ANONIEM







No. 8. Derde G.G.-Serie.
ANONIEM
UIT HET LEVEN VAN GEOFFREY GILL DETECTIVE
DOOR
IVANS
A. W. BRUNA & ZOON'S UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ N.V. - UTRECHT







INLEIDING
door Mr. Willem Hendriks.
Voordat ik een aanvang maak met het verhalen van de tragische gebeurtenissen uit het leven van Geoffrey Gill en anderen, die de stof tot dit boek zullen leveren, moet ik eerst een opmerking maken, die uitsluitend betrekking heeft op mijn gezin en mijzelf.
Mijn lezers we ten, dat ik mij sinds vele jaren gemaakt heb tot den biograaf van mijn overleden vriend Geoffrey Gill — den beroemden Engelschen detective •— zij zullen mij, naar ik hoop, gelijk geven, wanneer ik zeg, dat ik nooit iets anders beoogd heb dan het volle licht te doen vallen op diens leven en werken.
Daarom trof mij dubbel het verwijt, dat een trouw lezer van deze boeken onlangs zij het ook indirect — tot mij richtte. Deze vond namelijk, dat ik nu al dikwijls genoeg verteld had, dat mijn vrouw — Maud — de jongste dochter van den overleden Lord Stockton is, dat onze Mariska uit haar ge~ boorteland-Hongarije door ons meê naar Holland genomen werd, dat ik advocaat in Den Haag ben, enz. Men wist dit nu allemaal wel: het behoefde niet telkens weer herhaald te worden; en door die herhaling zou ik bewijzen, dat ik veel te graag over mijzelven en mijn familie sprak, zoodat ik gevaar liep mijn lezers daarmede te vervelen.



INLEIDING
Zoo iets te hooren is niet prettig maar — anderzijds — zou het al heel onredelijk zijn, daarover boos te worden, omdat •— juist dóór deze wat onaangename opmerking — het bewijs geleverd wordt, welk een trouw lezer ik bezit in hem, die haar maakte. Hij verbeeldt zich namelijk, dat andere menschen even trouwe lezers zijn als hijzelf en vergeet daarbij, dat elk boek <— behalve door hen, die mijn andere verhalen kennen — telkens weer ter hand genomen wordt door nieuwe lezers, die mijn vroegere boeken niet gelezen hebben.Voor deze is het — tot recht begrip van het verhaal — gewenscht, dat zij althans iets weten van mijn familie-omstandigheden, mijn beroep en dergelijke dingen meer. Het is altijd mijn streven geweest zóódanig te schrijven, dat elk boek op zichzelf leesbaar en begrijpelijk is. Maar dan is het ook noodig, dat ik die kleine bizonderheden omtrent mijn eigen omgeving en mijn eigen leven telkens in 't kort herhaal. Voor lezers, die mijn vorige boeken kennen, verval ik daardoor in een herhaling. Maar voor anderen, die voor de eerste maal een boek van mij ter hand nemen, geef ik daarmede niet meer dan een voor hen noodige explicatie. Men late mij de illusie, dat mijn kring van lezers zich langzaam uitbreidt 
Nadat ik aldus getracht heb, mij te verdedigen tegen een verwijt, dat mij -— ik zeide het reeds —, niettegenstaande het mij onverdiend voorkomt, toch getroffen heeft, wil ik nog enkele opmerkingen



INLEIDING
maken omtrent de gebeurtenissen, waarvan het verhaal hierbij aan mijn lezers wordt aangeboden.
In de eerste plaats wil ik dan zeggen, dat deze gebeurtenissen — uit een psychologisch oogpunt gezien — zeker zeer merkwaardig zijn, en dat zij jongere menschen, die door aanvankelijk succes in het leven tot overmoed en misbruik van macht geneigd zijn, een waarschuwing vormen, die niet in den wind geslagen moet worden. Toen ik aan mijn vrouw mijn voornemen te kennen gaf, dit betrekkelijk weinig ingewikkeld „experiment" van mijn vriend op te nemen in de Serie van zijn ondervindingen, die ik het als mijn taak beschouw wereldkundig te maken, juichte zij dit voornemen toe, juist omdat zij meende, dat ik daardoor medewerken kon aan het bestrijden van willekeur en van smaad, die onverdiend gedragen wordt.
,,Ik vrees, dat het boek in die richting niet veel zal uitrichten" — zeide ik. „Zij, die anderen onderdrukken" — ik gebruikte dit pathetische woord met opzet — „zullen zichzelven maar zelden herkennen, wanneer hun beeld hun wordt voorgehouden, omdat zij in wat anderen in hen veroordeelen, loffelijke energie zien. Hoedt U voor den mensch, die er luidkeels prat op gaat, tegenover zijn medemenschen zoo energiek op te treden."
„Daaraan zou je kunnen toevoegen: hoedt U voor den mensch, die dergelijke energiekelingen, zonder de noodige controle, op zijn ondergschikten loslaat" — antwoordde mijn vrouw.
Ik knikte.
„En toch lijkt het mij een hopeloos beginnen,



EEN WESPENSTEEK
zagen, hadden wij daarvan bijna berouw.
Wij gingen dan ook onmiddellijk naar beneden, waar wij op het aan den Rijn gelegen terras het ontbijt gebruikten (daarbij de noodige lofzangen zingende op de versche Duitsche broodjes) in den warmen zonneschijn. Wij hadden den vorigen dag Den Haag bij wind en regen verlaten en nu zaten wij hier in een bijna zomersche temperatuur 
Het kost soms wel eens moeite voor ons, Hollanders, den dierbaren geboorte-grond te blijven liefhebben: hij schenkt ons, vooral in het voorjaar, zoo weinig wederliefde!
Zooals ik zeide, was het wat laat geworden. Bij onze aankomst had de hotel-houder ons verzekerd, dat er nog slechts enkele gasten waren, en waarschijnlijk hadden deze enkele reeds lang ontbeten. Wij hadden althans op het terras het rijk alleen.
„Nu, aan rust zal het je hier niet ontbreken" — zeide Maud. „Ik maak je mijn compliment over de keuze, die je gedaan hebt uit al die kleine plaatsjes aan den Rijn. Het is hier de geschikte plaats om te vegeteeren."
„Mogelijk!" — zeide ik. „Maar het vegeteeren lokt mij niet aan. Wij gaan nu onze eerste wandeling maken en dat dit niet onze laatste zijn zal, weet jij even goed als ik."
„Je moet het mij niet kwalijk nemen, Willy!" — antwoordde zij, „wanneer ik nu en dan het verblijf op dit terras boven het wandelen prefereer. Het is hier een ideaal plaatsje om eens goed te luieren. Als G.G. weer eens behoefte aan luieren heeft, moet je hem bepaald hierheen dirigeeren!"



EEN WESPENSTEEK
„Je weet, dat ik vermoeidheid van hoofd er altijd het best met de beenen weer uitloop" — zei ik.
„Ja!" — zeide zij met een groote verachting in haar stem. „Je kunt niet eens luieren!"
En wij lachten alle twee.
Op dit oogenblik verschenen er twee menschen op het terras, die onze aandacht in hooge mate tot zich trokken.
De een was een man van — naar ik schat 'n jaar of vijftig. Hij zag er vermoeid en afgetobd uit en liep 'n beetje moeilijk. Waarschijnlijk was hij ziek geweest, want de vrouw, die mèt hem was, droeg een verpleegsterscostuum. Toen zij langs ons tafeltje kwamen, wisselden zij een paar woorden met elkander over het prachtige weêr. Of liever: de verpleegzuster zeide iets daarvan en hij antwoordde met een soort van toestemmend gebrom.
„Hollanders!" — fluisterde Maud mij toe: en: „'n vreemd paar" —- liet ik daarop volgen.
Onmiddellijk daarop kwam de hotel-houder ons zijn morgengroet brengen. De oude man en zijn geleidster hadden toen plaats genomen in 'n soort van tuinhuisje, met wijnranken begroeid, dat zich aan het einde van het terras bevond.
„Is die Hollandsche heer met zijn verpleegster onze medegast?" — vroeg ik .
„Gelukkig niet!" — antwoordde Herr Rupprecht (aldus heette de man). ,,Ik zou hem niet graag altijd in mijn hotel hebben. Hij heeft een kleine woning, boven in de bergen, maar komt dikwijls in de morgenuren hierheen."



EEN WESPENSTEEK
„En waarom zoudt U hem niet graag als gast in Uw hotel hebben?"
De man werd 'n beetje verlegen. Hij gevoelde waarschijnlijk, dat hij zijn mond voorbij gepraat had, te meer omdat ook wij Hollanders waren.
„Hij is eenigszins vreemd " — antwoordde
hij. En, ziende dat het hem niet aangenaam was op dit onderwerp nader in te gaan, deed ik daartoe ook geen verdere pogingen.
Wèl vroeg ik, of hij mij zeggen kon, hoe deze onze landgenoot heette.
„Wel zeker, meneer! Iedereen kent hem hier in de buurt. Hij heet De Blok en moet vroeger een hooge positie in Uw land bekleed hebben. Dat vertelt men elkander hier ten minste."
Toen de hotel-houder ons verlaten had en ik mijn gedachten gaan liet over het weinige, dat hij ons verteld had, kwam ik tot de ontdekking, dat ik dezen heer De Blok vroeger eenige malen ontmoet moest hebben. Dat ik eerst langzamerhand tot deze ontdekking kwam, was toe te schrijven aan de omstandigheid, dat zijn uiterlijk niet in overeenstemming was met den leeftijd, dien hij (zoo hij inderdaad de door mij bedoelde De Blok was) bereikt moest hebben. Hij kon dan niet ouder dan veertig jaar zijn en hij zag eruit als een vijftiger.
Ook het gebrekkige, dat hij in zijn gang en bewegingen toonde, was in het geheel niet in overeenstemming met den indruk, dien ik toenmaals van hem gekregen had, namelijk dien van een energiek en doortastend man.
Hij zat op dit oogenblik zoodanig, dat ik zijn



ZUSTER AMMENS
het geval geweest was. Maar de bijvoeging: „tot op zekere hoogte" prikkelde mijn nieuwsgierigheid.
„Hoever ging zij dan in haar mededeelzaamheid?" — vroeg ik.
„Die hield op, zoodra het gesprek dreigde te komen op de reden, waarom die meneer De Blok zoo afgezonderd, ja bijna buiten de gemeenschap van de menschen leeft."
„Maar is het niet vreemd, dat iemand, die dat — waarom dan ook — noodig vindt, 's ochtends 'n lange wandeling maakt en in 'n hotel aan den Rijn 'n kop koffie gaat drinken. Als er èrgens kans bestaat menschen te ontmoeten, dan zeker toch daar!"
„Ik heb tegenover haar diezelfde opmerking gemaakt, Willy! En zij antwoordde daarop, dat hij wat later in het seizoen die wandelingen zeker staken zou. Misschien zou de omstandigheid, dat hij nu landgenooten ontmoet had, daartoe reeds voldoende zijn."
„Maar wat heeft die verpleegster je nu eigenlijk verteld?" -— vroeg ik.
„Dat zij, mèt haar patiënt, in een bovenhuis woont op 'n uur afstand van Linz en dat zij heel wat met hem te stellen heeft, omdat hij soms zoo ongedurig en angstig is. Wij zouden al wel gemerkt hebben, dat hij zich tegenover vreemden dikwijls onhandelbaar toont. Zijn eenzaam leven daarboven in de bergen heeft hij vrijwillig gekozen. Hij is niet getrouwd, wat in dit geval maar gelukkig is ook.
„Ik kan niet zeggen, dat zuster Ammens héél ver in haar mededeelingen gegaan is."
„Daartoe bestond ook geen reden, Willy! Al vin-



ZUSTER AMMENS
den wij het geval interessant, wij hebben er eigenlijk niet meê te maken. Ik vond haar mededeelingen interessant, maar verder vragen zou onbescheiden
geweest zijn.
Ik moet de juistheid van deze opmerking erkennen. Mijn inquisitieve geest brengt er mij dikwijls toe, van mijn medemenschen meer vertrouwen te verwachten dan waarop ik recht heb.
Het leek ons het best, onzerzijds geen poging meer te doen om dit eigenaardige paar menschen wederom te spreken te krijgen.
„Vooral voor jou is dat beter, Willy! -—■ zei Maud lachend. „Want anders zou je rust noch duur hebben, vóórdat je meer van hen wist, en je bent immers hierheen gekomen juist om rust te vinden ?"
Ik knikte, want zij had volkomen gelijk. En toch voelde ik, dat er nu iets aan mijn geluk ontbrak.
Toen wij, na een schandelijk luien ochtend, naar boven gingen om ons vóór het eten wat op te knappen, vernamen wij van den „Ober , dien wij in de gang aantroffen, dat De Blok en zijn verpleegster het hotel reeds lang verlaten hadden. Ook zij hadden er blijkbaar niets voor gevoeld, ons terug te zien, hetgeen onder de bestaande omstandigheden
niet te verwonderen was.
* * *
Dien middag maakten wij onze eerste wandeling. Wij volgden het zeer nauwe dal van een kleinen bergstroom, die hier naar omlaag komt en, door Linz stroomende, daar in den Rijn valt. In zijn



ZUSTER AMMENS
beneden-loop vormt deze beek —- meer is zij eigenlijk niet — hier en daar kleine, stilstaande bassins van helder water en door lage struiken en varens schilderachtig omgeven. Meer naar boven heeft zij echter het karakter van een werkelijken bergstroom, die bruisend door een steenen bed omlaag stort. Er zijn hier ook een paar houten bruggen, zoodat het voetpad nu eens op den eenen, dan weer op den anderen oever gelegen is. Alles is in miniatuur gehouden en maakt den indruk, alsof het behoort tot een kunstmatig aangelegd park.
Hier en daar stonden groepen kleine dennenboomen, maar het eigenlijke bosch, dat wij weldra betraden, bestond uit loofboomen van bescheiden afmetingen en waaraan het eerste lentegroen prijkte. Op zij van het pad stond hier en daar een houten bank 
Wanneer men het hoogste punt van dit smalle, maar vrij langgerekte en steil-oploopende dal bereikt heeft, komt men op een groot plateau. Hoewel men dat, van beneden af, maar zelden opmerken kan, heeft een zeer groot deel van het Rijndal het karakter van een breede inzinking in een uitgestrekte hoogvlakte, hetgeen op de plaats, waar wij ons thans bevonden, zeer duidelijk uitkwam. De weg liep in een groote bocht naar rechts en hier opende zich het uitzicht op de bergen van de Eifel, vèr aan de overzijde van het Rijndal.
Er stonden hier een paar boerenhuizen, op eenigen afstand van elkander.
Op hetzelfde oogenblik viel het mijn vrouw en mij in, dat een van deze huizen wel eens de woning



ZUSTER AMMENS
van De Blok zijn kon. Wij zagen echter niets, noch van hèm noch van zuster Ammens. Op een bank, met het uitzicht op het Rijndal, rustten wij eenigen tijd uit en keerden daarop terug langs denzelfden weg, dien wij gekomen waren.
Toen wij het smalle pad langs den bergstroom naar beneden toe volgden, stonden wij op een van de kleine bruggen, waarvan hierboven sprake was, plotseling tegenover onze nieuwe kennissen van dien morgen. Trots al zijn kwalen, scheen de heer De Blok toch een groot wandelaar te zijn!
Ons was deze ontmoeting, zooals de lezer begrijpen zal, niet bizonder aangenaam en, naar alle waarschijnlijkheid, zou de „tegenpartij" daarover ook niet verheugd zijn!
Het was dan ook een niet geringe verrassing voor ons, toen de heer De Blok ons niet alleen beleefd groette, maar ons liever gezegd mij — zelfs aansprak.
„Ik hoop, dat U het mij niet kwalijk genomen hebt, dat ik U vanochtend niet herkend heb" — zeide hij, nog 'n beetje moeilijk sprekend tengevolge van den wespensteek, dien hij in den mond gekregen had. „Uw naam had ik ook maar half verstaan. Maar, later over onze ontmoeting nadenkende, ben ik tot het besluit gekomen, dat U •—1 Mr. Hendriks, advocaat uit Den Haag — dezelfde Mr. Hendriks zijn moet, met wien ik daar eenige jaren geleden wel in aanraking geweest ben."
Ik vond het niet noodig, mij te wreken, in verband met de onhebbelijkheden, waarvan deze man zich tegenover ons had schuldig gemaakt en waar-



ZUSTER AMMENS
En daarop nam hij plotseling een eenigszins overhaast afscheid.
Ik had hem nog willen vragen, of hij inderdaad woonde in een van de boerenhuizen, die wij gezien hadden. Maar hij was, mèt zuster Ammens, dóórgeloopen, voordat ik de gelegenheid gehad had de vraag te stellen.
Mijn vrouw en ik keken elkander eenigszins verbaasd aan.
„Hoe kwam hij zoo plotseling op G.G.?" — vroeg zij.
„Wie zal dat zeggen?" — vroeg ik van mijn kant. „Heelemaal normaal is de man waarschijnlijk niet. Het is dus ook niet gemakkelijk, zijn gedachtengang te volgen."
Wij gingen eenigen tijd zwijgend langs het steildalende pad.
„Willy!" — zeide mijn vrouw toen opeens. „Zal ik mij eens aan een voorstelling wagen? Die meneer De Blok wordt stellig een klant voor je vriend!"
„Bedoel je, dat hij G.G.'s hulp zal noodig hebben?"
Zij knikte.
„Ik heb geen verstand van menschen, die geestesziek zijn" •—■ antwoordde zij, na wederom korten tijd gezwegen te hebben. „En daarom zal mijn oordeel in dit geval ook wel niet veel waard zijn. Maar dit wil ik je wel zeggen, dat ik dien man, trots alles, niet voor geestesziek houd. Veeleer lijkt het mij, dat hij onder een druk leeft, die hem angstig maakt. Met onbekenden vermijdt hij elke aanraking. Hij is bang, Willy! Maar waarvoor ?"



EEN ONTMOETING IN DEN VOORNACHT
tenissen iemand soms meer in beslag kunnen nemen dan andere gebeurtenissen, die van veel grooter beteekenis schijnen, en dat dit bijna altijd erop wijst, dat zoo'n schijnbaar onbelangrijke gebeurtenis in de toekomst van veel grooter draagwijdte zal blijken dan men heeft kunnen vermoeden. Mij en ook mijn vrouw is iets dergelijks dikwijls overkomen. Noem het instinct, noem het voorgevoel: wij weten zelf niet, hoe wij 't noemen moeten. Maar voor het feit, dat zulk een schijnbaar ongemotiveerde indruk, achteraf beschouwd, wel degelijk vaak gemotiveerd is gebleken, kunnen wij niet blind zijn 
Wij waren in het hotel terug ongeveer op den tijd, waarop de rechtgeaarde Duitscher, in den laten namiddag, zijn „Kaffee mit Kuchen" tot zich neemt. Ons aanpassende aan de gewoonte des lands (een hoofdvereischte om in het buitenland aangenaam te reizen!) deden wij dat eveneens.
Maar, zelfs onder de streelingen van mijn gehemelte, bleef mij het gezicht van De Blok voor oogen zweven.
HOOFDSTUK III.
Een ontmoeting in den vóórnacht.
Er gingen twee dagen voorbij, zonder dat wij door eenig bizonder voorval in onze idyllische rust gestoord werden. Beide dagen verschenen — in de morgenuren -— de heer De Blok en zijn verpleegster op het terras van ons hotel. Onze landgenoot



EEN ONTMOETING IN DEN VOORNACHT
verstond het iemand telkens opnieuw te verbazen. Na het laatste gesprek, dat wij met hem op den terugweg van onze wandeling gevoerd hadden, lag het voor de hand, dat hij ons zou hebben aangesproken om zich niet opnieuw aan een onbeleefdheid schuldig te maken. Daaraan scheen hij echter niet te denken. Beide keeren groette hij ons vluchtig, bij het passeeren van ons tafeltje en nam dan zoo spoedig mogelijk met zuster Ammens in het reeds beschreven tuinhuisje plaats.
Zuster Ammens groette ons eveneens uit de verte, en deed geen poging om opnieuw met ons in aanraking te komen.
Toch merkte ik op (want het was duidelijk, dat ik onwillekeurig zou zijn blijven letten op 't gedrag van den zonderlingen man, ook al zou mijn inquisitieve geest mij daartoe niet als vanzelf gedreven hebben), dat er in de wijze, waarop de heer De Blok zich gedroeg iets vreemds lag, afgescheiden van het onbeleefde, waardoor het zich kenmerkte.
Of hij verwacht had, dat wij opnieuw aanraking met hem zouden zoeken, was moeilijk uit te maken. Mijnerzijds voelde ik daartoe weinig geneigdheid, al zou 's mans vreemd gedrag daartoe, in gewone omstandigheden, misschien uitgelokt hebben, omdat ik er nu eenmaal van houd, wat vreemd is nader te onderzoeken. Maar de onbeleefdheid, waaraan hij zich schuldig maakte, was niet alleen tegen mij, maar ook tegen mijn vrouw gericht; en daarom was het bij voorbaat uitgesloten, dat er pogingen tot nieuwe toenadering van mijn kant uitgaan zouden.
Het vreemde nu, waarover ik zooeven sprak, was



EEN ONTMOETING IN DEN VOORNACHT
neer ik nu en dan stil stond, was het eenige geluid, dat tot mij dóórdrong, het zachte ruischen van de kleine beek, die door het dal omlaag, naar Den Rijn, stroomde.
Een wandeling door de bosschen bij het licht van de maan heeft voor mij altiid een groote bekoring gehad, hetgeen waarschijnlijk veroorzaakt wordt door het mystieke van de omgeving en de eigenaardiqe effecten, die de zilverwitte stralen, door het bladerdak vallende, telkens te voorschijn roepen. Zelfs een bij dag tamelijk alledaagsche omqeving krijgt bij deze verlichting iets, dat beslag legt op de verbeelding. De eene mensch wordt dsardoor soms gedrukt en angstig, terwijl rust en een soort van gewijde stemming over den anderen komen.
Ik heb mij altijd tot die laatste categorie mogen rekenen. En toch. op dezen avond, was rust bij mij vèr te zoeken. Zooals wel meer, wanneer ik, mèt mijn vriend G.G. of ook wel alleen, aan den aanvanq van een belangrijk experiment stond, scheen er in de lucht iets te liggen, dat de belanarijkheid daarvan aankondiqde en dat mij, eenerzijds, ongednriq maakte, maar anderzijds xm'in zintuiqen prikkelde tot onqewone scherpte. Elk geluid — het fladderen van een voqel, het ritselen in de struiken van een wèqschietend haqedisje, het knappen van een stukje steenqruis onder den druk van miin voet — drong met zeldzame duidelijkheid tot mii door; en zelfs schrikte ik een enkele maal van het fluiten van een stoomboot op den Rijn, die toch reeds een grooten afstand achter mij lag.



EEN ONTMOETING IN DEN VOORNACHT
Toen ik de onderste brug bereikte stak ik over naar de andere zijde. Ik herinnerde mij namelijk, dat hier aan den rand van het pad een bank stond, waarop ik mij thans neerzette om te wachten op de komst van den heer De Blok.
Ik had, vóórdat ik zitten ging, scherp geluisterd. Maar behalve het ruischen van het water en de onbestemde geluiden, die uit het bosch tot mij kwamen, was er niets te hooren. Ik was, zonder twijfel de eerste op ons rendez-vous!
Het was licht genoeg, dat ik De Blok straks goed zou kunnen zien, wanneer hij, boven mij, het pad zou afdalen en, over de tweede brug, zou oversteken naar den linkeroever van de beek, waarop ik mij thans bevond. Ook zou ik hem stellig hooren aankomen.
Ik keek op mijn horloge, want het was zóó licht, dat ik de wijzerplaat gemakkelijk onderscheiden kon.
Tien minuten vóór negen uur! Ik had dus nog geen reden om mij te beklagen en kwam eerst nu tot de ontdekking, dat ik, hierheen gaande, er een flinken pas op gelegd moest hebben, niettegenstaande den indruk, dien het mystieke van mijn omqeving op mij gemaakt had.
Ik zette mij nu tot geduldig (?) wachten en hield de tweede brug scherp in het oog, waarop elk oogenblik de gestalte van den man, dien ik hier ontmoeten zou, verschijnen kon.
Opeens hoorde ik achter mij een licht gedruisch. En nog vóórdat ik mij had kunnen omdraaien werd er een hand op mijn schouder gelegd. Ik draaide
■



BEDREIGINGEN
mij nu niet alleen om, maar sprong tevens op, want ik moet bekennen, dat ik niet weinig ontsteld was.
Achter mij stond De Blok.
Voor zooverre ik zien kon, stond zijn gezicht zeer ernstig. Het scheen niet in zijn bedoeling gelegen te hebben, mij te verschrikken. Eerst toen hij mijn gezicht zag, scheen hij te begrijpen, dat dit het geval geweest was.
,,Ik vraag U om vergeving, als ik U heb doen schrikken" — zeide hij. „Van hieruit voert een smal zijpad steil naar boven op het plateau, zonder de beek meer over te steken. Dat is de kortste weg en dien heb ik gevolgd."
HOOFDSTUK IV.
Bedreigingen.
Dat De Blok mij had kunnen naderen, zonder dat ik daarvan iets gehoord had, was voornamelijk toe te schrijven aan de omstandigheid, dat hij schoenen met rubberzolen droeg.
„Wij kunnen op deze bank wel plaats nemen" — zeide hij. ,,Op dezen tijd van den avond komt hier zelden iemand, maar, als er iemand komen mocht, kan hij ons niet ongemerkt naderen."
,,En Uzelf dan? Ik heb van Uw nadering niets gemerkt!"
Hij antwoordde niet, maar lachte even. Toen vestigde hij, nadat hij plaats genomen had, mijn aandacht op de zolen van zijn schoenen 



BEDREIGINGEN
Korten tijd zaten wij zwijgend naast elkander. Ik had zelfs een oogenblik den indruk, dat hij er spijt van had, onze onmoeting uitgelokt te hebben.
Het was nu echter te laat om weer van plan te veranderen, en hij kwam ten slotte toch met de spraak voor den dag, maar niet voordat ik hem daartoe had aangemoedigd, door hem te vragen, of hij nog veel last van zijn mond had.
„Veel minder dan ik gevreesd had" — zeide hij. En daarop viel hij plotseling met de deur in huis.
„Ik ben U dankbaar voor Uw komst, meneer Hendriks" — vervolgde hij, „en dat des te meer, omdat mijn optreden op U wel een zonderlingen indruk gemaakt moet hebben. Wanneer ik U wat nauwkeuriger omtrent mijn omstandigheden zal hebben ingelicht, zult U dat optreden met meer toegevendheid beoordeelen.
Ik begreep, dat nu het oogenblik naderde, waarop de man mij in zijn vertrouwen nemen zou. Wanneer ik dit niet wenschte, was het nu de tijd, mij in dien zin uit te spreken. Maar ik deed dit niet. Dat was misschien niet verstandig, maar ik had vertrouwelijke mededeelingen kunnen verwachten en het zou dwaas geweest zijn, nu het zoover was, mij terug te trekken.
„Wenscht U mij te raadplegen in mijn kwaliteit van advocaat?" — vroeg ik.
„Ik wensch U te raadplegen in Uw kwaliteit van criminalist" — antwoordde hij. „Maar U niet alleen! Misschien is het geval ernstig genoeg om de hulp van Uw vriend, den Engelschen detective, in te roepen."



BEDREIGINGEN
Hulde aan Maud! Hier werd haar voorstelling bewaarheid, reeds zoo kort, nadat zij die uitgesproken had!
,,U weet waarschijnlijk, dat mijn vriend Geoffrey Gill er niet zoo gemakkelijk toe te brengen is, zijn hulp te verleenen in zaken, die hem weinig belangrijk voorkomen."
Deze woorden maakten De Blok plotseling boos. „Wie zegt U. dat mijn zaak niet belangrijk isl" — riep hij uit. En toen, zich meer en meer opwindende, vervolgde hij: „Is het soms niet belangrijk, dat iemand door anderen tot krankzinnigwordens toe geplaagd en bedreigd wordt, zonder dat men weet, door wien en waarom ? Moet ik mijn verstand verliezen door de voortdurende spanning, waarin ik leef ? Dat is voor Uw vriend vermoedelijk van niet veel belang, nietwaar...? Maar voor mij is het een kwestie van dood en leven!"
„Als dat zoo is, zal Geoffrey Gill "
„Zich misschien verwaardigen een oedachte aan mijn belanaen te wijden" — viel De Blok mij in de reden. „Wat bliift er over van de menschlievendheid van Uw vriend, waarover U zoo vaak met pathos hebt uitgewijd, wanneer hij zijn werk alleen maar beschouwt uit het oogpunt van wat hij interessant vindt, en daardoor zijn hulp weiqert aan menschen, die op het punt zijn, ten
onder te aaan ?"
,.ïk oreloof niet, dat hij dat ooit aedaan heeft" —■ zeir'o ik. „Maar er zijn veel menschen, die zich verbeelden, dat zij ten onder gaan, terwijl daarvan geen sprake is."



BEDREIGINGEN
„Tot die menschen behoor ik niet!" — zeide De Blok, die, na de boven beschreven plotselinge en heftige uitbarsting, weer wat gekalmeerd was. ,,Ik hoop U daarvan te overtuigen."
Het bleef even stil en toen vervolgde hij:
,,U weet, dat ik in Den Haag een eervolle betrekking bekleedde. Ik had mijn vrienden onder de invloedrijkste kringen en was bizonder bevriend met een lid van ons ministerie. Ik deed mijn plicht, zonder aanzien des persoons, zooals ik meende, dat ik dien doen moest. Vooral wanneer men nog jong is, zooals ik, staat men dan bloot aan de aanvallen en onheuschheden, die aan andere, minder goed geslaagden door jaloerschheid worden ingegeven. Maar ik heb mij daarvan nooit iets aangetrokken."
Ik knikte. ,,Vele menschen verkeeren in een dergelijken toestand" — zeide ik. „En dat wel niet uitsluitend in de ambtenaarswereld of in den handel en de industrie, maar ook -— en misschien wel vooral — in de wereld van de kunst. Dat is niets bizonders, meneer De Blok!"
„Ik beweer dat ook niet, meneer Hendriks! Ik ben op dit onderwerp gekomen, omdat ik in het licht wilde stellen, dat ik een algemeen geacht persoon was, op wiens oordeel men prijs stelde."
Hij had dit gezegd op een wijze, waaruit ijdelheid en zelfs hoogmoed sprak. En hij zweeg nu even, als om mij gelegenheid te geven, de belangrijkheid van zijn persoon tot in het diepst van mijn gemoed te realiseeren.
„Ik zal U nu mededeelen" — vervolgde hij, „welke omstandigheden mij ertoe gebracht hebben,



BEDREIGINGEN
geen nieuwe positie meer te zoeken en een mooie toekomst eraan te geven, om mij in de eenzaamheid terug te trekken."
Hij zweeg opnieuw, als om aan wat nu komen zou, grooter gewicht bij te zetten.
„Het is begonnen, toen ik nog in functie was" — zeide hij daarop. „Op zekeren dag vond ik aan het ontbijt (ik woonde toen op kamers in een van de beste Haagsche Pensions: U weet, dat ik ongetrouwd ben) een in drukletters aan mij gericht schrijven. Het waren slechts enkele woorden, maar ik heb ze nooit vergeten en ook nooit künnen vergeten, zooals U straks hooren zult.
„ ,De Blok! Wij zijn steeds öm en bij U. Wij .houden li in het oog, totdat het tijdstip gekomen ,is, om toe te slaan. Maak Li geen illussies: gij ont,komt ons nooit.' "
„Ik bewaarde dit briefje alleen, omdat ik het zoo zot vond, zoowel om de vage bedreiging als omdat het zelfs niet de minste aanduiding bevatte, van wien of van wie het afkomstig kon zijn."
Het scheen alsof de man, die mij dit zonderlinge verhaal deed, zóózeer in de herinnering aan wat hij verhaalde, verdiept geraakt was, dat hij het verder spreken vergat 
Zijn stem had steeds zachter geklonken en zweeg nu geheel: de spreker zat strak vóór zich te kijken. Bij het licht van de maan scheen zijn gezicht doodsbleek.
Het duurde zeker vijf minuten, voordat er weer beweging kwam in zijn roerlooze gestalte. Toen bracht hij de hand naar het hoofd en begon onmid-



BEDREIGINGEN
heid of angst, die men voor die bedreigingen voelen mocht. Dat is een leugen!"
De laatste woorden had hij, met terzijde-stelling van alle voorzichtigheid, uitgeschreeuwd. En, dadelijk nadat hij dit gedaan had, scheen hijzelf daarvan te schrikken. Plotseling sprak hij zeer zacht,
,,U begrijpt mij, niet waar ?" — vroeg hij.
,,Die steeds terugkeerende bedreiging, het voortdurende bewustzijn, dat er een vijand op mij loerde, die mij naderen kon, zonder dat ik het wist, die zelfs mijn huis betreden kon (hoe, wist ik niet!), sloopte mijn zenuwen."
Hij zweeg en haalde een paar maal diep adem. ,,Ik sprak daar in den verleden tijd" — vervolgde hij, zich wederom sterk opwindende. ,,Ik zei, dat er een vijand op mij loerde, maar ik drukte mij verkeerd uit: nog altijd loert hij op mij. Ik ben geen
oogenblik veilig Misschien is hij hier, in onze
onmiddellijke omgeving Ik voel het Hij
is hier Laat mij niet alleen Ik smeek U,
laat mij niet alleen "
Hij was opgesprongen en keek naar alle kanten
om zich heen, handen wringend 
En nu gebeurde er iets, dat mij deed ontstellen. Ik hoorde — op eenigen afstand achter ons — duidelijk een geluid, alsof zich daar iemand door het struikgewas drong; maar het verwijderde zich snel en was weldra niet meer te hooren.
Had dit geluid de stilte, die öm ons heerschte, niet verbroken, ik zou stellig in de meening verkeerd hebben, dat ik tegenover iemand stond, die aan vervolgingswaanzin leed en, door wat hij onder-



BEDREIGINGEN
vonden had, niet toerekenbaar meer was. Zuster Ammens had trouwens iets dergelijks gezegd. Nu echter drong het plotseling tot mij door, dat er meer aan deze zaak verbonden was dan ik oorspronkelijk gedacht had.
Zonder een oogenblik te aarzelen liep ik snel het steile pad op, dat van hier direct naar het plateau voerde en waarlangs De Blok naar onze plaats van samenkomst was afgedaald. De man volgde mij zoo hard zijn beenen hem dragen konden: hij scheen niets zoozeer te vreezen dan alleen te blijven.
Na eenige minuten bleven wij staan; rondom ons heerschte een doodsche stilte. Er was weinig wind, zoodat ook 't ruischen van de boomen nauwelijks te hooren was. Maar nergens liet zich meer het eigenaardige geluid hooren, dat veroorzaakt wordt, wanneer er een levend wezen snel door de struiken dringt.
„Het kan een opgeschrikte ree geweest zijn" — zeide ik tot De Blok, die nu naast mij stond, hijgend van de inspanning, die het snelle stijgen hem veroorzaakt had.
„Neen!" — zeide hij. „Het was mijn vervolger!"
„Hoe weet U dat zoo zeker?" ■— vroeg ik.
„Ik voel het!"
Een argument was dit niet. En toch, ik was er zelf vast van overtuigd, dat het een mensch geweest was, die zich in onze buurt had opgehouden, misschien wel binnen gehoorsafstand. Maar ik had voor die overtuiging evenmin een grond kunnen aangeven Begon de sfeer van geheimzinnigheid en angst, die deze man als 't ware mèt zich



BEDREIGINGEN
bracht, ook reeds op mij in te werken ?
„Het moet een ree of 'n ander beest geweest zijn"
— zeide ik, met deze woorden dwars tegen mijn overtuiging ingaande, maar met de bedoeling, mijn metgezel tot bedaren te brengen. „Laten wij naar onze bank terugkeeren. Wij zijn toch geen kinderen, die op de vlucht gaan, als het in de struiken ritselt?"
„U hebt gemakkelijk praten!" — zeide hij. „Niemand heeft het op U voorzien."
„Vermoedelijk zult U mij toch nog het een en ander te zeggen hebben" -— hernam ik. „Waar wilt U dat doen?"
„Boven, op het plateau" — antwoordde De Blok. „Het was beter geweest, dat ik U verzocht had daarheen te komen maar ik vreesde, dat het vooruitzicht op zoo'n lange v/andeling U terug zou houden. Daarboven kan men in een maannacht als deze vèr om zich heen zien, en wat zooeven gebeurd is, zou daar onmogelijk geweest zijn."
Wij wandelden — maar nu zonder ons te haasten -— het pad op. Mijn metgezel scheen thans veel kalmer te zijn, maar, toen ik het afgebroken gesprek wilde opvatten, legde hij mij met een heftig gebaar het stilzwijgen op.
„Niet verder praten, zoolang wij niet boven zijn"
— zeide hij zacht. „Hier kunnen wij beluisterd worden."
Hij wierp schuwe blikken in de bosschen aan weerszijde van het pad. En, hoewel ik niet begreep, hoe iemand zich tusschen de hier wijd-uitéénstaande, dunne stammen had kunnen verschuilen, laat



EENZAME NACHTWANDELING
'geheel doordrongen van het bewustzijn, dat hij vervolgd werd, dat hij ook de meest onschuldige dingen in dien geest zou uitleggen. Het eenige tastbare, dat hij voor zijn vrees kon aanvoeren, waren de briefjes, waarover hij mij gesproken had. Maar op dit punt — schriftkunde en alles wat daarmeê samenhangt — bezat ik weinig ondervinding. In dit opzicht zou mijn vriend G.G. misschien goede diensten kunnen bewijzen.
Nog twee dingen vroeg ik.
In de eerste plaats, in hoeverre Zuster Ammens op de hoogte was van alles, wat hij mij thans verteld had.
„Zij is volkomen op de hoogte" — antwoordde hij. „De zuster is een hoogstaande vrouw, wier tegenwoordigheid alléén reeds, mij kalmeert, wanneer ik eens bizonder onrustig of ongedurig ben. Ik kan haar niet dankbaar genoeg zijn, dat zij erin heeft toegestemd mij te verplegen."
„U spreekt daar van .verplegen', maar U is toch niet ziek ?"
„Niet in den gewonen zin van het woord" — zeide hij. „Maar de zenuwachtige spanning, waarin ik zoo lang verkeerd heb, is niet zonder gevolgen gebleven. Ik zou onmogelijk alleen kunnen wonen. Ik geloof, dat ik mijn verstand dan verliezen zou."
„En weet zuster Ammens, dat wij elkander vanavond ontmoet hebben?"
„Neen!" — antwoordde hij. „Ik heb dat voor haar geheim gehouden, omdat zij zich gekwetst voelen zou, wanneer ik, buiten haar om, stappen nam in de richting, waarin ik thans gaan wil. Het



EENZAME NACHTWANDELING
is beter, dat ook zij niets daarvan weet. Ik wil niet, dat iemand, wie ook, erachter zal komen, wien ik te hulp roep, om mij mijn rust terug te geven, door den geheimzinnigen briefschrijver op het spoor te komen en te betrappen."
„Het staat natuurlijk geheel aan U, om Uw \ ertrouwen te schenken of te onthouden aan wien U wilt" — hernam ik. „tin, als ik U goed begrepen heb, zoudt U mijn vriend Geoffrey Gill gaarne in deze zaak raadplegen. Laat mij U eerlijk bekennen, dat ik die zelf niet aandurf. Ik heb mij nooit uitgegeven voor een detective en U hebt hierin de hulp van een bekwaam detective noodig. Ik ben bereid, hem over Uw geval te schrijven, maar kan er niet voor instaan, dat hij het ter hand zal nemen."
„Dat begrijp ik, meneer Hendriks! Uw bereidwilligheid stel ik op hoogen prijs."
„En dan is er nóg iets" — ging ik voort. „Mr. Gill heeft een zeer druk leven en is meestal overhoopt met werk. Het is dus waarschijnlijk, dat — ook al zou hij zich voor Uw zaak interesseeren — er eenige tijd verloopen zal, vóórdat hij daartoe den tijd kan vinden."
„Ook dat begrijp ik" — antwoordde De Blok. En toen liet hij er, op eenigszins weifelenden toon op volgen: „Ik weet niet, of ik goed doe dat vooruit tegenover U te verklaren, maar ik bezit eenig vermogen en Mr. Gill kan dus rekenen op een behoorlijke renumeratie."
Lezers van mijn vroegere boeken weten, dat juist de renumeratie van zijn diensten voor G.G. altijd een eenigszins delicaat punt was. Zoo een geval



EENZAME NACHTWANDELING
landschap laq in nog helderder glans dan zooeven aan mijn voeten.
Ik volqde opnieuw den korteren weg, die van den rand van het plantsoen onmiddellijk naar de onderste bruq in het smalle dal voerde. Zóó hooq stond thans de maan, dat haar stralen, tusschen de zijwanden dóór onmiddellijk op het bruisende bergstroomnie vielen, en dat ook het daarlanqs voerende pad helder verlicht was, zonder dat de schaduw van het daaraan grenzende hout erop viel.
Men zal zich herinneren, dat het voetpad over de onderste bruq en dan, aan de andere zijde steil naar beneden voerde.
Nu had ik tot dusverre op miin wandelinq onwillekeurig loopen denken over het aerncht, dat wii achter ons in de struiken gehoord hadden. Het is een bewezen feit. dat zenuwachtiaheid aanstekelijk. is. Dit was zeker de ooraak er van, dat iets van De Blok's stemming op mii was overaeoaan. In de eenzaamheid van den nacht had ik mii, sedert ik van hem afscheid genomen had. niet op miin gemak oevoeld. Ik was zelfs, het pad naar de brnor afdalende, een paar maal bliiven staan, omdat <k voetstannen achter mii meende te hooren. Maar dit bleek telkens een loos alarm. Zoodra ik stil stond, heerschte óm mij volstrekte stilte: zelfs het ruischen van de bosschen had opgehouden: het was volkomen windstil geworden.
Het was natuurliik ten aevolae van deze zenuwachtige stemmina. dat ik. toen f mist op het ooaenblik, waarop ik de brug bereikte) een gestalte oprees van de bank, waarop De Blok en ik kort ge-



EENZAME NACHTWANDELING
blijkbaar op mijn gemoedstoestand had uitgeoefend.
Wat ervan zij, ik legde er nog een pasje op en daalde snel langs het smalle pad omlaag. Toen ik het bosch achter mij gelaten had en in het open veld getreden was, gevoelde ik dit als een soort van opluchting. Ook daarvoor schaamde ik mij eenigszins, want zoo n (om 'n groot woord te gebruiken!) paniek-achtige stemming was mij anders vreemd. Men weet, dat ik bij mijn vrienden bekend sta als een nuchter mensch.
Ik vond Maud nog op het terras aan den Rijn. Zij zat daar, in den prachtigen lente-nacht, rustig (althans naar het uiterlijk!) op mij te wachten. Maar ik begreep wel, dat het er innerlijk niet zoo rustig bij haar uitzag.
Zij zeide mij zelfs niet eens een woord van welkom, maar ontving mij, opstaande en op mij toe tredende, met het ééne, op vragenden toon, uitgesproken woordje: ,,En ?"
In dat woordje uitte zich een innerlijke spanning, die wees op minstens veertig graden detectivekoorts. Gedurende mijn afwezigheid was deze ziekte op bedenkelijke wijze toegenomen. Ik kon het mij trouwens niet verhelen, dat ikzelf in een dergelijken toestand verkeerde.
In den maneschijn op het terras, waar wij op dit late uur geheel alleen waren, deed ik haar getrouwelijk verslag van mijn belevenissen van het oogenblik af, waarop wij afscheid genomen hadden, zonder evenwel melding te maken van mijn wisselende en soms onverklaarbaar onrustige stemming.
Zij luisterde met gespannen aandacht.



EEN NIEUW FEIT
Toen ik aan het einde van mijn verhaal gekomen was, knikte zij mij toe met een lachje, waaruit eenige zelfvoldaanheid sprak.
„Heb ik het je niet gezegd, Willy?" — vroeg zij. „De man heeft den bijstand van G.G. noodig."
„Als die maar in de gelegenheid is, hem juist nu
te helpen en als hij de zaak maar belangrijk
genoeg vindt."
„Daarvoor ben ik niet bang! Schrijf hem morgenochtend zoo vroeg mogelijk. En ik zal 'n paar woordjes aan je brief toevoegen. Dan komt hij stellig!"
Na deze optimistische zienswijze te hebben uitgesproken, ging zij mij vóór naar boven.
HOOFDSTUK VI.
Een nieuw feit.
Den volgenden ochtend was mijn brief aan den detective reeds vóór negen uur gereed ter verzending.
De zaak had mij gedurende den nacht niet met rust gelaten, zoodat ik slecht geslapen en reeds om zes uur het bed verlaten had om den brief aan G.G. te beginnen. Zoo kort, maar zoo volledig mogelijk deelde ik hem mede, wat wij tot dusverre wisten en wees er in het bizonder op, welk een weldaad het voor dezen eenzamen man, dien wij nu kenden onder den naam van De Blok, zijn zou, wanneer



een nieuw feit
hij op deskundige hulp, die hii tot dusverre nooit had ingeroepen, rekenen kon. Het feit, dat hij dit vroeger nooit gedaan had, schreef ik toe aan een zekere vrees om zich belachelük te maken. Ik herinnerde mij, dat hij in Den Haaq den naam had gehad van iemand, die gewoonlijk zeer autoritair optrad. Hij moest wel zeer veranderd zijn om thans te kunnen inzien, dat hij niet tegen den toestand was ongewassen en de hulp van anderen in te roepen. Ik was ervan overtuigd, dat hij dit voor zichzelven als een soort van vernederinq beschouwde, waaraan hii zich niet dan gedreven door de uiterste noodzakelijkheid had blootgesteld.
In dezen zin schreef ik aan mijn vriend.
Rn, zooals zii den vorigen avond had aangekondigd. voegde Maud ,,'n paar woordjes" aan mijn bri^f toe.
Deze woordjes luidden: ,,II <^oet 'n goed werk met te komen, ook teoenover Willv en mij, die ondraaglijk liiden aan de detective-koorts."
,,Nu komt hii!" — zeide zij met zulk een overtuinitinr. dat zij die ook op mij overbracht.
..Stellig!" — zeide ik.
En toen lachten wij allebei!
★ *
★
Dien ochtend stond er od ons proaramma een wande-ling naar de b^saltqroeven, die boven tinz in de berapn lincien. H^t bezoek aan deze groeven is werkeliik belanctwekkend, maar voor een beschrijvina kan ik volstaan met een verwijzing naar het eerst-beste reisboek.



EEN NIEUW FEIT
„mij daarin groot gelijk. Hebt U reeds naar Engelland geschreven ?
„Met mijn respect, ook aan Mevrouw,
„geheel de Uwe „M. de Blok".
Wij hadden dezen brief gezamenlijk gelezen.
„Het meest treft mij nog" -— zeide Maud, „dat de man zich zóózeer laat intimideeren, dat hij zijn huis niet durft te verlaten."
„Misschien is 't nog merkwaardiger — of eigenlijk nog zieliger —" zeide ik, „dat hij zich, om zijn eigen gebrek aan moed te maskeeren, beroept op het oordeel van zuster Ammens. Dat herinnert aan een kind, dat zich verschuilen wil achter het oordeel van een volwassene!"
In ieder geval zou het wel goed zijn" —■ vervolgde Maud, „wanneer je van dit nieuwe feit nog kennis zoudt geven aan G.G."
„Dat is zoo!" — zeide ik. „Het zal hem bewijzen, dat hij — om 't eens huislijk uit te drukken — met zijn neus in de boter vallen zal, en dat moet voor hem een attractie te meer zijn!"
Op dit oogenblik ging de bel voor het middageten.
„Wacht nog even, Willy!" — zeide mijn vrouw, toen ik mij gereed maakte aan deze metalen roepstem gehoor te geven. ,,Ik heb je nog een voorstel te doen. Laten wij vanmiddag een bezoek aan De Blok in zijn woning brengen. Ie kunt hem dan persoonlijk zeggen, dat je naar G.G. geschreven hebt. Dat zal hem rust geven."



