U wordt vriendelijk verzocht dit antiquarische boek met zorg te behandelen.



















BIJ DEÏST KETELBOER.







BIJ DEN NETELBOER
EN
CKOMELIN en CAPELLA
VERHALEN YOOR KINDEREN EN YüOR HEN, DIE VAN KINDEREN HOUDEN
DOOK
JOHANNA SPYEI
AMSTERDAM — L. J. VEEN







HOOFDSTUK I.
BIJ DEN NETELBOER.
„Boschhuis" heette het laatste huis, dat nog een heel eindje hooger stond dan alle overige, die, door weiden en akkers omgeven, hier en daar verspreid tegen de berghelling aanlagen. Op den top van den berg vond men het boscli, waaraan de hoogst gelegen woning haar naam ontleend had. Het gras mocht hier boven al niet zoo malsch zijn als beneden in het ooften korenrijke dal, het was des te krachtiger, en wanneer het gemaaid op de weide lag, was de lucht heinde en ver met zijn-heerlijke geuren vervuld. . ,f
Het boschhuis behoorde niet tot de groote boerenhuizen; maar een van de mooiste weiden strekte zich uit van het huis tot een heel eind de helling af, en d,e groote aardappelakker met zijn drogen grond leverde een ruimen oogst op van alleruitmuntendste aardappelen. Waarom de eigenaar de netelboer
Spybi. Niemand te klein. 1



genoemd werd, kon niemand met zekerheid zeggen; sommigen meenden, dat er misschien veel netels op zijn land groeiden; anderen echter zeiden, dat hij zoo heette, wijl zijn woorden meestal zeer deden als brandnetels.
Hij zelf hoorde zich niet ongaarne zoo noemen, want hij kende alleen de eerste verklaring, en het stond hem best aan, dat de menschen meenden, dat zijn land netel* voortbracht en niet het vrij goede gras en den rijken oogst aardappelen, die hij binnenhaalde. In zijn stal, die aan het huis verbonden was, stonden naast de onontbeerlijke geit, twee koeien; maar er was plaats genoeg voor drie dacht de boer dikwijls bij zich zeiven, en dan berekende hij, dat met nog een voordeeligen zomer, een rijkelijken hooioogst en de melk, die hij aan de melkerij en kaasmakerij van de sennehut leverde, hij geld genoeg kon oversparen, 0111 zich een derde koe aan te schaffen. Zijn zwager aan den voet van den berg had ook drie koeien. Waarom zou hij het niet even ver kunnen brengen als die? Nog eene andere berekening had hij in het hoofd. De netelboer rekende veel, hij rekende eigenlijk altijd.
Hij had twee jongens van twaalf en veertien jaar, die hem beiden al flink hij het werk hielpen, en de jongste zou binnen kort van school gaan en kon dan ook den geheelen dag mee werken. Wanneer nu het getal



zijner koeien nog met een vermeerderd werd, kon hij ook nog best het stuk land gebruiken, dat aan zijn zonnige weide grensde en dat zelfs nog meer waard was dan die weide. Het land kon hij krijgen, dat wist hij. De eigenaar wilde het wel verkoopen; de man had bovendien genoeg te doen, daar hij alleen was, zonder vrouw en kind. Voor het werk, dat het nieuwe stuk land zou eischen, rekende de netelboer verder, kon hij nog wel een derden jongen gebruiken; want vreemd volk zou hij nooit in dienst nemen. Maar waarom kon hij ook geen drie jongens hebben? Zijn zwager had er immers ook drie. Deze had ook nog twee dochters, maar meisjes begeerde hij niet. Het werk, dat voor rekening van de vrouw kwam, kon de zijne alleen best af, en zij ging stilletjes en bedaard haar gang; maar zulke jonge meisjes zouden haar tijd verpraten en waren veeleischend; daar wist hij alles van. Een jongen kon hij echter nog best gebruiken. Dat was het slot van al zijn rekenen. Ja wel, niet lang daarna, toen hij van zijn werk thuis kwam, riep zijn vrouw hem toe: „Kom binnen, en zie eens wat een allerliefst kindje we gekregen hebben." En toen hij binnentrad, voegde zij er bij: „Het is echter geen jongen, het is een meisje."
Dat verdroot den boer geducht, daarop had hij volstrekt niet gerekend.
„Nu, doe er mee, wat je wilt," zeide hij, en aanstonds ging hij weer weg.



Toen het Zondag werd, en het kindje naar het dorp moest om gedoopt te worden, vroeg de moeder: „Hoe zal ons kind heeten, ei is immers nog niets bepaald."
De boer gaf ten antwoord: „Je kunt het wel Eva noemen, die is de eerste geweest, die iemand in het ongeluk heeft gestoit.
De vrouw had zelden iets tegen haar man in te brengen; maar nu zeide zij toch. „De kleine zal wel niet opzettelijk gekomen zijn, om u in het ongeluk te storten; maar Eva kan ze toch wel heeten, mij is de naam goed. * Zoo werd de kleine meid Eva gedoopt en later werd zij Eveli genoemd. Eveli groeide op en werd een heel gehoorzaam en bijzonder medelijdend kind. Ieder klein dieitje ging zij uit den weg, of zij sprong er vlug overheen, om het niet te vertrappen. Wanneer ze een beestje gewond of half dood zag liggen, dan had Eveli geen rust eer zij het netjes op een zacht blad had neergelegd, zoodat het er uitzag, alsof het nu heel tevreden was op zijn aardig bedje. Op die wijze kreeg Eveli vele vriendjes in den omtrek van het huis; want het leek wel, alsof alle diertjes haar' de vriendelijkheid wilden vergelden, die zij hun bewees. Overal huppelden en vlogen ze om Eveli heen, en als zij in haar open hand broodkruimeltjes hield, dan kwamen de vogeltjes en aten ze heel vertrouwelijk uit haar hand op. Maar als er menschen naderden, vluchtte Eveli snel naar binnen



en ook in huis keek zij angstig in het roncl, zoodra zij voetstappen hoorde. Dat was echter niet te verwonderen; want waar menschen waren, kreeg Eveli altijd een gevoel, alsof zij anderen in den weg was. Reeds van klein af zeide de vader, als zij rondliep en hij er juist aankwam, vol ergernis: „Loop iemand toch niet altijd voor de voeten, jij klein, onnut ding!"
En later waren de beide broers, Heini en Lieni, ook zoo beginnen te doen, en zij deden het nog veel vaker dan de vader; want het was zoo gemakkelijk, wanneer zij slecht te spreken waren over hun werk, of wanneer zij ruzie met elkander hadden, op die manier eens uit te varen. Dan riepen zij altijd, al voordat zij bij Eveli waren, eerst de een en dan de ander: „Loop iemand toch niet altijd in den weg, jij onnut ding!"
Zoo kreeg Eveli langzamerhand een gevoel, alsof zij iedereen in den weg stond. Daardoor kwam het dat zij heel schuw en bloo werd en bang was voor iedereen, behalve voor haar moeder. Die was nooit onvriendelijk jegens haar en snauwde haar ook niet af. Green boos woord kreeg zij ooit van moeder te hooren, maar andere woorden hoorde zij ook niet veel; want de vrouw moest den heelen dag hard werken, en 's avonds was zij zoo moede, dat zij dadelijk insliep, als zij zich naast Eveli te slapen lei.
Toen Eveli zes jaar oud was, en de lente



in aantocht was, zeide de boerin op zekeren dag tot haar man: „We moeten er eens over nadenken, hoe we er mee aan zullen; het kind moet na Paschen naar school. '
„Er is niets om over na te denken; dan gaat ze naar school, en daarmee uit," gaf de man ten antwoord.
„Zij is nog te klein en te teer, om vier maal daags dien weg af te leggen," zeide de vrouw weer; „zij moet tusschen de twee schooltijden beneden blijven; we moeten iemand zien te vinden, die haar zoolang bij zich wil houden."
„Het was verreweg het verstandigste haar niet naar school te laten gaan, ' zeide de man knorrig.
„Mij ook goed, maar dan zal de burgemeester wel zeggen, dat we haar naar school moeten sturen," bracht de vrouw bedaard hier tegen in.
„Stuur haar dan naar je broer."
Met die woorden ging de man heen. De vrouw had wel aan haar broer gedacht, en zij wist ook heel goed, dat hij de eenige was, tot wien zij zich wenden kon, maar haar man moest zelf het plan opperen; anders was het hem later toch niet naar den zin, dat wist zij wel. Zondag namiddag ging zij met Eveli aan de hand den berg af naar Unterwies, waar haar familie woonde; Eveli moest natuurlijk dien weg nu goed leeren. Er was niemand tehuis dan de oude groot-



moeder, de moeder van de netelboerin, die bij haar zoon inwoonde. Zij was heel blij, dat ze haar dochter eens weer zag, die zoo zelden 'van huis kon, dat haar moeder haar niet meer dan een paar maal in het jaar zag; want het oudje kon niet meer den berg op naar het boschhuis, dat viel haar te zwaar. Ook vond zij het aardig, dat zij haar kleindochtertje Eveli nu leerde kennen, en dat het kind na Paschen eiken dag bij haar zou komen stond haar bijzonder aan. De kinderen van haar zoon toch waren alle vijf reeds volwassen; Hans, de jongste, was al zestien jaar oud. Eveli voelde zich meer op haar gemak, toen ze vernam, dat ze alle vijf, evenals de vader en de moeder, uit waren; zij trilde reeds, alleen bij de gedachte, dat zij al die menschen zou zien en hen moest groeten. Maar grootmoeder was zoo goed en zoo oud; zij trilde ook altijd, dat zag Eveli wel; misschien was zij ook bang. Eveli was terstond eigen met de oude vrouw. Grootmoeder vond dat haar dochter moest wachten, totdat haar broer en zijn vrouw thuis kwamen, om dan met hen zeiven de zaak te bespreken; maar de netelboerin had haast; haar man was er niet aan gewoon, dat zij uitging; hij zou haar stellig al langweer thuis verwacht hebben, zeide zij. Grootmoeder moest de' zaak nu maar verder in orde brengen, en als er geen nader bericht kwam, dan zou Eveli van Paschen af dagelijks des middags tussclien de beide school-



tijden bij haar overblijven. Grootmoeder beloofde, dat zij alles niet haar kinderen bespreken zon ; zij verheugde zich er al op, dat zij Eveli dagelijks zou zien. Het meisje, dat zoo bedeesd en stil was, zou immers niet op haar gemak zijn onder vreemden, en bij haar zou ze zich toch eerder thuis voelen, dacht zij. Ook Eveli wilde heel gaarne eiken dag naar grootmoeder gaan, als grootmoeder maar alleen was; maar voor de anderen was ze eigenlijk wel wat bang, en daarom hoopte ze maar, dat het nog heel lang mocht duren eer het Pasclien was. Maar het werd Paschen, eer ze er aan dacht, en toen moest Eveli naar school. Toen zij voor den eersten keer bij haar oom kwam eten, en zij tusschen al die menschen aan tafel moest zitten, was zij zoo bedeesd, dat ze niet eens durfde opkijken, en ze kon uit louter angst van al de oogen, die op haar gericht waren, het eten haast niet doorslikken. Wanneer haar iets gevraagd werd, antwoordde zij zoo zacht, dat men haar maar even kon verstaan, en toen het eten gedaan was en allen van tafel opstonden, was ze zoo verlegen, dat ze niet wist, waar ze blijven moest; want ze zouden nu zeker aanstonds zeggen, dat zij hun in den weg stond; dat was zij thuis zoo gewoon. Ka verloop van een paar dagen begonnen de neven haar onder het eten te plagen.
De eene zeide: „Heb je ook praten geleerd, Eveli, of is dat daar boven bij jullie niet



noodig? Redt men zicli daar op een andere manier?" En de andere zeide: „Ze doen bij jullie misschien als de vogels in het bosch: ze fluiten zeker in plaats van te praten."
Daarop barstten ze in lachen uit, en de zusters lachten ook mee en de eene zeide, dat Eveli er maar op los moest fluiten, dan kon ze voor een kanarie doorgaan, daar hadden ze toch al een heelen tijd naar verlangd. Nu begonnen ze nog dubbel zoo hard te lachen, zoodat Eveli van angst en schrik wel in een hoekje wilde kruipen.
„Scheidt nu uit met je grappen," zeide de grootmoeder; „ik weet wel, dat het niet kwaad gemeend is, maar je ziet toch hoe verschrikt en verlegen jullie haar maakt."
Maar eiken dag werden er weer een paar grappen uitgehaald; want Eveli scheen maar geen praten te leeren, en zij zat zoo in elkaar gedoken en zoo voorovergebogen,, dat Hans zeide: „Ze ziet er net uit als een dichtgeklapt zakmes," waarop de anderen weer in een luid gelach uitbarstten. Na het eten gingen allen terstond weg, ieder hervatte zijn werk in de keuken en op den akker en in den tuin; alleen de grootmoeder bleef rustig in de kamer. Zij ging dan aan het spinnewiel zitten, en dan brak er voor Eveli nog een prettig uurtje aan, totdat het tijd voor haar was om weer naar school te gaan. Zij kroop dan in het veilige hoekje achter het spinnewiel, en dan vertelde grootmoeder haar allerlei



aardigs uit den tijd, toen zij zelve nog net zoo'n klein meisje was als Eveli nu, of zij praatte over wat anders met liet kind. Menigmaal zeide zij ook: „Kom, nu zullen we eens samen een liedje zingen."
Dat vond Eveli bijzonder prettig; want al trilde grootmoeders stem ook een beetje, toch klonken haar liederen het meisje zoo heerlijk in de ooren, en zij zong ze alle zoo graag mee; want Eveli deed niets liever dan zingen. Zij had een heldere, zuivere stem, die wel niet heel forsch was, maar toch zoo vol en rein klonk als een klokje. Grootmoeder hoorde "het ook zoo graag, wanneer Eveli met haar lief stemmetje de oude liederen zong, die zij anders van niemand meer hoorde. Eveli ontdooide altijd heeleniaal, en zij praatte en babbelde over alles, als zij alleen was met grootmoeder, terwijl zij in het bijzijn van oom en tante en de neven en nichten geen woord durfde zeggen en hoe langer hoe verlegener werd, als zij haar door gekheden en grappen zochten op te monteren. Wanneer zij dan als een schuwe vogel zoo haastig als zij kon na het eten in haar hoekje achter het spinnewiel vluchtte, waar grootmoeder ook aanstonds komen zou, dan zeide deze menigmaal tot haar: „Maar Eveli, ze doen het niet om onaardig tegen je te zijn; ze houden van de pret en lachen graag; je moest maar meelaclien."
Maar dat kon Eveli niet.



HOOFDSTUK II.
EVELI KRIJGT EEN VEIEND.TE.
Wanneer Eveli 's avonds 11a schooltijd den berg opging, liep er altijd een heele schaar jongens met groot rumoer al springend en joelend voor liaar uit, die denzelfden kant op moesten. Het waren de jongens van de verschillende boerderijen, die hier en daar tegen de berghelling lagen. Nu en dan verdween er een uit den troep; hij had zijn doel bereikt, of hij moest een zijpad inslaan. Hoe hooger men kwam, des te kleiner werd het troepje, en eindelijk bleef Eveli heel alleen over; zij was de eenige die zoo hoog, bij het bosch, woonde. Tot halverwege den top was de schare nog altijd vrij groot, en dan hield Eveli zich een beetje achteraf en ze sloop dicht bij de heggen langs, opdat de jongens haar niet zouden zien. Bij het einde van de lange heg, even voordat verscheidene jongens een zijpad insloe-



gen, gebeurde er dagelijks iets heel wonderlijks. Eveli kon niet goed begrijpen, wat het toch was; daar werd de wandeling telkens gestuit, een luid gejoel en een vreemd rumoer begon, en als dat een poosje geduurd had, barstten allen in een vreeselijk gelach uit én eindelijk liepen ze, nog luidkeels lachend, weg. Eveli was heel benieuwd om te weten, wat dat alles beteekende, al was ze ook verschrikkelijk bang voor die wilde, rumoerige jongens. Op zekeren dag volgde zij hen op wat kleiner afstand dan gewoonlijk; zij hadden zoo dikwijls een omweg gemaakt. Nu was zij aanstonds bij dat kleine huisje, dat een eindje van den weg af stond, met een grooten berkeboom er naast. Daar barstte altijd het leven los. De jongens waren allen met lange hazelroeden gewapend, dat kon Eveli duidelijk zien. Zij liep haastig nog een eindje vooruit, en hurkte toen achter een krommen appelboom aan den kant van den weg neer.
Daar begon het weer; de jongens zongen allen te gelijk, zoo hard als zij konden en flink in de maat:
„Wie heeft er ooit zoo'n Beni,
Zoo'n krommen bult gezien ?
Drie maal drie is negen En een is tien."
Daarbij sloegen de achtersten met hun stokken zoo hard de maat op de ransels van de voorsten, dat het ver in de ronde klonk



en kraakte en dat de hazelroeden in stukken vlogen. Dan hadden de zangers zoo'n pret, dat zij een geruime poos niet verder konden van het lachen; maar eindelijk stoven zij uit elkander, de een naar dezen kant, de ander naar een anderen kant.
Nu kwam Eveli achter den boom vandaan; zij keek onderzoekend naar het huisje, of ze daar niemand kon ontdekken. Ze zag niets; de deur stond open, maar er was niemand. Maar onder den grooten berk stond, stijf tegen den stam aan, een stoeltje en op dat stoeltje zat iets heel kleins dat zich bewoog. Eveli vatte moed en kwam nog een paar schreden nader; toen kon zij alles duidelijk zien. Op het stoeltje zat een klein gebocheld jongetje met zwart haar; hij keek ook juist Eveli aan; op dat kleine ventje hadden de jongens hun vers gezongen, dat begreep Eveli nu wel. Zij had een mooie roode anjelier in de hand; die had grootmoeder afgeplukt van den struik voor het venster en aan Eveli gegeven, omdat het meisje altijd met zoo'n verlangenden blik naar die mooie bloemen keek.
Eensklaps liep Eveli naar den berkeboom toe, legde den kleinen jongen vlug de bloem op de knie en rende toen zonder om te kijken weg, precies alsof ze iets gedaan had, waarvoor zij zich schamen moest.
Toen zij den volgenden avond naar huis ging en het einde van de heg naderde, hoorde zij in 't geheel geen rumoer en gelach; misschien



waren de jongens haar zoo ver vooruitgerend, dat zij liet niet kon hooren, of misschien zat het kleine ventje er niet en hadden haar Schoolmakkers daarom niet gezongen.
Eveli was heel benieuwd om te weten, of hij er zou zijn; net als gisteren sloop zij een beetje dichter naar het huisje toe.
Plotseling werd haar van den kant van den berk toegeroepen: „Kom eens bij mij!"
Eveli deinsde verschrikt een paar stappen achteruit; zij wilde hard wegloopen, maar op nieuw werd er geroepen op een smeekenden toon: „Kom toch eens bij mij!"
Nu ging Eveli langzaam naar den berk en keek behoedzaam in het rond, of er nog iemand anders was. Op het stoeltje zat een bleeke, erg mismaakte jongen, van nabij zag hij er echter ouder uit, dan Eveli gedacht had; van verre had zij gemeend, dat het nog maar een heel klein jongetje was.
„Kom maar heelemaal bij mij," zeide hij, toen Eveli weer een weinig schuw bleef staan. Zij deed wat hij verlangde. De jongen keek haar met zijn onderzoekende grijze oogen ernstig aan. Het bleeke gezichtje was zoo mager en het zag er zoo pijnlijk uit, dat Eveli innig medelijden met hem kreeg.
„Waarom heb je mij die bloem gebracht?" vroeg hij 1111.
„Omdat ze je geplaagd en uitgelachen hebben en een vers op je zongen," antwoordde Eveli.



„Ja, en ik kan het toch niet helpen," zeide de jongen weer.
„Wat niet?" vroeg Eveli.
„Dat ik een bochel heb; daarom lachen ze mij uit en steken ze den gek met mij."
De kleine keek Eveli met zijn ernstige oogen zoo onderzoekend aan, alsof hij wilde uitvorschen, of zij ook lust tot lachen had.
„Ja, ik weet wel, hoe dat is," zeide zij vol deelneming.
„Neen, dat weet je niet; jij hebt geen bochel."
De jongen had reeds terstond naar den rug van het meisje gekeken.
„ Maar ik heb wat anders waarom ze lachen; ze lachen mij ook uit, daar kun je op aan," zeide Eveli.
„Waarom dan?" vroeg de jongen.
„Omdat ik niet praten kan, als er zooveel menschen zijn, en omdat ik iedereen in den weg loop," antwoordde Eveli.
„Dan moet je hun maar uit den weg gaan," ried de jongen.
„Dat kan ik niet, anderen kunnen dat wel, maar ik niet," verzekerde Eveli, „al wou ik ook nog zoo gaarne. Maar zie je, ze meenen het misschien zoo kwaad niet, ze doen het mogelijk niet om je te plagen," liet zij er aanstonds op volgen, als om hem en zich zelve te troosten, „het is er hun alleen maar om te doen, dat ze eens hartelijk met elkander kunnen lachen."



