Hendrik-eume.
Aj van de Lankhörste den Pluumersdiek hielden, kwam ie stik bie de schuure van Elshörsterboer, die ze in de buurte den langen Tonnis nuumden. Jao. lank was e; lank van lief; lank van beene en ook lank van weurde. Hie zei neet volle, maor as e lös kwam, dan wippen e de pruum op zied en rekken e de weurde zoo lange uut, as offe ze uut de groote, wilgen klompe mos trekken deur de lange pilosche bokse en den blouwen, gestreepten borstrok veur ze in de sloeke kwammen. Iederbots was ie bange, dat ze onderweggens af zollen knappen, maor ze kwammen toch en wat e zei, ston op peute. Hie hadde ’n klein, kregel wief, vlot met de tonge, vlot in ’t wark, met pientere eugskes en ’n aarig wipneusken en 'n vrendlik snuutjen, benamelik asse de knipmutse met de golden bellen op hadde.
Hoe die twee bie mekare ekommen wazzen?
Hie zette de groote klompe onderweggens hier en daor maor es neer en zie foddeken der achteran as ’n juffershundjen.
’t Was 'n raar span: „anderhalve cent!” zei de buurte.



Maor den olden Essinkboer hadde twaalf melkbeeste en ’n groot gedoete, dartig scheppelszaod onder de ploeg en dat kwam allemaole an Tonnis bie verstarf. En Tonnis had noe eenmaol fedusie op Drikke, dat kleine drilsschuutjen van den Langenkamp en zóó kwam et.
'n Brullefte! daor zo’j de vingers nao lekken.
Drie honderd man en dan de kerkeraod en den domeneer en de buurte. ’t Hadde um ’n slomp geld ekos.
Drikke kon et met den Langen jl onnis oes vinnen; hie vrat uut de hand en met de olde menschen gong et ook bes, méér as bes. ’t Eerste jaor ’n jonge zoon, ’n goffert van ’n jonge. De wiezemoer 1) had um de kop ’n betjen in ’t fesoen edrukt.
Ze nuumden um Hendrikman, nao den olden boer. Toe kwam Tönnisman, krek Drikke. Zwatte kraleugskes en hie lachen al met de maond.
De jonges gruujden tegen mekare op; Hendrik wier ’n hankholt as zien vader; Tonnis bleef kleiner van pestuur en kek met zien zwatte kraleugskes de wereld lachend in. Den domeneer zei, dat den oldsten ’n fielesoof was, den mos meister worden en den kleinen mos maor in de boerderieje.
Hie hadde geliek, want iederbots mos Drikke an Hendrik zeggen: „zoo, buj weer an ’t steerns kieken!” Dan dwaalden zien blouwe eugskes wied weg oaver de peppels langs de wei, of ze daor wat zochten boaven en buuten den Essink. Nee, liefhebberieje veur peerde en beeste zat er niet in.
Dan konne ook zukke rare dinge vraogen oaver Ao Inrit pn de maone. waor ’n boerenmensche met de
kop niet bie kan. Nee, den domeneer had geliek, Hendrik was ’n fielesoof, maor wat veur manspersoon dat noe was, jao, dat wis Drikke zelf niet, maor in allen gevalle wol ze maor zeggen, dat e n slag van de mölle beet hadde.
Tönnisman grip de schuppe an as offe der ze léven mee earbeid hef, maor Hendrik... praot mien der niet van.
l) Vroedvrouw.



Hendrik en Dieneke zunt en paar Die kokken de pot niet hallef gaar Zonder vet en zonder smeer Daor kump Hendrik en Dieneken weer.
Dieneken zag et al in de verte. Ze trok Hendrik an de jas en zei: „Allooi lao'w es kieken!”
Ze zetten de zökke der in, ieder met zien botteramkörfken en daor zaggen ze et staon.
Dieneken schot ’t bloed nao ’t gezichte; ze sloeg de eugskes neer en de wimpers trilden. Ook Hendrik wier gluujend rood töt achter de oorne, toe trok e wit af, zoo wit as ’n doek; zien jongesköpken wier scharp en hoekig, hie stok de kop op, trok zich stram en zei kortaf: „Kom Dieneken!" Hendrik had inens zien kinderpaksken uutetrokken; hie botsten tegen de wereld, die veur urn inens kold en vieandig was ewodden. Hie schuppen de grinte veur zich hen; hie vyulgn zich ’n keerl ewodden; de krach was um in de knoken eschotten, hie
sloeg gin ooge neer en Dieneken Dieneken was veilig bie um. Hie knep de
hande in de boksentesse töt vuuste; zien oogen wieren hard maor week, as ze nao Dieneken kekken, die... och, jao, dat was maor n deerntjen. En Dieneken kek op en kek veur ’t eerst van ze léven tegen um op. Ze vuulden et, Hendrikman, den gojen lobbes, daor gin kwaod haor in zat, was Hendrik eworden; hie hadde ’n schot gekregen; hie liep daor hooge en vierkant. Ze was bie um; daor kon eur niks oaverkommen.
Hendrik wol meister worden; de buuke trokken um an en lieten um niet lös, maor vaoder wol der niks van heuren. Wie luu menschen bunt gewend ons eigen baas te wèzen en schoolmeister, och jao, ie bunt altied druk met andermans blagen en ie mot altied nao n andermans piepen dansen. Wie luu menschen heb geld en wie heb met gin mensche wat te doene. Hendrik lei te sjenken en te drammen, maor vaoder bleef op zien stuk en hie mos met St. Jan van de schole af um op de boerderieje te kommen. Hie kreeg n kèmerken veur de buuke, maor oaverdag mos e arbeiden op de boerderieje. Vader had et ezeg en daor mos e zich bie neerleggen.
Jao, laow es kieken, jao, ’t is al meer dan dartig jaor eleden dat Hendrik op de boerderieje kwam. Plichtsgetrouw hef e altied zien wark edaon van s margens tot ’s aovends, maor de wereld was veur um eslotten. As de lampe in de kökkene wier anestokken, dan trok e nao zien kamer nao de buuke en dan gong







de wereld veur um lös. Hie was ’n eenzelvig mensche eworden. Hie arbeiden goed; wat waor is, mot ezegd wodden, maor gin karmse, gin brullefte of slachteveziete korinen um van de buuke afholden, ’n Gojen keerl, ’n besten keerl, maor wonder, wonderlik eenzelvig.
In die dartig jaor wazzen vaoder en mooder uutedragen en Tonnis, zien bruur, had ’n jonge vrouw in huus ehaald.
’n Jaor of wat wieder was e Hendrik-eume eworden en dat jonge, wierige grei, daor konne wonderbes mee opschieten, as ze uut de kakstoel kwammen
en um nao konnen loopen.
Garretjen, de jonge vrouw, was ter niet oaver uutepraot. Jao, ie zollen zeggen, zo'n man, hie duut zien wark en kik niet op zied, maor as de blagen komp, dan kump ’t zunneken deur. Ze hangt um an as klassen; hie kan ze niet van zich afslaon. As Hendrik-eume ’t hef ezeg, dan völt er niks an te praoten, dan is ’t zóó en dan blif et zóó.
Sundages mot Hendrik-eume met eur kuiern, de Kamp oaver en dan de buurte in; bluumkes plukken en proemen schudden en as ’t régent, meug ze bie um kommen en dan lötte eur prentjes zien of spölt met ’t ganzenbord.
Benamelik met den oldsten, Henneman, daor is e gek met. Och, ie mot rekkenen, daor kan e al zo’n betjen mee praoten. Den wórdt zes wekke in de Mei tien jaor. Den gif e dan raödseltjes op en ie wet niet, hoe e deran kump.
En ’t mooiste is, dat Henneman dan ’s aovens, ak an ’t hoazenstoppen bunne, bie mien kump en dan mo’k ook an ’t raojen.
„Toe Mooder!”
Tweebeen zat op driebeen,
Toe kwam vierbeen en wol tweebeen bieten,
Toe nam tweebeen driebeen Um vierbeen mee te smieten.
Mooder prakkeziert ’n betjen en zeg: „boe, da’s ’n schoemaker, die zat op
De kakstoel



den driestal en toe kwam der ’n hond.”
Jao, maor dit dan:
Roo, roo, riepe,
Rood is de piepe,
Zwa(r)t is 't gat,
Waor roo, roo, riepe in zat.
'n Wortele.
„Boe wet ie dat zoo, Mooder?”
„Dat hef mien grotmooder eleerd, toe ’k nog zo’n deerntje was as Gradeken noe is.”
„Guns, ha’j toe ook zukke rökskes an en zukke spillebeene?”
„Jao”, mien jonge, „krek zóó!”
„Dat ha’k wel es zien willen, dat ha’k!”
„Dan ha’j maor motten kommen... Wacht es, daor heur ik wat. Daor he’j vaoder al weer met Gradeken. Toe, gooi es gauw ’n hand vol sprieken op ’t vuur, dan kokt et water deur. ’t Is Zaoterdagaovend, ie mot in de kuup.
Zet et kuupken maor bie de kachele in de kamer bie Hendrikeume, daor is 't warm!”
... dan mo’k ook an ’t raojen...
Gradeken brech twee duftige ringenetappels met, ééne veur eur zelf en ééne veur Henneman, jonge zukke mooien.
„Kom kinder”, zeg Mooder, „noe eers Zaoterdagaovend holden. Allooi gaot maor met!”
„Henneman eers!” zeg Gradeken.
„Dat zal Mooder wel zeggen. Henneman, gaot maor bie Hendrik-eume zitten, den wet nog wel ’n mooi raödseltjen, niewaor Hendrik-eume?”
„Jao, kom maor hier, mien jonge,” zeg Hendrik-eume en hie leg de krante



op zied. Hier, op dissen stoel kö’j wel zitten. Lao’w es kieken,” zeg e, en duut ’n fikschen trok an de piepe, „lao’w es kieken! ”
Daor ston ’n juffer an de deur,
Dee had 'n witten scholdoek veur,
Hoe langer dat ze ston,
Hoe meer ze vegong.
„Boe kan dat," zegt Gradeken, „ze ston en ze vegong?”
„Och, kind, holt de mond es dichte, ie heb de lippen voel zeepe zitten! zeg Mooder.
En ’t lange, slanke deerntjen, glibbert deur Mooders vingers en ze dribbelt en proest, dat de droppels tegen de kachele siestern.
„Noe, gauw afdreugen, ’t schoone hempken an en dan mag ie bie Hendrikeume op de knie.”
„Ik wet et niet!” zeg Henneman.
„’t Is wit en ’t kan brannen!” zeg Mooder.
Henneman duut de hand onder heuf hen en zeg: „O, jao, n keerskenl „Nog ééne!" zeg Hendrik-eume:
Hummeltjen, tummeltjen zat op de wagen.
Hummeltjen, tummeltjen viel van de wagen,
Daor is gin éénen smid in ’t land,
Die Hummeltjen, tummeltjen weer maken kan.
Rao, rao, wat is dat?
„Een hoenderei!” schreeuwt Henneman, „dat he k van vaoder eheurd!
„Dan dezen, mien jonge!”
Holder de bolder
Liep oaver de zolder
En zeuven landsheeren
Könt Holder de bolder niet keeren.
„’n Keerl met klompen!” raodt Henneman.
„Nee! mien jungsken, zeuven landsheeren können um toch wel tegenholden. Nee, hie geet deur de beume en langs t dak en niemes kan um tegen holden. Boeh!”
„O, da’s de wind!”
„Jao, dat he’j goed, mien keerltjen!”



Gradeken met de spillebeentjes kump bie Hendrik-eume op de knie.
„Toe, nog ééntjen, Hendrik-eume!” vrög e.
„Nee, noe in de kuup!” zeg Mooder.
Gradeken met de spillebeentjes kump bie Hendrik-eume op de knie. „Ziezoo, noe ikke raödseltjes, moar niet zoo slim!” meent Gradeken.



Hendrik-eume trök gewichtig an de piepe:
Vier olde wieve,
Die könt mekare niet kriegen,
Ze loopt allemaole éven ha(r)d,
Rao, rao, wat is dat?
„De roeien van de mölle,” zeg Gradeken, „dat wis ik al.”
, Jao ie bunt ook zo’n voel aos van 'n deerne!” lacht Hendrik-eume. „Maor dit dan:
Ik gooi ’t brannend in de putte En ’t kump der brannend weer uut.”
„Dat kan niet, hèh Mooder, dat kan jo niet?”
„Jao, mien deerntjen, Hendrik-eume zeg et. Aj met de bloote pladdekes achter ’t iemschoer1) loopt, dan wet ie et.”
„Oh, jao, brannettels!” röp ’t deerntjen. „Ie mot ze niet zoo slim maoken, Hendrik-eume,” vrög ze.
„Pas op dan:
Ik gooie ’t rond op dak en ’t Kump der lank weer af.”
„’n Ei.”
„Nee Gradeken, noe bie’j in de warre, dat was:
Ik gaoi ’t wit op ’t dak En ’t kump ter gèel weer af.”
„O, ja, da’s waor. Nee dan wet ik ’t niet!”
„Ho, ho, ie bunt ook zoo heite ebekkerd!” meent Hendrik-eume.
Mooder dreugt Henneman de rugge af en zeg: „Ie heb et net nog in de hande ehad bie ’t breiwark!”
„O, ja, ’n kluwwen sajet!”
„Wasch de vuute zelf maor, dan zal ik de scheere halen veur de nègels, zeg Mooder.
„Heur dan Gradeken:
1) bijenschuur.



Hie was zwa(r)t.
Zat in ’n gat,
Had gin peerd of plooeg,
Toch bouwen e land genooeg,
Rao, rao, wat is dat?”
„’n Wuule!” klunk uut de kuup.
„Hè, nee, ie doet niet met!” zeg Gradeken, „niewaor Hendrik-eume?”
„Nee, daor he’j geliek an, hie mot de mond hollen. Wach, ik zal der um ook eene geven:
’k Bunne niet in huus,
’k Bunne niet buuten ’t huus En ook niet in ’t ruume veld.
Wat bun ik?
Zie zoo, manneken, noe hei’j ook wat.
Noe eene veur Gradeken:
Holderdebolder
Löp oaver de zolder
Met ’n bek voel menschenvleisch.
Rao, rao, wat is dat?”
„Kan e bieten Hendrik-eume?”
„Nee, hie bit niet, hie hef gin tande.”
„’n Klomp!” klinkt uut de kuup.
„Hè, da’s gemeen,” zeg Gradeken.
Hendrik-eume kik lillik en zeg: „mien jungesken aj um dat weer lapt, dan krieg ik oe bie de kladden en zet oe priemelnakend in de kökkene, begreppen?”
Mooder kump met de scheere en Henneman zet ’n gezichte of e gin tiene kan tellen.
„Noe Gradeken, nog ’n makkeleken:
Dages geet et klip klap
’s Nachts staot ze veur ’t bedde te gapen.”
„Ik wet et, de klompe!” röp ze.
„Ja!” zeg Hendrik-eume.
„Ja!” zeg Henneman.
„Kom jonges, nao bedde! Zeg Hendrik-eume maor genach, Henneman, hier



hei'j 't tunneken *) en Gradeken he’k ’n heiten steen in bedde eleg."
Hendrik-eume glundert as de kinder um ’n handjen geeft, zien aovend is weer goed ewes.
Ollejaorsaovend.
't Was kold, bitter kold.
’t Gong der deur en der deur. Tonnis had nog 'n karrevoel eerpelnloof oaver de koelen ebroch; ie konnen neet wetten. As de vors in de koelen kump, rot oe de eerpels en 't knip der fel op, ’t gong mien deur de Grolsche hansen 1 2) hen. Henneman was al nao de wetterkolk ewes met Gradeken en ze hadden eslierd 3), maor de hooge wind had ze weer nao de kökkene ejaagd. Noe zatten ze met de hoazenvuute op de vuurplate en ze hadden heite assche in de klompen edaon.
Hendrik-eume kump ook van buuten; hie was in de schöppe an ’t houwen ewes met stumpe veur margenaovend, dan was ’t oldejaor.
• „Boe foj, daor schrok ik ook nog!” zeg e. „Hoe dan?” zeg Henneman.
„Boe daor kwam mien ’n keérl integen, den had net zoovöl oogen in de kop as der dage in ’t jaor bunt.”
Henneman knip um ’n oage toe en Gradeken kreit: „ie holt ons veur de gek!”
1) Een klein tonnetje met heet water, dat dienst doet als kruik; ook legt men een baksteen aan ’t vuur en daarna in een doek gewikkeld in bed.
2) Dikke Groenloosche wanten.
3) Baantje glijden.
met de hoazenvuute op de vuurplate..



