Wat niemand kon.
EEN KERSTVERTELLING
H, J. STAVERMAN.
UITGAVE DER NEDERLANDSCHE ZONDAGSSCHOOL-VEREENIGING-.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
EGELING's BOEKHANDEL
AMSTERDAM.
DOOR















Kerstmorgen en middag.
De pendule stond op negen uur toen meneer Goozeman zijn zitkamer binnentrad. Hij wreef zich vergenoegd de handen toen hy zag dat de huishoudster voor een lekker haardvuur gezorgd had. Hij trok de zware gordijnen open, schoof de kleine neteldoeksche dito ter zij en keek naar de grauwe lucht, waaruit de sneeuwvlokken naar beneden dwarrelden.
nBrr " bromde hij huiverend van de kou en knoopte zijn
warme huisjas tot bovenaan toe dicht, terwijl hij zich in den gemakkelijken leunstoel zette: „Ik zal vandaag maar niet uitgaan; die vochtige koude lucht is voor de gezondheid hoogst nadeelig. Ik voel zoo hier en daar pijn en ik ben wat benauwd op de borst. Zou ik misschien ziek worden? Waarom niet? 't Zou best kunnen wezen. In ieder geval zal ik d<jn dokter maar eens laten komen, want met ziekte valt niet te spotten. Men moet zichzelf goed verzorgen: dit is men aan zijn lichaam verplicht, en dat komt mij vooral goed te pas omdat ik niemand anders heb die voor mij zorgt. Onze naburen hebben een mooi spreekwoord dat in 't Hollandsch zooveel beteekent als: de goed opgevatte liefde begint met zichzelf. Ja, ja. zoo is het. Wel, wel, wat zou mijn beste neef lachen als hij wist dat ik ziek was! En misschien zou hij, als ik soms stierf, nog niet eens tevreden zijn! Maar ik onterf hem vast en zeker, hij krijgt geen roode cent. Om met een meisje te trouwen dat geen duit heeft meegebracht,, foei, 't is schande. Ik weet dat hun lot niet benijdenswaard is en z\j misschien van honger



sterven zullen. Maar dat moeten ze zelf' weten, 't Is eigen schuld; anders niet!"
Hij neemt na deze gezellige alleenspraak de courant op die voor hem ligt. leest er een poos in en gaat met buitengewone belangstelling den stand der effecten en de opbrengst van verkochte huizen en landerijen na. Hij is in die bezigheid zóó zeer verdiept, dat hij verzuimd heeft naar de pendule te zien, en opschrikt toen deze hare elf slagen hooren laat.
„Wel, wel," zegt hij op wat vriendelijker toon, ,,'t is waarlijk niet te vroeg: 't wordt tijd dat ik aan mijn ontbijt begin."
H\j is van 't zitten wat stijf geworden en staat langzaam op om door heen en weer loopen een beetje beweging in de stramme ledematen te brengen. Als hem dit gelukt is, gaat hij dicht bü 't haardvuur zitten aan een tafeltje, waarop de huishoudster een kop chocolade, een paar broodjes en een schaaltje met koud vleesch heeft neergezet. Men innig welgevallen ziet hij al die heerlijkheden aan.
Wü kunnen hem nu eens een oogenblikje goed opnemen als hij daar in zijn leunstoel zit en aan z\jn ontbijt begint, aan welken arbeid h\j een buitengewone zorg besteedt.
H« is ' een man van ongeveer zestig jaar, met peper en zout kleurig haar. diepliggende grijze oogen en grauwe bakkebaardjes. Hij heeft zich in den langen huisjas gewikkeld, die dik met watten gevoerd is, want hij heeft last van rhumatiek, en een zwart mutsje dekt zijn hoofd.
In de kamer zien we een boekenkast, een schrijftafel, nog een gewone tafel, en eenige schilderijen sieren den wand; maar noch 't een noch 't ander verraadt in de rangschikking den minsten smaak. Tijd schijnt hij in overvloed te hebben, want op dezen Kerstmorgen, terwijl de menschen reeds uit de kerk komen, zit hij nog steeds aan zijn ontbijt.
Hij wordt in zijn aangename bezigheid gestoord door een bescheiden tikken op de deur.
De huishoudster staat op den drempel en vraagt: „Meneer! zou ik straks mogen uitgaan? 't Is zooals u weet vandaag



Kerstmis, 'k Zou zoo graag met mijn familie willen bijeenzijn; mijne kinderen voor wie ik, na weduwe geworden te zijn, den kost verdienen moet, zullen zoo erg blij z\jn als zij mij weerzien. Mijn kleine Antonia, u kent haar wel, dat kreupele meisje, is erg ziek geweest, maar nu gelukkig wèer beter. Wat zal dat kind zich heerlijk gevoelen in het rolstoeltje, dat ik van mijn armoedje voor haar gekocht heb en dat zij vanavond krijgt omdat het Kerstfeest is! 'k Heb het voor een koopje, bijna voor niemandal gekocht van menschen, die hunne meubelen moesten verkoopen, want ons soort menschen kan geen nieuwe stoelen bekomen. Ik mag zeker wel gaan, nietwaar meneer? 'k Zal zorgen dat uw middageten geheel klaar is, en daarna hebt u my toch zeker niet meer noodig?"
Goozeman was intusschen opgestaan en luisterde vol verbazing naai dit lang verhaal. Hij dacht een oogenblik na en staarde in een kleine vlam, die speelde aan de punt van een blokje hout in den haard.
..Neen!" was zijn antwoord, „'tis vandaag geen Zondag; de Kerstdag valt juist midden in de week; ik verkies dat gyblyt't tot na het eten. Er moet toch iemand in huis zijn die ik roepen kan als ik iets noodig heb. 't Is tegenwoordig verschrikkelijk niet de dienstboden; haast zou men zeggen dat zij betaald worden voor de diensten die zij zichzelf bewijzen. Ik zou wel willen vragen waar 't voor dient dat jullie soort menschen je
de weelde veroorlooft om er familie op na te houden! Maar,
wat hoor ik? Zijn dat de klokken van den kerktoren die daar zoo spelen? Wat maken die dingen een lawaai; dat moest verboden worden. Is dat manier van doen om vreedzame, rustige burgers zóó te hinderen? 't Maakt me zenuwachtig. Foei, foei, ik kan me niet begrijpen dat er menschen zijn, die in dat gedreun nog een zekere harmonie vinden."
Goozeman heeft zich bij deze uitbarsting van toorn wat opgewonden en moet even op adem komen.
„Zeg Lina!" zoo vraagt hij, „vindt jij dat klokkenspel mooi ?"



„Welk klokkenspel?" zegt eenigszins ondeugend de huishoudster.
„Wel, dat oorverdoovend geweld van die klokken daarginds, bedoel ik natuurlijk. Hoor jij dat dan niet, en vindt jij dat niet erg vervelend?"
„Neen meneer!" geeft Lina ten antwoord, „volstrekt niet; want die klokken hebben heel wat te vertellen aan menschen die hunne taal verstaan."
Door dit antwoord was Goozeman een oogertblik verbluft, maar na eenige oogenblikken hernam hij:
„En wat hebben die klokken jou dan wel te vertellen? Ik ben erg benieuwd dat te hooren."
„Tot my," antwoordde Lina, „spreken de klokken over lieve afgestorvenen, die m\j voorgegaan zijn naar den hemel. Hun vriendelijk geluid uit dien hoogen kerktoren, doet m\j den blik omhoog slaan, waar zij die den Heere Jezus als hun Zaligmaker liefhebben, elkander in het Vaderhuis met zijn vele woningen voor altoos zullen wedervinden. O, ik hoor die klokken toch zoo graag! Hun geluid, hun stem bemoedigt ons, arme menschen,-als we met het hoofd naar de aarde gebukt, mistroostig onzen weg gaan. En vooral vandaag spreken ze ons van Hem, die arm werd om ons voor eeuwig rijk te maken, en door hun vriendelijk spel noodigen ze de geloovigen om op te gaan naar het bedehuis, en daar de oude, maar telkens nieuwe en heugelijke tijding te hooren, dat Jezus Christus in de wereld gekomen is om zondaren zalig te maken. Maar daar wordt gescheld! Wie zal dat zijn?"
De huishoudster laat een meisje binnen, dat haar vriendelijk groet en huppelend en springend den gang doorgaat naaide kamer waar Goozeman zit. 't Is zijn buurmeisje, een allerliefst blond kind met gezonde frissche wangen.
't Is alsof door die prettige, zonnige verschijning in de een. tonige, sombere kamer in een oogwenk alles verandert, want, zie maar, hoe het aangezicht van den ouden heer, dat zooeven nog zoo barsch en grimmig keek, zich tot een vriendelijken