EEN NIEUW FEIT
„Ik heb daartegen niet het minste bezwaar" — antwoordde ik.
Maar nóg gingen wij niet naar de eetzaal.
Er was mij natuurlijk plotseling nog iets anders ingevallen.
„Vind je het niet bizonder toevallig" — vroeg ik, „dat er weer zoo'n briefje gekomen is, vlak nadat ik gisteravond op dat late uur dien boer ontmoet heb, op weg naar het plateau ?"
„Geloof je, dat die de hand daarbij in het spel heeft gehad ?"
„Onmogelijk is het niet" — zeide ik.
„Er zijn zooveel dingen niet onmogelijk" — antwoordde Maud. „Maar je onderstelling lijkt mij wèl nog al onwaarschijnlijk. Temeer omdat die boer blijkbaar 'n Duitscher was en ook dit laatste briefje wel weer in 't Hollandsch geschreven zal zijn."
Ik knikte en sprak niet verder over de bedoelde onderstelling. Dat ik nog altijd 'n zeker verband legde tusschen de verschijning van den boer en de bezoeking, waaraan De Blok was bloot gesteld, was inderdaad wel wat fantastisch en moest nog het gevolg zijn van de ietwat romantisch-griezelige omstandigheden, waaronder ik dien boer ontmoet had.
* *
*
Na het middagmaal aanvaardden wij de wandeling naar het plateau langs hetzelfde pad, dat ik den vorigen avond gevolgd was. Maud kende dit reeds van onze eerste wandeling en ik bovendien van



EEN NIEUW FEIT
nomen. Alles was oud en vervallen gebleven, zooals reeds vele jaren.
Toen wij vlak bij het huis waren, ging de deur daarvan open en De Blok kwam naar buiten. Hij had ons waarschijnlijk in de verte zien aankomen en kwam ons tegemoet. Dit buitengewone blijk van hartelijkheid verraste mij niet weinig, want zóóveel had ik al wel opgemerkt, dat de man voornamelijk dan belangstelling toonde, wanneer het zijn eigen zaken betrof en andere menschen voornamelijk beoordeelde naar den invloed, dien hun doen en laten op zijn omstandigheden oefenen kon.
Op slechts enkele meters van het hek verwijderd, hield hij ons op den weg staande. Mijn vrouw groette hij en toonde zich daarbij wat verlegen; mij drukte hij de hand met groote hartelijkheid.
„Het is vriendelijk van U, dat U persoonlijk gekomen is" —- zeide hij. ,,Is mevrouw op de hoogte
r%tt
van <
„Mijn vrouw weet alles, wat ik weet" — viel ik hem in de rede.
„Uitmuntend! Daartegen bestaat niet het minste bezwaar."
„En aan mijn vriend Geoffrey Gill heb ik geschreven."
„Dat verheugt mij buitengewoon!" — antwoordde hij.
„De zuster kan nu in het vertrouwen genomen worden."
„Dan zie ik ook niet in, waarom het voor haar geheim gehouden moet worden, dat U mij gisteravond ontmoet hebt" — merkte ik op.
Anoniem. -j



EEN NIEUW FEIT
Hij dacht een oogenblik na en zeide toen: „U hebt eigenlijk gelijk. En het is ook prettiger het haar te zeggen. Mits er nog maar gezwegen wordt over de eventueele komst van Uw vriend, den detective."
„Dat is mij goed" — antwoordde ik. Immers, dit zwijgen was geheel in den geest van mijn vriend. Deze angst van De Blok om zuster Ammens in het vertrouwen te nemen, scheen mij opnieuw een bewijs van 's mans * geestelijke onevenwichtigheid, waarvan hij reeds zoo dikwijls blijk had gegeven, ïn elk geval verheugde het mij, dat hij nu bereid bleek, die geheimzinnigheid ten opzichte van mijn persoon op te heffen. Dit maakte onze verhouding ten opzichte van de verpleegster meer zuiver en daardoor gemakkelijker.
Wij wandelden met ons drieën naar den ingang van het huis, waar wij door zuster Ammens verwelkomd werden. Weldra zaten wij in een eenvoudig gemeubeld vertrek. En, terwijl ik in deze bijna armoedige omgeving rond keek, drong het opnieuw tot mij door, hoezeer de geest van De Blok geschokt was door zijn ondervindingen van de laatste jaren. Hij moest, in verband met de anonieme brieven, voortdurend in grooten angst geleefd hebben; anders zou hij er nooit toe gekomen zijn, zich in een omgeving als deze als 't ware af te zonderen.
De Blok was begonnen met aan zuster Ammens mede te deelen, dat hij mij den vorigen avond in zijn vertrouwen genomen had en dat ook mijn vrouw door mij ingelicht was omtrent de wijze, waarop hij met anonieme brieven lastig gevallen



EEN NIEUW FEIT
werd. Wij konden dus zonder eenige terughouding over de zaak spreken. Ook omtrent het feit, dat er vandaag — voor het eerst sedert hij te Linz woonde — opnieuw zoo'n schrijven ontvangen was, had hij
mij ingelicht.
Zuster Ammens had naar deze mededeelingen geluisterd, zonder veel verwondering te toonen. Zij had een paar maal geknikt, als om haar instemming ermede te kunnen te geven, dat mijn vrouw en ik thans in het vertrouwen waren.
„Ik ben blij, dat U nu iemand hebt om mede te overleggen' •— zeide zij. „Vooral lijkt het mij, dat dit heel gelukkig is, nu Uw verwachting, dat U in dit rustige en weinig bekende plaatsje rust zoudt vinden, niet verwezenlijkt is."
Ik vond het hier noodig een opmerking te maken.
„Meneer De Blok!" — zeide ik. „U moet vooral goed begrijpen, dat ons bezoek van dezen namiddag in het geheel niet ten doel heeft, U om mededeelingen te vragen, die U ons misschien nog niet geven wilt of künt. Het is ons eenvoudig erom te doen, U te bewijzen, dat wij Uw moeilijkheden met U meevoelen, en U te zeggen, dat wij steeds bereid zijn, U te helpen voor zooverre wij daartoe in staat zijn."
„Nu U eenmaal op de hoogte van de situatie is — zeide De Blok, „zie ik niet in, dat het eenig nut kan hebben, dingen voor U geheim te houden."
Hij zeide dit echter op een toon, waarin een zekere ontstemming lag over het feit, dat het zóó en niet anders was. In het eerst verwonderde ik mij daarover, maar later zag ik in, dat dit een logisch



EEN NIEUW FEIT
gevolg was van de omstandigheid, dat deze man zoo lang aan niemand, behalve dan aan zuster Ammens, eenig vertrouwen geschonken had. In zoo'n geval roest men, — om 't zoo eens uit te drukken -— vast in zijn eigen gebrek aan mededeelzaamheid en verzet zich instinctmatig, wanneer men zich daaruit, door de omstandigheden gedwongen, los moet maken.
„Wanneer heeft die nieuwe dreigbrief U bereikt?" — vroeg ik, omdat ik aannam, dat het hem gemakkelijker vallen zou te spreken, wanneer hem vragen gesteld werden, dan wanneer hij uit eigen initiatief mededeelingen had moeten doen.
„Hij moet vannacht onder de voordeur geschoven zijn" — luidde het antwoord. „Dit huis is niet bizonder goed onderhouden en de deuren — ook de vóór deur — sluiten verre van hermetisch. Er blijft een kier open tusschen deur en drempel. '
„En wie vond hem daar?"
„Fritz, de kleine jongen, die boodschappen voor ons doet en 's ochtends de schoenen komt poetsen."
„Dezelfde jongen, die mij Uw briefje bracht?"
„Dezelfde! Hij krijgt 's avonds den sleutel meê om 's ochtends vroeg in huis te kunnen komen, zonder ons te wekken."
Het verwonderde mij, dat een zóó wantrouwend man als De Blok den kleinen jongen zooveel vertrouwen schonk.
„Is die kleine Fritz te vertrouwen?" — vroeg ik.
„Stellig!" — antwoordde hij. „Hij is 'n gewone boerenjongen met weinig hersens, maar 'n goeden



EEN NIEUW FEIT
wil. Zelfs ik ben er nooit op gekomen, hem te wantrouwen."
Hij glimlachte even bij het bewijs van zelfkennis, dat hij door deze woorden gaf: 'n zeker soort van zelf-bespotting, die wel zonderling, maar toch eenigszins humoristisch aandeed.
„Hij woont zeker hier in de buurt ?" — vroeg
ik.
„Zijn vader heeft een kleine hoeve, 'n minuut of vijf van hier."
Intusschen scheen De Blok nu meer bereid dan zooeven om uit zichzelf met mededeelingen voor den dag te komen.
Hij haalde namelijk een zwarte portefeuille te voorschijn en nam daaruit een gewoon, wit couvert, dat hij vóór mij op de tafel legde.
„Dit is het couvert — zooals U ziet zonder adres —, waarin de brief gevonden werd. Fritz bracht het mij en ik opende het onmiddellijk. Het briefje zit er nu weer in."
Ik bekeek het couvert van buiten, maar raakte het niet aan, denkende aan de wijze lessen, die mijn vriend G.G. mij zoo dikwijls ten beste had gegeven.
„Willy!" — placht hij te zeggen. „Raak boeken of papieren, die onderzocht moeten worden, altijd zoo min mogelijk aan. Dat kan het onderzoek bemoeilijken, doordat bestaande vingerafdrukken onduidelijk en nieuwe vingerafdrukken aangebracht worden."



m















INLEIDING
'n dergelijken energiekeling te bekeeren" — zeide ik.
„Maar Willy!" — antwoordde mijn vrouw. „Je schrijft je boeken toch niet om menschen te bekeeren! Uit het leven van G.G." (dit was de wijze, waarop men onder zijn vrienden den detective noemde) „zijn veel lessen te trekken. Maar laat dat aan je lezers over. Bied hun die lessen vooral niet op een presenteerblaadje aan! Vertel en laat het aan eiken lezer over, uit het vertelde zijn conclusies te trekken. Je weet, dat ik de gebeurtenissen, die je nu beschrijven wilt, voor een gedeelte heb meegemaakt. En ik zeg je, in vollen ernst, dat je, door aan je voornemen gevolg te geven, menigeen aan het nadenken brengen zult."
,,Ik hoop het!" •—■ zeide ik.
,,Ik weet het" — antwoordde mijn vrouw, die in haar hart een onverbeterlijke optimiste is.



HOOFDSTUK I.
Een wespensteek.
Het was eenige jaren vóór den grooten oorlog, dat een vrij hevige aanval van griep het mij onmogelijk maakte, mijn gewone werkzaamheden in haar vollen omvang te vervullen. Een van mijn collega's, met wien ik sinds lang bevriend was, nam gedurende mijn ziekte de practijk waar — hetgeen in de advocatuur dikwijls een moeilijk en onaangenaam werk is —en verklaarde zich bereid dit te blijven doen, toen de dokter mij, na mijn voorloopig herstel, aanried eenigen tijd op een stil plekje -— liefst buiten het bereik van belangstellende vrienden en kennissen — nog wat rust te nemen, vóórdat ik weer met volle kracht aan het werk zou gaan.
De vriendelijke bereidwilligheid van mijn collega stelde mij dus in staat, aan dezen raad gevolg te geven. Mijn pleegdochter Mariska moesten wij in Den Haag achterlaten bij goede kennissen, die haar gaarne gastvrijheid verleenden: zij was in haar schooldagen en mocht niet verzuimen. Mijn vrouw echter zou mij op reis gezelschap houden.
Trouwens, héél ver zou die reis ditmaal niet gaan. Onze keus voor een verblijf van ongeveer 14 dagen was gevallen op het plaatsje Linz aan den Rijn, dat, aan den rechteroever van die rivier, hoogst schilderachtig gelegen is, recht tegenover



EEN WESPENSTEEK
den linkeroever — de breede uitmonding van het Ahrdal.
Het was in het begin van April, zoodat het toeristenverkeer langs de rivier nog niet van veel beteekenis was en in de hotels gemakkelijk plaats te vinden zou zijn.
Wij kwamen dan ook uitstekend onder dak in een vrij groot hotel, dat vlak aan den Rijn gelegen was en den toepasselijken naam van ,,Zur Weintraube" voerde; want men is hier middenin de wijnbergen.
* * *
Een heerlijke lentemorgen straalde ons tegen, toen wij den ochtend na onze aankomst de gordijnen van onze kamer op zij schoven en op het balkon traden.
Het frissche lentegroen sierde boomen en struiken, en de breede stroom, waarop wij het uitzicht hadden, glinsterde in den morgenzonneschijn, snel en toch statig langs den hier met zware steenen bemetselden, schuin in het water afdalenden oever glijdend.
Aan den overkant, rechts in de verte, lag Remagen en men kon van hieraf duidelijk de Apolinariskerk onderscheiden, waarvan de naam onafscheidelijk verbonden is aan een van de meest bekende minerale bronnen in deze streek.
Het was niet zoo heel vroeg meer. Wij waren den vorigen avond laat aangekomen en hadden ons de weelde veroorloofd eens flink uit te slapen. Nu wij het zonnige lente-landschap voor ons



EEN WESPENSTEEK
gezicht duidelijk zien kon. En, nu ik zijn naam eenmaal gehoord had, kreeg ik meer en meer de overtuiging, dat hij inderdaad dezelfde persoon was, dien ik in Den Haag gekend had. Hij was zeer vroeg verouderd, waarschijnlijk ten gevolge van ziekte of verdriet, en — naarmate ik hem beter opnam — voelde ik mij in die overtuiging bevestigd. Dat hij mij niet dadelijk herkend had, evenmin als ik hem, was zeer begrijpelijk, want wij hadden elkander zelden ontmoet en bij onze samenkomsten hadden wij uitsluitend over de belangen van den handel gesproken. Hij was toen door de Regeering belast met een onderzoek naar de mogelijkheid om te bezuinigen op zekere departementale diensten. Een van die bezuinigingen dreigde den handel te zullen schaden en ik had — als gemachtigde van een groote groep van kooplieden — de opdracht gekregen, met hem daarover te onderhandelen.
Zeer goed herinnerde ik mij de verbazing, die in Den Haag geheerscht had, toen deze volkomen onbekende en betrekkelijk jonge man met een zoo gewichtige taak belast werd. Hij was toen niet ouder dan vijf-en-dertig jaar en zijn kennis van handel en nijverheid was, voor het grootste deel, zuiver theoretisch.
Naarmate ik verder dóórdacht, vielen mij meer en meer bizonderheden in omtrent onze toenmalige conferenties. Ik had daarbij eenig — hoewel niet veel — succes en kon slechts op enkele punten een verzachting bewerken van reeds genomen maatregelen. Wij waren echter als goede vrienden gescheiden. Later had ik gehoord, dat hij zich over-



EEN WESPENSTEEK
werkt had en dientegevolge zijn ontslag had moeten nemen. De couranten hadden waardeerende woorden aan hem gewijd en, bij zijn afscheid uit den dienst, was hij gedecoreerd.
Terwijl al deze zaken, de een na de ander, uit het verleden voor mij oprezen, was het niet meer dan natuurlijk, dat ik nu en dan een blik op mijn landgenoot wierp. Het is mogelijk, dat dit wat vaker geschiedde dan gebruikelijk is, en dat hij het daarom spoedig bemerkte, hoewel het niet in mijn bedoeling gelegen had, dat hij dit doen zou.
Ik zag hem een paar maal met gefronste wenkbrauwen onzen kant opkijken en toen -— plotseling — verschoof hij zijn stoel met een ruk, zoodat hij mij den rug toekeerde. Hij had daarbij teekenen gegeven van een ongeduld, dat door de vrij onschuldige omstandigheid dat ik hem nu en dan aangekeken had, zeker niet gemotiveerd werd. De wijze, waarop hij ons den rug toekeerde en het gebaar, dat hij daarbij maakte, hadden inderdaad iets beleedigends.
De verpleegster, die in zijn gezelschap was, wierp een wat angstigen blik naar ons tafeltje. Waarschijnlijk ontdekte zij onmiddellijk, dat het zonderlinge gedrag van den man ons opgevallen was: mijn gezicht zal wel de sporen gedragen hebben van verbazing daarover.
Ik zag, dat zij even — schier onmerkbaar — de schouders ophaalde en de wenkbrauwen omhoog trok, hetgeen — in woorden overgezet zijnde — blijkbaar beteekende: neem het hem niet kwalijk, hij is niet heelemaal aansprakelijk voor wat hij doet."



EEN WESPENSTEEK
Zou de heer De Blok misschien een ongevaarlijke zenuwpatiënt zijn ? Was zijn overwerkt-
zijn hiermede geëindigd ? De aanwezigheid van
de verpleegster wees daarop. Ik besloot in elk geval maar geen poging te wagen om de kennismaking met dezen blijkbaar zieken man te hernieuwen; en dat te minder, omdat hij op de meest onverscholen wijze te kennen had gegeven, dat hij niets met ons te maken wilde hebben.
Maar reeds na korten tijd gebeurde er iets, dat ons dwong, aanraking met hem te zoeken.
Uit het tuinhuisje klonk plotseling een luide kreet en de man, die daar zat, sprong uit zijn stoel op met de hand tegen den mond gedrukt. Ook de verpleegster was overeind gerezen en zij trok die hand naar beneden, waarop hij iets uit zijn mond verwijderde en op den grond gooide, om het onmiddellijk met zijn hak te vertrappen.
„Een wesp!" — hoorden wij hem zeggen.
Het moest öf een zeer vroeg geboren exemplaar van den tijger onder de insecten geweest zijn, öf —■ meer waarschijnlijk — een exemplaar, dat overwinterd had en op de een of andere manier in de koffie van 't slachtoffer en vervolgens in zijn mond was terecht gekomen 
De man moest veel pijn lijden.
Ik stond op en trad op hem toe.
„Kan ik U misschien van dienst zijn?" — vroeg ik. ,,U zult er waarschijnlijk niet veel voor voelen, bij de pijn, die U nu uitstaan moet, naar een apotheek te wandelen, aangegaapt door de bewoners van Linz. En de zuster kan U juist nu niet alleen



EEN WESPENSTEEK
laten. Misschien kan ik iets pijn-stillends voor U halen?"
Ik had in het Hollandsch gesproken.
Hij wendde het gezicht naar mij toe en vroeg — met moeite sprekende —: „Hoe weet U, dat wij Hollanders zijn ?"
Er lag in zijn stem een bepaald vijandige uitdrukking.
Het ging natuurlijk niet aan hem te zeggen, dat de hotelhouder mij van zijn naam en nationaliteit op de hoogte had gesteld. Ik antwoordde dus:
„Daareven heb ik een paar woorden in het Hollandsch van U opgevangen."
„U schijnt scherpe ooren te hebben" — antwoordde hij. „Uw hulp heb ik intusschen niet noodig!"
Wel zelden is een goed-bedoeld aanbod om te helpen op een meer onhebbelijke wijze beantwoord dan het mijne bij deze gelegenheid!
Ik stond op het punt een scherp antwoord te geven, toen de vepleegster tusschen beiden kwam.
„Schaam U toch, meneer De Blok"— zeide deze. En, zich toen tot mij wendende, vervolgde zij:
„Meneer neemt Uw hulp gaarne aan. Ik zal even opschrijven, wat U in de apotheek halen kunt en als U dan zoo goed zoudt willen zijn, dat even hierheen te brengen ?
„Maar ik zei toch " begon meneer De Blok.
,,U hebt gesproken onder den invloed van den plotselingen schrik" — zeide de verpleegster op een toon, waaruit bleek, dat zij de zaak als afgedaan beschouwde.



EEN WESPENSTEEK
De wijze, waarop zij haar patiënt (want dit moest hij toch wel zijn!) toesprak, bewees mij, dat zij tegenover hem de rol speelde van een bewaakster, die gewoon was gehoorzaamheid van hem te verlangen.
Deze verpleegster was een vrouw van niet veel meer dan dertig jaar. Zij had een paar groote, donkere oogen en een regelmatig, maar mager gezicht. Het verpleegsterscostuum gaf haar iets, dat aan het uiterlijk van een non herinnerde, en ook de uitdrukking van haar gezicht was daarmede in overeenstemming.
De gedecideerde manier, waarop zij zooeven in ons gesprek had ingegrepen, getuigde van een kalme energie, die men niet achter haar opvallend teêr uiterlijk verwacht zou hebben.
Intusschen had zij uit haar handtaschje een notitieboekje genomen en een blaadje daaruit gescheurd, waarop zij de door haar bedoelde aanwijzing voor den apotheker schreef, die zij mij ter hand stelde.
„Het is eigenlijk wel héél vrijpostig, dat wij maar zoo dadelijk van Uw vriendelijk aanbod gebruik maken" — zeide zij. „Maar wij behooren niet tot de gasten in dit hotel en kunnen dus de bedienden moeilijk in beslag nemen. Aan den anderen kant is het juist, wat U gezegd hebt, dat ik meneer op dit oogenblik moeilijk alleen kan laten. Zouden wij den naam van onzen „weldoener" mogen weten ?
„Ik ben Mr. Hendriks uit den Haag" — antwoordde ik.
„En dit is meneer De Blok, ook uit den Haag



ZUSTER AMMENS
zeide zij. „Ikzelf ben zuster Ammens."
Meneer De Blok bromde iets, dat ik niet verstond, en ik boog.
Mijn vrouw was, gedurende het boven-weergegeven gesprek, aan ons tafeltje blijven zitten, maar zij had ongetwijfeld elk woord, dat gesproken was, verstaan.
Toen ik bij haar terugkwam, verklaarde zij, mèt mij naar den uitgang van het hotel wandelende, dat zij met geen stokken met mij meê naar den apotheker was te krijgen, want dat zij zich had voorgenomen met Zuster Ammens nadere aanraking te zoeken.
„Waarom?" — vroeg ik.
„Omdat zij mij interesseert" — antwoordde zij. „En ga jij nu maar je zending als barmhartige Samaritaan vervullen! Je bent 'n goeierd, hoor Willy!" 
HOOFDSTUK II.
Zuster Ammens.
Het kostte mij niet veel moeite aan de hand van de aanwijzingen, mij door welwillende inboorlingen van Linz gegeven, de apotheek te vinden, waar ik de noodige ingrediënten voor de verzachting van het lijden des heeren De Blok aanschaffen kon. Ik was dan ook na een kwartier terug in ons hotel, waar, gedurende mijn afwezigheid, een kleine verandering gekomen was in de groepeering van de daar op het terras aanwezigen.



ZUSTER AMMENS
De heer De Blok zat nu alleen in het zomerhuisje. Nu en dan liet hij een zacht gekreun hooren: blijkbaar had hij veel last van zijn mond, hetgeen werkelijk niet te verwonderen was.
Zuster Ammens had plaats genomen aan Maud's tafeltje. Zij had er reeds voor gezorgd, dat er een kamer vrijgehouden werd, om haar patiënt onmiddellijk na mijn terugkomst te kunnen behandelen; en zij was vol lof over den spoed, dien ik gemaakt had.
„U moet zich de dingen, die meneer De Blok zegt, vooral niet aantrekken" — zeide zij. „Het is mij natuurlijk niet veroorloofd U omtrent zijn toestand volledig in te lichten, maar dit kan ik U wel zeggen, dat hij overspannen en naar hier gekomen is om rust te vinden."
,,Ik heb vroeger, in Den Haag, wel eens met hem te doen gehad" — zeide ik. „Toen was hij nog in de beste gezondheid en hij stond bekend als een werkzaam en energiek man."
Zoowel de verpleegster als ik hadden bij het wisselen van deze woorden onze stem tot den fluistertoon doen dalen, want het was natuurlijk niet de bedoeling, dat de man, die het onderwerp van ons gesprek vormde, ons verstaan zou.
„Hij heeft li blijkbaar niet herkend" -— zeide zij.
Ik schudde het hoofd.
„Ik zou U aanraden, hem maar niet aan te spreken" -— zeide zij. „Tegenover halve bekenden gedraagt hij zich soms nog zonderlinger dan tegenover vreemden. Maar ik mag niet langer wachten



ZUSTER AMMENS
met hem de verlichting te brengen, die ik hem hierdoor brengen kan."
Zij nam, al sprekende, het pakje op, dat ik van den apotheker had meêgebracht en zeide nog een paar woorden van dank voor mijn hulp in deze zaak.
Een oogenblik later passeerde zij ons tafeltje met De Blok, die nu zwaar op haar arm leunde. Hij hield zijn zakdoek weer tegen den mond gedrukt en gaf geen enkel teeken, dat hij zich herinnerde, dat wij zooeven kennis gemaakt hadden en ik hem van dienst geweest was. Ik schreef dit toe aan zijn abnormalen geestestoestand, die, naar het mij voorkwam, nauw aan menschenschuwheid grensde.
Het paar verdween door den achteringang in het hotel.
,,Ik heb met zuster Ammens een heel interessant gesprek gehad" — zeide mijn vrouw, zoodra wij alleen waren.
„Over haar patiënt ?"
„Niet direct" ■— antwoordde Maud. „Maar toch wel indirect. Zij heeft mij het een en ander verteld over de wijze, waarop zij hier leven en wonen."
„Zij was dus nog al mededeelzaam" -— merkte ik op.
„Tot op zekere hoogte, ja!" — luidde het antwoord.
Lezers, die mijn vrouw uit vroegere boeken kennen, weten, dat zij de gave bezit zeer spoedig het vertrouwen van haar mede-menschen te winnen. Het verwonderde mij dus niet, dat dit ook thans



ZUSTER AMMENS
over hij thans maar liever niet scheen te spreken. Ik kwam hem dus halverwege tegemoet.
„Als U gezondigd hebt, heb ik dat eveneens" — antwoordde ik. „Want althans in het eerst, heb ook ik U niet herkend.
Daarop stelde ik den man aan Maud voor, die hem groette op die eigenaardige wijze, waarvan zij het monopolie bezit: ijskoud en toch niet onbeleefd.
Intusschen was het mij opgevallen, dat zuster Ammens weinig ingenomen scheen met het feit, dat wij nu toch met haar patiënt in aanraking gekomen waren. Ik kon mij dat best begrijpen, omdat er bij dergelijke patiënten plotseling wijzigingen in de stemming kunnen voorkomen, die onaangename verrassingen met zich kunnen brengen.
De heer De Blok, dien wij hier zoo onverwachts tegen het lijf geloopen waren, bleek een geheel ander mensch te zijn dan de heer De Blok, dien wij dien ochtend op het terras van ons hotel ontmoet hadden.
Hij bleef nog eenigen tijd op de meest ongedwongen en wellevende wijze met ons praten, alsof hij zich volkomen onbewust was van de vreemde manier, waarop hij zich dien ochtend gedragen had.
,,En schrijft U nog altijd over Uw vriend Geoffrey Gill?" — vroeg hij op een gegeven oogenblik.
Ik antwoordde, dat ik mijn taak als diens levensbeschrijver nog altijd niet voor afgedaan hield.
,,'n Merkwaardig man, 'n zéér merkwaardig man!" — zeide hij.



ZUSTER AMMENS
Herhaaldelijk heb ik in mijn vroegere boeken opgemerkt, dat mijn vrouw zeer sensitief is en meermalen dingen instinctmatig heeft aangevoeld, die andere menschen niet dan ten koste van veel logisch denken en redeneeren later ontdekten.
„Heb je bewijzen voor je opvatting?" — vroeg
ik.
„Bewijzen? Neen! Hoewel — aan den anderen kant — er toch wel iets is, dat in die richting wijst. Vanochtend hield hij ons voor onbekenden en behandelde ons, zooals hij de meeste onbekenden wel zal behandelen. Maar, nu hem ingevallen is, wie je eigenlijk bent, schijnt hij blij te zijn, dat hij je ontmoet heeft. Vermoedelijk weet hij, dat je vertrouwen verdient. En blijkens zijn vraag van zooeven, legt hij in zijn denken een band tusschen jou en G.G. Is hem misschien óók ingevallen, dat jelui beiden hem zoudt kunnen helpen ?"
„Wie zal het zeggen?" <— vroeg ik ten tweeden male. Maar wat mijn vrouw gezegd had, had mij toch bizonder getroffen.
Op onzen verderen weg naar het hotel waren wij beiden bezig met onze gedachten, die vermoedelijk dezelfde richting uitgingen. De ontmoeting met De Blok, die, uit een nuchter en zakelijk oogpunt beschouwd, eigenlijk niets te beteekenen had, scheen toch op ons beiden een indruk te hebben gemaakt, dien wij niet van ons af konden zetten.
Het was niet de eerste maal, dat ons iets dergelijks overkwam.
Ik weet niet, of mijn lezers mij begrijpen zullen, wanneer ik constateer, dat onbelangrijke gebeur-



EEN ONTMOETING IN DEN VOORNACHT
dit; dat er oogenblikken waren, waarop de man — naar hij vermoedelijk aannam, zonder dat wij daarvan iets bemerkten — zijn opmerkzaamheid op ons, en in het bizonder op mij richtte. Eenige malen zelfs scheen hij op het punt te zijn, op te staan en ons aan te spreken, maar, als hij dit voornemen gehad had, kwam hij er telkens van terug. Het was, alsof hij ons iets te zeggen had, maar telkens — op het laatste oogenblik — tot het besluit kwam, dat het toch maar beter was om te zwijgen.
Ook Maud had dit opgemerkt en mijn aandacht erop gevestigd. Zij was het met mij eens, dat wij hem niet halverwege tegemoet moesten komen, hoewel dit niet moeilijk voor ons geweest zou zijn. Want, evenmin als ik, gevoelde zij er iets voor, hem ons gezelschap op te dringen. Het was zelfs de vraag, of het maar niet het best was, dat de zaken aldus geloopen waren. Want het vooruitzicht veel met dezen onaangenamen landgenoot te moeten praten, was nu niet juist aanlokkelijk!
Op den derden dag, na onze ontmoeting daarboven, bij de kleine brug, werd Maud in den namiddag door een aanval van hoofdpijn geplaagd. Zij wilde daarom, na het middagmaal, op onze kamer wat gaan liggen om dit ongemak, naar zij hoopte, ,,weg" te slapen. Zij moest zich stellig zeer onpleizierig voelen, want op mijn onschuldige, als grap bedoelde opmerking, of haar hoofdpijn misschien toe te schrijven was aan teleurstelling, omdat meneer De Blok dien ochtend niet verschenen was, kreeg ik een wat geïrriteerd antwoord te hooren, iets dat slechts hoogst zelden voorkwam.
■



32
EEN ONTMOETING IN DEN VOORNACHT
Ik nam dus een boek en wandelde daarmeê het kleine, wat armoedig aangelegde plantsoen in, dat vlak bij ons hotel gelegen was en waar 'n paar banken stonden, met het uitzicht op den Rijn. Ik nam op een van die banken plaats en verdiepte mij in mijn lectuur 
Plotseling hoorde ik een schelle jongensstem, die mij vroeg, of ik niet Herr Hendriks was en in de „Weintraube" logeerde. Ik keek op en zag een jongen van een jaar of twaalf vóór mij staan, een boerenknaap met roode wangen en sluike, blonde haren, die mij met zijn blauwe oogen met eenige belangstelling aankeek.
„Ja zeker!" — antwoordde ik. ,,Ik bèn Herr Hendriks."
De knaap antwoordde niet, maar reikte mij een brief toe in een gewone, gesloten enveloppe, waarop geen adres stond.
„Dan is dit voor U!" -— zeide hij.
„Van wien ?"
„Dat zoudt U uit den brief zelf wel zien."
„En geen antwoord noodig ?"
„Neen!"
De jongen meende hiermede zijn plicht gedaan te hebben. Althans hij ging er onmiddellijk op een drafje van dóór, mij daardoor de gelegenheid tot het stellen van verdere vragen afsnijdende.
Ik opende het couvert en keek allereerst naar de onderteekening: „M. de Blok"! Wanneer ik zeg, dat ik verbaasd was door de ontvangst van een brief van onzen zonderlingen landgenoot, dan gebruik ik een zachte uitdrukking. Daarbij kwam nog



EEN ONTMOETING IN DEN VOORNACHT
mijn verwondering over de manier, waarop dit schrijven mij bezorgd was, en die wees op een gewilde geheimzinnigheid, waarvan ik de reden niet begreep.
Maar de inhoud zou mij daaromtrent wel inlichten 
Ik begon dus te lezen.
Hierachter volgt woordelijk wat ik te lezen kreeg:
„Waarde Heer Hendriks!
„Daar ik li dit schrijven in het diepste geheim „wil doen toekomen, heb ik het ter bezorging ge„geven aan een boerenjongen, die nu en dan boodschappen voor mij doet en van wien ik aannemen „mag, dat hij mijn aanwijzingen strikt zal opvolgen.
„Die aanwijzingen komen erop neer, dat U den „brief ter hand gesteld moet worden op een oogen„blik waarop U alleen is.
„Het kan korter of langer duren, vóór hij de „gelegenheid ertoe vinden zal. Ikzelf zou die wel „nooit vinden, omdat ik LI steeds in gezelschap van „Mevrouw Hendriks zie. Mijn jonge afgezant „heeft tijd genoeg om zoon gelegenheid af te „wachten.
„De zaak is, dat ik U noodzakelijk spreken moet, „zonder dat iemand daarvan weet. Ik vraag U dit „als een gunst, want het betreft uitsluitend mijn „eigen belangen. Juist dit maakt het voor mij des „te moeilijker, LI een plaats van bijeenkomst voor „te stellen, die voor U niet dan ten koste van een „vrij groote wandeling, te bereiken is. Voor zulk „een bijeenkomst leent zich namelijk het best het „nauwe dal, waar wij elkander onlangs ontmoet
Anoniem



EEN ONTMOETING IN DEN VOORNACHT
„hebben en waar wij in de avonduren ongestoord „en ongezien zullen kunnen praten. Slechts hoogst „zelden komt er dan iemand langs het voetpad.
„Bij de onderste brug zal ik U vanavond om half „negen wachten. Het is volle maan en U zult geen „moeite hebben, den weg te vinden.
„Mocht U niet komen, dan begrijp ik, dat U niet „komen wilt en zal daaruit mijn conclusies trekken. „Maar ik vertrouw, dat U mij in geen geval in den „steek zult laten.
„Dus, naar ik hoop, tot hedenavond!
„M. de Blok."
Twee dingen in dezen brief troffen mij vooral.
Vooreerst dat hij mij „als een gunst" vroeg, mij over zijn eigen zaken te spreken. Vrijwel iedereen, die met een practizeerend advocaat spreken komt, doet dat over zijn eigen zaken: daarvoor is werkelijk geen verontschuldiging noodig! Ik besloot hieruit, dat het geen gewone, misschien zelfs geen cechts-zaak was, waarover hij met mij wenschte te consulteeren.
In de tweede plaats scheen het mij merkwaardig, dat — waar hij een zoo ongebruikelijk voorstel deed omtrent de plaats onzer ontmoeting, hij — zoo ik aan zijn verzoek niet voldeed -— onmiddellijk tot onwil mijnerzijds besluiten zou en geen oogenblik scheen te denken aan de mogelijkheid dat ik verhinderd zou zijn of dat de brief niet tijdig in mijn handen komen zou. Hierin zag ik het bewijs van een onnatuurlijke zelf-concentratie, die er hem toe bracht er geen oogenblik aan te denken, dat wat



EEN ONTMOETING IN DEN VOORNACHT
hij goed vond, anderen niet zou kunnen convenieeren.
Overigens was het geheele voorstel en vooral de geheimzinnigheid, waarin hij het gehuld had, wel zeer zonderling. Dat de man een zonderling was, wisten wij trouwens reeds van het eerste oogenblik af, waarop wij met hem in aanraking gekomen waren.
Het spreekt vanzelf, dat de bedoelde geheimzinnigheid mij er niet van kon terughouden, aan Maud inzage te geven van De Blok's brief en met haar te overleggen, hoe mijn houding in deze zaak zijn moest.
Wij waren het er spoedig over eens, dat ik in elk geval aan het verzoek van den man moest voldoen.
,,Ik wil je eerlijk bekennen" — zeide Maud (en uit haar stem sprak eenige bezorgheid), ,,dat ik je niet met een licht hart zal zien vertrekken. Het maakt den indruk, dat die meneer De Blok niet heelemaal toerekenbaar is en dat hij voor zijn omgeving wel eens gevaarlijk zou kunnen zijn. Aan den anderen kant: jij Willy, bent geen kind en hebt voor heetere vuren gestaan. Als de man je werkelijk noodig mocht hebben "
„Dan kan ik hem misschien een goeden raad geven of hem op andere wijze een gedeelte van den last, waaronder hij schijnbaar gebukt gaat, van de schouders nemen" — zeide ik.
Om eerlijk te zijn moet ik hier echter aanteekenen, dat — behalve de door mij aangegeven reden, nog iets anders mij in deze richting dreef, en wel



EEN ONTMOETING IN DEN VOORNACHT
(de lezer zal het even goed begrepen hebben als mijn vrouw) mijn verlangens om iets meer te weten te komen omtrent de motieven, die den heer De Blok bewogen tot zijn eenzame en ongewone levenswijze,
* * *
Men zal het begrijpelijk vinden, dat mijn vrouw en ik de rest van den dag in eenigszins gespannen stemming doorbrachten. Reeds lang had ik bij haar de symptomen waargenomen van die eigenaardige gemoedsgesteldheid, die wij met den naam van detective-koorts plegen te bestempelen. Die symptomen heb ik bij vroegere gelegenheden reeds zóó dikwijls beschreven, dat ik die beschrijving hier niet herhalen zal. Alleen wil ik melding maken van den twijfel, waarin ik verkeerde, of deze symptomen ook bij mij niet reeds te constateeren waren.
Om zeven uur werd in ons hotel het avondmaal gebruikt.
Wij lieten ons ditmaal snel bedienen, zoodat ik reeds om kwart voor acht op weg kon gaan.
Inderdaad was het buiten zeer licht, ook toen de duisternis gevallen heette te zijn, want de maan zorgde ervoor, dat men den weg gemakkelijk vinden kon. Ook in de bosschen, waar het maanlicht noa gemakkelijk door het lichte lentegroen héénvallen kon, was het niet donker.
Er heerschte in het kleine dal, dat ik reeds zoo vaak aenoemd heb, volkomen eenzaamheid. Toen ik het laatste huis achter den rug had, was elk teeken van menschelijk leven ook verdwenen. Wan-



BEDREIGINGEN
dellijk daarop verder te praten. Het maakte den indruk op mij, dat hijzelf niet wist, dat hij zoo lang gezwegen had. Althans hij zeide geen woord daarover, maar praatte voort, onmiddellijk aansluitende bij wat hij het laatst gezegd had.
„Eerst toen ik een tweede briefje van precies denzelfden inhoud kreeg, sprak ik daarover met den Hoofd-commissaris van Politie, toenmaals een goede vriend van mij. Er werd een onderzoek ingesteld, dat niet het minste resultaat opleverde en inmiddels ontving ik mijn derde briefje, alweer gelijkluidend aan de voorgaande, maar ditmaal vond ik het op mijn schrijftafel, zonder dat het over de post gekomen was. Begrijpt U, wat dit voor mij
beteekende?"
„Het moet U bewezen hebben, dat de schrijver een medeplichtige in Uw eigen huis had of zich zelf toegang verschaft had" — zeide ik.
„Het bewees mij, dat het waar was, wat in elk briefje stond: ,Wij zijn steeds öm en bij U . Meneer Hendriks, U, die nooit aan een dergelijke vervolging hebt bloot gestaan, kunt U niet voorstellen, welke uitwerking zooiets hebben kan.
„in den eersten tijd had ik energie en kracht genoeg om den angst, die mij begon te bekruipen, in bedwang te houden. JYLaar de vervolging ^ueld niet op. bijna wekelijks vond ik hier ot daar in mijn woning een nieuw Drietje, altijd van denzeiitlen inhoud. Men zegt wel, dat voortdurend dreigen, zonder dat er aan zoo n bedreiging gevolg wordt gegeven, den bedreigde atstompt tegen ongerust-



BEDREIGINGEN
staan ons ongemerkt had kunnen volgen, voldeed ik aan zijn verzoek en sprak niet verder. Want het was wenschelijk zijn zenuwen zoo veel mogelijk te sparen, in verband met de mededeelingen, die hij mij nog te doen had.
Na eenigen tijd reeds hield het pad op te stijgen en kort daarop betraden wij het open plateau in de onmiddellijke nabijheid van den straatweg, die — zooals ik vroeger reeds gezegd heb — hier met een groote bocht langs den rand ervan liep, met een wijd uitzicht op de bergen van de Eifel.
Dit uitzicht had thans, in den maannacht, iets zoo betooverends, dat men zich in een andere wereld verplaatst waande. De zilveren glans, die in zulke nachten als een doorzichtige sluier, over bosschen en bergen ligt, schijnt alles wat het oog onaangenaam zou kunnen aandoen onzichtbaar te maken en ook op het meest alledaagsche landschap rust dan het bekoorlijke waas van schoonheid en poëzie.
Hoeveel te meer spreekt, onder dergelijke omstandigheden, een wijd landschap, met groene bergen en bloeiende dalen tot ons gemoed!
Als er één plaats te vinden was, die, uit een ethisch oogpunt gesproken, niet geschikt was voor ons verder gesprek, dan was het ongetwijfeld die, welke De Blok daarvoor thans uitzocht. Met het volle uitzicht op de tooverwereld van den maannacht, zouden wij verder spreken over zijn angst en zorgen! Maar practisch gesproken, was de keuze niet slecht, want — zooals hij gezegd had — het was volkomen onmogelijk, dat zich op deze open vlakte iemand in onze nabijheid kon schuil houden.



EENZAME NACHTWANDELING
De angst, dien De Blok in zoo hooge mate getoond had en telkens nóg toonde, was wèl geschikt om medelijden te wekken. En toch, ik kon voor dezen man geen sympathie voelen. Hij toonde, in zijn vrees, zoo weinig man. Zeker, ook den kordaten man kan het onverklaarbare vrees aanjagen, maar hij toont deze op een andere wijze. Ik kon de gedachte niet onderdrukken, dat ik tegenover iemand stond, die in den grond een lafaard was.
HOOFDSTUK V.
Eenzame nachtwandeling.
Ook hier, aan den rand van het plateau, stond een bank en daarop namen wij plaats.
Ik wachtte nu op De Blok's verdere mededeelingen, maar hij sprak geen woord en zat met oogen, die niet zagen, voor zich uit te kijken in 't nachtelijke landschap. Ik besloot mijnerzijds de stilte niet te verbreken, maar te wachten, totdat dit van de andere zijde gebeuren zou.
Het duurde zeker tien minuten, voordat dit het geval was. En de woorden, waarmede de man het gesprek weder opende, waren voor mij een verrassing.
„Wat zult U wel van mij denken?" — begon hij. „Ik kan U verzekeren, meneer Hendriks, dat ik mij schaam omdat ik mij zoo heb laten gaan. Maar U moet in het oog houden, dat ik over deze dingen



EENZAME NACHTWANDELING
nooit met iemand spreek en nu ik dat wèl doe, verlies ik mijn zelfbeheersching veel sneller dan ik verwacht had. Ik heb U gezegd, dat mijn zenuwen verzwakt zijn."
Deze woorden deden mij genoegen, want zij wezen erop, dat De Blok zich ervan bewust was, welk een vreemden indruk zijn gemis aan zelfbeheersching op mij moest gemaakt hebben. Hij toonde in dit opzicht eenige zelfkennis, hetgeen erop wees, dat de toestand niet hopeloos was.
,,In Uw omstandigheden is het niet gemakkelijk kalm te blijven" zeide ik. „Misschien is het beste daarom, dat ik U eenige nuchtere vragen stel, die U even nuchter beantwoordt. Kunt U zich daarmee vereenigen?"
„Het is misschien verstandig" — antwoordde hij.
„Welnu dan" — begon ik. „Hebt U, sedert U hier woont, opnieuw brieven ontvangen van den inhoud, dien U mij hebt aangegeven?"
„Éénmaal slechts, toen wij hier pas woonden. De brief kwam over de post en was mij uit Holland nagezonden."
„Men zou dus zeggen, dat de vervolger het spoor bijster is."
„U vergeet onze ondervinding van dezen avond."
,,U blijft dus bij Uw opinie, dat het een mensch was, dien wij door de struiken hebben hooren breken ?"
„Stellig!"
Ik vroeg mijzelven af, of het eigenliik wel zin had, met dezen man verder te praten. Hij was zoo



EENZAME NACHTWANDELING
hem interesseerde, nam hij het terhand, ook al zou voor hem daaruit niet het minste geldelijke voordeel voortspruiten. En hij heeft gedurende zijn geheele leven er altijd een afkeer van gehad, over de belooning van zijn diensten te onderhandelen. Niet dat hij voor den arbeid, dien hij verrichtte, geen behoorlijk honorarium wenschte te ontvangen: in het beroep van detective moest hij immers zijn brood verdienen! Maar, waar hij nooit naliet in elke zaak zijn beste krachten te geven, stuitte het „loven en bieden" (zooals hij het placht te noemen) hem tegen de borst. Daarom wachtte hij meestal rustig af, öf en in welke mate men zijn diensten honoreeren zou 
Ik antwoordde dus, dat ik er niet aan twijfelde of mijn vriend zou, als hij zich met deze zaak belastte, met elke rationeele betaling voor zijn diensten genoegen nemen. Dit antwoord, hoewel het niet veel zeide, scheen den heer De Blok toch te bevredigen. Hij reikte mij de hand en dankte mij opnieuw voor mijn medewerking.
,,Ik zou U gaarne uitnoodigen, vóórdat U teruggaat, in mijn woning wat uit te rusten" — zeide hij. „Maar ik zeide U reeds, dat ik de omstandigheid, dat ik met U gesproken heb, ook voor zuster Ammens geheim wil houden."
„Dat zal toch wel niet vol te houden zijn, als Mr. Gill op Uw verzoek ingaat" — merkte ik op.
„Dan zal ik mij, ook hierin, geheel aan de aanwijzingen van Mr. Gill houden.
Wij waren nu opgestaan.
„Is Uw woning vèr van hier?" — vroeg ik.



EENZAME NACHTWANDELING
„Geen kwartier" — antwoordde hij.
En toen kwam ik tot de ontdekking, dat hij stond te trillen op zijn beenen.
Eerst begreep ik niet, wat daarvan de oorzaak zijn kon.
Maar weldra werd het mij duidelijk. De man was doodsbenauwd om alleen naar huis te gaan. Ik nam aan, dat dit in gewone omstandigheden niet het geval geweest zou zijn; maar zijn vaste overtuiging, dat wij zooeven een mensch in de struiken gehoord hadden, moest daarvan oorzaak zijn. Daarbij kwam, dat hij — hoewel hij mij zooeven, het pad op, onder den invloed van zijn angst zeer snel gevolgd was — toch altijd wat moeilijk liep: een gevolg van den toestand, waarin hij ook lichamelijk verkeerde en die mij op den ochtend, toen wij hem voor het eerst ontmoet hadden, zoo sterk was opgevallen.
„Ik loop nog 'n eindje met U óp" — zeide ik, alsof deze gedachte eerst thans bij mij was opgekomen.
„Dat zal ik heel prettig vinden" — zeide hij op een toon, waaruit een groote verlichting sprak.
Wij bleven den grooten weg volgen, langs den rand van het plateau. Merkwaardig was het, dat wij gedurende deze wandeling geen woord meer wisselden. Mijnerzijds wist ik werkelijk niet, wat ik had moeten zeggen; en van zijn kant zal het wel een soort van verlegenheid geweest zijn, die hem van spreken terughield, want het kón haast niet anders, of hij moest ontdekt hebben, dat zijn angst om alleen te gaan niet voor mij verborgen gebleven was.



EENZAME NACHTWANDELING
Na ongeveer een kwartier, zag ik, links van den weg, de omtrek van een huis opdoemen: laag en langgerekt, blijkbaar 'n boerenhuis, zooals er hierboven meer lagen. Twee vensters, hoewel met neergelaten gordijnen, straalden een flauw licht naar buiten. Zuster Ammens zat daar waarschijnlijk op haar „patiënt" te wachten.
En eerst nu viel het mij — plotseling — in, hoe vreemd het eigenlijk was, dat de zuster dien patiënt blijkbaar zoo rustig alleen had laten uitgaan 
Hij was nu echter, zonder ongelukken, teruggekomen!
„Ik zal hier nu afscheid van U nemen" — zeide ik, staan blijvende. „Anders mocht zuster Ammens toch eens ontdekken, dat U met mij op t pad is geweest."
Ik hoorde zelf, dat mijn stem — eigenlijk zonder dat dit mijn bedoeling was — wat spottend geklonken had.
Toen ik hem de hand reikte, hield hij deze wat langer dan gebruikelijk is, in de zijne.
„Spot niet met mij, meneer Hendriks!" — zei hij. „U weet niet, hoe moeilijk ik het heb."
En daarop draaide hij zich plotseling om en strompelde op het huis toe: plotseling scheen hij weer een oude man!
★ *
★
Het was nu ruim kwart-over-tien. Wanneer ik flink aanstapte kon ik om ruim elf uur in Linz terug zijn.
De maan was steeds hooger gestegen en het



EENZAME NACHTWANDELING
leden gezeten hadden, hevig verschrikte.
De bedoelde gestalte stond in het volle maanlicht en een tweede blik deed mij aanstonds zien, dat er voor schrik niet de minste reden bestond. Het was een zware man, in de hoerendracht, die in dit gedeelte van Duitschland in zwang is. Hij droeg een vollen baard en hield een zwaren stok in de hand. Een brandende pijp, met geschilderden porseleinen kop, stak hem tusschen de lippen.
„Goeienavond! -— riep ik hem toe.
Hij liet (de lezer vergeve mij de mogelijke tegenspraak, die in deze woorden gelegen is) een niet onvriendelijk gebrom hooren en vervolgde daarna zijn wandeling, daarbij het pad volgende, waarlangs ik zooeven was afgedaald.
Aan deze ontmoeting was in het geheel niets bizonders verbonden. En het was karakteristiek voor de stemming, waarin ik mij bevond, dat ik niettemin de gedachte niet uit het hoofd kon zetten, dat dit wèl het geval was, ja in mijn onderstellingen zóó ver ging, dat ik zelfs de mogelijkheid aannam van samenhang tusschen het verschijnen van dezen echt-Duitschen boer en de plagerijen waaraan de heer De Blok bloot stond.
Ik voelde zelf zeer goed, hoe dwaas het was, dat ik aan dien samenhang ook maar dacht; maar niettemin legde ik verband tusschen deze dingen, die niets met elkaar te maken hadden. Het werd tijd, dat ik naar huis kwam: dat stond vast! En, eigenlijk gezegd, schaamde ik mij wel een beetje over de zonderlinge werking, die de samenkomst met De Blok, in vereeniging met den stillen maannacht,



EEN NIEUW FEIT
Met een grooten omweg gingen wij naar Linz terug en kwamen daar aan tegen het uur van het middagmaal. De hotelhouder vertelde ons dadelijk, dat er een kleine jongen geweest was met een briefje voor mij. Hij had niet willen zeggen van wien hij kwam en evenmin had hij het briefje willen achterlaten.
Miin vrouw en ik keken elkander aan met een veelbeteekpnenden blik. Beiden begrepen wii. dat ht bedoelde briefie waarschijnlijk van De Blok afkomstig was en dat dezelfde jongen, die mij den voriaen daar zijn eerste briefje had ter hand gesteld, ook ditmaal ziin boodschapoer was creweest.
l ang behoefden wii niet te wachten om deze ondersMlino bevestiord te zif»n. Nnq vóórdat wij aan tafel gingen, verscheen dezelfde ionaen, die mii den vorigen dag De Blok's brief had gebracht. Hij wierp een onderzoekenden blik op mijn gezicht en scheen mij dadelijk te herkennen.
„Voor U!" — zeide hij. En daarop verdween hij met even groote snelheid als den vorigen dag.
Wij braken 't briefje onmiddellijk open en lazen het volgende:
„Waarde Heer Hendriks,
„Het is mijn vervolgers nu toch gelukt, mijn „schuilplaats in dit afgelegen plaatsje uit te vinden. „Vanochtend vond ik, onder de voordeur gestoken, „een enveloppe en daarin een briefje van den ge„wonen, U bekenden inhoud. Mijn rust is ook hier „weer ten einde. Onder deze omstandigheden blijf „ik voorloopig binnenshuis. Zuster Ammens geeft



EEN NIEUW FEIT
mijn tocht in den nacht, zij het dan ook in een lichtenden maannacht.
Beiden waren wij thans opnieuw verrukt over het lieflijk-schoon van deze wandeling bij daglicht en in den warmen namiddagzonneschijn. Bij de onderste brug gekomen, wees ik Maud de bank, waarop De Blok en ik den vorigen avond gezeten hadden en waarop ik, later op den avond, den boer had aangetroffen, welke ontmoeting mij tot zulke onwaarschijnlijke gevolgtrekkingen gebracht had. Bij de bank stonden een paar afdrukken van reusachtige spijkerschoenen, die ongetwijfeld van dien boer afkomstig waren. Zij waren nog duidelijk te herkennen: blijkbaar was er sedert niemand meer hier geweest en het weer was windstil en droog gebleven.
Wij volgden het stille pad, dat van de eerste brug af, onmiddellijk naar het plateau voerde. Het andere, dat over de verdere bruggen liep, kende mijn vrouw reeds van onze vorige wandeling. En het pad, dat wij nu volgden was verreweg het kortste. Tien minuten, nadat wij het plateau bereikt hadden, naderden wij de woning van De Blok.
Den vorigen avond had ik die reeds gezien, maar nu — bij daglicht — zag zij er geheel anders uit, want nu eerst bleek het, hoe vervallen dit boerenhuis eigenlijk was. Later vernamen wij, dat het eenigen tijd had leeggestaan en zelfs als 'n „spookhuis" een zekere beruchtheid had gekregen. En toen De Blok, met zuster Ammens, erin getrokken was, had men niets van wat aan deze woning te herstellen of te vernieuwen was onder handen ge-



IN AFWACHTING
HOOFDSTUK VII.
In afwachting.
De raad, dien G.G. zoo dikwijls aan mij gegeven had, gaf ik thans aan De Blok.
,,Het zou misschien het beste zijn" — aldus besloot ik, „wanneer U dit couvert, juist zooals het nu is, mèt zijn inhoud ergens deponeerde, waar het niemand meer in handen kan komen. U hebt mij gezegd, dat de inhoud volkomen gelijkluidend is met dien van vroegere brieven en die inhoud is mij dus bekend. Daarom onthoud ook ik mij ervan, het stuk aan te raken."
„Maar hoe wilt U het onderzoeken, zonder het aan te raken?" — vroeg De Blok met een licht schouder-ophalen.
„Zoolanq ik geen bericht gekregen heb, dat Geoffrey Gill de zaak niet ter hand kan nemen, beschouw ik hèm als dengene, die het onderzoek zal instellen en daarom meen ik goed te doen, U den raad te geven, elk bewijsstuk zooveel mogelijk intact te laten."
De Blok scheen dit in te zien. Hij opende de lade van een kastje, dat in het vertrek stond, legde het couvert daarin en sloot de lade weer af, waarop hij den sleutel in zijn zak stak.
„Intusschen" — zeide ik, „vallen er nog wel andere dingen te onderzoeken, die in dit opzicht meer spoed-eischend zijn dan het couvert, dat U mij zooeven hebt voorgelegd. Mag ik de voordeur van Uw



IN AFWACHTING
huis eens wat nauwkeuriger dan tot dusverre bekijken?"
Men ziet, dat de loop van de gebeurtenissen mij als het ware de rol van detective opdrong. Ik heb mij nooit verbeeld, dat deze rol mij paste; maar wel heb ik, gedurende mijn lange samenwerking met mijn vriend, dikwijls — zoo goed en zoo kwaad als het ging — dergelijk werk moeten doen, teneinde ertegen te waken, dat zekere aanwijzingen niet verloren zouden gaan, alleen omdat G.G. niet tijdig ter plaatse aanwezig kon zijn. Ik beschouwde mij dan als zijn (verre van volmaakte!) plaatsvervanger, die, naar zijn beste krachten werkzaam was, tot tijd en wijle de detective zelf het. werk overnemen kon.
Het onderzoek, dat ik bij de voordeur wilde instellen, kon stellig niet tot zijn komst wachten. Immers het was mij erom te doen, de sporen van voetstappen te onderzoeken, die aan den ingang van het huis te vinden zouden zijn. Zooeven was het mij opgevallen, dat men, uit het huis komende, een platte stoep van ruwen bergsteen betrad, maar dat deze van alle zijden omringd was door een leemachtigen grond, die gemakkelijk voetstappen moest opnemen. Met het onderzoeken van die voetstappen mocht men niet talmen om de eenvoudige reden, dat zij onder den invloed van regen en wind weldra verdwijnen zouden.
Ik verzocht zuster Ammens en De Blok, zich binnenshuis te houden en onderzocht zelf nauwkeurig de voet-indruksels vóór en óm de stoep.
„Het was mij onbekend, dat U ook practisch



IN AFWACHTING
detective-werk doet" -— riep De Blok mij toe van uit de gang, waar hij met mijn vrouw en de verpleegster post had gevat. (Bedienden schenen er niet in huis te zijn: later bleek ons, dat Zuster Ammens ook voor de huishouding voortreffelijk zorgde).
„Als het zijn moet, probeer ik dat tenminste" — riep ik terug. Dadelijk daarop bukte ik mij, want ik zag op den grond een paar indruksels van spijkerschoenen, die van reusachtige afmetingen en zeer duidelijk waren. Ik wenkte mijn vrouw en zij kwam dadelijk naar buiten.
„Herken je ze?" — vroeg ik, op die indruksels
wijzende.
„Het zijn stellig afdruksels van dezelfde spijkerschoenen, waarvan wij bij die bank ook afdruksels gezien hebben" — zeide zij, zonder zich een oogen-
blik te bedenken.
„Ik ben het met je eens" — zeide ik. „En deze kleine afdruksels zijn waarschijnlijk afkomstig van den kleinen jongen, die vanochtend den brief onder de deur gevonden heeft."
Ik betreurde het op dit oogenblik, dat ik niet bij een van de helden van Cooper of Carl May in de leer geweest was, om sporen te leeren lezen 
„Komt U eens even naar buiten, meneer De Blok!" — riep ik en toonde ook dezen de afdruksels van de groote spijkerschoenen.
„Die zijn zonder eenigen twijfel afkomstig van Peter Harwig" — luidde zijn uitspraak.
„Wie is Peter Harwig?" — vroeg ik.
„Dat is de vader van onzen kleinen boodschap-



IN AFWACHTING
looper" — zeide hij: „een boer, die, zooals ik U daarjuist gezegd heb, vijf minuten hiervandaan woont."
,,En hoe ziet die Peter Harwig er eigenlijk uit?"
De Blok keek mij eenigszins verbaasd aan. Hij verwonderde zich blijkbaar ten zeerste over de belangstelling, die ik voor dezen man aan den dag legde. Maar zijn verwondering verhinderde hem niet, aan mijn verzoek te voldoen en mij het uiterlijk van den man te beschrijven.
Die beschrijving klopte volkomen met het uiterlijk van den stoeren boer, dien ik den vorigen nacht bij de onderste brug ontmoet had. Voeg daarbij de gelijkenis van de voetstappen hier en daarginds...!
,,Ik zal U eens iets van dien Peter Harwig vertellen" — zeide ik.
Tot dusverre had ik, tegenover De Blok, gezwegen over die ontmoeting gisteren, op mijn weg naar huis, teneinde den toch reeds zoo schuwen man niet nog vreesachtiger te maken. Maar nu besloot ik te spreken.
Ik vertelde hem van den boer, dien ik op een zoo ongebruikelijk uur in het nauwe dal ontmoet had. En, terwijl ik vertelde, rees weer het vage vermoeden bij mij op, dat deze man op de een of andere wijze in verband stond met het bezorgen van den anoniemen brief. Waren nu zijn voetstappen niet gevonden vóór de deur van De Blok op den dag, volgende op den nacht, waarin men dien brief onder de deur geschoven had ?
Maar de daarop volgende woorden van De Blok wierpen mijn theorie weer omver!