Hendrik-eume geet nao zien kamer.
Den Hendrik-eume hef altied wat, hie duut niks liever as giebeltjes1) maken. Drie honderd vief en zestig oogen! Hoe kump e der an.
„Noe bu’j toch ’n kuuken!” zeg Henneman. „Hoevölle dage bunt er nog in ’t jaor?” ®
„Laow es kieken! Eene, twee o jao!” En ’t
deerntjen mot groalen. 2)
Den volgenden meddag was ’t druk in de kökkene. Mooder had ’t ook voelhandig 3), maor Hendrik-eume en Henneman kwammen met ’n kruuwaogen voel stumpe binnen en Gradeken mos de deure lös en toe doen. Ze mossen an ’t koeken en dan moj’ ’n groot vuur hebben met ’n koekstomp veuran um ’t iezer op te leggen. Dat was lange allemans wark niet, maor den Hendrik-eume, ’twas merakels, den kon noe rejaleweg van alles, as e ’t op de hoppen hadde. Alles lei netjes in peseeltjes op de kruuwaogen. In de vuurkoele langs de kanten vier groote schadden 4) met ’t hiet5) nao binnen. Daortusschenin ’n wisch stroo, wat dennensprieken en höltjes. An de beide ziedkanten ’n eikenstömpken en veur ’n grooten koekstomp met boaven twee neuzen, waor de stellen van ’t koekiezer op mosten rosten. Hendrik-eume had gistern ’t koekiezer laoten zien an de wichter. ’t Was net een heele groote knieptange, maor inplaatse van de kniepers zatten twee vierkante platen, die krek op mekare passen. An de binnenkanten zatten prentjes, allemaole kleine gleufkes en aj noe ’t deeg der tusschen kneppen, dan kwammen de prentjes op de koeke. „Wat ducht oe, zol ’t deeg zóó goed van dikte wezen, Hendrik?” vrög Mooder.
x) Grapjes. 2) Grinneken. 3) Druk. 4) Dikke heiplaggen. B) Heide.



dichtekneppen en boaven 't vuur 



„Daor kan nog wel ’n schötjen melk in”, zeg Hendrik-eume. De kinder staot er maor bie te neuzen, ’t Is ook ’n heel wark. Veur ’n stuuver annieszaod steet in ’n köpken met heit water te weiken. Mooder hef drie pond stroop in ’t leupen1) egotten met heit water en melk, daor kwam ’t annieszaad bie en toe boekweitenmeèl töt et goed van dikte was. Noe mot et effen staon. An weerskanten van den heerd steet ’n stoel met ’n planksken op de zitting en op een stoave der veur zit Henneman en Gradeken. Ze heb ieder ’n breihöltjen 2) klaor en as Hendrik-eume eur ’n koeke op 't planksken gooit, dan mot ze die gauw um ’t höltjen oprollen, maor heel gauw, anders is e hard. Mooder zal ’t veurdoen. ’t Spöl zal beginnen. Veur Hendrik-eume steet ’n harsjen3) spek an ’n vörke en ’t leupken met ’n holten potleppeltjen. ’t lezer wordt warm emaakt, lös eklapt en met spek inesmeerd. Noe ’n leppeltjen deeg der tusschen, dichtekneppen en boaven ’t vuur. Hendrik-eume kiert et umme, ritst met ’t broodmes de verbrande franje der af en dan geet de bek van de panne weer lös. Hie grabbelt de koeke uut de heite panne en smit ze op ’t planksken. In 'n rof hef Mooder de koeke um ’t höltjen en meteene is e ook hard. En Henneman en Gradeken hadden ’t ook gauw in de vat, al brannen ze de vingers haoste. As ze ’n betjen drao wazzen, kwammen ze niet goed in ’t fesoen, maor daor wisten de kinder der wel raod met. Ze wazzen meer as lekker.
Um de beurte mossen ze ’n betjen uutpoesten, want ze wazzen al ’n paar uur te gange. Mooder hadde al drie groote trommels voel veur de gaonde en kommende man. Noe halen ze de papschottele en hoe meer ze bakten, hoe zwakker4) ’t gong. Gradeken had de katte al drie kier um de kop eslagen, den wol altied maor an ’t spek. De blagen zatten met köppe as ’n kalkoensche hane veur ’t vuur te kniepocgen en te gapen, maor Hendrik-eume kwam al an ’t schrapen, ’t liep op ’n endjen. Noe kregen ze ieder nog ’n dikken en toe was ’t uut. Ze hadden gin zinnigheid an 'n botteram en toe Mooder zei ,,nao bedde!” was ’t dadelik goed. Mooder sloeg bie beide ’t dekbedde op en Gradeken rollen as ’n meèlzaksen in de beddekoetse en Henneman grep de beddekwast en zwaaiden met ’n zwoek in de veern.
„Zie zoo, da’s dat!” zeg Mooder, „noe za ’k es veur ons zelf gaon zorgen.” Harmen, de groote knech, gong nao zien volkshuus, maor Drikke, de meid,
1) beslagtonnetje met handvat 2) rond houtje aan één kant uitgehold. Vrouwen steken
het achter den band van de schort om er een breinaald in te laten steunen, als ze breien.
3) stukje. 4) handiger.
113-11



hielp de vrouw nog effen op de götte x) de eerpels in de pot maken veur ze nao huus gong koeken.
’t Was al ’n heelen storm eleden, dat et negen uur luuden en dan was de kernemelkspap altied gaar, maor noe was ’t van ’t olde in ’t nieje en dan et ze van oldsheer den halsbrao 2) met eerpels.
Garretjen zeg: „wat ducht oe, Tonnis?”
„Jao vrouw, ik zol de eerpels maor ophangen.” Nou kwam den pot met eerpels an de haolkettink 3) en 't pötjen met den halsbrao ston te söttern op den koekstomp. Hendrik stoppen ’n frissche piepe en Tonnis halen de tabaksdeuze uut de boksentesse en stoppen ’n bleadjen achter de kiwwe, hie gebruuken um kold. „Garritjen, hef den roodbonten weer nao enuurd?”
„Nee”, Tonnis, „ik hebbe der niks van venommen, maor dat eene keun uut ’t eerste schot, ie wet wel, den kötterigen 4), die liep zo te sleppen met den eenen achterpoot, ik hebbe ze ’n paar schoof schoon stroo egeven, ze zatten zoo in de mes."
„Jae, met den wil ’t nog niks, hie zit zoo fronzelig in de strubben6). Nee, vrouwe, das gin blievertjen. As ’t niet gauw ummesleet, mo’w um maor nemmen met Sinte Peter of zóó. Hie is goed in de wors.”
De eerpels begonnen te pröttelen. Garritjen kreeg de klaptaofel uut den hoek en zetten die onder de lampe. Ze halen ’n schottele en drie telders van de richele op de götte en drie vörke en ’n mes uut de kaste.
Ze schudt de dampende eerpels op de schottele en leg ’n duftigen knoak op iederen telder.
„Ziezoo! noe maor anschikken!”
„Vrouwe, wat bu’j rieve van aovend!”
„Och Tonnis, dat kan ’k van ’t jaor nog wel voelholden, toeken jaor ligge wie weer krom. Och, wie meug niet klagen, wie heb ’n goed jaor achter de( rugge en as onze lieven Heer ’t niet slechter met ons maakt, dan zal t wel schikken.”
Tonnis leg de pette op de knie en ’n hort jen hef alleen de stuultjesklokke met de golden engeltjes ’t woord.
Toen wier ’t schransen en knoeven; ze stokken de piepers gerichtelik an de staölen vörke, stipten ze in de souse en zóó volgden ze den weg van alle
*) bijkeuken. s) de bovenste halswervels van een varken. *) ketting boven t vuur om de pot aan te hangen. 4) achterblijver. ®) varkenshaar.



veurgangers. Hendrik schuf de stoel achteruut, zucht en zeg: „ik bunne zat!”
„Jao”, zeg Tonnis, „ik hebbe de boksenband ook al lös edaon,"
De pette van Tonnis kump weer op de knie en de mansluu verhuust weer nao den heerd.
’t Vuur vlamt nog hooge op en de köppe wordt zwaor, hups zwaor. Ieder-
bots zakt ze op zied, lanksaam, heel lanksaam, zuutjes an, nog wieder dan
in ens hoeps! en ze staot weer te loode. De vrouw nemp ’t scheurdegrei met nao de götte; ’t wordt rösteger en Tonnis snorkt, dat Hendrik wakker schruk. Garretjen löt ’n blikken potdekkel vallen en noe is de heele familie weer present. Och, ze zunt dat nachtbraken ook niet gewend, maor de jongeluu uut de buurte komp nog niejaorwinnen. Garretjen hef eur de wach anezeg, niet zoo dichte bie huus niejaor te schieten, ’t is veur de kinder.
De vlessche met gleaskes zunt al uut de glazenkaste ehaald.
„Kom jonges, ik zal ’n stark kummeken koffie zetten, echten driedraods 1) Toe Tonnis, geef mien de smodde2) es an!”
Garritjen geet nao ’t kammenet, tast achter de stapels eigen gereid linnen en haalt nog ’n paar padiesappels uut ’n huuksken; ze geet nao de dèle, krig de vleischgavel en haalt ’n zaksken met wannöten uut de wimme 3). „Ziezoo! noe de döppe lös holden ”
De klokke sleet twaalf uur en bie den zesden slag brult Hendrik: „Gelukzaolig niejaor!”
„Nee!” zeg Garretjen, „dat gilt niet!”
„Eerlik deilen”, zeg Hendrik, „zesse veur ’t olde en zesse veur ’t nieje jaor!”
„Pang! pang!” klunk et in den bongerd. Daor komp de buurjonges: Janwillem, Gatjan, Drikkes en Gradus ook.
„Al wat wenschelik is! Jao, al wat wenschelik is, allemaole!”
Veur Drikkes is dat nog niet genog, da’s zo’n giebeltjesmaker.
„Ik wensche oe al wat wenschelik is,
’n Pokkel 4) die ondentelik is.
Niet te groot en niet te klein,
Maor hie mot ondentelik zijn.”
1) sterke koffie wordt vergeleken met sterke, driedraads sajet. 2) metalen cylindervor»
mig bakje met steel om koffie te zetten en te laten trekken bij 't vuur. *) plaats aan den
zolder, waar spek en worst hangt. 4) bochel.



„Klokzaolig niejaor!”
„Mooi zoo, van 't zelfde!” zeg Tonnis.
„Van ’t zelfde laken ’n pak!” röp Hendrik.
Noe kump der ’n pruuf en nog ééne, want op één been kö’j niet loopen.
„Kom jonges, wie mot nog wiederop!” zeg Drikkes. Ze trekt allemaole af; de deure geet op de gruntele en ze kroept sebiet achter de gadientjes „wel te rosten!”
Niejaorsdag
Hendrik-eume had de slaop uut en lei zich nog effen op de andre zied, want ’t was Zundag vandage.
„Pièeeep!” zei de deure en daor schoaven twee witte schiwseltjes binnen met bloote beentjes en bloote pladdekes 1). Ze
rospelden langs de stuule nao de gruune beddegadientjes en toe de blouwe slaopmutse van Hendrik-eume umme hooge kwam, klonk et: „Klokzaolig niejaor!”
„Boe foj! boe foj!” zeg Hendrik-eume, „gauw der onder, ’t is zoo kold. Ie wilt toch niet verkeld worden?” Henneman liet zich achter in de beddekaste rollen; Gradeken krop der veur onder en gaf Hendrik-eume n klein smuks-
x) voetjes.



ken 1) en vèegden gauw met de hemsmouwe, langs ’t rooje snuutjen, want Hendrik-eume was zoo stoppelig.
„O, deerne, wat he ’j kolde peutjes, stille liggen, niet zoo langs mien beene rospelen!”
„Hendrik-eume, daor lig snee. Zöw ’n sneekeerl maken?”
„Nee kind, dat geet niet, ’t is te kold, de snee bakt niet!”
„Noe vetellen!” zeg Henneman.
„Ja!” kreit Gradeken, „van Roodkapjen en de wolf.”
„Nee!” zeg Henneman, „dat kenne wie al van buuten!”
Hendrik-eume schoaf zich ’t kussen ’n betjen lieke onder ’t heufd en zeg: „noe, as 't dan mot, dan mot et maor!”
Hie strek zich es langs de kinne, schoaf de slaopmutse nao achtern en dan begunt e:
„In ’n groot, groot bosch wonnen ’n holtdoeve. Zoo alleene von et niet aadig meer en daorumme wolle gaon trouwen. Maor dat kon niet, want hie kon gin nes bouwen. Hie prebiern et nog es, halen zich ’n sprieksken van de
grond en nog ’n sprieksken en nog eene Toe kwam de wind, schudden
den tak hen en de weer en vot wazzen de sprieken. De doeve zat er bie te liepen, maor ’t wol niet.
Toe vloag der ’n marrekoale langs.
„Heij kammeraod!” schreeuwen e „help mien es!”
„Wat hè’j!” schettern de marrekoale en flostem2) deur de dichte takke naost um neer.
„Jao, zie, ’k wolle trouwen, maor ik kanne niet in de vat kriegen um ’n nes te maken! Kö ’j mien effen helpen.”
„Dan mo’j bie den ekster wèzen!” zeg de marrekoale. „Daor gunter in den peppel zit Gaitman, den ekster, den kan ’t afgestompt goed, dèn zal ’t oe wel leem.”
De holtdoeve vloag nao den peppel, waor den ekster zat.
„Zoo, Gaitman, ik wolle trouwen, dat wo’k, maor ik kanne gin nes maken. Zo’j mien ’t willen leem?”
„Bu ’j besestigd,” zet Gaitman, „ik doe van dage an den dag niks veur niks! Nee, vrouw Doeve, daor bun ’k met uut eleerd!”
„Holt die vuute toch bie oe, Gradeken! Ie schrobbelt mien ’t vel van de
*) kusje. 2) fladderen.



schennen!”
„Toe dan toch!” zeg Henneman.
„Jao, mien jungesken, de weerld is niet raozend emaakt!
Waor was ik ook weer?”
„Den ekster zei: niks veur niks!” zeg Henneman kortaf.
„O, juustement!
Nee juffer, zeg den ekster, botter bie de visch!
De doeve krabben zich ander de oome ”
„’n Doeve hef gin oorne!” röp Henneman.
„Jaowel, mien jungeskes!" zeg Hendrik-eume, „maor heele kleintjes. Maor wa’k zeggen wol, de doeve krabben zich achter de oorne en zei: „wet ie wat, Gaitman, dan kriej die rooje koe, die daor in de weide löp, den is van mien.
„Accoord!” zeg Gaitman en ze klapten mekaar in de peute en noe bleef ’t zoo.
„Kom maor met, juffer!” zeg Gaitman.
Toe vloagen ze ’t bosch in en de lesse begon.
Ze haalden 'n hoop sprieken bie mekare, toe vègen Gaitman de nebbe an ’n tak af en hie zeg:
„Noe nem ik eers dit sprieksken en legge dat oaver zoo!”
„Jao, dat wet ik wel!” zeg de doeve.
Dan nem ie den tweeden en dèn schik ie zoo!”
„Jao, jao, dat wet ik bes!” zeg de doeve.
Dan leg ik dèn zóó en dèn zóó.
„Jao, jao, dat sprik, zeg de doeve.
Zoo gong et deur. Gaitman lei spriekskes en de doeve zei: „jao, jao, dat wet ik wel!”
„Dank oe duuzendmaol!” zeg de doeve.
Toe vloag Gaitman weg, deij de koe an ’n touw en huuden um den diek langs.
De doeve halen zich ’n man um te trouwen en toe zol ze ’t nes maken. Boe was ’t ook weer. Eers ’n sprieksken daor, dan eene daor, dan eene daor en
dan nog 'n paar spriekskes en wieder kon ze neet kommen. Als ze ’t pre-
biern tommeln eur de heele boel deur mekare. Nee, ze was et knats vergetten, maor afein, ze was etrouwd. Ze lei der twee mooie witte eikes in, maor as ze der bie zat, schot eur ’t gemoed zóó voel, ook van wégens de mooie, rooje koe, die zoo veur niks weg was, dat ze stillekes begon te liepen. Met de kop in veem zat ze dan te zuchten oaver dat mooie beesjen en dan riep ze zoo erbarmelik: „rooi koe! rooi koel”



Daarom könf de doeven nog gin goed nes timmem en roep ze altied nog: „rooi koe!”
„Jao, da’s zoo!” zeg Henneman.
„Nog eentjen vertellen, Hendrik-eume, toe!” zeg Gradeken.
„Nee kinder, noe mow der uut, Mooder hef ’t water al an de kok.
„Och, Hendrik-eume, ’n heel kleintjen!”
„Noe, allo dan, umdat ’t niejaor is. Maor ’n heel, heel kleintjen.
De vuutjes stille holden.
Vergangen wekke he’w broene beuntjes edöpt en die hadden allemaole zo n klein kuuleken, zo’n zwart stipken en zo’n naödjen an ’t buuksken. Wet ie wel?
„Jao, dat he’k wel ezien!” zeg Henneman.
„Ikke ook”, zeg Gradeken.
„Noe, dan zal ik oe es vertellen, hoe dat kump.
Lange eleden hadden ze ook beuntjes edöpt en toe sprong der eene uut de bas in den holthoek en rollen daor neer bie ’n streuken.
De luu gongen nao bedde en blaozen de lampe uut.
’t Wier stille, o, zoo stille. De iemkes 1) begonnen te zingen, altied maor deur.
Endelik zeg ’t streuken: „bun ie daor beuntjen?”
„Jao!” zeg beuntjen.
„Ik ligge hier al drie dage in den holthoek en asse mien in ’t vuur gooit, verbran ik. Ik gao weg, de wiede weerld in.”
„Ik gao met!” zeg beuntjen.
„Ikke ook!” zeg ’n piepstemmeken en daor kump ’n koaltjen vuur oaver de plate van den heerd kuiern.
„Goed!” zeg beuntjen tegen ’t koaltjen vuur, „dan mot ie veurop, dan köw zien!"
Zoo kwammen ze bie de kökkendeure. Daor was spasie2) genog bie den dorpel en toe kwammen ze buuten.
Al gauw kwammen ze veur ’n breed wagenspoor en dat ston voel water.
„Wat noe?” zei koaltjen vuur.
„Jao, wat noe?” zei beuntjen.
„Ik hebbe lange beene!” zeg het streuken. „ik kan der wel oaverhen kommen.”
1) krekels. 2) ruimte.



En krabbet de bloemen van t kökkenraom um nao de snee te kieken.



„Wet ie wat,” zeg beuntjen, „streuken, gao-ie der oaver liggen en dan loope wie oaver oe hen.”
„Accoord!” zeien ze beide, „dat kan bes.”
Streuken gong der oaver liggen.
„Noe ie”, zeg boantjen, dan kan ’k zien.
’t Koaltjen vuur gong vuutjen veur vuutjen oaver ’t smalle bruggesken.
„Au, au!” riep ’t streuken, ’t begon te rooken en floeps! ’t Ston in de brand.
Koaltjen vuur viel siesterend in ’t water.
En beuntjen ston an de kante en lachten en lachten zicht te basten. Hie
grep ’t gewei zo’n betjen bie mekare, streupen ’t vel weer oaver zien buuksken, zoch zich ’n dennennaolde en neijen de boek weer vaste. Het naötjen kö’j bie alle beuntjes nog zien.
„Mien deerntjen, mien deerntjen, wat lig ie weer te basbendern 1) in bedde!” zeg Hendrik-eume. „Ie bunt mien ’n rotse 2)!
„Allo jonges!” röp Mooder.
Ze duut de deure lös en ze röp: „toe Hendrik-eume batert 3) ze der es uut! En dan gauw wat warms an, heur! Op de götte kö’j oe wasschen. Goed de nekke raken. Ik zal oe ’n schötjen kokkend water geven. Kom, allo dan, of mo’k kommen?”
Daor kump ’n stel spillebeentjes tusschen de gruune gadienen uut, nog eene.
Ze pladdekt oaver de kolde estrikken en krabbet de bloemen van ’t kökkenraam, um nao de snee te kieken.
„’t Lig wel ’n hand dikke!" zeg Gradeken.
„Bö’j gek”, zeg de bruur, „den hietwester4) bie de putte lig der nog niet ens onder.”
„Kiek!” zeg ’t deerntjen, „’n veugeltjen bie den puttenpos. Kiek, hie pikt in ’n spinnewebbe,”
„Poe da’s ’n gresmussche,” zeg Henneman, „wet ie dat niet? Kiek, daor onder de hegge he’j ook ’n gietelink, zie j um Gradeken, kiek, zoo’n zwatten met ’n gèele nebbe. Daor vlug e op den puttenrand!” Ze heurt de klömpkes van Mooder, die van de kalver kump en nao de kokken wil. „Roets!” vot bunt ze en ze zit nerig 5) veur ’t bedde op 'n stoel de hoazen an te trekken.
„Nog al niet klaor!” zeg Mooder, „hoe lange mot dat nog duurn? Gauw maor, wie mot zoo drinken6). Nemp den blouwen handdoek maor met de
*) druktemaken. 2) een wildeman van ’t vrouwelijk geslacht. s) jaag. *) heiboender. e) ijverig. 6) ontbijten, althans hoofdmaaltijd omstreeks 8 uur gebruiken.



