brochures AJ GRAAF VON ZEPPELIN. Zijn luchtschip en de verovering van het luchtruim, SAMKN-.l blLXD DOOR M. FA ASSEN, HOOFDRI 1>ACTEUR V\X De Revue der Uitvindingen en Ontdekkingen, Amstekdam. COHI.N ZONEN, KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK >rni. 95 12430- T.4 -22 Fkrdinand Adoi.k August Hkinrk ii CJkaak von Zkppki.i.v, gencrnal der Cavalerie Dr. ing. de groote uitvinder-aëronaut. GRAAF YON ZEPPELIN. ZIJN LUCH1SCHI1' KN IJK VKK()VKK!N(i VAN 1 IK r LUCH 1 RUIM. Druk II YVenmjin W'ii.m'nintjru. £ 2- io GRAAF TON ZEPPELIN. Zijn luchtschip en de verovering van het luchtruim, SAMKNGKSl'KIT) DOOK M. FAASSEN, HOOKIlRI.DAC l'KUR VAN l)e Revue der Uitvindingen en Ontdekkingen. Amstkkdam. COHKN ZONEN. GENERAAL ÜRAAF FERDINAND VON ZEPPELIN. Onder de luchtschippers van onzen tijd neemt zonder twijfel graaf Ferdinand von Zeppelin eene buitengewone en bijzondere stelling in. Geen technikus of aëronaut van huis uit, zette hij zijne denkbeelden en plannen gedurende een vijftienjarigen, opofierenden arbeid tegen schier onoverwinnelijke vooroordeeelen door, onderwierp het luchtruim aan zich met een reuzenschip van kolossale afmetingen en verwierf zich, in den stoutsten zin van het woord in een oogwenk een wereldnaam. Geen ander kon zich op een dergelijk succes of belangstelling bij de beschaafde volkeren beroemen en van niemand verwacht men de oplossing van alle moeilijke problemen, welke als zoovele beletselen aan eene luchtreis nog in den weg staan, met een dergelijk vertrouwen. I)e loopbaan dezer buitengewoon sterke persoonlijkheid deelt daaraan dan ook een zekere rechtvaardiging mede. Ferdinand Adolf August Heinrich Graaf von Zeppelin, generaal der cavalerie. Dr. ing., werd den 8s,rn Juli 1838 te Constantz aan het Bodenmeer als oudste zoon van den graaf Friedrich von Zeppelin geboren. I11 zijn vroegste jeugd reeds een stoutmoedig zwemmer en zeiler, hield hij zich gaarne bezig met het wezen en de werkingen der weerstanden van het water en de lucht, waarvan de diepgaande kennis hem later zeer te stade kwam. Na het afloopen der «Real und Polytechnische Schule» te Stuttgart, bezocht hij de krijgsschool te Ludwigsburg en werd in het jaar 1858 luitenant. In het jaar 1863 nam hij aan den NoordAmerikaanschen burgeroorlog deel, leerde daarbij de waarde van den < ballon-captif» als verkenningsmiddel in den oorlog kennen en verrichtte in Canada zijn eerste opstijging'. Gedurende den Duitsch-Oostenrijkshen oorlog onderscheidde hij zich in 't bijzonder bij Aschaftenburg ; onder het inzetten van zijn leven gelukte het hem, de Wurtemburgsche divisie uit hare moeilijke positie te redden, waarvoor hij het ridderkruis der militaire orde van verdienste ontving. Driejaren na dezen veldtocht huwde hij met Isabella, vrijvrouwe von Wolft" uit het geslacht Alt Schwanenburg (Lijfland). Hij het uitbreken van den Fransch-Duitschen oorlog nam de naar daden dorstende man na een kort verblijf aan het hof weder dienst in de rijen der strijders en spoedig werd zijn naam onder de meest populaire helden van den veldtocht genoemd. Met voorbeeldeloozen moed overrompelde hij als aanvoerder eener kleine patrouille de bevestigde stad Lauterburg en drong ver in 's vijands land door. Op den terugweg werden zijn manschappen door overmachtige Chasseurs gedood, gewond of gevangengemaakt; slechts aan graaf Zeppelin gelukte het door zijn vermetele driestheid aan zijn vervolgers te ontkomen en gewichtige tijdingen naar üuitschland over te brengen. Na den oorlog bracht hij het tot luitenant-generaal en werd in het jaar 1890 gepensionneerd. Reeds in de laatste jaren van zijn diensttijd had graaf Zeppelin zich levendig met het vraagstuk van het bestuurbare luchtschip beziggehouden. Opgewekt door een geschrift van Stephan over Weltpost und I.uftschifïahrt vatte hij het besluit op, een bestuurbaren luchtballon te bouwen. Te dien tijde gold zulk een plan nog voor zeer gewaagd en phantastisch en zoo kon het niet uitblijven, dat hem bij zijn beginproefnemingen de hardnekkigste afkeuring ten deel viel, nog weinigen erkenden toenmaals de beteekenis van het Zeppelin'sche ontwerp, de dagbladen in 't bijzonder deden zich bijna zonder uitzondering als open of verborgen tegenstanders kennen; men was weliswaar bekend met de gelukkig geslaagde tochten der Fransche luchtschippers Renard en Krebs, die met hun vliegmachine gemiddeld 6,4 M. per seconde tijdens een i3 , uur durenden tocht aflegden, doch twijfelde eraan, of het uitsluitend met machinevermogen ooit zou gelukken, een grootere snelheid in de lucht te bereiken. Graaf Zeppelin had er zich reeds lang rekenschap van gegeven, dat het vliegen niet behulp van machines geen uitzicht op practische resultaten opende; hij zette zich derhalve onder principiëele buitensluiting der vliegmachine aan de vervaardiging van een groot, stijf ballonschip met twee motoren, waarmede hij meerdere dagen durende tochten hoopte te ondernemen. In een memorie zette hij de nooit gedroomde voordeelen, welke de luchtscheepvaart voor het wereldverkeer zou bezitten. welsprekend uiteen. Zoo zou bijv. eene meerdere honderden K.G. wegende mail van Berlijn naar Constantinopel op zijn hoogst in 38, naar Alexandrië in 60 uren, naar New-Vork in 5 en naar Bombay in 6 dagen kunnen worden overgebracht. Ook op de beteekenis der luchtscheepvaart voor meteorlogische onderzoekingen en den verkennings- en kondschapsdienst in de oorlogstechniek met behulp van postduiven legde graaf Zeppelin daarbij den nadruk. Hij bereikte daardoor, dat het Pruisische Ministerie van Oorlog een commissie van advies benoemde, welker voorzitter 1'rof. von Helm holtz de voorgelegde ontwerpen als «zeer de aandacht waard en < niet onuitvoerbaar» kwalificeerde. \'a diens dood brachten nieuwe technische deskundigen in hunne verblinding aan de plannen van von Zeppelin den doodsteek toe. Het ministerie van oorlog weigerde er zich verder op eenigerlei wijze mede in te laten en ging ten slotte zoo ver, om geïnteresseerden voor de onderneming te waarschuwen. Deze ambtelijke adviezen gaven den stoot tot een tot op dien tijd achtergehouden hagel van vernietigende oordeelvellingen. welke zich hoofdzakelijk tegen het zoogenaamde stijve systeem keerden, welks vermeende onbekwaamheid 0111 te kunnen landen de kwesties van besturing en onkosten besliste. Zulk een bovenmatige bekrompenheid van begrip was nu gelukkigerwijs weinig erop berekend, het onbuigzame vertrouwen van den genialen uitvinder te schokken. Met frisschen moed richtte hij zich, toen zijne persoonlijke middelen uitgeput waren, gesteund door de cVerein IJeutscher Ingenieure» met een oproep tot de private kringen en smaakte de voldoening'de uitvoering zijner denkbeelden door de vorming eener «Gesellschaft zur Förderung der Luftschiffahrt» te zien verzekerd. Op eigen kracht vertrouwend, voerde de weg nu sneller tot het doel. In Juli van het jaar 1900 werden de eerste praktische vliegproefnemingen verricht, in October van hetzelfde jaar kon graaf Zeppelin het wereldrecord met 9 Meter eigen snelheid openstellen en de Duitsche keizer aan de spits drukte hem in een waardeerend eigenhandig schrijven zijn vertrouwen in de bruikbaarheid van het systeem uit. Met volkomen toewijding en rusteloozen ij\er arbeidde Zeppelin nu den hiernavolgenden tijd aan de verdere vervolkomening van zijn luchtschip voort. Niettegenstaande meerdere teleurstellende tegenspoeden en mislukkingen namen de resultaten met elke proefneming grooter afmetingen aan, totdat hij op den 9(len October 1906 met 9 personen bemanning een bijzonder gelukkig geslaagde opstijging volbracht. Zijn ballon legde op een hoogte van 350—450 meter in twee uur tijds een weg van 110 Kilometer af en bereikt daarbij een eigen snelheid van 1 5 Meter per seconde. Den hoogsten triomf echter vormde voor hem zijn tocht van 30 September 1907; deze duurde namelijk rond 8 uren. Daarmede was de superioriteit van het Zeppelin'sche zoogenaamde «stijve» systeem gevestigd en de praktische bruik baarheid ervan allen vijandigen tegenwerpingen ten spijt aangetoond. Deze overwinning van graaf Zeppelin staat zonder voorbeeld in de geschiedenis der luchtscheepvaart: hij wijdde de vroeger aangekondigde nieuwe phase van 't wereldverkeer in, de geestdrift voor zijn arbeid nam van toen af overal toe en zijne aanhangers vermeerderden van dag tot dag in elk land ter wereld. Zonder eenige terughouding erkenden nu ook de regeeringsautoriteiten na lang aarzelen de be teekenis