No. 102.
ASSCHEPOES
DOOR
W. BLOMBERG-ZEEMAN
Geïllustreerd door JEANNE FAURE
N.V. H. TEN BRINK's UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ ARNHEM
■ ■■I



133 ^



(<r? cc
No. 102
NIEUWE ZONDAGSSCHOOL-SERIE
ONDER REDACTIE VAN
A. L. GERRITSEN
ASSCHEPOES
DOOR
W. BLOMBERG-ZEEMAN
geïllustreerd door JEANNE FAURE
N.V. H. TEN BRINK'S UITGEVERSMAATSCHAPPIJ ARNHEM
iill£3







HOOFDSTUK I.
EEN DEFTIGE UITNOODIGING.
„Stel je voor, Noor, ik ben op een deftige partij gevraagd, bij de van Óeverens. Meneer en mevrouw vieren hun zilveren bruiloft en Suus van Oeveren heeft de heele klas genoodigd," vertelde To Bos opgewonden.
„Heerlijk voor je, kind," zei nichtje Noor op hartelijken toon. En ze vervolgde: „Wanneer is het, To?"
„De volgende week op Zaterdagavond."
„Dan heb ik nog net tijd om je lichte zomerjurk wat op te frisschen," zei Noor.
„Dacht je, dat ik die aandeed?" vroeg To min of meer verontwaardigd.
„Je Zondagsche winterjurk lijkt me wat somber," oordeelde Noor.
„Daar denk ik ook heelemaal niet over."
„Wat wou je dan aandoen?"
„Dat wou ik juist met jou bepraten. Ik moet natuurlijk iets nieuws hebben."
„Ik vrees, dat het niet gaan zal, To. Je weet zelf wel, dat je vader een heel slechten tijd doormaakt."
„Een aardig zijden lapje kost haast niets. En jij kunt het wel maken," vleide To.
„Praat er zelf maar eens met je vader over. Maar, als je 't mij vraagt, ik vind, dat de jongens een daagsch pak veel noodiger hebben."
„Och, jij altijd met je pleiten voor Jan en Frans," riep To boos.
„Niet onredelijk zijn, Toosje. Jullie zijn me even



lief. Laat mij nu eens probeeren van je grijze zomerjurkje iets aardigs te maken."
„Daar is niks van te maken," vervolgde To boos.
Het gesprek werd afgebroken door de thuiskomst van Jan en Frans, twee jongens van 15 en 13 jaar, die de H.B.S. bezochten. Noor haastte zich naar de keuken, om voor 't middagmaal te zorgen en To
Stel je voor, Noor, ik ben op een deftige partij gevraagd.



moest natuurlijk ook de broers deelgenoot maken van de deftige uitnoodiging.
„Ze moeten bar rijk zijn, die van Oeverens," sneed Jan op.
,,'k Wou tenminste, dat er bij mij een broer van die Suus in de klas zat," vervolgde Frans.
„In B zit een neefje van haar. Hoe heet dat jog ook weer? Hij heeft een Russischen naam," vertelde Jan.
„Cerowski soms?" vroeg Noor, die binnen kwam om de tafel te dekken.
„Ja, Cerowski, zoo heet hij. Maar hoe weet jij dat?" vroeg Jan aan Noor.
„Baronesse Cerowski is van zichzelf een freule van Oeveren. Ik herinner me dat nog van vroeger," zei Noor.
De jongens keken elkaar eens aan en To keek naar Noor. Verder vragen wilden ze niet dadelijk. Ze wisten wel, dat Noor een heel droeve jeugd achter zich had.
„Ik moet nu zorgen, dat er niets aanbrandt, maar bij gelegenheid zal ik jullie wel eens vertellen, hoe ik eens met die Cerowski's heb kennis gemaakt," zei Noor.
„Bonjour allemaal," klonk nu de stem van den heer des huizes. Geen kwartier later zat de familie aan tafel en To maakte al vlug gebruik van de opgewekte stemming om aan vader te vragen, of ze voor die heele deftige partij bij de van Oeverens geen nieuwe jurk kon krijgen.
„Voor feestjurken heb ik op 't oogenblik geen geld," zei de heer Bos.
,,'k Heb niks om aan te trekken," pruttelde To.
„Dan ga je in je hemd," plaagde Jan.
„Of je gaat heelemaal niet," zei vader streng.
Na 't eten hielp To Noor afwasschen. Haar gezicht



stond zoo somber, dat Noor niet nalaten kon te zeggen: „Kom To, lach liever, omdat buiten de zon zoo mooi schijnt. Laten we een duetje zingen."
„Als ik uit mijn humeur ben, kan ik niet zingen."
„Je moest je eigenlijk schamen."
„Waarom?"
„Omdat je pruttelt over een nietigheid als een nieuwe jurk."
„Kan ik het helpen, dat jij eeuwig en altijd tevreden bent?"
„Dat ben ik niet, To. Ik wou, dat het waar was. Maar ik merk maar al te goed, hoe moeilijk je vader het heeft."
„Waarmee ?"
„Met zijn zaken. Kijk eens, To, je bent nu twaalf jaar. Je hebt toch best gemerkt, dat we ons in alle dingen moeten bezuinigen. Je vader is er soms stil van."
„'t Is vervelend," zuchtte To.
„Wees jij nu verstandig en zanik niet meer over die jurk."
„Ik vind 't afschuwelijk. Jij kunt je dat niet voorstellen. Want jij bent zoo heel anders."
„Misschien wel," zei Noortje zachtjes.
Vroolijk zette Noor een liedje in en al heel gauw zong To met haar mee.



HOOFDSTUK II.
NOOR.
Eigenlijk wist ze zich maar heel weinig van haar jeugd te herinneren. Ze wist alleen maar, dat ze met vader en moeder in een aardig landhuisje had gewoond, dat geheel met klimop begroeid was. 's Zomers reed ze met haar poppenwagen door de laantjes van den grooten tuin, of ze ging met haar poppekind in een van de prieeltjes zitten. Heel dikwijls mocht ze de eenden en zwanen helpen voeren, die in den grooten vijver zwommen. Vader nam haar ook wel mee in 't mandenwagentje, met het glanzende, bruine paardje ervoor. De zomer was net een lange, heerlijke feestdag. Vader was rentmeester op Heideheuvel, een groot landgoed in den Achterhoek, 's Winters was Heideheuvel eenzaam en verlaten, de heer Overheim reisde dan buitenslands. De rentmeestersfamilie bleef rustig in het klimophuisje. Noortje herinnerde zich, hoe heerlijk het was, als de sneeuw de paden bedekte, of als de vijver een ijsvloer was. Tegen Kerstmis haalde ze met vader kerstboompjes uit het bosch. Die werden op een wagen geladen en in ieder arbeiderswoninkje werd een kerstboompje gebracht.
't Waren goede, gelukkige jaren geweest voor Noor. Familie had ze weinig. Alleen oom Frans en tante Lize. Die hadden geen kinderen en kwamen 's zomers wel op Heideheuvel logeeren. Eens, juist, dat ze er waren, werd moeder heel ziek. De dokter kwam en oordeelde het noodig, dat moeder naar Arnhem werd vervoerd, naar 't ziekenhuis. Oom Frans en tante Lize



stelden voor Noortje met zich mee te nemen. Vader vond het goed. Hij moest dikwijls voor zaken op reis en hij wist nu, dat er voor Noortje gezorgd werd.
Noor is nooit meer terug geweest op Heideheuvel. Moeder stierf. De heer van Overheim vroeg, of Noortjes vader zijn secretaris wou worden. Dan kon
hij op het huis komen wonen. Vader stemde toe, als oom Frans en tante Lize voor zijn kind wilden zorgen. Dat wilden ze maar wat graag. Kleine Noor, die toen vier jaar was, bracht leven en vroolijkheid in hun stille woning. Noortje had het zóo prettig bij oom en tante, dat ze zelden terugdacht aan het klimophuisje. Vader kwam af en toe over. Dan was hij zoo
Vader nam haar oor wel mee in t mandenwagentje.



stil en zijn oogen stonden zoo droevig, dat Noor er ook stil van werd. Haar vroolijkheid keerde pas terug, als vader weer weg was. Toen werd er bij oom en tante een jongetje geboren. Wat was Noor dol op den kleinen Janneman. Ze was nu vijf jaar geworden en moest naar school. Maar, pas was ze uit school of ze liep naar het wiegje. Twee jaar later kwam Fransje zich aanmelden. Noor was nu al een groote meid, die voor Jantje versjes opzei en die met Jantje boodschappen ging doen bij den kruidenier of den bakker.
Vader bezocht haar zelden, want hij was gedurig met den heer Overheim in 't buitenland. Den laatsten keer, dat Noor hem zag, had hij haar verteld, dat hij voor heel langen tijd op reis ging, heel naar Rusland. De heer Overheim moest daar voor zaken heen en vader zou hem vergezellen. Hij drukte Noor op 't hart om thuis en op school goed haar best te doen. En met oom Frans sprak hij af, dat Noor pianoles zou krijgen. Noortjes moeder was heel muzikaal geweest en vader had aan moeder beloofd, dat hun kind ook een muziek-instrument zou mogen bespelen. Oom en tante bezaten geen piano, daarom gaf vader hun geld om er een voor Noor te koopen. Nog allerlei dingen werden verder besproken en toen vader bij 't afscheid nemen Noortje in zijn armen nam en telkens kuste en nog eens kuste, was 't haar wonder droef te moede geweest. De vroolijke pleegbroertjes gaven zooveel afleiding, dat Noor spoedig over haar leed heen was. Maar eenige weken later, toen ze 's middags uit school kwam, wachtte oom Frans haar op.
„Wat fijn, dat u me komt halen," riep ze blij. Maar oom's gezicht stond heel ernstig. En toen Noortje hem verbaasd aankeek, nam hij haar handje in de zijne en zei op hartelijken toon: „Lieve, kleine Noor, ik moet je zoo iets heel droevigs vertellen."



„Is Jan ziek?"
„Neen, kind."
„Fransje toch niet?"
„Neen, mijn kind. Je vader is een ongeluk overkomen."
„Och, arme vader. Wat is er met hem?"
„Er is in Rusland een trein ontspoord. Er zijn veel dooden."
„Is vader dood?"
Oom knikte slechts.
Noortje snikte het uit. En oom Frans liet haar stil begaan. Dien avond bleef tante langer bij haar bedje zitten dan anders. Tante zei haar, dat ze nu heelemaal tantes meisje werd. Ze moest in haar avondgebedje maar vragen, of de Vader in den hemel haar eenmaal weer brengen zou bij vader en moeder.
De eerste dagen waren moeilijke dagen voor Noortje geweest. Ze moest al maar denken aan dien armen lieven vader, die daar in den vreemde misschien een vreeselijken dood had gevonden.
Maar Noortje was jong en haar pleegouders deden, wat ze konden om te toonen, hoe lief ze haar hadden. Dan was er nog iets, wat voor Noortje een heerlijke afleiding was. Dat was de piano. Een piano-onderwijzeres kwam haar iedere week les geven. En Noor was een zeer dankbare leerling. De juffrouw stond verbaasd over het fijne gehoor van 't kind. Ze moest alle dagen een half uur oefenen, maar dat was voor Noor geen plicht, maar een genot. Het duurde niet lang, of ze speelde met één hand de schoolversjes.
„Ze heeft talent," zei de onderwijzeres tegen oom en tante. Dat bemerkten oom en tante ook al heel spoedig. Wonderlijk vlug gingen de kleine vingers over de toetsen.
Toen brak er een goede tijd voor Noor aan. 's Avonds, als de kleintjes sliepen, zette zij zich op



het pianokrukje en dan speelde zij. Eerst de gamma's en de oefeningen, die ze op gekregen had. Die kende ze heel vlug. En dan speelde ze voor zichzelf. Bekende wijsjes, liedjes van de Zondagsschool. Oom en tante zongen vaak mee. 'tWas alle dagen een nieuwe vreugd. En 't spel werd steeds beter.
Noor was een gelukkig kind. God had haar een groot talent geschonken, maar God had haar ook een blijmoedig en dankbaar hartje gegeven, zoodat ze een zonnetje was in haar omgeving.
Al was Noor een ouderloos kind, ze voelde het niet, want ze ontving zooveel liefde en ze gaf zooveel liefde.
Oom en tante hadden er nooit spijt van, dat ze het kind van hun broeder, als hun kind hadden aangenomen. Maar toen kwam 't groote leed. Eerst groote blijdschap: er werd een meisje geboren, Toosje. Noor vertelde het aan iedereen. 'tWas haar, als had ze een zusje gekregen. Maar geen week later gebeurde het vreeselijke. Tante Lize kreeg hooge koortsen. Zoo hoog, dat de dokter er nog een professor bij haalde om samen te beraadslagen, wat nog gedaan kon worden. Maar de kunst kon hier niet meer baten. Den volgenden dag stierf die lieve, goede tante. De jongens waren te jong om dit verlies te beseffen. Het kleine zusje sliep maar, alsof er geen verdriet in de wereld was. Maar oom Frans en Noor schreiden vele bittere tranen en ze zo?hten bij elkaar troost. Noor voelde zich zoo eenzaam, als ze zich nooit gevoeld had. De woorden van vriendelijke menschen gleden over haar heen. O, die vreeselijke begrafenisdag. Goede buren hadden zich over Jan, Frans en Toosje ontfermd. Noor wou bij oom blijven. Dominee de Jong was meegegaan naar 't kerkhof, maar zijn dochter was bij Noor gebleven. Juffrouw de Jong was de Zondagsschoolonderwijzeres van Noor. Ze had altijd



VCC1 van 1NVJVJI ^L1HJUUV„1J, lliuui 11U VW1UI yvviuv <,V
zich in 't bizonder aangetrokken tot dit kind, dat zooveel in 't leven moest missen. Juffrouw de Jong bezat ook geen moeder meer, daarom kon ze zich zoo geheel verplaatsen in Noortjes verdriet. Innig drukte ze Noortjes hand. Ze durfde eerst niet spreken. Ze kon alleen maar voor Noor bidden. Ten slotte zei ze zacht: „Je weet wel, dat je een schaapje van den goeden Herder bent, Hij zal je dragen Noor, ook over dit leed heen."
En toen juffrouw de Jong naar huis vertrok, had Noor haar moeten beloven, dat ze eens gauw op de Pastorie zou komen. Na dien tijd kwam Noortje geregeld een avond per week een uurtje bij haar Zondagsschooljuffrouw.



HOOFDSTUK III.
DE GROOTE DAG.
To moest zelf bekennen, dat de grijze jurk keurig geworden was. Noor had hem eerst gewasschen, toen netjes gestreken. Op haar laatsten verjaardag had ze van oom Frans een fijn batist kraagje gehad. 't Lag nog ongebruikt tusschen het vloeipapier. Ze had het nog niet noodig en het zou Toosjes jurk geheel ophalen.
„Ik vind het schattig van je," zei To hartelijk. Noor lachte eens. To was een opgewonden standje, zoo kwaad, zoo goed. Noor had haar vaak verteld, dat er al heel wat huishoudsters haar betrekking hadden opgezegd, omdat ze To zoo'n lastpakje vonden. Toen ze ouder werd, was ze gelukkig ook wat gemakkelijker geworden.
„We hebben ook spoken van juffrouwen gehad," zei To en ze vervolgde: ,,'k Ben blij, dat we er nu niets meer mee te maken hebben."
Toen Noortje van de Lagere School afging, had oom Frans geyraagd: „Wat wil je worden, kind?'
,,'k Zou voor muziek willen doorgaan," had Noor zachtjes geantwoord.
„Lieve kind, een muzikale opleiding kost veel geld. Je ouders hebben niets nagelaten en ik kan het heusch niet betalen," had oom geantwoord.
„Mag ik er dan nog eens over denken, oom?" had Noortje gevraagd. Dat vond oom best. En 's avonds was Noor even naar juffrouw de Jong gegaan.