IN AFWACHTING
„Het is niets bizonders, dat die voetstappen hier staan" — zeide deze. Peter Harwig brengt zijn zoontje Fritz wel eens hierheen, wanneer hij tenminste zelf beneden in Linz iets te doen heeft. Zoo iets is héél gewoon."
Hiertegen was weinig in het midden te brengen. Ik ergerde mij over mijzelf, omdat ik mij maar niet gemeenzaam scheen te kunnen maken met de gedachte, dat Peter Harwig — zoo hij inderdaad de man was, dien ik in den nacht gezien had (hetgeen nog niet eens onomstootelijk vast stond!) — een dood-onschuldige boer was. Zelfs nu nog moest ik mij met eenigen nadruk voor oogen houden, dat het toch meer dan onwaarschijnlijk was, dat deze man, die hier in Linz thuis was, betrokken zou zijn bij het schrijven of bezorgen van Hollandsche dreigbrieven aan een gewezen Hollansch ambtenaar, die sinds eenigen tijd hier woonde en vóór dien tijd in Den Haag gewoond had.
Ik ging dan ook maar niet verder in op de vraag van de voetstappen, die wij hier gevonden hadden, en op de beteekenis daarvan. Allen gingen wij weer naar binnen, voor korten tijd althans, want nog slechts één vraag had ik te stellen.
„Hebt U de vorige dreigbrieven, die U ontvangen hebt, bewaard en meê hierheen genomen, meneer De Blok?"
„Natuurlijk!" — antwoordde hij.
Hij stond op, blijkbaar met het doel, die brieven voor den dag te halen. Maar ik hield hem daarvan terug.
„Laat ze rustig waar ze zijn" — zeide ik. „Van



IN AFWACHTING
zoo n brieven-onderzoek heb ik maar weinig verstand. Daarvoor zoudt U andere hulp noodig hebben."
Kort daarop namen wij afscheid. De Blok zeide ons daarbij, dat hij voornemens was, het huis niet meer te verlaten, vóórdat er nader bericht van G.G. gekomen was. Hij deed ons die mededeeling met onderdrukte stem en op het oogenblik, waarop zuster Ammens ons voorgegaan was om de voordeur voor ons te openen. Ik had sterk den indruk, dat dit besluit De Blok uitsluitend ingegeven was door zijn angst, dat zijn geheime vijand of zijn geheime vijanden hun bedreiging uitvoeren en toeslaan zouden.
* *
★
Mijn vrouw en ik wandelden op dezen heerlijken, zonnigen namiddag naar ons hotel terug door een landschap, dat bij de late namiddag-verlichting nog mooier scheen dan in den morgen. Maar geen van beiden hadden wij oogen voor onze omgeving, en wij spraken uitsluitend over het bezoek, dat wij zooeven hadden afgelegd. Wij waren het erover eens, dat wij het in den grond betreurden in deze zaak betrokken te zijn. Het was zoo goed als nooit gebeurd, dat wij iets dergelijks niet met vreugde begroetten en daarom was het des te opvallender, dat wij beiden thans dit gevoel van weerzin hadden.
Na eenig praten, werd de reden daarvan ons echter duidelijk. En alweer was het merkwaardig, dat wij op dit punt hetzelfde dachten.



IN AFWACHTING
Ik heb vroeger al eens gezegd, dat — hoewel ik den toestand, waarin De Blok zich op dit oogenblik bevond voor hem buitengewoon onaangenaam vond, ik voor zijn persoon maar geen sympathie gevoelen kon. Hetzelfde bleek in nog sterker mate bij Maud het geval te zijn. Zij was tot dusverre minder dan ik in directe aanraking met hem geweest en zij bekende mij nu, dat hij haar hoogst onsympathiek was.
Men weet, dat ik altijd hooge waarde hecht aan het — om zoo te zeggen — intuïtieve oordeel van mijn vrouw over de personen, met wie wij in aanraking komen. Dit is een gevolg van de ondervinding die ik herhaaldelijk heb opgedaan, dat in dit opzicht haar intuïtie dikwijls méér betrouwbaar is dan het resultaat van de meest betrouwbare informatiën. En haar indrukken waren in dit geval in algeheele overeenstemming met de mijne.
Toch was het niet zoo gemakkelijk om tot uitdrukking te brengen, wat ons nu eigenlijk in De Blok's optreden misviel. Het resultaat van ons gesprek kwam hierop neer, dat wij geen van beiden met dezen man zoo diep en ernstig medevoelden als dat vroeger bij anderen het geval was geweest. Na het gesprek, dat wij zooeven met hem gehad hadden, was de detective-koorts bij ons eer verminderd dan toegenomen. En, hoewel er genoeg daarvan was overgebleven om ons met verlangen naar de oplossing van het raadsel te doen uitzien, gevoelden wij duidelijk, dat hierbij onzerzijds in de eerste plaats verstandelijke overwegingen in het spel waren, maar dat ons hart — in tegenstelling



IN AFWACHTING
met vroeger zoo vaak in andere gevallen — buiten de zaak gebleven was.
Ten slotte bleek het, dat Maud en ik den indruk hadden gekregen, dat de ongelukkige omstandigheden, waaronder deze man leefde, niet buiten zijn eigen schuld ontstaan waren. Zijn schuwheid, maar vooral de betrekkelijk geringe verontwaardiging, waarvan hij tegenover de „tegenpartij" blijk gaf, wezen op eenig schuldbesef zijnerzijds. En ik was er meer en meer van overtuigd geworden, dat ~ hoewel hij zich den schijn gegeven had van zelfs niet te kunnen vermoeden, van welke zijde de vervolging, waaraan hij bloot stond, kwam — hij daaromtrent wel degelijk vermoedens en misschien wel zeer gegronde vermoedens koesterde. Dat hij tegenover ons over die vermoedens zweeg, zou als een bewijs hebben kunnen gelden, dat de oorzaak van de vervolging voor hem een minder eervolle zijde had.
Nog vóórdat wij afscheid genomen hadden, had hij tot ons het verzoek gericht, dat wij hem niet zouden komen opzoeken, voordat er bericht van G.G. gekomen was. Nu ,,de tegenpartij" (hij gebruikte dit woord telkens, hetgeen wij ook een weinig vreemd vonden) bleek te weten, waar hij verblijf hield, achtte hij het ongewenscht, dat deze ontdekken zou, dat er tusschen óns en hèm geregeld van gedachten gewisseld werd. De aandacht zou daardoor op óns en later op G.G. gevestigd kunnen worden en dit scheen hem niet wenschelijk.
Ik was het met deze opvatting volkomen eens. En dat des te meer, omdat ik mij werkelijk geen



BERICHTEN VAN G.G.
geweld behoefde aan te doen, om hem niet te bezoeken. Integendeel!
En hierin was Maud het weer roerend met mij
eens.
HOOFDSTUK VIII.
Berichten van G.G.
Het was in de week, volgende op die, waarin de boven-beschreven gebeurtenissen plaats vonden, dat wij het antwoord van mijn vriend, den detective, ontvingen. Tot onze verbazing kwam het niet uit Londen, maar uit Den Haag. Het was kort, maar krachtig, zooals zijn meeste missiven:
„Willy! De zaak komt mij interessant voor. Ben reeds op weg. Zeg d. B., dat ik niet kom, en zie, hoe hij reageert. G."
Dit was alles. Het meest trok het korte zinnetje: „Ben reeds op weg onze aandacht. Dit verklaarde, dat de brief uit Den Haag kwam, maar wees er tevens op, dat hij zich daar gedurende korter of langer tijd wilde ophouden: daar, — of misschien elders onder weg. Anders had hij immers al te Linz
kunnen zijn!
De aanwijzing, dat wij De Blok in den waan moesten brengen, dat hij niet komen zou, was voor mijn vriend karakteristiek. Het was niet de eerste maal, dat ik in gelijksoortige omstandigheden zulk een aanwijzing kreeg. Hij stelde er dikwijls prijs op, reeds op het terrein, dat onderzocht moest worden,



BERICHTEN VAN G.G.
aanwezig te zijn, vóórdat iemand die aanwezigheid vermoedde.
De hier bedoelde brief ontvingen wij des ochtends aan het ontbijt en wij waren het erover eens, dat ik de tijding aan De Blok moest overbrengen. Het eenige middel daartoe was, den man in zijn woning op het plateau op te zoeken. Want, in overstemming met wat hij ons bij het afscheid-nemen gezegd had, hadden wij hem noch zuster Ammens meer in de ochtenduren op ons terras gezien. Hij scheen dus bij zijn voornemen gebleven te zijn, zichzelf huis-arrest op te leggen, en, aangezien er van telefonische verbinding met die enkele boerenhuizen daarboven op het plateau geen sprake was, waren onze voeten het eenige vervoermiddel, dat ons tot hem brengen kon.
Maud en ik waren het echter niet dadelijk eens over de vraag, of wij al dan niet met ons beiden gaan zouden. Aangezien G.G. ons den wenk gegeven had, te zien hoe hij op de tijding, die hij ontving, reageeren zou, was ik van meening, dat —• aangezien vier oogen méér zien dan twee — het wenschelijk was, dat mijn vrouw mét mij van de partij zou zijn. Maar zijzelf stelde daartegenover haar besliste meening, dat hij zich tegenover mij alléén gemakkelijker en eerder geven zou zooals hij was, dan tegenover ons beiden. Gegeven de ondervinding, die wij bij ons eerste bezoek hadden opgedaan, kon ik dit moeilijk tegenspreken, want zijn optreden tegenover Maud had toen iets verlegens en gedwongens gehad: een gewoon verschijnsel bij mannen, die vrijwel in afzondering leven, wanneer



BERICHTEN VAN G.G.
zij een enkele maal met een beschaafde vrouw in aanraking komen. En ik besloot dus de raad van mijn vrouw te volgen en de wandeling alleen te aanvaarden.
Wat er op die wandeling te zien was — zoowel bij dag als bij nacht! — heb ik reeds voldoende beschreven. Ik zal niet in herhalingen vallen, door opnieuw den lof te zingen van het natuurschoon, dat hier te genieten viel, maar volstaan met de mededeeling, dat ik nog vóór elf uur de woning van De Blok bereikte. Deze zag er eenzaam en verlaten uit. De luiken voor de ramen waren gesloten. Alleen die voor het uiterst linksche venster stonden open, waardoor men althans den indruk kreeg, dat het huis bewoond was.
Ik trok dus aan de bel en wachtte. Van een electrische schel was hier geen sprake: de ouderwetsche klok-bel, met 'n klepel erin, werd hier nog in eere gehouden en weerklonk hol in de benedengang, als in een onbewoond huis.
Maar zeer spoedig hoorde ik schreden naderen.
De deur werd opengedaan door zuster Ammens, die er bleek en vermoeid uit zag.
,,Ha! Is U het, meneer Hendriks!" — zei zij met een stem, waaruit eenige verlichting sprak. ,,Ik ben blij, dat U gekomen is, want anders zou ik het vandaag zeker hebben moeten wagen, den patiënt alleen te laten en U beneden in Linz, in Uw hotel, te komen lastig vallen."
„Mij Waarom, zuster?"
„Omdat meneer De Blok om zoo te zeggen elk uur naar U gevraagd heeft. Het schijnt, dat hij een



BERICHTEN VAN G.G.
tijding van U verwacht, die buitengewoon belangrijk voor hem is, en waarnaar hij vol ongeduld uitziet."
Op dit oogenblik klonk achteruit de gang de stem van den man, over wien wij juist gesproken hadden.
„Is er een boodschap voor mij ?" — vroeg
deze en er lag een toon in zijn stem, alsof leven of dood van het antwoord afhing.
„Meneer Hendriks is er om U te spreken — riep de zuster terug.
„Laat hem dadelijk hier komen, zuster!"
Een oogenblik later zat ik tegenover De Blok in dezelfde kamer, waarin wij gezeten hadden bij gelegenheid van ons eerste bezoek. Zuster Ammens had mede naar binnen willen gaan, maar een nijdige handbeweging had haar te kennen gegeven, dat dit niet in de bedoeling lag. Nauwelijks had zij de deur gesloten, daarbij De Blok en mij dus alleen in het vertrek achter latende, of eerstgenoemde begon snel te spreken.
„Ik heb al dien tijd op Uw bericht gewacht, meneer Hendriks!" -— zeide hij. „Er had al lang antwoord uit Londen kunnen zijn. Waarom laat men mij zoo lang wachten ?"
De vraag was op opgewonden toon gedaan, alsof de man zich ernstig te beklagen had. Hij scheen in het minst niet in te zien, hoe ongepast zijn optreden was; en dat nog wel, nadat wij ons zooveel moeite voor hem hadden gegeven.
„Het komt mij voor" — zeide ik, „dat Mr. Gill binnen een redelijken tijd geantwoord heeft."



BERICHTEN VAN G.G.
„Het antwoord is er dus!" — zeide hij. „En U schijnt het niet eens de moeite waard te vinden, mij daarvan in kennis te stellen!"
Wanneer men in het oog houdt, dat ik nauwelijks de kamer was binnen gekomen, zal men zich een voorstelling kunnen maken van het ongeduld, waarvan de man blijk gaf.
Zijn optreden ergerde mij meer en meer.
„Mag ik U erop wijzen, meneer De Blok, dat ik niet Uw betaalde bediende ben, maar dat ik er vrijwillig in heb toegestemd, U van dienst te zijn?" — zeide ik.
„En daaraan ontleent U nu het recht, mij in spanning te houden!" — riep hij. „Zult U nu eindelijk tot spreken kunnen besluiten ?"
Vergetende, dat deze man reeds herhaaldelijk getoond had, onder zekere omstandigheden niet als 'n normaal mensch te handelen, liet ik mij meesleepen tot een heftigheid, die ik onmiddellijk betreurde.
„In verband met de manier, waarop U het goed gevonden hebt mij vandaag hier te ontvangen" — zeide ik, „doet het mij genoegen, dat ik U een tijding brengen kan, die het onnoodig maakt, dat wij verder met elkander in verbinding blijven. Mijn vriend G.G is niet bereid, zich met Uw geval bezig te houden."
Het was dwaas, dat ik bij het doen van deze mededeeling een soort van triomfantelijk gevoel had, alsof ik niet wist, dat zij in strijd was met de waarheid, al deed ik haar ook naar den wil van den detective zelf. Ik had het gevoel, alsof de teleurstelling, die De Blok ongetwijfeld gevoelen zou, een



BERICHTEN VAN G.G.
soort van wraak was voor diens onhebbelijke wijze, om mij toe te spreken.
Maar in dit opzicht bleek ik mij misrekend te hebben.
In plaats van uit te barsten in uitroepen van teleurstelling of zelfs van verwijt, zooals ik gedacht had, nam deze onberekenbare man het nieuwtje nog al kalm op. Een oogenblik zelfs kreeg ik den indruk, alsof het hem eenige verlichting schonk of althans geen groote teleurstelling veroorzaakte.
Dit verwonderde mij niet weinig. Ik kreeg het gevoel, dat iemand hebben moet, die een ander een tlinken klap heeft toegedacht, maar die in de lucht blijkt geslagen te hebben 
Het triomfantelijke gevoel, waarover ik zooeven sprak, verdween dan ook even snel als het gekomen was; en er ontstond een stilte, die eerst na eenige minuten door De Blok verbroken werd.
„Een storm in een glas water!" — zeide deze.
„Hoe bedoelt U dat T'
„Ik bedoel, dat wij heel wat woorden over Uw scherpzinnigen vriend verloren hebben, maar dat dit alles in niets geëindigd is. Zelfs heeft er tusschen ons beiden stormweer geheerscht, hetgeen nu totaal overbodig gebleken is."
De man had nu zonder eenige opwinding gesproken, voor mij een bewijs te meer, dat hij zijn geestelijk evenwicht kwijt was geweest.
„Het is nu eigenlijk ook overbodig gebleken, dat ik U in mijn vertrouwen genomen heb, meneer Hendriks!" — vervolgde hij. „En ik heb U daarmee last genoeg bezorgd."



BERICHTEN VAN G.G.
Was dit een soort van afscheid, dat hij mij gaf?
Rouwig was ik daarom niet, want ik had dezen man nu eenmaal niet van de aangenaamste zijde leeren kennen. Maar ik kom er eerlijk voor uit, dat — aan den anderen kant — mijn inquisitieve geest er zich toch met nadruk tegen verzette, dat hiermede elk bemoeienis mijnerzijds met een zoo interessant probleem haar einde vinden zou.
Gelukkig viel het mij onmiddellijk in, dat de bal nu in den geest van mijn vriend, den detective, aan het rollen was gebracht (indien ik mij nog eens aan stoute beeldspraak wagen mag), en er in dergelijke gevallen weinig kans was, dat aan zoon rol-partij een ander dan een natuurlijk einde zou komen, d.w.z.: de bal zou doorrollen totdat de oplossing gevonden was. Deze overweging deed mij op de toekomst hopen!
Intusschen was er voor het oogenblik niet de minste noodzakelijkheid mijn bezoek nog langer te rekken.
Ik nam dus afscheid van De Blok, die —- alsof er niets tusschen ons was voorgevallen — mij de verzekering gaf, dat wij elkander stellig spoedig terug zouden zien, want dat hij voornemens was, zijn ochtendwandelingen te hervatten en ons dan nog menigmaal op het terras van ons hotel te komen opzoeken.
Eigenaardig was het, dat hij geen woord van dank scheen te vinden voor het feit, dat ik dien ochtend, toch uitsluitend in zijn belang, de wandeling naar boven ondernomen had. Hij scheen geheel vergeten te hebben, waarom hij mijn hulp eigenlijk



BERICHTEN VAN G.G.
had ingeroepen, want hij maakte daarop geen enkele toespeling meer.
Op mijn vraag, mijn groeten aan zuster Ammens over te brengen, antwoordde De Blok, dat deze waarschijnlijk naar het dorp gegaan was, om boodschappen te doen. Maar hij zou haar mijn groeten overbrengen.
Aldus eindigde dit zonderlinge bezoek, dat een geheel andere wending genomen had dan ik verwacht had, en waarbij ik mij een paar maal boos gemaakt had op iemand, wien men blijkbaar zijn vreemd optreden, met het oog op zijn geestestoestand, niet zwaar mocht aanrekenen. Ik schaamde
mij daarover nu wel eenigszins.
★ ★
★
Ik volgde het kortste pad, dat naar omlaag voerde en dat — gelijk den lezer bekend is — direct van het plateau naar de bank bij de onderste brug voerde.
Op die bank vond ik zuster Ammens. Reeds
van verre zag ik haar zitten en, zoodra zij mij komen zag, stond zij op en kwam op mij toe.
„Ik heb U hier gewacht, meneer Hendriks!" — zei zij. „Het is wenschelijk, dat ik U enkele woorden zeg, in verband met den toestand, waarin meneer De Blok zich op dit oogenblik bevindt."
„Het kwam mij voor, dat hij vanochtend in een zeer ongedurige stemming verkeerde" — zeide ik. „Eerlijk gezegd, voel ik er weinig voor, mij mijn korte vacantie te doen bederven, door in zaken ge-



BERICHTEN VAN G.G.
haald te worden, die mij niet aangaan en mij tot dusverre niet veel meer bezorgd hebben dan een paar brutale woorden, in plaats van een eenvoudig bedankje.''
De verpleegster keek mij scherp aan en knikte toen langzaam met het hoofd.
„Ik kan mij Uw stemming volkomen begrijpen" — zeide zij. „U is niet de eerste, bij wien, tengevolge van het optreden van meneer De Blok, zoon stemming ontstaat. Maar, meneer Hendriks, U moet zich steeds voor oogen houden, dat U met een zieke te doen hebt. Denkt dus niet hard over hem: hij is niet verantwoordelijk voor alles wat hij zegt."
„Intusschen kan hij het iemand mooi onaangenaam maken!"
Opnieuw keek zij mij scherp aan.
„Vanochtend schijnt hij U bizonder geïrriteerd te hebben" — zeide zij. „Is het onbescheiden, wanneer ik vraag, waarover het gesprek liep?"
Op eens viel mij in, hoezeer De Blok erop gesteld geweest was, dat ik tegenover zuster Ammens niet over G.G. spreken zou. Er bestond geen enkele reden, dat nu wèl te doen. Duidelijk voelde ik, dat ik mij, door op dit punt open te spreken, in moeilijkheden brengen kon.
„Het spijt mij, zuster!" — zeide ik daarom. „Maar het onderwerp, waarover wij spraken is van zóó bizonderen aard, dat ik geen vrijheid vinden kan, daarover met iemand anders — zelfs niet met U — te praten. Dit ééne kan ik U echter zeggen: Meneer De Blok is niet meer gesteld op mijn hulp in de zaak, waarvoor hij die hulp heeft ingeroepen."



BERICHTEN VAN G.G.
„Zoo iets dacht ik wel" — zeide zij.
Ik keek haar vragend aan, want deze woorden waren voor mij een verrassing.
„Ik zie, dat U mij niet goed begrijpt" — zeide zij. „De zaak is, dat meneer De Blok afwisselend tijden heeft, waarin hij de schriftelijke vervolging, waaraan hij bloot staat, zeer licht telt, en dan weer tijden, waarin hij die zéér zwaar opneemt. Het is merkwaardig, dat hij, sedert hij dien laatsten anoniemen brief heeft gekregen en de eerste schrik daarover voorbij is, weer in een periode van optimisme getreden is."
„Men zou eer het omgekeerde verwacht hebben" — merkte ik op.
„Dat is juist het kenmerkende van den toestand -— antwoordde zij. „Men kan de werking van deze of gene gebeurtenis op zijn gemoedstoestand nooit vooruit voorspellen."
Zij zweeg even en vervolgde toen:
„Intusschen is het mij, onder ons gesprek, duidelijker en duidelijker geworden, dat ik U hier eigenlijk noodeloos lastig gevallen heb."
„Waarom, zuster Ammens ?"
„Ik had U erop willen wijzen, dat het misschien beter zijn zou, althans voorloopig, U niet te veel in te laten met de zaken van meneer De Blok. Hij verkeert nu in een periode van opgewektheid, waarin hem zaken, die hem anders drukken, lichter schijnen. En — ik kén dat! — hij geneert er zich voor, dat hij Uw hulp daarvoor heeft ingeroepen. Hij zou dat nu weer ongedaan willen maken."
„Dien indruk heb ik óók! ' -— zeide ik.



DE VERRASSING
„Daarom doet U het best, niet meer over die anonieme brieven met hem te spreken: anders riskeert U onaangenaamheden."
„Ik heb dat voor mijzelf ook reeds zoo besloten" antwoordde ik. „Alleen hoop ik, dat er nu niet spoedig wéér een wisseling in zijn stemming komen en hij mij opnieuw te hulp roepen zal."
„Dan zit U immers weer in Den Haag" — antwoordde de verpleegster.
HOOFDSTUK IX.
De verrassing.
Nadat ik van zuster Ammens afscheid genomen had, zette ik mijn weg naar omlaag voort. Het liep nu naar één uur en nu en dan passeerde ik een bewoner of bewoonster uit deze mooie streek, die nooit verzuimde mij een vriendelijken groet te brengen en met een lachend gezicht toe te knikken, als om te vragen: „Wat zégt U wel van al dat moois? Is het wonder, dat wij vroolijke menschen zijn ?"
Juist tegen etenstijd kwam ik aan ons hotel, waar ik Maud aantrof, wachtende op het terras.
Aangezien de eerste bel voor het middagmaal reeds geluid had, was er geen gelegenheid meer, haar verslag uit te brengen over mijn ondervindingen van dien ochtend. Want, hoewel wij op het terras zelf aan een kleine tafel dineerden — ook hier had men reeds lang gebroken met de ouderwetsche gewoonte van een gemeenschappelijke



DE VERRASSING
tafel (table d'höte) — waren er ditmaal zooveel gasten van buiten op datzelfde terras aanwezig, dat er van een geregeld en vertrouwelijk gesprek geen sprake kon zijn. Na afloop van den maaltijd, installeerden wij ons in het kleine tuinhuisje aan het einde van het terras en nu eerst was er gelegenheid tot vertellen.
Ik deed mijn vrouw nu zoo nauwkeurig mogelijk verslag van mijn ondervindingen van dien ochtend. Evenmin als ik, was zij in staat een logische verklaring te geven, waarom De Blok, die eerst zoozeer gesteld was geweest op mijn hulp en vooral op die van mijn vriend, den detective, opeens van denkwijze veranderd zou zijn. En toch wees zijn houding daarop: de kalmte, waarmeê hij de tijding van G.G.'s niet komen had opgenomen, en de aan het onhebbelijke grenzende manier, waarop hij mij mijn congé gegeven had (om 't zoo eens uit te drukken ), wezen daarop. De verklaring, die zuster Ammens van zijn veranderde houding gegeven had, vonden wij geen van beiden erg afdoende, hoewel -— dit moesten wij erkennen — haar nauwkeurige kennis van het karakter van den man haar van ons allen het best tot oordeelen in staat stelde. Maar niettemin was haar verklaring vaag geweest, zoodat deze meer den indruk maakte van een losse onderstelling dan van een logische conclusie, getrokken uit bepaalde feiten.
,,G.G. zal ons de verklaring van dit onverklaarbare moeten geven" — was de slotsom, waartoe mijn vrouw kwam.
„Het is jammer, dat hij alles niet van den aan-



DE VERRASSING
vang heeft kunnen meemaken" — maakte ik op.
„Jij zult hem zóó volledig kunnen inlichten, dat het zijn zal, alsof hij er wèl bij geweest is" — antwoordde Maud. ,,Die kunst versta je, Willy!"
Zij zweeg even en ik voelde mij door dit onwillekeurige compliment aangenaam gestemd!
„Maar" — liet zij erop volgen, daarmede onwillekeurig een domper zettende op het vuur der ij delheid, dat zij in mijn boezem ontstoken had (men vergeve mij de ouderwetsche beeldspraak!), „zou het toch niet goed zijn, je ondervindingen hier te Linz in het kort op papier te brengen? Nu heb je alles nog versch in het geheugen. Het zou verstandig zijn, de feiten vast te leggen."
Ik kon het niet tegenspreken en dien namiddag volgde ik haar raad, zittende in het tuinhuisje, met het uitzicht op den Rijn, maar met mijn gedachten •— helaas! — niet bij de schoone natuur. Aan de aanteekeningen, die ik bij deze gelegenheid maakte, heb ik voor een groot gedeelte ontleend de verschillende dingen, die ik den lezer tot nu toe heb medegedeeld.
Eerst toen deze aanteekeningen bijgewerkt waren tot op het oogenblik, waarop ik er in het tuinhuisje de laatste hand aan legde, kwam ik tot de ontdekking, hoe zonderling het eigenlijk was, dat ik, nu De Blok zoo duidelijk had laten blijken, dat hij op mijn medewerking geen prijs meer stelde, toch, op dezen mooien namiddag, in zijn dienst te zwoegen zat. Dit was alleen te verklaren uit de omstandigheid, dat de detective-koorts noch mijn vrouw noch mij zóómaar, op commando, verlaten



DE VERRASSING
kon. En verder uit de ondervinding, die wij beiden omtrent G.G.'s karakter hadden opgedaan, dat, wanneer zijn belangstelling eenmaal om een bepaalde zaak gewekt was, hij den aangevangen arbeid zoo goed als nooit halverwege opgaf, ook niet wanneer de direct belanghebbenden dit verlangden. Dat hij mij verzocht had, den schijn te wekken, alsof hij niet komen zou, was opzichzelf reeds een bewijs, hoe ernstig hij het geval nam. Met vrij groote zekerheid konden wij aannemen, dat hij onverwachts en vermomd plotseling ergens opduiken zou, zooals dat vroeger reeds zoo vaak gebeurd was, wanneer ik hem in de een of andere zaak ter zijde stond. De vraag was alleen maar: wanneer? — en waar...?
Natuurlijk konden wij niet in ons hotel blijven zitten en wachten, totdat hij verschijnen zou! Wij besloten dus, ons te gedragen, alsof er geen G.G. bestond en de zaak-De Blok, voor zooverre dat mogelijk zou blijken uit ons hoofd te zetten. Maar, hoewel wij met heldenmoed elke zinspeling in die richting vermeden, merkten wij — over en weer — toch dikwijls aan kleinigheden, dat het ons niet gelukt was de gedachte aan wat wij reeds beleefd hadden en misschien nog beleven zouden, in verband met onzen eenzelvigen landgenoot, uit ons hoofd te zetten.
Dien namiddag kwam er een heerengezelschap uit Keulen aan. De eigenaar van ons hotel vertelde ons, dat die heeren hier kwamen prijskegelen. Verscheidene dames zouden nakomen en, na het kegelen, zou er eerst een ,,Fest-Essen" en vervolgens 'n bal zijn in het groote „Gastzimmer" van het hotel.



DE VERRASSING
't Zou wel nachtwerk worden en de man bood ons vooruit zijn verontschuldiging aan voor den overlast, dien wij waarschijnlijk van al deze feestvreugde ondervinden zouden.
Nu, gedurende het prijskegelen ondervonden wij niet den minsten overlast, om de eenvoudige reden, dat wij met een motorbootje naar Remagen overstaken, om daar de Apolinariskerk te bezichtigen en de gebruikelijke koffie met „Kuchen" te gebruiken.
Toen wij echter om 'n uur of acht voor 't avondeten in ons hotel terugkeerden, klonken ons uit de verte de klanken van uitbundige vroolijkheid tegemoet, zoodat wij vermoedden, dat het ,,Fest-Essen" reeds een aanvang genomen had, een vermoeden, dat wij weldra bevestigd zagen.
Het was den geheelen dag prachtig weêr gebleven en ook de avond was zacht, zoodat men voor ons in het tuinhuis gedekt had. Daar bereikten ons telkens de vreugde-tonen uit het groote „Gastzimmer", waaronder telkens echt-Duitsche liederen, uit vele mannen- en vrouwenkelen voortkomende, de schoonheid van den Rijn en de voortreffelijkheid van den Rijnschen wijn op zeer luide wijze den volke verkondigden.
Onze Oostelijke naburen hebben den naam, bij zulke gelegenheden even luidruchtig als patriottisch te zijn. Ik zal het niet ontkennen, maar moet toch tevens de opmerking maken, dat men elders zelden met zooveel goedmoedige vroolijkheid en zooveel onschuldige opgewektheid feest viert als bij diezelfde Oostelijke naburen.



DE VERRASSING
Om 'n uur of tien scheen de feestvreugde ten top gestegen. Vermoedelijk werden de tafels op zij geschoven en de toebereidselen voor het bal gemaakt. In afwachting daarvan marcheerde een heele rij paren den tuin in, met, voorop, een dikken gezelligen Duitscher, die de tonen van een krijgshaftigen marsch aan een reusachtige harmonica ontlokte.
Lachend en zingend kwam de stoet het terras op. Er zaten daar enkele menschen, die met eenige luidruchtigheid uitgenoodigd werden, zich bij de anderen aan te sluiten en straks aan het bal deel te nemen. Lang bidden lieten deze zich niet: de feestvreugde bleek aanstekelijk.
Het laatst kwamen wij, in ons tuinhuis, aan de beurt. Een afgezant, die als versiersel een enorme das uit couranten-papier droeg, kwam ons met 'n plechtig gezicht verzoeken, aan de feestelijkheden deel te nemen, en, toen hij ontdekte, dat wij buitenlanders waren, werd ons, bijwijze van hulde aan Nederland, de plaats aangeboden onmiddellijk achter den dikken harmonica-speler. Het spreekt vanzelf, dat wij op de grap ingingen, zonder ons ook maar een oogenblik te bedenken.
De man met de papieren das, die als ceremoniemeester scheen op te treden, bracht ons met den man van de harmonica in kennis. Deze bleek de in Duitschland meer voorkomende naam van Müller te voeren. Maar (misschien wel voor deze plechtige gelegenheid) had hij er „Von" voorgezet, zoodat hij zich voorstelde als Leopold von Müller. De ceremonie-meester droeg den naam van Rudi. Maar



DE VERRASSING
of 't zijn voor- of achternaam was, kwamen wij niet te weten.
Wat ervan zij, wij namen aan de feestelijkheden deel op dezelfde spontane manier, waarop die deelneming ons aangeboden was. Men weet, dat mijn vrouw ■—■ hoewel behoorende tot de hooge Engelsche aristocratie —■ een toonbeeld van eenvoud is, en met terzijde stelling van de zorgen, die ons den geheelen dag gedrukt hadden, nam zij met hart en ziel deel aan de pret.
De man met de das van couranten-papier, die den triomftocht door den tuin en over het terras had aangevoerd, bleek later ook in de balzaal (indien men het tot dansen ingerichte „Gastzimmer" dien wijdschen naam geven mag!) de ziel van het feest te zijn. Dit was des te opvallender, omdat het ons weldra bleek, dat hij eigenlijk niet tot de feestvierende kegelclubs behoorde. Hij was toevallig te Keulen in het gezelschap van de anderen geraakt en had zich bij deze zoo aangenaam weten te maken, dat het er den schijn van had gekregen, alsof hij tot de „aanvoerders" van het feest behoorde. Hij was een man van middelbare grootte, iemand met een breed voorhoofd en getooid met de toenmaals zeer in de mode zijnde snor, die men met de woorden ,,Es ist erreicht" aanduidde en waaraan het gelaat van Willem II zijn hoofd-attractie ontleende.
Evenals het overige gezelschap, onderwierpen wij ons gaarne aan de autoriteit van dezen aanvoerder, die zichzelven als zoodanig had opgeworpen.
Over de rest van dezen avond (eigenlijk kan ik hier gerust van „nacht" spreken, want het was over



DE VERRASSING
drieën, toen wij onze kamers opzochten) zwijg ik verder.
Slechts drie dingen moeten nog vermeld worden.
Ten eerste, dat Herr Rudi ons mededeelde, dat hij voor een Hamburgsche Firma reisde.
Ten tweede, dat verschillende van de aanwezigen ongevraagd verklaarden, dat hij „ein famoser Kerl" was.
Ten derde Maar over dit derde punt moet
ik wat uitvoeriger zijn.
Men herinnert zich, dat de plechtige ommegang door den tuin gehouden was onder de tonen van de harmonica van Herr Leopold von Müller. Van dezen heer, die den eersten prijs op het kegelconcours veroverd had, kon men natuurlijk niet verwachten, dat hij op dezelfde manier voor dansmuziek zou zorgen. Hierin was dan ook op andere wijze voorzien: een zeer magere pianist en twee meer omvangrijke heeren, met viool en alt gewapend, wendden loffelijke pogingen aan om de dansende paren in de ware stemming te brengen 
Zij hadden daarmede een zóó groot succes, dat het verzamelde gezelschap steeds luidruchtiger en danslustiger werd, en dat wel in zulk een mate, dat Maud en ik, die de inleidende feestelijkheden niet meêgemaakt hadden, ons met den besten wil van de wereld niet tot denzelfden graad van feestvreugde konden opwerken.
Het gevolg hiervan was, dat wij eerder dan de anderen, rijp waren om onze kamer en onze nachtrust op te zoeken.
Gemakkelijk was dit niet, want van alle zijden



DE VERRASSING
drongen deze joviale menschen erop aan, dat wij blijven en door onze aanwezigheid de feestvreugde verhoogen zouden. Wij gevoelden dit in deze omgeving als een compliment, maar juist daarom was het verstandig, ons terug te trekken, vóórdat vermoeidheid onze tegenwoordigheid tot een domper op de uitgelaten stemming maken zou. Het is in zoo n geval raadzaam, zoo mogelijk in alle stilte, te verdwijnen. Maar de kans om dit werkelijk in stilte te doen was vrijwel nihil.
Het duurde 'n heelen tijd, voordat wij van al deze vriendelijke en gemoedelijke menschen afscheid genomen hadden. De laatste, wien wij de hand schudden, was Herr Rudi, die ons verzekerde, dat wij niet verstandig deden, de feestvierenden in den steek te laten, want dat er voor dezen voorloopig nog wel geen sprake zou zijn van naar-bedgaan. Hij hoopte alleen maar, dat wij niet te veel overlast zouden ondervinden van hun luidruchtigheid 
Toen wij ons eindelijk vrij gemaakt hadden en onze kamer betraden, kwamen wij tot ons genoegen tot de ontdekking, dat van de feestelijkheden beneden hier niet véél te bemerken was: geluiden drongen wel tot ons door, maar gedempt en niet zóódanig, dat zij ons uit den slaap zouden houden.
Maar er stond ons nog iets anders te wachten, vóórdat wij naar bed gingen 
Wij hadden de deur nauwelijks achter ons gesloten of, tot onze verwondering, werd van buiten daarop geklopt.
Die verwondering ging tot stomme verbazing



DE VERRASSING
over, toen een oogenblik later Herr Rudi, van wien wij zooeven afscheid genomen hadden, op den drempel stond.
„Verzeihung!" — zeide hij en sloot de deur achter zich 
„Wat beteekent..." — begon ik. Maar de woorden bleven mij in de keel steken, toen onmiddellijk daarop een mij wèl-bekende stem door het vertrek klonk.
De woorden waren in het Engelsch gesproken en de stem was die van mijn vriend G.G. geweest!
„Vergeef mij, dat ik je op deze manier overval!"
De zeldzame gave, die deze bezat om zich te vermommen, had zich voor de zóóveelste maal op wonderbaarlijke wijze geopenbaard; daarnevens hadden de feillooze wijze, waarop hij Duitsch sprak en zijn groote handigheid om met menschen om te gaan, waardoor hij de hem omgevenden, zonder dat dit tot hen dóórdrong, zoo sterk wist te beïnvloeden, ertoe bijgedragen hem een rol te doen spelen, waarin zelfs wij hem niet herkend hadden.
Onze verbazing was inderdaad grenzeloos.
„Ik wilde U beiden niet den nacht laten ingaan, zonder dat U wist, wie ik ben" — zeide hij. „De broeders-kegelaars beneden, vertrekken morgen met een van de eerste treinen naar Keulen, mèt bun vrouwen en dochters. Dat ik hier achterblijf zal niets opvallends hebben en ik heb het, door de rol die ik gespeeld heb, vrijwel onmogelijk gemaakt, dat iemand in mij een Engelschen detective vermoeden kan."
Anoniem.
4



BERAADSLAGING
„Wij hebben je zoo ontzaglijk veel te vertellen" — begon ik.
„Ik Ubeiden óók" — luidde 't antwoord. „Maar wij moeten wachten tot morgenochtend in het tuinhuis aan het einde van het terras. Nu moet ik onmiddellijk weer naar beneden: men mag niet weten of vermoeden, waar ik geweest ben!"
„Heb je geen oogenblik? Nu ?"
„Het spijt mij, Willy, maar dat zou alles kunnen bederven. Hoe laat is het gewone ontbijt-uur? Half
negen? Ik zal er zijn! En nu, slaapt wel, in het
bewustzijn, dat een vriend over U waakt."
De laatste woorden had hij met overdreven pathos gesproken en onmiddellijk daarop was hij verdwenen 
HOOFDSTUK X.
Beraadslaging.
Ik zal den lezer niet vermoeien met een trouw verslag van het gesprek tusschen Maud en mij, nadat G.G. plotseling als hij gekomen was, onze kamer verlaten had.
Genoeg zij het te zeggen, dat het nog geruimen tijd duurde, voordat wij ertoe besluiten konden, naar bed te gaan, en dat wij maar zóó zóó sliepen, omdat wij vreesden het uur van half negen (dat immers voor G.G.'s verschijnen vastgesteld was) te verzuimen. Trouwens het vertrek van de mannelijke en vrouwelijke kegelgasten, die een groot deel



BERAADSLAGING
van het hotel in beslag genomen hadden, ging — om 'n uur of zeven in den ochtend — gepaard met zooveel rumoer, dat wij toch niet daardoor héén hadden kunnen slapen.
In elk geval, om halfnegen zaten wij in het tuinhuis aan het ontbijt. Het terras was leêg en een betere gelegenheid om met G.G. te consulteeren was moeilijk te denken.
Precies op tijd kwam hij, in de gestalte van Herr Rudi de trappen van het terras op, gevolgd door het meisje, dat ons gewoonlijk bediende. Met het oog op de tegenwoordigheid van dit meisje, moest er een kleine comedie afgespeeld worden: zijnerzijds het herkennen van ons beiden als feestvrienden van den vorigen avond: anderzijds de uitnoodiging, voor het ontbijt aan ons tafeltje in het tuinhuis plaats te nemen. Met het afspelen van dit kleine tooneeltje, zouden wij op een amateurswedstrijd stellig den eersten prijs behaald hebben.
Toen ook zijn ontbijt gebracht was en wij geen vreemde ooren meer te vreezen hadden, verzocht mijn vriend (daarbij zijn onveranderlijke gewoonte volgende) vóór alle dingen mij om een zoo uitvoerig mogelijk verhaal van alles wat ik wist, tot op dit huidige oogenblik.
,,Je hebt mij gisteravond gezegd, dat er veel te vertellen was. Ik reken dus op je bekende verhaaltalent, Willy!"
Deze woorden waren het, waarmede hij mij zijn wensch kenbaar maakte. Zijn mededeelingen zouden eerst in de tweede plaats komen: ik kende dat van vroeger!



BERAADSLAGING
Natuurlijk had ik hem in den brief, dien ik hem geschreven had, slechts de hoofdzaken van het geval kunnen meêdeelen, hoewel ik getracht had, zoo volledig mogelijk te zijn. Ik voldeed nu aan zijn verlangen en breidde het verhaal uit tot de gebeurtenissen van den vorigen dag. Hij luisterde met groote belangstelling toe en viel mij geen enkele maal in de rede, noch met een opmerking, noch met een vraag. Ten slotte stelde ik hem de aanteekeningen ter hand, die ik gemaakt had.
Toen mijn verhaal ten einde was, en hij de oogen, die hij telkens gesloten had, weer had opgeslagen, stond zijn gezicht zeer ernstig.
,,Je bent misschien verbaasd geweest, Willy!" — zeide hij, „dat ik zoo spoedig besloten heb, deze zaak ter hand te nemen. Op zichzelf beschouwd, is zij niet zoo buitengewoon belangrijk. Anonieme dreigbrieven zijn in de wereld van de misdaad veel voorkomende en daarom gewone verschijnselen. Maar aan deze dreigbrieven is iets bizonders verbonden, afgescheiden van het herhalen, telkens in denzelfden vorm.
„Meestal weet de ontvanger van zoo'n dreigbrief, al weet hij niet wie de afzender is, toch wel zoo ongeveer, waarom men hem dien zendt. En het opmerkelijke in dit geval is nu, dat (zooals je mij geschreven en nu ook weer verteld hebt) de ontvanger beweert niet het minste begrip ervan te hebben, waarom hij aan dreigementen bloot staat. Dit kan twee oorzaken hebben: öf dat hij de wraakzucht van anderen heeft opgewekt door een of meer daden, die hij zóó gewoon gevonden heeft,



BERAADSLAGING
dat hij nooit heeft aangenomen, daarmede anderen dermate in het harnas gejaagd te hebben; öf dat hij de oorzaak wel weet, maar die verzwijgt, omdat hij er niet mee voor den dag durft te komen. In elk geval maakte deze omstandigheid de zaak voor mij tot een eenigszins bizonder geval. En daar ik geen belangrijker geval onder handen heb, besloot ik mij hiervoor te interesseeren.
„Maar het stond dadelijk bij mij vast, dat mijn komst in het geheim moest plaats hebben. De gedachte, dat ik komen zou, wilde ik bij niemand wekken, ook niet bij de hoofdpersoon van het drama, al had hij zelf mijn komst verlangd. Daarom verzocht ik je telegrafisch, den man mede te deelen, dat ik niet kwam."
„Je verzocht mij nog iets anders, Geoffrey!" — merkte ik hem op. „Je verzocht mij ook, op te letten, hoe hij op die mededeeling reageerde."
„En daarover heb je mij in je relaas over de gebeurtenissen van gisteren reeds ingelicht, Willy!" — zeide G.G. „Maar niettemin zou ik het op prijs stellen, als je nu juist dat gedeelte van je verhaal nog eens uitvoerig deed. Tracht niets te vergeten, zoodat ik mij een duidelijk beeld kan vormen van de vreemde manier, waarop hij zich gedragen heeft."
Ik voldeed aan dit verzoek en hij zat, onder mijn verhaal, met gesloten oogen, ja blééf ook daarna nog korten tijd zoo zitten, zonder eenige beweging te maken. Toen hij de oogen weer opsloeg, bleef hij nog roerloos zitten en sprak met gedempte stem, alsof hij hard-op dacht.



BERAADSLAGING
„Voor dat gedrag van De Blok kunnen twee oorzaken bestaan" — zeide hij. „Ten eerste kan hij, zooals men in dergelijke gevallen meer gezien heeft, berouw gekregen hebben over den stap, dien hij onder den indruk van den nieuwen anoniemen brief gedaan heeft, namelijk mij in de zaak te betrekken."
„Waaróm zou hij daarover berouw hebben, Geoffrey?"
„Dat zou kunnen samenhangen met wat ik zooeven gezegd heb, Willy! Ik neem immers niet zoo grifweg aan, dat hij heelemaal niet weten zou, waaraan hij deze vervolging wijten moet. En wanneer hij dat wèl vermoedt, zou het kunnen zijn, dat hij vreest, wat er — bij een nauwkeurig en systematisch onderzoek — omtrent zijn eigen persoon voor den dag zou kunnen komen. Na zijn eerste ontsteltenis over dien nieuwen brief, hier, waar hij zich van de wereld gescheiden waande, kan hij over die dingen aan het tobben geraakt zijn en dan kan het bericht, dat ik niet zou komen,' zelfs een verlichting voor hem geweest zijn!"
„Het had inderdaad den schijn daarvan."
„Voor ons zou dat een aanleiding zijn om het onderzoek wèl voort te zetten, zij het dan ook niet in opdracht van De Blok."
Ik had niet anders verwacht: een eenmaal aangevangen onderzoek beschouwde mijn vriend immers altijd als zijn eigen zaak 
„Je hebt daarjuist gezegd, dat er twee redenen voor het gedrag van De Blok kunnen bestaan" «— bracht ik in herinnering.



BERAADSLAGING
„Juist, Willy! De tweede reden zou kunnen zijn, dat hem door zijn geheimzinnigen correspondent te kennen is gegeven, dat hij mijn hulp niet mag inroepen."
„Wéér een anonieme brief dus ?" — vroeg
ik. „Dat lijkt mij toch vrijwel onmogelijk. Je vergeet, Geoffrey, dat hij over je komst met niemand gesproken heeft, zelfs niet met zuster Ammens. Onder die omstandigheden kan ook niemand zich tegen die komst verzet en hem verboden hebben met je te raadplegen."
G.G. keek mij een oogenblik strak aan en schudde toen op de mij van ouds bekende, meewarige wijze het hoofd.
„Waar zit je met je gedachten, Willy?" — vroeg hij. „Heb je mij daarjuist niet zelf verteld, dat, toen De Blok bij jelui nachtelijke samenkomst over de mogelijkheid sprak, dat mijn hulp ingeroepen zou worden, je achter de bank, waarop jelui toen zaten, voetstappen in het bosch gehoord hebt en die zelfs bent nagegaan ? Het is dus volstrekt niet uitgesloten, dat anderen van mijn waarschijnlijke komst op de hoogte zijn."
Mijn vriend had gelijk! Aan deze mogelijkheid had ik niet gedacht. Ik vond nu, dat zij voor de hand lag. Maar dat gebeurt menigeen, wanneer eerst een ander — scherpzinniger dan hij —- hem op het spoor brengt.
Wanneer G.G.'s verklaring juist was, was de verlichting, waarvan De Blok blijk gegeven had, ook zeer goed te verklaren: het zou voor hem niet gemakkelijk geweest zijn, tegenover mij uit eigen



BERAADSLAGING
beweging met het verzoek voor den dag te komen, G.G. nu maar weer niet te laten komen. Dit was voor hem nu niet noodig meer: G.G. had zélf besloten niet te komen!
„Voordat wij nu verder overleggen" — ging de detective voort, „moet ik je eerst vragen, of wat ik gezegd heb je de zaak voldoende verklaard heeft, voor zooverre zij nu te verklaren is? Heb je nog een vraag te doen ?
„Ja!" — antwoordde ik. „Er is één ding, dat ik niet goed begrijp. Aan den een en kant is -— volgens de theorieën, die je ontwikkeld hebt — De Blok nu van een zekeren druk bevrijd, maar aan den anderen kant staat hij nu weer zonder hulp tegenover de vijanden, die zich in zijn buurt bevinden. Dat moet hem toch weer evenzeer bezwaren als het hem vroeger bezwaard heeft."
„Die opmerking is juist, Willy!" <— zeide G.G. „En daarom is het maar 't verstandigst met de wenschen van meneer De Blok niet al te veel rekening te houden. Die zullen ongetwijfeld varieeren met zijn stemmingen en, moesten wij ons daaraan storen, dan zouden wij nooit een vaste lijn kunnen volgen. En daarin alleen ligt een kans op succes."
Ik knikte en wachtte nu op de woorden van wijsheid, die van de lippen van den detective zouden vloeien.
„Er is in alles wat mij tot dusverre van de zaak bekend is geworden" — aldus vervolgde hij, „één ding, dat je misschien niet zoo opgevallen is, maar dat toch onze aandacht in hooge mate verdient. In den zich steeds gelijk blijvenden dreigbrief wordt



BERAADSLAGING
nooit gesproken over ,ik', maar telkens over ,wij': ,wij^ zijn steeds óm en bij U', ,wij houden U in 't oog', aldus althans beweert De Blok, dat de inhoud is van al die brieven. Dat ,wij' zou dan vermoeden, dat er meer dan één, misschien wel zeer vele menschen zijn, die aan deze vervolging deel nemen. En, mocht deze slotsom juist zijn, dan moet hij dus dingen gedaan hebben, die hem den haat van meerdere menschen op den hals hebben gehaald."
„Tenzij het „wij gebruikt is, om te maskeeren, dat het slechts één persoon is, die hem met bedreigingen vervolgt" — zeide ik.
„Ook dat is mogelijk" — antwoordde mijn vriend. „Natuurlijk zou dit het onderzoek niet gemakkelijker maken. Er zou dan een soort van complot bestaan en het is gemakkelijker één van meerdere menschen dan een enkeling op te sporen."
„Als ze b.v. maar met hun beiden zijn, is het onderscheid zoo groot niet" — merkte ik op.
Maud, die tot dusverre zwijgend had zitten toeluisteren, nam hier plotseling het woord.
„Ik hoop, Mr. Gill" — zeide zij, „dat U 't mij niet kwalijk nemen zult, als ik ook 'n duit in 't zakje gooi. Ik zou de opmerking willen maken, of wij in onze beschouwingen niet 'n beetje al te theoretisch worden. Al de vraagpunten, die zich voordoen, zullen vanzelf tot oplossing komen, wanneer wij practisch aan het werk gaan. Wij kunnen hier niet al te lang samen blijven zitten: men kan nooit weten, of dat niet de aandacht trekken zou. Daarom: bespiegelingen zijn van nu af verboden; er moet een practisch plan opgemaakt worden!"