glimlach plooit.
„Woeden morgen, Elise!" zegt hij, 't kind naar zich toe trekkend. „Wat kom jij hier doen op zulk een ongelegen uur?"
,,'k Zal 't u dadelijk vertellen, lieve meneer!" gaf de aardige kleine ten antwoord; „Moe heeft mii een half uurtje vrijaf gegeven om boodschappen voor haar te doen en dat mag wel, zegt moe, omdat het vandaag geen Zondag is. Wat ben ik bly dat het Kerstfeest is! 'k Zou wel willen dat het viermaal in een iaar Kerstfeest was!" Verbaasd staart Ooozeman het kind aan en vraagt:" Yertel my dan toch eens wat jij aan dat Kerstfeest zoo mooi vindt."
En in blijde verrukking babbelt het meisje voort:" Alles is dan mooi. Kleine zus krijgt een wit jurkje aan en w\j zijn van ochtend allemaal naar de kerk geweest, en pa ook. die er anders zelden komt. En van avond hebben we een huis vol volk. Dan komen de arme menschen uit de buurt met hunne kinderen en dan krijgen ze kleêren en nog veel meer. En dan. weet u wat ik ook zoo prettig vind? Dat de klokken bijna den geheelen dag spelen."
„Kind, praat me niet van die klokken!" viel Goozeman haar in de rede," die maken zoo'n geweldig leven! Vindt je dat mooi?"
„Ja zeker!" antwoordde het kind op beslisten toon. „De klokken spreken. Er zijn hec-le kleintjes bij, die heele zachte stemmen hebben, en er zijn heele groote ook, die met hunne groffe zware stemmen brommen."
„Je bent een kleine aardige praatster, hoor! Komaan, vertel mij dan eens wat die klokken vandaag te zeggen hebben."
„Dat is goed, meneer Goozeman! Moe heeft mij juist van morgen, nadat zij uit den Bijbel had voorgelezen, daarvan iets erg liefs verteld en dat wil ik u ook wel vertellen. Ik begin maar met de kleine klokjes, want daar houd ik het meest van. Ziet u, die kleinste spreken tot de kinderen en vertellen hun:" Heden is de Heere Jezus, de Zaligmaker geboren en als kind lag Hij neder in de kribbe van Bethlehem. Toen Hij grooter werd en het land rondwandelde, riep H\j de kinderen tot Zich. want,



zoo sprak Hij, hunner is liet Koninkrijk der hemelen. Iedereen had Hy lief, aan alle menschen deed Hij wél, voor een elk had Hij een vriendelijk woord en iedereen die ongelukkig was en tot Hem kwam, werd door Hem geholpen. En toen hebben ze Hem later aan een kruis geslagen en gedood, die vriendelijke Heiland, vindt u het niet erg boos van de menschen die dit deden? En toen Hij dood was, waren Zijne vijanden blü, maar ze schrokken, toen Hü op den derden dag's morgens vroeg uit het graf opstond. En nu is Hij wel niet meer op aarde, maar Hij wil van uit den hemel, waar Hij nu woont, ons nog altoos weldoen en zegenen. „En daarom, zegt moe, is t net alsof de klokjes uit denhoogenkerktoren ons met demuziek hunner stemmen opdezen Kerstdag toeroepen: „Verblijdt u, verblijdt u, veiblijdt u. De groote klokken, zegt moe, richten zich meer tot de groote menschen en zeggen: „Wee u, ais gij alleen voor uzelf leeft. Wee u, als gij onverschillig zijt en het oog sluit voor de ellende van zoovelen, die in uwe omgeving leven. Wee u, als gü evenals Kiiin spreekt: „Ben ik mijns broeders hoeder?" en de smart, het lijden en de ontbering van die duizenden aanziet met een ijskoud hart. Hé, meneer Goozeman! 'k wou dat ik zoo rijk was als u, dan zou ik veel geld aan de arme menschen kunnen geven." —
Onze rentenier heeft met innerlijken weerzin naar het betoog van 't welsprekend advocaatje geluisterd, zijn gezicht staat in een nijdige plooi en de wenkbrauwen zijn onheilspellend saamgetrokken. Hü wil zijn best doen 0111 van dat lastige kind af te komen en zegt:
„Maar kind! Kijk eens op de klok, 't wordt hoog tijd dat je opstapt, men zal thuis ongerust worden over je lang uitblijven."
„Oneen!"klinkt het geruststellend antwoord, „moe weet dat ik hier ben met een boodschap."
„Wel zoo," vraagt Goozeman nieuwsgierig, „wat is dat voor
een boodschap?"
Het kind zette een zeer ernstig gezicht en zocht naar iets in haar jurkzak, waaruit 11a lang zoeken een toegevouwen papier



te voorschijn komt. '£\j geeft het aan fioozeman, die 't omkeert, en dan vraagt: „Wat is dat voor een papier?"
„O meneer! daar zijn papiertjes in met nummertjes er op voor een verloting. Moe heeft er nog maar een paar over en droeg mij op, om naar u toe te gaan en te vragen of u die laatste nummertjes zoudt willen nemen. En dat wilt u wel doen, niet waar?"
..Een verloting, waarvoor?"
„Wel meneer! voor arme kindertjes, om hun op dezen heerlijken Kerstavond wat eten en wat brandstof te verschaffen. Moe heeft een mooie kant geborduurd en Mevrouw D... heeft een heel prachtig boezelaar gewerkt. Misschien krijgt u dat wel, meneer Goozeman! als u die paar nummertjes neemt."
„Och," zegt de rijke man, „of ik 't kreeg of niet kreeg zou mij tamelijk onverschillig wezen. Maar wat zou ik met een kant of met een boezelaar doen ? Ik heb gelukkig niemand aan wie ik zulke prullen zou kunnen weggeven."
„Och toe, neemt u dan maar één nummertje om mjj plezier te doen," zoo dringt de aardige bedelaarster bijna onweerstaanbaar aan.
„Kind!" beweert Goozeman nu ontwijkend, „ik zou je graag een plezier doen, maar heusch. ik kan niet, want het is mijne gewoonte niet om m\jn geld in verlotingen te steken."
„Maar meneer! denkt u eens even hoeveel arme ongelukkige kleinen een heerlijken Kerstavond kunnen hebben in dit gure jaargetij, als men ze onthaalt op een kop warme anijsmelk en een koek."
„Wel zeker! nu nog mooier," roept hij driftig uit, ..melk en koek; hebben z\j daar behoefte aan? Ik zou meenen dat die lui 't best met brood kunnen doen. En nu, kleine! ga gauw heen, hoor. dit is m\jn laatste woord. Ik houd er niet van dat men mij met die soort van zaken komt lastig vallen. Lina! laat jij Elise even uit?"
Het lieve heldere kinderoog zag nog even vragend naar het perkamenten gelaat van den rijkaard op. Er glom een traan



