Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór
13 WRl i95t
Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór
Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór
Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór
Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór
Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór
Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór
Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór
Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór
Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór
Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór
Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór Terugbezorgen vóór M 62 30000 1 -*40







Russische Sprookjes
NAVERTELD DOOR
CHRISTINE DOORMAN
^sesmsas2at*r
MET TEEKENINGEN VAN B. EN J. MIDDERIGH-BOKHORST
N.V. UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ „EDITIO" :: HILLEGOM







Duimeling.
Er waren eens een boer en een boerin, die geen kinderen hadden en omdat de vrouw daar zoo treurig over was, ging de man naar het bosch en sneed uit hout een jongetje, waarmee hij zijne vrouw wilde troosten. En toen hij er mee thuis kwam, zei hij: „Vrouw, leg het nu in de wieg en speel er mee."
De vrouw wiegde nu het houten jongetje en was er echt blij mee. Opeens werd het jongetje echter levend en zei: „Moeder, ben je daar ?"
Innig gelukkig, dat haar zoontje spreken kon, vertelde zij dit aan haar man.
Toen nu eindelijk het zoontje door Gods hulp al wat gegroeid



was, ging de vader op zekeren dag naar het bouwland en zei tot zijne vrouw: „Wanneer ons zoontje van middag gaat slapen, breng jij mij dan in dien tijd het middageten ?"
De vrouw ging ijverig aan het koken en juist toen zij het eten van haar man in een pannetje had gedaan, werd haar zoontje wakker en riep: „Moeder, och lieve Moeder, mag ik het eten aan Vader brengen ?"
„Je kunt die zware pan toch niet dragen, mijn jongen", antwoordde de moeder.
„O, jawel, dat kan ik heel goed !"
En toen haalde den jongen een van stroo gevlochten schoen, zette het pannetje erin, daar bovenop den pannekoek, die Moeder ook nog voor Vader gebakken had, ging daarna zelf boven op den pannekoek zitten en reed zoo weg. En al voortrijdende riep hij telkens: „Vader, Vader, kijk toch eens, ik breng U het middageten !" Als hij nu bij Vader aangekomen was, sprong hij van zijn grappig wagentje en gaf Vader den pannekoek met het pannetje. Het smaakte Vader best en terwijl hij er van at, zei zijn zoontje: „Toe, Vader, mag ik eens ploegen."
„Och wel neen, mijn jongen, dat kan je toch immers niet, dat is toch immers een veel te zwaar werk."
Maar de jongen ging op den ploeg zitten en reed er zoo mee over den akker.
Opeens kwam de eigenaar van het land aan, en toen hij zag, dat die kleine jongen zoo handig ploegde, zei hij tot den Vader: „Sta mij je zoontje af.
„Wel neen, heer", antwoordde deze, „ik heb niet anders dan dezen eenen zoon. Ik kan hem onmogelijk missen."
„Ge kunt voor hem krijgen, wat ge maar wilt."
Toen fluisterde den jongen zijn vader in het oor: „Vader, geef mij maar aan onzen heer, maar vraag hem dan een muts vol goud."
De landheer schudde nu in de muts van den boer zooveel goud, tot ze heelemaal vol was, nam toen den kleinen jongen op en stak hem in zijn zak. Het zoontje sneed evenwel den zak open en kroop er ongemerkt uit. Terwijl hij nu zoo'n beetje over den landweg slenterde, kwam hij een paar roovers tegen en hoorde deze mannen tegen elkaar zeggen: „Waar zouden we nu hier eens kunnen inbreken ?"



Toen riep hij opeens tot hen: „Neem mij maar mee, dan zal ik het jullie wel zeggen ! Laten we maar naar den Pope (geestelijke) gaan; die heeft mooie ossen."
Zoo gezegd, zoo gedaan; stilletjes slopen zij naar het veld van den Pope en stalen een os. Juist stonden zij gereed het dier onder elkaar te verdeelen, toen de jongen met een harde stem uitriep: ,,Pope, Pope, ze hebben een os van U gestolen !"
Opeens wierpen de roovers hun knapzak op den grond, maar gingen met den os aan den haal. De jongen kroop toen in den knapzak en hield zich daar heel stil in.
Opeens kwam er een wolf aan en toen hij eens aan den zak gesnuffeld had, vroeg hij: „Wie zit daar in ?"
„Ik ben het, Ivanjka !"
„Zoo kruip er dan eens uit !"
„Neen, dat doe ik niet, ik kom er niet uit, draag jij me maar naar de boerenhofstee !"
En de wolf bracht hem er heen.
„Zie zoo, kom er nu maar uit", zei de wolf toen, maar de jongen antwoordde: „Breng me dan eerst in den kelder."
De wolf deed het, Ivanjka echter kroop er, vóór hij er aankwam gauw uit, deed de kelderdeur op slot en riep: „Vader, kom gauw hier, en sla den wolf dood !"
En de vader sloeg den wolf met een knuppel dood. De ouders maakten van de wolfshuid een mooi bonten jasje voor hun zoontje en tot op heden toe leven zij gelukkig en blij met hun drieën voort.



Van een Kikvorsch, die de Dochter van een Czaar was.
In een ver afgelegen Czarenrijk leefden eens een Czaar en een Czarin, die drie zonen hadden, edel en fier als valken. En toen zij volwassen waren, waren zij zoo mooi, dat een ieder, die hen zag, verrukt was van hen. Toen zij nu den leeftijd gekregen hadden om te huwen, riepen de Czaar en de Czarin hen bij zich en zeiden: ,,Mijn zonen, mijn valken ! ge zijt nu in de jaren gekomen, waarin het goed is een gemalin te zoeken."
,,Ja, Vadertje", antwoordden zij, „de tijd daarvoor is gekomen."
„Wel nu, mijn kinderen", sprak de Czaar toen: „neemt ieder van jullie een zilveren handboog, leg er koperen pijlen op en laat ze ver, ver weg naar vreemde landen vliegen; uit het huis nu voor welks deur zij neervallen, zult gij uwe bruid halen."
En de drie Prinsen gingen nu naar de binnenhof van het keizerlijk slot, spanden de bogen en schoten af. Eerst schoot de oudste Prins, en de pijl verdween in de wolken en viel toen neer in den tuin van een keizerslot in een ver afgelegen Czarenrijk. Op hetzelfde oogenblik kwam de dochter van den Czaar in den tuin en toen zij de koperen pijl zag, raapte ze die op en was zeer blij met die wonderschoone, glinsterende pijl. Onmiddellijk ging zij er mee naar haar vader en zei verheugd: „Zie eens, Vadertje, welk een prachtige pijl ik daar gevonden heb !"
„Bewaar haar goed", zei de Czaar, „en geef haar alleen aan hem, die je tot zijn gemalin vragen zal."
En zie, na eenigen tijd, kwam de oudste Czarenzoon aanrijden en vroeg de Prinses hem zijn pijl terug te geven.
„Ik geef de pijl alleen aan hem, die mij tot zijn gemalin verzoekt", antwoordde de Prinses.
„Ik ben juist hierheen gekomen om U te vragen mijne bruid te worden", antwoordde de Prins. En de Prinses, die aanstonds Üefde voor hem opvatte, beloofde hem dit, waarna hij wegreed.
Toen nu de tweede broeder schoot, vloog zijn pijl lager dan de wolken, maar hooger dan het bosch en viel neer in den slottuin van een vorstelijk paleis. Juist zat de dochter van den vorst op



de trappen van het paleis, toen de pijl neerviel. Aanstonds raapte zij haar op, liep er verheugd mee naar haar vader en zei: ,,Zie eens Vadertje, welk een wondermooie pijl ik gevonden heb."
„Bewaar haar goed", zei de Grootvorst, ,,en geef haar alleen aan hem, die je tot zijn gemalin vragen zal."
En zie, na eenigen tijd kwam de tweede Czarenzoon aanrijden en de Prins vroeg hem zijn pijl terug te geven.
En de dochter van den Grootvorst gaf hetzelfde antwoord, als de Czarendochter gegeven had, en de Prins zei: ,,Ik ben juist hierheen gekomen om U te vragen mijne bruid ie worden."
En de Prinses beloofde hem dit, waarna hij wegreed. Toen kwam de beurt aan den derden Czarenzoon om te schieten. En toen nu Iwan Czarevitsch de pijl afschoot, vloog deze noch hoog noch laag, doch toch veel hooger dan de huizen, en viel niet ver van de plek waarop de Prins stond, neer. De pijl viel echter niet op den grond, maar in een moeras van een dichtbij gelegen dorp. Op een klein heuveltje nu zat een kikvorsch, die de pijl onmiddellijk opraapte. ,,Geef mij, wat ik U bidden mag, mij mijn pijl terug", vroeg Iwan Czarevitsch.
,,Ik geef hem de pijl terug,die mij vraagt zijn gemalin te worden."
„Hoe kan ik nu een groene kikvorsch tot gemalin nemen ?" dacht Iwan Czarevitsch bij zich zelf, en hij draalde even, bleef nog een oogenblik aan den kant van het moeras staan en ging toen schreiend, innig bedroefd naar huis terug.
Het was reeds laat en hoog tijd voor hem om bij zijn vader terug te komen en te vertellen welke bruid hij gevonden had. De beide andere Prinsen waren overgelukkig dat zij zulke mooie bruiden gevonden hadden; maar Iwan Czarevitsch kwam diep ongelukkig, in tranen, terug: „Nu, mijn zonen, mijn valken", sprak de Czaar, „vertelt mij nu eens, welke schoondochters gij gevonden hebt ?"
En de oudste Prins antwoordde: „Ik heb de dochter van een Czaar gevonden, Vadertje."
En de tweede antwoordde: „Ik heb de dochter van een Grootvorst gevonden."
Maar Iwan Czarevitsch stond daar maar zwijgend en kon geen woord uitbrengen. De tranen stroomden hem over de wangen en hij was diep ongelukkig.
„Waarom schrei je, Iwan Czarevitsch ?" vroeg zijn vader hem.



„Zou ik niet bedroefd zijn en schreien ? Mijn beide broeders hebben bruiden gevonden zooals het hun past en het behoort, maar ik moet een groene kikvorsch uit het moeras tot gemalin nemen. Past die dan voor mij ? moét ik die nemen, Vadertje, zeg?"
,,Ja, dat moet", antwoordde de Czaar ,,,daar is niets aan te doen; het is blijkbaar het lot, wat voor je bestemd is."
En hierop huwden de drie Czarenzonen: de oudste met de Czarendochter, de tweede met de dochter van den Grootvorst, Iwan Czarevitsch echter met de groene kikvorsch uit het moeras.
Op zekeren dag, niet lang na de bruiloft, wilde de Czaar eens zien, welke van zijn schoondochters de mooiste handdoeken weven kon. En hij gaf het bevel; „Morgenochtend vroeg moeten de handdoeken geweven en hierheen gebracht worden, opdat ik ze vergelijken kan en zien wie het fijnst en mooist kan weven."
Toen Iwan Czarevitsch naar huis ging, kwam de kikvorsch hem tegemoet en vroeg: „Iwan Czarevitsch, waarom weent ge ?"
„Zou ik niet weenen en bedroefd zijn", antwoordde hij, en vertelde, dat zijn vader den volgenden morgen van elk zijner schoondochters een handdoek verwachtte, die zij zelve geweven had.
„Ween maar niet ! alles zal morgenochtend klaar zijn, ga maar rustig slapen."
En Iwan Czarevitsch legde zich op zijn rustbed neer en was weldra in slaap.
Toen wierp de kikvorsch haar huid af, ging in den slothof, riep en riep luid, en floot — en ziet, plotseling verschenen haar hofdames en dienaressen, die de handdoeken weefden, er kunstig adelaars in bordurende, en toen ze gereed waren, overreikten zij de handdoeken zeer gracelijk aan hunne meesteres. En deze legde ze stil naast Iwan Czarevitsch neer, deed haar groene kikvorschenhuid weer aan, en zag er weer net zoo uit als vóór dien tijd.
Toen Iwan Czarevitsch wakker wordend, de handdoeken ontdekte, was hij onbeschrijfelijk verrast. Zulke mooie, fijne handdoeken had hij nog nooit in zijn leven gezien ! Innig verheugd bracht hij ze naar den Czaar. Zijn vader dankte hem herhaaldelijk voor deze handdoeken; de handdoeken der andere schoondochters gaf hij in de keuken, want die waren maar zeer gewoon, bijna grof van weefsel, maar de doeken van de kikvorsch werden om het heilige beeld in de groote zaal van het kasteel gehangen.



En opnieuw gaf de Czaar een bevel en wel dit: zijn schoondochters moesten nu elk eenige koeken bakken en die hem brengen. De Czaar zou dan zien wie van zijn schoondochters de heerlijkste koeken bakken kon.
„Ween maar niet", zei nu ook de kikvorsch tot Iwan Czarevitsch, ,,ga maar rustig slapen."
En hij legde zich op zijn rustbed neer en was weldra in slaap.
De andere schoonzusters nu gluurden ongemerkt door het venster, om te zien hoe hun kikvorsch-schoonzuster wel bakken zou, want zij verstonden die kunst heelemaal niet. En zij zagen, dat zij deeg nam, er een beetje gist in deed, het op een hoopje legde, het daarna in den oven deed, er een gat in maakte en alles door elkaar liet loopen, waarna het deep plotseling uitvloeide.
De schoondochters liepen toen zoo vlug ze maar konden elk naar haar eigen huis, en deden precies zooals ze het de kikvorsch hadden zien doen. Maar er kwamen zulke akelige koeken van, dat men ze de honden nauwelijks zou voorzetten.
Nauwelijks waren de schoondochters echter verdwenen of de kikvorsch wierp haar huid af, ging naar den binnenhof, riep, en riep luide en floot — en daar verschenen opeens haar hofdames en dienaressen weer. En zij verzocht hun te zorgen, dat den volgenden morgen vroeg de koeken gereed zouden zijn. En toen het morgen was, brachten zij de koeken, die schoon waren als de zon zelve. En hun meesteres zette ze naast Iwan Czarevitsch op het rustbed, deed haar groene kikvorschkleed weer aan, en zag er weder uit als vroeger.
Toen nu Iwan Czarevitsch wakker werd en de heerlijke koeken zag, waarvan de een er al mooier uitzag dan de ander, was hij niet weinig verrast. Innig verheugd bracht hij ze naar den Czaar, die hem buitengewoon dankbaar er voor was. De koeken van de andere schoondochters liet hij aan de honden geven, maar die van de kikvorsch moesten op zijn tafel verschijnen.
En wederom droeg de Czaar zijn zonen iets op en zei: „Komt op dien en dien dag met uwe vrouwen aan het feestmaal." De oudste broeders nu verheugden zich zeer op deze uitnoodiging, maar Iwan Czarevitsch ging bedroefd en weenend naar huis terug. De kikvorsch kwam hem evenwel al van verre tegemoet en vroeg: ,,Iwan Czarevitsch, waarom weent ge ?"
„Hoe zou ik niet bedroefd zijn en weenen ?" antwoordde



hij. „Vader heeft ons verzocht met onze vrouwen aan een feestmaal te verschijnen. Maar ik kan U daar toch niet brengen ?"
„Ween niet", antwoordde zij, „ga maar rustig slapen, het komt alles wel in orde."
En Iwan Czarevitsch legde zich op zijn rustbed neer en was weldra in slaap.
Toen nu de dag van het feestmaal aangebroken was, werd Iwan Czarevitsch opnieuw heel bedroefd.
„Wees niet treurig, Iwan Czarevitsch", zei de kikvorsch, „ga rustig en onbezorgd naar het feestmaal. Wanneer evenwel de regen in kleine druppels neervalt, weet dan dat uwe vrouw zich met den regendauw wascht, en wanneer er een bliksemstraal neerschiet, weet dan dat uwe vrouw haar staatsiekleed aantrekt, en wanneer de donder rolt, dan zal zij onmiddellijk verschijnen."
Iwan Czarevitsch kleedde zich voor het feest, steeg te paard en begaf zich op weg.
Toen hij aan het keizerlijk paleis aankwam, waren zijn oudere broeders met hunne vrouwen reeds aangekomen. Zij zelf waren rijk gekleed, doch hunne vrouwen waren oogverblindend door hun kostbare zijden gewaden, bezaaid met diamanten en door hun ongeëvenaard schoone paarlen halskettingen.
En de broeders bespotten hem en zeiden: „Waarom ben je alleen gekomen, Iwan Czarevitsch ? Had uwe vrouw toch in een doek geknoopt en haar zoo hierheen gebracht."
„Spot niet", antwoordde hij, „zij komt straks hier ook."
Toen nu de regen in kleine druppels begon neer te vallen, zei Iwan Czarevitsch: „Nu wascht mijne lieve vrouw zich met den regendauw !" Maar de broeders bespotten hem opnieuw en zeiden: „Ben je dol geworden, dat je zulke onzin uitkraamt ?"
En toen er een bliksemstraal neerschoot, zei Iwan Czarevitsch: „Nu doet mijne vrouw haar staatsiekleed aan."
Hierop haalden de broeders minachtend de schouders op: hun broer was tot nog toe zeer verstandig geweest, maar nu scheen hij toch werkelijk zijn verstand verloren te hebben. Plotseling begon de donder zoo hevig te rollen, dat het geheele keizerlijk paleis schudde, maar Iwan Czarevitsch zei kalm: „Nu komt ze, mijn liefste." En ja waarlijk: voor de trappen van het bordes reed een koets met zes paarden voor, en de schoondochter steeg uit, en was zoo schoon, dat allen er stil van werden.



