L 865 3 Het Aandeel der Vrouw in het Maatschappelijk Werk ten onzent verricht. ■* . ", DOOR – – ' ■ t>' V. • ANNA POLAK, Directrice van het Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid. – J** 3 36 N° 15 der Goedkoope Uitgaven, bewerkt door het Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid, Jacob van der Doesstraat 68, ’s-Gravenhage. Prijs f 0.75 franco per post Het Aandeel der Vrouw in liet Maatschappelijk Werk ten onzent verricht. DOOR ANNA POLAK, Directrice van het Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid. No 15 der Goedkoope Uitgaven, bewerkt door het Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid, Jacob van der Doesstraat 68, ’s-Gravenhage. DE NED BOEK EN STEENDRUKKERIJ ./h «• L. SMITS, 'S QRAVENHAQE inleiding In het voorjaar van 1908 kwam tot het Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid een verzoek van Dr. Münsïerbeeg, «Vorsitzender der Armendirektion* te Berlijn, om een overzicht te willensamenstellen van het aandeel der Nederlandsohe vrouw in «Armen- und Wohlfahrtspflege//. Aanvrager had zulk een overzicht noodig voor zijn inleiding van dit vraagstuk op het tiende Internationale Weldadigheidscongres, dat in 1910 in Kopenhagen zal worden gehouden. liet spreekt van zelf, dat wij ons aan de vereereude opdracht niet wjlden onttrekken, en aan het werk togen om gegevens te verzamelen. Maar aanstonds stonden wij voor een moeilijkheid Waar was de grens te trekken? «Wohlfahrtspflege* toch breidt zich verder uit dan tot de zorg voor armen en zieken, weezen en ouden van dagen, verwaarloosden en gevallenen. Het breidt zich uit tot het voorkomen van armoede, van ziekte, van zedelijken val. En de middelen om de arbeidskracht en arbeidsprestatie der bevolking te vermeerderen, het peil der volksgezondheid te verhoogen en de algeraeene zedelijkheid zoowel in hoogereu als in lageren’ zin te doen toenemen; de wegen om al deze heterogene doeleinden te bereiken, zijn vele. Zoo deinde al verder en verder de grens, tot wij ten slotte besloten, ons onderzoek uit te breiden over het geheele terrein van maatschappelijk werk in Nederland. Evenwel ook bij de afbakening van dit ruimere veld rees als eerst te beantwoorden vraag: Wat hebben wij onder dien term «maatschappelijk werk« eigenlijk te verstaan? , 'e aUtwoord °P die vraaK moet o. i. luiden : Onder maatschappelijk werk hebben wij dien arbeid te verslaan, welke ondernomen wordt althans in zijn idealen vorm ondernomen behoort te worden om de gemeenschap te dienen. In die bedoeling, en daarin alléén, ligt ons bedunkens het criterium. Niet het behoeft nauwelijks betoog in het al of niet gesalarieerd zijn. Niemand zal het onbezoldigde werk van den volontair op kantoor of fabriek; een ieder daarentegen den bezoldigden arbeid van de wijkverpleegster of van den directeur van een //Ons Huis// als maatschappelijk werk beschouwen. Evenmin het feitelijk gestichte nut. De stelling is zeer goed verdedigbaar, dat zelfs een inhumane directeur eener groote fabriek meer nut sticht dan bijv. een geneesheer of een onderwijzer. Toch is o. i. de arbeid van eerstgenoemdeu niet, van laatstgenoemden wèl te rangschikken onder maatschappelijk werk, omdat men in den regel directeur eener fabriek wordt met een commercieel oogmerk, terwijl mende loopbaan van geneesheer of onderwijzer kiest, althans behoort te kiezen, omdat men roeping gevoelt om zieken te genezen of om kinderen op te voeden. Grif wordt hier toegegeven, dat ten opzichte van de keuze van een beroep in den loop der tijden veel van de oorspronkelijke bedoeling kan zijn te loor gegaan. Het is zeer zeker mogelijk, heden ten dage fabrikant te worden , met de verhevenste ethische gevoelens bezield; terwijl omgekeerd het vak van geneesheer, onderwijzer, advocaat of predikant kan worden gekozen uitsluitend als middel van bestaan, uit uiterst weinig verheven stands- of linaucieele berekeningsmotieven. Wat niet weg neemt, dat in den aanvaug het dokterambt geboren is uit de behoefte om den zieken medemensch te helpen; het ambt van onderwijzer uit de behoefte om het opgroeiend geslacht intellectueel te ontwikkelen; beide dus, om de gemeenschap ten nutte te zijn; het beroep van koopman of fabrikant daarentegen, om den individueelen rijkdom te vermeerderen. En het is die oorspronkelijke bedoeling, die o. i. liet criterium moet zijn, en voor zoover scherpe grenslijnen op niet mathematisch gebied kunnen getrokken worden in de volgende hoofdstukken ook inderdaad tot criterium genomen werd. Nadrukkelijk zij hier herhaald , dat met het betrekken van eenigen tak van menschenarbeid binnen het gebied van maatschappelijk werk geen lof; met het buitensluiten allerminst blaam is bedoeld. Dit blijkt wel ten duidelijkste uit het feit, dat het allerhoogste menschenwerk: wetenschap en kunst, om haarszelfs wil beoefend, niet binnen den door ons getrokken kring werd toegelaten. Want niet met de bedoeling de menschheid te dienen, wijdt men zich aan wetenschap of kunst, doch om te voldoen aan een eigen innerlijken drang tot onderzoeken, begrijpen, of scheppen. Toch zal vermoedelijk door weinigen worden betwist, dat dit //egoïsme// miustgenomeu van even hooge orde is als het altruïsme van den arbeider op het terrein van maatschappelijk werk; en tevens, dat de geesteskinderen dezer //zelfzuchtigen// voor de gemeenschap van onberekenbaar nut kunnen zijn. Wat de verdeeling betreft, het kwam ons voor, dat het reusachtige veld het best gesplitst werd in deze zeven deelen : I. Hulp bij reeds bestaand geldelijk on- of minvermogen, van personen of groepen. 11. Zorg ter voorkoming van geldelijk on- of minvermogen, bij personen of groepen; en ter vermeerdering van welvaart bij de geheele bevolking. 111. Hulp aan zieken, of aan wie lichamelijk in een minder gunstigen toestand verkeeren. IV. Zorg ter voorkoming van ziekte; en ter verbetering van den lichamelijkeu toestand bij personen, groepen , de geheele bevolking. V. Bijstand aan zedelijk minder sterk staanden. VI. Zorg ter voorkoming van zedelijke zwakheid; en ter vermeerdering van zedelijke kracht, bij personen, groepen, de geheele bevolking. YII. Regeling en wijziging van maatschappelijke toestanden. Aangezien verschillende vereenigingen in twee of meer rubrieken zouden thuis behooren , werden zij waar mogelijk in die afdeeling geplaatst, waaronder zij volgens haar hoofddoel ressorteeren. Daar waar van hoofd- of nevendoel geen sprake is, werd dezelfde vereeniging somtijds twee of meermalen genoemd. Ten opzichte der stellingen, achter ieder hoofdstuk geplaatst, zij alleen opgeraerkt, dat ze uitsluitend betrekking hebben op het aandeel der vrouw in dien bijzonderen’tak van socialen arbeid. Al wat ons overigens toeschijnt, in dien arbeid zèlven aanvulling of verbetering te behoeven werd achterwege gelaten , somtijds omdat ons de kennis en ervaring ontbraken, om uit vage gevoelens een vaststaand oordeel te vormen, doch bovenal, omdat wij ons daardoor zouden begeven buiten bet toch al zoo ruime bestek van dit werk. Ten slotte de erkentenis, dat wij zeer wel weten, niet volledig te zijn geweest. Niettegenstaande nauwkeurig en langdurig naspeuren zijn ongetwijfeld tal van vooral plaatselijke vereenigingen en instellingen aan onze aandacht ontsnapt. Bovendien zijn de gegevens voor onze enquête, evenals voor iedere enquête, aan voortdurende verandering onderhevig (‘): nagenoeg iedere Staatscourant bevat nieuwe reeksen van vereenigingen, met name op bet gebied van het vakverenigingsleven en van de coöperatie; van andersoortige vereenigingen ; Vrouwenkiesrecht, de Boud voor Staatspensionneering, Het Groene Kruis, groeit voortdurend het aantal afdeelingen en correspondentschappen; van weer andere verkeert de samenstelling der besturen in gestadige wisseling. Maar tegenover de erkentenis van dit tekort sta bier de verzekering, dat wij ons onderzoek gelijkelijk hebben uitgestrekt over alle provinciën, alle godsdienstige gezindten en alle kringen onzer maatschappij, terwijl wij eveneens uit alle deelen en alle lagen onzer bevolking, zoowel van autoriteiten als van particulieren, antwoorden en inlichtingen mochten ontvangen, een welwillendheid die wij ten zeerste op prijs stellen en waarvoor wij hier ter plaatse onzen hartelijken dank uitspreken. Moge dus het overzicht, door ons ontworpen van het aandeel der Nederlandsche vrouw in het maatschappelijk werk ten onzent verricht, al niet volledig zijn, wij gelooven dat het niettemin geen al te onzuiver beeld geeft van den werkelijkeu toestand , welke nog in zoo menig opzicht verbetering behoeft. (i) Tot basis werd genomen de toestand in het najaar van 1908. Omtrent sommige vereenigingen en instellingen evenwel werden ons eerst in den loop van 1909 gegevens verstrekt. HOOFDSTUK I. HULP BIJ REEDS BESTAAND GELDELIJK ON- OE MINVERMOGEN VAN PERSONEN OF GROEPEN. 1. Bedoelende Armenzorg. A. Burgerlijke Armenzorg. (1) Bij het onderzoek naar het aandeel der vrouw in onze burgerlijke armenzorg werden twee categorieën van gemeenten buiten rekening gelaten. Vooreerst de veelal uiterst kleine gemeenten, uit welke de samenstellers van den «Gids der Nederlaudsche Weldadigheid// indertijd geen inlichtingen voor hun belangrijk werk mochten ontvangen. Wij vreesden dat ook wij bij het zenden eeuer vragenlijst nul op het request zouden krijgen, terwijl bovendien zelfs in het gunstigste geval: hls wij wèl antwoord ontvingen, een onderzoek in die gemeenten de daaraan verbonden moeite en kosten niet loonen zou, omdat armenzorg van overheidswege aldaar veelal niet of nauwelijks zal worden gevonden In de tweede plaats hebben wij ter zijde gelaten al die gemeenten, waar de burgerlijke armenzorg uitsluitend in handen van Burgemeester en Wethouders berust. Immers, van deze betrekkingen is ten onzent de vrouw alsnog bij wet uitgesloten. Ook was het onnoodig, de autoriteiten aldaar lastig te vallen met de vraag, of de Vrouw bij hen werkzaam is als onbezoldigd of bezoldigd armbezoekster, omdat in die gemeenten het onderzoek, (*) Er wordt hier uitteraard alleen melding gemaakt van de bedeelende armenzorg, zooals ze wordt uitgeoefend door de Burgerlijke Armbesturen. De hulp, door de overheid op andere wijze verstrekt bij geldelijk on- of minvermogen (huisvesting, werkverschaffing, zorg voor weezen en zieken ) wordt besproken in de desbetreffende hoofdstukken en paragrafen. als het al plaats heeft, blijkens bovengenoemde!! //Gids// pleegt te geschieden door den burgemeester, door B. en W,, door den secretaris, door een lid van den Raad, den veldwachter, den gemeentebode, den dokter of den armvader uit het werkhuis, altemaal personen, die wij zonder onderzoek tot het mannelijk geslacht mogen rekenen. (') Slechts aan 14 gemeenten, waar onderzoek wordt iugesteld door een boekhouder, den bedeelenden armmeester, armvoogden of beambten van het gemeentebestuur, personen dus onder wie er ook wel van het vrouwelijk geslacht zouden kunnen zijn, werd de vraag voorgelegd of te hunnent ook vrouwen als armbezoeksters werkzaam waren. Niet geantwoord hebben 2 gemeenten. Ontkennend geantwoord hebben 12. Aan de overige gemeenten in ons land, waar dus wèl een Burgerlijk Armbestuur bestaat, 478 in getal, werd een vragenlijst gezonden, om te informeeren of er vrouwen in die Armbesturen zitting hadden, en of er te hunnent ook door vrouwen huisbezoek werd verricht. Yan 265 gemeenten, en daaronder nagenoeg alle belangrijke plaatsen uit ons land , mochten wij antwoord ontvangen. Maar een antwoord dat, hoewel niet in strijd met onze verwachting op dit punt, toch droevig onbevredigend mag worden genoemd. In 253 van de 265 gemeenten is van vrouwelijke hulp bij de burgerlijke armenzorg geen sprake. Slechts in 12 gemeenten wordt van vrouwen melding gemaakt. Te Velp wordt somtijds armbezoek afgelegd door de echtgenooten van de gehuwde leden van het B. A. Te Cappelle aan den IJssel worden //aan vrouwen door het B. A. inlichtingen gevraagd//. Te Delft wordt armenbezoek verricht door 7 mannen en 20 vrouwen, terwijl het B. A. uitsluitend uit 7 mannen bestaat. Te Schiedam bestaat het B. A. uit 5 mannen, en berust het huisbezoek bij ééne vrouw. (') De dokter alleen zou tot het vrouwelijk geslacht kunnen behooren. Dit is evenwel, voor zoover ons Bureau weet, niet het geval. Te Amsterdam daarentegen hebben in het B. A. 7 vrouwen zitting naast 23 mannen, doch geschiedt bet huisbezoek uitsluitend door mannen, ten getale van 24. Te Zuid- en Noord-Schermer is het huisbezoek toevertrouwd aan de 3 mannelijke leden van het B. A. benevens aan 3 //regentessen//. Op Texel bestaat het B. A. uit 5 mannen en 3 vrouwen, welke laatste leden evenwel alleen een adviseerende stem hebben en uitsluitend geraadpleegd worden over huishoudelijke aangelegenheden. Te Zaandijk wordt het B. A. gevormd door 4 mannen en 3 vrouwen, terwijl het huisbezoek, indien noodig, door vrouwen wordt verricht. Te Goes is het B. A. in twee afdeelingen verdeeld; van de afdeeling //Armenzorg// bestaat het bestuur uit 10 mannen; van de afdeeling //Weeshuis// uit 4 mannen en 4 vrouwen. Te Leeuwarden is ouder de 68 //buurtbezoekers// ééne vrouw. Te IJlst wordt een hoogst enkele maal huisbezoek gedaan door de echtgenooten van de leden van het B. A. Te Bafio is het B. A. in twee commissiën gesplitst; de ééne commissie bestaat uit 3 mannen en 2 vrouwen, de andere uit 4 mannen en 3 vrouwen. //Elk lid der commissie heeft het toezicht over een gedeelte der gealimenteerden, welke ook door ieder hunner bezocht worden//. B. Kerkelijke Armenzorg De kerkelijke armenzorg, bestemd voor de lidmaten der verschillende kerkelijke gemeenten, en staande onder kerkelijk bestuur eh toezicht, wordt uitgeoefend door de diakonieën onzer 38 kerkgenootschappen, en door de Si. Vincentius-vereeniging. Wij hebben omtrent het aandeel der vrouw in deze armenzorg de volgende gegevens verzameld. (') De Reglementen der Nederdwitsch Hervormde Kerk kennen alleen (') E.r wordt hier uitteraard alleen melding gemaakt van de kerkelijke bedeelende armenzorg, zooals ze wordt uitgeoefend door de diaconieën. De instellingen (armhuizen, oude mannen- en vrouwenhuizen, weeshuizen, ziekenhuizen), welke van de verschillende kerkgenootschappen uitgaan, worden besproken in de desbetreffende hoofdstukken en paragrafen. mannelijke diakenen, maar vele der 1355 gemeenten hebben diakonessen, (ook wijk- en ziekezusters) in dienst, die werken naast het college van diakenen. Omtrent het aantal dier diakonesseu konden ons door de Synode geen inlichtingen worden verstrekt. Van de 16 gemeenten der Waalsch Hervormde Kerk mochten wij 4 antwoorden ontvangen, alle meldende dat de diaconieën evenals de Kerkeraden uitsluitend uit mannen bestaan. Wat de Remonstrantsche Broederschap betreft, van de 27 (autonome) gemeenten in Nederland antwoordden ons 8, dat er in de diaconieën geen vrouwen zitting hebben. In den Haag is ééne arrabezoekster, in Utrecht zijn 8 wijkbezoeksters, doch deel uitmaken van het kerkelijk armbestuur doen zij niet Van de 53 gemeenten der Evangelisch Luthersche Kerk antwoordden ons 12, dat de kerkelijke armenzorg er geheel in handen van mannen berust, niettegenstaande de reglementen de verkiezing van vrouwen geenszins uitsluiten. Ook bij het Hersteld Eva7igelisch Luthersch Kerkgenootschap is de benoeming van vrouwen in de kerkelijke besturen niet bij reglement verboden. Toch heeft ook dad,r in geen der 8 gemeenten een vrouw in de officieele diaconale besturen zitting, Wèl werken , met name te Amsterdam, //tal van dames met de diakenen mede, meest tot onderzoek, ook wel tot het uitreiken der bedeeling.// De Doopsgezinde Kerk telt hier te lande 127 autonome gemeenten, waar nagenoeg overal de vrouwen kiesrecht hebben en verkiesbaar zijn, op denzelfden voet als de mannelijke leden. Toch zijn nog slechts in enkele gemeenten, o. a. Ie Dordrecht, vrouwen gekozen als leden van den kerkeraad. In hoevele plaatsen dit nog meer het geval is, kunnen wij niet gissen, daar ons slechts uit 29 plaatsen antwoord gezonden werd. En slechts uit 6 van die 29 gemeenten hooren wij van medewerking der vrouw in de kerkelijke armenzorg; Te Hoorn vinden wij naast den kerkeraad (bij de Doopsgezinden tevens de diaconie) welke uit mannen bestaat, 3 vrouwen als diaconessen of regentessen. Tevens telt de commissie tot het nazien der rekeningen meestal eenige vrouwen, thans 3 zusters naast 7 broeders. Te Koog en Zaandijk zijn 2 diaconessen , die de diakenen, 7 mannen. »hij staan voor liet uitreiken der kleedingstukken, en voor andere dergelijke zaken.'/ In de Rijp zijn 6 mannelijke en 4 vrouwelijke diakenen , welke laatsten een naai- en breischool hebben opgericht, en het aldaar vervaardigde goed onder de behoeftigen uitdeden. Te Middelburg wordt de financieele commissie tot het nazien der rekeningen gevormd door 2 mannen en 1 vrouw, terwijl de commissie tot het nazien der rekeningen van het fonds ter voorkoming van armoede, hetwelk door een bestuur van 5 manuien wordt beheerd, uit 1 man en 1 vrouw bestaat. Ook te Franeker bestaat de commissie tot het nazien der rekeningen uit 2 mannen en 1 vrouw, terwijl te Groningen de diakonie uit 3 mannen en 4 vrouwen bestaat, en bet rondbrengen der bedeelingen in de gezinnen aan enkele dames is opgedragen. Daar evenwel de secretaris der Doopsgezinde Sociëteit ons schnjtt, dat //van de 17e eeuw af in de grootere doopsgezinde gemeenten hier te lande vrouwen, meestal uit deftige families, onder den naam diakonessen of regentessen, als afzonderlijk college vanwege de gemeente werkzaam zijn in de armenzorg//; terwijl in de latere jaren de positie der vrouw in de Doopsgezinde Kerk zeer is verbeterd men denke aan de vrouwen werkzaam als kosteres, als organiste, aan het vrouwenkiesrecht in alle kerkelijke aangelegenheden, aan de bevoegdheid der gemeenten vooral, om ook vrouwen als predikanten te beroepen is het ondenkbaar, dat slechts in zóó weinige plaatsen vrouwen officieel aan de kerkelijke armenzorg zouden deelnemen. Wij houden ons overtuigd, dat gelijk met het aantal antwoorden ook het door ons te vermelden aantal vrouwelijke functionarissen in dezen sterk zou zijn gegroeid. Van de Gereformeerde Kerk mochten wij geen antwoord ontvangen. Wij gelooven evenwel te kunnen verzekeren, dat aan de officieele armenzorg aldaar niet door vrouwen wordt deelgenomen. Ook bij de kerkelijke armenzorg der Christelijke Gereformeerde Kerk in Nederland zijn, naar ons gemeld wordt, geene vrouwen in de besturen. Die //uitsluiting// is evenwel slechts //eene kwestie van gewoonte//. Van de 3 Christelijk Afgescheiden Gemeenten; de 4 Christelijk Evangelische Gemeenten; de 2 Apostolische Gemeenten; de Hersteld Apostolische Gemeente; de 4 gemeenten der Hersteld Apostolische Zendingskerken; de Hersteld Apostolische Zending-gemeente; de Hervormde Gemeente; de 9 Vrije Evangelische Gemeenten; de 6 Vrije Gereformeerde Gemeenten; de Vrije Hervormde Gemeente; de 3 Huitsche Evangelische Gemeenten; de Hoogd/aitsehe Gereformeerde Gemeente; de 2 gemeenten der Schotsche Kerk; de gemeente der Darhisten; de Broederschap der Hernhutters; de 2 Engelsch Gereformeerde Gemeenten; de 7 Oud-Gereformeerde Gemeenten; de 12 Gereformeerde Gemeenten; de Hordtsche Gereformeerde Gemeente; de 3 Gecombineerde Gereformeerde Gemeenten onder 't Kruis; de Oude Luthersche Gemeente; de Evangelische Gemeente en de Nederlandsche Episkopale Gemeente, mochten wij geen antwoord ontvangen. Yan de 18 gemeenten der Gedoopte Christenen antwoordde ééne ons, die te Amsterdam, dat in de officieele armenzorg geen vrouwen werkzaam zijn. Het Kerkgenootschap der Zevendendags Baptisten te Haarlem antwoordt, dat kerkeraad en diakonie aldaar uit mannen bestaan , maar «dat de vrouw in alle rechten van den man deelt'/, zoodat het «toevallig en niet stelselmatig is dat ze geen functie bekleedt". Yan de 2 Zendings Gemeenten antwoordt de ééne, dat kerkeraad en diakonie uitsluitend door mannen worden gevormd. Wat de Roomsch Katholieke Kerk betreft, evenmin als in de kerkbesturen heeft de vrouw er in de armbesturen zitting, een uitsluiting welke niet berust op een «positieve bepaling der algemeene Canones Ecclesiae//, maar alleen op een gewoonte r/die echter voortspruit uit den geest der Kerk, om vrouwen op geenerlei wijze in het publieke leven der Kerk te doen deelen«. Van de 15 gemeenten der Oud-Bisschoppelijke Clerezy zonden 3 gemeenten antwoord ; Is-Gravenhage schreef, dat kerk- en armbestuur enkel uit mannen bestaan, maar dat zich met uitdeelingen en huisbezoek dames belast hebben, die zelfstandig de armverzorging regelen met den pastoor. Ook te Schiedam bestaat bet armbestuur uitsluitend uit mannen, maar dat bestuur werkt samen met de Koninklijk goedgekeurde Damesvereeuiging Tahitha, welker bestuur uit 3 vrouwen bestaat. //Gemeenschappelijk wordt alle armenzorg verricht//. Te Kakhuizen is van medewerking der vrouw geen sprake. Ook de St. Vincentius-Vereeniging met haar 150 afdeelingen wordt geheel door mannen bestuurd. Het Nederlandsch Israëlietisch Kerkgenootschap schrijft ons, dat de armbesturen en liefdadige genootschappen, tenminste te Amsterdam, autonome lichamen vormen, die in hun beheer al naarmate zij subsidie van de kerkelijke gemeente genieten, rekenplichtig, doch overigens geheel zelfstandig en van het centraal kerkelijk gezag geheel onafhankelijk zijn. De armenzorg door dit kerkgenootschap beoefend staat dus op de grens tusschen kerkelijke en particuliere armenverzorging. In gemeenten , waar gelijk in Amsterdam het geval is de armbesturen over eigen gebouwen beschikken, zijn vrouwen in het bestuur opgenomen, //echter in hoofdzaak om voor de huishouding der gestichten zorg te dragen//. Wat de 2 Portugeesch-Israëlietische Gemeenten te Amsterdam en te 's-Gravenhage betreft, ontvingen wij een antwoord van Amsterdam, waaruit blijkt, dat wêl in de verschillende collegiën van regenten, maar niet in het eigenlijke armbestuur vrouwen zitting hebben. De 4 Israëlietische Afgescheiden Gemeenten antwoordden ons niet. C. Particulikhb Au menzo hg. a. Onderstand in den meest uitgebreiden zin. Aantal landelijke Vereenigingen: 3. Leger des Heils. Officieren, cadetten inbegrepen: 131 mannen en 191 vrouwen. Soldaten : 4495. Rekruten: 1519. Omtrent soldaten en rekruten kon het aantal mannen en vrouwen niet afzonderlijk worden opgegeven Zusterhulp, uitgaande van den Nederlandschen Meisjeshand. Bestuur : 8 vrouwen. Aantal afdeelingeu: 32; besturen: vrouwen. Bestuur van Zusterhulp’s Linnen- en Kleerkast, te 's Gravenhage: 3 vrouwen; 26 naaikringen zorgen voor den iuhoud der kast; werkende leden: vrouwen. Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid. Bestuur: 29 mannen en 1 vrouw. Dagelljksch bestuur: 5 mannen. Deze samenstelling is evenwel slechts toevallig, daar aan vrouwen principieel dezelfde plaats is toegekend als aan mannen. Plaatselijke Vereeniging en: Noord-Brabanï Aantal Yereenigingen of Commissiën : 25, in 15 gemeenten Geen inlichtingen hebben wij kunnen verzamelen omtrent 16, wèl omtrent 9. Bergen op Zoom. Dames-Vereeniging van het Heilige Hart tot ondersteuning van huisarmen. Bestuur: 6 vrouwen. Breda. Vereeniging Bredasche Armenzorg. Bestuur: 7 mannen en 1 vrouw; commissie voor huisbezoek: 6 mannen en 15 vrouwen; magazijn-commissie: 5 vrouwen; werk-commissie: 1 man en 5 vrouwen. Breda. Dames-Vereeniging nßoomsch Katholiek Genootschap tot liefdadigheide, onderafdeeling der //H. Earnilie voor Vrouwen.// Eindhoven. Genootschap dat aan schamele armen onderstand verleent, onder den naam van Damesvereeniging van de H. Elisabeth. VHertogenbosch. Ti. Katholieke Huisverpleging der Armen. Bestuur; 5 vrouwen, onder leiding van een geestelijken adviseur. Os. Vereeniging van de H. Elisabeth. Bestuur: 4 vrouwen, onder leiding van een geestelijken adviseur. Stratum. Vereeniging van de H. Elisabeth, tot ondersteuning van schamele armen. Bestuur: vrouwen. Tilburg. Zes Elisabeth's Vereeniging en. Besturen : ruim 30 vrouwen Veg hel. Vereeniging tot oiidersteuning van R. K. behoeftigen. Bestuur: 6 vrouwen ouder leiding van een geestelijken adviseur. Gelderland. Aantal vereenigingen: 63, in 33 gemeenten. Geen inlichtingen werden ontvangen omtrent 42, wèl omtrent 21 vereenigingen. Apeldoorn. Vrouwen- Vereeniging. Arnhem. De Vereeniging Armenzorg. Bestuur: 9 mannen; ondersteuningscommissie; 3 mannen en 2 vrouwen; (vrijwillige) armbezoekers: 24 mannen en 37 vrouwen. Arnhem. Si. Nicolai-Broederschap. Bestuur: 6 mannen. Aruh e m. He St, Peter- en St, Anthonie-Gasthuizen en het St. Catharina-Gasthuis. Bestuur: 9 mannen. Arnhem. Stichting "Gedachtenis". Bestuur: 5 mannen. Arnhem. Vereeniging "Hulpbetoon". Bestuur: 6 mannen en 7 vrouwen. Arnhem. Dames-Vereeniging tot het bezoeken der armen. Bestuur; 7 vrouwen. Hengelo. Ondersteuningsfonds voor minvermogende Hervormden. Bestuur: 3 mannen: de burgemeester, de predikant en de notaris. Hummel o en Keppel. Jonkvrouwe Cornelia van Schwylenburch-Stichiing. Bestuur: mannen. Leeuwen. St. Joseph's Vereeniging. Bestuur; mannen. Nij meg en. Frauen-Verein der Evangelisch Luthersche Gemeente. * J O ~ Nijuie g e n. Vereeniging tot huisbezoek der armen n Weldoen zij ons doel". Bestuur: het R. Kath. parochiaal Armbestuur. Putten. Eet Armen-Gilde fonds en de Fundatie van Coops Schrassert. Besturen: de Kerkeraad, en de tijdelijke predikant der Ned. Eerv. Gemeente. Tiel. De Centrale Vereeniging voor Armenzorg. Bestuur: 4 mannen en 1 vrouw, terwijl 3 vrouwen werkzaam zijn als armbezoeksters. Varsseveld. Patronaat over armen der Hervormde Gemeente. Bestuur; mannen. Velp. De Velpsche Vrouwenvereeniging. Voorst. Vereeniging tot ondersteuning van noodlijdenden. Bestuur; mannen. Wagen ingen. Comité van Weldadigheid; uitsluitend mannen, hoewel op het toetreden van vrouwen wèl prijs werd gesteld. Wageningen. Damescomité nArmenzorg". Zeddam. St. Misabeth's Vereeniging. Bestuur: vrouwen. Zutphen. Protestantsche Inrichting van Weldadigheid. Bestuur: mannen. Zuid-Holland. Aantal Vereenigingen: 60, in 25 gemeenten. Geen gegevens omtrent 27; wèl omtrent 33 vereenigingen. Amei d e. Commissie tot ondersteuning in buitengewonen nood. Bestuur: mannen. Amei d e. Afdeeling van den Nederlandschen Protestantenbond. Bestuur; mannen. Delft. Fonds de Been tot ondersteuning van R. K. Armen. Commissie van beheer: 8 mannen. Dordrecht. Vereeniging Armenzorg. Bestuur: 10 mannen, terwijl er door 16 vrouwen armenbezoek wordt afgeleid. Dordrecht. Heilige Geest- en Pesthuis ter Nieuwer kerk binnen Dordrecht. Bestuur: 5 mannen. Gouda. Vereeniging Armenzorg. Bestuur: 11 mannen, terwijl armbezoek wordt afgelegd door 13 mannen en 10 vrouwen. s-Gravenhage. Vereeniging Armenzorg. Bestuur: 18 mannen en 3 vrouwen; besturen der verschillende sub-commissies: 27 mannen en 7 vrouwen. s Graven hage. Zuster-Comite der Gereformeerde Kerk, samenwerkend met de diakenen. s-G ravenhage. //Frienden der Armen n. Bestuur : 7 vrouwen. ’s-Gravenhage. Koningin Fmma-fonds. Commissie van beheer; 9 mannen en 3 vrouwen; comité van bijstand: 9 vrouwen. ’s-Gravenhage. Maatschappij van Weldadigheid. Bestuur: 7 mannen. s-G raven h ag e. St. Ludwina-Vereeniging. Bestuur: 8 vrouwen. s-Gravenhage. Fonds ter ondersteuning van Oude Visschers. Commissie van beheer: mannen. s-Gravenhage. Fonds voor oude en gebrekkige Zeelieden. Commissie van beheer: mannen. ’s-Gravenhage. Vereeniging tot voortdurende ondersteuning der nagelaten betrekkingen van verongelukte Scheveningsche Visschers. Commissie van beheer: mannen. Hellevoetsluis. Damescomité voor Armverzorging. Leiden. Dames-Vereeniging Armenzorg. Bestuur: 24 vrouwen. Leitleu. Leidsche Maatschappij van Weldadigheid. Bestuur: 9 mannen. Rietveld. Pieter Keyzers Armen en de Algemeene Armen. Bestuur; 3 mannen. Rotterdam. Genootschap Nederig en Menschlievend. Bestuur: 8 mannen. Rotterdam. Wëldadig heids fonds Weldoen in het Geheim. Commissie van beheer: 7 mannen. Rotterdam. Damesvereeniging Armverzorging Rauwenhof. Rotterdam. Vereeniging tot ondersteuning van fatsoenlijke armoede bij de Israëlieten.// Bestuur: 4 vrouwen. Rotterdam. r/Deutscher Frauenvereinn. Rotterdam. Israelietische vrouwen-vereeniging uGoed doeln. Rotterdam. Centrale Vereeniging tot verbetering der armenzorg in de Israelietische Gemeente. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw, terwijl 12. vrouwen werkzaam zijn als armbezoeksters. Verder is er een ouderafdeeliug voor ambachten en werkverschaffing, waarvan het bestuur bestaat uit 3 mannen en 2 vrouwen, terwijl nog 11 vrouwen optreden als patronessen. Rotterdam. Fonds, nagelaten door wijlen mejuffrouw Ida Maria de Raath te Rotterdam. Commissie van beheer: mannen. Rotterdam. Vereeniging Kralingsche Armenzorg. Bestuur: mannen. Schiedam. Vereeniging tegen bedelarij. Bestuur: 4 mannen en H vrouwen; het (bezoldigd) secretarisschap wordt door een vrouw waargenomen; de vereeniging heeft een dames-comité als onderafdeeling, bestaande uit 11 vrouwelijke armbezoekers. Vlaardingen. Dames-Vereeniging Hulp in Nood. Vlaardingen. Elisabeth-Vereeniging. Bestuur: 4 vrouwen. V laar dingen. De Vereeniging tot oprichting en instandhouding van het 7 isschers IVeduwen- en Weezenfonds. Commissie van beheer: 7 mannen. Zwartewaal. Vereeniging tot oprichting en instandhouding van het Visschers IVeduwen- en Weezenfonds. Bestuur; mannen. Noobd-Holland. 114 Yereenigingen, in 51 gemeenten. Omtrent 71 niet, omtrent 43 wèl inlichtingen. Alkmaar. Vereeniging Liefdadigheid naar Vermogen. Bestuur: mannen. 2 Alkmaar. Protestantsche Vrouwenvereeniging. Amsterdam. Sint Joseph Fonds. Commissie van beheer: mannen. Amsterdam, Dames-Vereeniging n Jeugdig Strevens. Amsterdam. Zedelijk Lichaam nCharitass. Bestuur: 18 mannen. Amsterdam. Vereeniging //De Helpende Hands. Bestuur; 2 mannen en 10 vrouwen. Amsterdam, Vereeniging tot Weldadigheid van den Allerheilig sten Verlosser. Bestuur: 16 mannen, terwijl naast het bestuur een raad van 6 dames staat. Amsterdam. Genootschap nLiefdadigheid naar Vermogens. Bestuur: 7 mannen. De stad is door het bestuur in 31 districten verdeeld, en elk district heeft zijn eigen voorzitter of voorzitster, n.l. 23 mannen en 8 vrouwen. Armbezoek wordt afgelegd door 201 mannen en 113 vrouwen. Amsterdam Gonzaga-Vereeniging. Bestuur; mannen. Amsterdam. Ohobé Zedalca Menachem Ahelim. (Israelietische vereeniging). Bestuur: mannen. Amsterdam. Vaderlandsch Fonds ter aanmoediging van 's Bands Zeedienst. Commissie van beheer: mannen. Amsterdam. Zeemanscollege vZeemanskoopv. Bestuur: mannen. Amsterdam. Marinefonds. Commissie van beheer; mannen. Amsterdam. Vereeniging Moed, Beleid en Trouw. Bestuur; mannen. Amsterdam. Fonds tot aanmoediging en ondersteuning van den gewapenden dienst in de Nederlanden. Commissie van beheer: mannen. Amsterdam. Ondersteuningsfonds van de Vrijmetselaars Loge: Concordia Vindt Animos. Commissie van beheer: mannen. Berkhout. Fonds van de Erven Lysbeth Tijs. Beheerder: 1 man. Bovencarspel. Fonds voor huiszittende armen der Nederduitsch Hervormde Gemeente. Commissie van beheer: 3 mannen. Broek in Waterland. College van huiszittende armen. Bestuur; 4 mannen. Enkhuizen. Weldadige Stichting van der Stam. Bestuur: 2 mannen. Groot eb roek. Armvoogdijfonds voor Hervormden. Commissie van beheer; 4 mannen, terwijl de vrouwen der gehuwde voogden als voogdessen worden beschouwd. Haarlem. Evangelisch Lutbersche Vereeniging //Catharina van Boran. Bestuur; vrouwen. Haarlem. Vereeniging Weldadigheid naar Vermogen. Bestuur; mannen en 2 vrouwen. Haarlem. Vereeniging tot behartiging van de geestelijke en stoffelijke belangen der armen. Hoofdbestuur: 5 mannen en lü vrouwen; 4 afdeehngen, alle te Haarlem, elk bestuurd door een twaalftal vrouwen. Haarlem, fonds van den Heer A. de Haas. Commissie van beheer: 3 mannen. Haarlem, fonds van Pastoor A. A. Blommert. Commissie van beheer: mannen. Haarlem. Ondersteuningsfonds van de Vrijmetselaarsloge Vindt Vim Virtus. Commissie van beheer: mannen. Haarlem. Vereeniging „In Nood„ van den R. Katholieken Volksbond. Bestuur: mannen. Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Vrouwenvereeniging „Dorcase. Den Helder. Vereeniging Liefdadigheid naar Vermogen. Bestuur : 9 mannen. Hilversum. Christelijke Vruuwenvereeniging tot heil der armen. Hilversum. Centrale Raad voor hulpbetoon en armenzorg. Bestuur: 18 mannen en 15 vrouwen. Hoorn. Centrale Commissie van Armenzorg-, mannen. Formerend. Ondersteuningsfonds van de Congregatie der Heilige Familie. Commissie van beheer: 5 mannen. Schoten. Ondersteuningsfonds St. Joseph. Commissie van beheer: 3 mannen. Sloten, jDamesvereeniging JFeldadigheid en Fermogen. lerschelling Willem Barendszfonds. Commissie van beheer: mannen. Ursura. R. Katholiek Armenfonds en Liefdadigheidsfonds. Commissie van beheer: mannen. Wieringen. College van armvoogden, beheerende de Hervormde of Gereformeerde Armenkassen: mannen. Zaau d a m. Zuster-Comité der Gereformeerde Kerk B. Zand voort. Fereeniging Onderling Hulpbetoon. Bestuur: mannen. Zeeland 30 Vereenigingen, in 19 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 23, wèl omtrent 7. Bruinisse. Fonds van wijlen den heer J. C. Bal. Beheerder: 1 man. Domburg. Christelijke Vrouwen- Vereeniging. Middelburg. Familiefonds Hurgronje. Commissie van beheer: 4 mannen. Middelburg. Vereeniging tot het bezoeken der armen. Bestuur. mannen; wijkbezoekers; 8 mannen en 5 vrouwen. Middelburg. Christelijke Volksbond; Kamer van Navraag. Bestuur; 4 mannen en 3 vrouwen. Het secretarisschap en het penningmeesterschap worden beide door vrouwen waargenomen. De bezoldigde directie is in handen van een man. Schooudijke. Winterbedeelings-commissie: 9 mannen. Ylissingen. Vereeniging: Huif in Nood. Bestuur; 9 mannen. Utrecht. 28 Vereenigingen, in 7 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 13, wèl inlichtingen omtrent 15 vereenigingen. Amersfoort. Vereeniging nliefdadigheid//. Bestuur; mannen. Twee vrouwen hebben het beheer over het kleedingfonds. Amersfoort. Vereeniging »Protestantsche Armenloterijßestuur: 7 vrouwen. Utrecht. Vereenigde Gods- en Gasthuizen. Bestuur: 12 mannen. Utrecht. Fundatie van H. F. van Buchell. Commissie van beheer: mannen. Utrecht. Fonds Manard en van Woerden. Commissie van beheer : mannen. Utrecht. Fundatie van het Heilige Geesthuis. Commissie van beheer: mannen. Utrecht. Fundatie van F. van Ouvrij. Commissie van beheer: mannen. Utrecht. Vrouwenvereeniging tot bevordering van werkzaamheid en welstand in behoeftige huisgezinnen der Nederd. Herv. Gemeente. Utrecht. Zowaven-Broederschap. Utrecht. Vereeniging Trouw aan Koning en Vaderland. Bestuur: 10 mannen. Utrecht. Bames-Vereeniging "Neerland''s Weldadigheid". Utrecht. Vereeniging Johannes, tot steun van bejaarde, zieke en hulpbehoevende onderwijzers en onderwijzeressen van Christelijke bijzondere scholen in Nederland. Bestuur: 5 mannen. Utrecht. Centraal Bureau voor Weldadigheid. Bestuur: 9 mannen; de directie berust bij een man. Utrecht. Si. Martinus Vereeniging. Bestuur: 5 mannen. Woudenberg. St. Anna Broederschap. Bkiesland. 27 Vereenigingen, in 13 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 18; wèl inlichtingen omtrent 9 vereenigingen. Dokkum. Bames-Vereeniging Hulpbetoon. Harli n g e n. / ereeniging Licht, Liefde, Leven. Bestuur: mannen. IJlst. Stichting Keimpe Lammerts ten Kate. Commissie van beheer : 2 mannen. Kollu merlaud. Vereeniging tot wering van Bedelarij. Bestuur mannen. Leeuwarden. Vereeniging tot verbetering der Armenzorg. Hoofdbestuur: 3 mannen en 2 vrouwen; damescommissie voor vrouwenarbeid ; 4 vrouwen; commissie voor huisbezoek: 3 mannen en 4 vrouwen; overige bestuursleden: 15 mannen en 8 vrouwen. Leeuwarden. Hulpkas voor Israëlieten. Bestuur: 5 mannen. Leeuwarden. Vereeniging Be Philanthroop. Bestuur: 6 mannen en 3 vrouwen. Sn eek. Renema-fonds. Beheerder: I man. Wo r k u m. Bames-Vereeniging van vrijzinnige richting "Armenzorg ". OvEKIJSEL 16 Vereenigingen, in 12 gemeenten. Omtrent 13 geen, omtrent 3 vereenigingen wèl inlichtingen. Borne. Be Nederlandsch Hervormde Provisorie. Bestuur; mannen. Dalfsen. Fonds van Bs. R. Verloren. Commissie van beheer: mannen. Deventer. Veritas Loge Na 10 der Independent Order of odd Fellows. Bestuur; mannen. De Loge heeft een //Commissie voor Maatschappelijk Werk//, die zich de hulp van 4 dames assumeert. Deze dames hebben het leeuwendeel van het werk. Groningen, 20 Yereenigingen, in 9 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 13, wèl omtrent 7 vereenigingen. Bed urn. Tobias-Vereeniging. Bestuur: 2 mannen Groningen. Armhuiszittend Convent. Voogdij: 4 mannen. Groningen. Afdeeling Groningen van den Bond van Orde door Hervorming. Bestuur: mannen. Groningen. Centraal Bureau voor Werkverschaffing en Armenzorg. Bestuur; 12 mannen en 1 vrouw. Groningen. Israelietische Vrowwenvereeniging. Groningen. Vrouwenvereeniging. Bestuur: 3 mannen en 2 vrouwen; 46 vrouwen zijn werkende leden, terwijl 8 van die 46 vrouwen een commissie vormen voor werkverschaffing. Wedde. Gemengde instelling van weldadigheid: Weldoen. Bestuur; 10 mannen. Drenthe 13 Vereenigingen , in 9 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 9, wèl omtrent 4 vereenigingen. Assen. Vereeniging //Börcas». Bestuur: vrouwen. Assen. Dames-Vereeniging tot het bezoeken der armen. Co ev orden. Gasthuis fonds. Commissie van beheer: mannen. Mep pel. Israelietische Vereeniging tot ondersteuning van oude lieden. Bestuur: 7 mannen. Limburg. 16 Vereenigingen, in 14 gemeenten Geen inlichtingen omtrent 5, wèl omtrent 11 vereenigingen. Van die 11 zijn evenwel 9 afdeeliugeu der Jan de Limpensstichting, n.l. te: Am sten rade, Biugel r a de, Bruussum, Ittervoort, Jab e e k, Oirsb e e k , Merkelbeek, Schinveld, en Valkenburg, De besturen bestaan uit de burgemeesters en de pastoors dier gemeenten. Maastricht. Katholieke TL eer en-Vereeniging. Roermond. H. Antonius Vereeniging. Bestuur: 1 man en 6 vrouwen. b. Spijsuitdeeling. Noord-Brabant. 14 Vereenigingen of Commissiën , in 6 gemeenten Geen inlichtingen omtrent 10, wèl omtrent 4 vereenigingen. Breda. Commissie voor Soepuitdeeling; de leden van het Burgerlijk Armbestuur. Breda. Inrichting tot verstrekking van voedsel en brandstoffen aan behoeftigen. Bestuur: 7 mannen en 2 vrouwen. Breda. Commissie voor Kindervoeding. Bestuur: 7 mannen en 2 vrouwen. Helmond. St. Blisabeth-Vereeniging. Bestuur: 5 vrouwen. Gelderland. 19 Vereenigingen of commissiën, in 10 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 12, wèl omtrent 7. Arnhem. Commissie tot uitdeeling van warme spijzen aan onvermogenden: 9 mannen. Aruh e m. Commissie tut verstrekking van voedsel aan leerlingen van kosielooze scholen: 4 mannen. Harderwijk. Nieuwjaars-Commissie: 12 mannen. Harde r w ij k. Soep-Commissie: 5 mannen. Lochem. Nieuwjaarscommissie: mannen. Nijmegen. Si. Nicolaas-Vereeniging. Hoofdbestuur: 2 mannen en 2 vrouwen; bijbestuur: 2 mannen en 3 vrouwen ; en ongeveer 25 vrouwelijke werkende leden. Winterswijk. St. Nicolaas-Vereeniging. Bestuur; vrouwen. Zuid-Holland. 45 Yereeuigingen of commissiën, in 19 gemeenten. Geen gegevens omtrent 33, wèl omtrent 12. Delft. Commissie tot soepuitdeeling: 7 mannen; benevens een groot aantal vrijwillige armbezoekers, waaronder 18 vrouwen. Dirksland. Fonds voor ivinterbedeeling. Commissie van beheer: 5 mannen. ’s-Gravenhage. Vereeniging Kindervoeding. Bestuur; mannen ; terwijl ongeveer 200 vrouwen en meisjes behulpzaam zijn bij het uitreiken der spijzen in de seholen. Leiden. Vereeniging: Uit Liefde. Bestuur; 8 mannen. Leiden. Vereeniging: Voeding van behoeftige schoolkinderen. Bestuur; 9 mannen. Maassluis. Fonds van Liefdadigheid. 'Commissie van beheer: 8 mannen. Monster. Commissie voor winterbedeeling: 12 mannen. Rotterdam. Zuster vereeniging tot hulp der armen. Schiedam. Commissie uit de Protestanten belast met uitdeeling van warme spijzen in den winter: 12 mannen. Sommel s d ij k. Commissie voor Weldadigheid: 8 mannen. Vian e n. Commissie tot kostelooze uitdeeling van soep aan behoeftigen : 4 mannen. Waddingsveen. Commissie tot buitengewone uitdeeling in de wintermaanden'. 13 mannen. Noord-Holland. 40 Vereenigingeu , in 10 gemeenten. Omtrent 27 niet, omtrent 13 wèl inlichtingen A 1 k m aar. Commissie voor Spijsuitdeeling van den H. Willebrordus ; 4 mannen. Amsterdam. Inrichting voor havelooze kinderen. Bestuur; 6 mannen en 5 vrouwen. Amsterdam R. Katholieke Commissie tot bevordering der stoffelijke belangen van het arme schoolkind: 4 mannen. Amsterdam. Vereeniging Koning Willemshuis. Bestuur; 5 mannen en 2 vrouwen. Onderafdeeling te IJmuiden; 2 bestuurderessen. Amsterdam. Vereeniging Kindervoeding. Bestuur; mannen en 2 vrouwen, ul. presidente en secretares van het dames-comité, het werkend comité, bestaande uit 4- 300 vrouwen. Amsterdam. Liefdewerk van den H. Antonius. Bestuur: mannen, hoewel vrouwen wèl verkiesbaar zijn. Amsterdam. Fundatie van wijlen den Heer A. F. Daniels. Administratie : 3 mannen. B e ver wij k. Damesvereeniging tot uitreiking van warme maaltijden aan kinderen. Haarlem. Commissie tot uitdeeling van brood en kofje: 5 mannen; terwijl vrouwen en jonge meisjes helpen bij het uitreiken der spijzen en toezicht houden op de kinderen. Hilversum. Vereeniging tot warme spijs-uitdeeling. Bestuur: mannen; 20 a 24 vrouwen en jonge meisjes helpen bedienen. Hoorn. Het Kerken-Armen fonds. Commissie van beheer : 4 mannen. Pur m eren d. Vereeniging voor Kindervoeding. Bestuur; 4 mannen en 12 jonge meisjes. Zaandam. Vrowwenvereeniging tot het verstrekken van levensmiddelen. Zeeland. 