov. Meeuwen 22 Jan. 1880; werkz. ’s Gravenhage 1839—40, Heusden 1840, ’s Hertogenbosch 1841, Utrecht 1846-61, ’s Gravenhage 1861-69, Amsterdam 1870-79, Meeuwen Dec. 1879-80. Leerl. Haagsche Academie (1839-40), van C. Kruseman. Thieme XXVII 258. PORCELLIS, Jan (PERSELLES). Ets. Sch. Teek. Geb. Gent ± 1587, ov. Soeterwoude 29 Jan. 1632; werkz. Rotterdam 1605, Middelburg 1609, Londen, Antwerpen 1615-20, Gent 1620?, Haarlem 162223, Amsterdam 1624-26, Voorburg 1626. Soeterwoude 1627-32. Vader van Julius Pórcellis, zwager van Hendrik van d’Anthonissen. Thieme XXVII 269; Bock-Rosenberg; Lugt II-Louvre; De Grez; Fontaine Verwey 18; Schönbrunner-Meder 1187; Nieuw biogr. Woordenb. X 752—753. PORTMAN, Christiaan Julius Lodewijk. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 20 Oct. 1799, ov. Beverwijk 18 Oct. 1868; werkz. Darmstadt 1810-17, Amsterdam 1817-22, België 1822, Parijs 1823, Amsterdam1824-27, Duitschland 1828, ’s Gravenhage 1828-33, reizen Parijs 1829, Londen 1830, Duitschland 1831, Amsterdam 1834—42, Beverwijk 1843—45, Alkmaar 1845-50, Haarlem 1850, Kleef 1852, Parijs 1859-68. Leerl. van zijn vader L. G. Portman, C. Kruseman (1818-19), raadgev. van J. W. Pieneman, G. Guillon Lethiere (Parijs, 1823, zes maanden). Medew. van P. J. Schotel, W. B. van Wouw. Thieme XXVII 290; Nieuw biogr. Woordenb. III 986-987; De Grez; v. Stolk reg.; Dronckers-Waller No. 582, 1244. PORTMAN, K. Etser-Plaatsn. Steengr. Teek. Werkz. 1817-23. PORTMAN—POTTRR PORTMAN, LUDWIG Gottlieb (Louis). Stippelgr. (kl.). Aquatint. Uitg. Kunst; en Boekverk. Geb. Darmstadt 14 Juni 1772, werkz. Darmstadt, Utrecht ± 1790- ± 94, Amsterdam ± 1794-1810, Darmstadt 1810-17, Amsterdam 1817-23. Leerl. van Goepfert (Darmstadt, 41787-88). Medew. van L. A. Claessens. Adres: „Warmoesstraat om de Vygendam N° 2 ” 1823. Thieme XXVII 2go; v. Stolk, reg.; Dronckers-Waller, reg. POSSEMIERS, Adriaen (POSSENIER). Ets. Uitg. Prentverk. Geb. Middelburg; werkz. Antwerpen 1675-85. Verachter et Terbruggen 1234, 24og; Rombouts en v. Lerius II; v. Someren ƒ-//; CustIndex I; Thieme XXVII 2g6. POST, Hendrik. Plaatsn.-Ets. Kaartgr. Teek. Dichter. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1728-41. Poorterboek (18) 10 Juli 1738, Archief Amsterdam. v. d. Aa-Dichters; Kramm V 1304; MullerHist. 775; Fontaine Verwey gó, 158; Dronckers-Waller No. 313. POST, z. BRANTS. POSTMA, KORNELIS Joannes. („Cor”). Linoleumsn. Houtsn. Teek. Sch. Aquarell. Kunstnijv. Schrijv. Geb. Hilversum 3 Jan. 1903; werkz. Hilversum-1923, Laren 1923-25, Amsterdam 1925 volg. Leerl. van A. F. W. E. van Schoonhoven van Beurden. POSTMES, Jozef Antonius. Ets. Steenteek. Teek. Geb. Maastricht 30 Juli 1896; werkz. Maastricht, Amsterdam, Maastricht. Leerl. van Jhr. R. A. A. J. Graafland, Rijksacademie (1916-18, van der Waay). POTGIETER, Jan. Zwartekunstgr. Uitg. Sitsdrukk. Geb. „Schutmar” i 1648; werkz. Amsterdam 1686. POSTHAST, BERNARD Jean Cor- NEILLE. Ets. Sch. Geb. Hal (België) 30 Nov. 1882; werkz. Amsterdam (ook Parijs)-19l 1, Laren Juli 1911 volg. Leerl. Rijksacademie (1904-07), Ecole des Beaux Arts Parijs (Gabriel Ferrier). POTHAST, WILLEM Frederik Alphons. Ets. Steenteek. Houtsn. Sch. Leeraar. Geb. Roermond 9 Juli 1877; werkz. Amsterdam-1902, ’s Gravenhage 190208, Haarlem 1909-13, Sloten (N.H.) 1913-15, Haarlem 1915 volg. Leerl. Rij ksnormaalschool (1895-98), Haagsche Academie. Pldsschaert-Holl. Schilderk. POTHOVEN, Hendrik. Zwartekunstgr. Teek. Sch. Ged. Amsterdam 3 Nov. 1728, ov. 's Gravenhage na 25 Maart 1793; werkz. Amsterdam—1764, ’s Gravenhage. Leerl. van F. de Bakker, Ph. van Dijk. Doop Reg. (50), Archief Amsterdam; Transport Reg. 25 Maart 1793, GemeenteArchief ’s Gravenhage. Scholten-T'eyler; De Grez; Thieme XXVII 304; Bock-Rosenberg; Hind IV; v. Stolk 394&> 4235• 443°> Kossmann-Boekverkoo■pers 54. POTHUIS, Charlotte BOOM, geb —. Steenteek. Ets. Sch. Geb. Londen 13 April 1869; werkz. Amsterdam (ook Zandvoort, Scheveningen, Enkhuizen). Leerl. I. Meyer de Haan, Dr. J. W. C. A. Zurcher. Echtgen. van K. A. A. J. Boom. De Kunst XXI (ig28-ig2g) 11. POTTER, Paulus. Ets. Sch. Teek. Ged. Enkhuizen 20 Nov. 1625, begr. Amsterdam 17 Jan. 1654; werkz. Amsterdam, Delft 1646—48, ’s Gravenhage 1649-52, Amsterdam 1652-54. P. Potter Schilderij van B. van der Helst in het Mauritshuis te ’s-Gravenhage. J. Punt Zwartekunstprent door J. Mac Ardell naar G. van der Mijn. POTTERIE—PROOST Leerl. van zijn vader Pieter Sz Potter, van J. de Wet (Haarlem, 1642)?; invloed C. Gz Moyaert. R. Arps-Aubert, Die Entwicklung des reinen Tierbildes in der Kunst des P. Potter, Holle 1932; v. Hall-Repert. 13845-13876; WeigelHandz. 6180-6189; Scholten-T eyler; De Grez; Pauli-Bremen II 23; SchönbrunnerMeder 498,159, 303,1001; Thieme XXVII 306-307; Meder-A Ibertina 28; Manteuffel; Veth; Hind IV; Schmidt-München 50; Lugt II-Louvre; Bock-Rosenberg; Nieuw biogr. Woordenb. VII 1019-1022; Buisman-Teyler; London V. a. A.; Handz. Stadel XIX 7; Moes-Teekeningen 63-64; Exhibition London 1929; Vasari Soc. 2 VII 16) Leporini 253; Bock-Graphik 406— 407; Sidney Colvin-Oxford 32; Fairfax Murray 141; Bosch tot Rembrandt 139-140. POTTERIE, C. de la. Steengr. Werkz. ’s Gravenhage 1835-736. POTTEY, Jan. Plaatsn. Sch. Teek. Geb. Haarlem; werkz. Haarlem 163041, Engeland 1641, Haarlem 1642. Thieme XXVII 308. POUWELSZOON, Claes. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Haarlem ± 1625. Leerl. van Jan van de Velde. Thieme XXVII 328. PRAET, Steven de. Plaatsn. Werkz. Dantzig 1645—46. Leerl. van W. Hondius. Thieme XXVII 345. PRANGE, JACOBUS Marie. Houtsn. Sch. Teek. Aquarell. Pastelteek. Geb. in Nederlandsch Indië 8 Juni 1904; werkz. Leiden, ’s Gravenhage 1925, Corsica 1925. Leerl. Haagsche Academie. PRIKKER, Johan THORN. Ets. Steenteek. Glassch. Sch. Teek. Kunstnijv. Beeldh. Geb. ’s Gravenhage 6 Juni 1869; ov. 1932. werkz. ’s Gravenhage, Visé (Bel¬ gië), Krefeld 1904, Hagen i.W. 1911, München, Dusseldorp. Leerl. Haagsche Academie (vier jaar, Koelman). M. Creutz „Johan Thorn Prikker” München-Gladbach z.f.; Gouwe; Wendingen IX (1928) afl. 9; Maandbl. Beeld. Kunst X (1933) 2; Elsevier XLV (1935) 42I~422- PRINS, Dr. Johannes Huibert. Ets. Aquatint. Krijtteekeninggr. Sch. Aquarell. Teek. Geb. ’s Gravenhage 8 Juni 1757, verdronken bij Utrecht 1806; werkz. Leiden 1773, 1781, Brabant, Parijs, ’s Gravenhage 1783—91, Leiden 1791, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Leiden. Autodidakt. Scholten-T eyler; De Grez; Thieme XXVII 406; Hind IV; Exhibition London 1929: Gat. v. Eeghen; v. Stolk, reg.; Maandbl. Beeld. Kunst XIII (1936) 268; Singer-Friedrich August 526-528. PRINS, LEENDERT Klaas Cornelis. Ets. Houtsn. Steenteek. Teek. Geb. Delft 29 Oct. 1887; werkz. Amsterdam, Hilversum. Leerl. Rijksacademie (1906-11). PRINS, JEANETTE Frederika HAAK, geb. Houtsn. Teek. Sch. Geb. Overveen 28 Juni 1902; werkz. O verveen, Amsterdam. Leerl. Rijksacademie 1921-22 (Teekenklas). Echtgen. van Ch. W. F. Haak. PRINZ, Friedrich Robert. Houtsn. Geb. Leipzig 3 Maart 1820; werkz. Groningen 1849, Amsterdam 1849-60. PROOST, Johannes. Ets. Sch. Penteek. Schrijv. Geb. Geervliet 27 Febr. 1882; werkz. Amsterdam, Rotterdam, Bladel 1904— 06, Nederwetten 1906-11, Kuilenburg, ’s Gravenhage, Antwerpen, Essen ad. Roer 1913-15, ’s Gravenhage 1915-20, reizen o.a. Moskou 1920-22, Rotterdam 1924 volg. Leerl. Rotterdamsche Academie (eenige PROOYEN—PYNAS maanden), Antwerpsche Academie, (één jaar). Thieme XXVII422. PROOYEN, Adriaan Gerrit van. Plaatsn. Kaartgr. Kaartsteengr. Teek. Commies Belastingen. Geb. Wissekerke 11 Febr. 1796, ov. Middelburg 9 Dec. 1854; werkz. Dordrecht, Middelburg. Leerl. J. C. Bendorp (plaatsn.), P. Gaal (teekenen). Thieme XXVII 422; v. Stolk 6481. PROPER, Jan. Ets. Steenteek. Penteek. Kunstnijv. Geb. Amsterdam 11 Sept. 1890; werkz. Amsterdam, den Haag, reis naar Rusland (Archangel Trondhjem), Amsterdam. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1909-12, teekenkL). PRUYT, Christinus Antonie. Steenteek. Houtsn. Teek. Sch. Pastelteek. Kunstnijv. Geb. Lekkerkerk 26 Nov. 1892; werkz. Amsterdam. Leerl. Teekenschool voor Kunstambachten, Kunstnijverheidsschool Quellinus (modelcursus). PSICHA, Fanny. Ets. Sch. Aquarell. Pastelteek. Boetseerd. Geb. Brussel 9 April 1866; werkz. Amsterdam. Leerl. van H. A. C. Dekker, H. J. Haverman (1886), Rijksacademie (1887 -92), M. W. Wandscheer. PUNT, Jan. Ets.-Plaatsn. Ets. Uitg. Teek. Sch. (1765 volg.). Kunstverk. Tooneelsp. Kastelein Schouwburg. Geb. Amsterdam 2 April 1711, ov. Amsterdam 18 Dec. 1779; werkz. Amsterdam, tijdelijk Rotterdam 1773-77. Leerl. van A. van der Laan (etsen), lessen van Jac. de Wit (teekenen, schilderen), C. Bor (tooneelspelen). Adres: „op de Keizersgragt by de Leidsche Straat, „te Amsterdam by J. Punt in den Schouwburg.” 1766-72. Thieme XXVII 462; Bock-Rosenberg; Hind IV; Fontaine Verwey (Reg.); v. Hall-Repert. !3goy-i3go8b; v. Stolk, reg.; DronckersWaller, reg.; Het grafisch Museum IV (ig34) afl. 1 p. 8. PUTTER, Albert de. Plaatsn.-Ets. Geb. Amsterdam ± 1683-84; ov. na 1719; werkz. Amsterdam 1706—14. Schoonzoon van Coenraad Willemsz Vriens (goudleersch.). Trouw Reg. (541) 2 Sept. 1707, Poorterboek (11) 22 Maart 1708, Archief Amsterdam. Thieme XXVII471. PUTTER, Coenraad de. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1729-44. Zoon van A. de Putter. Thieme XXVII 471; Fontaine Verwey 150, 157; Dronckers-W aller, 343, 1553. PYL Jr., Jan van der. Steenteek. Sch. Geb. Goes 1 Maart 1822; werkz. Amsterdam-1844, Haarlem 1845-46, Amsterdam 1851-52, Nieuwer Amstel 1852. Leerl. Amsterdamsche Academie (184144). PIJL, P. VAN DER. Steenteek. Werkz. 1921-22. PIJNACKER, Adam. Ets. Sch. Teek. Ged. Pijnakker 13 Febr. 1622, begr. Amsterdam 28 Maart 1673; werkz. Delft 1649, Italië ± 1649-57, Schiedam ± 1657-58, Amsterdam. Scholten-Teyler; De Grez; Thieme XXVII 477-478; Hind IV; Lugt II-Louvre; BockRosenberg; Schmidt-München 112; WeigelHandz. 6303—6306; Cat. Deiker; SingerFriedrich August 52g-$3o; Nieuw biogr. Woordenb. X 763-764. PYNAS, Jan. Ets. Sch. Teek. deb. Amsterdam ^ 1583, begr. Am- Overzicht PUNT Jacob Gole ov. 1724 Zwartekunstgrav., Plaatsn., Uitg. tr. 1701 Jeanne Halloy Arent Hendriksz Fokke *) Jacques David Chicot geb. Blokzijl ±1681, ov. 1734 ov. 1766 Varentman, daarna Chirurgijn, nog later Kunstverk., Lettergr., Cameesnijder Acteur tr. 1724 tr. Blokzijl 1704 MARIE MARGUERITA GoLE Margareta Simonsdr. Hoff geb. 1706, ov. 1764 Geb. Amsterdam ± 1685 ] Willem Fokke Simon Fokke Jan Punt Izaak Duim Gerrit Brinkman tr. geb. 1712, ov. 1784 geb. 1711, ov. 1779 geb: ± 1696, ov. 1780 verbrand 1772 N.N. Etser, Acteur Ets.-Plaatsn., Acteur Acteur, Dichter Acteur, Tooneelmeester tr. (1°) 1740 tr. (1°) 1733 Boekverk. tr. Sara Belli Anna Maria de Bruin tr. Catharina N.N. geb. ±1711 ov. 1744 N.N. tr. (2°) 1752 Actrice CORNELIA SlEWERS tr. (2°) 1748 geb. ±1720 Anna Maria Chicot ov. 1771 tr. (3°) 1772 —Catharina Elisabeth Fokke geb. 1727, ov. 1791 Actrice Arend Fokke Wzn. | (1°) Jan Fokke (1°) Arend Fokke Simonsz | Maria Duim Marten Corver werkz. 1780-1804 geb. 1742, ov. 1812 geb. 1755, vo. 1812 Actrice geb. 1727, ov. 1794 Plaatsn. Schrijv., Etser Schrijv., Tooneeldichter, Etser tr. Acteur, Schrijv. Plaatsn. tr. tr. 1782 zijn nicht RlEWERT Schmidt Leerl. van J. Punt Lena Wilsvoort Catharina Brinkman Acteur tr. (1°) geb. ± 1764 Anna van Hattum ov.1759 Actrice tr. (2°) TV/T a nr a ~D nuTirm » »r *) „Arent Focke, van Blokziel, varentman, oud 23 jaren”, aldus genoemd bij zijn ondertrouw, met Margareta Hof Amsterdam 11 Juli 1704; in het Poorterboek komt echter 27 Maart 1705 voor: „Antoni Fokke van Blokziel Chirurgijn, heeft eet., als getr. hebbende Margareta Hoff, dogter van Symon Hoff in zijn leven Notaris & poorter”, etc. Bij de poorterinschrijving van zijn zoon Franpois, diamantslijper, 27 Aug. 1726, wordt hij ook chirurgijn genoemd. (TrouwReg. (no. 507) en Poorterb. (16), Archief Amsterdam. Waller, Graveurs, Blz. 262. I i Izaak Schmidt Gerrit Corver geb. 1740, ov. 1818 Acteur Schilder, Etser, Tooneeldichter tr. tr. N.N. M. A. Treiture Izaak Riewert Schmidt Anna Maria Corver geb. 1781, ov. 1826 Actrice Wiskundige, Schilder, Etser tr. 1805 Jacobus Johannes Marianus Hilverdink geb. 1783 Acteur I I Jacobus Wilhelmus Adrianus Johannes Hilverdink Hilverdink geb. 1813, ov. 1902 geb. 1809 ov. 1864 Schilder, Steenteek. Decoratiesch. Steenteek. PIJPERS—QUENTIN sterdam 27 Dec. 1631; werkz. Amsterdam, Italië i 1605 (met P. Lastman), Amsterdam 1607, Leiden 1610, Amsterdam 1613—31. Weigel Handz. 6026; De Grez; Thiewie XXVII 478-479; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 56; Lugt II-Louvre; Hind IV; Handz. Stddel XIV 9; Flechsig-Brunswijk 76; Oud Holland Lil (1935) 145-158,193-204 en 2 52-257: Fairfax Murray 170. PIJPERS, Arnold. Houtsn. Steenteek. Teek. Werkz. Haarlem 1924. O QUAD, Matthis (QUADUS, Matthias) Houtsn. Plaatsn. Kaartgr. Schrijv. Geb. Deventer 1557, ov. i/d. Palts? -j- 1610; werkz. Deventer, Neuhausen (Palts), Heidelberg ± 1569-70, Keulen 1600, Arnhem?, Palts ± 1609; reizen Engeland, Noorwegen. Leerl. H. Friesen (goudsmid Deventer, één jaar). Medewerk, van J. Hogenberg, van C. van de Pas den Oude. M. Quad v. Kinckelbach „Teutscher Nation Heiligkeitt” Köln 1609 [passim); Füssli; Brulliot; Passavant IV 264; Nagler-Mon. IV 2085; v. Someren 2287; Thieme XXVII 486—487; Muller-Hist. 305. QUAST, Pieter. Ets. Sch. Teek. Ge]}. Amsterdam ± 1605/06, ov. Amsterdam ± Mei 1647; werkz. Amsterdam 1630-34, 's Gravenhage 1634-43, Amsterdam 1643-47. Weigel-Handz. 6308-6311; Cat. Winckler III 3614—3627; Muller-Hist.; v. Someren II p. 24 n. 280; Thieme XXVII 502; De Grez; Scholten-Teyler; Lugt II-Louvre; Hind IV; de Gelder-Leiden; Bock-Rosenberg; Fontaine Verwey 16; Woermann-Dresden IX 21; Freund-Darmstadt 261; Cat. Deiker; BodeValentiner 13; Schönbrunner-Meder 1209; v. Stolk, reg.; Veth-Caricatuur 86. QUEBOREN, Crispiaenvanden (QUEBOOR, Crispijn van). Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Teek. Sch. Geb. ’s Gravenhage ± 1604, begr. v. d. Boom; Wendingen I [1918) afl. 7; Roeping XI [1932-1933) 45~6o; Elsevier LX VI [1923) 431-432. PIJPERS, EDITH Elizabeth. Ets. Houtsn. Linoleumsn. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 27 Sept. 1886; werkz. Laren, 's Gravenhage, Gorssel, Amersfoort. Leerl. van H. J. Wolter (Laren), Haagsche Academie (Aarts, Jansen, vijf jaar), J. G. Veldheer (houtsn., zes maanden) ; raadgev. van A. Coert (Gorssel). De Vrouw XXIII [1928—1929) 474—480; Maandbl. Beeld. Kunst I (1924) 156- ’s Gravenhage 25 Nov. 1652; werkz. ’s Gravenhage, tijdelijk Utrecht o.a. 1628. Zoon van D. van den Quebom, zwager van P. de Putter, schoonvader van A. van Beyeren. Chronique des Arts 1907, 252; Cat. Winckler III3628-3631; Muller-Portr. Reg.; Muller-Hist. Reg.; Le Blanc; v. Someren, reg.; Thieme XXVII 503; Hind IV; Fontaine Verwey 16; Oudh. Jaarb. 4 II [1933) reS-ï The Connoisseur LXXIII (1924) 15S• 161; v. Stolk, reg.; Dronckers-Waller, reg.; LugtBibl. Nat. QUELLINUS, Hubertus (QUELLIN, Huybrecht) . Ets.-Plaatsn. Ets. Sch. Teek. Geb. Antwerpen 15 Aug. 1619, ov. Antwerpen i 1687/88; werkz. Antwerpen, Rome 1650, Amsterdam 1655-63, Antwerpen 1665-87/88. Broeder van Artus Quellinus (I) en Erasmus Quellinus (II). Verachter et Terbruggen 168; Obreen-Arch. VII 257; v. Someren 5121; Thieme XXVII 5°9- QUENTIN, LUDWIG Albrecht. Steenteek. Kaartsteenteek. Teek. Steendr. Geb. Cassel 24 Juni 1832, ov. Arnhem 21 April 1899; werkz. Arnhem 1852-73, Zutphen 1873-90, Arnhem 1890-99. „A. L. Quentin & Zoon”. Zutphen. 1877— 89. Muller-Hist. 7222;Rep. Cartes P. B. p. 168, QUESTIERS—RACKWITSZ QUESTIERS, Catharina DE HOEST, GEB —. Ets. Teek. Kalligr. Boetseerd. Dichter. Geb. Amsterdam 21 Nov. 1631, begr. Amsterdam (Oude Kerk) 1 Febr. 1669; werkz. Amsterdam. Oud-Holland igoj, 243, igog, igg, 200, 213; Moes-Icon. Bat. 6120; Thieme XXVII 52i- QUEWELLERIE, Alexander de la. Plaatsn. Werkz. Leiden? 1635. Füssli I; Brulliot app. I 95; Nagler-Mon. 11158; Jessen-Ornament. Berl. 5g2. QUEWELLERIE, Guilhelmus de la (QUELLERIE, de la). Plaatsn. Uitg. Teek. Goudsm. Geb. Oudenaarde? 1581 ?; werkz. 1611— 35, Amsterdam? 1611, Leiden 1614-23. Füssli I; Strutt; Brulliot II gy4 app. I 95; Cat. Brandes ed. 7795 II 7606-7608; Nagler-Mon. I—III; v. d. Aa XIV 548; Thieme XXII 37g. QÜINEAU, Gideon. Plaatsn.-Ets. Uitg. Teek. Kunstverk. Geb. Chateaudun (Frankr.) d: 1675; werkz. Amsterdam 1708-33. Leerl. van B. Picart ? Adres: „In de Raamsteeg”. „in de Kalverstraat”. 1717. Trouw Reg. (553) 2 Juli 1717, Archief Amsterdam. Weigel-Suppl. 13; Wessely-Anl. 326; Hymans-Cat. Ornem. Brux. 166; Wurzbach III 133- QUINKHARD, JULIUS Henricus. Ets. Drogenaald. Sch. Teek. Makelaar. Ged. Amsterdam 11 Dec. 1734, ov. Amsterdam 1776, werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader J. M. Quinkhard. Doop Reg. (217), Archief Amsterdam. Thieme XXVII 525. QUITER, Edo (QUITTER). Zwartekunstgr. Sch. Geb. in Oost-Friesland?, begr. Amsterdam 14 Nov. 1694; werkz. Friesland, Delft 1679, Amsterdam 1686-94. Broeder van H. Hsz Quiter. v. Someren II; Thieme XXVII $2g. QUITER, Harman Hinderik(sz) (QUITTER, de). Zwartekunstgr. Uitg. Sch. Bouwm. Geb. in Oost-Friesland ± 1627/28, begr. Cassel 10 Febr. 1708; werkz. Gottorf 1675, Nijmegen 1678-79, Keulen 1686-88, Bremen, Cassel. Broeder van Edo Quiter. Cat. Winckler III 3668; Muller-Portr. n. 458, 2171; v. Someren I igi; Moes-Icon. Bat.; O’Donoghue-Brit. Portr. II, III; Thieme XXVII 52g. R RAAB, Hendrik. Ets. Houtsn. Sch. Geb. ’s Gravenhage 2 Juli 1903; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. RAALTE, MARINUS Julius van. Ets. Sch. Geb. Rotterdam 31 Dec. 1873; werkz. Amsterdam, Scheveningen, Amsterdam Leerl. Rijksacademie (1893-96), M. W. van der Valk. Elsevier XLI (ign) 467-468; Vrijdagavond 12 (ig24) 428-430. RAAR, Roelof. Steenteek. Uitg. Aquarell. Sch. Geb. Leiden 31 Oct. 1855, ov. Leiden 4 Jan. 1906; werkz. Haarlem, ’s Gravenhage, Leiden 1878 volg. Leerl. van G. J. Bos. RAAY, Jean JOZEF George Frans van. Ets. Sch. Teek. Geb. Bergen op Zoom 16 Febr. 1898; werkz. ’s Gravenhage, ook Warmond. Leerl. van A. Stengelin, Haagsche Academie, O. W. A. Roelofs. Bosch-Prentk. 120. RACKWITSZ, Fredrik. Ets. Sch. Aquarell. Pastel- en Penteek. Rembrandt Ets door hemzelf. RACKWITSZ—RANSDEN Geb. Rotterdam 19 Juni 1887; werkz. Rotterdam, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. RACKWITSZ, Pieter. Ets. Sch. Teek. Geb. Rotterdam 8 Maart 1892; werkz. Laren, ’s Gravenhage, Boston (U.S.A.) 1922-23. Autodidakt. RADECKER, JOHANNES Anton „John”). Steenteek. Houtgr. Beeldh. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 5 Sept. 1885; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1906-10). H. P. Br emmer „John Raedecker” 1926; Thieme XXVII 555. RADEMAKER, Abraham. Ets. Teek. Aquarell. Sch. Kunstverk. Geb. Lisse 1675, ov. Haarlem 12 Jan. 1735; werkz. Amsterdam, Haarlem 1730-35. Autodidakt. Schoonzoon van Laurens Rosekrans (goudsm.) Trouw Reg. (540) 10 Sept. 1706, Archief Amsterdam. Scholten-T'eyler; De Grez; Thieme XXVII 547; Hind IV; Lugt II-Louvre; Fontaine Verwey 54, 137; Oudh. Jaarb. 4 IV (1935) 8-9 en 4 V (1936) 21-22; v. Gelder- ’s-Gravenhage 11—12; Cat. Deiher; WeigelHandz. 6312; Singer-Friedrich-August 337539- RADERS, LOUISE Elisabeth Hermxne JAMA, geb. Jkvr. Ets. Sch. Geb. Batavia 2 Maart 1871; werkz, ’s Gravenhage, Amsterdam, München. ’s Gravenhage, Laibach. Leerl. Haagsche Academie, van Mathya Jama (München, later haar echtgenoot). Thieme XVIII 357. RADIGUES, Antoine. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Geb. Parijs 8 Nov. 1721, ov. Leningrad 20 Juni 1809; werkz. Frankrijk, Engeland (1750) Amsterdam, Leningrad 1768-1809. Thieme XXVII548—549. RAEMAEKERS, Dr. Louis. Steenteek. Teek. Sch. Leeraar H.B.S. Schrijv. Journalist sinds 1912. Geb. Roermond 6 April 1869; werkz. Amsterdam, Brussel, Parijs, Wageningen, Haarlem, Londen, Brussel. Leerl. Rijksnormaalschool (1891-93), E. Blanc Garin te Brussel. Thieme XXVII 556; v. Hall-Repert. 1393113946; Veth-Caricatuur 268; Het Grafisch Museum IV (1934) afl. 1 p. 34-36; HahnCaricaturen 40-42; Maandbl. Beeld. Kunst XV (1938) 25/6. RAHMS, EBERHARD Cornelis. Ets. Zwartekunstgr. Steenteek. Teek. Sch. Fotograaf. Bakker. Geb. Rotterdam 14 Sept. 1823, ov. Oudewater 30 Aug. 1907; werkz. Rotterdam, Oudewater 1854 volg. Leerl. van J. H. van de Laar. v. Stolk 579, 580. RAM; JOHANNES DE. Ets. Kaartets. Uitg. Plaatdr. Kunst- en Kaartverk. Globenmaker. Ged. Amsterdam 18 Juni 1648, begr. Amsterdam 15 Mei 1693; werkz. Amsterdam. Zoon van Dirk de Ram (zilversm.). Leerl. van Mr. R. de Hooghe ? Adres: „op de Haerlemmerstraet bij de Eenhoornsluis”. 1678. „op de Laurier gr aft”. 1682. „Op den Dam”. 1689-93. Opvolgers: Wed. J. de Ram. 1693-96. Hetzelfde adres. Jacques de la Feüille. Zie aldaar. Doop Reg. (43), Archief Amsterdam. Thieme XXVII 584; v. Stolk 235- RANITZ, Jhr. Sebastiaan Mattheus SlGISMUND DE. Algraphie. Sch. Kapitein G.S. Secretaris des Konings. Grootmeester b.h. Huis der Koningin Moeder. Geb. Nijmegen 16 Mei 1846, ov. ’s Gravenhage 30 Oct. 1916; werkz. ’s Gravenhage. Autodidakt. RANSDEN, Abraham (RAMSDEN). Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Kaartverk. Gouddraadtrekker. RAPHAEL—REERINK Geb. ± 1620/21, ov. Amsterdam 31 Maart 1659; werkz. Rotterdam 1648, Amsterdam. Adres: Amsterdam „op ’t.Endt van de Lauwriers Graeft”. Leupe-Kaart. Mar. 168, 238; Muller-Hist. suppl. 2088A; Obreen-Arch. VII 246, 329; Kleerkooper en v. Stockum 1435. KArHAEL, Joe. Houtsn. Geb. San Francisco 2 Juni 1869. Op de Hoogte XXX (1933) 135-138. RAPPARD, ANTHON Gerhard Ale- XANDER RIDDER VAN. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Zeist 14 Mei 1858, ov. Santpoort 1 Maart 1892; werkz. Amsterdam-1879, Parijs-Brussel 1879-81, Drente 1882, Utrecht 1885, Amsterdam 1886-89, Santpoort 1889-92. Leerl. Rijksacademie (1876-79, 1886- 88). Thieme XXVIII 19; De Gids 1931 III I—5-' Nieuw biogr. Woordenb. X 778—339. RATS, Reinald. Houtsn. Tijdgenoot. Meuleman 66-67. RAVENSWAAY Mzn, HUIBERT An- TONIE. Houtsn. Aquarell. Sch. Penteek. Kunsttiijv. Geb. Gorinchem 1 Juni 1891; werkz. Rotterdam, Gorinchem. Leerl. Rotterdamsche Academie. RAVENZWAAY, Jan van. steenteek. Sch. Aquarell. Boetseerder. Geb. Hilversum 29 Nov. 1789, ov. Hilversum 2 Maart 1869; werkz. Amersfoort, Hilversum 1816—40, Westerbork 1840-46, Oud Loosdrecht 1848-50, ^elp 1852-54, Hilversum 1856-69; ;eizen België-Zwitserland-Duitschland. -eerl. van J. Hoorn (Amersfoort), P. G. ran Os (’s Graveland). dedewerk. van C. J. Bolt, J. F. Christ, L J- Eymer, P. J. Guise, G. J. Mihaelis. Ned. Spectator 1869, 161; Scholten-Teyler; De Grez; Thieme XXVIII 51; SingerFriedrich August 545—546. REBECQUE, de, z. CONSTANT. RECHTEREN, van, z. PALLANDT, van. RECKLEBEN, Jan Frederik Christiaan. Plaatsn.-Ets. Plaatsn. Geb. Amsterdam 3 Sept. 1819, ov. Amsterdam 28 Maart 1879; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (184052, Taurel). Thieme XXVIII 69; v. Stolk 3571, 5500. REEKERS, Hendrik. Steenteek. Sch. Geb. Haarlem 21 Sept. 1815, ov. Haarlem 15 Mei 1854; werkz. Haarlem, Brussel 1841-46, Haarlem (1848-1854). Leerl. van zijn vader J. Reekers, G. J. J. van Os. Astrea II (1853) 41—42: v. Someren; Scholten-Teyler; De Grez. REEKERS, Johannes. Ets. Steenteek. Sch. Teekenmeester. Geb. Haarlem 8 Jan. 1790, ov. Haarlem 29 Nov. 1858; werkz. Haarlem. Leerl. van J. P. van Horstok. Thieme XXVIII 70; v. Stolk 6586, 7534, 7682, 7688. REERINK, EMMA Mélanie MathilDA AmALIA. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Haarlem 31 Mei 1888; werkz. Haarlem. Leerl. Haarlemsche Kunstnijverheidschool, Rijksacademie (1909-14, schillerkl.). REERINK, Wilhelmina Maria TERPSTRA, GEB. ïts. Sch. Teek. jeb. Lochem 28 Dec. 1863; werkz. Amsterdam, Kortenhoef 1916, Laren [an. 1916 volg. -eerl. Rijksacademie (1884-88), etslesen van W. H. P. J. de Zwart. REES—REITZ REES, WILLEM Karei.. Houtsn. Sch. Aquarell. Geb. Haarlem 1 Juli 1880; werkz. Haarlem. Leerl. Haarlemsche school voor Kunstnijverheid (Krabbé, schilderen), G. W. Dijsselhoff. REES, KASPAR Frans de (Caspar FRAN901S). Ets. Teek. Wiskundige Schrijv. Lat. en Ned. Dichter. Priester. Leeraar Mechelen. Geb. Roermond ± 1690; werkz. 1708± 40, Mechelen, Antwerpen, Holland ± 1722-± 40. REES, Dr. Jacob van. Plaatsn. Teek. Buitengew. Hoogleer. 1889 volg. Geb. Utrecht 16 April 1854; werkz. Amsterdam, Blaricum, Hilversum. Leerl. van J. A. Boland (graveeren). REES, Otto van. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Freiburg (Baden) 20 April 1884; werkz. Laren 1904, Parijs Dec. 1904-05, Italië 1906, Laren 1907, Blaricum Oct. 1907-Nov. 08, Frankrijk (Fleury, Parijs) 1908-19, Blaricum Sept. 1919. Leiding van Larensche schilders, van J. Th. Toorop (1904), leerl. atelier Humbert (Parijs, 1904-05). Echtgen. van Adriana Catharina Dutilh (Sch.). Thieme XXVIII 79; v. Hall-Repert. 13961— 13966. REES, van, z. DUTILH. REGT, PlETER DE. Ets. Sch. Geb. Rotterdam 3 Juni 1877; werkz. Arnhem, Rijswijk (Z.H.) Leerl. van A. Markus (één jaar), verder autodidakt. REGTEREN, van, z. ALTENA. REICHER, Albrecht Felix. Ets. Sch. Geb. Kampen 8 Mei 1858; werkz. 's Gravenhage, Amsterdam 1893. Leerl. Haagsche Academie, Ch. L. Ph. Zilcken (etsen). Werkte met G. H. Breitner. Zilcken-Etsers; Studio 1902 (zomernummer) Thieme XXVIII 104; Op de Hoogte XXV (1928) 183-186. REIGERS, W. Houtgr. Werkz. ’s Gravenhage 1841-42. Leerl. Haagsche Houtgraveerschool, Haagsche Academie (1841-42). REIMER, Carel Frederik. Ets. Teek. Soldaat 1767. Chirurgijn 1773. Vaandrig Ingr. Eerste Landmeter 1777. Lt. Kolonel. Direct. Fortific. Inspecteur der Waterwerken 1793. Geb. Königsberg (Pr.), begr. Batavia 22 Jan. 1796; werkz. O. Indië 1768-96 .(Colombo 1772-77, Batavia 1785-96, ook Malakka 1786, Voor-Indië Ceylon 1790, Groote Oost-Makassar 1792). Cat. tent. Batavia 1919, 69, 73, 74, 132; Oudh. Jaarb. 1923, 172; Thieme XXVIII 114. REINDERS, W. F. Ets. Sch. Pastelteek. Geb. Noordlaren 18 Febr. 1881; werkz. Groningen. Leerl. Groningsche Academie. REINHARDT, Andreas. Plaatsn. Geb. omstr. 1676; begr. Augsburg 7 Maart 1742; werkz. Giessen, Amsterdam 1696-98, Kopenhagen 1699-1717 (ook Hamburg 1704), Augsburg 1717— 25, Kopenhagen 1725-26, Augsburg (1726-1742). Cohen 490; Thieme XXVIII121. REITSMA, z. VALENQA. REITZ, SIGISBERT Chrétien BOSCH-, („Gijs”). Houtsn. Sch. Geb. Amsterdam 20 Febr. 1860; werkz. München 1883-85, Parijs 1885-90, München 1893, Laren Dec. 1893-Dec. 99, REM—REPELAER VAN DRIFT Japan 1900-01, Laren Juni-Oct. 1901 St. Yves (Comwall.) 1901-03, Larer Juni 1903-Aug. 15, New York 1915 Leerl. Münchener Academie, Ecole Libre Julian Parijs (A. W. Bouguereau T. Robert Fleury, F. Cormon). Thieme IV 391; Boon’s Magazijn XIV (1906) 177-188. REM, Johannes (Hans). Plaatsn. Sch. Prentverk. Geb. Antwerpen omstr. 1566, ov. Amsterdam na 1620. Werkz. Antwerpen, Amsterdam 159-4— 1620. Thieme XXVIII 143! Nieuw hiogr. Woordenh. X 797—799. REMBRANDT (Rembrandt Harmensz van RIJN). Ets. Drogenaald. Sch. Teek. Geb. Leiden 15 Juli 1606, ov. Amsterdam 4 en begr. (Wester Kerk) 8 Oct. 1669; werkz. Leiden (ook Amsterdam 1623)—1631, Amsterdam 1631 volg. Leerl. van J. van Swanenburch (Leiden, ± drie jaar), P. Lastman (Amsterdam, ± 1623, zes maanden). Thieme XXIX 259—271; O. Benesch „Rembrandt, Werk und Forschung” Wien 1935; v- Hall-Repertorium 13971-15658; Cat. Welcker; Cat. v. Eeghen; Weigel-Handz. 7452~7685; Graphische Künste N. F. I (z936)144-152 en II (1937) 95; Ursula Hoft „Kembranat u. England” London 1936,’ A. de Hevesy, Reynbyandt, Pavis iq^K' Das Werk XV (1935) 31-32; v. Stolk, reg."; J. C. Wijnaendts-Francken, Rembrandt, Haarlem *935; Volk. u. Welt VII (1935) 87-88; Kunst u. Antiquitdtenrundschau (1935) 137 -z4°i Jahrb. Kunsthist. Slgn. in Wien N F IX (z935) z83-222; Oud-Holland LIïl \z936) 33-36; Marburger Jahrb. f. Kunstwiss. VIII—IX 47z~578; Jan Poortenaar, Rembrandt, Antwerpen 1936; Neophilologus XXI (1:936);Lugt-Bibl. Nat.; Bosch tot Rembrandt 59-94. REMIËNS, Adrianus. Steenteek. Linoleumsn. Teek. Beeldh. Geb. Amsterdam 8 Jan. 1890; werkz. Amsterdam, tijdelijk ’s Gravenhage 1911-13. 8 Leerl. van Dr. J. Mendes da Costa, Teekenschool van Kunstambachten. REMY. Anm.PH Steenteek. Teek. Makelaar. Geb. Rotterdam 12 Dec. 1820, ov Amsterdam 22 Oct. 1865; werkz. Amsterdam 1851 volg. v. Someren 4623. SfS. jjONSTAimJN d™ Ets. Teek. Sch. Secret. van Eindhoven. Geb. Maarsen 18 Sept. 1626, ov. Eindhoven 12 Sept. 1680; werkz. Amsterdam 1649, Eindhoven 1653-80. Leerl. van Rembrandt (1649). Thieme XXVIII 160—161; Gabelentz-Weimar II26; Exhibition London z929; IsarlovRembrandt. RENNEFELD, JOHANN HEINRICH Maria Hubert. Ets.-Plaatsn. Ets. Plaatsn. Directeur Tooneelschool 1874-77. Geb. Neuss 18 Juli 1832, ov. Amsterdam 3 Dec. 1877; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (184557, Taurel). Eigen Haard 1878; Ned. Spectat. 1878, 82Cust-Index I; Thieme XX VIII167. RENODI, Abraham. Ets. Sch. Werkz. 's Gravenhage 1770-87. Wurzbach II 455. RENSBURG, Eugenius. Ets. Aquatint. Penteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 16 Sept. 1872; werkz. Rotterdam. Leerl. Haagsche Academie. Thieme XXVIII 173; Boon’s Magazijn XXI (1909) 404-408; Het Tarief XIII (z923) Kerstnummer 55-59; Op de Hoogte XXVIII (1931) 222-226; Opgang XI (z93z) 801-802. RENTINCK, Arnout. Zwartekunstgr. Aquarell. Sch. Geb. Amsterdam 27 Aug. 1712, ov. Berlijn? 1774?; werkz. Amsterdam 1729-58, Berlijn? Leerl. van A. Boonen (1729), N. Verkolje (drie jaar), raadgev. van C. de Moor. Thieme XXVIII174. REPELAER VAN DRIEL, Jkvr. CAT- SCHAEP—SCHEEVE SCHAEP, M. Ets. Uitg. Werkz. 1648-49. Thieme XXIX 556. SCHAEPKENS, Jean ARNOLD Antoine („Arnaud”). Ets. Teek. Sch. Schrijv. Geb. Maastricht 31 Oct. 1816, ov. Brussel (Ixelles) 7 Juni 1904; werkz. Maastricht, Antwerpen, Brussel. Leerl. van zijn broeder Th. L. A. Schaepkens, Antwerpsche Academie, E. Corr (etsen). Journal des Beaux Arts XIX (1877) 21-22; Hippert et Linnig; Thieme XXIX 556; Nieuw biogr. Woordenb. IX 955—957; Publications Soc. hist. et arch. Limbourg XXXVIII (1902) 379-404. SCHAEPKENS, Jean Chrétien Antoine ALEXANDRE. Ets. Steenteek (kl.). Aquarell. Teek. Sch. Schrijv. Geb. Maastricht 23 Juni 1815, ov. Maastricht 1 Sept. 1899; werkz. Maastricht, Antwerpen 1833-34, Brussel 1835-37, Parijs ± 1837, Maastricht en Brussel 1837-99, reisde veel in België en Holland. Leerl. Antwerpsche Academie, E. Corr (etsen), Brusselsche Academie. Hippert et Linnig; Nieuw biogr. Woordenb. IX 957-959- SCHAEPKENS, THEODORE Lam- BERT ANTOINE. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Maastricht 27 Jan. 1810, ov. St. Josse ten Noode 18 Dec. 1883; werkz. Maastricht, Antwerpen, Parijs 1830, Antwerpen, Rome, Maastricht 1838, Brussel 1842-49, Maastricht 1854, Brussel. Leerl. Antwerpsche Academie (Van Bree), L. Hersent. Thieme XXIX 556; Nieuw biogr. Woordenb. IX 959—961; v. Hall-Repert. 15950—15954. SCHAGEN, Gerrit van. Ets. Uitg. Teek. Kunstverk. Geb. Amsterdam i 1642; werkz. Amsterdam 1677-90. Adres: „op de Haerlemmerdijk’''. 1677. „Haarlemmerstraat bij de Nieuwe-Haariemmersluijs”. 1690. Thieme XXIX 566. SCHAIK, HUGO Willem Carel van. Ets. Drogenaald. Sch. Geb. Beetsterzwaag 24 Juni 1875; werkz. ’s Gravenhage, Bushey, Drente, Friesche meren, Beetsterzwaag. Leerl. van C. Bisschop, H. von Herkomer (drie jaar). Broeder van W. H. van Schaik (sch.). SCHALCKEN, Godefridus. Ets. Zwartekunstgr. Sch. Teek. Geb. Made bij Geertruidenberg 1643, ov. ’s Gravenhage 16 Nov. 1706; werkz. Dordrecht 1654-± 62, Leiden ± 1663 -64, Dordrecht 1665-92, Londen 1692± 97, ’s Gravenhage 1698-1706 (Dusseldorp i 1703). Leerl. van S. van Hoogstraten (II), leerl. en navolger van G. Dou (Leiden). Weigel-Handz. 8037—8038; Thieme XXIX 569—571; Cat. v. Eeghen; de Gelder-Leiden; de Grez; Schönbrunner Meder 430; Lugt II— Louvre; Bock-Rosenberg; Oudh. Jaarb. 4 II (1933) 41—43; Nieuw biogr. Woordenb. X 879-880. SCHALKENS. Ets. Teek. Werkz. 1924. SCHAUBERG, Johan (SCHAWBERG) Plaatsn. Teek. Geb. Antwerpen 18 Nov. 1717, ov. 1760; werkz. te Antwerpen 1735-1736, Dordrecht? 1745, Keulen. v. Someren; Thieme XXIX 594; DronckersWaller No. 1275. SCHEERES, HENDRICUS Johannes. Steenteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 3 Aug. 1829, ov. ’s Gravenhage 12 Jan. 1864; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van H. van Hove Bz: (± 1840- 41). Nederl. Spectator 1864, 89—90; Thieme XXIX 599. SCHEEVE, Hendrik. Kaartsteengr. SCHEEVENHUYSE—SCHKT.T.mRc; Geb. Deventer 23 Juni 1826, ov. Zwolle 19 Aug. 1870; werkz. Zwolle. SCHEEVENHUYSE, z. SCHEVENHUYSEN. SCHEFFER, Ary. Steenteek. Ets. Sch. Teek. Geb. Dordrecht 10 Febr. 1795, ov. Argenteuil 15 Juni 1858; werkz. Amsterdam-1810, Rijssel ± 1810, Parijs 181158; bezocht Holland o.a. 1829, 1845, 1849, 1854, Engeland 1857, 1858. Leerl. van zijn vader J. B. Scheffer, Ecole des Beaux Arts (Parijs, Aug. 1811), P. N. Guérin. Nieuw biogr. Woordenb. V 1210—1221; Wurzbach II 570; Thieme XXX 3-5; v. Hall-Repert. 15964—16019 en 18262—18263. SCHEFFER, Johan Bernard. Aquatint. Sch. Geb. Homburg (Hessen Kassei) 1765, ov. Amsterdam 30 Juni en begr. (Zuider Kerk) 5 Juli 1809; werkz. Utrecht 1788, Dordrecht 1794—96, ’s Gravenhage 1796-98, Rotterdam ± 1802-03, Amsterdam 1803-09. Leerl. van J. F. A. Tischbein. Begr. Reg. (1100), Archief Amsterdam. Wurzbach II 570 (met onjuiste voornamen!); Nieuw biogr. Woordenb. V 1205—1206; Thieme XXX 6 (ten onrechte als JeanBaptiste); v. Hall-Repert. 16021. SCHEFFER, z. LAMME. SCHEFFERS, Coenraed. Houtsn. Teek. Werkz. 1745. Dronckers-Waller No. 1726. SCHEITS, Matthias. Ets. Sch. Teek. Geb. Hamburg ± 1630 a 1635, ov. Hamburg ± 1700; werkz. Haarlem, Hamburg, reis Holland 1669. Leerl. van Philips Wouwerman, invloed A. van Ostade (etsen). 41 fred Lichtwark „Matthias Scheits als Schilderer des Hamburger Lebens” Ham™rJJ899; Wurzbach II 570-571; Thieme K.JCJC 10. Steenteek., (kl.). Ets. Sch. Aquarell. Geb. 'sGravenhage 16 Febr. 1787, ov 'sGravenhage 19 April 1870; werkz. s Gravenhage. Leerl. van J. H. A. A. Breckenheymer. Neef van B. J. van Hove. Medew. van J. J. Moerenhout. ?■ Hall-Repert. 16022—16029; Immerzeel; Nagler-Lex; Muller-Portr. 4760-4762Kunstkronijk 1858. 16; Cat. atelier A. Schelfhout, verk. ’s-Gravenhage 26-y-i8yo; Cat. v. d. Keilen 2381-2382; v. Someren 4871-4873; Muller-Cat. Lith '751-760; Verviel fait. Kunst IV 244; Scholten-Teyler; Die Haghe 1905, 53-54 en 1907, 99; Nieuw biogr. Woordenb. V 675-676; De GrezMoulijn-Eerste jaren; Hind IV; La Fontaine-Verwey; Singer-Friedrich August 600 ■1 Thieme XXX 18. SCHELFHOUT, Lodewijk. Drogenaald. Steenteek. Sch. Teek. Aquarell. Geb. 's Gravenhage 23 Aug. 1881; werkz. ’s Gravenhage, Zandvoort, Duitschland ± 1900-± 01, Haarlem, Parijs 1904-13, Hilversum 1913 volg., reis Provence-Corsica 1920, Amsterdam. Leerl. Kunstnijv. School, Haarlem, verder autodidakt. Kleinzoon van A. Schelfhout. (Eerste drogenaaiden 1912). J. Reddingius „Lodewijk Schelfhout en zijn Kunst” Hilversum 1914; F. M. Huebner „Lodewijk Schelfhout” (m. Oeuvreverz,)Leipng 1921; Cat. d. peint. de P. v. WijnZaerdt et eaux fortes de L. Schelfhout. Paris 1922; Bosch-Prentkunst 126-130; Wendingen V (1923) afl. 10; Sluyter; Thieme XXX f8; v. Hall-Repert. 16029-16045. ^ SCHELLINK, Samuel. ïts. Kunstnijv. Sch. Aquarell. ieb. Utrecht 1 Aug. 1876; werkz. s Gravenhage. Autodidakt. SCHELLINKS, Willem, (alias SPITS , .,6 STUYVERS”, „SLX SOUCX”). ’ lts. Teek. Sch. Dichter, ieb. Amsterdam 2 Febr. 1627, ov. imsterdam 11 Oct. 1678; werkz. Amterdam, reis Engeland-Frankrijk—Itaë-Malta-Duitschland-Zwitserland 14 uli 1661-24 Aug. 1665. CHELFHOUT, Andreas. Overzicht SCHENK Abraham Bloteling Leendert Gerritsz Valck BG = Boekverk. Gilde. tr. 1631 Boeierman LG = Lucas Gilde. GEERTRUI J Jacobsdr. tr. P = Poorter. Susanna Jansdr. Abraham Bloteling Gerard Valck Petrus Schenk geb. 1640, ov. 1690 geb. 16.., ov. 1726 geb. 1660, ov. 1718 of 1719 P., BG. 1687 P. 1679, BG. 1702 P. 1688, BG., Plaatsn., Uitg. Plaatsn., Prent- en Kaartverk. Plaatsn., Kunst- en Boekverk. Globenmaker „op de Beurs-sluys” 1702-03 „ Kalverstraat” 1687-89 „op de Vijgendam in Sanson’s Atlas” 1706-13 „op den Dam in de Wakkere Hond” 1707—26 tr. Buiksloot 2 Nov. 1687 tr. ± 1673 Agatha Valck Maria Bloteling geb. ± 1660 ov. na 12 Maart 1731 geb. 1645, ov. 1729 „op de Vijgendam in Sanson’s Atlas” I ± 1715-31 j = T T 1 , Leonardus Valck Petrus Schenk (II) Leonardus Schenk Jan Schenk geb. 1675, ov. vóór Juni 1755 geb. vóór 1698 ov. 1775 geb. 1696, ov. 1767 geb. 1698, ov. 1752 P. 1706, BG. 1711 P. 1720, BG. 1727 P. 1727, BG. 1727 P. 1726 Globenmaker, Kaartgr. Ets.-Plaatsn., Kunst- en Boekverk. Kunst-, Kaartverk. en Boekverk. Plaatsn.-Ets. Kaart- en Kunstverk. „vooraan in de Warmoes Straat in Visschers Ets.-Plaatsn. „°P de Baangraft”, 1724 „op den Dam inde Wakkere Hond”, 1728—29 Atlas” 1728 „Vijgendam in Sanson Atlas” 1731—67 „buyten de Raampoort” 1752 „vooraan op de Roose-gratt Z.Z.” „in de Warmoesstraat voor de Vissteeg in V- 1724 tr. 1710 Visschenatlas” 1731-38 Lambertje Hogeboom Maria SCHENK „Kalverstraat schuins over de Gapersteeg” geb. ± 1696, ov. na Mei 1764 geb. ± 1686/87 ov. 17... 1755-56 ) „Kalverstraat het 4e huis naar den Dam” 1756-57 tr. Anna Grevink Petrus Schenk Junior LeonardusSchenk Petrus ^Schenk Leonardus Schenk Jansz. geb. 1728 ov. 17... geb. 1731 ov. 17. .. ov. 1802 geb. 1732, ov. 1800 P. 1769, BG. 1767 P. 1758, BG. 1758 P. 1754, LG. 1755 p- >769 Kunst-Kaart en Boekverk., Globenmaker Houtkoper 1758, Kunstverk. vergulder Kaartgr. Plaatsn. „Kalverstraat tusschen het Fransche Koffy- „op de Eglantiersgragt” 1764—1800 huis en Gaaper-steeg in Visschers Atlas” tr. 1764 1769-74 Hendrina Scheffer „in de Kalverstraat, in de Globemakerij geb. ± 1738/39. van L. Valk, naast het nieuwe Franse Koffi Huys” 1784 Waller, Graveurs, Blz. 286. SCHELTEMA—SCHENK SCHENK—SCHEURLEER Medew. van zijn zwager G. Valck. Vgl. Overzicht Schenk. Vader van Petrus (II), Jan en Leonardus Schenk, schoonvader van Leonardus Valck. Adres: „Spinhuyssteech”. 1687. „op de Beurs-sluys", „in Ponte vulgo de Beurs-Sluys”. 1702—03. „op de Vijgendam in Sanson’s Atlas”. 1706-13. Opvolgers: Wed. P. Schenk (1719—31). Leonardus Schenk (vóór 1731—67). Zie aldaar. Basan ed. 1767 en i78g; Gandellini; Füssli I-II; Huber ei Rost; Bavarel et Malpé; de Angelis; Muller-Port.; Nagier-Mono gr. IV 3277, 33°i; Ledeboer; Cat. v. d. Keilen; Muller-Hist. 3031; Cat. Verloren; WesselyAnl.; v. Stolk 3436 en reg.; Moes-Icon. Bat. 6go6; Overvoorde-Leiden; Kleerkooper en v. Stockum 676 en reg.; Thieme XXX 2g30; De Navorscher 1856, 47 en 81. SCHENK, (II) Petrus. Ets.-Plaatsn. Uitg. Kunst-, Kaart- en Boekverk. Geb. Amsterdam vóór 1698, begr. Amsterdam (Oude Kerk) 14 Jan. 1775; werkz. Amsterdam 1720 volg., vaak Duitschland (Leipzig). Leerl. van zijn vader P. Schenk. Broeder van Jan- en Leonardus Schenk, zwager van Leonardus Valck, vader van Petrus Schenk Junior (Kunstverk. en Globenm.). Vgl. Overzicht Schenk. Adres: P. Schenk (1728—48). „voor aan in de Warmoes Straat in Visschers Atlas”. (1728). „in de Warmoesstraat over de Visteeg, zuydzijde No. 366, in den Visschers-Atlas”. (1731-38). Pieter Schenk en Zoon (1755-64). „Kalverstraat schuins over de Gapersteeg” (1755-Mei 56). „Kalverstraat aan de overzijde der Gapersteeg het 4e huis naar den Dam”. (Mei 1756-57). Opvolger: P. Schenk Junior (1769—84), „in de Kaïver-Straat tusschen het Fransche Koffyhuis en Gaaper-steeg in Visschers Atlas”. (1769-75). „in de Kalverstraat, in de Globajnakery van L. Valk, naast het Nieuwe Franse Koffihuys” (1784). Poorterboek (22) zijn zoon Leonard Schenk houtkoper 10 Aug. 1758, (23) zijn zoon Petrus Schenk Junior 21 April 1764. Begr. Reg. (1050), Archief Amsterdam. Füssli II; Kramrn g23; Muller-Hist. suppl. 3gi2; 4073A; Ledeboer; Oud Holland 1886, 7g; v. Stolk 3868, 4000; Overvoorde-Leiden 6g8ga; Kleerkooper en v. Stockum, reg.; v. Gelder, ’sGravenhage N. 13; Thieme XXX 30. SCHEPERS, Johan Franciscus. Steenteek. Teek. Bouwm. Geb. Groningen 24 Jan. 1818, ov. Groningen 4 Maart 1886; werkz. Groningen. SCHERFT, JOHANNES Daniël. Ets. Drogenaald. Aquatint. Zwartekunstgr. Teek. Plaatdr. Geb. 's Gravenhage 18 Aug. 1891; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Teekeninstituut, Haagsche Academie. Op de Hoogte XX (ig23) 4-3; Bosch-Prentkunst 131-132. SCHERM, Laurens. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Amsterdam 1689-1701. Scholten-Teyler; Fontaine Verwey 36; Thieme XXX 33; v. Stolk 2g37, 2gyy; DronckersWaller, reg. SCHERMER, CORNELIS Albertus JOHANNES. Ets. Sch. Geb. ’sGravenhage 12 Juni 1824, ov. ’s Graveiihage 4 Jan. 1915; werkz. ’s Gravenhage, Brussel 1879, Bouvignes bij Dinant 1880-1903, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1841-44), C. Kruseman en J. E. J. v. d. Berg. De Grez. SCHEURLEER, Gerardus Jacobus. Steenteek. Sch. Geb. ’sGravenhage 15 April 1801, ov. ’sGravenhage 15 Jan. 1871; werkz. ’s Gravenhage, Amsterdam 1842, Hattem 1855, ’s Gravenhage. Medew. van H. Valkenburg. SCHEURLEER, H. Ets. Teek. Sch. Werkz. te ’s Gravenhage omstr. 17501760. Wurzbach II377; v. Stolk, reg.; KossmannBoekverkoopers 88. SCHEVENHUY SEN—SCHIPPERUS SCHEVENHUYSEN, Ambrosius. Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Plaatdr. Begr. Haarlem 25 Aug. 1712; werkz. Haarlem 1693-1712. Opvolgster: Wed. Schevenhuysen (1713). Doodboek (86), Gemeente Archief Haarlem. Ledeboer; Cust-Index I; v. Someren 1409*; v. Wurzbach II 577 (ten onrechte als Antoine Schevenhuysen). SCHEYNDEL, Gillis van (SCHEINDEL, Aegidius van). Ets. Sch. Werkz. Haarlem 1620-45. Burchard-Rad.; Stubbs Diction. II (1786) 303; Thieme XXX 43; v. Stolk 1557: Dronckers-Waller No. 519. SCHIEDGES, Petrus Paulus. Steenteek. Ets. Sch. Teek. Bewaarder Gem. Mus. 1871-76. Geb. ’s Gravenhage 7 Juni 1813, ov. ’s Gravenhage 1 Dec. 1876; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Teekenacademie, raadgev. van J. H. L. Meyer, autodidakt. De Gres; Thieme XXX 58; Ned'. Spectat. 1876, 423-424; Eigen Haard 1906, 647650. SCHIKKINGER, FRANCISCUS Jo- HANNES. Ets. Sch. Teekenonderw. Geb. Amsterdam 19 April 1838, ov. Amsterdam 12 Nov. 1902; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1876). Nieuw biogr. Woordenb. VII1107. SCHILD, N. M. Steenteek. Werkz. ± 1839. SCHILL, Jeremias ADRIAAN Adolf. Steenteek. Sch. Teek. Beeldh. Geb. Batavia 22 Febr. 1849, ov. Bloemendaal 12 en begr. Rozendaal (G.) 17 Dec. 1902; werkz. huize Larenstein (Velp, G.), Amsterdam, Brussel 187374, Parijs 1874 volg., Nanterre 1878. Leerl. F. Stracké Jr. (Arnhem), J. F. Portaels. Tent. Antwerpen 1873, n. 911-912; TentWaller, Graveurs Gent 1874, n. 1200-1202; Tent. Brussel 1878 n. 830. SCHILLEMANS, Fran?ois (SCHELEMANS). Plaatsn. Teek. Geb. Middelburg 1575; werkz. Middelburg 1616-20 (Dordrecht 1618). Thieme XXX 67, v. Stolk 1359,1360, 1449, 1528. SCHILLING, Johannes Henderik E- DUARD. Steenteek. Teek. Kunstnijv. Glassch. Geb. Delft 27 Juni 1894; werkz. Delft, Dordrecht, Rotterdam, Katwijk a. Zee. Leerl. glasschilderatelier Schouten Delft, A. A. Plasschaert (1912-15). SCHILPEROORT, Bergwardus. Plaatsn. Werkz. te Amsterdam 1633-1680. Wurzbach II578. SCHILT, Leendert Adriaan. Ets. Sch. Geb. Stolwijk 24 Oct. 1873; werkz. Gouda, Haarlem, Amsterdam, Bussum, Abcoude, Amerongen, Nijmegen, Duitschland-België, Arnhem. Leerl. van Bertelman (Gouda), F. Th. Grabijn (Haarlem), P. H. van der Poll (Amsterdam). De Kunst V (1912-1913) 721-724. SCHIPPER, Marinus. Houtsn. Linoleumsn. Ets. Drogenaald. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Wilhelminadorp 1 Maart 1897; werkz. Assehdelft, ’s Gravenhage. Autodidakt. SCHIPPERS, Evert. Houtgr. Geb. Utrecht 4 Juli 1846; werkz. Utrecht, Yught 1885, Amsterdam 18851903, Zeist 1920-21, Amsterdam 1921 volg. Cat. v. d. Keilen 214. SCHIPPERUS, PIETER Adrianus. Steenteek. Ets. Sch. Aquarel!. Leeraar Rott. Acad. 19 5CHMIDT—SCHOLTEN Ged. Amsterdam 23 Dec. 1781, ov. Delft 26 Jan. 1826; werkz. Amsterdam, Delft. Leerl. van zijn vader I. Schmidt, A. de Lelie. Vgl. Overzicht Punt. Doop Reg. (302), Archief Amsterdam. Nieuwenhuis-Wdbk. ed. I#55-' Kobus en de Rivecourt; v. d. A a; v. S o wie ven 49°8; Wurzbach II 579. SCHMIDT, KAREL Albert. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Makassar (N.I.) 13 Oct. 1880, ov. Blaricum 17 Oct. 1920; werkz. Duitschland, Zwitserland, Luxemburg, Frankrijk, België, Rotterdam 1915, Blaricum Nov. 1915 volg. Autodidakt. SCHMIDT, WILLEM Hendrik. Steenteek. Ets. Aquarell. Sch. Leeraar Teekenen Kon. Academie Delft 1842. Geb. Rotterdam 12 April 1809, ov. Delft 1 Juni 1849; werkz. Rotterdam -1840, Delft 1842-49, reis DuitschlandOostenrijk ± 1841. Leerl. van G. de Meijer, autodidakt. Kunstkronijk X (1849) 5°~54■ Nieuw biogr. Woordenb. III1143; Scholten-Teyler; Nieuwenhuis Wdbk. ed. 1835! Thieme XXX168; De Gres; Cat. van Eeghen; De Nederl. Kunst-spiegel I (1844/43) 106-109 en II (1846/47) 173; v. Stolk 23, 1410, 6937, 7122. SCHMIDT, z. CRANS. SCHNEBBELIE,. Isaac. Ets. Teek. Geb. i 1771, ov. Matraman (Java) 11 Juli 1815; werkz. N. Indië. SCHNELL, J. Kaartsteenteek. Steengr. Steenteek. Teek. Werkz. Batavia 1840. Leupe, Cat. Kaart. Mar. 932; v. Someren 439i*- SCHOEL, Hendrick van. Plaatsn. Uitg. Plaatdr. Overl. Rome Juli 1622; werkz. Rome ± 1595-1622. Thieme XXX 216. SCHOENBERGER, Lorenz. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Vöslau (bij Weenen) 1768, ov. Mainz 1847; werkz. Weenen, Bohemen 1798, Zwitserland, Konstanz, Italië, Parijs 1804, Weenen 1806, Frankfort a/M. 1810, Italië 1820, Amsterdam 1827 -40, Engeland, Mainz. Leerl. Weensche Academie (M. Wuttky). Meusel-Neue Miscell. VI 827 en IX 106; Journal d. Luxus u. d. Mode 1803, 283-' Füssli II; Cat. Rigal; Tent. ‘s-Gravenhage 1827; Tent. Amsterdam 1836, 383*386; Weigel-Cat. II 10374; Nagler-Lex.; Cat. v. d. Zande; Nagler-Mon. IV 1357'. SingerLex.; Thieme XXX 223—224. SCHOENMAKERS Pz„ Johannes. Ets. Sch. Goudsmid. Geb. Dordrecht 1 Nov. 1755, ov. Dordrecht 4 Juni 1842; werkz. Dordrecht. Leerl. van W. Uiterlimmige en J. v. Stry. Medew. van J. C. Schotel. Nieuw biogr. Woordenb. V 693; FontaineVerwey 167; Thieme XXX 232; v. Stolk 1331, 4422. SCHOEVERS Az., Jacobus Engel- BERTUS. Kaartgr. Kaartsteengr. Uitg. Ste^ndr. Geb. ’s Gravenhage 16 Febr. 1816, ov. ’s Gravenhage 19 April 1855; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1839-42). Boekh. Jaarboekje 1843; v. Stolk 6880. SCHOLTEN, H. Steengr. Lettersteengr. Plaatsn. Werkz. Rotterdam 1823-24, Utrecht?, ’s Gravenhage 1835—36. SCHOLTEN, Hendrik Jacobus. Ets. Sch. Aquarell. Conservator Teyler Genootschap. Geb. Amsterdam 11 Juli 1824, ov. Heemstede (N.H.) 29 Mei 1907; werkz. Amsterdam, Haarlem 1872. Leerl. van P. F. Greive. Konst en Letterbode 1834, 282-283; Scholten-Teyler; Thieme XXX 2451 v- Stolk 22, 23,1589.157I> 7937- SCHOLTEN, J. D. Drogenaald. Teek. SCHONK—SCHOTEL Werkz. Middelburg ± 1740. v. Stolk 2832. SCHONK, JOHANNES Theodorus („Jan”). Ets. Drogenaald. Aquatint. Steenteek. (kl.). Houtsn. Sch. Teek. Kunstnijv. Geb. Schiedam 11 Juni 1886; werkz. Schiedam, Delft, Rotterdam, Oosterbeek 1919, Soesterberg. Leerl. van Acad. Rotterdam (Derkzen v. Angeren, etsen, S. Moulijn, litho). v. d. Boom; Th. de Jager „Jan Schonk, een keurcollectie uit reproducties uit zijn werken" 1932; Maandbl. Beeld Kunst II (1923) 113-114; De witte mier II (1925) 175 —179; Roeping IV [1923/26) 84—91; Nederland LXXVII [1923) 463-481; A. Hallema, Tentoonstelling van Kunst en Kunstnijverheid op Huize „de Uutkiek" te Oosterbeek. ’s Gravenhage 1923. SCHOONEBEEK, Adriaen. Ets. Ets.-Plaatsn. Kaartets. Zwartekunstgr. Uitg. Teek. Kaart- en Kunstverk. Bibliothec. van Peter den Groote 1696. Ged. Rotterdam 28 Maart 1661, ov. Moskou 1705; werkz. Amsterdam-1695, Moskou 1696, Amsterdam 1697-98, Moskou najaar 1698-1705. Leerl. van Mr. R. de Hooghe (1676— 1679). Medew. van zijn broeder P. D. Schoonebeek (1695), stiefvader van P. Pickaert. Adres : „in de Kalverstraat over de Gapersteeg”. 1694-95. Fontaine Verwey 36, 145; Thieme XXX 236; v. Stolk, reg.; Dronckers-Waller, reg. SCHOONEBEEK, Pieter Damiaan. Kaartets. Ets. Uitg. Boekverk. Werkz. Amsterdam 1688-1702. Medew. van zijn broeder A. Schoonebeek (1695). Adres: „Gravestraat by de Nieuwe-dyck”. 1698. Kleerkooper en van Stockum 714, 900,1445. SCHOONHOVEN VAN BEURDEN, Alexander Franciscus WILLEM E- MILE VAN. Ets. Houtsn. Sch. Geb. Roermond 28 Oct. 1883; werkz. Amsterdam, Limburg, Belgische Kem¬ pen, Maam, Roermond 1908, Amsterdam 1908, Laren Juni 1908 volg. Leerl. van Rijksnormaalschool 190506), Jhr. R. A. A. J. Graafland, E. van Beever. Vader van Tiensje, geb. Laren 20 Jan. 1909, Linoleumsn.; Tip, geb. Laren 29 Maart 1911, Linoleumsn.; Pally, geb. Laren 20 Mei 1913, Ets. SCHOONHOVEN VAN BEURDEN, VlCTOR VAN. Houtsn. Teek. Werkz. 1924-27. SCHOOTEN, Frans van. Plaatsn. Werkz. te Bergen op Zoom 1565. SCHOOTEN, Frans van („Franciscus”). Ets.-Plaatsn. Teek. Hoogl. 1615-46. Ingen. bij het Leger. Schrijv. Geb. Nieuwkerke (W. Vlaanderen) 1581, ov. Leiden 1646 (11 December 1645?); werkz. Leiden 1612-46, zomers ook bij het leger te velde. Dilettant. Weeskamer Reg. 3 Dec. 1646, Archief Leiden. Nieuw biogr. Woordenb. VII 1108-1110; Thieme XXX 238. SCHOOTEN, JAN Antonius van. Ets. Sch. Aquarell. Leeraar. Geb. Deventer 9 Febr. 1870; werkz. ’s Hertogenbosch, Rhenen, Deventer, Hilversum. Leerl. Rijksnormaalschool (1890-94, 1896-98), Rij ksacademie (1893-96, avondkl.), van H. Koetser (etsen). SCHORER, Jhr. Mr. KAREL Johan. Houtsn. Teek. Advocaat en Procureur. Plaatsverv. Rechter te Utrecht. Geb. Poppelsdorf bij Bonn 27 Aug. 1870; werkz. Berlijn, Neufchatel, Haarlem, Amsterdam (1891-1902) Utrecht (sinds 1902). SCHOTEL, Andreas. Ets. Houtsn. Teek. STUTEN—SWAEF 356 en igig, 594-596; v. Stolk 7806; Veth Caricatuur 229. STUTEN, CHARLOTTE Maria. Steenteek. Sch. Geb. Doesburg 22 Aug. 1860; werkz. ’s Gravenhage. SUASSO, CÉLINE Emma Elisabeth VAN NIEVELT, geb. LOPES. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 7 Febr. 1882; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van Ch. L. Ph. Zilcken, O. W. A. Roelofs. SÜHL, Gerardus Bernard Marie. Houtgr. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Delft 31 Aug. 1857; werkz. Delft, ’s Hertogenbosch, Delft. Leerl. Houtgraveerinrichting H. Bogaerts. Broeder van J. Sühl. SÜHL, Jan. Ets. Zwartekunstgr. Teek. Plateelsch. Geb. Delft 28 Aug. 1868; werkz. Delft (zomers N. Brabant, Gelderland, Limburg). Leeri. van zijn broeder G. B. M. Sühl, Haagsche Academie (avondkl.). SUPERVILLE, de, z. HUMBERT. SURIE, Jacoba. Ets. Steenteek. Sch. Pastelteek. Teek. Aquarell. Geb. Amsterdam 5 Sept. 1879; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1901-06), Jacoba Ritsema (1908-10). Eigen Haard igig, 497-498; De Vrouw XVIII (1923/24) 395-399. SURUGUE, Louis. Plaatsn.-Ets. Controleur des Rentes. Geb. Parijs 1686?, ov. Grand-Vaux bij Savigny (Loir et Cher) 6 Oct. 1762; werkz. Amsterdam 1710-15, Parijs 1715 -62. Leerl. van B. Picart. Nagler-Lex; Fontaine Verwey (passim). SUSAN, Johannes Daniël. Steenteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 4 Juli 1823, ov. ’s Gravenhage 14 Maart 1843; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1839-43). SUSTRIS, Frederik (ZUSTRIS Dl LAMBERTO, FIAMMINGO, Federi- GO). Ets. Teek. Sch. Bouwm. Geb. Amsterdam ± 1520/24, ov. München 1599?; werkz. Florence 1563-na 68, München 1579-na 94. Leerl. van zijn vader Lambert Sustris. E. Bassermann-Jordan „Die dekorative Malerei am bayerischen Hofe" München igoo; Hind V; Benesch-Wien; Bock-Rosenberg; Stift und Feder (1931) WürzbUrg No. ig; Freund-Darmstadt Nr. go; Marburger Jahrb. IV (ig28) 8g—i 64; Münchener Jahrb X (igi6/i8) 1—63; v. Wurzbach II 676—677. SUYDERHOEF, Jonas. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Haarlem? i 1613, ov. Haarlem begin Mei 1686; werkz. Haarlem. Leerl. en medew. van P. Clsz. Soutman. Wurzbach II 677—67g; v. Stolk ig47, 2674; Bock-Rosenberg; Oudh. Jaarb. 4 II (1933) reg.; Bock-Graphik 368; J. Wussin „ Jonas Suyderhoef” Leipzig 1861 (Oeuvre verz.). SUYS, M. Plaatsn. Werkz. Gouda 1658. Kramm V 1590. SUYZERUS, Johan. Plaatsn. ?' Werkz. 1648. SWAEF, Samuel de. Lettergr. Kaartgr. Uitg. Kalligr. Schoolmeester. Schrijv. Dichter. Drukk. Ged. Middelburg 22 Juni 1597, begr. Middelburg 5 Jan. 1662; werkz. Middelburg 1616-20, Bergen op Zoom 1627 -34. Medew. van H. Lancel. Adres: „tot Middelburg.... in de gorstrate”. 1619. De La Rue 166; Muller-Portr. 5214; Pinchart-Arch. I 207; Kramm 1391; Aanh. 144; Muller-Hist. igi8; Muller-Cat. Cal- A. SCHOUMAN Zwartekunstprent door hemzelf. P. Serwouters Gravure door hemzelf in het familieboek Serwouters in het Rijksprentenkabinet te Amsterdam. Het onderschrift luidt: „ Dit was eene trouwpenning van fijn goudt // daer op ick den bruydegoms conterfeytsel gesneden heb.” SWAEN—SWEINEN igr. 162; van der Au; Zelandia Illustr. I 8 149; Nagtglas II 729; Jessen-Ornam. Berl. 1503 bis, 2508; Nieuw Biogr. Wdbk. II !>. 1400; v Wurzbach II 680; v. Stolk 1913- SWAEN, D. van der. Plaatsn. Werkz. ± 1715. Medew. van J. de Leeuw. Nagler-Lex. 'SWALUW, Hartog Abrahams. Steenteek. Teek. Geb. ± 1802/03, ov. Amsterdam 28 Sept. 1839; werkz. Amsterdam. v. Stolk 7176, 7273. SWANENBURG, Jan. Ets. Sch. Werkz. Leiden 1798-1800. Cust-Index I. SWANENBURG, Willem van (SWANENBURCH, Guillielmus van). Plaatsn. Uitg. Teek. Geb. Leiden ± 1581, ov. Leiden 15 Aug. 1612; werkz. Leiden. Leerl. van zijn vader Is. van Swanenburg (Nicolai), J. Saenredam. v. Wurzbach II 682-683; Burchard-Rad.; v. Stolk 303,1271. SWANEVELT, Herman van. Ets. Uitg. Sch. Teek. Geb. Woerden 1600?, ov. Parijs 1655; werkz. Parijs 1623, Rome 1624-37, Parijs 1646, Woerden 1647-49, Parijs 1652-55. Leerl. van Claude Gelée gen. Lorrain. Weigel-Handz. 8174-8177; Scholten-Teyler; De Grez; Bock-Rosenberg; Lugt-Dutuit; Lugt II-Louvre; Hind IV; Disegni-Uffizi I. facs. 4. N. 9—13; Hermanin; Kat. Deiker; Oud-Holland Lil (1935) 135: Bock-Graphik 403; de Barcia-Madrid; Kunst (Kopenhagen) VI (1904/03) Heft 3-4; v. Wurzbach II 683; Zeitschr. Bïld. Kunst LVIII (1924-1925) 153-158; Mededeelingen Nederl. Instit. Rome II (1932) *53-157: Bosch tot Rembrandt 57. SWART, Dirk Cornelisz. Kaartets. Geb. ± 1600; werkz. Amsterdam 162223. v. Wurzbach II 683. SWART, Jan. rloutsn. Teek. Sch. Glassch. Beeldsn. Seb. Groningen omstr. 1496; ov. na 1553; werkz. Gouda i 1522/23, Antwerpen i 1528, Venetië ± 1535. Scholten-Teyler; de Gelder-Leiden; Henkel; De Grez; Hind V; Benesch-Wien; Zeitschr. 3ild. Kunst LVIII (1924)25) I74~*d2 en 140-247; Nijhoff, Nederl. Houtsneden; Wallraf-Richartz Jahrb. I (1930) 222-224; Moes-Teekeningen; Woermann-Dre'sden III 5 (niet Ambergerl); Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb Lil (1931) 40; v. Wurzbach II 683; Dondon, V. a. A.; Oud-Holland 19*4 XXXII (1919) I (1933) 236-237; Mitt. Vervielv. Kunst 1910, 33~35> *9**• 8> *9*3, 15-16, 1914, 1-4, 1918, 11-21; N. Beets „De Houtsneden in Vorstermans bijbel” Amsterdam 1915: Bock-Erlangen; BuddeDüsseldorf; Delen II; Held-Dürer (reg.); Maandbl. Beeld. Kunst XIII (1936) 100, 146, 148 en XV (1938); Bock-Graphik 262; Lugt-Bibl. Nat.; Cat. Tent. Bosch Rotterdam 1936; Nieuw biogr. Woordenb. X 998■ The Print Collector’s Quarterly XXIII (i933— 1935) 8—9; Bosch tot Rembrandt 18. SWART, Jan. Ets. Teek. Geb. 1753, ov. 1793; werkz.1774. Cat. v. d. Keilen 1618, SWART. Ets? Werkz. 1918. SWARTWOUT DE HOOG, Johanna MARIA BALFOORT, geb. („Rie”). Ets. Sch. Geb. Amsterdam 8 Juli 1884; werkz. Amsterdam. Leerl. van E. van der Ven, Rijksnormaalschool, Rijksacademie (1907-10 en 1914, Dake, Dupont). SWEERTS, Michael. (SWARTS). Ets. Sch. Geb. ± 1624; werkz. Rome voorjaar 1646-52, Brussel 1656. Oud-Halland XXV (1907) i33~I56, XXIX (1911) 134—138, XXXIV (1916) 108—110 en LI (1934) 271-277; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 68; Bock-Graphik 371; v. Wurzbach II 684. SWEINEN, Evert van (SW(E)YNEN, van). Zwartekunstgr. Uitg. Teek. SWELINCK—SYTR(A)EUS Werkz. Amsterdam ± 1686-1710. v. Wurzbach II 685. SWELINCK, Gerrit Pietersz (PETRI, Gerardus; Pietersz, Gerrit). Ets. Sch. Glassch. Teek. Ged- Amsterdam 1 Nov. 1566, ov. vóór 12 Mei 1645; werkz. Amsterdam, Haarlem, Antwerpen, Rome, Amsterdam ± 1600/01 volg. Leerl. van Jacob Lenartsz, Comelis Comelisz van Haerlem. Broeder van Jan Pietersz Swelinck (organist). SWELINCK, Jan Gerritsz. Plaatsn. Teek. Geb. Amsterdam ± 1600/01; werkz. Amsterdam 1624-na 45. Zoon van Gerrit Pietersz Swelinck. v. Wurzbach II 685. SWERTNER, Johannes. Ets. Teek. Bisschop Moravische Broedersch. Geb. Haarlem? ± 1744, ov. Fulnek (Engeland) ± 1815; werkz. Haarlem, Londen, Fulnek. Leerl. van T. H. Jelgersma. Konst en Letterbode 1836 II 123-125; v. Wurzbach II 683; v. Stolk 4107. SWIDDE, Willem. Ets.-Plaatsn. Teek. Geb. Amsterdam ± 1660/61; werkz. Amsterdam 1686-87, Stockholm 1690. v. Stolk 831,1020; v. Wurzbach II 685-686. SWILLENS, PETRUS Theodorus Arnoldus. Steenteek. Steengr. Teek. Penteek. Steendr. Schrijver. Geb. Utrecht 8 April 1890; werkz. Utrecht (ook Amsterdam). Leerl. Utrechtsche Kunstnijverheidsteekenschool (Houtzagers, van der Laars). SWINDEREN, Bartholomeus van. Plaatsn.-Ets. Stempelsn. Geb. Haarlem, ov. ’s Gravenhage? vóór of in 1730; werkz. ’s Gravenhage 1695— na 1714. Gehuwd met Sara Drappentier. Broeder van Hendrik van Swinderen (geb. ± 1690/91, ov. ’s Grav. Nov. 1772, wapensnijder). •Pndertr. Reg. 7 Febr. 1700, Gemeente Archief, ’s Gravenhage. Kramrn V1599; Obreen-Arch. IV 167, 172; v. Someren II p. 38 n. 455. SWIJNDREGT, Fran£ois MONTAUBAN van. Steenteek. Sch. Teekenleeraar. Makelaar tot 1818. Geb. Rotterdam 29 April 1784, ov. Rotterdam 2 Juni 1865; werkz. Rotterdam, reisde in België, de Rijnstreek. Leerl. van C. Bakker (teekenen), raadgev. van N. Muys, G. van Nijmegen, W. van Leen, A. de Lelie. Van Lijnden en van der Willigen III 365, IV 289; Immer zeel; Nagler-Lex.; NaglerMon. II 2296; Muller-Cat. Lith. 699; Moquette-Portr. Rotterd. 2098, 2460, 2462; Moulijn-W aller. SWIJSER, JACOB Hendrik. Steenteek. Steengr. Teek. AdjunctCommies. Geb. ’s Gravenhage 15 Nov. 1839, ov. ’s Gravenhage 4 April 1899; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1853-54). SIJL, VAN, z. ZIJL, VAN. SIJLVELT, van, z. ZIJLVELT, van. SYLVIUS, z. BOSCH. SIJPE, Ge. Jo. van de. Plaatsn. Werkz. 1634. v. Wurzbach II 687. SIJTHOFF, Gijsbertus Jan. Steenteek. Sch. Geb. Delft 6 Aug. 1867; werkz. ’s Gravenhage 1921, Laren Jan. 1921 (zomers Moll, N. Brabant). Leerl. Haagsche Academie, B. J. Blommers. 5YTR(A)EUS, Philippus. r AANMAN—TAN JÉ T TAANMAN, Jacob. Ets. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Zaandam 9 Oct. 1836, ov. Amsterdam 2 April 1923; werkz. Zaandam1858, Amsterdam 1858 volg., tijdelijk Dosterbeek 1866. Leerl. Stads Teekenschool Zaandam (J. Arentz), van P. F. Greive, Felix Meritis (Teekenkl.). Schotten- Teyler. TAANMAN, WILLEM Jiddo. Houtsn. Ets. Teek. Aquarell. Sch. Geb. Neede (G.) 14 Juni 1876; werkz. Amsterdam, Zeeland, Gelderland, Laren, Bussum. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1904-07, avondkl.). TADEMA, Fokko. Houtsn. Teek. Sch. Hondenfokker. Geb. Bandar of Bandong (Sumatra) 16 Mei 1871; werkz. Arnhem, Amsterdam, Aalburg bij Heusden 1895, Egmond Binnen—1907, Katwijk 1907—09, Vereen. Staten 1909 volg. (Seattle). Leerl. van H. W. Jansen, S. Baukema, Rij ksnormaalschool (1892), Rij ksacademie (1892-95). Medew. van zijn vrouw T. Tadema geb. Groeneveld. TADEMA, Laurens ALMA (Sir Lawrence), (Genaturaliseerd Engelschman 1873). Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. Dronrijp 8 Jan. 1836, ov. Wiesbaden 25 Juli 1912; werkz. Antwerpen 1852-64, Parijs 1864, Brussel 1865-69, Londen 1870-1912; reizen Keulen 1861, Italië 1863 en later. Leerl. Antwerpsche Academie (185256, Wappus, de Keyzer), J. A. H. baron Leys (1859). Rooses-Schildersboek I; P. C. Standing, Sir Lawrence Alma Tadema, London 1905; Wurzbach II 688; Thieme I 325-326; v. Hall-Repert. 16607-16654. TAERLINGH, J. van. Waller Graveurs Zwartekunstgr. Werkz. Amsterdam? ± 1700. Leerl. van N. Verkolje? Wurzbach II 688. TAK, HENRICUS Gerardus. Ets. Steenteek. Teek. Penteek. Geb. Amsterdam 18 Oct. 1887; werkz. Amsterdam. Leerl. van Van Oyen, Koelbloed, Teekenschool voor Kunstambachten. TAKENS, Roelf. Ets (kl.). Teek. Gepens. Paardenarts. Geb. 18..; werkz. ’s Gravenhage (tot Mei 1909), N. Amerika. TAKX, Alexandre. ï/ts. Sch. Geb. Roosendaal (N.B.) 28 Dec. 1872; werkz. Roosendaad, Antwerpen, Moll, Teutoburgerwald, Utrecht. Leerl. Teekenschool Roosendaal (H. Dirkx), Antwerpsche Academie; werkte vaak met F. D. Oerder. TAMMES, Bruin. Ets. Penteek. Geb. Batavia 5 Juli 1903; werkz. Groningen, Nijmegen, Amersfoort, ’s Gravenhage. Leerl. van J. D. Scherft. TAMSON, George Marinus. Houtsn. Ets. Sch. Pastelteek. Aquarell. Geb. Middelburg 20 Sept. 1873; werkz. Amsterdam, Auvers sur Oise (Frankr.) 1902, Enkhuizen 1904, Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (1890-94, 1896-97 Huibers), onder invloed van M. W. van der Valk, lessen van P. Dupont (Auvers sur Oise). Elsevier XLIV (1912) 494-495. TAN JÉ, Pieter. Plaatsn.-Ets. Plaatsn. Ets. Uitg. Teek. Geb. Bolsward 15 Febr. 1706, ov. Amsterdam 29 Juni 1761; werkz. Bolsward, Amsterdam i 1730-61. 21 TAP—TEMME Leerl. Amsterdamsche Stads-Teekenacademie. Medew. van F. de Bakker. Wurzbach II 688—689» De Grez; Fontaine Verwey (Reg.); v. Stolk 263, 3861*; Dronckers-Waller, reg.; Lugt-Bibl. Nat. TAP, FREDERIK Cornelis Ignatius. Ets. Glassch. Geb. ’s Gravenhage 9 Oct. 1903; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsch Teekeninstituut. TAS, J. VAN DER. Ets. Teek. Werkz. ± 1800 ? ? TAST, van, z. VALK, van der. TAUNAY, Marie Cornélie. Ets. Sch. Geb. Hoorn 18 Aug. 1883; werkz. ’sGravenhage, Hilversum, Laren. Leerl. Haagsche Academie, Larensche schilderschool (Hart Nibbrig, Moulijn). TAUREL, André BENOIT BARREAU-. Plaatsn.-Ets. Plaatsn. Direct. Graveerk. Kon. Acad. Amsterdam 1828-59. Geb. Parijs 6 Sept. 1794, ov. Amsterdam 12 Febr. 1859; werkz. Parijs, Rome ± 1818-23, Parijs, Amsterdam 1828-59. Leerl. Ecole des Beaux Arts (1809), Ch. 2. Bervic (plaatsnijden). Muller-Portr. (reg.); Heller-Andresen u. Wessely; Apell; Bellier et Auvray; v. Sorteren 5483 (reg-)> Le Blanc; Vervielfalt. Kunst II 110; Béraldi; Handschr. Bibl. imsterd. I 202; Würzbach II 690; v. Stolk '270. TAUREL, ANDRÉ Symphorien BARREAU-. iteengr. Steenteek. Teek. Sch. Steendr. ieb. Amsterdam 26 Juni 1833, ov. Teilen 16 Oct. 1866; werkz. Amsterdam860, Leiden 1860-66. -eerl. Amsterdamsche Academie (1849, sssen van zijn vader A. B. B. Taurel). luller-Hist. (reg.). TAUREL, Charles EDOUARD BARREAU-. Plaatsn.-Ets. Plaatsn. Ets. Houtgr. Steenteek. Uitg. Teek. Schrijv. Hoogleer. Amsterd. Academie. Geb. Parijs 25 Maart 1824, ov. Amsterdam 7 Nov. 1892; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (183846, lessen van zijn vader A. B. B. Taurel). Muller-Portr. 3696; Muller-Hist. (reg.); Heller Andresen u. Wessely; Apell; v. Someren 5483 en 5484• Le Blanc; Vervielfalt. Kunst II 118; Béraldi; Cust-Index I; ScholtenTeyler; Hist. Avonden III 177; Wurzbach II 690; v. Stolk 7462. TAVENIER, Hendrik. Ets. Teek. Sch. Ged. Haarlem 18 Juli 1734, begr. Haarlem 8 April 1807; werkz. Haarlem. Leerl. van J. Augustini. Kramm 811, 1604; Wurzbach II 690; De Grez; Gezichten-Gelderland 38; Zaanlandia Illustr. (reg.). TAVENRAAT, Arnoldus DIRK Felix. Ets. Teek. Sch. Geb. Materborn (Pruisen) 1847, ov. Rotterdam 14 Sept. 1899; werkz. Rotterdam. Leerl. van zijn vader J. Tavenraat. Cat. Vis Blokhuijzen 4058; Cat. v. d. Keilen 2424. TAVENRAAT, Johanne$. Ets. Aquatint. Sch. Geb. Rotterdam 20 Maart 1809, ov. Rotterdam 2 April 1881; werkz. Rotterdam-1841, Brussel 1841-42, Antverpen 1842—46, Kleef 1846, reizen Rotterdam 1861-81. Leerl. van C. Bakker, W. H. Schmidt 1839), E. de Block (1843). 'Vurzbach II 690; Cat. Tent. Boymans, Roterd. 1931; Nieuw Biograph. Woordenb. IX 108; De Gids 1921IV 160-168; Maandbl. 3eeld. Kunst VIII (1931) 345—348. TEGTMEIER. Joutsn. Verkz. Delft? 1922-23. TEMME, Evert. Lts. Teek. Sch. Kunstnijv. leb. Hoogwoud 30 Oct. 1881; werkz. P. Tan jé (portret op den ezel) Gravure door hemzelf naar schilderij van J. M. Quinkhard, welke laatste als schilder is afgebeeld. 'EN KLOOSTER—TETAR VAN ELVEN \msterdam-1895, Haarlem 1895 volg. Leerl. Rijksschool voor Kunstnij verleid. Zat. Tent. oudleerl. Museumscholen, Amsterdam 1906, 392-397- TEN KLOOSTER, z. KLOOSTER. TERMATEN, z. MATEN. TERMORSHUIZEN, Adrianus. Bteenteek. Steendr. Greb. Rotterdam 18 Mei 1846, ov. Amsterdam 17 Nov. 1888; werkz. s Gravunhage-1867, Amsterdam 1867-82, Vught 1882-84, Amsterdam 1884 volg. v. Someren 4592. TERPSTRA, z. REERINK. TERSTEEG Junior, Jan. Ets. Teek. Kunstverz. Geb. Amsterdam 10 Jan. 1750, ov. Amsterdam 1807; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Stads-Teekenacademie. Wurzbach II 704. TERWEN, Adriaan Jacobus. Ets.-Plaatsn. Teekenleeraar H.B.S. Dordrecht. Geb. Gouda 10 Oct. 1841, ov. Delft 27 Nov. 1918; werkz. Dordrecht. TERWESTEN, Augustinus (I) „(Snip”). Ets. Uitg. Öch. Teek. Geb. ’s Gravenhage 1649, ov. Berlijn 21 Jan. 1711; werkz. Italië 1672-74, Frankrijk, Engeland, Holland 1678-81, Berlijn 1690-1711. Leerl. W. Doudijns. Wurzbach II 704; Bock-Rosenberg; Lugt IILouvre; Hind IV ; Plantenga. TERWEY, JAN Pieter. Ets. Steenteek. Houtsn. Sch. Geb. Amsterdam 11 Oct. 1883; werkz. Amsterdam, Bussum 1905, Blaricum Dec. 1905-Nov. 13, Zwitserland 1913 volg. Leerl. Quellinusschool (1897-1900), Rijksschool voor Kunstnijverheid (1900 -02), Rijksacademie (1902-03, avondd.), M. van Regteren Altena (1905). TESCH, P. C. steenteek. Kaartsteengr. Werkz. ± 1832-49. TESTAS, Pieter Hendrik (Piet Hein) steenteek. Teek. Dichter. Commission. in Effecten. Greb. Nieuwer Amstel 29 Oct. 1826, ov. Haarlem 15 April 1905; werkz. Amsterdam, Oosterbeek, Haarlem. Muller-Hist. suppl. 7522; Wapenheraut 1900, 27. TESTAS, Willem de FAMARS-. Ets. Sch. Teek. Geb. Utrecht 30 Aug. 1834, ov. Arnhem 24 Maart 1896; werkz. ’s Gravenhage, Utrecht—1869, Brussel 1872—85. Leerl. Haagsche Academie (1853-54), J. E. J. van den Berg. Wurzbach II 705; Scholten-Teyler; De Grez. TETAR VAN ELVEN, Johannes Baptist. Plaatsn.-Ets. Steenteek. Sch. Teek. Boetseerd.. Geb. Amsterdam 11 Febr. 1805, ov. 1889; werkz. Antwerpen, Brussel, Amsterdam 1834-77, Parijs 1877-80, Amsterdam 1880-86, Voorschoten 1886. Leerl. Antwerpsche Academie (G. J. Herreyns, M. I. van Bree), J. K. de Meulemeester (plaatsn.). De Grez; Wurzbach II 705; DronckersWaller, reg. TETAR VAN ELVEN, PAUL Con- STANTIN DOMINIQUE. Steenteek. Plaatsn. Sch. Teekenleer. Delftsche Acad. 1858. Geb. Antwerpen 13 Sept. 1823, ov. Scheveningen 28 Febr. 1896; werkz. Amsterdam-1842, ’s Gravenhage 184252, Amsterdam 1853-54, Rome 1854, Delft 1855-94, ’s Gravenhage 1894. Leerl. van A. B. B. Taurel, J. E. J. van den Berg, Haagsche Academie (184248). De Grez; Wurzbach II 705. TETAR VAN ELVEN, PETRUS Henricus Theodorus („Pierre”). TEUNISSEN—THIEL Ets. Sch. Geb. Molenbeek bij Brussel 30 Aug. 1828, ov. Turijn 1896; werkz. Amsterdam-1856, Parijs, Rome 1858, Turijn 1861-66, Parijs 1866-76. Leerl. Amsterdamsche Academie (1846) De Portefeuille XI (1889/90) Afl. 30 p. 7—8; De Grez; Hippert et Linnig 216; Wurzbach II 705. TEUNISSEN, PETRUS Johannes. Ets. Teek. Geb. Amsterdam 23 Mei 1890; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1910-15, 1916— 18, Dake, Van der Waay). TEUNISSEN, z. ANTHONISZ. TEYLER, Dr. Johan (TAILLER, TEILER, alias SPECULATIE). Ets (kl.). Plaatsn. (kl.). Plaatsn.-Ets (kl.). Plaatdr. Teek. Sch. Schrijv. Hoogleer. Wiskunde Academie Nijmegen 1670-74. Geb. Nijmegen di 1648, ov. 1712 ; werkz. Nijmegen-1668, Leiden 1668, Nijmegen 1670-74, reis Frankrijk-Italië-Middell. zeekusten, Nijmegen 1683?-na 1697 (Berlijn 1683?, Amsterdam 1690?), Berlijn 1698-99? Houbraken II 337 en III 364; Weijerman III 327; Wolff, Anfangsgründe der mathem. Wissenschaften IV Frankfurt u. Leipzig 1744; Humbert, A brégé hist. de l’origine de la gravure, Berlin 1752; Th. L. Roukens, Oratio de Acad. Noviomagensi; Gron. I76g, 20; Cat. v. Leyden; Füssli II 1803, 1823; v. Eynden en v. d. Willigen I 173; J. E. T. Graesse, Trésor de livres rares, suppl. Dresden i86g; Album stud. Lugd. Bat. 350; Brunet suppl. II 734; Cust-Index I; Oud-Holland (igoo) 158, 163; Hind, Hist. of Engrav. 306; Galland, Hohenzollern u. Oranien 110; Bredius und Hirschmann ngo; Wurzbach II 706; Nieuw biogr. Woordenb. X1017; D. Bierens de Haan, Bibliographie néerlandaise des Sciences math. et phys. TEVEL, SIMON Jacob. Ets. Sch. Geb. Middelburg 8 Maart 1883; werkz. ’s Gravenhage, Zeist. Leerl. Haagsche Academie (Jansen). TEYLER, z. HALL, van. TEYLINGEN, Laurens van. Kaartgr. Stempelsn. Essayeur Generaal. Ov. 28 Mei 1637; werkz. 1625-29. Navolger van Lucas van Leyden. M. E. Houck, Mededeel, betr. G. ter Borch, Zwolle i8gg, gg, 100, 414; de ChaufepiéGedenkpenn. I n. 568, 601, 604 (door v. Teijlingen, niet door Visser); Tent. Kaarten Holland's Noorderkwartier, Amsterdam, Sept. igiy n. 273, 274 en 276; Wurzbach II 706. THAYSENS, J. Steenteek. Teek. Werkz. in Zeeland? 1836-37. v. Someren 472. THAYSSES, S. Plaatsn. Teek. Werkz. 1671. THEODORE, A(braham ?) (TEODORE). Ets. Teek. Werkz. Amsterdam 1625?-36. Strutt; Kramm. THEPASS, Herman. Steenteek. Sch. Stadsteekenmeester. Geb. Anholt ± 1774, ov. Zaandam 30 Dec. 1847; werkz. Zutphen-1827, Zaandam 1829, Amsterdam 1836, Zaandam 1838—47. Muller-Hist. 6778, 6779, 6811, 7062, suppl. 7062b; Muller-Cat. Lith. yyg; Zaanlandia Illustr. 342, 343, 346, 601; Gelre XIX (igió) 173-176; v. Stolk 230, 7152. THESINGH, Jan, Ets. Töek. Werkz. Middelburg? ± 1670. Cat. v. Leyden p. 181 n. 46; Kramm; CustIndex I. THIEL, Jan van. Kaartgr. Werkz. Amsterdam 1715-31. Adres: „Nieuwe Zijds Achterburgwal bij de Heysteeg”. 1731. Begr. Reg. (1071) 28 April 1731, Cornelia Jongman zijn huisvrouw begr., Archief Amsterdam. Leupe Cat. Kaart. Mar. 80, 440; Bom van Keulen bijl. p. 15, 40; Wurzbach II 706. rHIER—TIELE THIER, Parend Hendrik (Bernhard Heinrich). ■ ■ _ . Ets. Teek. Aquarell. Behangselsch. Sch. Seb. Ludinghausen 1743, ov. zomer 1814; werkz. Amsterdam, Haarlem, Leeuwarden, Leiden 1776, ’s Graventiage 1777, Leiden. Leerl. van zijn broeder Evert Thier, van een anderen te Amsterdam wonenden broeder, van P. Barbiers Bz. H. Meijer. Füssli II; Cat. Verk. H. Willink, 6-12-1819, Amsterdam; Weigel Cat. 55°4> 55°5> 8182, 9201; Album Stud. Lugd. Bat. 1122, 1153» Cat. v. d. Keilen 1633-1636; Cat. de Ridder 1129; Wurzbach II 708; de Grez; Hind IV; Lugt II-Louvre; Exhib. London 1929; Singer-Friedrich August 775- THIER, Hendrik de (T(H)IEER, de). Ets. Sch. Ged. Dordrecht 31 Oct. 1610; werkz. Dordrecht 1631-34. Navolger van Rembrandt (etsen). Hoet I 182, 183; de Claussin II 150 n. 37; Nagier-Monogr. IV 3835; v. Someren 1433: Jaarb. v. Ned. Adel 1892, 931 Tent. oude sch. Utrecht 1894, 151; Oud Holland (1895) 51; Moes-Icon. Bat. 5329: Wurzbach I 400; Hofstede de Groot-Urk. 26; Thieme IX 161; Hofstede de Groot-Verz. VI 470; HindDrawings I 5. THIRY, Leonard (DIRCKSZ, DIRY, TIRY, THEODERICI DAVENT(RIENSIS)). Ets. Plaatsn. Sch. Teek. Geb. Deventer, ov. Antwerpen 1550; werkz. Rome ± 1530, Antwerpen 1533, Fontainebleau 1535-50. Leerl. van Giov. Batt. Rosso dei Rossi. Vasari V 171; de Marolles-Cat. 1666; Orlandi ed. 1704, 255; Christ 203; Mariette IV 211, 212, 216, V 22, 292; Gandellini I 345; Basan ed. 1789 I 167; v. Heinecken IV 519, 529; Baverel et Malpê I 216; de Angelis IX 113; Zani; Brulliot I 1183, 1362, 1583, II 607, 1846; Fétis-Art. Belg. II 323; Nagler-Monogr. IV 1018, 1019; Rombouts en van Lerius I 119; Oud Hóll. (1887) 132; Herbet I 1; Wurzbach II 708; Hedicke, Corn. Floris 169, 302; Jessen I Ornam.; Berliner Ornam.; E. W. Bredt „Ovid, der Götter Verwandlungen, I-III München 1920; J. Lieure „L’école frangaise de gravures des origines d la fin du XVI siècle, Paris (z.j. ± 1929); Zülch-Ohrmuschel (Reg.); Bulletin des Antiquaires de France 1929, 108-m; Zeitschr. f. bild. Kunst LXV (1931 f1932) 85-90. THOLEN, WILLEM Bastiaan. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Aquarell. Greb. Kampen 1'3'Febr. 1860, ov. ’s Gravenhage 5 Dec. 1931; werkz. Kampen, Amsterdam, Brussel, Kampen 1882— 35, Rijswijk (Z.H.) 1886-87, ’s Graventiage 1888-1931. Leerl. Belmer (H. B. S., Kampen), Rijksacademie (1876—77), lessen van P. J. C. Gabriel (Brussel). Wurzbach III 170; Rooses-Schildersb. III; Bosch-Prentkunst 141—1431 Catalogus W. B. Tholen, 1860-1931, Amsterdam 1932; Elsevier LXXIX (193°) 289—290; Plasschaert Kritiek I [1904) 205—214; Onze Kunst XXII (1912) 1-15; Maandbl. Beela. Kunst II (1925) 235-240; Plasschaert, Studies 1908, 21-53; v. Hall-Repert. 1668316703. THORN, z. PRIKKER. THULDEN, Theodorus van (TULDEN, van). Ets. Sch. Teek. Ged. ’s Hertogenbosch 9 Aug. 1606, begr. ’s Hertogenbosch 12 Juli 1669; werkz. Antwerpen 1621—27, Parijs (drie jaar, o.a.) 1632—33, Antwerpen 1635—47, Parijs 1647, ’s Gravenhage 1648, ’s Hertogenbosch 1652—56, Antwerpen 1661— 63, ’s Hertogenbosch. Leerl. van A. Blijenberch (1621), P. P. Rubens. I)e Grez; Bock-Rosenberg; Wurzbach II 710—711; Oud-Holland XLV (1928) i—i5> 200—209; Belgisch Biogr. Wdbk.; DelenPlantijn. THÜRER, Louis RICHARD (Genaturaliseerd Nederl. 4 Dec. 1897). Plaatsn. Teek. Stempelsn. Geb. Suhl (Thüringen) 23 April 1863; werkz. München, Bern, Innsbruck, Barmen, Keulen, Utrecht. Leerl. van Hugo Kolb (Suhl). Vorsterman v. Oyen-Dessinat. 16, 41- TIEER, de z. THIER, de. TIELE, JOHANNES CORNELIS. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Utrecht 9 Juli 1884; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage, Algiers, Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1903-05) Allebé, TIELENS—TOORENVLIET invloed van zijn oom F. P. ter Meulen. Raadgevingen van Van der Wéele en Fl. Amtzenius. Cat. Tent. Amsterdam 1927. Adres: „Gebr. Tollenaar, Anjeliersgracht". 1853. Cat. Tent. Amsterd. 1834, 527, 528; Muller-Hist. suppl. 6361 Ace; Hist. Avonden III177. llÜJLliJ\b, JOHANNES. Ets. Houtsn. Sch. Geb. Rotterdam 29 Mei 1869; werkz. Rotterdam. Leerl. Rotterdamsche Academie en van D. G. Ezerman (leeraar H.B.S., Rotterdam). De Kunst VIII (1913/16) 405-407 en X (1917/18) 187-188; Elsevier LUI (1917) 322-324; Holland Express IX (1916) 218219, 238-239, 262. TIL, N. van. Ets. Teek. Werkz. Dordrecht ? 1686. Wurzbach II 713. TILGER, L. Steenteek. Teek. Werkz. Amsterdam 1828-30. TIMMERS, H. C. Steenteek. Teek. "Werkz. 1926. TOL, H. Linoleumsn. Teek. Werkz. Rotterdam 1925. De Fakkel. TOLLENAAR, Antonie VINK-, Houtgr. Teek. Beambte bij het Buurtwezen. Geb. 1806, ov. Amsterdam 21 Juni 1875; werkz. Amsterdam. Medewerk, van zijn broeder D. Tollenaar Wz. Adres : „Gebr. Tollenaar, Anjeliersgracht”. 1853. Cat. Tent. Amsterd. 1834, 525, 526; MullerHist. suppl. 6361 Ac; Handschr. Bibl. Amsterd. I 205; Hist. Avonden III177. TOLLENAAR Wz., Dirk. Houtgr. Teek. Geb. 1808, ov. Amsterdam 5 Febr. 1858; werkz. Amsterdam. Medewerk, van zijn broeder A. Vink Tollenaar. TOLLENAAR, Johanna („Annie”). Steenteek. Teek. Werkz. Amsterdam 1913. TOM, Jan Bedijs. Ets. Sch. Geb. Boskoop 4 Maart 1813, ov. Leiden 18 Juli 1894; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van A. Schelfhout. TOMKINS, z. LE HEUX. TOMMANN, J. F. Ets. Teek. Werkz. ’s Gravenhage 1774-82? Kramm; Cat. v. d. Keilen 1644; v. Someren 738; Cust. Index I. TONGE, LAMMERT Leire van der. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 24 Febr. 1871, ov. Laren 11 Dec. 1937; werkz. Amsterdam-1903, Laren Juni 1903 volg., tijdelijk ook Drente, Gelderland, Brabant. Leerl. Rijksacademie (1894-98); Allebé, Dake en Van der Waay. Boon’s Magazijn XIII (1905) 401-411; Holland Express IX (1916) 344—347; Vrijdagavond II1 (1925) 251-253. TONNET, P. Ets. Teek. Werkz. XVIIIe eeuw. TOORENVLIET, Jacob (alias Jason). Zwartekunstgr. Ets. Sch. Teek. Ged. Leiden 1 Juli 1640, ov. Leiden ± 3 Jan. 1719 en begr. Oegstgeest; werkz. Leiden, Rome 1670, Venetië i 1673, Weenen 1678—79, Leiden vóór 1686 volg. Leerl. van zijn vader A. Toorenvliet (Glassch.). Doop Reg. Hooglandsche Kerk, Archief Leiden. Schönbrunner-Meder 704; De Grez; Gabelentz-Weimar I 29; Lugt II-Louvre; Hind TOORN—TRIGT IV; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil [1931) 73: Wurzbach II 716-717. TOORN, Dirk van der. Ets. Zwartekunstgr. Stippelgr. Teek. Zilversm. Geb. ± 1778, ov. ’s Gravenhage 28 Oct. 1811; werkz. ’s Gravenhage. Cat. v. d. Keilen 2431; Cat. Verloren 140; v. Someren 5601; Wurzbach II 717; Cat. Bibl. Rijksmus. Amsterdam II 243. TOOROP, Annie CAROLINE Pontifese („Charley”, (vroeger) FERNHOUTgeb. TOOROP). Steenteek. Drogenaald. Sch. Geb. Katwijk a/Z. 24 Maart 1891; werkz. Nijmegen, Bergen 1915, Laren Oct 1915-Jan. 16, Utrecht 1916, Bergen (N.H.). Autodidakt en leerl. van haar vader J. Th. Toorop, H. P. Bremmer (1916). Elsevier LXXXIX (1935) *~I4'- Sluyter; v. Hall-Repert. 16768-16781. TOOROP, JEAN Theodor. Steenteek. Ets. Drogenaald. (kl.). Houtsn. Teek. Aquarell. Sch. Kunstnijv. Geb. Poerworedjo (N.I.) 20 Dec. 1858, ov. Den Haag 3 Maart 1928; werkz. Leiden, Winterswijk, Delft 1879-80, Amsterdam 1880—82, Brussel 1882—83, Mechelen 1883-84, Brussel 1884-89 (ook Londen 1885, Parijs, ’s Gravenhage, Amerongen), Katwijk a./Z. 1890—92, Loosduinen 1892-95, ’s Gravenhage 1896-98, Katwijk 1898-1902, Amsterdam 1903-09 (zomers Domburg), Nijmegen 1909—18, ’s Gravenhage 19181928. Leerl. Polytechnische School (1879, P. C. D. Tétar van Elven, teekenen), Rijksacademie (1880-82, Allebé), Brusselsche Academie (1882, Portaels, schilderen). Onze Kunst I (1904) 175 en 1906, 176; L. Bosch 144-148; Cat. Tent. Amsterdam 1904; Cat. Eeretent. Amsterdam 1921; M. Viola, De 14 Staties van Jan Toorop te Oosterbeek, Den Haag 1921; A. Plasschaert, Jan Toorop, Amsterdam 1925; Wendingen II (1919) afl. 5 en 9 en IX (1928) afl. 3! Gouwe; Maandbl. v. Beeld. Kunst II (1925) 392; v. Hall-Repert. 16782-16931; Jaarb. Graf. Kunst 1918, 18-21; Plasschaert, Kritiek I (1904) 44-47; Veth-Caricatuur 255; Miek Jansen, Herinneringen aan Jan Toorop, Amsterdam 1934. TOP, z. BICKER. TÖPFER, Jr., Jan Andries. Ets. Sch. Ambtenaar. Geb. Amsterdam 30 Nov. 1792, ov. Amsterdam 10 Sept. 1841; werkz. Amsterdam. Weigel-Cat. 10563; Cat. Verk. Sch. Teek. Prent. J. A. Töpfer, Amsterdam 16 Nov. 1841 p. 36 n. 1.; Cat. v. d. Keilen 2432,' Wurzbach II 715. TRAP, Pieter Willem Marinus. Steengr. Teek. Steen-en Boekdr. 1848 volg- T ., Geb. Leiden 20 April 1821, ov. Leiden 20 Oct. 1905; werkz. Leiden. Groote collectie litho’s in het Prentenkabinet te Leiden. v. Stolk 23, 54i- 62S6, 7275. TRECK, J (an ?). Plaatsn.-Ets. Teek. Werkz. Amsterdam ? einde XVIIe eeuw. TRIGT, HENDRIK Albert van. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. Dordrecht 22 Oct. 1829, ov. Heiloo 6 Juni 1899; werkz. ’s Gravenhage 1844-53, Dordrecht 1854, ’s Gravenhage 1855, Parijs 1855-57, Antwerpen 1859-63, Dordrecht 1863-64, Antwerpen 1865, Amsterdam 1866, Oosterbeek 1866, Dordrecht 1867, Amsterdam 1867 -71, Hilversum 1871-79, Nijmegen, Haarlem. Raadgev. van J. E. J. van den Berg en J. D. Steuerwald, leerl. Haagsche Academie (1844—48 en later), T. Robert Fleury (Parijs), H. J. A. baron Leys (Antwerpen). Schotten- Teyler; De Grez; Wurzbach II 720; Vosmaer I (1881/85); v. Stolk 7937■ TRIGT, z. HOEVENAAR. TRIGT, J. van. Plaatsn. Teek. Werkz. ± 1650. Muller-Portr. 1819. W. Vaillant Zwartekunstprent door hemzelf. VEELWAARD—VITO IïïïS'k <28>-24 ^ a«u Fontaine Verwey (reg.); Oud-Holl. (193 200, v. Stolk, reg.; Dronckers-Waller, re, VEELWAARD Junior, Daniël. Plaatsn.-Ets. Kaartgr. Lettergr Geb. Amsterdam 15 Dec. 1796, o\ Amsterdam 9 Nov. 1868; werkz. Am sterdam. Leerl. van zijn vader D. Veelwaard (I) v. Stolk, reg.; Saakes-Naaml. 1818, 440 Wurzbach II f41, ’ VEELWAARD, Harmanvs (I). -riaatsn. Geb. Amsterdam 17 Aug. 1790, ov ir het buitenland 1813; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader D. Veelwaard (I). VEELWAARD, Hermanus (II) Kaartgr. Opzichter. Geb. Amsterdam 28 Jan. 1814, ov Amsterdam 9 Nov. 1872; werkz. Amsterdam 1839-44. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1826, pleisterkl. 1829) van zijn vader D. Veelwaard (I) T A. Daiwaille (teekenen). VEEN, de, z. CAMPEN, van. VEEN, Mr. Cornelis van. Ets. Teek. Advocaat. ?ev ™ravenhage ± 1602, ov. vóór Juli 1687; werkz. ’s Gravenhage 1656± 1687, ook Leiden 1622, 1638 Zoon van Mr. Pieter van Veen (sch. stadsadvocaat voor Leiden, pensionaris van den Haag). Weigel Cat. 9045; Cust Index I 137. VEEN, Gijsbert van (VENIUS). Plaatsn. Sch. Intendant. Munt Brussel? ?™Ldden ± 1562< ov- Brussel? + Weflf • Rome 1588> Venetië 1589, Brussel. Broeder van Otto en Mr. Pieter van Veen (schilders). Nieuw biogr. Woordenb. VI1207. if Steengr. Steenteek. Ets :) £ebT’ Le|d® 13 Juli 1831, ov. Leiden '• ca JT11860; werkz- Amsterdam 184750, Leiden 1858 volg. Leerl. Amsterdamsche Academie (1847- ■ SMkiïlffir 2436: V' Someren W v. VEEN, KAREL Johannes van. outsn. Sch. Teek. Boetseeren. e • Rotterdam 23 Aug. 1898; werkz. te Rotterdam (tot 1919) Parijs, Avianon, Perugia (half jaar) Veere. Leeri. van Franz Melchers, Herman Mees, Academie (v. Maasdijk) te Rotter- v- d. Boom; Wendingen IX (ios8) atl rn- 1‘Slfkiïff- *r"1 <&T>$ ‘ii. sevier LX VII (1924) 437-438. i-, V^EN, Jr., Nicolaus van der. Ets. Sch. Aquarell. Teek. Penteek. Geb Rotterdam 10 Jan. 1882; werkz. Rotterdam. Leerl van J. H. Weyns, A. Ph. Derkzen van Angeren. VEENHUYSEN, Jan Jansz. Plaatsn.-Ets. Uitg. Teek Ov. vóór 7 Febr. 1693; werkz. Amsterdam 1664-82. Adres : 16696 6erSte nieuwe dwars-straat Lely”. ?ƒ?£• P4t9K A0t' J’ Paarslaken 30 Nov. 1682, Archief Amsterdam. Wurzbach II 743. PkaEtfnN-E?sYSEN dC (J°nge) JAN jANSZ' Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1692—93. Zoon van Jan Jansz. Veenhuysen. Poorterboek (8) Johannes Veenhuysen 7 Febr. 1693, Archief Amsterdam. VEER, Elisabeth van der ( BAS”) Steenteek. (kl.). Teek. Sch. Geb. Schoonhoven 23 Juni 1887; werkz. s Gravenhage. Leerl. van B. A. Bongers, Haagsche Academie. Kroniek II (1916) 425-427; Bedrijf sreklame V (1918-1919) 303-307; Veth-Caricatuur 2oy* VEEN, Jan van der. VEGT—VELDE VEGT, J. A. SMIT VAN DER. Steenteek. Werkz. Groningen 1836. Muller-Portr. 2073. VEGTER, Klaas. Steenteek. Houtsn. Linoleumsn. Ets. Sch. Aquarell. Teek. Kunstnijv. Geb. Heeksterhuizen (Appingedam) 25 Sept. 1886; werkz. Groningen, Haarlem, ’s Gravenhage, Amsterdam, ’s Gravenhage. Leerl. Academie Minerva Groningen, School voor Kunstnijverheid Haarlem, Haagsche Academie. VELDE, Adriaen van de. Ets. Uitg. Sch. Teek. Ged. Amsterdam 30 Nov. 1636, begr. Amsterdam 21 Jan. 1672; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader Willem van de Velde den Oude, J. Wijnants, Ph. Wouwerman? Schilderde figuren in stukken van J. Hackaert, J. van der Heyden, M. Hobbema, Ph. Koninck, F. de Moucheron, J. van Ruisdael, W. van de Velde den Jonge, A. Verboom, J. Wijnants. Scholten-Teyler; De Grez; Schmidt-München 112; Pauli-Bremen II 29 en III 30; Schönbrunner-Meder 295> 1216, 1422; Cat. v. Eeghen; Cat. Welcker; v. Hall-Repert. 17026—17036; Weigel-Handz. 8503—8513; Eisenmann-Habich III 19• Freund-Darmstadt 119 en 219; Becker-Hofstede de Groot; Woermann-Dresden IX 20; Moes-Teekeningen 82; Nieuw biogr. Woordenb. 12971300; Lugt-Dutuit; Lugt II-Louvre; Hind IV; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 74—75Manteuffel; Bock-Graphik 406; Pierpont Morgan 221—224; Fairfax Murray 149-152; Singer-Friedrich August 803; Wurzbach II 748-750; Manteuffel, Velde; v. Stolk, reg.; Kat. Deiker; DronckersWaller No. 1330; Bosch tot Rembrandt I43-I44- VELDE, A. van de. Ets. Teek. Werkz. ± 1750. VELDE, Charles William Meredith VAN DE. Kaartsteengr. Aquarell. Teek. Sch. Dir. Hydr. Bur. Batavia. Zeeofficier*. Geb. Leeuwarden 4 Dec. 1818, ov. Menton 20 Maart 1898; werkz. o.a. Batavia 1840-42, Palestina 1848, 1851-52, Genève 1856-57, La'usanne 1858-60, Syrië 1861, Genèvé 1862—70, Versailles 1870— 71, Genève 1872-73, Besangon 1882-98. Eigen Haard 1898, 764—766; Tijdschr. Aardr. Gen. 1900, 94; Scholten-Teyler; Brun-Lex.; Wurzbach II 75°~751 • Cat. Tent „Batavia” Amsterdam 1919, 64, 210; Nieuw Biogr. Woordenb. VII1225—1226. VELDE, Esaïas van de. F fc Qrh T*paV Geb. Amsterdam ± 1590, begr. ’s Gravenhage 18 Nov. 1630; werkz. Amsterdam?, Haarlem 1610-18, ’s Gravenhage 1618-30. Zoon van Jan van de Velde (Kalligr.), neef van Jan van de Velde. Leerl. van G. van Coninxloo ? Schilderde figuren in stukken van B. van Bassen, e.a. v. Hall-Repert. 17039-17040; ScholtenTeyler; De Grez; Burchard-Rad.; Handz. Stddel V 10; Becker-Handzeichnungen 22; Pauli-Hamburg I 10; Pauli-Bremen I 28; Cat. Deiker; Schönbrunner-Meder 56, 1030, 1248; Leporini 230; Veth; Manteuffel; Budde-Düsseldorf; Becker-Hofstede de Groot Woermann-Dresden VII 7/ Moes-Teekeningen 83-84; Exhibition-London 1929; Henkel; Lugt II-Louvre; Hind IV; Bock-Rosenberg; Nieuw biogr. Woordenb. IX 1163— 1165; London, V. a. A.; Cat. v. Eeghen; Bock-Graphik 372; Fairfax Murray 117; Cat. Welcker; Singer-Friedrich August 804805; Wurzbach II 751-752'- v- G-elder-v. d. Velde; Hoogewerff-Buchelius; ManteuffelVelde; Grosse-Landschaft; Cat. Tent. Teek. Amsterdam, Prentenkab. i9I7i v- Stolk, reg; Veth-Caricatuur 67; Bosch tot Rembrandt 40. VELDE, Henri van de. Drogenaald. Ets. Teek. Sch. Pastel. Geb. Amsterdam 11 Febr. 1893; werkz. te Amsterdam, Parijs, Florence, Genua, Laren, Blaricum. Leerl. v. Acad. Beeld. Kunsten te Amsterdam (Der Kinderen). Elsevier LXXV (1928) 220-222; De Kunst XXV (1929-1930) 134-135- VELDE, Jacob VAN DE. Prentteekeninggr. Aquatint. Teek. Kunstverz. Begr. Amsterdam 19 Oct. 1780; werkz. Amsterdam 1766-80. VELDE—VELDHEER z,oon van Frans van de Velde (Kunst verz.). Begr. Reg. (1098), Archief Amsterdam v. Heinicken-N achr. II 47: Cat. v. d. Dus373 n 5620; Cat. Verk. Teek. er, Prent. J. v. d. Velden, 3-12-1781 te Amsterdam; Cat. Winckler II 6115; Cat v Buren p. 200 n. 124-135; Füssli II; j ' A . Jochems „Amsterdams oude burgervendels" Amsterdam 1888, 108; Hind IV; Wurzbach 752* VELDE, Jan van de (VELDE Junior VAN DE VeLDIUS). J ’ Ets. Plaatsn. Uitg. Penteek. Teek. Geb. Rotterdam? (Delft?) 1593, ov. Enkhuizen 4 Oct. 1641; werkz. Haarlem 1613-35, Enkhuizen 1636 ?-41. Leerl. van Jacob Matham (1613-17). Zoon van Jan van de Velde (Kalligr.) vader van Jan van de Velde (Stillevensch.), neef van Esaias van de Velde Haarlem?^ 4 0ct' 164'/. G. v. Gelder „Jan van de Velde" ’s-Gravenhage 1933; Nieuw biogr. Woordenb. yi Tjl67~Il69; Maandbl. Beeld. Kunst i(*935) 328; Bock-Graphik 373; v. HallRepert.17043-17047; Veth-Caricatuur 106; o osen tot Rembrandt 41. ^ v ajn UTRECHT) Jan van Hamerw. Plaatsn. Aquatint. Kaarter- Teek. Zilversmid. Uitdrager 1642 Geb. Utrecht vóór 1610, ov. 6 Juni 1686; werkz. Amsterdam 1630-36 Haarlem 1642-43, Stockholm ± 1650-53 Engeland? ± 1655?, Haarlem. Gildeplaat meesterteekens Goud- en Zilversmidsgilde, Archief Amsterdam. Bayle Gener. Dictionary Engl. transl. 17341741 V p. 131 (Evelyn Ms. ± 1661-1662) E. Evans. Cat. of engr. British portr. Lon- r£^8téc5?) I47i2- 14743: Kramm 1686, 1693- V. d. Willigen 304; Cat. v. Kaathoven II 1175; Smith-Portr. XXXII £***'■ Franken-v. d. Velde p. 190-102’; Cat. Verloren 68; v. Someren 5120, 5907- PoZW- 11243 (89)- 25651 (o)- ODonoghue-Bnt. Portr. I 528 III 3TT9i?}etf0nJn0iÜse-1lr VI 223: v- Wurzbach j 734• Handz. Stadel VII10; J. G. v Gel- Mn,;’/an Tn Vllde" 77 (noot 1); Hüber- Rrfl-,a80/ Fromley, Cat. of engrav. British portraits, London 1793, p. qa t 77 • ¥-uher et Rost V p. 341 no. 8, 11; J. ‘CauïGalcographiana London 1814 82- Fmss/i ƒƒ 2066 (zie Joh. v. d. Velde); de Laborde 358; Nagler-Lex XX, p. 39 Nr. 2, ' mJ? nn I3: Weigel-Cat. IV 18570- Mnller-Portr. 4877-4878; Hind-Hist of . mrtrbJ i69> 259, 267, 300; Bredius und tlirschmann AT t ; Print Colt. 165; &euffel-3 * 5 * * *vélde htiman' VELDE, Fons van der. Steenteek. Sch. Teek Ov. Leiden 5 Nov. 1936; Belg van afkomst, die zich sinds den wereldoorlog te Leiden gevestigd heeft. c VEEPEIL PlETER CORNELIS VAN DEN. Steenteek. Teek. Sch. 2 Febr‘ 1806> ov. Utrecht 3 Dec. 1828; werkz. Utrecht. Leerl. van C. Kramm. Kramm; Adelsb. 1918, i7o. VELDEN, Petrus van der. Steenteek. Steendr. Sch. Geb. Rotterdam 5 Mei 1837, ov. Christchurch (N. Zeeland). 18..; werkz. Rotterdam-1868, Berlijn 1869 Dordrecht 1870, Rotterdam 1872-74 's Gravenhage 1876-88, Christchurch’ Leerl. Rotterdamsche en Berlijnsche Academies. Adres: „Zijdeman & van der Velden, Steendrukkerij . Rotterdam. 1864. VELDENER, Jan („VELDENAER”) Houtsn. Uitg. Teek. Boekdr. Lettersn. Boekb. ï*?* Wüjzburg, Keulen?, Leuven 1473-76, Utrecht 1478-81, Kuilenburg 1483-84. Wurzbach II 757; Nieuw biogr. Woordenb IK II73. ttveldheer. Jacobus Gerardus. Houtsn. (kl.). Ets. Steenteek. Teek. och. Schrijv. Geb Haarlem 4 Juni 1866; werkz. Haarlem-1891, ’s Gravenhage 1891 -92 Parijs 1895, België (Visé) 1896-98Beieren (Neurenberg) 1903-04, Berge11 Lafen Sept. 1914-^-Maart 9 Bergen 1919-20, Blaricum Sept. 1920, Ascona. Leerl. Haagsche Academie (1890) Graphische Künste XXV (1902) <-IOv. d. Boom; Wendingen IX (1928) afl. 10 ■ Elsevier XXIX (1905) 75-84; Hollandsche VELDHUIS—VERBRUGGE Revue XI (1906) 314-324; De Witte mier III (1913/14) 5-10; Veth-Teek. 160, 182-185; Avermaete 120; Maso Finiguerra II (1937) 133- VELDHUIS, H. Houtsn. Werkz. ± 1892. VELDHUYZEN, Johannes Hendrik. Qfppnprr Geb. Amsterdam 23 Oct. 1831 ;werkz. Amsterdam. Zoon van P. Veldhuyzen, broeder van Gerrit Veldhuyzen (sch.). VELDHUYZEN, Pieter. Steenteek. Steendr. Teek. Sch. Teekenmeester. Geb. Baam ± 1806, ov. Amsterdam 25 Mei 1841; werkz. Weesp 1829-30, Amsterdam 1830 volg. Medew. van J. A. Daiwaille. VELSEN, z. SLAGER. VELTENS, Johan Diderik Cornelis. Steenteek. Teek. Sch. Teekenmeester. Geb. Amsterdam 18 Juni 1814; werkz. Amsterdam—1891, Hilversum 1891. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1824, pleisterkl. 1829). Cat. Tent. ’ s-Gravenhage 1847, 441 ■ VELTHUYSEN, Barent. Zwartekunstgr. Ets.-Plaatsn. Uitg. Plaatdr. Werkz. Amsterdam ± 1700. Adres: „op de Zeedijk by de Stórm-steeg”. Wurzbach II 758. VELIJN, Philippus. Plaatsn.-Ets. Plaatsn. Stippelgr. (kl.). Ets. Aquatint. Geb. Leiden 31 Jan. 1787, ov. Amsterdam 4 Mei 1836; werkz. Leiden, Amsterdam, Parijs 1805—i 13, Amsterdam ± 1813 volg. Leerl. Stads-Teekenacademie Leiden A. Delfos. Konst en Letterbode 1836 I 338-339- Wurz back II 758; Fontaine Verwey 101, 126 v. Stolk, reg.; Dronckers-Waller, reg.; Nieut biogr. Woordenb. X1086. Waller, Graveurs VEN, JAN CORNELIS VAN DER. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Aquarell. Pastel- en Penteek. Geb. Amsterdam 3 Febr. 1896; werkz. Amsterdam, Breda, Rotterdam, Arnhem,, Ede, Amsterdam (Laren JuniNov.'l917), 's Gravenhage. Leerl. van K. van Leeuwen, Amsterdamsche Academie (1915-18). Op de Hoogte XXI (1924) 204-206; Kroniek XII (1926) 215-216; Maandbl. Beeld. Kunst VIII (1931) 25. VEN, Paul van der. Ets. Penteek. Sch. Geb. Amsterdam 30 Oct. 1892; werkz. Arnhem, Amsterdam. Autodidakt. VENIUS, z. VEEN, van. VERBEECK, Pieter Cornelisz (VERBEECQ). Ets. Sch. Teek. Geb. Haarlem 1600, ov. Haarlem? ± 1652/54; werkz. Haarlem-1634, Alkmaar 1635, Amsterdam? 1639?, Haarlem 1643-45. Zoon van Cornelis Verbeeck (zeesch.), Navolger van Rembrandt (etsen) . Scholten-Teyler; Bock-Rosenberg; Hind IV; Lugt II-Louvre; Wurzbach II 761-762; Isarlov-Rembrandt; Nieuw biogr. Woordenb. X1090. VERBEKE, J. E. Steengr. Plaatsn.-Ets. Teek. Leer. Ornam. Haagsche Academie. Werkz. ’s Gravenhage 1825-45? Muller-Portr. 3982; Kramm. VERBOOM, Adriaen Hendricksz (VER BOOM). Ets. Sch. Teek. Geb. Rotterdam ± 1628, ov. Amsterdam? na 1670; werkz. 1653-na 1670, ’s Gravenhage 1663, Amsterdam 1667. Figuren in zijne schilderijen door J. Lingelbach, A. van de Velde. Scholten-Teyler; De Grez; Bock-Rosenberg; Hind IV; Lugt-Dutuit; Wurzbach II 762- 763- VERBRUGGE, Gijsbrecht (VER BRUGGE). 22 VERBRUGGHE—VER HUELL Zwartekunstgr. Sch. Geb. Leiden 12 Juli 1633, ov. Delft 24 Jan. 1730; werkz. Leiden, Delft 1667 -1730, tijdelijk Londen. Leerl. van G. Dou. Wurzbach II 763-764. VERBRUGGHE, CHRISTINA Wil- HELMINE FRANfOISE JoSÉPHINE VAN DER MEER DE WALCHEREN, geb. Steenteek. Teek. Kunstnijv. Geb. Vlissingen 10 Aug. 1876; werkz. Holland, Frankrijk, Holland, reis Italië. VERBURGH, CORNELIS Gerrit. Steenteek. Sch. Teekenleeraar. Ged. Rotterdam 20 Aug. 1802, ov. Rotterdam 30 Sept. 1879; werkz. Rotterdam. Leerl. van H. van de Sande Bakhuyzen. VERBURGH, H. Kaartgr. Werkz. Groningen 1774. VERCRUYS, Theodor (DELLA CROCE, alias SÖNNESCHYN). Plaatsn. Teek. Werkz. Florence 1707-26. Wurzbach II 773—774. VERGEER, Johannes Nicolaas Antonius. Ets. Sch. Pastelteek. Geb. Bodegraven 14 Juni 1894; werkz. Bodegraven, Roelofarendsveen, Utrecht 1924 volg. Leerl. van C. E. Heynsius (1916, etsen). VERHEES, ARNOLD Cornelis. Houtgr. Geb. 's Hertogenbosch 2 Febr. 1859; werkz. ’s Hertogenbosch. Leerl. van houtgraveer inrichting H. Bogaerts (1874-81), J. Walter (1881— 85). VERHOEK, J(OHANNES?). Ets. Teek. Werkz. Amsterdam 1726. Wurzbach II 769 (als Jacob Verhoek). VERHOESEN, Albertus. Ets. Steenteek. Uitg. Sch. Stadsteekenmeester. Geb. Utrecht 16 Juni 1806, ov. Utrecht 24 Febr. 1881; werkz. Hilversum 1824— 25, Utrecht 1827—34, Amersfoort 1834— 53, Utrecht 1853-81. Leerl. van B. van Straaten, J. van Ravenzwaay, P. G. van Os, B. C. Koekkoek. Wurzbach II770; v. Stolk, reg.; Veth-Caricatuur 193. VERHOEVEN, CORNELIS Evert („Kees”). Houtsn. Ets. Teek. Geb. ’sGravenhage 28 Maart 1901; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. VER HUELL, Mr. ALEXANDER Willem Maurits Carel. Steenteek. Ets. Teek. Sch. Schrijv. Geb. Doesburg 7 Maart 1822, ov. Arnhem 28 Mei 1897; werkz. Leiden 184049, Rotterdam, Arnhem 1850 volg. Leerl. van F. Montauban van Swijndregt, C. H. van Amerom. Zoon van Q. M. R. Ver Huell. Kunstkronijk 1851, 1883; Muller-Hist. (reg.); Cat. v. d. Keilen 2443—2430; Alg. Nederl. Familieblad 1887, 154; v. Stolk, reg.; v. Someren 5754; Muller-Cat. Lith. 789—801; Eigen Haard 1892, 148; Wapenheraut 1897, 2351 Elsevier XV (1898) 33; Geldersche Volksalmanak 1898; Letterk. Levensber. 1898, 171; P. Gouda Quint, Cat. v. alle platen en teek. van Mr. A. Ver Huell, Arnhem 1900; Veth-Teek. 209; Verviel}alt. Kunst IV 232; Ned. Spectat. 1907, 422; J. Dyserinck, Mr. Alexander Ver Huell, Leiden 1907; Zwierzina-Penningen III 988; Nieuw Biogr. Woordenb. III 1286— 1287; Scholten-Teyler; van Hall-Repert. 17101^17113; Veth-Caricatuur 198; Dronckers-Waller, reg. VER HUELL, QUIRIJN Maurits Rudolph. Steenteek. Teek. Aquarell. Sch. Schrijv. Botanicus. Entomoloog. Schout bij Nacht. Geb. Zutphen 11 Sept. 1787, ov. Arnhem 10 Mei 1860; werkz. N. Indië, Rotterdam 1822-50, Arnhem 1850-60. Konst en Letterb. 1860, 136; Letterk. Hanlel. 1860, 453; Nederl. Magazijn 1860; Kramm; v. d. Aa; Muller-Hist. (reg.); Alg. VERINGA—VERSCHURING Ned. Familieblad 1887, 154/ p- fouda Ouint, Cat. v. alle platen en teek. v. Mr. A. VerHuell, Arnhem 1900, 40; Nieuw Biogr. Woordenb. III 1291-1293: »• Stolk *3*4. 6854• < < VERINGA, J. I Houtsn. Kleurenhoutsn. Tijdgenoot. VERKOL JE, Johannes (I) (VERKOLYE). Zwartekunstgr. Uitg. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 9 Febr. 1650, begr. Delft 8 Mei 1693; werkz. Amsterdam1672, Delft 1673-93. ' Leerl. van J. A. Lievens (6 maanden). Wurzbach II 771-772: Bode-Valentiner 45; Moes-Teekeningen 85; Bock-Rosenberg. VERKOLJE Johannes (II). Zwartekunstgr. Ets. Sch. Kunstverz. Makelaar. Geb. Delft? na 1673, begr. (Nieuwe Kerk) Amsterdam 21 Maart 1755; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader J. Verkolje (I). Beer. Reg. (1059), Archief Amsterdam. Houbraken III 285: Cat. Verk sch. pr. Joh. Verkolje, Amsterdam 24 Oct. I7°3Cat. v. d. Dussen p. 211 n. 1781-1782; Wurzbach II 772. VERKOLJE, Nicolaas. Zwartekunstgr. Houtsn. Uitg. Sch. Xcck Geb. Delft 11 April 1673, ov. Amsterdam 21 Jan. 1746; werkz. Delft, Amsterdam 1700-46. Leerl. van zijn vader J. Verkolje (I). Scholten-Teyler; De Grez; Weigel-Handz. 8532; Woermann-Dresden IX 25; Lugt 11Louvre; Bock-Rosenberg; Fontaine Verwey (Ree.); Hind IV; Bock-Graphik 424; Wurzbach II 772-773; Arch. Zeichn. Künste XIV (1868) 99-115, 271; v. Stolk 302 6. VERKRUYS, z. VERCRUYS. VERLINT, Hendrik. Steenteek. Teek. Geb. Leiden 23 Nov. 1846, ov. Leiden 17 Nov. 1918; werkz. Leiden-1887, Amsterdam 1887-89, Haarlem 1889-90, Amsterdam 1890—93, Zwolle 1893—96, Amsterdam 1896—98, Leiden 1898 volg. VERMEER, z. MEER, van der. VERMEULEN, ANDREAS Francis- CÜSjOSEPHUS. 1 c, teenteek. Kaartsteengr. Teek. Sch. teendr. reb. Lillo 20 Dec. 1821; werkz. Breda 853-82, Teteringen 1882. fedew. van A. G. Apol Jr. duller-Hist. suppl. 7207A; G. v. Steyn, redenkb. Acad. Breda 1903, CXV1. VERMEULEN, H. „inoleumsn. Teek. Verkz. 1927.- VERMEYEN, Jan Cornelisz (MAIUS, DE MAYO EL BARBUDO”, „BARBA LONGA”). Ets. Sch. Teek. Eeb. Beverwijk ± 1500, ov. Brussel 1559; werkz. Italië, Brussel (± 1525), yele reizen o.a. Augsburg 1530, Spanje 1534 volg., Tunis 1535. Bock-Rosenberg; Kurt Steinbart in „Marburger Jahrbuch für Kunstwissenschaft Band VI (1931); Benesch-Wien; Hind V, Oud-Holland XLIV (1927) i59/n^74: Cat. Tent. Ter. Bosch. Rotterd. 1936:. Wurzbach. II 718-780; Friedldnder, Altniederl. Malerei; v. HcUl-RcpBYt 17250—1725&• VERMIJNE, JOHANNA Louise An- TOINETTE. Ets. Houtsn. Teek. Geb. ’s Gravenhage 30 April 1886; werkz. 's Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie, leiding van Ch. L. Ph. Zilcken (1908 volg.), I. Israels. VERPY. Steenteek. Steengr. Werkz. Amsterdam 1836. VERSCHOR, Karel Jansz. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1614-15. Cat. Geschiedk. Overijsselsche Tent. Zwolle 1882, n. 207-208; Wurzbach II 781. VERSCHURING, Hendrik. Ets. Sch. Teek. Raad 1675. Schepen 1681, 1682. Ged. Gorinchem 2 Nov. 1627, verdron- VERSCHURING- •VERSTIJNEN ken bij Dordrecht 26 April 1690; werkz. Gorinchem, Utrecht 1640-46, Italië (± 1647, acht of tien jaren), Gorinchem 1657-90. Leerl. van Dirck Govaertsz. (Gorinchem), J. Both (Utrecht, 1640-46). Medew. van P. Jsz. van Asch. Doopreg. Gorinchem, Rijksarchief ’s-Gravenhage. Scholten-Teyler; De Grez; SchönbrunnerMeder 68i; Handz. Stadel XX io; Hind IV; Lugt-Dutuit; Lugt II-Louvre; WeigelHandz. 8335; Bock-Rosenberg; de BarciaMadrid; Wurzbach II 781—782. VERSCHURING, Willem. Zwartekunstgr. Uitg. Sch. Schepen 1681-82, 1703-05-10 -12, -14 -19 -21 -24. Ontvanger Gem. Landsmiddelen. Ged. Gorinchem 25 Sept. 1660, begr. Gorinchem 11 Maart 1726; werkz. Gorinchem, tijdelijk Delft. Leerl. van zijn vader H. Verschuring, J. Verkolje (I). Doop en Begr. Reg. Groote Kerk Gorinchem, Rijksarchief ’s-Gravenhage. Wurzbach II 782. VERSCHUUR, Wouterus. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 11 Juni 1812, ov. Vorden 4 Juli 1874; werkz. ’s Gravenhage, Doom 1842, Amsterdam 1846-56, Haarlem 1861-68, (ook Brussel 1867), Amsterdam 1873-74; reizen Brabant, Hannover, Gelderland. Leerl. van P. G. van Os, C. Steffelaar. Medew. van P. C. Christ. Scholten-Teyler; De Grez; Hind IV; Wurzbach II 781; Ned. Spectator 1874, 263; Kunstkronijk XVII (1873) 27-28; Nieuw biogr. Woordenb. X 1098. VERSLUYS, A. J. Houtsn. Tijdgenoot. VERSPUY, Gijsbertus Johannes. Steenteek. Ets. Sch. Teek. Bakker. Geb. Gouda 11 Aug. 1823, ov. Gouda 30 Nov. 1862; werkz. Gouda. Leerl. van C. Borsteegh, J. E. B. Tert>eek. Wurzbach II 783; v. Stolk 7992. VERSTEEGH, Jacobus. Ets. Teek. Ov. Jutfaas ± 1816; werkz. Utrecht 1760. Gezichten-Gelderland 43; De Grez; Fontaine Verwey 171; Wurzbach II (i.v. Verstegen II)Voorloopige Lijst van Monumenten V 2 (Den Haag 1928) 36. VERSTEEGH, P. Houtsn. Teek. Landmeter. Werkz. Utrecht 1781. Enschedé-Fond. 281, 292. VERSTER, Cornelis Willem Hendrik. Steenteek. Wapenteek. Geb. Leiden 25 Mei 1862, ov. Driebergen 22 Dec. 1920; werkz. Hilversum, Driebergen. VERSTER VAN WULVERHORST, Florentius Abraham. Steenteek. Teek. Administr. Mus. Nat. Hist. Rentmeester. Rijnland. Geb. Boxtel 12 Sept. 1826, ov. Leiden 8 Sept. 1923; werkz. Leiden. VERSTER, FLORIS Henrik. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Leiden 9 Juni 1861, ov. Leiden 21 Jan. 1927; werkz. ’s Gravenhage, Brussel, Leiden. Leerl. van G. J. Bos (H. B. S.), lessen van G. H. Breitner (1878-79), leerl. Haagsche Academie (1879-82), A. Bourson (half jaar). H. P. Bremmer e.a., Floris Verster, volledige gêillustreerde Catalogus, Utrecht 1928; Cat. Tent. Verster te Leiden 1927; C. Veth, Floris Verster, Amsterdam 1912; v. Hall-Repert. 17268-17293; Veth-Teek. 173-174; Plantenga. VERSTRAELEN, Hendrick Jansz. Kaartgr. Uitg. Boekverk. Landmeter. Werkz. Utrecht 1598-1614. VERSTRAELEN, Jan Hendricksz. Plaatsn. Werkz. Utrecht 1622-34. Zoon van Hendrick Jansz. Verstraelen. >. Stolk 1619. VERSTIJNEN, HENRI Cornelis Gerard Marie. VERTIN—VETH Steenteek. Teek. Pastelteek. Aquarell. Sch. Beeldh. Kunstnijv. Geb. Soekaboemi (N. I.) 9 Juli 1882; werkz. Soerabaya, Semarang, Gemert, Arnhem, Teplitz (Bohemen), Arnhem, Maastricht 1904-18, ’s Gravenhagel918 volg. Leerl. van J. H. Geerlings (Teekenschool, Arnhem). Op de Hoogte XXVI (1929) 108-112; H. Stijnen, Satyrieke dierstudien. Een serie oorlogsteekeningen, Amsterdam 1918. VERTIN, PETRUS Gerardus. Steenteek. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 21 Maart 1819, ov, ’s Gravenhage 14 Sept. 1893; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1839-40, B. J. van Hove). Medew. van Ch. Rochussen. De Grez; Wurzbach II 784. VERVEER, ELCHANON Leonardus, Houtgr. Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. ’s Gravenhage 19 April 1826, ov. ’s Gravenhage 24 Aug. 1900; werkz. ’s Gravenhage, tijdelijk Brussel 184445. Leerl. Haagsche Houtgraveerschool (± 1841), Haagsche Academie (1841-44 en 1846-48), werkz. bij Huart (1844, houtgr., Brussel), leerl. van zijn broedei S. L. Verveer, H. F. C. ten Kate. Medew. van R. Bumier. Tent. ’s-Gravenkage 1847, 454■ Cat. v. d Keilen 2455*^457; Gram; v. Somerer •3225*, 5791» 5793» 5794* Mullct-CcU. JLtth 810; Elsevier VI (1893) r—18; Marius 383 Scholten-Teyler; Die Haghe 1904,122,1905 70, 86, 1907, 215; Plasschaert-Schilderk 326; Hist. Avonden III 177; Eigen Haard 896, 288; Veth-Caricatuur 209. VERVEER, MOSES Leonardus („Mauritz”). Houtgr. Sch. Fotograaf. Geb. ’s Gravenhage 7 Mei 1817, ov ’s Gravenhage 23 Maart 1903; werkz ’s Gravenhage. Medew. van zijn broeder S. L. Verveel Tent. ’s Gravenhage 1847, 454 en 1861, 49‘ v. Someren; Die Haghe 1904, 1906, i9°j 1918. VERVEER, SALOMON Leonardc („Samuel”). Steenteek. Ets. Sch. Aquarell. Geb. ’s Gravenhage 30 Nov. 1813, ov. ’s Gravenhage 5 Jan. 1876; werkz. ’s Gravenhage, reizen Rijnstreek 1835, Frankrijk 1837. Leerl. Haagsche Academie (1839-43, B J. van Hove). Medew. van zijn broeder M. L. Verveer Ned. Spectat. 1876, 41; Gat. v. d. Keiler 2458; Eigen Haard 1880, 215—218; Gram. Kunstkronijk XVII (1875) 9I~93l v. So meren 5788-5797; Elsevier XIX (1900 289-302; Marius 363; Scholten-Teyler Wurzbach II 785; Die Haghe 1904, 122 1905, 54, 58, 65, 124, 1906, 394; Veth Teek. 190, 192; Plasschaert-Schilderk. 326 De Grez; Nederl. Kunstbode IV (1877) 86 V HKWr. X , Xi.JB.Jis. Ets. Steenteek. Houtsn. Teek. Aquarell. Sch. Geb. Amsterdam 20 April 1900; werkz. Zandvoort, Santpoort (ook Amsterdam Jan. 1922-Juni 23). Leerl. van H. F. Boot. VERWEY, LAUKEJNi xienri. Ets. Teek. Sch. Geb. Sidoardjo (Java) 2 Oct. 1884, ov. Maarssen 4 Oct. 1913; werkz. den Haag, Maarssen. Leerl. Haagsche Academie (1903-06), Autodidakt in ’t schilderen. Elsevier XL VI1913, 482-484: Eigen Haard 1911, 212-215; De Witte mier III (1913/14) 204-205. VETH, Anne CORNELIS. Steenteek. (kl.). Teek. Schrijv. Geb. Dordrecht 3 Maart 1880; werkz. Bussum, Berlijn, 1906-07, Amsterdam, Voorburg 1923 volg., Den Haag. Leerl. van zijn oom Dr. J. P. Veth, M van Regteren Altena, Adolf Meyer. Veth-Caricatuur 284. VETH, Dr. JAN Pieter. Steenteek. Ets. Teek. Sch. Schrijv Hoogleeraar Rijksacademie 19. .—25. Geb. Dordrecht 18 Mei 1864; ov. Am sterdam 1 Juli 1925; werkz. Amsterdan (ook Dongen, Laren), Bussum 18881924, Amsterdam 1924—25, vele reizen Leerl. Rijksacademie (1880-85, Allebé) VETTER—VINCKBOONS Medew. van Dr. A. J. der Kinderen (1897), M. van Regteren Altena. J. Huizinga „Leven en werk van Jan Veth” Haarlem 1927; Maandbl. Beeld. Kunst II (1925) 186-187; Handel- Mij. Ned. Letterk. 1925—1926; v. Hall. Repert. 1731217335- VETTER, Hendrik Hermanus. Steenteek. Uitg. Teek. Sch. Apotheker. Geb. Gouda 21 Oct. 1791, ov. Delft 20 Januari 1865; werkz. Gouda, Delft. Roterod. Illustr. I 212, 220. VIANEN, Adam van. (DE VIANA). Plaatsn. Kaartgr. Teek. Goudsm. Drijver. Keurmeester 1606, 1607, 1610. Deken in 1615. Overluid Utrecht 25 Aug. (O.S.) 1627; werkz. Utrecht 1593-1627. Leerl. van zijn vader Willem van Vianan, broeder van Pauwel van Vianen. Volgens J. A. Kryt in Alg. Handelsblad 12-9-1937: ov. tusschen 27 Aug. en 3 Sept. 1627 enbegr. in de St. Pauluskerk. Tijdschr. Utrecht VIII (1842) 361—376; Wurzbach II 786; Zülch-Ohrmuschel (reg.); v. Stolk 2054. VIANEN, Jan van. Ets. Kaartets. Teek. Werkz. 1680-na 1710, Utrecht, Haarlem 1703. Wurzbach II 787; Fontaine Verwey (Reg.); v. Stolk, reg; Dronckers-Waller No. 515. VIANEN, Pauwel van (Paulus). Hamerw. Drijver. Goudsm. Sch. Teek. Geb. Utrecht, ov. Praag ± 1618/19; werkz. Utrecht, Florence Rome, München 1596-99, Praag 1603P-09, Utrecht ± 1610, Praag 1612 volg. Leerl. van zijn vader Willem van Vianen, Comelis Elertz. Wurzbach II 787—788; Weigel-Handz. 8536 a-b; Benesch-Wien; De Grez; Budde-Düsseldorf; Lugt II-Louvre; Bock-Rosenberg; Zülch-Ohrmuschel (reg.); Jahrb. Kunsthist. Slgn. Wien XV (1894) 60-102. VIEGERS, Bernardus. Ets. Teek. Geb. ’s Gravenhage 17 Dec. 1886; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. VIEJOU, A. Steenteek. Werkz. ’s Gravenhage i 1847-55? VIGNON, de, z. ALPHEN, van. VILLENEUVE, J. DURAND DE-. Steenteek. Sch. Teek. Werkz. Amsterdam. 1818-42. Cat. Tent. Amsterdam 1818, 276; Cat. Tent. Kunstw. 1831,127, 689, 690. VILSTEREN, Joannes van. Zwartekunstgr. Sch. Teek. Dichter. Werkz. Amsterdam 1740-56. Wurzbach II 790. VINCENT, Anna PICART, geb. Ets. Uitg. Geb. Angoulême (Frankrijk) ± 1684/85, ov. Amsterdam 5 Maart 1736; werkz. Amsterdam. Echtgen. (1712) van B. Picart. Adres: „Chez la veuve de Bernard Picart sur le Cingel a 1’Etoile”. 1733-36. Trouw Reg. (548) 9 Sept. 1712, Archief Amsterdam. VINCENTIUS, Willem (Guillelmey). Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage ? 1736; werkz. ’s Gravenhage? 1761-66? Obreen-Arch. V, 161; Bredius u. Hirschmann 279. VINCKBOONS, David. Ets. Sch. Teek. Glassch. Miniatuursch. Ged. Mechelen 13 Aug. 1576, ov. Amsterdam 1629; werkz. Amsterdam 1591— 1629. Leerl. van zijn vader Philips Vinckbooiis. 'Scholten-Teyler; De Grez; Hind V; BuddeDüsseldorf; Amtliche Berichte XXXI (1909 —1910) 295—297; Henkel; Bock-Rosenberg; v. Stolk 1030, 1059,1060, 1249, 1340, 3348; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 76; FreundDarmstadt 209; Stift und Feder 1927, Nr. 17, 84, 85 en 1928 Nr. 21 (Darmstadt); Cat. Deiker; Burchard-Rad.; Pauli-Hamburg II 12; Flechsig-Brunswijk 67—68; Wurzbach II 790—792; Cat. Welcker; London V. a. A.; Bock-Graphik 369; v. Gelder-Velde (reg.); Veth-Caricatuur 66; Nieuwbiogr. Woordenb. X1109-1110; Delen-Plantijn. VINGBOONS—VINNE VINGBOONS, Johannes. Kaartgr. Plaatsn. Uitg. Teek Geb. Amsterdam ± 1616/17?, ov. ± 1670?; werkz. Amsterdam 1645-64. Broeder en medew. van Justus en Philips Vingboons (bouwmeesters). Leupe 573; Oud-Holl. (1909) 198 e.v.; Meded.Hist. Inst. Rome IV (1924) 233-260. De Grez; Wurzbach II 792- VINK, z. TOLLENAAR. VINKELES, Abraham. Steenteek. Steengr. Ets.-Plaatsn. Uitg. Teek. Penteek. Aquarell. Steendr. Geb. Amsterdam na 1780; werkz. Amsterdam 1815-18, Weesp 1820, Rotterdam 1825—30 (Brussel 1827), Amsterdam 1830-41. Leerl. en medew. van zijn vader K. Vinkeles. Medew. van Pinte. Bever en Vinkeles-Amsterdam . 1816—17. ”a. Vinkeles & Co.” 1817. >(A. Vinkeles Rz. Rotterdam’ . 1825. "Vinkeles & Bemme”. 1825. Letteroefen. 1817 II 165; Saakes-Naaml. 1817, 292, .293, 303 en 1818, 4°3> v- Eyndenv. d. Willigen II 323-324; Cat. Te™J A™~ sterd. 1820, 403-404; Cat. Tent. Kunstw. 18?i 1089; Muller-Hist. (reg.); v. Someren IIp. 32. n. 657.3658. 5325. 6016*; MullerCat. Lith. 488. 706. 713. 811-813; Handsch Bibl. Amsterdam I 214; Verviel fait. Kunst IV 234-236; Cat. v. Stolk 6292; MoquettePortr. Rotterd. 1641; Oude Kunst (1917) 166; Moulijn-Lith. Prentk. 40-41; Moulijn-Waller; Enschede-Gedenkboeft Spin. 2634; De Grez; v. Stolk reg. VINKELES, Hermanus. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdair 1765-81. .. . , w Leerl. en medew. van zijn broeder rt Vinkeles. Füssli II; Fontaine Verwey {Reg.); Wurz back II 793; Cat. Bibl. Rijksmus I 48; v Stolk 4232, 4233, 4402. VINKELES Jansz., Hermanus. Steenteek. Aquarell. Teekenmeester. Geb. Amsterdam ± 1768/69, ov. Am sterdam 14 Sept. 1846; werkz. Am sterdam. Neef van R. Vinkeles. Cat Tent. Amsterdam 1810, 131, v. nynden en v. d. Willigen II 476; De Grez; Wurzbach II 793- VINKELES, Johannes. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Amsterdam na 1778, ov. buiten ’slands; werkz. Amsterdam 1801-03. Leerl. en medewerk, van zijn vader R. Vinkeles (1802-03). Saakes-Naaml. 1803. 444: Dronckers-Waller No. 567; Lugt-Bibl. Nat. VINKELES, Reinier. Plaatsn-Ets. Ets. Drogenaald. Teek. Aquarell. Kunstverz. Geb. Amsterdam 19 Juni 1741, ov. Amsterdam 30 Jan. 1816; werkz. Amsterdam, tijdelijk Parijs 1770—71. Leerl. en medew. van J. Punt (± 175161), Amsterdamsche stadsteekenacademie, J. Ph. Le Bas (Parijs). Medew. van C. Bogerts, C. Brouwer, A. Cardon (1783-84), L. E. F. Garreau, N. van der Meer Ir., van zijn zoons A. en J. Vinkeles, van zijn broeder H. Vinkeles, van D. Vrijdag, I. de Wit Doop2 Reg. (101) 21 Juni 1741, Archief Amsterdam. . r ' „ . '' Konst en Letterbode 1816 I 83, 100, 160 169- Exhib. London 1929; Fontaine Verwey [ree.); Hind IV; Elsevier LXXXVI (1933) 17 4-382' Singer-Friedrich August 809; Wurzbach II 793: v. Stolk. reg. (belangrijk!); Cat. v. Eeghen; Weigel-Handz. 8544-8555; Dronckers-W aller, reg.; Het Grafisch Museum IV (1934) afl- 1 P- 8,6> 88• 89j v^/7 Bibl. Nat.; Maandbl. Beeld. Kunst XI11 (i936) 342- VINNE, Izaak VAN DER (NAGEOIRES, Ets. Iloutsn. Uitg. Teek. Aquarell Prent- en Boekverk. Drukk. Kunst verz. Dichter. Geb. Haarlem 24 Oct. 1665, ov. Haar lem 15 April 1740; werkz. Haarlem Zoon van Vincent Laurensz. van de Vinne (1629-1702), broeder van Lau rens van der Vinne (1658—1729) ei Jan van der Vinne Vsz. (1663-1721) Vgl. Overzicht van der Vinne. „inde Warmoesstraat inde Hooywaagen 1707-08. „ . Cat Verk. sch. V. v. d. Vinne, Haarlem 1 VINNE—VIS JAGER mri. laio p. 4g, 1-6; v. Eynden en v. d. Willigen 1 445> IV *55* v. d. Willigen 310; Enschede-Fond (reg.); Scholten-Teyler; Wurzbach II 793~794 [met onjuistheden); Bock-Rosenberg. VINNE, Jacob van der. Ets. Uitg. Sch. Teek. Geb. Haarlem 23 Juni 1688, ov. Haarlem 17 Jan. 1737; werkz. Haarlem. Zoon van Laurens van der Vinne (16581729), broeder van Vincent van der Vinne Lsz. (1686-1742). v. d. Willigen 311; Cat. v. d. Keilen i8og; Wurzbach II 793. VINNE Jansz, Jan van der. Ets. Teek. Geb. Haarlem 12 Juli 1734, ov. Haarlem 1 Juli 1805; werkz. Haarlem. Zoon van Jan van der Vinne Lsz. (16991753), broeder van Vincent van der Vinne Jsz. (1736-1811). Cat. Verk. sch. V. v. d. Vinne, Haarlem 11 Mrt. 1816, p. 49. w. 11—13; v. Eynden en v. d. Willigen II 238; v. d. Willigen 312; Scholten-Teyler; De Gres. VINNE Vincentsz, Jan van der. Ets. Sch. Teek. Zijdefabr. Geb. Haarlem 3 Febr. 1663, ov. Haarlem 1 Maart 1721; werkz. Haarlem, tijdelijk Engeland 1686-88. Leerl. van zijn vader Vincent Laurensz van der Vinne (1629-1702), J. van Huchtenburgh; broeder van Laurens van dér Vinne (1658—1729) en Izaak van der Vinne (1665-1740). ')■ Eynden en v. d. Willigen I 443; v. d. Willigen 311; Cat. Vis Blokhuyzen 3411; De Srez; Lugt II—Louvre; Hind IV. v 1JN jn Ei .Laurens van der. Ets. Teek. Sch. Lintfabr. Geb. Haarlem 24 Maart 1658, ov. Haarlem 8 Mei 1729; werkz. Haarlem, tijdelijk Amsterdam. Leerl. van zijn vader Vincent Laurensz van der Vinne (1629—1702); broeder van Jan van der Vinne Vsz (1663-1721) en Izaak van der Vinne (1665—1740), vader van Vincent (1686—1742) eri van Jacob van der Vinne (1688-1737). Adres: „Deze Fyne Katoene Lintten, worden ge¬ maakt by Laurens vander Vinne: tot Haarlem, in ’t VossenHuys". v. d. Willigen 313; Scholten-Teyler; De Grez; Moes-Teek. 86; Hind IV; Bock-Rosenberg; Wurzbach II 7Q4. VINNE Jansz, Vincent van der. Ets. Teek. Sch. Behangselsch. Kunstverk. Opzigter Teyler. Geb. Haarlem 31 Jan. 1736, ov. Haarlem 15 Jan. 1811; werkz. Haarlem. Leerl. van zijn vader Jan van der Vinne Lsz. (1699-1753), broeder van Jan van der Vinne Jsz. (1734-1805). v. Eynden en v. d. Willigen II 253; Cat. v. d. Keilen 18I3; Scholten-Teyler; Wurzbach II 794-' Be Grez; Lugt II-Louvre; Bock-Rosenberg. VINNE Laurensz., Vincent van der. Ets. Zwartekunstgr. Sch. Teek. Geb. Haarlem 10 Juni 1686, ov. Haarlem 16 Mei 1742; werkz. Haarlem. Zoon van Laurens van der Vinne (16581729), broeder van Jacob van der Vinne (1688-1737). Cat. Verk. v. d. Vinne, Haarlem 11-3-1816; Wurzbach II 7g4; Scholten-Teyler; Hind IV; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (I93I) 76; Fontaine Verwey (reg.); Maandbl. Beeld Kunst. XI (ig34) 73—80. VINNE, van der, z. LEE, van. VINTCENT, LODEWIjK Anthony. Steenteek. Ets. Sch. Teek. Geb. ’sGravenhage 23 Juni 1812, ov, ’s Gravenhage 6 Mei 1842; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (van Hove), C. Kruseman. Cat. Verk. sch. Rotterd. g Aug. (sic Oct.) 1842, p. 31; Beeld. Kunsten 1842,138; Muller-Portr. (reg.); Kramm gi3; v. Someren (reg.); Muller-Cat. Lith. 814; Die Haghe I9°5. 53. 65; Wurzbach II 793; v. Stolk 6gio, 6g7i, 7142, 7273. VIS, z. BLOKHUYZEN. VIS JAGER, Hendrik. Zwartekunstgr. Uitg. Kunstverk. Werkz. Amsterdam 1683-84. Adres: „Inde Kalverstraat”. Prot. (3816) not. A. van Santen 21 Dec. 1683, Archief Amsterdam. Wurzbach II 7g3. Overzicht VAN DER VINNE Vincent Laurensz van der Vinne geb. 1629, ov. 1702 I " _ I”^ ^ IZAAK VAN DER VlNNE I ,,T > „ Jan van der Vinne Vsz. geb. 1665, ov. 1740 LAURENS van der vinne J geb. 1663, ov. 1721 Etser, Houtsn. geb. 1658, ov. 1729 Etser Etser I Jan van der Vinne Lsz. Jacob van der Vinne -> t Vincent van der Vinne lsz. j geb. 1688 ov. 1737, geb. 1686, ov. 1742 Etser I “ ' ' I Etser, Zwartekunstgr. | I „ tr.xttt Tc7 VlNVENT VAN DER VlNNE JSZ. JORIS VAN DER VlNNE JJ 8^. 1736, OV. 1811 , geu. . • Etser Etser Hester van den Vinne tr. Tan van Lee | Vincent van der Vinne van Lee geb. 1798, ov. 18.. Etser, Houtsn. Waller, Graveurs, Blz. 344. VISSCHER—VISSER VISSCHER, Claes Jansz (FISCHER, PISCATOR, DE VISSCHER, Nicolaes, NICOLvAS Jans, Nicolaus Joannis). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Kaartgr. Teek. Plaatdr. Drukk. Uitg. Kunst- en Kaartverk. Ged. Amsterdam 6 Sept. 1587, ov. Amsterdam 1652; werkz. Amsterdam 1606-52. Zoon van Jan Claesz. Visscher, (goudsm.). Onder invloed van Jac. de Gheyn (II). Vgl. de Leth en Overzicht Hondius. Adres: „in de Molenstraet”. 1608. „In de Kalverstraet inde Visscher’' (5de huis van den Dam, 3de van de Papenbroeksteeg). 1611-52. Opvolgers: Nicolaes Visscher (geb. 1618, ov. 1679). „in de Calverstraet by den Dam in de Visscher”. 1652—79. Nicolaus Visscher (geb. 1650, óv. 1702), „in de Kalverstraet in de Visscher”, 167980. „op deö Dam, in de Visscher”. 1683—1702. Wed. Nicolaus Visscher (ov. 1726). „op den Dam in de'Visser”. 1702-21. Andries de Leth (geb. 1663, ov. 1731). „op de Beurs-sluys in de Visser”. 1721—31. Wurzbach II 795—796; Oudh. Jaarb. 4 II (1933) reë- en 4 IV (1935) 7-8: Hind IV; ’t Hooft-Gezichten; Fontaine Verwey (reg.); v. Gelder-v. d. Velde (reg.); Nieuw Biogr. Woordenb. VII 1262-1264; Cat. Tent. Prentenkab. Amsterdam 1919; Bock-Rosenberg; Preuss-Jahrb. Lil (1931) 76; Lugt IILouvre; v. Gelder- s-Gravenhage II-III; Cat. Exhib. London 1929; Moes-Teek. 87; Burchard-Rad; Oude Kunst IV (1918/19) X07—109; v. Sttolk (reg.) (belangrijk!); VethCaricatuur 108. VISSCHER, Cornelis (VISSCHER, de). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Teek. Geb. Haarlem 1629, begr. Amsterdam 16 Jan. 1658; werkz. Haarlem-± 1655, Amsterdam ± 1655-1658. Leerl. van P. Soutman (1647-49); medew. van zijn broeder J. de Visscher. Scholten-Teyler; De Grez; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 76; Lugt-Dutuit; Lugt II-Louvre; Cat. Deiker; Weigel-Handz. 8547-8558; Moes-Teekeningen 88—90; Becker-Hofstede de Groot; Buisman-Teyler; Bode Valentiner 7; Pauli-Hamburg II 21; Schönbrunner-Meder 483, 929, 1076, 1330; Woermann-Dresden VII 24; Hind IV; Oud-Holland L (1933) 115-116; Bock-Graphik 367; J. Wussin, Cornelis Visscher, Verzeichnis seiner Kupferstiche, Leipzig 1865; Wurzbach II 796—799; Hind-University; Nieuw biogr. Woordenb. X 1115— 1117; Bosch tot Rembrandt 155—158. VISSCHER, Gerrit. Plaatsn. Ets. Teek. Goudsm. ? Werkz. Amsterdam ± 1700. Adres: „op de Singel Bij de Beulingsloot (sluijs)”. „in de Papenbrugh Steeg”. VISSCHER, Johannes (de). Ets. Plaatsn. Sch. Geb. Haarlem 1633; ov. na 1692; werkz. Haarlem, Amsterdam 1657—92. Leerl. en medewerk, van zijn broeder C. Visscher; leerl. van M. Carree (schilderen, 1.692). Wurzbach II 799—800; Berliner-Ornament; Hind IV; Bock-Rosenberg; J. E. Wessely, Jan de Visscher u. Lambert Visscher, Verzeichnis ihrer Kupferstiche, Leipzig 1866; v. Hall-Repert. 17368-17370; v. Stolk 2087, 2088, 2320; Hind- University; Nieuw biogr. Woordenb. X 1117-1118. VISSCHER, Lambert. Plaatsn. Teek. Geb. Haarlem ^ 1633?, ov. Italië; werkz. 1664-± 90, Amsterdam 1666— 1673, Florence, Rome ± 1690? Leerl. van P. Soutman ? Broeder van C. Visscher en J. de Visscher. Wurzbach II 800-801; J. E. Wesseley, Jan de Visscher u. Lambert Visscher, Verzeichnis ihrer Kupferstiche, Leipzig 1866; Arch. Zeichn. Künste XI (1865) 192-206; Nieuw biogr. Woordenb. X 1118—1119. VISSER, Adrianus Martinus. Steengr. Teek. Fotograaf. Geb. Zoeterwoude 18 Nov. 1857; werkz. ’s Gravenhage. Hind IV. VISSER, Cornelis. Houtsn. Steenteek. Teek. Sch. Aquarell. Pastelteek. Kunstnijv. Geb. Spaarndam 26 Aug. 1903; werkz. Spaamdam. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid. VISSER, Herman. VISSER—VLAANDEREN Lettergr. Uitg. Kunstverk. Werkz. Amsterdam 1794-97. Medewerk, van zijn broeder J. Gsz. Vis ser. Adres: „H. & I. G. Visser & Comp: Konsthandelaar. op de hoek van de Nieuwe Lely er laatste Dwarstraate". 1796. »H. Visser, Konstverkoper op de Overtoomsche Weg, voorbij de Pestbrug, in den ^Gekroonde Haring, bij Amsterdam”, De Navorscher 1873, 336; Ledeboer; Cat. v. Stolk 1935. VISSER, Jan. Houtsn. (kl.). Linoleumsn. Ets. Teek. Pastelteek. Sch. Geb. Alkmaar 18 Maart 1879; werkz. Haarlem, Amsterdam 1903 volg. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid (1891-93). Boeketer II (1933) 5 en V (1936) 15; Elsevter LVI (1918) 215-216. VISSER Jr„ Jan. Steenteek. Sch. Boetseeren. Leeraar 1901 en Waam. Direct. Rijksnormaalschool. Geb. Groningen 18 Öct. 1856; werkz. Groningen, Amsterdam, Zandvoort. Leerl. Academie Minerva Groningen, Rijksacademie (1880-82), Rijksnormaal school (1881-82). VISSER, Jan Gerritsz. Plaatsn.-Ets. Stippelgr. Kaartgr. Lettergr. Uitg. Teek. Kunstverk. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1785-1818. Medew. van zijn broeder H. Visser. Adres: z. Herman Visser. Saakes-Naaml. 1816, 256; Muller-Hist.; Kramm; Muller-Cat. Calligr. 24.7; De Navorscher 1873, 336; Ledeboer; v. Stolk, reg. VISSER, JOHANNES. Houtsn. Steenteek. Teek. Aquarell. Sch. Geb. Sloten (Fr.) 24 Jan. 1873; werkz. Haarlem. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid. De kunst in nood; Elsevier XL VI (1936) T49; Boeketer V (1936) 15. VISSER, Leo. Steenteek. (kl.). Teek. Sch. Kunstnijv Geb. Amsterdam 7 Sept. 1880; werkz Amsterdam. Leerl. van G. Westerman, J. Visser Jr. Rijksnormaalschool (1904-06) Wendingen V (1923) afl. 10; Bedrijfsre klame VI (1 gig) 37-42; Elsevier LI Ij (1917) 85—88; Veth-Caricatuur 2gi. VISSER, Tjipke. Houtsn. Beeldh. Pottenbakker. Sch Leeraar. Geb. Workum 12 Dec. 1876; werkz Amsterdam 1896-1902, Edam 1902-07 Parijs 1908, Bergen (N.H.); reizen Parijs 1900-Londen 1910, München 1912Berlijn 1913, Bergen (N.H.). Leerl. Rijksnormaalschool (Huibers, 1896-99), Industrieschool (avondkl., Mendes da Costa), Rijksschool voor Kunstnijverheid (Jünger), Rijksacademie (1899-1900, avondkl.), J. G. Veldheer (houtsnijden). VISSER, BENDER, Joannes Pieter Ets.-Plaatsn. Ets. Aquatint. Krijtteekeninggr. Uitg. Teek. Sch. Geb. Haarlem 9 Nov. 1785, ov. Haarlem 9 Dec. 1813; werkz. Haarlem. Leerl. van W. Horstink, leerl. en medew van I. de Wit Jsz. (plaatsnijden). Doopsreg. (43) 13 Nov. 1785, GemeenteArchief Haarlem. Scholten-Teyler; Wurzbach II 801; Fontaine-Verwey 126; v. Hall-Repert. 1737717376; v. Stolk 1061, 6071; Voorloopige Lijst van Monumenten V 2 (Den Haag 1928) 435. VISSER, SlMON DE. Steenteek. Uitg. Steendr. Boekverk. Geb. ’sGravenhage 14 Sept. 1816, ov. ’sGravenhage?; werkz. ’sGravenhage 1836-40. Adres: (Salomon de Visser, zijn vader, geb. Etten ± 1795, werkz. 1820-35, steendr., ,;Spuistraat”. ± 1820. „Plein”. 1830. „Bierkade”. 1830.) „S. de Visser & Zoon”. 1836-40. v. Stolk 7200. VLAANDEREN, Cornelis ANDRÉ. Steenteek. (kl.). Teek. Sch. Leeraar VLAANDEREN—VOERST reekensch. voor Kunstamb. (winterivondcursus) 1905-10. Geb. Amsterdam 1 Sept. 1881; werkz. Amsterdam. . Leerl. Quellinusschool, Rijksacademie (1898-99), werkz. Atelier Ed. Cuijpers (decoratieve kunst, 1899—1905). VLAANDEREN, Jan Willem. Steenteek. Geb. Leiden 30 April 1800, ov. Leiden 22 Nov. 1872; werkz. Leiden. VLETTER, Johannes de. Aquatint. Uitg. Werkz. 1808-09. Kramm A atih. 163» Mullsv-Hist. 575®* Stolk 6058; v. Stolk 6121. VLIEGER, Simon de. Ets. Sch. Teek. ]leb. Rotterdam 1601, ov. Weesp ± 13 Maart 1653; werkz. Rotterdam-1634, Delft 1634-37, Amsterdam 1638-40, Delft 1641, Rotterdam 1642, Amsterdam 1643-48, Weesp 1649-53. Schoonvader van P. van Hillegaert (II). Scholten-Teyler; De Grez; SchönbrunnerMeder 196; Cat. Deiker; Pauli-Bremen I 2g; Becker-Handzeichnungen 23; Stift und Feder 1927 N. 45; Leporini 233; BodeValentiner 14; Moes-Teekeningen 91; Henkel; Lugt II-Louvre; Hind IV; Bock-Rosenburg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 7^-' Nieuw biogr. Woordenb. IX 1214—1217'» Weigel-Handz. 8561; Woermann-Dresden VII 11-13; Bock-Graphik 405; Pierpont Morgan 181; Singer-Friedrich August 810— 811; Wurzbach II 803—804; Oud-Holland IX (1891) 221-224, XI (1893) 229-235 en XLVII (1930) 78-91; v. Stolk 1840, 1968, 2209; Cat. Welcker. VLIET, GERARDUS Johannes Ja- COBUS VAN. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 10 Dec. 1880; werkz. Amsterdam. Leerl. Quellinusschool (Bart van Hove), Rijksnormaalschool 1900—02 (Molkenboer), Rijksacademie. v. Hall-Repert. I739i-i7396a- VLIET, Jan Jorisz van (Jan Georg). Ets. Teek. Jeb. Delft r, werKz. ± ioou-od, reilen, Amsterdam? Leerl. van Rembrandt? (± 1630-31?). 1. Wurzbach II 805—806; Weigel-Handz. I562; Bock-Rosenberg; Hind I; Arch. Zeichn. Künste V (1859) 285-294; A. Hdm■nerle „Handwerke und Künste" PlaneggMünchen 1925,' Repert. f. Kunstwiss. XLVIII (1927) 108-110; v. Stolk 2019, 2048, 2110. VLIET, J. van. Plaatsn. Werkz. 1628. Wurzbach II 804. VLIET, Willem van (VLIET, van der) Ets. Sch. Geb. Delft ± 1584/85, begr. Delft 6 Dec. 1642; werkz. Delft. Wurzbach II 806—807. VLIET, WILLEM van dek. Ets. Sch. Teek. jeb. Harlingen 19 Maart 1865; werkz. Harlingen, Maastricht, ’s Gravenhage Leerl. van Joh. J. Paling, B. Korteing. VLIST, Leendert van der. Ets. Sch. Geb. Leiden 11 Mei 1894; werkz. Leiden. Leerl. Haagsche Academie, raadgev. van A. van den Berg en W. H. P. J. de Zwart. VOERMAN Jr., Jan. Steenteek. Teek. Penteek. Aquarell. Sch. Geb. Hattem 23 Jan. 1890; werkz. Hattem, Amsterdam (korten tijd). Leerl. van zijn vader J. Voerman, Rijksacademie (1913-14). Elzevier LXXXVII (1934) 75v- HalU Repert. 17403-17414; Veth-Teek. 91-93 en I73-I74- VOERST, Robert van. Plaatsn. Ged. Deventer 8 Sept. 1597, ov. Londen vóór Oct. 1636; werkz. Utrecht— 1623, Londen 1624-35 (reis Utrecht 1625/26). CLOECK'—COPERMAN Werkz. Amsterdam 1784. (Ingeb. poorter 14 Oct. als zoon van Barent de Clerk, katoendr. en poorter). Poorterboek (28), Archief Amsterdam. CLOECK, Jan Jacobsz. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1624/25; werkz. Amsterdam 1655, Woerden 1657. (Woonde Nieuwendijk 1655; ondertr. 27 Maart, geassist. met zijn vader Jacob Janse Eloeck, met Josyna Kockx, van Woerden, 21 jaar, op het Rokin, geassist. met Jannetje Jelmers). Trouw Reg. (474), Archief Amsterdam, CLUYVER, Anthonij. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. na 18 Febr. 1772; werkz. Amsterdam 1748. (Ingeb. poorter 10 Juli 1748 als zoon van Arij Cluyver in leven katoendr. en poorter; zijn schoonzoon Ignatius Reesink, schilder, poorter 18 Febr. 1772). Poorterboek (20, 25), Archief Amsterdam. COCLERS, Bernard. Plaatsn. Kunstverk. Sch. Geb. Cranenburg 4 Juni 1770; werkz. Leiden 1787, Parijs 1789-90, Luik 1790, Amsterdam 1790-1817., Leerl. van zijn vader J. B. B. (L. B.) Coclers, van J. G. Wille (28 Aug. 17897 Oct. 1790). Wille Mémoires II 215, 224, 22Q, 236, 243245, 249, 2jo; van Eijnden en van der Willigen II 300; Album Stud. Lugd. Bat. 1156; Obreen Arch. V 282; W. Hora Siccama, L. B. Coclers et son oeuvre, Amsterdam, 1895 12, 32; Thieme VII 150. CODIJN, Dirk. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1718-23. (Verklaring 16 Aug. 1718 van zijn vrouw Maria Westerhout en anderen ten verzoeke van Judith le Jolle; ingeb. poorter 4 Nov. 1723 (Dirk Codijn), als zoon van Jan Codijn in leven koopman en poorter). Prot. (9072) not. M. Schrick 16 Aug. 1718, Poorterboek (15), Archief Amsterdam. COLDEWIJN, Hendrik. Waller, Graveurs Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1795. (Ingeb. poorter 27 April als zoon van Jacob Coldewijn in leven turf drager en poorter). Vader van Jacob Coldewijn (houtsn.). Vgl. Naaml. Poorterboek (30), Archief Amsterdam. COLET, Hendrik. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1783. (Poorter 27 Mei als getrouwd met Alida Noordhof, wed. Jan Piek in leven bakker en poorter). Poorterboek (28), Archief Amsterdam. COMMUN, Abraham du. Graveur. Geb. Chaux-de-Fonds (Neufchatel); werkz. Amsterdam 1715. (Procuratie 27 Nov. op Adam Jacot). Prot. (7970) not. P. de Marolles 27 Nov. 1715, Archief Amsterdam. CONINCK, Hendrik Davidsz de (Henricus). Plaatsn. Geb. Rotterdam ?; werkz. Dordrecht 1614-53. Zoon van David de Coninck (goudsm., Rotterdam). Oud Holl. X (1892) 119; Thieme VII 299. CONRADUS, Abraham (II). Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1641/42; werkz. Amsterdam. Leerl. van Jacob van Meurs (1659, voor zes jaar). Vgl. Naamüjst. Obreen Arch. VII 263. CONSTANT, Laurens. Plaatsn. Geb. Rotterdam; werkz. Amsterdam 1765. (Poorter 31 Juli als getrouwd met Grietje de Bal, dochter van Jacob de Bal, poorter). Poorterboek (24), Archief Amsterdam. COPERMAN, David. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1629/30; werkz. Amsterdam 1657. (Woonde Ververs- 25 COPERMAN—DAVID gracht—Groenburgwal-1657; ondertr. 15 Sept., geassist. met zijn moeder Mari Ligiers, met Anna Tevenings-Teuveningks-, van Metz, wed. van Niclas Merchant, in de Zandstraat). Broeder van J. Coperman. Trouw Reg. (477), Archief Amsterdam. COPERMAN, Joannes. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1626/27, werkz. Amsterdam 1654. (Woonde Verversgracht 1654; ondertr. 11 April, geassist. met zijn moeder Maria le Geer, met Sara Marchant, van Amsterdam, 21 jaar, in de Moddermolensteeg, geassist. met haar moeder Anna Tephelingh). Broeder van D. Coperman. Trouw Reg. (473), Archief Amstefdam. CORNELISZ, Melchert. Plaatsn. Geb. ± 1642; werkz. Amsterdam 166061. Leerl. van Jacob van Meurs. Vgl. Christoffel Bruyn. Obreen Arch. VII 234. COUPERUS, Abraham. Plaatsn. Geb. Warga ± 1662; werkz. Amster¬ dam 1684. (Woonde Vijzelgracht 1684; ondertr. 19 Aug., met vaders — ds. Th. Couperus — consent, met Margareta Burgmans, van Amsterdam, 20 jaar, in de Vijzelstraat, geasist. met haar moeder Maria Gastman). Trouw Reg. (694), Archief Amsterdam. COUTRIER, Jan Waldohn(?). Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1734. (Ingeb. poorter 11 Nov. als zoon van Johannes Coetrier, „turfheever” en poorter). Poorterboek (17), Archief Amsterdam. CUYCK, Maria van. Plaatsn. Ets. Teek. Geb. ’s Gravenhage 1711, ov. ’s Gravenhage 1783; wefkz. ’s Gravenhage. Leerl. van haar vader P. van Cuyck (I). Weyerman IV 78*; Kramm; Oud Holl. XIX (1901) 182; Thieme VIII 225. CUYLENBURG, Abraham van. Plaatsn. Boekdr. Geb. Emden?, begr. Haarlem 14 Oct. 1688; werkz. Haarlem 1678-88. Zoon van Quirinus van Cuylenburg. Van der Willigen 116, 346; Thieme VIII 226. D DAGEN, Andries Lambertsz van. Plaatsn. Geb. Amsterdam? ± 1655/56; werkz. Amsterdam 1672-77. Zoon van Lambert Rochusz van Dagen (plaatsn.). Leerl. van B. Stoopendaal (1672-75). (Stoopendaal zou met vele hevige woorden en gerucht gezegd hebben, dat Andries Lambertsz in 3 a 4 dagen niet „te werck” gekomen was; hij zou hem de trappen „afbruyen” als hij terug kwam; 21 Febr. 1675). Vgl. Naamlijst. Obreen Arch. VII333-334, III 223; Thieme VIII265. DASTEN, Roelof van. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1676/77; werkz. Amsterdam 1707. (Woonde op de Osjessluis 1707; ondertr. 4 Maart ouders dood, geassist. met zijn broeder Piet er van Dasten, met Elisabeth God (de?), van Londen, 28 jaar, in de Kerkstraat, vader is niet gecompareerd, „vide huwelijks crakeel”). Trouw Reg. (705), Archief Amsterdam. DAVID, FRAN901S. Graveur. Werkz. Leeuwarden 1713. (Verkoopt een obligatie 29 Sept. te Amsterdam aan Simon Coeslager). Prot. (6498) not. H. de Wilde 29 Sept. 1713, Archief Amsterdam. DAVIDSZ—DORT DAVIDSZ, z. CONINCK, de. DEELIS, Johannes. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1646-47. (Brant Wijtses en Jan Emandes verklaren 19 Febr. 1647 ten verzoeke van Reynsje Fredericks wede Reyntje Jans wonende Goudsbloemstraat, van Johannis Dulis plaatsn. vernomen te hebben, dat hij die bij haar inwoonde „met de requirante sooveel ingeseylt was dat hij met eeren van haer niet aff mochte”. In tegenwoordigheid van genoemde getuigen verklaarde Deelis daarna ten huize van Reynsje gekomen zijnde, dat hij voortaan „de regeeringe” als man en voogd overnam, waarmede zij en haar zoon, ook ten behoeve der andere kinderen, instemde. Het gebeurde had plaats 16 April 1646. Reynsje schijnt een zwak voor plaatsnijders gehad te hebben; zij had in 1646 ook met J. van Vratum te doen gehad). Vgl. ook J. van Vratum. Prot. (2038) not. Joh. Hellerus 19 Febr. 1647, Archief Amsterdam. Obreen Arch. VII252. DEKKER, Jacób. Plaatsn. Ov. vóór 17 Maart 1805; werkz. Amsterdam 1778. (Ingeb. poorter 19 Mei als zoon van Willem Dekker, „zeevarendsman” en poorter; zijn zoon Willem Dekker, kantoorbediende, poorter 17 Maart 1805). Poorterboek (27, 31), Archief Amsterdam. DELLING, Willem. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 17 April 1781; werkz. Amsterdam 1759. (Ingeb, poorter 4 Mei als zoon van Casper Peiling in leven katoendr. en poorter; zijn zoon Caspar Delling, huistimmerman, poorter 17 April 1781). Poorterboek (22, 27), Archief Amsterdam. DEMONCEAUX, Etienne. Graveur. Werkz. ’s Gravenhage 1697-1701. Prot. (744) not. S. Favon 19 Maart 1697 en 5 Sept. 1701, Gemeente Archief s Gravenhage. DIRCKSZ, Dirk (DIRCKZE). Plaatsn. Geb. Aalsmeer ± 1686; werkz. Amsterdam 1710. (Woonde N. Zeedijk 1710; ondertr. 16 Mei, geassist. met zijn moeder Marretje Comelis, met Brechie Foppes, van Amsterdam, 22 jaar, woont als voren, geassist. met haar vader Fop Dirkse, scheepstimmerman). Trouw Reg. (546), Poorterboek (12) 26 Juni 1710, Archief Amsterdam. DIRCKSZ, Jacob. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1710. (Ingeb. poorter 28 Aug. als zoon van Dirck Pensen (?), korendrager en poorter). Vgl. Jacob Derksz Slingeland. Poorterboek (12), Archief Amsterdam. DOECKMAN, Abraham Hendriksz. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1619-58. („Plaetsnijdersgesel” en getuige voor Joan Muller 14 Jan. 1619; eigenaar van een huis Reenstraat 1642; „in de Lange [Leidsche] dwarsstraat” 1656; testeert met zijne vrouw 28 Jan. 1656, 21 Oct. 1658). OudHoll. III (1885) 272; Obreen Arch. VII 266. DOISY, Frans. Plaatsn. Geb. ± 1656/57; werkz. Amsterdam 1683. " Thieme IX 382. DONKER, Roelof. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam? ov. vóór 1 Nov. 1797; werkz. Amsterdam 1762. (Ingeb. poorter 15 Juni als zoon van Jan Donker in leven zijdekousenverwer en poorter; zijn zoon poorter Nov. 1797). Vader van J. Donker (houtsn.). Vgl. Naaml. Poorterboek (23, 30), Archief Amsterdam. DORT, Hendrik Jansz van. DORT—EEUSOM Plaatsn. Ov. vóór 22 Febr. 1737; werkz. Amsterdam. (Zijn zoon poorter 22 Febr. 1737). Vader van Lucas van Dort (plaatsn.). Poorterboek (18), Archief Amsterdam. DORT, Lucas van. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1736—37. (Hij en zijn vrouw Gijsbertje van der Veen, wonende „op de Overtoomsche weg”, maken hun testament 6 Juni 1736; ingeb. poorter 22 Febr. 1737). Zoon van Hendrik Jansz van Dort (plaatsn.). Prot. (7090) not. I. Beukelaar 6 Juni 1736; Poorterboek (18), Archief Amsterdam. DRAPPENTIER, Johannes (I). Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1638. Obréen Arch. VII 245; Thieme IX 541. DRAPPENTIER, Raphael. . Plaatsn. Goudsm. Geb. ± 1588, ov. vóór of in 1636; werkz. ’s Gravenhage 1618-26. (Geeft procuratie „alsoo hy nootwendelyck om sijne affairen moste verreysen” 17 Oct. 1626”). Obreen Arch. V 39, VII246; Thieme IX 542, DIJK, Gerrit van. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1759-1806. (Ingeb. poorter 8 Maart 1759 als zoon van Hendrik van Dijk in leven schoenmaker en poorter; zijn zoon Abraham van Dijk, loodgieter poorter 28 Juni 1787; zijn zoon Jacobus van Dijk, poorter 2 Jan. 1806). Poorterboek (22, 28, 31), Archief Amsterdam. DIJK, Jacobus van. Plaatsn. Ov. vóór 6 Sept. 1769; werkz. Amsterdam 1729. (Ingeb. poorter 27 Jan. 1729 als zoon van Simon Hendriksz in leven beeldhouwer en poorter; zijn zoon poorter 6 Sept. 1769). Vader van Pieter van Dijk (plaatsn.). Poorterboek (16, 25); Archief Amsterdam. DIJK, Pieter van. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1769. (Ingeb. poorter 6 Sept.). Zoon van Jacobus van Dijk (plaatsn.). Poorterboek (25), Archief Amsterdam. DIJKHOF, Jacob. Plaatsn. Geb. Rotterdam; werkz. Amsterdam 1776. (Poorter 2 Jan. als getrouwd met Elisabeth Swart, dochter van Dirk Cornelisz Swart in leven scheepstimmerman en poorter). Broeder van Joost Dijkhof (plaatsn.). Poorterboek (26), Archief Amsterdam. DIJKHOF(F), Joost. Plaatsn. Geb. Rotterdam, ov. vóór 16 April 1793; werkz. Amsterdam 1770. (Poorter 8 Mei als getrouwd met Pietemella Dekker, dochter van Willem Dekker, varensman en poorter; zijn zoon Jacob Dijkhoff, chirurgijn, poorter 16 April 1793). Broeder van Jacob Dijkhoff (plaatsn.). Poorterboek (25, 29), Archief Amsterdam. E ECK, ISAAC VAN. Plaatsn. Werkz. Amersfoort, Amsterdam 1710— 12, (Bastaard van burgemeester Jer. de Haze de Georgio, dien hij met chantage lastig viel; in het openbaar onder de galg gegeeseld 10 Dec. 1712 en voor 15 jaar in het Rasphuis opgesloten). J. E. Elias, De vroedschap van Amsterdam, Haarlem, 1903-03, II1052. EEUSOM, Jan van. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1752. (Woonde „op EKELHOFF—FOURNIER de baangragt by ’t Spiegelpleyntje” Leerl. van G. van Amelant (1686-1 Mei 1752; zijn vrouw Catrina Smit begr. 1687). 07 Antr 17W1 Prot. (5544) not. P. van Akersloot 7 Nov. Begr UReg. (1240), Archief Amsterdam. 1687, Poorterboek (8), Archief Amsterdam. EKELHOFF, Johannes. Plaatsn. Geb. Hamburg; werkz. Amsterdam 1748. (Ingeb. poorter 15 Aug. als getrouwd met Elisabet Jans, dochter van Harmen Jansz, mouter en poorter). Poorterboek (20), Archief Amsterdam. ELKENS, Gerrit Gerritsz (van). Plaatsn. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1686-95. (Poorter 14 Nov. 1695 als getrouwd met Elisabeth Louis, dochter van Louis Comelisz in leven stuurman?). ERBERVELT, Willem van. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1684. (Ingezetene 28 Oct.). Reg. van Ingezetenen 28 Oct. 1684, Archief Amsterdam. ESKES, Reynier. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1764. (Ingeb. poorter 2 Oct. als zoon van Jaques Eskes, schoenmaker en poorter). Poorterboek (23), Archief Amsterdam. FABRICIUS, Gaaf Meyndertsz. („Fa- BRITIUS”). Plaatsn. Goudsm. Burgemeester 1659, 1664, 1665. Begr. Haarlem 30 Oct. 1666; werkz. Haarlem 1634-66. Van der Willigen 19, 20, 130; Obreen Arch. I 231; Alg. Ned. Familieblad 1905, 388; Bredius u. Hirschmann 468, 499; Thieme XI17 3- FAES, Jury Jacobsz. Plaatsn. Landmeter? Geb. Haren (Brabant ?); werkz. ’s Gravenhage 1615-16. Medew. van C. Bosch. Dodt van Flensburg Arch. VI; Kramm 643; Obreen Arch. II124; Die Haghe 1900, 334, 1903, 8,1903, 438; Thieme XI186. FLOO, Johannes du. Plaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1764. (Poorter 25 Oct. als getrouwd met Gesina Arkes, dochter van Jan Arkes in leven beeldh. en poorter). Zwager van P. Arkes (plaatsn.). Poorterboek (23), Archief Amsterdam. FOCKENSZ, Focke. Plaatsn. F Geb. ± 1617; werkz. Amsterdam 1677. (Woonde Elantiersgracht 1677; verklaring 19 Aug. van hem en anderen, ten verzoeke van Jacomina Hauw wed. Simon Laurier, over het gedrag van Nicolaes Groenou van Groningen). Prot. (3544) not. S. van der Sluys 19 Aug. 1677, Archief Amsterdam. FONTAINE, Roeland de la. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1757. (Ingeb. poorter 26 April als zoon van Philip de la Fontaine in leven glazenmaker en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. FONTIJN, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1757-83. (Ingeb. poorter 25 Oct. 1757 als zoon van Pieter Fontijn de Jonge, zilversmid en poorter; zijn zoon Pieter Fontijn, scheepstimmerman, poorter 13 Aug. 1783). Poorterboek (22, 28), Archief Amsterdam. FOURNIER, Nicaise' Maitre graveur. Werkz. ’s Gravenhage 1682. FRANCK—GRAAFF FRANCK, Anthony. Plaatsn. Werkz. Dordrecht 1635-36. Prot. (..) not. D. S. Coplaer 8 Febr. 1635 en 9 Oct. 1636, Archief Dordrecht. FRANSZ, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1719. (Ingeb. poorter 12 April als zoon van Frans Pietersz, waagdrager en poorter). Poorterboek (14), Archief Amsterdam. FRATUM, van, Z. VRATUM, van. G GELDER, Theunis van. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1761. (Ingeb. poorter 11 Febr. als zoon van Elias Tjallinksz in leven metselaar en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. GERTNAR, Casper. Houtenplaatsn. Geb. Lubeck, ov. vóór 1773; werkz. Amsterdam 1767. (Poorter 17 Nov. als getrouwd met Alida de Clercq, dochter van Pieter de Clercq, knoopmaker en poorter; Hendrik Wouters van de Kuynder, boterkooper, getrouwd met zijn weduwe, poorter 19 Oct. 1773). Poorterboek (24, 26), Archief Amsterdam. GESTEL, Wijnand van. Houtenplaatsn. Geb. ’s Gravenhage; werkz. Amsterdam 1760. (Poorter 25 Maart als getrouwd met Catarina Borkens, dochter van Philips Borkens, instrumentmaker en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. GEYSEN, Jacob. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1750. (Poorter 21 Jan. als zoon van Gerrit Geysen, witwerker en poorter). Poorterboek (21), Archief Amsterdam. GIDEONS, Egbert. Plaatsn. Geb. ± 1622/23; werkz. Amsterdam 1647. (Verklaring 28 Febr., ten verzoeke van Leendert Jansz, dat hij goede kennisse heeft aan Annetje Jans van Langerack wed. Henrick Blaas, die hier ter stede overleden is). Prot. (1082) not. J. van de Ven 28 Febr. 1647, Archief Amsterdam. GILTHUYS, van, z. GYLDESHUS, VAN. GINKEL, Hermanus van. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1756. (Ingeb. poorter 21 Oct. als zoon van Frans van Ginkel in leven perser en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. GOBELS, Christiaan. Plaatsn. Geb. Amsterdam i 1676/77; werkz. Amsterdam 1704. (Woonde op de Geldersche kade 1704; ondertr. 18 April, ouders dood, geassist. met zijn broeder Joseph Gobels, met Jerijntie Voorhout, van Amsterdam, 21 jaar, op de Elandsgracht, geassist. met haar moeder Grietie Mathysz). Trouw Reg. (704), Archief Amsterdam. GODDIJN, z. CODIJN. GOGH, Hendrick Jansz van. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1713. (Ingeb. poorter 12 Aug. als zoon van Hendrick Jansz —lees: Jan Hendicksz — van Gogh, turfdrager en poorter). Poorterboek (13), Archief Amsterdam. GRAAFF, Regnerus de. Plaatsn. Teek. Schrijv. Dichter. Geb. Schoonhoven ± 1672; werkz. Leiden 1693, Haarlem. GRIENT—HARDEVELT H. van Wijn, Huiszittend leven, Amsterdam, 1807, I 129, 165-166,193; G. D. J. Schotel, Leven van C. van Alkemade, Breda, 18331 332, 219; Kramm; van der Aa VII 332, A 304; Alb. Stud. Lugd. Bat. 726. GRIENT, Gerrit van der. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1743-82. (Ingeb. poorter 12 Maart 1743 als zoon van Huybert van der Grient in leven garenkooper en poorter; zijn zoon Huybert van der Grient, ka.toendrukkersknecht, poorter 14 April 1769; zijn schoonzoon Willem Beversen, poorter 10 Dec. 1782). Poorterboek (19, 25, 27), Archief Amsterdam. GROENEVELT, Isaak. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1720. (Ingeb. poorter 22 Oct. als zoon van Hendrik Teunisz, oorijzermaker en poorter). Poorterboek (15), Archief Amsterdam. GRONINGEN, Marten van. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1778. (Poorter 3 Sept. als getrouwd mei Susanna Coetrier, dochter van Machiel Coetrier in leven kruier en poorter). Poorterboek (27), Archief Amsterdam. LrEUU l, JTIETEK DE. Graveerder. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 20 Oct. 1789; werkz. Amsterdam 1766. (Poorter 3 Jan. als getrouwd met Lijsje de Wilde, dochter van Claas de Wilde, korendrager en poorter; zijn zoon Claas de Groot, huistimmerman, poorter 20 Oct. 1789). Poorterboek (24, 29), Archief Amsterdam. GRIJP, Dirck. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1630-48? Obreen Arch. VII 324; Kleerkooper-van Stockum 1491; Bredius-Hirschmann 1900, Nachtr. 128. GUILLOT, Jacques. Graveerder. Werkz. Amsterdam 1781. (Ingeb. poorter 15 Febr. als zoon van Jacques Guillot in leven wijnkooper en poorter). Poorterboek (27), Archief Amsterdam. GYLDESHUS, Jan Jacobsz van (GILTHUYS, van). Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1653. (Woonde in de Haarlemmerstraat 1653; ondertr. 