van droefheid in over zóó groote teleurstelling. Maar Goozeman zag 't niet, of wilde 't niet zien, want hij keerde zich haastig om.
De ontdooiing van zóó harde ijskorst was geen werk voor een kind.
't Scheen of Goozeman dien middag niet veel rust hebben zou.
Nadat het kind vertrokken was, dient de huishoudster een heer in 't zwart aan. Deze treedt binnen, groet beleefd en gaat zitten, 't Was een der predikanten van de stad, die na een korte inleiding een lijst uit den zak haalt. Na in de morgengodsdienstoefening het Kerstevangelie van Gods genade in Christus te hebben verkondigd, meende hij de middaguren van dezen dag te moeten besteden, vooral nu 't gure weder hem te stade kwam om de menschen thuis te treffen, om te trachten gaven in te zamelen voor 't heerlijk werk der zending.
't Was een man die begreep aan alle wateren te moeten zaaien en geen oogenblik ongebruikt te laten voorbijgaan, om voor 't Koninkrijk van den Meester te arbeiden. Hij wist maar al te goed, dat er in de stad zijner woning vele christenen waren, die al den schijn hadden van veel over te hebben voor de goede zaak, maar toch alleen gaven met het oogmerk om hunne namen op een lijst te laten pronken. Hij kende er wel, die aan den lijdenden buurman een schamele penning zouden geven, maar zeker voor een flinke som inschreven als 't den een of anderen arbeid gold, waarover veel gesproken en geschrc-. ven werd. 't Was er dezulken om te doen dat hun naam in 't jaarverslag vermeld werd, waardoor natuurlijk de trots en de ijdelheid niet weinig zouden worden gestreeld. En dan vroeg de prediker zich dikwijls af: „Zou dat de liefde van Christus zijn die drong?" Helaas! wat hij vaak ondervond, was in lijnrechte tegenspraak met des Heilands voorschrift: „Laat uwe linkerhand niet weten wat de rechter doet."
Hij bood Goozeman de lijst aan en deze keek haar in. Daar stonden, jammer genoeg, namen op van menschen die hem kenden: dus minder geven dan zij ging toch' niet. 't Speet hem erg dat hij 't niet met een kleiner bedrag af kon, en met



• een onderdrukte zucht schreef hij zijn naam op de lijst en de som die hij geven wilde, er achter.
Op 't zelfde oogenblik deden de klokken opnieuw hunne welluidende, heldere stemmen hooren. 't Was vreemd, maar het schsen den ouden rentenier toe alsof ze hem de boodschap, het stil verwijt overbrachten: „Zelfzuchtig zijt gij en gierig. Zoo even hadt gij den moed een kleine meid weg te zenden, een kind dat met weinig tevreden was; schaam u, want wat ge nu doet komt slechts uit hoogmoed voort en \jdelheid." En 't was of de nagalm hem veroordeelend toeriep: „Voorwaar, deze heeft zijn loon weg!"
„Die klokken, dominee! bezorgen een mensch toch een gedurige kwelling," bromde hij met een gebaar van afkeuring.
De predikant glimlachte en antwoordde: „O neen, waarde heer! op dezen schoonen feestdag bezingen zij de liefde en den vrede, en het welbehagen Gods in menschen. „Alzoo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eeniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een iegelijk die in Hem gelooft niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe." Zóó nederbuigend goed was onze Heiland, dat Hij ter wille van u en mij naar de aarde kwam, om Zich als zichtbaar blijk van Gods welbehagen, onder de menschen te vertoonen. Zie! hoe groote liefde ons de Vader bewezen heeft."
Ook na deze met gloed gesprokene woorden bleef Goozemans thermometer op 't vriespunt staan; er was hoegenaamd geen rijzing merkbaar.
Even na 't vertrek van den predikant werd de schel wederom gehoord. Een vrouw in schamel gewaad treedt binnen met neergeslagen, moedeloozen blik. Zij nadert langzaam, alsof ze bang is dat ze het mooie vloerkleed bederven zal.
„Wat kom jij doen?" vraagt Gooaeman op norschen toon. „Kom je eindelijk de achterstallige huur betalen?"
„Och meneer!" zucht de arme vrouw, „neem me niet kwalijk dat ik u even kom lastig vallen. Mijn man is ziek geweest, mijn jongste kind heeft de mazelen gehad, en van wat ik dagelijks



verdien kan ik geen vijf monden openhouden. Gelukkig zijnde zieken nu wat beter. Ik heb hoop dat alles zal terecht komen en daarom kom ik u nog een weinig geduld met de huur vragen. Mijn man hoopt dezer dagen zijn werk te kunnen hervatten en....
„Daar is geen, denken aan," antwoordde Goozeman opijskouden toon." 't Spijt me, beste vrouw! dat ik 't je zeggen moet, maar ik heb geld noodig. Voor de twee kamers die gij bewoont heb ik juist menschen op 't oog, die goed voor hun geld zijn. Gij moet dus maar zien dat ge elders een goed heenkomen zoekt. Ik zal beslag leggen op uw inboeltje om aan mijn geld te komen!"
„Och meneer! ik smeek u, die zoo rijk zijt, heb deze twee wintermaanden nog geduld. In 't voorjaar zal alles wel welbeter gaan. U weet toch dat mijn man een flink en vlijtig werkman is en vrij van sterken drank. Hij werkt er zich gauw genoeg weêr bovenop."
„Vrouwtje! houd nu maar op met al die praatjes! Dadelijk betalen of op staanden voet verhuizen. Dit is mijn laatste woord!"
Terneergeslagen en ontmoedigd verlaat de arme vrouw het huis van den rentenier. Voor haar hadden de Kerstklokken geen feestelijken toon: haar hart werd niet vervroolijkt door hun vriendelijk spel. Bij haar was alles nevel en donkerheid, en zij zag niet anders in 't verschiet dan ziekte, ellende en wellicht zelfs den dood. En ze sleepte zich werktuigelijk voort langs de straat, als gedrukt door een zwaren last, met een gebroken hart en een verscheurde ziel, zonder een enkele straal van hoop of vreugd, die voor haar den gezichteinder verlichtte.
Goozeman mompelt iets over verloren tijd, dien hij beter besteden kon. en over menschen die hem overlast aandoen, en zoo al meer. Intusschen pookt hjj 't haardvuur wat op en staart naar de nog steeds dwarrelende sneeuwvlokken daarbuiten. Van daag heeft men het er opgezet om 't hem lastig te maken, want weer wordt er op z\jn deur geklopt. Een grijsaard komt binnen, die



met uitgestoken hand op den heer des huizes toeloopt, De lange sneeuwwitte baard geeft hem een eerbiedwaardig voorkomen en in de diepte van zijn somberen, ernstigen blik is groote droefheid te lezen.
„Goeden middag, beste Goozeman!" zegt hij, „in hoe langen tijd, ja 'k mag wel zeggen, in hoeveel jaren heb ik je niet gezien!'' „Wie zijt gij?" vraagt de aangesprokene, en ziet met doordringenden blik z|jn bezoeker aan, die in een versleten pak gestoken, geen al te gunstigen indruk op hem maakt.
„Herkent gij mü niet? Ik ben de speelmakker uwer jeugd, •Tohan, de man van uwe nicht Cornelia. Maar ik begrijp best dat ik door de jaren heel wat moet veranderd zijn. Ik heb veel leed en verdriet gehad, en menig Kerstfeest doorleefd even somber als dat van heden. En nu kom ik tot u, gedreven door een treurige maar dringende noodzakelijkheid, en vraag van uwe vriendschap een grooten dienst."
Goozemans voorhoofd rimpelde zich onheilspellend en zijn geheele houding verried een hooghartige en ijskoude gemoedsstemming toen de bezoeker vervolgde:
„Ik heb een zoon van omstreeks vijfentwintig jaar. Tot dusver is hij een voorbeeldige jongen geweest; zijn vrienden hielden veel van hem; hij genoot het vertrouwen van zijn patroon en aller achting. Ongelukkigerwijs heeft hij zich door slechte kameraden tot het spel laten overhalen en — verloor. Op nieuw speelde en waagde hij en hij verloor alweer. En nu moet hij die schuld dadelijk betalen: doet hij dit niet, dan verliest hij zijn betrekking, is broodeloos, en gaat een akelig donkere toekomst tegemoet."
„Maar mijn waarde!" antwoordt Goozeman op koelen toon, ,,'t is waarlijk de moeite niet waard, dat gij mij daarmee komt lastig vallen. Ik wil u een goeden raad geven: betaal zoo spoedig mogelijk het geld dat die leel\jke geschiedenis kost, dan zijt gij klaar."
..Zeer juist." zegt de ander, „dat is zeer zeker de goede weg, en om daartoe te geraken ben ik eigenlijk bij u gekomen,