BERAADSLAGING
G.G. glimlachte en maakte een beweging, alsof hij applaudisseerde, evenwel zonder geluid van zich te geven.
„Als zoo dikwijls, slaat U den spijker op den kop, Mevrouw!" — zeide hij. ,,En U doet dat, alweer zooals gewoonlijk, op het juiste oogenblik. Vóór alle dingen moet ik U nu echter inlichten omtrent de wijze, waarop ik ertoe gekomen ben mijn entree hier gistermiddag te maken op de U bekende wijze en daarvoor moet ik teruggaan tot mijn aankomst in Den Haag. U zult gezien hebben, dat mijn telegram uit die stad kwam, niet waar?"
Op ons bevestigend antwoord deed hij nu zijn verhaal.
Hij had het nuttig gevonden, enkele uren in Den Haag over te blijven, omdat dit hem de gelegenheid schenken zou, in verband met wat ik hem over de Blok geschreven had, met den Hoofd-Commissaris van Politie van gedachten te wisselen. Ik had immers geschreven, dat, naar De Blok mij verteld had, deze den Hoofdcommissaris over de anonieme brieven geraadpleegd had, zoodat laatstgenoemde van de zaak reeds wist.
G.G.'s naam was ook toenmaals in ons land — en speciaal bij de politie-autoriteiten — genoegzaam bekend om hem een goede ontvangst te verzekeren. En de hier bedoelde Hoofd-Commissaris beschouwde het als een groot genoegen met den scherpzinnigen detective kennis te maken. Hij was bovendien iemand, die een breeden blik op het leven en allerminst aanleg had tot die hoogst onsympathieke en domme kwaal, waarvoor wij — gelukkig!



BERAADSLAGING
— in Holland nog geen passende benaming hebben uitgevonden (al vreezen wij, dat zij ook hier maar al te dikwijls voorkomt), maar die men in Frankrijk „jalousie de métier noemt. Zooals aan velen in Holland en in Den Haag, was G.G.'s vriendschap met mij aan den Hoofd-commissaris bekend en toen de detective dezen den hoofd-inhoud van mijn brief had medegedeeld, toonde de Commissaris geen enkel teeken van ontstemming, dat de zaak nu aan zijn bemoeiing onttrokken werd. Trouwens, daar De Blok nu in Duitschland woonde en het tooneel van het drama dus daarheen verlegd scheen, moest de Commissaris — gezien de omstandigheden — ook wel in den veranderden stand van zaken berusten. De eene mensch evenwel berust met weinig, de andere met veel gratie. De Hoofd-Commissaris was zoo'n ander mensch!
Zelfs ging hij in zijn welwillendheid zóó ver, dat hij bereid bleek den detective op diens vragen eenige belangrijke mededeelingen te doen.
Uit die mededeelingen bleek, dat De Blok in vele kringen bekend gestaan had als een onaangenaam en tactloos mensch. Door protectie van de zijde van een der toenmalige ministers, had hij, op zeer jeugdigen leeftijd, een betrekking gekregen, waarin hij gesteld was boven vele menschen, die hem in kennis verre overtroffen en die èn in beschaving èn in ondervinding verre boven hem stonden. De wijze, waarop hij tegenover dergelijke menschen was opgetreden, had aanleiding gegeven tot vele onaangenaamheden, hoewel hij zijn positie dermate verzekerd achtte, dat hij zijn optreden niet matigde en,



TOEKOMSTPLANNEN
integendeel, zelfs in goedbedoelde raadgevingen, opzettelijke tegenwerking zag en menigeen, die niet tot zijn bizondere vrienden behoorde, op korten termijn ontsloeg 
Onder die ontslagenen had de politie in Den Haag natuurlijk allereerst gezocht, toen men met anonieme brieven begon te werken. Maar hoewel men onder deze ontslagenen vele verbitterde menschen aantrof, scheen geen enkele in verband te staan met de vervolging, waaraan De Blok thans bloot stond.
HOOFDSTUK XI.
T oekomstplannen.
Toen G.G. met zijn verhaal tot hiertoe gevorderd was, kon ik niet nalaten een opmerking te maken:
,,Die Hoofd-Commissaris heeft toch zeker wel 'n beetje overdreven" — zeide ik. „Zulke toestanden bestaan niet meer in Nederland! De Blok heeft mij zelf gezegd, dat hij in opdracht had, om in zekere Regeeringsbureau's bezuinigingen in te voeren, en dat men tengevolge van zoo'n opdracht zelden populair wordt."
,,Ik heb den indruk gekregen, dat de impopulariteit, waarvan De Blok zelf zich dus ook bewust is, niet zoozeer aan die opdracht te wijten is als wel aan de wijze, waarop die is uitgevoerd" — antwoordde G.G. „Maar in deze kwesties hebben wij ons niet verder te mengen dan noodig is om het



TOEKOMSTPLANNEN
raadsel van de anonieme brieven op te lossen. En daarbij moet je dit in het oog houden, Willy: hoe beperkter het veld wordt, waarop wij zoeken moeten, hoe spoediger succes mogelijk is."
„Maar, als de Blok bij zijn tegenwoordige houding blijft volharden en niet medewerken wil, dan wordt het beperken van het veld, waarover je spreekt, heel moeilijk."
„Juist, Willy, en daarom moeten wij overleggen, hoe wij hem aan het spreken zullen krijgen."
Hij zweeg even en vervolgde toen:
„Maar eerst moet ik mijn verhaal ten einde brengen! Er is namelijk nog een kleinigheid te vertellen, waarvan je trouwens de uitwerking al gezien hebt. 's Nachts bleef ik in Den Haag en vertrok gisterochtend met een vroegen trein naar Keulen. Ik moest daar van trein verwisselen.
„Je kent mij genoeg, Willy, om te begrijpen, dat ik deze reis niet ondernomen had in mijn gewone gestalte, omdat het wenschelijk was, dat ik aan het toeval, dat dikwijls zoo akelig nieuwsgierig is, niet de gelegenheid bood om erachter te komen, wie ik was. In den nieuwen trein, in een wagen 3e klasse, ontdekte ik een eenigszins luidruchtig gezelschap, dat — blijkens zeer levendig gevoerde gesprekken — op weg was naar een kegelfuif te Linz. Er waren ook dames bij. Deze zouden — blijkens zeer luide woorden, die men elkander over-en-weêr toeriep —■ 's middags, gedurende het kegelconcours, een wandeling maken, om daarna meê aan te zitten aan het „Fest-Essen" in Hotel Weintraube. Je weet Willy, dat ik Duitsch spreek als 'n Duitscher, dat wil zeg-



TOEKOMSTPLANNEN
gen in Hamburg houdt men mij voor 'n Rijnlander, in Rijnland voor 'n Hannoveraan, in Hannover voor 'n .Schwab', enz. enz., maar nergens voor 'n nietDuitscher 
„Daareven heb ik iets niet aardigs gezegd van het toeval; maar nu moet ik het prijzen, want het bood mij de gelegenheid op de meest ongedwongen manier mijn entrée te Linz te maken.
De trein was namelijk overvol en ik kwam toevallig terecht bij een deel van de feestvierenden. Daarvan besloot ik aanstonds te profiteeren "
„Mag ik je even een vraag stellen?" — zei ik. ,,Je hebt het toeval toch zeker een handje meegeholpen ?"
,,De bescheidenheid belet mij die vraag te beantwoorden, Willy!"
Hij had bij deze woorden de oogen neergeslagen en keek „schuchter!"
„Ik zie, dat jij het toeval meer geholpen hebt dan het toeval jou!" — zeide ik lachend.
„Dat, Willy" — antwoordde hij, „is een vraag, die practisch noch theoretisch eenige beteekenis heeft. Het komt er nu alleen op aan, dat het mij gelukte, mij als Herr Franz Rudi uit Hamburg bij mijn medepassagiers eenige populariteit te verwerven."
„Dus Rudi is je familie'naam" —- zei ik en daarop lachten wij beiden.
Ik kon mij zoo goed voorstellen, hoe mijn vriend, door zijn tact, zijn gemoedelijkheid, zijn geestigheid, kortom door die eigenaardige bekoring, die er van zijn persoon uitging en die hij zoo wonderbaarlijk wist aan te passen aan den kring, waarin



TOEKOMSTPLANNEN
hij zich bewoog, erin geslaagd was dit in vroolijke stemming verkeerende gezelschap voor zich te winnen.
„Ik overwoog, Willy!" — aldus vervolgde hij, „dat het er niet veel toe doen zou, — behalve dan natuurlijk, dat er een groot genoegen door zou worden uitgesteld (hier maakte hij een buiging in de richting van mijn vrouw) —, wanneer ik mij niet dadelijk, maar eerst 's avonds aan U beiden kenbaar maakte op een daartoe geschikt oogenblik. Veel belangrijker leek het mij, zóózeer met de troep van de feestvierenden vereenzelvigd te worden, dat zelfs de meest wantrouwende mensch geen oogenblik ook maar denken kón aan mijn ware kwaliteit. Daarom ging ik 's middags met het damesgezelschap op stap (er waren een paar aardige en intelligente vrouwtjes bij) en kwam terug als benoemd ceremonie-meester en eeregast voor de feestelijkheden gisteravond. Tot mijn verwondering werd deze benoeming later door het mannelijke deel van het gezelschap en speciaal door Herr Leopold von Müller, die tot kegelkoning was uitgeroepen, bevestigd."
„Waarom tot je verwondering, Geoffrey.— vroeg ik.
„Omdat er vele mannelijke — en dus Duitsche — eigenschappen zijn, die ertoe hadden kunnen leiden zoo iets minder aangenaam te vinden, Willy.
Om nu het resultaat van wat ik verteld heb, in één zin samen te vatten" — hernam de detective: „Ik zit hier in Linz, nadat ik mijn entrée gedaan heb op een manier, die niemand verdenking kan doen



TOEKOMSTPLANNEN
opvatten en nadat ik in het oog van de wereld eerst gisteravond als Herr Rudi uit Hamburg met den heer en mevrouw Hendriks uit Holland kennis gemaakt. De zin is wat lang uitgevallen, Willy, maar het is er één!
„Voordat wij aan het overleggen gaan" — viel Maud hier plotseling in de rede, ,,heb ik nog één vraag, Mr. Gill. Waartoe dient eigenlijk al deze schijnbaar overdreven geheimzinnigheid? Let wel: ik zeg schijnbaar overdreven, want ik buig mij voor Uw beter oordeel."
„Het is best mogelijk, Mevrouw!" —■ luidde het antwoord, „dat die geheimzinnigheid •— achter-af beschouwd — niet noodig blijken zal. En dan zijn er altijd menschen te vinden, die haar belachelijk en overbodig vonden, en — zooals zij beweren — van den aanvang af belachelijk en overbodig gevonden hebben. Maar ik oogst liever in duizend gevallen spot wegens onnoodige geheimzinnigheid (achteraf dan onnoodig!) dan dat ik in één geval verdiende verwijten te incasseeren zou krijgen wegens te weinig of geen geheimzinnigheid, waaruit ernstige gevolgen zijn voortgevloeid. In een geval als dit, waarin wij — let wel! — aanwijzingen hebben, dat dat wij waarschijnlijk op het spoor zijn van hem of hen, die wij zoeken, is voorzichtigheid dubbel noodig."
„Waaruit maakt U op, dat wij hun op het spoor zijn?" — vroeg Maud.
Wij weten immers -— wanneer althans mijn theorie juist is, dat het gesprek tusschen Willy en De Blok afgeluisterd werd —, dat de tegenpartij



TOEKOMSTPLANNEN
mij hier wel degelijk verwacht, tenzij De Blok, ingevolge een ontvangen bedreiging, mijn komst zou hebben afgewend. Maar zelfs in dat geval blijft Willy toch een verdacht iemand."
„Men zou dan veeleer kunnen zeggen, dat zij ons dan dat wij hun op het spoor zijn" — merkte ik op.
G.G. knikte.
„Dat zou men werkelijk kunnen zeggen" — zeide hij. „Maar men vergeet daarbij één ding. Wanneer iemand vlak achter je aanloopt, Willy, en je keert je öm, dan loopt hij je in de armen. In zooverre ben jij op het spoor van je vervolger. En hoe dichter hij je op die hielen is, hoe spoediger je hem te pakken hebt. In ieder geval komt het er dan vooral op aan, dat je je op de goede manier en op het juiste oogenblik omdraait."
Mijn lezers weten, dat ik ervan houd, nu en dan eens een staaltje te geven van de beroepsfilosofie van mijn vriend. Het bovenstaande moge als zoodanig beschouwd worden.
* ★
★
Eindelijk was nu het oogenblik gekomen om de hoofden bij elkaar te steken en uit te maken, op welke wijze wij nu in de eerste dagen moesten optreden.
G.G. stelde daarbij op den voorgrond, dat geen van de twee bewoners van het huis, daarboven op het rotsplateau, weten mochten, wie hij was, maar



TOEKOMSTPLANNEN
dat hij toch met hen in aanraking gebracht moest worden.
Ons overleg liep vooral over de vraag, hoe dit het gemakkelijkst bewerkt kon worden. Na eenig heenen-weer-gepraat kwamen wij tot het besluit, dat mijn vrouw of ik het instrument moest zijn om G.G. en De Blok tot elkander te brengen, maar dat dit op de minst mogelijk opvallende wijze moest geschieden.
Het was mij ingevallen, dat, toen ik den vorigen ochtend van De Blok afscheid genomen had, deze gezegd had, dat hij voornemens was, zijn morgenbezoeken aan ons hotel weer te hervatten. Dezen ochtend was dat niet geschied 
Misschien zou hij den volgenden ochtend komen. Ongetwijfeld zou het, onder de bestaande omstandigheden, een prachtige gelegenheid zijn om die twee met elkander in aanraking te brengen, waarbij G.G. dan in zijn rol blijven moest, en in de gestalte, waarin hij hier verschenen was. Er zouden zelfs menschen zijn, die eventueel konden getuigen, dat meneer Franz Rudi en wij elkander eerst sinds enkele dagen kenden.
Maar zou De Blok inderdaad komen ?
„Wij zullen dat moeten afwachten" — aldus gaf G.G. zijn meening te kennen, „want hoe minder begeerig wij ons toonen hem te ontmoeten, hoe beter. Mocht hij, bij voorbeeld, overmorgen nog niet hier geweest zijn, dan wordt het tijd iets anders te verzinnen om hem en mij tot elkander te brengen. Trouwens" — voegde hij er lachend aan toe, „het



TOEKOMSTPLANNEN
zal ons geen kwaad doen, wanneer wij daarover vooruit al 'n beetje nadenken "
Dien dag hadden wij dus verder vacantie, zooals G.G. op zijn gewone, opgewekte wijze constateerde. En wij maakten daarvan een goed gebruik, door gezamenlijk een tocht te maken naar den overkant van den Rijn, tot achterin het Ahr-dal, waar wij ook het avondmaal gebruikten.
G.G. toonde bij deze gelegenheid weer eens de voor hem zoo beteekenisvolle gave om alle zorgen en beslommeringen tijdelijk volkomen van zich af te zetten. Hij was soms uitgelaten als een schooljongen, die op 'n vacantie-wandeling is. En laat mij hieraan toevoegen, dat Maud noch ik al te streng toezicht op hem hielden. Wel had ik hem, vóórdat wij den tocht ondernamen, gevraagd of er geen bezwaar bestond, dat, bij de geheimzinnigheid, die hij voortdurend in acht nam, wij drieën ons op deze manier naar buiten toe als goede kennissen toonden.
„Willy!" — had hij gezegd. „Met Leopold von Müller ben ik even goede maatjes geweest als nu met jou. En wanneer die heer mij de eer bewezen had, wat langer te Linz te blijven, zou niemand er iets bizonders in gezien hebben, wanneer ik met hèm en z'n vrouw een uitstapje naar het Ahr-dal gemaakt had. Evenmin zal iemand het opvallend vinden, dat ik — na den gezelligen avond van gisteren -— hetzelfde doe met Mr. Hendriks en zijn vrouw, de eenig overgeblevenen van de feestvierenden van gisteravond. Maar één ding, Willy, wij moesten op ons uitstapje met geen woord meer spreken over



TOEKOMSTPLANNEN
de zaak, die ons hier gebracht heeft, en ons verder uitsluitend van de Duitsche taal bedienen.'' Tegen geen van deze zaken kon bezwaar bestaan en wij hadden dus onze belofte in dien zin gegeven.
Altenahr ligt hoogst schilderachtig in het nauwe gedeelte van het Ahr-dal en van daaruit onderneemt men meestal den tocht naar den Noordelijken Eifel — Hohe Acht, Nürburg, enz., waar wij enkele jaren vroeger, mèt G.G., dat onvergetelijke „experiment" hadden doorgemaakt, dat ik in een van mijn vroegere boeken beschreven heb1).
Zooals ik zeide, gebruikten wij bij Altenahr het avondmaal en wel bij Caspari, zijnde het hotel in dit plaatsje, dat reeds vele tientallen van jaren bestaat en in den lateren tijd een ruimen overtuin, met hooge, schaduwrijke boomen rijker is geworden. In dezen overtuin soupeerden wij.
Tusschen het hotel en den tuin loopt een breede straatweg, niet echter de weg, die het dal van het begin tot het einde volgt, maar een andere, die naar het Noorden (Bonn) voert en zich vlak bij het hotel met eerstgenoemden vereenigt.
Nauwelijks hadden wij aan een van de gedekte tafeltjes onder de boomen plaats genomen, toen, vóór het hotel een postwagen aanhield, die uit noordelijke richting gekomen was. En bijna dadelijk keek iemand uit het portier, dat naar ónze zijde uitzag, regelrecht den tuin in.
Ik leunde achterover in mijn stoel en wendde mijn hoofd naar den anderen kant.
i) Zie: „De Boschgeest", No. 3, Tweede G.G.-Serie.



TOEKOMSTPLANNEN
„Let op den man, die uit het portier dezen kant op kijkt" — zeide ik met gedempte stem tot G.G.
Dien man had ik namelijk dadelijk herkend groot, zwaar, met een reusachtige geschilderde pijp in den mond: Peter Harwig, denzelfden boer, dien ik in den nacht op mijn weg van het plateau naar Linz bij de onderste brug ontmoet had!
Hij had mij niet gezien: daarvan was ik zeker. Ik was, door achterover in mijn stoel te leunen, onmiddellijk aan zijn oog onttrokken door een forschen boomstam en bleef zoo zitten, totdat de postwagen zich weer in beweging zette in de richting van het Station.
G.G. had in dien tusschentijd gelegenheid gehad, den typischen boerenkop goed op te nemen.
Toen de wagen wèg was, knikte hij mij toe.
„Peter Harwig, waarschijnlijk?" — vroeg hij.
Ik schrikte er bijna van, dat hij dien naam zoo onmiddellijk noemde. Toch was het zeer verklaarbaar. In het verhaal, dat ik hem omtrent onze ondervindingen te Linz had gedaan, kwam maar één persoon voor, waarvan de beschrijving beantwoordde aan het uiterlijk van den boer, dien wij zooeven gezien hadden. En mijn vriend, met zijn ijzeren gegeheugen, had dan ook onmiddellijk begrepen, dat het deze boer zijn moest, die uit den wagen naar buiten keek. Deze gevolgtrekking had, gelijk ik zeide, niets onverklaarbaars. Wonderlijk was alleen de snelheid, waarmede hij haar gemaakt had en die het voor mij onnoodig maakte ook maar eenig woord van explicatie te spreken.
Na mijn bevestigend antwoord, bleef G.G. kor-



VACANTIE IN DE VACANTIE
ten tijd met gesloten oogen zitten. En juist op dat oogenblik werd het eten gebracht, zoodat wij niet onmiddellijk over onze plotselinge ontmoeting spreken konden.
HOOFDSTUK XII.
Vacantie in de vacantie.
Toen ons avondmaal afgeloopen was, verkeerde ik in afwachting van de wijsheid, die mijn vriend ten beste zou geven naar aanleiding van de bedoelde ontmoeting.
Eigenlijk was het niet goed te verklaren, dat ik daarover in een soort van spanning verkeerde. Want met Peter Harwig had ik geen enkel woord méér gewisseld dan een groet in den nacht; gezien had ik hem maar ééns: bij diezelfde gelegenheid; en — ja! —, dan had ik nog 'n paar afdrukken van zijn spijkerzolen gezien voor de deur van De Blok, die echter zeer voldoende verklaard had, hoe deze afdrukken daar gekomen waren. Waarom ik nu met eenige spanning zat te wachten op wat G.G. omtrent den man zeggen zou, was mijzelf niet geheel duidelijk! Dit kon alleen het gevolg zijn van de ietwat zenuwachtige stemming, waarin ik op den avond van die ontmoeting verkeerde en die nog nawerkte bij de herinnering daaraan.
Mijn wachten bleek trouwens vergeefs, want G.G. sprak geen enkel woord, dat op den boer betrekking had. En toen ik mijn mond open deed om hem een vraag in dit verband te doen, scheen hij



VACANTIE IN DE VACANTIE
mijn voornemen daartoe in mijn oogen te lezen.
„Wij zouden over de zaak, die ons hier gebracht heeft, op dit uitstapje met geen woord spreken" — zeide hij. ,,Ik geloof dat je bezig was, die afspraak te vergeten, Willy!"
Ook ik deed dus mijn mond niet open. Maar in mijzelf maakte ik de opmerking, dat G.G. de ontmoeting met den boer dus beschouwde als een onderdeel van de zaak, die hem naar Linz gebracht had, en dat ik dit — bijna tegen beter weten in — nog altijd deed, evenals ik dat vroeger gedaan had.
En toch bestond daarvoor geen enkele afdoende reden.
Terwijl wij, na het eten, met ons drieën nog een flesch Walporzheimer dronken — de roode Ahrwijn, die nog al koppig is (de waarheid dwingt mij tot de bekentenis, dat G.G. en ik het leeuwendeel ervan verdelgden), werd er een courant bezorgd, die waarschijnlijk met den postwagen gekomen was. Mijn vriend legde onmiddellijk op deze nieuwsbron beslag. Men weet, dat hij het gedurende een „experiment" in het buitenland altijd van belang vond zooveel mogelijk de plaatselijke bladen te lezen. Ditmaal was het de „Bonner Zeitung", die hij ter hand nam.
Terwijl hij met twee handen de courant voor zich uitgespreid hield en zijn blik langs de kolommen dwaalde, liet hij plotseling een uitroep hooren.
„Dat is interessant!" — zeide hij.
„Wat ?" — was mijn natuurlijke weervraag.
„Mijn oog valt hier toevallig op een bericht, dat



VACANTIE IN DE VACANTIE
in Bonn en omgeving niet weinig ontsteltenis heeft veroorzaakt. Luistert maar!"
„De bewoners van Lessenich en Duisdorf zijn „opgeschrikt door een brutalen nachtelijken aan„val op verschillende alleenstaande woningen, „waaronder één van een ouden man, die alleen „woonde en van wien bekend was, dat hij eenig „geld bezat. Zijn huis staat tusschen de beide ge„noemde plaatsen aan den straatweg, alleen in een „grooten tuin. Men vond den bewoner en zijn oude „huishoudster half dood in de gang liggen, blijkbaar met zware knuppels neergeslagen. In andere „huizen werd ingebroken, maar er vielen geen ver„dere slachtoffers. Bedriegen de sporen niet, dan „is hier een talrijke bende aan het werk geweest. „Veel geld en veel voorwerpen van waarde zijn „verdwenen. Het onderzoek is in vollen gang en „de politie meent een spoor gevonden te hebben. „Nader wordt ons medegedeeld, dat de 70-jarige „Friedrich Homann, het slachtoffer van dezen roof„aanval, in het ziekenhuis te Bonn overleden is."
„Lessenich en Duisdorf?" — vroeg ik. „Waar „liggen die plaatsen?"
„In de vlakte achter Bonn" — antwoordde G.G., onmiddellijk de juiste bladzijde opslaande van den Atlas, dien hij in zijn hoofd meêdroeg.
Eenige jaren later, gedurende den oorlog, zouden wij deze dorpen nader leeren kennen1).
„Het is gelukkig voor het hotel-bedrijf in de Rijnstreek" <— merkte G.G. op, „dat dergelijk dingen
*) Zie No. 3 van de 2e G.G.-Serie: „Geheime Dienst".



VACANTIE IN DE VACANTIE
maar zelden gebeuren in de plaatsen, die door reizigers en toeristen veel bezocht worden. Lessenich en Duisdorf liggen vrijwel buiten het gebied van het vreemdelingenverkeer. Het bewustzijn, dat ergens in de nabijheid een rooversbende huist, is niet erg geschikt om bezoekers uit binnen- of buitenland aan te lokken."
Nadat hij deze woorden op eenigszins onderwijzenden toon had uitgesproken, zette hij zijn lectuur voort, doch slechts gedurende korten tijd.
„Er staat verder niet veel bizonders in" — zeide hij, terwijl hij het blad toevouwde en naast zich op een stoel legde. ,,Mocht je je 's avonds te Linz vervelen, Willy, ga dan met je vrouw eens naar Bonn. Ik las daarjuist, dat er een aardige film gegeven wordt, ,,Frieda's Schatz".
..Waar heb je die gezien, Geoffrey?"
„Nergens, Willy!"
„Hoe weet je dan, dat-ie zoo aardig is?"
„De titel is zoo aardig, vind je niet?"
Ik begreep, dat hij deze (men vergeve mij de uitdrukking!) kletspraat uitsluitend en alleen verkocht, omdat hij ons de gelegenheid benemen wilde
over ernstige zaken te praten.
* *
*
Met den trein keerden wij terug naar Remagen en staken vandaar met een der vele kleine motorbootjes over naar Linz. Wij informeerden in ons hotel, of er misschien dien namiddag nog iets gezien of gehoord was van De Blok of van zuster



VACANTIE IN DE VACANTIE
Ammens, maar — zooals wij trouwens verwachtten — zij hadden geen poging gedaan ons op te zoeken.
Het was reeds bij tien uur, toen wij 't hotel hadden bereikt. Wij hadden allen van ons uitstapje genoten, dat wij beschouwden als een vacantie in onze vacantie. Want de lezer zal het met mij eens zijn, dat de loop der dingen ons weinig weldadige rust gelaten had. Deze middag en avond hadden ons echter een onverdeeld genot geschonken.
Vóórdat wij voor den nacht van G.G afscheid namen, spraken wij af, dat wij elkander bij mooi weer (een heldere sterrenlucht voorspelde in dit opzicht niets dan goeds) om halfnegen in het tuinhuis voor het ontbijt zouden ontmoeten, mijn vriend natuurlijk steeds in de rol van Herr Franz Rudi uit Hamburg. Bij regen zouden wij in de eetzaal ontbijten; de kans, dat De Blok naar Linz komen zou, was in dat geval veel geringer, ja eigenlijk nihil...
Zooals wij verwacht hadden, was het den volgenden ochtend schitterend weer. Precies halfnegen waren wij in het tuinhuis, verschenen en hadden wij de gewone plaatsen aan ons tafeltje ingenomen. Eenige minuten later verscheen Herr Franz Rudi en, terwille van het meisje dat ons bediende, werd opnieuw de comedie gespeeld, waarin de jonge man aan ons tafeltje genoodigd werd.
Wij begrepen, dat, als De Blok komen zou, dit eerst later het geval zou zijn. Trouwens, men was er in het hotel reeds aan gewoon, dat wij wat lang aan de ontbijttafel bleven zitten.
Het liep naar half-elf, toen gebeurde, wat ik verwacht of, in elk geval, gehoopt had: Wij zagen



VACANTIE IN DE VACANTIE
onzen landgenoot en zuster Ammens de treden van het terras opkomen.
De zuster kreeg ons dadelijk in het oog en groette ons vanuit de verte, waarop zij haar metgezel op ons opmerkzaam maakte. Ook hij groette, maar op die eigenaardige manier, waaruit men dadelijk kon opmaken, dat zijn humeur weer eens te wenschen overliet.
Ik stond op en ging hun tegemoet.
„Goeienmorgen!" — zeide ik. ,,Ik ben blij, dat U weer eens 'n beetje frissche lucht komt happen aan de .boorden' van den Rijn. Ik mis echter nog ,het landvolk, spelend aan zijn vloed', maar dat komt straks wel!"
Deze vrij gezochte manier om de komenden, met een aanhaling van onzen ouden, goeden Borger, te begroeten, vond haar oorzaak in de omstandigheid, dat ik eigenlijk niet goed wist, wat ik zeggen moest.
De Blok bromde iets, maar was ten minste zoo beleefd mij de hand toe te steken.
,,U komt toch bij ons zitten?" — vroeg ik. Toen zette hij een grimmig gezicht. „U zit daar met een vreemde" — zeide hij. „Vertrouwelijk praten kunnen wij dus toch niet "
„Nu U geen verder gevolg geven wilt aan de zaak met de anonieme brieven" — zeide ik, „komt dat er toch minder op aan. Overigens kan ik LI de kennismaking met dien meneer wel aanbevelen. Hij is hier gisteren aangekomen met een stel kegelaars uit Keulen, een gezelschap, waarvan hij de ziel was. Hij woont in Hamburg en is zijn gezelschap waard, dat verzeker ik U!"



VACANTIE IN DE VACANTIE
„Weet U vérder iets van hem af ?"
Het was weer de oude geschiedenis: het vooruitzicht om met een vreemde in aanraking te komen riep het wantrouwen, dat eigenlijk nooit geheel bij hem verdween (daarvoor had de anonieme briefschrijver zorg gedragen!), weer in dubbele mate wakker.
Ik besloot nu eens een andere tactiek tegenover hem te volgen en mij verontwaardigd te toonen.
„Ik ben niet gewoon 'n aangenaam mensch, met wien het toeval mij in aanraking brengt, aan 'n scherpe ondervraging te onderwerpen" — zeide ik. „Daarom kan ik U niet volledig inlichten omtrent zijn geboorteplaats en -datum, zijn familie-betrekkingen en de manier, waarop zijn huis is ingericht. Intusschen dank ik U alweer voor Uw vriendelijk optreden tegenover mijn vrouw en mij."
Ik groette en wandelde naar ons tafeltje terug.
Al spoedig zag ik, dat de verpleegster en hij toch naar het tuinhuis kwamen en daarbij viel mij op, hoe moeilijk de man dezen ochtend weer liep. Van den wespensteek in zijn mond, was echter, wanneer hij sprak, thans niets meer te bemerken.
Gelijk men weet, was dit niet de eerste maal, dat ik zulk een plotselingen omslag in de stemming van De Blok bijwoonde. Ik vermoedde, dat de verpleegster hem — zooals ook vroeger reeds gebeurd was — op het ongepaste van zijn houding opmerkzaam had gemaakt en dat hij — hoewel schoorvoetend — haar raad volgde door een poging te doen „het weer goed te maken", zooals men het pleegt uit te drukken.



VACANTIE IN DE VACANTIE
Toen hij aan den ingang van het tuinhuis stond, herinnerde hij mij levendig aan een afgestraften schooljongen, die zijn excuus kwam maken over de een of andere „stoutigheid". En zijn woorden waren daarmee in overeenstemming.
„Zuster Ammens wijst er mij op, dat mijn woorden U aanleiding tot ergernis hebben kunnen geven" — zeide hij met 'n gezicht, dat veel vriendelijker stond. „Dat was niet de bedoeling, meneer Hendriks. En om dat te bewijzen, zou ik U nu graag willen vragen, of wij aan Uw tafeltje plaats mogen nemen."
Nu had ik — niettegenstaande alles — tegenover dezen man een wat schuldig gevoel, omdat wij hem, tegen zijn wil, in aanraking brachten met den detective. Maar — aan den anderen kant, — hij had zijn tegenzin op dit punt nooit uitdrukkelijk uitgesproken en alleen met een blijkbaar verlicht gemoed berust in G.G.'s wegblijven; bovendien kon niemand tegenspreken, dat wij handelden in het wèlbegrepen belang van den onevenwichtigen man zelf.
Hij had de boven weergegeven woorden in het Hollandsch uitgesproken. Het zou voor hem ook wat pijnlijk geweest zijn, den hem onbekenden heer Franz Rudi tot op zekere hoogte mede in het vertrouwen te nemen. Als Duitscher zou deze hem, naar hij meende, niet verstaan hebben 
Natuurlijk maakten wij aan ons tafeltje dadelijk plaats, zoowel voor De Blok als voor zuster Ammens en brachten hen daarbij in kennis met Herr Rudi uit Hamburg.



VACANTIE IN DE VACANTIE
Het gesprek liep in den aanvang over zeer onbeteekenende onderwerpen. Ik zag echter, dat GG. zoowel De Blok zelf als zijn verpleegster, zonder daarbij op te vallen, zeer nauwkeurig opnam. En daarop begon hij langzamerhand aan het gesprek deel te nemen.
Na eenigen tijd bracht hij het bericht ter sprake, dat hij ons den vorigen avond uit de ,,Bonner Zeitung" had voorgelezen. Hij had nu in het Morgenblad een vervolg daarop gevonden, waarin niet veel meer gezegd werd dan dat de politie meende in het bezit van inlichtingen te zijn, die het gevangen nemen van de schuldigen waarschijnlijk maakten.
Zoo hij gedacht had, door dit bericht eenigen indruk op De Blok te zullen maken, kwam hij bedrogen uit. Want deze gaf niet het minste blijk van belangstelling.
Na korten tijd liet G.G. ons alleen, omdat hij een wandeling in de buurt wilde ondernemen, zooals hij zeide.
Natuurlijk was dit een voorwendsel: ik begreep, dat hij begreep, dat De Blok misschien het een of ander zou willen mededeelen, dat hij — wegens de aanwezigheid van een vreemdeling — achterwege liet.
Maar het duurde nog eenigen tijd, vóórdat onze landgenoot inderdaad voor den dag kwam met iets, dat althans eenig belang voor ons hebben kon.
„Gisteravond laat" — zeide hij, „heeft zuster Ammens iemand in onzen tuin gezien, dien zij voor den boer, Peter Harwig, hield."
„En wat deed hij daar ?"



WANKELMOEDIGHEID
„Dat heeft zij niet kunnen uitmaken."
„Geen nieuwe anonieme brieven ?"
Hij scheen even te aarzelen. Wanneer G.G.'s vermoeden juist was, zou er lang vóórdat Harwig zich aldus in den tuin had laten zien, ja zelfs vóór mijn laatste bezoek, wèl een anonieme brief moeten gekomen zijn, waarin gezegd werd, dat G.G. niet op het terrein verschijnen mocht, of iets dergelijks. Misschien vond De Blok dat zóó lang geleden, dat hij dezen brief niet „nieuw" meer noemen kon. Althans hij antwoordde ontkennend.
Daardoor wist ik nu echter vrij zeker wat ik weten wilde: Peter Harwig had den vorigen avond geen brief onder de deur geschoven. Trouwens ook den vorigen keer had hij — gelijk de lezer zich herinneren zal — daaraan part noch deel gehad, zooals wij aannamen.
„Ik vertrouw dien boer niet meer" — zeide De Blok plotseling. „Hij doet niets aan z'n hofstede en is de helft van den dag op stap."
Ik zou aan deze woorden misschien méér gewicht gehecht hebben, wanneer ik niet reeds geweten had, dat de man eigenlijk niemand vertrouwde.
HOOFDSTUK XIII.
W ankelmoedigheid.
De Blok had nog iets anders op het hart en gaf daarvan blijk op een zonderlinge manier, die bewees, dat hij zuster Ammens buiten de zaak hou-



WANKELMOEDIGHEID
den wilde. Door middel van een stukje papier, waarop hij ongemerkt een paar woorden gekrabbeld had en dat hij achter de nog steeds op tafel prijkende koffiekan zóódanig neerlegde, dat alleen ik het zien kon, gaf hij mij kennis van zijn wensch, mij een oogenblik alleen te spreken.
Aan mij werd blijkbaar overgelaten de zaak zóódanig te „leiden", dat dit mogelijk werd. Hoe dat mogelijk zijn kon, vormde waarschijnlijk voor hem een moeilijk oplosbaar probleem.
Voor mij was het al zéér eenvoudig op te lossen: ik zei eenvoudig, dat ik hem een vertrouwelijke vraag had te doen. Aan mijn vrouw gaf ik een knipoogje, hetwelk haar de overtuiging schenken moest, dat ik haar later in het vertrouwen nemen zou.
Een oogenblik later wandelde ik met De Blok langs het terras, waar op dit oogenblik niemand gezeten was. Hij liep — zooals ik reeds opgemerkt heb — met moeite en steunde zwaar op mijn arm. Ik deed, alsof dit de natuurlijkste zaak van de wereld was.
„Is U niet 'n beetje onvoorzichtig geweest?" — vroeg hij.
„Ik begrijp niet, in welk opzicht," — zeide ik. „U hadt mij immers even goed onder vier oogen te
spreken kunnen vragen als ik U ? Als het ex-
pedieeren van dat papiertje van Uw in mijn handen via de schaduw van de koffiekan aan iemand anders opgevallen was, zou dat niet aangenaam geweest zijn. Maar bovendien: wie, in vredesnaam van de twee, die nu nog in het tuinhuis zitten, zou



WANKELMOEDIGHEID
in Uw verlangen iets zoo buitengewoons hebben kunnen zien?"
Hij haalde de schouders op.
„U is niet, zooals ik, aan een voortdurende vervolging gewoon" — antwoordde hij. „Maar ik wilde U over iets anders spreken. Hebt U, sinds dat bericht omtrent het wegblijven yan Uw vriend -— zijn weigering om meê te werken bedoel ik —■ nog iets naders van hem gehoord ?"
„Neen!" — antwoordde ik.
Ik voegde daaraan geen woord toe, want, hoewel t een leugen om bestwil geweest was, bleef het toch een leugen. En men weet, dat de eene leugen wel eens de andere uitlokt.
„Jammer! — zeide De Blok, zachtjes sprekende, als voor zichzelf. Hier deed zich een ongezochte gelegenheid voor om het gesprek op een onderwerp te brengen, dat ik anders niet had durven aanroeren.
„Ik wil niet voor U verbergen, meneer De Blok," — zeide ik, „dat Uw houding in deze zaak mij onbegrijpelijk voorkomt. Ik had er niet meer over willen spreken, maar nu U er zelf over begint, wil ik van mijn kant niet zwijgen. U moet niet denken, dat het voor mij verborgen is gebleven, toen ik U het besluit van mijn vriend om niet te komen, kwam mededeelen, hoe dat bericht schijnbaar geen teleurstelling voor U was; ja, het had er iets van, alsof U zich daardoor verlicht voelde. En dat, terwijl U zelf zoozeer op zijn komen hadt aangedrongen!"
De man keek mij getroffen aan. Hij scheen in de
Anoniem. e



WANKELMOEDIGHEID
verste verte niet vermoed te hebben, dat zijn toenmalige houding mij was opgevallen.
,,En nu, meneer De Blok" —■ vervolgde ik, „schijnt U alweer van inzicht veranderd: nu vindt U het plotseling jammer, dat ik niets meer van mijn vriend gehoord heb. Daarbij komt, dat U mij toen op onmiskenbare wijze te verstaan hebt gegeven, dat wij de zaak nu maar als ten einde moesten beschouwen, terwijl U nu weer uit Uzelf daarover tegenover mij begonnen is."
„Ik heb ook niemand om eens meê te overleggen" — zeide hij op een wat klagenden toon.
„Het is dwaas, wat U daar zegt" — zeide ik. „Om over mijzelf niet te spreken, hebt U toch zuster Ammens altijd in Uw nabijheid. Zij lijkt mij een verstandige en nuchter oordeelende vrouw."
„Dat is zoo!" — zeide hij.
„Waarom hebt U haar eigenlijk onkundig gelaten van het feit, dat U de hulp van mijn vriend, den detective, wilde inroepen ?"
„Ik ben blij, dat ik haar dat niet gezegd heb," — zeide hij. „Nu weet zij niet, dat ik tegenover hem een échec geleden heb. Het is nooit goed, zoo iets aan een ondergeschikte te laten merken."
„Maar zuster Ammens is toch Uw ondergeschikte niet in de beteekenis, die men daaraan gewoonlijk hecht," — zeide ik.
„Ik betaal haar en düs is zij ondergeschikte."
De toon, waarop hij deze woorden gesproken had, was hoogst onaangenaam geweest, even onaangenaam als hun inhoud. Zou hier de ware



WANKELMOEDIGHEID
aard van den man even om het hoekje gekeken hebben? Onwillekeurig dacht ik aan de informaties, die G.G. over hem in Den Haag ontvangen had, en ook aan de vage geruchten, die mijzelf daar wel eens omtrent De Blok in zijn ambtelijke kwaliteit bereikt hadden.
Eigenlijk beklaagde ik den man nog meer dan ik vroeger reeds gedaan had. Voor het eerst besefte ik, dat zijn zonder twijfel — ook voor zichzelf — moeilijk karakter er oorzaak van was, dat hij zelfs tegenover zijn verzorgster wantrouwend gestemd kon zijn 
Ik ging op het onderwerp niet verder in.
„Om terug te komen op de zaak, waarover wij zoo juist spraken" —- zeide ik. ,,U hebt niet tegengesproken, dat U, wat de komst van Geoffrey Gill betreft, weer een nieuw standpunt hebt ingenomen. Waarom ?"
Mijn vraag, die recht op haar doel was afgegaan, bracht hem aanstonds in verwarring.
,,Ik zie niet in, dat ik U dat zou moeten meêdeelen" — antwoordde hij, maar ditmaal op een toon, waarin niet de minste bruskheid gelegen was.
,,De beslissing daarover staat natuurlijk geheel aan U. Daareven beklaagde U zich erover, dat U niemand hebt om meê te raadplegen. Héél groot schijnt Uw behoefte aan zoo iemand anders niet te zijn!"
Als mijn oogmerken niet zoo zuiver geweest waren, zou ik misschien bezwaar gehad hebben om op de hier beschreven manier zijn vertrouwen te winnen. Maar van den aanvang af was het mijn



WANKELMOEDIGHEID
doel geweest, De Blok te helpen in de ongelukkige omstandigheden, waarin hij zich zoo klaarblijkelijk bevond. En wanneer men daarbij een beetje diplomatie gebruiken moest, zag ik daartegen niet op, in 's mans eigen belang.
Mijn woorden lieten niet na, indruk op hem te maken.
,,Ik kan U zoo moeielijk met al die particuliere zaken lastig vallen" — zeide hij, maar was zich er blijkbaar zeer goed van bewust, dat dit niet meer dan een uitvlucht was.
Ik begon te lachen.
„Vroeger was U daar niet zoo bang voor" -— zeide ik. „Anders zou ik van Uw moeilijkheden immers in het geheel niets af weten. Maar — nog eens — het is in het geheel niet mijn doel Uw vertrouwen als 't ware af te dwingen. Daarbij heb ik immers niet het minste belang?"
Plotseling scheen het tot De Blok dóór te dringen, dat zijn optreden tegenover mij eigenlijk onbehoorlijk was. En opnieuw trad er een van die veranderingen bij hem in, waaraan ik nu langzamerhand wel gewoon geraakt was.
„Ik geloof, dat het toch beter is, wanneer ik open kaart met U speel" -— zeide hij, hoewel nog steeds op weifelenden toon.
„Hebt U dat tot dusverre niet gedaan...?"
„Soms! Niet altijd!"
„Hoor eens, meneer De Blok!" — zeide ik. „U zult zelf wel begrijpen, dat het op deze manier niet langer gaat tusschen ons. Ik heb mij door U laten overhalen, mij niet alleen persoonlijk voor Uw



WANKELMOEDIGHEID
zaak te interesseeren, maar ook mijn vriend Geoffrey Gill althans te verzoeken, hetzelfde te doen, In plaats van mij nu in staat te stellen, mijn belofte, voorzooverre het mijzelf betreft, na te komen, hebt U het goed gevonden mij meermalen te laten voelen, dat U op mijn hulp niet bijzonder gesteld meer is, en is U, tegenover mij, plotseling gesloten als een bus geworden. En nu schijnt het, dat U weer mededeelzaam worden wilt. Ik zeg nog eens, dat het zóó niet langer gaat. Ik heb niet om Uw vertrouwen gevraagd, maar U hebt het mij vrijwillig gegeven. Ook nu vraag ik Uw vertrouwen niet. Als U het mij geeft, zou het blijvend moeten zijn, maar, gegeven Uw karakter, kan dat niet. En daarom schijnt het mij, bij nader inzien, beter, dat U geen open kaart met mij speelt. Uw aangelegenheden gaan mij ten slotte in het geheel niet aan, en Uw mededeelingen hebben mij reeds een deel van mijn vacantie bedorven. Ik heb liever, dat ik de rest nu rustig genieten kan."
Ik had deze woorden ernstig genoeg gemeend, want in den grond was ik de zaak méér dan moe. Maar, toen ik zag, welke uitwerking zij op De Blok hadden, voelde ik weer dat gevoel van medelijden bij mij opkomen, waarvan ik mij een volgend oogenblik vermoedelijk weer zou afvragen of het wel verdiend was. De man leunde zwaarder en zwaarder op mijn arm en had het hoofd op de borst laten zakken.
Wij waren nu in den tuin gekomen, en bevonden ons op een plaats, waar men ons, van het bordes af, niet zien kon. Er stond hier een met klim-



WANKELMOEDIGHEID
op begroeide bank en, zonder verder iets te zeggen, geleidde ik De Blok daarheen. Ik deed hem daarop plaats nemen en ging naast hem zitten.
Hij zat een poos lang zwijgend voor zich uit te kijken. Toen begon hij, zachtjes, alsof hij om verontschuldiging vroeg, te praten.
„Alles wat U gezegd hebt, is waar" — zeide hij. ,,Ik kan er niets op antwoorden en ook geen verontschuldiging voor aanvoeren. Alleen dit ééne (en doordat ik U dit zeg, zult U voelen, hoe openhartig ik nu tegenover U ben): mijn vroegere invloedrijke positie had ik in Den Haag gekregen door protectie. Ik begrijp nu, dat ik daarvoor te jong was en te weinig ondervinding had. In jeugdigen overmoed heb ik gemeend, mij bij mijn superieuren gezien te maken door onverbiddelijke strengheid. En ik erken, dat ik daarbij dikwijls onrechtvaardig was. Ik heb menschen voor het hoofd gestooten en zelfs ongelukkig gemaakt. Daarbij was ik —• ook al weer doordat ik te weinig ondervinding had -— onvoorzichtig: ik ging te ver. Mijn hoogste chef kwam daardoor in moeilijkheden: juist degene, aan wien ik mijn positie te danken had. Toen was het uit met de protectie! Ik werd gedwongen, mijn ontslag te nemen, eervol natuurlijk. En met -—• als pleister -— een decoratie
erop! In werkelijkheid was ik wèggestuurd En
toen kwam die voortdurende ellende met de dreigbrieven."
Ik had met groote belangstelling toegeluisterd. Natuurlijk is ieder mensch verantwoordelijk voor zijn daden, maar degenen, die hun vrienden „pro-



WANKELMOEDIGHEID
tegeeren", door hun dingen op te dragen, die niet in overeenstemming zijn met hun weten en kunnen, dragen die verantwoordelijkheid mede, en deze moet des te zwaarder drukken, naarmate het lot van meerdere personen afhangt van de vraag, of „the right man in the right place" *) gesteld is.
Deze beschouwingen had ik nu ten beste kunnen geven, maar ik verwachtte daarvan weinig practisch resultaat!
In plaats daarvan zeide ik den ongelukkigen man (want meer en meer begon ik hem als zoodanig te beschouwen), dat ik erkennen moest, dat hij nu openhartig geweest was, maar nog altijd niet wist, waarover hij mij juist nu had willen spreken.
„Ik was van plan U om raad te vragen. Maar nu ik zooeven geheel openhartig tegenover U geweest ben, wil ik nog iets anders doen en U iets mededeelen, dat ik tot dusverre tegenover iedereen geheim gehouden heb."
Ik knikte hem toe en lachte even.
„Gehéél openhartig is U dus nog niet geweest" — zeide ik.
Hij gaf hierop geen rechtstreeksch antwoord, maar vervolgde:
„U hebt zich terecht verwonderd over de manier, waarop ik van Uw hulp heb afgezien en over de onverschilligheid, waarmede ik de weigering van Mr. Gill heb opgevat. Maar U weet niet, dat ik daarvoor een bijzondere aanleiding had, een aanleiding, die ik tot dusverre ook voor zuster Ammens heb geheim gehouden."
1) — de geschikte man op de (voor hem) geschikte plaats.



WANKELMOEDIGHEID
Ik dacht aan de theorie, die G.G. zich omtrent deze zaak gevormd had. En, daaraan denkende, deed ik iets, dat ik als ik een ervaren detective geweest was, nooit gedaan zou hebben. Maar de amateur-detective, ook al bezit hij (zooals ik toen) reeds eenige ondervinding, laat zich wel eens verleiden door het bewustzijn, dat hij tegenover een bewonderende wereld een blijk van schranderheid geven kan, zonder zich vooruit af te vragen, of het daarvoor wel de geschiktste gelegenheid en het geschikte tijdstip is.
„Een nieuwe geheime brief ?" — vroeg ik,
met een gezicht, waarop mijn geestelijke superioriteit te lezen moet hebben gestaan.
Onmiddellijk zag ik aan de uitdrukking van 's mans gezicht, dat ik een fout gemaakt had. Hij had de lippen plotseling stijf op elkander gedrukt en de hoeken van den mond naar beneden getrokken.
„Hoe weet U dat...?" vroeg hij.
„Ik weet het niet, ik veronderstel het alléén."
Hij zag mij een oogenblik strak aan en ging recht op de bank zitten, alsof zijn krachten plotseling terug keerden.
„Ik zou dus moeten aannemen, dat dit eenvoudig raadwerk is?" — vroeg hij op sarcastischen toon.
„De onderstelling die ik maakte ligt dunkt mij nog al voor de hand, waar U zich in Uw doen en laten zoo sterk door dreigbrieven laat beïnvloeden."



