Een blik in de :: 5eal-Wereld
DOOR 
„Mr. JfiCKS"
: TECHN. DIR. Pa. J. G REE VE & Zn. :







EEN BLIK IN PE
SEflL-WERELD
:: DOOR ::
„Mr. JACKS"
TECNN. DIR. Pa. J. QREEVE 4 Zn. ::
UITGAVE
DRUKKERIJ M. LINDENBAUM & Co., AMSTERDAM.







Aan de Dames, die wal zij i^oopen ook wenschen te kennen, en van hunne gewaardeerde belangstelling zoo talrijke blijken gaven.







m



DE ZEEBEER.
(Callorhinus Ursinus).



Namen en soorten.
"What's in a name?"
SEALSKIN is eigenlijk zeeberenvel, maar hoewel er veel voor zulk een Nederlandsche benaming te zeggen zou zijn, — berenvel, zij het dan ook van den zeebeer, maakt ons een veel te ruigen indruk, geenzins strookende met de zachtheid van het fluweelachtige bont, dat wij als „sealskin" kennen, dan dat ik haar durf aanbevelen; trouwens, het beest zelve doet volstrekt niet denken aan een zeevarend bruintje. Robbenvel ware eene niet onjuiste, maar te algemeene benaming, die niet voldoende specialiseert, want onze zeebeer behoort tot de robben, doch niet alle robben (of vinvoetige zeezoogdieren) leveren ons het sealskin, dat ik nu wensch te bespreken.
Er zijn twee soorten van seal: haar-seal en bont-seal. Het eerste, afkomstig van den zeehond (die zelfs in de Zuiderzee, Biesbosch enz. wordt aangetroffen), den zeeleeuw en andere dieren van deze orde, wordt, behalve voor lederproductie, ook in den behaarden toestand gebruikt: voor militaire hoofdbekleeding (de Nederlandsche huzaren o. a. dragen een „kolbak" van geverfd zeehondenvel), voor Sport- en Automobieljassen enz.
Bont-seal levert ons echter alléén de zeebeer. De Franschen noemen dit vel (mijns inziens ten onrechte) . Loutre de mer": Loutre is zooals bekend Otter, en daar nu sealskin, in den ongeverfden toestand, Ottervel het meest nabij komt (dus het vel van den rivier- of landotter, „loutre du pays"), en op ongeveer dezelfde wijze



JL
DE ZEEBEER.
(Callorhinls Ursinus).



Namen en soorten.
"What's in a name?"
SEALSKIN is eigenlijk zeeberenvel, maar hoewel er veel voor zulk een Nederlandsche benaming te zeggen zou zijn, berenvel, zij het dan ook van den zeebeer, maakt ons een veel te ruigen indruk, geenzins strookende met de zachtheid van het fluweelachtige bont, dat wij als „sealskin kennen, dan dat ik haar durf aanbevelen; trouwens, het beest zelve doet volstrekt niet denken aan een zeevarend bruintje. Robbenvel ware eene niet onjuiste, maar te algemeene benaming, die niet voldoende specialiseert, want onze zeebeer behoort tot de robben, doch niet alle robben (of vinvoetige zeezoogdieren) leveren ons het sealskin, dat ik nu wensch te bespreken.
Er zijn twee soorten van seal: haar-seal en bont-seal. Het eerste, afkomstig van den zeehond (die zelfs in de Zuiderzee, Biesbosch enz. wordt aangetroffen), den zeeleeuw en andere dieren van deze orde, wordt, behalve voor lederproductie, ook in den behaarden toestand gebruikt: voor militaire hoofdbekleeding (de Nederlandsche huzaren o. a. dragen een ,kolbak" van geverfd zeehondenvel), voor Sport- en Automobieljassen enz.
Bont-seal levert ons echter alléén de zeebeer. De Franschen noemen dit vel (mijns inziens ten onrechte) -Loutre de mer : Loutre is zooals bekend Otter, en daar nu sealskin, in den ongeverfden toestand, Ottervel het meest nabij komt (dus het vel van den rivier- of landotter, „loutre du pays"), en op ongeveer dezelfde wijze