„Ik mag niet doorgaan voor muziek," vertelde Noor snikkend.
Juffrouw de Jong wist, welk een hartewensch dat van Noor was geweest.
„Je oom heeft eigenlijk gelijk. Er zijn er maar weinigen, die een bestaan kunnen vinden met lesgeven," troostte juffrouw de Jong.
„Maar 'k zou geen les willen geven, 'k Zou zelf altijd les willen krijgen van groote meesters. Dan zou ik willen spelen voor volle zalen."
„Wat een grootsche verlangens, lieve Noor. Maar weet je wel, dat zoon opleiding schatten gelds kost?"
„Ik wist het niet. Maar wat moet ik dan nu?'
„Als je eens naar de Huishoudschool ging?"
„Ik houd niet van stof afnemen."
„Daar leer je koken, 't huishouden doen. Als je alles kon, had je oom geen juffrouw meer noodig. Wat zou het veel gezelliger voor hem worden. Dat telkens veranderen was dan voorbij."
Noor zweeg en dacht na. Hoe menigmaal had ze oom Frans hooren zuchten, omdat 't eten niet op tijd klaar was, of omdat het eten zoo onsmakelijk was, of omdat To en de jongens er slordig uitzagen. Alles was zoo heel anders geworden na Tante Lize's dood.
Ze had zoo dikwijls gedacht: Kon ik maar iets doen voor oom! Nu kon ze iets doen. Alle dagen zou ze meer van de huishouding leeren. Ze had haar piano toch ook nog. Ze kreeg toch nog altijd les. t Was wel heel moeilijk om haar liefsten wensch op te geven, maar — 't moest.
„Ik geloof, dat ik uw raad zal opvolgen," fluisterde Noor.
't Zal wel een offer voor je zijn, vooral in 't begin," zei juffrouw de Jong. „Toch geloof ik zeker, Noor, dat dit de weg is, dien je gaan moet."



Wat was oom Frans blij geweest, toen Noor hem verteld had, wat juffrouw de Jong haar had aangeraden.
Noor ontwikkelde zich tot een flink, degelijk huishoudstertje. Toen ze na een paar jaar met haar diploma thuiskwam, had huishoudster nummer zooveel juist haar betrekking opgezegd.
„Ziezoo oom, deze huishoudster zal nooit naar iets anders uitzien," had Noor lachend gezegd.
En oom Frans had terug gelachen, maar in zijn hart had hij God gedankt voor het rijke bezit van zijn pleegkind.
Met de jongens had Noor weinig moeilijkheden. Jan en Frans waren zulke gelijkmatige natuurtjes. Er ging wel zelden een dag voorbij, dat ze zonder kapotte kousen, of gescheurde broekjes thuis kwamen, maar ze mopperden ook niet over gestopte knieën in de kousen of een versteld kleedingstuk. Met ijdele Toosje ging het niet zoo van een leien dakje. Vader had er vaak aan te pas moeten komen, om lastige To eens flink de les te lezen. Maar nu vandaag was alles rozegeur en maneschijn tusschen To en Noor.
„Doe jij mijn haar?" vroeg To aan Noor.
„Goed," antwoordde bereidwillige Noortje.
„Mag ik jouw lakschoentjes aan, Noor? Mijn beste schoenen zijn zoo kaal."
„Maar To, jij hebt veel grooter voet dan ik."
,,'t Scheelt maar een beetje. Toe Noor."
Noor liep al naar haar kamertje om de lakschoentjes te halen. To wrong er zich in en beweerde met een zuurzoet lachje, dat 't heusch meeviel.
„Mooi-gaan doet zeer," lachte Noor. En ze vervolgde: „Je bent er netjes op. hoor."
To beloofde het. Met een stralend gezichtje keek ze naar de keurige schoentjes, waar de opgepropte teenen wel wat pijnlijk voelden. Dat had ze er graag



voor over. En wat ook zoo fijn was: Lientje Blok, die op school naast haar zat, zou haar met den auto komen halen. De heer Blok verhuurde auto's en had aan Lien gezegd, dat ze vier meisjes mee
mocht vragen. .
To kon 's middags haast niet eten van plezier. De plagerijen van Jan en Frans verdroeg ze op zeldzame wijze. Gekapt en gekleed zat ze aan tafel, want om 7 uur werd ze reeds gehaald. Daar de heer Bos dien dag voor zaken op reis moest, was men juist laat gaan tafelen. Nauwelijks was de maaltijd afgeloopen, of 't getoeter van den auto
klonk voor 't huis.
Nog een vlugge, vroolijke begroeting en lo reed
weg.



H
HOOFDSTUK IV.
PLEZIER GEHAD?
„Heb ik eigenlijk wel plezier gehad?" vroeg To zich af, toen ze 's avonds heel laat haar moede hoofdje in 't kussen liet rusten.
Vader en Noor hadden het ook gevraagd en To had maar flauwtjes van ja geknikt.
„Ze is doodmoe," had Noor tegen Vader gezegd. Beiden hadden verwacht, dat To veel uitgelatener thuis zou komen.
To keerde zich om en om. Ze overdacht nog eens het feest, 't Was werkelijk schitterend geweest. Er was een goochelaar geweest en die had de wonderlijkste stukjes laten zien. Meneer van Oeveren had heel mooi de „Kleine Lord" verteld en hij had er lantaarnplaatjes bij vertoond. Ze hadden heerlijke gebakjes bij de thee gehad. Alles was heel prettig geweest, tot — ze gingen spelletjes doen. To had geprobeerd mee te springen, maar 't was, of haar voeten in den brand stonden. Dat kwam natuurlijk van die te kleine schoenen.
,,'k Heb zoo'n pijn in mijn voet," had ze zacht tegen Lientje Blok gefluisterd.
„Je schoenen zijn zeker pas nieuw," had Lien geantwoord.
„Schikt nog al," had To ontwijkend gezegd.
„Ga dan maar onder dien palm wat uitrusten," raadde Lientje haar aan.
„Ja, 'k ga maar naar de tuinkamer," zei To.
De tuinkamer stond vol palmen, met gezellige zitjes.
Asschepoes. 2



Hier en daar zaten familieleden en kennissen het vroolijke kindertroepje gade te slaan. To zocht een hoekje op, waar ze in een kleinen rieten armstoel heerlijk kon uitblazen. De groote palmbladeren verborgen haar
geheel voor de blikken van anderen. Zou ze 't wagen even de knellende schoentjes uit te doen ? Ze maakte de knoopjes vast los. Hè, dat gaf al verademing. Wie zaten daar zoo druk te praten aan dat witte tafeltje onder de lichtkroon? O ja, nu zag ze door het
To bon het heele gesprek hooren.



bladerdak heen het groote donkere gezicht van die dame, die zoo prachtig gekleed was. „Tante Ilona", noemde Suze haar. To had al zoo vaak naar haar gekeken, 't Leek wel een vorstin. Zoo mooi was ze, maar ook zoo ongenaakbaar. Met wie zat ze daar? Nog even gluren? Met mevrouw van Oeveren, de moeder van Suus.
Vervelend, dat ze zoo hard spraken. To kon het heele gesprek hooren. Ze wou er niet naar luisteren; ze zou haar schoenen maar uitdoen. Niemand kon haar hier zien zitten. Ze bukte zich en hoorde opeens die tante Ilona vragen:
„Wat is er toch van die Noortje Bos geworden?"
To vergat haar pijnlijke voeten. Zij moest luisteren.
„Die is nog altijd bij dien oom," antwoordde mevrouw van Oeveren.
„Wat voert ze daar uit?"
„Van alles. Er is alleen maar een werkster."
„Leert ze nergens voor?"
„Weineen, als je haar voor de ramen ziet zitten, staat een kousenmand naast haar."
„Arme stakkerd. Dus 't is net zoo'n soort Asschepoes ?"
„Ja, daar heeft ze veel van."
Vlug knoopte To haar schoentjes weer dicht. Ze wou niet meer hooren. Liefst had ze regelrecht naar huis willen gaan. Noor een Asschepoes! Een Asschepoes! Ze stond nu weer in de feestzaal.
„Kom, we gaan den stoelendans doen!" riep Suus haar toe. En ze vervolgde: „Ik zal vragen, of tante Ilona piano speelt."
„Tante Ilona! Tante Ilona!"
„Tante Cerowski, men heeft u noodig," zei een dame, die dicht bij 't tafeltje zat, waar tante Ilona nog in druk gesprek was met haar schoonzuster.
Mevrouw Cerowski stond half onwillig op en To



sloeg haar oogen neer, toen de dame, die zoo pas nog zulke akelige dingen gezegd had, langs haar ging.
To moest wel meedoen, of ze wou of niet. Wat deed meer pijn, het vernederende gevoel van binnen of de verwrongen voeten ? Noor was een Asschepoes o-elijk, die maar alles en nog wat deed. De pianomuziek hield stil. Ieder had een stoel bemachtigd,
behalve zij, To.
„To Bos heeft het verloren. To Bos! werd er van alle kanten geroepen. Tante Ilona draaide zich om en keek haar doordringend aan.
„Ben jij To Bos?"
„Ja, mevrouw."
„Is Nora Bos je nichtje?"
„Ja, mevrouw."
„Wat doet ze?"
„Ze doet onze huishouding."
To stond als op spelden. Alles gloeide en klopte
in haar. „ „ , .
Je moet haar eens vertellen, dat mevrouw Cerowski naar haar gevraagd heeft. Ik logeer hier den heelen zomer en als ik iets voor haar doen kan, moet ze maar eens bij me komen."
To kon zich niet meer herinneren, wat ze daarop geantwoord had. Dienstmeisjes verschenen met bladen limonade en gebak. En de stoelendans werd gestaakt.
Hoe dankbaar, hoe in-dankbaar was To, toen de huisknecht kwam zeggen, dat de auto voor was, om de jongedames Blok, Bos, Helmers en Laar te halen.
„Heb je ook zoo'n slaap?" vroegLientjeonderweg.
Reusachtig," had To geantwoord. En ze was maar blij, dat er verder niet meer gepraat werd. Zou ze straks alles aan vader en Noor vertellen. Neen, Noor mocht het niet weten. Ze zou 't vader zeggen, als ze met hem alleen was. Zoo mocht het niet langet gaan, Noor mocht geen Asschepoes zijn.



Thuis gekomen, was ze heel stil geweest. Gelukkig maar, dat Noor het aan moeheid toeschreef.
Nu, in de stilte van den nacht, moest ze het uitsnikken. Ze overdacht de lange jaren, dat Noor voor hen allen een moedertje was geweest. Noor stond het eerst op. Noor was altijd bezig. Vriendinnen bezat Noor eigenlijk niet. Ze zei wel eens: „Ik heb geen tijd voor vriendinnen." Vroeger ging ze nog wel eens naar een concert. Tegenwoordig ook maar heel zelden. Was Noor dan eigenlijk geen Asschepoes? Had die tante Ilona geen gelijk? Was 't niet allemaal waar geweest, wat mevrouw van Oeveren had gezegd?
Hoe dikwijls was zij zelf niet onaardig tegen Noor geweest. Laatst nog over die jurk. Noor had hem keurig in orde gebracht. Noor had haar schoentjes afgestaan. Noor had vanavond als een Asschepoes thuis gezeten om sokken te stoppen, om 't vleesch voor morgen te braden.
Arme, arme Noor! En arme, arme To, die zich zoo opwond over een praatje. En die zich ten slotte in slaap huilde.



HOOFDSTUK V.
MOEILIJKE TIJDEN.
Toen To naar de partij' was en Jan en Frans bij de buren nog een uurtje mochten sjoelbakken, had oom Frans gezegd: ,,'t Treft goed, dat we alleen zijn, Noor. Ik moet eens ernstig met je praten."
Noor liet haar stopnaald rusten. Min of meer bezorgd keek ze oom Frans aan.
„Toch geen zwarigheid, oom?"
„Ja kind. 'k Zal maar met de deur in huis vallen. Over zes weken ben ik buiten betrekking."
„Oom, 't is vreeselijk!"
„Dat is het. 'k Heb je al weken geleden verteld, dat de zaken slecht gingen, dat ik al vermindering van salaris had. De patroon heeft mij vanmorgen verteld, dat hij me nog maar zes weken kan uitbetalen."
„Wat moeten we dan, oom?"
„Je begrijpt, dat ik dadelijk van iets anders werk ga maken. Maar de grootst mogelijke zuinigheid moet betracht worden."
„Waarin zullen we ons bezuinigen, oom ? 'k Wasch zooveel mogelijk zelf, de werkster komt nog maar één dag, we eten al minder vleesch, we "
„Neen Noor, laten we vooral de voeding niet gaan verminderen. Maar ik dacht t „Wat, oom?"
' „Als je ophieldt met je muzieklessen. Zou je 't heel erg vinden?"
Noor antwoordde niet dadelijk. De muziekles was



het lichtpunt in haar bezig leven. Een heel uur zich verdiepen in klanken en tonen was voor haar een zeldzaam genot.
„Misschien kun je er iets anders op vinden," begon oom weer, voelend hoe zwaar dit verzoek Noor moest vallen.
„Als u 't niet betalen kunt, zal ik de les afzeggen," zei Noor.
„Misschien komen er betere tijden," zei oom Frans op matten toon. Hij nam zijn courant weer op en Noor liet de naald weer gaan op en neer. Beiden peinsden en dachten over de netelige geldkwestie.
Toen de jongens terug waren, was oom Frans er weer over begonnen, 't Waren geen kleine kinderen meer. Ook zij moesten trachten zuinig te zijn met hun kleeren, hun boeken, hun schriften.
„Over twee jaar heb ik mijn eind-diploma. Dan verdien ik mijn eigen geld," zei Jan trots.
„En ik over nog twee jaar," pochte Frans.
Vader en Noor lachten.
„We zijn gezond en we hebben elkaar. Als we het zoo beschouwen, zijn we rijk en kunnen we God danken voor veel," zei vader ernstig.
Ze moesten vader gelijk geven en Noor dacht aan den Heiland der wereld, die geen plaats had om 't hoofd neer te leggen en die toch honderden en duizenden rijk had gemaakt.
Ook Noor kon dien avond den slaap niet vatten. Morgen zou ze To uit de Zondagsschool gaan halen, dan kon ze meteen aan juffrouw de Jong vragen, of ze 's avonds eens mocht komen oploopen.
't Was voor To ook het laatste Zondagsschooljaartje. En Noor had met blijdschap bemerkt, dat To ook zooveel hield van die goede juffrouw de Jong.
„U doet het al zooveel jaren. Verveelt het u nooit ?" had Noor wel eens gevraagd. En juffrouw de Jong