zijner proefnemingen en besloten eindelijk zijn rijke verschieten biedende onderneming met rijksmiddelen te ondersteunen. Vergelijkt men nu ten slotte, welke opdrachten graaf Zeppelin zich gesteld heeft en welke oplossingen hem zijn gelukt, dan komt men tot het verbazingwekkende resultaat, dat deze op alle essentieele punten vervuld zijn geworden! De bestuurbaarheid verkreeg met behulp van zijne constructie eene tot dusver ongeëvenaarde betrouwbaarheid, de werkingsstraal van zijn vaartuig werd tot 400 K.M. en de eigen snelheid tot 15 meter per seconde verhoogd. Dit zijn werkelijk resultaten, welke tot de vórst strekkende verschieten doen besluiten : graaf Zeppelin wil zich hiermede echter nog steeds niet tevredenstellen; zijn toekomstig doel is veeleer met zijn luchtschip 100 personen te vervoeren en 1700 K.M. (d. w. z. S50 K.M. heen en evenveel weder terug) achtereenvolgens te kunnen afleggen. Dat zou ongeveer overeenkomen met afstanden van Berlijn tot aan de^Lofodden, Petersburg, Moskau, de Kriin, Constantinopel. Noordelijk Griekenland, 1'arma, Noordelijk Spanje en de Britsche eilanden. ENKELE BESCHOUWINGEN OMTRENT VERSCHILLENDE WIJZEN VAN VLIECiEN. Gedurende twee decades van bijna ontmoedigende mislukkingen gepaard aan de opoffering van menschenlevens, is de uitvinder van vliegmachines er overtuigd van geworden, 1 1 • • dat hij eens mag hopen, de lucht op vierderlei verschillende wijzen te doorkruisen. Hij kan zich zelf namelijk omhoog verheften door middel van een gas, dat in de lucht blijft zweven en zich voortbewegen door middel van schroefbladen: hij kan op mechanische wijze de vogelbeweging imiteeren door n machine te ontwerpen met klapwiekende vleugels; hij kan het hefvermogen van 'n snel rondwentelende schroef benutten en letterlijk zich van de aarde omhoogwinden ; of wel hij kan zich toevertrouwen aan 11 aero plaan en de lucht, evenals '11 arend op z'n vleugels, door klieven, lot dusver hebben het lichtgas en de aëroplaan de eenige opmerkenswaardige oplossingen van dit probleem verlichamelijkt. Omdat het het handigste en meest tastbare middel ter overwinning der zwaartekracht voorstelt, is het ballonvormige luchtschip meer dan eenig ander type van luchtvaartuig vervolkomend geworden. Door '11 merkwaardigen samenloop van omstandigheden is dit tegelijk het meest succeshebbende en minst rationeele vaartuig, dat tot dusver voor het doorklieven van den luchtoceaan is uitgevonden geworden. Tot z'n essentieele elementen teruggebracht, is het luchtschip slechts 11 lang uitgerekte gasbel, voortgedreven door '11 door '11 machine gedreven schroef en bestuurd door 11 roer. dat veel overeenkomst heeft met dat van 11 schip. Gegeven '11 voldoend volume gas en 'n omhulsel, dat sterk genoeg is 0111 dit op te sluiten bestaat er theoretich geen grens aan het gewicht, dat kan vvorden omhooggeheven. Het is echter in het construeeren van n motor, in staat de drijfzelfstandigheid tegen 'n krachtigen tegenwind in te drijven, dat de hoofdmoeilijkheid is gelegen. Aannemende, dat '11 snelheid van dertig mijlen per uur kan worden bereikt in absoluut kalme lucht, volgt daaruit, dat bij 11 der tig-inijlsbries het luchtschip zal stilstaan, zelfs nog, niettegen staande de schroefbladen de lucht met haar maximumvermogen geeselen. Snelheid van schroefbeweging eerder nog dan bestuurbaarheid en hefvermogen is het hoofddoel der navorschingen op dit gebied op het huidig oogenblik en snelheid kan moeilijk worden verkregen bij 11 weerstand, welke door zulk 11 enorm oppervlak als dat van 11 grooten gasballon wordt geboden. 1 let eerste, door 11 motor gedreven, bestuurbare luchtschip van het ballontype. dat immer succes had bij het terugkeeren naar z'n oorspronkelijk punt van vertrek, was de historisch geworden La France», gebouwd door twee Fransche legerofficieren, de kapiteins Renard en Krebs, nu drie en twintig jaar geleden. Van de zeven malen, dat het in t openbaar werd beproefd, slaagde het vijf maal in het terugkeeren naar z'n loods, inderdaad feiten, welke door '11 dergelijk type van vaartuigen zelfs in onze dagen nog niet zijn overtroffen. De snelheid bedroeg slechts veertien mijlen per uur. Pioniers, als ze nog slechts waren, voorzagen Renard en Krebs hun luchtschip reeds van elk equipementstuk, dat sinds dien tijd als 11 onontbeerlijk onderdeel van 11 luchtschip-uitrusting is be schouwd geworden. De ballon werd opgeblazen door 11 binnenballon. met lucht gevuld: 11 frame van 12S voet lengte, volgens den vorm van 'n voertuig gemodelleerd, hield de geheele constructie stijf en strak; liet roer was in 11 stand aangebracht, welke door latere ondervinding is geconstateerd, met uit muntende kennis van zaken te zijn uitgedacht; het lijnen beloop van liet gasomhulsel was zoo bewonderenswaardig getrokken, hetzij door toeval ot wel volgens liet ontwerp, dat dit als 11 gelukkige voórlooper der moderne praktijk «nag worden beschouwd. Later gebouwde luchtschepen, hoewel, grooter en sneller, zijn. vergeleken met de beroemde «La Prance», geen aanzienlijke verbetering gebleken. ; a" ll'1 n°nt komt de verdienste toe het luchtschip te hebben gepopularizeerd. Het was voor hem weggelegd den lichten gasohne-motor der automobiel op den bestuurbaren ballon toetepassen. Hij heeft in meer dan '11 dozijn bestuurbare ballons rondgedreven, in lengte varieerende van vijftig tot 1Ó0 voet, alle gemodelleerd naaide «La hrance» en de meeste ervan waren succeshebbende vaartuigen 1.1 hun soort. Zijn luchtreistriomfen zijn aan n ieder bekend. De meest merkwaardige ervan is wel het winnen van den Deutsch prijs door drie en n halve mijl te zeilen en binnen 'n half uur op het punt van uitgang terug te keeren. ö & Verreweg de eerzuchtigste en vermetelste van alle bestuurbare-ballonontwerpens is graaf Zeppelin, „ Duitsch legero ticier, die zeven jaar geleden de wereld verbaasde door n luchtschip te construeeren van 420 voet lengte 111 a vv 11 vaartuig even groot als menig oceaanstoomschip.' " " JJe enorme afmetingen ervan stellen opzichzelf reeds n voornaam element van z'n succes samen, want. hoe grooter het volume, des te grooter en krachtiger kan de voortbewegingsmotor zijn, welke wordt medegevoerd. Van zijn kolossalen gascyhnder hing Yon Zeppelin twee gondels op en plaatste in elk daarvan 11 motor. Indien één motor weigerde, had hij nog den andere om in te vallen. hvenals 'n scheepsruim was het gasomhulsel in compartimenten verdeeld, waarvan elk afzonderlijk kan worden opgevuld en geledigd en het doel was, 'n totaal verlies van gas te voorkomen, wanneer in de buitenbekleedinsj '11 scheur ontstond. 11 Stijfalumiuium frame van geelkoperen ringen waarborgde de strakheid van hst Omhulsel en verving de plaats van den inwendigen, met lucht gevulden ballon, der hransche luchtschepen. ZEPPELIN S NIEUWSTE LUCHTSCHIP Met zeldzame energie en bekwaamheid werkt graaf Zep pelin aan de vervolkomening van zijn luchtschip verder om de vurig gewenschte heerschappij over den luchtoceaan te veroveren. Hiertoe heeft zich het vorige model als ontoereikend doen kennen. Het ging namelijk mank aan 'n Zeppelin's luchtschip. Model u)o6. Men lette op de eenvoudige stuurinrichtingen tegenover die van liet model 1908, in tig. 2. overlading met instrumenten en andere onontbeerlijke benoodigdheden, zoodat slechts '11 betrekkelijk gering gewicht voor de ballast overbleef en eene vaart van meerdere honderden kilometers als 'n waagstuk moest worden beschouwd. Bovendien bleek het ook raadzaam, de zijdelingsche stuurinrichtingen op 'n minder gevaarlijke plaats dan tot dusver aantebrengen. Het nieuwe model 1908 heeft op deze gronden eene belangrijke vergrooting respect, verbetering ondergaan. Het is in lengte van 12S tot 136 meter en volgens de middellijn van 11.7 tot : 3 meter toegenomen. Daardoor werd een scheepslichaamvolume van meer dan 13000 kub. meter verkregen, zoodat na aftrek van medetevoeren benoodigdheden en bedieningspersoneel enz. voor bedrijfsmiddelen en ballast nog '11 omhoogstuwende kracht van 4000 kilogram overblijft. Wat Zeppelins nieuwste luchtschip model njo.S: hei /ijdrlinpcl». ,tuur is van d.-n v,- n.,,i dm achtersteven verplaatst "ii evenals bij zeeschepen aangebracht I).- stabiliteitsvinnen aan beide zijden veitoonen slechts «i.- uiteinden stuntvlakken en in den wandelgang tusschen beid- goi.cl,-l< is . • nt- hut aangebracht. de zijdelingsche stuurinrichting betreft, liet men het oorspionkelijk aanwezige stuur aan den boeg geheel vervallen, doch dit werd vervolgens evenals bij zeeschepen aan den achtersteven aangebracht. I usscheii de stabiliteitsvinnen aan beide zijden werden ditmaal de stuurvlakken aan de uiteiste einden geplaatst. 