Toe de kinder uut schoole kwammen, wazzen ze net gek. Ze gooiden ’t broodkörfken in ’n hoek en holden nao de kamer.
„Hela! eers etten!” schreeuwden Mooder en haalden ’n schottele uut ’t bedde.
„’k Hebbe gin zinnigheid!” zeg Henneman.
„Mien lus niks!” röp Gradeken.
Maor Mooder kump met de schottele antodden, nemp den telder der af en daor lig ’n lekker humpken 1) spek tusschen de dampende zoerkool.
„Eers etten! Wat zeg ie, Hendrik-eume?”
„Jao, Garritjen, das te zeggen, ’t is zóó duuster. Maor wet ie wat! Voert ze, zoo tusschen de bedrieven deur.”
Ja, dat vonnen ze aadig; den eume wis ter altied wat op te vinnen. Urn de beurte mossen ze gapen en van ’t spek bieten. Net jonge eksters!
„Henneman! eers de bokse en ’t buis uut en ie Gradeken 't kleedjen en de rökskes!” kommediern Hendrik-eume.
„Eers Henneman!”
Hendrik-eume kreeg ’t jak en de jonge mos de arme um hooge stekken.
„Eers de rok!” lacht Garritjen, „’k hadde oe wiezer versletten!”
„Jao, met dat tuug van de vrouwluu bunk zoo zeer niet op de hoogte. Zoo wied he’k ’t nooit ebroch,” bromt Hendrik-eume, want hie hef zien heele benul bie de kleere.
De rok is raom2) lank, maor ’k zal um oe onder de arme vastknuppen.” ’t Jak is te wied.
„Toe Garritjen, he’j gin dreugdoek um der onder te stoppen!”
Ziezoo, noe zit et of ’t der umme egotten is.
„’t Zunt net titten 3)!” zeg Henneman.
„Dat he’j goed!” meent Hendrik-eume en kik Garritjen an.
„Noe de slobbe nog en de mutse.”
Moeder zit te lachen en te gniechelen; Gradeken steet te dansen op ’n stoelmatte en kreit ’t uut.
„Noe Gradeken! Et ie de zoerkool maor effen op!”
’t Deerntjen krig de bokse van Henneman an.
„Oh, ’n deerne met de bokse an!” schreeuwt Henneman tusschen de zoerkool deur.
„Niks gin niejs!” zeg Hendrik-eume dreuge weg, „daor zunt wel groote
1) brokje. 2) ruim. 8) borsten.



vrouwluu, die de bokse an heb!” en hie kik Garritjen an.
’t Buisjen pas net, maor um den hals is nog te volle lössigheid. Hendrik-eume strik nao de kaste en haalt ’n schoonen, roojen neusdoek en knupt eur den um den nekke.
Maor noe ’t haor. Mooder dreit de twee vlechten in mekare töt ’n wisch. Nee, ’t geet niet, Hennemans petjen is te klein.
Hendrik-eume stapt weer nao de kaste, haalt zien Sundaagsche zwatzieden pette veur den dag en daor verzup 't heele köpken in tot an de nekke,
„Nog ’n betjen nao achtera!” zeg Mooder.
„Hah, schreeuwt Henneman, net ’n oeleveersche henne!”
„Gauw de klompe an!” zeg Mooder, „de estrikke trekt kold op."
„Noe begint ’t spöl!" bromt Hendrik-eume en frommelt ’n stuk van ’n tabakstoete van ’t rooije waopen uut mekare en haalt ’n stuksken holtskoale veur; den dag.
Henneman mot stille op ’n stoel zitten en den eume teikent op zien neuze, • zien kinne, zien oorne. Dan vèeg et met zien doem weer uut. De jonge is niet te kennen en Mooder en Gradeken lacht zich te basten.
„Noe Gradeken!” zeg den eume.
En ’t deerntjen zit ok gauw onder de potsmit1).
’t Is ’n gedans en gechoechel, dat oe heurn en zien vegeet.
Hendrik-eume lich ze um de beurte effen op um deur ’t spiegel te kieken. Dan kan ’t niet langer hardden, de oorne toet um an de kop. „Hier is ’n korf veur Gradeken en daor he’j de foekepot en dan vot!”
Daor grip mien de
*) roetaanslag aan de potten.
n körf veur Gradeken en daor hé’j de foekepot en
dan vot!”



jonge zien pietsken ook nog, dat mot ook met.
Toe ze goed en wel den deurpos umme wazzen, knuppen Hendrik-eume zien manchesterschen jas dichte, zetten de krage op en deij zich ’n befante umme, en sloffen de kinder achternao. Och jao, ’t wier niet duuster en ze bleven in
de buurte. maor ie konnen niet wetten.
Toe ze 's aovens thuus kwammen, was et ’n spiktakel. In de korf hadden ze appels, nötten, hoendereier, ’n mealwörsken met krinten en rezienen en te man ’n olliekrabbe op de voes. En ze zaogen der uut, nee, um met de tange an te pakken. Mooder stoppen ze maor effen in de kuup, want anders was der gin grond in te kriegen.
’t Was mien ’n Vasselaovend ewes!
't Kerkenpad.
De blagen wazzen an ’t joechtern t) in de kökkene; Garritjen was op de dèle met de varkens an ’t voem en hoe harder de keune angongen, hoe harder gingen de kinder te kier. Toe ze Mooder dichte bie de kökkendeure heurden, vertrouwden ze ’t zich niet langer en ze kwammen met n bloemezuut gezichte bie Hendrik-eume um uut de vuute te kommen.
„Nee jonges, van meddag, ’k kanne oe noe niet veur de vuute hebben, ik mot mien scheem, ik wol nao de kerke. Nee, komp van meddag maor, want buuten is ’t gien weer!”
Toe deijen ze de kamerdeure weer dichte, kekken mekare gloeps i) 2) an en schotten in de lach. Daor kwam Mooder an, ze kek gewoon.
„Toe, Henneman, zeg ze, gaot hen en haalt mien effen de eerpels van de dèle, de matte3) is mien umevallen en de eerpels zunt betuun4) van t jaor!
„Gaoj mèt, Gradeken?” fluustert Henneman.
De twee basbenders5) loopt nao ’t achterhuus, stoot mekare an en brult alweer van ’t lachen. _
Hendrik-eume hef zich duftig inezeept en steet veur ’t spiegel. De laatste jaorn geet e weer noe en dan nao de kerke. Hie is der noe oaverhen; in de eerste tieden kekken de luu um zoo an, maor dat was veurbie. Mientjen-
i) stoeien. 2) ter sluiks. 3) mandje om aardappels te schillen. 4) schaars.
5) druktemakers.



Garritjen was op de dele met de varkens an 't voem.
muuje had et wel ezeg: „in Essink Hendrik kump de fut weer in, dat kump! Hie löp ook iederbots te kuiern met de blagen!”
Veur de natte vuute had e de schoene nog es olderwets met de pezerik1) inesmeerd, och jao, de weg was slech. Op ’t kerkenpad liep e Hendrikjan van de Runsvoort tegen ’t lief, den hef altied ’n praotjen.
„Zoo, Hendrik, ook nao de prèke. ’t Is anders hups smerig hier in ’t Broek, Jonge, jonge, wat bunt ze gistern an ’t batem 2) ewes. De baron hiel drief jach.
1) vettig orgaan van een varken bij ’t slachten bewaard voor ’t invetten van diverse
voorwerpen. ®) schieten.



fikken 1) en moppert slaoperig: „laot et, anders krieg ie smeer!”
Maor Gradeken kent um wel; ze löp nao ’t vuuteneinde, grobbelt onder ’t dekbedde en truk zien voet op zied, pakt um bie den grooten tee en röp: „Kindje wiegen! Heija, kabeija!”
Henneman blif zuute liggen en vrif zich de oogen uut.
„Ze slacht de motte, heur maor!” zeg ’t deerntje.
Ie kent wisse wel zo’n duuveltjen, dat uut ’n deusken
sprunk aj der op drukt, ...ze haolt de motte uut ’t schot...
zoo aj op de Döttikumsche
mark kont koopen? Noe zóó floepen ’t bedde lös, spattelden twee spillëbeene in de loch, toe kwam der nog ’n stuk van Henneman met, zoodat Gradeken op zied mos springen. Ze foddekten gauw weer nao eur stoel um de hoaskes an te schieten.
t Was n joechtern 2)! Ze hadden haoste gin tied zich op de götte fesoenlik te wasschen. Ze dèjen der maor zo’n betjen met hen en ze zaggen der nog
piuusterig uut, toe ze bie t varken stonnen.
Hendrik-eume got em kokkend water op 't lief en de slachter krabben met ’n krabber de strubben en ’t halve vel der af.
„Wat is e noe mooi schoone!” zeg Gradeken.
„Jao!’ zeg Hendrik-eume, „kom es hier!”
Hie ligt de vlechten op en kik eur in de nekke. „Hier slachter, hier köj ook nog te gange kommen; ik hebbe nog heit water oaver.”
■*) vingers. 2) haastig gedoe.
113-IV



gao der met nao de Börgemeister. Toe, ie heb ’n schuppe, gooi effen de gate weer dichte, daor köj bie den aovend ’t been in brekken.”
Hendrik-Jan steet te rikraoden; hie zeg gin jao en hie zeg gin nee; hie wol der zich liever buuten holden. As den Roojen es kwam en die wol prinses van baal opmaken, dan zat ie der an en hie had vrouw en kinder en Hendrik was ’n lösloopenden man.
„Geef hier de schuppe!" zeg Hendrik, ,,’k zal ’t zelf wel doen. Toe, blief effen bie ’t peerd, a’j dörft."
Hie maken de gate dichte, stampen ze an en kuiern weer umme. Daor flikkern um lichjes in de oogen; weg wazzen ze. Hie stapt plechtig nao HendrikJan, gif um met groot bravaar 1) de schuppe, schuf de pette midden op ’t heufd en zeg plechtig: „Hendrik-Jan Slichtkamp, ontholt dezen dag. Ie heb mien ’t hekken weg helpen sleppen; ie bunt medeplichtige. As oe den Roojen kump halen, nemp dan afscheid van de vrouw en de kinder!”
Hendrik-Jan wier wit um de neuze.
„Loop ie,” stottert e, „loop ie hen hutselen.”
„Dat kan niet, Hendrik-Jan, ie zeien, ik mos nao Hopstrop.”
Plechtig stapt e op de kaore en liet zien buurman betoeterd staon gapen.
Hie drèjen de groote weg op, de Smidstraote in en hiel veur ’t Gemeentehuus stille. Hie bon den broenen an ’n lanteernpaol, kloppen um nog effen tegen den hals en bellen an.
Zo’n ankömmeling dei de deure lös en gapen um an.
„Is de Börgemeister in huus, ik wol um effen hebben!”
„’k Zal es effen hooren!” zeg ’t jungesken.
Daor kwam e al weer an.
„Kom maar binnen, klop daar
*) deftige drukte.
Zo'n ankömmeling dei de deure lös en gapen um an.



maar aan!”
Hie kloppen an! 'n Zwaore stemme bulderde: „binnen!”
„Goejen margen, Börgemeister, ik wol oe es effen wat vraogen!”
„Dat kan!” mompelt de Börgemeister.
„Dat docht ik ook!” zegt Hendrik.
„Wie ben je?” vrug de Börgemeister, strik zich oaver den börgemeistersboek en wipt de assche van de segare in ’n posseleinen pötjen.
„Ik schrieve mien Hendrik Stroethof en ik wonne op den Elshorst.”
„Zoo, zoo, ja, ja! En wat was er van je dienst?”
„Och, diensten verlange ik niet, Börgemeister, maor ik meenen, da’k wel es venommen hadde, asdat a’j wat vonnen op den openbaren weg, da’j dat hier mosten brengen.”
„Ja, ja, jüist, Stroethorst!”
„Stroethof is mien vanne!”
„Ja, juist, Stroethof!”
„Waor mo’k dat brengen, Börgemeister?”
„Ja, hier, natuurlijk hier!”
„Goed, Börgemeister!”
Hendrik stapt de deure uut en löp pedoes tegen ’t jungesken op. Dèn schrok, wier rood, toe wit, toe weer rood.
„Och toe, jongenheer, pak es an, ik mot wat nao de Börgemeister brengen, dat hèj toch wel eheurd.”
De jonge zei niks.
„Hier, bie de kaore, daor, pak maor an! Pas op, daor zit ’n nègel, scheurt oe vriekakkertjen 1) maor niet. Hol vaste, een, twee, woeps! — ’t hekken was van
*) kort jasje.
„Wie ben je?” vrug de Börgemeister.



de kaore. — Achteruut. Druk de deure met ’t de rugge maor lös. Zóó! Noe
de deure van de Börgemeister zien kamer lös. Mooi!”
„Deur toe!" brult 'n basstem.
„Ik zegge oe, da’j de deure lös zollen doen!” zeg Hendrik prefors.
Den hispel1) van ’n jonge wis niet, wat e mos, hie stöt effen met den elleboage tegen de deure, maer de deure kump tegen iets zachs an en krig 'n oplazer, dat de kalk van de muure rolt. Met ’n zwoek geet e weer lös en daor steet de Börgemeister met ’n neusdoek veur ’t gezichte. De vlammen slaot um uut de kop.
„Wel sapperloot, Stroethorst, wat moet je, watte ”
„Ik heite altied nog Stroethof, Börgemeister. Ie heb ezeg, wa’k evonnen hadde, mos ik bie oe brengen!”
„Ja, maar, sapperloot, da’s ’n misverstand!”
„Nee, ’t is ’n hekken, Börgemeister.”
„Nou, zet dat buiten maar neer, natuurlijk buiten!”
„Ie könt ’t kriegen zoo’j ’t hebben wilt, Börgemeister, dunne of deur ’n duuksken.”
De Börgemeister kik niet zoo duuster meer; hie groalt achter den neusdoek.
..Zet ’t buiten maar tegen de muur, e... Stroet ”
„Hof, Börgemeister!”
„Ja, ja, Stroethof! Kom dan maar hier!”
Den jongenheer is achter ’n kaste ekroppen. As de oaverigheid 2) weg is kump e weer veur den dag.
„Was ie ’n betjen spochterig 3)?” zeg Hendrik.
„Jao, pak daor maor an. Zie zoo, zóó kan ’t wel. Waart4) oe noe maor!”
Hendrik kloppen en stappen weer nao de Börgemeister.
„Ja, ik dacht, dat het ’n gevonden voorwerp was, gewoon, ’n gevonden voorwerp, weet je?”
„Jao, Börgemeister, ’t is ook ’n gevonnen voorwerp, ’t Zat wel ’n betjen vaste, maor aj oe plich doet, dan völt oe alles lich, niewaor?”
„Waar heb je dat gevonden?”
„Op ’t Kerkepad, Börgemeister! Dat is openbare weg; kiek maor op den legger.”
„Ja, maar dat is geen weg, dat is een pad! begrepen?”
*) mager ventje. 2) overheid. 3) bang. 4) pas op.



„Ak dan wat vinne op ’n openbaar pad, hoef ik 't dan niet te brengen?”
„Ja, ja, natuurlijk, zeker, zeker, je hebt gelijk!”
„Ie holt den neusdoek zoo veur ’t gezichte, ik heb oe toch gin maleur edaon, dat zol mien spieten!”
„Nee, nee, dank je, ik stootte tegen de deur, nee, ’t is niets. Hier, steek maar eens op voor de schrik!”
„Dank oe, Börgemeister.” dank oe as ter toe!”
„Hier Stroet ”
„Hof, Börgemeister.”
„Ja, ’t is ’n rare naam, hier ’n lucifer!”
„Och, 'k bun ook ’n rare keerl, Börgemeister!”
„Nee, nee, zoo meen ik het niet, nee, nee!”
„Ikke wel, Börgemeister!”
„Enne wou je nog wat?”
„Jao, Börgemeister, lao’w dan zóó afsprekken, as den eigenaar kump, dan kö’j zeggen, asda’k der wel kosten veur emaakt hebbe, maor veur ’n half pond tebak van ’t rooje waopen kan e ’t weer metnemmen!"
„Mooi, mooi, goed, goed!”
„Ik vediene der dan wel gin daghuure an, maor ie mot veur oe noasten wat oaver hebben.”
„Nee, zeker, zeker, zeker!”
„Dag Börgemeister!”
„Dag, e dan hoor je der wel van!”
„Asteblief, Börgemeister.”
Hie stappen weer op de kaore; dampen as 'n schorsteen; drèjen umme nao huus opan. Hie mos inwendig groalen.
Garritjen ston bie de putte en maken de eerpels op ’t vuur. Hie zat den broenen op stal; gooien um ’n fotse 1) heuj in de reupe2); vreef zich in de
hande en jao, hie mos nóg lachen, dat mos e. Daor was gin mensche in de
kökkene. Hie drèjen zich in den hoek van den heerd neer en kletsen de hande op de kniene. Och jao, dat dèy e zoo, asse goed te passé was. Ieder hef zoo zien aard. Hie make zich de rieme van de schoene lös. Zie, asse niet veur de stasie uut mos, hadde altied de klompe an, dan hadde gin las van kolde vuute. Der zat bepaold snee in de loch.
1) dot. 2) ruif.