11 Juli als weduwnaar van Grietie Daniels, met Jannetie Jans van der Linde, van Dordrecht, wed. Diedelof Jacobs, aan de Buiten Amstel). Trouw Reg. (471), Archief Amsterdam. H HAASSEL, PlETER VAN. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1764. (Ingeb. poorter 28 Dec. als zoon van Laurens van Haassel, bakker en poorter). Poorterboek (23), Archief Amsterdam. HAGEN, Johannes. Plaatsn. Geb. Amsterdam, ov. vóór 10 Oct. 1749; werkz. Amsterdam 1718. (Ingeb. poorter 9 Juli; zijn zoon Johannes Hagen, kuiper, poorter 10 Oct. 1749). Zoon van Chr. van Hagen (plaatsn.). Vgl. Naamlijst. Poorterboek (14 en 20), Archief Amsterdam. HAMBURG, Jan. Plaatsn. Begr. Amsterdam 18 April 1753. (Woonde „Utregse dwarsstraat bij de Reguliersgragt” 1753). Begr. Reg. (1240), Archief Amsterdam. HARDEVELT, Jacob. Plaatsn. Geb. ± 1651/52; werkz. Amsterdam 1675-76. (Attestatie ten verzoeke van Geesje Jans 16 Maart 1676). Prot. (3751) not. J. Coemans 16 Maart 1676, Archief Amsterdam. Obreen Arch. VII 239. HARDI—HEYDEN HARDI, Willem. Graveerder. Begr. Amsterdam 12 Aug. 1725; werkz. Amsterdam. (Woonde op de „Nieuwendijck tussen de 2 Haerlemersluysen” 1725). Begr. Reg. (1082), Archief Amsterdam. HARDY, Jacques. Graveur. Geb. Vitré (Bretagne); werkz. ’s Gravenhage, Utrecht 1682. Prot. (809) not. L. Fabri 25 Mei 1682, Gemeente Archief ’s Gravenhage. HARMANSZ, Michiel. Plaatsn. Geb. Haarlem ± 1604; werkz. Haarlem-1622, Duitschland 1622. Zoon van Harman Adolfsz (kaartafz. en uitg.). Prot. (93) not. W. van Trier 5 Mei 1622, Gemeente Archief Haarlem. HEER, CORNELIS DE. Plaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1771. (Poorter 3 Sept. als getrouwd met Alida de Zegher (Legher?), dochter van Pieter de Zegher (Legher) in leven pakker, en poorter). Poorter boek (25), Archief Amsterdam. HEERTJES, Jan Jacobsz. Plaatsn. Ov. vóór 22 Dec. 1751; werkz. Amsterdam. (Zijn schoonzoon Jan van Lier, metselaar, poorter 22 Dec. 1751). Vgl. Jan Jacobsz. Poorterboek (21), Archief Amsterdam. HELBERGH, Wilbrand. Plaatsn. Geb. Amsterdam, ov. vóór 17 Nov. 1807; werkz. Amsterdam 1770. (Poorter 17 Mei als getrouwd met Giertje Stadig (?), dochter van Gustavius Studig in ieven sjouwer en poorter; zijn schoonzoon Jacob Witzel, van Haanstette, poorter 17 Nov. 1807). Poorterboek (25, 31), Archief Amsterdam. HELDOORN, Hermanus. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1755. (Poorter 23 Sept. als getrouwd met Anna Geertruy Franse, dochter van Carel Franse, in leven bakker en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. HEMMERS, Jacob. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1756. (Ingeb. poorter 20 Maart als zoon van Jan Hemmers, schoolmeester en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. HENDRIKS, Harre. Plaatsn. Overl. vóór 30 Maart 1707; werkz. Amsterdam. (Zijn schoonzoons Goverd Lourens en Abraham Huwart poorter 30 Maart 1707 en 29 Juli 1709). Poorterboek (11), Archief Amsterdam. HENDRIKSZ, Hendrik. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1718. (Ingeb. poorter 13 Dec. als zoon van Hendrik Teunisz, oorijzermaker en poorter). Poorterboek (14), Archief Amsterdam. HEUSDEN, Willem van. Plaatsn. Begr. Amsterdam 8 Oct. 1765; werkz. Amsterdam 1753-65. (Woonde „Lange Leydsedwarsstraet by de Kruysstraat” 1753, „Spiegelplijn” 1765; zijn vrouw Catrina Faas begr. 29 Oct. 1753). Gebr. Reg. (1242, 1240), Archief Amsterdam. HEYDEN, Alexander van der. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 14 Mei 1776; werkz. Amsterdam 1739-61. (Poorter 31 Juli 1739 als getrouwd met Elizabeth Paris, dochter van Jacobus Paris, katoendrukker en poorter; zijn zoon Jacobus van der Heyden poorter 10 Febr. 1761; zijn zoon Matthijs van der Heyden poorter 14 Mei 1776). Vader van Hendrik, Jacobus en Matthijs van der Heyden (plaatsnijders). Poorterboek (18, 22, 26), Archief Amsterdam. HEYDEN—HOOCH HEYDEN, Hendrik van der. Plaatsn. Ov. vóór 2 Oct. 1804; werkz. Amsterdam 1776. (Ingeb. poorter 21 Aug. 1776; zijn weduwe Geertruy Anna Cramer, winkelierster, poorteres 2 Oct. 1804). Zoon van A. van der Heyden (plaatsn.). Poorterboek (26, 31), Archief Amsterdam. HEYDEN, Jacobus van der. Plaatsn., Werkz. Amsterdam 1761. (Ingeb. poorter 10 Febr.). Zoon van A. van der Heyden (plaatsn.). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. HEYDEN, Matthijs van der. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1776. (Ingeb. poorter 14 Mei). Zoon van A. van der Heyden (plaatsn.). Poorterboek (26), Archief Amsterdam. HILLEMANS, Dirk. Plaatsn. Begr. Amsterdam 19 Nov. 1741; werkz. Amsterdam. (Woonde op de Nieuwe Turfmarkt bij de Vijzelstraat 1741). Begr. Reg. (1238), Archief Amsterdam. HOECK, Jan van. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1713. (Woonde bij de Nieuwe Luthersche Kerk 1713; verklaart 22 April met Paulus Hoogveld, kladschilder, wel te kennen Gerrit Lourense Overdiep en Susanna Jans, enz.). Reg. van Attest. Certific, en Affirm. (2), Archief Amsterdam. HOESEM Matthijs van. Plaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1734. (Ingel. poorter 25 Aug. als zoon van Fredrik Matthijs in leven molenaar en poorter). . Poorterboek (17), Archief Amsterdam. HOGENKAMP, Jacobus. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1697. (Verklaring 25 Nov. van hem en Pieter van Dyck mede plaatsn., dat zij ten huize geweest zijn van Dominicus...., katoendr., om over eenige platen te spreken en dat nadat zij eenigen tijd gewacht hadden Dominicus beschonken thuis kwam. Prot. (4443) not. M. Bockx 25 Nov. 1697, Archief Amsterdam. HOGEVEEN, Jan. Plaatsn. Ov. vóór 8 April 1794; werkz. Amsterdam 1770. (Ingeb. poorter 9 Nov. als zoon van Gerrit Hogeveen, schippersknecht en poorter; zijn dochter Marretje Hoogeveen, linnennaaister, poorteres 8 April 1794). Poorterboek (25, 29), Archief Amsterdam. HOLMAN, Willem. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 12 Sept. 1783; werkz. Amsterdam 1755. (Ingeb. poorter 9 Sept. als zoon van Ludolph Holman in leven timmerman en poorter; zijn zoon Ludolf Holman, huistimmerman, poorter 12 Sept. 1783). Poorterboek (22, 27), Archief Amsterdam. HOMBERGEN, Michiel van. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1749-81. (Poorter 8 April 1749 als zoon van Joost Michielsz van Hombergen in leven schoenlapper en poorter; zijn zoon Joost van Hombergen, schilder, poorter 28 Sept. 1781). Poorterboek (20, 27), Archief Amsterdam. HOMBURG, Jan. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1741—49. (Woonde Utrechtsche dwarsstraat 1749; hij en zijne vrouw Anna Bertels maken 11 Maart hun testament). Prot. (11112) not. Mr. J. Beukelaar 11 Maart 1749, Archief Amsterdam. HOOCH, Eliseus de (HOOGH, de). Plaatsnijdersleerling. Sch. Geb. ’s Gravenhage 1661; werkz. ’s Gravenhage 1674, Rotterdam 1698. Leerl. van Joh. Drappentier II (1674). HORST—HUYSER Zoon van Gernt de Hooch (sch.). Thieme XVII432 (Gerrit de Hooch), 457. HORST, Arij. Plaatsn. Geb. Amsterdam, ov. na 3 Sept. 1760; werkz. Amsterdam 1734-60. (Ingeb. poorter 4—1 ? - Febr. als zoon van Jan Dirksz in leven arbeider en poorter; zijn zoon poorter 3 Sept. 1760). Vader van D. Horst (plaatsn.). ■ Poorterboek (17, 22), Archief Amsterdam. HORST, Dirk. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1760. (Ingeb. poorter 3 Sept.). Zoon van Arij Horst (plaatsn.). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. HOUCK, van den (alias WECKER), Laurens de. Plaatsn. Werkz. ’s Gravenhage 1703. (Lid der schildersconfrerie 24 Oct.). Obreen Archief V140. HUET, Louis. Graveerder. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1714. (Ingeb. poorter 9 Febr. als zoon van Jean Huet, voorzanger in de Walen kerk en poorter). Poorterboek (13), Archief Amsterdam. HUL, Arnoldus Bastiaensz. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1704. (Ingeb. poorter 26 Maart als zoon van Bastiaen Hul in leven kaffawerker en poorter). Poorterboek (10), Archief Amsterdam. HULCK, Jan Aelbechtsz. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1642. (Verkoopt een ;rf met getimmerte zuidzijde Boomstraat F. 800, 18 Sept.). Obreen Arch. VII252. HULSCHER, Pieter. Plaatsn. jeb. Amsterdam; werkz. Amsterdam .727. (Poorter 21 Jan. als getrouwd met ^nna Selders, laatst wed. van Jan Smit n leven schilder en poorter). Poorterboek (16), Archief Amsterdam. HULSMAN, Casparus. Plaatsn. Geb. ± 1633/34, begr. Amsterdam 29 Maart 1682; werkz. Amsterdam 1661— 82. (Verklaring 17 Nov. 1661 ten verzoeke van Lambertus Reynsthoofdofficier: „tegenwoordig met een groote wonde in sijn linckerschouder en een snede in sijn linckerwangh gequetst, en de Appelboomsganck op de Oude bierkay” ten huize van Annetie Hendricx te bedde liggende, dat zeker soldaat Jan van Ceulen hem, toen hij op bezoek was bij Annetie, heeft gekwetst) . Prot. (2804) not. H. Westfrisius 17 Nov. 1661, Begr. Reg. (1228), Archief Amsterdam. Obreen Arch. VII248. ■ HUYDING, Matthijs. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1773-1805. (Ingeb. poorter 11 Mei 1773 als zoon van Jan Matthijs in leven varensman en poorter; zijn zoon poorter 12 Febr. 1805). Vader van W. Huyding(houtenplaatsn.). Poorterboek (26, de vóórnaam zeer onduidelijk 31), Archief Amsterdam. HUYDING, Willem. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1805. (Ingeb. poorter 12 Febr. zoon van M. Huyding (houtenplaatsn.). Poorterboek (31), Archief Amsterdam. HUYGENSZ, Wollewijn. Plaatsn. Werkz. Haarlem 1584. Leerl. van Hendr. Goltzius (1584, voor vier jaar, zou meegaan naar Italië; Joltzius vertrok ephter eerst 1590 toen iet contract was afgeloopen). Oud Holl. 1914,138. HUYSER, Jacob. Plaatsn. • Jeb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 742. (Ingeb. poorter 16 Mei als zoon ran Lodewijk Jacobsz Huyser, beeldnijder en poorter). -’oorterboek (19), Archief Amsterdam. [ACOBI—JANSZ J JACOBI, Albert. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1710. (Ingeb. poorter 11 April als Zoon van Jacob Wiggerts, korendrager en poorter). Vgl. Albert Jacobsz en Wiggert Jacobsz de Vries. Poorterboek (12), Archief Amsterdam. JACOBSZ, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1710. (Ingeb. poorter 15 Mei als zoon van Jacob Willemsz, molenaar en poorter). Vgl. Jan Jacobsz Heertjes. Poorterboek (12), Archief Amsterdam. JACOBSZ, z. VRIES, de. JANESSON, Nicolaes. Plaatsn. Kaartmaker. Geb. ± 1617; werkz. Amsterdam 163748. (koopt „1 deel printen” op de veiling J. Bassé 9 Maart 1637, wonende op de Prinsegracht, in de Nieuwe Lelystraet 1648). Obreen Arch. VII 257; Bredius u. Hirschmann, Nachtr. 9 (aldaar verward met Claes Jsz Visscher). JANSE, Hendrik. Plaatsn. Ov. vóór 30 Maart 1790; werkz. Amsterdam 1766. (Ingeb. poorter 1 Oct. 1766 als zoon van Theunis Janse, schoenmaker en poorter; zijn schoonzoon Nicolaas Welch, koopman, poorter 30 Maart 1790). Poorterboek (24, 29), Archief Amsterdam. JANSEN, z. JANSZ. JANSZ, Abraham. Figuur sn. Geb. Leeuwarden, ov. Amsterdam? vóór 9 Febr. 1693; werkz. Amsterdam 1663. (Poorter 21 Aug., als getrouwd met Marriti Baltus, dochter van Bal- thazar Le Caloe, zijdeverwer en poorter; toen zijn zoon Mels Abrahamsz, boekbinder, poorter werd 9 Febr. 1693, was hij overleden). Poorterboek (2), Archief Amsterdam. JANSZ, Cornelis. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1619/20; werkz. Amsterdam 1647. (Woonde in de Coninxstraat 1647'; ondertr. 30 Nov., geassist. met zijn vader Jan Baltes, met Immetje Hercx, van Amsterdam, 33 jaar, geassist. met haar moeder Beertie Gosens, wonende als voren). Trouw Reg. (465), Archief Amsterdam. JANSZ, Cornelis. Plaatsn. Geb. Groningen; werkz. ’s Gravenhage 1647. (Ondertr. 10 Nov.). Obreen Arch. V 40. JANSZ, Harmen. Plaatsn. Geb. ± 1650/51; werkz. Amsterdam 1681. JANSZ, Jan (I). . Graveerder. Werkz. Amsterdam 1605. (Zijn zoon ged. 31 Juli). Oud Holl. 1885,156. JANSZ, Jan (II). Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1659. (Ingeb. poorter 22 Aug. Misschien dezelfde als Johannes Jansz, werkz. bij C. van Dalen (I) 1646, en als Jan Jansen plaatsn. „wonende bij Mr. Chrispijn van de Pas”, die verklaarde zijn meester „in sijne voorsz. aengenomen wercken te sullen helpen” 26 Maart 1652). Obreen Arch. III 222, VII 268; Thieme VIII 291. JANSZ, VOLCKERT. Plaatsn. JECQUIER—JOUWER Werkz. Amsterdam 1617. (Zijn zoon Jan gedoopt 21 Mei, zijn vrouw heette Gerritje Jans, getuige Tanneke Lievens). Doop Reg. (5), Archief Amsterdam. JECQUIER, Jean Pierre. Houtenplaatsn. Geb. Neuburg; werkz. Amsterdam 1742 (Gekocht poorter 5 Juni). Poorterboek (19), Archief Amsterdam. JETSWAARD, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam, ov. vóór 3 Oct. 1769; werkz. Amsterdam 1719. (Ingeb. poorter 19 Febr. 1719; zijn zoon Johannes Jetswaart, Tabakskooper, poorter 3 Oct. 1769). Poorterboek (25), Archief Amsterdam. Obreen Arch. II 6. JODE, Pieter DE. Plaatsn. Geb. ± 1648/49; werkz. Amsterdam 1667-68. Obreen Arch. VII 256. JONG(H), de, z. JONGE, de. JONGE, Laurens Hansz de (JONG(H) de). Plaatsn. Ov. vóór 3 Maart 1706; werkz. Amsterdam. (Zijn zoon Jan de Jonge — de Jongh — poorter 3 Maart 1706). Vader van Jan de Jonge (plaatsn.), grootvader van Laurens de Jonge (plaatsn.). Vgl. Naamlijst. Poorterboek (11), Archief Amsterdam. JONGE, Laurens de (II) (JONG(H), de). Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 6 Nov. 1770; werkz. Amsterdam 1739. (Ingeb. poorter 3 Febr. 1739; zijn schoonzoon Cristoffel Pieterst, van Amsterdam varensman, poorter 6 Nov. 1770). Zoon van Jan de Jonge (plaatsn.). Vgl. Naamlijst. Poorterboek (18 de Jong, 25), Archief Amsterdam. JONGH, Dirk de. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 7 Juni 1775; werkz. Amsterdam 1736-60. (Ingeb. poorter 25 Sept. 1736 als zoon van Philip de Jongh, schoenmaker en poorter; woonde Korte Kerkstraat 1760; hij en zijne vrouw Beatrix Schaak maken hun testament 23 Maart 1760; zijn schoonzoon Harme Junior Schreuder, van Zwol, poorter 7 Juni 1775). Poorterboek (18, 26), Prot. (10055) not. Ph. Zweerts 23 Maart 1760, Archief Amsterdam. JONGHMAEYER, Huybert. Ets. Werkz. Amsterdam 1761. Leerl. van B. Stoopendael (Voor 4 jaren „om hem de kunst van ’t etsen en ’t geen daertoe behoort te leeren”; werktijd van 6 uur s’ ochtends tot 7 uur ’s avonds; 12 Febr.). Obreen Arch. VII333. JONKER, Jeremias. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1741-42. (Poorter 29 Dec. 1741). Zoon van Timotheus Jonker (Houtenplaatsn.) Poorterboek (19), Archief Amsterdam. JONKER, Timotheus. Houtenplaatsn. Ov. vóór 29 Dec. 1741; werkz. Amster-, dam. (Zijn zoon poorter 29 Dec. 1741). Vader van Jeremias Jonker (houtenplaatsn.). Poorterboek (19), Archief Amsterdam. JOUWER, Dirk Wijbrandsz van den. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1739. (Ingeb. poorter 3 Febr. als zoon van Wijbrand Alexanders in leven boekbinder en poorter). Poorterboek (18), Archief Amsterdam. KAMP—KLEPPER K KAMP, Christiaan Stoffelsz van der. Plaatsn. Ov. vóór 19 Nov. 1727; werkz. Amsterdam. (Zijn schoonzoon Jan Nagel, kruier, poorter 19 Nov. 1727). Poorterboek (16, er staat zeer slecht geschreven Christiaan niet Bastiaan), Archief Amsterdam. KAN, Simon. Plaatsn. Ov. vóór 9 Nov. 1810; geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1750. (Ingeb. poorter 26 Mei als zoon van Simon Kan, zijdekousenwever en poorter; zijn zoon Jan Willem Kan, mandenmaker, poorter 9 Nov. 1810). Poorterboek (21, 31), Archief Amsterdam. KAPPELHOFF, Harmanus. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1765. (Ingeb. poorter 2 Mei als zoon van Arent Kappelhoff in leven kleermaker en poorter). Poorterboek (24), Archief Amsterdam. KARELS, Hendrik. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1725. (Poorter 23 Maart als getrouwd met Fijtje Jans, dochter van Jan Carstens, scheepstimmerman en poorter). Poorterboek (15), Archief Amsterdam. KESTEREN, Jan Wijnandsz van. Plaatsn. Ov. vóór 30 Juli 1788; werkz. Amsterdam 1750. (Zijn zoon Abraham van Kesteren, drukker, poorter 27 Dec. 1750; zijn zoon Jacob van Kesteren, z.b., poorter 30 Juü 1788). Vgl. J. Wijnantsz. Poorterboek (21, 29), Archief Amsterdam. KEUKER, Jacob. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 20 April 1775; werkz. Amsterdam 1747. (Poorter 1 Aug. 1747 als getrouwd met Maria Lodiso, dochter van Pieter Lodiso in Leven gaaswerker en poorter; zijn dochter Magdelena Keuker, linnennaaister, poorteres 20 April 1775). Broeder van Jan Keuker (houtenplaatsn.). Poorterboek (19, 26), Archief Amsterdam. KEUKER, Jan. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1745. (Poorter 31 Dec. als getrouwd met Margreta Douker, dochter van Jan Donker in leven kousenwever en poorter). Broeder van Jacob Keuker (plaatsn.). Poorterboek (19), Archief Amsterdam. KEYSER, Jacob Jansz. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1725. (Komt 6 Juni voor drie jaar in dienst bij C. Palmboom om het houtenplaatsnijden te leeren). Z. Cornelis Palmboom en Naamlijst: Jacob Keyser. Prot. (7512) not. N, Sonmans 6 Juni 1725 (hij teekent: Yacob Yanse Keyser), Archief Amsterdam. KICK, Willem Willemsz. Plaatsn. Lakverwer. Werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1603. (Hij was „jegenwoordich sich onthoudende in den Hage” toen hij en zijn vrouw hun besloten testament maakten 13 Nov.). Vader van den schilder Simon Kick. Prot. not. L. Kettingh (2) 13 Nov. 1603, Gem. Archief 's Gravenhage. Oud-Holland 1883, 182 en i8gs, 114; von Wurzbach 1276; Thieme XX 234. KLEPPER, Klaas. Plaatsn. Geb. Sloten; werkz. Amsterdam 1796. (Poorter 22 Dec. als getrouwd met Alida Maria Stuurman, dochter van Jacobus stuurman in leven arbeider en poorter). Poorterboek (30), Archief Amsterdam. KLOKKER—KROP KLOKKER, CHRISTIAAN. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1748. (Ingeb. poorter 30 Jan. als zoon van Hendrik Klokker, timmerman en poorter). Poorterboek (20) datum niet duidelijk, Reg. van Ingeb. en Ingeh. Poorters 30 Jan. 1748, Archief Amsterdam. KLOPPENBURG, Cristiaan. Houtenplaatsn. Ov. vóór 6 Juni 1794; werkz. Amsterdam 1757. (Poorter 14 Dec. 1757 als zoon van Eldert Kloppenburg in leven pletter en poorter; zijn dochter Christina Kloppenburg, fruitverkoopster, poorteres 6 Juni 1794). Poorterboek (22, 29), Archief Amsterdam. KNOOP, Arnoldus. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1705/06; werkz. Amsterdam 1730. (Woonde op Kattenburg 1730; ondertr. 27 April, ouders dood, geassist. met zijn broeder Barnardus Knoop, met Anna van de Grient, van Amsterdam, 25 jaar, op Marken, geassist. met haar vader Huybert van de Grient (garenwinder) ; poorter 15 Sept. 1730). Trouw Reg. (570), Poorterboek (17, blad verkeerd gebonden), Archief Amsterdam. KNUYT, Arnoldus. Plaatsn. Ov. vóór 13 Juni 1810; werkz. Amsterdam. (Zijn zoon Comelis Knuyt ingeb. poorter 13 Juni 1810). Poorterboek (31), Archief Amsterdam. KOEK, Cornelis. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1809. (Zijn zoon Jeremias Koek, zeeman, poorter 18 April). Poorterboek (31), Archief Amsterdam. KOELMAN, Gerrit. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam, ov. Amsterdam? vóór 28 Juli 1809; werkz. Amsterdam 1761-1803. (Poorter 20 Jan. 1761 als getrouwd met Johanna van Eswilde, dochter van Pieter van Eswilde, kruier en poorter; zijn zoon poorter 28 Jan. 1803; zijn schoonzoon Bartholomeus Mockaart, tapper, poorter 28 Juli 1809). Vader van Petrus Gerardus Koelman (sch.). Poorterboek (22, 30, 31), Archief Amsterdam. KONINCK, Jacobus de. Plaatsn. Geb. Brussel ± 1682/83; werkz. Amsterdam 1705-06. (Ondertr. 24 April 1705; poorter 6 Jan. 1706 als getrouwd met Johanna de Bruyn, dochter van Isack Evertsz in leven knoopenmaker en poorter). Trouw Reg. (705), Poorterboek (10), Archief Amsterdam. KONINGSVELD, Pieter. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1784. (Ingeb. poorter 10 Sept. als zoon van Barend Koningsveld, schoenmaker). Poorterboek (28) Koninsvelt, Archief Amsterdam. KOSTER, Pieter. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1783. (Poorter 24 Dec. als getrouwd met Jacoba Kok, dochter van Johannes Kok in leven kruier en poorter). Poorterboek (28), Archief Amsterdam. KROP, Barent (CROP). Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1692-1719. (Woonde „buyten Amsterdam aen de Overtoomsewegh” 1719; maakt zijn testament met zijn vrouw Geesje Swart 5 Juni 1719). Prot. (5680) not. Mr. P. E. ten Bergh, Archief Amsterdam. KROP, Crijn. Plaatsn. Geb. Amsterdam i 1682/83, werkz. Amsterdam 1709-10. (Woonde Noorderstraat 1709; ondertr. 11 Oct., geassist. met zijn moeder Rebecka Barents met Antonia van Middelie, van MOURICK—NIEUWENHUYSEN Graveerder. Fransche Kramer. Ov. vóór 26 Jan. 1674; werkz. ’s Gravenhage 1664-70. Prot. (794) not. F. van Adrichem 26 Jan 1674, Gemeente Archief ’s Gra venhage. MOURICK, Antony. Plaatsn. Geb. ± 1658; werkz. Amsterdam 1692, (Verklaring 13 Juni van hem en Willem Sloot, ten verzoeke van Jan van Camebeek, over gekochte goederen in den winkel van Maria en Elisabeth van Brantwijk). Prot. (5228) not. Mr. D. Doornik 13 Juni 1692, Archief Amsterdam. MULDER, Martinus. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 2 Juni 1784; werkz. Amsterdam 1755. (Ingeb. poorter 9 Dec. 1755 als zoon van Martinus Mulder in leven chirurgijn en poorter; zijn schoonzoon Jan Franfois Fichet, gouddraadtrekker, poorter 2 Juni 1784). Poorterboek (22, 28), Archief Amsterdam. MULLEM, Jan. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1762. (Poorter 8 Juli als getrouwd met Comelia Secretaris, dochter van Ewout Secretaris in leven timmerman en poorter). Poorterboek (23), Archief Amsterdam. MUNNCK, Abraham de. Plaatsn. Ov. vóór 2 Juli 1772; werkz. Amsterdam. (Zijn dochter Anna Cornelia de Munnck, naaister, ingeboren poorteres 2 Juli 1772). Poorterboek (25), Archief Amsterdam. MIJNDERTSZ, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1756. (Ingeb. poorter 22 Juni als zoon van Barent Mijnderts in leven kaaskooper en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. N NAGTGLAS, Matthijs. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1770. (Ingeb. poorter 16?, Jan. als zoon van Pieter Nagtglas, varensman en poorter). Poorterboek (25), Archief Amsterdam. NEK, ISAK VAN. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1710. (Poorter 23 Jan. als getrouwd met Catharina Dirks, dochter van Dirk Michiels in leven bierdrager en poorter). Poorterboek, (12), Archief Amsterdam. NEUTRE, Jean. Plaatsn. Geb. Sedan; werkz. Amsterdam 1687. (Poorter 21 Oct.). Poorterboek (6), Archief Amsterdam. NIBBELING, Hendrik. Plaatsn Werkz. Amsterdam 1768. (Ingeb. poorter 10 Nov. als zoon van Barend Nibbeling, schoenmaker en poorter). Poorterboek (24), Archief Amsterdam. NIEUWENHOVEN, Hendrik. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1735-37. (Ingeb. poorter 24 Juni 1735 als zoon van Marcus Hendrickse Nieuwenhooven in leven smalschipper en poorter; woonde Leidscheplein 1737; hij en zijne vrouw Johanna Graal maken hun testament 3 Oct. 1737). Poorterboek (18), Prot. (10029) not. Ph. Zweerts 3 Oct. 1737, Archief Amsterdam. NIEUWENHUYSEN, Hendrick. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1722. (Poorter 2 Juni als getrouwd met Dirckje de Lange, dochter van Jan JOOY—OLDENBROEK [urriaans de Lange in leven tinnegieter m poorter). Poorterboek (15), Archief Amsterdam. NOOY, Barent van (NOY, de). Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1672/73, ov. vóór 23 Mei 1727; werkz. Amsterdam 1697— 1700. (Woonde in de Lindenstraat 1698; ondertr. 4 Jan., ouders dood, geassist. met Barent Lindeman, met Aaltje Yben, van Jever, wed. Jurriaen Boesens; ingeb. poorter 18 Juli 1699 ils zoon van Willem van Noy in leven wijnkooper en poorter; zijn schoonzoon Nicolaas Mette poorter 23 Mei 1727). rrouw Reg. (700), Poorterboek (9 en 16), Archief Amsterdam. OCHTEN, Dirk van. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1732. (Ingeb. poorter 21 Sept. als zoon van Jan Dirksz van Ochten, bierdrager en poorter). Broeder van Jan van Ochten (I). Poorterboek (17), Archief Amsterdam. OCHTEN, Jansz, Dirk van. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1772. (Ingeb. poorter 19 Jan.). Zoon van Jan van Ochten (I) (plaatsn.). Poorterboek (25), Archief Amsterdam. OCHTEN, Jan van (I). Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. na 27 Juli 1782; werkz. Amsterdam 1734-82. (Ingeb. poorter 21 Sept. 1734 als zoon van Jan Dirksz van Ochten, bierdrager en poorter; zijn dochter Catharine van Ochten, „mattres” (schoolmaitres) poorteres 27 Juli 1782). Vader van Jan van Ochten (II) (plaatsn.) envanD. van Ochten Jansz (houtenplaatsn.), broeder van D. van Ochten (plaatsn.). Poorterboek (17, 27), Archief Amsterdam. NOSCHE, Jochum Jochumsz (NORS) Plaatsn. Boekdrukkersgezel, jeb. -k 1614/15; werkz. Amsterdam 1644. Doet bewijs aan zijn kinderen rit zijn vorig huwelijk, blijkt met Hes:er Anthonis Block te willen huwen 23 Febr. 1644). Prot. (1026) not. S. van der Piet 23 Febr. 1644, Archief Amsterdam. NOYELL, Jean Amé. Plaatsn Geb. Genève, ov. vóór 31 Oct. 1805; werkz. Amsterdam 1779. (Poorter 25 Nov. 1779 als getrouwd met Comelia van den Berg, wollenaaister en poorteres; zijn zoon Gerrit Noyell, schoenmaker, poorter 31 Oct. 1805). Poorterboek (27, 31), Archief Amsterdam. OCHTEN, Jan van (II). Plaatsn. Ov. vóór 22 Jan. 1806; werkz. Amsterdam 1768. (Ingeb. poorter 24 Nov. 1768; zijn schoonzoon Michiel Lemmes poorter 22 Jan. 1806). Zoon van Jan van Ochten (I) (plaatsn.). Poorterboek (24, 31), Archief Amsterdam. OGELWIGH(T), Ludolf. Plaatsn. Geb. Amsterdam + 1703; werkz. Amsterdam 1729—57. (Woonde op de Utrechtschestraat 1730; ondertr. 22 Juni, geassist. met zijn moeder Aaltje Vuyske met Comelia Hoogwaart, van Amsterdam, 26 jaar, in de Lindenstraat, geassist. met haar vader Hendrik Hoogwaart; ingeb. poorter 9 Jan. 1731 als zoon van Jan Jacobsz in leven kistenmaker en poorter; zijn zoon Hendrik Ogelwight, koopman, poorter 22 Dec. 1757). Trouw Reg. (718), Poorterboek (17, 22), Archief Amsterdam. OLDENBROEK, Jacob. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1767-94. (Poorter 3 April 1767 als zoon van Adrianus Oldenbroek in leven timmerman en ONDERDIJK—POOL poorter; zijn dochter Comelia Oldenbroek, dienstmeid, poorteres 22 Tuli 1794). Poorterboek (24, 29), Archief Amsterdam. ONDERDIJK, Pieter. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1740-69. (Ingeb. poorter 12 Febr. 1740 als zoon van Salomon Onderdijk, zijdegrijnwerker en poorter; zijn schoonzoon Jan Harmen Stroeve, van „Emmelenkamp”, bakker, poorter 9 Mei 1769). Poorterboek (18, 25), Archief Amsterdam. P PALMBOOM, Cornelis. Plaatsn. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1723-25. (Poorter 1 Febr. 1724 als getrouwd met Sara van Gelder, dochter van Andries van Gelder in leven chirurgijn en poorter; neemt 6 Juni 1725 voor drie jaar in zijn dienst Jacob Jansz Keyser om hem het houtenplaatsnijden te leeren). Poorterboek (15), Prot. (7512) not. N. Sonmans 6 Juni 1725, Archief Amsterdam. PASCOVIUS, Johannes. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1669. (Getuige 27 Sept.). Oud Holl. 1885, 306. PAULUSZ, Adam. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1722. (Ingeb. poorter 3 Maart als zoon van Poulus Pietersz, trekwerker en poorter). Poorterboek (15), Archief Amsterdam. PELLETIER, René. Plaatsn. Geb. Parijs; werkz. Amsterdam 1681. (Poorter 9 Dec.). Poorterboek (5), Archief Amsterdam. PEYNTER, Adolf Mijndertsz. Plaatsn. Begr. Amsterdam 1 Oct. 1686. Begr. Reg. (1228), Archief Amsterdam. PHILIBERT, Daniël. Graveerder. Geb. Parijs i 1675; werkz. Amsterdam 1698-1710. (Woonde Elandsgracht 1710 ondertr. 6 Juni, geassist. met zijn vader Daniël Phielbert, met Susanna Roger, van Amsterdam, 20 jaar, ouders dood). Reg. van Ingezetenen 18 Febr. 1698; Trouw Reg. (546), Archief Amsterdam. PIEPER, Christoffel de. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1695/96; werkz. Amsterdam 1718-19. (Woonde in de Kruisstraat 1718; ondertr. 22 April, ouders dood, geassist. met zijn broeder Jan de Piper, met Maria van de Grient, van Amsterdam, 22 jaar, op Marken, geassist. met haar vader Huybert van de Grient; poorter 10 Aug. 1719 als schoonzoon van Huybert van der Grant, garenkooper en poorter). Trouw Reg. (554), Poorterboek (14), Archief Amsterdam. PLAISANT, Jacobus. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1752-74. (Ingeb. poorter 25 Juli 1752 als zoon van Jan Plaisant, varensman en poorter; zijn dochter Mietje Plaisant, vischvrouw, poorteres 22 Febr. 1774). Poorterboek (21, 26), Archief Amsterdam. POOL, Frederik Adolf de. Koperplaatsn. Vemisser. Ov. vóór 14 Jan. 1806; werkz. Amsterdam 1779. (Ingeb. poorter 6 April 1779 als zoon van Hendrik de Pool in leven kuipersknecht en poorter; zijn schoonzoon Willem Stetterogge, bontwerker, poorter 14 Jan. 1806; zijn schoonzoon Christoffel Hendrik Ros, schoenmakersknecht, poorter 14 Jan. 1806). Poorterboek (27, 31), Archief Amsterdam. PREVOST—RIXTEL PREVOST, PlERRE. Plaatsn. Geb. Jeppe (Dieppe?) ± 1679/80; werkz. Amsterdam 1714. (Woonde in de Bloemstraat 1714; ondertr. 13 April, geassist. met zijn vader Eduart Provoo, met Maria van Hooven, van Amsterdam, 24 jaar, in de Laurierstraat, geassist. met haar vader Dirck van Hoven). Trouw Reg. (550), Archief Amsterdam. PRONK, Jan. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 8 Nov. 1768; werkz. Amsterdam 1745. (Ingeb. poorter 4 Aug. als zoon van Claas Pitersz Pronk in leven varensman en poorter; zijn zoon Willem Pronk, schilder, poorter 8 Nov. 1768). Poorterboek (19, 24), Archief Amsterdam. PIJN, Abraham. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1777. (Ingeb. poorter 8 Juli). Zoon van Joh. Pijn (plaatsn,). Poorterboek (26), Archief Amsterdam. PIJN, Jacobus. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1760. (Poorter 3 Dec. als getrouwd met Catarina Alida van Hoorn, dochter van Anthonij Coerts van Hoorn in leven varensman en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. PIJN, Johannes. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 8 Juli 1777; werkz. Amsterdam 1743. (Poorter 24 Jan. als getrouwd met Jannitje Erasmus, dochter van Jan Erasmus, varensman en poorter; zijn zoon poorter 8 Juli 1777). Vader van Abraham Pijn (houtenplaatsn.) Poorterboek (19, 26), Archief Amsterdam. O QÜACKENBOS, Claas (QUAKENBOS. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, begr. Amsterdam 3 Mei 1755; werkz. Amsterdam 1751— 55 (Woonde „in de Korte Leydse dwars¬ straat tussen de Kruijsstraat en ’t Leydseplyn” 1755; ingeb. poorter 25 Nov. 1751 als zoon van Willem Willemsz in leven boomplanter). Reg. van Ingeb. en Ingeh. Poorters, Begr. Reg. (1240), Archief Amsterdam. R RADEMAKER, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1684; werkz. Amsterdam 1708. (Woonde Utrechtschedwarsstraat 1708; ondertr. 31 Aug., geassist. met zijn vader Harmen Rademaeker, met Hillegonda van Wijk, van Amsterdam, 25 jaar, in de Gouwenaarssteeg, geassist. met haar moeder Marretje Michiels). Trouw Reg. (706), Archief Amsterdam. RIEMER, Frans Fransz de. Graveerder. Geb. Leiden ± 1604/05; werkz. Amsterdam 1627; (ondertr. 3 Nov.). Obreen Arch. II165. RIETHAGEN, Pieter. Graveerder. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1754-85. (Ingeb. poorter 1 Maart 1754 als zoon van Steeven Riethaagen in leven korendrager en poorter, zijn zoon Jacob Riethagen, scheepstimmerman, poorter 30 Juni 1785). Poorterboek (21, 28), Archief Amsterdam. RIXTEL, Jan. ROBBERS—ROSÉ Plaatsn. Geb. 's Gravenhage; werkz. Amsterdam 1724. (Poorter 14-24?-April). Obreen Arch. II 7. ROBBERS, Adrianus Claasz. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1756. (Poorter 21 Oct. als zoon van Claas Andriaansz in leven varensman en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. ROEST, Pieter. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 24 Juni 1767; werkz. Amsterdam 1751. (Ingeb. poorter 5 Mei 1751; zijn zoon Pieter Roest, katoendr., poorter 24 Juni 1767; zijn dochter Susanna Roest, katoenschilderes, poorteres 17Febr. 1774). Poorterboek (21, 24, 26), Archief Amsterdam. Obreen Arch. II7. ROETERS, Isack. Graveerder. Geb. ± 1670; werkz. Amsterdam 1710. (Woonde op de Braak 1710; verklaring 16 Juni van hem en van Dirk van der Meer, goudsmid, 28 jaar, ten verzoeke van Johannes en Geertruy Croes, dat zij wel gekend hebben Willem Kroes, als soldaat naar O. I. gevaren). Prot. (5172) not. J. Boots 16 Juni 1710, Archief Amsterdam. ROETERS, Philips. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1615. (Zijn zoon ged. 1 Maart). Oud Holl. 1885, 310. ROGIERS, Pieter. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1660/61, ov. vóór 11 Oct. 1729; werkz. Amsterdam 1683. (Ondertr. 19 Febr. 1683; zijn zoon Pieter Rogiers poorter 11 Oct. 1729). Poorterboek (16), Archief Amsterdam. Oud Holl. 1883, 310. ROOKHUYSEN, Aalt van. Graveerder. Geb. Amersfoort; werkz. Amsterdam 1780 (Poorter 1 Nov. als getrouwd met Willemina Kuyk, dochter van Jan Zacharias Kuyk poorter). Poorterboek (27), Archief Amsterdam. ROOS, Barend. Plaatsn. Ov. vóór 25 Nov. 1788; werkz. Amsterdam 1770. (Ingeb. poorter 23 Oct. 1770 als zoon van Laurens Jansz Roos, scheepstimmerman en poorter; zijn zoon Laurens Roos, timmermansknecht poorter 25 Nov. 1788). Poorterboek (25, 29), Archief Amsterdam. ROOS, Hendrick de. Plaatsn. Ov. vóór 23 Oct. 1806; werkz. Amsterdam 1774. (Ingeb. poorter 24 Mei 1774 als zoon van Anthony de Roos, hoedenmaker en poorter; zijn zoon Theodorus Willebrordus de Roos, timmerman, poorter 23 Oct. 1806). Poorterboek (26, 31), Archief Amsterdam. ROOT, Simon (ROODT). Ets.? Sch. Geb. ’s Gravenhage ? ± 1625, ov. vóór 26 Sept. 1654; werkz. ’s Gravenhage 1645-52. Medew. van J. Ie Ducq. Bredius u. Hirschmann I4gj—i310, 1580; Thieme XXVIII 583/6. ROSÉ, Jacob. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1744-81. (Ingeb. poorter 16 Oct. 1744; zijn zoon poorter 28 Juni 1781). Zoon van Pieter Rosé (katoendr.), vader van W. Rosé (houtenplaatsn.). Poorterboek (27), Archief Amsterdam. Obreen Arch. II8. ROSÉ, Willem. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1781. (Ingeb. poorter 28 Juni.). Zoon van J. Rosé (houtenplaatsn.). Poorterboek (27), Archief Amsterdam. ROSÉ, Theunis. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1773. (Ingeb. poor- ROSENBOOM—RYSWYK ter 24 Maart als zoon van Christoffel Rosé, scheepstimmerman en poorter). Poorterboek (26), Archief Amsterdam. ROSENBOOM, Isaak. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1731. (Ingeb. poorter 29 Aug.). Poorterboek (17), Archief Amsterdam; Obreen Arch. II 8 (ten omechte Jacob genoemd). ROSENSCHOON, Jan. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1787. (Ingeb. poorter 23 Mei als zoon van Jurriaan Rosenschoon in leven kastenmaker en poorter). Poorterboek (28), Archief Amsterdam. ROSIERSZ, Pieter. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 19 Dec. 1730; werkz. Amsterdam 1683. (Ingeb. poorter 23 Dec.; zijn schoonzoon Johannes Haak, van Purmerend, goudsmid, poorter 19 Dec. 1730). Zoon van Rosier Cornelisz (mutsendrukker) . Poorterboek (17), Archief Amsterdam. Obreen Arch. Il 6. ROSKAM, Pieter. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 1 Dec. 1778; werkz. Amsterdam 1754. (Ingeb. poorter 12 Nov. 1754; zijn zoon Abraham Roskam, „penneberijder”, poorter 1 Dec. 1778; zijn zoon Pieter Roskam, beeldh., poorter 9 Mei 1780). Poorterboek (21, 27), Archief Amsterdam. Obreen Arch. II8. ROSKAM, Samuel. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1730. (Poorter 18 Mei). Schoonzoon van Jan Dronryp (beeldh.). Obreen Arch. II7. ROT, Gerrit de. Plaatsn. Werkz. Amsterdam; begr. Amsterdam 27 Jan. 1760. (Woonde op ’t Kuiperspad). Begr. Reg. (1203), Archief Amsterdam. ROY, Gerrit de. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1746. (Ingeb. poorter 16 Maart als zoon van Jan de Roy in leven schoenlapper) . Reg. van Ingeb. en Ingeh. Poorters, Archief Amsterdam. RUTTENS, Isaac. Graveerder. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1756. (Ingeb. poorter 11 Mei). Obreen Arch. II7. RYBREU, Pierre DU. Plaatsn. Geb. Iseghem (België) ± 1660/61 ;werkz. Amsterdam 1684. (Woonde in de Openaarssteegh-Openhartsteeg ?-1684; ondertr. 14 Oct., ouders dood, geassist. met zijn moei Maria Anna du Ribreu, met Godelieve de Klee, van Antwerpen, 22 jaar, geassist. met haar vader Huybreght de Klee). Trouw Reg. (694), Archief Amsterdam. RIJK, Jan de. Plaatsn. Geb. Amsterdam; ov. vóór 3 Nov. 1761; werkz. Amsterdam 1730. (Ingeb. poorter 7 Juni 1730; zijn zoon Jan de Rijk, varensman, poorter 3 Nov. 1761). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. Obreen Arch. II7. RIJKERS, Abraham. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 9 Maart 1773; werkz. Amsterdam 1741. (Ingeb. poorter 4 Jan. 1741; zijn schoonzoon Isaac Jets, van Barneveld, kleerenmaker, poorter 9 Maart 1773). Zoon van Pieter Rijkers (katoendr.). Poorterboek (26), Archief Amsterdam. Obreen Arch. ÏI 7. RYSWYK, Jan Anthonisz van. Plaatsn. Geb. Antwerpen, ov. vóór of begin 1654; werkz. Amsterdam 1651. (Poorter 30 Juni). Obreen Arch. II6,165. SALM—SCHONEVELT s SALM, Louis. Plaatsn. Begr. Amsterdam 10 Febr. 1685. Begr. Reg. (1228), Archief Amsterdam. SARDET, Dirk. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1783. (Ingeb. poorter 2 Sept. als zoon van Dirk Sardet in leven katoendr. en poorter). Poorterboek (28), Archief Amsterdam. SAVERY, Levinus. Plaatsn. Geb. Amsterdam 24 Juli 1624, ov. na 1664; werkz. Amsterdam 1650-56, Haarlem 1661. (Ondertr. Amsterdam 11 Nov. 1650). Zoon van S. Savery, broeder van J. Savery (III) en zwager van Matthijs Balen Jz (Dordrecht’s stedebeschrijver). Trouw Reg. (681), Archief Amsterdam. Oud Holl. 1886 74, 76; Nieuw biogr. Woordenb. V 660. SCHEYFF, Philips Harrentsz. Plaatsn. Geb. ’t Bildt ± 1631/32; werkz. Amsterdam 1658-82. (Woonde op ’t Water 1658; ondertr. 8 Maart, met consent zijner moeder, Magdalena van Tarelingh, van Leiden, 25 jaar, op de Nieuwendijk, geassist. met haar vader Jan Luycas van Tarelingh; poorter 17 Dec. 1658; nog in leven 9 Juni 1682 toen zijn zoon Johannes poorter werd). Trouw Reg. (478), Poorterboek (1 en 5), Archief Amsterdam. Obreen Arch. II165. SCHIEBA, Cornelis (SCHIEBAAN) (SCHRIBA). Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1681/82, gehangen Amsterdam 31 Jan. 1705; werkz. Amsterdam (Hij belette zijn confrater Dirk de Graaf alias de Blookemaker „dat hij zijn Vader niet vermoorde; wierd daarom hoewel veelvuldige Schelmstukken gedaan hebbende: gehangen binnen en buiten: zij waaren beyden van braave burger Ouders in Amsterdam woonagtig”. De Graaf wierd „om een menigte onmenschelijke Schelmstukken”, levendig geradbraakt, „zijn Ligchaam op een Rad gezet, en een Pistool, Degen en Mes boven zijn Hoofd gehangen”). Rechterlijk Archief (606), Archief Amsterdam; Naamlijst van alle persoonen die binnen Amsterdam 1693 tot 1744 door scherpregters handen zijn ter dood gebragt, Amersfoort, 1774, 13. Obreen Arch. II165 (Schieba). SCHIL, Hendrik. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1758. (Ingeb. poorter 24 Aug. als zoon van Aldert Schil). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. SCHILPEROORT, Borwert Joa- CHIMSZ VAN. Plaatsn. Goudsm. Geb. ± 1589/90; werkz. Amsterdam (ook Utrecht) 1633-80. Obreen Arch. II165, VII273;ThiemeXXX 7i- SCHOLTE(N), Mathijs. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1750-70. (Gekocht poorter 2 Dec. 1750; zijn zoon Joannes Cristiaan, witwerker, poorter 4 Dec. 1770). Poorterboek (21, 25), Archief Amsterdam. SCHONENBEECQ, Jan Hendricksz van. Plaatsn. Geb. Antwerpen ±1660/61?; werkz. Amsterdam 1690. (Poorter 6 Juli als getrouwd met Maria Jans, dochter van Jan Hendricksz in leven doodgraversknecht en poorter). Poorterboek (7), Archief Amsterdam. SCHONEVELT, Coenraad. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1731-32. (Poorter 15 Dec. (Nov.?, onduidelijk) 1731; woonde Anjeliersgracht 1732; hij en SCHONEVELT—SMET rijn vrouw Margareta van der Heyden naken hun testament 5 Maart 1732). Zoon van Dirk Schonevelt (plaatsn.). Poorterboek (17), Prot. (9109) not. J. Ariinois 5 Maart 1732, Archief Amsterdam. SCHONEVELT, Dirk. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1664; werkz. Amsterdam 1684—1731. (Ondertr. 2 Juni 1684; poorter 15 Oct. 1685 als getrouwd met Willemijntie Daniels, dochter van Daniël Pietersz in leven schoenlapper gn poorter; zijn zoon Coenraad Schonevelt poorter 15 Dec.—Nov. ?—1731). Trouw Reg. (512), Poorterboek (6, 17), Archief Amsterdam. Obreen Arch. II g, SCHOOL, Gerrit. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 15 Mei 1781; werkz. Amsterdam 1756. (Poorter 9 Dec. als getrouwd met Aaltje Vos, dochter van Hendrik Vos in leven varensman; zijn zoon Gerrit School (sch.) poorter 15 Mei 1781). Poorterboek (22, 27), Archief Amsterdam. SCHOONEK, Andries. Platenmaker. Werkz. Amsterdam 1732. (Poorter 10 Mei als zoon van Andries Andriesz Schoonek in leven turfdrager en poorter). Poorterboek (17), Archief Amsterdam. SEGERSZ, Willem. Plaatsn. Geb. Leeuwarden ± 1637; werkz. Amsterdam 1657. (Ondertr. 25 Aug., geassist. met zijn vader Segert Wiflemse, met Mayke Pieters, van Haarlem, 24 jaar). Leerl. van J. van Vratum (1651 volg.). Trouw Reg. (477), Archief Amsterdam; Kleerkoper en van Stockum 1457. SILVIUS, Dirk. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1763. (Ingeb. poorter 15 Juli als zoon van Willem Silvius in leven diamantzetter en poorter). Poorterboek (23), Archief Amsterdam. SIMONS, Johannes. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsteriam 1766. (Poorter 12 Dec. als getrouwd met Maria Theresia Rammet, iochter van Johannes Rammet, lijstenmaker en poorter). Poorterboek (24), Archief Amsterdam. SIXTUS, Piexer. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1663. (Woonde op Wittenburg 1663; verklaring 28 Mei van getuigen, ten zijnen verzoeke, over bedreigingen tegen zijne vrouw). Prot. (3177) not. A. van Zurck 28 Mei 1663, Archief Amsterdam. SLECHT, Claas. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1732-77. (Ingeb. poorter 10 Juni 1732 als zoon van Pieter Slecht in leven verwer en poorter; zijn zoon Thomas Slecht, scheepsboorder, poorter 4 Juni 1777). Poorterboek (17, 26), Archief Amsterdam. SLINGELAND, Jacob Dirks. Plaatsn, Ov. vóór 5 Dec. 1752; werkz. Amsterdam. (Zijn schoonzoon Andries Detenon, gaaswerker, poorter 5 Dec.). Vgl. Jacob Dircksz. Poorterboek (21), Archief Amsterdam. SLUYS, Willem van der. Plaatsn. Geb. Amsterdam, ov vóór 20 Oct. 1807; werkz. Amsterdam 1784. (Poorter 11 Febr. als getrouwd met Johanna van Ackeren, dochter van Lambertus van Ackeren in leven kleerenmaker en poorter; zijn zoon Pieter van der Sluys poorter 20 Oct. 1807). Poorterboek (28, 31), Archief Amsterdam. SMET, Jan. Houtenplaatsn. Geb. Amstelveen; werkz. Amsterdam 1736. (Poorter 25 Juli als getrouwd met Maria Hulseboom, dochter van Gerrit Hulseboom in leven herbergier en poorter). Poorteboek (18), Archief Amsterdam. SMIT—STARRE SMIT, Gerrit. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1780. (Ingeb. poorter 10 Mei als zoon van Pieter Smit, metselaar en poorter). Poorterboek (27), Archief Amsterdam. SMIT, Jan. Houtplaatsn. Ov. vóór 13 Juni 1775; werkz. Amsterdam. (Zijn schoonzoon Dirk Pietermeyer, van Paterbom, wijnkoopersknecht, poorter 13 Juni 1775). Poorterboek (26), Archief Amsterdam. SMITH, Willem. Plaatsn. Geb. in Engeland; werkz. Leiden 1626. (Poorter 16 Febr.). Poorterboek, Archief Leiden.' SNOEK, Cornelis. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1775. (Ingeb. poorter 17 Jan. als zoon van Ewout Snoek in leven tabaksverkooper en poorter). Poorterboek (26), Archief Amsterdam. SON, Willem. Plaatsn. Geb. ± 1629/30; werkz. Dordrecht 1656. Prot. not. A. van Neten 5 Dec. 1656, Archief Dordrecht. SONDERMANS, Johannes. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?, werkz. Amsterdam 1765. (Poorter 10 Sept. als getrouwd met Johanna van Rotterdam, dochter van Jan Rotterdam, schuiermaker en poorter). Poorterboek (24), Archief Amsterdam. SONNEMANS, Abraham. Plaatsn. Geb. ± 1582/83; werkz. Amsterdam 1635. Obreen Arch. VII266. STAPELAAR, GerarDus. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1782. (Ingeb. poorter 15 Nov. als zoon van Christoffel Stapelaar in leven broodbakker en poorter). Poorterboek (27), Archief Amsterdam. STARK, Coenraad. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1779-1806. (Ingeb. poorter 14 Dec. 1779 als zoon van Jaspar Stark in leven leerbereider en poorter; zijn schoonzoon Rolof Saly, van „Ouboom”, poorter 18 Nov. 1806). Poorterboek (27, 31), Archief Amsterdam. STARK, Jan. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 16 Oct. 1795; werkz. Amsterdam 1759. (Ingeb. poorter 11 Juli als zoon van Gerrit Stark in leven leertouwer en poorter; zijn schoonzoon Jan Albertsz, huistimmerman, poorter 16 Oct. 1795). Poorterboek (22, 30), Archief Amsterdam. STARRE, Dames. Plaatsn. Geb. Gouda, ov. vóór 5 Oct. 1731; werkz. Amsterdam 1700-27. (Poorter 21 Oct. 1700 als getrouwd met Margareta Willems, dochter van Willem Pietersz (van Leeuwe) in leven huistimmerman en poorter; zijn zoon Willem Starre, schoenlapper, poorter 17 Juni 1727; zijn schoonzoon Lourens Schreeder, molenaar, poorter 5 Oct. 1731). Vader van Abraham Starre (plaatsn.). Vgl. Naaml. Poorterboek (10, 16, 17), Archief Amsterdam. STARRE, Daniël. Plaatsn. Ov. vóór 31 Mei 1730; werkz. Amsterdam 1711. (Getuige bij het huwelijk van zijn zoon Willem Starre 4 April 1711; zijn schoonzoon Willem Jansz, stoelenmaker, gehuwd met Sara Starre, poorter 31 Mei 1730), Vader van Willem Starre (plaatsn.). Trouw Reg. (547), Poorterboek (17), Archief Amsterdam. STARRE, Willem. Plaatsn. STEEN—SWART Geb. ’sGravenhage ±1687/88, ov. vóór 15 Juli 1749; werkz. Amsterdam 1711-12. (Woonde in de Runstraat 1711; ondertr. 4 April, geassist. met zijn vader Daniël Starre met Cornelia Hollekonst, van Amsterdam, 25 jaar, op de Leidschestraat, geassist. met haar moeder Rachel Jans, haar vader Willem Cornelisz Timmerman in Suriname; poorter 14 Juli 1712; zijn zoon Dames Starre, horlogemaker, poorter 15 Juli 1749). Zoon van Daniël Starre (plaatsn.). Trouw Reg. (547); Poorterboek (13, 20); Reg. van Ingeb. en Ingeh. Poorters 15 Juli 1749, hieruit, niet uit het Poorterb. (20) blijkt de datum; Archief Amsterdam. STEEN, Claas van der. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1716. (Ingeb. poorter 29 Juli als zoon van Jan van der Steen in leven metselaar en poorter). Poortersboek (14), Archief Amsterdam. STELLINGWERF, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1683/84; werkz. Amsterdam 1710. (Ondertr. 28 Febr.). Obreen Arch. VI335- STEMMERS, Jacob. Koper Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1765. (Ingeb. poorter 20 April als zoon van Jan Stemmers, schoolmeester). Kleinzoon van Jan Stemmers Senior (kaartgr.). Vgl. Naamlijst. Reg. van Ingeb. en Ingeh. Poorters, Archief Amsterdam. STEMPERS, Jan. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1714 (Snijdt de namen der nieuwe meesters in de plaat van ’t goud- en zilversmidsgild). Obreen Arch. III223. STOOPENDAEL, Hermanus. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1707. (Ingeb. poorter 21 Maart). Zoon van B. Stoopendaal. Obreen Arch. II8. STORK, Jan. Plaatsn. Geb. Zaandam?; werkz. Amsterdam 1755. (Poorter 15 Jan. als getrouwd met Niesje van Roosendaal, dochter van Pieter Ryerse van Rosendaal, pakker en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. SUUR, Jan Marxen. Houtenplaatsn. Geb. Hamburg, ov. na 27 Mei 1772; werkz. Amsterdam 1739—72. (Poorter 16 Juli als getrouwd met Agatha van Delft, dochter van Johannes Adriaensz in leven „turfhever” en poorter; zijn schoonzoon Henricus Coopman, van Deventer, letterzetter, poorter 27 Mei 1772). Poorterboek (18, 25), Archief Amsterdam. SUURBIER, z. ZUURBIER. SWART, Isaak. Plaatsn. Ov. na 18 April 1764; werkz. Amsterdam 1725-64. (Ingeb. poorter 18 Jan. 1725 als zoon van Paulus Swart in leven passementwerker en poorter; zijn schoonzoon Jan Hamer, sch. en glazenmaker, poorter 18 April 1764). Poorterboek (15, 23), Archief Amsterdam. SWART, Johs. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1781. (Ingeb. poorter 28 Juni als zoon van Hendrik Swart in leven smid en poorter). Poorterboek (27), Archief Amsterdam. TAANMAN—TURPIN T TAANMAN, Hendrik, Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1761—82. (Ingeb. poorter 17 April 1761 als zoon van Hendrik Taanman in leven schilder en poorter; zijn dochter Maria Taanman, poorteres, 5 April 1782), Poorterboek (22, 27), Archief Amsterdam. TAK, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1725. (Ingeb. poorter 5 April). Obreen Arch. II8. TERIET, Harmanus. Plaatsn. Geb. Rijswijk; werkz. Amsterdam 1773 -1804. (Poorter 3 Maart 1773 als getrouwd met Margaretha Engste, dochter van Harms. Gerrets in leven schoenlapper en poorter; zijn zoons Garmanus en Pieter Teriet poorters 6 Nov. 1804). Poorterboek (26, 31), Archief Amsterdam. TETRODE, Pieter. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam ± 1728/29, begr. Amsterdam 30 Dec. 1794; werkz. Amsterdam. (Woonde in de Weteringstraat 1751, ondertr. 10 Dec. geassist. met zijn oom Paulus Lookes, Christina Gotfried van Amsterdam, wed. Jan Swart; woonde in de Looierstraat 1761, ondertr. 30 Oct. Magdalena Pijn, van Amsterdam, 25 jaar; woonde „op de Overtoomse weg op de Laan van den Heer Cat” 1773, 20 April Magdalena Pijn begr.). Trouw Reg. (595, 605), Begr. Reg. (1243, 1246), Archief Amsterdam. TETSCH, Johan Hendrik. Plaatsn. Geb. Marburg; werkz. Amsterdam 1754. (Ingeb. — sic — poorter 24 Sept. Als getrouwd met Magdalena Rembrandts, dochter van Joh(anne)s Rembrants in leven goudsmid en poorter). Poorterboek (21), Archief Amsterdam. THOMASZ, Thomas. Plaatsn. Teek. Goudsm. Stempelsn, Burgemeester 1581-82. Geb. Haarlem; werkz. Haarlem 1558— 97. Füssli II 1864; Kramm 1626; van der Willigen 289. THYSZ, Lieve. Plaetwercker. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1665. (Ingeb. poorter 26 Febr. als zoon van Thys Thysz, schoenlapper). Poorterboek (2), Archief Amsterdam. TILLI, Claas. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1745. (Ingeb. poorter 27 Aug. als zoon van Comelis Claesz Tilli in leven molenaar). Règ. van Ingeb. en Ingeh. Poorters, Archief Amsterdam. TONGEREN, Jacobus van. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1765. (Poorter 3 Dec. als zoon van Mijndert Gerrits van Tongeren, poorter), Poorterboek (24), Archief Amsterdam. TOPSVOORT, Jacobus. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1740. (Woonde op de Achtergracht 1740; geeft procuratie 20 Sept. op Mr. Jan Ploos van Amstel). Prot. (10032) not. Ph. Zweerts 20 Sept. 1740, Archief Amsterdam. TURPIN, Tomas. Graveur en Plaatdr. Werkz. ’s Gravenhage 1779. (Lid Boekverk. Gilde'6 Nov.). Gemeente Archief ’s Gravenhage. UMEYER—VELTHUYSEN u UMEYER, Jan Frederik. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1785. (Poorter 15 Juni als getrouwd met Cömelia Duran (?), linnennaaister en poorteres). Poorterboek (28), Archief Amsterdam. URBANUS, Joannes. Figuursnijder. Houtenplaatsn. Geb. Wsetin „in Moravia”, ov. Am¬ sterdam? vóór 6 Juli 1684; werkz. Amsterdam 1671-74. (Poorter 23 Juni 1671 als getrouwd met Teuntie Stoffels, dochter van Stoffel Jacobsz in leven Kuiper en poorter; 6 Juli 1684 bewijst Teuntie Stoffels haar dochter Anna, oud 10 jaar, waar vader af was Johannes Urbanus in leven houtenplaatsn. voor haar vaders erf F. 100.—). Poorterboek (3), Inbreng Reg. Weeskamer (36), Archief Amsterdam. y VASSEUR, Hendrik. Plaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1735. (Poorter 24 Mei als getrouwd met Maria Mijburg, dochter van Jan Mijborg (Mijbrug?), katoendrukker en poorter). Poorterboek (18), Archief Amsterdam. VELDE, Daniël van de(n). Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1635. Obreen Arch. VII265. VELDE, Dirk van de. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1636 (niet ± 1641) ; werkz. Haarlem, Amsterdam 1664-75. Natuurlijke zoon van Jan van de Velde (van Utrecht). (Agnita Arisdr., van Almelo, „op de Braeck in de Coorendrager by de Haarlemmer Poort” verklaarde Amsterdam 15 Juli 1636, dat zij bij Jan van de Velde plaatsn. van Utrecht had „geprocreert” een kind Dirck van de Velde en met den vader te zijn overeengekomen, dat hij het kind tot zich zou nemen en onderhouden „ter eeuwige dage”; de kraamkosten had hij betaald en haar ook wat de defloratie betreft tevreden gesteld; Jan van de Velde verklaart hiermede accoord te gaan. Dirk van de Velde woonde in de Hazenstraat 1664; ondertr. 12 Juli, geassist. met zijn moeder Agnitie van de Velde met Catrina Bosch, van Amsterdam, 24 jaar, in de Elandstraat, geassist. met haar moeder Judith Jans; poorter 4 Dec. 1664 als getrouwd met de dochter van Jeuvriaen Hendricksz in leven mandenmaker en poorter; zijn vrouw Trintje Jans legt 31 Juli 1675 een verklaring af ten verzoeke van den hoofdofficier over een mishandeling door Huybert Arentsz tapper in de Elandstraat de vrouw van den bakker Coenradus Smit aangedaan). Prot. (315) not. F. van Banchem 15 Juli 1636, Prot. (4417) not. M. Bockx 31 Juli 1675, Archief Amsterdam; Prot. (..)not. E. van Bosvelt 2 Febr. 1643, Gemeente Archief Haarlem. Obreen Arch. II165; Oud Holl. 1886, 144. VELDE, Willem van der. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1756. (Ingeb. poorter 22 Juni als zoon van Huybert Jacobsz, tuinman en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. VELTHUYSEN, Arie. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1755. (Poorter 12 Maart als getrouwd met Marritje van Nieuwenhuysen, dochter van Bartholomeus van Nieuwen- VENNEKOOL—VISHOEK huysen, passementwerker en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. VENNEKOOL, Jacobus. Plaatsn. Geb. ± 1662/63; werkz. Amsterdam 1688. (Verklaring 26 Jan., dat Willemijntje Bouwmans niet schuldig is aan verduistering van een „party silver”, enz.). Prot. (5534) not. P. Molensteen 26 Jan. 1688, Archief Amsterdam. VERBEEK, Hendrik. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1724? (Ingeb. poorter 9 Febr. als zoon van Pieter Verbeek, zijdegrijnwerker en poorter). Poorterboek (15), er staat 9 Febr. 1720, zekér moet dit 1724 zijn daar de inschrijving volgt op Dec. 1723), Archief Amsterdam. VERBRUGGE, Pieter. Plaatsn. Geb. Utrecht; werkz. Amsterdam 1699. (Poorter 7 Juli). Obreen Arch. II8. VESTERING, Gijsbert. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 26 Nov. 1782; werkz. Amsterdam 1746—75. (Ingeb. poorter 1 Nov. 1746 als zoon van Gijsbert Vestering in leven timmerman en poorter; zijn zoon Arie Vestering, schoenmaker, poorter 6 Sept. 1775; zijn zoon Gijsbert Vestering, wijnkoopersknecht, poorter 26 Nov. 1782). Poorterboek (19, 26, 27), Archief Amsterdam. VIERMULDER, Wilhelmus. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1785-99. (Ingeb. poorter 26 Sept. 1758 als zoon van Comelis Viermulder in leven varkensschouwer en poorter; zijn dochtèr Geertruy Viermulder, poorteres 4 Juni 1799). Poorterboek (22, 30), Archief Amsterdam. VINCENT, Jan. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1686-87. Leerl. van G. van Amelant (1686-14 Juli 1687). Prot. (5544) not. P. van Akersloot 7 Nov. 1687, Archief Amsterdam. VINK, Adrianus. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1760-61. (Woonde op de Buitenkant 1760; hij en zijn vrouw Sara de Bree maken 29 Febr. hun testament; poorter 29 Oct. 1761 als getrouwd met Sara Bree, dochter van Gerrit Bree, katoendr. en poorter). Prot. (10055) not. Ph. Zweerts 29 Febr. 1760, Poorterboek (22), Archief Amsterdam. VINK, Laurens. Plaatsn. Ov. vóór 15 Nov. 1804; werkz. Amsterdam 1767. (Poorter 16 Juni 1767 als zoon van Jan Vink in leven pruikmaker en poorter; zijn schoonzoon Marynus Biesemans, van Breda, timmerman, poorter 15 Nov. 1804). Poorterboek (24, 31), Archief Amsterdam. VIS, Albert. Plaatsn. Ov. vóór 30 Juni 1682; werkz. Amsterdam 1676. (Verklaring 25 April 1676, dat hij van Roeloff van Aeken ontvangen heeft de resteerende kooppenningen van een huis en erf in de Jonge Roelensteeg; zijn schoonzoon Frans Woudenbergh poorter 30 Juni 1682). Prot. (3539) not. S. van der Sluys 25 April 1676, Poorter boek (5), Archief Amsterdam. VISHOEK, Johannes. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1757. (Ingeb. poorter 3 Maart). Zoon van Leonard Vishoek (plaatsn.). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. VISHOEK, Leonard. Plaatsn. Geb. Rotterdam; werkz. Amsterdam 1736-57. (Poorter 6 Jan. 173£ als ge- VISSER—VRIES trouwd met Maria Catharina de Winter, dochter van Gillis de Winter in leven fijnschilder en poorter; zijn zoon poorter 3 Maart 1757). Vader van Johannes Vishoek (plaatsn.). Poorterboek (18, 22), Archief Amsterdam. van Gooi 1150; von Wurzbach II889. VISSER, Johannes. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1752. (Poorter 8 Febr. als getrouwd met Johanna Jourdan, dochter van Jean Jourdan in leven winkelier en poorter). Poorterboek (21), Archief Amsterdam. VISVLIET, Willem. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1748. (Ingeb. poorter 6 Aug.). Obreen Arch. II8. VOLTEN, Abraham. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1717. (Woonde in de Groote Leidschedwarsstraat 1717; verklaring 24 Nov. van getuigen, ten zijnen verzoeke, dat zij hem en zijn broeder Hendrik Volten, in 1714 in dienst van de O.I.C. overleden, kennen en wel gekend hebben). Prot. (6333) not. D. Moors 24 Nov. 1717, Archief Amsterdam. VOS, Hendrik. Plaatsn. Geb. Amsterdam J; 1689; werkz. Amsterdam 1710. (Woonde bij ’t Karthuizerskerkhof 1710; ondertr. 16 Mei, geassist. met zijne moeder Anna Hendriks, met Grietje Boom, van Amsterdam, 19 jaar). Trouw Reg. (546), Archief Amsterdam. VOS, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; ov. vóór 28 Maart, 1769; werkz. Amsterdam 1745. (Ingeb. poorter 9 Febr. als zoon van Willem Franse Vos in leven katoendr. en poorter; zijn schoonzoon Comelis van der Giesen, van Zwammerdam, katoendr., poorter 28 Maart 1769; zijn zoon Wil¬ lem Vos, katoendr., poorter 30 Juli 1772). Poorterboek (19, 25), Archief Amsterdam. VOS, Marten. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1763-94. (Ingeb. poorter 29 April 1763 als zoon van Comelis Vos in leven sleeper en poorter; zijn zoon Jacobus Vos, schoenmaker, poorter 19 Maart 1794). Poorterboek (23, 29), Archief Amsterdam. VOSSENBURG, Pieter. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1693/94; werkz. Amsterdam 1714-15. (Woonde in de Nieuwe Spiegel straat 1715; ondertr. 18 Jan., geassist. met zijn vader Marten Vossenburg met Grietje Stellingwerf, van Amsterdam, 21 jaar, op ’t Singel, ouders dood, geassist. met haar oom en voogd Gerrit Coster; zij was dochter van Jan Stellingwerf, blikslager en poorter). Trouw Reg. (551), Poorterboek (13) 11 Sept. 1715, Archief Amsterdam. VRATUM, Johannes van (FRATUM, van) . Plaatsn. Mutsendrukk. Teek. Geb. ± 1617/18; werkz. Amsterdam 1643-57. (Verklaring dat tusschen hem en Rensje Vredrix wede. Reyntje Jans, nooit beloften van trouw zijn gedaan, 11 Dec. 1646). Vgl. J. Deelis. Prot. (734) not. P. Cauls 11 Dec. 1646, Archief Amsterdam. Oud Holl.1903,196,205;Kleerkooper enVan Stockum 1437. VREEBURGH, Jan. Plaatsn. Geb. ± 1636/37; werkz. Amsterdam 1680. („Op de Princegraft bij de Beerestraet” 31 Dec.). Obreen Arch. VII248. VRIES, Albert Jacobsz de. Plaatsn. Ov. vóór 10 Juli 1737; werkz. Amsterdam. (Zijn zoon Jacobus Albertsz de Vries, timmerman, poorter 10 Juli 1737). VRIES—WALKOT Vgl. A. Jacobi, W. Jbsz de Vries. Poorterboek (18), Archief Amsterdam. VRIES, Jan de. Plaatsn. Ov. vóór 7 Oct. 1762; werkz. Amsterdam. (Zijn schoonzoon Jan van Hees, „van Malfugt in de Meyerij van de Bos", schilder, poorter 7 Oct. 1762). Vgl. Joannes de Vries. Poorterboek (23), Archief Amsterdam. VRIES, Joannes de. Plaatsn. Geb. „Bleyen”, ov. vóór 24 Maart 1744; werkz. Amsterdam 1708. (Poorter 23 Nov. als getrouwd met Juliana van Aken, dochter van Mattheus van Aken in leven wijnkooper en poorter; zijn zoon Jacob de Vries, schoenmaker, poorter 24 Maart 1744). Vgl. Jan de Vries. Poorterboek (11 en 19), Archief Amsterdam. VRIES, Wigger Jacobsz de. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, begr. Amsterdam 18 Febr. 1742; werkz. Amsterdam 1714— 42. (Ingeb. poorter als Wiggert Jacobsz 27 April 1714 zoon van Jacob Wiggersz, naaldenmaker en poorter; zijn schoon¬ zoon Jurriaan Top, glanzer, poorter 15 Oct. 1755). Vgl. A. Jbsz de Vries, A. Jacobi. Begr. Reg. (1238), Poorterboek (13, 22), Archief Amsterdam. VROLIJCK, Casparus. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1710. (Verklaring in Juli van hem en Olvert de Wolf, houtenplaatsnijders, dat zij eenige jaren als knechts hebben gewerkt bij B. van der Kamp). Leerl. van B. van der Kamp (eenige jaren). Prot. (7065) not. I. Beukelaar, datum verbrand Juli 1710, Archief Amsterdam. VRIJMOED, Ferdinando. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, werkz. Amsterdam 1745. (Poorter 3 Dec. als getrouwd met Maria Sweerman, dochter van Gerrit Sweerman in leven fluweelwerker en poorter). Poorterboek (19), Archief Amsterdam. VRIJMOET, Harmanus. Plaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1754. (Ingeb. poorter 23 Jan., als zoon van Philip Vrijmoet in leven korendrager en poorter). Poorterboek (21), Archief Amsterdam. w WAARDENBURG, Dirk. Plaatsn. Geb. Amsterdam i 1692/93, ov. vóór 27 Nov. 1753; werkz. Amsterdam 1716-17. (Woonde Leidschekruisstraat 1716; ondertr. 6 Maart geassist. met zijn moeder Jannetje Comelis met Aaltje Mara, van Amsterdam, 22 jaar, in de Dirk van Hasseltsteeg, ouders dood, geassist. met haar oom Claes Andries Drudeker; poorter 4 Febr. 1717 als schoonzoon van Jan Hendricksz Mare in leven kuiper en poorter; zijn dochter Leonora Waardenburg, dienstmaagd, poorteres 27 Nov. 1753). Trouw Reg. (552), Poorterboek (14 en 21), Archief Amsterdam. WAART, Abraham Bastiaansz van der. Plaatsn. Werkz. Amsterdam ± 1700. WAERDEN, Willem van der. Plaatsn. Geb. ± 1643/44; werkz. Amsterdam 1670. (Verklaring 18 Febr. door hem en Samson Willemsz, ten verzoeke van Jacobmyntie Jans, vrouw van Jan Lesagie, over een schuldvordering). Prot. (1584) not. P. Capoen 18 Febr. 1670, Archief Amsterdam. WALKOT, Gerrit. Plaatsn. WANDELMAN—WEYNANTS Geb. Amsterdam?, ov. vóór 9 Dec. 1760; werkz. Amsterdam 1736. (Poorter 15 Febr. als getrouwd met Catharina van der Veer, dochter van Amoldus van der Veer in leven zijverwer en poorter; zijn zoon Harmanus Walkot, kleerenmaker, poorter 9 Dec. 1760). Poorterboek (18 en 22), Archief Amsterdam. WANDELMAN, Johannes. Graveur. Werkz. Amsterdam 1663. (Woonde op het Kuiperspad). WATER, CORNELIS VAN DE. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1775. (Ingeb. poorter 19 April). Zoon van W. van de Water (houtenplaatsn.). Poorterboek (26), Archief Amsterdam. WATER, Matheus van de. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1792. (Ingeb. poorter 13 Jan.). Zoon van W. van de Water (houtenplaatsn.) . Poorterboek (29), Archief Amsterdam. WATER, Willem van de. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1745-92. (Ingeb. poorter 2 Maart 1745 als zoon van Matheus van de Water in leven passementwerker en poorter; zijn zoon Matheus poorter 13 Jan. 1792. Vader van C. en van M. van de Water (houtenplaatsn.). Poorterboek (19, 29), Archief Amsterdam. WECKER, de, z. HOUCK, van den. WELSINCK, Heymen. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1661-62. (Woonde op de Prinsengracht „in de Matras” 1662; geeft machtiging 16 Jan. als oom en voogd der kinderen van wijlen Ds. Rutgerus Welsingius rem. pred. Waller, Graveurs Schoonhoven tot verkoop van diens boekerij). Prot. (2068) not. Joh. Hellerus 16 Jan. 1662, Archief Amsterdam. WESSELS, Frans. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1788-1811. (Poorter 12 Sept. als getrouwd met Catharina Trap, naaister en poorteres; zijn zoon Hendrik Wessels poorter 1 Oct. 1811). Poorterboek (29, 31), Archief Amsterdam. WESSELS, Hendrik. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1770. (Poorter 2 Maart als getrouwd met Margaretha Kreuger, dochter van Jan Bartels Kreuger, droogscheerder en poorter). Poorterboek (25), Archief Amsterdam. WESTERVOORT, Arend van. Plaatsn. Geb. Westervoort ± 1699/1700, ov. vóór 2 Jan. 1754; werkz. Amsterdam 1730. (Woonde op den Amstel 1730; ondertr. 21 April, ouders dood, geassist. met Tymen Westerhout met Geertruy Klaase, van Amsterdam, 30 jaar, woont als voren, geassist. met haar moeder Trijntje van Steenbergen; poorter 9 Nov. als getrouwd met Geertruy Claasz, dochter van Claas Harmensz in leven schoenmaker en poorter; zijn zoon Claas Westervoort poorter 2 Jan., 1754). Poorterboek (17 en 21), Trouw Reg. (570, hij onderteekent met een kruis!). Archief Amsterdam. WESTERVOORT, Claas (van). Plaatsnij dersknecht. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1754. (Ingeb. poorter 2 Jan.). Zoon van Arend van Westervoort (plaatsn.). Poorterboek (21), Archief Amsterdam. WEYNANTS, Hendrik. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1730. (Poorter 19 Dec. als getrouwd met 27 WIER DE JONGE—WOUDE Johanna Stnep, dochter van Cornelis Striep, katoendrukker en poorter). Poorterboek (17), Archief Amsterdam. WIER DE JONGE, Willem. Plaatsn. Geb. Deventer 1653; werkz. Amsterdam 1677-78. (Woonde in de Pijlsteeg 1677; ondertr. 24 Juni geassist. met zijn vader Willem Wier, met Beeckie Pottebackers, van Amsterdam, 20 jaar, op de Rozengracht; poorter 17 Mei 1678). Trouw Reg. (691), Poorterboek (4), Archief Amsterdam. WILDEMAN, Aarnout Lucas. Konstgraveerder. Ov. vóór 17 April 1787; werkz. Amsterdam 1760. (Ingeb. poorter 12 Febr. als zoon van Aarnout Wildeman, fabrikeur en poorter; zijn zoon Petrus Wildeman, z.b., poorter 17 April 1787). Poorterboek (22, 28), Archief Amsterdam. WILDEMAN, Willem. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1769. (Ingeb. poorter 31 Jan. als zoon van Christiaan Wildeman in leven blauwverver en poorter). Poorterboek (25), Archief Amsterdam. WILLEMSZ, Willem. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1708. (Poorter 26 Juli als getrouwd met Elsie Roock, dochter van Jurriaen Roock, fulpwerker en poorter). Poorterboek (11), Archief Amsterdam. WILLEMSZ, Willem. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1712. (Ingeb. poorter 30 Maart als zoon van Willem Albertsz in leven vlotschuitvoerder en poorter). Poorterboek (13), Archief Amsterdam. WILLINK, Klaas. Houtenplaatsn. Begr. Amsterdam 8 Mei 1754; werkz. Amsterdam. (Woonde Laagte van den Kadijk). Ibreen Arch. III224. WISSEL, Gilles van der. Plaatsn. Geb. Haarlem i 1676; werkz. Amsterdam 1697. (Woonde op de Leidschestraat 1697; onderstr. 4 Mei, met moeders consent, met Anna Eyloff, van Amsterdam, 25 jaar, geassist. met haar moeder Aeltie Barens). Trouw Reg. (700), Archief Amsterdam. WIT, Jan de. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1755. (Ingeb. poorter 11 April als zoon van Willem de Wit in leven zeilenmaker en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. WIT, JOHANNES DE. Plaatsn. Geb. „Nuwhuysz” i 1657/58; werkz. Amsterdam 1688 (woonde „op de Botermarckt”; ondertr. 17 April). Oud Hall. 1886, 301. WITHUYS, Jan. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1730. (Poorter 28 Febr. als getrouwd, met Francina ter Wyde, dochter van Jan (?) Jacobs in leven fulpwerker en poorter). Poorterboek (17), Archief Amsterdam. WOLF, Olvert de. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1710. (Woonde Noorderstraat 1710; verklaring 22 Aug. van getuigen, ten verzoeke van den Hoofdofficier, over mishandelingen door de Wolf gepleegd). Leerl. van B. van der Kamp (eenige jaren). Vgl. C. Vrolijck. Prot. (8068) not. G. van Esterwege 22 Aug. 1710, Prot. (7065) not. I. Beukelaar datum verbrand Juli 1710, Archief Amsterdam. WOUDE, Andries van der. Houtenplaatsn. Gleb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1742. (Ingeb. poorter 10 April als zoon /an Claas Andriesz van der Woude WOUDE—YSSEL in leven pakker en poorter; woonde op de Prinsengracht, hij en zijn vrouw Maria van Hardenbergh maken 11 April 1742 hun testament). Broeder van Jan van der Woude (plaatsn.). Poortenboek (19), Prot. (7690) not. A. Tzeeuwen 11 April 1742, Archief Amsterdam. WOUDE, Jan van der. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1479. (Ingeb. poorter 2 Juli als zoon van Claas Andriesz van der Woude in leven pakker en poorter). Broeder van Andries van der Woude (houtenplaatsn.). Poorterboek (20), Archief Amsterdam. WTTENBROECK, Matheus Moysesz van (UYTENBROECK, van). Plaatsn. Ov. vóór 29 Sept. 1660; werkz. Antwerpen, ’s Gravenhage. Leerl. van N. Lauwers, C. Galle. BrediusHirschmann 926, 930—933. WIJNANDS, Hendrick. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1719. (Poorter 3 Maart als getrouwd met Anna Kievit, dochter van Thomas Kievit in leven timmerman en poorter). Poorterboek (14), Archief Amsterdam. WIJNANTSZ, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1721. (Poorter 9 Juli als getrouwd met Lucretia Mouritsz, dochter van Har- men Mouritsz in leven doorgscheerder en poorter). Vgl. Jan Wijnandsz van Kesteren. Poorterboek (15), Archief Amsterdam. WIJNHOUT, Gerrit. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1735. (Ingeb. poorter 10 Febr. als zoon van Jan Gerrits in leven katoendrukker en poorter). Poorterboek (18), Archief Amsterdam. WIJNHOUT, Nicolaas. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1736. (Woonde „op d’overtoomscheweg, voorby de Pestbrug”). Adreskaart. WIJNOUTS, Hendrik. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1737. (Hij en zijn vrouw Johanna Striep maken hun testament 14 Febr.). Prot. (9939, no. 63, komt wel voor in den klapper, niet in de portefeuille waarin het hoort) not. A. Roermond 14 Febr. 1737, Archief Amsterdam. WIJNOUTS, Jacob (WIJNOUDTS). Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1737—48. (Woonde „op ’t Kuyperspad buyten de Utrechtsepoort” 1737; zijn vrouw Ysabella Nieuwoudt begr. 2 Sept. 1737; zijn schoonzoon Johannes Hommel, diamantslijper, poorter 27 Aug. 1778). Begr. Reg. (1071), Poorterboek (20), Archief Amsterdam. Y YSSEL, Jan. met Aaltje Alberts, dochter van Pieter Plaatsn. Alberts in leven varensman en poor- Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam ter). 1725. (Poorter 12 April als getrouwd Poorterboek (15), Archief Amsterdam. Z UURBIER z ZUURBIER, Jacobus. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1767. (Poorter 20 Mei). Zoon van Nicolaas Zuurbier (plaatsn.). Poorterboek (24), Archief Amsterdam. ZUURBIER, Nicolaas (SUURBIER). Plaatsn. Geb. Hamburg, begr. Amsterdam 27 Mei 1753; werkz. Amsterdam 1737-53. (Woonde „derde weteringdwarsstraat by de weteringstraat” 1753; poorter 12 April 1737 als getrouwd met Willemina van Dorsten, dochter van Frans Abramsz van Dorsten in leven scheepstimmerman en poorter; zijn zoon poorter 20 Mei 1767). Vader van Jacobus Zuurbier (plaatsn.). Begr. Reg. (1240), Poorterboek (18 als Suurbier, en 24), Archief Amsterdam. AANHANGSEL B UITGEVERS VAN PRENTEN EN KAARTEN (Uitgevers tevens plaatsnijder of etser en hun gelijknamige opvolgers zijn opgenomen in de Naamlijst) AA, Boudewijn van der. Werkz. Leiden 1697-1747. „Hoek van de Kloksteeg over de Academie”; „op ’t Rapenburg over de Academie”. 1698-1700. „Breestraat”. 1737-41. AA, Janssonii van der. Werkz. Leiden 1720-35. AA, PlETER VAN DER. Werkz. Leiden 1682-1733. „St. Pieters Koor-steeg, in Plato”. AARINKSEN, J. Werkz. Amsterdam 1803-52. „Utrechtschestraat bij de Prinsegragt”. 1824-52. AARINKSEN, Wed. J. Werkz. Amsterdam 1853-60. Hetzelfde adres. , ABRAHAMS, Gebr. Werkz. Middelburg 1815-87. ABRAHAMS, H. A. Werkz. Middelburg 1806-10. ABRAHAMSON, F. P. Werkz. Amsterdam 1919 volg. ACADEMIE KONINKLIJKE MILITAIRE. Werkz. Breda 1828 volg. ACKERSDIJCK, Dirck van (Theodoor). Werkz. Utrecht 1637-69. ADOLFSZ, Harman. Werkz. Haarlem 1603-22. ADRIAENSZ , Barent. Werkz. Amsterdam 1587-1612. „Inde Warmoestraet Int (ver)gulde Schrijfboeck”. 1587-1612. AGÉ, Jean FRANfois JACOBS DE. Werkz. ’s Gravenhage 1774-1807, tijdelijk Utrecht. „Hoek van de Vlamingstraat en Nieuwstraat ”, 1786-91. AILLAUD, Daniël. Werkz. ’s Gravenhage 1753. „op de Groote Zaal van het Hof”. 1753. AKKERINGA, A. Werkz. Leeuwarden 1865-72, Amsterdam 1873-na 1900, Bussum o.a. 1919— 21. ALARDI, z. ALLERTSZ. ALBANI, Gebroeders GIUNTA d’—. Werkz. ’s Gravenhage 1809-94. „Nieuwe Molstraat”. 1810-13. ALBERTI, z. ALBERTZ. ALBERTS, Rutgert Christ. Werkz. ’s Gravenhage 1715-28. ALBERTZ Jacob (ALBERTI). Werkz. Haarlem 1662-65. „Zylstraet”. ALLARD Huych. Werkz. Amsterdam 1645-84. Kunstverk.: „Voor aan in de Kalverstraat (by den Dam”), in de Weerelt Kaart.” 1651-84. Vgl. Naamlijst. - ALLART, D. Werkz. Amsterdam 1853-85. ALLART, Johannes. ALLART—ARPELS Werkz. Amsterdam 1773-1811, ’s Gravenhage 1812-16. ALLART, Erven Joh. Werkz. ’s Gravenhage 1816-17. ALLART, Wed. Joh. Werkz. Delft 1819-27, Rotterdam 1824 -31. ALLART en Comp., Wed. Joh. Werkz. ’s Gravenhage 1819-23. ALLERTSZ, Herman (ALARDI, KOSTER). Werkz. Amsterdam 1597-1618. (Koster N.K. 1603-52). „by Corsgens poort”. 1598. „op den middel Dam in Ruytenburch”. 1599. „aen de Nieuwe Kerck, in de Konstdruckerije”. 1614—18. ALPHEN, Pieter van . Werkz. Rotterdam 1657-84. ALTHEER, Johannes. Werkz. Utrecht 1787-1840. ALTORFFER, J. C. en W. Werkz. Middelburg 1838-1916. ALTORFFER, Boekdrukkerij en binderij, voorheen firma J. C. en W. Werkz. Middelburg 1917 volg. AMBRULLAART, Abraham. Werkz. Leiden 1723—51. „op ’t Rotterdamsche Veer, by de Waag”. 1731-34. AMELISZ, z. PADDENBURG, van. AMMELING, Johannes. Werkz. Amsterdam 1775-94. . „op de Zeedyk, by de Waterpoortsteeg”. AMMELING, Wed. Johannes. Werkz. Amsterdam 1803-04. Hetzelfde adres. 1804. d’ANCONA, G. J. Werkz. Amsterdam 1840-50. „Bethaniestraat, No. 16”. 1846. „Heksteeg, No. 22”. ANTHONISZ, z. LOOTSMAN. ARBON en KRAP. Werkz. Rotterdam 1817-28. ARBON, Wed. A. H. (KRAP, H. G,). Werkz. Rotterdam 1833-35. ARCERIUS, Joan. Werkz. Francker 1660-61. ARENS, G. L. Werkz. Amsterdam 1830. „Stoofsteeg, No. 4”. 1830. AREN(T)S, Hendrik. Werkz. Amsterdam 1781-93. „Cingel op ’t Kleereveer”. „Op de hoek van de Molsteeg”. ARENTSZ, Pieter (SCHRIJVER). Werkz. Amsterdam 1649-88. „in de Papen-brug-steeg, op de hoek van de Warmoes-straat”. 1650—51. „Beursstraet in de Drie Rapen” J „Rue de la Bourse, aux trois Noseaux” (sic). 1664-88. ARENTSZ, Wed. Pieter. Werkz. Amsterdam 1689-97. Hetzelfde adres. ARENTSZ en K. VAN DER SIJS, Wed. pTTT.TF.l? Werkz. Amsterdam 1699-1715. Hetzelfde adres. ARKSTEE & MERKUS. Werkz. Amsterdam 1739-80 en Leipzig 1734-80. ARNZ en Comp. (A.). Werkz. Amsterdam 1841, Leiden 1842— 53. ARPELS & GABRIELS & Co. Werkz. Amsterdam 1825-32. ARRENBERG—BAKKER ARRENBERG, Reinier. Werkz. Rotterdam 1753-79. ARRENBERG en Zoon, Reinier. Werkz. Rotterdam 1779-85. ARUM EN KRAYENBRINK, van. Werkz. Amsterdam 1817-20. ARUM, Gebroeders van. Werkz. Amsterdam 1820-37. „Nieuwendijk bij de Gravenstraat”. „bezijden het Paleis No. 2”. 1823-24. ARUM, J. G. van. Werkz. Amsterdam 1843. ARUMSMA, Sydtse Rinnerts (Sixtus Regneri). Werkz. Leeuwarden 1648-67. „an de Wortelmerckt by de Slotmakersstraat, in de twee Linghen”. 1648. „Bij de Vismerck In de ghecroonde Druckerij”. B BAAK, van, z. SCHREUDER. BAALDE, Stephanus Jacobus. Werkz. Amsterdam 1758-1804. „Beursstraat by den Dam”. „Bij N. T. Gravius, op de Nieuwendijk, in de Cancelary van Vriesland”. 1804. BAALEN, J. van. Werkz. Rotterdam 1814—43. BAALEN en Zonen, J. van. Werkz. Rotterdam 1843-83. BAARDT, Riewert Dircksz van. (BAERT, van). Werkz. Amsterdam 1645. BAARDT, Wed. Riewert Dircksz van. Werkz. Amsterdam 1648. BACKER, H. J. Werkz. Dordrecht 1833-44. BAEDEKER, Adolf. Werkz. Rotterdam 1837-52. „Vischsteeg, B. No. 99”. 1837. BAKHUYZEN, A. Werkz. ’s Gravenhage 1827-35. BAKHUYZEN, A. H. Werkz. ’s Gravenhage 1835-75. BAKHUYZEN, Gerardus. Werkz. ’s Gravenhage 1792-1802. BAKHUYZEN, Hendrik. Werkz. ’s Gravenhage 1759-78. BAKKENES, L. van. Werkz. Amsterdam 1834 en 1837-52. BAKKENES en Co., L. van. Werkz. Amsterdam 1853-83. BAKKENES en VEENHUYSEN, L. VAN. Werkz. Amsterdam 1835-36. BAKKER, Arend. Werkz. Groningen, Amsterdam 1778— 95. Boekdr. „Op ’t Water, bij den Dam”. 1795. BAKKER, Wed. Arend. Werkz. Amsterdam 1797-1804. Hetzelfde adres. BAKKER en Zoon, Wed. Arend. Werkz. Amsterdam. 1812-24. Hetzelfde adres. BAKKER, Johan. Werkz. Middelburg 1757-79. „Lange Singelstraat”. 1758. BAKKER, Leendert. Werkz. Middelburg 1721-51. „Onder de Abdijpoort”. 1748-51. BAKKER—BEECK BAKKER, Leendert en Johan. Werkz. Middelburg 1751-57. „Onder de Abdijpoort”. 1751-57. BAKKER, z. SCHALEKAMP. BAL, JOHANNES. Werkz. Rotterdam 1784-93. BAL, Erve J. Werkz. Rotterdam 1800. BALDUINUS, z. BOUWENSZ. BALEN, Pieter Gerard van. Werkz. ’s Gravenhage 1747-79. „Boeck- Kaert- en Kunstverkooper in de Spuistraet”. 1748-64. BALSTER, Andries. Werkz. Amsterdam 1788-1804. „Op de O.Z. Agterburgwal, by de Oude Doelenstraat”. 1804. BANCKEN, van, Margareta Wed. Abraham Casteleyn. Werkz. Haarlem 1681—94. Stadsdr. „op de Marckt in de Blyde Druck”. 1681-94. BANHEINING, Cornelis. Werkz. Leiden 1648-65. „op de Breedestraet, in den vergulden Kerck-Bybel”. 1648. BANSE, H. A. Werkz. Amsterdam 1790-1807. „Kunstverkooper, in de Stilsteeg”. 1803-04. BANSE en Co., H. A. Werkz. Amsterdam 1793-95. BARBON, Gillis. Werkz. Amsterdam 1748. BARENTSZ, Hendrick (HERTOCHVELT, Van). Werkz. Amsterdam 1605-63? „Warmoes-straat, int vergulde Schrijfboeck”. 1613-51. BARLINKHOF, Cornelis. Werkz. Groningen 1746—75. „An ’t Grote Markt tusschen de beide Toelasten”. BARREAU, I. A. (BARRAU). Werkz. ’s Gravenhage 1742-52. „En wert Verkoght by Barrau Franse Boekbinder in de Begijnstraat”. 1742. BARTELING, B. Werkz. Amsterdam 1824-32. Boekdr.: „N.Z. Voorburgwal bij de Nieuwstraat, No. 59. 1824-27. „N.Z. Achterburgwal en hoek Mostaard potsteeg, No. 118”. 1827-32. BARTELING, Wed. B. Werkz. Amsterdam 1836-38.. Hetzelfde adres. BASSON, Govert. Werkz. Leiden 1612-30. BEAUMONT, Willem van. Werkz. Amsterdam 1652-81. „Beulingstraet”. 1652. „Gravestraet”. 1659. „Kalverstraat in de witte Boeckpers tusschen de Spaerpot- en St. Lucyensteegh”. 1660-77. „op ’t Water op den [Noorderjhoeck van de Vrouwesteegh in de Witte Boeckpers” [met een achterhuijs staende in de Vrouwe Steegh daer de drie ver¬ gulde roemers uijthangen.] 1679-81. BECHT, H. J. W. Werkz. Amsterdam 1892-1916. BECHT’S uitgevers maatschappij, H. J. W. Werkz. Amsterdam 1917 volg. BEECK, Barent. Werkz. ’s Gravenhage 1678-97. „in de Wagestraet”. 1683-86. „op Cingel”. 1690. „op ’t Speuy, hoek van de Pooten”. 1691-97. BEECK—BERGE BEECK, Wed. Barent (Anna). Werkz. ’s Gravenhage 1697-1717. „Kaart en Prentverkoopster op ’t Speuy, hoek van de Pooten”. 1697 volg. BEEK. Werkz. Zeist 1805. „op het Hof”. 1805. BEEK, J. VAN DER. Werkz. ’s Gravenhage 1830-42, Amsterdam 1841-42. BEEKMAN Hz., J. P. Werkz. ’s Gravenhage 1828-42. BEER, J. S. Werkz. Amsterdam 1847. BEKOUW, Johannes. Werkz. Amsterdam 1791-na 1824. „In de Wolvestraat, N. Z., het derde huis van de Keizersgragt”. 1804. BEKOUW en Zoon, Johannes. Werkz. Amsterdam vóór 1850-65. BELINFANTE, A. Werkz. Amsterdam 1814-16. BELINFANTE en Comp., A. Werkz. ’s Gravenhage 1804-05; Amsterdam 1809-11. BELINFANTE, Gebroeders. Werkz. ’s Gravenhage 1845-1902. Boekdr. BELINFANTE, Boekhandel, voorheen Gebroeders. Werkz. ’s Gravenhage 1902 volg. BELINFANTE, I. Werkz. ’s Gravenhage 1834—44. BELINFANTE, I. en A. Werkz. ’s Gravenhage 1836-43. BELKOM, Elcke van. Werkz. Amsterdam 1747-52. „Vijgendam, bij de Beurspoort”. 1747. BELKUM Az„ P. van. Werkz. Zutphen 19..-, Velp (G.) 19.. volg. BELKUM, van, z. SCHILLEMANS. BEMAN, Adriaan. Werkz. Delft 1693-1729. „Op de Markt”. BEMAN, Hendrik. Werkz. Rotterdam 1766-84. BEMAN, Jan Daniël. Werkz. Delft en Rotterdam 1719-62. „Op de Hoogstraat”. Rotterd. 1749. BEMAN en Zoon, Jan Daniël. Werkz. Delft en Rotterdam 1733-66. BENEDICTUS, P. Werkz. Amsterdam 1852-57. BENEDICTUS, S. Werkz. Rotterdam 1843-45. BENTHEM en JUTTING, van. Werkz. Middelburg 1837 volg. BERENDRECHT, Jan Pietersz. Werkz. Haarlem 1614-45. „Konst- ende Boeck-verkooper in de Koninghstraet”. 1627. „Susterstraet”. 1639. BERGÉ, J. Werkz. Rotterdam 1866-na 1900. BERGE, PlETER VAN DEN. Werkz. Amsterdam 1656-94. „In den Berg Parnassis”, „Sub Signo montis Pamassi”: „op de Blaeuwe Burgwal”. 1658. „Heeregracht”. 1662. „op de Wester-marct”. 1674. „Roosestraet”. 1678. „Amstel-Kerkstraet over ’t Pleijn van de Amstel-Kerk”. 1693. „op ’t Singel tusschen Heysteegh en Beulingsluijs”. 1694. Opvolger: Pieter van den Berge; vgl. Naamlijst. BERGEN—BINGER BERGEN, Willem van. Werkz. Breda 1784-1804, 1807-16. BERGEN en Comp., W. van. Werkz. Breda 1816-27. BERGEN en W. G. VAN DER SANDE, W. VAN. Werkz. Breda 1805-06. BERGH, Jacobus van den. Werkz. Amsterdam 1660-74. „in de Gast-huys moolensteegh, in de Amsterdamsche Bibliotheek najist de Heere-gracht”. 1660. BERGH, Louis Arnoldus van den, Werkz. Portsmouth 1835. BERNTROP, David Franxzius. Werkz. Amsterdam 1667-91. „Fluweele Burgwal, op de hoek van de Lombartsteeg, in ’t Oude Haarlemmer Oly-Huys”. 1788 volg. BERNTROP en Zoon, David Frantzius. Werkz. Amsterdam. 1803-11. Hetzelfde adres. 1804-11. BERNTROP, Rudolphus Jacobus. Werkz. Amsterdam 1813-35. „Reguliers Breestraet, by de Halvemaansteeg, No. 29 in ’t Oude Haarlemmer-Oly-Huis”. 1813-15 volg. BERTUS, Lambert. Werkz. Maastricht 1705-39. BERTUS, Wed. Lambert. Werkz. Maastricht 1740-42. BESSELING, Hermannus. Werkz. Utrecht 1724—47. „Lynmarkt”. 1724. „St. Janskerkhof”. 1736. „Oude Graft bij de Bezembrug. 174047. BESSELING, Hermanus en Johannes. Werkz. Utrecht 1747-55. „Oude Graft aan de Beesembrug”.1752. BESSELING, Johannes Jos. Werkz. Utrecht. 1774-86. „Donkerstraat”. BEUSECOM, FRANfOYS van. Werkz. Amsterdam 1642-65. „in de Kalverstraet”. 1642. „in de Calverstraat bij ’t Weeshuis, naest de Keysers Croon”. 1647-52. „op den Nieuwendijck, op de hoek van d’Engelse-steegh”. 1660. „op de Nieuwe Braak in de Driehoekstraat”. 1665. BEUSECOM, MartiNus van (BUSEKOM, van). Werkz. Amsterdam 1653. „in de Kalver-straet tegen over de Kaysers Kroon”. 1653. BEUSTER, z. WEYGAND. BEYERINCK, G. J. A. Werkz. Amsterdam 1828-50. BEZOOYEN, Pieter VAN. Werkz. Rotterdam 1747-65. „In de Wereld vol druk”: „Korte-Wagestraat”. 1747-48. „Weste-Wagestraat naby ’t Haagseveer”. 1756. BIELEVELT, C. Werkz. Utrecht 18. .-71. BIESEN, Jacob van. Werkz. Arnhem 1637-76. „Drucker in den vergulden Bybel in de Turfstraat”. BILLROTH, J. M. Werkz. Groningen 1829-51. BILLROTH, Wed. J. M. Werkz. Groningen 1852-53. BINGER, Ch. Werkz. Amsterdam 1856. BINGER, Gebroeders. Werkz. Amsterdam 1857-90. BINGER—BLAULAKEN BINGER, Boek-, Kunst- en Handelsdrukkerij, voorheen Gebroeders. Werkz. Amsterdam 1890-1919. BINGER, M. H. Werkz. Amsterdam 1839-50. BINGER, M. H. Werkz. Amsterdam 1857 volg. Boekdr. BINGER en Zonen, M. H. Werkz. Amsterdam 1850-57. Boekdr. BINGER, z. EMRIK. BLAEU, Joan (John Williamson). Werkz. Amsterdam 1642-73. „op ’t Water, in den (vergulde) Sonnewijser”. 1642-62. „Bloemgracht”. 1662-73. Drukkerij: „Bloemgracht”. 1642-67. „Gravenstraat achter de Nieuwekerk”. 1667-23 Febr. 1672 (brand). BLAEU, Joan en Cornelis. Werkz. Amsterdam 1638—42. „op ’t Water, in den (vergulde) Sonnewijser”. 1638-42. Drukkerij: „Bloemgracht”. 1638-42. BLAEU, Erfgen. van Joan (Haeredes IOANNIS). Werkz. Amsterdam 1677-82. „Bloemgracht”. 1679. BLAEU, Joan (Joansz). Werkz. Amsterdam 1685-95. „Bloemgracht” (aan de noordzijde). 1685-95. BLAEU, Pieter en Joan. Werkz. Amsterdam 1687, 1690, 1695, 1703. BLAEU, Willem, Pieter en Joan. Werkz. Amsterdam 16. .-85. BLAEU, Willem Jansz (William Jones, William Johnson). CAESIUS, Guiljelmus Janssonius). Werkz. Amsterdam 1599-1638. op de Lastage aen de Waelcant. 15991600. „Ghedruct.... op ’t Water, in den (vergulde) Sonnewijser;” „sub signo solarii”; „sur 1’eau aupres du vieil pont, a 1’enseigne du Quadran d’or”; „sur le Water au Solaire doré”; „upon The Water, by the Old Bridge, at The Signe of The Golden Sunne-Dyall”. 1609-38. Drukkerij: Hetzelfde adres. 1609-37. „Bloemgracht, bij de derde dwarsstraet” („naest de Cleerbesem”). 163738. BLAEU, Willem en Joan. Werkz. Amsterdam 1635-38. Dezelfde adressen. BLANK, Hendrik. Werkz. Amsterdam 1715-18. „op den Dam in den Visser”. BLANKAART, Cornelis. Werkz. Amsterdam 1686-88. „op den Zeedijk bij de Stormsteeg”, „in Platea, Vulgo de Warmoes Straat”. 1688. BLANKENBERG, B. Werkz. Leiden 1879-88. BLANKENBERG & Co. Werkz, Leiden 1889-na 1900. BLANKENBERG & Zn., B. Werkz. Amersfoort vóór 1839 volg. BLANKHART, J. Werkz. Amsterdam 1841-50. Boekdrukker: „N. Z. Achterburgwal en hoek Mostaardpotsteeg, No. 118”. 1841-50. . BLAULAKEN, Cornelis Willemsz. Werkz. Amsterdam 1621—45. „In ’t vergulde A.B.C.”: BLIKMAN—BOGAERTS BOHN—BORMEESTER BOHN, Chrisxoph Heinrich. Werkz. Haarlem 1752-78. Boekdr. wB?HÏJTen ?oon’ Chkistoph Heinrich. Werkz. Haarlem 1778-86. Boekdr. BOHN, Fran^ois. Werkz. Haarlem 1786-1819. Boekdr. BOHN, Erven Fran^is. Werkz. Haarlem 1819 volg. Boekdr. (tot 1908). BOIS, J. H. de. Werkz. Haarlem 1915 volg. BOITET, Reinier. Werkz. Delft 1717-47. BOKMA, W. COOL VANWerkz. Sneek 1839-na 1900’. BOLT, Jacob. Werkz. Groningen 1744-87. „In Lourens Coster Tegenover ’t Stadhuis . BOM, Gerrix. Werkz. Amsterdam 1756-1812 „Molsteeg”. 1759-1804. BOM en Zonen, Gerrix. Werkz. Amsterdam 1780-94. Hetzelfde adres. BOM, G. D. Werkz. Amsterdam 1813-69. BOM, G. Theod. Werkz. Amsterdam 1840-84. „m de Kalverstraat over de ToneeRoelensteeg”. 1840-84. , BOM, H. G. Werkz. Amsterdam 1849-1926. s „Warmoerstraat bij de Nieuwe brugsteeg”. 1864-1900. 6 ’v BOMLI, A. Werkz. Leiden 1851. BON(C)K, Philippus. Werkz. Leiden 1737-50. BONTAMPS, Wed. Hub Werkz. Venlo 1779-heden. BONTE, E. Werkz. Dordrecht 1804. BOOL Jun., Jan. Werkz. ’s Gravenhage 1791-99. BOOM, Hendrik en Dirk. Werkz Amsterdam 1670^80, filiaal ’s Crravenhage. „op t Singel by Jan Roon Poortstoren”, BOOM, Hendrik en de Wed. Dirk Werkz. Amsterdam 1680-1709, filiaal s Gravenhage. Amsterdam. Hetzelfde adres. ’s Gravenhage. „op de Groote Zaal van ’t Hof”. 1682. BORCHERS, Albrechx. Werkz. Amsterdam 1778-87. BORCHERS en Zoon, A. Werkz. Amsterdam 1787-93. BORDES, J. P. Werkz. Amsterdam 1823-25. „Haarlemmerdijk bij het Plein” No 149”. 1823-24. BORLEFFS, C. J. Werkz. Amsterdam 1841-56. BORLEFFS en TEN HAVE Wed Werkz. Amsterdam 1856-60. BORMEESTER, Jochem. Verkz. Amsterdam 1677-na 1690. Warmoesstraet”. 1685. Konst-verkooper in de Jonge Roelofteegh”, 1685-88. in de Kalverstraat, by den Dam; „a la ie de Veau proche de Dam”, na 1688 BORSTIUS—BOUMAN BOUMAN—BRANDENBURGH „in de Pijl-steegh, inde Lelye onder de Doornen”. 1671. BOUMAN, Jan. Werkz. Amsterdam 1670-86. „in de Kalverstraet, op de hoeck van het Jongens Weeshuys”. 1674. „in de Calverstraet over den Nieuwenzij ts kapel in de France boeckbinderij”. 1677-86. BOUMAN, Jan. Werkz. Amsterdam 1703-16. „op de Nieuwen-dijk tusschen de twee Haarlemmersluijsen, in de Lely onder de Doornen”. 1703-08. BOURSSE, Jaques. Werkz. Amsterdam 1644-1704. „op de Breestraet” (over den Engel bij St. Thonis marckt). 1648. „inde Beurs van Antwerpen”: „op de Cingel, op de hoek van de BlaeuBorghwal”. 1649-54. „op de Lely-graft, tussen de Heere en Keisersgraft”. 1659-1704. BOUSSOD VALADON & Comp. Werkz. ’s Gravenhage 1885 volg. ook Parijs, Londen en New York. BOUTESTEYN, Cornelis. Werkz. Leiden 1679—1713. BOUTESTEYN, Wed. Cornelis. Werkz. Leiden 1718-23. BOUWENS, J. Werkz. ± 1880. BOUWENSZ, Jan (Balduinus). Werkz. Leiden 1569-1614. „Hoogelantsche Kerck Graft”. BOUWES, Johannes. Werkz. Amsterdam 1813. „In de Bijbel Drukkerije, op de Roosegragt, Zuidzyde” BOUWER, Johannes en LE JOLLE, David. Werkz. Amsterdam 1815. Hetzelfde adres. BOUWER, Johannes en de Wed. J. RATELBAND. Werkz. Amsterdam 1794-1804. „In de Bybel Drukkerije op de Roosegragt, Zuidzyde”. BOUWER, z. RATELBAND. BRAAKMAN, Adriaan. Werkz. Amsterdam 1691-1716. „In de Stad Amsterdam, Beursstraat by den Dam”. 1695—1703. BRAAM, F. J. Werkz. Rotterdam 1839-46. BRAAM, Joannes van. • Werkz. Dordrecht 1698-1746. BRAAM, van, z. BLUSSÉ. BRAAU, Claes. Werkz. Haarlem 1674-1705. ,Boek-verkooper en Drucker in de £orte Bagijne-straet, in ’t Schrijf3oeck”. 1680-1705. BRAND, D. Werkz. Amsterdam 1785-88. Boekdr. .Rosestraat voorbij le dwarsstraat”. 1785-88. BRAND, Johannes. Werkz. Amsterdam 1792-1809. Boekdr. „tweede Lelie-Dwarsstraat”. 1798. „Eerste Blom-Dwarsstraat by de Blomgragt”. 1799—1802. „tweede Lelie-Dwarsstraat (No. 18). 1803-09. BRAND en Zoon, Johannes. Werkz. Amsterdam 1809. Hetzelfde Adres. BRANDENBURGH, H. Werkz. Workum 1819-49. J3KANDENBURGH—BRINK J3«.AIN JJEJNUUK(_rhL JR., Jrl, Werkz. Workum 1867-78. Boekdr. ojxain lijk. in ij u KUH. en Zoon, Jti. Werkz. Workum 1879 volg. Boekdr. ij-tvAiN ULiN ±3 U K Lr Jti, L,. Werkz. Workum 1849-67. BRANDT, Marten Jansz. Werkz. Amsterdam 1613-48. „in de Ghereformeerde Catechismus”: „op ’t Water, op den hoeck van de Vrouwe-steech”. 1613-17. „in de Grave-straet”; „aen de NieuwenKerk”. 1621-32. „Bij Jan-Roon-Poorts-Toom”; Jan Roonpoortssteegh”; „Toomsteegh”. 1644-48. BRANDT, Wed. Marten Jansz. Werkz. Amsterdam 1650-54. Hetzelfde adres. BRAVE, Wouter. Werkz. Amsterdam 1784-na 1815. „Op de Zeedijk bij de Kolksluis”. 179093. „Op den Nieuwendijk, schuins over den R&mskooy”. 1802-04. BRAVE Jr., Wouter. Werkz. Amsterdam 18. .-41. iJJAAVÜ, Z. JAJXU YEJf, DE. BREECKEVELT, Ludolph (BRECKERVELD). Werkz. ’s Gravenhage 1632-47. „Boeck-drucker inde Vinder van de Druckery op de oost-zijde van 't Speuy”. 1632-36. „IndePooten”. 1644. BREDEE, J. M. Werkz. Rotterdam 1878-1910. unnunt a BoeKnanüel- en UitgeversMaatschappij J. M—. Werkz. Rotterdam 1911 volg. Waller, Gravéurs BREDERODE, J. J. van. Werkz. Haarlem 1847-83. BREEBAART, Willem. Werkz. Hoorn 1761-66. „Stadsdrukker op de Nieuwestraat”. BREEMAN & Comp. A. Werkz. Amsterdam 1812-14. „Nieuwe Hoogstraat, op de Hoek van de Zand-Dwarsstraat, by de Zuiderkerk”. 1812-14. BREEMAN, z. TERMEULEN. BREKEGEEST, Symon. Werkz. Alkmaar 1645-57. „Langestraet Inde Vinder van de Druckkonst”. BREMER, H. M. Werkz. Amsterdam 1867-na 1900. BREUGEL, Gerrit van. Werkz. Amsterdam 1609-35. Boekdr. „op de Zeedijk”. 1609. „inde Raemsteech inden vergulden Brandewijnketel”. 1610. „in Dirck van Assenstraat inde (tegenw.) Werrelt vol Drucx”. 1616-35. BREUGEL, Wed. van. Werkz. Amsterdam 1635-38. Hetzelfde adres. BREUK, H. R. de. Werkz. Leiden 1843-56. BREUK, de, en SMITS. Werkz. Leiden 1856-95. BRIËT, P. E. Werkz. Amsterdam 1794-1843. Boekdr. „In de Stilsteeg”. 1803-24. BRIËT, P. E. en KESTEREN, H. van. Werkz. Amsterdam 1791-96. BRINK, H. ten. Werkz. Meppel 1848-1915. 28 BRINK—BRUSSE BRINK, Gerritsz, jan ten. Werkz. Amsterdam 1785-1818, 1819— 46. „Boekverkooper in de Nes, schuins tegenover de Vischmarkt, in de gekroonde Juch te Bijbel”. 1785-97. „Warmoesstraat het 9e huis voorbij de Papenbrugsteeg No. 175”. 1798-1823. „Heerengracht bij de Leliegracht No. 22”.1823-46. BRINK, ten en VRIES, de. Werkz. Amsterdam 1819-heden. BRINK, van den, z. KRAP. BRINKMAN, C. L. Werkz. Amsterdam 1843-na 1900. BRIX, z. WAHLBERG, von. BROEDELET en RIJKENBERG. Werkz. Purmerend 1830-38. BROEDELET en Cle, D. Werkz. Purmerend 1839-42. BROEDELET, Joannes. Werkz. Utrecht 1722-69. BROEDELET, Willem. Werkz. Utrecht 1692-1717. BROEDELET en Zoon, Wed. Willem. Werkz. Utrecht 1721-22. BROEK, J. A. M. W. LE SAGE, ten. Werkz. Alkmaar 1832-37. BROERS, Johannes. Werkz. Amsterdam 1690-97. „op de Beurssluis”. 1697. BROESE en Co. Werkz. Breda 1828-1902. BROESE en Co., Bredasche Boekhandel en Uitgeversmaatschappij voorheen. Werkz. Breda 1902 volg. BRONGERS, Hendrik. Werkz. Amsterdam 1790-94. BRONKHORST, Jacobus. Werkz. Rotterdam 1752-97. BRONKHORST, z. RIEMSDIJK, van. BRONSTRING, J. P. Werkz. Purmerend 1815-34. BRONSTRING, Wed. J. P. Werkz. Purmerend 1835-41, Enkhuizen 1841 volg. BROUWER, C. Werkz. Hoorn 1773-90. „Boekdrukker in de Ramen”. BROUWER, H. O. Werkz. Amsterdam 1807-24. Boekdr. „Heeren markt, Oost-zyde, No. 5”. „Voorburgwal bij de Mostaardpotsteeg No. 165”. 1823-24. BROUWER, Jan D. Werkz. Amsterdam 1864-82. BROUWER, Jan Willem. Werkz. Leeuwarden 1807-59. BRUGMAN, F. H. Werkz. Amsterdam 1894. „Plaatdrukker in de Tweede Weteringdwarsstraat”. BRUGMAN Psz., Gt. Werkz. Westzaan 1841-46. BRUGMAN, J. F. Werkz. Amsterdam 1852-93. „Plaatdrukker in de Tweede Weteringdwarsstraat”. BRUGMAN, z. KONING. BRUSSE, W. L. Werkz. Rotterdam 1903-06. BRUSSE, W. L. en J. Werkz. Rotterdam 1906-13. BRUSSE’s Uitgevers Maatschappij N.V. W. L. en J. Werkz. Rotterdam 1914-heden. BRUSSEL—BIJL BRUSSEL, C. B. van. Werkz. Haarlem 1790-96. „in de Damstraat”. 1794—95. BRUSSEL, Hermanus van. Werkz. Haarlem 1764-68. Boekdr. „aan de Markt, in Laürens Koster”. 1764-68. BRUSSEL, Wed. Hermanus van. Werkz. Haarlem 1768-99. „op de Groote Markt”. 1782-86. BRUYN, J. Werkz. Amsterdam 1798. „op de hoek van de Lindestraat en dwarsstraat”. BRUYN en Comp., J. Werkz. Amsterdam 1803. Boekdr. „Noordermarkt”. 1803. BRUYN, Hendrik Willem de. Werkz. Amsterdam 1770-1804. „aan de Nieuwe Kerk”. 1804. BRUYN, Martinus de. Werkz. Amsterdam 1768-1811. „vooraan in de Halsteeg bij de Nes”. 1769. „in de Kalverstraat bij de Duifjessteeg” 1773-76. „Rokin tusschen de Gaaper en Duifjessteegen”. 1781-83. „Warmoesstraat, het zesde huis van de Vischsteeg NZ”. 1794-1804. BRUYNING(H), Claas Jansz. Werkz. Amsterdam 1645-59. Boekbinder. „In de Jonckerstraet”. 1645-50. „Lijnbaansteegh”. 1654. BRUYNING, Joseph. Werkz. Amsterdam 1639-72. „op Vloyburgh”. 1630. BROWNING. ,aen de Beurs in ’t Serpent ende Duyf”; „Beurssluijs”. 1639-72. BRUYNING, Wed. Joseph. iVerkz. Amsterdam 1672-79. Hetzelfde adres. BU(E)REN, Cornelis van. Werkz. ’s Gravenhage 1734—55. „Zuilingstraat”. 1742. „Toomstraat”. 1746-52. BUFFA, Baldessaro. Werkz. Amsterdam 1788. Poorterboek (29) 31 Jan. 1788, Archief Amsterdam. BUFFA en Comp. Werkz. Amsterdam 1809 volg. BUFFA en Zonen, Frans. Werkz. Amsterdam 1824 volg. BUFFA en Comp., Gebr. Werkz. Amsterdam 1832-79. BUMA en Co., H. L. van. Werkz. Gouda 1791-98. BURGH, Dirk (de) la. Werkz. Amsterdam 1683-85. BURGVLIET, Jacob. Werkz. Rotterdam 1745—1801: BURGVLIET en Zoon, Jacobus. Werkz. Rotterdam 1775-78. BUSCH, z. WESTBUSCH. BUSSY, J. H. de. Werkz. Veenendaal 1868-73, Amsterdam 1874 volg. BUUREN, PlETER VAN. Werkz. Amsterdam 1788-1804. „Schapenplijn in de vier Evangelisten”. 1795-1804. BUUREN, Wed. Pieter van. Werkz. Amsterdam. Hetzelfde adres. BUUREN, Erven Wed. P. van. Werkz. Amsterdam. Hetzelfde adres. 1823-24. BIJL, Nicolaas. Werkz. Amsterdam 1740-79. ,op den Nieuwendyk, by de Gravestraat”. 17. .-78. CALLENFELS—CHANGUION c CALLENFELS, Adam Laurens. in de gekroonde Kunst Pars”. ± 1679. Werkz. Middelburg 1736-62 ’t Water bij de Vrouwensteegh”. „Lange-burg, over den Wal . 1533 J 8 CALLENFELS, Johannes Jacobus. p a cp a t>ttt w t? Werk, Middelburg 1734^8. Werlf „m de Langedelff bij de Segeerstraat Steendr. CALLENFELS ALz., Johannes Ja- CASPARIE en Zoon, W. R. Werkz. Middelburg 1762-97. Werkz^roningen 18.. -1918. CALLENFELS, Michiel Hendrik. Werkz. Middelburg 1735-62. CALLENFELS, Wed. Michiel Hendrik. Werkz. Middelburg 1767-69. „In de Lange Gisstraat”. CALOM, z. COLOM. CAMPAGNE, C. Werkz. Tiel 18. .-49. Boekdr. ? CAMPAGNE, C. A. Werkz. Tiel 1854-94. Boekdr. CAMPAGNE, H. C. A. Werkz. Tiel 1854-81. CAMPAGNE, Gebr. Werkz. Tiel 1850-53. Boekdr. CAMPEN, Isaak VAN. Werkz. Nijmegen 1770-95. CARAMELLI & Co., J. en L. Werkz. Utrecht 1826-30. CARAMELLI en TESSARO. Werkz. Utrecht vóór 1850-51, na 1900? CARELSE, Frans (KARELSZ). Werkz. Amsterdam 1665-83. „Servetsteeg”. 1665. „in de Leytse straat by ’t Coninxpleyn CASPARIE en Zoon, Steendrukkerij voorheen. Werkz. Groningen 1918 volg. CASTELEYN, Abraham. s Werkz. Haarlem 1655-81. Stadsdr., Courantier. „op de Marckt, Hoeck van de Houtstraet in de Druckerij”. 1650-62. „op de Marckt, Hoeck van de Houtstraet in de Blye Druck”. 1662-81. CASTELEYN, Wed. Abraham, z. BANCKEN, van. CASTELEYN, Vincent. Werkz. Haarlem 1612-59. Stadsdr. Boekdr. „op de Kraeyenhorster Graft”. 1612. „in de groote Houtstraet”. 1614. „aen ’t Marckt-veldt”. 1635-55. CHALMOT, Hendrik Amelius de. Werkz. Leeuwarden 1758-78. Boekdr. „bij de Vismarkt”. CHALMOT, Jaques Alexander de. Werkz. Kampen 1778-96. CHANGUION, Daniël Jean. Werkz. Amsterdam 1772-78. CHANGUION, Daniël Jean en DEN HENGST. Werkz. Amsterdam 17... CHANGUION, Wed. Daniël Jean en DEN HENGST. Overzicht CLOPPENBURGH Evert Cloppenburgh I 1 —i Johan Evertsz Cloppenburgh Jan Evertsz Coppenburgh ov. 1605 geb. ± 1571, ov. 1648 Drukker, Boekverk., Deventer Boekverk. tr. tr. f1) 1597 Hessel Gerritsz Jan Bartelmeusz N.N. Jan Claesz Colijn geb. 1581, ov. 1632 ov. 1611 (COLIN DE THORION) ueD' ± ov ± 1639 Kaartgr. Etser Boekb. tr. 1580 Drukk. Boekverk. tr. ElSGEN MlCHIELSDR. Geertje Gijsbertsdr. Aefje Gerritsdr. geb. ± 1582 Zij hertr. 1612 Jan Marcusz ov. 1666 Boekverk. "s’ï.gssr ,6i. “■st-kr-,r- W,L““ 3*35» kjis* '“2 Cai™'5’“™”“ Ev‘"KJ^p,sbd*°" CATHARINA MaRCUSDR. ANNt’. Het Boek Boekcier Boeken Noord Nederl. . . . Boekh. Adresb Boekh. Jaarboekje . . . . par ordre alphabétique (etc.), Paris, t. I 1811-LII 1828, t. LUI 1832-LV 1833 partie mythol., t. LVI 1834LXXXV 1862 supplém.; 85 dln.; 8°. (Nieuwe uitg. Parijs, 1842-1865, 45 dln.). Ch. Le Blanc, Manuel de 1’amateur d’estampes, Paris, t. I Aa—Chatillon 1854, II Chaufourier-Melar 1856, III Melchiori—Szymonowitz (p. 1—160) 1857 (p. 161—625) 1888, IV Taddei—Zylvelt 1890; 4 dln.; 8°. (De eerste afl. verscheen 1850; herdr. Parijs 19. .-19.., dln.). R. Blanco y S&nchez, Catalogo de caligrafos y grabadores de letra con notas bibliograficas de sus obras, Madrid, 1920;-8°. D. van Bleyswijck, Beschryvinge der stadt Delft, Delft, 1667; Vervolg van de beschryvinge der stadt Delft, met een generael register over beyde stucken voorsien, Delft, (± 1674); 2 dln.; 4°, E. Bloch, Den Kgl. Kobberstiksamling, Kjobenhavn, 1881; 8°. J. C. Block, Jeremias Falck, sein Leben und seine Werke, Danzig-Leipzig-Wien, 1890; gr. 8°. J. C. Block, Das Kupferstich-Werk des Wilhelm Hondius, Danzig, 1891; gr. 8°. E. Bocher, Les gravures fran§aises du XVIIIe siècle, Paris, 1875-1882; 6 dln.; 4°. E. Bock, Geschichte der graphischen Kunst von ihren Anfangen bis zur Gegenwart. Berlin, 1930; 8°. (Propylaeën- Kunstgeschichte, Erganzungsband). E. Bock und J. Rosenberg, Die niederlandischen Meister. Beschreibendes Verzeichnis samtlicher Zeichnungen [in den Staatlichen Museen zu Berlin] I—II. Berlin, 1930; fol. W. Bode, Die Meister der hollandischen und vlamischen Malerschulen, 4e verm. Aufl., Leipzig, 1923, 5eAufl. 1937; gr. 8°. (le uitg. Leipzig, 1917; omwerk. van Rembrandt und seine Zeitgenossen, Leipzig, 1906 en 2e uitg. Leipzig, 1907). W. Bode, Rembrandt. Beschreibender Verzeichniss seiner Gemalden. Geschichte seines Lebens und seiner Kunst. Mit Mitwirkung von C. Hofstede de Groot, Paris, 18971906; 8 dln.; fol. (Gelijktijdige Eng. en Fransche uitgaven) . W. Bode, Studiën zur Geschichte der hollandischen Malerei, Braunschweig, 1883; 8°. W. Bode und W. R. Valentiner, Handzeichnungen althollandischer Genremaler. Berlin, 1907; 8°. J. T. Bodel Nijenhuis, Liste alphabétique d’une collection de portraits d’imprimeurs, de libraires etc., Leyde, 1836-1868; 7 fase.; 4°. (Fase. I en II — gedeeltelijk — ook in Jaarboekje Boekh. 1839, 1840). J. T. Bodel Nijenhuis en W. Eekhoff, De algemeene kaarten van de provincie Friesland verzameld, beoordeeld en geschiedkundig beschreven. Leiden 1846. 8°. Het Boek. Tweede reeks van het Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen, ’s Gravenhage, Jrg. I 1912 volg.; 8°. Boekcier, Mededeelingen van den Nederlandschen Exlibriskring I, ’sGravenhage 1932(?) volg, 8°. Catalogus van boeken in Noord-Nederland verschenen van den vroegsten tijd tot op heden, ’s Gravenhage, 1911; gr. 8°. Algemeen adresboek voor den Nederlandschen boekhandel en aanverwante vakken, Amsterdam—Leiden, nieuwe serie, Jrg.&I 1855 volg.; 8°. (Van 1882-1896. Brinkman ’s Adresboek, 1897 volg. Sijthoff’s Adresboek; eerste serie z. Boekh. Naaml.). Jaarboekje voor den boekhandel, ’s Gravenhage, Jrg. I 1839-1V 1842-1843; 4 dln.; 8°. LITERATUUR Boekh. Naaml. Boekh. Nieuwsbl Boerner. . . Bom van Keulen B onnar dot Essai Bonnardot Hist v. d. Boom Boon’s Magaz Borovski/ Hollar Bosch Prentkunst Bosch tot Rembrandt . Bosse Sentimens Bosse Traicté van Domener Bouchot Incunables .... Bouchot Cabinet des Estampes Bourcard Bibliogr. .... Bourcard Cinq Siècles . . . Bourcard Estampes .... Naamlijst der boekhandelaren van het Koningrijk der Nederlanden, Rotterdam, 1828-1829, 2 jrg.; — der boekhandelaren in Oud Nederland, Leijden, 1835; van (der) boekhandelaren in Nederland door G. L Koopman, ’s Gravenhage, 1848, Amst. 1849-1850 3 jrgAlgemeene naamlijst van boekhandel, in Ned door G. L. Koopman, Amsterdam, 1851; Algemeen Adresboek voor den Nederl. boekhandel door G L Koopman, Amsterdam, 1852-1854, 3 jrg.; lOdln • 4° en 8° Nieuwsblad voor den boekhandel, ’s Gravenhage en (sedert 1870) Amsterdam, Jrg. I 1834 volg.; 4° f°. 8° ' W Boerner, Der Meister W. A. Inaugural Dissertation Bonn. Borna, 1927; 8°. G. D Bom HGz., Bijdragen tot een geschiedenis van het geslacht van Keulen, Amsterdam, 1885; 8°. A. Bonnardot, Essai sur 1’art de restaurer les estampes et les hvres sec. éd„ Paris, 1858; 8°. (Ie uitg. Essai sur la restauration, Parijs, 1846 met suppl.; Duitsche vert Quedlinburg, 1859). A. Bonnardot, Histoire artistique et archéologique de la gravure en France, Paris, 1849; 8°. A.v.d. Boom, De moderne houtsnede in Nederland. Een overzicht in 165 afbeeldingen, bijeengebracht en ingeleid door —. Amsterdam, 1928; gr. 4°. Boon’s geïllustreerd magazijn, Amsterdam. Trg 1 18992^1,1.90?; gr. 8°. (Van Jrg. XII slechts 3 aflev.; vervolgd als Mork s Magazijn, Dordrecht, Jrg. I 1910). F- A. Borovski), Wenzel Hollar. Erganzungen zu G. Parthey s beschreibendem Verzeichniss, Prag, 1898; L. Bosch, Nederlandsche prentkunst sedert 1900 Etsen en gravures. Eerste uitgave Utrecht, 1927. Tweede uitgave Amsterdam, 1928. gr. 8°. Catalogue de 1’exposition de Jérome Bosch k Rembrandt è. Bruxelles 1937-1938. Bruxelles, 1937- 8°. A . Bosse, Sentimens sur la distinction 'des diverses manieres de peinture, dessein et graveure et des originaux d avec leurs copies. Paris, 1649; 12°. A. Bosse, Traicté des manieres de graver en taille douce sur 1 ainn. Par le moyen des eaux fortes & des vernix durs et mols, Paris, 1645; 8°. (Duitsche vert. door G A Bockler, Nürnberg, 1652; Holl. vert. door P. H Amsterdam 1662; Eng. bewerk, door W. Faithorne,'Londen, 1662; Duitsche verm. vert. door G. A. Böckler Nürnberg 1669; —, Nürnberg, 1673; verm. uitg. door Leclerc, Parijs, 1701; Eng. bew. door W. Faithorne, Londen, 1702; verm. uitg. door C. N. Cochin, Parijs 1745; verm uitg Parijs, 1758; Duitsche vert. van ed! 1701 door C. Th. Nitsche, Dresden, 1765; Duitsche verm. bew. door J. C. Gütle, Nürnberg, 1795). F.von Bötticher, Malerwerke des 19. Jahrhunderts, Dresden, 1891 (1895)-1901; 2 dln.; gr. 8°. ^ -Bouchot, Les deux cents incunables xylographiques du Département des Estampes [de la] Bibliothèque Nationale I Téxte II Atlas. Paris, 1903; gr. 4° en fol H. Bouchot, Le cabinet des Estampes de la Bibliothèque Nationale. Catalogue général et raisonné des collections „ qui y sont conservées. Paris, [1895]; 8°. X. Bourcard, Graveurs et gravures. France et étranger , L-ssai de bibliographie, 1540-1910, Paris, 1910; 8°. r. Bourcard, A travers cinq siècles de gravures, 1350-1903. Les estampes célèbres, rares oü curieuses, Paris 1903gr. 8°. ’ ’■ Bourcard, La cote des estampes des différentes écoles anciennes et modernes. Prix atteints dans les ventes LITERATUUR Bradley van den Branden Bredius Hirschmann . . . Breitenbach . Bricka Lex. . Brieger-Pastel Brinkman. . Briquet Filigr Bromley Portr. . Bruinvis Alkrn. Bruinvis Catalogus Alkmaar Brulliot Brun Lex. Brunet Bryan ed. 1816, ed. Stanley, ed. Graves Armstrong ed. Williamson Budde-Düsseldorf . . . . Buisman—Tey Ier Bullart Acad publiques en France et è. 1’étranger de 1900 è. 1912. Paris, 1912; gr. 8°. W. A. Bradley, Dutch landscape etchers of the seventeenth century, New Haven, 1908 (lees: 1918); kl. 8°. F. Jos. van den Branden, Geschiedenis der Antwerpsche schilderschool, Antwerpen, 1883, 8°. A. Bredius und O. Hirschmann, Künstler-Inventare. Urkunden zur Geschichte der Hollandischen Kunst des XVIten, XVIIten und XVIIIten Jahrhunderts, Haa ^ 1915-1922; 7 dln. enreg.; 8°. (Quellenstudien 5-7 en 10-14). E. Breitenbach, Speculum humanae salvationis. Eine typengeschichtliche Untersuchung. Strassburg, 1930; gr. 8°. C. F. Bricka, Dansk biografisk lexikon, Kjobenhavn, 1887-1905. L. Brieger, Das Pastell, seine geschichte und seine Meister. Berlin, o. J., 8°. C. L. Brinkman, Alphabetische naamlijst van boeken, plaat- en kaartwerken, 1833-1849 in Nederland uitgegeven of herdrukt, Amsterdam, 1858, 4°; Brinkman’s Catalogus der boeken, enz. 1850-1882, door R. van der Meulen, Amsterdam, 1884; 1882-1891, Amsterdam, (1893); 1891-1900, Leiden, (1901); 1901-1910, Leiden, (1912); 1911-1915, Leiden, (1916); 1916-1920, Leiden, (1921), 1921-1925, Leiden (1927); gr. 8°. C. M. Briquet, Les Filigranes. Dictionnaire historique des marquesidu papier dès leurapparition, vers 1282 jusqu’en 1600, Genève, 1907; 4 dln.; 4°. H. Bromley, A catalogue of engraved British portraits, with an appendix.. . . foreigners, London, 1793; 4°. C. W. Bruinvis, Levensschetsen van en mededeelingen over beeldende kunstenaars die te Alkmaar geboren zijn, aldaar gewoond of voor die stad gewerkt hebben, Alkmaar, 1905; 8°. (Aanv. en verbet. Oud Holl. 1909 115, 1919 191). C. W. Bruinvis, Catalogus der prentverzameling over Alkmaar en omstreken, behoorende tot het Stedelijk Museum te Alkmaar, Alkmaar, 1890; 8°. F. Brulliot, Dictionnaire des monogrammes, nouvelle édition, Munich, 1832-1834; 3 dln.; 4°. (Ie uitg. München, 1817; 2e A—F, München, 1820). C. Brun, Schweizerisches Künstler-Lexikon, Frauenfeld, 1905-1917; 3 dln. en suppl.; gr. 8°. (Afl. 1 verscheen 1902). J. Ch. Brunet, Manuel du libraire et de 1’amateur de livres, cinquième édition. Paris, t. I-VI 1860-1865, suppl. door P. Deschamps en G. Brunet I-II 1878-1880; 8 dln.; gr. 8°. (Ie uitg. Parijs, 1809; herdruk Berlijn, 1921, 6 dln.). M. Bryan, A biographical and critical dictionary of painters and engravers, London, 1816, 2 dln., 4°; Ed. G. Stanley, London, 1849, gr. 8°; Ed. R. E. Graves and W. Armstrong, London, 1886-1889, 2 dln., gr. 8°; Ed. G. C. Williamson, London, 1903-1905, 5 dln., gr. 8°. (De hoofduitgaven, waarvan — deels verbeterde — herdrukken bestaan). lila Budde, Beschreibender Katalog der Handzeichungen in der Staatlichen Kunstakademie Düsseldorf. Düsseldorf, 1930; gr. 8°. Veertig teekeningen van oude meesters der Hollandsche school in Teyler’s-Museum te Haarlem. Leipzig, 1924; fol. Is. Bullart, Académie des Sciences et des arts, contenant LITERATITTTR Bulletin Ned. Oudh. Bd. . Bulletins A cad. Belg. . . . Burchard Rad Bürger Mus. Holl. . . . . Bürger Trèsors d’Art . . . Burl. Magaz Byblis Campbell Cat. A msterdam Cat. d'Aretin Cat. Atlas Vad. Hist. 1783 . Cat. Basan Cat. van Berckel Cat. Brentano Birckenstock . Cat. Vis Blokhuijzen . . ;at. Bodel Nijenhuis . . ^at. Boendermaker .... i1!!-?0#!?, hist°riques des hommes illustres, Bruxelles, 1682; 2 dln.; fol. (Sommige exx. dragen het ?682%iV>Sier^ami D' ?lsevier of Paris> L. Bilaine, 1682, 2e titel-uitg. Brussel, 1695, 2 dln.) Bulletin uitgegeven door den Nederlandschen OudheidÏ899-f907 81» ’ TA“sterdamV (Ie frie) Jrg. I-VIH /ttt • • 8 i ®ene Jrg- I 1908-1920; 4° (Ille serie zie: Jaarb. Oudheidk.). Bulletms de 1’Académie Royale des Sciences, des Lettres XXm^X'Twde Belgique, Bruxelles, Jrg. I 1832XXIII 1856; Ile série Jrg. I 1857 volg.; 8°. 6 L. Burchard, Die hollandischen Radierer’vor Rembrandt 2. verm. Ausg., Berlin, 1917; 8°. (Ie uitg. InauguralDissertation, Halle a. d. Saaie 1912) 8 W Bürger, Musées de la Hollande. Amsterdam et La P>£; IS»?*0?2° dto. ;H8°.0P et ™ée de ^fris^Tès?^8 d art eXposés è Manchester en 1857, ThfonTirll?gton rnagazine for connoisseurs, London, Trg I 1903 volg.; gr. 4°. ' J 6 B^922vol0i)r-^T°S artS dU Hvre 6t de l estamPe. Paris, I M F A. G. Campbell, Annales de la typographie néerl^Ss^O^mn6;^16' La *** 1874’ suPpl- ^ Catalogus der kunsthistorische Bibliotheek in het Riikste Amsterdam. Deel I-IV. Amsterdam, 1934- F. Brulliot Catalogue raisonné des estampes du cabinet de feu M. Ie baron d’Aretin, Münich, 1827—1830- 2 dln • O . ^ » •» CaSus van. ee.n e*tra fraaije atlas der vaderlandsche nistone, verk. Amsterdam 16 Dec. 1783; 8°. L. F. Regnault (sic = F. L. Regnault-Deialande), Catalogue raisonné dun choix précieux de dessins et d’une nombreuse et riche collection d'estampes, livres è, figures tableaux et autres objets curieux qui composoient lé cabinet de feu Pierre-Fran?ois Basan père. Paris an VI, (verk. Parijs 1 Oct. 1798); 8°. ’ Catalogus van uitmuntende cabinetten schilderijen teekemngen gebonden en losse prentkonst, alles zedert veele jaaren by een verzamelt door Mr. G. van Berckel ende nu nagelaten door Mr. W. van Berckel, verk. Amsterdam 24 Maart 1761; 8°. Catalogue de la célèbre collection d’estampes de feu Madame Antoma Brentano née de Birckenstock, vente Francfort s M 16 mai 1870; 8°. Liste des prix (Francfort s. M. 1870); 8°. (Verzameld door J. M. de Bircken- nen^arS Ti SEf*** "***“ te Wee- Catalogue de la collection de gravures et eaux-fortes de toutes les écoles (et de la collection de dessins) de feu M- D- Vis Blokhmjzen, vente Rotterdam, I n. 1-1816, r)n+l07R7i86TT,T11 n. 1817-3588 et dessins n. 1-706,23 1 s 8oo ’a111! ^ o^89-4325 et dessins anc. et mod. n. 1-518, 29 Avnl 1872; 3 dln.; 4°. Catalogue des collections étendues historiques et artisti^®s de feu M^- J- T- Bodel-Nijenhuis, seconde division ®*tamPes- vente Amsterdam, I 27 mars 1873, II 3 nov. l”73, III 2 févner 1874; 3 dln.; 8°. Atrhol«,vfeU+Mr- Boendermaker composé des cartes choisies et origmales avec les plans des villes, ports ïeges, les portraits, ouvrage contenu dans cent trois gros volumes, (Amsterdam, 1722); 8°. (Deze atlas werd LITERATUUR Cat. Borluut Cat. de Bosch Cat. Brandes Cat. Brisart Cat. van Buren Cat. de Burgy Cat. Busserus I . . . . II . . . . III ... . Cat. Camberlyn . ... . Cat. Cicognara ...... Cat. Munnicks van Cleeff . Cat. van Coehoorn .. . . . Cat. Debois Cat. Deiker Cat. Dekker Cat. Drugulin ...... Cat. van der Dussen . . . in zijn geheel voor F. 9800 verkocht aan graaf Tarouca, Portugeesch gezant in den Haag en verbrandde met deszelfs huis). Catalogue des livres, manuscrits, dessins et estampes de feu M. Borluut de Noortdonck, t. III (dessins ,et estampes), vente Gand 13 déc. 1858; 8°. Prix d’adjudication, Gand, (1858); 8°. Catalogus van eene uitmuntende verzameling van portraiten en prenten (enz.), nagelaaten door Jeronimo de Bosch, verk. Amsterdam 20 Maart 1780; 8°. (M.) Huber, Catalogue raisonné du cabinet d’estampes de feu M. Brandes, Leipzig, 1793-1794; 2 dln.; 8°. (verk. Leipzig 18 April en 3 'Oct. 1796, nieuwe-verkorte-cat. Leipzig, 1795-1796, 2 dln.). Catalogue de la magnifique et précieuse collection de livres, manuscrits, dessins et estampes de Mr. R. Brisart, vente Gand 10 déc. 1849; 8°. Catalogus eener allerkostbaarste verzameling van boeken, teekeningen en prenten, rariteiten, schilderijen, verzameld door Mr. J. van Buren, verk. ’s Gravenhage 7 Nov. 1808; 4°. Catalogue de 1’incomparable et la seule complette collection des estampes de Rembrandt. Recueilli depuis 1728 jusqu’è. présent par M. Amadé de Burgy, vente la Haye 12(16) juin 1755; Appendix bestaande in schoone prenten en eenige teekeningen, verk. ’s Gravenhage Juni 1755; 2 dln.; 8°. Naamlijst van een atlas van de zeven Yereenigde Ned. Provintien, nagelaaten door Hendrik Busserus, verk. Amsterdam 12 Aug. 1782; 2 dln.; 8°. Catalogus van een fraaij Kabinet teekeningen, verk. Amsterdam 21 Oct. 1782; 8°. Catalogus van een fraaij kabinet prent-konst, verk. Amsterdam 25 Nov. 1782; 8°. (F. Guichardot), Catalogue de 1’intéressante collection d’estampes et de dessins composant le cabinet de feu M. le chevalier J. Camberlyn, vente Paris I A-M 24 avril 1865, II N-Z et dessins 20 nov. 1865, Bruxelles III estampes 23 avril 1867; 3 dln.; 8°. A. Zanetti, Le premier siècle de la calcographie ou catalogue raisonné des estampes du cabinet de feu M. le Comte Léopold Cicognara. 2 dln. (II écoles allemandes, flamandes et franfaises) Venise, 1837; 8°. • Catalogus van eenen historischen atlas der Nederlanden gevolgd door eene verzameling prenten, portretten en teekeningen nagelaten door Dr. G. Munnicks van Cleeff, verk. Utrecht 10 Dec. 1860; 4°. (De atlas oorspronkelijk door H. Gartman, ov. 1816, verzameld). Catalogus van eene verzameling fraaye schilderijen en een uitmuntend kabinet van prent-kunst nagelaten door Menno baron van Coehoorn, verk. Amsterdam 19 Oct. 1801; 8°. P. Defer, Catalogue raisonné de la rare et précieuse collection d’estampes réunie par M. F. Debois, Paris, 1843; 8°. (Verk. Parijs 23 April en 26 Nov. 1844, 21 April 1845). Katalog der Ausstellung der Sammlung A. Deiker in Cassel, Winter 1930-1931; 8°. Catalogue du musée de calligraphie délaissé par feu M. G. J. Dekker, calligraphe, vente Amsterdam 2 juin 1882; 8°. Catalog ausgewahlter von Herrn W. E. Drugulin in Leipzig hinterlassener Kupferstiche, Radirungen, Holzschnitte, Versteig. Leipzig 1 Dec. 1879; 8°. Catalogus van fraaye schilderyen door Nederlandsche schilders en een uitmuntend kabinet papier-konst be- LITERATUUR Cat. Van Eeghen Cat. d’Einsiedel Cat. de Franck Cat. von Fries Cat. Greebe Cat. Guillot I II Cat. Hazard . Cat. van der Hem Cat. van Hulthem . Cat. d'Isendoorn A Blois . . Cat. de de Jongh Cat. van Kaathoven .... Cat. de Kat Cat. van der Keilen .... Cat. Kramm ' Cat. Künstler Lithogr, . . . staande in tekeningen en prenten nagelaaten door wyjen J- L- van der Dussen, verk. Amsterdam 31 Oct. }"4; '?r.dln-; 8°- (Opbrengst schilder. 8014, teeken! 19010-15, prenten 26882-3, totaal F. 53906-18—.) Catalogus van de verzameling Mr. Chr. P. van Eeghen tentoongesteld in het museum Fodor te Amsterdam’ herfst 1935; 8°. . ’ J' A. F renzei, Catalogue raisonné des estampes du ca- bmet de feu Madame la comtesse d'Einsiedel de Reibersdorf, Dresde, 1833; 2 dln.; 8°. (Verk Dresden 25 Maart 1833,20 Jan. 1834). 1 " Catalogue de la très-belle et précieuse collection de portraits anciens et modernes de M. Ie chev. Jacq. de Franck, vente Vienne février, avril et juin 1836; 3 dln.; 8°. Catalogus der uitmuntende en beroemde verzameling prenten uitmakende de keur van het alom bekende kabinet des heeren Moritz grave von Fries te Weenen benevens een verzameling boeken en prentwerken verk’ Amsterdam 21 Juni 1824; 2 dln.; 8°. Catalogus van een fraaij cabinet teekeningen als meede een keurlijke collectie prent-konst beneevens een fraaije verzameling schilderijen, koopere gegraveerde plaaten, nagelaaten door Frederik Willem Greebe, konst-handelaar, verk. Amsterdam 8 Dec. 1788; 8°. Catalogus I van een extra fraaye verza’ameling van prenten en portraitten behoorende tot de vaderl. historie door J • Guillot, verk. Amsterdam 26 Oct. 1778; 8°. ■ Catalogus II van een uitmuntende atlas der stad Amsteldam nagelaten door Jacob Guillot, verk. Amsterdam 26 Oct. 1778; 8°. J• T Sas, Catalogue raisonné de ^excellente .et nombreuse collection d estampes et de desseins qui composaient le cabinet de feu M. James Hazard, gentilhomme anglais, vente Bruxelles 15 Avril 1789; 2 dln.; [L. van der Hem, ’s Gravenhage, 1730; 8°; 113 blz.] F. C. van der Meersch, Catalogue raisonné de la précieuse collection de dessins et d’estampes de Ch. van Hulthem vente Gand 8 juin 1846; 8°. Catalogue du cabinet d’estampes anciennes de feu M. le baron d Isendoorn è, Blois de Cannenburg, vente Amsterdam I 19 aóut 1879, II 19 déc. 1879; 2 dln.; 8°. Catalogus van eene. fraaije verzameling schilderijen, als mede een uitmuntende collectie teekeningen, eigen geetste en gegraveerde prenten, nagelaten door D. de Jongh Az„ verk. Rotterdam 26 Maart 1810; 8°. Catalogue de la collection très-importante de portraits de médecins, naturalistes et mathématiciens et de gravures . ïllustrant 1 histoire de la médecine, etc., délaissés par le doet. C. W. H. van Kaathoven, vente Amsterdam I 1 déc. 1879, II 31 mai 1880; 2 dln.; 4°. Catalogue de la collection de dessins, gravures et eauxfortes de feu M. Herman de Kat, vente Rotterdam I 4 maj-s 1867, II 30 oct. 1867, III 9 nov. 1868; 3 dln.; 8°. 'J'van der Keilen), Catalogue de gravures anciennes des écoles hollandaise et flamande suivies d’une collection d’eaux-fortes modernes formant le cabinet d’estampes réum par Mr. J. Ph. van der Keilen, vente Amferdam 7 Janv. 1878; 8°. Liste des prix, Amsterdam, Catalogue de la bibliothèque et de la collection artistique délaissée par M. C. Kramm, vente Utrecht 7 déc. 18758 . Sammlung A Katalog der Sammlung von Künstler- Lithographien Verst. Berlin 20 Marz 1902; gr. 8°. LITERATUUR Cat. von Lanna Cat. van Leijden Cat. Lijnslager Cat. van Maarseveen . . . Cat. Marcws Cat. Mariette Cat. von Mecklenburg . . . Cat. Nebe Cat. Nijland Cat. Ottens Cat. Ottley I II Cat. Paignon Dijonval . . Cat. Palier Cat. Ploos van A mstel . . . Cat. Quandt Cat. Quentin de Lorangere . Cat. Reynard Dr. W. H. Singer, Sammlung Lanna Prag. Das Kupferstichkabinet. Wissenschaftliches Verzeichniss, Prag .1895; 2 dln.; 8°. Catalogus van schilderijen, teekeningen, prenten enz. nagelaten door Mr. Diderick baron van Leijden, verk. Amsterdam 13 Mei 1811; 8°. Catalogus van eenen atlas der zeven provintien, pourtraiten en historieprenten, konstprenten, schilderijen en medailjes nagelaten door Floris Lijnslager, verk. Alkmaar 19 Oct. 1778; 8°. Catalogus van prentkunst nagelaaten door Hendrik van Maarseveen, verk. Amsterdam 28 Oct. 1793; 8°. Catalogue d’un riche et précieux cabinet d’estampes (etc.) recueillies par M. N. Marcus, vente Amsterdam 26 nov. 1770; 3 dln.; 8°. F. Basan, Catalogue raisonné des différens objets de curiosités dans les Sciences et arts qui composoient le cabinet de feu Mr. (P. J.) Mariette, Paris, 1775; 8°. (Verk. Parijs 15 Nov. 1775; Londen, 1776). Katalog der berühmten Sammlung des Baron H. von Mecklenburg, Versteigerung Berlin 5 Nov. 1872. Catalogus van eene uitmuntende verzameling prent-kunst .... alsmede. . .. prenten en pourtraiten de Fransche revolutie betreffende, nagelaten door G. M. Nebe, verk. Amsterdam 2 Oct. 1809; 8°. Catalogue de deux cabinets importants d’estampes, de dessins (etc.). Collections A. J. Nijland et H. J. Royaards, vente Amsterdam 24 nov. 1896; 8°. Catalogus van een fraaij Kabinet prent-konst, als ook een fraaije verzameling van een atlas der vaderl. historie, benevens een groote collectie kopere plaaten, nagelaaten door mej. J. de Lindt wed. van Josua Ottens, verk. Amsterdam 16 Aug. 1784; 8°. A catalogue of the entire and valuable collection of prints of W. Young Ottley Esq., part the first, containing specimens of engravers, formed by him as materials for a new dictionary of engravers of which the first part is just published, Letter A to F, sold Lohdon June 9th 1831; 4°. The Ottley collection of prints. Catalogue of the very valuable and extensive collection of engravings of the late William Young Ottley, sold London May 17th July lOth 1837; 2 dln.; 8°. Bénard, Cabinet de M. Paignon Dijonval. Etat détaillé et raisonné des dessins et estampes dont il est composé, suivi de deux tables alphabétiques,,Paris, 1810; gr. 4°. Lijst eener prentverzameling der vaderlandsche geschiedenis en aardrijkskunde der Nederlanden verzameld door H. Palier, ’s Hertogenbosch, 1851; 4°. (Verk. Amsterdam 1853). Catalogus der teekeningen, prenten, schilderijen, miniatuuren, emailles, beeldwerken, steenen, bas-relieven, penningen, medailles, atlas van Amsterdam, mathematische, optische en physische werktuigen, van wijlen Cornelis Ploos van Amstel Jac. Cornsz., verk. Amsterdam 3 Maart 1800; 2 dln.; 8°. J. G. v. Quandt, Verzeichnis meiner Kupferstichsammlung. Leipzig 1853; 8°. E. F. Gersaint, Catalogue raisonné des diverses curiosités du cabinet de feu M. Quentin de Lorangere, Paris, 1744; 12°. (Verk. Parijs 2 Maart 1744). Alliance des arts. Catalogue d’ornements dessinés et gravés provenant du cabinet de feu M. O. Reynard, Paris, 1846; 3 dln.; 8°. (Verk. 9 Febr. en 27 Mei 1846, 23 April 1847). LITERATUUR Cat. de Ridder ..... Cat. Rigal Cat. Robert Dumesnil . . Cat. Rolas du Rosey . . Cat. Schouwb. der Nederl. . Cat. de Silvestre Cat. von Sternberg Manderscheidt Cat. Masterman Sykes Cat. Verloren Cat. Verstolk Cat. van Voorst Cat. Weber Cat. Welcker Cat. van der Willigen . . Cat. Winckler Cat. Wouters Cat. van den Zande .... de Chalmot Biogr. Woord. U.J uuntier jxeuen. uataiogue raisonné des estampes de 1 école hollandaise et flamande formant la collection de feuM. de Ridder, Rotterdam-Utrecht, 1874'4°.(Verk. Rotterdam 9 April 1874; er bestaat ook een uitg. in 8°.). F. L. Regnault—Delalande, Catalogue raisonné des estampes du cabinet de M. Ie comte Rigal Paris 1817- 8° JJWe des prix, Paris, 1817; 8°. (Verk. Parijs 10 Dec. (-d- -P- F. flobert—Dumesnil), Catalogue des estampes des éeoles allemande, flamande, hollandaise et anglaise colligées par M. A. P. F. Robert-Dumesnil, vente LondenS 1837)1 18^7’ Paris' 1 * III837; 8°. (Engelsche vert. Lon- Die Kupferstiche, Handzeichnungen und Kunstbibliothek nachgelassen durch weiland Freiherrn Carl Rolas du Rosey,Verst. Leipzig 13. Juni und 5. Sept. 1864;2dln. • 8°. Schouwburg der Nederlanden en onderhoorige landschappen. (Uitvoerig in het hier agtervolgende voorbericht reIeil)4c?eg^pen in 110 deelen- Verk. Amsterdam 26 Maart 1759; 8°. Regnault—Delalande, Catalogue raisonné d’obiets d arts du cabinet de feu M. de Silvestre, Paris, 1810' 8° Table des prix des articles vendus le 28 fév’rier 1811 (Paris, 1811); 8°. J. G. A. Frenzel, Sammlung der Kupferstiche und Handzeichnungen des Grafen Franz von Sternberg-Manderscheidt, Dresden, 1835-1845; 5 dln.; 8°. A catalogue of the highly valuable collection of prints of the late Sir Mark Masterman Sykes Bart., sold London L^r£hT?9th; J1. llth’ 111 May 24th, IV June 24th^ d^)DeC' 6th 1824 ’ 5 Parts ■' 4°- (Opbrengst £ 17705 I La gravure en manière noire aux Pays Bas. Collection formée par feu M..P. Verloren van Themaat, vente Amsterdam 15 juin 1886; 8°. (Deze veiling ging niet door). Catalogue du superbe et célèbre cabinet de gravures laissé par feu S. E. M. J. G. baron Verstolk de Soelen, t7t 4’, vente AmsterdamI-II 28 juin et 26 oct. 1847 III 31 mars 1851; 3 dln.; 8°. Catalogus van eenen Nederlandsch-Historischen atlas verzameld door J. J. van Voorst, verk. Amsterdam 29 Nov. 1858; 4 . Catalogue de la superbe collection d’estampes anciennes laissées par feu Mr. H. Weber, I-II, vente Lèipzig I 17 sept. 1855, II (Rembrandt) 28 avril 1856; 2 dln • 8°. Catalogus oud-Hollandsche teekeningen der verz Dr A Welcker tentoongesteld in het Museum Fodor te Amsterdam 1934, 8°. Catalogue d'estampes anciennes et de portraits des collectiöns artistiques de feu M. A. van der Willigen oncle et de M A. van der Willigen Pz. neveu, vente la Haye 15 mars 1876 et 28 mars 1877; 2 dln.; 8°. y M Huber et J G. Stimmel, Catalogue raisonné du cabinet d estampes de feu Mr. Winckler, Leipzig, 1801-1810- 5 dln ; 8°. (Dl. III 1805 Holl. school, door J. G. Stimmel verk. Leipzig 21 Oct. 1805). T Sas' Catalogue de la rare et nombreuse collection d estampes et de desseins de feu M. Pierre Wouters Bruxelles, 1797; 8°. F. Guichardot, Catalogue de la riche collection d’estampes et de dessins composant le cabinet de feu M. F van den Zande, vente Paris 30 Avril 1855; 8°. J. A. de Chalmot, Biographisch woordenboek der Nederlanden, IA-VIII Drebbel, Amsterdam, 1798-1800o dln.; 8*. * LITERATUUR Charrington Mezz. Rembr. . de Chaufepié Gedenkpenn. . Choulant Anat. Abb. . . . Christ Chron. des A rts Churchili . . . Cicerone . . . de Claussin . . Cohen . Colin Bibliogr. -. Collect. de Vinck Collot d'Escury Holl. Roem. Colvin Early Engr Colvin-Oxford Le Comte . Conway The Van Eycks . . Conway Woodc. .■ Courboin Cal. Réserve . . . Courboin Est. Franc. . . . Courboin Grav. en France . J. Charrington, Catalogue of the mezzotints after or said to be after Rembrandt, Cambridge, 1923; 8°. (H. J. de Dompierre de Chaufepié). Kon. Kab. van Munten, Penningen en Gesneden steenen. Catalogus der Nederl. en op Nederland betrekking hebbende gedenkpenningen, ’s Gravenhage, I tot 1702, 1903, II 17301813, 1906; 2 dln.; gr. 8°. L. Choulant, Gegchichte und Bibliographie der anatomischen Abbildung nach ihrer Beziehung auf anatomische Wissenschaft und bildende Kunst, Leipzig, 1852; 4°. (Engelsche vert. door M. Frank, Chicago, 1921, 8°). J. F. Christ, Dictionnaire des monogrammes, traduit de 1’allemand (par M. Sellius) et augmenté de plusieurs supplémens, Paris, 1750; 8°. (Als „supplemens” o.a. de monogr. van de Marolles 1672, Le Comte 1699 en Orlandi ed. 1731; 1 e-Duitsche-uitg. Leipzig, 1747; 3e en 4e-Fransche-uitg. Parijs 1754—1762). La chronique des arts et de la curiosité. Supplément è, la Gazette des beaux-arts, Paris, Jrg. I 1874 volg.; 8°. W. A. Churchill, Watermarks in paper in Holland, Enland. France etc., in the XVII and XVIII Centuries and their interconnection. Amsterdam, 193§; 4°. Der Cicerone. Halbmonatsschrift für die Interessen des Kunstforschers und Sammlers, Leipzig, Jrg. I (1909)XXII (1930); 8°. (Verder verschenen als: „Pantheon”). (J. J.) chev. de Claussin, Catalogue raisonné de toutes les estampes qui forment 1’oeuvre de Rembrandt et des principales pièces de ses élèves, composé par Gersaint, Helle, Glomy et P. Yver, nouvelle édition corrigée et augmentée, Paris, 1824'; 8°. Suppl. Paris, 1828; 8°. H. Cohen, Guide de 1’amateur de livres & gravures du XVIIIe siècle, 6e éd., revue, corrigée et augmentée par Seymour de Ricci, Paris, 1912; gr.8°. (1 euitg. Parijs, 1870). P. Colin, La gravure et les graveurs, Bruxelles, 1916; P. Colin, La gravure et les graveurs, Les monographies, Bruxelles, 1918; 2 dln.; gr. 8°. F. L. Bruel, M. Aubert et M. Roux, Bibliothèque Nationale. Département des Estampes. Un siècle de 1’histoire de France parl’estampe 1770—1871. Collection de Vinck. Inventaire analytique, Paris, 1909 volg.; 3 dln.;gr. 8°. H. Collot d’Escury, Holland’s roem in kunsten en wetenschappen, ’s Gravénhage, 1824-1844; 7 dln. en reg.; 8°. S. Colvin e.a., Early engraving and engravers in England (1545-1695), London, 1905; fol°. (Appendix I A. M. Hind, List of engravers’ works verscheen ook afzonderlijk: Works of native and foreign engravers in England from Henry VIII to the Commonwealth, Londen, 1905). S. Colvin, Drawings of the old Mastersin the University Galleries and in the Library of the Christ Church at Oxford. I—III. Oxford, 1907; fol, Florent le Comte, Cabkiet des singularitez d’architecture, peinture, sculpture et graveure. Paris, 1699-1700; 3 dln.; 8°. (2e uitg. Brussel, 1702, 3 dln.; Holl. vert. door A. Lobedanius, Utrecht, 1744—1745, 2 dln.; Dordrecht, 1761, 2 dln.). (W.) M. Conway, The Van Eycks and their followers, London, 1921; gr. 8°. W. M. Conway, The woodcutters of the Netherlands in the fifteenth century, Cambridge, 1884; 8°. F. Courboin, Bibliothèque Nationale. Département des estampes. Catalogue sommaire des gravures et lithographies composant la réserve; Paris, 1900-1901; 2 dln.; 8°. F. Courboin, L’estampe fran§aise. Graveurs et marchands, Bruxelles et Paris, 1914; 8°. F. Courboin, La gravure en France des origines è. 1900, Paris, 1923; 6 dln. 4°. LITERATUUR LITERATUUR Dirks Gildepenn. Dirks Penn. Rep. Disegni-Uffizi . Distel .... Dlabacz Lex.. . Dobbenburgh Dodgson Dodt van Flensburg Arch. . Dronckers—Waller . . . . Drugulin Bild Drugulin Portr Duchesne Voyage . . . . Duplessis Cat. Portr. . . Duplessis Essai Bibl. . . Duplessis Hist Duplessis Inv. Hennin. . Duplessis Merveilles .. . Duplessis Ventes . . . . 4 Duplessis Bouchot Dict. . Duportal Livres . \ . . Dussieux Art. Franc. . . Dutuit J. Dirks, De Noord-Nederlandsche gildepenningen, Haarlem, 1878-1879; 2 dln. en atlas; 8°. J. Dirks, Penningkundig repertorium. Mededeelingen ter aanvulling der penninggeschiedenis der Nederlanden, Leeuwarden, 1879-1891; 4 dln.; 8°. (Dl. I-II overdruk uit Navorscher 1879—1890). J. Disegni della R. Galleria degli Uffizi. Serie I, Fascicolo IV. Firenze s. A.; folio. De Distel, Etsportefeuille met etsen van Nederlandsche kunstenaars. Amsterdam z.j. G. J. Dlabacz, AUgemeines historisches Künstler-Lexikon für Böhmen und zum Teile auch für Mahren und Schlesien, Prag, 1815; 3 dln.; 4°. (Aanv. in F. von SternbergManderscheid, Beitrage u. Berichtigungen, herausgegeb. von P. Bergner, Prag, 1913; 8°). A. v. Dobbenburgh, Over houtsnijden en lithographeeren. Amsterdam, 1936; 8°. Campbell Dodgson, Catalogue of early german and flemish woodcuts, preserved in the department of prints and drawings in the British Museum. 2dln. London, 1903-1911; 8°. J. Dodt van Flensburg e.a., Archief voor kerkelijke en wereldlijke geschiedenis inzonderheid van Utrecht, Utrecht, Jrg. I 1838-1853; 10 dln.; 4°. E. Dronckers, Catalogus van Nederlandsche en Vlaamsche boeken in de verzameling van F. G. Waller. Den Haag, 1936; 8°. W. Drugulin's Historischer Bilderatlas. Verzeichniss einer Sammlung von Einzelblattern zur Cultur- und Staatengeschichte vom fünfzehnten bis in das neunzehnte Jahrhundert, Leipzig, Th. I Vorstudien 1863, II Die Geschichte in Flugblattern 1867; 2 dln.; 8°. (Dl. I afl. 1 en 2 versch. 1862; dl. II ook met Eng. titel: Drugulin’s Historical atlas, Leipzig, 1867). W. E. Drugulin, Allgemeiner Portrait-Katalog, Leipzig, 1860; 2 dln.; 8°. (Jean) Duchesne ainé, Voyage d’un iconophile. Revue des principaux cabinets d’estampes d’Allemagne, de Hollande et d'Angleterre, Paris, 1834; 8°. G. Duplessis e.a., Catalogue de la collection des portraits francais et étrangers conservée au Département des Estampes de la Bibliothèque Nationale, t. I—VTI Aa— Mauron, Paris, 1896—1911; 7 dln.; 8°. (Uitg. gestaakt). G. Duplessis, Essai de bibliographie de la gravure et des graveurs, Paris, 1862; 8°. G. Duplessis, Histoire de la gravure en Italië, en Espagne, en Allemagne, dans les Pays-Bas, en Angleterre et en France, Paris, 1880; 4°. G. Duplessis, Inventaire de la collection d’éstampes relatives è, 1’histoire de France léguée en 1863 è. la Bibliothèque Nationale par Michel Hennin, Paris, 18771884; 5 dln.; 8°. G. Duplessis, Les merveilles de la gravure, Paris, 1869; 8°. (Eng. vert. Londen, 1871; Spaansche vert. Parijs, 1873; Eng. vert. New York, 1876). G. Duplessis, Les ventes de tableaux, dessins, estampes et objets d’art au XVIIe et XVIIIe siècles, 1611-1800, Paris, 1874; 8°. G. Duplessis et H. Bouchot, Dictionnaire des marqués et monogrammes de graveurs, Paris, 1886; 8°. J. Duportal, Etude sur les livres k figures édités en France de 1601 k 1660, Paris, 1914; gr. 8°. (Revue des bibliothèques suppl. XIII). L. Dussieux, Les artistes franfais è. 1’étranger, 3e ed.. Paris, 1876; 8°. (Ie uitg. Parijs, 1852; 2e Parijs, 1856). Eug. Dutuit, Manuel de 1'amateur d’estampes, Paris, vol. I IV-VI, 4dln.; 4°. (Dl. IV-VI 1881-1885 Holl. school). LITERATUUR Duunk ........ van Eeghen van der Kei Luyken Eekhoff Kunstverz. Leeun Egger-Véduten Eisenmann-Habich . . . Elsevier Encycl. Britt Enschedé Fond Enschedé Gedenkb. Spin . Enschedé Kruseman . . Ersch Gruber L'Estampe Evans Portr Evans Suppl Evelyn Exhibition-London 192a van Eijnden van der Willi gen Fairfax Murray .... De Fakkel Feestbundel Bredius . Félibien Waller, Graveurs W. F. Duunk, Een en ander over het ex-libris. Met beknopte bibliographie. Den Haag, 1928; 8°. P. van Eeghen en J. Ph. van der Keilen, Het werk van Tan Tr,en_~?'fPer Luyken, Amsterdam, 1905; 2 dln.; gr 8° W. Eekhoff, De Stedelijke Kunstverzameling van Leeuwarden, met een vervolg op den catalogus van de Stedelijke Bibliotheek van 1870, alsmede een overzigt van 187!e8C°hledeniS dCr kUDSt in Friesland’ Leeuwarden, H'xvgebi^yvttt6 ^eduten Handzeichnungen aus dem XV. bis XVIII. Jahrhundert zur Topograohie der Stadt Rom. Band I—II. Wien, 1931-1932- folio °. Exsenmann, Ausgewahlte Handzeichnungen ' alterer ReïfTrTaTTSTd-lS^mi?Iung Edward Habich zu Cassel. Heft I—IH. Lubeck, 1890; folio. EITeiVio^'S feill“?treerd maandschrift, Amsterdam, Jrg 1 1891 volg.; 4 . J 6' The Encyclopaedia Brittanica. A dictionary of arts Sciences, literature and general information, 1 lth ed ' Cambndge, 1910-1923; 32dln.; 4°. (Ie uitg. 1768-1771)': Ch. Enschedé, Fondenes de caractères et leur matériei ?908- fol 478 aS dU XVe aU XIXe Siècle’ Haarlem/. W Enschedé, De boek- en handelsdrukkerij C. A Spin & Zoon te Amsterdam. 1819-1919. Gedenkboek bij aaar honc*erdjarig bestaan. Amsterdam, 1919; 8°. J schedé, A. C. Kruseman, Amsterdam, 1899—1902* 2 dln.; 8°. * ?• E-XSrh undJ-G- Gruber e.a., Allgemeine Encyclopadie der Wissenschaften und Künste in alphabetischer Folge Leipzig; le Section (A-G), 1818-1882, 99 dln.; 2e Sec«on (H-N, loopt tot Ligatur), herausgeg. von G Hassel und W. Miiller, 1827-1889, 43 dln. ;3e Section (O-Z loopt tot Pehuenches) herausgeg. von M. H. C. Meier und L. F. Kamtz, 14 dln. L Estampe moderne en Hollande. Haarlem [1925] • 4°. (E. Evans), Catalogue of a collection of engraved (British) portraits, now on sale by E. Evans, (London, 1830?)- ThooSe,T?ndVA' E' Evans & Son. (London, 1853) ’ 2 dln.; 8 . (Verscheen in aflev. I-XXV en XXVI-LII)! Ihe fine a.rt circular and print collector’s manual. Catalogue of etchings and engravings on sale by A. E. Evans & Sons. With an appendix a cat. of nearly 400 prints unknown to Bartsch, (London, 1857) • 8° (/. Evelyn), Sculptura: or the history and art of chalcography and engraving in copper. With an ample enumeration of the most renowned masters and their works London, 662; 8°. (2e uitg. Londen, 1755; 3e-titel-uitg! Londen 1769; 4e uitg. „with the unpublished second Part - Oxford 1906; ookherdr. in Evelyn, Miscellaneous Writings, Londen, 1825, p. 243-336). Catalogue of the Exhibition of Dutch Art 1450-1900 London 1929; 8°. R. van Eijnden en A van der Willigen, Geschiedenis der vaderlandsche schilderkunst sedert de helft der XVIII eeuw, Haarlem, dl. I 1816, II 1817, III 1820 HV) Aanh. 1840; 4 dln.; 8°. * ' A Sele5tion, from the Collection of Drawings by the Old Masters formed by C. Fairfax Murray. London, s. a„ 4°. De hakkel, uitgave van de Akademie voor Beeldende Kunsten te Rotterdam I (1925). Feest-bundel Abraham Bredius aangeboden den achttienden April 1915. Amsterdam, I—II; 4°. A. F élibien, Entretiens sur les vies et sur les ouvrages des 33 LITERATUUR Fétis Art. Belg. . . . . . Fincham Art. and Engr. . . Fiorillo .' Flandrin . . . ... . . Flechsig-Brunswijk . . . Floerke Kunsth Fokke Graveur Fontaine Verwey Foppens Bibl. Belg.. . . . Forrer Frankau Col. Prints .... Franken Delff Franken van de Passé . . . Franken van de Velde . . . Freise Lastman Frenzel Samml. Sachs . . . Freund—Darmstadt .... Friedldnder Bilddruck . . Friedldnder Holzschnitt . . Friedldnder Lithographie . Friedldnder Niederlandische Maler Friedrich ........ Fries (Vrije) von Frimmel Blatt .... von Frimmel Gal. Stud. . . plus excellens peintres anciens et modernes, Paris, 1685; 4 dln.; 4°. (2e uitg. Parijs, 1685-lees 1686-1688, 2 dln., 4°; nadruk-gewijzigd-van „Entretiens” I-IV, Amsterdam, 1706, 2 dln. 12°.). E. Fétis, Les artistes beiges èi 1’étranger, études biographiques, historiques et critiques, Bruxelles, 1857-1865; 2 dln.; 8°. (Overdr. uit Buil. de 1’Acad. royale de Belgique). H. W. Fincham, Artists and engravers of british'and american bookplates, London, 1897; 4°. J. D. Fiorillo, Geschichte der zeichnenden Künste in Deutschland und den vereinigten Niederlanden, Hannover 1815-1820; 4 dln.; 8°. A. Flandrin, Inventaire de la collection Lallement de Betz. Paris, 1903; 8°. E. Flechsig, Zeichnungen after Meister im Landesmuseum zu Braunschweig. Niederlander des XV. bis XVII. Jahrhunderts. Frankfurt, 1923-1925; folio. H. Floerke, Studiën zur niederlandischen Kunst- und Kultur geschichte. Die Formen des Kunsthandels, das Atelier und die Sammler in den Niederlanden vom 15.— 18. Jahrh., München u. Leipzig, 1905; 8°. A. Fokke Sz., De graveur, Dordrecht, 1796; 8°. (Volledige beschrijving van alle Konsten enz., XlIIe stuk). E. de la Fontaine Verwey, De illustratie van letterkundige werken in de XVIIIe eeuw. Bijdrage tot de geschiedenis van het Nederlandsche boek. Amsterdam, 1934; 8°. I. F. Foppens, Bibliotheca belgica, sive virorum in Belgio vita scriptisque illustrium catalogus, Bruxellis, 1739; 2 dln.; 4°. L. Forrer, Biographical dictionary of medallists, London, vol. I A-D (revised 1904), II E-H 1904. J. Frankau, Eighteenth century colour prints: an essay on certain stipple engravers and their work in colour, London, 1900; f°. (2e uitg. zonder ill., Londen, 1906). D. Franken Dz., L’oeuvre de Willem Jacobszoon Delff, Amsterdam, 1872; 8°. D. Franken Dz., L’oeuvre gravé des van de Passé, Amsterdam—Paris, 1881; 4°. D. Franken Dz. J. Ph. van der Keilen, L’oeuvre de Jan van de Velde, Amsterdam-Paris, 1883; 4°. K. Freise, Pieter Lastman. Sein Leben und seine Kunst, Leipzig, 1911; gr. 8°. J. G. A. Frenzel, Die Kupferstich-Sammlung Friedrich August II König von Sachsen, Leipzig, 1854; 8°. K. Freund, Zeichnungen aus dem Kupferstichkabinett des Hessischen Landesmuseums zu Darmstadt. Ausgabe „Stift und Feder”. Frankfurt, 1928-1929; 4°. M. J. Friedldnder, Der Bilddruck in den Niederlanden. Berlin, 1923; 8°. M. J. Friedldnder, Der Holzschnitt (Handbücher der Königlichen Museen zu Berlin) 3. Auflage. Berlin, 1926; 8°. M. J. Friedldnder, Die Lithographie. Berlin, 1922; 8°. M. J. Friedldnder, Die niederlandischen Maler des 17. Jahrhunderts 2. Auflage. Propylaen-Kunstgeschichte, Band XII. Berlin, 1926, gr. 8°. A. Friedrich, Handlung und Gestalt des Kupferstiches und der Radierung. Essen 1931; 8°. De Vrije Fries. Tijdschrift uitgegeven door het Friesch Genootschap. Leeuwarden, Jrg. I 1839 volg.; 8°. (Vroeger: Mengelingen) 1937gestaakt. Th. von Frimmel, Blatter für Gemaldekunde, Wien, 19051912; 7 dln.; gr. 8°. (Dl. II 7 en IV 4 zijn niet verschenen). Th. von Frimmel, Kleine Galeriestudien, Bamberg, 1891— LITERATUUR Fntz Fromentin Maitres . . . . Funck Livre Beige . . . . Furst Füssli III N. Zusatze . . Füssli Krit. Verz j ui sun. verz. . . . Gabelentz-Weimar . . . . Galland Bauk Galland Hohenz. und Oranien Gandellini Gay Icon Gaz. des B. Arts Geisberg Anfdnge Geisberg Anfdnge2 Geisberg Meister Berl. . . . de Gelder-Leiden Van Gelder-’s Gravenhage . Van Gelder-Kunstgesch. . . Van Gelder—Velde .... len. Utr. Berigten (Hist.) . len. Utr. Bijdr. (Hist.). . . len. Utr. Kronijk (Hist.) . 1893, 3 afl.; Neue Folge, Wien-Leipzig, 1894-1897 5 afl.; Galeriestudien, Dritte Folge der Kleine Galeriestudien, Leipzig-Berlin, 1898-1899, 4 afl.; 8°. G. Fritz, Handbuch der Lithographie. Nach dem gegenwartigen Stande dieser Technik. Halle, 1902; 4°. E. Fromentin, Les maitres d’autrefois, Belgiq ue-Hoilande Paris, 1876; 8°, Holl. vert. Nijmegen, 1877; Duitsche vert. door E. von Bodenhausen, Berlijn, 1904' Eng. vert. door M. C. Robbins, Boston, z. j.; Duitsché vert. door E. L. Schellenberg, Weimar, 1914). M Funck, Le livre beige è, gravures. Guide de 1'aniateur de livres ïllustrés imprimés en Belgique avant le XVIIIe siècle, Paris et Bruxelles, 1925; 8°. H. Furst, The modern woodcut. A study of the evolution of the craft. London [1924]; 4°. /. R. Füssli, AUgemeines Künstlerlexikon, (Neue Ausgabe) Zürich Erster Theil (A-Z u. Suppl.), 1779; Zweyter lheil H. H. Füssli, Fortsetzung und Erganzung, 18061821, Neue Zusatze, 1824; 3 dim; fol. (le uitg met drie Suppl. Zürich, 1763-1777, 4°.). J• R- Füssli, (II), Kritisches Verzeichniss der bessten nach den berühmtesten Mahlern aller Schulen vorhandenen Kupferstiche, Zürich, 1798-1806' 4 dln • K:, F’, (?ransche vert. door J. A. S. de Beróldingen.’ Hildesheim, 1805, 2 dln.). J• G. Füssli. Raisonirendes Verzeichniss der vornehmsten Kupferstecher und ihrer Werke, Zürich; 1771; 8°. (Fransche vert. Catalogue raisonné des principaux graveurs et de leurs ouvrages, Zürich, 1771, 8°). H. v. d. Gabelentz, Zeichnungen alter Meister im Kupferstichkabinett des grossherzöglichen Museums zu Weimar I-II. Frankfurt, 1912-1913; fol. G. Galland, Geschichte der hollandischen Baukunst und Bildnerei, Frankfurt a. M., 1890; 8°. G. Galland, Hohenzollern und Oranien. Neue Beitrage zur Geschichte der niederlandischen Beziehungen im 17. und 18. Jahrh., Strassburg, 1911; 8°. G. Gori Gandellini, Notizie istoriche degl* intagliatori Siena, 1771; 3 dln.; 8°. (2e uitg. z. de Angelis). \J■ Gay), Iconographie des estampes è. sujets galants et des portraits de femmes célèbres par leur beauté Genève, 1868; 8°. ’ Gazette des beaux-arts, Paris, Jrg. I 1859 volg • 4° M. Geisberg, Die Anfange des deutschen Kupferstiches und des Meister E. S„ Leipzig, (1909); gr. 8°. (Meister der Graphik II). M. Geisberg, Die Anfange des Kupferstiches. Zweite völlig umgearbeitete Auflage. Leipzig, 1923' 8° M- Geisberg, Der Meister der Berliner Passion und Israël van Meckenem, Strassburg, 1913. J. J. de Gelder, Honderd teekeningen van oude meesters in het prentenkabinet der Rijksuniversiteit te Leiden Rotterdam, 1920; 8°. E- van Gelder, Oud ’s Gravenhage. 