om u desnoods op de knieën om hulp te vragen. Ik heb aan u, mijn ouden vriend gedacht, aan u, die nog verwant zijt aan myn arme vrouw, aan u die zoo ryk zijt en voor wien de som die ik noodig heb, weinig beteekent. Ik heb gehoopt dat gij my dat geld zoudt willen leenen, en my't verdriet besparen, dat ik bij vreemden zou moeten aankloppen. Ja. ik heb zelfs durven gelooven. dat gij mijn kind voor schande en oneer zoudt willen vrijwaren! "
„Ja, myn waarde! dat is iéts anders. Maar geloof my gerust, vandaag zult ge uw zoon helpen en morgen begint hy opnieuw, en daarom zal het beter zyn dat hij, door 't geen hem nu overkomen is, een gevoelige les voor heel zijn leven ontvangt. Ik heb heusch geen liggende gelden, mijn kapitaal is in solide fondsen en huizen vastgezet en dat maak ik voor niemand, wie 't ook zy, los. 't Spijt me wel, maar om je de waarheid te zeggen, heb ik ook volstrekt geen plan om geld voor te schieten aan een deugniet."
„Och," smeekte de ongelukkige vader," heb medeiyden met mij. Geef mij het geld, ik sta er u borg voor dat ge het spoedig terug krygt. Mijn zoon heeft my beloofd dat hij nooit meer de speelkaarten zal aanraken en ik geloof stellig dat hy zyne belofte houden zal. Als men jong is, dan brengen de slechte vrienden en de verleiding....
„Gij hebt mij toch verstaan!" klinkt het hardvochtig uit den mond van den rijkaard. „Men doet dwaas met op zoo glad verkeerde wijs zijne kinderen op te voeden. De ouders aan wie zij zulke koopjes bezorgen, ontvangen meestal op die manier het loon dat zij verdienen. Dit is myn laatste woord."
De arme grysaard staat als versteend. Door de wanhoop als verpletterd, verwydert hy zich met wankele schreden. En als hy buiten gekomen is, staart hy in de vroeg invallende duisternis en hoort het statig klokgelui, dat der gemeente de aankondiging doet hooren van den Engelenzang, die in den avonddienst het onderwerp der prediking zal zijn met het altoos verrukkend refrein: „In menschen welbehagen"! De ongelukkige voelt niets



van dat welbehagen, 't Is voor hem alsof de doodsklok luidt en de laatste hoop en verwachting in 't diepst zijner ziel worden ten grave gebracht.
Intusschen heeft de huishoudster het middagmaal voor den heer des huizes opgezet. De tafel is wèl voorzien en dat gezicht doet van zijn gelaat al gaandeweg de wrevele trek. die er door zoovele onaangename middagtooneelen op gekomen is, verdwijnen. Als hij, voor zich alleen bestemd, al die heerlijkheden overziet, die de vaardige hand van de huishoudster zoo smakelijk heeft toebereid,' dan begint zijn oog te schitteren van ongemeenen glans, en waarlijk — hij lacht. Langzaam ontvouwt hij het servet en maakt zich gereed om eenige oogenblikken van innig, onbetaalbaar genot te smaken. Vraagt hij nu den Gever van die goede gaven om een zegen? Maar dat is immers niet noodig, want hij kent geen God! Ja wel, hij dient er toch een. De psalmdichter beschrijft die soort afgodendienaars aldus: „Zij maken van den buik hun god."
Maar hoor! de klokken roepen met luider stem voor de laatste maal de gemeente naar het bedehuis op en zes slagen sterven weg in de plechtige avondstilte. Dat is Goozeman te erg! Onder het eten door bromt hij:" Die ellendige klokken! zal dat zoo den geheelen avond moeten voortgaan? „Maar hoe hij raast en tiert en bromt en scheldt, het klokkenspel gaat om het kwartier geregeld voort en hij is en blijft gedwongen toehoorder. In de verschillende tonen die zij doen weergalmen in den stillen Kerstavond is het hem, als hoort hij de klagende stemmen van allen, die hem op dien middag kwamen bezoeken. En die allen dreunen hem als in koor een vonnis in de ooren: „Wee u, zelfzuchtig mensch! Wee u, gierigaard! Driewerf wee over u!"
Zóó gingen voor Goozeman de Kerstmorgen en middag voorbij. —
Kerstavond.
De avond is gevallen. Goozeman heeft zijn leunstoel dicht bij



den haard geschoven, waaruit een vroolijk vuur hem tegenvlamt. Met langzame teugen ledigt hij de kop sterke koffie, die de huis houdster na den maaltijd voor hem binnenbracht. Zij mocht nu uitgaan naar hare familie, want zij had voor hem niets meer te doen; water en thee. alles stond in behoorlijke orde voor hem klaar.
Om hem heen en daarbuiten is alles doodstil, want een ieder die 't maar even hebben kan, heeft gasten genood om den Kerstavond huiselijk en feestelijk te vieren. Maar Goozeman verwacht niemand, bij hem komt geen menst/h, hij zit alleen, de man die aan zichzelf genoeg heeft en slechts leeft voor 't eigen welbehagelyk ik.
't Is intusschen pikdonker geworden en tijd om de gordijnen dicht te schuiven. Hij ziet de dikke duisternis in de straat en luistert naar den wind, die de groote nog steeds vallende sneeuwvlokken in wilde vaart door 't luchtruim jaagt. Hij beklaagt de arme stakkers, die iti zulk weer bij den weg moeten zwerven. Vervolgens steekt hij de lamp aan. ziet nog eens met welgevallen om zich heen hoe gemakkelijk alles is ingericht, terwijl hij neergezeten, de voeten in den warmen voetenzak steekt en over de kleine tafel den blik laat gaan, die beladen is met allerlei boeken, dag en weekbladen.
De rentenier, aldus behagelijk in zijn leunstoel uitgestrekt, beschouwt aandachtig de welvaart die hem omringt en hij gelooft dat hij toch zeker wel gelukkig is. want alles wat hij ziet is zijn eigenwerk; hij is de schepper, de bewerker van zijn fortuin geweest. Hij voelt op dit oogenblik de zelfvoldoening van iemand die de taak volbracht heeft, welke hij zich eenmaal had opgelegd. En die zoete gedachte streelt hem zóózeer, dat hij de oogen sluit en zich nu werkelijk gelukkig meent te gevoelen.
Maar hoor! daar beginnen die klokken weer hun vervelend werk en verstoren de aangename stemming waarin Goozeman verkeert. Hij maakt een gebaar van ongeduld, richt zich op, neemt een boek in handen, slaat het open, leest een paar regels, maar legt het spoedig uit verveling op zij. Hij ziet nu een cou-



rant in, die hem zoo aanstonds uit de handen valt. Hij schudt het hoofd, als om er een lastige gedachte die hem kwelt, uit te verjagen en strijkt met de hand langs het voorhoofd.
Hoe komt het toch, dat al de ongelukkigen, die hem in den loop van den dag bezochten, hem als in panorama beurtelings voorbij trekken? Zij staan hem onophoudelijk voor den geest en men zou bijna zeggen dat het hem is, als of zij allen hem iets te verwijten hebben. Hij doet zijn best om aan zijne gedachten een anderen loop te geven en spreekt tot zichzelf bij wijze van afleiding: „Laat' eens zien, wat is 't vandaag voor een dag ?" O ja, men heeft hem herinnerd tot\ervelens toe, dat het Kerstfeest is. Zouden er voor hem uit het ver verleden nog aangename herinneringen zich aan dien dag verbinden ? Immers neen! Wat gaat het Kerstfeest hém aan! Is dat een dag die voor hém van belang is? Heeft hij in zijn leven van voortdurend hard werken, ooit gelegenheid gehad om de komst van den Zone Gods in de wereld als een heugelijke gebeurtenis te gedenken? Heeft hij tijd gehad om zich in dat wonder Gods te verdiepen? Hij heeft gecijferd en gerekend, balansen en winst en verliesrekeningen opgemaakt, zonder te denken aan den -Dag der groote afrekening, die ook eenmaal voor hem komen zou met de ontzettende vraag:'' (rij dwaas! hetgeen gij bereid hebt, wiens zal het zijn?" Hij heeft zich in dit bezige leven gedurig de vraag gesteld: „Hoe word ik rijk?" maar de groote vraag over 't hoofd gezien: „Wat moet ik doen om zalig te worden: hoe word ik gelukkig voor tijd en eeuwigheid beide?" De haast om zich schatten te vergaderen heeft hem geen tijd gegund om bij Bethehems kribbe stil te staan, veel minder om er, evenals de herders en de wijzen, aanbiddend en bewonderend bij neder te knielen.
En toch. in dit stille oogenblik meent luj heel ver in het verleden, o zoo ver, een schemerlichtje te zien, dat van vriendelijke herinneringen spreekt. Wat het is, begrijpt hij niet, maar 't schijnt iets te zijn dat wel in staat is om zijn ijskoud hart oen weinig te verwarmen.