G.G. NEEMT EEN BELANGRIJK BESLUIT
„U weet meer van de zaken af dan U zeggen wilt."
Nu had ik er werkelijk genoeg van.
Met een snelle beweging stond ik van de bank op.
„Het ontbreekt er nog maar aan, dat U mij voor den schrijver van die brieven houden zoudt" — zeide ik heftig, daarbij vergetende, dat de man reeds meermalen bewezen had, niet logisch te kunnen denken. „Meneer De Blok! Ik zal mij wel wachten, mij verder met Uw zaken te bemoeien. Wat geven al Uw verzekeringen en al Uw mooie woorden, wanneer één enkel gezegde van mijn kant, dat niet meer dan natuurlijk is, reeds voldoende is, Uw wantrouwen weer te doen herleven. Goeienmorgen, meneer De Blok! Ik zal aan zuster Ammens zeggen, dat zij U hier vinden kan!"
En snel verwijderde ik mij in de richtinq van het bordes.
HOOFDSTUK XIV.
G.G. neemt een belangrijk besluit.
Lang vóórdat ik mijn voet zetten kon op de eerste trede, die naar het bordes voerde, hoorde ik de stem van De Blok achter mij.
„Meneer Hendriks!"
Ik keerde mij om en hij stond weldra naast mij. Ik had opgemerkt, dat hij nu, zonder mijn steun, veel sneller liep dan zooeven en ik maakte daaruit



G.G. NEEMT EEN BELANGRIJK BESLUIT
op, dat dit moeilijke loopen wel degelijk ook zijn psychische oorzaken had.
,,U hebt groot gelijk, meneer Hendriks!" — zeide hij. ,,Ik gedraag mij als een kind. Maar U kunt zich ook niet voorstellen, hoe het bewustzijn, dat er om mij heen dingen gebeuren, die het licht niet kunnen zien en die tegen mij gericht zijn, mij op den duur moreel sloopt."
,,Nu, nu, meneer De Blok !"
„Neen, ik overdrijf niet! Ik wilde wel, dat ik mij minder bewust was van dat moreele sloopingswerk. En, om mij moreel weer een ruggesteun te geven, wil ik nu — eindelijk! — openhartig zijn. Ik hèb een nieuwen brief ontvangen, maar sprak daarover met niemand."
„Ook niet met zuster Ammens ?"
Hij schudde het hoofd.
„Kunt U mij dien brief laten zien ?"
Hij scheen nog even te weifelen, maar tastte toen in zijn borstzak en overhandigde mij een half vel gewoon octavo schrijfpapier, niet gelinieerd en zonder watermerk. Daarop stond met inkt en in drukletters het volgende geschreven:
„De Blok! Waarschuwing! Als U vreemde hulp inroept, slaan wij dadelijk toe."
Men had zich moeite gegeven, zelfs in deze drukletters zoo min mogelijk karakter te leggen: zij vertoonden nergens een afwisseling van dik en dun en waren met dunne lijntjes zeer symmetrisch geteekend. Het waren uitsluitend hoofdletters.
„Is dit hetzelfde schrift (ik bedoel natuurlijk de-



G.G. NEEMT EEN BELANGRIJK BESLUIT
zelfde soort letters) als van de vorige brieven?"
„Ja!" — zeide hij.
„U zoudt goed doen, mij ook van die vorige brieven inzage te geven."
Opnieuw weifelde hij een oogenblik.
„Ik heb die niet bij mij" — zeide hij. „Maar misschien wilt U ze boven, in mijn woning komen zien. Ik draag ze niet graag bij mij."
„Dat lijkt mij anders vrij ongevaarlijk" —■ merkte ik op. „Bovendien hebt U met dezen brief" (en ik hield hem het papier met de drukletters voor oogen) „het gevaar dan toch reeds getrotseerd, zonder dat er ongelukken gebeurd zijn. Kan ik dezen brief korten tijd in mijn bezit houden ?"
„Brengt U dien terug, wanneer U mij in mijn woning komt bezoeken! U ziet, dat ik U een groot bewijs van vertrouwen geef."
Eerlijk gezegd, zag ik dat niet; maar ik kon mij begrijpen, dat hij, met zijn mentaliteit, zich dat verbeelden moest. Daarentegen scheen hij er heelemaal niet aan te denken, dat zijn voorstel om hem opnieuw in zijn tamelijk ver gelegen woning te komen bezoeken, mij wel eens in het geheel niet schikken kon. Hij meende klaarblijkelijk, dat 't vanzelf sprak, dat ik daaraan gevolg zou geven: vermoedelijk nog een overblijfsel van de autoritaire manier, waarop hij vroeger tegen zijn medemenschen placht op te treden.
Ik antwoordde niet en stak den brief zwijgend in mijn portefeuille.
„Laten wij nu naar het tuinhuis teruggaan" — zeide ik. „Vanavond of anders morgen-ochtend



G.G. NEEMT EEN BELANGRIJK BESLUIT
kom ik U den brief terugbrengen en inzage van de andere brieven nemen."
Een oogenblik hield hij mij nog staande.
„Ik heb U nog iets te zeggen" — zeide hij en... zweeg.
Blijkbaar kostte het hem alweer moeite, te zeggen wat hij zeggen wilde!
Plotseling stak hij mij de hand toe.
„Ik wilde II bedanken voor alle moeite, die U zich voor mij geeft. Ik weet wel, dat het soms den schijn heeft, alsof ik die niet op prijs stel. Schrijf dat toe aan de moeilijkheden waarin ik verkeer!"
En dit onmiddellijk, nadat bij mij de gedachte gerezen was, hoe autoritair hij nog dacht en optrad.
Voorwaar! Hij was 'n man van vele tegenstrijdigheden!
* ★
*
Wij hernamen onze plaatsen aan de onbijttafel, waarvan men intusschen bordjes, kopjes, schoteltjes met bijbehooren, verwijderd had. G.G. was intusschen terug gekomen.
De Blok was, van dit oogenblik af, in een veel betere stemming en deed zelfs pogingen om zich bij de dames —- zijnde mijn vrouw en zuster Ammens — aangenaam te maken, tot niet geringe verbazing van de verpleegster, die aan een dergelijk optreden van den man stellig niet gewoon was.
Het was eveneens iets nieuws voor mij, dat hij binnen den tijd van een half uur drie groote glazen bier dronk — en daarna — bijna hinderlijk vroolijk werd. De verklaring daarvan zal wel deze geweest



G.G. NEEMT EEN BELANGRIJK BESLUIT
zijn, dat hij, nu hij niet — althans niet naar de letter — getrouw geweest was aan de gedragslijn, hem in den anoniemen brief voorgeschreven, zich ongerust maakte en deze onrust trachtte te verbergen achter een masker van vroolijkheid, dat hem — het moet erkend worden — slecht stond.
Toen hij wat later in den ochtend, mèt zijn verpleegster, afscheid nam, liet hij mijn vrouw en mij achter in een staat van groote verbazing. Zóó hadden wij hem vroeger nooit gezien!
Herr Franz Rudi, die hem dien dag voor het eerst ontmoet had, was niet minder verbaasd over zijn zoo duidelijk „gewilde" vroolijkheid en gaf ons te verstaan, dat deze man zijn hart niet had kunnen veroveren.
Het spreekt vanzelf, dat mijn vriend zich, onmiddellijk na het afscheid, aan het bestudeeren van den anoniemen brief zette, dien ik hem daartoe zonder verwijl ter hand stelde.
Hij prees ten zeerste mijn voornemen om de rest van de brieven dien avond of den volgenden ochtend eens nader te bekijken, maar hoorde alles, wat ik verder mede te deelen had, aan zonder veel te zeggen.
„Willy!" — zeide hij eindelijk, toen ik alles verteld had en er reeds eenigen tijd stilte tusschen ons geheerscht had. „Aan dezen anoniemen brief, dien je mij zooeven ter hand gesteld heb, zou ik gaarne een korte beschouwing vastknoopen."
„Ga je gang!" — antwoordde ik. „Je weet, dat zelfs lange beschouwingen van jouw kant door mijn vrouw en mij hooglijk geapprecieerd worden."



G.G. NEEMT EEN BELANGRIJK BESLUIT
„Keurig gezegd, Willy! Luister dus!"
Hij nam nu den onderwijzenden toon aan, dien mijn vrouw zoowel als ik zoo goed van hem kende.
„Het papier, waarop deze anderhalve regel geschreven zijn en de vorm van de letters zegt ons niet veel, of — laat mij het maar ronduit zeggen — niets.
„Hetgeen niet wegneemt, Willy, dat jij — bij vergelijking met vroeger ontvangen dergelijke brieven — misschien tot belangrijke gevolgtrekkingen zult komen."
„Ik zou het een veilig gevoel vinden, Geoffrey, merkte ik op, als je zelf dat onderzoek ter hand nam. Ik behoef mij niet te schamen, wanneer ik zeg, dat jij het beter doen zoudt dan ik."
„Dat is zoo!" — stemde hij volmondig toe. „Daarover straks meer. Voorloopig houden wij ons bij dezen éénen brief. Maar nu niet bij den vorm, maar bij den inhoud.
„Bepaal dus je aandacht nu uitsluitend daarop!
„Als U vreemde hulp inroept, slaan wij dadelijk toe."
„Uit deze woorden zijn twee belangrijke gevolgtrekkingen te maken.
„Ten eerste: dat de schrijver wist, dat er vreemde hulp ingeroepen zou worden.
„Daarover hebben wij vroeger ook al eens gesproken en toen kwamen wij tot de slotsom, dat de eenige manier, waarop de tegenpartij dit te weten heeft kunnen komen, geweest moet zijn: het afluisteren van het gesprek tusschen jou, Willy, en De Blok, op dien avond bij de onderste brug. Jelui hebt



G.G. NEEMT EEN BELANGRIJK BESLUIT
toen de voetstappen van den .vijand', of althans het geruisch, dat hij bij het dringen door de struiken maakte, gehoord. Wanneer men alleen is, kan men zich zoo iets suggereeren. Maar hoort men het beiden, dan treedt de gedachte aan auto-suggestie op den achtergrond.''
De detective zweeg even, maar, aangezien mijn vrouw en ik hetzelfde deden, duurde de stilte slechts kort.
„Ten tweede" — vervolgde de detective — „en hierop vestig ik zeer in het bizonder de aandacht —: er wordt gesproken over vreemde hulp; en het woordje „als" wijst erop, dat de briefschrijver aanneemt, dat die vreemde hulp misschien nog niet ingeroepen is, dat dit inroepen dus nog voorkómen of althans ongedaan gemaakt worden kan.
„Gegeven, dat de man weet, dat mijn hulp zou worden ingeroepen (dit heeft hij afgeluisterd), accepteert hij dus jouw tegenwoordigheid, waarvan hij op de hoogte was. Hij wist, dat jouw hulp ingeroepen was, maar waarschuwt tegen het verdere inroepen van vreemde hulp.
„Het is niet streelend voor je eigenliefde, Willy! Maar in jouw aanwezigheid schijnt de tegenpartij niet zoo'n groot gevaar te zien."
„In elk geval niet zoo'n groot gevaar als in de jouwe" — antwoordde ik. „Dat kwetst mijn eigenliefde in het geheel niet, Geoffrey!"
„Dat doet mij genoegen, Willy! Bovendien kun je troost vinden in de omstandigheid, dat De Blok je nu wèl schijnt te vertrouwen. Laat de tegenpartij de beteekenis van je aanwezigheid hier maar onder-



G.G. NEEMT EEN BELANGRIJK BESLUIT
schatten en niet vermoeden, dat je hier goed werk zult doen en 't reeds gedaan hèbt."
Bij vroegere gelegenheid heb ik wel eens opgemerkt, dat ik voor een aanmoedigend of apprecieerend woord van den detective altijd hoogst gevoelig geweest ben; eigenlijk in zóó hooge mate, dat het wel eens den spotlust van dezen of genen heeft opgewekt.
„Het doet mij genoegen, dat jij mijn werk hooger aanslaat dan de tegenpartij" — zeide ik lachend.
„Ik hoop, dat je begrijpt, hoe belangrijk het is, dat de tegenpartij je onderschat" — vervolgde hij. „Wanneer jij je gedragen blijft als de raadgever van De Blok in deze zaak, zonder dat naar buiten toe blijkt, dat jij — op jouw beurt — mij raadpleegt, zal men allicht zeer ten onrechte in slaap gewiegd of althans slaperig worden. En een slaperige tegenstander is zelden gevaarlijk."
Ik knikte. De rol, die mij hier werd toebedeeld, was -— in den grond -— niet bizonder eervol: men speculeerde erop, dat „de menschen" mij voor niet heel snugger zouden houden. Maar in de gegeven omstandigheden was de kijk, dien mijn vriend op de zaken had, volkomen juist.
„Tegenover de tegenpartij is hiermede onze houding vrijwel bepaald" -— vervolgde mijn vriend. „En wij kunnen voorloopig niet anders doen dan wachten, hoe de zaken zich nu verder ontwikkelen zullen."
„Als dat wachten maar niet te lang duurt" — merkte ik met bescheidenheid op. „Ik kan mij moeilijk metterwoon te Linz vestigen."



G.G. NEEMT EEN BELANGRIJK BESLUIT
„Dat ligt evenmin in mijn voornemen" — antwoordde mijn vriend. „Ik heb echter gegronde hoop, dat de zaak niet al te lang meer duren zal."
Het bleef eenigen tijd stil en G.G. keek mij aan met dien mij zoo goed bekenden blik, die erop wees, dat hij een verstandige opmerking van mij verwachtte.
Toen deze uitbleef schudde hij het hoofd.
„Weêr 'n illusie verloren!" — zei hij. „Het schijnt je niet opgevallen te zijn, dat wij nu wèl onze houding tegenover de tegenpartij bepaald hebben, maar "
„Maar nog niet tegenover De Blok zelf!" •— viel Maud hem hier in de rede.
„Ik breng hulde aan Uw doorzicht, Mevrouw!" — zeide hij.
„Inderdaad, wij hebben onze houding tegenover De Blok zelf nog niet bepaald! Hoe meer ik daarom nadenk, hoe meer ik ervan overtuigd raak, dat het 't best is, wanneer hij weet, wie Herr Franz Rudi werkelijk is!"
„En ik dacht, dat je "
Met een kort gebaar viel hij mij in de rede.
„Ik heb je verzocht, mijn komst voor hem geheim te houden" •— zeide hij. „Ik moest eerst gelegenheid hebben, hier eens poolshoogte te nemen, speciaal ook wat betreft den man, in wiens belang ik eventueel zou moeten optreden. Die man blijkt wankelmoedig en schuw te zijn en — althans in de omstandigheden, waarin hij nu verkeert — weinig moreelen moed te toonen. Ik heb je vroeger al eens gezegd, dat hij mij verre van sympathiek is. Wat



G.G. NEEMT EEN BELANGRIJK BESLUIT
je mij nu verteld hebt, maakt hem in mijn oogen niet sympathieker. Maar de man heeft zonder twijfel moreelen steun noodig, wil hij, onder de bedreigingen, waaraan hij bloot staat, niet moreel meer en meer inéénzinken.''
„Dat is ook mijn opinie" <— zeide ik. ,,En wanneer hij eenmaal weet, dat ik hier ben, zal hem dat, hoewel ik, tot op zekere hoogte, tegen zijn wil gekomen ben, toch 'n soort van hou-vast geven. De man moet leeren, dat al die schriftelijke bedreigingen niets beteekenen. Tot dusverre heeft hij daarvoor steeds het veld geruimd en heeft er Den Haag zelfs om verlaten. Daarom gaat men maar steeds op dezelfde manier voort. Als hij zich een man toont, zal het met die anonieme brieven spoedig uit zijn. Maar öm zich een man te toonen,
heeft hij hulp noodig. Die zal ik hem geven "
,,Maar zal hij tegenover anderen wel zwijgen
over je werkelijke identiteit ?"
„Laat de zorg daarover aan mij over, Willy! Tot dusverre heeft men dien man maar steeds laten begaan, in z'n domme zelf-concentratie. Uit dien toestand moet hij, als 't ware opgeschrikt worden. Dat zal 'm goed doen!"
„Het is mogelijk, dat je gelijk hebt" —- zeide ik. „En dus, Willy" — besloot G.G. „zal ik met je meê naar boven gaan om die vroegere brieven te bestudeeren, nadat ik De Blok eerst gezegd heb, wie ik ben. Zet hij mij dan de deur uit, dan gaan wij te Bonn of Keulen de bloemetjes buiten zetten en laten den man zich verder hier amuseeren."
Ik wist, dat dit laatste grootspraak was; want



HERR FRANZ RUDI OP BEZOEK
dat hij zich los zou kunnen maken uit een „experiment", waarin hij zoo verwikkeld was als in dit, achtte ik volkomen uitgesloten.
HOOFDSTUK XV.
Hen Franz Rudi op bezoek.
Dienzelfden avond — onmiddellijk na het avondeten — gingen G.G. (in zijn vermomming als Herr Rudi, natuurlijk) en ik op weg. Wij hadden het beter geoordeeld ons bezoek aan De Blok zoo spoedig mogelijk te brengen en daarom niet gewacht tot den volgenden ochtend. Bovendien leken de eenzame avond-uren daarvoor ook geschikter dan de ochtend- of middaguren, gedurende welke er in het dal nog al passage was. Evenals vroeger, had ik sterk het gevoel, dat bezoeken aan de boerenwoning daarboven zoo min mogelijk in het oog moesten vallen...
Het was dus ongeveer hetzelfde uur van den dag, waarop ik mijn eerste avondbezoek aan De Blok gebracht had. Ook het weer stemde overeen met dat van toen. De omgeving was mooi, als altijd; en toen wij in de bosschen kwamen, was het daar — na den voor het voorjaar zeer warmen dag — heerlijk koel.
G.G. scheen zijn aandacht bizonder op onze omgeving te concentreeren. Hij liet zich alle plaatsen aanwijzen, die hij uit mijn verhalen kende en



HERR FRANZ RUDI OP BEZOEK
vooral de bank bij de onderste brug scheen hem zeer te interesseeren.
„Laten wij hier even gaan zitten, Willy!" — zeide hij.
Ik maak hier de opmerking, dat wij op onze geheele wandeling uitsluitend in het Duitsch gesproken hadden, „omdat de boomen gewoonlijk nog scherper ooren hebben dan de muren", zooals mijn vriend zich uitdrukte, en het van belang was, dat men ons niet voor Engelschen houden zou.
Het was vreemd, dat deze wandeling, bij mooi weer en in een prachtige natuur, toch weer — althans in mijn gevoel — iets „griezeligs" had. Ik weet wel, dat dit woord een te sterke uitdrukking is voor wat ik bedoel. Maar een beter woord kan ik er toch niet voor vinden. Ik verkeerde in dien eigenaardigen toestand, waarin men schrikt van elk geluid, dat uit de diepte van het bosch tot U komt. Meermalen heb ik in mijn vroegere boeken gewezen op het aantrekkelijke en mystieke van nachtelijke wandelingen door de bosschen; maar ditmaal bespeurde ik daarvan niets. Het zou te vèr gaan om te zeggen, dat ik bang was maar ik kon het mij niet ontveinzen, dat ik mij toch in het geheel niet op mijn gemak gevoelde.
Toen wij, op voorstel van den detective, op de bank hadden plaats genomen en daar korten tijd zwijgend naast elkander gezeten hadden, begonnen de onbestemde geluiden, die uit het bosch tot ons dóórdrongen, mij meer en meer te hinderen. Nu en dan was het mij, alsof ik wederom sluipende voetstappen in de struiken achter ons hoorde.



HERR FRANZ RUDI OP BEZOEK
Ik zeide daaromtrent iets tot mijn vriend, maar deze schudde het hoofd.
„Neen!" — zeide hij. „Je bent wat zenuwachtig, Willy! Dat heb ik op onze wandeling al meermalen gemerkt. Ik ben ervan overtuigd, dat je, wanneer je even terugdenkt aan den eersten keer, toen je hier met De Blok gezeten hebt, zult moeten erkennen, dat het geluid, dat je toen terecht voor voetstappen hebt gehouden, veel luider geweest is."
Ik moest zulks bekennen.
„En tóch" — vervolgde mijn vriend, terwijl hij
naar alle zijden rondkeek, „en tóch er is hier
'n zekere sfeer, iets ontastbaars..."
„Ik moet oppassen, dat ikzelf niet aan het fantaseeren ga" — viel hij zichzelf in de rede. Toen stond hij plotseling op en drong, achter de bank, de struiken in, waarbij ik hem op den voet volgde. Maar nergens was iets verdachts te zien of te hooren 
„Uit het leven, dat wij zelf maken, wanneer wij door deze struiken dringen" — zeide hij, „kun je gemakkelijk opmaken, dat niemand ons zoo onhoorbaar naderen kan, dat wij er niets van zouden bemerken. En met moet wel leven maken wil men er door héén dringen: het gaat eenvoudig niet anders."
Ik erkende dit. Zijn redeneering was volkomen logisch en toch voelde ik mij niet geheel gerust gesteld.
Langs den korteren weg, die van hieruit direct naar den rand van het plateau voerde, vervolgden



HERR FRANZ RUDI OP BEZOEK
wij onzen tocht. Op een gegeven oogenblik had ik er een eed op kunnen doen, dat op de plaats, waar deze weg op het plateau trad, een man achter een boom stond. Ik maakte G.G. daarop fluisterend opmerkzaam. Maar deze schudde het hoofd.
„Het is een stuk van een bladerloozen boomstronk — zeide hij. En het bleek, dat hij gelijk had.
Ik vertel deze onbelangrijke bizonderheid om den lezer een denkbeeld te geven van de stemming, waarin ik verkeerde.
Toen wij het open plateau betraden, slaakte evenwel ook G.G. een zucht van verlichting.
„Hier is het beter, Willy!" — zeide hij.
Ook hij scheen het ongewone, het onrustige van de atmosfeer tot op dit oogenblik te hebben aangevoeld!
Gelijk bij mijn vorige wandeling op ditzelfde uur, genoot ik van het fraaie uitzicht van den weg af, die langs den rand van het plateau voerde. Maar — gelijk men weet — de wandeling van hier tot aan de woning van De Blok duurde niet lang. Onderweg had de detective mij er reeds op voorbereid, dat hij het plan koesterde, geheel van tactiek te veranderen, omdat er met een zoo wankelmoedig mensch als De Blok zich getoond had, anders niets te bereiken was.
Bovendien vond hij diens houding tegenover zuster Ammens verkeerd: deze moest op de hoogte zijn van hetgeen er voorviel en van de rol, die wij daarin speelden.



HERR FRANZ RUDI OP BEZOEK
„Maar, Geoffrey" — merkte ik op. „De Blok schijnt je medewerking niet meer te wenschen. Wil je hem die dan opdringen?"
„Hij heeft met geen enkel woord gezegd, dat hij van mijn hulp afzag" — antwoordde mijn vriend. Hij heeft alleen door zijn houding getoond, dat het een verlichting voor hem was, toen ik mijn medewerking quasi geweigerd had. Maar hij is verantwoordelijk voor mijn komst. Dat ik incognito heb willen komen, is mijn zaak."
Hij zweeg even en zeide toen, met grooten nadruk: „De Blok heeft zich laten intimideeren door die anonieme brieven, tot zijn eigen nadeel. Ik wil wel eens zien, of hij niet ertoe te brengen is, zich — tot zijn eigen foordeel — door mij te laten intimideeren."
Verder had de detective niets gezegd, maar wat hij gezegd had, was voldoende om mij te doen beseffen, dat wij een hoogst belangrijk oogenblik in ons „experiment" tegemoet gingen.
Toen wij vóór het huis stonden, drukte G.G. mij op het hart (hetgeen hij trouwens vroeger ook reeds gedaan had), dat ik zoo min mogelijk ingrijpen zou. Natuurlijk zou De Blok hoogst verbaasd zijn, dat de hem zoo goed als onbekende heer Rudi met mij meêgekomen was; maar ik moest alles maar aan den detective overlaten: deze zou handelen naar omstandigheden.
De deur werd geopend door zuster Ammens.
Reeds meermalen had ik mij afgevraagd, of er, behalve deze, in het geheel geen vrouwelijke hulp aanwezig was en of zij, behalve als verpleegster,



HERR FRANZ RUDI OP BEZOEK
ook als huishoudster optrad. Dit bleek werkelijk het geval te zijn.
Zooals ik zeide, opende zuster Ammens de deur.
Het was begrijpelijk, dat ook zij verbaasd was, omdat ik niet alleen kwam. Waarschijnlijk had De Blok haar in kennis gesteld van mijn te verwachten bezoek; of hij haar ook het doel daarvan had medegedeeld was niet waarschijnlijk, gegeven het weinige vertrouwen, dat hij haar in dit opzicht schonk.
Op mijn vraag, deelde de zuster mij mede, dat de heer des huizes mij wachtte, maar dat zij niet wist, of hij ook mijn metgezel zou willen ontvangen.
Zij had nauwelijks uitgesproken, toen er een deur open ging en De Blok in de gang keek.
„Is U daar, meneer Hendriks?" -— vroeg hij.
„Hebt U iemand meegebracht? Dat hebben
wij niet afgesproken."
„Neen, meneer De Blok" — klonk hier plotseling de stem van G.G. ,,Ik heb mijn vriend Hendriks verzocht, mede van de partij te mogen zijn, al ben ik U vrijwel onbekend. Het recht daartoe ontleen ik aan het feit, dat ik U belangrijke mededeelingen te doen heb."
G.G. stond nu op den drempel van het vertrek. De Blok was in de kamer terug geweken.
„Wat zoekt U hier eigenlijk...?" — vroeq De Blok.
„Ik zoek een man, maar ik zie er geen" -— antwoordde G.G. rustig. Zich daarop tot mij wen-



HERR FRANZ RUDI OP BEZOEK
dende, vervolgde hij (alsof hij hier de gastheer was!): „Kom nu binnen! Mocht meneer De Blok dat wenschen, dan zullen wij later ook de zuster verzoeken, binnen te komen."
De detective had in het Duitsch gesproken. Ik herinner eraan dat hij Nederlandsch wèl verstond, maar niet sprak. En voor Engelsch achtte hij den tijd vermoedelijk nog niet gekomen.
„Wat beteekent dit alles, meneer Hendriks?" — vroeg De Blok opgewonden. „Moet ik aannemen, dat ook U "
Ik was thans binnen gekomen en G.G. had de deur gesloten en den sleutel in het slot omgedraaid.
Toen zag ik, dat De Blok plotseling doodsbleek werd.
De verklaring daarvan viel mij onmiddellijk in: blijkbaar was het den man ingevallen, dat er — zooals zoovaak in de anonieme brieven gedreigd was — nu „toegeslagen" zou worden. Hij zag ons, in zijn angst voor „den vijand" aan. Onder dien indruk verkeerende, tastte hij in den zak en 
„Laat uw revolver gerust op haar plaats" — klonk de rustige stem van G.G. „Wij zijn hier gekomen om U te helpen en niet om U in moeilijkheden te brengen. Dat zult U begrijpen, wanneer ik U zeg, dat mijn naam Geoffrey Gill is."
De Blok deed een stap achteruit en staarde mijn vriend met groote oogen aan.
„Daareven heb ik de deur van de kamer gesloten" — vervolgde deze, „omdat ik vermijden wil, dat wij, in wat wij U te zeggen hebben, door zuster



HERR FRANZ RUDI OP BEZOEK
Ammens gestoord worden. Het oogenblik is nog niet gekomen om deze in onze besprekinqen te betrekken."
„Meneer Hendriks heeft mij gezegd..."
„Dat ik niet komen zou: ik weet dat zeer goed. Misschien hebt U wel eens gehoord, dat ik in belangrijke zaken dikwijls op het terrein verschijn, zonder dat iemand dit weet en zonder dat iemand mij herkennen kan. Dat is ook nu het geval geweest. Maar ik ben besloten, van tactiek te veranderen."
„Waaróm?"
„Op die vraag zal ik li gaarne van antwoord dienen", — antwoordde de detective. „Maar is het wel noodig, dat wij daarbij blijven staan ?"
Hij schoof een paar stoelen bij de tafel aan en alweer — alsof hij hier de gastheer was — maakte hij een gebaar, dat ons tot plaats nemen uitnoodigde.
De Blok, die nog steeds in een soort van „trance" scheen te verkeeren, voldeed aan die uitnoodiging, zonder een woord te zeggen. En ik volgde zijn voorbeeld.
„Ik zal nu Uw vraag beantwoorden" — begon G.G., daarbij De Blok steeds scherp in het oog houdende, alsof hij vreesde, dat deze opnieuw naar zijn revolver grijpen zou. „Ik moet daaraan echter nog één opmerking doen voorafgaan: wat ik nu zeggen zal, moet voor U niet prettig zijn om aan te hooren. Maar U zult er niettemin naar moeten luisteren. Toen mijn vriend Hendriks mij over uw geval schreef, was ik aanstonds besloten hier-



HERR FRANZ RUDI OP BEZOEK
heen te komen, maar ik verzocht hem, dit voor U geheim te houden. Want eerst wilde ik U observeeren, om dan uit te maken, in hoeverre ik in mijn taak om U te helpen op Uw eigen actieve medewerking rekenen kon. Ik bedoel, daarmeê dit: ik wilde weten, of U 'n man is met 'n vasten wil, aan wien iets overgelaten kan worden. Ik ben nu reeds tot de conclusie gekomen, dat U met alle winden mêewaait en een bedreiging U onmiddellijk intimideert."
,,U moet in het oog houden, dat mijn zenuwen.
„Het doet er niet toe, hoe en waarom die geestestoestand bij U ontstaan is" —< viel G.G. hem in de rede. ,,Vast staat, dat U niet in staat is, in deze zaak zelfstandig te blijven handelen. Het beste bewijs daarvoor is de geweldige indruk, die de bedreiging, dat men zou toeslaan, ingeval U hulp van buiten inriep, op U gemaakt heeft."
„Wie zégt U dat ?" — vroeg De Blok, blijkbaar nu uit zijn humeur.
„De verlichting die U toonde, toen mijn vriend Hendriks U de tijding bracht, dat ik niet komen zou, heeft boekdeelen gesproken meneer De Blok. Maar laten wij hierover niet verder discussieeren: dat is niets dan tijdverlies, want U weet even goed als ik, dat het zoo is!"
„U neemt geen blad voor den mond!" — zeide De Blok op een toon, die het midden hield tusschen een verwijt en een klacht.
„Dat zou ook het domste zijn, wat ik doen kon" — antwoordde mijn vriend. „Mijn doel is, tus-



HERR FRANZ RUDI OP BEZOEK
schen ons volkomen klaarheid te brengen. Omdat het mij gebleken was, dat U niet in staat is, zelf actief op te treden (waarbij ik dan, achter de schermen blijvend, had kunnen waken over wat er om U heen gebeurt), besloot ik, U te zeggen, wie ik ben en U de zekerheid te geven, dat U hulp bij de hand hebt, om het zoo eens uit te drukken. Dat zal U, naar ik vertrouw, wat consequenter maken in Uw handelingen."
,,Ik zie niet in, welken invloed de wetenschap, wie U eigenlijk is, op mijn handelingen hebben kan" -— antwoordde De Blok.
,,De zaak is eenvoudig deze, dat ik geen gelegenheid zal laten voorbijgaan om U zedelijk te steunen "
,,Ik heb geen zedelijken steun noodig!"
Ditmaal had zijn stem luid en verontwaardigd geklonken.
,,Na alles wat ik nu weet, kan ik dat niet aannemen" — zeide G.G. „Maar vergis ik mij, des te beter!"
Plotseling stond hij op en legde de hand op De Blok's schouder.
„Kom, meneer De Blok!" — zeide hij op dien hartelijken toon, die zoo dikwijls het vertrouwen won van de menschen, tot wie hij sprak. „Maak Uzelf niets wijs! U weet heel goed, dat U niet in staat is, zonder hulp de emoties te verdragen, die de herhaalde bedreigingen bij U wakker roepen. U zoudt steeds onzelfstandiger en zenuwachtiger worden. Beschouw mij als Uw geneesheer: ik wil trachten, U weer geheel erboven öp te helpen."



DAS MILITAR
Plotseling kwam er nieuw leven in den blik van den man vóór ons.
„Als ik weer geheel worden kon zooals vroeger..."
„Dat zèg ik niet!" — antwoordde G.G. en op een toon, waarin een goede dosis sarcasme lag, voegde hij aan deze woorden toe: „Bovendien zouden vele menschen het betreuren, als U weer geheel werd zooals vroeger."
„Wat bedoelt U?" — vroeg De Blok, plotseling opbruisend.
„Dat doet er op dit oogenblik minder toe" — antwoordde G.G. „Ik herhaal, wat ik gezegd heb, dat ik hier gekomen ben om U, in samenwerking met mijn vriend Hendriks, te helpen. En dat nog wel op Uw eigen verzoek. Aanvaardt U mijn hulp, ja of neen ?"
„Kunt U zich legitimeeren?"
„Natuurlijk!"
G.G. gaf hem inzage van eenige papieren en lachte daarbij hartelijk.
„Ditmaal kan ik U geen ongelijk geven" — zeide hij: „Zeker is zeker!"
HOOFDSTUK XVI.
„Das Militar".
„Mr. Gill!" — begon De Blok, nadat hij inzage van de papieren had genomen, terwijl hij deze den detective weder ter hand stelde. „Ik dank U voor



DAS MILITAR
Uw komst en ik beloof U, dat ik mij van nu af aan Uw raad houden zal."
„Hoewel men U in dat geval met .toeslaan bedreigd heeft?"
„Ik wil ik wil "
„U wilt weer 'n man worden. En het is wenschelijk dat de tegenpartij dat zoo spoedig mogelijk bemerkt. Daartoe zullen wij in de allereerste plaats Uw verzameling anonieme brieven eens bekijken.
„Den laatsten heeft meneer Hendriks nog in zijn bezit" — constateerde De Blok. En ik haalde dezen voor den dag en legde hem vóór G.G. op de tafel.
Onze gastheer verliet daarop even de kamer en kwam terug met een stapeltje van zeker dertig brieven, alle op hetzelfde papier en op dezelfde wijze met drukletters geschreven, en alle van denzelfden, den lezer bekenden inhoud. Hieronder was ook de brief, die uit Den Haag was nagezonden.
Het was niet moeilijk te constateeren, dat het papier van deze brieven en de daarbij behoorende couverten geen watermerk vertoonden. Het papier had echter een ietwat geelachtige kleur en was van zeer goede kwaliteit.
De brief, dien ik zooeven vóór G.G. op tafel had gelegd, was op helder-wit papier van een mindere kwaliteit geschreven.
Plotseling viel mij in, dat er nóg een brief zijn moest en wel die, naar aanleiding waarvan De Blok mij het eerst in de zaak gemengd had en dien hij, in mijn tegenwoordigheid, in een kastje had weggeborgen, dat in dezelfde kamer stond, waarin wij thans wederom zaten.



DAS MILITAR
Ik bracht hem dit in herinnering en hij stond dadelijk op en haalde den brief voor den dag. Hij was geschreven op hetzelfde wat grove, witte papier van den laatst ontvangen brief, dien ik in mijn zak gehad had.
,,Hieruit leeren wij dus" — zeide G.G., nadat hij de brieven nauwkeurg vergeleken had, „dat de brieven, die in Holland geschreven zijn, een ander papier vertoonen dan de twee, die hier in huis op zoo geheimzinnige wijze bezorgd zijn. Ik zal zoo vrij zijn, den brief, dien mijn vriend Hendriks teruggebracht heeft, nu zelf in beslag te nemen tijdelijk natuurlijk!"
Hij stak den brief in zijn portefeuille, alsof er geen sprake van was, dat De Blok daartegen bezwaar zou hebben, hetgeen — blijkens diens zwijgen — ook niet het geval was.
„Voorloopig is dit onderwerp nu afgedaan" — vervolgde mijn vriend; „maar wij komen nu tot een tweede, dat ik ook van belang acht en waaromtrent ik de beslissing aan meneer De Blok laat."
„Wat bedoelt U?" — vroeg deze.
„Ik wilde de vraag stellen, of het niet aanbeveling verdient, zuster Ammens omtrent mijn komst in te lichten. U hebt haar omtrent de omstandigheid, dat mijn hulp was ingeroepen, nooit ingelicht. Is het niet wenschelijk, dat nu te doen ?"
De Blok scheen te weifelen, maar kwam ten slotte toch met het voorstel voor den dag, zuster Ammens buiten de zaak te laten.
„Als U dat beter vindt, zullen wij haar dus niet zeggen, wie ik ben" — zeide G.G. „Maar zou ik de



DAS MILITAR
reden van Uw beslissing mogen weten ?"
De Blok haalde de schouders op.
„Een eigenlijke reden heb ik niet" —■ zeide hij. „Het komt mij alleen voor, dat het wenschelijk is, zoo min mogelijk personen in het vertrouwen te nemen."
„Zonder U te willen bewegen, op Uw beslissing terug te komen" — antwoordde mijn vriend, „doe ik toch goed U te zeggen, waarom ik er de voorkeur aan geven zou, zuster Ammens wèl geheel in het vertrouwen te nemen."
Ik begreep, dat het G.G. er juist om te doen was, wèl invloed op De Blok's beslissing uit te oefenen, maar dat hij dezen de illussie laten wilde, naar eigen inzicht te handelen.
„Ik ben natuurlijk bereid U aan te hooren" — zeide De Blok op 'n toon waaruit bleek, dat hij er niet ongevoelig voor was, nu G.G. blijkbaar zooveel hechtte aan zijn meening, waarop hij niet gerekend scheen te hebben.
„Vooreerst dan" — begon de detective, „schijnt U in alle andere zaken vertrouwen aan de zuster te schenken. Zij moet U tot grooten steun geweest zijn. En in de tweede plaats schijnt het mij vrijwel uitgesloten, dat wij, als wij haar niet in het geheim nemen, erin slagen zullen mijn identiteit op den duur voor haar te verbergen. Wij zullen, in haar tegenwoordigheid, altijd een gedwongen gevoel hebben, wanneer zij niet weet wie ik ben. En hoe licht kunnen wij ons verspreken, waardoor zij ontdekken zou, wat wij voor haar verbergen wilden! Dat zou ernstige gevolgen kunnen hebben, omdat haar toe-



DAS MILITAR
gewijde medewerking daaronder zou kunnen lijden. Gebrek aan vertrouwen zou zij zich stellig zéér sterk aantrekken, omdat zij zich niet bewust zal zijn, daartoe aanleiding gegeven te hebben."
Met klimmende verbazing had ik toegeluisterd. Hij had zijn zaak — of liever die van zuster Ammens zoo warm bepleit, dat hij wel buitengewoon gesteld moest zijn op haar medewerking.
Het bleek, dat De Blok wel iets gevoelde voor zijn redeneering.
„Wat U daar gezegd hebt omtrent de mogelijkheid, dat wij ons verspreken zouden, is werkelijk een gevaar — zeide hij. „Meneer Hendriks weet, dat ik het niet gaarne riskeeren zou haar te ontstemmen: daarom had ik hem immers verzocht, over mijn eerste ontmoeting met hem tegenover haar te zwijgen. Maar ook toen begreep ik reeds, dat ik het risico liep haar te ontstemmen, wat ik gaarne vermijden wilde."
Ik herinnerde mij inderdaad, dat hij toen in dien zin gesproken had 
Na nog enkele weinig zeggende woorden, nam De Blok zijn definitief besluit en wel om zuster Ammens toch in het vertrouwen te nemen. En ik was ervan overtuigd, dat hij voor zichzelven meende, dat hij dat besluit uit vrijen wil genomen had.
Zuster Ammens werd geroepen en De Blok, die bij deze gelegenheid met eenige plechtigheid (die aan het naïeve grensde) optrad, vertelde haar, wie Herr Franz Rudi eigenlijk was, en dat hij zich belast had met het onderzoek naar de herkomst van
Anoniem.



DAS MILITAR
de anonieme brieven. Ook omtrent mijn verhouding tot G.G. lichtte hij haar in.
De zuster toonde zich zeer verbaasd, maar tevens verheugd.
,,Ik hoop hartelijk, dat het U gelukken zal, licht in het duister te brengen" — zeide zij. „Ik geloof niet te veel te zeggen, dat —■ als U slaagt, Mr. Gill — U daarmede de schaduw zult wègvagen, die nu op het leven van meneer De Blok rust. Dat is misschien 'n beetje tragisch uitgedrukt, maar ik meen het oprecht. En voor Uw vertrouwen dank ik U!
Een oogenblik heerschte er stilte. En juist toen klonk er een luid en ongeduldig kloppen op de buitendeur. Dadelijk daarop werd er aan de bel getrokken, alsof er brand was.
Wij keken elkander verbaasd aan. Deze onverwachte onderbreking van ons gesprek op dit ongebruikelijke uur had ons allen eenigszins doen ontstellen. Er lag daarin ook inderdaad iets, dat onder de bestaande omstandigheden iets dramatisch — iets me/o-dramatisch bijna! ■— had. Juist op het oogenblik, waarop G.G. zich bekend had gemaakt en De Blok dus wist, dat er hulp voor hem van buiten was gekomen (in welk geval men hem met „dadelijk toeslaan" bedreigd had), juist op dat oogenblik klonk dit onverwachte kloppen. Zooals steeds in zulke gevallen, was het G.G., die onmiddellijk handelend optrad.
Hij was dadelijk overeind gesprongen.
„Is de buitendeur gesloten?" — vroeg hij.
De zuster knikte.
„Laat U mij maar begaan" — zeide hij daarop,



DAS MILITAR
uit de kamer in de gang tredende.
Gedurende de korte oogenblikken, sinds 't kloppen weerklonken had, was De Blok onbeweeolijk en geheel inééngezakt op zijn stoel blijven zitten. Het had er werkelijk iets van, alsof hij verwachtte, dat nu voor hem het kritieke oogenblik gekomen was.
,,Ik dacht, dat U weer 'n man geworden was" kon ik niet nalaten hem toe te voegen.
Maar hij antwoordde niet.
Ik volgde thans mijn vriend in de gang. De Blok deed geen poging om op te staan en zuster Ammens stond op den drempel van de kamer, luisterende naar den detective, die thans bij de voordeur was.
Juist toen ik in de gang trad, werd het kloppen en schellen herhaald, maar nu nog luider dan zooeven.
Onmiddellijk daarop klonk de stem van G.G., die luid sprak om zich buiten verstaanbaar te maken.
„Wat beteekent dat verwenschte spektakel?" — riep hij. „Als je hier wilt zijn, kun je je dan niet behoorlijk aanmelden?"
Duidelijk hoorden wij de woorden, die van buiten geantwoord worden. Het waren er slechts twee: „Das Militar!"
Hiervan begreep ik weinig of niets. Had de politie zich om de een of andere reden zoo laat aangemeld, ik zou ook daarvoor niet weinig verbaasd geweest zijn. Maar militairen... Wat deden militairen hier en wat wilden ze...? Dat was nog wel raadselachtiger!
„Maak onmiddellijk open!" — klonk het van



DAS MILITAR
buiten. „En laat niemand trachten door een van de vensters te ontsnappen. Het huis is omringd en op iederen vluchteling zal geschoten worden."
Men hoorde daarop G.G. lachen.
„Wij kunnen hier, helaas niet voor vluchtelingen zorgen, want er is niemand, die aan vluchten denkt — hoorden wij hem zeggen, terwijl hij de deur opende.
Ik was intusschen door de flauw-verlichte gang ook bij de voordeur aangeland en zag een onderofficier met twee man naar binnen komen.
„Bij den minsten tegenstand wordt onmiddellijk geschoten" — klonk dezelfde stem, die wij vroeger buiten gehoord hadden, namelijk die van den onder-officier.
G.G. lachte nu nog luider.
„Waarom zouden wij tegenstand bieden?
vroeg hij. „Komt U binnen, heeren!"
„Ik neem het zekere voor het onzekere" — antwoordde de onder-officier. „Voorloopig voel ik mij hier in de gang veiliger dan wanneer ik in de een
of andere kamer "
„Zooals U wilt!" - viel G.G. hem, nog steeds
lachend, in de rede.
„Is U de bewoner van dit huis, meneer?
"Neen!" — antwoordde mijn vriend. „De bewoner van dit huis zit in „de een of andere kamer . U zoudt hem daar gevonden hebben, wanneer li aan mijn beleefd verzoek om binnen te komen, voldaan hadt. Zal ik hem roepen .? '
„U blijft hier! Ik zal "
Maar hier werd de mededeeling van wat de



DAS MILITAR
onder-officier „zou , in haar geboorte gesmoord, doordat de heer des huizes verscheen. Hij was van zijn ontsteltenis bekomen, waarschijnlijk omdat hij begreep, dat Duitsche soldaten niet zouden „toeslaan in den zin, dien hij vreesde.
„Wat is hier te doen ?" — vroeg hij.
„U is de eigenaar van dit huis 1"
„De bewoner althans."
„Verleent li nog aan anderen onderdak ?"
„Ik heb een huishoudster."
„En deze heeren dan ?"
„Zij zijn mij vanavond een bezoek komen brengen.
„Dan is het mijn plicht, U te waarschuwen. Late bezoekers zijn hier vandaag niet te vertrouwen." „Deze beide heeren ken ik."
„Hoe lang ?"
,. De.B!°^ was nu genoodzaakt te verklaren, dat ij mij sinds eenige dagen en G.G. nog veel korter kende.
„Ha ha!" — zeide de onder-officier op schellen toon. „Dus fonkelnieuwe kennissen!"
Daarop wendde hij zich tot G.G. en mij. „Het spijt mij, dat ik de heeren als mijn gevangenen moet beschouwen" — zeide hij.
Voorwaar! De eene verbazing volgde op de andere 
Mijn vriend scheen zich kostelijk te amuseeren. „U hebt nog niet eens naar onze namen qevraagd — zei hij. s
„De omstandigheden, waaronder ik U heb aangetroffen - antwoordde hij, „geven mij aanleiding



DAS MILITAR
genoeg, U voorloopig in arrest te stellen."
Zelfs deze mededeeling kon G.G. niet imponeeren.
„Is U hier de hoogst-commandeerende ?" —
vroeg hij op quasi-nederigen toon.
„Hoe bedoelt U dat ?'
„Precies zooals ik het gezegd heb. Ik kan niet onderstellen, dat U, met deze twee man, de eenige aanwezige militairen hier in de buurt zijt. Daarjuist zeide U nog, dat dit huis omsingeld is. Er zijn dus nog meer militairen buiten, misschien ook nog elders dan öm en in dit huis. Mijn vraag is nu alleen, wie van die allen deze expeditie (want zoo iets schijnt het te zijn!) aanvoert. Met dien aanvoerder zou ik graag 'n paar woorden spreken. Ik heb hem eenige inlichtingen te geven, die ook voor hem van belang zijn."
„Die inlichtingen kunt U ook aan mij geven — zeide de onder-officier.
„Daarover heb ik alleen te oordeel en en niemand anders" — antwoordde G.G. ,,En nu, meneer de onder-officier, hebben wij lang genoeg getreuzeld. II hebt mijn vriend en mij, zonder een schijn van recht, tot gevangenen verklaard. Waarom weet hij noch ik! Uzelf waarschijnlijk evenmin 
„Ik weet dat zeer goed" — antwoordde de man. „U behoort tot de bende "
„Halt, vriend!" — viel G.G. hem in de rede. „Ik zou je raden, wat voorzichtiger te zijn, want je weet niet, wien je vóór hebt."
De man ontstelde eenigszins ten gevolge van den toon van gezag, dien de detective had aangeslagen.



DE „HAUPTMANN"
„En nu" — vervolgde deze, „verzoek ik opnieuw, om een onderhoud met Uw commandant. Is U van plan aan mijn verlangen te voldoen?"
„Ik zal U naar hem toebrengen, zoodra ik hier in huis klaar ben" <— luidde het antwoord.
HOOFDSTUK XVII.
De „Hauptmann".
Het bleek, dat de onder-officier een onderzoek wilde instellen naar de in het huis aanwezige personen. Om de een of andere reden scheen hij aan te nemen, dat zich daarin meerdere menschen ophielden.
Een nauwkeurig onderzoek bracht weldra aan het licht, dat hij zich vergist had, en het had iets komisch de teleurstelling te zien, die hij toonde, toen hij terug kwam met, als resultaat, nihil!
„Niets gevonden?" — vroeg G.G. met 'n ernstig gezicht. „Dan hebben Uw mannetjes, die om het huis zijn opgesteld, al die menschen laten ontsnappen. Hoe is dat mogelijk ?"
Maar de ander was niet zóó onnoozel, of hij begreep, dat hij voor den gek gehouden werd. Hij keek boos, maar was verstandig genoeg om niet te antwoorden.
Daarop stuurde hij een van de mannen, die hij bij zich had, naar buiten om de wacht óm het huis in te trekken.



DE „HAUPTMANN"
Wij stonden nog altijd in de gang.
Ons werden nu twee mannen meegegeven, die ons, dat wil zeggen G.G. en mij, die beiden in de oogen van den onder-officier verdachte individuen waren naar den Commandant zouden geleiden.
,,Ik zou U raden zonder veel omwegen voor de waarheid uit te komen" — zeide de man. „Dat is het eenige wat U helpen kan."
„Ik geloof, dat er nog wel andere dingen zijn, die mij helpen kunnen" — antwoordde G.G., hem gemoedelijk toeknikkende.
Deze woorden werden door den onder-officier waarschijnlijk opgevat als een toespeling op verborgen wapenen. Althans hij gaf plotseling bevel, dat men ons fouilleeren zou.
„Verzet je vooral niet, Willy!" — zeide de detective.
Binnen enkele minuten waren onze revolvers gevonden tot onverholen satisfactie van de militairen!
„Ik heb het dadelijk begrepen" — zei de onderofficier. „Al die mooie praatjes, waarop U ons vergast hebt, zijn larie! U behoort tot de bende!"
Ik had nauwelijks den tijd gehad, mij af te vragen, welke bende de man eigenlijk bedoelde, toen de stem van G.G. mij in de ooren klonk. Haar klank getuigde van onverminderde opgewektheid.
„Ik feliciteer U met de goede vangst!" — zeide de detective. „Ik ben het hoofd van de bende, weet U? En hoe eer U mij naar den commandant brengt, hoe grooter de lof, die U verdienen zult."