bewerkt als sealskin, met eenig succes als zoodanig in den handel is gebracht, zou men den naam van „loutre de mer" kunnen rechtvaardigen, ware het niet, dat er werkelijk ook zeeotters bestaan (Enhydris lutris, Latax \utris), die ons het buitengewoon fijne bontvel leveren, at in Frankrijk en ook hier bekend is onder den naam *n „Kamschatka", maar in Engeland met meerdere juist<d „sea otter" wordt genoemd.
De Franschen schijnen zich echter de onjuistheid de.ter benaming bewust te zijn, althans zij voegen er gewoonlijk die van „sealskin" aan toe, of bepalen zich in vele gevallen tot den universeel gebruikelijken naam van „sealskin", dien ik ook hier uitsluitend zal bezigen.
Om op de benaming , loutre" voolr sealskin nog even terug te komen: men houde het zich voor gezegd, dat alle „loutres" met fantastische toevoegingen ontleend aan geografische benamingen van districten, waar geen sea! voorkomt, zooals: „loutre de Colombie", „de Hudson" etc., evenmin sealskin zijn als „seal bisam", „seal-kanin", „seal-otter", „seal-nutria", „electric-seal" of wat dies meer zij. De bontsoorten, onder deze namen aangeboden, zijn alle min of meer kostbare huiden van land-of waterdieren, welke zich leenen tot eene bewerking, welke een sealeffect teweegbrengt.
Toen, door hebzucht gedreven, de jagers de zeeberen op eene even onzinnige als kortzichtige wijze bij duizenden en honderdduizenden begonnen te dooden, en daardoor de toevoer jaarlijks dermate afnam, dat de daaruit volgende prijsverhooging der vellen het bezit van een sealskin mantel slechts mogelijk maakte voor de meestbegunstigden dezer aarde — toen begonnen vindingrijke vakmannen zich de hersenen te breken om .imitaties" te maken, en, het zij hier gezegd, velen met uitstekend gevolg natuur-



lijk wat het voortbrengen van imitaties betreft, niet het breken der hersenen.
Het is mijne bedoeling niet, in dit werkje het „pro" en „contra" dezer namaaksels te bespreken; hier zij slechts aangestipt, dat geen dier „imitaties", (ofschoon er zijn, die, mits zonder bedriegelijke voorgevens verkocht, wel degelijk aanbeveling verdienen), in alle opzichten echt sealskin kan vervangen.
„A rose called by any other name, smells as svveet", en het vel van den zeebeer, worde het robbenvel, sealskin of loutre genoemd, heeft ongeëvenaarde eigenschappen; maar evenmin als de roos van Jericho of een klaproos de zoete geuren heeft van de eenvoudige roos, heeft een enkele dier loutres de , of seals de voor¬
treffelijke eigenschappen van sealskin „pur et simple".
Nochtans is ook echt sealskin in den handel nog onder verschillende bij-benamingen bekend, die terecht worden ontleend aan de plaats van herkomst. Deze benamingen bepalen tot zekere hoogte de qualiteit van het vel, die niet slechts afhankelijk is van geslacht en leeftijd van het dier, maar tevens van de climatische en atmospherische invloeden, die de huid heeft ondergaan in het habitat der dieren, en van de wijze van buitmaken of dooden.
Zooals wij later zullen zien, zijn die huiden, welke in den handel bekend staan als „Alaska-seal", de beste en juist dit geeft aanleiding tot verder misbruik van benaming.
De benaming .Loutre d'Alaska" of „Alaska-seal" wordt dikwijls gebruikt als het eenige distinctief van imitatie-seal, alsof alle echt seal „Alaska seal' ware. Dit is ten eene male onjuist, zooals ik later hoop aan te toonen. Ik wil aannemen dat het misbruik maken van deze benaming door hen, die wei in pelterijen handelen, maar slechts



oppervlakkige kenners van het artikel zijn, slechts is toe te schrijven aan onwetendheid, maar opzettelijk misleidend is het, wanneer een vakman dit doet; deze toch dient het verschil te kennen.
De zeeberen (Otaria Ursina, Callorhinus Ursinus) bewonen voor circa acht maanden van het jaar de volle zee, maar komen in het voorjaar voor 3 a 4 maanden naar vasten wal in hoofdzaak ten behoeve van de voortplanting, en daartoe kiezen zij (volgens sommige zoölogen alle jaren dezelfde) bijzonder afgelegen eilanden uit, met een voor hun doel geschikte landings- en verblijfplaats.
Op weg nu naar deze paringsplaatsen, of terwijl zij (de vrouwtjes en de jongen) zich in de nabijheid daarvan in de zee bevinden, worden zij door sealjagers buit gemaakt, of wel zij worden op deze eilanden zelve met goed oordeel uitgezocht en gedood.
Voor ons doel kunnen wij de zeeberen in twee hoofdgroepen verdeelen: De Noordpool- en Zuidpoolbewoners.
Van de ZUIDELIJKE, wier huiden vroeger in honderdduizendtallen ter markt kwamen, behoeven wij nu nog slechts te noemen:
SHETLAND SEAL, waaronder verstaan worden de vellen der zeeberen, die rondom de Zuidpool vergaderen, maar meer in het bijzonder op de Zuidelijke Shetland eilanden worden gevangen. Ze worden ook wel Zuidzeeseal genoemd.
Van alle sealsoorten heeft deze ongetwijfeld het fijnste, meest zijdeachtige wolhaar of bont, maar het aantal, dat nu nog wordt buit gemaakt, is zoo onbeduidend (300 è 400 per jaar), dat zij bij een vergelijk der kwaliteiten geheel buiten beschouwing kunnen worden gelaten. Alleen