had geantwoord: ,,'t Gaat mij steeds gemakkelijker af. 'k Geloof, dat het komt, omdat 't geen ik vroeger leerde vaak van buitenaf kwam. Wat ik nu leer, komt van binnen uit."
Noor gedacht met dankbaarheid, hoeveel Hij van juffrouw de Jong geleerd had.
Den volgenden dag klaagde To over hoofdpijn.
„Je kunt niet tegen fuiven," beweerde Jan.
„Te jong," was het oordeel van wereldwijzen Frans.
Stil was To naar de Zondagsschool gegaan. Was er toch maar iemand aan wie ze haar hart uit kon storten! Voor geen geld van de wereld wou ze er met vriendinnen over praten. Natuurlijk zou ze het wel eens tegen Vader zeggen. Maar wanneer? Ze sprak hem zoo zelden alleen. En dan: Kon hij er eigenlijk wat aan doen? Ze hadden den laatsten tijd heelemaal geen geld voor flinke hulp. Ze had ook al vaak tegen zichzelf gezegd: Noor wil zelf immers niet anders. Of deed Noor maar zoo? Een Asschepoes! 't Klonk zoo wreed. En dan voor die goeie Noor! Noor was wel heel verbaasd, dat To, ondanks haar hoofdpijn, alleen 't ontbijt wou afwasschen, dat ze zoo bereidwillig de koffietafel dekte. Op gezonde dagen moest Noor vaak smeeken om iets gedaan te krijgen van To. En nu was het kind als onder een hoedje te vangen.
„Ga je naar Zondagsschool of heb je te veel hoofdpijn?" had Noor gevraagd.
,,'k Ga maar."
„Ik kom je straks halen, want ik wou juffrouw de Jong spreken."
„En je bent pas bij haar geweest."
,,'k Moet haar wat vragen," had Noor ontwijkend geantwoord.
Dat overdacht To, nu ze op de Zondagsschool



zat en juffrouw de Jong de gelijkenis van den Zaaier besprak.
„De menschen, in wier hart 't goede zaad welig tierde, waren een zegen voor anderen. En," besloot de Zondagsschool-onderwijzeres, „jullie kennen zulke menschen wel uit eigen omgeving, die altijd klaar staan voor anderen, zich altijd offeren voor anderen."
Ja, dacht To, zooals Noor bijvoorbeeld, 't Viel
— dat To, ondanks haar hoofdpijn, alleen 't ontbijt wou afwasschen.
juffrouw de Jong op, dat To er zoo ernstig, min of meer bedroefd, uitzag. Bij 't afscheidnemen kon ze niet nalaten te vragen of er iets was. Opeens voelde To, dat ze nu iemand had, wie ze alles kon meedeelen, die haar zou raadgeven.
„Ik wou, dat u me helpen kon," fluisterde ze met betraande oogen.
„Vertel me maar, wat je hindert," klonk het hartelijk. Juffrouw de Jong sloot de deur van het lokaal



en ging naast To zitten. Hakkelend vertelde To van den vorigen avond. Dat ergerlijke woord Asschepoes kon haast niet over haar lippen komen.
Toen juffrouw de Jong alles wist, zei ze op vroolijken toon:
„Als Noor nu eens zelf een Asschepoes wou zijn?"
„Wie wil dat nou?" vroeg To ongelooflijk.
„Kijk eens To, ik weet veel van Noor. Ze heeft mij vaak over je moeder gesproken, die jij niet hebt gekend, maar die voor haar meer is geweest dan een tante. Toen jullie zoo vroeg die goede moeder moesten missen, heeft Noor dadelijk gedacht: kon ik die plaats vervangen."
„Maar ik weet wel van vroeger, hoe dolgraag ze voor muziek door wou gaan." vervolgde To.
„Dat had ze ook wel gewild. Om finantieele redenen kon het niet, daarom koos ze jullie huishouding."
„Ik vind het vreeselijk te moeten denken, dat wij...."
Er werd geklopt. Juffrouw de Jong liep naar de deur.
„Noortje!"
„Heeft To niet gezegd, dat ik u spreken wou? 'Waar zit dat kind toch?"
Opeens ontdekte Noor To in gebogen houding, haar best doende de laatste tranensporen weg te wisschen.
„Is er wat gebeurd?" vroeg Noor op bezorgden toon.
„Ja kind, 't betreft jou," begon de Zondagsschoolonderwijzeres.
„O neen, zegt u 't niet," riep To angstig. Noor was zeker de laatste, die het weten mocht.
„Waarom zou ik het niet zeggen? 'k Wil wedden, dat Noor er om schatert. Ze hebben je een Asschepoes genoemd," zei de juffrouw. Ziezoo, het hooge



woord was eruit. To durfde niet naar haar nichtje te kijken.
„Een Asschepoes?" vroeg Noor. En ze lachte, ja heusch ze lachte. „En wie zei dat To?"
„Mevrouw van Oeveren en Mevrouw Cerowski, die akelige, nare, vreeselijke menschen."
„O kind, vertel eens," drong Noor aan.
„Neen, ik wil 't niet zeggen. Laat juffrouw de Jong het maar doen."
En juffrouw de Jong vertelde, wat To haar zoo juist had meegedeeld. „Ken jij mevrouw Cerowski?" vroeg ze ten slotte aan Noor.
„Ja, dat zal ik u zeggen. Dan weet To het ook. Laatst hadden we het immers over mevrouw Cerowski ?"
To knikte. Haar oogen stonden nog zoo bedroefd, dat Noor haar een kus moest geven en lachend vroeg: „Had je berouw, omdat je zoon slechte stiefzuster voor me was?"
,,'k Zal heusch liever worden," stamelde To.
„Malle meid, haal toch zulke gekke dingen niet in je hoofd. Maar nu over die mevrouw Cerowski. Toen ik nog maar een kleine peuter was, is ze eens bij oom Frans geweest. Vader is op reis met den heer Overheim verongelukt, 't Ongeluk moet plaats gehad hebben bij Petrograd. Mevrouw Cerowski woonde daar toen en haar man was, geloof ik, familie van den heer Overheim. Zij heeft oom Frans vaders portefeuille gebracht met enkele paperassen. Ze was toen heel belangstellend. Ik herinner me nog, dat ik een groote doos chocolade van haar kreeg."
„Van dat spook?"
„De menschen zeggen wel eens onaardige dingen, maar meenen het niet zoo kwaad," vergoelijkte Noor.
,,'k Ga maar naar huis," zei To. Nu Noor erom lachte, leek de beleediging minder groot. Maar



toch 't was To opeens, of ze Noor anders zag
dan vroeger. Grooter, beter. En pijnlijk herinnerde ze zich vele onaardige woorden en onaardige dingen, die niet meer goed te maken waren.
Toen To vertrokken was, kwam Noor met haar biecht. *
Terwijl Noor sprak over het groote offer, dat van haar kant gebracht moest worden, zei juffrouw de Jong opeens: „Noortje, misschien kun jij zelf geld gaan verdienen."
„Ik? Waarmee?"
„Je kunt zelf muziekles gaan geven."
Daar had Noor nog nooit over gedacht.
„Zou oom het willen?"
„Je kunt het hem voorstellen."
't Was een nieuwe gedachte, maar een blijde gedachte. Misschien, ja misschien kon ze dan haar eigen lessen betalen. Er viel nu zooveel te praten, dat juffrouw de Jong voorstelde een flinke wandeling te maken. Noor genoot, 't was of alle zorgen weggevaagd werden.
To was stil thuis gekomen. Vader had haar zien aankomen en had zich afgevraagd, wat dat kind vandaag toch scheelde. Zou die partij haar zoo vermoeid hebben? Toosje was anders een flinke, sterke meid.
Nauwelijks was ze binnen, of ze vroeg: „Bent u alleen, zijn de jongens er niet?"
„Jan en Frans spelen bij de buren. Had je wat op 't hart ?"
„Vader, 'k heb gisteren eigenlijk heelemaal geen pret gehad. Want die nare menschen, mevrouw van Oeveren en die zuster zeiden —"
De waterlanders begonnen te stroomen, zoodat vader wel driemaal moest vragen, wat ze zeiden. Hij lachte niet, zooals Noor. Zijn gezicht stond ernstig.



Tegen To zei hij: „We kunnen Noor nooit dankbaar genoeg zijn. Aan de praatjes van de menschen moeten we ons echter niet storen."
In gedachten verzonken bleef de heer Bos voor 't raam staan. Zoo oordeelde de buitenwereld dus. Hij ontnam het meisje haar grootste genot, haar muzieklessen. God wist, dat hij niet anders kon. Wanneer er niet spoedig een andere betrekking kwam opdagen, zou hij naar een kleinere woning moeten omzien. Hoe graag zou hij Noor haar eenigst genoegen gegund hebben, 't Deed hem zeer, dat de buitenwereld haar een Asschepoes noemde.
En toen Noor thuis kwam en dadelijk oom voor haar plan wou winnen, zei hij harder dan ze ooit van hem gewend was: „Dacht je, dat ik je heelemaal wou afbeulen? Huiswerk doen en lesgeven? Dan zou de heele stad je voor een Asschepoes uitmaken. Neen kind, zoolang ik voor je werken kan, zal ik voor je werken. Voor jou net zoo goed als voor de anderen."
Noor zweeg bedroefd, niet alleen om haar mooi plan, dat nu in duigen was gevallen, maar in de eerste plaats, omdat ze voelde, dat die goede oom Frans terneer gedrukt werd door groote zorgen. Zouden er werkelijk moeilijke tijden aanbreken voor hem en voor hen allen?



HOOFDSTUK VI.
DE VERHUIZING.
't Was ervan gekomen. In een stille achteraf-buurt was een huisje gehuurd met kleine kamers, waar alle meubels onmogelijk een plaatsje konden krijgen. De grootste en de kostbaarste waren naar de verkooping gebracht. Noor had zelf aangeboden haar piano te verkoopen, maar bruusk had oom Frans dat van de hand gewezen.
To en de jongens hadden dapper meegeholpen, om zooveel mogelijk betaalde hulp uit te sparen.
Na het feest bij de van Oeverens leek het wel, of To anders was geworden. Het duiveltje van ijdelheid en pronkzucht was naar den achtergrond gedrongen. To zag wel, hoe moeilijk vader het had. En met Noor, als met een oudere zuster, sprak ze over de dingen, die eenvoudiger konden. „Laat me van school af gaan en je helpen," stelde ze Noor voor. 't Leek Noor niet kwaad. Een hoogvlieger was To niet. Voorliefde voor een bepaald vak had ze niet. En nu Noor 't geheel zonder hulp moest stellen, leek dit voorstel heusch nog zoo kwaad niet. Maar, zou oom Frans het goed vinden? Aanvankelijk was vader er niet voor te vinden. Een meisje van 12 jaar was toch op lange na nog niet volleerd. Noor wist oom Frans te overtuigen, dat het toch zoo 't beste was. En na overleg met den onderwijzer werd besloten, dat To een avondcursus zou volgen.
Zoo werd To schoolmeisje af.



HOOFDSTUK VII.
DE ADVERTENTIE.
De heer Bos had een betrekking als reiziger gekregen, maar Noor bemerkte wel, dat de verdiensten gering waren. Frans en Jan bleven veel geld kosten. Op tijd moest het schoolgeld voldaan worden, geregeld moesten boeken worden aangeschaft. Ze moesten toch netjes voor den dag komen. Noor leed met oom mee. En To? Toen To pas van school was, had ze het uitgezongen van pret. Alle dagen toonde ze haar beste humeurtje. Ze hielp Noor dapper, ze was gewillig, 't Speet haar, als ze 's avonds naar de avondlessen moest. Maar 't duurde niet lang, of het humeurbarometertje begon op veranderlijk te staan.
„Wat gaat dat afwasschen me vervelen!" zuchtte ze 's morgens. „Dat die jongens altijd kapotte kousen hebben," mopperde ze 's middags. „Dat vervelende tafeldekken," bromde ze, als 't etenstijd was. De avondschool begon ze als een veranderingetje te beschouwen.
Och, dacht Noor, ze is ook nog zoo jong. Noor nam het zwaarste en meeste werk op zich.
„Moet je zien, hoe Lien Blok en Annie Vermeer er uitzien bij mij vergeleken," zei To eens, toen ze uit de avondschool kwam tegen Noor, terwijl ze haar kalen en valen mantel toonde. Noor moest erkennen, dat de garderobe van To in zeer treurigen staat verkeerde. Maar ze durfde oom niet om geld voor nieuwe kleeren vragen.



„Waarom hebben andere menschen het zooveel beter dan wij ?" zuchtte To.
„Uitwendig beter," zei Noor: „Misschien voelen ze zich wel ongelukkiger."
„Dat kan niet. Want o Noor, ik voel me doodongelukkig," barstte To uit.
Noor trachtte To te troosten. „We moeten het maar rustig aan God overgeven, kind. Hij zal te Zijner tijd zeker uitkomst geven."
„Nou ja, dat zegt juffrouw de Jong ook. Maar wat heb je eraan?"
Wat heb je eraan? Noor zweeg. Stil glimlachte ze voor zich heen. Onwillekeurig moest ze aan de woorden van het Psalmvers denken: Als ik niet had geloofd, dat in dit leven mijn ziel Gods gunst en hulp genieten zou.
Mijn God waar was mijn moed, waar was mijn kracht gebleven.
Ik was vergaan in al mijn smart en rouw.
Trouw op je moeilijken post te blijven staan, dat kon je eigenlijk maar alleen, als je wist, dat Hij je hielp.
Toen To maar steeds met haar zakdoek bleef werken om zich de tranen af te drogen, zei Noor lachend: „Toosje, Toosje, als mevrouw Cerowski jou zoo zag, dan zou ze denken, dat jij een Asschepoes geworden was."
„Wat kan mij dat vreeselijke mensch schelen?" zei To boos.
„Flink zoo, we zijn op den goeden weg," vervolgde Noor.
„Ik ben liever een prinses dan een Asschepoes," lachte To nu door haar tranen heen.
„Maar in 't sprookje was de prinses eerst Asschepoes," zei Noor.
„Dan verdien jij nog eens prinses te worden Noor."