Toen gingen ze aan tafel, en de Czaar en de Czarin en de beide oudste broeders konden hun oogen niet van de Prinses afhouden; zij was onvergelijkelijk schoon; schoon als morgennevel op bloemen, En toen er nu gegeten werd, vreemd, toen stak zij beurtelings een stuk in haar mond en in haar mouw; één lepel in de mond en één in een mouw. Toen de andere schoondochters dat zagen, deden zij dit ook: één lepel in de mond, een in de mouw, één stukje in de mond, een in de mouw.
Na afloop van het feestmaal, ging men in den slottuin, de muziek begon te spelen en de Czaar noodigde zijn schoondochters ten dans. Maar de twee van zijn oudste zoons wilden niet dansen en zeiden: ,,Laat zij, die andere, maar eerst dansen !"
Toen zij nu met Iwan Czarevitsch begon te dansen, leek dit wel het zweven van een libel, zij raakte nauwelijks den grond, zoo licht en fijn was zij. En onder het dansen schudde zij de rechtermouw en ziet opeens verscheen er een prachtige rozenhof en midden in dien hof verrees een zuil en in de zuil klom een mooie, witte kat naar boven, die liederen zong, schooner dan de schoonste sprookjes. En voortdurend schudde zij nu ook de linkermouw en ziet, opeens vloeide er door den rozenhof een klein stroompje en in dit stroompje zwommen de prachtigste zwanen. Het heele gezelschap was sprakeloos van verbazing over dit wonder. En als zij nog eenigen tijd door gedanst had, zwevend als een libel ging zij eindelijk op een bank uitrusten. Toen gingen ook de andere schoondochters dansen, maar ziet, toen zijn hun rechtermouw schudden, vlogen er allemaal doodsbeentjes uit, juist tegen het voorhoofd der Czarin, en toen zij de linkermouw schudden, spoot er water uit, juist in de oogen van den Czaar. „Genoeg, genoeg !" riep de Czaar hevig toornig geworden uit: „genoeg, gij dochters van een hondengebroed ! Ik kan mijn oogen niet meer openhouden !"
En ontzet en doodverlegen zetten de beide schoondochters zich nu op een bank neer; de muziek speelde onderwijl vroolijk door en nu begonnen de hofdienaren te dansen. In verrukking moest Iwan Czarevitsch toch zijn vrouw maar aanzien, ten hoogste verbaasd, hoe er uit een groene kikvorsch zulk een beeldschoon meisje gekomen was. En hij gaf bevel, dat men aanstonds een paard zou zadelen, waarmee hij pijlsnel naar huis reed om te zien, hoe zijne vrouw, dat alles toch zoo gedaan had.



En toen hij haar slaapkamer binnentrad, vond hij daar de kikvorschhuid liggen. Aanstonds wierp hij de huid in het brandend haardvuur, waaruit nu niets dan enkel rook opsteeg zonder vlammen. Daarna reed hij naar het keizerslot terug, waar hij nog lang vóór het einde van het feest aankwam. Nog lang bleef men in den slottuin bijeen en tegen den morgen ging men eerst uiteen. Ook Iwan Czarevitsch keerde tegen zonsopgang met zijn vrouw naar huis terug.
En toen deze in haar kamer kwam, miste zij haar kikvorschhuid. En zij zocht en zocht overal, maar nergens was ze te vi*1den, en eindelijk vroeg ze: „Iwan Czarevitsch, hebt gij ook mijn groen kleed gezien ?"
„Welk groen kleed ?" <f
„Mijn huid", antwoordde ze, „die heb ik hier afgedaan, „Ja, die heb ik verbrand", zei Iwan Czarevitsch.
. O, wat hebt ge mij nu aangedaan, Iwan Czarevitsch ! Hadt ge haar niet aangeraakt, dan was ik eeuwig de uwe gebleven, m moeten wij scheiden van elkaar en misschien wel voor altijd.
En zij weende en weende bittere tranen en zei toen: „Vaarwel ! Zoek mij in het dertigste Czarenrijk, in het dertigste vreemde rijk bij Baba-Jaga met het houten been,"
Toen hief zij haar armen op en veranderde in een koekoek, en door het geopend venster vloog zij weg. Iwan Czarevitsch was zielsbedroefd; lang, lang weende hij smartelijk over haar gemis. Aan iedereen vroeg hij, wat hij toch doen moest, maar niemand kon hem raad geven. Toen nam hij zijn zilveren boog, vulde zijn zak met brood, hing een veldflesch om zijn schouders en ging op weg om zijn dierbare vrouw te zoeken.
Dagen en dagen liep hij door, tot hij een ouden man tegenkwam, wiens haren zoo wit als sneeuw waren en de man vroeg hem vriendelijk: „Goeden dag, Iwan Czarevitsch! waar gaat ge heen?"
„Ik ben uitgetrokken om mijne vrouw te zoeken; zij moet ergens in het dertigste Czarenrijk zijn, in het dertigste vreemde rijk bij Baba-Jaga met het houten been. Maar ik weet niet, waar dit rijk ligt en welke kant ik moet gaan. Weet gij soms ook, mijn goede oude, waar mijne vrouw is ?"
„Hoe zou ik dat niet weten ? Natuurlijk weet ik dat." „Och, mijne lieve, beste oudje, ik smeek U, zeg het mij dan .



„Ach, waarom zal ik het je zeggen, mijn zoon, of ge 't al weet of niet, dat is hetzelfde; ge vindt haar toch niet."
„Om het even of ik haar vind of niet, mijn oudje, toe, zeg mij toch waar dit vreemde, dertigste rijk is, en ik zal U mijn leven lang dankbaar er voor zijn."
„Nu, wanneer ge het dan volstrekt weten moet, neem dan deze kluwe, rol haar voort, en waarheen zij gaat, loop haar na; op deze wijze komt ge regelrecht in het rijk van Baba-Jaga met het houten been aan."
Iwan Czarevitsch toch bedankte den oude voor de kluwe en rolde haar voort. Nu volgde hij haar, waar zij ook heen ging, zooals de oude man hem dit gezegd had.
En hij kwam in een dicht woud, zoo dicht, dat het heelemaai donker om hem heen was. Opeens kwam hij een beer tegen, en aanstonds spande hij zijn zilveren boog en wilde hem doodschieten. Maar de beer zei tot hem: „Iwan Czarevitsch, dood mij niet, want ik zal U eenmaal nog van groot nut zijn !"
En Iwan Czarevitsch spaarde hem het leven. Eveneens ging het met een valk, ook deze liet hij met vrede.
En hij liep en liep uren achtereen, de kluwe rolde maar steeds recht voor hem uit en hij liep haar na, tot hij eindelijk aan de blauwe zee kwam. Daar zag hij aan den oever op het droge een snoek liggen, die snakkend naar adem in de heete zon bijna stierf van benauwdheid. En hij wilde den visch opnemen en hem voor zijn avondeten gebruiken, maar de snoek smeekte hem: „Iwan Czarevitsch, eet mij niet op, gooi mij liever in het water; eenmaal zal ik U nog eens van groot nut zijn.".
Toen wierp hij den visch in het water en ging verder.
Eindelijk en eindelijk kwam hij in het dertigste Czarenrijk, in het dertigste vreemde rijk aan. En daar zag hij een hutje op eendenpooten staan, door rieten stokken gesteund, anders zou het heel zeker in elkaar gevallen zijn. En hij trad het hutje binnen, en zag daar Baba-Jaga met het houten been op den oven liggen slapen. Haar voeten hingen van den oven af, en haar hoofd had zij in den schoorsteen gestoken.
„Welkom, Iwan Czarevitsch. Ben je vrijwillig of tegen wil en dank hier gekomen ?"
„Vrijwillig, maar toch ook weer tegen mijn wil", zei hij.
„Verstop je je voor iemand, of zoek je iemand ?"



,,Ik verstop me heelemaal niet, Moedertje, maar ik zoek mijne lieve vrouw, de groene kikvorsch."
„Dat weet ik, dat weet ik ', zei Baba-Jaga, ,,ze helpt me hier wel eens met het werk."
„Waar is ze dan, Moedertje, ik smeek U, zeg het mij."
„Zij dient bij mijnen broeder als dagloonster."
Toen smeekte hij haar, hem toch te zeggen, waar haar broeder woonde en zij antwoordde: „Daar gindsch in de zee is een eiland, waarop een huis staat. Maar pas op, dat je geen ongeluk krijgt. Zoodra je je vrouw ziet, neem haar dan vlug op en ren met haar weg, maar zie om geen prijs om."
Iwan Czarevitsch dankte Baba-Jaga en begaf zich op weg.
Eindelijk kwam hij aan zee, maar deze was zoo groot, dat hij de overzijde er niet van zag, en waar het eiland eigenlijk was, ja, daar begreep hij niets van. Bedroefd en met gebogen hoofd, de tranen in de oogen liep hij het strand langs. Opeens stak de snoek zijn kop boven het water uit en vroeg: „Iwan Czarevitsch, waarom ben je zoo bedroefd ?"
„Ach", vertelde hij den snoek toen, „in zee moet een eiland zijn, en ik weet niet hoe ik daar ooit komen moet."
„Wees maar niet treurig", antwoordde de snoek, en toen sloeg hij met den staart op het water, en opeens was er een brug zoo mooi, als zelfs de Czaar er geen in zijn rijk had, want de speilen waren van zilver, de leuningen van goud, doch de vloer der brug zelf was met glas bedekt, zoodat het was alsof men over een spiegel liep ! Iwan Czarevitsch ging nu over de brug en kwam zoo aan het eiland aan.
Doch dit was met zulk een dicht bosch begroeid, dat het onmogelijk was er door heen te komen, bovendien was het er zoo donker, dat men er geen hand voor oogen zien kon. Iwan Czarevitsch liep nu om het bosch heen, en groote tranen rolden hem over de wangen. Ook had hij geen brood meer en was zeer hongerig. Innig bedroefd ging hij in het zand liggen en dacht: „Nu is alles verloren !" Plotseling vielen er groote stukken brood uit de lucht voor hem neer en opziend, zag hij, dat de valk die van boven neerwierp.
En toen hij zijn honger nu gansch en al gestild had, dacht hij er over na, hoe hij toch in het paleis zou kunnen komen. En weer liep hij langs het bosch, maar het bosch was zóó dicht, dat



het niet mogelijk was er in te dringen. Nadat hij een poos lang heen en weer geloopen had, zag hij opeens den beer aankomen.
„Welkom, Iwan Czarevitsch. Waarom loop je hier zoo heen en weer ?"
,,Ik wil naar het paleis, maar ik kan door het dichte bosch niet heendringen."
,,Ik zal je wel helpen", zei de beer en aanstonds brak hij de stammen der eiken door en slingerde ze ter zijde alsof het zoo maar niets was, en toch waren de stammen zoo dik, dat één man ze niet omvademen kon. Zoo lang werkte de beer op deze wijze voort, tot hij eindelijk moe werd en hij dronk eens wat water, rustte een poos uit en begon toen opnieuw met boomen omhalen en breken. Nog eens weer dronk hij en rustte uit, en ging toen weer aan het werk, totdat hij eindelijk een weg naar het paleis vrij gemaakt had.
Toen nu Iwan Czarevitsch dit pad eenigen tijd gevolgd had, kwam hij eindelijk in een liefelijk dal aan en midden daarin stond een paleis van glas. Hij trad het paleis binnen en opende een ijzeren deur, maar er was niemand te zien. Toen deed hij een andere deur open, die heelemaal van zilver was, ook toen zag hij niemand, doch toen hij de derde deur, die van goud was opende — toen zag hij daar achter die gouden deur opeens zijne vrouw zitten, bezig met vlas te pluizen en toen zij Iwan Czarevitsch zag, viel zij hem vol vreugde om den hals en zei: ,,0, mijn liefste, wat heb ik naar je verlangd ! Als je iets later gekomen was, zoudt ge mij gestorven van verdriet gevonden hebben !" En zij schreide van geluk. Iwan Czarevitsch was het, alsof hij niet meer op deze aarde was, maar in den hemel daar boven. En zij omhelsden elkaar innig en zagen elkaar stralend in de oogen. Toen veranderde zij zich weer in een koekoek, nam Iwan Czarevitsch onder haar vleugels en vloog zoo met hem weg.
En als zij in het Czarenrijk aankwamen, nam zij weer haar menschelijke gedaante aan en zei: „Doordat ik iets heel stouts gedaan had, ben ik in een kikvorsch veranderd geworden, maar nu heb ik alles geboet en zijt gij gekomen, mijn liefste, om mij door uwe zachtzinnigheid en goedheid te verlossen."
En vele, vele jaren leefden zij nu overgelukkig samen in hun paleis en dankten God dagelijks, dat Hij hen aldus geholpen had.



De domme Ivan.
Daar was eens een vader die drie zonen had, twee verstandigen en een, die de domme Ivanko genoemd werd. Nu gebeurde het, dat op zekeren tijd, de beide knappe broeders voor een paar dagen naar de jaarmarkt gingen en toen zeiden ze tegen hun dommen broer Ivan: „Jij mag niet mee, jij moet thuis blijven, en alles netjes schoonhouden en alles doen wat je zal worden opgedragen. Wanneer we bij onzen thuiskomst alles goed in orde vinden, krijg je een roode rok van ons."
Toen zij dit gezegd hadden, vertrokken ze samen naar de markt.
Nauwelijks waren ze nu weg, of de jongste schoonzuster zei tot Ivan: „Zeg, ga jij eens water voor me halen."
Zonder morren, met een blijmoedig gezicht, deed de goede Ivan wat hem gezegd werd. En ziet, zeker juist omdat hij het zoo blij deed, haalde hij met het waterscheppen een goudvischje op. Maar het vischje smeekte Ivan: „Och, laat me weer in het water mogen zwemmen, Ivan. Ik zal je dan later van groot nut zijn."
„Van welk nut kan je dan voor me zijn ?" vroeg Ivan verbaasd.
„Nu, ik kan alles voor je doen, wat je maar wilt. Zeg het maar."
Toen dacht Ivan een oogenblik na en antwoordde, omdat hij het toch wel erg lastig vond om met die zware emmers vol water te sjouwen: „Dan zou ik wel graag willen, dat de emmers van zelf naar huis wandelden, zonder dat ik ze behoef te dragen."
„Dat kan", zei het vischje, „maar dan moet je eerst deze woorden zeggen: „Op bevel van het vischje en volgens de wensch van mezelf, moeten jullie emmers alleen naar huis gaan."
En toen Ivan dat gezegd had, ziet, toen wandelden de beide emmers netjes naast elkaar, naar huis. Daarna wierp Ivan het gouden vischje weer in het water en zei tot afscheid: „Zwem nu maar weer vroolijk en blij door het koele water en leef verder gezond, maar — denk er om, dat je nu voortaan alles voor mij doet, wat ik graag wil, zooals je me beloofd hebt."
„Daar kan je van op aan", antwoordde het vischje en hief het kopje even nog boven het water. Toen zwom het vroolijk weg.
Den volgenden dag werd Ivan door zijn beide schoonzusters naar het bosch gestuurd om brandhout te halen. „Maar een beetje



vlug, alsjeblieft", riepen ze hem na, ,,en mooie, dikke stukken."
„Best hoor", antwoordde Ivan, ,,ik zal het vlug doen, en mooie, dikke takken opzoeken."
Vol ijver, met een opgewekt gezicht, haalde Ivan nu de slede en zijn bijl uit de schuur te voorschijn, legde de bijl op de slee en riep: ,,Op bevel van het vischje en volgens de wensch van mezelf zeg ik je slee, dat je vanzelf voortglijdt."
Ivan sprong er op en rrrtt, daar ging de slee van zelf vooruit. En toen Ivan in het bosch aangekomen was, sprak hij weer de woorden, die het vischje hem geleerd had en zei nu tot de bijl: ,,Op bevel van het vischje en volgens de wensch van mezelf, zeg ik je, dat je zelf de houtblokken en de dikke takken aan stukken hakt." De bijl deed alles netjes zooals Ivan het haar gevraagd had; daarna zei Ivan aan de stukken brandhout, dat ze zichzelf regelmatig op de slee moesten stapelen en toen ook dit geschied was, reed de slee van zelf weer met Ivan er boven op naar huis.
Nu moest Ivan op zijn terugweg met zijn slee met brandhout door een dorpje rijden, waar juist dien dag markt was, zoodat het marktplein vol menschen was. Zonder rechts of links uit te wijken, reed de slee maar recht door de menschenmassa heen, zoodat de boeren en boerinnen nauwelijks tijd hadden zich te bergen en uit den weg te gaan. Met open monden zagen ze toen het wonder aan van een slee, die zonder paard van zelf doorreed, met een stapel brandhout en bovendien met Ivan er bovenop. Ze probeerden de slee tegen te houden, maar dat lukte hun niet en in een oogenblik was deze uit het gezicht verdwenen. De boeren uit den omtrek van het dorp, wilden er echter het hunne van hebben en gingen den volgenden dag met elkaar naar Ivan. Weldra hadden ze de hut, waarin hij woonde, gevonden, en toen ze binnentraden, herkenden ze hem dan ook dadelijk. Ivan zat boven op de kachel en lachte toen hij al die boeren zag binnenstappen.
Ze vroegen hem of hij de jonge man was die met zijn slee met hout den vorigen dag de menschen op de markt zou ten onderste boven gereden hebben, als ze niet vlug gemaakt hadden uit den weg te komen. Maar Ivan had heelemaal geen lust met al die boeren te gaan vechten en riep: ,,Op bevel van het vischje en volgens de wensch van mezelf, gebied ik U hooivork, om al die menschen uit mijn hut te jagen."
3»