0111 de stuwlioeken, «elke zich bij het vorige model aan den ballon hadden gevormd, te vermijden. Ten slotte is nog de aanwezigheid eener lintvormige ruimte als nieuwheid de vermelding waard; deze bevindt zich namelijk in het midden van den de beide gondels verbindenden kielgang of loopbrug en men treft daarin meerdere vensters van Mariaglas aan. zit en slaapgelegen heden, zooals deze later eenmaal voor den passagiersdienst zullen worden ingericht: voorloopig dient deze hut weliswaar slechts tot rustplaats voor het aflossingspersoneel. l-)e technische vooruitgang, dien het model iyoS (fig. 2) tegenover dat van z'n voorgangers belichaamt, blijkt het best uit eene vergelijking met het model van het jaar 1900 (fig. I) en voor het succes der nieuwe inrichting is het feit toon aangevend, dat Zeppelin daarmede tijdens eene twaalf uren durende vaart eene gemiddelde snelheid van 55.6 kilometer per uur bereikte, welken tocht wij in het hierna volgende hoofdstuk zullen beschrijven, en waaibij hij de eer genoot genoot H.H. M.M. de Koning en de Koningin van Wurtemberg als gedurende '11 gedeelte van het traject in z'n ballonschip op te nemen. DE ZEQEVLUCHT VAN GRAAF VON ZEPPELIN van den 3den Juli j.l. jji Juli van dit jaar bracht den grijzen aëronaut eene apotheose voor zijne meer dan tienjarige, taaie werkzaamheid; deze episode werd tot 'n gedenksteen, welke der menschheid hare laatste beschavingsphase zal tegemoetvoeien en daarmede verrichtte hij tevens een patriottische daad, want op dezen dag bewees graaf Zeppelin, dat hij voor zijne moeder Germania een nieuw en boven alles krachtig wapen had geschapen. In alle stilte voeren de beroemde Straatsburger meteoroloog Excellenz Geheimrath Hergesell. Frhr v. Bassus; Dr. Stolberg, en nog eenige genoodigde tochtgenooten, waaronder de zegsman van dit verhaal, Emil Sandt, des morgens vroeg om zeven uur met de Zeppelin'sche motorboot naar de ballonhal te Manzell. In deze groote hal was reeds alles voorbereid. Het maakt den trots van den graaf uit met behulp van weinig personeel zijn reuzeninstrument uit de hal en weder erin te manoeuvreeren. Het slaagde voortreffelijk. Ken bewijs voor de strenge en doelbewuste tucht en scholing, welke hij aldaar onderhoudt. Binnen zeven minuten tijds zweefdede reus buiten de ballonhal. En nu ging het omhoog. Behalve den graaf, die de leiding op zich had genomen gingen aan boord zijn vertrouwde en bekwame hoofdingenieur Diirr, de ingenieursstaf, de monteurs en de bedieningsmanschappen, de Re geeringscommissaris, de vertegenwoordiger van het Duitsche Rijk, die dezen tocht geheel officieel medemaakte en bovengenoemde zegsman van dit verhaal. Deze deelt omtrent den tocht de navolgende indrukken mede: «Ik bevond mij in den middensalon. Dit huiselijk vertrek, dat in zijn aluminium draag- en verbindingsstijlen nergens den samenhang met liet reuzenschip verloochent, is overgoten met '11 mat, geel licht, dat door het ondoorzichtige ballondoek, waaruit zijne wanden, vloer en zoldering zijn samengesteld, doorschijnt. Gemakkelijke zitplaatsen en aan dunne kettingen hangende kleine tafeltjes vormen het meubilair voor '11 kabinet, waarin gemakkelijk twaalf personen kunnen plaatsvinden.' Evenals de wanden over '11 groot gedeelte onderbroken en vervangen zijn door celluloïdplaten, zoo is ook de bodemvloer, voor zoover de voeten daarop niet behoeven te rusten, doorzichtig. Men stelle het zich aldus voor: van een bepaalde zitplaats, welke een gemakkelijk verblijf en een groote luchtige, helderverlichte ruimte veroorlooft, ziet men tusschen z'n knieën door de aarde en het water, de menschen, de burchten en sloten in de diepte onder zich wegzinken. Men ziet de vogels onder zich rondvliegen ; en bemerkt aan hun fladderen hun angstige verbazing over het reuzengewrocht, dat over hen heen zijn souvereine baan beschrijft. Wij voeren boven over de Weberlinger Zee, lieten het eiland Mainau rechts onder ons liggen en kruisten boven over het tusschengelegen terrein om vóór Conslanz, dat zich in zijn geheele verrukkelijke uitgestrektheid aan onze blikken vertoonde, naar het Rijndal aftebuigen. Ik verliet den middensalon en begaf mij door den langen, helder verlichten, eveneens aan de zijwanden door ballondoek omgeven kielgang, (11 soort brug of wandelgang) naar de van celluloid vervaardigde afsluitingsdeur. Wanneer men daardoor binnentreedt, bevindt men zich voor de smalle aluniiniumbrug, welke volgens '11 vrij sterke helling naar beneden naar de achterste gondel voert. Deze brug is niet bestemd voor de passagiers, doch alleen voor het geoefende personeel. Zonder ?uere, beThuttin" dan dc 011 middellijk daaruit zich vertakkende alumimum-steunstukken zelfs zonder zijleuningen voert deze, door dwarsrichels voor beteren steun van den voet onderbroken, over n afstand van 6 nieter naar de achtergondel. Van omlaag moet het wandelen over deze aluminiumbrug er gevaarlijk uitzien. Uier boven echter weet men daarvan niets. Nu aanschouwde ik het panorama onder en om mij heen. Van het Noorden uit begroette ons de Hohentwiel; achter ons lag het in de ochtendzon schitterende Schwabisclie Meer ; daar voorbij in het Zuidoosten wiegde zich de rhurgau in violetten weerschijn, welken de verre afstand en de bergen en wouden daaraan meedeelen; aan den horizon rees de massieve en getande kruin van den hoogen Sant,s omhoog, met ijs en sneeuwden blauwen hemel begroetend, hn onder ons slingerde zich de vroolijke Rijn nu eens over gemakkelijke.!, meer effen bodem dan weer door rotsmassa s heen, welke hem met hun getande vangarmen tevergeefs poogden te omklemmen. Daarop za" ik naar de motorluchtschroeven boven mij. Graaf von Zeppelin had juist het commando «volle kracht» geseind. Het reuzenschip sidderde van de geweldige inspanning der machines. L11 de schroeven waren schijven geworden, bchijven, we ke tijdens hare razend snelle omwenteling de zonnestralen in koperglans op zich lieten dansen en toch doorzichtig waren als insektenvleugels. Hun gezang geleek op den diepsten orgeltoon en was zoo luid dat de menschelijke stem ook bij de zwaarste keeluitzetting machteloos daarbij ,n 't niet zonk. Van de gondel uit geniet men het uitzicht beter, ook krijgt men dan n beter perspectief van het luchtschip. Het geeft een eigenaardige gewaarwording. Men ziet den reus gedwee dalen en zich onihooghetten, gehoorzaam naar rechts of links vlieden onder worpen aan den kleinsten druk der menschelijke vuist' Hij stijgt of valt niet, terwijl hij in 'n horizontaal vlak ï ii , ,C geheele reuzenbouw wordt volgens n hellend vlak omgezet; somtijds zoo steil, als men vliegers tegen den w„,d in ziet staan. Nu eens bevindt zich de voorgondel diep onder ons, dan weder moeten wij er steil omhoog tegen op zien. De heerlijke Rijnwaterval bij Schaffhausen kwam nu in t gezicht. De graaf ging nu zeer laag met zijn luchtschip daarlangs, om den invloed waartenemen, welken de door den waterval teweeggebrachte luchtdraaikolk op zijn vaartuig zou kunnen uitoefenen ; zooals hij dan ook gedurende deii geheelen vaartocht opzettelijk elke moeielijkheid opzocht. 