„Zou je dat denken?" vroeg de jongen. „Hoe heet je?"
„Eveli. En jij?''
„Beni. Heb je niet gehoord, wat ze zongen?"
„Ja wel; maar ik wist niet of het waar was wat ze zongen; ze hadden 't ook wel zoo maar kunnen zeggen. Ben je altijd heel alleen ? "
„Ja, vader komt alleen maar thuis om te slapen, en 's morgens gaat hij al heel vroeg weer aan zijn werk."
„Waar is je moeder dan?"
„Ik heb geen moeder, ik heb maar een tante, maar die hoort niets; die is altijd binnen in de kamer. Kom je morgen weer bij mij?"
„Ja, als je zoo alleen bent, wil ik wel komen," zeide het meisje, dat nu aanstalten maakte om heen te gaan.
„Kom je eiken avond?" vroeg Beni dringend.
„Ja, als je dat graag wilt, zal ik komen," zeide Eveli haastig, en nu moest zij maken, dat zij wegkwam, want het was al laat; er was heel wat tijd verloopen met dat gesprek. Eveli voelde zich zoo blij te moede als nog nooit te voren. Er was nu toch iemand, die zich er op verheugde dat zij weer bij hem zou komen, en dat was een arme, zieke jongen, voor wien ze volstrekt niet bang behoefde te zijn. Zoodra zij tehuis was, liep ze haar moeder achterna, om haar alles te vertellen



en meteen te vragen, of ze eiken avond naar Beni mocht gaan en een poosje bij hem blijven. De moeder had geen tijd om lang naar haar dochtertje te luisteren; zij moest de wasch in den steek laten, om naar het melkzeven te gaan kijken, en van daar ging zij naar de biggetjes en van de biggetjes ging zij haastig naar de keuken, waar de aardappelen geschild werden. Hier kon Eveli eindelijk gehoor krijgen, zij vertelde wat haar wedervaren was en kwam ten slotte met haar verzoek voor den dag. De moeder wilde haar gaarne dat genoegen doen; tehuis vroeg immers toch niemand naar het kind; of ze een beetje vroeger of later thuis kwam, werd zelfs niemand gewaar behalve zij. Eveli kon den volgenden dag haast niet wachten, totdat de jongens voor haar hun rumoer en gezang geeindigd hadden en zich naar alle kanten verstrooiden. Toen zij den berkeboom naderde, strekte Beni zijn mager handje al naar haar uit.
„Het kon mij vandaag niets schelen, dat zij mij plaagden, omdat ik wist, dat jij achter hen aan kwaamt en het hoordet, en jij denkt immers, dat ze het maar doen, om schik met elkaar te hebben," zeide hij. „Blijf je nu een poosje bij mij?"
Dat wilde Eveli heel gaarne, en zij ging naast zijn stoeltje op den grond zitten. Beni vroeg hoe het in de school toeging, en hoe het toch was als men lezen kon, en of Eveli dacht, dat hij ook wel gauw een vertelsel
Spyri. Niemand te klein. 2



uit een boek kon lezen en begrijpen, precies alsof iemand liet hem verteld had. Zijn tante had hem eens gezegd, dat men dat op school leerde; als hij maar gezond was en sterk genoeg in de beenen om te loopen, dan kon liij ook naar school gaan en alles leeren, evenal andere kinderen.
„Maar dat kan ik nooit," voegde Beni er bedroefd bij, „ik zal wel nooit zoo sterk worden; ik kan niet eens nog stevig staan."
Nu begreep Eveli, waarom er altijd twee kleine krukken naast hem stonden. De arme Beni had niet alleen een bochel; maar bij kon ook niet staan en loopen; alleen niet behulp van zijn krukken kon hij een weinig rondspringen. Dat leek Eveli verschrikkelijk; met een gedrukt hartje dacht zij na, hoe ze hem een weinig kon troosten.
„Wanneer je grooter bent, zul je wel ster keiworden," zeide zij, terwijl zij zich zelve die overtuiging opdrong; „dan kun je altijd nog naar school gaan; zoo heel oud ben je toch zeker nog niet."
„Negen jaar ben ik al," zeide Beni, en hij knikte daarbij heel ernstig met liet hoofd.
„Nu, dat doet er eigenlijk niets toe," vervolgde Eveli vol vuur, „weet je wat wij doen zullen, totdat je naar school kunt gaan? Ik kom alle dagen bij je, en dan wijs ik ]e telkens, wat wij weer geleerd hebben, welke letters, en welke streepjes we moesten schrijven.



Zie je, lezen kan ik nog lang niet, maar vaak vertelt de meester een verhaal; dat zal ik je dan ook vertellen, dan is liet even goed, alsof jij ook naar school kondt gaan."
Beni's oogen, die in den regel zoo ernstig en treurig stonden, schitterden nu van blijdschap.
„Denk je, dat ik dan werkelijk lezen kan leeren en naderhand alle geschiedenissen lezen, die er in de boeken staan? " vroeg hij, opgetogen bij dat heerlijke vooruitzicht.
„Ja, natuurlijk; net zoo goed als wij op school. Ik zal dan heel goed opletten, om niets te vergeten," beloofde Eveli, „heelemaalniets, dan kun jij alles net zoo doen als wij. Zullen we dadelijk beginnen?" Beni trilde van verlangen 0111 zijn eerste onderwijs te ontvangen, en nog nooit had een kind zijn eerste streepjes met zulk een opgetogenheid op de lei gezet, als Beni thans de zijne schreef.
Er was nu iets geheel nieuws in Beni's leven gekomen. Wanneer hij 's morgens wakker werd, was er iets, waarop hij zich verheugen kon, en dat gevoel had hij tot dusverre nog nooit gekend. Den geheelen dag zag hij vol hoop en verlangen naar den avond uit. Hij luisterde telkens, of hij het rumoerige gezang der jongens nog niet hoorde; want dat was immers het sein, dat Eveli nu aanstonds kwam. Zoodra de jongens dan ook uit elkander waren gegaan, kwam zij zonder missen achter den appelboom vandaan en dan liep zij



als een haasje naar hem toe. Dan begon terstond het werk, en Beni toonde zulk een ijver en lust, dat Eveli hem nooit genoeg kon leeren. Telkens vroeg hij: „Hebt ge nog niet wat anders geleerd?" Wanneer Eveli dan heel goed nadacht, schoot haar dikwijls nog 't een of ander te binnen, dat zij vergeten had; dan schitterden Beni's oogen van genot, precies alsof een nieuw streepje of haakje bij zijn letters een kostbaar kleinood was. „Misschien zijn we nu gauw aan het lezen toe, Eveli, hè, wat zal dat prettig zijn!" zeide hij met van geluk stralende oogen. „Denk eens aan, dan kunnen we alles lezen wat er in de boeken staat. Geloof je, dat er veel boeken zijn? Houdt men altijd wat te lezen, zoolang men leeft?"
„Wel ja, natuurlijk!" antwoordde Eveli dan met nadruk; „ga maar eens na, in school heeft iedere klasse haar eigen leésboek, nooit hebben twee hetzelfde, en de kinderen, die lezen kunnen, gaan eiken Zondag naar den predikant en halen daar een boek, dat ze mogen lezen; begrijp eens, ieder krijgt weeleen ander en dat gaat eiken Zondag weer van voren af aan en nooit krijgt iemand voor den tweeden keer hetzelfde."
Beni was verbaasd, dat er zooveel boeken waren, en steeds vuriger werd zijn begeerte om alles te kunnen lezen wat er in die boeken stond. Zijn ijver werd nog aangewakkerd door de mooie verhalen, die Eveli hem een



paar keer in de week oververtelde; die waren zoo boeiend, dat ze al zijn gedachten in beslag namen; maar ze waren altijd zoo gauw uit, dat Beni telkens een gevoel van spijt ondervond, als Eveli zeide: „Nu is het uit." Dan dacht hij: „Misschien was de vertelling in het boek nog wel een beetje langer, of dan volgde er in elk geval onmiddellijk een nieuwe." Eveli wist er nooit meer dan één tegelijk; maar daarop verheugde Beni zich de lieele week. Er was nog iets, dat het arme kreupele jongetje door Eveli had leeren kennen, een genot, dat hem telkens de tranen in de oogen drong en hem toch zoo goed deed aan zijn hartje. Beni had nooit liooren zingen; want dat dagelijksche geschreeuw der jongens: „Wie heeft er ooit zoo 'n Beni," enz. mocht toch waarlijk geen zingen heeten. Nu had Eveli hem al dikwijls verteld van haar verblijf bij haar oom en tante, waar zij eiken dag at, en zij had er bijgevoegd, hoe zij er altijd naar verlangde, dat alle anderen de kamer uitgingen; dan bleef zij nog een poosje geheel alleen met haar grootmoeder, die altijd zoo goed en lief voor haar was en zulke mooie liederen met haar zong.
Natuurlijk wilde Beni graag weten, hoe die liedjes klonken, en toen Eveli hem voor het eerst met haar buigzame, helder^ stem een liedje voorzong, liepen hem de tranen langs de wangen zoolang als het duurde. En ■ sedert dien tijd vond hij niets zoo mooi als



zulk een lied, en eiken dag als Eveli zeide, dat er nu niets meer te leeren was, verzocht hij dringend: „Och toe, een liedje zing je mij toch nog wel voor, al is het maar een vers, of neen, twee is toch beter!" En dan keek hij Eveli zoo smeekend aan, dat het meisje hem nooit zijn verzoek kon weigeren,, al vond zij soms ook, dat het al te laat was geworden met al dat spellen. Als Eveli toegaf en zong, dan zat Beni roerloos in zijn stoeltje; hij wist zelf niet eens, dat liem de tranen in de oogen stonden. Wanneer Eveli hem vroeg, wat zij zingen zou, antwoordde hij altijd: „Het lied van de lente." Eveli •was steeds bereid, 0111 te doen wat hij verlangde en hief terstond het liedje aan, dat ze hem al wel honderdmaal had voorgezongen. Zóó luidde het:
„Zingen alle voog'len weder Vrij en blij, vrij en blij,
't Klinkt dan in mijn kamer weder:
Zing ook gij! Zing ook gij!
Ach, hoe kan ik met u zingen,
Vogelijn, vogelijn?
Zie, ik kan niet hupp'len, springen,
Vroolijk zijn, vroolijk zijn!
't Kind hoort in de voog'lenklanken Altijd nog, altijd nog:
Kunt ge als wij niet vliegen, danken Kunt gij toch, kunt gij toch!
Voelt ge niet den warmen, zoeten Zonneschijn, zonneschijn?
Bloesems komen u begroeten Blank en rein, blank en rein.



Wat verdord was in de gaarde Leeft weer op, leeft weer op,
Bloempjes steken uit de aarde Kopjes op, kopjes op.
Eens zal ook voor u wis dagen 't Schoon getij, 't schoon getij;
Dan vliegt gij den hemel binnen,
Geloof dat vrij, geloof dat vrij!"
Wanneer er na liet zingen van dit liedje nog een weinig tijd overbleef, en Eveli het niet terstond op een loopen moest zetten, om bij tijds voor het avondeten thuis te zijn, dan vroeg Beni gewoonlijk: „Toe, zing nu ook nog dat versje' van weer beter worden." En als Eveli dacht, dat het nog wel gaan zou, zong ze hem ook dat liedje voor:
„Berust in uw leed,
Valt 't u ook zwaar soms te dragen;
Eer ge 't zelf weet,
Staat al de redder gereed,
Dra zal er uitkomst wis dagen.
Beklaag u maar zacht,
Dat zich de zon heeft verborgen;
Kort is de nacht;
Als ge uit den sluimer ontwaakt,
Groet u een heerlijke morgen!
Aan alle verdriet
Zal eenmaal een einde wezen.
Mor dus maar niet,
Troost u met 't schoone verschiet:
Morgen reeds kunt gij genezen."



HOOFDSTUK III.
EEN NIEUW VERDRIET.
In dezen tijd hadden allen uit de omgeving van den netelboer liet zwaar te verantwoorden. Zelfs de beide jongens, die hij anders dikwijls om hun werk en vlijt prees, konden hem niets naar den zin doen. Dat verdroot die beiden zoozeer, dat zij hun ergernis ook aan den een of ander moesten koelen. Daartoe nu kon niemand anders hun dienen als de kleine Eva. Waar het kind ook ging of stond, altijd moest zij van haar vader of haar broers hooren, dat zij iemand overal in den weg stond of voor de voeten liep, en ze was daar toch veel te groot voor, ze kon toch waarlijk wel wat beters doen.
De netelboer had gemeend de vervulling van zijn wensch nabij te zijn; hij had een derde koe gekocht, en met zijn beide volwassen zoons had hij zoo hard gewerkt, dat hij nu ook den mooien lap grond kon koopen, waarop



hij al zoo lang zijn zinnen had gezet. Hij wist dat buurman van plan was den grond van de hand te doen, zoodra zich een kooper aanmeldde, die terstond wilde betalen, en dat kon hij; hij had immers zeven jaar lang nacht en dag er over gepeinsd en alles berekend, en hij was voor zich zeiven en zijn heele gezin zoo zuinig mogelijk geweest, om eiken penning, dien hij bespaarde, weg te leggen voor den aankoop van dat stuk land, dat later door zijn rijkelijke opbrengst hen allen in staat zou stellen, er beter van te leven dan ooit te voren. Daarom kon men/ nu wel wat zuinig zijn, vond hij. Eindelijk was hij op zekeren Zondag naar zijn buurman gegaan, om met hem over den koop te onderhandelen. De man stond geheel alleen op de wereld; hij was nooit getrouwd geweest en deed in den stal. op zijn akkers en in zijn huis alles alleen. Dat begon hem echter allengs te zwaar te vallen, anders zou hij er niet aan gedacht hebben, zijn mooi stuk land van de hand te doen; dat had hij zelf gezegd. Tot nu toe was er ook nog geen enkele kooper geweest, die hem goed aanstond. Toen de netelboer bij hem binnentrad en met zijn verzoek voor den dag kwam, wierp de buurman hem een toornigen blik toe; zijn oogen gloeiden als een paar kolen tusschen zijn verwilderd haar en zijn stoppeligen baard, en hij zeide dat het hem verwonderde, dat de netelboer het in zijn hoofd kreeg, land van hem te willen



koopen; hij wilde niets met hem te doen hebben, de netelboer zou zelf wel weten waarom. Daarop wees hij, zonder een woord meer te zeggen, den bezoeker de deur.
De netelboer vertrok; hij zag wel, dat er niets aan te doen was; hij had buiten den waard gerekend, toen hij onderstelde, dat zijn buurman al wel lang vergeten zou zijn, wat er voor twintig jaar gebeurd was. Er stond namelijk juist op de grens van hun beide akkers een pereboom, dien ieder hunner als zijn eigendom beschouwde. Daar zij het er niet over eens konden worden, hadden ze de zaak voor de rechtbank gebracht, en toen was <le boom aan den netelboer toegewezen. Omdat deze nu gewonnen had, meende hij dat die zaak al lang vergeten was. Maar de buurman kon het maar niet verkroppen, dat hij zijn pereboom verloren liad, en telkens als hij den boom zag, werd zijn toorn tegen den netelboer op nieuw levendig.
Sedert dezen Zondag toen zijn buurman hem de deur had gewezen, was de netelboer zoo slecht gehumeurd, dat niemand hem iets naar den zin kon maken, en het was alsof hij nog hoe langer hoe knorriger werd. Hij kon nacht en dag nergens anders aan denken dan hoe hij het moest aanleggen, om toch het stuk land te krijgen, waarvoor hij nu zeven jaar lang gezwoegd en gesloofd en gespaard had en dat hij als het begeerlijkste goed beschouwde, welks bezit hem voor alle moeite en opofferingen



zou schadeloos stellen. Nu hij eindelijk zijn doel meende bereikt te hebben, scheen alles vergeefsch te zijn; dat kon toch zoo niet wezen, dat was onmogelijk, dat was toch te erg. Een mooie lap grond was het begeerde land werkelijk, het was de beste van den geheelen berg. Het lag niet alleen in de volle middagzon; maar het strekte zich ook tegen het westen langs de berghelling uit, het werd door den laatsten zonnestraal beschenen. In sombere gedachten verdiept en altijd denkend aan zijn onvervulden wensch, liep de netelboer rond, totdat hij besloot den buurman een bod te doen, dat deze met geen mogelijkheid kon weigeren; dat stuk land moest en zou hij hebben, al moest hij er ook nog drie volle jaren voor werken en al zou hij na den koop ook geen penning gereed geld meer overhouden. Dit land, dit prachtige, vruchtbare stuk land moest het zijne worden. Zondagavond toen het begon te schemeren, begaf de netelboer zich voor den tweeden keer op weg naar het huis van zijn buurman, op helderlichten dag wilde hij dezen stap niet doen. Het huis was een heel eindje van het zijne verwijderd, het lag aan de westelijke helling van den berg en vrij wat lager. Zijn buurman werd de middelboer genoemd, omdat zijn goed niet heel boven aan den berg bij het woud lag, maar ook niet aan den voet. Hij stond in de schuurdeur, toen de netelboer naderde. Deze trad langzaam naderbij en zeide: „Ik kom nog



eens 0111 den koop; ik geloof, dat we liet toch wel eens zullen worden."
„Hoe ik er over denk, weet gij," zeide de aangesprokene, zonder zich te bewegen.
„Ik kan betalen, en meer zelfs dan gij als koopprijs bepaald hebt."
„Dat is mij onverschillig."
„Ik betaal nog een vierde gedeelte bovendien, en de helft van alles contant."
„Wat ik gezegd heb, weet ge."
„Hoe veel verlangt ge er dan voor? Ik wil nog meer betalen; zeg maar, wat de naaste prijs is."
Nu was het uit met de bedaardheid van den middelboer. „Gij krijgt mijn land niet, al zou ik daardoor ook een bedelaar worden! riep hij driftig uit. „Al bleef je hier ook tot nieuwjaar staan 0111 verder te bieden, dat geeft je niets, je krijgt toch geen ander antwoord. Ziedaar, nu weet je het." Met die woorden draaide de middelboer zijn buurman den rugtoe en ging naar het tegenover de schuur liggend woonhuis.
De netelboer kookte van woede, hij balde de beide vuisten, maar het hielp hem geen zier; hij moest afzien van het plan, dat hij zoovele jaren gekoesterd had; het was uit met zijn mooie verwachtingen. Als een geslagen hond droop hij af en ging naar huis.
Er brak een heel moeielijke tijd aan voor Eveli; maar al wist zij ook dikwijls heelemaal niet meer, hoe zich uit de voeten te



maken, om niemand tot last te zijn, toch was het haar een groote troost, dat zij eiken avond een geruimen tijd bij haar vriendje mocht blijven; het was zoo prettig telkens weer op nieuw te zien, hoe blij Beni was als zij kwam!
De tijd was intusschen niet stil blijven staan. Het was in het hartje van den zomer. Nu deelde de onderwijzer de kinderen mede, dat de volgende week de vacantie begon, en dat zij dan zes weken lang niet op school behoefden te komen. Dat was een gewichtige tijding, die Eveli aan Beni moest overbrengen. Het was nu zoo lang dag, en misschien mocht ze, daar er toch geen school was, al terstond na den middag bij hem komen. Wat een prettig vooruitzicht was dat! Hoeveel heerlijke uren konden zij samen doorbrengen! Eveli snelde na schooltijd den berg op, en stoof, zoodra de weg vrij was, naar den berkeboom. Beni zat bitter schreiend op zijn stoeltje; hij kon haast geen „Goeden avond, Eveli," zeggen, zoo snikte hij.
„Wat scheelt er aan, Beni; wat scheelt er aan? Heeft iemand je kwaad gedaan?" vroeg Eveli verschrikt.
„O, o, nu is alles uit," snikte hij; „je kunt hier nooit weer komen; we kunnen nooit weer bij elkander zijn, ik moet weg. Nu is alles uit, alles is uit!"
Eveli was in de hoogste mate verwonderd en verschrikt.



aar moet je dan heen? Waarom moet je weg? Wie heeft dat gezegd?" vroeg zij ontsteld.
Maar zij moest een heele poos wachten, voordat Beni zich genoegzaam hersteld had, om duidelijk te kunnen vertellen, wat er gebeuid A\as, want nu Eveli bij hem was, kwam alles hem nog veel droeviger voor. Hij leed aan toevallen en dan verloor hij soms het bewustzijn, zoodat hij van zijn stoeltje viel. Wanneer dan zijn tante toevallig eens buiten kwam, want hem hooren kon zij niet, •dan beurde ze hem weer op en zette hem weer op zijn stoeltje, of zij bracht hem naar bed, waar hij na een poosje weer bijkwam.
Vanmorgen was hij al heel vroeg van zich zei ven gevallen, vertelde Beni verder, en toen hij weer bijkwam, lag hij nog op den grond ; hij kon niet eens opstaan, en zijn tante had hij niet kunnen beroepen, hoe hard hij ook geschreeuwd had. En hij had zoo'n pijn in de zijde, en dat was nog niet over. Een heelen tijd daarna was zijn tante gekomen, en eerst had hij niet eens goed kunnen zitten, en toen hij haar gezegd had, waar hij pijn had, zeide zij, dat de dokter moest komen. Xu, zij was dan ook terstond naar den geneesheer gegaan, en zij kwam terug met het bericht, dat men den zieke reeds morgen naar het ziekenhuis in de stad moest vervoeren. Daar moest hij een tijdlang blijven, had de dokter gezegd.



