„Ik wil niet huichelen. U bent mijn moeder niet en ik zal U ook nooit zoo noemen." [Biz. 38.



LOES TIMMER
DOOR
RIEK OUBORG
ROTTERDAM
J. M. BREDÉE'S BOEKHANDEL EN UITGEVERS-MU.



DRUKKERIJ KOCH 81 KNUTTF.L — OOUDA



HOOFDSTUK I.
Onverwacht bezoek.
„Een telegram! een telegram Bet!" weerklonk het door den tuin van villa „Welgelegen."
Loes, de oudste, nam het telegram van den besteller aan en het boven haar hoofd zwaaiende, holde ze het huis om naar de keuken, gevolgd door Jan, Wim en Tom, terwijl de kleine zesjarige Judith, bijgenaamd Pop, zoo gauw als haar kleine beentjes dit toelieten, het vroolijke troepje naliep.
Bet je, die op het geroep de keuken uitkwam, hield beide handen voor de ooren, toen de kinderen met groot lawaai op haar afstormden.
Juist had ze een zucht van verlichting geslaakt, toen ze Loes met de jongens het tuinhek hoorde dichtklappen. Ze had zich zoo moeten reppen, om ze op tijd naar school te kunnen zenden. En daar kwamen ze warempel weer met groot lawaai terug.
Ze nam het telegram van Loes aan en bekeek het aan alle kanten. Hè, 't was toch griezelig zoo'n telegram. Je kon nooit eens weten-
„Toe Bet, sta nu niet zoo te suffen, we moeten naar school," riep Loes en trachtte Betje het telegram afhandig te maken.
De jongens en Pop drongen om Betje heen. Allen wilden het eerst het nieuws weten. Door het duwen raakte de oude Betje geheel in de war.
„Kinderen, staat nu stil, zoo kan ik het beelemaal



niet openmaken. Een telegram maakt een mensch altijd' wat zenuwachtig; je weet niet, of het goed of slecht nieuws kan zijn."
„Ik raad, dat Vader seint, dat hij deze week nog in Amsterdam büj Grootmoeder blijft," riep Jan.
„En ik denk," .... riep Loes, maar voor ze verder kon spreken, had Bet je het telegram opengemaakt en met een „Och Loes, vanavond al en er is niets aan kant," liet ze haar hand, waarin ze het telegram hield, zakken.
IMet angstigen blik zag ze Loes aan, als wilde ze van haar hulp verwachten.
„Gunst Bet, wat is er vanavond en waarom moet de boel aan kant ziijn," riep Loes ongeduldig en trok het telegram uit Bet je's hand.
En Loes las hardop:
„Kom vanavond thuis met tante Louise," Vader. „Heerlijk, verrukkelijk," riepen nu allen en pakten Betje om het middel. „Lang zal ze leven," klonk het nu, en Betje, wier oude beenen büjna niet mee konden, moest tegen wil en dank meespringen.
„Laat los nu," schreeuwde Betje boven het zingen uit. Haar witte muts met de lange slippen vloog van het eene oor op het andere.
Eindelijk kon zij zich losrukken en viel hijgend en puffend op een stoel in de keuken neer.
„Hè, hè, een mensch zou er wat van krijgen," zuchtte de arme Bèt en veegde haar gezicht met haar schort af.
Eensklaps barstten de jongens en Loes in luid gelach uit.
„Betje," riep Jan, „je bent net een dronken matroos, je muts hangt op één oor."
.„Kom maar hier, oude jongen," zei Loes goedig, „ik zal je eens helpen en met haar liniaal gaf z' Betje's muts een zetje, zoodat ze weer keurig op het grijzende haar prijkte.



„Ja Loes, spot maar met ©en oud mensch. maalais jullie m'ij niet hadden, dan . ■. ,
„Och toe, lieve, goede Bet, nu niet brommen. Je bent een engel," en meteen gaf Loes haar een zoen op de wangen, dat het klapte.
„Gunst Bet," riep Loes opeens verschrikt, toen ze den op den schoorsteen staanden wekker in 't oog kreeg, 't is \lijf over twee. Door al die drukte ben ik heelemaal juffrouw van der Laan en haar gewichtige aardrijkskunde vergeten. We zullen maar thuis blijven, jongens en Bet een handje helpen; anders is ze niet klaar, voor vader en tante komen."
.Bietje, die met schrik aan 't vele werk dacht, dat nog gedaan moest worden, vond Loes' idéé prachtig.
„Ja, Louise, help maar een beetje en let op Pop en jullie, jongens, maakt den tuin wat in orde. Je weet, tante Louise i,s erg preciesig."
;De schooltasschen waren in een oogenblik opgeigeborgen en het vijftal ging met rappe handen aan den arbeid.
,Pop verzamelde de gevallen bladeren in haar kruiwagentje, terwijl de jongens aan het harken waren, dat het een lust was. Ze hadden nog nooit zóó hun best gedaan als dezen middag.
Louise begon in de rommelige huiskamer het een en ander aan kant te zetten.
Zij was de oudste van het vijftal en een flink en knap m'ejfeie voor haar veertien jaren. De heer Timmer was trotsch op zijn oudste. Ze was een der eersten van haar klasse en ofschoon slordig en wild, hielden de onderwijzers en de onderwijzeressen veel van haar. „Maar".... zei de heer Timmer steeds, als hij over zijn meisje sprak', „ik had haar graag wat anders, ze is te wild en te ruw."
In boomen klimmen etn in het uitdenken van woeste spelletjes was Louise of, zooals zij genoemd werd, Loes, altijd haantje de voorste. De vrienden



van Tom en Jan vonden haar dan ook een eenig kind, een durfal, maar als de heer Timmer 's avonds van e«n of ander stout stukje, dat Loes had uitgehaald, hoorde, schudde hij het hoofd en zei, dat hij zijn dochtertje liever wat anders zag, meer zooals haar gestorven moeder. Toch hield hij veel van zijn wildzang en hoopte, dat het ruwe er met den tijd wel zou afgaan.
Zijn drie jongens waren echte gezonde rakkers. Pop, de jongste, was een klein, tenger meisje met een bleek, ernstig gezichtje. Uren kon zij met hare poppen spelen, als de kinderen naar school waren en Betje het te druk had om zich met de kleine te bemoe 1*0x1.
Pop was juist een half jaar oud, toen haar Moeder stierf, dus de arme kleine had bijna nooit het geluk gehad door een moeder verzorgd of vertroeteld te worden. En vader was meestal voor zaken op reis en als hij 's avonds thuis kwam, lag Pop reeds te bed en droomde heerlijke droomen over haar pop-
penk'inders. .
'Een jaar na Moeders dood was tante Louise by haar zwager komen inwonen, maar was toen in het huwelijk getreden en had zelf reeds drie kindertjes. Maar Pop weet van dien heerlijken tijd niets af. Toen ging het huishouden goed en geregeld. Na dien tijd was het een tobben geweest met huishoudsters en kindermeisjes. De een vond het huishouden te druk en de andere kon niet met Loes opschieten. Ja 't was zeker niet gemaklijk het bestuur der huishouding op „Welgelegen" op zich te nemen.
•Daar wist Betje van mee te spreken. Ze diende al bij de oude Mevrouw Timmer en toen deze stierf en Mijnheer Leo in het huwelijk trad, werd zij in het jonge huishouden als keukenmeid aangesteld.
Wat waren dat gelukkige jaren I Allen had ze ze



op haar arm gedragen. Loes, de jongens en Pop.
Als Betje 'savonds even stil zit, dan gaan haar die oude herinneringen alle door het hoofd. Ze weet het nog als den dag van gisteren, hoe Mevrouw ziek werd en de dokter het hoofd schudde. „Uw vrouw moet naar buiten, mijnheer Timmer, misschien dat de buitenlucht haar nieuwe krachten geeft."
Ofschoon het lastig was voor den heer Timmer, zoover van zijne zaken af te wonen, had hij een aardig huls gekocht, een kwartier buiten het dorp, dat het dichtst bij de stad was, waar hij zijn zaak had.
't Scheen wel, of de jonge vrouw sterker werd, doch toen Judith geboren werd, was het steeds achteruitgegaan. Een half jaar ging zoo voorbij tusschen hopen en vreezen.
En toen de eerste krokusjes hun kopjes boven de donkere aarde staken, toen het nieuwe groen overal zichtbaar werd, stierf de jonge mevrouw Timmer. Betje veegt zich de oogen af, als zij daaraan denkt, en 't is, alsof zij die zwakke stem nog hoort vragen: „Zal je goed voor Pop zorgen Betje, 't is zoo'n klein teer kindje."
i En Betje had gedaan, wat ze kon. Toen Pop ziek werd, was zy niet bij het wiegje weggeweest, maar had de kleine verpleegd en verzorgd, of het haar eigen meisje was.
Maar Betje tobde er reeds lang over, dat ze oud werd en de kinderen haar ontgroeiden. Vooral met Loes had ze veel te stellen. Ze had een lastig humeurtje, maar een hart van goud. Het huishouden werd Betje te zwaar en de laatste huishoudster was na drie weken reeds vertrokken. Toen zij hare diensten aan den heer Timmer had opgezegd, had Loes zich voorgesteld, hoe heerlijk zij haar leven zou kunnen inrichten. Bet had het te druk om zich veel met haar te bemoeien, want aan de drie jongens had Betje handen vol werk.



De kinderen groeiden nu zonder streng toezicht op en verwilderden meer en meer.
Betje bemerkte wel, dat ze het troepje niet langer onder den duim had en Mijnheer kon ze toch niet iederen avond met allerlei klachten aan het hoofd komen. Die leed er toch reeds zoo onder.
Maar nu zou ze Mevrouw Louise er eens over spreken. Er moest verandering komen.
Toen Betje de huiskamer binnenkwam, zat Loes op den grond en was bezig de planten te verzorgen. Ze had overal op het kleed gemorst en haar jurk was druipnat.
k,Maar Loes, kijk eens wat een morsboel je gemaakt hebt. Nu kan ik van vorenaan beginnenEn zie je jurk eens. Ze druipt."
„Och Bet, zeur nu niet. Van zoo'n beetje water zal mijn jurk niet bederven. Als jij de planten schoon maakt, zal er toch ook wel eens een enkel spatje op je japon komen."
„Gauw Loes, trek dadelijk je jurk uit en hang haar buiten, dan is ze straks droog."
Loes stribbelde eerst nog wat tegen.
„Enfin, Bet, ik zal je zin rnaar weer doen."
Loes holde naar boven naar haar kamertje. Menig jong meisje zou haar neus hebben opgetrokken voor het heiligdom van Louise Timmer.
Wat kan een meisjeskamertje lief zijn met een of andere aardige plaat aan den muur en een paar heldere gesteven gordijnen voor de ramen en eenige aardige snuisterijtjes, die het geheel zoo gezellig doen zijn.
Bij Loes heeten zulke aardige dingetjes „onbenullige prullen" en behooren op haar kamertje niet thuis. Behalve een eenvoudige vierkante tafel, vol boeken en kleeren, stond er niets dan een stoel, een ijzeren ledikant en een kleine waschtafel, terwijl het daarop staande waschstel vol barsten zat.



Maar Loes zag het leelijke en slordige van haar kamertje niet; vond alles goed, zooals het was.
Loes trok haar natte jurk uit en zocht in haar kast naar een andere. Niet een was naar haar zin. De blauwe neteldoeksche was te dun, de groene wollen was te strak, je kon er geen vin in verroeren. Een voor een trok ze de jurken de kast uit en gooide ze bij andere kledingstukken op tafel. Dan de nieuWe fluweelen maar, dacht Loes, terwijl ze een eenvoudig empire japonnetje voor het lijf hield. Eindelijk wel zonde, zoo'n jurk, een verjaargeschenk van Grootmoeder uit Amsterdam. Ze had liever een donker blauwe sergejurk, die overal tegen kon. Maar enfin, nu niet langer praktizeeren over het vraagstuk, wat ze zou aantrekken, dan was ze meteen netjes als tante vanavond kwam.
!ln een wip was ze verkleed ien liet faen boel liggen, zooals die was. Dat kwam later wel terecht. Nu moest ze direct naar de jongens, want ze had een prachtidee. En zonder aan de mooie fluweelen jurk te denken, gleed Loes langs de trapleuning naar beneden.
Ze liep de breede steenen gang door naar den tuin. Ue tuin liep rondom het huis. Hij zag er evenwel erg verwaarloosd uit. In de perken voor het huis stonden sleutelbloemen en viooltjes. Vele waren echter door de voeten der Timmertjes vertrapt, zoodat er hier en daar groote kale plekken waren ontstaan.
Achter het huis was een vijver, waarin de eendenmoedei met haar gele, ronde kindertjes zwom.
Aan niets werd zooveel zorg besteed dan aan deze eendenfamilie. Het zou niet in de zorgelooze hoofdjes opkomen hun eenig kwaad te doen.
iZij waren hun trots, hun rijkdom.
Iets verder van de eendenkom stond op een paal een huisje; daarin woonden Jan's duiven, sneeuw-



witte, donkerblauwe en groenpaarse, bijzonder mooie glanzende diertjes.
Loes had niet lang te zoeken naar de jongens. Jan was bezig het duivenhok een extra schoonmaakbeurt te geven, terwijl Wim en Tom om de beurt water aanbrachten. Pop strooide kruimeltjes brood voor de duiven en liet ze een voor een op haar schouder komen.
Even stond Loes stil en keek met liefde naar dit tafereeltje. Zooals Loes daar stond met haar lange, donkere krullen om haar frisch gezichtje, was zij een mooi meisje. De donkere fluweelen jurk gaf haar iets ernstigs en de blanke hals kwam mooi uit bij het laag vierkant uitgesneden lijfje van haar jurk.
Nu haar bewegelijk gezichtje even in rust was, zou men niet kunnen denken, dat Loes zoo'n wildzang, ja soms zoo'n onverbiedelijk meisje was.
Pop werd Loes gewaar en stormde op haar af. „Loes, wil je mijn poppenkinders eens zien, ik heb ze alle mooi gemaakt, omdat tante komt."
Pop had een zacht stemmetje en zooiets teeders over zich, dat men haar niet dikwijls een ruw of hard woord durfde toevoegen.
Loes hield veel van 't lieve, teere zusje. Ze streek als een zorgzaam Moedertje over Pop's zijige blonde haar.
,,'k Zal dladelijk eens komen zien, Pop, nu moet ik iets met de jongens bespreken." Loes durfde nooit iets aan Pop weigeren, vooral niet als het de poppenfamilie betrof, ofschoon Loes al wat met poppengedoe te maken had, uit den grond van haar hart haatte. Zelf had ze nooit om poppen gegeven, en ze ook altijd als onbruikbaar speelgoed in een hoek van haar kast gelegd, waar ze door Pop met een gelukkig gezichtje werden gevonden.
Pop ging alvast haar poppen uit de waranda halen, terwijl Loes naar de jongens ging.
„Zeg jongens, ik heb eesn prachtidee. Jullie weten



wel, dat vader laatst zei, dat het hek er zoo schandelijk uitzag ©n dat de woorden Welgelegen" voor een onbekende onleesbaar waren. Nu moeten wij het hek eens keurig op schilderen. We hebben nog groene en witte verf in den kelder. Ik zal ze wel even halen, andjers merkt Bet het en dan komt er niets van. 't Moet een verrassing zijn."
De jongens waren opgetogen over Loes' voorstel.
„Zullen we inplaats van „Welgelegen" soms „Welkom" op het hek schilderen, Loes," opperde Jan.
„Ben je wijs, jongen, hoe kom je er aan. 't Huis heet „Welgelegen" fen blijft „Welgelegen". Maar, nu gauw voortmaken, jongens."
De verf was spoedig gevonden evenals drie flinke verfkwasten. De jongens mochten het hek groen schilderen, terwijl Loes met veel animo aan de letters begon, 't Ging prachtig, 't Was een heerlijk werk, vond Loes en ook de jongens genoten. Het totaal verwaarloosde hek, waarvan bijna de kleur der verf niet meer te zien was, prijkte dan ook weldra in haar hieuwe, groene kleed. Vooral de letters, natuurlijk niet ialle even sekuur recht, zooals een echte schilder dat kan, staken mooi in hun witte pracht tegen het groen van het hek af.
't Was een lust, vond Loes, en ze dacht er aan: hoe vader en tante hun werk zouden bewonderen.
Hè, hè, eindelijk was de laatste letter af. Nu gauw Bet roepen, jongens 1 Als een wervelwind stoven de jongens het huis om en kwamen spoedig met Bet en Pop terug. Betje was werkelijk een en al bewondering. Maar toen haar blik van het geschilderde hek naar Loes ging, ontsnapte een kreet haar lippen.
Loes schrok er wezenlijk van en volgde Betje's blik. Deze bleef als verbijsterd staren op Loes' nieuwe fluweelen jurk. Ook Loes' blik ging langs haar jurk en een fel rood kleurde hare wangen.
Een groote streep verf liep van boven tot onder



aan haar rok. Een lichte streep, die vreemd plekte op het donker zachte fluweel. En het eerste wat Loes dacht: „Wat zal vader zeggen?" En luide zei ze tegen Bet: ,,'k Had haar aangedaan, omdat tante komt vanavond."
Betje zei niets en keek als versuft naar de bemorste jurk. Ook de jongens werden er stil van.
„Toe Bet, ik kan er werkelijk niets aan doen, help me even het er af te krijgen," verbrak Loes de stilte.
En nu brak Betje los in een storm van verwijten. Wie deed er nu met verven zijn beste jurk aan. En wat vader en tante, ja wat Grootmoeder er wel van zou zeggen, als ze het hoorden.
Onder al dat gebrom, dat Bet deed, nam ze Loes m'ee naar de keuken, waar ze met terpentijn probeerde de vlek te verwijderen, 't Ging er gelukkig uit, maar toch bleef het een leelijke doffe streep op het glanzende fluweel. Het mooi was er nu wel af, vond. Loes en Betje verklaarde de jurk als totaal bedorven.
Maar Loes zag van alles den zonnekant en zei, dat haar schort dat leelijke wel zou bedekken.
Betje schudde het grijze hoofd. „Nooit zou die Loes veranderen, neen nooit, alles wat je zei, was tot doovemansooren gesproken."
Eindelijk was de tijd daar, dat vader en tante zouden komen. Ze gingen met Bet op den weg staan om hen te ontvangen. Bet had voor uitzondering haar Zondagsche muts op van echte kant. Ze was er wat trotsch op. Ze had de jongens wat opgeknapt en Pop een schoon schortje voorgedaan. Gelukkig had Bet bijtijds er aan gedacht om het hek open te zetten anders zouden Vader en tante leelijke vlekken oploopen.
Loes zag vader het eerst en op een holletje ging ze vader tegemoet, 't Was een hartelijk weerzien



van vader en dochter. Hij was tien dagen op reis geweest. t
„Dag tante," zei Loes heel beleefd en gaf tante een zoen.
,,Dag Loes. Wel meid wat ben jij gegroeid- Ik zou je bijna niet herkend hebben. En daar heb je die jongens en Pop en ook onze oude, trouwe Bet."
„Zoo jongens, Popke, kindje, heb je vader niet erg giem'ist, en hij drukte kleine, teere Pop in zijn groote, sterke armen.
Mijnheer Timmer was een flinke, krachtige man met een vriendelijk innemend gezicht'.
H ij schudde Betje de hand en vroeg:
„,Wel, Bet, hebben de woelwaters het je niet te lastig gemaakt?"
„Och nee, Mijnheer, dat ging wel." Ze keek echter tersluiks naar Loes, die haar ondeugend toeknikte en even alleen voor Bet merkbaar haar schort' wat oplichtte, waar Bet de sporen van Loes' verregaande slordigheid gewaar werd. Vader en tante bewonderden het mooi geschilderde hek. Tante vond het evenwel geen meisjeswerk.
Ze gingen het huis binnen, waar Betje reeds de tafel had gedekt.
„Tante Louise's oogen keken heel preciesig," vertelde Bet aan Loes in de keuken.
En dat was zoo! Tante zag al heel gauw, dat de brief, dien haar zwager had geschreven, niet te zwaarmoedig was geweest. Ze zag, dat de boel werkelijk veel te wenschen overliet. Alles zag er gehavenjd1 uit. Er stond geen bord op tafel, dat niet gescheurd of gehavend was. In het mooie tafellaken waren schiften en winkelhaakjes. De kinderen aten ongemanierd en Loes' at zoo gulzig en veel, als'of ze uitgehongerd was. Alleen Pop zat er bleek en kleintjes tusschen.
Ja, Leo had gelijk. Zoo kon het niet langer.