zou ik nog als mijne ondervinding willen aanstippen (de laatste dier soort liet ik verwerken in 188S), dat het leder niet zeer sterk is, zoodat zij uit een oogpunt van duurzaamheid niet bijzonder waren aan te bevelen.
De Kaap Hoorn, Kaap de Goede Hoop, Australische en minder belangrijke groepen kan ik, deels om hun thans zoo zeer geslonken aantal, deels om hunne zeer geringe kwaliteit, zonder nadere omschrijving opnoemen.
Een belangrijke groep van de Zuidelijke zeeberen is nog die, welke aan de monden van de La Plata rivier wordt gevangen, in den handel bekend onder den naam van LOBOS SEAL, naar het eiland, waarop zij onder de bescherming van de regeering van Uruguay jaarlijks vergaren en worden buit gemaakt. Het bont van deze dieren is echter ook van veel geringer kwaliteit dan dat der Noordelijke- of Zuidzee-bewoners. De meer gematigde luchtstreek dezer jachtvelden is daarvan de (par manière de dire) voor de hand liggende oorzaak.
De NOORDELIJKE SEALS worden uitsluitend in den Stillen Oceaan aangetroffen (in den Atlantischen Oceaan komen geen zeeberen voor ten Noorden van den evenaar), en begeven zich in het voorjaar naar de eilanden in de Behringzee gelegen en naar de Japansche eilanden. Waarschijnlijk nu is er hoegenaamd geen onderscheid in de gehalte van de huid dier dieren gedurende hun verblijf in volle zee, dan alleen dat, hetwelk is toe te schrijven aan leeftijd en geslacht, maar geheel anders is het met dit verschil gesteld wanneer zij eenigen tijd op de paringsgronden hebben verblijf gehouden.
Deze Noordelijke Seals nu worden naar deze paringsgronden verdeeld in:
ALASKA SEAL, de 1—5 jarige ongepaarde mannetjes welke met bijzondere inachtneming van de hoedanigheden



van hun huid op de bij Alaska behoorende eilanden St. Paul en St. George onder toezicht van de Regeering der Vereenigde Staten worden gedood.
COPPER ISLANDSEAL, die, welke verkregen worden op de nabij Kamschatka gelegen Behring- en Kopereilanden.
JAPAN SEAL, het product der Japansche eilanden, en voorts de NORTH WEST COAST SEAL, afkomstig van de dieren, in de open zee langs de N.W. kust van Amerika buit gemaakt, voor het meerendeel vrouwtjes op weg naar bovengenoemde eilanden om hun jong te werpen.
Waarom nu Alaska Seal in alle opzichten de voorkeur verdient, hoop ik in een volgend hoofdstuk duidelijk te maken.