Dat was ook voor Eveli een nare boodschap. Nu zou er juist met de heerlijke va cautie een einde komen aan hun dagelijksclie ontmoetingen, zij zou Beni nu niet langer gezelschap kunnen houden, misschien zou zij hem den heelen zomer niet weer zien. Eveli was heel bedroefd en ze zag heelemaal geen uitkomst. Zij zat naast Beni's stoeltje op den grond, en toen zij hem nu zoo aanzag en merkte hoe bedroefd hij was, en ze bedacht, dat hij morgen naar het groote ziekenhuis moest onder louter vreemde menschen en misschien nooit terugkwam, toen begon ook Eveli zacht te schreien, en Beni, die eigenlijk nog niet geheel opgehouden had, begon op nieuw te snikken, alsof zijn hartje zou breken. Vandaag konden ze aan geen leeren denken, en van het zingen kwam ook niets, ze konden geen toon uitbrengen.
Toen Eveli den volgenden morgen op weg naar school eens naar den overkant keek, stond het bekende stoeltje niet meer onder den berk; het was dus werkelijk waar, Beni was al vroeg weggebracht. Het was Eveli alsof haar de keel werd dichtgeknepen, en alsof zij luid moest schreien. Maar met roodgekreten oogen op school komen, neen, dat mocht niet. Zij holde zoo hard als zij kon den berg af.
Eerst s namiddags, nadat neef Hans aan tafel nog spottend gezegd had: „Eveli moet een nonnetje worden; ze slaat eiken dag haar



oogen een beetje dieper neer, ten laatste doet zij ze heelemaal niet meer open, dan gaat ze net als een mol haar weg boren," waarop een luid gelach gevolgd was, kon Eveli haar verdriet luchten bij grootmoeder.
A an grootmoeder vertelde zij alles, wat er met Beni was gebeurd en dat hij nu weg was misschien wel voor altoos, zoodat zij hem nooit meer te zien kreeg. Maar de oude vrouw zeide, Eveli mocht niet vergeten, wat zij haar al vaker gezegd had: wanneer de lieve God den mensch een zwaren last oplegde, dan was daaronder zeker een zegen verborgen, dien men wel niet terstond zien kon, maar die er daarom toch wel was; wanneer de beproeving gedragen was, dan zou die zegen wel blijken en dan zou men ten slotte nog dankbaar zijn voor alles. Nu moest Eveli alleen aan Beni denken en niet aan zich zelve, en voor den armen jongen was de opname in het ziekenhuis een weldaad; daar werd hij goed verpleegd en daar was hij niet zoo eenzaam en verlaten als te huis; zijn vader was immers toch van 's morgens vroeg tot 's avonds laat afwezig, en met zijn doove tante kon hij niet praten, hij kon haar zelfs niet roepen, wanneer hij hulp noodig had. Eveli wilde heel gaarne grootmoeders raad opvolgen en alleen aan Beni denken, als zij zelve maar niet zoo bedroefd geweest was, dat hij weg moest.
Op den terugweg naar huis snelde zij zoo



vlug als zij kon de plek voorbij, van waar men den berkeboom zag; zij kon het niet over haar hart krijgen, daarheen te kijken, waar nu alles leeg was. Nog vier dagen moest zij er voorbij, dan was het Zondag en begon de vacantie. Bij de gedachte aan de vele prettige namiddagen, die zij met Beni in de vacantie had kunnen hebben, moest zij op haar weg naar school nog menigmaal met geweld haar tranen bedwingen.
Toen het nu Zondagochtend was, kroop Eveli zoo diep mogelijk in den hoek bij het venster met haar roode klaprozen, welker mooie bladeren zij in haar moeders gezangboek wilde leggen om te drogen. Eveli wist wel waarom zij dat plekje opzocht; het was het uur waarop de broers bij moeder kwamen om hun Zondagsche das, de overhemdsknoopjes en wat moeder nog meer moest geven voor hun Zondagsdos. Dan hadden de beide knapen altijd haast om klaar te zijn, voordat vader kwam; want deze zeide, dat ze zulke tirelantijnen niet noodig hadden. Eveli wist dus wel, dat ze maar in een hoekje moest kruipen om hun niet in den weg te loopen. Eensklaps werd de deur met heel wat gedruisch opengedaan, en met een vasten stap kwam er iemand binnen. Eveli keek onder de tafel door naar de deur, wie dat was, maar het Avas geen van haar beide broeders, doch de jonge neef Hans.
„Goeden dag, tante! Waar is Eveli?" riep
StYRi. Niemand te klein. 3



hij bij het binnenkomen. „Zij zal al wel het hoofdje onder de vleugels gestoken en zich in het stroo verstopt hebben, als ze mij heeft zien aankomen; maar het helpt haar niets, ik moet haar zien!" Hij moest hartelijk lachen, toen Eveli inderdaad zoo verschrikt uit haar hoekje oprees, alsof zij uit een schuilplaats kwam. „Zoo, durf je toch?" vervolgde hij lachend. „Grootmoeder stuurt mij; zij zegt, als jij en ik er niet waren, dan was er niemand meer, die haar een genoegen deed. Wij zijn toch een paar brave luidjes, niet waar? Zij heeft bericht gekregen, dat jij maar in het ziekenhuis zoudt komen; en zij dacht, dat tante er wel niets tegen zou hebben."
Eveli wist niet wat zij hoorde. Was het waar ? Mocht zij Beni in het ziekenhuis bezoeken? Zij keek haar moeder vragend aan, en deze knikte haar vriendelijk toe, zeggende: „Welzeker, dat mag wel, ga gerust."
„Wanneer?" vroeg Eveli, die bijna niet aan haar geluk kon gelooven.
„Vandaag om twee uur, en later nog eens weer als ik het goed begrepen heb," gaf Hans ten antwoord.
„Naar Beni? Mag ik dan naar Beni?" vroeg Eveli, die nog altijd een weinig twijfelde.
„Naar Benjamin Lorch, in het ziekenhuis te Unterwies," zeide Hans deftig.
Nu wist Eveli van blijdschap niet, wat zij aan Hans zou zeggen.



„Wil je een peer hebben?" kwam er als bij een plotselinge ingeving uit.
„Nu, of ik!" zeide Hans lachend; „maar je zult er nog wel geen hebben, ze zijn immers nog niet rijp."
De moeder had dien morgen aan den bovensten tak, die zoo mooi door de zon werd beschenen, de eerste rijpe vrucht aan den pereboom ontdekt; zij had haar er met een stok afgeslagen en haar aan Eveli gegeven. Het meisje haalde nu de peer uit den zak, en reikte haar Hans toe. Zij was rood en geel en kogelrond, zoo rijp was zij al.
„Drommels, wat ziet die er mooi uit!" riep Hans, terwijl hij haar aannam en met zijn stevige tanden zoo begeerig in de sappige peer beet, dat het knapte en het sap hem om de lippen vloeide. En hij nam nog een hap en nog een hap, totdat zij met schil en klokhuis verdwenen was. „Dat was de lekkerste peer, die ik mijn leven lang geproefd heb," zeide Hans tevreden, „zoo sappig en zoo fijn. Nu zal ik ook altijd partij voor je trekken, Eveli, als je weer bij ons komt, en als de anderen je weer willen uitlachen, dan lach ik hen zelf zoo verschikkelijk uit en zeg hun zulke dingen vlak in het gezicht, dat ze blij zullen zijn, als ik uitscheid. Je zult eens zien, Eveli, of dat ook helpen zal. Van nu af aan kun je op mij rekenen, vertrouw daar maar op. Nu moet ik weer naar huis! Vaartwel!"
Met die woorden ging Hans heen, en Eveli



keek hem dankbaar na; zij had zoo maar op eens een beschermer gekregen, zij wist volstrekt niet hoe, maar zij was er bijzonder blij om.



HOOFDSTUK IV.
IN HET ZIEKENHUIS.
Eveli vond, dat de tijd dien morgen omkroop; zij kon haast niet wachten, dat het twaalf uur was, want met klokslag twaalf werd het eten opgedragen, en als het middagmaal gedaan was, kon zij weg. Het werd ook vandaag echter twaalf uur, en zoodra vader en de broers opgestaan waren en de kamer verlaten hadden, liep het meisje haar moeder na naar de keuken en vroeg snel: „ Mag ik nu gaan ?" Moeder vond, dat er zooveel haast niet bij was; het duurde immers nog bijna twee uren, eer het zoo laat was, dat zij in het ziekenhuis werd toegelaten. Daar zij echter zag, dat het kind geen rust meer had in huis, gaf zij Eveli verlof, heen te gaan, dan moest zij onder aan den berg maar wachten; ze kon ook wel zoo lang naar grootmoeder gaan. Eveli snelde weg. Zoo mooi als het vandaag in het bosch en op de weide was, was het nog nooit geweest, vond de



kleine meid. Tusschen de meidoornhagen, die met schitterend witte bloesems prijkten, slingerden zich overal helden'oode windekelken omhoog, de tijm stroomde zijn heerlijke geuren uit en groeide in overvloed onder alle heggen en op de groene hellingen, die in de zon schitterden. Maar waar de velden begonnen, kwam nog het allermooiste; daar keken de blauwe korenbloemen zoo vroolijk tusschen de hooge aren uit, en de roode klaproos schitterde met haar gloeiende kleuren daarnaast en daarachter en overal. Die bloemen moest Eveli hebben, de roode zoowel als de blauwe, zooveel ze maar plukken kon; wat zou Beni er blij mee zijn, nu hij heelemaal niet meer buiten kon zitten en dus ook geen bloeiende hagen en weiden vol bloemen kon zien. Eveli raakte in zoo'n vuur, om Beni zooveel bloemen mee te brengen als zij krijgen kon, dat zij plukte en plukte, en telkens verbeeldde zij zich dat er nog mooiere kwamen dan zij al had. Ginds zag zij heele bossen blauwe korenbloemen, en een weinig verder gloeide het als vuur tusschen het groene koren — die alle moest Eveli nog hebben en nog meer, daar waren immers de allermooiste. Eindelijk was haar ruiker zoo groot, dat zij hem tenauwernood met de beide handen kon omspannen. Nu ging zij verder, rennen kon zij niet meer, dat kon niet om de bloemen, en dat was ook maar heel goed, want dan behoefde zij voor het ziekenhuis niet zoo lang te wachten. Het



bloemen plukken had meer tijd gekost dan Eveli in haar ijver gemerkt had. Juist had zij het dorp aan den voet van den berg bereikt en ging zij achter het kerkhof om dwars de weide over naar het ziekenhuis, toen de klok twee uur sloeg. Eveli kon dus terstond het afzonderlijk staande gebouw, waaromheen het heel stil en rustig was, binnentreden. Een van de pleegzusters kwam aan de deur.
„Ben jij bij geval de kleine Eveli, die Beni zou komen opzoeken?" vroeg zij vriendelijk. „Kom dan maar dadelijk met mij mee."
Eveli volgde haar naar een vertrek, waar verscheidene kleine bedjes stonden; in sommige daarvan lagen zieke kinderen, andere waren ledig; zij keek de zaal eens rond, en ja waarlijk, ginds zat in een mooi helder bed de kleine Beni overeind, en hij lachte Eveli met schitterende oogen toe. Het meisje snelde naar hem toe en legde aanstonds den grooten bloemruiker voor hem op het dek neer. Eveli had wel gezien, dat de deur die naar een andere kamer voerde, openstond, maar ze had er niet doorgegluurd, zij was regelrecht op Beni toegesneld. Maar de mooie roode en blauwe bloemen hadden wel hen die in het andere vertrek waren, in de oogen geschitterd, en nu riep een smeekende stem: „Och toe, breng mij er ook een, een enkele maar!"
Eveli begreep terstond wat er verlangd werd, en zij keek Beni vragend aan; want zij had al de bloemen immers aan hem gege-



ven. Beni ecliter trok twee roode en twee blauwe bloemen uit den ruiker en zeide: „Breng hun al de andere maar; zij moeten zooveel lijden daar ginds, ik hoor hen dikwijls kreunen."
De pleegzuster, die niet ver van Beni's bedje stond, kwam nu naderbij en zeide, dat het heel goed was, als Eveli de bloemen wilde verdeelen; zij zou wel met haar meegaan. Eveli nam haar reusachtigen ruiker weer op en volgde de verpleegster naar het andere vertrek. Het was een groote zaal, er stonden nog veel meer bedden dan in Beni's vertrek, en bijna in ieder bed lag een zieke vrouw. Toen Eveli met haar prachtigen ruiker binnentrad, klonk het haar van alle kanten tegemoet: „O, hoe mooi, o, hoe mooi! Och, breng mij ook een bloem! En mij een!"
En Eveli ging alle bedden langs, en legde op ieder dek twee bloemen, een roode en een blauwe, en de bleeke vrouwen keken haar zoo dankbaar aan, en ze hadden allen de bloemen in de hand, zoodat het net leek, alsof er een groot feest was in de ziekenzaal. Maar na de uitdeeling had Eveli nog een heelen ruiker over; ze had immers zoo bijzonder veel bloemen geplukt. Zij keek de pleegzuster vragend aan, of zij weer op nieuw met het uitdeelen zou beginnen. De zuster nam Eveli bij de hand.
„Kom, je kunt nog meer menschen een genoegen doen," zeide zij, terwijl zij met het kind naar de deur ging.



En alle vrouwen riepen haar 11a: „Kom nog eens weer bij ons! Zeg, je komt toch weer?" En Eveli wilde heel graag beloven dat zij nog eens terug zou komen. Een geluk, zooals nu haar hartje vervulde, had Eveli nog nooit ondervonden. Al die zieke vrouwen verlangden, dat zij weer bij haar zou komen, en eiken dag kon zij haar iets meebrengen, dat haar plezier deed. De zuster ging met Eveli de gang over en opende daarop een deur. Weer kwam zij in een groote zaal vol bedden; daar lagen jonge mannen met magere ingevallen gezichten en ook heel oude met grijze baarden en sneeuwwit haar.
Eveli bleef even bij de deur staan; maar op hetzelfde oogenblik riep er een: „Kom maar hier, je behoeft niet bang te wezen. Krijg ik ook een van je bloemen?"
En nu klonken er vele stemmen, en allen schenen nog begeeriger naar de bloemen te zijn dan de vrouwen geweest waren. Daar riep er een: „O, die mooie korenbloemen! Och, kon ik toch maar de korenakkers zien! Geef mij ook een van die blauwe!" En allen riepen Eveli tot zich en vroegen haar om een bloem, en toen zij, evenals ze bij de vrouwen gedaan had, op ieders bed twee bloemen had gelegd, bedankten ze haar hartelijk. Heel achter in de zaal, in den uitersten hoek lag nog een zieke, voor wien Eveli wel een beetje bang was; zijn baard en zijn



haar zagen er zoo 'woest en verwilderd uit. Hij was in bed overeind gaan zitten en keek met zulke scherpe blikken naar de bloemen, dat Eveli nog angstiger werd en dacht, dat zij hem zeker in den weg stond. Zij bleef staan en overlegde bij zich zelve, of ze niet beter deed terug te gaan.
„Kom maar hier, toe maar, ik doe je geen kwaad," zeide de zieke nu, terwijl hij vol verlangen de hand uitstrekte naar het meisje. „Laat ze mij maar eens zien, als je ze niet gaarne geven wilt, maar laat ze mij een oogenblik in de hand houden. Zoo, dank je wel, je bent een goed kind. Waar heb je ze geplukt? Op den berg, zegt ge? Nu zal het mooie koren spoedig rijp zijn, en ik mag er niet uit. Ik kan niet naar mijn landerijen gaan, ik ben aan bed gebonden."
De man wierp zich kreunend achterover. Eveli wilde heengaan.
„Wacht nog een oogenblik, een enkel oogenblik maar," zeide hij. „Zoo, ben je op den berg geweest? Hoe ziet het koren er uit? Is het al geel? Och, kon ik de aren toch eens
I'?
zien!
„Ja, ik geloof, dat het hier en daar al geel wordt," antwoordde Eveli, „maar ik heb het niet zoo heel nauwkeurig gezien, omdat ik alleen maar naar de bloemen keek; doch morgen wil ik er goed op letten, en dan zal ik het u zeggen."



„Je bent een goed kind. Ja, kom bier weer terug en zeg bet mij," verzocht de zieke, „en een korenbloem breng je mij ook weer mee, niet waar?"
Eveli beloofde het hem, en toen zij nu weer door de zaal ging, om heen te gaan, strekten de zieken uit alle bedden de handen naar haar uit en bedankten haar, en allen verzochten haar den volgenden dag terug te komen. Eveli voelde zich zoo gelukkig en was tegelijk zoo verwonderd, dat zij de zuster als in een droom volgde. Nooit had zij kunnen denken, dat een man zoo dankbaar kon zijn voor een bloem en daar zooveel schik in kon hebben, en wat een erkentelijkheid en blijdschap had zij gezien en gehoord in deze ziekenzaal! En dat zij de verpleegden dat genoegen mocht bereiden, maakte Eveli onuitsprekelijk gelukkig.
Nu was zij weer in Beni's vertrek terug. Hij zat, door kussens ondersteund, zoo rechtop en zoo op zijn gemak als hij op zijn houten stoeltje nooit had kunnen zitten. Over het keurige dek lag een plank, die voor tafel diende en aan beide zijden van het ledekant was vastgemaakt. Op die plank lag een mooie nieuwe lei en een griffel daarbij.
„Kijk, kijk!" riep Beni met een gezichtje, dat van blijdschap straalde, „dat heeft zuster Marie mij gegeven, en zij vindt goed, dat ge alle dagen om twee uur bij mij komt en mij wat leert en voorzingt en vertelt, net als thuis; ik heb haar alles verteld."