24 Facsimiles van teekeningen en prenten uitgezocht en toegelicht door — Amsterdam, 1927; 4°. H. £. van Gelder e.a., Kunstgeschiedenis der Nederlanden Utrecht, 1936; 8°. J.G. van Gelder, Jan van de Velde 1593-1641 TeekenaarSchilder. ’s Gravenhage, 1933, 4°. Historisch genootschap te Utrecht. Berigten, Utrecht I 1846-VII 1862(1863); 7 dln.; 8°. Historisch genootschap te Utrecht. Bijdragen en mededeehngen, Utrecht, I 1878 volg.; 8°. ïistorisch genootschap te Utrecht. Kroniik, Trg II 1846- LITERATUUR Gersaint Geysbeek (Witsen) Dichters . Gezichten-Gelderland . . . Gids . . . . Gids (Nieuwe) Glaser .......... van Gooi van Gooi Antw Gouwe Gram Pulchri 1881 .... Gram Pulchri 1904 .... Gram Schildersconfr. . . . Granberg Cat Granberg Inv Graul Radirung Graul Lithographie .... Graves Acad Graves Art Sales Graves Century . . . . . Graves Dict Graves Soc Gregorius Landk Greve van Mander . . . . XXXI 1875, Utrecht; 31 dln.; 8°. (Jrg. I is niet verschenen; Register op de onderwerpen in de Kronijk, berichten etc. door P. A. Tiele, Utrecht, 1877; 8°). (E. F.) Gersaint, Catalogue raisonné de toutes les pièces qui forment 1’oeuvre de Rembrandt, mis au jour avec les augmentations nécessaires par Helle et Glomy, Paris, 1751; 12°. (Suppl. zie Yver; Engelsche vert. Londen, 1752; zie ook Daulby, Bartsch, de Claussin). P. G. Witsen Geysbeek, Biographisch, anthologisch en critisch woordenboek der Nederduitsche dichters, Amsterdam, 1821-1827; 6 dln.; 8°. (Aanh. door A. J. van der Aa, Nieuw biogr. (enz.) woordenboek, Amsterdam, 1844-1846, 3 dln., 8°; hiervan Nieuw-titel-uitg. Amsterdam, 1864). Vijf en veertig gezichten uit Gelderland. Haarlem, 1922; folio. De Gids, Amsterdam, Jrg. I 1837 volg.; 8°. De nieuwe gids, Amsterdam, Jrg. I 1885-1886 volg. ;'8°. C. Glaser, Die Graphik der Neuzeit vom Anfang des XIX. Jahrhundert bis zur Gegenwart. Berlin, 1922; 8°. J. van Gooi, De nieuwe schouburg der Nederlantsche kunstschilders en schilderessen, ’s Gravenhage, 1750—1751; 2 dln.; 8°. J. van Gooi, Antwoordt op den zoogenoemden brief aan een vrient mitsgaders noch op de intrërede van het 1ste deel der Catalogus van schilderijen door G. Hoet, (’s Gravenhage, 1752); 8°. W. F. Gouwe, De grafische Kunst in het practische leven. Rotterdam, 1926. 8°. J. Gram, Onze schilders in Pulchri Studio, Rotterdam, (1881); 8°. J. Gram, Onze schilders in Pulchri Studio, 1880-1904, Leiden, (1904); 8°. J. Gram, De schildersconfrerie Pictura te ’s Gravenhage, 1682-1882, Rotterdam, 1882; 8°. O. Granberg, Catalogue raisonné de tableaux anciens inconnus jusqu’ici dans les collections privées de la Suède, I, Stockholm, 1886; 4°. O. Granberg, Inventaire général des trésors d’art, peintures et sculptures, principalement de maltres étrangers (non scandinaves) en Suède, Stockholm, 1911-1913; 3 dln.; 4°. R. Graul, Die Radirung der Gegenwart in Europa und Nord-Amerika. Wien, 1892; fol. R. Graul und F. Doernhoeffer, Die Lithographie von ihrer Erfindung bis zur Gegenwart. Wien, 1903; fol. A. Graves, Royal Academy exhibitors 1769-1904, London, 1903-1906; 8 dln.; 4°. A. Graves, Art sales from early in the eighteenth century to early in the twentieth century, London, I-III 1918-1921; 4°. A. Graves, A century of loan exhibitions 1813-1912, London, 1913-1915; 5 dln.; 4°. A. Graves, A dictionary of artists who have exhibited in the principal London exhibitions 1760—1893, third ed., London, 1901; 4°. (Ie uitg. Londen, 1884; 2e Londen, 1895). A. Graves, The Society of Artists of Great Britain 17601791. The Free Society of Artists 1761—1783. A complete dictionary of contributors and their work, London, 1907; 4°. J. G. Gregorius, Curieüse Gedancken von den vornehmsten und accuratesten alten und neuen Land-Charten (etc.), Franckfurt u. Leipzig, 1713. H. E. Greve, De bronnen van Carel van Mander, ’s Gravenhage, 1903; 8°. (Quellenstudien 2). LITERATUUR Grosse-Landschaft Hofstede de Groot Houbr. Hofstede de Groot Urk . . . Hofstede de Groot Verz. . . Gruyter Guiffrey et Marcel Inv. . . Guilmard - „ Gusman Bois Gwinner Frankf van Gijn van der Haeghen Corp. Gand . . . ■» .... . . . von Hagedorn Betracht . . Die Haghe v. Hall-Repert Hamerton Handz.-Stadel Hannema-v. Schendel . . . 1’iantzsch Landkart. Dresden ian den Haute Corp. Bruges 'iavard Art et Artistes. . . iaverkorn Rotterd. schouwt Jecquet Rubens R. Grosse, Die hollandische Landschaftskunst 1600-1650. Stuttgart, 1925; 8°. C. Hof stede de Groot, Arnold Honbraken und seine „Groote Schouburg”, Haag, 1893; 8° (Quellenstudien 1). C. Hofstede de Groot, Die Urkunden über Rembrandt 1575 -1721, Haag, 1906; 8°. (Quellenstudien 3). C. Hofstede de Groot e.a., Beschreibendes und kritisches Verzeichnis der Werke der hervorragendsten hollandischen Maler des XVH. Jahrhunderts, Esslingen-Paris, 1907-1928, 10 dln.; 8°. (Eng. vert. door E. G. Hawke, Londen, 1908 volg. 8 dln.). W.J. de Gruyter, Zes moderne schilders, Amsterdam, 1936; 8°. /. Guiffrey et P. Marcel, Inventaire général illustré des dessins du Musée du Louvre et du Musée de Versailles Paris, 1907-1928; 10 dln.; 4°. D. Guilmard, Les maitres ornemanistes, Paris, 1880-1881 • 2 dln.; 4°. P. Gusman, La gravure sur bois et d’épargne sur métal du XIVe au XXe siècle. Paris, 1916; 4°. Ph. F. Gwinner, Kunst und Künstler in Frankfurt am Main, Frankfurt a. M., 1862; Zusatze und Berichtigungen, Frankf. a. M., 1867; 2 dln.; 8°. S. van Gijn, Dordracum illustratum. Verzameling van kaarten teekeningen prenten en portretten betreffende de stad Dordrecht, Dordrecht, dl. I-III 1908 IV suddI 1912; 4dln.; 8°. • ’ ' V. van der Haeghen, La Corporation des peintres et des sculpteurs de Gand: Matricule, comptes et documents (XVI-XVIII siècles), Bruxelles, 1906; 8°. (C. L. von Hagedorn), Betrachtungen über die Mahlerey, Leipzig, 1762; 2 dln.; 8°. (Fransche vert. door M. Huber, Leipzig, 1775, 2 dln.). Die Haghe, Jaarboék, ’s Gravenhage, Jrg. I 1913 volg.; gr. 8° en 8°. (Vroeger: Bijdragen en mededeel, der Vereemg. Die Haghe, Jrg. I 1889-1912 (Reg.), 8°. 12de eeuw tot het eind van 1932. ’s Gravenhage 193. 8°. H. v. Hall, Repertorium voor de geschiedenis derNederlandsche schilder- en graveerkunst sedert het begin der 12de eeuw tot het eind van 1932, ’s Gravenhage 1935-1936; 8°. 5 ’ Ph. G. Hamerton, The etchers handbook. Third edition London, 1881; 8°. Handzeichnungen alter Meister im Stadelschen kunstmstitut, Frankfurt a/M. Zwanzig Lieferuneren. Frankfurt a/M., 1912; fol. G. Hannema en A. v. Schendel, No.ord- en Zuidnederlandsche schilderkunst der XVIIe eeuw. Amsterdam—Berlin 1936, 4°. V. Hantzsch, Die Landkartenbestande der Königl. öffentl. Bibliothek zu Dresden, Leipzig, 1904; 8°. (XXVIII. „ Beiheft zum Zentralblatt für Bibliotheks’wesen). Z. van den Haute, La Corporation des peintres de Bruges. Registres d’admission, A. 1453-1578, B. 1618-1781. Obituaire XVe siècle-1801. Extraits des registres aux renouvellements de la loi 1362-1613, Bruges, 1913; 8°. 7. Havard, L’art et les artistes hollandais, Paris. 18791881; 4 dln.; 4° (en 8°). . Haverkorn van Rijsewijk, De oude Rotterdamsche schouwburg, Rotterdam, 1882; 8°. ?. Hecquet, Catalogue d’estampes gravées d’après Rubens. Auquel on a joint 1’oeuvre de Jordaens et celle de (C ) Visscher, Paris, 1751; 8°. (2e uitg. in Basan ed. 17671. LITERATUUR Hedicke Corn. Floris . . . von Heinecken von Heinecken Idéé Génér. . von Heinecken Nachr. . . . Heitz ■ Helbig Liège Held-Dürer Heller Holzsch Heller Lex Heller-Monogrammen . . . Heller Zusdtze Heller, Andresen, Wessely . Henkel Dessin Henkel Holzschn Henny Herbet Herinneringsalbum . . . . Herluison Actes Hermanin Hessels Reg van Heurck Drapelets . . . R. Hedicke, Cornelis Floris und die Florisdekoration, Berlin, 1913; 2 dln.; gr. 8°. en fol. (C. H. von Heinecken), Dictionnaire des artistes dont nous avons des estampes avec une notice détaillée de leurs ouvrages gravés, T. I A 1778, II B-Biz 1788, III Bla— Caz. 1789, IVCec—Diz 1790, Leipsic, 4 dln.; 8°. (Vervolg Handschrift in het Prentenkabinet,te Dresden, 22 dln., fol.). (C. H. von Heinecken), Idéé générale d’une collection complette d’estampes, Leipsic et Vienne, 1771; 8°. (C. H. von Heinecken), Nachrichten von Künstlern und Kunst-Sachen, Leipzig, 1768-1769, 2 dln.; NeueNachrichten, Dresden und Leipzig, 1786; 8°. P. Heitz, Vervollstandigte Holzschnittfolge der Passion Delbecq-Schreiber nach dem ersten Antwerpener Drucke des Adriaen van Berghen von 1500. Strassburg, 1932; fol. J. Helbig, La peinture au pays de Liège et sur les bords de la Meuse, nouv. éd., Liège, 1903; 4°. (Ie uitg. Luik, 1873). J. Held, Dürers Wirkung auf die Niederlandische Kunst seiner Zeit. Haag, 1931; 8°. J. Heller, Geschichte der Holzschneidekunst, Bamberg, 1823; 8°. J. Heller, Praktisches Handbuch für Kupferstichsammler oder Lexicon der vorztiglichsten Kupferstecher, Formschneider, ...., Zweite umgearbeitete Auflage, Leipzig, 1848-1850; 8°. (1° uitg. Bamberg, 1823-1825, 2 dln.; 3e uitg. Zie Heller, Andresen u. Wessely). J. Heller, Monogrammen-Lexikon, enthaltend die bekannten, zweifelhaften und unbekannten Zeichen. Bamberg, 1831; 8°. J. Heller, Zusatze zu Adam Bartsch’s Le peintre graveur, Nürnberg, 1854; 12°. Neudruck Würzburg, 1922; 8°. (J. Heller), A. Andresen (u. J. E. Wessely), Handbuch für Kupferstichsammler oder Lexicon der Kupferstecher Maler-Radirer und Formschneider aller Lander und Schulen nach Massgabe ihrer geschatztesten Blatter und Werke. Auf Grundlage der zweiten Auflage von Heller’s Handbuch, Leipzig, 1870-1873, 2 dln.; Erganzungsheft von J. E. Wessely, Leipzig, 1885; 8°. M. D. Henkel, Le dessin hollandais, des origines au XVIIe siècle. Paris, 1931; folio. M. D. Henkel, Holzschnitte, Metallschnitte, Kupferstiche in hollandischen Sammlungen, Strassburg, 1918; 4°. (Einblattdrucke des XV. Jahrhunderts, Bd. 49). C. Henny, Oorspronkelijke meesterwerken onder ieders bereik. Etsen en litho’s van beroemde schilders. Zutphen, 1926; 8°. F. Herbet, Les graveurs de 1’école de Fontainebleau, Fontainebleau, 1896-1902; 5 dln.; 8°. (Overdr. uit Annales de la Société hist. et archéol.). De vijf eerste jaren. Herinneringsalbum gewijd aan de eerste vijf jaren van het bestaan der Amsterdamsche Grafische School. [Amsterdam] 1923; kl. 4°. H. Herluison, Actes d’état-civil d’artistes francais extraits des registres de 1’Hótel-de-ville de Paris, détruits dans 1’incendie du 24 mai 1871, Orléans, 1873; 8°. F. Hermanin, Incisioni e disegni: I La Campagna Romana nelle Acqueforti degli Olandesi e dei Fiamminghi del secolo XVII. Roma, 1912; 4°. /. H. Hessels, Register of the attestations in the Dutch reformed church Austin Friars London, 1568—1872, London-Amsterdam, 1892; 4°. E. H. van Heurck, Les drapelets de pelerinage en Belgique et dans les pays voisins, Anvers, 1922; gr. 8°. LITERATUUR van Heurck van Heurck Boekenoogen vau Heurck—Boekenoogen Pays-Bas Hind Drawines . . rLvriu, otu. ixemor. uien. . . Hind Guide Proc. . . .. . Hind Hist. Engr Hind University London Hippert Linnig . . . . Hirschmann Goltzius . . Hirth Bilderbuch Hissette Vues et plans . . . Historiebl. (Rotterd.) .... Hoet Aanrn Hoet Brief Hoet Cat. ........ Hoffmeister Hessen .... Holleman Holmes etchings .fc. n. van Heurck, Les livres populaires flamands. Anvers [1931] gr. 4°. E. H. van Heurck et G. J. Boekenoogen, Histoire de 1’imagerie populaire flamande, Bruxelles, 1910; gr. 8°. E. H. van Heurck et G. J. Boekenoogen, L’imagerie populaire des Pays-Bas (Belgique-Hollande). Paris 1930; gr. 8°. A. M. Hind, Catalogue of drawings by Dutch and Flemish artists preserved in the department of prints and drawings in the British Museum London, vol. I Drawings by Bern brandt and his school 1915, II Rubens, Van Dyck, enz. 1923. III Dutch drawings of the XVII centurv (A-M), 1926, IV idem (N-Z and anonymous), 1931, V Popham, Dutch and flemish drawings of the XV and XVI centuries, London, 1932; 8°. A. M. Hind, A catalogue of Rembrandt's etchings. London, 1923; 2 dln.; 8°. (Ie uitg. Londen, 1912, 2 dln.). (A. M. Hind), British Museum. A Guide to the processes and schools of engraving repres. in the exhibition of select, prints, (London), 1914; 8°, A. M. Hind, A history of engraving and etching from the 15th century to the year 1914. With full bibliography, cla.ssified list and index of engravers, third revised edition. London, 1923; 8°. (Ie uitg. Londen, 1908). A. M. Hind,. Select list and outline inventory of the prints and drawings in the possession of University College London. London, 1930; 8°. T. Hippert et J. Linnig, Le peintre-graveur hollandais et beige du XIXme siècle, Bruxelles, 4 pts., 1874-1879; 8°. (Pt. I-III A-Legros, verscheen 1874-1877; oorspronkelijk in Le Bibliophile beige 1870, 1871, 1873- O. Hirschmann, Verzeichnis des graphischen Werks von Hendrick Goltzius, 1558-1617, Leipzig, 1921; 8°. G. Hirth, Kulturgeschichtliches Bilderbuch aus drei Jahrhunderten. 6 dln. Leipzig-München [1882-18901 ■ fol. L. Hissette, Vues et plans de villes, chateaux, monastères et monuments dans les collections du cabinet des estampes. I La Belgique hormis Bruxelles, II; Bruxelles 1917-19; 2 dln.; gr. 8°. Rotterdamsche historiebladen door J. H. Scheffer en Fr. D. O. Obreen, Rotterdam, le afd. Kronijk Bijlagen 1871, 2e afd. Geschiedk. Stukken 1876, 3e afd. Geneal. „ aanteek. en levensbeschrijvingen 1880; 3 dln.; 8°. ?. Hoet, Aanmerkingen op het eerste en tweede deel des nieuwen schouburgs der Nederlantsche kunstschilders en schilderessen door J. van Gooi, (’s Gravenhkge 1751); 8°. ?. Hoet, Brief aan een’ vrient. Behelzende eenige aanmerkingen op het eerste deel van den nieuwen schou„ burg, (’s Gravenhage, Jan. 1751); 8°. j. Hoet, Ca/talogus of naamlijst van schilderijen met derzelver prijzen zedert een langen reeks van jaaren zoo in Holland als op andere plaatzen in het openbaar verkogt benevens verscheijden nog in wezen zijnde cabinetten, s Gravenhage, 1752; 2 dln.; 8°. (Vervolg z. Terwesten). Hoffmeister’s Gesammelte Nachrichten über Künstler und Kunsthandwerker in Hessen seit etwa 300 Jahren Hrsg. von G. Prior, Hannover, 1885; 8°. H. Holleman, Nieuwe etstechnieken bedacht en beschreven. Uitgegeven door N. G. van Huffel. Utrecht, 1927; kl. 4°. -. Holmes, Modern etchings, mezzotints and dry-points. (Hierin: Ph. Zilcken, Holland). Specialnumber of the Studio 1913. London, 1913; 8°. LITERATUUR Holtrop 't Hooft-Gezichten .... Hoogewerff-Noord Ned. . . Hoogewerff Schild. Italië Hoogewerff Vlaamsche Kunst van Hoogstraten van Hoogstraten Schuer . . Houbraken Huber Notices Huber Rost Hudig Huebner Neue Malerei . . van Huffel Ploos van Amstel Huffel Coloritto . . . . . Huffel Graphische Kunst . Huffel Handboek Huffel Handleiding .... Hymans Etudes Hyntans Cat. Ornem. Brux. Hymans Grav. Rubens . . Hymans van Mander . . . Hymans Servatius .... Immer zeel J■ W. Holtrop, Monuments typographiques des Pays-Bas au XVe siecle, La Haye, [1857-] 1868; gr. 4°. C. G. ’t Hooft, 24 gezichten uit Oud-Amsterdam, Amsterdam, 1925; folio. G. J. Hoogewerff, De Noord Nederlandsche schilderkunst. I—II. Den Haag, 1936-1937; 8°. G. J. Hoogewerff, Nederlandsche schilders in Italië in de XVIe eeuw, Utrecht, 1912; 8°; (Utrechtsche bijdragen voor letterkunde en geschiedenis V). G. J. Hoogewerff, Vlaamsche Kunst en Italiaansche renaissance, Mechelen, 1935; 8°. (De wetenschappelijke bibliotheek). 5. van Hoogstraeten, Inleijding tot de hooge schoole der schilderkonst, Rotterdam, 1678; 4°. D. van Hoogstraten en J. L. Schuer, Groot algemeen historisch, geograph. genealog. en oordeelk. woordenboek, Amsterdam, 1725-1733; 10 dln.; fol. A. Houbraken, De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen, Amsterdam, 1717-1721; 3 dln.; 8°. (2e uitg. ’s Gravenhage, 1753, 3 dln.; Duitsche (verkorte) vert. d. A. von Wurzbach, Weenen, 1880). M. Huber, Notices générales des graveurs.... et des peintres, Dresde et Leipzig, 1787 ; 8°. (Nieuwe omgew. uitg. met C. C. H. Rost, Zürich, 1796). M. Huber et C. C. H. Rost, Manuel des curieux et des amateurs de 1’art, contenant une notice abrégée des principaux graveurs, Zürich, tome I-VIII 1797-1804, tome IX par M. Huber et C. G. Martini 1808; 9 dln.; 8°. (Ie uitg. Duitsch-Zürich, 1796-1808, 9 dln.). F. W. Hudig, An essay on dutch glass engravers. London, 1926; gr. 4°. F. M. Huebner, Die neue Malerei in Holland, Leipzig, 1921; 8°. N. G. van Huffel, Comelis Ploos van Amstel J. Csz. en zijne medewerkers en tijdgenooten, Historische schets van de techniek der Holl. prentteekeningen, Utrecht, 1921; 4° obl. N. G. van' Huffel, Coloritto. Bijdrage tot de geschiedenis van de Kunst om in drie kleuren te drukken. Met een herdruk van het boekje van T. C. Le Blon. Amsterdam 1916; 8°. N. G. van Huffel, Graphische Kunst in Nederland, 13001800. ’s Gravenhage, 1914; fol. N. G. van Huffel, Encyclopedisch handboek der graphische werkwijzen ten dienste van plaatdrukkers, uitgevers, beoefenaren der vrije kunsten en verzamelaars van prentkunst. Utrecht, 1926; 8°. N. G. van Huffel, Handleiding bij de grafische studie-verzameling van de School voor de Grafische Vakken te Utrecht, I De houtsnede, II De lithografie. Utrecht, 1929; 8°. H. Hymans, Etudes et notices relatives è. 1’histoire de 1’art dans les Pays-Bas. La gravure. Bruxelles, 1920; gr. 8°. H. Hymans, Catalogue des estampes d’ornement de la bibliothèque royale de Belgique, Bruxelles, 1907; 8°. H. Hymans, Histoire de la gravure dans 1’école de Rubens, Bruxelles, 1879; 8°. H. Hymans, Le livre des peintres de Carel van Mander, (1604), traduction, notes et commentaires, Paris, 1884— 1885; 2 dln.; 4°. H. Hymans, Die Servatius-Legende, ein niederlandisches Blockbuch. [Graphische Gesellschaft XV] Berlin, 1911; gr. 8°. J. Immerzeel Jr., De levens en werken der Hollandsche en Vlaamsche kunstschilders, beeldhouwers, graveurs en LITERATUUR Inv. Kaart. Rijksarch. . . Isarlov-Rembrandt . . . . Jaarb. (Amb. en Nijv. Kunst) Jaarb. (Oudheidk.) .... Jaarb. A mstelod Jaarb. W. K Jdarboekje (Amsterd.) . . . Jaarboekje (Rotterd.) . . . Jaarboekje Beeld. Kunst . . Jaarboekje Graf. Kunst . . Jahrb. (Hohenzollern) . . . Jahrb. Gesellsch. Emden . . Jahrb. Preuss. Kunsts. . . Jahrb. Samml. Kaiserh. . . Jaarverslag Grafische school Jal Biet. . . . . . Jansen Bois Jantzen, Nied. Archit. . . Jaren Vijftig . . . . Jensen Reiz. A msterd.. . . Jessen Ornam. Berl. . . Jessen-Meister ...... Jessen Ornamentstich . . Jochems . . . . . uu uw meesters, uitgegeven door C. H. Immerzeel en C. Immerzeel, Amsterdam, dl. I A-G 1842 II H-O 1848 Ijl 1843; 3 dln.; gr. 8°. (Nieuwe-titel-uitg. Amsterdam, 1855, 3 dln.). (P. A. Leupe, J. H. Hingman e.a.), Inventaris der verzameling kaarten berustende in het Riiks-Archief iflAT^^V1867-1.871’ 2 dln- 8°: le SuPPi- (aanw! 1867-1886 s Gravenhage, 1914, 8°; (Aanw. na 1886 in Versl. ’s Rijksarch.). G. Isarlov, Rembrandt et son entourage. Uit: La Renaissance, Juli-September 1936. Paf is, 1936; 4°. Nederlandsche Ambachts- en nijverheids-kunst jaarboek Rotterdam, (Jrg. I) 1919 volg.; 8°. Oudheidkundig Jaarboek. 3e Serie van het Bulletin van den Nederl. Oudheidk. Bond, Utrecht. Trff. I-XI 119211931) 4e serie, Leiden I-volg. 1932 volg.; 4°. ' Jaarboek der vereeniging Amstelodamum,’ Amsterdam, Jrg I 1902 volg.; 8°. (Vanaf 1913 Jaarboek van het genootschap Amstelodamum). Jaarboeken der wetenschappen en kunsten in het Koningrijk Holland [uitgeg. door J. Meerman] over 18061-18071 Amsterdam, 1808 en 1810; 2 dln.; 4°. Amsterdamsch jaarboekje (voor geschiedenis en letteren), Amsterdam, 1888-1891, 1897-1904; 12 dln.; 8°. Rotterdamsch jaarboekje, Rotterdam, 1890-1912 Ile reeks 1913-1922, Ille reeks 1923 volg.; 8°. Het Jaarboekje voor beeldende kunsten, samengest. door JN. van Harpen e.a. Amsterdam, Jrg. I 1913, II 1914* 8°* Jaarboekje van de Ver. tot Bevordering der Grafische Kunst, Jrg. I-VII (1914-1924); gr. 8°. Hohenzollern Jahrbuch, Leipzig, Jrg. I 1897 volg.; fol. Jahrbuch der Gesellschaft für bild. kunst und vaterl Altertümer in Emden, Jrg. 118.. volg Jahrbuch der Königlich preuszischen Kunstsammlungen, t Pe/lnV Jjg' IJ879 volg.; fol. (Reg. Jrg. I-XXX). Jahrbuch der Kunsthistorischen Sammlungen des allerhochsten Kaiserhauses, Wien, I 1883-1918; gr. 4°. (Neue Folge: Jahrbuch der Kunsthistorischen Sammlungen in Wien, I 1926 volg.). Jaarverslag der Vereeniging Amsterdamsche Grafische School. [Amsterdam] 1918 volg.; 8°. A .Jal, Dictionnaire critique de biographie et d’histoire. Errata et supplément pour tous les dictionnaires histonques d’après des documents authentiques inédits. 2e éd Paris, 1872; gr. 8°. (le uitg., Parijs, 1867). a J.jjnsen)’ Essai sur 1’origine de la gravure en bois et en taille-douce. Paris, 1808; 2 dln.; 8°. H. Jantzen, Das niederlandische Architekturbild Leiozia 1910; gr. 8°. ^ 8’ Vijftig jaren teekenonderwijs in Nederland. Uitgegeven ter gelegenheid van het 50 jarig bestaan der Nederlandsche Vereeniging voor teekenonderwijs... 1880-1930 Rotterdam, 1930; gr. 8°. ƒ. N. Jacobsen Jensen, Reizigers te Amsterdam, Beschrijvende lijst van reizen in Nederland door vreemdelingen vóór 1850, Amsterdam, 1919; 8°. (P. Jessen u. A.), Königl. Museen zu Berlin. Katalog der Ornamentstich-Sammlung des Kunstgewerbe-Museums Berhn, 1894; 8°. ’ P. Jessen Meister des Ornamentstichs, eine Auswahl aus vier Jahrhunderten. Deel I-IV. Berlin o. J., 4°. P.J essen, Der Ornamentstich. Geschichte der Vorlagen des kunsthandwerks seit dem Mittelalter, Berlin 1920 • 8°. * * J. A. Jochems, Beschrijving der prenten van de historische LITERATUUR Kossmann-Boekhandel . . Kramm Kristeller Kupferst Krit. v. B. Kunsten .... Kruseman Aant Kruseman Bouwst. .... Kunst Kunst (Dekor.) Kunst (Deutsche) Kunst-Nederlanden .... Kunst (Onze) Kunst (Oude) Kunst (Vervielfait). .... Kunst f. Alle Kunst und Künstler . . . Kunst unserer Zeit .... Kunstblatt Kunstblatt (Deutsches) . . Kunstbode (Ned.) Kunstchr (ünste (Graph.) iunsten(Beeld.) ..... iunstkronijk E. F. Kossmann, De boekhandel te ’s Gravenhage tot het eind van de 18de eeuw. Den Haag, 1935 volg.; 8°. C. Kramm, De levens en werken der Hollandsche én Vlaamsche kunstschilders, beeldhouwers, graveurs en bouwmeesters, Amsterdam, dl. I A-C 1857, II D-H 1858, III H-L 1859, IV L-P 1860, V P-S 1861, VI T-Z 1863 Aanh. A-Z 1864; 7 dln.; 8°. P. Kristeller, Kupferstich und Holzschnitt in vier Jahrhunderten, 3e durchges. Auflage, Berlin, 1921- gr. 8°. (Ie uitg. Berlijn, 1905). Kritiek van beeldende kunsten en kunstnijverheid, red. A. Plasschaert, Amsterdam, Jrg. I 1904-1907; 4 dln.; 8°. A. C. Kruseman, Aanteekeningen betreffende den boekhandel van Noord-Nederland in de 17de en 18de eeuw Amsterdam, 1893; 8°. A. C. Kruseman, Bouwstoffen voor een geschiedenis van den Nederlandschen boekhandel gedurende de halve eeuw 1830-1880, Amsterdam, 1886-1887; 2 dln.; 8°. Kunst. Maandblad voor oude en jonge kunst. I (1930) volg. Gent; 4°. ' Dekorative Kunst, München, Jrg. I 1897 volg.; 8°. Deutsche Kunst und Dekoration. Illustrierte Monatshefte. Darmstadt, Jrg. I (1897/98 volg.); 4°. De kunst der Nederlanden. I (1930-1931). AmsterdamBrussel; 4°. Onze kunst. Voortzetting van De Vlaamsche school, Antwerpen (Brussel)-Amsterdam, Jrg. I-XXV (Deel IXLVI) 1902-1929; 4°. (Fransche uitg.: L’art flamand et hollandais, Brussel, 1904, volg.; Eng. uitg.: Art Londen, 1913 volg.). Oude kunst. Een maandschrift voor verzamelaars en kunstzinnigen, onder redactie van N. G. van Huffel Haarlem, Jrg. I 1915/16 — VI 1929/21; gr. 8°. VII 1929-1930, Amersfoort; gr. 8°. Die vervielfaltigende Kunst der Gegenwart, Wien, I Der Holzschnitt red. von C. von Lützow 1887, II Der Kupferstich red. von C. von Lützow 1891, III Die Radirung red. von R. Graul 1892, IV Die Lithographie red. von R. Graul und Fr. Dörnhöffer 1903; 4 dln • fol (Holland in I-III door C. E. Taurel, IV door J. Veth). Die Kunst für Alle, München, Jrg. I 1885/86 volg.; 4°. Kunst und Künstler. Monatsschrift, Berlin, Trg'. I 1902 -XXXII 1933; 4° en 8°. Die Kunst unserer Zeit, München, Jrg. I 1889-1893; 4°. Morgenblatt für gebildete Stande. Kunstblatt, Tübingeii und Stuttgart, Jrg. I 1807-1849; 4°. Deutsches Kunstblatt. Zeitung für bildende Kunst und Baukunst, Leipzig, Berlin, Stuttgart, Trg. I 1850-1X 1858; 4°. De Kunstbode. Weekblad ter bevordering van ’t schoone en aankweeking van den kunstzin, onder medewerking van J. H. Ankersmit e.a. Zaltbommel, Trg. I 1873-1874' 4°. Vervolgd als: Nederlandsche kunstbode, onder leiding van J. van Vloten e.a. Haarlem, Jrg. I-IV 1874-1878; onder leiding van J. ten Brink, Haarlem, Jrg. I-III 1879-1881; 4°. Kunstchronik. Wochenschrift für Kunst und Kunstgewerbe, Beilage der Zeitschrift für bildende Kunst, Leipzig. Jrg-1 1866-LXV1932; 4°. Neue Folge 11936volg.; 4°. Die graphischen Künste, Wien, Jrg. I-LVI, 1879-1934; fol. (Reg. jrg. I—XII in jrg. XII; Suppl.: Mitteilungen Jrg. 1879-1887, 1892-1934, en Chronik Jrg. 1888-1891). De beeldende kunsten, ’s Gravenhage, Jrg. I 1840-III 1842; 3 dln.; 8°. 6 J 8 De kunstkronijk, ’s Gravenhage, Jrg. I 1840-1855; Leiden, 1856 volg.; 4°. LITERATUUR Kunstspiegel (Ned.) Kunstw. (Mod.) . de Laborde . . . de Lairesse .... Larousse . Lanter ......... Lebeer . Ledeboer Lehrs Bandrollen Lehrs Gesch. . Lehrs Liebesgdrten .... Lehrs Meister LCz. .... Lehrs Meister W. A. ... Leisching Schabk. . . . . Leksikon (Norsk Biogr.) . . Lemonnier Ecole Beige . . Lemonnier Hist. B. Arts Belg . Leporini van Lerius Biogr Letterk. Cat. Bibl Letterk. Handel Letterk. Levensb Letterk. Verh De Nederlandsche kunstspiegel, ’s Gravenhage, Jrg. I 1845-III 1849; 3 dln.; gr. 8°. (Fransche bew. Le miroir des arts, La Haye, Jrg. I 1845-III 1849). Moderne kunstwerken, Amsterdam, Jrg. I 1903 volg.; 4°. L. de Laborde, Histoire de la gravure en manière noire, Paris, 1839; 8°. G. de Lairesse, Het groot schilderboek, Amsterdam, 1707; 2 dln.; 4°. (Amsterdam, 1712, 2 dln.; Amsterdam, 1714, 2 dln.; Duitsche vert. Nürnberg, 1728, 3 dln.; Engelsche vert. Londen, 1738; Haarlem, 1740, 2 dln.; Amsterdam, 1743, 2 dln.; Duitsche vert. Nürnberg, 1784; Fransche vert. door H. Jansen, Parijs, 1787; 2 dln.; Engelsche vert. Londen, 1817, 2 dln.). P. Larousse, Grand dictionnaire universel fran9ais, Paris, dl. I-XV, (1865-1876); dl. XVI Suppl. I (1878); dl. XVII Suppl. II (1886—1890); Index alphab. des articles dans le Ier et dans le 2e suppl., 1890; 18 dln.; gr. 4°. A. Lauter, Index Dodgson: Early german and flemish woodcuts, with a concordance to Schreibers Manuel. Munich, 1925; gr. 8°. L. Lebeer, De Vlaamsche houtsnede. Brugge, 1929; 8°. A. M. Ledeboer, De boekdrukkers boekverkoopers en uitgevers in Noord-Nederland, Deventer, 1872; 4°. Alfabetische lijst der boekdrukkers, boekverkoopers en uitgevers in Noord-Nederland, Utrecht, 1876; 4°. M. Lehrs, Der Meister mit den Bandrollen. Dresden, 1886; 4°. M. Lehrs, Geschichte und kritischer Katalog des deutschen, niederlandischen und französischen Kupferstichs im XV. Jahrh., Wien, 1908-1934; 9 dln.; 4° en fol. M. Lehrs, Der Meister der Liebesgarten, ein Beitrag zur Geschichte des attesten Kupferstichs in den Niederlanden. Dresden* 1893; 4°. M. Lehrs, Der Meister LCz. und der Meister W. B. Berlin, 1922; 4°. (Graphische Gesellschaft XXV). M. Lehrs, Der Meister W. A., ein Kupferstecher der Zeit Karlsdes Kühnen. Leipzig, 1895; fol. J. Leisching, Schabkunst. Ihre Technik und Geschichte, Wien, 1913; 4°. Norsk biografisk Leksikon, red. E. Buil, A. Krdgvik, G. Gran, Kristiania (Oslo), 1923 volg.; gr. 8°. (Zalcompleet zijn in 10 dln.). C. Lemonnier, L’école beige de peinture 1830-1905, Bruxelles, 1906; 4°. C. Lemonnier, Histoire des beaux-arts en Belgique (18301887), deuxième édition complétée, Bruxelles, 1887; 8° (le uitg. Brussel, 1880—1882). H. Leporini, Die Stilentwicklung der Handzeichnung XIV.-XVIII. Jahrhundert. Wien-Leipzig, 1925; 4°. Th. van Lerius, Biographies d’artistes anversois publ. par P. Génard, Anvers, Gand, 1880-1881; 2 dln.; 8°. H. C. Rogge, S. G. de Vries, L. D. Petit, Th. J. I. Arnold, Catalogus der bibliotheek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, Leiden, 1887-1889; 3 dln.; 4°. Ged. reeds verschenen 1877, 1885.) Handelingen van de jaarlijksche vergadering van de maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leyden, Leyden, 1823-1883; 8°. (Van 1766-1799 en 18031822 Handelingen, f0.). Levensberichten der afgestorvene leden van de maatschappij der Nederlandsche' Letterkunde te Leiden. Leiden, 1864 volg.; 8°. (Tot 1863 staan de levensberichten in de Handel.). Verhandelingen van de maatschappij der Nederlandsche letterkunde te Leyden, Leyden, 1806-1824; 3 dln.; 4° en 8°. LITERATUUR Leupe Cat. Kaart. Mar. . Leupe Inv. Kaart. Arch. . Leurs ' . , Levin Levis Bibliogr Levis Evelyn a. Pepys . . . Lexicon (Svenskt Biogr.) . . Lewine Bibliogr van Liefland Kron Linnig Grav de Lint . . . Lippmann Chevalier délibéré Lippmann. Engravings . . Lippmann Kupferst. . . . Lombard London, V.a.A • . Van Loon Historipenn. . . de Lostalot Procédés.... von Luetzow Gesch Luetzow Holzschnitt. . . . Luetzow Kupferstich .... Lugt-Bibl. Nat Lugt-Dutuit Lugt-Louvre Lugt Marqués v • "•. .Catalogus der verzameling van kaarten van net Ministerie van Marine, ’s Gravenhage, 1872; 4°. (-f*- A. Leupe e.a.), Inventaris der verzameling kaarten berstende in het Rijks-Archief, ’s Gravenhage, 18671871, 2 dln.; 8°; le suppl. ’s Gravenhage, 1914- 8° S. Leurs, Geschiedenis van de Vlaamsche Kunst’ Antwerpen, 1937; 4°. T Levin, Repertorium der bei der KÖniglichen KunstAkademie zu Düsseldorf aufbewahrten [graphischenl Sammlungen. Düsseldorf, 1883; 8°. H. C. Levis, A descriptive bibliography of the most important books in the English language relating to the art and history of engraving and the collecting of prints London, 1912; suppl. and index, London, 1913; 2dln. • 4°! y • Tei/is, Extracts from the diaries and correspondence of John Evelyn and Samuel Pepys, relating to engraving with notes thereon, London, 1915; 8°. Svenskt biographiskt Lexicon, red. J. A. Almquist, S. T. Boëthius, E. Hildebrand e.a. Stockholm, 1918 volg • gr.8 ., . / ’ o- i J. Lewine, Bibliography of eighteenth century art and ïllustrated books, London, 1898; gr. 8°. J. van Liefland, Kronijk voor Utrecht’s beeldende-kunst en nijverheid, Utrecht, Jrg. I 1858-11 1859/60; 2 dln.; O . B. Linnig, La. gravure en Belgique, Anvers, 1911; 8°. G. J.de Lint, Geneeskundige volksprenten in de Nederlanden. Dissertatie Leiden. Gorichem, 1918; gr. 8°. F- Lippmann, Olivier de la Marche, Le chevalier délibéré. The ïllustrations of the edition of Schiedam. Ïllustrated Monographs issued by the Bibliographical Society, No. 5. London, 1898; gr. 4°. Engravings and woodcuts by old masters (sec XV-XIX) [500] Reproductions in facsimile, published under the direction of F. Lippmann I-X London, 1889-1900 gr. fol. F. Lippmann, Der Kupferstich, Berlin, 1893- 8° (2e verm. uitg. Berlijn, 1896; 3e — door M. Lehrs — Ber“Jn« 1905; Eng. vert. door M. Hardie, Londen, 1906' 4e Berlijn, 1914; 5e Berlijn, 1919, 6e Berlijn, 1926. L. Lombard, Lettre k Vasari [dd. 27 April 1565]. Notes sur la première école de gravure [uitgegeven door A Wittert] Liège, 1874, 18°. H. Reitlinger, A selection of drawings by old masters in the museum collections of the Victoria and Albert Museum. London, 1921; 8°. G. van Loon, Beschrijving der Nederlandsche historipennmgen, ’s Gravenhage, 1723-1731; 4 dln.; f°. (z Vervolg van Loon). A. de Lostalot, Les procédés de la gravure, Paris, [1882]; 8° C. von Luetzow, Geschichte des deutschen Kupferstiches und Holzschnittes, Berlin, 1891; gr. 8°. C. v. Luetzow, Der Holzschnitt der Gegenwart in Europa und Nord-Amerika. Wien, 1887; fol. C v Luetzow, Der Kupferstich der Gegenwart in Europa. Wien, 1891; fol. F F. Lugt, Inventaire général des dessins des écoles du nord è, la Bibliothèque Nationale è. Paris, Paris, 1936; 4°. F. Lugt, Les dessins des écoles du Nord de la collection Dutuit au Musée des Beaux-Arts de la ville de Paris, Paris, 1927; 4°. F. Lugt, Inventaire général des dessins des écoles du Nord [au/musée du Louvre] I A-M, 1929 II N-Z + anonymes 1931 III Rembrandtetsesélèves 1934. Paris, 1929-1934- F. Lugt, Les marqués de collectfcns de dessins et d’estampes, Amsterdam, 1921; 4°. LITERATUUR Lumsden Lurasco, Mod. Meest. . . Maandblad ...... Maberly Print coll. . . . Madsen. Malerk. . . . . Malaspina Malvasia van Mander Mannen van Beteek. . . . Manteuffel .. . . . . . . M anteuffel-V elde Maps ......... Mariétte Marius de Marolles Cat. 1666 . . . de Marolles Cat. 1672 . . . de Marolles Peintres . . . Mathorez Etrangers . . . . ! E. S. Lumsden, The art of etching, a complete and fully illustrated description of etching, drypoint, softground etching, aquatint and their allied arts. London, 1925; 8°; F. M. Lurasco, Onze moderne meesters, Amsterdam, | 1907; Ov. 12°. | Maandblad voor beeldende kunsten. I (1924) volg. Amsterdam; 4°. (J. Maberly), The print collector, London, 1844; 4°. (2e verm. uitg. door R. Hoe Ir., New York, 1880). K. Madsen, Hollandsk malerkunst. Forste raekke, Tiden för Rembrandt, Kjobenhavn, 1891; 8°. (Niet verder verschenen). Malaspina di Sannazaro, Catalogo di una raccolta di stampe antiche compilato dallo stesso possessore. I—V. (Vol. III scuola fiamminga). Milano, 1824; 8°. C. C. Malvasia, Felsina pittrice. Vite de pittori Bolognesi, Bologna, 1678; 2 dln.; 4° (Verm. uitg. door Zanotti, Bologna, 1841, 2 dln.). C. van Mander, Het Schilder-boeck Haarlem, 1604; 4°. (2e uitg. Amsterdam, 1618 (1616-1617); 3e, Ned. schilders alleen —met aant. van J. de Jongh — Amsterdam, 1764, 2 dln.; Fransche vert. met aant. door H. Hijmans — Parijs, 1884—1885, 2 dln.; Duitsche vert. — met aant. door H. Floerke — München en Leipzig, 1906, 2 dln.). Hollandsche uitgave door A. F. Mirande en G. S. Overdiep, Amsterdam, 1936; 8°. Mannen (en vrouwen) van beteekenis in onze dagen, Haarlem, Jrg. I 1870-1912; Nieuwe Reeks, Baarn, Jrg. I 1916 volg.; 8°. K. Zoege von Manteuffel, Die niederlandische Radierung von den Anfangen bis zum Ende des 17. Jahrhunderts. München, 1925; 8°. K. Zoege von Manteuffel, Die Künstlerfamilie Van de Velde, Bielefeld u. Leipzig, 1928; 8°. Remarkable Maps of the XVth, XVIth and XVIIth centuries. Amsterdam, 1894-1899; fol. P. J. Mariette, Abecedario et autres notes inédites, ouvrage publié et annoté par Ph. de Chennevières et A. de Montaiglon, Paris, 1851—1860; 6 dln.; 8°. (Aanteek. bij Orlandi, gemaakt 1740—1770). G. H. Marius, De Hollandsche schilderkunst in de negentiende eeuw, 2e herz. druk, ’s Gravenhage, 1920; 8°. (Ie uitg. ’s Gravenhage, 1903; Duitsche vert. door H. Kossmann—Kliver, Berlijn, 1906; Eng. vert., ’s Gravenhage, 1909). M. de Marolles, Abbé de Villeloin, Catalogue de livres d’estampes et de figures en taille-douce, avec un dénombrement des pieces qui y sont contenues, Paris, 1666; 8°. (Cat. van zijn eerste verzameling—123400 prenten—, die hij 1667 aan Colbert voor den Koning verkochten thans bewaard in het Cabinet des Estampes te Parijs). M. de Marolles, Abbé de Villeloin, Catalogue de livres d’estampes et de figures en taille-douce avec un dénombrement des pieces qui y sont contenues, Paris, 1672; 12°. (Cat. van zijn tweede verzameling: het eerste gedrukte werk over prenten waar monogrammen in voorkomen. Deze 163 monogrammen — o.a. herdr. door Seliusin de fransche vert. van Chrfst 1750 — zijn nog gebruikt door le Comte 1699-1700, Sturm 1704-06, Orlandi 1704, Gandellini 1771). M. de Marolles, Abbé de Villeloin, Le livre des peintres et graveurs, Paris, (± 1673—77); 4°. (Herdr. met aant. door G. Duplessis, Parijs, 1855 en Parijs, 1872). J. Mathorez, Les étrangers en France sous Tanden régime. Tomé second. Les allemands, les hollandais, les scandinaves, Paris, 1921; gr. 8°. -ITERATUUR Martin Martin Moes ...... Meddel. Graf. Konst . . . Mededeelingen-Rome . . . Meder—Albertina Meder ig22 ....... Mélanges Hulin de Loo . . Merlo Firmenich Richartz . Messager Meuleman van der Meulen Bolsward . Meusel Arch Meusel Lex Meusel Miscell Meusel Mus. Meusel Neue Miscell. . . Meusel Neues Mus..... Meyer Meyer-Hamburg . . . Meyssens Michel Rembr \ Michiels Hist j Mireur j. W Martin, De Hollandsche schilderkunst in de 17e eeuw. I Frans Hals en zijn tijd. II Rembrandt en zijn tiid Amsterdam, 1935-1936. gr. 8°. J J W Martin en E. W. Moes. Oude schilderkunst in Nederland, s Gravenhage, Jrg. I 1911, II 1913-1914; kl. fol (Duitsche uitg Leipzig, Jrg. I 1912, II 1914; Fransche uitg. Brussel, Jrg. I 1913). Meddelanden frèn föreningen för grafisk konst, Stockholm, 1888, 1892, 1896, 1904. Mededeelingen van het Nederlandsch Historisch Instituut te Rome I (1921)-IX (1929). Nieuwe Reeks I volg s Gravenhage, 1921 volg.; 8°. ' /. Meder, Handzeichnungen Vlamischer und Hollandischer Meister des XV. bis XVIII. Jahrhunderts. Wien, 1923; J. Meder, Handzeichnungen alter Meister aus der Albertina und aus Privatbesitz. Wien, 1922; fol. Mélanges Hulin de Loo. Bruxelles, 1931 ;’8°. J J- Merlo, Kölnische Künstler in alter und neuer Zeit. Neu bearb. und erweit. von E. Firmenich-Richartz und H. Keussen, Düssëldorf, 1895; 8°. (Ie uitg. Nachrichten von dem Leben und den Werken Kölnischer Künstler Kunstlernachrichten, Köln, 1850, Erste Fortsetzung: Die Meister der Altkölnischen Malerschule, Köln, 1852: 2 dln. * 3 .1 j Messager des Sciences historiques, Gand, Trg.I 1823-1830 fR37n'i«o^3Qo18??’ 18,309-1844' 1845-1850, 1851-1856,’ 1857 1896, 8 . (Jrg. 1823-1838 Messager des Sciences et des arts; de titel varieerde ook later). C. Hedendaagsche religieuze’kunst, Amster- aam, 1936; 4 . M. E. van der Meulen, Bolsward’s kunst en kunstgeschiedenis, Sneek, 1888; 8°. Archiv für Künstler und Kunstfreunde, hrsg. von T G Meusel, Dresden, 1803-1808; 8 afl. 2 dln.; 8°. J.G. Meusel, Teutsches Künstlerlexikon odèr Verzeichnis der jetztlebenden teutschen Künstler, zweyte umgearbeitete Ausgabe, Lemgo, 1808-1814; 3 dln.; 8°. (Ie uitg Lemgo, 1778-1789, 2 dln.). ' ë‘ Miscellaneen artistischen Inhalts, hrsg. von T G Meusel Erfurt, Jrg. I 1779-1787; 5 dln.; 8°f J Museum für Künstler und für Kunstliebhaber oder Fortsetzung der Miscellaneen, hrsg. von J. G. Meusel, Mannhëim, Jrg. I 1787-1792; 18 afl.; 8°. Neue Miscellaneen hrsg. von J. G. Meusel, Leipzig; Jrg. I 1795 1803; 14 afl.; 8°. (Voortzetting van MeuselNeues Museum.). Neues Museum für Künstler und Kunstliebhaber, hrsg Idl -8° Meusel’ LeiPziS- Jrg- 1 1794-1795; 4 afl., J. Meyer, Allgemeines Künstler-Lexikon, Leipzig, Bd. I Aa-Andreani 1872, II Appiani-Barbiere 1878 III Barbien-Bezzuoli 1885; 3 dln.; 8°. T. Meyer Verzeichniss der Kupferstich-Sammlung in der Kunsthalle zu Hamburg. Hamburg [1878]; 4°. J. Meijssens, Images de divers hommes desprit sublime Anvers, 1649; fol. (Minstens twee uitg. bestaan van dit ^ werk met denzelfden titel). ^-•Michel, Rembrandt, sa vie, son oeuvre et son temps, Paris, 1893; 4 . (Eng. vert. door F. Simmons, LondenNew York, 1903). Hist°ire de la peinture flamande depuis ses débuts jusqu en 1864, 2 éd„ Paris, 1865-1876; 10 dln • ?„•. (Vroeg- uitg. Brussel, 1844, 2 dln.; Brussel, 18451848 complém. 1849, 5 dln.). I. Mireur, Dictionnaire des ventes d’art faites en France LITERATUUR Mitt. Ges. Verv. Kunst .. . Moens Reg Moes Icon. Bat Moes-Teekeningen Moes van Biema Konst-Gall Moes Burger Molsdorf-Gugenbauer . . . Monatshefte Monconys Journ Monod Prix Moquette Portr. Rotterd. . . Moréri ed. 1740 Moulijn Lith. Prentk. . . . Moulijn—Waller Muller Cat. Americ. . . . Muller Cat. Calligr Muller Cat. Essai Bibl. Russe Muller Cat. Femmes Art. .. et & 1’étranger pendant les XVIIIe et XlXe siècles, Paris Marseille, T. I A-B. 1901, II C-D 1902, III E-H 1911, IV I—L 1911, V M-Pip 1911, VI Pir-Scho 1912, VII Schonl-Z 1912; 7 dln.; gr. 8°. Mittheilungen der* Gesellschaft für vervielfaltigende Kunst, Wien, Jrg. I-LVI 1879-1934; fol. (Beilage der: Graphischen Künste). W. J. Ch. Moens, The marriage, baptismal and burial registers 1571—1874 and monumental inscriptions of the Dutch reformed church Austin Friars London, Lymington, 1884; 4°. E. W. Moes, Iconographia batava, beredeneerde lijst van geschilderde en gebeeldhouwde portretten van NoordNederlanders in vorige eeuwen, Amsterdam, 18971905; 2 dln.; 4°. (Eerste aflev. April 1890). E. W. Moes, Oude teekeningen van de Hollandsche en Vlaamsche school in het Rijksprentenkabinet te Amsterdam. Twee deelen. Den Haag, z. j.; fol. E. W. Moes en Ë. van Biema, De Nationale Konst-Gallery en het Koninklijk Museum. Bijdrage tot de geschiedenis van het Rijksmusèum, Amsterdam, 1909; gr. 8°. E. W. Moes en C. P. Burger Jr., De Amsterdamsche boekdrukkers en uitgevers in de zestiende eeuw, Amsterdam, ’s Gravenhage, dl. I 1900, II 1907, III 1910, IV 1915; 4 dln.; 8°. W. Molsdorf, Die Niederlandische Holzschnitt-Passion Delbecq Schreiber (dl. I). Die vollstandige Folge und ihre deutsche Kopien, herausgegeben von G. Guggenbauer (dl. II). Strassburg 1908-1912; gr. 4°. Monatshefte für Kunstwissenschaft, Leipzig, Jrg. I 1908-1922; 8°. (Vervolg van Monatshefte der kunstwissenschaftlichen Literatur, Berlin, Jrg. I 1905-III 07; 3 dln.; 4°. Opgevolgd door Jahrbuch für Kunstwissenschaft, Leipzig, Jrg. I 1923-VIII 1930. (vervolg: Zeitschrift für Kunstgeschichte). (B. de) Monconys, Journal des voyages, rédigés par le sieur de Liergues son fils, Lyon, 1665-1666; 3 dln.; 4°. (2e uitg. Parijs (Holland), 1695, 5 dln., 12°; Duitsche vert. door C. Juncker, Leipzig, 1697, 4°.). L. Monod, Le prix des estampes anciennes et modernes, Prix atteints dans les ventes. Suites et états. Biographies et bibliographies. Paris, 1920—1931; 9 dln.; 8°. H. C. H. Moquette, Archief der gemeente Rotterdam. Catalogus van de portretverzameling, Rotterdam, 1917; 8°. L. Moréri, Le grand dictionaire historique, 18e éd., Amsterdam, 1740; 8 dln.; fol. (le uitg. Lyon, 1674; laatste uitg. Parijs, 1759, 10 dln., Spaansche vert. Parijs, 1753, 10 dln.). S. Moulijn, De lithografische prentkunst, Amsterdam, 1918; 16°. S. Moulijn-F. G. Waller, De eerste jaren der lithographische prentkunst in Nederland, ’s Gravenhage, 1927; 8°. Catalogue of books, maps, plates on America. .. offered for sale by Fred. Muller, Amsterdam (1872—) 1875; 3 stukken; 8°. Catalogue d’une collection précieuse de calligraphie imprimée, gravée et manuscrite. En vente au prix marqués chez Fr. Muller, Amsterdam, 1873; 8°. Essai d’une bibliographie néerlando-russe. Catalogue d’une coll. de livres, atlas, cartes, portraits, planches, manuscrits (etc.) offert aux prix marqués par F. Muller, Amsterdam, 1859; kl. 4°. Les femmes artistes. Catalogue d’une collection unique de dessins, gravures et eaux-fortes composés ou exécu- LITERATUUR Muller Cat. Lith Muller Hist . Muller Portr Muller Schildersv Muller Utrecht Hist Muller Utrecht Top. . . . von Murr Biblioth von Murr. Journ von Murr Neues Journ. . . Naamlijst Teeken- Academie . . Nagier Lex Va gier Mon Vagtglas Levensber 'Jahuijs Hist. Num. Holl. I lahuijs Hist. Num. Holl. II Waller, Graveurs tés par des femmes. En vente chez Fr. Muller et Co Amsterdam, (1884); 8°. La lithographie. Ecoles fransaise néerlandaise allemande anglaise et russe. Catalogue è. prix marqués, Amsterdam, Fr. Muller et Cie., 1890; 8°. Fr Muller e.a., De Nederlandsche geschiedenis in platen. Beredeneerde beschrijving van Nederlandsche historieplaten, zinneprenten en historische kaarten, Amsterdam, dl. I no. 1-3030 1863, II no. 3031-5309 1876-1877 III no. 5310-8433 1879, IV Suppl. Aanh. 1882; 4 dln • 8 . (Nalezing door Ch. M. Dozy in Obreen-Arch. VII 1888—1890 1—63). Fr. Muller, Beschrijvende catalogus van 7000 portretten van Nederlanders, Amsterdam, 1853; 4°. S. Muller Fz., De Utrechtsche archieven. I Schildersvereenigingen te Utrecht, Utrecht, 1880; 8°. (Niet verder verschenen; aanv. en verb. Oud Holl. 1904 1). S. Muller Fz., Openbare verzamelingen der gemeente Utrecht. Catalogus van den historischen atlas van Utrecht. Utrecht, 1878; Suppl., Utrecht, 1905; 2 dln.; 8°. S. Muller Fz., Openbare verzamelingen der gemeente Utrecht. Catalogus van den topographischen atlas der stad Utrecht, Utrecht, 1878; 8°. C. G von Murr, Bibliothèque de peinture, de sculpture et de gravure, Francfort et Leipzig, 1770; 2 dln.; kl. 8°. C. G. von Murr, Journal zur Kunstgeschichte und zur ^^emeinen Litteratur, Nümberg, 1775-1789, dl. I- C. G. von Murr, Neues Journal zur Litteratur und Kunstgeschichte, Leipzig, 1798-1799; 8°. Naam-lijst der heeren leden honorair van de TeekenAcademie der stad Amsterdam. Sedert de wederoprichting van dezelve, in den jaare 1765. [Amsterdam 1773] 8°. — Dito, sinds 1820. Amsterdam, 1865; 4°. G. K. Nagier, Neues allgemeines Künstler-Lexicon, München, Bd. IA-Boe 1835, II Börner-Cleoetas 1835, III Cleomenes-Dumesnil 1836, IV Dumet-Gallimard 1837 V Gallemberti-Haslöhl 1837, VI Haspel-Keym 1838’ VII Keyser-Lodewyck 1839, VIII Lodge-Megen 1839’ IX Meglinger-Müller 1840, X Müller-de Passé 1841, XI dc Passé—Powle 1841, XII Poyet—Renesse 1842, XHI Renghiero-Rubens 1843, XIV Rubens-Santi 1845, XV Santi-Schoute 1845, XVI Schoute-Sole 1846 jyi1 Sole-Surugue 1847, XVIII Surugue-Torre 1848! XIX Torre-Veiss 1849, XX Veit-Vouet 1850 XXI Vouillemont-Witsen 1851, XXII Witsen-Zyx 1852; 22 dln.; 8°. (2e-onveranderde-uitg. Linz, 1904-1914* 25 dln.; Engelsche vert., Londen, 1904 volg. 3e onver. uitg. Berlijn, 1924, 25 dln ), G■ K. Nagier, u.a., Die Monogrammisten, München, Bd. I A-CF 1858’ 11 CF-GI 1860, III GK-IML 1863, IV IMM-SH 1871, V SI-Z 1879; 5 dln.; 8°. (GenéralIndex, München, 1920, 8°; Nieuwe-titel-uitg. München u. Leipzig, 1881, 9 dln.; anastat. uitg. München, 19191920, 5 dln.). F. Nagtglas, Levensberichten van Zeeuwen zijnde een Yfry®^ °P Rue Geletterd Zeeland, Middelburg, oo' 189°- 11 L-Z en Toevoegsel A-T 1893; 2 dln ; 8 . (Eerste aflev. reeds 1888 verschenen). M. Th. C. F. N. Nahuijs, Histoire numismatique'du royaume de Hollande, Amsterdam, 1858; 4°. Th. C. F. N. Nahuijs, Histoire numismatique de la Hollande pendant la réunion è. 1’empire francais Utrecht, 1863; 4°. y 34 LITERATUUR Naumann Arch Navorscher Neeffs Malines . . . . . Nelis Ecriture Nicolai Beschr. Berlin . . Nicolai Kunst. Berlin . . . Nieuwenhuis Wdbk. . . . Nu en Straks (Van). . . . Nijhoff Art. Typogr. . . . Nijhoff Houtsneden . . . . Nijhoff s Index Nijhoff Kronenberg . . . . Nijhoff Plaatsb. Obreen Arch. O'Donoghue Playing Cards O'Donoghue Portr O.Donoghue Mezz Old Master Drawings . . . Olthoff Boekdr. van Ommeren Portretm. Rot- terd R. Naumann u. R. Weigel,Archiv für die zeichnenden Künste, Leipzig, Jrg. I 1855, II 1856, III 1857, IV 1858, V 1859, VI 1860, VII VIII 1852, IX 1863, X 1864, XI 1865, XII 1866, XIII 1867, XIV 1868 XV 1869, XVI 1870; 16 dln.; 8°. De Navorscher. Een middel tot gedachtenwisseling en letterkundig verkeer, Amsterdam, Trg. I 1851 volg:.: 4° en 8°. E. Neeffs, Histoire de la peinture et de la sculpture k Malines, Gand, 1876; 2 dln. ;8°. H. Nelis, L’écriture et les scribes, Bruxelles, 1918; gr. 8°. Fr. Nicolai, Beschreibung von Berlin und Potsdam, 3e Aufl., Berlin, 1786; 3 dln.; 8°. (Ie uitg. Berlijn, 1769; Neue Aufl. Berlijn, 1779). Fr. Nicolai, Nachrichten von den Baumeistern, Bildhauer u.s.w. von 13ten Jahrh. bis jetzt in und um Berlin sich aufgehoben haben, Berlin, 1786; 8°. G. Nieuwenhuis, Algemeen woordenboek van kunsten en wetenschappen, Zutphen Nijmegen, 1820-1844, Aanh.; 15 dln.; 8°. (2e herz. uitg. Leiden, 1855-1868, 10 dln.; 4°). Van Nu en Straks. Tijdschrift, zonder school-strekking, der jongeren uit Zuid-Nederland, le serie no. 1-10, Brussel; 1893(—1894?), 4°; Nieuwe reeks, Tweemaandelijksch tijdschrift, Antwerpen, Jrg. I 1896—V 1901; 8°. W. Nijhoff, L’art typographique dans les Pays-Bas, 15001540, La Haye, 1902—1935; 2 dln. en supplement; fol. W. Nijhoff, Nederlandsche houtsneden, 1500-1550. Reproducties van oude Noord- en Zuid-Nederlandsche houtsneden. 2 dln. ’s Gravenhage, 1931-1935 fol. en gr. fol. Nijhoffs Index op de Nederlandsche periodieken van algemeene inhoud, bew. door A. J. van Huffel Jr., ’s Gravenhage, Jrg. I 1909, volg.; 8°. W. Nijhoff en M. E. Kronenberg, Nederlandsche bibliographie van 1500-1540, ’s Gravenhage, 1923; gr. 8°. Eerste aanvulling door M. E. Kronenberg, ’s Gravenhage, 1925; gr. 8°. (Voorafgegaan door W. Nijhoff, Bibliogr. de la Typographie Néerlandaise 1500-1540. Feuilles provisoires. La Haye, 1901-1912, livr. I-XX, kl. 8°. W. Nijhoff, Bibliographie van Noord-Nederlandsche plaatsbeschrijvingen tot op het einde der 18e eeuw, Amsterdam, 1894; 8°. Fr. D. O. Obrpen, Archief voor Nederlandsche kunstgeschiedenis, Rotterdam, dl. I 1877-1878, II 1879-1880, III 1880-1881, IV 1881-1882, V 1882-1883, VI 18841887, VII 1888-1890; 7 dln.; 4°. F. O'Donoghue, Catalogue of the collection of playing cards bequeathed to the British Museum by the late Lady Ch. Schreiber, (London), 1901; 8°. O’Donoghue e.a., Catalogue of engraved British portraits preserved in the department of prints and drawings in the British Museum, London, vol. I A-C 1908.IID-K 1910, III L-R 1912, IV S-Z 1914, V groups 1922, VI Supplement and index 1925; 6 dln.; 8°. (F. O’Donoghue). British Museum. Guide to an exhibition of mezzotint engravings, (London), 1905; 8°. Old Master Drawings, A quarterly Magazine for students and collectors. Edited by K. T. Parker. London, 1926 volg.; 8°. F. Olthoff, De boekdrukkers boekverkoopers en uitgevers in Antwerpen sedert de uitvinding der boekdrukkunst tot op onze dagen, Antwerpen, 1891; 4°. (C. van Ommeren), Catalogus der tentoonstelling van por- LITERATUUR Orlandi Orlers Leyden Ornament-Berlin. . . . Osborn Ottley Inquiry Ottley Inquiry II . . . . uniey i\ otices OudHoll. . . uvervoorae Dordrecht . . . Overvóorde Leiden van Oyen (Vorsterman)—Des sinat Palier Prentverzameling . . Pallmann Meisterbldtter . . Pallmann München . . . Pannekoek Panzer Nürnb. Portr. . . . Papillon Pareau Parthey Bilders Parthey Hollar Pqssavant tretminiaturen, 27 Maart-16 Mei 1910, (Rotterdam, 1910); 8°. P. A. Orlandi, L’Abcedario pittorico dall’autore ristampato, corretto et accresciuto, Bologna, 1719; 4°. (Ie uitg. Bologna, 1704; 3e, Florence, 1731; Napels, 1733; Venetië 1753-Suppl. Florence 1775-1778; Napels, 1763; Eng. vert. Repertorium sculptile-typicum, Londen, 1730; later herdrukt in Sculptura-historico-technica Londen, 1747, Londen 1766 en Londen 1770. Zie ook Mariette). /. Orlers, Beschrijvinge der stad Leyden, Leyden, 1614; 4°. (2e verm. uitg. Leyden, 1641; 3e Amsterdam Leiden, 1760-1781, 2 dln.). Katalog der Ornamentstichsammlung der staatlichen Kunstbibliothek Berlin. I 1936 volg.; 4°. M. Osborn, Der Holzschnitt. Bielefeld 1905; 8°. W. Young Ottley, An inquiry into the origin and early history of engraving upon copper and in wood, with an account of engravers and their works, London. 1816' 2 dln.; 4°. W. Young Ottley, An inquiry concerning the invention of printing in which the Systems of Meerman, Heinecken, Santander and Koning are reviewed; with notices of the early use of woodengraving in Europe, the block-books, etc. with an introduction by J. Ph. Berieau. London, 1863; 4°. J W. Young Ottley, Notices of engravers and their works being the commencement of a new dictionary which it is not intènded to continue (A-Bal), London, 1831; 8°. Oud-Holland, Nieuwe bijdragen voor de geschiedenis der Nederlandsche kunst, letterkunde, nijverheid, enz., Amsterdam, 1883 volg.; 4°. (Inh. Jrg. 1883-1907, Amsterdam, 1908, 4°; Inh. Jrg. 1908-1917, Amsterdam, 1918, 4°; Register Deel I-XL 1883-1922 z. j. 4°; Register XLI-L (1923-1933) z. j. 4°). J. C. Overvoorde, Catalogus van de prentverzameling der gemeente Dordrecht, Dordrecht, 1899; 8°. J. C. Overvoorde, Catalogus van de prentverzameling der gemeente Leiden, Afd. I-III, Leiden, 1906-1907, 1920; 3 dln.; 8°. , A, A. Vorsterman van Oyen, Les dessinateurs néerlandais d’exlibris, Arnhem, 1910; 4°. H. Palier, Lijst [zijner] prentverzameling der vaderlandsche geschiedenis en aardrijkskunde der Nederlanden, ’s Hertogenbosch, 1851; 8°. H. Pallmann, Meisterblatter aus der Kgl. Graphischen Sammlung zu München. München [1911-1912]; fol. H, Pallmann, Die Königliche Graphische Sammlung zu München, 1758-1908. München, 1908; kl. 8°. G. H. Pannekoek, De verluchting van het boek. Rotterdam, 1923; 8°. G. W. Panzer, Verzeichnis von Nürnbergischen Portraiten aus allen Staenden, Nürnberg, 1790; 4°. I • Papillon, Traité historique et pratique de la gravure en bois, Paris, 1766; 3 dln.; 8°. A. M. Pareau, Nederlandsche glasgraveurs en glasetsers en hun werk. Amsterdam, 1900; 4°. G. Parthey, Deutscher Bildersaal, Verzeichniss der in Deutschland vorhandenen Oelbilder verstorbener Maler aller Schulen, Berlin, 1863-1864; 2 dln.; 8°. G. Parthey, Wenzel Hollar. Beschreibendes Verzeichniss seiner Kupferstiche, Berlin, 1853; Nachtrage und Verbesserungen, Berlin, 1858; 2 dln.; 8°. (Neue Nachtrage m Naumann-Arch. XII 1866, 189; vgl. ook Borovsky). ƒ. D. Passavant, Le peintre-graveur (du XV et XVI LITERATUUR Pauli-Bremen . Pauli-Hamburg Pauli Inkun. .. Pennell . . . . Petit Pamfl. . . Petit Rep. . . . Phillips Atlases Phillips Maps . Pierpont Morgan de Piles .... Pinchart Arch Plantenga . . Plasschaert-B eschouwingen Plasschaert-Besprekingen . Plasschaert Geschied. . . . Plasschaert-kritieken . . . Plasschaert Naaml Plasschaert-Opmerkingen .. Plasschaert Schilderk. . . . Poortenaar Boekkunst . . . Poortenaar Etskunst . . . Poortenaar Prenten .... Pollen Books on Art. . . . Popham siècle), Leipzic, t. I, II 1860, III 1862, IV 1863, V VI 1864; 6 dln.; 8°. G. Pauli, Zeichnungen alter Meister in der Kunsthalle zu Bremen. Frankfurt, I-III 1914-16; fol. G. Pauli, Zeichnungen alter Meister in der Kunsthalle zu Hamburg. I-II Niederlander. Frankfurt, 1924-1926; fol. G. Pauli, Inkunabeln der deutschen und niederlandischen Radierung, Berlin, 1908; fol. (Graph. Gesellsch. VIII). J. Pennell, Etchers and etching. Chapters in the history of the art together with technical explanations of modern artistic methods. London [1916]; 8°. L. D. Petit, Bibliotheek van Nederlandsche pamfletten. Bibliotheek Thysius en Bibliotheek derUniversiteitte Leiden( 1500—1702), ’sGravenhage,1882-1884;2dln.;4°. L. D. Petit, Repertorium der verhandelingen en bijdragen betr. de geschiedenis des vaderlands in tijdschriften en mengelwerken tot op 1900 verschenen. Leiden, 1907; II 1901—1910, Leiden, 1913; 2 dln.; 8°. (Ie uitg. met 3 suppl., 1863-1893, 4 dln.). Ph. Lee Phillips, List of geographical atlases in the Library of Congress, Washington, 1909-20; 4 dln.; gr. 8°. Ph. Lee Phillips, A list of maps of America in the library of congress, Washington, 1901; gr. 8°. (P. 5-90: Bibliography of cartography). J. Pierpont Morgan Collection of Drawings by the Old Masters, formed-by C. FairfaxMurray, London, 1912; 4°. (R. de Piles), Abrégé de la vie des peintres... et un traité du peintre parfait, de la connóissance des desseins et de 1’utilité des estampes, Paris, 1699; 8°. (Latere-gewijzigde drukken — Eng. vert. Londen, 1706; Duitsche vert. Hamburg, 1710; Parijs, 1715; Holl. vert. Amsterdam, 1725; Eng. vert. Londen, 1744; Holl. vert. Amsterdam, 1756; fr. uitg. Amsterdam en Parijs, 1767). A. Pinchart, Archives des arts, Sciences et lettres. Documents inédits, publiés et annotés, Gand, Serie I 1860, II 1863, III 1881; 3 dln.; 8°. (Extrait du Messager des Sciences historiques). J. H. Plantenga, De Academie van ’sGravenhage 16821937. ’sGravenhage, 1938; gr. 8°. Beschouwingen, Reeks I—V. [Door Albert Plasschaert]. Middelburg, 1917-1925; 8°. Korte en kortste besprekingen [1911-1917] [door Albert Plasschaert], Haarlemsche kunstboekjes, N. 5. Haarlem [1917]; 8°. A. Plasschaert, Korte geschiedenis der Hollandsche schilderkunst van af de Haagsche school tot op den tegenwoordigen tijd, Amsterdam, 1923; 8°. Kritiek van beeldende kunsten en kunstnijverheid. Onder redactie van Albert Plasschaert, jaargang I-III (19041906) en I—III (1908-1911). Amsterdam-Ooltgensplaat, 1904-1911; 8°. A. Plasschaert, Naamlijst van Hollandsche schilders, Amsterdam, (1912); 8°. Opmerkingen en gegevens over schilderkunst, [door Albert Plasschaert]. Delft, 1914; 8°. A. Plasschaert, XlXde eeuwsche Hollandsche schilderkunst, Amsterdam, (1909); 8°. J. Poortenaar, Boekkunst én graphiek. J. Poortenaar, Etskunst. Techniek en geschiedenis. Amsterdam, 1930; 4°. J. Poortenaar, Van prenten en platen. Amsterdam, [1932]; 8°. J. H. Pollen, South Kensington Museum. The first proofs of the universal catalogue of books on art., London, 1870; 2 dln.; 8°; Suppl. London, 1877; 8°. Zie: Hind. LITERATUUR Jr’ortalis Vessmat. . . . Portalis Béraldi .... Portefeuille de Potter Preissig Preibisz Heemsk Print-Collector’s Quart. . Print Prices Current . . Prisma Quad Teutscher Nation . Raczynski-Dict. Port . . Rathgeber Red ford Art Sales . . . Redgrave Dict Reichel Clair-Obscur ... . Reichsdrucke ...... Reitlinger-Drawings Renaissance Renouvier Hist Renouvier Types Répertoire Rep. Cartes Belg. p. B. .. Rep. Kunstw. ..... Rep. Ned. Tijdschr.. . . Revue d’art . R. Portalis, Les dessinateurs d’illustrations au XVIIIe siècle, Paris, 1877, 2dln.; 8°. R. Portalis et H. Béraldi, Les graveurs du dix-huitième siècle, Paris, 1880-1882; 3 dln.; 8°. Portefeuille der Nederlandsche etsclub I-IX. ’s Gravenhage, 1886-1895; fol. F. de Potter, Vlaamsche bibliographie. Lijst der boeken kaarten, platen en tabellen in België van 1830 tot 1890 verschenen, Gent, 1893; 8°. V. Preissig, Zur Technik der farbigen Radierung und des Farben-Kupferstiches I Leipzig, 1909; 4°. L. Preibisz, Martin van Heemskerck, Leipzig, 1911; 4°. The Print-Collector’s Quarterly. Boston, 1911 volg With General Index of Vol. I-XIII. 1927; kl. 8°. Print prices current. Being a compl. alphabet. record of all engravings and etchings sold by auction in London (and Glasgow), London, Jrg. 11919 volg.; 8°. Prisma der kunsten, Orgaan van de Nederlandsche kunstenaarsvereniging. Amsterdam I (1936) volg.; 8°. M Quad von Kinckelbach, Teutscher Nation Herligkeitt. Ein auszfuhrliche beschreibung des gegenwertigen, alten und uhralten Standts Germaniae, Cölln, 1609; 4°. A. Raczynski, Dictionnaire historico-artistique du Portugal, Paris, 1847; 8°. G Rathgeber, Annalen der Niederlandischen Malerei Formschneide- und Kupferstecherkunst, I-V Gotha" 1844; fol. (Dl. IV en V reeds 1839-40 verschenen; Holl! vert. door A. van Lee van dl. I Amsterdam, 1844) G. Redford, Art sales, 1628-1688, London, 1888; 2 dln • 8° 5. Redgrave, A dictionary of artists of the english school new edition revised, London, 1878; 8°. (Ie uit? Londen, 1874). A. Reichel, Die Clair-Obscur-Schnitte des XVI. XVII und XVIII. Jahrhunderts. Zürich, 1926; fol. Die Reichsdrucke, Eine Sammlung von Kupferstichen Radierungen, Holzschnitten, Gemalden, Aquarellen und Pastdlcn in Nachbildungen der Reichsdruckerei Berlm, 1928; 8°. H. Reitlinger, Old master drawings, a handbook for amateurs and collectors. London, 1922; 4°. La Renaissance, chronique des arts et de la littérature ?or™e,Uoe,sk Jrg’ 1 1839-XVI 1854; fol. (Tables I-Xlï lbo9—1850, par G. Demeter, Bruxelles, 1916; gr 8°) J. Renouvier, Histoire de 1’origine et des prógrès de la gravure dans les Pays-Bas et en Allemagne, jusqu’è, la tin du quinzième siècle, Bruxelles, 1860; 8°. (Extraitdes Mémoires de 1’académie de Belgique. X). /. Renouvier, Des types et des manières des maltres graveurs pour servir ó, 1’histoire de la gravure en Italië, en Allemagne dans les Pays-Bas et en France, XVe(XVIIe siècles), Montpellier, 1853-1856; 4 dln • 4° (Extrait des Mémoires de 1’académie de Montpellier). Répertoire d art et d’archéologie. Dépouillement des pénodiques- Bibliographie des ouvrages d’art francais et étrangers. Paris 1910, volg.; 4°. Répertoire des cartes du royaume de Belgique publié par lmstitut royal des ingén. holl.. La Haye, 1867' ~ fAV°yaul?e des Pays-Bas, La Haye, 1865, 2 dln.; ö . (Afl. 9 en 8 van Répertoire de Cartes). RePer1t.orium für Kunstwissenschaft, Stuttgart und Wien Berlm und Stuttgart, Jrg. I 1876 volg.; 8°. Repertorium op de Nederlandsche tijdschriften. Koninkhjke Bibliotheek. Afdeel. Documentatie, (’s Gravenhage), Jrg. I 1914-VIII 1921; 8°. La. Revue d’art. (Nouvelle série de „L'art flamand et hollandais ). Revue mensueUe illustrée publiée sous la LITERATUUR Revue de l'Art ..... Revue beige Revue Univ. des Arts .r . Ridolfi Riegel Bei tra ge Ritter O mam. Wien I—II Robert Dumesnil .... Roh Roland Holst Roland Hólst- Veth .... Rombouts van Lerius . . Rooses Antw. Sch. . . . Rooses Houtsneden . . . Rooses Plantin Rosenberg Rubens . . . Rossi Indice Roterod. Illustr. Rothe Rovinski Elèves Rovinski Rembr von Rózycki Danzig . . . . de la Rue direction de Paul Buschmann. Anvers, etc., Jrg. XXIIIXXX 1922-1929; 4°. La revue de 1’art ancien et moderne, Paris, Jrg. I 18971914; Table 1897-1909; 4°. Revue beige d’archéologie et d’histoire de 1’art, publiée par 1’Académie royale d’archéologie de Belgique. Bruxelles, Jrg. I—III 1931-1933; Anvers, Jrg. I volg.; 8°. Revue universelle des arts, publiée par P. Lacroix et C. Marsuzi de Aguirre, Paris et Bruxelles, Jrg. I 18851866; 23 dln.; 8°. Table génér. Paris, 1908; 8°. C. Ridolfi, Le maraviglie dell’arte, overo le vite degl’illustri pittori veneti e dello stato, Venetia, 1648; 2 dln.; 4°. (Verm. uitg. Padua, 1835-1837, 2 dln.). Uitgave van D. von Hadeln I—II, Berlin, 1914; 8°. H. Riegel, Beitrage zur niederlandischen Kunstgeschichte, Berlin, 1882; 2 dln.; 8°. F. Ritter, Illustrirter Katalog der Ornamentstichsammlung des K. K. österr. Museums für Kunst und Industrie. Erwerbungen seit 1871, Wien, 1889; — seit 1889, Wien, 1919; 2 dln.; 8°. (Zie Schestag). A. P. F. Robert-Dumesnil, Le peintre-graveur fran§ais, Paris, t. I-VIII 1835-1850, IX-XI par G. Duplessis 1865-1871; 11 dln.; 8°. F. Roh, Hollandische Malerei (Die Kunst in Bildern) Jena, 1921; 8°. R. N. Roland Holst, Over Kunst en Kunstenaars. Beschouwingen en herdenkingen I-II Amsterdam, 19231928; 8°. R. N. Roland Holst en J. Veth, Hollandsche prentkunst I. Amsterdam, 1898; fol. Ph. Rombouts en Th. van Lerius, De liggeren en andere historische archieven der Antwerpsche Sint Lucasgilde, Antwerpen, en 's Gravenhage, 1874-1876; 2 dln.; 4°. (Dl. I—II 5e afl. Antwerpen, 1864—1872). M. Rooses, Geschiedenis der Antwerpsche schildersschool, Gent—Antwerpen—’s Gravenhage, 1879; 8°. (Duitsche vert. d. F. von Reber, München, 1881). M. Rooses, De houtsneden uitgevoerd voor de brevieren, de missalen en andere kerkelijke boeken. 2 dln. Antwerpen, 1910-1911; kl. fol. M. Rooses, Chr. Plantin imprimeur anversois, Anvers, 1882; fol. A. Rosenberg, Der Kupferstich. Wien, 1888. G. G. de Rossi, Indice delle stampe intagliate in rame, al bulino ed all’acqua forte esistenti nella stamperia di G. G. de Rossi alla Pace, Roma, 1696; Aggiunta all'Indice de’ libri e carte volante, stampate di nuovo, (Roma), 1699; 12°. (Vroegere uitg. Rome 1677 met Aggiunta Rome 1686, Rome 1689; Latere uitg. van zijne opvolgers. Rome, 1708, 1724, 1735, 1741, 1748, 1754). Roterodamum illustratum. Beredeneerde beschrijving van den geschiedkundigen atlas in het archief der gemeente Rotterdam aanwezig betrekkelijk het hoogheemraadschap Schieland en de stad Rotterdam, Rotterdam, 1868-1880; 4 dln.; 4°. R. Rothe, Der Linolschnitt, sein Wesen und seine Technik. Leipzig [1917]; 8°. D. Rovinski, L’oeuvre gravé des élèves de Rembrandt et des maltres qui ont gravé dans son goüt, St. Petersbourg, 1894; atlas 2 dln. cat. f°. en 4°. D. Rovinski, L’oeuvre gravé de Rembrandt, St. Petersbourg, 1890; atlas 3 dln. en cat.; f° en 4°. K. von Rózycki,' Die Kupferstecher Danzigs, Danzig, 1893; 8°. P. de la Rue, Geletterd, staatkundig en heldhaftig Zeeland, Middelburg, 1734—1736; 2 dln.; 4°. (2e verm. uitg. LITERATUUR Kuettgers von Rumohr Thiele . . . Rump Hamburg .... Russell Portr Saakes Naaml von Sandrart scnejer ast. Arsenal . . . Scheltema Aemstels Oudh. . Scheltema Rembr Schestag Ornam. Wien . . Scheurleer Liedb Schildersb Schlosser Kunstlit, . . . Schmidt-München . . . , Schneevoogt Rubens . . . Schneidér Caravaggio . . . Schotten Teyler Schönbrunner-Meder , . van Geletterd Zeeland. Middelburg, 174 p Vervolg zie • Nagtglas). 6 S. Ruettgers, Niederlandische Landschaften. Eine Auswahl aus dem radierten Werk der niederlandischen Maler-Radierer des 17. Jahrhunderts. Berlin, o. J. • 4° C. F. von Rumohr und J. M. Thiele, Geschichte der Kgl. Kupferstichsammlung zu Copenhagen, Leipzig, 1835 • 8° E Rump, Lexikon der bildenden Ktinstler Hamburgs Altonas und der naheren Umgebung, Hamburg, 1912; Ch. E. Russell, English mezzotint portraits and their States. Catalogue of corrections of and additions to Chaloner Smith's. „British Mezzotinte Portraits’’ London, 1926; 2 dln.; 4° en fol. (A. B. Saakes e.a.), Naamlijst van Nederduitsche boeken als mede van Fransche en Latynsche werken, oratiën’ dissertatiën, konstprenten, pourtraitten, landkaarten] enz. in ons vaderland uitgekomen, dl. I 1790-1793' II 1794-1798, III 1799-1803, IV 1804-1808. V 18091813, VI 1814-1818, VII 1819-1823, VIII 1824-1828 IX 1829-1833, X 1834-1838, XI 1839-1843, XII 1844-^ 1848,XIII 1849—185., XIV 185.—1853; Amsteldam A B Saakes, ’s Gravenhage S. de Visser, Amsterdam C, L. Schleyer en C. L. Schleyer en Zoon, (1790)—(i 854)- 14 dln.; 8°. (Vanaf 1809 met den titel: Naamlijst van uitgekomen boeken, kaarten, prentwerken, enz.). /. von Sandrart, 1’Academia Todesca della Architectura Scultura & Pittura oder Teutsche Academie, Nürnberg J££5-1679; 2 dln.; fol. (Lat. verm. uitg. Nürnberg] 1683; Nurnberg u. Frankfurt, 1765-1769, 2 dln.; Neue Ausg. d. J. J. Volkmann, Nürnberg, 1768-1775, 8 dln. fol.) en A. R. Peltzer, München, 1925; gr. 8°. G. Schéfer, Catalogue des estampes, dessins et cartes composant le cabinet des Estampes de la Bibliothèqué de 1 Arsenal, Paris, 1894-1929; 8°. P, Scheltema, Aemstels oudheid of gedenkwaardigheden van Amsterdam, Amsterdam, 1855-1885; 7 dln.; 8°. P. Scheltema, Rembrand. Redevoering over het leven en ?LXero“en van Rembrand van Rhijn, Amsterdam, 8 ■ (Fransche vert. door W. Bürger, Parijs, 1866) (F. Schestag), Illustrirter Katalog der OrnamentstichSammlung des K. K. österr. Museums für Kunst und Industrie, Wien, 1871; 8°. (Suppl. zie Ritter). D. F. Scheurleer, Nederlandsche liedboeken, 's Gravenhage, 1912; 1 e Supplement, ’s Gravenhage, 1923; 2 dln • 8° Het schildersboek. Noord- en Zuid Nederlandsche schilders der XIXe eeuw in monographieën door tijdgenooten, uitgegeven onder toezicht van M. Rooses, Amsterdam 1897-1901; 5 dln.; 4°. (Fransche vert. door G. Eekhoud, Parijs, z,j„ 4 dln.; Eng. vert. door F. Knowles Londen, 1898). J. Schlosser, Die Kunstliteratur. Ein Handbuch zur Quellenkunde der Neueren Kunstgeschichte, Wien 1924gr. 8°. ’ ’ W Schmidt, Handzeichnungen alter Meister im Königl. Kupferstichkabinett zu München. München, 1884; fol. L. G. Voorhelm Schneevoogt, Catalogue des estampes gravees d après P. P. Rubens, Harlem, 1873; 8°. Schneider, „Caravaggio und die Niederlander” Marburg, 1933; 8°. H. J. Schotten, Musée Teyler è. Harlem. Catalogue raisonné des dessins des écoles francaise et hollandaise Haarlem, 1904; 8°. ƒ. Schönbrunner und J. NI e der, Handzeichnungen alter Meister aus der Albertina und anderen Sammluneen Wien, 1896-1908; 4°. 6 ' LITERATUUR School (Vlaamsche) . . . . Schreiber Schreiber Buchholzschnitt .. Schreiber Kassetten .... Schreiber Metallschnitte . . Schretlen Schrevelius Harlemias. . . Scküler . Schwencke-Bibliographie Schwencke-Exlibris .... Schwencke-Exlibris-N ederland . Schwencke Nederl. ex-libris von Seidliiz Rembr Senefelder Seyler Singer Bildniskatalog . . . Singer Fachausdrücke . . Singer-Friedrich-August. . Singer Gesch Singer Graph. ...... De Vlaamsche school, Antwerpen, Jrg. I 1855-1901; 4°. W. L. Schreiber, Handbuch der Holz- und Metallschnitte des XV. Jahrhunderts, Leipzig, 1926-1930, 8 dln.; gr. 8°. (Ie uitg. Manuel de 1’amateur de la gravure sur bois et sur métal au XVe siècle, Berlin et Leipzig, 1891—1911, 6 dln.; 8° en 3 atlassen gr. 4°). W. L. Schreiber, Der Buchholzschnitt im 15. Jahrhundert in Original-Beispielen. 55 Inkunabelproben deutscher, schweizer, niederlandischer.... Pressen. München, 1929; fol. W. L. Schreiber, Kassetten-Holzschnitte des XV. Jahrhunderts aus Sammlungen in Frankreich, Deutschland, Oesterreich, Schweiz, Holland, Italien, England und Amerika. Strassburg, 1931; 4°. W. L. Schreiber, Die Meister der Metallschneide kunst nebst einem nach Schulen geordneten Katalog ihrer Arbeiten. Strassburg, 1926; 8°. M. J. Schretlen, Dutch and flemish woodcuts of the 15th century, London, 1925; gr. 4°. Th. Schrevelius, Harlemias, Haerlem, 1648; 4°. (Ie Lat. uitg. Harlemum, Lugduni Batav. 1647; 3e-verm.-uitg. Haarlem, 1754; 4e-titel-uitg. Amsterdam, 1765). I. Schuier, Der Meister der Liebesgarten, ein Beitrag zur frühhollandischen Malerei. Amsterdam, 1934; gr. 8°. J. Schwencke, Bibliographie en andere gegevens over het Nederlandsche ex-libris. Maastricht, 1933; 8°. J. Schwencke, De Nederlandsche exlibriskunst. Maastricht [1929]; gr. 8°. J. Schwencke, Het ex-libris in Nederland. Een studie voor vrienden van boek en prent. Amsterdam, 1935; 4°. J.Schwencke, Het Nederlandsche ex-libris. Bussum, 1927 volg,; 8°. I Ex-libris uitgevoerd naar 30 teekeningen van R. M. Wichers Wierdsma 1927. II Ex-libris uitgevoerd naar 12 houtsneden en 16 teekeningen van J. v. Heil en O. Verhagen 1928. III Ex-libris uitgevoerd naar 30 houtsneden en teekeningen van G. Ru eter, W. J. Roozendaal, J. Franken, 1928. IV Ex-libris uitgevoerd naar 30 teekeningen van A. J. W. Bieruma Oosting 1929. V Ex-libris uitgevoerd naar 30 houtsneden en teekeningen van J. Briedé en A. Pieck 1929. VI Ex-libris uitgevoerd naar 40 houtsneden en teekeningen van G. P. L. Hilhorst 1931. VII Ex-libris uitgevoerd naar teekeningen van A. J. W. Bieruma Oosting, Tweede serie 1933. W. von Seidlitz, Kritisches Verzeichnis der Radierungen Rembrandts, Leipzig, 1895; 8°. (Nachtr. in Rep. Kunstw. 1899, p. 208, 1907, p. 231 en 367; 2e uitg., 1922). A. Senefelder, Vollstandiges Lehrbuch der Steindruckerey, enthaltend eine richtige und deutliche Anweisung zu den verschiedenen Manipulations-Arten derselben. München, 1818; 4°. G. A. Seyler, Illustriertes Handbuch der Ex-libris-Kunde. Berlin, 1895; 8°. H. W. Singer, Allgemeiner Bildniskatalog I—XIV. Leipzig, 1930-1936; 8°. H. W. Singer, Die Fachausdrücke der Graphik. Leipzig, 1933; 8°. H. W. Singer, Zeichnungen aus der Sammlung Friedrich August II. in Dresden. München, 1921, folio. H. W. Singer, Geschichte des Kupferstichs, Magdeburg u. Leipzig, (1895) ; 8°. H. W. Singer, Die moderne Graphik, Leipzig, 1914; 4°. LITERATUUR Singer Handb. singer nupferstich .... Singer Lex singer otrang tucmng . . . Sirei . . Stater Engr. Value .... Sluyter Mod, Graphiek .. . Smith Cat Smith Portr Smits van Nieuwerkerk Dordr. sch 'tan Someren tan Someren Bibliogr . . . tan Someren Pamfl ioprani totheby . . . toullié Ventes ...... an Spaan Rotterd 'pectator (Ned.) rl. W. singer, Handbuch für Kupferstichsammlungen. Vorschlage zur deren Anlage und Führung, Leipzig 1916; 8°. (P. 175-267 Oeuvre-Katalog Bibliographie)’ Zweite Auflage: Der Kupferstichsammler, 1922. H. W. Singer, Der Kupferstich. Bielefeld, 1904; 8°. H. W. Singer, Allgemeines Künstler-Lexicón, Dritte umgearbeitete Auflage, vorbereitet von H. A Müller Frankfurt a. M„ Bd I-V A-Z 1895-1901, Nachtrage und Benchtigungen 1906; 6 dln.; 8°. (Ie uitg. Fr. Müller, Die Künstler aller Zeiten u. Völker, Stuttgart, 18571870, 4 dln.; 2e uitg. Allgem. Künstlerlexicon, Stuttgart, 1878-1879, 3 dln.; 4e (onver.) uitg. Frankfurt a.M., 1921-22, 5 dln.). H. W. Singer and W. Strang, Etching, engraving and the other methods of printing pictures, London. 1897' 8° (P. 188 Bibliography). A. Siret, Dictionnaire des peintres de toutes les écoles, trois. éd. origin., Bruxelles (etc.) 1883, 2 dln.; 8°. (lé uitg. Brussel 1848; 2e uitg. Parijs 1866). J. H. StaterEngravings and their value, London, 1891 (Verb. en verm. 2e uitg. Londen, 1896; 3e Londen 1900-^ repr. 1903-; 4e Londen, 1912; 5e London, 1921; 6e London 1929). G. Sluyter, De moderne graphiek in Nederland en Vlaanderen. Met technische inleiding van E. Wichman en een artikel over droge-naaldkunst van L. Schelfhout. Amsterdam, 1928; gr. 4°. J• Smith, A Catalogüe raisonné of the works of the most eminent dutch, flemish and french painters, London, 1908_88df2: 8 dln’ met Suppl-: 8°' (Facs- dr- Londen /. Chaloner Smith, British mezzotinto portraits... arranged according to the engravers, London, 1883; 4 dln.; gr. 8°. (Dl. I verscheen reeds 1878, II 1879 III 1880, IV 1882—1883; aanvull. en verbeter, z. Russell). J.A. Smits van Nieuwerkerk, De Dordrechtsche schilder■ school, Dordrecht, 1874; 8°. J. F. van Someren, Beschrijvende catalogus van gegraveerde portretten van Nederlanders. Vervolg op Fred. Mullers Catalogus, Amsterdam, dl. I 1888 II 1890, III 1891; 3 dln.; gr. 8°. J. F. van Someren, Essai d’une bibliographie de 1’histoire spéciale de la peinture et de la gravure en Hollande et en Belgique, 1500-1875. Amsterdam-Zutphen, 1882; 4°. J. F. van Someren, Pamfletten niet voorkomende in afzonderlijk gedrukte catalogi der verzamelingen in andere (dan de Utrechtsche) openbare Nederl. bibliotheken, Utrecht, 1915-1922; 2 dln.; gr. 8°. ?. Soprani, Le vite de' pittori, scultori ed architetti genovesi, Genova, 1674; 4°. (2e Verm. uitg. door C G _ Ratti, Genua, 1768-1769, 2 dln.). >. Sotheby, Principia typographica. The block-books or xylographic delineations of Scripture history, issued in Holland, Flanders and Germany, during the XVth century. 3 dln. London, 1858; gr. 4°. -• Soullié, Les ventes de tableaux, dessins et objets d’art au XlXe siècle, (1800-1895), Paris, 1896; 8°. r. van Spaan, Beschryvinge der stad Rotterdam, Rotterdam, 1698; 8°. (2e uitg. Rotterdam, 1713; 3e Rotterdam, 1738). )e Nederlandsche spectator, ’s Gravenhage, Jrg. I 18601906, Amsterdam 1907-1908; 8°. (Voorafgegaan door; De Ned. Spectator. Weekblad van den ouden heer Smits, Arnhem 1856-1857, Rotterdam en Arnhem 1858-1859; 8°.). LITERATUUR Springer Seghers Stappaerts Hist Stelling-Michaud Stephanik Zwierzina . . . Stephens Stevenson Globes Stift und Feder Stix Meisterwerke . . . . van Stolk Struck Radieren Strunk Kongeh Strunk Portr Strutt . . Studio Swarzenski-Schilling . . . S willens Taxandria Tent Amsterdam Antwerpen Arnhem Brussel Deventer . . . . . J. Springer, Die Radierungen des Herkules Seghers, Berlin, 1910—(1914); Atlas 3 dln. en Verzeichnis; fol. (Graph. Gesellsch. XIII, XIV, XVI.). J. Stappaerts, Coup d’oeil sur 1’histoire de la gravure dans les Pays-Bas, Bruxelles, 1852; fol. (Eerder in Revue de Belgique 1850). S. Stelling-Michaud, Unbekannte Schweizer Landschaften aus dem XVII. Jahrhundert. Zürich-Leipzig, 1937; 4°. J. W. Stephanik en W. K. F. Zwierzina, 1898, In huldigings-penningen, (Amsterdam), 1899; 4°. (F. G. Stephens e.a.), Catalogue of prints and drawings in the British Museum. Div. I. Political and personal satires, London, vol. I 1320-1689 1870, II 1689-1733 1873, III 1734-1760 1877, IV 1761-1770 1883; 4 dln.; 8°. E. L. Stevenson, Terrestrial and celestial globes. Their history and construction. New Haven-London, 1921; 2 dln.; 8°. (Public, of the Hispanic Society of America No. 86). R. Schrey, Stift und Feder, Zeichnungen alter Zeiten und Lander in Nachbildungen. Frankfurt, 1917-1932; 4°. A. Stix, Meisterwerke der Graphik in XV. bis XVII. Jahrhundert. Wien, 1921; fol. Atlas van Stolk. Katalogus der historie-, spot- en zinneprenten, betrekkelijk de geschiedenis van Nederland, bew. door G. van Ryn, e.a. Amsterdam, ’s Gravenhage, dl. I no. 1-1067 1895, II 1068-2242 1897, III 2243-3053 1897, IV 3054-3536 1900, V 3537-4450 1901, VI 44515367 1902, VII 5368-6087 1906, VIII 6088-6740 1908, IX 6741-7281 1908, X 7282-8021 1931, XI Register 1933. 11 deelen. 1895-1933; 8°. H. Struck, Die Kunst des Radierens, 5e verm. Aufl., Berlin, (1923); 8°. (leuitg. Berlijn, 1908). A. Strunk, Beskrivende catalog over portraiter af det Danske Kongehuus, Kjobenhavn, (1881—) 1882; 8°. A. Strunk, Samlinger til en beskrivende catalog over portraiter af Danske, Norske og Holstenere, Kjobenhavn (1864-) 1865; 8°. J. Strutt, A biographical dictionary; containing an historical account of all the engravers, London, 1785—1786; 2 dln.; 4°. The studio, an illustrated magazine of fine and applied art, London, Jrg. I 1893 volg.; gr. 8°. G. Swarzenski und H. Schilling, Handzeichnungen alter Meister aus deutschem Privat besitz. Frankfurt, 1924; 4°. P. T. A. Swillens, Pieter Jansz. Saenredam, schilder van Haarlem 1597-1665. Amsterdam, 1935; 4°. Taxandria, Tijdschrift voor Noordbrabants geschiedenis en volkskunde, Bergen op Zoom, Jrg. I 1894 volg.; 8°. Tentoonstellingen van werken van levende kunstenaars waarvan catalogi bestaan, zijn in Nederland en België o.a. gehouden in: 1808, —10, —13, —14, —16, —18, —20, —22, —24, —26, —28, —30, —32, —34, —36, —38, —40, —42, —44, —46, —48, —50, —52, —54, —56, —58, —60, —62, —65, —68, —71, —74, —77, —80, —83, —86, —89, —92, —95, —99, 1903, —07, —11, —15, —19, 21 of 22, —27. 1828, —31, —34, —37, —40, —43, —46, —49, —52, —55, —58, —61, —64, —67, —70, —73, —76, —79, —82, —85, —88. 1875, —93, —97, 1901, —05, —09, —13. 1811, —13, —16, —30, —33, —36, —39, —42, —45, —48, —51, —54, —57,'—60, —63, —66, —69, —72, —75, —78, —81, —84, —87, —90, —93. 1887. LITERATUUR Dordrecht . . . . . Gent Goes ’s Gravenhage .... Groningen Haarlem ’s Hertogenbosch. . . Leeuwarden .... Maastricht Mechelen Nijmegen Rotterdam Utrecht VHssingen Zutphen Zwolle Acad. Midd - Acad. Rott Arti sch / „ teek „ April . . . . . „ Oct Etsclub Gilde Kunst (Graf.) .... Kunstkr Kunstkr. (Holl.). . . Kunstkr. (Mod.) . . Kunstkr. (Rott.) . . . . Kunstliefde Maatsch. Rembr. , . Maatsch. Sch. K. . . Onafhank Pictura Pulchri St. Lucas Teeken M. (Holl.) , . 'ent. Kunstw. 1831.... 'erey 'erwesten 'hieme 1819. 1792, 1804, —23, —26, —29, —32, —35, —38, —41 —44 —47, —50, —53, —56, —59, —62, —65, —68,’ —71, —74, —77, —80, —83, —86, —89, —92. 1881. 1811, —14, —17, —19, —21, —23, —25, —27, —30, —33, —35, —37, —39, —41, —43, —45, —47, —49, —51, —53, —57, —59, —61, —63, —66, —69, —72, —75 —78, —81, —84, —87, —90, —93, —96 e. v. 1839, —52, —54, —56, —58, —62. 1825. 1854, 1924. 1863. 1925. 1816. 1841. 1832, —34, —36, —38, —40, —44, —46, —48, 52, —54, —56, —58, —60, —62, —64, —67, —70, —73 —76, —79, —82, —85, —88, —91, —94 e. v. 1848, —61, 1917 (Jaarbeurs). 1923, —26. 1867, —71. 1842, —44, —55, —92. Stadsteeken Academie Middelburg (Ie) Middelburg 1787 (Ie) Rotterdam 1892. Maatschappij Arti et Amicitiae (Ie) Amsterdam 1841. - .. .. (Ie) „ 1863? » » .. .. (Ie) „ 1890? 77? -T . L « » .. (Ie) „ 1890? 76? Nederlandsche Etsclub. (Ie) ’s Gravenhage 1887. Vereniging van Beeldende Kunstenaars Het Gilde. (Ie) Amsterdam 1919. Vereeniging tot Bevordering der Grafische Kunst. (Ie) Amsterdam. ’ ' Haagsche Kunstkring. (Ie) 's Gravenhage 1894? Hollandsche Kunstenaarskring. (Ie) Amsterdam. Moderne Kunstkring. (Ie) Amsterdam. Rotterdamsche Kunstkring. (Ie) Rotterdam, Schilder- en Teekenkundig Genootschap Kunstliefde. (Ie) Utrecht 18. ' Maatschappij Rembrandt. (Ie) Amsterdam 1923. Nederlandsche Maatschappij van Schoone Kunsten. (Ie) ’s Gravenhage 1842. ' ’ Vereeniging van Beeldende Kunstenaars De Onafhankelijken. (Ie) Amsterdam 1913. Teekengenootschap Pictura. (Ie) Dordrecht 18—. Genootschap Pulchri Studio. (Ie) ’s Gravenhage 1888. Vereeniging Sint Lucas. (Ie) Amsterdam 1891. Hollandsche Teekenmaatschappij. (Ie) ’s Gravenhage Lijst van Kunstwerken door beoefenaars en verzamelaars bijeengebragt om verloot te worden ten behoeve van het vaderland, tent. te Amsterdam 1831; 8°. G. v. Terey, Verzeichnis der Kupferstichsammlung alter und moderner Meister. Budapest, 1910; 8°. P. Terwesten, Catalogus of naamlijst van schilderijen met derzelver prijsen zedert 22 Aug. 1752 tot 21 Nov. 1768 in het openbaar verkogt, vervolg of derde deel op G. Hoet, ’s Gravenhage, 1770; 8°. U. Thieme und F. Becker, Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart, Leipzig, Bd. I Aa-Antonio 1907, II Antonio-Bassan 1908, III Bassano-Bickham, 1909, IV Bida-Brevoort 1910, V Brewer-Carlingen 1911, VI. Carlini-Cioci 1912, VII Cioffi-Cousyns 1912, VIII Coutan-Delattre 1913, IX Delaulne-Dubois 1913, X Dubolon-Erlwein 1914* LITERATUUR Tiele Bibl. Pamfl Tiele Land en volkenk. . , Tiele Navig Tijdschr. Boekw von Uffenbach Reisen . . . Vasari Milanesi Vasari-Society Verachter Terbrtiggen . . . Versl. ’s Rijksarch Versl. ’s Rijksverz Verster Verv. van Loon Verz. Kunsth. Hamburg . . Veth Caricatuur Veth Politieke prent. . . . Veth Etskunst Veth Portr Veth Teek Vicaire Vinne .. . Voet XI Erman-Fiorenzo 1915, XII Fiori-Fyt 1916, XIII Gaab-Gibus 1920, XIV Giddens-Gress 1921, XV GresseHanselmann 1922, XVI Hansen-Heubach 1923, XVII Heubel-Hubard 1924, XVIII Hubatsch-Ingouff 1925, XIX Ingouville-Kauffungen 1926, XX KaufmannKnilling 1927, XXI Knip-Krüger 1927, XXII Krügner-Leitch 1928, XXIII Leitenstorfer-Mander 1929 XXIV Mandere-Möhl 1930, XXV MoehringOlivié 1931, XXVI Olivier-Pieris 1932, XXVII Piermaria-Ramsdell 1933, XXVIII Ramsden-Rosa 1934, XXIX Rosa-Scheffauer 1935, XXX Scheffer-Siemerding 1936, XXXI Siemering-Stephens 1937 volg.; gr. 8°. P. A. Tiele, Bibliotheek van Nederlandsche pamfletten. Verzameling Fred. Muller (1500-1702), Amsterdam, 1858-1861; 3 dln.; 4°. P. A. Tiele, Nederlandsche bibliographie van land- en volkenkunde, Amsterdam, 1884; gr. 8°. P. A. Tiele, Mémoire bibliographique sur les journaux des navigateurs néerlandais, Amsterdam, 1867; 8°. Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen, Antwerpen, Gent, den Haag, Jrg. I 1903-1911; 9 dln.; gr. 8°. (Vervolg z. Het Boek). Z. C. von Uffenbach, Merkwürdige Reisen durch Niedersachsen, Holland und Engelland, dl. I Frankfurt und Leipzig, 1753, dl. II, III Ulm 1753-1754; 3 dln.; 8°. G. Vasari, Le opere. Le vite de’ piü eccellenti pittori scultori ed architetti con nuove annotazioni e commenti di G. Milanesi, Firenze, 1878-1885; 9 dln.; 8°. (leuitg. van de „Vite” Florence 1550; tal van uitgaven). The Vasari Society for the reproduction of drawings by old Masters. A: First Series, I-X 1905-1914; B: Second series I-XVI, 1920-1935. Oxford 1920-1935; fol. (F. J. C. Verachter et E. Terbruggen), Histoire métallique et histoire de la gravure d’Anvers, Anvers, 1867, 8°.; Ier Supplément, Anvers, 1875; 8°. Verslagen omtrent ’s Rijks oude archieven, I 1878, ’s-Gravenhage, 1879 volg.; 8°. Verslagen omtrent ’s Rijks verzamelingen van geschiedenis en kunst, I 1878, ’s Gravenhage, 1879 volg.; 8°. J. F. Verster, Liste d’ex-libris hollandais. 1896. Beschrijving van Nederlandsche historie-penningen ten vervolge op het werk van Mr. Gerard van Loon, Amsterdam, 1821-1869; 10 dln.; fol. Verzeichniss der Kupferstich-Sammlung in der Kunsthalle zu Hamburg, Hamburg, (1878); 4°. C. Veth, Geschiedenis van de Nederlandsche caricatuur en van de scherts in de Nederlandsche beeldende kunst. Leiden, 1921; 8°. C. Veth, De politieke prent in Nederland. Leiden, 1920; 8°, J. Veth, Een veronachtzaamd hoofdstuk uit onze beschavingsgeschiedenis der 17e eeuw. [Etskunst], Met een voorrede van J. Huizinga. Haarlem, 1928; gr. 8°. J. Veth, Portretstudies en silhouetten, 2e verm. uitg., Amsterdam, 1914; 8°. (le uitg. Amsterdam, 1908). J. Veth, Hollandsche teekenaars van dezen tijd, Amsterdam, 1905; 8°. G. Vicaire, Manuel de 1’amateur de livres du XlXe siècle (1801-1893) 8 dln. Paris,' 1894-1920; gr. 8°. T. L. de Vinne, The invention of printing. A collection of facts and opinions descriptive of early prints and playing cards, the block-books of the fifteenth century, the legend of Lourens Janszoon Coster, of Haarlem, and the work of John Gutenberg and his associates. 2d. edition London, 1877; 8°. E. Voet, Nederlandsche goud- en zilvermerken 1445-1935. ’s Gravenhage, 1937; 8°. LITERATUUR Voet Amsterd. Goudsrn . Voet Friesche Goudsrn. . Voet Haarl. Goudsrn. . . Volbehr Luc. van Leyden Volhard Vorsterman van Oyen . . Vosmaer Distel .... Vosmaer Over kunst. . . Vosmaer Rembr Vosmaer Schild de Vries Bibl. Ver. Boekh. . de Vries Emblem de Vries Blijde inkomsten . de Vries Prenten Waagen Handb Waagen Treas Wagenaar A msterd Wagenaar Vad. Hist. . . . Wagner—Senefelder .... Waldow Handb Valler ......... Valpole Vertue E. Voet Jr., Merken van Amsterdamsche goud- en zilversmeden, ’s Gravenhage, 1912; 8°. E. Voet, Merken van Kriesche goud- en zilversmeden ’s Gravenhage, 1932; 8°. E. Voet Jr., Namen van Haarlemsche goud- en zilversmeden. 1382—1807, Haarlem, 1903; 8°. Nieuwe uiteave Haarlem, 1928; 8°. 8 Th. Volbehr, Lucas van Leyden, Verzeichniss seiner Kupferstiche, Radirungen und Holzschnitte, Hamburg, 1888; 8°. H. W. Volhard, Die Grundtypen der Landschaftsbilder Jan jan? Goyens und ihre Ent wie klu ng. Ha 11e- Witten berg, A. A. Vorsterman van Oyen, Les dessinateurs néerlandais d’ex-libris. Arnhem, 1910; gr. 4°. C. Vosmaer, De distel, etsen van Nederlandsche schilders 3 dln. Amsterdam [1886-1888]; kl. fol. C. Vosmaer, Over kunst. Schetsen en studiën, Leiden, 1882; 8°. C. Vosmaer, Rembrandt, sa vie et ses oeuvres, 2e éd., La Haye, 1877; 8°. (Ie uitgaven Rembrandt, ses précurseurs, La Haye, 1863; Rembrandt, sa vie et ses oeuvres La Haye, 1868). C. Vosmaer, Onze hedendaagsche schilders, ’s Gravenhage -Amsterdam, (1883-1885); 2 dln.; fol. (A-G. C.de Vries), Catalogus van de bibliotheek van de Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels, ’s Gravenhage, 1920 volg.; 2 dln. • 8° (Vroegere uitg. door Fr. Muller 1855; door R. W.P. de Vries 1885). A . G. C. de Vries, De Nederlandsche emblemata, Amsterdam, 1899; 8°. (Akad. proefschr.). R. W.P. de Vries, De „blijde inkomsten” van vorstelijke personen in Amsterdam van de 16e tot de 19e eeuw Amsterdam, 1879; 8°. R W. P. de Vries, Hoe onze prenten gemaakt worden Haarlem, 1916; 8°. G. F. Waagen, Handbuch der deutschen und niederlandischen Malerschulen, Stuttgart, 1862; 2 dln • 8° (Engelsche uitg. Londen, 1861, 2 dln.; Fransche vert' door Hymans en I. Petit, Brussel, 1863-1864, 3 dln.). G. F. Waagen, Treasures of art in Great-Britain, London 1854; 3 dln.; 8°. Suppl. London, 1857. /. Wagenaar, Amsterdam, in zijne opkomst, aanwas geschiedenissen enz. met vervolg (-1788), Amsterdam (en Harlingen), 1760-1788; 4 dln.; fol. (8° uitg. 13 dln.). (ƒ. Wagenaar), Vaderlandsche historie (tot 1751) Amsterdam, 1749—1759, 21 dln.; onmiddelijk vervolg (1752-1774) (door P. Loosjes), Amsterdam, 1788-1789 3 dln.; Vervolg (1775-1806) (door P. Loosjes e.a.)! Amsterdam, 1786—1811, 48 dln.; Bijvoegsels en aanmerkingen (door van Wijn e.a.), Amsterdam, 17901796, 5 dln.; Nalezingen, Amsterdam, 1797-1801, 2 dln.; samen 79 dln.; 8°. (van de eerste 21 dln. 2e uitg m Amsterdam, 1770, 21 dln.). ". Wagner, Alois Senefelder, sein Leben und Wirken. Ein Beitrag zur Geschichte der Lithographie. Leipzig 1914; gr. 8°. r ° 4. Waldow, Handbuch der graphischen Künste und der verwandten Zweige, Leipzig, (1884); 8°. F. G. Waller, Nederlandsche volksprenten in het Rijksprentenkabinet [te Amsterdam] Getypte lijst. 1923; fol. dor ace Walpole, Anecdotes of painting in England’ with additions by the rev. James Dallaway and (G.j Vertue s catalogue of engravers, a new edition revised with additional notes by R. N. Wornum. London. 188R- LITERATUUR Wap Stempelgr. Warande (Dietsche).... Warande en Belfort (Dietsche) . ..... . . . Warnecke Bücherz Wassiltschikoff Portr. . . . Wdbk. (Nieuw Biogr:). . . Weigel Aehrenl Weigel Cat Weigel Suppl . Weigel Werke Weilbach Wessely Anl Wessely Ergdnzungsheft.. . Wessely Gesck. Wessely Kupf. Berlin . . . Wessely Ostade. . . . . . Wessely Suppl Westheim van Westrheene Potter . . . Weyerman Whitman Mezzot Whitman Print Coll. . . . Wibiral Icon Wieder Docum Spanje . . 3 dln.; 8°. (Ie uitg. Strawberry Hill, 1762-1771, 5 dln., 4°; Strawberry Hill, 1765—1771; Londen, 1782; Londen, 1826; Londen 1849; enz.). J. J. Wap, Stempelgraveurs en stempelgravure in Nederland, Utrecht, 1854—1856; 4°. (Overdr. uit Astrea IV— VI 1854-1856). Dietsche warande, Amsterdam, Jrg. I 1885—1899; 8°. Dietsche warande en belfort, Antwerpen?, Jrg. I 1900 volg.; 8°. F. Warnecke, Die deutschen Bücherzeichen, Berlin, 1890; gr. 8°. A. Wassiltschikoff, Liste alphabétique de portraits russes, St. Petersbourg, 1875; 2 dln.; 8°. Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek onder redactie van P. C. Molhuijsen en P. J. Blok, Leiden; dl. I 1911 II 1912 III 1914 IV 1918 V 1921 VI 1924 VII 1927 VIII 1930 IX 1933 X 1937. 8°. (J. A. G. Weigel), Aehrenlese auf dem Felde der Kunst, Leipzig, 1836-1841; 2 dln.; 8°. R. Weigel’s Kunstcatalog, Leipzig, Abth. I-VII 1838, VIII-XIV 1843, XV-XXI 1850, XXII-XXVIII 1857, XXIX-XXXV 1859-1866; 5 dln.; 8°. (De Abtheilungen hebben als titel Kunstlager-Catalog; de eerste verscheen 1834; van eenigen bestaan 2e en 3e verbeterde uitgaven). R. Weigel, Suppléments au peintre-graveur de Adam Bartsch, I, Leipzig, 1843; 8°. (Neudruck Würzburg 1922.) R. Weigel, Die Werke der Maler in ihren Handzeichnungen, Leipzig, 1865; 8°. Ph. Weilbach, Nyt Dansk Konstnerlexikon, Kjobenhavn, 1896; 2 dln.; 8°. (Ie uitg. Dansk. Konstnerlexikon, Kopenhagen, 1877—1878). J. E. Wessely, Anleitung zur Kenntniss und zum Sammeln der Werke des Kunstdruckes, Zweite Aufl., Leipzig, 1886; 8°. (Ie uitg. Leipzig, 1876). J. E. Wessely, Erganzungsheft zu Andresen—Wessely’s Handbuch für Kupferstichsammler. Leipzig, 1885; 8°: J. E. Wessely, Geschichte der graphischen Künste, Leipzig, 1891; gr. 8°. J. E. Wessely, Die Kupferstich-Sammlung der Kgl. Museenin Berlin, Leipzig, 1875; 8°. J. E. Wessely, Adriaen van Ostade, Verzeichniss seiner Original-Radirungen und der graph. Nachbildungen nach seinen Werken, Hamburg, 1888; 8°. J. E. Wessely, Supplemente zu den Handbüchern der Knpferstichkunde, Stuttgart, 1881; 8°. (Overdr. uit Rep. Kunstw.). P. Westheim, Das Holzschnittbuch. Mit 144 Abbildungen nach Holzschnitten des 14. bis 20. Jahrhunderts. Potsdam, 1921; 8°. T. van Westrheene Wz., Paulus Potter, sa vie et ses oeuvres, La Haye, 1867; 8°. /. C. Weyerman, De levens-beschrijvingen der Nederlandsche konst-schilders en konst-schilderessen, ’s Gravenhageen Dordrecht, dl. I—III 1729, IV 1769; 4 dln.; 4°. A. Whitman, The masters of mezzotint, the men and their work, London, 1898; 4°. A. Whitman, The print-collector’s handbook, London, 1901; 8°. (2e uitg. Londen 1902; 3e 1903; 4e 1907; 5e—6e genoemd — door M. C. Salaman, 1912; 7e? 1918). Fr. Wibiral, L’iconographie d’Antoine van Dyck d’après les recherches de H. Weber, Leipzig, 1877; gr. 8°. F. C. Wieder, Nederlandsche historisch-geographische documenten in Spanje. Met een inleiding tot de studie der oud-Nederlandsche Cartographie, Leiden, 1915; 8°. LITERATUUR Wieder Monumenta. . . . Wieder Spitsbergen . . . . Wieder Weg naar Indië . . Wille Mém van der Willigen ..... van der Willigen Kunstcat. . rr vvvko j.r± w,r b rio rn Willshire Early Prints . . Willshire Introd Winkler Altniederl. Malerei de Winter Berchem .... Woermann-Dresden. . . . Wolff Woltmann Woermann . Woordenb. Letterk. (Biogr.) van der Wulp Pamfl. . von Wurzbach Wussin Visscher Wyngaert v. Ysselsteyn Yver Rembr Zaanlandia Illustr ')on Zahn Jahrb Zani \ r- wieder, Monumenta cartographica. 4 dln. The Hague, 1925-1932; gr. fol. F. C. Wieder, The dutch discovery and mapping of Spitsbergen (1594-1829). Amsterdam, 1919; fol. 8 P F. C. Wieder, De oude weg naar Indië om de Kaap. Amsterdam, 1915; obl. 4°. J.G. Wille, Mémoires et journal, publiés par G. Duplessis Paris, 1857; 2 dln.; gr. 8°. A. van der Willigen Pz„ Les artistes de Harlem, édition revue et augmentée, Harlem-la Have, 1870’ 8° fle -Holl.-uitg. Haarlem, 1866). ’ ' A. van der Willigen, Naamlijst van Nederlandsche kunst,yeelal me^ derzelver prijzen en namen van af 1731 (1696)-1861, Haarlem, 1873; 8°. (Een verm uitg. deels bew. door C. Hofstede de Groot in Versl s Rijksverz. 1896, 77). F. C. Willis, Die niederlandische Marinemalerei, Leipzig z.j.; gr. 8°. W-H- ™justere, A drescriptive catalogue of early prints in tne üntish Museum. German and flemish schools, London, 1879-1883; 2 dln.; 8°. W-H- Willshire, An introduction to the study and collection of ancient prints, sec. ed. revised and enlarged, London, 1877; 2 dln.; 8°. (Ie uitg. Londen, 1874). F. Winkler, Die altniederlandische Malerei. Die Malerei m Belgien und Holland von 1400-1600, Berlin, 1924 -8° H. de Winter, Beredeneerde catalogus van alle de prenten van (en naar) Nicolaas Berchem; Amsterdam, 1767-8° K Woermann, Handzeichnungen alter Meister im Königlichen Kupferstichkabinett zu Dresden. Zehn Mappen Munchen, 1896-1898. fol. " ' Wolff, Die hollandische Landschaftsradierung des üV,- ' Jahrhunderts. Inaugural Dissertation Berlin. Berlin, 1909; 8 . A.Woltmann und K. Woermann, Geschichte der Malerei Leipzig 1879-1888; 3 dln.; 8°. (Eng. vert. door C. Heil, uitg. S. Colvin, Londen, 1880-1887, 3 dln.). Biographisch woordenboek der Noord- en Zuidnederlandsche letterkunde door J. G. Frederiks en F. Tos. van den Branden, 2e druk, Amsterdam, (4- 1888)- 8° (le uitg. Deventer, 1875-1878). J’ van der Wulp, Catalogus van de pamfletten-bibliohf0k o1!', Meulman. (1500-1713), Amsterdam, 18661868; 3 dln.; gr. 4°. A- von Wurzbach, Niederlandisches Künstler-Lexikon Wmn u. Leipzig, Bd. I A-K 1906, II L-Z 1910, III Nachtrage u. Monogramme 1911; 3 dln • gr 8° (Afl 1 verscheen 1904; anast. uitg., 3 dln.). ' /. Wussin, Cornel Visscher, Verzeichniss seiner Kupferstiche, Leipzig, 1865; 8°. F. v. d Wyngaert, De moderne Vlaamsche houtsnijkunst Antwerpen, 1927; 4°. G-J- selsteyn, Geschiedenis der tapijtweverijen in de Noordelijke Nederlanden. Deel I-II. Leiden, 1936; 8°. F'iïV^er’ iSyPPlement au catalogue raisonne de Gersaint, Helle et Glomy de toutes les pièces qui forment 1’oeuvre de Rembrandt, Amsterdam, 1756; 12°. (Nieuwe uitg. zie Daulby, Bartsch, de Claussin). Zaanlandia illustrata. Verzameling kaarten, teekeningen historieprenten, portretten enz. betr. de Zaanlanden en het baljuwschap van Blois, beschr. door T. T Honig Zaandijk, 1917; 8°. J 6’ 4. von Zahn, Jahrbücher für Kunstwissenschaft, Leipzig Jahrg. I 1868-VI 1873; 8°. D. Enciciopedia metodica critico-ragionata delle belle arti, Parma, 1817-1825; 28 dln.; 8°. LITERATUUR Zeitschr. Bild. Kunst . . . Zelandia Illustr. Ziegler Zilcken Etsers . . . . . . Zoege Zucker Zülch-Ohrmuschel . . . . van Zuilen Gedenkb. . . . Zwetajew Zwierzina Beschr. . . . . Zwierzina Gesch Zeitschrift für bildende Kunst, Leipzig, Jrg. I 1866—LXV 1932; 4°. (Reg. 1866-1884, 1885-1889, 1890-1895, 18961905, 1906 volg.). Vervolg: Zeitschrift für Kunstgeschichte. Zelandia illustrata. Verzameling van kaarten, portretten, platen enz. betreffende Zeeland, toebehoorende aan het Zeeuwsch Gen. der Wetenschappen, beschr. door M. F. Lantsheer en F. Nagtglas, Middelburg, 1879-1880, 2 dln.; Vervolg door F. Nagtglas, 1885; 2e, 3e, 4e vervolg door M. Fokker, 1897, 1902, 1905; 8°. W. Ziegler, Die manuellen graphischen Techniken. Zeichnung, Lithographie, Holzschnitt, Kupferstich und Radierung. I Schwarz-weisskunst (1912) II. Die manuelle Farbengraphik (1917). Halle, 1912-1917; 8°. Ph. Zilcken, Moderne Hollandsche etsers, Amsterdam, (1896); gr. 4°. Zie: Manteuffel. M. Zucker, Einzel-Formschnitte in der Kupferstichsammlung der K. Universitats-Bibliothek Erlangen [A. Eine niederlandische Passionsserie] Strassburg, 1913; gr. 4°. W. K. Zülch, Entstehung des Ohrmuschelstiles. Heidelberg, 1932; 4°. R. A. van Zuilen Jr., Gedenkboek der Koninklijke school voor nuttige en beeldende kunsten te ’s Hertogenbosch in 1812 opgerigt, 's Hertogenbosch, 1859; 8°. J. Swetajew, Katalog der Kupferstichsammlung [zu Moskau], Moskau, 1888-1890. (5 dln., waarvan III Hollandsche en Vlaamsche scholen) (Russische tekst). W. K. F. Zwierzina, Beschrijving der Nederlandsche of op Nederland en Nederlanders betrekking hebbende penningen, 1864—31 Aug. 1898, Amsterdam, 1902—1908; 3 dln.; 8°. W. K. F. Zwierzina, Penningkundige geschiedenis der regeering van Koningin Wilhelmina, (Sept.) 1898-1908, Amsterdam, 1914; 8°. CHRONOLOGISCHE LIJST VAN DE AANGEHAALDE LITERATUUR J550 Vasari 1752 Hoet van Mander 1753-64 Descamps 2?? Quad Teutscher Nation 1753-54 von Uffenbach Reisen Orlers Leyden 1755 Cat. de Burgy r.T Ampzing Haerlem 1756 Yver Rembr. \ A\ Orlers Leyden 1759 Cat. Schouwburg der Nederl. Baghone 1760-88 Wagenaar Amsterd. ®°?s®Tralcté 1761 Cat. van Berckel 1648 Ridolfi 1762 von Hagedorn Betracht. Schrevehus Harlemias 1762-71 Walpole Vertue 1649 Bosse Sentimens 1764 van Mander ed. de Toneh . " , .. Meyssens 1766 Papillon \<*\-62 de Bie 1767 Basan }S| ;fv®Jyn _ de Winter Berchem 66 deMonconys Journ. 1768-69 von Heinecken Nachr. -7/1 de Marolles Cat. 1769 Descamps Voyage avo-74 van Bleyswijck Delft 1770 Cat. Marcus 8 1672 Bellon „ von Murr Biblioth. , .J’-~ __ de Marolles Cat. „ Terwesten de Marolles Peintres 1771 Gandellini Yfli 70 S°prcm , , .. ; von Heinecken Idéé Génér. Avf“79 von Sandrart 1773 Cat. Muilman van Hoogstraten „ Naamlijst Teekenacademie ari’ i7o« ^ ,1Jasia . ,T ' . 1774 Cat. van der Dussen 6?i.Qo 28 Baldxnucci Notizie ±1774 Mariette Bullart Acad. 1775 Cat. Mariette 883 ^kSandrart 1778 Cat. Beudecker ara Ré Hble” . . .. Cat. Guillot A0A qo H»apInUC? Commcxam. „ Cat. Lijnslager 696-99 de Rossi Indice 1778-90 von Heinecken I0V0 van Spaan Rotterd. 1779 T Ï699-00 LeComte 1780 Cat. de Bosch .4- de PUes 1780-99 Kok 707 ?dTandl 1782 Cat. Busserus 7?R de Lan-esse 1783 Cat. Atlas Vad. Hist. 17 r 7t S eg,? VS Landk' 1784 Cat. Ottens 7 8-21 Houbrakea 1785-86 Strutt 1722 CaLBoendermaker 1786 von Hemecken Neue Nachr. 1723-31 van Loon Historipenn. ” Nicolai Beschr Berlin 77Q aq wP L 1787 Huber Notices 730 Weyerman 1788 van Abkoude Arrenberg ™2_ra £nderHem - Cat. Greebe 8 }78^"36 delaRue 1789 Basan 740 Foppens Bibl. Belg. Cat. Hazard 1743 Ca iRrn ' -.T. , 1790 Panzer Nürnb. Portr. 744 Cat. Brouerius van Nidek 1790-1854 Sjakes Naaml. 74R R7 9. »' Que“tln de Lorangere 1793 Bromley Portr. 749 ffim d^genville ^ tt. , 1793-94 Cat. Brandes f?5Ó Wagenaar Vad. Hist. „ Cat. van Maarseveen 7RO ai , 1796 Daulby 750-51 van Gooi „ Fokke Graveur 1751 Gersamt 1797 Bartsch Rembr. Hecquet Rubens „ Cat. Wouters " Hoet Aanm. 1797-1808 Huber Rost 1757 Hoet Bnef 1798 Cat. Basan 1752 van Gooi Antw. 1798-1800 de Chalmot Biogr. Woord. Waller, Graveurs 35 CHRONOLOGISCHE LIJST VAN 1798-1806 Füssli Krit. Verz. 1842-43 Immerzeel 1800 Bermtidez 1843 Cat. Debois „ Cat. Ploos van Amstel „ Weigel Suppl. 1801 Cat. van Coehoorn 1844 Album 1801- 10 Cat. Winckler 1844-46 van der Aa Dichters 1802— 21 Bartsch „ Maberly Print Coll. 1806— 21 Füssli II „ Rathgeber 1807— 08 Baverel Malpé „ -46 Bodel Nijenhuis-Eekhoff 1808— 16 de Angelis „ Cat. van Hulthem „ Cat. van Buren „ Cat. Reynard „ Jansen Bois 1847-51 Cat. Verstolk „ —14 Meusel Lex. 1849 Bonnardot Hist. 1809 Cat. Nebe „ Bryan ed. Stanley 1810 Cat. de Jongh „ Cat. Brisart „ Cat. Paignon Dijonval 1850 Heller Lex. „ Cat. de Silvestre 1850-52 Merlo 1811-62 Biogr. Univ. Michaud 1851 Cat. Palier „ Cat. van Leyden 1852-78 van der Aa 1815 Dlabacz Lex. „ Choulant Anat. Abb. 1815— 20 Fiorillo „ Stappaerts Hist. 1816 Bryan i ±1853 EvansPortr.il 1816— 40 van Eynden en van der Willi- „ Cat. Quandt gen - „ Muller Portr. „ Ottley Inquiry „ -58 Parthey Hollar 1817 Cat. Rigal „ —56 Renouvier Types 1817— 25 Zani „ Scheltema Rembr. 1818— 89 Ersch Gruber 1854 von Bartsch Wien „ Senefelder „ -90 Le Blanc 1820- 44 Nieuwenhuis Woordenb. „ Frenzel Samml. Sachsen 1821 Bartsch Anl. „ Heller Zusatze „ Joubert 1854-61 Kobus de Rivecourt 1821- 69 Vervolg van Loon „ -57 Waagen Treas. 1821—27 Witsen Geysbeek Dichters „ -56 Wap Stempelgr. 1823— 25 Heller Handb. 1855—66 Biogr. Génér. Didot „ Heller Holzschn. „ „ Cat. Weber 1824 Cat. von Fries „ „ Cat. van den Zande „ Malaspina 1856 Dussieux Art. Franf. „ Cat. Masterman Sykes 1857 Bürger Trésors d'Art 1824- 28 de Claussin „ Evans Suppl. 1824-44 Collot d’Escury Holl. Roem 1857-65 Fétis Art. Belg. „ Füssli N. Zusatze „ —64 Kramm 1827—30 Cat. d'Aretin „ Wille Mém. 1829 Kerrich Heemsk. 1858 Bonnardot Essai 1829-42 Smith Cat. „ -60 Bürger Mus. Holl. ± 1830 Evans Portr. „ Cat. Borluut 1831 Heller-Monogrammen „ Cat. van Voorst „ Cat. Ottley I „ —79 Nagier Mon. „ Ottley Notices „ Nahuys Hist. Num. Holl. I „ Tent, Kunstw. „ Sotheby 1832-34 Brulliot „ -61 Tiele Bibl. Pamfl. 1833 Cat. d’Einsiedel 1859—61 de Baudicour 1834 Duchesne Voyage „ Muller Cat. Essai Bibl. Russe 1835—45 Cat. von Sternberg Mander* „ van Zuilen Gedenkb. scheidt 1860-80 Brunet 1835 de Jong van Cleef „ Cat. Munnicks van Cleeff 1835-52 Nagier Lex. „ Drugulin Portr. 1835- 71 Robert Dumesnil „ —64 Passavant „ von Rumohr Thiele „ Renouvier Hist. 1836— 68 Bodel Nijenhuis Portr. Impr. 1862 Duplessis Essai Bibl. „ Cat. de Franck „ —67 Gwinner Frankf. 1836-41 Weigel Aehrenl. „ Waagen Hondb. 1837 Cat. Cicognara 1863 Berjeau, Heylighe Cruys „ Cat. Ottley II „ Ottley-Inquiry. II „ Cat. Robert Dumesnil „ —67 Druguin Bild. 1838-66 Weigel Cat. „ —82 Muller Hist. 1839 de Laborde „ Nahuys Hist. Num. Holl. II DE AANGEHAALDE LITERATUUR t A i y 1876-771 Cat. van der Willigen 1864-78 Andresen Weigel „ Dussieux Art. Franc Cat. Rolas du Rosey „ Fromentin Maitres 1865 aa ®erJea“ Llvre. Naamlijst Acad. „ Neeffs Malines ” _A7 r^r r,Sltés 1877-84 Duplessis Inv. Hennin ’’ ~68 ^t Srlyn - Portalis Dessinat. ” ~706 mcWeltV * - I Vosmaer Rembr. " ' R n r PlstA D " Wibiral Icon. S+rLv p /' B' - Willshire Introd. " Porto. 1878 Cat. van der Keilen Weigel Werke Meyer-Hamburg .866 1.^8 gffiïSSW • ->3 éLTr Top' ” -68 van der Wul^Pamfl. " 85 Verz^nsth^Hamb 1867-68 Cat. de Kat ,o7q lr!fn„rh' Hamburg ” ~U Rép Cartes ^JcsarcJl* ■■ Cat! dSdoorn k Blois ?SeNav,V g' " -80 Cat. van Kaathoven 1867-75 Verachter Terbruggen ” ~8' HvmanLr*, * ^teS .. van Westrheene Potter " So“es IntT sfh S 1868 Gay Icon. JK.oosesAntw.bch. Holtron ” de Vries Blijde inkomsten " «n p! ? . » -83 Willshire Early Prints „ -80 Roterod. Illustr. sr 1869- 72 Cat vic ” -88 Woltmann Woermann ïöbV 72 Ca* Vis Biokhuyzen „-1905 Zelandia Illustr. 1870 Duplessis Merveilles 1880 Apell 1870- 78 Cat Brentane Birckenstock . „ -85 Bertolotti-Art Belgi }®70-73 Heller AndresenWcssdy 1880 volg. Bibl. Belg. 8 -77 PollenÖ3-^; " Duplessis Hist. ” -ll B ks °n Art „ -81 Guilmard ” van dlr Willigen " ~ ” MullerSchiM0^' 871-80 Sr1- ir»*";. : -»2 po,SissS”v' ifc SttSSSiSï 1881 I1a“8«„°nbberSl' S*”'' WDiÓfM" “88 Dutuit*0” " -76 Ledeboer " Franken van de Passé " -85 MeyPerCat-Kaart-Mar- ” W-elytappl. 1873-74 CaL Bodel Nijenhuis 87 cïf&fcte*7 : SSfitfgB* " |a~rsconi, Schneevoogt Rubens ” -84 Pe^tPamfl ' Schouwt,. 1874 ronmdbearrdWmi8enKUnStCat- ” ^ef^ge „ -90 Campbell " Rooses Plantin Cat. de Ridder ” van Someren Bibliogr. Duplessis Ventes ” t Kongeli. „ -79 Hippert Linnig ” ,0 HSa^?vfk“nst' „ -76 Rombouts van Lerius 1883 BodeStH Smitev.nNi.uw.AerkDord,, T P'dfXa„d,„ 1875 Delaborde-Pariis " Franken van de Velde 75-1925 Alb. Stud. Lugd. Bat. ” ”, -82 êfc D6UtSChe ^ : _fls P* Portr.. : EekhoRK^nstverz Leeuw 1884 85 g“^Woo|* Muller Cat. Americ.' ’ " 85 Mo^RpT11 Mander ,, Wassiltschikoff Portr. * ” Mnfw Cat' c . . „ Wessely Kupf. Berlin " ¥u1e-S‘\t;..Fe?lmes Art- 1876 Kinkel F * Schmidt-Munchen ,» Tiele Land en Volkenk. CHRONOLOGISCHE LIJST VAN 1884 WaldowHandb. , 1894 Jessen Ornam. Berlin 1885-92 Béraldi „ Nijhoff Plaatsb. „ Bom van Keulen „ Rovinski Elèves „ Heller Andresen Wessely „ Schéfer Est. Arsenal Erg. „ -99 Maps „ Hoffmeister Hessen 1894-1920 Vicaire 1912 Dict. Nation. Biogr. 1895 Binyon Etchers 1886 Alb. Stud. Ultraiecti „ Boüchot—Cabinet des Estam- „ Lehrs-Banderollen pes „ -89 Bryan ed. Graves Armstrong „ Cat. von Lanna „ Cat. Verloren „ Lehrs, Meister WA „ Duplessis Bouchöt Dict. „ Merlo Firmenich Richartz „ Granberg Cat. „ von Seydlitz Rembr. „ -87. Kruseman Bouwst. , „ Seyler „ -88 Vosmaer Distel „ Singer Gesch. „ Wessely Anl. „-1906 Singer Lex. 1887 Ashton „ van Stolk „ , Luetzow Holzschnitt 1896 Cat. Nijland „-1905 BrickaLex. „—1911 Duplessis Cat. Portr. „ de Jonge Mus. Cats. „-1902 Herbet „ Lemonnier Hist. B. Arts Belg. „-1908 Schönbrunner-Meder » —89 Letterk. Cat. Bibl. „ Souillié Ventes „-1903 Vervielfalt. Kunst „ Verster 1888 Biogr. Woordenb. Letterk. „ Weilbach „ van der Meulen Bolsward „ Zilcken Etsers „ Redford Art Sales . 1897-1906 Bode Rembr. » Rosenberg Rubens „ Fincham Art. and Engr. „ -91 van Someren „-1905 Moes Icon. Bat. I » Wessely Ostade „—1901 Schildersb. „ —90 Zwetajew „ ■ Singer Strang Etching 1889—94 Bermudez Adic. 1898 Borovsk^ Hollar » — „ Dirks Beschr. Penn. „ Lewine Bibliogr. 1900 Lippmann Engravings „ Lippmann Chevalier délibéré „-1920 Knuttel Pamfl. „ Roland Holst-Veth. „-1919 Ritter Ornam. Wien III „ Whitman Mezzot. 1890 Arber London Publ. „ Woermann-Dresden „ Block Falk 1899 Biblioth. Amsterd. Handschr. „ Bruinvis-Cat-Alkmaar „ Overvoorde Dordrecht. „ Eisenmann-Habich. „ Stephanik Zwierzina „ Galland Bauk. „ de Vries Emblem. „ Muller Cat. Lith. 1900 Pareau „ —93 Nagtglas Levensb. „ —01 Courboin Cat. Réserve „ Rovinski Rembr. „ Frankau Col. Prints „ Warnecke Bücherz. „ -15 Moes Burger 1891 Block Hondius 1901—05 de Barcia Retratos „ Luetzow Kupferstich „ Graves Dict. „—1901 von Bötticher „ -12 Mireur „ Dirks Penn. Rep. „ ODonoghue Playing Cards „ von Letzow Gesch. „ Phillips Maps „ Madsen Malerk. „ Whitman Print. Coll. „ Olthoff Boekdr. 1902 Cat. Künstler Lithogr. „—1911 Schreiber „ Fritz „ Slater Engr. Value „ —08 Zwierzina Beschr. „ Wessely Gesch. 1903 Bouchot Incunables. . 1892 Graul-Radierung . Bourcard Cinq Siècles „ Hessels Reg. „ Flandrin „ Jochems „ Graul-Lithographie 1893 Lehrs Liesbesgarten „ —05 Bryan ed. Williamson „ —96 Cust Index I II „ —06 de Chaufepié Gedenkpenn. „ Hofstede de Groot Houbr. „ Cust For. Artists „ Kruseman Aant. „ -06 Graves Acad. „ Lippmann Kupferst. „ Greve van Mander „ Michel Rembr. „ Helbig Liège „. de Potter * „ Marius „ von Rozycki Danzig „ Nijhoff Art Typogr. 1894 | Beek Cor unum „ Voet Haarl. Goudsm. DE AANGEHAALDE LITERATUUR IWJ-U UOÜgSOn IQln T, 1904 GSrPuïhri?arder0V; ' ,9U:f? I2èd • It SSS1D^T?yie?resden ;; _12 SSÏ2ÏÏ2ÏÏ5*1* 1905 doffes Re?fCrStlCh ” Pr“se Lasten ; ; . „ Biblioth. Sch. K (Kon) ” ,, galland Hogenz. und Oranien Bruinvis Alkm { 0 ” "13 Inv, „ -17 BrunLex. " Hymans Servatius „ Colvin Early Engr. ” Kristeller Kupferst. " VaLuvkegnen Va“ der KeUen ” ~14 Martin MoJs Floerke Kunsth. ' ” S*nw Bi°fr: Woordenb. " S?o°rn0ghUe MeZZ’ •' - ^ iSbiszHfemsk ^tt6r : ~35 ?eathnTee°kCiety ' Bourca^EstLpeS 1906 de Barcia-Madrid ” Burchard Rad. » Bode Rembr. Zeitgen. i o n„n^x tj- , VaSandHaeghenCOrp- :: GlSntwSLr Z Lemonnier Ecole°Belge “ 13 «f°”ferff Schild. Italië' iFrSr, : 1907 Bode-Valentiner ” Plasschaert Naaml. Briquet Filigr. ” 21 „ Graves Soc ” ~23 Scheurleer Liedb. .. Guiffrey Marcel Inv ” „volg. Hofstede de GrooIJVerz. ' ’’ _i7 Amsterd. Goudsm. , *f Hymans Cat. Ornem Brux iq*io aik 04- a \ . Lurasco Mod. Meest 913 „ -13 Petit Rep. ” ^rez „ . „ volg Thieme n Ulabacz Lex. Beitr. 1908 ‘ van Bastelaer Bruegel ” Geisberg Meister Berl. Passion Enschede Fond. g " ~15 Gravf Century Keilen-Afbeeldingen " Hi^nrHaUt™C°rp- Bruges „ -12 van Giin 8 ” Hedicke Corn. Floris Hind Hist. Engr " Bolm,es Etchmgs „ Lehrs Gesch. 8 ” Leischmg Schabk. „ -12 Molsdorf-Gugenbauer i A’, A ^ucker „ -25 O’Donoghue Portr 1914 TEst' Franc' Pallmann-München ” Pauli Inkun. ” Hl"d £u,lde Pr?c' 09 volg. Collect. de Vinck ” u £ Huffel Graphische Kunst Geisberg Anfange ’’ ~16 Kleerkooper van Stockum ” -20 Shpsa AtS K°nSt Gal1' ” VenthepGrtPh' „ Plasschaert Schilderk. ” ofl * , H „ Preissig M ** agncir-Scncf©ldiGr „ Wolff ” Zwierzina Gesch. 1910 Bourcard Bibliogr. 1915 Alb Stud. Groning. „ Cunv Danzig ” 5ee*®' „ Delteil Manuel ” ~22 Bredius Hirschmann Dilis Reken. Olijftak ’’ Bredius „ -23 Encycl. Britt ” Blnd Drawings „ Graves Art Sales i ” Levl| Evel7n and Pepys van Heurck Boekenoogen ” ,So™e.ren Bibl. Pamfl. „ Jantzen Nied. Archit. 8 ” ^eg naa"cIndlë - , Portrrtm. Rot- ,»16 £,! SloS””'SP“,e „ Répertoire .. -18 Colin Bibliogr. „ -14 Springer Seghers | „ -11 Rooses Houtsneden ” cj Colontto „ Vorsterman van Oyen Dessinat. ; de Vnef Prenten CHRONOLOGISCHE LIJST VAN 1917 Hissette Vues et Plans 1924 Friedlander Lucas v. Leyden „ Moquette Portr. Rotterd. Furst » Rothe „ —26 Pauli-Hamburg „ -32 Stift und Feder „ , Schlosser-Kunstlit. » Zaanlandia Illustr. „ Swarzenski-Schilling 1918 Bradley „ Winkler Altniederl. Malerei » Graves Art Sales 1925—26 Berliner Vorlage-Blatter „ Henkel Holzschn. „ Der Kinderen „ Kahn Luc. van Leyden ' „ L’Estampe „ volg. Lexicon (Svenskl. Biogr.) „ Funck Livre beige „ De Lint „ Grosse-Landschaft „ Moulijn Lith. Prentk. „ ’t Hooft Gezichten „ Nelis Ecriture „ -30 Jordens I-III 1919 Bode Meister „ Kloss „ Enschedé Gedenkb. Spin „ Lauter „ Jensen Reiz. Amsterd. „ Leporini „ Print Prices Current „ Lumsden „ Struck Radieren „ Manteuffel-Radierung „ Wieder-Spitsbergen „ Schretlen 1920 Blanco Caligrafos „ -32 Wieder Monumenta ,, de Gelder-Leiden 1926 Angoulvent „ Hijmans Etudes „ Friedlander Holzschnitt „ Jessen Omamentstich „ Friedlander Niederlandische „ Marius Maler „ Monod Prix „ Gouwe „ Veth Politieke prent „ Henny „ de Vries, Bibl. Ver. „ Hudig Boekh. „ v. Huffel Handboek 1921 Beekman „ Reichel Clair obsctir „ Conway the van Eycks „ Russell-Portr. „ Hirschmann Goltzius „ Schreiber-Metallschnitte „ Huebner Neue Malerei 1927 Bernouilli-Zürich „ van Huffel Ploos van „ Boerner Amstel „ Bosch Prentkunst „ Londen, V. a. A. „ v. Gelder-’s Gravenhage „ Lugt Marqués „ Holleman „ Mathouz Etrangers „ Juchhoff „ Roh „ Lugt-Dutuit „ Singer-Friedrich August „ Moulijn-Waller „ Stevenson Globes „ Schwencke-Nederl. Exlibris „ Stix Meisterwerke „ Volhard „ Veth Caricatuur „ Wyngaert „ Westheim 1928 Avermaete 1922 Becker-Handzeichnungen „ Benesch Weenen „ Friedlander Lithographie „ v. d. Boom „ Gezichten Gelderland „ Duunk „ Glaser „ —29 Freund-Darmstadt „ Lehrs meister LCz. „ Manteuffel-v. d. Velde „ / Meder 1922 „ Reichsdrucke „ Reitlinger Drawings „ Sluyter moderne graphiek 1923 Becker-Hofstede de Groot „ Veth Etskunst „ Charrington Mezz. Rembr. 1929 Exhib. London 1929 „ Courboin Grav. en France „ v. Huffel Handleiding 1923—25 Flechsig-Brunswijk „ Lebeer „ Friedlander-Bilddruck „ Lugt-Louvre „ Geisberg Anfange „ Schreiber-Buchholzschnitt „ Herinneringsalbum 1930 Bock-Graphik „ Hind Cat. Rembr. Etch. „ Bock-Rosenberg „ e.v. Leksikon (Norsk Biogr.). „ Breitenbach „ Meder Albertina „ Budde—Düsseldorf „ Pannekoek „ Delen-Illustration „ Plasschaert Geschied. „ Hind University London „ —28 Roland Holst „ Knuttel Lithographie ,, Waller „ Poortenaar Etskunst 1924 Buisman Teyler „ —34 Singer Bildniskatalog „ | Delen „ Vijftig jaren DE AANGEHAALDE LITERATUUR 93 £ • 1935 S willens Heid-Durer „ -36 Martin I-II Henkel-Dessin 1936 Dobbenburgh :: v! Heurck-Boekenoogen ” Van^GeMer-Kunstgeschiedenis " -35 SoTho UtUn h6 L°° - Hannema-v. Schendel !“ !?£r-Ved0,“ Isarlov^Rembrandt Koaainann-Boekverkoopera " Mtuleman Mlrande Pre?tfn .. Ornament-Berlin „ Zulch Ohrmuschel Prisma 933 v. Gelder-v. d. Velde ” yan Ysselstevn 1937 Oronckera-winer 934—36 Gelder-. Grav.nhag. :: &M“'Ve™,y - SJ.mng.Mich.ad 935 Churchill lëts ... Hahn Caricatuur 38 nrisï“n Jn ™ , „ -36 £ Hall-Repertorium ; Jonge-Soreelse ^nst : Poortenaar-Etsers Kossmann-Boekhandel „ Plantenga MARTINUS NIJHOFF — UITGEVER — ’S-GRAVENHAGE Dronckers, E., Verzameling F. G. Waller. Catalogus van Nederlandsche en Vlaamsche populaire boeken. 1936. XX en 552 blz. met portret en 18 afb. van titels en gravuren, gr. 8vo. Gld. 15.—; in linnen Gld. 17.50 Hall, H. van, Repertorium voor de geschiedenis der Nederlandsche schilder- en graveerkunst sedert het begin der 12de eeuw tot het eind van 1932. 1935-1936. XXIV en 716 blz. in 2 kolommen, gr. 8vo. Gld. 18.—; gebonden Gld. 20.— Hoogewerff, G. J., De Noord-Nederlandsche schilderkunst. Eerste gedeelte: (tot omstreeks 1550). 2 deelen van te zamen ongeveer 1200 blz. tekst en 620 afbeeldingen, gr. 8vo. De 2 deelen te zamen: Gld. 18.—; in linnen Gld. 21.— Deel 3 is ter perse. Lugt, F., Répertoire des catalogues de ventes publiques. Intéressant 1 art ou la curiosité. Tableaux, dessins, estampes, miniatures, sculptures, bronzes, émaux, vitraux, tapisseries, céramiques, objets d’art, meubles, antiquités, monnaies, médailles, camées, intailles, armes, instruments, curiosités naturelles, etc. Première période, vers 1600-1825. 1938. XX en 496 blz. 4to. In linnen: Gld. 40.— Nagier, C. K., Neues allgemeines Künstler-Lexicon, oder Nachrichten von dem Leben und den Werken der Maler, Bildhauer, Baumeister, Kupferstecher, Lithographen, Formschneider, Zeichner, Medailleure, Elfenbeinarbeiter, etc. 1904-1906. 25 deelen van te zamen 15000 blz. gr. 8vo. (Gld. 125.—) Gld. 60.— Sfederlandsche Houtsneden 1500-1550. Reproducties van oude Noord- en Zuid-Nederlandsche houtsneden op losse bladen met en zonder tekst in de oorspronkelijke grootte. Uitgegeven door Wouter Nijhoff. 334 Bladen, met beschrijving. In 2 portefeuilles: Gld. 500.— HM n I WALLER BIOGRAPHISCH WOORDENBOEK VAN NOORD NEDERLANDSCHE GRAVEURS ’S-GRAVENHAGE MARTINUS NIJHOFF F. G. WALLER BIOGRAPHISCH WOORDENBOEK VAN NOORD NEDERLANDSCHE GRAVEURS UITGEGEVEN DOOR BEHEERDERS VAN HET WALLERFONDS EN BEWERKT DOOR Dr. W. R. JUYNBOLL MET 61 PORTRETTEN IN LICHTDRUK 'S-GRAVENHAGE MARTINUS NIJHOFF 1938 BIOGRAPHISCH WOORDENBOEK VAN NOORD NEDERLANDSCHE GRAVEURS F. G. WALLER BIOGRAPHISCH WOORDENBOEK VAN NOORD NEDERLANDSCHE GRAVEURS UITGEGEVEN DOOR BEHEERDERS VAN HET WALLERFONDS EN BEWERKT DOOR Dr. W. R. JUYNBOLL MET 61 PORTRETTEN IN LICHTDRUK ’S-GRAVENHAGE MARTINUS NIJHOFF 1938 PRINTED IN THE NETHERLANDS INHOUD VOORREDE vii LEVENSBERICHT VAN F. G. WALLER ( vm INLEIDING ix LIJST VAN PORTRETTEN, TOELICHTING DAAROP EN LIJST VAN GENEALOGISCHE TABELLEN xn AANWIJZING VOOR DEN GEBRUIKER xvi AFKORTINGEN-ABBREVIATIONS (hollandsch-fran^ais-english- deutsch-italiano-espanol) xvi PLAATSNIJDERS EN ETSERS, VAN WIE WERK BEKEND IS. ... 1 AANHANGSEL A (PLAATSNIJDERS EN ETSERS WAARVAN GEEN PRENTEN BEKEND ZIJN) 377 AANHANGSEL B (UITGEVERS VAN PRENTEN EN KAARTEN) . . 422 LITERATUUR . . . . . 498 CHRONOLOGISCHE LIJST VAN DE AANGEHAALDE LITERATUUR 545 ADDENDA Tijdens het afdrukken zijn nog verschenen: K. T. Parker, Catalogue of the collections of drawings in the Ashmolean Museum [at Oxford]. Volume I. Oxford, 1938; 8°. (Afgekort als: Parker-Oxford). Thieme-Becker, Allgemeines Künstlerlexikon, Band XXXII (Stephens-Theodotos). p. 7. ANTHONISZ, C., bij literatuur voegen: Parker-Oxford. p. 19. BEGA, C., „ p. 31. BLOEMAERT, Abr., „ p. 36. BOL, H., „ „ „ „ p. 42. BOTH, A., p. 48. BRINKS, Kuno. Plaatsn. Ets. Geb. Bussum 24 Maart 1908; werkz. Amsterdam. Reizen naar Italië, Tunis, Spanje en Marokko (tusschen 1933 en 1937). Leerl. Rijksinstituut tot opleiding van Teekenleeraren, Rijksacademie te Amsterdam (avondklasse; twee jaren). p. 51. BRUEGHEL, P., bij literatuur voegen: Parker-Oxford. p. 60. CATS, J., p. 68. CORNELISZ, J., p. 74. DALEN, D. I. v., p. 79. DIEPENBEECK, A.v., „ p. 95. ESSEN, J. C. v., f 24 Mei 1936. p. 109. GHEYN, J. de, bij literatuur voegen: Parker-Oxford. p. 113. GOLTZIUS, H., „ p. 115. GORTER, A. M., f 16 September 1933. p. 116. GOUDT, H., bij literatuur voegen: Parker-Oxford. p. 117. GOYEN, J. v., „ „ „ p. 118. GRAAT, B., p. 126. HAAXMAN, Pieter. Steenteek. Plaatsn. (ets?). Sch. Geb. ’s-Gravenhage 24 Mei 1854; ov. 2 Febr. 1937; werkz. Haarlem. Leerl. v. Acad. v. Beeld. Kunsten en van H. F. C. ten Kate. p. 132. HASSELT, B„ t Juni 1932. p. 134. HEER, G. de, bij literatuur voegen: Parker-Oxford. p. 153. HOUTEN, G. v., p. 185. KRABBÉ, H. M., f Dec. 1931. p. 191. LAM, D. de VRIES—, f 5 Juli 1937. p. 201. LEYDEN, L. v., bij literatuur voegen: Parker-Oxford. p. 203. LIEVENS, J., p. 210. LUYKEN, J„ p. 215. MAROT, D., en voorts: M. D. Ozinga, Daniël Marot, de schepper van den Hollandschen Lodewijk XlV-stijl. Amsterdam, 1938; 8°. p. 231. MOUCHERON, I. de, bij literatuur voegen: Parker-Oxford. p. 244. OLDEWELT, F. G. W„ f 22 April 1935. p. 246. OSTADE, A. v., bij literatuur voegen: Parker-Oxford. p. 248. OVENS, J„ p. 261. POTTER, P., p. 261. PRIKKER, J. Th., t Maart 1932. p. 263. PYNAS, J., bij literatuur voegen: Parker-Oxford. p. 268. REMBRANDT, „ „ „ „ 1 p. 281. SAFTLEVEN, C. en H.„ p. 283. SAVERY, J. (I), p. 312. STEEN, J., p. 315. STOOP, D„ „ „ „ Thietne XXXII 113-115. p. 316. STRACKÉ, L., f Baarn 21 Jan. 1934; Thieme XXXII 145. Waller, Graveurs z.o.z. ADDENDA p. 316. STRATEN, H. v., bij literatuur voegen: Thieme XXXII 160 p. 317. STUERHELT, F., „ „ 240 p. 318. SUSTRIS, F., f München 1599. bij literatuur voegen: Thieme XXXII 306-314. p. 318. SUYDERHOEF, J., „ 328 p. 318. SWANEVELT, H. v„ „ ’ " ” " 339I341 p. 319. SWART, J„ „ „ " " " 341-343 en Parker - Oxford. p. 319. SWEERTS, M„ f te Goa (Indië) 1664; bij literatuur voegen: Thieme XXXII 348—350. p. 320. SWELINCK, J. G., bij literatuur voegen: Thieme XXXII 350. p. 320. SWERTNER, J., *Haarlem 12 Sept. 1746, ov. Bristol 9 Mrt. 1913. Bij literatuur voegen: Thieme XXXII 351. p. 320. SWIDDE, W.| f Stockholm Juni 1697. Bij literatuur voegen: Thieme XXXII 352. p. 320. SWYSER, J., Ook etser. Bij literatuur voegen: Thieme XXXII 357. p. 322. TANJÉ, P„ bij literatuur voegen: Thieme XXXII 430-431. p. 322. TAVËNRAAT, J., Ook: Steent. Bij literatuur voegen: Thieme XXXII 483-484. p. 323. TERSTEEG, J. Bij literatuur voegen: Thieme XXXII 542. p. 323. TERWESTEN, A., ‘Ouwerkerk 5 Mei 1649. bij literatuur voegen: Thieme XXXII 543-544. p. 324. TETAR VAN ELVEN, P. H. T., bij literatuur voegen: Thieme XXXII 563 (afwijkend) . p. 324. TEYLER, !., bij literatuur voegen: Thieme XXXII 573-574. p. 324. TEYLINGEN, L. v„ „ , 574 p. 324. THAYSSES, S., „ „ " " " 535! p. 324. THEODORE, A., „ „ „ ” ” 597. p. 330. ULFT, J. v. d., „ „ „ Parker-Oxford. p. 335. VELDE, A. v. d„ p. 359. WENCKEBACH, L. W. R., f 25 Juni 1937. p. 366. WIT, J. de, bij literatuur voegen: Parker-Oxford. p. 366. vWITH, P. de, „ „ ERRATA Op verschillende plaatsen in het werk staat in plaats van Paignon-Dijonval: PaignonDyonval. p. 306. SMITS, Jacob, Naam bij ongeluk niet vet gedrukt. p. 324. Artikel TEVEL ten onrechte achter „TEYLER” in plaats van daarvoor. Het plaatsen van de platen tusschen den tekst geschiedde op uitdrukkelijk verlangen van de Commissie van het Wallerfonds, waarbij de wenschen van wijlen den schrijver geëerbiedigd werden. VOORREDE Op 23 November 1934 overleed te Amsterdam Franfois Gerard Waller. Hij heeft zijn geheele vermogen vermaakt aan den Staat der Nederlanden, onder de bepaling, dat dit vermogen een bijzonder Fonds zoude blijven vormen, uit welks inkomsten jaarlijks aan ’s Rijks Prentenkabinet te Amsterdam gelden voor aankoop zouden worden uitgekeerd. De regeering aanvaardde deze erfstelling op ij Januari 1935. Toen ondergeteekenden, gehoor gevend aan den wensch van den erflater, zich in 1934 belastten met het beheer over het door hem bij testament in het leven geroepen F. G. Waller-Fonds, zagen zij zich tevens opgedragen de uitgaven van Waller’s levenswerk, het Biografisch Lexicon van NoordNederlandsche graveurs. Nadat de samensteller gedurende vele jaren met groote toewijding en nauwlettendheid aan dit omvangrijke werk had voortgebouwd, veroorzaakte zijn afnemende gezondheid, dat vanaf omstreeks 1921—22 de aandacht minder scherp werd en tenslotte de arbeid stil stond. Daardoor beantwoordde het handschrift, dat zoovele volstrekt onbekende gegevens bevatte, niet meer geheel aan de thans verworven kennis van dit onderwerp. Wij meenden het lexicon zooveel mogelijk in den staat te moeten brengen, dien Waller bij aanhoudende gezondheid zelf zoude hebben verwezenlijkt en achtten ons daarom gelukkig, Dr. W. R. Juynboll bereid te vinden het handschrift geheel door te werken en aan te vullen waar dit mogelijk is, vooral ook: met eerst in later jaren bekend geworden gegevens van allerlei aard. Wij meenen, dat deze jonge geleerde in zijn groote nauwkeurigheid en volharding vereischende taak uitnemend is geslaagd en danken hem ervoor ons te hebben in staat gesteld Waller’s opdracht naar geweten uit te voeren. J. C. J. BIERENS DE HAAN. J. A. ROYER. A. STARING. P. G. VAN TIENHOVEN. Amsterdam, 1938. LEVENSBERICHT VAN DEN SCHRIJVER Franfois Gerard Waller werd geboren te Amsterdam op 4 Juni 1867 als zoon van Meindert Johannes Waller en van Maria Elisabeth Adolphine Schill. In 1888 werd hij ingeschreven te Leiden als student in de rechten. Deze studie boeide hem niet en zoo begaf hij zich in het begin van 1896 naar Parijs, om zich daar aan de Ecole des Chartes te gaan voorbereiden voor een ander vak, dat hem sterk aantrok, nl. de kunstgeschiedenis. Reeds het daarop volgend jaar werd hij tot onderdirecteur van het Mauritshuis benoemd en werd hem het tijdelijk beheer van ’s Rijks Prentenkabinet te Leiden opgedragen. Eerstgenoemde betrekking bekleedde hij tot 1900; het Leidsche Prentenkabinet beheerde hij tot 1906. Na nog tot 1917 werkzaam te zijn geweest in het geldwezen te Amsterdam, als lid der firma Testas en Waller, commissionnairs in effecten, wijdde hij zich voortaan, in de ouderlijke woning in de Vondelstraat, geheel aan zijn veelzijdige verzamelingen op oudheidkundig- en kunstgebied (verzamelingen, die achtereenvolgens bijna alle door schenking of legaat aan publieke instellingen zijn overgegaan) en aan kunsthistorisch onderzoek, waarvan zijn arbeid voor een register van Noord-Nederlandsche graveurs het voornaamste was. Bij Waller’s overlijden op 23 November 1934 in het Amsterdamsche huis, waar hij het grootste deel van zijn leven had doorgebracht in geleidelijk toenemende teruggetrokkenheid, bevond het handschrift van dit Biographisch Woordenboek van Noord-Nederlandsche graveurs zich in den boedel, bijna voor den druk gereed. De zorg voor de uitgave droeg hij op aan de Beheerders van het bij zijn testament in het leven geroepen F. G. Waller Fonds, welks hoofddoel was om jaarlijks aan ’s Rijksprentenkabinet te Amsterdam gelden voor aankoop uit te keeren. Waller’s geheele vermogen werd ingebracht in dit Fonds, eigendom van den Staat, maar onder bijzonder beheer. Ten behoeve van dit Fonds is ook zijn belangrijkste verzameling van Nederlandsche Volksboeken, na volgens zijn wensch door Mejuffrouw E. Dronckers in een in 1937 verschenen catalogus te zijn beschreven, verkocht aan de Kon. Bibliotheek te ’s-Gravenhage. Op deze wijze is aan de kennis der Nederlandsche prentkunst, waaraan Waller het grootste deel van zijn arbeid had gegeven, ook zijn geheele vermogen dienstbaar gemaakt. A. S. TER INLEIDING Het lexicon van Noord-Nederlandsche graveurs was nagenoeg persklaar, toen het handschrift ter aanvulling tot op den huidigen dag ons door de heeren Beheerders van het F. G. Waller-Fonds werd toe vertrouwd. Bij deze noodzakelijk geworden aanvulling stelden wij ons in opdracht van bovengenoemde Commissie op het standpunt, het werk van den schrijver zooveel mogelijk onaangetast te laten. Hiervoor bestond waarlijk alle reden, omdat al dadelijk bleek met welk een schier pijnlijke zorg dit lexicon bewerkt was. Teneinde de bruikbaarheid van het werk te verhoogen, werd echter tegen de bedoeling van den schrijver besloten de in het handschrift vermelde literatuuropgaven in hun geheel af te drukken, met dien verstande, dat het geen in het Kunstlerlexikon van Thieme-Becker reeds aangehaald is, niet nogmaals vermeld werd: het is duidelijk, dat naast het lexicon van den heef Waller dat van Thieme-Becker niet ontbeerd kan worden. Trouwens de stof der beide lexica komt niet geheel overeen: in het graveurslexicon komen de prenten zelf niet ter sprake, dit in tegenstelling met het werk van Thieme-Becker. Het wil ons voorkomen, dat de beteekenis van het graveurslexicon uitsluitend ligt op biografisch terrein. Het behoeft geen betoog, van welk een beteekenis juist biografische gegevens kunnen zijn bij de bestudeering der prenten zelf. De geregelde gebruiker zal spoedig bemerken, hoeveel nieuwe gegevens hier zoowel omtrent oude als moderne graveurs te vinden zijn. Deze gegevens berusten op uitgebreid onderzoek, dat de heer Waller destijds heeft verricht en laten verrichten in de archieven speciaal met het oog op de samenstelling van dit lexicon. In den regel worden nieuwe archiefvondsten aldus aangegeven, dat in de desbetreffende artikelen verwezen wordt naar de archieven zelf met opgave van nummer van de registers. Als één voorbeeld voor velen noemen wij het artikel Jan van de Cappelle, wiens doopdatum men hier voor het eerst vindt opgeteekend. Bijna geheel nieuw is het materiaal, dat hier over moderne, waarbij talrijke nog in leven zijnde graveurs geboden wordt. Het bijwerken van deze afdeeling stuitte begrijpelijkerwijze op vrijwel onoverkomelijke moeilijkheden. De voornaamste openbare verzamelingen van moderne Hollandsche prentkunst werden door ons geraadpleegd teneinde de namen en de gebezigde technieken te registreeren. Hiermede waren evenwel nog geen biografische gegevens verzameld! In vele gevallen was ons de woonplaats der thans in leven zijnde graveurs onbekend en weldra bleek, dat aan volledigheid, ja zelfs aan betrekkelijke volledigheid niet te denken viel. Hetgeen dan ook in dit opzicht geboden wordt, gelieve men niet anders dan als een proeve te beschouwen. Bij de aanvulling was onze aandacht bijzonder bepaald op het uitwerken van de literatuuropgaven. In vele gevallen had de schrijver op dit gebied geen aanwijzingen nagelaten. De door hem geraadpleegde literatuur werd, voor zoover zij positieve gegevens bevatte, verwerkt en daarna terzijde gelegd. Om ons onver- INLEIDING klaarbare redenen zijn er talrijke lacunes naast de vele „pro memorie” literatuuropgaven op de fiches, terwijl wij toch kunnen veronderstellen, dat ook in eerstgenoemd geval gebruik gemaakt is van gedrukte gegevens. De opgaven moeten er geweest zijn, zij ontbraken echter op vele plaatsen in het handschrift. De schrijver had in het algemeen literatuuropgaven tot een minimum beperkt, een standpunt, dat wij met het oog op de bruikbaarheid meenden niet te kunnen handhaven. Voor zoover zulks binnen ons bereik viel, hebben wij getracht de bovengenoemde leemten aan te vullen, teneinde de eenheid van opzet zooveel mogelijk te behouden. Tot ons leedwezen was het ons niet mogelijk de literatuuropgaven in chronologische volgorde te plaatsen, zooals de oorspronkelijke opzet was. Dit bleek onuitvoerbaar, omdat ons om technische redenen telkens slechts een deel van het manuscript ter beschikking stond. De ervaring leert, dat het bestudeeren van prenten en teekeningen in de praktijk niet te scheiden valt. Het zal veelvuldig voorkomen, dat men snel eenige teekeningen of wel afbeeldingen ervan noodig heeft ter vergelijking met prenten. Om aan dezen practischen eisch tegemoet te komen, werden de voornaamste reproductie-uitgaven van oude teekeningen geëxcerpeerd en bij de diverse artikelen ondergebracht, iets waar wij te eerder toe overgingen, omdat Thieme-Becker in dat opzicht veelal te kort bleek te schieten. Ten opzichte van de literatuuropgaven bleek overigens toch eenige beperking geboden. Gaarne hadden wij ook belangrijke veilingscatalogi — noemen wij slechts die van de firma’s Boerner te Leipzig en Gilhofer und Ranschburg te Luzern — alsook museumverslagen met opgaven van aanwinsten als die van het Rijksprentenkabinet te Amsterdam opgenomen; maar waar ligt tenslotte de grens? Talrijke catalogi van oude verzamelingen — als eenig voorbeeld noemen wij die van Winkler te Leipzig — bevatten beschrijvingen en allerlei wetenswaardigheden omtrent oude prenten. Teneinde het zuiver biografisch karakter van het lexicon te behouden, hebben wij gemeend op enkele uitzonderingen na dergelijke details over de prenten zelf niet op te nemen. Er werden daarentegen wèl talrijke tijdschriftartikelen aangehaald, ook diegene, waar alleen over den kunstenaar als schilder gesproken wordt. Dergelijke opstellen plegen immers dikwijls eenige biografische bijzonderheden te bevatten, die geheel op het terrein van het lexicon liggen. De omvangrijke literatuurlijst achter in het lexicon eischte nog een sterke uitbreiding. Bij deze taak bewezen de catalogus van de boekerij van het Rijksmuseum en vooral het voortreffelijke repertorium van den heer van Hall goede diensten; doch ook daarna bleken nog vele aanvullingen noodzakelijk. Natuurlijk houdt het opnemen van bepaalde artikelen niet in, dat de schrijver met den inhoud ervan accoord gaat. Ingeval van aanhalingen uit Thieme-Becker werden eenige malen kritische kantteekeningen opgenomen. Ook het veelvuldig citeeren van den catalogus De Grez te Brussel beteekent niet, dat wij de vele onjuistheden in dit werk niet zouden hebben herkend! In het algemeen is naar volledigheid gestreefd, waarbij geen onderscheid gemaakt wordt tusschen kunstenaars van beroep en dilettanten. Voor zoover bekend zijn opgenomen: alle Noord-Nederlandsche graveurs, hetzij dat zij binnenslands INLEIDING of in het buitenland gewerkt hebben, voorts alle graveurs van welken landaard ook, die gedurende eenigen tijd in de Noordelijke Nederlanden gewerkt hebben. Men kan het betreuren, dat niet ook de in de Zuidelijke Nederlanden werkzame prentkunstenaars opgenomen zijn, die toch in vele opzichten een onverbrekelijke eenheid vormen met hun Noordelijke kunstbroeders. Het bleek ondoenlijk, zulk een ingrijpende verandering in den opzet aan te brengen en wij kunnen dan ook niet anders dan verwijzen naar de desbetreffende artikelen in Thieme-Becker en von Wurzbach. Men zal in het lexicon voorts de talrijke monogrammisten en de meesters met verlegenheidsnamen missen. De schrijver heeft vermoedelijk gemeend, dat deze voorloopig anonyme meesters niet in het lexicon thuishooren. Wat de monogrammisten aangaat, is men dus nog op de oude werken van Brulliot en Nagier aangewezen, terwijl ook de bekende handboeken van Paul Kristeller en Arthur Hind en de uitvoerige gfaveurslijst in Hans Singer’s Handbuch für Kupferstichsammler, Leipzig 1922, goede diensten kunnen bewijzen, waar het de talrijke meesters met noodnamen betreft. Het aanhangsel, dat een lijst van graveurs bevat, wier namen in de archiefstukken voorkomen, maar van wie op het oogenblik geen prenten bekend zijn, alsmede de reeks uitgevers van prenten, hebben wij na rijp beraad bijkans ongewijzigd in zijn geheel afgedrukt. Het was de wensch van den overledene, eenige portretten van bekende prentkunstenaars aan het werk toe te voegen. Wij werden bij onze uit den aard der zaak subjectieve keuze terzijde gestaan door de heeren Dr. J. C. J. Bierens de Haan en M. D. Henkel, beide te Amsterdam. Ongelukkigerwijze bestaan er van eenige onzer grootste grafische kunstenaars geen authentieke portretten. Het ontbreken van de beeltenissen dezer graveurs berust dus niet op een gebrek aan waardeering, maar is te wijten aan het noodlot, dat ons deze portretten onthouden heeft. Tenslotte is hier een woord van dank op zijn plaats aan al degenen, die den redacteur bij zijn taak gesteund hebben. Dit geldt in de eerste plaats de directies van de Prentenkabinetten te Amsterdam, Den Haag, Leiden en Rotterdam, die dikwij ls met het meeste geduld de donkerste hoeken van de door hen beheerde instellingen hebben moeten doorzoeken teneinde obscure prenten te voorschijn te halen. Wij willen niet eindigen alvorens onzen welgemeenden dank uit te spreken aan de heeren Beheerders van het F. G. Waller-Fonds voor het in ons gestelde vertrouwen. Onze dankbaarheid geldt in de eerste plaats den voorzitter Dr. J. C. J. Bierens de Haan, zonder wiens uitmuntende voorlichting, krachtdadigen steun en zonder wiens groote opgewektheid, die voor ons de aanmoediging inhield, deze niet altijd even aantrekkelijke taak tot een goed einde te brengen, het werk nog niet verschenen zou zijn. Wij besluiten met een woord van eerbiedige hulde aan de nagedachtenis van den schrijver en hopen slechts, dat onze aanvullingen niet de kostbare kern van het jverk hebben aangetast, noch het karakter gewijzigd hebben van het lexicon, waaraan de schrijver zijn beste krachten gegeven heeft. Wv R. J. LIJST VAN PORTRETTEN Frontispice Portret van F. G. Waller. I A. ALLEBE. Schilderij door G. Rueter in Museum Boymans te Rotterdam . 2 II M. A. J. BAUER. Teekening in goudstift door Alphonse Legros, in bezit van Mevrouw J. Bauer-Stumpff te Amsterdam .... 10 III C. BEGA. Teekening door L. van der Cooghen in het British Museum te Londen 10 IV A. BLOEMAERT. Gravure door J. Matham naar schilderij van P. Moreelse (de Jonge N°. 35 en M. 4691) 12 V M. LE BLON. Gravure door Th. Matham naar A. van Dyck (v. S. 521*) 12 VI F. BOL. Ets door Rembrandt (B 268 en H 151) 14 VII H. BOL. Gravure door H. Goltzius (H177enM.531) 14 VIII J. BOTH. Gravure van C. Waumans naar J. Lievens (M. 623) . 50 IX D. DE BRAY. Geëtst zelfportret (v. S. 757) 50 X G. VAN BREEN. Houtsnede door H. Goltzius (H 375) 52 XI B. BREENBERGH. Ets door B. P. Gibbon naar geëtst zelfportret in British Museum 52 XII J. VAN BRONCHORST. Gravure door P. Bailliu naar zelfportret (M. 751) . . ; . 54 XIII P.BRUEGHEL. Gravure door Ph. Galle (v. S. 794) 54 XIV D. V. COORNHERT. Gravure door H. Goltzius (H 180) M. 1115 56 XV JACOB CORNELISZ VAN OOSTSANEN. Geschilderd zelfportret in het Rijksmuseum te Amsterdam . 56 XVI C. CORT. Gravure door G. van Veen naar L. van den Toeput (Pozzoserrato) (M 1145) • 70 XVII C. VAN DALEN DE JONGE. Ets door J. P. de Frey (v. S. 1344) 72 XVIII W. DROST. Geëtst zelfportret in de Albertina 72 XIX C. DUJARDIN. Steenteekening door C. C. A. Last (v. S. 1533) naar geschilderd zelfportret (?) in het Rijksmuseum te Amsterdam . . 88 XX S. FOKKE. Gravure door J. Houbraken naar H. Pothoven (M 1689) 98 XXI PH. GALLE. Gravure door H. Goltzius (H 190) M. 1785 .... 106 LIJST VAN PORTRETTEN XXII J. DE GHEYN. Gravure door H. Hondius (M 1856) 106 XXIII J. GOLE. Zwartekunstprent door hem zelf naar D. van der Plaes (v. S. 2021) 122 XXIV H. GOLTZIUS. Gravure door J. Matham (Goltzius B. 172 en v. S. 2027). 122 XXV M. VAN HEEMSKERCK. Gravure door Ph. Galle naar M. van Heemskerck (v. S. 2329) 125 XXVI W. HONDIUS. Gravure door hemzelf naar A. van Dyck (v. S. 2537) 126 XXVII R. DE HOOGHE. Gravure door J. Houbraken naar H. Bos (M 2540) 156 XXVIII J. HOUBRAKEN. Gravure door hemzelf naar J. M. Quinkhard M 2594) 156 XXIX J. ISRAELS. Steeftteekening door J. P. Veth 158 XXX G. DE JODE. Gravure door een leerling naar H. Goltzius (M 2773) 160 XXXI P. VAN LAER. Ets door A. Geddes naar geschilderd zelfportret in de Galleria Pitti te Florence 188 XXXII G. DE LAIRESSE. Zwartekunstprent door P. Schenk naar zelfportret (M 3070) 188 XXXIII L. VAN LEYDEN. Gravure door A. Stock naar geschilderd zelfportret in het Herzog Anton Ulrich-Museum te Brunswijk (M 3320) . . . V 190 XXXIV J. LIEVENS. Gravure door L. Vorsterman den oude naar A. van Dyck (v. S. 3296) ’. 206 XXXV J. LUTMA DE JONGE. Penteekening op perkament door P. Rodermondt in het Rijks Prentenkabinet te Amsterdam . . . 206 XXXVI J. LUYKEN. Gravure door P. Sluyter naar A. Houbraken (M 3326) 208 XXXVII J. GOSSAERT VAN MABUSE. Gravure door J. Wierix (v. S. 2065) 210 XXXVIII D, MAROT. Gravure door J. Gole naar J. Parmentier (v. S. 3504) 234 XXXIX J. MATHAM. Gravure door J. van de Velde naar P. Soutman (v. S. 3519) 234 XL A. VAN OSTADE. Ets door J. J. B. Coclers (v. S. 4079) .... 242 XLI B. PICART. Zwartekunstprent door N. Verkolje naar J. M. Nat- tier (v.S.4188) . . . 248 XLII C. PLOOS VAN AMSTEL. Gravure door N. van der Meer naar Jos. Marinkelle (v. S. 4264) 248 TOELICHTING TOT DE AFBEELDINGEN XLIII P. POTTER. Schilderij door B. van der Helst in het Mauritshuis te s’Gravenhage 260 XLIV J. PUNT. Zwartekunstprent door J. Mac Ardell naar G. van der Mijn (M 4311) 260 XLV REMBRANDT HARMENSZ VAN RIJN. Geëtst zelfportret (B 22) 264 XLVI C. A RENESSE. Ets door hemzelf (v. S. 4490) . 278 XLVII H. SAFTLEVEN. Ets door hemzelf naar D. Saftleven (v. S. 4751) J 280 XLVIII P. SCHENK. Zwartekunstprent door hemzelf naar I. P. Feuer- ling (v. S. 4881 *) 280 XLIX A. SCHOUMAN. Zwartekunstprent door hemzelf 318 L P. SERWOUTERS. Gravure door hemzelf in het familieboek, Serwouters in het Rijks Prentenkabinet te Amsterdam. Het onderschrift luidt: „Dit was eene trouwpenning van fijn goudt // daer op ick den bruy- degoms conterfeytsel gesneden heb” 318 LI P. TANJÊ (op den ezel). Gravure door hemzelf naar J. M. Quink- hard, welke laatste als schilder is afgebeeld (M. 4344) 322 Lil A. B. B. TAUREL. Gravure van C. E. B. Taurel naar teekening van J. A. D. Ingres (v. S. 5483) 328 LIII W. VAILLANT. Zwartekunstprent door hem zelf (W 3 en M. 5542) 330 LIV J. VERKOLJE. Zwartekunstprent door N. Verkolje (W 91 en v.S. 5763) 330 LV N. VERKOLJE. Zwartekunstprent door J. Verkolje (v. S. 5766) 332 LVI J. VERMEYEN. Gravure door H. Wierix (v. S. 5774) 332 LVII R. VINKELES. Zwartekunstprent door C. H. Hodges (v. S. 5854)...... 348 LVIII C. VISSCHER. Gravure door hem zelf (W 55 en M. 5698) . . . . 348 LIX J. DE VISSCHER. Prentteekening door C. van Noorde (M. 5703) 350 LX L. VORSTERMAN DE OUDE. Gravure door Lucas Vorsterman den jonge naar A. van Dyck (v. S. 5949) 350 TOELICHTING TOT DE AFBEELDINGEN De voorbeelden, waarnaar de reproducties gemaakt zijn, bevinden zich in de navolgende verzamelingen: Amsterdam, Rijks Museum: 15. — Rijks Prentenkabinet: 6,9, 10,33,35, 45, 50, 53,55, 57. — Mevrouw J. Bauer-Stumpff: 2. LIJST VAN GENEALOGISCHE TABELLEN — Dr. J. C. J. Bierens de Haan: 4, 5, 7, 8, 11-14, 16, 17, 19-32, 34, 36, 37, 39-42, .44, 46-49, 51,54, 56, 58-60. ’s Gravenhage, Mauritshuis: 43. Leiden, Bibliothèque wallonne: 38. Londen, British Museum: 3. Rotterdam, Museum Boymans: 1. De voorbeelden c.q. de foto’s voor 18 werd welwillend afgestaan door Dr. J. Q. van Regteren Altena te Amsterdam, dat voor 52 door Mr. A. Staring te Vorden. In de lijst van afbeeldingen werden de volgende afkortingen gebezigd (men vergelijke tevens de lijst van afkortingen p. XVI e.v.): B = Bartsch, Le peintre-graveur, Vienne 1802-1821. H (achter Goltzius) = O. Hirschmann, Verzeichnis des graphischen Werks von Hendrick Goltzius. Leipzig 1921. H (achter Rembrandt) = A. M. Hind, A catalogue of Rembrandt’s etchings. London 1923. de Jonge == C. H. de Jonge, Paulus Moreelse. Assen 1938. M = F. Muller, Beschrijvende catalogus van 7000 portretten van Nederlanders. Amsterdam 1853. v. S. = J. F. van Someren, Beschrijvende catalogus van de gegraveerde portretten van Nederlanders. I—III Amsterdam 1888-1891. W (achter Vaillant) = J. E. Wessely, Wallerant Vaillant, Verzeichnis seiner Kupferstiche und Schabkunstblatter, Wien 1881. W (achter Verkolje) = J. E. Wessely in Naumann’s Archiv für die Zeichnenden Künste, XIV Leipzig (1868). W (achter Visscher) = J. Wussin, Comelis Visscher, Verzeichnis seiner Kupferstiche, Leipzig 1865. LIJST VAN GENEALOGISCHE TABELLEN Overzicht Cloppenburgh tegenover pag. 436 „ Danckerts „ „ 74 „ Hondius „ 146 „ Janssonius van Waesberge „ „ 490 „ Lootsman „ „ 464 „ Punt „ „ 262 „ Schenk „ „ 286 „ vanderVinne „ „ 344 „ van Waesberge „ „ 490 AANWIJZING VOOR Het door den schrijver gevolgde systeem is zoo eenvoudig mogelijk gekozen, zoodat het ook voor buitenlanders, die onze taal niet machtig zijn, mogelijk is de hoofdzaken zonder veel moeite te vatten. Met het oog op de buitenlandsche gebruikers is een lijstje met afkortingen verschenen in het Fransch, Duitsch, Engelsch, Italiaansch en Spaansch. De eigennamen zijn alfabetisch gerangschikt. Bij gehuwde kunstenaressen zoeke men altijd op den meisjesnaam; voor het gemak wordt evenwel steeds verwezen van den trouwnaam naar den eigen naam. In geval van dubbele familienamen zooals b.v. van Regteren Altena is het artikel meestal op den tweeden naam geplaatst. Ook hier staan verwijzingen, die het opzoeken vergemakkelijken en het vergeefs zoeken onmogelijk maken. De indeeling van elk artikel afzonderlijk is uniform en is als volgt: 1. Doopnaam, voornaam, verschillende spelling en vermelding van bij- of roepnamen. 2. Technieken, door den kunstenaar gebezigd, eventueel gevolgd door vermelding van het burgerlijk beroep. 3. Geboorte- en sterfdatum. 4. Namen van de plaatsen, alwaar de kunstenaar achtereenvolgens gewerkt heeft. 5. Bijzonderheden omtrent de opleiding. 