DE „HAUPTMANN"
De onder-officier liet zich echter niet van zijn stuk brengen.
„Ik heb U al gezegd, dat dat gebeuren zal" — antwoordde hij. „Maar ik acht het nu mijn plicht, U persoonlijk naar den „Hauptmann" te vergezellen, omdat ik zoon goede vangst niet uit het oog wil laten. U zult, ieder tusschen twee militairen, met de bajonet op 't geweer, weggebracht worden en ik volg met Uw beider revolvers. Bij de minste poging om te ontvluchten wordt U neergeschoten."
„Ik geef U groot gelijk!" — zei G.G. „En ik heb er ook niet het minste bezwaar tegen, dat U onze revolvers voor ons draagt."
„li is wel vriendelijk! ' -— zeide de onder-officier sarcastisch.
„Dat weet ik, dat weet ik!" — antwoordde G.G. „Men heeft mij dat mijn heele leven gezegd. — En nu zal er wel niets meer zijn, dat zich tegen ons vertrek verzet ?"
Een oogenblik later waren wij op weg. Voorop mijn persoon tusschen twee martiale figuren, daarachter de detective, op dezelfde wijze geflankeerd. En daarachter de onder-officier, met een revolver in elke hand. Hij beschouwde mijn vriend waarschijnlijk als de gevaarlijkste van de beide boeven, die hij had ingerekend, en liep daarom vlak achter hem......
De weg ging langs den rand van het plateau tot op de plaats, waar — links — het pad naar de onderste brug (reeds zoo vaak door mij genoemd) - afdaalde. Enkele schreden verder gingen wij



DE „HAUPTMANN"
langs een ander, schier onzichtbaar voetpad (dat wij in het donker zeker niet gevonden zouden hebben, zonder de hulp van onze geleiders) het bosch in, en kwamen reeds na enkele seconden op een open plaats, waar het zeer donker was en wij onmiddellijk door een schildwacht op onderdrukten toon werden aangeroepen.
Er volgde een fluisterend gesprek tusschen dezen schildwacht en onzen onder-officier, waarop de eerste verdween in de richting van iets, dat er in de verte als een zwarte, vormlooze klomp uitzag, waarvan de omtrek samensmolt met het omringende duister.
In werkelijkheid bleek dit een houten schuurtje te zijn, dat in verregaanden staat van ontbinding verkeerde en waarbinnen na korten tijd een flauw licht verscheen. Toen werden wij, in de volgorde, die ik beschreven heb, daarheen gevoerd. Bij het binnentreden moesten wij het hoofd bukken, om niet in onzachte aanraking met de bovenzijde van de lage deur te komen.
Wij vonden hier, op een houten, half verganen stoel gezeten, een Officier. Een tweede stoel, waarop eenige papieren lagen, stond vlak vóór hem. Naast hem op den vastgestampten aarden vloer stond de lamp, die zooeven aangestoken moest zijn. Overigens was het schuurtje volkomen leeg. Maar achter den stoel van den Officier stonden twee stoere kerels, die — zooals wij later ontdekten — tot de veldpolitie behoorden.
Het was onze onder-officier, die als ceremonie-



DE „HAUPTMANN"
meester optrad, en ons introduceerde in de volgende bewoordingen:
„Deze beide verdachte individuën vonden wij in een boerenhuis, 'n tien minuten van hier, dat bewoond wordt door n zieken buitenlander en zijn verpleegster, blijkbaar hoogst onschuldige menschen, die het slachtoffer van deze beiden hadden kunnen worden. Zij hadden alle twee een revolver bij zich, die wij hun hebben afgenomen.
"Bij onzen dienst aan den rand van het plateau, hadden wij ze zien voorbijsluipen" ('n fraai voorbeeld van suggestie, want van „sluipen" was bij ons geen sprake geweest!) „Zij verdwenen in het bewuste huis, dat ik zoo spoedig mogelijk liet omsingelen, maar — behalve deze beiden -— werd niemand gevonden, die daar niet thuis behoorde."
De „Hauptmann (het feit, dat deze „expeditie" door iemand van dien rang werd aangevoerd, bewees, dat zij belangrijk was), — de „Hauptmann" keek ons aan met blikken, die niet vriendelijk waren.
„Wie is U?" — vroeg hij kort-af.
„De begeerte om U dat mede te deelen" — antwoordde G.G. op zijn meest beleefden toon, „heeft mij het verzoek aan mijn vriendelijken geleider" (een buiging in de richting van den onder-officier) „in den mond gegeven, met li in aanraking te worden gebracht. Ik ben echter niet zoo onbescheiden geweest om een eerewacht te verzoeken, als mijn vriend en mij werd toegevoegd, al zijn en blijven wij daarvoor hartelijk dankbaar."
Ik amuseerde mij kostelijk met het bestudeeren



DE „HAUPTMANN"
van het gezicht van den Hauptmann, dat goed te zien was, omdat het schijnsel van de lamp erop viel. De man wist blijkbaar niet, of hij boos worden dan wel lachen moest. Eindelijk besloot hij tot het eerste. In zijn plaats zou ik het ook gedaan hebben.
Intusschen is het een onweerlegbare waarheid, dat — wanneer men ook maar 'n oogenblik twijfel gevoelt omtrent de vraag of men boos zal worden, de scherpe randjes van zoo'n boosheid er reeds bij voorbaat zijn afgenomen.
„Uw praatjes geven geen antwoord op mijn vraag" — zeide hij, zeer grimmig kijkende, maar met een tinteling in de oogen, die niet grimmig was.
„U behoeft mij niet te vleien, Herr Hauptmann!" — antwoordde G.G. met onverstoorbaren ernst. „Ik maak er geen aanspraak op, fraaie praatjes te verkoopen. Het door U gewenschte antwoord zult U in deze papieren vinden, die intusschen alleen voor Uw oogen bestemd zijn."
Men herinnert zich, dat G.G. nooit naar het buitenland op expeditie ging, zonder voorzien te zijn van behoorlijke legitimatie-bewijzen. Ditmaal had hij (zooals hij mij vroeger verteld had) o.a. een officieel schrijven van het Duitsch Gezantschap in Londen bij zich, teneinde hem warm aan te bevelen bij alle Duitsche autoriteiten.
Dit kostbare document kwam den „Hauptmann het eerst onder de oogen, met het gevolg, dat alle grimmigheid plotseling van zijn gezicht verdween. Snel keek hij de andere papieren dóór en toen rust-



DE „HAUPTMANN"
ten zijn blikken een oogenblik met onverholen belangstelling op mijn vriend.
„U is de persoon, waarvan in deze stukken sprake is?" — vroeg hij daarop.
„Inderdaad, Herr Hauptmann!"
Een oogenblik scheen de Officier te weifelen, wat hem te doen stond. Toen beval hij aan alle aanwezigen, hem met ons beiden alleen te laten.
Aan dit bevel werd onmiddellijk voldaan, nadat onze revolvers ons teruggegeven waren. En ik had moeite mijn ernst te bewaren, toen — bij het afmarcheeren — de onder-officier in het licht van de lamp kwam en ik dientengevolge zijn stom-verbaasd en eenigszins teleurgesteld gezicht te zien kreeg.
Zoodra wij met hem alleen waren, stond de „Hauptmann op en reikte den detective de hand.
„Het is mij een genoegen U te leeren kennen, Herr Gill zeide hij. „Wanneer men middenin Duitschland aan het boevenvangen is, is het een vreemde gewaarwording als eerste buit een Engelsch detective in de wacht te sleepen."
„En die gewaarwording wordt nog vreemder" - antwoordde G.G., „wanneer men daarbij tevens de hand legt op een Hollandsch advocaat. Mag ik U in kennis brengen met Mr. Hendriks, mijn medewerker ?"
„Hauptmann Von Templer" — aldus stelde de Officier zich thans met name voor, terwijl hij ook mij de hand reikte.
En toen stonden wij een oogenblik tegenover elkander, zonder te weten, wat wij eigenlijk zeg-



DE „HAUPTMANN"
gen moesten. Dit gedwongen zwijgen, na alles wat voorafgegaan was, had een onweerstaanbaar komisch effect, hetwelk nog vermeerderd werd door de blikken, die wij onderling wisselden en die erop wezen, dat wij -— over en weer — iets beters dan zwijgen van elkander verwachtten 
Op een gegeven oogenblik verscheen er op ons aller gelaat een glimlach, die zich meer en meer verbreedde, totdat hij in een stil, maar hartelijk lachen overging. Waren wij niet ,,op expeditie" geweest, ongetwijfeld zouden wij in een schaterlachen zijn uitgebarsten!
„Tot mijn vreugde zie ik, dat de heeren den toestand begrijpen" — zeide de „Hauptmann" eindelijk. „Zij lachen en nemen daarbij een lofwaardige stilte in acht."
„Wij begrijpen, dat men met luidruchtigheid geen boeven vangt" —- antwoordde G.G. „En aangezien U ons gezegd hebt, dat U zich met die bedoeling hier bevindt, zijn wij even voorzichtig als U."
„Ik ben dankbaar voor de inschikkelijkheid van de heeren, Herr Gill! Het doet mij intusschen leed, dat ik niet eens in de gelegenheid ben, den heeren stoelen aan te bieden. Wij zijn met ons drieën en ik zie hier niet meer dan twee van zulke nuttige meubelen."
„Zou het niet mogelijk zijn" — zeide ik, dat wij U een beter onderdak aanboden? Ik spreek in commissie, maar ik ben ervan overtuigd, dat mijn landgenoot, die het huis bewoont, dat wij binnen



DE „HAUPTMANN"
„geslopen zijn, U gaarne in zijn woninq ontvangen zal."
Maar de „Hauptmann" schudde met nadruk het hoofd.
„Het hoofdkwartier voor dezen nacht is nu eenmaal gevestigd binnen deze schamele muren" — zeide hij, ,,en alle boodschappen worden hier bezorgd. Daaraan valt niets meer te veranderen."
„Toch geloof ik, Herr Hauptmann" — aldus hernam G.G., „dat het nuttig en" (met een buiging) „tevens aangenaam zijn zoo, wanneer wij nog korten tijd bijeen bleven. Herneem Uw plaats en laat Uw papieren op den tweeden stoel rustig liggen. Mijn vriend en ik zijn aan zware ontberingen gewoon!"
Dit zeggende, ging hij op den hard-gestampten grond zitten en ik volgde onmiddellijk zijn voorbeeld, waarop de „Hauptmann" wel niet anders doen kon dan weer op zijn stoel plaats te nemen. Aangezien zoowel mijn vriend als ik de beenen onder ons gekruist hadden, vormden wij een eenigszins Oostersche groep. Om in dit opzicht het effect nog pakkender te maken, hadden wij den „Hauptmann op zijn stoel eigenlijk moeten verzoeken hetzelfde te doen, maar zelfs G.G. waagde dit niet.
Daarentegen waagde hij het wèl, de stilte te verbreken, hoewel dit eigenlijk aan von Templer gestaan had.
„Herr Hauptmann!" — begon hij. „De reden, waarom Mr. Hendriks en ik hier zijn is een zuiver persoonlijke. Dat wil zeggen, wij hebben ons vrij-



DE „HAUPTMANN"
willig in dienst gesteld van den landgenoot van mijn vriend, die het huis bewoont, waar men ons heeft aangetroffen. Hij staat sedert eenigen tijd aan een eigenaardige vervolging bloot. Hierover thans meer te zeggen, schijnt mij onnoodig en zelfs niet wenschelijk, omdat het een zuiver particuliere zaak geldt, en de oorsprong hiervan te zoeken is in Holland. Wij zijn hier dus aanwezig ten behoeve van een Hollander, voor een Hollandsch belang dat zijn oorsprong in Holland vindt. Het geheim, dat mij door mijn beroep en Mr. Hendriks door zijn aandeel in mijn werk wordt opgelegd, moeten wij bewaren, tegenover iedereen, wie het ook zijn. Daarom moet ik U verzoeken, ons daaromtrent geen vragen te stellen".
Het was karakteristiek voor mijn vriend, dat hij den „Hauptmann" niet den tijd gunde, op dit zeker ongewone verzoek te antwoorden. Of het ongewone ervan den verzoeker zelf duidelijk was, durf ik betwijfelen. Vermoedelijk meende hij, dat de legitimaties, die hij den ander had voorgelegd, voldoende waren om het te motiveeren. Maar ik hield mijn hart vast!
Toch bleek het opnieuw, zooals het trouwens in latere jaren nog zoo dikwijls blijken zou, dat G.G. niet méér gewaagd had dan hij wagen mocht. Immers de „Hauptmann" maakte onmiddellijk een toestemmend gebaar en viel mijn vriend niet in de rede, toen hij verder sprak.
„Het toeval, dat wij hierboven met U samengekomen zijn, aldus vervolgde hij, „heeft de vraag bij mij doen rijzen, of wij U misschien bij het ver-



FRITZ HEISTER
vullen van Uw taak niet in bescheiden mate behulpzaam kunnen zijn."
„Hoe is U op die gedachte gekomen?" — vroeg de „Hauptmann." En ditmaal lag er in zijn stem weer een wat scherpe toon, zooals wij die in den aanvang van hem gehoord hadden. Ik vermoedde, dat hij — den detective niet nader kennende ■—• vermoedde, dat deze op de gelukkige gedachte gekomen was, of er aan dit behulpzaam zijn misschien niet iets te verdienen zou zijn!
„Hoe ik op die gedachte gekomen ben?" — herhaalde G.G. „Op de meest eenvoudige wijze! De boevenjacht is in de meeste omstandigheden een bezigheid, waarmede de politie zich belast. Ditmaal schijnt die jacht echter een dusdanigen omvang te hebben, dat men militaire hulp heeft ingeroepen. De plaatselijke politie zal niet talrijk en voor het meerendeel wel te Linz geconsigneerd zijn. Ons nu heeft het toeval in de laatste dagen nog al eens in de bosschen en op het plateau gevoerd. Misschien kunnen wij aanwijzingen geven, die iets waard zijn!"
HOOFDSTUK XVIII.
Fritz Heister.
Terwijl G.G. aldus sprak, was het duidelijk te zien, dat de belangstelling van Hauptmann von Templer voortdurend toenam.
„Ik kan niet ontkennen" — zeide hij, „dat er



FRITZ HEISTER
iets waars ligt in wat U daar gezegd hebt. Wij zijn vrij snel naar hier opgecommandeerd en de gelegenheid heeft nog ontbroken nauwkeurig poolshoogte te nemen. Wij verwachten ongeregeldheden, maar weten nog niet, hoe en wanneer. Men heeft ons gezegd, dat ze tegen middernacht beginnen zouden. Zoo laat is het nog lang niet en mijn manschappen zijn bezig den omtrek te verkennen. De onder-officier, met wien U te doen hebt gehad is wel 'n beetje al te voortvarend geweest: zijn optreden kan de opmerkzaamheid van de tegenpartij getrokken hebben....
De bekentenis moet mij van het hart, dat ik van deze uiteenzetting de hoofdzaak niet begreep. Ik kon mij namelijk niet verklaren, waarom de militairen naar hier „opgecommandeerd" waren en op wélke ongeregeldheden de Hauptmann eigenlijk
gedoeld had.
Een enkel woord, dat G.G. uitsprak, maakte mij
intusschen de situatie duidelijk.
„Lessenich ?" — zeide hij op vragenden
toon.
En opeens dacht ik terug aan het bericht, dat wij in Altenahr gelezen hadden omtrent de plunderpartij, die in dit kleine dorp had plaats gevonden.
„Ik breng hulde aan Uw inzicht! • zei de „Hauptmann" met een goedkeurend knikje. „Hoe is U op die gedachte gekomen?"
„Mij dunkt, wie de omstandigheden kent, moet wel daarop komen ■— antwoordde de detective. „Het inroepen van militaire hulp wijst op een optreden tegen meer dan één ,boef , waarschijnlijk



FRITZ HEISTER
zelfs tegen vele, en over dat geval te Lessenich heeft men heel wat geschreven. De afstand van daar tot hier is ook niet zoo bizonder groot. En de omstandigheid, dat er hierboven, op het plateau, verscheidene — ook grootere — boerenhoeven liggen in een eenzame en afgelegen streek, maakt een roof-aanval in het groot juist hier misschien nog aantrekkelijker dan te Lessenich. Wat mij echter bizonder interesseert is de vraag, hoe en door wien U gewaarschuwd kunt zijn, dat er hier zoo iets in de lucht hangt."
De „Hauptmann" verkeerde blijkbaar nog in twijfel over de vraag, of hij in dit opzicht wel openhartig kon zijn.
G.G. echter deed, alsof hij dat niet bemerkte.
„Toen wij in het begin van den avond van Linz uit naar het plateau stegen, hebben mijn vriend Hendriks en ik sterk het gevoel gehad, dat er in de bosschen een ongewoon „leven" heerschte, om het 'n beetje oneigenlijk uit te drukken. Ik kon er echter geen beter woord voor vinden."
„U zult dat óók kennen, Herr Hauptmann" merkte ik hier op: „rondom eenzaamheid, rust en niet meer dan de gewone nachtgeluiden uit de bosschen, en niettemin het bewustzijn, dat er menschen in de buurt zijn, het gevoel, dat onzichtbare oogen U bespieden "
„Zeker ken ik dat gevoel" — antwoordde Hauptmann von Templer. „Het is hoogst onaangenaam. En ik heb menschen gekend, die het als een onfeilbaar teeken beschouwden, dat er inderdaad menschen in de omtrek waren. Op manoeu-



FRITZ HEISTER
vre heb ik daarvan de wonderlijkste voorbeelden gezien. De eene mensch is in dit opzicht gevoeliger dan de andere."
„En ik heb wel eens opgemerkt, dat mijn vriend Hendriks op dit punt zéér gevoelig is" — zeide G.G. „Maar, Herr Hauptmann, ik wacht nog op het antwoord op mijn vraag, wie voor dezen nacht alarm geslagen heeft."
Hij zeide dit op een toon, alsof het geen oogenblik bij hem opgekomen was, dat de bedoelde vraag zonder twijfel het omgekeerde van bescheiden was. Naar zijn wijze van spreken te oordeelen, was het iets heel gewoons, dat zij beantwoord zou worden. Het was niet gemakkelijk, uit te maken, of hij hierbij een rol speelde dan wel of hij zich inderdaad van een antwoord zeker achtte. Men weet, dat G.G. er in vele gevallen zóózeer van overtuigd was, dat wat hij wenschte gebeuren zou, dat het tegendeel zelfs niet in zijn gedachten opkwam. En het was alsof hij, door dit rotsvaste zelfvertrouwen, dikwijls de menschen, zonder dat zij het wisten, dwong in de richting, waarin hij ze hebben wilde.
Ditmaal ging het niet anders.
„De politie te Linz is gisteravond gewaarschuwd door een kleinen jongen, die hier in de buurt bekend is" — begon de Hauptmann. „Men vond de waarschuwing zóó ernstig, dat men naar Coblenz om militaire hulp getelefoneerd heeft."
„Op het gezag van een kleinen jongen dus — zeide G.G. „Is dat niet 'n beetje ongebruikelijk...?^
„Zeker! Maar het geheele geval is ongewoon."



FRITZ HEISTER
De „Hauptmann" stond nu van zijn stoel op.
„Excuseert U mij een oogenblik, heeren!" <— zeide hij.
Hij opende de deur van het schuurtje en wisselde een paar woorden met een schildwacht, die buiten stond. Daarop nam hij zijn plaats weer in.
„Men is te Linz zoo verstandig geweest" — vervolgde hij, onze komst af te wachten, vóór dat men iets ondernam. De jongen is op dit oogenblik hier en ik kan hem U dus in levenden lijve laten zien. Misschien is hij ook voor U geen onbekende".
,,Dat zou best mogelijk zijn" — zeide ik.
Op dit oogenblik werd er zacht op de deur geklopt.
Hauptmann von Templer stond opnieuw op en opende die.
Een paar fluisterende woorden 
De deur werd weder gesloten en in het onzekere schijnsel van de lamp verscheen de gestalte van den kleinen jongen, die niet het minste spoor van verlegenheid toonde.
Het was, zooals ik reeds vermoed had, dezelfde jongen, die mij een paar maal een brief van De Blok gebracht had, dat wil dus zeggen de zoon van den boer Peter Harwig, die boven op het plateau woonde.
,.Welzoo, vriendje!" — aldus begroette ik hem. ,,Wij hebben elkander meer gezien, niet waar...?"
,,U kunt dus bevestigen, dat hij de zoon is van een zekeren Peter Harwig, die hier in de buurt woont?" — vroeg de Hauptmann.



FRITZ HEISTER
„Dat heeft men mij althans gezegd" — antwoordde ik.
„Dan heeft men U verkeerd ingelicht" — zei de jongen, die niet op zijn mondje gevallen bleek. „Die boer heeft mij overal voor zijn zoon laten doorgaan, omdat hij mij anders had moeten betalen; maar ik probeer al lang hem 'n loer te draaien en dat zal nu eindelijk gelukken. Vroeger, toen ik klein was, was ik bang voor hem, omdat-ie me sloeg. Dat doet-i nog wel, maar ik ben er nu aan gewend en bij eiken klap, dien hij mij geeft, denk ik: „Dat zal je bezuren, vadertje!"
Met verbazing hadden G.G. en ik naar deze ontboezeming geluisterd.
„Hebt U er bezwaar tegen, wanneer deze jongen ons vertelt, wat hij te Linz aan de politie meêgedeeld heeft? <— vroeg mijn vriend, zich tot den .Hauptmann' wendende.
„In het geheel niet!" — antwoordde deze. „Vertel maar jongen! Je hoort, wat meneer gevraagd heeft."
En nu kwamen wij het volgende te weten:
De kleine jongen, die vóór ons stond, was inderdaad niet de zoon van den boer Peter Harwig. Hij beweerde zelfs in het geheel niet aan dezen verwant te zijn, maar Fritz Heister te heeten en de zoon te zijn van een wijnboer uit het Ahrdal, een weduwnaar, die veel ongeluk in de wereld gehad had en arm gestorven was. Fritz stond toen, op 1 O-jarigen leeftijd, alleen op de wereld. Peter Harwig, die zich altijd den schijn gegeven had, een vriend van Heister te zijn, trok zich het lot van



FRITZ HEISTER
den jongen aan. Hij kreeg de voogdij over hem en nam hem meê naar zijn woning boven Linz. De vader had geen pfenning nagelaten en algemeen werd Harwig om zijn gedrag geprezen.
In werkelijkheid echter verdiende hij geen lof, want —' zooals Fritz ons reeds gezegd had -—, het was hem te doen om op 'n goedkoope manier aan hulp op de boerderij te komen.
Harwig woonde alleen met een oude vrouw, die hij voor zijn tante uitgaf. Misschien was zij dat ook wel: wij hebben daarnaar nooit een onderzoek ingesteld! Zooveel is zeker, dat, van den aanvang af, de kleine Fritz zoowel door de oude vrouw als vooral door Peter Harwig zelf op de meest onbarmhartige manier geëxploiteerd werd. Vooral toen hij den schoolplichtigen leeftijd achter den rug had, kwam al het vuile werk op de boerderij voor zijn rekening. Hij werd van 's ochtends tot 's avonds aan het werk gehouden — werk, dat dikwijls veel te zwaar voor zijn leeftijd was — en aan slagen geen gebrek! Tevens exploiteerde Peter Harwig hem als boodschaplooper voor de bewoners van het plateau. De Blok en zuster Ammens hadden dikwijls van zijn diensten als zoodanig gebruik gemaakt. Al het geld, dat hij op deze manier verdiende, moest aan Peter Harwig worden afgedragen en in ruil daarvoor kreeg hij klappen.
In den laatsten tijd had Harwig het niet zeer groote stuk bouwland, dat hij bezat, meer en meer verwaarloosd. Hij was veel van huis weg en bleef soms heele nachten uit. Dit was den kleinen Fritz sterk opgevallen en het gaf hem aanleiding zijn



FRITZ HEISTER
oogen en ooren wijd open te zetten.
Het was niet meer dan verklaarbaar, dat de jongen zijn zoogenaamden vader had leeren haten. Aanvankelijk had hij hem als de dood gevreesd, zóó zelfs, dat hij het niet waagde aan iemand te vertellen, dat hij Harwig's zoon niet was. Er waren in het Ahr-dal genoeg menschen, die dit wisten; maar van daaruit kwam men betrekkelijk zelden hier naar boven op het plateau. En trouwens, de zaak was niet van zooveel belang, dat men de behoefte voelen zou, zich ermêe te bemoeien. Waaróm Peter er eigenlijk zoo op gesteld was, den kleinen Fritz voor zijn zoon te doen doorgaan, is ons nooit recht duidelijk geweest.
Toen de jongen echter wat ouder werd, ontwaakte — nevens de vrees voor zijn ,,vader" —een doodelijke haat jegens dezen. Het was bepaald ontstellend, op welke wijze hij tegenover ons uiting aan dien haat gaf. Zijn geheele gezicht veranderde dan van uitdrukking: het had niets jongensachtigs meer en de blik van de oogen, die — trots alles ■— nog al vroolijk de wereld in blikten, werd dan scherp en doordringend, bijna angstaanjagend. Ik zwijg nu nog over de wijze, waarop hij over zijn „vader" sprak en die niets kinderlijks meer had, maar bitter-boos en vol sarcasme zijn kon, in een mate als ik bij een zoo jong kind (hij was nog geen 14 jaar en klein van stuk) nooit heb aangetroffen.
Over de oude vrouw, die zijn oud-tante heette te zijn, sprak hij niet veel, maar wat hij van haar zeide, getuigde eveneens van weinig eerbied en genegenheid.



FRITZ HEISTER
Ik zei de reeds, dat de levenswijze van den boer — en vooral zijn vaak herhaalde afwezigheid, ook gedurende den nacht, den jongen aanleiding gaf, oogen en ooren open te zetten.
Volgen durfde hij hem niet, maar wel lag hij vaak wakker, totdat Harwig -—■ in den vroegen morgen — thuis kwam, tenzij diens afwezigheid zóó lang duurde, dat de jongen aan den drang tot slapen niet langer weerstand kon bieden.
Hij had weldra ontdekt, dat de boer soms niet alleen thuis kwam, maar midden in den nacht soms gasten meebracht. Hij ontving die dan blijkbaar in de groote keuken beneden, die tevens als woonvertrek dienst deed. En deze nachtelijke bezoeken zouden, wegens de voorzichtigheid die men daarbij in acht nam, stellig voor den jongen verborgen gebleven zijn, wanneer de omstandigheden hem er niet toe gebracht hadden, waakzaam te zijn.
Wat gebeurde er eigenlijk op die geheime bijeenkomsten op deze afgelegen boerderij ?
Deze vraag liet den jongen geen rust meer en hij besloot een poging te wagen om daaromtrent iets meer te weten te komen. De reden, die hem tot dit besluit bracht, was zuiver en alleen de begeerte om, zoo hij iets ten nadeele van zijn „vader" ontdekken mocht, die ontdekking tegen hem te gebruiken. Het waren uitsluitend motieven van persoonlijken wrok die hem daartoe dreven.
Gedurende eenigen tijd gelukte het hem niet, iets bizQnders te ontdekken. De omstandigheden waren hem niet gunstig. Het was hem er vooral om te doen, iets op te vangen van de gesprekken, die



FRITZ HEISTER
op deze bijeenkomsten gevoerd werden.
Soms kwam hij — op gevaar af van ontdekt en dan misschien doodgeranseld te worden — in den nacht van de trappen geslopen en trachtte, met het oor aan het sleutelgat, iets op te vangen van wat daarbinnen gesproken werd. Maar men sprak daar steeds met gedempte stem en slechts enkele woorden drongen nu en dat tot hem door, woorden, die voor hem geen beteekenis hadden en waarvan hij den samenhang niet begreep.
Maar toch had hij ééns het woord ,,politie" en later het woord „militairen" opgevangen, hetgeen hem versterkt had in zijn reeds lang gekoesterd vermoeden, dat er dingen verhandeld werden, die het daglicht niet konden zien, vooral ook in verband met de geheimzinnige wijze, waarop men bijeen placht te komen. Dit vermoeden maakte den jongen steeds begeeriger het geheim tot oplossing te brengen.
Toen den vorigen avond Peter Harwig te middernacht nog niet thuis was, besloot Fritz wat stoutmoediger op te treden. Hij sloop naar beneden, ging de keuken binnen en opende een van de vensters op een nauwe kier. Daar het valgordijn het venster aan de binnenzijde bedekte, was er niet veel kans op, dat men dit bemerken zou, te meer omdat het buiten niet koud en zoo goed als windstil was, zoodat er niet veel gevaar bestond voor merkbaren tocht, wanneer de deur van het vertrek mocht open gaan.
Als nu Peter Harwig en zijn geheimzinnige gasten dien nacht maar kwamen!



's NACHTS OP HET PLATEAU
Om 'n uur of drie in den morgen (Frits was ditmaal, in afwachting van de dingen, die komen zouden, in het geheel niet slaperig geweest), kwam de boer naar huis en mèt hem vier andere mannen. De jongen, die zich aan zijn raam verdekt had opgesteld, zag ze reeds van verre aankomen, daar het een vrij heldere nacht was.
Hij wachtte, totdat de mannen binnenshuis waren. Toen opende hij zijn deur en luisterde scherp naar de geluiden, die van beneden tot hem kwamen. Men ging in de keuken men sloot de
deur en toen werd het stil.
Voorzichtig en zonder eenig gerucht te maken, sloop Frits daarop naar beneden; door de voordeur (deze had een eenvoudig slot, dat door het omdraaien van een metalen deurknop geopend en gesloten werd) ging hij naar buiten en sloop — nog wel op zijn kousen! — tot onder het venster, dat hij vroeger op den avond op een kier had laten open staan.
Onmiddellijk kwam hij tot de ontdekking, dat zijn list gelukt was. De stemmen bereikten hem met voldoende duidelijkheid.
HOOFDSTUK XIX.
's Nachts op het plateau.
Dicht tegen den wand van het huis, onder het venster, zat hij neergehurkt. Hoewel hij daaraan niet gedacht had, toen hij juist dit venster had ge-



's NACHTS OP HET PLATEAU
kozen, bevond hij zich hier in het duister, want het lag aan de schaduwzijde van het huis. De nacht was niet helder, en men kon hem —■ juist op dit uur — op geen tien passen afstands onderscheiden.
De sluwste berekening kon den jongen niet beter gediend hebben!
Er waren duidelijk vijf stemmen te onderscheiden, waaronder hij die van zijn „vader" herkende.
En zeer spoedig reeds begreep hij, dat er gesproken werd over de mogelijkheid, een roof-overval als te Lessenich had plaats gehad, op het plateau te herhalen. Politie-toezicht was hier zoo goed als niet. In de boeren-woningen waren stellig veel sieraden of geld aanwezig en het terrein was nog gunstiger dan daarginds, te Lessenich, waar de meeste huizen dichter bijeen lagen, terwijl zij hier op verren afstand van elkander stonden en men, wanneer men de noodige voorzichtigheid in acht nam, en den bewoners, door hen te binden en te knevelen, de gelegenheid benam de naaste buren te waarschuwen, als *t ware huis na huis zou kunnen „afwerken".
Het consigne werd gegeven „samen te komen" in den avond van den dag, die thans begonnen was. Maar het was Fritz Heister niet gelukt te vernemen, waar men samenkomen en hoe groot het aantal deelnemers aan deze roof-expeditie zijn zou.
Toen hij zag, dat de mannen aanstalten maakten om te vertrekken, wachtte den jongen nog een benauwd oogenblik, want zij verlieten het huis door de achterdeur. Waren zij nu rechtsom geslagen, dan zouden zij hem onvermijdelijk hebben moeten



's NACHTS OP HET PLATEAU
ontdekken, want — juist doordat hij erop gerekend had, dat zij zich door de voordeur zouden verwijderen — was er geen gelegenheid meer om weg te loopen, toen zij in de achterdeur verschenen.
Maar •— gelukkig! ■— zij sloegen linksom en niemand ontdekte de in de schaduw van den muur neergehurkte kleine gestalte. Het gevaar ging dus voorbij 
Fritz durfde deze mannen niet in den nacht te volgen, want het kwam wel eens voor, dat zijn „vader" hem reeds om vier of vijf uur uit zijn bed haalde om verschillende karweitjes te verrichten. Maar den volgenden ochtend had hij eenige boodschappen naar Linz.
Daar meldde hij zich bij de politie en deelde meê, wat hij wist.
De enkele veldwachters (om ze maar met 'n Hollandsche benaming aan te duiden), die hier dienst hadden, zagen zich aldus voor een moeilijk vraagstuk geplaatst, want het was bekend, dat bij den aanval te Lessenich een vrij groot aantal bandieten op de been was geweest. Zij waren daarom zoo verstandig naar Coblenz om militaire hulp te telefoneeren.
Dientengevolge was Hauptmann von Templer met een vrij groot aantal manschappen hierheen gezonden.
Die zending had plaats gehad zoo weinig opvallend als maar mogelijk was. De militaire hulp was niet te Linz ontscheept, maar iets ten Zuiden van Linz, vanwaar men onmiddellijk de bergen was ingetrokken en het plateau aan de achterzijde



's NACHTS OP HET PLATEAU
betreden had en niet langs den gewonen weg, die door het den lezer bekende nauwe dal voerde.
Het was toen reeds avond en zeer voorzichtig werden er kleine afdeelingen over het geheele plateau verspreid, met opdracht, zich zooveel mogelijk achter rotsen en struiken verborgen te houden. De patrouille — onder het bevel van den ons welbekenden onder-officier — was één van deze kleine afdeelingen. Haar nog jonge aanvoerder had misschien 'n beetje al te veel ijver getoond, maar de Hauptmann viel hem daarover — althans in onze tegenwoordigheid — niet lastig. Hoofdzaak was, dat de aandacht van buitenstaanders behalve dan natuurlijk van De Blok en zuster Ammens) niet op de aanwezigheid van de militairen gevallen scheen te zijn.
Het spreekt vanzelf, dat wij wat hier het laatst werd medegedeeld, niet door bemiddeling van Fritz Heister, maar door die van den Hauptmann zelf vernamen. Zoodra de jongen zijn verhaal ten einde gebracht had, was hij weer naar buiten gegaan.
,,Hij blijft voorloopig onder onze hoede" — zeide Hauptmann von Templer. „Wat hij niet verteld heeft, vertel ik U nu, namelijk dat wij hem hebben laten onderzoeken en dat zijn lichaam de sporen van zware mishandeling draagt. Die Peter Harwig is 'n beest!"
Er had grimmige verontwaardiging geklonken uit den toon, waarop de Hauptmann gesproken had. Hij zweeg eenige oogenblikken en zeide toen:
,,U is nu vrijwel op de hoogte van den toestand,



s NACHTS OP HET PLATEAU
die op dit oogenblik hier heerscht. Hebt U één van beiden daaromtrent nog een bizondere opmerking te maken? Hebt U iets bepaalds geobserveerd, dat met de zaak in verband kan staan ?"
,,Ik kan U een mededeeling doen, die een aanwijzing inhoudt omtrent de juistheid van Uw oordeel omtrent Peter Harwig — antwoordde G.G. „Gisteren, dus op den dag nadat 's nachts die rooverijen te Lessenich hadden plaats gehad, waren wij te Altenahr, waar wij de eerste berichten daaromtrent lazen. En toen hebben wij Harwig zien voorbij rijden in den postwagen, die uit Bonn kwam. Hij is dus waarschijnlijk in den kritieken nacht daar in de buurt geweest. En Lessenich ligt niet ver van Bonn "
„Dat geeft werkelijk te denken, Herr Gill!"
„Dan heb ik nog iets te zeggen" — vervolgde G.G. „Maar ditmaal is het meer een vraag dan een mededeeling. U hebt, zooals U zooeven zei, Fritz Heister voorloopig onder Uwe hoede genomen. Is dat reeds geschied, toen hij zijn bericht te Linz brengen kwam?"
„Neen!" — antwoordde von Templer. „Men heeft hem toen, zeer terecht, naar het huis van Peter Harwig laten teruggaan, want anders zou deze allicht vermoed hebben, dat er iets niet in orde was. Eerst vanavond heb ik hem hierheen laten brengen. De jongen zwerft nog al eens op het plateau rond en mijn mannetjes vonden hem gemakkelijk. Nu heb ik hem laten zeggen, dat hij naar huis moet teruggaan. Zoo'n korte afwezigheid kan hij wel goedpraten: daarvoor is hij
I



's NACHTS OP HET PLATEAU
handig genoeg! En na vanavond zullen wij zien, wat wij voor hem doen kunnen."
„Toch zal hij moeten oppassen" — merkte G.G. op. „Want het is natuurlijk te verwachten, dat het hoofdkwartier van de rooverbende in de woning van Harwig te vinden is."
Dit lag voor de hand en het verwonderde mij eenigszins, dat de Hauptmann daaraan niet gedacht scheen te hebben, althans er niet over gesproken had. Het bleek echter, dat hij wel degelijk met die mogelijkheid rekening had gehouden.
„Juist daarom" — zeide hij, „heb ik mijn mannetjes bevel gegeven, zich voorloopig niet in den omtrek van Harwig's woning op te houden. Want mocht het ongeluk willen dat zij gezien werden, dan zou dit de andere „leden van den staf" (hij glimlachte hier met 'n grimmig gezicht) „aanleiding kunnen geven daar niet binnen te gaan. Voor ons zou daardoor de kans verkeken zijn, het heele nest met één slag uit te roeien."
„Maar als U te laat komt...?"
„De overval te Lessenich heeft eerst lang na middernacht plaats gehad. Maar, voor alle zekerheid, wordt het huis door twee van m'n allerbeste mannetjes in het oog gehouden. Zoodra er eenige van de aanvoerders naar binnen zijn gegaan word ik gewaarschuwd."
De woorden waren zijn mond nog niet uit, toen er op de deur geklopt werd.
Op den drempel verscheen een militair, die geheel buiten adem was van het snelle loopen. Hij salueerde en stond in de houding.



•s NACHTS OP HET PLATEAU
„Vijf minuten geleden zijn er zes man naar binnen gegaan!" meldde hij.
„Dan is nu het oogenblik gekomen om toe te slaan!" — zeide de Hauptmann, opstaande.
„De beide heeren sluiten zich toch bij ons aan...?
Deze plotselinge vraag bracht mij in eenige verlegenheid. Wanneer ik hierboven bleef, zou dat waarschijnlijk tot laat in den nacht zijn en Maud had ik met geen enkel woord gezegd, dat het laat zou worden. Misschien zou zij zich zeer ongerust over mij maken.
Aan den anderen kant scheen mij de rol, die ik spelen zou, wanneer ik wegliep juist op het oogenblik, waarop het er op aan begon te komen, buitengewoon weinig eervol, en bij ondervinding wist ik, dat mijn vrouw zich in zoo'n geval niet al te zeer placht te verontrusten, wanneer ik in gezelschap van G.G. was. Trouwens haar kon niets bekend zijn van wat hier op het plateau stond te gebeuren, zoodat zij zich misschien alleen verbazen zou over mijn lang uitblijven, zónder zich ongerust te maken!
Langen tijd om te weifelen was er niet. Ik moest mijn besluit onmiddellijk nemen. En ik dééd dat. Moet ik nog zeggen, in welke richting? De lezers van mijn vroegere boeken weten, dat het mij vrijwel onmogelijk is, een eenmaal aangevangen „experiment" in het midden af te breken.
Achter ons volgden, als schimmen in den nacht, een vrij groot aantal militairen, die uit het duister opdoken, naarmate wij verder kwamen. Alles
Anoniem. 7



's NACHTS OP HET PLATEAU
scheen vooruit voortreffelijk afgesproken en sloot nu als een bus.
Wat mij op dit oogenblik vooral interesseerde, was de vraag, of onze troep, al was het dan ook donker, niet door leden van de rooverbende gezien zou worden, die dan de gelegenheid hadden zich in veiligheid te stellen.
Ik maakte deze opmerking fluisterend, waarop de Hauptmann, eveneens fluisterend, antwoordde.
„Hoofdzaak is, dat wij de aanvoerders te pakken krijgen" — zeide hij. „Bovendien is alles zóó stil voorbereid, dat, ook als wij gezien worden, men niet dadelijk begrijpen zal wat er gebeurt. Mijn mannetjes dragen geen blinkende helmen en zijn in het veld-grauw."
Eenige seconden, nadat wij deze woorden gewisseld hadden, kwam G.G. naast mij loopen. Tot dusverre had hij zich aan de andere zijde van den Hauptmann gehouden.
„Willy!" — fluisterde hij. „Wij mogen tengevolge van dit belangwekkende incident (want voor ons is het niet meer dan een incident) de hoofdzaak, die ons hierheen heeft gebracht, niet vergeten. Onmiddellijk, nadat het pleit bij de woning van Harwig beslist is, zullen wij naar De Blok terugkeeren."
„Ik maak er me een beetje bezorgd over, dat mijn vrouw zich onnoodig angstig maken zal" — zeide ik, mij er opnieuw rekenschap van gevende, dat het wel eens héél laat worden kon.
„Maak je daarover maar niet bezorgd: ik heb



's NACHTS OP HET PLATEAU
haar gewaarschuwd, dat het wel eens nachtwerk worden kon."
„Natuurlijk! Als gewoonlijk had G.G. vérder vooruit gezien dan ik, en dienovereenkomstig gehandeld. Ik begreep wel niet, waarom hij verwacht had, dat wij zoo lang hierboven te doen zouden hebben, maar er was nu geen gelegenheid hem dit te vragen.
Dwars over het plateau trokken wij, den straatweg vermijdende, en binnen tien minuten dook het huis van Peter Harwig vóór ons uit de duisternis op.
Bijna op hetzelfde oogenblik rees er, vlak vóór onze voeten, een kleine gestalte overeind. Het was Fritz, die zonder dat zijn afwezigheid ontdekt was, in het huis teruggekeerd was, maar weer naar buiten was gekomen, toen hij de nadering van de militairen ontdekte. Hij had naar ons uitgekeken.
,,Zij zitten in de kamer, rechts van de voordeur, . fluisterde hij. De ramen van die kamer waren gesloten, alsook de deze bedekkende gordijnen. Niettemin drong er een flauw licht naar buiten.
„Ik ben door de achterdeur in- en uitgegaan"
fluisterde de jongen verder. „De voordeur is niet op de knip, maar wél op het nachtslot. Hier is de sleutel."
En deze onbetaalbare, kleine helper reikte den Hauptmann dit in de gegeven omstandigheden bizonder gewichtige voorwerp toe, waardoor de taak van de militairen aanzienlijk vergemakkelijkt werd.



's NACHTS OP HET PLATEAU
,,Hij heeft de oude huishoudster naar de familie in Remagen gestuurd," — fluisterde hij nog.
„Bravo, m'n jongen! -—■ liet zich de Hauptmann hooren. „Wat je vanavond voor ons doet, zal niet vergeten worden, daarop geef ik je mijn woord!"
Wij stonden nu vóór het huis. Dat wij daar zóó gemakkelijk komen zouden, had niemand van ons durven hopen. De misdadigers daarbinnen achtten zich zóó veilig, dat zij zelfs geen bewaker hadden uitgezet. Het is — zooals ons later bleek — datzelfde gevoel van veiligheid geweest, dat de vele op het plateau aanwezige bandieten voor onze nadering en de aanwezigheid van andere kleinere patrouilles hierboven, als 't ware blind maakte.
Nu en dan had men wel schimmen in de duisternis gezien en zacht fluisteren gehoord, maar dan aangenomen, dat een troep broeders-bandieten op een afstand passeerde. In dit opzicht had deze kleine, militaire expeditie een zeldzaam geluk.
Het hek had Fritz opengelaten en onhoorbaar betrad onze troep het erf. Voorop ging de Hauptmann, nog steeds geflankeerd door G.G. en mij, op het huis toe.
Door middel van den sleutel werd de deur voorzichtig geopend en daarop stonden wij even stil in de donkere gang.
Rechts van ons, uit de kamer, waarin wij licht gezien hadden, klonken stemmen. Maar men sprak op onderdrukten toon: het eerste bewijs, dat deze heeren bandieten toch wel eenige voorzichtigheid noodig vonden. Het merkwaardige was, dat juist op dit punt voorzichtigheid niet zoo noodzakelijk



STRIJD
geweest zou zij indien (zooals de aanvoerders meenden) alles in de buurt voor hen veilig geweest was. Want dat in gewone omstandigheden, op dit uur hier menschen voorbij zouden komen, was vrijwel uitgesloten.
Een oogenblik stonden wij onbeweeglijk en luisterden... Toen klonk plotseling de stem van den Hauptmann.
„Nu!" — zeide hij.
En onmiddellijk daarop vloog de kamerdeur open.
HOOFDSTUK XX.
Strijd.
Zes mannen om een groote, eikenhouten tafel.
Peter Harwig zit aan het hoofdeinde daarvan. Hij heeft de van hem onafscheidelijke groote pijp met den beschilderden kop in den mond. Die kop rust op de tafel, zoodat zijn handen vrij gebleven zijn, die hij diep in zijn broekzakken gestoken heeft, daarbij achteruit leunende in zijn stoel.
Hij is de eenige opvallende figuur onder deze menschen.
De overige vijf zien eruit als onaanzienlijke boerenknechts, ruwe kerels, wier heele lichaamsbouw van brute kracht spreekt.
Het gezelschap beantwoordt volkomen aan de voorstelling, die brave menschen zich van „bandieten maken. Men zou haast kunnen zeggen, dat zij in dit opzicht conventioneel aandoen.



STRIJD
Er staan zware, steenen potten, met bier gevuld, op de tafel. Peter Harwig schijnt gewoon te zijn, zijn vrienden op dezen drank te onthalen, want in een hoek ligt een vaatje, waaruit ieder blijkbaar voor zich zelf tapt, wanneer zijn steenen pot leeg is.
Het gezelschap is, op het oogenblik, waarop de deur open gaat en de Hauptmann op den drempel verschijnt, in druk gesprek, dat nu echter onmiddellijk verstomt.
Achter den Officier dringen eenige militairen het vertrek binnen. En nu heerscht er korten tijd een diepe stilte. Zooals dikwijls in oogenblikken van spanning het geval is, vallen mij allerlei kleinigheden op, waarop men in gewone omstandigheden nauwelijks gelet zou hebben.
De rook uit Peter Harwig's pijp kringelt naar boven in steeds wijder wordende spiralen. In de hooge, verroeste ijzeren kachel, die in een van de hoeken staat en waarvan het deurtje nog slechts aan één scharnier hangt, ligt een schamel houtvuurtje na te smeulen, dat nu en dan kleine, blauwe wolkjes de kamer inzendt. Tot zelfs de hierdoor veroorzaakte zeer zwakke harslucht, die in de kamer hangt, valt mij op...
En op dit kritieke oogenblik, waarop ik het beeld van dit vertrek en de zes mannen, als 'n „tableau vivant", een onderdeel van een seconde vóór mij zie, dringen zulke kleinigheden met een ongewone scherpte tot mijn brein dóór... Dan, plotseling, wordt de stilte verbroken.
Een scherpe stem klinkt door de kamer.



STRIJD
Het is die van Hauptmann von Templer.
,,Handen omhoog! Wie zich beweeqt wordt neergeschoten!"
Vijf paar handen gaan omhoog.
Maar op t zelfde oogenblik klinken schoten. Want Peter Harwig, die immers met zijn handen in den zak gezeten heeft, is erin geslaagd zijn revolver te voorschijn te halen.
Eén, twee, driemaal schiet hij ,,a bout portant" op den Hauptmann. Maar dan moet hij de revolver richten op één der militairen, die van ter zijde op hem toespringen. Een kolfslag velt hem neer en een oogenblik later ligt hij gebonden op den v oer. De andere vijf kerels zijn in enkele oogenblikken ontwapend en geboeid.
Intusschen knielt G.G. bij den Hauptmann neer, die na het derde op hem geloste revolverschot op den grond is neergezegen. Hij bukt zich over hem néén en knoopt hem de uniform los.
Op dit oogenblik komen nog meerdere soldaten net vertrek binnen en verdringen zich om hun gevallen aanvoerder. Maar een kort gebaar van den detective en een kort woord, op autoritairen toon uitgesproken, doen hen achteruitdeinzen 
Zij kennen dezen man niet, velen weten zelfs niet hoe hij hier gekomen is, maar instinctmatiq gehoorzamen zij hem. Enkelen houden hem voor een dokter.
Maar deze bemerken onmiddellijk daarop, dat zij zich vergissen.
„Hier zal geneeskundige hulp noodig zijn" — zegt de detective, overeind rijzende. „Van de drie



STRIJD
hebben maar twee kogels hem getroffen: één in den schouder en één in de borst. De laatste wond kan gevaarlijk zijn.
Hij zwijgt dan een oogenblik.
„Zijn hier de ingrediënten voor een voorloopig verband?" vraagt hij dan.
Bijna onmiddellijk worden hem deze ter hand gesteld: Duitsche militairen zijn goed uitgerust.
Terwijl hij bezig is het voorloopig verband te leggen, komt de Hauptmann bij kennis. Dadelijk daarop treedt een jonge Luitenant binnen.
„Wie is U?" — vraagt deze. , n n
„U ziet, dat ik bezig ben" — antwoordt U.Lr. kortaf. „De Hauptmann moet gered worden: ik heb mijn aandacht voor hém noodig.
„Laat hem begaan" - zegt de gewonde met
zwakke stem.
En de Luitenant treedt achteruit.
★ *
*
Wat ik hier beschreven heb, speelde zich af in enkele minuten. De Luitenant nam het bevel onmiddellijk over en het gelukte hem binnen zeer korten tijd de orde te herstellen. De militairen stonden nu in stramme houding langs den wand van het vertrek, enkele hunner nog buiten, in de
gan9*
Daarop trad de Luitenant op mij toe.
„En wie is UT' — vroeg hij zacht.
„Ik ben de vriend van den man, die op dit oogenblik den gewonde een voorloopig verband aanlegt" — antwoordde ik.
■



STRIJD
„Hoe is U hier gekomen?"
„In gezelschap van den Hauptmann."
„En wie is Uw vriend?"
„Het is beter, dat hij U daarop zelf antwoordt, zoodra hij gereed is."
„Waartoe al deze geheimzinnigheid?"
„Ook dat zal hij U zeggen."
De jonge man (hij kon niet veel ouder zijn dan twintig jaar) zweeg even. Toen zeide hij:
„Men vertelt mij zooeven, dat Uw vriend om geneeskundige hulp voor den Hauptmann gevraagd heeft. Is daarvoor gezorgd?"
„Hij heeft gezegd, dat geneeskundige hulp noodig zal zijn" — antwoordde ik. „Dat is nog iets anders dan onmiddellijk om geneeskundige hulp te vragen: laat het oogenblik aan hèm over."
Ik had misschien op minder vriendelijken toon gesproken, zonder dat ik daarvoor een eigenlijke reden had. De vragen van den jongen man hadden mij wat geïrriteerd, omdat hij op autoritairen toon gesproken had. Maar ik bedacht mij nu, dat hij daartoe waarschijnlijk gerechtigd was, omdat hij den Hauptmann in het commando vervangen moest.
„Is het bevel van den gewonden Hauptmann op U overgegaan?" — vroeg ik, nog steeds zacht sprekende.
De ander knikte.
„De Hauptmann stond erop, deze expeditie mede te maken" — zeide hij, „omdat hij zich zoo buitengewoon ervoor interesseert. Maar men achtte het overigens niet noodig, officieren met een



STRIJD
hoogeren rang dan. Luitenant eraan te doen deelnemen. Wij zijn met ons drieën: mijn twee kameraden houden de beide wegen, die van hier naar beneden voeren, bezet. Ik moet dus nu het bevel
hier op mij nemen."
Ik dankte den Luitenant voor zijn explicatie. Het was bizonder vriendelijk, dat hij mij die gegeven had, want er was niets, dat hem daartoe verplichtte.
G.G. was intusschen gereed gekomen met het leggen van een voorloopig verband.
Hij wendde zich onmiddellijk tot den Luitenant.
„Het gevaar voor te veel bloedverlies is nu geweken" — zeide hij. „De Hauptmann mag enkele woorden met U spreken, maar bedenk wel dat het er werkelijk maar enkele zijn mogen. Doet U hem dus geen vragen, maar luister alleen naar het weinige dat hij U zeggen zal.
Nu knielde de Luitenant naast von Templer neer en deze fluisterde hem eenige woorden toe,
die ik niet verstaan kon.
Reeds na twee minuten stond de Luitenant weer
bij ons. ,i.j.
„De Hauptmann heeft mij verzocht, de leiding
verder op mij te nemen" — zeide hij. „Wat hemzelf betreft, heeft hij aanwijzing gegeven, mij niet verder om hem te bekommeren, maar de zorg voor zijn persoon geheel toe te vertrouwen aan U beiden, mijne heeren. Ook heeft hij bevolen, U niet naar Uw namen te vragen: hij kent U voldoende.
„Het eenige, wat ik nu nog te zeggen heb zeide G.G. „is, dat er zoo spoedig mogelijk voor



STRIJD
een draagbaar en een dokter qezorqd moet
1 tt <J O
worden.
De Luitenant liet iets hooren, dat verdacht veel op een vloek geleek, maar hij sprak zóózeer binnensmonds, dat zelfs een superieur geen aanleiding gevonden zou hebben, hun daarover een aanmerking te maken.
„Wij hebben geen ambulance meêgebracht" — zeide hij toen.
Uit den drogen toon, waarop hij gesproken had, maakte ik op, dat hij dit een groote fout vond, hetgeen ik trouwens met hem eens was. Blijkbaar had men te Coblenz het gevaar, aan deze expeditie verbonden, onderschat.
„Zoo! — zeide G.G. En uit dat ééne woord sprak ook zijn overtuiging, dat men zeer onvoorzichtig geweest was.
„Het zal dan noodig zijn" — vervolgde de detective „onmiddellijk van Linz uit geneeskundige hulp te requireeren en ook een draagbaar te laten komen. Zijn er twee van Uw manschappen disponibel om zich daarmee te belasten?"
„Natuurlijk! Ik zal er dadelijk werk van maken."
„En kunnen Uw boden dan tevens een briefje medenemen van mijn vriend aan zijn vrouw, teneinde deze gerust te stellen, wegens zijn wègblijven? Zij is te vinden in Hotel „Weintraube."
Het was een staaltje van G.G.'s goedhartigheid, dat hij, niettegenstaande het onverwachte van de gebeurtenissen, die ons overvallen hadden, maar was blijven denken, dat Maud zich misschien zeer ongerust zou maken. En het was van den Luite-



STRIJD
nant een groote vriendelijkheid, zijn toestemming te geven.
Ik scheurde onmiddellijk een blaadje uit mijn zakboekje en schreef daarop in een paar woorden, dat zich onverwachte verwikkelingen hadden voorgedaan, die het mogelijk maakten, dat ik eerst diep in den nacht in het hotel zou terugkomen. Maud moest zich niet ongerust maken. Opzettelijk schreef ik het briefje in het Engelsch, daar het zeer onwaarschijnlijk was, dat de boden Engelsch verstonden. Een enveloppe om het in te sluiten, was niet aanwezig. Ik vouwde het dus samen en het werd met de noodige aanwijzingen ter hand gesteld aan een van de jonge soldaten, die door den Luitenant als boden waren aangewezen en nu onmiddellijk op weg gingen.
Kort daarop verlieten ons ook de overige militairen, die hun gevangenen medevoerden, en mèt hen ging de Luitenant, die ons stram salueerde, maar verder geen blijk van eenige vriendschappelijke toenadering had gegeven. Hij drukte ons e^hter de zorg voor zijn Hauptmann nogmaals op het hart. Van dezen zelf kon hij geen afscheid nemen, want von Templer was, na de woorden, die hij zooeven gesproken had, weer in een soort van ver-
dooving geraakt.
Nog steeds lag hij op den grond, want U.U. durfde het lichaam van den toch stellig zwaar gewonde, niet zonder deskundige hulp opnemen en ergens anders neerleggen. "Wel had hij hem zijn jas, bij wijze van peluw, onder het hoofd geschoven en ik had hem de mijne, bijwijze van deken,