Een bezoek aan St. Paul.
Belangstellende dames, die de goedheid hebt gehad mij zooverre te volgen, ik noodig u thans uit tot het bezoek aan een oord, niet wijd van de Noordpool, de Pribylov-eilanden in de Behring-zee, ten Zuiden van Siberië's uitersten Noordoosthoek en ten Noorden van den Aleoeten-archipel, die niets anders is dan eene voonzetting van het schiereiland Aljaska (in den handel beter bekend onder den naam van Alaska).
Mijne bedoeling is u in deze onherbergzame oorden allereerst te doen kennis maken met de „heeren der schepping", die daar hun scepter zwaaien. Natuurlijk op behoorlijken afstand, want die „mannetjes" zijn de reeds besproken zeeberen. Zij schijnen op ons bezoek al zeer weinig gesteld en ons met hun minachtende blikken te willen beduiden, die pronkers met hun onberispelijk passenden pels, dat zij niet bereid zijn ons hunne kleedij af te staan.
Gelijk bij wilde en halfwilde volkeren is bij de dieren, de man de grootste praler — de fraaist of althans de meest opzichtig gekleede in de wereld der dieren, zoo wordt beweerd, uitsluitend met de lofwaardige bedoeling de wijfjes te behagen, zoodat hoofdzakelijk (ziet er Darwin slechts op na) de „natuurlijke teeltkeus" de bonte schoonheid van pauw en haan, de trotsche en woeste pracht van leeuwen- en stierenkop zou hebben bepaald.
Wat er ook zij van deze maar al te aanvechtbare theorie — en iets schijnt er toch wel van waar te zijn — bij de Urinus Callorhinus bepaalt zich, wat het uiterlijke betreft, de superioriteit van het mannetje tot grootere



afmetingen, den ontzagwekkenden forsch gespierden hals met betrekkelijk klein maar fier gedragen hoofd, versierd met stijf-borstelige knevels, die tot over de schouders reiken. Hiertegenover bewonderen wij bij de vrouwtjes eene veel grootere bevalligheid en fijnheid van vormen, die, evenals bij de hoogere zoogdieren, (de tijgerin, de ree bijv.), ook aan den dag treden bij de sealskindraagster van nature, die wij straks als de meermin van een sprookje zullen zien opdoemen uit de zee.
Daar het ons, bonthandelaren, echter slechts te doen is om de huid, om de „beauty which lays but skindeep , geven wij de voorkeur aan de mannetjes en beschouwen de wijfjes om utiliteitsredenen als inferieur.
Bij onze aankomst zijn de eilanden gehuld in een dikken nevel, die Rider Haggard, den schrijver van "The people of the Mist", zou doen watertanden, maar klappertanden tevens. Langzaam, zeer langzaam ontrolt zich het mistscherm en daar ontwaren wij een groot deel van St. Paul, het belangrijkste dezer eilandengroep. Golvend vlak, hier en daar een eenzame berg, een uitgebrande krater misschien, want deze kleine eilanden zijn van vulcanischen oorsprong, lavablokken eertijds verspreid, uitstekend boven den spiegel der zee, maar allengs aangevuld met slik en zand, door de golven van onmetelijke afstanden aangevoerd, en daarmede hard geplaveid.
Hier is als het ware door de natuur zelve voor de „Seals" het leger gespreid, de bodem gereed gemaakt.
Deze dieren moeten, volgens hunne familiewetten gedurende het paringstijdperk voor twee of drie maanden ongestoord een verblijf op terra firma betrekken. Daartoe is hun noodig een koele vochtige atmosfeer op vasten







Daar tronen zij de sultans, die hun harem wachten!



behoorlijk gedraineerden bodem. Dit alles biedt hun het eiland St. Paul (en ook het kleinere, tot deze groep behoorende St. George) in den meest volmaakten vorm. Nergens ter wereld bestaan deze zelfde gunstige conditiën, ook niet op de Commander- en Copper-eilanden, of die van den Japanschen Archipel.
Wordt dus hier voor het dier zelve aan al zijne eischen voldaan, ook de huid wordt voor ons doel op buitengewone wijze door de natuur verzorgd.
Wanneer de grond kleiachtig ware, dan zouden zich in den bodem plasjes vormen in dit klimaat, waar het gedurende de zomermaanden bijna aanhoudend regent, of de natte misten zouden den bodem geheel doorweeken. Aanraking met de hierdoor ontstane modder doet de huid der dieren spoedig ontharen en stelt het bont aan beschadiging bloot. Daar, waar de bodem los-zandig is, slaat de regen dit zand niet alleen in de groote intelligente oogen onzer zeeberen, maar ook in de bonthuid, hieruit volgt irritatie en gevolgelijk een slecht geconserveerde huid.
Tegen dit alles vrijwaart hier de bodem.
Na dus te hebben aangetoond, dat hier alles meewerkt om de zeeberenhuid met de eigenschappen te bedeelen, waaraan terecht zoo hooge waarde wordt toegekend, keeren wij tot een beschouwing van ons eiland terug.
Kaal en dor is het landschap, schoon hier en daar met laag, o zoo laag, loof versierd en bloemen, waaronder fraaie, enkele welriekend.
Maar blikt vooral daarheen, ons eigenlijk doel, gindsch strand, een plek zooals er nog enkele zijn, waar de beklimming den zeebeer mogelijk is geweest.
Daar tronen zij, de sultans, die hun harem wachten!