14 Vereenigingen of Comraissiën, in 6 gemeenten Omtrent 10 niet, omtrent 4 wèl inlichtingen. Go es. Commissie voor oeconomische Spijsuitdeeling-. 12 mannen. Middelburg. Commissie voor spijsuitdeeling-, 6 vrouwen. Middelburg. Vereeniging Kindervoeding. Bestuur: 3 mannen en 18 vrouwen; en bovendien 36 jonge dames; werkende leden. Vlissingen. Vereeniging voor Kindervoeding. Bestuur: 9 vrouwen, bijgestaan door 21 jonge meisjes. De bezoldigde directie berust bij 3 vrouwen en 1 man. Utrecht 18 Vereenigingen of Commissiën , in 5 gemeenten. Omtrent 8 geen, omtrent 10 wèl inlichtingen. Amersfoort. Be Armen de Pot Ji. Bestuur: mannen Amersfoort. Commissie van Kindervoeding'. 5 mannen, bijgestaan door een dames-comité van 7 vrouwen , terwijl 24 jonge meisjes behulpzaam zijn bij het uitreiken der spijzen. Utrecht. Fonds der Ele'emosyne van Oud-Munster. Directeuren; B. en W. Utrecht. Stichting van Thomas van Nykerken. Directie : B. en W. Utrecht. Armenpot van St. Jacoh. Bestuur: mannen. Utrecht. St. Martinws-Vereeniging. Bestuur: 5 mannen. Utrecht. Armenpot van de Geertekerk. De kerkmeester vergeeft de plaatsen. Utrecht. Armenpot der Nicolai-kerk. Beheerder: de kerkmeester. Utrecht. Stoom-spijskokerij voor minvermogenden. Bestuur : mannen; de directie berust bij een man. Utrecht. Gratis-uitdeeling hrood en koffie. Bestuur: mannen. Friesland. 5 Vereenigiugen of Cominissiën, in 5 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 3, wel omtrent 2 cominissiën. Lemmen. Commissie tot uitdeeling van eetwaren: 8 mannen. Sn eek. Nieuwjaarscommissie: 1 mannen. Overijssel 6 Yereenigingen of Commissiën, in 4 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 5 , wèl omtrent 1 commissie. Steen wijk. Commissie voor schoolvoeding en -kleeding: 4 mannen en 3 vrouwen. Groningen. 18 Vereenigiugen of Commissiën , in 15 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 13 , wèl omtrent 5 vereenigiugen. Appingedam. Soep- en Boterhammencommissie: 13 mannen. Groningen. Commissie tot gratis hrood- en koffie-uitdeeling: 2 mannen, terwijl de uitdeelingen geschieden door 3 mannen en 3 vrouwen. Groningen. Commissie voor spijsuitdeeling: enkel mannen. Nieuwolda. Nieuwjaarscommissie: 5 mannen. Oude-Pekela. Commissie van spijsuitdeeling aan arme schoolkinderen: 15 mannen. Drenthe. 5 Yereenigingen of Commissiën, in 5 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 4 , wèl omtrent 1 vereeniging. Assen. Vereeniging // Kindervoeding // (uitsluitend voor schoolgaande kinderen). Bestuur: 4 mannen en 5 vrouwen; dagelijksoh bestuur: 2 mannen en ééne vrouw (penningmeesteres). Helpsters: 6 vrouwen. Limbdeg. 4 Yereenigingen, in 4 gemeenten. Geen inlichtingen. c. Uitdeeling van Meeding stukken. Eéne landelijke vereeniging: Be Nederlandsche Naaivereeniging. Geen inlichtingen. Plaatselijke vereenigingen; Noord-Brabant. 7 Vereenigingen, in 4 gemeenten. Alle 7 best uren bestaan geheel uit vrouwen, terwijl ook alle werkende leden vrouwen zijn. Alleen is van de Martha-Vereeniging te ’s-Hertogenbosoh een pastoor directeur. Gelderland. 47 Vereenigingen , in 24 gemeenten. Van die 47 zijn 42 vrouwen-, jong «dochters-, meisjes-, naai-, Borcas-, St. Anna- of St. Elisabeth- Vereeniging en, welke geheel uit vrouwen bestaan. Van de 5 overige hebben wij geen inlichtingen omtrent 4, wèl omtrent 1. Arnhem. Commissie tot het verstrekken van kleeding aan leerlingen van kostelooze scholen: 3 mannen. Zuid-Holland 99 Vereenigingen , in 59 gemeenten. Daarvan zijn 92 geheel en al vrouwen vereenigingen ; terwijl van de 7 andere omtrent 4 niet, omtrent 3 wèl inlichtingen verkregen zijn. s-Gra ven hage. Het Beresteinfonds. Commissie van beheer; 2 mannen en 1 vrouw. s-Gravenhage. Vereeniging tot verstrekking van schoolpantoffels. {Scheveningen). Bestuur: 5 mannen, maar van 2 scholen treden dames-onderwijzeressen op als //gedelegeerden//, d. w. z. als ver- tegenwoordigende de school tegenover de vereeniging en haar bestuur. Rotterdam. Vereeniging n Kleeding en Schoeisel voor behoeftige Schoolkinderen n. Bestuur : 7 mannen en 7 vrouwen. Noord-Holland 51 Verenigingen, in 22 gemeenten. Daarvan zijn 38 geheel en al vrouwenverenigingen; wat de overige betreft hebben wij omtrent 8 geen, omtrent 5 wèl inlichtingen. Alkmaar. Vereeniging //Kinder kleeding//. Bestuur: 7 vrouwen. Amsterdam. Vereeniging tot verschaffing van kleeding aan minvermogende kinderen van alle religiën. Bestuur : 7 mannen ; propagandacomraissie: 4 vrouwen. Amsterdam. Tabitha-Vereeniging der Hersteld Evangelisch Luthersche Gemeente. Bestuur: 1 man en 6 vrouwen. Amsterdam. Gebroederschap Mehil Sedaca. Hoorn. Vereeniging nHeil der armenn. Bestuur; 1 man en 12 vrouwen. Zeeland. 6 Verenigingen in 6 gemeenten, alle 6 vrouwenverenigingen. Utrecht. 25 Verenigingen, in 13 gemeenten. Daarvan zijn 23 geheel vrouwen-vereenigingen. Omtrent 1 vereniging hebben wij geen inlichtingen ontvangen. Utrecht. Commissie voor kleeding en dekking aan minvermogenden gedurende het winterseizoen. Bestuur: 5 mannen; commissie van beheer; 4 mannen; commissarissen ; 20 mannen. Friesland. 72 Verenigingen, in 58 gemeenten. Daarvan zijn 69 vrouwenverenigingen ; omtrent 3 geen inlichtingen. O VERIJSEL. 32 Vereenigingen, in 18 gemeenten. Daarvan zijn 31 vrouwen-vereenigingen, terwijl van ééne vereeniging geen inlichtingen werden ontvangen. Groningen. 36 Vereenigingen, in 26 gemeenten. Daarvan zijn 32 vrouwenvereenigingeu. Yan 4 vereenigingen geen inlichtingen ontvangen. Drenthe. 16 Yereenigingen, in 11 gemeenten. Daarvan zijn 15 vrouwenvereenigingeu. Omtrent 1 yereenigiug geen inlichtingen ontvangen. Limburg. 2 Yereenigingen, beide te Maastricht. Eéne daarvan is een vrouwenvereniging. Momus' Armenkleeding. Bestuur: 1 man en 7 vrouwen, terwijl 12 andere vrouwen haar bijstand verleenen bij het vervaardigen en uitrei keu der kleediugstukken. d. Verstrekking van rentelooze Voorschotten. (*) Landelijke Vereeniging en. 2 Instellingen. Inlichtingen omtrent: De Protestantsche Vereeniging onder de zinspreuk nUnitasn. Hoofdbestuur en afdeelingsbesturen: uitsluitend mannen. Plaatselijke Veremigingen: Gelderland. 1 Instelling. Geen inlichtingen. Zuid-Holland, 3 Instellingen , in 2 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 2, wèl omtrent 1 instelling. ’s-Gravenhage. liet Leenfonds Weldadig en Zorgvuldig. Bestuur; mannen. Noord-Holland 1 Instelling. Geen inlichtingen. (') Wij noemen hier alleen die vereenigingen welke (uitsluitend) rentelooze voorschotten verstrekken. Zoodra rente wordt geheven, zijn wij buiten het eigenlijke terrein der bedoelende Armenzorg. Utrecht. 1 instelling. Geen inlichtingen. Friesland. 1 Instelling. Geen inlichtingen. Overijsel. 1 Instelling, te Kampen, Lentelooze Voorschottenbank. Bestuur; mannen. Groningen. 1 Instelling. Geen inlichtingen. 2. Hulp bij werkloosheid. (') A. Steun aan werkloozen a. van overheidswege. Gemeentelijke werkloozenfondsen bestaan, voor zoover wij weten, in 10 gemeenten, nl. te Arnhem, Nijmegen, Delft, ’s-Gravenhage, Leiden, Amsterdam, Haarlem, Hilversum, Utrecht en Groningen. De besturen bestaan, alweder voor zoover ons bekend is, uitsluitend uit mannen, te Arnhem ten getale van 9, te VGravenhage van 7. b. van particuliere zijde. Eéne Landelijke Vereeniging; Algemeen Comité voor de Werkloozen, gevestigd te Utrecht: 46 mannen en 1 vrouw. éPlaatselijke Vereeniging en : Zuid-Holland. VGravenhage. Algemeen Comité ter bestrijding van de gevolgen der werkloosheid: uitsluitend mannen. (*) Wij hebben gemeend, ofschoon de beste hulp aan den werklooze voorzeker in het verschaffen van arbeid bestaat, toch te moeten onderscheiden tusschen werkloozensteun en werkverschaffing; eeuerzij ds, omdat de commissiën tot werkloozensteun, in. het leven geroepen door bijzondere omstandigheden, veelal slechts tijdelijk zijn; anderzijds, omdat bedoelde commissiën dikwijls in hoofdzaak geldelijken steun, de vereenigingen voor werkverschaffing daarentegen in hoofdzaak zoo niet uitsluitend hulp in den vorm van arbeid verschaffen. Leiden. Comité tot bestrijding der Werkloosheid: 6 mannen. Noord-Holland. Amsterdam. Commissie ten behoeve van de Werkloozen : 12 mannen. Utrecht. Utrecht. Centraal WerkloozenJßureau. Geen inlichtingen. Limburg. Maastricht. Commissie "Werkloozensteuwr. 9 mannen en 1 vrouw. B. Werkverschaffing. a. van overheidswege. Zuid-Holland. Leiden. Stedelijke Werkinrichting. Bestuur: 7 mannen; de directie berust bij een man. Friesland. Eéue Stadswerkinrichting. Geen inlichtingen. Overijsel. Kampen. Stadswerkhuis. Bestuur: mannen; de directie berust bij een man. Groningen. In 7 plaatsen werkverschaffing van gemeentewege. Geen inlichtingen omtrent 3, wèl omtrent 4 plaatsen. Midwolda. Werkverschaffing. Bestuur; de 5 leden van het Burgerlijk Armbestuur. Nieuwolda. Gemeente-Werkhuis. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur; de directie berust bij een //vader en moeder//. Noord broek. Gemeentelijke instelling tot werkverschaffing. Bestuur: Burgemeester en Wethouders. Wins u m. Gebouw voor Hulpbetoon en Werkverschaffing. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur. Drenthe, Twee instellingen. Geen inlichtingen. b. van kerkelijke zijde.' Zuid-Holland. Eéne vereeniging. Geen inlichtingen. OvERIJSEL. 3 Vereenigingen. Geen inlichtingen. Groningen 1 Vereeniging. Geen inlichtingen. Drenthe 1 Vereeniging. Geen inlichtingen. c. van particuliere zijde. Aantal landelijke Yereenigingen, ons bekend, 7 Maatschappij van Weldadigheid. Bestuur; 5 mannen; de directie berust bij een man. Oranje-Bond van Orde. Algemeen bestuur: 16 mannen. Kwartgulden-Vereeniging voor Heide-ontginning. Hoofdbestuur en Afdeelingsbestureu er zijn 101 afdeelingen bestaan geheel uit vrouwen. ? ereeniging tot Christelijke verpleging van bedelaars en landloopers; stichting uil et Hoogeland" te Beekbergen. Bestuur: 12 mannen; de directie berust bij een man. Vereeniging "Tesselschade". Hoofdbestuur, afdeelingsbestureu , correspondenten er zijn 62 afdeelingen en correspondentschappen allen vrouwen. Nederlandsche Vrouwenver eeniging »Arbeid Adelt". Hoofdbestuur; besturen der 13 afdeelingen, 26 correspondenten, allen vrouwen. Leger des Heils met 5 Industrieels Tehuizen, 2 afzonderlijke Werkplaatsen, en een Landkolonie, bestuurd door 3 mannelijke officieren ouder den commandant. In de Tehuizen en Werkplaatsen zijn werkzaam 16 officieren: 7 mannen en 9 vrouwen; in de Landkolonie 3 officieren ; 2 mannen en 1 vrouw. Plaatselijke Vereenigingen; Noord-Brabant, 6 Vereenigingen of Commissiën, in 6 gemeenten. Geen inlichtingen. Gelderland. 20 Vereenigingen of Commissiën, in 15 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 14, wol omtrent 6. Arnhem. Vereeniging Hulpbetoon. Bestuur: 6 mannen en 7 vrouwen Arnhem. Vereeniging Armenzorg. Bestuur; 9 mannen; ondersteuningscommissie: 3 mannen en 2 vrouwen. Harderwijk. Vereeniging tot wering van bedelarij door werkverschaffing. Bestuur: 8 mannen. Alleen wordt door vrouwen het afgeleverde breiwerk gecontroleerd. Nijmegen. Bureau voor Werkverschaffing van de Vereeniging van patronessen tot hulp van de diakenen der Ned. Herv. Gein. Bestuur: vrouwen. Wagen in gen. Wageningsche Werkverschaffing. Bestuur: mannen. Zutphen, Protestantsche Werkinrichting. Bestuur: mannen. Zuid-Holland. 17 Vereenigingen of Commissiën , in 12 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 7, wèl omtrent 10 Vereenigino-en. Dordrecht. Af deeling Werkverschaffing der Vereeniging Armenzorg. Bestuur: 10 mannen. Dordrecht. Vrouwenvereeniging, ter bevordering van dm zedelijken en stoff dijken welstand der armen. fiouda. Werkverschaffing tot wering der bedelarij. Bestuur: 9 mannen en 3 vrouwen; en 25 mannelijke commissarissen. s-G raven hage. Afdeeling Werkverschaffing van den Christelijken Volksbond. Bestuur: 18 mannen. s-Gravenhage. Biakonessenarbeid in Wijk VIII der Ned. Herv. Gemeente. Bestuur: Wijkpredikant en 4 vrouwen. ’s-Gra ven hage. Vrienden der Armen. Bestuur: 7 vrouwen. Leiden. Leidsche Maatschappij van Weldadigheid. Bestuur: 9 mannen. Rotterdam. Dames-Vereeniging Rauwenhoff. Rotterdam. Onderafdeeling voor Amhacldm en Werkverschaffing van de Centrale Vereeniging tot verbetering van de Armenzorg in de Israelietische Gemeente. Bestuur: 3 mannen en 2 vrouwen; terwijl 11 vrouwen als patronessen werkzaam zijn. —J -. Schiedam. H. liduina-Vereeniging. Bestuur: 3 vrouwen. Nooiid-Holland. 21 Vereenigingen, in 16 gemeenten. 3 Geen inlichtingen omtrent 14, wèl omtrent 7 vereenigingen. Amsterdam. Moed, Beleid en Trouw. Bestuur: 6 mannen. Amsterdam. Werkverschaffing van de Maatschappij voor den Werkenden Stand. Hoofdbestuur: 10 mannen; afdelingsbesturen: G 6 mannen. Enkhuizen. Vereeniging tot werkverschaffing. Bestuur: mannen. Haarlem. Inrichting tot verschaffing van naaiwerk van de Vereeniging tot behartiging van de geestelijke en stoffelijke belangen der armen. Bestuur: 7 vrouwen. Hilversum. Vereeniging tot Werkverschaffing. Bestuur: 8 mannen. Hoorn. Het Werkhuis. Bestuur: 12 mannen. Wormer v e e r. Werkhuis. Bestuur: mannen; de directie berust bij een man. Zeeland 2 Vereenigingen, in 2 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 1, wèl omtrent 1. Go es. Christelijke Volksbond. Bestuur; 12 mannen Utrecht. 5 Vereenigingen, in 4 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 3, wèl omtrent 2 Arae rongen. Vereeniging tot verschaffing van arbeid. Bestuur; 0 mannen. Amersfoort. Afdeeling Werkverschaffing der Proteslantsche Armenloterij. Bestuur: 7 vrouwen. E BIESLAND 31 Afdeelingen van de Vereeniging Boor Arbeid tot i erbetering, omtrent welke vereeniging geen inlichtingen werden ontvangen. Bovendien 11 andere vereenigingen, in 11 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 10, wèl omtrent 1. Leeuwarden. Bamescomité voor vrouwenarbeid van de Vereeniging tot verbetering der Armenzorg. Bestuur; 4 vrouwen O VEHIJSEL. 9 Vereenigingen of Commissiën, in 7 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 6, wèl omtrent 3 vereenigingen. Steen wijk. Vereeniging tot bestrijding der bedelarij door werkverschaffing. Bestuur: 5 mannen. Zwartsluis. Vereeniging tut IVerkverschaffing. Bestuur: 7 mannen Zwolle. Vrouwenveremiging tot bevordering van werkzaamheid en welstand onder de behoef tigen. Groningen. 18 Vereenigingen of Commissiën , in 12 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 14, wèl omtrent 4. Groningen. Vereenigde Commissie voor werkverschaffing: 4 mannen. Groningen. Tehuis voor dakloozen. Bestuur: mannen. Groningen. Vrouwenvereeniging. Bestuur: 3 mannen en 2 vrouwen; commissie voor werkverschaffing; 8 vrouwen. Zuidhorn. Instelling tot werkverschaffing. Bestuur: 2 mannen. Drenthe. 7 Yereenigingen of Commissiën. Inlichtingen ontvangen van geene. 3. Hulp door huisvesting. (Zorg voor bestedeling en, vohvassen armen, en ouden van dagen). Noord-Brabant. 80 Instellingen , in 47 gemeenten. Omtrent 27 geen, omtrent 53 wèl inlichtingen. Baardwijk. St. Antonius-Gestieht. Bestuur: Zusters. Bergen op Zoom. Piakonie-Gesticht. Bestuur: mannen. Bergen op Zoom. St. Catharina-Gesticht. Bestuur: Zusters. Berlicu m. R, Katholiek Liefde-Gesticht. Bestuur: Zusters. Boxtel. Gesticht voor oude vrouwen en meisjes van de R. Katholieke Gezindte. Bestuur: Zusters. Breda. Gesticht voor li. Katholieke Oude Vrouwen. Bestuur: 5 mannen. Breda. Heer Weijnandt van Sterns-Fundatie. Bestuur: mannen. Diessen. Si. Vincentius Gesticht. Bestuur: mannen. Dongen. Si. Flisaheth's Gesticht. Bestuur: 4 mannen. Bussen. R. Katholiek Gasthuisfonds. Bestuur: Zusters. Eindhoven. Gesticht voor oude en gebrekkige R. Katholieke vrouwen. Bestuur: Zusters. Etten. St. Paulus Hof ken. Bestuur: Zusters. Grave. St. Catherina-Gasthuis. Bestuur; 5 mannen. Haaren. Gesticht Liefdadigheid. Bestuur: Zusters. Halsteren St. Elisabeth's Gasthuis. Bestuur: 4 mannen. Helmond. Gasthuis. Bestuur: 6 mannen. Helmond. Liefdegesticht. Bestuur; 5 mannen. ’s Hertogen bosch. St. Anthonius-Gesticht voor Oude Vrouwen en Meisjes. Bestuur: Zusters. ’s-H er togen bosoh. Looijen's of Kuystens Oude Mannen- of Twaalf Apostelenhuis. Bestuur: 3 mannen. ’s-Hertogenbosch. Gesticht voor oude mannen en vrouwen van alle gezindten. Bestuur: Zusters. ’s-H e rtoge nb os ch. Diakonie-Gesticht. Bestuur: mannen. Hil vareubeek. St, Adrianus-Gesticht. Bestuur: ■> mannen Lieshout. Liefdegesticht. Bestuur : Zusters, Litho ij en. St. Norb er tus-Gesticht. Bestuur; Zusters Mierlo. Apostelhuis. Bestuur: Zusters. St. O eden rode. St. Oda-Gesticht. Bestuur: Zusters. St. O eden rode. St. Paulus-Gesiieht. Bestuur: Zusters. Oij en. Gasthuis voor R. Katholieken. Bestuur: Zusters Oirschot. Stichting Amelrijk Booth. Beheer: Burgerlijk Arm bestuur. Oirschot. Fundatie Jhr. Dirk van der Ameijden. Beheer; Burgerlijk Armbestuur. Oirschot. Fundatie Hendrik Verbeek. Beheer: Burgerlijk Armbestuur. Oir schot. Fundatie Jan Daams. Beheer: Burgerlijk Armbestuur. Oirschot. 81. Joris Gasthuis. Bestuur: Zusters. Oss. St. Leonardus Gesticht. Bestuur: 5 mannen Oud en bosch. St. Flisabeth's Gesticht. Bestuur; 4 mannen. Oud- en Nieuw-G astel. St. Jo seph's Liefdegesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. Fr ineen hage. St. Lucia Gasthuis. Bestuur: Zusters. Roosendaal. Passanten-Armenhuis. Bestuur ; Zusters. Rosmalen. Gesticht van Meeuwen. Bestuur: Zusters. Schijn d e 1 Gesticht voor oude mannen , vrouwen en zieken. Bestuur : Zusters. Borneren. Klooster-Gaslhuis. Bestuur: mannen. Steenbergen. R. Katholiek Gast- of Ziekenhuis Charitas. Be stuur: Zusters. Stiphout. Gesticht: Geloof, Hoop en Liefde. Bestuur: Zusters Tilburg. St. Joseph's Gesticht. Bestuur: Zusters. Veg bel. Liefdegesticht der Zusters Franciscanessen. Vlijmen. R. Katholiek Liefdegesticht. Bestuur; Zusters. Vught. Heijnis- of Mannen-Gasthuis. Bestuur: 3 mannen. Vught. St. Vincentius Gesticht. Bestuur: mannen. W aalwijk. R. Katholiek Gesticht voor oude mannen en vrouwen. Bestuur; leden van het Parochiaal Armbestuur. Wanrooj. Liefdehuis. Bestuur: Zusters, Waspik. R. Katholiek Liefdegesticht. Bestuur; Zusters. Zeeland. R. Katholiek Liefdegesticht. Bestuur: Zusters. Zevenbergen. R. Katholiek Verplegingsgesticht. Bestuur : Zusters In de Roomsch Katholieke gestichten, in alle provinciën, geschiedt de verpleging, ook waar het bestuur aan mannen is opgedragen , door Zusters (eene enkele maal door Broeders), onder de leiding van een Moeder-Overste (of een Prior). Gelderland 61 Instellingen, in 30 gemeenten Omtrent £7 niet, omtrent 31 wèl inlichtingen. A alten. Rusthuis der Ned. Hero. Gemeente. Bestuur; 3 mannen en 3 vrouwen. Arnhem. Protestantsch Bestedelingenlmis. Bestuur: mannen A rn h e m. St. Peter en St. Anthonie Gasthuizen. Bestuur : 9 mannen. Arnhem, R. Katholiek Bestedelingenhwis "Lnswla Dein. Bestuur: 0 mannen, benevens de 4 pastoors der gemeente. Arnhem. R. Katholiek Vrouwenhuis. Bestuur: 3 mannen. Arnhem. St. Catharina-Gasthuis. Bestuur: 6 mannen. Arnhem. Stichting nGedachtenisn. Bestuur: 5 mannen. Arnhem. BentincFs Weduwenhuis. Bestuur: mannen. Arnhem. St. Walhurgis-Hofje. Bestuur: 4 mannen. Arnhem. Wedwwenhuis nover den Broerenn. Bestuur; mannen. Arnhem. DorthmonKs Weduwenhuis. Bestuur: mannen. Arnhem, f ereeniging: Zusterlijke Liefdadigheid. Bestuur: 3 vrouwen. Bar ne veld. Diaconie- Bestedeling enhuis. Bestuur: mannen. Doorn e n b u rg. R. Katholiek Liefdegesticht. Bestuur: zusters Dominicanessen. Buren. Armhuis. Bestuur; 3 mannen. Deventer. Oude mannen- en Oude-Vrouwenhuis. Bestuur: 10 mannen, door den Gemeenteraad benoemd. Verpleging door een wvader en moeder//. (*) Driel. R. Katholiek Liefdegesticht. Bestuur: Zusters van de Congregratie van O. L. Vr. Moeder van Barmhartigheid uit Tilburg. Eist. Gasthuis der Herv. Gemeente. Bestuur: mannen Groenlo. St. Vincentius-gasthuis. Bestuur; mannen. Harderwijk. Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur: 5 mannen en 4 vrouwen ; verpleging door een //vader en moeder//. Harderwijk. Rins-Gesticht. Bestuur; Zusters van de Congregatie van den H. Joseph te Amersfoort. Kuilenburg. Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur: de leden van het Burgerlijk Armbestuur, mannen. Nijkerk, Van Beelens en Schrasserts-woningen. Bestuur: mannen. Nij kerk. Oude Mannen- en Vrouwenhuis der Gereformeerde Geërfden van Nijkerk. Bestuur: 8 mannen, terwijl de vrouwen dier mannen helpen in huishoudelijke aangelegenheden ; verpleging door een //vader en een moeder//. Nijmegen. Oud Burgeren Gasthuis. Bestuur: 8 mannen; verpleging door een hinnenmoeder, een ziekenmoeder en een verpleegster. Nij m eg en. Ellendige en andere gevoegde Iroederschappen. Bestuur : 6 regenten. Nijmegen. Cellebroederenhuis. Bestuur: mannen. Nijmegen. St. Anna Gesticht, afdeeling van het St. Canisius- Gesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. Be ek-Übbergen. R. Katholiek Liefdegesticht. Bestuur : mannen. Wagen in gen. Biakonie Oude Mannen- en Vrouwenhuis der Nederd. Herv. Gemeente. Bestuur: mannen. Wijchem. B. Katholiek Armengesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. (') Dit is waarschijnlijk in de meeste niet-E. Katholieke hofjes en tehuizen voor oude lieden het geval. Maar waar het ons niet werd opgegeven, durfden wij het niet boudweg vermelden. Zutphen. Bornhof. Bestuur: mannen. Zutplien. St. Elisabeih-Gesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. Zutphen. Evangelisch-luthersch Hofje. Bestuur: 3 mannen. Zuid-Holland. 118 Instellingen, in 44 gemeenten. Omtrent 65 niet, omtrent 53 wèl inlichtingen. Nieuw-Beijerland. Armhuis. Bestuur: leden van het Burgerlijk Armbestuur: 3 mannen. Oud – B eij erlan d. Diakonie Armhuis der Herv. Gemeente. Bestuur: mannen. Boskoop. Armen-Weeshuis. Bestuur: leden van het Burgerlijk Armbestuur; 3 mannen; verpleging door een //vader en moeder//. Brielle. Merwla-Stichting. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. Delft. Klaauw's Hofje. Administratie: 3 mannen. Delft. St. Anna-Gesticht. Bestuur: Zusters uit Tilburg. Delft. Inrichting voor dames uit den beschaafden stand. Bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen. Delft. Fonds de Been tot ondersteuning van 11. Katholieke Armen. Commissie van beheer: 8 mannen. Delft. St. Joseplis Fundatie. Bestuur: 5 mannen. Delft. 11. Katholiek Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur: 8 mannen. Delft. Werkinrichting voor oude lieden. Bestuur: 7 mannen Dirksland. Armhuis. Bestuur: 3 mannen en 4 vrouwen; verpleging door een //vader en moeder.// Dordrecht. St. J acobsgesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. Dordrecht Arent Martenszhof. Bestuur: 6 mannen. Goriuchem. R. Katholiek Arm- en Weezengesticht. Bestuur: Zusters Franciscanessen. Gouda. Werkinrichting tot wering van bedelarij. Bestuur; 9 mannen en 3 vrouwen; commissarissen: 25 mannen. Gouda. Bestedeling huis voor oude lieden. Bestuur; 5 mannen en 3 vrouwen; verpleging door een //vader en moeder//. VGravenhage. Bestedelinghuis van het Burgerlijk Armbestuur. Bestuur; mannen; de directie berust bij een man. VGravenhage. Oude Mannenhuis. Bestuur: 5 mannen; verpleging door een directeur en directrice. ’s-Gravenhage. St. Nicolaas-Gasthwis. Bestuur: een gelijk aantal mannen en vrouwen ; verpleging door een «vader en moeder". ’s-Gravenhage. Liefdegesticht voor weezen en ouden van dagen van het R. Katholiek Parochiaal Armbestuur. VGravenhage. Br. Meijer s Stichting van het R. Katholiek Parochiaal Armbestuur. Commissie van beheer: 3 mannen. VGraven hage. Israelietisch Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur: 8 mannen; verpleging door een «vader en moeder«. VGravenhage. Heilige Geesthuisjes. Bestuur: de leden van het Burgerlijk Armbestuur. VGraven h age. Hofje van Floris van Dam. Regenten: 1 man en 1 vrouw. VGravenhage. Rusthof. Bestuur: 5 mannen; verpleging dooreen directrice. VGravenhage (S ch e ven in ge n). Ned. Herv. Oude Mannen-, Vrouwen- en Weezen-Gesticht. Bestuur: 4 mannen en 2 vrouwen; verpleging door een //vader en moeder//. Hellevoetsluis. Gesticht, beheerd door een vaste Commissie uit den Gemeenteraad. Bestuur; uitteraard mannen, en wel ten getale van 3; verpleging door een directrice. Katwijk aan Zee. Nederd. Herv. Gasthuis. Bestuur: mannen. Koudekerk. Gesticht van het Algemeen Armbestuur. Bestuur: 6 mannen. Leiden. Invalidenhuis. Bestuur: 6 mannen. Leiden. Gereformeerd Minnehuis. Bestuur; 5 mannen ; verpleging door een «vader«. Leiden. Doopsgezind Hofje. Regenten: mannen. Leiden. Kvangelisch Luthersch Wees- en Oude Liedenhuis. Bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen; verpleging door een «vader«. Leiden. R. Katholiek Wees- en Oude Liedengesticht. Bestuur; 6 mannen. Maassluis. Dirkonie-Gesticht der Nederd. Herv. Gemeente. Be stuur: mannen. Naaldwijk. Dominaal Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur; mannen; verpleging door een //vader en moeder". Nutnansdorp. Armhuis van de Biakonie der Ned. Hem. Kerk. Bestuur: 9 mannen; verpleging door een //vader en moeder//. Oudslioorn. Wees- en Armgesticht. Bestuur: 3 mannen met bun vrouwen. Rijswijk. li. Kath. Liefdegesticht. Bestuur; Zusters uit Tilburg. Rotterdam. Armhuis van het Burgerlijk Armbestuur. Bestuur: mannen. Rotterdam. Lidmatenhuis der Kvang. Luth. Gemeente. Bestuur 5 mannen; verpleging door een «vader en moeder//. Rotterdam, Armenweeshuis der O. B. Katholieke Gemeente "het Paradijs". Bestuur; 2 mannen en 4 vrouwen; verpleging door een //vader en moeder//. Rotterdam. St. Lawrentius Arm- en Weeshuis. Bestuur : 3 mannen. Rotterdam. Gesticht voor Israëlietische Oude Lieden en Zieken. Bestuur: 6 mannen en 6 vrouwen, boofdzakelijk voor de huishoudelijke aangelegenheden; verpleging door een «vader en moeder//. Schiedam. St. Lidmnagesticht\ onder toezicht van den Bijzonderen Raad van de St. Vincentiusvereeniging. Commissie van toezicht: 4 mannen. Schiedam. Huis voor Oude Lieden. Bestuur: 4 regenten en 4 regentessen; verpleging door een «vader en raoeder«. Schiedam. Hofjes van Belois. Bestuur: 3 mannen. Slied recht. Ned. Herv. Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur: mannen; verpleging door een «vader en moeder//. Vlaardingen. Weeshuis der Hervormden. Bestuur: 4 mannen en 4 vrouwen. Voorburg. Maria-Gesticht. Bestuur; Zusters van O. L. Vrouw van Amersfoort. Wateringen. R. Katholiek Armenhuis. Bestuur: mannen. Zwij ud recht. Biakonie-gesticht der Ned. Herv. Gemeente, genaamd Rustoord. Bestuur: 8 mannen. Nooud-Holland. 174 Instellingen, in 44 gemeenten Geen inlichtingen omtrent 115, wèl omtrent 59. Akersloot. Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur: de leden van het Burgerlijk Armbestuur. Alkra aar. Pius-Slichiing. Bestuur : inaunen. Alkmaar. Hofje Geerlruij Bijlevelt. Bestuur: 2 mannen. Amsterdam. Stedelijk Armenhuis. Bestuur: 9 mannen en 3 vrouwen; verpleging door een directeur. Amsterdam. Stedelijke Weduwenhof. Bestuur: 9 mannen en 3 vrouwen; verpleging door een //vader en moeder//. Amsterdam. Wees-, Oude Mannen-en Vrouwenhuis der Waalsch Hervormde Gemeente. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen en een mannelijke vertegenwoordiger der diakonie; verpleging door een directrice. Amsterdam, li. Katholiek Oude Vrouwen- en Mannenhuis. Bestuur: 6 mannen. Amsterdam. Lindenhofje. Bestuur: 6 regenten (mannen), en een wijkmeester. Ditzelfde geldt voor Het Swigiershofje, Het Hamers- en Bouwershof'je, Het Claas Reimerszhofje. Amsterdam. St. Andries-Hofje. Regent: de Rector van liet Begijnhof. Amsterdam. Moens- of Otters-Hofje. Regenten: 4 mannen. Amsterdam. Zeven Keurvorsten-Hofje. Regenten: 2 mannen. Amsterdam. Het Nieuwe Suikerhofje. Regent: 1 man. Amsterdam. Gebouw van Barmhartigheid. Regenten: 4 mannen. Amsterdam. Gesticht van r/van Brienen.n Regenten: 2 mannen. Amsterdam. Stichting Gijsbert Bakker. Bestuur: 3 mannen. Amsterdam. Itegenhoogs-TAefde-llofje. Regent: 1 man. A msterdam Brentano' s Steun des Onderdons. Regenten : 3 mannen. Amsterdam. Sint Bernardws Gesticht. Regenten: 4 mannen. Amsterdam. Van Beeck's-hofje. Bestuur: 3 mannen. Amsterdam. Beutzenhofje. Regenten: 2 mannen en 1 Vrouw; de directie berust bij een directeur en directrice. Amsterdam. Evangelisch Luthersch Biaconie-hofje. Bestuur; 4 mannen en 2 vrouwen. Amsterdam. Nederlandsch-Buitsche Stichting. Bestuur: 5 mannen. Amsterdam. Toevlucht voor behoeftigen. Bestuur: 7 mannen; de directie berust bij een, vrouw. Barsiuge r h o r n. Wees- en Armhuis. Bestuur: 5 mannen; de directie berust bij een «vader en moeder.// Berkhout. Armenhuis. Bestuur: 2 mannen. Bever w ij k. Si. Joseplis Gesticht. Bestuur; leden van liet Parochiaal Armbestuur. Haarlem. Wees- en Armenhuis der Evangelisch-Luthersche Gemeente Bestuur: 4 regenten en 4 regentessen; de directie berust bij een «vader en moeder.// Haarlem. R. Katholiek Wees- en Armenhuis, genaamd SI. Jacob. Bestuur; het Parochiaal Armbestuur. Haarlem. Het Hofje van de 12 Apostelen, Het Jan Verwershofje, Het Guurt Burrethofje, alle drie bestuurd door bet Parochiaal Armbestuur, 5 mannen, Haarlem. Het Hofje van Loo. Bestuur: 7 regenten en 4 regentessen. Haarlem. Het Blokshofje. Bestuur: 5 mannen en 5 vrouwen Haarlem. Be Hofjes van Staats en Nohlet. Bestuur : 4 regenten ; 2 vrouwen zijn opzichteres. Haarlem. Armenhuis voor Doopsgezinde kinderen. Bestuur: 5 mannen en 5 vrouwen. Haarlem, Stads Armen- en Ziekenhuis. Bestuur: leden van liet Burgerlijk Armbestuur; de directie berust bij een man en een vrouw. Haren kar spel. Armhuis. Bestuur: 3 mannen Heemstede. St. Bavo-gesticht. Bestuur; Zusters Franciscanessen. Heemskerk. Liefdegesticht. Bestuur; Zusters Franciscanessen van St. Lucia te Rotterdam. Den Helder. Armhuis. Bestuur: mannen. Den Helder. Tehuis voor oude lieden van de Vereeniging // Liefdadigheid naar Vermogen." Bestuur: 9 mannen; de directie berust bij een «vader en moeder.// Hilversum, Sint Anna-Gesticht. Bestuur; 5 mannen. II pen dam. Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur: mannen. Limmen, R. Katholiek Hofje "Be Kamers." Bestuur: 1 man. Medemblik. St. Martinus Liefdegesticht. Bestuur: Zusters van Tilburg. Nieuwe Ni ed or p. Armhuis. Bestuur: 4 Armenvoogden, mannen; de directie berust bij een «vader en moeder/'. P urineren cl. Gast- en Proveniershuis. Bestuur: 5 regenten en 5 regentessen; de directie berust bij een «vader en moeder.// Texel. Gesticht van Weldadigheid. Bestuur: 0 mannen en 3 vrouwen; de directie berust bij een «vader en moeder.// Texel. Armenkamers en Familie-huisjes. Bestuur: mannen. We esp. St. Bernardus-Gesticht. Bestuur: Zusters van het Gezelschap J. M. J. van ’s Hertogenbosch. West zaan. Gemeentelijk Wees- en Armenhuis. Bestuur: de leden van het Burgerlijk Armbestuur, 5 mannen, benevens 3 vrouwen, «buitenmoeders// genaamd; de directie berust bij een //vader en moeder // Werfershoof. St. Gerirudis Gesticht. Bestuur; 3 mannen Worm er veer. Armhuis van het Biirg erlijk Armbestuur. Bestuur: mannen; de directie berust bij een man. Wijk aan Zee en Duin. Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur: mannen; de directie berust bij een vrouw. Zaandam. Evangelisch Luthersch Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur: 3 vrouwen; de directie berust bij een //vaderen moeder.// Zaandam. Wees- en Armhuis. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen; de directie berust bij een //vader en een moeder.// Zeeland 44 Instellingen, in 36 gemeenten Geen inlichtingen omtrent 25, wèl omtrent 19. Aard en burg. Burger Gasthuis (Sint Janshuis). Bestuur; 7 mannen; de directie berust bij een vrouw. Bresken-s. Algemeen Armhuis. Bestuur: 3 mannen Bruinisse. Godshuis. Bestuur: 3 mannen. Bruinisse. Armhuis. Bestuur: 3 mannen. Go es. Gasthuis. Bestuur: 4 mannen en '3 vrouwen ’s-Gra ven po 1 d er. Armenkamers. Bestuur; Burgerlijk Arrabebestuur, mannen. Hulst. St. Catharina Stichting. Bestuur: Gasthuisnonnen uit Breda. lerseke. Armhuis. Bestuur: 5 mannen; de directie berust bij een «vader en moeder//. Kap el le. Armhuis. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, mannen. Ka pel le. Armhuis. Bestuur; Diakouie der Ned, Herv. Kerk, mannen Kerkwerve. Armenhuis. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, mannen. Middelburg. Oude Mannen en Vrouwenhuis. Regenten: 7 mannen, door den Raad benoemd; de directie berust bij een vrouw. Nieuwerkerk. Armenhuis. Bestuur: 3 mannen. Oostburg. Si. Anthonius Stichting. Bestuur; mannen. Th o 1 en. Gesticht voor ouden van dagen. Bestuur: diakenen der Ned. Herv. Kerk, mannen; de directie berust bij een //vader en moeder//. Vee re. Godshuis. Bestuur; 3 regenten en 2 regentessen; de directie berust bij een //vader en moeder//. Ylissingen. Stedelijk Gasthuis. Bestuur: 5 regenten en 5 regentessen; de directie berust bij een //vader en moeder». Wissen kerke. Twee Armhuizen. Best uur: 2 mannen. Zier ik zee. Sl. Catharina Liefdehuis. Bestuur: Zusters Franciscanessen uit Salzkotten. UïIIECHT. 43 Instellingen, in 13 gemeenten Geen inlichtingen omtrent 26, wèl omtrent 17. Amersfoort. Si. Josephs Gesticht. Bestuur: Zusters. Amersfoort. St. Pieters- en Bloklands-Gasthuis. Bestuur: 6 mannen en 6 vrouwen. Amersfoort Het Gesticht de Armen de Poth. Bestuur: 6 mannen; de directie berust bij eene //vader en moeder». Breu kelen. R. Katholiek Liefdegesticht Bestuur: Zusters Hoogland. R. Katholiek Liefdegesticht Leo's Oord. Bestuur: Zusters van het Gezelschap J. M. J. van ’s-Hertogenboscb. Maarssen. Liefdehuis. Bestuur; Zusters van O. L. Vrouwe van Amersfoort. Montfoort. St. Anthonius-gesticht. Bestuur: R. Katholiek Armen Kerkbestuur, 11 mannen. Nij kerk. R. Katholiek Liefdegesticht. Bestuur: Zusters. Rb en en. Protestantsch Bestedelingenhuis. Bestuur: 8 mannen en 8 vrouwen ; de directie berust bij een //vader en moeder». Schalkwijk. St. Canisius-gesticht. Bestuur: Zusters van het gezelschap J. M. J. van 's-Hertogenbosch. Soest. St. Jozefs-geslicht. Bestuur: Zusters van O. L. Vrouw van Amersfoort. Utrecht. Gemeentelijk Armhuis. Bestuur; mannen; de directie berust bij een raannelijken directeur, die gehuwd moet zijn en bijgestaan moet worden door zijn vrouw. Utrecht. Algemeen- of Bartholoméi-gaslhuis. Bestuur: 12 mannen. Utrecht. Eoangelisch-Luthersch Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur: mannen. Utrecht. Jt. Katholiek Weeshuis en Oude Liedengesticht. Bestuur: J J mannen. Utrecht. Kuip aan Protestantsche Weduwen. Bestuur: mannen; het opzicht berust bij een man. Wijk bij Duurstede. Ewoud- en Elisabeth-gasthuis. Bestuur; S mannen en 4 vrouwen ; de directie berust bij een //binnenmoeder//. Fiuesland. 49 Instellingen, in 35 gemeenten. Omtrent 24 niet, omtrent 25 wel inlichtingen. Aengwierden (T erb a n d). T erplegingshuis. Bestuur: 7 mannen en 4 vrouwen ; de directie berust bij een //vader en moeder//. Barradeel. Gemeentelijk Armhuis. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, mannen; de directie berust bij een //vaderen moeder//. Bed urn. Arm- of Werkhuis. Bestuur: 5 mannen; de directie berust bij een //vader en moeder//. ’t Bildt. Armhuis. Bestuur: 2 mannen; de directie berust bij een //vader en moeder//. Bols war d. Liefdegesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur, mannen. Dokkum. Gesticht voor arme oude Lieden en ouderlooze of verlaten Kinderen. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, mannen; de directie berust hij een //vader en een moeder//. Dokk urn. St. Laurentius-gasthuis. Regenten: 3 mannen. Era nek er. Algemeen Armhuis. Bestuur; 4 mannen, armvoogden, bijgestaan door 4 vrouwen, regentessen; de directie berust bij een «vader en een moeder//. Harlingen. Algemeene Arm- en Weesvoogdij. Bestuur : 5 mannen, bijgestaan door 5 vrouwen, hoewel dezen eigenlijk alleen bijstand hebben te verleenen bij bet besturen van het Weeshuis; de directie berust bij een //vader en een moeder//. Haskerland. Armhuis. Bestuur; Burgerlijk Armbestuur, 8 mannen, bijgestaan door 3 vrouwen , regentessen; de directie berust bij een //vader en een moeder//. Idaarderadeel. Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur; 3 mannen , armvoogden. Kollumerland (Kollum). Armhuis. Bestuur: 3 regenten en 2 regentessen ; de directie berust bij een //vader en een moeder//. Leeuwarden. Stichting Fribowrg. Bestuur: 5 mannen ; de directie berust bij een man. Leeuwarden. Sint Anthony Gasthuis. Bestuur; 9 voogden en 4 voogdessen. Leeuward e r a d e e 1 (Stiens). Armhuis. Bestuur; Burgemeester en Wethouders en 2 armmeesters; de directie berust bij een //vader en een moeder.//. Menaldumadeel. Twee Armhuizen. Bestuur: Burgemeester en Wethouders; de directie berust telkenmale bij een //vaderen moeder.// Oostd ongeradeel (Anjum). Armhuis. Bestuur; Burgemeester en Wethouders; de directie berust bij een //vader en een moeder//. Opsterland (Ureterp). Armhuis. Bestuur: 3 regenten; de directie berust bij een //vader en een moeder//. Smallingerland. Regentschap van het Arm- en Weeshuis te Brachten. Bestuur: 3 mannen; de directie berust bij een //vaderen een moeder//. Sn eek. Gesticht van het Burgerlijk Armbestuur. Bestuur: mannen; de directie berust bij een //vader en een moeder//. Utingeradeel. Armhuis. Armvoogd en sub-armvoogd : mannen; de directie berust bij een vrouw. Westdongeradeel. Armhuis. 5 mannen. Wonseradeel. Armhuis. Bestuur: 8 mannen; de directie berust bij een //vader en een moeder//. Workum. St. Gertrudis Gesticht. Bestuur: Zusters van liet Gezelschap J. M. J. van ’s-Hertogeubosch. IJlst. Armhuis. Bestuur: 3 mannen. OVERUSEL. 31 Instellingen, in 10 gemeenten. Omtrent 18 niet, omtrent 13 wèl inlichtingen. Home. Liefdegesticht. Bestuur: Zusters der Congregatie van O. L. Vrouwe van Goeden Bijstand uit Schijndel. Deventer. Groote en boorster-Gasthuis. Bestuur: 10 mannen. Deventer. St. Jurrièns Gasthuis. Bestuur: 10 mannen. Deventer. Oude Vrouwenhuis. Bestuur; 10 mannen. Enschedé. Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, mannen; de directie berust bij een «vader en eenraoeder«. Kampen. Gast- en Proveniershuis. Bestuur: maunen; de directie berust bij een «vader en een raoeder«. Rijssen. St. Renricus Gesticht. Bestuur ; Liefdezusters van Jezus en Maria, Moeder van Goeden Bijstand, uit Schijndel. Steen wijk. Arm- en Weeshuis. Bestuur; mannen. Steen wij ker w old. B. Katholiek Liefdegesticht de Voorzienigheid. Regenten : 3 mannen. Zwolle. Be Swiersenshuizen. Bestuur; 3 mannen. Zwolle. Be Kmmanuelshuizen. Bestuur: 3 mannen. Zwolle. Be Boetinchemshuizen. Bestuur: 1 man. Zwolle. Be Vilsterens en Boelincks-huizen. Bestuur: 4 mannen. Groningen. 76 Instellingen, in 37 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 47 , wèl omtrent 29. Appiugedam. Tehuis voor Bakloozen. Commissie van toezicht: B, en W. Bedum. Arm- of Werkhuis. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, 5 mannen; de directie berust bij een //vader en een moeder.// Delfzijl. Armhuis. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, mannen; de directie berust bij een //pleegmoeder.// Einster vv o 1 d e. Arm- of Werkhuis. Bestuur; Burgerlijk Armbestuur, 5 mannen; de directie berust bij een //vader en een moeder.// Groningen. B. Katholiek Gesticht van Liefde. Bestuur: mannen. Groningen. Cremers Gasthuis. Bestuur: mannen. Groningen. Cornelia Gasthuis. Bestuur: mannen. Groningen. Heytse's Gasthuis. Bestuur: mannen. Groningen. Sé. Martinus Gasthuis. Bestuur: 10 mannen. Groningen. Het Armhuiszittend Convent. Bestuur: 4 mannen. Groningen. Aduarder Gasthuis. Bestuur: 2 mannen. Groningen. Vrouw Franssens- of Geertje Schilts-Gasthuis. Bestuur: 2 mannen. Groningen. Latteringe Gasthuis. Bestuur: mannen. Groningen. Übhena-Gasthuis. Bestuur: B. en W. en Kerkeraad der Ned. Herv. Kerk, mannen. G rijps kerk. Algemeen Armhuis. Bestuur; Burgerlijk Armbestuur, 3 mannen. den Ham-Aduard. Tehuis voor armen. Bestuur: 2 mannen, leden van den Kerkeraad der Doopsgezinde Gemeente. Hoogezand. Burgerlijk Armhuis en Tehuis voor Dahloozen. Bestuur: 7 mannen, leden van het Burgerlijk Armbestuur, en 5 vrouwen , voogdessen ; de directie berust bij een directeur en directrice. Kantens. Armhuis. Bestuur: mannen. Le en si Armhuis en Tehuis voor dahloozen. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, 7 mannen. boppers um. Tehuis voor dahloozen. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, 7 mannen. Midwolda. Burgerlijk Arm- en Werkhuis. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, 5 mannen; de directie bij «een vader en een moeder'/. Nieuvveschans. Arm- of Werkhuis en Tehuis voor dahloozen. Bestuur: 7 mannen; de directie berust bij een «vader en een moeder.// Nieuwolda. Tehuis voor Kinderen, Ouden en Hulpbehoevenden. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur: 5 mannen. Oude Pekela. Armhuis Bestuur: Diaconie der Ned Herv. Gemeente; de directie berust bij een //vader en een moeder.» S 1 ochte r e n. Armhuis. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, 9 mannen; de directie berust bij een directeur en directrice. Ulrum. Gemeentelijk Tehuis voor dakhazen. Bestuur: mannen Wmsum. Armhuis en Tehuis voor dakhazen. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, mannen; de directie berust bij een //vader en een moeder.» Zuidb r o e k. Arm- en Werkhuis. Bestuur Burgerlijk Armbestuur, 5 mannen; cle directie berust bij een //vader en een moeder//. 4 Zuidhoru. Tehuis voor dakloozen. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, 7 mannen. Drenthe 25 Instellingen, in 25 gemeenten. ' Geen inlichtingen. Limburg 28 Instellingen, in 19 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 12, wèl omtrent 16. Amstenrade. St. Josephsgesticht. Bestuur : Zusters. Beek. Klooster St. Joseph der barmhartige Zusters. Bestuur : Zusters Gulpen. R. Katholiek Liefdegesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur, mannen. Heel. St. Josephsgesticht. Bestuur: Broeders. Heel. St. Annagesticht. Bestuur: Zusters. Kessel. Armhuis van het Burgerlijk Armbestuur. Bestuur ; 5 mannen. Maastricht. Momus' Oude Mannenhuis. Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen; de directie berust bij den concierge-directeur en zijn vrouw. Maastricht. St. Maartenshuizen. Bestuur: 2 mannen Maastricht. Twaalf Apostelen Godshuis. Bestuur: 3 mannen. Maastricht. Het Conventje. Bestuur; 2 mannen en 3 vrouwen. Maastricht. Convent}e der Zeven Weeën. Bestuur: mannen. Maastricht. St. Gilles Gasthuis. Bestuur: 5 mannen. Roermond. Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Bestuur; Burgerlijk Armbestuur: mannen. Yeuloo. R. Katholiek Gesticht voor Oude Mannen en Vrouwen. Bestuur: 6 mannen. Yenraj. St. Josephs Gesticht. Commissie van toezicht: 4 mannen. Weert. SI. Jan's Gesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur, mannen. i. Hulp in de Huishouding. (!) Héne landelijke Vereeniging: Vereeniging "Tij(lelijke Hulp in Huisgezinnen//, gevestigd te Arnhem, die weliswaar slechts hulp verleent in gezinnen der meer gegoeden, maar zoo noodig die hulp toch gratis verstrekt. Bestuur; 5 vrouwen. (i) Bij ziekte of afwezigheid der huisvrouw. Plaatselijke Vereenigingen: Gelderland Lochem. Nuts-Commissie voor Huis- en Ziekenzorg. Bestuur; 3 mannen en 4 vrouwen. Nijme g e n. Afdeeling />Huisverzorging e van de Vereeniging "Zuigelingenzorg//. Geen inlichtingen ontvangen omtrent het Bestuur. Zuid-Holland VGravenhage. Vereeniging //Huif in het Huishouden //. Bestuur 3 mannen en 8 vrouwen. Rotterdam. Huisverzorging, uitgaande van de Zuid-Hollandsche Vereeniging //Het Groene Kruis.// Bestuur: 7 vrouwen. Noord-Holland. Amsterdam. Vereeniging //Huisverzorging.// Bestuur: 5 vrouwen; 10 wijkdaraes; 24 bezoekdames. / Amsterdam. Zusterkriug. Bestuur: 3 vrouwen. Haarlem. Huisverzorging, uitgaande van de Afdeeling Haarlem van //Het Witte Kruis.// Bestuur: 7 vrouwen. Oveeijsel. Deventer. Vereeniging //Hulp in 't Gezin.// Bestuur: 14 vrouwen. II engel 00. Vereeniging Huisverzorging. Bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen. 5. Zorg voor Vreemdelingen en Landverhuizers. A. Van overheidswege üommissiën van toezicht op het vervoer van landverhuizers bestaan te Dordrecht, Rotterdam, Amsterdam, Vlissingen en Harlingen respectievelijk bestaande uit 4, 3 , 3,4, 4 mannen. In de gemeenten waar geen commissie van toezicht is gevestigd, zijn burgemeester en wethouders, dus iu allen gevalle mannen, met het toezicht op het vervoer van landverhuizers belast. B. Van kerkelijke zijde. Gelderland 1 Vereeniging. Geen inlichtingen. Zuid-Holland. 5 Vereenigingen, in 2 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 4, wèl omtrent 1 vereeniging. Rotterdam. Dewtsche-Vvangelische Hafenmission. Bestuur: mannen. Nooiid-Holland. 3 Vereenigingen, alle te Amsterdam. Geen inlichtingen omtrent 2, wèl omtrent 1 vereeniging. Amsterdam. Deutsch-Pvangeliseher Vereiv. Bestuur: 5 mannen. C. Van' pauticüli ere zij de. Gelderland. 1 Vereeniging. Geen inlichtingen. Zuid-Holland. 4 Vereenigingen, in 2 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 3 , wèl omtrent 1 vereeniging. Rotterdam. nMontefioren; Vereeniging tot ondersteuning van behoeftige Passanten. Ilestuur: 6 mannen. Noord-Holland 7 Vereenigingen, alle te Amsterdam. Geen inlichtingen omtrent 6, wèl omtrent 1 Vereeniging. Amsterdam. Nederlandsch-Puitsche Stichting. Bestuur: 15 mannen. SAMENVATTING. Het aandeel van de vrouw ten onzent in de georganiseerde bedoelende armenzorg, is betrekkelijk gering in verhouding tot dat van den man. Het geringst ongetwijfeld in die welke wordt uitgeoefend van overheidswege: de burgerlijke armenzorg. Immers, tegenover de duizenden mannen , die hetzij als leden der ongeveer 500 burgerlijke armbesturen, hetzij als huisbezoekers, in de openbare armenzorg werkzaam zijn, staan slechts 22 vrouwelijke leden van burgerlijke armbesturen, waarvan sommige nog alleen met een adviseerende stem, en hoogstens een 35-tal vrouwen, die voortdurend of sporadisch in dienst der openbare armenzorg huisbezoek verrichten, kocht, hetgeen ons onwaarschijnlijk voorkomt, in enkele der gemeenten waaruit ons geen antwoord gewerd hier en daar een vrouw in ééne dier functiën worden aangetroffen, dan blijft toch het geheele groepje vrouwen, werkzaam in de openbare bedeelende armenzorg, verdwijnend klein tegenover het groote aantal mannen. Ook in de kerkelijke bedeelende armenzorg wordt de medewerking der vrouw in de meeste onzer 38 kerkgenootschappen en in de (R. Katholieke) St. Vincentius-Vereeniging niet ingeroepen. Weliswaar hebben wij van 24 kerkgenootschappen geen antwoord ontvangen op onze vragenlijst, maar het lijkt ons onwaarschijnlijk, dat in de 23 kleinere kerkgenootschappen met hun 72 gemeenten vrouwen in de diakonieëu zouden zijn opgenomen, terwijl wat de Gereformeerde Kerk betreft, die opneming stellig niet plaats vindt. Verder is in 3 kerkgenootschappen en in de St. Vincentius-Vereeniging de vrouw van officieele deelneming aan de openbare bedeelende armenzorg uitgesloten, hetzij omdat haar benoeming verboden is bij Synodaal Reglement, hetzij omdat gelijk met name in de R. Katholieke Kerk het geval is zulk een deelen der vrouw in het openbare leven der Kerk tegen den geest dier Kerk zou indruischen. In 6 kerkgenootschappen heeft de vrouw geen zitting in de diakonieën, hoewel door de reglementen haar benoeming niet verboden wordt, terwijl twee dier kerkgenootschappen nadrukkelijk verzekeren , dat de tegenwoordige uitsluiting slechts een toevallige en geen principieele is. In 5 kerkgenootschappen , het veelvuldigst en het meest op voet van gelijkheid bij de Doopsgezinden, wordt, zij het op zeer kleine schaal, en soms alleen voor het verrichten van huisbezoek, de medewerking der vrouw iugeroepeu. Vi at de particuliere bedeelende armenzorg in den meest algemeenen zin betreft, hebben wij gegevens verzameld omtrent 3 landelijke en 168 plaatselijke vereenigingen (totaal aantal 414). Daarvan zijn 99 «manneuvereenigingenw, niet in dien zin, dat daarvan geen vrouw lid zoude zijn, maar in dien zin, dat besturen, subcommissiën, commissiën van huisbezoekers, van werkende leden van allerlei aard uitsluitend door mannen worden gevormd; 47 zijn //vrouwen-vereenigingen// in dienzelfden zin; 25 //gemengde vereenigingen//. Van deze laatste 25 bestaan, volgens de ons verstrekte, niet altijd geheel volledige opgaven, de werkende leden uit 676 mannen en 660 vrouwen. Het aantal vereenigingen , welker hoofddoel is het uitreiken van spijzen, bedraagt 188. Gegevens hebben wij verzameld omtrent 59. Deze vervallen iu 36 //maunen-vereenigingen//, 6 //vrouwenvereenigen// en 17 //gemengde vereenigingen.// Bij de laatste zijn, alweder volgens de ons verstrekte niet volledige opgaven , 67 mannen en 730 vrouwen werkzaam, de laatsten grootendeels als helpsters bij het uitreiken der spijzen. Wat het uitreiken (en uitteraard tevens vervaardigen of doen vervaardigen) van kleedingstukken betreft, hebben wij gegevens verzameld omtrent 1 landelijke en 367 plaatselijke vereenigingen (totaal aantal: 391). Daarvan zijn 3 //maunen-vereenigingen//; 358 //vrouweuvereenigingan//, en 7 //gemengde vereenigingen//. Bij de laatste zijn 24 mannen en 51 vrouwen werkzaam. Van de vereenigingen die rentelooze voorschotten verstrekken mochten wij slechts omtrent 1 landelijke en 2 plaatselijke gegevens ontvangen (totaal aantal 11). Het zijn uitsluitend ■/manneu-vereenigingen.// Hulp bij \V erkloosheid. De 10 gemeentelijke werkloozenfondsen bestaan uitsluitend uit mannen. Van de 2 landelijke en 4 plaatselijke vereenigingen of commissiën, die steun verleeneu aan werkloozen, worden 3 uitsluitend door mannen gevormd, terwijl 2 uit mannen en vrouwen bestaan, en wel uit 55 mannen en 2 vrovwen. Omtrent ééne vereeniging ontvingen wij geen inlichtingen. Van de 6 instellingen voor werkverschafjing van overheids (gemeente) wege, waaromtrent wij inlichtingen ontvingen, worden de besturen steeds door mannen gevormd. Van 2 werkinrichtingen berust de directie bij een man; van 1 bij een man en een vrouw; omtrent 3 hebben wij iu dit opzicht geen inlichtingen ontvangen. Werkverschaffing van particuliere zijde geschiedt door 7 landelijke en 117 plaatselijke vereenigingen of commissiën. Inlichtingen ontvingen wij omtrent de 7 landelijke en 34 plaatselijke vereenigingen. Daarvan zijn 31 «mannen-vereenigingen», 13 «vrouwen-verenigingen» en 7 «gemengde vereenigingen« ,de laatste met volgens niet steeds volledige opgave 76 mannelijke en 39 vrouwelijke bestuurs- en anderszins werkende leden. Hulp door huisvesting. Deze hulp wordt verleend door 729 plaatselijke instellingen. Inlichtingen werden ontvangen omtrent 318. Daarvan zijn 215 «mannen-vereenigingen«, 56 «vrouwenverenigingen», 47 «gemengde verenigingen», de laatste met 336 mannelijke en 158 vrouwelijke bestuursleden. Herhaaldelijk hebben de vrouw'en alleen een adviseernde stem, en worden zij uitsluitend geraadpleegd over huishoudelijke aangelegenheden. De directie berust 9 maal alleen bij mannen, 84 maal alleen bij vrouwen, 65 maal bij een man en een vrouw. Omtrent 160 instellingen ontvingen wij dienaangaande geen inlichtingen. Hulp in de huishouding. Eéne landelijke en 9 plaatselijke verenigingen. Inlichtingen omtrent 9. Daarvan zijn 6 «vrouwenverenigingen,» en 3 «gemengde verenigingen» met 10 mannelijke en 15 vrouwelijke bestuursleden. Zorg voor vreemdelingen en Landverhuizers. Het toezicht van overheidswege op het vervoer van landverhuizers geschiedt door manuen, hetzij door B. en W., hetzij, in 5 gemeenten, door afzonderlijke coramissiën. Zorg van kerkelijke zijde wordt uitgeoefend door 9 plaatselijke verenigingen. Inlichtingen omtrent 2, uitsluitend «mannenvereenigingen». Zorg van particuliere zijde wordt uitgeoefend door 12 plaatselijke verenigingen. Inlichtingen omtrent 2, uitsluitend «maunenvereenigingen». Wij zien dus, dat in de Burgerlijke Armenzorgen in de Kerkelijke, Armenzorg het aandeel der vrouw minimaal is; niet omdat zij haar hulp niet wil geven , maar omdat die hulp niet wordt gewenscht. Dit blijkt ten duidelijkste, wanneer men de Burgerlijke en Kerkelijke met de Particulier Bedeelende Armenzorg vergelijkt. Immers aldaar zien wij naast 141 «manuenvereenigingen» 411 //vrouwenvereenigiugen// ; terwijl in de gemengde vereenigingen 767 mannen werzaam zijn, hetzij als bestuurslid, hetzij als armbezoeker of anderszins, naast 141.1 vrouwen. Een dergelijk verschijnsel, hoewel minder duidelijk sprekend, nemen wij waar bij den werkloozensteun. Waar die van overheidswege plaats heeft, wordt de medewerking der vrouw in ’t geheel niet ingeroepen, terwijl de hulp, door middel van geldelijkeu steun en (of) werkverschaffing door particulieren verleend , uitgaat van 24 //mannenvereenigiugen//, 13 //vrouwenvereenigiugen// en 9 //gemengde vereenigingen// met 131 mannelijke en 41 vrouwelijke werkende leden. Bij de zorg voor landverhuizers en vreemdelingen treedt de vrouw niet op, noch waar die zorg uitgaat van overheidswege, noch waar ze verleend wordt door, trouwens slechts zeer enkele, particuliere vereenigiugen. De hulp in de huishouding daarentegen berust grootendeels in vrouwenhanden. Wat de hulp door huisvesting betreft, burgerlijke, kerkelijke en particuliere te zaraen genomen, daar zien wij 215 //maunenvereenigingen// naast slechts 56 //vrouwenvereenigiugen// en 47 //gemengde vereenigiugen// met 236 mannelijke naast slechts 158 vrouwelijke bestuursleden. Wat de directie, de verpleging , betreft daar is de verhouding juist omgekeerd. Zij berust slechts 9 maal bij mannen alleen, tegen 84 maal bij vrouwen alleen, en 65 maaibij een man en een vrouw te zamen. Eén en ander geeft ons aanleiding tot de volgende STELLINGEN I. Het is wenschelijk, dat in de Burgerlijke Armbesturen, in de commissiën van beheer der gemeentelijke werkloozeufondseu , in de besturen der gemeentelijke arm- en werkhuizen en in de commissiën van toezicht op het vervoer van landverhuizers vrouwen zitting krijgen, in ongeveer gelijken getale, en met volkomen gelijke verplichtingen en bevoegdheden als de mannelijke leden. 11. Het is wenschelijk, dat bij het armbezoek, hetzij tot onderzoek, hetzij ter controle, gebruik wmrdt gemaakt van vrouwelijke zoowel als van mannelijke werkkrachten , in ongeveer gelijken getale, en met gelijke eventueele bezoldiging. 111. Het is wenschelijk, dat in de Kerkelijke Armbesturen, en in de besturen der aan de verschillende kerkgenootschappen behoorende Tehuizen voor armen , bestedelingen en ouden van dagen, vrouwen zitting krijgen, in ongeveer gelijken getale, en met volkomen gelijke verplichtingen en bevoegdheden als de mannelijke leden. IV. Het is wenschelijk, dat ook in de particuliere vereenigingen die zich bezighouden met bedeelende armenzorg, werkloozensteun, werkverschaffing, hulp door huisvesting, zorg voor vreemdelingen en landverhuizers, voorzoover ze niet uitsluitend uit mannelijke of uitsluitend uit vrouwelijke leden bestaan de besturen gevormd worden door een ongeveer gelijk aantal mannen en vrouwen , met gelijke verplichtingen en bevoegdheden. HOOFDSTUK 11. ZORG TER VOORKOMING VAN GELDELIJK ON- OF MINVERMOGEN, BIJ PERSONEN OF GROEPEN; EN VAN VERMINDERING VAN WELVAART BIJ DE GEHEELE BEVOLKING. 1. Voorkoming van overbevolking. Nieuw-Malthusiaansche Bond. Bestuur: 2 mannen en 3 vrouwen; 15 afdeelingen, besturen: 45 mannen en 24 vrouwen; correspondenten ; 9 mannen. De redactie van het orgaan //Het gelukkig huisgezin// berust bij 1 man en 2 vrouwen. 2. Ouderwijs. A. Fröbelonderwijs Naar den toestand van bet Fröbelonderwijs werd geen afzonderlijk onderzoek ingesteld; maar dankbaar gebruik gemaakt van liet Lager-Onderwijs-Verslag 1907-—-1908, door de Regeering aan de Staten-Generaal toegezonden; van het Rapport, in 1906 bewerkt door de gemengde Commissie voor ouderwijsbelangen van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen; en bet Rapport, in 1903 uitgegeven door de afdeeling Amsterdam van de vereenigiug Volksonderwijs , terwijl voor de Katholieke scholen de Pius-Almanak tot leiddraad genomen werd. a. Fröbelonderwijs van overheidswege. Noord-Brabant. Volgens bet Nutsrapport geen enkele school; (') volgens bet Lageronderwijsverslag 1 school (') Daar het de Nuts-Commissie niet te doen was om cijfers, maar om gegevens te verstrekken, maakte zij slechts melding van die scholen, waaromtrent zij inlichtingen ontving. Vandaar vermoedelijk het verschil tusschen de beide bronnen. Gelderland Volgens het Nutsrapport 9 in 4 gemeenten; volgens het Lageronderwijsverslag 10 scholen. Zuid-Holland. Volgens het Nutsrapport 63 scholen in 17 gemeenten; volgens het Lageronderwijsverslag 85 scholen ia 33 gemeenten. Nooru-Holland. Volgens het Nwtsrapport en het Vollcsonderwijsrapport 3 scholen in 3 gemeenten ; volgens het Lageronderwijsverdag 13 scholen in 13 gemeenten. Zeeland Volgens het Nutsrapport 2 scholen in 2 gemeenten; volgens het Lageronderwijsverslag 12 scholen in 11 gemeenten. Utrecht. Volgens het Nutsrapport geen scholen; volgens het Lagerondenoijsverslag 2 scholen in 1 gemeente. .Friesland. Volgens het Nutsrapport 12 scholen in 6 gemeenten; volgens het Lageronderwijsverslag 15 scholen in 7 gemeenten. Overijsel Volgens het Nutsrapport 7 scholen in 4 gemeenten; volgens het Lageronderwijsverslag 14 scholen in 10 gemeenten. Groningen. Volgens het Nutsrapport 7 scholen in 5 gemeenten; volgens het Lageronderwijsverslag 9 scholen in 6 gemeenten Limburg. Volgens het Nutsrapport 1 school; volgens het Lageronderwijsverslag geene. Aantal onderwijzeressen: 611; aantal helpsters: 556. b. Fröbelonderwijs van kerkelijke zijde. (•) Noord-Brabant: 95 scholen in 81 gemeenten. Gelderland. 60 scholen in 43 gemeenten. Zuid-Holland. 67 scholen in 31 gemeenten. No o r d-H ol land. 77 scholen in 26 gemeenten. Zeeland. 13 scholen in 11 gemeenten. Utrecht. 22 scholen in 15 gemeenten. Friesland. 15 scholen in 11 gemeenten Overijsel. 18 scholen in 14 gemeenten. Groningen. 7 scholen in 2 gemeenten. Limburg. 47 scholen in 44 gemeenten. Het overgroote gedeelte dezer scholen zijn E. Katholiek, veelal geen afzonderlijke inrichtingen, maar onderdeeleu van uitgebreide schoolcomplexen, waar het ouderwijs in handen van Zusters berust, doch waarvan de besturen, indien er al afzonderlijke besturen zijn, niet in den Piws Almanak zijn opgegeven. Wij weten alleen dat de Angelaschool te Echt bestuurd wordt door Zusters Ursulinen, terwijl van de E. Katholieke school te Roermond het bestuur eveneens in banden van vrouwen berust. Van de niet-Katholieke scholen hebben wij slechts inlichtingen omtrent 4. Ter borg. Protestantsche Bewaarschool. Bestuur: 3 mannen en 4 vrouwen. Boven ca rspel. School van de Kerkvoogdij der Hervormde Gemeente. Bestuur: 12 mannen en 3 vrouwen. Utrecht. Biaconie-lewaarschool. Bestuur; 2 mannen en 4 vrouwen. Zeist. Bewaarschool van de Evangelische Broedergemeente. Bestuur: 6 mannen en 5 vrouwen. c. Fröbelonderwijs van particuliere zijde. (2) Noord- Brabant. 4 Scholen in 4 gemeenten; waaronder 2 scholen van de res pectieve Nuts-departementeu. Geen inlichtingen. (*) Volgens Nutsrapport, Volksonderwijs-verslag en Fins-Almanak. (2) Volgens Nutsrapport en Volksonderwijs-verslag. Gelderland. 28 Scholen in 17 gemeenten; waaronder 7 Nutsscholen. Geen inlichtingen omtrent 23, wel omtrent 5 scholen. Ba rn e veld. Bewaarschool. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. Borculo. Bewaarschool van de Vereeniging //Volksheil». Bestuur: 7 mannen; commissie van toezicht: 5 vrouwen. Buren. Bewaarschool van de Vereeniging nTVilhelminan. Bestuur; 7 mannen en 3 vrouwen. Rh eden. Barticwliere bewaarschool. Bestuur: 2 vrouwen. Wagen ingen. Nutsbewaarsohool. Bestuur: 3 mannen en 2 vrouwen. Züid-Holland. 51 Scholen in 22 gemeenten; waaronder 9 Nutsscholen. Geen inlichtingen omtrent 49, wèl omtrent 2 scholen. Zwarte waal. Twee bewaarscholen van de Hofkes-Stichting. Bestuur; 3 mannen en 4 vrouwen. Noord-Holland. 90 Scholen in 15 gemeenten; waaronder 4 Nutsscholen. Geen inlichtingen omtrent 84, wèl omtrent 6 scholen. Alkmaar. School van de Vereeniging tot oprichting en instandhouding eener Algemeens Bewaarschool. Bestuur: 7 mannen. Broek in Waterland. Bewaarschool, gesticht door het College van Armvoogden. Bestuur: 5 mannen. Grootebroek. Bewaarschool van het Nederlandsche Armvoogdijfonds. Voogdessen : 4 vrouwen. Terschelling. Bewaarschool. Bestuur: 6 vrouwen. Wormerveer. Twee scholen van de "Vereeniging tot oprichting van bewaarscholen". Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen. Zeeland. 16 Scholen in 12 gemeenten; waaronder 4 Nutsscholen. Geeu inlichtingen omtrent 15, wèl omtrent 1 school. Staven isse. Particuliere bewaarschool. Besta ar: 1 vrouw. Utrecht 5 Scholen in 4 gemeenten. Geen inlichtingen omtrent 4, wèl omtrent 1 school. Maarssen. Gesubsidieerde bewaarschool. Bestuur: 2 mannen en 3 vrouwen. Friesland. 22 Scholen in 19 gemeenten; waaronder 10 Nutsscholen. Geen inlichtingen omtrent 20 , wèl omtrent 2 scholen. Dokkum. Gesubsidieerde bewaarschool. Bestuur; mannen. Harl in gen. Nwtshewaarschool. Bestuur: 8 vrouwen. O v KRIJS EL. 13 Scholen in 8 gemeenten; waaronder 7 Nutsscholen. Geen inlichtingen omtrent 12, wèl omtrent 1 school. Hengelo. Nutsbewaarschwol. Bestuur: 5 mannen en 4 vrouwen Groningen. 11 Scholen in 9 gemeenten; waaronder 10 Nutsscholen. Geen inlichtingen. Drenthe. 1 School. Geen inlichtingen. Limburg. 4 Scholen in 4 gemeenten. Geen inlichtingen. Bijzondere Fröbelscholen (kerkelijke en 'particuliere), volgens het lagerondenvijsverslag. Noord-Brabant. 240 scholen in 131 gemeenten. Gelderland. 132 scholen in 63 gemeenten. Zuid-Holland. 198 scholen in 87 gemeenten. Noord -Holland. 114 scholen in 58 gemeenten. Zeeland. 64 scholen in 53 gemeenten. Utrecht. 66 scholen in 34 gemeenten. Friesland. 56 scholen in 30 gemeenten. Overijsel. 41 scholen in 25 gemeenten. Groningen. 25 scholen in 14 gemeenten. Drenthe. 6 scholen in 4 gemeenten. Limburg. 85 scholen in 63 gemeenten. Aantal onderwijzers: 38. Aantal onderwijzeressen: 1425. Aantal helpsters: 1494. B. Lagee Ondeuwijs. (') a. Openbare scholen. Noord-Brabant. 326. Gelderland. 390. Zuid – Hol la n d. 524. Noor d – Holl a n d. 502. Zeeland. 164. Utrecht. 122. Friesland. 341. Over ijs el. 277. Groningen. 274. Drenthe. 175. Limburg. 182. b. Bijzondere scholen. Noord-Brabant. 252. Gelderland. 257. Zuid-Holland. 398. Noord-Holland. 266. Zeeland. 75. Utrecht. 126. Friesland. 173. Overij s e 1. 84. Groningen. 91. Drent h e. 32. Limburg. 131. Aantal mannelijke hoofden van openbare scholen: 3171; van bijzondere scholen: 1330. Aantal vrouwelijke hoofden van openbare scholen: 64; van bijzondere scholen: 551. Aantal onderwijzers aan openbare scholen; 7938; aan bijzondere scholen : 3287. Aantal onderwijzeressen aan openbare scholen: 4890; aan bijzondere scholen: 3707. Aantal mannelijke kweekelingen aan openbare scholen: 554; aan bijzondere scholen : 489. 0) Volgens het Lagerondenuijsverslag 1907—1908. Aantal vrouwelijke kweekelingen aan openbare scholen: 1133; aan bijzondere scholen: 409. C. Middelbaar Onder w ij s. (tot algemeene ontwikkeling of voorbereiding tot hooger onderwijs.) Aantal openbare Hoogere Burgerscholen voor jongens, met vijfjarigen cursus: 47; aantal bijzondere: 4. Aantal openbare Hoogere Burgerscholen voor jongens met driejarigen cursus: 20; bijzondere: 1. Aantal leeraren: 1145. Aantal leeraressen ; 21. Aantal openbare Hoogere Burgerscholen voor meisjes, met vijfjarigen cursus: lOj; bijzondere: 3. Met vierjarigen cursus; 1. Met driejarigen cursus: 1. Aantal leeraren : 40. Aantal leeraressen; 199. Hoogere Burgerschool met vijfjarigen cursus voor jongens en meisjes (te Hilversum); aantal leeraren : 15 ; aantal leeraressen : 2. Wat de bijzondere Hoogere Burgerscholen betreft, hebben wij slechts gegevens kunnen verzamelen omtrent 3. Nijmegen. Canisius-College. Bestuur: mannen. Amsterdam. Middelbare school voor meisjes. Bestuur: 6 mannen en 3 vrouwen. Rolduc. (Gemeente Kerkrad e). R. Katholieke Hoogere Burgerschool met vijfjarigen cursus. Bestuur; mannen. D. Hooger Onderwijs. a. Gymnasia. Aantal openbare gymnasia: 30. Aantal leeraren: 452. Aantal leeraressen : 5. Aantal bijzondere gymnasia, pro-gymnasia en Latijnsche scholen ; 34. Besturen; uitsluitend mannen. Leeraren: mannen, behalve 2 leeraressen, verbonden aan het Vossiiis Gymnasium te Amsterdam. b. Roogescholen. Aantal Rijksuniversiteiten: 3. Aantal hoogleeraren : 151. Aantal lectoren: 21; 20 mannen en 1 vrouw. Aantal privaatdocenten: 39; 38 mannen en 1 vrouw. Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam. Aantal hoogleeraren : 53. Aantal lectoren : 5 ; mannen. Aantal privaatdocenten: 31; mannen. Technische Hoogeschool te Delft: Aantal hoogleeraren: 51. Aantal lectoren : 9 ; mannen. Aantal privaatdocenten: 6; mannen. Nederlandsch Indische Bestuurs-Academie te ’s-Graven h a"e Aantal leeraren: 6. Vrije Universiteit te Amsterdam; uitgaande van de Fereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerden grondslag. Aantal hoogleeraren: 13. B. Theologisch Ondeewijs, theologische School van de Gereformeerde Kerken te Kampen; Aantal hoogleeraren; 4. Aantal lectoren : 2 ; mannen. 'lheologische School der Christelijk Gereformeerde Kerk te Rijswijk. Aantal leeraren ; 3. Seminarie der Algemeens Doopsgezinde Sociëteit, te Amsterdam. Aantal lioogleeraren; 2. Seminarium van het Evangelisch-Luthersch Kerkgenootschap, te A rast e r d a ra. Aantal hoogleeraren: 2. Kweekschool tot opleiding van predikanten hij het Hersteld Evangelisch Luthersch Kerkgenootschap, te Amsterdam. Een hoogleeraar. Seminarium der Remonstrantsche Broederschap, te Leiden Eén hoogleeraar. Aantal R. Katholieke Seminaria: 5, nl. 1 Aartsbisschoppelijk, te Culemborg; en 4 bisschoppelijke: te Breda, ’s-II ertogenbosch, Haarlem en Roermond. Aantal hoogleeraren : 121. 5 Eén Seminarium der Oud-Bisschoppelijke Cleresie te Amersfoort. Aantal hoogleeraren : 4. Seminarium van het Nederlandsch-Israëlietisch Kerkgenootschap, te Amsterdam. Seminarium van het Portugeeseh-lsraëlietisch Kerkgenootschap n Ets Hdimn, te Amsterdam. Verder nog 21 R. Katholieke Theologische inrichtingen. Onderwijskrachten : mannen. 22 Missiehuizen en Zendeling en-Instituten. Onderwijskrachten: mannen. F. Landbodwondeiiwus. a. Fan overheidswege. Rijk Hoogere Land- Turn- en Boschhowwschool, te Wageningen, Raad van bestuur: 12 mannen Aantal leeraren: 26. Aantal assistenten, voor het meerendeel ook belast met het geven van onderwijs: 5 mannen en I vrouw. Rijkslandbowwschool te Wagen in gen. Aantal leeraren: 46 Aantal Rijkslandhouwwinterscholen: 8. Aantal directeuren : 8. Aantal leeraren : 39. Aantal Rijkstuinhouwwinterscholen: 4. Aantal directeuren : 4. Aantal leeraren: 21. Aantal Rijkslandbouwleeraren (ten behoeve der landbouw wintercursusseu); 15. Aantal Rijkstuinbouwleeraren (ten behoeve der tuinbouwwintercursussen); 12 Rijkszuivelschool te llolsward. Aantal leeraren ; 7. Aantal zuivelconsulenten : 12; mannen b. Van particuliere zijde. Cursorische voordrachten vanwege de Fereeniging voor Huoger Landbouwonderwijs te Groningen. Aantal onderwijskrachten: 17; 16 mannen en 1 vrouw. G. A. van Swieten Tuinbouwschool te Frederik s o o rd bij Steen wijk, beheerd door de Maatschappij van Weldadigheid. Bestuur: 5 mannen. Aantal leeraren : 3. Cursussen van de Nederlandsche Heidemaatschappij. Bestuur: 7 mannen. Aantal leeraren : 15. Cursussen van de Ned. Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde, afdeeling Amsterdam. Bestuur: mannen. Aantal particuliere opleidingsgelegenheden: 4; waarvan 2 staan onder directie van mannen, 2 van vrouwen. Imkerschool te Santpoort. Directeuren-leeraren : mannen G. Veeaiitsen IJ KUNDIG Onderwijs. Rijksveeartsenijschool, te Utrecht. Directeur, 9 leeraren, 3 buitengewone leeraren, allen mannen. H. Militair Onderwijs. Voor de landmacht, aantal opleidingsgelegenheden: 8, Voor de zeemacht: 7. Onderwijskrachten : mannen I. ZE E VA A Uï O N DERW IJ S. Aantal openbare Zeevaartscholen-. 6. Aantal bijzondere: 7. Aantal leeraren, van beide soorten van inrichtingen te zamen: 82. I —nn ik. I i u X – i i i treen inlichtingen omtrent de besturen van 6 bijzondere zeevaartscholen ; alleen omtrent de Kweekschool voor de Zeevaart, te Amsterdam. Bestuur: mannen. T. Handelsonderwijs Aantal openbare (gemeentelijke) handelsscholen en -klassen-. 9. Aantal openbare (gemeentelijke) handelscursussen-. 6. Aantal handelscursussen, verbonden aan de Burgeravondscholen: 8. Aantal bijzondere, veelal van vereenigiugen uitgaande, scholen ; 10. Aantal cursussen, voor zoover wij kannen nagaan • 39, ongerekend de kostscholen, die opleiden voor handel en administratie. Besturen en leerkrachten , voor zoover ons bekend : mannen ; behalve aan de Bijzondere MiddelhareHandelsschool voor meisjes te A m s te r d a ra. K. Aibachïsosdürwus. a. Middellaar technisch onderwijs. Aantal inrichtingen : 3. Amsterdam. Kweekschool voor Machinisten. Bestuur: 14 mannen. Onderwijskrachten; 19 mannen. Enscli e dé. Nederlandsche School voor Handel en Nijverheid. Onderwijskrachten : mannen. Heerlen. Mijnschool. Onderwijskrachten: mannen. Eéue, nog op te richten. Middelbare Technische School, te Utrecht. Bestuur: 7 mannen. b. Bwrgeravondscho len. Aantal scholen, voor ’t meerendeel gemeentelijke: 45. Aantal onderwijzers: 610 c. Teekenschulen. De Teekenschoien zijn behalve de Rijkssehool voor Kunstnijverheid te Amsterdam (aantal leeraren ; 8 , aantal leeraressen ; 2) soms gemeentelijke instellingen, doch veelal patronaatsscholen , instellingen van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, de St. Vincentius- Veresniging, den Volksbond tegen Drankmisbruik of andere vereeuigingen, hetzij met dit specifieke, hetzij met een ruimer maatschappelijk doel in het leven geroepen. Aantal scholen, openbare en bijzondere: 185. Aantal leeraren: 1000. Besturen der bijzondere teekenschoien : uitsluitend mannen. d. Ambachtsscholen. Aantal scholen (op 4 na alle vereenigingsscholen): 41. Besturen; uitsluitend mannen; behalve dat van de Bagteeken- en Kunstambachtsschool voor meisjes te Amsterdam, waarvan het bestuur uit 3 mannen en 4 vrouwen bestaat. Aantal leeraren : 434. Aantal leeraressen : 7. e Industrie- en Huishoudscholen Aantal Industriescholen; 10 Geen inlichtingen omtrent 3, wèl omtrent 7 Arnhem. Industrieschool voor meisjes. Bestuur: 5 mannen en o vrouwen. Onderwijskrachten! 17 vrouwen. s Graven hage. Industrieschool voor meisjes. Bestuur: 7 mannen en 4 vrouwen. Onderwijskrachten: 17 vrouwen. s-Gra ven hage. Vakschool voor meisjes Bestuur: 3 mannen en 8 vrouwen. Onderwijskrachten : vrouwen. Rotterdam. Industrieschool. Bestuur: 8 vrouwen. Rotterdam. School voor Vrouwenarbeid. Bestuur; 3 mannen en 5 vrouwen. Onderwijskrachten : 5 vrouwen. Amsterdam. Industrieschool voor de vrouwelijke jeugd. Bestuur: 8 mannen. Comité van advies: 5 vrouwen. Groningen. Industrieschool. Bestuur: 7 mannen en 3 vrouwen. Onderwijskrachten: 16 vrouwen. Aantal Huishoud- en Industriescholen: 9. Geen inlichtingen omtrent 1 , wèl omtrent 8. Cu le m borg. Huishoud- en Industrieschool. Bestuur: 6 mannen en 3 vrouwen , welke het Dagelijksch Bestuur vormen. Dordrecht. Industrie- en Huishoudschool. Bestuur: 5 mannen en 6 vrouwen. Schiedam. Huishoud- en Industrieschool. Bestuur: 4 mannen en 5 vrouwen Alkmaar. Huishoud- en Industrieschool. Bestuur: 7 vrouwen. Haarlem. Huishoud- en Industrieschool. Bestuur: 9 vrouwen. Ondeiwijskrachten : 1 man en 24 vrouwen. Amersfoort. Industrie- en Huishoudschool. Bestuur: 6 mannen en 7 vrouwen. Onderwijskrachten: 5 mannen en 16 vrouwen. Utrecht. Industrie- en Huishoudschool. Bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen. Leeuwarden. Industrie- en Huishoudschool. Bestuur: 3 mannen en 6 vrouwen. Aantal Kook- en Huishoudscholen; 17, waaronder 6 R. Katholieke, somtijds verbonden aan meisjespensionaten. Geen inlichtingen omtrent 7, waaronder de R. Katholieke, wèl omtrent 10. Breda. Kook- en Huishoudschool. Bestuur: 1 man en 4 vrouwen Nijmegen. Huishoudschool. Bestuur: 1 man en 8 vrouwen Z u t p h e n. Kookschool. (Stichting van de Zutphensche Afdeeliug van den Volksbond tegen Drankmisbruik). Bestuur: 1 man en 4 vrouwen. ’s-Gravenhage. Huishoudschool. Particuliere inrichting. Rotterdam. Kookschool. Particuliere inrichting. Schiedam. Huishoudschool. Bestuur: 3 mannen en 5 vrouwen. Onderwijskrachten : 12 vrouwen. Amsterdam. Huishoudschool. Bestuur: 2 mannen en 5 vrouwen Onderwijskrachten: 4 mannen en 11 vrouwen. Amsterdam. Nieuwe Huishoudschool. Naamlooze vennootschap. Commissarissen : 3 mannen Middelburg. Huishoudschool. Bestuur: 3 mannen en 6 vrouwen Onderwijskracht: 1 vrouw. Groningen. Kook- en Huishoudschool. Bestuur: 3 mannen en 2 vrouwen. Onderwijskrachten; 2 mannen en 12 vrouwen. L. Specifiek Vakonderwijs. Aantal inrichtingen, ons hekend: 53. Aantal Visscherijscholen: 8. Geen inlichtingen. Rijnschipperschool, te Rotterdam. Geen inlichtingen. Aantal scholen en cursussen voor machinisten: 4. Inlichtingen omtrent den machinistencursus aan de Academie van beeldende kunsten en technische wetenschappen te Rotterdam. Leeraren: 7 mannen. Rijksrietvlechtschool, te Noordwolde. Geen inlichtingen. School voor suikerindustrie, te Amsterdam. Geen inlichtingen. School voor instrumentmakers, te Leiden; stichting van de Vereeniging tot bevordering van de opleiding tot instrumentmaker. Bestuur: 5 mannen. Gasjitterscursus, te ’s-Gravenhage, en Chauffeurscwrsus, te ’s-Gravenhage, beide uitgaande van de Vereeniging nde Ambachtsschool.n Bestuur: mannen. Vakschool voor kleermakers, te Arnhem; stichting van de Vereeniging ter bevordering van Vakonderwijs voor kleermakers. Bestuur: 7 mannen. Vakschool voor kleermakers, te ’s-Gravenhage. Geen inlichtingen. Vakschool voor kleermakers, te Amsterdam. Geen inlichtingen. Vakschool voor kleermakers, te Groningen. Geen inlichtingen Vakschool voor kappers, te ’s-Gra ve nha ge. Bestuur: mannen. Vakschool voor kappers, te Rotterdam. Geen inlichtingen. Vakschool voor schoenmakers, uitgaande van de afdeeling Amsterdam der Maatschappij van Nijverheid. Bestuur: mannen. Opleidingscursus voor leerlooiers en schoenmakers, te Waalwijk. Geen inlichtingen. Rijkskweekschool voor Vroedvrouwen, te Ro 11 erd a m. Eén directeur, één leeraar, ééne meesteres-vroedvrouw. Rijkskweekschool voor Vroedvrouwen, te Amsterdam. Commissie van toezicht en beheer: 3 mannen. Eén leeraar, ééne directrice, tevens meesteres-vroedvrouw. Gemeente-Kweekschool voor vroedvrouwen, te Groningen. Bestuur : 2 mannen en 1 vrouw. Onderwijskrachten; 2 mannen en 1 vrouw. Rakereursussen, te Harlingen en elders, uitgaande van Het Witte Kruis en Het Groene Kruis. Bestuur: grootendeels mannen. Diakonessenschool, te Amste r d a m. Bestuur: mannen. De directie berust bij één directeur en ééne diakones. School voor maatschappelijk werk, te Amsterdam. Bestuur; 3 mannen en 2 vrouwen. De directie berust bij een vrouw. Onderwijskrachten : mannen en vrouwen. Openbare Werk- en Leerschool, te Amsterdam. Commissie van belleer: 5 mannen en 5 vrouwen. Verstel- Kook- en Strijkeursus, van de Vereeniging voor Maatschappelijke belangen, te Delft. Bestuur: 15 vrouwen. School voor Strijkonderwijs, te ’s-Gravenhage. Geen inlichtingen. Huishoud-onderwijs, uitgaande van de Sé. Mart ha- Vereetiiging, te s-Hertog e n b o s c h. Bestuur: 6 vrouwen. Kookcursus te Enschedé. Geen inlichtingen. Gemeentelijke kookcursus, te Hengelo. Geen inlichtingen Kook- en Strij keur sus, te Hilversum. Bestuur: 3 vrouwen. Kookcursus, te Vlissingen. Geen inlichtingen Kookcursus, te Zeist, uitgaande van liet Zeister Departement van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. Bestuur: 5 vrouwen. Koninklijke Nederlandsche Kantwerkschool, te ’s-Gravenhage. Bestuur: 2 mannen en 5 vrouwen. De leiding berust bij een directrice. Aantal leeraressen : 5, Naai- en Breisehool vau de Vereeniging n Volksheil//, te Borculo. Bestuur; 7 mannen; commissie van toezicht: 5 vrouwen. Naai- en Breisehool, te Buren, vau de , Vereeniging n Wilhelmina'/. Bestuur: 7 mannen en 3 vrouwen. Linnennaaischool, te ’s-Gravenhage, van de Vereeniging Rusthof. Bestuur: 5 vrouwen. Onderwijskrachten: 3 vrouwen. Naai- en kniplessen, uitgaande vau de Hofkes-stichting, te Zwartewaal, Bestuur: 3 mannen en 4 vrouwen. Onderwijskrachten ; 5 vrouwen. Verstellessen, uitgaande van de Vereeniging tot het geven van Verstellessen, te Amsterdam. Bestuur: 10 vrouwen. Naai- en Breisehool, uitgaande van de Armvoogdij der Ned. Herv. Gemeente, te Boven karspel. Bestuur: 6 mannen en 4 vrouwen. Naai- en Breisehool, uitgaande vau het Ned. Herv. Armvoogdijfonds, te Grootebroek. Bestuur: 4 voogdessen. School voor vronwelijke handwerken, van de St. Bosa-Vereeniging, te Haarlem. Bestuur: 1 man en 3 vrouwen. Onderwijskrachten; 1 man en 15 vrouwen. Naai- en Breisehool van de Doopsgezinde Gemeente, te De Rijp. Bestuur: 4 diakonessen. Naaischool, uitgaande van de Protestantsche Armenloterij, te Amersfoort. Bestuur: 7 vrouwen. Brei- en Naaischool, uitgaande van de Protestantsche Bewaarschool, te Zeist. Bestuur: 6 mannen en 5 vrouwen. De onderwijskrachten zullen aan de scholen , waar naaien , breien, knippen, koken en strijken wordt geleerd, waarschijnlijk vrouwen zijn. Alleen geeft soms een mannelijke arts les in voedingsleer. M. Kunstonderwijs. Aantal inrichtingen, ons bekend: 37. ’s-Hertogenbosch. Koninklijke School voor nuttige en beeldende kunsten. Bestuur: mannen. Aantal leeraren; 15. Arnhem. Teeken- en Schilderschool vaii het Genootschap nKunstoefening //. Aantal leeraren ; 5. ’s-Gravenhage. Academie van Beeldende Kunsten. Raad van bestuur: II mannen. Aantal hoofdleeraren: 2 mannen. Verdere onderwijskrachten: 46 mannen en 1 vrouw. Rotterdam. Academie van Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen. Bestuur: mannen. Onderwijskrachten; mannen en 1 vrouw. Schoonhoven. Teekenschool der Nijverheidsvereeniging voor gouden zilversmeden. Aantal leeraren : 5. Amsterdam. Rijksacademie van beeldende Kunsten. Commissie van toezicht: 5 mannen. Aantal hoogleeraren : 6. Amsterdam. Rijksnormaalschool voor teekenonderwijzers. Aantal leeraren; 10. Amsterdam. Rijksschool voor kunstnijverheid. Aantal leeraren: 8. Aantal leeraressen : 2. Amsterdam. Kunstnijverheidsschool nQuellinusn. Geen inlichtingen. Amsterdam. Bagteeken- en Kunstamhachtschool voor meisjes. Bestuur: 3 mannen en 4 vrouwen. Directie en onderwijskrachten; vrouwen. Haarlem. School voor Kunstnijverheid, uitgaande van de Maatschappij van Nijverheid. Aantal leeraren : 14. Utrecht. Museum van Kunstnijverheid. Bestuur: mannen. Groningen. Teekenacademie nMinervan. Bestuur: 10 mannen. Onderwijskrachten: 10 mannen, en, tijdelijk, 1 vrouw. Maastricht. Stadsteekeninstituut. Aantal leeraren: 8. Roermond. Gemeente-teekenschool voor nuttige en beeldende kunsten. Aantal leeraren : 6. ’s-Gravenhage. Koninklijk Conservatorium voor Muziek. Commissie van toezicht: 9 mannen. Aantal leeraren: 24. Aantal leeraressen : 5. Aantal muziekscholen en conservatoria, uitgaande van de Maatschappij tut bevordering der Toonkunst, de Nederlandsehe Toonkunstenaarsvereeniging e. d. rn : 13. Geen inlichtingen omtrent 10, wèl omtrent 3 Rotterdam. Conservatorium der afdeeling Rotterdam van de Maatschappij tot bevordering der Toonkunst. Bestuur: mannen. Overigens geen inlichtingen. Amsterdam. Conservatorium der afdeeling Amsterdam van de Maatschappij tot bevordering der Toonkunst. De leiding berust bij een directeur en een adjunct-directeur. Aantal hoofdleeraren: 21. Aantal hoofdleeraressen ; 5. Aantal leeraren ; 8, Aantal leeraressen : 2. Groningen. Muziekschool. Commissie van toezicht; 7 mannen. Aantal leeraren; 12. Aantal leeraressen : 3. Aantal particuliere inrichtingen, ons bekend: 6, alle te Amsterdam. Daarvan staan 4 onder leiding van mannen, 2 van vrouwen. Amsterdam. Tooneelschool. Bestuur: 7 mannen en 3 vrouwen. Aantal leeraren: 7. Aantal leeraressen; 3. Amsterdam. School voor Vocaal en Dramatisch Kunstonderwijs, uitgaande van de Vereeniging tot Beoefening van Vocale en Dramatische Kunst. Bestuur: 3 mannen en 1 vrouw. Raad van bijstand: 9 mannen. Aantal leeraren : 5. Aantal leeraressen : 2. N. Onderwijs aan lichamelijk of geestelijk ABNOR MALEN. a. Aan doofstommen. Aantal inrichtingen : 3, St. Michielsgestel. Toezicht: de Bisschoppen van Breda en ’s-Hertogenbosch. Onderwijskrachten : .4 mannen. Rotterdam. Inrichting voor Doofstommen-onderwijs. Bestuur: 11 mannen. Onderwijskrachten: 17 mannen en 6 vrouwep. Groningen. Instituut voor Doofstommen. Hoofddirecteuren; 8 mannen. Directrices: 12 vrouwen. Onderwijskrachten: mannen en vrouwen. b. Aan blinden, Aantal inrichtingen : 3 Gr ave. li. Katholiek Blinden-Instituut; vervallend in het St. Henricus-gesticht voor blinde jongens, bestuurd door Fraters; en het gesticht de Wijnberg voor blinde meisjes, bestuurd door Zusters. Bennekom. Prins Alexander-Stichting. Bestuur: 8 mannen. De leiding berust bij vrouwen. Amsterdam. Instituut tot onderwijs aan blinden. Bestuur: 6 mannen. c. Aan doofstommen en blinden, Instituut van nEffathan, Vereeniging tot Christelijke opvoeding en ondenvijs van doofstomme en blinde kinderen en jongelieden, te Dordrecht. Bestuur: 7 mannen. Onderwijskrachten: 14 mannen. d. Aan achterlijken. Gemeentescliolen te Arnhem, ’s -Graven h ag e en Utrecht. Klassen voor achterlijken aan gemeentescholen te Rotterdam. Christelijke scholen te Rotterdam, te Zeist; Eet Christelijk "Internaat JVilheïminar/; en te Wessem bij Roermond, Kostschool voor achterlijke Katholieke meisjes, bestuurd door Zusters van O. L. Vrouw uit het Moederhuis te Mülhausen. Drie scholen, uitgaande van een Vereeniging, te Amsterdam. Bestuur : mannen. Onderwijskrachten : mannen en '■vrouwen. Eén particuliere school, te Arnhem. Geen inlichtingen. e. Aan idioten. Huize Assisie, te Udenhout voor R. Katholieke mannelijke idioten. Bestuur: Broeders Franciscanen. Gesticht te Druten voor R. Katholieke idiote meisjes. Bestuur; Zusters, //Dochters der Wijsheid//. f. Aan mismaakten. Johanna-stichting, te Arnhem. Bestuur: Sraannen en 3 vrouwen. O. Vereenigingen ten behoeve van het onder wij s. Vereeniging tot bevordering van Christelijk bewaarschool-onderwijs in Nederland. Bestuur; 5 vrouwen, en 2 mannelijke adviseurs! Aantal vereenigingen tot bevordering van het Lager-Ouderwijs, ons bekend; 33. (') Geen inlichtingen omtrent 11 , wèl omtrent 21. Volhsondervngs (Vereeniging ter bevordering van het Volksonderwijs en het Schoolbezoek in Nederland). Hoofdbestuur: 7 mannen; 134 afdeelingen, waarvan de besturen voor verreweg het grootste deel uit mannen bestaan van de 134 secretarissen zijn 132 mannen en 2 vrouwen —; 15 correspondenten, n.l. 14 mannen en 1 vrouw. Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs. Hoofdbestuur: 11 mannen. Be Unie, nEen school met den Bijbel». Bestuur: 13 mannen. (l) Er moeten er in het najaar van 1908 ongetwijfeld veel meer geweest zijn, en sinds dien is het aantal nog belangrijk toegenomen. Wij konden evenwel uitsluitend informeeren bij die vereenigingen, waarvan naam en domicilie ons bekend waren. Vereeniging voor Christelijk Volksonderwijs. Hoofdbestuur: 12 mannen. Gereformeerd Schoolverbond. Bestuur: 6 mannen. Landelijk Onderwijs-Comité: 5 mannen. Vereeniging tot vereenvoudiging van onze schrijftaal. Hoofdbestuur 13 mannen. Vereeniging tot vereenvoudiging en verbetering van examens en onderwijs. Hoofdbestuur: 4 mannen en 1 vrouw; adviseerende leden : 3 mannen en 1 vrouw. Vereeniging n Schoolfonds voor Schipperskinderen, Schwttevaér . Dagelijkseh bestuur: 3 mannen; commissie van toezicht en beheer: 3 mannen. Vereeniging tot bevordering van onderwijs aan schipperskinderen in Overijsel en Drenthe. Bestuur; mannen; 10 correspondenten; mannen. Vereeniging van vrouwen tot het geven van onderwijs, te ’s-Hertogenbosch. Vereeniging tot stichting en instandhouding eener school met den Bijbel, te Gameren. Bestuur: 7 mannen. St. Jacobus Vereeniging, te ’s-Gravenhage. Bestuur: 7 mannen, benevens de pastoors van de stad. Vereeniging tot stichting en instandhouding van scholen voor gereformeerd Lager Onderwijs in het Noordelijk deel van Rotterdam. Bestuur; 9 mannen. Vereeniging tot stichting en instandhouding van scholen met den Bijbel, te Zuid land. Bestuur: mannen. Vereeniging tot bevordering van Christelijk Schoolotiderwijs, te Alkmaar. Bestuur: 7 mannen. Haarlemsche Schoolvereeniging voor U. L. O. en M. U. L. O. Bestuur: 4 mannen. Vereeniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs, te Co lijnspl a a t. Bestuur: 7 mannen. Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs, te Arum. Bestuur: mannen. Vereeniging tot stichting en instandhouding van een School met den Bijbel, te H uizu m. Zelfs de leden moeten , volgens de Statuten, mannen zijn. Vereeniging voor Lager Onderwijs op Gereformeerden grondslag, te Pingjura. Bestuur: mannen. Centraal Bureau van Advies voor eigen Studie, uitgaande van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen ; (onderwijs per correspondentie). Bestuur van het Bureau: 12 mannen. Onderwijskrachten: mannen en vrouwen. Ineenschakelings-Cummissie. (Commissie tot liet voorbereiden van voorstellen aan de regeering lot reorganisatie van lager, middelbaar en hooger onderwijs): 7 mannen; sub-coramissie voor het M. O,: 7 mannen; voor het B. O.: 6 mannen en 1 vrouw; voor het voorbereidend H. O. 10 mannen; voor het technisch onderwijs: 5 mannen en I vrouw'. Yereeniging voor Hooger Ondenvijs op Gereformeerden grondslag. Bestuur: mannen. Israelietisch Schoolfonds, te Rotterdam. Bestuur: 9 mannen en 1 vrouw. Aantal schoolmusea ten bate van het ouderwijs: 3. Geen inlichtingen omtrent J , wèl omtrent 2. Ie s Graven hage, bestuur: 22 mannen en 2 vrouwen; te Amsterdam, bestuur: 9 mannen; directie: 2 mannen. Yereeniging Landbouwonderwijs, te Middelharnis. Bestuur 5 mannen. Aantal Vereenigingen , ons bekend, ten behoeve van het ambachtsonderwijs: 14. Geen inlichtingen omtrent 8, wèl omtrent 6. /' ereeniging tot bevordering van de Vakopleiding voor Handwerkslieden in Nederland. Hoofdbestuur: mannen; afdeelingsbesturen: mannen, behalve in ééne afdeeling ééue vrouw. De redactie van het orgaan berust bij 3 mannen. Nederlandsche Yereeniging voor teekenonderwijs. Bestuur: 9 mannen en 1 vrouw. Yereeniging tot bevordering van het onderwijs in handenarbeid in Nederland. Bestuur: mannen. J ereeniging tot bevordering van het onderwijs in handenarbeid, te s-Gra ven hag e. Bestuur: 3 mannen en 2 vrouwen. Vereeniging van vakopleiding voor jongens en meisjes, te Dordrecht. Bestuur; mannen en vrouwen. Vereeniging tot opleiding voor ambachten en beroepen, te Amsterdam. Bestuur: 7 mannen. Patroons en patronessen over de pupillen (283 jongens en 39 meisjes): 69 mannen en 8 vrouwen. Vereeniging voor Christelijk Schoolonderwijs aan zwakzinnige kinderen, te Rotterdam. Bestuur; mannen (terwijl ook alleen de mannelijke leden der Vereeniging stemgerechtigd zijn). Vereeniging tot het verzorgen, opvoeden en onderwijzen van zwakzinnige kinderen, te Utrecht. Bestuur: 9 mannen. Nederlandsche Vereeniging tot bevordering van het schoonheidsbeginsel in het onderwijs. Hoofdbestuur: 4 manneu en 3 vrouwen. P. Opleiding tot het geven van onderwijs. a. Aan bewaar- of Fröbelscholen. Opleiding voor Hoofd te ; Leiden: Kweekschool voor Bewaarschoolonderwijzeressen. Bestuur: mannen; directie: 1 man en 1 vrouw; onderwijzeressen; 6. ’s-Gravenhage. Gemeentelijke Vormschool. Aantal onderwijzers; 7 ; aantal onderwijzeressen : 2. Rotterdam. Gemeentelijke Kweekschool. Aantal onderwijzers: 9; aantal onderwijzeressen : 9. Groningen. Gemeentelijke Cursus. Commissie van toezicht: 2 mannen en 1 vrouw. Aantal leeraren : 2. Aantal leeraressen; 4. Dordrecht. Gemeentelijke Inrichting. Geen inlichtingen. Gouda. Gemeentelijke Inrichting. Geen inlichtingen. Amsterdam. Vormschool. Bestuur: 8 mannen en 2 vrouwen. Directie: 1 vrouw. Aantal onderwijzers: 6; aantal onderwijzeressen: 9. Schiedam. Inrichting van het Departement der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. Geen inlichtingen. Ook voor de Hulpacte kan men opgeleid worden aan bovengenoemde inrichtingen, 1 of 2 jaar praktisch werken aan een Fröbelschool wordt vereischt. Voor Hoofd- en Hulpacte als Christelijk Bewaarschool-houderes wordt men opgeleid aan de cursussen te Nijmegen, ’s-Gravenhage, Rotterdam, Amsterdam, Haarlem, en Utre c h t,'uitgaande van de //Vereeniging van Christelijke Bewaarschool-onderwijzeressen in Nederland". Besturen: mannen en vrouwen. Onderwijskrachten : mannen en vrouwen. b. Aan lagere scholen Aantal Rijkskweekscholen voor onderwijzers: 6, nl. te Nijmegen , Haarlem, Middelburg, Deventer, Groningen en Maastricht. Directeuren: 6. Aantal onderwijzers: 65. Eéne Rijkskweekschool voor onderwijzeressen, te Apeldoorn: 1 directrice; 1 onderwijzer; 9 onderwijzeressen. Aantal Gemeentelijke kweekscholen voor onderwijzers (onderwijzeressen); 3: n.l. te Leiden, Amsterdam en Groningen. Te Leiden berust de leiding bij een directeur; te Amsterdam bij een directeur; te Groningen bij een directrice. Aantal leeraren te Leiden: 10. Aantal leeraressen: 5. Hoofd der leerschool: een man. Te Amsterdam, aantal leeraren: 26. Aantal leeraressen: 4. Te Groningen, aantal leeraren: 3. Aantal leeraressen; 8. Hoofd der leerschool; een vrouw. Aantal bijzondere Kweekscholen, ons bekend; 8, n.l. te Arnhem, Nijmegen en Haarlem. Te Arnhem berust de leiding' bij een man en 2 vrouwen. Aantal leeraren: 6; aantal leeraressen: 11. Te Nijmegen berust de leiding bij een man. Aantal leeraren: 4 ; aantal leeraressen : 5 Te Haarlem berust de leiding bij een man. Aantal leeraren: 6; aantal leeraressen; 5. Bestuur: 7 mannen. Aantal Christelijke Kweek- en Normaalscholen: 45; n.l 8 Protestantsche en 37 R. Katholieke. Doetincbem. Kweekschool nGroen van Rrinsterer." Bestuur: 6 mannen ; 1 directeur. Nij meg e n. Kweekschool "de Christelijke Normaalschool". Bestuur: 7 mannen ; 1 directeur; onderwijskrachten ; 10 mannen en 3 vrouwen. Zetten. Kweekschool voor Christelijke onderwijzeressen. Bestuur: 10 mannen en 1 vrouw; 1 directeuren 1 directrice; onderwijskrachten: 1 man en 8 vrouwen; leerschool : 1 hoofd- en 2 hulponderwijzeressen. Gorinchera. Christelijke Kweekschool; 1 directeur; 3 leeraren. ’s-Gravenhage. Normaalschool. Bestuur: 4 mannen; 1 directeur; onderwijskrachten: 7 mannen en 1 vrouw. Leiden. Christelijke Kweekschool. Bestuur: 7 mannen; 1 directeur; onderwijskrachten: 5 mannen en 1 vrouw. Amsterdam. Gereformeerde Kweekschool voor onderwijzers en onderwijzeressen. Bestuur: 6 mannen; 1 directeur. Groningen. Kiveeksfhool met den Bijbel: 1 directeur; 1 onderdirecteur; onderwijskrachen: 8 mannen en 2 vrouwen. Aan de 9 R. Katholieke Kweekscholen voor onderwijzers wordt het onderwijs gegeven door mannen; te Beverwijk en te Echt niet door Broeders; aan de 28 voor onderwijzeressen, door Zusters. Aantal plaatsen , waar Rijksnormaallessen worden gegeven : 84 Onderwijskrachten: 905 mannen en 88 vrouwen. c. Aan hoogere burgerscholen. Opleiding aan de uuiversiteit of door privaatonderwijs. d. Aan ambachts- en vakscholen en scholen voor kunstonderwijs. Dezelfde opleiding als voor Lager Onderwijs, of aan de Vakscholen en scholen voor Kunstonderwijs zelve. e. Aan gymnasia. Aan de Uuiversiteit, door privaatonderwijs of door eigen studie. Q. Toezicht op het onderwijs. Commissién van toezicht op het openbaar //voorbereidend// onderwijs. Geen inlichtingen. Commissiën van toezicht op het openbaar nlagere onderwijs (269 in den lande); soms uitsluitend mannen, soms mannen en enkele vrouwen, terwijl in verschillende gemeenten de vrouwelijke leden uitsluitend advies mogen uitbrengen over het handwerkonderwijs. In eene gemeente een afzonderlijke dames-commissie voor het handwerkonderwijs. Commissién van toezicht op het openbaar nmiddelbaar onderwijs en het vakonderwijs n: mannen; en 1 vrouw, te Arnhem. Curatoren van gymnasia en hoogescholen; mannen. Commissie van toezicht op de bijzondere leerstoelen en de bijzondere Universiteiten: mannen. Inspecteurs van het Lager Onderwijs, het Middelbaar Onderwijs, en de Gymnasia: mannen; met uitzondering van een (gemeentelijke) inspectrice voor het Voorbereidend Onderwijs te Rotterdam en voor het Lager Onderwijs te Amsterdam. Ristrict-Schoolopzieners; 26 mannen. Arrondissements-Schoolopzieners: 126 mannen en 2 vrouwen R. Hulp ter naleving van de leerplichtwet. Aantal Commissiën tot wering van Schoolverzuim: 1768. Zij bestaan uit mannen en vrouwen, de laatsten in veel geringer getale. Gespecificeerde opgaven konden ons niet worden verstrekt. 3. Weezenzorg. Aantal landelijke Vereenigingen: 5. Geen inlichtingen omtrent 2, wèl omtrent 3. Maatschappij tot opvoeding van weezen in het huisgezin. Bestuur: 8 mannen en 5 vrouwen. He leiding berust bij een directeur; de leiding van het Doorgangshuis bij een man en een vrouw. Vereeniging van Weesvaders in Nederland. Bestuur: 5 mannen. Een onderafdeeling, te Rotterdam. Bestuur: 5 mannen. Commissie van toezicht op de twee weeshuizen, te Maarssen en te Dieren: 3 mannen. De directie berust bij een //vader en een moeder//. Weezenkas. Vereeniging op den grondslag van het beginsel n Opvoeding zonder geloofsdogma//. Bestuur: mannen. Commissie van opvoeding; 4. mannen en 3 vrouwen. Correspondenten te Haarlem, Deventer en Leeuwarden; 3 mannen. Plaatselijke Vereenigingen of Instellingen'. Noord-Brabant. Van kerkelijke zijde 26 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 20 ; wèl omtrent 6. Bergen op Zoom. Weeshuis voor Roomsch Katholieken. Bestuur: 6 mannen. Breda. Roomsch Katholiek Burgerweeshuis. Bestuur: 6 mannen. Breda. Het arme Weeshuys der Kercken ende dér Stadt van Breda. Regenten: mannen. ö Grave. St. Catharina-Gasthuis en Weezenfonds. Regenten: 5 mannen. Halsteren. » Verleek-Stichting». Regenten; 3 mannen. ’s-H ert og en b osc h. R. Katholiek Armen Weeshuis. Dagelijkse!) bestuur: 5 inanneu. Commissie van toezicht: 10 regenten en 5 regentessen. Gelderland. A. Van overheid s w eg e. 6 Instellingen Geen inlichtingen omtrent 4, wèl omtrent 2 Ti el. Burger Weeshuis. Bestuur: 5 mannen De directie berust bij een //vader en een moeder//. Zut p hen. Burger Weeshuis. Bestuur: 4 mannen B. Van kerkelijke zijde. 26 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 18, wèl omtrent 8 Arnhem. Protestantsch Bestedelingenhuis. Bestuur: diakenen der Ned. Herv. Gemeente. Arnhem. Insula Bei. Bestuur; 6 mannen, benevens de 4 pastoors der stad. Arnhem. Weezen fonds der Evangelisch Luthersche Gemeente. Bestuur; 5 mannen en 2 vrouwen. Beun in gen. It. Katholiek Liefdegesticht. Bestuur; Parochiaal Armbestuur. Harderwijk. Hervormd Oude Plannen- Vrouwen- en Kinderhuis. Bestuur; 5 regenten en 4 regentessen. De directie berust bij een man en een vrouw. O Wijchen. R. Katholiek Armengesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. Zutphen. St. Elisabeth's Gesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. Zutphen. Weezen fonds van de Evangelisch Luthersche Diaconie. Bestuur; 3 mannen. C. Van particuliere zij d e 2 Instellingen. Buren, Koninklijk Weeshuis. Curatoren: 4 mannen. Harderwijk. Particulier Weeshuis. Bestuur: 3 regenten en 3 regentessen. De directie berust bij een vrouw. Zuid-Holland. A. Van overheidswege. 11 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 6, wèl omtrent 5. Boskoop. Armen-Weeshuis. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, 3 mannen. De directie berust bij een //vader en moeder.// Koudekerk. Gesticht van het Algemeen Armbestuur. Bestuur: 6 mannen. Moordrecht. Weeshuis. Bestuur: 3 regenten en 3 regentessen. Oude Ton ge. Burgerweeshuis. Bestuur; B. en W. De directie berust bij een //vader en moeder.// Oudshoorn. Wees- en Armgesticht. Bestuur: 3 mannen en hunne eehtgenooten. B. V ANKEB.KELIJKE ZIJDE. 57 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 31, wèl omtrent 26. 13rie 11 e. JHerula Weeshuis. (Ned. Herv.), Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. Delft. Het Weeshuis der Gereformeerden binnen Delft. Bestuur: 5 regenten en 4 regentessen. Delft. R. Katholiek Weeshuis voor jongens, en R. Katholiek Weeshuis voor meisjes. Bestuur: het R. Katholiek Parochiaal Armbestuur. De directie van het eerste Gerust bij een mauuelijken, van het tweede bij een vrouwelijke overste. Doidi e c h t. St. Jacob s Gesticht. Bestuur; R. Katholiek Parochiaal Armbestuur. Gorinchem. Burger Kinder-W'eeshuis. (Ned. Herv.) Bestuur: 5 mannen. De directie berust bij een //vader en moeder.// s-Gravenhage. Burger Weeshuis en Fundatie van Renswoude. (Ned. Herv.) Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. s-G ravenhage (Scheve ninge n). Gecombineerd Oude Mannen-Vrouwen- en Weeshuis (Ned. Herv.) Bestuur: 4 mannen en 2 vrouwen. De directie berust bij een directeur en een directrice. s-Giavenhage. LieJ~dadig Gesticht der Waalseh Hervormde Gemeente. Bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen. ’s-Gravenhage. Evangelisch Luthersch Wees- en Oude-lieden- Gesticht. Bestuur: 5 mannen en 4 vrouwen Do directie berust bij een «vader en moeder « ’s-Gravenhage. R. Katholiek Parochiaal Weeshuis. Bestuur: 12 mannen. ’s-Gravenbage. SchiefbaanHovius-Stichting. Bestuur: 11 mannen. ’s Gravenbage. Israëlietisch Weeshuis. Bestuur: 6 mannen en 4 vrouwen. De directie berust bij een «vader en moeder.« Leiden Heilige Geest- of Armen Wees- en Kinderhuis. (Ned. Herv.) Bestuur: 5 mannen en 5 vrouwen. De directie berust bij een directeur. Leiden. B. Katholiek Wees- en Oude Liedenhuis. Bestuur: 6 mannen, De directie berust bij een «vader«. Leiden. R. Katholiek Jongens-Weeshuis en Meisjes-Weeshuis. Bestuur: 6 mannen. De directie van liet eerste berust bij een broeder-overste, van het tweede bij een zuster-overste. Leiden. Centraal Israelietisch Kinder- Wees- en Doorgangshuis. Bestuur: 14 mannen en 4 vrouwen. De directie berust bij een «vader«. Maassluis. Weeshuis der Hervormden. Bestuur: 4 regenten en 4 regentessen. De directie berust bij een «vader en moeder«. Maassluis. Wees- en Rusthuis der Gereformeerde Kerk B. Bestuur; diakenen. Middel harnis. Provinciaal Gereformeerd Weeshuis voor Zuid-Holland. Bestuur: 5 mannen. De directie berust bij een directeur en bij een «vader en moeder». Rotterdam. Kvangelisch Luthersch Weeshuis. Bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen. De directie berust bij een «vader en moeder». Rotterdam. St. Laurentius Jongens-gesticht. Bestuur: 9 mannen. Rotterdam. Oud-Roomsch-Katholiek Arm- en Weeshuis. Bestuur: 2 mannen en 4 vrouwen. De directie berust bij een «vader en moeder». Schiedam. Weeshuis der Hervormden. Bestuur; 5 regenten en 4 regentessen. De directie berust bij een «vader en moeder». Schiedam. Diakoniehuis der Ned. Herv. Gemeente. Bestuur: 5 regenten en 4 regentessen. De directie berust bij een «vader en moeder». Schiedam. Gesticht van het R. Kath. Parochiaal Armbestuur. V 1 aardiiigen. Weeshuis der Hervormden. Bestuur: 4 mannen en 4 vrouwen. C. Van particuliere zijde. 5 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 3, wèl omtrent 2. ’s-G ra ven h age. Louisa-stichting. Bestuur: 7 mannen en 2 vrouwen. De directie berust bij een directeur en directrice. Moordrecht. Weeshuis. Bestuur: 3 regenten en 3 regentessen. Noord-Holland. A. Van overheidswege. 12 Instellingen Geen inlichtingen omtrent 1, wèl omtrent 11 instellingen. Alkmaar. Burgerweeshuis. Bestuur; 6 regenten en 4 regentessen. Deze laatsten hebben evenwel slechts een adviseereude stem. Amsterdam. Inrichting voor Stad-Bestedeling en. Bestuur: het Burgerlijk Armbestuur. Amsterdam. Burg er-Weeshuis. Bestuur: 4 mannen en 1 vrouw. De directie berust bij een directeur. Barsinger h o r n. II eezen- en Armbestuur. Bestuur: 3 mannen. He directie berust bij een //vader en moeder//. Grootebroek. Weeshuis. Bestuur: 5 regenten en 5 regentessen. Den Helder. Algemeen Weeshuis. Bestuur: 4 regenten en 4 regentessen. De directie berust bij een //vader//. Naarden. Burger-Weeshuis. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. De directie berust bij een //vader en moeder//. lex el. Algemeen Weeshuis. Bestuur: 5 mannen en 3 vrouwen. De laatsten hebben slechts een adviseereude stem. Westzaan. Gemeentelijk Wees- en Armhuis. Bestuur: 5 mannen, de leden van het B. A., en 3 vrouwen, //buitenmoeders//. De directie berust bij een //vader en moeder//. Zaandam. Burgerlijk Wees- en Armenhuis. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. De directie berust bij een //vader en moeder//. Zijpe. Burgerweeshuis. Bestuur: 4 mannen en 2 vrouwen. B. Van kekke lijke zijde. 73 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 40, wèl omtrent 33. Alkmaar. Roomsch Katholiek Weeshuis. Bestuur: 6 mannen Amstelveen. Wees- en Armenhuis van de Ned. Hen. Gemeente. Bestuur: de kerkeraad , bestaande uit 7 mannen. Amsterdam. Diaconie-Weeshuis der Ned. Herv. Gemeente. Bestuur: 6 mannen en 4 vrouwen. Amsterdam. Wees- en Oude-Vrouwenhuis der Waalsch Herv. Gemeente. Bestuur: 4 mannen en 8 vrouwen. De directie berust bij een vrouw. Amsterdam. Diaconie Wees- Oude Mannen en Vrouwenhuis der Hersteld Evang. Luth. Gemeente. Bestuur; 6 mannen en 6 vrouwen. Amsterdam. Weeshuis der Doopsgezinde Collegianten //de Oranjeappel.// Bestuur; 4 mannen en 3 vrouwen. De directie berust bij een //moeder.'/ Amsterdam. R. Katholiek Maagden- of Meisjes-Weeshuis. Bestuur: 4 mannen en 2 vrouwen. Amsterdam. R. Katholiek Jongens- Weeshuis. Bestuur; 4 regenten en 2 regentessen. Amsterdam. R. Katholiek Gesticht van Weldadigheid. Bestuur: 3 mannen. Amsterdam. Portugeesch-Israelietisch Meisjes- Weeshuis. Bestuur ; 3 mannen en 3 vrouwen. De directie berust bij een vrouw. Assen delft. St. Odulphwsstichting. Bestuur: 5 mannen. Beemster. Weeshuis der Ned. Herv. Gemeente. Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen. Gr aft. Weeshuis der Ned. Herv. Gemeente. Bestuur: 3 regenten en 3 regentessen. Deze. laatsten hebben slechts een adviseerende stem. Haarlem. Weeshuis voor Doopsgezinden. Bestuur: 4 mannen en 4 vrouwen. Haarlem. Vereeniging tot ondersteuning van Doopsgezinde Weezen. Bestuur; mannen. Haarlem. Wees- en Armenhuis der Evangelisch Luthersche gemeente. Bestuur: 4 mannen en 4 vrouwen. De directie berust bij een //vader en moeder." den Helder. Weesinrichting Huisduinen. Bestuur: 5 mannen; commissie van toezicht: 3 mannen. De directie berust bij een directeur en een directrice. Hoorn. Het Protestantsche Weeshuis. Bestuur: 5 mannen en 5 vrouwen. De directie berust bij een //vader en moeder." Hoorn. R. Katholiek Weeshuis. Bestuur: 4 mannen K oog-Zaandijk, Doopsgezind Weeshuis. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. De. directie berust bij een '/vader en moeder." Landsmeer. Het Ned. Herv. Weeshuis. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. Medemblik. St. Aloysius Weeshuis voor jongens. Bestuur Parochiaal Armbestuur. Medemblik. Si. Martinus Gesticht voor R. Katholieke Weesmeisjes. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. Nieuwer-Amstel. Diaconaal Wees- en Armhuis van de Ned. Herv. Kerk. Bestuur: de kerkeraad, bestaande uit 7 mannen. Oost zaan. Weeshuis der Ned> Herv. Gemeente. Bestuur; 5 regenten en 4 regentessen. De directie berust bij een //vader". Purmerend. Burger- en Armen- Weeshuis der Ned. Herv. Gemeente. Bestuur: 8 regenten en 4 regentessen. De directie berust bij een //vader en moeder." Purmerend. Weeshuis der Evangelisch Luthersche Gemeente. Bestuur: 2 regenten en 2 regentessen. De directie berust bij een //vader en moeder." Eansdorp. Gereformeerd Weeshuis. Bestuur: diakenen. De Rijp Het Doopsgezinde Weeshuis. Bestuur; 3 mannen en 3 vrouwen. De directie berust bij een //vader en moeder." Wormerveer. Protestantseh Weeshuis. Bestuur; 5 regenten en 5 regentessen. De directie berust bij een //vader en moeder.// Zaandam. Friesch Doopsgezind Weeshuis. Bestuur: 4< mannen en 4 vrouwen. De directie berust bij een //vader en moeder." Zaandam. St. Joseplis Ggstieht. Bestuur: 6 mannen. Zaandijk. Het Weezenfonds. (Ned. Herv.). Bestuur; 4 mannen en 3 vrouwen. De directie berust bij een //vader en moeder." C. Van particuliere zijde 5 Instellingen. Geen inlichtingen Zeeland A. Van overheidswege. 9 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 3, wèl omtrent 6. Go es. Weeshuis. Bestuur: 4 mauneu en 4 vrouwen, te zamen vormende de afdeeling van bet Burgerlijk Armbestuur voor bet Weeshuis. De directie berust bij een //vader en moeder.// Middelburg. Oude Mannen- en Vrouwenhuis en Armweeslmis. Bestuur; 7 regenten. Th o 1 en. Weezen-Armbestuur. Bestuur: 4 mannen. Vee re. Godshuis. Bestuur: 3 mannen en 2 vrouwen, De directie berust bij een //vader en moeder.// Vlissingen. Burg er-Weeshuis. Bestuur: 5 regenten en 4 regentessen. De directie berust bij een //vader en moeder.// Zierikzee. Burg er-Weeshuis. Bestuur: 4 mannen en 4 vrouwen. B. Van kbekelijke zijde. 1 Instelling Geen inlichtingen C. Van particuliere zijde. 2 Instellingen. Go es. Vereeniging tot plattelands-weezenverpleging in Noord- en Zuid-Beveland. Bestuur: 5 mannen en 3 vrouwen. Middelburg. Burger- Weeshuis. Com missie van beheer: 7 regenten. Utrecht. A. Van overheidswege. 3 Instellingen Geen inlichtingen. B. Van kerke lijke zijde 12 Instellingen Geen inlichtingen omtrent 7 , wel omtrent 5 Amersfoort. R. Katholiek Jongens-Weeshuis //St. Franciscusv Bestuur: 3 regenten. Amersfoort. R. Katholiek Meisjes-Weeshuis of Si. Maria-gesticht. Bestuur: 3 regenten. Rhenen. Protestantsch Bestedelingenhuis. Bestuur: 8 mannen en 8 vrouwen. Utrecht. Evangelisch-Luthersch Weeshuis. Bestuur: mannen. Utrecht. R. Katholiek Weeshuis en Oude-Lieden-Gesticht. Bestuur : II mannen, vormende het Parochiaal Armbestuur. C. Van particuliere zij de. 2 Instellingen. Geen inlichtingen Friesland. A. Van overheidswege. 19 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 6, wèl omtrent 13 Het Bildt. Weeshuis. Bestuur: Het Burgerlijk Armbestuur, uit 5 mannen bestaande, benevens 2 regentessen. De directie berust bij een //vader en moeder//. Bolsward. Zorg voor weezen van gemeentewege. Bestuur: 5 voogden en 5 voogdessen. Dokkum. Weeshuis. Bestuur: Burgerlijk Armbestuur, mannen. De directie berust bij een //vader en moeder//. Eraueker. Algemeen Armhuis. Bestuur: 4 mannen en 4 vrouwen. De directie berust bij een //vader en moeder//. Harliugen. De Algemeens Arm- en Weesvoogdij. Bestuur: 5 regenten en 5 regentessen. De directie berust bij een //vaderen moeder//. Ko 11 umerl a n d. Armhuis. Bestuur: 3 regenten en 2 regentessen. De directie berust bij een //vader eu moeder//. Leeuwarden. Nieuwe Stads- Weeshuis. Bestuur; 5 mannen en 5 vrouwen. De directie berust bij een //vader en moeder//. Menaldu ra a d e e 1 (Dronrijp). Armhuis. Bestuur; B. en W. De directie berust bij een //vader en moeder//. Opsterland. (Ureterp). Armhuis. Bestuur: 3 regenten. De directie berust bij een //vader en moeder//. Smallingerland. Arm- en Weeshuis. Bestuur: 3 mannen. De directie berust bij een //vader eu moeder//. Sn eek. Old Burg er-Weeshuis. Bestuur; 7 regenten en 7 regentessen. De directie berust bij een //vader en moeder//. Utingeradeel. Armhuis. Armvoogd en sub-armvoogd , mannen. De directie berust bij een vrouw. Westdongeradeel (Holwerd). Bestuur: 5 mannen. B. Van kerkelijke zijde. 12 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 5, wèl omtrent 7. 1,! ra nek er. Het Klaarkampter-Weeshuis. Bestuur: 4 mannen, voogden, terwijl hun eehtgenooten voogdes zijn. De directie berust bij een «vader en moeder.// Harlingen. St. Joseph's Gesticht voor R. Katholieke Weezen en Armen. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. Leeuwarden. Voogdij van het Old Burg er-Weeshuis. Bestuur: 4 mannen, bijgestaan door 4 vrouwen. De directie berust bij een //vader en moeder.» Leeuwarden. Liefdegesticht van het R. Katholiek Parochiaal Armbestuur. Leeuwarden. St. Anthony-Weeshuis. Bestuur: 9 mannen en 4 vrouwen. Leeuwarden. Israelietisch Weezenfonds. Bestuur: 5 mannen Sn eek. R. Katholiek Weesbestuur. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. C. Van particuliere ZIJDE. 2 Instellingen. Geen inlichtingen OvERIJSEL. A. Van overheidswege 5 Instellingen Geen inlichtingen omtrent 1 , wel omtrent 4. Deventer. Bwrger-Weeshuis en Kinderhuis. Bestuur: 5 mannen. De directie berust bij een «vader en moeder.// Kampen. Bwrger-Weeshuis. Bestuur: mannen. De directie berust bij een «vader en moeder.// Kampen. Grootburgerweeshuis. Bestuur; mannen. De directie berust bij een «vader en moeder.// Steen wijk. Arm- en Weeshuis. Bestuur: mannen B. Van kerkelijke zijde. 10 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 5, wèl omtrent 5. Enschedé. Weeshuis der Ned. Herv. Gemeente. Bestuur: 5 mannen en 5 vrouwen. De directie berust bij eeu «vader en moeder.// Kampen. R. Katholiek Weeshuis. Bestuur: mannen De directie berust bij een «vader en moeder.// Ste e u w ij kerw o 1 d. R. Katholiek Liefdegesticht de Voorzienigheid. Bestuur; liet Parochiaal Armbestuur. Zwolle. Weeshuis der Ned. Herv. Gemeente. Bestuur: 5 mannen en 5 vrouwen. De directie berust bij een directrice en een onderdirecteur. Zwolle. Weeshuis der R. Katholieke Gemeente. Bestuur: 3 mannen. C. VAN PARTICULIERE ZIJDE. 2 Instellingen. Geen inlichtingen. Groningen. Van kerkelijke zijde. 8 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 6, wèl omtrent 2. Groningen. Weezenverpleging der Remonstrantsch Gereformeerde Gemeente. Bestuur: mannen en vrouwen. Groningen. Het Weeshuis der Ver. Doopsgezinde Gemeente. Bestuur : mannen en 3 vrouwen. De directie berust bij een //vaderen moeder.// Drenthe. Van kerkbeijke zijde. 3 Instellingen. Geen inlichtingen omtrent 2, wèl omtrent 1 Mep pel. Het Rroiestantsch Rwrger-W eeshuis. Bestuur: 6 mannen. Limburg. Van keekelijke zijde. 19 Instellingen Geen inlichtingen omtrent 11 , wèl omtrent 8. Gulpen. Liefdegesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. II ejtbu ij z e n De Heyhloem. Bestuur : 7 mannen. Maastricht, li. Katholiek Weeshuis. Superintendenten: de 4< pastoors der stad; regent: 1 man. Maastricht. St. Vincentius gesticht. Bestuur: mannen. Maastricht. R. Katholiek Armhuis in den Nieuwenhof . Bestuur; 5 mannen. Ven 1 o. R. Katholiek Gesticht voor Weezen. Bestuur; 6 mannen. Ven raay. St. Joseph's Gesticht. Commissie van toezicht: 4 mannen. Weert. St. Lans-Gesticht. Bestuur: Parochiaal Armbestuur. 4. Instellingen ter beoefening van Wetenschap of kunst, en ter bevordering der volksontwikkeling. A. Wetenschappelijke Genootschappen Aantal instellingen , ons bekend ; 68. Geen inlichtingen omtrent 7; wèl omtrent 61. Koninklijke Academie van Wetenschappen. Bestuur: 6 mannen. Geldersche Maatschappij voor geschiedenis en letterkunde. Bestuur: 4 mannen en 1 vrouw. /rGelren, Vereeniging tot beoefening van Geldersche geschiedenis, oudheidkunde en recht. Bestuur: 7 mannen. Provinciaal Geldersche Archaeologische Commissie; 5 mannen. Vereeniging voor Noord-Nederlandsche Muziekgeschiedenis. Bestuur: 12 mannen. Vereeniging tot onderzoek van taal en volksleven in het Oosten van Nederland. Bestuur: 7 mannen. Wiskundig Genootschap. Bestuur: 12 mannen. Genootschap hMathesis Scientiarum Genetrix. Bestuur: 11 mannen en 1 vrouw. Nederlandsche entomologische Vereeniging. Bestuur: 6 mannen. Nederlandsche dierkundige Vereeniging. Bestuur; 8 mannen. Koninklijk Zoölogisch Genootschap nNatura Artis Magistrae. Bestuur: 10 mannen. Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Bestuur: mannen. Bataafsch Genootschap der proefondervindelijke Wijsbegeerte. Administrateuren: 5 mannen Directeuren; 5 mannen. Teylers Stichting. Directeuren ; 5 mannen. Teylers Godgeleerd Genootschap. Bestuur: 6 mannen. Teylers Tweede Genootschap. Bestuur; 6 mannen. Thorlecke Stichting. Bestuur; 8 mannen Koninklijk Oudheidkundig Genootschap. Bestuur: 7 mannen. Linschoten-Vereeniging. Bestuur: 9 mannen. Oudheidkundige Vereeniging nFléhitev. Bestuur: 5 mannen. Koiiinklijk Nederlandsch Genootschap voor muut-penningkunde. Bestuur: 5 mannen. Friesch Genootschap voor geschiedenis, oudheid- en taalkunde. Bestuur: 9 mannen. Historisch Genootschap. Bestuur: 10 mannen Vereeniging voor het uitgeven van oud-Nederlandsche rechtsbronnen. Bestuur; 8 mannen. Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap. Bestuur: 6 mannen. Koninklijk Instituut voor de Taal-, Land- en Volkenkunde van Ned. Indi'é. Bestuur: 12 mannen. Provinciaal Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen in de provincie Koord-Brabant. Bestuurder; 1 man. Provinciaal Utrechtsch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen. Directeuren: 15 mannen. Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. Bestuur: 5 mannen. Koninklijk Instituut van ingenieurs. Raad van bestuur: 14 mannen; 5 afdeelingen, besturen: mannen. Juristenvereniging. Bestuur: 13 mannen. Nederlandsehe Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. Hoofdbestuur en besturen der 57 afdeelingeu : mannen. Nederlandsehe Maatschappij ter bevordering der Pharmacie. Hoofdbestuur: 10 mannen. Aantal afdeelingeu: 15; besturen: 69 mannen en 1 vrouw. Vereeniging nJanus", tot bevordering der geschiedenis en geographie der Geneeskunde. Bestuur: 5 mannen. Nederlandsehe Vereeniging voor geschiedenis der geneeskundige wetenschappen. Bestuur: 5 mannen. Nederlandsch Natuur- en Geneeskundig Congres. Bestuur: 10 mannen. Maatschappij tot bevordering der Veeartsenijkunde in Nederland. Bestuur: 5 mannen. Nederlandsche Anthropologische Vereeniging. Bestuur: 5 mannen. De Ruyter fonds. Bestuur : 10 mannen en 1 vrouw. De Amstelkring. Bestuur; 7 mannen. Indologenvereeniging. Bestuur: mannen. Indisch Genootschap. Bestuur; 9 mannen. Commissie ter bevordering van het natuurkundig onderzoek der Nederlandsche koloniën: 6 mannen. Maatschappij ter bevordering van het natuurkundig onderzoek der iV'edeTlci7idsche koloniën. Bestuur! 14 mannen Het BattaJcsch Instituut. Bestuur: 4 mannen. Vereeniging ter beoefening van de krijgswetenschap. Bestuur: 8 mannen. Vereeniging voor kadaster en landmeetkunde. Bestuur; 3 mannen. Centrale Commissie voor de Statistiek: 31 mannen en 1 vrouw. Vereeniging voor de Staathuishoudkunde en de Statistiek. Bestuur: 7 mannen. Archief voor de geschiedenis van het aartsbisdom Utrecht. Bestuur 6 mannen. Phytopathologisch Instituut, te Amsterdam. Bestuur; 6 mannen en 1 vrouw. Floralia, te Brielle. Bestuur: 7 mannen. Bij tentoonstellingen, feesten, kinderspelen en tractaties assisteeren vrouwen, terwijl ook in de jury ter beoordeeliug van de ingezonden planten in den regel een vrouw zitting heeft. N'ederlandsche Mycologische Vereeniging. Bestuur: 4 mannen en 1 vrouw. Consuls (wetenschappelijke raadslieden): 13 mannen en 3 vrouwen. Fotograaf der vereeniging is een vrouw. Secties voor wetenschappelijken arbeid. Bestuur: 5 mannen. Vereeniging tot het bevorderen van de beoefening der wetenschap onder de Katholieken in Nederland. Bestuur: 7 mannen. Koninklijk Nederlandsch Meteorologisch Instituut te Be Bilt. Curatoren : 7 mannen. Bijksinstituut voor het Onderzoek der Zee. Commissie van toezicht: 5 mannen. Commissie van advies voor 's Rijks geschiedkundige publicaties: 9 mannen. Natuurkundig Genootschap, te Botterdam. Bestuur: 9 mannen Natuurkundig Genootschap, te Groningen. Bestuur; 9 mannen; wetenschappelijke afdeeling: 4 mannen en 1 vrouw. Vereeniging voor wijsbegeerte, te ’s-Gravenliage. Bestuur: 7 mannen. Aantal wetenschappelijke en populair wetenschappelijke periodieken: 54, waarvan verscheiden organen van vereenigingen zijn. De redactie wordt, voor zoover ons bekend , steeds door mannen gevormd. Alleen van de Mededeelingen der Nederlandsche Alpenvereeniging bestaat de Redactie uit 4 mannen en 1 vrouw. B. VERZAMELINGEN EN MONUMENTEN Aantal rijks-historische gebouwen eu monumenten : 5 Aantal rijks-musea: 11. Aantal provinciale musea: 4. Aantal stedelijke musea; 8. Aantal kerkelijke musea: 2. Aantal particuliere (van vereenigingen uitgaande) musea, voor zoover wij weten: 6 ; eu 2 diergaarden. Voor zoover ons bekend is, berusten bestuur, toezicht en leiding van al deze verzamelingen in handen van mannen , behalve van het Museum van Oudheden voor de provincie en de stad Groningen, waarvan het bestuur bestaat uit 16 mannen en 1 vrouw; en van de Owdheid-kamer voor Zutphen en de Graafschap, welker Commissie van beheer een vrouw tot secretaresse heeft. Aanlal rijks-archieven : 11. Aantal gemeentelijke archieven: 41. Archivarissen en adjunct-archivarisseu : mannen, behalve 1 vrouwelijke archivaris te Leeuwarden, en 1 vrouwelijke adjunctarchivaris te Rotterdam. Somtijds zijn vrouwelijke assistenten met de zorg voor de bibliotheek belast. C. Bibliotheken en Leesmusea Eéne Koninklijke Bibliotheek. Aantal universiteitsbibliotheken : 5 Aantal gemeentelijke bibliotheken, voor zoover ons bekend: 6. Aantal wetenschappelijke bibliotheken, van vereenigingen uitgaande ; 4. Be leiding berust steeds bij mannen. Aantal leesmusea, door vrouwen opgericht, en voor vrouwen bestemd: 2. Bestuur en directie: uitteraard vrouwen. Aantal openbare leeszalen en bibliotheken (dus inrichtingen voor een ieder toegankelijk, zonder verplicht lidmaatschap): 12. Geen inlichtingen omtrent 5, wèl omtrent 7. Leesmuseum, te Nijmegen. Bestuur: 5 leden, waarvan tenminste 3 vrouwen moeten zijn. Openbare leeszaal, te Dordrecht, Bestuur: 5 mannen en 1 vrouw Openbare leeszaal, te ’s-Gravenliage, Bestuur: 12 mannen en 2 vrouwen. Openbare leeszaal, te Hiernaar. Bestuur: 8 mannen en 1 vrouw; het toezicht wordt uitgeoefend door 18 vrouwen. Openbare bibliotheek, te Lonneker. Bestuur: 9 mannen Openbare leeszaal en bibliotheek, te Leeuwarden. Bestuur; 10 en 1 vrouw. Openbare leeszaal en boekerij, te Groningen. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw. Vereeniging voor Openbare Leeszalen in Nederland. Bestuur: 15 mannen. Commissie voor het beheer van het Centraal Bureau: 5 mannen. De directie berust bij een man. De redactie van het Maandschrift '/De Boekzaal'/, bij 10 mannen en 1 vrouw. Bibliotheek en leeszaal voor arbeiders, te Amsterdam. Geen inlichtingen. //Reizende Volksbibliotheken.// Geen inlichtingen. Vereeniging voor volksbibliotheken, te Amsterdam. Bestuur: vrouwen. De uitdeeliug in de 4 bibliotheken geschiedt door mannen en vrouwen. Aantal Volksbibliotheken, voor zoover ons bekend, 14; nl.: te Arnhem, Bestuur: 5 mannen. Heukelum. Bestuur: 8 mannen. Kedichem. Bestuur: mannen. LTssel monde. Bestuur: 8 mannen. Avenhorn. Bestuur: 5 mannen. Graft. Bestuur: mannen. Go es. Bestuur; 3 mannen. Oud-Yossemcer. Bestuur: 3 mannen. Deventer. Bestuur: 15 mannen. Kampen. Bestuur: mannen. Steen wijk. Bestuur; mannen. Metslawier. Bestuur: 5 mannen. Haren. Bestuur; 3 mannen en 2 vrouwen; verhouding, door de Statuten aldus bepaald. Warffum. Bestuur: 3 mannen. Verder vele bibliotheken van de Maatschappij tol Nut van t Algemeen; besturen, zoover ons bekend, steeds mannen. Verscheiden bibliotheken, gesticht door het Plaatselijk Nut; o. a. te Ammerstol, Aduard, Kantens; besturen: mannen. Vele bibliotheken , verbonden aan of uitgaande van andere maatschappelijke vcreenigingen , Toynbee-vereenigingen , en scholen. Aan de Openbare Leeszalen en Bibliotheken zijn , naast 9 mannen, 6 vrouwen werkzaam als bibliothecares of assistente, terwijl 2 of 3 vrouwen als volontaire daaraan verbonden zijn. Bovendien zijn vrouwen verbonden als bibliothecares of assistente aan enkele wetenschappelijke bibliotheken (nl. van het Centraal Bureau voor Sociale Adviezen teAmsterd am; den Centralen Gezondheidsraad te Utre c h t); aan sommige bibliotheken van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen; en aan vele bibliotheken van Tojnbee-vereenigingen. Uitteraard ook aan de Lees-musea voor vrouwen. B. Vereenigingen en Instellingen op het gebied van Taal- en Letterkunde. Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde. Bestuur: 9 mannen. Letterkundig Genootschap //Oefening kweekt Kenniste ’s-Gravenhage. Bestuur: 14 mannen. Bovendien vele Rederijkerskamers, Reciteer-Golleges e. d. m., waarvan de besturen niet kunnen worden opgegeven. Aantal taal- en letterkundige periodieken: 18. Redacteuren, voor zoover ons bekend, steeds mannen. L. Vereenigingen en instellingen op het gebied DER BEELDENDE KUNSTEN. Vereeniging Rembrandt tot behoud in Nederland van kunstschatten. Dagelijkse!) bestuur : 11 mannen. Commissie voor de vervaardiging en ruiling van reproductien van kunstvoorwerpen: 3 mannen. Vereeniging nCrabethv tot instandhouding van oude geschilderde glazen in Nederland. Bestuur; 23 mannen. Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst. Hoofdbestuur: 12 mannen. ’ Geldersche Vereenïging voor Kunstnijverheid. Geen inlichtingen. Vereenïging '/Artihus Sacrwm», te Arnhem, Geen inlichtingen. Vereenïging „Arti et Industriae», te VGravenhage. Commissarissen : 8 mannen. 7 Pulchri Studio, te ’s-Gravenhage. Bestuur: 5 mannen Maatschappij voor Schoone Kunsten, te Lei de n. Geen inlichtingen. Vereeniging nßouwkunst en Vriendschap'/, te Rotterdam. Geen inlichtingen. Genootschap " Architectwra et Amicitia», te Amsterdam. Bestuur: 7 mannen. Kunstvereeniging St. Lucas, te Amsterdam, Bestuur: mannen. Maatschappij nArtiei Amicitiaen, te A msterd am.Bestuur: smannen. nPietwran, te Groningen. Bestuur: 7 mannen en 2 vrouwen Aantal periodieken, ons bekend : 8 Omtrent de redactiën geen inlichtingen. F. VgRKENIGINGEN OP HET GEBIED DEK TOONKUNST. Aantal vereenigingen, ons bekend: 15. Geen inlichtingen omtrent 5, wel omtrent 10. Maatschappij tot bevordering der toonkunst. Hoofdbestuur: £0 mannen ; 24 afdeelingen, met 177 mannelijke en 19 vrouwelijke bestuursleden. Nederlandsche Koorvereeniging. Hoofdbestuur; 9 mannen Vereeniging "Het Nederlandsche Lied". Bestuur: 18 mannen en 1 vrouw. Nederlandsche St. Gregorius-Vereeniging. Hoofdbestuur: 5 mannen. 5 Diocesane besturen : mannen. 274 Afdeelingsbesturen : mannen Nationale Vereeniging voor den Volkszang. Bestuur: mannen. Onderafdeeliugen te Rotterdam en te Haarlem. Bestuur te Rotterdam; 4 mannen en 2 vrouwen , terwijl ook aldaar vrouwen leidsters zijn der zangavonden voor vrouwen en meisjes. Maatschappij Biligentia, te ’s-Graveuhage. Bestuur: 10 mannen. Concert Diligentia, te ’s-Gr aveuh ag e. Bestuur: 6 mannen. Butterdamsche Oratoriumvereeniging. Bestuur: mannen Kamermuziekvereeniging, te Rotterdam. Bestuur; 4 mannen. Ned. Opera- Vereeniging, te Amsterdam. Bestuur: 6 mannen. Tal van plaatselijke Muziek- of Zangverenigingen, waarvan de besturen niet kunnen worden opgegeven Aantal periodieken, ons bekend: 5. Omtrent de redactiën geen inlichtingen. G. Vereenigingen op het gebied der tooneel- SPEELKUNST. (‘) Nederlandsch looneelverhond. Hoofdbestuur: 9 mannen. Koninklijke Vereeniging „Eet Nederlandsen Tooneel;. Bestuur 6 mannen. Aantal periodieken ons bekend: 2. Omtrent de redactiën geen inlichtingen. H. Vbreeniginqen ter bevordering der VOLKSONTWIKKELING DOOR MIDDEL VAN HET VERSCHAFFEN VAN KUNSTGENOT. Aantal vereeuigingen , ons bekend : 13. Geen inlichtingen omtrent 3, wèl omtrent 10. "Kunst aan Allen;, te ’s-Gravenhage. Bestuur: 8 mannen en I vrouw. Haagsche Kunstkring. Bestuur: 8 mannen. R' Kath°üeke Kunstkring „Be Violiern\ te ’s-Gra ven hajte. Bestuur: 5 mannen. Leidsche Kunstvereeniging. Bestuur; 4 mannen en 2 vrouwen. unsthnng, te Rotterdam. Jiestuur: 4. mannen eu 2 vrouwen. "Voor de Kunst», te Rotterdam. Bestuur: 10 mannen en 4 vrouwen. R. Katholieke Kunstkring nde Violier», te Amsterdam' Bestuur-4 mannen en ] vrouw. Kunst aan het Volk, te Amsterdam. Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen; de commissiën voor de verschillende kunsten bestaan uit mannen en vrouwen; de commissie voor de kinderbibliotheek geheel uit vrouwen. Commissie voor Volksconcerten, te Zwo 11 e; 2 mannen en 2 vrouwen. Commissie voor Volksconcerten, te Groningen: 5 mannen en o vrouwen. Aantal periodieken, ons bekend: 2. Mededeelingen van „Voor de Kunst», te Rotterdam. Redactie-2 mannen. ssS£r-h Wsstsm Courantje van "Kunst aan het Volk", te Amsterdam. Redactie: 3 mannen. I. YeREENIGINGEN TH BEVORDERING DER VOLKSONTWIKKELING DOOR MIDDEL VAN LEZINGEN, VERSCHAFFING VAN GOEDE LECTUUR, OF ONDERLINGE \ BESPREKING VAN BELANGRIJKE VRAAGSTUKKEN. Aantal vereenigingen, ons bekend, de Studenteu-Vereenigingen niet meegerekend; 32. Alliance franqaise. Aantal afdeelingen : 17. Besturen: 105 mannen en 15 vrouwen. Vereeniging voor Buitsche Letterkunde, te Groningen. Bestuur; 5 mannen en 2 vrouwen. Vereeniging tot het houden van voordrachten met lichtbeelden. Bestuur : 3 mannen en 3 vrouwen. Willebrordus-Vereeniging. Bestuur; 11 mannen. Bond ter verspreiding van lectuur onder R. Katholieke Zeelieden te Amsterdam. Bestuur; 5 vrouwen. R. Katholieke Vereeniging "Geert Grooten , te Deventer. Bestuur: 5 mannen. Vrouwen-Vereeniging "Ontwikkeling zij ons doel", te ’s-Gravenbage. Vrouwenclub der Rotterdamsche Buurtvereeniging. Werklieden- Vrowwenvereeniging ude Onderlinge Hulp, "te Rotterdam. Vrouwenvereeniging "Ontwikkeling zij ons Doel", te Amsterdam. Vrouwenontwikkehngscluh, te Haarlem. Verder: 21 Soeiaal-deraocratische Vrouwen-propaganda-clubs. 5. Vakvereenigingen en -bonden. Aantal vakvereenigingen en -bonden, ons bekend geworden: 396. (') Geen inlichtingen omtrent 172, wèl omtrent 224. Van die 224 zijn 120 uitsluitend mannen-vakvereenigingen met mannelijke leden en een mannelijk bestuur. Aantal vrouwelijke vakverenigingen , met uitsluitend vrouwelijke leden, een vrouwelijk bestuur en een vrouwelijke redactie van respectieve organen ; 26 : Algemeens N'ederlandsche Dienstbodenhond; (') Er zijn er waarschijnlijk ongeveer tienmaal zooveel in den lande. Dienstboden-V'ereeniging »Allen voor elkander" ; Hond van vrouwelijke Verloskundigen in Nederland; Bond van Onderwijzeressen bij het Fröbelonderwijs; Vereeniging »Roofden van Openbare Bewaarscholen" ; Bewaarschoolonderwijzeressen-Vereeniging, te Amsterdam; T ereeniging van Christelijke Bewaarschool-onderwijzessen in Nederland, Bond van Onderwijzeressen in de handwerken, te VGrave n h ag e O Bond van Leeraressen bij het Huishoudonderwijs; Bond van Hoofden van Industriescholen; Vereeniging van Godsdienstonderwijzeressen ; Vereeniging nThugatér", te Amsterdam; Nederlandsche Bond van Rijkstelefonisten; Vereeniging van Wöningopzichtereseen ; Vereeniging van Textiel-arbeidsters, te Enschedé Vereeniging van Textiel-arbeidsters «Volharding», te Hengelo; R. Katholiek Textiel-arbeidstersgilde "St. Annan , te Eindhoven; R. Katholieke Textielarbeidstersbond "St. Lidwina», te Goirle; R. Katholiek Textielarbeidstersgild "St. Athanasia», te Helmond; R. Katholieke Textielarbe.idsters-Yereeniging, te Hengelo; R. Katholieke Textielarbeidsters-Vereeniging "St. Catharina//, te 01 denz a a 1; Vereeniging van Sigarettenmaaksters en Tabakbewerksters, te A raster d a m : / R. Katholiek Tabakbewerkstersgilde "St. Clara», te Eindhoven; Vereeniging van koffieverleesters, te Rotterdam; R. Katholiek Arbeidstersgilde der Lwcifersindustrie "St. Lucia», te Eindhoven; Bond van R. Katholieke Ziekenverpleegsters. Aantal gemengde vakvereenigingen : 78. Bond van ambtenaren bij departementen van Algemeen Bestuur en Hooge Colleges van Staat, te ’s-Gravenhage. Leden -4- 300, waaronder 19 vrouwen. Bestuur: mannen. Nationaal Verbond van gemeente-ambtenaren. Bestuur: 5 mannen; 1 mannelijke correspondent. Nederlandsche Bond van gemeente-ambtenaren. Bestuur: 14 mannen. De redactie van het orgaan berust bij een man. Vereeniging van gemeente-ambtenaren in dienst der gemeente Arnhem. Bestuur: 7 mannen. Vereeniging van gemeente-ambtenaren in dienst der gemeente Botterdam. Bestuur: 4 mannen. Vereeniging van ambtenaren, beambten en iverklieden in dienst der Gemeente Roermond. Bestuur: mannen, boswel vrouwen niet zijn uitgesloten. Vereeniging van ambtenaren ter gemeentesecretarie nExcelsiorn, te Amsterdam. Bestuur: 5 mannen Vereeniging van adjunct-inspecteurs en adjunct-inspectrices van den arbeid. Bestuur: 2 mannen en 1 vrouw. (') Vereeniging van Directeuren en Commiezen der posterijen en telegrafie. Leden: 404 mannen en 21 vrouwen. Hoofdbestuur: 7 mannen; afdeelingsbesturen, telkens 3 mannen; redactie van het orgaan: 8 mannen; doch de vrouwen zijn //tot alle bestuursfuncties in dezelfde mate verkiesbaar als de mannelijke leden//. Nieuwe Nederlandsche Postbond, te Amsterdam. Hoofdbestuur, 8 afdeelingsbesturen, redactie van het orgaan: mannen, hoewel vrouwen niet zijn uitgesloten. Nederlandsche Bond van Adsistenten der posterijen en telegrajie. Leden ; 290 mannen en 2 vrouwen. Hoofdbestuur en 7 afdeeliugsbesturen : mannen. N'ederlandsche Bond van Hulptelegrafisten. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw. Correspondenten : 4 mannen; de redactie van het orgaan berust bij mannen. Onder de leden zijn vele vrouwen. Vereeniging van Klerken en tijdelijke Ambtenaren ter directie der Rijkspostspaarbank. Leden: 49 mannen en 57 vrouwen. Bestuur: 5 mannen. Vereeniging van Ambtenaren bij de Rijksverzekeringsbank. Leden: 15 mannen en 855 vrouwen. Bestuur: 7 mannen. Vereeniging van Commiezen en Schrijvers bij de gevangenissen en aanverwante gestichten in Nederland. Hoofdbestuur, en besturen der 16 afdeelingen : mannen. Bond van Beambten bij de gevangenissen, rijksopvoedingsgesiiehten en rijkswerkinrichtingen in Nederland. Leden + 500, waaronder 10 (*) Opgeheven. vrouwen. Hoofdbestuur, besturen der 16 afdeelingen, redactie van het orgaan: mannen Nederlandseh Onderwijzersgenootschap. Leden: 6132 mannen en 1277 vrouwen. Hoofdbestuur: 10 mannen en 1 vrouw. Aantal afdeelingen: 232; besturen: meest mannen, in enkele gemeenten ook 1 of 2 vrouwen; besturen van de levensverzekeringsmaatschappij, de spaarbank, het ondersteuningsfonds, het schoolmuseum, de weerstandscommissie: mannen; van de paedagogische bibliotheek: 1 man en 1 vrouw; de redactie van het hoofdorgaan berust bij mannen; commissie tot onderzoek voor het onderwijs in de nuttige handwerken: 2 mannen en 3 vrouwen; voor de leerplicht: 2 of 3 mannen en 1 vrouw; voor de weezenkas: 2of 3 mannen en 1 vrouw. Bond van Nederlandsche Onderwijzers. Leden; 7102, waaronder 2273 vrouwen. Hoofdbestuur: 9 mannen; besturen der 203 afdeelingen ons niet bekend. De directie van het Centraal Bureau voor Onderwijs-adviezen berust bij een mau. De redactie van bet orgaan berust bij een man. , Vereeniging van Hoofden van Scholen in Nederland. Leden: 1282, waaronder 33 vrouwen. Bestuur; 12 mannen; 39 afdeelingen, besturen: mannen, behalve in Leiden, waar 1 vrouw zitting heeft in het afdeelingsbestuur. De redactie van het orgaan berust bij 2 mannen. Vereeniging van Christelijke Onderwijzers en Onderwijzeressen in Nederland en de Oost-Indische bezittingen. Leden + 2700, waaronder + 250 vrouwen. Hoofdbestuur; 9 mannen; besturen der 54 afdeeliugen : mannen. De redactie van het orgaan berust bij mannen. Unie voor Christelijke Onderwijzers en Onderwijzeressen in Nederland. Bestuur: 7 mannen. Genootschap van Leeraren aan Nederlandsche Gymnasia. Bestuur: 5 mannen. Vereeniging van Leeraren en Leeraressen bij het Middelbaar Onderwijs. Leden: 1066 mannen en 168 vrouwen. Hoofdbestuur: 6 mannen en 1 vrouw. Vereeniging voor M. U. L. O. Eéne vrouw heeft zitting in het bestuur. Vereeniging van Onderwijzers en Artsen, werkzaam aan inrichtingen voor onderwijs aan achterlijke en zenuw zwakke kinderen. Leden : 58 mannen en 18 vrouwen. Bestuur: 4 mannen en 1 vrouw. Vereeniging van Leeraren in de handelswetenschappen. Bestuur: mannen ; 1 vrouw heeft zittiug in de ballotage-coramissie. Vereeniging van Handelsleeraren. Bestuur: mannen Vereeniging van Onderwijzers en Onderwijzeressen aan kweekscholen en normaallessen in Noord-Holland. Bestuur: 5 mannen. Nederlandsche Vereeniging van Muziekonderwijzers en -onderwijzeressen. Leden en bestuur: mannen en vrouwen. Nederlandsche Bond van Vakschoolleeraren en -Leraressen. Leden : 237 mannen en 45 vrouwen. Hoofdbestuur: mannen; in enkele afdeelingen hebben vrouwen zitting in bet bestuur. Vereeniging van N'ederlandsche Kweekelingen en Oud-kweekelingen. Hoofdbestuur: 4 mannen en 1 vacature; aantal afdeelingen: 6; besturen: 11 mannen en 11 vrouwen; tal van correspondenten, mannen en vrouwen. De redactie van bet orgaan berust bij een man; in alle afdeelingen is een bestuurslid, man of vrouw, die de correspondentie voert met de redactie. Vereeniging van Directeuren en Directrices van rijks- en particuliere opvoedingsgestichten. Leden : 21 mannen en 5 vrouwen. Bestuur : S mannen. Genootschap voor Heilgymnastiek en Massage in Nederland. Leden -4- 30 mannen en 14 vrouwen. Bestuur: 5 mannen; redactie van het orgaan: 3 mannen. Algemeene Apothekers-Adsistentenbond. Hoofdbestuur: 6 mannen en 1 vrouw; 7 afdeelingsbesturen; mannen en vrouwen ; afdeelingssecretarissen : 3 mannen en 4 vrouwen; de redactie van bet orgaan berust bij een vrouw. Vereeniging van Rotterdamsche Apothekers. Bestuur: mannen. N'ederlandsche Drogistenhond. Leden: 126 mannen en 8 vrouwen. Bestuur: mannen. Nederlandsche Tandmeesters-Vereeniging. Bestuur: mannen Nederlandsche Toonkwnstenaarsvereeniging. Bestuur: 5 mannen. Nederlandsche Organistenvereeniging. Bestuur: 7 mannen. Nederlandsche Journalistenkring. Bestuur: 9 mannen. Commissie van advies: 5 mannen. Aantal vrouwelijke leden: 12. Nederlandsche Debitantenhond. Leden: 147 mannen en 2 vrouwen. Bestuur; 7 mannen. Nederlandsche Stenografeniond "I Pitman'’/. Bestuur: 4 mannen Aantal vrouwelijke leden; 90. Nederlandsche Stenografen-Vereeniging "Stolze Wéry. Hoofdbestuur: 7 mannen. Aantal vrouwelijke leden: 167. Nederlandsche Bond van vereenigingen van den handeldrijvenden en van den indusiriëelen middenstand. Hoofdbestuur, afdeelingsbesturen er bestaan afdeelingen in nagenoeg alle plaatsen van ons land redactie van bet orgaan : mannen. Nationale Bond van Handels- en Kantoorbedienden "Mercuriuse. Leden: + 2000, waaronder 83 vrouwen. Bondsbestuur: 10 mannen; besturen der 22 afdeelingen ons niet bekend. Algemeens N'ederlandsche Bond van Handels- en Kantoorbedienden. Leden; 794, waaronder 129 vrouwen. Hoofdbestuur op bet oogenblik mannen; aantal afdeelingen: 10; 8 afdeelingsbesturen: mannen, 2, te Rotterdam en te Amsterdam, bebben 1 vrouw in ’t bestuur; de redactie van het orgaan berust bij een man; bij groote personeelen zijn vertrouwenspersonen , waaronder 3 vrouwen. Federatie van Handels- en Kantoorbediendenvereenigingen in Nederland. Hoofdbestuur: 5 mannen; commissie van toezicht en advies: 3 mannen. Algemeens Winkeliersvereeniging. Bestuur: 3 mannen Nijmeegsehe Handelsvereeniging. Leden: 177 mannen en 4 vrouwen Bestuur: 7 mannen. Dordrechtsche Winkeliersvereeniging. Bestuur: mannen Goudsche Winkeliersvereeniging. Bestuur: 7 mannen. Vereeniging ter behartiging van Marktbelangen "Hecht door Vrede//, te ’s-Gravenhage. Leden: 100 mannen en 5 vrouwen. Bestuur: mannen. Is-Gravenhaagsche Winkeliersvereeniging. Bestuur: 9 mannen Vereeniging Winkeliers- en Handelsbelangen, te Rotterdam. Bestuur en redactie van het orgaan ; mannen. Marktbond "Mercuriv.su, te Amsterdam. Bestuur: 9 mannen. //Vooruit", Vereeniging van Handels- en Kantoorbedienden, te Amsterdam. Leden: ruim 700, waaronder 3 vrouwen. Bestuur: 5 mannen. Vereeniging Handelsbelangen, te Hilversum. Bestuur: 6 mannen. Algemeene Groninger Winhelierevereeniging. Bestuur: 3 mannen Vereeniging Nijverheid, te Leeuwarden. Bestuur: mannen. Algemeen Nederlandsch Werkliedenverbond. Bestuur : mannen. Bestuur dershond, te Wagen i n gen. Bestuur: mannen. Haagsche Bestuurder shond. Bestuur; mannen. Amsterdamsche Bestuurdershond. Bestuur: mannen. De hond bestaat uit 29 organisaties, welker besturen gevormd worden door 215 mannen en 16 vrouwen. (') Nederlandseh Verbond van Vakvereenigingen. Bestuur (op 1 Januari 1908 latere gegevens konden wij niet krijgen —) 20 mannen en 1 vrouw, vertegenwoordigers der aangesloten organisaties. Dagelijksch bestuur: 5 mannen. Algemeene N'ederlandsche Diamantbewerkersbond. Leden : 7100 mannen en 1300 vrouwen. Bestuur, op het oogenblik: mannen. De commissie voor de bibliotheek, die 2 bibliotheken, te Amsterdam en te Hilversum, beheert, bestaat steeds voor i uit vrouwen. De redactie van het orgaan berust bij een man. Ongeveer 100 vrouwen zijn leden der commissie die toezicht houdt op fabrieken en werkplaatsen met het oog op de strikte naleving der vereenigingsbesl uiten Nederlandsche Banketbakkersvereeniging. Bestuur: 3 mannen. Nederlandsche Barbiers- en Kappershond. Hoofdbestuur: mannen. Vereeniging n Vergunning.n Hoofd- en afdeelingsbestureu : mannen. Bond ter bevordering der Wasch-Industrie in Nederland. Bestuur: 3 mannen. Nederlandsche Sigaren- en Tahakbewerkersbond. Leden : 3089 mannen en 61 vrouwen. Bestuur: mannen en 1 vrouw. Arbeidersvereeniging //Steunt elkander//, te Nij kerk. Bestuur: mannen. Nederlandsche Vereeniging van glas- en aardewerkers, te Delft. Hoofdbestuur, 15 afdeelingsbesturen, redactie van het orgaan: mannen. Er zijn 12 vrouwelijke leden. Algemeene Nederlandsche Bond van Textielarbeiders nße Eendracht.// Leden + 1850, waaronder 285 vrouwen. Bestuur: mannen. Nederlandsche Bond van mannelijke en vrouwelijke arbeiders in de Kledingindustrie en aanverwante vakken. Leden: 816, waaronder 357 vrouwen. Hoofdbestuur: 8 mannen en 5 vrouwen. Afdeelingsbestuur Amsterdam: 6 mannen en 6 vrouwen. De redactie van het orgaan berust bij een man. (*) Er zijn in ons land 37 Bestuurdersbondon. Omtrent de 34 overige zijn ons geen gedetailleerde gegevens geworden. Lompenbewerkersvereeniging, te Amsterdam. Leden: 48 mannen en 2 vrouwen. Bestuur: mannen. Nederlandsche Bond van arbeiders in het zuivelbedrijf. Leden Hh 750 , waaronder 1 vrouw. Hoofdbestuur, afdeelingsbesturen en redactie van het orgaan: mannen. Hollandsch Bloembollenkweekers-genootschap. Leden: 1300, waaronder 4 vrouwen. Hoofdbestuur, 35 afdeelingsbesturen, redactie van bet orgaan; mannen. Nederlandsche HoenderfoJcvereeniging nde vaste Voetri?ig", te Alkmaar. Leden: 84 mannen en 6 vrouwen. Bestuur; mannen. (j. Coöperatieve Vereenigingen. Aantal coöperatieve bonden: 2 Nederlandsche Coöperatieve Bond. Bestuur: 10 mannen en 1 vrouw Correspondenten: 7 mannen. Coöperatieve Vrouwenbond. Hoofdbestuur en besturen der 2 afdeelingen: vrouwen. Aantal coöperatieve vereenigingen ; verscheiden duizenden. Aantal waaromtrent ons inlichtingen zijn gewórden ; 372. Daarvan worden 365 uitsluitend door mannen beheerd , vereenigingen zoowel tot gezamenlijke!» aankoop als tot gezamenlijke productie en (of) verkoop. Ook een groot aantal boerenleenbanken, enkele spaar- en leenbanken en enkele ziekenfondsen zijn hieronder begrepen. Slechts in 7 coöperatieve vereenigingen heeft de vrouw eenig aandeel in bestuur, en (of) directie. Coöperatieve Verbruiks- en Productie-Vereeniging "Helpt elkander", te Nunspeet. Bestuur: 4 mannen en 2 vrouwen. Coöperatieve Keuken, te 's-Gtavenhage. Bestuur; 2 mannen en 4 vrouwen. Coöperatieve Vereeniging nße Wekker//, te ’s -Grave n h a g e. Bestuur; 5 vrouwen; commissarissen: 3 mannen. De directie berust bij een vrouw. Arbeiderscoöperatie "Voorwaarts", te Rotterdam. Bestuur: 8 mannen en 1 vrouw. Naamlooze Vennootschap Woningmaatschappij //Samenwerking//,. te Schiedam. Bestuur: 4 mannen en 1 vrouw. De directie berust bij een directeur en een administratrice, tevens woningopzichteres. Naamlooze Vennootschap de «Voorpost", te Amsterdam. Bestuur: 2 mannen als commissarissen , 2 vrouwen als directrices. Coöperatieve Keuken, te Amsterdam. Bestuur; mannen en vrouwen. 7. Vereenigingen en instellingen van belanghebbenden, belangstellenden, of beide. A. Op het gebied van landbouw, tuinbouw HOÜTTEELT, KRUIDKUNDE, VEETE E L T , VISSCHEEIJ OP BIJBNT E E L T. Aantal vereenigingen, instellingen, en commissiën, ons bekend: 215. Geen inlichtingen omtrent 115; wèl omtrent 100. Aan 97 daarvan wordt door de vrouw blijkbaar in ’t geheel geen deelgenomen (') Alleen omtrent de Groninger Maatschappij van Landbouw en Nijverheid wordt gemeld, dat het lidmaatschap ook open staat voor vrouwen, en enkelen er lid van zijn; terwijl van de Fnesche Maatschappij van Landbouw eveneens enkele vrouwen lid zijn, en ééne vrouw redactrice is van het orgaan. Van de Kwartgwldenvereeniging voor Heide-ontginning bestaan hoofd- en (101) afdelingsbesturen geheel uit vrouwen. B. Op HET GEBIED VAN HANDEL EN SCHEEPVAART. Aantal vereenigingen, ons bekend: 7. Geen inlichtingen. C. Op HET GEBIED VAN NIJVERHEID. Aantal vereenigingen , ons bekend: 14. Geen inlichtingen omtrent 7; wèl omtrent, 7. Maatschappij van Nijverheid. Hoofdbestuur: i 2 mannen; 31 afdeelingsbesturen: mannen, behalve te Hoorn, waar 1 vrouw zitting heeft in het bestuur; besturen van de Stichtingen der Maatschappij: mannen; redactie van het orgaan: mannen. Vereeniging tot Veredeling van het Ambacht. Bestuur: mannen. Vereeniging voor Tentoonstelling# belang en. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw. (l) Ook de rnim 100 (rijks) districtsveearfcsen en hun plaatsvervangers zijn mannen, evenals de directie van de Kijksserum-inrichting te Rotterdam. Oost en West. (inzonderheid ter bevordering van de nijverheid in onze koloniën). Hoofdbestuur: 14 mannen en 2 vrouwen; aantal ouderafdeelingen : 10; in 6 daarvan bestaan de besturen uitmannen; in 4 uit 11 mannen en 11 vrouwen; correspondenten hier te lande: 11 mannen en 3 vrouwen; de redactie van het orgaan berust bij 3 mannen en 1 vrouw. Vereeniging "Huisvlijt", te Bergen-op-Zoom. Bestuur: 7 mannen en 2 vrouwen Maatschappij voor den Werkenden Stand, te Amsterdam. Bestuur: mannen. Handwerkers Vriendenkring, te Amsterdam. Bestuur: mannen. H. Op HET GEBIED VAN HANDEL EN NIJVERHEID. Aantal vereenigingen, ons bekend : 43. Geen inlichtingen omtrent 33; wèl omtrent 10. Bij 8 daarvan berusten bestuur en leiding bij mannen. Nationale Bond voor Vreemdelingenverkeer, waarbij 62 plaatselijke vereenigingen zijn aangesloten. Hoofdbestuur: mannen. Bestuurder aangesloten vereenigingen : grootendeels mannen; alleen te In nspeet is een vrouw secretares. In de sub-commissiën der plaatselijke vereenigingen hebben somtijds vrouwen zitting. De redactie van het Bondsorgaan berust bij een man. Vereeniging voor vreemdelingenverkeer, te ’s-Gravenhage. Bestuur: mannen; de redactie van het orgaan berust bij een vrouw, de administratrice der vereeniging. E. Op andere gebieden dan bovengenoemd. Aantal vereenigingen, ons bekend ; 33 Algemeen Nederlandsch Verhoud. Hoofdbestuur; 18 mannen en 1 vrouw. Bestuur voor Groep Nederland: 16 mannen en 3 vrouwen. Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. Hoofdbestuur: 11 mannen en 2 vrouwen. Van de 287 departementen zijn alle voorzitters en secretarissen, op ééne na, (de overige Bestuursleden worden in het //Jaarboekjes der Maatschappij niet opgeuomen), mannen. In de sub-commissiën voor de talrijke instellingen, die van de Maatschappij uitgaan, hebben herhaaldelijk vrouwen zitting. Centraal Bureau voor Sociale Adviezen. Bestuur: 7 mannen en 1 vrouw. Bureaux voor Arbeidersrecht in 25 gemeenten, n.i. te Breda, Tilburg, Arnhem, Tiel, Wageningen, Delft, Dordrecht, Gouda, VGvaven hage, Leiden, Rotterdam, Schiedam, Ylaar dingen, Middelburg, V lissin gen, Amsterdam, Zaandam, Amersfoort, Baarn, Utrecht, Leeuwarden, Deventer, Enschedé, Groningen, Maastricht. Geen inlichtingen. De Rechtstoestand. Bond ter verkrijging eener wettelijke regeling van den rechtstoestand der burgerlijke ambtenaren. Bestuur: mannen. Nederlandsche Bond voor Ziekenverpleging. Hoofdbestuur: mannen en 3 vrouwen; aantal afdeelingen; 14; besturen; mannen en vrouwen. De redactie van het orgaan berust bij een vrouw. Nosokomos. Nederlandsche Vereeniging tot bevordering der belangen van verpleegsters en verplegers. Hoofdbestuur: vrouwen. Aantal afdeelingen : 5; besturen; mannen en vrouwen. De redactie van het orgaan berust bij vrouwen. Nederlandsche Blindenbond. Bestuur: mannen, hoewel vrouwen niet zijn uitgesloten; in verschillende steden z.g. //vriendenkringen//; besturen: mannen en vrouwen; ondersteuningsfonds en ziekenfonds, onder beheer van bestuur en bondsraad, eveneens uit mannen be staande, hoewel vrouwen wel verkiesbaar zijn; redactie van het orgaan: 1 man; de blinde vrouwen geven o. a. blinde meisjes les in handwerken. Bond van slechthoorenden. Bestuur; 3 mannen. 8 Kamers van Koophandel en Fabrieken. Aantal: 79, en wel in No o r d-B ra b a nt: 10; Gelderland: 10; Z.-Holland: 10; N.-Hollaud: 8; Zeeland: 3; Utrecht; 2; Friesland: 7; Overijsel: 12; Groningen: 6; Drenthe: 4 ; Limburg: 7. Bij Koninklijk Besluit van 4 Mei 1896, gevende een «Algemeen Reglement voor de Kamers van Koophandel en Fabrieken'/ is bepaald (art. 4), dat men, om lid eener zoodanige Kamer te kunnen zijn, moet wezen; "mannelijk Nederlander//. 9. Kamers van Arbeid Aantal: 82; en wel in Noord-Brabant: 7in 5 gemeenten; Gelderland: 6 in 3 gemeenten; Zu i d-H ollan d : 31 in 11 gemeenten; Noor d-H olla n d : 19 in 5 gemeenten; Zeeland: 2 in 1 gemeente; Utrecht: 6 in 2 gemeenten; Friesland: 2 in 2 gemeenten; Overijsel: 5 in 3 gemeenten; Groningen: 3 in 1 gemeente; Drenthe: 1. Aantal leden: 818. Daarbij is misschien in een zeer enkele Kamer voor de Confectiebedrijven een vrouw. De secretarissen zijn allen mannen. 10. Instellingen om werkgevers en werknemers tot elkaar te brengen. A. Gemeentelijke Arbeidsbeurzen. Aantal: 13, nl. te Arnhem, Nijmegen, Delft, Dordrecht, ’s-Gravenhage, Leiden, Schiedam, Amsterdam, Haarlem, Hilversum, Enschedé, Groningen, Yenlo. Besturen, leden en plaatsvervangende leden, overwegend mannen; te Nijmegen: 10 mannen en 2 vrouwen; te ’s-Gravenhage: 12 mannen en 1 vrouw. De directie berust bij mannen. Alleen in ’s-Gravenhage en Amsterdam bestaat een afzonderlijke vrouwenafdeeling onder leiding eener adjunct-directrioe. B. Bijzondere Arbeidsbeurzen (uitgaande van Yekeenigingen.) Aantal, ons bekend: 6, nl. te Geertruidenberg (uitgaande van //De Hanze»), Gouda, ’s-Gravenhage (uitgaande van den //Christelijken Volksbond//), Amsterdam, (uitgaande van de //Maatschappij voor den Werkenden Stand//) Utrecht, Maastricht. Inlichtingen alleen omtrent Amsterdam. Bestuur: mannen. C. Bemiddelings- en Plaatsingsbureaux (uitgaande van Yekeenigingen). Aantal; 20 (') (behalve de 63 bemiddelingsbureaux van Tesselschade.) Daarvan gaan 2 uit van den » Algemeenen NederlandschenDïenstbodenhond'i, nl. te Rotterdam en te A mste r d a tn. Besturen : vrouwen ; (*) De commercieele inrichtingen worden uit den aard der zaak hier niet genoemd. ] van dn Bitnstboden-Vereeniging ) Ten einde verwarring te voorkomen, en zooveel mogelijk de verschillende soorten van „ziekenzorg” (in ruimen zin genomen) bij elkander te houden, worden kerkelijke en particuliere „ziekenzorg” hier te zamen gevoegd, ofschoon steeds duidelijk wordt aangegeven wat het aandeel der verschillende kerkgenootschappen en wat dat van particulieren is. zieken-inrichtingen, is ons niet bekend. Wel staat vast, dat liet eerste aantal belangrijk grooter is, en stellig 2000, waarschijnlijk zelfs meer dan 2300 bedraagt. De opleiding voor verpleegster eu verpleger geschiedt in 76 zieken-inrichtiugen, terwijl voorbereidende cursussen worden gegeven door de beide Kook- en Huishoudscholen te Amsterdam. Bovendien bestaan er nog te Amsterdam een voorbereidende cursus voor leerling-verplegenden, uitgaande van n Nosokómos v, en het nWilhelmina-huisn, opleidingsschool voor krankzinuigenverpleegsters. ~ O I o * Er bestaan 16 verschillende examen-commissiën voor algemeene ziekenverpleging: 1 voor //Nosokómos//: 5 mannen en 6 vrouwen; i voor den //Nederlandschen Bond voor Ziekenverpleging//: 5 mannen; 1 voor Gelderland-Overijsel: 6 mannen en 1 vrouw; 6 in 4 gemeenten van Zuid- H o 11 an d, u.l. I in Dordrecht, lin ’s-Gravenhage, 1 in Leiden, 3 in Rotterdam: 3 mannen en 1 vrouw; 8 mannen; 9 mannen en 2 vrouwen; 4 mannen en 1 vrouw; 5 mannen; 6 mannen; J voor Noord – H o 11 an d : 3 mannen en 3 vrouwen; 4 in 2 gemeenten in Noord-Hollaud, n.l. 3 in Amsterdam en 1 in Haarlem: 3 mannen en 1 vrouw; 3 mannen ; 9 mannen en 6 vrouwen; 4 mannen en 1 vrouw; 1 voor Utrecht: 7 mannen en ] vrouw; I voor Friesland, Groningen en Drenthe: 7 mannen. De exaraen-commissie van de //Vereeniging voor Psychiatrie en Neurologie// bestaat uit 7 mannen. Zij nemen in 13 gemeenten examen af, en worden dan bijgestaan door den geneesheer-docent en de directrice der plaatselijke inrichting. Voor toelating tot bet bijzondere examen voor kraamvrouwenverpleging en voor ooglijdersverpleging worden vereiseht; het bezit van het diploma voor algemeene ziekenverpleging, minstens één jaar verblijf in een kraaminrichting of een inrichting voor ooglijders, en hel aldaar volgen van een volledigen cursus in kraaraverpleging en het verplegen van ooglijders. De diaconessen, waarvan velen worden opgeleid inde Diaconessenschool te Amsterdam, behalen geen ander diploma dan in die school en in hun eigen diaconessenhuizen wordt uitgereikt; de nonnen leggen examen af bij de gewone commissiën. B. Door stichting en instandhouding van ZIEKENHUIZEN. (inrichtingen tot verpleging buitenshuis.) Noord-Brabant. Aantal inrichtingen: 23, in 20 gemeenten. Daarvan gaan 3 uit van Protestantsche Kerkgenootschappen, en 20 van de R. Katholieke Kerk. Inlichtingen omtrent 17. Breda. Diaconessenhuis. Bestuur: ó vrouwen Breda. Heer Wijnaendts van Steins ziekeninrichting. Bestuur diakenen der Ned. Herv. Gemeente, en 2 vrouwen-regentessen. Breda. St. Elisahelh's Gesticht. Bestuur: het bestuur der congregatie wallen voor allen». Halsteren: R. Katholiek Gasthuis. Bestuur; 4 mannen. Helmond. B. Katholiek Gasthuis. Regenten; 5 mannen. Heusden. Diaconessenhuis. Bestuur: Kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente. Oosterhoüt R. Katholiek Gasthuis. Bestuur: 4 mannen. Osch. R. Katholiek Gasthuis. Bestuur: 5 mannen. Oudenhosch. St. Klisaheth Gesticht. Bestuur: 4 mannen. O ud-Gast el. St. Joseph-Ziekenhuis. Bestuur: regenten van het Parochiaal Armbestuur. Raamsdonk. Gast- of ziekenhuis voor minvermogenden van alle gezindten. Bestuur: 3 vrouwen. Roosendaal. R. Katholiek Gast- of Ziekenhuis. Bestuur: mannen. Schijndel. Vereeniging van R. Katholieke Liefdezusters. Bestuur mannen. Steenbergen. R. Katholiek Gast- of Ziekenhuis. Bestuur: mannen. Uden. St. Jans Gasthuis. Bestuur: mannen. Waalwijk. R. Katholiek Gasthuis. Bestuur: 3 mannen. Zomeren. Klooster-Gasthuis. Bestuur: 2 mannen. Gelderland Aantal inrichtingen: 24, in 14 gemeenten Daarvan gaan 3 uit van Protestantsche Kerkgenootschappen, 8 van de R. Katholieke Kerk, terwijl 13 neutraal zijn (') Inlichtingen omtrent 14. Apeldoorn. Ziekenhuis. Bestuur: 7 mannen. Apeldoorn. Kinderziekenhuis nMaryn. Bestuur: 2 mannen. Arnhem. St. Misabeihs Gasthuis. Bestuur; mannen. Arnhem. Kinderziekenhuis. Bestuur: 5 mannen. Bredevoert (bij Aalten). St. Bernardusgesticht. Bestuur: mannen. Groenloo. St. Vincentius-gasthuis. Bestuur; mannen. Laag Soeren. Herstellingsoord. Curatoren; 7 mannen. Lochem. Ziekenhuis. Bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen. Lunteren. Herstellingsoord; uitgaande van den Bond van Nederlandsche Onderwijzers. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw. Nunspeet. Zusterhuis nMoriau , uitgaande van Zwsterhulp. Bestuur: vrouwen. Nijmegen, li. Katholiek Ziekenhuis. Bestuur: mannen. Nijmegen. Wilhehnina-Ziekenhuis. Bestuur: 7 mannen. Oosterbeek. Herstellingsoord nßuitenrustn, uitgaande van den Nederlandschen Bond voor Ziekenverpleging. Bestuur; 2 mannen en 8 vrouwen. Tiel. St. Anchreas-gesticht. Bestuur; mannen. Zuid-Holland. Aantal inrichtingen: 32, in 8 gemeenten. Daarvan gaan 7 uit van Protestantsche Kerkgenootschappen, 9 van de E. Katholieke Kerk, 1 van een Israelietisch Kerkgenootschap, terwijl 15 neutraal zijn. Inlichtingen omtrent 20. ’s-Gravenhage. Kinderziekenhuis. Bestuur: 5 mannen. ’s-Gravenhage, St. Nicolaas-Gasthwis. Bestuur; 3 mannen en 3 vrouwen. (!) Deze gaan uit van particuliere vereenigingen. De inrichtingen, die op eigen risico worden geëxploiteerd, dus die een commercieel karakter dragen, worden niet genoemd. Een enkele maal was evenwel aan de ingevulde vragenlijst niet te zien, of met het aantal personen als „bestuur” opgegeven, bedoeld waren (onbezoldigde) bestuursleden dan wel (in de zaak geïnteresseerde) directie leden. ’s- Graven hage. Biaconessen-inrichting nßronovo." Bestuur: 1 man en 6 vrouwen. ’s-Gravenhage. Zuigelingen-kliniek. Bestuur: 4 mannen en 6 vrouwen. ’s -Gravenh ag e. Kliniek van de Vereeniging //Hulp aan Zuigelingen. Bestuur: 3 mannen en 4 vrouwen. ’s -Graven li ag e. R. Katholiek Ziekenhuis. Bestuur: 10 mannen. ’s-Gravenhage Kliniek van de Vereeniging nHet Roode Kruisn. Bestuur: 6 vrouwen. ’s-Gr ave u hage (S ch even in g en). Sophia-stichting. Bestuur: 7 mannen en 3 vrouwen. Leiden. Hospitaal der Waalsche Diaconie. Bestuur: 3 mannen. Leiden. Diakonessenhuis. Bestuur: 5 mannen en 6 vrouwen Loosduinen. Zeehospitium; filiaal van liet Sophia-Kinder ziekenhuis te Rotterdam. Bestuur: 9 mannen. Rotterdam. Sophia-Kinder ziekenhuis. Bestuur: 9 mannen. Rotterdam. Inrichting nßethesdan. Bestuur: diaconie der Ned. Herv. Gemeente, mannen. Rotterdam. Ned. Herv. Diaconessenhuis. Bestuur: 5 mannen en 5 vrouwen. Rotterdam. Gesticht voor lijders aan chronische ziekten nKudokian. Bestuur : 10 mannen. Rotterdam. St. Franciscus-gasthuis. Bestuur: 5 mannen. Rotterdam. Sanatorium Vredenoord van de Broeders der Congregatie van O. L. Vr. van Lourdes. Bestuur; mannen. Rotterdam, St. Anthoniusgesticht. Bestuur: 9 vrouwen. Rotterdam. Sanatorium. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw Ylaardingen. Kliniek van de //Vereeniging voor ziekenverpleging.// Bestuur: mannen. Noord-Holland. Aantal inrichtingen : 27, in 9 gemeenten Daarvan gaan 5 uit van Protestantsche Kerkgenootschappen, 7 van de R. Katholieke Kerk, 3 van Israelietisclie Kerkgenootschappen, 12 zijn neutraal. Inlichtingen omtrent 21. Amsterdam. Gereformeerde Vereeniging voor ziekenverpleging. Bestuur; 7 mannen. Amsterdam. Ned. Herv. Diaconesseninrtchling. Bestuur; 7 mannen. Amsterdam. Luthersche Diaconesseninrichting. Bestuur: 5 mannen en 6 vrouwen. Amsterdam. R. Katholieke Ziekenverpleging. Bestuur: 6 mannen en een hulpcomité van 8 dames-raadsvrouvven. Amsterdam. O. L. Vrouwe Gasthuis. Bestuur: 6 mannen, en een hulpcomité van 8 dames-raadsvrouwen. Amsterdam. St. Elisaheth-Gasthuis. Bestuur: 4 mannen en 2 vrouwen. Amsterdam. Vereeniging voor Israelietische Ziekenverpleging. Bestuur: 10 mannen en 7 vrouwen. Amsterdam. Poriwgeesch Israelietisch Zieken- en oude Vrouwenhuis. Bestuur : 5 mannen en 3 vrouwen. Amsterdam. Burg er ziekenhuis. Bestuur: 7 mannen en 1 vrouw. Amsterdam. Vereeniging voor Ziekenverpleging. Bestuur; 11 mannen en 4 vrouwen. Amsterdam. Emma-Kinderziekenhuis. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw. Amsterdam. Kinder kliniek. Bestuur: 5 mannen. Amsterdam. Vereeniging voor physische therapie. Bestuur: 9 mannen. Bergen aan Zee. Herstellingsoord van het Burgerweeshuis te Amsterdam. Bestuur: 4 mannen en 1 vrouw. Eg mond aan Zee. Hendrika Stichting. Bestuur: 2 mannen en 1 vrouw. Enkhuizeu. Ziekeninrichting. Bestuur: 1 man en 4 vrouwen. Haarlem. Biaconessenhwis. Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen. Hilversum. Biaconessenhuis. Bestuur; 3 vrouwen; tinancieele commissie: 3 mannen. Hilversum. R. Katholieke Ziekenverpleging. Bestuur; 4 mannen. Hilversum. Herstellingsoord Heideheuvel. Bestuur; 5 mannen. Wij k aan Zee. Dépendance van het Emmakinderziekenhuis te Amsterdam. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw. Zeeland. Aantal inrichtingen: 11, in 9 gemeenten. Daarvan gaan 2 uit van Protestantsche Kerkgenootschappen, 1 van de R. Katholieke Kerk; de overige zijn neutraal. Inlichtingen omtrent 3. Middelburg. Gasthuis. Bestuur: 4 mannen. Middelburg. Verpleeghuis. Bestuur: 5 vrouwen Vlissingen. 11. Katholiek Wees- en Ziekenhuis. Bestuur: 5 mannen en 5 vrouwen. Utrecht. Aantal inrichtingen: 13, in 4 gemeenten. Daarvan gaan 2 uit van Protestantsche Kerkgenootschappen , 4 van de R. Katholieke Kerk; 7 zijn neutraal. Inlichtingen omtrent 7. Amersfoort. R. Katholiek Gasthuis. Bestuur: 5 mannen en 4 vrouwen. Breukelen. Dépendance van het Kinderziekenhuis te Amsterda m. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw. Utrecht. Bartholomei-Gasthuis. Bestuur; 6 mannen Utrecht. Kliniek voor oor- keel- huid- en kinderziekten. Bestuur ó mannen. Zeist. Christelijk Sanatorium. Bestuur: 9 mannen. Zeist. Klein Loo. Bestuur: 6 vrouwen. Zeist. Algemeens Ziekenverpleging. Bestuur: 4 vrouwen PIUJiSLANÜ. Aantal inrichtingen; 5 , in 3 gemeenten. Daarvan gaat 1 uit van een Protestautseh Kerkgenootschap, 2 van de R. Katholieke Kerk; 2 zijn neutraal. Inlichtingen omtrent 3. Harlingen. Verplegingsgesticht. Bestuur: mannen. Leeuwarden. Diaconessenhuis. Bestuur: 6 mannen en 3 vrouwen. Leeuwarden. St. Bonifaciushospitaal. Bestuur: mannen. Oyerijsel. Aantal inrichtingen; 7, in 5 gemeenten. Daarvan gaan 4 uit van de R. Katholieke Kerk, terwijl 3 neutraal zijn. Inlichtingen omtrent het Ziekenhuis te Hengelo. Bestuur: 9 mannen en 1 vrouw, Groningen. Aantal inrichtingen: 3, alle in Groningen. Hel zijn één Diakonessenlmis, één R. Katholieke, en één neutrale inrichting. Diakonessenlmis. Bestuur: 2 mannen en 3 vrouwen. R. Katholiek Ziekenhuis. Bestuur: 10 mannen. Kinderziekenhuis. Bestuur: 5 mannen en 4 vrouwen. Drenthe. Coevorden. Aleida Kramer-stichting. Bestuur: mannen. Limburg. Aantal inrichtingen, alle R. Katholiek; 3, in 3 gemeenten Inlichtingen omtrent het St. Josephs Ziekenhuis te Venlo. Bestuur : 7 mannen. C. Dook middel van vbreenigingen. a. Voor verpleging in oorlogstijd. Algemeene Nederlandsche Yereeniging "Het Roode Kruis". Eereleden; 1 man en 2 vrouwen. Hoofdcoinmissie; 17 mannen. Ons bekend 11 afdeelingeu. Inlichtingen omtrent 10. Gezamenlijke afdeelingsbesturen; 57 mannen en 27 vrouwen. Hulpvereeniging van het Haagsche Vrouwencomité van het Nederlandsche Roode Kruis. Bestuur en leden : vrouwen. b. Voor verpleging in vredestijd. (Zieken- en Wijkverpleging.). Aantal algemeene Nederlandsche vereenigingen; 5. Nederlandsche Bond voor ziekenverpleging. Hoofdbestuur: 5 mannen en 2 vrouwen. Ons bekend 6 afdeelingeu. Besturen: ’s-Gravenhage: 4 mannen en 3 vrouwen; Amsterdam en Omstreken; 4 mannen en 6 vrouwen; Haarlem: 3 mannen en 3 vrouwen; Middelburg: vrouwen; Utrecht en Omstreken: 4 mannen en 3 vrouwen; Noordelijke Provinciën; 9 mannen. Nederlandsche Vereeniging ter bevordering der belangen van verpleegsters en verplegers "Nosokómos/r. Hoofdbestuur: 1 man en 7 vrouwen. Aantal afdeelingeu 5; Dordrecht, VGravenhage, Amsterdam, Utrecht, Groningen. Besturen: grooteudeels vrouwen, een enkelen keer een mannelijke secretaris; aantal correspondentschappen; 13; 1 man en 12 vrouwen; de redactie van het orgaan berust bij 2 vrouwen. Christelijke Bond voor Ziekenverpleging. Bestuur: 6 mannen en 2 vrouwen. Vereeniging tot bevordering van Gereformeerde Ziekenverzorging in Nederland. Bestuur: 7 mannen. Vereeniging tot bevordering der R. Katholieke Ziekenverpleging in Nederland. Bestuur: 11 mannen. Provinciale Vereenigingen: Noord-Hollandsche Vereeniging: Het Witte Kruis Eereleden: 10 mannen en 2 vrouw'en. Aantal afdeelingen: 101. Besturen; bijna uitsluitend mannen; een enkele maal een vrouw als secretares of magazijnmeesteres. Noord-Brabantsche Vereeniging: Het Groene Kruis. Aantal afdeelingen: 10. Besturen , voor zoover ons bekend : mannen Geldersche Vereeniging: Het Groene Kruis. Hoofdbestuur: 3 mannen. Aantal afdeelingen : 26. Besturen : grootendeels mannen , soms een vrouw als secretares, penningmeesteres of magazijnmeesteres (te Apeldoorn: 6 mannen en 2 vrouwen; Nijmegen: 4 mannen en 1 vrouw). Zwid-Hollandsche Vereeniging: Het Groene Kruis. Hoofdbestuur: 8 mannen en 2 vrouwen; commissie voor de gezondheidskolonies: 2 mannen; tuberculose-commissie; 8 mannen en 1 vrouw. Aantal afdeelingen: 90. Besturen: grootendeels mannen (in Rotterdam; 5 mannen en 2 vrouwen ) Zeeuwsche Vereeniging: Het Groene Kruis. Hoofdbestuur: 7 mannen. Aantal afdeelingen ; 30. Besturen; grootendeels mannen (in Middelburg: 5 mannen en 2 vrouwen; in Tholeu: 2 mannen en 2 vrouwen), Zeeuwsche Hervormde Biakonessen-inrichting. Dagelijksch bestuur: 3 mannen. Aantal afdeelingen : 4. Besturen : ons onbekend. Uirechtsche Vereeniging: Het Groene Kruis. Aantal afdeelingen: 9. Besturen : grootendeels mannen Friesche Vereeniging: Het Groene Kruis. Hoofdbestuur; 8 mannen en 1 vrouw. Aantal afdeelingen : 80. Besturen: grootendeels mannen (te Leeuwarden: 5 mannen en 1 vrouw). Overijselsch-Brentsche Vereeniging: Het Groene Kruis. Hoofdbestuur; 5 mannen. Aantal afdeelingen in Drenthe: 22; in Overijsel: 21. Besturen : grootendeels mannen. Groningsche Vereeniging: Het Groene Kruis. Hoofdbestuur: 6 mannen. Aantal afdeelingen: 30. Besturen: grootendeels, zoo niet geheel, mannen. Plaatselijke Vereenigingen (voor zieken- en (of) wijkverpleging). Noord-Brabant. Eéne vereeniging. Geen inlichtingen. Gelderland. Aantal vereenigingen: 33, in 28 gemeenten. Daarvan zijn 18 Protestantsche vereenigingen (Diaconessenarbeid), de overige neutraal. Volledige inlichtingen omtrent 8; gedeeltelijke inlichtingen, d. w. z. opgave (in het Bijvoegsel van het toen nog Briemaandelijksch Tijdschrift, gewijd aan de belangen van "Het Groene Kruis n , nHet Witte Kruis" en soortgelijke Vereenigingen, Juli 1907) omtrent voorzitter, secretaris en penningmeester van het bestuur, omtrent 11 vereenigingen. Aalt en. Ziekenverpleging. Bestuur: 4 mannen en 4 vrouwen. Al men en Harfsen (gemeente Gorssel). Vereeniging voor Ziekenverpleging. Bestuur; 4 mannen en 3 vrouwen. Apeldoorn. Vereeniging Diaconessen-arheid. Bestuur; 2 Hervormde predikanten en 3 vrouwen. Nij kerk. Vereeniging voor ziekenverpleging. Bestuur (volgens de Statuten); 3 mannen en 4 vrouwen. Nijmegen. Commissie voor de Wijkverpleging: 3 mannen en 3 vrouwen. Nijmegen. Christelijke Vereeniging Diaconessenarheid. Bestuur; 1 Hervormde predikant en 3 of 5 vrouwen. Ti el. Diaconessenarheid. Bestuur: 5 vrouwen. Warnsveld. Vereeniging voor Ziekenverpleging. Bestuur: 12 mannen en 3 vrouwen. Dagelijksch bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen. Dagelijksche bestuursleden der overige 11 vereenigingen (n.l. te Arnhem, Doetinchem, Elleoom-Steeg, Lochem, Nunspeet, Putten, Tiel, Wagen ingen, Zutphen):2s mannen en 15 vrouwen. Zoid-Holland. Aantal vereenigingen: 25, in 15 gemeenten. Daarvan zijn 11 Protestantsohe vereenigingen (Diakonessenarbeid), 4 R. Katholieke en de overige neutraal. Volledige inlichtingen omtrent 6; gedeeltelijke (als boven) omtrent 8 vereenigingen. Gouda. Biakonessenarheid der Ned. Herv. Gemeente. Bestuur: 8 mannen. ’s-Gravenhage. Wijkverpleging TweutstraaL Bestuur: 5 vrouwen. ’s-Graveuhage. Vereeniging 's-GravenhaagscJie Wijkverpleging. Bestuur; 6 vrouwen. Leiden. B. Kath. Wijkverpleging. Bestuur: 2 mannen en 1 vrouw. Rotterdam. Vereeniging voor Wijkverpleging. Bestuur: 5 mannen 6 vrouwen. Vlaardingen. Vereeniging voor Ziekenverpleging. Bestuur: 6 mannen. Dagelijksche bestuursleden der overige 8 vereenigingen: (n.l. te Bodegraven-Zwaramerdam, Dordrecht, ’s-Gravenhage, Helle voetsl uis, Leerdam en Leiden): 20 mannen en 3 vrouwen. Noord-Holland. Aantal vereenigingen : 30 , in 23 gemeenten Daarvan zijn 15 Protestantsche, 1 Israelietische, de overige neutraal. Volledige inlichtingen omtrent 13; gedeeltelijke omtrent 11 vereenigingen. Amsterdam. Wijkverpleging van de Luikerscke Biakonesseninriehting. Bestuur: 3 mannen. Amsterdam. Ziekenverpleging door Protestantsche Broeders. Be stuur: 5 mannen. Amsterdam. Boopsgezinde Wijkverpleging. Bestuur: 3 mannen en 2 vrouwen. Amsterdam. Amsterdamsche Wijkverpleging. Bestuur; 5 mannen en 7 vrouwen. Amsterdam. Particuliere Wijkverpleging. Bestuur: 4 mannen en 6 vrouwen. Beverwijk en Wijk aan Zee en Duin. Vereeniging voor Wijkverpleging. Bestuur: 4 mannen en 11 vrouwen. Bussum. nZiekenzorgn. Bestuur: 7 vrouwen. Haarlem. Vereeniging voor ziekenverpleging. Bestuur: 3 mannen en 6 vrouwen. Haarlem. Wijkverpleging van de afdeeling Haarlem van den Ned. Protestantenbond. Bestuur; 3 mannen en 4 vrouwen. Heemstede. Vereeniging voor wijkverpleging. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. Huizen. Vereeniging n Wijkverplegingn. Bestuur; 6 vrouwen. Laren, n Wijkverpleging rr. Bestuur: 3 mannen en 4 vrouwen. Zaandam. Doopsgezinde Ziekenverpleging. Bestuur: 1 man en 3 vrouwen. Dagelijksche bestuursleden der overige 11 vereenigingen (n.l. te Alkmaar, Boven ca r spel, Bdam, Haarlem, den Helder, Hilversum, Huizen, Midden-Beemster, Zaandijk): 33 mannen en 8 vrouwen. (') Zeeland. Aantal vereenigingen: 2, in 2 gemeenten; beide neutraal. (*) In Amsterdam bestaat gemeentelijke wijkverpleging. Er zijn 9 verplegers en 10 verpleegsters. Inlichtingen omtrent de Vereeniging hWijkverplegingn te Zierikzee. Bestuur: vrouwen. Utrecht Aantal vereenigingen: 7 , in 6 gemeenten Het zijn 2 Protestantsche, i R. Katholieke, en 4 neutrale ver eenigingen. Volledige inlichtingen omtrent 1; gedeeltelijke omtrent 3. Zeist. Vereeniging nAlgemeene Ziekenverpleging". Bestuur: 4 vrouwen. Dagelijksche besturen der 3 overige vereenigingen. (n.l. te Baarn, Soest en Soesterberg): 5 mannen en 2 vrouwen. Friesland Aantal vereenigingen: 5, in 5 gemeenten. Eéne is Protestantsch, de overige zijn neutraal. Volledige inlichtingen omtrent 2, gedeeltelijke omtrent I vereeniging. Beets, Beetsterzwaag, Olterterp. Vereeniging voor Wijkverpleging. Bestuur: 9 mannen. Wolvega. Diaconessenarheid der Ned. Herv. Gemeente. Bestuur: 5 mannen en 3 vrouwen. Dagelijksch bestuur der vereeniging te Drachten: 2 mannen en I vrouw'. Overijsel. Aantal vereenigingen : 10, in 9 gemeenten Het zijn 3 Protestantsche, 2 E. Katholieke, voor ’t overige uentrale vereenigingen. Volledige inlichtingen omtrent 1. Deventer. // Wijkverplegingn. Bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen. Gedeeltelijke inlichtingen omtrent 4. Dagelijksche besturen (nl. te Enschedé, Hengelo, Kampen, Steen wijk): 6 mannen en 5 vrouwen. Groningen. Vereeniging voor Ziekenverpleging nKoningin Wilhehnina'/, te Groningen. Bestuur: 4 mannen en 5 vrouwen. (') (•) Ook te Groningen bestaat gemeentelijke wijkverpleging, en wel door 3 wijkzusters. Drenthe. Aantal vereenigingen: 5, iu 5 gemeenten. Het zijn 2 Protestantsehe en 3 neutrale vereenigingen. Volledige inlichtingen omtrent 2, gedeeltelijke omtrent 3. Assen. Vereeniging voor Wijkverpleging. Bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen. I' rederiksoord. Wijkverpleging van de Maatschappij van Weldadigheid. Administrateur: de directeur der Maatschappij. Uagelijksche besturen der 3 overige vereenigingen: 8 mannen en 1 vrouw. Limburg. Aantal vereenigingen : 2, in 2 gemeenten. Daarvan is één Protestantsch en één R. Katholiek. Inlichtingen omtrent 1. Roermond, Protestantsehe Ziekenverpleging. Bestuur; vrouwen. c. Tot voorbereiding voor verpleging. } ereeniging "Perste Hulp hij Ongelukken". Hoofdbestuur; 4 mannen. Aantal afdeelingen, ons bekend : 5. Inlichtingen omtrent 3. Afdeeling ’s-Gravenhage, bestuur: 7 mannen; afdeeling Rotterdam, bestuur: 7 mannen; afdeeling Amsterdam, bestuur; 5 mannen; doktoren die cursussen geven: 53 mannen en 3 vrouwen. tl. Voor ziekenbezoek en het verstrekken van versterkende middelen, bloemen, vruchten en (of) lectuur. Noord-Brabant: 27 vereenigingen, alle R. Katholiek. Gelderland: 13 vereenigingen, waarvan 9 R. Katholiek. Zuid-Holland: 15 vereenigingen, waarvan 14 R. Katholiek. Noord-Holland : 13 vereenigingen, waarvan 12 R. Katholiek. Zeeland: 2 R Katholieke vereenigingen. Utrecht: 1 R. Katholieke vereeniging. Friesland: 8 vereenigingen, waarvan 6 R. Katholiek. 0 ver ijs el: 2 R. Katholieke vereenigingen Groningen: 3 R. Katholieke vereeniinneren , o O Limburg: 6 R. Katholieke vereenigingen. Alle besturen en alle werkende leden; vrouwen. e. Tot bestrijding van tuberculose. Algemeene Nederlandsche Vereenigingen: 4. Vereeniging tot Christelijk hulpbetoon aan tubercwlose-patienien. Hoofdbestuur: 9 mannen; vele plaatselijke comité’s; besturen: mannen en vrouwen ; propaganda-comité’s : vrouwen ; één sanatorium, te Harderwijk. Vereeniging tot het stichten van R. Katholieke herstellingsoorden voor longlijders en zwakke kinderen. Bestuur: 4 mannen. Vereeniging tot oprichting en exploitatie van volkssanatoria voor borsllijders in Nederland. Hoofdbestuur; 15 mannen; 49 sub-comité’s, besturen; mannen, alleen te ’s-Gravenhage en Leiden is één vrouw in bet bestuur; één sanatorium, te Hellen doorn; commissie van toezicht: 3 mannen. Nederlandsehe Centrale Vereeniging tot bestrijding der tuberculose. Raad van bestuur: 5 mannen; dagelijksch bestuur: 7 mannen. Plaatselijke Vereenigingen: Gelderland, 4 Vereenigingen (') en 1 inrichting, in 4 gemeenten. Inlichtingen omtrent 3 vereenigingen en de inrichting. Besturen : te Arnhem: 8 mannen en 2 vrouwen; te Nij m egen : 7 mannen; te Zutphen; 5 mannen en 2 vrouwen. Bestuur van Oranje Nassaus Oord te Reukum: 7 mannen. Zuid-Holland. 5 Vereenigingen , in 4 gemeenten. Besturen,: te ’s-G rav e n h ag e ; 4 mannen; Leiden: 11 mannen en 4 vrouwen; Leiden [Fonds voor herstellende horstlijders) .• 4 vrouwen; Maassluis: mannen; Rotterdam; 16 mannen. Nookd-Holland. 3 Vereenigingen , in 2 gemeenten. Besturen: te Amsterdam; 10 mannen; te Amsterdam (Vereeniging Amsterdamsch Sanatorium voor horstlijders): 8 mannen; Haarlem: 16 mannen. (>) De vereenigingen hebben een lighal en (of) een consultatiebureau. Bezoekers, veelal bezoeksters, zorgen voor doelmatige verpleging van de lijders in de woningen, of, zoo noodig, voor verhuizing. Utrecht. 1 Vereeniging, te Utrecht. Bestuur: 9 mannen. Friesland. 1 Vereeniging en 1 inrichting, in 2 gemeenten. Bestuur: te Leeuwarden: 7 mannen en 2 vrouwen (en I gesalarieerde huisbezoekster); te Jou re {Friese//. Volkssanatorium): geen inlichtingen. OvERIJSEL. 3 Vereenigingen , in 3 gemeenten. Inlichtingen omtrent 2 vereeuigingen. Besturen: te Deventer; mannen; te Hengelo: 6 mannen en 3 vrouwen. Drenthe, 1 Vereeniging, te Norg: Bestuur: 5 mannen. f. Tot bestrijding van lupus. Landelijke Vereeniging en: 2. Nederlandsehe F ereeniging tot bestrijding van lupus. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw. Algemeens Nederlandsehe Vereeniging tot Hulp aan lupuslijders. lestuur: 10 mannen; correspondenten: 17 manneu'en 8 vrouwen. Plaatselijke Vereenigingen: Gelderland, 2 Yereenigingen, in 2 gemeenten. Besturen,: te Apeldoorn: 4 mannen; te Nijmegen: 5 mannen en 2 vrouwen. Zuid-Holland I Vereeniging, te Rotterdam. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw. Noord-Holland 1 Vereeniging, te Alkmaar. Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen. Utrecht, 1 Vereeniging, te Utrecht Bestuur: mannen. Jonge dames vormen een propaganda-comité 10 OvERIJSEL 1 Vereeniging, te Zwolle, Bestuur: 5 mannen. Groningen. 1 Vereeniging voor de drie Noordelijke provinciën Bestuur; 7 mannen. g. Tot zorg voor doofstommen. . Drie gestichten voor ouderwijs en opvoeding, te St. Michielsgestel (N.-B rab a n t), Rotterdam en Groningen. De eerstgenoemde inrichting is R. Katholiek en staat onder toezicht van de bisschoppen van Breda en ’s-Hertogenbosch; commissie van toezicht: 8 mannen. Bestuur van de neutrale inrichting te Ro 11 erd a m : 11 mannen. Neutrale inrichting te Groningen. Hoofddirecteuren; 8 mannen; directrices: 11 vrouwen; besturen van de 68 departementen in den lande: 116 mannen (en eenige vacatures), en 6 vrouwen. Béne vereeniging voor Huis- en Werkverschaffing; Boofstommenvereeniging "Boor liefde Saamgehracht", te Amsterdam. Bestuur: 5 mannen; dames comité van 5 vrouwen. h. Tot zorg voor ooglijders. Gelderland 2 Inrichtingen , in 2 gemeenten. Besturen: te Arnhem; mannen; te Nijmegen: 6 mannen. Züid-Holland 3 Inrichtingen, in 2 gemeenten. Besturen: te ’s-Gravenhage: 11 mannen; te Rotterdam; (Veremiging tot het verleenen van hulp aan minvermogende ooglijders voor Zwid-Holland): 9 mannen; Rotterdam (Vereeniging //Inrichting voor ooglijders te Rotterdam"'): 7 mannen. Noord-Holland. 1 Inrichting en 1 vereeniging, beide te A rasterdam. Besturen 6 mannen; 12 mannen’. Utrecht. 1 Inrichting, te Utrecht. Bestuur: 11 mannen. Groningen. 1 Inrichting, te Groningen. Bestuur: 6 mannen. Limburg. 1 Inrichting, te Maastricht. Bestuur; 7 mannen. i. Tot zorg voor Hinden. Algemeens Nederlandsche Vereenigingen: 5. Vereeniging //Nationale Blindenzorgn, propaganda-vereeniging voor 3 instellingen; Tehuis voor alleenstaande Blinden te Wolf hezen; Blindenstichting (fonds tot uitkeering van rente) en Voorschotkas. Bestuur: mannen en vrouwen. Correspondenten: 1 man en 42 vrouwen. Nederlandsche Blindenhand. Bestuur: mannen, hoewel vrouwen niet zijn uitgesloten. In verschillende steden zijn z. g. //vriendenkringen//; besturen: mannen en vrouwen; ondersteuningsfonds en ziekenfonds, onder beheer van bestuur en bondsraad, eveneens uit mannen bestaande, hoewel vrouwen wel verkiesbaar zijn; redactie van het orgaan: I man; de blinde vrouwen geven o. a. blinde meisjes les in handwerken. Bovendien zijn tal van (ziende) vrouwen in den lande den blinden behulpzaam door braillesehrijven, voorlezen, het begeleiden op den z. g. bondsdag in de grootè steden, het helpen tijdens de bijeenkomsten der //vriendenkringen//, en werkverschaffing. Het aantal vrouwelijke eereleden van den //Blindenbond// staat tot dat der mannelijke als 19 tot 4. Algemeens Nederlandsche Vereeniging tot verbetering van het lot der Hinden in Nederland en zijne koloniën. Hoofdbestuur: 15 mannen; afdeelingsbesturen; 14 mannen en 27 vrouwen. Plaatselijke Vereenigingen en Inrichtingen Nsord-Brabant. 2 Inrichtingen, beide te Grave, beide R. Katholiek, ééue tot onderricht voor jongens, bestuurd door Broeders, en ééne tot onderricht voor meisjes, bestuurd door Zusters. Gelderland. De Prins Alexander-Stichting te Bennekom, voor blinde kinderen. Bestuur: 7 mannen. De directie berust bij vrouwen. W olfhezen. Tehuis voor Alleenstaande Blinden. Geen inlichtingen. Zuid-Holland, 2 Inrichtingen voor werkverschaffing, te ’s-Gravenliage en te Rotterdam. Besturen: 6 mannen; 8 mannen; en te ’s-Gravenhage: de Nederlandsche Blindenbibliotheek; bestuur: mannen. Noord- Holland. 2 Inrichtingen te Amsterdam, één Instituut tot onderwijs aan blinden, en één Gesticht voor volwassen blinden; en eveneens te Amsterdam één Vereeniging tot werkverschaffing aan hulpbehoevende blinden. Besturen (van de 2 eerstgenoemde, bij elkaar behooreude inrichtingen): 5 mannen; (van de vereeniging); 9 mannen. Zeeland. I Inrichting tot werkverschaffing, te Middelburg. Bestuur: 3 mannen. Utrecht 1 Inrichting tot werkverschaffing, te Utrecht. Geen inlichtingen. Eéne vereeniging r/Bffaihar, te Utrecht, tot Christelijke opvoeding en onderwijs aan doofstomme en blinde kinderen en jongelieden. Bestuur: 7 mannen. j. Tot zorg voor zenuwzieken. (‘) Eéne algemeens Nederlandsche Vereeniging: Vereeniging tot Christelijke Verzorging van Zenuwlijders in Nederland. Bestuur: 9 mannen; ongeveer 80 afdeelingen ; besturen grootendeels mannen, hier en daar een vrouw als secretares of peuniugmeesteres. Plaatselijke Vereeniging en: 8. Arnhem, Maatschappij tot verpleging van zenuw-en geesteszieken. Bestuur: mannen. ’s-Graveuhage. Zuster Brocke's Rusthuis voor Zenuwzieken. Bestuur; 3 mannen en 1 vrouw. Oegstgeest. "Rhijngeestn. Bestuur: mannen. k. Tot zorg voor krankzinnigen. Behalve de 2 rijks-, de 3 provinciale en de 4 gemeentelijke krankzinnigengestichten, zijn er bij ons te lande 12 gestichten die (!) De vele particuliere, geheel of gedeeltelijk commercieele inrichtingen blijven hier uitteraard onvermeld. van vereenigingen uitgaan en 7 zelfstandige gestichten, waar evenwel bij de meeste het provinciaal of gemeente-bestuur medezeggingschap heeft in het beheer. Fereeniging tot Christelijke verzorging van krankzinnigen in Nederland. Bestuur: 24 mannen. Aantal gestichten: 4, n.l. te Ermeloo ('/Veldwijk//), Wolf hezen, Loosduineu, Zuid-Laren. Besturen : 22 mannen. Vereeniging tot Christelijke verzorging van krankzinnigen in Zeeland, met één gesticht, te Bergen op Zoom. Bestuur: 6 mannen. Aantal R. Katholieke gestichten: 5, n.l. te Boek el, te ’s-Hertogenbosch, te Vuoht, en (2) te Venraaj. Fereeniging het Centraal Israelietisch krankzinnigengesticht in Nederland, met één gesticht, te Apeldoorn. Bestuur: 14 mannen. Maatschappij tot verpleging van krankzinnigen op het land, met één gesticht, te Rosmalen. Geen inlichtingen. Zelfstandige gestichten te: Warnsveld (nEet Groot Graffeln) en Zutphen (bijeenbehoorend); ’s-Gravenhage en L o osduinen (bijeenbehoorend); Utrecht; Fraueker en Deventer. Besturen : mannen. Bovendien zijn er ten onzent in het belang der krankzinnigen 5 vereenigingen , 3 algemeene en 2 plaatselijke. Nederlandsche Fereeniging voor psychologie en neurologie. Bestuur: 6 mannen. Wilhelmina-Fereeniging (tot verbetering en verheffing der krankzinnigenverpleging). Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen; afdeeling.en in verscheiden gemeenten; besturen: mannen en vrouwen. Fereeniging in het belang van lijdende Nederlanders, verpleegd te Gheel. Bestuur: 4 mannen en 1 vrouw. Rotterdam. Doorgangshuis voor krankzinnigen. Bestuur: 7 mannen. Amsterdam. Patronaat voor behoeftige herstelde krankzinnigen in de provincie Noord-Eolland. Bestuur; 7 mannen. 1. Tot zorg voor idioten. Aantal gestichten: 5, n.l. te Udenhont. R. Katholiek idiotengesticht voor mannen. Bestuur: mannen. Dra te u. R. Katholiek gesticht voor idiote meisjes, uitgaande van het te Schim mert gevestigde zedelijk lichaam '/Dochteren der Wijsheid//. Bestuur: vrouwen. Ermeloo (’s He er en Loo); uitgaande van de Vereeniging tot opvoeding en. verpleging van idioten en achterlijke kinderen, gevestigd te Utrecht. Bestuur; 9 mannen. ’s-Graveuhage. Geneeskundig gesticht voor minderjarige idioten. Bestuur; 7 mannen. Wagenborgen. Idiotengesticht 'ißethesdan, uitgaande van de Vereeniging tot Christelijke liefdadigheid te Wagenborgen. Bestuur: 9 mannen. m. Tot zorg voor achterlijken, spraakgebrekkigen en nerveuzen. Behalve de gemeentelijke scholen en klassen voor achterlijke kinderen, te Arnhem, ’s-G raveu h »g e , Rotterdam en Utrecht, is er ten onzent: de // Vereeniging voor achterlijke en spraakgebrekkige kinderen// te Amsterdam (die o scholen in stand houdt). Bestuur: 10 mannen; en de Vereeniging nZorg voorliet achterlijke Kindn te ’s-Gravenhage. Bestuur: 4 mannen en 1 vrouw; in de commissie van advies heeft 1 vrouw zitting: vrouwen zijn patrones over leerlingen die de school verlaten hebben. Verder een neutraal internaat te Arnhem; een Christelijk internaat te Zeist; een R. Katholiek internaat te Wessem (Limburg) ; geen inlichtingen. n. Tot zorg voor lijders aan vallende ziekte. Aantal vereenigingen : 3. Nederlandsche Vereeniging tegen vallende ziekte. Bestuur: 15 mannen en 2 vrouwen; afdeeling den Haag, bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen; één gesticht, te Amsterdam, regenten; 5 mannen en 2 vrouwen. Christelijke Vereeniging voor de Verpleging van lijders aan vallende ziekte, met 2 gestichten: te Haarlem (nßethesda-Sareptan) en te Heemstede. Bestuur: 11 mannen en 3 vrouwen; redactie van het Orgaan nße Macht van het Kleine/. Bestuur: fi vrouwen; 20 sub-comité’s in 20 gemeenten; besturen: vrouwen. Rlaatselijke Fereeniging en : Noord-Brabant, ) Vereeniging. Geen inlichtingen. Gelderland. 3 Yereenigingen of instellingen , in 3 gemeenten. Inlichtingen omtrent 2. Nunspeet. Christelijke Gezondheidskolonie voor zieke en zwakke hinderen. Bestuur: mannen. Scherpenzeel. Julianahwis, ten behoeve van het Ned. Herv. Diaconessenhuis te Arnhem. Bestuur: mannen. Zuid-Holland. 11 Yereenigingen, in 8 gemeenten. Inlichtingen omtrent 10. Delft. Fereeniging voor Kindergezondheidskolonies. Bestuur: 4 mannen en 3 vrouwen. Dordrecht. Fereeniging voor Gezondheidskolonies. Bestuur; 4 mannen en 2 vrouwen. Gouda. Goudsche Fereeniging voor Gezondheidskolonies. Bestuur: fi mannen en 6 vrouwen. ’s-Gravenhage. Haagsche Gezondheidskoloniën. Bestuur : 4 mannen en 7 vrouwen. ’s-Gravenhage. Stads-vacantie- en gezondheidskolonie. Bestuur; 2 mannen en 3 vrouwen. Kinderdijk. Commissie voor Gezondheidskolonies: 6 vrouwen. Rotterdam. Fereeniging voor Gezondheidskolonies. Bestuur: 8 mannen en 2 vrouwen; dames-comité: 10 vrouwen. Rotterdam. Israelietische Gezondheidskolonie nßotterdam'/. Bestuur: 5 mannen en 4 vrouwen; damescomité: 9 vrouwen. Schiedam. Fereeniging voor Schiedamsche Gezondheidskolonies. Bestuur; 4 mannen en 3 vrouwen; commissie van beheer over het koloniehuis, dat met de Delftsche Vereeniging te zamen wordt opgericht: 2 mannen en 2 vrouwen. Y 1 aarcli n g e n. Vereeniging voor Gezondheidskolonies. Bestuur; 6 vrouwen. Noord-Holland. 6 Vereenigingen of instellingen , in 4 gemeenten. Inlichtingen omtrent 4. Amsterdam. Vereenigi?ig voor Vacantie- en Gezondheidskolonies. Bestuur: 8 mannen en 6 vrouwen. Amsterdam. "Vacantie huilen". Bestuur: 7 mannen; 5 mannen correspondenten. Amsterdam. "Voor Jong Nederland". Bestuur: 7 mannen en 2 vrouwen; commissie van bijstand: 14 mannen en 8 vrouwen. Zand voort. Badhuis voor minvermogenden. Bestuur: 6 mannen. De leiding berust bij een vrouw. Utrecht. 4 Vereenigingen, in 2 gemeenten. Inlichtingen omtrent 3 Vereenigingen te Utrecht. "Het Kinderfonds". Bestuur: 4 vrouwen. Vereeniging voor Gezondheidskolonies voor Utrechlsche kinderen. Bestuur: 6 mannen en 3 vrouwen; doktoren-coraraissie: 4 mannen; propagauda-commissie : 2 mannen en 1 vrouw; huisbezoek-commissie : 1 man en 1 vrouw. Vereeniging tot stichting en exploitatie van een herstellingsoord voor spoorwegpersoneel. Bestuur: 15 mannen. Friesland. 2 Vereenigingen, in 2 gemeenten. Inlichtingen omtrent 1. Harlingen. Comité voor Gezondheidskolonies. Bestuur: mannen. Naast het bestuur werkt een dames comité van 13 leden. Overijsel. 1 Vereeniging, te Deventer. Geen inlichtingen. Groningen 2 Vereenigingen, beide te Groningen. Vereeniging voor Gezondheids- en Vacantie-kolonies. Bestuur: 8 mannen en 7 vrouwen. Israelietische Vacantie-kolonie voor on- en minvermogenden. Bestuur: 6 mannen en 3 vrouwen. De ffkoloniehuizen« staan onder beheer eener directrice, terwijl meestal eenige jonge vrouwen , bijna altijd onbezoldigd, als geleidsters met de kolonies medegaan. r. Vereenigingen, nog niet genoemd, tot bevordering der geneeskunst en der verpleging. Aanlal Vereenigingen, ons bekend: 18. Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. Bestuur; 13 mannen; besturen der 9 gewestelijke raden en der 59 afdeelingen : allen mannen. Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Pharmacie. Bestuur; 10 mannen; redactie van het blad: 1 man; besturen der 15 departementen : allen mannen, behalve te Utrecht, waar 1 vrouw in het afdeelingsbestuur zitting heeft. Vereeniging Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde. Leden : 39 mannen en 1 vrouw ; redactie : mannen. Nederlandsche Vereeniging voor psychologie en neurologie. Bestuur ; 6 mannen. Vereeniging tegen de kwakzalverij. Bestuur : 5 mannen. Nederlandsche Vereeniging voor paediatrie. Bestuur : 5 mannen. Nederlandsche gynaecologische Vereeniging. Bestuur : 3 mannen en 1 vrouw. Nederlandsche keel-, neus- en oor heelkundige Vereeniging. Bestuur: 3 mannen. Nederlandsch oogheelkundig Gezelschap. Bestuur ; 4 mannen. Nederlandsche Vereeniging van dermatologen. Bestuur ; mannen. Nederlandsche Vereeniging voor heelkunde. Bestuur : mannen. Geneeskundige Vereeniging voor physische therapie en hygiëne. Bestuur : 5 mannen. Nederlandsche Vereeniging voor thalassotherapie. Bestuur: 7 mannen. Nederlandsche Vereeniging voor electrologie en röntgenologie. Bestuur: 5 mannen. Nederlandsch mondheelkundig Genootschap. Bestuur ; 5 mannen Nederlandsch tandheelkundig Genootschap. Bestuur : 5 mannen. Geneeskundige Vereeniging tot bevordering van liet ziekenhuis-wezen in Nederland en zijne koloniën. Bestuur ; 7 mannen. Genootschap ter bevordering der natuwrgenees- en heelkunde te Amsterdam. Bestuur : 10 mannen. Aantal bladen : 20 ; redactiën : mannen SAMENVATTING. Overheids-Ziekenzorg, Aantal inrichtingen voor zieken-verplegiug : 48. Van 44 bestaan comraissiën van beheer of colleges van regenten uitsluitend uit mannen ; van 1 uitsluitend uit vrouwen ; van 3 uit mannen en vrouwen, en wel uit 13 mannen en 6 vrouwen. Aantal kraukzinnigen-gestichten : 9 Inspecteurs : mannen. Gemeente-artsen : mannen , behalve in ééne gemeente mede ééne vrouw. Schoolartsen, in 19 gemeenten: 36 mannen. Artsen aan rijks- en gemeentelijke instellingen : mannen. Gemeeute-vroedmeesters (artsen) en -vrouwen. Aantal onbekend. In 2 gemeenten wijk verplegers (verpleegsters), nl. 10 mannen en 12 vrouwen. Ziekenzorg van kerkelijke en particuliere zijde. Artsen; + 2700 mannen; 29 vrouwen. Opleiding aan Universiteiten. Onderwijskrachten : mannen en 1 vrouw. Leden der examen-commissies : mannen. Tandartsen: Hh 180 mannen; 16 vrouwen. Opleiding, aan Universiteiten. Onderwijskrachten en leden der examen-commissies • mannen. Vroedvrouwen : 856. Opleiding aan 3 inrichtingen. Onderwijskrachten : 6 mannen en 7 vrouwen. I erpleegsters: het juiste aantal ons onbekend; minimumaantal : 2000. Verplegers', het juiste aantal ons onbekend, maar zeker vele malen kleiner dan dat der verpleegsters. Opleiding in 76 ziekenhuizen, aan één voorbereidenden cursus, en, wat de krankzinnigen-verpleegsters betreft, in één speciale inrichting. Onderwijskrachten: mannen en vrouwen. Leden der 17 exaraen-pommissiën: 107 mannen en 36 vrouwen. Aantal ziekenhuizen-. 149. Inlichtingen omtrent 91. Daarvan hebben 49 uitsluitend mannelijke bestuursleden , 8 uitsluitend vrouwelijke, 34 mannelijke en vrouwelijke beide; en wel, volgens onvolledige opgave, 165 mannelijke en 114 vrouwelijke. Aantal vereenigingen voor zieken- en wijkverpleging: 138. Volledige inlichtingen omtrent 52, gedeeltelijke inlichting, d. w. z. betreffende het dagelijksch bestuur alleen, omtrent 38. Van die 52 hebben 9 uitsluitend mannelijke bestuursleden, 9 uitsluitend vrouwelijke, 34 mannelijke en vrouwelijke beide, en wel volgens uiterst onvolledige opgave 265 mannelijke en 170 vrouwelijke. Bovengenoemde 38 vereenigingen hebben 99 mannelijke en 35 vrouwelijke dagelijksche bestuursleden. Eéne vereeniging voor Eerste Hulp bij Ongelukken. Bestuur: mannen. Aantal vereenigingen voor ziekenbezoek en het verstrekken van versterkende middelen, bloemen, vruchten en lectuur: 90. Bestuurs- en werkende leden: vrouwen. Bestrijding van tuberculose. Aantal vereenigingen en inrichtingen : 24. Inlichtingen omtrent 21. Van die 21 hebben 13 uitsluitend mannelijke bestuursleden, 1 uitsluitend vrouwelijke, 7 mannelijke en vrouwelijke, en wel, volgens zeer onvolledige opgave, 76 mannelijke en 13 vrouwelijke. Bestrijding van lupus. Aantal vereenigingen: 8. Daarvan hebben 3 uitsluitend mannelijke bestuurs- en anderszins werkende leden; 5 mannelijke en vrouwelijke, en wel, volgens onvolledige opgave, 43 mannelijke en 12 vrouwelijke. Doofstommenzorg. Aantal vereenigingen en inrichtingen : 4. Daarvan hebben 2 uitsluitend mannelijke bestuursleden; 2 mannelijke en vrouwelijke beide: 129 mannelijke en 22 vrouwelijke. Zorg voor ooglijders. Aantal inrichtingen en vereenigingen ; 10. Besturen: uitsluitend mannen. Zorg voor blinden. Aantal vereenigingen en inrichtingen: 17. Inlichtingen omtrent 14. Daarvan hebben 10 uitsluitend mannelijke bestuurs- en anderszins werkende leden; 1 uitsluitend vrouwelijke; 3 mannelijke en vrouwelijke beide, n.1., volgens onvolledige opgave, 30 mannelijke en 69 vrouwelijke. Zorg voor zenuwzieken. Aantal vereenigingen en inrichtingen : 4. Daarvan hebben 2 uitsluitend mannelijke bestuursleden; 2 mannelijke en vrouwelijke beide; n.l. volgens zeer onvolledige opgave: 12 mannen en 1 vrouw. Zorg voor krankzinnigen. Aantal vereenigingen en inrichtingen; 21. Inlichtingen omtrent 20. Van 18 bestaan de besturen uitsluitend uit mannen; van 2 uit mannen en vrouwen, en wel 9 mannen en 3 vrouwen. Zorg voor idioten. Aantal inrichtingen : 5. Van 4 bestaan de besturen uit mannen; van 1 uit vrouwen Zorg voor achterlijken, spraakgehrekkigen en nerveuzen. Aantal vereenigingen en inrichtingen: 5. Inlichtingen omtrent 2. Bestuurs- en anderszins werkende leden van de eéne vereeniging; mannen; van de andere: mannen en vrouwen. Geen gespecificeerde opgave. Zorg voor lijders aan vallende ziekte. Aantal vereenigingen 3. Bestuurs- en anderszins werkende leden, volgens onvolledige opgave, 209 mannen en 710 vrouwen. Zorg voor gebrekkig en en mismaakten. Aantal vereenigingen : 3. Bestuursleden: 15 mannen en 10 vrouwen Zorg voor kraamvrouwen. Aantal vereenigingen; 111. Inlichtingen omtrent 104, Daarvan hebben 3 uitsluitend mannelijke bestuursleden, 97 uitsluitend vrouwelijke, 4 mannelijke en vrouwelijke beide, n.l. 16 mannelijke en 16 vrouwelijke. Gezondheids- en vacantie-kolonies. Aantal vereenigingen : 36. Inlichtingen omtrent 28. Daarvan hebben 7 uitsluitend mannelijke bestuurs- en anderszins werkende leden; 5 uitsluitend vrouwelijke, 16 mannelijke en vrouwelijke beide, n.l. 378 mannelijke en 213 vrouwelijke. De kolonie-huizen staan onder vrouwelijke leiding, terwijl vrouwen als geleidsters met de kolonies medegaan. Bevordering der geneeskunst en der verpleging. Aantal vereenigingen, ons bekend: 18. Daarvan hebben 16 uitsluitend mannelijke bestuurs-en anderszins werkende leden; 2 mannelijke en vrouwelijke, en wel, volgens onvolledige opgave, 13 mannelijke en 1 vrouwelijk. Aantal bladen, ons bekend, 20. Redactiën; mannen. Wij zien dus, dat bij de overheidszorg voor hen, die tijdelijk of voortdurend lichamelijk in minder gunstigen toestand verkeeren, de medewerking der vrouw , de vroedvrouw en de wijkverpleegster uitgezonderd, nauwelijks wordt ingeroepen. Immers, de inrichtingen, van overheidswege opgericht, staan nagenoeg geheel onder mannelijk bestuur of beheer; de schoolartsen en de artsen aan rijks- en gemeentelijke inrichtingen zijn alle, de gemeente-artsen op ééne na alle , mannen. In de kerkelijke en particuliere ziekenzorg is, vooral waar het verpleging betreft, het aandeel der vrouw belangrijk grooter. Tegenover de artsen en de tandartsen , waar de vrouw' verre in de minderheid is (+ 2900 naast 45), staan de vroedvrouwen (856), eu de verpleegsters (2000 a 8000), wier aantal belangrijk grooter dan dat der verplegers is. In de besturen der ziekenhuizen is de rol, door de vrouw gespeeld , betrekkelijk klein. Naast 49 inrichtingen met een uitsluitend mannelijk bestuur, staan slechts 8 met een uitsluitend vrouwelijk. Waar de besturen door mannen en vrouwen te zamen worden gevormd , is het aantal vrouwen bijna altijd kleiner dan dat der mannen. Dit laatste verschijnsel doet zich ook voor in de besturen der vereenigingen voor zieken- en wijkverpleging, voor vacantie- en gezondheidskolonies en voor verzorging van gebrekkigen en mismaakten. Ook iu de vereenigingen voor verzorging van tuberculose-lijders, lupws-lijders, doofstommen, blinden, zenuwzieken, krankzinnigen en idioten, speelt de vrouw een zeer ondergeschikte rol. De besturen der vereenigingen , die zich de zorg voor ooglijders ten doel stellen, berusten uitsluitend in handen van mannen. In de min of meer wetenschappelijke vereenigingen ter bevordering van geneeskunst en verpleging, neemt de vrouw nauwelijks eenig aandeel, terwijl de redactiën der wetenschappelijke bladen en tijdschriften geheel door mannen worden gevormd. Daarentegen is het aandeel der vrouw bij de zorg voor lijders aan vallende ziekte waarschijnlijk doordat hier het voornaamste werk in geld verzamelen bestaat belangrijk grooter dan dat van den man, terwijl de vereenigingen, die kraamvrouwenhulp beoogen, bijna geheel, eu de vereenigingen voor ziekenbezoek en het verstrekken van versterkende middelen, vruchten, bloemen en lectuur, alle geheel uit vrouwen bestaan. Eén en ander geeft ons aanleiding tot de volgende STELLINGEN: I. Het is weuschelijk, dat het aantal vrouwelijke artsen, zoowel relatief, (n.l. in verhouding tot het aantal mannelijke), als absoluut, gestadig toeneme. 11. Het is weuschelijk , dat, na zoodanige toeneming van bekwame vrouwelijke artsen, dat een behoorlijk ruime keuzo gewaarborgd 11 is, naast de mannelijke gemeente- en schoolartsen steeds ook vrouwen in die betrekkingen worden benoemd; terwijl bij de benoeming van artsen aan rijks-, provinciale en gemeentelijke instellingen alsdan uitsluitend met bekwaamheid en geschiktheid, niet met de sekse der candidateu worde rekening gehouden. 111. Het is wenschelijk, dat in de besturen van ziekenhuizen, hetzij ze van overheidswege, door liet één of ander kerkgenootschap, of door een particuliere vereeniging zijn opgericht, mannen en vrouwen zitting hebben in ongeveer gelijken getale. IV. Het is wenschelijk, dat van de vereenigingen voor ziekeuof wijkverpleging, gezondheids- en vacantie-kolonies, verzorging van lijders aan tuberculose en lupus, doofstommen, ooglijders, blinden, zenuwzieken, krankzinnigen, idioten, gebrekkigen en mismaakten, de besturen worden gevormd door mannen en vrouwen in ongeveer gelijken getale. HOOFDSTUK IV. ZORG TER VOORKOMING VAN ZIEKTE, OF VAN ACHTERUITGANG IN LICHAMELIJKEN TOESTAND, BIJ PERSONEN, GROEPEN, DE GEHEELE BEVOLKING. 1, Tan overheidswege. De overheid draagt zorg voor het voorkomen van ziekte, of van achteruitgang in lichamelijkeu toestand, bij personen, groepen of de geheele bevolking A. door haar toezicht op de naleving van de Arbeidswet en van de Veiligheidswet, door middel van 9 mannelijke inspecteurs, 6 adjuuct-inspecteurs en 3 adjunct-iuspectrices, 13 opzichters, 1 opzichteres, 1 raannelijken medischen adviseur, 1 mannelijkeu electrotechnicus, 1 controleur van den havenarbeid; (>) , f B. door het staatstoezicht op de volksgezondheid (geregeld bij de Gezondheidswet), opgedragen aan den centralen gezondheidsraad, (bestaande uit 7 leden , mannen, u.L de 4 hoofdinspecteurs en S andere leden; en uit 52 mannelijke buitengewone leden); 4 mannelijke hoofdinspecteurs, 16 mannelijke inspecteurs, en 130 gezoudheidscommissiën, bestaande uit 1040 mannelijke en 5 vrouvvelijkc leden; C. door toezicht op de naleving der Woningwet, door middel van een //College van liijstand//, bestaande uit 4 mannen; T). door stichting en instandhouding van het Ri)ksparlc-vaccinogène te Utrecht (ambtenaren en geneeskundigen: mannen); E. door subsidieering van 11 koepokinriohtingeu in Nederland; (') Onlangs werden, door oen wijziging in de Arbeidswet, titulatuur en positie veranderd. De verhouding tussohen het aantal mannelijke en vrouwelijke ambtenaren ia dezelfde gebleven; de positie der vrouwelijke ambtenaren is evenwel, wat bekwaamheidseischen voor benoembaarheid, bevoegdheid en salaris betreft, in verhouding tot die der mannelijke ambtenaren achteruitgegaan. F. door stichting en instandhouding van 16 rijks-ontsmettiugsovens en 4 gemeentelijke ontsmettingsovens (1 te Arnhem en 3 te Amsterdam); G. door het oefenen van controle op levensmiddelen; a. op zuivelproducten; door het aanstellen van 1 zuivelinspecteur; 1 adjunct zuivelinspecteur en 7 botervisiteurs (allen mannen), ter controleering van de naleving der Boterwet; en door het stichten en instandhouden van het Rijkszuivelstation te Leiden (ambtenaren : mannen). b. op producten van en voor landbouw en veeteelt; door het oprichteu en instandhouden van 5 rijkslandbouw-proefstatious: te Wageuiugen, Groningen, Hoorn, Goes (directeuren, hoofdassistenten: mannen; assistenten en verdere ambtenaren meest allen mannen, slechts enkele vrouwelijke assistenten , analisten , leerling-analisteu, en schrijfsters; commissie van toezicht op de rijkslaudbouw-proefstations; 11 mannen); c. op vee en vleesch, door aanstelling van gouvernements- en rijkskeurmeesters van vee: ‘22 mannen; en van gemeentelijke keurmeesters (mannen) van vleesch en visch; d. op handelswarm, door stichting en instandhouding van een rijksbureau tut onderzoek van handelswaren (ambtenaren : mannen); en aanstelling van gemeentelijke keurmeesters (mannen) van eetwaren; 11. door benoeming van een commissie (bestaande uit 9 mannen) tot voorbereiding eener prijsvraag voor een middel om het slijpen van diamanten raogelijk te maken zonder gebruik van een giftig doppenraateriaal; 1. door liet lunchten van een gemeentelijke, bad- en zweminrichting te Nijmegen en Delft; commissie van toezicht: 3 mannen. 2. Van particuliere zijde. A. Voorkoming van te sterken bevolkingsaanwas. Eéne algemeens Nederlandsche vereeniging; de Nieuw-Mallhusiaansche Bond. Bestuur: 2 mannen en 3 vrouwen; aantal afdeelingen 15; besturen: 45 mannen en 24 vrouwen; aantal correspondenten: 9, mannen. De redactie van het orgaan berust bij 1 man en 2 vrouwen. B. Verzorging van kinderen, in wier opvoeding door ouders OF VOOGDEN NIET VOLDOENDE KAN WORDEN VOORZIEN. a. Zuigelingenzorg. Eéne algemeens Nederlandsche vereeniging: "de Nederlandsche Bond tot bescherming van Zuigelingen//. Bestuur: 6 mannen en 1 vrouw. Plaatselijke vereenigingen : Zuid-Holland 3 Vereenigingen, in 2 gemeenten. ’s-Gra ve nh age. Zuigelingenkliniek. Bestuur: 4 mannen en 6 vrouwen. ’s-Graveuhage. Hulp aan Zuigelingen. Bestuur: 3 mannen en 4 vrouwen. Leiden. Zuigelingenzorg. Bestuur: 2 mannen en 1 vrouw (2 vrouwen werken aan het Cousultatie-bureau, 3 vrouwen vormen een propagauda-comité; directie: 1 mannelijke dokter). Noord-Holland. Eéne vereeniging: Zuig ding en-inrichting te Amsterdam. Bestuur: 3 mannen en 7 vrouwen (een aantal vrouwen zijn werkzaam als bezoekdames). Limburg. Eéne vereeniging: Pro Infantibus (melkkeuken) te Maastricht. Geen inlichtingen. b. Verzorging van kinderen in crèches. (1) Gelderland. 2 Vereenigingen, in 2 gemeenten; te Arnhem en te Nijmegen. Besturen; 12 vrouwen; 1 man en 5 vrouwen. 0 Daar bij de Crèches de lichamelijke verzorging, bij de Tehuizen voor Schoolgaande Kinderen de opvoeding op den voorgrond treedt, meenden wij eerstgenoemde inrichtingen alhier, laatstgenoemde in hoofdstuk VI te moeten opnemen. Zuid-Hülland 6 Vereenigingeu, in 6 gemeenten: te Delft, Dordrecht, Gouda. ’s-Gravenhage, Leiden, Rotterdam. Uit Rotterdam geen inlichtingen. Besturen der overige 5 vereenigingeu: 5 vrouwen; 12 vrouwen; 8 vrouwen; 25 vrouwen; 12 vrouwen. Noord-Holland. 4 Yereenjgingen, in 8 gemeenten: te Amsterdam (2 vereenigingen, 1 neutrale, en 1 R. Katholieke, de Si. Aima-Vereeniging, waar de kinderen ook ’s nachts gehouden „worden), Hilversum, H a arle m. Uit Haarlem geen inlichtingen. Besturen der overige 3 vereenigingen: 7 vrouwen; 4 vrouwen; 12 vrouwen. Utrecht Eéue vereeniging, te Utrecht. Bestuur: 2 mannen en 7 vrouwen. Friesland. Eéne vereeniging, te Leeuwarden. Bestuur: 2 mannen en 3 vrouwen. Overijsel. Eéne vereeniging, te Almelo. Geen inlichtingen. Groningen. Eéue vereeniging, te Groningen, Bestuur: 1 man en 7 vrouwen. De verzorging geschiedt steeds door vrouwen. C. Bevordering der lichamelijke opvoeding. Algemeene N'ederlandsche vereenigingen: 3. Bond voor lichamelijke opvoeding. Hoofdbestuur, voor zoover ons bekend; mannen; voorzitters en secretarissen der 9 afdeelingen: 17 mannen en 1 vrouw. Nederlandsche Vereeniging voor volks- en schoolboden. Bestuur: 5 mannen en 3 vrouwen; de redactie van het orgaan berust bij een vrouw7. Nederlandsche Zwembond. Bestuur: 7 mannen. Plaatselijke vereenigingeu, zoover ons bekend: 18. Apeldoorn. Naamlooze Vennootschap "Het Badhuis". Bestuur: 5 mannen. Arnhem. Vereeniging hHei Volksbod//. Bestuur: 9 mannen. Nijmegen. Nijmeegsehe Badinrichting. Bestuur: 7 mannen. Delft. Gemeentelijke Badinrichting en Zwemschool. Bestuur: 3 mannen. Dordrecht. //Het Volksbadhuis//. Bestuur: 7 mannen. Gorinchem. Vereeniging // Volksbadhuis //. Bestuur: 3 mannen en 4 vrouwen. ’s-Gravenhage. Het Haagsche Volks- en Schoolbad. Bestuur: 7 mannen en 2 vrouwen. Rotterdam. Vereeniging nVolksbadhuisn. Bestuur: 6 mannen. Rotterdam. Vereeniging Volksklassen voor Gymnastiek. Bestuur: 7 mannen. Schiedam. Vereeniging Schiedamsch Volksbadhuis. Bestuur; 4 mannen en 1 vrouw. Amsterdam. Bond voor lichamelijke Opvoeding. Bestuur: 6 mannen. Amsterdam, Schoolbod n° 1 voor hinderen. Bestuur: 4 mannen en 2 vrouwen. Amsterdam. Volksbadhuis //Spartas. Bestuur: 6 mannen. Utrecht. Vereeniging voor Volksboden. Bestuur; 15 mannen en 1 vrouw. Deventer. Nieuwe Deventer Badinrichting. Bestuur; 5 mannen. Zwolle. Badhuis. Bestuur: 6 mannen. Mep pel. Naamlooze Vennootschap nHet Badhuis//. Bestuur: 5 mannen. Maastricht. Badhuis-Maatschappij. Bestuur: 7 mannen. Overigens tal van plaatselijke gymnastiek-, scherm-, turnopenluchtspel-, sport-vereenigingen van allerlei aard, die ongetwijfeld de lichamelijke opvoeding onzer bevolking ten goede zullen komen, maar die opgericht zijn ten behoeve van eigen genoegen der deelnemers , niet ter bereiking van eenig maatschappelijk doel. jD. Bevordeeing van koepokinenting. 10 Vereenigingen, in 9 gemeenten: te Arnhem, Nijmegen, Dordrecht, ’s-Gravenhage, Rotterdam (2 vereenigingen), Amsterdam, Haarlem, Middelburg, Utrecht. Besturen; mannen. E. Voorkoming van vervalsching van LEVENSMIDDELEN. Algemeene Nederlandsche vereenigingen \ 2. Vereeniging tot bestrijding van knoeierijen in den boter- en kaashandel. Bestuur: 7 mannen. Melkhygiënische Vereeniging. Bestuur: mannen en 1 vrouw. F. Bevordering van hygiënischer kleeding Vereeniging // Vakschool tot verbetering van vrouwen- en kinderkleeding fi, Bestuur: 3 mannen en 5 vrouwen; 11 afdeeliugeu, besturen: vrouwen; 8 correspondenten, vrouwen; de redactie van het //Maandblad// berust bij 3 mannen en 3 vrouwen; de administratie der modeldoozen bij één vrouw; de keuringscommissie bestaat uit: 1 man en 6 vrouwen. G. Verbetering van volkshuisvesting Plaatselijke vereenigingen, ons bekend: 19, in 17 gemeenten: Breda, Be mm el, ’s-Gravenhage, Leiden, Ridderkerk, Rotterdam, Schiedam, Amsterdam, Enkhuizen, Hilversum, Worraerveer, Utrecht, Deventer, Zwo 11 e > Zwollerkerspel, Groningen, Venlo Geen inlichtingen uit Bemmel, ’s-Gravenhage, Leiden, Ridderkerk, Wormerveer, Utrecht, Zwollerkerspel. Besturen der overige 10 vereenigingen: Breda: 3 mannen en 1 vrouw; Rotterdam: 2 mannen en 1 vrouw (dagelijksch bestuur); Schiedam: 4 mannen en 1 vrouw (de administratrice is tegelijk woningopzichteres); Amsterdam (de // Woningraad //): 5 mannen en 1 vrouw; Enkhuizen; 11 mannen; Hilversum: 9 mannen en 1 vrouw; Deventer; mannen ; Zwo 11 e : 7 mannen; Groningen; mannen; Venlo: mannen. In verscheiden plaatsen wordt de huur der arbeiderswoningen opgehaald door een //woningopzichteres//. Aantal ten onzent; -1-25. H. Facultatiefs telling van lijkverbranding. Eéne algemeene Nederlandsche vereeniging. Hoofdbestuur: 7 mannen. L Bestrijding der kwakzalverij. Eéne algemeens Nederlandsche vereeniging. Algemeen bestuur: 13 mannen. J. Beroepskeuze in verband met lichamelijke GESTELDHEID. Eéne algemeens Nederlandsche vereeniging: Vereeniging tot bevordering van beroepskeuze en beroepsruïl uit een gezondheidsoogpwnt. Bestuur: 7 mannen. SAMENVATTING. Hygiënische zorg van overheidswege Het toezicht op de naleving der Arbeidswet en der Veiligheidswet berust bij 31 mannelijke en 4 vrouwelijke ambtenaren. Door de onlangs aangebraebte wijziging in de Arbeidswet is de betiteling der vrouwelijke ambtenaren vooruit-, haar reeële positie en invloed evenwel achteruitgegaan. Het staatstoezicht op de volksgezondheid berust bijna uitsluitend bij mannen: de gezondheidsraad bestaat uit mannen; de hoofdinspecteurs en inspecteurs zijn mannen; de 130 gezondheidscommissicn bestaan uit 1040 mannelijke en 5 vrouwelijke leden. Het toezicht op de naleving der Woningwet berust bij mannen. Ambtenaren en geneeskundigen aan het Rijkspark-vaecinogene zijn mannen. Zuivelinspecteurs, botervisiteurs, ambtenaren aan het Rijkszuivelstation zijn mannen. De commissie van toezicht op de Rijkslandhouw-proefstations bestaat uit mannen. Directeuren en hoofdassistente!! zijn mannen ; alleen onder de assistenten cn lagere ambtenaren komen enkele vrouwen voor. Gouvernements- en rijkskeurmeesters van vee, gemeentelijke keurmeesters van vleesch en visc/i zijn mannen. De ambtenaren aan het Rijksiv/reaw tot onderzoek van handelswaren en de gemeentelijke keurmeesters van eetwaren zijn mannen. De commissie tot voorbereiding eener prijsvraag voor een middel om het slijpen van diamanten mogelijk te maken zonder gebruik van een giftig doppenmateriaal bestaat uit manu en. De commissiën van toezicht op cle 2 gemeentelijke bad- en zweminrichtingen bestaan uit mannen. Hygiënische zorg van particuliere zijde. Voorkoming van te sterken bevolkingsaanwas'. 1 Vereeniging. Bestuurs- en anderszins werkende leden : 57 mannen en 29 vrouwen. Zuigelingenzorg. Aantal vereeuigingen : 6. Inlichtingen omtreut 5. Bestuurs- en anderszins werkende leden steeds mannen en vrouwen , en wel, volgens onvolledige opgave, 18 mannen en 24 vrouwen. Crèches. Aantal vereenigingen : 16. Inlichtingen omtrent 13. Aan 9 bestaan de besturen uitsluitend uit vrouwen; van 4 uit mannen en vrouwen , en wel uit 6 mannen en 22 vrouwen. De verzorging geschiedt door vrouwen. Bevordering der lichamelijke opvoeding. Aantal vereenigingen, ons bekend, 20. Van 13 bestaan de besturen uitsluitend uit mannen; van 7 uit mannen en vrouwen; en wel uit 55 mannen en 14 vrouwen. Bevordering der koepokinenting. Aantal vereenigingen: 10. Besturen: mannen. Voorkoming van vervalsching van levensmiddelen Aantal vereenigingen , ons bekend : 2. Van de ééne bestaat het bestuur uit mannen; bij de andere heeft 1 vrouw zitting in het bestuur. Bevordering van hygiënischer kleeding. Eéne vereeniging. Bestuurs- en anderszins werkende leden , volgens zeer onvolledige opgave; 6 mannen en 23 vrouwen. Verbetering der volkshuisvesting. Aantal vereenigingen, ons bekend: 17. Inlichtingen omtrent 9. Van 5 bestaan de besturen uitsluitend uit mannen, van I uit mannen en vrouwen, en wel uit 21 mannen en 4 vrouwen. Meermalen wordt de huur der arbeiderswoningen opgehaald door een woningopzichteres. Aantal + 25. Facultatief-stelling van lijkverbranding. Eéne vereenigiug. Bestuur: mannen Bestrijding der kwakzalverij. Eéne vereeuiging. Bestuur: mannen. Beroepskeuze in verband met lichamelijke gesteldheid. Eéne vereeuiging. Bestuur: mannen. Wij zien dus, dat bij de hygiënische zorg van overheidswege de medewerking der vrouw nauwelijks wordt ingeroepen. Het toezicht op de naleving der Woningwet, de controle op de levensmiddelen, het toezicht op de bad- en zweminrichtingen berusten geheel, het toezicht op de volksgezondheid en op de naleving van Arheids- en Veiligheidswet bijna geheel in handen van mannen. Wat de hygiënische zorg van 'particuliere zijde betreft, berusten cle besturen van de vereenigingen tot bevordering der koepokinenting, tot facultatief stelling van lijkverbranding, tot hestrijditig der kwakzalverij en tot bet kiezen van een beroep in verband met lichamelijke gesteldheid, uitsluitend in mannenbanden. In de besturen der vereenigingen ter bevordering van de lichamelijke opvoeding, ter bestrijding van de vervalsching van levensmiddelen, en tot verbetering van de volkshuisvesting hebben de mannen verre de overhand. In de vereenigingen ter voorkoming van te sterken bevolkingsaanwas en voor zuigelingenzorg is de werkzaamheid van mannen en vrouwen nagenoeg gelijk. In de besturen der crèches en der vereeniging tot verbetering van vrouwen- en kinderkleeding hebben de vrouwen verre de overhand. Eén en ander geeft ons aanleiding tot de volgende STELLINGEN; I. Het is wenschelijk, dat voor een benoeming tot lid van den Gezondheidsraad, tot hoofdinspecteur en inspecteur der volksgezondheid uitsluitend met bekwaamheid en geschiktheid, niet met sekse, worde rekening gehouden. 