Eveli was zoo overweldigd door haar nieuw geluk, dat zij geen woord kon uitbrengen; zij keek met een innig genoegen nu eens naaide mooie lei en dan weer naar Beni, die zoo gemakkelijk en frisch en netjes in zijn bed zat. Het was Eveli te moede, alsof zij van louter blijdschap moest zingen en jubelen. Beni vond, dat ze nu maar aanstonds moesten beginnen te leeren, ze hadden immers heel wat in te halen, Eveli moest hem van vijf dagen wijzen wat ze op school geleerd hadden. Maar daar kwam zijn verpleegster, zuster Marie aan, die al dien tijd in de nabijheid was gebleven; deze zeide, dat het Zondag was ■en er dus vandaag niet geleerd werd. Er kwamen nog dagen genoeg, waarop zij zich verder konden oefenen; Eveli moest nu maar liever eens haar versjes zingen; daar had Beni haar ook heel veel van verteld.
Dat vonden de kinderen ook goed, en Eveli begon in de volheid van haar blijdschap zoo opgewekt en vrooi ijk haar liedjes te zingen, dat het klonk, alsof een kleine, jubelende leeuwrik ten hemel opsteeg en zijn liederen zong boven de korenvelden en alle blauwe en roode bloemen, die daar tusschen groeiden. Beni kon er maar niet genoeg van krijgen; zoo had Eveli nog nooit gezongen. Zoodra het eene lied uit was, vroeg hij om een ander. „Nog een liedje!" vroeg hij, en later was het weer: „Nog een!" en „Houd toch nog niet op!". En Eveli zong steeds voort met



heldere stem, totdat zij eindelijk zeggen moest: „Nu ken ik er geen een meer."
De zuster had, zonder dat Eveli het zien kon, de beide deuren van de aangrenzende ziekenzaal wijd opengezet. Nu riep de bleeke vrouw, die het dichtst bij de deur lag: „Dat was een heerlijke Zondag! Bezorg ons nog eens vaker zoo'n dag!" En nog andere zieken verzochten met zwakke stem: „Zing hier bij ons nog eens een liedje!"
De verpleegster zeide echter, dat het tijd was voor Eveli, om heen te gaan, maar morgen en verder eiken dag mocht zij op hetzelfde uur terugkomen; zij kon wel zien, dat alle zieken haar met blijdschap verwachtten.
Eveli kon naar haar zin niet vlug genoeg den berg opkomen, zoo verlangde zij om haar moeder al het wonderbare mee te deelen, dat zij in het ziekenhuis ondervonden had. Moeder had nu ook een weinig tijd, om naar haar dochtertje te luisteren; des Zondagsavonds kwam er altijd een oogenblik, dat moeder rondom het huis liep of in den groentetuin bij de anjelierstruiken stilstond, zonder zooveel haast te hebben als in de week. Hier in den kleinen moestuin luisterde zij, terwijl Eveli met ongewone levendigheid haar wedervaren in het ziekenhuis vertelde, van Beni en zijn mooi ledekant en de stevige kussens, waartegen hij met zijn zwakken rug zoo prettig kon leunen. En toen zij nu de andere zieken beschreef en hun vreugde schilderde



bij clen aanblik der bloemen, toen straalde er uit Eveli's oogen zulk een gloed van liefde en medelijden, dat de moeder het kind verwonderd aankeek; zoo had Eveli er nog nooit uitgezien. „Je moet morgen naar grootmoeder gaan, en haar alles vertellen, het zal haar veel genoegen doen," zeide de moeder.
Eveli had wel begrepen, dat haar bloemen de zieken al de mooie weilanden en de zonnige korenvelden, die zij kenden, voor oogen had getooverd, en dat zij er daarom zoo blij mee geweest waren. Nadat zij den volgenden dag weer een even grooten ruiker korenbloemen en klaprozen had geplukt, verzamelde zij nog een menigte geurige tym, die zij in haar boezelaar deed, want bij den ruiker kon niets meer behalve een enkele lange halm met de volle korenaar er aan. Eveli wist wel, dat men geen halmen mocht uittrekken, maar een enkelen, dacht zij, mocht zij toch wel voor een zieke meenemen. De geurige tym zou de arme zieken, die niet naar buiten mochten, eerst heel duidelijk alle groene heggen en zonnige hellingen waar zij groeide, voor den geest brengen.
Zoo kwam Eveli zwaar beladen in het ziekenhuis aan. De zuster wilde haar aanstonds naar Beni brengen, maar tot haar verwondering verzocht het kind eerst naaide mannenzaal te mogen gaan. Zij ging de lange zaal geheel door, totdat zij aan het laatste bed kwam; daar bleef zij staan bij



den man met zijn verwilderd haar en zijn stoppeligen baard.
„Hier is een aar uit het groote korenveld van den Middelberg," zeide Eveli. „nu kunt gij zien, hoe mooi geel ze al zijn, en in den zonneschijn schitteren ze als goud."
De man nam met bevende hand den halm aan en bekeek de aar aan alle kanten. De korrels waren hard en mooi ontwikkeld, over een korten tijd zouden ze geheel rijp zijn.
„O, wat een mooie aar, een heele akker van zulke aren! Och, mocht ik dien eens zien!" zeide de zieke zuchtend. „Zenlet ge niet, dat het een halm is uit het groote korenveld aan den Middelberg? Is het dat met den groot en eik in het midden, of dat aan den anderen kant met den pereboom, waar de bliksem ingeslagen is?"
„Van het veld, waar de zware eik staat, heb ik de aar geplukt," zeide Eveli.
„Dat is mijn land! En zoo ziet het koren er uit en ik moet hier ziek liggen en mag niet naar buiten. O, mijn mooie aren, mijn prachtig koren!"
Den man, die er zoo verwilderd uitzag, stonden nu de tranen in de oogen. Dat trof Eveli zoozeer, dat ook haar oogen zich terstond met tranen vulden.
„ Ge zult misschien spoedig weer beter worden, en dan kunt ge weer naar buiten gaan," zeide zij, om den zieke te troosten.



„Je meent het goed met mij, dat merk ik wel," antwoordde de man, terwijl hij zijn tranen droogde. „Kom, ga een poosje op den stoel voor mijn bed zitten; je bloemen rieken vandaag ook zoo heerlijk, het is net alsof men boven op den berg is. Heb je tym in je schortje?"
Eveli antwoordde bevestigend en deed haar boezelaar open. De sterke geur stroomde door de zaal. Eveli hoorde hier en daar een zucht van genot, precies alsof dezen en genen zich bijzonder verkwikt en verfrischt voelden.
In het naaste bed lag een jonge man, haast even jong nog als neef Hans, maar zoo mager en bleek, alsof hij nooit de zon gezien had. Die was vlug overeind gaan zitten, en hij snoof in lange teugen den geur in.
„Zoo ruikt het bij ons thuis in het tuintje," zeide hij. „Och, in hoe lang heb ik het niet gezien! Ik zie nu alles weer voor mij, het muurtje, waarlangs de tym opklom en de ruischende beek daarachter onder de elzen."
De zieke keerde zich om en verborg zijn gelaat in het kussen. Eveli stond op en legde snel een bosje tym op zijn bed, toen wilde zij heengaan. Maar de oude man riep: „Neen, neen, nog niet, kom, ga weer zitten, ik moet je nog wat zéggen."
Eveli gehoorzaamde.
„Er is ons verteld, dat je gisteren in de



andere zaal mooie liedjes hebt gezongen; zing er ons ook een voor, wij hooren het ook zoo graag."
„Ja, wij hooren het ook heel graag," herhaalden verschillende anderen, en Eveli liet zich niet langer dringen. Zij begon het lied van weer beter worden; zij dacht dat de oude man dat wel mooi zou vinden. Zoo was het (,°k;_ hij luisterde tot het einde. Nu stond Eveli op.
„Morgen weer een, niet waar, je zingt ons eiken dag een lied voor, toe, doe het maar," verzocht hij, „en dan neem je weer eens een aar mee. maar eerst over een paar dagen, niet te veel. En wiens dochtertje ben je toch, dat je voorbij den Middelberg komt?"
„Van den netelboer, bij het bosch," antwoordde Eveli.
De zieke kromp ineen, alsof hij een slagkreeg.
„Dat is niet waar,' riep hij met een van toorn trillende stem, „dat is je vader niet. Je woont misschien bij hem, maar je behoort thuis bij anderen."
„Ik behoor ook bij moeder," zeide Eveli verschrikt.
•De zieke keek het kind scherp en onderzoekend aan. „Je lijkt niets op hem," zeide hij toen op kalmen toon; „je zult ,wel zijn zooals je moeder. Je moet niet bang voor mij worden, ik doe je niets; je komt toch weer, niet waar?"
Spyki. Niemand te klein. 4.



Eveli beloofde dat, legde toen vlug een paar bloemen op elk bed, en ging nu naar Beni.
Het was wat laat geworden; Beni had al telkens naar de deur gekeken, of Eveli nog altoos niet kwam. Toen zij hem nu vertelde, hoe zij opgehouden was, was hij aanstonds tevreden, en zeide, dat hij alle dagen gaarne wilde wachten, totdat zij bij de andere zieken was geweest. Beni wist veel te goed wat pijn was en gunde ieder die veel lijden moest gaarne een genoegen. Hij was ook zoo in zijn schik en had Eveli heel veel te vertellen.
„Begrijp eens, Eveli," zeide hij, „vaak komt zuster Marie bij mijn bedje en dan doet ze mij nieuwe streepjes voor en leert mij heele letters te schrijven, en zij heeft mij ook een ABCboek beloofd. Misschien kom ik op deze manier nog een beetje vlugger vooruit dan jij. omdat ik zooveel tijd tot leeren heb."
Bij deze woorden keek hij Eveli in gespannen verwachting aan.
Maar Eveli verheugde zich zoo van gansclier harte over dit bericht, dat Beni nu eerst goed zijn blijdschap durfde uiten; want was bang geweest, dat Eveli het een beetje naar zou vinden, als hij haar voor• uitkwam. Eveli zou echter niets dan de oprechtste blijdschap gevoeld hebben, al had Beni dien zelfden dag nog gelezen als iemand uit de zesde klasse.



Toen Eveli het ziekenhuis verlaten had, liep zij naar het huis van haar oom. Moeder had haar immers gezegd, dat zij eens naar grootmoeder moest gaan, en zij zelve wilde dat ook heel graag, zij moest grootmoeder .volstrekt iets zeggen. Als zij haar maar alleen vond!
Ja, gelukkig, zij zat heel alleen in de kamer bij haar spinnewiel.
„Grootmoeder," riep zij de oude vrouw reeds tegemoet toen zij de deur binnentrad, „hij is al voor den dag gekomen, hij is er al!"
„Wie toch? Wie?" vroeg de grootmoeder verwonderd.
„I)e zegen, weet u, de zegen, the onder den last lag, dien de lieve God ons heeft opgelegd," legde Eveli snel uit. „Weet ge niet meer, ge hebt gezegd, dat er altijd een zegen lag onder den drukkenden last, al zagen wij het ook niet terstond; maar ten laatste zou hij toch te voorschijn komen, en bij ons is hij zoo spoedig al voor den daggekomen !"
En Eveli begon grootmoeder te vertellen van al den zegen, die haar zelve en vooral Beni ten deel was gevallen door die zelfde gebeurtenis, die hen eerst zoo treurig gestemd had, dat zij gemeend hadden nooit weer vroolijk te kunnen worden. Grootmoeder kon van blijdschap niet langer spinnen, zij luisterde toe en zeide telkens: „Hebt gij beiden den lieven God



wel voor alles gedankt? Vergeet dat toch vooral niet, Eveli!"
En toen zij alles vernomen en zich met Eveli zoo innig verblijd had, zeide zij: „Zie je, Eveli, ' wanneer je in het vervolg weer een zwaren last te dragen krijgt, — en dat zal nog wel dikwijls gebeuren — denk er dan aan, dat de lieve God er zeker een zegen in gelegd heeft; maar niet altijd komt die zoo spoedig aan het licht als dezen keer en ook niet altijd op dezelfde wijze; menigmaal ook is het een zegen, dien je in 't geheel niet zien kunt; hij kan heel ongemerkt tot je komen, zoodat je niet eens weet, wanneer hij er al is. Dat mag je nooit vergeten, Eveli; dan wordt je ook dadelijk al een weinig getroost, wanneer de beproeving nadert, en je moet maar denken, al is het ook nog zoo erg, ik weet toch, dat de lieve God wat goeds met mij beoogt."
Eveli beweerde aanstonds, dat zij dat nooit, nooit van haar leven zou vergeten.
Maar grootmoeder zeide, dat dat niet zoo gemakkelijk was, als zij meende, nu zij den zegen zoo duidelijk merkte; zoo ging het de meeste menschen; maar als er dan een nieuwe beproeving kwam, zagen ze alleen maar den last, die hun werd opgelegd, en in hun verdriet dachten ze er niet eens aan, hoe goed de lieve God het met hen gemeend had en nog meende.



HOOFDSTUK V.
DE KETELBOER BELEEFT VREEMDE DINGEN.
Zoolang de schoone vacantietijd duurde, kwam Eveli eiken dag met een nieuwen bundel bloemen in het ziekenhuis, en eiken dag verlangden alle zieken zoo naar haar komst, dat men daaruit wel kon opmaken, dat' zij voor allen iets prettigs meebracht. Maar van al de zieken zag niemand met zulk een ongeduld en verlangen naar het kind uit als de oude man achter in de zaal. AVanneer het tegen tweeën liep, riep hij elk oogenblik de pleegzuster bij zich en dan vroeg hij: „Is het kind nog niét gekomen?"
En zoodra Eveli er was, moest zij voor zijn bed gaan zitten, en dan kwam zij den eersten tijd niet weg; want wanneer bij haar verzocht toch nog niet heen te gaan, daar hij immers niemand op de heele wereld had, die hem opzocht en zich om hem bekommerde, dan ging Eveli telkens weer zitten en dan deed zij



alles, wat hij verlangde en wat hem, zooals hij zeide, zijn pijnen deed vergeten. Niet alleen moest Eveli hem eiken dag een paar liederen voorzingen, hij was er ook achtergekomen dat zij heel aardig vertellen kon. Sedert hij dat wist, werd hij niet moede naar Eveli's verhalen te luisteren, die zij van den onderwijzer gehoord had en ook vertelde het meisje hem al de oude gebeurtenissen, die haar grootmoeder haar nu en dan verhaald had.
Toen de laatste vacantieweek ten einde liep, vroeg hij Eveli, wat er nu gebeuren zou; of zij niettegenstaande zij naar school moest, toch dagelijks in het ziekenhuis kon komen. Zij dacht, dat ze op haar beide vrije namiddagen wel komen kon, en 's Zondags ook; de overige dagen kon ze maar een heel klein poosje blijven, omdat het anders te laat voor haar werd om nog heel alleen den berg op te gaan. De zieke liet haar beloven, dat zij eiken keer bij zijn bed zou komen, al was het ook maar eventjes; maar op haar vrije namiddagen moest zij wat langer bij hem blijven. Eveli wilde dat gaarne doen; zij kende immers geen grooter genot, dan iemand wel te doen, die zoo op haar gesteld was. Den laatsten vacantiedag had de zieke haar verzocht alle liedjes te zingen die hij zoo gaarne hoorde, en daarna had Eveli nog een langen tijd bij hem gezeten, en zij had hem moeten vertellen, hoe het er op de akkers en de velden en in de bosschen uitzag op den gehee-



len berg en in het bijzonder op die van den Middelberg. Toen Eveli eindelijk gaan moest, trok hij met veel inspanning een papiertje onder zijn kussen weg, dat hij haar ter hand stelde met de woorden: „Daar, verlies het niet, geef het aan je vader."
Eveli stak het in den zak en ging nu naarBeni, om ook van hem afscheid te nemen. Het was echter geen treurig afscheid; de kinderen zouden elkander spoedig weerzien. De vriendelijke zuster Marie had Eveli verlof gegeven, om zoo vaak zij kon terug te komen. Drie volle namiddagen in de week was zij vrij en op de andere dagen zou er ook nog wel een uurtje overschieten, hoopte Eveli. Bovendien wist Beni, dat hij onder schooltijd niet meer zoo alleen was als vroeger; zuster Marie was zoo lief en vriendelijk voor hem; hoeveel letters hij Eveli door haar hulp nu al niet vooruit was, durfde hij niet zeggen; hij verborg zijn rijkdom als. den kostbaarsten schat. Bovendien zou Eveli, nu de school weer begon, wel langzamerhand dezelfde schatten verwerven, hoopte hij.
Eveli liep snel naar huis terug. Haar vader had zich echter altijd zoo weinig om haar bekommerd, dat zij te bang was, om hem zelf het papiertje te geven. Zij zocht aanstonds haar moeder op en vertelde haar, wat de man in het ziekenhuis haar had bevolen en zij vroeg nu, of moeder het briefje aan vader wilde geven. De goede vrouw deed



het papiertje open en las wat er op stond, daarop vouwde zij het weer toe.
„Neen, Eveli, dat moet je zelf aan vader geven," zeide zij; „hij zal wel aanstonds binnenkomen."
Daarop begaf zij zich naar de keuken. Angstig bleef Eveli met het papiertje in de hand staan, toen haar vader binnentrad. Nu hield zij hem het briefje toe en zeide: „De zieke heeft gezegd dat ik dit aan u moest geven."
„Welke zieke? Wat is dat voor een dwaasheid?" zeide de vader knorrig.
„Ik weet het niet," antwoordde Eveli, terwijl zij nog altijd het briefje in de uitgestrekte hand hield.
Eindelijk nam de vader het van haar aan. Hij deed het open; binnen in stond het opschrift. De letters waren groot genoeg; hij kon wel lezen wat er in stond. Hij las:
„Aan den netelboer.
„Gij kunt het stuk land krijgen, vandaag nog, als ge wilt. Dat hebt gij aan uw kind te danken, niet aan mij; zij heeft mij veel genoegen gedaan. Dat gij zulk een kind hebt, verwondert mij eiken dag op nieuw.
„Gij kunt het land tegen den eersten prijs krijgen, dien ik zelf bepaald had; ik wil u niet aan uw laatste bod houden, ik zie van dat voordeel af ter wille van uw kind.
„Rail, de middelboer."











De vader keek over den brief heen zijn kind aan, alsof hij haar nog nooit gezien had. Hij had het dan ook inderdaad nog heel zelden gadegeslagen. Hij begreep er niets van, dat kon men hem duidelijk aanzien. Hij las den brief nog eens van voren af aan. Op dat oogenblik kwamen juist de broers voor het avondeten binnen. Daar zij met elkander gekibbeld hadden, waren zij nog boos en driftig, en Heini, die de deur opengooide en eerst naar binnen stoof, was deze maal werkelijk bijna over Eveli gevallen; want zij stond op een heel ongewone plaats hij de deur, omdat zij nog altijd vlak voor haar vader was blijven staan; zij dacht, dat zij daar geduldig zijn antwoord moest afwachten. „Moet je iemand' dan altijd voor de voeten
loopen," riep Heini uit, „jij, dom onnut "
-Nu sloeg de vader zoo hard met de vuist op de tafel, dat alles trilde en beefde, en zelfs de groote jongens hevig verschrikt waren.
„Wanneer ik weer zoo iets van een van jullie beiden hoor, dan zal ik je eens toonen wie hier de baas is, denkt daaraan," bulderde hij; „nu weet je het!"
De jongens zagen elkaar verwonderd aan; zij begrepen er niets van, dat de gramschap van hun vader zich tegen den verkeerde uitte. Eerst den volgenden dag, toen de netel boer tijd gehad had zijn geluk goed te vatten en hij tevens tijd had om te praten, daar het Zondag was, sprak hij des avonds met zijn



vrouw en zij 11 zoons over hst aanbod, dat de middelboer hem had gedaan ; den brief gaf hij echter niet uit handen. Hij wilde op staanden voet zonder het minste uitstel de zaak behandelen; want een man, die zulke onverklaarbare invallen had, kon ook wel plotseling des nachts nog tot andere gedachten komen. Maar de netelboer had nog iets anders in den zin; het kind, dat deze verandering in het besluit van den middelboer teweeggebracht had, al kon niemand dan ook begrijpen waarom, had toch een belooning verdiend, en die zou ze hebben. W anneer de netelboer daarbij bedacht, wat hij voor het land geboden had en voor hoeveel hij het nu kreeg, dan kon er best een aardige belooning op staan, zonder dat zijn winst er veel door verminderde. Toen nu Maandagavond al het werk gedaan was en hij de kamer binnentrad, riep hij Eveli tot zich; hij liad haar iets te zeggen. Het meisje kwam verschrikt uit de keuken, waar zij moeder vol blijdschap van de school en haar bezoek bij grootmoeder wilde vertellen. Want neef Hans had werkelijk woord gehouden; zoodra een van zijn broers of zusters Eveli een weinig wilde plagen, had hij hen zoo duchtig aangevallen en hen zoo aardig voor den gek gehouden, dat alle anderen het uitschaterden van lachen en het plagen van Eveli heelemaal ophield. Zij kon dus voortaan onbevreesd naar oom en tante gaan,



want Hans zou haar altijd beschermen.
„Ik heb je wat te zeggen," zeide de vader, toen Eveli voor hem stond; „je hebt wat goeds gedaan, al weet niemand ook op welke manier, maar je verdient een belooning. Zeg maar wat je wenscht, je zult het hebben."
Eveli zweeg.
„Zeg maar, wat je verlangt; je behoeft niet bang te zijn," zeide de vader terwijl hij haar vriendelijk aanmoedigde; „ik heb immers geen verstand van al die dingen, die meisjes gaarne hebben; je zult bij de nichtjes beneden wel eens 't een of ander gezien hebben, dat je mooi vindt."
Eveli bleef nog altijd zwijgen.
„Welnu, wat is er? Kun je 't niet met je zelve eens worden?" vroeg de vader. „Of verlang je niets?"
„Ja, ik weet al wat," zeide Eveli bedeesd.
„Zoo, zeg op dan maar; ik heb je immers beloofd, dat je het krijgt. Xu wat is het?" vroeg de vader.
„Ik zou zoo graag altijd in het ziekenhuis zijn op dezelfde manier als zuster Marie, 0111 voor de zieken alles te doen wat goed voor hen is," was het op zachten toon gegeven antwoord.
Als Eveli eensklaps Latijn gesproken had, dan had de vader zijn kind niet verbaasder kunnen aankijken als hij nu deed; hij wist immers volstrekt niets van het ziekenhuis en van Eveli's bezoeken aldaar; eigenlijk kende hij