*
Daar tronen zij de sultans, die hun harem wachten!



behoorlijk gedraineerden bodem. Dit alles biedt hun het eiland St. Paul (en ook het kleinere, tot deze groep behoorende St. George) in den meest volmaakten vorm. Nergens ter wereld bestaan deze zelfde gunstige conditiën, ook niet op de Commander- en Copper-eilanden, of die van den Japanschen Archipel.
Wordt dus hier voor het dier zelve aan al zijne eischen voldaan, ook de huid wordt voor ons doel op buitengewone wijze door de natuur verzorgd.
Wanneer de grond kleiachtig ware, dan zouden zich in den bodem plasjes vormen in dit klimaat, waar het gedurende de zomermaanden bijna aanhoudend regent, of de natte misten zouden den bodem geheel doorweeken. Aanraking met de hierdoor ontstane modder doet de huid der dieren spoedig ontharen en stelt het bont aan beschadiging bloot. Daar, waar de bodem los-zandig is, slaat de regen dit zand niet alleen in de groote intelligente oogen onzer zeeberen, maar ook in de bonthuid, hieruit volgt irritatie en gevolgelijk een slecht geconserveerde huid.
Tegen dit alles vrijwaart hier de bodem.
Na dus te hebben aangetoond, dat hier alles meewerkt om de zeeberenhuid met de eigenschappen te bedeelen, waaraan terecht zoo hooge waarde wordt toegekend, keeren wij tot een beschouwing van ons eiland terug.
Kaal en dor is het landschap, schoon hier en daar met laag, o zoo laag, loof versierd en bloemen, waaronder fraaie, enkele welriekend.
Maar blikt vooral daarheen, ons eigenlijk doel, gindsch strand, een plek zooals er nog enkele zijn, waar de beklimming den zeebeer mogelijk is geweest.
Daar tronen zij, de sultans, die hun harem wachten!



't Is midden Juni. Duizenden en duizenden plaatsen zijn amphiteatergewijze bezet door zoovele mannetjesrobben of bullen. De beste plaatsen zijn vooraan, dicht bij de zee, van waar de wijfjes komen, en hard is er gevochten moeten worden om die te bezitten en te behouden. Reeds weken duurt die strijd, sedert in het begin der vorige maand slechts enkele, maar allengs meer en meer zeeberen hun ligplaatsen hebben beklommen van uit de zee — steeds in dichter drommen opdagend, de voorgangers naar de tweede rij verdrijvend, zelf verdreven door weer sterker strijders, die op hun beurt moeten wijken en de zwakkeren steeds verder naar achter jagend, tot tal van rijen zijn ontstaan en vechtensmoede allen een weinig rust genieten.
't Mag waarlijk wel zijn!
Ziet hem aan, dien veteraan: Hij is met wonden overdekt, veel bloed moet hij verloren hebben en niet minder vet, want hij heeft geen voedsel genoten sinds hij landde!
Wonderlijk vindt gij dat?
Maar als ik u nu zeg, dat hij zal blijven vasten tot hij in Augustus — na afloop van den paartijd — zijn leven in volle zee hervat, dan zal uw verbazing nog stijgen. Dan echter, na al dit vechten en vasten, zal hij zoo uitgeteerd zijn, dat zijn hem eens zoo nauwkeurig passende pels hem als een „paletot cloche" om de leden hangt.
Goed of slecht passend, zijn pels wenschen wij echter niet, want met dat hij zich een plaats heeft veroverd voor zijn aanstaande harem, heeft hij zich de onschendbaarheid verzekerd voor den dood door menschenhand, zooals ik U straks zal duidelijk maken.
Thans valt er iets voor, dat onze geheele aandacht in beslag neemt:



Waarom na de betrekkelijke rust nu op eens weer die hevige strijd, als wilde elke bul met zijne lange tanden bewijzen, dat hij tot het uiterste zijn domein zal weten te verdedigen ? — Het is wijl ginds in de zee de wijfjes in aantocht zijn.
Wij zijn voorwaar in tijds gekomen! De wijfjes beklimmen de kust en dat met eene vaardigheid, die wij van hun zwempooten niet verwacht zouden hebben. De mannetjes moedigen met juichkreten de bevallige schepsels aan, die zeer aanmerkelijk kleiner zijn dan zij, maar o, zoo fijn van leest, zoo sierlijk zwemmend, zoo gracelijk zich bewegend, oneindig teeder lonkend met hun groote zwartblauwe verstandige zachte oogen in de fraaie hoofdjes
wiegelend op den slanken hals maar, zelfs een Duitsch
romanschrijver zou hier gebrek krijgen aan adjectieven!
Hoffelijk, voorkomend en behulpzaam zijn de mannetjes voor allen, die daar komen en behagelijk zich nedervlijen naast den bul, den grimmigen held.
Nauwelijks is het eerste wijfje ter plaatse of de bul ontwaart een tweede, dat hij tot zich nemen wil. De voorste heeren zijn niet voor niets vooraan. Hij grijpt dat tweede en nog andere. Terwijl hij zich daarvan meester maakt, slaat een sultan van de tweede rij zijn slag en ontrooft een zijner wijfjes. Deze ontvoerder wordt weder op dezelfde wijze belaagd door een mededinger achter hem en ook deze weer wordt aldus beroofd. Dit gaat zoo voort tot alle wijfjes zijn geland, en de bullen op de verschillende rijen naar verhouding tot hun meerdere of mindere verwijdering van de kust meer of minder .beweibt" zijn.
Bij het vechten om de wijfjes gaat het er geducht van langs: Niet slechts dat de heeren bij den strijd elkander diepe wonden toedienen, maar vaak gaat het er zoo woest



toe, dat menig wijfje verscheurd of gevild wordt tusschen de rukkende tanden van roover en „verdediger". Geen der partijen blijkt echter veel pijn te bespeuren van de in onze oogen verschrikkelijke wonden.
Hier dient nog te worden opgemerkt, dat het sedert haar vorig bezoek aan de paringsgronden drachtige wijfje kort na haar landing een iong werpt (bijna altijd één enkel, tweelingen zijn uiterst zeldzaam), hetwelk zij trouw zoogt, en volop voeden kan, want anders dan de vader maakt zij geregeld haar korte strooptochten op zee, daarbij zorg dragend steeds ter zelfder plaats weer te landen, onder het ijverzuchtig oog van haar heer en meester, wanneer zij zich althans niet te ver uit heeft gewaagd en in de handen van de „open zee" stroopers is gevallen.
Thans verzoek ik uwe aandacht voor den bijzonderen stand van zaken, waarop het stelsel van geoctroyeerden robbenslag op deze Alaska-eilanden berust, en waardoor ter eenre zijde uitsluitend de fijnste vachten op de meest humane wijze verkregen worden, en ter andere zijde zooveel mogelijk het instandhouden der soort gewaarborgd wordt.
Van zee tot mijlen ver achter de natuurlijke fokkerijen, die wij zooeven beschouwden, loopt een pad, ontstaan onder het voortdurend heen en weerloopen, schuifelen en springen der mannetjes-seals, die nog te jong zijn om zich over het aanwerven van een harem te bekommeren. Zij zijn gelijktijdig met of kort na de wijfjes geland. Zij denken niet aan het bezetten van een beperkte ruimte, zij leiden een vroolijk leventje en doen zich te goed aan hun geliefkoosd voedsel, de visschen der zee, waarheen







HET OPJAGEN DER VRIJGEZELLEN.



een smalle uitweg hun door de sultans wordt gelaten, mits zij slechts recht voor zich uitkijken en „doorloopen".
Zij zijn dus van de groote gemeenschap de „vroolijke Franzen", de cholostjakis zooals zij genoemd worden in het Russisch (nog steeds de officieele taal dier eilanden), welke benaming als terminus technicus is overgenomen, maar eigenlijk en zeer kenmerkend „vrijgezel" beteekent.
Zij hebben niet behoeven te vechten en derhalve is hun pels niet gescheurd of op andere wijze beschadigd, maar deze werd integendeel bijzonder verrijkt door hun tijdelijk amphibisch bestaan onder de meest gunstige omstandigheden.
Maar juist daarom zijn zij er erger aan toe dan de menschelijke .vrijgezellen' van Oostenrijk bijv., die slechts in handen vallen van den fiscus: een deel hunner moet
zijn huid afstaan.
Nadat eerst zorgvuldig de enkele „baby" zusjes, die zich onder hen mochten bevinden, zijn verwijderd en ook die wier huid niet „tadellos" genoemd kan worden zijn teruggewezen, worden zij in kudden langs bovenbedoeld pad langzaam opgejaagd naar een bepaalde plaats nabij het Aleoeten-dorp. Bij dit opjagen wordt de grootste zorg in acht genomen, dat zij niet door verhitting hun huid beschadigen, terwijl elk individu, wiens huid onderweg nog minder volmaakt mocht blijken, tot terugkeeren wordt gedwongen, want let er op slechts een vastgesteld aantal mag gedood worden, en dus worden uitsluitend de beste
daarvoor uitgezocht.
Ter plaatse aangekomen, geschiedt het reglementaire doodknuppelen door de speciaal daarvoor aangestelde Aleoeten, die hierin eene ongeëvenaarde behendigheid hebben verkregen, onder het oog van bekwame opzichters, die er ook hunnerzijds voor zorgen dat geene