6. Literatuuropgaven als aanvulling op die van het Lexikon van Thieme-Becker. I AFKORTINGEN- HOLLANDSCH FRANQAIS ENGLISH Aquarell(ist) Aquarelliste Water-colour painter ; Aquatint(graveur) aquatintiste. Graveur a 1’a- Engraver in aquatint quatinte Beeldh(ouwer) Sculpteur Sculptor Boekb(inder) Relieur Bookbinder Boekdr(ukker) Imprimeur Bookprinter Boekverk(ooper) Libraire Bookseller Bouwm(eester) Architecte Architect Bunjngrav(ure) Gravure au burin (ou en taille Line engraving douce Drogenaaldgr(aveur) Graveur a la pointe sèche Dry point engraver Drukk(er) Imprimeur Printer Ets Eau-forte Etching Ets(er) Aquafortiste Etcher Ets (er) -Plaatsn (ij der) Graveur k 1’eau-forte et au Etcher and line-engraver burin Goudsm(id) Orfèvre Goldsmith Gravure Gravure au burin Engraving Hamerw(erker) Graveur au maillet Punch-engraver Houtgr(aveur) Graveur sur bois sculpteur en - Wood-engraver Houtsn(ijder) Tailleur de bois Woodcutter Kaartafz(etter) Enlumineur de cartes Illuminator Kaartdr(ukker) Imprimeur de cartes Printer of maps DEN GEBRUIKER Voorts opgave afbeeldingen. (Deze afdeeling is niet chronologisch of systematisch gerangschikt). Als aanhangsel A volgt een lijst van namen van graveurs, die in archiefstukken vermeld worden, maar van wie op het oogenblik geen prenten bekend zijn. Als aanhangsel B volgt een lijst van uitgevers van prenten, voor zoover niet zelf als graveur werkzaam. Hierbij dient opgemerkt te worden, dat het in de praktijk niet altijd mogelijk is gebleken een scherpe scheiding tusschen uitgever en plaatsnijder te maken. Er zijn gevallen mogelijk, waarin de uitgevers zelf het burijn of de etsnaald gehanteerd hebben, zonder dat dit daadwerkelijk is aan te toonen. De lijst van afkortingen van de aangehaalde literatuur is tevens een alfabetische lijst van de geraadpleegde werken. De redactie van deze in bibliographisch-technisch opzicht mogelijk niet volkomen onberispelijke lijst hebben wij gemeend niet te mogen veranderen. Teneinde een inzicht te verkrijgen in den groei van deze literatuur, is tevens een chronologische lijst, naar de verschijningsjaren der werken gerangschikt, toegevoegd. Als afsluitingsdatum van het werk is 1 November 1937 gekozen; na dit tijdstip verschenen literatuur wordt in den regel niet meer vermeld. Wie een verklaring zoekt van de vele gebezigde technische termen kan deze vinden in het werk van Hans W. Singer „Die Fachausdrücke der Graphik,” Leipzig 1933. ABBREVIATIONS DEUTSCH ITALIANO ESPANOL Aquarellmaler Acquerellista Acuarelista Arbeiter in Aquatinta Incisore in acquatinta Grabador en acuatinta Bildhauer Scultore Escultor Buchbinder Rilegatore Encuadernador Buchdrucker Stampatore di libri Impresor de libros Buchhandler Libraio Librero Baumeister Architetto Arquitecto Kupferstich in Linienmanier Incisione in rame al bulino Grabado al buril Kupferstecher mit Kalter Na- Incisore alla punta secca Grabador a la punta seca del Drucker Stampatore Impresor Radierung Acquaforte Grabado al agua fuerte Radierer Acquafortista Acuafortista Radierer und Kupferstecher Incisore all'acquaforte ed al Acuafortista y calcógrafo bulino Goldschmjed Orafo Orfebre Kupferstich Incisione in rame Buriladura Arbeiter in gepunztermanier Lavorante al punzone Grabador al punzón Xylograph Silografo Xilógrafo Formschneider Incisore in legno Grabador en madera Kartenmaler Illuminatore di carte Illuminador de mapas Kartendrucker Stampatore di carte Impresor de mapas AFKORTINGEN-ABBREVIATIONS HOLLANDSCH Kaart gr (aveur)' Kaart verk (ooper) Kalligr(aaf) Kl(eurendruk) Krijtteekeninggr(aveur) Kunstdr(ukker) Kunstnijv(eraar) Kunstverk(ooper) Kunstverz (amelaar) Lettergr (aveur) Linoleumsn (ij der) Miniatuursch(ilder) Pastelteek(enaar) Penteek (enaar) Plaatdr(ukker) Plaatsn (ij der) Plaatsn(ijder) -Ets (er) Prentteekeninggr (aveur) Prentverk (ooper) Sch(ilder) Schrijv(er) Steendr(ukker) Steenets(er) Steengr (aveur) Steenteek(enaar) Stempelsn (ij der) Stippelgr (aveur) Teek(enaar) Uitg(ever alleen van eigen werk) Uitg(ever van beroep) Waterverfsch(ilder) Zwartekunstgr (aveur) begr(aven) beïnvl(oed) door geb(oren) ged(oopt) leerl(ing) van medew(erker) van na navolg(er) van op volg (er) van ov(erleden) raadgev(ingen) van reizen tij del (ijk) vóór werkz(aam) ± omstreeks FRANQAIS Graveur de cartes Vendeur de cartes Calligraphe Imprimé en couleur Graveur en manière de crayon Imprimeur en taille-douce Artiste d’art industriel Commer^ant d’objets d’art Collectionneur Graveur en lettres Graveur en linoléum Miniaturiste Pastelliste Dessinateur k la plume Imprimeur en taille-douce Graveur au burin Graveur au burin et k 1’eauforte Graveur en manière de dessin Marcband d’estampes Peintre Auteur Imprimeur lithographe Graveur k 1’eau-forte sur pierre Graveur sur pierre Lithographe Graveur de poin§ons Graveur au pointillé Dessinateur Editeur Editeur de profession AquareUiste Graveur k la manière noire enterré influencé par né baptisé èlève de collaborateur de après imitateur de successeur de décédé conseils artistiques de voyages temporairement avant au travail vers ENGLISH | Chart-engraver Merchant of maps Calligrapher Colourprint Maker of chalk engravings Printer of line engravings Artist of industrial Art Artdealer Collector Letter- engraver Linoleum- engraver Miniature painter Drawer in pastel Pendrawer Printer bf line engravings Line-engraver Line-engraver and etcher Engraves by intaglio-printing in colours Printseller Painter Author Lithographic printer Stone etcher Stone- engraver Lithographer Medal-cutter Stipple- engraver Draughtsman Publisher Publisher of profession Water-colour painter Mezzotinter buried influenced by born christened pupil of collaborator of after imitator of successor died advice (in art matters) travels temporary before working about AFKORTINGEN-ABBREVIATIOXS DEUTSCH ?artenstecher darten verkaufer ichönschreiber •'arbendruck irbeiter in Crayonmanier Ku pferstichdr u cker Cunstgewerbler Cunsthandler Cunstsammler iuchstabenstecher -inoleumstecher liniaturmaler ’astellmaler rederzeichner Cupferstichdrucker Cupferstecher in Linienmanier f upferstecher und Radierer Cupferstecher in Handzeichnungsmanier Cupferstichhandler laler chriftsteller teindrucker tein radierer teingraveur teinzeichner [edailleur Jbeiter in Punktirmanier eichner rerleger "erleger vbn Beruf uquarellmaler chabkün stier egraben nter dem Einflusse eboren etauft chüler von litarbeiter . von ach ’achfolger von achfolger von sstorben athschlage von .eise orübergehend Dr ïatig 3gen ITALIANO Incisore di carte Venditore di carte Calligrafo Stampa in colori Incisore nel modo come disegno a matita Stampatore d’incisioni in rame Artista d’arte industriale Antiquario Collezionista Incisore di carattere Incisore in linoleum Miniatore Pastellista Disegnatore a penna Stampatore d’incisioni in rame Incisore al bulino Incisore al bulino ed all’acquaforte Iiitagliatore in chiaroscuro Mercante di stampe Pittore Autore Litografo Incisore all’acquaforte in sasso Incisore in sasso Disegnatore in litografia Tagliatore di punzoni Punteggiatore Disegnatore Editore Ëditore professionale Acquerellista Incisione in maniera nera seppellito sotto 1’influenza di nato battezzato allievo di collaboratore di dopo seguace di successore di morto consigli artistici di viaggio temporale primo a lavorante circa espaStol Grabador de mapas Vendedor de fnapas Calfgrafo Estampa en colores Grabador a guisa de dibujo al lapiz Impresor de grabados al buril Artista del arte industrial Comerciante de objetos de arte Coleccionista Grabador de caracteres Grabador en linóleo Miniaturista Pastelista Dibujador de pluma Impresor en dulce Calcógrafo Calcógrafo y acuafortista Grabador de estampas Comerciante de estampas Pintor Autor Litógrafo Entallador al agua fuerte en piedra Grabador en piedra Dibujador en litografia Grabador de medallas Grabador a puntos Dibujador Editor (de obras propias) Editor de profesión Acuarelista Grabador en negro sepultado influenciado por nacido bautizado discipulo de colaborador de después de imitador de sucesor de fallecido consejos artisticos de viajar temporario antes de que trabaja con hacia A AA, Hillebrand van der. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Leiden ± 1659/60, ov. O. Indië ± 1721; werkz. Leiden — na 1706. Broeder van Pieter van der Aa (boekverk.-uitg.), vgl. Aanh. B. Meyer 1i; Thieme 1i; Kramm; Obreen Archief V. AARTS, Johan Joseph. Plaatsn. Steenteek. Houtsn. Ets. Sch. Schrijv. Leeraar Haagsche Academie. Hoogleeraar Rijksacademie 1911 volg. Geb. ’s Gravenhage 18 Aug. 1871, ov. Amsterdam 19 Okt. 1934; werkz. ’s Gravenhage, Amsterdam 1911 volg. Leerl. Haagsche Academie. Catalogus van lithographieën en houtgravuren van J. Aarts (Binnenhuis „Die Haghe") ’s Gravenhage 1902; 8°. Elsevier XXXIV (1907) 217-230 en LXXXIX (1935) 418419; Thieme I 4; Bosch Prentkunst; Cat. Tent. Den Haag 1936; Maandbl. Beeld. Kunst XII (1933) 183. ABRAHAMS, Daniël. Lettersteengr. Steengr. Uitg. Steendr. „Eerste Gouvernements Lithographist” 1827 volg. Geb. ’s Gravenhage 22 Maart 1795, ov. ’s Gravenhage 17 Juni 1854; werkz. ’s Gravenhage 1819 volg. Leerl. Haagsche Teekenacademie (1810 -13). Medew. en opvolger van Duval de Mercourt (steenteek.) Adres: „Lithographie royale D. Abrahams, Lange Pooten K. 422.” 1823-25. Opvolgers: A. M. Abrahams. 1829—30. J. A. Abrahams. 1839—43. Muller Hist. 727; v. Stolk 611. ABBRING, Harmannus Johannes. Steenteek. Teek. Schrijv. Kapitein Genie 1815-26. Inspecteur Gener. van de Publieke Wegen. Geb. Groningen 28 Dec. 1787, ov. Am- Waller, Graveurs sterdam 14 April 1874; werkz. o.a. Cur agao 1815-25, Groningen 1829—37, Vlissingen 1872, Amsterdam 1872-74. Muller Hist. 5972; Nieuw biogr. Woordenb. X4-5. ADAM(S), Richard. Ets. Sch. Stempelsn. Geb. i 1644/45; werkz. Amsterdam 1669, ’s Gravenhage 1672, tijdelijk Middelburg 1672. Cat. van Maarseveen p. 100 n. 30—31 (A. Dam); Cat. von Fries p. 136 n. 23; De Blanc I 4; Meyer I 37 (onder Philipp Adam.); Thieme I 67 (P. Adam, ook onder Philipp Adam), 73. ADAMSE, Marinus. Steenteek. Houtsn. Teek. Aquarell. Sch. Pastelteek. Geb. Dordrecht 17 Oct. 1891; werkz. Dordrecht, Rotterdam, München 1911 — 13, Rotterdam, Dordrecht, Zwartewaal 1922-23, Dordrecht. Leiding van A. A. Plasschaert (glassch. bij Bouvy, Dordrecht) van Hans Lesker te München (1911-1913). Elsevier LVII (1919) 220—222 en LXI (1921) 286-287; Op de Hoogte XXIII (1926) 28-31; Maandbl. Beeld. Kunst XV (1938) 16-24. 1’ADMIRAL Junr., Jacob. Ets. Teek. Entomoloog. Ijkmeester Generaal der Trois-Gewigten. Geb. Amsterdam 12 en ged. 14 Febr. 1700, ov. Amsterdam 12 en begr. (Wester Kerk) 18 Sept. 1770; werkz. Londen, Parijs (Versailles) 1276, Amsterdam 1733 volg. Leerl. van zijn vader Jacob 1’Admiral Sr., J. C. Ie Blon (Londen). Doop Reg. (133), Begr. Reg. (1105), Archief Amsterdam. J. L’Admiral, Naauwkeurige waarnemingen omtrent de veranderingen van veele insekten, Amsterdam, 1774 (voorrede door M. Houttuyn); van Eynden van der Willigen II 112; Pollen Books on Art II1073. Thieme XXII190. L’ADMIRAL—ALANDT 1’ADMIRAL Sr., Jan. Zwartekunstgr. (kl.). Ets. Teek. Miniatuursch. Geb. Amsterdam 10 en ged. 14 Jan. 1699, ov. Amsterdam 2 en begr. (Karthuizer Kerkhof) 5 Juni 1773; werkz. Londen, Parijs, Leiden en Amsterdam 1736 volg. Leerl. van zijn vader Jacob 1’Admiral Sr., J. C. Ie Blon (Londen.) Doop Reg. (133), Begr. Reg. (1182), Archief Amsterdam. Choulant Anat. Abb. 106;Muller Portr. reg.; Muller Hist. 3782, 3820; van Someren reg.; von Wurzbach II 2; N. G. van Huffel, Coloritto, Amsterdam, igió; Monatshefte XI (1918) 55-57; Thieme XXII 190-191; Cat. Verloren 74; v. Stolk 3601. ADRIANI, z. HOVY. AELST, Isaeck VAN. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1629-63. Meyer 1100; Thieme I 96. AENEAE, Petrus (AENAE). Zwartekunstgr. Plaatsn. Uitg. Werkz. Franeker of Leeuwarden 169296. Muller Portr. reg.; Meyer 1101; van Someren reg.; Thieme I 99; Ottley-Notices; de Laborde. AKEN, Jan van. Ets. Teek. Sch. ? Begr. Amsterdam? 25 Maart 1661?; werkz. Amsterdam ? 1652. Leerl. van H. Saftleven den Jonge? Bartsch I 269; Weigel Suppl. 36; Heller Zusdtze 1; Weigel-Werke 2; Meyer I 158; Dutuit IV1; Thieme 1158; Scholten Teyler; De Grez; Hind III; Bock-Rosenberg; Cat. Welcker; Cat. Deiker. AKEN, Martinus Adrianus van. Ets. Teek. Sch. Aquarell. Pastelteek. Leetaar H.B.S. Geb. ’s Gravenhage 24 Jan. 1854; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van J. W. F. Kachel, Haagsche Academie, Polytechnische School Delft. Maandblad III (1926) 32. AKERSLOOT, Willem Outgersz. (Guilhelmus OUTGERS). Plaatsn. Uitg. Geb. Haarlem; werkz. Parijs 1620, Haarlem 1624-33, ’s Gravenhage 1634. Leerl. van Jan van de Velde? Medew. van P. Saenredam (1628). Zoon van Outgert Arisz. Akersloot (goudsm.); zwager van C. van Kittensteyn. Muller Portr. reg.; Muller Hist. reg.; Meyer 1161; van Someren reg.; Thieme 1160—161; v. Gelder-Velde, reg.; v. Stolk 101, 483. AKERSLOOT, geb. BERG, BETZY, z. BERG. AKKERINGA, JOHANNES Evert Hendrik. Drogenaaldgr. Sch. Geb. Banka (N.I.) 17 Jan. 1864; werkz. Rotterdam, ’s Gravenhage, Heeze, Voorburg, ook lang N.Brabant. Leerl. Rotterdamsche Academie, Haagsche Academie, onder invloed van W. H. P. J. de Zwart. A. W. Timmerman „ƒ. Akkeringa” Amsterdam 1912; Elsevier LXXXIII (1932) 219220; Maandblad Beeld. Kunst IX (1932) 89—90; Thieme 1162; Plantenga. AKKERSDIJK, Jacob. Steenteek. Sch. Teek. Leeraar. Rotterd. Academie 1852-62. Geb. Rotterdam 12Febr. 1815, ov. Rotterdam 4 Jan. 1862; werkz. Rotterdam. Thieme 1162; De Grez. AL, CHRISTIAAN HendricusJacobus. Houtsn. Linoleumsn. Sch. Aquarell. Geb. Amsterdam 17 Juli 1885; werkz. Rotterdam, ’s Gravenhage, Watergraafsmeer, Amsterdam 1918, Blaricum April 1918-Febr. 1921, Laren Febr. 1921 volg. (ook Eemnes Febr. 1923). Autodidakt. ALANDT, MAXIMILIAAN Alexander. Ets. Steenteek. (kl.) Teek. Sch. Geb. Amsterdam 8 Juni 1875, ov. Den Haag 1929. werkz. Amsterdam, Brussel, Barbizon, Gulpen, Bergen (N.H.), Parijs, ’s Gravenhage, Amsterdam 1922 volg. Leerl. Quellinusschool (B. van Hove), Rijksschool voor Kunstnijverheid A. Allebé Schilderij door G. Rueter in Museum Boymans te Rotterdam. ALANDT—ALLARD (Sturm), Rijksacademie (1896-99, avondkl., Allebé), Brusselsche Academie (Stallaert.) ALANDT, z. MARSMAN. ALBAN, Constant Jozeph. Ets. Houtsn. Sch. Geb. Rotterdam 20 Jan. 1873; werkz. Rotterdam. Leerl. Rotterdamsche Academie (avond kl.). ALBERS, H. Houtsnede. Linol.snede. Litho. Tijdgenoot. Sluyter Mod. Graphiek. ALBERTI, Joannes Echarius Carolus („Jean Eugène Charles”). Steenteek. Sch. Teek. Schrijv. Geb. Maastricht, ged. Wijk 20 Juni 1777, ov. ± 1850?; werkz. Amsterdam tot 1806, Parijs 1807-09, Rome 180910, Parijs 1819-43. Leerl. Teekenschool Felix Meritis (1805 -06), Ecole des Beaux Arts (1807, J. L. David), Academie Rome. Meyer I 218; Thieme I 196; Nieuw biogr. Wdbk. I 59. ALBERTSZ, Jan. Plaatsn. Geb. ± 1610/11; werkz. Amsterdam 1635-36. Thieme I 223. ALBRECHT, Nicolaas. Ets. Teek. Boekverk. ? Ov. ± 1771?; werkz. ’s Gravenhage ? 1735? —65? Cat. Busserus III 2005, 2591-2392; Meyer I 235; Thieme I 234; Cat. Verk. schild, teek. prent. Nic. Albrechts, Amsterdam 11 Mei I7J2; Cat. Winckler I 3543; Brulliot, App. II 183b; Muller-Portr. 73; Le Blanc; Kossmann-Boekhandel 5. ALEWIJN, Jhr. Mr. Dirk. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 7 Maart 1797, ov. Amsterdam 9 April 1837; werkz. Utrecht, Amsterdam. Leerl. van zijn vader Jhr. W. Alewijn, C. Kramm (Utrecht, 1821-23). Thieme I 262 (met fouten!); Nieuw Biogr. Wb.IV 31. ALFARO, z. REYDING. ALFF, PAULUS Nicolaas van. Steenteek. (kl.) Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 10 Maart 1878; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie, Ch. L. Ph. Zilcken. ALLARD, Abraham. Ets. Kaartets. Uitg. Teek. Kunst- en Kaartverk. Dichter. Geb. Amsterdam ± 1676, begr. Amsterdam 26 Jan. 1725; werkz. Amsterdam. Medew. en opvolger van zijn vader Carel Allard. Adres: „Op de(n) Dam bij de Beurssteeg(straat)”. 1704-14. „Op de Nieuwe Turfmarkt”. 1722-25. Muller Hist. reg.; Meyer I 330; Obreen Arch. VII 57; Thieme I 301; Cat. Brandes II 4; Cat. v. Leijden p. 165 n. 29; OttleyNotices; Kleerkoper en v. Stockum 6,1127n 32; v. Stolk reg. ALLARD, Carel. Plaatsn. Ets. Kaartets. Uitg. Plaatdr. Kunst- en Kaartverk. Ged. Amsterdam 19 Jan. 1648, begr. Amsterdam 1 Febr. 1709; werkz. Amsterdam 1673 volg. Zoon van Huyck Allard (uitg.), vader van Abraham en Hugo Allard (den Jonge). Vgl. Aanh. B. Adres: „Op den Dam in de Caardtwinckel bij de Beursstraet”. 1673-1709. Opvolger: Z. Abraham Allart. Muller Hist. 2119, reg.; Meyer I 330; Thieme I 301—302; Ottley-Notices; de Laborde 183; Ledeboer; Kleerkooper en v. Stockum 3, 262, 833,1126-1132; v. Stolk, reg. ALLARD (DE JONGE), Hugo. Ets. Uitg. Geb. Amsterdam? na 1673, begr. Amsterdam 28 Juni 1691; werkz. Amsterdam 1690-91. ALLEBÉ—ALTENA Zoon van Carel Allard. Muller Hist. 2692; Meyer I 331; Thieme I 302; v. Stolk, reg. ALLEBÉ, Augustus. Steenteek. Sch. Teek. Aquarell. Schrijv. Hoogleer. 1870 en Directeur 1880-1906 Rijksacad. Geb. Amsterdam 19 April 1838, ov. Amsterdam 10 Jan. 1927; werkz. Amsterdam (ook Antwerpen 1855)-1857, Parijs 1857-60, Amsterdam (zomers Leiden, vaak Dongen, Andemach 1867) 1860—68, Brussel 1868—70, Amsterdam 1870 volg. Leerl. van P. F. Greive, Amsterdamsche Academie (1854), raadgevingen van Ch. Rochussen (lithogr., 1856), leerl. Ecole des Beaux Arts, A. Mouilleron (lithogr., 1857.) Muller Hist. 7345; van Someren reg.; Kunstkronijk 1859-1860; Elsevier XII (1896) 481-494, Lil (1916) 402-405, LV (1918) 436-437> LXXI (1926) 153-162, 304, LXXIII (1927) 153, 433-434; Veth Portr. 5°-57‘ Schollen Teyler; Architectura XIII (T905) 47—48; De Opmerker XL (1905) 3—4; Thieme I 304; Plasschaert, Kritieken Febr. 19°9' 48—50l Jaarboekje Graf. kunst 1917, 11—191 Plasschaert Beschouwingen I Mrt. 1918, 1-3; Morks Magazijn XXXVIII (1918) 317-319; Eigen Haard 1918, 272273; De Gids 1927 I 225-226; Maandblad Beeld. Kunst V (1928) 3; C. H. de Stuers „Het lithographisch werk van August Allebé” Utrecht 1929 (dissertatie); Veth-Teek. 212 -215; Veth-Caricatuur 224. ALLEN, Frans. Plaatsn. Geb. in Holland; werkz. Amsterdam 1647, Lubeck? 1647-52?, Dantzig 1654 -85? Meyer I 487; Thieme I 312; Fontaine Verwey 16. ALMA, Petrus. Ets. Steenteek. Houtsn. Sch. Teek. Seb. Medan (Sumatra) 18 Jan. 1886; werkz. ’s Gravenhage tot 1907, Amsterdam 1907-09, Parijs Oct. 1909-10, ’sGrarenhage (ook Parijs) 1910-15, Laren 3ct. 1915-Sept. 1916, Amsterdam 1916 rolg., reis Rusland 1921 ? Leerl. Haagsche Academie (Jansen), Atelier Humbert (Parijs). De Kunst VII (1914-1915) 250-253; Else¬ vier LUI (1917) 484-485; v. d. Boom; Sluyter Mod. Graphiek; Avermaete 127,143,144. ALMA, z. TADEMA. ALMELO VEEN, Jan van. Ets. Zwartekunstgr. Teek. Geb. i 1654; werkz. Utrecht? 1676-83. Vgl. Aanh. B Overzicht Janssonius van Waesberge. Bartsch I 285; Weigel suppl. 37; Meyer I 516; Dutuit IV 5, V 5851 van Someren 94, 5923; Thieme I 328; Hind III. ALPHEN, Frits van. Ets. Steenteek. Teek. Kunstnijv. Geb. Medan (Sumatra) 30 Nov. 1894; werkz. Haarlem, Laren. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid?, van W. E. A. F. van Schoonhoven van Beurden. Bedrijfsreklame III (1917-1918) 36-38. ALPHEN, DE VIGNON VAN, Jhr. Willem Daniël. Steenteek. Teek. Ie Luit. Genie. Geb. Leiden 22 Dec. 1815, ov. Bathurst (Wihowmore, Kaapland) 19 Nov. 1871; werkz. o.a. Leiden. Van Someren 97. ALTENA, M. van. Plaatsnijder. Werkzaam omstreeks 1793. Fontaine Verwey 54. ALTENA, VAN REGTEREN, Maria Engelina. Ets. Sch. Aquarell. Seb. Amsterdam 28 Dec. 1868; werkz. Amsterdam, Apeldoorn, Amsterdam. Leerl. van G. J. H. Poggenbeek, Rijksicademie (1893-96), M. W. van der Valk. De Vrouw XXII (1927-1928) 62-64; Plasïchaert Geschied. 290; Elsevier LXXVIII 1929) 289—299; Thieme XXVIII 91. ALTENA, VAN REGTEREN, Martinus. Ets. Sch. jeb. Amsterdam 19 Sept. 1866, ov. Sfunspeet 10 Oct. 1908; werkz. Amsterlam-1885, Sloterdijk 1885, Parijs 18971899, Laren Maart 1899-Dec. 1902. ALT ING AMSTEL Bussum 1902-1906, Nunspeet 19061908. Leerl. Rijksacademie (4891-94), van W. H. P. J. de Zwart. Medew. aan Dr. J. P. Veth. Plasschaert Geschied. 78; Thieme XXVIII 91-92- ALTING, z. MEES. ALTINK, Jan. Ets. Houtsn. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Groningen 21 Oct. 1885; werkz. Groningen. Leerl. Groningsche Academie. Lid van De Ploeg. Hollandsche Revue XXXIII (1928) 713— jig; Bosch Prentkunst; Avermaete 143• ALTMANN, Gerard. Ets. Litho. Sch. Aquarell. Geb. Rotterdam 25 Mei 1877; werkz. Rotterdam, tijdelijk ook Kortenhoef, Noorden, Nieuwkoop, Gouda, De Kaag, reis Frankrijk. Leerl. van J. de Jong (schilderen), Rotterdamsche Academie (1901—04, Striening, Oldewelt.) ALTMANN, Hendrik. Sch. Steenteek? Geb. Zaandam 7 Nov. 1791, ov. Rotterdam 23 Dec. 1863; werkz. te Rotterdam. Thieme 1353-354- ALTMANN, Sijbrand. Steenteek. Sch. Hoogleer. Rijksacad. 1880-90. Geb. Den Burg (Texel) 6 Sept. 1822, ov. Amsterdam 6 Juni 1890; werkz. ’s Gravenhage 1839—41, Amsterdam. Leerl. Haagsche Academie (1839-40), van P. van Schendel. Van Someren reg.; Kunstkronyk, Nieuwe serie XV (1874) 14—13; Moquette Portr. Rotterd. reg.; Thieme 1334. AMAND, GUSTAAF Leonardus Adolf. Steenteek. (KL). Uitg. Teek. Steendr. Fotograaf. Geb. Zalt-Bommel 13 Sept. 1833, ov. Amsterdam 2 Febr. 1897; werkz. Sloten (N.H.), Amsterdam 1865 volg. Medew. van J. H. Morriën. Adres: „Lith. v. Morrien en Amand”. 1865-67. „Lith. van Amand & Co.” 1868—70. „Kon. Stoom Steendr. Amand”. 1871-94. Opvolgers: „N.V. Steendrukkerij voorheen Amand”. 1895-97. „N.V. Stoom Steendrukkerij Senefelder”. 1897-19... • „N.V. Drukkerij Senefelder”. 19.. volg. Van Someren reg. 1’AMBRE, Jacob de. Ets. Uitg. Teek. Schrijv. Ged. Amsterdam 27 Nov. 1639, begr. Amsterdam 5 Nov. 1678; werkz. Amsterdam 1653-72, Haarlem 1675-77, Amsterdam 1677-78. Oomzegger van A. Waterloo. Adres: „op de Prinsegraft”. 1678. Doop Reg. (131), Begr. Reg. (1102), Archief Amsterdam. Muller Hist. 2323, 2423, suppl. 2323; van der Wulp Pamfl. 4957; Knuttel Pamfl. 10421; Thieme XXII 238; Van Stolk 2493, 2575- AMEROM, Hendrik Jan van. Ets. Aquarell. Miniatuursch. Sch. Teekenonderwij zer. Geb. ’s Gravenhage 8 April 1777; ov. Arnhem 5 Juni 1833; werkz. ’s Gravenhage, Arnhem 1803 volg. Leerl. van L. Moritz, A. J. Besters en J. H. Prins. Broeder van P. van Amerom. V. Eynden-Van der Willigen III 212; Muller-Portr. 332; Muller-Hist. 5839; Van Gijn 2446, 3213; Thieme I 402. AMEROM, Pieter L. VAN. Steenteek. Teek. Predikant. Ged. ’s Gravenhage 5 Febr. 1786, ov. Doetichem 23 Oct. 1834; werkz. Leiden 1805-08, St. Anthonipolder 1812—18, Hoogmade en Rijpwetering 1818-19, Nootdorp 1819-26, Aalsmeer 1826-29, Doetichem 1829-34. Broeder van H. J. van Amerom. Doop Reg. Nieuwe Kerk, Gemeente Archief, ’s Gravenhage. Van Someren 1072 (A. L. van Amerom.); Saakes, Naaml. 1808, 398; Alb. Stud. Luga. Bat. 1208. AMSTEL, van, z. PLOOS. D’ANCONA—ANSINGH d ANCONA, Jacob. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. Amsterdam 18 Juli 1804, ov. Amsterdam 26 Nov. 1838; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (pleisterkl., 1822.) Tent, Amsterdam 1836, 9,10. ANDRÉ. Ets. Teek. Kap. Genie in Franschen Dienst. Werkz. ’s Gravenhage 1806. Muller Hist. 5678, 5679. ANDRÉA, Dirk. Houtgr. Geb. Haarlem 12 Maart 1873; werkz. Haarlem. ANDRÉA, Willem Frederik. Steenteek. Teek. Geb. Haarlem 20 Maart 1875; werkz. Haarlem, Amsterdam 1922, Blaricum Maart 1922. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid (avondkl., P. van Looy.) ANDREAE, Willem LODEWIJK. Ets. Steenteek. Aquarell. Sch. Geb. ’s Gravenhage 6 Nov. 1817, ov. Leiden 21 Juli 1873; werkz. ’s Gravenhage 1847, Antwerpen 1849, Leiden 1851 volg. Cat. van der Keilen 2271 (W. Landrae); Thieme I 466 (W. L. Andrea.) ANDRIESSEN, Christiaan. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 14 Jan. 1775, ov. Amsterdam 10 Nov. 1846; werkz. Amsterdam, Dusseldorp 1805, Amsterdam 1810, Stuttgart ± 1811, Kleef 1817-20, Amsterdam. Leerl. van zijn vader J. Andriessen, Amsterdamsche Teekenacademie( 1790). Nieuw Biogr. Woordenb. I 140; Thieme I 484-483; De Gres; Cat. Verk. C. Andriessen, Amsterdam 16 Nov. 1847. ANGEL, Philips. Ets. Sch. Schrijv. Kunstverk. Ged. Middelburg 14 Sept. 1616, ov. Mid¬ delburg Oct. 1683; werkz. Haarlem 1639, Leiden 1639-41, Haarlem 164143, Leiden 1644—45, Batavia 1646, Perzië 1651-56, Arabië, Batavia 1656-62, Holland? 1665?, Middelburg 1671-83. Bartsch Rembr. II 179 n. 102; Cat. de Ridder 11; Rovinski Elèves atlas 395; Kunstkronijk Nieuwe serie XII (1871) 13-16; Obreen-Archief V-VI; Oud-Holland XLV (1928) 17—21; Tijdschr. v. Ind. Taal-en Volkenkunde LXXI (1931) 1-29; Thieme I 493; Isarlov-Rembrandt. ANGEREN, van, z. DERKZEN. ANKER, HERMANUS Francisctjs Ca- ROLUS VAN DEN. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Rotterdam 14 Juli 1832, ov. Parijs 9 Juli 1883; werkz. Rotterdam-1854, Parijs, Pont-Avon ^ 1869-83. Leerl. Rotterdamsche Academie. Roterod. Illustr. 1398 (H. E. L. van den Anker.); Thieme I 329. ANSE, Luggert van. Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Werkz. Amsterdam 1702-16, tijdelijk Delft 1709. Medew. van Jac. en Joh. Deur, T. Doesburgh, P. Sluiter. Adres: „Prostant quoque apud Luggerdum van Anse in via vulgo de Lange Straat”. 1715. Meyer II 83; Leupe Cat. kaart. Mar. 146, 153, 436; Oud Holl. 1900 241; Thieme I 338. ANSINGH, Herman Johannes. Ets. Sch. Geb. Nijmegen 20 Maart 1880; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage, Harderwijk. Leerl. Rijksnormaalschool (1901-02), Rijksacademie (1902-05). ANSINGH, Maria ELISABETH Geor- GINA („LlZZY”). Steenteek. Sch. Geb. Utrecht 13 Maart 1875; werkz. Amsterdam. Leerl. van haar tante Th. van Duyl geb. Schwartze, N. van der Waay, Rijksacademie (1893-97, Dake, van der Waay.) Van onzen tijd XI (1910-1911) 129-130 en XIII (1912-1913) 197-198; Elsevier XLI ANSLIJN—APPELMANS (ign) 389-391; A. Plasschaert „Album met 6 reproducties” Amsterdam 1914> Onze Kunst XXVII (1915) 145-156; Nieuwe Gids XXX, 2 (1915) 237-239; Elsevier LIV (1917) 401-409; A. Plasschaert, Beschouwingen I (1917) Juni, 3—4; De vrouw XVI (.1921-1922) 12 ;Maandblad I (1924) 95—100; Eigen Haard (1927) 526—528; Onze Kunst XLV (1928) 137-138- ANSLIJN Nz„ Nicolaas. Steenteek. Teek. Plaatdr. Boekb. Onderwijzer. Schrijv. Geb. Leiden 12 Mei 1777, ov. Alkmaar 18 Sept. 1838; werkz. Leiden, Amsterdam 1804-07, Haarlem 1807 volg., Alkmaar 1834 volg. Autodidakt. Van der Aa I 313; Bruinvis, Alkm.; Thieme I 544. ANSPACH, Johannes. Stippelgr. Pastelteek. Teek. Geb. Niederingelheim (Palts) i 1751/ 52, ov. Rotterdam 25 Jan. 1823; werkz. Rotterdam 1792-95, Utrecht 1811, Parijs?, Rotterdam. Muller-Portr. 2538, 5855; Thieme I 544; Maandbl. Nederl. Leeuw 1894, 109; Moquette-Portr. Rotterd. 124. ANTHEUNIS, H. Litho. Tijdgenoot. ANTHONISZ, Cornelis (ANTONIADES, ANTONIUS, TEUNISSEN, THONISZ.) Houtsn. (kl.). Kaartgr. Ets. Uitg. Sch. Stuurman. Geb. Amsterdam ± 1500; werkz. Amsterdam 1527-53, reizen Algiers 1541, Oostzeekusten d: 1543, Thérouanne 1553. Adres: „achter de Nieuwe Kerck .... inde schrijvende handt”. 1544. Bartsch IX 152; Passavant III 30; Muller Hist. 405, 3637, 3642, 3815-3816, suppl. 393, 3642; Meyer II 97; van Someren II p. 7 n. 68—70, 6149; Moes Burger I 148—157, 187—199; von Wurzbach I 23; Thieme I 553; Held-Dürer 54—56, 58; J. Knudsen, Het leeskaartboek van Wisbuy, Kebenhavn 1920; Boek XV (1926) 161-184; Oud-Holland XLV (1928) 33-39 en L (1933) 239> Jaarb. Amstelodamum XXIX (1932) 81—86; Nijho ff-Houtsneden; Jaarb. Amstelodamum XXX (1933) 79-87 en XXXIII (1936) 3139; Benesch Weenen; Oudheidk. Jaarb. 4 II (1933) 90; Maandbl. Beeld. Kunst XIII (1936) 103-104; „Het Boek" 1932 art. Beets; The Connoisseur Sept. 1935-144-' Cat. Tent. Jeroen Bosch, Rotterdam 1936; The Print Collector's; Quarterly XXIII (1936) 9, I7< De Nederl. Leeuw LI (1933) 202-207; OudHolland XLV (1928) 33-39: Veth-Caricatuur 93; van Heurck-Boekenoogen-Pays-Bas 22, 57- APEUS, Cornelis (APPEUS). Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Geb. Bolswart i 1634/35; werkz. Leeuwarden 1666—88, tijdelijk Amsterdam. Medew. van M. Noé en P. Langweer. Muller Portr. reg.; Muller Hist. 2199, suppl. 2199; Meyer II174; Eekhoff Kunstverz. Leeuw. 10; van Someren reg.; van Stolk 2305; von Wurzbach I 25; Thieme II 27. APOL, LODEWIJK Franciscus Hendrik („Louis”). Ets. Sch. Aquarell. Geb. ’s Gravenhage 6 Sept. 1850; ov. ’s Gravenhage 22 Nov. 1936; werkz. ’s Gravenhage (reis Ijszee, Nova Zembla 1880)—1886, Rozendaal (G.) 188692, ’s Gravenhage 1892 volg., 1903 reis naar Amerika. Leerl. van Acad. v. Beeld. Kunsten te ’s Gravenhage en van J. F. Hoppenbrouwers, P. Stortenbeker. Kunstkronijk 1875; Thieme II 28—29; Schildersb. II (1898) 135-155: Artjournal 1893, 353—356? Eigen Haard 1897» *52~ 156; Op de Hoogte VI (1909) 727-734; P. A. Haaxman Jr, Panorama Nova Zembla, Amsterdam 1896; Schotten Teyler; Maandbl. Beeld. Kunst II (1925) 288. APOSTOOL, Cornelis. Aquatint. Stippelgr. Ets. Teek. Sch. Directeur Kon. Museum 1808. Geb. Amsterdam 6 Aug. 1762, ov. Amsterdam 10 Febr. 1844; werkz. Amsterdam (Londen 1791, 1793-95), reizen Frankrijk, Italië. Leerl. van H. Meyer. Muller Portr. 5696; Meyer II 182; Thieme II 36; O’Donoghue Portr. I 209; Nieuw Biogr. Wb. 1162; v. Stolk 6084. APPELMANS, Gonsales. Plaatsn. Geb. Antwerpen; werkz. Antwerpen AQUILA—ARTZ I Snift?’ iSS i lSó~75, Amsterdam Geb. ’s Gravenhage 20 Mei 1883; werkz. Leerf^S Richartz 43. ’»• B. i holen, D. H. van der Poll te Amsterdam (korten tijd.) AQUILA, z. VAN HALEN. ARNTZENIUS, Pieter FLORENTIUS * ■or?"\tn 11 t Nicolaas Jacobus („Floris”! Houten DEN' EtS- A&c H. Bol Gravure door H. Goltzius. BARBIERS—BART Geb. Amsterdam 26 Oct. 1749, ov. Amsterdam 26 Oct. 1842; werkz. Amsterdam, ook Gelderland, N. Brabant, Kennemerland. Leerl. van zijn vader P. Barbiers (I). Medew. van J. J. Lauwers. Meyer III io; Thieme II478; Hind IV155; Maandbl. Beeld. Kunst XIII (1936) 342343- BARBIERS Bz., Pieter (III). Steenteek. Aquatint. Ets. Teek. Sch. T eekenmeester. Geb. Amsterdam 23 Jan. 1772, ov. Haarlem 10 Sept. 1837; werkz. Haarlem. Leerl. van zijn vader Bartholomeus Barbiers. Medewerk, van A. Semé. Echtgenoot van Maria Geertruida Snabilié (bloemsch.). Meyer III 11; Muller Cat. Lith. 477-480; Thieme II 478; Scholten-Teyler; MoulijnWaller; Konst en Letterb. 1807 II 301,1811 111, 117, 1817 I 86, 1824 II 349, 1837 H 178; Cat. Verk. schild, teek. pr. P. Barbiers Bz., te Haarlem 19 Dec. 1837; Muller-Portr. 4539; Vervielfalt. Kunst IV 240; v. Stolk, reg. BARBIERS Jr., Pieter (IV). Steenteek. Ets. Sch. Teekenmeester. Geb. Haarlem 27 April 1798, ov. Zwolle 29 Nov. 1848; werkz. Haarlem, Zaltbommel 1822-24, Kampen 1824-26, den Bosch 1826-45, Zwolle 1845-48. Leerl. van zijn vader P. Barbiers Bz. (III). Muller Portr. reg.; Muller Hist. 6630, 6672, 7008; Hippert Linnig I 62; van Someren reg. (ook P. Barbiers en T. Barbiers.); Moquette Portr. Rotterd. reg.; Thieme II 478; Muller-Cat. Lith. 481-482; v. Stolk, reg. BARENDREGT, Jan WILLEM. Ets. Houtsn. Sch. Geb. Dreischor 15 Febr. 1880; werkz. Rotterdam, Antwerpen, Amsterdam, Noordwolde 1909—11, Groningen 1911, Bilthoven. Leerl. Rotterdamsche en Antwerpsche Academies, Rijksnormaalschool (190306), Rijksacademie (1903-06, avondkl., etslessen Dupont). BARENTSZ, Jan. Houtsn.? Metaalsn.? Stempelsn. Lettersn. Lettergieter. Geb. ± 1645; werkz. Amsterdam 1665na 1681. Leerl. bij Chr. van Dyck (lettergieter, 1665). Adres: „Letter gieter, tot Amsterdam in de Tuynstraet, tusschen de eerste Dwars-straet en de Prince-gracht het tweede Huys van de Druckery van Israël de Paul”. 1676. BARNOUW Cz., Nicolaas. Steenteek. Sch. Ambtenaar. Geb. Schiedam 22 April 1809, ov. Overschie 1 Juni 1873; werkz. Schiedam1869, Oosterbeek 1869-70, Overschie. Leerl. van J. de Meyer (Rotterdam). Medew. van C. Immerzeel, van wien hij stukken voltooide. Cat. Barnouw, A msterd. 21 Mrt. 1874; Ned. Spectator (1904) 233-234; Thieme II 311; v. Stolk 7440. BARRA, Johan (BARA). Plaatsn. Uitg. Teek. Geb. Middelburg?, ov. Engeland 1634?; werkz. Augsburg 1598, Nümberg 1599, Middelburg 1604, Amsterdam 1611, Londen vóór 1623-27. Meyer II 683 (n. 32 door J. de la Barre); Colvin Early Engr. 140; O'Donoghue Portr. reg.; Thieme II 323; Oudheidk. Jaarb, 4 II (1933) 105; v. Stolk 1963. BARRE, Jan de la (DE LA BAER en JEAN DE LABARRE). Ets. Uitg. Glassch. Teek. Geb. ’s Hertogenbosch 1603, ov. Antwerpen 1668; werkz. Antwerpen. Thieme II 327 (de 24 laatste regels schrappen.) BARRE, Georges la. Ets (kl.). Sch. Teek. Aquarell. Geb. Huy (België) 11 Juli 1882; werkz. Amsterdam, Engeland 1912, Laren Aug. 1912-Nov. 1913, Amsterdam 1913. Teekenlessen in Engeland, leerl. Rijksacademie (1907-08). Genaturaliseerd Engelschman. BARREAU, z. TAUREL. BART, Jan van. BARTELSMAN—BAUER Steenteek. Teek. Werkz. i 1900. BARTELSMAN, JAN Christoffel. Ets. Penteek. Geb. Amsterdam 29 Mei 1889; werkz. Amsterdam, Hilversum, ’s Gravenhage. Leerl. van J. D. Scherft (etstechniek). BARY, Hendrick. Plaatsn. Teek. Houtverk. Tuchthuisvader 1677-1703. Geb. Gouda ^ 1640, begr. Gouda 16 Febr. 1707; werkz. Rotterdam?, Gouda, ’s Gravenhage 1666-67?, Gouda 1672— 1707. Leerl. van R. van Persijn. Muller Portr. reg.; Cat. de Ridder 38; Muller Hist. reg.; Meyer III 83; van Someren reg.; von Wurzbach I 61; Thieme II 587— 588; Oudheidk. Jaarb. 4 II (1933) 97; v. Stolk 2116. BARY, P(ieter?) DE. Plaatsn. Goudsm. ? Werkz. Amsterdam? 1727. Thieme II 388. BASSÉ, Willem. Ets. Teek. Geb. Amsterdam d= 1614, begr. Amsterdam (N.Z. Kapel) 22 Nov. 1672; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader Jan Bassé?; onder invloed van Rembrandt. Cat. de Ridder 44, p. 237; Meyer III 103; Rovinski Elèves atlas 396; von Wurzbach I 62; Thieme III10. BAST, Pieter (BASTIUS). Kaartgr. Plaatsn. Uitg. Teek. Geb. Antwerpen, begr. Leiden 17 Maart 1605; werkz. 1594, Emden 1598, Amsterdam 1599, Leiden 1601-05. Letterk. Handel. 1872 89 (I. T. Bodel Nyenhuis); Muller Hist. reg.; Navorscher VIII 333.' Meyer III112; van Stolk 266,1048-52; Obreen II; von Wurzbach I 64; Thieme III 18; Jaarb. Amstelodamum XVI (1918) 1— 101; Amsterdam in het einde der zestiende eeuw door Pieter Bast, Amsterdam 1916 fol.; Maandbl. Nederl. Leeuw XI 21. BATELT, ANNA Elisabeth. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 24 Mei 1869; werkz. Amsterdam, Hilversum, Driebergen. Leerl. Rijksnormaalschool (1885-88), Rijksacademie (1888-92). BATTEM, Gerrit van. Ets. Teek. Sch. Aquarell. Geb. Rotterdam ± 1636, begr. Rotterdam 24 Oct. 1684; werkz. Rotterdam, tijdelijk Utrecht 1668-69. Leerl. van zijn voogd Jan Daemen Cool?, van zijn bloedverwant Abraham Fumerius ? Weigel-Werke 261; Nagier Mon. II 2748; III 433; Meyer III 125; Scholten-Teyler; Thieme III 43; Hind III; Lugt I; BockRosenberg; Nieuw biogf. Wdbk. VI 80—81; Freund-Darmstadt 48; Moes-Teekeningen 4. BAUDOUS, Robert de. Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Geb. Brussel ± 1574, ov. Wassenaar? na 17 Juni 1659; werkz. Amsterdam ^ 1590-1644, Leiden 1646-48, Rijnsburg 1653-54, Wassenaar 1659. Zoon van Willem de Baudous (zwaardveger) . Poorterboek (B) 17 Nov. 1598, Archief Amsterdam. Muller Portr. 3391; Muller Hist. reg.; Cat. de Ridder 58, p. 237; Meyer III 135; van Someren 2032; von Wurzbach I 66; Thieme III 62; Paginae bibliographicae II (1927) 771—772; Veth-Caricatuur 64. BAUER, MARIUS Alexander Jacques („RUSTICUS”). Ets. Steenteek. Aquarell. Teek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 25 Jan. 1867; ov. Amsterdam 18 Juli 1932. werkz. ’s Gravenhage-1893, Amsterdam, Bussum, Aerdenhout, Loosduinen 1895, Bussum 1899, Amsterdam; reizen o.a. Konstantinopel 1896, 1911, Frankrijk, Egypte, Palestina, Voorlndië 1898, Rusland, Voorlndië Nov. 1924—25, Nederl. Indië 1925. Leerl. Haagsche Academie (1879-84), S. van Witsen. De Kroniek II (1896) 24 Mei; Studio XIX (1900) Febr. 38-42; Geill. catal. der oorspr. etsen uitgegeven door E. J. van Wisselingh <5- Co., 2e dr., Amsterd., (1912), 3; Thieme III 71; Zeitschr. bild. Kunst N.F. XXII (1910) 1—8; Ph. Zücken „Marius Bauer” Amsterdam 1912; Graphische Künste BAUKEMA BECKER XXXVI (1913) i—ii', Art et artistes VI (1923) 179—185; Print Coll. QuartX11(1925) 393-418; Moulijn-Lith. Prentkunst; Maandblad Beeld. Kunst III (1926) 101-112; M. C. Salaman „Marius Bauer" London 1926; M. A. J. Bauer, zijn etswerk, Amsterdam (1927); Bosch Prentkunst; Histoire d’Aboulhassan Ali Ebn Becar et de Schemselnihar, Haarlem 1929,40; Morks Magazijn XXXIV (1932) 635—643; Op de Hoogte XXX (1933) 1—9; Elsevier LXXXVII (1934) 73— 75; Veth, Teek. reg; Veth-Caricatuur 249; Plantenga. BAUKEMA, z. PHILIPSE. BAUMER, Johan ERNST. ILts Sch. Geb. Deventer 15 Nov. 1870, ov. Blaricum 12 Juni 1919; werkz. ’s Gravenhage, België, Deventer 1912, Blaricum Juni 1912 volg. Leerl. Haagsche Academie (Jansen). BAUMHAUER, M. Steenteek. Teek. Werkz. ± 1870? BAX, J(OANNES ?). Ets. Kaartafzetter? Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam? 1692? Poorterboek (8) 18 April 1692, Archief Amsterdam. BAUTZ, David. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 3 Juni 1884; werkz. ’s Gravenhage, Limburg, Parijs. Leerl. Haagsche Academie (1902-04, Jansen). BAX, z. BOOM. BAYLY, Alfred. Kaartsteengr. Geb. Londen 6 Juni 1810, ov. ’s Gravenhage 12 Oct. 1863; werkz. Leiden, ’s Gravenhage 1841-63. Medew. van D. Heyse, van J. M. Huart. Rep. Cartes P. B. 152, 219. BAZEL, KAREL Petrus Cornelis de. Houtsn. Houtgr. Bouwm. Kunstnijv. Teek. Leeraar school Kunstnijv. Haarlem 1895-1901. Geb. den Helder 14 Febr. 1869, ov. tusschen Bussum en Amsterdam 28 Nov. 1923; werkz. ’s Gravenhage, Amsterdam, Londen 1895, Haarlem, Bussum. Leerl. Haagsche Academie (teekenkl.), atelier Dr. P. J. H. Cuypers (Amsterdam, 1889-95), Rijksacademie (189294). Medew. van J. L. M. Lauweriks. (Leerde zichzelf het houtsnijden J; 1894 -1900). J. L. M. Lauweriks „De houtsneden van K. P. C. de Bazel” Amsterdam (1925); Gouwe, reg.; Wendingen II (1919) Afl. 1; Avermaete 120; Maandbl. Beeld. Kunst III (1926) 44— 45; Maso Finiguerra II (1937) 132. BECHT, EDUARD August. Ets. Aquatint. Zwartekunstgr. Sch. Schrijv. Ambtenaar. Geb. ’s Gravenhage 25 April 1868; werkz. Loosduinen, ’s Gravenhage, Noord-Limburg, ’s Gravenhage. Autodidakt. Thieme III135. BECKER, F. I. Steenteek. Teek. Werkz. ’s Gravenhage 1849-54, Rotterdam 1864. Leerl. Haagsche Academie (1849-54). Roterod. Illustr. 1644. BECKER, Fridolin. Ets. Sch. Teekenleer. Geb. ’s Gravenhage 24 Maart 1830, ov. ’s Gravenhage 2 Maart 1895; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1847-50). Gram 1881, 160, reg.; Die Haghe 1905, 50, 66 en 1906, 432; Singer-Lex. Nachtr.; C. Harms Tiepen, Willem Maris’ herinneringen, Den Haag 1910, 13. BECKER, GERARD Willem. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Vhssingen 31 Jan. 1866; werkz. Amsterdam, Renkum, Heelsum. Leerl. Rijksacademie (1890-93). BECKER, JOHAN Adriaan. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Soerabaja 11 Sept. 1870; werkz. Waller, Graveurs 2 BEDAFF—^pEEKKERK ’s Gravenhage, Londen, Overijsel (Die- Leerl. Rijksschool voor Kunstmjverpenheim, Bathmen), Gelderland (Ruur- heid, Rijksacademie (1916-18). lo, Neede), ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. BEEK, JAN Lucas van der (VAN BEEK). „ Ets.-Plaatsn. Ets. Stippelgr. Kaartgr. BEDAFF, ANTONIS Aloisius Ema- ~ ^ & EtTsteentêek. Sch. Teek. Schrijv. Ie Ged. Amsterdam 6 Mei 1753, ov. AmOnderw. Handteek. Teekenacad.’sHer- sterdam 12 Oct. 1818; werkz. Amster- togenbosch 1820-25. ^am. r „ r Geb Antwerpen 25 Dec. 1787, ov. Brus- Medew. van A. C. Brouwer G Konse ’ i xt 1900- u7/»rV7 Antwprnpn Zuid- Muller Portr. 2112; Muller Hist. reg.,van sel Nov-1829 werkz. Antwerpen, Zuiü Someren 6o44-Thieme III 163; Dronckers- Franknjk, s Hertogenbosch 1820-25, \yauer 635. Brussel 1825-29. Leerl. Centrale School Antwerpen. beek, J. van der. Medew. van H. Turken. ptc Leek Meyer III 276; Moulijn-Waller; Nieuw , 1Prc biogr.Wdbk. VIII 61; v. Zuilen-Gedenkb. Werkz. ± 1855. 32> 33' 36; Thieme III 159> Hippert et Linnig 1053; Cat. v. d. Keilen 2042, v. BEEK, LOUISE Marie Fran?oise van DER. Steenteek. Sch. Aquarell. BEDDING, IZAAK Leendert. Geb. Iperen 29 Oct. 1829, ov. ’s Gra- Ets. Teek. Sch. Aquarell. Pastelteek. venhage 30 Juli 1904; werkz. ’sGra- Geb. Amsterdam 24 Juli 1887; werkz. venhage 1872-81, Utrecht 1885-92, Amsterdam (Juli 1917—Febr. 1918 Val- ’s Gravenhage 1892 volg. kenswaard). Muller Cat. Lith. 486. Leerl. Rijksacademie (19Ó6-12, avond- kl.). BEEK, PlETER VAN DER. Vrijdagavond I (1924) 39■ Stippelgr. Uitg. * Geb. ± 1790; werkz. Amsterdam 1807BEEK, SAMÜEL Joseph van. 21. Ets. Steenteek. Sch. Pastelteek. Aqua- Leerl. van L. G. Portman. rell. _ Medew. van A. van der Beek, W. van Geb. Amsterdam 11 Juni 1878; werkz. senus. Amsterdam, tijdelijk Laren Oct. 1908- yan Someren reg.; Thieme III 163. Dec. 1910, België 1912-14. Autodidakt. BEEKHUIS, Geesje HOUDIJN-. Eigen Haard (1918) 827-828. Houtsn. Sch. Geb. Leeuwarden 5 Juni 1887; werkz. BEEK, Arn. van der. Amsterdam, ’s Gravenhage, Amster- Stippelgr. (kl.). Ets.-Plaatsn. Uitg.Teek. dam, Leeuwarden. Werkz. Amsterdam 1813—24. Leerl. Rijksnormaalschool, Haagsche Medew. van P. van der Beek, J. W. Academie (Jansen, van Horssen), M. Caspari, D. Sluyter. Monnickendam. Muller Portr. reg.; van Someren reg.; Moniipttp. Portr. Rotterd. reg.; Thieme III103; v. Stolk reg.; Dronckers-Waller, reg. BEEKKERK, HARMEN Wouter. Ets. Sch. Teek. BEEK, TEN HARMSEN, van der-, Geb. Leeuwarden l8 ^0^1,75^ EELCO Martinus. Leeuwarden 3 Juni U96, werkz. Leeu Ets. Teek. Aquarell. warden, tijdelijk Amsterdam 1774-76. Geb. Amsterdam 8 Oct. 1897; werkz. Leerl. van J. van Dregt (Amsterdam). Amsterdam. Cai. van der Keilen 59; Thieme III104. BEEKMAN—BEKMAN BEEKMAN, CHRISTIAAN Hendrik. Ets. Steenteek. Teek. Aquarell. Sch. Pastelteek. Geb. ’s Gravenhage 28 Mei 1887; werkz. ’s Gravenhage, Parijs, Eemnes 1923, Blaricum April 1923, Amsterdam. Leerl. Haagsche Academie. BEER, Maria Eugenia de. Plaatsn. Sch. Geb. Utrecht?; werkz. Madrid ± 1643. Leerl. van haar vader C. de Beer? Meyer III 283; de Barcia Retratos 855 (16), 1300, 1421; Bermudez; Nagler-Lex. I 364. BEERS, Hans. Houtsn. Sch. Linolsnede. Geb. Amsterdam 29 April 1891; werkz. Rotterdam, Amsterdam, Bergen (N.H.) Leerl. School voor Kunstnijverheid Haarlem. Maandbl. Beeld. Kunst I (1924) 186—187. BEEST, Albertus van. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Rotterdam 11 Juni 1820, ov. New York 8 Oct. 1860; werkz. Rotterdam1843, zeereizen (met Prins Hendrik) 1843-45 Spaansche kusten-Algiers-Tunis-Napels ook Noorwegen-IJsland, Amsterdam 1845, Vereenigde Staten 1845-60: Boston, NewYork, ook Fairhaven New Bedford (Mass.) ^ 1856/57. Leerl. van J. H. L. Meyer? Thieme III 173; Scholten-Teyler; Nieuw biogr. Wdbk. VI 91—92. BEEST, van z. VAN HEEMSKERCK. BEETS, Mr. Dirk. Steenteek. Ets. Teek. Pres. Weeskamer Batavia. Geb. Heemstede (N.H.) 17 Dec. 1842, ov. Zeist 22 Juni 1916; werkz. Utrecht, Batavia, Zeist. Cat. Tent. teek. levende meesters, Utrecht 1866, 9; Cat. Coll. A. J. Nijland et H. J. Royaards, Amsterd. 24 Nov. 1896, p. 64. BEEVER, EMANUEL Samson van. Ets. Aquatint. (kl.). Sch. Geb. Antwerpen 28 Maart 1876, ov. Amsterdam 20 Juni 1912; werkz. Amsterdam-1897, Londen 1899, Amsterdam 1899-1900, Blaricum Nov. 1900- Mei 03, Laren Mei 1903-Mei 04, Gheel (België) 1904, Moll (België) 1909, Laren Juni 1909-12. Leerl. Quellinusschool, van K. A. A. J. Boom, E. Frankfort, Rijksacademie (1894-97). BEFFIE, z. WOLFF. BEGA, Cornelis. Ets. Sch. Teek. Ged. Haarlem 15 Nov. 1620, ov. Haarlem 27 Aug. 1664; werkz. Haarlem, reizen Italië?, Duitschland en Zwitserland 1653. Lessen van zijn moeder Maria Comelisdr. ?, van zijn grootvader Cornelis Cornelisz. ? Leerl. van A. van Ostade. Bartsch V 221; Weigel Suppl. 281; Heller Zusatze 18; Weigel-Werke 284—287; Dutuit IV 18, V 385; Scholten-Teyler; von Wurzbach I 72; Thieme III 174; Elsevier LX (1920) 289—295; Moes-Teekeningen 6; Handz. Stddel IV 8; Hind III; Lugt I; Bock-Rosenberg; Exhibition-London 1929; Bock-Graphik 395; Singer-Fiedrich August 23; Pierpont Morgan 206—208; Schönbrunner-Meder 113, 178, 460, 744, 1414; Gabelentz-Weimar I 17; Pauli-Bremen III 12; Becker-Hofstede de Groot; Buisman-Teyler; Woermann Dresden IX 7; Cat. Welcker; Bosch tot Rembrandt 120-121. BEGEER, PETRUS Anton. Houtsn. Linoleumsn. Geb. Gouda 19 Nov. 1890; werkz. Gouda, Rotterdam. Autodidakt. BEGEYN, Abraham (BEGA). Ets. Sch. Teek. Geb. Leiden ^ 1637/38, ov. Berlijn 11 Juni 1697; werkz. Leiden 1655-67, reis in Frankrijk (Parijs), Italië (Napels) ± 1659-60, Amsterdam 1672, Londen, den Haag 1681-85, Berlijn 1688-97 (reis in Duitschland 1696-97). Van der Keilen 13; von Wurzbach I 74; Thieme III 188; Hind III; Bock-Rosenberg; Schönbrunner Meder 927. BEHREND, z. VAN DER KOP. BEKMAN, HUBERTUS Cornelis Ge- RARDUS. BELL—BENDORP „ . Q , Thieme III288; Hind III; Bock-Rosenberg; Houtsn. scn. on,. G. Biermann, Deutsches Barock u. Rokoko, Geb. Voorburg (Z.H.) 4 Nov. 1896, u^gig igi4i ƒ_/ƒ. werkz. ’s Gravenhage. Leert. Haagsche Academie. tvrnard Emmy Kroniek XIV (1928) 227-2317 Elsevier Emmy. LXXKIU . H. van der Poll. BENNIK, JOHANNES Fredericus. Ets. Sch. Geb. Vreeswijk 16 Juli 1868; werkz. Kopenhagen, den Haag, Utrecht. Leerl. van H. Foss (Kopenhagen), Haagsche Academie (Jansen). BENTINCK, JEAN Charles rijksgraaf. Ets. Teek. Gener. Maj. i. Britschen D. Geb. ’s Gravenhage 2 Juli 1763, ov. Londen 22 Nov. 1833; werkz. o.a. Utrecht, ’s Gravenhage, Londen. Leerl. van J. F. Tommann. Kramm 75; Cat. van der Keilen 71; Nederl. Leeuw 1902, 206. BENTINCK, CURTENIUS, CAREL Frederik. Steenteek. Geb. Amsterdam 20 Juli 1814, ov. ’s Gravenhage 9 April 1849; werkz. Utrecht, Dordrecht, ’s Gravenhage. Leerl. Utrechtsche Stadsacademie. Kunstkronijk 1842—1846; Album; Muller Portr. reg.; van Someren reg.; Moquette Portr. Rotterd. reg.; Thieme III 355- BERCH, H. van (den). Plaatsn. Teek. Werkz. Warmond? 1620. Thieme III 374 (van Berck.) BERCH, Jhr. Mr. ISAAC LambertuS CREMER VAN DEN - VAN HEEMSTEDE. (Vóór 2 Nov. 1841: van den BERGH). Ets. Steenteek. Teek. Kunstverz. Lid Ile Kamer en Gedep. Staten. Geb. Zalt Bommel 6 Jan. 1811, ov. ’s Gravenhage 2 Juli 1879; werkz. Leiden. Medew. van J. L. Cornet. Kramm 656; Muller Hist. 6633; Muller Cat. Lith. 539; van Someren 3780; Meyer III 573; Weigel-Cat. 16818,17336,17337! Nagler-Mon. III 2751 V 1097. BERCHEM, Nicolaes (Claes Pietersz BER(RI)GHEM). Ets. Uitg. Sch. Teek. Kunstverz. Ged. Haarlem 1 Oct. 1620, ov. Amsterdam 18 en begr. (Wester Kerk) 23 Febr. 1683; werkz. Haarlem 1642-77, Amsterdam 1677-83; verblijf in Italië 1642-1645 en mogelijk 1653-1656. Leerl. van zijn vader Pieter Claesz, J. van Goyen, Cl. Csz Moyaert, P. de Grebber, zijn lateren schoonvader J. Wils, J. B. Weenix. Medew. van J. Both, G. Dou, A. van Everdingen, J. van Ruisdael, W. Schellinks. He Winter Berchem; Bartsch V 245; Weigel Suppl. 293; Heller Zusatze 27; WeigelWerke 327-352; Nagier Mon. I 1795, IV 2328; Wessely Suppl. 41; Dutuit IV 29; Scholten-Teyler; von Wurzbach I 82; HindUniversity London; Thieme III 370—372; Hind III; I. v. Sick, Nicolaes Berchem, ein Vorlaufer des Rokoko, Berlin 1930; OudHolland XLVIII (1931) 84-87; Lugt-Dutuit; Lugt I; Bock-Rosenberg; SingerFriedrich-A ugust 28—29; Bock-Graphik 409; Pierpont Morgan 201—205; Fairfax Murray 137—140; Schönbrunner-Meder 251, 652, 1257, I394< I4°5! Pauli-Bremen III 13; Londen, V. a. A.; Becker-Hofstede de Groot; Freund-Darmstadt 70 en 96; Egger-Veduten; Leporini 249; Bode-Vdlentiner 48; Woermann-Dresden IX 8; Meder-Albertina 38; Eisenmann-Habich III 17; Stift und Feder (1917—1920) 29; Handz-Stadel VIII 7; Vasari Society (1905—1914) VIII 28; Exhibition London 1929; Hermanin; Cat. Deiker; Bosch tot Rembrandt 137-138. BERCKENRODE, Balthasar Florisz van (Balthazar FLORENTII). Kaartets. Kaartgr. Ets. Uitg. Teek. Plaatdr. Landmeter der Staten Gen. Geb. Delft 1591/92, ov. voor 13 Jan. BERCKENRODE—BERG 1646’ werkz. Delft 1611-16, Amster- Leerl. van S. de Bray (1644). dam ’l619-34, Brabant 1635, ’s Graven- Ca*. van Fries p. 136 n 7 »■4’ (C van On- ' ’ stem); van der Keilen 124; Thieme III 382, hage 1635—45. . oid Master Drawings I {1926-1927) 41; Leerl. en medew. van zijn vader Flons Hind III; Lugt I; Bock-Rosenberg; Nieuw Balthasarsz (van Berckenrode). biogr. Woordenb. X 42. Medew. van zijn broeder C. Fsz van Berckenrode, van S. Savery. BERETTA, Petrus Augustus. Adres: Steenteek. Sch. Stukadoor. „Men vintse te Coop opt Spuy inde gulde Qeb Rotterdam 17 juü 1805, ov. ’sGra- KÏm™A!mulii4S. 316; venhage 5 Juni 1866; werka 'sGraMuller Hist. reg., suppl. 1055A; van der venhage-1830, Amsterdam 1ÖJ4, S Keilen 123; Meyer III 624; Thieme III Gravenhage 1835—66. 375; Oud-Holland XXXV (1917) 192J Leerl. van B. J. van Hove, J. W. Pie- Jaarb. Amstelodamum XXIX (1932) 103— J 130; Kossmann-Boekhandel 23; v. Stolk neman. 1865, 1883. Thieme III 3841 v- stolk I53*- BERCKENRODE, Cornelis Florisz BERG, BETZY Rezora AKERSLOOT, VAN (FlORIS) . GEB-. Plaatsn. Kaartgr. Teek. Ets. Sch. Teek. Geb. Delft ± 1608, begr. Amsterdam Geb. Urskog bij Oslo 16 Dec. 1850, ov. 26 Nov. 1635; werkz. Amsterdam 1630- Vlieland 18 Dec. 1922; werkz. Mün35. chen 1881-83, Scheveningen 1885-88, Leerl. en medew. van zijn broeder B. Parijs 1889-90, Noorwegen, Vlieland Fsz. van Berckenrode. 1896 volg.; vele zeereizen. Kramm aanh. 53; Oud-Holland I (1883) 37- Leerl. Kunstschool Oslo, van O. L. 43; Thieme III 375~376: v- Stolk i694- Sinding, raadgev. van H. W. Mesdag (1885-88) en van P. Puvis deChavannes. (BERCKENRODE), Floris Baltha- \hitme 3g5, SARSZ VAN (BALT(H)ASAR(l) 01 BALTESERS), Kaartets. Ets. Plaatsn. Uitg. Land- BERG, Else. SCHWARZ, geb-, meter. Goudsmid. Houtsn. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. Delft ± 1562/63, begr. Delft 10 Qeb. Ratibor (Silezië) 19 Febr. 1877; Dec. 1616; werkz. Delft. werkz. Bergen (N.H.)-1918, Amster- Medew. van zijn zoon B.Fsz van Ber- dam 1918 volg. ckenrode. Echtgen. van Samuel Schwarz. Adres: >( Op de Hoogte XXIX (1932) 203—207, „in den Nobel in de Choorstraet”. 1604—05. Avermaete 124. Sinds 1607 in bezit van een comptoirken op het Binnenhof te ’s Gravenhage. _ Verslagen Kon. Ned. Instituut 1845> 3*6; BERG, Hendrik. Muller Hist. reg. (ook Balthasar en suppl. Ets. Teek. 1118 P.); Meyer II 657, III 623; Tiele Werkz. Amsterdam 1765-81. Land en Volkenk. 223; van Someren 1889*, Thieme III 387. 3195; von Wurzbach I 50; Thieme III 375~ •J76; The geographical Journal LX VII (1926) 158-161; S. J. Fockema Andreae, BERG, ALFONS Johan Theodoor Kaart van Rijnland door Floris Balthasar, VAn den. 1610—1615, ’s Gravenhage 1929; Tijdschrift J£ts. Houtsn. Linoleumsn. Sch. AquaKon. Ned. Aardrijksk. Genootschap XLVI « Kunstnijv {l9St\k37i*-379; Kossmann-Boekhandel i5; UtrechJt Aprü 1888; werkz. v‘ ° ’ Amsterdam, Antwerpen, Brussel, Pa- BERESTEYN, Claes van. rijs. Antwerpen, Amsterdam 1914 volg., Ets. Teek. Sch. tijdelijk Antwerpen 1918. Geb. Haarlem 1629, ov. Haarlem 5 Leerl. Quellinusschool Amsterdam, Ant- Maart 1684; werkz. Haarlem. werpsche en Brusselsche Academies. BERG—BERGE BERG, Andries van den. Ets. Steenteek. Sch. Pastelteek. Leeraar Haagsche Academie. Geb. ’s Gravenhage 29 Mei 1852; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. op Lankhout’s Steendrukkerij, Haagsche Academie (Koelman). BERG, Cornelis van den. Ets. Houtsn. Teek. Kunstverz. Ged. Haarlem 9 Jan. 1699, ov. Haarlem 24 April 1774; werkz. Haarlem. Muller Portr. 354, 3010; Kramm 80; van Someren reg.; Henkel Holzschn. 29—341 Thieme III 386. BERG, Jacobus Everardus Josephus VAN DEN. Steenteek. Sch. Leeraar en sinds 1844 directeur van de Haagsche Academie. Schrijv. Geb. Rotterdam 8 Nov. 1802, ov. ’s Gravenhage 20 Juli 1861; werkz. Rotterdam, Antwerpen, Italië (acht jaar) Parijs, Rotterdam 1836-39, ’s Gravenhage 1841-61. Leerl. van zijn vader G. J. van den Berg, Antwerpsche Academie, G. J. Herreyns. Ned. Spectator 1861, 234; Muller Cat. Lith. 496; Thiemq I 388. BERG, J. P. van d. Houtsn. Teek. Werkz. 1924. BERG, JOANNES VAN (DEN). Plaat sn Werkz. 1670-75, Salzburg ± 1674, Regensburg. Thieme III388. BERG, Johan Bernard van den. Linoleum. Sch. Teek. Pastel. Geb. Amsterdam 28 Januari 1897; werkz. te Amsterdam. Leerl. van de Kunstnijverheidschool Quellinus en voorts van het Teekeninstituut „Piersma”. BERG, REINIERIUS Carolus Adria- NUS VAN DEN. Ets. Sch. Geb. Meppel 20 Juli 1873; werkz. ’s Gravenhage, Antwerpen, N. Brabant, Amsterdam. Leerl. Haagsche en Antwerpsche Academies. BERG, SlMON VAN DEN. Ets. Steenteek. (kl.). Sch. Direct. Kon. Kab. Schilderijen 1880-89. Geb. Overschie 4 Nov. 1812, ov. Arnhem 8 Juli 1891; werkz. Rotterdam, ’s Gravenhage 1835-36, Overschie 1837, Velsen 1838, ’s Gravenhage 1839, Amsterdam 1840—42, Haarlem 1843-1850, Heemstede (N.H.) ;£ 1852, ’s Gravenhage 1854-89. Leerl. van J. de Meyer, P. G. van Os. Kunstkronijk 1831, 1856, 1857; Cat. Van der Keilen 2037-2058; Muller Cat. Lith. 497—499; Ned. Spectator 1891, 219; Schotten—Teyler; Thieme III 389; v. Stolk 7506. BERG, WILLEM Hendrik van den. Ets. Houtsn. Linoleumsn. Steenteek. Sch. Miniatuursch. Teek. Geb. ’s Gravenhage 16 Febr. 1886; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van zijn vader A. van den Berg, Haagsche Academie. Op de Hoogte XX (1923) 130-135; Elsevier LXVII (1924) 291-293; Avermaete 138, 142. BERGE, Pieter van den. Ets. Ets.-Plaatsn. (kl.). Zwartekunstgr. Kaartets. Uitg. Teek. Boek-, Kunst- en Kaartverk. Ordinaris Stadsdr. 1723-37. Geb. Amsterdam 1665, ov. Amsterdam 11 Dec. 1737; werkz. Amsterdam, Hamburg 1690-92, Amsterdam 16921737. Zoon van Pieter van den Berge (boekverk.-uitg.). Vgl. Aanh. II. Adres: „In den Groenen Berg”: „Op de Reguliersgraft het 3e huys van de Amstelkerkstraat”. 1694—95. „Besyden de Capel en de hoek van de Kalverstraat, naast de Keyser Alexander”. 1695-1702. „Op de Heilige Weg”. 1705-37. Muller Portr. reg.; Muller Hist. reg.; Meyer III 610; Cat. Verloren 7; van Someren reg.; von Wurzbach I 90; O’Donoghue Portr. II 665; Thieme III 393; Maandblad Amstelodamum XIV (1927) 3-4; Bock-Rosen- BERGEN—BERKENBOOM berg; Fontaine Verwey, reg.; ’t Hooft-Gezichten; Moes-Teekeningen 7; Vasari Soziety (1905-1914) VI 23; Kleerkooper en v. Stockum 37, 1150, 1439’ v- Stolk, reg.; Dronckers-Waller, reg.; Voorloopige Lijst van Monumenten V 2 (Den Haag 1928) 55-56. BERGEN, Bernardus George ten. Steenteek. (kl.). Sch. Geb. Alkmaar 10 Sept. 1825, ov. Alkmaar 24 Nov. 1875; werkz. Alkmaar. Leerl. van zijn zwager P. Plas. Zoon van een goud- en zilversmid. Bruinvis Alkm. 6; Cat. Mus. Alkmaar. BERGH, Andries van den. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 22 April 1817, ov. Warmond 24 Aug. 1880; werkz. ’s Gravenhage-1861, Warmond 1879-80. Leerl. Haagsche Academie (1842-43). Van Someren 3266. BERGH, Arnold van den. Mezzotint. Werkzaam omstr. 1833. Meyer III 609. BERGH, Matthijs van den (van BERGHE). Ets. Penteek. Sch. Geb. Iperen ^ 1617, ov. Alkmaar Nov. 1687; werkz. Antwerpen, Alkmaar 1646 Leiden 1846-52, Alkmaar. Leerl. van P. P. Rubens. Cat. Camberlyn I 230; Thieme III 402’ Lugt I; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 41; Woermann-Dresden IX 13. BERGH,van den, z. VAN DEN BERCH. BERGHAUS, JOHANN Peter. Steenteek. Steengr. Kaarsteengr. Teek. Steendr. Geb. Ludenscheid 18 April 1810, ov. Leiden 23 Oct. 1870; werkz. Leiden 1834 volg., tijdelijk o.a. ’s Gravenhage 1848, Alphen 1849, 1854, Utrecht 1852, 1857, 1858, Amersfoort 1855, Amsterdam 1856, Sassenheim 1858. Medewerk, van G. J. Bos. Muller Portr. reg.; Muller Hist. 5^22> 67327064; van Someren reg.; Overvoorde Leiden reg.; Moquette Portr. Rotterd. reg.; MullerCat. Lith. 500; v. Stolk, reg. BERGHE, WILLEM Jan van den. Ets. Sch. Teekenleer. Geb. Middelburg 14 Oct. 1823, ov. Middelburg 9 Juli 1901; werkz. Middelburg, Antwerpen 1845—46, Ardennen—Schwarz wald-Beyeren-Tirol 1847-51, Middelburg 1852, ’s Gravenhage 1853-62, Middelburg 1862-87. Leerl. van A. van der Waeyen Pieterszen, Antwerpsche Academie. Hippert Linnig I 67 (n. 2 door G. A. van der Brugghen); Verachter et Terbruggen 2810; Cat. van der Keilen 2059-2060; ScholtenTeyler; Thieme III 406 (als W. J. v. d. Berghe en Willem van den Berghen); Kunstkronijk 1859 en 1861, 22. BERGSI, Johannes. Steenteek. Sch. Geb. Hoofdplaat 12 Jan. 1834, ov. Rotterdam 31 Juli 1910; werkz. Rotterdam. Leerl. van J. Spoel. Kunstkronijk 1870; Thieme III 4I4- BERGSMA, B. Houtsn. Tijdgenoot. BERGSMA, Gerard. Ets. Sch. Geb. Winterswijk 19 April 1873; werkz. Amsterdam, Winterswijk 1894-95, ’s Gravenhage 1895, Italië (1895—1900), München (1900-1903),Zoutelande (1909 -1936). Leerl. Rijksacademie (1890-94; onder Allebé). BERKEMEIER, LUDOLPH Julius Georg. Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Pastelen Penteek.' Geb. Tilburg 20 Aug. 1864; werkz. Dusseldorp, Weimar, Baambrugge, Noordwijk a/Z. Leerl. Academie Dusseldorp, (2 jaar), Weimar (6 jaar, Th. Hagen). BERKENBOOM, Matth. Ets. (kl.). Teek. Plaatdr. Kaarten. Geb. Nijmegen, ov. Nijmegen ± 1715; werkz. 1693 volg., o.a. Nijmegen, reis Dusseldorp ± 1708/09. BERKHEY—B ESSELING Leerl. en opvolger van Dr. J. Teyler. Van Stolk 3073; Thieme III 419 (Martinus Berkenboom.); Gat. v. d. Keilen 87; Gat. J. E. Wessely van Leipzig 10 Nov. 1897; Muller Hist. 3283, 3755, suppl. 3284A. BERKHEY, van, z. LE FRANCQ. BERKHOUT, Albertus. Steenteek. Teek. Aquarell. Pen- en Pastelteek. Geb. Den Helder 6 Juli 1882; werkz. Den Helder, Amsterdam. Leerl. Teekenschool den Helder. BERKMAN, M. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Amsterdam 1770-81. Kramm 83; Thieme III 420. BERNAERT, z. BERNARD. BERNAERTS, z. BERNARDS. BERNARD, Jean. Steenteek. Ets. Teekenleer. Kunstverz. Winkelier. Geb. Amsterdam 5 April 1765, ov. Amsterdam 25 Juni 1833; werkz. Amsterdam. Leerl. van C. Welmeer (beeldhouwer), Stads Teekenacademie. Adres: „geeft Onderwijs in de Teekenkunst Met en Zonder Kleuren Woont in de Kalverstraat ten Huijze van de Wedwe A. Bernard”. Kramm 84; Muller Gat. Lith. 301; Scholten-Teyler; Thieme III 431; Gat. Verk. schild, teek. prent. J. Bernard te Amsterd. 24 Nov. 1834; Muller-Portr. 371, 2961, 5480, 3843; Cat. Verk. Atelier W. J. v. Troostwijk te Amsterd. 18 Mrt. 1873, n. 36, 37; Obreen-Archief VII 135; MoquettePortr. Rotterd. 1399. BERNARD, Louis. Zwartekunstgr. Teek Sch. ? Geb. Parijs; werkz. Frankrijk, ’s Gravenhage 1717. Bartsch Rembr. II 146; de Laborde 310; Le Blanc I 290; Duplussis Cat. Portr.; von Wurzbach I 92; Thieme III 431. BERNARDIS, Andrea de. Ets. Teek. Geb. Lamone bij Lugano; werkz. Milaan, Lugano?, ’s Gravenhage 1787-95, Verona dr 1795—1816. Leerl. van G. Albertolli (teekenen), G. Mercoli (plaatsnijden). Muller Hist. 4942; Brun Lex. I ui; Thieme III 444. BERNARDS, Balthasar (BARNARDS, BERNA(E)RTS). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Geb. in Brabant, werkz. Amsterdam 1711-37, Parijs. Leerl. van B. Picart. Medew. van F. Ottens. Muller Portr. reg.; Meyer III632; Duplessis Cat. Portr.; Thieme III 427; Fontaine Verwey 38, 144. BERNHARD, PIETER Gerardus. Steenteek. Sch. Teekenleer. Geb. ’s Gravenhage 8 Febr. 1813, ov. ’s Gravenhage 20 April 1880; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1839-40, B. J. van Hove), van J. J. Eeckhout. Kunstkronijk 1840—1841; Muller Portr. reg.; Muller Hist. 6740; van Someren reg.; v. Stolk 7085, 7275. BESEMER, Jan. Steenteek. Tijdgenoot. Leerling van Derksen van Angeren. BESIER, JOHANNA Henriette DER KINDEREN, geb-. Steenteek. Ets. Teek. Schrijfster. Geb. Utrecht 27 Sept. 1865; werkz. Utrecht, Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1884-88). BESOET, Iven (z.g. Jan) van. Ets.-Plaatsn. Plaatsn. Ets. Kaartets. Uitg. Teek. Boekverk. Geb. Leiden dr 1720, ov. bij ’s Gravenhage 8 Dec. 1769; werkz. ’s Gravenhage 1737-65, tijdelijk Amsterdam? 175051? Muller Portr. reg.; Muller Hist. reg., 4137; Meyer III 742; van Someren reg.; Thieme III 332; Obreen-Archief VII 39; v. Stolk reg.; Die Haghe 1903, 443; KossmannBoekhandel 26-27; Dronckers-W aller, reg. BESSELING, Albertus. BEST—BEZAAN Ets. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Utrecht 1752-53. Kramrn 88; van Someren 5938; Thieme III 534- BEST, Johannes ALEXANDER Ru- DOLPH. Ets. Ets.-Plaatsn. Stippelgr. Sch. Teek. Geb. Vleuten 15 April 1797, ov. Alkmaar 12 Jan. 1855; werkz. Alkmaar, Amsterdam 1816—Juli 1854, Alkmaar Aug. 1854 volg. Leerl. van Adr. de Visser (stads-teekenmeester, Alkmaar). Hippert Linnig I 70; Thieme III 337; Tent. Amsterd. 1816, 15, 16; BruinvisAlkmaar 33; v. Stolk 1990, 2219, 2512; Dronckers-Waller No 1150, 1224. BESTEN, PlETER DEN, Houtsn. Decoratiesch. Kunstnijv. Geb. Rotterdam 15 Febr. 1894; werkz. Rotterdam. Leerl. Rotterdamsche Academie (Oldewelt, van Maasdijk). BEUGHEM, C. van. Ets.-Plaatsn. Werkz. Amsterdam? 1744—48. Thieme III 552. BEUGHEM, D. van (van BUEGHEM). Zwartekunstgr. Uitg. Werkz. Amsterdam 1694, Wesel 1703. Adres: „in de Brugstraat aan de groote markt” 1703. Weigel Cat. 21471; Muller Hist. 3307; van Stolk 3103; Thieme III 552. BEUNIS, Johannes. Steenteek. Teek. Sch. Geb. ’s Hertogenbosch 1809; werkz. ’s Hertogenbosch-1830, Antwerpen 1830-31, ’s Hertogenbosch 1841. Leerl. Koninklijke School ’s Hertogenbosch. Tent. Nijmegen 1841, n. 151; v. ZuilenGedenkboek 91; Muller-Hist. (reg.); v. Stolk 7011. BEURDEN, van, z. VAN SCHOONHOVEN. BEURS STIERMANS, ANDRÉ Paul DE. Ets. Sch. Teek. Kunstverz. Geb. Harburg 2 Nov. 1802, ov. Hamburg 17 Nov. 1832; werkz. Hamburg, reis Holland. Leerl. van La Broue, A. C. Dusch. Hippert Linnig I 68; Meyer III 771: Thieme III 555; Rump-Hamburg; Verz. Kunsth. Hamburg. BEUSEKOM, Justus Cornelis Eu- GENIUS VAN. Ets. Drogenaald. Penteek. Geb. Batavia 6 Juni 1896; werkz. Batavia, Semarang, ’s Gravenhage. Autodidakt. BEVERVOORDE, van, z. van de PAS. BEVOORT, Johannes van. Houtsn. Uitg. Stempelsn. Werkz. Amsterdam 1693-1701. Muller Hist. suppl. 3007D. BEYER, z. MISPELBLOM. BEYER, Johan DE. Ets. Aquarell. Teek. Sch. Ged. Aarau (Zwitserl.) 30 Sept. 1703, ov. bij Kleef tot na 1773; werkz. Amsterdam, Vierlingsbeek ± 1750, Amsterdam ± 1752-65, zomers o.a. land van Kleef, Namen, Maastricht, Gelderland en Utrecht. Leerl. van C. Pronk (teekenen), J. M. Quinkhard (schilderen). Cat. van der Keilen 92; Scholten-Teyler; Thieme III 566—567; Hind IV 155; Lugt I; Bock-Rosenberg; Singer-Friedrich-August 32; Pierpont Morgan 235; Gezichten-Gelderland 1, 4, 5, 7, 16, 17, 24; Cat. Welcker; Dronckers-W aller No 1830. BEYERMAN, L. E. Steenteek. Teek. Werkz. 1924. Wendingen VI (1924) Afl. 2. BEZAAN, Johannes. („Jo”). Houtsn. (kl.). Linoleumsn. (kl.). Ets. Drogenaald. Sch. Pastel- en Penteek. Geb. Uitgeest 2 Aug. 1894; werkz. Alkmaar, Bergen, Oi'sterwijk (N.B.), Amsterdam, Putten (G.). BICKER TOP—BILDERS Leerl. van K. F. G. Hentschel. Bosch Prentkunst; Avermaete (Reg.). BICKER TOP, William. Ets. Sch. Geb. Rotterdam 15 Juni 1796, ov. ’s Gravenhage 6 Juni 1867; werkz. Rotterdam-1856, ’s Gravenhage 1856 volg. Tent. Haarlem 1825, 33; Tent. Rotterdam 1832,14. BIELING, HERMANN Friedrich. Steenteek. Houtsn. Ets. Drogenaald. Sch. Teek. Aquarell. Beeldh. Geb. Rotterdam 21 Juni 1887; werkz. Rotterdam, België, Parijs, Bretagne, Spanje, Duitschland, Londen, Renkum, Hillegersberg (1936). Leerl. Rotterdamsche Academie (van Maasdijk). Elsevier LIV (1917) 155-157 en 1935 II 351—353; Maandblad Beeld. Kunst II (1925) 350—351; Avermaete 144', Wendingen V (1923) Afl. 2; Gruyter. BIERENS DE HAAN, z. PHILIPSE. BIERUMA, z. OOSTING. BIERWEILER, F. C. Zwar-tekunstgr. (kl.). Aquatint. Ets. Uitg. Teek. Geb. in Duitschland, werkz. Amsterdam 1803-18, Jever 1818, Altona en Bremen 1819, Amsterdam 1827-31? Leerl. van C. H. Hodges? Adres: „zu Amsterdam, by J. W. Pieneman und F. C. Bierweiler”. 1805. „(A.) Garlichs und Bierweiler”. Jever, 1818. Altona, 1819. Weigel Cat.. 11186; Muller Portr. reg.; Kramm; Muller Hist. 6066, 6900; van Someren reg.; Thieme IV14—15; v. Stolk 5514, 7228. BIK, Adrianus Johannes. Steenteek. Teek. Schrijv. Baljuw van Batavia 1828 volg. Geb. Duinkerken 13 Jan. 1790, ov. Brussel 1 Oct. 1872; werkz. N. Indië 1816-47, Amsterdam 1848 volg. Kunstkronijk 1852; Encyclopaedie van Nederlandsch Indië I (1917) 302—303; A. J. A. E. Bik, Dagverhaal van A. J. Bik van zijn reis naar de Aroe- en Kei eilanden in 1824, Leiden 19..; Moulijn-Waller; Nieuw biogr. Wdbk. VIII 108-110; v. Someren 1437- BIK, WILLEM Hendrik. Drogenaald. Ets. Aquarell. Sch. Pastelteek. Teekenleeraar. Geb. Pontianak (N.I.) 27 Aug. 1880, ov. ’s Gravenhage 21 Nov. 1918; werkz. ’s Gravenhage, tijdelijk Zeeland. Leerl. Haagsche Academie (teekenen), autodidakt. BIKKERS, Jan. Ets. Teek. Aquarell. Fotograaf. Teekenleeraar. Geb. Rotterdam 3 Oct. 1830, ov. Rotterdam 1 Déc. 1876, werkz. Rotterdam. Cat. van der Keilen 2063; Roterod. Illustr. 864, 1200. BILDERDIJK, Mr. Willem. Ets. Teek. Sch. Dichter Schrijv. Geb. Amsterdam 7 Sept. 1756, ov. Haarlem 18 Dec. 1831; werkz. Amsterdam, Leiden 1780-82, den Haag 178295, Hamburg 1795, Engeland 1795-97, Brunswijk 1797-1806, Leiden 1806-07, Katwijk 1807, den Haag, 1808, Amsterdam 1808—17, Leiden 1817—28, Haar lem 1828-31. Leerl. van J. van Dregt. Echtgen. van Katharina Wilhelmina Schweickhardt (bloemsch. en kunstnijv.). Vosmaer Over Kunst 257; R. W. P. de Vries „Mr. Willem Bilderdijk” Pretoria 1906, p. 355—366; Thieme IV 25; Nieuw biogr. WdPk. II163; Fontaine Verwey 160, 161; v. Stolk, reg. BILDERS Jz., Albertus GERARDUS. Ets. Sch. Teek. Geb. Utrecht 9 Dec. 1838, ov. Amsterdam 8 Maart 1865; werkz. Oosterbeek, ’s Gravenhage 1857-58, reis Zwitserland 1858, Renkum 1858, Amsterdam Nov. 1858-65 (ook Saint Arge, Leiden één jaar, Oosterbeek). Leerl. van zijn vader J. W. Bilders, Haagsche Academie (1857-58), S. van den Berg. Ned. Spectator 1865, 106; J. Kneppelhout, A. G. Bilders, Brieven en dagboek. Leiden 3ILDERS—BISSCHOP r876 (twee deelen); De Gids 1891 IV 410— 143; Eigen Haard 1908, 296-299; Thieme r V 25; Nieuw biogr. Wdbk. IV 148—149»’ Elsevier LXXXIX (1935) 73-96 en Febr. ifl. 1937- BILDERS, JOHANNES Warnardus. steenteek. Sch. Teek. Geb. Utrecht 18 Aug. 1811, ov. OosterDeek 29 Oct. 1890; werkz. Utrecht (1830 -32 vrijwilhger)-1841, Oosterbeek 1842 -44, Utrecht 1846-52, Amsterdam 1853 -54, Oosterbeek 1855—58, Amsterdam (zomers Oosterbeek, Vorden 1866-78) 1858-80, Oosterbeek 1880-90; reizen langs den Rijn 1839, België Duitschland 1844, tijdelijk ook Wiesbaden, Vlagtwedde 1881, Drente. Leerl. van J. L. Jonxis (korten tijd). Voornamelijk autodidact. Haanen, A. Mauve (1878), Ch. Rochussen, stoffeerden eenige zijner schilderijen. Cat. dessins (etc.) A. J. Ehnle, vente la Haye 9 mai 1878, 5I5> Muller Cat. Lith. 502; Veilingscatalogus Amsterdam 13 Nov. 1892 (nagelaten werken); Kunstkronijk XVIII (1877) 2-4 (m. litho); Vosmaer Schild.I; Eigen Haard 1890, 820—822; Ned. Spectator 1890, 375-376; Utr. Jaarb. 1891, 215—221; Schildersb. IV (1900) 65—101; Nieuw biogr. Wdbk. I 35i—352l Thieme IV 25-26. BILLON. Plaatsn. Teek. Zilversm. ? Werkz. Amsterdam 1732. BING, Valentijn. Steenteek. Sch. Teekenmeester. Geb. Amsterdam 22 April 1812, ov. Nieuwpoort 28 Jan. 1895; werkz. Amsterdam-1883, Schoonhoven 1883-87, Amsterdam 1887-91, Bleskensgraaf 1891-93, Nieuwpoort 1893-95. Leerl. Amsterdamsche Academie (pleisterkl. 1829), van J. A. Kruseman. Thieme IV 40; v. Stolk 3571, 7036, 8006; Dronckers-Waller No 3. BINGER, A. H. Houtsn. Steenteek. Ets. Uitg. Teek. Werkz. Amsterdam ± 1825—40. Leeskab. 1849 I &3> 77 57- BINNEMAN, Wouter Jansz. („W. Jansen”). Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam róór 1668-70, 1688, Engeland 16741679. £oon van Jan Woutersz (zilverdraad:rekker). Muller Portr. 1069, 5415; Le Blanc I 344; D Donoghue Portr. I 375, 441, IV 59; Thieme IV 41. BIRNIE, Caroline HAVERMAN, GEB-, Ets. Sch. Geb. Djember (N.I.) 24 Febr. 1864; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage. Leerl. Rijksacademie (1885-88), raadgev. van Th. E. A. de Bock (1888). Echtgen. van H. J. Haverman. BIRNIE, George. Ets. Drogenaald. Steenteek. Teek. Geb. Groningen 28 April 1879; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage, Soerabaya Batavia. Leerl. Rijksnormaalschool (mondei, lessen, 1900-02) van W. E. Roelofs Jr. (1908-09), B. Schregel, E. A. Becht (etslessen). BIRNIE, Johan. Ets. Sch. Teek. Zeeofficier tot 1890. Geb. Djember (Java) 31 Oct. 1866; werkz. Groningen, Hoogland (Utr.), Amersfoort 1915 volg., zomers Terschelling, Giethoorn. Leerl. Academie Minerva Groningen. Holland Expres VII (1914) 638—642. BIRRIUS, Daniël. Zwartekunstgr. Teek. „Fabriceur”. Geb. Amsterdam? ± 1685?; werkz. Amsterdam 1710-13. Zoon van Elias Birrius (juwelier); schoonzoon van Ambrosius Perling? Poorterboek (12) 20 Maart 1711, Archief Amsterdam. Uffenbach-Reis, III 544; Thieme IV 54. BISSCHOP, Cristoffel (I). Ets. Teek. Ambtenaar Dep. van Oorlog. Ged. ’s Gravenhage 22 Dec. 1762, ov. in Gelderland ? na 1827; werkz. ’s Gravenhage, Leiden 1787—94, ’s Gravenhage, Gelderland 1819 volg. BISSCHOP—BLAN SCH Leerl. Teekenschool Pictura (1779-64). Broeder van J. Bisschop. Doop Reg. Groote Kerk, Ondertr. Reg. 23 Dec. 1787, Gemeente Archief ’s Gravenhage. Cat. v. Buren 239; Cat. Rigal 93—95; Le Blanc I 348 (Christian Bischop); Cat. van der Keilen 95—99; Thieme IV 63. BISSCHOP, Christoffel. Steenteek. Sch. Geb. Leeuwarden 22 April 1828, ov. Scheveningen 5 Oct. 1904; werkz. Leeuwarden, Amsterdam, Delft 184649, ’s Gravenhage 1849-54, Parijs 1855, ’s Gravenhage (later Scheveningen) 1858 -1904, tijdelijk Hindelopen o.a. 1860. Leerl. van C. Wester, H. Schaaff (Leeuwarden), J. Schoenmaker Doyer (Amsterdam), W. H. Schmidt (Delft), Haagsche Academie (1849-50), H. van Hove Bz., Le Comte en Ch. Gleyre (Parijs). Kunstkroniek 1851—1852; Muller Cat. Lith. 504; Vosmaer Schild II; Schildersb. I (1898) 189-209; Elsevier XXII (1901) 457— 472; Thieme IV 63; Scholten-Teyler. BISSCHOP, Johannes. Ets. Sch. Ambtenaar. Ged. ’s Gravenhage 12 Juni 1774, ov. ’s Gravenhage 6 Febr. 1837; werkz. ’s Gravenhage, ook Amsterdam 1809. Broeder van Chr. Bisschop (I). Doop Reg. Groote Kerk, Ondertr. Reg. 17 Sept. 1809, Gemeente Archief ’s Gravenhage. Thieme IV 63; van Gelder, ’s Gravenhage 6-7; Tent. ’s Gravenhage 1819, 33-37 en 1823. BISSCHOP, Sara. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 10 Febr. 1894; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie, Rotterdamsche Academie (Oldewelt). Dochter van R. Bisschop en S. Bisschop geb. Robertson (schilders). Elsevier LIX '(1920) 429-431; Maandblad Beeld. Kunst I (1924) 122; Bosch Prentkunst. BISSCHOP, Mr. Jan de (Joannes EPISCOPIUS). Ets. Penteek. Teek. Advocaat. Geb. Amsterdam ^ 1628, ov. ’s Gravenhage 6 Nov. 1671; werkz. Breda?, Leiden 1649, ’s Gravenhage 1653-54, 1658-62, 1664, 1667, 1669-71; reis Italië: Rome-Albano-Tivoli-VelletriNapels. Zwager van Geeraert Brandt (historie schrijv.). Muller Portr. 5485; Le Blanc I 348; Scholten-Teyler; von Wurzbach I 102; Thieme X 581; Hind III en IV 147; Lugt I; BockRosenberg; Nieuw biogr. Wdbk. VI 115— 117; London. V. a. A.; Reitlinger-Drawings 38. Becker-Hofstede de Groot; WoermannDresden IX 22; Moes-Teekeningen 8; Exhibition-London 1929; Cat. van Eeghen; Cat. Welcker. BLAADEREN van, z. HOOGENDIJK. BLAAUW, P. Houtsn. Tijdgenoot. BLANES, David. Steenteek. Sch. Penteek. Geb. Amsterdam 10 Mei 1896; werkz. Amsterdam, tijdelijk Parijs. Leerl. Rijksacademie (1915-21), Ecole Libre Julian (Parijs). BLANSCH, Christiaan le. Houtgr. Lettergieter. Boekdr. Geb. ’s Gravenhage 17 Nov. 1827, ov. Amsterdam 5 Nov. 1886; werkz. ’s Gravenhage-1851, Rotterdam 1851— 57 (Amsterdam Maart 1854), Amsterdam 1857-71, Rotterdam 1871-75, Amsterdam 1876-86. Leerl. Haagsche Houtgraveerschool. Medew. van zijn broeder H. le Blansch. Adres: „H. en C. le Blansch, ’s Gravenhage, Prinsegracht V n. 44". 1849-51. „Le Blansch en Spaan, Rotterdam”. 1851 -56. „Le Blansch, Yislaake & Co., Amsterdam.” 1860. „C. Le Blansch Graveerschool, Nieuwe Leliestraat M.M. 122”. 1865. Muller Hist. suppl. 6361 Ac; EnschedeKruseman 1129; Die Haghe 1905, 70. BLANSCH, Hendrikus le. Houtgr. Boekdr. Schrijv. Werkz. ’s Gravenhage 1840-51, Rotterdam 1851. Medew. van zijn broeder C. le Blansch. BLOCK—BLOIS BLOCK, Hein. Houtsn. Sch. Geb. Amsterdam 19 April 1885; werkz. Magdeburg, Stuttgart, Milaan, Parijs, Brussel, Katwijk aan Zee, Rotterdam, Ede (G.) 1925. Leerl. Kunstnijverheidschool Magdeburg, Academie Stuttgart, Ecole Ranson Parijs (Maurice Denis). BLOEM, Arnold (BLOM). Ets. Teek. Werkz. 1665-67 en later. Nagler-Mon. I 160; Muller Hist. 2213 b, d, g, h; van Stolk 2362; Thieme IV 123. BLOEM, Hendrik van. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 31 Maart 1874; werkz. Renkum, Gulpen, Bergen (N.H.) 1908, Barbizon, Parijs, London, Italië 1913, ’s Gravenhage. Leerl. Quellinusschool, raadgev. van Th. E. A. de Bock, G. J. H. Poggenbeek. (Eerste etsen in Bergen 1908). Elsevier LIX (1920) 384-389; Carel Scharten, Tentoonstelling schilderijen en teekeningen, Den Haag 1915. BLOEMAERT. Abraham. Houtsn.-Ets. (kl.). Ets. Sch. Teek. Geb. Gorinchem Dec. 1564, overluid Utrecht 13 Jan. (O.S.) 1651; werkz. Utrecht 1576, Parijs ± 1580-83, Utrecht, Amsterdam 1591-92, Utrecht 1593-1651. Leerl. van zijn vader C. Bloemaert, G. Splinter (eenige werken), J. de Beer (Utrecht), J. Bassot (zes werken), Mr. Herry (2J jaar), H. Francken (allen Parijs). Grosse-Landschaft; Bell-Oxford; FreundDarmstadt 139; Leporini 188; WoermannDresden VII1; Moes-Teekeningen 10; Exhibition-London 1929; Henkel-Dessin; LugtBibl. Nat.; Weigel-Werke 376—394; A. Bloemaert „Oorspronkelijk en vermaard konstrijk tekenboek van Abr. Bloemaert”. Amsterdam 1740; de Barcia-Madrid; Le Blanc I 373: Nagier Mon. I 237; von Wurzbachl 109; Scholten-Teyler; Burchard Rad, reg.; Thieme IV 123—126; G. Delbanco „Der Maler Abraham Bloemaert”. Strassburg 1928; Mitt. Graph. Künste 1919, 36—38; Reichel Clair-obscur; Hind V; Lugt I; Benesch-Weenen; Bock-Rosenberg; Fairfax Murray 229; Zülch-Ohrmuschel (Reg.); v. Stolk 1038; Cat. v. Eeghen; Cat. Welcker; Cat. Deiker; Oud-Holland L IV (1937) 143-163 en 177-178; Bosch tot Rembrandt 27-29. BLOEMAERT, Cornelis (Alias WINTER). Plaatsn. Uitg. Teek. Geb. Utrecht ^ 1603, ov. Rome? in of na 1684; werkz. Utrecht, Parijs 1630, Rome, tijdelijk Florence. Leerl. van zijn vader A. Bloemaert, G. van Honthorst (J; 1625), C. van de Pas den Oude. Muller Portr. reg.; Le Blanc I 374; van Someren reg.; von Wurzbach I 111; Thieme IV 127; Hind III 43; Bock-Rosenberg; v. Stolk 1038. BLOEMAERT, Frederick. Plaatsn. Ets. Houtsn. (kl.) Uitg. Teek. Geb. Utrecht na 1610; werkz. Utrecht1669. Leerl. van zijn vader A. Bloemaert. Le Blanc I 380; Muller Hist. 95; van Someren reg.; von Wurzbach I 112; Thieme IV 127. BLOEME, Herman Antonie de. Steenteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 17 Sept. 1802, ov. ’s Gravenhage 3 Nov. 1867; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1834 volg. Leerl. Haagsche Academie, J. W. Pieneman, Amsterdamsche Academie. Van Someren 126, 313, 3846* en 4130; Thieme IV 128; Nieuw biogr. Wdbk. VIII 122; Ned. Spectat. 1867, 401; Kunstkronijk 1869, 59; Die Haghe 1903, 63. BLOEMINK, CORNELIA Johanna („KEMPE") Ets. Sch. Geb. Rotterdam 5 Juli 1890; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van R. Bisschop. BLOIS A, z. ISENDOORN van. BLOIS Abraham de. Plaatsn. Zwartekunstgr. Uitg. Geb. Delft, begr. Amsterdam (N.Z. Kapel) 6 Oct. 1717; werkz. Delft 167986, Amsterdam 1691-1717. BLOKHUYSEN—BLOTELING Adres: „Amstelkerkstraat”. 1691. „op Zingel”. 1699—1700. „Spiegelgraft bij de Prinsegraft”. 1717. Trouw Reg. (530) 28 Aug. 1699, Poorterboek (9) 26 Juni 1700, Begr. Reg. (1070), Archief Amsterdam. Muller Portr. reg.; Le Blanc I 381; Smith Portr. add. 64*; van Someren reg.; von Wurzbach I 114; O’Donoghue Portr. reg.; Russell Portr. II 19; Thieme IV 129-130; v. Stolk 2696, 2998. BLOKHUYSEN, Reynier (BLOKHUISEN). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Amsterdam d: 1663/84; werkz. Leiden 1709—24. Le Blanc I 373: Kramm 107; van Someren reg.; O’Donoghue Portr. I 271; DronckersWaller No 192, 475-476. BLOKHUYZEN, Dirk VIS-. Ets. Sch. Kunstverz. Direct, ’s Rijks Entrepot. Assuradeur. Geb. Rotterdam 11 Aug. 1799, ov. Rotterdam 4 April 1869; werkz. Rotterdam. Hippert Linnig I 86; Immerzeel I 64; Kram 1769. BLOKZIJL, J. Plaatsn. Werkzaam omstr. 1793. Fontaine Verwey 54. BLOMMERS, Bernardus Johannes. Ets. Drogenaald. Sch. Aquarell. Geb. ’s Gravenhage 30 Jan. 1845, ov. 's Gravenhage 15 Dec. 1914; werkz. 's Gravenhage-1869, Scheveningen 1884 volg., tijdelijk Katwijk aan Zee, N. Brabant. Leerl. Haagsche Teekenacademie, C. Bisschop. Zoon van P. Blommers (steendr.), schoonvader van J. Zoetelief Tromp. Van Someren 6089; Schildersb. II (1898) 157—175; Scholten-Teyler; Elsevier II (1892) 317, XXXII (1906) 147-163 en XLIX (1915) 91; Thieme IV 133; Cat. v. d. Keilen 2074; Die Haghe 1905, 66; Lurasco-Mod. Meesters; Woord en Beeld 1899, 417—420; Kunstchronik N. F. XXVI (1915) 210—211; Morks Magazijn XXXII (1915) 76-77; v. Stolk 7647; Plantenga. Plaatsn. Geb. vóór 1570, ov. na 1649; werkz. Bergen, Amsterdam 1616-23. De Vries Emblem. 29—34, 76—77, 115-117; O’Donoghue Portr. I 302; Zülch-Ohrmuschel 121-122. BLON, Jacob Christoffel le. Zwartekunstgr. (kl.). Sch. Miniatuursch. Schrijv. Ged. Frankfort a/M 23 Mei 1667, ov. Parijs 16 Mei 1741; werkz. Zürich, Rome 1696-97, Amsterdam ± 1699-1715, ’s Gravenhage 1715, Parijs, Engeland (Londen) ± 1720-31, ’s Gravenhage 1732, Parijs 173.— 41. Leerl. van C. Meyer (Zürich), C. Maratti (Rome, 1696-97). Vriend van L. ten Kate Hz. v. Gooi I 342; Hoet; v. Uffenbach-Reisen III 534; Descamps; Walpole Vertue; Basan; Huber et Rost; Fiorillo III 306/ Nagler-Lex; Le Blanc; De Laborde 363; H. W. Singer, J. Chr. le Blon, Wien, 1901, (Mitt. Ges. Verv. Kunst 1901); Weigel Cat. 25267; Studio 1903 XXVIII 261 (H. W. Singer.); O’Donoghue Portr. reg.; Thieme XXII 504; N. G. v. Huffel, Coloritto; Dronckers-Waller No 1673. BLON, Michiel le (LE BLOND, BLONDUS). Plaatsn. Uitg. Teek. Goudsm. Agent van Zweden. Ged. Frankfurt a/M 9 Juli 1587, ov. Amsterdam 1656; werkz. Frankfort a/M, Amsterdam 1612-25, Italië 1627, Londen, Amsterdam. Leerl. van Th. de Bry, J. Th. de Bry. Cat. Paignon Dyonval; Nagier Mon. IV 1646; J. Ph. van der Keilen, M. le Blond, la Haye, 1900; Burl. Mag. VIII (1905-1906) 129—130 (CampbellDodgson.); ThiemeXXII 504; Jessen-Meister I 198—1991 Bredius u. Hirschmann 174; Oude Kunst V (1919— 1920) 158-159, VI (1920-1921) 39, 73, 94, 170. BLONKER, z. BREEMS, den. BLOTELING, Abraham (BLO(O)TELINGH). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Zwartekunstgr. Uitg. Teek. Ged. Amsterdam 2 Dec. 1640, begr. Amsterdam (N.Z. Kapel) 20 Jan. 1690; BLON, Christiaan le. BLOUW—BODIFÉE werkz. Amsterdam-1672, Londen Dec. 1672-78, Amsterdam 1678-90. Leerl. en erfgenaam van C. van Dalen (I)- Zwager van G. Valck. Zie Overzicht Valck. J. E. Wessely, A. Blooteling, Leipzig, 1867, (Naumann-Arch. XIII 1867, i); Wessely Suppl. 41; Dutuit IV 52, V 585; Smith Portr. I 64; von Wurzbach I 118; Russell Portr. II 19; Thieme IV 139-140; Hind III; Bock-Rosenberg; Bock-Graphik 423; v. Stolk 2394, 2534; Dronckers-Waller 1238. BLOUW, Jan Paul Valkema. Ets. Steenteek. Sch. Ingenieur. Geb. Haarlem 23 Oct. 1884; werkz. Haarlem, Zwammerdam 1911. BLUM, E. Houtgr. Werkz. Amsterdam 1861-62. BOASSON, Isidoor. Ets. (kl.). Sch. Teek. Aquarell. Geb. Middelburg 21 Nov. 1875; werkz. Middelburg, ’s Gravenhage 1910-23, Fontainebleau 1923; tijdelijk Barbizon 1911-12, Spanje en Tanger 1912. Leerl. van W. J. Schütz (1892-96 en 1909), J. C. Ritsema, C. Kuypers en F. Jansen (’s Gravenhage, 1910). Op de Hoogte XI (1914) 213-215; Holl. Revue XXVI (1921) 199—204; Renais. Art francais IX (1926) 115—116; Cat. tent. schilderwerk van I. Boasson, Juni 1913 te ’s Gravenhage bij Theo Neuhuys. BOBELDIJK, Felicien. Steenteek. Ets. Teek. Sch. Aquarell. Geb. Koog a/d Zaan 17 Oct. 1876; werkz. Amsterdam, tijdelijk Blaricum, Castricum, N. Brabant. Leerl. Quellinusschool, Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1895— 1902). Lessen van W. Witsen. BOCK, THÉOPHILE Emile Achille de. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Pastelteek. Schrijv. (eerst) Ambten. Holl. Spoorw. Geb. ’s Gravenhage 14 Jan. 1851, ov. Haarlem 22 Nov. 1904; werkz. Delft 1872, ’s Gravenhage 1874-1878, Parijs, Waller, Graveurs Barbizon, 's Gravenhage (Scheveningen) 1880-85, Oud-Raven bij Diepenveen 1887, ’s Gravenhage 1888-95, Renkum 1895-1902, Haarlem 1902-04. Leerl. van J. W. van Borselen, J. H. Weissenbruch. Schildersb. IV (1900) 23-48; Thieme IV 159; De Portefeuille X 2 (1888—1889) 543 en XIII (1891—1892) 1099-1101; Ned. Spectat. 1904, 391 en 1907, 273; Eigen Haard 1905, 134-140; Plasschaert, Kritiek I (1904) 199-202; Onze Kunst IV 2 (1905) 53—55; Nieuw biogr. Wo'ordenb. X 82—83. BODART, Pieter. Ets. Teek. Juwelier. Geb. Utrecht? i 1676/77?; werkz. Utrecht 1704—10. Trouw Reg. (704) 7 Maart 1704, Archief Amsterdam. Van Someren 851; von Wurzbach I 121; Thieme IV 164. BODECKER, Johann Friedrich. Zwartekunstgr. Sch. Musicus. Geb. Berlijn ^ 1658, ov. Amsterdam 1727; werkz. ’s Gravenhage 1681-85, Amsterdam 1686-87, ’s Gravenhage 1698, Haarlem 1707, Leiden 1708, ’s Hertogenbosch, Breda 1711, ’s Gravenhage, Middelburg 1713, Leiden 1714, N. Holland, Amsterdam 1727. Leerl. van J. de Baen (’s Gravenhage). Muller Portr. 4764; van Someren reg.; von Wurzbach I 122; Thieme IV 165. BODENHEIM, Johanna CORNELIA Hermana („Nelly”). Steenteek. (kl.). Teek. Kunstnijv. Geb. Amsterdam 27 Mei 1874; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1893-95), van Dr.J.P.Veth (1895-96). Onze Kunst III (1904) 75-85; Elsevier XL (1910) 217-230; Morks Magazijn XXXI (1914) 138-140; Thieme IV 168; Maandbl. Beeld. Kunst XIII (1936) 135—139 en 177— 186; Vrijebladen V (1928) 20—23; Veth-Teek. 196—199; Veth-Caricatuur 279. BODIFÉE, J ohannes Petrus PAULUS. Ets. Steenteek (kl.). Sch. Leeraar. Geb. Deventer 29 Juni 1866, ov. Deventer 23 Jan. 1938; werkz. Amsterdam, Gelderland, Overijsel, Deventer. Leerl. Rij ksnormaalschool (1884-87), 3 BOEVÉ—BOISSENS BOLOMEY—BONGERS Geb. ’s Hertogenbosch 8 Sept. 1858, werkz. ’s Hertogenbosch, Haarlem 1890 -1923. Leerl. Houtgraveerinrichting H. Bogaerts. BOLOMEY, BENJAMIN Samuel. Zwartekunstgr. (kl.). Aquatint. Sch. Geb. Lausanne 19 Mei 1739, ov. Lausanne 19 Dec. 1819; werkz. Parijs, ’s Gravenhage 1763-Mei 1791, Lausanne 1791-1819. Leerl. Haagsche Teekenacademie (1763) Hofschilder van Willem V te ’s Gravenhage (1763-1791). Schoonzoon (1767) van P. Gosse (boekverk.). Muller Portr. reg.; Muller Hist. 4990; van Someren reg.; A. de Molin „Benjamin Bolorney, peintre Vaudois”, Lausanne 1902; Moquette Portr. Rotterd. 758, 1751, 2254; Brun Lex. I ;Thieme IV 253; Oud-Holland XXXV (1917) 125-127 en 214—218; Oude Kunst III (1917—1918) 137—163; D. Agassiz „Benjamin Bolomey, étude biographique" Lausanne 1928; v. Stolk 4149, 4912 ; Plantenga. BOLSWERT, Boetius Adamsz A. („BOETE"). Plaatsn. Ets. Uitg. Teek. Schrijv. Geb. Bolsward d: 1580, ov. Antwerpen 25 Maart 1633; werkz. Amsterdam di 1609-16, Brussel d: 1618, Antwerpen 1620 volg., (ook Brussel vóór 1628). Onder invloed van A. Bloemaert. Broeder van S. a Bolswert. Le Blanc I 429; Schneevoogt Rubens reg.; Dutuit VI 270; von Wurzbach I 132; Thieme IV 254—255; Burchard Rad, reg.; ZülchOhrmuschel 100; Grosse-Landschajt; Dronckers-Waller, reg. BOLSWERT, Schelte Adamsz A. Plaatsn. Uitg. Geb. Bolsward d: 1586, ov. Antwerpen 12 en begr. 22 Dec. 1659; werkz. Amsterdam 1610-11 (later?), Brussel d; 1618, Antwerpen 1625 volg. (ook Brussel vóór 1628). Medew. van N. Lauwers, J. Witdoeck. Broeder van B. a Bolswert. Le Blanc I 430; Schneevoogt Rubens reg.; Wibiral Icon. 19—25, 100-101; Annales Gand II (1846-1847) 165-198; Dutuit IV 66, VI 270; Chronik der verv. Kunst I (1888) 15—16; von Wurzbach 1132; Thieme IV 255; Burchard Rad, reg.; Bock-Rosenberg; v. Stolk, reg. BOLT, Cornelis Jan. Steenteek. Sch. Aquarell. Winkelier in Porcelein en Kristal. Geb. Helpman (Haren, Gr.) 25 Mei 1823, ov. Utrecht 2 Febr. 1879; werkz. Groningen-1846, Amsterdam 1847, Arnhem 1848, Rosendaal (G.) 1850-54, Arnhem 1854-77, Utrecht 1877-79. Medew. van M. Bos Jz., J. van Ravenzwaay. Fockema-Arnhem, 103. BOLTEN, Roeland van („DE BOLTEN”). Plaatsn. Uitg. Zilversm. ? Werkz. Zwolle 1602-08. Cat. van der Keilen 157; von Wurzbach I I35- BOMBLED, KAREL Frederik. Steenteek; Ets. Dr'ogenaald. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 1 Maart 1822, ov. Chantilly 4 Jan. 1902; werkz. ’s Gravenhage 1839-54, Chantilly en Saint Firmin 1863-66, Parijs 1866-67, Chantilly 1869-70, Parijs 1872-85, Chantilly. Leerl. van C. O. van der Grient, C. Kruseman, W. H. Schmidt, Haagsche Academie (1839-43). Kunstkronijk 1851, 1854; Hippert Linnig I 90; Cat. van der Keilen 2076; Muller Cat. Lith. 507—508; Thieme IV 262—263; Kieuw biogr.Wdbk. IX 78-79; v. Stolk 22, 23, 7920. BONGAERT, Daniël. Ets.-Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1706-40. Zoon van Johannes Caspersz Bongaert (plaatdr.). Poorterboek (11) 22 Febr. 1707, (18) zijn schoonzoon Cornelis Slot schuiermaker 6 Mei 1740, Archief Amsterdam. Muller Hist. suppl. 2920A; De Jonge Mus. Cats. ed. 1887 n. 214-215; Thieme IV 287 (B. Bongaert), 288 (D. Bongart.). BONGERS, BEREND Adrianus. Ets. Sch. Leeraar te Delft. Geb. ’s Gravenhage 2 Juli 1866; werkz. ’s Gravenhage, Brugge, Luik, Amsterdam, Delft. BORCH DE OUDE—BOS Geb. Groningen 23 Maart 1825, ov. Groningen 21 Juli 1903; werkz. Groningen. Muller Hist. 7187. BORCH DE OUDE, Gerard ter. Ets. Teek. Sch. Licentmeester 1621-61. Geb. Zwolle 1584, ov. Zwolle 20 April 1662; werkz. Zwolle—1602, reis o.a. Keulen 1603-Hohenems (Vorarlberg)Habsburg (Aargau)-Venetië 1604-Rome 1604-09-N apels 1610-N imes-Bordeaux; Zwolle 1612-62. Cat. dessins anciens J. H. Cremer e.a. vente Amsterdam 15 juin 1886, 315; Thieme IV 336; Mededeel. Inst. Rome V (ig2S) 128136; Nieuw biogr. Wdbk. VII172—173. BORCHT, Jacob van der. Plaatsn. Geb. Amsterdam 1595; werkz. Leiden 1622. Leerl. van zijn oom J. de Gheyn (II) ? Le Blanc I 465; Thieme IV 342. BORDEN, Reyer van der. Ets. Houtsn. Sch. Kunstnijv. Geb. Vlaardingen 30 Maart 1897; werkz. Vlaardingen, Rotterdam, Vlaardingen, korten tijd Verona. Leerl. Vlaardingsche Avondteekenschool (Midderigh), Rotterdamsche Academie (Luns), J. Schonk (etsen), A. Dall’Oca. BORDES, Mr. Arnoud Jacob Theodoor de. Steenteek. Teek. Raadsheer Prov. Ger. Z.H. Geb. ’s Gravenhage 28 Mei 1805, ov. Leiden 30 Nov. 1864; werkz. o.a. ’s Gravenhage. BORK, ANDRE Christoph. Houtgr. Geb. Kopenhage 6 Jan. 1854; werkz. Kopenhage, Stuttgart, Weenen 1883, München, Parijs, Berlijn, Florence 1888, Amsterdam 1888-90, Londen, Kopenhage 1893 vlg. Leerl. H. P. Hansen en Academie (Kopenhagen), studies Stuttgart, Weenen. Thieme IV 363. BORSELEN, Jan Willem van. Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. Gouda 20 Sept. 1825, ov. ’s Gravenhage 24 Sept. 1892; werkz. Gouda1855, ’s Gravenhage 1855 volg. Leerl. van zijn vader P. van Borselen, A. Schelfhout (den Haag). Kunstkronijk 1863, 1873; Cat. van der Keilen 2077; Muller Cat. Lith. 509; ScholtenTeyler; Thieme IV 377; Elsevier XIV (18,97) 385-397: Tent. Groningen 1839,13; Nieuw biogr. Woordenb. X 95. BORSELEN, Pieter van. Steenteek. Uitg. Sch. Teek. Huisonderwijzer. Geb. Leiden 31 Aug. 1802, ov. ’s Gravenhage 26 Dec. 1873; werkz. Gouda 1831-42, ’s Gravenhage 1854 volg. Van Stolk 307; Tent. Den Haag 1839, 2 9Tent. Groningen 1854, 23-25. BORSSOM, Anthonie van (van BORESOM). Ets. Aquarell. Penteek. Sch. Geb. Amsterdam ^ 1629/30, begr. Amsterdam (Wester Kerk) 19 Maart 1677; werkz. Amsterdam. Invloed van Rembrandt (± 1650). Bartsch IV 215; Weigel-Werke 413; Weigel Suppl. 188: Heller Zusatze 32; von Wurzbach I 143: Scholten-Teyler; Thieme IV 378; Hind I; Old Master Drawings I (1926— 1927) 41 en III (1928-1929) 48; Lugt I; Bock-Rosenberg; Bell-Oxford; BuismanTeyler; Woermann-Dresden IX 18; MoesTeekeningen 16; Henkel-Dessin; Cat. v. Eeghen; Cat. Welcker; Bosch tot Rembrandt 109-110. BORSTEEGH, Cornelis. Steenteek. Aquarell. Sch. Stadsteekenmeester 1819. Geb. Ameide 9 Jan. 1773, ov. Gouda 7 April 1834; werkz. Gouda. Tent. Kunstw. 1831,1634-1635; Thieme IV 378; Dronckers-Waller No 213a, 1181. BOS, Christiaan. Steenteek. (kl.). Teek. Steendr. Geb. Leiden 6 Dec. 1835, ov. Oegstgeest 12 Sept. 1918; werkz. Leiden. Leerl. van zijn broeder G. J. Bos. Van Someren 3969; Overvoorde Leiden reg. BOS, Cornelis (BOSCH, BUS, SYLVIUS). BOS—BOSBOOM Plaatsn. Houtsn. Uitg. Teek. Kunstverk. Geb. ’s Hertogenbosch ^ 1506-10, ov. na 1563; werkz. Rome. Leerl. van Marco di Ravenna, Enea Vico. Choulant Anat. Abb. 40; Le Blanc I 467; Nagier Mon. I 2315, 2316, II 29; Jessen Ornam. Berlin 370—372, 574; von Wurzbach I 144; Thieme IV 386; R. Hedicke „CornelisFloris" Berlin 1913 (Reg.); Burl. Magaz. XXIX (1916) 323—326; R. Berliner „Ornamentale Vorldge-Bldtter" Leipzigi925 (Reg.); Nieuw biogr. Wdbk. VIII183; W. K. Zülch „Entsiehung des Ohrmuschelstiles” Heidelberg 1932 (Reg.); Lugt-Bibl. Nat.; JessenMeister I 174-173. BOS, GERARD Jan. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Utrecht 28 Sept. 1861; werkz. Utrecht, Antwerpen 1885, ’s Gravenhage 1893, Amsterdam, Brussel, Hilversum 1915, Laren Maart 1915-Dec. 1916, Aalten 1916. Leerl. van zijn vader J. Bos Wz., J. Hoevenaar, Antwerpsche Academie (Verlat, van Havermaet), werkz. atelier G. Geefs. Teekende eerst G. Jan Bos; eenige litho’s gemerkt B. G. Bos. BOS, GERARDUS Johannes. Steenteek. (kl.). Ets. Sch. Teek. Steendr. Geb. Leiden 9 April 1825; ov. Leiden 13 Mei 1898; werkz. Leiden. Medew. van J. P. Berghaus. Broeder van C. Bos. Kunstkronijk 1834, 1858—1839, 1865, 1873; Muller Hist. reg.; van Someren reg.; Muller Cat. Lith. 510; Overvoorde Leiden reg.; v. Stolk, reg. BOS, Jacobus (BOSSIUS). Plaatsn. Kaartgr. Geb. ’s Hertogenbosch; werkz. Rome 1549-67. Medew. van Ugo Pinardi. Von Wurzbach 1151; Thieme IV 383. BOS, Jan. Steengr. Steenteek. Ets. ? Sch. Werkz. Groningen 1836, ’s Gravenhage 1846-48, Amsterdam 1850-52. BOS Wz., Jan. Steenteek. (kl.). Steengr. Ets. Penteek. Steendr. Geb. de Bilt 16 Juli 1832, ov. Utrecht 4 Dec. 1897; werkz. Utrecht. Hippert Linnig I 91; Overvoorde Leiden 4005. BOS Jz., Maarten. Steenteek. Ets. Sch. Steendr. Geb. Hoorn 15 Febr. 1830, ov. Amsterdam 22 Maart 1902; werkz. Groningen, Amsterdam 1849-52, Hoorn 1852, Arnhem 1852-67, Amsterdam 1867-1902. Leerl. Instituut voor Doofstommen Groningen, S. Berghuis, Amsterdamsche Academie (1851). Medew. van C. J. Bolt. Van Someren 2824; v. Stolk 7740. BOS Jz., WILLEM Jan Gerard. Steenteek. Geb. Utrecht 24 Juli 1859, ov. Utrecht 24 Febr. 1891; werkz. Utrecht. Leerl. van zijn vader J. Bos Wz. BOS, Casper van den (Jasper). Ets.? Teek. Sch. Geb. Hoorn 1634, ov. 1658?; werkz. Amsterdam 1656, Rotterdam, Enkhuizen. Cat. livres etc. C. M. van Gogh vente Utrecht 1 Mei 1878, 873; Thieme IV 382; Bredius Hirschmann 1939. BOS, VAN DEN, Z. BOSCH, VAN DEN. BOSBOOM, Dirk. Ets.-Plaatsn. Teek. Commissaris van de Veeren tusschen Dam en Papenbrug 1682. Ged. Nijmegen 29 Juni 1641; werkz. Amsterdam 1673-82. Zoon van Simon Bosboom, stads steenhouwer. Poorterboek (5) 4 April 1682, Archief Amsterdam. Tiele Land en Volkenk. n. 462; Thieme IV 384- BOSBOOM, Johannes. Steenteek. (kl.). Ets. Sch. Aquarell. Teek. Geb. ’s Gravenhage 18 Febr. 1817, ov. BOSCH BOSEN—BOTTEMA BOSEN, FRANCISCUS Wilhelmus Jo- SEPHUS. Houtsn. Linoleumsn. Penteek. Geb. Amsterdam 27 Jan. 1891; werkz. Amsterdam, Haarlem, Blaricum. Leerl. van L. Louryse, van Rhijn, J. G. Veldheer. BOSHAMER, Johannes WILLEM.. Steenteek. Sch. Teekenleeraar. Geb. Dordrecht 29 Jan. 1802, ov. Rotterdam 3 Oct. 1857; werkz. Dordrecht1825, Rotterdam. Leerl. van zijn vader J. H. Boshamer. Van Someren 4042; Thieme IV 395! Nieuw biogr. Wdbk. VII 186 met afwijkende data. BOSMA, JAN Johannes. Ets. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 25 Juli 1896; werkz. Amsterdam (ook Aalsmeer). Leerl. Teekenschool voor Kunstambachten, later ook nog H. A. van der Wal. Broeder van W. Bosma. BOSMA, Willem. Houtsn. Teek. Sch. Kunstnijv. Geb. Amsterdam 21 Sept. 1902; werkz. Amsterdam, Rotterdam (1932). Leerl. Teekenschool voor Kunstambachten. Broeder van J. J. Bosma. BOSSCHAERT, z. WILLEBOIRTS. BOSSE, THEODORA Jacoba SLEESWIJK, GEB. VAN-. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 27 Sept. 1874; werkz. Amsterdam. Leerl. van M. W. van der Valk. BOSSIUS, z. BOS. BOTERDAEL, H. van. Steenteek. Teek. Werkz. Rotterdam? ± 1835. BOTERMANS, Hans. Ets. Steenteek. Houtsn. Sch. Pastelteek. Geb. ’t Woud (Hof van Delft) 25 Sept. 1888; werkz. Nijmegen, Bussum, Amersfoort, ’s Gravenhage. Leerl. van H. Leeuw (teekenen, een half jaar), E. F. J. Lücker. BOTH, Andries. Ets. Sch. Teek. Geb. Utrecht ± 1608, verdronken Venetië ± 1640?; werkz. Utrecht, Frankrijk (Rouaan 1635?), Rome 1636-40, Venetië ± 1640. Leerl. van zijn vader Dirck Jansz Both (glassch.), A. Bloemaert (1624), onder invloed van P. van Laer (Rome). Broeder van J. Both. Bartsch V 214; Weigel Suppt. 279; Dutuit IV 71; Weigel-Werke 429; Scholten-Teyler; Becker-Handzeichnungen 26; Becker-Hofstede de Groot; Gabelentz-Weimar II 17; von Wurzbach I 155; Thieme IV 409—410; Hind III; Lugt I; Bock-Rosenberg; SingerFriedrich-August 663; Schönbrunner-Meder 1268; Cat. Welcker. BOTH, Jan. Ets Sch Teek Geb. Utrecht ± 1610, begr. Utrecht (Buur Kerk) 9 Aug. 1652; werkz. Utrecht-1634, Frankrijk, Rome 163640, Venetië ± 1640, Utrecht ±1641-52. Leerl. van zijn vader Dirck Jansz Both (glassch.), A. Bloemaert (1624), onder invloed van Claude Lorrain (Rome). Medew. van C. van Poelenburg. Broeder van A. Both. Bartsch V 199; Weigel Suppl. 276; Heller Zusdtze 32; Wessely Suppl. 44! Dutuit IV 73t V 586; Scholten-Teyler; von Wurzbach 1137; Thieme IV 410—411; Hind III; LugtDutuit; Lugt I; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 42; Meder 1922, 50; Schmidt-München II 31 en III 130—131; Weigel-Werke 430-435; Hind-University London; Bock-Graphik 402; Singer-Friedrich-August 45; Pierpont Morgan; Oudheidk. Jaarb. 4 II (1933) 35~37'■ P<*t*liBremen I 13; Egger-Veduten; Moes-Teekeningen 17; Disegni-Uffizi 14; Cat. Deiker. BOTTEMA, Tjeerd. Steenteek. Ets. (kl.). Teek. Sch. Pastelteek. Geb. Langezwaag 6 Febr. 1884; werkz. Heerenveen 1902, Amsterdam 1903-07, Italië 1908, Spanje-Tanger-Frankrijk 1909, Engeland 1910, België 1911, Am- BOTTEMA—BOUTTATS sterdam 1911, Laren Maart 1911 —April 1919, Katwijk a Zee 1919, Schoorl, Parijs, Katwijk a/Z. Leerl. Rosenbeek (Heerenveen, teekenen), Industrieschool Amsterdam (K. van Leeuwen, avondkl., 1903), Rijksschool voor Kunstnijverheid (1903-06), Rijksacademie (1903-07, Allebé, van der Waay, Dake, Dupont), Lolli (Florence, frescosch). Broeder van Tjerk Bottema. Bosch Prentkunst. BOTTEMA, Tjerk. Ets. Steenteek. (kl.). Sch. Teek. Geb. Bovenknijpe 4 Maart 1882; werkz. Amsterdam, Londen 1910, Berlijn 1914, Laren Aug. 1914-Nov. 1914, Italië 1914. Leerl. Rijksacademie (1901-04). Broeder van Tjeerd Bottema. Morks Magazijn XXXIII (1931) 77-83: Wendingen III (1920) Afl. 2, IV (1921) Afl. 4 en V (1923) Afl. 2; Veth-Caricatuur 273; Hahn-Caricdturen 60. . BOUCHE, PETER Paul. Plaatsn. Geb. Antwerpen-14 Oct. 1646; werkz. Amsterdam 1670, Antwerpen 1676, Londen 1693. Muller Portr. p. 10 n. 233; Verachter Terbruggen 1206; Guïlmard 512; Duplessis Cat. Portr. 8499 n. 2; von Wurzbach 1138; Oud Holl. 1921, 171; Dronckers-Waller No 442. BOUCKHORST, Jan Philipsz van (van BOUCHORST). Ets. Glassch. Teek. Geb. Haarlem T: 1588, ov. Haarlem Sept. 1631; werkz. Haarlem. Zoon van Philip Jansz van Bouckhorst (glassch.) ? Van der Keilen 213; Thieme IV 435: Hind III; Lugt I; Bock-Rosenberg; Henkel-Dessin. BOUDEWIJNSE, ADRIAAN Johannes Petrus. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 23 Juli 1862, ov. ’s Gravenhage 15 Febr. 1909; werkz. ’s Gravenhage, tijdelijk Parijs. Leerl. Haagsche Academie, F. Cormon (Parijs). BOUMAN, Jo KRUYDER-. Houtsn. Tijdgenoote. BOURSSE, Jan. Ets.? Teek.? Kunstverz. Makelaar 1668 -71. Ged. Amsterdam 16 Nov. 1622, ov. Amsterdam 9 Nov. 1671; werkz. Amsterdam. Broeder van Jaques (boekverk.) en Esaias (schilder), neef van Leonard Boursse (schilder). Vgl. Aanh. II Jaques Boursse. Bartsch Rembr. II p. 103 n. 17; Rovinski Elèves atlas 330—331; Thieme IV 468; Bredius ü. Hirschmann 120—126. BOUT, Jan DANIËL („DAAN”). Ets. Drogenaald. Steenteek. Sch. Teek. Pastel- en Penteek. Geb. Amsterdam 20 Jan. 1891; werkz. Amsterdam, Chicago, Indianapolis (V. S.), Londen, Amsterdam, Parijs, Amsterdam. Lessen van J. G. Weyand, Industrieschool voor den Werkenden Stand (K. van Leeuwen, winteravondkl.). BOUTEN, CHARLOTTE Hendrika Antonia Elisabeth. Ets. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 29 Sept. 1871, ov. Amsterdam 11 April 1895; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1886—90). Eigen Haard (1901) 763—766. BOUTTATS, Philibertus. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Zwartekunstgr. Kaartets. Uitg. Geb. Antwerpen J: 1654; werkz. Amsterdam 1678-83, Antwerpen 1683-88, ’s Gravenhage 1691-1700. Leerl. van M. R. de Hooghe? De Laborde 155; Muller Portr.; Le Blanc I 300; Muller Hist.; van Someren; Duplessis Cat. Portr.; von Wurzbach I 166; Oud-Holland LUI (1936) 3; v. Stolk, reg. BOUTTATS Junior, Philibertus. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. ’s Gravenhage 1699-1700. BOUWENS—BRAAKENSIEK Leerl. van zijn vader Ph. Bouttats. Fontaine Verwey, reg.; v. Stolk, 2830, 2831. BOUWENS, A. Houtsn. Werkz. Amsterdam 1779-81. BOUWKNECHT, Ernst ANTON1US. Linoleumsn. Teek. Geb. Amsterdam 17 Dec. 1871; werkz. Amsterdam. BOUWMEESTER, Barend Johannes. Houtgr. Beeldh. Geb. Haarlem 22 Sept. 1809, ov. Haarlem 22 Aug. 1902; werkz. Haarlem. Hist. Avonden III172 (C. H. van Fenema.); Tent. Amsterd. 1834, 540; Enschedé-Kruseman I i2g. BOVEN, Abraham Dirk van. Steenteek. Sch. Geb. Veere 28 Dec. 1808, ov. Vlissingen 14 Juni 1861; werkz. Vlissingen. BOVENLANDER. Werkz. 1924. BOX, Hans Willem de la RIVE-. Ets. Sch. Apotheker. .Geb. Amsterdam 22 Dec. 1790, ov. 1841; werkz. Amsterdam. Cat. van der Keilen 2083; Thieme IV 486; De Wapenheraut 1908, 43, 46; Kramm 144 en aanh. 22. BOX, Magdelena. Ets. Teek. Geb. Amsterdam 17 Sept. 1775, ov. Amsterdam 10 Jan. 1820; werkz. Amsterdam. Zuster van N. Box en van H. W. de la Rive Box. Kramm, aanh. 22; Wapenheraut 1908, 42, 44- BOX, Nicolaas. Ets. Teek. Geb. Amsterdam 5 Nov. 1785, ov. Paramaribo 27 Jan. 1864.; werkz. Amsterdam, Suriname 1822-April 27, Mei 1828-64. Wapenheraut 1908, 42, 46. BRAAK, ALPHONSE Marie van den. Houtgr. Fotograaf. Geb. ’s Hertogenbosch 6 Sept. 1851, ov. ’s Gravenhage 11 Jan. 1894; werkz. ’s Hertogenbosch o.a. 1874-78, ’s Gravenhage. BRAAKENSIEK, ALBERTUS Barend Hendrik. Steenteek. (kl). Uitg. Teek. Steendr. Geb. Amsterdam 6 Juli 1841, ov. Amsterdam 24 Aug. 1884; werkz. Haarlem, Amsterdam. Leerl. en medew. van zijn vader A. Braakensiek. Adres: „Lithograf. Atelier van Gebr. Braakensiek” (opgericht met zijn vader en broeder). Amsterd. 1878—na 1900. BRAAKENSIEK, Albertus. Kaartsteengr. (kl.). Steenteek. Uitg. Kaartteek. Steendr. Geb. Amsterdam 14 Sept. 1811, ov. Amsterdam 20 Febr. 1883; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1822-25). Medew. van zijn zoons A. B. H. en J. C. Braakensiek. BRAAKENSIEK, Henri. Steenteek. Houtsn. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 17 Maart 1891; werkz. Amsterdam, Antwerpen, Genève, Frankrijk 1915 (Haïti 1916), Amsterdam 1916 -20 (Heemskerk 1917), Zwitserland 1920-22, München 1923, Amsterdam 1924 volg. Leerl.. Quelhnusschool, Hobbe Smith, Antwerpsche Academie. BRAAKENSIEK, JOHAN Coenraad. Steenteek. Ets. Teek. Aquarell. Sch. Steendr. Geb. Amsterdam 24 Mei 1858; werkz. Amsterdam. Leerl. van J. B.Tetar van Elven (avondkl.), Rijksacademie (1876-81, Allebé, Wijnveld). Medew. van zijn vader A. Braakensiek, van W. Steelink (1886). Elsevier XVII (1899) 527-532 en XLII (1911) 489—491; HollandscheRevue V 1(1901) BRACONIER—BRANDT 857-867; Thieme IV 498; Morks Magazijn 19ZI II 444 en XXVIII (1926) 615-616; Kunstchronik N.F. XXIII (1912) 136; Johan Braakensiek, Vijf reproductiën naar [zijn] werken, met portret en levensschets, Amsterdam 1903; Pen- en potloodkrassen. 52 teekeningen uit de 7e pagina van de A msterdammer, Amsterdam 1892; Van alles wat. 20 teekeningen van Johan Br. Amsterdam 1896 *; v. Stolk 7587; Hahn-Caricaturen 37. BRACONIER, Abraham Corneille de. (BRAKONIER). Ets. Teek. Resident v. H. H. M. Geb. Utrecht 6 Jan. 1724; werkz. Utrecht, Luik 1755, Utrecht 1760-65, Leiden 1766, Zutphen 1770 volg. Cat. van Buren p. 218 n. 102. BRAET, z. ÜBERFELDT von. BRAEU, Nicolaes. (BRAUIUS, ook: Nicolaus Teodori). Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1598, Haarlem? Le Blanc I 509; Thieme IV 509. BRAKEL, Gillius. Houtsn. Kaartgr. Teek. Werkz. Friesland 1699-1714. Muller Hist. suppl. 3031A; D. F. Scheurleer, Cat. der muziekbibliotheek, 's Gravenhage, 1893, 51, afb. BRAKEL, M. Ets. Stippelgr. Teek. Werkz. Amsterdam? 1790-1805? Thieme IV 514 [de hier vermelde ets is niet 1798 maar 1790 gedateerd); Saakes 1806, 240; Muller-Hist. 5295, 5298, suppl. 5298; v. Someren 1445; v. Stolk 5230, 5232. BRAKENBURG, Richard. („BRAKENBURGH”). Ets. Sch. Teek. Dichter. Kunstverz. Ged. Haarlem 22 Mei 1650, ov. Haarlem 28 Dec. 1702; werkz. Haarlem, Leeuwarden 1670-87, Haarlem 1687— 1702. Leerl. van H. Mommers; invloed van J. Steen. Cat. de Ridder 160; von Wurzbach I 170; Thieme IV 514 (ten onrechte aldaar als leerling van A. v. O stade vermeld.); Bock-Rosenberg. BRAKONIER, z. BRACONIER. BRAMER, Leonard. Ets. Teek. Sch. Geb. Delft 24 Dec. 1595, begr. Delft 10 Febr. 1674; werkz. Delft, reis Frankrijk-Italië 1614-28: Arras 1614-Amiens -Parijs-Aix en Provence 1616-Marseille-Genua—Livomo-Rome (eenige jaren)-Napels-Florence-Siena-BolognaParma-Padua-Mantua-Venetië, Delft 1628-33, tweede reis Italië?, Delft 1649 -74. Onder invloed van Domenico Fetti, Adam Elsheimer, Giacomo da Ponte gen. Bassano. Weigel-Werke 528-531; Cat. de Ridder 158; Rovinski EUves atlas 397—398; von Wurzbach I 171; Thieme IV 522—523; Oud Holland XIII (1895) 182-192, 238—240 en LI (1934) 167; Starye Gody 1912, Febr. 20— 41; E. W. Bredt, Quevedos Wunderliche Trdume-München [1919]; E. W. Bredt, Leben und Abenteuer des Lazarillo von Tormes, München [1920]; H. Wichmann, Leonaert Bramer, Sein Lqben und seine Kunst, Leipzig 1923; E. W. Bredt, „Leonaert Bramers Zeichnungen zum Tyl TJlenspiegel, Leipzig 1924; Hind III en IV 48; Lugt I; Bock-Rosenberg; Fontaine-Vërwey, reg.; Freund-Darmstadt 211; Bode-Valentiner 46; Woermann-Dresden VII 5; Exhibition, London 1929; Henkel-Dessin; Cat. Welcker. BRAND, A(driaen?). (BRANT). Zwartekunstgr. Werkz. Maasland 1689, Leiden? 169094?, Van Someren 747; Thieme IV 525. BRANDENBURG, Cornelis. Ets. Teek. Plateelsch. Geb. Wormerveer 5 Dec. 1884; werkz. Amsterdam. Leerl. Teekenschool voor Kunstambachten (Rueter), Rijksacademie (1903 -09, Dupont). Bosch Prentkunst. BRANDIS A, z. BRENDER. BRANDSENBURG, van, z. HEECKEREN, VAN. BRANDT, Wilhelm Johan. Ets. Sch. Teekenleer. Ambachtsschool den Helder. Geb. Haarlem 13 Mei 1889; werkz. Am- BREEMS—BREMDEN BROEN—BRONCKHORST BRONDGEEST—BROUWER Geb. Utrecht ± 1603, ov. Amsterdam? 1661; werkz. Utrecht, Arras? ± 1620, Parijs i 1622, Utrecht 15 Aug. 1622— 26, Brussel 1628, Utrecht 1630-± 1647, Amsterdam (Rome 1650) ± 1647-61. Leerl. van Jan Jacobsz van der Burch (Utrecht, 1614), P. Mathijsz (Utrecht?, Chamu (Parijs). Bartsch IV 53; Weigel Suppl. 151; Wessely Suppl. 45; Oud-Holland IV (1886) 212— 213; von Wurzbach 1190; Thieme V 57~58; Hind III; Bock-Rosenberg. BRONDGEEST, Albertus. Ets. Teek. Sch. Makelaar 1817. Kunstverz. Geb. Amsterdam 2 Dec. 1786, ov. Amsterdam 30 Juli 1849; werkz. Amsterdam. Leerl. van P. G. van Ös, Hermanus Numan. Afstammeling van F. Bol. Cat. van der Keilen 2091; Scholten-Teyler; v. Someren 837*. BRONS, HENRICUS Lambertus. Houtsn. Penteek. Pastelteek. Geb. Hof van Delft (Delft) 31 Jan. 1894; werkz. Hof van Delft, Haarlem, Santpoort. Autodidakt. BRONS, MARTINUS Bernardus. Houtsn. Teek. Onderwijzer. Geb. Hof van Delft (Delft) 21 Juli 1895; werkz. Delft, Haarlem, Delft, Rotterdam. Autodidakt. BROOKSHAW, Richard. Zwartekunstgr. Uitg. Geb. in Engeland ± 1736, ov. in of na 1800; werkz. Londen-1771, Parijs 1773 -74, Brussel 1779, Amsterdam 1779. „R: Brookshaw, No. 4 Hind-Court, Fleetstreet”. Londen 1771. „chés Brookshaw rue de Colombier vis a vis la grille de 1’Abbaye St. Germain chès le Chapelier”. Parijs 1773. „chez Brookshaw et Haines, rue de Tournon, vis-a-vis Tfiotel de Nivemois chez le Bourrelier”. Parijs 1774. Portalis Béraldi I 260; Smith Portr. I 99; von Wurzbach 119; Thieme V 66. BROSTERHUISEN, Jan van. (Janus BROSTERHUSUS). Ets. Sch. Bouwkund. Dichter, bchrijv. Botanicus. Hoogleer. Grieksch en Plantk. Acad. Breda 1646-50. Geb. Leiden d: 1596, ov. Breda 13 Sept. 1650; werkz. Leiden, Heusden 1639, Amersfoort 1642—46, Breda 164650. Medew. van Th. Matham ? Van der Keilen 129, 230; von Wurzbach 1193; Thieme V 71; Nieuw biogr. Wdbk. II 236—257; Bock-Graphik 374; v. Stolk 1889. BROUWER, Anthonius. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Nijkerk 18 Juli 1827, ov. Hilversum 4 Juli 1908; werkz. Hilversum, tijdelijk Antwerpen 1862-63. Leerl. Amsterdamsche Academie (184955). Nieuw biogr. Wdbk. I 480—481. BROUWER, ANNA Catharina. Ets. Kaartgr. Teek. Werkz. Amsterdam 1793-95. Medew. van J. L. van der Beek. Kramm; Muller-Hist. 588J, 527T> a,anh. 5331A; Thieme V 75; Fontaine Verwey 54; v. Stolk 5077, 5083. BROUWER, Cornelis. Ets.-Plaatsn. Ets. Aquatint. Prentteekeninggr. Uitg. Teek. Begr. Amsterdam (N.Z. Kapel) 31 Maart 1803; werkz. Amsterdam 1775 volg. Medew. van C. Ploos van Amstel JCz. (sedert 1775), R. Vinkeles. „op de Weesperstraat bij de Kerkstraat”, 1803. Begr. Reg. (1073), Archief Amsterdam. Recueil d'Estampes gravé par Cornelis Brouwer d'après les dessins originaux de la collection J. Goll de Frankenstein P39-44; Boekcier V (1936) 19-21; Elsevier XLVI (1936) 145 en 153; Prisma der Kunsten II (1937) 7°. BULL, Johann(es) de. (Hans DIRKSZ? BUL?) Plaatsn. Sch.? Miniatuursch.? Werkz. 1592-95, Haarlem? 1610?— Nagier Mon. III 840, 2205; Schestag Ornam. Wien 47; Jessen Ornam. Berlin 584; Ritter Ornam. Wien II 18; Thieme V 215 (Hans de Buil); Cat. de Marolles; v. Heinecken III 449; Cat. Malaspina I m; Brulliot II 1176; v. d. Willigen 352; Guilmard 27; Berliner-Vorlagen 224, 2. BULTHUIS, Jan. Ets. Teek. Sch. Geb. Groningen 30 Dec. 1750, ov. Amsterdam 29 Mei 1801; werkz. Groningen, Amsterdam. Leerl. van J. Wieringa, J. Andriessen (acht jaar). Cat. van der Keilen 219; Thieme V 220; Fontaine Verwey, reg.; Singer-FriedrichAugust 52—101; Muller-Hist. reg.; v. Stolk, reg; Dronckers-Waller No 607, 1184- V BULTHUIS, Pieter Willem. Houtsn. Linolsn. Sch. Teek. Pastelteek. Boetseerd. Leeraar in handteek. Nutsscholen Den Haag. Schrijv. Geb. Gouda 21 Dec. 1898; werkz. ’s Gravenhage, Loosduinen. Leerl. Haagsche Academie (F. Jansen, H. Meyer, Ingenhousz.) Kroniek XV (1929) 113-117 en 129-132; Kunst in nood afl. 5. BUNDT, Livinus Arie Cornelis Jan van de. Houtsn. Ets. Leeraar in de graphische technieken aan de Eerste Nederl. Vrije Studio te Den Haag (sinds 1935). Geb. Zeist 5 Mrt. 1909; werkz. te Zeist, BUNGE—BUSÉ Duitschland (1929), Brussel, Den Haag. Leerling van Gerritsen en Van Kampen te Zeist (als graveur 1926) 1929-1931 bij Begeer te Voorschoten werkzaam; Acad Beeld. Kunst te Den Haag (1932-1934). Boeketer IV (1935) 19. BUNGE, Nelly. Ets. Teek. Geb. Heemstede (N.H.) 24 Juni 1905; werkz. Heemstede (N.H.), Zwitserland. Leerl. van F. Th. Grabijn. BURCH, Albertus van der. Zwartekunstgr. Sch. Geb. Delft 16 April 1672; werkz. Delft, reis Brabant Duitschland (Dusseldorp) ± 1696/97, Delft 1698-na 1729. Leerl. van J. Verkolje (1686-93), A. van der Werff (1693—96). Kramm 187; Cat. Verloren 26; Thieme V 238; v. Stolk 195. BUREAU, Jacques. Lettergr. Plaatsn. Uitg. Kalligr. Kaartteek. Fransche Schoolm. Winkelier 1696. Geb. „Rosel” (La Rochelle?) T: 1669/ 70, begr. Haarlem d: 27 Nov. 1743; werkz. Rotterdam 1696-1735, Haarlem 1735 volg. Trouw Reg. (525) 6 april 1696, Archief Amsterdam; Reg. Middel Begr. 27 Nov. 1743, Archief Haarlem. Muller Cat. Calligr. 30, 31; van Stolk 3803; Thieme V 242; Muller-Hist. 2898, 3008b; Leupe-Cat. Kaart. Mar. 608. BURGERS, HENDRICUS Jacobus. (Hein). Steenets. Sch. Geb. Huisen bij Arnhem 9 Jan. 1834, ov. Parijs 11 Oct. 1899; werkz. Amsterdam -1867, Parijs 1868-99, tijdelijk Arnhem 1870-71, Brussel 1873. Leerl. Amsterdamsche Academie (185556), L. Royer, J. Israels. Thieme V 248. BURGH, Hendrik van der. Steenteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 1769, ov. ’s Gravenhage 15 Sept. 1858; werkz. ’s Gravenhage. Van Someren 5338* („Prentteekening" ; moet zijn steenteekening.); Thieme V 250; Moulijn-Waller; Muller-Hist. 4893; Muller-Cat. Lith. 523; v. Eijnden en v. d. Willigen III 334 en IV 280. . BURGHART, Jacob. Plaatsn.-Ets. Werkz. 1663. Le Blanc I 347; von Wurzbach I 224; Thieme V 231. BURGHERS, Michael. (Michiel). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Zwartekunstgr. Uitg. Teek. Geb. Utrecht? d: 1640; werkz. Oxford ± 1674-1723. Adres: „Done and Sold by M. Burg. in St. Pet. The East at Oxford”. 1696. Le Blanc I 547; Smith Portr. I 132; Fincham Art. and Engr. 14; Thieme V 251. BURMEISTER, Friedrich Wilhelm. Plaatsn.-Ets. Ets. Kaartgr. Steenteek. Teek. Stempelsn. Geb. Amsterdam 26 Juni 1845; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (186264, Kaiser). v. Someren 4129**; Thieme V 263. BURNIER, Richard. Steenteek. Sch. Teek. Geb. ’s Gravenhage 6 Aug. 1826, ov. Dusseldorp 17 Maart 1884; werkz. ’s Gravenhage-1852, Dusseldorp 1854-55, Parijs 1855-56, Brussel 1856-58, Luik 1858-64, Brussel 1866, ’s Gravenhage 1866-68, Dusseldorp 1869-84. Leerl. Haagsche Academie (1845-48), van A. Achenbach, J. W. Schirmer (Dusseldorp), C. Troyon (Parijs). Medew. van E. Verveer, Kunstkronijk 1850, 1868; Thieme V 269270. BUS, z. BOS. BUSÉ, JOHANNES CORNELIS. Ets. Houtsn. Linoleumsn. Sch. Geb. Haarlem 18 Sept. 1891; werkz. Haarlem-1921, Hillegom 1921. Leerl. van H. J. Kruyder (Heemstede, 1916—17). Maandblad Beeld. Kunst II (1925) 349-330. BUSINCK—BUYSEN BUSINCK, L. (BUSINCK). Houtsn. (kl.j. (Clair-obscur.). Sch. Geb. Münden (aan Werra en Fulda) ?; werkz. 1625—43, Utrecht? d: 1625?, Münden 1630, Parijs 1643? Navolg. en leerl. ? van Abraham Bloemaert. Le Blanc I 554; Nagier Mon. IV 964; Thieme V 199; De Marolles-Cat. 1666, 70; Papillon I 295, 406 en II 372; HellerHolzschn. 264; Jal-Dict., Gusman-Bois, reg.; Kristeller-Kupferst, 446; Reichel-Clairobscur. BUSSCHE, HENDRIK Karel Jan van DEN. Ets. .Teek. Leer. Teek. M.O. Geb. Pelantoengan (Java) 15 Mei 1894; werkz. ’s Gravenhage-1918, Batavia 1918 volg. Leerl. Haagsche Teekeninstituut. BUSSERUS, Hendrik. Prentteekeninggr. Teek. Kunstverz. Geb. Amsterdam 22 Jan. 1701, ov. Amsterdam 18 Aug. 1781; .werkz. Amsterdam. Cat. Busserus III p. 131 n. 2565-69, p. 254 n. 29; Cat. van Buren p. 198 n. 61—63; Le Blanc I 554; Thieme V 292; v. Heinicken; Füssli II; Muller-Portr. XXVIII 838; 839; Kramm; Weigel-Werke 2978; MullerHist. Suppl. iA; v. Someren 921, 922. BUYS, GEERTRUIDA Wilhelmina ’t HOEN, geb-. Steenteek. Sch. Aquarell. Teek. Miniatuursch. Geb. Amsterdam 11 Juni 1814, ov.; werkz. Amsterdam 1837-40, ’s Gravenhage 1841-54, Amsterdam 1854, Brussel? 1854 volg. Echtgen. van C. P. ’t Hoen. Kunstkronijk 1841—1842; Muller Cat. Femmes Art. 90; Tent. Den Haag, 1837, 245~ 246; Tent. Nijmegen 1841, 153*; Tent. Zwolle 1844, 11; v. Stolk 3048. BUYS, Jacobus. Ets. Zwartekunstgr. Aquatint. Prentteekeninggr. Stippelgr. Teek. Aquarell. Sch. Pastelteek. Tooneelsch. Directeur Teekenacademie 1768. Schrijv. Schepen Mijdrecht 1755. Ged. Amsterdam 19 Nov. 1724, ov. Amsterdam 7 April 1801; werkz. Am¬ sterdam (tijdelijk Mijdrecht, 1755-58). Leerl. van C. Pronk, Amsterdamsche Teekenacademie (1743), C. Troost (twee jaar). Füssli I; v. Heinecken; v.Stolk, reg.; VanHuffel; Le Blanc; Von Wurzbach I 226; Thieme V 308-309; Oude Kunst II (1916-1917) 272—274; E. W. Moes „De twaalf maanden. Teekeningen van Jacobus Buys”, Amsterdam 1908; Der Cicerone I (1918) 312— 316; Holl. Revue XXII (1917) 332-333; Hind IV 156; Fontaine Verwey, reg.; Öudheidk. Jaarb. 4 II (1933) 97; Cat. v. d. pussen p. 373 n. 5621; Muller-Portr. 855 en reg.; Muller-Hist., reg.; Cat. Verloren 28; v. Someren, reg.; Cat. Welcker; Het grafisch Museum IV (1934) afl. 1, p. 87—89; Dronckers-Waller, reg. BUYS, Jacques. Plaatsn. Werkz. Lyon? 1769-80. Füssli II; Le Blanc I 555; Duplessis Cat. Portr. 8932,11165, 26909(2); Thieme V 309. BUYS, Ir. JAN willem Eduard. Houtsn. Linoleumsn. Teek. Bouwm. Kunstnijv. Geb. Soerakarta 26 Aug. 1889; werkz. Soerabaja, ’s Gravenhage, Delft, Heemstede (N.H.). BUYSEN (de Vader), Andries van. (van BUISEN). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Zwartekunstgr. Teek. Werkz. Amsterdam 1698-1747. Medew. van F. Ottens. Doop Reg. (79) 9 Febr. 1698 Andries van Buysen met Maria Magdalena Schenck doopget. van Jan Schenk, Archief Amsterdam. Le Blanc I 555; von Wurzbach I 226; Thieme V 309; Boek XII (1923) 107-108; Fontaine Verwey, reg.; Füssli I suppl. en II; Strutt I 159; v. Heinecken; de Laborde 186, 340; Muller-Portr. reg.; Brunet III (1832); Muller-Hist. 3695b, 3758; v. Someren 2095*, 2744 en III p. 442; v. Stolk 3535 P- 484 en 488; Dronckers-Waller, reg, BUYSEN Junior, Andries van. Plaatsn.-Ets. Begr. Amsterdam (Leidsche Kerkhof) 3 Oct. 1755; werkz. Amsterdam 1743-55. Adres: „op de hoek van de Raamstraat en Baangragt”. 1755. Begr. Reg. (1240), Archief Amsterdam. Thieme V 309. CABEL—GAMPEN CAMPEN—CANTA Geb. ’s Gravesande 20 Juli 1778, ov. Leiden 10 Sept. 1851; werkz. Leiden 1795-1801, Neder Hemert 1801, Muiderberg 1802 -07, Bolsward 1807-16, Zalt Bommel 1816—17, Leiden 1817-51. v. Someren 955—958; Thieme V 462; J. E. Voet v. Campen, Bijbeloefeningen, Den Bosch 1852 (met levensbericht door N.C. Kist) Letterk. Handel. 1852, 72. CAMPEN, Pieter Hendricksz van. Houtsn. Boekdr. 1579-92. Geb. Kampen?; werkz. Leeuwarden ± 1573-92. Knuttel Pamfl. 892. CAMPEN ALIAS DE VEEN, Wilhelm Jansz van. Houtsn. Uitg. Drukk. Boekb. Pachter Accijnsen. Ov. Amsterdam 1606; werkz. Keulen 1577, Arnhem 1582-87, Amsterdam 1590-1606. Adres: „Int Minrebroeder Clooster”. Arnhem, 1582. „in de Nystadt (in de Druckerije) buyten die Haerlemer poort”. Amsterdam, 159092. in ’t Clarissenklooster. 1593. („inde de Langestraet”.) „buiten Korsjenspoort, inde nieustat”. 1595—97. („voor staende op ’t Water inde vrouwe steeg [1597] wonende) inde Nieustraet inde Druckerye”. 1598—1600. „op de Hoek vande Brouwery het trompet". 1606. Nieuw biogr. Woordenb. II 292, 293; Ledeboer; Moes en Burger III 336; Tijdschr. Boekv. VIII 252. CAMPEN, van, z. DIRICKS. CAMPER, Dr. Petrus. Zwartekunstgr. Ets. Penteek. Sch. Pastelteek. Beeldhouw. Zoöloog. Geneesk. Hoogleer. Franeker, Amsterdam, Groningen. Lid Staten Friesland en Raad van State. Geb. Leiden 11 Mei 1722, ov. ’s Gravenhage 7 April 1789; werkz. Leiden 1734—48, Londen-Cambridge-Oxford 1748-49, Parijs-Genève 1749, Franeker 1751-55 (tijdelijk Londen 1753), Amsterdam 1755-61, Klein Lankum bij Franeker 1761-63, Groningen 1763-73, Klein Lankum 1773-87, reizen België- Parijs-Duitschland-Engeland, ’s Gravenhage 1787-89. Leerl. van C. de Moor, C. I. de Moor (teekenen), A. Ziesenis (beeldhouwer). Cat. van der Keilen 230—231; Cal. Verloren 30; O’Donoghue Portr. II 325; Nieuw biogr. Woordenb. I 552-556; Thieme V 463; v. Stolk, reg. CAMPHUYSEN, Govert Dircksz. Ets. Sch. Geb. in Friesland? ^ 1624, begr. Amsterdam 4 Juli 1672; werkz. Amsterdam 1643-51, Stockholm 1652-61, Amsterdam 1665-72. Cat. de Ridder 209; Thieme V 465; Art in America II1914,15-28 en 125-133; Kunstmus. Aarsskr. 1921—1923, 83-89; BockRosenberg; Jahrb. preuss. Kunstslgn. Lil (-r93i) 42- CANCRIN, J. A. Kaartgr. Werkz. Amsterdam 1827. Leupe Cat. Mar. 437, 575. CANELLE, Adrien. Steenteek. Teek. Geb. Morbais (België) 1819; werkz. Brussel 1851-57, ’s Gravenhage 186368, Brussel 1868-69. Cat. Tent. Brussel 1854, 120; Muller-Hist. 6087, 7336 en 7393; Lemonnier-Hist. B. Arts Belg. 152,156; v. Someren II p. 55, 723 P■ 56, 739. P- 58, 769. 655, 4330*. 5543; v. Stolk 5595, 7275. CANNEGIETER, Dominicus. Steenteek. Teek. Oudheidkundige. Notaris. Geb. Hallum 23 Oct. 1842, ov. Tzum 11 Maart 1909; werkz. Tzum 1878-1909. Nieuw biogr. Woordenb. III 202—203. CANT, Dr. Arend. (KANT). Zwartekunstgr. Teek. Ontleedkundige. Schrijv. Geb. Dordrecht 10 Oct. 1695, ov. Amsterdam 28 Sept. 1723; Werkz. Leiden 1716, Dordrecht, Amsterdam. Cat. Verloren 79; v. Gooi II174; v. Someren 2865. CANTA, Agnes. Ets. Sch. Teek. CANTRÉ—CASPARI CEULEN—CHEVALIER Tijdgenoot. Boomgaard I i. CLAESSENS—COCK COHEN—COLNOT CONDET—COORNHERT Zoon van C. Condet. Medew. van G. Condet. Adres: „op de Cingel”. 1744. Doop Reg. (101), Trouw Reg. (587) 1 Mei 1744, Archief Amsterdam. Von Heinecken IV 275; Le Blanc; Brunet V 1293; Thieme VII 293. CONDET, Johannes (KONDET). Kaartgr. Lettergr. Ged. Amsterdam 24 Mei 1711, begr. Amsterdam 11 Oct. 1781; werkz. Amsterdam. Zoon van C. Condet. Adres: „in de Neglantiers straat Z. Zij bij Baangracht”. 1781. Doop Reg. (48), Begr. Reg. (1244), Archief Amsterdam. Van Stolk 4340; Thieme VII 2g3; Dronckers-Waller No. 1639 en 1640. CONINCK, z. KONINCK. CONIN(C) K, z. KONING. CONRADUS (I), Abraham I. (COENRAETS). Plaatsn. Uitg. Geb. Amsterdam di 1612/13, ov. Amsterdam 1661; werkz. Amsterdam. Vgl. Aanh. A. Basan; Füssli I en II; v. Heinecken; Huber et Rost IV 112; Muller Portr. reg.; Le Blanc II 43; Kramm 259; von Wurzbach I 328; Thieme VII 316. CONSTANT REBECQUE, Mr. Jan Daniël Cornelis Carel Willem baron de („J. W.”). Steenteek. Ets. Teek. Lid Prov. Staten. Hofmaarsch. Geb. ’s Gravenhage 9 April 1841, ov. ’s Gravenhage 14 Febr. 1893; werkz. ’s Gravenhage. Muller-Hist. 7376, suppl. 202; Cat. v. d. Keilen 2110; v. Stolk 4445, 7275, 7276, 7277. COOGE, Abraham de (DE COOGH, DE KOGAE). Plaatsn. Aardewerksch. Plateelbakker. Sch. Kunstverk. Bloemist. Geb. Alkmaar; werkz. Haarlem 1620, Gorinchem 1629-30, Delft 1632-80. Van Someren reg.; Thieme VII 344—345! Bredius u. Hirschmann, reg. COOGHEN, Leendert van der. Ets. Teek. Sch. Geb. Haarlem ^ 1610, begr. Haarlem 22 Febr. 1681; werkz. Antwerpen, Haarlem 1648-81. Leerl. van J. Jordaens. Bartsch IV 127; Weigel Suppl. 168; Schotten Teyler; von Wurzbach I 329; Thieme VII 345; Pantheon X (1932) 212—216; De Grez; Bock-Rosenberg; Nieuw biogr. Woordenb. VI 325—326; Schönbrunner-Meder 533; Handz. Stddel XVI 9; ReitlingerDrawings 39; Bredius u. Hirschmann, reg. COOL, Gerardina („Dien”). Steenteek. Sch. Teek. Geb. Sneek 11 Aug. 1884, ov. Bussum 28 Mei 1911; werkz. Rotterdam, Bussum. Leerl. van S. Moulijn. COOL, Thomas Simon. Ets. Steenteek. Sch. Leeraar Handteekenen Milit. Acad. 1866-70. Geb. ’s Gravenhage 12 Dec. 1831, ov. Dordrecht 29 Aug. 1870; werkz. ’s Gravenhage, Parijs 1857-60, Antwerpen 1861-65, Breda 1866-70. Leerl. Haagsche Academie (1844-54, J. E. J. van den Berg), H. J. A. baron Leys. Cat. van der Keilen 2111; Muller Cat. Lith. 533! Thieme VII 353; Vosmaer „Over Kunst” (1882) 239-245; Ned. Spectator 1870 en 1904, 173; Nieuw biogr. Woordenb. IV 451 (met afwijkenden sterfdatum: 2 Sept.). COOLWIJK, z. COWNIE. COOLWIJK, van de, z. SCHREUDER. COOMANS, z. DE RUITER. COORNHERT, Dirck Volckertsz (CUERENHERT). Ets. Plaatsn. Houtsn. Schrijv. Dichter. Hofmeester Batestein. Notaris. Secretaris Haarlem. Secretaris Staten Holland. Geb. Amsterdam 1522, ov. Gouda 29 Oct. 1590; werkz. Amsterdam, reis Spanje-Portugaldi 1539, Amsterdam, Batestein bij Vianen di 1541, Haarlem 1542-67, ’s Gravenhage 1567, Kleef en COOTWIJ K—CORT Xanten 1568—72, Haarlem 1572, Emden Xanten 1572-77, Haarlem 1577— 88, Gouda 1588-90. Kerrich Heemsk. 8 volg.; von Wurzbach I 330; Preibisz Heemsk. 83—102; Thieme VII 367; De Grez; Berliner, Ornamentale V orlagebldtter;Zülch-Ohrmuschel (Reg.) ;Bredius u. Hirschmann, reg.; Stolk gn; Nieuw biogr. Woordenb. X 207-215. COOTWIJK, Jurriaan (KOOTWIJK). Prentteekeninggr. Krijtteekeninggr. Ets. Teek. Zilversmid. Ged. Amsterdam 10 Mei 1714, begr. Amsterdam 16 Jan. 1798; werkz. Amsterdam 1743-74. Eerste prentteekening 1748-niet 1742-, door H. Veelwaard 1769 gedrukt. Doop Reg. (318), Begr. Reg. (1247), Archief Amsterdam. Cat. van der Dussen p. 372 n. 5615; Cat. van Buren p. ig8 n. 70—123; Weigel Cat. II 11375; von Wurzbach I 332; van Huffel Ploos van Amstel 53 volg.; Thieme VII 368— 3Óg (met onjuisten geboortedatum); De Grez; Bock-Rosenberg; Weigel-Werke 1866—1876. COPPENOL, Lieven Willemsz. Lettergr. Kalligr. Fransche Schoólm. Geb. 1598, ov. Amsterdam 1667 of 1668; werkz. Haarlem 1617-24, Amsterdam 1628-± 67. Muller. Cat. Calligr. 34; Thieme VII 375376; Nieuw biogr. Woordenb. VII 322; Houbraken I 2g8; Muller-Portr. 1123-1128; Cat. Verk. G. I. Dekker te Amsterdam 2-61882, n. 35; v. Somerèn ug7, ng7*, ng7**; Moes-Icon. Bat. 1704; v. Wurzbach 1332; Kleerkooper en v. Stockum 1244. COPPIER, de. Ets.-Plaatsn. Werkz. Amsterdam? -b 1783. Thieme VII 378. CORBEY, Hubert. Houtsn. Tijdgenoot. • CORNELISZ, Jakob ((A(MSTELODAMENSIS) I(acobus)) van Oostsanen. Houtsn. Sch. Teek. Geb. Oostsanen vóór 1470, ov. 1533 (vóór 18 Oct.); werkz. Amsterdam. Bartsch VII 444; Heller Zusatze 41; Passavant III 24; Nagier Mon. IV 2g; OudHolland XIX (igoi) I2g—I33; von Wurzbach I 338, III 68; Amtl. Berichte Berl. Mus. XXX (igo8-igog) 4g-54; Jahrb. Preuss. Kunsts. igio, 40 (C. Dodgson); Thieme VII 428—430; Bulletin New-York XIV (igig) 17 en 3g; Kurt Steinbart „Die Tafelgemdlde des Jacob Cornelisz von Amsterdam" Strassburg ig22; idem, Nachlese im Werke des Jacob Cornelisz" ook in: Marburger Jahrbuch V (ig2g) 213—260; Bredius u. Hirschmann, reg.; Oudheidk. Jaarboek V (ig25) I43~i4g; Old Master Drawings I (ig2ó-ig27) 3g en VI (ig3iig32) 10—12; Hind V; Henkel-Dessin; Nieuw biogr. Woordenb. VI 331-333; M. J. Friedldnder „Die altniederlandische Malerei” XII (Leiden ig35) 105, 108 en 117; Bock-Graphik 262; Cat. Tent. Jeroen Bosch, Rotterdam ig36; Held-Dürer (Reg.); Maandbl. Beeld. Kunst XIII (ig3Ó) g8-io2; Woermann-Dresden IV 4; Leporini 101; Handz. Stddel IV 7; Exhibition-Löndon ig2g; The Print Collector’s Quarterly XXIII 2, 11; De N'ederl. Leeuw LI (ig33), 202—207; LugtBibl. Nat.; K. Steinbart, Das Holzschnittwerk des Jacob Cornelisz von Amsterdam, Burg ig37; Bosch tot Rembrandt 16. CORNELISZ, Lambert (Lambertus CORNELI). Plaatsn. Kaartgr. Werkz. Amsterdam 1593-1621. Kramm 265; Muller Hist. reg.; von Wurzbach I 340; Thieme VII 430-431. CORNET, Jacobus LodOvicus. Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Direct. Prentenkab. Leiden 1851-82. Geb. Leiden 18 Aug. 1815, ov. Leiden 3 Dec. 1882; werkz. Leiden. Leerl. van B. van den Broeck. Medew. van Jhr. Mr. I. L. Cremer van den Berch van Heemstede. Kramm 2Ög; Thieme VII 43g~44o; Nederl. Spectator 1882, 415-416; .W P. Wolters en W. Pleyte „Eauxfortes de J. L. Cornet” Leiden 1884; Schotten Teyler; De Grez; v. Stolk 381; Dronckers-Waller No. 1330. CORT, Cornelis (Cornelio CURTIUS) Plaatsn. Ets. Uitg. Teek. Geb. Hoorn 1533, ov. Rome 1578 (vóór 17 Maart); werkz. Antwerpen, Rome 1556^-78, ook Venetië 1565-begin 1567 en 1571; werkz. bij Hieronymus Cock (Antwerpen), voor Tiziano Vecelli (Venetië). Le Blanc II 51; von Wurzbach I 341; Thieme VII 475—477 (met onjuistheden!); Freund-Darmstadt 255; Congrès international de numismatique a, Bruxelles, procés verbaux et mémoires, Bruxelles i8gi, 662— CORTJENS—COVITRÉ Ia.COBO 0/NyNCH -V- HVMANKS ET BONARVM aktpatrqno D£FENSORI QVE» >udonfenr joss-orerraiw] otrerMnk ?no,&D j C. CoRT Gravure door G. van Veen naar L. van den Toeput (Pozzoserrato). CRANS—CURTENIUS Opvolger: „J. Cranendoncq”. 1871. In het Rijksprentenkabinet te Amsterdam wordt een verzamelband met opgeplakte houtsneden van Cranendoncq bewaard. Hist. Avonden III172 (C. H. van Fenema); v. Heurck en Boekenoogen; Thieme VIII 62; van Stolk 6941, 7118; Dronckers-Waller, reg. CRANS, JOHAN Michael SCHMIDT-. Steenteek. Ets. Teek. Sch. Leeraar Haagsche Academie 1873. Geb. Rotterdam 30 April 1830, ov. ’s Gravenhage 14 Nov. 1907; werkz. Rotterdam, Parijs 1852, Rotterdam 1856, Brussel 1857, Breda 1858, Rotterdam, ’s Gravenhage 1861 volg. Leerl. Rotterdamsche Academie, J. H. van de Laar, A. Scheffer. Kunstkronijk 1871; Thieme VIII 63 (met onjuisten voornaam); Nieuw biogr. Woordenboek II 347; v. Stolk 2745; Veth-Caricatuar 232. CREITE, Ernst Ludwig (KREITE, CREITA, CREIT(H)). Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. 1728-65; Brunswijk, ’s Gravenhage 1739-65. Leerl. van J. W. Heckenauer (ov. 1738). Adres: „op het OudeHof in ’s-Gravenhage”. „woonende an de Scosieteit, agter de Kloosterkerk’ ’. Thieme VIII 78 (met onjuistheden); Fontaine Verwey 31; Kossmann—Boekhandel 82; Dronckers-W aller No. 276, 651. CREMER, z. VAN DEN BERCH. CREMERS, MARIA Elisabeth. Steenteek. Sch. Schrijfster. Geb. Amsterdam 12 Jan. 1873; werkz. Bussum, Nunspeet. Leerl. van Georgine Schwartze, Rijksacademie (1891-93), Rijksschool voor Kunstnijverheid, Dr. J. P. Veth (Lithografeeren), raadgevingen van M. van Regteren Altena. De Vrouw XXVII 1932—1933, p. 296—299. CRISAND, E. Steenteek. Werkz. Arnhem ^ 1855. Van Stolk 7990. CROESE, F. Ets. Teek. Werkz. Amsterdam? 1789. Kramm. aanh. 37; Thieme VIII 145; Cat. v. d. Keilen 2123; Fontaine Verwey 124, 162; Oud-Holland L (1933) 9-11; Cat. Vis. Blokhuijzen 791, CROIN, JOSEPHUS Judocus Zacharias („Jos”). Ets. Drogenaald. Houtsn. Teek. Sch. Geb. Middelburg 15 Maart 1894; werkz. ’s Gravenhage, Amsterdam 1916-17, Laren Juni 1917-Mei 1918, ’s.Gravenhage 1918, Parijs. Leerl. Haagsche Academie, Rijksacademie (1916—17). Elsevier LXI 1921, 355-358 en LXXXIII (1932) 149-151. CROISET, z. KOP, van der. CROIX, J. G. DE LA. Plaatsn.-Ets. Werkz. 1737. Kramm 300. CROMMELIN, Mr. Reinhard. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 10 Oct. 1810, ov. huize Kortenburg bij Wageningen 2 Nov. 1871; werkz. Utrecht 1829-32, Amsterdam. CROOCKEWIT, Johan Frederik. Ets. Teek. . Geb. Amsterdam 4 Maart 1832, ov. Lochem 23 Febr. 1898; werkz. Wijk bij Duurstede, Lochem. CUERENHERT, z. coornhert. CUNACUS, Coradin. Steenteek.? (kl.). Sch. Geb. Dendermonde 1 Nov. 1828, ov. Nieuwer-Amstel 5 Sept. 1895; werkz. Amsterdam-1852, Koudekerk a/d Rijn 1854-67, Amsterdam 1870-1895. Leerl. Amsterdamsche Academie (1844— 49), van N. Pieneman. Kunstkronijk 1851; Muller Cat. Lith. 541; Thieme VIII 194; Maandblad Nederl. Leeuw 1903, 21. CURTENIUS, z. BENTINCK. CUYCK—DAGEN CUYCK, PlETER VAN (I). Plaatsn.-Ets. Sch. Teek. Geb. ’s Gravenhage 1687, ov. ’s Gravenhage 1765; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van M. Terwesten. Kramm 306; Schneevoogt Rubens p. 55 n. 395 bis; Thieme VIII 225; Nieuw biogr. Woordenb. VII 345. CUYLENBURGH, Cornelis van. Ets. Zwartekgr. Sch. Directeur der eerste afd v. d. Teekenacad. te Den Haag. Ged. Utrecht 2 April 1758, ov. ’s Gravenhage 22 Sept. 1827; werkz. Utrecht 1783-87, ’s Gravenhage 1792, 1795, 1799, 1806, 1813, Antwerpen, 1816, ’s Gravenhage 1817-27. Kramm 307; Cat. Verloren 33; Thieme VIII 226—227; Nieuw biogr. Woordenb. I 664 (met onjuistheden); De Grez; Moes Icon. Bat; Muller-Hist. reg.; Muller-Schildersver. 140, 151; v. Someren (reg.).; Moes en v. Biema-Konst Gall.; Muller-Portr.; v. Stolk, reg.; Dronckers-Waller No. 368. CUYLENBURGH, JOHANNES Eliza VAN. Ets. Steenteek. Sch. Hoofdcommies. Geb. ’s Gravenhage 26 en ged. 28 Juli 1793, ov. ’s Gravenhage 22 April 1841; werkz. ’s Gravenhage, Brussel 1815-17, 's Gravenhage 1819 volg. Leerl. van zijn vader C. van Cuylenburgh. Doop Reg. Groote Kerk, Gemeente Archief ’s Gravenhage. Weigel Cat. 16680; Hippert Linnig I 157; Thieme VIII 223 (beide kunstenaars zijn identiek); Moulijn-Waller. CUYP, Albert. Ets. Sch. Teek. Geb. Dordrecht Oct. 1620, begr. Dordrecht 15 Nov. 1691; werkz. Dordrecht. Leerl. van zijn vader J. Gsz. Cuyp. Weigel- Werke 204(4-2050; Van der Keilen 98; Dutuit IV 98; Graph. Künste 1906, 14 (J. Hofmann); Thieme VIII 227—229; De Grez; Hind III; Pauli-Hamburg I 27— 28; Pauli-Bremen I 15; Lugt Louvre I; Lugt-Dutuit; London V. a. A.; FreundDarmstadt 216-217; Nieuw biogr. Woordenb. VII 347; Eisenmann-Habich II 16; Stift und Feder 1927, 93; Bock-Graphik 408; Schönbrunner-Meder 218, 236, 626, 819, 1096, 1198; Reitlinger-Drawings 40; BodeValentiner 50; Buisman-Teyler; BeckerHofstede de Groot; Leporini 248; Woermann-Dresden 1X6; Moes-Teekeningen 26; Schmidt-München III 129; Meder-Albertina 33; Exhibition-London 1929; GabelentzWeimar I 20; Cat. Deiker; Bosch tot Rembrandt 54-56. CUYPERS, Eduard. Ets. Teek. Bouwm. Schrijv. Geb. Roermond 18 April 1859; ov. Amsterdam 1 Juni 1927; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn oom Dr. P. J. H. Cuijpers. D DAALHOFF, HERMANUS Antonius van-. Steenteek. Ets. (kl.). Teek. Sch. Geb. Haarlem 30 Dec. 1867; werkz. ’s Gravenhage. Autodidakt in etsen. Thieme VIII 247; Elsevier LIX (1920) 145 -160. DAEMEN, Jo. Houtsn. ? Teek. Glas in lood. Tijdgenoote. Maandbl. beeld, kunst IV (1927) 353—354. DAGEN, Claes Rochusz van-. (ROCHUSZ(EN), ROCUSSE, ROKESZ, ROQUESZ). Plaatsn. Geb. Amsterdam i 1629/30, begr. Amsterdam 26 Jan. 1681; werkz. Amsterdam 1655-73. Broeder van Hendrik Rochusz en van Lambert Rochusz van Dagen. Prot. (3885) not. Ph. Laurentius 10 April 1673, Archief Amsterdam. Van Someren 3618; Obreen-Arch. II 165, III 223; Oud-Holland IV (1885) 310; v. Wurzbach II 460. DAGEN, Hendrik Rochusz van (RO(O)KES(Z)). Plaatsn. Geb. Amsterdam ^ 1634; werkz. Amsterdam 1655-64. C. van Dalen de jonge Ets door J. P. de Frey. W. Drost Geëtst zelfportret. ■ DAGEN—DALEN Overzicht DANCKERTS CORNELIS DANCKERTS geb. 1536, ov. 1595 Stads Meestermetselaar tr. LYSBET CORNELISDR. ov. na 1602 I ' ~ “ ' 1 CORNELIS DANCKERTS (DE Rij) DANCKER (DANCKERTS) geb. 1561, ov. 1634 geb. ± 1579/80, ov. ± 1625 Stads Meestermetselaar 1595 Schipper, Steenkooper tr. (1°) tr. 1603 Neel Jacobsdr. (Lootsman) Lijsbeth Jansdr. tr. (2°) geb. -j- 1585/86 Oede Seijl ! Cornelis Danckerts de Rij de Jonge Pieter Danckerts de Rij Cornelis Danckerts (I) Johan Danckerts Magnus Hendricksz geb. 1596, ov. 1662 geb. 1605, ov. 1661 geb. 1603, ov. 1656 ov. ± 1646? geb. 1610, ov. 1674 Gezw. Stadslandmeter Schilder, Bouwmeester Etser, Kaartetser, Kunstverk. Boekb. tr. 1633 tr. 1634 Anna Minne Luytgien Gysberts OV. Vóór 1663 geb. ± 1609 Dancker Danckerts Justus Danckerts Anna Danckerts Johannes Danckerts Hendrik Danckerts Albert Magnus geb. 1634, ov. 1666 geb. 1635, ov. 1701 geb. 1641, ov. 1672 geb. ± 1615/16, ov. 1636 geb. ± 1625, ov. ± 1680 geb. ± 1642, ov. 1689 Etser, Kunst- en Boekverk. Steenkooper, Etser, Plaatdrukk., Kunst- tr. 1664 Etser, Schilder Plaatsn., Sch. Boekb., Boekv. tr. 1663 verk. HlERONYMUS SWEERTS tr. 1670 Maria Neus tr. 1659 geb. 1629, ov. 1696 Marretje Vis geb. ± 1638/39 Elisabeth Vorsterman Drukk., Boekverk-, Schrijv. geb. ± 1643, ov. 1706 Zij hertr. 1667 geb. ± 1635/36, ov. 1698 Willem Schellinks Schilder, Etser ~ ' ' geen kinderen Theodorus Danckerts (I) Cornelis Danckerts (II) geb. 1660, ov. ± 1727 geb. 1664, ov. 1717 Etser-Plaatsn., Kunstverk. Etser, Zwartekunstgr., Kunstverk. tr. 1703 tr. 1696 Susanna Dieperingh Geertruijt Magnus 1 geb. ± 1673/74 geb. ±1673/74, ov. 1719 Afstammelingen Theodorus Danckerts (II) geb. ±1700/01, ov. na 1726 Plaatdrukk., Kunstverk. tr. 1721 Catharina Jacoba Marchant geb. ±1695/96, ov. 1727 Waller, Graveurs, Blz. 74. DANCKERTS—DASVELDT DEKKER—DERKZEN VAN ANGEREN DEVENTER—DIEPERINK DIEPHOLD—DINGEMANS DIEPHOLD, Leo KLEIN von-. Steenteek. Houtsnede. Ets. Teek. Geb. Dortmund27 Augustus 1865. Leerling Akademie te Düsseldorf (18821889), vervolgens van de Akademie te Antwerpen (1889-1894) onder J. de Vriendt en C. van Leemputten. Werkzaam te Parijs, Berlijn, Noordwijkaan Zee (1907-1921), Berlijn. Thieme XX 450. DIEST, Adriaen van. Ets. Sch. Ged. ’s Gravenhage 12 Dec. 1655, ov. Londen 1704; werkz. 's Gravenhage, Engeland 1673-1704. Leerl. van zijn vader Jeronimus van Diest (zeesch.). Medew. van zijn leerling en zwager Adriaan Colonia. Schoonzoon van Adam Colonia (sch.). Doop Reg. Groote Kerk, Gemeente Archief ’s Gravenhage. Thieme IX 250. DIETRICH, FRIEDRICH Christoph. Aquatint. Zwartekunstgr. Ets. Stippelgr. Poolsch ambtenaar. Geb. Oehringen (Württ.) 3 April 1779, ov. Lodz (Polen) 25 Mei 1847; werkz. Augsburg, Karlsruhe, Amsterdam 1807 -09, 1817, Londen 1810, Berlijn o.a. 1815, 1829, Warschau 1817 en later, Lodz. Leerl. Academie Augsburg, Chr. Haldenzwang (Karlsruhe, Aquatint). Muller Portr. 3025; Kramm 342; Muller Hist. reg.; Thieme IX 263; van Stolk 6132, 552- DIETZ, Barentie Willem. Steenteek. Ets.-Plaatsn. Plaatsn. Miniatuursch. Teekenmeester. Geb. Vlissingen 1793, ov. Arnhem 12 Mei 1864; werkz. Rotterdam 1817, Arnhem 1818 volg. Leerl. van H. J. van Amerom (teekenen), J. Bemme Az. (graveeren, steenteekenen). Handel. Ned. Huish. Maatsch. Haarlem 1818, 379; Muller-Cat. Lith. 548-549; Thieme IX 271; Moulijn Waller, EekhoffKunstverz, Leeuwarden 100; Cat. Verk. v. Stockum, Den Haag 18 Mrt. 1919 n. 630. DIEVENBACH, Hendricus Antho- NIUS. Ets. Sch. Teek. Geb. Haarlem 25 Juli 1872; werkz. Hilversum 1910, Laren April .1910 volg. Leerl. Rijksacademie (1892-96, avondkl.) (Etsen, o.a. Kinderkopje naar gipsmodel, op de Academie). DIEZE. Ets. Teek. Werkz. 1788. Thieme IX 283. DIK, Cornelis. Ets. Teek. Pastelteek. Geb. Zaandijk 10 Aug. 1906; werkz. Haarlem. Leerl. Kweekschool voor onderwijzers. DIK, Jan. Steenteek. Ets. Sch. Pastelteek. Schilderijhersteller. Geb. Ransdorp 15 Sept. 1887; werkz. Amsterdam, Brussel, Londen, Amsterdam. Leerl. van H. Ellens, K. van Leeuwen. DILCHER, Heinrich (DILGER). Steenteek. Steengr. Kaartsteengr. Uitg. Teek. Steeiidr. Houtsn. Geb. Kassei 1824, ov. Amsterdam 29 Juli 1885; werkz. Amsterdam 1853 volg. Adres: „Verkrijgbaar in de Lithogr. in Autgr. Drukkerij v. H. Dilcher, Warmoesstraat boven I. 623. Amsterd”. 1861. „Oude Kerksplein I 452”. 1863-67. „Dilcher &C°”. 1870-85. v. Someren Cat. portr. II N. 2884. DILLEN, Peter Martinus. Ets. Sch. Geb. Mierlo-Hout (N.B.) 6 Aug. 1890; werkz. Amsterdam 1915-18, Mierlo Hout. Leerl. Rijksacademie (1915-18). DINGEMAN, z. KORF. DINGEMANS, WAALKO Jans. Ets. Drogenaald. Sch. Schr. Eerst Ontvanger Bel. Geb. Lochem 16 Juni 1873, ov. Haarlem Oct. 1925; werkz. Lochem, Gro- DINGEMANS—DOES DOLENDO—DOOP DRESDEN—DUBOIS DUPONT—DUTILH werkz. N. Indië, Leiden 1922, N. Indië 1922. Leerl. C. van der Windt (etsen). DUPONT, Pieter. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Teek. Pastelteek. Sch. Leeraar Teekenschool Kunstambachten 1891-96. Hoogleer. Rijksacad. 1902-11 (eerst) Klerk Holl. Spoorw. Mij. 1884-87. Geb. Amsterdam 5 Juli 1870, ov. Hilversum 7 Febr. 1911; werkz. Amsterdam (Parijs 1890, Londen-Parijs 1894)— 1896, Londen 1896, Parijs 1896-1900, Nogent sur Mame 1900-02, Auvers sur Oise 1902, Amsterdam 1902-10. Vóór 1900 etsen, daarna gravures. Leerl. Quellinusschool (1883), Rijksnormaalschool (1887-90), Rij ksacademie (1889-93), raadgev. M. W. van der Valk (etsen, 1894-95), leerl. van C. Helwig (plaatsn., Parijs, 1898). Geill. Catalogus der oorspr. etsen uitgegeven door E. J. van Wisselingh &• Co, 2e dr., Amsterdam, (igii), 6i; Thieme X 165—166; J. Six, Paulus Potters Dirk Tulp door P. Dupont, Amsterdam igoö; Veth—Teek. reg.; Elsevier XXI (igoi) 371-382 en L (igij) 74-76; Boekzaal IV (igio) 177 en V (ign) 127-131; Kunstchronik XXI (igio) 412— 413 en XXII [igu) 326-327; De Kunst III (igio-igii) Nr. I7g; Eere-tentoonstelling P. Dupont, Juni—Juli ign (met voorwoord A. J. Der Kinderen) Amsterdam ign; Kunst en Kunstleven I (ign) 86-87; Architectura XIX (ign) 47; Cat. Tent. 's Rijks Prentenkabinet igi4; Meded. 'sGravenhage I (igig-ig25) 118—ng; Bosch Prentkunst; Hind IV. DUPRÉ, Daniël (DU PRÉ). Ets. Aquatint. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 20 Dec. 1751, ov. Amsterdam 4 Juni 1817; werkz. Amsterdam, reizen Zwitserland, Rijnstreek 1783, Italië (Rome) 1785-J; 90. Leerl. J. van Dregt, Amstefdamsche Teekenacademie ,J. Andriessen. Doop Reg. (135) 25 Dec. 1751, Archief Amsterdam. Letterbode 1817 I, 386; Weigel Cat. III 16681; Kramm 380, aanh. 40 (D. D. P.); Thieme X 170; De Grez; Hind IV. DURAND, z. VILLENEUVE, de-, DURLEU, A. Kaartgr. Plaatsn. Luiten. Reg. OranjeGroningen 1744. Werkz. o.a. Groningen 1744-62. Van Someren 4g47i Thieme X 218. DUSART, Cornelis. Ets. Zwartekunstgr. Sch. Teek. Aquarell. Kunstverz. Geb. Haarlem 24 April 1660, ov. Haarlem 1 Oct. 1704; werkz. Haarlem, tijdelijk Amsterdam 1695. Leerl., medew. en navolger van A. van Ostade; voltooide ook schilderijen van I. van Ostade (ov. 1649.) Zwager van J. Vermeer (III), oomzegger van Isaac en Christiaan Dusart. (Eenige zijner etsen zijn na zijn dood door zijn vriend J. Gole afgemaakt). Bartsch V 463; Cat. Rigal 25g—2Ó4; Weigel Suppl. 333; Heller Suppl. 43; Weigel-Werke 2368—2377; Wessely Suppl. 48; Dutuit IV lig; Bock-Graphik 3g6; SchönbrunnerMeder 201, 202, 841, 1307; von Wurzbach I 441; Thieme X 224—225; Schotten Teyler; De Grez; Fairfax Murray 161; Hind III; Bock-Rosenberg; Lugt Louvre I; LugtDutuit; Manteuffel; Nieuw biogr. Woordenb. VI 457-45g; de Gelder-Leiden; Pauli-Bremen I 16; Flechsig-Brunswijk g7; BeckerHandzeichnungen 25; Leporini 257; BodeValentiner 27—31; Buisman-Teyler; Woermann-Dresden IX 24; Moes-Teekeningen 28; Stift und Feder ig27, 95; Meder ig22, 52; Gabelentz-Weimar I 21; Bredius u. Hirschmann reg.; van Stolk, reg.; Cat. Welcker; Cat. Deiker; Veth-Caricatuur 142. DUSART, Thomas. Plaatsn. Musicus. Ov. vóór 1677; werkz. Utrecht 1616— 1648. Thieme X 226; Nieuw biogr. Woordenb. I 767; Oud-Holland L (ig33) 270—272; Bredius u. Hirschmann reg. DUTILH, ADRIANA Catharina VAN REES, geb. —. Steenteek, Sch. Kunstnijv. Geb. Rotterdam 7 Juni 1876; werkz. ’s Gravenhage-1898, Laren Juni 1898Mei 1901, Blaricum Mei 1901-April (Juli) 1906, (Rome 1902, Parijs Dec. 1904), Italië-Parijs 1906-07, Blaricum Nov. 1907-Nov. 08, Frankrijk (Fleury, Parijs) 1908-19, Blaricum Sept. 1919. Leerl. van B. E. van Houten, E. Blanc Garin (Brussel). Échtgen. van O. van Rees (sch.). DIJKSTRA—EDEMA VAN DER TUUK Leerl. Rijksacademie (1919-20) (prof. J. J. Aarts). Holl. Revue XXXIII {1928) 151—157; Bosch Prentkunst; Sluyter Mod. Graphiek; v. d. Boom; Avermaete 141—145, 150—151. DIJKSTRA, Piet. Ets. Steenteek. Teek. Geb. Lippenhuizen 13 Dec. 1892; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1913-14, teekenkl.). DIJKWEL, Mattheus („Thijs"). Steenteek. Pastelteek. Sch. Geb*. Dordrecht 15 Juli 1881; werkz Brussel 1908-13, Londen 1913—14, Dordrecht. Leerl. van H. Richir, Jean Delville (Brussel), Hughes (Londen), Sparnaay (Dordrecht). DIJSSELHOF, Gerrit Willem. Steenteek. Ets. Houtsn. Aquarell. Sch. Teek. Pastelteek. Kunstnijv. Geb. Zwollerkerspel 8 Febr. 1866; ov. Bloemendaal 14 Juni 1924; werkz. ’s Gravenhage, Amsterdam, Aerdenhout, Overveen. Leerl. van Jhr. J. E. van Heemskerck van Beest, Haagsche Academie 82-85, Rij ksnormaalschool (1884-86), Rij ksschool voor Kunstnijverheid. R. W. P. de Vries „G. W. Dijsselhof” Amsterdam 1912; Thieme X 278; Nieuwe Gids XXXIX 2 (1924) 94-96; Maandbl. Beeld. Kunst I (1924) 229—236 en II (1925) 86—89; Juarb. Graf. Kunst 1921— 1924, 9—18; v. Hall, Repertorium Nr. 8818— 8823; Gouwe; Cat. Gemeente Museum Den Haag 1935, p. 63; v. d. Boom; Avermaete 119—120; Veth-Teek. 31—34, 60; Veth-Caricatuur 291; Plantenga; Maso Finiguerra II C1937) 128. E EBEKHARD, GUILLAUME Gustave Antoine. Ets. Steentpek. Sch. , Geb. Maastricht 14 Oct. 1879; werkz. Amsterdam, Maastricht. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1903-06). Holl. Expr. IX (1916) 520-525; Opgang II (1922) 1218-1223. EBERSBACH, Johan Daniël. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Dordrecht 9 Oct. 1822, ov. Rotterdam 26 Febr. 1900; werkz. Amsterdam-1899, Rotterdam 1899 volg. Leerl. Amsterdamsche Academie. Medew. van F. C. de Graaf. Van Someren 3347*; Thieme X 307. EBNETH, Lajos von. Houtsn. Teek. Werkz. Hongarije, ’s Gravenhage 1926. ECHTEN, z. HOLTHE. ECK, Gerard van. Houtsn. Linoleumsn. Teek. Sch. Aquarell. Geb. Till Moyland 16 Oct. 1901; werkz. Dusseldorp, Frankfort a/M., München, Rhenen, Amsterdam 1923 volg. Leerl. van W. Lachenmeier (Kleef, Frankfort a/M.), prof. Bertlings. Morks Magazijn XXXIV (1932) 71-76. ECK, Karel Antonie van. Ets. Sch. Teek. Leeraar M.O. Handteek. Geb. ’s Gravenhage 20 Juni 1889; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. ECKHART, CHRISTIAAN Hendrik. Ets. Sch. Teek. Geb. Rotterdam 23 Juli 1883; werkz. ’s Gravenhage, Laren, Renkum, NewYork, Rotterdam. Autodidakt. ECKSTEIN, CARL Alphons. Steengr. Kaartsteengr. Steenteek. Teek. Administrateur. Direct. Topogr. Inrichting. Dep. van Oorlog. Geb. Amsterdam 16 Sept. 1840, ov. ’s Gravenhage 14 April 1925; werkz. ’s Gravenhage 1860 volg. Tent. Amsterdam 1874, 131; Leeskabinet 1902 IV1. EDEMA VAN DER TUUK, L. A. Houtsn. Tijdgenoot. EERNINK—EILBRACHT EILERS—ELLIGER Geb. ’s Gravenhage 29 Aug. 1816, ov. ’s Gravenhage 6 Jan. 1854; werkz. ’s Gravenhage. Kunstkronijk 1854; Muller Portr. reg.; Muller-Cat. Lith 331; Van Someren reg.; Moquette Portr. Rotterd. reg.; Thieme X 418; Kunst en Letterb. 1854, 13; MullerHist. 1860, 7163; Nederl. Leeuw 1898, 189; van Stolk 7383, 7475, 7368. EILERS Jr„ P. C. Ets. Tijdgenoot. EILLARTS, Johannes. (EILLARDI FRISIUS, EILART FRISIUS, FRISO(NE) ?, DE VRIES?). Plaatsn. Uitg. Geb. ± 1568/70?; werkz. ± 1590-1610, Rome 1600?—12?, Leeuwarden? Muller Portr. reg.; Cat. de Ridder 306—323, p. 238; Strunk Kongeh. 239; van Someren II 131, 210, 230, 777, 778, 838, 1864; von Wurzbach I 487, 330 (Feddes); Thieme X 419. EILLARTS, Laurens (Laurentius JOANNIS). Plaatsn. Werkz. Rome begin XVIIe eeuw. Zoon van Johannes Eillarts. Thieme X 419. ELANDT, Cornelis (ELANDTS). Ets. Kaartets. Sch. Landmeter. Werkz. ’s Gravenhage 1663-70. Nagier Mon. I 2495; Cat. de Ridder 325; von Wurzbach I 488; Thieme X 446; Cat. Gemeente Museum, Den Haag 1935 p. 64— 63; Cat. Deiker. ELANDT, Hendrick. Ets. Teek. Begr. Amsterdam 21 Sept. 1705; werkz. Amsterdam. Von Wurzbach I 488; Thieme X 447; Fontaine Verwey 143; Dronckers-Waller, reg. ELGERSMA, Michiel. Ets. Zwartekunstgr. Teek. Kunstverz. Geb. Bolsward, begr. Amsterdam 6 Oct. 1759; werkz. Amsterdam 1717 volg. Leerl. van B. Picart? Begr. Reg. (1072), Archief Amsterdam. Muller Portr. 389; Thieme X 453; Fontaine Verwey 142. ELIAS, HENRICUS Joannes. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 12 Sept. 1864, ov, Blaricum 30 Jan. 1901; werkz. Amsterdam-1889, Nieuwer Amstel 1889, Brussel St. Gilles 1891-92, Amsterdam 1892-97, Blaricum April 1897-1901. Leerl. Brusselsche Academie (J. Portaels). Cat. Exp. génér. offic. Paris 1900 II 494. ELIN, Johan Christiaan. Ets. Teek. Miniatuursch. Geb. Berlijn ± 1732; werkz. 1752-70, o.a. Berlijn, Holland, reis Spanje, Utrecht, Leiden 1752-54. Leerl. van J. Harper (Berlijn). Cat. van Buren p. 217 n. 86 (lees: ets); de Laborde 343 (M. Elgersma); von Wurzbach I 488 (M. Elgersma n. 4); Thieme IX 459— 460. ELINK STERK, ISAAÓ Cornelis. Steenteek. (kl.). Sch. Teekenmeester. Geb. ’s Gravenhage ? 1808, ov. ’s Gravenhage 15 Juni 1871; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van C. Kruseman. Kunstkronijk 1851; Muller Portr. 2963; van Someren reg.; Moquette Portr. Rotterd. reg.; Thieme X 460; Muller-Hist. 332; Cat. Verk. J. C. Elink Sterk te ’s-Gravenhage 29-11—1871; Muller-Cat. Lith. 774; Navorscher 1891, 164; Die Haghe 1903, 33;, Dronckers-Waller No. 1330. ELLEMERS, Egbertus Martinus. Ets. Sch. Ambten. Kon. Marine. Geb. Amsterdam 4 Dec. 1866; werkz. Amsterdam, den Helder. Autodidakt. ELLENS, Harm. Steenteek. (kl.). Houtsn. Sch. Aquarell. Pastelteek. Geb. Groningen 20 Aug. 1871; werkz. Groningen, Amsterdam, Noordwolde, Schoonhoven. Leerl. Academie Minerva Groningen (Egenberger), Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1891-94, Sturm, van der Waay, Allebé). ELLIGER Junior, Ottomar. Ets. Ets.-Plaatsn. Sch. Teek. ELOUT—ENGELBERTS ESCHAUZIER—ETTLING EYCK—EYSINGA FARGUE—FELS Nieulandt); Thieme XI 268; Cust-Index I; Nagler-Lex. X 236; v. Eynden en v. d. Willigen II 194. FARGUE, MARIA Margaretha la —. Ets. Sch. Teek. Ged. ’s Gravenhage 29 Dec. 1743; werkz. ’s Gravenhage 1771-88. Zuster van I. L. la Fargue van Nieuwland en van P. C. la Fargue. Thieme XI 268. FARGUE, Paulus Constantijn la —. (Lafargue). Ets. Aquarell. Sch. Ged. ’s Gravenhage 5 Jan. 1729, begr. ’s Gravenhage kort vóór 10 Juni 1782; werkz. ’s Gravenhage, tijdelijk Rotterdam 1763, Leiden 1771. Medew. van zijn broeder I. L. la Fargue van Nieuwland, broeder van M. M. la Fargue. Cat. Winckler III 1808-1811; Cust-Index I; Die Haghe 1905, 443; Overvoorde-Leiden, reg.; Mireur IV 142; Oud-Holland 1916, 114; London, V. a. A.; Muller Hist. reg.; von Wurzbach I 528; Thieme XI 268; Schotten Teyler; De G'rez; Bock-Rosenberg; Budde-Düs; Hind IV; Nieuw biogr. Woordenb. VI 897—898; Fontaine Verwey (Reg.); Cat. v. Stolk, reg.; Lugt-Bibl. Nat.; v. Gelder—’ s-Gravenhage 17—19, 23—24; DronckersWaller No. 1490. FARRET, Coenraad. Zwartekunstgr. Sch. Teek. Geb. Dordrecht; werkz.Dordrecht 1724, Amsterdam 1724-27. Thieme XI 580. FASZBENDER, Peter Joseph. Steenteek. Geb. Zündorf (Pruisen) 1 Maart 1815; werkz. Keulen-1838 (leerling van Levy Elkan), Amsterdam 1838—43. Thieme XI 286; Muller-Hist. FAURE, Mary JEANNE Agatha. Ets. Teek. Geb. Rheden 14 Dec. 1893; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Teekeninstituut. FAUST. mej. Ets. Werkz. ’s Gravenhage 1919. FEDDES gen. van HARLINGEN, Pieter (Petrus HARLINGENSIS). Ets. Kaartets. Uitg. Teek. Sch. Dichter. Geb. Harlingen 1586; werkz. Leeuwarden 1611 ?