Hij ziet zich als kind terug in het ouderlijk huis: h« herinnert zich zijn jongste zuster ; de echte kindervreugd aan den liuiselijken haard; de koekjes die moeder altijd voor den Kerstavond bakte, de oliebollen, die als men op Oudejaarsavond uit de kerk kwam, warm gegeten werden, en het vriendelijk dorpsklokje. welks geluid zoo prettig weerklonk. Toén hinderden hem die tonen niet, want z« hadden hem nog niets te verbijten. Dat was de gelukkige leeftijd! Kort daarna verloor hij zijn lieve ouders en begon het leven van worstelen en strijden de bange worsteling om het bestaan, de kamp om zich een weg te banen en een plaats te veroveren. Geen oogenblik van rust had hij gekend, geen uur van verpoozing had hij zich gegund. Zonder ophouden heeft hij gewerkt, en dat heeft veertig jaar achtereen zoo geduurd!
En eindelijk, ja, daar brak de dag aan, waarop de vrucht van zijn arbeid hem in den schoot viel. Hij is rijk en koopt een huis. dat aan de eischen die hij zich stelt, voldoet, en lnj omringt zich van al de gemakken des levens en de weelde die hij vroeger aan anderen benijdde. Hij gelooft, dat nu alleen in een geregeld, kalm leven voor hem het geluk te vinden is, en dat leven gaat hij nu inrichten als een uurwerk. Hij wenschte vrienden 0111 zich heen te hebben, maar hij vond slechts onverschillige menschen, die door zijn fortuin werden aangelokt. En toch had hij geloofd dat hij gelukkig zijn zou. Maar hij had gedwaald! Meer dan ooit gevoelt hij dat hij niet gelukkig is. Wat ontbreekt hem dan?
Zijn kapitalen zijn solide belegd in effecten, huizen en landerijen; de enkele vrienden die hij heeft zijn 't altijd met hem eens, nooit hebben ze met hem onaangenaamheid. Zijn leven is wél eentonig, maar de verveling die een huisgezin met vrouw en kinderen, naar zijne meening steeds meebrengt, kent hij gelukkig niet. Hij neemt er een goed leven van; zijn wijn is van het beste merk. Inderdaad, wat zou zoon gelukskind nog ontbreken ?
E11 toch - gelukkig is hij niet!



Al peinzende is zijn hoofd op de borst gezonken, terwijl hij 't ondersteunt met de hand. Zijn gedachten dwalen naar zijne zuster, die alreeds vele jaren geleden gestorven is. Hem komt het weeskind dat zij achterliet voor den geest, het meisje, zijn nichtje Marie, dat hij bijna nooit heeft gezien. Waar zou zij tegenwoordig wezen? Ja, hij had gehoord dat zij als onderwijzeres onder vreemden verkeerde, en hij, haar tweede vader had hij moeten zijn, heeft er' zelfs niet aan gedacht om dat ouderlooze kind een plaats te geven in zijn ruim en gemakkelijk huis. Hij heeft er geen t\jd voor gehad om zich aan die kleine te wijden en te maken dat zij hém liefhebben kon!
Maar waarom zal hij zich pijnigen en kwellen over dezen loop der dingen? Hij heeft immers voor de opvoeding van dat meisje heel wat geld uitgegeven! Hij heeft gedaan wat hy had gemeend te moeten doen, en dat komt hem dan per slot van rekening toch voldoende voor.
Maar in zijn binnenste, op den bodem van zijn hart roept een stem overluid: „Keen!" Goozeman doet al het mogelijke om die stem te onderdrukken, maar op steeds krachtiger toon klinkt het roepen voort: „Keen! neen!"
Daar ziet hij op eens de vrouw weer, die in het middaguur weenend voor hem stond, de vrouw die enkele dagen uitstel vroeg en nog hoopte haar huurschuld te kunnen betalen. Waarom ziet hij die vrouw in diepe smart en ellende gedompeld, juist nü terug? Waarom komt die gedaante telkens weer zijn oog voorbij? Hij is toch aan die vrouw niets schuldig? Kan hij het helpen, dat die soort menschen zoo zorgeloos is? Is 't zijn schuld, dat zij op den struisvogel gelijken, die bij naderend gevaar de kop in de veeren verbergt, of op het krekeltje dat des zomers niet denkt aan den winter die straks komt?
„Maar," zoo overlegt hij verder: „Ik heb immers vooreen mooie som op de lijst van den predikant geteekend. Laten ze van dat geld voor het onderhoud der armen dan maar wat afzonderen! 't Kan mij niemendal schelen waarvoor zij 't besteden.



Maar ik wil in ieder geval dat zij, die mij geld schuldig zijn dit prompt betalen."
En nauwelijks is de vrouw uit zijn gezicht verdwenen of zie, daar verschijnt hem de gestalte van zijn ouden vriend.
„Wat een domoor," prevelt de rentenier, „een man die nooit van iets heeft partij getrokken, die zijn zaken in de war stuurde en er al even slecht de opvoeding van zijn zoon heeft afgebracht. Wie zou mij kunnen dwingen om geld te geven tot bedekking' van de dwaasheden van een bedorven kind. Ik geloof vast dat, als ik mij in zulk een verlegenheid bevond, er geen mensch wezen zou, die zich uitkleeden zou om m\j te helpen."
Maar — hoe komt het dan toch. dat hij, niettegenstaande het bewustzijn, als zou h\j steeds naar recht en plicht gehandeld hebben, toch niet gelukkig is'? Waarom buigt hij het grijze hoofd al dieper en dieper, en luistert hij naar het zacht knappend haardvuur met een traan die parelt in zijn oog'?
Hoor! 't Is hem alsof uit die kleine heldere vlam een stem oprijst, die de doodsche stilte in de kamer verbreekt en tot hem zegt: „G\j wenscht een antwoord op al die„waaroms"?Luister dan aandachtig. Op dezen Kerstavond, nu zoovelen blijdschap en vreugde smaken en bij elkander ziin om saam te zingen van het in doeken gewonden Kindeke uit Bethlohems stal. zit gij hier eenzaam en verlaten neder zonder bloedverwanten of vrienden. Gij staat reeds bijna met den voet in 't graf en kunt op geen enkel 'werk der liefde zien, dat door u verricht werd ter wille van Hem, die 't allereerst den zondaar liefhad en Zich overgaf tot in den dood des kruizes. Om tt een naam te maken ja, hebt gij zoo straks van uw overvloed wat gegeven, maar het zoet en zalig geheim van 't geven hebt gij nooit gevoeld noch begrepen. Bij Hem, die gekomen is om te dienen en in de Paaschzaal Zijnen discipelen de voeten wiesch, zijt ge nooit ter school geweest om te leeren verstaan wat het is. zichzelf te geven. Nooit hebt gij do weldadige aandoening ondervonden van het woord des Bijbels: „Het is zaliger te geven danteont-