Daarom kwam ze nu zelf uit Amsterdam om zich te overtuigen. En zij wks overtuigd. Zij zou er vanavond nog eens uitvoerig met haar zwager over spreken.
't Werd een prettige avond, 't Was gezellig dien avond op „Welgelegen", nu er een beschaafde vrouw in hun midden was, dacht de heer Timmer en zijn plan, waar hij zijn schoonzuster over had geschreven, stond nu bij hem vast.
En toen Loes, de jongens en Pop ter ruste waren, werd er breed en ernstig gesproken over de plannen, die de heer Timmer geopperd had. En dit plan was, dlat de heer Timmer zijn kinderen weer een moeder zou geven. Tante Louise kende haar van haar jeugd af en wenschte haar zwager van harte geluk. Anna Vermeulen was verpleegster, esn vriendin van zijn overleden vrouw, een oprechte Christin. Hij wist zeker, dat zij zijn verwaarloosd troepje met Gods hulp in effen banen zou lijden.
Toen werd Betje binnengeroepen. Ze stond versteld en wenschte den heer Timmer al schreiende geluk.
En terwijl ze de kamer uitging zei ze :j,'t Beste, wat Mijnheer kon doen, 't allerbeste, want zoo ging het niet langer."
HOOFDSTUK II'.
Veranderingen.
Tante Louise bleef slechts enkele dagen op „Welgelegen". Ze besprak de op handen zijnde gebeurtenissen met Bet en droeg haar op toch te zorgen, dat alles er wat netter uitzag, als de nieuwe Mevrouw Timmer haar intrede deed. En Bet beloofde alles,



zich onderwijl verontschuldigende, dat ze maar twee handen aan het lijf had en ook niet alles alleen af kon.
„Neen Bet, dat weet ik wel, maar 't zal jou ook verlichting geven. Jij staat nu voor alles alleen, voor de opvoeding, de huishouding en het vele werk. Je ziet toch zelf, dat het zoo niet langer ging."
„Gunst nee Mevrouw en als U er niet over begonnen was, had ik het gedaan, want ik zei al zoo dikwijls, was Mevrouw Louise er maar, dan zou het wel anders zijn."
„Ja Bet je, maar ik heb ook mijn handen vol aan mijn drie kleuters, anders had ik aleens lang een kykje komen nemen. Maar Bet, beloof me, dat je niets aan de kinderen zult vertellen, want mijn zwager zal hun morgen het nieuws zelf meedeelen, dus Bet, mondje dicht hoor. Ik ben ook voor jou blij, dat er zulke prettige dagen zullen aanbreken, want oudje, je hadt je handen vol."
(Zeker, dat vond Bet ook, en ze nam zich voor de nieuwe meesteres met raad en daad bij te staan, Ze wist van Mevrouw Louise, dat haar nieuwe meesteres een vriendin van de overledene Mevrouw Timmer was, dus kon het niet anders dan ook een zachte, lieve vrouw zijn. O ja, Bet geloofde ook, dat er prettige en gelukkige dagen zouden aanbreken.
Nooit had Betje's voorgevoel haar zoo bedrogen.
Tante Louise was hedenmorgen vertrokken en met den middagtrein van 4 uur kwam vader weer thuis.
De kinderen gingen hem tegemoet, toen zij uit school kwamen.
Wat zag vader er jong en vroolijk' uit. Zoo had Loes hem in geen tijden gezien, en ze vroeg aan hem:
„U kijkt zoo vroolijk vader, komt Grootmoeder hier logeeren?"
„Neen Loes, Grootmoeder wordt te oud om uit te gaan, maar ik heb ander nieuws. En heel goed



nieuws, 't Is iets, waar vooral mijn oudste meisje zich over zal verheugen."
Hij streek haar liefdevol over het krullende haar.
„Toe vader, vertelt het nu," vleide Loes en trok hem wat op zijde.
.„Neen, dat is flauw Loes, wij mogen het evengoed hooren," riepen de jongens.
Maar vader was door de smeek stemmen van zijn kinderen niet te verleiden en zei:
„Neen kinderen na het eten, Pop moet er ook bij zijn."
„Maar Bet weet het al, vadier,"riep Loes opeens, „ja, Bet weet het geheim al, want ze heeft reeds een paar dagen zoo gezongen, dat ik haar gevraagd heb, of ze soms voor die uitvoering van de Lof stem van Meester Wouters repeteert. Ze werd heel niet boos en zei alleen: „Je zult ook over een paar dagen even blij zijn als ik." Toen heb ik er niet verder over gedacht, want ik dacht, dat ze het alleen zei om me eens nieuwsgierig te maken."
„Nu Loes, dan kan je over een uurtje ook zoo blij zijn," antwoordde de heer Timmer en dacht, hoe straks haar gezichtje van vreugde zou stralen, als ze wist dat ze weer een moeder zou krijgen.
Dien avond was de maaltijd spoediger afgeloopen dan anders. Bet spoedde zich naar de keuken om de vaten te wasschen, terwijl ze zich bij de deur even omdraaide en met een stralend gezicht Loes aanzag, alsof ze wilde zeggen: „Nu komt het, hoor.
'Het was ook zoo, want nauwlijks had Bet de deur gesloten of vader zei:
„En het blijde nieuws, dat ik voor jullie heb, is dat jullie over een maand een lieve moeder krijgen."
Even was het stil in de kamer. Vader zag Loes aan, om te zien hoe zij dat blijde nieuws zou opnemen. Maar hij schrok, toen hij haar lijkwit ver-



trokken gezichtje zag. Als versteend zag zij haar vader aan.
'De jongens trokken zijn blik van zijn oudstei af, door om hem heen te springen en te roepen: „hoera, wij krijgen een moeder," en Pop klom op zijn schoot en vroeg met haar lief stemmetje: „En zal die moeder met Pop spelen, als ze zoo alleen is?" Hij drukte het teere kindje tot zich. „Ja Pop, je zult nu niet meer zoo eenzaam zijn. Je krijgt een lieve mama, die je zal vertroetelen en liefhebben. En vader moest al de vragen van de jongens en Pop beantwoorden. Hoe moeder heette, waar ze woonde en hoe zij er uitzag.
Maar toen vaders blik dien van Loes zocht, verschrok hij weer. Nog steeds stond zij' naast het orgel, de lippen op elkaar geklemd en met een boozen blik in haar oogen.
Hij zette Pop op den grond en ging naar Loes. „En wat zegt mijn oudste nu?"
Haar lippen openden zich en met een harde, koude stem riep zij, terwijl ze zich van vader losrukte: „Ik wil geen tweede moeder hebben."
Met een ruk trok zij de deur open en vloog naar haar kamertje. Daar viel ze voor haar ledikant neer en gilde woest.
„Ik wil geen tweede moeder, ik wil niet, nooit."
Vader was geschrokken en stond als versuft. Dat had hij niet verwacht. Juist had hij gedacht, dat Loes het gelukkigste door dezen stap zou zijn. Zij had misschien het meest moederlijke teederheid en hulp noodig.
Betje kwam verschrikt de huiskamer binnen en schudde het hoofd. Dat zou wat geven, dacht ze, als het nu reeds zoo begon en ze trachtte Pop te troosten, die door Loes' driftigen uitval aan 't schreien was gegaan.
„U moet maar even naar haar gaan zien, Mijn-
Loes Timmer. o



heer," raadde Betje aan, ,,'t is zoo'n driftkopje, die Loes, maar 't zal wel overgaan, als U eens met
haar praat."
De heer Timmer spoedde zich naar boven en deed Loes' kamerdeur open. 't Was er schemerdonker. Eerst moesten zijn oogen wat wennen aan de duisternis. Eindelijk zag hij Loes' knielende gestalte voor het bed.
Hij legde zijn hand op haar hoofdje en sprak ernstig: „Ik moet je even spreken, Louise, kom mee naar mijn kamer."
Onwillig stond Loes op. Ze wist wel, als vader Louise zei, was het meenens. Hij sloeg liefdevol zijn arm om haar tengere schouders en nam haar mee naar zijn kamer. Hij draaide het electrische knopje om en de groote kamer baadde in een zee van licht.
't Was een nette, prettige kamer. De keurigste uit het geheele huis. Aan den eenen wand stond een groote boekenkast, en aan den anderen kant der kamer, naast den schoorsteenmantel, een massief bureau-minister. Dit was de werkkamer van den heer des huizes. Tot diep in den nacht kon men hem' hier vinden, steeds bezig voor zijn zaken te werken. Kwam er soms iemand uit het dorp om hem te spreken, dan werd hij in deze kamer gelaten. Boven het bureau hing een mooi portret van zijn overleden vrouw. Loes geleek veel op haar moeder en ook ditmaal viel de gelijkenis den heer Timmer op. Maar Loes miste dat lieve, dat zachte in haar gelaat, wat hij er iederen keer zoo graag op trachtte
te zien. . .. ...
Hij nam zijn bureaustoel en ging zitten, terwijl nij
zijn dochtertje op zijn knie trok.
,,En nu moet jij me eens vertellen, Louise, waarom jij'geen tweede moeder wilt hebben?"
Hij vroeg haar dit zeer langzaam en zag Loes in het behuilde gezichtje.



Loes keek haar vader strak aan en zei:
.„Neen vader, ik wil geen andere moeder." Toen ze er smeekend op volgen: „Och vader, geef ons geen andere moeder, toe vader, we houden toch zooveel van U, laat geen ander zich plaatsen tusschen Ij en ons. Zij zal II van ons afnemen." Loes wond zich meer en meer op. „Zeg U dan toch, dat het niet waar is, vader, och, breng haar niet hier.
Liefdevol streek vader de weerspannige lokken uit haar gezichtje en antwoordde:
(„Loes, lieveling, laten we nu eens kalm praten met elkaar. En hij schilderde zijn meisje den toestand, zooals die nu was; hoe onaangenaam het was, als nij s avonds vermoeid thuiskomende altijd een rommelige huiskamer vond, nooit iets op zijn plaats en dat het hem vooral den laatsten tijd zoo trof hoe weinig zijn oudste om dit alles gaf en den 'boel maar den boel het; hoe zijn kinderen geheel verwilderden Betje wordt te oud, kind. Er moet iemand zijn die de teugels der huishouding in krachtige handen houdt gevat, die mijn kinderen een opvoeding geeft, zooals het behoort en voor mijn oudste niet alleen een moeder, maar een vertrouwde vriendin kan zijn."
;Bij dit laatste sprong Loes op en ging met groote stappen de kamer op en neer.
„Een vertrouwde vriendin voor haar," had vader gezegd. Dat nooit!
„Neen vader, ik wil geen tweede moeder hebben.
Is waar, t is hier een slordig huishouden, maar och, we zijn zoo heerlijk vrij. We houden toch veel van U en zijn niet altijd zoo vreeslijk onverbiedelijk. Laat mij van school komen, vader, ik word in December vijftien jaar en ik zal voor het huishouden zorgen. Ik zal vreeslijk mijn best doen en alles doen, wat ü zegt, maar geef ons geen nieuwe moeder."



Terwijl ze zoo sprak en pleitte voor hun vrijheid stond ze tegen den breeden schoorsteenmantel geleund.
De donkere lokken hingen onordelijk om haar hoofdje en de lange oogharen lagen op de zachte hoogrood gekleurde wangen.
De heer Timmer kon zijn oogen niet van Loes afhouden, zoo als ze thans op zijn overleden vrouw geleek. Alleen dat zachte in haar gezichtje miste hij nu dubbel. En zijn ontstemming, zooeven bij haar tegenstand opgekomen, verdween nu geheel.
„Loes, kindje 't is voor jullie bestwil. Dit' zie je nu niet in, maar later zal je me er dankbaar voor zijn. Het besluit heeft me veel strijd gekost, maar ik weet, dat het Gods weg is. Zoo kon het niet langer. En als moeder op ons neerzag, dan weet ik zeker, dat ze mijn daad zou goedkeuren.
je nieuwe moeder neemt voorzeker een heel zware taak op zich, Loes. Wil je me beloven haar die taak niet te bemoeilijken?"
Loes kon hierop geen antwoord geven en stormde n^r haar kamertje, waar ze de deur op slot deed.
(Het schoolplein was reeds voor het grootste gegedeelte met schoolkinderen gevuld, toen Loes er aankwam. De meisjes stonden in groepjes van vier, drie of twee, enkelen liepen alleen in een of andere les verdiept.
Een aardig blondje met vriendelijk, goedig gezichtje, sloeg, toen zij Loes zag naderen, haar boek dicht en kwam naar Loes toe.
>,Dag Loes, wat ben je laat. Heb je je Fransche
woordjes er al ingepompt?" .
Willy Verslooten was Loes' intiemste vriendin. Toch waren er geen grootere contrasten denkbaar. Willy was een keurig, net meisje. Haar lange, blonde vlecht huppelde bij iedere beweging op haar rug en



was vanonder met een lichtblauwen strik vastgebonden. Hare kleeding was eenvoudig, doch uiterst verzorgd. Nu de meisjes gearmd naast elkaar liepen, viel het verschil van kleeding nog meer op. Willy had een breeden, zwarten hoed op met een effen fluweelen band er om, terwijl Loes' hoofd onbedekt was. Len hoed droeg ze nooit.
Willy's mantel, ofschoon twee jiaren oud, zat haar keurig terwijl er een nette donkere rok uitplooide. Loes had m de haast haar oude, vale kape omgeslagen, die nog slechts met één knoop bovenaan kon vastgemaakt worden.
,,,().n<lanks1 ilaar slordige en ruwe manieren hield
nly veel van Loes. Ze waren trouwe vriendinnen.
In het begin van haar vriendschap had Willy wel eens geprobeerd Loes van hare slordigheid te genezen. Maar 't was onbegonnen werk geweest. Loes was toen direct van dat onderwerp afgestapt met de woorden: „Toe Wil, doe me een plezier en hak niet op mijn toilet. Mij zijn ze goed genoeg, ik -an me heerlijk in die losse jurken bewegen, waarom zou ik me onnoodig pijnigen met ceintuurs, nauwe schoenen, en haarlinten verlies ik meteen. Een hoed draag ik nooit ten eerste voor het gemak, ten tweede voor de fnschheid van mijn hoofd. Een jongedame kan je toch niet van me maken. Doe je dus jreen moeite Wrlleke, want 't is echt niet aan me besteed. VjerbeeM je eens Wil, als ik eens met zulke fijne schoentjes liep als jij." En met een schalks gezichtje had ze haar eigen lompe schoenen met Wil's ïijne, bruine laarsjes vergeleken. „Gunst Wil, ik zou , n°g maar meer in ongerustheid brengen, want ik zou met mijn hooge hakjes in de modder blijven
belanden" nUnmer 0p ons heerllJk „Welgelegen"
Samen hadden ze het toen uitgeproest van 't



lachen. Neen, 't was ook een ondenkbaar geval, Loes met hooggelakte, bruine laarsjes. ^
Na dit gesprek was dan ook het thema ,,kleedmg
blijven rusten. .
'Willy bemerkte al gauw Loes bedrukt gezichtje. „Zeg Loeske, wat scheelt er aan? Pop is toch
niet ziek?"
Loes schudde ontkennend.
„Heeft Bet soms een ongeluk gekregen, of weer
haar handen gebrand?"
De strakheid in Loes' gezichtje verdween even en glimlachend antwoordde ze: ..Neen Wil, Bet s handen zijn gelukkig nog in goede conditie.
Weer verstrakte haar gezichtje en 't was, of haar blik verdonkerde, toen zij Willy aanzag en er met toornige stem uitbracht: „Vader gaat volgende
maand trouwen." .
> Kijk je daarom zoo boos, Loes! \ md je het dan niet heerlijk. O, Loes wat zal er nu een heerlijke tijd voor je aanbreken.'
Wil dacht aan haar eigen vriendelijk tehuis en had het gezin van den heer Timmer dikwijls beklaagd. Mijnheer Timmer kon door zijn vele reizen zoo weinig voor zijn kinderen zijn.
,Heerlijk?" vroeg Loes verwonderd. „Noem jij dat heerlijk, Wil, om een tweede moeder te krijgen. Zoo'n vreemde snoeshaan, die de baas komt speicn, mij zal ringelooren en regeeren? Is dat heerlijk, \\illy? Ik heb vader ronduit gezegd, hoe ik er over denk. Daar, nu weet jij het ook meteen.''
„Maar Loesje," kalmeerde de meer verstandige willy. „Je vader doet een goede daad. 't Zal een aanwinst zijn voor jullie gezin. Wie weet, hoe\eel jij van haar gaat houden. Je zult later nog wel eens bij je zelf je driftige woorden herinneren. Dan praat
je heel anders."
Laatst had Willy's mama nog gezegd, dat mijn-



heer Timmer toch zoo noodig een flinke vrouw moest hebben; een lieve moeder zou toch zoo'n goeden invloed op Loes kunnen hebben. Loes was op zoo'n lastigen leeftijd.
De schoolbel luidde met helderen klank.
Beide meisjes gingen stil de schoolpoort binnen, ieder in eigen gedachten verdiept.
'Ze hadden Vaderlandsche Geschiedenis het eerste uur. Juffrouw Gerritsen gaf les. De meisjes beweerden, dat de lessen bij haar dol gezellig waren. Je kon er zoo heerlijk opspelen. Juffrouw Gerritsen koin geen orde onder het beweeglijk troepje houden, 't Was een stil, goedig menschje. Zij maakte geen indruk op de meisjes, zag den eersten tijd, toen zij was benoemd, teveel door de vingers, waarvan de belhamels misbruik maakten en toen zij later zag, dat zij de teugels teveel had gevierd, probeerde zij ze wat strakker aan te trekken, maar het baatte niet.
't Was en bleef steeds rumoerig in haar klas. Maar als men een uur later kwam kijken onder de aardrijkskundeles van juffrouw Van der Laan, dan waren het dezelfde meisjes niet. Als muisjes zaten ze en luisterden naar de prettige stem van de leerares. Toch gaf zij niet beter les dan juffrouw Gerritsen, maar ze had de meisjes onder den duim. O, als ze het geweten hadden die wildzangen, hoe ze het leven van hun goedige leerares bemoeilijkten. Als ze het wisten, hoe een moe geplaagd menschje des avonds bij haar zieke zuster kwam, waarvoor ze moest werken en trachtte een opgewekt gezicht te zetten, terwijl ze zoo moe, zoo doodaf was van het geplaag en gesar harer leerlingen. Maar het goedige menschje droeg haar leed heel diep verborgen, tenminste voor het menschenoog, want God zag haar en gaf haar dagelijks weer sterkte en moed om voort te gaan en voor het eenige, wat zij op aarde bezat, te zorgen. \



Loes zat naast Jet Veenstra, een üer grootste Deihamels. Zij waren trouwens aan elkander gewaagd: Loes en Jet. Wist Loes een fijne grap te bedenken, Jet wist toch altijd nog een leukere.
Nu zat Loes echter met een bedrukt gezichtje. Haar hoofdje was niet als anders met allerlei dwaasheden vervuld. Een dof gevoel had ze in haar hoofd en telkens was het, alsof ze vader weer hoorde vragen: „Zal jij haar moeilijke taak niet zwaarder maken, Loes?"
Het antwoord had ze vader schuldig moeten blijven, want ze kon niets beloven. Zij gevoelde zich ellendig, ziek, niet in staat verder te denken.
En ze had niet kunnen bidden, gisterenavond, 't Was alsof er geen gebed over hare lippen kon komen. Ze had vader verdriet gedaan; ze had het gezien aan zijn oogen dezen morgen, 't Was, alsof hij niet geslapen had. Ook had zij niet kunnen slapen. Ze had maar liggen denken, denken en geprobeerd het beeld harer eigen moeder zich voor den geest te roepen. Moeder was al zes jaren dood, ze was pas acht en kon zich moeder nog goed herinneren. Moe lag meest op een ruststoel in de warande. Wat was moeder zwak en bleek. Ze moest altijd zachtjes loopen en kalme spelletjes met de jongens doen. O, wat was het moeilijk voor haar geweest,^ met haar wild, onstuimig karakter. En wat zei Vader gisterenavond? O ja, dat moeder zijn daad zou goedkeuren terwille van hun kinderen. En W il noemde het ook al zoo'n goede daad. Waren zij dan zulke
halve wilden?
Maar zij, Loes, kon het niet goedkeuren, 't zou haar ongelukkig maken. Zij zou zich voelen als een *arm vogeltje, dat na zoo'n heerlijk vrij leven werd opgesloten. Die moeder zou haar gehoorzaamheid leeren, onderworpenheid. Maar Loes zou zich harden tot dien strijd, 't Zou gaan op leven en dood.