enkele cholostjaki met een beschadigde of inferieure huid wordt gedood en dat de stervensseconde der dieren beantwoordt aan de eischen der humaniteit.
Geheel anders is het echter gesteld met Sealskin op andere wijze verkregen dan deze „Alaska" Seal!



Een stukje Geschiedenis.
In dit hoofstuk hebben wij slechts vrij dorre, hoewel wetenswaardige feiten na te gaan, weshalve ik naar vermogen beknopt maar zakelijk zal zijn.
In de zeventiende eeuw zochten Altasor en zijn benden van Kozakken, Russische en Tartaarsche pelsjagers, naar nieuwe velden voor hun bedrijf en werden zoo in Kamschatka de ontdekkers van het kostelijke zee-otterbont, waarvan ik in het eerste hoofdstuk even melding maakte.
Daar hadden zij spoedig de natuurdragers van dit bont welhaast uitgeroeid. Daarna, in 1741—42, brachten de overlevenden van Behring's tweede reis en Tsjerikoween geweidig aantal huiden thuis van Behring-eiland. Vervolgens ontdekte Novodiskow Attoe en omliggende eilanden. Hem volgden Paikow en Glottow als ontdekkers van andere pooleilander.. Het schiereiland Alaska werd in 1768 het eerst bezocht en wel door Krenitsin.
Al deze ontdekkingen zijn het gevolg van het steeds verder zoeken naar de bontdrager.de dieren, in hoofdzaak zee-otters, die door deze jagers in de eene streek na de andere nagenoeg werden uitgemoord.
Gedurende deze tochten werd de zeebeer herhaaldelijk in open zee ontmoet. Waar deze dieren landden en de zomermaanden doorbrachten, bleef echter een geheim voor allen! *)
*) Ofschoon reeds sedert meer dan een eeuw vele walvischjagers zich het bestaan dezer dieren bewust waren, en vele schepen van verschillende nationaliteit in de Stille Zuidzee deze dieren bij duizenden buit maakten was omtrent hun habitat en levenswijze nog



Bij de bewoners der Aleoeten-eilanden was hieromtrent eene legende in omloop, waarin de herkomst dezer zeebewoners, of althans hunne vergaderplaatsen als zeer nabij de Noordpool werd gedacht. Dit gaf den man, wiens naam aan de ontdekking werd gegeven, aanleiding tot een tocht naar het Noorden en hij nam in 1786 bezit van deze eilanden uit naam van de Russische regeering. Hij ontwaarde de rijke buit, die hij tevergeefs trachtte geheim te houden.
Deze eilanden nu, vooral het grootere St. Paul en kleinere St. Georgc, die met hun vlak-glooiende basalten, schier onbeaarde strandplaatsen, d. w. z. hun natuurlijke robbenbanken en hun natmistigen dampkring, zoozeer aan alle voorwaarden voldoen, bleken, toen Pribylow ze voor Rusland in bezit nam, onbewoond te zijn. Hij vestigde er dus eene kolonie van gewillige Aleoeten, die gedurende drie maanden van het jaar het dooden, villen en verzorgen der huiden voor hunne rekening moesten nemen en den overigen tijd, slecht verzorgd als zij waren, maar rijkelijk van rum voorzien, pretmakend hun dood mochten verhaasten, met zulk gevolg, dat hun aantal voortdurend moest worden aangevuld. Zij werden, al behoefden zij slechts enkele maanden van het jaar te werken, niet veel anders dan als slaven behandeld.
Tot in 1870 woonden zij in allerellendigste hutten, half onder den grond, maar in dat jaar, gingen de eilanden in erfpacht over aan de Alaska Commercial Company van San Francisco, die een andere orde
zeer weinig bekend toen H. W. Elliott in 1872—1876 deze eilanden voor zoölogische navorschingen bezocht. De meeste bijzonderheden, die thans in bijna alle zoölogische werken betreffende deze dieren voorkomen, hebben wij aan zijne onvermoeide onderzoekingen te danken.