11e Koning van \\ urteniberg niet graaf v. Zeppelin in de gondel van het 'lichtschip, tot opstijgen gereed. We bogen 1111 naar het Reuszdal af. liet groene tapijt der aarde ontrolde zich in al z'11 schoonheid voor onze verbaasde blikken. .Niet zoo hoog evenwel om het land op n kadasterkaart te doen gelijken, doch op 11 hoogte, welke ons 11 verrukkelijken aanblik verschafte, vlogen wij, dikwijls tegen den wind in worstelend, het lange dal stroom- opwaarts in. Daar beneden in liet Zuiden kwam de Pilatus in het gezicht. Weldra vertoonde zich Luzern, dit stad juweeltje aan het oog. Het meer van Luzern schemerde voorbij, en daar, waar de zonnestralen het niet troffen, lag het als '11 smaagd in een zetting, welke het als 'n heliotroop deed schitteren. Daar beneden in l.uzern zien en hooren wij het gejubel en geschreeuw der menschen massa s, daverende juichkreten stijgen omhoog. De straten zijn opgevuld niet bontgekleede menschen; de daken zijn opgepropt. Zeppelin stuurt zijn luchtschip naar beneden en laat het dicht over de stad op kerktorenhoogte met volle kracht heen schieten, met nimmer weifelende lieerscherskracht zijn vaartuig elke wending doende uitvoeren. We vlogen vervolgens langs het Vierwaldstiitter-meer, in het gezicht van den Rigi en daarop over Kiisznacht naar de Zuger See. in noordelijke richting tot aan Zug, van de ééne trionifplaats naar de andere.' En van hieruit wachtte de ballon een zware taak, welke de Regee ringscomniissaris eraan had gesteld. D.vais eroverheen zou het luchtschip ons naar het meei \an Ziirich moeten brengen. De motoren zwoegden en ratelden, de luchtschroeven leidden een diep dreunend gezang in. Lit het luchtschip werd gehaald, wat er uit te halen viel. De wind stond met volle kracht op onze vaartrichting, bijna met 11 snelheid van 50 kilometer in het uut (14 meter per seconde), hn daarenboven blies hij, door een bergengte in 't nauw gedreven, met nog verraderlijker kracht. J Het zou gemakkelijk voor den graaf zijn geweest, meer te stijgen: doch het was niet zijn doel hinderpalen te ontwijken, doch ze op te zoeken. É11 zoo dikwijls de zwevende reus de neiging vertoonde, uit te wijken, werd hij weder dadelijk 111 z'n voorgeschreven baan teruggebracht. Onder in het dal zagen we de scherp zich afteekenende schaduw van het luchtschip, alsof ze zich pijnlijk van boom tot boom sleepte: ja liet geleken wel minuten, alsof we volslagen stil stonden niettegenstaande de infernale muziek der motoren en luchtschroeven. Vervolgens kwam de vóórsteven echter weder vooruit, totdat de niensch ten slotte had gezegevierd: onze reus stak weder den neus in het vrije luchtruim vooruit, we hadden ons door de nauwe bergen heengeworsteld en nu ging het weder niet volle kracht recht vooruit. De reuzenschaduw beneden ons bewoog zich nu niet de snelheid eens vogels, over bergen, dalen, inzinkingen, kloven en rotspunten, dwars over spoorbanen en straten, land en water. Over Wintherthür ging de vlucht naar Frauenfeld, over Rorschach naar Bregenz, langs Lindau weder huiswaarts, steeds begeleid door het gejuich der jubelende scharen beneden ons. Men ondervindt 11 grootsche gewaarwording, dat me» eene verwachting heeft vervuld, omdat het menschdom een zegetocht heeft kunnen aanschouwen. DE CATASTROP1 IE VAN HET ZEITEL1NSCHE LUCHTSCHIP. De Duitsche natie, ja de geheele wereld is heden volslagen onder den indruk van de vreeselijke ramp. welke den graat" von Zeppelin den constructeur van den eersten succesvollen, stijven ballon getroffen heeft. Dank zij de groote hulpvaardigheid, welke ongeacht tien zekeren steun van de zijde der regeering met zeldzame eensgezindheid van geest en snelheid door het volk op alle plaatsen is betoond, is het aan geen twijfel onderhevig, dat de voortzetting van het werk in de rijkste mate verzekerd is. Voor de groote massa geheel onverwacht, geheel onofficieel en zonder begeleiding van den rijkscommissaris begon Ciraat van Zeppelin in gezelschap van zijn neef, graaf Ferdinand, Frhr v. Bassus, den chef-ingenieur Diirr, den ingenieur Stalil zoomede van twee plaatsvervangende bevelvoerders en vijf monteurs op den morgen van den 4'len Augustus ten 6 nur 45 min. zijn op vier en twintig uren berekende afstandsvliegtocht. Met gunstigen wind en in vlotte vaart passeerde het luchtschip 0111 kwart vóór acht Constanz, 0111 half tien Bazel en kort na twaalven Straatsburg Hier voer het r™ ~4' zz gevolge van \e„ defe • 1., f'n'e , TOr»dt'>"'d Ten- vieeT?rTnr™,taboei« V""7 vorsfpliil-^ aantal andere per automobiel toegesnelde vorstelijke personen bi woonde had tm luc»cs»eiae der bevolking- de terugtocht [vS begr°et,n^ va» de «jde ■mn£rs™ F volge v.n „arm l„opc„ „itst.,a„ :l,lt^Xla',.r^'r3C Z& MT-" Au's""r «—SS: anderen F™ £ algemeene droefheid zou ver- ÏSSTÏ^i« 5-i.-«=ss3S ineii eerst aannam, door de motoren of onvoorzichtigheid veroorzaakt — uit den ballon 'n vlam op, welke zich in den loop van enkele oogenblikken over het geheele omhulsel verspreidde en het trotsche gevaarte in een droevigen puinhoop veranderd. De ontzetting en droefheid der toe schouwers waren onbeschrijfelijk groot; zij veranderden in eerbiedige ontroering, toen graaf von Zeppelin zelf kwam toegeschoten, om getuige van het tragisch einde zijner geniale uitvinding te zijn: omstuwd door daverende toejuichingen bezichtigde hij de puinhoopen van zijn jarenlangen arbeid. Volledige opheldering omtrent de gebeurtenissen bij dezen sensationeelen en gelijktijdig zoo noodlottige» tocht van 4 en 5 Augustus heeft men nog tot dusver niet mogen ontvangen; niettemin veroorloven de uitlatingen, welke de zwaarbeproefde uitvinder zich hier en daar op de landingsplaatsen aan de leden der Rijkscommissie heeft laten ontglippen, reeds op dit oogenblik'n gevolgtrekking te maken voor wat betreft de werkelijk aanwezig geweestzijnde verhoudingen. Het verloop van den tocht is zooeven beschreven ; het is dus voldoende nog eenige belangrijke bijzonderheden daaromtrent te vermelden. Vanaf Friedrichshafen tot Mannheim heeft het vliegschip zich met 'n tamelijk standvastige snelheid van ongeveer Io meter per seconde voortbewogen : van toen af neemt echter de snelheid zeer aanzienlijk af en bedraagt bij wijlen slechts i meter per seconde. Men kon den ballon dus zeker niet meer als naar gewoonte Rijnafwaarts tegen den steeds meer in kracht toenemenden, uit het Noorden waaiendeu wind in brengen. Uit de weersver'houdingen op den 4'ion Augustus blijkt zonneklaar, dat in het geheele hoogere Noorden van Duitschland de beweging der atmospheer zeer onregelmatig en krachtig was, gepaard aan rukwinden. Daar intusschen de windsnelheid geringer was dan de eigen beweging van het vliegschip, zou zij opzichzelf geen onoverkomelijk beletsel hebben gevormd. Doch er traden in het Rijndal daarenboven sterke verti- kale luchtstroom 111 gen in, welke den ballon in hooeere uchtlagen voerden, waarin hij „aar den wil van "zijn est uurder niet mocht binnentreden. Hij de vaart door /Zwitserland is weliswaar bewezen geworden, dat ook sterke J,kï stroomingen het luchtschip niet kunnen deren, doch d.t ,s slechts dan het geval, wanneer beide motoren erken en alle vier schroeven in beweging zijn; slechts ' „dat ,-eval Z,J" de uitstekend werkende hoogte-stuurtoenpf'rpn Staa,t £ene zo.owel :ils war ni te-in vloeden teelimi eertn. Ongelukkigerwijze was er echter een defekt aan de" t TT'", f° nStaf U 1 eCn ta,uirad' met behulp waarvan , C ll'chtafkoehng dienende ventilatorvleugels worden gedreven, was gesprongen en had eerst kunnen worden vervangen nadat de ballon n hoogte van meer dan 1000 meter had bereikt. Op deze hoogte hadden de afzonderlijke m het inwendige van het ballon-omhulsel fresp het alu 'n.n.um geraamte) zich bevindende gasballons <) zooveel gas verloren, dat daardoor tevens het draagvermogen sterk was afgenomen. Zeppelin landde daarop zeer vlot op vasten bodem nabij Oppenheim. Des avonds werd vervolgens de tocht voortgezet en de tegengestelde luchtstrooming door c en arbeia van alle vier motoren gelijktijdig als 't ware spelenderwijze overwonnen. Daarop deed zich echter een nieuw defekt aan den motor voor; het witte metaal van n taplager was gesmolten. Weder kon slechts een motor bhjven functionneeren. Het vliegschip had bovendien van Mannheim tot Kchterdingen gestadig met tegenwind te 'li'ijflicliafim betreft in met haliondoek ✓ ' f00fcnnnni stijf» aluniiniunifrnme, overspannen bi n n en ballons ^vel k e S%' » -"F ■«« «« .vulde (ioor ,1c halion 'nk/omlerh^t H K"le,1,8" ™ gevuld en daar- r tas - rssscS a ws in''''iel, S ^ kampen. Daar gedurende het verdere verloop van den ballontocht vrij groote hoogten moesten worden overwonnen, mocht Zeppelin het niet riskeeren, slechts met eén intakten motor verder te gaan, daar dc ervaringen bij de Zwitsersche luchtreis hadden aangetoond, dat in het gebergte meest sterke vertikale luchtstroomingen moeten worden overwonnen. Hij verrichte daarom zijn tweede landing op vasten grond. Ken der leden van de Regeeringscommissie noemt deze tweemalige landing iets van veelzeggende beteekenis. Men had toch als hoofdargument tegen het «stijve» systeem van Zeppelin aangevoerd, dat het niet zonder averij op Terra firma kon neerdalen. En nu was de reuzenballon zelfs zonder eenige hulp van buiten af zeer zacht en vlot geland. Hij Kchterdingen werden de gondels niet behulp van meerdere ankers aan den bodem bevestigd ; bovendien was 'n groot aantal soldaten tot het vasthouden van het vliegschip aangewezen. Eene plotseling opkomende onweersbui heeft vervolgens het lange lichaam van terzijde aangegrepen. de ankerbevestigingen losgerukt en den ballon ongeveer 500 meter