„Hoor je niets meer van Suus van Oeveren ?" vroeg Noor, in de hoop To wat op te fleuren.
„Die is naar 't Gymnasium gegaan. Je snapt toch, dat ze nu voor mij haar neus optrekt. Jij moet eigenlijk altijd nog die mevrouw Cerowski opzoeken. Ik zei je toch, dat ze dat gevraagd had."
„Och, waarvoor?"
„Om uitgehoord te worden misschien."
„Bedankt voor de eer," zei Noor lachend.
To nam haar boekentasch. Voor ze naar bed ging, wou ze aan Jan de oplossing van een som vragen. Jan en Frans maakten boven op 't zolderkamertje hun huiswerk. Noor had een langen avond voor zich, want oom Frans zou pas met den laatsten trein thuis komen. De krant was juist in de bus gedaan. Vluchtig las Noor de nieuwsberichten door, even neusde ze in de advertentiekolommen, toen opeens werd haar aandacht getrokken.-
GEVRAAGD,
een jonge dame om aan twee kinderen piano-les te willen geven. Aanbiedingen in persoon bij Mevr. Hout wijk, van Reestraat 3.
Ze las de advertentie wel tweemaal over. Als zij zich eens aanmeldde? Zou ze oom raadplegen? Of 't met To overleggen? Ze geloofde zeker, dat oom 't haar niet zou willen toestaan. Die uitlating van die mevrouw Cerowski had hem meer gegriefd dan hij wel weten wou. Dat had Noor maar al te zeer gevoeld. O, begreep hij maar eens, hoe pianospelen haar lust en haar leven was!
Voor ze aan het verstelwerk begon, speelde ze nog even een Sonate van Beethoven. Ze ging zoo op in haar spel, dat ze To niet hoorde binnen komen.
,,'t Klonk prachtig Noor," zei To, toen Noor ophield.
Asschepoes. 3



,,'k Wou, dat ik er geld mee verdienen kon," zei Noor opeens.
„Dat kun je best," beweerde To.
Plotseling draaide Noor zich om op haar pianokruk en zei vastberaden: „Als 't me lukt, ga ik ook geld verdienen. Dan kun jij wat beter gekleed gaan. En misschien kan ik er nog meer van doen."
„Wat bedoel je, Noor?"
Noor stond op, greep de courant en hield To de advertentie voor. Gretig las To en met een kleur van opgewondenheid riep ze: „Dat_ doe je Noor. Als ze je hooren spelen, nemen ze je."
„Maar wat zal je vader ervan zeggen?"
Even dacht To na. „Die zal 't niet goed vinden, omdat 
„Nu, waarom niet?"
„Omdat hij dan weer zal moeten denken aan — Asschepoes."
„Maar, als ik zelf zoo graag wil." ^
„Je moet het doen buiten hem om."
Noor keek ernstig voor zich. Nooit had ze iets gedaan buiten oom Frans om. Later kon ze 't hem echter zeggen bij wijze van verrassing.
„Morgenochtend moet je er heen gaan. Ik doe dan 't werk en pas op de bel," vervolgde To, bang dat Noor weer terug zou krabbelen. _
„Ik kan in ieder geval naar 't een en ander informeeren."
To ging dien avond in de beste stemming naar bed en toen Noor over het verstelwerk gebukt zat, vroeg ze zich telkens af, of ze oom Frans al of niet zou raadplegen. Ten slotte besloot ze het van de omstandigheden te laten afhangen.
Toen oom Frans eindelijk thuis kwam, zag hij er zoo vermoeid en verdrietig uit, dat Noor niet den moed had hem met andere dingen lastig te vallen.



Toen ze op het electrische schelbnopje drukte, voelde ze het kloppen van haar hart.



In haar avondgebed smeekte ze uoq naar ucu weg te willen wijzen. Toen de zon den volgenden morgen zoo vriendelijk in haar kamer scheen, kleedde ze zTch vlug aan. Ze was vast besloten. Straks zou ze naar het aangegeven adres gaan. Met oom zou ze er voorloopig niet over spreken. _
Om half elf liet To haar vroolijk uit. „Het beste beentje voor," riep ze haar nog na. Hoe dichtei Noor het huis van mevrouw Houtwijk naderde, hoe mindei moedig zij zich voelde. 'tWas een groot, voornaam huis. Toen ze op het electrische schelknopje drukte, voelde ze het kloppen van haar hart. Het dienstmeisje, dat de deur opende, keek haar vragend aan.
,,'k Wou mevrouw Houtwijk gaarne even spreken over die advertentie in de courant van gisteravond."
O, komt u even in de spreekkamer.
Gelukkig behoefde ze niet lang op de komst van mevrouw te wachten.
Mevrouw Houtwijk was een vriendelijke verschijning. Noor voelde zich al gauw op haar gemak. Noor zou aan twee kleine meisjes pianoles moeten o-even. 't Waren tweelingen, Ellie en Corrie. Mevrouw Houtwijk had ze een jaar lang les gegeven, maar 'tleek haar beter ze nu in vreemde handen over te geven. Noor moest maar eens wat spelen op de piano, die in de kinderkamer stond.
En Noor speelde al de liedjes, die ze vroeger voor To en de jongens gespeeld had. Ze merkte niet, dat de deur openging en twee kleine blondjes naar binnen
kwamen. , , XT
„Wat speelt u mooi!' riep de eene, toen Noor even
rustte.
„Ben jij Elly ?" vroeg ze verrast.
„Neen, ik ben Corrie en ik ben acht jaar. _
"Dan 'ben jij Elly en je bent ook acht jaar.



De tweelingen vonden het grappig, dat die vreemde juffrouw dat zoo precies wist.
„Ik heb al meer aanbiedingen op mijn advertentie gehad, maar u is jong en u speelt heel goed. Dus als we het over de condities eens kunnen worden, is de zaak in orde," zei mevrouw Houtwijk.
Mevrouw Houtwijk noemde een som, die Noors stoutste verwachtingen overtrof. De tweelingen sprongen als veulentjes om haar heen, toen moeder vertelde, dat deze juffrouw iedere week hier zou komen om haar beiden pianoles te geven.
Verrukt kwam Noor thuis. Ze vond in To een aandachtig toehoorster. „Misschien krijg je nu nog meer lessen," zei To. Noor wist niet, of ze dat aan zou durven. De huishouding mocht er toch niet onder lijden. To beweerde, dat zij immers best doen kon, wat gedaan moest worden. De toekomst zag er weer heel wat rooskleuriger uit, en toen de jongens uit school kwamen, werden ze door Noor met vroolijke pianomuziek verwelkomd.



HOOFDSTUK VIII.
VOOR- EN TEGENSPOED.
't Ging Noortje heel voorspoedig, wat de pianolessen betrof. Mevrouw Houtwijk was zoo tevreden over de vorderingen van haar tweetal, dat ze aan al haar kennissen vertelde, dat ze zoo'n flinke pianoonderwijzeres getroffen had. 't Duurde niet lang, of er meldden zich nog twee dames aan, die pianoonderwijs voor haar kinderen verlangden.
To had de dames in 't voorkamertje gelaten en opgewonden kwam ze aan Noor vertellen, dat het de dames om de piano-onderwijzeres te doen was.
„Mag ik het doen tegenover je vader?" vroeg Noor.
„Natuurlijk. Je steunt er ons mee. En vader net zoo goed." n
,,'k Heb al 't geld bespaard voor de kwade dagen, vertelde Noor.
Toen Noor met de dames praatte, zat To stil voor zich uit te staren. Wat zei ze ook weer zoo even? „Je steunt er ons mee. En vader net zoo goed."
Dat zou vader juist niet willen. Want nu was Noor weer Asschepoes. Als die van Oeverens het wisten en als die tante Cerowski het wist! Ze zouden weer s'champer zeggen: ,,'t Is net een Asschepoes!
Met een stralend gezichtje kwam Noor terug. „Nog vier lessen erbij, Toosje. Kind, ik word nog een kapitaliste!" Opeens trof haar Tos ernstig gezichtje. „Ben je bang, dat het te druk voor je wordt? Maar dan sta ik wat vroeger op."
„Weineen, Noor. Dat is het niet."



1
„Waar tob je dan over?"
„Dat je toch weer Asschepoes bent," antwoordde To met trillende stem. En ze vervolgde, ,,'k Had het niet goed mogen vinden."
Noor lachte. „Hoor me zoon eigenwijs juffertje eens aan. Nu kind, troost je. Ik heb er dezer dagen juist met juffrouw de Jong over gesproken. Die geloofde, dat ik er niets verkeerds mee deed. Als Asschepoes beteekent: iets te doen voor jullie allen, dan is het heerlijk Asschepoes te mogen zijn."
„Vader zal nooit jouw geld willen aannemen."
„Dan houd ik het voor mezelf. En dan koop ik zijden japonnen en zijden kousen en zijden hoeden en—"
„Och nee Noor, maak er geen gekheid over."
Maar Noor was zoo uitbundig vroolijk, dat ze ten slotte ook To aanstak.
Dien middag had Noor extra werk van het eten gemaakt. Niemand behoefde te weten, dat ze van eigen geld wat meer vleesch had gekocht, wat meer boter had gebruikt en meer melk. Oom Frans zou om zes uur thuis zijn. Noor had juist dien dag geen les aangenomen, omdat ze tijdig eten moest.
Nu was 't half zeven, en vader was er nog niet.
,,'k Zal hem tegemoet gaan," zei Jan.
„Daar komen ze eindelijk," riep Frans. Hij hoorde vader den sleutel in de deur steken. Maar wat schrok hij, toen vader tegenover hem stond, bleek en hijgend. „Is u niet goed, vader?"
„Neen, jongen, ik ben niet in orde. Zeg aan de anderen, dat ik meteen maar naar bed ga."
De heer Bos strompelde de trap op. Wat was opeens alles anders geworden. Van den maaltijd werd maar heel weinig genuttigd. Aanvankelijk wou de zieke nog van geen dokter weten. Maar toen er hevige pijnen kwamen opzetten, wou Noor het niet langer aanzien. Jan moest den dokter halen.



De dokter keek heel ernstig, na het ondersoek.
„U moet dadelijk opgenomen worden in een ziekenhuis," was het advies.
„Geopereerd?" vroeg vader Bos.
,,'k Vermoed van wel," antwoordde de dokter ontwijkend.
Geen kwartier later stond de ziekenwagen voor de deur. 't Was een droevig, heel droevig afscheid. Men hield zich goed voor elkaar. Maar toen de auto wegreed, brak het verdriet los in een tranenvloed.
Noor 'was met de zusters mee mogen gaan. To had het niet gekund. Hoe snakten de drie nu naar Noor's terugkomst. Noor was de sterkere, Noor was de moedige. Eindelijk, daar was ze. „Arme kinders, zei ze hartelijk. En toen kon ze ook niets anders doen dan met hen meeschreien. Oom Bos was immers ook een vader voor haar geweest. Toch begreep Noor, dat zij voor deze drie nu vader en moeder moest zijn.
,,'t Is nu hoog tijd, dat we gaan slapen, kinders. Laten we het overgeven aan onzen Hemelschen Vader."
Maar toen Noor alleen in haar kleine kamertje was, haalde ze haar geldkistje voor den dag. Morgen moest ze veertien dagen vooruit betalen. Wat een zegen, dat zij dit appeltje voor den dorst nog bezat. Ze hield nog wat over ook. 't Mocht soms langer noodig wezen. Veel langer zou ze het niet kunnen redden. Maar de Heer zou voorzien. En Noortje wentelde, voor zij ter ruste ging, al haar zorgen op Hem.



HOOFDSTUK IX.
NOORTJE'S GROOTE OFFER.
De operatie was goed gelukt. De dokter was tevreden. De patiënt voelde zich heel wat beter. Maar de genezing ging o zoo langzaam. De veertien dagen waren omgegaan en Noor moest opnieuw voor veertien dagen geld storten. Toen de ergste dagen voorbij waren, had oom Bos met haar over de geldzaken gesproken, maar Noor had lachend gezegd: „dat komt allemaal in orde." De dokter had immers uitdrukkelijk bevolen, dat alle opwinding moest vermeden worden.
„Vallen de onkosten mee? Hoeveel is 't?" had oom nog geïnformeerd.
„Dat komt allemaal in orde. Daar mag u niet over tobben," had ze opgewekt herhaald.
De heer Bos had daar echter wel over getobd. Al werd zijn salaris uitbetaald, deze bizondere onkosten konden daar niet af. Maar Noor had misschien met den dokter erover gesproken. Ze redeneerde er zoo rustig over, dat het werkelijk wel in orde zou zijn. Toen er slechte dagen voor den patiënt aankwamen, toen de koorts weer kwam opzetten, kwam de zorg voor het geld telkens boven. Toen Noor eens alleen bij oom Frans was, vroeg hij weer: „Hoe kunnen we het betalen?"
Noor streek met haar koele hand langs het brandend heete voorhoofd en fluisterde: „Dat komt allemaal terecht, oom. Leg u daar nu maar rustig bij neer."



„Geen schulden maken, kind.'
„Daar kent u me toch wel voor?
Oom knikte haar dankbaar toe. Voor de zooveelste maal in zijn leven dankte hij God voor het bezit van zijn pleegkind.
Toen Noor weer huiswaarts keerde, stond naar gezichtje ernstiger dan ooit. Ze had er wel is waai nog een les bij gekregen, maar 't waren druppels in den emmer. Er moest meer geld komen. Ze lag er 's nachts over te tobben. Had ze maar sietaden "ehad, ze zou ze graag verkocht hebben. Ze bezat niets, 'dat waarde had. Ja toch. Ze bezat één ding van groote waarde. Eén ding, dat haar vreugde was, haar troost. Ze bezat haar piano, die hondeiden
guldens waard was.
Maar daarvan afscheid nemen, beteekende geen enkel genotvol uur meer te hebben. Dat zou oom ook nooit willen. Toen ze verhuizen gingen had ze het aangeboden en ze had het kunnen uitjubelen, toen oom haar offer beslist van de hand had gewezen.
Zou ze er met juffrouw de Jong over spreken? Ze wist eigenlijk wel vooruit, wat die raden zou. Eens had ze haar geraden om in gevallen, waar het gaat om een keuze, altijd het liefste te offeren. Het liefste is het beste. En hier was geen keuze.
„Je bent stil Noor," zei To 's avonds, „speel eens wat. 'Goed, ik zal spelen. Dan moet jij zingen.' En Noor speelde: Nader mijn God bij U, U naderbij. Toen ze nog een couplet gespeeld had, keerde Noor zich om van haar pianokruk en zei: „To, ik
verkoop de piano.'
„Hè? Wat zeg je?" vroeg To in de hoogste verbazing. , ,
,,'k Ga morgen naar Bender en vraag, of ze mijn
piano willen koopen. '
„Je bent mal, Noor."



„Ik geloof het niet, To. Kind, het moet. 'k Had je er zoo graag buiten willen houden, maar je moet nu maar alles weten. Er is geen geld meer voor je vaders verpleging."
..O, vreeselijk Noor. En hoe is vader er onder?"
„Vader weet er niets van. En vader mag er niets van weten. Aan de jongens dien ik het nu wel te zeggen."
,,'kWeet zeker, dat vader het niet van je aan zou nemen," zei To.
,,'t Moet, Toosje. Ik doe het met liefde."
Stil ging To dien avond naar bed. Er moest wat op gevonden worden. Er waren zooveel rijke menschen in de wereld. Was er dan niemand onder, die iets voor hen kon doen ? Daar had je de van Oeverens. O, als zij het wisten, zouden ze Noor nog meer als een Asschepoes beschouwen. Neen, 't mocht niet, 't zou niet gebeuren. Morgen zou ze eens naar Dominé de Jong gaan. Misschien wist hij een uitweg. Of zijn dochter, die altijd zooveel van Noor gehouden had. Ze wist nog wel niet precies, wat ze zeggen zou tegen dominé of de juffrouw, maar dat zou wel in orde komen. Ze deed het voor Noor. En die gedachte gaf haar rust.
's Morgens, toen ze boodschappen moest doen, wipte ze gauw naar de "pastorie. Van middag ging Noor pianoles geven en dan zou ze meteen bij de pianozaak aangaan. Dus nu moest het gebeuren.
To trof het: de dominé en zijn dochter waren beiden thuis. En de juffrouw maakte het haar zoo gemakkelijk door dadelijk naar vader te informeeren. Of het nog lang zou duren?
„We weten niet hoe lang en we weten ook
niet, hoe we alles moeten betalen." To was blij, dat het hooge woord er uit was. En nu vertelde ze, wat Noor wou doen.