-na 1622. Muller Portr. reg. (P. Harlingensis); Muller Hist. reg.; van der Keilen 139, 231; van Someren reg.; von Wurzbach I 530; Thieme XI 332-333; Oud-Holland XLIII (1926) 90-95 en 107-m; Kurt Bauch „Jakob Adriaensz Backer” Berlin 1926 (Reg.); Burchard, Rad; Budde-Düs; Nieuw biogr. Woordenb. III 396—397; Cat. v. Stolk, reg.; Oudheidk. Jb. 4II (1933) reg.; DronckersWaller No. 839. FEER, Anna van der („Anneke”). Ets. Houtsn. Droge naald. Tijdgenoote. Sluyter Mod. Graphiek. FEKKES, Johannes Hendricus. Steenteek. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 18 Juni 1885, ov. Laren (N.H.) 1933; werkz. Amsterdam (ook Bergen)-1915, Laren Aug. 1915 volg. Leerl. Rijksacademie (1906-08, Allebé, Der Kinderen). Holl. Expr. XI (1918) 271-272 (schilderwerk); Elsevier LXXXVI 208-211; Maandbl. Beeld. Kunst X (1933) 188, 194-196 en 354-356. FELDMANN, Carel Albert. Ets. Sch. Steenteek. ? Linolsn. ? Geb. Keulen 24 Aug. 1894; werkz. Delft-1913, Neurenberg 1913-14, ’s Gravenhage 1914-15, München 1915, Delft 1916-19, Bergen (N.H.) 1919, Nunspeet. Leerl. C. J. Mension (schilderen), Kunstnijverheidschool Neurenberg, Haagsche Academie. FELIX, Abraham Pieter. Steenteek. (kl.).Teek. Geb. Leiden 6 Juni 1835, ov. Oegstgeest 1 Mei 1900; werkz. Leiden. De laatste 34 jaar krankzinnig. Muller-Cat. Lith. 554. FELS, Jan Jacob. Ets. Sch. FISCHER—FOKKE Geb. Amsterdam 15 Oct. 1885; werkz. Amsterdam, Bergen, Parijs, Zwitserland, Amsterdam, Bergen. Leerl. Quellinusschool, Rijksschool voor Kunstnij verheid. Thieme XI 556; Maandbl. Beeld. Kunst III (1926) 98; De Kunst VIII (1915-1916) 60— 62 en IX (1916-1917) 412—413 en XVI (1923-1924) 16. 54-56. FISCHER, ADOLF Albertus Ignatius. Steenteek. Geb. Amsterdam 15 Maart 1844; werkz. Amsterdam-1867. Leerl. Amsterdamsche Academie (1866) v. Someren 3960. FLES, MARGARETHA Thecla Jo- HANNA („ETHA”). Ets. Sch. Aquarell. Schrijfster. Geb. Utrecht 1 Mei 1857; werkz. Utrecht, Amsterdam 1881-87, Laren 1887, Utrecht 1888-, reizen RomeGriekenland, Bergen (N.H.). Leerl. van A. van Everdingen, Rijksacademie (1881-84), invloed A. Mauve. Thieme XII 91—92. FLEUR, Johan WILLEM. Ets. Sch. Aquarell. Pastelteek. Kunstnijv. Boetseerd. Geb. Markelo 13 Juni 1888; werkz. Rotterdam 1912-13, ’s Gravenhagel913 volg. Leerl. Rotterdamsche en Haagsche Academies, van W. A. Grondhout (etstechniek). FLEUSS. Steenteek. Teek. Werkz. Leiden 1830, Frankfort a/M.? 1833-34? Muller Hist. 6354 (J. Fleuss); van Someren 5711; van Stolk 6711 (J. Fleuss); Thieme XII 95 (H. Fleuss). , FLINCK, NICOLAES Anthoni. Ets. Teek. Kunstverz. Geb. Amsterdam 1646, begr. Rotterdam 8 Jan. 1723; werkz. Leiden 1663, Gouda 1669, Rotterdam. Zoon van G. Flinck. Van Someren 1822*; Cust Index I 45; Thieme XII xoo—ioi; F. Lugt-Mdrques, reg. FLORIS, z. BERCKENRODE, van. FOCK, Harmanus. Ets. Aquatint. Sch. Aquarell. Teek. Schilderijhersteller. Leeraar Teek. Acad. Franeker. Geb. Amsterdam 1 Nov. 1766, ov. in den zomer 1822; werkz. Amsterdam, Franeker. Adres: „In de Goudsbloem-straat N°. 177. te Amsterdam”. Weigel Cat. I 5512; Kramm 499; Muller Hist. 5818; Hippert Linnig I 307; Cat. van der Keilen 2168—78; Thieme XII 132; Cat. v. Stolk 6128, 6175, 6392; Veth-Caricatuur 190; Dronckers-Waller No. 141. FOKKE Simonsz, Arend. Ets. Uitg. Teek. Boek.- en Kunstverk. Schrijv. Tooneelschr. Dichter. Journalist. Commies ter Mairie. Geb. Amsterdam 3 Juli 1755, ov. Amsterdam 15 Nov. 1812; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader S. Fokke. Vgl. Overzicht Punt. Adres: „op den hoek van de St. Lucia Steeg en Weessluis”. 1780, „in de Kalverstraat, by de Jonge Roelofsteeg”. 1788-89. „op de Zwaanenburgwal”. 1803-04. „op het Noord Zaagmolenpad buiten de Utrechtsche poort”. 1804—10. „Prinsengracht”. 1810—12. Cat. v. Stolk, reg.; Thieme XII 146; Fontaine Verwey (Reg.); Dronckers-Waller No, 120. FOKKE Wzn., Arend. Ets.-Plaatsn. Werkz. Rotterdam 1780-1804. Medew. van M. de Sallieth (1780). Oomzegger van S. Fokke. Vgl. Overzicht Punt. Muller Hist. 4345, 4388; Thieme XII 146; Cat. v. Stolk 4295, 4342; Dronckers-W aller No. 1026 en 1271. FOKKE, Jan. Ets. Teek. Schrijv. Dichter. Tooneelschr. Kunstverz. Ged. Amsterdam 8 Nov. 1742, ov. Amsterdam 19 Juni 1812; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader S. Fokke. Vgl. Overzicht Punt. FOKKE—FONBONNE Thieme XII 146; Nieuw biogr. Woordenb. VII 436; Fontaine Vermey (Reg.); Cat. v. Stolk 4226. FOKKE, Simon. Ets. Ets.-Plaatsn. Uitg. Teek. Tooneelsp. Kunstverz. Geb. Amsterdam 1 Sept. 1712, begr. Amsterdam 16 April (10 Aug.?) 1784; werkz. Amsterdam. Leerl. van J. C. Philips (1725-32). Vgl. Overzicht Punt. Adres: „op de Fluweele Burgwal". 1739—40. „Utrechtse dwarsstraat”. 1752. Muller Portr. reg.; Le Blanc II 242; Muller Hist. reg.; Strunk Portr. 230, 1207a, 2gg7'„ Bredius u. Hirschmann ng4; van Someren reg.; von Wurzbach I 544; Cohen reg.; Thieme XII 146; Het grafisch Museum V (1935) 97; De Grez; Fontaine Verwey (Reg.); Cat. v. Stolk, reg. (belangrijk); DronckersWaller, reg. FOKKENS, Phocas. Ets. Houtsn. Sch. Geb. Amsterdam 20 Dec. 1888; werkz. Parijs, Antwerpen, Brugge, Amsterdam. Leerl. Antwerpsche Academie (de Vriendt). FOKKER, z. ROELOFSZ. FOLKEMA, Anna. Ets. Uitg. Miniatuursch. Teek. Geb. d: 1695/96, begr. Amsterdam 1 Oct. 1768; werkz. Amsterdam. Medew. van haar broeder Jacob Folkema. Adres: „op de Westermarkt”. i768. Doop Reg. Dokkum (hierin niet gevonden). Rijksarchief Leeuwarden; Begr. Reg. (1105) 1 Oct. 1768, Archief Amsterdam. Muller Hist. 36gsa,b, suppl. 3Ógsd; Strunk Portr. 2656; van Stolk IV p. 484, 486; Thieme XII 151; Fontaine Verwey 137, i4g; Dronckers-W aller No. 1032. FOLKEMA, Fopje. Ets. Ged. Dokkum 19 Oct. 1690; werkz. Amsterdam 1714—23? Leerl. van haar vader Jan Jbsz. Folkema. Doop Reg. Dokkum 19 Oct. 1690 (Fopkjen Folkema), Rijksarchief Leeuwarden. Muller Hist. suppl. 2Óg5d; van Stolk IV p. 431, 484-485, 487, 48g en 3531 no. 4; Thieme XII 151. FOLKEMA, Jacob („Isidor Coridon FIDELLE”). Plaatsn.-Ets. Ets. Zwartekunstgr. Teek. Geb. Dokkum 18 Aug. 1692, begr. Amsterdam (Westerkerk) 3 Febr. 1767; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader Jan Jbsz. Folkema, B. Picart. Medew. van zijn zuster A. Folkema. Teekende weleens J.(a) C.(ob) Folkema. Adres: „op de Westermarkt”. 1767. Doop Reg. Dokkum 24 Aug. 1692, Rijksarchief Leeuwarden; Begr. Reg. (1105), Archief Amsterdam. Nagier Lex IV 319 (I. C. Fidelle); Muller Portr. reg.; Brunet III 1823; Muller Hist. reg., 3Óg5b en suppl. 36gsd (I. C. Fidelle); Strunk Portr. 1286,1381,1513,1653, 2230, 2711, 3120, 3130, 3275; Strunk Kongeh. 704; van Someren reg.; van Stolk IV p. 4gi (I. C. Fidelle) en reg.; Cohen reg.; von Wurzbach I 545; Thieme XII 151—152; Fontaine Verwey (Reg.); Het grafisch Museum V (ig35) gg; Bredius u. Hirschmann 1448, 232 n; Dronckers-W aller, reg. FOLKEMA, Jan Jacobsz. Plaatsn. Teek. Zilversm. Geb. Makkum; werkz. Dokkum 1684— 1708?, Amsterdam. Trouw Reg. Dokkum 23 Maart 1684, Rijksarchief Leeuwarden. Guilmard 87, 511; Thieme XII 152; v. Eynden en v. d. Willigen II110; Forrer. FOLKEMA, R. I. Plaatsn. Werkz. Amsterdam? 1700? Cust Index I 46; Thieme XII152 (i. v. J. J. Folkema). FONBONNE, Quirijn. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Geb. J- 1680; werkz. Parijs, ’s Gravenhage 1710, Amsterdam 1710-12, Parijs 1714-24. Leerl. van B. Picart? Zijn werk wordt met dat zijner dochter Anne Fonbonne verward. Le Blanc I 244; Jessen Ornam. Berlin reg.; Obreen-Arch. IV 175; Lewine Bibliogr. 498; FONTENAY—FRANKEN FRANKENBERG—FRITZSCH gang X (1930) 50-31; Elsevier LXI (1921) 283-285, LXXVI (1928) 289-298 en XLVI (1936) 149; Maandbl. Beeld. Kunst V (1928) 283-284 en VII (1930) 124; Avermaete 133-136; Boekcier II (1933) 32 en III (1934) 39-41; Prisma der Kunsten II (T937) 7°<’ Maso Finiguerra II (1937) 137. FRANKENBERG, P. Steenteek. Tijdgenoot. FRANKENDAAL, Nicolaes van. Ets.-Plaatsn. Teek. Dichter? Werkz. Amsterdam 1733-75. Leerl. van H. de Leth (1733—40). Kramm 512; Muller Hist. 4249, 4265, 4275; van Someren 171; Cohen reg.; Thieme XII 381; Fontaine Verwey (Reg.); Cat. v. Stolk, reg.; Dronckers-Waller, reg. FRANKENHUYSEN, Dirk van. Steenteek. Uitg. Steendr. Boekdr. Direct. Protest. Landbouwk. Gesticht. Geb. Utrecht 18 April 1811; werkz. Montfoort 1852-62. Muller-Port. 171; Muller-Utrecht Hist. 638; Cat. v. Stolk 7270. FRANKFORT, Eduard. Ets. Sch. Geb. Meppel 21 Juni 1864, ov. Laren 19 Aug. 1920; werkz. Amsterdam, tijdelijk Antwerpen, Zuid-Afrika (1905-06). Leerl. Rijksacademie (1879-87), Antwerpsche Academie (drie maanden). Ned. Spectator 1907, 351-352; Thieme XII 381. FRANQUINET, Willem ' Hendrik. (Guillaume Henri). Steenteek. Sch. Teek. Leeraar Ecole Centrale. Maastr. Schrijver. Geb. Maastricht 25 Dec. 1785, ov. New York 12 Dec. 1854; werkz. Antwerpen, Maastricht 1804-15, Frankfort a/M. 1816-17, Parijs, Londen 1832-36, New York. Leerl. van G. J. Herreyns. Thieme XII 386. FRAUENFELDER, Hendrik. (Guillaume Henri). Ets. Sch. Teek. Geb. Vucht 10 Juni 1885, ov. de Kaag (Alkemade) 29 Jan. 1922; werkz. ’s Gravenhage-1913, Renkum 1913, Valkenburg (Z.H.), Warmond. Autodidakt. FREY, Johann Wilhelm. Steenteek. (kl.). Steengr. Sch. Aquarell. Geb. Rastatt 24 Dec. 1830; werkz. Amsterdam—1865, ’s Gravenhage, Budapest, Weenen 1902. Muller Hist. 7384, suppl. 6021B; van Someren 5732 (niet door „I. H.”); Thieme XII440. FREY, JOHANNES Pieter de. Ets. Uitg. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 1 Febr. 1770, ov. Parijs 1834; werkz. Amsterdam-1801, Parijs 1802-34. Leerl. van zijn zwager J. J. Lauwers. Letterbode 1807 I 406-407; Muller Portr. reg.; Le Blarlc II 253; B. de Roquefort, Notice sur les ouvrages de J. P. de Frey, s.l. n.d.; Dutuit IV 383; Rep. Kunstw. 1882, 339 (Wessely); van Someren reg.; von Wurzbach I 557; Thieme XII 440; De Grez; Nieuw biogr. Woordenb. X 269-270. FRIES, Jan de. Kaartgr. Plaatsn. Werkz. Groningen 1667-72. Muller Hist. 2382A; van Someren 1751. FRISIUS, Simon (FRISYUS, FRIES, Symon Wynhouts de VRIES). Ets. Plaatsn. Lettergr. Sch. Teek. Koopman. Commissaris van Johann Ernst, Herzog v. Sachsen-Weimar. Geb. Harlingen di 1580?, ov. ’s Gravenhage Aug. 1628; werkz. ’s Gravenhage 1613-27, Weimar, Praag 1620. Talrijke reizen naar Rusland, Spanje en Duitschland. Le Blanc II 256; Muller Hist. reg.; van Someren reg.; von Wurzbach I 558; Burchard Rad. 128; Oud-Holland XLIII (1926) 107-zii, XLVIII (1931) 52-53 LI (1934) 225-227 en LUI (1936) 219-255; Manteuffel; v. Gelder Velde (Reg.); Nieuw biogr. Woordenb. IX 263—264; Fontaine Verwey 13; Oudheidk. Jb. 4 II (1933) 104; v. Stolk, reg. FRITZSCH, Christian Friedrich (FRITSCH(IUS)). Ets.-Plaatsn. Ets. Teek. Geb. Hamburg ^ 1719, ov. vóór 1774?; FRITZSCH—GABRIEL werkz. Hamburg, Göttingen 1739, Amsterdam 1745-na72. Leerl. en medew. van zijn vader Chr. Fritzsch. Broeder van J. C. G. Fritzsch. Muller Portr. reg.; Muller Hist. 4254—55; van Someren reg.; Cohen reg.; Thieme XII 501, 507 (Fritzius); Fontaine Verwey (Reg.); Cat. v. Stolk, reg. (belangrijk); Dronckers-Waller, reg. FRITZSCH, Johann Christian Gott- FRIED. Plaatsn. Zwartekunstgr. Geb. Hamburg dr 1720, ov. Hamburg dz 1802/03; werkz. Hamburg, Leipzig, Amsterdam ± 1755-57, Hamburg. Leerl. van zijn vader Chr. Fritzsch. Broeder van C. F. Fritzsch. Thieme XII 502. FUCHS, CARL Christiaan. Ets.-Plaatsn. Ets. Stippelgr. Aquatint. Teek. Kunstverk. Geb. Rotterdam d= 1794/95, ov. Bloemendaal 14 Sept. 1855; werkz. Amsterdam vóór 1828-55. Muller Portr. reg.; Muller Hist. 6221, 6358; van Someren reg.; Cat. v. Stolk, reg.; Dronckers-Waller, reg. FUCHS, Fredrik Christiaan. Houtgr. Teek. Geb. Amsterdam 4 Maart 1816, ov. Amsterdam 28 Febr. 1855; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1828, pleisterkl. 1832), van zijn vader C. C. Fuchs. G GAAL, Jacobus Cornelis. Ets. Sch. Miniatuursch. Geb. Oost Souburg 5 Sept. 1796, ov. Kampen 20 Dec. 1866; werkz. Middelburg, ’sGravenhage 1848-55, Kampen Febr. 1855-66; reisde langs den Rijn. Leerl. van zijn vader P. Gaal, raadgev. van J. P. Bourjé en J. C. Haccou, leerl. van L. Schweickhardt (etsen, d= 184951). Kramm 520; Hippert Linnig I 345; Cat. Dronckers-Waller No. 1803. FUCHS, LODEWIJK Juliaan. Steenets. Sch. Officier Ned. Marine. Geb. Rijssel 1814, ov. Antwerpen 23 April 1873; werkz. o.a. Antwerpen, N. Indië, Antwerpen-1861, Amsterdam 1863-64, Antwerpen 1865-73. Leerl. Antwerpsche Academie, J. Jacobs, H. Pieterszen, J. Th. J. Linnig. Hippert Linnig I 342; Thieme XII 550. FULLENIUS, Mr. Bernard. Plaatsn. Teek. Schrijv. Hoogl. Wiskunde 1684—1707. Schepen en Burgem. Franeker. Gevolgm. ten Landdage. Geb. Franeker 16 Maart 1640, ov. Franeker 11 Juni 1707; werkz. Franeker, reis Dantzig 1674. Zwager van Balthasar Bekker, neef van M. baron van Coehoom. Nieuw biogr. Woordenb. III 426—428. FUNKE KUPPER, Albert Johann. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Ruhrort (Duitschl.) 24 Maart 1894; werkz. Rotterdam, ook Katwijk. Leerl. Rotterdamsche Academie. Elsevier LXXXVII (1934) 434—436; Maandbl. Beeld. Kunst 1935; Hahn-Caricatuur p. 21, 58/9. FUSS, Johannes. Steenteek. Teek. Teekenleeraar. Geb. ’sGravenhage 7 Dec. 1866, ov. Utrecht 27 Aug. 1905;'werkz. ’s Gravenhage-1889, Utrecht 1889 volg. van der Keilen 2183; Thieme XIII, 1 (met onjuistheden); Nagtglas-Levensb. I 237. GAAL, Jac. Franc. Drogenaald. Teek. Werkz. 2e helft XVIIIe eeuw. GABRIEL, Paul Joseph Constantin. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Amsterdam 5 Juli 1828, ov. Scheveningen 23 Aug. 1903; werkz. Haar- GABRIËLSE—GARREAU lem (Kleef)-1852, Oosterbeek 1854-55, Amsterdam 1856-60, Brussel 1860-83 (ook Amsterdam» 1866-67, ’s Gravenhage 1871, Gooiland en Gein), Scheveningen 1884-1903. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1840-43), van C. Lieste, B. C. Koekkoek (korten tijd), invloed van A. Mauve. Medew. van J. H. L. de Haas. Cat. van der Keilen 2184; Scholten-Teyler; Eigen Haard LIX (1933) 230—231; Thieme XIII 17-18;' Oud-Holland XLII (1925) 178-180 en XLIII (1926) 117-127; v. Hall-Repertorium 9475—9487; Nieuw biogr. Woordenb. VI 540—541. GABRIËLSE, Johannis. Ets. Steenteek. Houtsn. Sch. Teek. Aquarell. Boetseérd. Leeraar. Geb. Westkapelle 14 Dec. 1881; werkz. Amsterdam-1902, Volendam 1903, reis ParijS-Londen-Italië, Utrecht. Leerl. Rijksnormaalschool (1898-1901), Rijksacademie (1901-02, Allebé, Stang, Dupont). v. Hall-Repertorium 9488—9493. GAIN, de, z. GHEYN, de. GALLAS, CORNELIA Elisabeth. Ets. Sch. Pastelteek. Teek. Geb. Brielle 31 Jan. 1886; werkz. Amsterdam, Breda, ’s Gravenhage 1921 volg. Leerl. Rijksacademie (1907-14, van der Waay). Op de Hoogte XXII (1925) 33—36. GALLE, Philips (GALLAEUS). Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Plaatdr. Prentverk. Schrijv. Geb. Haarlem -t 1537, ov. Antwerpen 12 Maart 1612; werkz. Haarlem, Antwerpen i 1564-1612, reis FrankrijkDuitschland-Italië 1560-61. Leerl. van D. Vsz. Coornhert (Haarlem) ?, van H. Cock (Antwerpen) ? Vader van Th. en C. Galle, schoonvader van A. Collaert en K. van Mallery. Adres: „Ad intersigne cervi aurei in platea lombardica veteri”. Le Blanc II 265; van Someren I 128a—c, reg.; von Wurzbach I 566; Thieme XIII105 Nieuw biogr. Woordenb. VII 459—460; Benesch. Weenen; Cat. v. Stolk 335, 653. GALLOWAY, William Albert Den- NIS. Ets. (kl.). Teek. Sch. Mijningenieur. Geb. Cardiff (Engel.) 5 Maart 1878; werkz. o.a. Westkapelle 1915-24. GARAMA, G. N, Houtsn. Werkz. Amsterdam? 2e helft XVIIIe eeuw. GARF, Salomon. Ets. Linoleumsn. Sch. Teek. Pastelteek. Geb. Amsterdam 6 Dec. 1879; werkz. Amsterdam, Antwerpen 1905, Laren Juli 1905-Maart 14, Amsterdam 1914 volg*. Leerl. Quellinusschool, Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1898— 1903, Dake, van der Waay, Allebé). Thieme XIII 193; v. Hall-Repertorium 9504-9507- GARMS, COENRAAD Matthias. Ets. Houtsn. Sch. Aquarell. Teek. Geb. Amsterdam 4 Sept. 1863; werkz. Amsterdam, Brussel 1886-89, reis Frankrijk—Algiers-Tunis-Italië-Duitschland Amsterdam 1889 volg. Leerl. Quellinusschool (1883-86), Brusselsche Academie (1886-89). GARREAU, LOUIS E. F. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Uitg. Teek. Werkz. Parijs 1781-82, Amsterdam 1783-91, Parijs 1791, Versailles 1792, Parijs 1802-04. Medew. van C. van Baarsel, B. de Bakker, R. Vinkeles. Adres: „A Paris chez 1’Auteur, rue du Gros Chenet No. 47”, 1791 ? Weigel-Cat. I 1803, III 16335; Cat. Paignon Dyonval 814, 8731, 8739, 9699; Muller Portr. 1924, 1925, 3555; Le Blanc II 271; Weigel Werke 57; Muller Cat. Calligr. 248; Portalis et Béraldi; Duplessis-Cat. Portr. IV 18850; Lewine Bibliogr. 46, 121, 137, 202, 373, 377, 399; Cohen 117, 260, 285, 422, 744, 777', Thieme XIII 215; Cat. v. Stolk 5078. Ph. Galle Gravure door H. Goltzius. J. DE GhEYN Gravure door hemzelf. GAUL—GELDER GAUL, D. v. Ets. Werkz. 1620-30. GAUW, Gerrit (GOUW). Plaatsn. Lettergr. Begr. Haarlem 26 Jan. 1638; werkz. Haarlem 1604—38. Bartsch III 123, 211; Weigel Suppl. 106; Muller Cat. Calligr. 96, 165, 166; van Someren 354, 4202; Jessen Ornam. Berlin reg.; von Wurzbach I 606; Thieme XIII 295; v. Gelder-v. d. Velde (reg.). GAZAN, Izak Levi. Steenteek. Teek. Tandmeester. Geb. Sommelsdijk 10 Dec. 1824, ov. Rotterdam 6 Juli 1881; werkz. Rotterdam. Moquette Portr. Rotterd. 1534. GEBHARD, JOHAN Gotfried Carel. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 14 Nov. 1865; werkz. Amsterdam -1895, Algiers Febr. 1895-Oct. 98, Amsterdam 1898-1903, Blaricum Aug. 1903-Maart 1908, Amsterdam 1908, Brussel Nov. 1908, Abcoude. Leerl. Rijksacademie (1883-88). GEEL, CHRISTIAAN Johannes van („Chris”). Steenteek? Teek. Kunstnijv. Geb. Dordrecht 19 Mei 1891; werkz. Amsterdam (tijdelijk Krommenie). Leerl. Quellinusschool. Bedrijfsreklame IV (1918) 183—188. GEELKERCKE, z. GEILKERCKEN. GEERLINGS, JACOB Hendrik. Ets. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Laag-Keppel 11 Sept. 1859; werkz. Amsterdam, Haarlem, Arnhem. Leerl. Rijksacademie (1877-84, Allebé, Wijnveld, Alberdingk Thijm, Stracké, Kaiser, Stang). Elsevier LVI (1918) 429-431. GEEST, Evert de. Kaartsteengr. Teek. Geb. Amsterdam 17 Nov. 1838; werkz. Amsterdam-1873, Zwolle 1873. GEILKERCKEN, Nicolaes van (van GEELKERCKE, van GEYLEKERCK(ENj). Plaatsn. Ets. Kaartgr. Uitg. Teek. Landmeter. Kaartafzetter. Boekdr. Schrijv. Geb. Scherpenzeel (G.); ov. Arnhem? vóór 29 Jan. 1657; werkz. 1610, Leiden 1612-14, Friesland 1614-15, Amsterdam 1615, Italië ± 1617, Leiden 1619— 25, Arnhem 1628-56. Adres: „bij de oude Haarlemmer sluys”. Amsterdam. 1615. Muller Hist. reg. (ook Geelkerck); van Someren II 133, 134, 190, 953*, 1778*; de Vries Emblem, 51; Oud Holl. XVIII (1900) 43—68 en 155; Thieme XIII 512— 513; Cat. v. Stolk 1302; Cat. Winckler III 364; Füssli II; Nagler-Lex.; Cat. v. Cleeff 208; Ledeboer; Kleerkooper en v. Stoockum; Tijdschr. Aardr. Gen. 1919, 12; Oudheidk. Jb. 4 II (1933) 96, 106; Dronckers-W aller, No. 189. GEIN, W. van. Houtsn. Werkz. Leeuwarden ^ 1835. Muller Hist. suppl. 6361c; van Stolk VII p. 125. GEISWEIT, z. NETTEN, van der. GELDER, Dirk van. Steenteek. Steengr. Houtsn. Teek. Aquarell. Geb. Scheveningen 7 Maart 1907; werkz. ’s Gravenhage, Scheveningen. Leerl. Cursus W. J. Lampe. Elsevier LXXVIII (1929) 429-430 en XC (1933) 354. GELDER, Franciscus van. Ets. Sch. Beeldh. Geb. ’s Gravenhage 1 Nov. 1878; werkz. Rotterdam, ’s Gravenhage. Leerl. Rotterdamsche Academie (van Maasdijk, Miedema boetseeren). GELDER, Jan PIETER Dirk van. Ets. Linoleumsn. Kunstnijv. Beeldh. Teek. Aquarell. Sch. Geb. Haarlem 11 Aug. 1902; werkz. Haarlem, München, Haarlem. Maandbl. Beeld. Kunst IV (1927) 89—91. GELDORP—GERRITSZ GELDORP, PETRUS Johannes An^onius Christiaan van. Steenteek. Ets. Teek. Geb. Rotterdam 11 Sept. 1872; werkz. Rotterdam, Amsterdam, Nijmegenl9l5 -19, Amsterdam 1919 volg. Leerl. van zijn vader W. P. van Geldorp, Rijksacademie (1894-1900, Stang.) GELDORP, WILHELMUS Petrus van. Steenteek. Aquarell. Penteek. Sch. Geb. Waalwijk 27 Mei 1832, ov. Rotterdam 20 Dec. 1900; werkz. Rotterdam, tijdel. Antwerpen. Leerl. van J. M. Schmidt Crans, Rotterdamsche en Antwerpsche Academies. Roterod. Illustr. III passim. GELIS, z. JELISZ. GELLE, Johannes (GELLEAEO). Plaatsn. Uitg. Geb. Keulen; ov. Amsterdam ? vóór 30 Maart 1625; werkz. Keulen, Amsterdam, Parijs 1610, Antwerpen 1610, Frankfort a/M. 1612?, Keulen di 1614— dz 23, Amsterdam 1624. Leerl. van C. van de Pas den Oude. Merlo Firmenich Richartz 274; Duplessis Cat. Portr. 6389 (18), 15544 (56), 21195 (231); de Vries Emblem. 115—117; Thieme XIII 366. GERARDI, z. FENAEM, van. GERBRANDS, Roelf. Steenteek. (kl.). Ets. (kl.). Houtsn. Linoleumsn. Teek. Aquarell. Sch. Pastelteek. Kunstnijv. Geb. Groningen 11 Nov. 1891; werkz. Amsterdam, Haarlem 1921 volg. Leiding vanT. Nieuwenhuis (werkplaats E. J. van Wisselingk & Co., 1911-21). GERDES, Eduard. Ets. Sch. Pastelteek. Aquarell. Geb. Amsterdam 3 Jan. 1887; werkz. Amsterdam (ook Heeze, Moll 1910, Brugge 1911, N. Indië 1915— 16)—1921, Laren Juni 1921 volg. Leerl. van F. Deutman (1905-09), K. van Leeuwen. (Eerste etsen in 1914). Thieme XIII 447. GERKENS, Johannes- Christiaan d’ ARNAUD —. Steenteek. Ets. Teek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 22 Mei 1823, ov. ’s Gravenhage 21 April 1892; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1841—42), van L. A. Vintcent. Van Someren reg.; Thieme XIII 468; Muller-Hist. 5821,7082; Muller Cat. Lith 559— 562; Ned. Spectator 1892, 143; Die Haghe 1905, 65; Cat. v. Stolk 23, 7416, 7810. GERLWH, z. LADAGE. GERRITS, GERRIT Jacobus. Steenteek. Houtsn. (kl.). Sch. Geb. Nieuwer Amstel 24 Dec. 1893; werkz. Amsterdam. GERRITSZ, Hessel (Hessel(ius) GERARD(I)). Kaartgr. Ets. Plaatsn. Uitg. Teek. Kaartteek. Kaartenmaker. O.I.C. 1617 -32. Schrijv. Drukk. Boekverk. Boekb. Geb. Assum (Uitgeest) 1581, begr. Amsterdam (Nieuwe Kerk) 4 Sept. 1632; werkz. Alkmaar, Amsterdam 1607-32, reis W. Indië 1628-29. Eerst werkz. bij Willem Jansz Blaeu. Hertrouwd (1624) met de wed. van Dirck Pietersz Voscuyl (boekverk.); schoonvader van Gerrit Jansz (boekverk.). Vgl. aanh. B. Adres: „inde Pascaert”, „sub signo Tabulae Nauticae”, „a 1’enseigne de la Carte Nautique”, „opt Water”. 1611—12. „bij die Lienbaens Bruch", „op de N.Z. Voorburgwall”. 1614-24. „op den hoeck van de Doelestraet”. 1627— 32. Opvolger : Gerrit Jansz (geb. ±1603, ov. 1653). „in de Engel in de Oude Hoochstraet”. Vóór 1633-53. Muller Hist. 1508, suppl. 1508A, 1560, suppl. 1560A, 1589, suppl. 1589; cat. de Ridder 469-470; van Someren 761, 2296; van Stolk 1593,1645,1646,1712; von Wurzbach I 581; Thieme XIII 482-483; Werken Linschoten Vereeniging XXIII, Hessel Gerritsz, ’s Grav., 1924, inleiding; Hind III; Nieuw biogr. Wdbk. III; Kleerkooper en v. Stockum 233-234, 326, 1152, 1479; Burchard—Rad. reg.; Füssli II 543; Dodt van Flensburg-Arch.; Navorscher 1861, 152, 1862, 274, 1871, 288; Leupe-Inv. Kaart. GERRITSZ—GHEYN Arch. 82, 87; Tiele-Navig. 180, 182, 184, 197; Ledeboer; Tiele-Land en Volkenk. 86— 88; Congresso de historia y geografia hispano-americanas en Sevilla 1914, Madrid 1914, 517—522; Bock-Rosenberg; Bredius und Hirschmann 1496. GERRITSZ, z. FENAEM, van. GERSTEL, Jan Jacob. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 10 Nov. 1884; werkz. ’s Gravenhage, Leiden, Leeuwarden, Rotterdam. Leerl. Haagsche Academie, B. E. Spijker (architect, Leiden). GERSTENHAUER, z. ZIMMERMAN. GESTEL, Dimmen. Steenteek. Sch. Geb. Dirksland 31 Aug. 1862; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage, Eindhoven. Leerl. Rijksacademie (1880-81), Rijksnormaalschool (1881-85). GESTEL, Leendert („Leo"). Steenteek. Ets. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Woerden 22 Nov. 1881; werkz. Amsterdam, Bergen (ook Montfoort, Noorden, Nieuwkoop, Nijmegen, Laren, Eindhoven), reizen Frankrijk, Duitschland, eil. Mallorca. Leerl. van zijn vader W. Gestel, Rijksnormaalschool (1900-03), Rij ksacademie (1901-03, avondkl.). v. Hall-Repertorium 9581-9595; Wendingen II (1919) afl. 5; W. v. d. Pluym, Leo Gestel, de schilder en zijn werk, Amsterdam, 1935; Boekcier II (1933) 13. GEUS, Nicolaes de. Ets. Uitg. Teek. Werkz. Amsterdam? 2e helft XVIIIe eeuw. GEVERS, Jhr. Frederik Hendrik PlETER JOHAN. Ets. Sch. Adj. Direct. Gasfabriek en Waterleiding Middelburg. Geb. ’s Gravenhage 21 Sept. 1866, ov. Zürich 6 Sept. 1921; werkz. Middelburg, ’s Gravenhage. Leerl. van H. A. Klijn. GEYSEN, z. GIJZEN. GHEMERT, Hans van. Plaatsn. Werkz. 1585. GHEYN, Guillaume de (Willem de GEYN). Plaatsn. Geb. Keulen; werkz. Parijs dz 1645-50. Broeder van Hans de Geyn (goudsm. Amsterdam 1638) ? Le Blanc II 289; Duplessis Portr. 10153, 10155, 10156(8), 28360 (155); Thieme XIII 530; Füssli I 274; Nagler-Lex.; von Wurzbach I. GHEYN, Jacob de (I) (GAIN, de). Ets. Glassch. Miniatuursch. Sch. Geb. op de Zuiderzee dz 1532, ov. Antwerpen? 1582; werkz. Antwerpen 1558— 1570, tijdelijk Amsterdam?, Utrecht 1580. Drugulin Bild. 493, 499; Oud Holl. XXXIV (1916) 94—101 (J. Ph. van der Keilen Dz.); Weigel-Cat. reg.; Muller-Hist. 7497, suppl. 746A; v. Stolk 606; Burchard-Rad. 105; Rombouts en v. Lerius I 208, 242; MullerSchildersv. 14; Thieme XIII 530; J. Q. v. Regteren Altena „Jacques de Gheyn" Amsterdam 1935; Bock-Graphik 277. GHEYN, Jacob de (II) (Jaques de GAYN). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Kaartgr. Uitg. Penteek. Miniatuursch. Sch. Glassch. Tuinarch. Geb. Antwerpen 1565, ov. ’s Gravenhage 29 Maart en begr. (Groote Kerk) 2 April 1629; werkz. Haarlem dz 1585— 87, Amsterdam 1591-95 (Antwerpen?? dz 1592?, ’s Gravenhage 1594), Leiden dz 1596—dz 1603, ’s Gravenhage dz 1603 -29 (reis Engeland 1622). Leerl. van zijn vader J. de Gheyn (I), Hendrick Goltzius (dz 1585-87, plaatsnijden). Broeder van Steven de Gheyn (sch.). Tijdschrift voor geschiedenis van Utrecht 1844, 58 (J. J. Dodt van Flensburg); Passavant III 115; Muller Hist. reg.; Cat. de Ridder 376-379; Wessely Suppl. 49; Dutuit IV 475; Cat. von Lanna 4059-84; de Vries Emblem. reg.; von Wurzbach I 582; Burchard Rad. 29-31; Oud-Holland 1891, 108, ui—115,132,136; Nieuw biogr. Woordenb. VII 467—470; Thieme XIII 530—533; GEYN—GIPS J. Q. v. Regteren-Altena „Jacques de Gheyn” Amsterdam 1935; Kossmann-Boekhandel 141; Die Haghe 1913, 53; Kunstbode 1881, 380, 421; Strutt; Hoet, reg.; Cat. verk. G. I. v. Klinkenberg, Utrecht 8—11— 1841, p. 39; Pinchart-A rch.; Bredius und Hirschmann, reg.; v. Stolk, reg.; Maandbl. Beeld. Kunst XII {1935) 322; Bock-Graphik 278; Singer-Friedrich August 242; Barcia-Madrid; Pierpont Morgan 155; van Gelder- s-Gravenhage 1; Grosse-Landschaft; Exhibition Bondon 1929; Freund-Darmstadt 140, 235 'en 1928, 20; Stift u. Feder, Alte Folge 1917-1920, 26-27 en 1926, 15, 35-36; Handz. Stadel VIII 8 en XI 7; Flechsig-Brunswijk 62-65; London, V. a. A.; Bell-Oxford; Buisman-Teyler; MoesTeekeningen 33—35; Vasari Society eerste serie V 19; Cat. v. Èeghen; Bosch tot Rembrandt 30-34. GEYN Junior, Jacob de (III). Ets. Ets.-Plaatsn. Penteek. Aquarell. Kanunnik. St. Marie Utrecht. Geb. Amsterdam? eerste helft 1596, overluid Utrecht 5 Juni (O.S.) 1641; werkz. ’s Gravenhage-1627, Utrecht, reizen Engeland 1618, Zweden 1620, Londen 1622. Leerl. van zijn vader J. de Gheyn (II). Huygens’ autobiogr. Oud Holl. 1891, 114, 115, 128, 136; Huygens Dagboek Oud Holl. 1885, 41; van Mander-ed. de Jongh II 171; Strutt; Huber et Rost V 200; Brulliot I 1561; Nagler-Lex.; Renouvier-Types; Le Blanc; Nagler-Mon. II 1115; Kramm aanh. 62; Heller Andresen u. Wessely; Cat. de Ridder 380; Cat. van der Keilen 506; Obreen-Arch. V 40; Hymans-van Mander II 268; von Wurzbach; J. A. Worp Briefw. van C. Huygens I 22, 28, 94, 302; Die Haghe 1913, 53, 1917, 13; Oud Holl. 1915, 126.; Burchard Rad. 171; Thieme XIII533; Cat. v. Eeghen. GHIJSEN, z. GIJZEN. GIER, W. de. Ets.-Plaatsn. Werkz. Zalt Bommel 1827-28. Kramm. GIESEN, JOHANNES 'Theodorus. Houtsn. (ld.). Ets. Steenteek. Sch. Pastel- en Penteek. Geb. ’s Gravenhage 15 Nov. 1900; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Teekencursus. Maandbl. Beeld. Kunst I (1924) 187; Boeketer II (1933) 49. GILDEMEESTER, Anna. Ets. Sch. Pastelteek. Geb. Amsterdam 5 Dec. 1867; werkz. Amsterdam, Heelsum, Lugano 1920 volg. Leerl. van M. Heyl, Rijksacademie (1886-93, Stang.). GILLIG, Michiel. Zwartekunstgr. Sch. Ged. Utrecht 19 Mei 1661; werkz. Utrecht 1682-88. Zoon van J. Gillig (stillevensch.). Muller Portr. p. 10 n. 228, p. zi n. 259, n. 5879, 6207; Cat. Verloren 43; von Wurzbach I 586; Thieme XIV 41. GILS, PETRUS Antonius Jozephus Wilhelmus van. Ets. Aquatint. Teek. Sch. Leeraar M. O. Teekenen. Geb. Breda 19 Maart 1879; werkz. Breda, Bokstel, Utrecht, Amsterdam, Antwerpen, Brussel, Breda. Leerl. Nijverheidschool Breda, Kunstnijverheidsteekenschool Utrecht. GILTAY, Hendrik. Steenteek. Penteek. Goudsm. Geb. Dordrecht 30 Juli 1814, ov. Dordrecht 20 Dec. 1880; werkz. Dordrecht. Zoon van Comelis Giltay (goudsm.). Van Someren 5387; Overvoorde-Dordr. 477a. GIMNIG, Hendrik van. Plaatsn.-Ets. Patroonteek. Werkz. Haarlem 1735, Gouda. GINGELEN, Jacques van. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Borgerhout 24 Juli 1810, ov. Juli 1864; werkz. Antwerpen 1827-52, Vlissingen; reisde. Leerl. van J. J. Moerenhout (1827-31), E. M. E. Le Poitevin (Parijs). Hippert Linnig I 375; Thieme XIV 62 (met Onjuistheden); Verachter et Terbruggen 271; Heller-Andresen-W essely. GIPS, Anna MARIA Angenieta SCHOTEL, geb. —, („Mies”). Ets. Teek. Geb. Delft 11 Sept. 1899; werkz. Rotterdam, Terhegge, Zeeland, Esbeek. GIPS—GOEDAERT Leerl. Rotterdamsche Academie (etscursus Derkzen van Angeren). GIPS, WlLHELMINA CARBIN, GEB . Ets. Steenteek. Houtsn. Sch. Geb. Delft 28 Aug. 1897; werkz. Delft, ’s Gravenhage. Leerl. van haar vader A. F. Gips, Haagsche Academie, D. Bautz, H. A. van der Stok. GIRAUD, ALPHONSE Pierre. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Drogenaald. Kaartgr. Teek. Ornamentmaker. Geb. Parijs 19 Jan. 1786, ov. Amsterdam 2 Juni 1863; werkz. Sarrebrück, Amsterdam 1806 volg., tijdelijk Haarlem 1829. Adres: „Décorateur Ornemaniste van Z. M. den Koning, Reguliersgracht 742”. 1853. Muller-Porir. 2076; van Stolk 6080, 6620, 6684; Thieme XIV173. GISLING, z. HOOGHE, de. GLANSDORP, Aart. Triolinesn. Teek. Werkz. Rotterdam? 1925. GLAUBER, Tohannes (alias POLYDOOR). Ets. Zwartekunstgr. Sch. Teek. Geb. Utrecht 1646, ov. Schoonhoven ± 1726; werkz. Haarlem, Parijs 1671, Lyon ± 1672-73, Italië 1674-79 (Rome twee, Padua één, Venetië twee jaren), Hamburg (ook korten tijd Kopenhagen) 1679-85, Amsterdam, ’s Gravenhage 1687-1701?, Amsterdam?, Schoonhoven 1721-26. Leerl. van N. Berchem (negen maanden), A. van der Kabel (Lyon i 167273); invloed van G. Dughet (Rome). Medewerk, van G. de Lairesse, D. Maas. Schoonzoon van Jacob Vennekool (bouwmeester); broeder van Diana Glauber (sch.). Bartsch V 377; Cat. Rigal 328-329; de Laborde 169; Weigel Suppl. 314; Nagier Mon. III 2405; von Wurzbach I 587; Thieme XIV 243, 244; Scholten-Teyler; De Grez; Hind IV; Bredius und Hirschmann, reg.; Lugt I; Bock-Rosenberg; Nieuw biogr. Woordenb. X 285-286. GLAUBER, Johannes Godlieb (alias MIRTILLUS). Ets. Sch. Geb. Utrecht? 1656, ov. Breslau 1703; werkz. Parijs 1671, Lyon ^ 1673, Italië 1674-79 (Rome twee jaar, Padua één jaar) Venetië twee jaar), Hamburg 1679-85, Weenen, Praag, Breslau. Leerl. van J. Knyff (Parijs 1671); invloed van zijn broeder J. Glauber. Bartsch V 398; Weigel Suppl. 315; von Wurzbach I 587; Thieme XIV 244. GOBIUS, Henric Anton Fredrik Agathus. Steenteek. Ets. Sch. Teek. Kunstverz. Geb. IJselstein 10 Dec. 1815, ov. Utrecht 25 Juli 1899; werkz. Utrecht. Leerl. van A. H. Winter. Immerzeel; van Lief land-Kr on.; MullerUtrecht Hist. suppl.; Muller-Utrecht Top. reg.; Cat. inboedel H.A. F. A.Gobius, verk. Utrecht 7 Nov. 1899; Thieme XIV 283. GOCKINGA, Jhr. WOLTER Daniël. Ets. Drogenaald. Houtsn. (kl.). Sch. Geb. Groningen 8 Juni 1885; werkz. Haarlem, ’s Gravenhage. Leerl. van F. T. Grabijn (Haarlem), Haagsche Academie. GODEFROY, Jan. Ets. Steenteek. (kl.). Penteek. Sch. Beeldh. Schrijv. Leeraar. Geb. Steenwijk 14 Juni 1882; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (1901-06), Rijksschool voor Kunstnijverheid. GOED, z. HODGES. GOEDAERT, Johannes. Ets. Aquarell. Penteek. Sch. Entomoloog. Schrijv. Ged. Middelburg 19 Maart 1617, begr. Middelburg 15 Jan. 1668; werkz. Middelburg. J. Swammerdam Historia insectorum generalis Ultr. 1669; de Monconys, Journ. ed. 1695 116 216, 218, 220; R. A. F. de Réaumur, Mémoires pour servir a 1’histoire des insectes, Paris 1734-1742 I 14; Cat. desseins S. van Huls, vente La Haye 14 mai 1736, 3298; Foppens-Bibl. Belg. 648; ie la Rue 61; van Gooi 141; Descamps II SOEDEWAAGEN—GOETZ 270; Nagler-Lex.; Collot d’Escury-Holl. Roem VII 190; Kramm 577, 579; van ier Aa; Zetandia Illustr. 1351; Ned. Kunstbode 1880, 404, 1881, 61; Obreen-Arch. VI 204; von Wurzbach; von Frimmel-Blatt. Gem. 1907 III 83. Album der Natuur 1877, 203, 307 (H. P. Snelleman); Nagtglas-Leven I 267 en II 162, 883; v. Someren 2003; Thieme XIV 304 (met onjuisten geboortedatum); Oud-Holl. XLIV (1927) 269—274; Nieuw biogr. Woordenb. I 944-945; De Grez. GOEDEWAAGEN, Nelly. Ets. (kl.). Steenteek. Sch. Aquarell. Pastelteek. Geb. Gouda 16 Aug. 1880; werkz. Gouda. Leerl. van A. J. J. vanTholgeb. Ruysch. GOEDHART, Jan Catharinus Adri- AAN. Ets. Drogenaald. Sch. Pastelteek. Geb. Silou Toewa Asahan (Sum.) 28 Juni 1893; werkz. Apeldoom-1910, Amsterdam 1910-21, ’s Gravenhage 1921 volg. Leerl. van C. L. Dake (vier jaar), Rijksacademie (1911-14). GOEDKIND, Marc Jacob. Steenteek. (kl.). Teek. Geb. ’s Gravenhage ± 1838, ov. ’s Gravenhage ±1878; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van J. H. Louis Meyer. GOEDVRIEND, THEODOOR Fran- CISCUS. Ets. Linoleumets. Aquatint. Steenteek. Sch. Geb. de Steeg 31 Jan. 1879; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage, Hilversum, Italië, Frankrijk, München, Limburg, Gelderland, Scheveningen. Leerl. van Dr. A. J. Der Kinderen, School voor Kunstnijverheid, Th. van Hoytema. Thieme XIV 306; v. Hall-Repertorium 9628-9633; Elsevier XC (1935) 353- GOEJE, Pieter DE. Aquatint. Steenteek. Ets. Drogenaald. Teek. Aquarell. Sch. Geb. Enkhuizen 1779, ov. Haarlem 17 Maart 1859; werkz. Enkhuizen, Amsterdam 1810-34, Haarlem. Leerl. van zijn vader (behangselsch., Enkhuizen), Hermanus Numan, P. G. van Os. Echtgen. van M. G. Barbiers. Thieme XIV 307 (met onjuist geboortejaar); Muller-Cat. Lith. 564, 565; De Grez. GOEJE, de, z. BARBIERS. GOEMANS, MARIA Johanna. Ets. Sch. Geb. Goes 15 Febr. 1877; werkz. Amsterdam. Leerl. van M. W, van der Valk. GOEREE, Jan. Plaatsn.-Ets. Ets. Teek. Dichter. , Schrijv. Boek- en Kunstverk. Geb. Middelburg 20 Oct. 1670, ov. Amsterdam 4 Jan. 1731; werkz. Amsterdam. Leerl. van G. de Lairesse. Zoon van Wilhelmus Goeree (schrijv. en boekverk.). Nieuw biogr. Woordenb. I 948—949; Thieme XIV 308—309 (géén schilder!); ScholtenTeyler; Lugt I; de Gelder-Leiden; BockRosenberg; De Grez; Fontaine Verwey (reg.); v. Stolk 3142, 3539. 3543! Egger-Veduten; Dronckers-Waller, reg. GOES, B. Linoleumsn. Teek. Werkz. 1927. GOES VAN DIRXLAND, MARIE Adolphine barones VAN HEECKEREN VAN MOLECATEN, geb. barones VAN DER . Ets. Teek. Dame du palais der Koningin Moeder. Geb. ’s Gravenhage 10 Jan. 1844, ov. op Klein Hoenlo Olst 9 Maart 1926; werkz. o.a. ’s Gravenhage. Muller Cat. Femmes Art. 254. GOETERIUS, z. GOUTERIS. GOETZ, .Johannes Lubens. Steenteek. Geb. Mainz 11 Jan. 1811, ov. Amsterdam 7 Aug. 1867; werkz. Amsterdam 1852 volg. Roterod. Illustr. 1590. GOGH—GOLTZIUS GOGH, VINCENT Willem van. Steenteek. Ets. Sch. Teek. (eerder) Kunstverk. Onderwijzer Evangelist. Geb. Groot Zundert (N.B.) 30 Maart 1853, ov. Auvers sur Oise 29 Juli 1890; werkz. ’s Gravenhage 1869-73, Londen 1873-75, Parijs 1875-76, Ramsgate en Isleworth 1876, Etten Dec. 1876, Dordrecht 1877, Amsterdam 1877-78, Etten, Brussel 1878, de Borinage Nov. 1878-Aug. 80, Brussel Oct. 1880-April 81, Etten April-Dec. 1881, ’s Gravenhage Dec. 1881-Sept. 83, Drente Sept.Nov. 1883, Nuenen Dec. 1883-Nov. 1885, Antwerpen Nov. 1885-Febr. 86, Parijs (Asnières 1887) Febr. 1886Febr. 88, Arles Febr. 1888-Mei 89, St. Rémy Mei 1889-Mei 90, Auvers Mei-Juli 1890. Autodidakt (lessen van zijn oom A. Mauve, Antwerpsche Academie, atelier Cormon Parijs). Nieuw biogr. Woordenb. VI 596-598; Thieme XIV 330—334; v. Hall-Repert. 9714— 9994a en 18207—18208; W.Uhde, Vincent van Gogh, Leben und Werk, Wien 1936; Elsevier LXXXVI i72-i76;Bock-Graphik 631; W. Scherjon en Jos. de Gruyter, Complete Catalogue of Vincent van Gogh’s great period. Amsterdam 1937; Ch. Terrasse, Le Van Gogh, Paris 1935; W. Scherjon, Catalogue des tableaux par Vincent van Gogh décrits dans les lettres. Utrecht 1933. GOLE, Jacob. Zwartekunstgr. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Uitg. Teek. Kunstverk. Geb. Amsterdam?; begr. Amsterdam 29 Jan. 1724; werkz. Parijs 1680, Amsterdam 1681 volg., tijdelijk Londen? Medew. van C. Dusart van wien hij platen voltooide. Zoon van Adriaan Gole (schrijnwerker), schoonvader van J. D. Chicot, zwager van D. Marot. Vgl. Overzicht Punt. Adres: „in de Nieuwe Vyselstraat by de Prince Graft”. 1689. „op de Leidse straat bij de Prinssegragt”. 1694-1724. Poorterboek (5) 3 Nov. 1681, Archief Amsterdam. Bredius und Hirschmann, reg.; Bock-Graphik 425; Van Stolk, reg.; J. E. Wessely, Jacob Gole, Verzeichnis, Hamburg, 1889; von Wurzbach I 595; Cat. Davidson II1920 Waller, Graveurs 1, 116—117; Hind III; Fontaine Verwey 141. GOLS, z. GOLTZIUS. GOLTZIUS, Conrad (GOLS, GOLTZ). Plaatsn. Uitg. Werkz. Keulen 1587-na 1597. Nagier Mon. II 64; Van Someren II p. 16 n. 177; Merlo Firmenich Richartz 299; Thieme XIV 349. GOLTZIUS, Hendrick („BRACHT, van”). Plaatsn. Houtsn. (kl.). Ets. Ets.-Plaatsn Uitg. Teek. Penteek. Sch. Alchemist. Geb. Mühlbracht (niet ver van Venlo) Jan. 1558, ov. Haarlem 1 Jan. 1617 en begr. Bavo Kerk; werkz. Haarlem 1577 -einde Oct. 1590, reis Hamburg-München-Venetië-Bologna-Florence-Rome (10 Jan.-3 Aug. 1591, Napels einde April 1591 )-Florence-Venetië-München, Haarlem 1591-1616. Leerl. van zijn vader Jan Goltz(ius) (glasschilderen), van D. Vsz. Coomhert (plaatsnijden). Broeder van Jacques Goltzius, zwager van C. Drebbel, stiefvader en medew. van Jacob Matham. Bartsch III 1; Weigel Suppl. 92; Muller Portr. reg.; Heller Zusatsze 49; Wessely Suppl. 50; Dutuit IV 405, V 592, 396, VI 673; van Someren reg.; Herbet III 33; von Wurzbach I 397; Hirschmann Goltzius; Thieme XIV 349—353; Byblis VI (1927) 77—83; Nieuw biogr. Woordenb. VI 599— 602; Balthasar Gerbier „Eer ende claghtdicht, enz." 's-Gravenhaghe 1620; Old Master Drawings IX (1935) N. 36 ,p. 68; Bredius und Hirschmann, reg.; Cat. Deiker; v. Stolk, reg.; O. Hirschmann „Verzeichnis des graphischen Werks von Hendrick Goltzius” Leipzig 1921; Old Master Drawings III (1928-1929) 43; Bell-Oxförd; Maandbl. Beeld. Kunst XI (1934) 307; ReitlingerDrawings 28 (foutief!); Becker-Handz. 6—7; Woermann-Dresden IV 6, 16; BarciaMadrid; London, V. a. A.; Mo'natshefte Kunstw. VII (1914) 295/6; Schmidt-München III 65; Brieger-Pastel, reg.; Oudheidk. Jb. 4 II (1933) reg.; Moes-Teekeningen 37-39; Bock-Graphik 274-276; Hind-University-London; Buisman-Teyler; Fairfax Murray 228; Handz. Stddel I 9; Leporini 185% 186; Schönbrunner-Meder 1165; Vasari Soc. 1 IX 14-15; Zülch-Ohrmuschel, Reg.; Exhibition London 1929; Oud-Holland LI (1934) reg.; v. Gelder-v. d. 3 GOLTZIUS—GOOS Velde (zie reg.); Pierpont Morgan 142; Lugt; Benesch-Weenen; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) p. 39; De Grez; WeigelWerke 2969—2973; Scholten-Teyler; Hind V; Henkel; Oud-Holland VI (1888) 149153, XXXII (1914) 137—146 en XXXVIII (1920) 104-125; Van Hall-Repert. 999710012 en 18209; Veth-Caricatuur 63; Bosch tot Rembrandt 21—26; Delen-Plantijn. GOLTZIUS, Hubert (GOLTZ). Houtsn. (kl.). Ets. Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Teek. Sch. Penning- en Oudheidkundige. Schrijv. Drukk. Kunstverk. Geb. Würzburg 30 Oct. 1526, ov. Brugge 24 Maart 1583; werkz. Venlo, Luik, Antwerpen 1546-58 (reis Z. Nederlanden-Zeeland-Dusseldorp-Venlo 2 April -9 Juli 1556), Brugge 1558, reis GentKeulen-Mainz-Frankfort-WürzburgNeurenberg-Weenen-Bazel-Straatsburg -Heidelberg-Stuttgart-Tübingen-Ingolstadt-Regensburg-München-Mantua-Verona-Ferrara-Bologna-Florence -Perugia-V enetië-Rome 1559-N apelsN. Italië-Lyon-Bourges-Bordeaux-Orléans-Parijs 19Nov. 1558-14 Nov. 1560 Brugge 1560-83 (reis Italië Rome 157475). Leerl. van zijn vader Rutger (Goltzius), van Lambert Lombard (Luik). Medew. van zijn zoon Julius Goltzius, van J. Gietleugen. Bibl. Belg. II série XV G 380-397; Thieme XIV 353—355; Nieuw biogr. Woordenb. VI 602—603; De Grez; Bibliophile beige VI (1850) 400-402 en XI (1855) 399-405; Goethals-Histoire III (1842) 56-74; Annales de la Flandre LXVIII (1925) 21—34; Bulletin d’Arch. de Belgique 3e ser. II (1879) 301; Gutenberg-Festschrift, Mainz 1925, 118— 121. GOLTZIUS, Jacques (Jacob). Plaatsn. Uitg. Glassch. Bierbrouwer. Deurwaarder. Geb. Duisburg? ± 1574, begr. Alkmaar 27 Juni 1630; werkz. Haarlem vóór 1595_j_ 1603, Alkmaar 1603-30. Leerl. van zijn broeder Hendrick Goltzius of van zijn zwager C. Drebbel? Bartsch III 122; Le Blanc II 308; Dutuit IV 477; von Wurzbach I 602; Thieme XIV 355; Nieuw biogr. Woordenb. VI 603. GOLTZIUS, Julius. Plaatsn. Uitg. Geb. Brugge?; werkz. 1575-95, Brugge, Antwerpen. Leerl. en medew. van zijn vader Hubert Goltzius. Bartsch III 123; Cat. de Ridder 409; Cat. van der Keilen 559—560; von Wurzbach I 603; Thieme XlV 355; Nieuw biogr. Woordenb. VI 603—604; Oud-Holland LI U934) reg. GOMMERSE, Nicolaes (Claes). Plaatsn.-Ets. Werkz. 1710-12. Kramm aanh. 68. GONORD, FRAN501S. Aquatint. Uitg. Miniatuursch. Teek. Geb. St. Germain (Eure) 1756, ov. Parijs? vóór of in 1825; werkz. Rouaan J; 1777, Parijs, Rijssel d: 1785, Parijs 1788, Genève Oct.-Dec. 1789, Straatsburg 1790-91, La Rochelle 1791, ’s Gravenhage d; 1796-98, Parijs 1806, 1819. Leerl. van J. B. Descamps (Rouaan), navolger van G. L. Chrétien (physionotrace), zoon van Pierre Gonord? Adres: „Dessiné au Physionotrace et Gravé par Gonord dans le Pooten K 164 a la Haye”. ± 1797, Van Someren 2505, 2660, 3213; Quaestiunculae historicae, Rotterdam, 1908, 60; Thieme XIV 371. GOOR, F. van. Steenteek. Teek. Werkz. 1835, Amsterdam 1840, ’s Gravenhage 1841. Van Someren 2561, 3957, 4298; Moquette Portr. Rotterd. 544; Thieme XIV 392. GOOR, Benjamina MARIA NOOTHOVEN VAN -—. Ets. Teek. Penteek. Kunstnijv. Geb. Soerabaja 8 Febr. 1901; werkz. Amsterdam, Lausanne, Oosterbeekl921 volg. Leerl. Êcole d’Art Lausanne, J. Schonk (etslessen). GOOS, Abraham. Plaatsn. Kaartgr. Globenmaker. Uitg. Kaart- en Plaatdr. Kaart- en Prentverk. Ov. vóór 29 April 1643; werkz. Amsterdam 1614-na 1630. GOOS—GOTH Leerl. van zijn neef Jodocus Hondius (II.). Oomzegger van Pieter van der Keere en Jodocus Hondius (I), vader van P. Goos Vgl. Overzicht Hondius. Adres: „in de Kalverstraat in ’t vergulde Caertboeck”. 1615-16. „op den Dam int vergulde Caertboek”. 1616-17. Cat. Dodt van Flensburg; Thieme XIV 393; Nieuw biogr. Woordenb. X 290 {met fout in de genealogie). GOOS, Pieter. Kaartgr. Plaatsn. Uitg. Kaart- en Plaatdr. Kaart- en Prentverk. Geb. Amsterdam 1616, begr. Amsterdam 25 Maart 1675; werkz. Amsterdam 1643 volg. Zoon van A. Goos. Vgl. Overzicht Hondius. Adres: „op ’t Water (bij de Nieuwe Brug) in De Vergulde Zeespiegel”. 1656. „sur le Cay de Texel prez du Rams-Koy, au miroir de la mer”. 1670. „op ’t Water (hoek van de Karnemelksteeg) in De Vergulde Zeespiegel”. 167475. Opvolgster: Wed. Pieter Goos (ov. Aug. 1677; desolate boedel). Hetzelfde adres. 1675—76. Thieme XIV 393; Kleerkooper en v. Stockum; Nieuw biogr. Woordenb, X 290-292. GORDON, WlLLIAM JOHANNES. Steenteek. Teek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 4 Mei 1811; werkz. ’s Gravenhage 1827-33. Doop Reg. Groote Kerk 8 Mei 1811, Gemeente Archief ’s Gravenhage. Cat. Tent. ’s Gravenhage 1827. GORI, Berta. Steenteek. Sch. Geb. Breda 8 Nov. 1873; werkz. ’s Gravenhage-1899, Ginneken. Leerl. Haagsche Academie, van H. J. Haverman (1896-99). GORIS, M. J. Houtsn. Tijdgenoot. GORKOM Jr., Jacobus van. Ets. Sch. Fotograaf. Kapitein. Geb. Rotterdam 28 Jan. 1827, ov. ’s Gravenhage 2 Mei 1880; werkz. Rotterdam, ’s Gravenhage 1871 volg. Cat. van der Keilen 2189; Thieme XIV 401; Ned. Spectat. 1880, 149. GORTER, Arnold Marc. Ets. Sch. Geb. Ambt-Almelo 3 Dec. 1866; werkz. Amsterdam (ook Twente, Achterhoek, Drente, Vechtstreek). Leerl. Rij ksnormaalschool (1884—88), Rijksacademie (1889-91). Thieme XIV 406; Eigen Haard 1931, 721— 724; De Kunst XV (1922-1923) 54-55. GOS, Marc Eugéne FRAN£OIS. Steenteek. (kl.). Ets. Aquarell. Teek. Sch. Leeraar Ecole d’Art Lausanne. Geb. Genève Eaux-Vives 11 Nov. 1880; werkz. Genève, Parijs, St. Gallen, Genève 1916, Laren Febr. 1916-Jan. 17, Soesterberg 1917. Leerl. Ecole des Beaux 'Arts Genève. Zoon van Albert Gos (sch.). Thieme XIV 407. GOSLINSKI, Salomon. Steenteek. Teek. Geb. Groningen 29 Nov. 1870; werkz. Groningen, Amsterdam, Groningen. Leerl. Academie Minerva Groningen, Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1892-94). GOSS, Jan. Drogenaald. Teek. Werkz. Amsterdam 1657. Füssli II 466; Nagler-Lex; Thieme XIV 410. GOSSAERT, z. MABUSE, van. GOSSCHALK, z. COHEN. GOTH, Mej. Charlotte („SAri”). Ets. Sch. Teek. Kunstnijv. Geb. Weenen 29 Maart 1900; werkz. Hattem, ’s Gravenhage 1919-21, Laren, Domburg. Leerl. van J. P. C. A. Koster (Hattem), Haagsche Academie, leiding van haar vader Mórics Goth, J. Th. Toorop. GOUBAUD—GOUWE Op de Hoogte XXVI (ig2g) 9J-97; Opgang XI (ig3i) 17-20, XII (ig32) 337-339 '. Sari Goth, uitgave libellenserie, Baarn ig35- GOUBAUD, J. Steenteek. Teek. Steendr. Geb. Rome ^ 1780, ov. Brussel 5 Maart 1847; werkz. Brussel 1817-19, Nederland. Leerl. van C. F. M. Senefelder. Cat. Künstler Lith. 2258-59; Thieme XIV 428; Muller-Hist. 6008, 6043; v. Stolk 6437, 727od; Moquette-Portr. Rotterd. i34g; C. Wagner „Alois Senefelder” Leipzig igi4, 185. GOUDT, Jonker Hendrik. Plaatsn. Teek. Sch. ? Geb. ’s Gravenhage?, overluid Utrecht 18 Dec. (O.S.) 1648; werkz. Utrecht, Rome 1608-10, Utrecht 1611 volg. Onder invloed van zijn vriend A. Elsheimer. Zoon van Jonker Aernout Goudt. G. Mancini, 'Alcune considerationi (etc.± 1619-1624 ms. Barber. Lat. 4315 Vaticaansche Bibl. en ms. G III 66 Bibl. Chigi, Rome op Adamo (Elsheimer); Evelyn 72; de Marolles-Peintres 26; von Sandrart T. II B III 295, 308; de Piles 408, 424; Le Comte II 318, 355, III Grav. 3g; Orlandi ed. 1704; Hoübraken I 54, 55; Christ 142, 376; Hoet I 223, 3og; Basan ed. 1767; Füs'sli I; Strutt; Meusel-Mus. XI 411; Huber et Rost V 317; Füssli II; Bryan ed. 1816; Brulliot I 2118; Nagler-Lex; Immerzeel; Frankfurter Archiv für Geschr und Kunst 1847; Le Blanc II 308; Renouvier-Types III 116, IV 165, 175; Kramm; Nagler-Mon. III gs8; Andresen u. Weigel V; Jahrb. Preuss. Kunstsamml. I; Dutuit IV 520; Anna Roemers Ged. ed. 1881II 207; Bode-Stud. 241, 244, 248, 253, 257, 2gg, 306, 321; Oud Holl. 1887, 1892; P. Marchegay et L. Martet, Corresp. de L. de Coligny Paris 1887; Navorscher i88g, 142, i8g8, 633; Hofstede de Groot-Houbr. 121, i8g, 267, 3og; Die Haghe i8gg, 403; von Wurzbach 1603; Mireur; Thieme X 483 en XIV 430; Bescheid, in Italië III442 (Met Rubens’ vriendErrico aldaar vermeld,is waarschijnlijk niet Corvin maar Goudt bedoeld); Bredius und Hirschmann 63, 68; Cat. Camberlyn 1280—g2; Nieuw biogr. Woordenb. VI 611, 612; Lugt I; Dutuit; W. Drost „Adam Elsheimer und sein Kreis” Potsdamig33, 163—174; v. Gelder—v. d. Velde (reg.); Stift u. Feder ig27, ig; v. Stolk 3365; Hind-University; Oud-Holland XLV(ig28) 110—122; Maandbl. Oud-Utrecht III (1928) 63—64; Amtl. Berichte LI (1930) 72-77; Print Coll. Quart. VIII (ig2i) 231-243 en XII (J925) 233-236; H. Weizsdcker „Adam Elsheimer", Berlin ig3Ó; BockGraphik 413; Grosse-Landschaft. GOUSBLOM, z. GOUTSBLOM. GOUTERIS, Anthonie (GOE(L)TERIUS, GOUT(ERO)). Ets. Teek. Sch. Schrijv. le Deurwaarder Hoogen Raad. Geb. Antwerpen ^ 1574/75, ov. ’s Gravenhage na 1660; werkz. Amsterdam 1602, ’s Gravenhage 1605-60, reis Denemarken-Zweden-Rusland 1615— 16. Vader van Maria Gouteris (miniatuursch.). A. Goeteeris Journael der legatie, enz. ’s Gravenhage iöig (2e dr. 's Gravenhage 1640; Zweedsche vert. Stockholm igi7); G. Baudartius Memorien 2e dr. ArnhemZutphen 1624—1623 Bk. 8 101; Vad. Letteroefeningen 1884; F. Adelung, Reisen in Russland, St. Petersburg 1846 II 258; Zeeuwsche Volks Alm. 1846, 26; Cat. van Hulthem p. 273; Weigel-Cat. 21375; Navorscher 1857, 203; Kramm; Nagler-Mon. I 621; van der Aa VII 261, 323; Tiele— Londen Volkenk. 3gi; Obreen-Arch. III 257, 287, IV 2, ng, 130, V 154, 155; Letterk. Cat. Bibl. ed. 1887 II 131; van Stolk 1321; von Wurzbach I 577, 606; Die Haghe igi3, 22; Nieuw Biogr. Wdbk. IV; Thieme XIV 318, 447. Ets; titel van de 2e uitg. van zijn Journael. „Ant. Gout. fee. Hagae-Com. Henr. Hondius excud. i63g". GOUTSBLOM, Cornelis (GOUTSBLOEM). Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Haarlem 1635 Leerl. van Jan van de Velde. Thieme XIV 44g~45o; Strutt. GOUTSBLOM, Jacob (GOUSBLOEM). Plaatsn. Werkz. Haarlem? 1655. Cat. Munnicks van Cleeff p. 70 n. 1462; van Someren 6064 (C. Goudsblom.); CustIndex I; Thieme XIV 44g. GOUWE, Adriaan Herman. Ets. Sch. Teek. Pastelteek. Geb. Alkmaar 8 Mei 1875; werkz. Amsterdam-1901, Gulpen 1910, Blaricum Dec. 1910-Dec. 12, reis Parijs-ItaliëSpanje-Marokko 1912-15, Blaricum / GOUWEN—GRAAG Febr. 1915-Mei 16, Gulpen 1916-17 (Laren Dec. 1916-April 17,) Alkmaar 1918, Laren Maart 1918-Dec. 21 (reis Nizza Oct. 1919-Nov. 20), Eemnes 1921. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1895-99, Allebé, van der Waay). (Verscheidene etsen ^ 1901-05 ontstaan, door den kunstenaar voor het meerendeel vernietigd). Thieme XIV 450. GOUWEN, Gilliam van der. Plaatsn. Ets.-Plaatsn. Ets. Kaartgr. Geb. Antwerpen ?; werkz. Antwerpen 1669-70, Amsterdam 1681-1713. Leerl. van P. van Lisebetten (1669-70), G. de Lairesse (korten tijd), P. Rodingh (teekenen, 1686-87). Medew. van Pieter van Gunst. Reg. van Ingezetenen 18 Juli 1681 Jan van der Gouwen plaetsn. van Antwerpen, Archief Amsterdam. Thieme XIV 450—451; Hofstede de GrootHoubraken 11, 201, 461; v. Someren (reg.); Fontaine Verwey (reg.); De Lairesse, voorrede; Gandellini (i.v. Gouive en Gouwen); Nagler-Lex.; Leupe-Cat. Kaart. Mar. 170; v. Stolk 999, 2956, 2957; Oud-Holland LIV (z937) 37; Dronckers-Waller No. 46 g eni3g6. GO YEN, Jan van. Ets. ? Sch. Teek. Kunstverk. Geb. Leiden 13 Jan. 1596, ov. ’s Gravenhage 27 April 1656; werkz. Leiden, Hoorn, Leiden ^ 1610-15, Haarlem, Leiden 1619-32, Haarlem 1634, ’s Gravenhage 1634-56; reizen Frankrijk ^ 1615, België, N. Frankrijk; studies in Holland en Zeeland en langs Rijn en Waal. Leerl. van C. van Schilperoort (drie maanden), I. van Swanenburgh (korten tijd), J. de Man, H. Clock (glasschilderen), Willem Gerritsz (schilderen twee jaar), E. van de Velde (één jaar). Medew. van zijn schoonzoon J. Steen en van J. van der Merck. De prenten, die gewoonlijk aan Jan van Goyen worden toegeschreven, moeten op naam van Jan van de Cappelle gesteld worden (zie aldaar). London, V. a.A.; Weigel-Werke 2g75~2gg4; Grosse-Landschaft; Lugt I; Dutuit; deGelder- Leiden; Lugt-Bibl. Nat.; Singer-Friedrich August 250; Zoege v. Manteuffel; Bock-Rosenberg; Pierpont Morgan ióg—172; Preuss. Jahrb. Lil (ig3i) 4gTHenkel; Fairfax Murray 171; Cat. Deiker; De Grez; Budde- Düs.; Hind III; Schönbrunner-Meder 415, 852, 979- I323• I343>' Scholten-Teyler; J. Ph. v. d. Kellen-Teekeningen door Jan van Goyen, Amsterdam ig28; v. Gelder-v. d. Velde (reg.); Thieme XIV 460—463; H. W. Volhard „Die Grundtypen der Landschaftsbilder Jan van Goyens und ihre Entwicklung” Halle ig27; London Exhibition ig2g; Handz. Stddel VI 8; Stift u. Feder ig27, 68; EisenmannHabich I 16, II 12; Freund-Darmstadt 67, g4, 210; Leporini 231; Buisman-Teyler; Woermann-Dresden VIII g; Moes-Teekeningen 40; Schmidt-München II 27; Meder ig22, 31; Pauli-Hamburg I 11—15, 7/ 14; Pauli-Bremen II 20; Becker-Hofstede de Groot; v. Hall-Repert. 10087—10117; Bredius und Hirschmann, reg.; Cat. Welcker; Cat. v. Eeghen; Bosch tot Rembrandt 51-53. GRAADT, z. ROGGEN, van. GRAAF, Frederik de. Steenteek. Ets. Houtsn. Teek. Aquarell. Leeraar H.B.S. Geb. Ede (G.) 4 Nov. 1871; werkz. Amsterdam 1893-1906, Haarlem en Santpoort 1906-16, Amsterdam 1916 volg. Leerl. van K. van Leeuwen, B. W. Wierink. GRAAFF, JACOBA Antonia de. Ets. Aquatint. Sch. Aquarell. Pastelteek. Geb. Rotterdam 28 Sept. 1857; werkz. Kralingen 1888-93, Rotterdam (ook Heeze, Otterloo, Nunspeet, Elspeet, Drente). Leerl. Rotterdamsche Academie, leiding van H. J. Melis, raadgev. van J. Israels; Autodidakt in ’t etsen. GRAAFLAND, Jhr. ROBERT ArchiBALD ANTONIUS JoAN. Ets. Sch. Teek. Leeraar Teekenschool Maastricht. Geb. Maastricht 26 Nov. 1875; werkz. Amsterdam, Maastricht (ook Wandre bij Luik). Leerl. Rij ksnormaalschool (1893—96), Rij ksacademie (1896-99). GRAAG, Anna Julia de („Julie”). Houtsn. (kl.). Teek. Sch. GRAAT—GRAUSS Geb. Gorinchem 18 Juli 1877, ov. ’s Gravenhage 2 Febr. 1924; werkz. ’sGravenhage-1906, Laren April 1906 volg. Leerl. Haagsche Academie (Aarts). Maandbl. v. Beeld. Kunst I (1924) 156 en IV (1927) 227—237; Elsevier LXVII (1924) 294-296, Jaarb. Graf. Kunst (1921—1924) 18-19: De vrouw XIV (1919-1920) 70-73; Ons eigen tijdschr. II (1923—1924) 24—23. GRAAT, Barent. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 21 Sept. 1628, ov. Amsterdam 4 Nov. 1709; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn oom Meester Hans (BodtP). Schoonvader van M. Pool. Bartsch II p. 23 n. 17 (Waterloo); Le Blanc II 310; J. E. Wessely, A. Waterloo, Verzeichniss, Hamburg, 1891, 17; von Wurzbach I 610; Thieme XIV 467; Bock-Rosenberg; Hind III; Cabinet de l’Art de sculpture de Fr. Bossuit" Amsterd. 1727 (met prenten door M. Pool naar teekeningen door B. Graat); Bredius und Hirschmann, reg. GRAAUW, Hendrik. Ets. Uitg. Sch. Teek. Geb. Hoorn omstr. 1627, ov. Alkmaar en begr. Heiloo 10 Dec. 1693; werkz. Alkmaar, Haarlem, ’s Gravenhage (tijdelijk), reis Livorno, Rome 1648-50, Amsterdam, Utrecht, Hoorn 1672 en later, Alkmaar 1686-93. Leerl. van C. B. van Everdingen, F. d. Grebber, J. van Campen (acht jaar, ± 1641-48). Houbraken II 95, 186, 189; Kramm aanh. 47 (Duquesnoy); Thieme XIV 467; Bruinvis- Alkm.; Obreen-Arch II 29; Nieuw biogr. Woordenb. III 487. GRABIJN, Fredrik Theodorus. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 13 Juni 1862; werkz. Amsterdam—1886, Haarlem 1886 volg. Leerl. Rijksacademie (1878-83). GRACHT, Jacob van der. Ets. Sch. Schrijv. Anatoom. Geb. Mechelen? 1593, ov. ’s Gravenhage i 1652, werkz. Mechelen, Napels (langen tijd), ’s Gravenhage 1634-^k 52. Leerl. van Gommaer van der Gracht. Choulant Anat. Abb. 90, Nachtr.; Kramm 398; Thieme XIV 470—471; Cat. v. d. Keilen 366; Kossmann 161; Hoet-Aanm. 88; A. de Haller, Bibl. anat. Figuri 1774-1777 I 382. GRAF, Hans of Jan. Houtgraveur („Formschneider”). Afkomstig uit Amsterdam en werkz. te Frankfort 1553. von Wurzbach I 612; Diederichs, Deutsche Vergangenheit, Band I N. 902 (afb. met toelichting). GRANDJEAN, Jean. Ets. Aquarell. Penteek. Sch. Geb. Amsterdam 5 Febr. 1752, ov. Rome 12 Nov. 1781; werkz. Amsterdam (reizen Zuidel. Nederlanden, Dusseldorp), Civita Vecchia 1779, Rome 21 Juli 1779-81. Leerl. van J. Verstegen, J. Andriessen (1772, drie jaar). Füssli II; Cat. van der Keilen 567—368; von Wurzbach I 612; Thieme XIV 510-511 (met onjuist geboortejaar); De Grez; Scholten-Teyler; Fontaine Verwey (reg.); Hind IV; Pierpont Morgan 240. GRANDMONT, z. HUBRECHT. GRAS, AUGUSTE Johannes le. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 21 Febr. 1864, ov. Laren 1 Nov. 1915; werkz. Amsterdam, Hilversum 1901, Blaricum Sept. 1901— Aug. 05, Laren Aug. 1905 volg., reis Algiers 1891. Leerl. Rijksacademie (1879-87, Stang). Thieme XXII573. GRAUSS, Gerard Hendrik. Ets. Steenteek. Sch. Pastelteek. Teek. Glassch. Geb. Middelburg 9 Juli 1882; ov. Den Haag October 1929; werkz. Middelburg-1901, Antwerpen 1901-04, Brussel 1904-05, Middelburg 1905-08, Dordrecht, Amsterdam; studiereizen naar Italië en de Middellandsche Zee. Leerl. van W. J. Schütz, Antwerpsche Academie (de Vriendt), Brusselsche Academie (Verheyden). Op de Hoogte XXIV (1927) 113-116; Eigen Haard (1930) 882-883. GRAVE—GREGOIRE GRAVE, Cornelis. Ets. Uitg. Werkz. Amsterdam? 1654. Cust Index I 53. GRAVE, Hans (GRAFF, GRAV). Houtsn. Ov. Frankfort a/M. ? 26 Dec. 1565; werkz. Amsterdam, Frankfort a/M. 1549-65. Nagier Mon. II 30J8; Gwinner Frankf. 68, Zusdtze ij; Thiente XIV 54J—548. GRAVE, Jan Evert. Aquatint. Ets.-Plaatsn. Teek. Geb. Amsterdam 28 Jan. 1759, ov. Amsterdam 10 Dec. 1805; werkz. Amsterdam. Leerl. van J. Punt (etsen), J. Cats (teekenen). Muller Hist. 4057, 4J23, 4862; Heller Andresen Wessely I 6oj; von Wurzbach I 613; Thieme XIV 348; Nieuw biogr. Woordenb. IX 2g8—2gg; De Grez; Fontaine Verwey (reg.); van Stolk, reg. GRAVENDAHL, Abraham. Ets. Teek. Geb. ’s Gravenhage 9 April 1890; werkz. ’s Gravenhage, Scheveningen, Voorburg, Rijswijk (Z.H.). Leerl. van J. M. L. Lotz, Büsbach. ’s GRAVESANDE, van, z. STORM. GREBBER, Adriaen de. Plaatsn. Goudsm. Stempelsn. Geb. Delft ^ 1576, begr. Haarlem 17 April 1661; werkz. Rome 1603, Haarlem 1608-61. Zoon van Nicolaes de Grebber (goudsm) Cat. de Ridder 41J; von Wurzbach I 613; v. Someren 2ogg; Thieme XIV 558; Van Loon-Historiepenn. II162; Cat. penn. O. B. ’t Hooft, verk. i8jg, 6gi, 6g2; Dirks-Penn. Rep. I I2j8—i2jg; de Chaufepié-Gedenkpenn. 5J2, 850-852. GREBBER, Pieter de. Ets. Sch. Geb. Haarlem ^ 1595, ov. Haarlem? 1653; werkz. Haarlem, tijdelijk Delft (:£ 1635-38),’s Gravenhage. Leerl. van Hendrick Goltzius, van zijn vader F. de Grebber. Bartsch Rembr. II I2g; Heller Andresen Wessely I 6og; Nagier Mon. IV i28go; Cat. de Ridder 418—422; van Someren IJ3; Rovinski Elèves atlas 408—410; von Wurzbach I 614; Thieme XIV 560; Lugt I; BockRosenberg; Old Mast. Draw. III (ig28— ig2g) 32—33; Bredius und Hirschmann, reg.; Nieuw biogr. Woordenb. X 302 (met afwijkingen) . GREBNER, Willem. Zwartekunstgr. (kl.). Steenteek. Miniatuursch. Sch. Geb. Vreeland 7 Dec. 1784, ov. Amsterdam 28 Jan. 1866; werkz. Amsterdam. Thieme XIV 561—562; van Stolk 5530, 7*75- GREENWOOD, Fran^ois. Ets. Teek. Miniatuursch. Glasets. Dichter. Ambtenaar ’s Lands Middelen. Geb. Rotterdam 17 April 1680, begr. Dordrecht 29 Oct. 1763; werkz. Rotterdam, Dordrecht 1726-63. Van Stolk 3g25; Thieme XIV 5J3 (met onjuistheden); Nieuw biogr. Woordenb. III 4g6~4gj; Fontaine Verwey (reg.); W. Buckley „Notes on Franz Greenwood and the glasses that he engraved” London ig3o; The Connoisseur LXXXVI (ig3o) 324—325. GREENWOOD, John. Zwartekunstgr. Ets. Drogenaald. Aquatint. Sch. Aquarell. Kunstverk. Geb. Boston (N.A.) 7 Dec. 1727, ov. Margate 15 Sept. 1792; werkz. Boston, Suriname 1752, Amsterdam 1758-61, Alkmaar 1761, Parijs 1763, Engeland 1763-92; reis Holland en Frankrijk 1771. Leerl. van Th. Johnston (Boston), M. Elgersma (Amsterdam, gravëeren). Muller Portr. reg.; Le Blanc II 316; Smith Portr. II 599; van Someren reg.; von Wurzbach I 615; Thieme XIV 5J3; De Grez; Charrington Mezz. Rembr. 58-60; Nieuw biogr. Woordenb. III 4gj. GREEVEN, H. (GREVEN). Steenteek. Teek. Werkz. Amsterdam en Zaanstreek 1815 -25. Zaanlandia Illustr. 802; Muller-Portr. p. 14 no. 36J; v. Stolk 5goi, 6422, 64J6, 656g.- GREGOIRE, JOHANNES Hubertus. GREIVE—GRIPS Steenteek. Houtsn. Sch. Aquarell. Pastelteek. Geb. Maastricht 11 Sept. 1887; werkz. Brussel, Amsterdam. Leerl. Ecole normale des Arts du Dessin (Brussel), Rijksacademie (1913-15). Opgang II (1922) 522-526, VII (1927) 617621, X (1930) 130-131; Elsevier LX VIII (1924) 369—376 en LXXIV (1927) 293— 294; De Amsterd. Gids VIII (1932-1933) 98-102; Verf en kleur VI (1929-1930) 313-316. GREIVE Jr., Johan Conrad. Ets. Steenets. Steenteek. (kl.). Sch. Aquarell. Geb. Amsterdam 2 April 1837, ov. Amsterdam 14 Mei 1891; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn oom P. F. Greive, C. Springer. Muller Hist. suppl. 7493A; Muller Cat. Lith. 568-570; Thieme XIV 593; Cust-Index I; Scholten-Teyler; De Leeswijzer III (1886-1887) 77—79; Éigen Haard (1891) 348-350. GREIVE, PETRUS Franciscus („OOM PIET"). Steenteek. Teek. Aquarell. Sch. Geb. Amsterdam 25 Maart 1811, ov. Amsterdam 4 Nov. 1872; werkz. Amsterdam, zomers Oosterbeek, later Vorden, Eemnes, Baarn. Leerl. van J. A. Daiwaille, C. J. L. Portman, Amsterdamsche Academie (J. W. Pieneman). Muller Portr. 4276; van Someren reg.; Thieme XIV 593; Scholten-Teyler; Ned. Spectat. (1873) 178-180; v. Stolk 7275; Nieuw biogr. Woordenb. X 302-303. GRESHOFF, Jan. Ets. Drogenaald. Teek. Schrijv. Geb. Nieuw Helvoet 15 Dec. 1888; werkz. Laun. Autodidakt, J. Boon (etstechniek). GRETSER, Gijsbertus Arnoldus. Steenteek., Sch. Geb. ’s Gravenhage 10 Mei 1815, ov. Delft 17 Febr. 1864; werkz. Amsterdam 1838, ’s Gravenhage 1839—47, Tiel 1848-58. Leerl. van J. J. Eeckhout, Haagsche Academie (1839-42). Immerzeel I 219; Die Haghe (1905) 37; Ned. Spectat. (1864) 90. GREVEN, z. GREEVEN. GRIENT, CORNELIS VAN DER. Ets. Sch. Teek. Geb. Delft 20 Juli 1827, ov. Blaricum 15 Oct. 1918; werkz. Delft, Overschie 1857-64, Elburg 1865-95, Blaricum. Leerl. van zijn vader C. O. van der Grient. Hippert Linnig I 417 (C. O. van der Grient n. 3 „l’incendie”, lees: la sérénade); Cat. van der Keilen 2193; van Someren 2110; „Etswerk van C. van der Grient C. O.zn” 1849 (Handschrift op het Rijksprentenkabinet te Amsterdam); Kramm 603. GRIENT, CoRNELIS OuBOTER VAN DER. Etser. Aquarell. Sch. Stadsteekenmeester Delft. Geb. Rotterdam 14 Aug. 1797, ov. Overschie 30 Mei 1868; werkz. Rotterdam, Antwerpen 1817, Rotterdam, Delft 1828 volg. Leerl. van G. de Meyer, G. J. van den Berg, C. Groenendael (Antwerpen). Nagier Mon. II 506; Hippert Linnig I 416 n. 1—2; Cat. van der Keilen 2192; Thieme XV 22. GRIFFIER, Jan (Jhon). Ets, Zwartekunstgr. Sch. Teek. Geb. Amsterdam d: 1652?, ov. Londen 1718; werkz. Amsterdam, Londen na Sept. 1666-1695, Holland o.a. Rotterdam 1695, Leiden 1700, Amsterdam, Hoorn, Enkhuizen, Dordrecht; Londen 1708-18. Leerl. van R. Roghman, J. Looten (Londen). De Laborde 177; Nagier Mon. III 10, 35; Heller Andresen Wessely I 616; Cat. de Ridder 425—427; Smith Portr. II 602; van Someren II p. 35 n. 426; von Wurzbach I 616; De Grez; Thieme XV 26-27; BockRosenberg. GRIPS, Carel Jozeph. Steenteek. Sch. Geb. te Grave 22 Nov. 1825, ov. Vught 18 Nov. 1920; werkz. Grave-1870, Brussel 1874-79, Vught. Thieme XV 54. GROEBEL—GRONDIJ S 3R0NINGEN—GROOT Bteenteek. Teek. Geb. Utrecht 14 Juli 1857; werkz. Utrecht, Vucht 1891, Amsterdam 1891— 1904, Bussum 1904, Sloten (N.H.) 1911, Amsterdam 1911-13, Bussum 1913. v. Stolk 7572. GRONINGEN, Popko van. Houtgr. Koopman sedert 1864. Geb. Deventer 15 April 1822, ov. Deventer 1 Nov. 1888; werkz. Amsterdam, Deventer. I.eerl. van R. J. van Arum en Beneworth (Amsterdam ± 1841-43), Amsterdamsche Academie. Hist. Avonden III173 (C. H. van Fenema); Thieme XV 68. GRONINGEN, Lucia MEELES, geb. VAN. Ets. Sch. Geb. Zwolle 1 Sept. 1884; werkz. Amsterdam, Parijs 1910—12, Laren Sept 1912-Mei 23, Oegstgeest 1923. Leerl. Rijksacademie (1908-09), teeken-, en boetseerkl. Dake). GRONINGUS, z. GROENING. GRONSVELT, Johannes (GROENSVELT). Ets. Plaatsn. Uitg. Teek. Sch. Geb. Amsterdam vóór 1645, begr. Amsterdam 17 Maart 1728; werkz. Amsterdam. Adres: „Vooraen in de Huydestraat in de Groene Leeuw”. 1679—1728. De Winter Berchem 148-157; Cat. de Ridder 430—432; von Wurzbach I 6ig; O’Donoghue Portr. II 705; Thieme XV 82; Bredius und Hirschmann I 268—272. GROOT, Frans BREUHAUS de —. Steenteek. Ets. Teek. Sch. Ged. Leiden 6 April 1796, ov. ’s Gravenhage 25 Nov. 1875; werkz. Leiden1838, ’s Gravenhage 1839-75, reisde in Duitschland. Leerl. van B. van den Broek, A. J. Besters (enkele raadgevingen), A. Schelfhout. Cat. van der Keilen 2088; Kunstkronijk 1844-1846 en 1848-1850. GROOT, Frans Arnold BREUHAUS de —. steenteek. (kl.). Sch. Geb. Leiden 13 Juni 1824, ov. Brussel 23 Juni 1872; werkz. ’s Gravenhage 1839-47, Amsterdam 1850-61, ’s Gravenhage 1861, Brussel 1861-70. Leerl. van zijn vader F. Breuhaus de Groot, Haagsche Academie (1839-47). Muller Hist. 7113, 7124; Muller Cat. Lith. 517—519; Thieme IV 599; Kunstkronijk 1845, 1846, 1848-1850; v. Stolk 23, 7434; Tmmerzeel I 98. GROOT, .J. BREUHAUS de —. Ets. Tijdgenoot. GROOT, GERARDUS Hendrikus de. Ets. Houtsn. Sch. Bouwm. Geb. Rotterdam 28 Aug. 1878; werkz. Rotterdam, Scheveningen, Heeze 190311, ’s Gravenhage 1911 volg. Lessen van J. E. Akkeringa. Kunst en Kunstleven I (1911) 296—307; Holland I (1913-1914) Sept.-Oct. 17-19: Holl. Express IX (1916) 532-536; Op de Hoogte XIX (1922) 220-223. GROOT, Johannes de. Zwartekunstgr. Sch. Geb. Leiden? ± 1688/89; werkz. 172245, Leiden 1722. Muller Portr. 1608; Muller Hist. 3834; van Someren reg.; von Wurzbach I 620; Thieme XV 84; Charrington Mezz, Rembr. 61. GROOT, Johannes Willem Simon de. Steenteek. Sch. Geb. Rotterdam 2 Sept. 1877; werkz. Rotterdam, Brussel, Parijs, Spanje, Napels, Rotterdam 1912-13, Blaricum April 1913-April 16, Ermelo 1916. Leerl. Rotterdamsche Academie (Striening, van Maasdijk), Brusselsche Academie (korten tijd), Napelsche Academie. GROOT, Joseph DE. Ets. Sch. Teek. (vroeger Koopman). Geb. Sneek 13 Oct. 1828, ov. Amsterdam 26 Juni 1899; werkz. Amsterdam, tijdelijk Drente. Leerl. Amsterdamsche Academie (184450). Thieme XV 84 (geheel onjuist!) J. Gole Zwartekunstprent door hemzelf naar schilderij van D. van der Plaes GROOT—GUNST GUNST—GIJZEN Zoon ? en leerl. ? van Pieter van Gunst. Vel. Pieter van Gunst. Choulant; Thieme XV 345 {onjuist!). GUNST, Pieter Stevensz van (Petrus STEPHANI). Plaatsn. Uitg. Teek. Kunstverk. Geb. Amsterdam ± 1659, ov. na 22 Mei 1731; werkz. Amsterdam, Nederhorst 1730-31, tijdelijk Londen 1704. Medew. van G. van der Gouwen. Adres: „op de N.Z. Voorburgwal”. 1687. „op de Haarlemmer-dyk by d’Oranjestraat.” „op de Vygen Dam”. „op de Nieuwe Binnen Amstel, op de hoek van de Nieuwe Kysers graft oostzijde”. 1698. in de Warmoesstraat”. 1716. Prot. (3457) not. C. van Poelenburgh 1 Tan. 1698, Prot. (8294) not. G. Wetstem 17 Maart 1719, Trouw Reg. (571) 9 Nov. 1730, Poorterboek (17) 22 Mei 1731 zijn zoon Pieter van Gunst Koopman poorter, Archief Amsterdam. v. Stolk 1702, 2864, 3106; Muller Portr. reg.; Strunk Portr., Wdssiltschikoff Portr,, Strunk Kongeh.; Le Blanc III 583 (Piwre Steevens); van Someren reg.; Duplessis Cat. Portr.; de Bar da Retratos reg.; von Wurzbach I 622, II 663 (Pieter Stevensz II); O'Donoghue Portr.; Cohen reg.; Thieme XV 345-346; Fontaine Verwey (reg.). GÜTHSCHMIDT, Antonius MATHIEU. / Ets. Steenteek. Teek. Kunstmjv. Geb. Haarlem 26 Aug. 1887; werkz. Haarlem, Antwerpen, Brussel, ’s Gravenhage. Leerl. Antwerpsche en Haagsche Academies, Gerard van Hove. GUTTELING, MATHILDE Cornelie. ÏLts. Sch. Geb. Batavia 11 Dec. 1882; werkz. ’s Gravenhage. GUYOT, LAURE Cecile. Ëts. Sch. Geb. Malbelliers 1 Jan. 1873; werkz. ’s Gravenhage. * Leerl. van Ch. L. Ph. Zilcken (etslessen). GIJN, JOHANNES Cornelis van. Steenteek. Sch. Teek. Greb. Weesp. 17 Febr. 1876; werkz. .Hilversum. Leerl. van G. W. Dijsselhoff, C. A. Lion Cachet. GIJSELAAR, Nicolaas Cornelis de. Ets. Drogenaald. Teek. Kunstverz. Directeur Kabinet Prenten- en Pleisterbeelden Leiden 1849-51. Officier Dragonders 1815-16. Geb. Brussel 6 Sept. 1792, ov. Leiden 15 Nov. 1873; werkz. Leiden, Kasteel Zuijlenstein (negen jaar), Leiden vóór 1838-51, reizen 1852-55, Doesburg 1855-66, Leiden 1866-73. Kramm 614, aanh. 70; Thieme XV 378; J. J. de Gelder „Honderd teekeningen van oude meesters” Rotterdam 1920, p. 9-10; Nieuw biogr. Woordenb. I 1010; LugtMarques. GIJSELMAN, Warnar. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 28 Oct. 1826; werkz. Amsterdam—1855, reis buitenland Nov. 1847-Oct. 48. Leerl. Amsterdamsche Academie (184549). v. Stolk 7896. GIJSWIJT, AGNIETA Cornelia. Ets. Teek. Aquarell. Sch. Leerares Kunstambachtsschool v. meisjes 1902 volg. Geb. Gorinchem 19 Dec. 1873; werkz, Amsterdam, (zomers: Walem 18981901, Parijs 1901, Genck, België 190306, Italië 1906, Pennedepic Calvados 1907). Leerl. Rijksacademie (1893-98, Allebe). GITZEN, FREDERIC Johannes. (GEIJSEN, GHIJSEN). . Zwartekunstgr. Ets. Uitg. Teek. Plaat- dr. Geb. ’s Gravenhage vóór 1745; werkz. ’s Gravenhage 1789-1823. Adres: Korte Houtstraat”. 1823. Öndertr. Reg. 15 Maart 1789, Gemeente Archief ’s Gravenhage. Van Someren 728, 2129, 2197; vgl. voorts: Kossmann-Boekhandel 141. i M. VAN HEEMSKERCK Gravure door Ph. Galle naar M. v. Heemskerck HAAG—HAANEN W. Hondius Gravure door hemzelf naar A. van Dyck. HACKIÜS—HAEN III; Scholten-Teyler; Eisenmann-Habich III 18; Pauli-Hamburg I 32; DronckersWaller No. 1330; S. Stelling-Michaud, Unbekannte Schweizer Landschaften aus dem XVII. Jahrhundert, Zürich 1937, (met afwijkingen); Nieuw biogr. Woordenb. X 314— 316. HACKIUS, Johannes (HACKES). Plaatsn. Ged. Leiden 22 Jan. 1632, ov. Leiden 1659?; werkz. Leiden 1658-59. Zoon van Franciscus Hackius (boekv.uitg.). Doop Reg. Hooglandsche Kerk, Archief Leiden. Kramm 623; Thieme XV 413—416; Ledeboer; E. Rahir, Cat. d'une coll. imprim. par les Elzevier, Paris 1896 reg. HAECKEN, Alexander van. Zwartekunstgr. Uitg. Sch. Kunstverz. Geb. in Holland?, ov. Londen 1757; werkz. Londen 1735-57. Broeder van Joseph van Haecken (sch.). Adres: „Sold by Alex. Van haecken the corner of little Queen Street in Holborn”. „Sold by Alex: Vanhaecken at the Golden Head in Little Russel Street The North side of St. George’s Chnrch Bloomsbury”. Smith Portr. III 1407, add.; O’Donoghue Portr.; Thieme XV 423. HARPTEN, G(er?) van (HAAFTEN, van). Zwartekunstgr. Uitg. Werkz. 1757; ’s Gravenhage? 1755? Leerl. Haagsche Academie ? Cat. Verloren 30; Obreen-Arch. IV 141; Nagler-Lex. HAEFTEN, Nicolaes Walraven van (HAFTEN, van). Zwartekunstgr. Ets. Ets.-Plaatsn. Sch. Miniatuursch. Geb. Gorinchem ± 1663, ov. Parijs 20 Febr. 1715; werkz. Antwerpen, Parijs ± 1694-1715. Bartsch V 441; Cat. Rigal 354-356; Weigel Suppl. 321; Heller Zusatze 63; Le Blanc II 328; Cat de Ridder 437-439; Wessely Suppl. 31; Dutuit V 4; van Someren 2200; von Wurzbach I 631; Thieme XV 450; Lugt I. HAEGH, Wilhelmus ten. Plaatsn.-Ets. Lettergr. Werkz. Arnhem? 1743. HAELWEGH, Adriaen (HALWECH, HAL WEG). Plaatsn. Geb. ^ 1637; werkz. Amsterdam 1661— na 94. Leerl. van Jacob van Meurs (1661). Muller Portr. reg.; van Someren reg.; Duplessis Cat. Portr.; O'Donoghue Portr.; Thieme XV 43°■ Bijdr. Gesch. Overijssel IX (1888) 170-174; Hind-XJniversity. HAELWEGH, Albert (HALWECH). Ets.-Plaatsn. Ets. Uitg. Ov. Kopenhagen 28 Aug. 1673; werkz. Kopenhagen 1643-73. Leerl. van S. van de Pas. Le Blanc II 330; Strunk Portr.; Strunk Kongeh.; von Wurzbach I 629; Thieme XV 430-43ii Bijdr. Gesch. Overijssel IX (1888) 170-174- HAEN DE JONGE, Abraham de. Ets. Aquarell. Teek. Dichter. Geb. Amsterdam 6 April 1707, ov. Amsterdam 8 Sept. 1748; werkz. Amsterdam, ook omstreken van en in: ’s Gravenhage en Delft 1729, Leiden 1730, Helmond 1730, N. Holland 1733 en 1735, Leiden 1738 en 1739, Gooiland 1739, Zeeuwsch Vlaanderen 1739, Delft 1743 en 1744, Rotterdam 1744. Leerl. en medew. van C. Pronk. Kramm 626; Cat. van der Keilen 609; Thieme XV 432 (sterfdatum onjuist!); Nieuw biogr. Woordenb. VI 664-665; De Grez; Scholten-Teyler; Fontaine Verwey (reg.); Hind IV; Wagenaar-Amsterd. IV 268; Witsen Geijsbeek-Dichters; Muller-Portr. 2122—2123; Nagler-Mon. I 432; GezichtenGelderland 10, 18, 40; v. Stolk, reg.; Dronckers-Waller No. 1865. HAEN, Antoni de. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage ± 1640/41; werkz. Haarlem 1656, ’s Gravenhage 1657-66. Leerl. van Ph. Wouwerman (1656), P. Vereist (1657-58); navolger van Rembrandt als etser. Zoon van Andries de Haen. Bartsch Rembr. 339; Oud Holl. 1883 298, 1895, 119 en 1896, 103; Rovinski Rembr. ztlas 891; Rovinski Elèves atlas 411; von Seidlitz Rembr. 339; von Wurzbach I 629, TI 422; Thieme XV 432—433; Maandbl. Med. Leeuw XV (1897) 76-78. HAEN—HALL HAEN, Willem de (GuiLielmus HANIUS). Plaatsn. Teek. Werkz. 1609-25; Antwerpen ?, Leiden?, Rome 1625. Muller Hist. 675, 1268, suppl. 675, 1268A; Merlo Firmenich Richartz 319; von Wurzbach I 630; Thieme XV 434. HAENSBERGEN, Johannes van (H AENSBERGH). Ets. Sch. Kunstverk. Geb. Gorinchem? 2 Jan. 1642, ov. ’s Gravenhage 10 Jan. 1705; werkz. Utrecht 1665-68, ’s Gravenhage 16691705. Leerl. en navolger van C. van Poelenburgh. Muller Portr. 4065; Le Blanc _ II 331; Kramm 620; van Someren III p. 4^4-' von Wurzbach 1630; ThiemeXV 437—438; Nieuw biogr. Woordenb. X 316. HAER, Anthonij van der. Ets. Teek. Kunstverz. Ov. Rotterdam ^ 1783; werkz. Rotterdam 1772-74. Kramm 627; Cat. van der Keilen 611von Wurzbach I 630; Thieme XV 439. HAERLEM, Pieter van. Plaatsn. Werkz. Kopenhagen 1685-86. Strunk Portr. 345; Strunk Kongeh. 350; Thieme XV 440. HAGE, Matthijs. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 19 April 1882; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1911 Laren Dec. 1911 volg. Leerl. Rijksacademie (1904-10). HAGELEN, Johannes Chrisxiaan. Houtsn. Teek. Sch. Pastel. Geb. Amsterdam 21 Nov. 1886; werkz. te Amsterdam. Gedurende korten tijd leerling van Charles Haak. HAGEN, Christian (van) (HAGENS). Plaatsn.-Ets. Plaatsn. Ets. Zwartekunstgr. Kaartgr. Teek. Geb. Bremen; werkz. Amsterdam 166395, tijdelijk Leiden? Vgl. Aanh. A. Muller Portr. reg.; van Someren reg.; Duplessis Cat. Portr.; von Wurzbach I 632; Thieme XV 461; HindIII;Dronckers-Waller No. 1361. HAGEN, z. HAAGEN. HAHN, ALBERT Pieter. Steenteek. Ets. Teek. Leeraar Ambachtschool Amsterdam. Geb. Groningen 17 Maart 1877, ov. Watergraafsmeer 3 Aug. 1918; werkz. Groningen, Amsterdam, Watergraafsmeer. Leerl. Academie Minerva Groningen (1890-96), Rijksschool voor Kunstnijverheid (1896-1900), Rijksacademie (1898-1901, avondkl.). Thieme XV 476; Wendingen II (1919) afl. 5, V (1923) afl. 10, IX (1928) afl. 8; C. Veth „Albert Hahn" (tentoonstelling Amsterdam 1918) Amsterdam 1918; v Hall Repert. 10201-10219; Veth-Caricatuur 257; Hahn-Caricaturen 44—38. HALBEECK, Jan van. Plaatsn. Teek. Stempelsn. Generaal v. d. Munte 1622-29. Werkz. Parijs 1599-05, Holland—Kopenhagen 1605—06?, Parijs 1608—10, Brussel 1612-17, Antwerpen 1622-29. Le Blanc II 336; Brunet suppl. I 443; J. Gay, Bibliogr., IVe éd., Lille, 1894 volg., II 110; Duplessis Cat. Portr. 13009 (7), 21193 (249-250), 28356(74), 28360 (163164); Thieme XV 495; Cat. Verk. Teek. C. P. Donker, Amsterdam 11—3—1919, 324; Dronckers-Waller No. 519. HALEN, Arnoud van („AQUILA”). ' Zwartekunstgr. Sch. Kunstverz. Kruidenier, Dichter. Geb. Amsterdam 1673, ov. Amsterdam 15 Juli 1732; werkz. Amsterdam. Muller Portr. reg.; van Someren reg.; von Wurzbach I 634; O’Donogfiue Pqrtr. II 295; Thieme XV 502;' Nieuw biogr. Woordenb. VI 684—685; Oud-Holland XLIII (1926) 96. HALL, Jan Jacob TEYLER van —. Steenteek. Sch. Kunstverk. Geb. Amsterdam 14 Maart 1793, ov. Amsterdam 28 Juli 1851; werkz. Amsterdam. HALLE—HANF Leerl. van A. J. Ruytenschildt. Thieme XV 307; De Grez. HALLE, HENDRIK Carolus Cornelis. Steenteek. Geb. Utrecht 10 Mei 1825; werkz. ’s Gravenhage 1841-54, Amsterdam 1854 -60. Leerl. Haagsche Academie (1841-43). HALWECH, z. HAELWEGH. HAMBURGER, Johann CONRAD. Steenteek. Miniatuursch. Teek. Geb. Frankfort a/M. 3 Maart 1809; werkz. Frankfort a/M., Londen -ji 1829 -36, Amsterdam 1836-61. Leerl. Stadelsches Institut (1825-28). Muller Portr. 4369, 6229; van Someren 2506, 3170, 5353; Thieme XV 543: Scholten-Teyler; Dronckers-Waller No. 1330. HAMEEL, Alart du (Duhameel). Plaatsn. Bouwm. Beeldh. Geb. ’s Hertogenbosch 1449?, ov. ’s Hertogenbosch? d: 1509; werkz. ’s Hertogenbosch 1478-94, Leuven 1495-1502 (Antwerpen 1500), ’s Hertogenbosch? Bartsch VI 354; Passa vant II 284; Dutuit IV 102, V 586, VI 665; Oud Holl. XII (1894) 7-25 (M. Lehrs); von Wurzbach I 642; Thieme XV 344—343; Berliner- VorlageBlatter; Cat. Tent. Hier. Bosch, Rotterdam 1936; Bock-Graphik 193. HAMERSVELT, Evert Simonsz (Everardus). Kaartgr. Geb. Amsterdam? d: 1591/92; werkz. Amsterdam 1616—43. Medew. van S. Rogiers. Doop Reg. (5) 13Sept. 1618, Archief Amsterdam. Thieme XV 330 (jaartal 1648 onjuist!); v. Stolk 1746. HAMMES, Christiaan Hendrik. Ets. Sch. Geb. Andijk 13 Oct. 1872; werkz. Amsterdam, België, Duitschland, Zwitserland, Luxemburg, Spanje, Hees bij Nijmegen. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1896-97). Bosch-Prentkunst. Waller, Graveurs HAMSTRA, Rinze. Steenteek. (kl.). Teek. Penteek. Sch. Geb. Amsterdam 30 Juli 1895; werkz. Blaricum Maart 1914-Maart 18, Amsterdam 1918-20, Hilversum 1920-22, Amsterdam 1922 volg. HANA, Herman? Houtsn. Schrijv. Tijdgenoot. V. E. v. Vriesland „Herman Hana” Blaricum 1920. HANA, J. Steenteek. Werkz. 1920. HANAU, HENDRICUS Johannes Petrus. Steenteek. Houtsn. Teek. Sch. Leeraar H.B.S. Utrecht. Geb. Utrecht? 9 Sept. 1830, ov. Utrecht 6 April 1900; werkz. Utrecht-1850, Antwerpen 1850-51, Utrecht. Leerl. van W. B. Stoof (1845-50), Antwerpsche Academie (1850-51). Van Someren 2238. HANAU, JAN Hendrik Leonard. Ets. Sch. Aquarell. Leeraar Quellinusschool. Geb. Utrecht 26 Aug. 1864; werkz. Amsterdam, de Bildt. Leerl. Rijksnormaalschool (1884-87). Thieme XV 376. HANEDOES, Louwrens. Ets. Sch. Geb. Woudrichem 14 Juli 1822, ov. Woudrichem 9 Febr. 1905; werkz. ’s Gravenhage, Kleef, Zwitserland, Pyrenaeen 1857, Parijs en Fontainebleau 1863, ’s Gravenhage 1865. Leerl. Haagsche Academie (1839-40), van C. Kruseman, B. C. Koekkoek. Medew. van Ch. Rochussen. Cat. van der Keilen 2201; Thieme XV'385; Nieuw biogr. Woordenb. VII323. HANF, Robert. Steenteek. Houtsn. Teek. Aquarell. Penteek. ? D’HANGEST GENLIS—HARI Geb. Amsterdam 25 Nov. 1894; werkz. Amsterdam, Delft. Autodidakt. D’HANGEST GENLIS, gezegd: d’YVOY, EGBERT Marinus Frederik —. Prentteekeninggr. Teek. Aquarell. Sch. Ambtenaar 1782-95. Geb. Utrecht 6 Febr. 1746, ov. Utrecht? Dec. 1810; werkz. Utrecht, reizen Brussel, Antwerpen, Dusseldorp. Leerl. van J. Versteegh, Medew. van I. de Wit Jansz (prentteekeningen). Van Eynden van der Willigen II 338; Nieuw biogr. Woordenb. VII 523—524; Muller-Utrecht 37, 140. HANIUS, z. HAEN, de. HANRATH, Johan OTTO. Steenteek. (kl.). Ets. Sch. Aquarell. Pastelteek. Geb. Amsterdam 8 April 1882; werkz. Amsterdam, Watergraafsmeer, Zandvoort, Bameveld, Amsterdam. Leerl. van A. P. Hahn. De kunst XVII (1924-1925) 409-412. HANS, JOSEPHUS Gerardus. Steenteek. (kl.). Sch. Geb. ’sGravenhage 2 Nov. 1826, ov. Rijswijk (Z.H.) 18 Juli 1891; werkz. ’s Gravenbage. Leerl. Haagsche Academie (1839-44), van A. Schelfhout. Muller Cat. Lith. 578; Thieme XV 598; De Grez. HANSEN, Carel Lodewijk. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Ged. Amsterdam 7 Aug. 1765, ov. Vaassen 8 Juli 1840; werkz. Amsterdam-1834, Apeldoorn en Vaassen 1836 volg., tijdelijk Haarlem 1793-94, Drente, Kennemerland. Leerl. van P. Barbiers Pz. Medew. van J. Smies, A. de Lelie. Doop Reg. (248), Archief Amsterdam. Cat. van Buren 234; Kramm 639; Hippert Linnig I 436; Thieme XVI 2; Nieuw biogr. Woordenb. IX 318-319; Scholten-Teyler; De Grez, Letterbode 1840 II 35; van Stolk 6061, 6062. HANSEN, Lambertus Johannes. Ets. Sch. Kunstverz. Geb. Staphorst 12 Aug. 1803, ov. Amsterdam 21 April 1859; werkz. Amsterdam tijdelijk Sloterdijk 1822. Leerl. van zijn vader C. L. Hansen, J. W. Pieneman, J. A. Daiwaille, raadgev. van C. H. Hodges, P. Barbiers Bz., J. Hulswit. Cat. van der Keilen 2202; Thieme XVI 8; Nieuw biogr. Woordenb. IX 319. HARDENBERG, Lambertus. Ets. Steenteek. Sch. Kunstverz. Geb. ’s Gravenhage 7 Nov. 1822, ov. ’sGravenhage 15 Jan. 1900; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1839-43, B. J. van Hove), invloed van J. Weissenbruch. Hippert Linnig I 443 (J. Hardenberg); Cat. van der Keilen 2204-2203; Muller Cat. Lith. 579; Thieme XVI22. HARDENBERGH, Cornelis van. Ets. Steenteek. Aquarell. Teek. Sch. Kunstverk. Onderw. teekenen. Stichting Renswoude te Utrecht 1780. Ged. Rotterdam 6 Mei 1755, ov. Haastricht 2 Febr. 1843; werkz. Utrecht. Kramm 641; Thieme XVI 22—23; De Grez; Hind IV; Letterbode 1843 1161-163. HARDENBERG, W. H. Houtsn. Werkz. 1925, volg. HARI Jr., Johannes. Ets. Teek. Sch. Geb. ’sGravenhage 1 Dec. 1807, ov. ’sGravenhage 18 Maart 1887; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. Zoon van Joh. Hari Sr. Doop Reg. Groote Kerk 6 lDec. J807, Gemeente Archief ’s Gravenhage. Cat. van der Keilen 2207; Immerzeel II 17; v. Wurzbach I; Die Haghe 1903, 63; v. Stolk 7271? HARI Sr., Johannes. Ets. Steenteek. Sch. Miniatuursch. Aquarell. Pastelteek. Teekenleeraar. Geb. ’s Gravenhage 24 Oct. 1772, ov. HARINXMA THOE SLOOTEN—HARTOGH ’s Gravenhage 7 Oct. 1849; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie, J. G. Teissier. Muller Portr. 1041, 4494; Kramrn aanh. 72; van Someren reg. (ook J. Hard.); Cat. v. d. Keilen 2206; Obreen-Arch. IV 221; Thieme XVI 40; v. Stolk 5390, 5392, 7271; Die Haghe 1903, 33; v. Ommeren-Portrettem. Rotterd. 28. HARINXMA THOE SLOOTEN, Anna barones van. Ets. Steenteek. (kl.). Houtsn. Teek. Pastelteek. Geb. Groningen 8 Jan. 1900; werkz. Groningen, Leeuwarden, Amsterdam. Leerl. van J. G. Veldheer (houtsn.), G. H. Grauss. HARLINGEN, van, z. FEDDES. HARMSEN, ten, z. BEEK, van der. HARREWIJN, Jacobus. Ets. (ook op ijzer). Ets.-Plaatsn. Zwartekunstgr. Uitg. Teek. Ged. Amsterdam 15 Sept. 1660, ov. Brussel 10 Juni 1727; werkz. Amsterdam-na 1682, Antwerpen 1688-93, Brussel 1695-1727 (tijdelijk Mechelen Aug. 1695). Leerl. van Mr. R. de Hooghe. Doop Reg. (65), Archief Amsterdam. Muller Portr. reg. (T. Harrewijn); Muller Hist. reg.; Slrunk Kongeh. 484; van Someren reg.; Duplessis Cat. Portr.; Cohen r$g.; E. H. van Heurck, Les Harrewijn Anvers, 1920; Thieme XVI 351 Fontaine Verwey (reg.); van Stolk, reg. HART, z. NIBBRIG. HART, CORNÉLIE VAN DER. Houtsn. Steenteek. Ets. Kunstnijv. Sch. Teek. Geb. Fort de Koek (Sum.) 5 Dec. 1851; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (Koelman), Ch. L. Ph. Zilcken (etslessen). Maandbl. Beeld. Kunst II (1925) 356. HARTEN, HENRIETTE Josephine Maria van der. Ets. Drogenaald. Steenteek. Sch. reek. Penteek. Geb. Eindhoven 24 Maart 1889; werkz. Eindhoven-1922 (tijdelijk Brussel, ’s Gravenhage), Brussel 1922 volg. Leerl. van E. Baes (Brussel), J. J. Chr. Lebeau (’s Gravenhage) . HARTING, DIRK Herman Michael. Ets. Ets.-Plaatsn. Aquatint. Teek. Sch. Geb. Salatiga 8 Maart 1884; werkz. Utrecht, Amsterdam, Heemstede. Leerl. Veeartsenijschool Utrecht, Rijksacademie (1904-10, Dupont). Bosch-Prentkunst; Eigen Haard 1914, 522— 525- HARTOG, Jacques. Ets. Teek. Geb. Eindhoven 13 Mei 1895; werkz. ’s Gravenhage, Eindhoven. Leerl. van J. D. Scherft. HARTOGENSIS Bz., Joseph. Ets. Zinkets. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. ’s Hertogenbosch 7 Mei 1822, ov. Dusseldorp 16 Juli 1865; werkz. ’s Hertogenbosch 1838—40, ’s Gravenhage 1840—41, ’s Hertogenbosch 1842, Kleef 1842-44, Antwerpen-Brussel-Namen— Dinant 1845—47, -’s Gravenhage (ook Oosterbeek) 1847-48, Dusseldorp (reizen Ahrthal, Rijn, Moezel) 1849, München 1850-51, Tyrol-Salzburg-Vorarlberg-Zwitserland 1851—53, ’s Gravenhage (ook Gelderland) 1853-56, Oosterbeek 1857, München 1857-58, Weenen (reis Parijs-Tyrol-Venetië) 1859, Dusseldorp 1860—61, Zwitserland 1861, ’s Gravenhage 1862-64, Dusseldorp 1864— 65. Leerl. Kon. School ’s Hertogenbosch (D. F. Duboisj, S. L. Verveer (twee jaar), B. C. Koekkoek (Kleef). Medew. van D. J. Bles. Kramrn 645; Ned. Spectator 1865 249; Hippert Linnig I 439; van Someren 2275, 3047; Thieme XVI 87 ; Ned. Spectator 1865, 249— 250. HARTOGH, WILHELMINA Henriette DE. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 25 Febr. 1892; werkz. Amsterdam. HARTZ—HEATON Leerl. Rijksacademie (1909-15, 1919— 20). HARTZ, LOUIS Jacob. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 11 Sept. 1869, ov. Heemstede 17 October 1935; werkz. Amsterdam, Hattem, reis Parijs-Egypte-T unis-It alië-Span j e-F rankrij k, Wij k aan Zee, Scheveningen, Noordwijk, Katwijk a. Z., Leiden, Heemstede. Leerl. Rijksacademie (1884—87), I. Meyer de Haan, J. Voerman, M. W. van der Valk. Op de Hoogte XXI (1924) 252-264; Elsevier LUI (1917) 161-162. HASSELT, BERNARDA Johanna Ro- BERTA (BERTHA”). Steenteek. Sch. Teek. Geb. Zwolle 22 Sept. 1878; werkz. ’s Gravenhage, Nijmegen, Bloemendaal, Haarlem, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie, H. P. Bremmer. Maandbl. Beeld. Kunst X (1933) 196-202, 250. HASSELT, Joannes Willem van. Ets. Teek. Sch. Dichter. President Uitv. Bew. 1798. Ambtenaar 1806-20. Ged. Hillegom 1 Mei 1752, ov. Amsterdam 3 Mei 1833; werkz. Amsterdam, tijdelijk’s Gravenhage 1798-J; 1806. Nieuw biogr. Woordenb. IX 327—328. HATTERMAN, Nola. Steenteek. Tijdgenoot. Maandbl. Beeld. Kunst VII (1931) 177180. HAVER, z. DROEZE. HAVERKAMP, GERHARD Christi- AAN. Ets. Drogenaald. Teek. Geb. Amsterdam 15 Juni 1872, ov. Soest 16 Dec. 1926; werkz. Amsterdam, Soest, Scherpenzeel, Visé, Antwerpen, Haarlem, Hattem, Abcoude, Soest. Autodidakt. Haarl. Kunstboekjes 1, G. C. Haverkamp, zijne etsen tot 1915, Haarlem, J. H. de Bois, 1915; Thieme XVI161; Bosch-Prent- kunst; Eigen Haard 1922, 316—317; Elsevier LXXXVII (1934) 439-440. HAVERKAMP-MACHWIRTH, Johanna. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Moordrecht 21 Oct. 1875; werkz. ’s Gravenhage, Hattem, Abcoude, Soest Leerl. Haagsche Academie (Jansen, drie jaar). HAVERMAN, HENDRIK Johannes. Steenteek. Ets. Teek. Aquarell. Sch. Schrijv. Geb. Amsterdam 23 Oct. 1858; ov. Den Haag 11 Aug. 1928; werkz. Amsterdam- 1878, Antwerpen-Brussel 1878 -80, Amsterdam 1881-88, reizen ParijsItalië-Spanje-Tanger, Amsterdam, reis Algiers, ’s Gravenhage 1893 volg. Leerl. Rijksacademie (1874-78, 1881— 86, Allebé), Antwerpsche Academie (Verlat), Brusselsche Academie (Portaels). Medew. van N. van der Waay, en E. S. Witkamp Jr. (1879). Thieme XVI 161-162 (geboortejaar onjuist!); Scholten-Teyler; Vita d'Arte IX (1912) 35—38; Eigen Haard 1927, 706—707; Onze Kunst XLV (1928) 142-143; Opgang VIII (1928) 537—538; De Gids 1928 IV 99-106; Elsevier LXXVI (1928) 209 en LXXVII (1929) 145-154; Kritiek I (1904) 106—109; Meded. ’s Gravenh. I {1919—1925) 3-4; De Portefeuille XI (1889-1890) N. 32, 7; Nieuwe Gids XXXIV 1 (1918) 418—421; Kroniek V (1919) 29-32; Groot-Nederl. 1929 II 95-99- HAVERMAN, z. BIRNIE. HAVERMANS, JAN Willem. Houtsn. Linoleumsn. Ets. Drogenaald. Zwartekunstgr. Steenteek. Sch. Aquarell. Pastel- en Penteek. Beeldh. Geb. Rotterdam 26 Jan. 1892; werkz. Rotterdam, Amsterdam, Weesperkarspel (1929). Leerl. van J. H. Wijns (1908-10). Wendingen VI (1924) afl. 1. HAVIUS, z. ZANDERS. HEATON, G. M. Aquatint. Steengr. Steenteek. Sch. Teek. HE CHLER—HEENCK Werkz. Amsterdam 1827-36. Muller Hist. suppl. 6800 A; van 'Someren 852. HECHLER, Johann GEORGE. Houtgr. Geb. Auerbach 7 Juli 1840, ov. Amsterdam 13 Aug. 1919; werkz. Auerbach1863, Amsterdam 1863 volg. N. Mag. 1865, 66. HECK, Claes Jacobsz (van der) (Ni- COLAAS). Ets. Sch. Geb. Alkmaar, ov. Alkmaar Dec. 1652; werkz. vóór 1604-52, Haarlem?, Alkmaar 1608-52.' Leerl. van Jan Nagel. Achterneef (?) van M. van Heemskerck. Thieme XVI 202; Nieuw biogr. Woordenb. III 557; Oud-Holland XLIX (1932) 288. HECKEN, Abrahan van den (HECKIUS). Plaatsn. Teek. Goudsm. Werkz. 1599-1608, Frankenthal (Palts), Amsterdam. Nagier Mon. I 681; Schestag Ornam. Wien 148; Guilmard 503; Ritter Ornam. Wien I 36, 169; Jessen Ornam. Berlin 388; Thieme XVI 209. HECKIUS, z. HECKEN, van den. HEECKEREN TOT BRANDSENBURG Frans Jan baron van. Steenteek. Sch. Kunstverz. Waardijn. ’s Rijks Munt. Geb. ’s Gravenhage 5 Dec. 1785, ov. Utrecht 22 Jan. 1846; werkz. Utrecht. Leerl. van P. G. van Os. Muller Cat. Lith. 380; van Stolk 7279. HEECKEREN, van, z. GOES, van der. HEEMSKERCK, Maarten van. Ets.? Houtsn.? Sch. Teek. Geb. Heemskerk 1498, ov. Haarlem 1 Oct. 1574; werkz. Haarlem, Delft, Haarlem ^ 1527—32, reis Italië (Rome) 1532-35, Haarlem i 1537-74, tijdelijk Amsterdam 1572-73. Leerl. van Comelis Willemsz. (Haar¬ lem), Jan Lucasz (Delft), Jan van Scorel (Haarlem). Kerrich Heemsk.; Le Blanc II 347; von Wurzbach I 660; Preibisz Heemsk. 34, 110; Thieme 227—229; The Vasari Society 2 V 14 e.n 2 XV 4; Cat. Tent. Hier. Bosch, Rotterdam 1936; de Barcia-Madrid; Cat. Deiker; Lugt-Bibl. Nat.; Zülch-Ohrmuschel; Meded. ’s Gravenh. II (1926—1931) 203— 204; Old Mast. Draw. IV (1929—1930) 42— 44 en XI (1936) A fl. 41, pl. 13; Exhibition Londen 1929; Handz. Stddel II 8; BellOxford; Freund Darmstadt 88; Egger-Veduten (reg.); Leporini 103; Pauli-Hamburg II 7; Meded. Inst. Rome V (1925) 119—127 en VII (1927) 83—96; Studiën A. Springer, 1885, 226-230; Amtl. Berichte XXXV (1913—1914) 335-340; Weigel-Werke 36213622; v. Stolk, reg.; Nieuw biogr. Woordenb. VI 737—7391 Chr. Huelsen und H. Egger „Die römischen, Skizzenbücher von Marien van Heemskerck im Königl. Küpferstichkabinett zu Berlin” Berlin 1913—1916; Henkel; De Grez; Budde-Düs.; Hind V; BeneschWeenen; de Gelder-Leiden; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 39. HEEMSKERCK VAN BEEST, Jhr. Jacob EDUARD van. Steenteek. Sch. Teek. Luit. ter Zee. Geb. Kampen 28 Febr. 1828, ov. ’s Gravenhage 22 Dec. 1894; werkz. Utrecht 1853-66, ’s Gravenhage 1867-76, huize Beze bij Dalfsen 1879-85. Leerl. van D. van Lokhorst. Thieme XVI 226; Nieuw biogr. Woordenb. X 341-342- HEEMSKÈRCK VAN BEEST, Jkvr. JACOBA Berendina van. Houtsn. Steenteek. Ets. Glassch. Sch. Geb. ’s Gravenhage 1 April 1876, ov. Domburg 3 Aug. 1923; werkz. ’s Gravenhage, Domburg 1908 volg., tijdelijk o.a. Parijs. Leerl. W. Hamel, Haagsche Academie (1897-1901), F. Hart Nibbrig (1904), E. Carrière (Parijs, zes maanden), raadgev. van J. Th. Toorop. Thieme XVI 226—227; Jacoba van Heemskerck, Sturm-Bilderbuch VII Berlin 1924; Eigen Haard 1920, 490—491; Avermaete 146—148; Elsevier LXXXVII (1934) 149— T5i- HEEMSTEDE, van, z. BERCH, van den. HEENCK, Jabes. HEER—HEIN Ets. Aquatint. Teek. Sch. Kunstverk. Geb. ’s Gravenhage 27 Oct. 1752, begr. Leiden ^ 2-9 Nov. 1782; werkz. ’s Gravenhage, Leiden. Leerl. van A. Schouman. Begr. Reg. Walen Kerk, Archief Leiden. Cat. van Buren 234; Weigel Cat. 5506, 13782; van Someren 2333; Thieme XVI 22g; Scholten-Teyler; De Grez; Hind IV. HEER, Gerrit Adriaensz de. Ets. Penteek. Sch. Bierbeschooier. Geb. in Friesland?; werkz. Amsterdam 1634-52. Cat. de Ridder 446-449; von Wurzbach I 662 (Guilliam de Heer); Thieme XVI 230— 231. HEER, Simon DE. Ets. Steenteek, Sch, Geb. Beemster 16 Nov. 1885; werkz. Amsterdam, Zwolle. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1908-12 van der Waay, Dupont, Der Kinderen, Aarts). HEERENBROOD, A. (H?) J. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1830-32. Muller Portr. 4711; van Someren 1Ö34; van Stolk 7271, 7271 XI t; Tent. Amsterdam 1830,147, 383. HEERSCHOP, Hendrick. Ets. Sch. Teek. Geb. Haarlem d: 1620/21, ov. in of na 1672; werkz. Haarlem o.a. 1642 en 1648-61, tijdelijk Amsterdam? 1640/ 47? Leerl. van Willem Clsz Heda (1642), van Rembrandt ? (^ 1640/47?). Nagier Mon. III1047; Cat. de Ridder 430— 451; Rovinski Elèves atlas 412-413; von Wurzbach I 667; Thieme XVI 233; IsarlovRembrandt. HEESTERS, Johannes Henricus. Teek. Geb. Schijndel 8 Jan. 1893; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1916-18, 1919— 20). HEIDELOFF, NICOLAUS Innocentius Wilhelm Clemens. Aquatint. Ets.-Plaatsn. Uitg. Teek. Miniatuursch, Ondermeester Haagsche Academie 1821 volg. Inspecteur (1827) en Onderdirecteur Kon. Kabinet van Schilderijen. Geb. Stuttgart ± 1761, ov. ’s Gravenhage 2 Maart 1837; werkz. Stuttgart, Parijs 1784-T; 93, Londen T: 1793-^ 1814, ’s Gravenhage ^ 1815-37. Leerl. van J. G. von Müller, C. C. Bervic (Parijs). Adres: „N. Heideloff, at The Gallery of Fashion Office, N° 90, Wardour Street”. Londen. 1794-1802. Füssli II 527; Muller Hist. 6093; Duplessis Cat. Portr.; Thieme XVI 260. HEIDEMANS, HENRI Philippe. Steengr. Steenteek. Miniatuursch. Steendr. Geb. Amsterdam? ^ 1803/04, ov. Londen? in of na 1864; werkz. Amsterdam 1826-37, Londen 1845-64. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderwijs, 1822-24). Adres: „Davids & Heidemans, Warmoesstraat”. 1826-28. Muller Portr. reg.; ■ van Someren reg.; Thieme XVI 263. HEIN, Christianus Hendricus. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Bellingwolde 19 Aug. 1815, ov. Lochem 9 Sept. 1879; werkz. Kampen1840, Hilversum 1840-44, reizen Drente -Gelderland-Bentheim-Kleef i 1846, Haarlem 1848, Kampen 1850 volg. Leerl. van J. Plugger (korten tijd), J. de Rijk (Hilversum, drie jaar). Medew. van zijn broeder H. J. Hein. Cat. van der Keilen 2211; Thieme XVI 284; De Grez. HEIN, Hendrik JAN. Ets. Sch. Geb. Kampen 19 Febr. 1822, ov. Kampen 8 Jan. 1866; werkz. Kampen-1840, Hilversum 1840-44, reizen Drente-Gelderland—Bentheim-Kleef i 1846, Haarlem 1848, Kampen 1850-volg. Leerl. van J. Plugger (korten tijd), J. Esman (drie jaar), raadgev. van J. de Rijk, H. Reekers. HEINTZEN—HEM Medew. van zijn broeder C. H. Hein. Cat. van der Keilen 2212. HEINTZEN Jun., Julianus Antonius. Steenteek. Teek. Kunstverz. Makelaar. Ged. Amsterdam 18 Jan. 1802, ov. Amsterdam 25 Nov. 1878; werkz. Amsterdam. Muller Hist. suppl. 6153A; Cat. sch. J. A. Heintzen, verk. Amsterdam 11-2-1879; Vervielfalt. Kunst IV 238. HEKKING Jr., Willem. Steenteek. (kl.). Teek. Penteek. Geb. Amsterdam 22 Febr. 1825, ov. Amsterdam 11 Jan. 1904; werkz. Amsterdam-1866, Haarlem 1866, Broek in Waterland 1902, Edam 1902-04. Leerl. van zijn vader W. Hekking. v. Stolk 22. HELDOORN, PETRUS Adrianus. Ets. Houtsn. Sch. Geb. ’s Gravenhage 27 April 1905; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. HELL, JOHANNES Gerardus Die- DERIK VAN. Steenteek. (kl.). Houtsn. Linolèumsn. Teek. Aquarell. Sch. Klarinettist. Geb. Amsterdam 28 Febr. 1889; werkz. Amsterdam. Leerl. Quellinusschool, Rijksnormaalschool, Rijksacademie (1909-13, schilder- en teekenkl.). Echtgenoot van T. van Heil geb. Wijnman. J. Schwencke „Het Nederl. Exlibris" II Maastricht 1928; Elsevier LXII (1921) 214216. HELL, van, z. WIJNMAN. HELLEKAMP, Jean Bernard. Geb. Amsterdam 20 Oct. 1895; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1914-18, graveerkl.). HELLEMANS, Cornelis A. (Kornelis A.). Ets. Zwartekunstgr. Teek. Kunstverk. Werkz. Amsterdam 1681-93. Houbraken II 218; Brulliot II 423; de Laborde 196; Muller Portr. 1299, 6166; Nagier Mon. II 134; Kramm aanh. 33 (mon. C. H.); Cat. van der Keilen 632—633; Cat. Verloren 57-58; van Someren 4051, reg. (C. en K. A. Hellemans); Thieme XVI 335; Cust Index I. HELLENBERG, van, z. HUBAR. HELT STOCADE, Nicolaes de —, (alias STOCKADE), Ets. Sch. Geb. Nijmegen 1614/15, begr. Amsterdam 26 Nov. 1.669; werkz. RomeVenetië ^ 1634, Frankrijk (Lyon) 1637 -45, Antwerpen 1646-47, Amsterdam 1652-69. Zwager van Jan Asselijn. Van der Keilen 33; Le Blanc III 595; van Someren 5356; von Wurzbach I 674; Thieme XVI 360—361; Nieuw biogr. Woordenb. III 568-569; Revue de VArt 1935 II 69—84 (over door de Helt geschilderde portretten); IsarlovRembrandt. HELWEG, Karel Hendrik. Steengr. Geb. 4 Mei 1844; werkz. Amsterdam 1864-69. Leerl. Amsterdamsche Academie (186264). Zoon van Henderik Helweg (zilversm.). HEM, Carel van der. Ets. Ets.-Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1706-22. Zoon van Carel van der Hem (schoolmeester) . Poorterboek (11) 27 Sept. 1708, Archief Amsterdam. Kramm 669; Muller Hist. 3468; Thieme XVI 362; Cat. Vis Blokhuijzen 1435; De Lairesse (ed. 1707) II 251, 253, 380; Cust-Index I; v. Stolk 3400. HEM, PlETER VAN DER. Steenteek. (kl.). Ets. Sch. Teek. Aquarell. Pastelteek. Geb. Wirdum 9 Sept. 1885; werkz. Amsterdam 1902-07, Parijs 1907-08, Amsterdam 1908-10, Rome 1910, Parijs 1910-11, Moskou-Leningrad 1912,Spanje 1914, Amsterdam, ’s Gravenhage. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid HEMELEER—HENNING (drie jaar), Rijksacademie (1904-07, Allebé, van der Waay, Dupont). De Kunst IV (ign-igi2) 465-466, 481485 en VI (igi3~igi4) 3, ig-24, 102-105; Thieme XVI 362-363; C. Veth „Tentoonstelling P. v. d. Hem" ’s Hage igi2; Elsevier LI (igi6) 403-404; T. Schilperoort „Tentoonstelling P. v. d. Hem” ’s Hage igi3; sljucht en riucht igi5, 238—23g, 248— 250, 443-444. Bedrijfsreklame II (igi7) 103—113; Op de Hoogte XIX (ig22) 246— 250; Eigen Haard ig3i, 534~53g; Kroniek XVIII (ig32) 218-220; Veth-Caricatuur 3og; Hahn-Caricaturen 43/4. HEMELEER, Jos. Houtgr. Werkz. 1860-62. HEMELMAN, Albert. Ets. Steenteek. (kl.). Sch. Geb. Neede 7 Jan. 1883; werkz. Amsterdam, Neede, Hoog Soeren, Amsterdam. Leerl. van K. van Leeuwen, Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1908-09, Dupont). HEMKES, Johannes. Ets. Teek. Leeraar R.H.B.S. Geb. Schalsum 3 April 1894; werkz. Schalsum, Drachten, Ter Apel. Autodidakt, leerl. van J. D. Scherft (etstechnieken). HEMSING, Abraham. Houtsn. Sch. Geb. Amsterdam 27 Nov. 1893; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1918-19). HENDRICKSZ., z. CAMPEN, van. HENDRIKS, Arend. Ets. Plaatsn. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 31 Oct. 1901; werkz. Haarlem, ’s Gravenhage 1921 volg. Leerl. Rijkskweekschool voor Onderwijzers Haarlem (1916—20, teekenen, M. A. van Heuven), Haagsche Teekeninstituut (1921-Aug. 22). Bosch-Prentkunst; Maandbl. Beeld. Kunst VIII (ig3i) 183-185. HENDRIKS, Barend Leonardus. Steenteek. Sch. Geb. Arnhem 8 Dec. 1830, ov. Arnhem 6 April 1899; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage, Arnhem. Leerl. Amsterdamsche en Haagsche Academies. HENDRIKS, Wijbrand. Ets. Sch. Teek. Aquarell. Kastelein en Opzichter Teyler’s Fundatie 1786-1819. Geb. Amsterdam 24 Juni 1744; ov. Haarlem 28 Jan. 1831; werkz. Amsterdam, Haarlem 1775 volg., Ede (G.) (eenige jaren), Haarlem 1786-1831, korte reizen Engeland, Zuidelijke Nederlanden. Leerl. Amsterdamsche Stads Teeken Academie, werkz. behangselfabriek J. Remmers. Medew. van W. J. Laguy. Kramm aanh. 76; von Wurzbach I 677; Thieme XVI 383; Scholten-Teyler; De Grez; Hind IV; Fontaine Verwey (reg.); Letterbode 1831 I, 65-67; v. Stolk, reg.; Singer-Friedrich August 300; Cat. Tent. v. Eeghen; Veth-Caricatuur 188. HENDRIKS, z. HENRICHS. HENGELAAR, Frederic FERDO van Drogenaald. Ets. Teek. Sch. Schrijv. Geb. den Helder 19 April 1896; werkz. Amsterdam-1925, reizen Berlijn ± 1919, Parijs ± 1920-22, Italië 1923, Londen 1925 volg. Autodidakt. Bosch-Prentkunst. HENKE, Hs. Ets.-Plaatsn. Werkz. Amsterdam? ± 1780. Kramm 677. HENNING, Christian. Ets. Uitg. Aquarell. Teek. Behangselen Tooneelsch. Kunstverk. Schrijv. Geb. Erfurt 20 Aug. 1741, ov. Zeist 2 Aug. *1822; werkz. Hoorn, Haarlem 1777 volg., Zeist. Broeder van Godfried Henning (behangselsch.). Van Eynden van der Willigen III10; Thieme XVI 406; Scholten-Teyler; Hind IV', v. Huffel-Ploos van Amstel 21. HENRICHS—HERNY HENRICHS, Hendrik („HENDRIKS) Ets. Sch. Geb. Amsterdam 27 Maart 1882; werkz. Amsterdam 1913, Sloten (N.H.) 1913, Zwaag 1916, Amsterdam 1916-24. Lessen van K. van Leeuwen, autodidakt. Tweelingbroeder van J. Henrichs. HENRICHS, Johannes („HENDRIKS”). Ets. Sch. Geb. Amsterdam 27 Maart 1882; werkz. Amsterdam, Culemborg (en Montfoort) 1910-11, Amsterdam 1911-13, Sloten (N.H.) 1913, Zwaag 1916, Amsterdam 1916-24. Lessen van K. van Leeuwen. Tweelingbroeder van H. Henrichs. HENRICUS, z. JANSEN. HENRIET, HENRICUS Antonius. Drogenaald. Houtsn. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 12 Juli 1903; werkz. Amsterdam. Leerl. Industrieschool M. W. S. (Terveer), lessen van A. Hemelman. Bosch-Prentkunst; Elsevier LXXXVII (1934) 3*7-368. HENRIQUEZ, z. PIMENTEL. HENTSCHEL, Karl Franz Gustav. Ets. Sch. Geb. Dessau (Duitschl.) 12 Jan. 1884; werkz. Egmond a/Zee 1907, Alkmaar 1912, Amsterdam 1912-20 (Heerlen 1918), Laren Juni 1920, Schoorl 192123, Amsterdam 1923, Dresden 1923. HENTZ, z. HENZI. HENZI, Rudolf (HENTZ, HENTZI). Jwartekunstgr. Uitg. Teek. Plaatdr. Seleerde. Page Hofmeester Prins Wilem V. jeb. Bern 1731, ov. ’s Gravenhage 24 Juni 1803; werkz. Bern, ’s Gravenhage ± 1754-1803. Kreeg raadgev. van C. Ploos van Am>tel JCz (gebruik van drukverven). Adres: „Hentzi direx‘”. „Calchographia (sic) hagana”. 1790-93. Saakes Naaml. 1791, 104; Brunet III104; van Someren II p. 44 n. 549, 6043; F. C. Lonchamp L'estampe et le livre a gravure, Lausanne, 1920, 754; F. C. Lonchamp, Manuel du bibliophile Suisse, Lausanne 1922, 1446-1447; Thieme XVI 438; Kossmann-Boekhandel 177—178 (met als geboortejaar: 1732). Brun.-Lex.; v. Huffel-Ploos van Amstel. HEPPENER, JOHANNES Jacobus (Hans). Ets. Steenteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 31 Oct. 1826, ov. ’s Gravenhage 1 Maart 1898; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1846-47), van H. van de Sande Bakhuijzen. Cat. van der Keilen 2215; Muller Cat. Lith. 582; Thieme XVI 439. HERFST, Jan Andries. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Rotterdam 5 Oct. 1888; werkz. Rotterdam, Voorburg. Leerl. Rotterdamsche Academie. HERING, GEORG Richard Wilhelm. Ets. Sch. Geb. Aurich (Oost-Friesl.) 4 Juni 1884; werkz. Volendam, Edam 1912-19, Blaricum Febr.-Mei 1919, Laren 1919. Leerl. Kunstnijverheidschool Hamburg. Morks Magazijn XXXVI (1917) 23—25; Op de Hoogte XXIII (1926) 288—289; De Kunst V (1912-1913) 168-169. HERMANS, J. (HERMANNI). Plaatsn. Goudsm. ? Werkz. Leeuwarden 1633-39? Füssli I 314; Muller Hist. 1687 suppl. 1687; Cat. de Ridder 454-455; Eekhoff Kunstverz. Leeuw. 6, 288; Cat. van der Kel’en 634; van Stolk 1746; Duplessis Cat. Portr. 26137; Thieme XVI497. HERMANS, Mathias. Steenteek. Teek. Sch. Stads Bouw- en Ieekenmeester. jeb. Maastricht 8 Sept. 1789, ov. Maas:richt 27 Dec. 1842; werkz. Maastricht. Van Stolk 7270 ee; Kramm; Annales Acad. irch. de Belgique 1857. HERNY, z. BREEMS, den. HERTOCHS—HEUKELOM HERTOCHS, A. (HERTOC, HERTOCKS). Plaatsn. Miniatuursch. ? Geb. in Holland?; werzk. Londen 162672. O’Donoghue Portf.; Thieme XVI 558-359< Obreen Arch. I 206. HERTOG (Jr.), Pieter den. Ets. Sch. Geb. Gouda 13 Juni 1881; werkz. Gouda. Leerl. van J. J. Bertelman, A. van der Schouw. HERZING, Andreas. Steenteek. Teek. Steendr. Geb. Offenbach 24 Mei 1845; werkz. A msterdam-1867. Leerl. Amsterdamsche Academie (1865) Adres: „Arnd & Herzing”. 1867. Van Someren 4799■ HESKES, WILLEM Frederik. Linoleumsn. Steenteek. Sch. Aquarell. Teek. Pastel- en Penteek. Geb. Delft 29 Juli 1891; werkz. Rotterdam-1910, Nunspeet 1911, Florence en Rome 1912-13, Wijk aan Zee, Beverwijk 1912-20, Amsterdam 1925. Leerl. Rotterdamsche Academie(Weyns, Nachtweh, van Maasdijk), R. Costetti (Florence). HESS, FELIX Isidor („Jantje”). Ets. Steenteek. Teek. Aquarell. Sch. Pastelteek. Geb. Amsterdam 20 Juni 1878; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1901-05, Dupont. Pseudoniem: Jantje. Werkt voor den Groenen Amsterdammer. Elsevier LV (1918) 73;Veth-Caricatuur 285; Maandbl. Beeld. Kunst XII (1935) 55- HESSELAAR, H. Th. Steenteek. Teek. Werkz. ’s Gravenhage 1840-45. Van Someren 5165; Moquette Portr. Rotterd. 126 (H. F. Hesselaar). HESSEN, David van. Ets. Teek. Houthandelaar. Geb. Groningen 12 Aug. 1881; werkz. Keulen, Amsterdam. Leerl. van H. Meijer, D. H. M. Harting. De Wiekslag I (1917-1918) 146. HESTERMAN Jr., Johannes Albertüs. Ets. Sch. Schilderijhersteller. Geb. Amsterdam 30 April 1877; werkz. Amsterdam (ook Vreeland, Abcoude, Haarlem, Santpoort, Hoorn, Enkhuizen), reizen Frankrijk, Duitschland. Leerl. van zijn vader J. A. Hesterman (schilderij hersteller), Rij ksnormaalschool (1893-98). HESTERMAN, Mary Elisabeth Cor- NELIE. Houtsn. Linoleumsn. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 21 Maart 1904; werkz. Amsterdam. Leerl. Dagteeken en Kunstambachtsschool, Instituut Piersma. HEUFF, HERMANUS Davinus. Ets. Steenteek. Teek. Sch. Schrijv. Geb. ’s Gravenhage 9 Juli 1875; werkz. ’s Gravenhage, Zeeland, Voorburg 1904. Leerl. Haagsche Academie (avondkl.), P. F. N. J. Amtzenius, raad van A. Ph. Derkzen van Angeren. Tentoonstelling etsen door H. A. Daalhof, H. Heuff en G. de Zoete, ’s Gravenhage z.j. (d’Audretsch); Bosch-Prentkunst; Ons Nederland VI (1922-1923) 75-80; Opgang III (1923) 634-641; Morks Magazijn XXVI (1924) 57-61; Boekcier II (1933) 27. HEUKELOM, Jan Bertus. Steenteek. Houtsn. Teek. Aquarell. Pastelteek. Leeraar Quellinusschool. Geb. Amsterdam 16 Febr. 1875; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1893-95). Moulijn-Lith. Prentk. 86; Wendingen II (1919) afl. 5; Bedrijfsreklame IV (1918) 205 —210; Avermaete 128. HEUKELOM, Sara van. Ets. Teek. Sch. Geb. Amersfoort 28 Jan. 1885; werkz. Utrecht, Antwerpen (eenige maanden), Amsterdam, Soest, Amersfoort. HEUKERS—HEYDEN Leerl. Antwerpsche Academie, M. W. van der Valk. HEUKERS, TITIA Siebentje. Ets. Teek. Geb. Groningen 11 Juni 1868; werkz. Brugge, Wijk a/Z., Naarden. Leerl. van W. van Leusden (eerste techniek), raadgev. van C. L. Dake. HEUSCH, Guilliam de (Willem). Ets. Sch. Teek. Geb. Utrecht ^ 1625, begr. Utrecht 9 Maart 1692; werkz. Utrecht, reis Italië ± 1645. Leerl. en navolger van J. Both. A. van de Velde, N. Berchem, C. van Poelenburgh stoffeerden misschien zijn stukken. Oom van Jacob de Heusch (sch.). Bartsch I 321; Weigel Suppl. 42; WeigelWerke 3630; Le Blanc II 358; Dutuit V 21; von Wurzbach I 684; Thieme XVII 8; Scholten-Teyler; De Grez; Hind III; Lugt I; Bock-Rosenberg; Stift u. Feder-Würzburg 717 Bock-Graphik 399; Nieuw biogr. Woordenb. X 369. HEUSDEN, WOUTER Bernard van. Ets. Steenteek. Houtsn. Sch. Teek. Geb. Rotterdam 25 Sept. 1896; werkz. Rotterdam. Leerl. Rotterdamsche Academie. Wendingen IX (,1928) afl. 10; De Kunst in nood, afl. 2. HEUSSE, WILHELM Karl Heinrich. Ets. Teek. Pastelteek. Leeraar. Geb. Essen (Duitschl.) 13 Juli 1860; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (1881-86). HEUVEL, WILHELMUS Antonius VAN DEN. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Utrecht 27 April 1876; ov. Bilthoven 1927; werkz. Amsterdam, Brussel, Parijs, de Bilt. Leerl. Rijksacademie (1893-96). Morks Magazijn XLIV (1921) 281- 284. HEUVEN, Marinus Arend van. Ets. Teek. Stempelsn. Kunstnijv. Geb. Zouterwoude 9 Sept. 1885; werkz. s Gravenhage, Leiden, Voorschoten. Leerl. Haagsche Teekeninstituut. HEUX, Willem le („David Tomkins"). Houtsn. Steenteek. Teek. Penteek. Sch. Dichter. Leeraar Wiskunde Academie Breda. Geb. Deventer 24 Mei 1880; werkz. Breda, ook Texel, Zoutelande. HEYD, A. Steenteek. Steendr. Werkz. Amsterdam 1827-28. Adres: „Marinus & Heyd”. Muller Portr. 2383 (Hogel), 5712; Muller Hist. 6292; Enschedê-Gedenkb. Spin. 35. HEIJ DE, Frans Karel Maria van der. Linolsn. Teek. Sch. Pastel. Aquarel. Geb. Amsterdam 15 Juli 1910; werkz. te Amsterdam. Autodidact. HEYDEN, Jan van der. Ets. Sch. Teek. Werktuigkundige. Schrijv. Generale Brandmeester 1673. Geb. Gorinchem 1637, ov. Amsterdam 28 Maart en begr. (Oude Kerk) 4 April 1712; werkz. Amsterdam 1650 volg., reizen Rijnstreken, België, Middellandsche Zeekusten? In 1692 in Nijmegen. Leerl. van een glassch. (Gorinchem?) Figuren in zijn landschappen misschien door A. van de Velde (ov. 1672). Muller Hist. 2301; Cat. de Ridder 472; von Wurzbach I 685; Thieme XVII 22-24; Nieuw biogr. Woordenb. III 584-586; LugtDutuit; Veth; Bock-Rosenberg; ScholtenTeyler; De Grez; Hind III; Moes-Teekeningen 43-44; Pauli-Hamburg II 29; Oud Holland L (1933) 249, LI (1934) 107-113 en LIV (1937) 85-89; Cat. Tent. van Eeghen. HEYDEN, JOHANNES Hermanus VAN DER. Steenteek. Sch. Fotograaf. Geb. Gorinchem 2 Sept. 1825, ov. Dordrecht 1 Juni 1907; werkz. Dordrecht, Haarlem, Dordrecht. Muller Hist. 7252; van Someren reg. (H. J. en J. H. van der Heyden); Overvoorde Dordr. reg.; van Gijn reg.; v. Stolk 7264; Nieuw biogr. Woordenb. IV 748—749. HEYENBROCK—HEYSE HEYENBROCK, Johan Coenraad HERMAN. Steenteek. Sch. Pastelteek. Geb. Amsterdam 27 Juli 1871; werkz. Rotterdam, Noordwijk 1899, Blaricum Maart 1899 volg.; reizen Bosnië, Herzegovina, België, Frankrijk, Engeland, Duitschland, Zweden. Leerl. Rotterdamsche Academie. Thieme XVII 27; Op de Hoogte X (1913) 206-211; Hollandsche Revue XIX (1914) 239—249, 311—318; Eigen Haard 1915, 422— 424 en 1923, 510-512 en 1931, 885-887; Holland Express IX (1916) 233-238; Morks Magazijn XXXV (1916) 209-215, 273278; Elsevier LUI (1917) 247—248; J. J. Klaarenbeek „H. Heyenbrock, de schilder van licht en arbeid" Amsterdam 193*>' De Kunst XXIV (1931-1932) 17-23. HEYERMANS, Catharina MARIAM DE ROODE, GEB . Steenteek. Sch. Geb. Rotterdam 14 Oct. 1859 ov. Amsterdam Oct. 1937; werkz. Rotterdam, ’s Gravenhage, Brussel, Amsterdam. Leerl. Rotterdamsche en Haagsche Academie, E. Blanc Garin (Brussel). Hahn-Caricaturen 38. HEYL, Marius. Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. Utrecht 22 Maart 1835; werkz. Utrecht, Amsterdam 1851 volg.; reisde. Leerl. Amsterdamsche Academie, H. D. Kruseman van Elten. Maandbl. Beeld. Kunst II (1925) 127. HEYLIGERS, Hendrik. Ets. Sch. Geb. Batavia 22 Febr. 1877; werkz. ’s Gravenhage, Parijs, München, Elspeet, Katwijk 1915, Blaricum April 1915-Juni 16, Laren Juni 1916 volg. Leerl. Haagsche Academie, Académie des Beaux Arts Parijs (Cormon). Kunstkroniek 1910, 63-64; Eigen Haard 1923, 694-696. HEYMAN, Frederik August. Steengr. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 29 Juli 1832, ov. Amsterdam 7 Dec. 1898; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (1852) Van Someren 4986, 5412; Duplessis Cat. Portr. 5572; Thieme XVII 32. HEYNEN, W. Houtsn. Tijdgenoot. Boekcier II (1933) 34. HEYNES, Marinus. Ets. Sch. Pastelteek. Aquarell. Geb. Amsterdam 8 Maart 1888; werkz. Amsterdam (ook Zandvoort), Davos, Meran, Venetië, Luzem, Amsterdam, De Kaag (vandaar uit Oisterwijk, Katwijk, Moersgestel, woonwagen). Leerl. Quellinusschool. HEYNING, MARIA Johanna Petro- NELLA. Ets. Teek. Geb. Kampen 1 Mei 1882; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van Ch. L. Ph. Zilcken. HEYNINGEN, Jan van, Zwartekunstgr. Werkz. 1761-67. Muller Portr. 5884; Cat. Verloren 59. HEYNSIUS, CORNELIS Everhardus („Kees”). Ets. Drogenaald. Houtsn. Sch. Aquarell. Geb. Schoonhoven 29 April 1890; werkz. ’s Gravenhage 1917, Laren Febr. 1917-Nov. 18, Sloten (N.H.) 1918, Amsterdam. Leerl. Haagsche Academie (half jaar). Bosch-Prentkunst; Avermaete 143, 152; Maandbl. Beeld. Kunst II (1925) 348. HEYSE, Désiré. Kaartsteengr. Commies Dep. v. Oorl°ë- Geb. Gent (België) 13 Febr. 1818; werkz. ’s Gravenhage 1839-48. Medew. van A. Bayly. Broeder van P. F. Heyse. Repert. Cartes P. B. p. 102. HEYSE, Jan. Ets. Drogenaald. Houtsn. Sch. Teek. Geb. Zierikzee 16 Sept. 1882; werkz. HEYSE—HILVERDINK Middelburg, Amsterdam, Middelburg, Veere (ook Amemuiden, Brugge). Leerl. Rijksacademie (1899-1904). Bosch-Prentkunst; Elsevier L (igi$) 47 g— 480 en LV (igi8) 221-222; Maandbl. Beeld. Kunst II (Z925) 113-114. HEYSE, PROSPER Ferdinand. Steenteek. Kaartsteengr. Teek. Sch. Graveur Top. Bureau Gen. Staf. Geb. Gent (België) 17 Nov. 1816, ov. ’s Gravenhage 18 Oct. 1879; werkz. ’s Gravenhage. Broeder van D. Heyse. Van Someren 6118; Die Haghe J905, 50 en igoó, 432. HEZE, J. Houtsn. Teek. „Franse Cantor”. Werkz. Emden 1747. Van Someren 4127. HIEL, Alexander. Ets. Teek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 12 Aug. 1872; werkz. ’s Gravenhage, Parijs, ’s Gravenhage. Leerl. van H. I. van der Weele, G. J. Sijthoff, B. Schregel. HILARIDES, Johannes (JAAPIX, JACOBS Jan). Plaatsn- Ets. Ets. Kaartgr. Uitg. Teek. Kalligr. Kaartteek. Dichter. Schrijv. Boek- en kunstverz. Conrector Lat. School Hindeloopen, Dokkum. Rector Bolsward. Boekverk. Geb. Leeuwarden 1649; ov. Bolsward 18 Juli 1726; werkz. Franeker 1668-71, Hindeloopen 1671-82, Dokkum 168299, Bolsward 1699-1726. Adres: „Te Dokkom, .... in de Hoochstraat, in de Schoone”. 1695—96. v. Uffenbach-Reisen II 323-335; Füssli II; v. d. Aa; Nagier Lex. VI 59 (L. van Heil); Muller Portr. 305-307, 2724 (J. Jaapiks); W. Eekhoff, Biblioth. Leeuwarden, Leeuw., 1870, 55; Eekhoff Kunstverz. Leeuw. 121; van Someren II p. 61 n. 800 (J. Jacobs): Thieme XVII 67; Nieuw biogr. Woordenb. VI 784—785; v.'Stolk 2044. HILHORST, Gerardus Pieter LamBERTUS. Houtsn. Teek. Kunstnijv. Leer. teek. M.O. Geb. Hillegersberg 19 Maart 1886; werkz. Hillegersberg, Doetichem, Lochem, Utrecht, Tiel, Utrecht, ’s Gravenhage, Blaricum, Laren, Ned.-Indië 1920. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, C. A. Lion Cachet (Utrecht, houtsn.). Wendingen V {ig2j) afl, 10; Bedrijfsreklame VIII (ig2o) 2—3; J. Schwencke „Het Nederl. Exlibris VI”; Avermaete 128; Boekcier II (ig33) 2 4; Elsevier XLVI (ig3ó) 153. HILLEGAERT, Paulus van (II). Ets. ? Sch. Ged. Amsterdam 14 Maart 1632, begr. Amsterdam 21 Jan. 1658; werkz. Amsterdam, Antwerpen 1651-52, Amsterdam 1655-58. Leerl. van H. Janssen (1651-52, Antwerpen) . Zoon van Paulus en broeder van Fran?oys van Hillegaert; schoonzoon van S. de Vlieger. Doop Reg. (41), Archief Amsterdam. Cat. van der Dussen III163; Bartsch 1110; Weigel-Suppl. 15; Dutuit V 30; Thieme XVII g3~g4; Jaarverst. Ver. Oranje Nassau mus. ig2ó, 22 en ig28, 37—38. HILTEN, Hendrik van. Ets. Ets.-Plaatsn. Teek. Kalligr Werkz. 1750-73; Amsterdam, Haarlem. Kramm ig3 (Busserus); Cat. van der Keilen 642; van Someren g2i; Thieme XVII 105; v. Stolk 3861. HILTROP, J. van. Ets.-Plaatsn. Houtsn. Teek. Werkz. Utrecht 1762-1814. Kramm 6g3, 82g (mon. I.V.H.); Muller Hist. reg.; Muller Utrecht Hist. g6—g8, i3g, suppl. 135, 146; Muller Utrecht Top. 2g7~ 2g8, 1065; van Someren 418; Thieme XVII 108; v. Stolk 3gi5; 3gi6; Het grafisch Museum IV (ig34) gó; Dronckers-Waller No. 1142,1212. HILVERDINK Jr., Jacobus Johannes JOSEPHUS. Steenteek. Sch. Teekenmeester. Geb. Amsterdam 9 Mei 1840, ov. Amsterdam 6 Juni 1879; werkz. Amsterdam-1857, Muiden 1857-67, Amsterdam 1867-79. HILVERDINK—HOEFFELMAN Leerl. van zijn vader J. W. A. Hilverdink. Vgl. Overzicht Punt. Van Stolk reg.; Ned. Kunstbode 1881, 222. HILVERDINK, JACOBUS Wilhelmus Adrianus. Steenteek. Decoratiesch. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 10 Maart 1809, ov. op het Muiderslot 6 Mei begr. Muiderberg 11 Mei 1864; werkz. Amsterdam, Muiden. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1824, pleisterkl. 1828). Vgl. Overzicht Punt. Doop Reg. (361) 11 Maart 1809, Archief Amsterd. Muller Hist. reg.; van Stolk 5738, 7392, 7913; Scholten-Teyler; Nederl. Kunstbode 1881, 219-222; Haverkorn-Rotierd. Schouwburg 245; Navorscher 1903, 618—620; Ned. Spectat. 1864,186. HILVERDINK, Johannes. Steenteek. Sch. Aquarell. Pastelteek. Geb. Groningen 28 Jan. 1813, ov. Amsterdam 1 Oct. 1902; werkz. Amsterdam, reizen Duitschland, België, Middellandsche zeekusten. Leerl. van J. A. Daiwaille (4 jaar), Amsterdamsche Academie (primair ondèrw. 1828, pleisterkl. 1829, Pieneman). Vgl. Overzicht Punt. Kramm 907 (E. Koster); Thieme XVII 108; Scholten-Teyler; De Grez. HINGMAN, Jan. Ets. Steenteek. Sch. Leeraar Teekenen H.B.S. Geb. ’s Gravenhage 5 Oct. 1864; werkz. ’s Gravenhage, Schiedam. Leerl. Haagsche Academie (Koelman, Becker, Jansen). HINLOOPEN, Maria. Linoleumsn. Teek. Werkz. 1927. HODGES, CHARLES Howard („H. G. DOES”) („H. S. GOED”). Zwartekunstgr. (kl.). Uitg. Sch. Pastelteek. Teek. Kunstverk. Kunstverz. Geb. Portsmouth 1764, ov. Amsterdam 24 Juli 1837; werkz. Londen 1783— 88, Amsterdam 1788-89,' Londen (ook Dublin) 1790-93, ’s Gravenhage 179496, Amsterdam 1796-1814 (tijdelijk Londen 1806), ’s Gravenhage 1814-21, Amsterdam 1824—37. Leerl. van J. R. Smith (1785-86?). „N° 98 Carey Strt”. Londen. 1785. „N° 17 Lambeth Road (Row)”. 1791. „Park Street, Grosvenor Square”. 17? „op de Prinsegragt over ’t AelmoesseniersWeeshuis”. Amsterdam. 1806—10. v. Stolk 5186, 5188, 6476; Letterb. 1837 II 49—30; Muller Portr. reg.; Smith Portr. II 625; van Someren reg.; von Wurzbach I 692; O’Donoghue Portr.; Moquette Portr.. Rotterd. reg.; Thieme XVII170—172; Maandbl. Beeld. Kunst III (1926) 323-337; DronckersWaller No. 101. HODGES, JAMES Newman. Zwartekunstgr. Uitg. Opzigter Trippenhuis. Kunstverk. Geb. Londen ± 1786, ov. Amsterdam 29 Dec. 1821; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader Ch. H. Hodges. Muller Portr. 3360; v. Eynden en v. d. Willigen III338. HOECKGEEST, z. HOUCKGEEST. HOED, Jacob HUGO (HOEDT). Ets.-Plaatsn. Aquatint. Teek. Schi Geb. ± 1774/75, ov. Rotterdam 28 Sept. 1826; werkz. Rotterdam 1802-26. Van Someren 463, 819*, 4866*; van Stolk 3978, 5537; Moquette Portr. Rotterd. 141, 263, 2277;■ Thieme XVII187. HOEF, C. J. VAN DER. Steenteek. Tijdgenoot. HOEF, Gerrit van der. Ets. Drogenaald. Houtsn. Linoleumsn. Aquarell. Teek. Sch. Kunstnijv. Geb. Amsterdam 2 Maart 1879; werkz. Brussel, Bergen (N.H.), Amsterdam, 's Gravenhage. Leerl. Brusselsche Academie, atelier H. Boes. Thieme XVII 188; De Kunst IV (1911— 1912) 723-726 en V (1912-1913) 33; Avermaete 144. HOEFFELMAN, Lydia Olga Anna. Ets. Drogenaald. Sch. Teek. Penteek. ’T HOEN—HOEYE HOEYE—HOFSCHILDER Adres: _ , , ,Inde Calverstraet by St. Lucyen steecn in de dry Roosen Hoeyen”. 1629-36. Muller Hist. 1631; van Someren 2356; O’Donoghue Portr. II 156; Thieme a Kil 233; Kleerkooper en v. Stockum 261, 830, 1208,' v. Stolk 637. HOEYE, Rombout van den. Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Plaatdr. Kaarten Kunstverk. Ged. Amsterdam 30 Juli 1622, ov. na 24 April 1671; werkz. Amsterdam 1638 -na 64. Leerl. van zijn vader F. van den Hoeye. „inde Calver-straet inde dry Roosen Hoeyen”. 1636—51. Rombout van den Hoeye, Kunstverk., werkz. 1697. _ _ .... - De Marolles-Cat. 1666,138; Papillon I132, Füssli I 325 »» II 573: fat v. Hulthem 1718; Cat. v. Cleeff 395! Ledeboer; Muller Hist. reg., 2013. suppl. 199° Kongeh. 243. 288. 289, 409: van Stolk 1066, 1068 2168 2209; Bredius Hirschmann 536;' Thieme XVII 233/ Kleerkooper en Van Stockum. HOFDIJK, WILLEM Jacobsz. Steenteek. (kl.). Sch. Dichter. Schnjv. Leeraar Gymnas. Amsterdam. Geb. Alkmaar 27 Juni 1816, ov. Arnhem 29 Aug. 1888; werkz. Beusichem 1836-39, Alkmaar 1839-47, Haarlem 1647-48, Beverwijk 1850-1851, Amsterdam 1851-88, Arnhem 1888. Leerl. van S. van den Berg, C. ImmerZfid»' Eigen Haard 1878, 473. 1886• 8I7L9lfST 1886. 1888 IV 167; Leeskabinet 1886 11 161• Alg. Ned. Familieblad 1886,104; Ned. Spectator 1888, 294: Amstel. Jaarboekje 1889, 124; Letterk. Levensb. 1889, 197, Biogr. Wdbk. Letterk.; Cat. bibhoth. W.J. Hofdijk veil. Amsterdam 23 Maart 1889, C T B. van der Duijs, W. J- Hofdijk, Edam 1890; P. F. Th. van Hoogstraten Studiën Nijmegen 18911 57'. F- Smit Kleine Schrijvers, Haarlem 1891, 129; J ■ ten Brink Geschied, der N. Ned. letteren m de joe eeuw Rotterdam 1902—1904 II *5 • Nieuw Biogr. Wdbk. I Jryy-rxjö; v. Stolk 22; Thieme XVII 237. ’t HOFF, ADRIANUS Johannes van. Ets. (kl.). Steenteek. Sch. Teek. Pas* telteek. Aquarell. Lleb. s Gravennage / uec. io?o, wcim. 's Gravenhage (ook Amsterdam). Leerl. Haagsche Academie (1909-15, Jansen, Bautz), van W. A. Grondhout (1910-16, etsen). Bosch-Prentkunst; Op de Hoogte XVIII (1921) 218-221; Elsevier LXI (1921) 69-70; Morks Magazijn XLVII {1922) 169-172; Kroniek VIII (.1922) 57-60; De Kunst XVI (1923-1924) 414-415. HOFFMAN, Antoine FRANCISCUS Cornelis. Steenteek. Houtgr. Teek. Sch. Leeraar H.B.S. Geb. ’s Gravenhage 7 Nov. 1822, ov. Zwolle 1 Jan. 1889; werkz. Zwolle. Muller Hist. 7157; Tent. Zwolle 1844, 73. 74; v. Stolk 7470. HOFFMEISTER, Johan HENDRIK. Steenteek. Steendr. Fotograaf. Geb. Luxemburg 6 Mei 1823, ov. Uitgeest 5 Jan. 1904; werkz. ’s Gravenhage, Leiden-1874, ’s Gravenhage 1874 -83, Amsterdam 1883-1903, Uitgeest 1903-04. Leerl. Haagsche Academie (1846-47). Muller Hist. 7259; van Someren reg.; Moquette Portr. Rotterd. reg.; Thieme XV11 287; v. Stolk 7275, 7552. 7920, 7991. HOFKER, WILLEM Gerard. Ets. Steenteek. Mezzotint. Teek. Geb. ’s Gravenhage 3 Mei 1902; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1918 volg.). HOFMAN, PIETER Adrianus Hen- DRIK. Ets. Steenteek. Teek. Geb. Teteringen 4 Mei 1885; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (éen wmteravondkl.). Kroniek VI (1920) 288-289; De Grez, Bedrijf sreklame V (1918—1919) 3JZ~814- HOFS, GERHARDUS Theodorus. Ets. Sch. (eerder) Onderwijzer. Geb. Westendorp (Wisch) 1 Juli 1874; werkz. Amsterdam. Leerl. van H. van der Poll, Rijksacademie (1901-04, avondkl., Dupont). HOFSCHILDER, z. HOLSWILDER. HOFSNIDER—HOLMES HOLST—HONDIUS sterdam 5 Juli 1853; werkz. Amsterdam. Sacckes Naaml. i8ig, ig. HOLST, RICHARD Nicolaus ROLAND —. Steenteek. (kl.). Ets. Houtsn. Teek. Sch. Glassch. Schrijv. Hoogleer. Rijksacademie (1918—1934). Hoogleer.-DL' reet. Rijksacademie (1926-1934). Geb. Amsterdam 4 Dec. 1868; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1903, Laren Mei 1903-April 19, Zundert 1919, Bloemendaal. Leerl. Rijksacademie (1885-90). Thieme XVII 400-401; Wendingen II (igig) afl. 5, III (igzo) afl. 6, IV (ig2i) afl. 4, V (ig23) afl. 2, 8, 10, IX (ig28) afl. 3 en ïo; Maandbl. Beeld. Kunst I (ig24) 220-221, X (ig33) 69-717 Veth-Teekeningen 61—68,iyg; Veth-Caricatuur 233; HahnCaricaturen 38. HOLSTEYN, Cornelis (HOLSTIJN). Ets. Sch. Glassch. Geb. Haarlem? 1618?, begr. Amsterdam (Nieuwe Kerk) 2 Dec. 1658; werkz. Amsterdam 1647 volg. Leerl. van zijn vader P. Holsteyn (glassch.), broeder van P. Holsteyn (plaatsn. en ets.), zwager van Jan Comelisz Holblock (sch.). Von Wurzbach I 701; Thieme XVII 402; v. Stolk 222g. HOLSTEYN, Pieter (II). Plaatsn. Ets. Uitg. Teek. eerst. Glassch. Geb. Haarlem ± 1614?, begr. Amsterdam (Karthuizer Kerkhof) 24 Sept. 1673; werkz. Haarlem 1634, Enkhuizen -J- 1646, Munster 1646-47, Amsterdam 1647, 1662, Haarlem 1662-70, Amsterdam 1671-73. Leerl. van zijn vader P. Holsteyn (glassch. géén graveur!). Begr. Reg. (1160), Archief Amsterdam. Muller Portr. reg.; van Someren reg.; von Wurzbach I 702; Thieme XVII 403; BockRosenberg; Lugt I; De Grez, SchönbrunnerMeder 1338. HOLSWILDER, JAN Pieter („Hofschilder”). Steenteek. Ets. Teek. Sch. Caricaturist. Geb. Leiden 17 Nov. 1850, ov. ’s Gra¬ venhage 20 Aug. 1890; werkz. ’s Gravenhage. Muller Hist. suppl. 7322N; van Someren 2g7o; Thieme XVII 403—404; Ned. Spectat. 18go, 316; Nieuwe Gids VI2 (18gi) 153i5g, 270—273 en Uil 1 (i8g2) 464—468; Elsevier LVIII (igig) 73-86 en LXXVII (ig2g) 360—363; Veth-T'eekeningen 24-30; Vet-Caricatuur 241,318; Nieuw biogr. Woordenb. X 381; Hahn-Caricatuur p. 37. HOLT, HENRI Friso ten. Ets. Houtsn. Teek. Geb. Utrecht 29 Jan. 1884; werkz. Bergen (N.H.) 1922 volg. Elsevier LXXXI (ig3i) i-g. HOLTHE TOT ECHTEN, Jkvr. Maria Louisa van. Houtsn. Teek. Geb. Utrecht 26 Maart 1892; werkz. Soesterberg. HOMBERG, Dirk. Ets. Teek. Pastelteek. Sch. Kunstverk. Geb. Rotterdam 8 Dec. 1885; werkz. Rotterdam, Drente, Gelderland, Rijswijk (N.B.), Hilversum. Leerl. van J. H. Weyns, Rotterdamsche Academie. Op de Hoogte XVIII (ig2i) g4~g6. HOMIUS, Johannes. Plaatsn. Werkz. Utrecht 1686. Muller Portr. 6023; Kramm aanh. 81. d’HONDECOETER, Melchior. Ets. ? ? Zwartekunstgr. ? ? Teek. Sch. Geb. Utrecht 1636, ov. Amsterdam 3 April 1695; werkz. Utrecht, ’s Gravenhage 1659-63, Amsterdam 1664—95. Leerl. van zijn vader Gijsbert d’Hondeeoeter, van zijn oom J. B. Weenix. Brulliot I H7ga; de Laborde i4g; NaglerMon. IV 1746; Cat. Verloren 64; von Wurzbach I 704; Thieme XVII 432-434 (H. Schneider vermoedt, dat de bij Nagier vermelde gravures door Gysbert Gillisz. Hondeeoeter gemaakt zijn); Nieuw biogr. Woordenb. IX 401-403; Bock-Rosenberg; Hind III; Scholten-Teyler; De Grez; Preuss. Jahrb. Lil (ig3i) 50; Pauli-Hamburg I 34; Fairfax Murray 134, Cat. Tent. Welcker. HONDIUS, Abraham. Ets. Sch. Teek. Overzicht HONDIUS Willem Hondius Jan van Waesbeege Olivier de Hondt ' Hendrik van der Keere ov. 1590 tr. Boekdr., Lettergieter Boekdr., Boekverk., Uitg. Petronella Davertuyn Gent Antwerpen tr. Elisabeth Roelants ov. 1595 twee kinderen w.o. Jan Claesz (Visscher) Henricus Hondius (I) Jan van Waesberge Jan Jansz Jodocus Hondius (I) Pieter van der Keere Margarita van der Keere goudsmid geb. 1573, ov. 1650 geb. 1556, ov. 1626 Boekverk., Uitg. geb. 1563, ov. 1612 geb. ± 1571, ov. na 1629 tr. tr. Plaatsn.-Etser, Uitg., Kunstdr. Boekdruk. Boekdr., Boekverk., Uitg. Arnhem Kaartgr., Globenmaker, Plaatsn., Uitg. Kaartetser Plaatsn Uit» PieterGoos ANNETJE HeYNRIX ’s-Gravenhage Rotterdam tr. 1587 tr. (1°) 1599 DiamantsmirW tr. (1°) ±1597 tr. (1°) 1585 COLETTE VAN DER Keere Anna BeRT(IUS) Hij hertr. 1589 Sara Jansdr. Margarita van Bracht ov. 1629 geb. 1581, ov. vóór 1623 Catalyne van Somerghem tr. (2 ) 1620 ov. 1600 dertien kinderen w.o. Goedela van Heemskerck tr. (2°) 1601 ov. na 1659 CATHARINA DU PlRE negentien kinderen w.o. r— | i Claes Jansz Visscher Willem Hondius Jan van Waesberge (de Jonge) Catharina Jansz. Jan Jansz (de Jonge) Iodocus Hondius (II) Henricus Hondius (II) Ludovicus Hondius Petronella Hondius Abraham Goos geb. ± 1587, ov. 1652 geb. ± 1609, ov. ± 1660 geb. 1588, ov. na 1646 (JANSSONUIS) (Ioannis Janssonius) geb. 1593, ov. 1629 geb. 1597, ov. 1651 geb. 1598 geb. ± 1606, ov. na 1677 ov. vóór 1643 Plaatsn., Etser, Uitg., Drukk., Kunst-en Plaatsn., Teek. Boekverk., Boekdr., Uitg. tr. geb. ± 1558, ov. 1664 Boekverk., Uitg. Kaartgr., Boekverk., Uitg. Predikant tr. 1632 Kaartgr Uitg Kaartverk. ’s-Gravenhage, Dantzig Rotterdam Jacob VAN BlESEN Boekdr., Boekverk., Uitg. tr. 1621 tr. 1625 tr. ÏOHANNES VAN DE Wissel tr. 1614 tr. 1608 tr. Delft 1632 tr. (1°) Boekverk., Uitg. Arnhem, Amsterdam Anna Staffmaker Joanna Verspreet Catelijn Bont J geb +1608 STUNTTE Teunis Neetje FlorisdR. Cornelia Jacobs VAN DEN Eynde Maria VAN DER Hoeven Arnhem tr. (1°) 1612 geb. ± 1596 geb. 1599, ov. 1666 vier kinderen geb. ± 1588, ov. vóór 1641 tr. (2°) 1621 Elisabeth Hondius drie kinderen w.o. drie oons w.o. vijf kinderen w.o. Anna Hondius geb. ±1588, ov. 1627 geb. 1600 kinderen w.o. vijf kinderen w.o. tr. (2°) 1629 Elisabeth Cartier Nicolaes Visscher Hendrik Hondius (III) Joannis (Janssonius) van Jodocus Hondius (III) Johannes Hondius Het thans nog bestaand Digna van de Wissel PieterGoos geb. 1618, ov. 1679 geb. 1619, ov. na 1672 Waesberge geb. 1622, ov. 1655 geb. 1630, ov. 1673 geslacht Hondius geb. 1633, ov. 1671 geb ±1616 ov 1675 Kunst- en Kaartverk., Drukk., Uitg. in Brazilië 1643-50 ov. 1681 Caertmaker Predikant tr 1552 Uitg. Kaartgr. tr. 1643 Konst en Boekdrukker Boekverk., Uitg. tr. 1650 Maarsen JOHANNES CommeLIN tr. (1°) 1643 CORNELIA VorstENS ’s-Gravenhage 1652-72 tr. MARGARITA VAN SoNSBEECK tr. J geb. 1629, ov. 1692 SuSANNA DE REYGER geb. ±1623 (volgens Kossmann: ±1615-1676/7.) ELISABETH JANSSONIUS geb. Zwolle N. N. Raad en Professor geb. ±1613, ov 1648 één kind ov. na 1681 zes kinderen w.o. I I Lucas Hondius Nicolaus Visscher Elisabeth van Waesberge Johannes Janssonius van Gillis Janssonius van geb. ± 1663, ov. 1704 geb. 1649, ov. 1702 geb. ± 1642, ov. 1683 Waesberge WAESBERGE heer van Oostweert unst- en Kaartverk., Uitg., Drukk. tr. 1666 Amsterdam Dantzig tr. 1683 tr. 1680 Wilhelmus Goeree Cornelia Commelin Elisabeth Verseijl geb. 1635, ov. 1711 geb. ± 1660, ov. 1708 ov. 1726 Boekverk. Schrijv. één kind Middelburg, Amsterdam Jan Goeree Johannes Hondius geb 1670, ov. 1731 geb. 1687, ov. vóór 1721 Etser, Dichter, Boekverk. Plaatsn., Uitg. tr. 1706 Elisabeth Visscher geb. ±1687, ov. 1721 Waller, Graveurs, Blz. 146. M HONDIUS Geb. Rotterdam dz 1625?, ov. Londen 1695?; werkz. Rotterdam-1659, Amsterdam 1663-66, Londen ^ 1666-95? Bartsch V 311; Weigel Suppl. 310; Dutuit V 25; von Wurzbach I 705; Thieme XVII 434-435; Nieuw biogr. Woordenb. VIII 804 —805; Bock-Rosenberg; De Grez; Old. Mast. Draw. V (1930-1931) 40-41; Singèr- Friedrech August 32g~330. HONDIUS, Henricus (I). Plaatsn. Ets. Kaartgr. Uitg. Teek. Plaatdr. Kunst- en Boekverk. Geb. Duffel 9 Juni 1573, ov. ’s Gravenhage Oct. 1650; werkz. Mechelen, Antwerpen, Brussel, Keulen, Parijs, Londen, ’s Gravenhage 1597-1642, (ook Leiden 1604-06). Leerl. van Godefroy van Gelder (goudsmid van den Hertog van Parma, Brussel), J. Wierix, J. Vredeman de Vries, S. Marolois. Schoonzoon van Jan Comelisz (goudsmid, ’s Gravenhage), vader van W. Hondius, schoonvader van J. van Waesberge den Jonge (boekverk.). Vgl. Overzicht Hondius. "* Adres: „In de St. Pieter alias Gortstraat”. 1606- 12. „Buitenhof. By de ghevangenpoort”. 1629 -40. Opvolger: Hendrik Hondius (III) (geb. ’s Gravenhage 1619, in Brazilië 1643-50, o.a. „Koopman in Negers”, en „secretaris van St. Antony aan de Kaap St. Augustyn” 1645; werkz. ’s Gravenhage 1652-72). „in- de nieuwe Konst en Boeckdruckerye in de Hofstraat tegenover de Gouden Leeuw”. 1653—70. Cat. de Ridder; V. v. d. Haeghen „Legrand plan de Gand” Gand 1904; id. „Carte du district de Gand” Gand 1904; Oudheidk. Jaarb. 4 II (1933) reg.; Het Boek XXII 275 -279; Muller Portr. reg.; Naumann Arch. II 34; Le Blanc II 381 (ook H. Hondius le jeune); Nagier Mon. III reg. (ook H. Hondius junior); Muller Hist. reg.; Pollen Books on Art I 861; van Someren reg.; Duplessis Cat. Portr.; von Wurzbach I 706, 707 (ook H. Hondius II); O’Donoghue Portr.; Thieme XVII 435—43^; Nieuw biogr. Woordenb. VIII 805-807; Bock-Rosenburg; Kossvnann-Boekhandel 183—185. HONDIUS .Henricus (II). Kaartgr. Globenmaker. Uitg. Boekverk. jeb. Amsterdam 1597, ov. Amsterdam? 16 Aug. 1651; werkz. Amsterdam 162544. Zoon van Jod. Hondius (I), broeder van Jod. Hondius (II), zwager en medew. van Joannes Janssonius (boekverk. uitg.). Vgl. Overzicht Hondius. Adres: „Inde Kalverstraet”. 1625. „Supra Damum sub insigno Atlantis”. 1627-29. „In Damo ad intersigne canis vigilantis”; „sur le Dam a 1’enseigne du Chien vigilant”; „op den Dam in de wackeren Hont”. 1630-40. G. Brandt, Historie der reformatie, Amsterdam, Rotterdam 1671—1704 II 461—471; Walpole Vertue; Basan ed. 1767; Hubert et Rost; Joubert; Brulliot; Nagler-Lex.; Le Blanc; v. d. Aa; Nagler-Mon. III 605; Ledeboer; van Gijn 4, 6. 150; Muller Hist. 1645; Phillips Atlases reg.; Stevenson Globes II15; Thieme X VII 436; Nieuw biogr. Woordenb. VIII 807; Kleerkooper en v. Stockum; Cat. Deiker. HONDIUS, Jodocus (I) (Joost de HONDT). Kaartgr. Globenmaker. Plaatsn. Lettergr. Uitg. Teek. Kalligr. Instrumentmaker. Geb. Wacken bij Gent 17 Oct. 1563, begr. Amsterdam 9 Febr. 1612; werkz. Londen 1583-93, Amsterdam 15931612. Vader van Jodocus (II) en Henricus Hondius (II), schoonvader van Joannes Janssonius (boekverk.-uitg.), zwager van Pieter van der Keere, oom van Abr. Goos. Vgl. Overzicht Hondius. Adres: „in de Calverstrate in den Wackeren Hont”; „Sub cane Vigilanti”. vóór 1611— 12. Opvolgers: Jodocus Hondius (II) (geb. 1593, ov. 1629). „inde Calverstraet in de Wackeren Hont”. 1613-21. „op den Dam”. 1628-29. Henricus Hondius (II). Zie aldaar. Jodocus Hondius (III) (geb. 1622, ov. 1655). „inde Staelstraet”. 1650. „aen ’t op-gaen van de Beurs. 1653. „in de Hartestraet”. 1655. The Geographical Journal LIV (1919) 178— :84; L’Universo VIII (1927) 637—644; Scheepvaart mus. XIII (1929) 42-47; Het Boek XVII (1928) 199—208; Pollen Books in Art I 861; Muller Cat. Call. 80; Jessen HONDIUS— T HOOFT Ornam. Berlin 2494; Colvin Early Engr. 153; von Wurzbach I 707; O’Donoghue Portr.; Phillips Atlases reg.; Denucé Kaartm. reg.; Stevenson Globes II 3; Thieme XVII 437-438; Nieuw biogr. Woordenb. VIII 809-810; Ledeboer; Kleerkooper en v. Stockum ;v. Stolk, reg. HONDIUS, Johannes. Plaatsn.-Ets. Uitg. Ged. Amsterdam 5 Dec. 1687, ov. vóór 28 Aug. 1721; werkz. Amsterdam 1706. Schoonzoon van Nicolaas Visscher (III). Vgl. Overzicht Hondius. Kleerkooper en v. Stockwn 263, 890. HONDIUS, Willem (Guilhelmus). Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Teek. Plaatdr. Geb. ’s Gravenhage 1598/99, ov. Danzig? ± 1658, vóór 18 Juli 1660; werkz. ’s Gravenhage-Dec. 1636, Danzig 1636-37, ’s Gravenhage 1638-40, Polen en Danzig 1641-± 58. Leerl. van zijn vader Henricus Hondius (I). Vgl. Overzicht Hondius. Muller Portr. reg.; Kramm 722; Muller Hist. reg.; van Someren reg.; v. Stolk 1675, 1738; Block Hondius: Chronik f. vervielfalt. Kunst, Wien, 1891, IV 21; Jessen Ornam. Berlin 524; de Vries Emblem. 133-135: von Wurzbach I 708; Thieme XVII 438— 439; Nieuw biogr. Woordenb. VIII 814— 815; Kossmann-Boekhandel 188 met als jaartallen: 1600/1601-vódr 1660; DronckersWaller No. 391. HONDT, de, z. HONDIUS. HONIG, NELLY Greta. Steenteek. Sch. Geb. Helsingfors 26 Oct. 1879; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (4897-1900), Rijksacademie (1903-06, van derWaay), later ook A. Allebé. HONING, Hermanüs. Houtsn. Geb. Amsterdam 12 Sept. 1844, ov. N. Indië?; werkz. Amsterdam-1869, N. Indië 1869. HONTHORST, Gerard van „GHERARDO DELLA NOTTE”, „FIAMMINGO”. Ets. Sch. Teek. Geb. Utrecht 4 Nov. 1590, ov. Utrecht 27 April 1656; werkz. Utrecht, Rome -j- 1610-21, Utrecht 1622-37 (Engeland 5 April-8 Dec. 1628), ’s Gravenhage 1637-51, Utrecht 1651-56. Leerl. van A. Bloemaert, onder invloed van Michelangelo da Caravaggio’s schilderijen (Rome). Zoon van Herman Gerritsz van Honthorst (kleerschrijver), broeder van Willem (sch./zijn medew.) en Herman van Honthorst (beeldh.). Nagler-Mon. II 3039, 3056; Cat. de Ridder 489; von Wurzbach I 709; G. J. Hoogewerff „Gerrit van Honthorst" The Hague 1924; Thieme XVII 447-450; Bock-Rosenberg; Hind III; Scholten-Teyler; Benesch-Weenen; Henkel; De Grez, Flechsig-Braunschweig 79; Reitlinger-Drawings; Amtl. Berichte XLIX (1928) 113-115; v. Stolk 2111; Cat. Deiker; A. v. Schneider, Caravaggio und die Niederldnder, Marburg 1933• Nieuw biogr. Woordenb. X 384—385- HOOCH, Charles de (d nuu^n), ïts. Sch. Ov. Utrecht 2 Juli 1638; werkz. Haarem 1627-28, Italië?, Utrecht 1633-38. Lijn schilderijen soms gestoffeerd door 0. Poelenburg, D. Stoop, C. Saftleven. Van der Keilen 179; Thieme XVII 45115* ■ HOOF, JOSEPHUS Franciscus van (VANHOOF). Houtgr. Geb. Antwerpen i 1840, ov. Rotterdam 6 Febr. 1914; werkz. Antwerpen 1858-59, ’s Hertogenbosch 1874-80, Rotterdam 1883 volg. Ned. Mag. 1859, 307. ’t HOOFT Jr., Bartholomeus BOOGAERDT—. Ets. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Rotterdam 1 April 1874; werkz. Rotterdam. Autodidakt. ’t HOOFT, Cornelis Gerardus. Steenteek. Teek. Sch. Conservator van Museum Fodor te Amsterdam. Geb. Dordrecht 30 Juni 1866, ov. Amsterdam 7 Jan. 1936; werkz. Amsterdam. HOOG—HOOGSTRATEN Leerl. v. G. H. Breitner. Cat. Tent. C. G. ’t Hooft, Amsterdam 1936; Maandbl. Beeld. Kunst. 1936. HOOG, Hendrik Leo de. Ets. Drogenaald. Houtsn. Sch. Geb. Rotterdam 27 Oct. 1884; werkz. Amsterdam, Parijs, Rotterdam, ’s Gravenhage. Leerl. Rotterdamsche Academie, autodidakt in ’t etsen. Thieme XVII456. HOOG, de, z. BALFOORT. HOOGENDIJK, Maria Ida Adriana van BLAADEREN, geb. —. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Krimpen a/d IJsel 20 Mei 1875; werkz. ’s Gravenhage, Amsterdam, Huizen. Leerl. van Fr. Jansen, Rijksacademie (1897-98). HOOGERS, Hendrik. Ets. Aquarell. Sch. Kunstverz. Schrijv. Leerlooier. Raad en Schepen. Geb. Nijmegen 24 Maart 1747, ov. Nijmegen 24 Oct. 1814; werkz. Nijmegen. Lessen van J. B. B. Coclers, J. B. Schetter, autodidakt in ’t etsen (A. Bosse’s Traicté). Konst en Letterbode I 103; Kramm 734; Cat. van der Keilen 683—685; Thieme XVII 457: Hieuw biogr. Woordenb. III 609-610; Gezichten-Gelderland 2, 3, 29, 30, 41; v. Stolk 4496, 5214. HOOGHE, Cornelis de („HOGIUS”, „van OOSTENRIJK”). Plaatsn. Lettergr. Kaartgr. Schrijv. Geb. ’s Gravenhage ± 1540/41?, onthoofd en gevierendeeld ’s Gravenhage 29 Maart 1583; werkz. Antwerpen (ook Brussel) 1565-69, Engeland (langen tijd, o.a. 1579), Leiden 1582. Leerl. van Ph. Galle. Bastaard van Keizer Karei V. Brunet IV 5x1; Muller Cat. Call. 12 5; Rooies Plantin 183, pl. 182; Jessen Ornam. Berlin 2491; Colvin Early Engr. 152; Denucé Kaartm. reg.; M. Rooses, Le musée Plantin-Moretus, Anvers, 1914, 119, 122, ?5Ö; Thieme XVII 457—458; v. Stolk 794; Muller Hist. 872, 873; Die Haghe 1906, 92. HOOGHE, Mr. Romeyn de („GISLING”). Ets. Kaartets. Zwartekunstgr. Uitg. Teek. Sch. Kunstverk. Schrijv. Ged. Amsterdam 10 Sept. 1645, ov. Haarlem 10 en begr. (Bavo Kerk) 15 Juni 1708; werkz. Amsterdam 1663-82, ’s Gravenhage 1683, Haarlem 16861708; reizen Parijs 1668, Italië?, Spanje? Adres: „in de Kalverstraat”. 1675. Muller Portr. reg.; Drugulin Bild.; Muller Hist. reg.; Roterod. Illustr. 39-40; Obreen Arch. VII reg.; van Someren reg.; van Stolk, reg. (belangrijk!); de Vries Emblem. 217; von Wurzbach I 718; Cohen reg.; Thieme XVII 45&~46iï Nieuw biogr. Woordenb. VI 798-800; Cat. der Kunsthist. bibl. in het Rijksmus, te A'dam" II 1934 p. 223—225; Bock-Rosenberg; Hind IV; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 50; Lugt I; Fontaine Verwey (reg.); v. Hall-Repert. 1082410840; Maandbl. Beeld. Kunst III (1926) 260-272; Dronckers-Waller, reg.; Veth-Caricatuur 133; De Vlieger II (1893) No. 14. HOOGKAMER, WILLEM Hendrik. Aquatint. Sch. Teek. Geb. Amsterdam, ov. Arnhem 22 Jan. 1864; werkz. Utrecht 1817-20, Amsterdam 1824 en later, Utrecht. Medew. van W. Nieuwhoff. Muller Portr. reg.; Kramm 739; Muller Hist. reg.; van Someren reg.; Thieme XVII 462; van Stolk, reg. (belangrijk!); DronckersWaller, reg. HOOGSTRATEN, Abraham van. Zwartekunstgr. Sch. Kunstverz. Ov. ’s Gravenhage 1736; werkz. ’s Gravenhage 1685 volg. Leerl. van Daniël Haringh (1687). Thieme XVII 463. HOOGSTRATEN Jr„ CORNELIS Adrianus van. Ets. Teek. Geb. Leiden?; werkz. Leiden -£ 1790. Cat. van Leyden p. 187 n. 17; Cat. Robert Dumesnil. HOOGSTRATEN, Dirck van (HOOCH STRATEN, van). Plaatsn. Sch. Teek. Goudsm. Provoost Ier Munt 1640. Geb. Antwerpen ± 1596, ov. Dordrecht HOOGSTRATEN—HOPPE 20 Dec. 1640; werkz. ’s Gravenhage, Duitschland, Dordrecht 1624-27, ’s Gravenhage 1628-40, Dordrecht Aug. 1640 volg.; reizen Italië. Muller Portr. 264; Von Wurzbach I 720 (n. 2 schrappen); Thieme XVII 463 {alwaar ten onrechte als etser vermeld); Nieuw biogr. Woordenb. IV 779~7&°- Oud-Holland IV (1886) 272-277; Isarlov-Rembrandt. HOOGSTRATEN, Jan van (HOOGSTRAETEN, van). Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage ± 1628-31, ov. Weenen 19 Mei 1654; werkz. Dordrecht -1651, Weenen di 1652-54. Leerl. van zijn broeder S. van Hoogstraten (II), zoon van D. van Hoogstraten. Thieme XVII 463; Nieuw biogr. Woordenb. IV 780; Hind IV; v. Stolk4235. HOOGSTRATEN, Samuel van (I) (HOOCHSTRATEN, van). Plaatsn. Werkz. Antwerpen 1588—89, Holland? Leerl. van H. Wierix (1588-89). Cat. de Ridder 494; Cat. van der Keilen 690; von Wurzbach I 720 (D. van Hoogstraten n. 2), I 721 (S. van Hoogstraten n. 11); Schönbrunner-Meder 783, 9^> I295> I411Cat. Tent. Welcker. HOOGSTRATEN, Samuel van (II) (alias BATAVIER). Etsi Sch. Teek. Penteek. Schrijv. Dichter. Provoost der Munt 1671—78. Geb. Dordrecht 2 Aug. 1627, ov. Dordrecht 19 Oct. 1678; werkz. ’s Gravenhage-1640, Amsterdam 1640-± 42, Dordrecht vóór 1648-51, reis 16 Mei 1651: Utrecht-Keulen-Frankfort-a/M. 4 Juni-Augsburg-Weenen 23 Juni 1651 -52-Rome 1652-Weenen 1652-54, Dordrecht 1654-62, Londen 1662-66, ’s 'Gravenhage vóór 1668-71, Dordrecht 1671-78. Leerl. van zijn vader D. van Hoogstraten, Rembrandt (± 1640-d: 42). Broeder van J. van Hoogstraten. Muller Portr. reg.; Cat. de Ridder 495~5°2Wessely-Suppl. 52; van Someren reg.; Rovinski-Elèves 69; von Wurzbach I 721 (n. 11 schrappen); Thieme XVII 463-465; Nieuw, biogr. Woordenb. VIII 836—838; Stift u Teder 1917—1920, 36; Freund-Darmstad 144; Bock-Rosenberg; Hind I; Swarzenski Schilling T 52; Scholten-Teyler; Henkel. Lugt-Dutuit; Lugt IV; Preuss. janro. 1x931) 50; De Grez; Handz. Stddel XI 8, Woermann-Dresden IX14; Flechsig-Braunschweig 96i Oud-Holland XLIII (1926) 210-213; Die Graphischen Künste II (1937) 153- HOOIBERG, Timen. Steengr. Steenets. Steenteek. (kl.). Kaartsteengr. Uitg. Teek. Steendr. Papierhandel. Boekverk. Schrijv. Amanuensis. Mus. Oudh. Geb. Harderwijk 4 Oct. 1809, ov. Epe 12 Dec. 1897; werkz. ’s Gravenhage, Leiden 1828-89, Epe 1889 volg. „T. Hooiberg, Leiden”. 1849-59. ;,T. Hooiberg en Zn”. 1860-83. „T. en A. Hooiberg”. 1876-95. ‘ Van Someren reg.'; Moquette Portr. Rotlerd. 29, 911; Thieme XVII 465—466 (met onjuistheden); Vorsterman van Oyen-Dessinat. 12. HOOPEN, Falentijn ten. Ets. Teek. Geb. Voorst 17 Febr. 1861; werkz. Voorst, Hengeloo. Autodidakt. HOORN, Abraham van. Uitg. Teek. Prentverk. Werkz. Leiden 1672. Adres: „aan de Hooghlantsche kerk . 1672 Muller Hist. 2346, suppl. 2344A; von Stolk 2429. HOORN, Dina Anna van. Houtsn. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 2 April 1891; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1911-16, teekenen sehilderkl.). HOORN, Jhr. Jan WESTPALM van—. Steenteek. Luit. t. Z. Lid Prov. Staten. Geb. ’s Gravenhage 21 Dec. 1817, ov. ’s Gravenhage 16 Juü 1881; werkz. Gorinchem, ’s Gravenhage. Van Someren 2588. HOOVE, van den, z. HOVE, van den. HÖPPE, Ferdinand BERNHARDT. Ets. Sch. Aquarell. HOPPE—HOTZE Geb. Kleef 20 Febr. 1841, ov. Amsterd. 22 Dec. 1922; werkz. Nijmegen, Venlo, Almelo 1868-72, Düsseldorp 1872-76, ’sGravenhage 1878-1908, Amsterdam 1908 volg. Leerl. van G. van Merkesteyn (Nijmegen), Dusseldorpsche Academie (1872— 74). Thieme XVII 212 (met onjuist geboorte* jaar!) HOPPE, THEODORUS Petrus Jo- SEPHUS. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 20 Aug. 1872; werkz. Amsterdam, München, Laren, Kortenhoef, Best (N.B.). Leerl. Quellinusschool, Rijksacademie (1899-1900, avondkl.). HOPPEN, Gerardus. Ets. Beeldh. Geb. Rotterdam 7 April 1885; werkz. Rotterdam, Amsterdam. Leerl. Rotterdamsche Academie, Rijksacademie (1912-16), autodidakt in ’t etsen. HOPPENBROUWERS, JOHANNES Franciscus. Steenteek. (kl.). Ets. Sch. Teek. Aquarell. Dichter. Geb. ’sGravenhage 16 April 1819, ov. ’sGravenhage 18 Juli 1866; werkz. ’s Gravenhage; reisde. Leerl. Haagsche Academie (1839-40) van A. Schelfhout. Medew. van D. J. Bles, Ch. Rochussen (sedert 1842), die zijn stukken stoffeerden. Cat. van der Keilen 2219; Thieme XVII 485 -486; De Grez; Scholten-Teyler; Ned. Spec!at. 1866, 234. HORA, z. SICCAMA. HORN, A. VAN DER. Steengr. Penteek. Aquarell. Werkz. d: 1835. Penteekeningen o.a. in iet Prentenkabinet te Leiden. VanSomeren 4291*, 6102. Steengr. Steenteek. Steendr. Stadsdr. Boekverk. Geb. d: 1796/97, ov. Gorinchem 14 April 1875; werkz. Gorinchem. Adres: Opvolger: ;,T. Homeer”. 18. .