En toen nu de hooivork begon met al de boeren eens flink ai te rossen, stoven ze hals over kop naar buiten; sommigen door de deur, anderen door het venster. Als hazen renden ze voort, voort om thuis te komen zonder te durven omkijken. Maar toen ze thuis waren, maakten ze met hun allen een schriftelijke klacht tegen Ivan aan den Czaar op en in den brief stond onder anderen: „Daar en daar woont een kerel, waar niemand tegen op kan, maar hij verstaat alle mogelijke tooverkunsten.
Spoedig daarop kwam het volgend antwoord van den Czaar. „Koop een zak vol met fijne suikerbonbons, ga daarmee naai den duizendkunstenaar en breng hem hier.
De boeren kochten nu een groote zak vol met bonbons en gingen daarmee naar Ivan. Nu, die wilde Ivan wel hebben, en geduldig hoorde hij aan wat de boeren hem te zeggen hadden.
„Ga mee naar den Czaar", zeiden ze. ^
„Goed, maar zonder de kookkachel kan ik nergens heen.
Ja, dat was nu al een heel gek geval. Wat moesten de boeren nu doen ? Ze schreven weer een brief aan den Czaar en vroegen daarin of Ivan, rijdende op zijn kachel, zoo bij den Czaar mocht aankomen, en de Czaar antwoordde per omgaande terug, dat hij het goed vond. Terwijl nu Ivan zich lekkertjes aan de bonbons te goed deed, riep hij nogmaals de woorden uit, die het vischje hem geleerd had, en daar reed hij boven op zijn kachel gezeten, naar het paleis van den grootmachtigen Czaar, gevolgd door een onafzienbare menigte van nieuwsgierigen. Van alle kanten kwamen de menschen aanloopen; zij waren letterlijk sprakeloos van verbazing. „Wat is dat voor een rare snoeshaan, die op een kachel rijdt, alsof het een paard was ?"
„Wel, dat is Ivan, dezelfde die eens met zijn slee dwars door de menschen op de markt reed", antwoordden enkelen, die hem herkend hadden.
Het duurde niet lang of Ivan kwam aan het paleis, en toen de Czaar hem van uit zijn kamer had zien aanrijden, kwam hij Ivan op de trappen van zijn slot te gemoet. „Het is goed van je, dat je gekomen bent", zei hij, „kom maar mee, naar mijn kamer."
„Ja, heel best", antwoordde Ivan, „maar zonder mijn kachel ga ik niet naar binnen. Ik ga niet alleen, de kachel moet mee.
Toen werd de Czaar boos, en zei, dat hij dit volstrekt niet hebben wilde, maar Ivan hield bij hoog en bij laag maar vol:



„Zonder kachel ga ik niet naar binnen. Vindt je dat niet goed, dan ga ik weg. In een oogwenk ben ik dan verdwenen."
De Czaar voelde zich machteloos tegenover Ivan en of hij wilde of niet, hij moest de deur wel open doen, en Ivan op zijn kachel het vertrek laten binnenrijden. Met de grootste eerbewijzen werd Ivan daar door de hovelingen ontvangen, die hem, terwijl hij maar steeds op zijn kachel bleef zitten, de heerlijkste lekkernijen aanboden. Het aantal bonbons, dat hij opat, was niet te tellen.
De dochter van den Czaar bevond zich er ook bij en toen ze Ivan zag, was zij aanstonds zoo bekoord door zijn goedhartig, vergenoegd uiterlijk, dat ze hem vroeg: „Wilt ge mij tot bruid ?" De Czaar was buiten zichzelve over die vraag, maar de Prinses sprong vlug boven op de kachel en nam naast Ivan plaats. Nu was niemand meer bij machte haar er af te halen, zoodat de Czaar wel moest toegeven en dan ook zijn toestemming tot het huwelijk maar gaf. En eerst toen de beiden een paar geworden waren, verdween de kachel van Ivan. Maar de Czaar, die inwendig woedend over dit alles was, gaf bevel, dat er een groote ton moest gebouwd worden. En toen die klaar was, stopte hij er Ivan en zijn dochter zelf in, spijkerde de ton dicht en gaf zijn dienaren bevel, dat ze de ton zouden opnemen en in zee gooien.
Drie jaren lang dobberde Ivan en zijne vrouw nu op de golven rond. Toen dreef de ton naar het strand en sprak Ivan weer de woorden, die het gouden vischje hem geleerd had: „Ton, val uit elkaar." En onmiddellijk viel de ton uiteen en stapten ze aan land.
Doch er waren geen menschen op de plek, die wel geheel verlaten, maar schoon als het paradijs zelf was. En weer zei Ivan zijn spreuk en beval: „Ik wensch hier een paleis. Op hetzelfde oogenblik verrees er een schitterend paleis, rijker nog dan dat van den Czaar zelf.
En in dat paleis nu leefden Ivan met zijne vrouw de Czarendochter, zijn overgelukkig leven. Bedienden hadden zij niet; de dieren en de vogels brachten hun eten en drinken en de bijen maakten voor hen van hun honing heerlijke bonbons.
En nu is de geschiedenis van den dommen Ivan uit.



OUD-DUITSCHE SPROOKJES
NAVERTELD DOOR
CHRISTINE DOORMAN
MET TEEKENINGEN VAN B. EN J. MIDDERIGH-BOKHORST
N.V. UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ „EDITIO" :: HILLEGOM



3ÏÏ1



De drie Broeders.
Er was eens een man, die drie zonen had en verder niets anders bezat, dan het huis, waarin hij woonde. Nu zou ieder der drie broeders na den dood van hun vader, het huis wel willen hebben. Maar voor den vader was de eene zoon zoo goed als de andere; hij hield van hen allen even veel en wist daarom maar niet, hoe hij dit nu met het huis regelen moest, zonder onrechtvaardig te zijn. Verkoopen wilde hij het huis ook niet, omdat het nog van zijn voorouders afkomstig was. Dat zou natuurlijk het gemakkelijkst geweest zijn, want dan had hij het geld maar in drieën te verdeelen.



Doch op zekeren dag viel hem iets goeds in en hij riep zijn drie jongens bij elkaar en zei: „Gaat de wijde wereld in, mijn jongens, leert ieder een handwerk, waarmee je je brood verdienen kunt en wie dan bij zijn terugkomst het best zijn vak verstaat, zoodat hij er een ware meesterproef van bekwaamheid in kan afleggen, krijgt het huis."
Dat vonden de drie broeders, die veel van elkaar hielden, en dus nooit jaloersch op elkaar waren, uitstekend bedacht. En de oudste wilde hoefsmid, en de tweede barbier worden, maar de derde wilde „vechtersbaas" worden en het schermen leeren, Nadat nu de dag bepaald was, waarop zij later alle drie zouden terugkomen, trokken zij er op uit. Zij hadden allen het geluk een bekwamen leermeester te vinden, bij wien zij iets goeds en degegelijks leerden.
De smid mocht na eenigen tijd de paarden van den Koning beslaan en dacht: ,,Nu is het wel heel zeker, dat ik het huis krijg."
De barbier scheerde enkel deftige, voorname heeren en meende, dat hij daarom wel eigenaar van het huis zou worden.
De vechtersbaas ontving onder het leeren wel menige houw. maar dan beet hij zich maar eens op de tanden en zei:,,Wanneer je bang bent om geraakt te worden, dan krijg je het huis nooit."
Toen nu de bepaalde dag van thuiskomst naderde, togen zij op weg naar hun vader en toen zij aangekomen waren, overlegden zij eens met elkaar op welke wijze zij nu hun kunsten zouden toonen. En toen zij daar zoo bij elkaar zaten, kwam er opeens een haas over het veld aanloopen.
,,Ah", dacht de barbier, „die komt alsof hij geroepen was", en hij nam zijn scheerbekken en zeep, schuimde zoo lang, tot de haas vlakbij was. Toen zeepte hij het dier in vollen vaart in, en scheerde hem onder het hollen en springen, zoo netjes zijn baard af, dat hij hem geen enkel sneedje gaf en geen enkel haartje hem maar eenige pijn deed.
„Dat vind ik knap, dat bevalt me", zei de Vader, „wanneer de anderen niet met iets bijzonders voor den dag komen, dan is het huis voor jou."
Niet lang daarna, kwam er een heer in een wagen gezeten in volle vaart voorbij rijden.
„Nu zult U eens zien, Vader, wat ik kan", zei de hoefsmid, en hij sprong den wagen na, trok het paard, dat in ééne ren maar



doordraafde, de vier hoefijzers af, en sloeg er hem onder het draven door, vier nieuwe aan.
„Jij bent me een baas hoor", zei de Vader, ,,je verstaat je vak wezenlijk niet minder dan je broer; ik weet heusch niet aan wien van je beiden ik het huis zou moeten geven."
Toen zei de derde: „Vader, laat mij nu ook eens een proeve van bekwaamheid moge afleggen", en toen het op hetzelfde oogenblik begon te regenen, trok hij zijn degen en zwaaide er in een kruiszwaai mee boven zijn hoofd, zoodat er geen enkel droppeltje regen op hem viel. En toen het harder nog ging regenen, en het eindelijk zoo was, dat de regen met dikke stralen neerviel, alsof het water met bakken uit den hemel gegooid werd, zwaaide hij steeds vlugger met zijn degen en bleef zoo droog, als stond hij, volkomen beschut onder een dak.
En toen de vader dat zag, was hij in zulk een groote bewondering hierover, dat hij zei: „Dat is waarlijk meesterlijk geweest; het huis is voor jou."
De beide andere broeders waren het er volkomen mee eens, en daar ze allen zoo heel veel van elkaar hielden en de een zich altijd verheugde op de voorspoed en de goedheid van den ander, bleven zij alle drie tezamen in het huis wonen en oefenden zij elk hun vak met veel ijver uit. En omdat zij dit zoo uitmuntend verstonden, verdienden zij ook veel geld.
En zoo leefden zij daar heel vergenoegd met elkaar, tot zij een hooge ouderdom hadden bereikt, en toen één van hen ziek werd en stierf, treurden de beide anderen daar zoo zeer over, dat zij ook ziek werden en stierven. Toen werden zij, omdat zij zooveel van elkaar gehouden hadden, met hun drieën tezamen, in één graf gelegd.



De Duivel met de drie gouden Haren,
Er was eens een arme vrouw, die een zoontje kreeg, geboren met een helm. En omdat dit een teeken is, dat zoo n kind bestemd is tot een mooi leven, werd er van hem voorspeld, dat hij op zijn veertiende jaar de dochter van den Koning tot gemalin zou krijgen. Nu gebeurde het, dat de Koning kort na de geboorte van den jongen juist in het dorp kwam, maar niemand wist, dat hij den Koning was. En toen hij de menschen daar vroeg, wat er al zoo voor nieuws in hun dorp gebeurd was, antwoordden zij: „Er is dezer dagen een kind met een helm geboren, wat beteekent, dat alles wat zulk een kind onderneemt, tot zijn geluk zal uitkomenen dat het tot iets hoogs en moois bestemd is. Het is dan ook voorspeld, dat hij op zijn veertiende jaar de dochter van den Koning tot gemalin zal krijgen.
De Koning nu, die een boos hart had, en zich over deze voorspelling zeer ergerde, ging naar de ouders van den jongen, deed heel vriendelijk en zei: „Och, beste arme menschen, geef mij het kind; ik zal het met de teerste zorg opvoeden," Eerst weigerden zij beslist, maar toen de vreemde man er hun een groote som geld voor bood en zij met elkaar overlegden: „Onze jongen is een gelukskind, en ook dit zal heel zeker tot zijn heil en geluk zijn \ gaven zij ten laatste toe en stonden hem hun kind af.
De Koning legde het voorzichtig in een biezen kistje, en reed er mee weg, tot hij aan een diep water kwam, en terwijl hij er het kistje inwierp, zei hij in zichzelf: „Zie zoo, daar heb ik mijn dochter gauw van haar ongewenschten gemaal verlost." Het kistje evenwel zonk niet onder, maar dreef als een scheepje verder, zonder dat er maar één druppeltje water in kwam. Maar de jongen met den helm werd door God en zijn Engelen beschermd, omdat hij door zijn goed hart bestemd was om iets moois en goeds in de wereld te volbrengen. Zoo dreef nu het biezen kistje tot twee mijlen van de hoofdstad van het koninkrijk



af; daar bleef het plotseling hangen tusschen de spijlen van het rad van een stilstaanden watermolen. De molenaarsknecht, die gelukkig juist op die plaats was en het kistje zag, haalde het met een haak naar zich toe, denkende, een groote schat gevonden te hebben; maar toen hij het open maakte, lag er een mooi jongetje in, met blozende wangen en stralende oogjes. En hij bracht het aanstonds naar den molenaar en zijn vrouw, en omdat deze zelf geen kinderen hadden, waren ze heel blij met dit kindje en riepen vol vreugde uit: „God heeft ons dit jongetje geschonken tot ons geluk." En zij verzorgden het kleine vondelingetje teer en met groote liefde, en het groeide flink op, en werd een goede, teerhartige jongen.
Nu gebeurde het op zekeren dag, dat de Koning, overvallen door een geweldige onweersbui, een schuilplaats in den molen zocht, en toen hij daar den jongen zag, vroeg hij den molenaar of dit zijn zoon was. „Neen", antwoordde hij, „het is een vondeling, die, nu juist veertien jaar geleden, in een biezen kistje tusschen het rad van den molen hangen bleef. De knecht heeft het toen met een haak uit het water getrokken."
Toen merkte de Koning, dat deze jongen niemand anders was dan de jongen met den helm, die hij in het water gegooid had. „Beste, goede menschen", zei nu de Koning, „zou de jongen niet een brief voor mij aan de Koningin kunnen brengen; ik zal hem twee goudstukken daarvoor geven."
„Natuurlijk zal de wensch van den Koning vervuld worden , antwoordde het molenaarsechtpaar, en zeide tot den jongen, dat hij zich moest klaarmaken.
Toen schreef de Koning een brief aan de Koningin, waarin het volgende stond: „Zoodra de jongen met dezen brief aangekomen is, moet hij gedood en begraven worden. Het moet alles gebeurd zijn eer ik thuis kom."
Toen ging de jongen met den brief op weg, verdwaalde evenwel en kwam 's avonds aan een groot bosch. Gelukkig ontdekte hij in de diepe duisternis opeens een klein lichtje, waar hij onmiddellijk op af ging en aan een klein huisje kwam. Als hij binnentrad, vond hij daar een oude vrouw alleen bij het vuur zitten. Ze schrikte hevig toen ze den jongen zag en zei: „Waar kom je vandaan, en waar wil je nu naar toe ?"
„Ik kom van den molen", antwoordde hij, „en ben op weg naar



de Koningin, aan wie ik een brief moet brengen, maar omdat ik in het bosch verdwaald ben, zou ik zoo graag hier overnachten."
„Och, arme jongen", antwoordde de vrouw, ,,je bent in een roovershuis terecht gekomen, en wanneer de roovers thuis komen, zullen zij je zeker vermoorden."
„Dat doet er niet toe", zei de jongen, ,,ik ben heelemaal niet bang; maar och, ik ben zoo moe, dat ik niet verder kan", en toen hij dit gezegd had, ging hij op de bank liggen en sliep weldra in.
Niet lang daarna kwamen de roovers thuis en vroegen boos, wat daar voor een jongen op de bank lag.
„Och", antwoordde het oude vrouwtje, „het is een onschuldig kind, dat in het bosch verdwaald is geraakt en uit barmhartigheid heb ik hem hier opgenomen; hij moet een brief aan de Koningin brengen."
De roovers braken den brief open en lazen er in, dat de jongen onmiddellijk na zijn aankomst, gedood moest worden. Toen kregen de hartvochtige mannen toch meelijden met hem, en de aanvoerder scheurde den brief aan kleine stukjes en schreef een andere, waarin stond, dat de jongen, direct na zijn aankomst, moest uitgehuwelijkt worden aan de Prinses, de dochter van den Koning. En zij lieten hem rustig tot den morgen op de bank liggen, en toen hij wakker werd, gaven zij hem den brief en wezen hem den naasten weg naar het paleis.
Toen nu de Koningin den brief ontvangen en gelezen had, gaf zij onmiddellijk bevel, dat er een schitterend bruiloftsfeest moest aangericht worden en daar de jongen mooi en vriendelijk en beleefd was, kreeg de Prinses hem dadelijk lief, en werd het huwelijk tusschen haar en het gelukskind, geboren met den helm aanstonds voltrokken.
Na eenigen tijd kwam de Koning weer in zijn paleis terug, en merkte toen, dat de voorspelling dus werkelijk vervuld was en het gelukskind met zijn dochter, de Prinses, gehuwd was.
„Hoe is dat zoo gekomen !" vroeg hij, „ik heb in mijn brief toch een gansch ander bevel gegeven ?"
Toen overhandigde de Koningin hem den brief, en zei, dat de Koning dan maar zelf zien moest, wat er in stond.
En de Koning bemerkte tot zijn niet geringen schrik, dat zijn "brief met een anderen moest verwisseld zijn. En hij vroeg den