ver over de hoofden eener ontzaggelijke nienschenmenigte voortgesleurd. Het luchtschip is hierop hevig tegen den bodem gesmakt en vervolgens is er 11 ontploffing gevolgd, welke 11 algeheele verbranding van het reuzenlichaam tengevolge had. Ken ooggetuige der catashophe heeft bericht, dat de bewaking onvoldoende is geweest en men het naderen van '11 windhoos reeds van tevoren had kunnen voorspellen. Ook hadden de tot het vasthouden tier gondels en ankertouwen aangewezen man schappen niet voldoende opgelet doch zich door den rukwind laten overvallen. Het zal zeer moeilijk, indien niet onmogelijk zijn, vast te stellen of deze verklaringen hierop van toepassing zijn. daar er geen vakman bij tegenwoordig was, die hierin voldoende ervaring heeft opgedaan en de feitelijke ver houdingen had kunnen beoordeelen. Wie het reeds meer heeft meegemaakt, dat een bolvormige- of vliegerballon door storm van zijn verankering en de hem vasthoudende durige windstilte of-ual-l i \ anneer eene meer lang zorgeloos I,ebbe', Je"aitt "«/oomiagen de mensctan W, <3 "« vokCr^t"e'idflfc ""'„""""T" ""ie"» toefd. laat van lieverlede de ? iballon hebben verde blikken blijven niet meer ,and na de andere los; voorwerp rusten doch he ' °'J 'et " toevertr°uwde te staren. V\Wer er d m e ? T vera<*)»de dingen zetten, zal de ballon aan de' los^ Valwilld komt'V handen snel kunnen ontïi, "'Y^ t°u!ven SeP"aatste '•og waakzaam zijn zijn '^niet^m' ' We"llge heden. die houden en voor de „ali Jn ^ 'r 'V13* hem * en weder vastgepakt hebben ''^i schrik hersteld »ame tijdens hefheeteta-eHi let ol,-eIuk ^beurd. .Met leek ueet, plotseling optredend^ />}"' /0,0a,s ook leciere zaam. Daarom heeft He t edendt- onweersbuien niet zeld- voor te zorgen, dat de manseh "b^n alles daarblijven en de handen niet'losht'^T S,L s opmerkzaam echter, ook wanneer de ij * i gCVa' ka" '"en van toepassing ?, de mf voordracht der zaak hier maken, daar ze no- „m, mensch®!1 moeilijk een verwijt geweest en hun dus de nóodige d« WukJ* ^ Lr — hij* vooropgesteld dat er vol ^ -i Cü .z,en aa,,komen en men, !«i z<;i L"x"r h«1 re"a™ h««»» beletten. Of echterede ont' i i- e.?v 'egen had kunnen t- ?rled' l'° tïïï w t - schijnhik. dat d,. net is zelfs waar- plaatsgegrepen ; alsdan zouderamp dc'ko/'I ^" hebbe" menigte eromheen in nnmert! 3 raen!chcn- afmetingen hebben moeten ' ^ genomen, onafzienbare trophe het TstïZ deze catas- is met gerechtvaardigd. C" Venvijt te Wlllen maken, Het Fransche ballonetluchtschip «J'atrie* is losgerukt geworden, hoewel het niet stijf was en een veiligheidsinrichting tot het snel ontledigen van den ballon bezat. Ook zijn er reeds zeer kleine bolvormige ballons bij de vulling en later door den wind meegevoerd geworden, hoewel een geoefend persoon onafgebroken met de hand aan het touw voor de uitlaatklep tot het snelle openen van het gasomhulsel had gereedgestaan. Onregelmatige, snelle slingerbewegingen van het acrostaat /.ouden ten slotte toch het functionneeren dezer veiligheidsinrichting onmogelijk hebben gemaakt. Aan de verankering der bestuurbare ballons moet dus de grootste opmerkzaamheid worden gewijd ; de luchtschepen moeten zoo stevig mogelijk aan den grond worden vastgemeerd. Juist bij den stijven» ballon is dit gemakkelijker dan bij de ballonetluchtschepen, omdat aan het vaste geraamte ankertouwen in groote menigte kunnen worden aangebracht en de stijve ballon wegens het meer ontbreken der schommelende bewegingen gemakkelijker te regeeren is. In tegenspiaak met andere berichten moet overigens worden vermeld, dat aan de medetochtgenooten, Frhr. v. Bassus een vermaard meteoroloog is en dus het verwijt ongegrond is, dat het ongeluk niet had behoeven plaats te grijpen, wanneer n beroepsmeteoroloogdaarbij ware geweest. Xiet alleen met woorden, doch ook met daden toonde liet Duitsche, hoe het medegevoelde in de onverwachte ramp, welke Zeppelin trof. Binnen 11 tijdsruimte van vier en twintig uur hadden zich in alle streken van het Duitsche rijk comité s voor het Zeppelin fonds gevormd, dat binnen den kortsmogelijken tijd reeds een bedrag van twee mill.oen mark bereikte. Onder liet eere presidium van den Duitschen Kroonprins ontstond een Rijks-Comité tot het samenbrengen van een eere gift van het gezamenlijke Duit sche volk voor den graaf v. Zeppelin ten behoeve van den bouw van een nieuw luchtschip, waarin de Keizer zelf dadelijk voor IOOOO mark bijdroeg. Tevens is voor den graaf bij de aanstaande begrooting in den Rijksdag de som van 500.000 mark als schadeloos stelling voor zijn uitputtende» arbeid benevens 1.650.000 mark voor den aankoop van liet luchtschip en 400.000 mark voor den bouw der ballonhal te Manzell uitgetrokken, welke sommen hem ook met zekerheid ter beschikking zullen staan, want ook de Rijksdag zal niet in gebreke blijven, den graaf metterdaad zijn 'hulp en steun te verleenen, daar hiermede tevens en voornamelijk eene patiottische daad wordt verricht. ENKELE BESCHOUWINGEN VAN GRAAI- VON ZEPPELIN ZELF, OVER DE LEVENSVATBAARHEID EN TOEKOMST VAN ZIJN LUCHTSCHIP, ONTLEEND AAN EENE VOORDRACHT, op den 2 Januari igoS te Berlijn door hou gehouden. «Bij het onderzoek, tot welke hoogte wij het luchtruim «reeds beheerschen en in hoever wij gerechtigd zijn, de «bevestiging en uitbreiding dezer heerschappij in afzienba«ren tijd te ondernemen, hoop ik, er iedereen van te overtuigen, dat ik mij van wetenschappelijk ongegronde phan«tasieën even ver houd als van wetenschappelijke» twijfel «aan met zekerheid bereikbare dingen. «Ter voorbereiding van dit onderzoek hebben we vóór «alles noodig klaarheid omtrent de reeds bereikte en in ?de naaste toekomst te verwachten hoogste prestaties der «motorluchtscheepvaart met betrekking tot bedrijfszekerheid, snelheid bij den langsten vaartduur en draagvermogen. Ik leg den nadruk op «hoogste prestaties», omdat wij willen weten, welke maximum-uitbreiding van de «heerschappij der lucht ons voor de deur staat.* «Ter bedrijfszekerheid bij meer langdurige reizen zijn «minstens twee van elkander afhankelijke voortbewegings «inrichtingen d.w.z. motoren met hunne luchtschroeven «onontbeerlijk. «Want er bestaan niet en zullen ook nimmer bestaan: .). «Vele leeken meenen, dat zulk '11 monsterachtigluchtschip als het mijne niet even hoog kan stijgen als een klein en veel lichter luchtschip. Doch het komt daarbij niet aan «op de omhoog te heffen massa, doch daarop, hoeveel een luchtschip in verhouding tot het oorspronkelijk ophefbare «gezamenlijk gewicht aan gewicht kan missen. \ oor elke ontlasting van een honderste van zijn gezamenlijk gewicht stijgt een luchtschip ongeveer 80 Meter; moet bijv. een klein motorluchtschip van slechts 2400 kilogram gezamenlijk gewicht, dat bij een motor van 85 l'aarde krachten hoogstens wel voor 20 uren varens benzine tot 11 gewicht van 500 Kilogram kan medevoeren, 11 hoogte van 1200 Meter bereiken, dan moet het 360 kilogram benzine achterlaten of opofferen of reeds verbruikt hebben, waardoor zijne vaartduur tot ruim 5 uur vermindert, welke ■ voor praktische doeleinden en tot het behoud der ver eischte bedrijfszekerheid voldoende zijn. Een "root luchtschip van 16000 Kilogram gezamenlijk gewich.t '11 normale benzine uitrusting voor honderd uren vaartduur, behoudt bij gelijken motor 11a stijging tot 1200 Meter nog steeds een vaartduur van meer dan 36 uren, dus van bijna do dubbele lengte van dien. welken het kleinere luchtschip bij lage vlucht slechts bezitten kan. Men ziet daaruit, dat ook voor de hooge vlucht de grootere luchtschepen steeds superieur zijn aan de kleinere. «De hoogte, welke een bepaald luchtschip zonder teveel in te boeten van zijn draagvermogen in staat is te bereiken, kan door eiken wiskunstenaar worden berekend. Om de verrichtingen van mijn luchtschip ten volle te kunnen beoordeelen, is nog te vermelden, dat zijn vaart •duur slechts door het verbruik van den benzinevooiraad «begrensd wordt, want het sterkste verlies aan opstuwin^s «kracht tengevolge van diffusie of .slecht worden van het «gas bedraagt nog niet het tiende deel der gewichtsafname «door benzineverbruik. Daar er twee van elkanderonafhan«kelijke voortbewegingsapparaten voorhanden zijn, waarvan «bij lange tochten meestentijds slechts éen in gang zal worden «gehouden, is het nauwelijks denkbaar, dat beide voortdrijf«inrichtingen tegelijk zoo lang zouden stilstaan, dat er geen «tijd zou zijn, tenminste éen ervan weder in werking testellen. voor men tot landen genoodzaakt werd. Kn daar — wat een «belangrijke, meestal te weinig in acht genomen kwestie «is — de bemanning voor twee- of drievoudige aflossing voor de verschillende functies voldoende sterk is, dus nimmer te veel wordt overspannen, mag men aan mijn type van luchtschepen voor wat betreft het gevaarlooze bereiken van het reisdoel reeds nu een bedrijfszekerheid toeschrijven, als nauwelijks een ander machine voertuigbezit. Er is geen aannemelijke reden denkbaar, waarom een luchtschip van deze constructie en uitrusting niet zoo «lang zou varen als zijn benzine voorraad strekt, even zeker ^als een beproefd stoomschip zoo lang kan varen, als zijn steenkolenvoorraad reikt. «In verband met al het voorgaande bezitten wij dus in mijn luchtschip van het nieuwste model een vaartuig, dat «van ter hoogte van de Boden-See uitgaande met twaalf «personen aan boord vier dagen lang lucht kan bouwen en daarbij 4000 kilometer ver kan doorklieven. Gaat de vaart van de Noord -Duitsche laagvlakte bijv. van Berlijn uit, dan kunnen reeds twintig personen worden medege «voerd. Heeft men het plan minder lang te varen, dan veroorlooft de afkorting der reis na elke drie uur het medenemen van een passagier meer of nuttige bagage tot «een overeenkomstig gewicht, zooals bijv. brievenpost, geld. «kostbaarheden, instrumenten, in 't algemeen van niet te «zware voorwerpen van hooge waarde: in den oorlog munitie, «ook naar behoefte infanterie munitie voor de eigen troepen. «Het beste echter aan het «stijve» luchtschiptype bestaat «in de gemakkelijke trapsgewijze ontwikkeling ervan tot «nog veel belangrijker dienstverrichtingen. Ik denk er wel «iswaar niet aan — zooals de nieuwsbladen mij toedich- personen kan bevaUen'"^!)/'ulk^e b°UWen' dat ho"derd t -ïïrSf. Ss^r'"' Sr LUCHTSCHEPEN IN DE NAASTE TOEKOMST. LUCHTSCHEPEN MET 'N BEMANNING VAN ZES PERSONEN ZULLEN OORLOGSSCHEPEN VAN TACHTIü MALEN DE WAARDE ERVAN, MET 'N BEMANNING VAN DUIZEND KOPPEN KUNNEN IN DEN GROND BOREN Beschouwingen van Dr. Rrnoi.i Martin, akronactiscii AD\ ISIEl'R DER Dl ITSCIIE REGEERING OMTRENT DK EVENTl'EELE OORI.OGSWAARDE VAN ISESTITRliARE lA'CIITHAI.I.ONS. 11 Groote zeeslag tusschen twee wereldmachten, elk met n lucht oorlogsvloot uitgerust, zal. om President Kriiger's beroemde uitdrukking te bezigen, de menschheid ontzet doen staan. Als schouwspel zal het niet indrukwekkend zijn De oorlog heeft z'n schilderachtigheid verloren met eiken nieter, welken de dracht der kanonnen is toegenomen. Wat imponeerend vermogen betreft zal de zeeslag bij den Nijl (Aboukir) vermoedelijk door geen modern zeeconflict worden overtroffen. Zoo zal tijdens '11 luchtoorlog in de naaste toekomst de menschheid niet ontzet worden door het schouwspel zelf doch door de aangerichte slachting. Voor den toeschouwer zal er weinig meer te zien zijn dan n aantal vage, grijsachtige, lijnvormige voorwerpen, welke zich evenals slijpsteenen tegen den hemel afteekenen. Doch elk van deze dof-gekleurde voorwerpen stelt '11 luchtschip voor, dat gemakkelijk van tien tot vijftig torpedo's wegende 110 tot 165 ponden elk, met zich kan voeren. De ver- woesting aangebracht door 'n kleine vloot van Zeppelin sche luchtschepen zou verschrikkelijk zijn om aan te zien. Het zou het snelste oorlogschip kunnen achtervolgen en ten ondergang doemen. Het oorlopschip ter zee is in 11 vreeselijk nadeelige positie ertegenover geplaatst. Het wordt gemakkelijk vanuit omhoog beschadigd. Het heeft '11 snelheid van vijf-en-twintig knoopen tegen eene van nagenoeg dertig bij z'n onmeedoogenden tegenstander. Laten we de vergelijking vervolgen, wat betreft de kwestie der kosten en bemanning. De Tatrie» welke f 144,000 heeft gekost met 11 bemanning van drie personen en graaf Zeppelin s reuzenluchtschip kostende f300,000 met '11 bemanning van zes koppen, zijn elk in staat '11 oorlogschip ter waarde van f 24,000,000 met '11 bemanning van omstreeks 1000 man totaal te vernielen. «Doch», merkt de lezer hiertegenover op, 11 luchtvloot kan slechts op geringe schaal deelnemen aan conflicten, welke ter zee worden uitgevochten. Het luchtschip is afhankelijk van z'n toevoer van benzine en kan niet vér verwijderd van z'n basis van toevoer op de kust in actie komen.» Hij den eersten oogopslag schijnt dit bezwaar aan het oorlogluchtschip geheel het recht van meespreken als 'n factor bij zeeontmoetingen te ontzeggen. Dit is er echter verre van het geval te zijn. Inplaats van op 11 vaste landbasis, zullen ze op '11 bewegelijke basis, de vloot, kunnen steunen. Kleine, opvouwbare motor luchtschepen van zoo geringen omvang, dat ze in 'n paar voertuigen kunnen worden verpakt, kunnen gemakkelijk op 11 oorlogschip worden medegenomen en aan boord gevuld met gecomprimeerd gas in stalen flesschen. Op deze wijze zal het luchtschip z'n plaats naast de zware kanonnen en torpedo's als deel dei bewapening van '11 oorlogschip kunnen innemen. Ze kunnen in actie worden gebracht, hetzij tegen de luchtvloot of wel tegen de oorlogschepen van den vijand ter zee. Bovendien is het '11 opmerkelijk verschijnsel, dat groote zeeslagen dikwijls dichtbij de kust plaatsgrijpen, alwaar de luchtvloot zeer goed zal kunnen benut worden. Tallooze voorbeelden zouden we kunnen opsommen, doch één ervan zal voldoende zijn —de slag bij Fuschima, welk zulk 11 vermaardheid verkreeg voor Japan in den laatsten oorlog met Rusland. Bovendien houdt 'n eilanden Wc hebben op deze afbeelding de voornaamste types van de groote moderne bestuurbare luchtschepen vcreenigd: I dePatrie, door Julliot gebouwd: II de Yille de Paris, eigendom van M. Deutsch; III de Lebaudv; 1\* de Santos-Dumont. de no. 16 van den beroemden aëronaut: \' de De la Yaulx, geconstrueerd door graaf I)e la \\aulx; VI de Zeppelin, de Üuitsche ( bestuurbare». Hierbij moeten nog vermeld de l .ngelsche en 1 )uitsche « militaire» bestuurbare ballons, waarvan we tot dusver geen authentieke photographie bezitten. mogendheid de grootste kracht harer vloot nabij de kustlijn vast. Het grootste gedeelte der Engelsche vloot is geconcenteerd in de Noord- en Middellandsche Zee. Voor n motorluchtschip is 'n kleine of binnenzee, zooals de Noord- of Middellandsche Zee, betrekkelijk niets meer dan 'n groote vijver. Op de acht en zeventigste vergadering van Duitsche naturalisten van den 1911011 September 1906 schatte graaf Zeppelin den werkingsradius van z'n tegenwoordig aluminium-luchtschip bij ongunstigen wind op 850 K.M.. zoodat zijn aluminium-luchtschip tot op dien afstand van het meer van Constanz kan reizen en weder terug zonder eenige benzine intenemen. De werkingsstraal van Lebaudy's «I'atrie» of van liet «Parseval»'sclie motorluchtschip, welke beide 11 aanzienlijk geringer gas-capaciteit bezitten, kan geschat worden op 225 tot 250 K.M. Bij z'11 nauwsten doorgang meet het Engelsche kanaal slechts 31 K.M. (191mijl). De afstand van Norddeich tot Engeland is ongeveer 400 K.M. (249' ._> mijl). Met luchtvloten, welke geconstrueerd zijn volgens graaf Zeppelin s systeem, zou het mogelijk zijn 0111 alle eskaders der vloot, welke niet door luchtschepen zijn beschermd, vau de Noordzee wegtevagen. De oorlog in de lucht zal onder ten eenenmale met vroeger verschillende verhoudingen moeten worden uitgevochten. De zege zal niet zijn aan den sterkere, doch aan het land, dat, hoewel zwak, over de grootste luchtvloot kan beschikken. I11 de toekomst zullen de slagboomen door de natuur en wetenschap opgericht, worden weggevaagd. Wanneer het pleit door de oorlogvoering in de wolken zal worden beslecht. zullen het Engelsche kanaal en de Fransch-Duitsche grens hetzelfde eftekt hebben, alsof ze niet bestonden. Op dezelfde wijze verdwijnt ook met de komst der luchtoorlogschepen het fundamenteele verschil tusschen den oorlog te land en ter zee, want de luchtvloot zal op denzelfden dag, soms zelfs terzelfdertijd deelnemen aan den slag te land en ter zee. 