niets zelfs van liaar aard en haar aanleg.
„Ik weet niet, wat je daar zegt," zeide hij eindelijk heel langzaam, „van het ziekenhuis en wat daar gebeurt, is alleen de predikant op de hoogte. Zeg nu wat je wenscht, iets dat ik doen kan.
„Den predikant vragen," zeide Eveli.
De vader keek, alsof hij precies hetzelfde dacht als Rail de middelboer, alsof hij niet begreep dat dat zijn kind was; het meisje deed niet eens de hand open, wanneer men van plan was er een geschenk in te leggen. Maar dat hardnekkige vasthouden aan haar eenmaal uitgesproken wensch leek toch weer wel naar hem.
„Dat zou mijn beste jongen geworden zijn," zeide hij bij zich zeiven.
„Nu, goed dan, beloofd is beloofd,'' zeide hij toen hardop, en nu kon Eveli heengaan.
Den Zondag daarna moest zijn vrouw hem al vroeg zijn Zondagsche kleeren geven, want hij wilde naar de kerk tot haar groote verwondering ; gewoonlijk toch ging hij niet anders dan bij liooge feestdagen naar de godsdienstoefening. De netelboer wilde echter niet naar den dominee gaan, zonder vooraf bij hem in de kerk geweest te zijn. Eerst bij zijn terugkomst vertelde hij zijn vrouw, dat hij na de kerk bij den predikant was geweest, en déze had hem dingen verteld, die hij eerst haast niet had kunnen gelooven. De dominee kende Eveli heel goed en vooral zijn vrouw sprak met



ingenomenheid over haar. Zij ging dikwijls naar het ziekenhuis en had het meisje daar menigmaal gezien en met verwondering gemerkt, hoeveel goeds zij de zieken deed. Daarop had hij den predikant over Eveli's verlangen gesproken, waarop deze geantwoord had, dat de vader Eveli maar naar de catechisatie moest sturen, dan zou hij er met haar over spreken, en als zij maar 'eenmaal was aangenomen, zou zij wel ondervinden, dat hij haar wensch niet vergeten had. Tot dien tijd moest men haar maar naar het ziekenhuis laten gaan evenals tot dusverre ; zij was daar allen tot troost en blijdschap. De dominee had over het kind gesproken, alsof het iets heel buitengewoons was, waarvoor men goed zorg moest dragen. Dat had toch niemand kunnen denken, maar men moest nu ook oppassen, datliet kind het prettig had in huis en niet ruw bejegend werd door de jongens, dat mocht volstrekt niet.
„Ze heeft toch al zoo'n beruchten naam gekregen, die hadden we haar niet moeten geven," zeide de boer vol berouw.
„Onze Eveli heeft een heel goeden naam, daar is niets op aan te merken," zeide de vrouw, „en ik zal ook zorg voor haar dragen; ik ben blij, ,dat onze dominee haar in bescherming genomen en u overtuigd heeft, dat zij onze zorg en liefde waard is."
De moeder deelde Eveli mede, wat de predikant gezegd had en ook dat haar wensch



vervuld kon worden, zoodra de tijd daartoe gekomen was.
De herfst was nu aangebroken. Eveli kon na schooltijd nog maar een uurtje in het ziekenhuis blijven, want in donker thuiskomen mocht zij niet. Zij zag werkelijk haast geen kans een poosje bij Beni's bedje te blijven en hem te wijzen, wat zij op school geleerd had. Zij had den middelboer moeten beloven eiken dag bij hem te komen; daarom ging zij altijd het eerst naar hem en dan kon zij er haast niet vandaan. Wanneer zij dan den volgenden dag aan grootmoeder vertelde, hoe vermagerd en bleek de man er uitzag en hoe gaarne hij haar hoorde zingen, dan schoten de oude vrouw altijd weer nieuwe geschiedenissen te binnen van menschen, die zij gekend had en die na berouw en verdriet over al het onrecht dat zij veroorzaakt of geleden hadden, niets anders verlangden dan genade te krijgen van God, en kalm en tevreden van het aardsche leven waren gescheiden. Dat alles vertelde Eveli dan weer aan den middelboer, en deze wilde telkens weer op nieuw zulke verhalen hooren.
Toen Eveli op zekeren avond nog een oogenblik naar Beni ging en stellig dacht, dat hij nu toch heusch boos zou zijn over haar laat komen, keek Beni haar met schitterende oogen aan en riep haar dadelijk toe: „Kom hier, Eveli, vandaag heb ik je heel wat bijzonders te vertellen, je kunt niet raden



wat! Als je er maar niet bedroefd om bent!"
„Iets, waar jij zoo blij 0111 bent, maakt mij stellig niet bedroefd," verzekerde Eveli.
„Denk eens aan, Eveli, ik kan vlot lezen; ik kan een verhaal lezen en lieelemaal begrijpen," zeide Beni, terwijl hij zijn boekje onder het kussen wegnam en Eveli een geschiedenis aanwees, die hij heelemaal gelezen had. „Misschien ben jij ook spoedig zoo ver," voegde hij er bij om haar te troosten; „je weet niet hoe heerlijk het is, als je heel alleen lezen kunt wat er in zoo'11 boek staat en in alle, alle boeken, die je krijgt."
Nu brak Eveli in zulk een uitbundig gejubel los, dat Beni wel merkte, dat zij geen troost noodig had. Beni had nu immers zulk een heerlijke vergoeding, wanneer zij wat lang wegbleef, en hij behoefde zich nu nooit weer te vervelen als hij alleen was. Maar Beni had nog niet alles verteld, er was nog iets, dat hem o zoo gelukkig maakte. Vandaag had zuster Marie hem gezegd, dat hij den geheelen winter in liet ziekenhuis mocht blijven. Hij had er al zoo tegen opgezien, om weer naar huis te moeten gaan. Het vooruitzicht op die lange eenzame dagen in de donkere schuur of in de koude kamer hadden hem dikwijls met angst en vrees vervuld.
„O, Eveli," riep bij vol blijdschap uit, „begrijp eens, den heelen winter mag ik hier blijven, waar het licht en warm is, en in het mooie bed zitten, en ik behoef niet bang: te
' O



zijn dat ik verkleum en van den stoel val, wat zoo'n pijn doet! En ik mag altijd vertelsels lezen; want zuster Marie zal mij een ander boek geven als ik dit uit heb, dat heeft zij mij gezegd. Er zijn stellig niet veel menschen, die het zoo goed hebben als ik, wat zeg jij, Eveli?"
Eveli was zoo in haar schik over deze tweede goede boodschap, dat ze niets anders kon dan jubelen en altijd weer hetzelfde zeggen.
Nu bleef Beni immers onder de hoede van zuster Marie en op een plaats, waar zij zelve 'ook het liefste kwam; daar kon zij hem eiken dag bezoeken. Een blijdschap zooals zij nu ondervonden, was ongetwijfeld het grootste geluk, dat iemand beleven kon, dachten de kinderen beiden.
Op den dag dat de eerste sneeuw viel, sloot de middelboer voor goed zijn oogen. Zijn laatste woord was een woord van zegen geweest, dat hij Eveli nariep. Een paar uur voor zijn dood had Eveli nog lang aan zijn bed gezeten. Hij had gevraagd: Zing mij nog eens voor: „Kort is de nacht," en terwijl Eveli aan zijn verzoek voldeed, had hij haar hand gevat en die steeds vaster en vaster in de zijne gesloten, net alsof die kleine hand een anker voor hem was in de donkere golven, die hem omruischten.
De wenken, die de geneesheer zuster Marie had gegeven over Beni's toestand, waren van



dien aard, dat zij er op aandrong, dat Beni voOr goed in liet ziekenhuis bleef. Dat gebeurde ook. Het was de vervulling van zijn eenigen wensch, en het maakte hem tot een dei- gelukkigste mensehen gedurende den korten tijd, dien hij nog op aarde zou vertoeven. In zijn gemakkelijk bedje met het tafeltje er over heen, waarop altijd zijn boek ligt, zit hij met een tevreden lachje nu eens met zuster Marie te praten en dan weer geheel in zijn boek verdiept tot op het «ogenblik dat Eveli bij hem komt, wanneer hun druk gebabbel aan al het andere een einde maakt; want die twee hebben elkaar altijd allerlei dingen te vertellen.
Eiken dag van den nieuwen zomer komt Eveli weer met haar groote bossen bloemen in het ziekenhuis tot blijdschap en troost van allen. De predikant echter vergeet niet., welke wensch van Eveli vervuld moet worden, zoodra de goede tijd daarvoor is aangebroken.
Spyrï. Niemand te klein.







CROMELIN EX CAPELLA.
Spyrt. Niemand te klein.
18







HOOFDSTUK I.
BENEDEN IN HET DAL.
Van den lioogen berg Bernina voert een straatweg naar beneden in het dal van Pusehlav. Daar loopt hij langs verscheidene kleine huisjes, die hier en daar onder de boomen en tegen de rotsen verspreid staan. Het huisje, waarover de oude esscheboom zijn twijgen uitbreidde, zag er wel armoedig, maar niet onvriendelijk uit. Op zomeravonden kon men op de bank voor het huis meestal twee kinderen zien zitten, de stevige Pino en de kleine, roodwangige Cili, met hun moeder Cile, die er altijd even netjes uitzag. Op den bemosten steen daarnaast zat Cile's oude vader uit gekleurde stroohalmen stevige matten te vlechten, die hij van plan was naar het badhuis in Leprese te brengen, waar zij veel aftrek hadden. Wanneer de kinderen naast hun moeder op de bank zaten, duurde liet nooit lang, of de kleine Cili zeide: „Toe moe-



der, zing nu nog eens : „Van den bergtop naar den hemel." En de jongen stemde daar vroolijk mee in en zeide ook : „Ja, moeder, zing ons dat lied nog eens voor !"
Ook de oude man knikte dan, als om het verzoek der kinderen te ondersteunen ; want de schoone stem van zijn dochter was hem altijd een bron van genot geweest en langen tijd had hij meegezongen. Ook nu kreeg hij lust nog eens met het gezang van zijn dochter in te stemmen, al klonk het ook niet meer zooals vroeger. Op het verzoek van de kinderen hief dan de moeder met haar volle, heldere stem het lied aan, dat de kleinen zoo gaarne hoorden.
Nu springen de knoppen Der boomen overal,
De hooge, trotsche bergen Zien stil neer in hef dal.
Hier verheugen zich de menschen En klinkt vroolijk hun lach ;
Daar boven op het sneeuwveld Ligt zwijgend de dag.
Doch beneden haalt het duister Ras het zonnelicht in,
Daarboven op den bergtop Gaat 't den hemel wis in.
De lente was gekomen. De esch prijkte met nieuw loover, en op de bank bij het kleine huisje scheen de zon warm en heerlijk. Voor het eerst na de natte winterdagen zat Cile met haar kinderen buiten, om eens lekker



warm te worden in de zon; Cile was de laatste dagen altijd koud en huiverigj Zij zag er ook bleek en vermoeid uit. Zij had zich den' gelieelen winter nooit heel wel gevoeld; maar zij had niemand daar iets van laten merken; zij had met haar gewone vriendelijkheid haar ouden vader en de kinderen verzorgd.
Pino en Cili, die aan weerskanten naast hun moeder zaten, zagen er zoo blij en opgeruimd uit als de vogeltjes, die boven hun hoofden in den esscheboom zaten, of door het loof heen en weer vlogen, terwijl zij elkander telkens in de vroolijkste tonen toetjilpten.
„Zing nu, moeder," verzocht Cili. „Toe, zing nog eens."
„Ik kan nu niet zingen," zeide de moeder, en zij trok liefkoozend de beide kinderen naar zich toe. „Zing jullie maar. Je kent het lied toch nog wel?"
Cili knikte toestemmend en begon terstond op de goede wijze te zingen :
„Daar boven op den bergtop Gaat 't den hemel wis in.'
„Nu, jij begint mooi," zeide Pino minachtend, „dat komt eerst tegen het laatst, wat jij daar zingt. Begint u, moeder, dan schiet ons misschien weer alles te binnen."
Maar de moeder schudde het hoofd en zeide: „Ik kan niet, maar Cili heeft het beste gedeelte van het lied gezongen, en zij deed het heel goed."



De oude vader had van zijn zitplaats al een paar maal bezorgd zijn dochter aangekeken.
„Waarom kun je niet zingen, Cile?" vroeg hij nu op angstigen toon.
„Ik ben te moe, vader, ik zou geen toon kunnen uitbrengen," antwoordde zij. „Ik ben ook koud, en ik zou al eerder weer in huis zijn gegaan, maar ik kan haast niet opstaan, zoo moe ben ik."
„Ik zal u wel naar binnen dragen, moeder, kom maar," zeide Pino, en hij wilde terstond met alle geweld zijn moeder van de bank beuren.
„Neen, neen," zeide zij afwerend, „dat kun je niet, Pino; maar zoo gaat het." Zij leunde op haar jongen en ging zoo naar de deur. Cili legde snel moeders andere hand op haar schouder ; moeder moest toch ook op haar steunen. Cile ging onmiddellijk naar bed en zeide dat de kinderen maar weer naar buiten moesten gaan.
Toen het donker was en grootvader met de kinderen al een lieelen tijd in de kamer had gezeten, was de moeder nog altijd te bed.
„Ga toch eens kijken, Pino, hoe het met moeder is," zeide de oude man. „Toen ik zoo even bij haar was, sliep zij."
Beide kinderen gingen op hun teenen naar de slaapkamer en kwamen terstond weer terug.
„Zij slaapt nog," zeiden ze.
„Het is etenstijd," zeide de oude man met een zucht.



Zijn doeliter had tot dusverre altijd voor alles gezorgd, zoodat grootvader zich met niets behoefde te bemoeien ; met zijn lammen voet kon hij zich trouwens bijna niet bewegen.
„Pino, weet jij waar het eten is?"
Dat wisten de kinderen beiden heel goed; zij waren immers altijd om en bij de moeder, wat zij ook deed. Daardoor wisten ze precies, waar alles geborgen was.
„Haalt dan het avondeten," zeide grootvader.
Beiden gingen heen. Pino kwam aanstonds met een kan vol geitemelk terug. Die stond klaar ; maar de melk was koud. Dampende aardappelen, die zij eiken avond aten, waren er echter niet.
„Geef dan maar het roggebrood," zeide de oude man.
Pino deed vlug, wat hem gevraagd was. Grootvader zeide geen woord meer, en hij at ook bijna niets.
„Maakt moeder niet wakker, als je naar bed gaat," zeide hij, toen de kinderen gedaan hadden met eten.
Toen trok Pino zijn schoenen uit en ging geruischloos op zijn bloote voeten door moeders kamer naar het vertrekje, waar hij sliep. Cili kwam nog even bij moeders bed en zeide heel zacht : „Goeden nacht, moeder," en daarop kroop zij in haar bedje, dat er vlak naast stond.
Den volgenden morgen toen zij wakker



werd, zag zij tot haar verwondering grootvader bij moeders bed zitten schreien. Moeder sliep nog altijd. Nu kwam ook Pino zacht naderbij sluipen. Grootvader begon nu luid te weenen en te klagen.
„Och, gij arme stumpers, ge hebt geen moeder meer! O, Cile, waarom heb je dat gedaan? Waarom moest jij nog voor mij sterven? Mij zou niemand gemist hebben! Wat moet er nu van die arme kinderen worden? Met mij is het gedaan, ik kom het niet te boven!" Zoo klaagde grootvader telkens weer op nieuw.
De kinderen hadden elkander bij de hand gevat, keken naar hun slapende moeder en schreiden zacht; want al konden zij niet begrijpen, dat moeder nooit weer wakker zou worden, toch moesten zij dat ten laatste wel gelooven, omdat grootvader zoo vreeselijk bedroefd was.
Zoo verliep de voormiddag. Eindelijk liet Pino Cili's hand los en hij zeide fluisterend : „Ik zal iemand halen; blijf jij bij grootvader; anders begint hij misschien nog erger te schreien."
Pino ging naar de buurvrouw en vertelde haar alles. Zij was terstond bereid met hem mee te gaan. Nu begon de oude man nog veel meer te klagen en te schreien, want buurvrouw moest al zijn verdriet en zijn zorgen weten. Zij trachtte hem tot bedaren te brengen; hij mocht niet vergeten, dat de kin-



deren toch nog een Vader in den hemel hadden, die hen niet geheel verlaten zou. Daarop droeg zij met Pino het kleine bedje uit de sterfkamer, want zij vond, dat Cili daar nu niet langer kon slapen, en grootvader moest weer naar de huiskamer gaan, daar zou hij spoediger tot bedaren komen. Voordat zij heen ging, wilde zij Pino nog wijzen, hoe de melk warm gemaakt en de aardappelen gekookt moesten worden, want daarvoor moest hij voortaan zorgen. Het bleek echter, dat de jongen alle bezigheden, die zijn moeder tot dusverre gedaan had, heel goed kende; hij had immers altijd toegekeken en hij had haar gedurig met alles geholpen.
„Dat is flink," zeide de buurvrouw bij haar vertrek. „Zie je, je grootvader kan niets meer doen, hij is zwak en lam. Jij moet nu alles voor hem doen, zooals je moeder dat gewoon was, en voor je zeiven en Cili moet je ook zorgen. Kom maar bij mij, als je 't een of ander niet weet, dan zal ik je wel terecht helpen."
Pino begreep, dat hij van dat oogenblik af alles moest besturen en regelen. Dat gaf hem moed; hij ging dadelijk aan het werk en deed alles precies zoo, als hij het moeder dagelijks had zien doen. Onderwijl sloop Cili telkens weer naar moeder en schreide zachtjes bij haar bed, waarop de goede vrouw zoo roerloos lag.
Den derden da°' werd de moeder begraven.
O O



Toen de kleine stoet zich in beweging zette, stonden de buurvrouwen in de deur en keken hem na. Pino liep achter de mannen, die de kist droegen, vijf of zes kennissen van de overledene volgden.
„Voor de kinderen zou het het beste zijn geweest, indien de moeder hen had kunnen meenemen in het graf," zeide een der buurvrouwen .
„De jongen zal zich wel door de wereld slaan," zeide een tweede, „maar wat moet er van het kleine meisje worden? Het kind ziet er uit als een teer haagroosje, dat afvalt, zoodra de wind er op blaast. Zulke kinderen deugen nergens voor; zij zijn onnut."
„Zoo moogt ge niet praten," zeide een oude grootmoeder, die, op haar stok geleund, naar buiten was gekomen om de begrafenis te zien, op af keurenden toon. „ Als geen wormpje in de aarde onnut is, dan nog veel minder een menschenkind. De lieve God zal wel weten, waarom hij het kind in leven laat."
„Ik heb nooit zulke ongelijke kinderen gezien," merkte de buurvrouw op, die zelve zeven jongens en meisjes had en het dus weten kon. „Het meisje is als een zeepbel, dat door het lichtste tochtje wordt weggeblazen, en de jongen ziet er uit als een kleine beer, en hij is daarbij zoo dapper, als ik geen tweede ken. Met den allergrootste durft hij zich meten; hij is voor niets of niemand bang."



„Dat is maar goed," zeide liet oude Vrouwtje. „Hij zal wel spoedig alleen staan, en dan heeft hij zijn moed wel noodig."
De begrafenisstoet verdween bij een bocht van den weg, en de vrouwen gingen nu weer naar binnen. Toen Pino terugkwam, zat grootvader in een hoek, waar hij pijnlijk en bedroefd kreunde en zuchtte. Cili zat naast hem op den grond; zij zag er bleek uit, en haar oogen waren rood van het schreien.
„Sta op, Cili," zeide Pino, „kijk eens, watik voor je meegebracht heb!"
Hij reikte haar een bosje geurige viooltjes toe.
„Ik heb ze op mijn terugweg gevonden," zeide hij. „En dan weet ik nog wat prettigs; de dominee heeft gezegd: moeder was nu zoo gelukkig als zij hier nog nooit geweest was ; zij was den eeuwigen vrede ingegaan."
„Waarheen is dat?" vroeg Cili, die vol blijdschap de viooltjes vasthield en den zoeten geur inademde.
„Zij is in den hemel," antwoordde Pino. „Zeg, grootvader, zij is nu immers in den hemel?"
De oude man knikte.
„Maar zij is toch niet op den bergtop geweest, waar men den hemel binnengaat," zeide Cili angstig, „hoe kan zij er dan in?"
Piuo dacht na.
„Nu weet ik het," zeide hij na een poosje. „De dominee heeft gezegd, dat we alleen het



lichaam in de aarde begraven, de ziel gaat naar boven."
„O, dan is haar ziel zeker naar den bergtop gestegen en daar kon zij den hemel binnengaan," zeide Cili, die nu geheel gerustgesteld was.
„Ach, zij is nu zoo ver van ons," klaagde grootvader. „Gij moet God bidden, kinderen, dat wij haar mogen volgen. Zij heeft ook trouw gebeden; eiken avond heeft zij voor u gebeden. Nu kan zij het niet meer, nu doet niemand het meer."
„Ik weet wat er het laatst kwam, als zij voor u bad, grootvader," zeide Cili. „Dat was zoo:
„Mocht ik dezen nacht nog sterven,
Laat mij 't hemelrijk beërven !"
„Ja, ja, dat is juist geschikt voor mij, dat wil ik bidden," zeide de oude man.
„En ik ook," voegde Cili er terstond bij.
Het eenvoudige avondeten werd nu gebruikt, en evenals eiken avond na moeders dood maakte ieder zich gereed stilletjes naar bed te gaan. Maar Pino gaf Cili een wenk om nog even te wachten, en toen zij alleen waren, zeide hij: „Hoor eens, Cili, ik zou liever wat anders willen bidden als wat jij en grootvader bidt, maar ik weet niets. Ik zou liefst een gebedje opzeggen, dat voor alles helpt, niet alleen voor 't geval dat men sterven moet. Weet je zoo iets niet?"
„Weet je niet meer, wat moeder je gezegd



heeft?" was Cili's weervraag. „Je moet dat gebedje nooit meer vergeten en het alle morgens opzeggen:
,Lieve God, ik bid u stil,
Leer mij hand'len naar uw wil!"
Dat heeft zij je ook gezegd!"
„Juist, nu weet ik het ook weer, dat heeft zij gezegd," erkende Pino. „Nu zal ik het nooit weer vergeten!"