-1901. „Stoomboekdrukkerij, voorheen T, Horneer”. 1901 volg. Tent. Amsterdam 1836, 195, 196; Ledeboer. HORST, I. A. R. VAN DER. Ets. Teek. Werkz. XVIIIe eeuw. Weigel Cat. 13090; Verz. Kunsth. Hamburg (F. A. van der Horst) 173; Thieme XVII 534- HORSTINK. Lettersteengr. Werkz. Deventer? 1839. HORSTINK, Warnar. Ets. Aquarell. Sch. Teekenmeester. Geb. Haarlem 1 Nov. 1756, ov. Haarlem 2 Nov. 1815; werkz. Haarlem. Leerl. van C. van Noorde, W. Hendriks. Le Blanc II 390; Kramm 1853 (mon. W. H.), aanh. 86; van Someren 2610; van Eeghen van der Keilen Luyken 500; Thieme XVII 536; De Grez; Letterbode 1815 II 308; v. Stolk 5594. HORSTOK, Johannes Petrus van. Ets. Sch. Aquarell. Kunstverz. Schrijv. Geb. Overveen 1 April 1745, ov. Haarlem 20 Maart 1825; werkz, Amsterdam, Alkmaar 1773-1801, Haarlem 1801-25. Leerl. van T. H. Jelgersma, P. Barbiers, Amsterdamsche Teekenacademie. Thieme XVII 537; Nieuw biogr. Woordenb. Til 613-616; Scholten-Teyler; Fontaine Verwey 119; Letterbode 1825 I 178; v. Stolk 5488, 5489, 5654. HOSSPANYON, Johannes. Plaatsn.-Ets. Werkz. Leiden 1669-73. Muller Portr. 6213; Overvoorde Leiden 5117, 5488. . HOTZE, COENRAAD. steenteek. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 4 Sept. 1835, ov. Amsterdam 22 Febr. 1860; werkz. Amsterdam. HORNEER, Huibert, HOUBOLT—HOUTEN ^eerl. Amsterdamsche Academie(1850). Van Someren 3585. HOUBOLT, EDUARD Johannes Fre- DERIK. Ets. Sch. jeb. Deift 9 Aug. 1885; werkz. ’s Grarenhage. Leerl. Haagsche Academie (1906-07). HOUBRAKEN, Arnoldus. Ets. Zwartekunstgr. Uitg. Sch. Teek. Schrijv. Geb. Dordrecht 28 Maart 1660, ov. Amsterdam 14 Oct. 1719; werkz. Dordrecht-einde 1709, Amsterdam 1710-19, reis Londen 1713 (negen maanden). Leerl. van Willem van Drielenburch, (1672, korten tijd), Jacob Levecq, S. van Hoogstraten (1674-78). Le Blanc II 390; Cat. de Ridder 503-507; Cat. van der Keilen 698-703; Guilmard 510; Cat. Verloren 66; van Someren reg.; de Vries Emblem. 225-227; von Wurzbach I 727; C. Hofstede de Groot „Arnold Houbraken” Haag 1893; Thieme XVII 554555; Bock-Rosenberg; Lugt I; Hind III; Schotten- Teyler; De Grez; Fontaine Verwey (reg.); v. Stolk 170, 3686; Dronckers-Waller, reg.; Nieuw biogr. Woordenb. X 388—389. HOUBRAKEN, Jacobus. Plaatsn. Kunstverz. Geb. Dordrecht 25 Dec. 1698, ov. Amsterdam- 14 en begr. (Nieuwe Zijds Kapel) 18 Nov. 1780; werkz. Dordrecht, Amsterdam 1710 volg. Leerl. van zijn vader A. Houbraken. Broeder van Antonyna Houbraken (teek.) echtgen. van Jacobus Stelling werf (sch.); zwager van Antoni Elliger (sch.). Muller Portr. reg.; Le Blanc II 391; A. Ver Huell, J. Houbraken et son oeuvre, Arnhem; 1875, Suppl., Arnhem, 1877; Ned. Kunstbode 1875 27 (A. J. Nijland); Rep. Kunstw. I 1876, 324 (E. Chmelarz), II 1879, 95 (A. von Wurzbach) Kunstchr. XI 1876, 449 (E. Chmelarz) 595 (J. E. Wessely); Wessely Suppl. 53; van Someren reg.; O’Donoghue Portr.; Moquette Portr. Rotterd. reg.; Thieme XVII 555~55®*' BockRosenberg; Fontaine Verwey (reg.); v. Stolk, reg.; Oudheidk. Jaarb. 4 II (1933) treg.; Zeitschr. f. B. Kunst N. F. XIV (1903) 22; Dronckers-W aller No. 593- HOUCKGEEST, Gerard (HOECGEEST). its. Sch. jeb. ’sGravenhage ^ 1600, ov. Bergen Qp Zoom Aug. 1661; werkz. ’s Gra/enhage 1625, Delft 1635—49, Steenbergen (N.B.) 1652, Bergen op Zoom ± 1653/54-61. Leerl. van B. van Bassen? Domzegger van J oachim Ottensz Houck*eest (sch.). Van der Keilen 82; von Wurzbach I 728; Thieme XVII 557-558; Nieuw biogr. Woorienb. X 389-390. . HOUDIJN, z. BEEKHUIS. HOUT, Hermanus Johannes van den Steenteek. (kl.). Sch. Geb. Breda 24 Aug. 1813; werkz. ’s Gravenhage-1842, Amsterdam 184749. Leerl. Haagsche Academie (o.a. 1841— 42). Van Someren II p. 55 «. 725. 2369■ 5°431 Thieme XVII 570-571. HOUT, Claes Jansz van der. Plaatsn.-Ets. Teek. Goudsmid? Werkz. 1723-25. HOUTEN. BARBARA Elisabeth van. Ets. Houtsn. Sch. Geb. Groningen 8 April 1863; werkz. ’s Gravenhage (ook Parijs, Amsterdam). Leerl. van J. C. d’Amaud Gerkens, Haagsche Academie (1879-80), Perrichon (Parijs, één jaar), Rijksnormaalschool (1881-82), Rijksacademie (1881— 82), raadgev. van haar oom H. W. Mesdag en S. Mesdag geb. van Houten. Thieme XVII 571; Tentoonst. etsen door Mei. B. E. v. Houten bij Schutter, Den Haag 1907; Elsevier XXII (1901) 799—509; Nieuwe Gids XIII, 1 (1908) 291—292- HOUTEN, Christiaan van. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Utrecht? ± 1759, ov. Utrecht 1832; werkz. Utrecht. Leerl. Fundatie van Renswoude (177390). HOUTEN, Christiaan Godfried SCHUTZE van—. HOUTEN—HOVE HOVE—'HUBRECHT Houtgr. Sch. Teek. Geb. ’s Gravenhage 7 Maart 1827, ov. ’s Gravenhage 3 Nov. 1881; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1839-48, zijn vader B. J. van Hove) Haagsche Houtgraveerschool, van zijn broeder H. van Hove Bz., Ch. Comte. Immerzeel II 6o; Hist. Avonden III 174 (C. H. van Fenema); Thieme XVII 578; Dronckers-Waller No. 655. HOVE, MARIA Arnoldina van. Ets. Sch. Geb. Nieuwer Amstel 12 Mei 1884; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (1900-03), Rijksacademie (1903-08). HOVE, Frederik Hendrik van den (HOOVE, van), Plaatsn. Teek. Geb. ’s Gravenhage ± 1628/29, ov Londen 17 Oct. 1698; werkz. Antwerpen 1643-51, Londen d: 1656-98, ooi Amsterdam 1660. Leerl. van F. Bouttats (1643-44). Muller Portr. 1138; Le Blanc II 395; vat Someren 2109; O’Donoghue Portr.; Thiem< XVII 577- HOVY, ELISABETH Marie Hendricj ADRIANI, geb. —. Ets. Steenteek. Teek. Aquarell. Pastel teek Sch. Geb. Amsterdam 25 Jan. 1873; werkz Utrecht (ook Enkhuizen, Monniken dam, Harderwijk, Amersfoort). Leerl. van E. S. Witkamp Jz., H. W Jansen (langen tijd), M. W. van de Valk. HOWEN, Anton baron. Ets. Steenteek. Teek. Boetseerder. LI Generaal 1826 volg. Geb. Mittau 9 Maart 1774, ov. Nij megen 25 Mei 1848 werkz. o.a. Rus land, Spanje 1811—14, Namen, Nijme gen. . . Schetsboek van de Spaansche reis 1 het prentenkabinet te Leiden. Hippert Pinnig I 488; Duplessis Cat. Port 18608 (4); Wallonia 1914, 104. HOYER, JACOBA Theodora Agni Catharina. üoutsn. leeK. scn. Geb. Dordrecht 11 Febr. 1884; werkz. Dordrecht, Rotterdam, ’s Gravenhage, Amsterdam, Hilversum, Amsterdam. Leerl. van F. van Werkum (Dordrecht), Rotterdamsche Academie en Haagsche Academie (Aarts), Grafische School Amsterdam (Veldheer). HOYTEMA, Antoinette Agathe van. Steenteek. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Delft 6 Dec. 1875; werkz. ScheVeningen. Leerl. van H- P. Bremmer. Op de Hoogte XXXII. (1935) 316-318. HOYTEMA, Theodorus van. Steenteek. (kl.). Ets. Teek. Aquarell. Sch. Kunstnijv. Geb. ’s Gravenhage 18 Dec. 1863, ov. ’s Gravenhage 28 Aug. 1917; werkz. Leiden, Delft, Amsterdam, Leiden, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. Jaarboekje Graf. Kunst 1918, 22 (S. Moulijn); Thieme XXII 596-597; Wendingen V (1923) afl. 10; Cat. tent. ’s Rijks Prentenkab. Nr. 48 (1 Juli-30 Sept. 1915); Cat. Kunsthist. bïbl. in het Rijksmus, te A’dam I (1934) 416; v. Hall-Repert. 10893—10914; Veth-Teekeningen, reg.; Boekcier IV (1395) 49; Veth-Caricatuur 290. HU ART, Johannes Marinus. Kaartsteengr. Ambtenaar. Geb. Bergen op Zoom ± 1809/10, ov. ’s Gravenhage 18 Nov. 1855; werkz. ’s Gravenhage, tijdelijk ook Leiden 1840-41. Medew. van A. Bayly. Rep. Cartes P. B. 175,179, 219, 226. HUBAR, Jacques Marie Adrien van HELLENBERG —. Ets. Teek. Luiten, b/d Gen. Staf. Geb. ’s Gravenhage 28 Aug. 1826; werkz. ’ s Gravenhage—1864, Arnhem 1864. HUBEEK, Frits. Linolsn. Tijdgenoot. HUBERTS, z. HUYBERTS. HUBRECHT, ABRAHAMINA Arnolda Louise GRANDMONT, geb. HUBRECHT—HULK Ets. Sch. leek. Aquarell. Geb. Rotterdam 21 Juli 1855, ov. Holmbury St. Mary bij Dorking (Surrey) 5 Nov. 1913; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage, Utrecht, Sicilië, Engeland. Leerl. Rijksacademie (1878-86, Allebé). Echtgen. van F. C. Donders (oogheelkundige, hoogleeraar Utrecht) 1888, van A. Grandmont 1892. Thieme XVIII 28—29. HUBRECHT, Maria. Ets. Houtsn. Teek. Geb. Rotterdam 21 Nov. 1865; werkz. Parijs, Doorn, Oslo. Leerl. van Harriet Backer (Oslo). De Vrouw XXVI (1931—1932) 299—301, HUCHTENBURGH, Johannes van. Ets. Zwartekunstgr. Uitg. Sch. Teek. Kunstverk. Ged. Haarlem 20 Nov. 1647, begr. Amsterdam (Wester Kerk) 2 Juli 1733; werkz. Haarlem, Rome 1666-67, Parijs 1667—^ 1669, Haarlem 1670 volg. en Amsterdam o.a. 1676, 1679, 1681-82, en later, ook Italië o.a. 170809, 1711 en ’s Gravenhage o.a. 1719-20. Leerl. van Th. Wijck. Medew. van A. Genoels en A. F. Bouiewijns (Baudouins); broeder van Ja:ob van Huchtenburgh (sch.). Begr. Reg. (1103), Archief Amsterdam. Bartsch V 401; Weigel Suppl. 316; Le Blanc II 399; Nagier Mon. III 687; Muller Hist. reg.; Dutuit V 29; von Wurzbach I 731; Thieme XVIII 29-30; Bock-Rosenierg; Lugt I; de Gelder-Leiden; Hind III; Scholten-Teyler; De Grez; v. Stolk 2867, 2871, 3089, 3110; Lugt-Bibl. Nat.; Pierbont Morgan 227; Nieuw biogr. Woordenb, X 392. HUCK, Johann GERHARD. Zwartekunstgr. (kl.). Ets. Uitg. Teek. sch. Schilderijhersteller. Deb. Dusseldorp of in Westfalen -j1759, ov! Hannover 16 Aug. 1811; verkz. Dusseldorp-1782, Londen 1782— 36, Holland 1787-88, Mannheim? 1788, Dusseldorp 1789-94, Hildesheim 1794>6, Hannover 1796 volg. Leerl. Dusseldorpsche Academie, van V. Green (Londen). Vdres: „N 106 Pall Mali”. Londen. 1786. Nagier Lex. VI 344; Muller Hist. 5280; Duplessis Cat. Portr. 6268, 24397 (ar); O'Donoghue Portr. reg.; Thieme XVIII 3031; v. Stolk 2878. HUELL, z. VER HUELL. HUFFEL, Dr. Nicolaas Gerhard van. Ets. Schrijv. Geb. Utrecht 16 Aug. 1869; ov. 1936; werkz. Utrecht. HUGENHOLTZ, Arina. Ets. Aquarell. Sch. Geb. Haarlem 20 Sept. 1852; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage, (Gelderland, Laren). Leerl. Rijksacademie (1875-78). Boon's Magazijn XII (1905) 257-263. HUIBERTS, z. HUYBERTS, HUIDEKOPER, GEERTRUIDA Mar- GARETHA JACOBA. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 19 Mei 1824, ov. Amsterdam 24 Maart 1884; werkz. Amsterdam. Tent. Amsterdam 1842, 154. HUL, J. VAN. Houtsn. rijdgenoot. HUL, M. van. Houtsn. rijdgenoot. HULK, Abraham. steenteek. Teek. Sch. _reb. Londen 1 Mei 1813, ov. Londen 1897; werkz. Amsterdam, N. Amerika 1833-34, Amsterdam 1836-54, Nijkerk 1856, Amsterdam 1858, Haarlem 186233, Oosterbeek 1867-69, Velp (G.) 1870, Londen 1870-97 (Amsterdam 1874). Leerl. Amsterdamsche Academie (prim. inderwijs en pleisterkl. 1828), van J. A. Daiwaille. Muller Cat. Lith. 595; Thieme XVIII106, HULK, Abraham Jacobsz. HULK—HULSTKAMP 3laatsn.-Ets. Stippelgr. Uitg. Teek. Jed. Amsterdam 31 Dec. 1751; werkz. Amsterdam 1772—87, Brussel 1787, Paijs 1788-1817. Joon van Jacob Hulk (boekhouder). Vdres: ,A Paris, chez Hulk Graveur, Quay de la [ournelle hotel de Clermont-tonnerre N°. 11’*. 1810. Doop Reg. (234); Poorterboek (26) 3 Vlaart 1773; Archief Amsterdam. Magiër Lex. VI 358; Muller Portr. reg.; Le Blanc II 402; Muller Hist. reg.; Portalis •,t Béraldi II 441; van Someren I 183 en 'eg.; Duplessis Cat. Portr.; Cohen reg.; Thieme XVIII 106-107; Scholten-Teyler; Fontaine Verwey (reg.); De Grez; v. Stolk 2997, 3821; 4057, 4607, 4643, 4645; Dron:kers-Waller, reg. HULK, JOHANNES Frederik („JOHN”). Ets. Plaatsn. Steenteek. Sch. Conservator. Teyler Gen. Seb. Amsterdam 17 Nov. 1855, ov. Vreeland 14 Juni 1913; werkz. Amsterdam-1880, Parijs, München, Engeland, Haarlem. Leerl. van zijn vader J. F. Hulk, J. A. Rust, Vaarberg, Rijksacademie (187130), K. F. Philippeau, Ecole libre Julian Parijs (Boulanger, Lefèvre). Thieme XVIII107. HULL, van den, z. PLAATZER. HULSBERGH, Hendrick. Ets. Teek. Geb. Amsterdam, ov. Londen Mei 1729; werkz. Londen 1709—27. Walpole Vertue III 249, 255; O’Donoghue Portr. reg.; Thieme XVIII 112—113. HULSEBOOM, Gerrit. Ets. Sch. Aquarell. Teekenmeester. Geb. Amsterdam 28 Jan. 1784, ov. Vaassen 9 Juni 1863; werkz. Amsterdam, Vaassen 1818-63. Thieme XVIII 113; De Grez. HULSEN, Esaias van. (HULSIUS). Plaatsn. Ets. Uitg. Teek. Goudsm. Kunstverk. Geb. Middelburg 1570?, ov. Stuttgart? 4- 1626; werkz. 1606—17, Nüm- >erg? Frankfort a/MP, Stuttgart 1612 volg. Joon van Levin Hulsius (boekdr. en viskundige). Zat. Paignon Dijonval 4263 (E. van Huys); Magiër Mon. II 1800; Schestag Ornam. Wien 49; Ritter Ornam. Wien I 44, 123, fƒ 18; Jessen Ornam. Berlin 450, 2099; ion Wurzbach I 735; Thieme XVIII 113114. HULSEN, Frederik van (HULSIUS) Plaatsn. Uitg. Teek. Drukk. Seb. Middelburg?, werkz. Nümberg?, Frankfort a/M. 1602—4: 26, Londen 1627, Frankfort. Leerl. van Johan Theodoor de Bry? Broeder van E. van Hulsen. Le Blanc II 402; Nagier Mon. II 2140, 2159; Duplessis Cat. Portr.; Colvin Early Engr. 117,153; Thieme XVIII114. HULSHOFF, z. POL. HULSIUS, z. HULSEN, van. HULST, NICOLAAS Wilhelmus van. Houtgr. Sch. Geb. ’s Gravenhage 14 Sept. 1829, ov. ’s Gravenhage 9 Febr. 1852; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Houtgraveerschool, Haagsche Academie (1844-45). HULST, Jan Baptist van der. Steenteek. Sch. Geb. Leuven 2 Maart 1790, ov. Brussel 16 Mei 11862; werkz. Leuven, Parijs 1819, Italië 1826-27, Leuven, ’s Gravenhage 4: 1838-49, Brussel. Leerl. van J. P. Geedts. Medew. van C. C. A. Last. Van Someren reg.; Thieme XVIII 116; v. Stolk 7270, 7271. HULST, van der, z. HULT, van der. HULSTKAMP, J(oannes?). Plaatsn.-Ets. Ets. Aquatint. Teek. Ged. Rotterdam 29 Juli 1759?; werkz. Rotterdam 1784-86. Muller Portr. 420, 2116, 3747: Muller Hist. reg.; van Someren 4I29< 6306, 6307; Moquette Portr. Rotterd. 1697, 2974; Thieme R. de Hooghe Gravure door J. Houbraken naar schilderij van H. Bos. J. Houbraken Gravure door hemzelf naar schilderij van J. M. Quinkhard. HULSWIT—HUYB RECHTS XVIII 117; v. Stolk, reg. (belangrijk!); Veth-Caricatuur 165. HULSWIT, Jan. Ets. Teek. Aquarell. Sch. Behangselsch. Kunstverk. Ambtenaar 1796-1807. Geb. Amsterdam 11 April 1766, ov. Amsterdam 8 Aug. 1822; werkz. Amsterdam. Leerl. van P. Barbiers (één jaar), P. Barbiers Pz. (21/2 jaar). Letterbode 1822 II 116; Thieme XVIII 117 —118; Scholten-Teyler; De Gres; Bock-Rosenberg; Hind IV; Preuss. Jahrb. Lil {1931) 50; Cat. Tent. Welcker. HULi', PIETER VAN DER (HULST, van der) (alias ZONNEBLOEM). Ets. Sch. Geb. Dordrecht 26 Febr. 1651, begr. Dordrecht 14 Febr. 1727; werkz. ’s Gravenhage 1668-74, Rome 1674-77, 's Gravenhage 1681-83, Dordrecht 1684 -87 (tijdelijk Amsterdam Sept. 1685), Kopenhagen 1691-97, Dordrecht 1701— 27. Leerl. van Willem Doudijns ? Van der Keilen 37; von Wurzbach I 726; Thieme XVIII117. HUMBERT DE SUPERVILLE, DAVID PlERRE GlOTTINO. Steenteek. (kl.). Ets. Aquatint. Teek. Sch. Schrijv. Leeraar Kadettensch. 1805—10. Directeur Teekensch. 1814-23. Directeur Prentenkabinet te Leiden. 1815 en 1823—49. Lector Fransch en Italiaansch Academie 1815. Geb. ’s Gravenhage 18 Juli 1770, ov. Leiden 9 Jan. 1849; werkz. ’s Gravenhage, Italië 1789-1801 (meest Rome, Dok Toscane 1798, Civita Vecchia 1801), Frankrijk 1801-03, Amsterdam 180335, Rotterdam 1805—09, Enkhuizen 1809-10, Leiden 1812-49. Leerl. van zijn vader Jean Humbert, invloed van H. Voogd (Rome), W. Young Dttley (Kunstgeschied.), J. B. Wicar. Kramm 770, aanh. 87; Cat. van der Keilen 1224; Muller Cat. Lith. 396; Cat. Künstler Lithogr. 2267-68; Thieme XVIII123-124; M. Siegenbeek, Geschied. Leidsche Hooge•chool II 133-139 Leiden 1829-1832; Muler-Port. 2648; v. Someren 2662; Oude Kunst (1917) 169; Handeling. Mij. d. Nederl. Letterkunde 1849 p. 129-144; Mou- lijn-Eerste jaren; Moulijn-Lith. Prentk.; Kunstkronijk XVII (1856) 6-12; MullerHist. 4985, 5764; de Gelder-Leiden; VethCaricatuur 318; Nieuw biogr. Woordenb. X 395-396. HUPP, C. Houtgr. Werkz. Haarlem? Tent. 200-jarig bestaan firma Enschedé, Haarlem 21 Juni 1903, no. 641. HUSSEM, Dirk. Ets. Teek. Geb. Amsterdam 1772, ov. Amsterdam 25 Mei 1817; werkz. Amsterdam. Leerl. van Steven Goblé. Kramm 773; Cat. van den Keilen 2223; Thieme XVIII180; Elsevier LXXV (1928) 295-296. HUSSEM, WILLEM Frans Karel. Houtsn. Teek. Penteek. Sch. Geb. Rotterdam 29 Jan. 1900; werkz. Rhoon, Wassenaar, Les Angles par Villeneuve-A vignon. Autodidakt. HUSZAR, Vilmos. Steenteek. Houtsn. Ets. Teek. Kunstnijv. Sch. Geb. Budapest 5 Jan. 1884; werkz. Dusseldorp, Budapest 1901-04, München 1904, ’s Gravenhage 1905-06, Parijs, Londen, Voorburg (Z.H.) 1909 volg. Leerl. Kunstnijverheidschool Budapest (1901-04), Atelier S. Hollósy (München, 1904), invloed van H. P. Bremmer (den Haag, 1906). HUYBERTS, Cornelis. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Emmerik ± 1669/70; werkz. Amsterdam 1689-^ 1712. Trouw Reg. (698) 12 Sept. 1693, Archief A.msterdam. Muller Portr. 6183; Muller Hist. reg.; van Someren reg.; Cohen reg.; Thieme XVIII 193—196; Fontaine-Verwey (reg.); v. Stolk *47I> 2771, 3094; Dronckers-Waller, reg. HUYBRECHTS, Gaspar. Plaatsn. Geb. Antwerpen ± 1657/58, werkz. Amsterdam 1685. J. ISRAELS Steen teekening door J. P. Veth. HUYZER'—INTESZ Leerl. van N. Berchem (1675 volg.). Broeder van C. van Huysum. Cat. van der Keilen 734; Obreen Arch. VII 38; Thieme XVIII 208; Schotten-Teyler. HUYZER, de, z. HUYSER. HYNCKES, Raoul. Houtsn. Sch. Géb. in België 1893; Sedert den wereldoorlog in Holland gevestigd. Vrije bladen VI (1929) 120-121; Maandbl. Beeld. Kunst X (1933) 81—86, 347—348, XII (ig35) 345-346; Elsevier Lil (igi6) 48g~4gi, LIX (ig20) 15-23, LXXXVI (*933) 425-427 en CX (ig35) II 145-157; Op de Hoogte XXXI (1934) 200-203; SP. Abas „Schilders van een andere werkelijkheid, Hynckes, Koch, Willink” ig37; de Gruyter. HIJNER, Arend. Ets. Sch. Teek. Geb. Arnhem 18 Sept. 1866, ov. ’s Gravenhage 3 Juli 1916; werkz. Hilversum, Antwerpen, ’s Gravenhage, N. Brabant, Zeeland, ’s Gravenhage. Leerl. van L. Schulman (teekenen), Antwerpsche Academie (1885-87), Haagsche Academie, W. Best. Thieme XVIII 214. ICKE, Hendrik Godfried. Ets. Steenteek. Penteek. Insp. Telegr. in alg. dienst.. Geb. Amsterdam 15 Aug. 1855; werkz. ’s-Gravenhage. Autodidakt. Thieme XVIII 455. IMMERZEEL, Chrisxiaan. Steenteek. Ets. Sch. Schilderijhersteller. Schrijv. Geb. ’s Gravenhage 1 Maart 1808, ov. Cassel (België) 13 Oct. 1886; werkz. Rotterdam ’s Gravenhage, Amsterdam 1834-41, Haarlem 1842-48, Wageningen 1851-70, Zutphen 1870 volg.; reisde in België, Engeland, Duitschland. Leerl. van zijn vader J. Immerzeel Jr. (boekh. en schrijv.), C. Bakker, H. van de Sande Bakhuyzen. Zijn schilderijen soms gestoffeerd door zijn zwager S. van den Berg, soms voltooid door N. Barnouw Cz. Thieme XVIII 580-581; v. Stolk 7937; Scholten-Teyler; v. Someren 2695;.Nederl. Spectator 1904, 233; von Wurzbach. IMMINK, B. F. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. ’s Gravenhage 1728-44, tijdelijk Breda 1743. Muller-Portr. p. 18 n. 468-469; Thieme KV III 581; von Wurzbach; v. Stolk 1559. IMMINK, Hendrik. I Ets. Ets.-Plaatsn. Geb. Amsterdam, ov. vóór 28 Juni 1774; werkz. Amsterdam 1755-56. Zoon van Willem Immink („porceleynkoper”). Poorterboek (22) 24 Febr, 1756; zijn zoon Willem Immink, boekb., 28 Juni 1774; Archief Amsterdam. Muller-Hist. 4021A; v. Stolk 4024; Fontaine Verwey 152; Dronckers-Waller No. 1334. INGEN, Hendrik van (Henry). Ets. Sch. Leeraar Vassar Coll. Geb. ’s Gravenhage 12 Nov. 1833, ov. in de Vereen. Staten 17 Nov. 1898; werkz. ’s Gravenhage -1864, Vereen. Staten 1864 volg. Leerl. Haagsche Academie (1844—50), van J. B. Tom. Cat. v. d. Keilen 2228; Thieme XVIII 593— 594>' Gat. Tent. ’s-Hertogenbosch 1854, 112, 113, 418, 419; Die Haghe 1905, 65, 85 en 1906, 432; Singer-Lex. Nachtr. INGEN, HENDRIKUS Alexander VAN. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Renkum 16 Juni 1846, ov. Renkum 14 Maart 1920; werkz. Renkum. Eenige lessen van C. H. Meiners. Autodidakt. Thieme XVIII 594; Op de Hoogte XVII (1920) 132-134; Nederland LXXVII (1925) 663—669; Maandbl. Beeld. Kunst III (1926) 189—191; Eigen Haard 1920, 278—281. INTESZ, z.'KINGMA. G. DE JODE Gravure door een leerling naar H. Goltzius. JAAPIX—JAGER J JAAPIX, z. HILARIDES. TACOBI, Abraham. Ets. Geb. Rotterdam April 1809, ov. Rotterdam 14 Mei 1871; werkz. Rotterdam. Cat. Vis Blokhuijzen 1618; Cat. v. d. Keilen 222g; Thieme XVIII 244. JACOBI, z. JACOBSZ. JACOBS, z. HILARIDES. JACOBSON, D. N, Houtgr. Werkz. ’s Gravenhage 1841-45. Leerl. Haagsche Academie (1841-45). JACOBSON, Mirjam ROSA. Ets. Teek. Geb. Amsterdam 14 Juli 1887; werkz. Kopenhagen, Londen, Amsterdam. Leerl. van Luplau Janssen (Kopenhagen), S. W. Maris, W. Retera. JACOBSZ, Abraham (JACOBI). Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1639. Cat. Wouters p. 164, n. 1810; von Wurzbach; Thieme XVIII 256. JACQUES, Emiel. Ets. Sch. Teek. Aquarell. Pastelteek. Geb. Moorslede (België) 17 Juli 1874; werkz. Antwerpen, Brussel, ’s Gravenhage. Leerl. Antwerpsche Academie. JAEGER, Carl Friedrich JULIUS. Kaartsteengr. Steengr. Teek. Kaartteek. Steendr. Geb. Duitschland 1815; werkz. Deventer?, Groningen 1840-Oct. 56, Batavia? 1857? Adres: „Oosterstraat D no. 8 Groningen.” JAGEN, Corselis VAN. Plaatsn.-Ets. Uitg. Waller, Graveurs Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1706-44. Leerl. van zijn vader Isaac van Jagen; medew. van zijn zoon Jan van Jagen. Adres: „In de Oude Looyerstraat”. 1706-37. Poorterboek (15) 20 Dec. 1720, (19) Cristoffel Habela 9 Aug. 1742, Archief Amsterdam. Thieme XVIII J39 (voornaam onjuist!). JAGEN, Isaac van. Plaatsn.-Ets. Uitg. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1682-1727. Zoon van Jacob Erasmusz (lijstenmaker). Adres: „aen ’t endt vande oude loyerstraet by de Plaat-slyper”. Poorterboek (5) Isack Jacobsen 7 Oct. 1682, (15) zijn zoon Johannes van Jaagen zeilmaker 18 Dec. 1720, (16) zijn schoonzoon Thomas Hagen Timmerman 18 Juli 1727, Archief Amsterdam. JAGEN, Jacob van. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1720-21. Leerl. van zijn vader Isaac van Jagen. Poorterboek (15) 20 Dec. 1720, Archief Amsterdam. JAGEN, Jan van. Kaartgr. Ets.-Plaatsn. Ets. Uitg. Teek. Geb. Amsterdam ^ 1710; werkz. Amsterdam 1732-96. Leerl. en medew. van zijn vader C. van Jagen. Adres: „Dese en Andere soorten van Waght Briefjes werde verkogt op de Leidse gragt by Jan van Jagen”. „op de Loojersgragt”. ± 1768? Poorterboek (17) 23 Mei 1732, Archief Amsterdam. Saakes-Naaml. 1807, 336; Leupe-Kaart Mar. 711, 886, 93J, i2óg; v. Stolk 3607; Thieme XVIII 33g; Dronckers-Waller, reg. JAGER, Michiel de. Plaatsn. Geb. Amsterdam zt 1663, ov. Parijs 26 11 J ANSON—JELGERHUIS Geb. Amsterdam 9 Sept. 1903; werkz. te Amsterdam, Den Haag, Antwerpen, Parijs, Cagnes sur Mer, Parijs, Amsterdam (sinds 1929). Leerl. Kunstnijverheidschool te Amsterdam. JANSON, Johannes. Ets. Aquatint. Krijtteekeninggr. Sch. Aquarrell. Officier. Geb. Ambon (Molukken) 17 April 1729, ov. Leiden 1 Aug. 1784; werkz. o.a. Vianen, Leiden 1761-84. Thieme XVIII 3gg~4O0; Veilingscat. J. v. Buren (7-11-1808) (met opgave van de etsen) (exemplaar te Leiden, Prentenkabinet); De Grez; Bock-Rosenberg; Scholten-Teyler. JANSON, Johannes Christianus. Ets. Krijtteekeninggr. Aquatint. Teek. Sch. Ritmeester. Geb. Leiden 13 Maart 1763, ov. ’s Gravenhage 17 Oct. 1823; werkz. o.a. Leiden, ’s Gravenhage 1810-23. Leerl. van zijn vader J. Janson. Caf. van Buren p. 210; Hippert et Linnig; Thieme XVIII 400—401. JANSON, Pieter. Ets. Krijtteekeninggr. Sch. Kapitein Kurassiers 1807-16. Geb. ’s Hertogenbosch 17 April 1765, ov. Arnhem 27 Juni 1851; werkz. Duitschland 1796, N .-Holland 1799, Duitschland 1800 en 1806-07, Polen 1808, later o.a. Arnhem. Leerl. van zijn vader J. Janson. Medew. van E. W. J. Bagelaar, G. Emaus de Micault. Cat. van Buren p. 211; Hippert et Linnig; Thieme XVIII 402 (met afwijkend geboortejaar) . JANSSEN, Gerhard. Ets.-Aquatint. Glassch. Geb. in Utrecht 21 Juli 1636, ov. Weenen 3 Juni 1725; werkz. Vreden (Westfalen) 1650-54, Weenen 1662-1725. Cat. von Sternberg-Manderscheidt III 20$g, 4180; Cat. v. d. Keilen 743; Monatsblatt d. Alterth. Ver. Wien i8g6, 17, 25, 82; v. Wurzbach; Oud-Holland 100urg, Amsterdam 1832—58 (Durgerdam 836), Nieuwer Amstel 1858-73, Amterdam 1873-82, Haarlem 1882. Leerl. van zijn vader J. H. Koekkoek. Thieme XXI 129; De Grez; Nieuw biogr. Woordenb. X 475. KOEKKOEK, Johannes. Steenteek. Sch. Geb. Middelburg 8 Dec. 1811, ov. Breda 28 April 1831; werkz. Middelburg, Amsterdam 1830. Leerl. van zijn vader J. H. Koekkoek. KOEKKOEK, z. DAIWAILLE. KOELMAN, Johan DANIËL. Steenteek. (kl.). Sch. Geb. ’s Gravenhage 30 Dec. 1831, ov. ’s Gravenhage 16 Maart 1857; werkz. ’s Gravenhage; reizen Gelderland-Duitsche grenzen 1850, Frankrijk 1853, Italië 1855. Leerl. van J. B. Tom (vier jaar), Haagsche Academie (1843-48). Letterbode 1857, 94; Thieme XXI139-140; De Grez; Ned. Spectat. 1887, 60—61. KOELMAN, Johan HENDRIK. Steenteek. Sch. Miniatuursch. Aquarell. Geb. ’s Gravenhage 22 Jan. 1820, ov. Rome 1 Febr. 1887; werkz. ’s Gravenhage-1840, Parijs 1840, Rome 1840-87. Leerl. Haagsche Academie (1841-43), C. Kruseman, atelier P. Delaroche (korten tijd). Echtgenoot van Enrica Fioroni (sch.). Thieme XXI 140; Mededeelingen Nederl. Hist. Instituut te Rome 2 III (1933) reg. KOELMAN, Johan PHILIP, steenteek. (kl.). Sch. Teek. Beeldhouw, schrijv. Directeur Haagsche Academie, jeb. ’s Gravenhage 10 Maart 1818, ov. s Gravenhage 16 Jan. 1893; werkz. s Gravenhage (reis Italië 1838-39) -1843, Italië 1844—57, ’s Gravenhage 857 volg. -eerl. Haagsche Academie (1839-42), '. Kruseman. Thieme XXI140—141; Nederland 1890 III [79—484; Het Leeskabinet 1893 I 137—176; -evensber. Mij. Ned. Letterk. 1893, 109— 24; Ned. Spectat. 1886, 337 en 1893, 201; De Portefeuille XIV (1892-1893) 391; Mededeelingen Nederl. Hist. Instituut te lome 2 III (1933) reg.; Plantenga. KOEMAN—KÖNIG KOEMAN, CORNELIS Adrianus. („Kees”). Houtsn. Sch. Teek. Pastelteek. Geb. Haarlem 16 Oct. 1895; werkz. Haarlem (ook Overveen). Lessen van J. H. Wesseling. De Delver II (1928-1929) 87. KOEMAN, JACOBUS Jan. Ets, Sch. Teek. Aquarell. Geb. Edam 16 Nov. 1889; werkz. Zaandam 1913, Blaricum Aug. 1913 volg. KOEN, Hendrik Frederik. Houtsn. Geb. Amsterdam 2 Aug. 1828, ov. Bloemendaal 11 Juli 1917; werkz. Amsterdam. KOENIG, Franz JOSEF Menko. I^ts. Sch. Geb. Vreeland a/d Vecht 14 Aug. 1882; werkz. Wageningen, Deventer, Vechtstreek, Beieren, Vreeland. Leerl. van Dr. L. Raemaekers, Haarlemsche School voor Kunstnijverheid (Cropp, Krabbé). KOESFELT, de, z. ZUMBAG. KOETJES, J. A, Droge naald. Tijdgenoot. KOETSER, Henri. Ets. Sch. Geb. Maastricht 18 Oct. 1879' werkz. Amsterdam -1900, Emmen 19Ó0, Londen, Blaricum Nov. 1900-April 04, Amsterdam 1904, Laren Juli 1904-Nov. 07, Barneveld 1907. Leerl. Rijksacademie (1894—1903, Allebé, Dake) . Thieme XXI194-193. raadgev. van Dr. J. P. Veth (lithografeeren). KOK, Willem. Plaatsn.-Ets. Stippelgr. Aquatint. Zwartekunstgr. Üitg. Teek. Geb. Oosterhout 1761, ov. Amsterdam 29 Maart en begr. (Zuider Kerk) 3 April 1807; werkz. Amsterdam, in het buitenland o.a. Parijs (eenige jaren), Haarlem 1792, Amsterdam. Leerl. van C. Philips Jbsz. Begr. Reg. (1100); Prot. (19030) not. A. L. Heystek, invent. nalatenschap, acte 137, 29 April-1 Mei 1807; Archief Amsterdam. van Stolk, reg.; Thieme XXI 213; Fontaine Verwey (reg.); De Grez; Dronckers-Waller, reg. KOKER, Anna Maria CAMERSFELT, geb. de —. Ets. Teek. Sch. Begr. Amsterdam 17 Mei 1698; werkz. Amsterdam. Thieme XXI 214-213. KOLK, Harko Johannes. Etser. Houtsn. Teek. Bouwm. Geb. Groningen 2 Jan. 1875; werkz. Utrecht. Autodidakt. KOLLER, Johann JACOB. Ets. Teek. Sch. Aquarell. Geb. Zürich 1746, ov. Amsterdam ± 1805; werkz. Zwitserland, Frankfurt a/M. 1776-77, Amsterdam 1777—± 1805. Brum, Schweizerisches Künstlerlex. II; Thieme XXI 239; Scholten-Teyler. KOMANS, z. COMANS. KONDET, z. CONDET. KOHNSTAMM, Dinah. KÖNIG. Steenteek. (kl.). Lnioleumsn. (kl.). Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Kunstnijv. . Werkz. Groningen? i 1832. Geb. Amsterdam 21 Aug. 1869; werkz. Amsterdam (tijdelijk Berlijn). KÖNIG, CAROLINE Wilhelmine Ma- Leerl. van mej. Neumann, L. Freiherr ria. von König, Dora Hitz, prof. Lewin Ets. (kl.). Aquatint. Sch. Pastelteek. Funke, lessen van M. Monmckendam, Geb. Zutphen 16 Juni 1896; werkz. KONIGSFELDT—KONING ’s Gravenhage, Maastricht, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. KÖNIGSFELDT, van, z. LOCHMANN. KONIGH, G. de. Plaatsn. Werkz. i 1715. v. Someren 5045. KONINCK, Cornelis (KONING, CONINCK). Plaatsn. Uitg. Schepen en Burgem. 1659-1660. Begr. Haarlem 4 April 1671; werkz. Haarlem 1628-71. Thieme XXI 266. KONINCK (de Oude), Jacob (KONINCK, de, CONINCK). Ets.? Sch. Teek. Geb. Amsterdam d; 1616, ov. Denemarken?; werkz. Dordrecht 1633-36, Rotterdam 1637-45, ’s Gravenhage 1647— 51, Denemarken na 1651-na 90. Zoon van Aert Koninck (juwelier), broeder van Philips Koninck, oom van Salomon Koninck. Invloed van Rembrandt (± 1632). Bredius u. Hirschmann, reg.; Thieme XXI 267—268; De Grez; Bock-Rosenberg; Vasari Soc. (j) IX 20; Meder Handz. ig22N.4i; Gerson-Koninck, reg. KONINCK, Salomon. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 1609, begr. Amsterdam 8 Aug. 1656; werkz. Amsterdam. Leerl. van D. Colyn (1621, teekenen), F. Venant, Cl. Moyaert; invloed van Rembrandt. Zoon van Pieter Koninck, goudsmid; oomzegger van Jacob en Philips Kolinck; schoonzoon van A. van Nieuland. Bredius u. Hirschmann, reg.; Thieme XXI 174-276; Zoege v. Manteuffel; Bock-Rosenierg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 51; Hind L Freund-Darmstadt 213-214; Gerson-Kotinck, reg. KONING, Albert(us), (CONINK.) Caartgr. Plaatsn. leb. Amsterdam, ov. Amsterdam? na 12 Jan. 1768, vóór 18 Juli 1782; werkz. Amsterdam 1739-68. Zoon van W. E. Koning?, vader van C. H., Th. en J. W. Koning (plaatdr.) Poorterboek (19) 16 Maart 1742, (24) zijn zoon Johannes Koning Kuiper 12 Jan. 1768 (27) zijn schoonzoon Johannes Veering, distillateur 18 Juni 1782, (28) zijn zoon Arnoldus Albertus Koning boekverkoopersknecht 11 Mei 1786, Archief Amsterdam. Vergl. Aanh. A. KONING, Arnold HêNdrik. Ets. Sch. Teek. Eerst ambtenaar. Geb. Winschoten 2 April 1860; werkz. Amsterdam, Parijs 1887-88, Dordrecht, ’s Gravenhage, Zierikzee, Drente, Voorthuizen. Leerl. Rijksacademie (1880-85, Wijnveld, Allebé), Haagsche Academie. Broeder van E. W. Koning. Thieme XXI 266. KONING, Coenradus Henricus. Kaartgr. Lettergr. Muziekgr. Ged. Amsterdam 2 Juli 1754, ov. na 1827; werkz. Amsterdam, ook Leiden 1794. Zoon van A. Koning. Leerl. en medew. van zijn broeder Th. Koning, van C. F. Konsé. Doop Reg. (321), Archief Amsterdam. Muller-Hist. 4906, suppl. 4J12A. KONING, Cornelis. Ets. Teek. Sch. Beeldh. Geb. Zaandijk 10 Juli 1893; werkz. Amsterdam, Laren, Breukelen, Heemskerk, Zaanstreek. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1917). KONING, Dirk. Houtsn. Sch. Penteek. Aquarell. Schrijv. Geb. Groot-Schermer 17 Febr. 1888; werkz. Amsterdam -1919, Hilversum 1919-20, Laren Maart 1920-23, Altsloster bij Buxtehude (Duitschland) 1923. Leerl. van J. G. Weyand (1915-16). Hall-Repert. 11616. KONING, EDZARD Willem. iteenteek. Ets. Teek. Aquarell. Sch, KONING—KONSÉ Gëb. Winschoten 3 Mei 1869; werkz. ’s Gravenhage, Parijs 1891-92, Nunspeet 1893, de Steeg 1895-98, Amersfoort 1921 volg. Leerl. Haagsche Academie (Koelman, Jansen). Broeder van A. H. Koning. Morks Magazijn XLV (1921) 123-124; Thieme XXI 267; Veth-Teek. 169-170. KONING, Elizabeth Johanna STAPERT, GEB. —i Ets. Aquarell. Sch. Geb. Haarlem 1 Maart 1816, ov. Rotterdam 25 Juni 1887; werkz. Haarlem —1850, ’s Gravenhage, Java 1859 (twee maanden), Rotterdam 1879-87. Leerl. van A. Steenbergen. Muller-Cat. Femmes Art. 402; MoquettePortr. Rotterd. 2408; Thieme XXI 267; Wurzbach; Op de Hoogte 1906, 344; Eigen Haard 1916; Rotterd. Jaarb. 1919, 64. KONING, Roeland. Steenteek. Houtsn. Sch. Pastel- en Penteek. Aquarell. Kunstnijv. Geb. Amsterdam 5 Aug. 1898; werkz. Amsterdam. Leerl. Kunstnijverheidschool „Quellinus”, Rijksnormaalschool, Rijksacademie (1920-22). H. Hana, Roeland Koning, libellen-uitgave, Baarn 1935. KONING, Theodorus. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Kaartgr. Teek. Ged. Amsterdam 3 Febr. 1748, ov. Amsterdam 31 Jan. 1829; werkz. Amsterdam. Zoon van A. Koning. Medew. van zijn broeder C. H. Koning. Adres: „Noorderstraat”. 1829. Poorterboek (28) 20 Mei 1785, Archief Amsterdam. van Stolk, reg.; Nagler-Lex.; v. Wurzbach; Thieme XXI 276—277; Fontaine Verwey (reg.); Voorl. Lijst Monumentenzorg V 2, Den Haag 1928,134; Dronckers-Waller, reg. KONING, WILHELMUS Engelbertus (CONINK). Ets.-Plaatsn. Üitg. Plaatdr. Prent-, Kaart- en Boekverk. Boekb. Werkz. Amsterdam 1709-22. Vader van Albertus Koning? Adres: „Woont inde Vrouwe steeg op ’t Water”. 1710. „woont in de Prinse straat naast de koperslager, staat dagelijks in de Vrouwe steeg op het Water”. 1713. Vgl. Aanh. A. Muller-Hist. 3501a, 3512, 3520; v. Stolk 2026, 3025, 3421, 3429, 3437, 3442. 3517. 3531, 3535: Thieme XXI 277. KONING, Willem de. Steenteek. Later Kunstdraaier. Geb. ’s Gravenhage 7 Febr. 1834, ov. ’§ Gravenhage 20 Sept. 1882; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1841-42). KONING, de, z. KONIGH, de. KONINGH Lz., Arie Ketting de. Steenteek. Stéenets. Ets. Sch. Teek. Geb. Dordrecht 3 Aug. 1815, ov. Amersfoort 21 Maart 1867; werkz. Dordrecht, Haarlem 1846-62, Amersfoort 1866-67. Immerzeel II 130; Overvoorde-Dordr. 738, 2232/3; v. Gijn 232, 2474; Thieme XXI271. KONINGH, Leendert de. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Dordrecht 12 April 1777, ov. Dordrecht 3 Juni 1849; werkz. Dordrecht, Londen 1801-10, Dordrecht, Parijs, Duitschland, Dordrecht, Londen, Dordrecht. Leerl. van A. Vermeulen, M. Versteegh, leiding van J. L. David (Parijs). Cat. sch. teek. L.de Koningh verk. Dordt 4 April 1850; Muller-Cat. Lith. 634; Overvoorde-Dordrecht, Reg.; v. Gijn, reg.; Thieme XXI 270-271. KONINGH Jr„ Leonard de („Leendert”). Steenteek. Sch. Fotograaf. Teekenleer. Geb. Londen 29 Sept. 1810, ov. Dordrecht 17 Febr. 1887; werkz. Dordrecht, reisde veel. v. Stolk 7078, 7275, 7613; Muller-Cat. Lith. 635; v. Gijn, reg.; Thieme XXI 271. KONSÉ, CAREL Frederik. Lettergr. Uitg. Stempelsn. Wapengraveerder. Sch. KONSÉ—KOOY Ged. Amsterdam 7 Maart 1736, begr. Amsterdam 8 April 1786; werkz. Amsterdam 1758 volg. Medew. van C. H. Koning, van zijn leerl. J. M. Lageman. Zoon van Johannes Christiaan Konsé (goudsm.), vader van Jan Pieter Konsé (boekverk.), broeder van G. Konsé, zwager van C. Philips Jacobsz. Adres: „Bloedstraat”. 1760. „Handboogstraat bij het Spuy”. 1785-86. Opvolgster: Wed. C. F. Konsé. Hetzelfde adres. 1786. Doop Reg. (219), Prot. (16269) not. J. van den Brink 27 Febr. 1776, Begr. Reg. (1136), Poorterboek (29) 22 Mei 1788 Jan Pieter Konsé, Archief Amsterdam. Thieme XXI 282 (met onjuistheden); van Stolk 4235. KONSÉ, Gerrit. Stippelgr. Zwartekunstgr. Aquatint. Kaartgr. Metaalsn. Uitg. Teek. Ged. Amsterdam 29 Jan. 1751, ov. Amsterdam 18 Sept. 1826; werkz. Amsterdam 1777 volg. Medew. van J. L. van der Beek. Zoon van Johannes Christiaan Konsé (goudsm.), broeder van C. F. Konsé, zwager van C. Philips Jacobsz. Doop Reg. (234), Poorterboek (26) 21 Oct. 1777, Archief Amsterdam. Thieme XXI 282. KONSÉ, Margaretha Elisabëth PHILIPS, GEB. —. Ets. Teek. Ged. Amsterdam 5 Aug. 1733, begr. Amsterdam 14 Dec. 1770; werkz. Amsterdam. Dochter van Johannes Christiaan Konsé (goudsm.). Echtgen. (1756) van C. Philips Jsz., zuster van C. F. Konsé en G. Konsé. Doop Reg. (216), Archief Amsterdam. V. Eynden en v. d. Willigen II 228; MullerCat. Femmes Art. 581; Thieme XXVI 553. KONIJNENBURG, WILLEM Adriaan van. Drogenaald. Steenteek. Sch. Teek. Schrijv. Geb. 'sGravenhage 11 Febr. 1868; werkz. ’s Gravenhage (Parijs o.a. 1886, 1901, 1906, Limburg 1886-87). Lessen van zijne moeder, leerl. van J. C. d’Arnaud Gerkens (1882-84), Haagsche Academie (1884-86). Thieme XXI 285—286; Wendingen I (1918), afl. 11, IV (1921) afl. 1; Bosch-Prentkunst; „Willem A. van Konijnenburg, schilderijen en teekeningen in de verz. G. F. H. v. Kooten Kok” I—III Den Haag 1929; v. Hall-Repert. 11619—11646; Veth-Caricatuur 253; Plantenga. KOOGH, Adrianus van der. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Middelharnis 14 Febr. 1796, ov. Dordrecht 19 Sept. 1831; werkz. Dordrecht ( voor zijn dood „omtrent een paar jaren krankzinnig”). Leerl. van zijn neef P. Hofman. v. Someren 3026; Muller-Cat. Lith.; Overvoorde-Dordr. 730, 803; v. Gijn, reg.; Moulijn-Lith. Prentk. 41; Thieme XXI 286; Nieuw biogr. Woordenb. IV 855; v. HallRepert. 11647. KOOI, WILLEM Bartel van der. Steenteek. Sch. Teek. Volksrepresentant. Lector Teek. Acad. Franeker 1796-1811. Geb. Augustinusga 13 Mei 1768, ov-. Leeuwarden 14 Juli 1836; werkz. Buitenpost, Leeuwarden, Franeker, Leeuwarden 1813—36 (Dusseldorp 1804). Leerl. W. Pieters (teekenen), F. Swart, J. Verrier, H. W. Beekkerk (landschap). schilderen). Letterbode 1836II 65-66; Cat. sch. pr. W. B. v. d. Kooi, verk. Leeuwarden 1 Mei 1837; dito verkooping Leeuwarden 10 Juni 1846; Eekhoff-Kunstverz. Leeuward. reg.; MullerCat. Lith.; Vervielfalt. Kunst IV 251; Thieme XXI 287; Nieuw biogr. Woordenb. III 713-714: v. Stolk 5595. KOOLE, J. Steengr. Steenteek. Lettersteengr. Steendr. Werkz. ’s Hertogenbosch ? 1835, Middelburg 1839-41. Adres: Koole & Roest. 1839-41. v. Stolk 3581; Boekh. Jaarboekje 1839, 63, 1841, 1847; v. Someren 4572. KOOY, Johannes Ignatius Henri van der. Steenteek. KOP—KOSTER Geb. ’s Gravenhage 19 Juni 1885; werkz ’s Gravenhage, Schiedam, Maastricht. Leerl. Haagsche Teekenacademie. KOP, JohannaBEHREND,geb.CROISET van der —. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 30 Juni 1862; werkz ’s Gravenhage, Mainz, Frankfort a/M. Lessen van H. W. Mesdag, S. Mesdag van Houten, B. E. Houten (etslessen). KOPPENOL, Cornelis („Kees”). Ets. Steenteek. Sch. Geb. Soetermeer-Zegwaart 26 Dec. 1865; werkz. ’s Gravenhage, Delft, Leiden, Nunspeet, Scheveningen. Leerl. Haagsche Academie (Koelman). Thieme XXI 303; Tent. prenten en schild. C. Koppenol bij v. Gogh, Haag igio. KOPPIUS, Dr. Petrus Adrianus. Steenteek. Teek. Schrijv. Predikant te Blij ham (1856-1868). Geb. te Blijham 1813, ov. te Schiermonnikoog 1868. Drentsche Volksalmanak 1839, 114—128, 262; Nieuw biogr. Woordenb. IX 548. KOREVAER, Johanna ADRIANA BOUTEN, geb. —. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 27 Sept. 1893; werkz. ’s Gravenhage -1917, Amsterdam 1917— 18, ’s Gravenhage 1918-19, Amsterdam 1919-22, Italië 1922-23. KORF, DINGEMAN. Ets. Aquatint. Houtsn. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Zaandam 1907?; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool. KÖRNLEIN, Johannes (CURLEIN). Prentteekeninggr. Plaatsn.-Ets. Teek. Begr. Amsterdam (Wester Kerkhof) 23 Mei 1772; werkz. Amsterdam 1741-72. Medew. van C. Ploos van Amstel JCz. (1765-72). Adres: „op de Roosegraft”. 1772. Begr. Reg. (1115), Archief Amsterdam. Cat. v. Buren, 187, 191; Kramm 304; Thieme XXI184. KORT, Arnold Willem. Steenteek. Houtsn. Ets. Teek. Aquarell. Pastelteek. Kunstnijv. Geb. Haarlem 23 Febr. 1881; werkz. Haarlem, Hengelo (O.), Groningen (1903). Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid (Krabbé), Academie Minerva Groningen (de Vries Lam). Onze Kunst XLV (1928) 283—284; Op de Hoogte XXVII (1930) 373-375; Opgang XI (1931) 785-786. KORTENHORST, LOUIS Arnoldus. Ets. Steenteek. Linoleumsn. Sch. Teek. Geb. Weesp 26 Nov. 1884; werkz. Amsterdam, Duitschland, Italië, Frankrijk, Engeland, Amsterdam, Warffum, Assen. Leerl. Rijksnormaalschool (1901—06), Rijksacademie (1904-09, Dake, Dupont van der Waay), Münchener Academie (Herterich). KORTE WEG, Adriaan Johan. Linoleumsn. Houtsn. Sch. Teek. Pastelen Penteek. Geb. Wormerveer 21 Sept. 1890, ov. Madras 12 Nov. 1917; werkz. Wormerveer, Delft 1910-12, Amsterdam 1912 volg., reizen München, Java, Ceylon, Madras. Leerl. van M. Monnickendam, C. R. H. Spoor, J. G. Weyand (korten tijd), invloed van W. Kandinsky (München). KORTJENS, z. CORTJENS. KOSTER, Antonie LODEWIJK („Louis”). Ets. Sch. Penteek. Schrijv. Geb. Terneuzen 8 Aug. 1859 ov. Heemstede 29 Mei 1937; werkz. ’s Gravenhage (Scheveningen), ’s Heerenberg, Haarlem (ook Limburg), reis Pyrenaeën (1883-84). Leerl. van Gerritsen, Haagsche Academie. Raadgevingen van H. W. Mesdag en G. Henkes. De Kunst II (1909-1910) N. 100; Thieme XXI 342-343. KOSTER, Everhardus. Steenteek. Sch. Aquarell. Direct. Paviljoen Haarlem. KOSTER—KRALINGE KRAMER—KROMSIGT KRAMER, Albert. Steengr. Teek. Werkz. Zaanstreek 1824-25. KRAMER, DOUWE Hendrik. Steenteek. Teek. Geb. Passaroean (N.-I.) 18 Oct. 1881; werkz. Renkum, ’s Gravenhage, Amsterdam, Naarden. Leerl. Polytechnische School Delft, Rijksnormaalschool (1904—06). KRAMER, Martinus. Ets. Steenteek. Sch. Teekenleer. H. B. Sch. Geb. ’s Gravenhage 3 Aug. 1860, ov. Scherpenzeel 12 Aug. 1918; werkz. Schiedam 1888, ’s Gravenhage. Autodidakt. Plasschaert-Beschouwingen I (1917) 12—13: Thieme XXI 416. KRAMM, Christiaan. Ets. Steenteek. Bouwm. Sch. Miniatuursch. Kunstverz. Schrijv. Geb. Utrecht 18 April 1797, ov. Utrecht 24 Mei 1875; werkz. Utrecht; reisde. Leerl. van H. van Bameveldt (behangselsch.), P. C. Wonder. Kramm, Aanhangsel p.1—10; Thieme XXI 418—419: Nieuw biogrWoordenb. VI 893— 894. KRAUSZ, Simon Andreas. Ets. Sch. Teek. Geb. ’s Gravenhage 26 Aug. 1760, ov. ’s Gravenhage 16 Febr. 1825; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van Defrance (Koets- en beharigselschilder). Thieme XXI 455-456; De Gres; Hind IV. KREDIET, Piebe. Steenteek. Steengr. Teek. Steendr. Geb. Heerenveen 26 Aug. 1855; werkz. Heerenveen (München 1882-83), Leeuwarden. Leerl. van G. Bubberman (leer. H.B.S.), werkz. bij firma Josef Ringler (München, 1882-83). KREITE, z. CREITE. KREVELT, Abraham van. Kaartgr. Lettegr. Uitg. Ov. vóór 20 Mei 1803; werkz. Amsterdam 1772-84. Zoon van David van Krevelt (timmerman). Adres: „Palmstraat by de Brouwersgragt”. 1772— 76. „Vinken-straat, het 5de Huis van de Oranje-straat”. 1776—79. „Lely-straat, Zuid Zyde, ’t 13 huis van de Eerste Dwars-straat”. 1779—80. Poorterboek (26) 3 Mei 1776, (31) zijn schoonzoon Georg Friedrich Egner poorter 20 Mei 1803, Archief Amsterdam. Kramm; Thieme XXI 523. KRIBBER, Gerard. Ets. Werkz. omstr. KRIENS, OTTO Gustav Adolf. Ets. Teek. Sch. Kunstnijv. Geb: ’s Gravenhage 20 Nov. 1873; werkz. ’s Gravenhage, Brussel, Rijswijk (Z.-H.), (ook Overijsel, Zeeland, Vlaanderen). Leerl. Haagsche Academie (Jansen), Brusselsche Academie, KRIMPEN, van. Werkz. 1924-26. KRISTIANS, Antonius Johannes. Ets. Sch. Teek. (eerst) Kantoorbediende. Geb. Amsterdam 10 Febr. 1883; werkz. Amsterdam-1913, Parijs 1913-21, Amsterdam 1921 volg. Leerl. Rijksacademie (1903-08). KROEZE, MARIA Henriette. Ets. Drogenaald. Teek. Violiste. Geb. Djocjokarta (N.-Indië) 10 Nov. 1880; werkz. ’s Gravenhage. Autodidakte. KROM, Hendrik. Houtgr. Geb. Haarlem 28 Juli 1876; werkz. Haarlem 1890-1923. KROMSIGT, Gerardus. Houtgr. KROON—KRUYDER Geb. Haarlem 15 Febr. 1/97, ov. Amsterdam 7 Sept. 1855; werkz. Amsterdam. Doop Reg. (44) 19 Febr. 1797, Gemeente Archief Haarlem. Thieme XXI 571; Dronckers-Waller No. 73i, 732. KROON, PATRICQ Heleen Joan („Orion", „Wyers”, „Joan”)) Steenteek. Teek. Pastelteek. Aquarell. Schrijv. Onderwijzer. Geb. Voorst (G.) 17 Maart 1862; werkz. Zutphen -1889, Amsterdam Mei-Dec. 1889, Varik 1890 volg. Leerl. van J. L. Vleeming, (leer. H.B.S. Zutphen), Zutphensche Avoridteekenschool, Industrieschool Maatsch. Werkenden Stand Amsterdam (Wierink). KROP, HILDEBRAND Lucien. („Hildo”). Houtsn. Teek. Sch. Beeldh. Kunstnijv. Geb. Steenwijk 26 Febr. 1884; werkz. Amsterdam, tijdelijk Parijs. Leerl. Rijksacademie (1908-11, beeldhouwkl.). Thieme XXI578-579; Wendingen II (1919) Afl. 11, VII (1925) Afl. 2, IX (1928) Afl. 9 en X {1929) Afl. 1; Avermaete 121,124. KRUG, Johannes „(Han”). Ets. Houtsn. Sch. Pastelteek. Geb. ’s Gravenhage 21 Dec. 1890; werkz ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. Kroniek XII (1926) 93—94. KRUIZINGA, Dirk. Ets. Droge naald. Tijdgenoot. KRUMPELMAN, Erasmus Bernhard VON DÜLMEN—. Ets. Teek. Aquarell. Sch. Geb, Kreuznach 25 Aug. 1897; werkz. Amsterdam (ook Rotterdam, België, Drente, Brabant). Leerl. Rijksnormaalschool, Hendrick de Keyserschool, W. Witsen (etsen). KRUSEMAN, Cornelis. Steenets. Steenteek. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 25 Sept. 1797, ov. Lisse 13 Oct. 1857; werkz. Amsterdam, reis Parijs-Zwitserland-Italië-Weenen Sept. 1821-Febr. 25, Amsterdam 1825— 32, ’s Gravenhage 1832-41, Italië 1841— 47, ’s Gravenhage 1847-54, Lisse 185457. Leerl. van C. H. Hodges, P. A. Ravelli, J. A, Daiwaille. Die Haghe 1904, 398 en 1905, 52; MullerPortr. reg.; Cat. de Ridder 562/3; Cat. v. d. Keilen 2258-2259; Muller-Cat. Lith. 641643; Thieme XXII 20-22; v. Hall-Repert. 11670—11681; v. Stolk, reg; Mededeelingen Nederl. Hist. Instituut te Rome 2 III (1933) reg.; Dronckers-W aller No. 2 en 89. KRUSEMAN Jansz., Jan Adam. Steenteek. Sch. Geb. Haarlem 12 Febr. 1804, ov. Haarlem 17 Maart 1862; werkz. Amsterdam —1822, Brussel 1822, Parijs, Haarlem 1824-25, Amsterdam 1825-50, Driebergen 1852-56, Haarlem 1858-62. Leerl. van zijn neef C. Kruseman, J. L. David (Brussel). Ned. Spectat. 1862, 97; Muller-Portr. reg.; Thieme XXII 22—23; v- Stolk 7271, 7275. KRUSEMAN Jr„ JOHANNES Diederikus, (Jan). Steenteek. Ets. Teek. Sch. Kunstverz. Industrieel. Geb. Valkenswaard 15 Aug. 1828, ov. ’s Gravenhage 8 Juni 1918; werkz. ’s Gravenhage (reizen o.a. Italië 1847), Ned. Indië 1862—81, ’s Gravenhage 1881 -1918. Leerl. Haagsche Academie (1841-46), van J. E. J. van den Berg. Muller-Cat. Lith. 644; van Someren 3084*; Thieme XXII 23. KRUSEMAN, z. ELTEN, van. KRUYDER, HERMAN Justus. Houtsn. Steenteek. Sch. Teek. Penteek. Aquarell. Pastelteek. Geb. Lage Vuursche 7 Juni 1881; ov. 1935; werkz. Baarn, Wormerveer, Delft Haarlem, Heemstede (N.-H.). Leerl. van Van Dapperen (Teekenmeester), Haarlemsche School voor Kunstnijverheid (Krabbé). - Sluyter; Opgang III (1923) 490-494; Maandbl. Beeld. Kunst V (1928) 191—192, KRUYDER—KUYPER 349-351 en IX (1932) 299-307; Elsevier LXIÏI (1922) 143-144; Gruyter. KRUYDER, z. BOUMAN. KRUYF, CORNELIS DE („DE KRUYFF”), Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Ged. Amsterdam 12 Juni 1774, ov. Amsterdam 19 Jan. 1828; werkz. Amsterdam. » Weigel-Cat. 9213; Muller-Hist.; Cat. v. d. Keilen 2261; v. Stolk 5700, 5924, 6732; Thieme XXII 26. KRUYF, JOHANNES DE. Ets. Teek. Aquarell. Sch. Geb. Bunnik 22 Dec. 1885; werkz. Bunnik, ’s Gravenhage. Leerl. Utrechtsche Ambachtschool (J. D. Ros), Haagsche Academie. van Stolk 3861, 4235, 7281 n. 316. KRUYFF, Anna MARIA van de WERK, GEB. DE . Ets. Teek. Sch. Beeldh. Geb. Sassenheim 19 Nov. 1870; werkz. Amsterdam -1913, Laren Mei 1913— Sept. 17, Zandvoort 1917, Amsterdam 1917-18, Laren Maart 1918 volg. Leerl. Rijksacademie (1889-92), lessen van M. W. van der Valk. Echtgen. (1896-1913) van E. W. Stork, daarna van W. M. van de Werk (sch.). Thieme XXII 26. KRUYT, Maarten. Houtgr. Later Boekhouder. Geb. ’s Gravenhage 8 Jan. 1827, ov. ’s Gravenhage 27 Juli 1896; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Houtgraveerschool, Haagsche Academie (1841-42). KRIJGEER, Andries Cornelis. Ets. Sch. Huissch. Geb. Amsterdam 15 April 1787, ov. Amsterdam 13 Sept. 1835; werkz. Amsterdam. Tent. A’dam 1818, 161; Thieme XXII 27. KUIPER, Hendrik („Henk”). Houtsn. Tijdgenoot. De Kunst in nood. KUIPERS Cz., H. Ets. Teek. Werkz. 1780. Cat. v. d. Keilen 815; Thieme XXII 87; v. Stolk, reg. i.v. Kuiper. KUNST, B. Steenteek. Teek. Werkz. Groningen 1834-38. Thieme XXII109. KUNZ, Arie. Houtgr. Bediende Buitengasthuis Amsterdam. Geb. Delft 21 April 1825; werkz. Harderwijk 1870, Amsterdam 1870, Delft 1870. KUPERUS, Sjoerd. Steenteek. (ld.). Teek. Penteek. Geb. Den Burg (Texel) 10 Febr. 1893; werkz. Amsterdam. Leerl. van A. P. Hahn, J. C. B. Sluijters. KÜPPER, Christian Emil Marie „Theo van Doesburg”). Steenteek. Houtsn. Ets. Sch. Teek. Beeldh. Schrijv. Geb. Utrecht 30 Aug. 1883, ov. Davos Maart 1931; werkz. Amsterdam -1916, Haarlem 1916 volg. Leerl. van A. J. Grootens (1901-02); autodidakt. Thieme XXII 70; Veth-Caricatuur 299. KÜPPER, z. FUNKE. KURVERS, Anton. Steenteek. Tijdgenoot. Wendingen V (1923) afl. 7 en IX (1928) afl. 11. KUYPER, Jacques. Ets. Teek. Sch. Behangselsch. Boetseerder. Collecteur Gener. Loterij. Geb. Amsterdam 29 Juni 1761, ov. Amsterdam 1 Juni 1808; werkz. Amsterdam; reis langs den Rijn 1783, tijdelijk Baarn 1806. Leerl. van- J. M. Cok (teekenen), I. Schmidt (teekenen, zes jaar), J. Andriessen (schilderen), Garachi (boetseer ren). P. VAN LaER Ets door A. Geddes naar geschilderd zelfportret in Galleria Pitti te Florence, G. de Lairesse Zwartekunstprent door P. Schenck naar zelfportret. KUYT—LAARMAN Medew. van P. Barbiers (I). van Stolk, reg.; Weigel Cat. 16668; Thieme XXII 147—148; Scholten-Teyler; Fontaine Verwey; Hind IV; v. Hall-Repert. 11701— 11704; Maandbl. Beeld. Kunst XIII (1936) 269, 342, 343; Dronckers-Waller No. 65. KUYT, Hermanus de RETHEL —. . Steenteek. Ets. Houtsn. Sch. Teek. Aquarell. Kunstnijv. Geb. Haarlem 26 Oct. 1893; werkz. Haarlem, Amsterdam, Hilversum 1910, Laren Mei 1910-24, Amsterdam 1924 volg., (ook Kortenhoef; reis België en Zwitserland). Leerl. van A. Smeerdijk (1908), Quellinusschool (1909), Larensche Kunstschool (Hart Nibbrig, Moulijn). KUYTEN, HENRICUS Johannes („Harrie"). Steenteek. Houtsn. Sch. Geb. Utrecht 14 Dec. 1883; werkz. Ant¬ werpen, Utrecht 1909, Amsterdam 1909 volg., (reizen o.a. Laeken 1909-10, Frankrijk, Duitschland, Weenen). Leerl. Antwerpsche Academie (de Vriendt). Elsevier LV (1918) 74-76; De Kunst X (1917-1918) 97-100, 128-129; Sluyter. KUYTENBROUWER, MARTINUS Antonius („Martinus”). Ets. Aquatint. Steenteek. Sch. Geb. Amersfoort 21 Nov. 1821, ov. Parijs 12 Nov. 1897; werkz. ’s Gravenhage -1845, Parijs 1847, Brussel 1849-60, Compiegne 1861, Parijs 1863 volg. (ook: Avon bij Fontainebleau o.a. 1870, en andere plaatsen). Leerl. van zijn vader M. A. Kuytenbrouwer, L. G. E. Isabey. Medew. van N. J. W. de Roode (1864). Thieme XXII 149—150; Scholten-Teyler; Sander Pierron „Le peintre-graveur M.artinus- Antonius Kuy tenbrouwer’’ Luxembourg 1926; v. Hall-Repert. 11717—11719. L LAAF, NICOLAAS Wilhelmus Johannes de. Jdoutsn. Linoleumsn. Drogenaald. Sch. Pastelteek. Geb. Amsterdam 9 April 1893; werkz. Amsterdam —1909, Antwerpen Febr. 1909-Aug. 1914, Amsterdam 1914 volg. Leerl. Antwerpsche Academie (Boom, de Jans, Mertens, Mortelmans), lessen van H. M. Krabbé (naaktmodel, 2 jaar). LAAN, Cornelis Jan. Ets. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Bloemendaal 15 Nov. 1902; werkz. Bloemendaal, tijdelijk Genève. Leerl. van L. W. R. Wenckebach. De Kunst XXI (1928—1929) 379—380. LAAN, Adolf van der, Plaatsn.-Ets. Ets. Teek.. Geb. Amsterdam? i 1690, begr. Amsterdam (N.Z. Kapel) 9 Mei 1742; werkz. Amsterdam 1716-42, tijdelijk ook Parijs. Adres: „Lange Leidschedwarsstraat bij de Spiegelgracht". 1734-42. Trouw Reg. (710) 22 Mei 1716; Poorterboek (14) 8 Oct. 1716; Prot. (10026) not. Ph. Zweerts, testament van hem en zijn vrouw Alida van Norden, executeur Hendrik de Leth, get. Coenraat de Putter, 28 Sept. 1734; Poorterboék (25) zijn zoon Adolf van der Laan plaatsn. poorter 4 Aug. 1772; Begr. Reg. (1071); Archief Amsterdam. Vgl. Aanh. A. Thieme XXII 139—160; Fontaine Verwey (reg.); van Stolk, reg.; Scholten-Teyler; De Grez; Dronckers-W aller, reg. LAAR, Jan Hendrik van de. Steenteek. (kl.). Sch. Geb. Rotterdam 1 Febr. 1807, ov. Rotterdam 15 Mei 1874; werkz. Rotterdam, Antwerpen 1829—30, ’s Gravenhage 1830-34, Rotterdam 1834-37, ’s Gravenhage 1838-41, Rotterdam 1841-74. Leerl. van C. Bakker, Antwerpsche Academie (Wappers), Haagsche Academie (1839-43). Medew. van zijn broeder B. van de Laar Thieme XXII 160-161; De Grez. LAARMAN, Cornelis JOHAN. Ets. Teek. Bouwm. LABARRE—LAIRESSE Geb. ’s Gravenhage 24 Sept. 1844, ov. ’s Gravenhage 15 Nov. 1889; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1857-58). LABARRE, z. LA BARRE. LABBERTON, Anton A. C. Houtsn. Linoleumsn. Teek. Sch. Geb. 8 Juli 1904; werkz. ’s Gravenhage, Utrecht. Leerl. Haagsche Academie. LABOUCHERE, Artoine Marie. Ets. Sch. Consul. Nederl. Nantes. Geb. ’s Gravenhage 14 April 1775, ov. Nantes 2 Sept. 1829; werkz. Rotterdam 1812, Nantes 1814-29. Cat. v. d. Keilen 2267. LACHAIR, Salomon Pietersz. Ets. Uitg. Teek. „Snijder.” Ged. Amsterdam 30 Jan. 1628; werkz. Amsterdam 1650-54. Adres: „Op de Achter burghwal in de Koningh Salomon”. 1654. Doop Reg. (130) 30 Jan. 1628, Trouw Reg. (467) 27 Jan. 1650, Archief Amsterdam. Kramm, Aanh. 98; v. Stolk 224.1; Thiemé XXII176. LACOMBLÉ, LOUIS Francois Joseph. Ets. Aquatint. Sch. Schrijv. Geb. ’s Gravenhage 23 Maart 1862; werkz. Spanje, Zweden, Westfalen tot 1887, Delft, Rotterdam, Amsterdam, Zwedeh 1906-08, Oslo 1909-18. Leerl. Haagsche Academie (korten tijd), J. Nordhagen (Oslo 1910, etslessen), autodidakt. LACOSTE, J. L. Houtgr. Werkz. 1852-69. Muller-Hist. 7194; v. Someren 6281; Thieme XXII 182; Dronckers-W aller No. 1453. LACROIX, de, z. CROIX, de la. LADAGE, GERARDUS Johannus („GERLWH”). Houtsn. (kl.). Ets. Aquarell. Kunstnijv. Geb. Rotterdam 21 Oct. 1878; werkz. Rotterdam, tijdelijk Parijs. Leerl. Rotterdamsche Academie. Avermaete 144. LADMIRAL, z. L’ADMIRAL. LAEGH, Willem van der. Plaatsn. Lettergr. Uitg. Kalligr. Makelaar. Geb. Haarlem ± 1614/15, werkz. Amsterdam 1640-68, Kopenhagen 1674. Thieme XXII 193; Voorl. Lijst v. Monumentenzorg, V 2 (Den Haag 1928) p. 43. LAER, Pieter van (alias BAMBOCCIO). Ets. Sch. Teek. Geb. Haarlem 13 Juli 1582, ov. Haarlem 30 Juni 1642; werkz. Haarlem, Rome 1623-39, terugreis over Weenen 1639. Weigel-Handz. 3980; Thieme XXII 196— 197; Bock-Rosenberg; Hind III; Lugt I— Louvre; Veth; De Grez; Schotten- Teyler; L’Amatore d'Arte 1920, 6; Oud-Holland XLIX (1932) 1—17, 205—220 en L (1933) 103—117 en 250—262; Hermanin; Stift u. Feder-Würzburg (1931) 21, 24, 47; BodeValentiner 47; Hind-University; Passeri, editie van J. Hess; Bock-Graphik 408; Bredius u. Hirschmann, reg.; Cat. Welcker; Nieuw biogr. Woordenb. X 500—501. LAFARGUE, z. FARGUE, (de) la. LA FEUILLE, z. FEUILLE, de la. LAGOOR, Jan de. Ets. Sch. Teek. Wijnkooper. Werkz. Haarlem 1645-53, Amsterdam 1657-na 1660. Cat. sch. verk. Middelburg 20-4-1779; Cat. Vis Blokhuijzen 1777—1782; Cat. de Ridder 566; Thieme XXII 219; Nieuw biogr. Woordenb. VI 898; Bredius u. Hirschmann, reg. LAIGNEL. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1716. Kramm; van Stolk 3686. LAIRESSE, Gerard de. Ets. Zwartekunstgr. Uitg. Sch. Teek. Schrijv. Geb. Luik 11 Sept. 1640, begr. Amsterdam 21 Juli 1711; werkz. Luik tot 1664, L. van Leyden Gravure door A. Stock naar geschilderd zelfportret in het Herzog Anton Ulrich-Museum te Bronswijk. LAIRESSE—LAMME ’s Hertogenbosch, Utrecht 1665, Amsterdam 1666-1711 (tijdelijk ’s Gravenhage 1684). Leerl. van zijn vader Renier de Lairesse, Bertholet Flémal, W. Natalis („een weinig onderrichting” in ’t etsen). Weigel-Handz. 4132; Bredius u. Hirschmann, reg.; v. Stolk, reg.; Thieme XXII 233 —237; Schotten- Teyler; De Grez; Hind III; Bock-Rosenberg; Lugt I; de Barcia-Madrid; De Gelder-Leiden; Fontaine Verwey (reg.); Budde-Düs; Wbermann-Dresden V 18; v. Hall-Repert. 11734-11730; Dronckers- Waller, reg.; Nieuw biogr. Woordenb. X 301-502; Plantenga. LAIRESSE, Johannes DE. Ets. Teek. Sch. Ged. Amsterdam 24 Sept. 1673; werkz. Amsterdam 1695-na 1707. Leerl. van zijn vader G. de Lairesse. Doop Reg. (10), Archief Amsterdam. Muller-Portr. 3076; Muller-Hist.; Thieme XXII 237. LAM, Dirk de VRIES —. Ets. Sch. Aquarell. Directeur Academie Minerva Groningen 1903 volg. Schrijv. Geb. Leeuwarden 20 Jan. 1869; werkz. Leeuwarden -1888, Amsterdam, Enkhuizen 1898, Hoorn, Monnikendam, Volendam, Bretagne, Duitschland, Zwitserland, Groningen. Leerl. Bubberman (Leeuwarden), Rijksnormaalschool (1888-94), Rijksacademie (1890-95). Thieme XXII 245. LAMARQUE, Pierre. Plaatsn. Ets.-Plaatsn. Uitg. Penteek. Schoolmèester ? Geb. Amsterdam 28 Mei 1716,begr. Amsterdam 6 Sept. 1766; werkz. Amsterdam 1735-39, Gorinchem 1739-40, Amsterdam 1740 volg. Zoon van Jean Pierre Lamarque (schoolmeester). Adres: „op de Nieuwe Zijds Agterburgwal over de Brouwerij de Hooyberg”. 1742-66. Doop Reg. (134) 28 Mei 1716, Trouw Reg. (585) 7 Sept. 1742, Prot. (11675) not. H. Morré 13 Maart 1756 (testament), Begr. Reg. (1132) 6 Sept. 1766, Archief Amsterdam. Cat. G. J. Dekker 1882, 95—96. LAMBERTS, Gerrit. Ets. Steenteek. Aquarell. Teek. Sch* Kunstverz. Boek- en Kunstverk. Schrijv le Opzigter’s Rijks Mus. 1824^-50. Geb. Amsterdam 19 Oct. 1776, ov. Amsterdam 16 April 1850; werkz. Amsterdam. Leerl. van D. Kerkhoff. Adres: „In de Drie Koningenstraat”. 1803-04. Konst en Letterb. 1845, N. 40; Cat. teek. prenten atlas A'dam G. Lamberts, verk. A’dam 18-11-1850; Muller-Portr. reg.; Muller-Hist.; L. Splitgerber, Beschr. atlas v. A’dam 1874; Hippert et Linnig; Cat. v. d. Keilen 2268; Muller-Cat. Lith. 647; Thieme XXII 257; Nieuw biogr. Woordenb. VI 898 -900; Scholten-T'eyler; De Grez; Hind IV; Singer-Friedrich August; v. Stolk 7142; Bock-Rosenberg; Lugt I; De Gelder-Leiden; Elsevier LXXXI (1931) 241—250. LAMBRE, de, z. AMBRE, de l’. LAMBRECHTS, Gerrit. Ets. Teek. Werkz. Amsterdam 1691-1715. v. Eeghen en v. d. Keilen, Luijken I 215; Thieme XXII 259. LAMME, ARY Johannes. Ets. Steenteek. Sch. Kunstverk. Directeur Boymans 1852-70. Geb. Dordrecht 27 Sept. 1812, ov. op Dalhof bij Nijmegen 25 Febr. 1900; werkz. Parijs, Dordrecht, Rotterdam, 1840, Berg en Dal 1870-1900. Leerl. van zijn vader Arn. Lamme, van zijn neven A. en H. Scheffer (1829, Parijs). Nagler-Mon. I 817; Hippert et Linnig I 549; v. Gijn 3435; Lugt, Marqués 138; Thieme XXII 266; Nieuw biogr. Woordenb. III 732; Oudheidk. Jaarb. 4 I (1932) 134— 138; van Stolk 578. LAMME, DIRK Arie. Ets. Teek. Kunstverk. Directeur Boymans 1870-78. Geb. Rotterdam 13 Aug. 1839, ov. op Engelenburg bij Berg en Dal 11 Febr. 1879; werkz. Rotterdam, Berg en Dal 1878. Nieuw biogr. Woordenb. III 733. LAMME, Cornelia SCHEFFER, geb. Ets. Miniatuursch. Teek. Sch. LAMMERS—LANGE Geb. Dordrecht 23 April 1769, ov. Rueil 4 Juli 1838; werkz. Dordrecht, ’s Gravenhage 1796-98, Rotterdam ± 1802± 03, Amsterdam 1803-11, Parijs 1811— 38. Leerl. ? van haar vader A. Lamme; moeder van A. Scheffer. Wurzbach II 570; Cat. v. Eeghen; Nieuw biogr. Woordenb. III 732—733; Thieme XXX 5. LAMMERS, ANTONIUS Bernardus. Steenteek. Geb. Amsterdam 1 Juli 1888; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1907-10, avond•kl.). LAMMERTS, z. BUEREN, van. LAMOTTE, z. MOTTE, la. LAMS VELT, Jan (van). Plaatsn.-Ets. Ets. Uitg. Teek. Boekverk. Ged. Amsterdam 30 Sept. 1674, ov. na 26 Juni 1743; werkz. Amsterdam 1696— 1743. Zoon van Jan (van) Lamsvelt (boekverk.), broeder van Willem (van) Lamsvelt (boekverk.), vader van Johannes Lamsvelt (geb. 1705, goudsm.). Adres: „Elandsgracht”. 1698. „ Jan-Roopoorts-Toorensteeg”. 1701-03. Doop Reg. (77), Trouw Reg. (529) 20 Dec. 1698; Poorterboek (19) zijn zoon Pieter Lamsvelt 26 Juni 1743, Archief Amsterdam Z. Aanh. B. Thieme XXII 278; Fontaine Verwey {reg.); v. Stolk, reg; Dronckers-Waller, reg. LAMSWEERDE, Steven van. Plaatsn. Ets. Uitg. Teek. Geb, Utrecht ± 1620, begr. Utrecht 27 Nov. 1686; werkz. te Amsterdam 164044, daarna te Utrecht. Leerl. van Chrispijn de Passé (II) te Amsterdam. Thieme XXII 278; Hind III; Oud-Holland L (1933) 58-63; van Stolk 2288, 2596; VethCaricatuur 112. LANCEL, Hendrik. Lettergr. Uitg. Kalligr. Geb. Zierikzee; werkz. Zierikzee, Middelburg 1614-37. Medew. van S. de Swaef. De la Rue 168; Muller-Cat. Calligr. 85, 154, 162; Nagtglas II 730; Jessen-Ornam. Berl. 2508. LANDE, Willem van de. Ets. Teek. Sch. Werkz. Delft 1635. Thieme XXII 289; Bock-Rosenberg. LANDHEER, Hugo. Houtsn. Teek. Sch. Geb. Schiedam 9 Dec. 1896; werkz. Schiedam, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. Maandbl. Beeld. Kunst VII (1930) 58-60. LANDRÉ, Jean Charles LOUIS. Ets. Teek. Penteek. Pastelteëk. Aquarell. Geb. Utrecht 20 Sept. 1875; werkz. Dordrecht, Rotterdam 1986, Amsterdam 1896-1924. Leerl. Rotterdamsche Academie (Striening, van Maasdijk, Spoon, Nachtweh, Ezerman). LANG, Alphons de. Houtgr. Werkz. ’s Hertogenbosch 1877-82, Amsterdam 1882-84, Stuttgart 1884. Leerl. Houtgraveerinrichting H. Bogaerts (± 1876). Medew. van E. A. Ost (Amsterdam). LANG, GERARDA E. A. RUETER, GEB. DE . Steenteek. Teek. Kunstnijv. Geb. Beets 28 Nov. 1877; werkz. Amsterdam, Sloterdijk. Leerl. Rijksnormaalschool (1893-98). Echtgen. van W. C. G. Rueter. LANGE, Johannes Fredericus. Kaartgr. Lettergr. Stippelgr. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1790-1818. Medew. van J. E. Marcus. Saakes-Naaml. 1816, 220, 1819, 38; Muller-Hist. {reg.); Leupe-Cat. Kaart. Mar.; v. Stolk 5030, 6357; Jaarverst. Oudh. Gen. A’dam, 1897, 54; Thieme XXII 325. LANGE—LANGEREN LANGE, Johannes Philippus. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Amsterdam 24 Sept. 1810, ov. Amsterdam 29 Oct. 1849; werkz. Amsterdam. Leerl. van Ph. Velijn. Zoon van J. F. Lange. Adres: „Kerkstraat”. 1840—49. van Stolk; reg.; Thieme XXII 326; Dron- ckers-Waller No. 1330 en 1502. LANGE, mej. C. de. Werkz. 1920. LANGE, J. de. Plaatsn. Werkz. vóór 1659-61. v. Stolk 696 ? LANGENDIJK, Dirk. Ets. Teek. Aquarell. Sch. Geb. Rotterdam 8 Maart 1748, verdronken Rotterdam 15 Dec. 1805; werkz. Rotterdam. Leerl. van D. A. Bisschop. Medew. van H. Kobell Jr. Konst en Letterbode 1806 I 63-69; Thieme XXII 331—332; Weigel-Handz. 4143—4144; Nieuw biogr. Woordenb. VIII 1011—1012; De Grez; Scholten-T'eyler; Hind IV; BockRosenberg; Fontaine Verwey 126, 177; „Les douze mois, dessins au lavis de Dirk Langendijk, photographiés par P. Oosterhuis”. Haarlem 1860; van Stolk, reg.; Cat. v. Eeghen; Cat. Welcker. LANGENDIJK, Jan Anthonij. Aquatint. Ets. Aquarell. Teek. Ged. Rotterdam 16 Juni 1780, ov. Amsterdam 10 April 1818; werkz. Rotterdam, St. Domingo, Amsterdam, Rotterdam, Brussel, ’s Gravenhage, Amsterdam 1816-18. Leerl. van zijn vader D. Langendijk. van Stolk, reg.; Thieme XXII 332-333; Nieuw biogr. Woordenb. VIII1012; Scholten-Teyler; De Grez; Hind IV; Lugt I. LANGENDIJK, Pieter (I). Ets. Teek. Dichter. Schrijv. Kunstverz. Geb. Haarlem 25 Juli 1683, ov. Haarlem 9 Juli 1756; werkz. Amsterdam 1693-94, ’s Gravenhage d= 1695 volg., Amsterdam, bij Haarlem 1722-28, Haarlem 1728-56. van Stolk, reg.; Thieme XXII 333; Nieuw biogr. Woordenb. II 764-768; DronckersWaller, No. 633. LANGENDIJK, Pieter (II). Ets.-Plaatsn. Teek. Sch. Boekhouder en Souffleur Schouwburg. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1767-70. Leerl. van J. Punt? Zoon van Jan Langendijk. Poorterboek (24) 7 April 1768, Archief Amsterdam. LANGENHUYZEN, Bart. Houtgr. Werkz. ’s Gravenhage ^ 1841. Leerl. Haagsche Houtgraveerschool. van Stolk 7167. LANGEREN, Arnold Floris van (LANGREN, Arnoldus Florentii A). Kaartgr. Plaatsn. Globenmaker. Teek. Wis- en Aardrijkskundige. Werkz. meest Amsterdam 1580-1628. Leerl. en medew. van zijn vader J. F. van Langeren; medew. van zijn broeder H. F. van Langeren. Konst en Letterb. 1840 I 138-159 en 267271; Kramm; v. Wurzbach; Navorscher 1871 en 1895,151—152; Thieme XXII 352. LANGEREN, Hendrik Floris van (LANGREN, Henricus Florentii A). Kaartgr. Geb. ± 1574; werkz. Amsterdam 15941604. Leerl. van zijn vader J. F. van Langeren; medew. van zijn broeder A. F. van Langeren. Konst en Letterb. 1840 I; Kramm; ObreenArch. II163; v. Wurzbach; Moes en Burger IV 440; Tijdschr. Kon. Ned. Aardr. Gen. 1919, 23; Thieme XXII 352. ■LANGEREN, Jacob Floris van (LANGREN, Jacobus Florentius A). Kaartgr. Globenmaker. Wis- en Aardrijkskundige. Geb. Utrecht?; werkz. Amsterdam 1580 -97. Medew. van zijn zoon A. F. van Lanceren. Kunst en Letterb. 1840 I; Kramm; v. Wurzbach; Thieme XXII 352; Tijdschr. Kon. 13 w aller, Graveurs LANGEREN—LARY Nederl. Aardrijksk. Genootschap 2 XXXII (1915) 231-239 en 672-674. LANGEREN, Michael Floris van (LANGREN, A, LANGRENUS, LANGERANUS, Michael Florentius). Kaartgr. Kaartteek. Wis-, Sterre-, Aardrijks-, Waterbouwkundige. Geb. Arnhem?; begr. Brussel 9 Mei 1675; werkz. Brussel 1611-75, tijdelijk Antwerpen, Spanje 1631-33. Zoon van A. F. van Langeren. LANGERVELD, H. Steenteek. Teek. Pastelteek. Miniatuursch. Werkz. Amsterdam 1810-25. Nagler-Lex.; Kramm; Thieme XXII 340. LANGEVELD, FRANCISCUS Arnoldus („ROSSBART, Dick”). Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 16 Febr! 1877; werkz. Amsterdam, Rotterdam, Parijs, München 1905, Laren Juli-Nov. 1905, Blaricum Nov. 1905—Maart -08, Laren Maart 1908-April 16, Hattem 1916-18, Laren Mei 1918 volg. Leerl. van G. W. Dijsselhoff, Rijksnormaalschool (1896-97). Thieme XXII 341; Vet-Caricatuur 312. LANGEWEERD, Jan Lubberts. Kaartgr. Teek. Zilver- en Goudsmid. Geb. in Friesland? ± 1609/10?; werkz. Groningen 1627-i 45. Gron. Jaarboekje 1903, 115; Thieme XXII 34* ■ LANGREN, z. LANGEREN. LANGWEER, Pieter. Lettergr. Plaatsn. Teek. Werkz. Friesland 1656-66. Medew. van C. Apeus, M. Noé. Eekhoff, reg.; v. Stolk 2303; Thieme XXII. 353-354- LANIER, I. I. de. Houtsn. Werkz. Deventer? ± 1810-± 25. v. Heurck et Boekenoogen 360. Steengr. Uitg. Steendr. Geb. Utrecht 23 Febr. 1826, ov. ’s Gravenhage 19 Dec. 1894; werkz. ’s Gravenhage. „S. Lankhout”. 1854—77. „S. Lankhout & Co.”. 1878-1903. Opvolgers: „Lithografie, voorheen S. Lankhout en Compagnie”. 1903 volg. Roterod. Illustr. 1597; Thieme XXII 357; van Stolk 22, 7273, 7927, 7945- LANSBERG, PHILIP Moses. Houtgr. Later Pianohandelaar. Geb. ’s Gravenhage 16 Maart 1827, ov. ’s Gravenhage 7 Jan. 1908; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1839—45), Haagsche Houtgraveerschool. LAQUEVELLERIE, de, z. QUEVELLERIE, DE LA. LARDY, Fran§ois Guillaume. Plaatsn. Teek. Sch. op émail. Medailleur. Geb. Auvernier 1749, ov. Colombier 1812; werkz. te La Ferrière, Genève, Bevaix, Bazel 1775 volg. Amsterdam 1794 volg. Sinds 23 Januari 1794 poorter te Amsterdam. Van Zwitsersche nationaliteit. Poorterboek (29), Archief Amsterdam. Thieme XXII 382. LAROON, Marcellus (LOURON). Zwartekunstgr. Ets. Sch. Teek. Geb. ’s Gravenhage 1653, ov. Richmond 11 Maart 1702; werkz. Londen, tijdelijk Yorkshire. Leerl. van zijn vader?, van Benj. Flessiers? Autodidakt. Cat. Verloren; Cat. Rolas du Rosey; Thieme XXII 389—390; S. Sitwell, Conversation pieces, London 1936. LARY, Roland. Ets. Sch. Teekenleeraar. Geb. Dordrecht 22 Dec. 1855; werkz. Antwerpen 1874, Dordrecht (zomers in de omstreken, Katwijk, Drente, meest Heeze). Leerl. Antwerpsche Academie (Verlat). Op de Hoogte XIII (1916) 393—396; Thieme XXII 402; Morks Magazijn XXXIV (1916) 73-76- LANKHOUT, Samuel. LAST—LA VIEREN LAST, Carel Christiaan Antonij. Steenteek. Teek. Sch. Steendr. Geb. Amsterdam 11 Dec. 1808, ov. ’s Gravenhage 17 Dec. 1876; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1841-volg. Leerl. Amsterdamsche Academie (pleisterkl., 1825). Medew. van J. B. van der Hulst, van zijn broeder? H. W. Last. Adres: „Mensing & Last”. 1845-46. van Stolk, passim, vlg. reg.; Thieme XXII 411; Dronckers-W aller No. 1330 en 1372. LAST, Hendrik Wilhelmus. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 9 Dec. 1817, ov, Haarlem 27 Mei 1873; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1839-40, Haarlem. Leerl. Amsterdamsche Academie (1831 primair onderw., 1833pleisterkl.), Haagsche Academie (1839-40). Medew. van zijn broeder ? C. C. A. Last. van Stolk, reg.; Thieme XXII 411 (met onjuist geboortejaar); Dronckers-Waller No. 1330. LAST, Maria Christiana. Steenteek. Geb. ’s Gravenhage 5 Jan. 1842, ov. ’s Gravenhage 9 Nov. 1860; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van haar vader C. C. A. Last. LASTMAN, Claes Pietersz (Nicola Petri). Plaatsn. Uitg. Sch. ? Geb. Amsterdam ± 1586, begr. Amsterdam (Oude Kerk) 6 Mei 1625; werkz. Amsterdam. Broeder van Seger Pietersz Coningh (goudsm.), van Pieter Pietersz Lastman (sch.), schoonbroeder van Fran?ois Venant (sch.). Bredius u. Hirschmann 2034; Thieme XXII 412; De Gres. LASTMAN, Pieter Pietersz. Ets.? Sch. Teek. Geb. Amsterdam ± 1583/84, begr. Amsterdam (Oude Kerk) 4 April 1633; werkz. Amsterdam, reis Rome 1603-07. Leerl. van Gerrit Pietersz Swelinck, invloed van M. A. da Caravaggio en vooral van A. Elsheimer (Rome). Broeder van Seger Pietersz Coningh (goudsm.), van Claes Pietersz Lastman (plaatsn.), schoonbroeder van Fran^is Venant (sch.). Pauli-Bremen II 21; Schönbrunner-Meder 258; Leporini 236; Woermann-Dresden VII 5.' X. Freise „Pieter Lastman" Leipzig 1911; Thieme XXII 412—414; Nieuw biogr. Woordenb. VI903-905; Budde-Düs.; ZülchOhrmuschel; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb Lil (1931) 51; Weigel-Handz. 4149; Bredius u. Hirschmann, reg.; HindlII; Henkel; Oud-Holland LI (1934) 166—170; Cat. Deiker; Stift u. Feder 1927, 18 en 1928 (Darmstadt) 39. LATER, Jacob de. Plaatsn.-Ets. Zwartekunstgr. Uitg. Teek. Werkz. Amsterdam 1696-1709. Thieme XXII 416—417. LATER, Jan de. Zwartkeunstgr. Karmozijnverwer ? Geb. Rijnsburg?; werkz. Amsterdam 1685-95. Poorterboek (8) 18 Nov. 1692 (dezelfde?), Archief Amsterdam. Thieme XXII 416—417. LAU, Mattheus Josephus. Houtsn. Linoleumsn. Steenteek. Ets. Sch. Kunstnijv. Geb. de Rijp 6 Febr. 1889; werkz. Amsterdam, Bergen (N.-H.), Dusseldorp, Keulen. Leerl. van K. van Leeuwen (avondkl.). Thieme XXII 428. LAUWERIKS, Johannes Ludovicus MATTHEUS. Houtgr. Houtsn. Teek. Bouwm. Leeraar School Kunstnijv. Haarlem. Kunstgewerbeschule Dusseldorp. Directeur Seminar Hagen. Geb. Roermond 25 Aug. 1864; werkz. Amsterdam, Haarlem, Dusseldorp, Hagen i. W. Leerl. Rijksnormaalschool (1883-89), Rijksacademie (1889-93, avondkl.), atelier Dr. P. J. H, Cuypers. Thieme XXII 4^8—467; Wendingen X (1929) N. 8; Avermaete 120. LAVIEREN, Rijk van. Houtsn. Teek. Kunstnijv. Leeraar Ambachtschool. LEBEAU—LEENHOFF Geb. Tiel 26 Maart 1889; werkz. Tiel, Rotterdam, Delft. Leerl. van W. A. Borgman, E. A. Jansen, Rotterdamsche Academie. LEBEAU, Joris Johannes CHRISTIAAN. („Chris"). Steenteek. Ets. Houtsn. Teek. Kunstnijv. Sch. Leeraar Burger Avondschool Amsterdam. Hoofdleer. School voor Kunstnijverheid Haarlem. Geb. Amsterdam 26 Mei 1878; werkz. Amsterdam (ook Antwerpen), Heemstede (N.-H.) 1913-14, Laren Mei 1914Dec. 15 (N.-Indië zomer 1915), ’s Gravenhage 1915. Leerl. Quellinusschool, Rijksacademie (1901-03), Antwerpsche Academie. Elsevier XXXIII (1907) 289-292; Thieme XXII (499-500; Wendingen II (1919) afl. 5 en X (1929) afl. 2; Maandbl. Beeld. Kunst I (1924) 34i—342; Avermaete 128; Prisma der Kunsten II (1937) 63. LE BLANSCH, z. BLANSCH, le. LEBLON, z. BLON, le. LEBRET, Frans. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Dordrecht 7 Nov. 1820, ov. Dordrecht 25 Juli 1909; werkz. Dordrecht, tijdelijk N.-Brabant, N.-Indië. Leerl. van Verheggers (korten tijd), W. de Klerk. (Begon laat met etsen en ging er mede voort tot 1908). Thieme XXII 508; Nieuw biogr. Woordenb. III 743—744; De Grez. LECK, BART Anthonij van der. Steenteek. (kl.). Sch. Glassch. Teek. Geb. Utrecht 26 Nov. 1876, werkz. Amsterdam, Utrecht 1907, Blaricum Oct. 1907-Febr. 08, Glanerbrug 1908, ’s Gravenhage 1916, Laren April 1916—Mei 19, Blaricum Mei 1919 volg. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1901-04). Thieme XXII 519; Beeld. Kunst XI (19231924) afl. 5; Maandbl. Beeld. Kunst IV (1927) 350—351; Elsevier LXXVI (1928) 82-91 en LXXX (1930) 353-357- LE CLERCQ, z. CLERCQ. LE COMTE, z. COMTE, le. LEDEBOER, Isaac. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Amsterdam 23 Dec. 1692, ov. Amsterdam 30 Nov. en begr. (Wester Kerk) 4 Dec. 1749; werkz. Amsterdam. Doop Reg. (46) 25 Dec. 1692, Begr. Reg. (1104), Archief Amsterdam. Thieme XXII531—532; Nieuw biogr. Woordenb. III 745 (met onjuiste opgave van sterfjaar). LEDUC, z. DUC, le. LEDUCQ, z. DUCQ, le. LEE, Vincent van der VINNE VAN. Ets. Houtsn. Teek. Wijnhandelaar. Geb. Haarlem 20 Sept. 1798, ov. Haarlem 27 Juli 1876; werkz. Haarlem. Vgl. Overz. van der Vinne. LEEGSTRA, EELCO Cornelis. Steenteek. (kl.). Sch. Teek. Geb. Nieuwer Amstel 25 Oct. 1891; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1910-13, teekenkl.). LEEN, Willem van. Ets. Sch. Miniatuursch. Kunstverk. Geb. Dordrecht 19 Febr. 1753, ov. Delfshaven 6 April 1825; werkz. Dordrecht, Parijs ± 1773, Rotterdam, Parijs 1788-89 en 1808, Delfshaven 17891825. Leerl. van J. Arends, D. Kuijpers, J. Ponse. Konst en Letterbode 1825 I 227; Thieme XXII 545; Nieuw biogr. Woordenb. IV 886; De Grez. LEENHOFF, FERDINAND Karel Adolf Constantijn. Ets. Drogenaald. Teek. Beeldh. Hoogleer. Rijksacademie 1890-1900. Geb. Zaltbommel 24 Mei 1841, ov. Nizza 25 April 1914; werkz. Parijs 1881-85, ’s Gravenhage 1890, Amsterdam 18901900, Courcelles (Frankr.) 1900. Leerl. van Mezzara. Thieme XXII 545-546. LEENT—LEICKERT LEENT, Thomas van. Steenteek. Sch. Hulponderw. Koninkl. School. Koopman. Geb. Prinsenhage 6Dec. 1807,ov. ’sHertogenbosch 12 Febr. 1882; werkz. ’s Hertogenbosch. Leerl. Koninklijke School ’s Hertogenbosch (Turken, van Bedaff, D. F. du Bois, P. Barbiers Jr.). Immerzeel II. LEEST, Antoni van. Houtsn. (kl.). Vormdr. Geb. Antwerpen; werkz. Antwerpen 1558-72, Parijs ± 1572-75, Antwerpen 1578-86, Dordrecht 1606-07. Thieme XXII 346-547; v. Delen II. LEEUW, Henri. Houtsn. Ets. Teek. Sch. Beeldh. Geb. Roermond 7 Oct. 1861, ov. Nijmegen 12 Juni 1918; werkz. België, Parijs (Fontainebleau), Nijmegen ± 1885 volg. Leerl. van zijn vader J. H. Leeuw (beeldhouwer) . Thieme XXII 547 (met onjuistheden). LEEUW, Jan de. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Werkz. ’s Gravenhage 1701-14. Medew. van D. van der Swaen. Thieme XXII 547. LEEUW, LOUIS Lambertus Petrus de. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Arnhem 21 Dec. 1875; werkz. Groningen, Renkum, Brussel, Antwerpen. Leerl. Academie Minerva Groningen, Ambachtschool en Kunstoefening Arnhem. LEEUW, Willem de. Ets. Werkz. Amsterdam 1638-39. Weigel-Handz. 4394; Thieme XXII 548. LEEUW, Govert van der (LEONE, Gabriel dè). Ets. Sch. Geb. Dordrecht 11 Nov. 1645, ov. Dordrecht 2 Juli 1688; werkz. Dordrecht, Amsterdam, Lyon en Parijs (vier jaar), Turijn (twee jaar), Rome (één jaar), Napels (zeven jaar), Amsterdam 1684 volg. Leerl. van zijn vader B. van der Leeuw; invloed in Italië van G. B. Castiglione en Rosa di Tivoli. Zwager van D. van der Plaes. Bredius u. Hirschmann, reg.; Thieme XXII 547; v. d. Keilen; Nieuw biogr. Woordenb. IV 887. LEEUWEN, Klaas van. Plaatsn..Ets. Sch. Teek. Leeraar. Geb. Harlingen 12 Oct. 1868, ov. Aalsmeer 10 Aug. 1935; werkz. Amsterdam (Parijs 1893-96), Aalsmeer. Leerl. Rijksnormaalschool (1884-881896-97), Rij ksacademie (1888-92) (Allebé, Van der Waay en Wijnveld). Elsevier Lil (1916) 235-238; Bouwk. Weekblad L (1929) 407-408. LEEUWEN, Willem van. Ets. LEGRAS, z. GRAS, le. LEHMAN, GOTTFRIED Arnold. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Stippelgr. Teek. Werkz. 1788-1814; Berlijn, Amsterdam 1788-94, Emden, Berlijn 1806-07. van Stolk 47.53; Thieme XXII 580. LEHMANN, ANNA Elizabeth Frede- RIKA. Ets. Sch. Geb. Delft 31 Juli 1876; werkz. ’s Gravenhage, tijdelijk Gorssel. Leerl. Haagsche Academie (Jansen, 1903-06). Echtgenoote van C. Koppenol (schilder) Thieme XXII 580. LEICKERT, CHARLES Henri Joseph. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Brussel 22 Sept. 1818, ov. Mainz Dec. 1907; werkz. ’s Gravenhage -1848, Amsterdam 1848, ’s Gravenhage 1862, Amsterdam 1862-83, Nieuwer Amstel 1883, Mainz-1907, tijdelijk Brussel. Leerl. van B. J. van Hove, W. J. J. Nuyen, A. Schelfhout. Medew. van J. C. Moerenhout. Thieme XXII 590; De Grez. LELIJVELD—LESAGE LELIJVELD, THEODORE Bernard VAN. Ets.? Sch. Schrijv. Officier-1904. Geb. Semarang 18 Febr. 1867; werkz. Utrecht, Haarlem, Suriname, ’s Gravenhage, Parijs 1904-05, Brugge (zomer 1905, Brangwyn), ’s Gravenhage, het Gooi, Santa Margherita 1911, Indië 1912—15, Laren 1916, Den Haag. Leerl. Haagsche Academie (Jansen), Ecole Libre Julian Parijs, A. de la Gandara. van Stolk 'J28in. 755; Thieme XXIII15. LEMAN, LOUIS Salomon. Steengr. Uitg. Steendr. Geb. Amsterdam 16 Dec. 1818, ov. ’s Gravenhage 6 April 1889; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1838-39, Amsterdam 1840—45, ’s Gravenhage 1846 volg. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1831). Adres: „Nieuwebrugsteeg, No. 5, Amsterdam”. 1840. „Heerengracht No. 155”. 1840—41. „Gravenstraat No. 14, achter de Nieuwe Kerk Amsterdam”. 1841—45. „Papestraat 228. ’s-Gravenhage”. 1845. „Raamstraat, ’s-Gravenhage”. 1846-89. Boekhandel Jaarboekje 1840—1842; Boekhandel Naaml. 1849, 15; Boekhandel Adresboek 1871,1888, igoo. LENS, MAURITS Johannes. Steenteek. (kl.). Steengr. Teek. Geb. Wassenaar 31 Dec. 1829, ov. Utrecht 28 Sept. 1897; werkz. Wiesbaden 1866, Utrecht 1867 volg. van Stolk 7737. LENSKENS, Johannes Petrus. Kaartsteengr. Lettersteengr. Geb. Rotterdam ± Jan./Febr. 1788, ov. Rotterdam 1 Juni 1837; werkz. Rotterdam. Saakes-Naaml. 1819, 32. LENSSELINK, Rens. Ets. Steenteek. Pastelteek. Penteek. Sch. Commiss. in assurantiën. Geb. Zaandam 8 Dec. 1860; werkz. Zaandam, Amsterdam, Haarlem. Leerl. Teekenschool Zaandam (J. Arends), Rijksnormaalschool (1882-86), J. D. Huibers (1885-87), W. Steelink Jr. (1888, etslessen). LENSVELT, FREDERIK Willem Hendrik („Frits”). Ets. Steenteek. Teek. Tooneelsch. Geb. Rijswijk (Z.-H.) 8 Maart 1886; werkz. Rijswijk 1895, Amsterdam 189598, ’s Gravenhage 1898, Londen 190809, Amsterdam Nov. 1909-April 10, Spanje 1910, ’s Gravenhage. Leerl. London School of Art, Art and Craftschool (avondkl.). Thieme XXIII 61. LEON, Maurits. ' Ets. Sch. Dichter. Geb. ’s Gravenhage 10 April 1838, ov. ’s Gravenhage 7 Oct. 1865; werkz. ’s Gravenhage, Antwerpen, Amsterdam 1861-63. Leerl. van Haagsche Academie (185354, B. J. van Hove), H. van Hove Bz., Greive. Ned. Spectat.1863, 330—331; Thieme XXIII 70. LEONE, de, z. LEEUW, van der. LERVEN, GÉRARD Johan van. Ets. Sch. Leeraar Gen. Kunstoefening. Geb. Arnhem 24 Nov. 1885; werkz. Amsterdam, Doesburg, Arnhem. Leerl. van A. Hemelman, als etser autodidakt. Broeder van N. H. van Lerven. LERVEN, Nicolaas HENDRIK van. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 28 Febr. 1875; werkz. Renkum, Heelsum, Oosterbeek, Arnhem. Werkte met X. A. F. L. Münninghoff, H. A. van Ingen, A. Markus. Broeder van G. J. van Lerven. LESAGE, Hendrik. Ets. Teek. - Geb. Nieuwer Amstel 26 Sept. 1885; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijver- LESIRE—LEUSDEN heid, Rijksacademie (1908-14, teekenen schilderkl.). LESIRE, Paulus (SIRE, le). Ets. Sch. Teek. Ged. Dordrecht Maart 1612; werkz. Dordrecht 1631-40, ’s Gravenhage 1644 ?-50. Leerl. van J. Grz. Cuyp? Bredius u. Hirschmann, reg.;Thieme XXIII 123; Nieuw biogr. Woordenb. VIII 1035; v. Stolk 2012; Dronckers-Waller No. 251. LETH, Andries de. Kaartgr. Uitg. Kunst- en Kaartverk. Geb. Amsterdam ± 1662/63, begr. Amsterdam 24 Mei 1731; werkz. Amsterdam 1693-1731. Factor, later opvolger der Wed. Nicolaus Visscher. Adres: „Andries de Leth, op de Beurs-sluys in de Visser”. 1721-28. „Andries en Hendrik de Leth, Kunsthandelaars op de Beurssluis in den Visscher". 1728-31. Opvolger: z. Hendrik de Leth. Prot. (7688) not A. Tzeeuwen 24 Nov. 1740 —9 Febr. 1741 invent. wed. A. de Leth, Archief Amsterdam. v. Uffenbach-Reisen III 541; v. Stolk 3109; Kleerkooper en v. Stockum 355: Tiele-Land en Volkenk. 31. LETH, Hendrik de. Ets. Ets.-Plaatsn. Kaartets. Uitg. Teek. Boek-, Kaart- en Kunstverk. Makelaar 1750. Ged. Amsterdam 31 Mei 1703, ov. Amsterdam 17 Juni 1766; werkz. Amsterdam 1727-66. Leerl. en opvolger van zijn vader A. de Leth. Adres: „op de Beurssluys in de Visser”; „a 1’enseigne du Pêcheur”. 1731-66. Zie P. Schenk Junior. Doop Reg. (187), Archief Amsterdam. Cat. sch. teek. prenten H. de Leth, verk. A’dam 30-9-1766; v. Eijnden en v. d. Willigen I 326, II 181, IV 136; Muller-Hist. 2679, 3835; Leupe-Cat. Kaart. Mar. 254; Cat. v. d. Keilen 2017; v. Stolk 3109, 3576, 3638; Kleerkooper en v. Stockum 336,1365; Thieme XXIII 137—138 (hier worden ten onrechte twee gelijknamige personen onderscheiden); Fontaine Verwey 34,112; Bredius u. Hirschmann, reg.; Voorl. Lijst v. Monumentenzorg V 2 (Den Haag 1928) p. 61. LEU, Thomas de (LEEU(W), Tomaes de). Plaatsn. Uitg. Teek. Werkz. 1574—na 1611; Antwerpen 1574, Holland?, Parijs 1606. Leerl. van Joh. Ditmar (Antwerpen 1574), J. Rabel (1576). Cat. Paignon Dyonval; Nagler-Lex.; Rombouts en van Lerius I 257; Thieme XXIII 143—144; E. Bouvy, „La gravure de portraits et d'allégories” Paris 1929 (reg.); J. Lieure, „L’école francaise de gravure” I—II Paris (1928—1931); F. Courboin „Histoire illustrée de la gravure en France” I—III (reg.). Paris 1923; Maso Finiguerrall (1937) 219. LEUPENIUS, Johannes (LEUPE). Ets. Kaartgr. Teek. Sch.? Landmeter. Geb. Amsterdam ± 1646/47, begr. Amsterdam 24 Dec. 1693; werkz. Amsterdam. Waarschijnlijk leerl. van Rembrandt (±1660). Thieme XXIII143—146; Nieuw biogr. Woordenb. VI 943—944; De Grez; Bock-Rosenberg; Lugt I; Henkel; Woermann-Dresden IX 3; Gezichten Gelderland 31; Schönbrunner-Meder 1132; Becker-Hofstede de Groot; Cat. v. Eeghen; Cat. Welcker; Bosch tot Rembrandt 103. LEUR, Dick Laurens de. Linoleumsn. Houtsn. Teek. Geb. Utrecht 19 Febr. 1900; werkz. Utrecht, Bilthoven, Delft. Leerl. Techn. Hoogeschool Delft. LEURS, Johannes Karel. Ets. Drogenaald. Sch. Geb. ’s Gravenhage 18 Aug. 1865; werkz. 's Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (Schmidt Crans, Becker, Koelman), raadgev. van W. Maris. LEUSDEN, Willem van. Ets. Linoleumsn. Sch. Geb. Utrecht 25 Sept. 1886; werkz. ’s Gravenhage -1906, Amsterdam, Maarssen (ook Utrecht, Groningen), reizen België, Frankrijk. Leerl. Haagsche Academie (1902-06), Rijksacademie (1907-10, Dupont). LEUSINK—LEYDEN Thieme XXIII 146—147; Cat. etsen W. v. Leusden, Maarsen 1918; Bosch-Prentkunst. LEUSINK, Annigje. Steenteek. Teek. Geb. Oldebroek 26 Jan. 1889; werkz. Amsterdam -1920, Laren April 1920Aug. 22, Rotterdam 1922. Leerl. Rijksacademie (1910-16, teekenen graveerkl.). LEEUW, CONSTANTIN JOHANN JOSEPH DE. Ets. Teek. Wijnkooper. Scherpschutter. Geb. Grafrath (Pruisen) 7 Mei 1823; werkz. Culemborg 1851-56, Arnhem 1856-na 1860. Leerl. van zijn schoonvader G. Emaus de Micault. LÉVÈQUE, LOUIS FRAN901S Joseph. Steenteek. Uitg. Steendr. Kunst- en Papierverk. Geb. Amsterdam 28 Juli 1798, ov. Amsterdam 20 Mei 1878; werkz. Amsterdam. Adres: „L. Lévèque, Opvolger van L. Samijn, Warmoesstraat No. 172”. 1836. v. Someren (reg.); v. Stolk 5937, 6676; Moquette 2202. LEVIGNE, Hubert. Plaatsn. Drogenaald. Litho. Tijdgenoot. Elsevier XLIV (1934) 1-16 en XL VI (1936) 156; Boekcier IV (1935) 15; Meuleman 6468. LEVOIR, Charles Louis. Ets. Sch. Officier. Geb. Delft 18 Maart 1870; werkz. ’sGravenhage, Scheveningen, reisde: veel buitenlandsche havenplaatsen. Leerl. van H. W. Mesdag, G. J. Roermeester. LEXMOND, Johannes VAN. Steenteek. Aquarell. Teek. Sch. Geb. Dordrecht 6 Juli 1769, ov. Dordrecht 22 Nov. 1838; werkz. Dordrecht. Leerl. van A. en J. van Strij. Cat. Teek. Sch. J.van Lexmond, verk. Dordrecht 2 April 1839; Muller-Cat. Lith. 658; Overvoorde-Dordr. 270, 342, 801; v. Gijn; Thieme XXIII166; Hind IV. LEYDEN, ERNST Oscar Maurixs. Ets. Litho ? Sch. Teek. Geb. Rotterdam 16 Mei 1892; werkz. Parijs, Londen, Berlijn, Brussel 1916, Amsterdam 1916-18, Laren Jan.-Juli 1918, Blaricum Juli 1918-Jan. 19, Amsterdam Jan.-Nov. 1919, Urk 1919-20, Loosdrecht, Parijs. Autodidakt. Thieme XXIII 168; Wendingen V (1923) afl. 2; Opgang III (1923) 912-917; Op de Hoogte XXI (1924) 118-121; Eigen Haard 1923, 100—105; Cahiers de Belgique II (1929) 260; De Kunst X (1917—1918) 54—36 en 67—68; Beaux Arts VII (1929) afl. 3 p. 19 en afl. 12 p. 20; Art vivant V (1929) 220— 221. LEYDEN, Lucas van. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Houtsn. Sch. Glassch. Teek. Geb. Leiden einde Mei of begin Juni 1494, ov. Leiden zomer 1533; werkz. Leiden, reizen Antwerpen Juni 1521 (A. Dürer), Middelburg-Gent-MechelenAntwerpen 1527 (Jan van Mabuse). Leerl. van zijn vader Huygh Jacobsz, van Cornelis Engelbrechtsz, van een onbekenden harnasetser en een goudsmid (plaatsnijden en etsen). N. Beets, Lucas de Leyde, Bruxelles 1913; R. Kahn, Die Graphik des Lucas van Leyden, Strassburg 1918; Max J. Friedlander, Lucas van Leyden, Meister der Graphik XIII, Leipzig 1924; Thieme XXIII 168— 170; Exhibition London 1929; WeigelHandz. 4425—4435; Volbehr; Nieuw biogr. Woordenb. VII (740—744, met onjuistheden); Gabelentz-Weimar I 25; SwarzenskiSchilling 19; Cat. tent. R. Prentenkab. Amsterd. Nr. 35 (Maart—Mei 1912); ScholtenTeyler; Handz. Stadel XII 7; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 39-40; Lugt-Dutuit; Benesch-Weenen; Schönbrunner-Meder 869, 970; Pauli-Hamburg I 2; Vasari Society A 119, III 21, B V 8; Henkel; Bredius u. Hirschmann, reg.; Hind V; Berliner-Ornamentvorl.; Manteuffel; OudHolland LI (1934) reg. en Lil (1935) 38-40; Maandbl. Beeld. Kunst XI (1934) 306 en XIII(1936) 105-106, 140-141 en 300-301; v. Hall-Repert. 11842—11935; N. Beets, De houtsneden in Vorstermans Bijbel van 1528, Amsterdam 1915; Held-Dürer (reg.); LugtBibl. Nat.; Zülch-Ohrmuscheï 85, 121; Bock-Graphik 256-261; de Barcia-Madrid; The Print Collector's Quart. XXIII (1932— LEYDEN—LIEMAN 35) 9, n; Het Boek XXI 117; Cat. Tent; Bosch, Rotterdam 1936; Jessen-Meister I 166—167; Op de Hoogte XXX (1933) 324— 329; Elsevier LXXXVI (1933) 1-14; W. Krönig, Der italienische Einfluss in der fldnischen Malerei im ersten Drittel des 16. Jahrhunderts, Würzburg 1936; Graph. Mitt. 1927,19-22; Bosch tot Rembrandt 10-15. LEYDEN, Pieter VAN. Plaatsn. Monogrammist P. v. L. Zeer onzeker. British Museum Quarterly III (1928—1929) 103—104; Cat. Tent. Bosch, Rotterdam 1936. LEYDENROTH, Johan Martin. Steengr. Lettersteengr. Geb. ’s Gravenhage 23 Jan. 1805; werkz ’s Gravenhage -1834. Doop Reg. Groote Kerk 27 Jan. 1805, Gemeente Archief ’s-Gravenhage. van Stolk 6822. LEYDERDÖRP, Andries („Leyerdorp”). Ets. Sch. Miniatuursch. Stadsteekenmeester. Geb. Delfshaven 6 Dec. 1789, ov. Purmerend 22 Sept. 1854; werkz. Amsterdam, Purmerend 1826 volg. Leerl. van P. G. van Os (1806-10), Amsterdamsche Stads Teekenacademie, D. Veelwaard Sr. (etsen), W. Nieuwhoff (etsen). Thieme XXIII170. LHUILIER, Ioannes. Kaart gr. Werkz. Amsterdam 1662. Kaart: „Tabula Indiae Orientalis. Emendata a F. de Witt”, 455x565, „Ioannes Lhuilier fecit 1662”. Nagler-Lex.; Brunet III1231. LICHTE, Hendrika van der. Linoleumsn. Teek. Penteek. Aquarell. Sch. Geb. Amsterdam 16 Juli 1908; werkz. Amsterdam. LIEFLAND, Joannes van. Steenteek. Ets. Sch. Teek. Schrijv. Geb. Utrecht 1809, ov. Utrecht 30 Juni 1861; werkz. Utrecht. Leerl. Stadsteekensch. Utrecht (J. L. Jonxis, B. van Straaten), R. Craeyvanger. Thieme XXIII 206; Gezichten Gelderland I3- LIEFLAND, WILHELMUS Bernar- DUS VAN. Ets. Bouwm. Geb. Leiden 11 Oct. 1857, ov. ’s Gravenhage 27 Juli 1919; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage. Leerl. van H. P. Vogel, J. F. Metzelaar, Sr., Dr. P. J. H. Cuypers. LIEFRINCK, Johannes Cornelisz. (Hans). Houtsn. Landmeter. Teek. Kaartteek. Sch. Kunstwerk.? Geb. Kuik? of Antwerpen? ,begr. Leiden (Hooglandsche Kerk) 25 Jan. 1599; werkz. Leiden 1561-99, ook Antwerpen? 1581?, 1588-89? Zoon van Cornelis Liefrinck (houtsn. ?) en van Margriet Symonsdr. Broeder van Claes Cornelisz Liefrinck (sch.) en Karei Cornelisz Liefrinck (sch. en landm.). Bibl. Belg. Ie série I A 78; Nijhoff Plaatsb. p. 54 n. 207; Thieme XXIII 207; BerlinerOrnament.; Hind V. LIEFRINCK, Cornelis Johannesz. Ets. Sch. Substit. Baljuw 1626, Baljuw 1635 van Rijnsburg en Boskoop. Geb. Leiden na 1574?; werkz. Leiden 1619-26, Rijnsburg 1626-35. Zoon van Johannes Cornelisz Liefrinck. Muller Hist. 1472; Thieme XXIII 206. LIEMAN, Reyer. Ets. Sch. Pastelteek. Aquarell. Reiziger. Machinist. Mijnwerker. Arbeider. Geb. Harderwijk 12 April 1882; werkz. Brussel, Harderwijk 1900, Amsterdam 1900-02, Luik 1902-04, Amsterdam Mei-Aug. 1904, Heerlen 1904, Kerkrade 1905, Amsterdam 1905-06, Watergraafsmeer 1906, Essen, Duisburg 1909, Amsterdam 1909-10, Heerlen 1910, Dusseldorp, Ubachs (ook Worms) 1914, Amsterdam Maart 1914 volg. Leerl. van J. van Maurik (schilderen), M. Weiss (Dusseldorp, etsen), Th. van Duyl Schwartze (pastel). LIENDER—LIEVENS LIENDER, Paulus van (Paul). Ets. Teek. Aquarell. Houtkooper. Collecteur Inpost. Geb. Utrecht 25 Sept. 1731, ov. Utrecht 26 Mei 1797; werkz. Utrecht, Amsterdam, Haarlem, Amsterdam, Haarlem, Utrecht. Leerl. van zijn oom Dr. Jacob van Liender, C. Pronk. Broeder van P. J. van Liender. Thieme XXIII 209; Scholten-Teyler; De Grez; Hind IV; Bock-Rosenberg; Gezichten Gelderland 8, 36 en 39; Pierpont Morgan 243; Cat. v. Eeghen. LIENDER, PIETER Jan van. Ets. Teek. Sch. Geb. Utrecht 21 Dec. 1727, ov. Utrecht 26 Nov. 1779; werkz. Utrecht, reis langs de Rijn. Leerl. van zijn oom Dr. Jacob van Liender. Broeder van P. van Liender. Thieme XXIII 209; Scholten-Teyler; De Grez; Cat. v. Eeghen. LIER, van. Steenteek. Werkz. te ’s Gravenhage, gedurende het tweede kwart van de negentiende eeuw. Thieme XXIII 210. LIER, F. C. van. Ets. Teek. Werkz. J; 1900? LIERNUR, Alexander. Plaatsn. Uitg. Aquarell. Teek. Schoolm, Geb. s’ Gravenhage 17 Febr. 1770, ov. Amsterdam 12 Oct. 1815; werkz. den Haag, Rome 1794, den Haag 1796, Parijs 1801-02, Amsterdam 1805-15. Adres: „op de Prinsengracht, bij den Amstel. No, 10". 1805. Thieme XXIII 211-212. LIERNUR, Martinus Wilhelmus. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 4 Maart 1833, ov. ’s Gravenhage 27 Dec. 1901; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1844-54). Zwager van W. H. Stam. Thieme XXIII 212. LIERNUR, Willem Adrianus ALEXANDER. Ets. Sch. Teekenleeraar. Geb. ’s Gravenhage 7 Febr. 1856; werkz. ’s Gravenhage -1882; Deventer 1885— 1909. Leerl. Haagsche Academie, van zijn oom M. W. Liernur. Thieme XXIII 212. LIERNUR, Maria Elisabeth NAYLER, geb. —. Steenteek. Miniatuursch. Sch. Geb. Parijs 22 Febr. 1802; werkz. Amsterdam 1836. Lessen van haar vader A. Liernur. Huwde 1824 met B. S. Nayler. van Stolk 7270, 7271, 7273. LIES. Kaartgr. Werkz. Zeeland ± 1650. LIESHOUT, JOANNES Egbertus van Houtsn. Ged. Rotterdam 6 Mei 1770; werkz. Rotterdam o.a. 1793. van Stolk 4091; Nieuw biogr. Woordenb. III 771. LIESTE, Cornelis. Steenteek. Metaalteek. Sch. Geb. Haarlem 26 Oct. 1817, ov. Haarlem 25 Juli 1861; werkz. Haarlem, reis Duitschland, België 1840, tijdelijk Oosterbeek 1854. Leerl. van J. Reekers, N. J. Roosenboom. Medew. van Ch. Rochussen, H. van d. Sande Bakhuijzen. Ned. Spectat. 1861, 241-242; Thieme XXIII 213; Scholten-Teyler. LIEVENS, Jan (LIVENS, LYVYUS). Ets. Houtsn. Uitg. Sch. Teek. Geb. Leiden 24 Oct. 1607, ov. Amsterdam 4 en begr, (Nieuwe Kerk) 8 Juni 1674; werkz. Leiden -1617, Amsterdam 1617-19, Leiden 1629-30, Londen 1631, Leiden 1632, 1639, Antwerpen 1634-43, Amsterdam (tijdelijk ook ’s Gravenhage) 1644-69, ’s Gravenhage 1670-71, Leiden 1671-72, Amsterdam 1674. Leerl. van J. van Schooten (Leiden, LIGTER—LIOTARD 1615-17), P. Lastman (Amsterdam 1617-19); invloed van Rembrandt, later der Antwerpsche en Venetiaansche Scholen. Medew. van J. de Heem, D. Seghers Weigel-Handz. 4473—4475; v. Stolk 2216; Hind-University; Bock-Graphik 390—391; Thieme XXIII 214-215; H. Schneider „Jan Lievens, sein Leben u. seine Werke” Haarlem 1932; Nieuw biogr. Woordenb. VII 747~75i; Cat. tent. Rijks Prentenkab. Amsterdam Nr. 17 (Sept.—Nov. 1907); Oudh. Jaarb. 4 IV (1935) 5; v. Hall-Repert. 11956 —11970; Bosch tot Rembrandt 95-96. LIGTER, Jan. Steenteek. Teek. Leeraar M.O. Geb. Amsterdam 14 Maart 1889; werkz. Amsterdam. Leerl. Graphische School, Rijksacademie (1922 volg.). LIMBORCH, Hendrik van. Ets. Sch. Teek. Kunstverz. Geb. ’s Gravenhage 9 Maart 1681, ov. ’s Gravenhage 3 Febr. 1759; werkz. ’s Gravenhage, tijdelijk Rotterdam 1699 -± 1702. Leerl. van J. H. Brandon, R. Duval (1696), J. de Baen (twee maanden), A. van der Werff (1699-^ 1702). Thieme XXIII 226; Nieuw biogr. Woordenb. VI 954, LIMBURG, z. CLANT VAN DERMIJLL. LINDE Jr., Johan van der. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 6 Sept. 1887; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader Jan van der Linde (sch.). LINDEMAN, Jan Willem. Ets. Teek. Geb. Rotterdam 27 Maart 1886; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1908-09). LINDEMAN, O. Kaartgr. Ets.-Plaatsn. Werkz. Almelo 1758. LINDEMAN, P. Ets. Werkz. 1919. LINSCHOTEN, Samuel. Ets. Teek. Stempelsn. Zegelsn. Geb. Utrecht 25 Aug. 1889; werkz. Utrecht. Leerl. van R. Thürer (relief en steenbewerking 1902-07), J. de Jong, J. Gabriëlse, J. C. U. Legner (teekenen), Rijksacademie (Dupont). LINSE, Hendrik JAN Carel. Steenteek. Ets. Teek. Aquarell. Sch. Geb. Amsterdam 30 April 1843, ov. ’s Gravenhage 19 April 1906; werkz. Amsterdam-1873, Rotterdam 1874-82, ’s Gravenhage. Autodidakt. (Enkele weinige etsen). van Stolk 7854; Hahn-Caricatuur 37. LINT, SUZANNA Gerdina de (SUZE). Ets. Drogenaald. Teek. Sch. Geb. Prinsenhagen 5 Oct. 1878; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (Aarts), E. A. Becht (etsen), Parijs, Den Haag. Morks Magazijn XXV 2 (1923) 169—172; Kroniek IX (1923) afl. 11-12 en XII (1926) 280; De Vrouw XXIII (1928—1929) 200— 205. LION, z. CACHET. LIOTARD, Jean ETIENNE (Stefanus). Ets. Stippelgr. Zwartekunstgr. Pastelteek. Miniatuursch. Emailsch. Sch. Schrijv. Geb. Genève 22 Dec. 1702, ov. Genève 12 Juni 1789; werkz. Genève, Parijs 1723-35 (tweemaal reis Genève, Lyon), Rome 1736-37, Florence 1738, Grieksch eil. Smyrna 1738, Konstantinopel Aug. 1738-42, Jassy 1742-43, Weenen Sept. 1743-45 (reis Venetië), Frankfurt a/M., Darmstadt 1746, Genève 1746, Lyon 1746—47, Parijs 1747—53 (reis Lyon 1750), Londen 1754, ’s GravenhageDelft-Amsterdam 1755-57, Parijs 1757, Genève 1757-70 (reis Weenen 1762), Parijs 1770-71, ’s Gravenhage 1771-72, LITH—LOGGAN Londen 1772-74, Genève 1774—77, Weenen 1777-78, Genève 1778-89. Leerl. van D. Gardelle 1’ainé (Genève, vier maanden), J. B. Massé (Parijs, drie jaar). . Medew. van Giuseppe Camerata (Weenen). Cod. Vat. Ottob. 3116 f. 30 {verso); D. BaudBovy „Peintres Genevois 1702—1817" I Genève 1903; Thieme XXIII 263-264; Cat. Rijksmuseum Amsterdam; Brieger-Pastel (reg.); La Revue de VArt LXX (1936) J53— 162; Old Master Drawings March 1936, 61; The Burlington Magazine LX VIII {1936) 116—119; Cat. Deiker. LITH, Hubert van. Houtsn. Litho. Tijdgenoot. LIVENS, z. LIEVENS. LOBATTO Rz., Isaac. Steenteek. Teek. Steendr. Geb. ’s Gravenhage 21 Nov. 1828, ov. ’s Gravenhage 18 Sept. 1908; werkz. 's Gravenhage. LÖBBECKE, Carl Friedrich. Ets. Koopman. Geb. Iserlohn (Duitschl.) i 1790/91, ov. Rotterdam 29 Febr. 1856; werkz. ’s Gravenhage, Rotterdam. Cat. v. d. Keilen 2291. LOCHMANN VAN KÖNIGSFELDT, Jacoba Henrietta—. Wed. van BENNEKOM. Steenteek. Fotogr. Geb. Wijk bij Duurstede? ± 1787/88, ov. Renicum 25 Jan. 1864; werkz. o.a. Amsterdam. Leerl. v. d. Academie te Amsterdam, vervolgens van C. of J. A. Kruseman. Echtgen. van T. van Bennekom (ov. 1830). Thieme XXI 277 {met onjuistheden). LOCHOM, Bartolomeus van. Plaatsn. Teek. Ged. Amsterdam 21 Oct. 1607; werkz. Amsterdam 1628-30. Medew. van Hans Janssen. Thieme XXIII 308. LODEWYCKS VAN DER VECHT, Hendrick. Plaatsn. Kunstverk. Geb. Haarlem; ov. Haarlem Sept. 1651; werkz. Haarlem 1626-51. Thieme XXIII 311. LODEWIJK NAPOLEON, Koning van Holland. Steenteek. Teek. Geb. Ajaccio 2 Sept. 1778, ov. Florence 25 Juli 1846; werkz. (als steenteek.) München 1805. Ferchl-Incun. Lith.; Vervielfdit. Kunst IV 12, 234; Oude Kunst 1917, p. 166; Moulijn-Lith. Prentk. 55. LÖB, ALfred. Ets. Tijdgenoot. LOEBÈR Jr., J OHANNES AARNOUT. Houtsn. Teek. Kunstnijv. Schrijv. Leeraar Kunstnij.sch. Elberfeld 1904. Geb. Leiden 1 Juni 1869; werkz. Leiden, Elberfeld 1904. Autodidakt. LOEBER, LOUISE Marie. Houtsn. Linoleumsn. Zwartekunstgr. Ets. Aquatint. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 3 Mei 1894; werkz. Amsterdam, Blaricum. Leerl. Rijksacademie (1915-19), H. van Santen. Elsevier LXVI {1923) 140-142. LOENEN, Louise Henrietxe van. Ets. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 8 April 1879; werkz. Amsterdam -1909, Bloemendaal 1909. Leerl. Rijksacademie (1905-08). LOGGAN, David. Plaatsn. Uitg. Teek. TJitg. Geb. Dantzig i 1635, ov. Leicester Fields 1693?; werkz. Kopenhagen ± 1646-47, Utrecht 1655-56, Holland -Dec. 1672, Oxford 1672-75, Cambridge 1675, Londen 1679-93. Leerl. van S. van de Pas (Kopenhagen), Hondius? (Holland). Medew. van G. Valck. Thieme XXIII 330. LOHMAN—LOO LOHMAN, Jhr. Axel Emil de SAVORNIN. Steenteek. (kl.). Teek. Geb. ’s Gravenhage 15 Mei 1903; werkz. Amsterdam 1922-25. Leerl. Rijksacademie (1922 volg., Aarts) LOHMANN, THEODOR Wilhelm Eduard. Ets. Teek. Geb. Leiden 18 Maart 1880; werkz. Leiden, reizen o.a. in een woonwagen (vijf jaar), ’s Gravenhage 1915, Leiden 1919, Blaricum Febr. 1919 volg. Autodidakt. LOHR, JOHANNES. Ets. Teek. Sch. Aquarell. Geb. Salemba (Mr. Cornelis, Java) 27 Febr. 1882, ov. Monnikendam 27 Maart 1928; werkz. Amsterdam, Parijs 1910— 14, Blaricum, Bodegraven, Sloten (N.-H.), Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1902-05, Allebé, Dake, van der Waay, Dupont), Rijksnormaalschool (1905-06), H. Caro-Delvaille en H. Martin (Parijs). Bosch-Prentkunst. LOIS, Jacob (LOUIS, LOYS). Ets. Sch. Bouwm. Oudheidkundige. Schrijv. Kunstverz. Blauwverver. Schepen 1664—65. Koopman. Geb. Rotterdam ± 1620, ov. Rotterdam 31 Aug. 1676; werkz. Rotterdam. Bredius u. Hirschmann 1588-1593; Thieme XXIII 334-335; Nieuw biogr. Woordenb. VI 962; Stift u. Feder 1927, 94. LOKHORST, Dirk van. Ets. Steenteek. Steenets. Steendr. Sch. Geb. Utrecht 11 Nov. 1818, ov. Utrecht 9 Juli 1893; werkz. Utrecht. Leerl. van A. Verhoesen, J. W. Bilders. Adres: „D. van Lokhorst. Steendrukkerij De Industrie”. 1858-76. van Stolk 7956; Cat. v. d. Keilen; Thieme XXIII 336; De Grez; Scholten-Teyler. LOKHORST, JOHAN Nicolaas van, („Jan"). Ets. Steenteek. Sch. Geb. Utrecht 2 Nov. 1837; werkz. U¬ trecht, Brussel 1872-74 (Utrecht 1873). Thieme XXIII 337. LÖLINCK, Baltzar. Plaatsn. Penninggr. Goudsm. ? Werkz. Groningen 1657-60. Thieme XXIII 321. LONCKE, JOHANNES Seraphinus Gustaaf. Houtsn. Teek. Geb. ’s Gravenhage 30 Mei 1908; werkz. ’s Gravenhage. Lessen van F. Rackwitsz, B. Merema. LONDERSEEL, Assuerus van. Plaatsn. ? Uitg. Ged. Anwerpen 30 Maart 1572, ov. tusschen 30 Mei 1633 en 21 Mei 1649; werkz. Amsterdam 1594-99, Rotterdam 1599-1633. Broeder van Johan van Londerseel (I). Bredius u. Hirschmann, reg.; Rombouts en v. Lerius II 387; Thieme XXIII 351. LONDERSEEL, Johannes van (I). Plaatsn. Uitg. Plaatdr. Ged. Antwerpen 25 Jan. 1578, ov. Rotterdam kort vóór 7 Jan. 1625; werkz. Rotterdam (Delft 1614) 1610-24. Leerl. van zijn zwager N. de Bruyn. Medew. van N. de Clerck. Broeder van A. van Londerseel. Thieme XXIII 351 (met onjuistheden); Oudh. Jaarb. 4 V (1936) 26. LONDERSEEL DE IONC, Johannes VAN. Plaatsn. Teek. Werkz. 1654. LONS, Dirk Evertsz (Dirk Eversen). Ets. Uitg. Teek. Plaatdr. Geb. ± 1599; werkz. Amsterdam 1615— 66. Adres: „gedruckt tot Amsterdam bij Dirck eewersen Lons". 1622. Thieme XXIII 360. LOO, Bernardus Theodorus van. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 14 Juni 1816, ov. Rot- LOO—LOOY terdam 26 Juni 1892; werkz. Amsterdam —1857, Rotterdam 1879-92. Leerl. Amsterdamsche Academie (1833 -43, 1846-47), van L. H. de Fontenay. Immerzeel I 245; Thieme XXIII 363; van Stolk 6207, 7275. LOO, Jacob van. Ets. Sch. Geb. Sluis ± 1614, ov. Parijs 26 Nov. 1670; werkz. Amsterdam 1642-60, Parijs 1622-70. Leerl. van zijn vader J. van Loo, invloed van Th. de Keyser, Rembrandt, B. van der Helst en Jacob Backer. Zwager van Martinus Lengele. Thieme XXIII 363—364; Nieuw biogr. Woordenb. X 326—327. LOOFF, Johannes. Plaatsn. Lettergr. Stempelsn. Munt van Zeeland 1634—51. Goudsm. Geb. Middelburg?; begr. Middelburg (Nieuwe Kerk) 22 Dec. 1651; werkz. Middelburg 1627 volg. Muller Portr. 204, 2234; Muller Hist. 1632; van Someren II p. 103; van Stolk 1668, 1669 1704; Archief Zeeuwsch Genootschap 1923 1-72 (M. G. A. de Man); Thieme XXIII 366. LOOFS, Pierre (Pieter). Ets. Teek. Werkz. 1730 te ’s Gravenhage. van Stolk 3424; Cat. Vis Blokhuyzen 1912; Cat. v. d. Keilen; Thieme XXIII 366. LOON, Harmanus van. Kaartgr. Plaatsn.-Ets. Geb. ± 1649/50; werkz. Amsterdam? 1667-1701. Leupe-Cat. Kaart. Mar. 793; Tijdschr. Aardr. Gen. 1919, 17. LOON, Johannes van (Jan Jansz). Kaartgr. Plaatsn. Uitg. Geb. Leeuwarden ± 1611/14, ov. vóór 11 Nov. 1686; werkz. Amsterdam 164380, tijdelijk Wijk aan Duin 1656-57. Medew. van Cl. Jz. Voocht. Adres: „By Johannes en Gieles van Loon, plaetsnyder en zeecaertmaker”. 1661. Vgl. aanh. B. Muller-Hist. 2353; Ledèboer; Obreen-Arch. II 164, III 222, VII 263; Leupe-Kaart. Mar. 93; Kleerkooper en v. Stockum. LOOTS, Joannes. Kaartgr. Plaatsn. Uitg. Kaart- en Plaatdr. Kaart-, Boek- en Kunstverk. Graadboogmaker. Geb. Amsterdam ± 1666, ov. ± 1724/ 27; werkz. Amsterdam 1685-1724. Medew. van A. de Winter (1695 volg.). Adres: „Op de Zeedijk”. 1691. „Gesneeden, gedruckt en uytgegeven door Ioannis Loots, in de Nieuwebrugsteeg in de Jonge Lootsman”. 1698-1724. Opvolgster: Weduwe J. Loots. 1727-36. Hetzelfde adres. Muller-Hist. 3340, 3711; v. Stolk 1639; Kleerkooper en v. Stockum (passim). LOOTS, J. Zwartekunstgr. Teek. Werkz. Amsterdam ± 1820. LOOY, Jacobus van. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Schrijv. Dichter. Geb. Haarlem 12 Sept. 1855, ov. Haarlem 24 Febr. 1930; werkz. Haarlem, Amsterdam 1877-84, reis Italië 1884— 85, Spanje, Tanger 1886-87, Amsterdam 1887—94, Soest 1894—1907 (reis Spanje-Marokko 1902), Haarlem 1907— 15, Amsterdam. Lessen Burger Avondschool, D. J. H. Joosten, H. J. Scholten, leerl. Rijksacademie (1877-84). Thieme XXIII 369—370; Scholten-Teyler; Handelingen Mij. Nederl. Letterkunde 1930 -1931 II 83-98; v. Hall-Repert. 1203012038. LOOY, Pieter van (I). Steenteek. (kl.). Steengr. Teek. Geb. Haarlem 9 Juli 1823, ov. Haarlem 9 Nov. 1885; werkz. Haarlem. Medew. van zijn zoon P. van Looy Jr. LOOY Jr., Pieter van. Steenteek. (kl.). Ets. Teek. Schrijv. Leeraar. Geb. Haarlem 13 Maart 1853; werkz. Amsterdam, Haarlem. Leerl. Amsterdamsche Academie (1867- J. Lievens Gravure door L. Vorsterman I naar A. van Dyck. J. Lutma de jonge Penteekening op perkameAt door P. Rodermondt in het Rijksprentenkabinet te Amsterdam. LOPES—LUBBERTS LUBEEK—LUNS LUBEEK, Dirk van. Houtsn. Geb. Amsterdam? 16 Jan. 1747, ov. in of na 1811; werkz. Amsterdam 1774—75, Rotterdam?, Kralingen 1811. Zoon van Jacobus van Lubeek (Fapper) Medew. van H. van Lubeek. Poorterboek (26) 15 Nov. 1774, Archief Amsterdam; Burgerreg. van Kralingen (398) 1811, Archief Rotterdam. Nieuw biogr. Woordenb. III 795. LUBEEK, Hermanus van. Houtsn. Ged. Rotterdam 8 Juli 1770; werkz. Rotterdam 1789-1807. Medew. van D. van Lubeek. v. Heurck et Boekenoogen, reg.; Nieuw biogr. Woordenb. III 795. LUBIENITZKI, Christoffel (LUBIENITZ, de, LUBIENIECKI, Krzysztof) Zwartekunstgr. Ets.-Plaatsn. Uitg. Sch. Teek. Geb. Stettin 1659, ov. Amsterdam in of na 1729; werkz. Hamburg, Amsterdam 1675-1722. Leerl. van J. Stuhr (Hamburg), A. Backer (1675). Broeder van Th. Lubienitzki. Thieme XXIII 424-425; Het Boek XVI (1927) 113—120; Dronckers-Waller No. 1096. LUBIENITZKI, Theodorus (LUBIENIECKY, LUBIENISKY, de, LUBINIUS, Bogdan). Ets. Teek. Schrijv. Geb. Krakau (Lublin?) 1653, ov. in Polen ± 1716? of na 1729; werkz. Hamburg, Amsterdam 1675, Florence, Hannover 1681, Berlijn, Polen 1706—± 1716? (1729). Leerl. van J. Stuhr (Hamburg), G. de Lairesse (1675). Broeder van C. Lubienitzki. Thieme XXIII 424-425. LUCARDIE, Henriette Johanna REUCHLIN, geb. —. Ets. Aquatint. Steenteek. Sch. Aquarell. Teek. Pastelteek. Geb. Rotterdam 28 April 1877; werkz. Rotterdam. Leerl. Rotterdamsche Academie (van Maasdijk, Oldewelt), A. P. Derkzen van Angeren (etsen), S. Moulijn (lithografeeren). LUCAS, Louis. Plaatsn.-Ets. Ov. vóór 26 Juli 1731; werkz. Amsterdam 1710. van Stolk 1941, 3033; Kramm 1017; Muller-Portr. 5143; v. Someren. LUCHT, Willem de. Steenteek. Houtgr. Teek. Geb. Amsterdam 15 April 1849; werkz. Amsterdam -1871, Keulen 1871, Weenen 1877, Amsterdam 1877-85, ’s Gravenhage 1885-88. LUCHTENBURG, Andreas van. Kaartgr. Wiskundige. Werkz. 1692, Rotterdam. Kleerkooper en v. Stockum 634, 635. LUCHTENBURG, Johannes van. (LUGTENBURG, van). Kaartgr. Kaartteek. Werkz. Amsterdam 1697-1700. Kleerkooper en v. Stockum 1391. LÜCKER, EUGÈNE Frans Joseph. Ets. (kl.). Aquatint. Houtsn. Sch. Aquarell. Pastelteek. Geb. Roermond 9 Juli 1876; werkz. Roermond, Brussel, Echt, Nijmegen (ook ’s Gravenhage, Veere) 1904? volg., reiz. België, Zwitserland, Tirol, Beieren, Frankrijk, Spanje, Italië. Leerl. Teekenschool Roermond (1895— 99 onder Joan Berens), Brusselsche en Leuvensche Academies, invloed J. Th. Toorop (1910), in etsen autodidakt. Verblijf in Parijs (1918). (Etsen sedert 1910, houtsn. sedert 1922). Elsevier LXII (1921) 355-357; BoschPrentkunst; Gildeboek XIX (1936) 1—9. LUGTENBURG, van, z. LUCHTENBURG, VAN. LUNS, HUBERT Marie („Huib”). Houtsn. (kl.). Steenteek. Ets. Sch. Teek. Hoofdleer. Rotterdamsche Academie 1908-18. Directeur Kon. School voor J. Luyken Gravure door P. Sluiter naar A. Houbraken, LUTENS—LUYKEN Kunsttechniek en ambacht ’s Hertogenbosch 1918-23. Directeur v. h. Rijksinstituut tot opleiding van teekenleeraren te Amsterdam (1923-31). Hoogleeraar te Delft 1931 volg. Schrijver. Medailleur. Geb. Parijs 6 Juni 1881; werkz. Amsterdam -1902, Brussel 1902-08, Rotterdam 1908—18, ’s Hertogenbosch 1918 Amsterdam 1923 volg. Reizen naar Italië en Spanje. Leerl. Rijksnormaalschool (1898-1901), Rijksacademie (1901-02, avondkl.). Thieme XXIII 472; Morks Magazijn XXXIV (1932) 169—178; Architectura XXIX (1925) 243-245; v. Hall-Repert. 12049—12057a; Avermaete 128. LUTENS, Jenny. Houtsn. Teek. Werkz. ’s Gravenhage 1898-99. Dekor. Kunst. Febr. 1899. LUTGERS, Petrus Josephus. Steenteek. (kl.). Sch. Teek. Miniatuursch. Teekenmeester. Geb. Amsterdam 24 Aug. 1808, ov. Loenen a/d Vecht 19 April 1874; werkz. Loenen a/d Vecht. Thieme XXIII 480. LUTMA DE JONGE, Johannes (LUTMA Iunior, Janus). Hamerw. Ets. Goudsm. Drijver. Sch. Teek. Ged. Amsterdam 1 Sept. 1624, begr. Amsterdam (Oude Kerk) 11 Nov. 1689; werkz. Amsterdam, reis Italië? vóór 1653? Zoon van Joannes Lutma den Oude (goudsm.), neef van Cornelis de Bie (sch.). Poorterboek (7) 13 Jan. 1688: „Johannis Litma, goutsmit, soon van Johannis Litma, in sijn leven mede goutsmit en poorter alhier”; Begr. Reg. (1048) 11 Nov. 1689 ..Johannes Lutma, van de Lauriergraft f 8”; Archief Amsterdam. Thieme XXIII 48^^482; Nieuw biogr. Woordenb. VI 97^—977 '. Berliner-Ornament; Zülch-Ohrmuschel, Reg. LUTMA, Abraham. Plaatsn. Uitg. Geb. Amsterdam na 1624; werkz. Amsterdam -1669. Zoon van Joannes Lutma den Oude (goudsm.). Oud-Holland 1912, 222;Thieme XXIII481. LUTMA, Jacob. Ets. Uitg. Geb. Amsterdam na 1624, begr. Amsterdam 24 Juni 1654; werkz. Amsterdam 1653-54. Zoon van Joannes Lutma den Oude (goudsm.). Thieme XXIII 481; Zülch-Ohrmuschel, Reg. LUTOMIRSKI, Léonie BANDER, geb. —. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 4 April 1887; werkz. Amsterdam -1919, Edam 1919 volg. Leerl. Rijksnormaalschool (1904-06), Rijksacademie (Van der Waay, Der Kinderen, Aarts). Echtgen. (1918) van J. C. Bander. LUTTICHUIJS, Isaack. Ets. Sch. Ged. Londen 25 Febr. 1616, begr. Amsterdam 6 Maart 1673; werkz. Amsterdam 1643-73. Bredius u. Hirschmann, reg.; Cat. R. Graves part II p. 66, Nr. 738; Thieme XXIII483; Nieuw biogr. Woordenb. X 531-532. LUTZ, J. A. (LOUTZ, LUTS). Aquatint. Plaatsn. Werkz. Amsterdam ? 1808-22. van Stolk, reg.; Thieme XXIII 484-485. LUX, Ignatius. Plaatsn.-Ets. Kaartgr. Teek. Geb. Amsterdam? 1650; werkz. Leiden, Amsterdam 1675-93. Poorterboek (5) 9 Dec. 1681, Archief Am. sterdam. van Stolk 2057; Muller-Portr. 2224, 3277; Obreen-Arch. III 222; Kramm; Jaarv. Kon. Oudh. Gen. 1897, 51; Thieme XXIII 486. LUYKEN, Caspar (LUIKEN). Ets. Ets.-Plaatsn. Ged. Amsterdam 18 Dec. 1672, begr. Amsterdam (N.Z. Kapel) 4 Oct. 1708; werkz. Amsterdam, Nümberg .1698, Weenen 1703, Amsterdam 1705-08. w aller, Graveurs 14 LUYKEN—MAAREL Leerl. en medew. van zijn vader J. Luyken. P. v. Eeghen „Het werk van Jan en Caspar Luyken” I—II, Amsterdam 1905; Thieme XXIII 488; Tent. Rijks Prentenkab. Amsetrdam Nr. 7 (Mrt-Mei 1905); ScholtenTeyler; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 51—52: Lugt I-Louvre; DronckersWaller No. 695 en 810. LUYKEN, Jan (LUIKEN). Ets. Ets.-Plaatsn. Uitg. Penteek. Sch. Dichter. Geb. Amsterdam 16 April 1649, ov. Amsterdam 5 ep begr. (N.Z. Kapel) 11 April 1712.; werkz. Amsterdam (ook Haarlem 1699, Schellinkhout 1703, bij Hoorn 1704). Leerl. van M. Saegmolen. Medew. van zijn zoon C. Luyken. Adres: „in de Amstel Kerk-straet, tusschen de Leidse en Spiegelstraet, naast de Braspot”. 1690-94. „in de Utrechtsche dwarsstraat by den Binnen Amstel”. 1712. Weigel-Handz. 4515-4533; Cat. v. Eeghen; Singer-Friedrich August; P. v. Eeghen „Het werk van Jan en Caspar Luyken" I—II, Amsterdam 1905; Thieme XXIII 488—489; Tent. Rijks Prentenkab. Amsterdam Nr. 7 (Mrt-Mei 1905); Scholten-Teyler; De Grez; Hind III en IV; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 51—52; Lugt I—Louvre; Moes-T eekeningen 52; v. Hall-Repert. 12061 —12078a; Dronckers-Waller, reg. LUYN, Dirk van. Houtsn. Ets. Drogenaald. Geb. Utrecht 1896; werkz. te Utrecht. Boekcier IV (1935) 42. LUYT, Arie MARTINUS („Ties"). Steenteek. Sch. Geb. Sliedrecht 24 April 1879; werkz. Dordrecht, ’s Gravenhage, tijdelijk Parijs, Gelderland, Limburg, Zeeland, Z. Afrika (zes jaren), Wassenaar. Leerl. van R. Larij, Haagsche Academie (Jansen), Ecole Julien (Parijs) (onder J. J. Laurens). Werkte samen met Willem- en Albert Roelofs te Brussel. Op de Hoogte XXVII (1930) 224-237; Elsevier LXXVIII (1929) 155-161. LYNDEN, van, z. WASSENAER, van. LYNHOVEN, Nicolaas van. Plaatsn. Teek. Werkz. Haarlem, Parijs 1639, Haarlem. Houbraken II 31; Thieme XXIII 494; De Grez; Scholten-T eyler; Lugt I—Louvre; BockRosenberg; Stift u. Feder 1927, 48. LIJNSCHOTEN, Johannes van. Ets. Teek. Sch. Kunstnijv. Geb. Delft 1 Maart 1875; werkz. Delft. Leerl. Technische Hoogeschool, A. Ie Comte. LYONET, Mr. Pieter. (Pierre). Ets. Teek. Natuurkundige. Kunstverz. Schrijv. Advocaat. Translateur b. d. Staten Generaal. Geb. Maastricht 21 Juli 1706, ov. ’s Gravenhage 10 Jan. 1789; werkz. Leiden 1724—31, ’s Gravenhage 1731-89. Leerl. van C. de Moor (Leiden), H. van Limborch (± 1732), J. Wandelaar (Leiden Juni 1743, graveeren). Konst en Letterbode 1861, 194-195 en 393— 394; Thieme XXIII 495; Nieuw biogr. Woordenb. VIII1090—1092. M MAANEN, CORNELIA Antoinette VAN. Houtsn. Teek. Aquarell. Kunstnijv. Teekenleerares Industriesch. v. meisjes Rotterdam. Geb. Sliedrecht 9 Dec. 1900; werkz. Amsterdam (en Rotterdam). Leerl. Rijksnormaalschool, Rijksacademie, Instituut voor Kunstnijverheid. MAANEN, Gerrit Diderik van. Houtsn. Teek. Geb. Hoorn 4 Febr. 1876; werkz. Hoorn 1907, Alkmaar 1912 volg. MAAREL, Marinus van der. Ets. Sch. Teek. Geb. ’s Gravenhage 1 Sept. 1857, ov. J. Gossaert van Mabuse Gravure door J. Wierix. ■ MAARSEVEEN—MACK ’sGravenhage 17 Maart 1921; werkz. ’s Gravenhage. Lessen van J. M. Schmidt Crans, A. F. Dona Pieck, leerl. Haagsche Academie, W. Maris. Elsevier XIV (1897) 481-496 en LXIII (1922) 357-359; Eigen Haard 1909, 758762. MAARSEVEEN, Hendrik van. Ets. Zwartekunstgr. Teek. Kunstverz. Koster Doopsgez. Kerk Het Lam. Begr. Amsterdam 17 Nov. 1792; werkz. Amsterdam 1755 volg. Begr. Reg. (1060), Archief Amsterdam. Cat. Verk. Nalatenschap van H. van Maarseveen, Amsterdam 28 Oct. 1793; v. d. Willigen III 411; Cat. von Sternberg Manderscheidt III suppl.; Muller-Portr. 6441; OudHolland 1885, 228; v. Someren 3394; Jensen-Reiz. Amsterd. 154, 205. MAAS, Dirk (MAES, Theodore). Ets. Zwartekunstgr. Sch. Teek. Kunstverz. Geb. Haarlem 12 Sept. 1656, ov. Haarlem 25 Dec. 1717; werkz. Haarlem (tijdelijk Parijs 1684, Engeland 1690, ’sGravenhage 1697). Leerl. van H. Mommers, N. Berchem, J. van Huchtenburgh; navolger van Ph. Wouwerman. Medew. van J. Glauber. Weigel-Handz. 4535; van Stolk 2836; Thieme XXIII 544~545'■ Nieuw biogr. Woordenb. IX 641—642; Bock-Rosenberg; Stift u. Feder 1926, 44; Schönbrunner-Meder 940; Bredius u. Hirschmann, reg.; Singer-Friedrich August 429—430; Fairfax Murray 159 —160; Cat. Deiker. MAASKAMP, Evert. Aquatint. (kl.). Uitg. Teek. Sch. Kunst-, Boek-, Kaart en Prentverk. Schrijv. Ged. Vollenhove 27 Sept. 1769, ov. Amsterdam 31 Jan. 1834; werkz. Amsterdam 1794 volg. Adres: „Kalverstraat n. 18.” 1802-04. „Kalverstraat bij den Dam n. 1.” 1805-21. „Nieuwendijk bij den Dam en het Paleis n. 251”. 1824-27. „Nieuwendijk O.Z. bij den Dam n. 8”. 1829-34. Muller-Portr.; Muller-Hist.; v. Someren; v. Stolk, reg.; Moquette-Portr. Rotterd.; Jen;en-Reiz. Amsterd. 235, 235, 261; Thieme XXIII 502; v. Hall-Repert. 12119; Dronckers-Waller, reg. MAATEN, Jacob Jan van der. Ets. Steenteek. Sch. Teekenleeraar aan de z.g. Koningschool te Apeldoorn (1864). Geb. Elburg 4 Jan. 1820, ov. Apeldoorn 16 April 1879; werkz. ’sGravenhage 1843-52, Amsterdam 1854-55, ’sGravenhage 1857-62, Apeldoorn 1866-79. Leerl. van H. van de Sande Bakhuijzen, Haagsche Academie (1843-46). Maandbl. Beeld. Kunst V (1928) 141—149; De Grez; De Leeswijzer II (1885-1886) 303305; Kunstkronijk 1851-1854, 1857, 18591862, 1866. MABUSE, Jan GÖSSAERT genaamd van —. (MALBODIUS, Joannes). Ets. Plaatsn. Houtsn. Sch. Teek. Geb. Wijk bij Duurstede? i 1478, ov. Middelburg? ^ 1533/36; werkz. Antwerpen 1503-07, Rome 1509, Middelburg 1509-± 17, Utrecht ± 1517-± 24, Middelburg ± 1524-± 33/36. E. Weisz „JanGossaert.gen. Mabuse” Parchirn 1913; Leporini 94; Benesch- Weenen; Hind V; Bock-Rosenberg; Pauli-Hamburg II 5> Nijhoff-Nederl. Houtsn. 175—176; Meder-Albertina 3; Weigel-Handz. 4536— 454°! Nieuw biogr. Woordenb. VII 491— 492> Handz. Stadel XV 8; Old Master Draw. X (1936) afl. 38 pl. 31; Maandbl. Beeld. Kunst XIII (1936) 104; v. Hall-Repert. 10027—10073; Held-Dürer (reg.); ZülchOhrmuschel 55, 70; Bock-Graphik 263-264; Print Collector’s Quart. XXIII 13; Cat. Tent. Bosch. Rotterdam 1936; Thieme XIV 410—413; W. Krönig, Der italienische Einfluss in der fldmischen Malerei im er sten Drittel des 16. Jahrhunderts, Würzburg 1936; Zeitschr. f. Kunstgesch. III (1934) 163 177; Friedldnder, Altniederl. Malerei Bnd. VIII (1930), XI (1933) en XIV (1937) m112. MACDONALD, Clara Anna WILLEKES —. Geb. Haarlem 2 Febr. 1895; werkz. Haarlem. Leerl. Rijksacademie (1915-17). Echtgenoote van den Kunstgewerbler Jan Eisenlöffel te Amsterdam. MACHWIRTH, z. HAVERKAMP. MACK, Margaretha. Ets. Pastelteek. MADDERSTEG—MALLEYN Geb. Amsterdam 19 Mei 1879; werkz. ’s Gravenhage —1898, Amsterdam 1898 volg. (Berlijn 1908-09, tijdelijk ook Laren). Leerl. van M. W. van der Valk, A. T. de Jong. MADDERSTEG, Michiel. Ets. Sch. Koopman. Geb. Enkhuizen ± 1663, ov. Amsterdam? 1709; werkz. Amsterdam, Berlijn o.a. 1699, Amsterdam. Leerl. en navolger van L. Backhuysen. Trouw Reg. (530) 1 Aug. 1699, Archief Amsterdam. van Stólk 3145; Thietne XXIII 326-527. MADLENER, ANTONIUS Josephus. Steenteek. (kl.). Sch. Huissch. Geb. 's Gravenhage 11 Mei 1827, ov. 's Gravenhage 22 Maart 1890; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1841-48), J. F. Hoppenbrouwers. MAES, z. MAAS, MAES, Evert CrynsZ van der. Ets.Sch. Geb. ’s Gravenhage i 1577, ov. ’s Gravenhage na 1656; werkz. ’s Gravenhage 1604-na 56, reis Italië ± 1602-03. Leerl. van K. van Mander. Gehuwd met kleindochter van Pieter Aertsz gez. Lange Pier. Thieme XXIII 545. MAGNENAT, THEOPHILE Charles. Steengr. Uitg. Steendr. (Later) „Haarkundige”. Geb. Amsterdam 25 Sept. 1834, ov. Amsterdam 1 Maart 1903; werkz. Amsterdam. Leerl. en medew. van zijn vader W. C. Magnenat. MAGNENAT, Willem CHARLES. Steenteek. Steengr. Uitg. Steendr. Kalligr. Teek. Schrijv. „Ingenieur civiel”. „Werktuigkundige”. Geb. Utrecht 23 Maart en ged. 3 April 1803, ov. Amsterdam 21 April 1871; werkz. Amsterdam 1832 volg. Medew. van zijn zoon Th. C. Magnenat. Adres: „Lithogr. W. C. Magnenat, Waarmoesstraat No. 3.” „Oude Doelenstraat No. 3 by de Hoogstraat”. 1840. „St. Nicolaasstraat No. 403”. 1857. „Magnenat & Zn., St. Nicolaasstraat No. 403”. 1861-62. Muller-Hist.; Cat. du Musée de calligraphie G. J. Dekker, vente Amsterdam 2-6-1882, 111-115; v. Someren; v. Stolk, reg. MAIR, Johann Ulrich. Ets. Sch. Geb. Augsburg ± 1630?, begr. Augsburg 11 Juni 1704; werkz. Augsburg, Amsterdam ± 1650?, Antwerpen, Engeland, Italië, Augsburg (Weenen). Leerl. Rembrandt (± 1650?), J. Jordaens). Thieme XXIV, 486-487. MAIR, Henriette barones van TUYLL VAN SEROOSKERKEN, geb. — WILLEBEEK LE —. Ets. Teek. Geb. Rotterdam 23 April 1889; werkz. Rotterdam (tijdelijk Parijs). Leerl. van A. van Maasdijk (2 jaar), D. G. Ezerman (perspectief), M. Boutet de Monvel) (1911, Parijs, tien lessen). Veth-Caricatuur 287. MAIUS, z. VERMEYEN. MAKS, CORNELIS Johannes. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 22 Aug. 1876; werkz. Amsterdam-1901, Parijs 1901-03, Span je 1903, Italië 1904-05, Amsterdam Dec. 1905 volg. Leerl. Rijksacademie (1897-1901), G. H. Breitner (1901), raadgev. van A. Mancini (Rome, 1905). Thieme XXIII 585; v. Hall-Repert. 1215212166. MALLET, z. SAINT. HILAIRE, de. MALLEYN, Gerrit. Ets. Teek. Sch. Behangsel- en Rijtuigsch. Geb. Dordrecht 1 Juli 1753, ov. Rotterdam 6 Febr. 1816; werkz. Rotterdam. MAN—MARE Nieuw Biogr. Woordenb. IV 945; Thieme XXIII597; van Stolk 4851. MAN, CORNELISDE (KORNELIS). Ets. Sch. Geb. Delft 1 Juli 1621, ov. Delft 1706; werkz. Delft 1642, reis (negen jaar): Parijs (één jaar), Lyon, Florence (twee jaar)-Rome-Venetië-Alpengebied, Delft 1654-1706. Thieme XXIII 602; Oud-Holland Lil (I935) 1—26 en 97-120. MAN, ANTHONY Willem Hendrik NOLTHENIUS de. Ets. Zinkets. Steenteek. Teek. Kunstverz. Schrijv. Chef 3e Topogr. Bur. Lt.Kolonel. Geb. Nijmegen 18 Jan. 1793, ov. 's Gravenhage 18 Oct. 1842;werkz. o.a. ’sGravenhage 1819-20. Nagler-Monogr.; Cat. v. d. Keilen 2299; Hippert et Linnig 698; v. Someren 3248; Muller-Cat. Lith. 690-692; Vervielfalt. Kunst IV 238; Oude Kunst 1917, 168; MoulijnLith. Prentk. 39; van Stolk 7273. MANDER, Karel van (Carel) (III). Ets. Sch. Schrijv. Seb. Delft zt: 1610, ov. Kopenhagen Maart 1670; werkz. Delft, Kopenhagen 1631, Italië 1635—38, Kopenhagen; tijdeijk Amsterdam 1657? loon van Karei van Mander (sch. en tasijtwerker), kleinzoon van Karei van Mander (sch. en schrijv.). Sredius u. Hirschmann, reg.; Thieme XXI11 608; Fontaine Verwey 19; Hind IV. MANEN, ELISABETH Cornelia van („Betsy”). ïts. Drogenaald. Steenteek. Sch. ieb. Winkel (N.-H.) 30 April 1873, ov. s Gravenhage 18 Febr. 1915; werkz. bnsterdam, Parijs, Spanje, Indië, Leilen. -eerl. Rijksacademie (1896-1901, Alle>é, Dake, van der Waay). MANKES, Jan. loutsn. Houtgr. Steenteek. Ets. Drogelaald. Teek. Sch. Glassch. reb. Meppel 15 Aug. 1889, ov. Eerbeek !3 April 1920; werkz. Delft 1904—09, Knype 1909 volg., ’t Meer bij Heerenveen 1915, Scheveningen, Eerbeek. Leerl. atelier Schouten (drie jaar), H. Veldhuys (teek.), Haagsche Academie (winteravondkl.), autodidakt. Cat. Tent. Utrecht 1923; A. Mankes Zernike en R. N. Roland Holst „Jan Mankes” Utrecht 1924; A. Plasschaert en J. Havelaar „Jan Mankes” Utrecht 1927; Thieme XXIV 18; v. d. Boom; Bosch-Prentkunst 100—103; De Stem VII 1 (1927) 286-290; v. HallRepert. 12190—12205. MANSVELD, F. J. Steenteek. (kl.). Teek. Werkz. ± 1915? MANSVELT, Jan Isaac van. Ets. Aquatint. Teek. Kap. Ingr. Geb. Utrecht 2 Juni 1761, ov. Nijmegen 7 Nov. 1802; werkz. o.a. Utrecht. Kramm' IV; Hippert et Linnig; Thieme XXIV 37. MARCUS, Jacob Ernst Ets.-Plaatsn. Ets. Aquatint. Steenteek. Teek. Sch. Geb. eiland St. Eustatius 19 Maart 1774, ov. Amsterdam 2 Oct. 1826; werkz. Amsterdam. Leerl. van S. Goblé (teekenen), R. Vinkeles (1790-96). Medew. van J. F. Lange, A. Zürcher. Konst en Letterbode 1826 II 260-262; Thieme XXIV 79* De Gres; Fontaine Verwey (Reg.); De Kunst der Nederlanden I (1930— 1931) 44i~448; van Stolk, passim, vgl. reg.; Dronckers- Waller, reg.; Nieuw biogr. Woordenb. X 544-545. MARCUS, Jeannette HENRIETTE. Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Pastelteek. Kunstnijv. Geb. Amsterdam 9 Juni 1891; werkz. Amsterdam—1916, Heerlen, Heemstede (N.-H.). Leerl. Rijkscademie (teeken- en schilderkl., 1909-16). MARE, JOHANNES DE. Ets.-Plaatsn. Teek. Geb. Amsterdam 26 Oct. 1806, ov. St. Germain-en-Laye 1889; werkz. Amsterdam-1830 (Italië 1829), Parijs 1830-31, Londen 1831-32, Parijs 1832-33. Am- MARE—MARIS sterdam 1833-34, Parijs 183.-40, ’sGravenhage 1840—42, Parijs 1842-53, Versailles 1853-55, New York ± 1855-61. Zoon van Abraham George de Mare (Kunstplaatslijper), Kleinzoon van Johannes de Mare (Kruidenier). Werkz. bij P. H. L. van der Meulen (± 1819-20), Amsterdamsche Academie (pleisterkl., 1822), leerl. Ph. Velyn (1823 —28), Amsterdamsche Academie (Pieneman), J. A. D. Ingres (Parijs). Poorterboek (31) Abraham George de Mare 27 Febr. 1805, Archief Amsterdam. Thieme XXIV 8o; De Grez; Nieuw biogr. Woordenb. X 545. MARE, Pieter DE. Ets. -Plaatsn. Ets. Drogenaald. Aquatint. Geb. Leiden 30 Jan. 1758, ov. Leiden? Juni 1796; werkz. Leiden. Leerl. van A. Delfos, Medew. van R. Muys. Zoon van Abraham de Mare (plaatdr.): Doop Reg. Pieterskerk 1 Febr. 1758, Archief Leiden. van Stolk 3999, 4291, 5023, 5179; Thieme XXIV 80; Fontaine Verwey 160, 163; v. Hall-Repert. 12209. MAREBEEK, Mathijs van (MARREBEEK, van). Zwartekunstgr. Uitg. Teek. Geb. Amsterdam J; 1659; werkz. Amsterdam 1686-89. Weigel-Cat. 6072, 8275; Wussin-Hymans „J. Suyderhoef” Bruxelles 1863 p. 72; Cat. Verloren 88; Duplessis-Portr. 643 24; Thieme XXIV 80. MARÉE, Hendrik Godart de. Ets. Teek. Geb. Utrecht 1742; werkz. Leiden 1783. Oomzegger van P. Janson. Cat. v. Buren 212; Kramm IV 1061; Obreen Archief V 282; Cat. Nijland 449. MARIS, FERDINAND Johannes Jacobus (MARRIS, „Frits”). Ets. Steenteek. Houtsn. Sch. Aquarell. Geb. ’s Gravenhage 1 Juni 1873; werkz. ’s Gravenhage, Brussel, Voorburg. Leerl. Haagsche Academie (Becker, van den Berg, Jansen), van zijn neef W. Maris, J. Th. Toorop. v MARIS, JACOBUS Hendricus (MARRIS). Ets. Steenteek. Sch. Teek. Geb. ’s Gravenhage 25 Aug. 1837, ov. Karlsbad 7 Aug. 1899; werkz. ’s Gravenhage, Antwerpen 1853-55, ’s Gravenhage (en Oosterbeek) 1857-60, Duitsche reis: Keulen-Mannheim-Heidelberg-Karlsruhe-Basel-Lausanne-Neufchatel-Dij on-Parij s-Fontainebleau 1860, ’s Gravenhage 1861-65, Parijs 1865-71, ’s Gravenhage 1871 volg. Leerl. van J. A. B. Stroebel (1849), Haagsche Academie, H. van Hove (1852), Antwerpsche Academie (1853), J. H. L. Meyer (1855—56), Haagsche Academie (Oct.-Nov. 1857). Broeder van M. en van W. Maris. Thieme XXIV 113-114; v. Hall-Repert. 12234—12272; Cat. Tent. Den Haag 1935; Bock-Graphik 630; Nieuw biogr. Woordenb. X 581-583 ; Plantenga. MARIS, Matthijs (MARRIS, Matthias) . Ets. Steenteek. Sch. Teek. Geb. ’s Gravenhage 17 Aug. 1839, ov. Londen 22 Aug. 1917; werkz. ’s Gravenhage, Antwerpen 1855-58, ’s Gravenhage 1859, Duitsche reis: KeulenMannheim-Heidelberg-Karlsruhe-Basel -Lausanne-N euf chatel-Dij on-Parij sFontainebleau 1860, ’s Gravenhage 1861-68, Parijs 1869-75, Londen 1877 volg. Leerl. van J. C. Elink Sterk (1851-52), Haagsche (1852-55) en Antwerpsche (1855—58) Academies. Thieme XXIV 114—115; Gouwe 8; v. HallRepert. 12273-12328: Bock-Graphik 630; Cat. Tent. Den Haag 1935; Veth-Teek. 6—10, 212; v. Stolk 7927; Plantenga. MARIS, SIMON Willem (MARRIS). Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 21 Mei 1873, ov. Amsterdam 22 Jan. 1935; werkz. ’s Gravenhage, Weesp, Antwerpen, Brussel, Parijs, Amsterdam. Leerl. van zijn vader W. Maris, Haagsche Academie, Antwerpsche Academie, Parijs (één jaar), Italië (studiereis). Thieme XXIV 115; v. Hall-Repert. 1232912334. MARIS, Willem (MARRIS). Ets. Sch. Aquarell. MARIS— MARSTALLER Geb. s Gravenhage 18 Febr. 1844, ov. ’s Gravenhage 10 Oct. 1910; werkz. (Oosterbeek, Wolfhezen), ’s Gravenhage -1867, Parijs 1867, Amsterdam 1868, ’s Gravenhage 1869 volg., reis Duitschland 1864, Noorwegen 1871. Leerl. van zijn broeders J. H. en M. Maris, Haagsche Academie (avondkl.), raadgev. van P. Stortenbeker. Thieme XXIV 115; Scholten-Teyler; v. Hall-Repert. 12333-12332; Cat. Tent. Den Haag IQ33; Nieuw biogr. Woordenb. X 583- 584- MARIS JBZN., WILLEM Matthijs (MARRIS). Ets. Sch. Aquarell. Geb. ’s Gravenhage 11 Juni 1872, ov, ’s Gravenhage 23 Mei 1929; werkz. ’s Gravenhage, Amsterdam, Volendam, Loosduinen, ’s Gravenhage, reis Spanje, Leerl. Haagsche Academie (Jansen), Rijksacademie (1892-94, Allebé, van der Waay), leiding van zijn vader J. H. Maris. Thieme XXIV 116; v. Hall-Repert. 12353— T2356. MARIUS, H. Steenteek. Werkz. 1842. MARKUS, JOHAN Karel Abraham. Steenteek. Sch. Heb. Amsterdam 16 Mei 1890, ov. Amsterdam 29 Maart 1919; werkz. Amsteriam. Leerl. Rijksacademie (1912-19, teeken;n schilderkl.). MARLAIS, Jan (MARLOIS). Ets. Marlais is gebleken een pseudoniem /an R. de Hooghe te zijn; zie aldaar.] MARLE, Jan van. Houtsn. (kl.).Aquarell.Penteek. Kunstïijv. Seb. Buitenzorg (Java) 4 Juni 1900; verkz. N.-Indië, Utrecht, Delft, Rijsvijk (Z.-H.), N.-Indië (1920). \utodidakt. MARLIER, R. E. Plaatsn. Werkz. XVIIIe eeuw. MARONIER, Jan Hendrik. Ets. Steenteek. Houtsn. Sch. Commies Staatsspoorwegen. Geb. ’s Hertogenbosch 10 Febr. 1883; werkz. Utrecht. Autodidakt. MAROT, Daniël (I). Ets. Ets.-Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Teek. Bouwm. Geb. Parijs dz 1662, begr. ’s Gravenhage 14 Juni 1752; werkz. Parijs, ’s Gravenhage 1686 volg., ook Londen 1689-94?, Amsterdam 1706-20, ’s Gravenhage 1720-52. ■ Leerl. van zijn vader Jean Marot. Broeder van Emanuel Marot, schilder. Zwager van Jacob Gole. Adres: „a La Haye dan Je heulstraat au cabinet de fleur”; „by 't Voor-houdt in de Heul-straat in den Hagé”, 1688-1702. Trouw Reg. (523) 23 Oct, 1694, Archief Amsterdam. 'Jan Stolk, reg.; Thieme XXIV 128-130; Bredius u. Hirschmann, reg.; KossmannBoekhandel 253-255; Hirth-Formenschatz; Cat. v. Eeghen; Jessen-Meister II186—igy; Oudheidkundig Jaarboek 4, II (1933) ig— tg; De Grez; Berliner-Ornament Vorlagen [Reg.) ; M. D. Ozinga, Daniël Marot, de schepper van den Hollandschen Lodewijk XIV-stijl. Amsterdam ig38; Plantenga. MARREBEEK, van, z. MAREBEEK, VAN. MARRIS, z. MARIS. MARS, Frans. Houtsn. Pnderwijzer te Wormerveer. jeb. Zaandam 1903. MARSMAN, WILHELMUS Franciscus. („Alandt"). Ets. Teek. Penteek. Sch. ieb. Haarlem 28 Nov. 1899; werkz. s Gravenhage, Amsterdam 1922 volg. -eerl. van zijn stiefvader M. A. Alandt. Zijn eerste ets is gemerkt W. Alandt). MARSTALLER, G. I. MARTENS—MATHAM Ets.-Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1746-49, Van Stolk 3668; Thieme XXIV143. MARTENS, Willem („Willy”). Steenteek. Sch. Directeur Rijksmus. H. W. Mesdag 19. .-24. Geb. Semarang 1 Dec. 1856, ov. ’s Gravenhage 24 Jan. 1927; werkz. Amsterdam -1880, Parijs 1885, ’s Gravenhage (1891) (ook Nunspeet). Leerl. Rijksacademie (1876-80), L. J. F. Bonnat, F. Cormon (Parijs). Thieme XXIV 151. MARTIN, ALEYSIUS Jacobus Petrus Wilhelm. Steenteek. (kl.). Teek. Geb. Groningen 28 Mei 1858; werkz. Groningen —1874, Leeuwarden 187480, Rijssel (Frankr.) 1880. van Stolk 7810. MARTIN, Dr. Wilhelm. Steenteek. Ets. Sch. Schrijv. Direct. Mauritshuis 1909 volg. Buitengewoon. Hoogleer. Leiden sinds 1908. Directeur Mus. H. W. Mesdag sinds 1934. Beheerder Prentenkab. Leiden sinds 1935. Geb. Quakenbrück 20 Juni 1876; werkz. Leiden, ’s Gravenhage 1909 volg., Wassenaar. MARTINI, Benjamin. Aquatint. Ets. Werkz. Amsterdam ± 1777-80. Leerl. van B. Schreuder? van Stolk 2098, 3788; v. Eeghen-Luyken 780; v. Huffel 48, 50, 69. MARTINI, Da.vid Johannes. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Leiden 1744—48, Hamburg 175? -57, ’s Gravenhage 1760, Amsterdam ? Füssli II; ThiemeiXXIV 176; DronckersWaller No. 911 en 1274. MARTSEN DE JONGE, Jan (JONGE, J. M. de). Ets. Sch. Teek. Geb. Haarlem ± 1609; werkz. 1629—45, Amsterdam 1633-38, Delft. Oomzegger van E. van de Velde, dien hij navolgde. Scholten-Teyler; De Gres; Thieme XXIV 186; Nieuw biogr. Woordenb. VI 1005— 1006; ftock-Rosenberg; Hind III; SingerFriedrich August; van Stolk 1741, 1821; Cat. Welcker. MASSÉ, M. Steenteek. Ets. Werkz. Haarlem? 1823. v. Stolk 6586. MASSINK, Arend Jan. Ets. Teek. Geb. ’s Gravenhage 31 Juli 1892; werkz. ’s Gravenhage. MASTENBROEK, Johan Hendrik van. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Rotterdam 4 Dec. 1875; werkz. Rotterdam, Londen, Engeland zuidkust, Scheveningen. Autodidakt. Studio, Winternumber 1911—1912; Thieme XXIV 229; Scholten-Teyler; Kroniek II (1916) 393-395; De Kunst XIV (19211922) 462-464. MATEN, Dr. Johannes Petrus ter. Ets. Teek. Geb. Amsterdam 26 Dec. 1867; werkz. Amsterdam. Leerl. van W. Steelink Sr. (1890), Rijksacademie (1890-93). MATHAM, Adriaen. Plaatsn. Uitg. Teek. Sch. Kaart- en Kunstverk. Geb. Haarlem J- 1599, ov. ’s Gravenhage 23 Nov. 1660; werkz. Haarlem 1620-38 met een onderbreking in 1622 te Parijs', reis Marokko 1640-41, Haarlem 1642, ’s Gravenhage 1646-60. Leerl. van zijn vader Jacob Matham. Adres: „By ’t Hoff in ’t wapen van Thiel”. ’s-Gravenhage. 1646. Prot. (173) not. W. Rietraet 22 Sept. 1655, Gemeente Archief ’s-Gravenhage. F. de Hellwald „Voyage d’Adrien Matham au Maroc (1640-1641)”. La Haye 1866; Kossmann-Boekhandel 255: Thieme XXIV 237; Bock-Rpsenberg; Moes-Teekeningen 55; v. Stolk 1671, 1848, 1927; DronckersWaller No. 1732. MATHAM, Jacob (MAETHAM). MATHAM—MAUVE Plaatsn. Ets. Uitg. Teek. Geb. Haarlem 15 Oct. 1571, ov. Haarlem 20 Jan. 1631, werkz. Haarlem, reis Rome (met F. Badens) 1593-97. Leerl., medewerk, en navolger van zijn stiefvader Hendrick Goltzius. Zwager van S. Poelenborch. Weigel-Handz. 4649; v. Stolk, reg.; Thieme XXIV 237—238; Cat. Deiker; Bock-Rosenberg; Burchard-Rad.; Scholten-Teyler; De Grez; Benesch; Hind V; Woermann-Dresden IV 16; Maandbl. Beeld. Kunst XII (1935) 323; Zülch-Ohrmuschel, Reg.; GrosseLandschaft; Bredius u. Hirschmann 1399, 2239; Pierpont Morgan 136. MATHAM, Jan. Ets. Sch. Geb. Haarlem Jan. 1600, begr. Haarlem 25 Juli 1648; werkz. Haarlem vóór 1637 -48. Zoon en leerling van Jacob Matham. Bredius u.Hirschmann i6i3;Thieme XXIV 238. MATHAM, Theodoor (Dirk). Plaatsn. Ets. Uitg. Teek. Geb. Haarlem vóór 1606, ov. Amsterdam 26 Maart 1676; werkz. Haarlem 1621-25, Rome 1629-30, Haarlem 1637 -41, Amsterdam 1652, ’s Gravenhage 1656, Amsterdam 1662-76. Leerl. van zijn vader Jacob Matham. Medew. van J. van Brosterhuisen ? Bredius u. Hirschmann, reg.; Thieme XXIV 238—239; Nieuw biogr. Woordenb. VII 845; Reitlinger-Drawings 29; LugtBibl. Nat.; Hind-University; van Stolk, reg.; Dronckers-Waller No. 391. MATHEU, Cornelis („MATTEUS”, „MATTHUS”, „MATTUE”). Ets. Sch. Geb. te Vianen, ov. na 1656; werkz. te Antwerpen (1637) en Vianen (1653). Thieme XXIV 239—240. MATHYSZ, Jan. Ets.-Plaatsn. Ets. Kaartgr. Plaatdr. Werkz. Amsterdam 1655-69 (85). Thieme XXIV 263. MATTHES, Oskar PAUL. Ets. Steenteek. Houtgr. Teek. Sch. Geb. Königsberg (Pr.) 24 Jan. 1872; werkz. Keulen (6 jaar), Zaandam (4 jaar), Edam (2 jaar), Leiden (3 jaar), Luzern. Autodidakt. Thieme XXIV 262. MATTHIJSEN, Jan Hendrik (MATTIJSSEN). Steenteek. Teek. Miniatuursch. Kamerdienaar van Koning Lodewijk. Geb. ’s Gravenhage ± 1777/78, ov. Leeuwarden 23 Maart 1855; werkz. ’s Gravenhage, Parijs, Leeuwarden 1812 volg. Eekhoff-Kunstverz. Leeuwarden 134, 320, reg.; Thieme XXIV 263. MATTHIJSSEN, Jan RIJK. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Leeuwarden 23 Mei 1816, ov. Arnhem 7 Juni 1850; werkz. Leeuwarden -1842, Amsterdam 1846-48, Arnhem. Leerl. van zijn vader J. H. Matthijsen. Tent. Nijmegen 1841, 136*; Muller-Portr. 4266, 5510; Eekhoff-Kunstverz. Leeuwarden 134, 320, reg.; v. Someren 3294*, 3733, 5465*- MATVELD, Christiaan Andries. Steenteek. Teek. Geb. Deventer 1 Juli 1813, ov. Deventer 18 Jan. 1879; werkz. Deventer, tijdelijk Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1828). v. Someren 3804. MAURIK, Justus van. Steenteek. Sch. Fabrikant. Geb. Amsterdam ± 1807/08, ov. Amsterdam 24 Dec. 1890; werkz. Amsterdam. MAUVE, Anton. Ets. Sch. Aquarell. Teek. Geb. Zaandam 18 Sept. 1838, ov. Arnhem 5 Febr. 1888; werkz. Haarlem (ook Oosterbeek) 1858-68, Amsterdam 186970, Haarlem 1870, ’s Gravenhage (ook Laren) 1872-85, Laren 1886 volg. Leerl. P. F. van Os, W. Verschuur. Werkte samen met P. J. C. Gabriel. H. L. Berckenhoff „Anton Mauve" Amsterdam 1890; Thieme XXVI 286; Cat. Tent. MAUVE—MEER Den Haag 1890; Cat. tent. Rotterdam 1895; Cat. tent. Amsterdam 1913; Nieuw biogr. Woordenb. IX 656—657; De Gres; ScholtenTeyler; Hind IV; v. Hall-Repert. 1251512543; Bock-Graphik 628. MAUVE, ANTON Rudolf. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 10 Dec. 1876; werkz ’s Gravenhage, Amsterdam 1893-95, Laren Oct. 1895-April 97, Avereest 1897-98, Laren Sept. 1898-Mei 1922 (Oldebroek 1906), Bussum 1922-23, Blaricum Dec. 1923, zomers Terschelling, Veere 1908, reizen Frankrijk. Zoon van A. Mauve, leerl. Haagsche Academie, Rijksacademie (1893-95). (Volgens zijn zeggen zijn zoo goed als alle afdrukken vernietigd). MAY, Floris. Houtsn. Modelmaker. Geb. Amsterdam 16 Aug. 1802, ov. Amsterdam 24 April 1858; werkz. Amsterdam. Tent. Amsterdam 1838, 294; v. Stolk VII 118, 135; Ned. Leeuw 1922, 234; Aardbol III126, 195, 503, 514. MAYER, Harmen de (MEYER, Herman de). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Zwartekunstgr. Kaartgr. Uitg. Teek. Geb. „der Burgh” ± 1622, ov. Amsterdam 28 Juni en begr. (Oude Kerk) 2 Juli 1701; werkz. Amsterdam 1651 volg. Adres: „op de Zuijd Zijde van de Roose graft tusschen de twee eerste Bruggen inde Maijer die staet Boven de Duer”. 1652—1701. Begr. Reg. (1048); Archief Amsterdam. Muller-Portr.; Le Blanc; Kramm; NaglerMonogr.; Muller-Hist. 2245; Cat. v. d. Keilen; Obreen-Arch. II, VI, VII; Cat. Verloren; Kleerkooper en v. Stockum 406; Thieme XXIV 476; van Stolk 2347; Dronckers-Waller No. 379. MAZEL, Mr. Jean Zacharie. Ets. Drogenaald. Steenteek. Teek. Kunstverz. Secret. gener. Buitenl. Zaken. Direct. Mauritshuis 1841-74. Geb. Tholen 27 Juli 1792, ov ’s Gravenhage 10 Oct. 1884; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van C. F. M. Senefelder (1 Jan. tot 1 April 1819). Cat. de Ridder 656; Hippert et Linnig 709; Cat. v. d. Keilen 2309; Cat. prenten en teek. J. Z. Mazel, verk. Den Haag 18-2-1885 en 28-1-1887; Muller-Cat. Lith. 693; MoulijnLith. Prentk. 39; Thieme XXIV 299. MEEGEREN, HENRICUS Antonius VAN („Han”). Ets. Sch. Aquarell. Pastel- en Penteek. Geb. Deventer 10 Oct. 1889; werkz. Deventer, Delft, Rijswijk (Z.-H.), ’s Gravenhage. Autodidakt. De Kroniek II (1916) 361—363 en XV (1929) 161—166, 170; Eigen Haard 1918, 81—83 en 1922, 559-561; Cicerone I (1918) 89—96 en 270-274; Op de Hoogte XVIII (1921) 242245; De Kunst IX (1916-1917) 355, 376377; Elsevier LXIV (1922) 66—67. MEELES, z. GRONINGEN, van. MEENERBREUKER, Jean. Steenteek. Teek. Fabrikant. Geb. Nijmegen 20 Dec. 1811, ov. Rotterdam 28 Jan. 1882; werkz. Rotterdam. v. Stolk p. 357, no. 5480*. MEER DE JONGE, Jan van der (VERMEER). Ets. Sch. Aquarell. Teek. Ged. Haarlem 29 Nov. 1656, ov. Haarlem 28 Mei 1705; werkz. Haarlem. Leerl. van zijn vader J. van der Meer (Vermeer), Nic. Berchem. Zwager van C. Dusart. Scholten-Teyler; De Grez; Weigel-Handz. 4675-4677; Cat. Deiker; Lugt I; Hind III; Bock-Rosenberg; Singer-Friedrich August 437—438; Cat. v. Eeghen; Pierpont Morgan 228-229. MEER, Noach van der. Plaatsn.-Ets. Teek. Meester in ’t Arm Kinderhuis. Geb. Leiden ± 1714, ov. Leiden i 4 Oct. 1769, begr. Leiderdorp; werkz. Leiden 1736 volg. Adres: „op den Nieuwen Rhijn omtrent de Middelstegragt”. 1736. van Stolk, reg.; Thieme XXIV 332; Dronckers-W aller, reg. MEER Junior, Noach van der. MEER DE WALCHEREN—MEIS Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Aquatint. Uitg. Teek. Ged. Leiden 16 April 1741, ov. Amsterdam 20 Febr. 1822; werkz. Leiden -1768, Amsterdam 1769 volg. Zoon van der N. van der Meer (I). Medew. van R. Vinkeles. Adres: „Lugd. Batavorum apud N. v: d: Meer Iunior"..d: 1765. „N. v. dr. Meer. Iunior, Graveur. Teekent en Graveert alle Soorten van Werken van de Druk-Pers. Woondt op den Nieuwendyk by de Pirk van Hasseltsteeg te Amsterdam”. 17? „op de Angeliers Gragt, Zuid-zyde, tusschen de 1ste en 2de dwarsstraat, No. 35”. 1810. „Heerengracht bij de Beulingstraat 104”. 1822. Poorterboek (25) 12 Jan. 1769, Archief Amsterdam. Cat. Winckler; Muller-Portr.; Muller-Hist.; Oud Holland 1904, 190; Overvoorde-Leiden {reg.); Thieme XXIV 332—333; Fontaine Verwey {Reg.); van Stolk, passim, vgl. reg.; Dronckers-Waller, reg. MEER DE WALCHEREN, van der, z. VERBRUGGHE. MEES, HERMANNUS Ellen. Steenteek.Sch. Teek. Pastelteek. Hoofdleeraar Rotterd. Academie (1909). Gev. Veendam 19 Sept. 1880; werkz. Amsterdam, Rotterdam, ’s Gravenhage, Londen, Rotterdam; reizen Frankrijk, Duitschland, Spanje. Leerl. Rijksacademie (1901-03), Rotterdamsche (1902-03) en Haagsche Academies (1904), London School of Art (F. Brangwyn), raadgev. W. A. van Konijnenburg. MEES, Fokko ALTING. Houtsn. Linoleumsn. Ets. Sch. Teek. Pastelteek. Geb. Batavia 27 Juli 1887; werkz. Laren, Amsterdam, ’s Gravenhage, Parijs, ’s Gravenhage. Leerl. van A. J. de Jong (2 jaar), Larensche Kunstschool (Hart Nibbrig yz jaar), M. Monnickendam (korten tijd), Haagsche Academie (Jansen, één jaar), Ecole Julian Parijs (J. P. Laurens). (Etsen te Parij s 1912). v. d. Boom; Wendingen VII {1923) afl. 10 en IX {1928) afl. i'o; Opgang II (1922) 588592; Boekcier II {1933) 38; De Kroniek XII (1926) 74; Elsevier XLIV (1934) 1-16 en XLVI {1936) 149; Avermaete 123—141. MEGEN, Piexer Willem van. Plaatsn.-Ets. Ged. ’s Gravenhage 19 April 1750, begr. ’s Gravenhage 10 Sept. 1785; werkz. ’s Gravenhage -1771, Parijs- 1772-79, ’s Gravenhage 1779-85. Leerl. van A. Schouman (teekenen), A. P. Duboulois (’s Gravenhage, plaatsnijden), J. Ph. Le Bas, J. G. Wille (Parijs). Medew. van M. de Sallieth (1783). Doop Reg. Klooster Kerk, Gemeente Archief 's-Gravenhage. Thieme XXIV 335; Fontaine Verwey 1.01; van Stolk 4436, 4440; Dronckers-Waller No. 1563- MEHLER, Eugenius. Ets. Teek. Geb. Amsterdam 29 Mei 1902; werkz. Amsterdam, Haarlem, Baarn (ook Blaricum, Laren). Leerl. van S. Jessurun de Mesquita, M. W. van der Valk. MEINDERS, Ipe. Plaatsn. Werkz. Groningen? 1650. v. Someren, 405*. MEINERS. Houtgr. Werkz. ’s Gravenhage d; 1841. Leerl. Haagsche Houtgraveerschool. MEINERS, Pieter. Ets. Sch. Teek. Geb. Oosterbeek 1 Nov. 1857, ov. Lage Vuursche 15 0ct. 1903; werkz. Arnhem, Amsterdam (ook Antwerpen, Doesburg) Leerl. van zijn vader C. H. Meiners, F. H. Hendriks (Arnhem), Rijksacademie (Allebé, 1876-83), Antwerpsche Academie. Plasschaert-Kritiek II {1903) 139—162; Thieme XXIV 343; P. Meiners-album, Amsterd. 1903; Nieuw biogr. Woordenb. X 602. MEIS, B. de. Ets. Uitg. Teek. MEISSNER—MENSION MEISSNER, TheodoRus George. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Batavia 8 Jan. 1884; werkz. ’s Gravenhage, Eerbeek. Leerl. van Th. van Hoytema, H. J. Haverman (± 3 jaar), lessen van L. H. Verwey (etsen). Thieme XXIV 347. MEL, Jan de. Plaatsn. Teek. Werkz. Middelburg? 1648-49? Thieme XXIV 352. MELCHERS, H. Houtsn. Tijdgenoot. Vgl. Melgers. v. d. Boom. MELCK, Dirk Hendrik. Steenteek. Teek. Pastel- en Penteek. Sch. Aquarell. Kunstnijv. Geb. Purmerend 1 Dec. 1885; werkz. Purmerend, de Bilt, Bussum, Purmerend 1907, Amsterdam 1907-21, Hilversum 1921 volg. Leerl. Quellinusschool, A. Runckel (de Bilt). MELDER, Gerard. Ets. Uitg. Miniatuursch. Emailsch. Teek. Geb. Amsterdam 17 Juli 1693, ov. Utrecht 1754; werkz. Amsterdam—1735, Utrecht 1735-54. Autodidakt. van Stolk 263; Thieme XXIV 357. MELDERT, Aert van. Lettergr. Kalligr. Fransch Schoolmeester. Geb. Antwerpen 17 April 1550, ov. 3 April 1617 en begr. Sommelsdijk; werkz. Antwerpen -1580, Rotterdam 1583-96, Goeree 1603-08, Sommelsdijk 1611-17. Zwager van Gillis Hannuyts (sch.). Nieuw biogr. Woordenb. VI1013. MELGERS, HENDRIK Johan. Houtsn. Linoleumsn. Teek. Sch. Kunstnijv. Geb. Groningen 11 April 1899; werkz. Groningen, Amsterdam, zomers Drente. Leerl. Academie Minerva Groningen (2 jaar), autodidakt. MELK, B. H. Steenteek. Tijdgenoot. MENDES DA COSTA, Joseph. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam? ± 1802/03; werkz. Amsterdam 1824—30. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1822, pleisterkl. 1824). MENDES DA COSTA, Dr. Jozef. Ets. Teek. Beeldh. Leeraar in boetseeren Kunstnijv. M. W. S. (1890-1902). Dr. h.c. van Univ. te Groningen (sinds 1914). Geb. Amsterdam 4 Nov. 1863; werkz. te Amsterdam (tot 1912), Laren (1912 volg.), Amsterdam. Leerl. Quellinusschool (1879-81) daarna hospitant Kunstnijverheidschool te Amsterdam (1882-85). Werkte veelal samen met H. P. Berlage. T. B. Roorda „Dr. J. Mendes da Costa” A msterdam z. j. MENGER, Willem. Steenteek. Teek. Geb. Utrecht 15 Mei 1806, ov. Utrecht 18 Jan. 1860; werkz. Utrecht. Thieme XXIV 389. MENS, ISIDORUS Maria Cornelis VAN. Houtsn. Teek. Sch. Geb. Berlicum 25 Aug. 1890; werkz. Amsterdam, Utrecht, Amsterdam (ook Zandvoort) 1916, Brussel, Tunis (1923), N.-Indië, China, Brussel. Leerl. van H. Meyer (na 1913), Journalistiek teekenaar. Morks Magazijn XXVI (1924) 237—239; Opgang X (1930) 786-789; De Kroniek XI (1925) afl. 8-9. MENSION; Cornelis Jan. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Delft 11 Maart 1882; werkz. ’s Gravenhage, Delft (ook Brugge). MENTON—MESQUITA Leerl. F. Helfferich, Haagsche Academie (F. Jansen). Thieme XXIV 397. MENTON, Frans. Plaatsn. Sch. Geb. Haarlem, ov. Alkmaar 24 Maart 1615; werkz. Antwerpen?, Alkmaar 1580-1615. Leerl. van Frans Floris. Nieuw biogr. Woordenb. III 843-844; Thieme XXIV 398—399; Bock-Rosenberg. MERCOURT, de, z. DUVAL. MERIAN, Maria SIBYLLA (GRAFF, geb. MERIAN). Ets. Aquarell. Entomol. Schrijfster. Geb. Frankfort a/M. 2 April 1647, ov. Amsterdam 13 Jan. 1717; werkz. Frankfort a/M, Nürnberg 1665-^83, Frankfort a/M 1683-d: 84, Friesland d= 1685-dz 95, Amsterdam dz 1695-99, Suriname 1699-1701, Amsterdam 1701— 17. Leerl. van A. Mignon, van haren stiefvader J. Marrel. Dochter van M. Merian den Oude, echtgen. van J. A. Graff (sinds 1668). Houbraken III 220; v. Uffenbach-Reisen III 552; Le Blanc; Brun-Lex.; Bredius u. Hirschmann 997; Thieme XXIV 413; Scholten-Teyler; Friedr. Schnack „Daskleine Buch der Tropenwunder” Leipzig o. J.; Nieuw biogr. Woordenb. VIII1146. MERREM, D. Ets. Werkz. Leiden XVIIIe eeuw. Cat. v. d. Keilen 1068; Thieme XXIV 420. MESDAG, Hendrik Willem. Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Kunstverz. (eerder) Bankier. Geb. Groningen 23 Febr. 1831, ov. ’s Gravenhage 10 Juli 1915; werkz. Groningen—1862, Brussel (Norderney) 1867 -69, ’s Gravenhage (Scheveningen) 1869 -1915. Leerl. van C. B. Buys, J. H. Egenberger, leiding van J. W. Bilders, W. Roelofs, L. Alma Tadema. Scholten-T eyler; Thieme XXIV 428; BockGraphik 629; v. Hall-Repert. 