'n Luchtvloot, welke des daags heeft medegeholpen om liet lot van '11 eventueelen veldslag nabij Sedan te beslissen, kan op denzelfden avond of gedurende de nacht, 'n slagvloot, in het Engelsche kanaal manoeuvreerend, vernietigen, welke slechts op 200 K.M. daarvan verwijderd is. Toen 11 Londensche journalist in vei band met het werk «Kerlinliagdad,» Hritsche aëronautische experts daaromtrent interviewde, verklaarde Mr. Kdge, dat de tegenwoordige Fransche oorlogsluchtschepen in staat waren, de geheele Engelsche slagvloot op 'n afstand van twintig Engelsche mijlen van de Zeekust te vernielen. E11 nu komt de voornaamste kwestie: Iloe zal namelijk 11 slag in t luchtruim moeten worden uitgevochten? Het rr.eest belangrijke beginsel der toekomstige strategie en tactiek zal zijn, het aanvallende slagschip onmiddellijk boven z 11 tegenstander te brengen, daar het in dat geval natuurlijk den vijand zal kunnen trefien door torpedo's op hem te laten neerhagelen. Deze kwestie brengt ons tot n beschouwing van 11 eventueel gevecht tusschen luchtschip en luchtschip, zeer zeker de meest ontzettende strijd, waarin de mensch kan worden gewikkeld. De vijandelijke luchtschepen zullen ernaar trachten, elkanders omhulsels openterijten. Deze methode van aanval, welke de oogenblikkelijke vernietiging van het luchtschip en z'n bemanning niet zich brengt, kan natuurlijk worden uitgevoerd door het dunne gasomhulsel met '11 scherp projectiel te doorboren. Er bestaat nog 11 ander wapen hiervoor. 11 Projectiel geladen niet 11 brisante stut bijv. koolstof-disulphide zou het gasomhulsel doen uiteenbarsten en op deze wijze het luchtschip vernielen. Daar de buigbare en halt-buigbare luchtschepen slechts één enkel gasomhulsel bezitten, verkeeren ze in veel grooter gevaar, van te worden vernield. Bij het verdeelingssysteem van het Zeppelin'sche allunr.nium luchtschip, zullen zeer zeker enkele mechanische middelen kunnen worden gevonden, om de afzonderlijke binnenballons op zulk '11 wijze aftesluiten en te beveiligen, dat de ontploffing van één ervan niet tot verdere explosies kan aanleiding geven. Vanuit n half-buigbaar of buigbaar luchtschip zou '11 projectiel met 'n brisante stof gevuld met behulp van '11 soort luchtkanon tegen het vijandelijke luchtschip kunnen worden afgevuurd. In 'n luchtslag zal het Zeppelin'sche luchtschip met z'n aluminiumomhulling 'n vreeselijke tegenstander blijken te zijn. Niet alleen zou het veel gemakkelijker blijken, om het gasomhulsel der «Patrie» of eeuig ander Lebaudyluchtschip met 11 scherp voorwerp open te scheuren dan het aluminium-omhulsel van het Zeppelin'sche luchtschip, doch bij '11 eventueele botsing tusschen dez : twee types, zou het buigbare of half-buigbare spoediger dalen tengevolge van de schade aan z'n gasomhulsel toegebracht. Terzelfdertijd moet men in herrinnering houden, dat zelfs '11 aluminium omhulsel niet van éénige bescherming zou blijken te zijn tegen torpedos's van 10 tot 75 K.< ï. gewicht, niet explosiestoffen gevuld. MIJNEN DOOR LUCHTSCHEPEN GELEGD. 'n Hijzonder belangrijke opdracht van het motorluchtschip zal bestaan in het des nachts leggen van mijnen langs de vijandelijke kust, in de nabijheid van de zeehavens ofwel te midden van de slagvloot des vijands. Het Zeppelin'sche luchtschip is zelfs in staat, om met beide gondels op de oppervlakte van het water neer te dalen. In verband met zijn groote tonnenmaat. is het zelfs bijzonder geschikt voor het leggen van mijnen en met 'n dozijn van zulke enorme luchtschepen zou het mogelijk zijn om in weinige uren tijds voldoende mijnen te leggen, ten einde de monding der Theems of Elbe effectief te blokkeeren. '11 Blokkade ter zee zou in de lucht door het luchtschip kunnen worden opgeheven. Duitschland's zeemacht is veel te zwak om in staat te zijn, in tijd van oorlog de havens der Britsche eilanden te blokkeeren, waartegenover het '11 gemakkelijke taak zou zijn voor de Britsche vloot, om de Duitsche havens te blokkeeren. Niet in staat zijnde 0111 in hun behoeften aan landbouwprodukten zelf te voorzien, zijn de Britsche eilanden in dit opzicht geheel afhankelijk van den invoer dezer voortbrengselen over zee. 'n Sterke Duitsche luchtvloot zou in tijd van oorlog vermoedelijk in '11 positie zijn om dezen invoer uiterst moeilijk te maken en wellicht volslagen te belemmeren. Het schip, dat voorraden aanvoert — n koopvaarder, onbeschermd door pantserplaten — zou door één schot kunnen worden vernield. Bovendien zouden de Duitsche motorluchtschepen den een of anderen nacht de voornaamste Engelsche havens door het leggen van mijnen dichtstoppen. '11 Dicht bevolkt eilandenrijk /.ooals Japan, zou in tijd van oorlog, in groot gevaar verkeercn, dat haar aanvoer van voorraden werd afgesneden door de luchtvloten van China of Rusland. Het superieure intellect en de industrieele bekwaamheden der Japanners maken het onwaarschijnlijk, dat China of Rusland in de naaste toekomst de suprematie ter zee tegenover hen zouden verkrijgen. We hebben aangetoond, hoe 11 Duitsche luchtvloot de suprematie der Engelsche Noordzee-vloot zou kunnen'vernietigen. Al verlichamelijkt Duitschland Engeland's vlootstelsel in elke letter van z'n scheepsbouw-program, toch zal hare hoop om met succes Engeland's zeemacht naar de kroon te steken nimmer worden verwezenlijkt, uitgezonderd door den bouw van '11 machtige luchtvloot. MOORDDADIGE I.UC1 ITSLAGSCHEPEN. Zelfs vier Eransche lucht slagschepen zouden reeds in staat zijn aanzienlijk nadeel aan het Duitsche leger toe te brengen. Doch met behulp van 11 honderd- of duizendtal van zulke schepen zouden de Franschen niet alleen volkomen den opmarsch van het geheele Duitsche leger kunnen gadeslaan, doch ook in hooge mate dezen belemmeren. Inderdaad behooren slag luchtschepen uit hoofde van hunne eigenschappen tot die soort van onmeedoogende, sluipende vijanden, waaraan geen ontkomen mogelijk is. I)e oorlog der toekomst: l)e verkenningsballons op hun nachtelijken verkenningstocht. Ongerust evenals de vogels l>ij «ie nadering van den valk, zullen de sidderende soldaten hoven zich voelen zweven de vreesverwekkende machine, welke het gedruisch van den motor hun aankondigt. Plotseling zullen verblindende lichtstralenbundels, van omhoog op den bodem neerschietend en de vijandelijke posities tot in hun diepste schuilhoeken en terreingolvingen doorwoelend, hun leeren, dat hun kostbaarse verdedigingsgeheimen hun zijn ontroofd, zij verraden zijn, verraden door den hemel en de lucht, welke zij inademen. De werking van den zoogenaamden «Dirigeable» zal verreweg moorddadiger zijn dan alle granaten en torpedo's tot dusver waren. Overdag en 's nachts, tijdens den marsch of de rustpauzen, op wacht of slapende kunnen de landtroepen nimmer aan de waarneming en het vuur der vijandelijke lucht slagschepen ontsnappen. De duisternis brengt geen redding aan den vervolgden, vertwijfelden vijand, omdat de luchtschepen, met zoeklichten toegerust, hun vernielingswerk ook gedurende den nacht kunnen voortzetten. De lucht schepen zelve zijn veilig voor 'n aanval. Ze hebben zich slechts in voldoend hooge luchtlagen buiten het bereik van het kanonvuur op te houden. Aannemende, dat de luchtschepen door het vuur des vijands naar voor haar veilige streken worden gedreven tot 2000 a 3000 meter boven het aardoppervlak, dan kunnen ze toch. zoodra de duisternis invalt, hun doodelijk werk weder aanvangen. Hier volgt de schildering van zulk een toekomstig bloedbad. 'n Geheele Duitsche divisie ligt des nachts gebivakkeerd. Voorposten zijn uitgezet, verschansingen en loopgraven opgeworpen; 11 nachtelijke aanval met kans op succes zou blijken buiten de mogelijkheid des vijands te liggen. Plotseling - en, indien het 'n donkere nacht is, zonder '11 oogenblik tevoren te zijn gewaarschuwd — spoedt er zich n vloot van slagschepen door het luchtruim. Op den slapenden vijand valt 11 regen van torpedo's neder. Kr zijn 11 honderdtal luchtschepen aanwezig, elk in staat dertig torpedo's van 21 ponden gewicht op den vijand neer te hagelen. Hoevelen van die 12000 man eener divisie zullen dien stormaanval van 3000 torpedo s overleven, om het verhaal van dit griezelig bezoek eener vijandelijke luchtvloot te kunnen oververtellen? Dit is geen phantastische en overdreven schildering. Julliot, de ingenieur van het Lebaudy-luchtschip heeft verklaard, dat elk der Fransche slag-luchtschepen in staat is, dertig en over korte afstanden zelfs vijftig torpedo's, elk van 10 kilogram gewicht, medetenemen. ') 1) Moedebeck, «Die Luftschiffart,» Strasburg 1900 p. 118; en ('apitaine L. Sazerac de 1'orge, «La Conquête de 1'Air,» Paris, 1907. p. 310. De majoor Moedebeck van de Duitsclie artillerie — wellicht de grootste, levende autoriteit op militair lucht scheepvaartgebied heeft gelijk, wanneer iiij zegt, dat goede resultaten zelfs kunnen worden verkregen met tor pedo's van minder dan 10 K.G. Nadat de luchtvloot haren vreeselijken angel des doods heeft uitgestoken, blijft ze niet lang machteloos. Het is zeer goed aantenemen, dat de 100 Fransche luchtschepen, na een geheele Duitsclie