Opeens werd haar gedachtengang onderbroken door een gevoeligen stomp in haar rug, dien Greet Lettink haar toedeelde.
„Zeg Loeschepoes, wat zit jij te suffen, 't Is jouw beurt."
'Hè, ze schrok op. Wat was ze ver weggeweest. Ze had de geheele school met inhoud vergeten. Nu bracht de stomp van Greet haar weer tot het heden.
Verward keek ze rond. Hè, ja, ze hadden les van juffrouw Gerritsen.
„Waar zijn we?" vroeg ze aan Jet, terwijl ze haar boek opensloeg.
„In de vijfde klas onder het aangename gekweel van onze geliefde Gerrit."
Greet liet een onderdrukt gegiggel hooren en Loes antwoordde: „Och, zeur nu niet, Jet, je weet wel, wat ik bedoel."
Juffrouw Gerritsen tikte met een liniaal op de bank en vroeg: „Heb ik lang genoeg gewacht, Loes Timmer?" Loes was geheel in de war.
„Ik weet totaal niet, wat U me gevraagd hebt!"
„Zoo, dan schrijf jij je geschiedenisles maar eens vijf maal over."
„Zie je," dacht Loes, „daar heb je het al. Ik kan mijn gedachten er gewoon niet bijhouden, 'k Wou, dat dat mensch op de Mookerheide had gereten, dan had vader ze nooit gezien."
Met een zucht zocht ze haar les op en steunde haar ellebogen op de bank.
„Wat scheelt je toch, Loes," vroeg Jet. „Anders had je opgevlogen, als je straf kreeg en nu zet je alleen een doodongelukkig gezicht."
„Och, Jet, laat me toch met rust," vroeg Loes en Jet bemerkte nu wel, dat er iets met Loes was, want zoo had zij haar nog nooit gezien.
Willy, die twee plaatsen voor Loes zat, keek om en knikte Loes bemoedigend toe. Ja, Wil wist wel,



waarom Loes zoo weg was vanmorgen; ,,maar 't kwam best in orde," dacht ze, nog beter misschien dan zij wel dacht.
En toen even later een prop op Loes bank werd gegooid, zonder dat de juffrouw het merkte, wist Loes, dat het een briefje van Wil was en zij las op het uitgescheurde blaadje uit Willy's kladschrift: ,,'t Komt best terecht, Loeske, tob er nu niet langer over, en kijk weer vroolijk als altijd. Je Wil."
Maar de strakke trekken in Loes' gezichtje ontspanden zich niet, want zij geloofde niet aan deze bemoedigende woorden.
HOOFDSTUK III.
Een moeilijke taak.
„Waar denk je aan, Anne?" vroeg de heer Timmer bezorgd, terwijl hij zijn jonge vrouw in het bleekle
gelaat zag. .
Mevrouw Timmer wendde haar blik af van het schoone landschap, dat zij voorbij spoorden, t Was een mooie avond. Zij had genoten van de reis. Hoe meer zij he;t doel der reis naderden, des te stiller werd zij.
„Ik dacht aan hetgeen ik achtergelaten heb en hetgeen me nu wacht, Leo,' sprak zij zacht. „Ik heb een moeilijke taak achter mij, hernam zij, „maar na wat je me verteld hebt, lieve, ben ik bang, dat de taak, die mij te wachten staat, nog moeilijker zal zijn."
„Ja, Anne, ik was verplicht je alles te vertellen na mijn gesprek met Louise. Ik kon het je niet lichter voorstellen dan het is, want ik ken mijn kleine meisje. Je zult heel wat te stellen hebben met haar, want ze



heeft een moeilijk karakter, maar ik geloof, dat jij met je liefdevol hart veel aan haar zal kunnen verbeteren. Met liefde kan er zooveel gewonnen worden, vrouw. Zie maar eens naar je werk in het ziekenhuis. Werden je zorgen en liefde niet steeds met dankbaarheid beloond?"
0,Ik zal mijn moeilijke taak in liefde aanvaarden, Leo, en haar met Gods kracht ten einde brengen." De heer Timmer knikte zijn vrouw zwijgend toe.
„Nog een halte en dan komt ons dorpje, Anne. Vind je de omstreken niet mooi? Zie eens die herfsttinten. Je zult hier genieten van Gods schoone natuur, vrouwlief. Je hebt die in Amsterdam zoo moeten missen."
De jonge vrouw vergat een oogenblik hare zorgen en bewonderde het schoone, wat zij voorbijsnelden.
Zij hadden het doel hunner reis bereikt. Vlug wipte de heer Timmer de bagage uit het net en gaf het den witkiel, die langs den trein liep. Hij hielp zijn vrouw uitstappen.
,,'t Is hier een flink station, Leo. Ik had het me veel kleiner en landelijker voorgesteld."
„Dat val dan mee, hè? Wie weet, hoe het andere ook nog meevalt."
„Zeker," zei ze nu vroolijk en stapte met haar echtgenoot de controle door.
Velen groetten hen en keken nieuwsgierig naar de jonge vrouw!
De heer Timmer bemerkte dit en vroeg haar, liever een rijtuig te nemen daad* hij haar aan die nieuwsgierige en brutale blikken wilde onttrekken.
Weineen, man, laten we liever loopen. 't Is zoo'n prachtavond."
Er was niemand aan het station om hen af te halen. De jongens zouden graag met Bet je gekomen zijn, doch de heer Timmer had dit niet gewild. Vol goeden moed stapte de jonge vrouw naast haar



man voort, een oogenblik vergetend welk een zware taak haar wachtte.
De huiskamer van villa „Welgelegen" zag er dien avond keurig uit. Bet had dan ook al haar best gedaan.
Het wollen tafelkleed, vol inkt- en vetvlekken was grootendeels bedekt door een brandhelder wit fantasiekleedje.
Bet had ook het groote zware huisorgel een extra beurt gegeven. Ze moest er telkens weer naar kijken, zoo keurig vond zij het.
n't Zal haar best meevallen," mompelde Bet, terwijl zij haar tulen muts voor den spiegel opzette en de banden onder de kin vaststrikte.
„Ja zeker, *t zal best gaan, al is ze zoo preciesig als Mevrouw Louise."
„Wim, blijf van het orgel af! Niet doen Jan, laat nu dien stoel daar staan."
Wat moest Betje veel verbieden, vanavond. Vol aandacht keek ze op de klok. „Nog een half uurtje precies, dan kunnen ze hier zijn."
„Toe jongens, hebben jullie je huiswerk af, dan kan die boel van tafel. Ik ben zoo bang, dat de inktpot over het schoone kleedje valt. Stil dan toch, Jan, laat je broertjes met rust."
„Gunst, Bet, wat ben je toch mopperig vanavond. Zeg, Betjelief, vraag jij nu eens aan Loes, of ze beneden komt, ik moet nog één som en dan kunnen mijn boeken van tafel."
„Waar is Loes dan toch, Jan, ik dacht, dat ze Willy >een eindje was wegbrengen?"
„Ze is al een kwartier terug, Bet. Ze wilde hier haar werk niet maken, omdat het haar hier te netjes is. Ze heeft haar kamerdeur op slot gedaan. Ze is nijdig, omdat de nieuwe moeder vandaag komt. Ik heb gezegd, dat ik haar een draak vond, omdat ze



me niet wou helpen. Toe Betje, ga jij haar nu eens roepen."
Bet zette nog even het koffieblad, op tafel, keek, of de boel in orde was en spoedde zich naar boven.
Loes' kamerdeur was werkelijk op slot. Bet klopte zoo hard ze kon, doch kreeg geen antwoord.
„,Loes, doe even open," riep Bet. Eindelijk werd de sleutel aan den binnenkant omgedraaid.
#,Wat is er dan met dat lawaai? Je bonst, of er brand is."
Met dezen uitroep werd Betje begroet.
„,Loes kom even beneden, want Jan kan zyn sommen niet afmaken, en over een half uur zijn ze thuis."
„Nu, wat zou dat? Ik kom niet beneden, hoorl Eerst op mijn gemak mijn wiskunde afmaken."
Met een smak wilde Loes de deur dichtgooien, maar Betje was haar ditmaal te vlug af.
„Je zult naar beneden gaan, Loes. Toe, doe je vader nu den eersten avond al geen verdriet. Je bent een koppig kind, hoor, Loes. Ik begrijp niet, dat jij nog kunt zeggen veel van je vader te houden. Je toont het niet de laatste weken."
Bet zou het dan nu maar eens flink zeggen, misschien dat het hielp.
En werkelijk, het sloeg in bij Loes.
Ze schudde Bet bij den arm: „Ik houd heel veel van vader, ik vind het gemeen, in-gemeen van je, als je denkt, dat het niet zoo is. Jij weet toch wel beter en vader ook?"
„Nu, het lijkt er anders niet erg naar, zooals je je de laatste weken aanstelt. Maar als je dan werkelijk veel van hem houdt, trek dan een andere jurk aan en kom beneden om je ouders te ontvangen. Jij bent toch de oudste 1?"
Even stond Loes nog in tweestrijd. Ze zou dan



maar beneden komen, ofschoon ze het niet van plan was geweest.
„Een andere jurk doe ik niet aan, hoor, Bet. Deze groene is goed genoeg. Wil ze me zoo niet zien, dan stopt ze haar oogen maar in haar zak. Ik ga me niet mooi maken, anders denkt dat mensch nog, dat ik het voor haar heb gedaan."
Loes ging met Bet mee. Bet mopperde op de trap nog van: „Zoo'n dwarsk'ijkster," maar Loes stoorde zich er niet aan en zei alleen: „Als jij de bruid bent, Bet, dan kleed ik me in gala."
Bet ging naar de keuken om koffie te zetten, terwijl Loes zich naar de huiskamer begaf.
„He, hel" riep Jan, „kom je nog?"
„Zeg als je zoo begint, dan trek ik weer naar boven en dan zien jullie me den heelen avond niet meer."
Loes was prikkelbaar en gaf Jan een klap om zijn hoofd. Bet kwam op het gillen van Jan de kamer binnen vliegen.
„Wat is er nu weer? Toe, Loes, help hem even aan zijn sommen en doe Pop dan haar schoone schortje voor. 't Ligt daar op den muziekstandaard.''
Even was het weer stil. Bet zuchtte- t Was gelukkig gauw uit met dat verbieden en dat sussen. Er kwam nu spoedig een ander, die misschien beter kon opvoeden dan z'ij. Maar 't was ook niet alles.
zoo'n wild troepje.
En Betje maakte zich mooie illusies over het goede leven, dat ze zou krijgen, als de nieuwe Mevrouw er was.
Toen ze de koffie binnen op het lichtje bracht, was de vrede werkelijk weer geteekend. Loes hielp Jan aan zijn sommen, terwijl Tom en Wim rustig zaten te dammen. In een hoekje van de kamer suste Fop haar kleintjes in slaap. ' _ .
Bet was heel tevreden en ging nog iets ui de



keuken verrichten. Indien ze zoo stil waren als Mijnheer en Mevrouw dadelijk thuiskwamen, dan zou 't Mevrouw heelemaal meevallen, dacht Betje.
Maar de vrede was niet van blijvenden aard.
Jan's sommen waren klaar en h'ij borg zijn boeken en schriften weg.
,,Zeg, Loes, mag ik het boek lezen, dat Willy daarstraks voor je meebracht?"
>,,Neen," antwoordde Loes kortaf, niet in een stemming iets voor Jan over te hebben, zooals anders.
Jan gevoelde zich dan ook diep beleedigd en nam het boek van het plankje.
„Geef hier, Jan, je moogt het niet lezen," gilde Loes en vloog op Jan aan, die triumpheerend het boek boven zijn hoofd zwaaide.
„Eerst eens zien, of het wel geschikt is voor jou," sarde Jan en las hardop: „Alleen op de wereld." „Hè, Loes, dat moet zoo'n fijn boek zijn. Jaap Looman heeft het ook gelezen. Toe, Loesepoes, mag ik het lezen?"
Hij kwam nu met het boek naar Loes, doch nu zij eenmaal neen gezegd had, bleef het zoo.
„Neen, plaaggeest, nu zal je het niet lezen," antwoordde Loes en trachtte Jan het mooie, roode prachtbandje afhandig te maken. Jan trok echter zoo hard aan het boek, dat het onheilspellend begon te kraken.
Loes, die anders op dergelijke dingen geen acht sloeg, werd nu woedend op haar broertje, 't Was immers Willy's boek en ze had zoo moeten beloven er zuinig op te zijn. Zij stortte zich op Jan, die het boek krampachtig in zijn armen hield. In haar drift bemerkte Loes niet, wat ze deed en bonkte met geweld op Jan's rug.
„Geef hier, zeg ik je," gilde ze uit alle macht.
Jan had zich losgerukt en holde rond de tafel. Tom en Wim staakten hun spel en zagen het schouw-
t



spel met verschrikte oogen aan. Zoo was Loes nooit. Ze had altijd alles voor haar broertjes en zusje over.
.„Toe Jan, geef het dan," riep Tom en trachtte Jan in zijn vaart rond de tafel te stuiten. Jan sloeg om zich heen. Alle damschijven vlogen over de tafel, het spel verbrekend. En Loes in haar drift, hare vuisten gebald, vloog opnieuw op Jan aan, met zich sleurend het wollen tafelkleed waarop het koffieblad stond. In een oogwenk overzag Betje den toestand, toen zij op het gillen kwam binnenloopen. Haastig schoot ze op het koffieblad toe, toen zij zag dat ook dit in de vaart werd meegesleurd, 't Was evenwel telaat. Rinfeeldekink klonk het en het mooie koffiese^vies viel in scherven op den grond. Het bruine, warme koffievocht plekte met donkere strepen en plassen op het schoone fantasiekleedje. Jan stond verstomd en in een opwelling van berouw vloog hij op Betje toe, die er versuft blij stond. Had ze daarvoor den geheelen dag gesloofd om het zoo netjes mogeïyk te maken. Een paar heldere tranen gleden over het gerimpelde gezicht.
„Vergeef het, Bet, stamelde Jan, in-bedroefd. Zoo had ik niet gedacht, dat het zou afloopen."
Maar Betje was thans niet te vermurwen. Een blosje kwam er op het oude, bleeke gelaat en met een snik keerde zij zich om. Nu was de maat vol.
Ze ging naar de keuken een doek halen om de koffie op te betten. Als ze |nu maar klaar kwam, vóór müjnheer en mevrouw thuiskwamen.
Loes was juist bezig de scherven bijeen te zoeken, toen de voordeur geopend werd en men den heer Timmer met opgewekte stem hoorde zeggen: „Welkom in ons huis, Anne."
De huiskamerdeur werd geopend en het schouwspel, dat de heer Timmer nu te zien kreeg, was niet aanlokkend voor de jonge vrouw, die met een lief glimlachend gezichtje achter hem stond.



„Wat is. hier gebeurd, Betje?" vroeg de heer Timmer, terwijl zijn stem wrevelig klonk. Kon het dan dien eenen keer niet netjes zijn."
Betje stond uit haar bukkende houding op en terwijl de tranen haar langs het gezicht stroomden, vertelde ze in horten en stooten, hoe ze gesjouwd en gewerkt had om den boel knap te krijgen en hoe Loes en Jan in eenige minuten alles hadden bedorven.
Nu kwam Mevrouw Timmer nader en haar hand op Betje s schouder leggende, zei ze vriendelijk:
„Kom Betje, we zullen samen dien boel eens opruimen, dan ziet het er weer netjes uit."
„Betje, die vooruit al haar wensch had gerepeteerd, was nu geheel door die vriendelijke woorden in de war en prevelde, terwjijl zij Mevrouw haar gerimpelde hand toestak:
„Welkom hier, Mevrouw, en dat we het samen maar goed kunnen vinden."
„Nu, dat hoop ik van ganscher harte, Betje."
Betje s gezicht glansde weer en met een zegevierenden blik naar Loes, die met eenige scherven van het gebroken servies in haar handen stond, spoedde zij zich naar de keuken, waar zij op een stoel neerviel.
„Heb ik het niet gedacht, heb ik het vooruit niet voorspeld? Een goeie tijd breekt er aan, nu er weer een meesteres in huis is. En wat vriendelijk was ze meteen."
Na haar alleenspraak keerde zij naar de huiskamer terug. Mevrouw had al met de jongenskennis gemaakt, terwijl Jan iets had gemompeld van „Vergeving, berouw". Pop zat op haar schoot en vleide
' .vcrrtrr°Tuw'Ük het blonde kopje aan 'haar borst.
>,Bnjft U werkelijk?" vroeg ze heel wijs en toen de nieuwe moeder haar daaromtrent had gerustgesteld, kwam haar tongetje los en vertelde van haar poppenkinderen.
Loes Timmer. <3