STRIJD
over het lichaam gespreid, want het begon in de
kamer tamelijk koel te worden.
* ★
*
Voordat ik met mijn verhaal verder ga, wil ik daarop even vooruit loopen om te vertellen, hoe de „expeditie" eindigde.
Uit het bovenstaande heeft de lezer reeds kunnen opmaken, dat er over het plateau kleine troepen van de bandieten verspreid waren. Zij waren op verschillende plaatsen opgesteld. Nadat zij in het huis van Peter Harwig beraadslaagd hadden, zouden de aanvoerders later in den nacht zich ieder bij zoo'n troepje voegen en dan gelijktijdig verschillende van de verspreid liggende boerenwoningen aanvallen en plunderen.
Men ziet, dat het hier een wèl overwogen en zelfs eenigszins strategisch-aandoend plan gold. Een dergelijk aanvalsplan was in den toenmaals wèl-geordenden Pruisischen Staat slechts hoogst zelden ontworpen en uitgevoerd. Tegenover het gebeurde te Lessenich hadden de autoriteiten volkomen machteloos gestaan. Juist in een wèl-geordenden staat is men op zoo iets het minst voorbereid, omdat daar niemand meer aan de mogelijkheid van zulke bandieten-avonturen denkt. En ook ditmaal zou men geheel onvoorbereid geweest zijn en zouden de misdadigers vrij spel hebben gehad, wanneer Fritz Heister niet gewaarschuwd had!
Het gevangennemen van de leiders en de aanwezigheid van militairen was niet geheim geble-



STRIJD
ven: men weet, dat zulke tijdingen zich op dikwijls onverklaarbare wijze met bliksemsnelheid verspreiden. Ook waren de revolverschoten in Harwig's woning waarschijnlijk niet onopgemerkt gebleven.
Wat ervan zij, de op het plateau aanwezige bandieten begrepen, dat het ditmaal niet zoo gemakkelijk ging als enkele dagen geleden in Lessenich. Men gevoelde zich ongerust, onzeker, in gevaar!
Het gevolg was, dat deze kerels, die alleen dapper waren tegenover weerlooze menschen, de een na den ander, een goed heenkomen zochten. En nu bleek het, hoe goed de Hauptmann zijn maatregelen genomen had.
Op de beide wegen naar beneden: in het nauwe dal, dat ik op mijn wandelingen van en naar het plateau zoo dikwijls begaan had, èn op dien anderen weg, die aan de achterzijde van het plateau uit kwam en waarlangs de militairen naar boven gekomen waren, lagen militairen in hinderlaag op verschillende plaatsen. Dientengevolge gelukte het, de reeds ontmoedigde bandieten op hun aftocht volkomen te verrassen. Slechts zeer enkele ontkwamen en het merkwaardigst van dit alles was, dat er geen schot bij gelost werd. Misschien herinnert deze of gene zich de berichten, die in de Nieuwsbladen over deze in Duitschland zeer zeker ongewone gebeurtenissen verschenen zijn.
En dan herinnert men zich misschien ook, dat in sommige van die berichten sprake geweest is van twee geheimzinnige personen, onbekenden, die de militairen geholpen en actief bijgestaan hadden



DE GEWONDE
en van wie men later nooit meer gehoord had. De verhalen, die in den loop van de eerste maanden om deze geheimzinnige helpers gesponnen werden, werden hoe langer hoe wonderlijker, totdat men onder bijgeloovige menschen zelfs sprak van bovennatuurlijke hulp, die deze verleend zouden hebben.
Het spijt mij, dat ik aan al die aantrekkelijke verhalen een einde moet maken. Want deze beide bovennatuurlijke helpers, die trouwens een heel bescheiden rol speelden, waren G.G. en Mr. Hendriks!
HOOFDSTUK XXI.
De gewonde.
Ik keer nu terug tot het oogenblik, waarop G.G. en ik alleen bleven met den gewonden Hauptmann, wiens verdooving langzamerhand overging in een rustigen slaap.
„Een goed teeken, Willy!" — fluisterde mijn vriend mij toe. ,,Ik heb nu alle hoop, dat hij in leven zal blijven."
„Wat ben je eigenlijk van plan te doen, wanneer de dokter het definitief verband gelegd heeft?" — vroeg ik.
„Van een vervoer naar een plaats op eenigen afstand kan voorloopig geen sprake zijn" — antwoordde de detective. „Wij zullen hem onder dak brengen bij De Blok."
Op dit oogenblik werd de deur geopend. On~



DE GEWONDE
willekeurig sprong ik op, want men zal er zich wel niet over verwonderen, dat, na alles wat dien avond gebeurd was, mijn zenuwen niet in een staat van bizondere rust verkeerden!
Maar de persoon, die zachtjes binnen kwam, had niets schrikwekkends: het was Fritz Heister, aan wien ik •— het zei tot mijn schande gezegd in het laatste half uur bijna niet meer gedacht had.
Ik maakte mij daarvan nu een verwijt, want waarvoor had de flinkheid van dezen jongen de bewoners van het plateau niet gespaard! En tevens viel het mij in, dat die bewoners op dit oogenblik vermoedelijk in de diepste rust verzonken lagen en er geen besef van hadden, aan welk groot gevaar
zij ontsnapt waren.
„Wel, m'n jongen!" zei G.G., terwijl hij bntz
naar zich toetrok en hem de haren uit de oogen streek. „Waar heb je gezeten?" En daarop, op den slapenden Hauptmann wijzende, vervolgde hij: „Vooral zacht praten, Fritz!"
„Hoe gaat het hem?" — vroeg de jongen.
„Beter!" -— antwoordde de detective. „Hij is buiten levensgevaar, voor zoover ik daarover °°r~ deelen kan. Maar je hebt mijn vraag nog niet beantwoord: waar heb je gezeten...?
„Ik hoorde U vragen om een draagbaar. 1oen ben ik naar het huis van Meneer De Blok geloopen, hier dicht bij. Die loopt soms zoo gebrekkig en ik dacht: misschien is daar zoo iets wel te vinden. Maar ze kunnen ons niet helpen.
Het was zeker naïef van Fritz om uit de omstandigheid, dat iemand wat gebrekkig liep, af te lei-



DE GEWONDE
den, dat hij wel 'n draagbaar in huis zou hebben. Maar het kwam er hier niet op aan, of die gevolgtrekking vreemd was: het kwam aan op de behulpzaamheid, die de jongen in dit geval getoond had.
G.G. stak hem deswegen dan ook een pluim op zijn hoed.
„Je bent een beste jongen!" — zei hij.
Fritz kreeg een kleur: blijkbaar was het voor hem geen alledaagsche zaak om geprezen te worden.
„Dan is er nóg iets" — ging hij voort. „Het ,Fraulein' staat in de gang."
„Welk ,Fraulein'?" <— vroeg G.G.
„Het .Fraulein' van Herr De Blok! Zij vraagt, of zij binnen mag komen."
Dus: zuster Ammens?
„Is zij met je meêgekomen?" — vroeg de detective.
„Ja! Zij dacht, dat zij misschien met het een of ander helpen kon "
„Dat was een goede gedachte van haar" — antwoordde G.G., en, de deur openend, vervolgde hij, naar buiten sprekend:
„Komt U binnen, Zuster! Het is heel vriendelijk van U, dat U ons in den nood wilt komen bijstaan. Misschien kunt li ons nog de een of andere aanwijzing geven omtrent de patiënt."
Zuster Ammens zag er wat bleek uit, maar had overigens niets van haar kalmte verloren.
Zij knielde naast den slapenden gewonde neer en begon — eenigszins tot mijn verbazing, omdat zij hem daardoor wakker maken kon — het ver-



DE GEWONDE
band te onderzoeken. Nauwelijks was zij daarmeê begonnen, of de Hauptmann sloeg de oogen op. Blijkbaar was hij nog niet geheel tot tijd en werkelijkheid teruggekeerd; maar de vrouwengestalte, die bij hem neerknielde, scheen hij duidelijk te zien.
Hij keek haar eenige oogenblikken aan en glimlachte toen.
„Blijft U bij mij?" — fluisterde hij. „U zult mij beter maken." Dadelijk daarop sliep hij weer in.
Toen de Zuster oprees, zag ik, dat zij tranen in haar oogen had.
„De arme man!" — zeide zij.
„Nu hebt U twee patiënten, zuster!" — zei G.G. „Zou het maar niet het best zijn, ze bij elkander te brengen?"
„Hoe bedoelt U dat?"
„Ik ben van plan meneer De Blok te vragen, den gewonden man voor korten tijd gastvrijheid te verleenen."
Zij keek den detective een oogenblik aan en knikte toen.
„Dat is een goed plan," •—■ zei zij. „Meneer De Blok kan daartegen geen bezwaar maken."
„Maar wij zullen het hem toch eerst moeten vratt
gen.
„Ik neem dat wel op mijn verantwoording antwoordde zij.
„Maar ik niet" — antwoordde de detective droogjes. „Wij zullen het hem wèl eerst vragen, zuster!"
De zuster haalde even de schouders op, maar ging niet verder op de zaak in.



DE GEWONDE
„Waarop is het wachten nu?" — vroeg zij.
„Op den dokter, die uit Linz ontboden is, en op een draagbaar, die nu óók wel op weg hierheen zal zijn."
Op dit oogenblik opende de patiënt opnieuw de oogen en vroeg om water.
In een oogwenk stond zuster Ammens naast hem en reikte hem het gevraagde.
„Ik lig zoo hard — zeide de gewonde man. Maar voordat men hem een antwoord geven kon, was hij weer ingeslapen of althans weer in een staat van verdooving geraakt, die hem het hard liggen deed vergeten.
Zuster Ammens wendde zich nu tot ons en vroeg, wat er eigenlijk gebeurd was. Voorzooverre wij dat zelf toen wisten, lichtten wij haar in en vroegen haar tevens of de militairen, die wij in de woning van De Blok hadden achtergelaten, zich daar nog altijd bevonden. Zij antwoordde ontkennend. Er was bevel voor hen gekomen om naar Linz terug te gaan. Het gevaar voor de bewoners van het plateau was blijkbaar geheel geweken.
„En hoe is de uitwerking van dit alles op meneer De Blok geweest?" — vroeg G.G. verder.
„U moet denken, dat wij, na Uw vertrek en na het vertrek van de militairen, zoo goed als niets bizonders meer gehoord of gezien hebben. Het eenige onverwachte was het bezoek van Fritz, die ons het een en ander wist te vertellen omtrent wat er hier voorgevallen is."



DE GEWONDE
„En welken indruk maakte dat op meneer De Blok?"
„Ik kan niet zeggen, dat het grooten indruk op hem maakte. Hij raakt veel meer onder den indruk van vage dreigementen van onbekende zijde, dan van een concreet gevaar, waarvan hij de oorzaak ziet en begrijpt."
„Vindt U dat niet heel natuurlijk?"
„Ik weet het niet! Daarover kan ik niet oordeelen."
„Wees blij, dat U daarover niet oordeelen kunt!"
* *
*
De zuster had ons verlaten. Er was inderdaad voor haar hier niet veel meer te doen en zij nam op zich de toestemming van De Blok te vragen voor t opnemen van den gewonden Hauptmann binnen de muren van zijn woning. Mocht hij bezwaar maken (hetgeen zij uitgesloten achtte), dan zouden wij daarvan bericht krijgen.
Toen zij weggegaan was, stelde ik aan G.G. de volgende vraag: „Vind je het niet vreemd, dat zuster Ammens op een nacht als deze haar patiënt —' ik bedoel natuurlijk De Blok <— alleen laat, zij het ook maar voor korten tijd, om ons te komen helpen bij het verzorgen van een ons en haar onbekende? De Blok leeft toch nog voortdurend onder
een sinistere bedreiging 
„Ik acht het minder vreemd, dat zij hem alleen laat dan dat hij zich daar niet uitdrukkelijker tegen verzet" -— antwoordde G.G. „Maar, aan den



DE GEWONDE
anderen kant, sedert ons gesprek van vanavond, zal hij zich ■— tenzij ik mij zéér bedriegen mocht — werkelijk meer man voelen en ik vermoed, dat dit hem ervan terug gehouden zal hebben, als 'n kind te smeeken, hem toch alsjeblieft niet alleen te laten!"
„Maar acht jijzelf het niet gevaarlijk hem zonder gezelschap te laten, gegeven alle tot hem gerichte bedreigingen?"
„Neen, Willy!" — zeide hij. „Hoe ik over die bedreigingen denk, heb je al kunnen opmaken uit wat ik hem vanavond gezegd heb. Ik geloof niet, dat ze ernstig bedoeld zijn, Willy!"
„Maar je weet dat toch niet zeker ?
„Ik weet zeker, dat zij zich niet herhalen zullen."
Hij had met zulk een rotsvaste overtuiging gesproken, dat ik verbaasd opkeek.
Zou Peter Harwig dan toch op de een of andere manier bij het bezorgen van die brieven betrokken zijn geweest? — Dit was mijn eerste gedachte!
„Wat ervan zij, ze hebben De Blok het leven op ongehoorde manier verbitterd. En, als ze niet ernstig bedoeld waren, is de uitwerking ervan toch ernstig genoeg geweest! Iemand, die zulke brieven bij wijze van grap schrijft, verdient afgeranseld te worden."
„Ja en neen, Willy!"
Ik haalde de schouders op. G.G.'s vage manier van spreken prikkelde mij.
Gedurende ons gesprek met zuster Ammens had Fritz Heister de kamer verlaten. Ik had al meer opgemerkt, dat deze toch zeker niet wel opge-



DE GEWONDE
voede jongen soms, als instinctmatig, begreep wat hij doen of laten moest.
Nu kwam hij weer binnen en ging stil in 'n hoekje zitten. Hij zeide niets en ook wij beiden zwegen. De nu weer rustige ademhaling van den patiënt was het eenige geluid, dat de stilte verbrak.
Plotseling zag ik, dat er een paar dikke tranen langs de wangen van den kleinen Fritz liepen.
„Wat hèb je, jongen?" — klonk de stem van
G.G.
,,Ik ben zoo alleen" — antwoordde Fritz.
Wat zijn wij menschen toch dikwijls grof in ons denken en voelen! Wij allen hadden dezen jongen geprezen; wij hadden erkend, dat anderen —■ en ook wij, tot op zekere hoogte — zeer veel aan zijn flinkheid en kordaatheid te danken hadden. Zooeven had ik nog een verwonderde en half-bewonderende gedachte aan zijn aangeboren tact gewijd.
Maar — met schaamte bekende ik mijzelf — bij dat alles was het nog maar vaag tot mij dóórgedrongen, dat diezelfde jongen door zijn optreden zijn eigen thuis verspeeld had! Het mocht dan geen aangenaam te-huis geweest zijn, Peter Harwig mocht hem nóg zoo hard, ja wreed, behandeld hebben: Fritz had althans een dak boven zijn hoofd gehad en hij had te eten gekregen.
Wanneer zijn z.g. „vader" niet terugkwam (en de kans op terugkomst scheen mij uitgesloten), stond dit ouderlooze kind geheel alleen op de wereld...
Stellig had hij aan dien kant van de zaak geen



DE GEWONDE
gedachte gewijd, toen hij de politie te Linz waarschuwde. En toch had deze daad als logisch gevolg mèt zich gebracht, dat hij nu géén dak meer boven zijn hoofd had en zich afvragen moest, hoe hij aan voeding en kleeding komen moest.
Inderdaad, deze jongen had, onbewust en zonder zich daarvan rekenschap te geven, — om eens een wat pathetische uitdrukking te gebruiken — zichzelf voor de gemeenschap opgeofferd!
G.G. was allerminst iemand, die gewoon was, toe te geven aan sentimenteele buien, maar ditmaal kon ik zien, dat hij werkelijk bewogen was, zonder daarvan aan den jongen iets te laten blijken. Integendeel, hij trad op dezen toe en schudde hem, quasi-boos, door elkaar.
,,Voor wat voor soort menschen houd je ons wel?" — vroeg hij. „Jij hebt iets gedaan, waarvoor iedereen je dankbaar zijn moet. Je hebt het eigendom, misschien wel het leven van meerdere menschen gered en vannacht ben je ons een goede, dappere kameraad geweest! En dan kun je er aan denken, dat wij je in den steek zouden laten?... Weet je nog, wat de „Hauptmann" je vanavond gezegd heeft...? Dat je nooit berouw hebben zoudt over wat je gedaan hebt — Komaan! 'n Flinke jongen huilt niet. Je hebt je door dit alles meer vrienden gemaakt dan menig ander in zijn heele leven. Hoofd omhoog! Geef me de hand, kameraad!"
Het was merkwaardig, de uitwerking te zien, die deze woorden op onzen jongen vriend hadden.
Hij was donker-rood geworden en zijn oogen



DE GEWONDE
straalden, toen hij zijn hand in die van den detective legde.
De sombere bui was voorbij...
Eenzaam voelde hij zich niet meer! De woorden van G.G. hadden hem den moed teruggegeven...
Hoe menigmaal hebben zij dat aan anderen en ouderen gedaan!
★ *
★
Sneller dan wij gedacht hadden, meldde de dokter uit Linz zich aan en tevens verschenen er twee militairen met een draagbaar.
Dr. Holzmann — aldus heette de medicus —■ was onderweg op de hoogte gebracht van alles wat hierboven gebeurd was. Hij ging dus dadelijk aan het werk en onderzocht den gewonde, dien hij daartoe uit den slaap wekken moest.
„Is hier reeds een medicus aan het werk geweest?" vroeg hij, na eenige oogenblikken.
„Dat niet — antwoordde G.G. ,,Ik heb een voorloopig verband gelegd, maar ik ben geen medicus."
„Dan maak ik U mijn compliment, meneer! Het is niet te veel gezegd, wanneer ik beweer, dat U dezen Officier het leven hebt gered, door het bloeden te stelpen. Het gevaar is zeer groot geweest, maar nu voorbij."
De Hauptmann maakte een gebaar, alsof hij mijn vriend de hand wilde toesteken, maar kreeg dadelijk den wind van voren.
„Wilt U wel eens doodstil blijven liggen?" — zeide de dokter. ,,U zoudt op die manier bederven



EEN HEELMEESTER, DIE NIET ZACHT IS
wat die meneer daar zoo prachtig in orde gekregen heeft. En nu de tanden op elkaar, want ik ga U waarschijnlijk pijn doen, al zullen wij plaatselijke verdooving aanwenden.
Fritz werd de kamer uitgestuurd. En daarop volgden eenige voor den Hauptmann zeer onaangename oogenblikken. Maar hij gaf geen kik.
„Het liefst zou ik zien, dat hij nog niet naar Linz vervoerd werd" — zeide de dokter. „Kan hij hier in de buurt ergens gedurende korten tijd behoorlijk verpleegd worden?"
„Daarvoor is gezorgd!" — antwoordde G.G.
HOOFDSTUK XXII.
Een heelmeester, die niet zacht is.
Dr. Holzmann keek den detective aan met een komische uitdrukking van verbazing op het gezicht.
„U schijnt hierboven de leidende geest te zijn" — zeide hij. „En ik moet bekennen, dat er op Uw leiding niet de minste aanmerking te maken valt. Wie is U eigenlijk...?"
„Het is misschien beter, dat ik U dat zeg, mits U belooft daarover met niemand verder te spreken" — antwoordde G.G.
En daarop stelde hij zich in zijn kwaliteit aan den dokter voor en bracht ook mij bij name met dezen in kennis.
„Ha zoo!" — zei Dr. Holzmann, terwijl hij ons



EEN HEELMEESTER, DIE NIET ZACHT IS
beurtelings de hand reikte. „Uit het feit, dat U zich in tegenwoordigheid van onzen patiënt aan mij bekend hebt gemaakt, kom ik tot het besluit, dat deze reeds weet, wie U is."
„Natuurlijk, Herr Doctor!" — antwoordde mijn vriend. En ook de patiënt zelf maakte een toestemmend gebaar, waaruit wij afleidden, dat hij ook na de pijnlijke operatie, bij bewustzijn was gebleven.
Maar met de herhaalde aanmaning: „Wilt U wel eens stil blijven liggen? -—• werd hij opnieuw door den dokter terecht gewezen.
Door Dr. Holzmann en mijn vriend werd de Hauptmann daarop voorzichtig en naar alle regelen van de kunst op de draagbaar gelegd, de twee militairen, die in de gang gewacht hadden, namen deze op en een oogenblik later bevonden wij ons buiten, op het plateau, en aanvaardden den weg naar de woning van De Blok. De kleine Fritz, die eveneens in de gang had staan wachten, sloot zich ongevraagd bij ons — en speciaal bij G.G. — aan.
Wij hadden trouwens niet anders verwacht; want sinds G.G. hem had toegesproken en hem nieuwen moed had ingeblazen, scheen hij zich te beschouwen als behoorende bij dezen. Als er ooit dankbare aanhankelijkheid uit twee oogen gesproken heeft, dan waren dit de twee oogen van Fritz Heister, wanneer die op mijn vriend gericht waren.
Het was buiten niet koud: een prachtige nacht. Er stond eenige wind, zoodat om ons heen overal het zachte ruischen van de bosschen klonk. Alles



EEN HEELMEESTER, DIE NIET ZACHT IS
ademde rust en vrede, in schrille tegenstelling met wat dien nacht hier geschied was. Maar wat ons het meest treffen moest, was de kalme rust, die er in de hier en daar verspreid liggende huizen heerschte: nog altijd vermoedden de bewoners daarvan niet, welke gevaren hen omringd hadden.
De hoofdoorzaak waarom zij zich daarvan onbewust gebleven waren, was zonder twijfel gelegen in de omstandigheid, dat er bij deze geslaagde expeditie, behalve de revolverschoten, die Hauptmann von Templer binnenshuis getroffen hadden, geen enkel schot gelost was. Ik schreef dit vooral toe aan de verstandige tactiek van den nu gewonden man, die erop gericht geweest was, de aanvoerders eerst gevangen te nemen en daarop de ontmoedigd aftrekkende bandieten in een hinderlaag te doen vallen. Had hij minder voorzichtig gehandeld en — zooals anderen misschien gedaan zouden hebben — was hij de in troepjes verspreide bandieten resoluut aangevallen, er zou geschoten en gevochten en stellig bloed gevloeid zijn. Misschien zouden de land- en vooral de beroepsgenooten van den Hauptmann dat heldhaftiger gevonden hebben en zou het hun zin voor romantiek — die wel eens 'n beetje bloedig zijn kan — hebben bevredigd, maar ons scheen de rustige, voorzichtige en wèl-doordachte tactiek, die men gevolgd had, ver te prefereeren boven het heldjespelen ten koste van menschenlevens. Het was wel een zonderlinge speling van het Noodlot, dat juist de man, die deze tactiek had toegepast, het eenige slachtoffer van de expeditie geworden was.



EEN HEELMEESTER, DIE NIET ZACHT IS
Deze en dergelijke gedachten doorkruisten mij het hoofd op den nachtelijken tocht naar De Blok's woning.
Toen wij daar aankwamen, werd de deur geopend, nog voordat wij ons door bellen of kloppen hadden aangemeld. Op den drempel verscheen De Blok zelf en, achter hem, met 'n bleek gezicht en fel-schitterende oogen, zuster Ammens.
„Komt binnen, heeren!" — zeide De Blok. ,,Er is een kamer gereed gemaakt voor den Hauptmann en met groot genoegen zal ik hem gastvrijheid verleenen."
De heer van dit huis scheen mij een heel ander man dan De Blok, dien ik tot dusverre gekend had. Hij bewoog zich veerkrachtiger, zijn stem was luider, het apathische, dat hem zoo dikwijls kenmerkte, was — althans op dit oogenblik — verdwenen.
Blijkbaar had zuster Ammens hem ingelicht omtrent het gebeurde en het werkelijke gevaar had den moed en de kracht bij hem wakker geroepen, die door vage bedreigingen bijna te niet waren gegaan. Iets dergelijks is geen ongewoon
verschijnsel. .
De Hauptmann was gedurende het geheele
transport bij kennis geweest. En in de gang was ik er getuige van, hoe de zuster den gewonde met groote hartelijkheid begroette en aanstonds onder
haar hoede nam.
Een oogenblik later zaten G.G., De Blok en ik om de tafel in dezelfde kamer, waarin wij ook bijeen waren geweest bij de eerste komst van de



EEN HEELMEESTER, DIE NIET ZACHT IS
militairen. Fritz zat in 'n hoekje op 'n stoel. De arme jongen moest wel héél moe zijn. Ik had zuster Ammens dan ook verzocht ook hem, zoodra Hauptmann von Templer verzorgd zou zijn, een plaatsje te bezorgen, waar hij uitrusten en misschien slapen kon.
„Heeren," — zeide De Blok, „het is wel een avontuurlijke nacht, dien U hier medemaakt. De zuster heeft mij verteld, dat alle bewoners van het plateau in het grootste gevaar verkeerd hebben."
„Dank zij het optreden van Fritz, die daar in zijn hoekje zit te dutten, is het gevaar afgewend" — zeide ik.
De Blok keek in de richting van het bedoelde hoekje, waar de jongen inderdaad zat te knikkebollen.
„Ik vertrouw dien jongen niet" — zeide hij toen, zijn stem tot den fluistertoon zakken latend.
„Dat komt mij vreemd voor" — zeide G.G. ,,U hebt hem toch vertrouwelijke briefjes aan meneer Hendriks laten brengen en herhaaldelijk verklaard dat hij en zijn zoogenaamde vader betrouwbaar waren."
„Maar sedert heb ik over de zaak nagedacht"
hernam De Blok, „voornamelijk in verband met het bezorgen van de laatste anonieme brieven. Het kan toch haast niet anders, of hij heeft daarbij de hand in het spel gehad..."
Plotseling stond G.G. op.
„Begint U wéér over dat onderwerp?" -— vroeg hij op ruwen toon, geheel in tegenspraak met zijn gewone manier van spreken. „Zwijg in vredes-



EEN HEELMEESTER, DIE NIET ZACHT IS
naam nu eens over die onnoozele briefjes! U leeft wel 'n heel bekrompen leventje! Altijd maar denkt U aan Uw eigen, kleine belangetjes. Op een nacht als deze, waarin U, met vele anderen, Uw veiligheid aan dat kind te danken hebt gehad, kunt U het weêr niet laten verband te leggen tusschen Uw vermeend gevaar en dienzelfden flinken jongen. Altijd denken en piekeren over die briefjes! In dit geval is het ondenkbaar en het is laf! Verstaat U.
Laf!" , ,
De Blok was — evenals vroeger op den avond
bij ons eerste gesprek met hem — bleek geworden.
„U beleedigt mij" — zeide hij, nu ook van zijn
kant opstaande. 111
„Dat was ook de bedoeling -— antwoordde de
detective. „Er schijnt nog maar één middel te zijn om den man in U wakker te roepen: U te beleedigen, zooals U dien braven jongen beleedigd hebt!
Onwillekeurig richtten zich onze blikken naar de plaats, waar Fritz zooeven nog gezeten had. Die plaats was leeg ! De jongen was erin geslaagd, terwijl onze aandacht geheel in beslag genomen werd door de woorden van G.G., de kamer te verlaten. Ik kon mij niet goed voorstellen, dat de detective dit niet bemerkt zou hebben, want hij had gezeten met het gezicht naar de deur gekeerd. Waarschijnlijk had hij den jongen wèl zien wegqaan, maar zich daartegen niet verzet, omdat hij het beter vond, dat hij niet tegenwoordig zou zijn bij wat er misschien nog volgen zou. En de jongen zelf was, naar ik onderstelde, door de heftige



EEN HEELMEESTER, DIE NIET ZACHT IS
scène, die hem had doen ontwaken, bang geworden en was de gang ingeloopen.
Na de laatste woorden van den detective was De Blok stil blijven staan. Het viel moeilijk uit zijn gezicht op te maken, wat er nu eigenlijk bij hem omging. Speelde hij den verontwaardigde of was de man in hem wakker geroepen, zooals mijn vriend het had uitgedrukt...?
Zijn gezicht nam langzamerhand weer de normale kleur aan.
„Meneer De Blok!" — zeide G.G., toen hij zwijgen bleef. „Geef gehoor aan de stem, die nu in Uw binnenste spreken moet, en... ransel mij af! Hoewel ik niet garandeeren kan, dat ik niet terug zal slaan, zou dat mij toch verheugen. Het zou bewijzen, dat de beterschap bij U intreedt."
„Ik heb er grooten lust in" — antwoordde De Blok.
„Om het U niet te lastig te maken, zal ik den wil voor de daad nemen" — zeide de detective.
Hij had deze woorden uitgesproken op een wat spottenden toon, waarin niettemin tevens iets hartelijks had gelegen.
Het bleef langen tijd stil. Nog steeds scheen De Blok in tweestrijd te verkeeren.
„Mr. Gill! — zeide hij eindelijk, terwijl er op zijn gezicht een trek verscheen, dien ik daarop nog niet gezien had, maar die van energie sprak. „U is geen zachte heelmeester. Maar in den grond hebt U gelijk: ik zie overal spoken. Intusschen kunt U zich er toch moeilijk over verwonderen, wanneer ik nu en dan in de oude kwaal terugval!"



EEN HEELMEESTER, DIE NIET ZACHT IS
„Bravo!" antwoordde mijn vriend. „U spreekt van een oude kwaal: dat is al veelbelovend! Het verheugt mij meer dan ik zeggen kan.
„Mij ook! — klonk het onverwachte antwoord.
★ ★
★
Een half uur later verscheen zuster Ammens
weer ten tooneele.
„De Hauptmann ligt, goed verzorgd, in bed en
slaapt rustig" — zeide zij. ^
„Dat doet mij veel genoegen —- antwoordde G.G. „U hebt 'n goed werk gedaan, Herr De Blok, door hem gastvrijheid te verleenen. Ik heb voor von Templer een groote sympathie opgevat: hij is iemand, die aanpakt en toch met overleg en voorzichtig handelt, moedig en vol plichtsgevoel:
'n man!" .
Ik zag, dat het bloed onzen gastheer naar de wangen steeg, toen G.G. op dat laatste woord sterk den nadruk legde; maar hij zeide niets.
„Hij heeft, dat verzeker ik U, heel wat pijn moeten uitstaan", merkte de zuster op. „De diepe slaap waarin hij nu ligt, is voor het grootste deel het gevolg van uitputting. Maar ook de pijn heert ij
qedragen als n man!
Het scheen wel, dat alles zich vereenigde om De Blok te beschamen. Deze beet zich op de l»ppen, maar bleef zwijgen. De eenigszins enthousiaste toon, waarop zuster Ammens gesproken had, scheen hem te ergeren. Waarschijnlijk vergeleek hij dien met den toon, waarop zij hem zoo



EEN HEELMEESTER, DIE NIET ZACHT IS
vaak had toegesproken, en het onderscheid tusschen die beide moest hem wel bitter stemmen.
„En nu, zuster,' ■—■ zeide de detective, hebben wij nog iemand, die wij in Uw goede zorgen moeten aanbevelen. Hij is wel geen patiënt, maar doed-moe. Als iemand rust verdient, dan is hij het."
,,Wien bedoelt U ?"
,,Ik bedoel onzen Fritz, die eigenlijk de held van dezen avond is. Kunt li hem op een rustig plaatsje ergens wègstoppen?"
De verpleegster begon te lachen.
„U schijnt ervan overtuigd te zijn, dat dit huis onbegrensd is in zijn capaciteit om menschen in bedden te stoppen. Het heeft al heel wat moeite gekost den Hauptmann behoorlijk te installeeren."
„Beteekent dat dus, dat U geen kans ziet aan ons verzoek te voldoen...?"
„Dat zeg ik niet" — antwoordde zuster Ammens. „Ik zal mijn best doen. Wij zullen den jongen 'n bedje spreiden op den grond en de materialen voor dat bedje..., nu ja, die zijn wel te vinden. De stakkerd is in dat opzicht zeker niet verwend, 'n Vloerkleedje en 'n paar oude mantels, met 'n beddelaken, zullen ons al n heel eind op weg helpen. Maar waar is Fritz?"
„Hij is de gang ingeloopen, terwijl wij hier zooeven aan het praten waren" — antwoordde de detective.
„Maar ik heb hem niet in de gang gezien."
„Dan zult U hem moeten zoeken, zuster! Ikzelf heb nog iets met meneer De Blok te bespreken.
Anoniem. o



EEN HEELMEESTER, DIE NIET ZACHT IS
Maar meneer Hendriks zal zeker graag met U méégaan. Het lijkt mij (al hèbt U dat vannacht reeds eenige malen gewaagd) voor een dame nog niet heel vertrouwd, zich na alles wat zooeven gebeurd is, alleen buiten te wagen.
„Buiten ?" — klonk hier, ietwat ontsteld,
de stem van De Blok. „Waarom zou hij naar buiten gegaan zijn?"
„Ik weet het niet en ik bewéér het ook niet — zeide de detective. „Maar als hij niet in huis te
vinden is "
Hij zal toch niet weggeloopen zijn !
G.G. begon te lachen.
„Weggeloopen? Fritz..." — zeide hij. „Ik ben er "zeker van, dat hij mij niet in den steek zal
laten." , . . ,
Omdat hij zeker weet, dat jij het hem niet zult
doen" - merkte ik op. „Het is een innige vriendschap tusschen die twee geworden, meneer De Blok!"
„Gaat U mee, meneer Hendriks? ■ vroeg hier
de zuster. , . ,
Ik kon natuurlijk niet anders doen dan aan haar
verzoek gevolg te geven.
Eerst zochten wij in de gang, maar britz was daar nergens te vinden. Vervolgens doorzochten wij het geheele huis, tot zelfs het vertrek, waarin Hauptmann von Templer rustig lag te slapen en dat in gewone omstandigheden de kamer van de zuster bleek te zijn.
Geen Fritz! .
Dus tóch naar buiten, het erf op. — Maar al ons



DE LAATSTE ANONIEME BRIEF
zoeken was vergeefsch. De jongen was nergens te vinden.
Dit scheen mij onverklaarbaar. Want ik had het werkelijk gemeend, toen ik daareven aan G.G. gezegd had, dat de jongen niet vrijwillig van hem wegloopen zou. Maar het had er nu den schijn van, dat mijn meening niet juist geweest was.
Wij keerden onverrichter zake in huis terug.
HOOFDSTUK XXIII.
De laatste anonieme brief.
Toen wij in de kamer traden, zat De Blok nog aan de tafel. Maar G.G. stond bij een geopend venster en stak een sigaar op.
,,De jongen is nergens te vinden" — constateerden zuster Ammens en ik als uit één mond.
„Dus toch weggeloopen ?" — klonk het
eenigszins weifelend van de lippen van De Blok.
,,Uitgesloten!" — antwoordde de detective, die tot dusverre naar buiten had staan kijken en zich nu omkeerde.
Er lag een eigenaardige uitdrukking op zijn gezicht, die ik daarop alleen gezien heb, wanneer een experiment zijn einde naderde...
Op dit oogenblik hoorden wij voetstappen onder het venster.
,,Hola! Wie is daar?" — riep G.G. naar buiten.
,,Ik, meneer, Fritz!"
,,Hazoo!" — zeide de detective met een snellen



DE LAATSTE ANONIEME BRIEF
blik op ons. „Ik zal je door de voordeur binnen laten, m'n jongen."
En tot ons aller verbazing verdween hij in de gang. Weinige oogenblikken later was hij terug, in gezelschap van Fritz. Zijn gezicht stond zeer ernstig.
„Meneer De Blok!" — zeide hij. „Nu hebt U gelegenheid om te toonen, dat de harde heelmeester 'n beetje succes van zijn werk gehad heeft. Onder de vóórdeur door gestoken, vonden wij dit!"
Hij hield een kleine, witte enveloppe omhoog.
Wéér een anonieme brief "
Deze vraag flitste mij door het hoofd, maar tevens viel mij iets anders in.
„Toen de zuster en ik zooeven binnen kwamen, lag de enveloppe daar niet, — zeide ik. „De zuster kan het getuigen."
„Maar dan " — begon De Blok.
Blijkbaar herleefde bij hem de verdenking jegens Fritz; maar G.G. viel hem in de rede.
„Zou het niet het verstandigst zijn, eerst eens te zien, wat in deze enveloppe zit? ■— vroeg hij. „Het
kan meevallen!"
Er had een onverholen spot in de laatste woorden gelegen.
De Blok lachte luidkeels.
„Alsof ik den inhoud niet reeds kende! — zei hij op quasi-luchtigen toon. „Verscheurt U het ding, dan behoef ik mij niet opnieuw te ergeren. Die bedreigingen hebben geen vat meer op mij!
Het had er iets van, alsof hij ons toonen wilde,



DE LAATSTE ANONIEME BRIEF
dat hij de lessen van G.G. ter harte had genomen. Maar het gelukte hem toch niet, het beven van zijn handen te onderdrukken en de heldhaftige woorden waren eruit gekomen op een toon, die wat benauwd klonk.
G.G. schudde het hoofd en legde hem de hand op den schouder.
„Dit is geen moed, meneer De Blok!" — zeide hij zacht; en alleen aan de omstandigheid, dat ik vlak naast hem stond, was het te wijten, dat ik deze woorden verstond. ,,Dit is struisvogel-politiek. Den brief wèl lezen, maar zich daardoor niet van zijn stuk te laten brengen, dat is moedig!"
Het bleef eenigen tijd doodstil. Er zat een geweldige spanning in de lucht, zoodat ik het bijna benauwd kreeg. Aller oogen waren op de Blok gevestigd en deze scheen maar geen besluit te kunnen nemen.
Toen nam G.G. met de grootste kalmte het woord.
,,Ik zie daar" — zeide hij, „dat er op deze enveloppe in het geheel geen adres staat. Zij kan dus ook door mij geopend worden. U kunt daartegen geen bezwaar hebben, meneer De Blok."
En de daad bij het woord voegende, scheurde hij de enveloppe open.
Onmiddellijk zag ik, dat het papier hetzelfde was, waarop de andere hier in Duitschland ontvangen anonieme brieven geschreven waren. Daar G.G. nu onder de lamp getreden was, stond ik te ver af om te kunnen zien, wat hij inhield.
Op het gezicht van den detective vertrok geen



DE LAATSTE ANONIEME BRIEF
spier. De mededeeling was kort, want met één oogopslag had hij er kennis van genomen.
„Het is maar gelukkig, meneer De Blok," — zeide hij, „dat dit fraaie epistel niet verscheurd is. Het bevat een nieuwtje, dat U pleizier zal doen!
Hij legde het daarop op de tafel, onder de lamp.
De Blok, de zuster en ik stonden zóódanig, dat wij van den inhoud gelijktijdig kennis konden nemen. Fritz zat weer in zijn oude hoekje en toonde geen belangstelling meer in wat er voorviel.
Het briefje was geschreven in dezelfde, karakterlooze, dunne drukletters (hoofdletters), die ik van de vorige anonieme mededeelingen kende.
Het luidde aldus:
„De Blok. — Dit is onze laatste brief. Van toeslaan wordt afgezien.'
Deze droge mededeeling, hoewel ernstig genoeg, scheen mij toch ook een humoristischen kant te hebben. Dat oer-droge: „Van toeslaan wordt afgezien", na al de voorafgaande, herhaalde bedreigingen, werkte — eigenlijk kon ik mijzelven niet verklaren, waaróm -—• eenigszins op mijn lachspie-
ren. A
Maar de uitwerking op De Blok en zuster Am-
mens was een geheel andere.
De Blok, die aan de tafel zat, was opgesprongen, maar stond daarna roerloos, alsof hij het vermogen om zich te bewegen, verloren had.
Zonder het op te nemen, staarde hij onafgebroken op het stuk papier, dat op de tafel lag.
„Onbegrijpelijk — onbegrijpelijk" — fluisterde hij telkens. En toen, zich plotseling met een ruk tot



DE LAATSTE ANONIEME BRIEF
den detective wendende, zeide hij:
„Hoe verklaart U dit?"
„Met zekerheid kan ik het niet verklaren" —antwoordde deze. „Maar één verklaring ligt toch nogal voor de hand."
„En die is?"
De stem van De Blok had een eigenaardig en, drogen klank.
„Ik zeg niet, dat het de juiste verklaring is, meneer De Blok!" — hernam de detective. „Maar mij dunkt, dat dit briefje erop wijzen kan, dat de schrijver van de anonieme dreigbrieven zich ontdekt ziet, en — op welke manier dan ook — gedwongen wordt van verdere vervolging af te zien."
„Maar waarom is hij dan plotseling zoo menschlievend geworden, mij daarvan mededeeling te doen? Al zou hij geen verdere brieven kunnen schrijven, hij had mij toch in spanninq kunnen laten "
Plotseling brak zijn stem en hij zonk op zijn stoel terug.
„Die aanhoudende spanning... die doodt..." voegde hij er fluisterend aan toe.
„Meneer De Blok! ' — hernam de detective. „Men kan hem tot het schrijven van dezen laatsten anoniemen brief gebracht hebben, door de belofte, dat men hem strafrechtelijk ongemoeid zou laten..."
„Maar ik wil niet " — bruischte De Blok
plotseling op.
„U hebt ook niets te willen" — viel G.G. hem ruw in de rede. „In deze geheele zaak is U het lijdend voorwerp geweest! Ik zou U raden dat nu



DE LAATSTE ANONIEME BRIEF
te blijven. Als man van de daad hebt U vroeger maar weinig succes gehad.
Ik begreep deze woorden niet precies, al had ik omtrent hun beteekenis wel eenig vermoeden.
Op De Blok schenen zij echter indruk te maken. Althans hij sprak niet verder. Maar plotseling keerde hij zich tot den detective en keek hem strak
aan' „ i •• „Hebt U de dader ontdekt ? — vroeg hij.
„Waarom noemt U hem dan niet ?
„Ik heb hem niet ontdekt" — antwoordde G.G. „Ik kan hem U dus niet noemen."
„Wat doet U hier dan eigenlijk ?
De Blok had hem nu letterlijk aangesnauwd. Maar de detective was dood-kalm gebleven.^
„Ik zorg, dat er geen ongelukken gebeuren" — zeide hij.
* * *
Zooeven heb ik gezegd, dat de uitwerking van den nieuwen anoniemen brief op zuster Ammens geheel anders was dan op mij.
Zij was op een stoel neergezonken met een gezicht, zóó bleek, dat ik vreesde haar in onmacht te zien vallen. Maar toen ik op haar toetrad om haar te helpen, als dat noodig mocht zijn, wenkte zij mij ongeduldig, dat ik haar met rust zou laten. Vervolgens sloot zij de oogen en leunde achterover in haar stoel. Zij had donkere kringen onder de oogen en het scheen, alsof haar wangen seling ingevallen waren. Zoo een vreemde het vertrek was binnen gekomen, zou deze den indruk



DE LAATSTE ANONIEME BRIEF
ontvangen hebben, dat er op haar stoel een doode zat.
Gedurende de korte woordenwisseling tusschen De Blok en den detective herstelde zij zich echter met groote snelheid. Zelfs kwam er weer eenige kleur op haar wangen terug. Maar in haar oogen, die zij weer geopend had, lag een vreemde, strakke uitdrukking en er lagen rimpels op haar voorhoofd en om neus en mond, alsof zij plotseling ouder was geworden.
Toen, opeens, was het alsof zij zich met geweld dwong om natuurlijk te schijnen. Er legde zich een verstijfde glimlach om haar mond en zij deed een poging om op luchtigen toon te spreken.
„In elk geval, meneer De Blok" — zeide zij, „als wij den inhoud van dat schrijven ernstig mogen nemen, bevat het een blijde tijding."
„Het komt mij voor, dat wij dien inhoud zeker ernstig nemen kunnen" — zeide G.G.
Het scheen, alsof hij thans eerst bemerkte, in welk een toestand zij verkeerde.
„Ik geloof, dat de verrassing voor U een beetje te veel geweest is, zuster!" — zeide hij. „Dat is niet meer dan natuurlijk, maar II moet ervoor zorgen, dat Uw zenuwen U niet de baas worden."
„Ik bèn zoo zenuwachtig niet" — protesteerde zij.
„Kom, kom, zuster Ammens!" — antwoordde hij. „U is heelemaal overstuur. Als ik U een raad mag geven, stuur dan Uw gedachten, met alle wilskracht, die in U is, een anderen kant op. Denk niet aan al dat gedoe met anonieme brieven, maar



DE LAATSTE ANONIEME BRIEF
geef U aan de plichten, die op dit oogenblik op U rusten. Zorg in de eerste plaats ervoor, dat Fritz nu eindelijk eens tot rust komen kan. En dan: U hebt een gewonde, die Uw hulp óók noodig kan hebben. Hier is Uw taak op dit oogenblik afgeloopen."
De laatste woorden had G.G. met klem gesproken. Zuster Ammens had hem, terwijl hij sprak, aangekeken met wijd opengesperde oogen. Maar zij scheen bereid, te doen wat hij haar gezegd had. Zij ging op de deur toe. Toen zij die geopend had en op den drempel stond, wankelde zij, zoodat ik op haar toeschoot om haar te ondersteunen. Zij keerde zich daarop öm, met het gezicht naar de
kamer toe. . ,
„Fritz!" — zeide zij, terwijl zij dezen tot^zicn
wenkte. ,,Ik zal je een slaapplaats aanwijzen.
De jongen schrikte wakker, want de vermoeienis was hem nu geheel de baas geworden. Maar hij gehoorzaamde en, slaapdronken als hij was, ging ook hij naar de deur.
Zuster Ammens stond nog steeds met het gezicht naar de kamer toe gekeerd, en keek strak
naar G.G. ,
„Ik geloof, Mr. Gill" - zeide zij met een harde,
toonlooze stem, „dat wij elkander iets te zeggen hebben."
De detective knikte, maar zeide niets.
Toen zijn antwoord uitbleef, hervatte de zuster:
„Ik moet erop staan, dat wij nog dezen nacht
met elkander overleggen."
„Overleggen?" - vroeg de detective op wat



DE LAATSTE ANONIEME BRIEF
verwonderden toon; maar ging dadelijk daarop voort: „Intusschen, over woorden zullen wij niet twisten. Als U mij nog hedennacht nader spreken wilt, ben ik daartoe bereid, evenwel in gezelschap van Mr. Hendriks. Mogen wij U dan waarschuwen ?"
Zij boog het hoofd ten teeken van toestemming en verliet daarop de kamer, Fritz Heister aan de hand medevoerend.
Wij waren dus weer met ons drieën alleen, en het bleef heel lang stil tusschen ons. G.G. ccheen niets meer te zeggen te hebben en De Blok evenmin. Maar het was zeer merkbaar, dat dit bij den laatste een gevolg was van zijn vrees om te spreken. Hij moest, in zijn geestelijk toch nog altijd onevenwichtigen toestand, ook wel sterk getroffen zijn door de gebeurtenissen, die elkander zoo snel hadden opgevolgd.
Aan den anderen kant moest de laatst ontvangen anonieme brief hem rust gegeven hebben. Maar het was waarschijnlijk, dat er daarna gedachten en vermoedens bij hem gerezen waren, die immers ook ik bij mij had voelen opkomen.
Ik weet niet, hoe lang wij gezwegen hadden, toen eindelijk G.G. de stilte verbrak.
„Meneer De Blok!" — begon hij. „Wanneer straks zuster Ammens met mij ,,overleggen"' zal, zooals zij dat noemt, is het noodig, dat ook U daarbij is."
„Ik zie de noodzakelijkheid daarvan niet in" — zeide onze gastheer.
„Tot mijn leedwezen kan ik mij niet met Uw



STILTE VOOR DEN STORM
zienswijze vereenigen" — antwoordde mijn vrien 1. „Ik eisch zelfs, dat U aan dat „overleg deelneemt. „Met welk recht?"
„Met het recht, dat U mij gegeven hebt, door mij Uw belangen toe te vertrouwen.'
„Ik kan U mijn vertrouwen weer ontnemen. Dat geloof ik niet, meneer De Blok. Sinds wij elkander dezen avond de hand gereikt hebben, zult U dat stellig niet doen. En laat mij U ronduit zeqgen, dat ik Uw tegenwoordigheid verlangt in Uw eigen belang. Misschien voelt Uzelf wel, wat
ik daarmee bedoel." ^ 1 uwv
Het kwam mij voor, dat De Blok weer bleek
qeworden was. 1
Langen tijd zat hij recht voor zich uit te kijken,
zooals hij dat dien avond reeds meer gedaan liad.
„Ik wil niet wijzer zijn dan U — zeide hij eindelijk.
HOOFDSTUK XXIV.
Stilte vóór den Storm.
Voor iemand, die gedurende het nu volgende half-uur binnengekomen zou zijn, ware het een merkwaardig schouwspel geweest, dat hem daar
^De^Blok zat weer op zijn houten armstoel, de ellebogen steunende op de tafel het hoofd steunende op de handen. Hij staarde voor zich uit met wijdgeopende oogen, die niet zagen, en was zoo zeer
:v •• "f.ï. • '• ï • •■>-



STILTE VOOR DEN STORM
verdiept in zijn gedachten, dat hij als 't ware afgestorven was voor wat hem omringde.
G.G. zat tegenover hem en staarde hem onafgebroken aan, waarvan De Blok niets scheen te bemerken. Maar de oogen van mijn vriend zagen wèl; zij zagen zelfs zeer scherp, zij bestudeerden den man met groote nauwkeurigheid. Het was, alsof deze een wonderlijk wezen was, waarvan hij zich alle bizonderheden nauwkeurig in het geheugen wilde prenten. — Later heeft hij mij gezegd, dat hij in deze oogenblikken bezig geweest was met een ernstige gelaatsstudie, omdat hij benieuwd was, hoe De Blok reageeren zou op wat nu onvermijdelijk volgen moest en hij — bij wijze van oefening — vooruit trachten wilde zich daarvan een denkbeeld te vormen. In deze oogenblikken, waarin ik in de grootste spanning verkeerde, kon hij rustig zijn aandacht concentreeren op een wetenschappelijk onderwerp. Immers voor hèm was de gelaatskunde een wetenschap, die hij voor de uitoefening van zijn beroep onmisbaar achtte.
En ten slotte zat ik thans in den stoel en in het hoekje waar Fritz Heister zoo lang gezeten had.
Maar ik had moeite, daar rustig te blijven zitten, want ik leefde in voortdurende spanning en de schijnbare rust, waarvan de twee mannen aan de tafel blijk gaven, irriteerde mij meer dan ik zeggen kan. Het was, alsof mijn eigen spanning daardoor voortdurend nog toenam, en ik was bepaald boos, omdat zij geen woord spraken en geen beweging maakten. Sommige van mijn lezers, die zelf wel eens in 'n zenuwachtige stemming verkeerende,



STILTE VOOR DEN STORM
de olympische kalmte van anderen hebben aanschouwd, zullen zich het eigenaardige gevoel kunnen verklaren, dat óver mij kwam en mij bijna tot verontwaardiging bracht.
De stilte, die tusschen ons ontstaan was, was als 't ware öp ons gevallen, omdat wij elkandet niets meer te zeggen hadden. En het was nog te vroeg om zuster Ammens reeds te laten komen: wij moesten haar den tijd laten om voor F^itz en misschien ook voor den gewonde alles naar behooren in orde te maken. Het groote oogenblik, dat wij allen voelden aankomen, had ons de lust tot een banaal gesprek geheel benomen 
En toch maakte de heerschende stilte mij steeds
ongeduriger.
Eindelijk kon ik het niet langer uithouden.
„In vredesnaam, Geoffrey! — zeide ik. ,,Z,eg eens wat!
Hij keerde mij zijn gezicht toe en glimlachte.
„Wordt je ongeduldig?" — vroeg hij, terwijl hij
op zijn horloge keek.
Daarop vervolgde hij, zonder mijn antwoord at te wachten: „Maar je hebt gelijk! Er is nu tijd genoeq verloopen, sedert zuster Ammens ons verlaten heeft. Waarschijnlijk zal zij nu gereed zijn, tenzij de Hauptmann nog bizondere zorg noodig
heeft." , ,
„Wij hadden haar kunnen vragen, hierheen te
komen, zoodra zij met haar taak gereed is" — zeide ik, nog steeds wat geprikkeld. „Waarom heb je haar eigenlijk gezegd, dat wij haar waarschuwen zouden?"