jongen, wat er met den eigenlijken brief gebeurd was, en waarom hij een anderen aan de Koningin gebracht had.
„Ik weet nergens van", antwoordde hij, ,,dan moet hij 's avonds, terwijl ik in het bosch sliep, verwisseld zijn geworden."
Maar de Koning antwoordde hevig vertoornd: ,,nu maar, zoo gemakkelijk kunt gij mijne dochter, de Prinses, niet krijgen; want wie haar tot gemalin ontvangt, moet uit het hol drie gouden haren van het hoofd van den duivel halen. Brengt ge mij, wat ik verlang, dan moogt gij mijne dochter behouden."
En kalm, zonder eenige ontroering, antwoordde het gelukskind: ,,0, die gouden haren wil ik wel halen, ik ben heelemaal niet bang voor den duivel."
En hij nam afscheid, en begaf zich op weg.
En hij kwam weldra aan een groote stad, waar de wachters aan de poort hem vroegen, welk beroep hij uitoefende en wat hij al zoo wist."
,,Ik weet alles", antwoordde het gelukskind.
„Nu, wil je ons dan een genoegen doen ?" vroegen de wachters, „en ons zeggen, waarom onze fontein op de markt, waaruit vroeger altijd wijn opwelde, nu uitgedroogd is, en zelfs niet eens water meer geeft."
„Dat zal ik je later zeggen", antwoordde hij, „wacht maar, tot ik terug kom."
Toen ging hij verder en kwam aan een andere stad. En ook daar vroegen de poortwachters hem, welk beroep hij uitoefende en wat hij wist.
„Ik weet alles", antwoordde hij.
„Nu, wilt ge ons dan een genoegen doen en ons zeggen, hoe het komt, dat een boom in onze stad, die anders gouden appels had, nu niet eens groene blaren heeft ?"
„Dat zal ik je later zeggen", antwoordde hij, „wacht maar tot ik terug kom."
Toen ging hij verder, en kwam aan een groot water, dat hij moest oversteken. De veerman vroeg hem welk beroep hij uitoefende en wat hij wist.
„Ik weet alles", antwoordde hij.
„Zoo, kan je me dan een genoegen doen", zei de veerman, „en mij vertellen, waarom ik altijd maar heen en weer varen moet en nooit afgelost wordt ?"



„Dat zal ik je later zeggen", antwoordde hij, „wacht maar tot ik terug kom."
Toen hij nu het water over was, vond hij weldra den ingang van het hol. Het was vuil en vunzig daarbinnen en de duivel was niet thuis, maar zijn huishoudster zat in een gemakkelijken leuningstoel midden in het vertrek.
„Wat wil je ?" vroeg ze hem, en ze zag er werkelijk niet zoo heel boos uit.
„Ik wou graag drie gouden haren van het hoofd van den duivel hebben", antwoordde hij, „want anders mag ik mijn vrouw niet behouden."
„Dat is veel verlangd", zei ze, „want als de duivel thuis komend je hier vindt, is het met je gedaan, hoor. Maar je bevalt me, en ik wil zien of ik je ook helpen kan." En de vrouw veranderde hem in een mier en zei: „Kruip nu maar tusschen de plooien van mijn rok, dan ben je veilig."
„Ja", antwoordde hij, „dat is nu alles goed en wel, maar drie dingen zou ik graag weten, namelijk: waarom een fontein, waaruit vroeger altijd wijn spoot, nu droog is geworden, en niet eens water geeft; waarom een boom, waaraan vroeger gouden appelen kwamen, nu niet eens meer groene blaren heeft, en waarom een veerman steeds maar heen en weer moet varen, en nooit afgelost wordt."
„Dat zijn moeilijke vragen", antwoordde zij, „maar houdt je nu stil en rustig, en let goed op, wat de duivel zegt, wanneer ik hem de drie gouden haren uittrek."
Tegen den avond kwam de duivel thuis en nauwelijks was hij in het hol, of hij zei: „Ik ruik menschenvleesch; het is hier niet pluis." En hij keek in alle hoeken en zocht en zocht, maar kon niets vinden. En de vrouw schold hem uit en riep hem toe: „Daar zoo juist heb ik overal geveegd en alles opgeruimd, en nu gooi je alles weer door elkaar, en maakt een rommel van belang met je: „Ik ruik menschenvleesch. " Ga nu eindelijk eens zitten en eet je avondeten."
En toen de duivel gegeten en gedronken had, werd hij moe, en legde de vrouw zijn hoofd in haar schoot, om hem zoo in slaap te doen vallen. Het duurde dan ook niet lang of hij was in slaap en snurkte dapper.



Toen trok de vrouw hem een gouden haar uit en legde die naast zich neer.
,,Au !" riep de duivel, „wat doe je daar nou ?"
,,Ik heb een akelige, benauwde droom gehad", antwoordde zij, ,,en toen heb ik je in je haren gepakt."
„Wat heb je dan gedroomd ?" vroeg de duivel.
,,Ik heb gedroomd van een fontein, waar vroeger wijn uit spoot, en die nu heelemaal opgedroogd is; zelfs komt er niet eens water uit; hoe zou dat toch komen ?"
,,Ja, dat moest je nu eens weten", antwoordde de duivel, „maar och kom", ging hij toen voort, „ik wil je wel vertellen, dat er onder een steen in de fontein een schildpad zit; en wanneer ze die dooden, zal er weer wijn uit de fontein spuiten.
En de vrouw lag zijn hoofd weer midden in haar schoot, tot hij insliep en zóó hard snurkte, dat de vensterruiten er van rinkelden. Toen trok zij hem de tweede haar uit.
„Au, wat doe je toch ?" riep de duivel boos uit.
„O, neem mij niet kwalijk", antwoordde ze, „ik had weer een droom.
„Wat heb je dan nu weer gedroomd ?" vroeg hij.
„Ik heb gedroomd, dat er in een koninkrijk een vruchtboom stond, waaraan vroeger gouden appelen zaten, en nu zelfs geen enkel groen blad. Wat kan daar wel de oorzaak van zijn ?"
„Ja, dat zou je wel eens willen weten, hè ! Nu", ging de duivel voort, „er knaagt een muis aan de wortels van dien boom, en wanneer ze nu de muis doodmaken, zal de boom weer gouden appelen dragen, maar wanneer het dier er nog langer aan knaagt, dan zal de boom geheel en al verdorren. Maar zeg eens, laat me nu verder met je droomen met vrede, want wanneer je me nu nog eens stoort, krijg je een oorveeg."
En de vrouw suste hem, tot hij weer ingeslapen was en snurkte.
Toen trok zij de derde gouden haar uit.
Opeens sprong de duivel op, schreeuwde van woede en wilde haar beetpakken en slaan, maar ze wist hem nog eens te kalmeeren en zei: „Wie kan er nu iets tegen booze droomen doen ?"
„Wat heb je dan nu weer gedroomd", vroeg hij nijdig, maar toch nieuwsgierig.
„Nu heb ik gedroomd van een veerman, die er zich over be-







klaagde, dat hij altijd maar heen en weer moest varen, en nooit afgelost wordt. Wat kan hier wel de reden van zijn ?"
,,0, die domoor", antwoordde de duivel, „wanneer er iemand komt vragen om overgezet te worden, moet hij hem de roeispaan in de hand geven, dan moet de andere roeien en is hij vrij."
Daar de vrouw hem nu de drie haren alle had uitgetrokken en de drie vragen beantwoord waren, liet zij den ouden draak verder met rust, en bleef hij ongestoord tot den volgenden morgen toe doorslapen.
En als de duivel was uitgegaan, haalde de vrouw de mier tusschen haar rokplooien uit te voorschijn, en gaf aan het gelukskind zijn menschelijke gedaante weer terug.
„Hier heb je de drie gouden haren", zei ze, „wat de duivel op je drie vragen geantwoord heeft, zal je wel gehoord hebben. '
„Ja", antwoordde hij, „ik heb het gehoord, en zal het goed onthouden,"
„Nu, dan ben je geholpen", zei ze, „en kunt heengaan."
Hij bedankte de oude voor haar hulp, verliet het hol, en was heel vergenoegd, dat alles hem zoo goed gelukt was.
Toen hij nu bij den veerman kwam, moest hij hem het beloofde antwoord geven.
„Vaar mij eerst over, dan zal ik je zeggen", zei het gelukskind, „hoe je verlost kunt worden." En toen hij aan den tegenovergelegen oever aangeland was, gaf hij hem den raad van den duivel en zei: „Wanneer er weder iemand komt, die vraagt om te worden overgevaren, geef hem dan slechts de roeispaan in de hand."
En toen hij dit gezegd had, vervolgde hij zijn weg en kwam aan de stad, waarin de onvruchtbare boom stond, en waar de poortwachters ook het antwoord wilden hebben. En hij vertelde hun, dat hij van den duivel gehoord had: „Maak de muis dood, die aan de wortels van den boom knaagt, dan zal deze weer gouden appelen dragen."
De wachters dankten hem hartelijk en gaven hem tot belooning twee met goud beladen ezels, die nu achter hem aan met hem meegingen. Ten laatste kwam hij aan de stad, waarvan de marktfontein opgedroogd was, en hij zei tot de wachters, dat de duivel gezegd had: „Er zit een schildpad onder een steen in de fontein, die moet gezocht en gedood worden. Daarna zal er weer wijn



uit de fontein springen." De wachters dankten hem en gaven hem eveneens twee met goud beladen ezels.
Eindelijk kwam nu het gelukskind bij zijne vrouw terug, die overgelukkig was, toen zij hem weerzag en hoorde hoe goed hij in alles geslaagd was. En hij bracht den Koning de drie gouden haren, en toen deze bovendien de vier ezels met het goud zag, was hij zoo verrukt, dat hij met vreugde uitriep: <fNu is er aan alle voorwaarden voldaan en kunt gij de Prinses, mijne dochter, behouden. Maar, lieve, beste schoonzoon, vertel mij nu eens waar je al dat goud vandaan hebt ? Het zijn waarlijk onmetelijke
schatten !" f
,,Ik ben over een rivier gevaren , antwoordde hij, ,,en vandaar heb ik het goud meegenomen; het ligt daar in plaats van zand, zoo maar langs den oever."
„Kan ik er dan ook van meenemen ?" vroeg de Koning heel
begeerig.
„Wel ja, zooveel als ge maar wilt", antwoordde hij, „er is een veerman aan de rivier, door wien ge U moet laten overzetten; ge kunt dan aan den overkant net zooveel zakken met goud
vullen als ge maar wilt."
De hebzuchtige Koning ging haastig op weg, en toen hij aan de rivier kwam, wenkte hij den veerman, om hem over te zetten. De man haastte zich te komen, hielp den Koning instappen, gat hem de roeispaan in de hand, en liep hard weg.
Maar de Koning moest van dat oogenblik af steeds maar heen en weer varen tot straf voor zijn zonden.
„Zou hij nog altijd maar doorvaren ?" — „Natuurlijk,^ want niemand zal de spaan wel van hem overgenomen hebben."



Het Huis in het Bosch,
Er was eens een arme houthakker, die met zijn vrouw en drie dochters in een klein hutje aan den rand van een eenzaam bosch woonde.
Op zekeren morgen, terwijl hij gereed stond weer naar zijn werk te gaan, zei hij tot zijn vrouw: „Laat onze oudste dochter mij mijn middageten maar in het bosch brengen, want anders kom ik niet klaar." En opdat het meisje niet in het dichte bosch verdwalen zou, voegde hij er bij: „Ik zal een zak met gerstekorrels meenemen en deze over den weg strooien, dan heeft ze de korrels maar te volgen en vindt zij mij wel."
Toen nu de zon hoog aan den hemel stond, recht boven het bosch, ging het meisje met een pan met soep op weg.
Maar de musschen, en leeuwerikken en vinken, merels en sijsjes hadden de gerstekorrels al lang opgepikt, zoodat het meisje den weg maar niet kon vinden. Op goed geluk af sloeg zij het eene pad voor en het andere na in, totdat de zon onderging en het avond werd, en nog altijd had zij vader niet gevonden. En de boomen ruischten zoo geheimzinnig in de duisternis, de uilen krasten zoo onheilspellend, dat haar een groote angst beving.
Opeens zag ze heel in de verte tusschen de boomen door een lichtje branden.
„Daar zullen zeker wel menschen wonen", dacht ze, „bij wie ik den nacht mag doorbrengen", en moedig stapte zij er op af. Het duurde niet lang of ze had het huis, waarvan de vensters alle verlicht waren, bereikt en nadat zij aangeklopt had, hoorde ze een grove stem „Binnen" roepen.
Het meisje ging nu de donkere deel over en klopte aan de kamerdeur aan.
„Ja, binnen !" riep dezelfde stem en toen zij de deur open deed, zag zij een ouden man met sneeuwwitte haren aan de tafel



zitten, het gezicht op beide ellebogen gesteund. Zijn witte baard hing van de tafel tot bijna op den grond neer. Bij den haard echter lagen drie dieren: een kipje, een haantje en een bontgevlekte koe. Het meisje vertelde den ouden man, wat er met haar gebeurd was en vroeg om een onderkomen voor den nacht, waarop de man zei:
„Mijn mooi kipje,
Mijn aardig haantje,
En jij, mijn beeldrig bonte koetje, 'k wou Wel weten wat jij daarvan zeggen zou."
„Tops", antwoordden de dieren, en dat moest beteekenen: „Wij vinden het goed", waarop de man zei: „Wij hebben hier overvloed, kook op den haard in de keuken maar een heerlijk maal voor ons."
Het meisje vond in de keuken werkelijk overvloed van alles en kookte een stevig maal, maar dacht daarbij aan de dieren niet.
Toen de spijs gereed was, zette zij den schotel op de tafel, ging naast den ouden man zitten en at, tot haar honger geheel gestild was. „Maar nu ben ik moe", zei ze toen, „waar is mijn bed, ik wilde graag slapen gaan." Doch de dieren antwoordden hierop:
„Je hebt met hem gegeten,
Je hebt met hem gedronken,
Maar hebt aan ons geen oogenblik gedacht,
Wel, kijk nu zelf maar, waar je blijft van nacht."
Toen zei de man: „Ga de trap maar op, dan vindt je daar een kamer met twee bedden, schud beide goed op, en leg er schoon wit linnen op, ik kom daar dan ook slapen."
Het meisje ging naar boven, en toen zij de bedden geschud en netjes opgemaakt had, legde zij zich in het eene neer, zonder verder op de komst van den ouden man te wachten.
Na een poosje kwam de man boven, belichtte het meisje eens even met zijn lantaarntje en schudde bedenkelijk het hoofd. Toen hij zag, dat ze sliep, deed hij een valluik open en liet haar zoo in den kelder zakken.
Toen nu de houthakker 's avonds laat thuis kwam, maakte hij zijn vrouw allerlei verwijten, dat zij hem den heelen dag honger had laten lijden. „Ik heb werkelijk geen schuld", ant-



woordde ze: „Onze oudste is op tijd met het middageten van huis gegaan, ze moet dus zeker verdwaald zijn, en zal morgen wel terug komen."
De houthakker stond den volgenden ochtend weer voor dag en dauw op om naar het bosch te gaan, en zei nu, dat zijn tweede dochter hem het middagmaal moest komen brengen.
„Ik zal een zak met linzen meenemen", vervolgde hij, „want deze zijn grooter dan de gerstekorrels, zoodat zij ze beter zal kunnen zien, en dus den weg niet missen kan."
Tegen den middag ging het meisje met het eten naar het bosch, maar de linzen waren verdwenen; evenals den vorigen dag hadden de vogels ze alle opgepikt, zoodat er geen enkele meer te vinden was.
En het meisje dwaalde tot 's avonds laat door het bosch en kwam toen ook aan het huis van den ouden man. Zij klopte eveneens aan, en binnen gelaten, verzocht zij om eten en een nachtverblijf. De man met den witten baard vroeg weder aan de dieren:
„Mijn mooi kipje,
Mijn aardig haantje,
En jij, mijn beeldrig bonte koetje, ik wou, Wel weten wat jij daarvan zeggen zou."
En de dieren antwoordden weer „Tops", en alles ging precies hetzelfde als den vorigen avond. Het meisje kookte een heerlijk maal, at en dronk met den ouden man, maar bekommerde zich om de dieren niet. En toen zij naar haar bed vroeg, antwoordden zij: (je hebt me^ hem gegeten,
Je hebt met hem gedronken,
Maar hebt aan ons geen oogenblik gedacht,
Wel, kijk nu zelf maar, waar je blijft van nacht."
Toen zij nu ingeslapen was, kwam de oude man, bekeek haar eens hoofdschuddend en liet ook haar in den kelder zakken.
Den derden morgen zei de houthakker tot zijn vrouw: „Stuur van middag onze jongste met het eten naar het bosch; zij is altijd goed en gehoorzaam geweest en zal wel op het rechte pad blijven en niet evenals haar zusters omloopen en ronddwalen."
Maar de moeder verzette zich en zei: „Moeten wij ons liefste kind dan ook nog verliezen !"