HOOFDSTUK II.
NAAR DE BERGEN.
Een paar dagen later kon grootvader niet meer opstaan, zoo zwak was hij. Wanneer Pino bij zijn bed kwam, zeide hij altijd op nieuw: „Vergeet niet, wat ik je gezegd heb. Je hebt nog familie, Pino, het is een broer van mij; hij moet nu heel oud zijn en hij woont daarboven op den berg. Wij hebben samengewoond, totdat ik met mijn dochter naar het dal van Puschlav trok. Je vader was uit deze streek vandaan. De Gemzen-Manuel is mijn broer; hij woont aan de berghelling, waar de weg naar het Hooidal naar beneden voert. Daar moet ge heengaan."
Als Cili bij zijn bed kwam, zeide hij: „Zeg alle gebedjes voor mij op, die moeder je geleerd heeft,"
Dat deed Cili heel graag, maar het liefste zeide zij altijd op :



„Mocht ik dezen nacht nog sterven,
Laat mij 't hemelrijk beërven !*
Daarmede eindigde zij dan ook altijd.
Eenige dagen daarna volgde de oude man zijn dochter in den dood, en hij werd naast haar begraven. Nu overlegde het burgerlijk armbestuur, wat het met de beide weezen zou aanvangen. Over den jongen behoefde men zich niet bezorgd te maken ; dien kon men gerust zijn gang laten gaan ; hij zou zichzelven wel door de wereld helpen, onverschillig of zijn familie hem bij zich wilde houden of niet.
Pino was al bijna twaalf jaar oud, maar Cili was nog geen negen ; voor haar moest de gemeente dus zorgen. Spoedig was er een vrouw gevonden, die tegen een geringe vergoeding het meisje tot zich wilde nemen; Cili kon dan op haar lastig, druk kind passen, als zij op den akker aan het werk was. Toen dit alles bepaald was, ging een van de leden van het armbestuur naar het huisje onder den esscheboom, om de kinderen mee te deelen, wat er besloten was. Pino moest maar aanstonds weggaan, en het kleine meisje zou de bezoeker zelf naar de vrouw brengen, bij wie zij voortaan wonen zou.
Toen Cili dat hoorde, werd zij doodsbleek van schrik; zij klemde zich aan Pino vast en smeekte zacht : „Neem mij mee, Pino ! Laat mij niet alleen! Neem mij mee naar boven, op den berg! O, toe, Pino, neem mij mee !"



Deze wilde zelf ook niet anders; want hoe hij het zonder Cili stellen zou, kon hij zich niet eens voorstellen. Hij zeide tot den bezoeker, dat hij Cili best kon meenemen ; zij kon even gemakkelijk naar boven gaan als hij, en de oude oom zou stellig heel blij zijn, als zij meekwam; grootvader had het ook altijd zoo prettig gevonden als zij bij hem was.
Eerst vond de man Pino's plan verkeerd; maar de jongen sprak zoo overtuigend, dat het lid van het armbestuur zich ten laatste gewonnen gaf ; hij voegde er echter bij, dat Pino zijn zusje maar terug moest brengen, als zij bij geval toch niet boven kon blijven, zoo ver was het immers niet. Daarop beval hij den jongen alle kleeren, die er waren, in een zak te pakken ; die zouden hem worden nagezonden. De opbrengst van het huisraad, dat natuurlijk verkocht moest worden, zou men er bij doen. Daarop legde de man den jongen nog uit, hoe hij het voetpad moest volgen, dat veel korter was dan de straatweg, die in wijde, zacht hellende kringen om den berg liep. Wanneer hij boven op de alp kwam, zou hij daar een hut vinden ; daar moest hij maar verder vragen, hoe hij bij den weg naar het Hooidal kwam. Ten slotte ried hij Pino nog aan, 's morgens heel vroeg met zijn zusje te vertrekken ; want de weg was steil en moeilijk, en het meisje zou wel niet zonder rusten het doel van hun reis kunnen bereiken.



Toen de man heengegaan was, sprong Cili van blijdschap op en riep herhaaldelijk uit : „Nu gaan wij naar den bergtop en ik ga mee, Pino, ik ga mee !"
Bij 't eerste morgenkrieken, lang voordat de zon in het dal scheen, verlieten de beide kinderen het huisje. Het was stil in het rond, geen mensch was nog te zien, zoo min op de akkers als bij de afzonderlijk liggende huizen, waar de kinderen voorbijkwamen. Enkele vogeltjes floten elkander toe. Daarna werd het overal levendiger, en steeds luider klonk het gezang der vogels van boom tot boom ; want de toppen der bergen schitterden als goud, de zon zou aanstonds verschijnen. De bloempjes langs den weg waren nog gesloten, maar op alle blaadjes fonkelden fijne dauwdroppels en heel boven dreven rooskleurige wolkjes zoo vroolijk en opwekkend langs den hemel, dat Cili jubelend uitriep: „Kijk, Pino, kijk, hoe mooi ! Laat ons hard loopen, dan komen we hoe langer hoe dichter bij dien bergtop daarboven." En Cili trippelde zoo vlug vooruit, dat Pino haar moest waarschuwen toch niet te hard te loopen.
„Loop toch niet zoo hard, anders wordt je zoo moede, dat je straks niet verder kunt."
Maar Cili hield zich flink; zonder ophouden liep zij verder. Eensklaps vertoonde zich de zon in schitterende pracht achter den berg, en de roode en gele bloempjes aan den kant van den weg openden hun kelkjes en lachten
Spyri. Niemand te klein. 14



van alle kanten het jonge meisje tegen. Vol verrukking zag zij, hoe alle hellingen in tal van kleuren prijkten en hoe duizenden klokjes en sterretjes op de teere stengeltjes wuifden en groetten; want de frissche morgenwind blies door alle halmen. Doch Cili liep maar door.
„Ik dacht, als je al die mooie bloemen zaagt, zou je stil blijven staan en geen stap meer willen doen en ze allemaal willen hebben," zeide Pino verwonderd.
„Ja, ze zijn ook mooi, heel mooi, ik heb nog nooit zulke mooie bloemen gezien," antwoordde Cili; „maar wij moeten oppassen, dat we niet te laat boven komen ; misschien kunnen wij nog zien, waar het den hemel ingaat, je weet wel, daar waar moeder nu is!"
„O, denk je daar nog aan?" vroeg Pino verbaasd.
„Ja, altijd," zeide Cili, terwijl zij stevig doorstapte.
De weg werd steiler. Licht als een gems steeg Cili naar boven ; het was, alsof daar een onzichtbare kracht was, die haar tot zich trok ; want hoe hooger zij kwam, des te minder moeite scheen haar het loopen te kosten.
„We moeten nu ons brood opeten. Heb je nog geen honger, Cili ?" vroeg Pino, die terstond op het gras ging zitten en zijn zak opendeed.
„Neen, dat had ik heelemaal vergeten," gaf zij ten antwoord, terwijl zij zich naast haar



broertje op den grond zette en haar stuk brood aannam.
„Nu heb je toch ook eens roode wangen, Cili," zeide Pino verheugd, en hij hapte gretig in zijn brood. „Zoo goed heb je er nog nooit uitgezien. *
„Ja? Maar van binnen klopt het als met een hamer," zeide Cili. „Als dat maar wou ophouden !"
„Dan moet je maar een poosje lang uit op den grond gaan liggen, dan houdt het wel op," zeide Pino; „ dat heb ik ook wel eens gehad, en dat liggen helpt."
Cili deed, wat Pino haar geraden had. Rondom haar klonk een zacht gesoem van duizend kleine mugjes, een zacht windje streek verkwikkend over haar gloeiend'gezichtje en voerde haar den liefelijken geur van den tijm toe. Het was zoo heerlijk daar een poosje te liggen ; het deed haar waarlijk goed. Cili sloot de oogen en sliep in. Nu strekte ook Pino zich naast haar uit, en hij viel aanstonds in zulk een diepen slaap, dat hij niet eens wakker werd, toen een groene hagedis over zijn hand sloop. Cili ontwaakte het eerst. Het kloppen daarbinnen was opgehouden ; zij was geheel verkwikt.
„Pino!" riep zij; „wij moeten nu weer verder, opdat we niet te laat boven komen!"
Pino gaf geen antwoord, Cili schudde den slaper heen en weer, totdat hij eindelijk wakker werd. Nu sprong hij verwonderd over-



3
eind ; hij moest zicli een tijd bedenken, hoe hij daar gekomen was. Maar Cili liet hem niet lang met rust.
„Kom, kom, het is nog een heel eind tot boven," riep zij hem toe, terwijl zij vooruit liep. Hoe steil de weg ook was, zij liep onverpoosd voort, totdat Pino plotseling uitriep : „ Ik zie de hut!"
Ja waarlijk, daar heel boven kon men de hut duidelijk zien. Nu viel het klimmen nog gemakkelijker. Zij moesten echter nog veel langer stijgen dan zij gedacht hadden, het laatste eind viel volstrekt niet mee. Eindelijk deed Cili de laatste schrede op de steile helling en toen was zij boven. Nog een paar schreden en de beide kinderen stonden voor de hut, waar zij een ruim vergezicht hadden op berg en dal voor hen. Cili riep luid: „Daar is het! Daar is het, Pino! Daar gaat het van den bergtop den hemel wis in !"
Pino keek in de aangeduide richting. Van den donkerblauwen hemel voerde een schitterende ijsstroom naar beneden in het dal. Werkelijk, men zag daar nergens een hinderpaal; van den verblindend witten, schitterenden bergtop daar ginds moest men rechtstreeks den hemel kunnen binnengaan. Pino staarde verbaasd het schouwspel aan. De hooge bergen, de onmetelijke ijsstroom, die zich tot in de oneindige hoogte verloor, de verblindend witte, glinsterende sneeuw tegen het blauw des hemels afstekend, dat alles was zoo ge-



heel anders en zooveel grootscher dan alles wat hij tot dusverre ooit gezien had ! Cili was verrukt; haar gezichtje straalde van geluk.
„Daar zijn wij nu, we zien den bergtop al," riep zij vol vervoering uit. „O, als we maar aanstonds naar boven konden gaan ! We gaan spoedig daarheen, niet waar, Pino, heel spoedig ?"
Op dat oogenblik trad er een man uit de hut naar buiten.
„Waar komt gij beiden vandaan? Bij wien moet ge hier zijn?" vroeg hij.
Pino was nog niet van zijn verbazing bekomen over het wonderbare schouwspel, dat zijn oogen zagen.
„Wij komen uit het Puschlavdal. Is dat een breede straatweg van ijs, die daar naar boven gaat? voegde hij er haastig bij, terwijl hij met zijn vinger naar het witte veld wees.
„Ja, als iemand daar langs naar boven wil klimmen, is het natuurlijk een weg; maar een gletscher is het ook," gaf de man ten antwoord.
„Duurt het lang, eer men boven komt ? Is het nog verder dan van het Puschlavdal naar hier ?" vroeg Cili nu in gespannen verwachting.
De man glimlachte. „Ja, nog veel verder," zeide hij. „Jij zult toch wel niet dien weg naar boven willen gaan, jij, mug?"
„Ja, zeker," antwoordde Cili dapper.



Nu herinnerde Pino zich, dat zij het doeJ van hun tocht nog niet bereikt hadden.
„Hoe komen we in het Hooidal ?" vroeg hij den man weer.
„Zoo, moet je daarheen? Dat is nog een heel eindje," antwoordde hij. „Dan moet je eerst naar boven gaan, dien kant uit, dan weer naar beneden, vervolgens langs het meer, en dan altijd rechts houden tot aan het hotel aan den Bernina ; dan volg je den grooten straatweg en voorbij de huizen aan den Bernina sla je rechts het eerste dal in. Kom, neemt eerst een slok melk, voordat je verder gaat; dat kleine ding daar ziet er immers uit als een door den wind heen en weer geschud grashalmpje. Kom, kleine meid, drink eens..ij-
De scherpe wind, die daar op die aanzienlijke hoogte woei, had den gloeienden blos van Cili's wrangen weggewaaid ; zij zag er nu heel bleek uit en elk oogenblik huiverde zij.
„Zie zoo, nu maar weer opgestapt; loopt goed aan, dat ge weer warm wordt," zeide de man, toen de kinderen hem de hand gaven en hem voor zijn vriendelijkheid bedankten. Beiden waren blij, dat ze nu weer verder konden gaan ; zij stapten stevig door.
„Zie je, Cili, die melk heb ik alleen gekregen door jou," zeide Pino. „Het is goed, dat jij bij mij bent; ik viel haast om van den dorst."
Ook Cili scheen nieuwe krachten gekregen te hebben; zij ging, zonder het hoofdje naar



links of rechts te wenden, verder. Zelfs bij een hooge, zonnige plek, die vol prachtige aljsenrozen stond, bleef zij niet staan ; maar wel keek zij tot driemaal toe nog eens om ; ze waren ook zoo bijzonder mooi. Zij wierp een verlangenden blik op de roode, schitterende plek.
„Kom nu, kom, '' waarschuwde haar broer, „wij mogen niet stil blijven staan, anders worden we door den nacht overvallen, en dan kunnen we onzen weg niet vinden."
Cili volgde hem terstond, maar toen zij voor het laatst nog eventjes omkeek, zeide zij: „Ik wou, dat hier het Hooidal was. Dan konden we hier blijven en ik kon eens midden tusschen al die mooie bloemen gaan liggen, een lieelen tijd, en dan behoefde ik niet terstond verder te gaan."
Nu ging het weer onverpoosd verder ; zij naderden het hotel, dat op de hoogte lag, toen ging het weer bergaf naar het dal. In het huisje daarboven tegen de berghelling aan woonde de Gemzen-Manuel, had grootvader gezegd. Pino wierp een blik in het rond; hij ontdekte een hutje, en sloeg terstond den weg in, die daarheen voerde, en Cili volgde hem. Een jongen met borstelig haar en een verscheurd wambuis aan stond voor de lage hut en zag verwonderd naar de beide kinderen, die naar boven klommen. Nu waren zij er.
„Woont hier de Gemzen-Manuel ?" vroeg Pino.



„Neen," was het antwoord van den jongen.
„Waar woont die dan ?" vroeg Pino weer.
„'k Weet niet," was alles wat er tot antwoord kwam.
„Wie zou het mij dan kunnen zeggen?"
„'k Weet het niet."
„Wie woont dan daar heel boven?"
„'k Weet het niet."
Onderwijl was er een vrouw op den drempel van de lage deur gekomen. Zij hoorde het gesprek bedaard aan. Cili had de vrouw, die een zwarte muts droeg, waaronder hier en daar een bosje grijs haar voor den dag kwam, aanstonds gezien.
„Vraag die vrouw eens," zeide zij zacht tot Fino, die met den rug naar de hutbewoonster toe stond.
Pino keerde zich 0111.
„Weet gij, waar de Gemzen-Manuel is ?" vroeg hij haar.
„Ja, dat weet ik wel," was haar antwoord.
„Is het nog ver ? Kunnen we van avond nog bij hem komen ?" vroeg Pino verder.
„Neen, dat kan niet, hij is al lang dood," zeide de vrouw kalm.
Verschrikt keek Pino zijn zusje aan; aan die mogelijkheid had niemand gedacht. Cili zag er nog meer ontdaan uit dan hij.
„Wat moeten wij nu beginnen?" vroeg zij zacht, en zij zag er daarbij zoo vermoeid uit, alsof zij haast niet meer staan kon.
„Nu moet ge weer naar huis gaan," ant-



woordde de vrouw, die Cili's vraag gehoord had.
„Dat kunnen wij niet," zeide Pino. „Er komen andere menschen in ons huis wonen, en moeder en grootvader zijn dood. Hij zeide, dat we naar den Gemzen-Manuel moesten gaan en daar blijven."
„Zij begint te schreien, moeder, zeg haar toch, dat ze hier kan blijven," zeide nu de ruigharige jongen, die medelijden met Cili kreeg.
De tranen stonden het arme kind in de oogen.
„Nu, voor mijn part komt maar binnen," zeide de vrouw, en zij ging langzaam de anderen voor liet huis binnen. Daar stond de maïsbrij al op tafel, want de vrouw en haar zoon wilden juist gaan eten. Zij gaf de kinderen een wenk, dat zij op de bank, die bij de tafel stond, moesten plaats nemen.
Cili ging in den hoek zitten, leunde tegen den muur en viel van vermoeidheid terstond in slaap. Pino at met den grootsten smaak. Nog nooit had iets hem zoo heerlijk gesmaakt als deze brij na den langen tocht.
„Waarom moest ge naar den GemzenManuel ?" vroeg de jongen toen het eten stilzwijgend genuttigd was.
„ Omdat hij de broer was van grootvader," antwoordde Pino.
„Zoo, dan ben jullie nog familie van ons," zeide de vrouw; „hij was mijn vader en Mani's grootvader."



„Dan zul jij wel een neef van mij zijn," zeide Mani, de zoon. „Dan kun je wel in mijn kamer slapen ; er is wel plaats voor ons in een bed; maar waar moet de kleine meid blijven, moeder?"
„Voor een keer kan ze daar wel slapen, waar ze nu is, morgen zullen we verder zien," zeide de vrouw met onverstoorbare kalmte.
Pino keek naar zijn slapend zusje.
„Dan wil ik liever ook hier slapen," zeide hij. „Als Cili wakker wordt en ziet dat zij zoo alleen is, kon zij anders eens bang worden."
„Trek je kiel uit en leg die onder je hoofd op de bank," zeide Mani. Hij wist wel, hoe men zich behelpen moest, als men niet in bed kon slapen. Wanneer hij als koejongen verhuurd was, kon hij lang niet eiken avond naar huis terugkeeren, dan sliep hij op den grond.
„Goeden nacht," zeide de vrouw. Daarop nam zij het lampje van de tafel en ging heen, gevolge! door haar zoon.
Pino deed wat Mani hem had aangeraden en was na een paar minuten in diepen slaap verzonken.