STILTE VOOR DEN STORM
„Omdat ik haar aan het werk wil zien" — antwoordde hij.
„Waarom? "
„Men moet zijn menschen leeren kennen."
Hij zweeg even en vervolgde toen, zich tot De Blok wendende:
„Mr. Hendriks en ik zullen nu zuster Ammens gaan waarschuwen. Wacht U hier even op ons: wij zijn dadelijk terug."
De aangesprokene maakte een toestemmend gebaar.
Toen wij in de gang stonden, zei ik zacht: „Durf je hem alleen laten, Geoffrey...?"
„Wees maar niet bang, Willy! Dwaasheden zal hij, na ontvangst van dien laatsten anoniemen brief, niet uithalen."
Hij had mij begrepen, zonder dat ik mijn bedoeling nader omschreven had 
„Maar waarom moeten wij beiden de zuster waarschuwen?
„Omdat het voor mij van veel belang is, hoe wij haar zullen aantreffen, Willy! Ik vind het prettig, wanneer jij mèt mij observeert."
Ik begreep zijn bedoeling wel niet, maar er was geen tijd voor het stellen van verdere vragen.
De kamer, die voor Hauptmann von Templer was ingeruimd, lag achterin de gang en, daar het „opbergen" van Fritz wel niet zooveel tijd gekost zou hebben, achtten wij het waarschijnlijk, dat wij de zuster daar vinden zouden.
Dit bleek inderdaad het geval te zijn.
Wij klopten zacht aan de deur en openden deze



STILTE VOOR DEN STORM
voorzichtig. Ik heb reeds gezegd, dat dit de kamer van zuster Ammens zelf was. Zij had die, zonder dat zij het aan iemand had medegedeeld, voor den gewonde bestemd en dezen in haar eigen bed gestopt. Zij zat aan het hoofd-einde daarnaast en hield de hand van den rustig slapenden Hauptmann in de hare.
Toen wij binnen kwamen, vloog er een glimlach over haar gezicht. Zij maakte niet meer den indruk (zooals een half uur geleden) van een harde, vastberaden vrouw, maar op haar gezicht lag een uitdrukking van zorgende zachtheid; zij was méér vrouw dan wij haar vroeger ooit gezien hadden.
Voorzichtig legde zij de hand van haar patiënt op het dek en, terwijl zij opstond, legde zij den vinger op den mond om ons te waarschuwen, dat wij niet spreken zouden. De gewonde sliep door.
Dadelijk daarop volgde zij ons in de gang en sloot de deur onhoorbaar.
„Hij was onrustig —• fluisterde zij, ,,en stond erop, dat ik hem de hand geven zou. Toen is hij, zooals U gezien hebt, bijna dadelijk ingeslapen.^
,,U heeft dus een kalmeerenden invloed op hem? — vroeg G.G.
„Blijkbaar!"
Zij had dit woord kort-af uitgesproken, als om te kennen te geven, dat zij op het onderwerp niet
verder wenschte in te gaan.
„U komt mij halen voor het gesprek, dat wij samen hebben moeten?" — vroeg zij dadelijk daar¬
op.



STILTE VOOR DEN STORM
„Juist!" — antwoordde G.G. „En ik kan U mededeelen, dat ook meneer De Blok daarbij tegenwoordig zal zijn."
Wij hadden, toen de detective dit zeide, bijna de deur van de kamer bereikt, waar de heer des huizes op ons wachtte.
Zuster Ammens stond plotseling stil en zag mijn vriend recht in de oogen.
„Is U eigenlijk mijn vriend of mijn vijand?" — vroeg zij.
„Noch het een noch het ander" — antwoordde hij. „Ik zoek naar de waarheid. Die vindt men niet, wanneer men zich door vriendschap of vijandschap leiden laat. Ik ben" — hier glimlachte hij even — „neutraal."
„Maar U treedt op in het belang van meneer De Blok?"
„Ik heb beloofd — U weet dat trouwens — al het mogelijke te doen om den schrijver van de anonieme brieven te ontdekken. Wanneer U dat beschouwt als het optreden in zijn belang, hebt U gelijk."
„Maar U hebt hem ook zedelijke hulp toegezegd ?"
„Dat is zoo, zuster Ammens!" —■ antwoordde mijn vriend. „Hij heeft die noodig. En er is nog iemand anders, die zedelijke hulp noodig heeft." „Wie ?"
Zij keek hem bijna uitdagend aan.
„U!"
Een oogenblik bleef het stil. Toen vervolgde



STILTE VOOR DEN STORM
zuster Ammens: „En mij zult U dus die hulp wei-
O99
geren (
„Ik begrijp dat „dus" niet, zuster! -— antwoordde hij. „Wanneer men iemand hulp verleent, behoeft men anderen toch niet hulp te weigeren...?"
„Maar hij betaalt U!"
Deze weinige woorden hadden scherp, bijna vijandig geklonken. Het was moeilijk het vrouwelijke, dat zooeven bij haar nog zoo sterk op den voorgrond was getreden, thans in haar terug te vinden.
Ik vreesde, dat G.G. heftig op dit gezegde reageeren zou, want men weet, hoe gevoelig hij op dit punt was.
Maar mijn vriend had zich volkomen in bedwang. Wel steeg het bloed hem naar het hoofd, maar hij antwoordde met geen enkel boos woord.
Hij keek de vrouw, die hem zoo heftig had toegesproken, aan met een kalmen blik, waarvoor zij de oogen moest neerslaan.
„Zuster Ammens!" — zeide hij toen. „De Hemel behoede mij ervoor, van dezen man ook maar 'n halve cent aan te nemen! En nu hebben wij elkander vóór ons beslissend gesprek niets meer te zeggen. Wij kunnen naar binnen gaan."
Hoewel de zuster nog een poging deed om hem terug te houden (zij scheen nog meer te willen zeggen) en hem daartoe de hand op den arm legde, schudde hij deze met een ruw gebaar van zich af. Dit was — behalve dan zijn verhoogde kleur — het eenige uiterlijke kenmerk, waaruit men had kunnen opmaken, dat de laatste woorden van de



STILTE VOOR DEN STORM
verpleegster hem pijnlijk hadden getroffen.
In de kamer vonden wij De Blok, nog steeds op zijn stoel gezeten en in dezelfde houding, waarin wij hem verlaten hadden. Maar hij was nu weer meer toegankelijk voor indrukken van buiten.
Dit bleek, doordat hij ons zoodra de deur achter ons gesloten was, het gelaat toekeerde en een stom gebaar maakte, teneinde ons uit te noodigen plaats te nemen. In zijn strak staande oogen keerde langzamerhand het leven, de ziende blik terug. Hij maakte den indruk van iemand, die zich langzaam herstelde van een geweldigen moreelen schok.
De detective, die het initiatief genomen had tot deze „conferentie" (indien men onze bijeenkomst met dien naam bestempelen mag!), was de eerste, die sprak.
„Ik moet beginnen met op den voorgrond te stellen" — aldus begon hij, „dat het de bedoeling niet is, dat wij allemaal zullen meêpraten. Zuster Ammens heeft mij te spreken gevraagd en daarbij aangedrongen op spoed. Het was misschien beter geweest, dit gesprek uit te stellen tot den morgen, maar er zijn omstandigheden — dit begrijp ik -—, waarin het wachten een ware marteling worden kan. De beide heeren — Herr De Blok en Mr. Hendriks — zijn hier als toehoorders, maar zullen geen deel aan het gesprek nemen."
Hier maakte de verpleegster plotseling een heftig gebaar. Het scheen, dat zij van haar stoel wilde



STILTE VOOR DEN STORM
opstaan, maar G.G. legde zijn hand op haar arm en voorkwam dit.
„U kunt zeer goed spreken, zonder op te staan zeide hij.
Zuster Ammens gaf aan dezen wenk gehoor en bleef zitten bij hetgeen zij verder te zeggen had, althans in den aanvang.
Eerst later heb ik begrepen, dat de detective — zooals den lezer straks blijken zal <— ernaar streefde, de schijnbaar eenvoudige, maar — psychologisch — zeer gecompliceerde zaak, waarin hij thans gemengd was, tot een vreedzaam einde te brengen; en dat dit de reden was, waarom hij de zuster verzocht niet op te staan. Het is een vaststaand feit, dat iemand, die op 'n stoel zit, zich meestal beter in bedwang heeft en meer gematigd blijft dan wanneer men staat of heen-en-weer loopt. Het beste bewijs daarvoor is, dat, wanneer men verontwaardigd is en dientengevolge heftig wordt, men al zeer spoedig van z'n stoel opspringt, de instinctmatige erkenning van de omstandigheid, dat men, staande, den vijand — ook met woorden —• beter te lijf kan.
Zuster Ammens dan bleef op haar stoel zitten, maar haar stem klonk weder zeer uitdagend, toen zij zeide:
„U hebt daar gezegd, dat meneer De Blok hier uitsluitend als toehoorder aanwezig is. Ik zou hem liever anders noemen: hij is de beschuldigde!
Zij had de laatste woorden op werkelijk indrukwekkende wijze uitgesproken. En toch kon ik aan



STILTE VOOR DEN STORM
het gezicht van De Blok zien, dat hij haar niet begreep.
„Ik dacht veeleer, dat U hier de beschuldigde was" _ zeide hij. „Waarvan ik beschuldigd zou moeten worden, is mij niet duidelijk.
De zuster was op het punt, een heftig antwoord te geven, toen de detective haar voorkwam.
„Wij zijn hier niet om over schuld of onschuld te beslissen" — zeide hij. „Als dat onze taak was, zouden wij waarschijnlijk tot het resultaat komen, dat er twee schuldigen zijn. Wij zitten hier niet als een Rechtbank. Wie zou ons daartoe de bevoegdheid gegeven hebben? Wij zitten hier als menscheri om te luisteren naar wat onze medemenschen ons te vertellen hebben over hun leed en over hun schuld. En misschien zal het ons dan blijken, dat de schuld vergeven kan worden öm al
het leed, dat geleden werd Gelukkig, dat wij
geen rechters zijn, want wij zijn niet gebonden aan rechtsleer en wetsartikelen. Wij mogen oordeelen en veroordeelen naar de regelen van de menschlievendheid."
Het is moeilijk den indruk weer te geven, dien deze woorden van mijn vriend op de aanwezigen maakten.
Hij had gesproken op de meest eenvoudige wijze, zonder te streven naar welsprekenheid en zonder eenig valsch pathos, waartoe wat hij zeide, zich zoo gemakkelijk zou geleend hebben. Juist de eenvoud, waarmee hij gesproken had, maakte, dat wij allen sterk onder den indruk van zijn woorden waren. Zij waren hem regelrecht uit het hart



BESCHULDIGINGEN
gekomen en dat gevoelden wij allen.
Het bleef zeer lang stil, nadat hij gesproken had.
Het harde, dat zooeven nog uit de stem van zuster Ammens geklonken en uit haar oogen gestraald had, verdween langzamerhand. Zij geleek nu weer meer op de vrouw, die G.G. en ik zooeven, als een goede fee, aan het bed van den gewonden Hauptmann hadden zien zitten.
De Blok had de oogen neêrgeslagen. Hij speelde — quasi-onverschillig — met een aschbakje, dat vóór hem op de tafel stond. Maar hij ademde met moeite, alsof er een zware last op zijn borst lag. Het baatte hem niet, of hij zich den schijn van onverschilligheid gaf.
Wat mijzelven betreft, ik begreep, dat ik — zooals vroeger zoo vaak — een van die „experimenten" van G.G. meêmaakte waarin hij de eeuwige waarheid getrouw zou blijven, dat boven het strenge, onverbiddelijke Recht, de Gerechtigheid van het Medelijden en de Liefde gaat.
HOOFDSTUK XXV.
Beschuldigingen.
Met een werkelijk verbluffende openhartigheid en een niet minder verbluffende zekerheid richtte nu de detective een vraag tot zuster Ammens, die gelijktijdig de rechtstreeksche beschuldiging inhield, die ik in de laatste uren in mijn binnenste reeds herhaaldelijk -— maar weifelend — had uitgesproken.



BESCHULDIGINGEN
„Zuster!" — zeide hij. „Zoudt U ons willen mededeelen, wat U ertoe gebracht heeft, gedurende zoo langen tijd den patiënt, die zich aan U had toevertrouwd, met anonieme brieven te vervolgen ?"
De aangesprokene moest zich op deze vraag hebben voorbereid, want zij ontstelde niet, zij toonde geen uiterlijke teekenen van zenuwachtigheid meer en antwoordde op een toon, die veeleer koel dan opgewonden was.
„Ik zal U niet vragen, hoe U ertoe komt, Uw vraag met zooveel zekerheid te stellen" — zeide zij. „Maar evenmin denk ik eraan, te ontkennen, dat ik gedaan heb wat U mij voor de voeten werpt. ' „Ik herhaal mijn vraag, waarom U het gedaan hebt" — zeide G.G. „Meneer De Blok heeft recht Uw antwoord daarop mede aan te hooren."
Dit laatste zeide hij waarschijnlijk, om de Blok tot tijd en werkelijkheid terug te roepen. Want de plotselinge vraag en de bekentenis van de zuster hadden hem dermate aangegrepen, dat hij met een bleek gezicht achterover in zijn stoel gezonken was. Geen betuiging van verontwaardiging... Geen
aanval van drift 
Thans scheen hij, doordat G.G. zijn naam genoemd had, werkelijk te herleven. Hij maakte een vaag gebaar en ik hoorde hem zacht mompelen: ,,Natuurlijk heb ik recht daarop!"
Van nu af maakte hij den indruk van iemand, die, al zweeg hij, althans hoorde en begreep wat er gezegd werd.
„Ik zal de vraag, die U gedaan hebt, beantwoor-



BESCHULDIGINGEN
den Mr, Gill," — zeide zuster Ammens. ,,Of dat aangenaam voor meneer De Blok zijn zal, betwijfel ik. Maar als hij gebruik wil maken van zijn recht" (zij sprak dit woord op scherp-sarcastischen toon uit) „om toe te luisteren, dan is dat zijn zaak.
„Om U alles duidelijk te maken, moet ik U vooraf iets uit mijn levensloop vertellen "
Zij zweeg even. Nog steeds was zij ijzig-kalm, maar naarmate zij verder sprak, ging die kalmte langzamerhand verloren en eindelijk stond zij vóór ons als een heftig verontwaardigde en zwaar verongelijkte vrouw. Maar nu loop ik vooruit op wat ik nog te vertellen heb.
„Ammens is mijn meisjesnaam" — vervolgde zij. „Geen van U drieën zal weten, dat ik getrouwd geweest ben. Mijn man heette Molenkamp..."
Toen zij dezen naam noemde, zag ik De Blok een plotselinge, heftige beweging maken. Blijkens haar volgende woorden had ook de verpleegster dit opgemerkt.
„Niet waar, meneer De Blok" — zeide zij, zich plotseling tot dezen wendend — „U herinnert zich dien naam...? Die herinnering zal een verkwikking voor U zijn!"
De Blok antwoordde met geen enkel woord.
„Mijn ouders zijn vroeg gestorven" — hernam zuster Ammens. „Een oom en tante hebben mij opgevoed: die zijn nu ook dood. Toen ik even twintig jaar was, behaalde ik mijn diploma als verpleegster. Daarin word ik natuurlijk met mijn meisjesnaam genoemd: vandaar dat De Blok nooit geweten heeft, dat ik de vrouw van Molenkamp was!"



BESCHULDIGINGEN
De Blok schudde hier even met het hoofd, als om te kennen te geven, dat hij dit inderdaad niet geweten had. Meer en meer herkreeg hij thans de heerschappij over zichzelf.
Ik was dertig jaar, toen ik mijn man leerde kennen. Hij was veel ouder dan ik, maar het is tusschen ons een groote, mooie liefde geweest. Méér zeg ik
daarvan niet "
Zij had even moeite, zich in bedwang te houden, en vervolgde daarop, snel sprekende, als om haar ontroering te verbergen:
„Mijn man was niet sterk. Tengevolge van een ernstige en langdurige ziekte verloor hij zijn betrekking. Ik verpleegde hem en hij herstelde. Toen was hij zonder werk, maar hij vond een aanstelling als tijdelijk ambtenaar op een Regeeringsbureau. In den aanvang was hij daar zeer tot zijn genoegen. Het was hard werken, maar de verstandhouding, zoowel met zijn chef als met zijn collega's, liet niets te wenschen over. Toen moest de Regeering zekere bezuinigingen invoeren. Om dit te bewerkstelligen werd een vriend van den Minister op het Bureau
los gelaten. Van toen af ontstond er een hel "
Bij de laatste woorden was zij plotseling losgebarsten, maar had zich onmiddellijk weer in bedwang.
„Mijn man was iemand" — vervolgde zij, „die niet zien of verdragen kon, dat anderen onrecht werd aangedaan. Van het eerste oogenblik, waarop meneer De Blok (want deze was het, die plotseling als dictator optrad, met terzijde-stelling van den Chef) op het Bureau verscheen, heerschte daar



BESCHULDIGINGEN
dwang en onrecht. Het scheen, dat hij zich bij voorbaat (zonder den toestand te kennen) had voorgenomen een vooruit bepaald groot aantal beambten te ontslaan. Maar voornamelijk wekte hij de algemeene verontwaardiging door de wijze, waaróp dit geschiedde. Men leefde in voortdurende vrees voor ontslag, waarmede bij de minste reden gedreigd werd. Gelukkig waren zij, die spoedig ontslagen werden! Want de overblijvenden moesten avond aan avond zonder betaling overwerken. Zij werden afgebeuld. Er werd op het Bureau gespionneerd; de een vertrouwde den ander niet meer. De „dictator" duldde geen overleg: men moest zwijgend doen, ook wat verkeerd was. Waagde men een opmerking, dan... eruit! De dienstverliep. Plagerijen waren aan de orde van den dag. Jonge meisjes, die haar werk zittend doen konden, werden gedwongen te staan, uren lang. Als zij verklaarden, dat zij dit niet konden: bedreiging met ontslag. En niemand durfde klagen: anders liep men gevaar zijn „baantje" te verliezen. Verscheidene beambten werden zenuwziek.
Ik weet niet, of meneer De Blok's vriend, de Minister, begreep wat er gebeurde. Hij deed alsof hij het niet begreep!"
Opnieuw zweeg zuster Ammens...
Zij was nu zeer opgewonden en het duurde eenigen tijd, vóórdat zij verder sprak.
De Blok, die tot dusverre niets gezegd had, nam deze gelegenheid te baat om een opmerking te maken.
„Wanneer men zijn plicht doet" — zeide hij, met



BESCHULDIGINGEN
eenige moeite sprekend, „wekt men dikwijls den schijn van hardheid!"
„Men kan hardheid vermijden door takt, meneer De Blok!" — merkte hier de detective op.
Op dit oogenblik nam zuster Ammens opnieuw het woord.
„Mijn man heeft dit alles maandenlang aangezien. Verdienstelijke collega's zag hij wèggestuurd en hun werk aan middelmatige krachten toevertrouwd, omdat die toevallig in de gratie waren! Hij leed hieronder, zijn gezondheid ging langzaam achteruit 
Toen kwam de dag, waarop hij voor de tweede maal ziek werd en dientengevolge verzuimen moest. Twee dagen later had hij zijn ontslag thuis.
Geld was er niet 
Na drie maanden is mijn man gestorven "
Zij rees langzaam overeind en wees met den vinger op De Blok.
„Vermoord!" — zeide zij. „Door hèm "
Ook De Blok was opgestaan en wilde iets zeggen, maar met een gebiedend gebaar legde G.G. hem het zwijgen op.
„Straks is U aan de beurt" — zeide hij. „Laat zuster Ammens eerst uitspreken. Kom, zuster, gaat U weer zitten en vertelt U verder!"
Het had bijna iets komisch, de kalme gemoedelijkheid van den detectieve te vergelijken met de ingehouden hartstocht, waarmede de verpleegster gesproken had. Maar juist die groote kalmte van mijn vriend, werkte kalmeerend, ook op haar. Zij ging althans weer zitten en vervolgde:



BESCHULDIGINGEN
„Ik heb gezegd, dat ik van mijn man hield. Ik besloot hem op zijn moordenaar, dien ik voor een lafaard hield, zooals elke bruut is, te wreken. Ik schreef mijn eersten anoniemen brief en kort daarop een tweeden. De uitwerking overtrof mijn verwachtingen. De vage bedreiging — schijnbaar komende van meerdere menschen, want ik gebruikte altijd het woord „wij" —■ bracht mijn vijand van zijn stuk. Het heette, dat hij te veel gewerkt had en daarvoor overspannen was. In werkelijkheid was het angst, pure angst, die hem ziek maakte.
„Intusschen had ik mijn verpleegsterswerk weer opgevat, want ik moest leven 
„Toen gebeurde er iets, dat ik beschouwde als een gelukkige beschikking van het Noodlot. Er verscheen een advertentie in de couranten, waarbij een particulier verpleegster gevraagd werd. Ik schreef daarop: het bleek, dat De Blok die advertentie geplaatst had 
„Hier was mijn kans!"
„En het geluk diende mij, want onder vele mededingsters werd ik uitgekozen. Opnieuw zag ik daarin een bewijs, dat het lot mij gunstig was en dat de Voorzienigheid den weg, dien ik bewandelde, goedkeurde."
Zij lachte even, een korten, wreeden lach.
„Ik heb goed gezien!" — hernam zij. „Mijn wraak heb ik vol-op genoten. Ik schreef mijn brieven van tijd tot tijd en zorgde ervoor, dat de angst in zijn hart nooit stierf. Die angst ruïneerde hem: hij verouderde zichtbaar, hij moest zijn ontslag nemen en werd toen gedecoreerd!



BESCHULDIGINGEN
Opnieuw die wreede lach!
„Hij nam mij meê hierheen, om op zijn verhaal te komen! Ik zorgde ervoor, dat hij niet op zijn verhaal kwam. Hij, die mijn armen, goeden man vermoord had, ik zag hem langzaam vergaan... van zorg en angst "
„Op den avond, toen U, meneer Hendriks, voor het eerst vertrouwelijk met hem gesproken hebt, op de bank bij de onderste brug, had ik hem zien uitgaan. Dat gebeurde bijna nooit, want gewoonlijk durfde hij dat niet. Ik was nieuwsgierig en volgde hem. In de struiken, achter de bank verborgen, luisterde ik Uw gesprek af. Ik hoorde, dat Mr. Gill komen zou "
„Het is genoeg, zuster!" — liet zich hier plotseling de stem van den detective hooren. „De rest kunnen wij ons voorstellen."
Terwijl ik toeluisterde, was het eerst langzaam tot mij dóórgedrongen, welk een ontzettende tragedie wij hier te hooren hadden gekregen en hoe een vrouw, wier leven voor vele menschen een zegen had kunnen zijn, geworden was tot weinig minder dan een misdadigster, en dat wel zonder dat hij, die hiervan de aanleidende oorzaak was, ook maar eenig vermoeden gehad had van zijn schuld tegenover haar. Het is de vloek van elk tyranniek optreden, dat de gevolgen ervan veel dieper gaan en veel meer menschen treffen dan de tyran zelf bedoeld heeft.
Hoewel ik duidelijk zien kon, dat ook G.G. onder den indruk verkeerde van wat wij zooeven vernomen hadden, bleef hij toch naar het uiterlijk



BESCHULDIGINGEN
onbewogen —■ en tegenover de beide menschen, die hier vijandig tegenover elkander stonden — steeds in dezelfde gemoedelijke stemming.
„Wij hebben daar dingen gehoord, die ons allen getroffen moeten hebben, meneer De Blok" — zeide hij. ,,In het bizonder aan U zullen zij stof tot nadenken geven."
De Blok scheen echter slechts oog te hebben voor één kant van hetgeen ons nu geopenbaard was.
„Ik ben diep-verontwaardigd over de behandeling, waaraan ik van de zijde van deze misdadige vrouw heb bloot gestaan" — zeide hij.
„Is dit het eenige, wat U te zeggen hebt?" — vroeg de detective.
„Ik heb daaraan alleen nog dit toe te voegen" — antwoordde De Blok: „dat ik haar ter verantwoording roepen zal en dat zij haar straf niet zal ontgaan. Want wat zij gedaan heeft, valt toch onder de strafwet, niet waar?"
De laatste vraag was er bijna gretig uitgekomen.
G.G. keek hem eenige oogenblikken zwijgend aan.
„Met wetten hebben wij op dit oogenblik niets te maken" — zeide hij. „Ik heb dat daarjuist ook reeds gezegd. Maar, meneer De Blok, U hebt ons nu Uw oordeel gezegd over zuster Ammens. Mogen wij nu ook Uw oordeel eens hooren over Uw eigen optreden?"
„Ik heb daarjuist ook reeds gezegd" — zeide hij, blijkbaar met opzet de woorden gebruikend, die G.G. gebezigd had, „dat ik mijn plicht gedaan heb."



BESCHULDIGINGEN
„Juist!" — zeide G.G. „Mag ik U nog één vraag doen? Heeft deze misdadige vrouw zooeven gelogen, toen zij de rol beschreef, die U tegenover het personeel van dat Regeerinqsbureau qespeeld heeft?"
„Gelogen heeft zij niet, maar zij heeft alles verdraaid en hatelijk voorgesteld."
„En U wist, dat haar man gestorven is...?"
„Dat heb ik daarjuist voor het eerst gehoord."
„En niettegenstaande U dat nu weet, wilt U, dat zij gestraft wordt?"
„Waarom zou ik dat niet willen?" —
Er had ditmaal iets bepaald uitdagends in zijn stem gelegen.
Eén ding was er, waarover ik mij tijdens het hierboven weer gegeven gesprek meer en meer verwonderd had, en wel de bereidwilligheid, waarmede De Blok den detective voortdurend antwoordde. Zooals ik gezegd heb, was de toon van zijn antwoorden niet altijd even vriendelijk. Maar het kwam niet bij hem op, een antwoord te weigeren, hoewel hem, trots den gemoedelijken toon, waarop mijn vriend was blijven spreken, toch eigenlijk een soort van verhoor werd afgenomen. Ik had den indruk, dat de man, niettegenstaande zijn „dappere" woorden, toch wel degelijk gevoelde, dat hij — zedelijk gesproken — niet vrij-uit ging. Het zou spoedig blijken, dat ik goed gezien had.



DE BARMHARTIGE RECHTER
HOOFDSTUK XXVI.
De barmhartige Rechter.
Na het laatste, ietwat ontwijkende en toch uitdagende antwoord van De Blok scheen G.G. de zaak als afgedaan te beschouwen.
„Goed dan!" — zeide hij. „U wenscht het geval van zuster Ammens tot een strafzaak te maken. Niemand kan U dat beletten en — nu de schijnvervolging, waaraan U hebt bloot gestaan, voorbij is — zou ik U zelfs aanraden, zoo spoedig mogelijk naar Holland terug te keeren."
„En zuster Ammens ?"
„Ja, die kunnen wij niet dwingen Duitschland te verlaten en de Hollandsche Rechter heeft in Duitschland geen vat op haar, tenzij U haar uitlevering zoudt kunnen bewerken."
In het gegeven geval scheen mij dit uitgesloten en ik was ervan overtuigd, dat G.G. er evenzoo over dacht.
Hier mengde zich de zuster zelf wederom in het gesprek.
„Als het tot een strafproces komt" — zeide zij rustig, „zal ik in Holland voor den rechter verschijnen. En meneer De Blok kan erop rekenen, dat ik hem niet sparen zal."
Op het gezicht van De Blok teekende zich opnieuw verbazing af.
„Mij niet sparen ?" — zeide hij. „De beschuldigde is U: ik ben dat niet!"
„U schijnt de bedoeling van de zuster niet te



DE BARMHARTIGE RECHTER
begrijpen — klonk hier de stem van den detective. Ook ik had U nog willen wijzen, op den kant van de zaak, waarop zij zooeven gezinspeeld heeft."
„U begrijp ik nu zeker niet!" — antwoordde De Blok.
„Kijk eens, meneer!" — hernam G.G., weer geheel op zijn gemoedelijken praattoon. „Natuurlijk zal de advocaat van zuster Ammens in het belang van de verdediging niet verzuimen duidelijk de motieven in het licht te stellen, die haar tot haar ongeoorloofde handelwijze hebben gebracht. Daarbij zal hij ongetwijfeld als getuigen a décharge menschen doen oproepen, die mede onder Uw régime mishandeld zijn. Want, meneer De Blok, het schijnt mij, dat wat zij hebben uitgestaan, geestelijke mishandeling was. Toen ik op mijn reis hierheen in Den Haag was, heb ik mijn licht hier en daar eens opgestoken, zooals ik gewoon ben dat te doen over menschen, met wie ik professioneel in aanraking ben of komen zal. De waarheid omtrent de rol, die U gespeeld hebt, begint langzaam tot het publiek dóór te dringen. Al die onrechtvaardig behandelden behoeven niet meer te zwijgen. zij hébben geen baantje meer te verliezen "
„Het is vreemd, Mr. Gill" — viel De Blok hem in de rede, „dat U, dien ik hierheen heb laten roepen om mijn belangen te behartigen, zich teqen mij keert." 3
„U begrijpt de zaken nog altijd niet" — antwoordde G.G., die tegenover den opgewonden toon, waarop de ander gesproken had, de meest volmaakte kalmte bleef stellen.
Anoniem.
9



DE BARMHARTIGE RECHTER
„Wat ik U gezegd heb, is — vóór alles — in Uw eigen belang. Want nu LI besloten is, ruchtbaarheid aan deze zaak te geven en er zelfs een strafzaak van te maken, moet ik U wel wijzen op de onaangenaamheden, die U daardoor voor Uzelf in het leven roept. Al volgde een veroordeeling van zuster Ammens, door wat bij de behandeling voor den Rechter aan het licht zou komen, U zoudt toch reddeloos gecompromiteerd zijn. Want — het spijt mij, maar ik moet het wel zeggen <— ik geloof de voorstelling, die de zuster van Uw optreden gegeven heeft, wèl."
Uit de groote verwarring, waarin De Blok geraakt was, bleek, dat G.G. hierin juist oordeelde; want anders had de man niet voor onthullingen behoeven te vreezen! Zijn verwarring bewees, dat hij dit wel deed.
„Ik meen dus Uw belang behartigd te hebben, door U met nadruk tegen de gevolgen van wat U doen wilt te waarschuwen" — vervolgde G.G. „Ik ken U genoeg om in te zien, dat U zich stellig niet zult laten terughouden door overwegingen van anderen, meer sentimenteelen aard. Maar Uw eigen belang is hierbij in het spel. Uw gemoedsrust hebt U nu hervonden. Waarom zoudt U, zonder noodzaak, Uw naam te grabbelen gooien?
Het was méér dan duidelijk, dat dit argument insloeg. Dat verwonderde mij niet. Deze man, die ons van zijn egoïsme zoo vaak de bewijzen gegeven had, scheen niets te gevoelen van het vernederende, dat er voor hem in de woorden van mijn vriend gelegen was. Zijn gezond verstand zei hem echter, dat deze gelijk had. Blijkbaar zou



DE BARMHARTIGE RECHTER
dit den doorslag geven, hoewel er één punt was — voor hem, naar het scheen, uiterst gewichtig waarop hij zich nog niet goedschiks gewonnen kon geven.
,,En moet deze vrouw, die mij zoo ernstig misleid heeft, dan straffeloos uitgaan ?" — vroeg
hij. „Dat strijdt tegen alle reden: het mag niet!"
„Dus wél procedeeren ?" — vroeg G.G.
Hij schudde het hoofd.
„Geef mij den tijd om de zaak goed te overdenken" — zeide hij op een toon, die veel minder agressief klonk.
„Geen bezwaar!" — antwoordde de detective. „Ik zou U raden nu naar bed te gaan, meneer De Blok! Dan hebt U de gelegenheid tot denken. Mijn vriend Hendriks en ik hebben met zuster Ammens nog iets te verhandelen: zij moet beloven U voortaan met rust te laten."
De zuster keek eenigszins verbaasd op, maar De Blok volgde den raad van G.G. Het was in zijn belang, dat de zuster door ons goed onder handen werd genomen, -— aldus redeneerde hij waarschijnlijk. En hij was verstandig genoeg om in te zien, dat zijn tegenwoordigheid daarbij storend werken zou.
Toen hij de hand aan den deurknop sloeg, hield mijn vriend hem nog even tegen.
„Mr. Hendriks zal straks naar Linz teruggaan" -— zeide hij. ,,Ik zal mij hier in de kamer wel ergens installeeren. Want ik verlaat dit huis niet, vóórdat wij het in alle opzichten eens zijn."
„Zooals U wilt!" — antwoordde de Blok en liet ons daarop alleen met zuster Ammens.



DE BARMHARTIGE RECHTER
„Zuster!" zeide G.G. „U is er misschien verwonderd over, dat ik zoo voor Uw belangen ben opgekomen. In den grond heeft meneer De Blok gelijk: het is onredelijk, dat U zonder eenige straf blijft voor de laagheid, die U begaan hebt 
De zuster maakte hier een heftig gebaar en wilde spreken.
„Val mij niet in de rede" — voorkwam haar de detective. „Het was een laagheid! De Blok heeft gehandeld als een bruut, maar hij deed het tenminste openlijk. U hebt op n listige manier zijn vertrouwen gewonnen en het toen op de schandelijkste manier misbruikt. De man, die zich als patiënt aan U toevertrouwde, hebt U gekweld en gemarteld, zoodat hij zieker en zieker werd. Dat is een misdaad zuster. Het is noodig, dat li daarvoor zonder omwegen uitkomt."
„Maar "
Opnieuw liet G.G. haar niet aan het woord komen.
„Geen „maren", zuster! In den grond is U te verstandig om dat niet te erkennen. — Nu zal ik U zeggen, waarom ik U niettemin sparen zal. Daarvoor bestaan twee redenen.
Ten eerste: de sterke provocatie, waaronder U gehandeld hebt. U zaagt in De Blok den moordenaar van Uw man. Ik laat daar, of dat oordeel heelemaal billijk is, maar — het is begrijpelijk. U hebt véél doorgemaakt, dat U gespaard geblezou zijn, wanneer De Blok minder bruut was opgetreden. Wien veel geleden heeft, wordt veel vergeven!"
Hier zag ik, dat zich een groote ontroering van



DE BARMHARTIGE RECHTER
de ongelukkige vrouw meester maakte.
„En nu de tweede reden" — vervolgde mijn vriend. „Daareven heb ik U gezien bij het ziekbed van Hauptmann von Templer. U zat naast hem, met zijn hand in de Uwe, en U hadt toen het gezicht van 'n goede vrouw. U is verdwaald geweest, maar U zult den goeden weg terugvinden en erkennen, dat U gedwaald hebt. Daarbij mag ik U niet in den weg staan."
Toen gebeurde het onverwachte: zuster Am-
mens barstte in tranen uit.
* *
★
Tegen den morgen ging ik naar Linz terug en deed mijn intrede in het hotel, waar ik Maud wachtende vond in groote spanning. Ik deed mijn verslag en viel öm van slaap en vermoeidheid. Hoe ik in bed gekomen ben, herinner ik mij niet 
* *
★
Twee dagen later vond het transport van Hauptmann von Templer naar Coblenz plaats. Zuster Ammens vergezelde hem daarheen, want hij stond erop, dat zij zich met de verpleging zou blijven belasten. Wij — dat wil zeggen: Maud en ik — zagen haar niet terug. Het is waarschijnlijk, dat een gevoel van schaamte haar ervan terug hield ons vaarwel te zeggen. Althans G.G., die tot haar vertrek bij De Blok ingekwartierd bleef (hij durfde die beiden, hoewel zij blijkbaar niet meer van zins waren slag te leveren" — zooals hij zich uitdrukte —, niet alleen te laten), zeide iets in dien zin.
De Blok zelf vertrok nog denzelfden dag naar



DE BARMHARTIGE RECHTER
Holland. Wat er van zijn woning op het plateau geworden is, weet ik niet: ik ben daar sedert niet terug geweest 
Toen G.G. weer in ons hotel zijn intrek nam, deed hij dit in zijn gewone gestalte, die hij trouwens, daarboven op het plateau, na den veel-bewogen nacht, dien ik beschreven heb, reeds aangenomen had. Herr Franz Rudi was verdwenen! Ik vertelde, dat hij onverwachts vertrokken was en, daar ik —- quasi in zijn opdracht — zijn rekening betaalde, trok zijn vertrek geen aandacht.
Den dag, nadat G.G. zich in zijn gewone gestalte had aangemeld en •—- als nieuw aangekomen gast -— geïnformeerd had, of mijn vrouw en ik hier logeerden (waarop een hartelijke begroeting volgde), verliet hij ons weer om naar Engeland terug te gaan. Maar vóór zijn vertrek hadden Maud en ik een lang gesprek met hem in het zoo vaak genoemde tuinhuisje op het terras.
„Willy!" — had hij gezegd. „Eigenlijk moet ik boos op je zijn, omdat je mij voor dit uiterst eenvoudige experiment hebt laten overkomen. Er was weinig eer mee te behalen, zelfs niet in mijn eigen oogen."
„Je bent gekomen uit vrijen wil, nadat ik je geschreven had, hoe de zaken stonden" — antwoordde ik.
„Dat is zoo, Willy! En daarom ben ik ook niet boos op je. Daarbij komt, dat ik -—■ hoe weinig geestelijke inspanning de zaak mij ook gekost heeft — toch blij ben, dat ik die niet ben misgeloopen. Want, uit een psychologisch oogpunt beschouwd, is het werkelijk een interessant experiment geweest.



DE BARMHARTIGE RECHTER
En zuster Ammens èn De Blok waren belangwekkende karakters om te bestudeeren, vooral de zuster: een in den grond goede vrouw, die uit verbittering tot misdaad kwam."
Hij zweeg even. Toen vervolgde hij:
,,Je hebt natuurlijk begrepen, Willy, dat het bewuste laatste anonieme schrijven van mij afkomstig was...?"
,,Ik heb zoo iets vermoed, Geoffrey!"
,,En het curieuze is, dat noch de zuster noch De Blok daarnaar met zooveel woorden gevraagd hebben. Over dat schrijven hebben zij verder gezwegen. En toch is daardoor zuster Ammens onmiddellijk tot bekentenis gekomen. Heb je je rekenschap gegeven van wat zij doorgemaakt heeft, toen Fritz met dien brief kwam aanzetten?"
„Dat heb ik ten volle begrepen. Zij moet den samenhang onmiddellijk hebben ingezien, zoodat zij voelde, dat er voor haar ontkennen geen plaats en voor haarzelf geen hoop meer was. Toch is het mij nog niet heelemaal duidelijk, hoe je met dien brief gemanoeuvreerd hebt en waar je dien hebt geschreven."
,,Ik heb dien brief geschreven... in ons hotel te Linz, Willy" -— luidde het antwoord. ,,Er ligt daar in de kleine leeskamer papier van dezelfde soort, waarop de dreigbrieven, die hier en niet in Holland bezorgd werden, geschreven waren. Ik wist dat toen nog niet, maar heb de overeenkomst eerst geconstateerd, toen ik later inzage kreeg van die dreigbrieven."
„Waarom heb je dan toen gezegd, dat wij in Linz



DE BARMHARTIGE RECHTER
onderzoeken moesten, of men er zulk papier krijgen kon?" <— vroeg ik.
„Ik zeide dat eenvoudig omdat ik op dat oogenblik nog niet al mijn kaarten wilde openleggen. Die uiting wekte den indruk, dat ik — gedeeltelijk althans nog — in het duister rond taste. Dat was noodig, omdat zuster Ammens zich anders misschien dadelijk uit de voeten gemaakt zou hebben."
„Ik begrijp niet goed, waarom zij dat toch niet gedaan heeft" — zeide ik.
„Zij is het stellig van plan geweest" — antwoordde de detective. „Maar haar plicht tegenover den Hauptmann heeft haar daarvan teruggehouden."
„Was haar plichtsgevoel dan zoo groot...? Men zou 't niet zeggen, als men denkt aan haar handelwijze tegenover De Blok."
„Tegenover hem had zij rechtmatige grieven. Maar, Willy, ik stem je toe, dat de tegenstrijdigheid, die je signaleert inderdaad bestaat: misschien wordt die later nog wel verklaard. —• Intusschen, wij dwalen nu van ons onderwerp af."
„Nog één vraag, vóórdat je verder gaat' — zei ik. „Wanneer je dien anoniemen brief vooruit geschreven hebt, moet je ook vooruit reeds geweten hebben, dat zuster Ammens de schrijfster van de vorige brieven was.
„ .Geweten' is misschien te sterk uitgedrukt" — antwoordde G.G. „Maar ik had daaromtrent een aan zekerheid grenzend vermoeden."
„En waaróm ?"
„Ik heb bij mijn redeneeringen ditmaal de methode van het elimineeren gevolgd" —• antwoord-



DE BARMHARTIGE RECHTER
de mijn vriend. ,,Ik heb menschen, die het gedaan konden hebben, in mijn gedachten op zij gezet. Wie overbleef moest de schuldige zijn. Op hetgeen vroeger in den Haag gebeurd was, kon ik die methode moeilijk toepassen, want ik wist niet, wie hem daar bezochten. Maar één ding dat op die periode betrekking heeft, is mij toch sterk opgevallen. Daarvan kreeg ik trouwens eerst hier kennis."
„Wat is je zoo speciaal opgevallen ?"
„Herinner je je niet, dat, volgens de mededeelingen van De Blok zelf, hij in Den Haag de eerste dreigbrieven over de post ontving? Later eerst vond hij ze in zijn eigen huis. Toen ik, op dien veel-bewogen avond, op mijn verzoek met De Blok alleen gelaten was, heb ik op mijn vraag van hem vernomen, dat het geheimzinnige verschijnen van die brieven in zijn huis samenviel met de komst van zuster Ammens. Deze is •— vast ervan overtuigd, dat haar kwaliteit van verpleegster van den patiënt bij voorbaat elke verdenking tegenover haar zou uitsluiten — in dit opzicht onvoorzichtig geweest. Nog veel onvoorzichtiger was zij, door haar practijken hier voort te zetten."
„Op andere punten was zij sluw genoeg" — merkte ik op. „Eén brief is immers van Holland uit hierheen opgezonden? Dat moet zij op de een of andere manier — door kennissen waarschijnlijk — voor elkaar gekregen hebben. En daarmeê bracht zij De Blok in den waan, dat zijn belagers nog steeds in Holland zaten. Daarna kon zij, met veel minder gevaar voor zichzelf, hier op de oude manier voortgaan. De Blok moest dan den indruk



DE BARMHARTIGE RECHTER
krijgen, dat zijn vijand of zijn vijanden hem waren nagereisd. Dat moest hem nog méér verontrusten!"
„Met die beschouwingen sla je den spijker op den kop, Willy!" — zeide G.G., terwijl hij mij op aartsvaderlijke wijze goedkeurend toeknikte. „Intusschen vergat de zuster — gesteld dat zij van zulke dingen eenig begrip had gehad — dat hier de methode van het elimineeren al zéér gemakkelijk toe te passen was, omdat er zoo weinig personen te elimineeren vielen. En bovendien: door te waarschuwen tegen het inroepen van de hulp van buitenstaanders, deed zij een bepaalde domheid. In haar vrees voor een ernstig onderzoek, verried zij op die manier, dat zij van de eventueele komst van een detective op de hoogte was.
„En, Willy, ik weet niet of je erop gelet hebt, maar zij heeft eenige keeren getracht, Peter Harwig verdacht te maken, •— de laatste maal, toen zij beweerde hem op het erf gezien te hebben, wat zij natuurlijk fantaseerde. Ook dit was een groote domheid, omdat Harwig hier aan ■— zooals ik al gezegd heb — niet schuldig kon zijn.
„De Blok leefde als een kluizenaar. Peter Harwig, die een oogenblik onder verdenking viel, kon dadelijk geëlimineerd worden, al was het alleen maar omdat hij geen Hollandsch schrijven kan. Wij weten trouwens nu, wat zijn altijd wat geheimzinnige bewegingen te beduiden hadden. De kleine Fritz, die de briefjes misschien onder de deur had kunnen schuiven, kwam -— dit was mij duidelijk, zoodra ik hem gezien had — voor zoo iets in het geheel niet in aanmerking. Hollanders zijn er op dit oogenblik te Linz niet (Herr Rudi infor-



DE BARMHARTIGE RECHTER
meerde dit bij de politie en bij de hotels). Inderdaad bleef zuster Ammens over als de alleenmogelijke schuldige. Je ziet, Willy, dat mijn werk eigenlijk géén werk was: het was een kwestie van even dóórdenken. Maar juist op de eenvoudigste oplossing kómt men dikwijls niet."
,,Ik ben daarvan een levend voorbeeld" — zei ik, 'n beetje uit het veld geslagen.
,,En De Blok eveneens" —- lachte mijn vriend.
,,Er valt mij daar in" — zeide ik, dat je tegenover hém ontkend hebt, dat je wist, wie de schuldige was, terwijl je dat blijkbaar reeds wist."
Opnieuw lachte hij:
,,Ik heb hem gezegd, dat ik den dader niet kende, Willy! En dat was ook zoo, want het ging om een vrouw en niet om een man. Ja, m'n jongen, 'n detective moet óók wel eens spitsvondig zijn!"
„Wij zijn wéér afgedwaald, Geoffrey" — merkte ik op.
„Het voor De Blok „verlossende" briefje, dat ik schreef"— vervolgde G.G., „moest dienen om de zuster door de mand te doen vallen. Want het zou ontzaglijk moeilijk geweest zijn, haar schuld juridisch te bewijzen. Zooals je gezien hebt, Willy, is het doel bereikt. En ik heb daarbij het Noodlot aan een van zijn bekende „grillen" geholpen. Want dit briefje werd nu eens werkelijk door Fritz bezorgd. Ik gaf het hem op weg van de woning van Harwig naar die van De Blok, toen de Hauptmann vervoerd werd. En ik gaf hem daarbij de noodige aanwijzingen. Hij zat in de struiken verborgen, toen de zuster en jij hem op het erf zochten. Ik weet niet, of je je herinnert, dat ik, voor het ven-



BESLUIT
ster staande, mijn sigaar opstak. Dit was voor hem het sein om het briefje binnen te brengen en te zeggen, dat hij dit op den drempel van de voordeur
gevonden had. Hij kwam "
„En jij zag en overwon, Geoffrey!" — viel ik hem in de rede.
,,'t Was een gemakkelijke overwinning" —■ antwoordde hij. 'n Eenvoudige zaak, heelemaal niet ingewikkeld! Het waren de bijomstandigheden, die haar interessant hebben gemaakt. En, zooals ik begonnen ben met te zeggen, de eigenaardige psychologische verschijnselen, die de beide hoofdpersonen vertoonden.
BESLUIT.
Nadat G.G. ons verlaten had, bleven wij nog een week te Linz en ik was nu eindelijk zoo gelukkig, dat ik daar werkelijk wat kon uitrusten; de lezer zal mij toestemmen, dat daarvan gedurende de dagen, die ik hierboven beschreven heb, weinig ingekomen was.
Daarna keerden wij naar Den Haag terug, waar ik mijn practijk onmiddellijk hervatte.
Noch van zuster Ammens noch van De Blok hadden wij toen iets naders vernomen.
Maar ongeveer drie maanden later kreeg mijn vrouw een langen brief van... zuster Ammens; en deze bracht ons verschillende zeer interessante nieuwtjes.
Vooreerst, dat zij zich verloofd had met 
Hauptman von Templer!
Eerlijk gezegd, verwonderde mij dit bericht niet



BESLUIT
bovenmatig. Van zijn kant was het, van de eerste ontmoeting met de Zuster af, duidelijk geweest, dat hij zich buitengewoon tot deze aangetrokken had gevoeld. In zijn hulpeloosheid had zij hem steun en troost gebracht en alleen in haar tegenwoordigheid voelde hij zich in die dagen kalm en zelfs gelukkig. Wat haar betreft: zij had zich zóózeer blind gestaard op wat zij voor haar plicht aanzag — wraak te nemen op den man, die haar eersten echtgenoot „vermoord" had , dat zij ongevoelig geworden was voor eiken indruk van buiten, totdat... zij met von Templer in aanraking kwam en zij tegenover dezen een plicht te vervullen kreeg, die de vrouw weer in haar wakker riep en daarmede alles wat er goeds in haar was. Ik dacht aan haar terug, zooals wij haar aan het ziekbed van den Hauptman hadden zien zitten 
Misschien zal menig lezer het in haar veroordeelen, dat zij, die om haar eersten man te wreken, tot misdaad verviel, betrekkelijk zoo spoedig aan een tweede huwelijk denken kon. Ik zal mij wel wachten een psychologische verklaring daarvoor te geven, want ik heb van zulke dingen weinig verstand. Maar wèl kan ik zeggen, dat Maud en ik ons nog veel minder een yeroordeeling van haar gedrag op dit punt aanmatigen zouden. Wij achten haar tweede huwelijk een groot geluk voor deze vrouw, die haar zedelijken ondergang zoo nabij was geweest.
De woorden van warme dankbaarheid en waardeering, die zij in dezen brief aan G.G. wijdde, deden ons goed.
Verder schreef zij ons, dat Harwig en zijn bende hun roof-aanval op Lessenich met zware straffen



BESLUIT
boeten zouden. Het was hun geluk, dat de aanval op de bewoners van het plateau boven I-inz verijdeld was: tegen den aanvoerder Peter Harwig, zou anders stellig de doodstraf geëischt zijn.
Tenslotte berichtte zij dat de Hauptmann zich belast had met de opvoeding van Fritz Heister. Laat mij dadelijk hieraan toevoegen, dat G.G. geregeld in de kosten van die opvoeding heeft bijgedragen. De jongen werd opgeleid in het automobielen-vak en is een nuttig lid van de maatschappij geworden. Sedert hebben wij noch van den Hauptman noch van zijn vrouw directe berichten meer ontvangen. Daarentegen heeft Von Templer eenigen tijd vrij geregeld gecorrespondeerd met G.G., dien hij steeds als zijn levensredder is blijven beschouwen. In den grooten oorlog is hij voor Verdun gevallen. Zijn weduwe is in Duitschland blijven wonen en nu en dan schrijft zij nog aan den detective.
De Blok vestigde zich weder in Den Haag. Hij heeft daar tot op den huidigen dag geleefd van zijn pensioen en van de inkomsten van eenige landerijen, die hij in het Zuiden van ons land schijnt te bezitten.
Hij is nu werkelijk — en niet alleen wat zijn uiterlijk betreft — een oude heer geworden, bezocht geregeld ,,De Witte" op het bitter-uurtje en leeft het vrij eentonige leven van den verstokten jonggezel.
Wat hij, in zijn overmoed, in vroeger jaren verkeerds gedaan heeft, schijnt vrijwel vergeten. Trouwens, hijzelf is dat óók, althans onder de leidende kringen van tegenwoordig. Zijn vriend, de Minister, die hem zijn ,.baantje" bezorgde en lang de hand boven het hoofd hield, is sinds lang minis-



BESLUIT
ter-af. Ook hèm heeft men vrijwel vergeten 
Maar toch denkt De Blok blijkbaar nog nu en dan aan de dagen van weleer. Want als hij mijn vrouw of mij n enkele maal op straat ontmoet, kijkt
hij den anderen kant op.
* *
*
Voor G.G. hadden de gebeurtenissen bij Linz nog enkele onverwachte gevolgen.
Vooreerst ontving hij een officieelen, zeer warm gestelden bedankbrief van de Duitsche autoriteiten voor de diensten, door hem bewezen bij het arresteeren van de bende van Peter Harwig.
En ten tweede werd hem door De Blok een bedrag van £ 100 toegezonden, zonder eenig schrijven, maar met de opheldering: „Voor bewezen diensten".
Hij antwoordde daarop met 't volgende briefje: ,,Waarde Heer,
"Het bedrag van £ 100 heb ik uit Uw naam „toegezonden aan een Liefdadigheidsinstelling te ,,'s Gravenhage, waarvan het Bestuur U ongetwijfeld de goede ontvangst berichten zal.
„Onder betuiging van mijn bewondering voor „de tactvolle wijze, waarop U dit blijk van Uw „liefdadigheidszin hebt ingekleed.
„Geoffrey Gill, „particulier detective."
Sedert heeft hij nooit meer iets van dezen weldoener der menschheid vernomen 
EINDE.



INHOUD
Blz.
Inleiding 5
Hoofdstuk I. Een wespensteek . . 9 II. Zuster Ammens .... 19 III. Een ontmoeting in den vóórnacht 29
,, IV. Bedreigingen 39
V. Eenzame nachtwandeling . 49
VI. Een nieuw feit 59
VII. In afwachting 70
„ VIII. Berichten van G.G. . . 78
IX. De verrassing 88
X. Beraadslaging 98
XI. Toekomstplannen . . . 108
XII. Vacantie in de vacantie . 118
XIII. Wankelmoedigheid . . . 127
XIV. G.G. neemt een belangrijk besluit 137
XV. Herr Franz Rudi op bezoek 147
„ XVI. „Das Militar" 157
„ XVII. De „Hauptmann" . . . . 167
„ XVIII. Fritz Heister 177
„ XIX. 's Nachts op het plateau 187
XX. Strijd 197
„ XXI. De gewonde ..... 207 „ XXII. Een heelmeester, die niet
zacht is 217
„ XXIII. De laatste anonieme brief 227
„ XXIV. Stilte vóór den storm . . 236
„ XXV. Beschuldigingen .... 246
„ XXVI. De barmhartige Rechter . 256
Besluit 268