Loes was ongemerkt de kamer Ult£fs^^
dacht, dat de nieuwe moeder haar niet had °Pg merkt Vader was even naar boven gegaan om zijn brieven, die in de bus waren, m zijn bureau te bergem Toen hij terugkwam, was zijn vrouw met Bet je bezig de laatste sporen van de vechtpartij uit te! wisschen. Het koffieblad prijkte met de overgeschoten kopjes van het servies en eenige andere kopjes Betje van de theetafel uit de „mooie kamer had gehaald weer op tafel. „De koffiepot was gelukkig heel uit den strijd gekomen," merkte Jan op
Mevrouw zette zich aan tafel achter het koffieblad en begon haar eerste taak als huisvrouw in praktijk te brengen. Betje had gauw andere koffie gezet en kwam met de groote koffiekan binnen. Achter haar kwam Loes met een heel boos gezichtje. Mevrouw Smer ktte met op haar, deed alsof rij er met was. Was het niet Loes' plicht haar het eerst een woord van welkom, een woord van vriendschap, ja een woord van verontschuldiging voor de niet prettige
°ridenheert<Timmer zag, dat rijn vtouw zijn oudste vragend aankeek. Moest zij nü al de minste zijn en hnie-en voor het kind. Ds,t nictl .
Hij stond op en naar Loes gaande nam hij haar als een klein kind aan de hand en bracht haar bij zijn vrouw. Hij trachtte zoo opgewekt mogelijk te zijn
e", Vrouw, hier is mijn oudste meisje. Ik hoop dat ze "in U niet alleen een moeder, maar een vriendin
ZaDein^onge vrouw stak haar hand naar Loes uit, deed of ze niet bemerkte dat stroeve in Loes g zichtie die van toom schitterende oogen.
O ze zag nu reeds dat het meisje niets van haar zou willen hebben. Ze nam Loes eens goed op. Ze had een mooi gezichtje en als er een glimlach om



haar mond had gespeeld inplaats- van die harde trekken, dan zou ze ook gedacht hebben „een lief gezichtje . Maar dat was nu verre van daar-
Naar het uiterlijk te oordeelen was ijdelheid geen gebrek bij Loes, maar zindelijkheid en netheid schenen ook niet in haar smaak te vallen.
■Haar donkergroene jurk vertoonde scheuren, die met groote steken wit garen waren dichtgehaald.Eén mouw was losgetornd en een scheur in haar schort met spelden vastgestoken.
Loes deed, of ze de vriendelijk toegestoken hand van haar nieuwe moeder niet zag en bromde iets binnensmonds, dat niemand verstond.
•^en oogenblik stond de heer Timmer in beraad. Wat moest hij doen? Zoo'n verregaande brutaliteit kon hij toch niet ongestraft laten. Maar den smeekenden blik van zijn vrouw ziende, hield hij de harde woorden terug, die hij zijn dochter wilde toevoegen. Neen, t was beter te zwijgen en de vorming van dit ongetemde meisje geheel aan zijn vrouw over te laten Met het boek van Hector Mallot „Alleen op de wereld ging Loes in een hoekje zitten. Zij gevoelde zich alleen. En dat ten onrechte, want waren daar met een vader en een moeder, die hare liefde zoo graag" wilden bezitten en de hunne aan het toomeooze meiske geven? Maar Loes verzette zich tegen liefde en vriendschap, die haar met milde handen hier werden geschonken. Zij wilde liever alleen zijn, dan een kind of vriendin van de nieuwe moeder!
Het werd een gezellige avond. Moeder bemoeide zich met de jongens en Pop en trachtte hun vertrouwen te winnen. Ze speelde een spelletje halma met Jan en bewonderde zijn electrische machine die hij van Grootmoeder uit Amsterdam had gekregen. Ze kleedde met Pop de baby uit en legde haar voorzichtig in het rieten poppenwiegje. Pop genoot en haar blauwe kijkers glinsterden van



vreugde, toen moeder beloofde een nieuw wiegen -
gordijn te zullen maken. , i
Ook trachtte zij Loes in een gesprek te halen, maar Loes sneed alle vertrouwlijkheid en toenadering af met: „Ik lees," en verdiepte zich schijnbaar m haar lectuur, doch hare gedachten waren wel dege^k bii de dingen, die rondom haar voorvielen. Over haar boek heen zag zij het lieve, zachte gekat. van .bw twppd'p moeder zag ze hoe deze Pop leerde n wiegje op te maken, zooals het behoorde en eerst de lakentjes te spreiden mplaats van het wollen
deNongmaals trachtte Mevrouw Timmer Loes in een
betere stemming te brengen.
„Wat lees je Loes?" vroeg zij vriendelijk, toen zij
Loes haar kopje koffie aanreikte. f
Alleen op de wereld," antwoordde Loes kortaf en nam met een boos gezichtje het kopje aan.
Houd je veel van lezen, Loes?
"ïawel 't Gesprek vlotte niet erg en onwillekeurig dacht Mevrouw Timmer aan de cursussen in het Groote Ziekenhuis, 't Leek haar, of ze L|pe
« weer. „Ik heb een massa mooie boeken. Morgen komen de koffers en dm „„en we samen eens^k^a'^nog
SSen ™ teh<SÏ Wa« je be, liefs. Loes, Hoïandscho of Engelsche boeken. Van vader hoerde ik dat ie zoover in Engelsch bent.
Even lichtte er iets in Loes' oogen Diis vader had toch niet alleen nare dingen van haar verteld.
Wat vader vèr noemt. Mijn vriendin en ik lezen dikwijls Engelsche boeken. Wat we met weten, schrijven we op en zoeken later de vertaling m onze
dlCLoensaïergat werkelijk, dat ze zich had voorgeno-



men niets tegen dat „indringerige mensch" te spreken. Ze kreeg dan ook een kleur van schrik, toen ze bemerkte, tot wie ze sprak.
Ze boog het hoofd over haar boek en sprak verder geen woord. Mevrouw Timmer zag wel, dat ze nu niet verder moest gaan. Dit kind was tegen haar ingenomen en nu moest zij trachten met kleine stukjes dien tegenstand te doen verdwijnen. Het zou moeite en strijd kosten, dat bemerkte zij wel, maar met Gods hulp zou z'ij er komen.
Toen het klokje van gehoorzaamheid sloeg, nam mevrouw Pop op en stapte met de drie jongens naar boven. Dat was een vreugde- 't Was lang geleden, dat de jongens met zachte hand werden toegedekt. Die eer viel alleen Pop nog maar te beurt. En aan de* overzijde van de jongensslaapkamer klonk het: „Och Moeder, dek U mij ook voor dezen keer eens toe." 't Was Jan, die dit vroeg en hij schaamde zich niet; en toen Moeder zich over hem heenboog, sloeg hij spontaan zijn armen om haar hals en fluisterde: „Ik zal heel veel van U houden, moeder." Ze kuste Tom en Wim en ging met groote blijdschap in haar hart naar de werkkamer van haar man, waar zij vertelde van haar eersten avond op „Welgelegen".
„En Loes?" vroeg hij, terwijl hij zijn kasboek dichtsloeg.
Vóór zijn vrouw kon antwoorden, werd de deur geopend en trad Loes binnen. Ze had gedacht ongemerkt haar vader goedenacht te kunnen wenschen, terwijl moeder de kinderen naar bed bracht.
„Wel te rusten, vader," klonk het mat en haar armen om vaders hals slaande, liet zij als een vermoeid vogeltje haar hoofd op zijn schouder rusten.
Vader kuste zijn dochtertje hartelijk.
Z'ij stak haar moeder koeltjes haar hand toe en mompelde „Goeden nacht."
Vader keek Loes strak aan en zei: „Geef je moe-



der een kus, Louise en spreek met twee woorden."
Mevrouw Timmer nam Loes hoofdje in beide handen en wilde haar kussen, doch Loes werkte zich los en achteruitgaande riep ze met fonkelende oogen.
,,Ik wil niet huichelen. U bent mijn moeder niet en ik zal U ook nooit zoo noemen."
De jonge vrouw werd doodsbleek. Met liefde en zachtheid wilde zij dit kind naderen en met stugheid en haat werd zij afgewezen.
Loes keek haar uitdagend aan en vóór vader haar kon bestraffen, was ze de kamer uitgehold, de deur met een harden klap dichtslaande.
Mijnheer Timmer streelde het zachte haar van zijn vrouw. „Wat heb ik van je gevergd, Anna? Er zal een moeilijke tijd voor je aanbreken. Zal je er sterk genoeg voor zijn?"
En zacht snikte de jonge vrouw haar leed uit. Hoe geheel anders had zij zich alles voorgesteld. Ze wist, dat ze een moeilijke taak ging aanvaarden, maar zoo had zij toch niet gedacht, dat haar eerste avond zou eindigen.
Sprak er niet slechts haat, een gloeiende haat uit de donkere oogen van Loes? Zij gevoelde het. Loes betwistte haar de plaats in huis, de liefde van vader. Ze wilde niet deelen, dit hartstochtelijke kind. Ze wilde vader alleen hebben en zijn liefde niet deelen met haar, die als een indringster werd beschouwd.
Op Loes' kamertje was het heel stil. Loes lag voor haar ledikant geknield en trachtte te bidden. Maar 't was, alsof zij niet kon bidden, of een stem haar influisterde: „Je bent een slecht kind Louise, want zij huichelde niet, maar probeerde je met liefde te winnen."
Zij kon niet slapen. Nare droomen beangstigden haar en zij woelde om en om, tot de morgen aanbrak.



HOOFDSTUK IV.
Een dag vol emoties.
Een heel eind was Willy haar vriendin tegemoet geloopen.
„Hoe is het gegaan, Loes?" vroeg zij en kleek Loes lachend aan. Wat een bewolkt gezicht weer. „Kom Loes, vertellen I Ik ben dol nieuwsgierig. Hoe zag je moeder er uit? Was ze lief, was ze vroolijk? Kom voor den dag er mee! Ik ben er een kwartier vroeger voor opgestaan, om alles voor schooltijd te weten."
„Gunst Wil, dat is zonde, want ik kan je niet anders zeggen, dan dat het een gewoon mensch is. Of ze lief is, weet ik niet. Volgens de jongens wel. Die zijn zoo gedwee voor haar. En Pop is in de wolken. Ach, die is nog zoo klein. En Betje windt ze ook om haar vingers. Maar mij zal ze het niet doen. Ze vroeg gisteren, of ik van lezen hield, want dan kan ik gebruik maken van haar boeken. Ze schijnt er een massa te hebben. Ook Engelsche. Zeg, vader had haar verteld, dat ik zoo ver met Engelsch was. Aardig van vader, hè?"
„Ja, heel aardig van je vader, maar ook aardig van je moeder om dit zoo te onthouden en je meteen haar boeken te willen geven."
„Och, gekheid, dat deed ze om me in te palmen, toen ze bemerkte, dat ik zooveel van lezen hield."
„Loes, was je vriendelijk tegen haar?" Willy keek haar vriendinnetje doordringend aan. Loes sloeg even haar oogen neer, toen ze dacht aan hetgeen den vorigen avond was voorgevallen. Dat kon ze Willy niet vertellen, ook niet van die vechtpartij met Jan. 't Zou Wil zoo tegenvallen in haar.



,„Och, je weet, dat ik niet van dat lievige houd." Neen, dat wist Wil bij ondervinding, maar tusschen lievig en onhartelijk was nog een middenweg. Ze begreep Loes den laatsten tijd niet. Vroeger was ze zoo hartelijk, zoo vertrouwlijk, maar 't was haar zelfde Loes niet meer. Ze was stroef en onvriendelijk' en ook Willy werd de laatste weken niet als een oprechte vriendin behandeld.
„Kom, Loes, laten we over wat anders praten. We zijn zoo bij school." Vertrouwlijk stak Willy haar arm door die van haar vriendin.
Dm den hoek van het schoolplein kwamen Greet Lettink en Jet Veenstra haar tegemoet.
„,Zeg, Loes en Wil, een mop hebben we vanmorgen. Ik heb het gisteren bedacht met Greet," riep Jet en zwaaide met veel lawaai haar tasch boven het hoofd.
Loes was er ineens bij. Heerlijk, ze zouden weer eens pret hebben! Dat was een goede afleiding voor haar.
Jet begon vol animo te vertellen. Haar broertje had een groote muis gevangen. Hij zou hem straks in een doosje meebrengen. Nu zou Greet onder de les van Juffrouw Gerritsen het doosje onder de bank opendoen en de muis er uit laten loopen.
Jet's oogen schitterden van pret. Dat zou nogeens een bak zijn. Ze wist, dat de juffrouw zoo benauwd voor een muis was.
Willy had eerst eenig bezwaar, want ze wist, dat de juffrouw toch al niet goed bij den Directeur stond aangeschreven wegens haar slechte orde onder de meisjes.
Maar de anderen waren niet van het plan af te brengen, 't Zou een eenig leuke morgen worden.
„Gunst ja, Loes, nog wel gefeliciteerd met je nieuwe mama. Leuk hé?" Jet zag Loes vragend aan, toen zij geen antwoord kreeg. Hé, wat bezielde Loes



toch. Ze werd zoo siaai den Iiaatstem tijd. Enfin, straks zou ze wel bijkomen.
Juffrouw Gerritsen genoot het eerste halfuur van de rust in haar klas. Bijzonder rustig was het. 't Deed haar goed na zoo'n slapeloozen nacht van tobben met haar ongelukkige zwakke zuster, 't Ging niets goed de laatste dagen. Ze klaagde weer zoo over haar rug en het weer werkte ook niet mee volgens dokter. Ja, diokter had goed praten met: „veel versterkende middelen.' Waar moest ze het geld vandaan halen? De doktersrekening werd steeds hooger en het spaarbankboekje was ook bijna geplunderd. Zoo tobde en tobde het arme onderwijzeresje door terwijl ze eenige punten op het groote bord aanteetoende.
Zij bemerkte niet, dat de rust in de klas verbroken werd, dat de meisjes <;chter hare zakdoeken giegelden, tot opeens Jet Yeenstra het uitgilde: O juffrouw, een muis!"
Het menschje keerde zich verschrikt om en staarde naar den grond. Vlug bewoog zich een groote donkere muis over den planken vloer en maakte aanstalte op de juffrouw af te komen. Met een ontzettenden gil stormde zij het lokaa.j uit, de gang in. Nu hadden de meisjes vrij spel. 't Werd een wedstrijd1 om het beestje te vangen. Velen deinsden echter terug en klommen boven op de banken. Jet en Loes hepen ieder met een stok gewapend het lokaal door
v- ?rTe ar'te't- ^Vas een vrijgevochten bende. Zij dachten met meer aan orde of tucht. Ze schreeuwen en zongen door elkaar, alsof ze dienzelfden dag vacantie zouden krijgen. Loes had de muis te pakken en het dunne staartje tusschen duim en wijsvinger oudende, liet ze het kleine bolle lichaampje tegen slmgeren. Met een gil vloog Tet op zijde terwijl Loes op haar af kwam, het muisje al piepend voor Jet s gezicht houdend. Vol angst liep Jet naar



de deur, toen deze geopend werd en de Directeur in eigen persoon binnentrad.
„Wat is hier te doen?" vroeg hij gestreng en keek Loes en Jet aan. Loes schrok zoo geweldig, dat ze met een vlugge beweging het muisje in Willy's lessenaar trachtte te stoppen. Willy gaf een gil van schrik.
,,Ik vraag, wat hier te doen is?' hernam de Directeur met verheffing van stem, terwijl hij met gefronst voorhoofd naar de verhitte gezichtjes der meisjes k'6€k •
't Werd doodstil. Allen zwegen, 't Was ook tè erg geworden. Huil lokaal lag we van al de andere verwijderd, maar het lawaai was zoo geweldig geweest, dat Mijnheer het beneden in de bestuurskamer had gehoord.
Hortend en stootend vertelde Greet, dat er een muis door het lokaal h?d geloopen en juffrouw Gerritsen daarvoor gevlucht was._
„Voor een muisje?" vroeg hij minachtend. Hij beval Loes het diertje naar de plaats te brengen en Jet werd verzocht juffrouw Gerritsen te zoeken.
Jet vond haar bevend over al haar leden in een leeg lokaal aan het einde der gang.
De juffrouw kwarn bevreesd binnen. Dit was niet de eerste keer, da.t de Directeur haar klasse onbeheerd vond.
•Met terneerges'iagen oogen wachtte zij haar vonnis af. „Ik wacht U na twaalf uur in mijn kamer, juffrouw Gerritsen." Met deze woorden verdween hij.
Maar 't was voor de arme moede onderwijzeres, alsof haar vonnis met deze woorden was uitgesproken. Drie maanden geleden had de Directeur haar ook in zijn kamer geroepen wegens de vele klachten, die hem te oore kwamen. Toen had ze gesmeekt het nog ee is te mogen probeeren, ze zou wat flinker optreden, de meisjes wat meer aan zich binden. Maar



nu had dit geval den doorslag gegevén. Voor haar beteekende het komem in de kamer van haar Directeur: armoede en nog meer zorgen, want waar zou zij een andere betrekking kunnen vinden? Ze was zoo dankbaar geweest deze benoeming gekregen te hebben, t Was hier zoo'n gezonde streek voor haar zieke zuster. Maar nu was het uit, voor goed uit. Ze had er een voorgevoel vajn.
De les verliep nu kalm, doch de juffrouw was er niet bij met hare gedachten. De meisjes waren echter stil en dat was al een troost voor het moedelooze onderwijzeresie.
't Was Woensdag en dus maar een halven dagschool.
Met hun vieren gingen ze huiswaarts, Jet, Greet, Willy en Loes. Ze hadden het druk over den emotie vollen morgen. Jet en Greet vonden het een welgeslaagde grap. Loes' vreugde was gedoofd, toen zij bemerkt had, hoe stil Juffrouw Gerritsen was geworden na het gezegde van den Directeur. Had zij goed gezien? Had de juffrouw niet ongemerkt met het bovenvlak van haar hand over de oogen gewischt? Van haar vader, die lid van het schoolbestuur was, had zij eens gehoord, dat juffrouw Gerritsen niet voldeed als leerares. Zou zij door haar grap van heden haar betrekking niet kunnen kwijtraken? Maar dat mocht niet, dacht Loes. Haar anders zoo stugge hartje was thans overstelpt met medelijden.
Loes sprak haar vermoeden uit. Jet en Greet' vonden haar somber om zulke dingen te denken.
„Kind, ben je dwaas, geloof je, dat het zoo'n vaart zal loop en?"
,,Ik geloof toch wel, dat het waar kan zijn, Jet " antwoordde Willy. „Wat zou dat vreeslijk zijn! 't Was dan onze schuld."
„Gunst Wil, word jij nu ook niet zoo ernstig? Aan



Loes hebben we de laatste weken al genoeg. Die heeft een gezicht van 6 dagen ruw weer.
En 't zou nog veel verschriklijker zijn voor dié' arme, zieke zuster," riep Loes uit. „Hé, dat ik daar nu pas aan denk. Dan zouden ze misschien weer moeten verhuizen naar de stad en de juffrouw zei
laatst tegen Bet, dat haar zuster hier zoo aansterkte.
De meisjes werden nu stil. Aan deze gevolgen
hadden ze niet gedacht. T
Er werd lang over het geval gesproken. Loes vond het beste de juffrouw den waren toestand der zaak te vertellen, dan kon zij zich tegenover den Directeur eenigszins rechtvaardigen.
Zij en Willy zouden het zaakje wel opknappen. Ze zouden nog dezen middag een bezoek aan de juffrouw brengen. Eenigszins opgelucht namen de
vriendinnen afscheid.
Willy ging nog een eindje met Loes mee. „ t w as prachtig, Loes, dat je het tot een oplossing bracht. Ik heb er ook op school over zitten tobben of we het nu niet tèver hadden gedreven met onze Gernt? 'k Hoop, dat het goed afloopt voor haar. Ik kom je
vroeg halen vanmiddag."
„Goed. Afgesproken. Dag Willy!
Zea hadden met koffiedrinken op Loes zitten wachten. Ze had zjch wat verlaat met die geschiedenis op school. , ,
Ze viel ongemanierd op haar stoel neer. Mevrouw
Timmer zag haar verwonderd aan.
„Zou je niet eerst even je handen wasschen, Lo^s.
Te'hebt er zulke inktvlekken op."
Loes deed, alsof ze niets hoorde, sneed haar boterham door en slurpte van haar melk.
Kom Loes," sprak Mevrouw vriendelijk. Wasch even je handen onder het fonteintje, dan zullen we op je wachten."