13017—13061. MESDAG, z. HOUTEN, van —. MESKER, JOHANNES Jacobus (Jan). Steenteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 25 Febr. 1843, ov. ’s Gravenhage 7 Sept. 1890, werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van P. C. D. Tetar van Elven, J. Ph. Koelman. van Stolk 817, 6920, 7262. MESKER, THEODORUS Ludovicus. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 1 Febr. 1853, ov. ’s Gravenhage 28 Aug. 1894; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van zijn broeder? T. T. Mesker, W. Maris. Thieme XXIV 429. MESQUITA, DAVID Abraham BUENO DE. Ets. Steenteek. (kl.). Houtsn. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Amsterdam 23 Maart 1889; werkz. Amsterdam, Rome 1914, Amsterdam, Madrid (twee jaar), Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool, Rijksacademie (1909-13 teeken- en schilderkl., 1921-22 avondkl.). Broeder van H. J. Bueno de Mesquita. Vrijdagavond II 2 (1925) 10—11; Veth-Caricatuur 301. MESQUITA, HENRI Jacques BUENO DE. Houtsn. (kl.). Linoleumsn. (kl.). Steenteek. Sch. Teek. Aquarell. Kunstnijv. Geb. Amsterdam 1 Juli 1887; werkz. Amsterdam, Florence 1922 volg. Leerl. Reens (Haarlem, batikken), Rijksacademie (1911-17, teekenkl.). Broeder van D. A. Bueno de Mesquita. MESQUITA, Samuel JESSURUN de. Houtsn. Ets. Steenteek. Teek. Penteek. Aquarell. Sch. Leeraar School voor Kunstnijverh. Haarlem, Geb. Amsterdam 6 Juni 1868; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksnormaalschool (1885-90). Plasschaert-Kritiek II (1903) 1—5: A. v. d. Boom „ Jessurun de Mesquita" Wassenaar MEULEN—MEY 1928; Bosch-Prentkunst; Thieme XXIV 430; v. d. Boom; Wendingen I (1918) afl. 3 en 10, IV (1921) afl. 4, V (1923) afl. 11, VII (1925) afl. 1, IX (1928) afl. 10, X (1929) afl. 10 en XII (1931) afl. 1; Sluyter Mod. Graphiek; Vrijdagavond I (1924) 252— 254; Hollandsche Revue XXIV (1919) 76— 78; Eigen Haard 1921, 323—327; M. W. v. d. Valk „Reproducties naar 30 sensitivistische teekeningen door S. J. de Mesquita” A msterdam 1904; Beweging 11 (1905) 146— 148; Elsevier LXXIV (1927) 366-367; Prisma I (1936) 265; A vermaete 120; VethCaricatuur 298 ; Maso Finiguerra II (1937) 136. MEULEN, W. ter. Ets. Werkz. 1927. MEULEN, Pieter Hermanus Luitjes VAN DER. Stippelgr. Aquatint. Plaatsn.-Ets. Steenteek. Sch. Geb. Leeuwarden 1780, ov. i 1850; werkz. Amsterdam 1804-25. Thieme XXIV 452; Dronckers-Waller, reg. MEULEN, Roelof van der. Steenteek. Aquatint. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Amsterdam ± 1806/07, ov. Amsterdam 11 Jan. 1833; werkz. Amsterdam 1826-33. Leerl. Amsterdamsche Academie (pleisterkl. 1822). Medew. van B. C. Koekkoek. van Stolk 7271; Thieme XXIV 432. MEULEN, Rudolf Nicolaas van der. Ets. Sch. Geb. Neede 22 Juli 1860; werkz. Utrecht, N. Indië, Hilversum. Leerl. van J. Gabriëlse. MEULEN, SlEWERT VAN DER. Ets. Sch. Teek. Stadsbode 1715. Begr. Alkmaar 18 Jan. 1730; werkz. Alkmaar 1700-30, tijdelijk Haarlem 1706. Schollen-T'eyler; De Grez; Thieme XXIV 452; Nieuw biogr. Woordenb. III 847; Bredius u. Hirschmann, reg.; van Stolk 3010, 3019. MEURS, HARMEN Hermanus. Steenteek. Ets. Aquartint. Houtsn. Linoleumsn. Teek. Sch. Aquarell. Geb. Wagehingen 17 Jan. 1891; werkz. Wageningen, Amsterdam, Sloten (N.H.) tijdelijk ook Frankrijk. Leerl. Dr. L. Raemaekers, Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1911-12, teekenkl.). v. d. Boom; Maandbl. v. Beeld. Kunst II (1925) 113; Elsevier LXXVI (1928) 438439- MEURS, Cornelis Hubert van. Plaatsn.-Ets. Werkz. Amsterdam? vóór 1767. Cust-Index I; Thieme XXIV 457. MEURS, Jacob van. Plaatsn. Ets. Kaartgr. Uitg. Teek. Drukk. Boekverk. Geb. Arnhem 1619 (1620?), ov. Amsterdam? vóór Mei 1680; werkz. Amsterdam vóór 1649-80. Adres: „aen de Noortsijde van de Brouwersstraet”. 1649—53. „op de Blomgraft”. 1654. „op de Konigsgraft (Singel) tegenover de Appelmarckt, in de reisende Swaen”. 1660. „in de Nieuwestraet, in de Stadt Meurs”. 1663. „op de Keijsersgraft, schuyn over de Wester-marckt, in de stadt Meurs”. 1665—72. Cal. Brandes 2130/32; Cat. Winckler 3167f 8; Muller-Hist.; Ledeboer; Obreen-Arch. II, VII; Kleerkooper en v. Stockum, passim; Thieme XXIV 457—438; van Stolk, reg.; Dronckers-W aller, reg. MEURS, Jacobus van. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 1758, ov. Amsterdam 29 April 1824; werkz. Amsterdafn. Adres: Muller-Hist. 5600; Thieme XXIV 457; Fontaine Verwey (Reg.). MEUX, de, z. ROUVILLE, de. , MEY, Raphael de (MEY, A). Plaatsn. Werkz. Keulen 1590. Thieme XXIV 460. MEY, Dom JACOBUS Hendricus Matheus VAN DER. Steenteek. Teek. Pater i/d St. Paulus Abdij. MEYER Geb. Amsterdam 2 Jan. 1888; werkz. Oosterhout (N.-B.). Opgang V (1925) 885-887. MEYER, Agta. Houtsn. Tijdgenoot. Elsevier XL VI (1936) 153; Boekcier III (1934) 23. MEYER, Aldert. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Amsterdam ± 1663; werkz. Amsterdam 1686-88. Thieme XXIV 461. MEYER, Anton („Ton”). Ets. Kleurets. Tijdgenoot. MEYER, Christiaan. Ets. Aquarell. Ged. Rotterdam? 9? April? 1782?; werkz. Rotterdam 1807. Schoonzoon van D. Langendijk. De Grez; van Stolk 5659; Roterod. Illustr. II 712-713; Cat. Vis Blokhuijzen 2115; Cat. v. d. Keilen 1070; Rotterd. Historiebl. III 642; Thieme XXIV 465. MEYER, Christian Gerhard Ru- DOLPH. Steenteek. Sch. Steendr. ? Geb. Amsterdam 12 April 1806; werkz. Amsterdam 1828-36. Leerl. Amsterdamsche Academie (1824, pleisterkl.). Doop Reg. (289) 23 April 1806, Archief Amsterdam. v. Someren 3404**. MEYER, Cornelis. Ets. Teek. Ingenieur Kolonel in Pauselijken Dienst. Schrijv. Ged. Amsterdam 14 Jan. 1629, ov. Rome 23 Aug. 1701; werkz. Amsterdam -1674, Venetië?, Rome 1675-1701, reizen in Kerkdijken Staat, Toscane. Muller Hist. suppi. 3013 B; van Stolk 3014; Oud Holl. 1920, 86; Cat. veil. R. W. P. de Vries 24 Oct. 1922, 466; Oude Kunst VI (1920-1921) 140-142 en 187-191; Bollettino d’Arte VI (1926-1927) 337-368; E. Coudenhove-Erthal, Carlo Eontana, Wien 1930, reg. MEYER, Fritz Leonhard Andreas („Friedrich”). Houtgr. Ets. Geb. Brunswijk 17 Juni 1842; werkz. Brunswijk, Amsterdam 1866-67, Dusseldorp. Leerl. van J. L. Raab. Thieme XXIV 473. MEYER, F. W. Ets. Werkzaam in 1864. MEYER, Gerrit EDUARD. Steenteek. Penteek. Kantoorbediende. Geb. Amsterdam 2 Febr. 1824, ov. Amsterdam 2 Mei 1859; werkz. Amsterdam 1852-56. MEYER, Hendrik. Ets. Aquatint.? Sch. Teek. Aquarell. Behangselsch. Ged. Amsterdam 12 Mei 1737, ov. Londen Febr. 1793; werkz. Haarlem 1764— 69, Engeland 1775, Leiden 1775 volg., Londen 1791—93. De Grez; Scholten-Teyler; Thieme XXIV 478; Bock-Rosenberg; Lugt I-Louvre. MEYER, Hendrik („Henk”). Steenteek. Ets. Sch. Aquarell. Hoofdleeraar Haagsche Academie. Geb. Groningen 22 Dec. 1884; werkz. Groningen, Amsterdam, ’s Gravenhage. Leerl. B. Buenninck (sch., Groningen), Academie Minerva Groningen (18991904), Rijksacademie (1905-09, Der Kinderen). Elsevier L (1915) 313-316 en LXI (1921) 138-139; Veth-Caricatuur 299. MEYER, H. G. J. Houtgr. Werkz. Amsterdam 1874. Adres Boekhandel 1874, 160. MEYER, Johan Hendrik LOUIS. Steenteek. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 9 Maart 1809, ov. Utrecht 31 Maart 1866; werkz. Amsterdam -1826, Frankrijk 1827-30, Amsterdam 1830, Deventer 1833-39, Antwerpen 1840, Amsterdam 1840, ’s Graven- MEYER—MICHAEL hage 1841, Parijs 1841-45, Middell. zeereis 1846, ’s Gravenhage 1847, Parijs 1848, ’s Gravenhage 1848-63. Leerl. Amsterdamsche Academie, G. P. Westenberg, J. W. Pieneman. Medewerk, van J. J. Moerenhout, J. H. Maris. Scholten-Teyter; De Grez; Thieme XXIV 489-490; v. Hall-Repert. 13109—13112. MEYER, Johannes. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 5 April 1885; werkz. Amsterdam -1912, Laren Mei 1912 volg. (ook Parijs, Brussel, Vorden, Borger, Denekamp, Delden.) Leerl. van J. H. L. Hanau en A. M. Gorter, Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1907-10,avondkl.) Holland Express IX (1916) 580—584; Maandbl. beeld. Kunst II (1925) 321. MEYER, Johannes. Linoleumsn. Kunstnijv. Leeraar M.O. Harderwijk. Geb. Ermelo 23 Juni 1891; werkz. Arnhem, Amsterdam, Brussel, Amsterdam, Harderwijk. Leerl. School voor Beeldende Kunst en Kunstnijverheid (Arnhem), Hendrick de Keyser School en Instituut Piersma (Amsterdam). MEYER, O. Steenteek. Werkz. ’s Gravenhage? na 1847. MEYER, Salomon. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 6 Dec. 1879; werkz. Amsterdam. Leerl. van C. M. Garms (etsen). Vrijdagavond I (1924) 90—91; Bosch-Prentkunst. MEYER, THOMAS Johannes Cornelis Marinus Carel („Ton”). Ets. (kl.). Pastelteek. Sch. Geb. Leiden 17 Maart 1892; werkz. Enschedé, Weesp en Westzaan 1910-14, Bergen (N.-H.), Horst (L.), Maastricht, Canne (België) 1920-21, Amsterdam 1921 volg. Leerl. van H. F. Bolink (Enschedé), Rijksschool voor Kunstnijverheid (1910 —14, Sturm, van der Laars, van der Pluym). MEYER, Wijbo. Steenteek. Ets. Teek. Geb. Leeuwarden 10 Aug. 1885; werkz. Haarlem -1912, Laren April 1912-April 21, Amsterdam 1921 volg. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid (Lebeau). Bedrijfsreklame VI (1919) 1—5. MEYERINGH, Albert. Ets. Uitg. Sch. Geb. Amsterdam 1645, ov. Amsterdam 17 Juli 1714; werkz. Amsterdam -1672, reis Frankrijk-Italië-Hamburg? (tien jaar 1673-d: 1683, met J. Glauber), Amsterdam vóór 1687-1714; tijdelijk Soestdijk. Leerl. van zijn vader F. Meyeringh en zijn broeder H. Meyeringh. Medew. van J. Glauber. Bredius u. Hirschmann, reg.; Thieme XXIV 499; Hind III; De Grez; Budde-Dus.; BockRosenberg; Lugt-Bibl. Nat.; Singer-Friedrich August. MEYLING, z. MIJLING. ' MEYSTER, Jhr. Everard. Ets.-Plaatsn. ? Teek. Dichter. Geb. Utrecht i 1617, ov. Utrecht 23 Dec. 1679; werkz. Amersfoort, Utrecht, reisde o.a. in Denemarken. Muller-Port.; Kramm-aanh.; Muller-Hist. 2172-2174; Moes-Icon. Bat. 5044; Thieme XXIV 502; Nieuw biogr. Woordenb. IX 672-673. MICAULT, de, z. EMAUS. MICCERUS, z. MICKER. MICHAEL, HENDRIK Frederik. Steenteek. Miniatuursch. Teek. Kolonist. Geb. ’s Gravenhage 5 Maart 1812, ov. Ommerschans 1 Maart 1865; werkz. ’s Hertogenbosch 1839, Utrecht 1844, ’s Gravenhage 1847 en 1864-65. MICHAËLIS—MIERIS MICHAËLIS, Gerrit Jan. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Conservator Teyler 1819-54. Ged. Amsterdam 28 April 1775, ov. Haarlem 31 Oct. 1857; werkz. Amsterdam, Haarlem 1819-57. Leerl. van zijn vader Hendrik Carl Michaelis (beeldh.), G.N. Ritter (teekenen) J. Andriessen en de Amsterdamsche Teekenacademie. Medew. van J. van Ravenzwaay. Doop Reg. (258), Archief Amsterdam. Scholten-T eyler; De Grez; Thieme XXIV 5°7- MICKER, Hendrick Jansz (MICCERUS, Henric Johan). Geb. in Friesland; werkz. Leeuwarden? 1614, Emden. v. d.Keilen 142; Eekhoff-Kunstverz. Leeuwarden in, 286; Dronckers-Waller No. 839. MICKER, Lourens Jansz. Plaatsn. Werkz. Amsterdam? 1610-13. Nagler-Mon. III, IV; Thieme XXIV 534. MIDDERIGH, JACOBUS Godefridus JOHANNES. Houtgr. Geb. Rotterdam 11 Sept. 1823, ov. Parijs?; werkz. Amsterdam -1843, Parijs 1843-74. Leerl. Amsterdamsche Academie (1840 -47). MIDDERIGH, z. BOKHORST. MIECHIELSEN, MATTHIJS Willem Gerardus. Steenteek. Steengr. Steendr. Geb. Rotterdam 20 Nov. 1824, ov. Rotterdam 29 Maart 1876; werkz. Rotterdam. Thieme XXIV 533. MIEL, Jan (MIELE, Cavaliere Giovanni alias Bieke). Ets. Uitg. Teek. Geb. Beveren-Waas bij Antwerpen ± 1599, ov. Turijn 3 April 1663; werkz. Antwerpen?, Romeomstr. 1636-59, Turijn 1659-63. Leerl. van Agostino Tassi (1631-35) en Andrea Sacchi (omstr. 1640). Waller, Graveurs Medew. van Claude Lorrain, J. Both. Weigel-Handz. 3143—3144; De Grez; v. Stolk 707, 708, 897; Thieme XXIV 537-538; Bock-Rosenberg; Stift u. Feder 1928 (Darmstadt) 44; Egger-Veduten; Med. Nederl, Hist. Instituut, Rome II (1932) reg, en III (1:933) 2I7: Passeri, editie J. Hess, reg. MIERIS (de Oude), Frans van. Ets. Sch. Teek. Geb. Leiden 16 April 1635, ov. Leiden 12 Maart 1681; werkz. Leiden. Leerl. van A. Torenvliet, G. Dou, A. van den Tempel (half jaar). Vader van W. van Mieris. Weigel-Handz. 5145-5150; Scholten-T eyler; De Grez; Thieme XXIV 540—541; Hind III; Nieuw biogr. Woordenb. VIII 1154— 1155; Lugt-Dutuit; Bock-Rosenberg; Stift u. Feder 1917—1920, 32; Leporini 256; BodeValentiner 36; Schmidt-München 86; London, V. a. A.; Reitlinger-Drawings 48; Schönbrunner-Meder 304; v. Hall-Repert. 13140—13149; Nieuw biogr. Woordenb. X 629-630; Bosch tot Rembrandt 159. MIERIS (de Jonge), Frans van. Ets. Sch. Teek. Penning- en Oudheidkundige. Schrijv. Geb. Leiden 24 Dec. 1689, ov. Leiden 22 Oct. 1763; werkz. Leiden. Leerl. en navolger van zijn vader W. van Mieris; navolger van zijn grootvader F. van Mieris den Oude. Scholten-T eyler; Thieme XXIV 541; Lugt I—Louvre; Fontaine Verwey (Reg.); Eisenmann-Habich III 20; Pauli-Hamburg I 36; J. P. v. d. Auwera „Frans v. Mieris, penningkundige” Leuven 1873; L’Art universel I (1873) 20. MIERIS, Willem van. Ets. Sch. Teek. Boetseerd. Geb. Leiden 3 Juni 1662, ov. Leiden 26 Jan. 1747; werkz. Leiden. Leerl. (korten tijd, tot 1681) en navolger van zijn vader F. van Mieris den Oude. Vader van F. van Mieris den Jonge. Obreen Archief V (1882—1883) 32—33; Scholten-T eyler; De Grez; Thieme XXIV 541—542; Gat. Welcker; Lugt I—Louvre; Hind III; Fairfax Murray 162; de GelderLeiden; Bock-Rosenberg; Handz. Stddel XX 8; Stift u. Feder 1927, 96; Pierpont Morgan 231; Pauli-Bremen III 21; SchönbrunnerMeder 858; Chronique des Arts 1895, 209; Singer-Friedrich August 454-455; Nieuw biogr. Woordenb. X 630—631, 15 MIERLO—MOELDER MIERLO, VAN. Houtgr. Werkz. ’s Hertogenbosch 1875-76. Leerl. Houtgraveerinrichting H. Bogaerts. MILATZ, Franciscus Andreas. Ets. Teek. Sch. Handschoenmaker. Geb. Haarlem 8 Maart 1764, ov. Haarlem 17 Nov. 1808; werkz. Haarlem. Leerl. van P. van Liender. van Stolk, reg.; Weigel-Cat. 3162, 4135, 4136, 13020; Muller-Portr. 3653; ScholtenTeyler; Thieme XXIV 554; Bock-Rosenberg; Hind IV; De Grez; Dronckers-Waller No. 1111. MILHEUSER, z. MÜLHEUSER. MILLIES, Jacobus. Plaatsn.-Ets. Stippelgr. Penteek. Miniatuursch. Boetseerder. Taalleeraar. Conserv. Kunstkab. Kon. Bibl. Geb. Deventer 9 Juli 1767, ov. ’s Gravenhage 19 Nov. 1813; werkz. Amsterdam 1785, Leiden 1791 volg., Parijs 1797-99, Spanje 1799-1800, Parijs 1800 -04, ’s Gravenhage 1804-13. Leerl. van C. Brouwer, R. Vinkeles, raadgev. C. Ploos van Amstel J.Gz., Mr. P. Lyonet. Medew. van A. Hulk Jacobsz, P. Groenia. Thieme XXIV sóg. MILTNER, W. A. Ets. Teek. Werkz. 1892. MINETTE, Jean. Plaatsn. Geb. Charleville (Frankrijk); begr. Amsterdam 6 Juli 1726; werkz. Amsterdam 1709 volg. Begr. Reg. (1131) 6 Juli 1726, Archief Amsterdam. Muller-Portr. 6137. MINNIGH, Johannes Adrianus. Houtgr. Bediende. Geb. ’s Gravenhage 15 Sept. 1827, ov. ’s Gravenhage 3 Maart 1893; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Houtgraveerschool (1841). MIOLÉE, Adrianus. Ets. Drogenaald. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Vlissingen 2 April 1879; werkz. Amsterdam, Haarlem. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid (Grabijn, Krabbé). MIRANDA, Abraham de. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 12 Sept. 1888; werkz, Amsterdam, Bloemendaal 1919, Blaric.um Aug. 1919 volg. Leerl. Rijksacademie (1905-07, Dupont). Elsevier LI (igió) 403. MIRANDOLLE, Catharina ELISABETH. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Rotterdam 22 Dec. 1870; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie, W. E. Roelofs Jr. (steenteekenen). MISPELBLOM BEYER, Catharina Alida van WAVEREN, geb. Plaatsn.-Ets. Ets. Teek. Geb. Zutphen 26 Nov. 1884; werkz. Amsterdam, Aerdenhout. Leerl. Rijksacademie (1904-09, Dupont). MISSET, Pieter Nicolaas. Ets. Teek. Geb. ’s Gravenhage 26 Mei 1886; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Teekeninstituut. MOCK, Jhr. Johannes. Ets. Steenteek. Teek. Aquarell. Sch. Kapitein Gen. Staf. Geb. Wahrendorf 17 Febr. 1800, ov. ’s Gravenhage 14 Febr. 1884; werkz. ’s Gravenhage. Leerl- van H. van de Sande Bakhuijzen. van Stolk 7046, 7273; Muller-Portr. 3615; Cat. v. d. Keilen 2318; Muller-Hist. 6713; Thieme XXIV 603; Moulijn-Waller. MOELDER, C. de. Hamerw. Teek. Werkz. Engeland 2e helft XVIIe eeuw ? Schestag-Ornam. Wien 165; Cat. v. d. KelIdn 1081—1082; Guilmard 318. MOEN—MOLKENBOER MOEN, CHARLES Antoine. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 9 Maart . 1878; werkz. Amsterdam, Arolsen, Cassel, Berlijn, Steenwijk. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid, Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1898-1901, avondkl.). MOENS, David. Steenteek. Ets.-Plaatsn. Teek. Aquarell. Sch. Geb. Rotterdam? ± 1757/58, ov. Rotterdam 11 Febr. 1832; werkz. Rotterdam, Brussel 1783-84, Dusseldorp 1784, Rotterdam. Tent. Den Haag 1811, 72-74; Muller-Hist. 5615; Rotterd. Historiebl. III 622, 643; v. Stolk 5959. MOERKERK, Herman. Drogenaald. Sch. Teek. Geb. ’s Hertogenbosch 2 Maart 1879;' werkz. den Bosch, reisde. Leerl. van Theod. van Kempen, Jan Bogaerts (korten tijd). Holland Express IX (1916) 256—261; Maandbl. v. Beeld. Kunst II (1925) 100; Opgang I (1921) 202—204, enz- Veth-Caricatuur 302. MOERKERKEN, Dr. Pieter Hendrik van. Houtsn. (kl.). Steenteek. Teek. Schrijv. Hoogleer. Rijksacad. sinds 1921. Geb. Middelburg 17 Febr. 1877; werkz. Laren, Utrecht, Haarlem. Leerl. van Dr. A. J. Der Kinderen. MOES, Wilhelmina WALBURGA („Wally”). Ets. Sch. Teek. Schrijfster. Geb. Amsterdam 16 Nov. 1856, ov. Laren 6 Nov. 1918; werkz. Amsterdam, Dusseldorp, Parijs, Amsterdam -1898, Laren Maart 1898 volg. Leerl. Rijksacademie (1876-78, 188084, Allebé), R. Bumier (Dusseldorp). Boon’s Magazijn XII (1905) 337—346; Thieme XXV 14; Elsevier L VI (1918) 431— 432- MOESMAN, JOHANNES Anthonius. Steenteek. Aquarell. Teek. Steendr. Geb. Utrecht 25 Dec. 1859; werkz. Utrecht. Leerl. van Jos. Hoevenaar Wz. Thieme XXV 15; Muller- Utrecht Hist. suppl.; Boekh. adresboek 1894, 192; van Stolk 7530. MOEYAERT, z. MOYAERT. MOHRMAN, Gerhard Thomas. Steenteek. Teek. Dichter. Onderofficier. Ambten. Accijnsen. Geb. Amsterdam 22 Oct. 1812, ov. Amsterdam 3 Dec. 1868; werkz. Amsterdam. Muller-Hist. 7052; v. Stolk. MOILLON, Nicolas. Ets. Sch. Teek. Ov. 1627. Thieme XXV 22. MOL, Pieter. Kaartets. Lettergr. Teek. Werkz. Amsterdam 1769-85. Leupe-Cat. Kaart. Mar. 416, 1114; Bomv. Keulen bijl. 31. MOLENAAR, Frans. Plaatsn. Ets.-Plaatsn. Ets. Teek. Geb. Amsterdam 25 Maart 1821, ov. Amsterdam 12 Maart 1886; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (183748). van Stolk 7732; Thieme XXV 30. MOLENAER, Jan Miense. Ets. Sch. Teek. Geb. Haarlem d; 1610, ov. Haarlem 15 Sept. 1668; werkz. Haarlem-1636, Amsterdam 1.637-48, Heemstede 1648-49, Haarlem 1649-55, Amsterdam 1655-56, Haarlem en Heemstede 1657-68. Leerl.van F. Hals; voltooide stukken van A. Brouwer. Gehuwd (1636) met Judith Leyster (sch.). Thieme XXV 30-32; Lugt I—Louvre; Hind III; De Grez; Bock-Rosenberg; ScholtenTeyler; Meder 1922 N. 51; Stift u. Feder 1927, 89;Pauli-Bremen III 22; Schönbrunner-Meder 1274; Veth-Caricatuur 142. MOLKENBOER, ANTONIUS Henri- CUS JOANNES. MOLKE NBOER—MONDRIAAN Steenteek. (kl.). Teek. Sch. Lector Rijkscad. sinds 1918. Geb. Leeuwarden 8 April 1872; werkz. Amsterdam, Parijs, New York 1906, Los Angeles, San Francisco, Amsterdam, ’s Gravenhage. Leerl. Rijksnormaalschool (1889-92), Rijksacademie (1890-95), Parijs Acad. Julien (1903), Art Ligue academy New York (1906). Studio 1903; Dekor. Kunst 1904; Eigen Haard 1914; Moulijn-Lith. Prentk. 67; Gouwe; v. Hall-Repert. 13184—13192; VethCaricatuur 254. MOLKENBOER, THEODORUS Henricus Antönius Adolf. Houtsn. Steenteek. (kl.). Ets. Beeldh. Teek. Sch. Kunstnijv. Schrijv. Geb. Leeuwarden 23 Febr. 1871, ov. Lugano 1 Dec. 1920; werkz. Amsterdam, Utrecht, Haarlem, N.-Amerika, Amsterdam. Leerl. Atelier Dr. P. J. H. Cuypers, Rijksnormaalschool (1889-91), Rijksacademie (1890—92), onder invloed van zijn oom A. J. der Kinderen, van G. W. Dijsselhof. Thieme XXV 39; Gouwe; van Hall-Repert. 13193-13199. MOLL, Evert. Ets. Sch. Geb. Voorburg 15 Dec. 1878; werkz. Rijswijk (Z.-H.), Londen, Parijs, Duitschland, Rotterdam, Den Haag. Autodidakt. Holland I (1913-1914) Dec. 81-82; Thieme XXV 41; H. de Boer, Tent. v. schild, en teekeningen, Den Haag Juni 1912; Holland Express XI (1918) 815—816. MOLLINGER, Gerrit ALEXANDER Godart Philip. Ets. Sch. Teek. Geb. Utrecht 8 Maart 1836, ov. Utrecht 14 Sept. 1867; werkz. Utrecht 1855-67, reis Italië. Leerl. van W. B. Stoofs en van W. Roelofs. Kramm, aanh.; Thieme XXV 45; ScholtenTeyler; Ned. Spectat. 1867, 321—322; Elsevier LXIX (1925) 149—150. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 28 April 1878; werkz. Amsterdam -1911, Haarlem 1911 volg. MOLIJN, Petrus Marius. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Rotterdam 9 Juli 1819, ov. Antwerpen 28 April 1849; werkz. Rotterdam -1842, Antwerpen 1847—49. Leerl. van J. H. van Grootvelt, Antwerpsche Academie (1840), F. de Braekeleer, H. J. A. baron Leys. Thieme XXV 49. MOLIJN, Pieter DE. Ets. Uitg. Sch. Teek. Ged. Londen 6 April 1595, begr. Haarlem 23 Maart 1661; werkz. Haarlem 1616-61, reis Rome 1618. Weigel-Handz. 5165-5170; Scholten-Teyler; De Grez; London, V. a. A.; Old Master Draw. I (1926-1927) 56 en III (1928-1929) 44-45; Thieme XXV 49—50; Becker-Handzeichn. 21; Cat. Deiker; Burchard-Rad.; Bock-Rosenberg; de Gelder-Leiden; Schönbrunner-Meder 1269; Cat. Welcker; BuddeDus.; Henkel-Dessin; Bock-Graphik 372; Bredius u. Hirschmann, reg.; Lugt I— Louvre; Hind III; Singer-Friedrich August 464; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 54; Pierpont Morgan 163-164; Buisman-Teyler; Woermann-Dresden VII14—15; Exhibition London 1929; Vasari Soc 1 VII 20; Stift u. Feder 1917-1920, 15, 31 en 1928 (Darmstadt) 42; Schmidt-München 82; GrosseLandschaft; Pauli-Hamburg I 14; PauliBremen III 23; Flechsig-Brunswijk 81; Nieuw biogr. Woordenb. X 638—639. MONDRIAAN, PIETER Cornelis. Steenteek. (kl.). Teek. Hoofdonderwijzer. Geb. ’s Gravenhage 18 Juni 1839, ov. Arnhem 10 Febr. 1921; werkz. ’s Gravenhage -1869, Amersfoort 1869-80, Winterswijk 1880-1901, Arnhem 1901 volg. >Brinkman 1882-91 661, 662, 1901-10, 1252. MONDRIAAN, PIETER Cornelis. Ets. Sch. Schrijver. Geb. Amersfoort 7 Maart 1872, ov. 1935; werkz. Winterswijk, Amsterdam, Gelderland, Overijsel, N.-Brabant, Zeeland, Parijs 1915—16, Laren Febr. 1916— Juli 19, Parijs 1919 volg. MOLTZER, Christina. MONDT—MOORREES Leerl. van zijn vader P. C. Mondriaan, van zijn oom F. Mondriaan, J. Braet von Uberfeldt, Rijksacademie (189297). De Kunst IV (1911-1912) 74-77; Thieme XXV 59; Elsevier L (1913) 396-399, LXIII (1922) 287-288 en LXXXIV (1932) 168—174; Wil en weg II (1923-1924) 602608, 635—639; Hollandsche Revue XXIII (1918) 483—485; Plasschaert-Kritieken II (1909—1910) N 2,1—3; De Fakkel I—II. MONDT, Johannes Abraham. Ets. Kaartgr. Teek. Sch. Graveur Topogr. Inr. 1875-85. Leeraar Haagsche Academie (1885-1924). Geb. ’s Gravenhage 5 Maart 1859; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (Koelman, Becker) 1873, G. J. Roermeester (schilderen), H. E. Roodenburg (etsen). MONNICKENDAM, Martin. Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. Amsterdam 25 Febr. 1874; werkz. Amsterdam, Parijs en Brugge 1895-97, Amsterdam. I Leerl. Teekenschool FelixMeritis, Rijksacademie (1890-95). Plasschaert-Kritieken II (1909—1910) 8—9; Elsevier XXXIX (1910) 289—305; Vrijdagavond I (1924) 26-28; Maandbl. Beeld. Kunst I (1924) 36—41. MONTAUBAN, z. SWIJNDREGT, van. MOOLENIJZER, Albert Herman („Willem Albert”). Steenteek. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 10 Mei 1829, ov. Amsterdam 2 Nov. 1856; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (184550). Tent. Amsterd. 1850, 509; v. Someren 1708. ■ MOOLEYSER, Willem. Glasgrav. Werkzaam te Rotterdam 1666-97. Thieme XXV 103-104. MOOR, Carel de. Ets. Zwartekunstgr. Sch. Geb. Leiden 25 Febr. 1656, ov. Warmond 16 Febr. 1738; werkz. Leiden, Amsterdam 1672, Leiden, Dordrecht, Leiden 1683-i 1738. Leerl. van G. Dou, A. van den Tempel, F. van Mieris den Oude, G. Schalcken. Zoon van Carel de Moor den Oude (lijstenmaker, kunstverk., sch.). De Grez; Thieme XXV 104; Lugt I—Louvre; Nieuw Biogr. Woordenb. VI 1034—1035; Manteuffel; Bock-Rosenberg; Schönbrunner Meder 452. MOOR (Car. Fil.), CAREL Isaac de. Ets. Sch. Geb. Leiden ± 1694/95, begr. Rotterdam 3 Sept. 1751; werkz. Leiden -1715, Warmond. Leerl. van zijn vader C. de Moor. Thieme XXV 104. MOOR, CHRISTIAAN Nicolaas Ever- HART DE. Ets. Houtsn. Steenteek. Sch. Teek. Kunstnijv. Geb. Rotterdam 5 Febr. 1899; werkz. Rotterdam, Parijs, Chevreuse (S. et O.), Voorburg (Z.-H.). Leerl. van August W. van Voorden, Rotterdamsche Academie, Ecole des Beaux Arts (Parijs). De Kroniek XII (1926) 311-313; Holl. Revue XXXVII (1932) 624—627; Op de Hoogte XXIX (1932) 161—167; Maandbl. Beeld. Kunst III (1926) 158-160 en V (1928) 321-323. MOOR, Pieter CORNELIS de. Steenteek. Ets. Sch. Aquarell. Tooneelsch. Geb. Rotterdam 28 Mei 1866; werkz. Rotterdam, Antwerpen, Parijs 1888, Rotterdam 1891, vele reizen o.a. België, Dusseldorp, München, Londen, N.-Italië, Egypte-Palestina, Tunis-AlgiersMarokko, Rome 1912, Laren April 1912 —Oct. 16, Lausanne 1916, Laren Sept. 1920-21, Florence. Leerl. Rotterdamsche Academie (188284), Antwerpsche Academie, atelier B. Constant en Pu vis de Chavannes (Parijs) Thieme XXV 105; v. Hall-Repert. 13239I3253- MOORREES, Mr. Christiaan WILHELMUS. Ets. Teek. Sch. Griffier Prov. Staten Utrecht 1846. MOOY—MOUCHERON Geb. Nijmegen 5 Juni 1801, ov. Utrecht 6 Aug. 1867; werkz. Nijmegen, Amersfoort, Utrecht. Leerl. van H. F. Wiertz, J. Hoorn. V- Liefland-Kron. 1858, 68 en 1839, 64; v. d. Keilen 2324; Thieme XXV 107. MOOY, Jacob. Houtsn. (ld.). Teek. Pastelteek. Boekdr. Geb. Hoorn 6 Febr. 1889; werkz. Harderwijk. Leerl. van H. Wils (houtsnijden), verder autodidakt. MOREL, Jan Evert. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 8 Febr. 1777, ov. Am. sterdam 6 April 1808; werkz. Amsterdam, 's Gravenhagen Amsterdam. Leerl. van J. Linthorst, fabriek van Troost van Groenendoelen, D. van der Aa (’s Gravenhage). Medew. van H. Fock. Thieme XXV133. MOREL, Jan Evert. Ets. Sch. Teekenmeester. Geb. Amsterdam 24 Febr. 1835, ov. Weesp 14 Mei 1905; werkz. Amsterdam (’s Gravenhage 1856)—1903, Hilversum 1903-05, Weesp 1905. Zoon van Casparus Jacobus Morel (sch.) MOREL, Petronella VAARZON. Steenteek. (kl.). Teek. Geb. Renkum 15 Juni 1905; werkz. Amsterdam 1922. Leerl. Rijksacademie 1922 volg., (Aarts). MOREL, Willem VAARZON. Steenteek. Teek. Geb. Arnhem 26 Maart 1901; werkz. Amsterdam 1922. Leerl. Rij ksacademie (1922 volg., Aarts). MOREL, Willem Ferdinand Abraham Igatas, VAARZON. Steenteek. (kl.). Ets. Sch. Teek. Geb. Zutphen 9 Aug. 1868; werkz. Haarlem, Arnhem 1899-1901, Oosterbeek 1905-06, Veere, reizen Duitschland, Oostenrijk, Zwitserland, Italië, Engeland. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid, Rijksnormaalschool (188788), Rijksacademie (1888-92). Thieme XXV 134; Veth-Caricatuur 290. MORELLON, z. CAVE, la. MORGENSTERN, z. MUNTHE. MORITZ, Louis. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 29 Oct. 1773, ov. Amsterdam 22 Nov. 1850; werkz. ’s Gravenhage, Amsterdam 1810-47, Leiden, Amsterdam. Leerl. van D. van der Aa. van Stolk 6242; Thieme XXV 158; Fon- taine Verwey 174. MORRIËN, JOHANNES Henderikus. Steenteek. (kl.). Steengr. Steendr. Teek. Sch. Geb. Rotterdam 8 Febr. 1819, ov. Amsterdam 29 April 1878; werkz. Rotterdam -1843, Amsterdam 1864 volg. Leerl. van A. J. Offermans. Medew. van G. L. A. Amand, A. Pleysier. Adres: „Lithographie Binnecaade en Morrien NZ Achterburgwal bij de Molsteeg G. 50”. 1864-65. „Lith. van Morriën en Amand Amsterdam”. 1865-67. Thieme XXV 168; De Grez; van Stolk 7538. MOSIJN, Michiel (MO(U)ZIJN). Plaatsn. Werkz. Amsterdam ± 1640-55. Thieme XXV 208; van Stolk 2216. MOTTE, Cornelis LA. Plaatsn.-Ets. Geb. ± 1749/50, ov. Leiden 30 April 1804; werkz. Leiden. Muller-Portr. 3998. MOTTET, P. Ets.-Plaatsn. Ets. Werkz. Amsterdam ? 1818. MOUCHERON, Isaac de, alias ORDONANTIE. Ets. Ets.-Plaatsn. Sch. Teek. Aquarell., Kunst ver z. MOULIN—MÜHLSTAFF Ged. Amsterdam 23 Nov. 1667, begr. Amsterdam (N.Z. Kapel) 31 Juli 1744;. werkz. Amsterdam, reis Rome 1695-97. Leerl. en navolger van zijn vader Frederik de Moucheron (begr. 5 Jan. 1686), navolger van N. Poussin. Medew. van J. de Wit en N. Verkolje, die zijn stukken stoffeerden. Begr. Reg. (1071) Archief Amsterdam. Weigel-Handz. 5185-5186; Thieme XXV iq8; Lugt I-Louvre; Nieuw biogr. Woordenb. VII 888; Hind IV; Budde-Dus.; London, V. a. A.; Cat. Deiker; Cat. v. Eeghen; Cat. Welcker; Bock-Rosenberg; De Grez; Scholten-Teyler; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 54; Schönbrunner-Meder ’ 1035; Singer-Friedrich August 475; Egger-Veduten; PauliHamburg II 31; Pierpont Morgan 234; Jessen, Meister II 96, 99. MOULIN, Emile. Steenteek. (kl.). Sch. Ged. Medemblik 16 Febr. 1875; werkz. Groningen -1893, Amsterdam 18931905(ook Amerongen Maart 1904—Febr. 05), de Steeg Oct. 1905, Oisterwijk, Kampen. Leerl. Academie Minerva Groningen, Rijksacademie (1893-97). Eigen Haard 1931, 443-445. MOULIN, du, z. STRUICK. MOULINNEUF, Henri Antoine. Ets.Sch. Geb. Parijs; werkz. Amsterdam 180315. Poorterboek (31) 16 Juni 1803 als graveerder, Archief Amsterdam; ets „gravé par mon Ami Moulinneuf a Amsterdam le 20 juin 1815”, Rijksprentenkab. Amsterdam (Onbek. H. S.). MOULIJN, Simon. Steenteek. Houtsn. Ets. Teek. Sch. Schrijv. Leeraar in lithographie aan de Acad. v. Beeld. Kunsten te Rotterdam (1917-32). Geb. Rotterdam 20 Juli 1866; werkz. Rotterdam ,Amsterdam 1886-87, Rotterdam, ’s Gravenhage 1891, de Steeg, Renkum -1902, Laren Juni 1902-Mei 18, ’s Gravenhage 1918 volg., reis Rome 1911. Leerl. Rotterdamsche Academie, Rijksacademie (1886-87). Elsevier XXVII (1904) 223-236 en XLIV (1934) 361—363; Thieme XXV 201; Wendingen IX (1928) afl. 10; Boon’s Magazijn XIV (1906) 19—27; Beeld. Kunst XIII (1925—1926) afl. 9; Veth-Teek. 138—141. MOUNTAIN, Gerard (George), (MOUNTIN). Plaatsn. Werkzaam te Londen gedurende XVIIe eeuw. Volgens Thieme-Becker misschien identiek met Gerrit Muntinck (zie ald.). Thieme XXV 202. MOUROT, Jean Fran^ois MICHEL. Steenteek. Teek. Steendr. Sch. Geb. Metz 11 Oct. 1803, ov. Utrecht 27 Juni 1847; werkz. Amsterdam 1822-24, Utrecht 1829-30, ’s Hertogenbosch 1835—36, ’s Gravenhage 1841-42, Amsterdam 1842, Utrecht 1844-47. Leerl. C. J. L. Portman. Adres: „Lith. van Mourot en van Lieshout. ’s-Hertogenbosch”. van Stolk, reg.; Thieme XXV 203; Dronckers-Waller, reg. MOXSER, J. Ets. Teek. Werkz. 1791. MOYAERT, Claes Cornelisz (MOEYAERT, Nicolaes). Ets. Uitg. Sch. Geb. Amsterdam? ± 1592/93, begr. Amsterdam (Oude Kerk) 26 Aug. 1655; werkz. Amsterdam, reis Italië. Invloed van A. Elsheimer (Rome), Rembrandt. Bredius u. Hirschmann, reg.; De Grez; Burchard-Rad.; Thieme XXV 16—17; Bock-Rosenberg; Budde-Dus.; Lugt I-Louvre; Hind III; Woermann-Dresden VII 17; Meder 1922 N. 43; Stift u. Feder 1927, 88 en 1928 (Darmstad!) 43; Eisenmann-Habich I 15; London V. a. A.; Schönbrunner-Meder 890. MOYT Jacobsz., Jan. Houtsn. Uitg. Boekdr. Werkz. Leiden 1573-82. Adres: „op de Oosterlincxplaets”. 1573. MÜHLSTAFF, W. H. MULDER—MULLER Steen teek. Tijdgenoot, werkzaam te Leiden. MULDER, Dr. Aeschinus SAAGMANS —. Steenteek. Teek. Geb. Franeker 1804, ov. 1841; werkz. Leiden 1822 volg. Medew. van W. van Groenewoud. van Stolk 7284. MULDER, Jan. Ets.-Plaatsn. Stippelgr. Plaatdr. Werkz. Amsterdam 1786-1817. MULDER, Joseph. Plaatsn.-Ets. Teek. Ged. Amsterdam 1 Nov. 1658; werkz. Amsterdam 1686-1718. Leerl. van H. Bogaert (1672, teekenen). Medew. van G. de Broen (I). Doop Reg. (144) zoon van Jan Muller en GerretyePoltes; Poorterboek 17 Febr. 1688 zoon van Jan Mulder „tobackverkoper”; Archief Amsterdam. Thieme XXV 258—259; Fontaine Verwey (Reg.); Dronckers-WaUer No. 507, 632. MULDER, Pieter Jacobus. Steenteek. Steengr. Kaartsteengr. Teek. Steendr. Boekdr. Geb. Leiden 23 Juni 1836; werkz. Leiden-1922. Leerl. van T. Hooiberg. Vorsterman v. Oyen-Dessinat. 12. MULERTT, Carel Eugene. Steenteek. Ets. Houtsn. Sch. Geb. Brunswick 13 Oct. 1869, (genaturalis. Amerikaan); werkz. Vereenigde Staten, Parijs (ook Barbizon) i 1891— ± 1902, Katwijk a. Z. i 1902 volg., tijdelijk Heeze. Leerl. Ecole des Beaux Arts Parijs. MÜLHEUSER, J. JULIUS (MILHEUSSER). Ets. Plaatsn.-Ets. Kaartets. Teek. Geb. in Duitschland ± 1611, ov. Amsterdam 7 Jan. 1680; werkz. ’sGravenhage 1644, Amsterdam 1649 volg. Thieme XXIV 558. Houtsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam, Antwerpen 1564-67, 1570-71, 1588?, Amsterdam 1609. Leerl. van zijn vader Jan Ewoutsz (Muller) ; broeder van H. Jsz. Muller. Oud-Holland II1884, 203 en III1885, 276; Rooses-Plantin 170, 279; Moes-Burger IV 149; Nieuw biogr. Woordenb. VII 893-894. MULLER, Evert Jan. Ets. Teek. Geb. Hattem 6 Maart 1887; werkz. ’s Gravenhage 1923, N.-Indië o.a. Soerabaia. Leerl. van J. D. Scherft. MULLER, G. Lettergr. Werkz. Amsterdam? 1823-24. v. Stolk 5924, 6370. MULLER, Harmen Jansz. (Harman). Plaatsn. Houtsn. Kaartgr. Uitg. Boekdr. Boek- en Kunstverk. Geb. Amsterdam 1540, begr. Amsterdam 17 Oct. 1617; werkz. Antwerpen 1564?, Amsterdam 1566-1617. Leerl. en opvolger van zijn vader Jan Ewoutsz (Muller); broeder van C. Tsz. Muller. Adres: „inden vergulden Passer". 1566-1617. Opvolger: Joan Muller, z. aldaar. C. Dsz Cool, z. aanh. B, die nog 1640 ook het adres gebruikte: „ten huyse van Harman Iansz Muller", enz. Thieme XXV 230; Nieuw biogr. Woordenb. VII894—896; Bredius u. Hirschmann 1594, I597- (MULLER), Jan Ewoutsz. Houtsn. Uitg. Lettersn. Boek- en Prentdr. Boekverk. Begr. Amsterdam 3 Mei 1564; werkz. Amsterdam 1535-64. Adres: „inden vergulden Passer”. 1536-64. Oud-Holland II (1884) 176; Moes-Burger I 148; Thieme XXV 233. MULLER, Jenneke (Jane). Ets. Drogenaald. Teek. Sch. Pastelteek. MULLER, Cornelis Jansz. J. Matham jravure door J. van de Velde naar P. Soutman. NACHENIUS—NAHUYS N NACHENIUS, Jan Coenraad. Ets. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 12 Aug. 1890; werkz. Engeland 1909, Delden 1910, Aerdenhout, Hattem 1911-12, Bennekom. Leerl. G. C. Haverkamp, Slade School of Art (1909), J. Voerman (1911-12), J. Hendriks (1912), Mevr. Dijsselhof, G. W. Dijsselhof. Bosch-Prentkunst 107—108. NACHTEGAEL, Aernout (NAG(H)TEGAEL). Plaatsn. Zwartekunstgr. Teek. Ivoorsnijder. Schoolmeester. Ged. Amsterdam 6 Nov. 1658, ov. in of na 1725; werkz. Amsterdam, Noordwijk?, Leiden?, Amsterdam. Leerl. van Mr. R. de Hooghe (± 167377). Zoon van Arent Clementsz Nachtegaal. Doop Reg. (94), vgl. ook 31 Oct. 1660 aldaar; Poorterboek (5) 29 Juli 1681, waar zijn vader ten onrechte Arent Arentsz N. wordt genoemd; Archief Amsterdam. Weigel-Cat. I 6028; Muller-Portr.; Drugulin Portr. 20656; Cat. Verloren gg; KnuttelPamfl. 13545: Thieme XXV 331; Fontaine Verwey 140; Dronckers-Waller, No. 460 en 1262. NACHTEGAEL KLEMENS, Arnold (NACHTEGAAL CLEMENS, „KIKKER", „WORK"). Ets.-Plaatsn. Teek. Blijspelschr. Dichter. Schoolm. Geb. ± 1685?, ov. na 1729; werkz. Noordwijk? 1708?, Amsterdam, Rotterdam 1719-26, ’s Gravenhage 172729, gevlucht naar het buitenland 1729. Leerl. van zijn Vader A. Nachtegael. . Thieme XXV 321. NACHTGLAS, Jacobus. Plaatsn. Werkz. te Utrecht 1701-03. Leerling van Schoonebeck. Thieme XXV 321. NACHTGLAS, Martinus ? Plaatsn. Teek. Beeldh. ? Werkz. 1693?-1700; Haarlem? 1693? Identiek met den voorgaande ? Füssli II; Kramm; v. d. Willigen 31; v. Someren 4818*. NACHTWEH, Johannes Hendrik FREDERIK Coenraad. Steenteek. Sch. Aquarell. Lèeraar Rotterd. Academie. Geb. Deventer 21 Febr. 1857; werkz. Deventer, Amsterdam, Rotterdam. Leerl. Teekenschool Deventer (J. Striening), Rijksacademie (1878-84, Allebé). Scholten-Teyler; Onze Kunst XIII (igo8 I) 40. NADER, Ludwig Michael. Steenteek. Teek. Geb. Karlsruhe omstr. 1811, ov. München 9 Mei 1840; werkz. Kalrsruhe, München 1832 en 1838, Leiden 1839-40. Overvoorde-Leiden (reg.); Thieme XXV 323. NAGEL, Pieter. Plaatsn. Teek. Werkz. Amsterdam? 1569. NAGEOIRES, des, z. VINNE, van der. NAGTEGAAL, z. NACHTEGAEL. NAHUYS, ANNA Cécile Wilhelmina Jeannetxe Jacqueline DE JONG VAN BEEK EN DONK, geb—. Ets. Teek. Schrijv. Geb. Utrecht 28 Dec. 1826, ov. Amsterdam 8 Maart 1905; werkz. Utrecht, Alkmaar, ’s Hertogenbosch. Kramm 1188; Muller-Cat. Femmes Art 505 —506; v. Someren 3841*. NAHUYS, Jhr. Mr. Huibert Gerard Brian. Ets. Teek. Controleur B.B. 3e KL 186266. 2e KI. Japara 1866-69. Geb. huize Weldam onder Goor 11 Mei 1832, ov. Semarang30Dec. 1869; werkz. Utrecht 1848-56, Java 1862-69. Alb. Stud. Ultraiecti 365, 404. NAHUYS, z. DOES,, van der. NAIWINCX—NETSCHER NAIWINCX, Hermanus (NAUWINX). Ets. Sch. Teek. Geb. 1624, ov. Hamburg? 1654?; werkz. Amsterdam, Hamburg. Figuren in zijne sch. door J. Asselyn. Weigel-Handz. 5203; De Grez; Thieme XXV 335; Hind IV; Veth; Bock-Rosenberg; Pauli-Hamburg II 22; Pierpont Morgan 200; Cat. Deiker. NANING, Jan. Ets. Teek. Werkz. Amsterdam? 2e helft XVIIe eeuw. Cat. Brandes; Thieme XXV 338. NANNINGA, Dirk Berend, Ets. Sch. Pastelteek. Geb. Arnhem 15 Sept. 1868; werkz. Amsterdam. Autodidakt, lessen van J. J. Isaacson. Elzevier LII (1916) 491—494, LX VI (1923) 215-216 en LXXVI (1928) 287-288; Op de Hoogte XXVI (1929) 15-19; Kasper Niehaus „Vijftien reproducties, met korte biografie door O. Hanrath” Amsterdam 1928; Opgang XI (1931) 1-3, enz. NAPOLEON, z. LODEWIJK. NAT, WILLEM Hendrik van der. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Beeldh. Geb. Leiden 4 Sept. 1864; ov. Leiden 1929; werkz. Leiden (Chaam, Borger, Oosterhesselen, Garderen), 1924 reis naar Spanje. Autodidakt als schilder en leerling van C. Bos te Leiden in lithographeeren. Ned. Spectat. 1908, 26—27; Elsevier LIV (1917) 235-239 en LXXVIII (1929) 353355; Nieuwe Gids XLVI (1930) 129—136; Veth-Caricatuur 271. NAUTA, Martin. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Deventer 2 April 1896; werkz. Deventer, Alkmaar, Amsterdam, Aussig (Tsj.-Slov.) 1924. Leerl. van mevr. Liernur (Deventer), L. Groen (Alkmaar), Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1914— 22, Der Kinderen, Van der Waay). NAUWINX, z. NAIWINCX. NAYLER, z. LIERNUR. NECK, Johan van (NEK, van). Ets. Sch. Teek. „Contrarolleur”. Geb. Naarden ± 1635, begr. Amsterdam (Wester Kerk) 27 Oct. 1714; werkz. Amsterdam, ook Enkhuizen 1687-92. Leerl. van J. Backer. Begr. Reg. (1103), Archief Amsterdam. Thieme XXV 372; Hind IV. NEEFJES, NICOLAAS Pieter. Schf Geb. Sloten (N.-H.) 4 April 1883; werkz. Sloten (N.-H.) -1905, Blaricum Dec. 1905-Mei 08, Apeldoorn 1908. NEETHLING, Charles Marais. Ets. Teek. Geb. Stellenbosch (Z.-Afr.) 3 Nov. 1882; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1914-16). NEFKENS, C. Ets. Teek. Werkz. 1925. NEK, Hendrik van. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Zaandijk 24 Aug. 1881; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1899-1904, avondkl.). NETSCHER, Caspar. Zwartekunstgr. Ets. Sch. Teek. Geb. Heidelberg 1639, ov. 's Gravenhage 15 Jan. 1684; werkz. Arnhem, Deventer, Bordeaux 1659, ’s Gravenhage 1661-84. Leerl. van H. Coster, G. ter Borch. Weigel-Handz. 5216-5219; Scholten-Teyler; Bredius u. Hirschmann, reg.; Thieme XXV 398; Bock-Rosenberg; Lugt-Dutuit; Lugt IILouvre; Hind IV; Budde-Dus; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 54; Moes-Teekeningen 57; Exhibition London 1929; Fairfax Murray 156; Cat. Welcker; Eisenmann-Habich 119; Freund-Darmstadt 71; Schmidt-München 12; Schönbrunner-Meder 674, 1065; Nieuw biogr. Woordenb. X 666—667. NETSCHER, Justus Adrianus Henricus. NETT—-NIBBRIG Steenteek. Sch. Teek. Referend. Dep. van Justitie. Geb. ’s Gravenhage 18 April 1818, ov. ’s Gravenhage 25 April 1901; werkz. ’s Gravenhage, reisde in Duitschland, Frankrijk en België 1839. Leerl. Haagsche Academie (1839-40), van C. Kruseman. Immerzeel II. NETT, ADOLPHE Frédéric. Houtgr. Leeraar Kon. Graveersch. den Haag 1842. Geb. Brussel 13 April 1822; werkz. Brussel, ’s Gravenhage 1840-42. Leerl. van L. Bougon, H. Brown (Brussel), Haagsche Academie (1841-42). Nagier; Wurzbach; Hist. Avonden III (igió) ióg, 176. NETTEN, CORNELIS Antonius JusTINUS GEISWEIT VAN DER . Ets. Teek. Geb. Zutphen 31 Jan. 1842; werkz. Amsterdam 1851-53, Zwolle 1853-60, Utrecht 1860-63, Zwolle 1863, Utrecht. Hippert et Linnig II 721. NEUFVILLE, z. RITTER. NEUHUYS, ALBERT Johannes. Ets. Drogenaald. Steenteek. Houtsn. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Antwerpen 17 April 1895; werkz. Antwerpen, Rotterdam i 1912-22. Leerl. Antwerpsche Academie (korten tijd), autodidakt. Bosch-Prentkunst zog; Byblis VI (igay) 48—51; Maandbl. Beeld. Kunst VII (ig30) 335-341 «n XI (ig34) 210-215. NEUHUYS, Johannes ALBERT. Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. Utrecht 10 Juni 1844, ov. Locarno 6 Febr. 1914; werkz. Utrecht, Nunspeet, Antwerpen 1868-72, Amsterdam 1872, Nunspeet, ’t Gooi, ’s Gravenhage (ook Scheveningen, Oost voor ne, Laren) 1875, Laren 1883-85, Hilversum (Blaricum) 1885-88,’s Gravenhage 1889-93, Laren Maart 1893-Mei 97, (Belgisch Limburg, Dongen 1890, Heeze 1891, N.Frankrijk, Heeze, Drente 1894, Italië 1895, Moll, Algiers) Hilversum 1897- 1900, Amsterdam Oct. 1900-Mei 1910 (reizen Oostenrijk 1901, Spanje 1903, Amerika 1904, 1908, 1910), Baarloo (Maasbree) 1910, Zurich 1911-14 (Holland, Korfoe 1912, Rusland 1913). Leerl. Gem. Teekenschool Utrecht, G. Craeyvanger, Antwerpsche Academie (1868-72). Thieme XXV 4og~4io; v. Hall-Repert. 13402-13416; Byblis (VI) ig2j, 48-51. NEUHUYS, THEODORUS Johannes JOSEPHUS. Steenteek. (kl.). Teek. Kunstnijv. Directeur Kunstzaal Kleykamp. Geb. Hilversum 26 Sept. 1878, ov. ’s Gravenhage 20 Febr. 1921; werkz. Amsterdam, East-Aurora (N.Y.), ’sGravenhage. Leerl. Rijksnormaalschool. Bouw- en sierkunst IV (zgo3—igo4) i6g— 170. NEUMAN, Jan Hendrik. Steenteek. Sch. Teek. Miniatuursch. Geb. Keulen 7 Jan. 1819, ov. ’s Gravenhage 14 April 1898; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1891-98. Leerl. Amsterdamsche Academie, L. H. de Fontenay, J. A. Kruseman, N. Pieneman. van Stolk 7275; Thieme XXV 417—418. NEUVELT, Simon (NEUVEL, NOVELL) ANUS, NOVELLA, de). Ets. Teek. Werkz. Keulen 1572-88. Medew. van G. Bruin en F. Hogenberg. Thieme XXV 52g. NIBBRIG, Ferdinand HART —. Steenteek. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 5 April 1866, ov. Laren 12 Oct. 1915; werkz. Amsterdam (Parijs 1888-89) -1894, Laren (Oostvoorne 1900, Vlieland 1901, Geuldal, Algiers) 1905) Maart 1894—Mei 1907, Rhenen 1907-08, Laren (Zoutelande 1910-11) April 1908 volg. Leerl. J. A. Rust, Quellinusschool, Rijksacademie (1883—90), Ecole Julian (Parijs, kort), F. Cormon (Parijs, 1888-89). Jaarb. graph. Kunst igi6, 11—13; Eigen Haard igi5 7g7~7g8; De Gids zgi5 IV 363 NICKELE—NIESTEN -365; A. J. der Kinderen, Catalogus atelier F. Hart Nibbrig, Amsterdam 1916; Elsevier XXII (1901) 583-592 en L (1915) 392; Van onzen tijd II (1901—1902) 46—48; Boon’s Magazijn XIII (1905) 321-332; Thieme XXV 429; Veth-Teek. 149—151 en 162—163. NICKELE, Jan van (NIKKELEN, van). Ets. Sch. Teek. Koopman. Geb. Haarlem ± 1655/56, begr. Cassel 27 Maart 1721; werkz. Haarlem —1690, Dusseldorp, Cassel; reis Italië. Leerl. van zijn vader Isaac van Nickele. Thieme XXV 444; Hind IV. NICOLAAS Jr., Johannes. Ets. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 14 Juni 1885; werkz. Amsterdam, Abcoude. Leerl. van G. W. Knap (1901), G. Alozerij. (Eerste etsen in 1916). Cat. tent. Soerabaia 1925. NIEHAUS, Kaspar. Litho. Sch. Geb. Groningen 29 Oct. 1889; werkz. te Groningen, Amsterdam en Parijs. Leerl. van De Vries Lam en F. N. Bach, beiden te Groningen. Thieme XXV 463. NIEHORSTER, LEONARDUS Jose- PHUS. Ets. Drogenaald. Sch. Geb. Amsterdam 7 Nov. 1882; werkz. Amsterdam (Brussel 1903) -1913, Mook 1913 volg. Autodidakt. NIEKERK, MAURITS Joseph. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 11 Sept. 1871; werkz. Amsterdam, Brussel, Parijs en Rotterdam. Leerl. Rijkscademie (1887-92). Eigen Haard 1920, 803-806; Thieme XXV 463; Elsevier XXXIX (1910) 145-161 en LXI (1921) 67—69. NIEKERK, CARL Cornelis van. Steenteek. Houtsn. Sch. Aquarell. Penteek. Geb. ’s Gravenhage 22 Jan. 1897; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van F. Helferich, P. J. Groenevelt, J. Frank, Haagsche Academie (avondkl.). NIEMANTSVERDRIET, JAN Frank („Frank"). Ets. Houtsn. Sch. Geb. Tjiledoek 12 Nov. 1885; werkz. ’s Gravenhage, Weltevreden (N.-I.) 1922-23. Leerl. Haagsche Academie (1908-10, Jansen). NIENHUIS, Lambertus. Steenteek. (kl.). Teek. Plateelsch. Kunstnijv. Geb. Groningen 14 Nov. 1873; werkz. Groningen -1893, Amsterdam 1893, Wildervank-Hoogezand 1893-94, Am. sterdam 1894—97, Watergraafsmeer 1897-1902, Amsterdam 1902-03, Bussum 1903-17, Amsterdam 1917 volg. NIERMANS, EDUARD Johan (Genaturaliseerd Franschman). Ets. Drogenaald. Teek. Bouwm. Geb. Enschedé 30 Mei 1859; ov. Montlaur (Fr.) Oct. 1928; werkz. Delft (Polytechnische School), Breda, Utrecht, ’s Hertogenbosch, Parijs, Nizza. Leerl. van E. Gugel, Le Comte. NIEROP, Cornelis. Ets. Steenteek. Houtsn. Sch. Geb. Middelie 21 Febr. 1892; werkz. Edam, Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (1908-12), Rijksacademie (1912-18, Aarts), J. G. Veldheer (1912-13, etsen en houtsn.). (Eerste etsen in 1909). NIESER, Hans. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 15 Maart 1885; werkz. Heeze (N.-.B.). Leerl. van L..J. Senf (1906-08). NIESTEN, Pieter Johannes. Ets. Sch. NIEUHOFF—NIEUWHOFF Geb. Leiden 15 Sept. 1842, ov. Leiden 6 Mei 1918; werkz. Leiden. Autodidakt. NIEUHOFF, Theodorus. Zwartekunstgr. Teek. Werkz. Amsterdam ± 1680. v. d. Aa; Cat. Verloren ioi. NIEULANDT, van, z. BOORTENS. NIEULANT, Willem van (NIEULANDT, Guillelmo, Guilliam van). Ets. Uitg. Sch. Teek. Dichter. Geb. Antwerpen ± 1581/84, ov. Amsterdam einde 1635; werkz. Amsterdam, Rome 1599-1603, Amsterdam 1603-04, Antwerpen 1605—28 (ook Amsterdam 1606), Amsterdam 1629-35. Leerl. van Jacques Savery (1594 volg.), P. Bril (Rome), Broeder van Adriaen en Jacob van Nieulant, oomzegger van Willem van Nieulant (sch. in Rome). Bredius u. Hirschmann, reg.; De Grez; Thieme XXV 470; de Gelder-Leiden; Bock-Rosenberg; Egger-Veduten; Cat. Dtiker; DelenPlantijn. NIEUWENHOORN, Willem van. Ets. Drogenaald. Sch. Geb. Rotterdam 20 Juni 1879; werkz. Rotterdam, N.-Brabant, Hilversum 1910, Laren Maart 1910 volg. Leerl. Rotterdamsche Academie (avond kl.), autodidakt als etser. Onze Kunst XI (igoy) 32—53. NIEUWENHUIS, Theodoor (Theo). Houtsn. Steenteek. (kl.). Teek. Geb. Noord-Scharwoude 26 April 1866; werkz. Amsterdam, Duitschland, Oostenrijk, Frankrijk 1888-90, Amsterdam. Leerl. Ambachtschool Amsterdam, Rijksschool voor Kunstnijverheid (1883). Moulijn-Lith. Prentk. 81; Elsevier XLVII (1914) 1—19; Avermaete 120. NIEUWENHUYSEN, Hendrik ? Plaatsn.-Ets. Teek. Werkz. ’s Gravenhage 1773. v. Stolk 4160, 4222; Muller-Hist. 4273; Thieme XXV 471. NIEUWENHUYZEN, ADRIANUS Wilhelmus. Ets. Sch. Directeur Kunstliefde Utrecht 1859-94. Geb. Utrecht 28 Mei 1814, ov. Utrecht 12 Aug. 1894; werkz. Utrecht. Leerl. van B. van Straaten, Stads Tee- ken Academie Utrecht. van Stolk 5693; Immer zeel; v. Liefland- Kron. 1858, 68; Kramm; Hippert et Linnig; Cat. v. d. Keilen 2328-2329; Thieme XXV 47i- NIEUWENKAMP, WIJNAND Otto Jan. Ets. Houtsn. Steenteek. Sch. Teek. Schrijv. Architect. Geb. Amsterdam 27 Juli 1874; werkz. Amsterdam, Tanger, Algiers, Egypte, Java 1898, Bali en Lombok 1904 en 1906-07, Engelsch Indië 1913-14, Edam 1910-20, Rome 1920, Florence. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid. Cat. Vlg. Mak, Amsterdam 18-10-1927 (met vrijwel compleet werk); Thieme XXV 471; Veth-Teek. 160; Avermaete 128; Illustr. Cat. of original Etchings and lithos by W. O. J. Nieuwenkamp, London 1920; Cat. tent. Amst. 1913; v. d. Boom; Bosch-Prentkunst 110-114; Hollandsche Revue XII (1907) 330-338, XXII (1917) 706-709, XXVIII {i923) 528-533 en 590-595, XXXIV (1929) 1030—1032; The Studio 1927 II182187; Morks Magazijn XXXV (1916) 1—7; De Kroniek II (1916) 199—200; Ons eigen Tijdschrift III (1924—1925) 1—9; Eigen Haard 1905, 324-336 en 1924, 506-508; W. O. J. Nieuwenkamp 1874—1924, Den Haag 1924; De Ned. Spectat. 1906, 170—174; Het Nederl. en Nederl. Ind. Huis X V (19171918) 67—84; Nederlandsch Indië II (1917— 1918) 229-232 en V (1920-1921) 17—32; Studio XCIX (1930) 205-208; Elsevier Lil (1916) 81-92 en XLV (1913) 275-277; H. J. Hubert „Tweehonderd houtsneden en etsen van W. O. J. Nieuwenkamp” Amsterd. 1912; J. Baart de la Faille „ Vijftig nieuwe etsen van W. O. J. Nieuwenkamp” Amsterdam 1916; Het grafisch Museum V (1935) 1—5; The Print Collector’s Quarterly 1930, p. 333-351; The Studio 1930 I 205-208; Maso Finiguerra II (1937) 134. NIEUWERKERK, van, z. SMITS. NIEUWHOFF, Walraad. Plaatsn.-Ets. Aquatint. Stippelgr. (kl.). Kunstlakker. Geb. Gildenhaus (Bentheim) d: 1790/ 91, ov. Amsterdam 1 April 1837; werkz. Amsterdam 1814 volg. NIEUWLAND—NOORDT Leerl. van Ph. Velijn. Medew. van W. H. Hoogkamer. Immerzeel III 164; Kramm; Thieme XXV 472; Dronckers-Waller No. 1405. NIEUWLAND, van, z. FARGUE, (de) la. NIEVELT, z. SUASSO. NIEWEG, Dr. Jacob („Jaap”). Litho. Teek. Sch. Theoloog. Geb. Hogebeintum (Fr.) 1877; werkz. te Groningen. Leerl. van mej. v. Trooyen te Groningen (teekenen), raadgev. van H. P. Bremmer. Morks Magazijn XXVI (1924) 393-398; De Stem VII 2 (1927) 837-844; Maandbl. Beeld. Kunst IX (1932) 372—377. NIFTERIK, Gustaaf van. Ets. Sch. Pastelteek. Geb. Amsterdam 6 Juni 1886; werkz. Amsterdam, Zuid-Limburg, Amsterdam, Amerongen (Vreeland). Leerl. Rijksacademie (1903-07, Van der Waay, Dupont), raadgevingen Van J. Boon. NIFTRIK, Christiaan Hendrik Jacob van. Ets. Sch. Schrijv. Kanselier Ned. Legatie Leningrad. Geb. Amsterdam 9 Jan. 1872; werkz. Amsterdam, Bameveld, Finland, Leningrad, Helsingfors. Leerl. Rijksacademie (1892-95, Allebé) Dake, Van der Waay, Stang). NIKKELEN, van, z. NICKELE, van. NINABER, z. EYBEN, van. NOÉ, Michel. Plaatsn. Teek. Schrijv. Dichter. Voorlezer Waalsche Gemeente. Werkz. Leeuwarden 1664-86. Medew. van C. Apeus en P. Langweer. Le Blanc; v. d. Aa; Muller-Hist. 2199, suppl. 2199; Eekhoff-Kunstverz. Leeuwarden 10,116, 255; v. Stolk 2303. NOLPE, PlETER. Ets. Ets.-Plaatsn. Uitg. Teek. Sch.? Plaatdr. Kunst- en Boekverk. Geb. Amsterdam ± 1614?, ov. Amsterdam i 1652/53; werkz. Amsterdam. Adres: „Pieter Nolpe Boek ver kooper inde Calverstraat”. 1640-42. „Pieter Nolpè, Plaet-snijder en Kunst-verkooper in de St. Niclaes-Straet”. 1648-52. Opvolgster: „Wed. Pieter Nolpe in de St. Nicolaesstraet”. 1653. van Stolk, reg.; Thieme XXV 307; BockRosenberg; Lugt II-Louvre; Fontaine V er wey 16, 18. NOLTHENIUS, Willy. Ets. Teek. Werkz. 1923. NOLTHENIXJS, z. MAN, de. NOOMS, z. ZEEMAN. NOORDE, Cornelis VAN. Ets. Houtsn. Zwartekunstgr. Aquatint. Krijtteekeninggr. Prentteekeninggr. Teek. Sch. Geb. Haarlem 12 Maart 1731, ov. Haarlem 16 Oct. 1795; werkz. Haarlem. Leerl. van F. Decker, T. H. Jelgersma. Cat. v. d. Dussen p. 372 n. 3616—5617; Cat. Verk. C. v. Noor de, 's-Gravenhage 1-111798; Cat. v. Buren; Cat. Paignon-Dyonval; Muller-Portr.; Nagler-Mon. II 793; v. d. Willigen 34; Muller-Hist.; Weigel-Handz. 5228-5234; Cat. de Ridder; Cat. v. d. Keilen; v. Someren; v. Stolk, reg.; ScholtenTeyler; v. Huffel-Ploos v. Amstel 48, 69; Thieme XXV 509—510; Nieuw biogr. Woordenb. IX 718-719; De Grez; Hind IV; BockRosenberg; Dronckers-W aller, reg. NOORDEN, Franciscus Martinus van. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 27 April 1887; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1907—10, avondkl.). Gildeboek IX (1926) 70-74. NOORDT, Joannes van (NOORD, van). Ets. Sch. Werkz. Amsterdam 1644-76. Thieme XXV 511; Hind IV; Hermanin. NOORDIJK—NUMANS NOORDIJK, WILLEM Frederik. Ets. Sch. Geb. Schiedam 6 Mei 1887; werkz. Gelderland, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. Op de Hoogte XXIII (1926) 76-78; Opgang X (1930) 674 enz. NOORT, Juan DE. Plaatsn. Ov. Madrid 13 Juni 1652; werkz. Madrid sinds 1628. Cat. Verk. de Renesse Breidbach, Brus. 1835; Oud-Holland 1892, 211; ThiemeXXV SU- NOORT, Jan van. Ets. Aquatint. Sch. Ged. Leiden 10 Oct. 1756, ov. Leiden 8 Nov. 1837; werkz. Leiden. Doop Reg. Mare Kerk, Archief Leiden. Kramm 1209; Alb. Stud. Lugd. 1144; Thieme XXV 511. NOOTEN, WlLHELMINA CORNELIA JoHANNA CAMBIER VAN —. Steenteek. (kl.). Houtsn. Teek. Geb. Soest 20 Oct. 1881; werkz. Baarn, Laren (ook Resteren en Oosterbeek). Leerl. van F. Hart Nibbrig, S. Moulijn. NOOTHOVEN, z. GOOR, van. NORTIER, Jan Willem. Ets. Ets. (u.g.). Teek. Sch. Aquarell. Pastel- en Penteek. Geb. Gouda 28 Maart 1864; werkz. Gouda, Amsterdam, Rotterdam, Arnhem, Leiden, Vlissingen, Amsterdam, ’s Gravenhage, Utrecht. Autodidakt. NOTEBOOM, Daniël. Ets.Sch. Geb. Rotterdam 19 Mei 1877; wërkz. Rotterdam, Preanger (West-Java), Pontianak, Katwijk a. Z., de beide Noordwijken. Leerl. Rotterdamsche Academie, van zijn vader D. Noteboom, W. F. A. Pothast. NÖTZEL, Arnold MARTIN LANTZSCH. Ets. Steenteek. Houtsn. Sch. Geb. Dresden 4 Juni 1894?; werkz. Dusseldorp, Amsterdam, Zwitserland. Leerl. Dusseldorpsche Academie (von Gebhard, Thorn Prikker). NOVELANUS, z. NEUVELT. NUBOER, C. M. Steenteek. Werkz. Cura^ao 1864, New York? NUMAN, Hendrik (NIEUWMAN). Houtsn. Uitg. Teek. Ged. Amsterdam 21 Oct. 1736, verdronken even buiten Amsterdam 1788; werkz. Amsterdam 1759-88. Zoon van Laurens Numan (scheepstimmerman). Adres: „Houte Konstplaatsnyder op de Angeliersgragt". Doop Reg. (219); Poorterboek (22) Hendruk Nieuwman 12 Juli 1759, (28) zijn schoonzoon Abraham Mooyes, van Leiden, chirurgijn, 2 Maart 1785; Archief Amsterdam. Fokke-Graveur 133-134: Muller-Hist.; v. Heurck et Boekenoogen; Thieme XXV 535536; Scholten-Teyler; De Grez; Fontaine Verwey 112, 174; v. Stolk, reg; Veth-Caricatuur 160. NUMAN, Hermanus. Ets. Aquatint. Zwartekunstgr. Krijtteekeninggr. Aquarell. Tooneelsch. Sch. Pastelteek. Teekenmeester. Schrijv. Geb. Ezinge 1744, ov. Amsterdam 9 Maart 1820; werkz. Groningen, Haarlem, Groningen, Parijs 1768-69, Amsterdam 1770 volg. Leerl. van J. Augustini (vier jaar), J. Ph. Ie Bas (Parijs). Medew. van J. Andriessen. Thieme XXV 336; Dronckers-Waller, reg. NUMANS, Henriette Gesina DINGEMANS, geb —. Ets. Sch. Geb. Sintang (Borneo) 15 Aug. 1877; werkz. Rotterdam, Gorinchem. Lessen van H. O. van Thol, J. E. H. Akkeringa. Echtgen. van W. J. Dingemans. Waller, Graveurs 16 NUNNINK—NIJPOORT NUNNINK, Adolf Carel. Steenteek. (kl.). Kaartsteengr. Aquarell. Fotograaf. Oprichter Koninkl. Kabinet Schilderijen 18-. .92. Geb. Amsterdam 26 Aug. 1813, ov. ’s Gravenhage 7 Maart 1894; werkz. ’s Gravenhage. Medew. van zijn broeder A. A. Nunnink. v. Stolk, reg.; Thiente XXV 538. NUNNINK- Albertus Anthonius. Steenteek. Kaartsteengr. Steendr. Geb. Amsterdam 7 Juni 1816, ov. ’s Gravenhage 17 Febr. 1895; werkz. ’s Gravenhage. Medew. van zijn broeder A. C. Nunnink. v. Stolk, reg.; Boekh. Adresb. 1856, gi. NUYEN, WIJNAND Jan Joseph. Steenteek. Ets. Sch. Aquarell. Geb. 's Gravenhage 4 Maart 1813, ov. ’s Gravenhage 2 Juni 1839; werkz. ’s Gravenhage, reizen in België, Frankrijk (Parijs), Duitschland. Leerl. van A. Schelfhout (1825; later zijn schoonvader). Konst en Letterbode i83g I 383-386; Cat. Verk. atelier W. J. J. Nuijen Amst. 28-10i83g; Muller-Portr. 5955; Muller-Cat. Lith. 704; v. Someren; Cust-Index I; Veth-Teek. igo—igi; Die Haghe J905 en igo6; Thieme XXV 542; De Grez; De Kunst der Nederlanden I (ig30—ig3i) 41—31; Nieuw biogr. Woordenb. X 681—682. NIJHOFF, ELIZA Agnetus Emilius. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Arnhem 14 Maart 1826, ov. Brussel? ± 1877?; werkz. ’s Gravenhage, Amsterdam, Arnhem 1854-58, Dusseldorp 1861-62, Brussel 1864-76, reizen Duitschland, Tyrol, Zwitserland, Italië. Leerl. van H. van de Sande Bakhuyzen. Tent. Zwolle 1833 143; Tent. Antw. 1876 202; De Grez. NIJLAND, DIRK Hidde. Ets. Steenteek. (kl.). Houtsn. Teek. Sch. Geb. Dordrecht 2 April 1881; werkz. Laren 1896-98, Amsterdam 1899, Rotterdam 1900, Brussel 1900-01, Parijs 1901-02, Uccle bij Brussel, Katwijk, Monnikendam, Rhoon 1905, Wassenaar. Leerl. van A. J. Der Kinderen, Rijksschöol voor Kunstnijverheid, Amsterdam (1897-99), Rotterdamsche Academie. Plasschaert-Kritieken II (igos) 224—228 en III (igo6) 107-110; Thieme XXV 543-544; v. d. Boom; Wendingen IX (ig28) afl. 10; Maandbl. Beeld. Kunst IV (ig27) 131—142) IX (ig32)313-314,X (ig33) 28 enXII(ig35) 153—154; NederlandLXXVIII (ig2Ö) 475— 480; Elsevier XLV (igi3) 433-434, L (igis) 76-7g en 313-316, LXXV (ig28) 436-438, LXXXV \1g33) 145, 157 en LXXXIX (i935) 349-35i: Opgang IX (ig2g) 433435; De Kroniek IV (igi8) 3ig~32i; Op de Hoogte XXV (1928) 304—305; Morks Magazijn XXXII (ig30) 21-28: Beeldende Kunst IX (ig2i-ig22) afl.. 4; Onze Kunst XI (igo7) 239-240; Avermaete 122, 124, 126; Maso Finiguerra II (1937) 138. NIJLAND, Johan CHRISTIAAN. Ets. Sch. Boetseerd. Geb. Middelburg 16 Aug. 1888; werkz. Amsterdam, München, Frankrijk, Walcheren, Schiedam. Leerl. Rij ksnormaalschool (1905-06), Rijksacademie (1909, Dupont), Academie München. NIJMEGEN, Gerard van. Ets. Sch. Teek. Schrijv. Geb. Rotterdam 18 Nov. 1735, ov. Rotterdam 29 April 1808; werkz. Rotterdam, reisde in Duitschland. Leerl. van zijn vader D. van Nijmegen. Cat. Verk. Teek. prenten G. v. Nijmegen, Amst. 20-5-i8og; Weigel-Cat. 5g47, 9197, 10547; Le Blanc; v. Someren; ScholtenTeyler; Thieme XXV 544; De Grez; SingerFriedrich August 492; van Stolk 4133; Dronckers-Waller No. 227. NIJPOORT, Justus VAN DER. Ets. Zwartekunstgr. Uitg. Sch. Geb. Utrecht, ov. Olmütz? in of na 1691; werkz. Utrecht 1639, Rees (Kleefsland) 1672, Praag, Weenen 1686, Olmütz 1691. Leerl. van P. van Portengen (1639). Thieme XXV 544-545. A. VAN OSTADE Ets door J. J. B. Coclers. PARTOUT—PAULIDES Geb. Amsterdam 22 Febr. 1811, ov. Amsterdam 27 April 1849; werkz. Amsterdam, tijdelijk Gelderland. Leerl. van J. van der Stok, H. G. ten Cate. Nieuw biogr. Woordenb. V 452; Thieme XXXI 254-253. PARTOUT, H. Stippelgr. Teek. Werkz. Zeeland 1789. > v. Someren 4153; Nagtglas II 346; Thieme XXVI 262; Nieuw biogr. Woordenb. V 452• PAS (de Oude), Crispyn van de (PASSÉ, van de) (PASSAEUS, Crïspianus). Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Teek. Sch. Geb. Amemuiden ± 1560, begr. Utrecht 6 Maart 1637; werkz. Xanten?, Haarlem?, Antwerpen 1584-85, Parijs? 1589-90?, Aken, Keulen 1594-1610, Utrecht 1612-37. Leerl. van D. Vsz Coomhert ? Medew. van zijne kinderen, van M. Quad. Nieuw biogr. Woordenb. V 454; Thieme XXVI 280—282; Benesch-Weenen; Berliner „Ornamentale Vorlagebldtter;’’ De Grez; Lugt II-Louvre; Hind V; Bock-Rosenberg; Moes-Teekeningen; Cat. Welcker; Dr onskers-W aller No. 1633. PAS (de Jonge), Crispyn van de (PASSÉ Junior, Crispian van de). Plaatsn. Uitg. Teek. Geb. Keulen 1594/95, ov. Amsterdam na 6 Jan. 1670; werkz. Utrecht 1613-18 tij'delijk 1621, Parijs 1618-30, Utrecht 1630—39, Delft 1639?, Amsterdam 1639-70. Leerl. en medew. van zijn vader C. van de Pas den Oude. Adres: „Westermarkt in de Pallas”. 1642. „op ’t hoeckje van de Lijnbaen-steegh”. 1653. ,Nieuwe Kerkstraat”. Nov. 1663. .Nieuwe Lelystraat”. Dec. 1663. .Angeliersgraft”. 1668. Thieme XXVI 281—282; Nieuw biogr. Woordenb. V 454; Transactions of the Biüiographical Society, London 1923; Schöntrunner-Meder 1281; Oudheidk. Genootsch. ■ 932> 39~42l v- Stolk 1602; Veth-Caricatuur ■ 13; Dronckers-W aller, reg.; Lugt-Bibl. Vat.; Singer-Friedrich August 510. PAS, Crispyn van de (III) (DE PASSÉ) Prent. Geb. Londen 1628, werkz. Kopenhagen 1643-80. 6 Zoon van W. van de Pas, leerl. van zijn oom S. van de Pas. PAS, Magdalena van de (PASSÉ, Passaea van de) . Plaatsn. Geb. Keulen 1600, ov. Utrecht begin 1638; werkz. Utrecht 1617-38. Leerl. en medew. van haar vader C. van de Pas den Oude. Echtgen. (1634) van Jhr. F. van Bevervoorde (ov. 1636). Nieuw biogr. Woordenb. V 454-455; Thieme XXVI 282; Annales de l’Académie Royale d Archéologie de Belgic/ue’1 Anvers 1903; Fontaine Verwey 32; Weizsacker-Elsheimer. PAS, Simon van de (PASSÉ, Passeus VAN DE). Plaatsn. Teek. Penninggr. Geb. Keulen? T: 1593?, ov. Kopenhage 6 Mei 1647; werkz. Utrecht 1612— 15, Londen 1615-22, Parijs 1623, Utrecht 1624, Kopenhagen 1624-47; tijdelijk Utrecht 1630, Amsterdam 1637. Leerl. en medew. van zijn vader C. van de Pas den Oude. Nieuw biogr. Woordenb. V 455; Thieme XXVI 282; De Grez; The numismatical Chroniele 4 XV (1915) 230-242; The Connois. III (1902) 80—82; v. Stolk reg.; Maandbl. Beeld. Kunst XII (1935) 324. PAS,. Willem van de (PASSÉ, Pas- SAEUS VAN DE). ' Plaatsn. Teek. Geb. Keulen i 1597/98, ov. Londen ± 1636/37; werkz. Utrecht 1618-20, Londen 1621-36. Leerl. en medew. van zijn vader C. van ie Pas den Oude. Nieuw biogr. Woordenb. V 455; Thieme XXVI 282; Dronckers-Waller No. 1256. PAULIDES, Hendrik. steenteek. Teek. Sch. jeb. Utrecht 19 Juli 1892; werkz. Amsterdam 191L-16, N. Indië (Weltevrelen, Preanger, Vorstenlanden), Amsterdam. PAULUS—PENNOCK Leerl. Rijksacademie (1911-16, Dake, van der Waay, der Kinderen). Nederl. IndiëXIII (1928) 226-233; Maandbl. Beeld. Kunst I (1924) 296-301. PAULUS, J. W. Ets.-Plaatsn. Werkz. Amsterdam? ± 1800. Kramm IV1260. PAUW, E. Steenteek. Tijdgenoot. PEDUZZI, DOMINICUS Antonius. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 2 Nov. 1817, ov. Weenen 6 April 1861; werkz. Amsterdam -1858, Weenen 1858-61. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1828-29, 1830, pleisterkl. 1831, Pieneman 1831-35). Ned. Kunstbode 1881, 220; Thieme XXVI 346; 'Nieuw biogr. Woordenb. V 439: v. Stolk 22, 23. PEIZEL, Bart. Ets. Teek. Sch. Geb. Veendam 6 Aug. 1888; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (onder W. B. G. Molkenboer), Rijksschool voor Kunstnij verheid. Zwager van M. E. G. Ansingh. Op de Hoogte XXII (1925) 138-161. PEK, Hendrika Wilhelmina Jacoba SCHAAP, GEB. VAN DER. ■ Ets. Steenteek. Sch. Schrijfster. Geb. Amsterdam 9 Jan. 1867, ov. Ankeveen Aug. 1926, werkz. Amsterdam, Kortenhoef 1896-1903, ’s Graveland 1903, Ankeveen 1924-26; reisde. Leerl. Rij ksnormaalschool (1886-88), Rijksacademie (1885-90; Stang). Echtgen. (1896) van E. R. D. Schaap. Thieme XXIX 336; Jaarboekje Niftarlake ■ 1926, XVIII-XXI. PELGROM, Jacobus. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 8 Sept. 1811, ov. Amsterdam 3 Nov. 1861; werkz. Amster¬ dam-1842, Oosterbeek 1842-47, Zaandam 1848, Zutphen 1850-53, Arnhem 1854-58, Middelburg 1858-61, tijdelijk Limburg, Rijnstreek Héidelberg, Brabant, Schotsche Hooglanden. Leerl. J. A. Daiwaille, Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1824, pleisterkl. 1825, later Pieneman), P. Barbiers Pz. Thieme XXVI333; Nieuw biogr. Woordenb. V 462; v. Stolk 7930, 7937. PELLETIER, R? Ets.-Plaatsn. Zwartekunstgr. Werkz. 1764. A. VerHuell „C. Troost" Arnhem 1873, 60, 71; Cat. Verloren 106; Thieme III416. PELT, Abraham van. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Schiedam 20 Febr. 1815, ov. Nijmegen 1 Sept. 1895; werkz. Amsterdam, Antwerpen, reizen FrankrijkItalië-Zwitserland-Duitschland-Noorwegen-Zweden-Engeland 1836-39, Arnhem 1840, Amsterdam 1841, Nijmegen (Ubbergen) 1841-56, Brussel 1856-63, Nijmegen 1865 volg. Leerl. Amsterdamsche Academie (Pieneman), G. Wappers. Medew. van G. A. van der Brugghen. Thieme XXVI 371. PELT, Godefriedus Theodorus Ma- RIE VAN. Ets. Sch. Geb. Antwerpen 17 Jan. 1873; werkz. Bergen op Zoom (ook Antwerpen), Bussum 1905, Blaricum Febr. 1905-Mei 07, Amsterdam 1907, (tijdelijk Kortehoef, N. Brabant). Leerl. van ten Have (Bergen op Zoom), Antwerpsche Academie (drie jaar). Elsevier LXXI (1926) 442-444. PENNINGEN, Daniël met de (PE)NNINGHEN). Plaatsn. Begr. Amsterdam 26 Aug. 1696, werkz. Antwerpen 1666, Amsterdam 1685-96. Thieme XXVI385. PENNOCK, Hendrikus. Steenteek. Steengr. Steendr. PERCELI.TS PFVTWTTTT1? Geb. Dordrecht 5 Oct. 1814, ov. Dordrecht 27 Mei 1848; werkz. Dordrecht. Adres: „Steendrukkerij van H. Pennock”. 183848. Opvolgster: Wed. H. Pennock. 1848-52. Muller-Portr. 4829; v. Someren 612; Overvoorde-Dordrecht 1210, 1849, 2325; v. Gijn 232, 1359• 3056; Nieuw biogr. Woordenb. V 465- PERCELLIS, z. PORCELLIS. PERKOIS, Jacobus. Ets. Teek. Aquarell. Miniatuursch. Sch. Ambten. O.I.C. 1779 volg. Geb. Middelburg 1756, ov. Middelburg 10 Nov. 1804; werkz. ’s Gravenhage 1776, Middelburg 1777-1804, tijdelijk Amsterdam. Leerl. Haagsche Teekenacademie (1776). Thieme XXVI 418; Nieuw biogr. Woordenb. V 472-473; Cat. Welcker; v. Stolk reg. PERLING, Ambrosius. Lettergr. Uitg. Schrijfmeester. Ov. Amsterdam 1721 ?; werkz. Amsterdam 1679-1701. Muller-Cat. Calligr. 28, 120-124, 366; Cat. Verk. G. I. Dekker, Amst. 2-6-1882 N. 143; Tiele-Land- en Volkenk. 37» Kleerkooper en v. Stockum 106; Thieme XXVI 420. PERLS, Hermanus Daniël van. Plaatsn.-Ets. Hulponderw. Haagsche Academie. Opzichter Waterstaat. Geb. Heinsberg ± 1804/05, ov. ’s Gravenhage 5 Juli 1861; werkz. ’s Gravenhage. Kramm. PERNÉ, GUSTAAF Frederik van de WALL —. Steenteek. (kl.). Ets. Houtsn. Sch. Teek. Kunstnijv. Schrijv. Seb. Apeldoorn 18 Mei 1877, ov. Amsterdam 27 Dec. 1911; werkz. Apelloom, Amsterdam, Hoog Soeren, Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (1895-98). PERSIJN, Jan Hendrik. iteenteek. Teek. Geb. Apeldoorn 23 Sept. 1901; werkz. Amsterdam 1921-25. Leerl. Rijksacademie (1921 volg. Aarts). PERSIJN, Reinier van (PERSYN A Regnerus, alias NARCISSUS). Plaatsn. Kaartgr. Teek. Sch. Dichter. Geb. Alkmaar? ^ 1615—16, ov. Gouda Nov. 1668; werkz. Rome ± 163. en 1646 Amsterdam 1642-44?, Gouda 1645-68. Leerl. van C. Bloemaert, Th. Matham. Schoonzoon van W. Psz. Crabeth (II). Nieuw biogr. Woordenb. III 067; Thieme XXVI 447; v. Stolk 308. PESKI, HARO Derk Rölinus van. Steenteek. Teek. Geb. Rotterdam 5 Febr. 1896; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1915-17). PETERS, Matthias (PETRI). Kaartgr. Zwartekunstgr. Goudsm. Begr. 5 September 1676; werkz. Husum (Sleeswijk) 1650-53, Amsterdam ± 1658-62. Thieme XXVII 9. PETIT, SIMEON Joseph. Steenteek. Sch. Taal- en Teekenmeester. Geb. Condé (Frankrijk), ± 1751/52, ov. Rotterdam 2 Febr. 1814; werkz. Rotterdam. Vervielfdlt. Kunst IV 234 (S. Pelt); Oude Kunst 1917,163; Moulijn-Lith. Prentk. 33; Thieme XXVI 492 (identiekP) PETRI, z. LASTMAN. PEUTEMAN, Pieter. Ets. Sch. Commiss. Broodwezen 1688. Veerschipper op Delft 1690-98. Geb. Goes (ged. 13 Dec. 1641?), begr. Rotterdam 18 Juni 1698; werkz. Goes, Middelburg 1676, Rotterdam vóór 1688 -98. ;. Spaan-Rotterd. 423; Cat. v. d. Keilen r- 242; Rotterd. Historiebl. III 658; Obreen VI 216; Oud-Holland 1903, 76; Nieuw 3iogr. Wdbk. V 500; Thieme XXVI 312; lotterdamsch Jaarb. 3 VII (1929) 117-119. PFEIFFER Senior, Fran^ois Joseph. itippelgr. Aquatint. Sch. Teek. PFEIFFER—PHILIPSE Geb. Aken 1741, ov. Brussel 1807; werkz. Amsterdam 1787—95, Brussel. Muller-Portr. Reg.; v. Someren Reg.; Moquette-Portr. Rotterd. Reg.,' Thieme XXVI 528; v. Stolk, reg. PFEIFFER Junior, Fran^ois Joseph. Steenteek. Ets. Aquatint. Krijtteekeninggr. Steendr. Decoratiesch. Sch. Teek. Boetseerd. Kunstverz. Geb. Luik 5 Oct. 1778, ov. Terburg (G.) 4 Aug. 1835; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader F. J. Pfeiffer Sr. Cat. Verk. F. J. Pfeiffer Jr. Amst. 11-41836; Weigel-Cat. 5520,7296, 12767; Cat. v. d. Keilen 1246; Cat. Verk. J. A. G. Weigel, Stuttgart 15-5-1883; Cat. Verk. J. de Vos, Amst. 25-5-1883; v. Someren 4219; Muller-Cat. Lith. 713-716; Vervielfalt. Kunst IV 235; Scholten-Teyler; Eigen Haard 1904, 196; v. Stolk 5726 en reg.; Oude Kunst 1917, 166; Moulijn-Lith. Prentk. 40; Thieme XXVI528; De Grez. PFLUGFELDER, Johann Gottfried. Ets. Stippelgr. Teek. Werkz. ’s Gravenhage 1792, Bremen 1805-1818. Füssli II; Weigel-Cat. 23188; v. Someren 3663; Thieme XXVI 535. PHILIPPE, David (PHILIPS). Plaatsn. Ets. Teek. Geb. Metz; werkz. ’s Gravenhage 1658— 82. Broeder van P. Philippe ? Thieme XXVI 549 (als Daniël); DronckersWaller No. 156. PHILIPPE, Pieter (PHILIP, Pierre). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Geb. Metz?, begr. ’s Gravenhage ± 19 Dec. 1702; werkz. ’s Gravenhage 1658 voig. Broeder van D. Philippe? Medewerk, van Jemaar. Thieme XXVI 549; (Pierre I en II); v. Stolk 552. PHILIPS, Anna Elisabeth. Ets. Teek. Ged. Amsterdam 12 Aug. 1757; werkz. Amsterdam 1766. Oudste dochter van C. Philips Jsz. Doop Reg. (240), Archief Amsterdam. v. Eynden en v. d. Willigen II 229; Muller- Cat. Femmes Art. 578-580; v. Someren 4223; Thieme XXVI 553. PHILIPS, Jacobsz Caspar (PHILIPS Junior). Plaatsn.-Ets. Ets. Aquatint. Krijtteekeninggr. Uitg. Teek. Landmeter. Schrijv. Kunstverk. Ged. Amsterdam 16 April 1732, begr. Amsterdam (Karthuizer Kerkhof) 19 Maart 1789; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn oom J. C. Philips, echtgen. (1756) van M. E. Konsé, vader van A. E. Philips, zwager van C. F. Konsé en G. Konsé. Medew. van P. Louw (1760). Noemde zich eerst in 1752-53 Casper Philips Junior. Adres: „op de Nieuwendij k bij de Kolksteeg”. 1770-72. „op de Haarlemmerdijk bij de Dommer Straat”. 1787-88. „Brouwersgragt bij de Goudsbloemstraat”. 1788-89. Doop Reg. (215); Begr. Reg. (1183); Archief Amsterdam. Thieme XXVI 553; Fontaine Verwey 174; v. Stolk, reg.; Dronckers-Waller, reg. PHILIPS, Jan Caspar. Plaatsn.-Ets. Ets. Teek. Geb. in Duitschland?, begr. Amsterdam (Nieuwe Luth. Kerk) 24 April 1775; werkz. Amsterdam 1736 volg. Oom van Caspar Philips Jacobsz. Begr. Reg. (1141), Archief Amsterdam. Thieme XXVI 554; De Grez; Fontaine Verwey (Reg.); v. Stolk reg.; Dronckers-Waller, reg. PHILIPS, z. KONSÉ. PHILIPSE, MARIA Johanna BAUKEMA geb. —. Ets. Penteek. Aquarell. Pastelteek. Geb. Ede (G.) 16 April 1863; werkz. Arnhem, ook Heelsum, Tiel. Raadgev. van W. Witsen (etsen). PHILIPSE, FRANQOISE Isabelle Henriette BIERENS DE HAAN, GEB. . Steenteek. Teek. Sch. Kunstnijv. Geb. Zeist 24 Aug. 1878, ov. Rijsenburg (Utr.) 6 Nov. 1920; werkz. Laren, Rijsenburg. i’ICART—PIENEMAN Leerl. van F. Hart Nibbrig, S. Moulyn H. Meyer. PICART, Bernard (LE ROMAIN) Plaatsn.-Ets. Plaatsn. Ets. Zwartekunstgr. Houtsn. Uitg. Teek. Sch. Kunstverk. Geb. Parijs 11 Juni 1673, ov. .Amsterdam 8 en begr. (Walen Kerk) 13 Mei 1733; werkz. Parijs, Rome 1690, Parijs, Brussel, Antwerpen, ’s Gravenhage Juli 1710, Amsterdam 1710 volg. Leerl. van zijn vader E. Picart en S. Ie Clerc. Medew. van F. Chereau en C. M. Vermeulen. Echtgen. (1712) van Anna Vincent Adres: „a Paris rue St. Jacques au Buste de Monseigneur”. 1702-06. „Amsterdam in de Nes”. 1712. „In de ster (è. 1’étoile) op de Cingel over de Appelmarct, op de hoek van de Beulinestraet”. 1713-33. 6 Thieme XXVI 572-573; Weigel, Handz. 5933-5953; v. Stolk, reg.; Old Mast-Draw. * **(I933) ' Bosch-Prentk. 123' Elsevier LXV (1923) 286-288; W. J. de Gruyter, Marius Richters, Baarn 1935. RIDDER, G. de. Kaartsteenteek. Asp. Ingr. Waterstaat. Werkz. 's Gravenhage ? 1817. Répert. Cartes P. B. 106. RIDDER, Jan de. Ets. Perkamentsn. Houtsn. Teek. Aquarell. Plaatdr. Dichter. Geb. Amsterdam 12 Oct. 1665, ov. Amsterdam 16 Nov. 1735; werkz. Haarlem, Amsterdam 1720-35. Leerl. van C. Dusart ? Cat. Verk. Neyman, Parijs Juni 1776 n. 704; Füssli I; Brulliot I 1613; Rotterd. Illustr. IV n. 1306; Muller-Hist. Reg. + suppl.; v. Someren 3812; v. Stolk IV p. 43 K438, 446; Thieme XXVIII 306. RIDDER, Thomas de. Steenteek. Steendr. Geb. Rotterdam 26 Sept. 1828, ov. Rotterdam 26 Dec. 1892; werkz. Rotterdam. Adres op volg.: „Wed. T. de Ridder”. 1894 volg. Moquette-Portr. Rotterd. 692. RIEDEL, Johannes Lodewijk. Steenteek. Teek. Ambtenaar Rijksentrepot enz. Geb. ’s Gravenhage 31 Jan. 1818, ov. Terschelling 2 Sept. 1863; werkz. ’s Gravenhage 1841, Middelburg 1846, Amsterdam 1848-59, Medemblik 1859-62, Terschelling 1862-63. RÏEKE, Johan George Lodewijk Steenteek. Teek. Pastelteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 2 Maart 1817, ov. Amsterdam 17 Juni 1898; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1829, pleisterkl. 1831, later J. W. Pieneman). Thieme XXVIII 315; v. Stolk 8010. RIEMSDIJK, Jhr. ir. BARTHOLD Willem Floris V^n. Ets. Teek. Boetseeren. Commies Binnenl. Zaken (1880-1888). Hoofddirecteur. Rijksmus. 1897-1921. Beheerder Prinsenhof Delft (1888-1929). Schrijv. Geb. Maastricht 30 Aug. 1850. werkz. Delft, ’s Gravenhage, Amsterdam. Leerl. v. J. H. Graus te Amsterdam (schilderen). RIETKESLER, I. Abraham. Ets. Teek. Werkz. ’s Gravenhage 1697. Thieme XXVIII 346/0. Stolk 2975;MullerHist. 2962. RIKKERS, Willem. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 2 Juni 1812, ov. Rotterdam 20 Aug. 1873; werkz. Antwerpen 1835-37, ’s Gravenhage 1837-39, Rotterdam 1840 volg. Leerl. van F. de Braekeleer. Wurzbach II438. RINGELING, Hendrik. Steenteek. Sch. Seb. Leiden 23 Maart 1812, ov. Leiden 25 Mei 1874; werkz. Leiden. Leerl. van B. van den Broeck. Thieme XXVIII 367. RINK, PAUL Philippe. RINKE—ROCHUSSEN Steenteek. Sch. Geb. Oosterhout 26 Dec. 1862, ov. Edam 2 Sept. 1903; werkz. ’s Gravenhage, Antwerpen, Parijs, ’s Gravenhage 1892-95, N. Holland, Hattem 1900, Volendam 1902, Edam 1903, reizen Spanje, Italië. Lessen van Weingartner (Oosterbeek), leerl. Haagsche Academie, Antwerpsche Academie. Onze Kunst III i (1904) 1 39—160 en X (1906) 171; Thieme XXVIII 371; Elsevier XXI (1901) 83-93 en XXVII (1904) 293304; Nieuw biogr. Woordenb. X 813—816. RINKE, JAN Frederik. Ets. Steenteek. Teek. Sch. Kunstnijv. Teeken onderwijzer. Geb. Schildwolde (Slochteren) 27 Maart 1863, ov. ’s Gravenhage 20 Mei 1922; werkz. Amsterdam-1912, Laren Oct. 1912-Juli 13, Blaricum 1913, Volendam, ’s Gravenhage, tijdelijk Londen, New York, Berlijn, in België, Tyrol. Leerl. Rij ksacademie (1899-1902, avondkl.) RIP, WILLEM Cornelis. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. Rotterdam 21 Febr. 1856, ov. ’s Gravenhage 20 Febr. 1922; werkz. Rotterdam (Gelderland 1879), München (twee jaar) Tyrol en Noord Italië, Rotterdam, ’s Gravenhage 1895-1922, reisde veel. Leerl. Rotterdamsche Academie (avondkl.), van R. van Eysden, C. Piloty (München). Elsevier XXVII (1904) 367-378 en XX VIII (1904) 88; Thieme XXVIII 373—374. RIPHAGEN, M. Ets. Teek. Werkz. 1922-23. RIPKEN, Dirk. Steenteek. Steendr. Geb. Amsterdam 18 Maart 1779, ov. Amsterdam 2 Mei 1870; werkz. Amsterdam. RITSEMA, Jacob. Steenteek. Teek. Steendr. ? Boekdr. Boek- en Kunstverk. Geb. ± 1804/05, ov. Haarlem 15 Sept. 1867; werkz. Haarlem. v. Stolk 6833. RITTER, LOUISE Charlotte de NEUFVILLE, geb. Ets. Teek. Miniatuursch. Geb. Amsterdam?, ov. na 1823; werkz. Amsterdam 1803-20, Brussel, ’s Gravenhage. Leerl. van haar vader G. N. Ritter. (Ets op het titelblad van een door haar uitgegeven muziekstuk). v. d. Keilen; Muller-Cat. Femmes Art. 513-515; Thieme XXV 407. RIVE, de la, z. BOX. ROBERTI, Jules Henri Eugène. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Utrecht 10 Juni 1864; werkz. Utrecht, De Bilt 1901. ROBYN, A. Houtsn. Werkz. Amsterdam 1793-1800. Medew. van J. Robyn. Adres: Ygl. J. Robyn. ROBYN, J. Houtsn. Uitg. Werkz. Amsterdam 1793-1800. Medewerk, van A. Robyn. Adres: „J. A. Robyn, Houte Konst-Plaatsnyder. V Woond in de Tuin-Straat tusschen de Prinse-Gragt en Eerste Dwarsstraat, tot Amsteldam”. Thieme XXVIII441-442. ROCHUSSEN, Charles. Steenteek. (kl.). Ets. Teek. Aquarell. Sch. Geb. Kralingen 1 Aug. 1814, ov. Rotterdam 22 Sept. 1894; werkz. 's Gravenhage, Amsterdam 1849-69, Rotterdam 1869 volg. Leerl. Haagsche Academie (1839-46), W. J. J. Nuyen, A. Waldorp. Medew. van P. G. Vertin, F. B. Waanders. Nieuw biogr. Woordenb. V 606—607; Thieme XXVIII 431—432 (met onjuist geboorte- ROCHUSSEN—ROESSEL jaar!); De Grez, Scholten-Teyler; MoulijnLith. Prentk. 52; v. Hall, Repert. 15690J57°7l Stolk, reg.; Veth-Caricatuur 2lq, Dronckers-Waller No. i24g;Veth-Teek. 210; Plantenga. ROCHUSSEN, Hendrik. Steenteek. Teek. Sch. Kunstverz. Koopman. Ged. Rotterdam 13 Aug. 1779, ov. Rotterdam 23 Juni 1852; werkz. Rotterdam, tijdelijk ’s Gravenhage 1834-35. v. Stolk 5911; Moquette-Portr. Rotterd. 2109; Thieme XXVIII 452. ROCHUSZ, z. DAGEN, van. RODERMONT, z. ROTTERMONDT. RODINGH, Pieter. Ets. Sch. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1668-86. Muller-Hist. 2297; Thieme XXVIII 464. ROELANDSE, JOHANNES Cornelis. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Leiden 6 April 1888; werkz. Leiden, Sassenheim. ROELFSEMA, H. Steenets. Steengr. Werkz. Gorinchem 1839-40. ROELOFS, Otto Willem ALBERTUS („Albert”). Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Aquatint. Geb. Schaerbeek-Brussel 5 Sept. 1877, ov. 's Gravenhage 31 Dec. 1920; werkz. ’s Gravenhage, Parijs, Brussel, ’s Gravenhage. Leerl. van zijn vader W. Roelofs, Haagsche Academie (Jansen), Brusselsche Academie (Stallaert), J. P. Laurens (Parijs), V. Ó. Gilsoul (etsen). Thieme XXVIII 489; Elsevier XXVII iI9°4) 3-i6 en LXI (1921) 213-214; Eigen Haard 1910, 712-716; Kunst en Kunstleven I (1911) 161-167; Kroniek V (iqio) 3I5-3I7- ROELOFS, Charles Frederik. Ets. Tijdgenoot; werkz. te Amsterdam ROELOFS, Willem. Ets. Drogenaald. Steenteek. Sch. Teek. Entomoloog. Geb. Amsterdam 10 Maart 1822, ov. Berchem bij Antwerpen 12 Mei 1897 * werkz. Utrecht -1845 (ook ’s Gravenhage 1839-41), ’s Gravenhage 1845-47 Brussel 1847-87, ’s Gravenhage 1887 volg. (zomers Het Gein, Leidschendam, Drente, de Noordzee eilanden, ook Fontainebleau, Heyst, Schotland). Leeil. van H. van de Sande Bakhuyzen, Haagsche Academie (1839-40). J. H. L. de Haas, stoffeerde soms zijn schilderijen. Thieme XXVIII 489-490; De Grez; Scholten-Teyler; v. Hall-Repeyt. i5714—i5731; Veth-Teek. 209—210. ROELOFS Jr., WILLEM Elisa. Steenteek. (kl.). Ets. Houtsn. Sch. Aquarell. Schrijv. Geb. Schaubeek Brussel 24 April 1874; werkz. ’s Gravenhage, Voorburg, Den Haag. Leerl. Haagsche Academie, van zijn vader W. Roelofs. Eigen Haard 1909, 664-667; Thieme XXVIII 490. ROELOFSZ, Hendrika FOKKER GEB-, Steenteek. Metaalteek. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 6 Febr. 1808, ov. Nijmegen 5 Sept. 1882; werkz. Haarlem 1848—50, Breda 1861, Nijmegen 1863— 82. v. Someren 3444. ROERMEESTER, Gerardus Johan- NES. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 24 Febr. 1844; werkz. ’s Gravenhage. Autodidakt. Thieme XXVIII497; Elsevier XXV (1903) 83-92; Morks Magazijn XXXVI (1917) 257-261. ROESSEL, Arnold van. Steenteek. Teek. Geb. Tilburg 22 April 1883; werkz. Amsterdam. Leerl. Ouellinusschool. ROEST—ROGHMAN ROEST, Teunis Pieter. Steengr. Uitg. Steen- en Boekdr. Kunsten Boekverk. Geb. Zierikzee ± 1810/11, ov. Middelburg 25 Jan. 1888; werkz. Middelburg. Medew. van J. Koole (1839-41). v. Stolk 6ij. ROESTRATEN, Pieter van. Zwartekunstgr. Sch. Geb. Haarlem ± 1630/31, ov. Londen 1700; werkz. Haarlem, Amsterdam 1654-59, Londen 1666-98. Leerl. en schoonzoon van F. Hals. Thieme XXVIII 504-505. ROETERINK, REINIER Evert Jo- HANNES. Ets. Aquarell. Sch. Leeraar. Geb. Zutphen 25 Nov. 1831, ov. Rotterdam 1 Jan. 1913; werkz. Harlingen 1867, ’s Gravenhage 1872-75, Hengelo 1875, Lochem 1875-75, Alkmaar 187696, Rotterdam 1896-1913. Thieme XXVIII 505. ROEVER, Andries de. Steenteek. Teek. Sch. Zilversm. Kantoorbediende. Geb. Amsterdam 13 Mei 1818, ov. Amsterdam 5 Mei 1894; werkz. Amsterdam-1882, Breukelen 1882-84, Amsterdam 1884 volg. v. Stolk 7138. ROGERI, z. ROGIERS. ROGGEN, JOHANNES Mattheus GRAADT van. Ets. Drogenaald. Steenteek. Houtsn. Sch. Aquarell. Teek. Pastelteek. Geb. Amsterdam 28 Mei 1867; werkz. Groningen, Haarlem, Bloemendaal, Bergen (N.H.) 1900, ook Domburg, Zoutelande, Veere, Hattum, Barbizon, Brugge, Denekamp, Giethoorn, Venetië, Bretagne. Leerl. Academie Minerva Groningen (Egenberger), W. de Booys (steenteekenen), Rijksacademie (1884-89, Altmann, Stang). Elsevier XXVI (1903) 75-86; Thieme XIV 466; Onze Kunst II 1 (1903) 79-80; VethTeek. 94—95. Waller, Graveurs ROGGEVEEN, Dirk. Ets. Steenteek. Penteek. Sch. Leeraar Kunstgesch. Geb. Anna Paulowna 6 Juni 1872; werkz. Warmond 1899-1900, Amsterdam 1900, Brussel 1900, Leiden 1906, Laren April 1906-April 08, Hillegersberg 1908, Bilthoven 1922 volg. Leerl. van D. L. Kooreman (Leiden). ROGHMAN, Geertruyd (ROCHMANS). Plaatsn. Ets. Teek. Werkz. Amsterdam? 1647. Dochter van H. Lsz. Roghman. Nieuw biogr. Woordenb. VI 1200; Thieme XXVIII 517; Hind IV; v. Stolk 1031. ROGHMAN, Hendrik Lambertsz. Plaatsn. Teek. Geb. 1600 of 1601; werkz. Amsterdam 1619-47. Leerl. van Jan Hsz Muller (1619). Schoonzoon van J. Savery (I) ? Thieme XXVIII517—518. ROGHMAN, Magdalena. Plaatsn. Teek. Werkz. Amsterdam? 1650-52. Dochter van H. Lsz. Roghman. Kramm; Muller-Cat. Femmes Art. 644Ö45- ROGHMAN, Roelant. Ets. Uitg. Teek. Sch. Geb. Amsterdam omstr. 1620, ov. Amsterdam in of na 1686; werkz. Amsterdam, teekende veel in de provincies. Vriend van Rembrandt. Nieuw biogr. Woordenb. VI 1200—1203; London V. a. A.; Schönbrunner-Meder 844, 1381; Thieme XXVIII 518; De Grez; Becker-Handzeichn. 17—18; Budde-Dus.; Hind IV; ’t Hooft-Gezichten; Cat. Welcker; Scholten-Teyler; Henkel; Flechsig-Brunswijk 82; v. Stolk 2160; 2470; Fontaine Verwey 50, 54; Reitlinger-Drawings 34; Woermann-Dresden VII 8; Becker-Hofstede de Groot; Moes-T'eekeningen 67; Oudh. Jaarb. 4IV (1935) reg. en 4 V (1936) 21-22, 28; Exhibition London 1929; EisenmannHabich II 14; Gezichten Gelderland 12; Schmidt-München 110; Pauli-Hamburg I 25; Pauli-Bremen III 28; Singer-Friedrich August 600; Fairfax Murray 172; Grosse-Landschaft; Bock-Graphik 401; Bosch tot Rembrandt 100. 18 ROGIERS—ROOS ROGIERS, Salomon (ROGERI). Plaatsn. Kaartgr. Lettergr. Geb. ± 1592, ov. vóór 1640; werk; Amsterdam 1618-35. Medew. van E. Sz. Hamersvelt. Thieme XXVIII579. ROKESZ, z. DAGEN, van. ROL, Cornelis. Steenteek. (kl.). Teek. Sch. Leeraa: QuellinusscKool. Geb. Edam 2 Sept. 1877; werkz. Edam Amsterdam. Leerl. Teekenschool Edam, Rijksnormaalschool (1894-98). Wendingen IV (igzi) afl. 4; Bedrijfsreclame III (igiy-i9I8) 71-74. ROL, Henricus. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 23 Juni 1906; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage. Leerl. van zijn vader C. Rol. ROLAND, z. HOLST. RÖLING. G. V. A. Steenteek. Werkzaam 1933. ROMANS Jr., Pieter. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Amsterdam ± 1815/16, ov. Amsterdam 13 Jan. 1835; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1828-29.) Tent. Amst. 1834, 364-366. ROMIJN, Herman. Ets. Werkzaam in 1925. ROODBAARD, Lucas Petrus. Steenteek. Tuinarchitect. Pastelteek Sch. Teek. Geb. Assen 1782, ov. Leeuwarden 23 Mei 1851; werkz. Leeuwarden. Thieme XXVIII 374. ROODE, Nicolaas Johannes Wilhelmus DE. Steenteek. Sch. Geb. Voorburg 2 April 1814, ov. ’s Gra• venhage 24 Oct. 1884; werkz. Rotterdam, Voorburg 1834-na 1841, ’s Gravenhage 1860-84, reisde in België. Leerl. Rotterdamsche Teekengenootschap, W. H. Schmidt, J. B. van der Hulst. Medew. van M. A. Kuytenbrouwer (1864). Thieme XXVIII 574; v. stolk 7270, 7275. ROODE, Theodorus de. Ets. Ets.-Plaatsn. Stippelgr. Zwartekunstgr. Sch. Geb. Rotterdam 1736, begr. Rotterdam 26 Juli 1793; werkz. Rotterdam, tijdelijk Weenen. Thieme XXVIII 374; v. Stolk 3g8s, 4488 4498 en 4Jiy. ROODE, de, z. HEYERMANS. ROODENBURG, HENDRIKUSElias Ets. Aquatint. Drogenaald. Teek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 23 Juli 1895; werkz. s Gravenhage, (Rhenen, langs Rijn, Waal en Maas, N. Italië), Wassenaar. Leerl. van Ch. L. Ph. Zilcken (etsen) (1909), verder autodidakt. Bosch-Prentk. 114-113; Kroniek VIII (1922) 23g-24o. ROORDA, WILLEM Frederik. Steenteek. Geb. Amsterdam 16 Maart' 1831, ov. Leiden 21 Jan. 1867; werkz. Leiden? Muller-Cat. Lith. 747. ROOS, Johann Heinrich. Ets. Sch. Teek. Geb. Ottersberg 27 Oct. 1631, ov. Frankfurt a/M. 3 Oct. 1685; werkz. Amsterdam 1640-na 47, Italië 1650-54 Frankfort a/M. 1657-85, tijdelijk Kassei, Mainz. Leerl. van G. du Gardyn (1647), C. de Bie, B. Graat. Broeder van Th. Roos. De Grez; Thieme XXVIII 37g. ROOS, SJOERD Hendrik de. Steenteek. (kl.). Teek. Typografisch kunstenaar. ROOS—ROSART Geb. Drachten 14 Sept. 1877; werkz. Amsterdam, Krommenie 1903-07, Sloten (N.H.), Heemstede (N.H.), Zandvoort 1916-18, Blaricum Oct. 1918Aug. 1920, Hilversum 1920 volg. Leerl. Teekenschool voor Kunstambachten, Rijksacademie (1895-98, avondkl.). Thieme XXVIII 582; Gouwe. ROOS, Theodor. Ets. Sch. Geb. Wesel Sept. 1638, ov. 1698?; werkz. Amsterdam, Mannheim 1657, Straatsburg 1681, Stuttgart. Leerl. van C. de Bie. Broeder van J. H. Roos. Thieme XXVIII 582-583. ROOSENBOOM, NICOLAAS Johan- NES. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Schellingwou (Ransdorp) 23 Aug. 1805, ov. Assen 1 Maart 1880; werkz. Brussel 1825, ’s Gravenhage, Haarlem 1830-38, ’s Gravenhage 1839-40, Overveen 1844—45, Amsterdam 1846, ’s Gravenhage 1848, Rotterdam 1849-50, Brussel 1852-1860, Westerbork 186769, Kampen 1872, Westerbork, 187678, Assen 1878 volg.; reizen Duitschland 1829, Schotland en Devonshire ± 1835. Leerl. Haagsche Academie (1839-40), van A. Schelfhout (later zijn schoonvader). Zwager van W. J. J. Nuyen. Medew. van E. Verboeckhoven. Thieme XXVIII584; De Grez. ROOSING, Hendrik. Plaatsn.-Ets. Stippelgr. (kl.). Ets. Geb. Utrecht begin 1763, ov. Rotterdam 7 Juli 1826; werkz. Rotterdam 1786 volg. Medew. van M. de Sallieth, F. Sansom. v. Stolk, reg.; Thieme XXVIII 584; Dronzkers-Waller No. 368, 1616. ROOSING, Piexer. Ets. Kaartets. Uitg. Teek. Plaat- en Steendr. Geb. Rotterdam 1 April 1794, ov. Rot¬ terdam 8 Mei 1839; werkz. Rotterdam. Leerl. van zijn vader H. Roosing. v. Stolk 6937; Thieme XXVIII 584. ROOSING, Willem. Lettergr. Werkz. Rotterdam 1784-1806. v. Stolk 5526, 5615, 6036. ROOVERS, CORNELIS Marie („Kees”). Houtsn. Téek. Sch. Kalligr. Geb. Rotterdam 6 Mei 1890; werkz. Rotterdam, tijdelijk België, Duitschland. Leerl. van zijn vader, den kalligraaf Roovers, Rotterdamsche Academie, M. J. B. Jungmann. Holland Express XI (1918) 232, 251-252; De Kunst X (1917-1918) 332-335 en IX (1916—1917) 389—392; Bedrijfsreclame I (1916-1917) 185-187 en VI (1919) 55-65; Maandblad Beeld. Kunst III (1926) 126 -128. ROOY, Johannes Embrosius van de WETERIN de—. Ets. Sch. Geb. Woudrichem 7 Aug. 1877; werkz. ’s Gravenhage, Heeze (met J. E. H. Akkeringa), Enkhuizen, Gorinchem 1914, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (Jansen). ROOYEN, Gabriel van. Ets. Teek. Behangselsch. Sch. Geb. Utrecht 19 Dec. 1752, ov. Amsterdam 16 Sept. 1817; werkz. Utrecht, Haarlem 1770-71, Amsterdam, Leeuwarden 1773, Amsterdam 1780-1817. Leerl. van zijn vader J. van Rooyen (behangselsch.). Muller-Portr. 5923-5924; Thieme XXVIII 386. ROQUESZ, z. DAGEN, van. ROSART, JACQUES Francois. Metaalsn. Lettersn. Lettergieter. Geb. Namen 9 Aug. 1714, ov. Brussel 26 Mei 1777; werkz. Haarlem 1740-59, Brussel 1759-77. 4.dres : ,Sur le Quay au Foin a Bruxelles”. 176977. ROSÉ—ROVERS • -ROSÉ, Frederik Cornelis. Ets. Teek. O.I. Ambtenaar. Geb. Londen 10 Juni 1808, ov. ’s Gra venhage 15Febr. 1880;werkz. Utrech 1826, O. Indië, ’s Gravenhage. Leerl. van C. Kramm. v. Stolk J2j6. ROSENDAEL, Alberta Johanna van Lts. Sch. Geb. Amsterdam 12 Aug. 1893; werkz Amsterdam. ROSENTHAL, S. Steenteek. Teek. Werkz. ’s Gravenhage? 1846. Thieme XXIX ai. ROSSBACH, F. W. Steenteek. Steengr. Teek. Steendr Kunstverk. Werkz. Amsterdam 1839-41. v. Stolk 5480*. ROSSBART, z. langeveld. ROSSEN, HENDRIK R. van Ets. Teek. Werkz. Amsterdam 1781-89. Leerl. van C. Philips Jacobsz. Refi Y'.k-Middel van Begr. 17 Maart 1789 Jacobsz overlijden aan van c- Philips Thieme XXIX 45. JACOBUS Willem van Lts. Drogenaald. Sch. Teek. Aquarell. Pastelteek. Geb. ’s Gravenhage 1 Febr. 1881 werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. ROSSUM, Jan Cornelis van Steenteek. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 1 Maart 1820, ov. Amsterdam 4 Sept. 1905; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1833), van J. A. Kruseman. Muller-Portr. 2895, 3185; Thieme XXIX 79: v. Stolk 7275. ROSSUM, van, z. du CHATTEL ROT, Jan. Houtsn. Steenteek. Teek. Dichter. • Geb. Zaandam 27 Aug. 1892; werkz Amsterdam, de Borinage, Brugge. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1916-Nov 21 Aarts). ROTH, George Andries. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 11 Sept. 1809, ov Amsterdam 28 Juli 1887; werkz. Amsterdam, Opheusden 1878-79, Tiel 1885 reis in Duitschland 1835-36. Leerl. van P. G. Westenberg. v. Stolk 7937. ROTTERMONDT, Pieter (RODERMONT, RODTTERMONDT). Ets. Teek. Sch. Geb. ’s Gravenhage ?; werkz. ’s Gravenhage 1639, Engeland 1643 ? Navolger van Rembrandt. Thieme XXIX 99-100; Isarlov-Rembrandt. ROTTEVEEL, Marius Nicolaas Frederik. Kaartsteengr. Teek. Steendr. Geb. ’s Gravenhage 28 Dec. 1841, ov. ’s Gravenhage 19 April 1910; werkz. s Gravenhage. ROTTIERS, BERNARD Eugène An- TOINE. Ets. Kaartets. Teek. Schrijv. Generaal. Geb. Antwerpen 15 Aug. 1771, ov. Brussel 6 Juli 1858; werkz. Leuven 1 Holland, Engeland 1795, Spanje, Holland 1806-08, Rusland 1808, Holland vóór 1820-23, Middell. Zee 1825, Antwerpen 1831, Brussel. Verachter et Terbruggen 1367-1375; Thieme AAiA IOO. 5?HVILLE DE MEUX, Mr. HERMAN Jan de. Ets. Steenteek. Sch. Schrijv. Geb. Curafao 17 Nov. 1869; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. Thieme XXIX 121. ROVERS, Jo. Ets. Teek. Werkz. 1924. ROY—RUISDAEL ROY, Christiaan le. Steenteek. Sch. Teek. Aquarell. Pastelteek. Militair (1904-1924). Leeraar Chr. Kweekschool te Zetten sinds 1928. Schrijv. Geb. Deventer 21 Maart 1884; werkz. Deventer, Leiden (ook Nijmegen), ’s Gravenhage. Leiding van Liemur en B. Korteling (Deventer), F. H. Verster (Leiden) en W. v. d. Nat (Leiden). ROZENDAAL, Willem Jacob. Houtsn. Sch. Glassch. Teek. Kunstnijv. Geb. Scherpenzeel 14 Dec. 1899. Leerl. van de Academie te ’s Gravenhage. Werkz. voor een aardewerkfabriek te Maastricht. Houtsneden sinds 1921. De kunst in nood, afl. 5; Maandblad Beeld. Kunst V (1928) 236-247; Joh. Schwenke, Het Nederl. Exlibris III; Prisma der Kunsten I (1936) 239 en II (1937) 63; Elsevier XLIV (1934) 1—16 en XLVI (1936) 149; Boekcier II (1933) 41-46 en IV (1935) 45; Prisma der KunstenI (1936) 239 enl 1(1937) 63- RUELLES, Francois de. Plaatsn. Teek. Geb. Yzendyke?; werkz. d; 1700? RUERLO, van, z. SMIT. RUETER, Wilhelm Christiaan GEORG. Steenteek. Houtsn. Ets. Sch. Teek. Kunstnijv. Leeraar. Geb. Haarlem 8 Maart 1875; werkz. Amsterdam, Sloterdijk. Leerl. Teekenschool voor Kunstambachten (Visser), Rijksnormaalschool (1891-94, Huibers), Rijksacademie (1894-96, Allebé, Dake, van der Waay, Stang). Echtgen. van G. E. A. Rueter geb. de Lang. Thieme XXIX 1731 v. d. Boom; Gouwe; Cat. tent. Amsterdam 1908 en 1912; Elserier LV (1918) 373-384 en XLVI (1936) 152; Wendingen V (1923) afl. 10; Joh. Schwenke, Het Nederl. Exlibris III; VethTeek. 116; Maandbl. Beeld. Kunst XII T935) 123. RUETER, z. DE LANG. RUISCHER, Johannes (RAUSCHER, RUYSCHER alias JONGE HERCULES). Ets. Teek. Sch. Geb. Franeker omstr. 1625, ov. na 1675 (in Duitschland ?); werkz. 1648-49, bij Arnhem 1648, Amsterdam? Invloed van Hercules Segers, van Rembrandt (vóór 1648). Füssli II 1392; Cat. von Fries p. 134 n. 9; Cat. F. J. von Tschirschky Leipzig 1854; Cat. De Ridder 960; Cat. d’Isendoorn d Blois; Oud-Holland XLIX (1932)—LI (1934)’ Thieme XXIX 2441 Bock-Rosenberg; Woermann-Dresden IX 23; PauliHamburg I 26; Nieuw biogr. Woordenb. X 857-S59- ■ RUISDAEL, Jacob van. Ets. Sch. Teek. Medicus. Geb. Haarlem ± 1628/29, begr. Haarlem 14 Maart 1682; werkz. Haarlem, Amsterdam ± 1655-81, Haarlem; reisde in Holland, Utrecht, Gelderland, Overijsel, Kleef, Mark en Berg, Bentheim. Leerling van zijn oom S. van Ruysdael? Onder invloed van C. Vroom (J^ 164649) en Allaert van Everdingen. Landschapachtergronden door hem geschilderd in stukken van B. van der Helst, J. Victors, J. Vonck; figuren in zijn schilderijen o.a. door N. Berchem, A. van Ostade, Ph. Wouwerman, J. Lingelbach, A. van de Velde. J. Rosenberg „Jacob van Ruisdael” Berlin 1928; Thieme XXIX 190—194; K. E. Simon „Jacob van Ruisdael” Berlin 1930; The Print Coll. Quart. VII (1917) 133—174; Cat. Welcker; v. Hall. Repert. 13820—13876; Pauli-Hamburg I 30, 31, II 24; PauliBremen I 26, III 29; ’t Hooft-Gezichten; London V. a. A.; Reitlinger-Drawings 43; Schönbrunner-Meder 517; Weigel Handz. 7861—7869; Moes-Teekeningen 69; Exhibition London 1929; Leporini 230; SchmidtMünchen 11, 51, 73; Meder-Albertina 35; Nieuw biogr. Woordenb. IX 902-907; BockRosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 66; Lugt-Dutuit; de Gelder-Leiden; Lugt IILouvre; Hind IV; De Grez; Scholten-T'eyler; Veth; Manteuffel; Bradley; WoermannDresden IX 15-16; Becker-Hofstede de Sroot; Buisman-T'eyler; Hind-University; Bock-Graphik 400; Singer-Friedrich August 515—616; Pierpont Morgan 215; Fairfax RUITER—RUYSCHER Murray 163; Grosse-Landschaft; Bosch tot Bembrandt 131—133. RUITER, DOMINICUS Petrus To- HANNES DE. Ets. Steenteek. Sch. Kunstnijv. Artistiek leider Plateelfabr. Rozenburg. Geb. Rotterdam 15 Aug. 1872; werkz. Rotterdam, ’s Gravenhage. Leerl. Rotterdamsche Academie. RUITER, Arnold COOMANS de . Houtsn. Linoleumsn. Ets. Teek. Aauaell. Beeldh. ïeb. Malang (N.I.) 24 Juli 1901; werkz. \msterdam. RUPPE, Christian Friedrich. Ets. Teek. Organist. Univ. Kapelm. 1790. Lector i.d. Toonk. 1816. Komponist. Geb. Salzungen (Saksen Meiningen) 21 Aug. 1753, ov. Leiden 25 Mei 1826werkz. Leiden 1787-1826. Echtgenoot van Christina Chalon. Thieme XXIX 214. RUPPE, z. CHALON. RUPPRECHT, Henri von. Ets. Teek. Geb. Amersfoort 3 Dec. 1891; werkz Utrecht, Amersfoort. Leerl. van G. W. P. van Dokkum. RUPRECHT, prins van de Paltz, hertog van Cumberland (ROBERT* RUPERT). 1 ' Zwartekunstgr. Teek. Kunstverz. Natuurkund. Eng. Admiraal. Gouverneur van Windsor. Geb. Praag 27 Dec. 1619, ov. Springgardens (Engel.) 29 Nov. 1682; werkz Holland-1637, Linz 1638-41, Engeland 1642-49, op zee Spanje 1649-53, Frankrijk, Brussel 1654, Paltz 1654 volg., Weenen 1657, Frankfort a.M. 165859, Engeland 1660-82. Invloed van Rembrandt’s en Callot’s etsen (1636—37), leerl. van L. von Sieren (Zwartekunstgr., Brussel, 1654). Zoon van den „Winterkoning" Frede- rik V keurvorst van de Paltz en van Ehzabeth van Engeland. Thieme XXIX 214-215. RUS, W. Ets. Teek. Werkz. 1925. RUSE VAN RYSENSTEEN Hen- “!'c.Kmbaron (RUSE VAN RUSENSTEIN). Ets. Teek. Schrijv. Kapitein en Ingen. m dienst van Amsterdam. Luit. Gen. en Ambass. in Deensche dienst. Geb. Ruinen (Drente) 9 April 1624, ov Sauwerd 4 Maart 1679; werkz. Frankrijk, Duitschland, Venetië, Dalmatië, Albanië, Amsterdam 1651-vóór 66, Denemarken, Sauwerd. Versl. en Meded. Kon. Ned. Inst. 1841 70 I£^,„ IA2i ,I^49> 88; Rosendahl „Henrik Kttse Nykjobmg 1846; Kramm; Oud-Holland 1885; 311; Thieme XXIX 222-223. RUSTICUS, z. BAUER. RUTGERS, Adolph Roelofsz. Houtsn. Werkz. Amsterdam 1616-17. Obreen-Arch. VII 278; Kleerkoober en v otockum 1051; Letterk. Cat. Bibl. II1035. RUTTEN, GERARDUS Maria. Steenteek. Teek. Geb. ’s Gravenhage 19 Juli 1902; werkz. ’s Gravenhage. Gouwe; Opgang II (1922) 930-935; Avermaete 144. RUYGEN, G. UYT DEN. Steenteek. Teek. Werkz. tijdelijk Hoorn ± 1838. Muller-Hist. 6986. RUYS, Johannes („John”); Ets. Sch. Geb. Amsterdam 3 Aug. 1891; werkz. Haarlem, Amsterdam, Heeze, ’s Gravenhage 1920, Laren Aug. 1920-Mei 23, Parijs 1923. Leerl. Haarlemsche Kunstnijverheidschool (1908), Rijksacademie (1909-12). RUYSCHER, z. RUISCHER. C. D. a Renesse Geëtst zelfportret. RUYTER—RYMSDIJCK H. Saftleven Ets door hemzelf naar schilderij van D. Saftleven. P. Schenk Zwartekunstprent door hemzelf naar I. P. Feuerlein. SAFFT—SALBERG Amsterdam 1641, 1651, Reenen 1644, Assendelft 1649, Alkmaar 1661. Zoon van J. Saenredam (ov. 1607). Leerl. van F. de Grebber. Medew. van W. Akersloot (1628). Schönbrunner-Meder ioog; Thieme XXIX 306—307; P. T. A. Swillens, Pieter Jansz. Saenredam, Amsterdam 1935; Henkel; LugtBibl. Nat.; de Grez; Hind IV;Nieuwbiogr. Woordenb. IX 922-924; Moes-Teekeningen 70; 't Hooft-Gezichten; Preuss. Jahrb. Lil {1931) 66; Bock-Rosenberg; Bulletin Nederl. Oudheidk. Bond 2 III (1910) 18-25 en 197203, XIII (1920) 177-195; Old Master Drawings III (1928-1929)45; v. Stolk 483, 2118, 2176; Burchard-Rad. 47; Maandbl. beeld, kunst. Sept. 1933; Elsevier 1935 (II) 377-382; Grosse-Landschaft; Historia IIÏ (I937) 329-335>' Catalogus Tentoonstelling P. Saenredam, Rotterdam 1937; Bosch tot Rembrandt 48-49. SAFFT, Johan Christiaan Willem. Ets. Sch. Aquarell. Kaartteek. Koopman. Geb. Amsterdam 4 Oct. 1778, ov. Amsterdam 29 Oct. 1849; werkz. Batavia? 1804?, Amsterdam 1810 volg. Leerl. van P. Barbiers Pz. Thieme XXIX 308. SAFTLEVEN, Cornelis (SACHTLEVEN). Ets. Sch. Teek. Geb. Gorinchem i 1607, begr. Rotterdam 4 Juni 1681; werkz. Antwerpen?, Rotterdam, tijdelijk Utrecht 1634. Leerl. van zijn vader H. Saftleven den Oude, onder invloed van A. Brouwer en D. Teniers. P. P. Rubens schilderde figuren in eenige zijner stukken. Freund-Darmstadt 117; Weigel-Handz. 7892; Cat. Welcker; Cat. v. Eeghen; Thieme XXIX 309—310; Cat. Deiker; EisenmannHabich III 14; Schönbrunner-Meder 525, 734, 1039; Vasari Society A X 18; Nieuw biogr. Woordenb. IX 924—925; ScholtenTeyler; De Grez; Lugt II-Louvre; Hind IV; Preuss; Jahrb. Lil (1931) 67; Bock-Rosenberg; London, V. a. A.; Reitlinger; Rotterdamsch Jaarboekje 1931, 88—90; SingerFriedrich August 663; v. Hall-Repert. 15901—15903; v. Stolk 2063; Veth-Caricatuur 82; Bosch tot Rembrandt 128—129. SAFTLEVEN DE JONGE, Herman. Ets. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Rotterdam ± 1609, ov. Utrecht 5 Jan. 1685; werkz. Rotterdam, Utrecht 1633-85, reisde langs Rijn en Moesel. Waarschijnlijk leerl. van zijn vader H. Saftleven den Oude en van zijn broeder C. Saftleven, onder invloed van J. van Goyen. Thieme XXIX 310-311; Cat. Welcker; Cat. van Eeghen; v. Hall-Repert. 15904— 15910; Schmidt-München III 111; Schönbrunner-Meder 995; Cat. tent. Rijks Prentenkab. Amsterdam Sept.—Nov. 1909; SingerFriedrich August664—668; Pierpont Morgan 185; Bock-Graphik 398; Weigel-Handz. 7893—7895; J. F. M. Sterck, Oud en nieuw over Joost v. d. Vondel, Amsterdam 1932, 121-124; Cat. Deiker; Exhibition-London 1929; Nieuw biogr. Woordenb. IX 925; Scholten-Teyler; de Gelder-Leiden; de Grez; Budde-Dus; Lugt-Dutuit; Lugt II-Louvre; Hind IV; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 67; Bock-Rosenberg; Woermann-Dresden Vil 25; Hind-University; Grosse-Landschaft. SAINT, Guillaume. Plaatsn. Aquatintgr. Prentteekeninggr. Geb. Amsterdam 11 Jan. 1730, begr. Amsterdam 5 Mei 1780; werkz. Amsterdam, tijdelijk Londen 1749-50. Doop Reg. (134) 15 Jan. 1730, Trouw Reg. (594) 25 Juni 1751, Begr. Reg. (1132) Archief Amsterdam. Cat. v. d. Marck 1773 p. 356; Cat. v. d. Dussen p. 373 n. 5618-5619; Füssli II; Thieme XXIX 317. SAINT HILAIRE MALLET, P. A. de. Ets. Uitg. Teek. Ingenieur. Luit. Lith. Garde in Poolschen Dienst. Werkz. Polen, ’s Gravenhage 1742-53, Frankfort a/M. 1759. Adres: „by den Autheur, in het Voorhout, aan de Houtzyde”. 1753. Muller-Hist. 3825; J. L. Warren, Guide to the study of book-plates, Londen 1880; Obreen-Arch. VII 163; Warnecke-Bücherz. 1422; W. Hamilton, Dated book-plates, London 1895 I 55, II 80. SALBERG, Frïedrich. Ets. Sch. Geb. Dusseldorp 6 Jan. 1876, ov. Voorburg 16 Mei 1909; werkz. Middelburg, Londen, ’s Gravenhage. Leerl. van W. J. Schütz (Middelburg), Muhrmann (Londen), M. van der Maarel (’s Gravenhage). Thieme XXIX 337. SALEH SARIEF—SANDRA RT SALEH SARIEF, Bastaman Raden. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. Semarang ± 1814, ov. Buitenzorg 23 April 1880; werkz. Java, Holland (’s Gravenhage) 1830-39 en later, reizen Duitschland (Dresden 5 jaar)Oostenrijk-Italië 1839-45, ’s Gravenhage, Parijs 1847-48, Algiers (met Horace Vernet), N. Indië ± 1851/52 volg. Leerl. van A. A. J. Payen (Java, vijf jaar), A. Schelfhout, C. Kruseman. Nederl. Indië VII (ig22-ig23) 321-323; Het Huis oud en nieuw I (igi3—igiA 2ig— 22g. SALINGHEN, Anthoni van (SALLINGEN, van). Plaatsn. Uitg. jeb. Amsterdam J; 1600; werkz. Amsterdam 1624-35. ^.dres: ,by de S. Theunis Maxckt op de hoeck ran de Keyser-Straet inde dry groene 'laver-bladen”. 1621. in St. Jansstraat”, 1624. Huller-Hist. 1417, 1433, suppl. 1417, 449D; Ledeboer; v. Stolk 1430, I4g7, 32g; Kleerkooper en v. Stockum 667. SALK, Matthijs Theodorus Mauritius van. Steenteek. Sch. Geb. Rotterdam 26 Maart 1864; werkz. Amsterdam, Haarlem, Londen, Leipzig, Parijs, Madrid, Venetië, Amsterdam. Leerl. Rotterdamsche Academie Haarlemsche School voor Kunstnijverheid. SALLIETH, Matthias de. Ets.-Plaatsn. Ets. Stippelgr. (kl.). Aquatint. Uitg. Teek. Geb. Praag 1749, ov. Rotterdam 29 Nov. 1791; werkz. Weenen, Parijs, Schoonderlo 1778, Rotterdam 1779-91. Leerl. van J. E. Mansfeld (Weenen), J. Ph. Le Bas (Parijs, • eenige jaren). Medew. van F. Sansom. Thieme XXIX 33°~3SI>' Fontaine Verwey (Reg.); v. Stolk, reg. SALLINGEN, van, z. SALINGHEN, VAN. SALÓMONS, J. Houtsn. Teek. Geb. Amsterdam; werkz. Parijs 1900. Leerl. Ecole Lemonnier (Corduau Parijs). Cat. génér. offic. exp. internat, univers. Paris igoo, II p. 302 no. 16. SAMIJN, L. Steenteek. Uitg. Steendr. Werkz. Amsterdam 1833-35. Adres : „Warmoes-str. No. 172". 1835. Opvolger: z. L. Leveque. v. Someren 1035, 23g8, 2g8g; MoquettePort. Rotterd. 707, 2202; v. Stolk 7035. SANDE, Isidore Désiré ten. Kaartsteengr. Steendr. Geb. Maastricht 9 Oct. 1840,ov. Utrecht 20 April 1926; werkz. Maastricht, de Bilt 1866, Utrecht 1867 volg. SANDE, van de, z. BAKHUYZEN. SANDERS, S. F. Steenteek. Werkz. ± 1840? SANDRART, Joachim von. Ets. Sch. Teek. Schrijv. Kunstverz. Geb. Frankfort a/M. 12 Mei 1606, ov. Neurenberg 14 Oct. 1688; werkz. Hanau, Neurenberg 1620, Praag 1621-22, Neurenberg 1622, Frankfort 1622-23, Utrecht 1625(23 ?)-27, Londen 1627-28, Holland 1628, Frankfort 1628, AugsDurg, Tirol, Venetië 1628P-29, Fer:ara, Bologna, Florence, Rome 1629-35 reis Napels, Sicilië, Malta, Apulië 1630-31), Florence, Bologna, Venetië, Milaan, Zwitserland, Frankfort 163536, Keulen, Utrecht 1636—37, Amsterdam 1637—44 (45?) (reizen Leiden, ’s jrravenhage, Antwerpen), Stockau .644/45-70 (reizen Neurenberg 1649, Veenen 1651-52, Regensburg 1654, riankfort 1666), Augsburg 1670-74, Neurenberg 1674-88. -eerl. van S. Stosskopf (Hanau), P. sselberg (Neurenberg), Aeg. Sadeler Praag), G. van Honthorst (Utrecht). nhieme XXIX 397—398; Zülch-Ohrmuchel (Reg.); v. Hall-Repert. 13028—1 7 ?. SANE—SAVERY SANE, Pieter („Saune"). Plaatsn.-Ets. Werkz. Amsterdam 1666-69. Muller-Portr. 2463, 3095, 4734; v. Someren IIP- 3331' Thieme XXIX 400. SANG, Jacob. Glasets. Werkz. Amsterdam 1757. The Burlington Magazine XLVIII (1926) 186-191. SANSOM, Franciscus. Plaatsn.-Ets. Uitg. Geb. Londen; werkz. Rotterdam 1785— 99. Medew. van H. Roosing (1788), M. de Sallieth. Thieme XXIX 417; Fontaine Verwey 165; v. Stolk, reg. SANTHAGENS, z. WALLER. SANTVOORT, Abraham. Ets. Kaartets. Letterets. Uitg. Teek. Sch. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1636-44, Breda 1645-64, tijdelijk Antwerpen (1648), Brussel. Thieme XXIX 453 (belangrijk afwijkend); Fontaine Verwey 16,18; TaxandriaXXXVI (1929) 187-188. SARAGON, Johannes (SARRAGON). Plaatsn. Uitg. Sch. Werkz. Zeeland 1627-55, Brouwershaven 1655. Thieme XXIX 469. SARTOR, Henderik Frederik. Steenteek. Uitg. Wapensch. Geb. ’s Gravenhage TI Jan. 1818, ov. ’s Gravenhage 28 Juni 1881; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1843-44). v. Stolk 7273, 7430, 7441. SARTOR, J. Steenteek. Werkz. 1852. SASSEN CLINGH, Reynier. Steenteek. Teek. Ijkmeester. Ov. Rotterdam? 24 April 1813; werkz. Rotterdam. Medew. van Mr. J. A. Weiland. SASSEN, Joost van. Plaatsn.-Ets. Teek. Ov. vóór 19 Aug. 1755; werkz. Amsterdam 1714-36. Poorterboek (22) zijn schoonzoon Gerrit Frick Koetsier 19 Aug. 1755, Archief Amsterdam. SAUERBIER, HERMINA Geertruida. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Rotterdam 18 Sept. 1885; werkz. Rotterdam, ’s Gravenhage, tijdelijk Veere, Hattem. Leerl. van Neurdenburg, Rotterdamsche Academie, van W. van Nieuwenhoven, J. L. H. Bron, van J. Voerman (Hattem), H. L. de Hoog (etslessen, ’s Gravenhage). SAVERY, Jacques (I). Ets. Sch. Miniatuursch. Geb. Kortrijk ± 1570, ov. Amsterdam 1602; werkz. Amsterdam 1591-1602. Leerl. van H. Bol; oudere broeder van R. Savery, vader van S. Savery. Thieme XXIX 504-505; Bock-Rosenberg; Lugt II-Louvre; Benesch-Wien; BeckerHofstede de Groot; Schönbrunner-Meder 839; London, V. a. A.; Burchard-Rad. (reg.); Maandblad Amstelodamum XIV (1927) 58. SAVERY, Jacob (III) (SAVARY, SAVRY). Plaatsn.-Ets. Uitg. Boek- en Kunstverk. Geb. Amsterdam 8 Febr. 1617, begr. Amsterdam 23 Sept. 1666; werkz. Amsterdam 1643-52, Dordrecht 1652-65, (Krankzinnig 1665). Leerl. van zijn vader S. Savery. Zwager van M. Balen Jz. Adres: „In ’t Casteel van Gendt”, 1655—65. Kramm; Ledeboer; Nieuw biogr. Woordenb. V; Thieme XXIX 505. SAVERY, Roeland (SAVRY). Ets. Teek. Sch. Geb. Kortrijk 1576, ov. Utrecht 25 Febr. SAVERY—SCHAEFER Iöjy; werkz. Amsterdam 1592-± 1606, Praag en Tyrol dz 1606—13, Amsterdam 1613, Praag 1614, Amsterdam 1616, Utrecht 1619-39. Leerl. van zijn broeder J. Savery (I) Kurt. Er asmus, Roelant Savery, sein Leben u. sewe Werke, Halle igo8; Thieme XXIX 507; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. LII (1931) 07; Lugt II-Louvre; Hind. IV- De (rrez (met onjuistheden!); Henkel; Scholtenleyler; Exhibition-London 1920; Vasari Society A VII19 en B X 9; WoermannDresden IV 20; Moes-Teekeningen 71; Pauh-Hamburg II u; Flechsig-Brunswijk 1 09; Schonbrunner-Meder 1093,1x90,1191 1383: Manteuffel; Singer-Friedrich August 079-680; Revue beige d’archéol. I (1931) 3J5-337, Kunst en Kunstleven I (1911) 3—8 • Cat. Deiker; Nieuw biogr. Woordenb. X 876877» Bosch tot Rembrandt j6. SAVERY, Salomon (SAVERI, SAVRY). Plaatsn. Ets. Ets.-Plaatsn. Kaarter. Uitg. Boekverk. Geb. Amsterdam 1594, ov. Amsterdam na 19 Dec. 1670; werkz. Amsterdam. Zoon van J. Savery (I), vader van J. Savery (III), schoonvader van M. Balen Jz. Medew. van B. Fsz. van Berckenrode Adres: „demurent au Rue neuf”. 1639 Kleerkooper en v. Stockum 667; Thieme AAVA 507-508; Lugt II-Louvre; De GrezFontame- Verwey; v. Stolk, reg.; Dronckersw aller, reg. SAVORNIN, de, z. LOHMAN. SAVOYEN, Carel van (SAVOY) Ets. Sch. Geb. Antwerpen ± 1620, begr. Amsterdam 24 Jan. 1665; werkz. Antwerpen 1635, Amsterdam 1649-65. Leerl. van J. Cossiers (Antwerpen). Thieme XXIX 313. r ' SCHAAK, Jeremias van. Zwartekunstgr. Plaatsn. Uitg. Teek. Werkz. Delft 1695, ’s Gravenhage 1727. Füssli II; de Laborde 185; Nagler-Lex.; Muller-Portr. 43, 4613; C. L. de Duisburg tiudotphi numismata Danzig 1862—1868 483; Obreen-Arch. 1110; Dirks-Penn. Rep. II 2919 III 359! de Chaufepié, Gedenkpenn. 2204, 2444; Thieme XXIX 333. SCHAAKE, NICO Frederik Jan. Lmoleumsn. Teek. Geb. Amsterdam 24 Sept. 1902; werkz Amsterdam. Autodidakt. SCHAAP, Egbert Rubertus Derk. Ets. Steenteek. Sch. Schrijv. Geb. Nichtevecht 4 Juli 1862; werkz. Amsterdam (ook Nichtevecht) 1889— 96, Kortenhoef 1896-1903, ’s Gravenland 1903 volg., reisde. Sinds 1924 te Ankeveen. Leerl. Rijksnormaalschool (1881-84) Rijksacademie (1880-87, Stang). Echtgen. van H. W. J. van der Pek. SCHAAP, z. PEK, van DER. SCHAAR, Sipke VAN DER. Ets. Sch. Aquarell. Pastelteek. Leeraar. Geb. Leeuwarden 11 Maart 1879; werkz. Nieuwer Amstel 1895-96 Am' sterdam 1896-1907 (Berlijn 1900-01) Laren Maart 1907-Mei 12, Sloten (n! H.) 1912-14, Amsterdam 1914-16, Velsen 1916, reizen Turkije-GriekenlandPalestina-Egypte. Leerl. Rijksnormaalschool (1900-01) Rijksacademie (1898-1903, Allebé, Van ' der Waay). SCHAECK, Willem (SCHAAK). Zwartekunstgr. Uitg. Teek. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 26 Oct. 1734; werkz. Amsterdam 1697-1700. Zoon van Andries Andriesz Schaeck. (sch.). Poorterboek (9) 22 Jan. 1698, (17) 26 Oct. 1734 zijn zoon Jacob Schaak sch., Archief Amsterdam. Thieme XXIX 533. SCHAEFER, Dirk. Ets. Steenteek. Sch. Pastel. Geb. ’s Gravenhage 12 Febr. 1864; verkz. ’s Gravenhage, Amsterdam 1892), Wageningen, ’s Gravenhage 1910 volg., Voorburg (sinds 1917). Leerl. Haagsche Academie (Fr. Beccer). Vhieme XXIX 549; Op de Hoogte XVII 1926) 77-80; Elsevier XLVI (1913) 154- SCHOTEL—SCHOUTE(N) Geb. Rotterdam 20 April 1896; werkz. Rotterdam, Esbeek. Leerl. Rotterdamsche Academie (etscursus Derkzen van Angeren). Bosch-Prentkunst 133; Maandbl. Beeld. Kunst I (1924) 37&- SCHOTEL, Johannes Christianus. Steenteek. Sch. Teek. Soldaat. Geb. Dordrecht 11 Nov. 1787, ov. Dordrecht 21 Dec. 1838; werkz. Dordrecht, ’s Gravenhage, reizen in Frankrijk, België 1837-38. Leerl. van A. Meulemans, raadgev. van M. Schouman. Medew. van J. Schoenmakers Pz. Vader van Christina Petronella Broese— Schotel en van Petrus Johannes Schotel. J. Schouten, Bij het graf van J. C. Schotel, Dordrecht 1838; Konst en Letterbode 1838 II 467-468, 1839 I 1-2 en 1840 II 265268; Renaissance I (1839/40) 2; Niederl. Mus. II (1840) Heft II 45-48: v. Stolk 4344, 6912, 6913, 6927; Cat. Verk. sch. teek. prent. J. C. Schotel, Dordrecht 29-41839; G. D. J. Schotel, Leven van den zeeschilder Schotel, Dordrecht 1839 (2e dr. Haarlem 1840); Kunstkronijk 1851, 73~74>' Muller-Portr. 4821-4829; v. Someren 49544956; Muller-Cat. Lith. 765-766; Vervielfdlt. Kunst IV 240; Scholten-Teyler; Wurzbach II 584; De Grez; Hind IV; FontaineVerwey 127; Singer-Friedrich August 716; Thieme XXX 266-267; Nieuw biogr. Woordenb. X 891-892. SCHOTEL, Petrus Johannnes. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Instituteur K. Instit. Medemblik 1830. Geb. Dordrecht 19 Aug. 1808, ov. Dresden 23 Juli 1865; werkz. Medemblik 1830-48, Kampen 1852, Dusseldorp 1856-60, reizen in Frankrijk, Duitschland, België 1827, 1828, 1829, 1835, Noordzeereis 1840. Leerl. van zijn vader J. C. Schotel. Medew. van C. J. L. Portman. Ned. Spectator 1865, 289; Cat. Verk. atelier P. J. Schotel, Amsterdam 14-3-1866; Vadert. Letteroefeningen 1866 I 131, 147! G. D. J. Schotel, De zeeschilder P. J. Schotel, Utrecht 1866; v. Someren 4956*; ScholtenTeyler; Wurzbach II 584; De Grez; Hind IV; Singer-Friedrich August 717; Thieme XXX 267; v. Stolk 2225, 6212, 6607, 6913. SCHÖTTELNDREIER, Frederik Wil HELM. Steenteek. Teek. Journalist. Geb. Nijkerk 14 Jan. 1868; werkz. Amsterdam, Utrecht 1901. SCHOUMAN, Aart. Ets. Zwartekunstgr. Krijtteekeninggr. Sch.'Teek. Glasets. Kunstverz. Geb. Dordrecht 4 Maart 1710, ov. ’s Gravenhage 5 Juli 1792; werkz. ’s Gravenhage 1748-92. Leerl. van A. van der Burg (Dordrecht, zeven of acht jaar) en van F. Greenwood als glasetser. Medew. van P. Tanjé (1751). Scholten-Teyler; De Grez; Nieuw biogr. Woordenb. V 701-703; Fontaine Verwey 154; v. Stolk 2683, 4017, 6212; ExhibitionLondon 1929; Lugt II-Louvre; Bock-Rosenberg; Fontaine Verwey 154; Hind IV; W. Buckley, Aert Schouman and the glasses engraved by Frans Greenwood, London 1932: Singer-Friedrich-August 718; Thieme XXX 270; v. Hall Repert. 16094-16098; Oud-HollandLV (1938) 48; Plantenga. SCHOUMAN Inr., Izaak. Steenteek. Steengr. Sch. Leeraar Handteek. Milit. Acad. 1836-66. Geb. Dordrecht 29 Mei 1801, ov. Valburg 20 Juni 1878; werkz. Dordrecht, Delft 1826-36, Breda 1836-66. Leerl. van zijn vader M. Schouman. Thieme XXX 270-271; v. Stolk reg. SCHOUTE, Gilbert. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Teek. Werkz. Utrecht 1706-15, Amsterdam 1717-20. Eén der door hem voor Lairesse gemaakte prenten is Gysb*. Schouten gemerkt. Van Someren 3449; von Wurzbach II 586; Cohen 711, 1015; Fontaine Verwey 167; Muller-Hist. II3429; Thieme XXX 271. SCHOUTEN, HENDRIK Marcus. Ets. Teek. Ambten. Dep. van Oorlog Amsterdam. In missie naar W. Indië. Geb. in Gelderland 6 Jan. 1791, ov. ’s Gravenhage 28 Jan. 1835; werkz. Amsterdam, Parijs, West Indië. Cat. van der Keilen 2391; Hippert et Linnig 999; Le Blanc III 471. SCHOTEL, z. GIPS. SCHOUTE(N), Hermanus. SCHOUTE (n) —SCHRIKKEL Ets.-Plaatsn. Ets. Teek. Werkz. Amsterdam 1746-48 en later (tot omstr. 1775?). Medew. van H. P. Schoute(n). Doop Reg. (70) 6 Dec. 1747, was getuige bij doop van H. P. Schouten; Archief Amsterdam. Kramm 1496 (Hubert Schoute); Nijhoff Plaatsb. 4; Thieme XXX 271 (ten onrechte als Hubert Schoute). SCHOUTE(N), Hermanüs Petrus. Ets.-Plaatsn. Aquarell. Teek. Geb. Amsterdam 28 Nov. 1747, ov. Haarlem 11 Mei 1822; werkz. Amsterdam, Haarlem. Leerl. van zijn vader Jan Schoute(n), Paulus van Liender, C. Ploos van Amstel J.Csz. Medew. van zijn oom(?) H. Schoute(n). Doop Reg. (70) 6 Dec. 1747, Archief Amsterdam. v. Stolk, reg.; Nijhoff Plaatsb. 4; De Grez; Hind IV; Exhibition-London 1929; C. J. Gimpel „Oude Teekeningen van Amsterdam door H. P. Schouten" Den Haag 1917; Thieme XXX 271 (ten onrechte als Hubert Pieter Schoute); Cat. v. Eeghen. SCHOUTE(N), Jan. Ets. Kunstverk. (eerder) Diamantzetter. Geb. Amsterdam ± 1715/16; werkz. Amsterdam 1741-56. Trouw Reg. (584) 10 Maart 1741, Poorterboek (19) 30 Nov. 1741, Archief Amsterdam. Cat. van der Keilen 1504; Wurzbach II 586. SCHOUTEN, Catharina ELISABETH BREMAN, geb. („Lizzy"). Ets. Sch. Geb. Amsterdam 29 Nov. 1887; werkz. Laren, tijdelijk Italië. Leerl. Rijksacademie (1906-10). SCHOUTEN Jr„ S. L. Ets. Tijdgenoot. Op de Hoogte XXXI (1934) 186-187. SCHRAM, WOUTER Jorinus Ber- NARDUS ANTHONIUS. Steenteek. Sch. Teek- Aquarell. Pastelteek. Geb. Amsterdam 17 Nov. 1895; werkz. Bloemendaal, Amsterdam. Leerl. van K. van Leeuwen, Rijksacademie (1914-18). Elsevier LXXVII (1929) 433-434. SCHREGARDUS, Adrianus. Ets. Sch. Werkz. Amsterdam 1758-59, ’s Gravenhage 1767, Naarden 1776. Leerl. van J. M. Quinkhard. Oud-Holland XIX (1901) Wurzbach II 586. SCHREGEL, BERNARDUS Petrus. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 17 Mei 1870; werkz. ’s Gravenhage, (ook Drente, Gelderland). Leerl. Haagsche Academie (F. Jansen) en J. Vrolik. Thieme XXX 280. SCHREUDER, Bernardus. Prentteekeninggr. Krij tteekeninggr. Ets. Geb. Amsterdam?, ov. Hoorn 16 Oct. 1780; werkz. Utrecht, Amsterdam 1767 —78, Hoorn 1778-80. Leerl. van J. Maurer (Utrecht). Medew. van C. Ploos van Amstel JCz. (1767-April78). Thieme XXX 285. SCHREUDER VAN DE COOLWIJK, JAN Willem Hendrik Maurits. Ets. Steenteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 28 Febr. 1868; werkz. Antwerpen, ’s Gravenhage, Parijs, München, Noord-Afrika, ’s Gravenhage, Voorburg (ook Limburg). Leerl. Antwerpsche Academie (Ch. Verlat, etslessen vooral daar), Ecole des Beaux Arts Parijs, Münchener Academie (1891). (Etsen en litho’s in Antwerpen). SCHRIER, Nicolaas. Houtsn. Steenteek. Teek. Kunstnijv. Geb. ’s Gravenhage 27 Juli 1900; werkz. ’s Gravenhage, Haarlem. Leerl. School voor Kunstnijverheid Haarlem. SCHRIKKEL, Louis. Houtsn. Drogenaald. Sch. 5CHRÖDER—SCHUT CHIJ NVOET—SEGERS 3EMEYN—SENF la29> °9> 731 128, 1030, 39; Duchesne-Voyage 192; Cat. Ottley H; Immer zeel; Weigel-Cat. 14904 (Grien); Nagler-Lex., Frenzel-Samml. Sachsen 75* 77 > Kramm 1310 1899; van der Keilen 78; Journ. des B. Arts 1871; Ned. Spectator 1871, 230, 263; Heller Andresen und Wessely; Cat. de Ridder 1012-1010; Cat. Marx II Leipzig 16 Juni 1875> 1269; Cat. K. E. von Liphart Leipzig 1876, 1631; Cat. van der Keilen 1515-1517; Verz. Kunsth. Hamburg *77! Cat. W. P. Knowles, Frankfurt a.M. *^79. 380; Cat. W. E. Drugulin, Leipzig * Dec. 1879, 2116-2117; Obreen-Arch. IV 3*41 Cat. P. Beresoff, Dresden 1882, 730733 ?/ Dutuit V (Rembr. 61) VI (Waterloo 9®* 9*> 93); Oud Holl. 1883, 42, 44, 31,1890, 11, 1892, 32, 33, 36, 60, 1898 1-11; Le Blanc IV 261; Rovinski-Rembr. 36, 216; J. E. Wessely, Ant. Waterloo, Hamburg 1891 p. VIII n. 19, 20, 39, 40, 90, 91, 93; Cat. C. Schöffer, Amsterdam 30 Mei 1893, 781; Michel-Rembr. 318; Rovinski-Elèves 79; W. von Seidlitz, Krit. Verz. der Radier. Rembrandts, Leipzig 1893, 36, 212, 216; Cat. A. J. Nijland e.a. Amsterdam 24 Nov. 1896, 633—636; Nieuwe Gids 1899,378; Cat. Eelking F. Kühlen e.a. Köln igo2, 319 (Mantegna); Jahrb. Kgl. Preuss. Kunsts. . *9°3. *79! Hofstede de Groot-Urk. 77 *69, 313, 344: Mitt. Ges. Verv. Kunst 1906, 69, 1911, 60, 1914, 17; Hind-Hist. Engr. 169, 303; von Frimmel-Bldtt. Gem. 1908 IV 134; Monatshefte 1908, 798, 1909 22; von Wurzbach; Jaarverst. Ver. Rembr andt, Amsterdam 1910; J. Springer, Die Radierungen des Herkules Seghers,7 en XIV (1922) 253; Feuer III (1922) Beibl. S. 33; Kunst und Künstler XVI 19*8) 433-440 XVII (1919) 231; W. Steentoff „Hercules Seghers” Amsterdam 1924; lud-Holland XLIV (1927) 49-64 en L *933) 126-130; The Burl. Mag. Lil (1928) 109-221; Burchard; C. Dodg- son „Old -rench Colour-Prints 1924, 4» IV. Fraenger ,Die Radierungen des Hercules Seghers”, Vlünchen 1922; Belvedere 1922 II 48— 'o; Mitt Graph. Ges. verv. Kunst 1922, left 4 S. 84; Kunstblatt VI (1922) 229; 1. Friedrich „Handlung u. Gestalt d. Kuperst. u. d. Rad., Essen 1931; Manteuffel; Henkel-Dessin; Bock-Graphik 374; Martin ,—H’. Cugt II; Pauli-Hamburg II 13 (spurius); Nieuw biogr. Wdbk. IX 10121014; Lippmann; Eigen Haard LIX (1933) 5Z~54: Grosse-Landschaft; Thieme XXX 444—448 (belangrijk!); v. Hall-Repert. 16210 -16247. SEMEYN, MARINUS Pieter. Ets. Beeldh. Pastelteek. Geb. ’s Gravenhage 7 Oct. 1892; werkz. 's Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie, Haagsche Teeken Instituut. SENA, Jean. Plaatsn. Teek. Goudsm. ? Koopman. Geb. Middelaar?, begr. Amsterdam 13 Nov. 1679; werkz. Amsterdam 1651-79. Trouw Reg. (468) 10 Febr. 1651, Begr. Reg. (1130) 13 Nov. 1679, Archief Amsterdam. SENEFELDER, CARL Friedrich Matthias. Steenteek. Penteek. Steendr. Schriiv. Artillerist. Geb. München 8 Juni 1786, ov. München 27 Juli 1836; werkz. Münóhen 1805, Brussel 1817—18, ’s Gravenhage 1818-19, Amsterdam 1819-20, Parijs 1821, Vereen. Staten?, München. Leerl. van zijn broeder J. N. F. Alois Senefelder. Nagler-Lex. XVI 231, 232, 269; FerchlIncun. Lith.; F. M. Ferchl, Geschichte der Errichtung der ersten lithogr. Kunstanstalt München 1862, 100; Kruseman- Bouwst. II 794; Cat. Künstler Lith. 10, T*> *2- 55’ 56; van Stolk 6341; Vervielfdlt. Kunst IV 169-171, 238; C. Wagner, Alois Senefelder Leipzig 1914, 37, 183; Oude Kunst 1917, 163, 168; Moulijn-Lith. Prentk. 37, 39, 40; Handschr. Bibl. Am'terd. VII; Enschedé-Gedenkb. Spin 27— 1*. 35. 45- SENF, LEONARDUS Johannes „ „LEO”). ïts. Steenteek. Boetseer. Teek. Kunstüjv. Artistiek leider v. d. „Porceleyne les” te Delft. *eb. Delft 11 Maart 1860; werkz. )elft, Noordwijk a. Z., Voorburg, ichoorl. -eerl. Polytechnische School Delft (Tear van Elven, le Comte), Autodidakt. SENGERS—SETTER SEULER—SICHEM SEULER, J. Plaatsn. Werkz. ± 1693. SIBELIUS, Gerrit. Ets.-Plaatsn. Uitg. Teek. Geb. Amsterdam?, ov. Londen 11 Febr. 1785; werkz. Amsterdam 1755-69, ’s Gravenhage 1769-70, Engeland. Zoon van Comelis Sibelius (plaatdr.). Poorterboek (22) 23 Oct. 1755, Archief Amsterdam; Ondertr. Reg. 25 Juni 1769, Gemeente Archief ’s Gravenhage. v. Stolk, reg.; Obreen-Arch. V 163; Thieme XXX 378 (met afwijkingen); DronckersWaller 458, 1258. SIBERSMA, Gerrit. Ets.-Plaatsn. Teek. Geb. Groningen; werkz. Amsterdam 1747-49. Poorterboek (20), 5 Juni 1749, Archief Amsterdam. v. Stolk 3660, 3742; Thieme XXX 580. SICCAMA, Jhr. Mr. Louis Charles HORA—, Ets. Steenteek. Teek. Voorzitter Muntcollege. Geb. Utrecht 29 Maart 1807,ov. Utrecht 16 Juli 1880; werkz. Utrecht. v. Stolk, reg.; Cat. v. d. Keilen; Thieme XVII 302; Veth-Caricatuur 201. SICHEM, Carel van (SICHEM, Ca- ROLUS a). Plaatsn. Uitg. Geb. Bazel omstr. 1575?; werkz. 1604. Von Heinecken-Ideé génér.; Füssli II; Brulliot I 1478; Immerzeel; Nagler-Lex.; Nagler-Mon. I 33g, II 804, 803, 812; Kramm; Cat. van der Keilen; Oud Holl. 1884,186; Le Blanc; von Wurzbach; Thieme XXX 386; Nieuwe biogr. Wdbk. IX 1021— 1023. SICHEM, Christoffel van (I). Houtsn. Uitg. Drukker. Geb. Amsterdam ± 1546/47, ov. Amsterdam 20 Oct. 1624; werkz. Bazel 1570-86, Straatsburg?, Amsterdam 1598-1624. Zoon van Comelis Carelsz. (van Sichem) (boekhandelaar), leerl. (1555) van Jan Ewoutsz (Muller). Adres: „zie Basel, bey Christoffel van Sichem, Formschneider”. 1573. „op Monkelbaensburghwal” Amsterdam. 1613-14. „in de Wolvenstraat”. 1620-24. Nieuw biogr. Wdbk. IX 1023-1028; Thieme XXX 385—586; De Marolles-Peintres (Vichem); Le Comte (Vischem); Christi Papillon (Vichem); Basan ed. 1767; Gandellini III 235, 366 (Vichem); von Heinecken-Idée génér.; Füssli I 608, 687 (Vichem); Basan ed. 1789 (Vichem); Huber et Rost; Bavarel et Malpé; Füssli II 1626; de Angelis; Brulliot 1478, 1479; Dodt van Flensburg-Arch. IV 110; Nagler-Lex; Immerzeel; Nagler-Mon. II 631, 748, 802, 803, 806, 812; Kramm 1515, aanh. 137; Passavant III 470; Ledeboer; Cat. de Ridder p. 1741 Cat. van der Keilen; Obreen-Arch. III 203, 223; Muller-Hist. suppl. 1157,1139; Oud Holl. 1884, 178, 186, 206, 207, 208, 1885, 68, 148, 225,1886, 302,1904, 240; Le Blanc; Cust-Index I; von Stolk 239, 240, 1106; Moes en Burger I 161, 214; von Wurzbach; Kleerkoper en van Stockum; Bredius u. Hirschmann, reg. SICHEM, Christoffel van (II) (SI-. CHÈM, Christophorus X). Houtsn. Plaatsn. Uitg. Teek. Geb. Basel ± 1582, begr. Amsterdam (N.Z. Kapel) 2 Juli 1658; werkz. Leiden 1602-06, Amsterdam 1606-58. Leerl. van J. de Gheyn (II). Medew. van L. van Teylingen. Adres: WWtghegheven tot Leyden, by Christoffel van Sichem, Figuersnijder”. 1603. „bij Monkelbaenstoorn” Amsterdam. 1613 -14. „in de Wolffstraet in Sichem”. 1625-42. 1 „op de hoeck van de Romskamssteegh in de vergulde roemer achter ’t weeshuys”. 1658. Begr. Reg. (1068), Archief Amsterdam. Literatuur; zie onder Chr. v. Sichem I; Nieuw biogr. Wdbk. IX 1028—1030; Thieme XXX 586. SICHEM Christoffel van (III). Houtsn. Plaatsn. Uitg. ? Ged. Amsterdam 4 Maart 1618, begr. Amsterdam (Karthuizer Kerkhof) 2 Oct. 1659; werkz. Amsterdam 1642-59. Leerl. van zijn vader Christoffel van Sichem (II), zwager van G. Dassonville (sch.). Adres: „in de Wolvenstraat in Sichem”.. 1642. „inde Nieuwe Lelystraat in Sichem”, 1659. Begr. Reg. (1152), Archief Amsterdam. SICHEM—SINGENDONCK Literatuur: zie onder Chr. v. Sichem (I): Nieuw biogr. Wdbk. IX1030; Thieme XXX ïS6. SICHEM, Christoffel van (IV). Houtsn. Uitg.? Ged. Amsterdam 18 Mei 1642, ov. ± 1698; werkz. Amsterdam 1663-85, Oost [ndië 1693. Zoon van Christoffel van Sichem (III). Adres: „in de Tuynstraet”. 1663. „in de Rheestraet daer in Sichem boven de Luyfel staet, óp de voör-kamer”. 1666. „Amstel Kerck-straet, tusschen de Nieuwe Spiegel- en Leytse-straet, recht over de Wilde Boer tot Amsterdam, daer Sichem boven de deur staet”. 1677. Literatuur: zie onder Chr. v. Sichem (7); Nieuw biogr. Wdbk. IX 1030-1031; Thieme XXX 586. (SICHEM), Cornelis Carelsz van (KARELSEN, CHAERLS Cornelis). Houtsn. Uitg. Boekverk. Geb. Sichem?, begr. Amsterdam 30 Mei 1554; werkz. Amsterdam 1546-53. Vader van Christoffel van Sichem (I). Adres: „by sinte Olifs Poorte int gulden Missael Voorstaende aent Paelhuysken op dye Nieuwe Brugghe”. 1551—53. Navorscher 1867, 77; Oud-Holland 1884, 183—186; van der Haeghen-Bibl. Belg.; Moes en Burger I 197-203; Nieuw biogr. Wdbk. IX1022. SIEGEN, Ludwig von (SIEGEN VON SECHTEN, von). Zwartekunstgr. Waskunst. Sch. Officier. Geb. Sechten bij Keldenich bisdom Keulen 1609, ov. Wolfenbüttel in of na 1676; werkz. Utrecht-1620, Cassel 1621 -26, Frankrijk Holland 1626-37?, Cassel 1638-41, Amsterdam 1641-44, Mainz in krijgsdienst 1648-54, Regensburg Jan-Febr. 1654, Keulen 1654, Brussel 1654, Holland, Wolfenbüttel 1667, Antwerpen (Brussel) 1674-76, Wolfenbüttel 1676. Uitvinder van de zwartekunsttechniek. Thieme XXX 396. » SIEGER, Frederik. Houtsn. Teek. Geb. Amsterdam 15 Juni 1902; werkz. Amsterdam. Leerl. van H. J. Melgers. SIKEMEIER, JOHANN Hendrik. Ets. Steenteek. Teek. Sch. Aquarell. Geb. Yokohama 22 April 1877; werkz. ’s Gravenhage, Brussel, München, Parijs, ’s Gravenhage, Antwerpen, ’s Gravenhage. Lithogr. bij S. Lankhout, leerl. Haagsche Academie (glasschilderen, E. W. F. Kerling), Antwerpsche Academie (naakt kl., de Vriendt), C. Koppenol. SILLIMAN, Experiens (SILLEMANS). Plaatsn. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 1611, ov. Amsterdam begin 1653 (vóór 8 April); werkz. Amsterdam 1633—53. Archief Burger Weeshuis (618) 8 April 1653, Archief Amsterdam. Jaarverslag Scheepvaartmus. II (1918) 46— 47; Bock-Rosenberg; v. Wurzbach II 621; Thieme XXXI 24; Preston „Sea and Riverpainters of the Netherlands” London 1937! Dronckers-Waller No. 1534- SILO, Adam. Ets. Zwartekunstgr. Sch. Boetseerder. Gouddraadtrekker. Scheepsbouwer. Instrumentmaker. Schrijv. Geb. Amsterdam Kerstdag 1674?, begr. Amsterdam (Wester Kerk) 6 Febr. 1772; werkz. Amsterdam. Leerl. van Th. van Pee; leermeester van Peter den Grooten. Begr. Reg. (1105), Archief Amsterdam. Starye Gody Juni 1914, 12—31; BuddeDusseldorp; De Grez; v. Wurzbach II 621; v. Stolk 4192; Thieme XXXI 26. SINEMUS, WILHELM Friedrich. Sch. Geb. Amsterdam 6 Febr. 1903; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1922 volg. Leerl. van N. Baak, Haagsche Academie. SINGENDONCK, DIEDERIK Jan. Ets. Aquatint. Krijtteekeninggr. Sch. Kunstverz. Officier. Geb. huize Groenestein (Nederlang- SLEESWIJ K—SLUYTER SLEESWIJK, Alexander Cornelis. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Amsterdam 15 Jan. 1870; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1888-93, Altmann, Wijnveld, Van der Waay, Allebé, Stang). SLEESWIJK, z. BOSSE. SLINGELAND, Clasina Johanna Geertruida van OOSTEN-. Ets. Sch. Geb. Schoonhoven 9 Dec. 1887; werkz. Schoonhoven, Arnhem, Oosterbeek, ’s Gravenhage, Oosterbeek. Leerl. Haagsche Academie, X. A. F. L. Münninghoff, E. W. Koning, J. M. Graadt van Roggen, J. Schonk. SLINGELAND, Johanna van OOSTEN-. (Jo). Steenteek. (kl.).Teek. Geb. Schoonhoven 6 Oct. 1877; werkz. Schoonhoven, Oosterbeek. Leerl. van Maria Vos, Ch. Roskam. A. Hallema „Tentoonstelling van Kunst en Kunstnijverheid op Huize „de Uutkiek” te Oosterbeek, ’s Gravenhage 1923. SLINGELAND, Pietervan. Zwartekunstgr. Sch. Teek. Geb. Leiden 20 Oct. 1640, ov. Leiden 7 Nov. 1691; werkz. Leiden. Leerl. en navolger van G. Dou. Weigel-Handz. 8110; Scholten-Teyler; De Grez; Stift und Feder, Alte Folge (1917— 1920) Nr. 16; Handz. Stadel XII10 en XX 9; Hind IV; Bock-Rosenberg; SingerFriedrich August 732; Cat. Welcker; v. Wurzbach II 623; Thieme XXXI136—138; Nieuw biogr. Woordenb. X 923—926. SLOOT, Andries van der. Ets. Sch. Geb. Schalsum 14 Maart 1884; werkz. Leeuwarden, ’s Gravenhage, Rijswijk (Z.H.), Leeuwarden. Leerl. Haagsche Academie. SLOOTEN, thoe, z. HARINXMA, van. SLUITER JZ„ Isaac. Ets. Teek. Predikant. Schrijv. Geb. Garderen ± 1779, ov. ’s Gravenhage 16 Mei 1836; werkz. Zalk 1801-06, Zalt-Bommel 1806-07, Arnhem 180709, ’s Gravenhage 1809-36. SLUITER, Jan WILLEM („Willy”). Steenteek. (kl.). Teek. Sch. Geb. Amersfoort 24 Mei 1873; werkz. Rotterdam, Katwijk 1909, Laren Nov. 1909-Aug. 1916, ’s Gravenhage 1916. Leerl. Rotterdamsche Academie. Gouwe; Wendingen II (1919) afl. 3; VethCaricatuur 308; v. Hall-Repert. 16270— 16276 b; Thieme XXXI 143-144. SLUITER, Pieter (SLUYTER). Plaatsn.-Ets. Kaartgr. Teek. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1692-1711. Medew. van L. van Anse, Jac. en Joh. Deur, T. Doesburgh. Fontaine Verwey 143; v. Stolk 3103, 3130, 4068; Thieme XXXI 143. SLUYS, Cornelis van der. Steenteek. Penteek. Sch. Kunstnijv. Schrijv. Geb. Brouwershaven 4 Juni 1881; werkz. ’s Gravenhage, Brussel, Luik, Keulen, Parijs, Londen, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie, J. Thom Prikker (1896). Thieme XXXI 130. SLUYTER, z. SLUITER. SLUYTER, Dirk. Stippelgr. Aquatint. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Amsterdam 19 Jan. 1790, ov. Amsterdam 17 Juni 1852; werkz. Amsterdam. Leerl. Teekenmaatsch. Kunst zij ons Doel, Stadsteekenacademie, L. G. Portman. v. Stolk, reg.; Muller-Port.; v. Someren; Thieme XXXI 151; Droiickers- Waller, reg. SLUYTER, Dirk Jurriaan. Plaatsn. Plaatsn-Ets. Zwartekunstgr. Aquatint. Houtsn. Steengr. Teek. Geb. Amsterdam 14 Nov. 1811, ov. Amsterdam 29 Mei 1886; werkz. Amsterdam. SMIDTS—SMITH .eerl. A. M. de Groot (teekenen), Jotannes Meyer (schilderen). SMIDTS, Hendrik (alias GETROUWEN HERDER). 5laatsn. Teek. Jeb. Groningen?; werkz. Rome 1668— >9, Venetië 1676. T'h.ip.wt..p. YYYf TÓT. SMISSAERT, Jhr. FRANS Alexander Ewoud Lodewijk. Ets. Sch. Aquarell. aeb. ’s Gravenhage 28 Aug, 1862; ïverkz. ’s Gravenhage, Brussel, Parijs, s Gravenhage 1914, Laren April 1914 rolg. Leerl. Haagsche Academie, W. Roelofs, [essen van Eug. Bumand (Parijs). Holland Express IX (1916) 568—571; Beschouwingen V (1923/23) 4I~42’ Thieme XXXI 165. SMIT, A. ILts. Teek. Werkz. Amsterdam 1764-92. Kramm; Muller-Hist. 4219> Wurzbach II 628; v. Stolk 3846, 3847, 4186; Thieme XXXI 166; Dronckers-Waller, reg. SMIT Jz., Frederik Hendrik. Ets. Aquarell. Kunstverk. Geb. Haarlem 15 Juli 1892; werkz. Haarlem. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid. SMIT, H. Ets. Teek. Werkz. + 1875-80. SMIT, HILLEGONDA Ida („Gonne”, „RUERLO, Thea van”). Drogenaald. Ets (kl.). Aquatint. Steenteek. Sch. Pastelteek. Aquarell. Geb. Leiden 4 Maart 1883; werkz. Leiden, ’s Gravenhage 1910 volg. Leerl. Haagsche Academie (teekenen van den Berg en Aarts; schilderen Jansen), raadgev. van Ch. L. Ph. Zilcken (etsen). SMIT, Jan (I). Ets.-Plaatsn. Teek. Geb. Amsterdam ± 1663/64; werkz. Amsterdam 1685—1726. Zoon van Daniël Smit (Lichtenmaker), vader van Jan Smit den Jonge (Tapijtsch.). Poorterboek (7) 28 Nov. 1691, (14) Johannes Smit de Jonge tapijtsch. 9 Juni 1719, (15) zijn schoonzoon Carel Somerburg 21 Dec. 1725, Archief Amsterdam. Thieme XXXI 166. SMIT II, Jan (SMITS). Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Amsterdam 1741-48. Muller-Hist. 3779. 3844. 3870, 3878. 39^5. 3938; v. Stolk, reg. SMIT, Johannes. Steenteek. Teek. Geb. Leiden? 17 April 1805?; werkz. Leiden? ± 1855. v. Someren 3880; Moulijn-Lith. Prentk. 46. SMIT, z. VEGT, van der. SMITH, Gerhard Arnold Christiaan. Ets. Houtsn. Sch. Geb. ’s Gravenhage 10 Juni 1905; werkz. Loosduinen, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. SMITH, HENDRIK Thomas. Ets. Zinkets. Penteek. Schrijv. Geb. Amsterdam 14 Febr. 1886; werkz. Amsterdam. Leerl. Teekenschool voor Kunstambachten ; autodidakt. SMITH, Hobbe. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Witmarsum 7 Dec. 1862; werkz. Amsterdam, tijdelijk Antwerpen. Leerl. Quellinusschool, Rijksacademie (1880-85), (Allebé) Antwerpen Academie (Ph. Verlat). Elsevier XXVI (1903) 219-230; Eigen Haard 1907, 284-287; Thieme XXXI171. SMITH, Anton WALTER-. Houtsn. Ets. Teek. Sch. Tooneelspeler. Geb. 1894; werkz. ’s Gravenhage, Loosduinen. Leerl. Haagsche Academie (Grondhout). Waller, Graveurs 20 SMITS—SNIJDERS SMITS, Anna. Ets. Teek. Seh. Geb. Gouda 24 Oct. 1879; werkz. Utrecht. Leerl. van G. W. P. van Dokkum. ' Smits, Jacob. Steenteek. Ets. Sch. Teek. Geb. Rotterdam 9 Juli 1855, ov. Moll (nabij Antwerpen) 15 Febr. 1928; werkz. Rotterdam 1872-1876, Brussel 1876-78, München, Weenen, Moll 18891928. Reis naar Rome. Leerl. Academies te Rotterdam en Brussel. Groote collectie prenten en teekeningen in Museum Plantijn te Antwerpen. Scholten-Teyler; Thieme XXXI 180; v, Hall-Repert. 16333-16348; Cat. tent. Jacob Smits te Rotterdam (Museum Boymans) J937>' Jozef Muls „ Jacob Smits en de Kempen” 1937. SMITS, Jan Gerard. Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Teek. Teekenmeester. Geb. ’s Gravenhage 14 Febr. 1828, ov. ’s Gravenhage 8 Sept. 1910; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van S. L. Verveer. Nagler-Lex. XVI 535: De Grez, Kramm FI533! Algemeen Handelsblad van 10— 9-1910. SMITS, Johannes Bartholomeus. Steenteek. Houtsn. Teek. Kunstnijv. Geb. Haarlem 3 April 1874; werkz. Haarlem, Leiden, Amsterdam, Zürich. Leerl. van zijn vader Smits. SMITS VAN NIEUWERKERK, Jo- HAN ANTHONY. Steenets. Teek. Schrijv. Kunstverz. Administrateur. Lid Prov. Staten Z.H. Geb. Dordrecht 1 Oct. 1820, ov. Dordrecht 17 Oct. 1893; werkz. Dordrecht. Tijdschr, v. Munt en Penningkunde 1894, 55; v. Gijn I voorrede en IV 3642 A, B, C.; v. Stolk 7275. SMITS, z. SMIT. SMORENBERG, Dirk. Steenteek. Sch. Aquarell. Pastel- en Penteek. Militair (tot 1905). Geb. Alkmaar 4 Sept. 1883; werkz. Alkmaar (Bergen) 1907, IJmuiden, Groningen 1908, Montreux 1909-10, Renkum 1910, Engeland, New York, Les Avants 1912, Amsterdam, Loosdrecht (sinds 1916). Autodidakt. De Kunst V (1912/13) 296-298 en X (1917/ 18) 185—186; Elsevier LV (1918) 298—299; Op de Hoogte XVIII (1921) 273-276; Thieme XXXI 182. SMOUT, Cornelis Aloysius „(Kees”). Ets. Beeldh. Leeraar Acad. B. Kunst, Den Haag (1914-1923). Geb. Bergen op Zoom 30 April 1876; werkz. Amsterdam, tijdelijk Parijs. Leerl. Rijksnormaalschool (1895-99), Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijks academie (1899-1902, B. v. Hove, Leenhoff, Stang), Ecole Colarossi (Parijs, 1905-1909). SMULDERS, ANNA Josephina Francisca Maria DE BLOCK, geb. Steenteek. Teek. Kunstnijv. Geb. Rotterdam 14 Oct. 1876; werkz. Rotterdam, Ajaccio. Leerl. Rotterdamsche Academie, van J. Th. Toorop. SNELLEN, J. Zwartekunstgr. Krijtteekeninggr. Teek. Werkz. Rotterdam ± 1790? SNELLEN, z. VOLLENHOVEN, van. SNETHLAGE, Wilhelmina Arnoldina. Ets. Steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 31 Dec. 1890; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1912-15), later nog C. L. Dake. SNOEK, Jerêmias. Stippelgr. Aquatint. Ets.-Plaatsn. Uitg. Teek. Werkz. Rotterdam 1790-95. v. Stolk, reg.; v. Wurzbach II 633; Thieme XXXI 189. SNIJDERS, CHRISTIAAN Pieter. Ets. Teek. SOEST—SOMER Geb. Rotterdam 13 Sept. 1881; werkz. Rotterdam, ’s Gravenhage, Londen, Rotterdam. Autodidakt. SOEST, LOUIS Willem van. Ëts. Sch. Geb. Poerworedjo (Java) 5 April 1867; werkz. Soeren, ’s Gravenhage, München, Velp (G.), ’s Gravenhage. Autodidakt, sinds 1891 schilder. De Kunst III (igio/u) N. 145; Maandbl. Beeld, kunst III (1926) 66; Elsevier XXII (igoi) 727-735; Van onzen tijd XI (1910/ 11) 10—si; Studio LXI (1914) 243—245; Op de Hoogte XIX (1922) 122-125; Kunstckronik N. F. XXII (1911) 218. SOETEBOOM, Hendrik Jacobsz. (SOËT, ZOET, ZOETEBOOM). Ets. Uitg. Teek. Schrijv. Dichter. Boekverk. Geb. Oost Zaandam 1616, ov. Oost Zaandam? in of kort na 1678; werkz. Oost Zaandam. Adres: „Op de Zeedyck inde Wittepars”. 1640. „aen den Dam in de Witte Pers”, 1646-49, „by den Overtoom inde Witte Pars’ , 1649. . . __ v. Stolk 940; Nieuw biogr. Woordenb. V 76$—767; Thieme XXXI 211. SOETENS, Cornelis. 5teenteek. Uitg. Steendr. Geb. Klundert ± 1801, ov. ± 1840/41; werkz. Klundert 1824, Mons 1826, België 1828, Parijs 1834, ’s Gravenhage 1836-40. Zoon van C. Soetens (schrijv., uitg.). „(C.)Soetens et Fils”. 1836-40. „Princegracht 7 W.” 1840. Saakes; Moquette 2627 (ten onrechte onder J. Soetens); v. Stolk 7412. SOETERIK, H. F. Steenteek. Teek. Werkz. ’s Gravenhage ? ± 1839-40. SOETERIK, Theodoor. Steenteek. Steengr. Teek. Sch. Boek- en Kunstverk. Geb. Utrecht 12 Jan. 1810, ov. Utrecht 20 Aug. 1883; werkz. Utrecht 1838 volg. Leerl. van C. van Geelen, d. van btraaten en A. Mauve. v. Liefland-Kron. 1858, 68, 1859• 491 v. Someren (reg.); v. Wurzbach II 636; v. Stolk, reg.; Thieme XXXI 211. SOHL, LUDWIG Karel. Steengr. Steendr. Fotograaf. Geb. Dusseldorp ± 1818; werkz. Maastricht 1844—45. SOLDT, z. SOLT. SOLINGEN, Jan van. Plaatsn.-Ets. Geb. Leiden? ± 1713/14; werkz. Leiden 1732—35. v. Wurzbach II 637; Thieme XXXI 246. SOLINGEN, Josua van. .Pfc Geb. ± 1683/84 (vroeger?); werkz. Edinburg, Leiden 1708—09. Trouw Reg. Raadhuis 30 Juni 1708, 4 Mei 1709, Archief Leiden. SOLT, Jacobus van („Soldt”). Ets. Sch. Geb. Amsterdam 8 Juni 1628, ov. ’s Gravenhage 2 April 1649. Thieme XXXI 238. SOMER, z. SOMEREN. SOMER, Johan van (SOMMER van, SOMEREN van, SOMER, Pruthe- NUS). Zwartekunstgr. Plaatsn. Kaartgr. Uitg. Teek. Sch. Werkz. Parijs 1655, Heidelberg 1668— 70, Amsterdam 1671—99. Leerl. van W. Vaillant? (Parijs? ± 1659-63?). Broeder van P. van Somer. Arch. Zeichn. Künste XV (1869) 105—146! Bock-Rosenberg; Hind IV; v. Wurzbach II 637—638; Thieme XXXI 263. SOMER, Mathijs van (SOMEREN van, SOMMEREN, Mattias von). Plaatsn. Kaartgr. Teek. Werkz. Rotterdam? Amsterdam 164854, Keulen 1656, Neurenberg 165663, Regensburg 1665-na 67. SOMER—SOYE Gandellini; Füssli I; Panzer-Nürnb. Portr. X2. 36, 187; Baverel et Malpé; Füssli II; Nagler-Lex.; Merlo; Kramm; DrugulinPortr.; Nagler-Mon. IV 2229, V 221, 1361, z3^7> 1393* Oud Holl. ï886, 138; ObreenArch. VII 269: van Someren 1815, 3740; Merlo ed. Firmenich Richartz; von Wurzbach II 638; Thieme XXXI 263-264. SOMER, Paul van. Ets. Ets.-Plaatsn. Zwartekunstgr. Uitg. Teek. Sch. Werkz. Parijs 1671-74, Holland 1675?, Londen 1675-na 1681. Broeder van J. van Somer. Arch. Zeichn. Künste XVI (1870) 39-87 (Oeuvre verz.); Muller-Hist. suppl. 2980' v. Wurzbach II 639; Thieme XXXI 264263. SOMEREN, Bernaert (Barend) van („DE SUEMEREN”, „VAN ZOOMEREN”). Plaatsn. Teek. Sch. Uitg. Kunstverk. Herbergier. Geb. Antwerpen omstr. 1572/1573, ov. Amsterdam 1632.; werkz. Antwerpen, ’s Hertogenbosch 1627-28, Amsterdam! Reis naar Rome 1602. Vader van Hendrick van Somer, schoonzoon van Aert Mytens. Leerl. van Philips II Lisaert. Adres: „B. de Suemeren fe et exc. d. Bos.” Thieme XXXI 263. SOMPELEN, Pieter van (SOMPEL van). Plaatsn.-Ets. Geb. Antwerpen ± 1600 ?; werkz. Haarlem? 1643. Leerl. en medew. van P. Clsz. Soutman. Wurzbach II 639; Bock-Rosenberg; Thieme XXXI 273. SONDAG, Rudolph. Krijtteekeninggr. Teek. Zilverdrijver. Werkz. Rotterdam 1782. Cat. v. d. Keilen p. 212; Rotterd. Historiebladen III 686. SONNENBERG, Johan. Bteenteek. Teek. Sch. Werkz. Amsterdam 1924. De Kunst XX (1927-1928) 311-312; Kroliek XVII (1931) 178-179. SOOLMAKER, Jan Franciscus. Ets. Sch. Teek. Geb. Antwerpen ± 1635, ov. Italië? na 1665; werkz. Antwerpen 1654, Amsterdam 1665. Leerl. van J. de Bruin (Antwerpen), navolger — misschien leerl. — van N. Berchem. v. Wurzbach II 640; De Grez; Bock-Rosenberg; Thieme XXXI 284. SÖRENSEN, Jacobus Loerenz (SOERENSEN). 1 Ets. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 29 Juni 1812, ov. Amsterdam 17 Mei 1857; werkz. Amsterdam, tijdelijk Lienden 1836. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1831, pleisterkl. 1832). Tent. Amsterdam 1834, 4*4, 415; Tent. Amsterdam 1836, 423; Tent. Zwolle 1855 203—206; Muller-Hist. 6613, 7223; Hippert et Linnig; van Someren 204*; Le Blanc UI 549; v. Stolk 7937; Thieme XXXI 209. SORIOUS I(saac ?) Ets. Teek. Werkz. Utrecht 1672-73. v. Stolk 2550, 2585; Thieme XVII 512 i.v. Horions. SOUKENS, Jan. Ets. Sch. Geb. Zalt Bommel; werkz. Zalt Bommel 1678-1725. Leerl. van J. Vorsterman. v. Wurzbach II 642; Thieme XXXI 309. SOUTMAN, Pieter claesz. Plaatsn.-Ets. Ets. Uitg. Sch. Teek. Geb. Haarlem ± 1580, ov. Haarlem 16 Aug. 1657; werkz. Antwerpen 1620-± 28, Haarlem 1628-57. Leerl. van P. P. Rubens en Tacob Matham? Medew. van J. Louys, P. van Sompelen, j. Suyderhoef, C. Visscher. '). Wurzbach II 642—644; Bock-Rosenberg; Burchard-Rad.; Henkel; Lugt II-Louvre; Lugt-Bibl. Nat.; Old Master Drawings III 1928-1929) 68-69; v. Stolk 36, 3364; Thiene XXXl 3I3>' Delen-Plantiin. SOYE, Philippus de (SERICEUS, SERICUS, SOIUS, SYTICUS). }laatsn. Teek. SPAAN—SPRIETT Geb. in Holland? ± 1538?; werkz. Rome vóór 1566-68. Leerl. van C. Cort. v.Wurzbach II644; Thieme XXXI 3143i5- SPAAN, J. Ets. Aquarell. Teek. Werkz. Amsterdam 1766-68. v. Wurzbach II 644; v. Stolk 4420; Thieme XXXI 317. SPANIER, Elias. Steenteek. Houtgr. Steendr. Uitg. Geb. Paderbom 3 Maart 1821, ov. ’s Gravenhage 27 April 1863; werkz.’sGravenhage. „Lith. E. Spanier”. 1844-63. Opvolgers: „Wed. E. Spanier en Zoon”. 1864-84. v. Someren, reg.; Hist. Avonden III 175» Moquette-Portr. Rotterd. reg.; v. Stolk 7046, 7266. 727 “J, 7276; Thieme XXXI 331. SPECHT, Caspar (Jasper). Ets. Ets.-Plaatsn. Uitg. Teek. Werkz. Utrecht 1684—1708. Leerl. van S. van Lamsweerde? v. Wurzbach II 644»' v- Stolk 3553! Thieme XXXI 342 J SPECHT, Herman. Plaatsn. Uitg. Prent- en Boekverk. Werkz. Utrecht 1631-64. v. Wurzbach II 644; Thieme XXXI 342- SPEIGLER, L. Steengr. Werkz. ’s Gravenhage ? ± 1865-70. SPIER, Toseph Eduard Adolphi Uo"). _ , Steenteek. Teek. Geb. Zutphen 26 Juni 1900; werkz. t( Amsterdam. Voornamelijk illustrator, reclameteeke naar. Teekenaar van het dagblad „D< Telegraaf”. Maandbl. Beeld. Kunst X (1933) 150; Vrij dagavond III1 (1926) 56—58! Op de Hoogt1 XXVIII (1931) 214-217; R. N. Rolani Holst, Jo Spier: Teekeningen. Amsterdam x933» Elsevier 1936 1144» Hahn-Caricatu ren dd. SPILMAN, Hendrikus, Ets. Ets.-Plaatsn. Prentteekeninggr. Teek Geb. Amsterdam 17 Febr. 1721, begr. Haarlem 7 Febr. 1784; werkz. Amsterdam, Haarlem 1742-84. Leerl. van Abr. de Haan den Jonge. Doodboek (97), Gemeente Archief Haarlem. v. Wurzbach II 646; v. Stolk 48°, 153r, 4104: Schotten- Teyler; De Grez; Bock-Rosenberg; Fontaine Verwey (Reg.); Lugt IILouvre; Oudh. Jaarb. 4 7P (-T935) ^cg.; Oud-Holland LI (1934) 99-i°°: 4- F- °- Sasse v. Ysselt „Afbeeldingen van Kerken, Kasteelen e.a. gebouwen in N. Brabant door H. Spilman" ’s-Hertogenbosch 1921; Thieme XXXI 380-381. SPOEL, Jacob. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. Rotterdam 18 Oct. 1820, ov. Rotterdam 30 Oct. 1868; werkz. Rotterdam. Leerl. van W. H. Schmidt. Nederl. Spectator 1868, 353; Kunstkronijk XI (1870) 33-36; De Grez; Scholten-Teyler; Thieme XXXI 397. SPOOR, CORNELIA („NeLLY”). Ets. Teek. Geb. ’s Gravenhage 24 Mei 1885; werkz. Laren. Leerl. Haagsche Academie, A. J. de Jong. SPOOR, CORNELIS Rudolf Hendrik Ets. Sch. Pastelteek. Teek. Geb. ’s Gravenhage 2 Aug. 1867, ov. Heemstede 22 Febr. 1928; werkz. Amsterdam, Haarlem. Leerl. Quellinusschool, Rijksacademie (1884-89, Wijnveld, Allebé), raadgev. van W. Maris. Op de Hoogte IV (1907) 80-88 en XIX (1922) 73—75; De Kunst I (1909) afl. 5, 8, 9. SPOOR, Willem Joost Lodewijk. Ets. Sch. Teek. Rentmeester. Geb. Budel, ov. Eindhoven? na 1810: werkz. Antwerpen, Eindhoven ± 17901810. Leerl. van H. J. Antonissen. v. Wurzbach II 648. SPRIETT, Jan van der (SPRIET). SPRINGER—STALBEMT Zwartekunstgr. Uitg. Sch. Geb. Delft?; werkz. Delft 1675, Londen 1687-90. Leerl. van J. Verkolje (I). v. Wurzbach II 650; Thieme XXXI 409. SPRINGER, Cornelis. Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Teek. Geb. Amsterdam 25 Mei 1817, ov. Hilversum 20 Febr. 1891; werkz. Amsterdam, tijdelijk o.a. Brussel 1860 en 1867, Bremen, Munster, Goslar, Neurenberg. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderw. 1827), van J. van der Stok, H. G. ten Cate (tot 1835), K. Karsen (1835-37). Nederl. Spectat. 1887, 182 en 1891, 67; v. Stolk 221 De Grez; Scholten-Teyler; Eigen Haard 1877, 139-140; Vosmaer II (18811885); Het Leeskabinet 1891 II 1—5; De Portefeuille XII (1890—1891) 612; Elsevier XVII (1899) 193—214; v. Wurzbach II 630; Thieme XXXI 410-411. SPRINGER, Leendert. Steenteek. Teek. Steendr. Miniat. Kunst- en Boekverk. Geb. Leiden 5 Maart 1789, ov. Leiden 29 Oct. 1871; werkz. Leiden; Kramm, v. Someren, reg.; Muller-Cat. Lith.; Overvoorde-Leiden, reg.; v. Stolk, reg.; De Grez; Thieme XXXI 411. SPRINGER Jr., Leendert. Steenteek. Teek. Geb. Leiden 4 Juli 1831; werkz. Leiden-1873, Amsterdam 1873-74. Leerl. van zijn vader L. Springer SPRINKMANN, MAX Christiaan. Ets. Teek. Sch. Geb. München 8 Maart 1876; werkz. Engeland, ’s Gravenhage 1923. Leerl. Academie Berlijn (1893-1897) en Parijs (Académie Julian 1898-1903 en Whistler Academie 1900-1902). Thieme XXXI 417. SPRONG, Ulpianus. Ets. Teek. Werkz. Leeuwarden 1699-1700. SPRUIT, Hendrik Christiaan. Ets. Linoleumets. Sch. Aquarell. Pastelteek. Geb. Tjilatjap (Java) 12 Juli 1881; werkz. Gouda, Rotterdam, ’s Gravenhage. Autodidakt. Bosch-Prentkunst 137-138; Maandbl. Beeld. Kunst II (1925) 153,187-188. SPRUYT, Johan VAN DER (SPRUIT, VAN DER). Ets.