„Wees maar niet bang", antwoordde haar man, „het kind zal niet verdwalen, het is er veel te schrander en te verstandig voor, maar ten ovrvloede zal ik erwten meenemen en die over de paden uitstrooien; deze zijn nog grooter dan linzen en zullen haar den weg wijzen."
Maar toen het meisje met haar mandje aan den arm in het bosch kwam, hadden de duiven reeds alle erwten in hun kropjes, en wist zij niet welk pad zij nemen moest. Vol zorg, dacht ze maar aanhoudend aan haar armen vader, die nu weer honger zou moeten lijden en aan haar moeder, die in grooten angst zou wezen over haar wegblijven.
Toen het eindelijk donker geworden was, zag zij het lichtje en kwam weldra aan het huis in het bosch aan. Vriendelijk verzocht zij daar den nacht te mogen doorbrengen, en de man met den witten baard vroeg weer aan de dieren:
„Mijn mooi kipje,
Mijn aardig haantje,
En jij, mijn beeldrig bonte koetje, 'k wou Wel weten wat jij daarvan zeggen zou."
„Tops", zeiden zij. Toen ging het meisje naar den haard, waarvoor de dieren lagen, en liefkoosde en streelde het kipje en het haantje over hun gladde veeren, en krauwde de bonte koe eens tusschen haar horens. En toen zij op verzoek van den ouden man een heerlijke soep gekookt had en de schotel op de tafel stond, zei ze: „Zou ik er lekkertjes van eten en de goede dieren zouden niets krijgen ! Neen, dat wil ik niet. Buiten is er overvloed van alles; eerst zal ik voor hen zorgen."
En eerst toen de dieren gevoed waren, nam het meisje naast den ouden man aan tafel plaats, en at dan wat er overgebleven was. Het duurde niet lang of de dieren kregen slaap; het kipje en het haantje staken de kopjes in de veeren, en de bonte koe knipte aanhoudend met de oogen. Toen vroeg het meisje vriendelijk: „Zouden we niet ter ruste gaan ?"
„Mijn mooi kipje,
Mijn aardig haantje,
En jij, mijn beeldrig bonte koetje, 'k wou Wel weten wat jij daarvan zeggen zou."



En de dieren antwoordden nu: „Tops" en zeiden vervolgens: ,,Je hebt met hem gegeten,
Je hebt met hem gedronken,
Je hebt ons alle mooi bedacht,
Dus wenschen wij je goeden nacht."
Toen ging het meisje de trap op, schudde de veeren kussens op en spreidde schoon wit linnen over de bedden. Toen ze klaar was, kwam de oude man, en legde zich in een der bedden neer; zijn witte baard reikte hem tot aan zijn voeten. En het meisje ging in het andere bed, deed haar gebedje en sliep in. Tot middernacht was het alles rustig in huis, maar toen opeens werd het meisje wakker door allerlei geluiden; opeens begon het in de hoeken te kraken en te knappen en sprong de deur plotseling open en bonsde hard tegen den muur aan. De balken dreunden alsof zij uit hun voegen gerukt werden, en het leek wel alsof de trap in elkaar stortte. Eindelijk kraakte het zoo oorverdoovend, dat het was alsof het geheele dak inviel. Toen het daarna weer stil werd, en het meisje verder niets meer merkte, bleef ze rustig liggen en sliep weldra weer in.
Maar wat zagen haar oogen, toen zij den volgenden morgen bij helderen zonneschijn wakker werd ! Zij lag in een groote zaal, en alles om haar heen schitterde in koninklijke pracht; langs de muren verhieven zich oo den groen zijden grond, gouden boomen omhoog, haar bed was van ivoor en de sprei van rood fluweel en op een stoel er naast stonden een paar muiltjes, met echte paarlen geborduurd. Het meisje dacht niet anders dan dat zij droomde, maar opeens traden er drie rijk gekleede lakeien binnen, en vroegen haar wat zij te bevelen had.
,,0, niets", antwoordde ze, „gaat maar heen, ik zal dadelijk opstaan en soep koken voor den ouden man en daarna mijn lief kipje, mijn aardig haantje en de mooie bonte koe voeden."
Zij dacht, dat de oude man al was opgestaan, maar toen zij naar zijn bed keek, zag zij daar niet hem, doch een vreemden man liggen. En toen zij dien goed bekeek, zag zij, dat hij jong en heel mooi was. Op hetzelfde oogenblik werd de jonge man wakker, richtte zich op en zei: ,,Ik ben een Koningszoon, en was door een booze heks veranderd in een ouden man met een sneeuwwitten baard, die alleen in een huis in het bosch moest wonen. Niemand anders mocht bij mij zijn, dan mijn drie lakeien,



die veranderd waren in een kipje, een haantje en een bonte koe. En niet eerder zou ik verlost worden, voor er een meisje komen zou, dat zóó goed en lief was, dat zij niet alleen de menschen, maar ook de dieren liefhad en voor hen zorgde; en ziet, dat zijt gij geweest ! Heden, bij middernacht zijn wij door U verlost, en is het oude huis in het bosch weer in mijn koninklijk paleis veranderd.''
En toen zij beiden opgestaan waren, gaf de Prins aan zijn drie lakeien bevel, dat zij terstond den vader en de moeder van het meisje moesten halen tot bijwoning van de bruiloft.
„Maar waar zijn mijn twee zusters dan toch ?" vroeg het meisje.
„Die zijn in den kelder opgesloten, morgen worden zij naar het bosch gebracht en zullen zoo lang in dienst komen bij een kolenbrander tot zij zich verbeterd hebben, en ook de arme dieren geen honger meer zullen laten lijden."



IJSLANDSCHE SPROOKJES
NAVERTELD DOOR
CHRISTINE DOORMAN
MET TEEKENINGEN VAN B. EN J. MIDDERIGH-BOKHORST
N.V. UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ „EDITIO" :: HILLEGOM



J //y



De Jongen met zijn Kat.
Er waren eens, lang geleden een oude man en een oude vrouw, die in een heel armoedig hutje woonden, waarin ze nauwelijks het noodigste huisraad hadden en waarvan het dak zooveel spleten en scheuren had, dat de regen er vrij kon binnendringen.
In dienzelfden tijd leefden er ook een Koning en een Koningin, die zeer rijk waren en in een prachtig slot woonden. De oude man uit het bouwvallig hutje was evenwel niet zoo arm, als men denken zou. Integendeel, de man was vreeselijk gierig en had een heel groote som geld bijeen geschraapt. En zoo schraperig en hebberig was hij, dat de menschen van het eiland allen van hem zeiden: ,,0, hij kan van één geldstuk er met zijn gierigheid twee maken."
■



Dat was akelig voor dien man om zoo te zijn, want natuurlijk kon hij op die wijze nooit een gelukkig mensch worden. Op zekeren dag werd hij ziek, moest te bed blijven, en stierf na eenige dagen.
Daar lag nu zijn geld opgestapeld, ongebruikt.
De oude man en de oude vrouw nu hadden een eenigen zoon, een wonderlijk, fijn gevoeligen jongen, die vreemde, mooie droomen hebben kon, droomen, die de engelen zelf hem zeker influisterden, omdat hij zoo'n goede jongen was.
Den eersten nacht na den dood van zijn vader had hij weer zulk een droom. Hij droomde namelijk, dat er een vreemde man naar hem toe kwam en zei: „Daar lig je nu, mijn jongen; je vader is dood en nu behoort zijn gansche bezitting aan geld aan jou; je moeder zal ook spoedig sterven, zoodat je weldra eenzaam en verlaten in de wereld zult staan maar — rijk. De helft evenwel van dien rijkdom is op onrechtmatige wijze verkregen en daarom moet je de helft van je vermogen aan de armen geven. Die andere helft nu, moet je niet voor jezelf houden, maar in de zee gooien, want niet in het geld zit het geluk voor je, maar in heel wat anders, wat je later wel ondervinden zult. Gooi weg al dat schraperig bijeen gebrachte geld, gooi het in de zee. De zee zal je daarvoor in plaats iets beters en iets mooiers geven. Wanneer namelijk al het geld tot op den bodem zal gezonken zijn, dan zal er een stuk papier komen bovendrijven. Dat moet je ophalen en goed bewaren."
Hierna verdween de man en werd de jongen wakker.
In het eerst was hij bedroefd over dien droom, en ernstig dacht hij na over alles wat die man hem gezegd had. Wat zou hij nu doen ? Want het is maar zoo n kleinigheid niet om je geheele vermogen weg te doen en dan volkomen arm de wijde wereld in te moeten ! Maar de jongen voelde door zijn goedheid toch ook wel, dat daarin zijn geluk niet zou zitten, en wanneer de zee hem dan iets beters en mooiers daarvoor in plaats te geven had, dan wilde hij dat toch wel veel liever hebben. Hij besloot daarom de eene helft van het vermogen aan de armen te geven en de andere helft in zee te gooien. „Wanneer ik het geld aan de armen geef, is daarmee de schuld van Vader zeker geboet en is zijn ziel vrij en verlost van de zonde der gierigheid."
Toen hij nu gedaan had, wat de man hem in zijn droom gezegd



had, en de andere helft van het geld in zee geworpen had, ziet, toen kwam daar na eenigen tijd iets op de oppervlakte van het water aandrijven. De jongen deed alle mogelijke moeite het op te halen en zag toen, dat het een stuk saamgevouwen papier was. Hij maakte het open en vond er zes geldstukken in, elk ter waarde van een gulden.
„Wat moet ik nu met zes gulden doen ?" dacht hij, „wat zijn nu zes gulden in plaats van mijn gansche vermogen, dat ik weggedaan heb. Daar begrijp ik nu niets van." Maar hij stak het geld in zijn zak en slenterde zoo n beetje langs het strand. Hij begreep , er niets van: de man in zijn droom had hem gezegd, doe al je geld weg, de zee zal je er iets beters en mooiers voor in de plaats geven, en nu kreeg hij toch van de zee weer geld terug, doch maar zes gulden. Was dat dan zoo mooi en goed ? Het was toch ook weer geld ?
Maar toen hij 's nachts in bed lag, was het net alsof iemand hem zei: „Afwachten en vertrouwen."
Daar hij toch verder niet goed slapen kon, stond hij maar heel vroeg op. Na eenige dagen werd zijn moeder werkelijk ook ziek en stierf, en nadat hij haar in het graf bij Vader gelegd had, verliet hij den volgenden dag met een bedroefd hart zijn huis en zwierf dagen lang in het bosch rond. Eindelijk kwam hij aan een klein, simpel boschhutje, klopte aan de deur aan en werd door een oude vrouw open gedaan. Hij vroeg haar of hij dien dag bij haar mocht blijven, maar voegde er dadelijk bij, dat hij helaas voor zijn nachtverblijf niets betalen kon.
De vrouw antwoordde vriendelijk, dat dit er niets toe deed, dat hij niettemin welkom was in haar klein, gastvrij huisje. En toen hij binnen was, zette de vrouw hem aanstonds allerlei spijzen voor. Behalve de vrouw nu, waren er nog twee vrouwen en drie mannen in het vertrek, die zeer weinig maar met elkaar spraken; het leken den jongen rustige, kalme menschen toe.
Opeens ontdekte hij naast den haard, een dier van een mooie grijs en zwarte kleur, dat niet heel groot was, zelfs tamelijk klein. De jongen had nog nooit in zijn leven zoo'n dier gezien en moest er maar naar kijken. Hij vond het een lief diertje met vriendelijke oogjes en hij vroeg aan de oude vrouw, die hem binnen gelaten had, hoe dat diertje wel heette.
..Een kat", antwoordde ze.



En toen vroeg hij of hij het misschien ook koopen mocht, en of het niet duur was.
„Voor zes gulden kan je het krijgen", antwoordde de vrouw.
En hij kocht het katje voor zijn zes gulden, waarna hij zich zeer verheugd over zijn aankoop te slapen legde. Den volgenden morgen nam hij hartelijk afscheid van al de menschen, stopte het diertje onder zijn jas en ging er zoo mee op weg.
Den geheelen dag liep hij door bosschen en wildernissen, tot hij ten laatste tegen den avond aan een boerenhoeve kwam. En toen hij daar aangeklopt had, werd hij door een ouden man opengedaan, die hem vertelde, dat hij den eigenaar van de hoeve was. De jongen vroeg hem om nachtverblijf, maar voegde er dadelijk bij, dat hij helaas niets bezat, waarmee hij hem daarvoor betalen kon.
„Welnu", antwoordde de man vriendelijk en gastvrij, „dan zullen we je zonder geld dan maar herbergen, waarop hij hem naar zijn woonkamer meenam. Hier zag de jongen nog twee vrouwen en drie mannen zitten. De eene was de vrouw van den eigenaar der hoeve en de andere zijn dochter. De jongen liet toen zijn kat van onder zijn jas uitspringen, tot niet geringe verbazing van het gezelschap, want niemand van hen had nog ooit in zijn leven zoo'n diertje gezien. Iedereen was even vriendelijk èn voor het katje èn voor den jongen zelf, gaf beiden heerlijk eten en maakten toen het bed voor hem in orde.
De jongen, die erg vermoeid was, sliep heerlijk en wilde nadat hij gegeten had, maar weer dadelijk verder gaam
„Je moet naar het slot van den Koning gaan", raadden de menschen uit de hoeve hem allen aan. „De Koning is een goed, edel mensch,die je zeker vooruit zal helpen en iets voor je doen zal."
Eerst durfde de jongen, die toch maar een arme jongen zonder eenig geld was, niet goed zoo maar naar den Koning te gaan. Maar toen de oude man zeide: „Doe het toch gerust, de Koning wenscht niets liever, dan iedereen te helpen, zoo veel hij maar kan", besloot hij dan maar te gaan.
En nadat hij eenige uren door de dichte bosschen geloopen had, kwam hij eindelijk aan het slot van den Koning aan.
En hij zond de slotbewaarder naar binnen met de boodschap, dat er iemand voor de poort was, die den Koning zoo heel gaarne



spreken wilde, wanneer de Koning hem dit wilde toestaan.
Het duurde niet lang of de boodschapper kwam terug met de toestemming van den Koning hem binnen te laten. En toen hij in de slotzaal binnentrad, zat de Koning juist met zijn hovelingen aan tafel. En nadat hij den Koning eerbiedig gegroet had, was hij niet weinig verbaasd, toen hij plotseling een ongeloofelijk aantal kleine diertjes in de eetzaal zag komen, die niet alleen tot vlak bij den Koning en de hovelingen kwamen, maar opeens op de tafel en zelfs op het bord van den Koning sprongen, waarvan zij de lekkerste stukjes afaten. Zelfs beten zij hem in de handen, zoodat de arme Koning geen minuut rust had. En welke moeite men ook deed de dieren weg te jagen, het hielp alles niets, in des te grooter aantal kwamen zij dan weer.
De jongen vond het vreeselijk en had het grootste medelijden met den goeden ouden Koning, en hij vroeg, wat deze plaag eigenlijk beduidde en wat dat voor dieren waren.
En de Koning antwoordde hem dat het muizen waren en dat ze nu al vele jaren lang hem het leven letterlijk ondragelijk maakten. ,,Alles wat wij beproefd hebben, ze weg te krijgen", ging de Koning voort, ,,is mislukt, telkens komen ze weer."
Op hetzelfde oogenblik sprong de kat onder uit de jas van den jongen te voorschijn en sprong op de muizen af.
De schrik onder de dieren was niet te beschrijven. In een wilde vlucht vlogen ze letterlijk weg, terwijl ze elkaar verdrongen en over elkaar buitelden en vielen. In enkele minuten was de geheele eetzaal leeg; geen spoor was er meer van de muizen te zien.
In ademlooze spanning had de Koning dit alles met zijn hove- . Üngen aangezien. Neen maar, dat was een wonder, wat geschied was en sprakeloos zag hij nu eens naar den jongen man en dan weer naar de kat. Eindelijk vroeg hij, hoe dat wonderdier heette, waarop de jongen antwoordde, dat het een kat was, die hij voor zes gulden gekocht had.
Onuitsprekelijk gelukkig, omhelsde de Koning den jongen en zei: ,,Omdat ge mij van dezen ramp verlost hebt, moogt gij de keus hebben tusschen twee dingen: öf gij moogt mijn eerste hoveling worden, die altijd om en bij mij is öf gij moogt de Prinses, mijne dochter tot gemalin hebben en na mijn dood Koning worden van mijn land."



En de jongen antwoordde, dat hij dan het liefst de Prinses, de dochter van den Koning tot gemalin wilde hebben.
Nu volgden er schitterende bruiloftsfeesten en de jonge man was overgelukkig met zijn zachtmoedige gemalin.
Kort na de bruiloft verscheen dezelfde man hem weer in zijn droom, die hem den eersten nacht na zijn vaders dood geraden had, de eene helft van zijn vermogen aan de armen te geven en de andere helft in zee te werpen. En de man vroeg hem of de zee geen woord gehouden had en hem iets beters en mooiers in de plaats had gegeven. De zee had hem het vermogen gegeven een ander gelukkig te maken en te verlossen van een groote ramp. „Maar nu moet ge nog meer doen", zei de man uit zijn droom: „nu moet ge boden zenden naar degenen, die U zoo gastvrij geherbergd hebben, toen ge geen geld had hen daarvoor iets terug te geven en hen allen een mooie plaats aan uw hof geven."
En de jonge man, die nu een vorst was geworden, was overgelukkig, dat hij in staat was, zooveel anderen ook gelukkig te maken.