Onwillig stond Loes op. Hè, begon dat gezanik nu al! Ze hield anders niet van dat commandeeren. Had ze geen gelijk gehad, toen zij aan vader zei, dat het uit zou zijn met haar vrije leventje als hij trouwde? Vroeger had ze tusschen den middag niet op vuile handen gelet. Gunst, ze zou nog een modjel worden en Willy gaan evenaren. Ze had nü evenwel geen zin om tegen te spreken. Hars gedachten waren geheel vervuld met hetgeen juffrouw Gerritsen door haar schuld te wachten stond.
„Loes had een goed hartje," beweerde vader steeds, als hij over zijn oudste sprak, „doch ze had leiding noodig, goede leiding." Maar tegen die leiding, welke hij door zijn tweede vrouw haar hoopte te geven, zou het meisje zich met alle macht verzetten.
Vrijheid was haar leus geworden en die kon ze nu zoo noode missen. Loes had ook de laatste jaren thuis niet geleerd, wat dwang en orde was.
Toen Loes plaats nam, ging Mevrouw Timmer voor in gebed. Hoe heel anders waren ze anders 's middags aan hun boterham begonnen. Met een zekeren eerbied keek Loes op. 't Was toch eigenlijk wel prettiger zoo, 't was rustig en vredig in de kamer. Nu en dan hoorde men het slurpen uit Loes' beker. Ze had niet geleerd anders te doen.
„Hè, Moeder, zei Tom, „nu moogt U tegen Loes ook wel eens zeggen: niet zoo uit haar beker te slurpen. Vanmorgen hebt U het mij ook gezegd."
Nu werd Mevrouw wat verlegen. Wat moest ze daarop antwoorden? .Als ze Loes' een bemerking maakte was dat olie in het vuur. Ze moest het zacht aanleggen, 't Was haar ook nu weer opgevallen, hoe ongemanierd Loes zich aan tafel gedroeg. Met een volgepropten mond zat ze te eten, niet in staat een woord te zeggen. Maar den kinderen alléén mocht ze de schuld niet geven. Er was niemand geweest,



die op hun manieren had gelet. Betje had het daarvoor te druk; lette er niet meer op.
„Dat behoef ik Loes niet te zeggen, Tom. Zulke aanmerkingen maak ik alleen op kleine kinderen, die nog niet weten, hoe het behoort, maar je zuster is oud en wijs genoeg om zelf op hare manieren te letten. Daarbij geloof ik, dat Loes het in gedachten deed, nietwaar kind?"
Vriendelijk klonk haar zachte, doch klankvolle stem. Loes beschouwde hare terechtwijzing echter als een beleediging en antwoordde brutaal:
„,Ik zal eten en drinken, zooals ik wil. Daar hebt U zich niet mee te bemoeien, 't Is tijd genoeg, als vader daar wat van zegt."
Als bewijs, dat zij zich aan geen vormen stoorde, stak zij haar halve boterham in haar mond en keek haar moeder uitdagend aan. Was dit dezelfde Loes, die daarstraks voor haar meesteres in de bres sprong?
Mevrouw Timmer werd bleek. Zoo'n brutaal antwoord had zij niet verwacht. Moest zij dan voor dit kind zwijgen, als zij meende te moeten spreken. Dat kon zij niet. Zoo kon zij haar taak niet tot een goed einde brengen.
Ze keek Loes ernstig aan met haar heldere, blauwe oogen. „Maar als vader er niet is, Loes, om je op dergelijke dingen attent te maken, ben ik toch de aangewezen persoon daarvoor? Thans treed ik in de rechten van vader. En als ik eens iets zeg om je op fouten te wijzen, kind, moet je dat niet opnemen als een bemerking, als het fitten op kleine dingen, maar je moet het beschouwen als een opmerking ten goede. We moeten nog zooveel leeren, als we jong zijn, en later zal je me er dankbaar voor wezen."
Loes keek niet op en deed, alsof ze de vriendelijke terechtwijzing niet hoorde. Ze verhardde haar hartje



ofschoon ze wist, dat de nieuwe moeder gelijk had. Maar dat zou ze haar niet laten merken.
Na het koffiedrinken spoedde zij zich naar haar kamertje om haar huiswerk te maken. Bij al haar gebreken was Loes Timmer een ijverigen leerzaam kind.
Een half uurtje later trad moeder haar kamertje binnen. Loes keek niet van hare boeken op.
„Loes, ik kwam je vragen, of je me soms behulpzaam wilt zijn bij het uitpakken van mijn koffers. We kunnen dan meteen mijn boeken wat ordenen."
Als iemand anders haar diezelfde vraag had gedaan, zou Loes opgesprongen zijn en tot alles bereid zijn geweest. Even stond ze in twijfel. Hè, 't lokte wel zoo'n gevulden koffer met boeken uit te pakken, maar....
Neen, ze kon het niet doen. Ze beschouwde moeder's vraag als een hulpmiddeltje haar zoodoende in haar macht te krijgen. Maar dan kende ze Loes nog niet. Ze zou zich geen lieve praatjes op haar mouw laten spelden.
„Ik heb geen tijd," antwoordde zij. Ik heb nog twee thema's te maken, voorWilly me komt halen."
Bedrukt ging de jonge vrouw heen. Wat moest zij doen om dit kind aan zich te binden. Ze bemerkte zoo goed, dat Loes zich zoo heel anders voordeed dan ze was. Maar ze zou geduld hebben. Met liefde en zachtheid moest ze dit meisje trachten te winnen.
Willy kwam vroeger dan Loes had gedacht. Het eerst spoedde zij zich naar Loes' hokje. De naam „kamertje" vond Willy te wijdsch voor dit kale vertrekje. Zij zelf had een aardig kamertje met foto's en platen aan den wand, maar op Loes' „hokje" kreeg ze steeds koude rillingen, als ze er was, zoo kaal en ongezellig vond ze het er.
Loes had haar vaak uitgelachen over die flauwiteit. Ze hield nu eenmaal niet van die meisjesachtige overdreven weelde.



„Dag Loesekind. Ben je klaar?"
„Zet U neder ,schoone jonkvrouw," antwoordde Loes en schreef den laatsten zin van hare vertaling af.
Ze sloeg haar schrift dicht en veegde haar pen aan haar kous af.
„Zullen we gaan, Wil?"
Loes sjorde haar cape over haar schouders en zette een fluweelen muts op. „Ze kon niet met ongedekt hoofd op visite gaan," lichtte zij Willy in, toen deze haar vragend aanzag.
Beneden gekomen vroeg "Willy of Loes haar even aan haar moeder wilde voorstellen. Ze konden toch zoo niet verdwijnen.
Onwillig ging Loes mee naar de huiskamer.
Bij de deur bleven zij staan en luisterden.
Heel zacht werd er gespeeld op het orgel, dat sinds Loes zich kon herinneren niet open was geweest. Vader droeg steeds den sleutel in zijn zak, bang, dat de jongens dit meubel evenals de andere zouden verwaarloozen.
Met ingehouden adem luisterden de meisjes naar de heldere volle stem, die zong:
Ziet ge daar dat kleine mandje,
Zacht gevoerd met warm flanel?
't Is het aardig ledikantje Voor de kindertjes van Nel.
Nel is onze muizenvangster,
Onze mooie grijze poes.
O, ze zorgt zoo voor haar kleintjes, Ja gewis, het is een snoes.
Al de poesjes in het mandje Hebben stijf hun oogjes dicht.
Geen van alle kunnen kijken,
Is dat niet een naar gezicht?



„Maar," zegt Moe, „een weekje verd#r, Als ze weer wat grooter zijn,
Gaan de kleine oogjes open En ze zien hun moederlijn."
Dat 's gelukkig maar, want anders Ach, ze gingen dood, misschien;
't Zou toch ook wel droevig wezen.
Nooit je moedertje te zien.
Een klein naspel volgde. Toen zweeg ook het orgel. Ze hoorden Pop roepen: „Mooi was het, zingt U nog eens wat?"
„Vanavond, hoor, schat. Moeder moet nu wat anders doen."
Loes deed de deur open en trad met Willy binnen. Even was ze ontroerd geweest door die mooie stem, maar ze zou het niemand laten merken, ook Wil niet.
Ze schoof Willy naar haar moeder met de woorden: „Dit is mijn vriendin, Willy Verslooten. Ze wilde U even goedendag zeggen."
Willy stak Mevrouw haar hand toe. „Ik mag U. zeker ook wel welkom heeten op „Welgelegen" Mevrouw. Ik hoop niet, dat U teveel last van me zult hebben, want ik kom nogal eens een keer overwippen. Loes en ik zijn gezworen kameraden."
„Nu, Willy, dat doet me genoegen. Ik hoop, dat ik ook je vriendschap mag meedeelen. Je komt maar veel hier, dat zal gezellig zijn."
Mevrouw nam Willy eens goed op. Was er wel grooter contrast denkbaar dan tusschen deze vriendinnen? Willy babbelde vroolijk met de jonge vrouw. Loes hing lusteloos op haar stoel.
Willy vertelde ook het voorgevallene op school en wat nu haar plan was.
„Hè, die Wil kletst ook weer alles aan elkaar," dacht Loes wrevelig. Waarom moest ze dat nu ver-
Loes Timmer. 4



tellen. Ze had zeker haar eigen moeder ook al in vertrouwen genomen.
Mevrouw Timmer vond het heel mooi van Loes met Willy naar juffrouw Gerritsen te gaan.
Loes sprong bij deze lofuiting op en zei kort: „Kom Wil, het wordt telaat en anders verklap je nog meer geheimen, die een ander niet noodig heeft te weten."
Willy zag haar vriendin verwijtend aan. Zooiets had ze niet van Loes gedacht. Moeder deed, alsof zij die onvriendelijke opmerking niet hoorde.
Willy stond op, groette Mevrouw en vroeg of zij later ook eens voor Loes en haar wilde zingen.
„Heel graag, Willy. Je komt maar eens gauw een avondje."
,,Hè, wat onaardig was je, Loes." Dit was het eerste, wat Willy tot Loes zei, zoodra ze buiten kwamen. „Je was echt hatelijk. Ik wist werkelijk niet, wat ik hoorde. Toe, Loes, wees ook een beetje lief voor je tweede moeder, 't Is toch heusch geen hapje zoo'n wild troepje te moeten regeeren."
„Ja, praat jij mijn nieuwe moeder ook maar voor. Ik zou wel eens willen zien, wat jij deed, als je in mijn plaatsje stond, 't Is een indringster en ze zal vader ook nog van mij afnemen. Vader is lang zoo lief niet meer voor me als vroeger."
„Heb je het er soms al naar gemaakt, Loes?" Willy vroeg het ernstig en keek Loes even doordringend aan. Loes wendde haar blik af. Willy behoefde immers niet te weten van dien eersten avond. Ze wendde het gesprek, door op haar horloge te kijken: „We hebben ons erg verlaat, Wil, we moeten een beetje doorbeenen."
Ze troffen het. „De juffrouw was thuis," vertelde het kleine dagmeisje, dat aan de deur stond te praten.
„Gaat U maar naar boven, jongedames, de eerste



deur rechts." Zacht liepen zij de Crap op. Op 't smalle gangetje waren drie deuren. Rechts had het meisje gezegd. Willy, bedeesd, klopte zacht en opende de deur.
Een tochtscherm verhinderde haar het vertrek binnen te zien. Zij hielden haar adem in, want niemand had haar schijnbaar binnen hooren komen, want het snikken, dat zij vernamen hield bij haar binnenkomst niet op. Loes pakte Willy bij haar arm en beduidde haar liever heen te willen gaan. 't Was, alsof zij voor luistervinken speelden.
Een zachte stem begon nu te spreken, vertroostend en bemoedigend, ook soms met verheffing, als zij dacht aan het leed, dat haar trof.
„Snik nu niet zoo, beste Cor, vertel me nu eens nauwkeurig van het begin af. Er is misschien nog wel iets aan te doen. 't Ergste is toch nog niet gebeurd?"
„Maar het zal gebeuren, Emma. De Directeur liet het me duidelijk merken. En dan te weten, dat ik zoo anders zou willen, maar de meisjes houden niet van me. Ze sarren me, niet één uitgezonderd, O, Ernmy, ik heb al zoo veel verdragen, zoo 'lang geduld dat geplaag en getreiter. Ik weet, dat het ook wel aan mij ligt, maar och, als je zooveel zorgen hebt, aan zooveel andere dingen moet denken, dan is het wel eens moeilijk om je geheel aan je werk te geven. En de Directeur had gelijk. Ik ben geen goede onderwijzeres. Maar wat moet ik beginnen, Em, als ik mijn ontslag krijg? Wat moet er van jou worden? O, Emma, vergeef het me, dat ik zoo slecht mijn plicht op school deed. Ik had nóg verdraagzamer moeten zijn, aardiger voor de mij toevertrouwde meisjes. Maar ze hielden niet van me. En er zijn zoo n paar lastige meisjes onder, die in kattenkwaad den boventoon vfoeren. Och, als ze eens wisten, hoe ze mijn leven daar hebben vergald, hoe ik soms



naar het einde verlangde, als ik jou niet had om voor te zorgen."
Even zweeg juffrouw Gerritsen s stem, en een zacht snikken klonk door het vertrek.
Loes en Willy stonden daar als versteend. Willy hield zich dapper, maar Loes, die wist, dat zij een der eerste opspeelsters in de klas was, boog het hoofd aan Willy's schouder en snikte, 't Was haar schuld, dat de juffrouw zich zoo ongelukkig gevoelde' Zoo had ze het werkelijk met bedoeld.
Juffrouw Gerritsen, door het zachte gesnik achter het tochtscherm opmerkzaam geworden, veegde hare tranen weg en vroeg:
„Ben jij daar, Sientje?"
De beide vriendinnen traden nu het vertrek binnen. Willy haar arm om Loes heen, die nog steeds snikte,
trad óp haar juffrouw toe en vroeg met bevende stem:
Juffrouw, we hoorden daar veel, van wat we nooit hebben kunnen vermoeden- W ilt U ons alles vergeven? We hebben er werkelijk zoo'n spijt van.
Juffrouw Gerritsen stond een oogenblik ontsteld. Hoe kwamen de meisjes hier en wat kwamen ze
doen? , . ,
Ze stelde de meisjes aan haar zieke zuster voor. Deze was nog een jong meisje van 24 jaar. \ oor het raam op een lagen ruststoel lag ze terneer. Een donkere plaid bedekte haar. Ze geleek met veel op haar tien jaar oudere zuster. Ze had een vriendelijk gelaat met mooie, donkere oogen. Het volle, donkere haar lag in twee zware vlechten op het kussen. Zij richtte zich op en vroeg, met eenig verwijt m haar stem i
„En behooren jullie nu ook tot die meisjes, die mijn zuster's leven zoo moeilijk maakten?
Maar toen zij hun bedrukte gezichtjes zag, zei ze vriendelijk: „Ach, jullie wisten ook niet welk zwaar kruis zij te dragen had, nietwaar?



Loes en Willy namen op den haar aangeboden stoel plaats en vertelden nu, waarvoor zij gekomen waren. Willy deed het woord. Loes bevestigde het verhaal door telkens flink met het hoofd te knikken.
Juffrouw Gerritsen keek raar op bij die bekentenis. Dus 't was niets dan boos opzet geweest van de meisjes om haar angst aan te jagen.
,,En wat waren jullie nu van plan meisjes?" vroeg de zieke.
„Wij zullen met ons vieren naar den Directeur gaan juffrouw en hem alles vertellen en ook vragen of U moogt blijven," zoo wendde Loes zich tot haar onderwijzeres.
„Och, juffrouw, vergeeft U me alles, want ik ben een van Uw lastigste leerlingen." Loes voelde veel spijt van haar ondeugden, 't Was den laatsten tijd ook de spuigaten uitgeloopen.
Juffrouw Gerritsen kreeg tranen in de oogen. Was dit nu die ongetemde Loes Timmer, die daar zoo snikte en zooveel oprecht berouw toonde.
Ze streek het meisje over het donkere haar.
„Stil maar, Loeske, stil maar. Ik ben blij, dat je er zoo'n berouw over hebt. En mochten mijn diensten op school niet meer noodig zijn, dan zal ik altijd met blijdschap aan dezen dag kunnen terugdenken. 't Is zoo'n heerlijk idee te weten, dat er nog meisjes zijn, die een beetje van me houden."
Het prikkelde ook raar in Willy's keel bij deze woorden en zij slikte een paar maal hare tranen weg.
Ook de zieke zuster sprak met de beide meisjes en vroeg haar naar haar leven thuis en op school.
„Ik ben al van mijn twaalfde jaar ziek," vertelde zij.
„Maar kunt U dan maar altijd zoo geduldig blijven liggen," riep Loes verwonderd. „Ik hield het geen half uur uit."
Glimlachend zag Emmy Loes aan.
„Zoo dacht ik ook, Loes, toen ik *00 jong en



levenslustig was als jij. Niet altijd was ik geduldig en lijdzaam. Heel dikwijls was ik in opstand, vond het mij opgelegde kruis vaak te zwaar, maar nu heb ik geleerd stil te zijn, want dit lijden wordt mij niet opgelegd door menschen, maar door mijn Heere, die zooveel voor mij heeft geleden. Als ik zoo alleen lig, als mijn zuster naar school is of 's avonds les geeft dan zing ik zoo graag:
,,0 daar te zijn, waar nimmer tranen vloeien,
Waar 't hart geen angst, geen zorgen kent of pijn, Waar nimmer tranen vloeien.
O, daar te zijn."
't Werd donker in het kamertje. Willy stond op.
„We moeten naar huis, Loes."
„Ja," antwoordde Loes werktuiglijk en trok haar cape om zich heen.
„Mogen we nog eens terugkomen?" vroeg Willy aan juffrouw Gerritsen.
„Heel graag, en als jullie soms mijn zuster 's avonds eens willen voorlezen, als ik les heb, dan zal ze dit zeer op prijs stellen."
Nu, of ze dat graag deden. Ze namen afscheid met de belofte spoedig het bezoek te hervatten.
De zieke lag vermoeid achterover, twee vurige blosjes op de ingevallen wangen.
„Dag Loeske, dag Willy," zei ze zacht en sloot de oogen.
Op hare teenen sloop het tweetal de trappen af. Wat was het al donker buiten. Nu eerst maar naar huis om te eten en dan vanavond met Jet en Greet naar den Directeur.
Willy kon een eind met Loes denzelfden weg gaan. Loes stak bij Willy in en beiden spraken geen woord, vol over wat zij dezen middag beleefd hadden.