zzvz ~:™rrr Tk—
Z°nZ 0,3
rr, T- hoJ -
de Zoon des menschen heeft niet waar Hij het hoofd t
Z£rz Ï2trrr «■
van ton overvloed in de schatktot«le^^Kwt'h,?8" gemeenschap met dien Gezegende des Vide „ * gl1
o.„ m ,„v j.„dV«. sr«px,„v"
3S*V "™~ D»k *—> * nu kom
<i»rrrmeM».*Lt zztz r ""eli"k mew™rt
SSSra^SS
r? --—
wanorde. Op een hoon vuil . v smeng en toont volslagen
uitgestrekt,met bleek en uitgeteerd gelaat'hTd^^ ^ ^
doelloos voor zich heen- 't i« ,f i , T 00g staart
lichaam is weivloZ Z ° T ^ uft »*«*■»•
h« op klagenden toon o^'wat to^DSHTdT
•sedert lang is uitgebrand vit , . b(J den haard, die
een kind in de armen. De zuigelin™dTook ziek"^ T h°Udt kermt, terwijl de arme moeder ten einde raad en'd' T overstelpt, de weinige tranen ,n0 i, 6 laad en door ellende
laat op het bleeke hoofdje van de klein^D^' drUppelen
Met schrik herkent rZ ™V 18 ui<*eweend.
hem 's middags had^ b^ochtU En T * "*"** *> <«*
bezocht. En huiverend fluistert h|j bij zich



zelf: „Ja, zy lieeft de waarheid gesproken. Wat ellende en droefheid! Maar wat zegt de zieke man die daar ligt op den grond ?"
..O, mijn G-od!" steunt de kranke, „wat moet er van ons worden ? Den dood zou ik verkiezen boven het leven, want gü mijn lieve vrouw, zoudt je er met de kinderen wel doorredden."
„Spreek zoo niet, beste man! o, spreek toch zoo niet. Misschien komt God ons nog wel te hulp en dan komt immers alles terecht."
„Maar die man!" zoo gaat de zieke hartstochtelijk voort, „die ijskoude Goozeman, die man zonder hart en zonder medelijden, wee over hem!"
De rijkaard hoort deze aanklacht met een diepo zucht en buigt het hoofd.
„Ja, man! zoo ging de vrouw nu voort, „we moeten verhuizen, maar waarheen? En bovendien, ik ben zoo gehecht aan deze woning. Wy hebben er zulke gelukkige dagen in beleefd en ook zooveel droevige uren er doorgemaakt. In deze kamer stierf onze kleine lieveling, die God in Zijn hemel heeft opgenomen, 'tls hard om zulke herinneringen te moeten loslaten!"
Van uitputting en afmatting was inmiddels de zieke ingesluimerd. De vrouw, de zwaar beproefde zet hare droeve klacht voort en roept uit:
aar moeten we heen? Ziek en doodarm! O onze God, die van uit Uwen hoogen hemel ziet naar de lage aarde, aanschouw onze moeite en ons verdriet en kom ons ter hulp!"
Goozeman ziet en hoort dit all.es. Hij staat daar als verplet en stamelt: „Ik heb er berouw over dat ik voor die arme menschen zoo hard ben geweest." En met de hand in den zak tartend vraagt hy zyn gids: „Zou ik ze nu niet nog kunnen helpen?"
„O, neen!' gaf onverbiddeiyk zyn geleider tot antwoord. „Dit ligt niet meer in uwe macht." 't Ie te laat! Men moet het goede doen, als de Heere God de .gelegenheid geeft om het te kunnen doen. Maar zie verder."



Daar wordt de deur van het vertrek geopend; 't is of een lichtstraal alles in de armoedige woning beschijnt en als door een tooverslag verandert. Was 't de zon dezer aarde die haar weg zocht naar dit verblijf der armoede? Neen, 't was maar een kind dat binnen kwam; een klein kind, dat door liefde en toewijding, zonder er zich van bewust te zijn, de waarheid deiSchrift in deze schamele woning bewees, dat „die den Heere liefhebben zijn als de zon die opgaat in hare kracht."
Met verbazing herkent Goozeman de kleine Elise die hem dienzelfden middag had bezocht. Het meisje was vergezeld van hare moeder. Deze droeg een groote mand waarin zich allerlei bevond tot leniging van de dringendste behoeften.
Daar waren warme kleeren, voedsel en ook versterkende middelen voor den kranke, 't Was alles gekocht van de opbrengst der verloting, die werd aangewend ten nutte van den armen broeder of zuster, waarvan de Heiland zei: „De armen hebt gij altijd met u en wanneer g\j wilt kunt gij hun weldoen." Dit alles fluisterde zijn gids hem in het oor en vol schaamte en zelfverwijt dacht Goozeman aan de harde woorden, waarmee hij 's middags die vriendelijke vraagster had afgescheept.
De moeder en de dochter bleven geruimen tijd en spraken den armen bemoedigende en vertroostende woorden toe uit het heerlijk Kerstevangelie, dat de heugelijke tijding en de bron van hartverblijding bij uitnemendheid is. En daar was ontvankelijkheid des gemoeds, ook bij den kranken vader, die wakker geworden was; want de hand der liefde die stoffelijke gaven bracht, ging samen met de begeerte des harten van de bezoeksters om niet alleen te spreken over het „welbehagen Gods in menschen" maar dit ook op zichtbare wijs te toonen dooi' de daad. Zij verbedden den zieke, hielpen de moeder en het kind; en toen de aldus beweldadigden hen b\j het heengaan met door tranen bewogen stem hun innigen dank wilden betuigen, kregen ze tot antwoord: „Dank er ons niet voor, maar breng dien aan Hem, die de harten neigde en ons als werktuigen gebruiken wou."
En do engelen Gods. wier lust het is tranen te zien drogen



hier beneden, bezongen daarboven in hun lied. wat die beiden in den stillen kluis der armen, door menschen onbespied, ver van het gewoel der wereld, om Jezus' wil hadden verricht.
Nog steeds door zijn onbekenden leidsman meegevoerd, wordt Goozeman in een kleine, maar netjes gemeubileerde kamer gebracht. Aan de tafel zit een grijsaard met het hoofd in de handen geleund. Naast hem zit zijn zoon. Op het doodsbleek gelaat teekent zich de wanhoop welsprekend af. Hij schijnt een noodlottig, vreeselijk besluit genomen te hebben.
„Vader!" zegt hij met doffe stem, „mijn toekomst is verwoest mijn leven is geknakt, ik zie nergens uitkomst, alles is mij onverschillig; maar zeg mjj dat gij mij vergeeft."
„Mijn zoon!" antwoordt de grijsaard diep geroerd, „een vader vergeeft altoos. Etine zaak kwelt mij; 't is dat ik niet weet tot wien ik mij wenden moet om het noodige geld voor je te krijgen. Ik heb aan alle deuren helaas te vergeefs geklopt, en ondervonden dat iemand die ongelukkig is en arm, geen vrienden heeft.
„O vader! dan schiet er voor mij niets meer over," weeklaagt de jongeling, terwijl h(j naast zijn vader neerknielt en .wegsmelt in tranen. De grijsaard buigt zich tot zijn zoon en evenals in de dagen zijner kindsheid, spreekt hij hem vriendelijk, zacht en teeder toe. En 't is alsof die verkwikkende liefde uit het volle vaderhart haar zoeten invloed gelden laat. want smart en wanhoop schijnen te bedaren. De zoon is wel diep ongelukkig en schuldig, maar een straal van hoop breekt door de nevelen heen.
„Hoe somber is de Kerstdag, dien we vandaag beleven," zucht de vader. ..Ik heb tot God gebeden en Hij heeft mij niet geantwoord. H\j houdt Zijn aangezicht voor mij verborgen. O, droeve Kerstdag!"
Daar treedt zachtkens iemand de kamer binnen, die juist do laatste woorden heeft opgevangen, 't Is de predikant die belangstellend vraagt: „Waarom spreekt gij van een droevyn Kerstdag? Ik dacht u juist in blijde stemming bij elkander te vinden,