divisie in den Klzas te hebben vernietigd, zich denzelfden nacht over de Vogezen zal terugspoeden. n nieuwe lading ammunitie innemen en kort na middernacht een tweede Duitsclie divisie in de pan hakken. ÜORLOGSSCHILDERIXGEX. Eu nu 'n ander tafereel. De ..luchtlijn" der FranschDuitsche grens bezit slechts '11 lengte van 250 kilometer of 156 mijlen. Hij 11 eventueelen oorlog zullen twee of meer millioeti Duitsclie soldaten binnen den tijdsduur van enkele dagen deze nauwe grenslijn kunnen overschrijden. Onderstel, dat al de straatwegen van Flzas-Lotharingen zijn opgepropt met cavalerie, infanterie en artillerie. Met behulp van 1000 lucht slagschepen, welke tesamen 30000 torpedo's kunnen afzenden, zouden de Franschen gedurende den nacht of bij dag bij bewolkten hemel '11 groot gedeelte van het Duitsclie leger kunnen vernietigen. Zoodra deze 1000 luchtschepen hun ammunitie hebben uitgeput, trekken ze over de grens terug, teneinde hun voorraad weder aan te vullen. Hij '11 snelheid van 40 K.M. per uur en '11 gemiddelden afstand van 20 K.M. kan elk luchtschip innemen vijftig torpedo's, elk wegende 10 K.G. en binnen '11 uur weder terug zijn met nieuwen voorraad ammunitie. Hinnen het tijdsbestek van 'n nacht of dag kan dus zulk '11 aanval uit de lucht op de compacte massa's soldaten wellicht 11 dozijn malen worden herhaald. Evenzoo zou, wanneer er oorlog uitbrak tusschen Rusland en Duitschland, 'n Russische luchtvloot instaat zijn op den u.orgen van den eesten inobilisatiedag de kazernes en spoorwegstations van Herlijn te bombardeeren. Wanneer '11 mogendheid duizend van zulke luchtschepen tot haar beschikking heeft, zal ze trachten bij het begin van den oorlog de mobilisatie der vijandelijke strijdkrachten te belemmeren. üe aëronauten zullen dan het vuur met torpedo's en granaatkartetsen op het hoofdkwartier van den vijand, de militaire stapelmagazijnen, de telegraafcentra, de meer belangrijke spoorwegstations en de militaire treinen openen. Om nu tot dezen fictieven oorlog tusschen Frankrijk en Duitschland terugtekeeren X NIKUWK FRANSCH-DU1TSCHK OORLOG. Indien onmiddellijk bij het uitbreken hiervan loool'ran sche lucht:slagscgepen hun weg over Duitschland nemen, zou zelfs '11 sterke Duitsclie luchtvloot van 1000 schepen niet in staat zijn den vijand te verhinderen op verschillende plaatsen de spoorlijnen, naar Frankrijk voerend, te vernielen. Het zou gedurende n oorlog gewenscht zijn om belangrijke plaatsen, binnenslands gelegen, door middel van luchtschepen te bewaken. Hij 11 eventueelen oorlog met Frankrijk zouden de Duitsclie aanvoerders speciale zorg moeten besteden aan de veiligheid van de grensvestingen Metz en Straatsburg, teneinde 11 aanval van de Fransche luchtvloot te voorkomen, welke de versterkingen zou vernielen en het land voor de aanvallers openstellen. Het luchtschip kan verwoesting teweegbrengen in de meest verwijderde en versterkte vestingen. De groote industriëele établissementen, welke Duitsch land van wapens, kanonnen, ammunitie, luchtslagschepen en oorlogsschepen voorzien, zouden altijd in gevaar verkeeren, 11 aanval der vijandelijke luchtvloot te doorstaan te hebben. Het is moeilijk aantenemen. dat zulk 11 aanval geheel zonder succes zou zijn. Indien de Fransche luchtvloot, bij '11 verrassenden aanval, er niet in slaagde de Krupp-inrichtingen te Hssen te vernielen of de rijksgeschutgieterij te Spandau, is het toch waarschijnlijk, dat de spoorlijnen van Berlijn naar Frankrijk op verschillende punten zouden zijn vernield en meerdere kazernes verwoest. Bij de tot dusver plaatsgehadhebbende wijze van oorlogvoeren was het plotseling weder opstaan van 'n verslagen en omtrokken vijand '11 volslagen onmogelijkheid. Gedurende den oorlog van 1870 zou het voor het verslagen Fransche leger niet doenlijk zijn geweest, plotseling te Berlijn of Essen z'11 verschijning te maken. En hier komen we tot een der meest essentieele karaktertrekken van de oorlogvoering in het luchtruim. Zij maakt namelijk de versterking der grenzen, met het doel de invallers buiten het eigen land te houden, volslagen nutteloos. Het gebied der lucht is zoo onmctellijk uitgestrekt, dat het nimmer volkomen kan worden bewaakt en beheerscht. Er bestaat geen noodzakelijkheid voor, dat de Fransche luchtvloot haren weg neemt over de Fransch Duitsche grens. Niemand kan verhinderen, dat ze Duitschland via Zwitserland of België binnendringt, over zee of Engeland. Indien de Fransche luchtschepen onder bescherming der duisternis of door de wolken omhuld, boven neutraal gebied zweven, kan er geen sprake zijn van schending van neutraliteit. Zelfs indien het overschrijden van neutraal gebied mocht worden gezien, zal dit den vrede nog niet in gevaar brengen. De Zwitsers, Belgen of Engelschen zullen den Franschen nog niet den oorlog verklaren, wanneer ze in de nieuwsbladen lezen, dat den vóórgaanden nacht 'n Fransche slagluchtvloot op 'n hoogte van 5000 meters over hun gebied heen naar Duitschland is vertrokken. -Met de vorderingen op luchtscheepvaartgebied zullen de groote mogendheden hunne cavalerie-massa's gaan verminderen en inplaats daarvan luchtschepen bouwen. Zelfs op den huidigen dag schijnt het bezit van 200 a 300 slagschepen zooals de „Patrië" meer gewicht in de schaal te zullen werpen dan de geheele cavalerie. 13e grens van waarnemingsvermogen der cavalerie is zeer beperkt. In de toekomst zullen alle belangrijke waarnemingen uit slag luchtschepen worden gedaan en door draadlooze telegrafie worden overgebracht. De cavalerie zal nog voor speciale diensten nuttig kunnen zijn, doch zelfs deze zullen voor'n groot deel door de aeronauten worden verricht. Waarom zouden de slagschepen onder bedekking van '11 woud of heuvelgedeelte of wel gedurende den nacht, niet in staat kunnen zijn in de achterhoede van den vijand te landen ? Het kleine luchtschip van den graaf de la Vaulx met '11 capaciteit van slechts 762 kub. meter zou zeker wel '11 plek in 'n bosch weten te vinden, waar liet gemakkelijk zou kunnen neerstrijken. En nu gaan we over tot de allergewichtigste kwestie namelijk die der kosten. Ook in dit opzicht evenals in zoovele andere, zal men bevinden, dat het luchtslagschip bezig is, '11 algeheele omwenteling teweegtebrengen in de verhoudingen der moderne oorlogvoering. Tot dusver zijn de gewapende vrede — de toestand van alle wereldmachten — en de oorlog zeer kostbare liefhebberijen geweest. Het slag-luchtschip, dat wellicht eens het vreeselijkste vernielingswerktuig zal blijken te zijn, dat de wereld immer aanschouwde, is betrekkelijk goedkoop. De «1'atrie» der gebroeders Lebaudy kost ongeveer 300000 francs, 11 Duizendtal slagschepen van dit type zou den Franschen staat slechts 300 millioen francs kosten, waarvoor men rond genomen, slechts '11 half dozijn zee-oorlogsschepen kan bouwen, 'n Vast alluminium-luchtschip kost 500000 francs; 11 buigbaar luchtschip 200000 francs. Indien Duitschland de som van '11 milliard mark in den loop van tien jaar wilde uitgeven — d. w. z. 100 milioen mark jaarlijks tot het verkrijgen van'n 3000-tal lucht slagschepen van het vaste en buigbare stelsel — zou dit rijk er niet te armer om zijn. De Zuid-West-Afrikaansche opstand, welke zeer zeker kon zijn vermeden, kostte het Duitsche rijk 800 milioen mark. Indien Duitschland deze som had besteed aan het bouwen van 11 vloot van. laten we zeggen, 2000 luchtschepen van verchillende afmetingen, zou dit rijk'n macht bezitten zooals geen land ter wereld. Bestond zulk '11 slagvloot, dan zou het met Hngeland s suprematie ter zee zijn gedaan. De bezitter van zulk 11 vloot zou geen coalitie Tot £^'tnzt?rsam ïehmra' « "«*»• officieren geen "root . "'eerderheid der Uuitsche als nieuw dement in df *** het m°tor luchtschip gebazeerd % Te, «epticistnc £ tijdens de laatste m-,, ' tie artillerie en infanterie schietenvan ballons cZV™ V^eZelde- do" het neer1200 meter. «P's op een hoogte van ,Soo tot het luchtschip6'» evWnde[s° ua'eren V3" meeninS» dat kan ontslaan, wat echt hèï feT n 7" zich gemakkelijk motor-luchtschip m, n h? / wegneemt, dat het veilig is, j-elfs voir ' °°Rte ,van 2000 '"^'ter, feitelijk wanneer het luchtschif 'T i™3^ artillerie" D°ch, beweegt, is het binnen u i,,"', lagergelegen gebieden van zware artillerie zelf- ° 6 Va" " bombardement hoogte wel te versUan - Z Tl afstand ~ «*' De crrooKte li °P welke tegen»aar boven kunnen 'schfeten ^oc" h?loodrecht moeten vuren Alleen h -t ' schuine richting recht naar bó.endelucht TT,""" d