HOOFDSTUK V.
De taak wordt moeilijker.
Twee volle maanden zijn voorbijgegaan. De herfsttinten zijn verbleekt. Een wit kleed bedekt velden en wegen.
Op school wordt er hard gewerkt voor de a.s. repetitie. Loes hoopt een prachtig rapport thuis te brengen. Juffrouw Gerritsen is nog op school. Dit heeft ze te danken aan het pleidooi van Loes, Willy, Greet en Jet, die als advocaten voor de belangen van haar onderwijzeres hadden gestreden bij den Directeur. Ook de andere meisjes zijn door het viertal op de hoogte gesteld. De band tussohen de leerlingen en onderwijzeres is hechter geworden en er heerscht een prettige stemming onder de les.
Vele prettige uurtjes hebben Willy en Loes bij Emma Gerritsen doorgebracht, 't Waren ook leerzame uurtjes voor beiden. Diep beschaamd waren ze soms heengegaan, bedroefd dat ze zooveel verschilden van de geduldige Christinne.
Ook mevrouw Timmer had eenige malen de zieke opgezocht en haar versnaperingen en eieren gezonden. Voor een tijdje was de verhouding tusschen Loes en hare moeder beter geworden, ofschoon de naam „moeder" niet over Loes' lippen kwam. Maar daarna kwamen er weer moeilijke dagen, 't waren dagen van opstand en weerzin van den kant van Loes en geduld en droefheid aan moeders zijde.
Maar Mevrouw Timmer gaf den strijd niet op. Met zachtheid trachtte ze het meisje aan zich te binden. Ze wilde alles zijn voor de kinderen. Pop was een aanhankelijk kind en hield veel van haar. Met de jongens kon ze het best vinden. Eenige malen had ze hen streng moeten straffen, "claar ze



het verdiend haddein en het had goed geholpen. Veel kon de jonge vrouw van de bengels verdragen, doch zij wist ook op tijd te straffen.
De naaimachine stond voor het raam en mevrouw Timmer trapte met gelijkmatigen tred. De machine snorde reeds den ganschen middag. Ze wilde zoo graag het japonnetje voor Loes afhebben, 't Was een licht kleedje, zacht rose met een fijn wit bloemetje. Ze was benieuwd, of Loes blij zou zijn met het cadeau. Loes werd overmorgen vijftien jaar. Ze had er heel lang over gedacht, wat ze haar zou geven. Loes stelde in zoo weinig belang. Ze had Willy eens uitgevraagd. Eindelijk waren ze het samen eens geworden. Met Januari werd het 25 jarig bestaan der school gevierd. Ze zouden allen in lichte japonnetjes komen. Er werd al heel wat over af gebabbeld op school. Greet had voor haar St. Nicolaas een lichtblauwe jurk gekregen. Willy had een creme jurk, die nog heel goed was, maar Loes had letterlijk niets.
Moeder had twee keurige donkere jurken voor haar gemaakt, maar Loes had ze nauwlijks een blik waardig gekeurd. Mevrouw hoopte nu maar, dat dit lichte kleedje haar zou bekoren.
Hè, hè, zij was af! Vol trots hield mevrouw de jurk een eindje van zich af om het effect te zien.
Juist kwam Betje binnen.
„Hoe vind je de jurk, Betje?"
„Prachtig, mevrouw, ik geloof wel, dat Loes in haar schik zal zijn. Welk meisje zou er niet watertanden bij het zien van zulk een prachtige jurk?"
Pop streelde de zachte, lichte stof.
,,,Mooi, hè, Moesje?"
„Ja, Pop, als jij later groot bent, zal Moeder voor jou ook mooie jurken maken, hoor, schat."
Mevrouw borg de jurk weg en zette de kap over



de machine. „Pop, raap jij nu keurig de lorretjes op, want anders merkt Loes er straks iets van en 't is juist zoo'n mooi geheimpje van ons."
„Kom, Pop, haal nu je manteltje en muts uit de gang, dan gaan we een paar boodschappen doen en de jongens uit school halen."
In een oogwenk was Pop met haar manteltje en muts binnen. Mevrouw strikte de zwarte linten onder het kinnetje vast en trok Pop haar witte slobkousen aan.
„Kom, liefje, nu gaan we er op uit. 't Sneeuwt gelukkig niet meer. Dag, Betje." De oude dienstmeid liet mevrouw uit.
Wat was het toch anders geworden die drie laatste maanden. Mevrouw kon zoo heerlijk haar die kleine werkjes uit handen nemen, die ze vroeger steeds zelf moest doen, want aan Loes had je letterlijk niets. Och, als die Loes maar anders wilde. Ze kon er zoo erg over tobben, die oude Bet, en haar oogen zagen wel heel goed, dat Mevrouw na die kleine schermen utselingen met Loes er den laatsten tijd zoo smalletjes uitzag. Ze droeg haar verdriet kalm en mevrouw liet er niet veel van aan haar man merken, die had al zoo'n drukte aan zijn hoofd de laatste maand.
Terwijl Bet aan het tobben was onder haar werk op „Welgelegen", stapten moeder en Pop hand aan hand door de sneeuw. Hè, wat moest Pop toch lachen. Moeders schoenen zaten al vol.
„Gaan we vader nog van den trein halen, Moes?"
„Neen, schatje, vader komt morgenavond pas thuis, hij is naar Zeeland. Maar met Loes' verjaardag blijft hij den geheelen dag thuis. Fijn, hè, Popke?"
„Nou en of, Moes."
In het dorp hadden ze vlug hun boodschappen gedaan. Ze hadden nog een goed half uur den t,ijd, voor de school uitging. Wacht ze konden nog wel



even naar Emma Gerritsen gaan. Ze was ër nu in geen veertien dagen geweest.
Het dienstmeisje liet mevrouw en Pop binnen. De zieke keek verrast op.
„Heerlijk, dat U komt, Mevrouw," riep ze blijde uit. „Doe Uw bont en mantel even af en Pop ook. Kom eens hier, kleine schat, en zeg tante Emma eens goedendag."
Pop kwam aarzelend nader. Ze was niet erg op haar gemak bij vreemden en ze vond het dan ook heerlijk, toen ze van tante Em een platenboek kreeg om te bekijken.
.„Ik zal alleen mijn bont even afdoen Emma, anders heb ik er buiten zoo weinig aan. Ik kan niet lang bhjven, want ik moet om 4 uur aan school zijn. Ik heb beloofd de kinderen te komen halen."
Emma vertelde, dat ze weer zoo'n pijn in haar rug had de laatste week en zoo erg naar den zomer verlangde. „Loes en Willy zijn gisteren nog een poosje geweest. Loes zag erg bleek en was zoo nerveus. Scheelt haar soms iets, Mevrouw? Soms kan ze zoo uitgelaten vroolijk zijn en dan weer zoo somber. Gisteren was ze geheel afgetrokken."
Loes had hare moeder niet verteld, waarom ze gisteren zoo laat was thuisgekomen.
Och, waarom werd zij, de tweede moeder, nooit eeins door de oudste in vertrouwen genomen? Moest die afstand dan blijven bestaan. Dat mocht niet. Zij, de jonge vrouw, zou zoo graag de liefde en het vertrouwen van Leo's oudste kind willen hebben. Waarom werd ze steeds bij iedere toenadering door Loes afgestooten?
Emma zag mevrouw's lippen trillen. Was het soms niet goed tusschen haar en Loes? Ze meende het weieens aan Loes te bemerken.
„Is er soms iets met Loes?" vroeg Emma bedeesd.
Ze was bang onbescheiden te zijn, maar zij wilde



zoo graag mevrouws droefheid halpen verlichten.
En toen vertelde mevrouw van haar moeilijke taak, die zij met liefde op zich genomen had, maar die door Loes zoo zwaar werd gemaakt.
„Ik heb alles geprobeerd om Loes met liefde te winnen, maar bij iedere nieuwe poging ontmoet ik den heftigsten tegenstand. En ik word er de laatste dagen zoo moedeloos onder."
Mevrouw Timmer drong hare tranen terug.
„Dat had ik niet kunnen denken, Mevrouw. Neen, zoo had ik Loes toch nooit gedacht. Ze heeft een hartstochtelijk natuurtje, dat nooit geleerd heeft zichzelf te beheerschen. Maar toch kunt U met zachtheid meer gedaan krijgen dan met hardheid en daarom geloof ik ook, dat U met Gods hulp zult slagen haar voor U te winnen. Eens zal ze moeten zien, dat ze in haar onbesuisdheid maar doorholt en als ze tot staan zal zijn gebracht, zal het een heel ander kind zijn en zult U nog plezier aan haar beleven, want ze heeft een goed hartje die Loes. Dat hebben mijn zuster en ik ondervonden, toen mijn zuster haar ontslag werd aangeboden. Toen heeft Loes alles in het werk gesteld om haar weer op school in eer te herstellen.
En er is er Eén, die ons hoort en ziet en het kruis kan nooit te zwaar zijn, als wij het Hem maar nadragen."
jje hebt me weer een goeden troost gegeven, Emmalief. Ik zal aan je woorden denken. Maar ik zie, dat het m,ijn tijd is. Ik ben blij, dat ik mijn hart eens heb kuninen luchten. Misschien dat het nog wel alles ten goede keert."
„Dag, Emma, beterschap." Mevrouw boog zich over het zieke meisje en gaf haar een kus op het witte voorhoofd.
Emma streelde Mevrouw's handen en zei zacht: ,,Ik denk daar juist aan dien Psalm;:



„Maar de Heer zal uitkomst geven, Hij die daags Zijn gunst gebied."
,,'k Zal ook in het vertrouwen leven, waarvan verder sprake is in dien Psalm, Em. Anders zou de taak ook te moeilijk voor me zijn."
„Wil ik je kussen nog eens opschudden, Em?"
„Graag Mevrouw, niemand kan het zoo heerlijk als U."
Met vlugge hand schudde mevrouw de kussens op. „Ziezoo, Emma, maar je moet me niet zoo prijzen hoor, kind. Ik zou geen goede verpleegster zijn geweest als ik geen kussen kon opschudden. Dat leer je het eerste."
„Kom Pop, doe je boek eens dicht en zeg tante Emmy goedendag."
Ze kwamen net bijtijds aan school. De jongens vlogen onstuimig op moeder en Pop af.
„Heerlijk, Moeder, dat U ons komt halen. Zullen we even op Loes wachten?"
„Natuurlijk. Jan, ga eens zien, waar Loes blijft. Heb je zoo'n koude handen, Tom, waar zijn je handschoenen?"
j,Thuisgelaten, Moes."
.„Maar Tom, wat ben jij een domme jongen. Kom maar even met je handen in mijn mof. Lekker warm hè, vent. Jij ook even je handen warmen, Wim? Jij krijgt dadelijk de mof even, hoor. Ieder op zijn beurt."
Jan kwam alleen terug. „Loes is al met Willy weg," schreeuwde hij uit de verte.
„Nu jongens, dan maar vlug naar huis."
Ze kibbelden om een plaatsje naast moeder.
.„Wacht eens, jongens, Moeder weet een goede oplossing. Jan loopt met Pop voor ons uit, dan kunnen Wim en Tom tot de Lindenlaan naast mij loopen en dan wisselen wü om."



Er glinsterden duizenden sterretjes in de sneeuw, 't Begon flink te vriezen.
„Heerlijk, Moeder, als het vriezen doorgaat, dan gaan we allen op de schaats. Kunt U schaatsenrijden, Moeder?" Vol spanning keek Jan zijn moeder aan.
Moeders oogen lachten ondeugend. ,,Ik durf nog best met mijn jongens om het hardst te rijden."
„Is het werkelijk waar, Moes?" Jan drong in zijn blijdschap Wim op zijde en drukte even moeders arm. Moeder zei het ook zoo lief „mijn jongens."
Zoo'n lieve jongen toch, die Jan, dacht Mevrouw Timmer en knikte hem hartelijk toe.
Het licht in de huiskamer was al aan. Dus Loes was al thuis. Met gebogen hoofd zat zij over haar atlas gebogen, 't Wilde niet vlotten. Onderweg had ze gekibbeld met Willy. Willy had haar opmerkzaam gemaakt, dat haar moeder er zoo bleek en moe uitzag. En Loes had snibbig geantwoord: „Zeg nu maar liever, dat het mijn schuld is, dat bedoel je toch."
„Maar Loes," klonk het verwijtend van Willy's lippen.
„Nu enfin, of je het bedoelt of niet, ik krijg genoeg van je bemoeizucht. Je doet niets dan vitten den laatsten tijd. Ik heb er genoeg van."
Kwaad had Loes haar vriendin den rug toegekeerd en was naar huis gehold. Dat was de eerste maal, dat ze zoo van Willy ging.
En nu had ze spijt van haar booze woorden. Het liefst wilde ze nu naar Wil gaan en zeggen, dat ze het zoo niet gemeend had. Maar dat was juist het verkeerde in Loes. Ze kon slecht de minste zijn of ongelijk bekennen.
„Dag Loes, ben je al thuis?" vroeg mevrouw vriendelijk, toen ze, de huiskamer binnentrad. „We



hebben bij school nog op je gewacht, maar je was al met Willy meegegaan."
,,Ja," zei Loes kortaf.
Moeder zag aan Loes' donker gezichtje, dat ze in geen goede stemming was en zweeg dus.
Ze ging met Pop naar de keuken om haar natte laarsjes uit te trekken.
Jan vertelde Loes van een grap op school.
„Toe laat me nu zitten," snauwde Loes.
„Hè, wat ben je weer een kattekop. Zeker ruzie met je vriendinnen gehad. Je bent ook zoo'n lekkertje," plaagde Jan en trok Loes aan haarkrullen.
Loes sprong op en gaf Jan een flinken klap om zijn hoofd.
j,Daar, leelijke draak."
Gillend vloog Jan naar de deur.
Juist kwam moeder binnen.
„Loes, wil je dat slaan en schelden eens laten. Ik duld dat niet langer. Ik zeg het nu voor de laatste maal. En jij, Jan, moet dat plagen nalaten, 't Wordt op het laatst zoo'n leelijke gewoonte van je."
Loes keek haar moeder brutaal aan en zei:
„En ik zeg voor de laatste maal, dat ik doen en laten zal, wat ik wil. Ik word dfen laatjsten tijd door iedereen gedrild."
„Zwijg, Loes," antwoordde moeder gestreng. „Nu is het uit. Zoo praat een kind niet tegen zijn moeder. Ik heb lang genoeg geduld met je gehad, maar dat geduld raakt eens uitgeput. Je zult doen, wat ik zeg en je zult je geheel naar mij moeten schikken. Je hebt me genoeg gekrenkt, geprikkeld met je tegenstand en steeds heb ik gezwegen, omdat ik dacht, dat het wel veranderen zou, maar je schijnt er plezier in te hebben me te plagen en te sarren. Nu is het uit Loes. Begrepen?"
„Ik wil me niet schikken, niet plooien, nu niet en nooit," riep Loes hartstochtelijk uit. Haar don-



kere oogen vlamden. Zij barstte in tranen uit, geen tranen van droefheid waren het, neen tranen uit boosheid vergoten, omdat ze bemerkte, dat ze het eenmaal tegen haar moeder moest afleggen. Van deze vrouw ging er een kracht uit. Ze voelde haar wil verslappen onder dien van haar nieuwe moeder.
,,Ik haat U," riep ze uit en op dat moment meende ze ook, wat ze zeide.
Mevrouws lippen trilden verraderlijk, toen ze zei:
,,Je bent een onbeschaamd kind. Ga direct naar je kamertje."
Loes sloeg de deur hard achter zich dicht en holdle naar boven. Daar snikte zij, alsof haar jonge hartje zou breken.
„Een onbeschaamd kind" noemde dat mensch haar. Hoe vernederend had dat geklonken.
Ze drukte haar lippen op elkaar. Ja, nu wist ze het. Zij haatte haar tweede moeder, die haar de liefde van Vader had afgenomen.
O, Louise Timmer, als je op het oogenblik, dat je zulke dwaze dingen overdacht eens een blik in de huiskamer had kunnen werpen, dan zou je zien, hoe daar een diepbeleedigde vrouw geknield lag en haar hart voor haar God uitstortte. Hoe zij daar om kracht en sterkte worstelde, daar de haar opgelegde taak met den dag moeilijker werd. Kon je slechts hooren, Loes, hoe daar een moeder bad om het heil van het kind, dat haar haatte. Zou dan nog niet de ijskorst om je hartje smelten?
Maar Loes, die van dat alles niets wist, zat met een boos gezichtje naar buiten te staren.
't Werd hoe langer hoe donkerder buiten, maar 't was nog donkerder in Loes' hartje.
Den volgenden morgen was mevrouw Timmer stil en bedroefd. Betje Schudde afkeurend het hoofd, toen zij Loes aanzag, 't Was jammer, dat mijnheer



niet thuis was, maar als Mevrouw het vanavond niet aan mijnheer vertelde, zou zij, Betje, weieens een boekje over Loes opendoen.
't Was morgen nogal Loes' verjaardag en wat had mevrouw zich niet uitgesloofd om dit kind met een mooi cadeau te verrassen.
Er zou een gezellig avondje zijn met Loes' verjaardag, maar de oude Betje zag er niet veel heil in.
Met een ontevreden gezichtje zat Loes aan het ontbijt. Het ontging haar niet, dat moeder er bleek en smal uitzag. Zou Willy dan toch gelijk hebben en moeder misschien ziek' zijn. Och, kom, waar dacht ze aan. Vlug dooreten en dan naar school. Moeder hielp haar net als altijd aan haar mantel en zei Loes vriendelijk goedendag. Tot het laatste oogenblik hoopte ze nog, dat Loes een woord van vergiffenis voor het gebeurde van den vorigen avond zou stamelen. Ach, waarom bleef dat ééne kleine woordje uit. Zou Loes dan geen oogenblik spijt hebben van haar harde woorden?
Maar Loes vroeg niets en met verharde trekken stapte zij met haar broertjes het hekje uit.
Zij liep niet zoo fief als gewoonlijk en slungelde het eene been langs het andere, 't Was, of ze alle opgewektheid en geestkracht van vroeger miste. Niemand had ze meer overgehouden. Thuis hadden ze geen vriendelijk woord meer voor haar. De jongens haalden haar niet meer in hun spelletjes zooals vroeger, vroegen haar raad niet, ja zelfs Pop vermeed haar meer en meer. Van Bet kreeg ze standjes en verwijtingen. Vader scheen op een afstand en als hij haar aanzag, was dit niet met denzelfden blik als voorheen; er was iets droef■Verwijtends in zijn oogen, iets, dat Loes er vroeger nooit in gezien had.
Vader had wel bemerkt de slechte verhouding van zijn kind tot zijn vrouw, maar hij was vast be-



sloten er zich niet meer in te mengen. Hij was een paar maal driftig en streng tegen Loes opgetreden, maar 't had niets geholpen, alleen den afstand van vader en dochter grooter gemaakt. Hij vertrouwde de vorming van Loes' karakter nu geheel aan zijn vrouw toe en hij was vast overtuigd, dat zijn meisje ten laatste voor de liefde van zijn vrouw zou móeten zwichten.
Loes had innig medelijden met zichzelf en gevoelde zich hoe langer hoe meer een vreemde in huis, maar zij bedacht niet, dat zij alleen de schuld daarvan droeg.
Op 'het schoolplein stond Willy met Jet te praten en zag Loes niet aankomen. Loes dacht echter, dat Wil haar niet wilde zien en liep dus vertier. Neen, zij zou geen zoete broodjes bij Willy gaan bakken. Anders wel naar, dat ze nu juist met Willy gekibbeld had, want nu zou Willy morgenavond niet bij haar komen. Ze had zich al zoo op haar verjaardag verheugd. Zou ze maar niet de minste zijn?
Loes dacht even na. Neen, ze kon het niet. Onder de les had zij haar hoofdje vol plannen. Kon ze het toch maar bijleggen met Willy, zoo tobde zij. Ze zag niet, dat Willy steeds trachtte haar aandacht te trekken. Maar Loes zat met een betrokken gezichtje over haar atlas gebogen en zag Willy's vriendelijke oogen niet. Wil gaf het dan ook maar op. Er w,as niets met Loes te beginnen.
N,a schooltijd draafde Loes naar huis. 't Was Woensdagmiddag. Ze had afgesproken 's middags met Willy naar Emma Gerritsen te gaan. Ze zou Willy komen halen. Nu moest Wil maar alleen gaan. Ze konden haar best missen. Loes gevoelde zich voor een ieder teveel.
Thuis sloot zij zich in h^ar ongezellig kamertje op en maakte haar huiswerk. Ze had nog een stille hoop, dat Willy de minste zou zijn en haar zou komen
Loes Timmer. 5



halen, dan was alles weer goed. Zou Willy morgenavond komen? Ja toch, hoopte zij. Moeder had Willy, Jet en Greet uitgenoodigd. Enfin, als Willy niet wilde komen, dan moest zij maar wegblijven. Haar goed. Zoo mokte Loes voort, tot ze vaders stem in de gang hoorde.
Ze liep haar kamertje uit en liet zich van de trapleuning glijden, en vader ving haar als een veertje in zijn armen op. Loes voelde zijn sterke beschermende armen om zich heen en zacht fluisterde zij:
„Vadertje". En vader drukte zijn meisje heel dicht tegen zijn borst en vroeg zacht aan Loes' oor: ,,En hoe was mijn meisje van de week tegen haar moeder?" Alle zachtheid, die in Loes' hartje opwelde, toen zij zich zoo veilig bij vader voelde, maakte plaats voor groote stugheid en met een heftige beweging maakte zij zich uit vaders omhelzing los.
De jongens kwamen de gang in stormen en troonden hun vader naar binnen, zoodat Loes hem haar antwoord kon schuldig blijven.
Het werd een gezellige avond. Moeders bleek gelaat kreeg meer kleur. Vader was zooveel op reis de laatste weken, dus was het een heel feest, als hij thuis was.
„En blijf je nu morgen thuis, man?" vroeg Mevrouw.
„Ja vrouwtje, ter eere van onze Loes. En de jarige moet ook maar een daagje vacantie houden. Ik heb het onderweg aan den Directeur gevraagd en hij vond het heel goed."
„Onze Loes" keek niet heel erg vroolijk en vader kneep haar eens in de wangen.
,,'t Zal morgen een feest zijn, Loeseke. Wat word ik al oud. Nu heb ik morgen een dochter 'van vijftien jaar. Ik heb een mooi cadeau voor je gekocht, Loes, misschien komt het wel gauw te pas."
„Mag ik raden, vader?" vroolijkte Loes even.
„Neen kind, morgen mag je het zien."