Daor zat e. hie schuiken 1) zich tegen de stoellönninge, daor kwammen lichjes in de oogen; hie heden nog es niets van de segare. Mooie, witte assche. ’n Goejen keerl den Börgemeister, ’n besten keerl. Diepe zit et der niet, nee, maor kom an, hie is Börgemeister en hie hef geld. Wat wil e meer? Den scharminkel van ’n jonge lek mien ook niet volle. Den sikkretares mot 'n voelen2) keerl wèzen, den hef wisse de heeleboel op de heurne. Hie kek deur de roeten, toe'w met ’t hekken an ’t sjouwen wazzen. Hie groalen zoo. Zolle in de gaten hebben ehad, da'k den Börgemeister zo’n betien veur ’t laoken
...gooien urn ‘n fotse heuj in de reupe...
hadde. Jao, den stinkerd kèk mien wel in de kaarte. Hie kan de Börgemeister ook wel maken en brekken.
„Roets!” zeg de dèlendeure en daor kump Garritjen anstoeven.
„O, Hendrik, mien eerpels!”
Zie grip ’n staölen vörke, licht den deksel op en stuk der een midden deur.
„O, ze heb et net! Ik dochte, da’k mien verzuumd hadde!”
„Nee”, zeg Hendrik, „’t vuur was niet zoo fel!”
Garritjen nump den grieper 3) en de smitlappe, stuf met de pot nao de götte om de eerpels af te gieten en op te schudden, dan könt ze boaven ’t vuur nog effen uutdampen. Ze grip de klaptaofel uut den hoek; „klats, klats, klats!” drie telders; ’n planksken in ’t midden veur de pot met eerpels, een an de kante
*) met de rug heen en weer wrijven. 2) slim. 8) ijzeren handvat, dat gebruikt wordt.



vcur ’t pötjen met de kememelksouse met kaökes 1).
Tonnis kump ook binnen sloffen.
„Jao, jonges, ik hebbe maor baar eerpels van dage, ’k hadde ’t met de slach zóó voelhandig2) zeg Garritjen. „Margen hè’w vetpot!”
Handig pikt ze de eerpels met de staölen vorken uut de pot en knikkert ze nao binnen.
Eers gong et of et angenommen wark was, maor ze wordt al minder niets.
„Alloo! slag holden!” 3) zeg Tonnis.
„Ie heb goed praoten!” meent Garritjen en den eerpel blif halverweggens stekken. Ze kik den eerpel es an en zeg: „ik roeke den domeneer!”
„Gif dèn dan loch af?” vrög Hendrik.
Tonnis truk de mondhuuke op en den eerpel rolt weg of e in de koele tommelt. 4)
„Nee, zóó meen ik et niet!” prummelt5) Garritjen, „ik bedoele de segaare!”
„O!” zeg Hendrik, „da's loch van mien, ik bunne bie de Börgemeister op veziete ewes!”
Noe gaap z’ em beide an of ze in 't Keulen heurt dondern.
„Jao, ’t zal wel!” vundt Garritjen, „dèn zal oe afwachten”.
,,’n Beste keerl!” zeg Hendrik, „dat zeg ’k oe, ’n beste keerl!”
„Zien vrouwe mot nog al grötsig 6) wèzen!” meent Garritjen. „Die is van hoogen komaf; ’t mot ’n freule wèzen, net as van 't Hooge huus!”
„Jao, zie, dat wet ik zoo niet,” zeg Hendrik, „dat wet ik zoo niet, die he’k niet ezien, die was wisse druk met de pot!”
.. „Bu’j gek!” röp Garritjen, „ze heb twee meiden!”
„Noe jao, dat kan, daor he’k gin kennis an,” meent Hendrik, „maor wa’k maor zeggen wil, ik bunne bie de Börgemeister op veziete ewes. Ik hebbe dat hekken op ’t Kerkenpad evonnen en aj wat vindt, dan mo’j ’t op ’t Gemeentehuus brengen, dat sprik.
Ik wolle ’t um in de kamer zetten, maor hie hadde ’t liever buuten. Toe gooien zo’n buul7) van ’n jonge um de deure tegen zien kokkert8), maor ’t liep goed af, hie hadde gaar gin maleur. Toe ’k weggong liet e mien opstekken.”
„Boe dörf ie et!” röp Garritjen.
*) dobbelsteentjes gebakken spek. 2) druk. s) om de beurt pikken; uitdrukking aan het dorschen ontleend. 4) tuimelt. 5) bedeesd spreken. 6) trotsch. T) aap. 8) groöte neus.



„Buj ’t hekken noe kwiet?” vrög Tonnis.
„Nee, dat steet daor en blif daor staon töt den eigenaar ’t kump halen. Dan kan et kriegen asse mien ’n half pond tabak gif veur de muite. Dat accoord he’k dadelik emaakt.”
„Ie bunt der mien eene!” lacht Tonnis.
„Hendrik,” zeg Garritjen, „ie bunt ze allemaole te glad of, ie bezeibelt1) de heele boel.”
„Garritjen! zal ik oe es wat zeggen. Ik legge gin mensche ’n stroobreed in de weg, maor as ze mien daor ’n hekken veur de neuze poat, dan zölt ze venemmen, dat ze met Hendrik te doene heb.”
„Wie zol ’t hekken ezet hebben! vrög Garritjen.
„Jao, dat wet ik ook niet," bromt Hendrik, „Hendrik-Jan zei van Manus, den zol ’t um wel elapt hebben, den heurt dèn timpe 2) toe, maor den Roojen zal der wel op af motten, den schuumt wisse al rond.”
„Was dat? Daor he’j Drikkemuuje al veur ’t worstmaken, wie zit hier de tied ook maor te verpraoten. Vot met de boel! Toe Tonnis, ie de pot!”
Garritjen grip de telders en de vorken en löp op ’n draf nao de götte; Tonnis nemt de pot en ’t sousenpötjen; Hendrik zet de taofel in den hoek.
„Klik”, zeg de klinke en Drikkemuuje schuf nao binnen.
„Gen dag samen! Allemaole nog wieria 31 ? Tao. ik zeaae al teaen Hen-
...en Drikkemuuje schuf nao binnen.
tjen, ik zal maor knap 4) gaon, want Garritjen zal wel hande te kort kommen. De meid uut en de knech onder diens; och, en de mansluu daor hè j zoo weinig an.”
„Dat mo’j niet zeggen!” protesteert Hendrik.
*) voor den gek houden. 2) hoek. s) levendig, gezond. 4) vroeg.



’n kniepmes.
Den eerleken hef alles, wat e wenschen kan: 'n knap wiefken, al is ze niet stoer1), riekdom en heerlikheid, ’n nieye bokse, ’ niey buis töt nieye stevels2) toe. Inwendig hef e der hups schik van, maor hie kik toch deurloopend zoer, want dat heurt der zoo bie.
Op ’n Dinseldagmargen steet e bietieds op en geet op de jach.
An de poorte staot twee keerls, die der biester sjofeltjes uutziet, en mèt dat de: „gen margen samen!” zeg, sprunk e wel ’n trad achteruut. ’t Sunt verachtig de twee kousenkeerls, die um zoo mieterig toeëtakeld hadden. Hie dech der niet an, ze ook ’n tek uut te trekken 3): hie hef medelieden met eur, brech ze in de kökkene, laöt eur zoovöl spek en vleisch etten, as se maor versiezen können 4) en duut eur haorfien uut de duuke, hoe ’t met um egaon is.
Daor stek ze de oorne van op en as ze weggaot striek ze stiekum nao de galge, um ook es nao de raven te gaon luustern.
’t Is duuster, stik duuster.
„Klap, klap, klap!” de eerste rave.
„Klap, klap, klap! Dag zuster, buj daor al?”
„Klap, klap, klap! Dag zusters! ik roeke onraod! Ik leuve, dat ze ons weer beluustert!”
Drie dage der noa vindt ze twee dooie keerls op den bulte. 't Had der schuw 5) henegaon, ze hadden gin oogen meer in de kop en gin darme meer in 't lief.
Wied hadden ze ’t met eur oneerleke stuuvers niet ebrach, nog gin tien trad van de galge.”
„Da's net goed!” röp Henneman en knip de hande töt vuuste.
„Roets!” zeg de deure en Garritjen steet op de dorpel: „Hendrik, daor zunt der twee, die wilt oe hebben! Kom Henneman, gao maor met!”
Dat was inens ’n opstand.
Noe zit ze bie de kachele met de hoazevuute op de plate. 't Was RègelinksDerk en Messelders-Nades.
„Jao,” zeg Derk, „wie kwammen es heuren, och, ie bunt der gladder in azze wie, boe dat an mot met Diene van de Hörste. Die ken ie wisse wel, Hendrik?”
„O jao, zeg Hendrik, meer as goed; ze is ’n èvenölder van mien en wie gongen altied met mekare nao schole."
„Dan wet ie wel, dat ze weduwvrouw is, Gatjan is eur vergangen jaor Sinte
*) sterk, stevig. a) laarzen. *) ’n loer te draaien, 4) lusten. B) verschrikkelijk.



De Hörste.
Peter afestorven, maor ’t gong goed, ’t gong bes, ’t is ’n kranig wiefken. Maor daor krig ze mien veur veertien dage ’n brief van ’t gerichte, dat ’n oomzegger van Gatjan feliet is egaon en dat Gatjan vrogger veur vieftienhonderd gulden borg is ebleven, Noe sprek ze eur an en wordt de boel vekof. Dars te zeggen, den heelen opstal, ’t huus steet op name van Harmen-eume.”
„Boefoy!” zeg Hendrik.
„Jao en van margen vonnen ze eur op de dèle in 'n flouwte. Ze is al veertien dage öaver stuur en ze maakt et niet.’’
„Jonge, jonge!” zucht Hendrik. „En wanneer wordt et vekof?”
„Vriedagmargen um tien uur! Ze hef berich van den deurwater ekregen en Donderdages zol ’t an peseelen emaakt wodden. Jao, ze mot eholpen wodden, anders kump ze an den armen. Anders kon ze hen dienen gaon, maor ze hef twee bluudjes van kinder. Grade zeg ook, gaot es met Nades nao Hendrik, den wet wisse wel raod.”
„Noe,” zeg Hendrik, „te man vief honderd gulden, dan bu’w klaor!"
i



Grade toe en help eur bie ’t varkens voern.”
„Oa! nog effen kiedele, kiedele! Mooder.”
„Margen! noe nao de dèle!" zeg Diene.
En toe ze beide achter ’n kummeken koffie zit, krig Hendrik den brief van den deurwater, die Diene uut ’t kamenet haalt.
„Zie zoo, Diene, ik wil oe uut de podde 1) helpen, maor dat geet niet zóó. Vertrouw ie mien, Diene?”
„Jao, Hendrik!”
„Zö’j alles doen wa’k zegge!”
„Jao, Hendrik! Daor kö’j op rekenen!”
„Noe, schink mien dan nog ’n kummeken in; ik modde nog nao Zutfen. Van meddag um twee uur kump Tonnis met de kleedwagen, daor stap ie met de kinder in en doet ’t neugste in ’n markkorf. Ie komp een dag of wat op de Elshorst tót de drukte achter de rugge is. Garritjen wil ’t abseluut!”
„Maor, 
„Nee, gin maorkes; um twee uur van meddag reis ie af. Tonnis brech mien daagsche tuug met en ’n buul tabak en dan blief ik op de Hörste. Wie zölt ons wel redden.”
„Jao, as ’t mot, dan mot et!” zeg Diene.
„Ie doet vestandig!” zeg Hendrik, „ik modde vot! Noe, holt oe maor kras, deerne, ’t beste!” en hie drukt eur de hand, lange en stief.
„Van aovend zie ’k oe nog effen op de Elshorst!”
Vespetied was Hendrik der weer van Zutfen en Garritjen had spekpannekoeken ebakken, ter eere van Diene en de kinder.
Um zeuven uur zat de kamer bie Hendrik-eume voel; der lèyen tien guldens op taofele.
„Jonges”, zeg Hendrik, „wie mot de vremden op de vekoop wegholden, de andern he’w gin las van, noe ha’k zóó edoch. Ieluu beiden staot halfweg de Broekstraote, met ’n flinken knuppel in de voes; en ieluu beiden op den Peppelendiek en Derk en Nades in de stroet, daor mot de vremden passiern. Um half negen mo’j der wèzen en dan spieker ie dit pampier an de boom; daor, da’s voor oeluu en dat veur oe en hier Nades, daor he’j der ook eene.”
„Poe, was dat noe?” mummelt Nades en grip zijn brillendeuze.
*) moeilijkheden, vuil.



Hie lézen ’t hardop veur:
Terug o, vreemdeling En kies het betere deel,
Ge wordt dan niet gemoeid,
Uw botten blijven heel.
De buurte.
„Dan zölt ze wel niet volle zinnigheid hebben om deur te gaon”, zeg Nades. „Och,” zeg Battus, „wie bunt der ook nog! Asse deur gaot, dan fluit ie maor effen, dan holle wie ’t onderende effen in de graven, dat doe ’k met ’n bruudsche henne ook en ’t help bes.”
„Nou, jonges!’ zeg Hendrik, „noe gaoj rond en neugt te man tien man uut, vrouwluu en mansluu; Drikkes brech de harmonika met en dan is der op de Hörste van half negen töt de meddag groot bal.” „Jao, da’s wat!” zeg Battus. „En as Battus op de vingers fluit is der onraod, dan geet der twintig man in de kökkene en dikke Diene in ’t deurngat en al de andern stormt nao buuten, in ’n dichten drobbel veur 't raam, dat wel opeschoaven zal worden. Boe, dan
kan de duuvel nog gin bod doen.”
„Hoera!” schreeuwt ze allemaole, „Hoera veur Hendrik! „Da’s veur mekare!” zeg Nades, „alloo, wie mot rond. Kom maor:
Derk en Nades in de stroet...
„Wij zijn gezworen kameraden!
Wij zullen elkander niet verlaten!”
Zingend gong et de kamp op.
Vriedagmargen was der groot bal en Hendrik kof de zes en zeuventig







































HEMDRIK
■EUME
BOE 'T ER IN DEN ACHTERHOEK HEN GONG, TOE GROTMOODER NOG IN DE KORTE ROKKE WAS DEUR G.J. KLOKMAN







HENDRIK-EUME
BOE 'T ER IN DEN ACHTERHOEK HEN GONG, TOE GROTMOODER NOG IN DE KORTE RÖKKE WAS
DEUR
G. J. KLOKMAN
TEIKENINKS VAN PIET TE UNTUM
UUTEGEVEN DEUR BOSCH & KEUNING TE BAARN



LIBELLEN-SERIE Nr. 113/114 Prijs van één nummer 45 cent. Vier nummers per nr. 40 cent. Acht of meer nummers per nummer 35 cent. Dubbele nummers dubbele prijzen.



De jaoren kwammen en de jaoren gongen.
Hendrik was met April zes te half jaor en zol nao schole gaon. Willem van de Peppelenkamp zol um metnemmen, die kwam toch langs de Kamp en Dieneken zol ook met, dat was ’n èvenölder van Hendrik. Dat gong jo bes zoo! Mooder had op de leste Döttekumsche mark ’n broodkörfken ekof en twee griffels met prentjes der um hen en van hier nao schoole was maor ’n klein ketierken. Nee ’t gong bes!
’t Gong ook bes. Toe e jaörig was, was Mienemuuje van de Peppelenkamp der ewes met Dieneken. O, ’t was liefhebberieje!
„Toe Hendrik, wat hei’j op schoole eleerd? Alloo, ze’k et es op veur Dienemuuje!” zeg mooder.
Hendrik knip zich in de neuze en knip nog es. Hie kik Mooder an en hie kik Dienemuuje an en hie stuk de vinger in de mond.
„Toe dan, ie kont et zoo mooi! dan krie’j ook ’n kluntjen.”
De eugskes flikkert vanwège ’t kluntjen; ’t proemenmundjen kump uut de plooi.
„Spa, aa; slee, ee; drie, ie; ho! oo, huu! uu.”
„Mooi zoo, mien jungesken!” zeg Dienemuuje, „dat he’j goed!”
„Nee, ’t is gin spa, ’t is ’n schuppe!” zeg Hendrik.
„Jao, dat zeg e altied, hie is ’n betjen eigenwies!” zeg Mooder.
Dieneken dörf niks, die krup eur mooder achter de scholdoek en bit zich op de nègels. Och jao, die blagen, in huus heb ze praats genog, maor bie den vremden zunt ze bleu.
„Toe Dieneken!” zeg mooder.
Dieneke krup nog wieder onder de rökke van eur mooder.
„Zukke wichter toch!”
Dieneken krig ook ’n kluntjen, umdat ze op vesiete is, dan ku’j gin schèle oogen maken.
Toe Hendrik twaolf jaor was, was e al an de regel van drieën en konne al in de Biebel lézen met de olde letters. Jao, Hendrik was ’n baas op schoole.
Hie gong ook geerne en Dieneken gong altied met. ’t Was ’n aadig span. Hie was wel ’n kop grooter as ’t deerntjen met de blonde krullekes, maor hie von zukke deerntjes toch wel aadig. Jan van de Holtboer had eur ’n knikker afenommen, zo’n witten met rooye streepkes, maor Hendrik had um esmeerd, dat e gin water of wind kon hollen en ze kreeg um weerumme. Den volgenden margen ston de halve schoole bie de kerkdeure. Daor ston met wit kriet:



nubbekes1), den schoert goed. Vetir da’j 't kleedjen antrekt, laoj mien eers de nekke zien.”
„Jao, Mooder!” zeg Gradeken, „kan ’k dat gruune kleedjen andoen?
„Nee, niks der van!” zeg Mooder, „’t rooije is mans genog veur van dage, ie komp nargens en 't is knap en rellik 2).”
„Oah! ze lip!” plaogt Henneman, „ze lip!”
„Nee, ik liepe niet!” snauwt ’t deemtjen en de traöntjes biggelt eur langs de neuze.
„Kom', noe gauw wasschen, anders kom ik met den hietwester!’ bromt Mooder, „nee jonge, eers de bokse an, ’t is ’n kolden mot!” Ze mot nog koffie zetten, de mansluu bunt er zóó. Ze haalt de smodde, ’n duftigen kloete suukerein der in en ’n betjen gemalen koffie der oaver, ’t is maor bie de botteram. Nou gut ze der ’n unmundige stroeze 3) kokkend water in en schuf de smodde tusschen de koaltjes van ’t vuur.
„Mooder! mooder! Henneman gut mien water in ’t kuultjen van de nekke en dat lup mien oaver de rugge!”
„Jao, Mooder, ze lip ook um ’t rooije kleedjen!” zeg Henneman.
„Kinder, kinder! wat lig ie toch te sjanken! Ik gleuve dat ’t buultjen met wannöten in den holthoek lig!”
„Jao Mooder, ik komme al!”
„Ikke ook!”
„Ziezoo, ieders vief! Noe ging rommele maken; de döppe in ’t vuur smieten, heur!
Wacht es, Henneman, gao ie Vader es roepen, die is in de schöppe an ’t holt kleuven. En ie, Gradeken, kiek es of Hendrik-eume klaor is.
In ’n rof is Henneman weerumme. „Vader kump dadelik!”
„Mooder! Hendrik-eume steet veur ’t spiegel, Hie zit onder ’t schoem. Hie hef zich nog niet gescheerd!”
Noe kinder, krieg de nötten maor, dan zöw nog effen tukken4). Den
ne unmundige stroeze
kokkend water 
*) bobbeltjes. *) zindelijk. *) straal. 4) wachten.



Hendrik-eume ook. ’n Half menschenleven hef e menschenschuw op de boerderieje rond eloopen. Niet, dat e zien wark niet goed dee, nee, hie arbeiden genog. Maor de weerld had um veur de kop eslagen, dat meenen e van jonks af en hie zakken hoe langer hoe meer af. Alles was um éven volle. Gin zinnigheid um zich es op te knappen. Zien vader was ook ’n stieven man ewes, maor dat halen der niet bie.
Dat was in den laatsten tied um eslagen. Hie was gek met de kinder van Tonnis en altied hadde wel ’n hörtjen tied um der met op te trekken. Hie kuiern der mee rond in de buurte; eers in de wei en op den kamp, dan hazenöten zuuken an de Broekstraote en brummels, dan nao de kikvörste in den
Doevenkolk. Toe, ’n jaor of drie eleden, hadde veur Henneman ’n karreken etimmerd van ’n sigarenkisjen en hie hadde uut de kiste ’n endjen bindtouw ehaald en noe kon de jonge met de karre varen, ’t Was op ’n Zundag in de Mei. Hie zetten zich in ’t zunneken op ’n stomp en glundern ’t keerltjen nao in den bongerd. „Pas op de koeflatsen, mien jonge!” röp e um nao. Mèt kump kleine Gradeken de bansdeure uutstappen, ze dreit as ’n drilschuutjen. „Ik hebbe 't nieje kleedjen an en ’n rood lint jen in ’t haor, Hendrikeume, bun 'k niet mooi!”
„’t Is liefhebberieje, mien deerntjen, 't is liefhebberieje,” zeg eume.
„Komp maor op mien knie zitten.”
Ze vlug niet als gewoonlik nao um toe en pakt um um den hals. Ze kik nao de zwatte stoppels op zien kinnebakken, nao zien stropdasse, zien buis, zien bokse, zien klompe. Ze richt ’t köpken weer op, kik Hendrik-eume ’n betjen bleu an en zeg: „Nee!”
Hendrik-eume wördt bleek langs den neuze. Hi grip uut verlègenigheid nao de tabaksdeuze en stopt ’n piepe.
„Waorom wo ’j ’t niet doen?" vrög e, en hölt zich heel gewoon.
„Ie ziet er te önzelig 1) uut,” zeg ze en dreit zich ‘n halven slag umme.
*) vuil.
en noe kon de jonge met de
karre varen.