„En je wou graag, dat wij dat tegen hielden?" vroeg dominé de Jong.
„Ja, dominé. Als vader 't wist, zou vader 't niet willen."
„Ik kom straks eens bij Noor praten," zei dominé de Jong tenslotte.
„Maar vóór vanmiddag, alsjeblieft. Want als Noor zoo iets in haar hoofd heeft, voert ze het altijd uit." _ . „
„Over een half uur hoop ik er te zijn, kind.
Met een verlicht hart keerde To huiswaarts. Ze sprak nergens over met Noor en ze hoopte, dat de dominé haar niet verraden zou.
Toen er gebeld werd, deed Noor zelf open. 'tWas de dominé. Met vurigen ijver ging To de bedden opmaken. Die twee mochten niet gestoord worden. Toen de slaapkamertjes op orde waren, besloot To maar naar de keuken te gaan. Ze kon de aardappelen vast schillen. — Het bezoek duurde lang. Daar ging eindelijk de kamerdeur open.
To hoorde den dominé zeggen: „Ik ben er blij om, kind, dat je de boodschap van den Heiland zoo goed hebt begrepen."
Wat bedoelde de dominé? Noor sprak heel opgewekt. Nu viel de deur toe. To gooide het mesje op den bak. Ze moest er meer van weten.
„Wist de dominé raad?" vroeg ze aan Noor.
"Ia-"
„Wat? Toe vertel het me. „
„We kunnen wel van armenzorg geholpen worden.
„Dat moet dan maar." i;
„Nooit, zoolang ik het verhelpen kan, zei Noor met groote beslistheid. En ze vervolgde: „Dacht je, dat ik een kostbaar meubelstuk zou willen bezitten, terwijl je vader, die ook voor mij een vader is, als een armlastige beschouwd wordt. Neen kind, zoolang



ik nog iets bezit, dat waarde heeft, zal ik het schenken. Dat is nu mijn trots."
To zweeg. Verbaasd keek ze naar Noor op. Noor, die opeens zoo veel grooter, zoo veel ouder scheen. Waarom wou Noor toch altijd weer een Asschepoes wezen? Wat zei de dominé ook weer? „Kind, ik ben blij, dat je zoo goed de boodschap van den Heiland hebt verstaan."
Ja, To wist het wel: die boodschap was jezelf te geven. Het hoogste gebod luidde immers: Heb God lief bovenal en uw naasten als u zeiven.
Wonderlijke Noor!
Aan de koffietafel vertelde Noor het aan de jongens. Ook zij protesteerden, maar ook zij voelden, dat er tegen Noortjes redeneering niets was in te brengen. Toch stelde Noor alles zooveel gemakkelijker voor, dan het in werkelijkheid was. Dien middag speelde zij nog eens de mooiste sonaten op haar geliefd instrument. Straks als ze de tweelingen van mevrouw Houtwijk had les gegeven, moest het offer gebracht worden.
't Was voor Noor altijd een genot om de twee lieve meisjes les te geven. Mevrouw kwam meestal even een praatje maken. Noor had af en toe iets van eigen huiselijke omstandigheden meegedeeld. Zoo wist mevrouw ook, dat oom Bos in t ziekenhuis lag. Eén ding had Noor steeds verzwegen, dat oom Bos van haar les-geven niets af wist.
Dien middag kwam mevrouw Houtwijk Noor zelf een kopje thee brengen. Elly en Corrie kregen een kopje kinderthee. Ze was vol lof over de vorderingen van haar meisjes. Er werd geïnformeerd naar oom Bos en Noor vertelde, dat de toestand zoo wat hetzelfde bleef. Vergiste mevrouw Houtwijk zich, of zag de juffrouw er vandaag bizonder bedroefd uit? Mevrouw Houtwijk besloot bij zichzelf, dat ze door



den bloemist wat mooie bloemen zou laten bezorgen in 't ziekenhuis. De Heer Bos kende haar wel niet, maar het zou hem zeker prettig stemmen. Hij zou daarin ook waardeering voelen voor de lessen van zijn nichtje.
En terwijl Noor in het piano-magazijn met den chef onderhandelde, stapte mevrouw Houtwijk een bloemenwinkel binnen en bestelde een mooie azalea, die met haar kaartje aan den Heer Bos in 't ziekenhuis moest bezorgd worden.
's Avonds bezochten Jan en Frans hun vader. Die mooie plant stond op het tafeltje. Daar zij niets van Noor's lessen afwisten, konden ze vader niet uit den droom helpen. Maar Jan beloofde den volgenden dag bij den bloemist te onderzoeken, wie mevrouw Houtwijk was.
Toen de jongens alles aan Noor en To vertelden, zei Noor lachend: „Ik kom morgen bij vader en dan zal ik hem alle gewenschte inlichtingen geven."
„Ken jij die mevrouw dan?" vroeg Frans.
Noor achtte nu het oogenblik gekomen om aan haar pleegbroers alles op te biechten. Toen Noor uitverteld had, zei Jan hartelijk: „Noor, als we jou toch niet hadden 
„En je rechterhand niet, dan kon je moeilijk eindexamen doen," lachte Noor.
Jan en Frans lachten niet. Ze keken naar Noor op, met een wonderlijk blij gevoel.



HOOFDSTUK X.
MEVROUW CEROWSK1.
De piano-handelaar had aan Noor beloofd, dat hij den volgenden dag iemand zou zenden om haar piano te taxeeren. Noor was met To bezig het ontbijt af te wasschen, toen bedoelde heer verscheen.
Na het onderzoek noemde hij Noor een som, die werkelijk haar stoutste verwachtingen overtrof.
„We hebben er misschien dadelijk een koopster voor," vertelde de heer. „Gisteren kwam een dame aan de zaak vragen, of we een uitstekende gebruikte piano hadden. Wanneer u er niets op tegen hebt, zal ik deze dame vragen uw piano eens te willen bespelen. Wordt de koop gesloten, dan kan het instrument regelrecht naar haar adres vervoerd worden."
Noor had geen bezwaren. Als de dame tusschen vier en zes uur wou komen? Voor vieren zou ze met To naar 't ziekenhuis gaan.
't Werd een wondere dag voor Noor. Eerst 's middags de biecht bij oom Frans. Op oom's vraag, of zij die dame kende, antwoordde ze: „Ja oom, heel goed. Ik kom er twee keer per week." Toen moest ze alles vertellen. Ze durfde oom eerst niet aan te zien. Hij mocht het eens niet goed opnemen. Met gebogen hoofd vertelde ze eerst van de advertentie, toen van het bezoek, vervolgens van de meerdere lessen. Toen ze bijna aan het eind was, voelde ze haar hand gegrepen door ooms magere, bleeke hand.
„Lieve, beste Noor," klonk het schor.
„U deed zooveel voor mij, oom."



Nu kan Noor vrij en frank van haar leerlingen vertellen.
„Speel je thuis ook geregeld?"
„Toen u zoo heel ziek was, bleef de piano dicht. Maar den laatsten tijd speel ik alle avonden. En To zingt dan."
To knikte bij wijze van instemming. Als Noor er niet bij was geweest, zou ze vader zeker van den piano-verkoop verteld hebben.
Daarom kon ze ook niet nalaten bij 't naar huis gaan tegen Noor te zeggen: „Je kunt altijd nog weigeren tegenover die dame."
„Wat weigeren?"
„Je kunt zeggen, dat je je bedacht hebt en dat je de piano niet verkoopen wilt."
„Ik denk er niet aan. Nu ik besloten ben, wil ik liever, dat de piano zoo gauw mogelijk de deur uitgaat."
„Er staat al een dame voor onze deur," riep To opeens.
„Wat is ze vroeg. We gingen toch om half vier uit 't ziekenhuis ?"
Ze liepen wat vlugger en waren juist bij de stoep, toen de dame zich omkeerde, waarschijnlijk met het plan weer terug te komen.
„Mevrouw Cerowski," riep To verschrikt.
„Juist," zei de dame. „Woont u hier?"
„Zeker, mevrouw. Gaat u binnen," noodigdeNoor beleefd, terwijl ze met den sleutel de deur opende.
Terwijl Noor mevrouw Cerowski het voorkamertje liet binnengaan, stoof To als een wervelwind naar boven.
Wat moest dat bezoek van die vreeselijke mevrouw Cerowski beteekenen? Daar kon nooit iets goeds uit voortkomen.
„Ik kwam de piano keuren," begon mevrouw Cerowski dadelijk.



„U?" vroeg Noor min of meer verbaasd.
„Ja. Maar mij dunkt, wij kennen elkaar. U is toch niet.... Noortje Bos, die als kind op Heideheuvel woonde?"
„Juist mevrouw, die ben ik."
„Herkende je mij nog?"
„Niet dadelijk, wel toen mijn pleegzusje 't zei."
„Wat deed dat kind vreemd. Alsof ze van mij schrok. Hoe kent ze me?"
„Ze heeft u eens ontmoet op een partijtje bij Suusje van Oeveren."
„Juist. Een jaar geleden ongeveer. Was ik toen onaardig tegen het kind?"
„Neen dat niet maarre "
„Vertel het maar juffrouw Bos. Of mag ik nog Noortje zeggen?"
„Graag mevrouw. Ik wil het u vertellen."
_ Noor vertelde, hoe To om haar pijnlijke voeten zich dien avond had terug getrokken en van het gesprek, dat zij toen had opgevangen.
Toen ze alles gezegd had, was het even heel stil.
Mevrouw Cerowski keek eens om zich heen. 't Zindelijke vertrekje was hoogst eenvoudig gemeubeld en 't meisje zelf zag er haast armoedig gekleed uit.
Onwillekeurig moest mevrouw Cerowski denken aan het vriendelijke klimophuisje, waar Noortje was opgevoed, waar ze het zoo goed had, waar ze als eenigst kindje de mooiste kleertjes droeg. Was die naam Asschepoes dan zoo ten onrechte?
„Is dat de piano van de familie Bos?" vroeg mevrouw Cerowski, net doende of ze op die andere kwestie niet meer wou ingaan.
„Neen, 't is mijn piano."
„Maar kind, hoe kom je er toe die te verkoopen? Je moeder was zoo muzikaal. Kun je niet spelen?''
„'k Speel dolgraag. Wil ik wat voor u spelen,
Asschepoes. 4



dan kunt u meteen hooren hoe mooi de klank is" antwoordde Noor, hopend, dat mevrouw Cerowski niet verder zou vragen.
Noor zette zich voor de piano en speelde het eene
Noor zette zich voor de piano.
stuk voor, het andere na. Ze vergat zelfs de aanwezigheid van mevrouw Cerowski. In haar spel legde ze al haar strijd, al haar geloof, al haar berusting.
En mevrouw Cerowski luisterde eerst critisch, toen met steeds klimmende belangstelling. Als To haar



nu gezien had, zoo met ontroerd gelaat, zou ze veel beter over haar gedacht hebben. Weg was haar trots, weg was haar hoogheid.
„Prachtig," fluisterde ze, toen Noor ophield.
„Ja, 't is een heel goede piano," zei Noor.
,,'k Bedoel je spel," begon mevrouw Cerowski weer. ,,'k Zal je vertellen, waarom ik een piano wil koopen. We wonen hier tijdelijk op kamers. Je zult er zeker vreemd van ophooren, maar mijn man heeft Heideheuvel gekocht. Daar gaan we van den zomer wonen, 't Wordt nu wat verbouwd en gerestaureerd."
„Hoe heerlijk," zei Noor. Heel vaag herinnerde ze zich nog iets van dat kinderparadijs.
„Maar vertel eens, spijt het je niet, dit instrument te verkoopen?"
„Neen, mevrouw."
„Wou je er soms een vleugel voor terugkoopen ?"
„Neen, mevrouw."
Mevrouw Cerowski vond het te onbescheiden verder te vragen. De heer uit het piano-magazijn meldde zich nu ook aan. Hij was zeer voldaan, dat de zaak reeds tusschen de dames beklonken was. Er werd nu afgesproken, dat de piano den volgenden dag bij mevrouw Cerowski bezorgd zou worden.
Bij 't heengaan drukte mevrouw Cerowski heel hartelijk Noor de hand en zei: „Als ik ooit iets voor je doen kan, laat het me dan weten."
„Heel vriendelijk van u," zei Noor.
Even flitste het door Noor heen: Zal ik haar alles vertellen, zal ik haar om hulp vragen ? Maar dadelijk daarop schudde ze haar blonde kopje en zei dapper tot zichzelf: „Neen, ik wil en ik zal dit offer brengen. En God zal me helpen."
Toen To weer te voorschijn kwam, was ze ten hoogste verbaasd te hooren, dat Noortjes piano in handen zou komen van mevrouw Cerowski.



En of Noor al vertelde, dat mevrouw Cerowski werkelijk een dame was met een goed hart, To kon het grievende woord nooit vergeten.
En mevrouw Cerowski herhaalde dien avond bij de van Oeverens haar oordeel over Noor: ,,'t meisje lijkt me toch een Asschepoes." Gelukkig dat Fo dit niet hoorde.



HOOFDSTUK XI.
OOM BOS KOMT THUIS.
Toen To en Noor den volgenden middag in 't ziekenhuis kwamen, zag vader er heel opgewekt uit.
,,'k Heb goede tijding voor ons allen," begon hij dadelijk.
„Wat?" riepen de meisjes tegelijk.
,,'k Mag de volgende week thuis komen."
„Hè!" riep To. Haar oogen straalden van blijdschap.
Noor wist niet, of ze er zich over zou verheugen of niet. Was haar offer vergeefsch geweest? Hoe zou oom Frans het bij zijn thuiskomst opnemen? Juist dezen morgen was de piano weggehaald en niemand wist, hoe zeer het Noor had gedaan. En nu zou het niet noodig zijn geweest!
„Verleden week vertelde de dokter mij, dat u waarschijnlijk nog weken lang hier zou moeten blijven," zei Noor, haar best doende om niets van teleurstelling te laten blijken.
„Ik zal jullie vertellen, hoe het gegaan is. Jullie moet weten, dat ik vannacht niet in slaap kon komen. Steeds moest ik denken aan wat jij, Noor, me verteld had van die lessen. Dezen morgen heb ik eerst bij de zuster geïnformeerd, of alle onkosten betaald waren."
„Hè, oom, dacht u "
„Neen, 't was geen wantrouwen, kind. 't Was slechts verbazing, hoe je het kon betalen. De zuster beweerde, dat alles geregeld betaald werd. Ze noemde de som. Ik schrok ervan, 'k Maakte er mezelf een bitter verwijt



van, dat ik er niet eerder naar geïnformeerd had. Maar ik was er te ziek voor. 'k Heb zulke onduldbare pijnen geleden."
„Maar u kon er toch immers niets aan veranderen, vader," troostte To.
„Dat kon ik ook niet. Maar ik zou erop gestaan hebben zoo spoedig mogelijk weer naar huis te gaan. Toen de dokter kwam, heb ik er openlijk met hem over gesproken. Hij wist niet, dat ik iemand was, die met geldzorgen te kampen had. Als't moest, kon ik natuurlijk ook thuis verzorgd worden. Een wijkverpleegster zou zeker genegen zijn alle dagen even te komen helpen. Rust en versterkend voedsel waren de eenige geneesmiddelen, 't Eerste kost gelukkig niets en —"
„En 't tweede zult u hebben," zei Noor beslist. Dat kon ze oom Frans tenminste verschaffen van het geld, dat ze voor haar piano ontvangen had.
To praatte blij en opgewonden over vaders thuiskomst. Maar 't ontging den heer Bos niet, dat Noor stil voor zich uit zat te staren. Zou ze tegen de nieuwe zorgen opzien ? Nog vele dagen zou hij nageloopen moeten worden, ,,'k Zal niet lastig wezen, Noortje, zei oom Frans met een stem, waarin eenige droefheid klonk.
„Dat is u nooit," zei Noor hartelijk.
„Maar 't wordt druk genoeg voor jou," vervolgde hij.
„To is zoo'n heerlijke hulp geworden. Dat redden wij best samen, is 't niet, Toos?' zei Noor zoo opgewekt mogelijk.
To begon nu op te sommen, wat ze al kon van de huishoudelijke aangelegenheden. Onwillekeurig babbelde Noor mee, zoodat oom Frans begon te gelooven, dat Noor er niet zoo tegenop zag, als hij eerst dacht.