HOOFDSTUK III.
OP DEN BERG.
Pino lag nog vast te slapen op zijn bank en Cili zat in haar hoekje gedoken en sliep ook nog, toen den volgenden morgen heel vroeg de vrouw de kamer binnentrad en een kan vol" melk op tafel zette; zij was al in den stal geweest en- had daar de geit gemolken. Mani liet zich niet wachten, hij wist dat het tijd was; met zijn lompe, zware schoenen kwam hij met veel gestommel de kamer binnen. Nu werd Cili wakker, en nadat zij een oogenblik verwonderd om zich heen had gekeken, daar zij eerst volstrekt niet begreep waar zij was, trok zij haar broer bij den arm, totdat hij ook ontwaakte.
Mani at zwijgend, maar blijkbaar heel tevreden zijn morgenbrood. Ook zijn moeder zeide gedurende het ontbijt geen woord. Pino en Cili hadden ieder een schoteltje melk voor zich staan met een stuk brood er naast. Pino



wilde er lekkertjes een stuk afbijten, maar het was zoo hard, dat hij na verscheiden vruchtelooze pogingen het moest opgeven.
„Zoo moet dat niet; het moet zoo," zeide Mani, terwijl hij de beide stukken nam en in elk schoteltje een brok legde. „Als het week is, stoot je het met den lepel stuk."
Die raad werd door de kinderen opgevolgd, en nu ging het. Toen Mani zijn ontbijt op had, greep hij zijn muts en wilde gaan. Eensklaps keerde hij zich om.
„Wat moet hij doen?" vroeg hij, op Pino wijzend.
„Wat kan hij zoo al?"
„ Kun je iets doen ?" vroeg de vrouw aan Pino.
„Ik wil graag met alles helpen," zeide deze beslist. „Wat moet jij doen, Mani ?"
„Koeien hoeden; kom maar mee," zeide Mani.
Pino was aanstonds bereid.
„Neem mij ook mee, Pino," smeekte Cili angstig, want zij was niet gewoon alleen te zijn. Zij kon het niet uithouden zonder Pino.
„Mag Cili meegaan?" vroeg Pino aan de vrouw.
„Voor mijn part, ja," antwoordde zij.
Nu vertrok Mani met de beide kinderen. Hij vond het blijkbaar heel prettig, dat hij niet alleen was.
„Jullie moogt alle dagen meegaan," zeide hij, toen hij den weg insloeg, waar de kinderen den vorigen dag langs gekomen waren. „Wat .



zijt ge van plan van den winter te doen ?"
„Wat doe jij dan?" vroeg Pino daarop.
„Niets, maar er is geen melk genoeg voor vier; de geit geeft dikwijls niet eens zooveel, dat twee er geheel genoeg aan hebben."
Daaraan had Pino nog niet gedacht. Hij begreep aanstonds, dat hij tegen dien tijd met Cili weer weg moest. Maar waarheen ?
„Zou ik geen werk kunnen krijgen bij een boer? Ik ben sterk en gezond," zeide Pino.
„Dat helpt je geen zier. Er is niets te doen," antwoordde Mani.
Pino dacht ernstig na; Mani's woorden vervulden hem met zorg. Hij begreep dat er een dag zou komen, dat hij heelemaal niet wist, waar hij blijven zou, en dat hij met Cili in sneeuw en koude moest rondzwerven, zonder iemand te kennen, die hem helpen kon. Cili liep intusschen vroolijk naast hem voort, zij keek naar alle kanten uit en luisterde niet naar hetgeen de beide jongens met elkander bespraken. De morgen was zoo zonnig en zoo heerlijk, de lucht zoo frisch. Boven haar trokken de wolkjes steeds verder en verder; de hemel werd elk oogenblik blauwer. Cili voelde zich zoo licht, alsof zij vliegen kon.
„Gaan we dien kant op, waar de berg rood is van bloemen?" vroeg zij nu, terwijl zij hoe langer hoe vlugger begon te loopen.
„'kWeet het niet," zeide Mani, „wegaan naar de Grümalp."



Van dien kant waren zij gisteren juist gekomen; nu wist Cili genoeg; vroolijk liep zij verder. „Daar, daar!" riep zij eensklaps vol blijdschap uit; „kijk eens !" Met die woorden rende zij naar de helling, die rood zag van alpenrozen.
Niet ver daar van daan ontdekten de kinderen een kleine hut. Mani zeide, dat hij daar in dien omtrek de koeien moest hoeden. Pino vond, dat Cili dan wel hier tusschen de alpenrozen kon blijven zitten ; dat was immers niet ver van de hut.
„Hier, neem dit dan mee," zeide Mani, en hij nam een stuk hard brood uit den zak en reikte dat Cili toe, die al tusschen de bloemen zat.
„Houd het maar, ik kan het toch niet bijten," zeide Cili.
„Zoo moet je doen, bijt nu maar," zeide Mani, terwijl hij haar het stuk brood in den mond stak, nadat hij het eerst in het kleine beekje had gedoopt, dat tusschen de bloemen voortvloeide.
Cili nam met een vriendelijk bedankje het brood aan; zij had nog wel geen honger, maar zij wist nu, hoe zij doen moest, om het te kunnen bijten. Pino wees haar, waar hij met Mani de koeien zou hoeden, en ging toen met zijn neef naar het vooruitstekende gedeelte van den berg, waar de hut stond. Cili voelde zich zoo tevreden en gelukkig, toen zij daar midden tusschen de roode bloe-



men zat, als zij na moeders dood nog niet geweest was. De zon scheen warm op al de roode roosjes, en de morgenwind suisde zacht door de struiken en streek langzaam over de uitgestrekte hoogvlakte. Het was er zoo heerlijk, en alle bergen rondom waren zoo zonnig en de blauwe hemel welfde zich zoo mooi daarover heen, en Cili's hartje was vol van een heerlijk vooruitzicht, dat nog het beste was van alles wat haar zoo gelukkig stemde. Cili had den weg gezien, dienaar den top voerde, en zij wist immers al lang dat men daar den hemel binnenging. Nu kon zij met Pino naar boven gaan en zoo weer bij moeder komen. Cili voelde zich zoo gelukkig, dat zij wel had willen juichen, als zij bedacht hoe het daar zijn zou. En zij was nu zoo dicht bij dien weg. Zij kon ongetwijfeld in enkele dagen met Pino het einde bereiken. Zij keek op naar den helderen hemel boven zich, daar leek hij echter zoo hoog, zoo hoog boven haar, heel anders dan daar ginds, waar hij op den bergtop rustte, zooals zij gisteren duidelijk gezien had. Maar misschien kon moeder haar toch hooren, het was zoo stil om haar heen.
„Moeder," riep Cili, „moeder, komt ge ons dan tegemoet ?"
Cili luisterde. Zij hoorde het antwoord niet, maar zij zag ook wel hoe vreeselijk ver de hemel boven haar van haar verwijderd was. Zij begreep wel, dat zij het antwoord niet



hooren kon ; maar dat moeder haar tegemoet zou komen, als zij haar en Pino den bergtop zag bestijgen, daar was Cili zeker van. Dat vooruitzicht wekte zulk een verlangen in haar op, dat zij overeind sprong en den berg verder opging, zij wilde den blinkenden weg zien, waarlangs men naar den hemel kon klimmen. Zij kende den weg er heen nog wel van gisteren. Ook de kleine hut op het gioene vooruitstekende gedeelte had zij gisteren gezien. Nu graasden daar vele koeien.
Toen Cili de hut naderde, drong een verschrikkelijk rumoer tot haar door, dat hoe langer hoe erger werd. Zij zag niemand, het moest dus op den anderen kant van de groene hoogte zijn, daar waar de bergwand steil naar beneden daalt. C ili wist, dat haar bi oei en Mani daar ginds waren om de koeien te hoeden. Zij liep er heen. Vlak bij den rand van den steilen bergwand stonden een paar herdersjongens als krankzinnigen te schreeuwen. Mani stond er ook bij. Twee andere jongens worstelden uit alle macht met elkander, een 's an hen was Pino. Met inspanning van al zijn krachten werd deze zijn tegenstander de baas. Hij pakte hem met beide handen stevig beet en het had niets gescheeld, of hij had hem van den bergwand naar beneden geworpen. Op dit oogenblik werd Pino bij den arm gevat. „Laat los, laat los!" klonk een angstig stemmetje naast hem. Pino liet los, de jongen, die nu vrij werd, nam de kans waar en maakte



dat liij wegkwam. De andere jongens volgden hem, alleen Mani bleef staan. Pino beefde over al zijn leden van toorn en opgewondenheid.
„Wat heeft hij je gedaan?" vroeg Cili bezorgd, terwijl zij haar broertje vasthield, alsof zij hem besehermen wilde.
Hij kon niet terstond antwoorden; hij bijgde nog, zoozeer was hij buiten adem geraakt.
„Het is goed, dat je hem bij den arm hebt gegrepen, anders had die andere er genoeg van gehad," zeide Mani nu, die gedurende de worsteling rustig had staan toekijken. „We zullen nu ons brood opeten, dan komt hij weer op adem."
Hij doopte zijn beide stukken brood in het nabijzijnde beekje en bood Pino een er van aan.
„Eet jij het maar alleen op," zeide deze; „ik kan niet eten."
„Eet mijn stuk ook maar op, ik heb ook geen trek," zeide Cili ontroerd.
De kinderen waren nu alle drie naast elkander op de weide gaan zitten. Mani knabbelde vergenoegd op zijn hard brood. Pino kwam langzamerhand tot kalmte. Cili hield nog altijd zijn arm vast, alsof zij onheil duchtte, wanneer zij hem losliet.
„Nu zal ik je alles vertellen, Cili," zeide Pino na een poosje. „De andere herdersjongens kwamen bij ons, en omdat zij mij niet kenden, wilden zij weten, waar ik vandaan kwam, en dat zeide ik hun ook. Toen zei die groote, dat er in het Pusclilavdal niets
Spyri. Niemand te klein. 15



dan bedelaars en schelmen wonen, en al de andere jongens scholden op de Puschlavers. Daarop werd ik boos en ik zei: „Mijn vader en mijn moeder waren ten minste net zulke brave menschen als jullie hier." Toen riep die groote weer : „Loop heen met je vader en je moeder, alle Pusclüavers zijn bedelaars en schelmen." Toen sloeg ik op hen allen in en zij op mij ; maar de anderen hadden er gauw genoeg van, alleen de groote niet, die schold onder het vechten nog maar steeds door op de Puschlavers. Toen greep ik hem eensklaps beet, en als jij niet gekomen waart, dan was hij den. berg afgestoven."
„En er nooit weer opgekomen," voegde Mani, steeds smakelijk zijn brood kauwend, er bij.
„Wel zeker, hij zou niet kunnen klimmen!" zeide Pino.
„Kijk eens naar beneden," hernam Mani.
Pino stond op en naderde den bergrand : hij had in zijn woede en opgewondenheid niet eens gezien, hoe steil het daar naar beneden ging. Hij keek peinzend langs den bergwand naar beneden. „Het is maar goed, dat jij gekomen bent, Cili," zeide hij, toen hij zich van den kant verwijderde ; „het zou leelijk zijn afgeloopen."
Mani had al het brood opgegeten. Nu rees hij overeind en zeide : „Wij moeten naar de koeien zien."
Pino voegde zich bij hem en vroeg : „En wat wil jij, Cili, wil jij hier blijven ?"



Maar Cili wilde haar broer niet meer alleen laten. Zij ging mee en bleef steeds aan zijn zijde. Moest hij zijn koeien naloopen, dan liep zij mee, en ging hij daarna op den grond zitten, dan nam zij naast hem plaats en dan praatte zij over haar plan om langs dien schitterenden bergweg naar boven te gaan. Mani kwam eindelijk ook bij hen zitten. Hij hoorde verwonderd, hoe Cili vol vuur over dien tocht sprak, hoe zij hoe langer hoe hooger op dien gletscher zouden komen, altijd hooger, totdat zij vlak bij den blauwen hemel waren.
„Zondag gaan we, niet waar, Pino? Dan is liet nog het allermooiste!" zeide zij vol overtuiging.
„Weet jij den weg, Mani?" vroeg Pino, die wat voorzichtiger was.
„Dien kan men wel zien," antwoordde Mani.
De zon was achter de bergen verdwenen, reeds begon het te schemeïen. De koeien werden in den kleinen stal gedreven, en daarna gingen de drie kinderen, Cili tusschen de beide jongens in, vergenoegd naar huis terug. Zij lieten zich de maïsbrij heerlijk smaken; als men een geheelen dag in de frissche berglucht vertoefd heeft, krijgt men honger. Pino en Cili vonden, dat men nergens ter wereld iets lekker der s kon krijgen.
Mani's moeder had een stroozak op de bank in den hoek gelegd en een strookussen daarop; daar moest Cili op slapen. Zoodra



het eten gedaan was, nam de vrouw evenals gisteren haar lampje en wenschte de kinderen goeden nacht.
„Ga je mee?" vroeg Mani, toen hij de kamer verliet.
Maar Pino schudde het hoofd en zeide, dat hij maar liever wilde blijven waar hij was; hij had gisteren heel goed geslapen.
Cili was blij, dat zij niet alleen in de donkere kamer behoefde te blijven. Zij schoof den kleinen stroozak een eindje naar Pino toe. „Leg daar je hoofd op, en ik ga aan dezen kant liggen, dan slapen we nog beter dan gisteren," zeide Cili, „en het kussen kun je ook krijgen; ik heb het niet noodig."
Maar Pino wilde daar niet van hoor en. Hij was niet eerder tevreden dan dat Cili op den zak ging liggen en het kussen onder het hoofd legde; het was op de bank te hard voor haar. Een tijd lang was het doodstil in de kamer. Cili zat met gevouwen handen op den stroozak en bad zacht.
„Pino, heb jij al gebeden?" vroeg zij toen.
„Neen, ik moet den heelen tijd aan iets denken,wat mij angstig maakt,"antwoorddehij,
„Juist dan moet je nog veel meer bidden, dat de lieve God je helpt. Dat heeft moeder gezegd. Weet je dat dan heelemaal niet meer? Heb je van morgen ook niet gebeden?" vroeg Cili ongerust.
„Neen, ik moest altijd door denken aan hetgeen Mani gisteren gezegd heeft, en toen



vond ik het niet zoo prettig meer, dat wij hier konden zijn."
„Zie je, omdat je niet gebeden hebt, ging al je plezier weg, en we kunnen toch zoo spoedig naar den bergtop gaan; denk toch eens, hoe heerlijk dat is !" zeide Cili. „Je moogt nu nooit weer vergeten je gebedje te doen. Weet je niet, hoe naar moeder het zal vinden, als zij het nu gewaar wordt? Waaraan moet je toch denken, dat je zoo verdrietig maakt?"
„Aan den winter," zeide Pino. „Zie je, zoodra het winter wordt, kunnen we hier niet langer blijven; dan geeft de geit alleen nog maar melk voor Mani en zijn moeder, en dan moeten wij weg, en we weten niet eens waarheen."
„O, daarover behoef je je niet zoo bezorgd te maken," verzekerde Cili opgeruimd; „je zult eens zien, hoe het is, als wij op den bergtop zijn. Wees maar vroolijk! Maar bidden moet je nog, dan zul je wel weer gelukkig en gerust worden."
Pino begreep wel niet, wat Cili zoo opgewekt en onbezorgd deed zijn; maar zijn gebedje wilde hij nu aanstonds nog opzeggen en hij zou het niet weer vergeten. Misschien had Cili gelijk, als zij beweerde, dat het bidden haar gelukkig en tevreden maakte. Hij wist ook nog wel, dat moeder er altijd op aangedrongen had, dat zij eiken avond en eiken morgen hun gebedje opzeiden.



Toen Mani den volgenden morgen van het ontbijt opstond, zeide hij: „Cili moet weer mee, anders gebeurt er wat."
Cili wou heel gaarne mee, en evenals gisteren gingen de drie kinderen door de frissche morgenlucht naar de bergweide.
„Wat zou er kunnen gebeuren, Mani?" vroeg Cili zacht, toen zij aan den anderen oever van het meer eenige herdersjongens zag.
„Als zij mans genoeg zijn, zullen ze het hem betaald zetten," antwoordde Mani.
Cili begreep, dat Pino gevaar liep, en daarom bleef zij den heelen dag zoo dicht mogelijk bij hem; Mani dacht immers, dat er dan niet zoo gemakkelijk iets gebeuren zou. Maaier gebeurde niets. Stil en vreedzaam graasden de koeien; geen herdersjongen vertoonde zich, en toen zij tegen den avond naar huis terugkeerden, zeide Mani voldaan: „Er is vandaag niets gebeurd."
Juist op dat oogenblik ontstond er een erg rumoer. Woest paardengetrappel en angstig gegil van menschenstemmen klonk akelig door elkander en kwam hoe langer hoe dichter bij.
„Weg! Weg!" schreeuwde Mani, en Cili bij de hand vattend, liep hij zoo hard als hij kon naar de weide.
Yan den Bernina naderde in dollen galop een rijtuig met twee paarden bespannen. Bij de volgende scherpe bocht moest alles ongetwijfeld in den afgrond storten. Met luide



angstkreten en hoog opgeheven armen om hulp roepend, rende de koetsier het rijtuig na. Pino wist niet wat vrees was, hij was nooit bang. Hij zwaaide met zijn dikken koedrijversstok en stelde zich vlak voor de paarden op den weg; het eene sloeg hij op den kop, waarop het verschrikkelijk begon te steigeren, doch een oogenblik stil bleef staan. Nu kwam ook . het andere tot bedaren. Pino greep de beide teugels en hield ze stevig vast.
Buiten adem kwam nu ook de koetsier er bij. „Jij bent nog eerst eens een flinke jongen," riep hij met een verlicht hart uit. ,,Ik wou den remschoen aanwenden, en toen zijn ze als dol op den loop gegaan. Daar, neem dit, dat heb je verdiend!" Hij nam een paar kleine geldstukjes uit den zak en drukte die Pino in de hand.
Intusschen waren de menschen, die in het rijtuig zaten, ook weer tot bezinning gekomen. Het kleine meisje, dat uit alle macht gegild en geschreeuwd had, was stil geworden en klemde zich. alleen nog maar krampachtig aan de moeder vast, die vol angst en schrik haar man had vastgegrepen. De kleur was op de wangen van den heer teruggekeerd. Hij wenkte Pino tot zich.
„Jij bent een wakkere knaap," zeide hij vriendelijk, terwijl hij Pino's hand vatte. „Ik zal niet vergeten, welk een belangrijken dienst je ons bewezen hebt. Woon je hier? Wat voert ge uit?"



„Ik hoed de koeien," antwoordde Pino.
„Wat heeft hij een paar eerlijke oogen!" zeide de heer tot zijn vrouw. „Ik heb grooten lust hem mee te nemen, om hem in onze zaak een betrekking te geven."
„En ik ook, papa," zeide het kleine meisje snel. „Hij kan mij helpen, als de neven met mij kibbelen."
Ook de dame knikte toestemmend; zij was den jongen zoo dankbaar, dat zij met eiken voorslag genoegen zou hebben genomen.
„Hoor eens, jongen," zeide de heer, terwijl hij zich weer tot Pino wendde, „zou je geen lust hebben mee te gaan, en iets degelijks te leeren?"
Pino dacht een oogenblik na,
„Zou ik alleen moeten gaan?" vroeg hij toen.
De heer glimlachte. „Natuurlijk alleen, mijn jongen," zeide hij. „Je langen broer daar ginds en je klein zusje en je vader en moeder kun je niet meenemen. Nu, wat dunkt je er van ?"
„Dan ga ik niet mee," antwoordde Pino vastberaden.
„Goed ; je moet zelf weten, wat je wilt; je bent volkomen vrij. Maar iets wil ik je toch geven; kom hier, houd je hand op!"
De heer legde twee blinkende goudstukken in Pino's hand.
„En hier is nog wat," vervolgde hij vriendelijk. „Zie je, dat is mijn adreskaart. Wan-



neer het je mocht tegenloopen of als je later toch nog gaarne vooruit wildet, dan kun je mij altijd vinden. Den dienst, dien je ons bewezen hebt, zullen we nooit vergeten. Vaarwel!"
„En als je eens bij ons komt, dan geef ik je ook wat moois!" riep het dochtertje nog terug, toen het rijtuig reeds verder reed.
„Daar hadt je mooi onder de paarden kunnen komen!" zeide Mani, die voorzichtig gewacht had, totdat het rijtuig om den hoek van den straatweg verdwenen was, en nu zich weer bij Pino had gevoegd.
„Ja, en daar ginds zouden de paarden van de rots in den afgrond zijn gestort en dan was alles verbrijzeld geworden," antwoordde Pino, wien dit vreeselijke gevaar nog steeds voor oogen stond.
Cili was al eerder naar Pino teruggesneld. Zij hield zijn hand stevig vast, terwijl zij nog over al haar leden beefde ; want zij had een verschrikkelijken angst uitgestaan, toen haar broer haar niet volgde, maar onverschrokken de hollende paarden tegemoet gesneld was.



HOOFDSTUK IV.
NAAR DEN HEMEL.
Het was een heerlijke Zondagmorgen; alle bergen baadden in de zon en zelfs in de dalen was het schitterend licht. Pino en Cili stonden hand aan hand voor de deur op Mani te wachten, die niet zoo gauw met ontbijten gedaan had als de beide anderen, die zoo'n haast hadden.
„Waar willen ze toch heen?" vroeg Mani's moeder aan haar zoon, terwijl zij de leege kommetjes in elkaar zette en wachtte totdat hij ook klaar was en haar zijn kommetje gaf.
„Naar den gletscher," antwoordde hij, waarna hij zijn laatsten slok melk dronk.
„Dat is te ver," zeide de moeder.
„Zij doen het toch," hernam de zoon, „en ik ga mee tot aan de beek."
„Nu, dan moeten ze het zelf weten," zeide de vrouw weer, en daarna verliet zij het vertrek.