De arme Arbeiderszoon, Litil, Tritil en de Vogels.
Er waren eens een koning en een koningin die in een groot paleis en een oude arbeider met zijn vrouw, die in een oude bouwvallige hut woonden. De Koning had maar één kind, een dochter, die hij onbeschrijfelijk lief had, maar nu gebeurde het eens, dat het meisje plotseling spoorloos verdween, en nergens te vinden was, hoe er ook naar haar gezocht werd. Toen maakte de Koning, ten einde raad, bekend, dat wie zijn dochter terug vond, haar tot gemalin zou krijgen. Doch hoezeer de prinsen en vorstenzonen uit heel den omtrek zich ook beijverden de koningsdochter te vinden, het was alles vergeefsche moeite. Allen keerden onverrichter zake terug.
De oude arbeider nu in zijn bouwvallige hut had drie zonen, waarvan hij vooral de beide oudsten zeer lief had. De jongste evenwel werd zoowel door zijn ouders als door zijn broeders wel wat achteruitgezet. Toen nu de zonen van den ouden man volwassen waren geworden, zeiden de beide oudsten op zekeren dag: ,,Dat leven in armoede, in zulk een slechte hut en met zulk schraal voedsel verveelt ons zeer, wij willen de wijde wereld in om rijkdom en roem te verwerven."
Dat was verdrietig voor de ouders om te hooren; zij hadden hun leven lang hun best gedaan met werken en konden het toch niet helpen, dat ze arm gebleven waren en nu waren hun beide oudste zoons, van wie ze juist zooveel hielden, zoo ontevreden. Evenwel gaven zij hun toestemming om te gaan en nadat zij hun oudste van eten voor de reis en van een paar nieuwe schoenen voorzien hadden, trok deze er het eerste alleen op uit.
Nadat hij lang en lang geloopen had, kwam hij eindelijk aan een heuvel, waarop hij zich neerzette om wat uit te rusten en wat te eten, want hij was moe en hongerig geworden.
Doch nauwelijks zat hij daar rustig of er kwam een héél klein mannetje naar hem toe, dat hem om een stukje brood vroeg. Maar de arbeiderszoon weigerde hem dit niet alleen, maar joeg hem ook nog met zeer onvriendelijke woorden weg.



Nadat hij nu behoorlijk uitgerust en opgefrischt was, vervolgde hij zijn weg en nadat hij weer uren en uren achtereen geloopen had, kwam hij aan een tweeden heuvel; ook hier ging hij zitten om uit te rusten en wat te eten. Terwijl hij nu daarmee bezig was, komt er een nog kleiner en potsierlijker oud mannetje naar hem toe, dat hem ook weer vroeg om een klein stukje brood. Maar de arbeiderszoon weigert het hem en jaagt hem onder schimpwoorden weg.
Hierna ging hij weer een langen, langen weg van uren gaans, tot hij ten laatste aan een open plek in het bosch kwam. En hij zette zich daar neer om wat te eten. Terwijl hij daarmee bezig was, kwam er een heele troep vogels aanvliegen, die vlak tegenover hem neerstreken. Maar hij ergerde zich over die vogels, vond het vervelend, dat ze gekomen waren en joeg ze weg.
De arbeiderszoon zet opnieuw zijn weg voort en loopt zoo lang door, tot hij eindelijk aan een groot hol komt. Hij gaat binnen maar ontdekt geen levend wezen. Hij besluit nu om te wachten tot de bewoner van het hol zal thuis komen. Maar ziet tegen den avond kwam er een groote heks, een reuzin bepaald, in het hol, en hij vraagt haar toestemming om in het hol te mogen blijven. En de reuzin staat hem dit toe onder voorwaarde evenwel, dat hij den volgenden dag het werk voor haar doen zal, dat zij hem dan zal opdragen. Hij vindt het best en blijft den nacht over in het hol.
Den volgenden morgen nu, draagt de vrouw hem op de mest uit het hol te scheppen en te zorgen, dat hij daarmee klaar is, wanneer zij 's avonds zal thuiskomen. Is hij er niet mee klaar, dan zal zij hem voor altijd opsluiten, Hierop ging zij weg. De arbeiderszoon nam onmiddellijk de schop ter hand, om den vloer te reinigen, maar zoodra hij de schop neerzette, bleef die zoo vast in den bodem zitten, dat hij haar onmogelijk meer los kon krijgen.
Toen nu de vrouw 's avonds thuis kwam, was dus het hol heelemaal niet schoon gemaakt. Zonder zich lang te bedenken, pakte zij den arbeiderszoon beet en stopte hem onder in het hol.
Ondertusschen had ook de tweede zoon van den armen arbeider en diens vrouw toestemming gevraagd om zich rijkdom en roem in de wereld te gaan verwerven. En ook hij kreeg eten voor de reis en een paar nieuwe schoenen van de bedroefde



ouders mee. Doch ook hem ging het precies zooals zijn oudste broer. Ook hem verschenen de beide kleine mannetjes, die hem om brood vroegen, en ze werden ook door dien tweeden zoon weggejaagd, evenals de vogels, die op de open plek in het bosch voor hem kwamen zitten. En toen ook hij in het hol was aangekomen en de oude vrouw hem de schop om het hol te reinigen gegeven had, bleef de schop wederom aan den grond vastzitten en werd de jongen 's avonds door de vrouw zonder erbarmen onder in het hol gestopt.
Nu was dus alleen de jongste zoon van den arbeider maar over en ofschoon hij alleen thuis was, had hij het toch niets beter bij zijn ouders. De arme oudjes hadden het zelf niet en leefden in den grootsten kommer. En hij vond het vreeselijk om aan te zien hoe zijn ouders moesten ploeteren voor het dagelijksch brood, en daarom vroeg hij ook om de wereld in te trekken. ,,Niet , zooals hij hun zei, „om rijkdom en roem voor mezelf te verwerven, och, ik ben hier tevreden, maar ik wil zien, zooveel te verdienen, dat gij beiden het verder goed zult hebben en niet meer zoo behoeft te sloven en te werken."
Zoo iets goeds hadden ze van hun jongsten zoon, dien ze altijd wat achteraf gezet hadden, niet verwacht en met tranen in de oogen gaven de oudjes hem hun toestemming om te gaan. En ook hem gaven ze eten voor de reis mee, al was dit niet meer zoo rijkelijk als ze het hun beide oudsten gegeven hadden, en een paar nieuwe schoenen.
Zoo ging dus nu de arbeiderszoon op weg en het toeval wilde, dat hij dezelfde richting uitging, die ook zijn broeders gegaan waren. En toen hij bij den eersten heuvel aankwam, dacht hij: ,,Hier hebben mijn broeders zeker gerust; dat wil ik dus ook doen." En hij zette zich neer en begon te eten. Plotseling staat er een heel klein mannetje voor hem, dat hem om een stukje vraagt. De zoon van den ouden arbeider nu is heel vriendelijk tegen hem en noodigt hem uit naast hem te komen zitten en zooveel mee te eten als hij maar wil. En toen zij nu beiden genoeg gegeten hadden, zei het mannetje:
„Roep mij, wanneer je soms hulp mocht noodig hebben. Ik heet Tritil."
Hierna trippelde het mannetje weg en verdween.
De jonge man zette zijn weg voort, totdat hij aan den tweeden



heuvel kwam. En hij dacht: „Hier zullen mijn broeders zeker ook gerust hebben; ik wil dat dus ook doen."
En hij begon weer te eten. Doch nauwelijks was hij daarmee begonnen, of daar stond een nog kleiner, potsierlijk mannetje voor hem en vroeg hem om een stukje brood. En vriendelijk, verzocht de arbeiderszoon het mannetje naast hem te komen zitten en zooveel te eten, als hij maar wilde. Toen zij genoeg hadden, zei het mannetje:
„Roep mij, wanneer ge hulp noodig mocht hebben; ik heet
Litil." 1
Hierna trippelde het mannetje weg en verdween.
De jonge man zette zijn weg voort en kwam ten laatste aan de open plek in het bosch, waar ook zijn beide broeders geweest waren en hij dacht: „Ook hier zullen mijn broers zeker uitgerust: ik wil dat ook doen." En hij zette zich neer en begon te eten. Toen opeens kwam er een groote vlucht van vogels, die in een kring om hem heen vlogen en blijkbaar zeer hongerig waren. En hij wreef het brood tusschen zijn vingers tot kruimels en wierp die de vogels toe. Gretig pikten ze de kruimeltjes op en toen alles op was, zeiden de vogels: „Roep ons, wanneer ge hulp mocht noodig hebben, en noem ons: uwe vogels!
Toen vlogen zij op en verdwenen in het bosch.
En weer zette de jonge man zijn weg voort, tot hij eindelijk aan het hol kwam, waar ook zijn beide broers aangekomen waren. En hij trad binnen, maar er was geen levend wezen te zien; geen enkel spoor van zijn broeders ontdekte hij. Hij besloot evenwel op de terugkomst van den bewoner van het hol te wachten. Het duurde dan ook niet lang, of de reuzin, aan wie het hol toebehoorde, kwam thuis. De jongen vroeg toestemming in het hol te mogen blijven, wat de vrouw goed vond, onder voorwaarde evenwel ook, dat hij den volgenden dag voor haar werken zou. En toen hij dit beloofd had, legde hij zich neer om te slapen.
Den volgenden morgen droeg de vrouw ook hem op het hol te reinigen en al het vuil met de schop eruit te scheppen.^ „Ben je van avond, wanneer ik thuis kom, daar niet mee klaar , voegde ze er aan toe, „dan stop ik je zonder erbarmen onder in het donkere hol." Hierna ging ze heen.
Nu nam de jongen de schop in de handen om den vloer te reinigen, maar zoodra hij haar neerzette, bleef ze in den bodem



steken, zoodat hij er haar onmogelijk meer kon uitkrijgen. Toen begreep de jongen dat het een leelijk geval was, en in zijn grooten angst riep hij uit: „Lieve Tritil, kom toch en help me."
Op hetzelfde oogenblik stond Tritil voor hem en vroeg, wat hij wilde. En toen vertelde de jongen hem, in welk een vreeselijken toestand hij zich bevond. En Tritil zei: „Schep gij spade, en doe uw plicht." Nauwelijks had het mannetje deze woorden gezegd, of de schop begon zijn werk en in een oogenblik was het gansche hol netjes schoon.
Toen verdween Tritil.
Als nu de reuzin 's avonds thuis komende zag, wat er gebeurd was, zei ze tot den jongen:
„Dat heb je niet alleen klaar gespeeld, mannetje, ik zal het er evenwel maar bij laten."
En toen zij den nacht over goed geslapen haddén, en het morgen was, droeg de vrouw hem op om haar beddegoed te luchten, alle veeren uit het kussen te nemen, deze in de zon te leggen en er dan weer het kussen mee op te vullen. Wanneer er 's avonds evenwel maar één enkel veertje aan ontbreken zou, zei ze, zou zij hem zonder genade onder in het donkere hol stoppen.
Hierna ging zij heen.
En de jonge man haalde het beddegoed af en zag toen, dat er drie kussens in het bed van de vrouw waren, en daar de zon mooi scheen en het volkomen windstil was, tornde hij de kussens open en legde de veeren in de zon. Doch nauwelijks had hij ze op den grond uitgespreid of plotseling stak er een sterke wervelwind op, zoodat alle veeren hoog in de lucht ronddwarrelden. Geen enkel veertje meer bleef er liggen. Dat was vreeselijk en ten einde raad riep de jongen in doodsangst uit:
„Lieve Tritil en Litil en al mijn vogels, komt toch en helpt !"
Opeens kwamen Tritil en Litil en de gansche vogelschaar aanzetten en brachten alle veeren terug. Tritil en Litil hielpen nu den jongen de veeren weer in de kussens te stoppen en deze toen dicht te naaien. Uit elk kussen evenwel namen zij één veer, bonden die toen samen en zeiden tot den jongen, dat hij die, wanneer de vrouw ze zou missen, in haar neus moest steken. Hierop verdwenen allen weer: Tritil, Litil en de vogels.
Toen nu de reuzin 's avonds thuis kwam, plofte zij met alle







geweld in bed, zoodat het gansche hol er van dreunde en kraakte. Hierna bevoelde ze elk kussen nauwkeurig, waarna ze zei dat ze hem onder in het hol zou stoppen, omdat er uit elk kussen één veer ontbrak. Toen haalde hij de veeren uit zijn zak te voorschijn, stak ze in de neus van de vrouw en zei: ,,Hier heb je de veeren, haal ze maar uit je neus."
Dat deed de vrouw ook, terwijl ze zei: ,,Dat heb je niet alleen klaar gespeeld, mannetje, ik zal het er evenwel maar bij laten."
En ook dien nacht sliepen ze beiden in het hol en toen het morgen was, zei de vrouw tegen den jongen, dat hij dien dag van de horens van een harer ossen lepels maken moest, maar dat zij hem niet zeide, van welken os. Wanneer hij nu niet den juisten • os uitvond, zou het hem slecht vergaan. Zou hij echter wel van den juisten os de horens afnemen om er lepels van te maken, dan mocht hij den volgenden ochtend heengaan en zou zij hem bovendien drie dingen schenken, die hijzelf mocht uitkiezen.
Hierna ging de vrouw als gewoonlijk weg.
Nu was de jongen toch bepaald radeloos, want hoe kon hij nu weten, welke van de vele ossen, die daar buiten graasden, de reuzin meende. En in zijn bitteren noodf riep hij uit: ,,Och, lieve Tritil, lieve Litil, komt toch beiden hier om me te helpen !"
Plotseling stonden de beide kleine mannetjes weer voor hem, terwijl zij tusschen hen in, een mooien grooten os voortleidden. „Dit is de os, die de reuzin bestemd heeft, om van de horens lepels te maken. En aanstonds zaagde Tritil hem de horens af, waaruit Litil vlug een paar lepels sneed. In één seconde letterlijk was het geheele werk afgeloopen en lagen de lepels kant en klaar voor den jongen. Toen vertelde de jongen aan de beide oude mannetjes, wat de reuzin hem beloofd had, wanneer hij 's avonds met het werk zou klaar zijn. En zij zeiden hem, dat hij datgene, wat boven haar bed was, en het kastje, dat vóór haar bed stond, en datgene, wat zich heelemaal achter aan den muur in het hol bevond, zou wenschen. De jongen beloofde hun dit alles te vragen, waarna zij hartelijk afscheid van hem namen en verdwenen.
Toen nu de reuzin 's avonds thuis kwam en zag, dat de jongen alles precies gedaan had wat zij hem had opgedragen en tot haar niet geringe verbazing den waren os had gevonden, zei ze: ,,Dat heb je niet alleen klaar gespeeld, mannetje, ik zal het er evenwel maar bij laten."



Hierna sliepen zij beiden Jen heelen nacht rustig door. Den volgenden morgen nu, zei de reuzin tot den jongen, dat hij nu drie dingen mocht wenschen, juist ooals zij hem dit beloofd had, want nu mocht hij vertrekken en vas vrij te gaan, waarheen hij zelf wilde.
,,Dan zou ik graag", zei de arme arbeiderszoon, „datgene hebben, wat boven uw bed is, dun het kastje, dat vóór uw bed staat en ten laatste datgene wat zich achter aan den muur in uw hol bevindt."
„Dat heb je niet alleen zoo uitgekozen mannetje", zei de oude. „Ik zal het evenwel hier maar bij laten."
Hierop gaf zij hem, wat hij zich gewenscht had. Datgene nu, wat boven het bed van de reuzin was, was de verdwenen koningsdochter; het kastje vóór het bed was een ontzaggelijke groote kist vol met geld en kostbaarheden, en datgene wat zich achter aan den muur van het hol bevond, was een groot schip met volle zeilen, dat de eigenschap bezat, dat het van zelf zeilde, waarheen men het hebben wilde. Nadat nu de reuzin aan den jongen dit alles gegeven had, nam zij afscheid van hem en zei, dat hij een gelukkig mensch zou worden, omdat hij niets voor zich zelf begeerd had, maar wie denkt, zooals je beide broeders dat rijkdom en roem gelukkig maken, zullen moeten ondervinden, dat zij mislukken. De goede kabouters, zooals Tritel en Litil en de wondervogels helpen evenwel hen, die goed willen.
Hierna ging de vrouw zooals gewoonlijk weg.
De jonge man bracht de kist nu aanstonds aan boord van het schip en leidde daarna de koningsdochter aan boord. En nauwelijks had hij de zeilen opgehaald of daar zeilden ze naar het rijk van den vader van de Prinses. Hij bracht den Koning nu zijn verdwenen dochter terug en vertelde hem alles wat hij beleefd had. De Koning verbaasde zich zeer over al de avonturen van den armen arbeiderszoon, en was overgelukkig, dat hij zijn dochter weer had. En hij liet voor haar en voor den jongen man, die haar verlost had, een feestmaal aanrichten, dat met de bruiloft van de koningsdochter met den arbeiderszoon eindigde. En de jonge man werd eerst aangesteld tot eersten raadsheer van den Koning en na diens dood erfde hij het gansche koninkrijk en regeerde lang en goed tot aan het einde van zijn leven.