„Dan gao 'k weg!" zeg Hendrik-eume en steet op.
Noe staot de kraleugskes in ens heel verschrikt; ze dech niet meer an ’t nieje kleed jen en sleet de beide arme um de pielosche bokse. „Niet weg gaon, niet weg gaon!” en de traöntjes komp in ens lös. „Geef Hendrik-eume dan maor ’n smuksken, dan kump e zoo weer en dan gao’w hen kuiem!”
Ze drukt et rooije snuutjen effen tegen de rowwe wange en Hendrik-eume knoffelt eur effen, zoo
asse nog nooit edaon hadde.
Die weurdjes van ’t kind wazzen der diepe inegaon. Hie kof zich op de Döttekumsche Meimark ’n niej scheermes bie Sauer, ’n besten, en hie zag der noe meestentied kas uut.
„Ik denke”, zeg Garretjen tegen Tonnis, „dat Hendrik de vrouwluu in de kop hef, hie zut er tegenswoordig zoo jens 1) uut.”
Tonnis mot grunzeken en de huuke van zien machtige mondwark trekt e op töt stik bie de rooie oorlellen. „Met Sint Jan kump e in zien vief en feertigste, ’t vrouwluuvleisch is ter af Garritjen!”
„Jao,” zeg Garritjen, ’k wet et zoo niet; ’n olden bok lus ok wel ’n gruun bleatjen.”
Vasselaovend.
Jao, Hendrik-eume breg et er niet af. Henneman is al drie dage an 't drammen ewes um ’n foekepot, dat was e zoo gewend. Dat zat zóó. Mooder had um gerichtelik verboaden Hendrik-eume an de kop te zaneken, want hie was al ’n wekke of drie zo’n betjen in de lappenmande. Niet ziek, maor toch ook niet heelemaol fiks. Hie hadde et tusschen de scholderblade en hie hoesten en
1) knap.
...en Hendrik-eume knoffelt eur effen...



kwachelen zo’n betjen. Ze hadden um Spaansche vliegen eraoden voor 't aftrekken en hie hadden blaorn achter de oorne as ’n wannötte, maor ’t gaf niks. Dienemuuje had epraot van ’n mosterpleister, dat was zoo heilzaam, maor fluiten. Gatjan van den Hoenderkamp had altied baat bie ’n ongelpleister op de börste en Garritjen had um der dan ook eene klaoremaakt. Bie wieze as n botteram smeer ie ongel1) op ’n lappe gries pakpampier en dat leg ie onder ’t hemp op de börste en ’k mot zeggen, hie is der van opgeknapt. Drikkemuuje raojen veur ’t hoesten an frissche dauwpiern in suuker laoten smelten en dan eiken aovend ’n suukerleppeltjen voel ai de pap opheb. Maor hoe kom ie tegen Sinte Peter aan frissche dauwpieren? Noe krig e iederbots ’n köpken thee van gedreugde flierbloemen en ’t kump lös. Van margen is e weer veur ’t eerste in de stal ewes en noe kump ’n ongeluk nooit alleene. Hie ston den zwatbonten af te mesten veur de staldeure en toe strikke eur zoo oaver ’t kruus en toe sleet ze um met de stat de piepe uut de mond, dat ’t dink an gruuzelementen tegen de muure vlug. Niet dat e rooken, maor hie is zóó gewend ’t smuddeken in den nebbe te hebben, dat e der um zoo te zeggen mee opsteet en nao bedde geet. ’t Was noe wel gin durabel dink, ’tkosten in zien dage n halven cent, maor ’k wil maor zeggen, dat e der noe eenmaol an ewend was. t Was n leelik, zwat smuddeken dat bie menschenheugenisse wit was ewes, maor ’t dink ston net nao Hendrik-eume en Hendrik-eume ston nao ’t dink. Noe liep e rond, maor hie was niet kompleet, daor mankiern ’n stuk an.
„Mooder! mooder!”
„Wat is der mien jonge.”
„Kom es hier, dan za’k oe wat fluustern.”
„Jao, zoo, ik bun bie de varkens, ik hebbe de hande niet rellik.”
Henneman gong nao Mooder toe en fuustern eur in ’t oor of ze ook ’n halve cent hadde, hie wol ’n nieje piepe veur Hendrik-eume koopen. Mooder fluustern weerumme, dat er ’n cent veur iii de la van ’t kammenet lei en dat e die moch hebben, ’s Aovens broch Henneman de piepe an Hendrik-eume in de kamer en of e der blie mee was. 't Was ’n mooien witten met ’n rech stelleken en ’t gat was goed lös, hie had um zelf in de winkel probiert. Toe ’t um goed in de brand hadde, zeg Hendrik-eume: „ziezoo, noe bunk weer better, noe mow maor an de foekepot!” Den Hendrik-eume, hie dach an alles en Henneman glom van plezier.
*) rundvet.



„Nao vespetied 1) kom ie hier met ’t keulsche pötjen, dat Mooder veur fien zalt gebruukt, ’n varkensblaoze, ’n kummeken water en ’n flink riet jen, da’j uut 't dak van de schuure könt trekken. Goed begreppen?”
„Jaowel! Hendrik-eume.”
Henneman dansen nao de kökkene.
Toe um half zeuven Mooder ’t brood weer in de kaste zat en met den wasseldoek de krummels van de taofele hadde afewischt, gong Henneman met eumc mee. Hie hadde alles bie zich en zetten et op de taofele: „da’s ’t pötjen, da’s de blaoze, da’s ’t riet jen en da’s ’t kömmeken met water, zeg e.”
„Mooi, dan köw noe anvangen,” zeg Hendrik-eume, tassen in de tesse en halen ’t kniepmes veur den dag. Hie snee de blaoze in twee stukken, stoppen de eene helfte in ’t pötjen en got der water op. Toe nom e ’t rietjen en snee der ’n gojje drie handebreed uut, zóó, dat er an beide ende zo’n knoop kwam, das starker. Hie snee de enden netjes rond, dat er gin scharpe puntjes an zatten. „Zie zoo, da’s dat!” zeg e. Noe frommelen e de blaoze uut ’t pötjen en ’t dink was heelemaol slap ewodden.
„Zóó, hol ie dat rietjen noe es recht umhooge op de taofele, dan hang ik de
blaoze liek m t midden op t ende! Noe was t net n slappe parrapluu, die dichte zit. Hie halen ’n dun töwken uut de taofella en bon de blaoze boaven an den top an ’t rietjen vaste, stief vaste. Toe kiem e ’t rietjen umme en streupen de blaoze straf oaver ’t pötjen, zoodat ’t rietjen in ’t midden piekrecht om hooge ston op ’t pötjen. Noe ’n töwken oaver de blaoze um ’t pötjen.
„Holt daor den doem es op, dan za’k ’t knuppen." Klaor was de foekepot. Henneman wolle foeken, maor Hendrik-eume röp: „afblieven, eers mot de blaoze vaste an ’t rietjen en de pot klèven!”
„Hèhè, daor zol oe de piepe van uitgaon." Hie dei ’n paar nokse2) halen en hie dampen weer, dat ’t schik en aard hadde.
„Ik zal oe en Gradeken margenaovend in tweeduustern wel ankleeden; de maone is ter, dan köj niet dwalen. Noe zitte wel vaste. Hie nam de foekepot, spoj zich in
1) de avondboterham tegen 6 uur. 9) krachtige.



de rowwe hande en toe gong et: „oeke! oeke! oeke!”
„Hie geet mooi, Hendrik-eume. Magge ik noe es?”
„Eers in de voes spiejen!”
„Da’s genog!” En noe gong et weer: „oeke! oeke! oeke!”
„’t Geet goed, hè Hendrik-eume?”
„Ken ie ’t liedjen nog, mien jonge?”
„Noe, wat dach ie dan?”
Oeke! oeke! oeke!
Foekepotterieje, foekepotterieje,
Geef mien ’n cent jen, dan gao’k veurbiej.
’k Hebbe zoo lange met de foekepot eloopen, ’k Hebbe gin geld um brood te koopen, Foekepotteriej e, foekepotteriej e,
Geef mien 'n cent, dan gaok veurbiej,
Hier woont ’n rijke man.
Die veel geven kan.
Veel zal hij geven.
Lang zal hij leven.
Zalig zal hij sterven,
Den Hemel zal hij erven,
Oeke! oeke! oeke!
Vasselaovend Is ’t vanaovend,
't Klunk al deur de bussche,
Alle mooie meisjes hebben ’n jonge,
Behalve ik en mien zusse.
Zusse, zusse Griete,
Wol es schieve schieten,
Schot van hier nao Zellem,
O, wat ’n groote schellem,
Schot van hier nao Hengel,
O, wat ’n groote bengel,
Schot van hier nao Borkeloo,
Is dat dan gin groote vloo?
Vrouw gaot nao de kamer.



Daor hangt de metworst samen. Geef mien de langen,
En laot de korten hangen. Wacht töt op ’t leste Dan bunt de korten ’t beste, Vrouw gaot nao de neste,
Daor lig de eier bie zessen,
Lank mien der vieve En laot er ééne blieven,
Dan könt ’t heantjen en ’t hen-
neken kieven.
Garritjen was druk, ze mos nog botterkernen.
„Da’s mooi, mien jungesken, da’s bes!
Noe mot ie zingen en Gradeken dansen. Zet de foekepot daor maor in de kaste, dan kump der gin mensche an.
Noe maor gauw nao Mooder, ’t is beddegaonstied!”
Den volgenden margen koj de blagen haos niet in bedde holden
en in den nommeddag was Hendrik nog slimmer as de kinder.
Garritjen was druk; ze mos nog botterkernen, dat was der van margen ook al bie ineschotten en de wassche mos in ’t water en de opkamer mos ’n gojje beurte hebben, anders kwam ze heelemaols in de podde 1) en noe liep den Hendrik eur achter ’t gat. Hie mos ’n old jak hebben, ’n blouwe slobbe2), 'n olden rok, ’n olde mutse en noe he’k net 'n benne voel plodden 3) an Levie vekof. Noe wille mien nao de hilde 4) hebben, nao de olde kiste daor in de spinnewebben en ’k breng et der niet af.
Hendrik ston in de kökkene bie ’t vuur.
„He’j al wat evonnen, Garritjen?”
„Och loop toch hen hutselen!”
*) smeerboel. a) werkschort. 3) lompen. 4) zolder boven de stallen.



t Vloag der Garritjen zoo uut; ze was soms wel vlot met de lippen. Ze had der wel spiet van, want Hendrik dei ’t veur de blagen. ’t Was zo’n kindergek. Ze nom de leere 1) en krop * op de hilde.
Vezichtig, anders stoot ik de kop an den balken; daor steet de kiste; „roets!” daor schut ze met ’t eene been tusschen de slieten 2) deur en daor zat ze mien op ’t gat in de rommel. Ze mos zich eigen eers uutlachen, veur ze ’t been weer optrok. Ze hadde gin maleur, alleen ’n schrammeken an ’t
dikke van ’t been. En toe ze daor zoo hulpeloos in de rommel zat, mos ze in zich eiges schudden van ’t lachen. As Tonnis eur daor es zag zitten tusschen t mot 3) en de spinneköppe. Och jao, Garritjen kon wel es prutteln as ’t wark eur oaver de korf liep, maor dan kon ze ’t in ens weer uutschatern; ’n goed dier van n wief. Hendrik kreeg zien plodden, maor ze zei maor niet, dat ze op ’t gat deur de slieten was eschotten, want dan hadde Hendrik eur ook nog veur de gek.
1) ladder. 2) losliggende dennenstammen als zoldering. s) vuil.
ii3-m



Kaniens! Hendrik, kaniens!, 'n heele kaore voel. Daor is wat van dat grei. Ie kont et an de rogge al zien.”
„Jao, Hendrik-jan, ’t zunt mietrige dinger, benamelik op de rogge!”
„Praot er mien niet van, Hendrik! Alle boerekool heb ze mien opevretten, de strunke staot der nog. Jao, wa’k zeggen wil, ik hadde der al wel wat onder den dekkel ehad, maor ’k vertrouwe ’t geweer niet; den letsten schot zit er al anderhalf jaor op, den zal wel vasteroest wèzen. Och jao, as ’t kan, wi’k de butte heel holden.
Nee maor, noe is ’t ok net zelfde! He ’k ze léven! Ie zollen
„’k Zegge ’t oe, den Manus hef et um elapt".
oe bedoen! Wat heb ze mien daor anevangen. ’t Pad afegraven en ’n rikken der veur! Onze olde kerkenpad, dat bie menschenheugenisse der is ewes! Da s wat van Manes van de Roenhorst, den is der met Sinte-Peter opekommen en da’s zo’n nösterpot *) en nielichter 2).
’k Zegge ’t oe, den Manes hef et um elapt.”
De weurde rolden langs Hendrik hen, hie kon der niet tusschen kommen, maor hi kek lillek en hie knep de hande töt vuuste.
„Hendrik-jan, zeg e, ik zal der noe mien hande niet an smerig maken, maor margen um tien uur bunk der met den tuurhamer 3) en dan blif der gien spaon staon of ik heite gien Hendrik. Allo, wie stapt oaver ’t roggeland!”
Toe Hendrik in de kerke kwam, had e ’t heuf niet bie de prèke. Iederbots kneppe de hande weer dichte en kek nao de rooje speknekke van Hendrik-jan, die veur um zat. Dan schoaf e de kerkstaove op zied, ze hadden um der zo’n gloria4) in e daon, dat ’t vet van de pezerik begon te braojen en den walm der
!) mopperaar. 2) iemand, die breekt met ’t oude. in te slaan. 4) veel gloeiende kolen.
s) zware houten hamer om palen



afsloeg. Nao de kerke gonge effen bie den hoek van den toorn nao ’t aflèzen luustern. Den olden meister zetten de brille wel heel gewichtig op, maor hie hadde maor ’n stuk twee, drie briefkes.
Toe e in huus kwam, had Garritjen de eerpels al opeschud en hie kon zóó anvallen. Dat rikken zat um nog in de kroppe, hiè mos ’t toch effen an Tonnis en Garretjen vertellen. „Van onze Kerkenpad zölt ze afblieven!” en hie sloeg van gif met de vörke op den telder, dat ’t stuksken spek oaver de taofele rollen. De wichter kekken um an, ze hadden um nog nooit zóó ezien. „Jao kinder!” lachten e goedig, zóó mag ie mèt, eers mo’k ’t kistentuug 1) uuttrekken.
Nao ’n ketierken zatten ze der al en de eugskes vroegen: „Hendrik-eume, wat zal der gebeurn?”
Hendrik-eume was nog met de kachele an ’t rospelen, den rechten trök zat der niet in, de wind ston op de schorsteen.
„Jao, noe mot et dan maor gebeurn! bromt den eume en de kinder stekt de vlakke handen tusschen de knieës en rilt van plezier. Jao, aj veur de kinder wat doet, daor he’j wille 2) van. Hie grèp de tabakstoete, drukken zich ’n pröpken in de piepe, glundern tegen de blagen, halen zich ’n striekzwèvel uut de vesjestesse, strek um lanks de boksenpiepe. hiel um van zich töt de zwèvel der afebrand was en dee ’n paar starke trökke, zoodat den blouwen rook met breeje gulpen nao de zolderbalken kringelde.
„Noe za ’k oeluu es ’n mooi spreuksken vertellen!”
„Van Klein duumken?” vrög Gradeken.
„Nee, ie met oe klein duumpken, dat hef Hendrik-eume al zoo duk verteld” zeg Henneman.
„Nee!” zeg Hendrik-eume, „nee, ’n heelen olden, dat vertellen mien bessevaar3) altied, den was jonk ewodden in ’t Aaltensche darp.”
„Ja, ja!” zeg Henneman.
’t Is van Hanenèfken en Hennenichjen.
*) 't beste pak, dat meestal in de kist ligt. 2) succes. 3) grootvader.