Maar toen de meisjes samen naar huis wandelden, zei To: „Noor, zullen we vooruit aan vader vertellen, dat de piano weg is? Of wou je nog probeeren den koop ongedaan te maken?
„Ik weet het niet, To," antwoordde Noor. Verbaasd keek To naar Noor op. Vanmorgen, toen het meubelstuk werd weggedragen, was Noor zoo dapper geweest. alsof 't haar niet meer schelen kon en nu, nu leek ze wel bedroefd.
„Weet mevrouw Cerowski, waarom je de piano
verkocht?" „
„Nee en ik zal 't haar ook nooit vertellen.
To slaakte een zucht van verlichting.
„Kun je haar het geld niet terugbrengen en zeggen, dat je er eigenlijk spijt van hebt?'
Even dacht Noor na. Maar toen vervolgde ze: „Nee To, dat zou te dwaas wezen en vooral tegenover mevrouw Cerowski."
„Koop dan voor het geld een andere.'
„Nee, kind, ik heb A gezegd en moet nu ook B zeggen. Wie weet, hoe goed ons t geld nog te pas komt. Versterkend voedsel kost veel geld. De doktersrekening moet ook nog betaald worden.
„Maar 't geld van je piano-lessen?"
„Dat zal misschien niet toereikend zijn. En een appeltje voor den dorst is een rustig idee."
„Maar wat zal vader zeggen, Noor?"
„Voorloopig zal hij het niet merken. Hij moet de eerste weken nog het bed houden. Misschien doet zich dan wel eens een gelegenheid voor." _
„Ik vind het heerlijk, dat hij thuis komt, riep To.
„Ik ook, Toosje. Maar ik voel ook, _dat er nu allemaal moeilijke dingen kunnen komen.^
„Wat je deed, deed je uit liefde, Noor!"
„Ja, To."
„En dan zal het tenslotte goed uitkomen, Noor.



Er viel dien avond zooveel te bespreken, dat Noor haar piano niet miste. Op de leege plek stond de bloementafel. Ieders oogen keken er af en toe naar, maar niemand wilde er iets van zeggen.
De dagen, die volgden, waren heel druk. Vaders slaapkamer moest in orde gemaakt. Noor kocht een ziekenstoel. Die is gemakkelijk bij 't verbedden, vertelde ze aan To, die 't eigenlijk een beetje verkwistend vond. De oude beddesprei, die ontelbare stopjes telde, werd door een nieuwe vervangen. Nog een frisch gekleurd tafelkleedje werd aangeschaft.
„Niets ervan aan vader vertellen," gebood Noor. 't Moest alles een prettige verrassing blijven. Nu hoopte Noor, dat 't gaan zou, zooals ze zich 't graag voorstelde. Oom Frans zou per ziekenauto thuis komen en dan dadelijk naar boven worden gebracht.
De heer Bos voelde zich dankbaar gestemd, toen eindelijk de dag aanbrak, dat hij weer naar zijn kinderen terug mocht keeren.
„U moet nog de uiterste voorzichtigheid in acht nemen," had de dokter bevolen.
Dat begreep vader Bos wel. Hij voelde zich nog o zoo zwak. Per brancard moest hij vervoerd worden.
„Laat me maar beneden liggen, Noor. Dat spaart jou veel trappenloopen."
Noor verwierp dit dadelijk. „Uw kamer is al op orde. 't Zou beneden voor u heelemaal niet rustig zijn."
De heer Bos lei er zich bij neer. Noor moest het dan maar zelf weten.
Jan begeleidde vader. Noor, To en Frans stonden op de stoep, toen de auto naderde. Twee mannen droegen den brancard naar binnen.
„Moeten we boven wezen ?" vroegen ze aan Noor.
„Of zou ik eerst even binnen kijken?" opperde de heer Bos met stralende oogen van blijdschap.



,,'k Zou 't niet doen, oom," zei Noor en ze voelde het hevige kloppen van haar hart.
Ze wipte zelf vlug de trappen op en de mannen volgden haar met hun zwaren last.
Een warme kruik lag tusschen de dekens. Een vaas donkerroode rozen stond als welkom op 't nachtkastje. Alles sprak van liefderijk zorgen. En toen de heer Bos met een zucht van verlichting zich neervlijde, voelde hij zich wonderlijk te moede.
,,'t Is hier een paradijsje," zei hij tot het viertal, dat om zijn bed geschaard stond. „En hoe komt die mooie ligstoel hier?"
„Van Noor," zei jan.
„En het mooie kleed op tafel?"
„Van Noor," zei Frans.
„En die bloemen?"
„Van ons allemaal," lachte Noor. „En nu verdwijnen we en gaat u uitrusten van de reis," besloot ze.
Neen, Noor had geen spijt meer van haar daad. Was 't niet heerlijk alles te kunnen doen, wat zijn genezing in de hand werkte? Midden onder haar drukke bezigheden dankte ze God, omdat ze het offer gebracht had. En ze zong onderwijl een oud Zondagsschoolliedje:
Maar wat gedaan wordt Uit liefde tot Jezus,
Dat houdt zijn waarde En blijft eeuwig bestaan.



HOOFDSTUK XII.
DE MOEILIJKHEDEN KOMEN.
De volgende dagen vielen niet mee. In de eerste plaats niet voor den patiënt. De temperatuur was weer opgeloopen, waarschijnlijk door de emoties van het vervoer en de thuiskomst. Hoe graag Noor en To ook alles voor hem deden, t was niet die zorgvuldige verpleging van een ziekenhuis. Dan lag zijn kussen niet goed, dan hinderde hem een plooi in 't laken, dan voelde de matras wat hard aan.
De dokter zuchtte eens. Door de omstandigheden was hij gedrongen geweest den patiënt naar huis te laten voeren. Maar hij vreesde nu, of t hem niet weken achteruit zou zetten.
Noor zuchtte ook vaak. In de eerste plaats van zorg over dien goeden, besten oom, die eigenlijk veel zieker en zwakker was, dan ze zich had voorgesteld. Maar ze zuchtte ook dagelijks van vermoeidheid. t Was maar trap op, trap af. Onder de gewone werkzaamheden door moest er zooveel extra's worden klaar gemaakt.
To zuchtte nog veel meer. De afwasch was wel tweemaal zoo groot, de boodschappen tweemaal zooveel. Voor een wandelingetje was geen tijd en als Noor les ging geven, wist ze zich soms geen raad om alles klaar te krijgen.
,,'k Houd het zoo nooit uit," zei ze eens mismoedig
tegen Noor.
„Zal ik mijn lessen opzeggen? vroeg Noor.
„Waarom nemen we geen werkster?"



„Omdat we zuinig moeten zijn, kind. En ook, omdat we je vader geen reden van zorg moeten geven."
„Wat kan vader dat schelen?"
„Vanmorgen vroeg hij mij nog, of ik nu met 't geld toe kon komen?"
„Heb je ja gezegd? Terwijl de eieren een dubbeltje per stuk kosten?"
„'k Heb gezegd: U staat nu onder mijn régime. Schulden maken zal ik niet. Dus laat 't aan mij over."
„Je komt natuurlijk lang niet toe?"
„Neen, To. Daarom ben ik zoo dankbaar, dat de piano verkocht is. Daar kan ik in ieder geval de doktersrekening van betalen."
„Maar als je je lessen opzegt, mis je dat geld ook."
„Ia, en "
„Wat en?"
„Ik doe het zoo graag, To."
To voelde haar ontstemming wijken. „Dan moeten we het maar zien vol te houden, Noor."
En ze hielden het vol, dagen lang, weken lang. Eindelijk kwam er zichtbare vooruitgang bij den patiënt. De temperatuur werd normaal, de eetlust werd beter.
Eens op een morgen verschrikte oom Noor door te zeggen: „Kind, wat saai voor je, dat je zooveel dagen geen piano hebt gespeeld."
„Dat hindert niets. Wordt u nu maar gauw beter," antwoordde ze ontwijkend.
Maar 's avonds, toen hij met kussens ondersteund even in bed op mocht zitten, begon hij er weer over.
„Zeg, Noortje, speel nu die mooie Aria eens uit de Mattheus-Passion."
„Dat moesten we niet doen, oom. U is heusch nog niet sterk genoeg om muziek aan te hooren."
„Werkelijk, kind, 't zou me niet hinderen."



Noor weigerde. Noor moest immers weigeren.
Maar den volgenden morgen, bij 't doktersbezoek, kwam de heer Bos erop terug. „Zou ik wat muziek mogen hooren, dokter?"
„Hoe bedoelt u dat? Heeft u een radio?"
„Neen, dokter. Maar mijn pleegdochter is zoo muzikaal. Gisteren wou ik haar zoo graag weer eens hooren. Maar ze wou niet, uit angst, dat 't voor mij te vermoeiend zou wezen."
„Dat zal den patiënt niet schaden, juffrouw Bos. richtte de dokter zich tot Noor, die bizonder veel aandacht toonde voor 't geen in de stille straat voorviel.
„Best, dokter," zei ze zacht. Zou ze straks eerlijk aan den geneesheer bekennen, dat ze geen piano meer bezat?
Bij 't uitlaten ging de biecht als vanzelf.
,,'k Wist niet, dat u zoo'n musicienne was, juffrouw Bos," zei de dokter.
Noor zweeg en lachte verlegen.
„Heeft u een Duitsche piano?" vroeg de dokter weer.
,,'k Heb heelemaal geen piano, dokter."
In de grootste verbazing stond de geneesheer Noor aan te staren.
„Mag ik u even alles vertellen, dokter?'
Noor opende reeds de kamerdeur en de dokter volgde haar naar binnen. Hij zag wel aan 't ernstige gezichtje, dat het meisje iets belangrijks had mee
te deelen. „
„Had me maar eerder in vertrouwen genomen, zei" de dokter, toen Noor had uitverteld.
Droevig keek Noor hem aan. Was het offer toch vergeefsch geweest ?
,,'t Lijkt me het best, dat je alles maar ronduit aan je oom vertelt. Uitkomen doet het toch, vervolgde de dokter. Maar toen hij een paar tranen



zag glinsteren, zei hij hartelijk: „Kind, in zijn oogen ben je zeker een heldinnetje. En zoo beschouw ik je ook."
Toen de dokter vertrokken was, ging Noor met looden schoenen naar boven.
De omstandigheden leidden er toe, dat Noor nog bleef zwijgen. Oom kreeg dien middag hevige hoofdpijn. Ieder hield zich zoo stil mogelijk. Men fluisterde in de huiskamer, omdat het zoo gehoorig was. Men liep op de teenen. Den volgenden dag moest er ijs op het brandende voorhoofd gelegd worden. De dokter schreef absolute rust voor.
„Heeft de patiënt zich soms opgewonden na een gesprek T vroeg de dokter beteekenisvol aan Noor.
„Er is nergens over gesproken," was het antwoord.
De dokter knikte voldaan en Noor begreep, dat zwijgen thans noodzaak was.



HOOFDSTUK XIII.
SPREKEN WORDT NOODZAAK.
Na een paar dagen verminderde de hoofdpijn gelukkig. De patiënt begon zich weer veel opgewekter te gevoelen. Hij vroeg naar zijn krant en toen To met een brief boven kwam, was hij in staat dien zelf door te lezen. In den laatsten tijd was Noor meestal oom's secretaresse geweest.
Terwijl vader den brief las, keek To de advertenties van de krant door. Opeens hoorde ze een diepen zucht. Hè, wat zag vader er ontdaan uit!
„Toch geen slechte tijding van een of ander?" vroeg ze belangstellend.
„Kantoorzaken," antwoordde vader. Hij liet het hoofd weer in het kussen zakken en To schrok ervan, zoo bleek als vader er nu uitzag. Ze zou Noor even waarschuwen, die in 't aangrenzende slaapkamertje de bedden der jongens opmaakte.
„Maak jij 't hier maar af," zei Noor, die dadelijk naar de ziekenkamer ging. Ze hoopte, dat 't maar verbeelding van To was. Vluchtig sloeg ze oom even gade. Met bedroefde oogen keek hij haar aan.
,,'k Moet je spreken, Noor. Laat niemand binnen."
„Voelt u zich minder goed, oom?" vroeg Noor zoo opgewekt mogelijk, hoewel een angstig voorgevoel haar beklemde.
„Nee kind, dat is het niet."
„De rest is bijzaak," zei ze veel vroolijker.
„Zeg dat niet. Ik kreeg een brief van miyi chef, dat mijn salaris op de helft gebracht zal worden.



Denk je eens in Noor, ik ben niet aangesloten bij een of andere vereeniging of verzekering. Nu is het al rekenen en nog eens rekenen. Als jij die lessen niet had, zouden we al in de schuld zitten. Zie jij uitkomst?"
,,'k Zie ze niet oom. Toch geloof ik, dat ze komen zal," antwoordde ze op plechtigen toon.
Voelt u Hich minder goed, oom?
„Kind, ik heb respect voor je geloof. Maar't begint al met de belasting."
„Die is betaald, oom."
„Is die betaald? Dan de huishuur."
„Daar heb ik 't geld voor liggen."
„Goed, misschien voor een maand. Maar dan?" „Wel voor een half jaar, oom."
„Voor een half jaar? Hoe kan dat, kind?"
„Oom, niet boos wezen, maar ik.... heb mijn
piano verkocht."