Nu trad Mani ook naar buiten, en de drie kinderen begonnen hun tocht. 'Cili was vol blijde verwachting en huppelde zoo luchtig naast Pino voort als een vroolijk jong reetje. Spoedig verliet Mani den straatweg en ging dwars door het dal. Bij de groene beek, die ruischend over de steenen stroomde, bleef hij staan. „Nu kun je den weg alleen wel verder vinden," zeide hij. „Komt maar spoedig terug." Mani wilde blijkbaar zijn nieuwe makkers niet gaarne zoo lang missen. Hij wilde ook wel een klein eind loopen, om hen terecht te helpen ; maar zoo'n lastigen tocht en nog wel langs een onbekend pad ondernam hij liever niet ; zoo iets viel niet in zijn smaak. Hij keerde zich om en wandelde naar huis terug, waarbij hij zooveel mogelijk in de voetsporen trad, die hij op zijn heenweg in den vochtigen bodem had gedrukt, want Mani hield van bekende wegen en volgde liefst platgetreden paden.
Pino en Cili liepen vlug langs de gletscherbeek naar boven ; zij wisten nu, dat zij op die wijze bij den gletscher zouden komen. Het was vérder dan zij dachten; maar Cili wist van geen vermoeienis; hoe (lichter zij den bergtop naderden, des te meer ijver legde zij aan den dag. Daarginds schitterden de ijsmassa's als blauw vuur in het zonnelicht, en heel boven blonk de witte sneeuw, die tot het donkere blauw van den hemel scheen te reiken. Een oogenblik keek Cili vol verruk-



king naar de sneeuwtoppen op, toen begon zij met zulk een behendigheid te klauteren, dat Pino haar tenauwernood volgen kon.
„Niet zoo gauw, anders begint het je van binnen weer zoo te kloppen," waarschuwde Pino. Maar Cili liep hoe langer hoe vlugger; het leek wel, alsof zij niet anders kon.
„Pino, nu kan moeder al zien, dat wij komen," riep zij haar broertje toe.
„Zoudt ge dat denken?" riep hij een weinig twijfelend terug.
„Zij zal ons stellig gauw tegemoet komen. Gaat het je net als mij? Ik ben zoo blij, als ik nog nooit geweest ben."
„Ja, ik ben ook wel blij, en ik zou even verheugd zijn als jij, als ik maar zeker was, dat zij komt," antwoordde hij aarzelend.
„O Pino, ik word zoo moe ; ik moet een poosje uitrusten," zeide Cili eensklaps en zij hield midden in het haastige klauteren op. Zij ging zitten. Haar hoofdje viel op zijde op een steen, zij was al ingeslapen. Pino ging naast haar zitten ; hij wilde wakker blijven en haar beschutten tegen den scherpen wind, die nu over den gletscher streek. Maar hij zelf werd slaperig door het ruischen van den wind ; een poosje hoorde hij nog het blazen en suizen, dat beurtelings naderde en zich verwijderde, toen sliep hij ook in, maar niet lang. Een geweldige windvlaag schudde hem zoo heftig heen en weer, dat hij overeind sprong. Hij keek naar Cili. Zij sliep nog altijd.



„Cili," zeide hij, terwijl hij zich overhaal* heenboog ) „kom, word wakker, andeis spijt het je, dat je niet meer boven komt."
Cili verroerde zich niet. De blos was geheel van haar wangen verdwenen ; zij zag er nu doodsbleek uit. Pino greep haar hand vast, die zoo koud was, dat hij er van schrikte.
Cili!" riep hij nu luid en telkens luider; „Cili! Cili! word wakker!"
Cili werd niet wakker. Een vreeselijke angst maakte zich van hem meester. Als zij eens
bij moeder was? Als moeder haar eens gehaald
had, terwijl hij sliep? Plotseling herinnerde hij zich de woorden, die de predikant bij het graf van moeder had gezegd: „Slechts het stoffelijk omhulsel legt men in het graf ; de ziel is opgevaren naar een o ord, waar zij zoo gelukkig is als nog nooit voorheen." — Zou Cili daar nu ook zijn heengegaan? Zou zij hem voor goed verlaten hebben? Bij the gedachte wierp Pino zich naast zijn zusje op den grond neer en schreide bitter. Maar zij kon immers nog wel weer wakker worden ; het was toch nog zoo zeker niet, dat zij reeds bij moeder was. Nu sprong Pino op. Cili lag nog even roerloos en bleek ter neer, een tevreden glimlach zetelde op het stille gezichtje.
„Ben je zoo gelukkig, Cili?" vroeg Pino onwillekeurig. Zij antwoordde met hetzelfde tevredene lachje. Nu nam Pino haar in zijn armen en droeg haar heel voorzichtig naar het dal. Mani stond voor de deur en zag het



met groote oogen aan, hoe Pino zijn zusje droeg en zwijgend naar binnen ging. Mani volgde hem. Zijn moeder keek al even vreemd op, toen Pino het meisje behoedzaam op haar stroozak legde en het trof haar, zoo bleek als ze er uitzag.
„Wat scheelt het kind?" vroeg de vrouw.
Nu vertelde Pino alles wat er gebeurd was, hoe Cili na het vlugge, opgewekte klauteren eensklaps was gaan liggen en zich niet meer had verroerd.
„Haar hart is stil blijven staan," zeide de vrouw.
„Zij wordt toch wel weer wakker ?" vroeg Pino zoo angstig, dat hij den adem inhield. Maar zijn nicht schudde het hoofd.
„Dan is zij toch naar moeder gegaan! O, nu komt zij nooit weer terug!" snikte Pino, „nooit weer!"
„Waarom heb je ook niet beter acht gegeven?" zeide Mani heel verdrietig, want dat Cili nu voor altijd weg was, drukte hem zoo zwaar op het hart, dat hij zich in woorden moest lucht geven.
Alleen Pino en Mani volgden de kleine kist, die geheel bedekt was met schitterende alpenrozen, welke de beide jongens op Cili's geliefd plekje hadden geplukt, en Pino schreide zoo vreeselijk, dat iedereen, die hem voorbij kwam, staan bleef' en met tranen in de oogen de kleine begrafenis nakeek. Pino was als verpletterd.



Toen zijn moeder gestorven was, had hij zooveel moeten doen, en toen leefde ook grootvader nog, die al blij was, hem en Cili bij zich te hebben, en toen was ook Cili nog bij hem, het liefste wat hij op de wereld had, en zij en hij waren tot op dit oogenblik altijd onafscheidelijk geweest. Nu stond hij alleen op de wereld, hij behoorde geen mensch meer toe. Hij sloop treurig rond, hij kon eten noch drinken, en van de bloemen moest hij zich afwenden, want zij herinnerden hem alle aan aan Cili. Pino dacht, dat hij zijn leven lang niet meer vroolijk kon worden. Zwijgend en met gebogen hoofd liep hij eenige dagen na Cili's begrafenis achter Mani aan, die naar de bergweide ging. Geen enkelen keer hief hij zijn oogen op, hij keek niet naar den schitterenden hemel en evenmin naar de met bloemen bedekte velden; bij eiken stap was er iets, dat hij ook met Cili bekeken had.
Toen de beide jongens liet hotel voorbij gingen, riep uit het koetshuis een stem: „Wat is er met jou gebeurd, jongen? Waar zijn je moed en je opgewektheid gebleven?"
Pino keek op. Het was de koetsier, wiens hollende paarden hij een poos geleden tot staan had gebracht. De man schudde Pino de hand.
„Jij bent een brave jongen. Je hebt geen reden, om zoo verdrietig het hoofd te laten hangen. Wat is er toch ?"
Pino keek op, maar toen hij den koetsier



vertelde wat hij ondervonden had, sprongen de tranen hem weer in de oogen. Nu vroeg de man naar zijn vader en moeder, en toen hij vernomen had, dat Pino geheel alleen stond op de wereld, zeide hij bemoedigend: „Je moogt den moed niet verliezen ; je bent flink en sterk. Weet je wat ? Ga jij naar dien mijnheer; hij wou je immers meenemen? Heb je zijn adres nog?"
Nu herinnerde Pino zich, dat hij de adreskaart opgeborgen had. Hij zocht in zijn zakken; ja, waarlijk, daar was zij. De kleine geldstukjes van den koetsier en de twee blinkende goudstukken kwamen tevens voor den dag.
„Dat heb ik ook nog van hem gekregen," zeide Pino, terwijl hij de goudstukken liet zien.
„Pas maar op, dat je die niet verliest," vermaande de koetsier. „Kom, geef eens hier!"
Met die woorden nam hij Pino's zakdoek, deed de goudstukken in een der punten, en legde er toen een stevigen knoop in.
„Nu zal ik je wat zeggen," vervolgde hij. „Je gaat nu terstond naar huis en pakt je bundeltje bijeen. Om tien uur moet ik een familie naar Pontresina brengen. Zorg jij, dat je op den straatweg bent, dan laat ik je naast mij op den bok zitten. Morgen moet iemand, dien ik ken, naar Chur; die zal je mee laten rijden en dan — geef die adreskaart nog eens hier — ja, juist, daar staat Keulen, nu zoo ver kun je wel komen met je geld. Ik zal mijn



kameraad zeggen, dat hij je naar het station brengt en verder behoef je niets anders te doen dan te rijden met het spoor."
„Ik blijf waar Cili is," zeide Pino.
Mani had ook naar de woorden van den koetsier geluisterd.
„Als het winter wordt, moet je toch weg," zeide hij bedaard.
,,Ga dan liever terstond; ik meen het goed met je; op die manier krijg je het gauwst weer levenslust en levensmoed," zeide de koetsier welmeenend. „Nu kan ik je helpen, alleen zou je moeilijk terecht komen."
Dat zag Pino ook in. „Ja, ik zal gaan," zeide hij. „Nu, Mani, vaarwel!"
„Zoo had Mani het echter niet bedoeld. „Je behoeft niet op stel en sprong heen te gaan," riep hij. „Ga nog eerst met mij mee naar de weide."
Maar Pino had zich al omgekeerd en liep snel den straatweg af.
Vier dagen daarna stapte Pino aan het station te Keulen uit den waggon. Hij liet den conducteur de adreskaart van den vreemdeling zien en vroeg: „Waarheen moet ik met deze kaart gaan ?"
De man las: C. Cromelin, Keulen,Domplein.
Een besteller, die er dicht bij stond, zeide: „Dat is de Hollandsche koopman aan het Domplein. Als de jongen tien minuten wacht, zal ik hem den weg wijzen; ik moet er toch voorbij."
Spyri. Niemand te klein. 16



Pino wachtte. Een half uur later stond hij met zijn vriendelijken gids voor een huis.
„Hier is het," zeide deze, en daarop ging de man verder.
Pino bekeek het huis eens. De vensters waren hooger dan de huisdeuren in zijn geboortestreek, en alle ramen fonkelden als diamant, want juist vielen de stralen der avondzon er op. De groote ring aan de deur blonk als goud, en de deur zelve glom als een spiegel. Toen vielen Pino's blikken op zijn schoenen en zijn kleeren ; alles wat hij aan had, zag er zoo bestoven en vuil uit, dat hij er verdrietig onder werd.
„Daar pas ik niet, daar mag ik niet aanschellen. Ik maak dat ik weg kom! Weg maar !" zeide hij bij zichzelven en snel keerde hij zich om. Maar nauwelijks had hij een paar schreden gedaan, of hij moest haastig op zij springen voor een rijtuig.
„Daar is de jongen, die onze paarden heeft gegrepen," riep een kinderstem uit het rijtuig.
„Je vergist je zeker," zeide op een toon van twijfel haar vader, die echter terstond omkeek. „Halt! Halt!" riep hij nu den koetsier toe ; want ook hij had Pino herkend. „Kom eens hier, jongen, hoe kom je hier in Keulen, en waarom ben je niet naar mijn huis gegaan ?;;
Het rijtuig hield nu stil voor het mooie huis. Pino kwam verlegen naderbij. „Ik wou ook eerst aanbellen, maar toen..." Hij hield op.



„Welnu ? En toen ... Ze hebben je toch niet weggestuurd?" vroeg de heer Cronielin, men nu ook Pino's bestoven, armoedige kleeding trof.
„Neen, ik durfde mij niet aanmelden, omdat het hier zoo mooi is," bekende Pino geheel overeenkomstig de waarheid. Nu moest hij echter mee naar binnen gaan en de heer Cronielin gaf een knecht bevel, Pino eerst naar de badkamer te brengen en hem dan kleeren van de beide jongeheeren aan te trekken. Pino verscheen na een poosje als een geheel andere jongen aan den avondmaaltijd, waar de vrouw des huizes hem voor het eerst zag ; zij zou in den knappen jongen den half verwaarloosden koedrijver bijna niet herkend hebben, als zijn donkere, cliep liggende oogen hem niet hadden verraden.
De neven van den heer Cromelin, die bij deze goede gelegenheid alle kleeren hadden gegeven, die zij gaarne kwijt wilden zijn, zagen in den gast een heel bruikbaar knechtje voor hen zei ven, als hij bij geval als loopjongen mocht worden aangesteld. Maar Hilda, het kleine meisje, dat hem terstond herkend had, wilde hem nu in de eerste plaats een heel groot geschenk geven ; ze wist echter niet, wat het wezen zou ; maar zij had niet vergeten, hoe blij zij was, toen Pino de hollende paarden had vastgegrepen. Deze moest nu vertellen, hoe hij in Keulen was gekomen. Zoo vernam de familie, dat Pino nu alleen



op de wereld was, en dat hij het aanbod van den heer Cromelin alleen daarom had afgeslagen, omdat hij dan Cili had moeten achterlaten. Laat in den avond nog, toen Pino al lang in zijn helder, zacht bed sliep en droomde, dat hij met Cili hand aan hand over de bergen wandelde, overlegden mijnheer en mevrouw Cromelin, wat zij met den jongen zouden aanvangen. Oorspronkelijk was de koopman van plan geweest, hun kleinen redder als loopjongen voor de zaak aan te stellen, hem in een eenvoudig huisgezin in den kost te besteden en hem 't een en ander te laten leeren. Maar Pino's verhaal van zijn leven met Cili, van haar verlangen om naar haar moeder te gaan en de vervulling van dien wensch, dat hij door zijn tranen slechts met horten en stooten had kunnen doen, had mevrouw zoo voor hem ingenomen, dat zij hem gaarne in haar eigen gezin wilde houden. Zij vond, dat, nu ze toch al twee zulke wilde jongens in huis hadden, die zij moesten opvoeden, een derde zooveel verschil niet zou maken en niet veel meer moeite zou geven; misschien kon zelfs zijn voorbeeld nog gunstig op de anderen werken.
De beide jongens, twaalf en dertien jaar oud, waren kinderen van mijnheer Cromelins stiefbroeder, die een jaar geleden uit Xederlandsch Oost-Indië teruggekomen en voor korten tijd overleden was. Zij hadden nooit onder flink opzicht gestaan; want hun moeder had-



den zij al heel vroeg verloren, en de heer Cromelin had de beide weezen in zijn gezin opgenomen, om hen aan orde en regel te gewennen en hun een goede opvoeding te laten geven. De heer Cromelin gaf zijn vrouw gelijk, en nu werd er besloten, dat Pino de kamer naast die van de neven zou krijgen en in al hun lessen zou deelen. Al maakten nu de broers samen ook allerlei plannen om partij te trekken van de tegenwoordigheid van den nieuwen kameraad en allerlei diensten van hem te vergen, het bleek al gauw, dat zij zieh hierin verrekend hadden. Zoodra de lesuren geëindigd waren, was Pino geregeld verdwenen, en hoe die beiden hem ook zochten en met welke straffen ze hem ook bedreigden, als hij zich weer zoo snel uit de voeten maakte, dat hielp niets ; hij verdween toch telkens weer. Pino ging dan naar het balkon, waar Hilda hem wachtte ; hij moest haar altijd weer van Cili vertellen, van de bank onder den esscheboom, van de bergweide met de alpenrozen en van de wandeling langs den gletscher naar den bergtop. Hoe gaarne vervulde Pino dezen wensch van zijn klein vriendinnetje !
Ook 's avonds laat, als hij alleen in zijn kamer was en het gebedje opzei, dat moeder hem geleerd en zijn zusje hem op nieuw in herinnering gebracht had, voelde hij zich innig gelukkig. Dan was het hem, alsof moeder en Cili aan zijn zijde waren en met hem baden.



Toen een paar maanden later mijnheer Cromelin den onderwijzer naar de vorderingen en de vlijt van zijn nieuwen leerling vroeg, antwoordde de man, dat, als Pino zoo voortging, hij binnen kort zijn beide medeleerlingen in alle vakken vooruit zou zijn ; want de jongen toonde bij veel aanleg een goeden wil en een stalen ijver.
Levenslust en moed waren nu in Pino's hart teruggekeerd. Hij besefte heel goed, hoeveel mijnheer Cromelin voor hem deed, en nu wilde hij ook van zijn kant alles in 't werk stellen, om zijn weldoener vreugde te verschaffen. Hij spande alle krachten in om vooruit te komen, en hoe beter hij slaagde, des te meer wakkerde zijn moed aan. Zijn vroolijkheid kwam echter terug door de aanhankelijkheid, die zijn klein speelkameraadje Hilda hem betoonde. Zij was bijna altijd bij hem; hij moest met haar spelen en haar van zijn vroeger leven vertellen, en zij zelve had hem ook zooveel mee te deelen, dat hij al spoedig op den prettigsten, vertrouwelijksten voet met haar was ; het was hem te moede, alsof de oude tijd teruggekeerd was, toen hij en Cili onafscheidelijk waren en vreugde en leed met elkander deelden.
Toen de jongens genoeg geleerd hadden, liet mijnheer Cromelin hen alle drie tegelijk op zijn kantoor werken, opdat zij goed met de zaken vertrouwd werden. Maar al spoedig nam hij Pino bij zich in zijn eigen kamer ;



want Pino's manier van werken beviel hem bijzonder; de minste kleinigheid volvoerde hij zoo nauwgezet, alsof de bloei van de geheele zaak er van afhing, terwijl- de neven meestal dachten, dat het de moeite niet waard was, zoo nauwkeurig te zijn in zulke onbeduidende dingen.
Toen Pino twintig jaar oud was, vond zijn patroon het verkieselijk, hem eenige jaren naar Engeland te zenden, waar ook een afdeeling van zijn zaak was gevestigd. Tot dusverre had hij zelf meestal elk jaar een tijd lang daar de zaken geregeld.
„Stuur de neven er toch heen, papa," zeide zijn dochter Hilda, „we moesten Pino liever hier houden."
Maar haar vader antwoordde: „Hilda lief, dat weet ik beter; Pino moet reizen."
Yeel langer dan mijnheer Cromelin eerst van plan was geweest, liet hij Pino in Londen blijven ; na een zesjarig verblijf werd hij eindelijk teruggeroepen. Pino was zoo veranderd, dat behalve zijn huisgenooten bijna niemand hem herkende.
„Onze Pino ziet er goed uit," zeide mevrouw Cromelin verheugd. „ Ik ben niet bedrogen in de verwachtingen, die ik van hem had."
„Onze Pino is een flink man geworden, en daar ben ik heel blij om," zeide de heer Cromelin.



Wie tegenwoordig door de Holborn wijk in Londen wandelt, ontdekt op een van de groote gebouwen aldaar de namen „Cromelin en Capella," in reusachtige letters. Dat gebouw is het groote magazijn van de firma Cromelin en Capella. Capella is de familienaam van Pino, den Puschlaver jongen, die vele jaren geleden van het Hooidal naar Keulen reisde. Hij woont met zijn vrouw, zijn vroeger speelkameraadje Hilda, in Regentstreet, waar zij heel gelukkig met elkander leven. Eiken zomer doen zij een reis naar Zwitserland, en dan bezoeken zij alle plekjes, waar Pino met Cili gewoond en gezworven heeft, en dan zegt Pino telkens weer op nieuw: „Al mijn geluk heb ik aan Cili te danken. Zonder haarwas ik nooit geworden, wat ik nu ben. Als ik haar niet gehad had, was ik een wilde, onhandelbare jongen geworden. Zij heeft ook gemaakt, dat ik nooit heb opgehouden te bidden: „Leer mij hand'len naar Uw wil." God heeft het goed met mij voorgehad, dat Hij C ili niet tegelijk met moeder van mij wegnam."
Elk jaar om denzelfden tijd dat Pino en Cili in het Hooidal verschenen, komt daar nu een wagen met zes volgepakte zakken aan. Zij bevatten maïs, rijst, gort, erwten, haver en tarwemeel, en altijd is er een papier bij, waarop geschreven staat: „Voor Mani en zijn moeder van hun dankbaren neef 1 ino.
Dan zegt de vrouw altijd weer: „Ik begrijp maar niet, hoe hij er toe komt, zoo \ eel \ er-



schillende soorten te sturen. Bij ons heeft hij alleen maar maïs gegeten." En als zij in haar vreugde en bewondering de volle zakken beschouwt, zegt zij steeds weer op nieuw: „Wat is hij toch een goed mensch ! Je kunt eten, zooveel als je wilt, Mani, we hebben voor het heele jaar genoeg !"
„Ja, en als alles op is, komt er weer een wagen vol," zegt Mani dan verheugd. „Die scheidt niet uit, als hij eenmaal wat begonnen heeft, daar kunt ge op aan, moeder, ik weet hoe hij is, hem ken ik !"