ZUID-AFRIKAANSCHE SPROOKJES
NAVERTELD DOOR
CHRISTINE DOORMAN
MET TEEKENINGEN VAN B. EN J. MÏDDERIGH-BOKHORST
N.V. UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ „EDITIO" :: HILLEGOM







Geschiedenis van een Koningszoon en de Tooverzang.
Lang geleden leefde er in de bergen van Swazieland een groot en machtig koning die vele koeien bezat, welke hem zeer lief waren. Onder deze kudde nu was ook een wonder-os, wiens horens recht in een krul boven zijn voorhoofd uitstaken en wiens stem even machtig klonk als die van den donder. Deze os nu leidde de kudde, en op zijn roepen volgden al de koeien hem onmiddellijk en gehoorzaam. Over dag graasden zij in het hooge gras van het dal, en 's nachts werden zij naar de groote „kraal" gebracht,



rondom welke de hutten van den Koning en van diens gansche gevo g stonden, zoodat zij daar gansch veilig waren en hun geen kwaad kon overkomen. En de omheining was zoo sterk en hoog en de menschen bewaakten de kudde zoo trouw dat het niet mogelijk was, dat zij ooit gestolen zou kunnen worden. De
onmg nu hield zooveel van zijn kudde, dat hij een van zijn eigen zonen tot hun herder aanstelde.
En iederen morgen liet het Prinsje de kudde in de wei grazen en iederen avond tegen zonsondergang dreef hij haar naar de kraal terug. Gedurende den dag, waarop de zon fel scheen, bewaakte hij de dieren onafgebroken, opdat er geen enkele zou atdwalen en verloren gaan, en ook om te zorgen, dat er geen vijand kwam om een van hen te stelen. En omdat het gras in den zomer hoog opgroeide, ver boven zijn hoofd uit en zoo dik was, dat hij er niet tusschen door kon kijken, klom hij op een der groote rotsblokken, die in het dal verspreid lagen. Want de rotssteenen waren groot en hoog als een hut, en in de schaduw daarvan was het koel en groeiden prachtige varenplanten; maar boven op de punt van het rotsblok, waar de zon fel scheen, was het zóó warm, dat alleen de hagedisjes dat prettig vonden. Ze lagen daar dan ook in groote getale en vingen vliegjes.
Het gebeurde niet zelden, dat het Prinsje vreeselijk moe werd van het voortdurend uitkijken naar de kudde en veel lust kreeg om in de schaduw der varens wat te slapen, maar dat durfde hij niet, want zijn vader zou heel erg boos zijn, wanneer hij al ware het ook één zijner dieren zou missen.
Doch op zekeren dag, terwijl hij daar weer zoo lag, uitkijkende en wakende over de kudde, verscheen hem een tooverfee in de gedaante van een heel oud vrouwtje. Zij kwam dicht bij hem staan om een praatje te maken, en toen vertelde het Prinsje haar dat hij altijd maar, den geheelen dag door, moest waken, dat geen der dieren afdwaalde, en dat hij eigenlijk in voortdurenden angst was, dat er een roover komen zou, die hem zou dooden en de kudde zou meenemen.
Toen wees de tooverfee hem op een gladden, grooten, ronden steen, zoo groot als een echte hut, die boven het hooge gras in het dal uitstak. En het Prinsje was heel verbaasd, dat hij dien steen daar vroeger nooit gezien had. „Kom mee," zei de fee, „want dat is de steen, die je hebben moet. Hij is zoo glad, dat



niemand er tegen op klimmen kan. Maar jij zult het kunnen Wanneer je groeit, zal ook de steen meegroeien, vanaf de punt zal ie het geheele dal kunnen overzien, en geen roover is in staat je eenig kwaad te doen, omdat hij niet tegen den gladden steen op kan. Maar zorg, dat je nooit in slaap valt, want dan zal de
geheele kudde gestolen worden." . ,,
Toen leerde de fee hem een tooverzang: „Kom, mijn kudde, kom; kom mijn lieve kudde, kom tot mij" en de melodie van dien zang was zoo betooverend, dat de gansche kudde den zanger onmiddellijk volgen moest. Bij de laatste klanken was de toover-
iee opeens verdwenen.
Nu was het Prinsje een wezenlijke modelherder, en geen der dieren ging ooit verloren, want iederen avond, wanneer hij zijn tooverzang zong, volgde de kudde hem dadelijk naar de kraal, en geen der dieren dwaalde ooit af. Ook kon er geen een gestolen worden, want het Prinsje waakte boven op zijn rotsblok in volkomen veiligheid. Doch eindelijk, op een zéér warmen dag, viel hij op zijn rots in slaap, en een paar roovers, die daar in den omtrek waren, ziende dat hij sliep, kwamen behoedzaam uit hun schuilplaatsen tusschen de omringende heuvels te voorschijn en namen de geheele kudde mee. Toen nu het Prinsje wakker werd, was er geen enkele koe meer te zien. En hij zong: „Kom, mijn kudde, kom; kom mijn lieve kudde, kom tot mij , maar het was alles vergeefsch; zij hoorde hem niet. En in wanhoop liep hij het dal al zoekende en zingende door, tot de zon reeds begon onder te gaan, maar er was niets te zien, en eindelijk keerde hij alleen diep beschaamd en vol angst naar de kraal terug. En hij vertelde zijn vader al snikkend alles, maar de oude Koning was zóó boos, dat hij hem de kraal uitjoeg met de woorden: „Nooit mag je hier weer komen, tenzij je mij mijn kudde terug brengt."
Het arme Prinsje ging diep bedroefd naar het dal terug, klom op het groote, gladde rotsblok en lag daar schreiend in den maneschijn; hij had zijn kudde en zijn vaderlijk huis verloren. En toen hij daar zoo een poosje gelegen had, voelde hij, dat iemand hem aanstootte en opkijkend, zag hij het oude vrouwtje, de tooverfee, die hem den steen gewezen en den tooverzang geleerd had.
„Ik weet alles wat er gebeurd is", zei ze, „je hebt geslapen, en wat ik voorzien had is gebeurd, de kudde is weggevoerd.



„En ik ben uit de kraal gejaagd, en mag niet weerkeeren, vóór ik de kudde gevonden heb", zei het Prinsje, en hij begon opnieuw hartstochtelijk te huilen.
„Wees niet zoo wanhopend", zei de fee, „maar ga naar het opperhoofd, dat je kudde nu in bezit heeft, en vraag hem als herder bij hem in dienst te mogen komen,"
Het Prinsje stond op en heel den nacht liep hij in den maneschijn tusschen de grijze, kale bergen, klimmende en dalende over kleine zig-zag paden tusschen het gras en de rotsen, door beken en dichte boschjes heen, tot aan den morgen toe, En als eindelijk de zon was opgegaan, kwam hij aan de kraal van het vijandelijk opperhoofd, en duidelijk hoorde hij nu daar binnen zijn vader's kudde loeien. En hij trad de kraal binnen, ging regelrecht naar het opperhoofd en bood zich als dienstknecht bij hem aan. Toen stelde deze hem als herder over zijn eigen kudde aan. En evenals vroeger ging het Prinsje iederen morgen met de kudde uit om de dieren te laten grazen en iederen avond zong hij zijn tooverzang en bracht haar veilig thuis. Geen enkele van hen dwaalde af en ging verloren. En zoo diende hij het opperhoofd gedurende vele jaren, tot hij een volwassen man geworden was. En er ging geen dag voorbij of hij dacht met weemoed aan zijn vader's kraal, en peinsde er over hoe hij toch de kudde daarheen zou kunnen terug brengen. Eindelijk en eindelijk kwam de gelegenheid daartoe. Het groote feest van het rijp worden der vruchten was gekomen. De vrouwen hadden het vruchtensap gemaakt, plaatsten de gevulde kalebassen met den vruchtendrank op een rij buiten de kraal, waarna zij met de mannen naar het land gingen om de eerste rijpe maïs en het kafferkoren te maaien; onderwijl gingen de kinderen naar het bosch om hout te sprokkelen waarop het feestmaal zou worden gekookt. Alles was uitgeloopen en er bevond zich in de kraal niemand anders dan een oud vrouwtje en de Koningszoon, die bezig was met zijn kudde.
En toen allen weg waren, nam hij wat sango, het kruid, dat de menschen dronken maakt en hen in slaap doet vallen, en maalde het tot zeer fijnen poeder. Toen ging hij er mee naar de lange rijen van kalabassen, gevuld met den vruchtendrank en deed in elk daarvan wat sango-poeder. Daarna sloop hij weer stil en voorzichtig naar de kraal terug en wachtte de feestelingen af.



Toen nu het opperhoofd en al het volk terugkeerde, was er groote vreugde in de kraal. Een hut van groene bogen en slingers was gemaakt voor het opperhoofd en toen hij daar plechtstatig in had plaats genomen, werden er slingers van de bladeren der vruchtboomen om zijn hals en armen gewonden. Dan boden de wijzen van het land hem een drank aan gemaakt van bepaalde kruiden en water uit de zee, en gaven daarna alle aanwezenden iets daarvan als een teeken, dat het feest begonnen was. En allen ^ten van het nieuwe graan en van de versche noxen, en dronken van het vruchtensap uit de kalabassen. Alleen de Prins dronk er niet van. Eindelijk vielen allen in slaap en eer het avond geworden en de maan opgekomen was, was er geen enkele vrouw of
man meer wakker.
Dan stond de Prins op en klom op de wallen om de kraal en zong zijn tooverzang: ,,Kom mijn kudde, kom; kom mijn lieve kudde, kom tot mij"; waarna hij de poort van de kraal opende. Opeens stonden al de dieren op en liepen vlak langs de hutten en al de slapende menschen naar het veld, zij volgden den Prins en toen zij daar zoo heengingen, loeide de os, die een wonder-os was en gekrulde horens had, luid en kwamen bovendien al de koeien van het oosten en het westen en het zuiden en volgden den koningszoon.
Zoo trok hij naar de kraal van den Koning, zijn vader.
Toen nu de feestelingen 's morgens wakker werden, vonden zij tot hun verbazing niet alleen de kudde uit de kraal verdwenen, maar alle koeien ver uit den omtrek. Als het oude opperhoofd dit hoorde, was hij er dadelijk van overtuigd, dat de Koningszoon hen allen meegenomen had, en gaf bevel, dat een ieder zich terstond wapenen zou om den schuldige te achterhalen. En zoo togen zijn mannen met schilden en assagaais (messen) gewapend er op uit, en toen zij niet lang daarna het pad gevonden hadden, dat de os genomen had, volgden zij dit snel. Het duurde dan ook niet lang of zij ontdekten heel in de verte de kudde van den Prins, want deze kwam maar zeer langzaam vooruit. Aan den avond van den tweeden dag waren zij hem vrij dicht genaderd, en zij verheugden zich op het oogenblik, dat zij de kudde zouden ingehaald hebben, wel buitengewoon.
De Prins nu, die zijn vervolgers op de bergen achter zich ontdekt had, was in den grootst mogelijken angst; hij wist letterlijk



geen raad, want zijn kudde kwam maar langzaam vooruit. En hij leidde zijn dieren onder aan de bergen langs den oever van een stroom waar de struiken groeiden, lange, dikke doornstruiken met gele bloemen en wilde vijgen met kleine vruchtjes eraan, en lange rietpalmen bedekten de oevers en van de boomen daarlangs hingen slingerplanten tot op de rotsblokken en in het water neer. En overal groeiden de varens, en het kristalheldere water danste al spattend en schuimend over de steenen, spelend onderwijl met de bladen en plantjes, en de vuurvliegen en de vlinders fladderden over de bloemen, en de zonnestralen vielen tusschen de boomtakken op den stroom en maakten alles glanzend en blij. En tusschen de struiken in, aan den oever van den stroom verborg de Prins zijn kudde, en hij zette zich neer onder een grooten vijgenboom om na te denken, wat hij nu verder doen zou.
Maar hij kon niets bedenken om zijn dieren te redden. En het werd avond, en de schaduw daalde in de kloof en gleed over de bergwanden; en de kikkers begonnen te kwaken en de krekels te zingen, en overal was gezoem van muggen. En zittend onder zijn vijgeboom zag hij over het dal heen naar de bergen, waarachter zijn vervolgers waren. Hij wist, dat zij bij zonsopgang zouden komen om hem te dooden en de kudde mee weg te voeren.
En in het schemerlicht fladderde er een vleermuis zoo dicht boven zijn hoofd, dat hij opkeek en op hetzelfde oogenblik zag hij de tooverfee voor zich staan. „Wanhoop niet", zei ze, ,,je taak is bijna volbracht. Gehoorzaam mij, en alles zal goed zijn. Je hebt je vergrijp geboet, door jaren lang zonder morren en onderworpen als een nederige dienstknecht te dienen bij een vreemd opperhoofd, jij, de geboren Koningszoon. Geen menschen kunnen je nu meer kwaad doen, want God is met je. Ik ben gezonden om je te helpen. Snijdt nu al deze riethalmen af." En toen hij dit gedaan had, veranderde de fee die allen in schilden; toen riep zij de kikvorschen op, die aan den bergstroom leefden, onder de steenen van den top van den heuvel tot aan den voet, en wiens stemmen door heel het dal konden worden gehoord. „Kikvorschen !" riep zij, „wilt ge deze schilden nemen en doen wat de Koningszoon jullie gelasten zal ?"
En uit het geheele dal klonk het antwoord der kikvorschen, „Dat zullen wij."



Toen gaf de Prins hun de schilden en heel den nacht onderrichtte hij hen in den maneschijn. Wanneer hij riep: „Woe-ach !" stonden ze onmiddellijk op en hieven hun schilden in de hoogte, en wanneer hij riep: „Boe-ach \" dan legden zij ze weer neer en verstopten zich tusschen de struiken.
Even vóór zonsopgang zette hij ze in een lange rij tegen den bergwand aan, zoodat zijn vervolgers hen goed konden zien.
Toen nu de voorhoede van de vervolgers verscheen, rezen de kikvorschen onmiddellijk op met geheven schilden en riepen: „Woe-ach !" en het klonk in de bergen als de donder, zoo groot was waarlijk het geluid, dat de voorhoede plotseling in doodelijken angst naar hun opperhoofd vluchtte. „Daar is een regiment van vele duizende mannen aan de andere zijde der kloof", zeiden zij, ,,daar kunnen wij onmogelijk tegen op." Toen zond het opperhoofd een grooter aantal zijner mannen uit, maar ook deze keerden weer met dezelfde boodschap.
En hij ging er zelf met al zijn mannen op af, maar toen hij de duizenden witte schilden zag en het krijgsgeschreeuw hoorde, werd hij doodelijk verschrikt. „Het is beter om terug te keeren zonder kudde, dan om al onze levens te verliezen", zei hij en hij beval den terugtocht.
Toen was de Prins gered. En hij dankte de kikvorschen hartelijk, verzamelde zijn kudde bijeen en had niet lang daarna de kraal van zijn vader, den Koning bereikt. Deze ontving hem met groote eer, gaf hem een Prinses tot bruid, en stelde hem tot hoofd van zijn geheele huis aan. Maar iederen nacht zong de prins nog even als vroeger zijn tooverzang, en hield zijn kudde aldus in veiligheid.