„je piano r
„Luister oom. Dan zal ik u alles vertellen. Dat zal ons beiden, hoop ik, rust geven."
„Kind, hoe kon je het doen?" vroeg oom met schorre stem, toen Noor alles had opgebiecht.
„God gaf me kracht," antwoordde ze eenvoudig. „Als Hij u voor ons allen behouden wil, komt alles in orde."
„Dan moeten wij het maar overgeven in Zijn handen," zei de heer Bos.
Dien middag vertelde Noor het aan To en de jongens. Samen moest het gedragen worden en als ieder meehielp, kon het samen gedragen worden. Noor begreep maar al te goed, hoe moeilijk het zou zijn om van twee kwartjes te doen, wat je anders van een gulden deed. Wellicht kreeg zij er nog een lesje bij. Niet bij de pakken neerzitten. Bidden en werken 1 Ging het niet, dan zou zij hulp vragen aan haar beste vrienden. Maar eerst zelf de hand aan den ploeg geslagen.
Noortjes zonnige levensopvatting verspreidde licht en warmte in huis. Bovenal licht en warmte bij het ziekbed, 's Avonds besprak ze met de jongens en To, wat eigenlijk afgeschaft kon worden.
Niets meer op de boterham, niets meer als toespijs, niets meer bij koffie en thee. Wat er overbleef, was ten slotte het hoogst noodzakelijke. Noor begreep, dat wanneer straks het piano-geld zou zijn verbruikt, er een tekort moest komen. Hoe dat te verhoeden ? 's Avonds op bed bedacht ze het eene plan voor, het andere na. Den volgenden morgen verwierp ze ze weer. En dappere Noor begon er bleek en schraaltjes uit te zien, omdat het moeilijke leven wel wat heel zwaar op haar jonge schouders drukte.
Zou ze anderen om raad en steun vragen! De familie de Jong? Of mevrouw Cerowski? Nee,



aan die in de laatste plaats. Ze had zelfs aan oom Frans niet verteld, wie de koopster van de piano was. Ze begreep, dat het grievende woord „Asschepoes" hem dan pijnlijker in de ooren zou klinken dan ooit.
\
Asschepoes.
5



HOOFDSTUK XIV.
NOOR WORDT EEN RIJKE ASSCHEPOES.
't Was op een Zondagmiddag. Noor was zoo moe, zoo doodmoe, dat ze aan To gevraagd had dien middag bij vader te willen zitten. De heer Bos mocht al een gedeelte van den dag opzitten en dan vond hij het gezellig iemand bij zich te hebben. Van de jongens wou hij het niet vergen. Die zaten door de week zoo verdiept in hun schoolwerk, dat zij s Zondags zooveel mogelijk van de buitenlucht moesten genieten.
Noor ging nu op twee stoelen liggen in t hoekje van de kamer en was weldra ingeslapen.
Hoe lang ze geslapen had, wist ze niet, maar van een harden ruk aan de bel werd ze wakker. To holde juist de trap af en zei: „Er wordt al voorde tweede maal gebeld. Sliep je?"
„'k Geloof van wel," klonk het nog slaperig.
Noor opende de deur, terwijl To op de onderste tree bleef staan om te luisteren, wie er was. _
Dat is Nora zelf. We waren al bang, dat er niemand thuis was," hoorde To zeggen. En Noor antwoordde: „Dag mevrouw Cerowski."
„Dit is mijn man, de heer Cerowski. Hoe gaat het
je, Noortje?" _
To wachtte Noors antwoord niet af, maar sloop stil de trap op om aan vader te vertellen van dit wonderlijke bezoek.
Eenigszins verlegen had Noor de voorname gasten binnen^genood. Ze kon maar niet begrijpen, wat de



67
heer en mevrouw Cerowski hier te maken hadden.
De heer Cerowski sprak gebroken Hollandsch, maar Noor voelde zich dadelijk tot hem aangetrokken.
„We hebben je iets prettigs te vertellen," zei hij hartelijk en zich wendend tot zijn vrouw, vervolgde hij: „Vertel jij 't maar. Ze zal jou beter begrijpen dan mij."
„Goed. Ik wil graag de brengster zijn van goede tijding. Me dunkt Noortje heeft wel wat opwekking noodig. Heb je wel even tijd, kind, want het verhaal duurt lang?"
„Dat hindert niet, mevrouw. Maar mag ik even aan mijn oom gaan vragen, of hij ook iets noodig heeft."
Noor vertelde in 't kort van oom's ziekte. Toen ze naar boven was gegaan, zei de heer Cerowski tegen zijn vrouw: „Zou 't niet gewenscht zijn, dat we in 't bijzijn van den heer Bos deze bespreking hielden? Hij is immers de voogd van het meisje?"
Mevrouw stelde Noortje den wensch van haar man voor. Noor dacht, dat 't wel gaan zou. Oom zat op en voelde zich vrij goed. Ze zou eens even informeeren, of hij geen bezwaren had om de bezoekers boven te ontvangen.
Neen, de heer Bos zou het zeer aangenaam vinden, den heer en mevrouw Cerowski bij zich te zien. To kwam als een schuw vogeltje naar beneden. Ze had al maar zitten nadenken, wat dit bezoek toch te beduiden kon hebben.
Toen de eerste begroeting bij den heer Bos was afgeloopen, stak mevrouw Cerowski van wal.
„Hoe lang ben je al bij je oom, kind?" vroeg mevrouw aan Noor.
Noor dacht na. En oom antwoordde voor haar: „Zeventien jaar is het al geweest."
„Dus 't is zestien jaar geleden, dat de heer Overheim



nog eigenaar van Heideheuvel was. De heer Overheim was getrouwd geweest met een zuster van mijn moeder. Hij was dus mijn oom. Mijn tante heb ik nauwelijks gekend, want zij stierf reeds eenige maanden na haar huwelijk. Nadien leefde oom Overheim als een kluizenaar. Een huishoudster en een paar dienstboden zorgden voor hem. 's Zomers waren we altijd welkom, maar 's winters ging hij soms voor maanden op reis. Het huis werd dan gesloten, de rentmeestersfamilie bleef alleen op post. Met groote waardeering sprak de heer Overheim over zijn braven rentmeester en diens vrouw. Toen ik met mijn man, die een Rus was, trouwde en meeging naar zijn vaderland, heb ik voor 't laatst Heideheuvel bezocht om afscheid te nemen van oom Overheim. Toen was Noortje een schattig klein meisje, dat met haar pop in den arm, versjes liep te zingen in den mooien, grooten tuin. We vroegen oom Overheim ons eens te bezoeken.
„Misschien doe ik dat wel eens," antwoordde hij toen. We correspondeerden niet vaak met elkaar, maar u kunt begrijpen, hoe blij verrast we waren, toen we een brief uit Holland ontvingen, waarin oom Overheim schreef ons dienzelfden zomer nog eên bezoek te brengen. Tegen zijn gewoonte ging hij nu eens 's zomers op reis. Er waren treurige dingen gebeurd. De vrouw van den rentmeester was overleden. Het kind was bij familie gebracht. En de heer Bos woonde niet meer in het aardige klimophuisje. Oom Overheim met zijn warmvoelend hart had gevoeld, dat de eenzaamheid voor den zwaar beproefden rentmeester niet goed was. Hij had hem voorgesteld bij hem in te komen wonen, als zijn secretaris. Dit was geschied en nu oordeelde oom Overheim het 't beste, dat ze er samen eens uit gingen, ver weg uit de bekende omgeving. Als ze beiden



voor eenige dagen welkom waren, kwamen ze in Petrograd eens een kijkje nemen.
„Ik antwoordde dadelijk, dat ze hartelijk welkom waren. En nu wachtten wij op nadere berichten. Dag en uur werd eindelijk bepaald. De logeerkamer werd in orde gebracht. Op den dag der aankomst gebeurde het vreeselijk spoorweg-ongeluk, waarover ik nu niet meer in nadere beschouwing zal treden.
„We hebben onze gasten als dooden weergezien. Mijn man en ik zijn toen naar Holland gereisd voor de begrafenis en ik heb u portefeuille en beurs ter hand gesteld, die ik bij den heer Bos vond."
„Die heeft Noortje bij haar laatsten verjaardag van mij ontvangen," vertelde oom Frans.
Onder den indruk van 't gebeurde, kon Noor slechts ja knikken.
„Ik zal verder gaan," zei mevrouw Cerowski. „Bij onderzoek bleek, dat oom Overheim geen testament had nagelaten. Heideheuvel werd verkocht en de opbrengst werd onder de familie-leden verdeeld. Wij zijn maar kort in Holland gebleven. We hadden in Rusland onze eigen zorgen en de droevige geschiedenis trad wat op den achtergrond. Jaren later heb ik onzen eenigen zoon naar Holland gebracht om hem bij mijn zuster van Oeveren een Hollandsche opvoeding te laten geven. Door den oorlog waren de Russische toestanden afschuwelijk. Heel toevallig vernam ik toen, dat Noortje Bos in dezelfde plaats woonde.
„Gelukkig hebben de zaken van mijn man zoo'n vlucht genomen, dat we ons thans voorgoed in Holland kunnen vestigen. Ik ben hier reeds een half jaar om gezondheidsredenen. Eenige weken geleden is mijn man hier ook naar toe gereisd en wel om er voor goed te blijven. Van kennissen vernamen wij, dat Heideheuvel wederom onder den hamer zou



komen. Mijn man uitte toen dadelijk den _wensch: „Hè, wat zou ik daar graag willen wonen."
Ik had ook van 't ruime, mooie huis de prettigste herinneringen bewaard. We zijn er samen^ heengereisd en — zijn als eigenaars teruggekeerd."
,,'k Feliciteer u," fluisterde oom Frans op bewogen toon.
Noortje voelde zich wat verlegen. Mevrouw Cerowski had haar reeds over den aankoop van Heideheuvel gesproken.
De heer Bos zuchtte en Noor vroeg bezorgd: „Wordt het soms te veel voor u?"
„Droeve herinneringen werden me even te machtig," antwoordde oom.
Mevrouw Cerowski riep opgewekt: „Maar nu komt de zonneschijn na den regen. Willen we even pauzeeren, of zal ik verder gaan?"
„Als 't iets goeds is, dat volgt, dan graag verder gaan," zei oom Bos.
En mevrouw Cerowski vervolgde: „Toen we dan Heideheuvel gekocht hadden, besloot mijn man dadelijk het geheel te laten restaureeren. Er moest een en ander worden weggebroken, om het geheel een moderner aanzien te geven. Het werk heeft verleden week een aanvang genomen en gisteren morgen ontvingen wij dit telegram."
De heer Cerowski reikte den heer Bos een telegram over, waarop te lezen stond: „Uw overkomst gewenscht. Er is een verborgen kast ontdekt."
„We hadden niets om handen en zijn er dadelijk heengereisd," vervolgde mevrouw. „Bij 't uitbreken van een paneel aan den wand, zag de timmerman een verborgen kast. Hij wou de kast niet openen, voor wij er bij tegenwoordig waren. In de kast bleken ten slotte slechts papieren te liggen. Maar waarschijnlijk papieren van groote waarde.



De heer Cerowski haalde uit zijn vestzak een groote enveloppe en zei tegen Noor: „Dit lag er voor Noortje Bos."
Met bevende handen nam Noor de enveloppe aan en haar hart klopte, toen ze het adres bekeek.
,,'t Is het schrift van mijn broer," zei oom Frans.
„Bekijkt u straks den inhoud, als wij zijn heengegaan," zei mevrouw Cerowski zacht. „Vlug wil ik u vertellen, wat we nog meer in de kast vonden. Een portefeuille met waardevolle effecten. Hier was een brief bijgevoegd, door oom Overheim geschreven. Deze effecten, schreef hij, moesten, in geval hij niet terugkeerde, verkocht worden. De helft der opbrengst was voor zijn secretaris, den heer Bos, de andere helft voor het verdere personeel. Mijn man heeft de portefeuille aan een notaris ter hand gesteld. Als we ons niet vergissen, zal Noortje Bos straks een welgesteld meisje zijn."
Het verhaal was uit. En de familie Cerowski bemerkte wel, dat het voor den patiënt beter was, dat ze hem nu met rust lieten.
Met een hartelijk: tot weerziens, namen zij afscheid.



HOOFDSTUK XV.
vaders brief.
Oom Bos sliep, of deed, of hij sliep. Tos nieuwsgierigheid was voor een groot deel bevredigd, maar 2e kon heel goed begrijpen, dat Noor nu alleen wou zijn met haar brief. De eerste en de laatste brief van haar vader. Toen Noor op den rand van haar bed zat met de vergeelde enveloppe op haar schoot, sneed ze heel voorzichtig het papier open. Een stapeltje bankpapier met een lintje samengebonden, haalde ze eruit te voorschijn. Ónder in de enveloppe lag een briefje. En Noor las:
Lief Kind,
Als deze enveloppe in je bezit komt, is vader niet meer in leven. Ik ga nu met den heer Overheim een groote reis ondernemen. Zal God ons doen wederkeeren? Ik dank Hem, dat ik jou in goede handen kan achterlaten. Dit geld heb ik met je lieve moeder bespaard voor jou, mijn kind. De heer Overheim zal deze enveloppe in een geheime kast bergen. Uit zijn handen of uit die van zijn naaste familie, zul je haar ontvangen. God behoede je mijn kind en brenge ons eenmaal weder te zamen.
Je Vader,
Huize Heideheuvel, Jan Bos.
4 November 1904.



De tijd verliep en maar steeds zat Noor vopr zich uit te staren met den brief op haar schoot, t Was, als droomde ze van een ver verleden. Toen To binnenkwam, sloeg ze de oogen op. 't Was Noor, of ze jaren op den rand van het ledikant had gezeten. Wat was er in dien éénen middag onbegrijpelijk veel gebeurd.
Vragend keek To haar aan.
„Kind," zei Noor en't klonk heel ernstig; „ik geloof heusch, dat Asschepoes een rijke prinses gaat worden.
Toen lachten ze beiden. Samen gingen ze naar de ziekenkamer.
Dien avond zat Noor met oom Frans, To en de jongens luchtkasteelen te bouwen. Dit zou gekocht worden en dat zou gekocht worden. 'tWas waar, wat mevrouw Cerowski gezegd had. Na den regen was de zonneschijn gekomen. Voor geld kon men geen geluk koopen. Maar hier begon de armoede door de reten en kieren te gluren. Geld alleen kon haar verjagen.
Den volgenden dag kwam er bericht van den notaris, 't Was een vrij belangrijke som geld, die Nora Bos was ten deel gevallen. Oom Bos stond erop, dat Noor nu zou beginnen met opnieuw een piano te gaan koopen. Hier stemde Noor in toe. Oom wilde verder, dat ze haar lessen opzei. Hier stemde Noor niet in toe. Die lessen waren haar een heerlijke verpoozing geworden. Ten slotte juichte ze oom's plan toe, dat ze zoo gauw mogelijk weer pianolessen zou gaan nemen.
Noor zelf smeedde stil allerlei plannen om het heele gezin te doen deelen in haar welvaart.