-Plaatsn. Plaatsn. Stippelgr. Aquatint. Teek. Werkz. Rotterdam 1783-1800. Medew. van A. van der Haer. Kramm V 1554; Nieuw biogr. Woordenb. V 7931 Thieme XXXI 418. SPUYBROEK, Frans O. J. Steenteek. Tijdgenoot. SPYCK, Frans Antoon van. Plaatsn.-Ets. Teek. Sch. Werkz. 1783-85. v. Wurzbach II 631. SPYCK, z. SPIJK. SPYERS, F. • Houtgr. Leeraar en Directeur Haagsche Houtgraveerschool 1842-44. Werkz. ’s Gravenhage 1842-44. Kunstkronijk 1843, 80; Hist. Avonden III Ï751 Thieme XXXI 419 (*•?). P. Spyers). SPIJK, JOHANNES VAN DER. Plaatsn.-Ets. Teek. Werkz. Leiden 1716-± 61. Leerl. van F. van Bleyswyck (1716-20). Oud-Holland 1904,188,190; v. Wurzbach II 651; Thieme XXXI 419. STADLMAIR, Frans Philip Richard. Lettersteengr. Steendr. Geb. Coblenz Aug. 1806, ov. Rotterdam 24 Nov. 1870; werkz. Rotterdam 1831 volg. v. Stolk 7122*. STALBEMT, Adriaen van (STALBEMPT, van). Ets. Sch. Teek. Geb. Antwerpen 12 Juni 1580, ov. Antwerpen 21 Sept. 1662; werkz. Middelburg-1610, Antwerpen 1610-62, tijdelijk Londen (1632-33, tien maanden). STALLER—STAVEREN Invloed van den T iuweeien tsruegnei. v. Wurzbach II 652; Thieme XXXI 453. STALLER, GERARD Johan. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Amsterdam 2 Jan. 1880; werkz. Amsterdam, Hamburg, Keulen, België, Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool, Quellinusschool, Rijksacademie (1902-05). Vrijdagavond VI1 (i929~I93°) 74~77; STALPAERT, Daniël. (STALPERT). Kaartgr. Stadsbouwmeester 1648. Sch. Geb. Amsterdam ±1615, begr. Amsterdam 3 Dec. 1676; werkz. Amsterdam 1639-1676. v. Wurzbach II 652; Nieuw biogr. Woordenb. II 1355-1356’' Amstelodamum IX (1922) 9, Thieme XXXI 454- STAM, Jan. Plaatsn. Werkz. Zaandam 1769-70. Mensing 1344. STAM, Johannes Frederik. Houtgr. Werkz. 1841-42. Leerl. Haagsche Houtgraveerschóol. Kunstkronijk 1842,16; Die Haghe 19®5> 7°- STAM, Willem Hendrik. Houtgr. Steenteek. Geb. ’s Gravenhage 29 Juni 1831, ov. ’s Gravenhage 3 Jan. 1874; werkz. ’s Gravenhage. Zwager van M. W. Liernur. Leerl. v. Henry Brown. Nederl. Spectator 1874, 17; Tent. ’s Gravenhage 1861, 419 (woonde „’s Gravenhage, Gevangenpoort"); Kramm 9I3! Kunstkronijk XVI (1875) 80; van Someren reg.; Adresb. Boekh. 1865-76; Hist. Avonden III 176; Thieme XXXI 455—456. STAMKART, Frans. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 27 Oct. 1875; werkz Amsterdam, Hilversum. Leerl. van de Academie te Amsterdam v. Stolk 8009; Thieme XXXI 456. STANG, Rudolf. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Teek. Sch. Hoogleer. Academie Dusseldorp, Rijksicademie 1884-1902. Geb. Dusseldorp 26 Nov. 1831, ov. Boppard2 Jan. 1927; werkz. DuSseldorp, Amsterdam 1884—1903, Boppard. Leerl. Dusseldorpsche Academie (184557, J. Keiler). Graphische KünsteXI (1888) 21—24! Thieme XXXI 462. STAPERT, z, KONING. STARK, Elias. Ets. Aquatint. Teek. Tandarts. Geb. Rhenen 15 Aug. 1849; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage. Leiding van W. Witsen, W. B. Tholen (± 1885). STARK, Oxxo Elias. Ets. Teek. Tandarts. Geb. Rhenen 18 Dec. 1863; werkz. Arnhem. Autodidakt. STARRE, Abraham (STERRE). PlqatcTi Tpplz Ged. Amsterdam 16 Febr. 1701, begr. Amsterdam 5 Oct. 1778; werkz. Amsterdam 1725 volg. Zoon van Dames Starre (plaatsn.), schoonvader van Martinus van den Berg (plaatsn.). Leermeester van J. Cats (etser en teek.). Vgl. Aanh. A. Doop Reg. (79), Trouw Reg. (564) 10 Aug. 1725, Poorterboek (16) 28 Mei 1726 en (23) zijn schoonzoon 20 April 1762, Begr. Reg. (1182), Archief Amsterdam. STARRENBURG, AREND Pouwlus Willem. Houtsn. Linoleumsn. Teek. Geb. Amsterdam 20 Sept. 1874; werkz. Amsterdam, Hilversum. Autodidakt, leiding van R. N. Roland Holst, C. A. Lion Cachet. Avernaete 128. STAVEREN, Gijsberx van. Steenteek. Sch. Geb. Alphen a/d. Rijn 20 Sept. 1790 STECHWE Y—STEENWIT K ov. Gouda 2 Maart 1864; werkz. Gouda. Immerzeel III iog. STECHWEY, Anthony. Kaart-, Letter- en Muziekgr. Plaat- en Muziekdr. Geb. ’s Gravenhage?; werkz. ’s Gravenhage 1768-72. Medew. van J. Turpin. Adres: „op de Princegraft het tweede huvs van d’ Olieberg”. 1771. Ledéboer; Nieuw biogr. Woordenb. II1361. STECHWEY, Joost Hendrik. Kaartgr. Geb. ’s Gravenhage; werkz. ’s Gravenhage 1783-1801. Saakes-Naaml. 1802, 324. STEELINK, Abram George. Plaatsh.-Ets. Ets. Houtgr. Teek. Geb. Amsterdam 26 Nov. 1844, ov. Amsterdam 27 Juni 1920; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn broeder W. Steelink, Amsterdamsche Academie (1857-64; Kaiser). Thieme XXXI 507. STEELINK, Willem. Ets. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 30 April 1826, ov. Amsterdam 3 Aug. 1913; werkz. Amsterdam. Leerl. van J. Ph. Lange, Amsterdamsche Academie (1840-49 A. B. B. Taurel). -/<*/. v. d. Keilen; Zilcken-Etsers; Thieme XXXI 507. STEELINK (Jr.), Willem. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 16 Juli 1856, ov. Voorburg 27 Nov. 1928; werkz. Amsterdam, Antwerpen 1881, Amsterdam, Scherpenzeel 1892-98, ’s Gravenhage 18981912, Laren April 1912-Oct. 17, Amsterdam 1917, Voorburg 1922-28. Leerl. Amsterdamsche Academie (1868) /an zijn vader W. Steelink, Rijksacalemie (1873-79), Antwerpsche Acadenie, B. Wijnveld en Verlat, tfedew. van J. C. Braakensiek (1886). \daandbl. Beeld. Kunst II (1023) 224• Fhieme XXXI 307-508. STEEN, Jan. _ Ets.? Sch. Teek. Herbergier 1672. Geb. Leiden ± 1626, begr. Leiden 3 Febr. 1679; werkz. Leiden 1646-48, ’s Gravenhage 1649-54, Leiden 16(53-) 54, Delft 1656-57, Leiden 1658, Haarlem 1661-69, Leiden 1669-79. Leerl. van N. Knupfer, leerl. en medew. van zijn schoonvader J. van Goyen. Scholten-Teyler; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 68; Lugt II-Louvre; v. Stolk, reg.; Hind IV; Nieuw biogr. Woordenb. V 802-805; Fairfax Murray 144: Weigel-Handz. 8150—8154; v. Hall-Repert. 164}5-16498; v. Wurzbach II 655—658; Thieme XXXI 5°9~5I5-' Bosch tot Rembrand t 119. STEEN, Jan. Ets. Werkz. ± 1810? STEENHOFF, WILHELMUS JOHAN- NES. Ets. Steenteek. Aquarell. Sch. Schrijv. Onderdir. Rijksmuseum 1905-24. Directeur Rijksmus. Mesdag 1924-1928. Geb. Utrecht 13 Jan. 1863, ov. Amsterdam 22 Dec. 1932; werkz. Amsterdam, Brussel, Amsterdam, ’s Gravenhage 1924. Leerl. Rijksacademie (1882-88), Brusselsche Academie (Portaels). Elsevier LXXXV (1933) 138-139, 361-369; Maandbl. Beeld. Kunst X (1933) 67—69. STEENWYCK, Pieter. Ets. Sch. Geb. Delft?; werkz. Leiden ± 1633-35, Delft 1642, ’s Gravenhage 1652-54. Leerl. van zijn oom D. Bailly (± 1633, drie jaar). v. Wurzbach II661; De Grez; Thieme XXXI 523- STEEN WIJK, CORNELIS Hendrik van. Ets. Drogenaald. Teek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 30 Maart 1897; verkz. Amsterdam, Haarlem. Leerl. Rijksacademie (1914-17). ^ STEENWIJK, Hendrik van. its. Steenteek. Sch. Tooneelsch. jeb. Amsterdam 14 Sept. 1864, ov. STEFFELAAR—STEUP iaarlem 7 Sept. 1937; werkz. Amsterlam-1892, ’s Gravenhage 1892, Bunichoten 1898, Amsterdam 1898-99, s Gravenhage 1899-1909, Laren Febr. 1909-Dec. 10, Ymuiden 1910—11, Haarem, reizen Noorwegen, Italië. Leerl. Rijksacademie (1881-88 Wijde/eld), Haagsche Academie, eenige leiiing van J. Th. Toorop, H. W. Mesdag ;n Grootveld. STEFFELAAR, Cornelis. Ets. Steenteek. Sch. Huisch. Glazenmaker. [leb. Amsterdam 3 Maart 1797, ov. Haarlem 28 Maart 1861; werkz. Amsterdam, reizen België 1823, Hannover— Brunswijk—Pruisen en Saksen 1836. Leerl. van J. B. Kobell Hz. (negen maanden). V. Wurzbach II 66i; De Grez; v. Stolk 41; Thieme XXXI 334- STEGEMAN, Gerrit. Ets. Sch. Geb. Aalten (G.) 28 Oct. 1858; werkz. Arnhem. Leerl. E. Stark (etslessen). Eigen Haard 1917, 432-436; De Kunst V (1912/13) 824-827. STEGEREN, Jochem van. Ets. Teek. Geb. Zwolle; werkz. Deventer 1654-61. Kramm; Alb. Stud. Deventer 213; Bijdragen Gesch. Overijssel VII (1883) 375~376. STEINMEIER, L. Steenteek. Werkz. Leiden ? 1879. v. Someren 3744. STEMMERS Senior, Jan. Kaartgr. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1695-1734. Medew. van J. Luyken. Vgl. Aanh. A. Poorterboek (13) 31 Jan. 1715 zijn zoon Jan Stemmers schoolm. poorter, prot. (9933) not. A. Roermond 1 Juni 1734, Archief Amsterdam. STENGELIN, Alphonse. Ets. Steenteek. Sch. Kunstverz. leb. Lyon 26 Sept. 1852; werkz. Lyon, Parijs, Katwijk a/Zee, Dordrecht, Harlinxveld, Giessen-Oudkerk, Kagermeer Drente, Satigny bij Genève. Leerl. van J. A. Guichard, A. Fleury, Ihenu, F. N. Cabane. Thieme XXXI 591. STERK, z. ELINK. STERRE, z. JONG, de. STERRE, z. STARRE. STERRENBURG, T. Ets. Drogenaald. Teek. Werkz. 1922-23. STEUERWALD, CHRISTIAN, Heinrich Gottlieb. Steenteek. Teek. Steendr. 1822—23. Luit. Generaal. Inspecteur Artillerie 1864-67. Geb. Bergen op Zoom 20 Juni 1802, ov. Bergen op Zoom 21 Aug. 1874; werkz. o.a. Dordrecht 1822—23, O. Indië 1848— 54, ’s Gravenhage. Broeder van J. Dam Steuer wald. Ned. Spectator 1869, 217; v. Someren; v. Gijn 3652, 3653; v. Stolk IX p. 326, 331; Moulijn-W aller; Nieuw biogr. Woordenb. X 975-976. STEUERWALD, Jan DAM. Steenteek. Steengrav. Uitg. Teek. Steendr. Schrijv. Geb. Bergen op Zoom 13 April 1805, ov. ’s Gravenhage 10 Mei 1869; werkz. Dordrecht 1821—33, ’s Gravenhage 1833 -69. Leerl. Teekenschool Bergen op Zoom, A. van der Koogh (Dordrecht). Broeder van C. H. G. Steuerwald. Muller-Portr. reg.; Ned. Spectator 1869 217; Muller-Hist. 6349, 6391, 6577, 6844; van Someren reg.; Overvoorde-Dordr. 723, 2242, 2243, 2331-2333; Vervielfalt. Kunst IV 239, 240, 232; Die Haghe 1906, 62; van Stolk IX p. 327; van Gijn 323, 620, 2204, 3377, 3427, 3483, 3722, 3733; Oude Kunst 1917, 168; Nieuw Biogr. Wdbk. V 814; Moulijn-Waller; Nederl. Kunstspiegel I (1844/45) 337-34°. 362-363; v. Stolk 7273. STEUP, A. P. STEVENSZ—STOK Houtgr. Werkz. ’s Gravenhage 1842. Leerl. Haagsche Houtgraveerschool. Die Haghe 1905, 70. STEVENSZ, z. GUNST, van. STEYN, Johannes. Steenteek. Steenets. Steengr. Teek. Miniatuursch. Geb. Amsterdam ± 1805/06, ov. Amsterdam 18 Dec. 1840; werkz. Amsterdam. Leerl. van J. A. Daiwaille? Immerzeel III 114; Muller-Hist.; NaglerLex. XVII 343; Kramm Suppl. 143; v. Stolk 15, 648, 3403, 7251, 7297. STICHTER, Johannes. Houtsn. Uitg. Drukk. Muziekdr. Boekverk. Geb. Amsterdam ± 1636/37, ov. Amsterdam? dz 1700; werkz. Amsterdam 1665 volg. Zoon van Cornelis Jansz. Stichter, broeder van Jacob Stichter en schoonvader van Adr. Moetjens (alle boekverk.). Adres: „Op de Haerlemmerdijc” (bij zijn broeder). 1665. „Op de hoeck van de Loyerdwarsstraet in de Rokende Melck-meyt”. (1665—66). „In de Kalver-straet omtrent de Kapel in den ouden bergh Calvarien”. (1676—± 1700). Opvolgers: Cornelis Stichter. (1702—05). „in de Kalverstraet over de Enge Kerksteeg in den Oudeii Bergh Calvarien”. Wed. Cornelis stichter (Agnester Heil. 1705-14). Hetzelfde adres. Erfgen. van de Wed. Cornelis Stichter (1717-1812); „op ’t Rokin, tusschen de Duyfjes- en de Gapersteegen in d’oude Berg Calvarien”. (1728-95). „Warmoesstraat het 3e huis van de Padenbrugsteeg”. (1769-98). „Warmoesstraat bij de Oudebrugsteeg” (1799-1800). „Warmoesstraat schuin over de Oudekerksteeg, No. 159.” (1802-12). Navorscher 1861, 267, 333, 1862, 11; Muller-Hist. 2635; Dr. G. D. J. Schotel, Vad. volkboeken, Haarlem 1874 I 50, 57; Ledeboer; van Stolk 2674, 3003, 3009 en reg.; Scheurleer-Liedb. reg.; Kleerkooper en van Stockum 793, 1501. STIEL, Carl Wilhelm LOUIS. Ets. Sch. Commies. C. Bureau Statistiek. Geb. Almelo 31 Jan. 1881; werkz. ’sGravenhage. Autodidakt, leiding van P. H. A. de Zwart, H. D. Heuff, G. de Zoete. STIERMANS, z. BEURS, de. STIGTER, Gerarda Adriana Hen- RIETTE („J.EANNE”). Ets. Sch. Aquarell. Geb. ’s Gravenhage 10 Mei 1877; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie, van J. Ë. H. Akkeringa, W. A. Paerels. STIKVOORT, Bern. Th. Houtsn. Teek. Werkz. 1921. N STOCADE, z. Helt, van. STOCK, Andries (STOC, Andreas). Plaatsn. Uitg. Teek. Stempelsn. Geb. Antwerpen? + 1572-82; werkz. ’s Gravenhage 1611-38, Amsterdam 1642, ’s Gravenhage 1648, Antwerpen? Leerl. van J. de Gheyn (II). Obreen-Arch. VII 1888—1890, 114—117; v. Wurzbach II 663—664; Burchard-Rad; Oudh. Jaarb. 4 II (1933) 95-96; DronckersWaller No. 357, 391. STOCKMANS, P. Houtgr. Werkz. ± 1845. STOK, Gérard Antoine HENRI van der. Ets. (kl.). Drogenaald. (kl.). Aquatint. Steenteek. Houtsn. (kl.). Teek. Beeldh. Kunstnijv. (eerst) Zeeofficier. Geb. Palatoengan (Java) 28 Jan. 1870; werkz. ’s Gravenhage, reisde. Autodidakt, les van Ch. L. Ph. Zilcken (1903, teekenen, korten tijd), W. A. van Konijnenburg (1908). (Etsen sedert 1906). Kunst en Kunstleven I (1911) 197-203; v. d. Boom; Elsevier LVII (1919) 361—363; Kroniek II (1916) 297-298, VI (1920) 97101, XIII (1927) 166; Maso Finiguerra II (1937) 143- 3TOK—STORM VAN ’S GRAVESANDE STOK, Hans A. van der. Linoleumsn. Houtsn. Teek. Geb. ’s Gravenhage? 3 Juli 1912; werkz. ’s Gravenhage. Zoon van G. A. H. van der Stok. Avernaete 124, 126. STOLK, REYER Johan Antonie. Houtsn. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Batik. Kunstnijv. Geb. Njygemoet (Kediri, Java) 30 Maart 1896; werkz. Haarlem. Leerl. Haarlemsche Kunstnijverheidschool (Jessurun de Mesquita), J. J. Chr. Lebeau. Op de Hoogte XXVI (1929) 130-132; »• dBoom; Architectura XXX (1926) 409—412. STOLK, Abraham P. van, Houtsn. (kl.). Werkz. Zeist 1923. STOLKER, Jan. Zwartekunstgr. Ets. Uitg. Teek. Sch. Kunstverz. Geb. Amsterdam 1 Juli 1724, ov. Rotterdam 10 juni 1785; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage ± 1748-56, Rotterdam 1757-85. Leerl. van J. M. Quinkhard (-±1747) Ned. Spectator 1868, 41; De Grez; BockRosenberg; Lugt II-Louvre; Hind IV; v. Wurzbach II663; v. Stolk i382;Veth-Caricatuur 163. STOOF, Willem Benedictus. Steenteek. Sch. Leeraar teek. H. B. School Utrecht. Geb. Utrecht 4 Aug. 1816, ov. ’s Gravenhage 12 Juli 1900; werkz. ’s Gravenhage, Utrecht 1842—54, ’s Gravenhage. Leerl. C. Kruseman (1836-41), Haagsche Academie (1840). Immerzeel III116. STOOP, Dirk (Rodrigo, Theodorus). T^fc ScVi Tfick Geb. Utrecht 1610, ov. Utrecht 1686; werkz. Utrecht 1638—± 52, Lissabon ± 1653-62, Engeland 1662-±78, Utrecht ± 1678-86. Leerl. van zijn vader W. Jsz. van der Stoop (glasschilder). De Barcia-Madrid; v. Stolk 579> 2188; Scholten-Teyler; Lugt-Dutuit; Bock-Rosen!terg; Budde-Düsseldorf; Oud-Holland LI (1934) 116-134 en 175-181 (sterk afwijkend!); Bode-Valentiner 43; Singer-Friedrich August 745; v. Wurzbach II 666; VethCaricatuur 112. STOOPENDAAL, Bastiaen (STOPENDAEL). Ets.-Plaatsn. Ets. Teek. Geb. Amsterdam ± 1637, begr. Amsterdam (Wester Kerk) 7 Sept. 1693; werkz. Amsterdam 1663 volg. Adres: „op de Loyersgragt aen de Z.Z. over de eerste dwarsstraat”. 1673—93. Prot. not. J. Paarslaken 19 Nov. 1665; Begr. Reg. (1102); Archief Amsterdam. v. Wurzbach II 667; v. Stolk, reg.; OudHolland L (1933) 117. STOOPENDAAL, Daniël (STOPENDAEL). Ets. Ets.-Plaatsn. Teek. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1685-1713. v. Wurzbach II 667; Fontaine- Verwey 56; v. Stolk 3415, 3423; Voorloopige Lijst van Monumenten V 2 (Den Haag 1928) 58—60. STOOPENDAAL, Daniël Willem. Steenteek, Uitg. Teek. Steendr. Tooneelschr. Geb. Amsterdam ± 1775, ov. Amsterdam 15 Juni 1829; werkz. Amsterdam. „Handboogstraat 4”. 1829. Saakes-Naaml. 1801, 232, 1823, 430; Muller-Hist. 5960, 6207, 6383: v. d. Aa; y. Stolk 5784, 6588, 6590, 6596; MoulijnWaller. STORCK, Abraham. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam ± 1635, ov. Amsterdam na 1704; werkz. Amsterdam. Scholten-Teyler; De Grez; Hind IV; Lugt II-Louvre; Bock-Rosenberg; Cat. Welcker; v. Hall-Repert. 16533-16535; v. Wurzbach II 667. STORK, z. KRUYFF. STORM VAN ’s GRAVESANDE, Jhr. Mr. CAREL Nicolaas. Ets. Drogenaald. Steenteek. Aquarell. Sch. Pastelteek. TRONKHORST—STUERS ^eerl. Haagsche Academie (1839-40, 3. J. van Hove), H. van Hove Bz. 0e Grez; Vosmaer II 1885: Elsevier VI 1893) 445-466. STRONKHORST, Barend Johan. Ets. Sch. 3eb. Harderwijk 20 Febr. 1876; werkz. Abcoude—Proosdij 1908, Laren Nov. 1908-Oct. 10, de Werken en Sleewijk 1910-11, Laren Aug. 1911-Juni 19, Bussum 1919. A.utodidakt. STRUBE, Johan Hendrik. Houtsn. Steenteek. Teek. Sch. Geb.-Amsterdam 20 Sept. 1892; werkz. te Amsterdam en sedert 1930 te Liesbosch Beek (N.B.). Leerling van de Quellinusschool te Amsterdam; autodidact. Boekcier V (1936) 17• STRUICK DU MOULIN, Johanna Gjïrardina THEODORA (Dora). Ets. Teekenleerares. Geb. Tegal (N.I.) 5 April 1886, ov. Aerdenhout 22 Oct. 1937; werkz.’sGravenhage-1917, Dordrecht 1917 volg. Leerl. Haagsche Teekeninstituut (Bik). Boekcier II (1933) 14; Op de Hoogte XXX (1933) 123-125. STRUNCK, W. J. Ets.-Plaatsn. Stippelgr. Aquatint. Werkz. Amsterdam 1787-1806. Kramm V 1582; v. Stolk 4808, 5333, 5552, 6009. STRIJ, Abraham van. Ets. Sch. Teek. Aquarell. Ged. Dordrecht 31 Dec. 1753, ov. Dordrecht 7 Maart 1826; werkz. Dordrecht. Werkz. in de schilderswinkel van zijn vader L. van Strij, leerl. van J. Ponse. De Grez; Bock-Rosenberg; Fontaine Verwey 119, 159; Nieuw biogr. Woordenb. V 835— 836; Singer-Friedrich August 75I~752! Konst en Letterbode 1826 I 166—168; v. Wurzbach II 671. STRIJ, Jacob van. Ets. Sch. Aquarell. Penteek. Ged. Dordrecht 2 Oct. 1756, ov. Dor- Irecht 4 Febr. 1815; werkz. Antwerpen, Dordrecht; werkz. bij zijn vader L. van Strij, leerl. Antwerpsche Teekenicademie, A. Lens. ■Veigel-Handz. 8168; Scholten-Teyler; De Irez; Bock-Rosenberg; Gezichten-Gelderland f2; Hind IV; Fairfax Murray 167-168; Pierpont Morgan 241; v. Wurzbach II 671; 1. Stolk 4422, 6122. STRIJCKER, Dirck. Plaatsn. Penninggr. Secret. van Zeezaken 1643-77. Ontv. van ’t Lastgeld. Ridder van S. Marco. Geb. Amsterdam? 1588, ov. Amsterdam? 31 Aug. 1677; werkz. Amsterdam 1639—77. A. J. B. de Roye van Wichen, Middeleeuwsche munten, Nijmegen 1847, 28 afb.; Kramm; Hist. Tent. Amsterdam 1876, 790; Dirks-Penn. Rep. 801; Versl. ’s Rijksverz. 1903, 68; J. E. Elias, De vroedschap van Amsterdam, Haarlem 1903—19°5 7/ n53. Tijdschr. Gen. Munt en Penningk. 1909; Bredius u. Hirschmann 1254; v. Stolk 1203. STUART, z. COHEN. STUERHELT, F. Plaatsn. Teek. Ov. Altona 17 Mei 1652; werkz. Amsterdam?, Parijs, Toulouse?, Altona 1650-52. v. Wurzbach II 672. STUERS, Mr. ALPHONSE Lambert Eugêne ridder de. Steenteek. Teek. Beeldh. Kunstverz. Gezant der Nederlanden. Staatsraad i.b.d. Geb. Maastricht 24 Febr. 1841, ov, Parijs 5 Mei 1919; werkz. ’s Gravenhage 1866, Parijs 1868, ’s Gravenhage, Bordeaux 1870, Weenen 1871, Brussel 1873, Londen 1875, Berlijn 1878, Parijs 1879, Madrid 1881, Parijs 1885-1919. STUERS, Jhr. Mr. VICTOR Eugêne Louis de. Ets. Steenteek. Teek. Schrijv. Administrateur K.W. Binn. Zaken. Geb. Maastricht 20 Oct. 1843, ov. ’sGravenhage 21 Maart 1916; werkz. ’s Gravenhage. Cat. v. d. Keilen; Eigen Haard 1886, 352~ TRINGHAM—TROOSTWIJK TKINGHAM, W. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Engeland, Amsterdam ± 1775, Hamburg 1784-85, Engeland 1791? Strutt; Füssli II; Hamburg Lex.; FinchamArt and Engr. TROELSTRA, JELLE Pieters. Linoleumsn. Sch. Teek. Geb. Leeuwarden 17 Jan. 1891; werkz. Friesland,.; Blaricum Juli 1920, Laren Juli-Sept. 1920, Blaricum Sept. 1920Dec.? 23. Leerl. van A. F. W. E. van Schoonhoven van Beurden. Morks Magazijn XXX (1928). TROLL, Johann Heinrich. Aquatint. Stippelgr. Ets. Teek. Sch. Geb. Winterthur 1 Juli 1756, ov. Winterthur 9 Mei 1824; werkz. Basel, Dresden (zeven jaar), Winterthur, Rome Napels 1785-88, Parijs 1788-89, den Haag 1790-92, Winterthur 1792-93, den Haag 1793-94, Hamburg 1794, Winterthur 1795, Rome 1796, Parijs 1799-na 1803, Winterthur. Leerl. van C. von Mechel (Basel), A. Zingg (Dresden). Wille-Mém. II 180; Meusel III; Almanach des Beaux Arts, Paris 1803; Füssli II; Cat. d'Estamps compos. Ie fonds de Bance ainé, Paris 1817 n. 79-82, 439-442, 823—830, p. 62; Nagler-Lex.; Brun-Lex. TROMP, Outgert. Zwartekunstgr. Begr. Amsterdam 14 Sept. 1690; werkz. Engeland ?, Amsterdam ? Smith-Portr. 1394; Cust-Index I; Wurzbach Til 171. TROMP, Johannes ZOETELIEF-, Ets. Steenteek. Sch. Teek. jeb. Batavia 13 Dec. 1872; werkz. s Gravenhage, Amsterdam, ’s Gravenlage 1899, Blaricum (ook Nunspeet, \ngerlo) Mei 1899-Oct. 1919, Katwijk i.Z. 1919, Breteuil-sur-Iton (Eure). Leerl. Haagsche Academie, Rijksacadenie (1893-95), Onder invloed van zijn schoonvader B. ). Blommers. 7 rij e arbeid 2 (VII) 1921, 73-74. TROOST, Cornelis. Zwartekunstgr. Ets. Pastelteek. Aquarell. Sch. Geb. Amsterdam 8 Oct. 1697, ov. Amsterdam 7 Maart 1750; werkz. Amsterdam. Leerl. van A. Boonen. Schotten- Teyler; De Grez; Bock-Rosenberg; Lugt II-Louvre; de Gelder-Leiden; Exhibttion London 1929; Moes-Teekeningen 76, 77; Woermann-Dresden X 12; WeigelHandz. 8439-8442; Cat. Welcker; Hind IV; Lafontaine Verwey (Reg.); Handz. Stddel IX 10; A. Ver Huell, Cornelis Troost en zijn werken, Arnhem 1873; Wurzbach II 720-721; Singer-Friedrich-A ugust 791-792; Brieger-Pastel (reg.); v. Hall-Repert. 16946l(>959: v. Stolk, reg.; Veth-Caricatuur 147; Nieuw biogr. Woordenb. X 1062-1063. TROOST, Willem. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Arnhem 14 Juni 1812; werkz. ’s Gravenhage-1842, Schiedam 184247, Leeuwarden 1855-68, ’s Gravemoer 1868-71, Leur (Etten en Leur) 1871-74, Hoeven (Hoeven en St. Maartens polder) 1874-77, St. Oedenrode 1877-81, Laren (G.) 1881. Leerl. Haagsche Academie (1839-40, B. J. van Hove), A. Schelfhout. De Grez; Bock-Rosenberg; Wurzbach II 722; v. Stolk 7643, 7934. TROOST, Sara PLOOS VAN AMSTEL, GEB . Zwartekunstgr. Aquarell. Miniatuursch. Geb. Amsterdam 1731, ov. Amsterdam 17 Oct. 1803; werkz. Amsterdam. Leerl. van haar vader C. Troost. v. Gooi II 252; Cat. Teek. J. van der Marck Aegz. Verk. Amsterdam 29 Nov. 1773 p. 177; Cat. Ploos v. Amstel; Muller-Portr. 2615, 2616, 5L26, 54771 Heller Andresen k. Wessely; A. VerHuell, C. Troost, Arnhem 1873, 49, 117; Muller-Cat. Femmes Art. 762—766; v. Someren 1818; ScholtenTeyler; Wurzbach II 721-722; De Grez; v. Stolk 3787. TROOSTWIJK,Wouter Joannes van. Ets. Teek. Sch. Conciërge Stadhuis, jeb. Amsterdam 28 Mei 1782, ov. Amsterdam 20 Sept. 1810; werkz. Amsterdam. Leerl. van Arthony-en Jurriaan AnIriessen, A. van den Bosch (etsen). A. B. B. Taurel Gravure door C. E. B. Taurel naar teekening van J. A. D. Ingres, TRIJSZ—TUYNMAN Vad. Letteroefeningen 1815 II 233-243; Füssli II; Cat. Rigal 779; Weigel-Cat. 5516, :4426; Cat. Verstolk I p. 21. n. 369 en p. '33, n. 4; Muller-Portr. 547^—54^°! Cat. Verk. atelier W. J. v. Troostwijk te Amsterdam, 18 Mrt 1875; Nagler-Mon. VI77T' Dutuit VI 431; v. Someren II 2789 en III fj, 633; Scholten-Teyler; Wurzbach II 722; Nieuw Biogr. Woordenb. VI 1286-1287; Elsevier LXXVIII (1929) 301-374! De Irez: Hind IV; Cat. Welcker. TRIJSZ, A. Kaartgr. Werkz. ± 1750? Bom-van Keulen, bijl. 14- TULDEN, van, z. THULDEN, van. TULLINGH, Frans. Houtsn. Werkz. in 1935. TURKEN, Henricus. steenteek. Ets. Sch. Miniatuursch. schrijv. Greb. Eindhoven 10 Dec. 1791, verdronken bij Luik 1856; werkz. Antwerpen, Zuid Frankrijk, Eindhoven 1819-20, 1830, 's Hertogenbosch 182025, Brussel 1825-43, Breda 1844. Leerl. Antwerpsche Academie, E. W. J. Bagelaar (etsen, 1819). Medew. van A. A. E. van Bedaff. v. Zuilen-Gedenkb. 31, 33. 35• 3^! v- Vomeren 5643; Wurzbach II 723; MoulijnWaller. TURPIN, Jacobus. Kaartgr. Muziekgr. Plaatsn.-Ets. Geb. ’s Gravenhage; werkz. ’s Gravenhage 1772-98. Medew. van A. Stechwey. v. Stolk 283; Muller-Hist. 4792; Leupe-Cat. Kaart. Mar. 616; Nieuw Biogr. Woordenb. II1361. TUSSENBROEK, Otto van. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Schrijv. Kunstnijv. Directeur Museum Kunstnijverheid Haarlem. Geb. Leiden 5 Febr. 1882; werkz. Dordrecht (ook Parijs)-1905, Laren Aug. 1905-Nov. 16, (Brugge 1908, Diest en le Kempen 1910), Nieuwer Amstel 1916, Haarlem. Leerl. van Pictura Dordrecht, raadgev. pan E. E. G. van der Ven. Holland-Express IX (1916) 172-177; Gouue; Wendingen V (1923) afl. 2; Elsevier LV (1918) 151-152. TUYLL (VAN SEROOSKERKEN) A. VAN. steenteek. Werkz. 1850. TUYLL (VAN SEROOSKERKEN) W. VAN. Ets. Teek. Werkz. Utrecht? i 1840? Kramm. TUYLL VAN SEROOSKERKEN, van, z. MAIR, le. TUYN, Adrianus. Kaartgr. Techn. Ambten. Dep. van Marine 1874. Geb. Amsterdam 29 Jan. 1839, ov. ’s Gravenhage 25 Nov. 1921; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1874 volg. Leerl. en medew. van zijn vader P. N. Tuyn (1854—67). Leupe Cat. Kaart. 104; Tent. Grav. en etsen v. Brugman, Amsterdam 1884,172—176. TUYN, Petrus Nicolai. Kaartgr. Kaartsteengr. Teek. Geb. Amsterdam 6 Nov. 1812, ov. Amsterdam 6 Juni 1867; werkz. Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (primair onderwijs, 1825-27). Medewerk, van C. van Baarsel, van W. C. van Baarsel (1832-54), van zijn zoon A. Tuyn (1854-67). „Kerkstraat”. 1867. Répert. Cartes P. B.; Tent. grav. en etsen van J. F. Brugman, Amsterdam 1884 p. 20; Thieme II 299. TUYNMAN, Wilhelmina Catharina Maria. Houtsn. Teek. Sch. Linolsn. Pastel. Aquarell. Penteek. Kunstnijv. Geb. Bergen (N.H.) 24 Jan. 1904; werkz. te Parijs en Amsterdam. TYBAUT—URK JLeerl. van de Kunstnijverheidschool te Amsterdam en van haar broeder G. W. Tuynman te Parijs. TYBAUT, Willem Willemsz. (THYBAUT, TIBAUT). Ets.-Plaatsn. Glassch. Teek. Geb. Haarlem ± 1524; ov. Haarlem 24 Juni 1597; werkz. Haarlem. UBERFELDT, Jan BRAET von—. Steenteek. Teek. Sch. Schrijv. Geb. Zevender (Z.H.) 28 Maart 1807, ov. Doetichem 28 Maart 1894; werkz. Amsterdam 1834-77, Heusden 1877, Doetichem, reizen Duitschland 1842, België. Leerl. van J. A. Kruseman (1835). Cat. v. Braet von Überfeldt 26 Feb. 1895; Wurzbach II 725; y. Stolk 8006. UDEMANS, Hendrik. Plaatsn. Geb. Veere na 1622; werkz. 1647-59, Vlissingen, Veere, Middelburg. Zoon van C. Hsz. Udemans (goudsm., schrijv., dichter). Muller-Portr. 203, 5506; Navorscher 1867, 16; Zelandia Illustr. I 224, 276, 534, 576; Alg. Ned. Familiebl. 1889,215; v. Someren 242; Nagtglas-Levensber. II797—798; Wurzbach II 725; v. Stolk 2409. UFFELEN, van. Ets. Teek. Werkz. Amsterdam 1602-04. Muller-Portr. 3222-3223; v. Someren II p. 402 en III 635; Oud Holland (1885) 46; Bredius u. Hirschmann 437—442; Linschoten-Magelhaes 102; Linschoten-Barents I 41 en IIXXXIX. ULFT, Jacob van der. Ets. Uitg. Sch. Teek. Glassch. Schepen 1661, 1669, 1674. Weesmeester 1671. Vroedschap 1672 en Burgem. 1672—73, 1675-78. Ged. Gorinchem 21 Dec. 1627, ov. Noordwijk ± Oct./Nov. 1689; werkz. Gorinchem, bezocht Amsterdam, Italië? Oud Holland (1914) 138; Wurzbach II 707; Benesch-Wien. TIJSSEN, Jan van VUCHT—. Ets (kl.). Sch. Teek. eerst Fotograaf. Geb. Nijmegen 5 Sept. 1884; werkz. Amsterdam, Nijmegen, Neerbosch. Leerl. Rijksacademie (1902-04, Dupont). u Descamps II 400; C. v. Zomeren, Beschijvinge der stadt Gorinchem, Gorinchem 1755I Füssli I 695 en II 4003; Cat. Rigal 789: Weigel-Aehrenlese; Muller-Portr. 6046; v. Someren 3618; Ned. Heraut 1897, 25, 26; Scholten-Teyler; De Grez; Wurzbach II 727; de Barda-Madrid; Preuss. Jahrb. Lil (19) 74; Bock-Rosenberg; Hind IV; WeigelHandz. 8448-8451; Lugt II-Louvre; Cat. Exhib. London 1929; Egger, Römische Veduten; Cat. v. Eeghen; Cat. Welcker; Dronckers-Waller No. 3x6; Nieuw biogr. Wo ordent. X 1069-1070; Bosch tot Rembrandt 142. URBANUS, z. VETH (Dr. J. P.). URI, Jan. Ets. Houtsn. Plaatsn. Zwartekunstgr. Sch. Aquarell. Geb. Assen 15 Oct. 1888; werkz. Amsterdam, Watergraafsmeer, Amstelveen Leerl. Quellinusschool, Rijksschool voor Kunstnij verheid. URK, Dr. Arend Thomas van. Houtsn. Sch. Geb. Leiden 6 Sept. 1891; werkz. Leiden. Broeder van C. J. van Urk. URK, Cornelis Jan van („Kees”). Ets. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Leiden 26 Maart 1895; werkz. Leiden (Laren Juni-Oct. 1918, ook StompeTorenbij Alkmaar),Blaricum. Reis Normandië 1936. Leerl. van M. W. van der Valk, Haagsche Academie. Broeder van Dr. A. Th. van Urk. Op de Hoogte XXXI (1934) 13-16. J. Verkolje Zwartekunstprent door N. Verkolje. UYL DE OUDE—VAILLANT UYL DE OUDE, Johannes den („ULAEUS”). ïts. Teek. Sch. Dichter, jeb. Amsterdam 1624, ov. na 1702; verkz. Sneek? 1647?, Amsterdam, Anersfoort 1660—70 (Utrecht 1665). Leerl. van zijn vader Jan den Uyl (sch., reb. ± 1595, ov. 1640). Griend van W. G. van Focquenbroch dichter). Zat. v. d. Dussen p. 362 n. 5419; Füssli I yUppl. 759 en II 3034; Cat. v. Maarseveen b. 87 n. 11; Cat. v. Leyden p. 173 n. 60; Cat. v. Fries p. 135 n. 14; Weigel-Cat. I 680; Weigel-A ehrenlese 457, 872; Cat. Verstolk III 323, 326; Cat. d'Isendoorn d Blois 386, 887; Cat. Drugulin 2369; Cat. E. F. Oppermann, Berlin 13 Mai 1882; Oud-Holl. [1887) 214, 229 en (1917) 193 en (i920) I2Ó-~ Schotten Teyler; Hofstede de Groot-Urk. n. 33, 190, 211, 368; Wurzbach II 729; De Grez; Moes-Teek. 79; Bredius u. Hirschmann 2083-2096; Bock-Rosenberg; SingerFriedrich August 793- UYT DEN RUYGEN, z. RUYGEN. UYTENBOGAART, ABRAHAM. Steenteek. Miniatuursch. Bouwm. Sch. Geb. Hoorn 23 Oct. 1803, ov. na 1852; werkz. Amsterdam, Weesp 1823-42, Amsterdam 1844. Leerl. van zijn vader Izaak Uytenbogaart, J. W. Pieneman, J. Janson. Immerzeel III 131; v. Someren 3032, 3207, 5746*- UYTENBROECK, van, z. W11EJNBROECK, van. UYTEWAEL, z. WTTEWAEL. UYTTENHOOVEN, Mr. Adriaan. steenteek. Teek. Subst. Griffier Ile Kamer. Referendaris Dep. Financiën, jeb. Vlissingen 29 Maart 1822, ov. s Gravenhage 11 Dec. 1878; werkz. Leiden 1840-45, ’s Gravenhage. ). Someren 1918. UYTVANCK, VALENTIJN Edgar van (Genaturaliseerd Nederlander). Houtsn. Linoleumsn. Sch. Teek. Geb. Antwerpen 24 Nov. 1896; werkz. Antwerpen, Bussum 1914-1915, Amsterdam 1919; ’s Gravenhage. Leerl. Antwerpsche Academie (1913— 14). V VAART, Jan van der. Zwartekunstgr. Sch. Teek. Schilderijhersteller. Kunstverz. Geb. Haarlem ± 1647, ov. Londen 1721; werkz. Londen 1675-1721. Leerl. van J. Wijck? Wurzbach II 732. VAARZON, z. MOREL. VAILLANT, Andries. Plaatsn. Uitg. Sch. Ged. Amsterdam 5 Juli 1655, ov. Berlijn 1693; werkz. Amsterdam, Parijs 1676-1677, Frankenthal, Amsterdam 1675-na 1679, Berlijn 1685-93. Leerl. van zijn broeder W. Vaillant (teekenen), van een plaatsnijder te Parijs. Wurzbachll 733; Revue beige d’Archéologie VII (1937) 355-356- VAILLANT, Bernard. Zwartekunstgr. Uitg. Sch. leek. Pastelteek. Ged. Rijssel 6 Nov. 1632, begr. Leiden 29 Aug. 1698; werkz. Amsterdam 164252, Frankfort a/M. 1658, Heidelberg 1658, Amsterdam 1664-75, Rotterdam 1676-98. Leerl. van zijn broeder W. Vaillant. Bock-Rosenberg; Hind IV; De Gelder-Leiden; Cat. Welcker; Moes-Teekeningen 80; Singer-Friedrich-August 798Brieger-Pasiel 30; Wurzbach II 733; Revue Beige d'Archéologie VII (1937) 353-355- VAILLANT, Jacques (alias LEEWRIK). Zwartekunstgr. Sch. Ged. Amsterdam 6 Dec. 1643, ov. Berlijn 1691; werkz. Amsterdam, Rome, 1664-66, Amsterdam, ’s Gravenhage 1670-72, Berlijn 1672-91, tijdelijk Hannover 1682, Weenen. VAILLANT—VALCKERT Leerl. van zijn broeder W. Vaillant. Wurzbach II 733; Revue beige d'Archéologie VII (1937) 35I~352 (met afwijkend geboortejaar: omstr. 1623). VAILLANT, Jean. Ets. Sch. Koopman. Geb. Rijssel 19Aug. 1627, ov. Frankenthal?; werkz. Amsterdam ^ 1645-± 1650, Frankfort a/M. 1652-60?, Frankenthal 1668-72. Leerl. van zijn broeder W. Vaillant, onder invloed van zijn neef A. Waterloo. Wurzbach II 733; Revue beige d’Archéologie VII (1937) 352-353- VAILLANT, Wallerant. Zwartekunstgr. Ets. Uitg. Teek. Sch. Ged. Rijssel 30 Mei 1623, ov. Amsterdam 28 Aug. 1677; werkz. Antwerpen 1639, Amsterdam 1643 volg., Middelburg 1647, Amsterdam 1651 -52, Frankfort a/M. 1656-58, Heidelberg 1658, Parijs 1659-i 65, Amsterdam 1665-77. Leerl. van E. Quellinus (Antwerpen 1639). Broeder van Andries, Bemard, Jacques en Jean Vaillant. Scholten-Teyler; Weigel-Handz. 8462; Wurzbach II 733—736; Revue Universelle XXI (1865) 362-370; Cat. Welcker; De Grez; Bock-Rosenberg; Cat. Verk. Fred. Muller, Amsterdam 11 Juni 1912; Hind IV; de Gelder-Leiden; Arch. Zeichn. Künste XI (1865) 207—223; Moes-Teekeningen 81; Schönbrunner-Meder 46,322, 386, 689, 739, I375-' Woermann-Dresden V 14; BriegerPastel 27—33; Singer-Friedrich August 799; J. E. Wessely „Wallerant Vaillant, V er zeichnis seiner Kupferstiche u. Schabkunstblalter" Wien 1881 II; Revue beige d'Archéologie VII (1937) 347-351- VAL, M. Ets. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Gouda, Rotterdam 1770. Kramm; Roterod. Illustr. 502. VALCK, Gerard (VALK, Gerrit). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Zwartekunstgr. Kaartgr. Globenmaker Uitg. Prent- en Kaartverk. Geb. Amsterdam, begr. Amsterdam 21 Oct. 1726; werkz. Amsterdam 16701726, tij del. Londen 1672-75 (78?) . Leerl. en medew. van A. Bloteling (later zijn zwager), medew. van D. Loggan, van zijn zwager P. Schenk, van zijn zoon L. Valck. Vgl. Overzicht Schenk. Adres: „Kalverstraat. (Westzijde, het 9e huis van den Dam; vroeger van Clem. de Tonghel. 1687-89. 5 ' „Op den Dam, in de Wakkeren Hond”, (vroeger Jod. II en Henricus II Hondius, en H. Sweerts). 1707-26. Opvolgers: Wed. G. Valck en Zoon. Hetzelfde adres. 1726-27. Leonardus Valck. Zie aldaar. Gregorius-Landk. 68, 84; Walpole Vertue III 220; Basan ed. 1767, 515; Gandellini; Füssli I; Strutt; Adelung, Landkarte der Sachs. Lande Meissen 1796, 45, 160; Huber et Rost VI 163; Saakes-Naaml. 1802, 380; Füssli II; Muller-Portr. (reg.); Ledeboer; Heller Andresen u. Wessely; Smith-Portr;; Oud-Holland (1885) 65, 67; v. Someren (‘reg.); O’Donoghue-Brit. Portr.; Wurzbach II 738—737>' Kleerkooper en v. Stockum 59, 334. 437. 443, 851-854, 949-951, 1391- VALCK, Leonardus (VALK, Leendert). Kaartgr. Plaatsn.-Ets. Globen en Compassenmaker. Uitg. Kaart- en Kunstverk. Geb. Londen 3 Febr. (O.S.) 1675, ov. Amsterdam? vóór 19 Juni 1755; werkz. Amsterdam 1706-30. Leerl. en medew. van zijn vader G. Valck. Vgl. Overzicht Schenk. Adres: „op den Dam in de wakkere hond”. 172829. „vooraan op de Roose-graft Z.Z. op de hoek van het Vosse-Hofje”. Poorter boek (22) zijn zoon Jan Valk timmerman 19 Juni 1755, Archief Amsterdam. Füssli II1983; Ledeboer; Kleerkooper en v. Stockum 854. VALCK, Petrus. Plaatsn. Teek. Zilversm. ? Geb. Leeuwarden?; werkz. Venetië 1575. Strutt; Füssli II 1984, 1985; Vrije Fries 1925, 80—81; Wurzbach II 737. VALCKERT, Werner van den (VALCKERT, van). N. Verkolje Zwartekunstprent door J. Verkolje. J. Vermeyen Gravure door H. Wierix. VALENfA—VEELWAARD Ets. Houtsn. (kl.). Sch. Teek. Plateelsch. Geb. Amsterdam?; werkz. 1612-35, Haarlem?, Amsterdam 1619-27, Delft 1635. Leerl. van Hendrick Goltzius. Burchard-Rad.; Bock-Rosenberg; Wurzbach II 'j2I~738:Oud-HollandLIV (i937)54~86; Nieuw biogr. Woordenb. X1073. VALÈNQA, Engelina REITSMA, geb. Ets. (kl.). Aquatint. Plaatsn. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 3 Mei 1889; werkz. Amsterdam, Rome. Leerl. Rijksacademie (1906, Dupont, Aarts). Wendingen V (1923) afl. 10; De Vrouw XXVII (1932-1933) 494-499: Elzevier XLVI (1936) 156. VALK, Antonius van der („TAST, Ton van”). Ets. Aquatint. Steenteek. Teek. Geb. Delft 24 April 1884; werkz. ’s-Gravenhage, Rotterdam, Parijs 1906, ’sGravenhage. Leerl. van de Haagsche (1901-04) en . van de Rotterdamsche (1904) Academie, Ecole Libre Julian Parijs (1906). Elsevier XLVII (1914) 209-210, LIX (1920) 353-355. LXXVII (1929) 297-309: Veth -Caricatuur 308; Prisma der Kunsten I (1936) 267; Hahn-Caricaturen 44. VALK, MAURITS Willem van der. Ets. Steenteek. Teek. Pastelteek. Sch. Schrijv. Geb. Amsterdam 16 Dec. 1857, ov. Laren (N.H.) 6 Mei 1935; werkz. Amsterdam, Parijs, Auvers sur Oise, Amersfoort, Leiden, Vreeland 1920, Laren Febr. 1920-1935. Leerl. Rijksacademie (1878-84, Allebé). Bosch-Prentkunst 149—154; Cat. Tent. Amsterdam 1911 en 1917 {in het Suasso Mus.); Jaarb. Graphische kunst 1918, 11—17; Elsevier XLVII (1914) 379-380 en LXXIV (1927) 369—375; Maandbl. Beeld. Kunst IV {1927) 357—371; v. Hall-Repert. 16995— 17005; Veth-Teek. 95, 142-144. VALKEMA, z. BLOUW. VALLENDUUK. A. Plaatsn.-Ets. Werkz. Amsterdam ? 1824-27. v. Stolk 5546. VANHOOF, z. HOOF, van. VARELEN, Jacobus Elias van. Ets. Aquarell. Teek. Sch. Dichter. Fabrikant. Griffier Rechtbank. Enkele Politie. Geb. Haarlem 9 Aug. 1757, ov. Haarlem 16 Mei 1840; werkz. Haarlem, Leiden?, Haarlem. Leerl. van Paulus van Liender. Wurzbach II 741; Nieuw biogr. Woordenb. IV1359- VARENHORST, z. SCHENCK. VECHT, NICOLAAS Jacobus van de. Steenteek. (kl.). Houtsn. Aquarell. TTcck Geb. Abcoude-Proosdij 12 Oct. 1886; werkz. Amsterdam, Amstelveen. Leerl. Quellinusschool, Rijksschool voor Kunstnijverheid. Wendingen V (1923) afl. 10; Verf en Kleur VII (1930/1) 269-270. VECHT, van d„ z. LODEWYCKS. VEELWAARD, Abraham. Plaatsn.-Ets. Geb. Amsterdam 24 Nov. 1792, ov. Amsterdam 17 Maart 1873; werkz. Amsterdam. Leerl. van zijn vader D. Veelwaard (I). Saakes-Naaml. 1816, 232 en 1817, 328; Dronckers-Waller, reg. VEELWAARD, Daniël (I). Plaatsn.-Ets. Ets. Aquatint. Kaartgr. Lettergr. Geb. Amsterdam 14 Aug. 1766, ov. Amsterdam 27 Febr. 1851; werkz. Amsterdam. Kleinzoon van Daniël, zoon van Harmanus en broeder van Dirk Veelwaard (alle plaatdrukkers), oomzegger van C. van Baarsel. Leerl. van P. Louw (5 jaar), J. C. Schultsz (3 jaar). Medew. van zijn zoons Hermanus (I), Abraham, Daniël en Hermanus (II) Veelwaard. VOET—VOORDUIN Leerl. van C. van de Pas den Oude. Oom van G. ter Borch. Wurzbach II 807. VOET Jr„ Elias. Houtsn. Plaatsn. Goudsm. Penninggr. Schrijv. Geb. Haarlem 8 Juni 1868; werkz. Amsterdam, Haarlem, Bloemendaal. Leerl. van D. J. H. Joosten, Haarlemsche School voor Kunstnijverheid, Teekencollege „Kunst zij ons Doel” Haarlem (modelkl.). VOET, z. CAMPEN, van. VOGEL, Johannes Gijsbertus. Steenteek. Sch. Geb. Hooge Zwaluwe 25 Juni 1828, ov. Velp 15 Mei 1915; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van A. Schelfhout. Elsevier XXIII (1902) 75-84. VOGELAER, Pieter. Plaatsn.-Penteek. Zilversmid. Geb. Zierikzee Juli 1641, ov. Zierikzee ± 1725; werkz. Zierikzee. De la Rue, ed. 1741, 521; Nagtglas-Levensb. II878; Wurzbach II 8og. VOGELPOEL, Johan Paul. Ets. Teek. Penteek. Geb. Utrecht 24 Juli 1903; werkz. Utrecht, ’s Gravenhage. Leerl. van J. D. Scherft. VOGELZANG Jr., Frans. steengr. -jeb. Delft 29 Oct. 1847; werkz. Rot:erdam 1870-76, Brussel 1876. VOLKHEMER. LtS. tijdgenoot. VOLKOM, Anthonie van. steenteek. ieb. Dordrecht 6 Juni 1821, ov. ’s Gra'enhage 3 Oct. 1860; werkz. ’s Gravenlage. VOLLENHOVEN, Mr. Samuel Constant SNELLEN van. Steenteek. Teek. Entomoloog. Schrijv. Conservator Mus. Nat. Historie Leiden 1854-73. Geb. Rotterdam 19 Oct. 1816, ov. ’s Gravenhage? 22 Maart 1880; werkz! Leiden-1839, ’s Gravenhage, Leiden, Gliphoeve Heemstede (N.H.), Leiden 1854-73, ’s Gravenhage 1874 volg. Dronckers- Waller No. 957. VOLMAR, HENDRIK Willem Nicolaas. Ets. Houtgr. Sch. Pasteltèek. Aquarell. Geb. Amsterdam 26 Dec. 1881, ov. Mook Middelaar 17 Nov. 1921; werkz. Amsterdam, tijdelijk Brussel 1903-04, Laren, Mook, Baambrugge, Parijs, Luik. Leerl. Rijksacademie (1899-1903). VOLZ, Dietrich Heinrich. Ets. Houtsn. Teek. Geb. Batavia 1 Aug. 1900; werkz. ’sGravenhage 1917 volg. Leerl. van W. J. Lampe (twee jaar), Haagsche Academie. VONS, Cor. Houtsn. Linoleumsn. Teek. Werkz. Rotterdam ? 1925. VOOGD, Hendrik. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Aquarell. Ged. Amsterdam 10 Juli 1768, ov. Rone 4 Sept. 1839; werkz. Amsterdam, Rome 1788-1839. Leerl. van J. Andriessen. Doop Reg. (251), Archief Amsterdam. Konst en Letterbode 1839 I 257-258; A.v.d. Willigen, Aant. op een reize van Parijs naar Vapels III 31, isg; Füssli II; Weigel-Cat. ’ 4133, III 14815, V 22385, 23280; Cat. Verk. Sch. Teek. v. H. Voogd te Amsterdam '5 Aug. 1842; Scholten-Teyler; Wurzbach I 811; Bock-Rosenberg. VOORDE, Pieter van de. daatsn. Ets. Teek. Verkz. Amsterdam? 1665-70. ’üssli II; Cat. Camberlijn 3813; Cat. v. d. lellen 1877; v- Someren II p. 27 n. 323; Vurzbach III173; v. Stolk 22gg. VOORDUIN, GERARD Bernard CaTHARINUS. R. VlNKELES Zwartekunstprent door C. H. Hodges. C. VlSSCHER Gegraveerd zelfportret. VOORMAN—VOSMAER VOSSEN—VRIES Ets. Steenteek. Teek. Schrijv. Dichter. Subst.-Griffier H. Raad 1866-73. Geb. ’s Gravenhage 20 Maart 1826, ov. Territet (Zw.) 12 Juni 1888; werkz. Oud-Beyerland, ’s Gravenhage. Muller-Hist. (reg.); Cat. v. d. Keilen 2464-, Leeswijzer 1885 II 2; Nieuw Biogr. Woordenb. IV 1417-1420; Eigen Haard 1888, 316; Gids 1888 III ij9; Haagsche Stemmen 1888, 535; v. Stolk J2JÓ, 7507; Leeskabinet 1888 III 51; Ned. Spectator 1888, 197- Jaarb. Kon. Acad. 18891; MullerCat. Lith. 81 j; Mannen v. beteekenis 1890, 36J; Nieuwe Gids I (1891) 293; Levensber. Ned. Mij. Letterk. 1914; Veth-Caricatuur. VOSSEN, André van der. Houtsn. Tijdgenoot. Gouwe; v. d. Boom; Op de Hoogte XXVI (I929) 3I3~3I9- Opgang IX (1929) 721725; Getij IX (1924) 2—j. VOUW, JOHANNES DE (VOU, DE). Ets. Kaartteek. Teek. Sch. Bouwm. Werkz. Rotterdam 1690-1705. Wurzbach II 824. VREDENBURG, JAN Albertus JANSEN-. J Steenteek. Sch. Teekenleeraar. Geb. Deventer ± 1796/97, ov. Deventer 29 Jan. 1879; werkz. Amsterdam 1825-26, Deventer 1833-51, Groningen 1878-79. Immerzeel III 237; Kramm VI1801. VREEDE, CORNELIA Wilhelmina. Houtsn. Aquarell. Geb. Benkoelen (Sumatra) 1 Febr. 1878; werkz. Malang (N.I.), Heemstede (N.H.), Parijs, Haarlem. Lessen van Van Aerschot (genie soldaat, Malang), H. J. Kruyder (Heemstede), Ecole Libre Julian (Parijs). VREEDE, JOHANNES DE. Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Geb. Haarlem 25 Sept. 1832; werkz. Amsterdam, Parijs. Leerl. Amsterdamsche Academie (1851) VREEDENBURGH, Cornelis. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Woerden 25 Aug. 1880; werkz. Woerden, Nieuwkoop, Leiden (Kagermeer), Beverwijk, Gouda, Hattem 1918, Laren Maart 1918 volg. Leerl. van G. J. Roermeester (korten tijd). Broeder van H. Vreedenburgh. VREEDENBURGH, Herman. Ets. Sch. Geb. Woerden 20 April 1887; werkz. Woerden, Utrecht 1914. Autodidakt. Broeder van C. Vreedenburgh. Elsevier LIX (1920) 67-68. VREUGDE, MARINUS Antonius Nicolaas. Ets. Houtsn. Linoleumsn. Beeldh. Teek. Sch. Geb. ’s Hertogenbosch 4 Juli 1880; werkz. Amsterdam, reizen in Duitschland Nederland ± 1904-12. Leerl. Teekenschool voor Kunstambachten Amsterdam, Autodidakt. VREUMINGEN Dz., Dirk Johannes VAN. Steenteek. Sch. Agent Brandwaarborg Maatsch. Geb. Gouda 26 Nov. 1818, ov. Gouda 10 Oct. 1897; werkz. Gouda. Leerl. van A. J. van Wijngaerdt. VRIES, Anthony de. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 13 Febr. 1842, ov. Haarlem 29 Dec. 1872; werkz. Amsterdam-1867, Haarlem. Leerl. Amsterdamsche Academie (1856). Veth-Caricatuur 213. VRIES, Daniël de. Houtsn. (kl.). Houtgr. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Pastelteek. Geb. Utrecht 21 Juli 1895; werkz. Haarlem, Veere 1914, Amsterdam 1914 volg. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid (1908-13, Jessurun de Mesquita, Lebeau), raadgev. van W. Witsen. Bedrijfsreklame VIII (1920) 53-58; Avermaete 128. L. VORSTERMAN DE OUDE Gravure door Lucas Vorsterman den Jonge naar A. van Dyck. VRIES—VROOM VRIES, J. C. de. steenteek. Sch. Geb. Amsterdam 9 Juni 1804; werkz. Brussel, Amsterdam 1836-50, Boston. Leerl. Amsterdamsche Academie \primair onderw. 1823, pleisterkl. 1825), van J. D. Odevaere, J. Paelinck (Brussel). Kramm VI1804; v. Someren 4271. VRIES, JOHAN Marinus de. Ets. Houtsn. Linoleumsn. Steenteek. Pastel- en Penteek. (kl.). Sch. Aquarell. Geb. Gouderak 29 Mei 1892; werkz. Rotterdam, Brussel, Reeuwijk, Wassenaar. Leerl. Rotterdamsche Academie. Bosch-Prentkunst 155; Elsevier LXXVII (1020) 414-415: Avermaete 143. VRIES Jr., Mozes Eliazar Cohen Fantaas de (M. C.). Steengr. Steenets. Houtgr. Stempelsn. Kameesn. Geb. Amsterdam 7 Juni 1807, ov. Amsterdam 3 April 1883; werkz. Amsterdam, Brussel, Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie, J.H. Simon (stempelsn., Brussel). Cat. Tent. Amsterdam 1824, 406; MullerPortr. 5715*; Astrea IV 462; Dirks-Beschr. Penn. (reg.); Zwierzina-Penn. (reg.); Nieuw Biogr. Woordenb. III 1362; Historische Avonden III178; Wurzbach II 832. VRIES, N. de. Ets. Lettergr. Teek. Werkz. Amsterdam 1814-32. Wurzbach II832; v. Stolk 5745. VRIES, O. de. Ets.-Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1766-82. v. Stolk 4091. VRIES, Jr., R. de. Steenteek. (kl.). Uitg. Steendr. Werkz. Monnikendam 1834-35, Amsterdam 1840-79. Adres: „St. Luciënsteeg”. 1853. Saakes-Naaml. 1835, 124 (R. de Vries Jr.); Boekh. Adresb. 1856, 91 en 1879, 187; v. Someren 204, 629, 1237; Roterod. Illustr. III 849; v. Stolk 26. VRIES Jr., REINIER Willem Petrus DE. Steenteek. Houtsn. (kl.). Teek. Schrijv. Leeraar. Geb. Amsterdam 3 Maart 1874; werkz. Amsterdam, Hilversum. Leerl. van Rijksnormaalschool (189095), M. W. van der Valk, G. W. Dijs3elhof. Gouwe; v. d. Boom; Bedrijfsreklame VI [1919) 73-79- VRIES, SusannaCornelia HENRIETTE, DE. Ets. Drogenaald. Steenteek. Teek. Sch. Aquarell. Leeraar M.O. handteekenen. Geb. Amsterdam 29 Mei 1867; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (1883-86), Rijksacademie (1886-90). VRIES, Theo de. Linoleumsn. Werkz. Haarlem 1927. VRIES, de, z. FRISIUS. VRIES, de, z. LAM. VRIES, de, z. REUVENS. VRINT, GERARD Christiaan. Ets. Beeldh. Sch. Med. Stud. Geb. Amsterdam 21 Jan. 1870; werkz. Leiden, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (één jaar). VROLIJK, JOHANNES Martinus. Ets. Sch. Aquarell. Geb. ’s Gravenhage 1 Febr. 1845, ov. ’s Gravenhage 2 Sept. 1894; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van zijn broeder J. A. Vrolijk, Haagsche Academie, P. Stortenbeker. Kunstkronijk XVII (1875) 58—591 Scholten-Teyler; De Grez; Nederl. Spectat. 1894, 295; Haagsch Jaarb. 1895, 228—229. VROOM, GERARDUS Johannes. Ets. (kl.). Teek. Geb. Amsterdam 20 Sept. 1888; werkz. ’s Gravenhage, tijdelijk Parijs. Leerl. Haagsche Academie, Ecole des VRIJDAG—WAAY Beaux Arts en Ecole Libre Julian (Parijs). VRIJDAG, Daniël. Ets.-Plaatsn. Plaatsn. Kunstverz. Houthandelaar. Geb. ’s Gravenhage 1765, ov, Amsterdam 12 Jan. 1822; werkz. 's Gravenhage, Amsterdam 1785-1822. Leerl. van A. Schouman, J. Humbert, P. W. van Megen (plaatsnijden), R. Vinkeles (1785-91). Medewerk, van R. Vinkeles. Adres: „in de Haarlemmer Houttuinen, by de Brouwerstraat”. 1810, Wurzbach II 834; Konst en Letterbode 1822 7 55/ Fontaine-V erwey (Reg.); v. Stolk, reg.; Dronckers-Waller No. 628; Het Grafisch Museum IV (1934) afl, 1 p. 86, 88, 89. VRIJTHOFF, Jhr. ARNOLD Johan Theodoor. Ets. Sch. Geb. Maastricht 18 Sept. 1863; werkz. Maastricht-1893, ’s Gravenhage 1893 volg. Leerl. van mevrouw Hogerwaard, van de Winkel, Zickwolff, raadgev. van W. van Konijnenburg. VUCHT, van, z. TIJSSEN. VÜRTHEIM, Joseph. Steengr. Steenteek. Uitg. Steendr. Dichter. Geb. Kleef 23 Sept. 1808, ov. Rotterdam 19 Juni 1900; werkz. Amsterdam 1830-37, Gorinchem 1840-41, Utrecht 1841-43, Rotterdam 1843 volg. Adres• „Lithógr. Instituut van J. Vürtheim & Co Warmoesstraat 18”. Amsterdam. 1834-37. „J, Vürtheim”. Rotterdam. 1843-67. „J. Vürtheim & Zoon”. 1867—1912. „Koninklijke Nederlandsche Drukkerij, voorheen J. Vürtheim & Zoon”. 1912 volg. Muller Hist. 6413, 6969 (onjuist); Roterod. Illustr. IV 1583, 1587, 1603, i6ix, 1613, 1645, 1653; van Someren reg.; Moquette Portr. Rotterd. 2243, 2537, 2538. VIJSEL, CONSTANTIA Carolina van de. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 20 April 1882; werkz. Amsterdam, tijdelijk München. Leerl. Rijksacademie (1902-10). w WAAL, JüSTUS DE. Ets. Sch. Ged. Utrecht 31 Dec. 1747; werkz. Utrecht 1788-1800. Wurzbach II836. WAAL, Martinus Wilhelmus van de. Ets. Penteek. Geb. Rhenen 18 Juni 1868; werkz. Laren, Utrecht. Leerl. van A. J. de Jonge. (Reeds lang in het St. Antonius Gasthuis te Utrecht verpleegd; het etsen moest op bed geschieden, zonder etsraam op etstafel). WAALS, No ach van der. Steengr. Steenteek. Teek. Wapensch. Geb. Schiedam 16 Sept. 1852, ov. na 1924; werkz. Arnhem. Autodidakt. v. Stolk 7601. WAANDERS, FRANCISCUS Bernar- DUS. Steenteek. Ets.-Plaatsn. Uitg. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 26 Mei 1809,ov. ’s Gravenhage 29 Dec. 1880; werkz. Antwerpen -1830, ’s Gravenhage 1841 volg. Leerl. Antwerpsche Academie, J. C. de Meulemeester. Medew. van Ch. Rochussen. Adres: „Antwerpen, bij F. B. Waanders, in de St. Jans straat No., 605”. 1830. Die Haghe 1907, 99; De Grez; Wurzbach II 836; v. Stolk 12, 7134, 7275. WAAY, Nicolaas van der. Ets. Sch. Teek. Aquarell. Hoogleer. Rijksacad. 1891-1924. Geb. Amsterdam 15 Oct. 1855; ov. Amsterdam 18 Dec. 1936; werkz. Amsterdam, reizen o.a. Italië 1884 volg. WAERELD—WALDORP Leerl. van L. Koopman, Rijksacademie (1871-75, 1884-90) (Allebé). Medew. van H. J. Haverman en E. S. Witkamp Jr. (1879). Schotten- Teyler; Maandbl. Beeld. Kunst II I1925) 322; Distel; Elsevier IV (1892) 117138; Eigen Haard 1924, 854-856; Van Deyssel, Werk der laatste jaren, 1923 P• 80-84. WAERELD, Eduard Frederik van de. Ets. Teek. Geb. Amsterdam 18 Oct. 1857; werkz. Amsterdam-1888, Utrecht 1888. Leerl. van V. Bing, autodidakt. WAES, Aert van (Arnoud). Ets. Sch. Teek. Geb. Gouda, ov. Gouda ± 1649/50; werkz. Gouda 1639-41, reis FrankrijkItalië, Gouda. Leerl. van D. Teniers (II)?, W. Crabeth (II), R. van Persyn (etsen). Wurzbach II838. WAESBERGE, Isaac van (WAESBERG(H)EN, van). Ets. Plaatsn.-Ets. Teek. Geb. Sept. 1633; werkz. ’s Gravenhage? ± 1655. Zoon van Abraham van Waesberge, uitg. (werkz. 1632-39). Wurzbach II 838. WAEYEN, van der, z. PIETERSZEN. WAGEMANS, Willem Leonard. Steenteek. Steengr. Houtsn. Linoleumsn. Sch. Aquarell. Pastel- en Penteek. Kunstnijv. Geb. Leiden 2 Jan. 1906; werkz. Leiden, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie. WAGEN AAR Jr., P. Ets. Teek. Werkz. Amsterdam 1778-83. Muller-Port. (reg.); Muller-Hist. (reg.), Wurzbach II 839; Fontaine Verwey (reg.), v. Stolk, reg; Dronckers-Waller, reg. WAGNER, H. I. Ets. Teek. Werkz. Rotterdam 1778. WAGNER, PIETER Cornelis. Steenteek. Sch. Kunstnijv. Geb. Amsterdam 6 Maart 1891; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid, C. A. Vlaanderen (IJ jaar), Rijksacademie (1913-14). WAGNER, Wilhelm. Steenteek. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Hanau (Duitschl.) 26 April 1887; werkz. Hanau, Berlijn, ’s Gravenhage, Kopènhagen, Amsterdam 1917-22, Saarow (D.) 1922 volg. Autodidakt. WAKKERDAK, Pieter Anthony. Swartekunstgr. Uitg. Sch. Dichter. Jed. Rotterdam 14 Juni 1729, ov. Delft 28 Nov. 1774. Wurzbach II 839; Nieuw Biogr. Woordenb. IX 1270. WAL, Hendrik Adriaan van der. Ets. Sch. Leeraar. Geb. Amsterdam 29 Juni 1882; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (1899-1901), Rijksacademie (1902—09 Van der Waay, Dupont). WALBURG, Rudolph von. Plaatsn.-Ets. Teek. Stud. wisk. Geb. Amsterdam ± 1632; werkz. Leiden 1668. Muller-Portr. 2011; Alb. Stud. Lugd. Bat. 546- WALCHEREN, de, z. VERBRUGGHE. WALDECK, z. BUYSMAN. WALDORP, Antonie. Steenteek. (kl.). Sch. Teek. eerst Tooneelsch. Geb. op ’t Huis ten Bosch bij den Haag 22 Maart 1803, ov. Amsterdam 12 Oct. 1866; werkz. ’s Gravenhage, Amsterdam 1858-66; reis Frankrijk—Duitschland-België (met W. J. J. Nuyen). Leerl. van J. H. A. A. Breckenheymer, Haagsche Academie (-1840). Waller. Graveurs 23 WANDSCHEER—WATERLOO Rost VI 301; v. Eijnden en v. d. Willigen II 35’ Iv l6o; Füssli II’ Choulant-anat. Abb. '49, 114-117; Muller-Portr. (reg.); Muller-Hist: (reg.); Album Stud. Lugd. Bat. 990; v. d. Aa; Obreen-Arch. V 276; v. Someren (reg.); Scholten-Teyler; Be Grez, Cohen 768; Bock-Rosenberg; Hind IV; Wurzbach II 841; Fontaine Verwey (reg.); v.Stolk 3438; Dronckers-Waller, reg. WANDSCHEER, MARIA Wilhelmina. Ets. Sch. Pastelteek. Leb. Amsterdam 19 Nov. 1856, ov. Ede 19 Sept. 1936; werkz. Amsterdam888, Nieuwer Amstel 1895 Ede, (ook 1814, 32, 72; Vitsen Geijsbeek-Bichters; Muller-Portr. reg.); Muller-Hist. 5977 en Suppl. 5888A; Zat. v. d. Keilen 2469; v. Someren 5862*; Sieuw biogr. Woordenb. III 1394’ Wurzach II 841; Fontaine Verwey 174- WARTENA, Froukje. tts. Sch. ieb. Akkrum 28 Juli 1856; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1902, Laren Oec. 1902-Nov. 15, Bergen 1915. Leerl. Rijksnormaalschool (1883-90), Rijksacademie (1888-89, avondkl.), van ?. G. W. Oldewelt. EIsevier 1(1915) 475~477- WASCH, JEANNE Adriana Lambertine. Ets. Sch. Leb. Rotterdam 31 Oct. 1887; werkz. s Gravenhage, Zandvoort, Rijswijk Z. EL Leerl. Ch. L. Ph. Zilcken, Haagsche Academie (Aarts), O. W. A. Roelofs. WASPICK, Adriaen van. Plaatsn. Goudsm. Juwelier. Geb. ± 1626/27, werkz. ’s Gravenhage 1639-59 en waarschijnlijk nog in 1663. Obreen-Arch. IV 30, 32; Muller-Cat. Femmes Art. 797; Navorscher 1915, 24. WASSENAER, Machtella, barones VAN -, GEB. BARONES VAN LYNDEN -. Ets. Teek. Geb. Haarlem 18 Sept. 1880; werkz. Haarlem, Kasteel Hoekelom bij Bennekom. Leerl. Rijksacademie (1903-04, Dupont). WATERLOO, Anthonie (WATERLO). Ets. Uitg. Sch. Teek. Geb. Rijssel ± 1609/10, ov. Utrecht in of na 1676; werkz. Amsterdam 163940, Leeuwarden 1653, Amsterdam 1673 -74, bij Maarsen en Breukelen ±_ 1675 ?; reis Hamburg. Autodidakt ? Schollen- Teyler; Be Grez; Bock-Graphik 39j; Pierpont Morgan 186 en 216; Schönbrunner-Meder 698, 897, 1113> I252> I334 en 13541 Cat. Deiker; Cat. Welcker; Ca>t. v. Eeghen; Schmidt-München III 87; Singer-Friedrich August 850,’ v. Hull-Repsyt. WATERLOOS—WEENIX I7527~17533■ Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 77; Lugt II-Louvre; Hind IV; de Gelder-Leiden; Moes-Teekeningen 93-94; Weigel-Handz. 8587-8591; Woermann-Dresden IX 2; Budde-Düsseldorf; Veth; Manteuffel; London, V. a. A.; Reitlinger Drawings 44; Wurzbach II 843-844; J. Wessely „A. Waterloo” Hamburg 1891; Exhibition London 1929; Oud-Holland LLI (I933~I934) t'eg.; Bosch tot Rembrandt 134- WATERLOOS, J. Zwartekunstgr. Uitg. Teek. Werkz. Amsterdam? 1684. WAVEREN, van, z. MISPELBLOM. WEBBERS, Carel. Ets. Teek. Dichter Secret. Gen. Departem. en Raad der Ontvangsten. Geb. Willemstad 1766, ov ’s Gravenhage 10 Maart 1837; werkz. ’s Gravenhage. v. d. Aa-Dichters; Cat. Vis Blokhuijzen 4-209; Letterk.'Cat. Bibl. ed. 1887 I 498. WEBBER, Sacharias („ADOLPHSZ., Johan”). Ets. Teek. Sch. Schrijv. Geb. Amsterdam ± 1644/45, begr. Amsterdam 17 Jan. 1696; werkz. Amsterdam, Middelburg 1668-69, Amsterdam 1671-96. Leerl. van G. de Lairesse. Zoon van Z. Webber (boekverk.-uitg.). Adres: ,in de Nieuwe Zyts Kapelsteegh daer Enckhuyzen uithangt”. 1690-96. Wurzbach II 846. WEDDIGE, Carl. steenteek. Sch. Leb. Rheine (Pruisen) 18 Sept. 1815, )v. Amsterdam 26 Maart 1862; werkz. Amsterdam 1842 volg. Vledew. van H. W. Couwenberg. '. Someren 2137*. WEEGEWIJS, Hendrik. Ets. Sch. Aquarell. Leb. Nieuwer-Amstel 7 Jan. 1875; verkz. Buiksloot, Edam, Volendam, Assen, Gasselte, Drouwen, Gent (Beljië), Edam 1901, Blaricum Aug. 1901— Febr. 1919 (ook Laren Sept. 1907-Aug. 08, Juni -Oct. 1909, Nov. 1910-April 13, Febr.-Nov. 1914), Eemnes 1919, Amsterdam 1919-21, Hilversum 1921 volg. Leerl. Teekenschool voor Kunstambachten, Rijksschool voor Kunstnijverheid, Rijksacademie (1896-98, Allebé, Dake, Van der Waay). WEELE, HERMAN Johannes van DER. Ets. Drogenaald. Sch. Geb. Middelburg 13 Jan. 1852, ov. Den Haag 2 Dec. 1930; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van J. W. F. Kachel, Haagsche Academie, onder invloed van A. Mauve. Distel; Elsevier XVI (1898) 291-305. WEENINK, I. Aquatint. Teek. Werkz. Amsterdam ? i 1820 ? WEENIX, Jan. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 1640, begr. Amsterdam 19 Sept. 1719; werkz. Amsterdam, Utrecht 1664—68, Amsterdam, Bensberg bij Dusseldorp 1702-12, Amsterdam. Leerl. en navolger van zijn vader J. B. Weenix. Medew. van A. Waterloo, B. van der Helst. Wurzbach II 847-848; De Grez; Hind IV; Bock-Rosenberg; Nieuw biogr. Woordenb. X T156; Bosch tot Rembrandt 154. WEENIX, Jan Baptist (Giovanni Battista, alias RATEL). Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 1621, ov. huize Ter VIey bij Utrecht 1660; werkz. Amsterlam (ook Utrecht), Italië 1642-46, Amsterdam 1647-49, Utrecht 1649-± 57, luize ter Mey ± 1657-60. Leerl. van J. Micker, A. Bloemaert, Cl. Lsz Moyaert (± twee jaar). icholten-Teyler; De Grez; Budde-Düssellorf; Lugt II-Louvre; Hind IV; Bock-Roenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 78; Schönirunner-Meder 908; Wurzbach II 846-847; lud-Holland XLV (1928) 177—178; Cat. WEERT—WEISSENBRUCH Welcker; Nieuw biogr. Woordenb. X1156— 1157 (afwijkend). WEERT, Hendrikus Johannes Mar- TINUS VAN. Ets. Aquarell. Pastelteek. Geb. Wamsveld 9 Mei 1892; werkz. Delft. Leerl. Haagsche Teekeninstituut, C. J. Mension. WEEZEL, van, z. ERRENS. WEGENAER, MARTINUS Johannes CORNELIS. yrfc; Sch. Geb. ’s Hertogenbosch 7 Juni 1834; werkz. ’s Hertogenbosch -1883, Rosmalen 1883. WEGMAN, Anna MARIA. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 26 Febr. 1868; werkz. Amsterdam, Brabant, Gelderland, Drente, Hilversum. Leerl. Rijksacademie (1890-93). WEGNER, Louis. Steenteek. Teek. Fotograaf. Geb. Frankenthal (Paltz) ± 1816/17 ov. Amsterdam 13 Nov. 1864; werkz Amsterdam 1850-64. Adres: „Wegner Prinsengracht”. 1861-64. Tent. Amsterd. 1850, 366, 483—485, 1852 512 (E. Wegner) v. Someren 5399: Moquette Portr. Rotterd. reg. WEHMEYER, WILLEM Fredrik. Plaat^n -Pi's Geb. Heemstede (N.H.) 1 Dec. 1819 ov. Amsterdam 28 Juni 1854; werkz Amsterdam. Leerl. Amsterdamsche Academie (183< -50). Kramrn VI1838. WEILAND, Frits. Houtsn. Teek. Geb. Vlaardingen 1888. Autodidakt. WEILAND, Mr. Jacobus Adrianus. Steenteek. Steendr. Teek. Direct. Rott. Teeken Genootsch. Schrijv. Raadsheer Hof Z. Holl. 1838 volg. Geb. Utrecht 9 Mei 1784, ov. ’s Gravenhagen Mei 1869; werkz. Leiden 180007, Rotterdam 1807-26, ’s Gravenhage 1826-69. Medew. van R. Sassen Clingh. Handel. Holl. Huish. Maatsch. Haarlem 1814, 947 en 1815, 38; v. Eijnden en v. d. Willigen III 220, 495; Vervolg v. Loon VIX 69; Wap „Ds. P. Weiland en Mr. J. A. Weiland" ’s-Gravenhage 1869; Album Stud. Lugd. Bat. 1195; Letterkunde. Cat. Bibl. ed. 1887 (reg.); Muller-Cat. Lith. 824; Handschr. Bibl. Amsterd. IV 440; Moquette-Portr. Rotterd. 2856; v. Stolk 7543- WEILAND, Johannes. Houtsn. Ets. Sch. Teek. Geb. Vlaardingen 12 Febr. 1894; werkz. Rotterdam, Wassenaar, Veenendaal (G) Leerl. van D. H. Nij land. v. d. Boom; Elsevier LXXXV (1933) 43°~ 432; Maso Finiguerra II (1937) 739- WEISS, Anton. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Falkenau (Bohemen) 7 Febr. 1803; werkz. Amsterdam 1822-44, reisde in Duitschland en Oostenrijk 1834. Leerl. van J. A. Daiwaüle. Muller-Cat. Lith. 825-827; v. Someren 251-; Wurzbach II 849. WEISSENBRUCH Dz., Frederik HENDRIK. Steenteek. (kl.). Ets. Teek. Geb. ’s Gravenhage 1 Juni 1828, ov. 's Gravenhage 23 Juni 1887; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van zijn broeder Joh. Weissenbruch, Haagsche Academie (1845-46). Kramrn 1839; Cat. v. d. Keilen 2471; Cat. dess. et estamp. F. H. Weissenbruch, Ventt Amsterd. 3-7-1888; Muller-Cat. Lith. 828 829; v. Someren5795, 6088, 6089, 6090, 6092, 6094; Verv. Kunst. IV 252; Veth. Teek. 212. Moulijn-Lith. Prentk. 47; Nederl. Spectatoi 1887, 222-223; v. Stolk 7812, 7938, 7945- WEISSENBRUCH, FREDRIK Adri ANUS. Houtgr. Geb. ’s Gravenhage 8 Oct. 1826, ov ’s Gravenhage 15 Aug. 1882; werkz ’s Gravenhage. WEISSENBRUCH—WETSIMW Leerl. Haagsche Academie (1845-46). Tent. ‘s-Hertogenbosch 1854, 516; Hist. Avonden III 178; Kunstkronijk 1849. WEISSENBRUCH, HENDRIK Jo- HANNES („J. H.”). Ets. Steenteek. Sch. Aquarell. Geb. ’s Gravenhage 30 Nov. 1824, ov. ’sGravenhage 14 Maart 1903; werkz. ’s Gravenhage (ook Dekkersduin bij Voorschoten, Scheveningen, Noorden). Leerl. van Leu (1840-43, teekenen), A. Schelfhout (korten tijd), Haagsche Academie (1843—50, B. J. van Hove). Gram 1881, 114 (reg.); Vosmaer-Schild. II; Elsevier 189. III 425; Muller-Cat. Lith. 844; Schildersb. I 123; Woord en Beeld 1901, 163; Verv. Kunst IV 245; Eigen Haard 1903, 217; Marius 303; Die Haghe I9°5> 54! Veth-Teek. 2, 212; Lurasco-Mod. Meest; Plasschaert-Schilderk. 241; Plasschaert-Naaml., De Grez; v. Hall-Repert. I754^~I7562; Nieuw biogr. Woordenb. X 1163. WEISSENBRUCH, Isaac. Houtgr. Essayeur ± 1870. Geb. ’s Gravenhage 27 Aug. 1826, ov. Amsterdam 13 Nov. 1912; werkz. ’sGravenhage -1850, Brussel 1850-51, Parijs 1851-52, ’s Gravenhage 1852, Amsterdam vóór 1865-1912. Leerl. Haagsche Houtgraveerschool (± 1840), Haagsche Academie (1842-43). Kramm 1840; v. Someren 6091, 6093; Verv. Kunst I 226; Hist. Avonden III119; Kunstkronijk 1842. WEISSENBRUCH, Johannes (Jan). Ets. Steenteek. (kl.). Sch. Aquarell. Kunstverz. Geb. ’s Gravenhage 18 Maart 1822, ov. |s Gravenhage 15 Febr. 1880; werkz. ’s Gravenhage, tijdelijk in Gelderland, de kleine Hollandsche steden, ook langs Lek en IJsel, reisde in België. Leerl. Haagsche Academie (1839-47, Heszier, Waldorp, Elink Sterk), S. L. Verveer. Oat. v. d. Keilen 2472; Muller-Hist. 7127; Ned. Kunstbode 1880; 63; Ned. Spectat. f880, 118; Gram. 1881, 115; 'Müller-Lex.; Vosmaer-Stud. 246; Cat. dess. et estamp. J. Weissenbruch, vente Amsterd. 3-7-1888; Muller-Cat. Lith. 832—843; v. Someren Ï795- 6090, 6093, reg.; Marius 188; Verv. Kunst IV 243; Scholten-Teyler; Veth-Teek. 211; Die Haghe 1905, 70, 73, 78, 79; Wurzbach II 849; De Grez; v. Hall-Repert. 17563-17567; Maandbl. Beeld. Kunst IV (1927) 106-115 en V (1928) 209-212; Dronckers-Waller No. 655; Nieuw biogr. Woordenb. X1164. WEISSENBRUCH J.Hz., WILLEM Johannes. Ets. Sch. Geb. ’sGravenhage 14 Febr. 1864; werkz. ’s Gravenhage, ’t Gooi, de Kaag, Castricum, Deventer, Bussum 1915 volg., reisde veel. Leerl. van J. Stortenbeker, Haagsche Academie (Becker), van zijn vader H. J. Weissenbruch. Eigen Haard 1915, 904-907; De Kunst VIII (1915/16) 65-68. WEITKAMP, Johan Hendrik. Ets. Steenteek. Sch. Leeraar Rott. Academie. Geb. Rotterdam 12 Juni 1834, ov. ’s Gravenhage?; werkz. Kralingen 1877 -78, Rotterdam 1878-1912, ’sGravenhage 1912 (ook Arnhem, Duitschland). Leerl. Rotterdamsche Academie (avondkl.), R. van Eysden. WELLE, Bernardus. Steenteek. Teek. Huissch. Geb. Krimpen a/d. Lek 1743, ov. Rotterdam 21 Mei 1829; werkz. Rotterdam. Roterod. Iïl. 1531; Moulijn-Eerste jaren. WELLE, David. Steenteek. Uitg. Teek. Sch. Steendr. Huissch. Geb. Rotterdam Dec. 1772, ov. Rotterdam 24 Febr. 1848; werkz. Rotterdam. Zoon van B. Welle. Saakes-Naaml. 1814-1818, 442; MullerHist. 5718, 6263, 6971, 6997; Roterod. lllustr. passim; v. Someren 1429*, 2130, 4-854*; Muller-Cat. Lith. 845; Cat. Künstler Lith. 2278; v. Stolk reg. en IX p. 326; Mojuette-Portr. Rotterd. passim; Wurzbach II ?5°- WELLE, VAN DER. Ets. Werkz. begin XlXe eeuw? WELSINK, Hermanus. WENCKEBACH—WESSELING Ets. Teek. Kolonel Genie. Militie Commissaris. Geb. ’s Gravenhage 25 Maart 1809, ov. Oisterwijk 28 Juli 1888; werkz. o.a. Oisterwijk. Cat. v. d. Keilen 2473. WENCKEBACH, Ludwig OSWALD. Houtsn. Steenteek. Ets. Teek. Sch. Beeldh. Hoogl. te Delft (sinds 1936). Geb. Heerlen (L.) 16 Juni 1895; werkz. Heerlen, Utrecht, Groningen, Santpoort Straatsburg, Weenen, Noordwijk a/Zee 1918, Schoorl, Noordwijkerhout. Leerl. van zijn oom L. W. R. Wenckebach (Santpoort), Haarlemsche School voor Kunstnijverheid, Weensche Academie. Bosch-Prentkunst 157; Gouwe (reg.); v. d. Boom; Maandbl. v. beeld, kunst I (1924) 378; Wendingen V (1923) ro; Elsevier LVII (1919) 74-75. LXIX (1925) 77-79 en (1932) 1 e.v.; Eigen Haard 1920, 358—3611 Avermaete 129. WENCKEBACH, Ludwig WILLEM Reymeet. Ets. Steenteek. Penteek. Tuinarch. Sch. Geb. ’s Gravenhage 12 Jan. 1860 ov. 1937; werkz. Amsterdam, Utrecht, Amsterdam 1886-98, Santpoort 1898 volg. (ook Drente, Gelderland, Brabant). Leerl. van D. van Lokhorst (1878-79) en E. v. Heemskerck v. Beest. Maandbl. Beeld. Kunst XII (1935) 22—23; v. Hall-Repert. 17594-17605; Veth-Caricatuur 284. WENDEL, Abraham JACOBUS. Geb. Leiden 31 Oct. 1826, ov. Leider 23 Sept. 1915; werkz. Leiden. Groot aantal teekeningen in het Prentenkabinet te Leiden. v. Someren (reg.); Overvoorde Leiden (reg.). Dronckers-Waller No. 151- WENNE, Abraham Meindersz vaï der. Plaatsn. Geb. Amsterdam J; 1656, ov. vóó 1694; werkz. Amsterdam-1672, Lon denDec. 1672-78, Amsterdam 1680-81 Leerl. van A. Bloteling (Sept. 1669-73) Wurzbach II 8*0. WENNING; Yrb ÜEERKE. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Leeuwarden 26 Sept. 1879; werkz. Leeuwarden-1897, Amsterdam 189798, ’s Gravenhage 1898 volg (ook Giethoorn, Oudewater, Zuid Limburg, Rome-Parijs 1914), Den Haag. Leerl. AmbachtschoolLeeuwarden (Hartemink, Bubberman), lessen van Sommer (decorateur, ’s Gravenhage), Haagsche Academie. Kroniek II (1916) 265-266; Op de Hoogte XIV (1917) 398—405; Cicerone I (1918) 158— 166. WENSELAAR, z. SMETZ. WENTEL, Cornelis Hendrik. Ets. Zilversm. Geb. Alkmaar 11 April 1818, ov. Alkmaar? 18 Febr. 1860; werkz; Alkmaar. v. Someren; Bruinvis; Wurzbach II 850; Nieuw Biogr. Woordenb. III1401. WERFF, Adriaen van der. Zwartekunstgr. Sch. Miniatuursch. Teek. Bouwm. Geb. Kralingen 21 Jan. 1659, ov. Rotterdam 12 Nov. 1722; werkz. Rotterdam, Dusseldorp 1697, 1698, 1703, 1712. Leerl. van C. Picolet, E. H. van der Neer (-± 1676). Schotten- Teyler; Wurzbach II 850—852; De Grez; Bock-Rosenberg; Weigel-Handz. 8603; Lugt II-Louvre; Hind IV; Budde-Düsseldorf; Nieuw Biogr. Woordenb. VII i3I3~ 1316; Singer-Friedrich August 859—860; v. Hall-Repert. 17610-17617. WERFF, Clara Adriana van der. Steenteek. Geb. Almelo 12 Aug. 1895; werkz. Amsterdam Leerl. Rijksacademie (1918-22). WERK, van de, z. KRUYFF. WERKMAN, Hendrik Nicolaas. Steenteek. Houtsn. Sch. Geb. Leens 29 April 1882; werkz. Groningen. WESSELING, Hendrik Jan. WESSEM—WEYERMATVr Ets. Sch. Teek. Geb. Haarlem 26 Febr. 1881; werkz. Haarlem. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid (avondkl., 1895-96), Atelier voor Kerkel. Kunst van F. Loots. WESSEM, Willem van. Drogenaald. Prentteekeninggr. Teek. Kunstverz. Ov. vóór 1789; werkz. Amsterdam? Leerl. van B. Schreuder. Cat. verkooping nalatenschap te Amsterd. 6-4-1789; Cat. Ploos v. Amstel I 220 n. 64 (als J. v. Wessem). WESTENDORP, z. OSIECK. WESTERMANN, GERHARDUS Ber- NARDUS JOZEPHUS. ' Steenteek. Teek. Sch. Aquarell. Geb. Leeuwarden 25 Dec. 1880; werkz. Amsterdam (ook Limburg, Brabant, Terschelling). Leerl. van J. H. Jurres, Rijksacademie (1898-1902, Allebé). De Kunst VIII (1913/16) 130-132. WESTPALM, z. HOORN, van. WESTRHEENE Wz„ Tobias van. Steenteek. Teek. Sch. Schrijv. Kunstcriticus. Courantier. Geb. Hof van Delft 26 Sept. 1825, ov. ’s Gravenhage 4 Oct. 1871; werkz. Hof van Delft, ’s Gravenhage 1850-59, Rotterdam 1859-61, ’s Gravenhage 1861 volg. Leerl. van W. H. Schmidt (1844-50). Spectatoy 1871, 318» Kieuw BiogY. \Vooyienb. III 1413—1414. WETERING, van de, z. ROOY, de. ^ WEYAND, JACOB Gerrit („Jaap”). its. Houtsn. (kl.). Steenteek. Sch. reek. jeb. Amsterdam 8 Maart 1886; werkz. Amsterdam (Blaricum Sept. 1917-Tan. 8), Bergen. -eerl. Rijksschool voor Kunstnijverleid, Industrieschool voor den Wer:enden Stand (Van Leeuwen), Rijks¬ academie (1904-10, Dupont, Der Kinderen). Op de Hoogte XXIII (1926) 106-110- Elseviey LXXIV (1927) 81-96; Opgang X (z93°) 706-707; AYchitectUYa XXX (1926) 340-341- WEYCK, Henderick de. Plaatsn. Teek. Goudsm. ? Werkz. 1626. WEYDMANS, z. WIJTMANS. WEYDOM. Plaatsn.-Ets. Teek. Werkz. einde XVIIIe eeuw? WEYER, Johannes Harmannus van DE. Steenteek. Uitg. Teek. Steendr. Kunst-, Muziek- en Boekverk. Geb. Utrecht 31 Dec. 1818, ov. ’s Gravenhage 17 Oct. 1889; werkz. Groningen 1842-76, ’s Gravenhage 1876 volg. Adres: „(Firma) J. H. van de Wever”. Groningen. 1842-na 1900. Boekh. Jaarboekje 1843; J. Oomkens „Bouwstoffen" Gioningen 1864 n 96; Mulley-Hist. Suppl. 1032A; v. Someien (reg.). WEYER, PIETER Wilhelmus van de. Steenteek. Uitg. Steen-, Boek- en Plaatdr. Boekverk. Geb. Utrecht 5 April 1816, ov. Utrecht 2 Juni 1880; werkz. Utrecht. A.dres: „St. Jansdam, No. 321”. „Ganzenmarkt”. 1869-80. Boekh. Jaarboekje 1842; Boekh. Adresb. r857 e.v.; v. S ome Yen (reg.); Moquette-PoYtY. Rotterd. Yeg.; v. Stolk 7376, 7889. WEYERMAN, Jacob Campo. Ets. Sch. Journalist. Tooneelschr. schrijv. jeb. Breda 9 Aug. 1677, ov. 's Gravenïage op de Gevangenpoort ± 9 Maart 1747; werkz. o.a. Breda, Het Woud, Jtrecht?, Breda, Antwerpen, Rijssel, -’arijs, Lyon, Rome, Zwitserland, Ouitschland, Breda, den Haag, Lonlen 1718?, Oxford, Delft, Rotterdam 720-21, Muiden 1721—22, Amsterdam VEYNEN—WIEGMAN 1723-26, Breukelen 1727-29, 's Grayenhage, Leiden 1737-38, Vianen, Kuilenburg, den Haag 1738 volg. Leerl. van F. van Kessel (Breda), Th. van der Wilt (Delft), S. Hardimé (Antwerpen). Reg. Impost Begr. P. D., Gemeente archief ’s-Gravenhage. Amsterd. Argus achtgevende op alle voorkomende zaken Amsterd. 1719—1721; Houbraken III 52; Zeldzaame levens-gevallen van J. C. Wijerman 2e dr. en Aanh. 's-Gravenhage 1763 (r# uitg. 1756* Duitsche Vert. 1764); Descamps; Weijerman IV (1769) 409; Levens van voorn. Ned. mannen Amsterd. 1777-1783 II 92; Füssli I; v. Abkoude en Arrenberg; Kok; Witsen Geijsbeek-Dichters VI 493; Muller-Portr. 60476048*; Navorscher 1853, 49 en 1856, 390; Kobus en de Rivecourt; Nijhoff’s Bijdragen 1872 N. R. VII 193; Bibliogr. Adversaria, ’s-Grdvenh. 1874 7/ 106, 123! Alb. Stud. Lugd. Bat. 964; Letterk. Handel. 1875; J. I. v. Doorninck, verm. schrijvers, Leiden 1883— 1885; Letterk. Cat. Bibl. ed. 1887, 630, Hs. 33> reg- tooneel; Biogr. Wdbk. Letterk.; v. Someren 6121; Ned. Spectat. 1895> 181, 197, 213, 292, 298, 321, 331, 355< 36* 1896, 141, 159, 261, 269; Knuttel-Pamfl. 17069, 17070, 17112, 17193. K7463: SKalff „Oud-Holl. Karakters” Rhenen 1905, 127; Die Haghe 1906, 184; v. Wurzbach II 877; Nieuw biogr. Woordenb. II1542—1544. W. P. C. Knuttel „Verboden boeken” ’s-Gravenhage 1914, 285; Kleerkooper 1105, 1523.' v. Hall-Repert. 17815-17823. WEYNEN. Steenteek. Teek. Werkz. Leeuwarden? 1828. Vgl. v. Someren 1329. WICHEREN, Johan Joeke Gabriel VAN. Steenteek. Sch. Geb. Leeuwarden 9 Maart 1808, ov. Leeuwarden 8 Oct. 1897; werkz. Leeuwarden, Groningen 1829—38, Leeuwarden. Leerl. van W. B. van der Kooi, O. de Boer. Muller-Portr. [reg.); Eckhoff-kunstverz. Leeuwarden (reg.); v. Someren 2345; Handschr. Bibl. Amsterd. I 229; v. Wurzbach II 878. WICHERS, z. WIERDSMA. WICHMANN, Erich. Houtsn. Houtgr. Lmoleumsn. Ets. uro*enaald. Steenteek. Zwartekunstgr. Aquatint. Sch. Pastelteek. Aquarell. Beeldh. Kunstnijv. Schrijv. Geb. Utrecht 11 Aug. 1890; ov. 1929; werkz. Utrecht, Duitschland 1903-07, Utrecht, Amsterdam (ook Utrecht) 1914-21, Parijs 1921, Milaan 1924. Leerl. van A. von Kreyfeldt (schilderen), van der Laars (Utrecht). Bosch-Prentkunst 163; Sluyter-Mod. Grótphiek; W. Vogelsang „Erich Wichmann” Amsterdam 1920; Idem „Catalogus 1920, v. Hall-Repert. 17831-17842. WIEBENGA, J. B. Triolinesn. Linolsn. Teek. Werkz. Rotterdam 1925. De Fakkel I (1925). WIEGERS, Jan. Ets. Drogenaald. Houtsn. Steenteek. Sch. Teek. Aquarell. Beeldh. Geb. Kommerzijl 31 Juli 1893; werkz. Groningen, ’s Gravenhage, Rotterdam, Davos 1920-21, Groningen 1922-23. Leerl. Groningsche Academie, Haagsche Academie. Das Kunstblatt XII (1928) 212-214; BoschPrentkunst 164; Eigen Haard LIX (1933) 602—603; Elsevier LXXXIV (i932) 437~ 438; Avermaete 137-141; de Gruyter. WIEGMAN, MATTHEUS Johannes Marie („Matthieu”). Steenteek. (kl.). Houtsn. Teek. Sch. Aquarel. Geb. Zwolle 31 Mei 1886; werkz. Amsterdam, Schoorl 1911, Bergen (N.H.), Frankrijk 1921, Parijs. Leerl. Rijksacademie (1905-09). Broeder van P. C. C. Wiegman. Maandbl. Beeld. Kunst III (1926) 168—172 en VIII (1931) 264-276; Wendingen II (1919) afl. 5; De Stem XI (1931) 295—299.' Elsevier LXXV (1928) 297-305 en LXXXVIII (1934) 430-431; Opgang IV (1924) 477—492 V (1925) 1142-1143 VI (1926) 413-418 VII (1927) 119. 598. 050654; Elsevier LXIII (1922) 69-72; P. v. d. Meer v. Walcheren „Catalogus v. werken v. Matthieu Wiegman” Amsterdam 1926; Roeping IV (1925/26) 365-366; Elsevier LXXII (1926) 65-67 en LXXI (1931) 236237; Kunst der Nederlanden J (I930/31) 409-412; A. Plasschaert, Matthieu Wiegman, Amsterdam 1936. WIEGMAN—WIERIX WIEGMAN, PETRUS Cornelis Constant. Houtsn. Steenteek. Sch. Teek. (eerst) Spekslagersknecht en Winkelbediende. Geb. Zwolle 18 April 1885; werkz. Rotterdam-1901, Amsterdam 1901-13, Schoorl 1913-21, Amsterdam 1921-22, Thorn 1922 volg. Broeder van M. J. M. Wiegman. Roeping VIII (1929/30) 26; Elsevier o XXIII (1932) 437-438, LUI (1917) 485-486, LXII (1921) 431- 432; Avermaete 138. WIELANT, Jan Jacobsz (WILANT). Plaatsn. Geb. „Pieberach” (Bieberach?), werkz. Amsterdam 1686-93. Schoonzoon van Jan Slot (Schoolmeester). Poorterboek (7) 21 Jan. 1688, Archief Amsterdam. Wurzbach II878. WIEMANS Cz., Andries. Steenteek. Sch. Geempl. Spoorweg. Geb. Dordrecht 25 April 1826; werkz. Dordrecht-1857, Rotterdam 1857-58, tijdelijk Gelderland, Dusseldorp. WIEMANS, W. D. Kaartsteengr. Werkz. ’s Gravenhage?, Batavia 186152. Leerl. Haagsche Academie (1841-44)? Répert. Cartes P. B. p. 108. WIEMERS, Hendrikus Johannes. Houtsn. Beeldh. jeb. Amsterdam 19 Dec. 1838; werkz. ^msterdam-1918, Arnhem 1918-24. -eerl. Amsterdamsche Academie (1860— A). WIERDSMA, ROLINE Maria (WICHERS) )rogenaald. Houtsn. Steenteek. Teek. reek. Sch. ieb. Franeker 30 Oct. 1891; werkz. lilversum, Domburg. -eerl. van J. A. van Schooten, Larenche Kunstschool (Hart Nibbrig, Moujn, eenige maanden), Intern. Schiliersatelier Amsterdam (de Jonge, Mon- nickendam) W. A. van Konijnenburg (1920), O. W. A. Roelofs. Onze Kunst XLII (1925) 109-113; BoschPrentkunst 160-162; Wendingen V (1923) afl. 10; Boekcier II (1933) 27; v. d. Boom; De Delver II (1928/29) 46-47; De Witte mier III {1926) 366-370; Joh. Schwencke „Ex-libns uitgevoerd naar dertig teekeningen van R. Wichers Wierdsma” Bussum 1927; Elsevier XLVI {1936) 148; Avermaete 139, WIERINGEN, Cornelis Claesz van. Ets. Sch. Teek. Zeevaarder. Geb. Haarlem, ov. Haarlem 29 Dec. 1633; werkz. Haarlem 1597-1633. Burchard-Rad.; Bock-Rosenberg; Preuss Jahrb. Lil (1931) 78; Lugt II-Louvre; t Hooft-Gezichten; Henkel; WoermannDresden VII 11; Stift und Feder 1926 N. 31; Schotten- Teyler; De Grez; Cat. Welcker; Wurzbach II 878-879; Nieuw Biogr. Woordenb. VII 1320-1321; v. Ysselsteyn (reg.); Jaarverst. Scheepvaart Mus. XII (1928) 52-56. WIERINK, BERNARD Willem . („Oom Ben”). Steenteek. (kl.). Ets. Houtsn. Plaatsn. Aquarell. Teek. Sch. Kunstnijv. Direct. Industrieschool. Geb. Amsterdam 4 Jan. 1856; werkz. Amsterdam. Leerl. van H. A. C. Dekker, Quellinusschool, A. Allebé (privaatles). Bouwk. Weekblad XLII (1921) 120: Elzevier LXXI (1926) 19-24. WIERIX, Antonie, Plaatsn. Uitg. Teek. jeb. Antwerpen? ± 1552?, ov. 1624; verkz. Antwerpen. ïvenals zijn broeders Hieronymus en ïohan Wierix waarschijnlijk leerl. van ïun vader Antonie Wierix en onder indoed van Dürer en L. van Leyden. '• Alvin „Catalogue raisonné" Bruxelles 866-1872; Wurzbach II 880; v. Hall-Re>ert. 17879-17884. WIERIX, Hieronymus. Haatsn. Uitg. Teek. leb. Antwerpen? ± 1553, ov. Antwerpen 1 Nov. 1619; werkz. Antwer»en, tijdelijk Delft 1578-80. .. Alvin „Catalogue raisonné” Bruxelles 866-1872; Wurzbach II880; De Grez; Berner; v. Hall-Repert. 17879—17888. WIERIX—-WILLEBEEK WIERIX, Johan. Plaatsn. Uitg. Penteek. 3eb. Antwerpen 1549, ov. Brussel? m 3f na 1615; werkz. Antwerpen tijdelijk Delft 1578-79. L. Alvin „Catalogue raisonné” Bruxelles 1866-1872; Wurzbach II 880—881; De Grez; Benesch-Wien; Hind V; de Gelder-Eeiden, Oudh. Jaarb. Lil (1933) reê-- old ^ast. Draw. IX (1935) XXXIV 35\ v. HallRepert. 17879-17884 en 17889; DelenPlantijn. WIERSMA, H. Ets. Sch. Werkz. ’s Gravenhage ± 1920? WIERSMA, Ids. • Ets. Steenteek. Sch. Geb. Brantgum (Fr.) 21 Juni 1878; werkz. ’s Gravenhage, Sneek, Drachten, Amsterdam. Leerl. Haagsche Academie (Jansen), raadgev. van J. Boon. Eigen Haard 1915- 798—803. WIERTZ, Henricus Franciscus. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 7 Oct. 1784, ov. Nijmegen 7 Juni 1858; werkz. Amsterdam— 1810, Nijmegen 1811-58. Leerl. van J. J. Lauwers, J. de Frey, P. Barbiers Pz. Cat. Nijland 874; Wurzbach II 879; v. Stolk 6235. WIGBOLDI, Hindricus. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Groningen 1637. Medew. van J. Wigboldi. WIGBOLDI, Jacobus. Ets.-Plaatsn. Teek. Werkz. Groningen 1637. Medew. van H. Wigboldi. WIGGERS, Derk. Ets. Sch. (eerst) Notarisklerk. Geb. Amersfoort 26 Maart 1866; ov. 14Febr. 1933; werkz. Rotterdam, Heelsum, Berg en Dal 1917, Laren Sept. 1917-Mei 18, Blaricum Mei 1918-April 20, Laren April 1920-Juni 1923, buitenslands 1923; reizen Spanje, Italië. Leerl. Rotterdamsche Academie. Eigen Haard 1915, 79&~8°3> Ï911* 726—73°» iaig 371—372; Maandbl. Beeld. Kunst. X (1933) 153-i54 en I (1924)197-202; Elsevier XXIII (1902) 147-156; Onze Kunst II 1 (1903) 127-132; De Gids 1899 I 357- 359- WIGMANA, Gerard (alias DE VKIESCHE RAPHAEL). Ets. Sch. Schrijv. Geb. Workum 27 Sept. 1673, ov. Amsterdam 27 Mei 1741; werkz. Amsterdam, tijdelijk Utrecht 1738, reizen Rome (± 1699-1700), Londen. Wurzbach II881. W1LAIX 1, Z. lUBlittni. WILD, CAREL Frederik Louis de. Ets. Sch. Schilderijhersteller. Geb. Kessel 26 Aug. 1870, ov. Larchmont (New York) Mei 1922; werkz. ’s Gravenhage (tijdelijk Weenen, Berlijn), New York. , Leerl. Haagsche Academie (avondkl.), raadgev. van J. H. Maris, en van A. Hauser (schilderijhersteller Berlijn). Höllandsche Revue IX (I9°4) 759—771’’ Elsevier XXIX (1905) 363-374- WILDE, Dick de. Ets. rijdgenoot. Boekcier III (1934) 2- WILDE, F. de. Ets. Teek. Werkz. Amsterdam? 1704-05. Wurzbach II 881. WILDE, Maria de. Ets. Teek. Sch. Tooneelsch. Geb. Amsterdam 7 Jan. 1682; werkz. Amsterdam 1700 volg. Dochter van Jacob de Wilde (oudheidkundige). Wurzbach II 881-882; Nieuw Biogr. Woor- denb. IV 1457-1458- WILDSCHUT, G. Ets. Linolsn. ? Tijdgenoot. WILLEBEEK, z. MAIR, le. WILLEBOIRTS—WILLINK WILLEBOIRTS, gen. BOSSCHAERT Thomas. Ets. Teek. Sch. Geb. Bergen op Zoom, ov. Antwerpen 23 Jan. 1654; werkz. Antwerpen. Wurzbach II 884—885; Nieuw biogr. Woordenb. 11535—1536; Oud-Holland Lil (J095) 34-37• wlLLtM II, prins van Oranje, graal van Nassau. Ets. Teek. Geb. ’s Gravenhage 27 Mei 1626, ov. *s Gravenhage 6 Nov. 1650; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van P. Quast ? Naumann-Arch.; Oud-Holl. (1002) 74-75Nieuw Biogr. Woordenb. I 1547—1549; J. Eysten „Het leven van prins Willem II” Amsterdam 1916. WILLEM V, prins van Oranje en Nassau. Prentteekeninggr. Geb. ’s Gravenhage 8 Maart 1748, ov Brunswijk 9 April 1806; werkz. als graveur onder leiding van C. Ploos van Amstel JCz. ’s Gravenhage 13 Maart 1773. De Navorscher 1896, 106-108 en 1900 53Kramm IV 1227; Wurzbach II 259; Nieuw Biogr. Woordenb. I 1556-1560. WILLEMART, Albert Philip. Ets. Teek. Werkz. Keulen 1671. Wurzbach II 885. WILLEMSEN, Jan (WILLEMSZ). Houtsn. Uitg. Drukk. Werkz. Kampen 1566-99. Ledeboer; Moes en Burger III 354. WILLEMSEN, Jan (WILLEMS(Z-)). Steenets. Teek. Bouwkundige Kunstverz. Burgemeester Arrond. Ijker. Geb. Amsterdam 7 Jan. 1782, ov. Zutphen 15 Juni 1858; werkz. Amsterdam, Velp (G.), Zutphen 1820-58. Wurzbach II 886. WILLERDING, KARL Joseph Ets. Teek. Seb. Dringenberg (Pruisen) 23 Juni 1886; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie (1907-11). WILLEUMIER, MARA Augusta. Ets. Teek. Kunstnijv. Leerares Industriesch. 1903 volg. Geb. Amsterdam 14 Dec. 1879; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksnormaalschool (1898-1901), Rijksschool voor Kunstnijverheid (1901 -03), Rijksacademie (1905-07, avondkl.) WILLIGE, Anthonis van der (WIL- GE, VAN DER). Plaatsn. Stempelsn. Ov. ± 1634/35; werkz. Zierikzee 161934. v. Loon-Historipenn. II p. iqj, 197 200Immer zeel; Zelandia Illustr. I '396; DirksRepert. I 944; de Chaufepié-Gedenkpenn. 610-612, 620, 625; Wurzbach II 886. WILLIGE, W. VAN DER. Houtgr. Werkz. 1840. Nederl. Magazijn 1840, 64, 348. WILLIGEN, Christina Abigael van DER. Ets. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Haarlem 7 Mei 1850; ov. 1932; werkz. Haarlem, lang in ’t buitenland o.a. Brussel, Antwerpen, Nunspeet 1906 Laren Oct. 1906 volg. Leerl. van Van Os, van F. G. W. Oldewelt, Blanc Ganin (Brussel), Antwerpsche Academie, lessen van H. M. Krabbé. Dochter van Dr. A. van der Willigen Pz (schrijver over Haarlemsche kunstenaars). Maandbl. Beeld. Kunst II (1925) 160; Holland Express VIII (1915) 488-490; De Vrouw XV (1920/ 21) 48-52 en XXIII (1928/29) 6-12; Elsevier LIX (1920) 432 EXVI (1923) 140 en LXXV (1928) 219— 220. . WILLINK, Albert Carel. Houtsn. Linoleumsn. Sch. Aquarell. Geb. Amsterdam 7 Maart 1900; werkz. Delft 1918, ’s Gravenhage, Berlijn, München, Amsterdam 1924. Leerl. Atelier H. Baluschek (Berlijn). Wendingen; Elsevier XL VII (1937) 308- WILLINK, Wouter Eduard JOHAN. VILT—WINTER Ets. Sch. üeb. Amsterdam 1 Sept. 1867; werkz. Amsterdam, Bussum, Zeist (ook Ede), Bosch en Duin (bij Utrecht). Leerl. Rijksacademie (1886—92) onder \llebé. EIsevier LXXIV (1927) 43&~440- WILT, Thomas van der. Zwartekunstgr. Uitg. Sch. Geb. Piershil 29 Oct. 1659, ov. Delft 1733; werkz. Delft. Leerl. van J. Verkolje (drie jaar). Wurzbach II 887. WINDEN, H. VAN DER. Ets. Teek. Werkz. Amsterdam 1758. Cat. Marcus; Cat. Busserus III p. 133; Füssli II; Nagler-Lex.;-Kramm; Cat. v. d. Keilen 1895; v. Huffel-Ploos v. Amstel 10. WINDHORST, JOHANN Christoph. Ets. Drogenaald. Aquatint. Houtsn. Linoleumsn. Sch. Geb. Schiedam 1 Juni 1884; werkz. Schiedam, Dieren, Lugano (Zwits.), Katwijk a/Zee, Den Haag. Leerl. van A. Zoetmulder (Schiedam, 1| jaar, schilderen), F. H. Broeksmit (1922, Katwijk a/Zee, etsen). Opgang X (1930) 162; Bosch-Prentkunst 165-166. WINDT, Philip. Steenteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 4 Sept. 1847, ov. ’s Gravenhage Sept. 1921; werkz. den Haag; reisde veel. Leerl. Haagsche Academie. Scholten-Teyler. WINDT, Christoffel van der. Ets. Sch. Geb. Brussel 22 Aug. 1877; werkz. Leiden en omstreken. Autodidakt. Kunst en Kunstleven I (1911) 104—123. WINDT, Laurent van der. Ets. Houtsn. Sch. Geb. Brussel 3 Nov. 1878, ov. Leiden 11 Aug. 1916; werkz. Leiden en omstreken. Leerl. van zijn broeder C. van der Windt. WINDTER, z. WINTER. WINGENDORP, G. Plaatsn. Teek. W^erkz. Leiden 1654—71. Wurzbach II887; v. Stolk 2414. WINKEL, P. van. Ets. Teek. Werkz. Haarlem? 1736-50. Wurzbach 888—889. WINKOOP, JOHAN Walraven van. Ets. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Djember (Java) 17 Maart 1893; werkz. Utrecht. Leerl. van G. W. P. van Dokkum, Rijksnormaalschool, Rijksacademie (1916-19). WINS, Johan Willem Marius. Ets. Aquarell. Sch. Officier. Geb. Makassar (N.I.) 2 Maart 1881; werkz. Middelburg, ’s Gravenhage. Leerl. van C. Nuys, W. J. Schütz (Middelburg), Haagsche Academie. WINTER, ABRAHAM Hendrik. Ets. Steenteek. Sch. Leeraar Rijksveeartsenij sch. Utrecht. Geb. Utrecht ± 1800. ov. Amsterdam 28 Mei 1861; werkz. Utrecht. Leerl. van P. C. Wonder, C. van Hardenberg. Handel. Ned. Huish. Maatsch. Haarlem 1823, 837; Wurzbach II 889. WINTER, Tohann Wilhelm (WINDTER). Ets.-Plaatsn. Geb. Nümberg? ± 1696, ov. Nümberg -L 1765; werkz. Amsterdam 1726, Nürnberg 1727-± 65. Leerl. van B. Picart ? Füssli I 713; Panzer-Nürnb. Portr. 171; Füssli II 6009 (Windler), 6019 (Winter); Nagler-Lex.; Nagier-Monogr. IV709; Wurzbach II 889; v. Stolk 5396, 5397, 5398. WINTER, Willem Frederik. Steenteek. Teek. Geb. Amsterdam 26'Nov. 1874; werkz. Amsterdam, tijdelijk Brussel. Leerl. Teekenschool voor Kunstam- WINTER—WITKAMP uacmeii, rujKsscnooi voor Kunstmi verheid. WINTER, z. WIJNTER. WINTER, ADRIANUS Johannes Jacobus DE. Linoleumsn. Ets. Steenteek. (kl.). Sch. Pastelteek. Schrijv. eerst Ambtenaar Staatspoorw. Geb. Utrecht 28 Mei 1882; werkz. Utrecht, De Bilt. Autodidakt. Theo v. Doesburg „De schilder De Winter en zijn werk” Haarlem 1916; Van Eeden „Studies” VI 208—220; Plasschaert, Beschouwingen I Nov. 1917, 9-11; Levende Kunst I (1918) 123-126; Elsevier Lil (i9j6) 155-157; De Kunst VIII (1913/16) 471-472, 489-491. WINTER, Antonie de. (WINTER). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Ets. Kaartgr. Teek. Kunstverk. Geb. Utrecht di 1652/53; werkz. Utrecht 1670, Amsterdam 1679-1700. Medew. van Joannes Loots. Heinecken III 476; Füssli II 6018 (als Adrian); Nagler-Lex. (id.); Muller-Hist. Suppl. 3013 A; v. Someren III p. 613; Wurzbaeh II 889; Kleerkooper en v. Stockum 383, 896, 1003, 1219, 1371. WIRTZ, ANTON Hendrikus Stephanus. Ets. Steenteek. Houtsn. Teek. Geb. ’s Gravenhage 20 Aug. 1872; werkz. ’s Gravenhage, Breda, Rosendaal. Breda. Leerl. Haagsche Academie. WISSEKERKE, van, z. EGTER. / WÏSSELINGH, Johannes Pieter van. Ets. Sch. Geb. Amersfoort 22 Mei 1812, ov. Utrecht 18 Juni 1899; werkz. Rhenen 1838, Voorburg 1840, 's Gravenhage 1841, Rhenen 1842, Renkum 1842-47, Utrecht 1848-52, Amsterdam 1852-54, Utrecht 1856-99. Blanc-Manuel IV 239; De Grez. WIT, Jansz, Izaak de. Ets. Ets.-Plaatsn. Krijtteekeninggr. Uitg. Leeraar Fundatie Renswoude. Ged. Amsterdam 9 Dec. 1744, ov. Haarlem 13 Maart 1809; werkz. Amsterdam, Parijs ± 1770-71, Utrecht 1776-92* Haarlem 1792-1809. Leerl. van P. Louw, J. Ph. Ie Bas. Medew. van P. H. Jonxis, R. Vinkeles en van zijn leerl. J. P. Visser Bender. Doop Reg. (82), Archief Amsterdam. Wurzbaeh II 891—892; Fontaine Verwey (reg.); v. Stolk 4483; Dronckers-Waller, reg. WIT, Jacob de. Ets. Uitg. Sch. Teek. Kunstverz. Ged. Amsterdam 12 Febr. 1696, ov. Amsterdam 12 Nov. 1754; werkz. Amsterdam, Antwerpen 1709-15, Amsterdam. Leerl. van A. van Spiers (tot 1708), J. van Hal (Antwerpen 1709—10). Doop Reg. (78), Archief Amsterdam. Schetsboek in Prentenkabinet te Leiden. Scholten-Teyler; De Grez; Cat. Deiker; Jaarverst. Oudheidk. Genootsch. 1932, 33— 38; Weigel-Handz. 8619-8636; Budde '-Düsseldorf; Exhibition-London 1929; de GelderLeiden; Lugt II-Louvre; Cat. Welcker; Cat. v. Eeghen; Gand artistique V (1926) 128I3I> v- Stolk, reg.; Bock-Rosenberg; Schönbrunner-Meder 1263; Wurzbaeh II 890891; Hind IV; Woermann-Dresden X 11; Fontaine Verwey (reg.); Oud-Holland LI (z934) I45~I5°>' Singer-Friedrich August 873; Maandbl. Beeld. Kunst (1929); Cat. Verk. Teek. v. Gogh, Amsterdam 2 Dec. I9I3>' Kieuw biogr. Woordenb. X12 30-12 31; Delen-Plantijn. WITH, Pieter de (WIT, de). Ets. Teek. Werkz. 1659 (1665?). Invloed van Rembrandt. Oud-Holl. (1883) 303; Cat. Teek. Sch. W. N. Lantsheer, verk. Amsterd. 22-4-1884; Rovinski-Elèves p. 81, atlas 469-473; HindRembrandt 328, 336, 345, 346, 327, 338, ‘ 344; Hind 1; Wurzbaeh II 836; Lugt III Louvre. WITJENS, Jan WILLEM Hendrik. Ets. Steenteek. Sch. Geb. ’s Gravenhage 8 Nov. 1884; werkz. ’s Gravenhage, reis België-Luxemburg -Zwitserland-Italië-Frankrijk 1920. Werkz. Kunstnijverheid Atelier E. W. F. Kerling (tien jaar), Haagsche Academie (avondkl.), raadgevingen van H. J. van der Weele. 7ITKAMP Jr., ERNEST Sigismund. WITSEN—WITTKAMP Ets. Sch. Aquarell. Teek. Conserv. Mus. Fodor 1894—97. Geb. Amsterdam 13 Maart 1854, ov. Amsterdam 1 Oct. 1897; werkz. Amsterdam, reizen Parijs-Brussel-CasselBrunswij k-Antwerpen. Leerl. A. Koopman, Jacob Olie (1868), Rijksacademie (1871-77, Wijnveld). Medew. van H. J. Haverman, N. van der Waay (1879). Elsevier IV (1892) 441-456; Eigen Haard 1897, 641—642 en 693—700. WITSEN, Mr. Jonas. Ets. Teek. Kunstverz. Burgem. Amsterdam. Geb. Amsterdam 6 Aug. 1705, ov. Amsterdam? 9 Dec. 1767; werkz. Amsterdam. Wagenaar-Amsterd. II 406; Cat. v. Buren p. 218 n. 106; v. d. Aa; J. E. Elias „De Vroedschap van Amsterdam” Haarlem 1903 -1905 I 439, 440; v. Wurzbach II 893; Nieuw biogr. Woordenb. IV 1473. WITSEN, Mr. Nicolaes. Ets. Sch. Teek. Kunstverz. Schrijv. Burgem. Amsterdam. Ged. Amsterdam 5 Mei 1641, ov. Amsterdam 10 Aug. 1717; werkz. Amsterdam. Cat. v. Buren p. 218 n. 105; Cat. v. Leijden p. 158 n. 125, 126; Immerzeel; v. d. Aa; Nagler-Monogr. IV 2579; Heller-Andresen u. Wessely; J. F. Gehhard Jr. „Het leven van Mr. N. Witsen" 1881; Cust-Index I; J. E. Elias „De vroedschap van Amsterdam” Haarlem 1903—1905 I 544; v. Wurzbach II 893; Nieuw Biogr. Woordenb. IV 1473-1479; v. Stolk 2829, 3074, 3448, 7167. WITSEN, S. Ets. Werkz. Amsterdam 2e helft XVIIIe eeuw? WITSEN, WILLEM Arnoldus. Ets. Sch. Aquarell. Teek. Geb. Amsterdam 13 Aug. 1860, ov. Amsterdam 13 April 1923; werkz. Amsterdam (Antwerpen 1881)-1884, Maartensdijk 1885, Diepenheim 1887, Londen 1889-90, Laren 1890-91, Amsterdam 1891-93, Ede 1893-1902, Amsterdam 1902-19, N. Indië 1920-21, Am¬ sterdam 1921 volg., tijdelijk Dordrecht, Wijk bij Duurstede, San Francisco, Venetië. Leerl. Rijksacademie (1876-84) (Allebé) en Antwerpen (Verlat.). Scholten-Teyler; Bosch-Prentkunst 167—170; Cat. Tent. etswerk bij E. J. v. Wisselingh, Amsterd. 1914, 1920 en 1924; A. W. Timmerman „Willem Witsen” Amsterd. 1912; v. Hall-Repert. 17943-17957; Veth-Teek. 20, 37- WITSEN, Salomon van. Ets. Sch. Geb. ’s Gravenhage 29 Oct. 1833, ov. ’s Gravenhage 23 Nov. 1911; werkz. Antwerpen, ’s Gravenhage. Leerl. Haagsche Academie (1848-54), (H. van Hove Bz.). WITT, Joannes Emanuel Benedictus DE. Steenteek. ? Teek. Sch. Ambtenaar. Geb. ’s Gravenhage 13 Mei 1821, ov. Utrecht 22 Dec. 1893; werkz. ’s Gravenhage-1848, Maastricht 1849-50, ’s Gravenhage 1852-71, Utrecht 1871 volg. Leerl. Haagsche Academie (1841-45), J. E. J. van den Berg. WITTEIÏBERG, JAN Hendrik Wil- LEM. Steenteek. Houtsn. Sch. Teek. Geb. ’s Gravenhage 30 Jan. 1886; werkz. ’s Gravenhage, Zierikzee 1913-14, Dordrecht 1914—16, Rhoon 1916—18, Dordrecht 1919-20, Zwartewaal, Doom. Leerl. van P. F. N. J. Amtzenius (1908), Haagsche Academie (1909-12, Jansen, Van den Berg), raadgev. vanW. A. van Konijnenburg. Nederland LXXVII (1925) 753-767; v. d. Boom; Maandbl. Beeld. Kunst III (1926) 359—363; Ons eigen Tijdschrift III (1924I 25) 176—178; Kroniek VII (1921) 189—192; Elsevier LUI (1917) 243-244 en LIX (1920) 213—214; Avermaete 139. WITTKAMP, Johan Bernard. Ets. Sch. Teek. Aquarell. Geb. Riesenbeck (Westf.) 29 Sept. 1820, ov. Antwerpen Juni 1885; werkz. Delft, Rotterdam, Delfshaven, Antwerpen 1840 volg., reis Frankrijk-Italië-Zwitserland 1853. WOENSEL—WOLTER Leerl. van C. O. van der Grient (Delft), W. H. Schmidt, Antwerpsche Academie (Wappers, de Keyser). Broeder van E. J. B. Wittkamp en A. Wittkamp (sch.). Wurzbach II 897. WOENSEL, Petronella van. Steenteek. Sch. Teek. Geb. 11 Mei 1785, ov. ’s Gravenhage 12 Dec. 1839; werkz. Brussel 1822, ’s Gravenhage, Antwerpen 1826, ’s Gravenhage. Leerl. van J. van Os. Beeld. Kunsten 1840, 157; Ned. Spectator 1860; Muller-Cat. Femmes Art. 818—820; Muller-Cat. Lith. 846-848; Wurzbach II 897; Konst en Letterbode 1840 I 34. WOERKOM, Willem van („Wim”). Ets. Houtsn. Houtgrav. Linolsn. Sch. Teek. Aquarel. Glas in lood. Geb. Nijmegen 8 Mrt. 1905; werkz. Nijmegen, Den Bosch, Antwerpen (1926 -1928) Nijmegen (1928 en volg.). Reizen in België, Frankrijk, Italië, Algiers, Tunis. Leerl. van Teekenacad. te ’s Hertogenbosch en van Isidoor Opsomer te Antwerpen. WOLBERS, Hermanus Gerhardus. Ets. Sch. Geb. Heemstede (N.H.) 27 Mei 1856, ov. Dec. 1926; werkz. Heemstede (twee jaar in den Haag)-1888, ’s Gravenhage. Leerl. van W. Vester (Heemstede), A. J. van Wijngaerdt (Haarlem). WOLDE, Ferdinand van. Steenteek. (kl.). Sch. Geb. Groningen 10 Febr. 1891; werkz. Groningen. Leerl. Academie Minerva Groningen. WOLF, M. Steenteek. Teek. Werkz. Leiden ± 1843-45. Moulijn-Lith. Prentk. 46. WOLF, I. de. Plaatsn. Werkz. Friesland? 1656. Wurzbach II 897 (?). WOLF, J. A. J. de. Steenteek. (kl.). Teek. Werkz. Amsterdam 1924-25. Leerl. Rijksacademie (Aarts). WOLFF. Glasets. Sch. Werkz. in 1787 te ’s Gravenhage. Leerling van D. v. d. Aa. Wurzbach III 179. WOLFF, Hermanus Josephus. Ets. Steenteek. Steengr. Teek. Pastelen Penteek. Aquarell. Sch. Geb. ’s Gravenhage 20 Febr. 1876; werkz. ’sGravenhage, Beverwijk,Krommenie, Dordrecht, Rotterdam, Haarlem. Leerl. HaagscheAcademie, werkz. steendrukkerij Lankhout. WOLFF, Joannes Josephus. Stippelgr. Plaatsn.-Ets. Uitg. Boetseerder. Ged. Rotterdam 10 Sept. 1779; werkz. Rotterdam 1808-29, reisde o.a. ± 1819. Adres: „Molensteeg D. 260”. 1821—29. Wurzbach II 897; v. Stolk 6307, 8002. WOLFF, Cor de. Ets. Drogenaald. Tijdgenoot. Opgang VIII (1928) 466-468. WOLFF BEFFIE, ABRAHAM Jacob. Steenteek. Sch. Aquarell. Pastelteek. Geb. Amsterdam 2 Juli 1879; werkz, Amsterdam. Leerl. Quellinusschool, Teekenschool voor Kunstambachten, Rijksacademie (1898-99). WOLTER, Hendrik Jan. Steenteek. Ets. Houtsn. Sch. Pastelteek. Teek. Hoogl. Acad. Amsterdam (1924 volg.). Geb. Amsterdam 15 Juli 1873; werkz. Haarlem, Antwerpen, Engeland (Yorkshire, Devonshire, Comwallis), Zeeland, Leusden 1904, Laren Juli 1904Jan. 15, Amsterdam 1915 volg. WOLTERBEEK—WOUW Leerl. Antwerpsche Academie (189599, de Vriendt, van Leemputte). Boon’s Magazijn XIV (1906) 257-267; Eigen Haard 1925, 182—186; Maandbl. Beeld. Kunst II (1925) 67-72; Elsevier LXX 1,1925) 297-305; Hollandsche Revue XXXIV (1929) 923-928; Op de Hoogte XXII (1925) 139. WOLTERBEEK, z. MULLER. WONDER, Pieter Christoffel. Ets. Sch. Teek. Schrijv. Geb. Utrecht 10 Jan. 1780, ov. Amsterdam 12 Juli 1852; werkz. Utrecht, Dusseldorp, Utrecht i 1804/05—23, Londen 1823—31, Utrecht 1832—52. Leerl. Dusseldorpsche Academie. v. Eynden en v. d. Willigen III 239 ^ T 233; A. Cock „Levensschets van P. C. Wonder” Utrecht 1852; Astrea II (1853); Cat. Schild. Teek. P. C. Wonder, verk. Utrecht 6-4-1853; Muller-Portr. (reg.); v. LieflandKron. 1858, 59 en 1859, 70; v. Someren (reg.); v. Wurzbach II 898—8991 HallRepert. 17991-17992. WORM, Nicolaas van der. fsts Sch. Ged. Leiden 16 Maart 1757, ov. Leiden 12 Mei 1828; werkz. Leiden. Doop Reg'. Pieters Kerk, Archief Leiden. Cat. v. Buren p. 184, 213: Weigel, Cat. 15781; Muller-Hist. 4298; v. Someren 5075; Wurzbach II 899; v. Stolk 4255- WORP, Willem van der. • Steenteek. Aquarell. Sch. Teekenleer. H.B.S. 1864-71. Geb. Zutphen 28 Dec. 1803, ov. Wamsveld 29 Mei 1878; werkz. Zutphen. Leerl. Antwerpsche Academie (G. J. Herreyns, M. J. van Bree). Navorscher 1893, 477; Nieuw biogr. Woordenb. III 1489; Wurzbach II 899; Gezichten-Gelderland 45; v. Stolk 7954> 7955■ WORRELL, Abraham Bruiningh. Ets. Teek. Werkz. Middelburg 1809. WOUTERS, AUGUSTUS Jacobus Bernardus. Ets.. Steenteek. Sch. Geb. Utrecht 20 Nov. 1829; werkz, Utrecht-Nov. 1867, Amsterdam 1867, Waller, Graveurs Zat. van der Keilen 2483—2484; Hippert linnig 1112; Muller Utrecht Hist. reg.; Muller Utrecht Top. reg.; van Someren )3Ó*, 4624, 5750; De Grez; v. Stolk 7892> '963■ WOUTERS, Henri. Ets. Steenteek. Sch. Teek. Seb. Zwolle 6 Mei 1866; werkz. Amsterdam 1882-91, Nieuwer Amstel 1891, Amsterdam 1906-07, Laren Nov. 1907— Oct. 08, Nunspeet 1908-10, Amsterdam 1910-11, Soest 1911, ’sGravenhage 1916 volg. (ook Drente, Brabant, Parijs, Brussel, Antwerpen). Leerl. van J. D. Huibers (1881, Zwolle), Rijksnormaalschool (1882-84,1885-86), Rijksacademie (1884-89). WOUTERS, H. Steengr. Steenteek. Hulponderwijzer Haagsche Academie 1827. Werkz. ’s Gravenhage 1827-28. Leerl. van D. Abrahams? Muller-Hist. 6284 en Suppl. 6145C. WOUTERS, WILHELMUS Hendricüs Marie („Wilm”). Steenteek. Ets. Houtsn. Sch. Aquarell. Teek. Pastelteek. Geb. ’s Gravenhage 6 Febr. 1887; werkz Amsterdam, Volendam 1918-25 (Huizen 1919), Amsterdam 1925. Leerl. A. P. Hahn (1908), Rijksacademie (1909-14). Elsevier LXIV (1922) 67—68. WOUTERSEN, z. DOESBURGH, van. WOUW, Petrus JACOBUS van. Kaartsteengr. Steengr. Steendr. Geb. Amsterdam 7 Febr. 1824; werkz. Amsterdam—1865, ’sGravenhage 1865. Leerl. Amsterdamsche Academie (1839) Medew. van zijn broeder W. B. van Wouw. WOUW, WILLEM Bastiaan van. Steenteek. Teek. Steendr. Geb. Amsterdam 14 Juni 1822, ov. Amsterdam 15 Jan. 1878; werkz. Amsterdam—1871, Haarlem 1871—76, Amsterdam 1876-78. 24 WOUWERMAN—WIJDEVELD Medew. van C. J. L. Portman, van zijn broeder P. J. van Wouw, Adres: „Lithogr. W. B. van Wouw, Wijde Gasthuismolensteeg, K.K. 617-618”. 1856-58. „Gebroeders van Wouw”. 1859-71. Boekh. Adresb. 1857, 97 en I859, xoi; Muller-Hist. 7253; v. Someren 387,4035,3482**; Moquette-Portr. Rotterd. 22og. WOUWERMAN, Jan. Ets. Sch. Ged. Haarlem 30 Oct. 1629, begr. Haarlem 1 Dec. 1666; werkz. Haarlem. Leerl. van zijn vader Paulus Joosten Wouwerman, van zijn broeder Philips Wouwerman. Wurzbach II 901. WRIGHT, Benjamin. Kaartgr. Plaatsn. Uitg. Geb. Londen ± 1575/76; werkz. Londen-1596, Amsterdam Mei 1599-± 1611, Bologna 1613, Rome. Adres: „Benjamin Wright Sculpsit et Excudebat .... Are to be sould at the harts home in pater-noster rowe”. Londen. 1596. Walpole Vertue III 133; Gandellini I 13; v. Heinecken I 263; Muller-Hist. 1095 suppl. 1055A; Notes and Queries s VI dl. 10, 4471 Colvin-Early Engravings 31, 168; Hind, Hist. of Engrav.; Kleerkooper en v. Stockum 1201—1202; Wurzbach II 900; v. Stolk 3879, 7897. WRITS, Willem. Ets. Teek. Werktuigkundige. Werkz. Amsterdam 1760-86. Cat. v. d. Dussen p. 373 n. 5640; Füssli II; Muller-Hist. 4109, 4189, 4248, 4249, 4265, suppl. 4189A; Cat. v. d. Keilen 1994; v. Someren 6230, 6231; v. Stolk 4092 en 4212; Wurzbach II 904. WTTENBROECK, Moyses van (UYTENBROECK, van; WTENBROUCK, van). Ets. Plaatsn.-Ets. Plaatsn. Uitg. Sch. Teek. Geb. i 1590, ov. ’s Gravenhage vóór 10 Juli 1647; werkz. Rome? 1610?, ’s Gravenhage 1620-45. De Grez; Bock-Graphik 373; BurchardRad.; Lugt II—Louvre; Budde-Düsseldorf; Wurzbach II 729-730; Hind IV; BockRosenberg; Nieuw biogr. Woordenb. X1070— 1071. WTTEWAEL, Paulus van (VTEN WAEL, WTENWAEL). Plaatsn. Kaartgr. Teek. Werkz. Utrecht 1570-95, Hoorn 1596, Kampen 1598, Medenblik 1599. WUCHTERS, Abraham. Plaatsn. Ets. Uitg. Sch. Teek. Geb. in Holland i 1610, ov. Sorö (Denemarken) Mei 1683; werkz. Kopenhagen, Sorö 1664-83. Wurzbach II 905/ Kunstmuseets Aarsskrift II (1915) 166-187 en 190-200 III (1916) 142-151 V (1918) 95-98. WIJCK, JOHAN. Ets. Sch. Geb. Haarlem? ± 1640, ov. Mortlake (Surrey Engel.) 1702; werkz. Haarlem, Engeland. Leerl. van zijn vader Th. Wijck. Wurzbach II 906; Hind IV; Pierpont Morgan 225. WIJCK, Thomas. Ets. Sch. Teek. Geb. Beverwijk i 1616, begr. Haarlem 19 Aug. 1677; werkz. Italië, Haarlem, Engeland. Cat. Deiker; Weigel-Handz; 8654—8657; Scholten-Teyler; Stift und Feder 1927 N. 70; Egger-Veduten (reg.); Cat. Welcker; De Grez; Manteuffel; Hind IV; Moes-Teekeningen 97; Lugt Il-Louvre; Bock-Rosenberg; Schmidt-München III 72; PauliBremen I 30; Schönbrunner-Meder 1117; Wurzbach II 906-907; Bock-Graphik 404; Old Master Drawings I (1926/27) 40; Nieuw biogr. Woordenb. X 1238. WIJCK, Jkvr. CAROLINA Cornelia van der. Steenteek. Geb. Zutphen 19 Maart 1798, ov. ’s Gravenhage 27 Maart 1869; werkz. Mannheim, ’s Gravenhage. Leerl. van F. J. Zoll (Mannheim). ^ WIJDEVELD, Hendrikus Theodorus. Steenteek. Linolsnede. Bouwm. Decorat. Schrijv. Seb. Den Haag 4 Oct. 1885; werkz. in Engeland, DenHaag, Frankrijk,Duitschand, Amsterdam (1913), Lage Vuur>che. WIJ DTMANS—WIJNTER Wendingen II (1919) «7*• 5» r (1923) all" 2 tn IO; Gouw., Architectura XXIX (1925) 25-^32 en XXX (1926) 206—209. WIJDTMANS, z. WIJTMANS. WIJK, Marinus JOHANNUS van. Steenteek. Ets. Sch. Geb. Amsterdam 25 Dec. 1890, ov. Davos 30 Jan. 1923; werkz. Amsterdam, tijdelijk Ameland. Leerl. Rijksnormaalschool, Rijksacademie (1913-17). , Elsevier LVIII (1919) 212-214; Veth-Caricatuur 301. WIJN, Souwtje DE. Ets. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Texel 28 Oct. 1888; werkz. Zaandam, Amsterdam. Leerl. Instituut Piersma, Rijksacademie (1925 volg.). WIJNGAARDEN, Theodorus van. Ets. Sch. Geb. Rotterdam 27 Febr. 1874; werkz. Rotterdam, Diepeveen, Apeldoorn, Vereenigde Staten, ’s Gravenhage. Autodidakt. WIJNGAERDEN, I. Plaatsn. Werkz. 1666—69. WIJNGAERDT, Anthonie Jacobus VAN. Ets. Sch. Geb. Rotterdam 27 Juni 1808, ov. Haarlem 3 Febr. 1887; werkz. Rotterdam, Gouda 1848-56, Haarlem 186687; reizen Duitschland 1833 en 1838 België 1840. Leerl. van J. de Meyer (Rotterdam) autodidakt in het schilderen. Cat. v. d. Keilen 2485; Wurzbach II 909. De Grez. WIJNGAERDT, PETRUS Theodorus VAN. Steenteek. Sch. Geb. Rotterdam 7 Maart 1816; werkz Rotterdam, ’sGravenhage-1861, Goud; 1861. Leerl. van J. H. van de .Laar. Muller-Cat. Lith. 853; Wurzbach II 909910. WIJNGAERDT, PETRUS Theodorus („Piet”). Steenteek. Drogenaald. Ets. Sch. Teek. Geb. Amsterdam 4 Nov. 1873; werkz. Amsterdam, tijdelijk Parijs. Leerl. Rijksacademie (1892-97), raadgev. van G. H. Breitner. Bosch-Prentkunst 171; Tent. Piet v. Wijngaerdt, Amsterd. 1917, I9I^> I9I9> I924! Tent. te Haarlem 1925; F. M. Huebner „Piet van Wijngaerdt” Amsterd. 1921; A. Plasschaert „Petrus Theodorus van Wijngaerdt, een beschouwing” Utrecht 19241 Cat. Kunsthist. bibl. te Amsterd. I 482-483; Maandbl. Beeld. Kunst II (1925) 112-113 en XII (1935) 87; v. Hall-Repert. 18035—18031. WIJNMALEN, Hugo Victor Benjamin. Ets. Geb. Rotterdam 2 Febr. 1884; werkz. ’s Gravenhage. WIJNMAN, P. van HELL, gebSteenteek. Teek. Werkz. Amsterdam 1925. Echtgenoote van J. G. D. van Heil. WIJNMAN, WILHELM Ferdinand. Houtsn. Steenteek. Sch. Geb. Roermond 10 Juli 1897; werkz. Parijs, Montreux, Vevey, Lille, Haarlem, Amsterdam, Rotterdam, Amsterdam, Leiden, Amsterdam. Leerl. Haarlemsche School voor Kunstnijverheid, Rijksnormaalschool. Avermaete 128. WIJNSTROOM, Anthonij Christiaaü Ets. Sch. Glassch. Geb. Amsterdam 6 Mei 1888; werkz Amsterdam, Antwerpen, Parijs, Amsterdam, Hilversum. Leerl. Antwerpsche Academie (één j aar) ateliers J. P. Laurens, Maurice Denis Delécluse (Parijs, één jaar), Rijks academie (1913—16). WIJNTER, Hendrick (WINTER). Plaatsn. Plaatsn.-Ets. Goudsm. Werkz. Utrecht 1639-68. WIJS—YPEREN Füssli II 6076; Muller-Portr. 543; Kramm; Muller-Hist. 1849; Wurzbach II 889: v. Stolk 1864. WIJS, D. (de). Stempelgrav. Werkz. in het begin van de XVIIIe eeuw. Wurzbach III 179. WIJS Jz„ K. DE. Ets. Steenteek. Teek. Werkz. 1853-54. Cat. v. d. Keilen 2486; v. Someren 6254. WIJSMAN, I. Ets. Ets.-Plaatsn. Stippelgr. (kl.). Aqüatint. Uitg. Teek. Ov. Amsterdam 1828?; werkz. Amsterdam 1791-1824. Medew. van C. D. Forssell. Cat. Schild. Teek. prenten J. Wijsman, verk. Amst. 24 Nov. 1828; Muller-Portr. (reg.); Kramm VI1893; Muller-Hist (reg.); v. Someren (reg.); Fontaine Verwey 97, 175; v. Stolk, reg. WIJSMULLER, JAN Hillebrand. Ets. Sch. Aquarell. Geb. Amsterdam 13 Febr. 1855, ov. Amsterdam 23 Mei 1925; werkz. Amsterdam-1879, ’s Gravenhage 1879-80, Brussel 1881, Amsterdam 1883 volg. Leerl. Teekenklas Felix Meritis, Louis Koopman (korten tijd), Rijksacademie (1876-77), Haagsche Academie, Brusselsche Academie. Scholten-Teyler; Maandbl. Beeld. Kunst II (i925) 64; Distel; Rooses, Schildersboek IV (1900) 177-195. WIJTHOFF, ANNA Catharina Fre- DERIKA. Ets. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 29 Oct. 1863; werkz. Amsterdam. Leerl. Rijksacademie, (1880-86) Rijksnormaalschool (1881-1884), E. S. Witkamp (ets-lessen). WIJTMANS, Nicolaes Jansz (WEYDMANS, WIJDTMANS, Claes). Plaatsn. Kaartgr. Glassch. Glasmaker. Plateel- en Tegelbakker 1613-42. Schepen van ’s Hertogenbosch 1634, 1637. Geb. ’s Hertogenbosch d: 1570, ov. Rotterdam tusschen 3 en 9 Febr. 1642; werkz. Rotterdam 1601—42, tijdelijk ook Gorinchem 1599-1600, Utrecht 1629-34, 's Hertogenbosch 1634-37. Medew. van zijn zoon Jan Claesz Wijtmans (plateel- en tegelbakker), vader van Carel Claesz Wijtmans (tegelbakker). Navorscher 1871, 449; Hoynck v. Papendrecht; Wurzbach II 907. X XAVERY, Gerardus Josephus. Ets. Teek. Sch. Geb. Antwerpen?; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage 1741-42. Broeder van Jean Baptiste Xavery (beeldh.) ? Muller Portr. 5590; Wurzbach II 561. [J IJKELENSTAM, Hendrikus. Ets. Steenteek. Linolsn. Boetseer. Sch. Aquarell. Pastel- en Penteek. Violist. Geb. Utrecht 24 April 1897; werkz. Utrecht, Amsterdam. Leerl. Rijksschool voor Kunstnijverheid Rij ksacademie (1915-20). Morks Magazijn XLIII (1920) 177-195; Op de Hoogte XXVII (1930) 266—269; Op'’ lang X (1930) 722-727. YPEREN, Gerrit Willem van. Ets. Sch. Geb. Hillegersberg 14 Jan. 1882; werkz. Rotterdam. fSSELDI J K—ZEELANDER Leerl. Rotterdamsche Academie (Van Waasdijk), YSSELDIJK CORNELIS Egbertus VAN („CeES”). Ets. Teek. Sch. Seb. Utrecht 27 Sept. 1901; werkz. te \msterdam, Antwerpen (1929-1931), Amsterdam. Leerl. van de Koninklijke Akademie te Antwerpen. YVER, Pierre. Ets.-Plaatsn. Ets. Uitg. Teek. Kunstverk. Schrijv. Ged. Amsterdam 8 Dec. 1712, begr. Amsterdam 6 Juni 1787; werkz. Amsterdam. Leerl. van B. Picart. Schoonzoon van Jan de Barry (juwelier). Medew. van zijn zoon Jan Ijver (Kunstverk. en makelaar). Adres: „in de Zantstraat. 1754. „op de Agterburgwal naast de GasthuisPoort”. 1761. Doop Reg. (133), Poorterboek (20) 22 Juli 1749, Begr. Reg. (1132), Archief Amsterdam. Füssli II 6116; Muller Portr. 2579,. 5672,; Cohen reg.; Fontaine Verwey 66; Wurzbach I 778. j’YVOY, z. d’HANGEST. YZERDRAAT, L. Werkz. 1925. IJZERDRAAT, WILLEM Bernardus. Steenteek. Uitg. Teek. Aquarell. Steendr. Geb. ’s Gravenhage 31 Oct. 1835, ov. Haarlem 17 Febr. 1907; werkz. ’s Gravenhage-1870, Amsterdam 1870-76, Haarlem 1876 volg. Van Someren, reg.; Tent. Den Haag 1861, 552-553- z ZAAL, J. Ets. Teek. Werkz. Amsterdam? ± 1665. Cat. Vis Blokhuyzen 3577; Le Blanc IV 258; Wurzbach II 534. ZAAL, P. Ets. Teek. Werkz. XVIIe eeuw. Cat. van der Keilen 2000. ZANDEN, Eduard van. Ets. Werkz. te Rotterdam. Leerl. v. Derksen van Angeren. ZANDERS, G. HAVIUS—. Steenteek. Uitg. Aquarell. Sch. Ing. Hauptmann. Werkz. Nederland, Kleef ± 1825, Keulen 1830-32. Muller Hisi. 6901; Merlo Firmenich Richartz 1108; v. Stolk 7229. 'x ZANT, ARNOLDUS Antonius Christianus van. Steenteek. Sch. Teekenmeester. Geb. Deventer 30 Mei 1815,' ov. Deventer 12 Febr. 1889; werkz. Deventer, reizen Duitschland 1835, België 1839. Leerl. Teekenschool Deventer (J. Jansen Vredenburg), J. H. L. Meyer (183435). Muller Cat. Lith. 830; Wurzbach II 558. ZEE, J. VAN DE. Houtsn. Steenteek. (kl.). Sch. Werkz. Groningen? 1924. Avermaete 143, ,153- ZEEGEN Jr., Adrianus van. Steenteek. Pastelteek. Teek. Sch. Kunstnijv. Geb. Amsterdam 14 Febr. 1881; werkz. Nieuwer Amstel, Amsterdam. Leerl. van J. Th. Toorop (1907-13). De Kunst XXIII (1930/31) 199-200; Elsevier LIV (1917) 138-139; Eigen Haard 1931. 955- ZEELANDER, Abraham Lion. ZEEMAN—ZILCKEN Plaatsn.-Ets. Ets. Steenteek. Uitg. Teek. Geb. Amsterdam 30 Dec. 1789, ov. Amsterdam 16 Dec. 1856; werkz. Amsterdam. Leerl. van J. E. Marcus. Adres: „Reguliers-bree-straat No. 13”. Nagier Lex. XXII 227; Muller Hist. 5766, 6240; van Someren 803; Muller Cat. Lith. 851; Jaarb. W. K. 1810 II 204; K. en L Bode 1814 1150; H. H. M. Haarlem 1816, 120; Wurzbach II 611; Nederl. Kunstspiegel II (1846/47) 294-295; v. Stolk 573, 6128, 6613; Dronckers-W aller, reg. ZEEMAN, Abraham. Ets. Ets.-Plaatsn. Teek. Kunstverz. Geb. Amsterdam ^ 1695/96, begr. Amsterdam 25 Oct. 1754; werkz. Amsterdam 1719-54, ook Middelburg? 173031? Zoon van Adam Zeeman (boekhouder). Adres: „Nieuwe Lelistraat”. 1754. Trouw Reg. (564) 23 Nov. 1725; Poorterboek (16) 22 Jan. 1726, (24) 18 Juli 1765 zijn zoon Abraham Seeman boekhouder Begr. Reg. (1179); Archief Amsterdam. Cat. Rigal 924; Muller Hist. 3725, 3731: Cat. Kramm p. 363 n. 941; Nijhoff Plaatsb. 47, 50; Jaarverst. K. Oudh. Gen. Amsterdam 1897, 52; Wurzbach II 611; Fontaine Verwey (reg.). ZEEMAN, Reinier NOOMS, gend. Ets. Uitg. Sch. Teek. Geb. Amsterdam? ± 1623, ov. vóór April 1667; werkz. Amsterdam, reizen Parijs en omstreken 1650, Londen, Berlijn?, zeereizen (Noord Africa). Adres: „op die oude heeregraft After die geesondie broeder”. 1650. A. Browne „Ars pictoria” Bondon 167511 app. 39; Basan; Bartsch V 121; Weigel Suppl. 247; Nagier Lex. XXII 228; Muller Portr. 1600, 4633, 5446; Muller Hist. reg.; Wessely Suppl. 82; Dutuit VI 636; Le Blanc III103; van Someren 243, 5627b; v. Heinecken-Nachr. I 94; Cat. Marcus p. 463; n. 2294—2295; Cat. v. d. Dussen p. 155 n. 5306; Fiissli I; Strutt; Cat. Brandes 1796 II 5106—5110; Cat. Ploos v. Amstel p. 160 n. 9; Huber et Rost VI83; Cat. Winckler III 6679—6692; Cat. Paignon Dyonval 5064— 5072; Cat. Rigal 916—923; Füssli II 6159; Cat. Sternberg Manderscheidt III 3135; v. Rumohr u. Thiele 18; Cat. Robert Dumesnil 142; Cat. v. Mecklenburg; v. Stolk 1987, 2151, 2216; Nagler-Mon. V 2113; Repert. Kunstw. IV 268; Scholten-Teyler; Wurzbach II 611-613; Mireur V 504; VII 585; Veth; Bradley; De Grez; Manteuffel; Hind IV; Exhibition London 1929; Lugt-Dutuit; Lugt II-Louvre; Bock-Rosenberg; Preuss. Jahrb. Lil (1931) 78; Schönbrunner-Meder 833, 1240; v. Hall-Repert. 1347 4-13478a; Lugt-Bibl. Nat.; Bock-Graphik 411-412. ,ZETTER, Paulus de (SETTER, de). Plaatsn. Uitg. Geb. Hanau ± 1600, ov. na 1667; werkz. Hanau 1628-29, Amsterdam 1634-67. Füssli II 6172; Muller Portr. 238, 1430; Le Blanc IV 262; Kleerkooper en v. Stockum 1048; Wurzbach II 618. ZIESENIS, Anthony. Ets. Teek. Beeldh. Geb. Hannover 26 Dec. 1731, ov. Amsterdam 25 Maart 1801; werkz. Hamburg, Amsterdam ± 1757/58-1801. Leerl. van J. G. Ziesenis, Amsterdamsche Teeken Academie, van Daalen (beeldh.), Hermans (beeldh.). Wurzbach II 621; v. Stolk 1433, 4442, 5963. ZIESENIS, R. Ets. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1794-96. Leerl. van J. Bulthuis, van zijn yader A. Ziesenis (beeldh.). Muller Hist. suppl. 4505 A; Dronckers-Waller No. 136, 141. ZILGKEN, Charles Louis PHILIPPE. Ets. (kl.). Drogenaald. Steenteek. Houtsn. Teek. Sch. Schrijv. Geb. ’s Gravenhage 20 April 1857, ov. Villefranche 3 Oct. 1930; werkz. 's Gravenhage, Parijs, Nice; reizen o.a. Algiers 1883, België 1893 en 1894, Venetië 1895, Londen Venetië 1906, Algiers, Egypte 1912-13. Leerl. van J. C. K. Klinkenberg, Haagsche Academie, raadgev. van A. Mauve. A. Pit, Cat. descriptif des eauxfortes originales de Ph. Zilcken, Paris, 1890; Cat. descriptif des eaux-fortes de Ph. Zilcken mentionnant 633 pièces, Amsterdam, 1918; Béraldi XII 306; Bosch-Prentkunst 172— 173; Tent. Ph. Zilcken, Rotterd. 1888; Cat. Tent. Rijks-Prentenkabinet, Amsterd. 1914: Distel; v. Hall-Repert. 18067—18087; VethTeek. 96-97, 128-131. ZILCKEN—ZÜRCHER ZILCKEN, RENEÉ Helène Laure. Ets. Aquarel!. Sch. Geb. ’sGravenhage 21 April 1891; werkz. ’s Gravenhage. Leeri. van haar vader Ch. L. Ph. Zilcken. ZIMMERMAN, HENDRIK Jan. Steenteek. Teek. Sch. Geb. Amsterdam 30 Sept. 1825, ov. Amsterdam 27 April 1886; werkz. Amsterdam—1864, Middelburg 1864, Haarlem 1866, Amsterdam 1866-67, ’s Gravemoer 1867, Made (N.B.) 1870—74, Amsterdam 1879—86; buitenlandsche reis Sept. 1845-Mei47. Leeri. Amsterdamsche Academie (184049). Tent. Amst. 1852; Tent. Antwerpen 1861; Van Someren 5643; cat. Jos. Jitta 15 II 1898 n. 184, 250. ZIMMERMAN, Jan Wendel GERSTENHAUER-. Steenteek. Sch. Teek. Geb. Monnikendam 31 Jan. 1816, ov. Rotterdam 24 Sept. 1887; werkz. Amsterdam—1857, Middelburg 1862—70, Rotterdam 1873-87. Leeri. Amsterdamsche Academie, J. A. Kruseman (1834-41). Medew. van N. Berkhout. Muller Portr. 4550; van Someren 3406, 543i- ZOET, z. SOETEBOOM. ZOETE, Geertrudus de. Ets. Teek. Geb. ’s Gravenhage 18 Mei 1879; werkz. Loosduinen, ’s Gravenhage. Leeri. van H. D. Heuff (etsen). Tent. etsen door H. A. Daalhof, H. Heuff en G. de Zoete bij d'Audretsch te ’s Gravenh. z.j. ZOETELIEF, z. TROMP. ZON, Jacques. Steenteek. Sch. Geb. ’sGravenhage 21 April 1872, ov. 1932; werkz. ’sGravenhage, Antwerpen, Brussel, Parijs, Amsterdam, N. Brabant, Twente, ’s Gravenhage. Leeri. Haagsche Academie (Jansen), N. Mans, Antwerpsche Academie (ae /riendt), F. Cormon. Kunst en Kunstleven I (1911) 363-3841 Vederland LXXVII {1923) 568-572 en IXXIX (1927) 275-285; De Kunst V 1912/13) 36-38, 54-55 VI (i9I3lI4) 34°~ 142, XXII (1929/30) 186-187; Elsevier lIX (1920) 137-139; Vrijdagavond VII r (i93°l3I) I4~I5- ZON, ALEXANDRE Jacques van. 3,t een teek. Houtsn. Teek. Geb. Gent (België) 10 Juli 1855; werkz. Amsterdam, ’s Gravenhage. Leeri. Rijksacademie (1877-83). ZUMBAG DE KOESFELT, Dr. Coen'raad (ZUMBACH DE COESVELDT). Ets. Muziekets. Teek. Stadsgeneesheer. Wiskundige. Musicus. Schrijv. Ged. Leiden 31 Mei 1697, ov. Leiden 15 April 1780; werkz. Leiden, Cassel 1717-20, Leiden 1720 volg. Doop Reg. Pieters Kerk, Archief Leiden. Muller Hist. 3714; van der Aa XXI 69; Overvoorde Leiden 3660; Nieuw Biogr. Woordenb. VIII351- ZÜRCHER, Antoni. Ets.-Plaatsn. Ets. Kaartgr. Teek. Kalligr. Geb. ± 1754/55, ov. Utrecht 2 Oct. 1837; werkz. Amsterdam 1787-1826?, Utrecht. 1827 volg. „op de Overtoomsche Weg”. 1810. Muller Portr. 2911; Muller Hist. reg.; van Someren reg.; Moquette Portr. Rotterd. 1977» Nieuw Biogr. Woordenb. VIII 1311—1313; Fontaine Verwey (reg.); v. Stolk, reg. ZÜRCHER, ANTON Frederik. Ets. Teek. Sch. Geb. Nieuwer Amstel 2 Jan. 1825, ov. Maastricht 14 April 1876; werkz. Amsterdam -1852, Maastricht 1869-76. Leeri. Haagsche (1839-40) en Amsterdamsche Academie (1841-46), van zijn vader J. C. Zürcher. Muller-Hist. 59, 60,162,198, 200, 204, 301; Plasschaert-Naaml.; Nieuw biogr. Woordenb. VIII1313-1314; v- Stolk 22> 23- ZÜRCHER, FREDRIK Willem. Ets. Sch. Pastelteek. Aquarell. Geb. Nieuwer Amstel 15 Febr. 1835, ZÜRCHER—ZIJLVELT ov. s Gravenhage 2 Sept. 1894; werkz. Amsterdam 1854-69, Nieuwer Amstel 1870-71, Amsterdam 1872-93, ’s Gravenhage 1893-94. Leerl. Amsterdamsche Academie (1865) Zoon van J. C. Zürcher. Tent. Den Haag 1866, 403; Tent. Rotterd. 1888, 500; v. Stolk 1202; Cat. Tableaux mod. aquarelles dessins estampes S. W. Josephus Jitta et J. Zürcher, vente Amsterdam 15 fèvrier 1898, 415-416; Nieuw biogr. Woordenb. VIII1314—1315. ZÜRCHER, JOHANNES CORNELIS. Aquatint. Ets.-Plaatsn. Kaartgr. Geb. Nieuwer Amstel 1794, (gedoopt 4 Mei 1794), ov. Amstelveen 13 Febr. 1882; werkz. Amsterdam en Nieuwer Amstel. Leerl. van zijn vader A. Zürcher. Répert. Cartes P. B. 68, 70, 78, 101; Leupe Cat. Kaart. Mar.; Nieuw biogr. Woordenb. VIII1315. ZÜRCHER, Dr. JOHANNES Wilhelm CORNELIS AnTON. Ets. Sch. Kunstverz. Schrijv. Geb. Amsterdam 18 Oct. 1851, ov. ’s Gravenhage 9 Maart 1905; werkz. Leiden, Amsterdam, Vaassen, Wapenveld, ’s Gravenhage. Leerl. van zijn vader A. F. Zürcher, Rijksacademie (1880-82, Theoretische lessen). Nieuw biogr. Woordenb. VIII 1315—1318; Kritiek II (1906) 83-88 III (1906) 14-16; Elsevier XLII (1911) 79-80. ZUSTRIS, z. SUSTRIS. ZWANENBURG. Steenteek. Ets. Tijdgenoot. Werkz. op Texel. ZWART, Willem. Steenteek. Sch. Geb. Warfum (Gr.) 7 Dec. 1867; werkz. Groningen, ’s Gravenhage, Amsterdam, Arnhem. Leerl. Academie Minerva Groningen. ZWART, PETRUS Henricus Anto- NIUS DE. Ets. Teek. Sch. 1 Geb. ’s Gravenhage 29 Febr. 1880; werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van zijn broeder W. H. P. J. de Zwart (drie maanden 1905, Scheveningen), Haagsche Academie, C. Koppenol. ZWART, WILHELMUS Hendricus PetrusJohannes de-. Ets. Sch. Aquarell. Krijtteek. Geb. ’s Gravenhage 16 Mei 1862; ov. 1931; werkz. ’s Gravenhage, Soest, Santpoort, Hüversum 1898, Laren Maart 1898-Mei 1900, Amsterdam 1900-05, Bloemendaa.1 1905, Scheveningen 1905. Leerl. Haagsche Academie, J. H. Maris. Broeder van P. H. A. de Zwart. Greill. Catal. der oorspr. etsen uitgegeven door E. J. van Wisselingh & Co, 2e dr., Amsterdam, (1912); J. H. de Bois, De etsen van W. de Zwart, Haarlem, z.j.; Bosch-Prentkunst 174-175; v. Hall-Repert. 18102-18115; Plantenga. ZWEEP, Douwe Jan van der. Steenteek. (kl.). Linoleumsn. Teek. Sch. Geb. Utrecht 10 April 1890; werkz. Utrecht (ook Soest). Leerl. Utrechtsche Kunstnijverheidschool (1905-10, van der Laars). ZWERVER, K. de. Ets. Teek. Werkz. 1924. ZIJL, B. van (SIJL, van). Plaatsn.-Ets. Uitg. Teek. Sch. Werkz. ’s Gravenhage 1709-18. Füssli II 6215; Muller Portr. 3651; Kramm 1600; Muller Hist. suppl. 3470C, 3488A; Wurzbach II 686. ZIJLVELT, Antonij van (SIJLVELT, van). Plaatsn.-Ets. Plaatsn. Teek. Sch. Geb. Amsterdam ± 1640; werkz. Amsterdam 1666-95, tijdelijk Leiden 1690. Muller Portr. reg.; Muller Hist. reg.; Cat. van der Keilen 2009—2015; van Someren reg.; Overvoorde Leiden reg.; Cohen 490; Wurzbach II 687; v. Stolk 2277. AANHANGSEL A PLAATSNIJDERS EN ETSERS WAARVAN GEEN PRENTEN BEKEND ZIJN A. ABRAHAMSZ, Johannes. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1746. (Poorter 31 Aug. als getrouwd met Lena Maas, dochter van Jan Jansz Maas in leven varensman en poorter). Poorterboek (19), Archief Amsterdam. ABREK, Coenraad. Plaatsn. Geb. Amsterdam 1671/72; werkz. Amsterdam 1698. (Woonde Rozengracht 1698; ondertr. 21 Nov., acte verleend 10 Dec., ouders dood, geassist. met zijn moei Dorothea Scheydemans, met Elisabeth Papineau (Papiniau), van Amsterdam, 28 jaar, op de Reguliersbreestraat, geassist. met haar moeier Anna de Meyer). Trouw Reg. (529), Prot. (5224) not. D. Doornick 11 Dec. 1698, Archief Amsteriam. Thiemel 31 (onjuist). ACKERLAK, Engelbert van. Plaatsn. Begr. Amsterdam 23 Oct. 1703; werkz. Amsterdam. (Woonde Spiegelgracht 1703; zijn weduwe Geertruyd Kip verdaart geen middelen te hebben om laar kind iets te bewijzen van zijn valers erfenis, de moei Marieke Akkerach getuigt zulks waarheid te zijn, Juli 1705). 3egr. Reg. (1230), Reg. Weeskamer (82), Archief Amsterdam. AKEN Gerrit van (AAKEN, van). daatsn. Verkz. Amsterdam 1721. (Poorter 10 )ct. als zoon van Jan Hendrik van Aaien in leven grijnwerker en poorter), ’oorterboek (15), Archief Amsterdam. AKEN, Jan van. Plaatsn. Geb. Amsterdam, ov. na 19 Juni 1781; werkz. Amsterdam 1740-81. (Ingeb! poorter 20 Sept. 1740 als zoon van Pieter van Aken in leven Timmerman en poorter; zijn dochter Trijntje van Aken, linnennaaister, poorteres 19 Juni 1781). Poorterboek (18, 27), Archief Amsterdam. ALEWIJN, Jan. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1727. ALTEREN, Johannes van. Plaatsn. Werkz. ’s Gravenhage. Leerl. van J. Drappentier (1669-74). Thiemel 350. AMELANT, Gerrit van. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1686-87. (Woonde Nieuwe Spiegelstraat 1686-87, Prinsen jracht tusschen Spiegelgracht en Weteringstraat 1687; verklaring van buren 7 Nov. over zijne leerlingen G. van Elckens en J. Vincent die zich absen:eerden enz., en over zijn contubemaal samuel Salwechter met wien het on/ er dragelijk was te leven). Prot. (5544) not. P. van Akersloot 7 Nov. 687, Archief Amsterdam. ANDRIES, Otto. 5laatsn. Geb. Kristiansand (Zweden); werkz. Amsterdam 1698-99. (Poorter 7 Tan. 699). )breen Arch. II 5. ANGOLA, Eduard Abrahamsz. Graveerder. Verkz. Utrecht 1677. (Poorter 10 Taart). ’oorterboek, Gemeente Archief Utrecht. ANTHONISZ—BAVINK ANTHONISZ, Wessel. Plaat sn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1723. (Ingeb. poorter 21 Dec. als zoon van Anthonie Wessels in leven schuite- voerder en poorter). Poorterboek (15), Archief Amsterdam. APOSTOLI, Pierre. Graveerder. Geb. Amsterdam?, ov. na 23 Oct. 1754; werkz. Amsterdam 1719-54. (Ingeb. poorter 21 Sept. 1719 als zoon van Jan Apostoli in leven Kleerenmaker en poorter; zijn zoon Isaak Apostoli, patronist, poorter 23 Oct. 1754). Poorterboek (14 en 21), Archief Amsterdam. ARENDS, Hendrik. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1803. (Ingeb. poorter 4 Jan. als zoon van Jan Hendrik Arends, huistimmerman en poorter). Poorterboek (31), Archief Amsterdam. ARENTSZ, Dirck. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1706. (Woonde op de Keizersgracht 1706; verklaring 15 Dec., dat hij in Pieter Schonevelt „Kookermaeker” wel gekend hebben Jan Hendriksz van der Meulen). Prot. (6874) not. G. van Schoonderwoert 15 Dec. 1706, Archief Amsterdam. ARKES, Pieter. Houtenplaatsn. Plaatsn. Geb. Amsterdam, begr. Amsterdam 21 Juli 1776; werkz. Amsterdam 1752-76. (Ingeb. poorter 20 April 1752; woonde Laurierstraat vooraan bij de Prinsengracht 1776). Zoon van Jan Arkes (beeldh.), zwager van J. du Floo (plaatsn.). Begr. Reg. (1116), Archief Amsterdam. Obreen Arch. II8. B BAALE, Cornelis. Plaatsn. jeb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1765. (Ingeb. poorter 29 Maart als zoon /an Andries Baale, Katoendrukker en Doorter). Poorterboek (24), Archief Amsterdam. BACK, Hendrik Hendriksz. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1757. (Ingeb. poorter 18 Febr. als zoon van Hendrik Back in leven kastenmaker en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. BARENDS, Jacob. Houtplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1755. (Ingeb. poorter 12 Maart als zoon van Geysberts Brants (sic) in leven sleeper en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. RASTTAANSE. Adrianus. Plaatsn Werkz. Amsterdam 1776. (Heeft 20 Maart bij de Weeskamer bewezen aan zijn zoon Bastiaan, oud 4 jaar, daar moeder af was Annaatje Sybrants Baars, F. 50 voor zijn moeders erf). Weesk. Inbr. Reg. (57), Archief Amsterdam. BATRIJN, Harmanus. Plaatsp. Geb. Amsterdam?; ov. vóór 1734; werkz. Amsterdam 1727. (Ingeb. poorter 11 Juli; Jannis van den Boer, varentman met Batrijn’s weduwe getrouwd, poorter 5 Jan. 1734)." Poorterboek (16 en 17), Archief Amsterdam. Obreen Arch. II 5- BAVINK, Adriaan. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1778. (Ingeb. poorter 2 Sept. als zoon van Adriaan Ba- BA VINK—BERG vink in leven koperslager en poorter). Poorterboek (27), Archief Amsterdam. BA VINK, Jan. Hout. plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 5 Febr. 1807; werkz. Amsterdam 1769-90. (Poorter 7 Maart 1769 als getrouwd met Agnieta Markgraaff, dochter van Christiaan Markgraaff in leven timmerman en poorter; zijn schoonzoon Dirk de Bois, van Amsterdam, scheepstimmerman, poorter 31 Maart 1790; zijn zoon Christiaan Bavink poorter 5 Febr. 1807). Poorterboek (25, 29, 31), Archief Amsterdam. BEAUMONT, Isaac Cornelisz van. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1604. (Gek. poorter 4 Nov.). Obreen Arch. II 5. BEEMS, Pieter. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1774. (Ingeb. poorter 11 Aug. als zoon van Pieter Beems in leven metselaar en poorter). Poorterboek (26), Archief Amsterdam. BEEREMAN, Johannes. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1773. (Ingeb. poorter 21 Dec.). Zoon van Leendert Beereman (plaatsn.) Poorterboek (26), Archief Amsterdam. BEEREMAN, Leendert. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1773. (Zijn zoon poorter 21 Dec.). Vader van Johannes Beereman (plaatsn.). Vgl. L. Berreman. Poorterboek (26), Archief Amsterdam. BEEST, Johannes van. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, werkz. Amsterdam 1756. (Ingeb. poorter 31 Aug.). Zoon van Johannes van Beest den Jonge (plaatsn.). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. BEEST DE JONGE, Johannes van. Plaatsn. Geb. Amsterdam ?, ov. na 31 Aug. 1756; werkz. Amsterdam 1737-56. (Ingeb. poorter 29 Nov. 1737 als zoon van Johannes van Beest, letterzetter en poorter; zijn zoon poorter 31 Aug. 1756). Vader van Johannes van Beest (plaatsn.). Poorterboek (18, 22), Archief Amsterdam. BEGUIN, Henry Jaques. Graveur. Werkz. ’s Gravenhage 1752. (Woonde „derriere le voorhout quartier du cloitre” 1752; noemde zich „graveur de Son Altesse Royalle Madame la Princesse Douairière”). Prot. (2914) not. S. Favon jr. 14 0ct. 1752, Gemeente Archief ’s-Gravenhage. BEN, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1757. (Ingeb. poorter 31 Mei als zoon van Jacob Ben in leven katoendr. en poorter). Poorterboek (22), Archief Amsterdam. BENSEN, Jacob. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1715. (Woonde in de Nieuwe Looiersstraat „daer ’t Gooylant uithangt” 1715; hij en zijne vrouw Johanna van Leeuwen maken 17 Jan. hun testament). Prot. (5442) not. L. Meyer 17 Jan. 1715, Archief Amsterdam. BERG(H), Abraham van den. Plaatsn. Geb. Kampen; werkz. Amsterdam 1682 -83. (Koopt huis Egelantiersgracht F 975 17 April 1682; onderstr. 15 Jan. 1683). Obreen Arch. II 5; Oud Holl. 1885, 63. BERG, Harman van den. Plaatsn. BERG—BOETCE Geb. Zwolle; werkz. Amsterdam 1687. (Poorter 16 Juli als getrouwd met Marritje Hendrix, dochter van Hendrik Lucasz in leven waagdrager en poorter). Poorterboek (6), Archief Amsterdam. BERG, Martinus van den. Plaatsn. Geb. Hasselt; werkz. Amsterdam 1762. (Poorter 20 April als getrouwd met Aaltje Sterre). Schoonzoon van Abraham Starre (plaatsn.). Vgl. Naamlijst. Poorterboek (23), Archief Amsterdam, BERGHE, van den, z. MONTANUS. BERREMAN, Leendert. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1736. (Poorter 28 Nov. als getrouwd met Willemeyntje Klerck, dochter van Jan Klerck in leven varentman en poorter). Vgl. L. Beereman. Poorterboek (18), Archief Amsterdam, BEVEREN, Jan van. Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 31 Jan. 1749; werkz. Amsterdam 1728. (Irigeb. poorter 20 Aug. als zoon van Pieter Jansz van Beveren in leven metselaar en poorter; zijn zoon Pieter van Beveren, metselaar, poorter 31 Jan. .1749). Poorterboek (16 en 20) Archief Amsterdam BIE, Gerrit Cornelisz de (BYE, de). Plaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 20 Maart 1753; werkz. Amsterdam 1717-47. (Ingeb. poorter 2 Juli 1717 als zoon van Comelis Jacobsz de Bie, turf drager en poorter; zijn zoon Jacobus de Bie, katoendr., poorter 31 Jan. 1747; zijn zoon Johannes de Bie, katoendr., poorter 20 Maart 1753). Poorterboek (14, 19, 21), Archief Amsterdam. BITTER, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1747. (Ingeb. poorter 13 Dec. als zoon van Dirk Bitter in leven kruidenier en poorter). Poorterboek (19), Archief Amsterdam. BLANCHION, André. Graveerder. Geb. Vevey („Vevai”), ov. vóór 18 Jan. 1731; werkz. Amsterdam 1707. (Poorter 12 Jan. 1707 als getrouwd met Jeanne Marthe, dochter van Abraham Legrand, winkelier en poorter; zijn zoon Steven Jan Blanchion, handschoenmaker, poorter 18 Jan. 1731). Poorterboek (11 en 17), Archief Amsterdam. BLOCK, Paulus. Plaatsn. ■ Geb. Amsterdam, ov. na 17 Oct. 1725; werkz. Amsterdam 1686-1725. (Ingeb. poorter 12 Maart 1686). Obreen Arch. II 5. BLOMMESTIJN, Paulus. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1699. (Verklaring 12 Oct. van hem eiï Lucas Pieterson, katoendr., ten verzoeke van Andries Bree en Hendrik Pieterse van den Bergh, over het gedrag „van zeekere fransman genaempt Pieter le Vecque”. Prot. (5669) not. Mr. G.'E. ten Bergh 12 Oct. 1699, Archief Amsterdam. BOESENS, Dirck. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1715. (Ingeb. poorter 24 Mei als zoon van Jurrian Boetens in leven tabaksverkooper en poorter). Poorterboek (13), Archief Amsterdam. BOETCE, Lambert. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1664/65; werkz. Amsterdam 1689. (Woonde op ’t Singel 1689; ondertr. 25 Maart, ouders dood, géassist, met Fran^is van Keulen, met Levina Schobbens, van Amsterdam, 28 jaar, op de N. Z. Achterborg- BOL—BOUWESZ wal, geassist. met haar vader Jeronimus Schobbens). Trouw Reg. (696), Archief Amsterdam. BOL, Willem. Houtenplaatsn. Ov. vóór 13 April 1808; werkz. Amsterdam 1787. (Ingeb. poorter 19 April als zoon van Comelis Bol in leven schoenlapper en poorter; zijn zoon Arie Bol, loodgieter, poorter 13 April 1808). Poorterboek (28, 31), Archief Amsterdam. BOLLINK, Cornelis. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1752. (Poorter 25 Juli als zoon van Jan Bollinck in leven glazenmaker en poorter). Poorterboek (21), Archief Amsterdam. BONT, Claas Jansz. Plaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1742. (Poorter 24 April als getrouwd met Grietje Horst, dochter van Jan Krijnen Horst in leven turfdrager en poorter). Poorterboek (19), Archief Amsterdam. BOO, Johannes. Houtplaatsn. Werkz. Amsterdam 1781'. (Ingeb. poorter 8 Nov. als zoon van Hendrik Boo, sleepersknecht en poorter). Poorterboek (27), Archief Amsterdam. BORDES, Jan. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1799. (Poorter 6 Aug. als getrouwd met Alida Jacoba Stuyver, dochter van Gerrit Stuyver, poorter). Poorterboek (30), Archief Amsterdam. BORDES, Jean Pierre. Graveerder. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1804. (Poorter 1 Nov. als getrouwd met Jeanne Marie Fesquet, dochter van Jacques Fesquet in leven Kantoorbediende en poorter). Poorterboek (31), Archief Amsterdam. BORDYN, z. BOURDIN. BOSCH, Cornelis. Plaatsn. Landmeter. Werkz. ’s Gravenhage 1615-16. Medew. van Jury Jacobsz Faes. Dodt van Flensburg Arch. VI; Kramm 643; Obreen Arch. II 124; Die Haghe 1900 334, 1903 8, 1905 438. BOSHUYSEN, Willem. Plaatsn. Geb. ± 1643; werkz. Amsterdam 1673. Thieme 1396. BOSKING, Hendrik. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1770. (Poorter 5 Juni als getrouwd met Roeloefje Nibbeling, poorteresse). Poorterboek (25), Archief Amsterdam. BOSMAN, Ary. Plaatsn. Kunstverk. Werkz. Leiden 1710. Oud Holl. XXII (1904) 187. BOUMAN, Gerard. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1804. (Ingeb. poorter 8 Mei als zoon van Jan Pieter Bouman in leven kaartenmaker en poorter). Poorterboek (31), Archief Amsterdam. BOURDIN, Antoine (BORDYN). Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1657—70. (Huybert van der Cars, horlogemaker is hem F. 39 schuldig voor geleverde goederen 5 Maart 1670). Obreen Arch. VII 265; Thieme IV 352, 457. 457. BOUT, Anthony. Plaatsn. Geb. Amsterdam, ov. vóór 1732; werkz. Amsterdam 1722. (Ingeb. poorter 17 (13?) Jan. 1722 als zoon van Gijsbert Bout in leven kaaskooper en poorter; Willem Bonnum, pijpenkooper, met Bout’s weduwe getrouwd, poorter 29 April 1732), Poorterboek’(15 en 17), Archief Amsterdam. BOUWESZ, Abraham. Plaatsn. BRANTS—BROUWER Werkz. Amsterdam 1775. (Ingeb. poorter 16 Nov. als zoon van Jan Bouwesz in leven varensman en poorter). Poorterboek (26), Archief Amsterdam. BRANTS, Jacob. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1755-80. (Ingeb. poorter 12 Maart 1755 als zoon van Gijsbert Brants in leven sleeper; zijn schoonzoon Gerrit Meursen, koetsier, poorter 1 Juni 1780). Reg. van Ingeb. en Ingeh. Poorters 12 Maart 1755; Poorterboek (27); Archief Amsterdam. BREGUET, Hendrik. Plaatsn. Geb. Neufchatel, ov. vóór 25 Febr. 1749; werkz. Amsterdam 1704-28. (Poorter 17 April 1704 als getrouwd met Elizabet Mechieu, dochter van Marcq Anthony Micheu, chirurgijn en poorter; zijn schoonzoon Daniël Wame poorter 5 Juni 1728; zijn zoon Hendrik Breguet, hoedenstoffeerder, poorter 25 Febr. 1749). Poorterboek (10, 16 en 20), Archief Amsterdam. BREMDE(N), David van den. Plaatsn. Geb. ± 1610/11; werkz. Amsterdam 1646, in Zweden 1649. Obreen Arch. VII 262; Thieme IV 576. BRIEMEN, Johannes van. Plaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1751. (Ingeb. poorter 7 Sept. als zoon van Cornelis van Briemen, schilder). Reg. van Ingeb. en Ingeh. Poorters, Archief Amsterdam. BRIN(C)K, Christoffel van den. (BRINK, ten). Plaatsn. Ov. vóór 9 Juli 1776; werkz. Amsterdam. (Zijn schoonzoon Kreyn van Suylechem, van Ameide, katoendr., poorter 9 Juli 1776; zijn zoon Casper ten Brink, katoendr., poorter 22 Febr. 1791). Poorterboek (26, 29), Archief Amsterdam. BRINCK, Jan Otto van den. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1683. (Woonde Laurierdwarsstraat). Thieme V 18. BRINK, Thomas. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1748. (Ingeb. poorter 11 Oct. als zoon van Coenraad Willemsz Brink in leven sjouwer en poorter). Poorterboek (20), Archief Amsterdam. BROECKHUYSEN, Gerrit van. Plaatsn. Ets. Werkz. Amsterdam 1675. Leerl. van B. Stoopendaal. Obreen Arch. VII 334; Thieme V 47. BRONCKHORST, Johannes Ever- ARDSZ VAN. Plaatsn. Ged. Zwolle 28 Febr. 1587, ov. Leiden 15 Juli 1617; werkz. Haarlem 1603-08, Parijs-Bourges-Orleans 1608-12, Leiden April 1612-17. Leerl. van Cornelis Comelisz (1603 volg.), Jacob Matham (-1608). J. C. van Slee, Diarium Everardi Bronckhorstii, ’s Gravenhage, ï8g8 reg.; Ned. Spectator i8gg, 23; Oud Holl. XVII (i8gg) 62— 64; Thieme V 58. BRONKHORST, Huybert. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1715-16. (Ingeb. poorter 4 Dec. 1715). Zoon van Jan Huygen Bronkhorst (plaatsn.). Obreen Arch. III 222. BRONKHORST, Jan Huygen. Plaatsn. Timmerman? Ov. vóór 21 Nov. 1715; werkz. Amsterdam .(Zijn zoon Jacobus Jansz Bronkhorst Schoenmaker, poorter 21 Nov. 1815; zijn schoonzoon Pieter de Jong, zeilmaker, poorter 3 Juni 1717). Poorterboek (13 en 14), Archief Amsterdam. BROUWER, Adrianus. s. Graveerder. BROUWER—CLERK Geb. Delft, ov. vóór 14 April 1807; werkz. Amsterdam 1784. (Poorter 20 Jan. als getrouwd met Comelia Vogelijn, dochter van Jacob Vogelijn in leven steenhouwer en poorter; zijn zoon Jacobus Comelis Brouwer, sch., poorter 14 April 1807). Poorterboek (28, 30), Archief Amsterdam. BROUWER, Hugo. Graveerder. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1783. (Poorter 14Febr. als getrouwd met Antje Keetel, dochter van Harms. Janse Keetel, kleermaker en poorter). Poorterboek (28), Archief Amsterdam. BRUYN, Christoffel. Plaatsn. Geb. ± 1629; werkz. Amsterdam 166061. Leerl. van Jacob van Meurs. (Met Melchert Comelisz legt hij een-vermake* lijke-verklaring af aangaande Matheus Smallegange, die bij van Meurs als translateur werkzaam was; deze zou hen o.a. „van haar werck ganche uyren ja halve dagen verhindert” hebben met „negenstuck ofte moolen spelen”, 31 Mei 1661). Obreen Arch. VII 234. BRUYN, Jan de. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1785. (Poorter 15 Maart als getrouwd met Joha Ketelaar, dochter van Johannes Ketelaar, scheepstimmerman en poorter). Poorterboek (28), Archief Amsterdam. BURGER, Willem. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1785. (Ingeb. poorter 13 Dec. als zoon van Johannès Burger, sleeper en poorter). Poorterboek (28), Archief Amsterdam. BYE, de, z. BIE, de. c CACOUAULT, Daniël. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1787. (Ingeb. poorter 1 Febr.). Zoon van F. Cacouault (houtenpi.). Poorterboek (28), Archief Amsterdam. CACOUAULT, Fran^ois. Houtenplaatsn. Werkz. Amsterdam 1752-87. (Ingeb. poorter 19 Dec. 1752 als zoon van Jean Cacouault, handschoenmaker en poorter; zijn zoon poorter 1 Febr. 1787). Vader van D. Cacouault (houtenpi.). Poorterboek (21, 28), Archief Amsterdam. , CAMPEN, Jan van. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1771-93. (Ingeb. poorter 19 Sept. 1771 als zoon van Willem van Campen in leven diamantslijper; zijn zoon Willem van Campen, „plijsterstoker”, poorter ,15 Nov. 1793). Poorterboek (25, 29), Archief Amsterdam. CARSTENSZ, Jacob. Plaatsn. Werkz. Amsterdam ± 1648-na 53. Leerl. van Jacob van Meurs, werkz. bij Jodocus Hondius. Thiente VI 8y. CHRISTIAENSZ, Leendert. Kaartsn. Werkz. Amsterdam 1652-59. (Woonde Lauriergracht 1652). Thieme VI 338. CHRISTOFFELSZ, Bastiaen. Plaatsn. Geb.' Amsterdam; werkz. Amsterdam 1692. (Ingeb. poorter 14 Aug. als zoon van Christoffel Bastiaensz, schoenlapper en poorter). Vgl. B. van der Kamp. Poorterboek (8), Archief Amsterdam. CLERK, Dirk de. Plaatsn. KUNST—LESTOURGEON Amsterdam, 22 jaar in de Vijzelstraat ouders dood, geassist. met haar zuster Geertruy van Middelie; zij was dochter van Comelis Jacobsz van Middelie in leven wijnkooper en poorter). Trouw Reg. (545), Poorterboek (12) 14 Oct. 1710, Archief Amsterdam. KUNST, Willem Willemsz. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1724—32. (Woonde op de Goudsbloemgracht 1724; maakt 23 Nov. zijn testament; zijn zoon Wil¬ lem Kunst, zilversmid, poorter 21 Mei 1732). Prot. (7007) not. C. van Loon 23 Nov. 1724, Poorterboek (17), Archief Amsterdam. KIJK, Harmen. Plaatsn. Ov. vóór 22 Jan. 1806; werkz. Amsterdam 1765. (Ingeb. poorter 16 Juli 1765 als zoon van Harmen Kijk in leven scheepstimmerman en poorter; zijn schoonzoon Jan Fredrik Stijman, poorter 22 Jan. 1806). Poorterboek (24, 31), Archief Amsterdam. L LAAN, Adolf van der. Plaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1772. (Ingeb. poorter 4 Aug. als zoon van Adolf van der Laan, plaatsn. en poorter). Poorterboek (25), Archief Amsterdam. LAEN, Claes Claesz van der. Plaatsn. Werkz. Haarlem 1592. (Machtigt H. Goltzius 21 Dec.). Oud Holl. 1914,138. LANGESTRAAT, Gerrit Aartsz van der. Plaatsn. Geb. Amsterdam; werkz. Amsterdam 1723-53. (Ingeb. poorter 16 Febr. 1723 als zoon van Aard Adriaansz van der Lanstraat in leven molenaar en poorter; zijn zoon Willem Oosterhout van der Langestraat, diamantsnijder, poorter 10 April 1753). Poorterboek (15 en 21), Archief Amsterdam. LANKHOORN, Simon. Plaatsn. Geb. Amsterdam ?; werkz. Amsterdam 1739. (Ingeb. poorter 30 Dec. als zoon van Izaak Simonsz Lankhoom, schoenmaker en poorter). Poorterboek (18), Archief Amsterdam. LEMAN, Adriaen. Plaatsn. Geb. Haarlem ± 1629/30; werkz. Amsterdam 1651. (Woonde Coninxgracht -Singel-1651; ondertr. 22 April, ouders dood, geassist. met zijn oom Jan Willems, met Anna Hanssen, van Turnhout, 23 jaar, woonde als voren, ouders dood. De acte is geroyeerd). Trouw Reg. (468), Archief Amsterdam. LEMKUS, Dirck. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1683-84. Leerl. van T. van Munninckhuysen (1683). Oomzegger van H. Visjager. Prot. (3816) not. A. van Santen 21 Dec. 1683, Archief Amsterdam. LESIER, Jacob. Plaatsn. Geb. Bremen; werkz. Amsterdam 1671. (Poorter 23 Jan. als getrouwd met Sara van der Cruys, dochter van Arent van der Cruys in leven makelaar en poorter). Poorterboek (3), Archief Amsterdam. LESTOURGEON, Antoine. Graveerder. Geb. Londen ± 1707/08, ov. na 5 Aug. 1755; werkz. Amsterdam 1732-55. (Woonde in de Nes 1732; ondertr. 13 Nov., zijn moeder Magdalena Hibbert te Delft, met Marianne le Clercq, van Amsterdam, 32 jaar, in de Zandstraat, LEXMOND—MARTENSON geassist. met haar moeder Jeanne Breton; poorter 18 Febr. (?) 1733 als getrouwd met de dochter van Alexander le Clercq in leven koopman en poorter; zijn zoon Alexander Antonij Lestourgon, diamantsnijder, poorter 5 Aug. 1755). Trouw Reg. (574), Poorterboek (17, 22), Archief Amsterdam. LEXMOND, Jacobus. Houtenplaatsn. Geb. Amsterdam?, ov. vóór 10 Aug. 1761; werkz. Amsterdam 1740. (Ingeb. poorter 4 Nov. als zoon van Comelis Jansz Lexmont in leven korendrager en poorter; zijn zoon Comelis Lexmond, katoendr., poorter 10 Aug 1761). Poorterboek (18, 22), Archief Amsterdam. LEYDEN, Adriaen van. Plaatsn. Werkz. Italië 1616. („Omtrent 3 maenden gevangen” te „Monapely in Poulie” — Monopoli Apulië, — waar zijn van Napels komend schip 1616 verongelukte; zijn schipper Hollooch van „Durckerdam” betaalde toen: „sijn reysgelt, soo te paerde als te voet en mede sijn kostgelt .van Monapoly tot Neapolis, van daer over Roomen tot Venetia, en voorts van daer tot in dese landen toe”). Obreen Arch. VII250. LILLO, Abraham van. Plaatsn. Geb. ± 1634; werkz. Amsterdam 167375. (Woonde „int Noorse Bos” 1673, „op de oude Binnen Emstel” 1675). Obreen Arch. VII 24g. LUCASZ, Arent. Plaatsn. Ov. vóór 4 Febr. 1709; werkz. Amsterdam (Zijn weduwe Celitie Jans van Balen hertr. Christiaan Hermans; deze poorter 4 Febr. 1709). Poorterboek (11), Archief Amsterdam. LUYCK, Gerrit van. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1669/70; werkz. Amsterdam 1697-1708. (Woonde in de Konijnenstraat 1697; ondertr. 5 Oct., met consent zijner moeder Ledewijn Adriaens, Petronella Smith (Stam?), van Amsterdam, wed. Jacobus Lackerus, op de Lauriergracht). Trouw Reg. (700), Archief Amsterdam. LUYCK, Klaas van. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1688/89; werkz. Amsterdam 1711. (Woonde buiten de Leidschepoort 1711; ondertr. 4 Dec., ouders dood, geassist. met zijn broeder Wessel van Luyck, met Anna Huybregts, van Amsterdam, 21 jaar, inde Kerkstraat, geassist. met haar moeder Hatrina de Pont). frouw Reg. (708), Archief Amsterdam. M MAJOR, Albert. Plaatsn. Ov. vóór 4 Juli 1738; werkz. Amsterdam. (Zijn schoonzoon Gerrit Koevoets, van Breda, schoenmaker, gehuwd met Anna Major, poorter 4 Juli 1738). Poorterboek (18), Archief Amsterdam. MALTA, Wessel van. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1734. (Woonde tan den Overtoomschen Weg 1734; bij en zijn vrouw Geertruy Everhorst maken 29 Mei hun testament). Prot. (10076) not. Mr. J. Ploos van Amstel 29 Mei 1734, Archief Amsterdam. MARTENSON, Jan. Plaatsn. Geb. Kopenhagen i 1625; werkz. Amsterdam 1653. (Woonde „Leste” Leliedwarsstraat 1653; ondertr. 10 Mei, Duders dood, met Elsje Baerents, van Amsterdam, wed. Dirck Gerritsz Prent, ivoont als voren). frouw Reg. (471), Archief Amsterdam. STASIER—MORIN MASIER, Abraham Abrahamsz. Plaatsn. Seb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1741. (Ingeb. poorter 14 Juli). Zoon van Abraham Pietersz Masier (plaatsn.). Poorterboek (19), Archief Amsterdam. MASIER, Abraham Pietersz. Plaatsn. Geb. Amsterdam ± 1669/70; werkz. Amsterdam 1698—1710. (Ingeb. poorter 5 April 1698 als zoon van Pieter Jansz in leven mr. wolverver en poorter; legt een verklaring af met Frans van de Capelle inbrenger in de bank van leening, 28 Jan. 1710). Vader van Abraham Abrahamsz Masier (plaatsn.). Poorterboek (9), Prot. (4393) not. S. van Jaarland 28 Jan. 1710, Archief Amsterdam. MATHIjSEN, Antony. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1683. (Verklaring 29 Maart, dat hij aan Willem Dirxsz F. 200 schuldig is). Prot. (3812) not. A. van Santen 29 Maart 1683, Archief Amsterdam. MEELIS, Pieter. Graveerder. Bloemzager, Geb. ’s Gravenhage; werkz. Amsterdam 1793. (Poorter 27 Dec.). Poorterboek (29), Archief Amsterdam. MEER, J. VAN DER. Plaatsn. Werkz. Haarlem 1779. Van der Willigen 35. MEULDER, Franciscus van. Plaatsn. Geb. Antwerpen i 1649; werkz. Amsterdam 1674. (Ondertr. 5 Mei). Obreen Arch. III 223. MEY, Lucas van der. Plaatsn. Werkz. Amsterdam 1704. (Verklaring van hem 16 Mei, dat zijn vrouw Geertruid van Leenhof het haar toekomende gedeelte uit de nalatenschap harer ou- Waller, Graveurs Iers Gerrit van Leenhof en Catharina Ieunis, heeft ontvangen). Prot. (5672) not. Mr. G. E. ten Bergh 16 Mei 1704, Archief Amsterdam. MEYER, Hendrik. Plaatsn. Ov. vóór 6 Sept. 1753; werkz. Amsterdam. (Zijn dochter Caatje Meyer, naaister, poorteres 6 Sept.). Poorterboek (21), Archief Amsterdam. MEYER, Jacob. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1729-30. (Ingeb. poorter 27 Dec. 1729 als zoon van Pieter Jacobs Meyer in leven goudsmid en poorter). Poorterboek (16), Archief Amsterdam. MOLET, Jacobus. Plaatsn. Geb. Amsterdam?; werkz. Amsterdam 1754. (Ingeb. poorter 24 Sept. als zoon van Jacobus Molet in leven sleeper en poorter). Poorterboek (21), Archief Amsterdam. MONTANUS (VAN DEN BERGHE), Samuel. Plaatsn. Ged. Londen 21 Sept. 1592; werkz. Amsterdam. (Joannes Duyvene, van Zierikzee, huistimmerman, als gehuwd met Susanneke Montanus, dochter van Samuel Montanus, poorter 16 Jan. 1669). Zoon van Dr. Petrus Montanus, conrector, en van Jacomina Hondius, zuster van Jodocus (I). Poorterboek (3), Archief Amsterdam. Moens Reg. 6, 917 Alg. Ned.Familiebl. 1889, 41; Kleerkooper en Van Stockum 1488. MOOR, Willem Willemsz. Plaatsn. Goudsm. Geb. ± 1605/06; werkz. Amsterdam 1638-50. (Verklaring 10 Febr. 1650, van getuigen ten zijne verzoeke, over door hem gekocht leder). Prot. (1093) not. J. van de Ven 10 Febr. 1650, Archief Amsterdam. Obreen Arch. VII257- MORIN, David. 26