„Wij moeten allemaal vroeg naar bed. Jij vooral, vrouw, je ziet zoo bleek vanavond. Je gevoel je toch niet ziek. Ik hoorde je daarstraks zoo kuchen. Je moet je meer in acht nemen."
Loes' gezichtje werd met een blos bedekt. Zou moeder het vertellen? Ze hoopte van niet, want dan zou alle pret morgen weg zijn. 't Zag er nu toch niet zoo prettig uit, nu ze ruzie met Willy had gemaakt. Onwillekeurig keek zij Moeder angstig vragend aan en moeder zweeg. Loes gevoelde nu ook iets van spijt in zich opkomen om'haar brutaal gedrag. Moeder was toch wel edel. Een ander zou het reeds lang in geuren en kleuren verteld hebben.
't Was Loes' vijftiende verjaardag.
Loes stond op. 't Was koud op haar kamertje. De vorst had mooie, glanzende bloemen op de ruiten geteekend. Toch bloemen op mijn verjaardag, dacht Loes, al is het winter. Ze goot water in de waschkom en dompelde haar gezichtje onder. Proestend trok zij haar gezicht er weer uit. Hè, wat was het water koud, maar ze frischte er toch heerlijk van op. Ze wreef zich met den badhanddoek over gezicht, hals en armen, tot ze rood werden.
Vlug kleedde zij zich aan. Ze zou een lichten strik in haar krullen doen, dat stond zoo feestelijk. Nu moest ze toch werkelijk om zichzelf lachen. Ze werd heusch een beetje ijdel. Dat kwam zeker, omdat ze vandaag vijftien werd. Precies zoo oud als Willy, maar die werd in April al zestien. Hé, nu zou ze zich maar heelemaal mooi maken, en haar blauwe jurk aantrekken, die moeder voor haar gemaakt had. Ze had die jurk maar ééns aangehad, vond' haar te mooi, te besmettelijk. Maar ze stond toch keurig. Ze draaide zich op haar hakken om en bewonderde zich in het kleine, gescheurde spiegeltje. Toch niet leuk, zoo'n klein spiegeltje. Ze kon nu



niet zien, hoe de rok stond. Nu eerst zag ze het kale, het leeljjke in haar kamertje, dat Moeder allemaal had willen verhelpen, doch daar had ze toen niets van willen weten. Zoo als het was, moest het blijven. Ja, als ze het eens goed naging, was het toch veel gezelliger in Willy's kamertje. Wat mal, dat ze daar vanmorgen zoo'n erg in had. ,,'k Word warempel verwaand op mijn ouden dag,"1 mompelde Loes vroolijk en spoedde zich naar beneden.
Vader wenschte haar het eerst geluk en kuste zijn kind op beide wangen. Vader was zoo echt, „haar vader" en nu geloofde ze weer, dat hij nog veel van haar hield. Zij had alleen maar zulke nare gedachten over alles, de laatste dagen.
Heel geheimzinnig kwam vader met zijn cadeau aan. Een paar kunstschaatsen met riemen. Hoe had ze altijd naar zulke schaatsen verlangd! Ze was een uitstekende rijdster en had het vorige jaar een wedstrijd in schoonrijden gewonnen. Ze sloeg beide armen om vaders hals. „Ik dank U, vader. Ik ben er echt mee in mijn schik."
„Kijk eens naar buiten,, Loes, ik geloof, dat je al spoedig plezier van mijn cadeau kunt hebben."
Loes liep naar de serre en ademde tegen de ruiten. Er kwam een heel klein open plekje op het bevroren glas. Waarlijk, de vijver lag dicht. <
„Heerlijk," riep Loes en zwaaide met haar schaatsen, zoodat Jan verschrikt op zijde stoof.
„Buiten vriest het en bij Loes dooit het van binnen," riep Jan.
Vader klemde de lippen op elkaar om niet te lachen. Die Jan kon zulke rake dingen zeggen-
„Jan," waarschuwde Moeder. Ze vond Loes zoo vroolijk vanmorgen, zoo geheel anders. En ze zag er zoo keurig uit in haar blauwe jurk. En wat stond die witte strik snoezig in haar donker haar. Ja, 't was een heel andere Loes geworden.



Bet je bracht een groote kartonnen doos binnen.
„Alsublieft Loes en mijn geluk'wensch hoor." Betje gaf Loes een kus, dat het klapte.
,,Hè, Bet, je smoor me bijna," gilde Loes, toen Betje haar zoo in haar armen drukte. ,,En is dat nu jouw cadeau. Gunst, Bet, wat ben je nu van plan."
„Neen, Loes, pak maar eens uit. 't Is van iemand, die veel van je houdt. Je moet dadelijk zelf maar raden."
Vader sneed het touw door en nam het deksel er af. Behoedzaam nam Loes het witte vloei uit de doos. Ze hield een oogenblik haar adem in en stond sprakeloos in de doos te kijken. Daar lag een beeldig roze japonnetje. En dat voor haar! Ze durfde het bijna niet uit de doos njemen. Vroeger zou ze het idioot gevonden hebben, als ze zoo'n fijne jurk gekregen had, maar nu ze de laatste week op school niets anders dan over lichte japonnetjes door de vriendinnen had hooren spreken, was even het verlangen in haar opgekomen, ook zoo'n licht japonnetje te bezitten voor het aanstaande feest, vooral toen een klassegenootje haar zoo hatelijk had gevraagd: „Zeg, Loes, welke van je slobberjurken doe jij aan?" Maar Loes had niet willen buigen en Moeder om een nieuwe jurk willen vragen. Dan maar liever met een van haar slobberjurken naar het feest. Misschien was het een verrassing van vader. Ze keek haar vader aan. „Van U," vroegen haar donkere kijkers, maar vader schudde van neen.
„Van haar," dacht Loes opeens en keek haar moeder aan. Ze zag moeders oogen glanzen met een blij licht en met een: „hoe vind je de jurk, Loes. Willy heeft me op het idee gebracht," trad ze op Loes toe.
„En moeder heeft de jurk zelf gemaakt," babbelde Pop, „en ik heb het geheimpje niet verklapt hè', Moes."
Dus toch van haar. Met een heftige beweging



legde Loes het japonnetje in de doos. 't Waren gloeiende kolen, die deze moeder op haar hoofd stapelde en zij brandden met feilen gloed. En nog zag Loes in dat alles niet de liefde van haar moeder; ze was als 't ware met blindheid geslagen.
iZe zag haar moeder aan en zei alleen ,,lk dank U," maar er was geen liefde, geen warme klank in die woorden.
In haar moeders oogen doofden de glanslichtjes... haar lippen trilden.
Loes bleef van school thuis en hielp haar Moeder met het een en ander. Er werd geen woord meer over de cadeaux gerept. Om elf uur werd eir een potje tulpen gebracht voor de jarige van de gezusters Gerritsen. Loes was getroffen door deze hartelijkheid. Moeder werd stil onder Loes' vroolijk gebabbel. Ze bemerkte het zoo goed. Dit kleine presentje van de dames Gerritsen werd meer gewaardeerd dan het hare, omdat Loes van hen hield en zij... ze werd immers gehaat.
't Liep tegen half zeven. Om zeven uur zouden de vriendinnen komen. Mevrouw had de kamer in orde gemaakt. Het potje roode tulpen stond zoo vroolijk op tafel. Ze had wat dennengroen in den tuin geplukt en hier en daar wat in de vaasjes gezet. De kamer zag er feestelijk uit. Loes begon ook langzamerhand meer aan die dingen te hechten. Ze bond wat groen om vaders portret „als ware hij den held van den avond," merkte vader lachend op.
Het electrische schelletje liet een kort tjingelend geluid hooren. Betje slofte naar voren. Loes zat als op kolen. Zou Willy het zijn? Ze had er al zoo over getobd in stilte. Ze verlangde zoo, dat het weer goed zou zijn tusschen hun beidjes. Nu pas gevoelde ze, wat Wil altijd voor haar was geweest. Zoo'n lieve, zorgzame vriendin.
Wat bleef die Bet lang treuzelen. Zou Wil zich



soms gelijk in de gang van haar mantel eln hoed ontdoen? Eindelijk werd de deur geopend en kwam Betje binnen met een pakje.
„Nou snap ik er niks van, Loes," zei ze en reikte haar het pakje over. Van wie moet dit nu -zijn. 't Lijkt wel een suprise."
Ja, Loes begreep het zelf ook niet. Haastig opende ze het pakje. Er kwam een prachtig boek uit: „Meer dan Goud" las vader over Loes' schouder heen.
„Hè, dat vond ik zoo'n snoezig bandje, 'k Zag het laatst bij Smits in de etalagekast liggen. Willy vond het ook zoo mooi."
Maar van wie zou ze dit boek krijgen? Haastig sloeg ze het open en las op het schutsblad. „Voor mijn lieve vriendin Louise Timmer van Willy." Loes kreeg een hevige kleur. Haar lippen trilden. Nog meer vurige kolen op haar hoofd. En ze wist opeens, dat Willy haar cadeau had laten brengen, omdat ze zelf niet kwam.
Zenuwachtig bladerde Loes in het boek. Er lag een briefje in en zij las:
„Lieve Loeseke, Hierbij mijn gelukwenschen en mijn cadeau, 'k Had het liever zelf gebracht, maar geloof, dat je het zoo beter vindt. Och, Loes, waarom heb je me zoo'n verdriet gedaan? 'k Had het goede alleen met je voor. Dag Loes. Een gezelligen avond.
Je vriendin Willy."
Loes drukte het briefje tegen haar gezicht en barstte in snikken uit. Een gezelligen avond wenschte Willy haar. Een gezelligen avond als haar liefste vriendin ontbrak. Vader trok Loes naar zich toe. „Wat is er Loes. Hebben jullie gekibbeld?"
Moeder las het briefje. „Kan je het mij soms vertellen, Loes," vroeg zij vriendelijk. „Kan ik soms de kwestie oplossen?"
Loes rukte zich los. O, neen, moeder kon het



niet goedmaken. Haar kon ze immers niet vertellen, waarom ze kwaad van Willy was weggeloopen. Zelf moest ze de kwestie oplossen en de minste zijn. Ze keek op de pendule. Ze kon nog best haar plan volvoeren. In de gang deed ze haar oude cape aan en trok haar oude fluweelen muts over haar krullen.
,,'k Ga haar halen, vader," riep zij naar binnen. ,,'k kan geen prettigen avond hebben, als Willy er niet is."
Ze holde de lange Lindenlaan door, haar cape wapperend achter zich. Ze had een overwinning op zichzelf behaald. Ze wilde de minste zijn, haar trots was gebroken.
Ze bleef even staan, 't Was een heel eind om, als ze de Beukenlaan nam. Ze zou het weiland van Teunissen maar door gaan. Zou het ij's al sterk genoeg zijn. Ze gooide een grooten steen inde sloot. Neen 't was nog te dun. De steen drong in de zachte ijskorst. Ze bedacht zich niet lang, nam een aanloopje en wipte met een aangeleerde gemakkelijkheid de sloot over. Nu was ze binnen vijf minuten bij Willy's huis. Aarzelend belde zij aan. Toevallig deed Willy open. Vanuit het helle licht kwam Wil en kon in de donkere gestalte niet zoo gauw Loes herkennen. Maar ze voelde twee armen om haar hals en een nat beschreid gezichtje tegen het hare.
„Willy, ik ben een akelig spook. Wil je het me vergeven?"
Willy was door die spontane verootmoedigingaangedaan. Was dit weer niet haar oude Loes, vol innigheid, vol warmte?
„Niet huilen, Loeseke, kom, het is weer over. Zeker Loes, ik ga mee, maar wees dan stil."
Loes veegde haar tranen met haar mouw af. „Niet binnen zeggen, Willy, voor de broers. Ik schaam me zoo."



Willy ging even haar Moeder zeggen, dat ze toch naar Loes ging, dat ze tiaar kwam halen."
Mevrouw Verslooten kwam Loes in de gang even feliciteeren. Jullie gaan zeker gelijk weg, meisjes, anders zou ik Loes vragen even binnen te komen."
Mevrouw was reeds door Willv op de hoogte gesteld, maar wilde Loes niet aan de plagerijen van haar groote jongens blootstellen, als die haar behuild gezichtje zouden zien.
Ze liet de beide meisjes uit en wenschte haar ,,een gezelligen avond". Hand aan hand liepen de vriendinnen voort en Willy moest steeds opnieuw beweren, dat ze het Loes vergeven had.
En Loes' verjaardag was nog nooit zoo gezellig gevierd. Greet en Jet wisten zulke aardige spelletjes te bedenken, en ook moeder wist iederen keer wat nieuws. Loes genoot en vergat dezen avond al het leed, dat zij zichzelf en haar moeder aandeed.
„En nu wat zingen Mevrouw?" vroeg Willy. ,,U hebt het Loes en mij beloofd."
„Ben je niet te moe, vrouwlief," vroeg Mijnheer Timmer en zag zijn vrouw bezorgd aan. Twee vurige plekken vertoonden zich op haar anders zoo bleek gelaat.
,,'t Zal wel gaan, Leo," antwoordde zij vriendelijk en vroeg Loes de muziek even aan te geven.
Mevrouw bladerde in een dik boek. Ja daar had ze iets. Ze opende het orgel en trok de registers open.
Greet en Jet zaten op de divan. Willy op een laag stoeltje bij het orgel en Loes op den arm van vaders leunstoel.
Na het kleine voorspel zong Mevrouw met haar warme, heldere stem:



„Speel zachtjes, orglende man,
Speel zachtjes mij het lied,
Dat ik niet meer hooren mocht,
Van toen ik moeder verliet;
Zij zong het mij zoo zacht,
De goede, brave vrouw:
En 't scheen me telkens meer,
Of zij bad God den Heer,
Dat Hij mij zeeg'nen zou.
Speel zachtjes, orglende man Speel zachtjes, zachtjes aan,
Opdat ik mij nog eens
Bij mijne moeder waan!
Speel zacht, speel zacht.
Wat heb ik menigen dag,
Verlangend doorgebracht,
Wat heb ik eenzaam vaak,
Aan moeders huisje gedacht. De bloemen in den hof!
Vertelsels bij den haard,
't Gebed bij 't slapen gaan,
Uw zegen, lach en traan,
'k Heb alles dankbaar bewaard. O, zachtjes, orglende man,
Speel zachtjes, zachtjes aan,
Want 'k gevoel me in mijn hart
Zoo wonder aangedaan.
Speel zacht, speel zacht.
Nog een enkele noot en 't was stil.
„Prachtig," riep vader en kuste zijn vrouw. De meisjes waren diep geroerd. Met gevoel had Mevrouw deze eenvoudige versjes gezongen en zelfs bij Loies was het, of er iets trilde in haar koude, ijskoude hartje. Ze had ook als vader even haar arm om moeders hals willen leggen en haar een



kus willen geven. Ze hield van deze moeder. Ja, ze gevoelde het nu. O, kon ze maar evenals met Willy vanavond, het met moeder in het reine brengen. Maar ze kon niet, als ze dacht, dat zij, die tweede moeder, haar vaders liefde ontnomen had, neen ze kon niet, nu nog niet, misschien later, en Loes sloot haar hartje toe en 't was, alsof een dikke ijskorst het weer deed verkillen.
Moeder had Loes aangezien. Zag ze goed? Had Loes tranen in de oogen? Neen ze vergiste zich, want toen Loes vaders hand beschermend op moeders hoofd zag rusten, verstrakte hare vriendelijke trekken en zagen Loes' oogen haar moeder koud en onverschillig aan.
„Hè, mevrouw, zingt U nog iets, 't was zoo prachtig?" Willy bladerde in het boek. „Dit, mevrouw, dat zingen we thuis ook wel eens."
„Jij commandeer maar," grapte Jet vanaf de divan.
Heel zacht speelde mevrouw het voorspel en zong:
„Heer Jezus ach, reik mij Uw reddende hand1,
Die allen angst uit mijn harte verbant,
Dan legt zich de storm en 't wordt weer stil:
De woedende zee gehoorzaamt Uw wil'.
Lieflijk klonk haar stem. Zacht eerst, dan voller en met vertrouwen:
„Ik buig mij terneer onder 't grievend leed,
Dat mij de hand mijner vijanden dleed;
Maar als Gij mijn oog op Uw vloekhout richt,
Dan valt de vergeving mij eindlijk licht."
Bij de laatste regels trilden moeders stem en het was Loes, of zij daarin een snik hoorde.
Zij boog haar hoofd in groote schaamte.