HOOFDSTUK XVI.
EIND GOED AL GOED.
Oom Frans herstelde nu langzaam, maar zeker. Kwam het door 't versterkend voedsel, dat Noor alle dagen bereidde? Kwam het door de stille, diepe vreugde, die door 't heele huisje zweefde ? Noor was de goede fee, die allen een blijde verrassing in het oor fluisterde. Een nieuw kleedingstuk, een mooi boek, een voetbal, ja, ieders wenschen zouden vervuld worden. Oom Frans wilde wel protesteeren, maar telkens legde Noor haar hand op zijn mond. Eenmaal vroeg ze zacht: „Zijn al die jaren, van zorg en liefde met geld goed te maken, oom?" En oom Bos moest zich wel overgeven.
Op zekeren middag, toen de heer Bos zich in het voorkamertje zat te koesteren in het warme zomerzonnetje en met Noor besprak, dat ze morgen aan den dag een advertentie moest plaatsen voor een dienstbode, werd er gebeld.
To was nog boodschappen gaan doen, dus Noor moest zelf de deur openen.
Meneer en mevrouw Cerowski!
„Dag Noortje. Is je oom te spreken?"
„Oom is juist beneden. Het gaat gelukkig zoo goed met hem. Het zal hem zeker genoegen doen u te ontvangen."
Verrast keek de heer Bos op, toen de bezoekers binnen traden. Al heel spoedig zei mevrouw Cerowski: „'tls om u te doen, meneer Bos!"



„Om mij?"
Noor wilde nu het vertrek verlaten. Maar de heer Cerowski zei in gebroken Hollandsch: „Als uw oom er niets op tegen heeft, moogt u best hooren, wat wij te zeggen hebben."
„Als er van uw kant geen bezwaren zijn, van mijn kant in 't geheel niet. Aan Noor, als oudste dochter, heb ik altijd al mijn lief en leed toevertrouwd," antwoordde de heer Bos.
„Doe jij maar weer 't woord," zei de heer Cerowski tot zijn vrouw.
„Goed. Ik breng graag een blijde tijding." En mevrouw Cerowski vertelde, dat huize Heideheuvel bijna bewoonbaar was. „Over zes weken kunnen wij het betrekken. Ook de rentmeesterswoning was geheel gerestaureerd."
„Daar zou ik graag nog eens een kijkje willen nemen," zei oom Frans tegen Noor. En Noor knikte hem bevestigend toe.
„Uw wensch kan vervuld worden," vervolgde mevrouw.
En de heer Cerowski zamelde al zijn Hollandsch bij elkaar en vroeg: „Heeft u reeds een betrekking?"
,,'k Ben in onderhandeling," was het antwoord.
„Wilt u onze rentmeester worden en de plaats van uw broer innemen?" vervolgde mevrouw Cerowski.
Oom Frans keek beurtelings van den een naar den ander. Hij rentmeester op Heideheuvel?
„De lucht is er zoo heerlijk," merkte mevrouw op.
„Durft u het met mij aan?" vroeg de heer Bos op bewogen toon.
„Na ingewonnen informaties durf ik dat zeker. Zou juffrouw Noortje daar terug willen keeren?" vroeg de heer Cerowski.
„'t Lijkt me onbegrijpelijk heerlijk." zei Noor. Maar



dadelijk liet ze er op volgen: „Hoe moet 't dan met de jongens?" „
„Daar hebben we ook over gesproken, vertelde mevrouw. „Zij kunnen in Arnhem schoolgaan. U, meneer Bos, moet maar gauw chauffeeren leeren, dan is een spoorabonnement voor uw zoons overbodig."
Het aanbod was zoo overweldigend, dat er een groote stilte volgde. Vooral voor den heer Bos was het eerst niet te verwerken.
„Neemt u 't ons niet kwalijk, maar we hebben uw heele gezin de revue laten passeeren. Noortje kan in Arnhem uitstekende muzieklessen krijgen. Daar is voor uw andere meisje een uitstekende Huishoudschool," somde mevrouw op.
luist kwam To dol verheugd naar binnen stuiven. Den nieuwen mantel had ze maar gehaald. Het bezorgen duurde haar al te lang. Nu stoof ze ermee naar binnen. Verschrikt bij den aanblik der bezoekers bleef ze halverwege staan.
„Dat is " vroeg de heer Cerowski.
"„To," vulde vader Bos aan.
Mevrouw Cerowski greep To's hand en trok haar
naar zich toe.
„Bij jou sta ik nog altijd in de schuld, zei mevrouw Cerowski zacht. „Vergeef me nu maar, dat ik Noor een Asschepoes noemde. Straks zul je hoop ik, ervaren, dat ik heusch geen booze fee ben. Ik wil Asschepoes en ook haar zusje gelukkig maken.
Toen To haar oogen durfde opslaan en in de donkere oogen van mevrouw Cerowski blikte, las ze er werkelijk niets dan welwillendheid in.
Terwijl mevrouw Cerowski nog wat gezellig met de beide meisjes babbelde, besprak de heer Cerowski de werkzaamheden, die straks van den heer Bos gevraagd zouden worden.



Wederom lieten deze beide menschen zonneschijn achter in het kleine woninkje.
Wat Jan en Frans ophoorden! 'tWas, of er dien avond geen bedtijd bestond. Wat een toekomstplannen werden er nu weer gesmeed. Wat leek de wereld opeens veel mooier en veel gelukkiger!



HOOFDSTUK XVII.
SLOT.
Er waren maar weinig kennissen geweest, waarvan men afscheid moest nemen. De Bosjes hadden in alle stilte geleefd. Alleen dominee de Jong en zijn dochter moesten nog even de hand gedrukt worden.
„U was zooveel voor mij," zei Noor ontroerd, toen ze haar oude Zondagsschooljuffrouw vaarwel zei.
„Daar ben ik dankbaar voor," was 't eenvoudige antwoord.
Dit was het eenige moeilijke afscheidsbezoek. Maar men hoopte elkaar weer te zien. De rentmeesterswoning bood plaats genoeg. De dominee en zijn dochter moesten komen logeeren. En gaarne namen deze trouwe vrienden de uitnoodiging aan.
't Verhuisboeltje was niet groot. Mevrouw Cerowski had sterk afgeraden meer meubilair te koopen. Eerst de ruimte maar eens opnemen. Ook vooral nog geen piano koopen. Arnhem was dichtbij en daar kon men alle mogelijke inkoopen doen.
Al eenige weken geleden had Noor, hoewel noode, afscheid van haar les-kinderen genomen. Zoo noemde zij ze altijd. Wat zou ze graag de lieve tweelingen meegenomen hebben. Mevrouw Houtwijk had haar de tweelingen toch meegegeven in den vorm van een groot portret. Van haar andere leerlingen had ze ook kleine herinneringen gekregen: een kleedje, een kussen, een paar boeken.
Door de verhuizing had Noor de lessen vroeg af moeten zeggen, maar hoe verrast was ze, toen ze



den laatsten morgen cllie en uorrie voor ae nuisdeur zag staan met een groote bouquet witte rozen.
„Voor op reis," zei de een.
„Voor op reis," herhaalde de ander.
„Komen jullie me nog eens opzoeken?" vroeg Noor.
„Van den zomer komen we met den auto, heeft moeder beloofd," vertelden .ze aan Noor.
Ja, ook dit afscheid viel Noor toch wel zwaar.
Daar zaten ze allen in den trein. Vader Bos was het reizen wel gewend, maar zij met hun vieren, die de laatste jaren niet veel anders dan zorgen hadden gekend, leefden als in een nieuwe wereld. En ze zongen en babbelden vroolijk en onbezorgd, alsof ze niet wisten, wat verdriet was.
De heer Bos zag er nog wat teer en zwakjes uit. Stil, maar met blijde oogen zat hij echter voor zich uit te staren. Hoe mooi was de omgeving, waar ze doorstoomden. Hoe mooi kon de toekomst zijn, die ze tegemoet gingen. Veel had hij moeten ontberen, maar nu ruischten hem de woorden uit 't bekende gezangvers tegen-.
Wat kan ik niet ontberen,
Wanneer Uw hand mij leidt.
Ja, Gods Hand leidde hen allen. Nu naar de grazige weiden. Nu naar 't geluk.
De heer en mevrouw Cerowski waren den dag te voren op Heideheuvel aangekomen. Dezen dag was mevrouw zelf met het dienstpersoneel naar de rentmeesterswoning gegaan om de meubels uit den verhuiswagen te helpen plaatsen, 't Moest er toch eenigszins gezellig uitzien. Eén meubelstuk stond reeds op een plaatsje te wachten en dat was de piano van mevrouw Cerowski, de piano, die vroeger aan Noor had toebehoord.



Op bevel van mevrouw Cerowski moest zij gezet worden in een hoek van de lichte, vroolijke woonkamer. Op de toetsen legde ze haar visite-kaartje neer, waarop slechts geschreden stond: Ons welkom thuis aan Noortje Bos.
Nu moesten er nog bloemen, veel bloemen hier en daar worden neergezet. En bij To's ledikant hing mevrouw Cerowski een zelf geborduurde spreuk:
De mensch ziet aan, wat voor oogen is.
God ziet het hart aan.
Mevrouw Cerowski hoopte, dat deze spreuk een band zou vormen tusschen haar en het meisje, dat het zoo warm had opgenomen voor haar pleegzuster.
De groote auto was naar het station gestuurd om de familie Bos te halen. De heer Cerowski liep met zijn vrouw nog eens de vertrekken door van het vriendelijke huis. Zeker, straks zouden er natuurlijk veranderingen gemaakt worden. Dit zou men anders plaatsen, dat zou verhangen worden. Maar allen zouden toch voelen, dat willige handen en warme harten bezig waren geweest om vader en kinderen een blijde inkomste te bereiden.
„Ze naderen," riep de heer Cerowski, toen hij van 't balcon uit den grooten weg langs keek. Vlug liepen ze naar de voordeur, naar den voortuin, waarvoor de auto juist stil hield. De zonnestralen deden er alles nog vroolijker uitzien. Noor was de eerste, die uitstapte. Als in een droom keek ze om zich heen. 't Was haar, of een sprookje, dat ze jaren geleden gehoord had, nu werkelijkheid ging worden.
Daar stonden ze allemaal op dit mooie plekje. De heer en mevrouw Cerowski begroetten hen met vriendelijke woorden. Als een stille, wonderblijde stoet gingen ze naar binnen. Ze konden onmogelijk alles in zich opnemen.



„Die bloemen, hoe vriendelijk van u," zei de heer Bos.
Noor zat sprakeloos op het pianokrukje en toen ze de woorden op het kaartje gelezen had, liep ze met uitgestoken handen op. mevrouw Cerowski toe. ,,'t Is te veel, maar ik dank u duizendmaal." En toen deed mevrouw Cerowski iets, waardoor ze voor goed het hart van To won: ze kuste Noor.
De jongens waren naar boven gesneld. Ze waren
't Was haar, of een sprookje, dat ze jaren geleden gehoord had, nu werkelijkheid ging worden.
te nieuwsgierig naar hun eigen heiligdom. To volgde hen. En toen ze daar stond in haar eigen lichte, vroolijke vertrekje, speelden juist de zonnestralen op de zijden letters der spreuk. De mensch ziet aan wat voor oogen is. God ziet het hart aan. Zoo had mevrouw Cerowski Noor bekeken alleen naar het uitwendige, en zoo had zij, To, mevrouw Cerowski bekeken. Maar nii zag ze haar anders en beter.



't Werd een zonnedag voor de Bosjes in alle opzichten. En de tijd, die aanbrak, werd een tijd van zon en van zegen. De heer Bos bleek alleszins berekend te zijn voor zijn taak. To deed haar best om een flink huishoudstertje te worden en de jongens pasten zich op de H. B. S. te Arnhem heel gauw aan.
Jan, die vroeger tegen den jongen Cerowski huizenhoog had opgezien, leerde hem nu kennen als een ouderen, goedhartigen kameraad.
En Noor? Als juffrouw de Jong een brief van Noor kreeg, zei ze tegen haar vader: „Een brief vol van geluk." De arme Asschepoes, die zich toch altijd rijk had gevoeld, omdat ze anderen rijk maakte, voelde zich, als was ze nu het gelukkigste menschenkind ter wereld.



Uitgaven van N.V. H. TEN BRINK'S Uitgevers-Maatschu, Arnhem
LETTERS EN WOORDEN
EERSTE LEESBOEKJE VOOR DE KLEINTJES door B.J. DOUWES RIJK GEÏLLUSTREERD door W. HARDENBERO
Prijs f 1.— 3e Geheel omgewerkte druk. Geb. op dikker papier f 1.50
Alle letters in gebruik. - Qeen leesplanken en letterdoosjes. Zelfwerkzaamheid. - Groote eenvoud. - Enkel lezen, géén dictée's.
Bij invoering van dit ééne deeltje kunnen de boekjes van elke andere methode in gebruik blijven.
BEOORDEELINGEN:
Dit typografisch en illustratief hoogstaande boekje, met z'n kortzakelijke toetoelichting, verdient zeer zeker een ernstige kennismaking. Neerlandia.
Door de duidelijke teekeningen en letters, o. i. een geschikt boekje om onze
jonge kinderen hun eerste leesles op aangename en prettige manier te leeren.
N. Soerabaia Crt.
„Letters en Woorden" bevalt de kinderen en mij uitstekend, veel beter dan Hoogeveen. J- Drent, Onderwijzeres.
Letters en Woorden" bevalt mij uitstekend. De resultaten in mijn groote
klas zijn prachtig:. Het leeren der letters en het combineeren gaat als vanzelf. De keurig: uitgevoerde boekjes zijn zeer aantrekkelijk. Ik beveel de methode ten zeerste aan." P. J. WlJCHGEL, Onderwijzeres.
„We hebben met de methode „Letters en Woorden" een groot succes gehad."
W. F. jonkman, H. e. S.
„Ik heb er met heel veel genoegen kennis mee gemaakt en zal het zeker in gebruik nemen." A. J. SCHREUDER, Dir. Med. Paed. Instituut.
„Na invoering is ons gebleken, dat „Letters en Woorden" snel en gemakkelijk tot het doel brengt." T. Jansma, Hoofd eener School.
„De methode bevalt mij uitstekend; de kinderen vinden het een heerlijk boekje."
l. jonosma, Onderwijzeres. „Wat een mooi boekje I Een lust voor de oogen en de eenvoudigheid zelf."
b. Laarman, Hoofd der Rijksleerschool. „Er is in dit boekje iets zoo aantrekkelijks gegeven, dat het lezen leeren voor onderwijzeres en leerlingen een genot moet zijn. De toelichting is sober en laat aan duidelijkheid niets te wenschen over." P. E. bredée, Schoolopziener.
„Deze methode leek ons zóó doeltreffend, dat we ze dadelijk hebben aangeschaft." B. jonker, Hoofd eener School. „Wij hebben de methode voor den eerstvolgenden cursus besteld. In mijn vorige standplaats beviel ze ons zóó goed, dat we niet dachten aan terugkeer tot Hoogeveen." F. de jong, Hoofd eener School. „In mijn lange loopbaan als onderwijzeres ben ik met geen enkele methode zóó vlug en goed aan 't lezen gekomen als met „Letters en Woorden". De leesplanken zijn voorgoed opgeborgen." H. W. de Graaf, Onderwijzeres. „De methode bevalt de Juffrouw met haar drie klassen uitstekend."
H. Burema, Hoofd eener School. Na vergelijking van de nieuwste leesmethodes hebben wij besloten tot invoering van „Letters en Woorden". F. Japinga, Hoofd eener School.



IHü