■
De Witte Duif.
Lang geleden was er eens een Prins, genaamd Sanfoe, die een groot jager was. Jagen vond hij het heerlijkste van alles, en iederen morgen trok hij er zeer vroeg op uit en bleef op jacht, tot het donker was. Hij was jong en mooi, en krachtig en lenig en boven alles had hij het avontuurlijk leven lief. Hij zocht de gevaren bepaald op. Op een goeden dag, het was midden in den winter, verzamelde hij al zijn wapens bijeen, riep zijn honden en trok er uit op jacht. Hij had assagaais bij zich, die hij zoowel voor een speer alsook voor pijl gebruiken kon en knodsen, waarmee hij het kleinere wild kon dood slaan. De lucht was helder en klaar en het veld vol van wilde dieren, maar — ondanks dat, kon hij toch maar geen dier dien ochtend onder schot krijgen en daar hij om geen prijs met leege handen wilde terugkeeren, rende hij dwars van het eene struikboschje door het andere tot hij eindelijk aan een vreemd veld kwam, waar hij tot nog toe nooit geweest was. Nauwkeurig de vallei doorkijkend, zag hij in de verte twee groote bergen, wiens tweeling-toppen in de prachtigste tinten van purperrood en goud afstaken tegen den wolkenloozen hemel. De rechtsche berg was tot bovenaan met struiken begroeid, alleen het allerhoogste rotspuntje was kaal. Het was verlaten in het dal en de bergen; er was geen enkel mensch te zien, en de Prins dacht zoo bij zich zelf, dat er in dit bosch dan ook zeker overvloed van wild zou zijn. En Sanfoe nam zijn assagaais en knodsen op en trok er op uit om het nieuwe land te onderzoeken. Hij volgde nu den loop van een klein stroompje, dat van rots tot rots klaterde in het zachte, geheimzinnige, groene licht van het bosch. De bóomen waren zoo dicht van gebladerte, dat de zon er nooit doorheen kwam, maar daar onder kon men vrij wandelen als op een kleed van lang, groen mos. Nu en dan kwam er schuw en voorzichtig een rat te voorschijn, maar telkens wanneer de Prins hem met zijn knods wilde dooden, ontsnapte het diertje nog bijtijds. Even later zag hij opeens een prachtige



steenbok met fier, achterover gedragen hoofd, staande recht tegenover hem tusschen de boomen. Maar op hetzelfde oogen'blik, dat hij het dier behoedzaam wilde naderen, was het verdwenen. Zoo zwierf de Prins rond, telkens teleurgesteld, maar toch voortdurend de een of andere prooi ziende, de moeite waard om te vervolgen, tot eindelijk de boomen schaarscher en het bosch dus ijler en doorzichtiger werd. Ook werden de boomen langzamerhand kleiner en slanker, tot het eindelijk niet anders meer dan struiken waren, en Sanfoe zich bevond op een met hoog gras begroeide helling boven het bosch. Hij verliet nu den stroom en ging recht op den pas af tusschen de beide bergtoppen, nieuwsgierig om te zien, wat hij daar wel vinden zou.
En toen hij het hoogste punt bereikt had, zag hij neer in een prachtig begroeid dal, waardoor vele kleine stroompjes vloeiden, een uitgezochte plek voor wild. Onmiddellijk begon Sanfoe te dalen, maar hoe dichterbij hij kwam, hoe duidelijker hij zag, dat de hellingen met scherpe doornstruiken begroeid waren, en dat het gras zoo hoog was, dat het onmogelijk was eenig wild te ontdekken. Wel probeerde hij nog er door heen te komen, al speurend en turend of hij ook iets ontdekte, maar ten laatste moest hij het opgeven en keerde hij terug, vast besloten zijn geluk dan maar liever weer eens in het bosch te zoeken. Maar toen hij terug wilde gaan, merkte hij, dat hij onmogelijk het pad kon weervinden, dat hij gekomen was; geen enkele indruk van voetstappen was er meer te zien, want de tweelingtoppen waren plotseling veranderd in een dikken muur zonder spleet of eenige opening, de met gras begroeide hellingen waren veranderd in harde granietrotsen zonder eenig begaanbaar pad. En Sanfoe zag opnieuw in het dal neer, en merkte toen, dat hij zich boven een soort van waterbekken bevond, aan alle zijden omringd door onbegaanbare rotsen. Treurig en niet wetend wat hem nu te doen stond, liep hij door, hopende eindelijk eens een beekje met frisch helder water te vinden en een goed plekje, waar hij den nacht zou kunnen doorbrengen. Want het was onderwijl schemer geworden en weldra zou de zon geheel ondergegaan zijn; de lucht werd koel, en het zou dwaasheid geweest zijn om nu verder te gaan. Maar de rotsen schenen steeds hooger en reusachtiger te worden; nergens zag hij nu meer een open plek of hoorde hij eenig geruisch van water. De geheele



vallei was volstrekt eenzaam en verlaten. Opeens evenwel hoorde hij voetstappen achter zich. En het hoofd omkeerend, ontdekte hij tot zijn niet geringe verbazing een menschelijk wezen. Het was een oud vrouwtje, leunend op een zwarten staf, waarop twee zwarte vogels onbewegelijk zaten.
„Zeg mij eens, vrouwtje", vroeg de Prins, „ben ik hier dicht bij een kraal ?"
Maar de oude gaf geen antwoord. Toen herhaalde hij zijn vraag, waarop het vrouwtje alleen haar ooren en mond met één hand aanraakte, en het hoofd schudde. Sanfoe begreep nu, dat zij doof en stom was. En hij keerde om en trachtte een weg te vinden om uit de doornstruiken te komen. Het oude vrouwtje volgde hem onmiddellijk op den voet. Opeens hoorde hij heel in de verte het gekir van een duif.
„Waar duiven zijn", dacht de Prins, „moeten ook boomen en misschien wel water zijn." En hij vervolgde zijn weg, geleid door den zachten, melancholieken roep van de duif. Weldra kon hij duidelijk woorden onderscheiden, want de duif zong het klaaglied, dat alle duiven vanaf het begin der wereld hebben gezongen:
,,Ku waffa baba Ku waffa mama Ku waffa imfo wetu Ku waffa dade wetu Ngi hlaba etwe Inhleriwe s'ame'tshon, tshon, tshon, tshon, tshon," wat beteekent:
„Mijn vader is dood;
Mijn moeder is dood;
Mijn broeders zijn dood;
Mijn zusters zijn dood;
Ik zit hier alleen.
Mijn hart is gebroken, gebroken, gebroken, gebroken, gebroken."
„Nu ben ik er haast", dacht de Prins, toen het gezang steeds duidelijker klonk, en even later bevond hij zich in een open ruimte. En zoo iets wonderbaarlijks zag hij hier als hij nog nooit had bijgewoond. Geen enkele boom was er te zien, maar aan zijn linkerhand verrees een ontzaggelijk groote, zwarte rots. Het zag er onbeschrijfelijk vreemd uit, want al de doornstruiken en ook







de rots daarboven waren rood, maar deze rots alleen was zwart. Beneden aan zijn rechterhand stroomde een breede, zwarte rivier, onhoorbaar, geheel geluidloos; geen enkel spatje schuim was er maar op de rimpeling van het water te zien.
Aan den voet van de rots bevonden zich drie groote grotten en in een van dezen, zat rechtop in het midden een smetteloos witte duif van buitengewone schoonheid. Twee raven stonden aan weerszijden van haar, en dadelijk toen zij den Prins zagen, begonnen zij te dansen. En al gauwer en gauwer dansten ze, totdat zij op laatst uitgeput van vermoeienis aan de voeten van de witte duif neervielen. Toen begon de mooie vogel te praten.
,,Welkom, Prins", zei ze. „We zijn heel blij U te zien, want vele jaren hebben we reeds op uw komst gewacht."
„Waarom ben je dan zoo blij om me te zien ?" zei Sanfoe, die opeens begreep dat hij hier een wonderlijk avontuur zou beleven. „Wat zou ik dan voor je kunnen doen ?"
„Ge kunt ons den grootst mogelijken dienst bewijzen", antwoordde de duif. „Zie naar deze grot en herhaal de volgende woorden driemaal:
„Rivier, rivier, wonderschoone, machtige rivier,
Verlies uw macht en verander ons in menschelijke wezens; Gij waart het die ons betooverde,
Verlos ons nu ook weer."
De Prins zeide gehoorzaam drie maal deze woorden, en toen gebeurde er iets heel wonderlijks. Het scheen of de grot zich opende, en opeens was de geheele vallei gevuld met het getril van het meest heerlijke gezang. Want er vlogen op eenmaal duizenden van de prachtigste vogels van alle soorten uit de wereld in rond. Zij fladderden en glansden in het zonlicht — de gouden merels en de veelkleurige spechten, de smaragdgroene koekoekken en de meest fijne en uitgelezendste meesjes en vinken. Dan waren er nog sierlijke, kleine, zwarte kolibris, waarvan de glans was als dien van de kostbare paarlen, en bevallige duiven van allerlei kleuren. En tusschen dezen allen door waren er de prachtige vogels uit de groote bosschen van het noorden, zóó schitterend van veeren als Sanfoe ze nog nooit gezien had. Hij staarde het alles als verbijsterd aan en bleef langen tijd in sprakelooze verrukking. Toen keerde hij zich tot de witte duif en zei: „Wat wil je nu, dat ik voor je doen zal ?"



„Herhaal de woorden nog eenmaal", zei de duif.
En toen hij dit gedaan had, opende zich tot zijn verwondering de tweede grot en verschenen er duizenden van verschillende dieren: groote kudden van bokken met prachtige horens, zoowel breedgetakten als smalle fijnen, edele olifanten en slanke giraffen, leeuwen en tijgers met mooi glanzende huid. Hun gebrul overstemde geheel het geluid der vogels, maar toch schenen zij in vrede met elkaar te leven en deden zij elkaar geen kwaad.
„Ziet ge deze dieren ?" vroeg de duif tot den verbaasden prins. „Dit zijn de dienaren van mijn vader."
„En wie zijn de vogels dan ?" vroeg Sanfoe.
„Dat zijn de vrouwen en meisjes uit zijn koninkrijk.
„En wat is er in de derde grot ?"
„O", antwoordde de duif. „Dat is het grootste wonder van alles. Maar deze grot kan zich nu niet openen."
„Kan ik misschien nog iets anders voor je doen ?" vroeg de
Prins, „want je schijnt wel onder een machtige betoovering te »» 11 zijn.
„Ge kunt alles voor me doen", riep de witte duif uit. „Ga niet weg uit deze vallei, blijf een geheel jaar hier en dan zullen we verlost zijn."
„Dat kan ik onmogelijk", antwoordde de Prins, „want niemand zou dan weten, wat er met mij gebeurd is."
„Indien ge weigert", zei de duif, met een beslistheid, die men niet van haar verwacht zou hebben, „zult ge zelf veranderd worden in een groote, ruigharige spin en moeten wonen in een huis van droge bladen en mos. Iedereen die U zien zal, zal van schrik wegloopen en ge zult een leven lijden van eenzaamheid en ellende."
„Maar heb je dan geen medelijden met de tranen mijner moeder, houdt ge daar geen rekening mee", hernam Sanfoe. „Ik ben de eenige zoon van mijn vader. Zij beiden zullen denken, dat ik vermoord ben."
„Ge zult rijkelijk beloond worden", zei de duif, „wanneer ge dit voor ons doen wilt, zal het je nimmer berouwen. Want je taak hier op aarde is niet om te dooden, zooals ge als jager had willen doen, maar om levend te maken, te verlossen, en hij, die werken van barmhartigheid wil doen, moet er alles aan ten offer brengen. O, Prins, ge zijt tot iets beters geroepen. Maar wanneer ge



weigert, zult ge een afzichtelijke spin worden, en noch uw vader noch uw moeder zullen U ooit weer herkennen/'
„Goed", antwoordde de Prins toen. „Ik beloof, dat ik bij je blijven en je helpen zal, want ik wil goed en barmhartig zijn."
„Geef mij uw staf , zei de duif toen tot het stomme oude vrouwtje. „De Prins moet wel honger hebben." En het oude vrouwtje gaf haar staf, en toen deze uit haar hand genomen was, verdween zij zelve. De duif nam den staf aan en plantte dien in den grond, maar, vreemd genoeg, de twee zwarte vogels, die roerloos boven op de punt zaten, bewogen zich ook nu niet en werden met den staf mee neergeworpen.
Zoodia nu de staf den grond raakte, verscheen er een verrukkelijk maal, pudding en dikke melk en stukjes gebak op fijne schaaltjes opgedaan, en daarbij een groote kalebas, gevuld met heerlijk vruchtensap. Sanfoe nu had ergen honger en dorst en liet het zich alles goed smaken, waarna hij zich onder een rots te slapen legde. Hij hield zijn woord en deed nooit eenige poging om de vallei te verlaten. Het stomme, oude vrouwtje vertoonde zich niet meer, en de witte duif zat midden voor de grot en zong evenals voor dien tijd haar roerend klaaglied. Zij sprak nooit meer, en onderscheidde zich verder in niets meer van den meest gewonen vogel. lederen dag verscheen er voedsel en hoewel het winter was en de nachten ijzig koud waren, had Sanfoe ondanks dat hij geen dekens had om zich in te wikkelen noch een beschuttend dak boven zijn hoofd, er geen hinder van.
„Tot nu toe is het alles goed gegaan', dacht hij, „maar wat moet ik doen wanneer de regens komen en de zware onweersbuien ? Ik zal wegspoelen en de hagel zal mij dooden."
De wolken kwamen iederen dag meer opzetten en de lucht werd bijna ondragelijk heet. Eindelijk brak op zekeren avond een geweldige donderstorm los, en Sanfoe dacht, dat zijn laatste uur gekomen was. Maar ziet, tot zijn niet geringe verwondering viel er geen enkel drupje regen op hem, en de grond waarop hij sliep, bleef volkomen droog. Hij maakte zich dus nu niet verder bezorgd over dit noodweer en bracht zijn tijd zoo goed mogelijk in deze eenzaamheid en eentonigheid door tot de zomer voorbij was en de winter weer aanbrak. Eindelijk was een vol jaar om en op den morgen van dien gelukkigen dag, ging hij naar de duif.
„Het jaar is om , zei hij, „nu kan ik dus eindelijk naar mijn



ouders terug gaan. O, wat ben ik blij, dat ik nu gauw mijn huis zal terugzien."
„Ge kunt niet blijder zijn dan ik", antwoordde de duit, „want nu' zal ik ook vrij zijn. Herhaal de tooverwoorden nog eenmaal.'
Toen zei de Prins nogmaals:
„Rivier, rivier, wonderschoone, machtige rivier.
Verlies uw macht en verander ons in menschelijke wezens;
Gij waart het die ons betooverde,
Verlos ons nu ook weer."
en op eenmaal opende zich de gesloten grot. Plotseling verdween nu het groote water met zijn rotsachtige oevers en veranderde in een open landschap, met prachtige struiken begroeid en vol van sappige weiden. Groote kudden vee graasden op de heuvels en het aantal geiten en schapen, dat er rondliep, was ontelbaar. De hooge, onbegaanbare klippen waren verdwenen en in plaats daarvan verschenen de tweeling-bergtoppen, juist zooals Sanfoe die het vorig jaar gezien had.
„Herhaal de tooverwoorden nog eens weer", zei de duif. En op de machtwoorden openden zich nu ook de andere twee grotten en opeens vlogen de prachtige vogels in blijde vlucht over de weilanden, terwijl de andere dieren in rijen achter elkaar verschenen. En toen de woorden voor de tweede maal uitgesproken werden, kreeg elk levend schepsel plotseling het hoofd en de armen van een menschelijke gedaante, en bij de derde keer stonden er volmaakte mannen en vrouwen voor Sanfoe. De dieren werden prachtig uitgedoschte krijgsknechten, regelmatig in gesloten gelederen aangetreden, aan wiens hoofd een schitterend gekleede man, hun Koning, stond. Naast deze gingen, aan elke zijde, twee mooie Prinsesjes, en achter hen aan een oude, wijze toovenaar in een lang, zwart gewaad. Dit waren de twee raven en het stomme, oude vrouwtje. De vogeltjes waren veranderd in honderden en duizenden kleine, lieve meisjes, die vroolijk met elkaar babbelden en zongen. Zij kwamen al dansend snel van de heuvels af naar den Prins loopen, geleid door de mooiste, liefelijkste vrouw, die er wel ooit bestaan heeft.
„Ik ben de witte duif", zei ze. „Zie, dit nu hebt ge voor mij gedaan ! Herhaal nu de tooverwoorden voor de laatste maal.
En bij deze wonderspreuk verdwenen opeens de zwarte rivier en de zwarte rots, er kwamen akkers met rijpe maïs en kaffer-



koren voor in de plaats. Groote oranjekleurige pompoenen en glanzende groene kalebassen lagen tusschen het koren, en er stonden rijpe boonen, en peulvruchten en heerlijke noten. Alles was rijp en gereed om geplukt te worden, het was het meest blijde oogstfeest, dat er ooit geweest was.
n^^ij hebben aan U alles te danken , zeide de Koning, ,,daarom zal ik U honderd van de mooiste, fijnste koeien geven en een onnoemelijk aantal geiten en schapen."
Maar Sanfoe was stil en antwoordde niet op dit alles.
nZijt ge ook niet blij ? vroeg de Koning. „Hebt ge nog andere wenschen ? Ge hebt er maar om te vragen."
„Ik heb maar ééne wensch", antwoordde Sanfoe, de witte duif aanziend, ,,en dat is de Prinses. Ik wensch geen kudde vee, want ik ben rijk, en mijn vader is een machtig koning. Maar honderden ossen zou ik willen geven, alles wat ik bezit, wanneer ik de Prinses tot vrouw zou mogen hebben."
De Prinses zag hem verlegen, in verrukking aan, maar de Koning aarzelde en zei, dat hij er eerst zijn hoofdlieden over raadplegen moest. En vele dagen, ja zelfs weken lang, overwogen zij de vraag van den Prins. Maar eindelijk gelukkig, toen de arme Prins ziek werd van angst, want hij had de Prinses zéér lief, zei de Koning, dat zijn wensch zou vervuld worden en hij de Prinses tot gemalin zou ontvangen,
i.De Prinses is de uwe", zei hij, ,,op voorwaarde echter dat ge hier blijft en in ons land komt wonen. Ga eerst naar uw eigen huis terug, en breng een gevolg mee, zoo groot als ge maar wilt, maar dan moogt ge ons ook niet meer verlaten."
De Prins willigde het verzoek ter eere van zijn witte duif graag in. En hij ging naar zijn eigen huis, vertelde zijn Vader en Moeder alles wat er met hem gebeurd was, en vertrok daarna met heel een gevolg van mannen, die hem allen lief hadden en gaarne in zijn dienst wilden komen.
En het huwelijk van Sanfoe met de witte duif werd met luister gevierd, en groot was het geluk van hen beiden.
GEMEENTEBIBLIOTHEEK Afd. Kinderbibliotheek
NIEUWE MARKT 1