„Daor wazzen es ’n Hanenèfken en ’n Hennenichjen en die wonden bie mekare en kokten samen de pot. Toe de beeste 's arfstens op de spörrie etuurd1) wieren, karnden ze zich ’n pötjen beste spörriebotter en zetten et in de kelder.
„Zie, nichte!” zei Hanenèfken, daor zöw ons nog es an verslakkern 2) as de sneebluumkes vliegt.”
Hanenèfken gong den volgenden margen hen krèien en piern vangen en Hennenichjen mos es effen gaon kieken of ’t pötjen der nog ston en pruuven of de botter ook stark wier. ’t Pötjen ston der nog en de botter smekten goed en was niet stark.
En ’s morgens der op gong Hanenèfken weer uut en Hennenichjen gong hen kieken en pruuven.
En as Hanenèfken uut was gong Hennenichjen iederbots kieken en pruuven.
Zie, ie konnen niet wetten, dat köj niet.
’t Wier kolder en kolder en de botter was zoo an de krimp eraakt, dat Hennenichjen der van schrok. Zie krabben zich met de poot langs de nebbe en wis niet, wat ze zol anvangen.
Toe halen ze de botter der uut, knèden ’t tönneken voel hoenderkötteltjes en lei der boaven ’n dun boamken 3) botter over hen.
Den volgenden margen vloagen de sneebluumkes en Hanenèfken zeg tegen Hennennichjen: „haalt men ’t pötjen met botter uut de kelder.”
„Toe Hennenichjen! pik ie der maor ’t eerste uut!” zeg Hanenèfken.
„Nee, Hanenèfken, ie gaot veur!”
Toe pikten Hanenèfken ’t eerste en hie hadde de heele nebbe voel 
hoenderköttelt j es.
„Foj!” zeg Gradeken.
„Stille toch!" grauwt Henneman.
Mensche, mensche, wat maken e zich heilig. Hie maken zich zoo niedig, dat e Hennenichjen ’t vel oaver de oorne trok. Hie hong ’t velleken bie den puttenpos op den stekbèzenbos um te dreugen. Toe kwam Griesgrauwgruwweltjen en halen Hennenichjes velleken weg. Hanenèfken kwam buuten en ’t velleken was weg. Hie maken zich ’n kaore van ’n wortele, die hollen e uut en spannen der rattemoeze veur. Toe gong e nao ’t huus van griesgrauwgruw-
*) met den linkervoorpoot aan een paal bevestigd, zoodat ze maar een klein kringetje konden opeten. a) smullen. 8) laagje.



weltjen. Hie was onder weg en toe kwam um ’n osse integen. Die zei: „Hanenèfken, waor geet dat nao toe?”
„Ik gao nao Griesgrauwgruwweltjen en hale mien Hennenichjes velleken weer umme.”
„Zak maor met gaon?”
„Jao, sprink maor achter op de kaore!”
Veerder kump um ’n hane integen, die zei: „Hanenèfken, waor mo’j nao toe?”
„Ik gao nao ’t huus van Griesgrauwgruwweltjen en hale mien Hennenichjes velleken weerumme."
En toe kwam der nog ’n hekkele *), ’n spelde, ’n naolde, ’n ei en ’n sliepsteen en allemaolevroegen zeHanenèfken en allmaole sprongen ze achter op de kaore.
Zoo kwammen ze bie ’t huus van Griesgrauwgruwweltjen. Maor de
deure was op de gruntele.
„Boe doe’k der met?” zeg Hanenèfken.
„Ik wette raod!” zei de hane, „ik zal deur ’t hoendergat kroepen en de deure lös doen.”
Zoo ezeg, zoo edaon. De hane mek de deure lös. Hie zöch de kaste nao en vund Hennenichjes velleken in ’n deusken.
„Boe doe’w der noe met?” zeg Hanenèfken.
„Daor zölle wie wel veur zorgen!” zek ze allemaole.
’t Ei geet in ’t vuur liggen, de spelde en naolde kroept in de matte van den stoel. De hekkele geet met de rugge in bedde liggen; de osse geet in de stal staon en de hane achter in de koestal op ’t rik. De sliepsteen henk zich op boaven de deure. ’s Aovens kump Griesgrauwgruwweltjen in huus. Hie geet nao ’t vuur en zöch zich ’n höltjen um de lampe an ’t stekken. „Poef!” zeg ’t ei en vlug um in de oogen „O, mien oogen!” krouwt e en hie völt op den stoel neer. Maor daor stekt um de spelde en de naolde. „O, mien eers2)! mien eers!” Van piene löt e zich in bedde vallen, waor de hekkele ’m grip. „O! mien rugge! mien rugge! Van benauwdheid mot e uut de bokse. Hie löp nao den stal toe, maor de osse nump um op de heurne en kwakst 3) um tegen de hilde. „Smiet em mien maor toe!” zeg de hane, „dan za’k um nog anders toetakelen!”
Van schrik wil e nao buuten en toe e de klinke van de deure wil lös doen, völt um de sliepsteen op de kop.
Toe wasse hadstikke dood 
■*) hekel: plank met scherpe ijzeren pennen voor vlasbereiding. 2) achterste. a) smijt.



Gradeken löt ’t rooje köpken zakken en zeg: „hèh!”
Henneman kik voldaon en zeg: „dat gun ik um!”
„Kan dat?” vrög Gradeken.
„Boe, 't is ’n spreuksken!” smaalt Henneman.
„Bessevaar zei et!” zeg Hendrik-eume, „ik vetelle ’t nao!”
„Nou raödseltjes!” fleemt1) Gradeken.
„Nee, nullekes jagen!” kommediert Henneman, „met witte en zwatte kneupe!”
Jao, den Henneman is ook 'n gladjanus2). Nullekes jagen duut e bie slech weer altijd tusschen schooltied, asse de boterham op et. Dan doet ze ’t op de leie met nullekes en kruuskes en die kö’j dan met ’n natten vinger afvègen um ze anderweggens te zetten. Hendrik-eume von dat vingerlekken zoo smoddelig, dat e zich drie witte hemptrokkneupe en drie boksenkneupe bie mekare zoch. die ko’j verschoeven, dan ha’j gin natten vinger meer van doende.
„Noe, allo dan maor!” zeg Hendrik-eume.
Hie geet nao de kiste bie de beddekaste, duut den dekkel lös en grabbelt» in den endelschree. 3)
De kleine deerne schut um as ’n aol onder den arm deur um es effen te
loem. ’t Zit der toch al jonk in. Die vrouwluu mot alles afneuzen.
„Heh! was dat, Hendrik-eume?”
„Dat koppern dink daor? Das ’n tuntelpot. Ik zal 't dekseltjen der af doen en kiek, daor zunt van binnen verkoalde lappen in. Zóó, hol maor effen zóó vaste. Hier he’k ’n ketssteen en daor ’n ketsstaol en noe slao 'k met ’t staol langs den steen. Kiek! de vonken vlieg der af. Holt noe den tuntelpot der bie en kiek of ie ’n vonke op könt vangen. Hier!”
*) vleit. 2) slimmert. 3) afzonderlijk vakje bestemd voor ’t bewaren van kleine voorwerpen.
Tuntelpot met ketssteen en ketsstaol.



„Hah!” kreit Gradeken, „’t is in de brand!”
Daor löp ’n vönksken deur de verkaolde lapkes en daor kump gloed in. Noe kump ’t dekseltjen der weer op en dan geet 't vunksken weer uut.
„Wat doe’j daor toch met, Hendrik-eume?”
„Da’s um buuten de piepe an te stekken of um ’t vuur an te maken as ’t uut is egaon.”
„Maor waorumme nem ie dan gin striekzwèvels, Hendrik-eume?”
„Jao, mien deerntjen, die wazzen der vrogger niet. Wie mosten ons met den tuntelpot behelpen.”
„Och toe, Hendrik-eume, lank um mien!”
„Nee, mien dölleken! Dan de roggemiete in brand stekken, heh! Nee, daor kan niks van inkommen. As ’t winderig weer is, gebruuk ik um nog a’k op ’t land bunne um de piepe an te stekken, dan wèyt oe ’n striekzwèvel uut.”
„Wa’s dat dan toch!” röp ze en haalt ’n vingerlank butjen veur den dag
met an beide kanten n knobbeltjen. „Wat doej daor noe met?
„Jao, zie,” zeg den eume, „dat za’k oe es verduutsen 1)! Da’s ’n butjen uut ’n hepsenpeutjen 2). Dat he’k in de arftensoep 3) evonnen. Daor wo’k ’n snorrebot van maken en da’s altied nog verbleven.”
„Toe, maak es ’n snorrebot?” vrög Henneman en trok den eume an de mouwe.
„Ja, ja!” kreit Gradeken en sleet um de arme um de boek of ze met um dansen wil.
„Ting, ting!” zekt de zilvern singenetten, die an ’t allozie bengelt.
„Hendrik-eume, boe late is ’t!” smeekt ’t deerntjen.
„Wat bu’j toch ’n kataos4)!” zeg den eume en zien oogen glundert oaver ’t pientere köpken van ’t deerntjen. „Ie wollen zeker ’t allozie met de singenetten zien? jao, ik hebbe oe in de gate!” Hie grip achter den boksenband en daor was ’t allozie... en de singenetten... allemaole ech zilver... den eume, den hef ze maor... Ze löt alles deur de vingers glibbern... wat glinstert dat alles mooi ”
„Och, kom, lao’w noe ’n snorrebot maken, ie altied met oe
,) uitleggen. 2) varkenspootje. 3) erwtensoep. 4) bijdehandje.
Snorrebot.



De lange piepe.
allozie! Toe Hendrik-eume, alloo dan!” zeg Henneman.
’t Allozie kump weer in ’t zaksken achter den boksenband, de kiste geet dichte en den eume völt op ’n stoel en stönt: „hè, hè!”
Jao, mien keerltjen, dat zal nog zoo handig niet gaon, dat zal 't niet. Midden in ’t butjen mot twee geatjes kommen, ’n duum van mekare, dat geet niet
stik zoo makkelik. Maor Toe gaot hen en haalt
mien ’t nègelkisjen es. Dat steet lao ’k es zien,
dat steet op ’t kattenzölderken naos de kattenklompl
Henneman hef de klinke al in de hand en is in ’n handummedreijens weerumme met ’t kisjen. Noe wordt de rommel op taofel uutepakt. Och jao, Garritjen is der uut, Margen mo’w slachten en dan mot Mientjen- en Drikkemuuje kommen um te helpen de boel an de kante te maken. Daor is ze noe hen en ze is misschien nog maor an ’t tweede kummeken koffie.
Hendrik-eume zöch en zöch nearig 1) nao ’n nègel. Endelik hef e der eene, mooi vierkantig en met ’n spitse punte, Hie drèjt en drèjt, maor ’t dink is zoo scharp en den kop haökt zoo, ’t zwil 2) in de voes hangt der um al in fladden bie. Dan de knieptange, dat geet better. Henneman kik met zin en vestand toe. Gradeken is al weer an ’t rondschoemen: daor henk de lange
piepe ’n posseleinen kop met ’n könningsköpken
der op ook ’n posseleinen zeiverzak der onder
an wat zol der in dat deusken zitten? wat
lig onder de kaste? daor achter de kiste lig ’n
touw, kiek! ze truk effen, nog ’n endjen 
Hendrik-eume zut et.
„Niet an dat koetouw kommen!” röp e.
„Och, effen lientjenspringen, mag et?”
„Effen dan!" zeg den eume en Gradeken begint;
1) ijverig. 2) eelt.



de klumpkes klept en de lange rökke foekst op en neer:
’n Hok en ’n blok
En 'n vierkantig blok
En ’n blok met zeuven gate. x)
Hejje Jan met de lippen niet ezien, 2)
Daor guns lig e te slapen.
Van je één, van je twee, van je drie. Rozaline ging eens wandelen,
En ze nam haar zusje mee.
En toen ging ze naar haar tante En ze liet haar zusje alleen.
Eén twee, kopje thee Drie, vier, glaasje bier Vijf, zes, kurk op de flesch,
Zeven, acht, soldaat op wacht,
Negen, tien. Heb je Rozalines zusje ook
gezien?
’k Heb een jasje gekocht,
Naar de lommerd gebracht,
Zóó gezegd, zöo gedaan,
’k Ben naar huis toe gegaan ’k Heb ’t geld verteerd,
’k Heb ’t dansen geleerd,
Van je in, spin, de bocht maar in, Van je uit, spuit, de bocht maar uit. Van je één, van je twee, van drie!
Anna moest eens wachten, Wachten op haar man,
’s Nachts om twalef uren,
Daar kwam de zatlap an.
*) hoofd. 2) het is wel eigenaardig, dat vrijwel alle liedjes niet in ’t dialect worden gezongen.



Gocien avend Jan!
Waar ben jij gebleven?
Goeien avend Anna!
Dat gaat jou niet an.
Anna ging naar boven Haalde een dikke stok Toen kwam zij beneden,
Sloeg Jan op zijn kop.
Jan begon te schreeuwen,
Schreeuwde moord en brand,
Alle buren kwamen,
Jan werd afgekamd.
„Hèh, hèh!” zucht Gradeken.
„Gradeken, Gradeken, de oome toet mien van dat geklepper met de klömpes en dat gezing; noe kan ’t wel, mien deerntjen!”
De geatjes zunt deur ’t butjen; boefoj, dat was ’n gedoete. Veur da’j bie den ulki) komp, das ’n spöl en dan bu’j nog maor halverweggens. Hendrik-eume zeg: „ie kont nog better ’n bedde dörschen!”
Hie duut ’n stuk touw deur de geatjes, knupt et weer vaste en klaor is Kees. Hie pakt de beide kanten van de lusse in de hande, met ’t butjen in ’t midden, drèjt ’n betjen en truk an de enden en ’t geet.
„Oehe! oehe!” zeg ’t dink.
Henneman kik der met zin en vestand nao, maor bie Gradeken schiet de vonken in de oogen en ze krèjt t uut: ,, t dink snorkt! t dink snorkt!
Henneman hef ’t gauw in de vat, maor Gradeken kan der niks van kriegen: ze truk völ te niets2). Ze smit ’t butjen op taofele en zeg: ,,'t wil niet meer! de loch is ter uut!’’
Henneman grunnikt, grip ’t dink, truk n kier of wat en : „rrrr oeh. oeh.
„De loch is der uut! Bie oe is de loch der uut!” groalt Henneman. Hendrikeume strik nao de kiste: haalt der ’n old striekzwèveldeusken uut en ’n stuk kriet. Hie teikent ’n vierkant op taofele en ’n kruus der in zoo, dat er vier vierkante hökskes bunt. Gradeken grip t kriet en wil n keerltjen teikenen.
„Afblieven!” zeg Hendrik-eume. „Kiek Gradeken!”
l) merg. a) vlug.



Hie schudt drie witte en drie zwatte kneupe uut ’t striekzwèveldeusken op taofele en schuf Henneman de witten toe.
„Kiek, Gradeken!” noe hèj zes riegen van drie punten, kiek: één, twee, drie! één, twee, drie!”
„Eén, twee, drie!” zeg Gradeken: „één, twee, drie!” en wis met de vinger.
„Juustement!” zeg Hendrik-eume, „noe mo’k zien, da’k mien drie kneupe op één riege kriegen, as Henneman mien niet te gauw af is en der ’n witten neer pot. Noe, um de beurte der eene zetten.”
’t Vank an. Hendrik-eume hef der al twee in de riege staon. Gradeken stöt den eume tegen de knie en gif um ’n kniepeugsken.
Henneman zet er ’n witten veur.
„Da’s gemeen!” schreeuwt Gradeken, „da’s gemeen!”
„Jao, ik hadde ’t wel in de gate!” zeg Henneman. „Nee, dat lap ik um niet, dan ha’k et verspölt. Ik lache oe wat!”
„Hier, Hendrik-eume!” wis Gradeken.
„Jao, mien deerntjen, eers prakkeziern; de weerld is niet raozend emaokt.”
„Alloo! Kommen brood etten!” röp Mooder.
„Vot!” zeg Gradeken, fleert de kneupe van de taofele en löp had weg.
As Hendrik-eume in de kökkene kump, zit ze al op ’n stoel, kik veur zich en knip ’n krummeltjen van ’t brood. As ze allemaole ’n stoel heb, zeg Hendrikeume: „Mien deerntjen, gao ie noe es nao de kamer en zet de kneupe weer op de plaatse. Dan wacht ie daor maor, töw t brood op heb, dan za ’k wel es kommen kieken. As ét in orde is, dan köj wel es gaon zien of der veur oe nog ’n körsjen aover is!”
Gradeken stuk de vinger in ’t rooje snuutjen en zakt af.
„ t Is mien n rotse 1) , zeg Mooder, „hef ze weer wat uutehaald, Hendrik?"
„Och jao, baldaodigheid!” zeg den eume, „klaorloeter 2) baldaodigheid. De broodkrummels stekt eur!”
Gradeken zit te golvern 3) bie de kneupe.
‘) wildeman van het vrouwelijk geslacht. 2) zuiver. *) luidkeels huilen.



Maondagmargen,
Bie ’t lich woelden bunt de grooten al op de staken; ze vat de klompe in de hande en trek ze op de dèle an. Garretjen hef dat verordenierd, want anders staot de wichter met de nebbe veur an en ze wil ze niet bie ’t slachten hebben. Laot e eers maor op de leere hangen, dan i3 ’t nog vrog genog. De groote voerkettele hank op ’t vuur en ’t water begint al te pröttelen. Tonnis haalt ’n klap1) stroo en spreidt den achter ’t huus uut.
„Garretje hèj ook ’n panneken um ’t bloed op te vangen?” röp e. Onder de bedrieven kump de slachter ook. Hie stönt2) al, hie stönt den
Rooien Derk, den veldwachter.
heelen dag zoo deur. Dat heurt er wisse 3) zoo bie. Net zoo as den Roojen Derk, den veldwachter, den kik ook altied offe den eenen op hef en an den tweeden wil beginnen. Dat heurt er zoo bie, dache.
Ze haalt de motte4) uut ’t schot en ’t dink
De slachter
kröuwt de heele buurte bie mekare.
Gradeken sprunk in bedde op, rotst tusschen de gadientjes deur, flokkert5) in eur hempken nao Henneman. Ze truk um bie de neuze en Henneman meent dat ze um ’n tek uut wil trekken6), kletst eur aover de
!) bos. *) steunt. 3) zeker. 4) moedervarken.
°) vlug loopen met fladderendekleeren. e) poets bakken.



Wèg is Gradeken.
„Hie is noe zoo schoone as ’n brand!” zeg Henneman.
„Kehh!” zucht de slachter, ,,'k hebbe um de jas uutetrokken!” en hie gooit zien lich blouwe, waterige eugskes nao Henneman um 't effek af te kieken.
„Kehh!” en hie strik zich met de rugge van de hand onder de neuze um den drop Op te vangen.
„Kehh! noe za ’k um de schoene uuttrekken!” en met ’n haok haökt e um de klaöwkes van de teene; „zie zoo, da’s dat!”
„Kom kinder! drinken. Ie mot zoo nao schoole!” röp Mooder.
„Kehh! toe Tonnis, aj wilt, lank mien effen de leere an!”
„Kehh! Kehh!” Hie hong.
De slachter snee um lös en Tonnis hiel de kuup der onder um ’t gewei1) op te vangen. Toe ’t gesluns 2) der uut was, halen de slachter ’t bieltjen veur den dag en hakten langs de ruggestrank de schelhasten 3) lös.
„Kehh! zie zoo, da’s dat!”
Tonnis putten zich ’n paar emmer water en spuulen um van binnen schoone.
„Kehh! ik zegge maor zóó, hie hef duftige rössels4), hi kump uut ’n goed schot.”
Tonnis vuulen wel, waor ’t op lösdrèjen. „Jao,” zegge, „Garretjen zórgt der goed veur. Van de wind krieg ze dat niet!”
Hie stappen nao de kökkene en halen de vlessche met ’n gleasken. Hie schonk um ’n borrel in.
„Daor hè’j der eene veur de kolde vuute!”
„Dank oe veur. Nou, Tonnis, da’j um in gezondheid meugt gebruuken!”
„Van ’t zelfde!” zegt Tonnis en knip Hendrik ’n eugsken toe.
Daor komp de blagen weer ansjouwen met ’t körfken an den arm.
„Wat zunt dat veur broene dinger midden in ’t vet?” vrög Henneman.
„Kehh, dat zunt de nierkes!” zeg de slachter, die de gelègenheid bie de heure grip um nog effen te tukken. Tonnis hef jummers de vlessche nog in de voes.
„Kehh! jao, ’n Nierken
Is ’n arm dierken,
Hie zit midden in ’t vet En krig nog niks met.
*) en 2) ingewanden. 3) ribbekast. 4) reuzel.



„Nou, Tonnis, da'j urn in gezondheid meugt gebruuken!"
Jao, zoo is het, dat zek ze!”
„Nog ’n afzakkertjen?” vrög Tonnis.
„Kehh! Ik slao niks af as vliegen en die zunt er nog niet!” groalt e.