11. Het is wenselielijk dat het aantal vrouwelijke leden der gezondheidscommissiën sterk toeneme. 111. Het is wenschelijk, dat in de arbeidsinspectie het aantal vrouwelijke ambtenaren, zoowel hoogere als lagere, toeneme, en dat aan de mannelijke en vrouwelijke ambtenaren gelijke bekwaamheidseischen voor benoembaarheid worden gesteld, en hun gelijke bevoegdheden en bezoldiging worde verleend. IV. Het is wenschelijk, dat in de besturen of commissiën van toezicht op openbare of bijzondere bad- en zweminrichtingen vrouwen worden benoemd, in ongeveer gelijken getale ais de mannelijke bestuurs- of commissieleden. Y. Het is wenschelijk, dat de vereeniging(en) nßeroepskeuze in verhand met lichamelijke gesteldheid// door een ongeveer gelijk aantal vrouwen als mannen bestuurd worde(n). YI. Het is wenschelijk, dat in de vereenigingen ter bevordering der lichamelijke opvoeding en tot verbetering der volkshuisvesting de besturen worden gevormd door mannen en vrouwen in ongeveer gelijken getale. HOOFDSTUK Y. BIJSTAND AAN ZEDELiJK MINDER STERK STAAN DEN. 1. Zorg voor volwassen misdadigers. A. Van overheidswege. Ofschoon de Instituten van Justitie en Politie ingesteld zijn ter bescherming van personen en goederen en ter handhaving der openbare orde, dus in het belang der gemeenschap, kunnen ze ook geacht worden, degenen welke zich tegenover die gemeenschap aan overtredingen of misdrijven hebben schuldig gemaakt ten goede te komen, daar de schuldigen anders zouden zijn overgeleverd aan de wraak der beleedigden. Alle ambtenaren bij den Hoogen Raad , bij de 5 Gerechtshoven, bij de 23 Arrondissementsrechtbanken, bij de 101 Kantongerechten, zijn mannen, Onder de bijna 1000 advocaten zijn 4 vrouwen. Alle ambtenaren van politie zijn mannen. Aantal strafgevangenissen: 16, nl. te Breda, ’s-H ert og enbosch, Arnhem, Zutphen, Gorinchera, ’s-Gravenhage, Rotterdam, Alkmaar, Amsterdam, Haarlem, Goes, Utrecht, Leeuwarden, Sn eek, Appingedam, Groningen. Aantal huizen van bewaring; 27, n.l. 23 in de Arrondissementshoofdplaatsen; te Breda, ’s-Hertogenbosch, Arnhem, Tiel, Zutphen, Dordrecht, ’s-Gravenhage, Rotterdam, Alkmaar, Amsterdam, Haarlem, Middelburg, Zierikzee, Utrecht, Heerenveen, Leewarden, Almelo, Zwolle, Groningen, Winschoten, Assen, Roermond, Maastricht; en 4 daarbuiten; te Boksmeer, Eindhoven, Harderwijk en Borger. Regenten dier gestichten : 226 mannen. Aan het hoofd dier 16 gevangenissen staan 12 directeuren, 2 directrices, n.l van de vrouwengevangenissen te Gorinchem en te Appingedara; en 2 cipiers, mannen. Yan de huizen van bewaring zijn alle directeuren en cipiers mannen. B. Vak particdiieee zijde. Tehuis voor ontslagen gevangenen van het Leger des Heils. Officieren onder den Commandant: 3 mannen. In het Huis zijn werkzaam: 2 mannelijke en 1 vrouwelijke officier. Het "Nederlandsch Genootschap tot Zedelijke Verbetering der Gevangenenv. Hoofdbestuur: 13 mannen. Aantal afdeeliugeu: 29; besturen: mannen. In 12 afdeeliugeu werkt ook een dames-comité, n.l. te Arnhem, ïiel, Zutphen, Leiden, Rotterdam, Amsterdam, Moutfoort, Utrecht, Almcloo, Zwolle, Assen, Roermond, respectievelijk bestaande uit 6,1, 6,4, 18, 13, 4, 11, 3,5, 3, 3 vrouwen. Eén Doorgangshuis voor ontslagen gevangenen, Het Groote JVowdhuis, te Apeldoorn. Bestuur: het hoofdbestuur van het //Genootschap//. 2. Zorg voor bedelaars en landloopers. A. Van overheidswege. Rijkswerkinrichtingen, te Hoorn en te Veen huizen voor mannen, te Leiden voor vrouwen. Regenten respectievelijk 7, 10 en 9 mannen. Aan het hoofd der 3 werkinrichtingen te Veen huizen staat een hoofddirecteur. Aan het hoofd van elk der 3 gestichten te Veenhuizen, evenals te Hoorn en te Leiden staat een directeur. B. Van particuliere zijde. Vereeniging tot Christelijke verpleging van bedelaars en landloopers ttHet Hoog eland //, te Beekbergen. Bestuur: 12 mannen; de directie berust bij een man. 3. Zorg voor verwaarloosde en misdadige jeugd. A. VO O K VERWAARLOOSDEN. a. Van overheidsivege. Door (sinds de invoering der z.g. //Kinderwetten'/ ia Februari 1901) de onwaardige ouder(s) uit zijn (haar, hun) ouderlijke macht te ontzetten (op verzoek van de(u) andere(u) ouder, van bloed- of aanverwanten tot den vierden graad, of van den voogdijraad; of op vordering van den Officier van Justitie); de(u) onmachtige(n) ouder(s) van zijn (haar, hun) ouderlijke macht te ontheffen (op eigen verzoek), en het verwaarloosde kind toe te vertrouwen hetzij aan een particulier persoon, hetzij aan een rechtspersoonlijkheid bezittende vereeniging, die zich duurzame verzorging van minderjarigen ten doel stelt, welke persoon of vereeniging dan met de voogdij wordt belast. Bovendien door de benoeming van voogdijraden, die bij de ontzettings- of ontheffingsprocedure als '/permanent-raadgever'/ fungeeren. De voogdijraad wordt door de rechtbank gehoord als getuige, geeft raad omtrent de(n) te benoemen voogd, treedt zelf op als tijdelijk voogd, en houdt toezicht op de aan de ouderlijke macht onttrokken kinderen. Aantal voogdijraden: 27; n.l. te Breda (8 mannen), ’s- Hertogen bosch (10 mannen en 2 vrouwen), Tilburg (5 mannen), Arnhem (10 mannen en 2 vrouwen), Ti el (7 mannen en 1 vrouw), Zutphen (9 mannen en 1 vrouw), Dordrecht (8 mannen en 2 vrouwen), ’s-Gravenhage (10 mannen en 2 vrouwen), Leiden (5 mannen en 1 vrouw), Rotterdam 1 (10 mannen en 2 vrouwen), Rotterdam II (10 mannen en 2 vrouwen), Alkmaar (9 mannen en 1 vrouw), Amsterdam I (10 mannen en 2 vrouwen), Amsterdam II (10 mannen en 2 vrouwen), Haarlem (9 mannen en 1 vrouw), Middelburg (9 mannen en 1 vrouw), Zierikzee (5 mannen en 1 vrouw), Utrecht (10 mannen en 3 vrouwen, waarvan ééne secretares), Heerenveen (8 mannen), Leeuwarden (8 mannen en 2 vrouwen), Almeloo (8 mannen en 2 vrouwen), Zwolle (9 mannen en 1 vrouw), Groningen (10 mannen). Winschoten (8 mannen), Assen (10 mannen en 1 vrouw), Maastricht (9 mannen en 1 vrouw), Roermond (10 mannen). Ten slotte door tegemoetkoming in de verpleegkosten van vereenigingeu als bovenbedoeld. b. Van kerkelijke en particuliere zijde. Algemeene Nederlandsche Vereeniging en: 8. Inlichtingen omtrent 3. Nederlandsche Bond tot Kinderbescherming. Bestuur: 9 mannen. Vereeniging tot steun van verwaarloosden en gevallenen. Bestuur; 9 mannen en 3 vrouwen; 21 afdeelingen, besturen: 53 mannen en 53 vrouwen; gemachtigden : 29 mannen en 5 vrouwen; correspondenten ; 14 mannen en 6 vrouwen; dagelijksch bestuur: 2 mannen en 1 vrouw; de redactie van bet orgaan berust bij een man; 3 Tehuizen: Beekzicht, Boschzicht en Veldzicht; de leiding berust bij 1 directeur en 2 directrices. Onze Tuin. Bestuur: 10 mannen en 4 vrouwen. Correspondenten: 95 mannen en 19 vrouwen. De Vereeniging heeft een Doorgangshuis, en besteedt kinderen in gezinnen uit. Plaatselijke Vereeniging en: Noord-Brabant. 17 Vereenigingen, eommissiën of instellingen. Geen inlichtingen. Gelderland. 20 Vereenigingen of instellingen. Inlichtingen omtrent 11, in 8 gemeenten Apeldoorn. Hoenderloo //Christelijk Opvoedingsgesticht voor jongens. Bestuur: 15 mannen. Daarnaast werkt een damescomité, van 2 leden, geholpen door vele correspondenten, veelal vrouwen. De leiding berust bij een directeur en een directrice; overig personeel; mannen en vrouwen; de vrouwen zijn ook belast met het opvoedkundig werk. Apeldoorn. Doorgangshuizen Beekzicht, Boschzicht en Veldzicht van de Vereeniging tot steun van verwaarloosden en gevallenen. De leiding berust respectievelijk bij een directrice, een directrice, een directeur en directrice. Arnhem. Kinderzorg binnen de classis Arnhem. Bestuur : 6 mannen en 3 vrouwen. Gendringen. Commissie voor kinderverpleging: 5 mannen. Borculo. leogesticht, opvoedingsgesticht voor E, Katholieke jongens van 6 tot 18 jaar. Het staat ouder bestuur van Z. D. H. den Aartsbisschop van Utrecht; de commissie van toezicht bestaat uit 4 11. Katholieke priesters; de directie berust bij mannen. Er mei o. Kinderhuis uan het Leger des Heils. Bestuur: 2 vrouwelijke officieren. Gorssel. Nederlandsch Mettray. Hoofdcommissie: 23 mannen. Zetten. Bethel (voor meisjes boven de 15 jaar). Bestuur: 1 man en 7 vrouwen ; commissie van toezicht: 8 mannen ; correspondenten : 3 mannen en 59 vrouwen. Zetten. Talitha Kumi. (voor verwaarloosde kinderen). Bestuur: 12 mannen; aantal afdeeliugen: 13; besturen: vrouwen; aantal correspondenten: 106, vrouwen; de leiding berust bij een directrice. Zetten. Rat Kinderhuis. Bestuur: mannen en 1 vrouw (n.l. de directrice, met adviseereude stem); aantal correspondenten: -4- 70. waarvan 12 mannen en +6O vrouwen; hoofdoorrespondente, die de leiding heeft der financieele en andere gewichtige belangen: een vrouw. De redactie van het orgaan berust bij den presidentdireoteur der Heldringgestichten. Zutphen. Vereeniging tot verzorging van minderjarigen. Bestuur mannen en 3 vrouwen. Zuid-Hullani) 30 Vereenigingen of inrichtingen. Inlichtingen omtrent 9 vereenigingen, in 4 gemeenten. Alp hen. Martha-Stichting. Bestuur: 9 mannen; onder de correspondenten zijn vele vrouwen; de redactie van het orgaan berust bij een man ; leiding: directeur en directrice; medearbeidenden , + 15 mannen en 18 vrouwen. ’s-Gravenhage. Louisa-Stichting. Bestuur: 7 mannen en 3 vrouwen; leiding: directeur en directrice. ’s-Gravenhage. Schiefbaan-Hoviws-Stichting. Bestuur: 11 mannen. ’s-Gravenhage. Het Blauwe Kruis (met een Toevluchtsoord). Bestuur: 5 vrouwen. ’s-Gravenhage. Kinderzorg. Bestuur; 8 mannen en 3 vrouwen. Rotterdam. Kinderhuis n Welkom», Bestuur: 5 vrouwen. Rotterdam. Inrichting voor havelooze hinderen. Bestuur: 5 mannen en 5 vrouwen; en 2 damesvereenigingen van + 1 0 vrouwen die voor kleeding zorgen. Schiedam. Oud-Katholieke Vereeniging voor Kinderbescherming; verkeert nog in het stadium van wording. 12 Schiedam. Commissie voor Kinderbescherming: 11 mannen en 3 vrouwen. Noord-Holland. 18 Yereenigingen of inrichtingen. Inlichtingen omtrent 3 Yereenigingen, in 2 gemeenten. Amsterdam. Vereeniging tot opvoeding van halfverweesde, verwaarloosde of verlaten hinderen in het huisgezin. Bestuur: 15 mannen; daraes-comite van advies: 2 vrouwen; daraes-comité van toezicht op het doorgangshuis te Bussum: 3 vrouwen. Amsterdam. Si. Franciscus’ Liefdewerk der achterlijke en verwaarloosde gong ens. Bestuur: 4 mannen. Naarden. Kinderhuis van het Leger des Heils. De leiding berust bij 2 vrouwelijke officieren; de verzorging geschiedt door 10 vrouwelijke en 1 mannelijker! officier. Zeeland. 4 Yereenigingen. Inlichtingen omtrent de Vereeniging n Kinder zorg >r te Middelburg. Bestuur: 9 mannen en 5 vrouwen. De leiding van de inrichting berust bij een directrice. Utrecht. 8 Yereenigingen of inrichtingen. Inlichtingen omtrent 1. Utrecht. Inrichting voor havelooze kinderen. Bestuur; 1 man en 7 vrouwen ; de leiding berust bij 1 man en 5 vrouwen. Friesland. 6 Yereenigingen of inrichtingen. Geen inlichtingen. Overijskl. 9 Yereenigingen of inrichtingen. Inlichtingen omtrent 2, in 2 gemeenten. Almelo. Vereeniging tot hulp der jeugd. Bestuur: mannen en 8 vrouwen. Enschedé. Vereeniging tot hulp der jeugd. Bestuur: mannen en 7 vrouwen. Bovendien een provinciale vereeniging : "Kinderzorg voor Overijseht, waarbij 35 diaconieën zijn aangesloten. Bestuur: mannen. (*) Groningen 10 Vereenigingen of inrichtingen. Inlichtingen omtrent 3 , in 2 gemeenten. Groningen. Toevluchtsoord voor meisjes. Bestuur: 6 mannen en 5 vrouwen ; de leiding berust bij een «moeder//. Groningen. Vereeniging tot bevordering der opvoeding en tot behartiging der belangen van verwaarloosde hinderen. Bestuur; 5 mannen en 3 vrouwen, waarvan ééne de secretares is, in wier handen een groot deel van het werk berust; correspondenten : 8 mannen en 2 vrouwen; + 30 curatrices, die toezicht houden op de in gezinnen geplaatste kinderen. Veendam. Vereeniging //Kinderzorg//. Bestuur: mannen en 3 vrouwen. Limburg. 10 Vereenigingen. Geen inlichtingen. B. Voor misdadige jeugd a. Van overheidswege. Aantal Rijksopvoedingsgestichten \ 4; 3 voor jongens, n.l. te Alkmaar, Avereest, Doetinchem; 1 voor meisjes: te Montfoort. Commissiën van toezicht; 4 mannen en 1 vrouw; 5 mannen; u mannen; 5 mannen. Leiding: directeur, directeur, directeur, directrice. Aantal Tuchtscholen-. 3; 4 voor jongens; te Ginnekeu, Haren, Nij m ege n,Vel se n (nog niet gebouwd); 1 voor meisjes, te Zei s t. Commissiën van toezicht: 4 mannen en 1 vrouw; 5 mannen; 5 mannen; 3 mannen en 2 vrouwen. Leiding: directeur, directeur, directeur, directrice. Onderwijskrachten: mannen, mannen, mannen, vrouwen. (i) Ook ia de andere provinciën zijn vele, veelal plaatselijke, vereenigingen of commissiën voor Kinderzorg of -bescherming, uitgaande van de verschillende kerkgenootschappen of van de St. Vincentius-Yereeniging, en dus waarschijnlijk steeds onder mannelijk bestuur staande. Ze zijn begrepen onder de hier telkenmale genoemde aantallen. b. Van particuliere zijde. Vereeniging nPro Jwventute». Kinderen , wier handelingen hebben geleid, of dreigen te leiden tot strafrechtelijk onderzoek of vervolging, worden door Pro Juventute gesteund, zoo mogelijk uit hun omgeving weggenomen , en in een gezin of gesticht geplaatst. Algemeen bestuur: 9 mannen. Plaatselijke vereenigingen van Pro Juventute bestaan in 9 gemeenten; ’s-Hertogenbosch, Arnhem, Dordrecht, ’s-Gravenhage, Rotterdam, Amsterdam, Utrecht, Zwolle, Maastr i e h t. Te Arnhem bestaat het bestuur uit mannen; te 's-Gravenhage hebben 2 vrouwen (en wel als secretares) zitting in het afdeelingsbestuur; te Amsterdam: 1 vrouw (secretares) tegen 9 mannen; te Utrecht; 2 vrouwen. Omtrent de overige, afdeelingen geen inlichtingen. Onder de werkende leden , de //patronessen//, zijn vele vrouwen. In de afdeeling Amsterdam is één (mannelijke) ambtenaar aangesteld. 4 Zorg voor drankzuchtigen. Aantal vereenigingen : 3. Vereeniging tot bevordering van het herstel van drankzuchtigen, met een sanatorium voor mannen, Hoog-Hullen te Eel d e. Bestuur; 7 mannen en i vrouw; 9 afdeelingen, besturen; 33 mannen en 5 vrouwen; correspondenten: 18 mannen en 4 vrouwen. Nederlandsohe Vereeniging tot Christelijke verzorging van drankzuchtigen, met een herstellingsoord, te Princenhage. Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen. Nederlandsohe Christen Vrouwen Geheel-Onthouders Unie, met een sanatorium, voor vrouwen, te Hilversum, Bestuur: 7 vrouwen. Bovendien te Arnhem een Herstellingsoord voor drankzuchtigen. Bestuur: 6 mannen. 5. Zorg voor ongehuwde moeders en gevallen vrouwen. Algemeene Nederlandsohe vereenigingen: 2 "Vereeniging tot steun voor verwaarloosden en gevallenen". Bestuur: 9 mannen en 3 vrouwen; 21 afdeelingen, besturen: 53 mannen en 53 vrouwen; gemachtigden: 29 mannen en 5 vrouwen; correspondenten : 14 mannen en 6 vrouwen. ® “ Onderlinge Vrouwenbescherming. Hoofdbestuur: 1 man en 7 vrouwen; 7 afdeeliugen, te ’s-Gravenhage, Leiden, Rotterdam, Amsterdam, Hilversum, Middelburg, Groningen; besturen: vrouwen, behalve te Middelburg, waar 1 man in het bestuur zitting heeft; correspondenten in 18 gemeenten , uitsluitend vrouwen; een tehuis voor zuigelingen te ’s-Gravenhage. Plaatselijke vereenigingen : Noord-Brabant. 1 R. Katholieke inrichting. Geen inlichtingen Gelderland. 3 Inrichtingen (waarvan I R. Katholiek), in 2 gemeenten Inlichtingen omtrent 2. Zetten. Het Magdalenahwis met Kinderhuis (voor ongehuwde moeders). Bestuur: mannen, terwijl de directrice een adviseerende stem heeft; + 7ü correspondenten in den lande, waarvan 12 mannen, de overige vrouwen. Zetten. Steenbeek (voor vrouwen die op den verkeerden weg zijn geweest). Bestuur: mannen; correspondenten door het geheele land: vrouwen. De leiding berust bij een vrouw. Opvoedsters in beide gestichten : vrouwen Zuid-Holland 10 Inrichtingen, in 4 gemeenten Daarvan zijn 4 R Katholiek, 1 Protestantsch, 2(1 Reddingshwis en 1 Moederhuis) gaan uit van het Leger des Heils, 3 zijn neutraal. Inlichtingen omtrent 7. ’s-Gravenhage. St. Anna-Stichting. Bestuur: vrouwen. ’s-Gravenhage. Toevlucht opgericht door de afdeeliug 's-Gravenhage van de Vereeniging '/Onderlinge Vrouwenbescherming//. Bestuur : 7 vrouweu. ’s-Gravenhage. Doorgangshuis. Bestuur: 7 vrouwen; aantal verzamelaarsters: 6. De leiding berust bij vrouwen. ’s-Gravenhage. Reddingshuis van het Leger des Heils. Bestuur : 2 vrouwelijke officieren. Rotterdam, Moederhuis van het Leger des Heils. Bestuur: 2 vrouwelijke officieren. Rotterdam. St. Magdalenavereeniging. Bestuur: 4 vrouwen. Zoeter woud e. De Goede Herder. Bestuur: 7 mannen. Noord-Holland 6 Inrichtingen, in 2 gemeenten. Daarvan is 1 R. Katholiek, 1 gaat uit van het Leger des Heils, en 4 zijn neutraal. Inlichtingen omtrent 4. Amsterdam. Beth San. Bestuur: 4 mannen en 7 vrouwen. De leiding berust bij vrouwen. Amsterdam. Reddingshuis van het Leger des Heils. Bestuur: 2 vrouwelijke officieren. Amsterdam. Tehuis Annette. Bestuur: 7 vrouwen Amsterdam. R. Kath. Doorgangshuis van de Si. Hubertus-Vereeniging. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. Utrecht. 2 (neutrale) inrichtingen, in 2 gemeenten. Inlichtingen omtrent 1. Utrecht. Doorgangshuis. Bestuur: 1 man en 4 vrouwen. Groningen 1 Inrichting, te Groningen. Doorgangshuis. Bestuur: 6 mannen en 2 vrouwen. De directie berust bij een vrouw. Limburg 1 R. Katholieke inrichting, te Maastricht. Geen inlichtingen. SAMENVATTING Zorg voor volwassen misdadigers. Ambtenaren bij de Rechterlijke Macht: mannen. Advocaten: + 1000 mannen en 4 vrouwen. Ambtenaren van Politie-, mannen, Regenten der 16 straf'gevangenissen en der 27 huizen van bewaring: 226 mannen. Aan het hoofd der 16 strafgevangenissen staan 12 directeuren, 2 directrices en 2 cipiers. Aan liet hoofd der 27 huizen van bewaring staan alleen directeuren of mannelijke cipiers. Aantal vereenigingen en inrichtingen ten behoeve van gevangenen en (of) ontslagen gevangenen: 2. In ééne dier 2 zijn bestuurs- en anderszins werkende leden: 5 mannen en 1 vrouw. Van de andere zijn hoofdbestuur, 29 afdeelingsbesturen en bestuur van het Doorgangshuis mannen, terwijl in 12 der 29 afdeelingen ook damescomité’s werken, te zaïnen bestaande uit 77 vrouwen. Zorg voor bedelaars en laudloopers, Regenten der 2 rijkswerkinrichtingen voor mannen en der rijksiverkinrichting voor vrouwen; 26 mannen. De leiding der werkinrichtingen , ook die voor vrouwen , berust bij een directeur. Eéne vereeniging. Bestuur; mannen. Zorg voor verwaarloosde kinderen. Aantal voogdijraden; 27. Daarvan bestaan 6 uitsluitend uit mannen, 21 uit mannen en vrouwen, en wel 185 mannen en 33 vrouwen. Aantal vereenigingen of instellingen: 146. Inlichtingen omtrent 34. Daarvan hebben 7 uitsluitend mannelijke bestuurs- en anderszins werkende leden; 4 uitsluitend vrouwelijke; 22 mannelijke en vrouwelijke beide, en wel, volgens onvolledige opgave, 343 mannelijke en 402 vrouwelijke. Aantal Tehuizen dier vereenigingen ; 22. Inlichtingen betreffende de leiding omtrent 14. Daarvan staat 1 onder leiding van mannen , 5 van vrouwen, 8 van mannen en vrouwen beide. Zorg voor misdadige kinderen. Aantal rijksopvoedingsgestichten-. 4. Commissiën van toezicht: 19 mannen en 1 vrouw De leiding der 3 jongensgestichten berust bij een man , die van het meisjesgestioht bij een vrouw. Aantal tuchtscholen: 5. Commissiën van toezicht; 17 mannen en 3 vrouwen. Hoofden en onderwijskrachten der 3 jongensscholen: mannen; hoofd en onderwijskrachten der meisjesschool: vrouwen. Eéne landelijke met 9 plaatselijke vereenigingen t/Vro JuvenUUe». Inlichtingen omtrent de landelijke en 2 plaatselijke vereenigingen. Van 2 bestaan de besturen uil mannen; van 1 uit 9 mannen en 1 vrouw. In 2 andere plaatselijke vereenigingen hebben 2 vrouwen in het bestuur zitting. Naast de mannelijke //patroons'/ houden vrouwelijke //patronessen// toezicht op de pupillen. Zorg voor drankzuchtigen Aantal vereeuigingen en inrichtingen: 4. Van één zijn bestuurs- en anderszins werkende leden: mannen, van één: vrouwen, van 2: mannen en vrouwen, en wel, volgens onvolledige opgave, 63 mannen en 12 vrouwen. Zorg voor ongehuwde moeders en gevallen vrouwen. Aantal vereenigingen en inrichtingen: 26 Inlichtingen omtrent 17. Van 1 zijn bestuurs- en anderszins werkende leden : mannen; van 8: vrouwen; van 8: mannen en vrouwen, en wel volgens onvolledige opgave 15 mannen en 41 vrouwen. De leiding der inrichtingen berust bij vrouwen. Wij zien dus, dat alle ambtenaren bij de Rechterlijke Macht en bij de Politie mannen zijn; dat- de overgroote meerderheid der advocaten mannen zijn, dat de regenten van alle strafgevangenissen en huizen van bewaring mannen zijn , en aan het hoofd van al deze inrichtingen met uitzondering van de 2 vrouwengevangenissen, een man staat. Bij de particuliere zorg voor gevangenen en ontslagen gevangenen is het aandeel der vrouw belangrijk kleiner dan dat van den man. De zorg voor bedelaars en landloopers berust uitsluitend in mannenhanden. De regenten der 3 rijkswerkinrichtingen, ook die voor vrouwen, zijn mannen; de leiding der 3 inrichtingen, ook van die voor vrouwen , berust bij een directeur. De overheidszorg voor verwaarloosde kinderen berust grootendcels bij mannen Het aantal vrouwen in de voogdijraden is klein. Bij de particuliere zorg is liet aandeel van man en vrouw nagenoeg gelijk, terwijl de leiding der //Tehuizen" meer in vrouwen- dan in mannenhanden berust. Ook bij de overheidszorg voor misdadige kinderen is het aandeel der vrouw gering. In de cornmissiën van toezicht op de Rijksopvoedingsgestichten en de Tuchtscholen hebben slechts 4 vrouwen zitting naast 36 mannen. Bij de zorg van particuliere zijde voor misdadige kinderen is het aandeel der vrouwen evenzeer gering, behalve bij het toezicht houden, als //patrones//, op de pupillen. Wat de zorg voor drankzuchtigen betreft, is het aandeel van man en vrouw nagenoeg gelijk, terwijl de zorg voor ongehuwde moeders en gevallen vrouwen grootendeels bij vrouwen berust. Bén en ander geeft ons aanleiding tot de volgende STELLINGEN: I. Het is wenschelijk, dat het aantal vrowwelijke doctoren in de rechtswetenschap, en als één der gevolgen daarvan het aantal vromoelijke advocaten, gestadig toeneme. 11. Het is wenschelijk, dat in het midden gelaten of daartoe wijziging noodig ware van de Wet op de Rechterlijke Organisatie en het Beleid der Justitie na een dusdanige toename van bekwame vrouwelijke rechtsgeleerden dat een behoorlijke keuze gewaarborgd is, steeds ook vrouwen worden benoemd als ambtenaren bij de Rechterlijke Macht, uitgezonderd bij de militaire rechtspraak. 1 111. Het is wenschelijk, dat een gedeelte der ambtenaren van Politie van het vrouwelijk geslacht zij. IW Het is wenschelijk, dat de colleges van Regenten van de vrouwen-strafgevangenissen geheel of overwegend, de colleges van Regenten, alsmede directie en personeel der Huizen van Bewaring gedeeltelijk uit vrouwen bestaan. V. Het is wenschelijk, dat de vrouw meer dan tot dusver deelneme aan de particuliere zorg voor gevangenen en ontslagen gevangenen. YI. Het is wenschelijk, dat het college van regenten der Rijkswerkinrichting voor vrouwen grootendeels uit vrouwen worde gevormd , en dat aan het hoofd dier inrichting evenals bij de Amerikaansche //Reformatories'/ (gevangenis-verbelerhuizen) het geval is een vrouw worde geplaatst. YII. Het is wenschelijk, dat het aantal vrouwelijke leden der voogdijraden spoedig belangrijk toeneme. YIII. Het is wenschelijk, dat de Commissiën van Toezicht op het Rijksopvoedingsgesticht voor meisjes en de Tuchtschool voor meisjes grootendeels uit vrouwen worden samengesteld. IX. Het is wenschelijk, dat de vrouw meer dan tot dusver deelneme aan de particuliere zorg voor de misdadige jeugd. HOOFDSTUK VI. VOORKOMING VAN ZEDELIJKE ZWAKHEID, VERMEERDERING VAN ZEDELIJKE KRACHT, BIJ PERSONEN, GROEPEN, DE GEHEELE BEVOLKING. 1. Door middel vau den godsdienst. A. Godsdienstige lebking. Al onze kerkgenootschappen, 38, worden bestuurd door mannen, behalve dat bij de Doopsgezinden in zeer enkele gemeenten eenige vrouwen zitting hebben in den kerkeraad. Daarentegen wordt bet bestuur der Nederlandsche afdeeling van de Theosophische Vereeniging gevormd door 5 mannen en 4 vrouwen. De besturen der 15 gemeenten bestaan uit mannen en vrouwen, in ongeveer gelijke verhouding. De Vereeniging geeft twee organen uit, waarvan de redactiën respectievelijk berusten bij een man, en bij een man en een vrouw. Vereeniging "De Dageraad". (Vereeniging voor de Vrije Gedachte) Bestuur: 7 mannen. Vereeniging "De Vrije Gemeente", te Amsterdam. Bestuur: 9 mannen en 2 vrouwen. De voorgangers (leeraars, priesters) in de verschillende kerkgenootschappen zijn steeds mannen. Alleen bij de Doopsgezinden beeft iedere (autonome) gemeente het recht, ook een vrouw tot predikant te benoemen, terwijl sinds 1904 de Algemeene Doopsgezinde Sociëteit, die liet Seminarium voor predikanten in stand houdt en de proponenten aanstelt, haar reglement zóó gewijzigd heeft, dat voortaan ook vrouwen op volkomen denzelfden voet als mannen den godgeleerden en kerkelijken studiëngaug kunnen volgen en wederom op geheel denzelfden voet als mannen – tot proponent en dus tot predikant kunnen worden aaugesteld. Zoover ons bekend is, studeeren nog slechts enkele vrouwen voor Doopsgezind predikante. Bij de Theosophische Vereeniging en in den Dageraad zijn vrouwen zoo goed als mannen voorgangsters der '/gemeente'/. De Remonstrantsche Broederschap beeft in haar laatste algemeene vergadering besloten, zoodanige veranderingen in haar Algemeen Reglement aan te brengen, dat voortaan vrouwen die met goed gevolg haar theologisch caudidaatsexamen aan een rijksuniversiteit hebben afgelegd, onder bepaalde voorwaarden kunnen worden toegelaten tot een nieuw ingesteld examen als "godsdienstleerares//, //Of en zoo ja, op welke voorwaarden eene gemeente van den arbeid eener godsdienstleerares zal gebruik maken, is overgelaten aan de gemeente zelve, met inachtneming van het bepaalde in art. 68« (van het Algemeen Reglement), hetwelk bepaalt, dat de predikanten voor een gedeelte van hunne taak met inbegrip van allen arbeid in de gemeente, doch met uitzondering van den predikdienst, kunnen worden vervangen door een godsdienstleerares. Godsdienstonderwijzeressen, naar wij meenen bezoldigd, komen voor in de Nederduitsch Hervormde Kerk, bij de Remonstrantsche Broederschap, bij de Doopsgezinden, bij het Nederlandsch Israëlietisch Kerkgenootschap, en bij de Rortugeesch-lsra'élietische Gemeente te Amsterdam. Godsdienstonderwijzeressen worden evenwel slechts in enkele gemeenten aangetroffen. Haar aantal is zéér gering. Omtrent de overige kerkgenootschappen werden ons aangaande dit punt geen inlichtingen verstrekt. Alleen berichtte ons de Algemeene Kerkelijke Commissie der Hersteld Evangelisch Lwthersche Kerk, dat aldaar wel vrouwen als godsdienstonderwijzeres waren gediplomeerd, doch dat zij, om bijkomstige, niet principieels redenen, nog niet waren aangesteld. De Remonstrantsche Broederschap heeft bovendien te Amsterdam en Rotterdam een zoogenaamde voorbereidings-catechisatie, waaraan, in Rotterdam, twee mannen en 3 vrouwen vrijwillig, dus onbezoldigd, werkzaam zijn. Omtrent Amsterdam konden geen inlichtingen worden verstrekt. In alle Protestantsch-Christelijke Kerkgenootschappen, die arbeid in Zondagsscholen kennen, treedt in dien arbeid de jonge vrouw op naast den man ; veelal zelfs in grooter getale. In vele plaatsen gaat de Zondagsschool-arbeid niet uit van de verschillende kerkgenootschappen, maar van den Nederlandschen Protestantenbond, waarin althans de vrijzinnig Protestantseh-Christelijke kerkgenootschappen hun vereenigingspunt vinden. Hoofdbestuur van den Protestantenbond : 7 mannen. De Gereformeerde Zondagsscholen vinden hun vereenigingspunt in de Gereformeerde Zondagssclwol-Vereeniging nJaehmn ; bestuur: 7 mannen. Omtrent R. Katholieke Zondagsscholen zijn ons alleen bekend de '/Zondagsscholen voor jongelieden uit den werkenden stand// te Breda; leiding: mannen; en de //Zondagsschool voor jongens en meisjes// te Groesbeek. Geen inlichtingen. Verder bestaat er: //Liefdewerk //De Catechismus//, te ’s-Gravenhage, Rotterdam en Amsterdam; onderwijskrachten: 5 vrouwen, vrouwen, 4 vrouwen, onder leiding van een geestelijken adviseur. B. Bh: VORDERING VAN GODSDIENSTIG REVEN Ons bekend ; 5:2 vereenigingen Inlichtingen omtrent 33. Nederlandsch Zendelinggenootschap. Bestuur: 5 mannen. Nederlandsele Zendingsschool, gevestigd te Rotterdam. Bestuur 5 mannen. Nederlandsche Gereformeerde Zendingsvereeuiging, te Amsterda m. Hoofdbestuur: 6 mannen. Nederlandsche Zendingsvereeuiging. Bestuur: mannen. Nederlandsche Gustaaf-Adulf-Vereeniging. Hoofdbestuur: 7 mannen. Algemeene Protestantm-Vereeniging, te Utrecht, Bestuur: mannen. Nederlandsche Protestantenbond. Hoofdbestuur: 7 mannen. "Evangelische Maatschappijßestuur; C mannen en 1 vrouw. Nederlandsch Bijbelgenootschap. Bestuur. 20 mannen. Bij bel vereeniging van 's-Gravenhage. Bestuur; 11 mannen. Vereeniging //Bijbel, Oranje en Nederland'/, te ’s-G ra ven h age. Hestuur: 7 mannen. Nederlandsch godsdienstig Traclaatgenoolschap. Bestuur; II mannen. Boud voor Evangelisatièn ten bate van de Ned. Herv. Kerk. Hoofdbestuur: 11 mannen. N'ederlandsche Evangelisch Protestanlsche Vereniging. Hoofdbestuur 9 mannen. Haagsch Genootschap tot verdediging van den Christelijken Godsdienst. Bestuur: 5 mannen. Nederlandscli Genootschap n Christelijke heiliging van den Zondag, n Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen. Nederlandscli Jongelingsverbond met 375 afdeelingen met ruim 10.000 leden. Bestuur: 13 mannen. De Reservekas (Vrijzinnig godsdienstige vereeniging), te Middelburg. Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen. Geloof, Hoop en Liefde. Wijkgebouw van Ned. Protestantenbond, te Leiden. Bestuur: 3 mannen en 4 vrouwen. De directie berust bij een vrouw. Nederduitsch Hervormde Kerkbouw, te Watergraafsmeer. Bestuur: mannen. "Uw Koninkrijk komen, te Geldermalsen. Bestuur: mannen. Nederlandsche Luthersche Jongelingsbond. Bestuur: mannen. Vereeniging tot versiering van behoeftige (R. Katholieke) Kerken, in 16 gemeenten. Bestuursleden telkenmale 3 è, 6 vrouwen, veelal onder leiding van een geestelijken adviseur. Vereeniging tot bevordering van de Katholieke Sociale actie (in Nederland); Centraal bestuur, diocesane en plaatselijke besturen: mannen. Sint Willebrordus- Vereeniging (tot verspreiding van goedkoope Katholieke Volkslectuur). Bestuur: 11 mannen. Vereeniging van den H. Leonardus van Veghel, te ’s-Hertog enbosoh. Bestuur: mannen. Nederlandscli R. Katholiek Propaganda-genootschap, te Amsterdam Bestuur: mannen. Propaganda-cluh St. Petrws-Canisius, te Castricum; 3 mannen. Vereeniging tot samenstelling van Nederlandsche Bedevaarten. Bestuur : 13 mannen. Nederlandscli Comité tot regeling der Bedevaarten naar de Basiliek van het H. Hart te Parijs, naar Lourdes en naar Rome; 4 mannen en 3 mannelijke correspondenten. Maatschappij tot nut der Israëlieten in Nederland, met 9 afdeelingen. Hoofdbestuur; 9 mannen. Alliance Israélite Universelle; {gewestelijke afdeeling "Nederland"). Bestuur; 4 mannen. Bond van jonge Joden //Macbin. Bestuur eu leden: mannen. 3. Door zedelijke verzorging van kinderen. A. Tehuizen vooe schoolgaande kinderen. Aantal vereenigingen: 6, in 6 gemeenten, n.I. te Arnhem, ’s-Gravenhage, Leiden, Rotterdam, A msterdara en Haarlem. Aantal tehuizen : 9. Besturen : 10 vrouwen; 5 mannen en 4 vrouwen; 1 mau en 12 vrouwen; mannen en 3 vrouwen; 7 mannen en 6 vrouwen; 1 man en 3 vrouwen. De leiding berust bij vrouwen. B. Kinderspeeltuinen. Ons bekend: 4 vereenigingen, in 3 gemeenten Inlichtingen omtrent de Vollcsspeeltuinen te Leiden. Bestuur: 5 mannen en 3 vrouwen. C. Yeeeenigingen die opvoedend werken en VERWILDERING TEGENGAAN. Ons bekend: 3 vereenigingen. Inlichtingen omtrent 2. Nederlandsche Kinderland met 15 afdeelingen en 8 correspondentschappen. Hoofdbestuur: 9 vrouwen. Afdeelingsbesturen te zamen : 65 vrouwen. Commissieleden en plaatsvervangende commissieleden te zamen: 5 mannen en 115 vrouwen. Correspondenten: 3 mannen en 6 vrouwen (in één gemeente man en vrouw, echtpaar). Vereeniging nKindergenotßestuur: 7 mannen en 2 vrouwen. 3. Door zedelijke bescherming van jongens en meisjes. A, Door middel van vereenigingen tot zedelijke BESCHERMING. Ons bekend: 6 vereenigingen. Nederlandsche Vereeniging ter behartiging van de belangen der jonge meisjes, Nederlandsche afdeeling van de "Union internationale des amies de la jeune fillen. De vereeniging heeft 11 afdeelingen, 172 informatieadressen, verschillende //tehuizen//, en werkt mede aan het z.g. //stationswerk//. Hoofd- en afdeelingsbesturen: vrouwen. De Tehuizen staan onder vrouwelijke leiding en het stationswerk wordt door vrouwen verricht. R. Katholieke Centrale Vereeniging ter bescherming van meisjes. De vereeniging heeft 6 afdeelingen en 22 correspondentschappen. Zij werkt eveneens mede aan het //Stationswerk». Hoofdbestuur, afdeelingsbestureu en correspondenten zijn vrouwen. Aartsdiocesane R. Katholieke Vereeniging tot bescherming van meisjes te Utrecht. Aantal afdeelingen : 43. Hoofd-en afdeelingsbestureu : vrouwen. R. Katholieke Vereeniging tot bescherming van meisjes in het bisdom Breda. Bestuur: vrouwen. Aantal correspondenten: 18; vrouwen. R. Katholieke Vereeniging tot bescherming van meisjes in het bisdom 's-Hertogenbosch. Bestuur: vrouwen. Aantal correspondenten: 17; vrouwen. Be Nederlandsche Meisjeshand. Bestuur: vrouwen Bovendien zijn er ten onzent een patronaat voor jongens in het aartsbisdom Utrecht, en 18 parochiale patronaten; één in het bisdom Haarlem, met 41 parochiale patronaten; één in het bisdom Breda, met 15 parochiale patronaten; één in het bisdom Roermond, met 4 parochiale patronaten. De directie berust bij Broeders, onder leiding van een geestelijken adviseur. Meisjespatronaten bestaan te Helmond, Tilburg, Amsterdam, Utrecht, Deventer en Maastricht. De directie berust bij Zusters, onder leiding van een geestelijken adviseur. B. Tehuizen voo e, meisjes wieb zedelijkheid GE VA Alt LOOPT. Ons bekend: 8 Tehuizen, alle R. Katholiek, n.l. te Tilburg, Velp, Rotterdam (St. Theresia-Gesticht en Si. Lucia-Gesticht), Zoeterwoude, Haarlem, Arabt-Almelo, en Maastricht. Besturen: veelal mannen. De verzorging geschiedt door Zusters. 4. Door zedelijke bescherming Tan volwassenen. Ons bekend: 19 Tehuizen (*), waarvan 9 voor mannen (n.l. 2 (*) Er zijn, behalve de 6 Vegetarische hotels, en de 25lGeheel-Onthoudershótels, nog 36 goedkoope Tehuizen of Logementen voor vrouwen in ons land. Maar al degene, waarvan wij niet zeker weten dat ze niet voor eigen rekening worden gedreven, dus meer bepaaldelijk een commercieel karakter dragen, worden hier buiten beschouwing gelaten. te Rotterdam, voor zeelieden; 1 te Haarlem, Christelijk Tehuis voor militairen; 1 te Vlaardingen, Christelijk Geheelonthouders Zeemanshuis; en verder, van Het Leger des Heils uitgaande, 2 metropools en 3 hotels voor mannen); en 10 voor vrouwen (n.l. te Arnhem; Nijmegen; Rotterdam: de St. Martha-Vereeniging, Tehuis voor dienstboden; Amsterdam: het Sl. Liduina-Gesticht, voor tijdelijk buiten dienst zijnde dienstmeisjes; Amsterdam: Tehuis voor Vrouwen; Amsterdam: n Tehuis Koningin Wilhelmina». uitgaande van de Vereeniging ter behartiging van de belangen der jonge meisjes (geen hotel); den Helder; en Groningen; benevens, van het Leger des Heils uitgaande, 2 hotels voor vrouwen.) Besturen van de Tehuizen voor Mannen, en de hotels die van het Leger des Heils uitgaau: mannen; van de Tehuizen voor Vrouwen: vrouwen; behalve in den Helder, waar het bestuur uit 4 mannen en 4 vrouwen bestaat. 5. Door het uitoefenen van beschavend en en ontwikkelenden invloed. A. Toynbeewekk. Ons bekend: 29 Toynbee-vereenigingeu, en wel te Zevenbergen, Arnhem (2 vereenigingeu), Wageniugen, Delft, ’s Gravenhage (2 vereenigingeu), Leiden, Rotterdam, S ch eveningeu, Schiedam, Vlaardingen, Alkmaar, Amsterdam (5 vereenigingeu), Bussum, Haarlem, Hilversum, Wormerveer, Aardenburg, Middelburg, Amersfoort , U trecht (2 vereenigingeu), Groningen, Beilen. Inlichtingen omtrent 20. Arnhem. Toynbee-Vereeniging. Bestuur: 4 mannen en 6 vrouwen. Arnhem. St. Anna-Vereeniging. Bestuur: 10 vrouwen; en 2 mannelijke raadsleden. Nijmegen. Toynheevereeniging. Bestuur: 1 man en 3 vrouwen. Onderwijs wordt gegeven door J man en 9 vrouwen. Aantal clubleiders: 6. s Gravenhage. Ons Huis. Bestuur: mannen en 4 vrouwen De directie berust bij een vrouw. s-Graveuhage, Vereenigingslokaal bij de van Ostade-woningen. Bestuur. 3 mannen en 5 vrouwen ; bibliotheek-commissie : 3 vrouwen. 13 Leiden. Volkshuis. Bestuur: 12 mannen en 2 vrouwen. Directrice en clubleidsters: vrouwen. Rotterdam. Ons Kuis. Bestuur: 5 mannen en 3 vrouwen. De directie berust bij een man. Schiedam. Volkshuis. Bestuur: 8 mannen en 1 vrouw. Clubleidsters: vrouwen; onderwijs in Kerbschuitt wordt gegeven door een vrouw; bibliotheekcommissie: 5 mannen en 1 vrouw; muziekcommissie: 2 mannen en 1 vrouw. Y 1 aar ding en. St. Anna-vereeniging. Bestuur en werkende leden: 3 vrouwen. Alkmaar. St. Elisabeth-vereeniging. Bestuur en werkende leden: vrouwen. Amsterdam. JOe Zondagavond. Bestuur en werkende leden: vrouwen. Amsterdam. Ons Kuis. Bestuur; 3 mannen en 2 vrouwen. De afdeeliugscommissiëu bestaan uit een ongeveer gelijk aantal mannen en vrouwen. De bezoldigde directie berust bij een man en een vrouw. Een wisselend aantal vrouwen zijn werkende leden, als clubleidster, onderwijzeres, cursusleidster, bloem- en plautverzorgster (voor de lokaalversiering), artist (bij het organiseeren van concerten, tooneelvoorstellingen, tentoonstellingen); assistent in leeszaal en bibliotheek. Amsterdam. Vereeniging voor Fabrieksarbeidsters. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. De leiding hebben een (bezoldigde) evangelistgodsdienstonderwijzer en (bezoldigde) onderwijzeressen in naaien enz. Bussum. R. Katholieke vereeniging voor meisjes uit den werkenden stand. Bestuur: 5 vrouwen, onder leiding van een geestelijken adviseur. Haarlem. St. Martha-vereeniging. Bestuur: 4 vrouwen, onder leiding van een geestelijken adviseur. Hilversum. Ons Huis. Bestuur: 4 mannen en 1 vrouw. Bestuur der bibliotheek: 1 man en 3 vrouwen. Wormerveer. Ons Huis. Bestuur. 5 mannen en 5 vrouwen. Middelburg. Volgens de Statuten moet het Bestuur bestaan uit minstens 15 leden, waarvan minstens 5 vrouwen. Op ’t oogenblik bestaat het uit 12 mannen en 6 vrouwen. Het Dagelijksch Bestuur uit 4 mannen en 1 vrouw. De besturen der onderafdeelingen voor leeszaal, lessen, cursussen, clubs, bestaan uit mannen en vrouwen Werkende leden: 25 5, 30 vrouwen. Utrecht. "Jong Leven". Bestuur: 1 man en 4 vrouwen. Onderwijs wordt gegeven door vrouwen. Groningen. Toynhee-Vereeniging. Bestuur en werkende leden; clubleidsters, onderwijzeressen, bibliothecares : vrouwen. B. Buuetveeeenigxngen Ons bekend 1 Buurtvereeniging (J) Vrouwenclwh der Rotterdamsche Buurtvereeniging (de Roiterdamsche Buurtvereeniging zélve, met evenveel mannen- en jongens- als vrouwen- en meisjeselubs, loste zich op in Ons Huis). Bestuur; 3 vrouwen. Vrouwen zijn werkzaam als clubleidster en onderwijzeres. C. VeEEENIGINGEN TEE VEREDELING VAN TOLÏSVEEMAKEN EN TOT V EESCHAEFING VAN KUNSTGENOT. Ons bekend 16 vereenigingen : 3 tot veredeling van volksvermaken, n.l. te Rotterdam, Vlaardingen: «Ulardinga», en Groningen; 1 tot ontwikkeling van het esthetische leven: "Levenskunst", te Amsterdam, en 12 tot verschaffing van kunstgenot, door middel van tentoonstellingen, concerten (en) oftooneelvoorstellingen. Inlichtingen omtrent 10 vereenigingen s-Gravenhage. Kunst aan Allen. Bestuur: 8 mannen en 1 vrouw. s-Gravenhage. R. Katholieke Kunstkring "He Violier". Bestuur: 5 mannen. Leiden. Teidsche Kunstvereeniging. Bestuur: 4 mannen en 2 vrouwen. (') Bedoeld worden hier niet de „Bnnrtvereenigingen”, opgericht met het doel om de materieele belangen der buurt te behartigen of nationale of andere feesten te organiseeren; maai* „Stanton Coit-Vereenigingen”, zich van nToyubee-Vereenigingen” hierin onderscheidende, dat de te beschaven en ontwikkelen personen, hier: de bewoners van één buurt, niet passief blijven, maar zelven de werkende zoowel als contribueerende leden der vereeniging vormen, terwijl van de meer ontwikkelden alleen, indien gewenscht, leiding en raad uitgaan. Rotterdam, Vereeniging tot veredeling van volksvermaken. Bestuur : 9 mannen en 3 vrouwen. Rotterdam. Kunstkring. Bestuur: 4 mannen en 2 vrouwen. Rotterdam. Voor de Kunst. Bestuur: 10 mannen en 4 vrouwen. Redactie van de //Mededeelingen//: 2 mannen. Amsterdam. Kunst aan het Volk. Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen. De coramissiëu voor de verschillende kunsten bestaan uit mannen en vrouwen. De commissie voor de kinderbibliotheek uit vrouwen. Redactie van het orgaan : 3 mannen. Amsterdam. R. Katholieke Kunstkring nDe Violier//. Bestuur: 10 mannen en 4 vrouwen. Zwolle. Commissie voor Volksconcerten: 2 mannen en 2 vrouwen. Groningen. Commissie voor Volksconcerten; 5 mannen en 6 vrouwen. 6. Door bestrijding yan drankmisbruik. Aantal vereeuigingeu, ons bekend : 26 Inlichtingen omtrent 22. Nederlandsche V ereeniging tot afschaffing van alcoholhoudende dranken. Hoofdbestuur: 7 mannen. Aantal afdeelingen 172 in + 150 gemeenten. Meer dan de helft der afdeelingen tellen 1, 2 of meer vrouwen in hun bestuur dat meestal uit 5 of 7 leden bestaat. Plaatselijke correspondenten slechts weinigen, mannen. In de Provinciale Propaganda-Commissies hebben ook vrouwen zitting. Van de+ 7600 leden zijn stellig 8000 vrouwen. Yrouwelijke leden treden dikwijls als spreekster op. De redactie van het orgaan //De Blauwe Vaan// berust bij een man. Volksbond tegen drankmisbruik. Hoofdbestuur: 13 mannen. Aantal afdeelingen 106, met 20.800 leden. In vele afdeelingsbesturen hebben ook vrouwen zitting, te zamen een 50-tal, evenals in de regelingscommissies voor de Huisvlijtteutoonstelliugen, welke van den Bond uitgaan (in de laatste jaren meer dan 60). De redactie van het orgaan berust bij een man. Algemeene Nederlandsche Geheelonthouders-Bond. Hoofdbestuur; 6 mannen en 1 vrouw. Comité voor de organisatie van Nederlandsche Congressen tegen alcoholisme. Dagelijkse!) bestuur: 4 mannen en 1 vrouw. Be Hoop der Toekomst (drankbestrijding onder kinderen). Hoofdbestuur: mannen en vrouwen. Waarschijnlijk worden ook de besturen der 118 afdeelingen gevormd door mannen en vrouwen, evenals de 269 werkende leden uit leiders en leidsters bestaan. Centraal Comité voor drankbestrijding te ’s-G raven hage; 3 mannen. Studenten-anti-alcohol-hond. Bestuur: mannen. Nederlandsche Onderwijzers Propaganda-clwb voor drankbestrijding. Bestuur: 5 mannen en 2 vrouwen. LimbwrgscJie Onderwijzers Propaganda-clwb. Bestuur: mannen. Artsen-Geheel-Onthoudersvereeniging voor Nederland en Koloniën. Bestuur: 5 mannen. Predikanten-Geheel-Onthoudersvereeniging. Bestuur: 8 mannen. Nationale Christen-Geheel-Onthowders-Vereeniging. Hoofdbestuur: eereleden: 1 man en 1 vrouw; leden; 13 mannen en 2 vrouwen. Dagelijksch bestuur: 4 mannen en 1 vrouw. Nederlandsche Christen-Geheel-Onthouders-Bond. Hoofdbestuur: 7 mannen. Aantal afdeelingen 18. In sommige afdeelingsbestureu hebben ook vrouwen zitting. De redactie van het orgaan berust bij 3 mannen. De Bond heeft als onderafdeelingeu meisjes- en jongedochtersvereenigingen en kinderbonden, bij welke vrouwen als leidsters werkzaam zijn. Ook wordt er wel door vrouwen huisbezoek gedaan. Christelijke Onderwijzers-Geheel-Onthouders- Vereeniging. Hoofdbestuur: mannen. Nederlandsche Christen- Vrowwen-Geheel-Onthouders- Unie. Hoofdbestuur : 7 vrouwen. Sobrietas, Federatie van R. Katholieke Bioeesane Bonden ter bevordering der Christelijke matigheid en tot bestrijding van het alcoholisme. Dagelijksch bestuur: 6 mannen. De redactie van het orgaan berust bij een man. Sectie "Pers en Lectuur'/, bestuur; 8 mannen en 3 vrouwen. Commissie voor het nazien en goedkeuren van geschriften : 3 mannen. Kruisverband, in het aartsbisdom Utrecht, met 96 afdeelingen; in het bisdom Breda, met 54 afdeelingen; in het bisdom Roermond, met 21 afdeelingen. Besturen en leden: mannen, Mariabond, in het aartsbisdom Utrecht met 91 afdeelingen; in het bisdom VHertogenbosch, met 27 afdeelingen; in het bisdom Breda, met 18 afdeelingen; in het bisdom Roermond, met 10 afdeelingen. Bovendien, in het bisdom Haarlem, 8 Maria- Vereenigingen. Besturen en leden (ruim 13000): vrouwen. St. Anna-Vereenigingen, in het aartsbisdom Utrecht: 58; in het bisdom Breda: 8; in het bisdom Roermond: 1. Besturen en leden: vrouwen. Bovendien, in het bisdom Haarlem en in het bisdom’s-Hertogen bosch een Diocesane Drankbestrijdersbond, die mannen- en vrovwen-vereenigingen opneemt, respectievelijk met 25 en 39 afdeelingen. Hoofdbesturen : 7 mannen en 2 vrouwen , onder leiding van een geestelijken adviseur; en 7 mannen. De redactie van het orgaan berust bij een man Volksgebouw //Vooruit//; te Arnhem. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen. 7. Vereenigingen en instellingen die reinheid wan levenswandel bevorderen en de prostitutie tegengaan. A. Van overheidswege. Rijksbureau, te Amsterdam, belast met het bijeenbrengen van alle gegevens omtrent den z. g. handel in vrouwen en meisjes. Directeur: de Hoofdcommissaris van politie te Amsterdam. B. Van particuliere zijde. Aantal vereenigingen , ons bekend : 8. Vereeniging tegen de Prostitutie. Bestuur: 11 mannen. Nationaal Comité tot bestrijding van den handel in vrouwen: 13 mannen en 11 vrouwen. Commissie tot beheer van het Informatiebureau ter bescherming van vrouwen en meisjes: 4 mannen en 5 vrouwen. In + 300 plaatsen treden occasioneel correspondenten op; overwegend nonnen. Middernachtzending. Hoofdbestuur, afdeeliugsbesturen en correspondenten : mannen. Vrouwenbond tot verhooging van het zedelijk bewustzijn. Bestuur en leden: vrouwen. De redactie van het orgaan berust bij een vrouw. Vereeniging tot bevordering der zedelijkheid in Ned. Oost-Indië. Bestuur: 3 mannen en 3 vrouwen.\ De redactie van het orgaan berust bij een vrouw. "Rein Leven". Centrale commissie: 5 mannen, (deze samenstelling is evenwel slechts toevallig en tijdelijk). Aantal onderafdeelingen : 5; en wel te ’s-Gravenhage, Rotterdam, Amsterdam, Enkhu i z e n en in Friesland. Besturen: mannen en vrouwen; de functies van voorzitter en secretaris worden vervuld door 8 mannen en 2 vrouwen. Aantal correspondenten 26, in 15 gemeenten; 18 mannen en 8 vrouwen. De redactie van het orgaan berust bij een man; vaste medewerkers: 6 mannen en 5 vrouwen. Vrouwen treden dikwijls op als spreekster in openbare en cursusvergaderingen. "Her en Deugde. Hoofdbestuur: 10 mannen. In het aartsbisdom Utrecht zijn 34, in het bisdom Haarlem 40, in het bisdom ’s-H erto g e n bos c h 29, in bet bisdom Breda 33, in het bisdom Roermond 38 afdeeliugen. Besturen, voor zoover ons bekend, mannen. R. Katholieke Militairen-Vereeniging in Nederland, onder den /jinspreuk nVreest God, eert den Koningn. Centraal bestuur in het diocees Haarlem: 5 mannen. Aantal afdeeliugen : 23. Besturen en leden; mannen. 8. Vereenigingen voor dierenbescherming. Aantal vereenigingen , ons bekend : 12. Inlichtingen omtrent 8. Nederlandsche vereeniging tot bescherming van dieren. Hoofdbestuur : mannen. Aantal afdeeliugen: 15. Besturen: dikwijls alleen mannen, somtijds mannen en vrouwen. Vereeniging tegen het mishandelen van dieren, voor Haarlem en Omstreken. Bestuur; mannen. Nederlandsch Toevluchtsoord voor noodlijdende dieren, te ’s-Gravenhage. Bestuur: 5 mannen. Stichtsch asyl voor dieren, te Utrecht. Bestuur: 9 vrouwen. Vereeniging tot bescherming van vogels. Hoofdbestuur: 9 mannen, en 6 vrouwen. Aantal afdeeliugen: 2, n.l. te Utrecht en Groningen. Besturen; 2 vrouwen; 4 mannen en 3 vrouwen. Aantal correspondenten; 13, n.l, 8 mannen en 5 vrouwen. Nederlandscke Vegetariërsbond. Hoofdbestuur: 6 mannen en 1 vrouw. Aantal afdeelingen: 3, nl. te ’s-Gravenhage, Amsterdam, Haarlem. Besturen; 4 mannen en 1 vrouw; 4 mannen en 2 vrouwen; 5 mannen. Commissie voor het ondersteuningsfonds: 2 mannen en 1 vrouw. Redactie van liet orgaan: een man. Nederlandscke Bond tot bestrijding der vivisectie. Hoofdbestuur: 4 mannen en 4 vrouwen. Aantal afdeelingen: 3, n.l. te Amsterdam, Haarlem, Utrecht. Besturen: 3 mannen en 2 vrouwen; l man en 2 vrouwen; 2 mannen en 2 vrouwen. Aantal correspondenten 5 : 2 mannen en 3 vrouwen. De redactie van het orgaan berust bij een man. Comité tot bemerking der vivisectie: 10 mannen 9. Vereenigingen tot bevordering van den vrede. Aantal vereenigingen, ons bekend: 4. Inlichtingen omtrent: "Vrede door Rechte. Hoofdbestuur: 8 mannen en 5 vrouwen; afdeeliugsbesturen: 34 mannen en 23 vrouwen; de redactie van het orgaan berust bij 1 man en 2 vrouwen. 10. Ethische vereenigingen, niet onder de vorige rubrieken vallend. Aantal vereenigingen , ons bekend : 8. t ereeniging tot bestrijding van het Nieuw-Malthusianisme. Hoofdbestuur: 9 mannen. Aantal afdeelingen: 3, nl. te Arnhem, Amsterdam, Haarlem. Besturen; mannen; 6 mannen en 1 vrouw; 6 mannen en 1 vrouw. In sommige gemeenten zijn vrouwen occasioneel correspondente. R. Katholieke vereeniging tot bestrijding van het Nieuw-Malthusianisme , te Amsterdam. Bestuur: mannen. Anti-vaccine-dwangbond, Bestuur: 5 mannen. De redactie van het orgaan berust bij 2 mannen. Vereeniging ede Kemboden, te Amersfoort. Bestuur: 7 mannen. "Arbeidslegere. Bestuur; 1 man en 3 vrouwen. Nederlandscke vereeniging tot bevordering van Zondagsrust. Bestuur: 10 mannen. Vereeniging voor vervroegde winkelsluiting. Bestuur: 6 mannen en 2 vrouwen. Nationaal comité tot afschaffing van bakkersnachtarbeid: mannen. Aantal bladen tot onderlinge opvoeding en ontwikkeling der vrouwen: 9. Inlichtingen omtrent 8, n.l. Belang en Recht, Be Huisvrouw, Be Vrouw, Nieuw Vrouwenleven, Be Vrouw en haar Huis, Barnes TVeekblad voor Indi'é, Be Lelie, en Be Proletarische Vrouw. De redactie berust bij 1 man en 8 vrouwen. Aantal tijdschriften aan de opvoeding van kinderen gewijd: 2. n.l. Het Kind, en Het Paedagogisch Tijdschrift. Redactie : 2 mannen ; 3 mannen. SAMENVATTING. Godsdienstige leering. Aantal kerkgenootschappen: 88. Besturen: mannen, behalve enkele vrouwen in den Kerkeraad van enkele Doopsgezinde gemeenten. Leeraars-, mannen In één kerkgenootschap zullen vrouwen worden opgeleid tot godsdienstleerares. Bij, voor zoover wij weten , 5 kerkgenootschappen komen naast de godsdienstonderwijzers ook godsdienstonderwijzeressen voor. Het zeer geringe totaal-aantal is ons onbekend. Eén kerkgenootschap heeft wel vrouwen als godsdienstouderwijzeres gediplomeerd, maar om bijkomstige, niet-principieele, redenen nog niet aangesteld. Zoowel bij den Protestanten-boud (vereenigingspunt der vrijzinnige Protestanten) als bij de Gereformeerden en bij de R. Katholieken is de vrouw werkzaam als Zondagsschool-onderwijzeres. In den Protestantenbond is bet aandeel der vrouw, hoewel geen exacte cijfers konden worden verstrekt, + 30 maal grooter dan dat van den man. De Gereformeerde Zondagsschool-Vereeniging uJachinn kon ons geen cijfers noemen. Van R. Katholieke Zondagsscholen zijn ons slechts 5 bekend. Inlichtingen omtrent 4. De leiding berust eenmaal bij mannen, driemaal bij vrouwen, bijgestaan door een geestelijken adviseur. Aantal godsdienstig-wijsgeerige vereenigingen : 3. Van 1 berust de leiding bij mannen; van 2 bij mannen en vrouwen. Bij 1 is de voorganger een man ; bij de 2 andere zijn vrouwen zoo goed als mannen «voorgangsters der gemeente//. Bevordering van godsdienstig leven. Aantal vereenigingen, ons bekend: 52. Inlichtingen omtrent 33. Daarvan zijn 28 //mannen-vereenigingen//, 1 //vrouwenvereeniging// en 4 «gemengde vereenigingen// met 19 mannelijke en 9 vrouwelijke bestuursleden. Zedelijke verzorging van kinderen. Tehuizen voor schoolgaande kinderen. Aantal vereenigingen: 6. Bestuursleden, volgens niet geheel volledige opgave: 14 mannen en 38- vrouwen. De leiding der 9 Tehuizen berust bij vrouwen. Kinderspeeltuinen. Aantal vereenigingen, ons bekend : 4. Inlichtingen omtrent J. Bestuur: 5 mannen en 3 vrouwen Vereenigingen die opvoedend werken. Aantal vereenigiugen, ons bekend: 3. Inlichtingen omtrent 2. Bestuurs- en anderszins werkende leden: 15 mannen en 197 vrouwen. Zodelijke bescherming van jongens en meisjes. Aantal vereenigingen, ons bekend: 6. Besturen en leden uitsluitend vrouwen. Bovendien 78 R. Katholieke jongenspatronateu, ouder leiding van Broeders, en 6 R. Katholieke meisjespatronateu, onder leiding van Zusters. Tehuizen voor meisjes wier zedelijkheid gevaar loopt Ons bekend: 8 Tehuizen, alle R. Katholiek. Besturen: mannen. De verzorging geschiedt door Zusters Zedelijke bescherming van volwassenen. Aantal Tehuizen, ons bekend: 19 Daarvan zijn 9 bestemd voor mannen , 10 voor vrouwen. Van 11 zijn de bestuursleden mannen; van 7, vrouwen; van 1, mannen en vrouwen in gelijken getale. Het uitoefenen van beschavenden en ontwikkelenden invloed. Toynbeewerh Aantal vereenigingen, ons bekend ; 29 Inlichtingen omtrent 20. Daarvan hebben 6 uitsluitend vrouwelijke bestuursleden; 14 mannelijke en vrouwelijke, en wei 73 mannelijke en 59 vrouwelijke. Inlichtingen omtrent 4 Tehuizen. De leiding berust eenmaal bij een man, tweemaal bij een vrouw, eenmaal bij een man en een vrouw beide. Inlichtingen wat werkende leden betreft omtrent 11 vereenigingen. Ze zijn bij 9 uitsluitend vrouwen, bij 2 mannen en vrouwen beide. Bwurtvereenigingen. Ons bekend: 1 vereeniging. Bestuur en werkende leden: vrouwen. Veredeling van volksvermaken en verschaffing van kunstgenot. Ons bekend: 16 vereenigingen. Inlichtingen omtrent 10. Van 1 zijn bestuurs- en anderszins werkende leden mannen; van 9, mannen en vrouwen: en wel, volgens onvolledige opgave, 62 mannen en 26 vrouwen. Bestrijding van drankmisbruik. Aantal vereenigingen , ons bekend : 26. Inlichtingen omtrent 22. Daarvan hebben 8 uitsluitend mannelijke bestuurs- en anderszins werkende leden; 3 uitsluitend vrouwelijke; 11 mannelijke en vrouwelijke beide, en wel —volgens uiterst onvolledige opgave (de grootste vereenigingen gaven geen gespecificeerde cijfers) : 87 mannelijke en 14 vrouwelijke. Bevordering van reinheid van levenswandel en bestrijding der prostitutie. I'jom rijksbureau, belast met het bijeenbrengen van gegevens omtrent den z.g. handel in vrouwen en meisjes. De leiding berust bij een man. Aantal particuliere vereenigingen, ons bekend: 8. Daarvan zijn 4 uitsluitend //mannen-vereenigingen//, is i uitsluitend een //vrouwenvereniging//, en zijn 3 //gemengde vereenigingen//, met, volgens onvolledige opgave, 58 mannelijke en 35 vrouwelijke bestuurs- en anderszins werkende leden. Dierenbescherming. Aantal vereenigingen , ons bekend : IZ. Inlichtingen omtrent 8, Daarvan hebben 3 uitsluitend mannelijke bestuurs- en anderszins werkende leden; 1 uitsluitend vrouwelijke; 4 mannelijke en vrouwelijke beide, n.l. 56 mannelijke en 34 vrouwelijke. Bevordering van den vrede. Aantal vereenigingen , ons bekend: 4 Inlichtingen omtrent 1 Bestuurs- en anderszins werkende leden: 43 mannen en 30 vrouwen. Ethische vereenigingen, niet onder de vorige rubrieken vallend. Aantal, ons bekend: S. Daarvan hebben 5 uitsluitend mannelijke bestuursleden; 3 mannelijke en vrouwelijke; en wel, volgens onvolledige opgave, 28 mannelijke en 7 vrouwelijke. Aantal bladen , ons bekend , tot onderlinge opvoeding en ontwikkeling der vrouwen: 9. Inlichtingen omtrent 8. Redactiën : 1 man en 8 vrouwen Aantal tijdschriften, ons bekend , aan de opvoeding van kinderen gewijd : 2. Redactiën ; 5 mannen. Wij zien dus dat de vrouw als bestuurslid der verschillende kerkgenootschappen nauwelijks, als bedienaar van den godsdienst nog in het geheel niet voorkomt. Het aantal godsd'ienstonderwijzeressen is belangrijk kleiner dan het aantal godsdienstonderwijzers, juist omgekeerd als bij den arbeid in de Zondagsscholen, waar het aandeel der vrouw oneindig grooter is dan dat van den man. In de vereenigingen die het godsdienstig leven bevorderen is de medewerking der vrouw uiterst gering. Wat daarentegen de zedelijke verzorging van kinderen betreft, zoowel in Tehuizen voor schoolgaande Kinderen, als in Vereenigingen die opvoedend werken, is het aandeel der vrouw belangrijk grooter dan dat van den man. Ook de zedelijke bescherming van jongens en meisjes berust met uitzondering van de R. Katholieke jongenspatronaten, die ouder mannelijke leiding staan in handen van vrouwen. \'an de R. Katholieke Tehuizen voor meisjes wier zedelijkheid gevaar loopt, worden de besturen wel is waar door mannen gevormd, maar de verzorging, het eigenlijke werk, berust bij Zusters. Wat de Zedelijke bescherming van volwassenen, door middel van Tehuizen ot Hotels betreft, is het aandeel van man en vrouw ongeveer gelijk. In de Toynbee-vereenigingen hebben in de besturen de mannen de overhand; in het eigenlijke werk van onderwijs en opvoeding, de vrouwen. In de Vereenigingen tot veredeling van Volksvermaken en het verschaffen van Kunstgenot, tot Bestrijding van Drankmisbruik, tot Bevordering van Reinheid van levenswandel en Bestrijding der Prostitutie, tot Dierenbescherming en tot andere ethische doeleinden, is het aandeel van den man grooter dan dat van de vrouw. De redactiën der bladen gewijd aan onderlinge opvoeding en ontwikkeling der vrouwen, berusten nagenoeg geheel bij vrouwen; die der bladen, gewijd aan de opvoeding van het kind, geheel bij mannen. Eén en ander geeft ons aanleiding tot de volgende STELLINGEN: I. Het is wenschelijk, dat, hetzij daartoe al dan niet wijziging der reglementen van noode is, vrouwen zitting krijgen in de besturen van die kerkgenootschappen , waar een dergelijk deelnemen der vrouw aan het openbare leven der Kerk niet tegen het kerkelijk do graa zou iudruischen. XL Het is wenschelijk , dat, hetzij daartoe al dan niet wijziging der reglementen van noode is, vrouwen worden toegelaten tot de studie van en worden aangesteld als bedienaar van den godsdienst, bij die kerkgenootschappen , waar het kerkelijk dogma een dergelijk voorgaan der gemeente door een vrouw niet verbiedt. 111. Het is wenschelijk, dat in alle Protestautseh-Christelijke en Israëlietische kerkgenootschappen naast de godsdienstonderwijzers een ongeveer even groot aantal vrouwen wordt aangesteld als godsdienstonderwijzer essen. IV. Het is wenschelijk, dat de besturen der Tehuizen voor meisjes wier zedelijkheid gevaar loopt uit een ten minste even groot aantal vrouwen als mannen worden samengesteld. V. Het is wenschelijk, dat de besturen der Toynbee-vereenigingen worden gevormd door mannen en vrouwen in nagenoeg gelijken getale. EL Het is wenschelijk, dat aan de Veredeling van Volksvermaken en de Verschaffing van Kunstgenot, aan de Bestrijding van Drankmisbruik, aan de Bevordering van Reinheid van levenswandel en de Bestrijding der Prostitutie, aan Dierenbescherming en aan andere bewegingen van ethischen aard door de vrouw op gelijken voet worde deelgenomen als door den man. EIL Het is Wenschelijk, dat de redactiën van tijdschriften, aan de opvoeding van het kind gewijd, door mannen en vrouwen worden gevormd. HOOFDSTUK VII. REGELING EN WIJZIGING VAN MAATSCHAPPELIJKE TOESTANDEN. 1. Regeering. Iu de regeering van land, provincie, gemeente, waterschap, veenschap en veeupolder hebben uitsluitend mannen zitting. Keuze der regeeringspersouen Van de naar wij ineeuen 11 politieke partijen hier te lande hebben alleen de Vrijzinnig Democratische Bond en de Sociaal Democratische Arbeiderspartij enkele vrouwen in de besturen. Vrijzinnig Democratische Bond. Hoofdbestuur: 15 mannen en 1 vrouw. Omtrent de afdeelingen geen inlichtingen. Sociaal Democratische Arbeiderspartij. Partijbestuur: 7 mannen. Aantal afdeelingen : 94. Secretarissen (andere opgave werd ons niet verstrekt): 87 mannen en 7 vrouwen. Bij den Bond der Vrij-Liberalen is de samenstelling der besturen uit enkel mannen toevallig en niet principieel. 3. Politieke vereenigingen. Aantal vereenigingen, ons bekend: 11. De Vereeniging voor Bvenredige Vertegenwoordiging. Bestuur: mannen. De jonge Liberalen. Bestuur en leden : mannen. De jonge Vrijzinnigen, te Mep pel. Bestuur en leden: mannen. Vereeniging van Sociaal-democratische Gemeenteraadsleden. Bestuur en leden : mannen. Bond van Sociaal-democratische Vrouwenpropagandaclubs, bestaande uit 11 aangesloten clubs in 11 gemeenten, terwijl 4 clubs in 4 gemeenten niet zijn aangesloten. Besturen en leden; vrouwen. Sociaal-democratische Studieclub. Bestuur: G mannen en 3 vrouwen. "De Zaaiern , Bond van jonge (Sociaal-democratische) Arbeiders(sters) in Nederland, met 16 afdeelingen. Geen inlichtingen. Algemeens R. Katholieke Propagandaclub. Bestuur en leden: mannen "De jonge Garden (Vereeniging van R. Katholieke jonge en aanstaande kiezers), te ’s-Gra ven hage. Bestuur en leden; mannen. "De jonge Gardes, te Delft. Bestuur en leden: mannen. Vereenigmg tot bevordering van de Katholieke Sociale Actie in Nederland. Centraal Bureau: bestuur, directeur en ambtenaren; mannen. Diocesaan bestuur in bet aartsbisdom Utrecht: 5 mannen, onder leiding van een geestelijken adviseur. Plaatselijke comités: 32. Voorzitters en secretarissen (de overige leden worden in den -/Pius-almanak// niet opgegeven); mannen. ° Diocesaan bestuur in het bisdom Haarlem; 5 mannen en I vrouw, onder leiding van een geestelijken adviseur. Plaatselijke comité’s: 24. Voorzitters en secretarissen: mannen. Diocesaan bestuur in het bisdom ’s-Hertogenbosch : S mannen, onder leiding van een geestelijken adviseur. Plaatselijke comité’s; \T. Voorzitters en secretarissen; mannen. Diocesaan bestuur in het bisdom Breda: 5 mannen, ouder leiding van een geestelijken adviseur. Plaatselijke comité’s: 7. Voorzitters en secretarissen : mannen. Diocesaan bestuur in het bisdom Roermond: 6 mannen, onder leiding van een geestelijken adviseur. Plaatselijke comités: 8. Voorzitters en secretarissen: mannen. 4. Staatscommissiën. Aantal commissiën : 40 Rijkscommissie voor graadmeting en waterpassing-. 7 mannen. Commissiên voor de Rijnvaart (te Dordrecht, Rotterdam en Amsterdam): 3,5,5 mannen. Commissie voor de Handelspolitiek-. 23 mannen. Commissie voor de Statistiek van den in-, uit- en doorvoer; 7 mannen. Commissie voor het Octrooivraagstuk: 9 mannen. Commissie voor de vervaardiging en ruiling van reproductiën van kunstvoorwerpen: 3 mannen. Commissie voor de stichting van beurzen voor het ondenvijs-, 5 mannen. Commissie van advies over spoorwegdienstregelingen: 15 mannen. Staatscommissie tot voorbereiding van de te nemen maatregelen ter bevordering der codificatie van het internationaal privaatrecht: 7 mannen. Staatscommissie in zake bestrajfing van bedelarij, landlooperij en habitueels dronkenschap: 6 mannen. Ineenschakelingscommissie; 8 mannen. Subcommissie voor het Middelbaar Onderwijs: 7 mannen. Subcommissie voor bet Lager Onderwijs: 6 mannen en 1 vrouw. Subcommissie voor het voorbereidend Hooger Ouderwijs: 10 mannen. Subcommissie voor het technisch onderwijs; 5 mannen en 1 vrouw. Staatscommissie tot voorbereiding van de wettelijhe regeling van het Waterstaatsbestuur: 13 mannen. Staatscommissie inzake rijkstoezicht op de weegwerktuigen: \ 1 mannen. Staatscommissie voor het reddingswezen op de Nederlandsche kust: 17 mannen. Commissie tot wijziging van de teeken-acten; 6 mannen en 1 vrouw. Commissie in zake vivisectie: 8 mannen. Staatscommissie voor de jacht: 11 mannen Commissie in zake een prijsvraag voor het slijpen van dia:nanten zonder giftig doppenmateriaal; 9 mannen. Staatscommissie voor den handeldrijvenden en industrieelen middenstand: 23 mannen. Staatscommissie in zake electrische geleidingen: 10 mannen. Staatscommissie voor de herziening van het Indisch privaat- en strafrecht: 10 mannen. Commissién in zake de Nederlandsche pharmacopee: 10 mannen; 5 mannen. Staatscommissie voor de binnenschipperij: 10 mannen Rijkscommissie in zake inventaris en beschrijving van de Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst: 11 mannen. Staatscommissie van enquête omtrent het tramwegpersoneel: 5 mannen. Staatscommissie van onderzoek voor het havenbedrijf te Amsterdam . 5 mannen. Commissie tot herziening van het tarief van invoerrechten: 7 mannen- Staatscommissie tot herziening van de wetgeving op de registratiebelasting en op de hypotheekrechten: 16 mannen. Staatscommissie voor het zalmvraagstuk: 9 mannen. 14 Staatscommissie van enquête naar den economiseren toestand der landbouwers en der landarbeiders: 21 mannen. Commissie in zake militaire opleiding: 6 mannen Staatscommissie voor verblijfsvergoedingen aan beroepsconsuls: 7 mannen. Nederlandsche Afdeeling der rNederlandsch-Belgische Commissie voor het bestudeeren van economische vraagstukken die de belangen der beide landen rakenn : 26 mannen. Staatscommissie voor eerste hulp bij bedrijfsongevallen: 9 mannen. Commissie in zake post- en telegraaf gebouwen: 7 mannen. Commissie in zake kalkzandsteen: 4 mannen. Raad van Defensie: 12 mannen. Commissie voor den Nederlandsch-Zuid-Afrikaa7ischen handel: 5 mannen. Staatscommissie in zake de arbeidsvoorwaarden der rijkswerklieden: 10 mannen. Staatscommissie in zake afvalwater: 7 mannen. 5. Vereenigingen van maatschappelijken aard, nog niet genoemd, die hetzij uitsluitend, hetzij mede, wijziging in de vigeerende wetten heoogen tot stand te brengen. Aantal vereeuigingen , ons bekend: 14. Bond voor Staatspensioneering. Hoofdbestuur : 4 mannen en 1 vrouw. In de 246 plaatselijke besturen hebben vele vrouwen zitting. De redactie van het orgaan berust bij een man. Nederlandsche Vereenigiiig voor wettelijke bescherming der arbeiders (tevens Nederlandsche sectie der te Bazel gevestigde nAssociation internationale pour la protectiou légale des travailleurs//). Bestuur: 6 mannen. De Rechtstoestand. Bond ter verkrijging eener wettelijke regeling van den rechtstoestand der burgerlijke ambtenaren. Bestuur: mannen. Vrije Vrouwenvereeniging. Bestuur en leden : vrouwen. Vereeniging tot verbetering van den maatschappelijken en den rechtstoestand der vrouw in Nederland. Bestuur: mannen en vrouwen. Vrouwenbond, te Groningen. Bestuur: 5 vrouwen. Vereeniging tot behartiging van de belangen der vrouw, te Rotterdam. Bestuur: 6 vrouwen. Nationaal Comité in zake wettelijke regeling van Vrouwenarbeid vertegenwoordigend 7 vereenigingen, bestaande uit 7 vrouwen. Nationale Vereeniging voor Vrouwenarbeid. Bestuur: 7 vrouwen. De vereeniging beeft gesticht en houdt in stand: het Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid. Aantal ambtenaren: 3, vrouwen. Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht. Hoofdbestuur; 9 vrouwen. Besturen der ruim 60 afdeelingen: vrouwen. De redactie van het orgaan berust bij vrouwen. Nederlandsche Bond voor Vrouwenkiesrecht. Hoofdbestuur : 4 mannen en 5 vrouwen. Aantal afdeelingen: 23. Besturen; 67 mannen en 30 vrouwen. De redactie van het orgaan berust bij het hoofdbestuur. Mannenbond voor Vrouwenkiesrecht. Hoofd- en afdeelingsbesturen: mannen. Camité voor Vrouwenkiesrecht in de Ned. Herv. Kerk: 1 man en 7 vrouwen. Nationale Vrouwenraad van Nederland, vertegenwoordigende 32 vereenigingen. Algemeen bestuur; 32 vrouwen, afgevaardigden dier Yereenigingen-Leden; dagelijksch bestuur; 7 vrouwen. feministisch blad: Kvolwtie. Redactie: 2 vrouwen. SAMENVATTING. Regeei'ing van land, provincie, gemeente, bestuur van waterschap, veenschap en veenpolder: uitsluitend mannen. Aantal politieke partijen: 11. Daarvan zijn van 9 alle besturen uitsluitend mannen Bij 2 hebben enkele vrouwen zitting in hoofd- of afdeelingsbestuur. Aantal politieke vereenigingen, ons bekend: 11. Inlichtingen omtrent 10. Daarvan zijn 8 //mannenvereenigingen,« 1 is een //vrouwen- vereenigiug//, 1 een //gemengde vereeuiging//, met een bestuur van 6 mannen en 3 vrouwen. Aantal Staatscommissiën: 40. Daarvan bestaan 38 uit mannen alleen; 2 uitmannen en vrouwen, en wel uit 42 mannen en 3 vrouwen. Aantal Vereenigingen van maatschappelijken aard, nog niet genoemd, die uitsluitend of mede wijziging in de vigeerende wetten beoogen tot stand te brengen, ons bekend: 14. Daarvan hebben 3 uitsluitend mannelijke bestuurs- en anderszins werkende leden; 7, uitsluitend vrouwelijke; 4, mannelijke en vrouwelijke beide, en wel, volgens niet geheel volledige opgave, 77 mannelijke en 43 vrouwelijke. Eén feministisch blad. fiedaotie: vrouwen. Wij zien dus, dat alle officieele regeerings- en bestuurslichamen, nagenoeg alle besturen der politieke partijen, de meeste besturen van politieke vereenigingen, en nagenoeg alle staatscommissiën uit mannen bestaan. In de vereenigingen daarentegen van maatschappelijken aard, die wijziging beoogen te brengen in de vigeerende wetten, hebben de vrouwen de overhand, welk verschijnsel zijn oorzaak vindt in den minder gunstigen maatschappelijken en rechtstoestand der vrouw in Nederland. Eén en ander geeft ons aanleiding tot de volgende: STELLINGEN. I. Het is wensehelijk, dat de uitsluiting der vrouw van het actieve en passieve kiesrecht worde opgeheven. 11. Het is wensehelijk, dat na een zoodanige opheffing de vrouw geleidelijk zitting krijge in alle officieele regeerings- en bestuurslichamen. 111. Het is wensehelijk dat, eveneens na genoemde opheffing, vrouwen zitting nemen in hoofd- en afdeelingsbestureu der politieke partijen , en deelnemen aan het volle politieke leven. IV. Het is wenschelijk , dat in de Staatscomraissiën, benoemd om te onderzoeken op welke wijze verschillende maatschappelijke belangen beter dan tot dusver te behartigen zijn , ook vrouwen worden benoemd, indien voor die speciale onderzoekingen bekwame vrouwen beschikbaar zouden zijn. V. Het is wenschelijk, dat door mannen en vrouwen te zamen worde gearbeid tot bet tot stand brengen van die veranderingen in de wetten, waardoor de maatschappelijke, lichamelijke, zedelijke of geestelijke welvaart van personen, groepen of de geheele bevolking zal worden verhoogd. S L O 'l' W OOR D. Het behoeft nauwelijks betoog, dat de menigte wenschen, in de opeenvolgende stellingenreeksen van dit overzicht uitgesproken, niet alle voor onmiddellijke of zelfs maar voor spoedige verwezenlijking vatbaar zijn. Naast wijzigingen, die gemakkelijk en onverwijld zouden kunnen worden aaugebracht, worden veranderingen voorgesteld, welke, bedoeld als basis van belangrijke maatschappelijke verbeteringen , zelve niet kunnen tot stand komen, dan nadat onze maatschappelijke verhoudingen belangrijke wijzigingen hebben ondergaan. In het algemeen kan omtrent het aandeel der vrouw7 in het maatschappelijk werk ten onzent verricht dit worden gezegd : Door de overheid wmrdt de medewerking van liet vrouwelijk geslacht uiterst zeldeu ingeroepen. Bij de bemoeiingen van kerkelijke en van particuliere zijde is het aandeel der vrouw in den regel aanmerkelijk grooter dan dat van den man voor zoover betreft het stille werk achter de schermen, den persoonlijken, dagelijkschen arbeid van verzorgen, verplegen of opvoeden; daarentegen belangrijk kleiner dan dat van den man ten gevolge van haar ontbreken, haar geringer aantal of haar ondergeschikte positie in de verschillende besturen voor zoover betreft het nemen van maatregelen en besluiten, en het besteden van het beschikbare geld. Dit laatste verschijnsel moet naar het ons voorkomt worden beschouwd en bestreden als een euvel, omdat daardoor de inzichten en opvattingen van de vrouw, die soortelijk zoozeer verschillen van die van den man, onvoldoende tot hun recht komen, en dus al hetgeen er gedaan , zoowel als hetgeen er nagelaten wordt, geheel of overwegend den stempel draagt van den mannengeest alléén. Dat euvel dunkt ons, behalve uit eeuwenoude gewoonte, voort te spruiten uit deze twee oorzaken : aan den eenen kant laksheid en ongemotiveerden sekse-deemoed bij de vrouw, aan den anderen kant even ongemotiveerde sekse-hoogmoed bij den man. Zoo gaarne huldigt men in de vrouw haren geest van dienende liefde. Een gezindheid die zeker niemand wraken zal, mits het de ware geest van dienende liefde zij, die alle gemeenschapsleden behoort te bezielen, van arm tot rijk, van hoog tot laag, jongen en ouden, man en vrouw; Het besef van de betrekkelijke kleinheid van al ons weten en kunnen, en van de onvolkomenheid van onzen aard; het bewustzijn, dat wij allen elkanders steun behoeven; dat de geleerde somtijds ter schole zou kunnen gaan bij den analphabeet, en de ethisch voelende wijsgeer op sommige momenten in gedachten de knie zou hebben te buigen voor een spontaan edele opwelling in een duister levende. Maar deze deemoed, deze waarachtige nederigheid, is evenmin onbestaanbaar met een hoog gevoel van eigenwaarde en een kalm eu klaar bewustzijn van de grenzen van onzen aanleg, als ze behoeft te verminderen door het zitting nemen in besturen, eu het aldus directelijk gehoor eu ingang doen vinden van onze meeningen. liet is te hopen, dat de vrouw meer en meer van deze waarheid zal worden doordrongen, en zich niet langer tevreden zal stellen met de zorg voor de uitvoering van besluiten, aan welker tot stand koming zij niet dan langs een omweg heeft medegewerkt. De man van zijn kant gewenne zich geleidelijk aan het denkbeeld , dat de vrouwengeest, anders georganiseerd dan de zijne , daarom nog niet minderwaardig behoeft te zijn, en dat op alle gebieden van het maatschappelijk leven, behalve daar waar de natuur zelve hare grenzen heeft gezet, de vrouw naast hem optrede als gelijk waardige persoonlijkheid met gelijke bevoegdheden en verplichtingen. Dat een normaal gezin een vader en een moeder heeft, en dat in den regel de kinderen het best en het gelukkigst opgroeien onder hun beider gezamenlijke leiding, zal wel door niemand worden betwist. Moge voortdurend meer de overtuiging veld winnen, dat m alle uit mannen en vrouwen gevormde vereenigiugeu, óók in de groote vereeniging, waartoe wij allen krachtens onze geboorte belmoren; den staat, de zaken dhu het minst eenzijdig geregeld worden en de leden dhu zich het gelukkigst gevoelen, wanneer door mannen en vrouwen wordt samengewerkt tot het lenigen van persoonlijk of maatschappelijk leed, en het vermeerderen van menschen-geluk op aarde. INHOUD. bladz. INLEIDING 3 HOOFDSTUK I. HULP BIJ REEDS BESTAAND GELDELIJK ON- OF MINVERMOGEN VAN PERSONEN OF GROEPEN. 1. Bedeelende Armenzorg 7 A. Burgerlijke Armenzorg . 7 B. Kerkelijke Armenzorg .9 O. Particuliere Armenzorg 13 a. Onderstand in den meest uitgebreiden zin. ... 13 b. Spijsuitdeeling 23 c. Uitdeeling van kleedingstukken 27 d. Verstrekking van rentelooze voorschotten .... 29 2. Hulp bij werkloosheid 30 A. Steun aan w&rkloozen 30 a. Van overheidswege 30 b. Van particuliere zijde 30 B. Werkverschaffing 31 a. Van overheidswege 31 b. Van kerkelijke zijde 31 c. Van particuliere zijde 32 3. Hulp door huisvesting 35 4. Hulp in de huishouding 50 5. Zorg voor vreemdelingen en landverhuizers . .51 A. Van overheidswege 51 B. Van kerkelijke zijde 51 C. Van particuliere zijde 52 SAMENVATTING 52 STELLINGEN 56 XI bladz. HOOFDSTUK 11. ZORG TER VOORKOMING VAN GELDELIJK ON- OF MINVERMOGEN, BIJPERSONEN OF GROEPEN; EN VAN VERMINDERING VAN WELVAART BIJ DE GEHEELE BEVOLKING. 1. Voorkoming van overbevolking 58 2. Onderwijs 58 A. Fröielonderivijs 58 a. Van overheidswege 58 b. Van kerkelijke zijde 60 c. Van particuliere zijde 60 Bijzondere Fröbelscholen 62 B. Lager Onderwijs 63 a. Openbare scholen 63 b. Bijzondere scholen 63 C. Middelbaar Onderwijs 64 1). Hoog er Onderwijs 64 a. Gymnasia 64 b. Hoogescholen 64 E. Theologisch Onderwijs 65 F. Landbouw-Onderwijs 66 a. Van overheidswege 66 b. Van particuliere zijde, . 66 G. Veeartsenijkundig Onderwijs 67 H. jlïlitair Onderwijs 67 I. Zeev aar t-Onder wijs 67 J. Handels-Onderwijs 67 K. Ambachts-Onderwijs 68 a. Middelbaar technisch onderwijs 68 b. Burgeravondscholen 68 c. Teekenscholen 68 d. Ambachtsscholen 68 e. Industrie- en Huishoudscholen 68 L. Specifiek Vakonderwijs 70 M. Kunst-Onderwijs 72 N, Onderwijs aan lichamelijk of geestelijk abnormalen . .74 a. Aan doofstommen 74 bladz. b. Aan blinden c. Aan doofstommen en blinden 74 d. Aan achterlijken ' 5 7 5 e. Aan idioten f. Aan mismaakten 75 O. Vereenigingen ten behoeve van het onderwijs . . • ■ 75 P. Opleiding tot het geven van onderwijs 78 a. Aan Fröbelscholen 78 b. Aan lagere scholen 79 c. Aan hoogere burgerscholen 80 d. Aan ambachts- en vakscholen en scholen voor kunstso onderwijs e. Aan gymnasia Q. Toezicht op het Onderwijs 80 R. Hulp ter naleving van de Leerplichtwet bl 3. Weezenzorg 81 4. Instellingen ter beoefening van wetenschap of kunst, en ter bevordering der volksontwikkeling 92 A. Wetenschappelijke Genootschappen 92 B. Verzamelingen en Monumenten 95 C. Bibliotheken en Leesmusea 9a 1) Vereenigingen en Instellingen op het gebied van laai- en Q-7 Letterkunde E. Vereenigingen en Instellingen op het gebied der beeldende Q 7 Kunsten F. Vereenigingen op het gebied der Toonkunst 98 G. Vereenigingen op het gebied der Tooneelspeelkunst. . – 99 } ] Vereenigingen ter bevordering der volksontwikkeling door middel van het verschaffen van kunstgenot . . . . 99 I. Vereenigingen ter bevordering der volksontwikkeling door middel van lezingen enz 100 5. Vakvereenigingen en -bonden 100 (>. Coöperatieve vereenigingen 107 7. Yereenigingen en instellingen van belanghebbenden. belangstellenden, of beide 108 bladz A. Op het gebied van landbouw, tuinbouw, houtteelt, kruidkunde, veeteelt, visscherij of bijenteelt 108 B. Op het gebied van handel en scheepvaart 108 C. Op het gebied van nijverheid 108 D. Op liet gebied van handel en nijverheid 109 E. Op andere gebieden dan bovengenoemd 109 8. Kamers van Koophandel en Fabrieken . . . . UO 9. Kamers van Arbeid Hl 10. Instellingen om werkgevers en werknemers tot elkaar te brengen A. Gemeentelijke Arbeidsbeurzen m B. Bijzondere Arbeidsbeurzen Hl G. Bemiddelings- en Plaatsingsbureawx Hl 11. Verzekering H 2 A. Van overheidswege . H 2 B. Van particuliere zijde HiJ 12. Voorschot H 3 A. Van overheidswege 113 B. Van particuliere zijde H 3 13. Spaargelegenheid A. Van overheidswege 113 B. Van particuliere zijde H 3 11. Pensioen-Vereenigingen 114 SAMENVATTING 114 STELLINGEN HOOFDSTEK 111. ZORG VOOR ZIEKEN; IN HET ALGEMEEN VOOR WIE LICHAMELIJK IN MINDER GUNSTIGEN TOESTAND VERKEEREN. 1. Van overheidswege 129 2. Van kerkelijke en particuliere zijde 130 A. Boor persoonlijken bijstand 130 B. Boor stichting en instandhouding van ziekenhuizen . .132 C. Boor middel van vereenigingen 137 a. Voor verpleging in oorlogstijd 137 b. Voor verpleging in vredestijd (zieken- en wijkverpleging) . 137 bladz. e. Tot voorbereiding voor verpleging 143 d. Voor ziekenbezoek enz 143 e. Tot bestrijding van tuberculose 144 f. Tot bestrijding van lupus , 145 ff. Tot zorg voor doofstommen 146 h. Tot zorg voor ooglijders 146 i. Tot zorg voor blinden 147 j. Tot zorg voor zenuwzieken 148 k. Tot zorg voor krankzinnigen 148 l. Tot zorg voor idioten 149 m. Tot zorg voor achterlijken enz 150 n. Tot zorg voor lijders aan vallende ziekte. . . . 150 o. Tot zorg voor gebrekkigeu 151 p. Tot zorg voor kraamvrouwen 151 q. Voor gezondheids- en vacantiekolonies 153 r. Vereeuigingen , nog niet genoemd, tot bevordering der geneeskunst en der verpleging 156 SAMENVATTING 157 STELLINGEN 161 HOOFDSTUK IV. ZORG TER VOORKOMING VAN ZIEKTE OE VAN ACHTERUITGANG IN LICHAMELIJK EN TOESTAND, BIJ PERSONEN, GROEPEN, DE GEHEELE BEVOLKING. I. Van overheidswege 163 2. Van particuliere zyde 164 A. Voorkoming van te sterken bevolkingsaanwas . . . .164 B. Verzorging van kinderen 165 a. Zuigelingenzorg 165 b. Verzorging in crèches 165 C. Bevordering der lichamelijke opvoeding 166 D. Bevordering van koepokinenting 167 E. Voorkoming van vervalsching van levensmiddelen . . .167 E. Bevordering van hygiënischer kleeding 168 G. Verbetering van volkshuisvesting 168 H. Facultatief stelling van lijkverbranding 168 bladz. I. Bestrijding der kwakzalverij 168 .1. Beroepskeuze in verhand met lichamelijke gesteldheid. . 169 SAMENVATTING 169 STELLINGEN 171 HOOFDSTUK V. BIJSTAND AAN ZEDELIJK MINDER STERK STAANDEN. Zorg voor volwassen misdadigers 173 A. Van overheidswege 173 B, Van particuliere zijde 174 2. Zorg voor bedelaars en landloopers 174 A. Van overheidswege 174 B. Van particuliere zijde ....174 3. Zorg voor verwaarloosde en misdadige Jeugd . 174 A. Voor verwaarloosden 174 a. Vau overheidswege 174 h. Van kerkelijke en particuliere zijde 175 B. Voor misdadige jeugd 179 a. Van overheidswege 179 h. Van particuliere zijde 180 i. Zorg voor drankzuchtigen 180 5. Zorg voor ongehuwde moeders en gevallen vrouwen 180 SAMENVATTING 182 STELLINGEN 185 HOOFDSTUK VI. VOORKOMING VAN ZEDELIJKE ZWAKHEID, VERMEERDERING VAN ZE DE LIJKE KRACHT, BIJ PERSONEN, GROEPEN, DE GEHEELE BEVOLKING. 1. Door middel van den godsdienst 187 A. Godsdienstige leering 187 B. Bevordering van godsdienstig leven 189 2. Door zedelijke verzorging van kinderen. . . .191 A. Tehuizen voor schoolgaande kinderen, e. 191 B. Kinderspeeltuinen 191 C Vereenigingen die opvoedend werken 191 bladz. 3. Door zedelijke bescherming van jongensei! meisjes 191 A. Vereenigingen 9^ 13. Tehuizen 19^ 4. Door zedelijke bescherming van volwassenen . .192 5. Door het uitoefenen van heschavenden en ontwikkelenden invloed 190 A. Toynheewerk 196 B. Buurtvereenigingen 9*> C. Vereeniging ter veredeling van volksvermaken enz. . – 195 ü. Bestrijding van drankmisbruik 196 7. Bevordering van reinheid van levenswandel, bestrijding der prostitutie A. Van overheidswege 9^ 13. Van particuliere zijde 198 8. Dierenbescherming 199 9. Bevordering van den vrede 2.1)0 10. Ethische vereenigingen, niet onder de vorige rubrieken vallend 200 SAMENVATTING 201 STELLINGEN 206 HOOFDSTUK VIL REGELING EN WIJZIGING VAN MAATSCHAPPELIJKE TOESTANDEN. 1. Regeering 207 2. Keuze der regeeringspersonen 207 3. Politieke vereenigingen 207 4. Staatscommissiën 208 5. Vereenigingen van maatschappelijke!! aard, nog niet genoemd, die wijziging in de wetten beoogen tot stand te brengen ....... 210 SAMENVATTING 211 STELLINGEN 212 SLOTWOORD 214