u verheugend in Hem. Wiens verschenen licht ook den meest somberen Kerstdag vroolijk maakt en helder. Ik hoopte hier b\j myn ouden vriend eens op mijn gemak uit te rusten na zoovele hartverscheurende tooneelen van jammer en ellende, die ik bij mijn bezoeken van de achterbuurt onzer stad heb bijgewoond. Maar komaan, vertel mij uw verdriet en de oorzaak uwer smart."
't Scheen wel of de vader aarzelde en de zoon terugschrikte om een schuldbekentenis te doen, en de predikant, dit bemerkende, zeide: „Mijn vriend! God zendt mij tot u, ik ben Zijn dienstknecht en heb er recht op om de oorzaak te kennen van uw verdriet, of laat ik mij anders uitdrukken: Ik zal gaarne van u hooren, waarmee ik u van dienst kan zijn."
De grijsaard wist maar al te goed dat hy zonder de minste achterhoudendheid of vrees dezen Evangeliedienaar alles openbaren kon. En daarom stortte hy heel zyn hart voor hem uit en hield van zijn kommer en verdriet niets terug. De toon van zijn stem was somber en dof, als van iemand die niets meer heeft te hopen.
De leeraar luisterde onafgebroken, zonder hem in de rede te vallen, naar het verhaal der smartelijke geschiedenis. Hij kende die toestanden; op zijn weg door 't leven had hij ze meermalen bijgewoond. Innerlijk diep geroerd, zag hij stil voor zich heen toen de grysaard zweeg. Hij dacht er over na wat hij zou kunnen doen om een weinig balsem aan te brengen in zó diepe wonde.
„Ga aanstonds even met mij mee," sprak hij eindelijk tot den vader. „De som die gij noodig hebt, kan ik u zelf niet geven. Maar iets anders kan ik doen. Ik heb een vriend die geld heeft; hem zal ik vragen en ik wil mij dan als borg stellen tot zekerheid der terugbetaling. Ik wil dit graag voor u doen en voel my gelukkig dat ik u dezen dienst bewijzen kan."
En zich tot den zoon wendende, ging hij voort: „Ik hoop voor u, jongeling! dat de les die gij nu ontvangen hebt, niet zal



verloren gaan en dat ge ter goeder ure nog tot staan zyt gekomen op het bellend vlak, dat u er ten slotte misschien toe nou gebracht hebben om de hand aan uw'leven te slaan. Dank God, die mijne schreden herwaarts leidde en die u op dit Kerstfeest nog van uit Bethlehems kribbe laat toeroepen: „Wend u tot Mij en word behouden, waarom zoudt gij sterven?" Hij zoekt u, zooals de herder in de gelijkenis het afgedwaalde schaap zocht, want Jezus Christus kwam in de wereld om te zoeken en zalig te maken juist wat verloren was. Keer u af van de ijdele dingen dezer aarde die voorbijgaan en vraag Hem 0111 voor u te zijn het Eéne Noodige in leven en sterven. Vergeet dit Kerstfeest nooit, waarop Gods liefde in Christus u vraagt om van de dwaling uws wegs terug te keeren. Beloof mij dat ge nooit de kaarten weer zult aanraken om te spelen en roep tegen die verleiding de hulp in van Hem, die tot dat goede voornemen u wil bekwamen. En H\j zal u Zijne kracht niet onthouden op uw vurig gebed. Gy zult ondervinden dat 1'aulus, de groote Apostel waarheid sprak toen hij betuigde: ,.Ik vermag alle dingen door Christus die mij kracht geeft."'
En zie, hoe nu de jongeling opstaat en beurtelings zijn vader en den leeraar aanziet. Do Evangelieboodschap „welbehagen in mensohen', de zoekende, reddende liefde van den goeden Herder was doorgedrongen in zijn bijna tot wanhoop gebrachte ziel. Als de zondaar die tijding hoort dan leert hy weêr hopen. Zoo ook deze jonge man.
In de eene hand grijpt hij de hand zijns vaders en in de andere die van den leeraar en de tranen verstikken bijna de stem, als hij stamelt:" Ik dank God die u juist heden herwaarts voerde, om mij zoo grooten dienst te bewijzen. Ik zal Hem bidden om kracht, om mijn voornemen ten uitvoer te brengen dat ik nooit weêr spelen zal."
Goozeman had dit alles aangehoord, en hoewel hij niet veel voelde voor den zoon van zijn ouden vriend, toch kon h£j niet anders gelooven of !«ijn berouw was oprecht en zijn voornemen hartelijk gemeend. En zuchtend klaagt hij:



„Dus alweer een gelegenheid verloren! Ik had hem óók kunnen helpen, en op die wijze de liefde en de toegenegenheid van twee harten kunnen winnen. En droevig terneergeslagen besluit hij:" Ik heb mijzelf moedwillig beroofd van het genot om anderen gelukkig te maken."
Nog in deze overpeinzing verdiept, hoort hij op nieuw de stem van zijn gids: „Kom verder meè! Maar vóór gij hierbinnen treedt, moet gij eerst eens goed indenken in uwe zelfzuchtige, eigenlievende afzondering en in de koude werkelijkheid, dat gij op de wereld leeft zonder u om maagschap en bloedverwanten te bekommeren."
Daar brengt hem zijn onzichtbare geleider in een huis dat vrijwel op het zijne gelijkt. Alles was er netjes, doelmatig en gemakkelijk ingericht. Maar iets was er in deze woning, dat in zijn groot en ruim huis niet werd aangetroffen. Bij hem keek alles hem zoo koud, zoo onvriendelijk, zoo onverschillig en zoo vervelend aan. En hier was alles leven, vroolijkheid en genot; hier waren bloemen in den winter, hier was volheid van blijdschap en licht, hier klonk de prettige lach uit vroolijke kindermonden.
In de grootste kamer van het huis stond een lange tafel met een helder wit laken overdekt. Een groote hoeveelheid en verscheidenheid van allerlei aangename en nuttige zaken, Bijbeltjes, boekjes, speelgoed, boezelaars, kousen, jurkjes, wollen mutsjes, te veel om te noemen lag daarop keurig en ordelijk uitgespreid. Kinderen, rijk en arm, zaten in groepjes rondom een oude dame, die de eigenares van al die goede dingen scheen te zijn, terwijl een allerliefst meisje zich tusschen al die kleine gasten bewoog om hun een versnapering aan te bieden. Goozeman ziet hoe daarna de kinderschaar zich tot aandachtig luisteren zet en hoort hoe de oude dame in den Bijbel Lukas 2 opslaande, de verzen 1—20 voorleesten de heerlijke Kerstgeschiedenis kort en bevattelijk den kinderen verhaalt. Het jonge meisje dat vlak naast de oude dame zit, staat op. en deelt aan al de aanwezige kleine gasten een Kerstlied uit



en als zij zich voor het Amerikaansche orgel nederzet, begeleidt z\j de stemmen der kinderen, die op de wijs van het lied: „Prijs den Heer met blijde galmen," zingen:
Ons Hosanna klink' U tegen,
Lieve Heiland! Davids Zoon!
Waar Ge op aard woudt nederdalen Yan Uw hoogen Hemeltroon!
U die eeuwig waart en zyt Zij ons kinderlied gewijd!
Als een Kind woudt Gij U geven,
Vriendlijk, needrig, arm en klein;
Ons gelijk in allen deele,
Maar van zonde vrij en rein;
Och, dat ons geen vrees beklemm'
Om te luistren naar Uw stem.
Herders kwamen bij Uw kribbe,
Wijzen bogen voor U nêer.
Hulde werd U toegezongen,
Door een juichend Englenheir!
Neem ook onzen jubel aan Nu wij bij Uw kribbe staan.
Heer! och laat ons van Uw kribbe Toch niet ledig henengaan,
Doe ons van Uw komst op aarde Toch het heerlijk doel verstaan;
Neig ons hart tot wedermin,
En — woon altoos bjj ons in!
Goozeman luistert met ingehouden adem. De zang der kleinen verrukt hem. Zóó iets heerlijks heeft hij nog nooit gehoord. Maar zie, de oude dame en het meisje staan op en nemen stuk