... halen den broenen der uut...
Hef e den eersten borrel in ens doodeslagen, dissen zuugt e met vestand op. Dan grabbelt e zien boeltjen bie mekare, knupt t zaksken dichte, löp effen met de hand langs de neuze en zeg: „Kehh, noe Xönnis en Hendrik, t beste en de groetenisse an Garritjen en dan töt gelègenigheid!
Da’s waor ook, Hendrik mos um tien uur op ’t kerkenpad wèzen. Hie maken niks gin ummeraozie *) der van, daor was e de man niet nao. Hie gong nao de stal, halen den broenen der uut en dèj um in de stottekaore 2). Toe drèjen e der zich op en zei tegen Tonnis, dat e temet weerumme kwam.
’t Hekken van de wei ston lös, dat was makkelik. Zóó konne t beste varen,
*) drukte. 2) wipkar.



eers langs de kamp, dan um ’t buschken, dan deur de stroet nao Boeninkkoele, dan was e der vaste bie. De weg was slech en de tuurhamer hobbelden hen en de weer.
„Huu!”
„’k Zal toch de liene effen um den eiken heister slaon, ie kont nooit wetten.”
Met den tuurhamer op de nekke, stiepern 1) e nao ’t hekken.
Ie raggen der anders bie de winterdag gin man of moes, maor noe was ter oaveral volk.
Hendrik-Jan was an ’t mes streujen; Drikkemuuje haalden ’n bos holt van de miete en had zich de handen in de zied ezet um alles goed te können opnemmen; Pasmans Willem was an 't vrochten 2); Harmen-voets-Hendrik mos abseluut de graven 3) uutmodden en daor was Battus ook in de wei an ’t slichten 4).
Daor ston e veur ’t hekken en hie bekek zich ’t dink es goed. Hie lichten den tuurhamer op en
„pang! tegen den paol.
Den Hendrik had wel wat in de butte, dat vertel ik oe.
„Pang! pang! pang!” ’t Hekken daverde hen en weer en de spaönc vloagen der af. ’t Wier al slok 5). Hie gooien den tuurhamer op zied en lichten de beide paöle uut de gjrond.
Daor kwam Hendrik-Jan ook an.
„Zoo buurman, wat maak ie daor?”
„Jao, pak maor es an! Nee, daor bie die sliete. Ja zóó. Noe nao de stottekaore, die he’k daor staon. Pas op, daor zit ’n nègel, scheurt oe de bokse niet van ’t gat.”
„Maor buurman, wat wiej der met aanvangen!”
„Och, Hendrik-Jan, Garritjen wil der balkenbrie van maken!”
„Och, loop nao Hopstrop hen lillekers vangen!"
„Jao, mien jonge, dan begin ik bie oe! Maor alle gekheid op ’n stöksken, ik
met de tuurhamer de nekke...
op
*) rechtop loopen. 2) omheinen. 3) sloot. 4) molshoopen gelijkmaken. 8) slap.



Hle drèjen de groote weg op, de Smldstraote in...



„Och, ik wette ’t wel van mien Hendrik-Jan, dan löp e rond as ’n henne, die ’t ei niet kwiet kan wodden. Nee, ik zegge altied maor zóó, mansluu zunt goed um met nao de Döttekemsche mark te gaon, maor in de huusholdinge loop ze oe maor veur de vuute. Nee, Hendrik, ze’k mien der maor niks van, ik bunne zeuven en veertig jaor etrouwd ewes en negen kinder in léven, nee! Maor wa k zeggen wol. Onze Hendrik-Jan zit in ’t bedde. Och jao, van margen was e nog op ’t land bie ’t Kerkenpad en toe e weerumme kwam, zag e der al zoo meeps1) uut. Toe gong e veur ’t raam zitten en kèk maor stiekum nao buuten. Ik zegge al: „bu’j niet goed?”
„Och,” zeg e, „ik kriege zukke schotten deur de boek en ’t koert2) mien zoo um den navel.”
„Wach, ’k zal ’n betjen zuute melk op ’t vuur hangen, dat wil wel es helpen,” zeg ik.
Toe kek ik zoo uut ’t raam en ’k zegge: „Daor achter op de kamp kump den Rooyen ook an!”
Toe krig e mien ’n schot, grip nao de boek en krup in mekare.
„Wet ie wat!” zeg ik, „gao maor nao bedde, ik zal oe ’n steen heite maken, en die leg ie dan maor op ’t bloote vel van de boek a’j ’t effen lieden kont. ’t Is koldigheid en daor zit wisse wat keliek3) bie en dat hef zich bie den navel vaste ezet.”
Toe gonge nao bedde.
Met eene wippen de klinke en kwam den Rooyen binnen.
„Gojen meddag, vrouw Slichtkamp, is de boer ook in huus?”
„Nee, Derksen, of eigentlik jao. Hie is in bedde ekroppen, hie hadde 'n betjen keliek onder de leejen.”
„Zoo, zoo! ik hadde um effen willen hebben: hie mos sebiet bie de Börgemeister kommen,”
„Joa, ’t spit mien wel, maor zek maor an de Börgemiester, dat e in bedde zit en dat et um zoo koert um den navel.”
„Dat za’k zeggen; dan gao ’k maor weer! Dag vrouw Slichtkamp, betterschap met de man!”
„Dank oe, Derksen! ’t Is te hoppen.”
Hendrik had in de kamer alles eheurd, de deure ston lös. Hie kreeg fenaoleweg weer ’n schötte langs de ruggestrank. Met den heiten steen zakken ’t af.
*) bleek en mager. 2) gasrommeling. 3) koliek.



’k Zegge tegen Hentjen: „Gaot noe van naomeddag iederbots es kieken of vader slöp!"
Wa’k zeggen wil, de motte hef vannach ”
Hendrik steet op, strik nao Drikkemuuje en zeg: „gen meddag Drikke, hoe geet 't oe nog?”
„Watte?” zeg Drikke.
„Och,” zeg Garritjen, „den Hendrik is altied ’n betjen wonder.”
„Jao,” meent Hendrik, „ik hadde nog gin gelègenigheid ehad, maor ik wol meteene zeggen, as da’k effen nao Hendrik-Jan gao, ik zal um wel op¬
knappen.
„Gao ie maor nao Hendrik-Jan, mien jonge!” zeg Drikke. „Dan moj de steen nog maor es heite maken.”
Hendrik stuk ’n frissche piepe op en kuiert nao Hendrik-Jan.
Wat kan den toch kemediespöllen, dat ha’k niet achter um ezoch. Geleuf maor vriej, dat e foeperig 1) is.
„Rits!” daor sprunk ’n haaze veur zien vuute op, rospelt um langs de boksenpiepe en zoo de rogge in.
„Wel, sapperloot, dat ha’k motten wetten.” Daor hèj de pot.2) Ak hier weer langs komme, za’k ’n koeze3) metnemmen. ’t Was ’n besten, zeuven, ach pond, jao, dat halen e wel. Ik zal oe in de gaten holden, manneken!”
Hie sprong maor aover de graven hen, want 't hekken was nog wiederop en hier was e zoo bie ’t iemschoer 4) en dan was ’t nog maor ’n trad of wat.
„Jao, Hentjen, ik bun et, ik komme vader effen uut ’t bedde halen. Ik zal maor nao um toegaon."
„Wat bu’j noe begonnen, Hendrik-Jan!”
„Och jao, Hendrik, wat za’k oe zeggen, ik hadde van die schotten in ’t lief en toe zeg Drikke: „wet ie wat, kroep in bedde!”
„Noe ha’k oe wiezer versletten. Ik hebbe ook wel es schotten, maor dan nem ik ’n brandewientjen met
*) bang. 2) leger. 3) knuppel. 4) bijenstal.
..daor sprunk 'n haaze veur zien vuute op...



*t Ieraschoer.
suuker en klaor is Kees. Alloo, der uut, dan za k oe vetellen, dat k bie de Bör~ gemeister op veziete bun ewes. ’n Fijne segaare ekregen. ’n Besten keerl, dat is ’t! Alloo, de bokse an en der uut. Ik zal den heerd anblaozen en ’n stoel klaor zetten.”
Hendrik gong nao de götte, daor heurn e Hentjen, die an 't kernen was.
„Hentjen, haal es gauw effen de vlessche met brandewien en de suukerpot en ’n glas.”
„Eén glas?” zeg Hentjen.
„Jao, deerne, ik vuule ook al schotjes, doet er nog eene bie.”
Toe Hendrik-Jan in de kökkene kwam, schikken e an den heerd en Hendrik deej der um eene in en hie dèj der zichzelf ook eene in, umdat Hentjen ’t absoluut wol hebben. Ze suukerden um op en stotten an en toe Hendrik vetellen van zien veziete bie de Börgemeister, toe lachen zich Hendrik-Jan te basten, royaleweg te basten. Hie sloeg zich met de beide hande op de knies, hie sloeg zich op de boek, net waor de schöttten ezetten hadden, hie was niet töt bedaren te kriegen.
„Alloo, nog eentjen um ’t af te leern,” zeg Hendrik-Jan en hie nump zien pruuf in de hand en begint:



Ze suukerden um op en stotten an...
113-V



„Kom laten we nog eens drinken,
We zijn nu nog bijeen,
En over honderd jaren,
Dan leeft der van ons geeneen!”
„Holt oe toch stille!” grauwt Hendrik, „denk toch an de schotten!”
„Och, loop hen husselen!”
„Maor Hendrik-Jan, ik hebbe oe ummers ezeg, da’k nao Hopstrop mos! Ik bunne nog niet weerumme! Wa’k zeggen wil en liegen niet, den Rooyen is der op uut um te heurn wie ’t hekken daor ezet hef, dèn mot et bie de Börgemeisterweer ophalen en dan mut e mien ’nhalf pond tabak veur te muite geven."
„Maor Hendrik, hoe kriegt in de kop? Ha, ha, ha! n half pond tabak. Wat zal’den Manes te kaore 1) gaon. Hie krab zich den navel uut ’t lief; ’t is toch zo’n pinnik 2)!”
„Noe mo'k nao huus, anders verduuster ik; noe kan ’k nog net metten tweedonkern 3) op den Elshors wèzen. Lao’w dan zoo afsprekken, as den Rooyen mien de tabak brech, za’k oe kond doen en dan nem ie oe kopperen tabaks-
deuze met en dan zö'w deilen en dan schut der ok nog wel n dröpken
onder de körk oaver.
Noe, da’s dan afesprokken.
Hendrik-Jan! Dag, Hentjen!”
„Noe Hendrik, ’t beste dan maor!”
„Jao, Hendrik-Jan, betterschap met de schotten!”
Toe Hendrik op de Elshorst kwam, zatten de vrouwluu an de annies met suuker. Ze hadden de slachte bienao an kante en noe wazzen ze zóó rebèls, dat der noe altied drie te gelieke praotten.
Hendrik brach ’n betjen stilte met.
„Hendrik-eume! heur dan es, ik hebbe met ’n rietjen de darme opeblaozen en Drikkemuuje hef ’t plukvet der afekrabbels!” schreeuwt Gradeken.”
„Och kom, kö’j al zóó helpen, mien Deerntjen!” zeg den eume.
„Hendrik-eume. röp Henneman, ik heb de knapblaoze, kiek!” Hie blos ’t dink op en drukt er ter eere van den eume zóó had op, dat er een langgerekt, benauwd oeoeoeh! uut kump. Henneman krig n kleur, Mooder kik um an.
„Ik dèy ’t niet, ’t dink dèyt!” pröttelt e.
i) keer. *) gierigaard. *} schemering.



„Jonge, jonge, wat 'n muziek zit er in!” zeg Hendrik-eume.
En Drikkemuuje mot in ens proesten van ’t lachen.
„Jao, da's den annies met suuker!” zeg Hendrik.
„Loop ie hen!” zeg Drikke.
„Mien lieve mensche, ik komme pas, ik wol oe zeggen, asdat oewen baas weer better is. Ik hebbe um weer opekallefaterd".
„’t Mag lich, dat ie ok wat doet. Wie heb metwors gestopt en longewors en
lèverwors en mèelwors en bloedwors enne laok es zien bloedbrood en
zoerewors, enne heufkèze, enne balkenbrie, van alles, ik kan oe
zeggen, van alles. Noe ie!” zeg Drikke.
„Boe Drikke, ik hebbe dokterswark edaon en dat wordt vólle better betaald as vrouwluuwark!” meent Hendrik.
Garritjen is met de balkenbrie an ’t ruurn met ’n grooten potleppel en ze mot de butte der opzetten, want ’t grei wórdt zoo stief.
„Jao, Drikkemuuje, den Hendrik haalt altied zien heurken weerumme1)!" röp ze.
„Geef um maor ’n hap, dan krig e bettern zin!” lacht Drikke.
Hendrik kump het uutestokken arme nao Drikke toe.
„Alloo, avondeu, ieder met zien eigen meid!”
Drikke wil em met ’n bloedwors um de oorne slaon.
En Dienemuuje? Dienemuuje zit daor heel zuute en lacht maor en lacht
maor en stöt Hanneken an, die ’n worstepinne an ’n endjen darm drèjt
en Mina, jao van Mina kö’j alleen boaven de taofele ’t midden-achterstuk zien, want ze löp op hande en vuute nao ’t worstenhoarntje te zuuken, dat eur van de slippe 2) is evallen.
Wat morrelt ze daor an de deure; daor komp der nog wat an.
„Noe wórdt et ’n pötjen met piern!” röp Drikke.
De klinke wipt op en daor kump ’n manskeerl binnen, nog eene, allebei met ’n koeze.
„Ah, brulftenneugers!” zeg Drikke, „’n langen, dunnen en ’n kórten, dikken."
Den langen, dunnen kump nao veuren, in ’t lich.
Drikke stöt Hendrik an: „Gao ie trouwen, Hendrik?”
„Jao”, fluustert Hendrik, „ik zuuke nao ’n vrouw, die niet zoo vólle praötjes hef, maor die zunt er niet dikke”.
Den langen duut nog ’n stap en truk zien koeze nao veurn.
1) heeft altijd 't laatste woord. *) schoot.



De brulftenneugers.
Hier zette ik mienen staf en nem de pette af.
Ik zolle oe zeggen, dat ik wette niet wat!
Ik zolle zeggen, daor, maor ’k wette niet waor!
Ik hadde ’t mien op dèn stok eschreven,
Maor ’t met de mouwe uutevreven.



Dag en daotum bun ’k vergetten,
De moeze heb mien den almblak opevretten.
Maor, noe wi’k mien bezinnen,
En ’t schut mien opens te binnen:
Derk Jan Saalmink, als bruugom en Hendrika Johanna Haverkamp, als bruud, Die stuurt ons as brulleftenneugers uut.
Zie, noe mo’j mien goed vestaon,
Ie mot toekenwekke Maondag en Dinseldag nao de brullefte gaon,
Allemaole, huusgezetten,
Jonk en old, niemes vegetten.
Kom ie op de brullefte an,
Dan eers ’n pruuf en dan 
Dan koffie met ’n kluntjen.
Dat gif ’n zuut mundjen,
Vank ’t middagetten an,
Dan krie'j zoo naovenan:
Soep, vleisch, gruunte en schinke,1)
En ok wat in ’n gleasken um te drinken.
’t Jonge grei veur alle dingen,
Wil geerne ’n betjen dansen en springen.
Tien muzekanten en twintig vate bier,
Dat gif benamelik ’n slomp 2) plezier,
Bunt de olde wieve bange veur ’n doezel,
Die ze kriegt van te volle foezel,
Dan nemp ze veur dat,
’n Gleasken annies met suuker of wat.
He’j mien noe goed vestaon?
Da’j allemaole op 'n gojjen tied könt gaon,
’n Lint um de pet,
Dat völt niet met,
Maor al klunk et astrant,
’n Drinkstuuver ha’k geerne in de voele hand.
Hendrik hadde de jonges nao de beene ekekken, maor ze hadden wark,
1) ham. 3) veel.



dat ze op drie beene stille konnen staon, en toe Garritjen um ankek en nao de glazenkaste wees, waor de vlessche ston, schudden e de kop en zeg:
„Noe, da’s mooi jongens, nemp ’n stoel en smiet oe dale.1) De vrouwe zal oe ’n stark köpken koffie zetten en ’n botteram met nègelvleisch 2) maken, ie zölt wel muu wèzen en ie heb de tied: zöö kump de maone”.
De muujes gongen met de deerns nao huus, en toe de jonges zoovölle stoete egetten hadden, dat ze stönnen, trokken die ook af. Hendrik-eume hadde ze nog ’n kleinigheid in de voes edrukt veur onderweggens. Och jao, ie mossen altied oe fesoen hollen.
„Lieven tied!” zeg Garritjen, „da’s mien ’n dag ewes, daor zunt er wel twee an".
Tonnis gapen; ze zatten der gauw in.
Dinseldag.
Hendrik was op de vaalte in de mes an t wark. Niet dat et zoo neuge was, maor, och, hie hiel van ’n kasse 3) boel.
Toe e kwam drinken, zei Garritjen; „Gradeken is nog niet op de beene; ze zag der zoo flaökes uut, gin zinnigheid in brood en van die rooie pukkeltjes op ’t ruggesken en ’t buuksken. Ik holde der eur maor in, anders löp ze umsgeliek op de schot4) van de deure. Daor is zo’n hoddik 5) onder de blagen. Ik gleuve niet, dat et iwwersen 6) bunt.”
„Jao, ’k zol ze maor in bedde holden!” meent Hendrik, „doet eur ’n betjen heit water in 't tönneken veur de kolde vuute.”
„Ze hef al ’n steen; ik hadde ’t water niet an de kok! Kiek, daor he’j den Rooyen in de bongerd, daor kump e an.
„Roets!” schuf de deure oaver den dorpel.
„Gen margen samen!”
„Dag Derksen, smiet oe dale, daor steet wel ’n stoel,” zeg Hendrik.
„Jao, ie mossen de kompelementen van de Börgemeister hebben en hier was den tebak.”
~ï) ga zitten. a) rookvleesch. *) net. 4) tocht. B) lichte ongesteldheid.
•) mazelen.