Mevrouw stond op en sloot het orgel. Zij poogde opgewekt te zijn.
„Kom, Jan, jij ook naar bed. 't Wordt je tijd, ventje." 't Was half tien en de meisjes maakten zich gereed naar huis te gaan. Mijnheer Timmer zou haar wegbrengen.
Het weggaan vroolijkte Loes nog even op. Ze zocht naar Greet's bontje, dat Jan had weggemoffeld.
Willy stond nog even met mevrouw te praten en vroeg of zij de muziek van „Moeders huis" mocht overschrijven.
s,Zeker wel, kind. Kom het van de week maar eens halen."
De meisjes namen afscheid van mevrouw en Loes en bedankten voor het gezellige avondje.
En dien avond zei Loes haar moeder vriendelijker dan andere avonden „goedennacht."
HOOFDSTUK VI.
Door liefde gewonnen.
Den volgenden dag was moeder ziek. Vader kwam beneden en vertelde het aan Loes. Ze hoorde de onrust in vaders stem.
„Is het erg?" vroeg Loes.
„Moeder heeft koorts en hoest erg. Ik zal dadelijk even bij den dokter aanloopen. Ik blijf thuis vandaag."
Er werd niet veel gesproken onder het ontbijt. De gezelligheid, die moeder steeds met zich droeg was weg. De jongens aten vlug door en holden naar school. Pop vroeg, of ze naar Moes mocht. Vader was stil en nam zijn jongste lieveling op schoot.
„Neen, Pop, moeder moet rusten. Straks zullen



we het aan oom dokter vragen. Zal je nu <zoet spelen vanmorgen." Hij kuste het kind op het blonde hoofdje.
„We zullen hopen, dat moeder weer spoedig met Pop kan spelen, hoor."
„Ik zal aan den Heere bidden, vader, dan wordt Moes gauw beter."
„Kleine schat," zei vader en zette Pop van zijn knie.
„Kom, Loes, ik ga zoover met je mee. I*k moet een telegram naar mijn kantoor zenden. Anders wacht men daar tevergeefs op me."
't Was in langen tijd niet gebeurd, dat Loes met vader meemocht. Hij ginjg meestal met den eersten trein naar de stad.
Loes babbelde honderd uit, over school, over de repetitie, over de mooie cadeaux, die ze gisteren gekregen had, maar mijnheer Timmer bemerkte tot zijn groote droefheid, dat ze moeder niet in hare gesprekken noemde, moeders ziekzijn niet telde. Hoe moest dat nog langer gaan, tobde hij. Ze waren bij school gekomen en Loes zei vader „goedendag". „Geen beterschap voor haar moeder'.' kwam over Loes' lippen en met een blijden lach liep ze haar vriendinnen tegemoet.
(Zou Loes dan anders zijn, als hij gedacht had. Zou zelfs het geduld en de groote liefde van zijn vrouw dit hartje niet kunnen verteederen?
Er gingen twee stille dagen voorbij. Het anders zoo woelige troepje in „Welgelegen" was zoo onder den indruk van moeders ziekte, dat ze bijna niet durfden zingen of praten. Jan zat voor Pop een huis te bouwen van Wim's blokken, terwijl Pop haar babypoppetje op schoot in slaap wiegde. Tom en Wim zaten voor het raam te kijken naar de dwarrelende sneeuwvlokken en fluisterde, dat dokter nu wel gauw van boven zou komen. Bij ieder geluid, dat



Jan meende te hooren, spitste hij de ooren en hield even met bouwen op. Pop keek hem vragend aan. Wat miste 't kleine ding haar moedertje. Stil sloop ze soms naar boven om even moeders stem te hooren. Ze mocht niet op moeders kamer komen, had vader gezegd. Nu was vader met oom dokter al een half uur boven.
Loes was nog niet uit school thuis. Ze had een uur handwerkles. Eindelijk kwam vader naar beneden en liet dokter uit.
Jan stond op, toen vader binnenkwam. Betjekwam ook de keuken uitsloffen. Vader keek zoo droevig, vond Jan en hij vatte vaders hand, die hij zacht drukte.
„Hoe is het, vader?" vroeg hij en keek vader aan, alsof hij het antwoord op diens gezicht wilde lezen.
„Moeder is ernstig ziek, jongen." En tot Betje zei hij: „Mevrouw heeft longontsteking en de koortsen ondermijnen haar krachtig gestel. Morgen zou de dokter zien, of hij een verpleegster kon krijgen."
„Jan, ga jij even Loes tegemoet, want moeder heeft al eenige malen om haar geroepen. En anders gaat ze misschien met Willy mee."
Jan kleedde zich aan en spoedde zich naar school. Juist was de handwerkles afgeloopen, toen Jan aan school kwam en hij slechts de boodschap zenuwachtig en gejaagd aan Juffrouw Gerritsen kon overbrengen. „Ik kom eens gauw kijken, Jan en beterschap met moeder."
Loes was niet met Willy meegeloopen, maar was naar Emma Gerritsen gegaan. Ze moest haar verzuim van Woensdagmiddag nog inhalen, 't Sneeuwde hard. Groote vlokken dwarrelden om Loes heen en ze was zoo wit als een sneeuwpop, toen zij bij Emma Gerritsen aanbelde.
„Hè, jongejuffrouw, U: bent precies een sneeuwman," lachte het meisje, toen Loes binnenstapte.



Ze schudde haar muts buiten de deur uit. Brrr haar krullen zaten ook vol. ,,'t Lijkt wel een groote schoonmaak, die we houden, Sientje."
„Och dat is zoo erg niet, den boel zal ik wel weer schoonmaken."
Loes spoedde zich naar boven. Emmy ontving haar blijde: „Heerlijk, Loeseke, dat je komt. Ik gevoel me zoo verdrietig vandaag. Vroolijk jij me maar eens op. Maar, Loes, wat ben ik toch dom, daar vergeet ik om te vragen, hoe moeder het maakt. De lach bestierf op Loes' gezichtje, wat moest ze nu antwoorden? Ze had zoo graag alles aan Emma verteld van haar strijd met haar tweede moeder en ook hoe ze zag, dat ze haar strijd langzamerhand moest opgeven. Maar dat kon ze immers niet vertellen, neen, ze moest alles zelf uitvechten. Emma mocht er niets van weten.
„Moeder heeft vandaag hooge koorts er bij gekregen. Vanmiddag zou dokter haar onderzoeken. Vader is bang voor longontsteking."
Emma zag Loes doordringend aan en legde haai smalle hand op Loes' gebruind en ruw handje:
„Vertel me eens eerlijk, Loes, mis jij moeder nie erg, nu ze ziek is. Moeder was zoo goed en lie voor je."
Zou Emma het weten? Ja nu Em het vroeg, moes ze het zelf bekennen, dat ze moeder miste, 't Was alsof ze opeens al dat gemis van moeders aanwezig beid gevoelde, 's Morgens aan het ontbijt, als Betj< brood sneed, dan gevoelde zij het gemis van moe ders vriendelijke vragen, of zij goed geslapen had Ze miste werkelijk haar teedere zorgen en attentie:
Loes boog het hoofd en in een opwelling om alle te vertellen, stortte zij haar hartje bij Emma uit. Z vergat niets, vertelde van haar strijd, haar haat tege haar nieuwe moeder. Vertelde van haar angst, de ze door die moeder vaders liefde zou verliezen.



Emma hoorde alles aan en toen Loes het hoofd oplichtte en Em in de vriendelijke oogen keek, wist ze, datEmmy innig medelijden met haar had, medelijden met het arme, dwaze meisje, die meende, dat ze buiten moeders zorgzame liefde zou kunnen.
En Emma wees haar op het verdriet, dat zij haar moeder aangedaan had, de taak, die zij voormoeder zoo verzwaard had, tot moeder niet meer kon en haar taak nu moest neerleggen.
'Toen Emma zoo met Loes sprak, was het Loes, alsof ze maar steeds was doorgehold, rechts noch links ziende, sneller en sneller, tot ze eindel'ijk niet meer wist, waar ze was. En ze gevoelde, dat ze door moeders ziekte plotseling tot stilstand kwam. En nu ontdekte ze, wat ze vertrapt had, waar ze was overheengehold. over liefde en vertrouwen, over teedere zorgen en geduld.
Diep vernederd boog zij het hoofd in hare handen en in wanhoopsgevoel schreide zij haar leed uit.
Juffrouw Gerritsen kwam thuis en stond verwonderd haar vroolijke leerlinge zoo bedroefd te vinden.
Emma beduidde haar zuster niets te zeggen. Nu kwam het eerst in orde, nu Loes inzag, wat ze had goed te maken.
Toen Loes wat bedaard was, vertelde de juffrouw, dat Jan Loes was komen halen uit school, omdat moeder erger was en zij zoo naar Loes verlangde.
Haastig stond Loes op. Moeder had haar noodig en ze was er niet om haar te helpen. Wat had ze veel goed te maken. Als moeder eens stierf, oneen, daar kon Loes niet aan denken. Ze gevoelde het nu zoo sterk, dat ze moeder zoo noodig had, haar niet kón missen.
Ze liep zoo hard zij kon, maar de sneeuw bleef als klossen aan hare schoenen zitten. Ze kon bijna niet vooruit komen. De sneeuw woei in haar behuild gezichtje. De lucht was grijs en donker en er was



Zacht werd de^deur geopend en de heer Timmer boog in eerbied het hoofd, toen hij vrouw en kind ontwaarde.
[Bladz. 843







geen verte te zien. Die loste zich' in de donkerte op.
't Was Loes, alsof men dichte witte draden om haar heenspande, en z'ij uit deze warreling van draden nimmer zou te voorschijn komen. Zij vouwde haar handen onder haar cape en een innig gebed om het behoud van haar lieve moeder steeg uit haar hartje op.
Eindelijk was zij de Lindenlaan ten einde en thuis.
Dadelijk zag ze de onrust in vaders oogen en 't was, alsof haar keel werd toegeschroefd. En toen zij haar armen om vaders hals sloeg en heel zacht vroeg: „hoe is het, vader?" toen hoorde hij voor het eerst weer den warmen klank in Loes' stem, dien warmen teederen klank, dien hij zoo lang reeds miste.
„Niet best, Loes. Er moet hulp komen. Dokter zou zien een goede verpleegster te krijgen. Moeder slaapt even. Vanmiddag was zij buiten kennis en riep steeds om jou."
Loes' besluit was genomen. Geen verpleegster zou moeder verzorgen, maar z'ij. Haar plaats was nu bij moeder.
,„Mag ik moeder verplegen, vader, ik zal erg mijn best doen?" Vader zag haar verwonderd aan. Zou Loes dit werkelijk meenen.
Hij zag Loes in de eerlijke oogen. En toen Loes zachtjes zei: „Toe, vader, laat mij het doen, want ik heb zooveel goed te maken," wist hij, dat eindelijk de ijskorst rond Loes' hartje was gesmolten. Hij nam haar in zijn armen en kuste haar teeder.
„Isjiet werkelijk waar, meisje? Is het werkelijk1 waar?" Vaders stem trilde en Loes schreide zacht en ook vader hoorde haar bede om vergiffenis aan.
„Mag ik naar moeder? Ik zal heel zacht loopen." 't Was de tweede maal, dat Loes de ziekenkamer dien dag binnentrad, maar zoo geheel anders dan vanmorgen.
De zieke sliep. Loes ging voor het ledikant zitten
I.oes Timmer. Q



en sloeg haar moeder gade. Hoe had ze zóó kunnen zijn tegen haar lieve moeder.
Tranen druppelden tusschen hare vingers. Zou moeder haar alles wel kunnen vergeven? Zou zij alles wel kunnen goedmaken?
Toen de zieke wakker werd, kon zij haar oogen niet gelooven. Was dit terneergeslagen figuurtje, dat daar zacht schreide, haar Loes, het meisje, dat gezegd had haar te haten.
Zachtjes riep ze Loes' naam. Loes stond op, knielde voor het ledikant en fluisterde: „Moeder, lieve moeder, kunt Ui mij alles vergeven?"
Voor het eerst hoorde de zieke den naam,.moeder" van Loes' lippen. En met welk een teederen klank noemde zij hem.
Zij legde haar van koorts brandende hand op Loes' hoofdje. „Wat maak je me nu gelukkig, Loes. Nu zal het een prettige tijd worden, als ik beter word."
Ze sloot vermoeid hare oogen en Loes sloop zacht naar beneden. Er zou een andere tijd aanbreken. Zeker, Loes geloofde het ook. En ze nam zich voor alles voor moeder, vader en de kinderen te zijn. Ze zou haar best doen. En Loes deed haar best. Er kwam geen verpleegster, maar Loes verzorgde haar zieke moeder met alle teederheid.
En het huishouden leed ook niet onder moeders ziekte, want Loes was een echt huishoudstertje. Onwillekeurig had ze alle beschaafde manieren van moeder overgenomen. Vader vond steeds een net verzorgde ontbijttafel en zijn oogen lachten blijde, als hij zijn meisje 's morgens zoo druk bezig zag. 't Ging niet slordig en onbeholpen als vroeger; hij was meer dan tevreden over zijn dochter. Ze kibbelde niet meer met Betje en snauwde haar broertjes niet af, zelfs Pop kwam nu met haar kleine zorgen naar Loes.



Moeder ging langzaam vooruit en ze vond het zoo'n rust, dat ze alles zoo aan haar dochtertje kon overlaten.
's Avonds op bed overdacht Loes nog dikwijls de laatste maanden. Wat had zij moeder vaak gekwetst door bittere woorden, gekrenkt door een onvriendelijke daad.
Kon moeder dit alles zoo dadelijk vergeten? Wat was toch 't geheim van moeders geduld en zachtheid? En Loes moest opeens denken aan het versje dat moeder op haar verjaardag had gezongen:
,,Ik buig mij terneer onder 't grievend leed,
Dat mij de hand mijner vijanden deed;
Maar als Gij mijn oog op Uw vloekhout richt,
Dan valt de vergeving mij eindlijk licht."
Dus moeders geloof was het, dat de vergeving zoo licht maakte. Zij borg haar hoofd in het kussen. Het kussen werd nat van haar tranen en zij zocht met haar hoofd een droog plekje. Ze vouwde de handen en bad om een ander hartje.
't Was Zondagmorgen. Loes had moeder geholpen, de kamer netjes opgeruimd en kuste haar moeder goedendag. Ze zou met vader en de jongens naar de kerk gaan en Betje had wel driemaal moeten beloven dikwijls naar boven te gaan om te zien, of moeder wat noodig had.
Betje schudde het oude, grijze hoofd. „Wat kan een menschenkind toch veranderen," mompelde zij en keek met welgevallen Loes na, die het hek van „Welgelegen" uitstapte, haar vader en de jongens achterna, die reeds vooruit waren gegaan, daar Loes nog eenige opdrachten aan Betje had te geven, zooals zij lachend aan vader verklaarde.
Z 9 stapte met veerkrachtigen tred door, tot zij



vader had ingehaald en hem vertrouwelijk een arm gaf. Vader keek zijn dochtertje met welgevallen aan en dankte in stilte God, die Loes zoo veranderd had.
„Mijn groote dochter," zei hij blijde en Loes drukte vol dankbaarheid zijn arm, toen vader dat zei. Ze had vader weer heelemaal terug, dacht zij met vreugde en ze was van plan hem door haar liefde en zorg al het leed vergoeden, wat zij hem gedurende de laatste maanden had aangedaan.
Het jaar spoedde ten einde. Daaraan herinnerde ook de Dominé zijn toehoorders in de kerk.
Loes zat naast vader en haar tenger figuurtje was voorover gebogen om beter den leeraar te kunnen volgen, 't Was haar, of hij steeds tot haar alleen sprak. Of hij wist van het groote leed, dat zij haar ouders berokkend had, of hij wist van den strijd, dien zij van God te strijden had gekregen en ze zag het opeens zoo duidelijk, dat de Heere haar de overwinning had gegeven door Zijn hand. Want Hij had door moeders ziekte haar tot stilstand gebracht en had hare oogen geopend.
„Hoe lang leven wij in het licht, zonder het te aanschouwen, evenals een blinde, in het zonlicht leeft en het nimmer kan zien, hoewel haar glans voor hem even helder is als voor den ziende?" - Dit woord van den predikent trof Loes diep in de ziel. 't Was haar, alsof zij als een blinde geleefd had, het licht niet ziende, dat ook voor haar scheen.
Ze vouwde de handen en bad in stilte. Tranen rolden over haar frisch gezichtje en vader, die naast haar zat, wist niets van hetgeen Loes doormaakte. Ook op hem maakte de preek een diepen indruk. Loes schrok op, toen het groote kerkorgel begon te spelen. Zij hoorde vaders forsche stem zingen:



„Hoe wordt door Hem mijn hart verkwikt! Hij is de sterkte mijner ziele,
Als ik onmachtig nederkniele En Hij genadig nederblikt;
Niet mij, niet mij, maar Hem zij d'eere, Indien ik wandel in Zijn licht.
Zijn goedheid heeft mijn hart gericht.
Mijn goede Herder is de Heere.
Hij ondersteunt mij, waar ik zwicht."
Ze kon niet meezingen, tranen verstikten hare stem en vader, die gewend was de heldere stem'naast zich te hooren meezingen, keek naar het gebogen meisjeshoofd. Hare tranen had ze niet langer in bedwang en vielen als glinsterende druppels op haar gevouwen handen. De heer Timmer begreep nü en legde zijn groote mannenhand over de eerbiedig gevouwen handen van zijn kind. Een blijdschap dborstroomde zijn vaderhart, want hij wist, dat de tranen, die Loes nu stortte, geen tranen waren van boosheid, zooals zij die vroeger schreide, maar dat er een ommekeer in haar hart had plaats gegrepen.
iNa kerktijd verzocht juffrouw Gerritsen Loes mee naar Emma te gaan, maar zij bedankte om reden, zij naar moeder verlangde en beloofde den volgenden dag te zullen komen.
Op weg naar huis sprak Loes slechts een enkel woord en vader begreep, dat zij liever met hare gedachten alleen wilde zijn en stoorde haar niet in hare overdenkingen.
Thuis gekomen spoedde Loes zich naar de ziekenkamer en eenmaal bij moeder, knielde zij voor het groote ledikant neer en stortte haar geheele hart voor moeder uit. Zij vertelde moeder van haar strijd, van haar worstelen tegen moeders liefde en tenslotte hoe zij nu had leeren begrijpen het licht te zien, dat van Gods aangezicht straalde.



Moeders hand rustte met liefde op Loes' donker hoofd en zij sprak zacht:
„Laten we samen bidden, Loeseke." En mevrouw Timmer bad ditmaal niet alleen voor Loes, het kind dat gezegd had haar te haten, maar met Loes, wier liefde zij thans mocht bezitten.
Zacht werd de deur geopend en de heer Timmer boog in eerbied het hoofd, toen hij vrouw en kind' ontwaarde.
De liefde tusschen de ouders en Loes werd met den dag grooter en Loes gevoelde zich gelukkig en tevreden.
Willy kwam dikwijls oploopen om Loes wat met haar huiswerk bij te helpen.
't Was twee dagen voor oude jaar. Moeder zou voor het eerst beneden komen.
„Hier is Uw kopje thee, moeder. U- moet nog: een half uurtje blijven liggen, want B'etje en ik hebben onze handen vol werk. Rust U nog maar wat. 't Zal U toch niet meevallen weer in die drukte te komen."
'k Verlang toch weer zoo naar bezigheid, Loes. Je hebt me zoo heerlijk verwend. Ik zou werkelijk lui worden."
„U en lui," lachte Loes en kuste moeder hartelijk. „Wat zal het heerlijk zijn, als U ons weer gaat verwennen. Maar nu moet ik naar beneden," zei Loes geheimzinnig en liep vlug de kamer uit.
Moeder zag haar meisje na. Ook uiterlijk was Loes zoo anders geworden. Haar krullen hingen niet meer onordelijk om haar hoofd. Ze had haar weerspannige lokken met een netten strik bijeengebonden. Op haar donkere jurk droeg ze een keurig kanten schortje, dat moeder haar met Kerstmis had gegeven.
In de huiskamer zag alles er keurig uit. De jon-



gens zaten aan tafel een spelletje te spelen. Pop zat een boek te bekijken.
Moeders stoel was versierd met dennengroen. Loes kwam binnen, haar armen vol hulst. Hier en daar versierde zij de portretten aan den wand. Boven de deur bevestigde zij groote takken hulst vol roode besjes, 't Zag er feestelijk uit. Wat zou Moes opkijken bij die verrassing.
Vader kwam thuis en ging zijn vrouw halen. Wat een feest was het moeder weer in hun midden te hebben: ,,Ze moesten heel stil zijn," zei Loes, „want moeder was nog zwak."
Toen de jongens in den tuin aan het sneeuwballen gooien waren en vader even naar boven ging, kwam Loes naar moeder toe en sloeg haar armen om moeders hals en zei:
,,Ik zal met Gods hulp helpen dragen het moeilijke in dit leven, moeder."
En Mevrouw Timmer wist, dat Loes deze belofte zou nakomen, 't Was een belofte vol gouden glans.















Ontzuurd met Bookkeeper mei 2000