voor stuk de voorwerpen van de welvoorziene tafel. Op elk er van ^taat een naam, ieder krijgt wat, geen enkele, rijk of arm onder die schaar, wordt overgeslagen. De kinderoogjes glinsteren van vreugd en blijdschap en nu weten de armen onder hen waarom ze in dit huis der vreugde vanavond z\jn genood.
Goozeman staart die beweging als wezenloos aan. 't Is hem alsof het meisje, dat de oude dame in alles behulpzaam is hem even aankijkt, en — met ontroering herkent hij in haar zijn nichtje Marie, het weeskind dat zijn huis gezellig en vroolijk had kunnen maken en datzelfde nu deed in het vreemde huis van een ander.
En hij weeklaagt: „Dat is mijn eigen schuld. O, mijn God! wat voel ik het nu toch diep, waarom mijn huis zoo koud en zoo eenzaam en zoo verlaten is!"
„Ja," antwoordde de stem van zijn geleider, „dat komt omdat daar geen hartelijkheid en geen toewijding en geen liefde gevonden wordt."
En Goozeman voelt in het gezelschap, waarin hij op dit oogenblik vertoeft, iets anders in z\jn binnenste. De invloed van de lessen die hij nu gaandeweg dezen avond had ontvangen, begon zich te doen gelden. Hij werd als 't ware meegesleept door wat hij hier hoorde en zag, en lachte vroolijk meê, toen hij den blijden trek der vreugde op die bleeke kindergezichtjes zag nu ze zooveel heerlijks en schoons ontvingen.
•Ia, 't scheen wel of hy nu iets voelde wat hij vroeger nooit gevoeld had. Zou 't mogelijk zijn ? 't Was of hij jonger was geworden en in zijn hart met wortel en tak werden uitgeroeid de planten der zelfzucht en der gierigheid, die hij zoo langen tyd met zorg gekoesterd iiad en gekweekt. Hij zag daar kinderen voor zich, uit verschillende standen der maatschappij; geen onderscheid werd opgemerkt, want allen waren tevreden, gelukkig en vroolijk met elkander, ja dankbaar voor wat elk ontving. Daar was geen twist of gekijf, geen angstig vergelijken of de een meer had dan de ander, en bij het zien van die echt kinderlijke tevredenheid die hij al zoo lang ontgroeid was, boog hij het



gr\jze hoofd en begon te begrijpen dat rijken en armen elkander ontmoeten omdat één God ze beiden schiep, en de mensch er niet op werd aangelegd om zich op te sluiten in een kamer of af te sluiten van de wereld, maar om te leven in de groote maatschappij der menschen als schepselen Gods, begiftigd met een hart om den een den ander lief te hebben, behoeftigen te steunen en zwakken te schragen.
Nog met deze overdenking bezig, voelt Goozeman zich bij den arm grijpen en hoort hij zijn geleider op streng bestraffenden hoog ernstigen toon zeggen: „Mijn taak is afgeloopen. Ik ga u verlaten. Hoor nog mijn laatste woord: „Ik heb u op mijn tocht naar de verschillende gezinnen, waar ik u binnenleidde niet meegenomen om mij te verlustingen in uw zielesmart of in de verwijtingen, die terecht u het hart verscheurden. Integendeel. Mijn doel was om u klaar en duidelijk te laten zienwat gij als mensch verplicht zijt aan uwe medeschepselen, die (i-od uwe naasten noemt, te doen, en waarvoor gij het geld, dat God u gaf, gebruiken moet: 't is om tranen te drogen en wonden te heelen. Ga nu naar uw huis terug, rijke man! neem uw Bijbel ter hand en sla in Lukas 10 : "25—37 de gelijkenis op van den barmhartigen Samaritaan en lees daar wie uw naaste is. Zoek verder in Joh: 13:1 — 15 hoe de Heere Jezus de dienende liefde opvat als Hij, de Heere en de Meester Zich met een doek omgordt en Zijnen jongeren de voeten wascht. "VVee u, als gij na do lezing van die schoone en treffende verhalen, en na met mü dezen avond doorgebracht te hebben, nóg niet begrijpt wat gij doen moet. Wee u, als ge dan nóg voortgaat alleen voor uzelf te zorgen en uw leven door te wandelen in dezelfde afzondering als tot dusver. Wees gewaarschuwd eer het te laat is!"
„Maar wie zijt gij dan toch"? waagt Goozeman op diep verslagen toon zijn geleider te vragen.
En het antwoord klonk op plechtigen toon:
„Ik ben de stem can tav ontwaakt geweten!"



En Goozeman werd wakker en zie — hy had gedroomd! Het haardvuur was sedert lang uitgedoofd en 't was in de kamer volstrekt niet warm meer, maar toch had hij het benauwd en wischte zich met de vlakke hand het zweet van 't klamme voorhoofd weg.
En diep, zeer diep werd in zyne ziel die droom afgedrukt, even duidelyk en levendig alsof hij alles in de werkelijkheid meê had doorleefd. En hij, die zoolang hij zich herinneren kon nooit had geweend, weende nu als een kind. Door de krachtige hand Gods vernederd, ontstond er by hem een oprecht leedgevoel, en evenals de tollenaar uit de gelijkenis, sloeg h\j zich op de borst en riep: „o God! wees mij zondaar genadig!'' Wat de geneesheeren by eene zware krankheid de crisis noemen, dat is, het hoogtepunt der ziekte dat of noodlottig afloopt óf aanvangspunt van herstelling is, deze crisis greep ook bij Goozeman plaats en duurde vele dagen, maar toen hij haar met Gods hulp te boven kwam, was hij een ander mensch en kon liij met de hand op het hart verklaren: „Het oude is voorby gegaan, alles is nieuw geworden." En dat gebeurt als iemand in Christus een nieuw schepsel geworden is. En toen na de bange worsteling der ziel, do Heiland tot hem het troostwoord sprak: .,Mijne genade is u genoeg," toen zag hy Zijn Verlosser in het liefdevol gelaat en hoorde Hom spreken: „Ik zal u den weg leeren dien gy te gaan hebt." En — dien weg ging hy op met blijdschap en verheuging des harten, want nu kon hy juichen: ..Mij is barmhartigheid geschied!"
Na den doorleefden Kerstavond werd Goozeman de vriend der armen, de trooster der bedroefden, de beschermer der zwakken, en wat hy in 't laatst gedeelte van zy'n droom gezien had, dat hadt ge 't volgend Kerstfeest in zyn eigen huis kunnen waarnemen, toen zijn nichtje Marie, door hem als kind aangenomen, de ziel was van den bedryvigen en gelukkigen feestavond.
,,'t Liep dan toch nog goed met Goozeman af," hoor ik iemand zoggen. En ik antwoord: „Als de Heere God in het hart van



den mensch weiken gaat, dan loopt het altijd goed af"! Ik weet wel dat er vragen rijzen: „Maar hoe kwam het dan toch zoo in ééns. zoo onverwacht; wat gebeurde er eigentlijk niet Goozeman, hoe ging dat in zijn werk?" Gods woord zegt er van: „De wind blaast waarheen hij wil en gij hoort zijn geluid maar gij weet niet vanwaar hij komt en waar hij heen gaat; alzoo is een iegelijk die uit den Geest geboren is." 't Is wat we in Psalm 33 zoo duidelijk lezen:
„Zijn Goddlijke Almacht spreekt en 't is er,
Zijn wil gebiedt en 't wordt terstond."
't Is die machtige hand, die niemand kan aftslaan; 't is die onweerstaanbare inwerking Gods op geheel uw bestaan; 't is die ingrijpende daad Gods in uw leven, die in de Heilige fechrift „de bekeering" wordt genoemd; dat machtig oogenblik, dat Hij alleen weet uit te kiezen 0111 de richting te bepalen van heel uw volgend leven.
Wat met Goozeman plaats had, dat overkwam Saulus, toen hij. rennende in woeste vaart op den weg naar Damaskus, door Kod werd staande gehouden en als een kind aan de hand geleid, naar de Rechte straat in de stad werd gebracht, 't Is 't zelfde wat gebeurde met den verloren zoon, die weggezworven naar het vreemde land, bij den trog der zwijnen „tot zichzelf komt'' en opgestaan zijnde, straks weer aanzit als kind in het huis zijns vaders, 't Ging evenzoo met den blindgeborene, nadat hij het gezicht had weergekregen, toen hij verklaarde: „He mijne oogen geopend zijn. weet ik niet. Eén ding weet ik, dat ik blind was en nu zie."
Heil u. mijn lezer! als God u. op welke wijze dan ook, in het hart grijpt en terechtbrengt, dan loopt liet ook met u goed af. want dan deed God aan u
wat niemand kon.