„He’j ’n piepe in de tesse?” vrög Hendrik, „boe stek der dan de brand es in! Noe he’k weer veurraod zat.”
„Jao, geeme! ’k Hebbe den neuze kold ekregen."
Den Rooyen stopt zien smöddeken; stapt nao den heerd; nump zich n koaltjen tusschen de tange en truk: „pf! den Manus pf den was pf!
hups mieterig 1)!
„Zoo, hef Manus 't hekken ehaald? zoo, had den dat daor neer gezet, zoo, zoo!”
„Jao, Hendrik, dat zo'j niet wetten, ie bunt ’n mooien!”
„Dat heb de deerns nog nooit tegen mien ezeg!” meent Hendrik.
„Jao,” zeg den Rooyen, „’t is niet um oe nao de mond te praoten, maor ie bunt de duuvel ontkroppen. Of ie dat allemaole uut de buuke heb, wet ik niet, maor ak es ’n avekaot van doende hebbe, dan kom ik bie oe. Ze zekt, ze mossen oe wetholder maken; den dikken Wanninkboer wet net zoovölle van ’s lans wetten as onze sik.”
„Nee, Derksen, daor krieg ze mien niet an, dat zunt van die baantjes; dan meug ie wel zoalleer um ’t gemoed hebben en halve zoalen en achterlappen op ’t geweten. Nee Derksen, waog daor oe sik maor an, den is noe toch dreuge.”
„Maor Hendrik!” zeg Garritjen. „asse dat noe wilt!”
„Och Garritjen, praot mien der niet van; aj oaver den éenen hèntrèed, dan trèed ie den andern op de liekdooms. Ik
holle van rech deur zee, maor dan boks ie umsgeliek tegen de menschen op.” „Noe,” zeg den Rooyen, „ik gao der weer van deur, ik mot den Heidenhoek
1) nijdig.
'n Koaltjen tusschen de tange.



nog in; ’t beste dan maor!” — ..Dag Derksen, van ’t zelfde!”
„Noe,” lacht Garritjen, „ie heb van margen al vrog veziete, dat kan wat worden vandaage. De katte wasschen zich ook al zoo!"
Hendrik gong nao de wei hen slichten en ’s naodemeddags weer en daor kwam gin man of moes, den heelen dag.
Nao vespetied1) kwam Henneman bie um of e in de kamer mog kommen 1 hie wol um iets vraogen.
„Jao, kom ie maor, mien jungesken!” zeg Hendrik-eume. „Gaot daor maor zitten, ik komme bie oe, bie de kachele; ik bunne ’n betjen vrusterig 2).
Zie zoo, wat hèj dan, mien keerltjen?"
„Ik wolle uutsluutsel 3) vraogen over dat raodsel: Ik bunne niet in huus, ik bunne niet buuten ’t huus en ook niet in ’t vrieje veld. Dat kan toch niet; ’t mot toch argens wèzen?” meent Henneman.
„En de muure dan!” zeg den eume.
„Ja... ja... ja! daor he’k niet an edoch!”
Hendrik-eume haalt de toete 4 *) met tebak en piept es an.
„Noe, hier köw ’t wel uutholden!” zeg e.
Marskraomer.
„Aj mien noe es n mooi vetelseltjen veteiden. n Grooten, want Gradeken is der niet bie, die kan zoo lange niet stilzitten, hèh, eume?”
„Nou, alloo, dan mot et maor, ’t kan nog net! ’t Is van drie kousenkeerls, die komp uut Pruussen uut Kloppenbörg en heb kousen en zökke van driedraods sejet in de marse, mooie roojen, peersen en blouwen en die vekoop ze hier. De boem zekt:
Kloppenbörger driedraod,
Is de boern eurn sierraod.
Daor wazzen es drie kousenkeerls. Ze smoksten achter mekaare met de marse op de rugge en ’n eikenkoeze in de hand deur ’t losse zand van den Hessenweg van 't Pruussensche nao Doezeburg op an. ’t Was al stief 6) zes wekke in de Mei en onmundig heite tusschen de
4) namiddagboterham. 2) koud. 3) inlichting. 4) zak.
8) ruim.



dennen en ’t hooge akkermaolsholt en ’t zweit basten eur onder de pettenkleppe hen en liep met straöltjes langs den blaowen Hessenkiel.1)
„Mensche, mensche, wa’s ’t heitel” zeg den veursten en smit de marse der neer.
„Jao, laow ’n hörtjen tukken2)!” röp den tweeden.
„Boe foy!" zeg den darden en ze laot zich alle drie in ’t hiet 3) neervallen met de kop op de marse.
„De eerste harbarge daor w’ an komp, nem ik ’n dröpken veur de kolde vuute”, zeg den veursten.
„Ikke ook! daor sluut ik mien bie an!” zeg den tweeden.
„Ieluu kont van de pruum spiejen4),” zeg den darden, „ieluu heb te man drie stuuver in de buul en ikke maor ééne.”
„Ie bunt ook ’n kuuken, dat bu’j!” zeg den eersten.
„Jao, da’s vaste waor, ’n ozewolter5) dat bu’j en dat blief ie,” zeg den tweeden.
„Zoo, vank et noe weer an; a’k oeluu wazze, zo’k de nebbe maor dichte holden. Ik wil niet hebben, wat mien niet toekump, noe wet ie ’t!” zeg den achtersten.
„Ie bunt gek, dat bu’j, maor wat oe in de kop zit, zit oe niet in ’t gat. Ik zegge maor zóó: ieder veur zich en Heereum veur ons allemaole!”
„Wisse,” zeg den tweeden, iedereene krabbels nao zich toe. ’t Hemp is altied naoder as den hemprok, dat zeg ik maor!” zeg den tweeden.
Maor den lesten zeg: „Wa’j noe zekt of niet en zekt kan mien niks verschèlen, maor ikke komme met mien eerleken stuuver wieder, as ieluu met drie oneerleken!”
„Boe, dat zeg Heereum ook, maor hie lug et!”
„Jao, dat dut e!” zeg den tweeden.
„Noe,” zeg den lesten, „ik verwedde der mien marse onder, da'k met mien eerleken stuuver wieder komme, as ieluu smeerlappen, met drie.”
„Dat zit!” „Jao, dat zit!” en ze kletst mekaore in de vlakke hande, die stief van ’t zwil staot, dat de katekers 6) de pluumoome opstekt en de zwatte kraleugskes van veralterasie 7) zóó laot rollen, da’j bange bunt, dat ze in ’t zand terechte zölt kommen.
4) blauwe kiel als de Hessen dragen. 2) poosje wachten. 3) hei. *) royaal zijn
6) domoor. 6) eekhorens. 7) schrik.



Ze staot op, gaot wieder en komp an ’n harbarge. Ze gaot binnen, kommediert 'n borrel, slaot um dood en betalen te man ’n stuuver. Asse de deure weer in de klinke heb, zeg den eersten: „Waor bu’j noe met oe eerleken stuuver, die vot is? Ik wiste ummers wel, datte wie ’t met ’n kasteman 1) wieder brochten, ie bunt jo al bos 2). Geef op de marse!” en ze deilden met eur beiden alle hoazen en zökke en smetten de marse in de graven.
„Boe, now kö’j gaon strunkebraojen 3) en teern op oe eerleken stuuver.”
Ze graolden met eur tweeën en beschalterden 4) en bespotten um.
„Jao, wisse, geliek dat ha’j, zonder marse kom ie wieder as met zo’n zwaoren vrach op de nekke, ha, ha, ha!”
„’t Steet oeluu smerig, da’j zoo tegen mien te koare gaot: wa’k ezeg hebbe, dat he’k ezeg en daor bliev ik bie. ’k Holle nog voel, da’k ’t zonder ’n eerleken stuuver nog wieder brenge as ieluu met twee oneerleken en daor wi’k ’n lief dink onder verwedden.”
„Jao, zeker de marse!” schreeuwt den eenen.
„Die’j niet meer en heb!” röp den andern.
„Ik dörve men beide oogen der wel onder verwedden,” zeg den darden.
„Goed! dat zit!”
En ’t gong van „pats!” pats!” en ’t zat.
„Veruut dan maor!”
Weer boom de zwaorbespiekerde schoezoalen in ’t dreuge zand en de koezen 5) slaot de maote en de marsen kraowen onder den zwaoren vrach. De weg löp hot en haar6) onder vroesterige7) berken en deur duuster naoldholt.
„Kiek! verempel ’n niej, strooien dak achter drie lindebeume en ’n peer-
debak.”
„Ik roeke foezel!”
„Ik leuve, da’j ’t goed heb, zö’w es effen anstekken?” 8) zeg den tweeden.
„Boe jao, laow um niet laoten verschalen, ’t löp der dunne deur!” röp den eersten weer.
Ze smiet de marse an de zied, licht de klinke, drèyt zich n paar stuule veur de tapkaste en kommediert twee dikköppe.
Den eerleken sloft maor deur of e niks eheurd hef. Hie kik of de
*) Duitsche munt van 15 ct. a) platzak. *) luieren. 4) scholden hem uit.
°) knuppels. ®) heen en weer. 7) knoestig, armzalig. 8) een borrel gaan drinken.



foep 1) der uut is en noffelt2) zoo veur zich hen: „is der dan gien God in den hemel? Zollen die zoeplappen en gauwdieve noe nog geliek kriegen?"
Daor kompt de twee weer anzetten op ’n zobbedrafken met rooye köppe en glimmende eugskes, waor de duuvel uut kik.
„Huu toch, ie wollen der zeker van deur, noe 'j ter weer anekregen heb?” schreeuwt den veursten.
„Jao, holt oe maor niet zoo luukes 3), können, dat zö’j ’t hem, kalen prèkebeemd!” röp den andern.
Den eenen grip zich in de boksentesse en den andern vat um manges bie de strotte en ze stekt um met 'n piernlubber 4) de beide oogen uut de kop.
Aan de kante van de weg in ’n groot bosch van fiene dennen 5) en op 'a bulte onder ’n honderdjaorigen eik steet ’n galge. Daor sleppen ze um hen en smetten ze um neer, zoodat e lankuut op de grond neerboksen.
„Daor, galgenoas, daor heur ie en zek an Heéreum, as da’j ’t wied ebroch heb met oe eerleken stuuver!”
„Dat he’w der goed afebrach!’’ zeien de ströppe 6), toe ze weer op den weg wazzen, „daor krèyt gin hane nao en wie heb de hoazen en de zökke.”
’t Was al lange duuster ewes veur den eerleken, toe de zonne achter ’t galgenbosch wegkrop en de bedstea in brand stok, veur ze der in krop. Hie was huuvrig en krop dichte tegen den galgenpaol an as of e bange was, dat e te volle in de gaten zol loopen en z’ em nog meer temptiern zollen.
„Klap, klap, klap!” ’n groote rave strik neer op den top van den honderdjaorigen eike boaven de galge.
„Klap, klap, klap!” weer eene.
„Zoo, zuster, was ie daor al? Hoe steet et?”
„Bes tig!"
„Klap, klap, klap!" nog eene.
„Zoo, zusters, buj daor al?”
„Jao, wie heb al op oe ewach. Wat gif ’t nieys?"
„Al degene, die blind bunt, könt ziende wodden, want der völt van nach ’n douw, die heilzaam is.
’s Könniks dochter is ziek en achter in den hof van de könnink gruujt kruuden, die mot ze kokken en eur laten gebruken, dan wordt ze weer better. En die eur beter maakt, krig eur töt vrouwe.”
*) fut. 2) mompelt *) van den domme 4) oud mesje, B) sparren. ®) boeven.



„Gen nach, zusters! klap, klap, klap!"
„Gen nach, zuster! klap, klap, klap!"
„Klap, klap, klap!”
Den eerleken is beduusd, as e dat heurt en ’n hörtjen 1) later krup e rond, strik met de vlakke hand langs de stroeken en dan weer langs zien veurhoofd Tot driemaol toe hef e et gedaon en noe kan e de oogen weer opslaon en zut e de steerntjes weer flikkern tusschen de töppe van de beume. Hi steet noe op, sleet zich de sprieken en dennennaolden van de bokse en löp ’t bosch in um op de groote weg te kommen. Hie is al gauw in de biesterbane 2) en kump an ’n groote allee, die hoe langer hoe mooier en breeder wordt, en, as ’t zunneken begint te schienen, steet e inens veur ’n groote poorte. Golden spielen, ’n golden hangslot en hengsels; ’n keerl met ’n pieke en golden kneupe an ’t tuug en daor wied, wied achter ’n onmundig groot kesteel.
De onderlippe van den eerleken zakt bienao töt op den baovensten vesjesknoop van klaorloeters) veralterierdheid en hie steet ’t spöl an te gapen, asof de saldaote sebiet met hoed en haor nao binnen mot.
Toe e weer zo’n betjen töt benul kump, röp e: „he’k zien léven!"
Asse zich lange genog an al dat moois vergaapt hef, stapt e rech nao de poorte toe en zeg: ,,hee! pst!" En toe um de keerl ankik, vrög e: „is de Könnink der al uut?”
„Wat mot je!" snauwt de saldaote.
„Boe, ik vraoge, of de Könnink al op de beene is of zit e der nog in?"
„Wat wou je dan met de Koning?”
„Zien dochter is ziek, ik wil eur weer better maken!”
En de poortwachter doch: „Hoe wet de keerl dat? Da’s meer as rechtoe4)!
Hie drèyen ’t slot driemaol umme en den eerleken mos binnen kommen.
„Ie kiekt mien wel ’n betjen schuins uut de döppe 5), maor a’j spats maakt, dan stek ik oe met dit dink vaste an de weerld, zóó, da’j nooit meer hoeft op te staone,” en hie drukken um de pieke onder de neuze.
„Holt oe gemak, ik zal niks gin ummeraozie maken, wies mien den hof en brengt mien ’n pötjen of panneken, daor ’k wat in kokken kan!”
Hie hef de boel gauw veur mekare; de könninksdochter et ’t koksel op en wordt op de hand 6) better.
Drie dagen der nao is ’t brullefte en ze kriegt zat riestepap van golden telders en zat wien, in golden dikköppe en alle groote heern buugt veur um, as
*) poosje. *) verkeerd. *) louter. 4) iets buitengewoons. 5) oogen. •) zienderoogen.



„Dat kan,” zeg Nades, „ik hebbe nog net drie gulden en ’n kwatjen in ’t kabenet.”
„Boe,” groalt Derk, „ie kont net zoo goed gekheid as wiesheid praoten!’
Stilte Hendrik zit met de elleboagen op de kniene en de kop in de hande.
De stuultjesklokke hef alleene ’t woord. Derk en Nades kiekt nao Hendrik. Die vrif zich onder de kinne, kik met spleeteugskes wied, heel wied weg en dan gooit e de kop umhooge en hie kik dat Nades ’n betjen achteruut schikken.
„Laow es kieken!” zeg Hendrik, „’t is van dage Dinseldag, Woenzedag, Donderdag; da’s twee dage. Ja! laow es zien, ja! zoo mot et!”
Hie ston op, smet de kop in de heugte, gooien de scholders achteruut en daor ston e, de vonken sprongen um uut de oogen.
„Alloo, de stuule in den hoek en gaot nao Diene en zeg eur, dat Hendrik margen vrog om tien uur kump, dan mot ze de koffie gaar hebben. Ze kan der gerost op wèzen, ze steet niet alleene.
En dan gao’j sebiet de buurte in en margenaovend kom ie met tien man hier, ieder met ’n gulden in de buul veur Diene. Dan za’k oeluu naoder bescheid geven en noe: opgemachierd, mas!, dat ze’k ze onder diens ook.”
De deure gong lös en de deure gong toe en Nades grip Derk bie de mouwe en zeg: „Den Hendrik is toch ’n manskeerl!”
En 's aevens praoten Hendrik lange met Garritjen en Tonnis en Garritjen zat met natte oogen; ze had er zoo met te doene; Diene was zo’n bes mensche en Garritjen zei, toe ’t op ’t darp negen uur luuden: „Hendrik, ’t is mien bes, ik zal mien wel schikken!” en Tonnis zei; „As ’t Garritjen goed af is, is t mien bes af.”
Hendrik kon haos niet in de roste kommen; hie smet zich hen en de weer of e las van de vliegen hadde.
Pront tien uur lichten e de klinke an de Hörste. Diene kwam nao um toe, de traonen rollen eur uut de blouwe eugskes.
„Dag Diene!”
„Dag Hendrik, ’t is dankensweerd, da’j es komp; ’t is hier ’n misse boel!”
„Diene, wet ie nog, da’w samen nao schoole gongen en dat Jan van den Holtboer oe den witten knikker met rooye streepkes afnom. Wet ie nog, da’k um esmeerd hebbe, dat e gin water of wind kon holden? Da’j owwen knikker weerumme kregen. Diene, ie krieg owwen knikker noe ook weerumme, rekken op mien.”



Pront tien uur lichten e de klinke an de Hörste.
„Och Hendrik, hoe kö’j ’t zeggen,” en ’t zönneken kwam in de oogen en ’t water sprong der uut en gulpen 1) langs 't kleine wipneusken.
,,Pie...iep!” zei de dèlendeure en daor kwammen twee blondköpkes an. „Da’s Hentjen” zeg Diene „en da’s Gatman!” en de kinder hangt al bie Mooder an de rökke. „Geef Hendrik-eume es ’n handjen!”
*) stroomen.



’t Deerntjen stuk ’n betjen beduusd r) ’t handjen uut en Hendrik-eume leg et plat in zien eigen hand en zeg, terwiel e der met de andere hand opklapt:
„Daor hèy ’n daalder!
Koop ’n koe,
’n Kieseman toe.
’n Stuksken van de léver Is goed veur ’n zieken wèver,
’n Stuksken van de longe,
Is goed veur ’n zieke jonge.
Buultjen met zand;
Kiedele, kiedele, in ow hand!”
En Hentjen trok lachend ’t handjen weerumme.
„Ikke ook kiedele, kiedele!” zeg Gartman en steekt zijn handje uit.
„’t Mooie handjen!” zeg Diene en löp nao de putte met de waterkettel.
En Hendrik-eume duut „kiedele, kiedele!” met Gartman en nog es met Hentjen en Gartman, töt ze allemaole schik hebben.
„Noe met Mooder kiedele, kiele!” röp Hentjen.
„Nee”, zeg Hendrikeume, „Mooder mot koffie zetten!”
„Noe!” zeg Diene, „gaot noe maor nao
l) verlegen.
löp nao de putte met de wateiikettel..
113-VI



De kleedwagen van Tonnis met Diene en de kinder veurop en de buurte en ’t halve darp der
achteran.
peseelen; peerde, vee, meubels, ’t heele hutjen met ’t mutjen veur riekelijk elf gulden met de opcenten. Den deurwater was boaven zien theewater en den afslager was knats onder taofel eslagen met den dikkop in de voes. Hie lei in ’t heuj in de barg. De vrouwluu hielpen mekare, zetten alles weer op de plaaetse en maakten slingers en pampieren rozen en ’s meddags trok ’n honderd fieftig man nao de Elshorst um Diene af te halen. De kleedwagen van Tonnis met Diene en de kinder veurop en de buurte en ’t halve darp der achteran en Drikkus met de harmonika holt ze op de wieze. „Jao,” zeg Tonnis, „as de buurte begunt, dan könt ze wat te doene maken.”
Ach dage veur Sint-Jan stappen Hendrik en Diene op de Hörste uut de kleedwagen; ze bunt hen inschrieven ewes. Daor steet met wit kriet op de bansdeure:
Hendrik en Diene zunt ’n paar,
Die kokken de pot niet hallef gaar.
Zonder vet en zonder smeer,
Daor hè’j Hendrik en Diene weer.
En noe könt ze lachen, lachen, dat kleine Hentjen dech, dat Hendrik-eume met Mooder ook „kiedele, kiedele” edaon hef.



Ze bunt hen inschrieven ewes.







Inhold
blz.
Hendrik-eume 3
Ollejaorsaovend 14
Niejaorsdag . . 20
Vasselaovend . 28
’t Kerkenpad 36
Maondagmargen 48
Dinseldag 70