op zaken stelde, en als voorwaarden van die erfpacht belangrijke verplichtingen tegenover de bewoners op zich nam, zoodat op den huidigen dag in deze kleine wereld geen ellende meer bekend is. Integendeel, de weinige bewoners (voor een klein deel slechts de nakomelingen der oorspronkelijke kolonisten) staan onder de inboorlingen van Alaska, hun verwanten als de „ rijke Aleoeten" bekend.
Onder het oude regime werden drie kwart der huiden in Augustus en September gewonnen, ja zelfs nog in October. De qualiteit dier huiden was dan echter van dien aard, dat vaak de verzendingskosten naar Londen niet gedekt konden worden. Deze misstand is onder de thans heerschende maatregelen geheel verholpen.
Doch loopen wij niet op ons overzicht vooruit:
Toen in 1867 Aljaska, de Aleoeten-archipel en de Pribylow-eilanden (waartoe behalve St. Paul en St. Qeorge nog een paar rotseilanden en klippen behooren), m.a.w. geheel Russisch Amerika, door aankoop grondgebied der Vereenigde Staten werd, wist men deze oorden wel op de kaart te vinden, doch veel verder ging niemands kennis. De Amerikanen zeiven waren zich niet bewust, welk een buitengewoon voordeeligen koop de regeering gesloten had. Dit zou eerst later blijken, toen eenige ondernemende lieden die kant eens uitgingen om hun geluk te beproeven, bevroedend dat daar nog groote zaken in pelzen en huiden vielen te doen.
Slechts weinige Amerikanen hadden eenig besef van het bestaan dezer reeds meermalen genoemde eilanden, waar, in den loop der tijden, door Russische fortuinzoekers reeds zoo veel rijkdom was behaald, maar, helaas, onberekenbaar vee! meer was verwaarloosd en vernietigd!
Het kon nochtans niet uitblijven of weldra had men



,découvert Ie pot aux roses", zoodat weliswaar na de overdracht toch nog weer een Russisch kapitein het eerst met zijn scheepje ter plaatse verscheen, maar na weinige dagen reeds werd opgevolgd door kapitein E. Morgan van Connecticut en na een week bovendien door den heer H. M. Hutchinson, van New-Hampshire, vertegenwoordiger eener Nieuw-Londensche Maatschappij.
Een krankzinnig ijveren om de meeste buit te halen was weder het gevolg der concurrentie. Spoedig zagen echter alle partijen in, dat zij bezig waren de hen met de gouden eieren te slachten, en wierpen zij het niet slechts onderling op een accoord, maar Hutchinson en Morgan wisten het Treasury Department en het Congres der Vereenigde Staten te bewegen tot het uitvaardigen van een wet waarbij voorloopig de robbens'.ag moest worden gestaakt.
in 1870 werd de ontginning der levende mijn door de hiervoren genoemde Alaska Commercial Company op nieuw begonnen, thans echter onder toezicht van de regeering, die partij trekkend van de opgedane ervaring, paal en perk stelde.
Onder de conditiën van de erfpacht werd vastgesteld het verbod om wijfjes te dooden, de slachttijd zeer beperkt, en zou door de Regeering alle jaren het maximum-cijfer der te dooden mannetjes worden vastgesteld.
Oorspronkelijk was dit cijfer gesteld op 100.000 tot 120.000. Vergis ik mij niet, dan was het vaststellen van dit aantal gebaseerd op zekere gegevens van den zoöloog Elliott, die zijn berekening goed had opgesteld met betrekking tot het voortplantingsvermogen der zeeberen, maar geen rekening had gehouden met de moordjacht ter zee.
Wanneer men in aanmerking neemt dat door deze open-zee-stroopers bijna uitsluitend drachtige wijfjes



worden gevangen, dat vaak drie tot vier worden gedood alvorens één enkele huid in hun bezit komt, zoodat gemiddeld zes levens te niet worden gedaan om die ééne huid machtig te worden, valt het licht te begrijpen, dat alle berekeningen hier moesten falen. Dit feit alleen zou mijns inziens voldoende moeten zijn, om alle weidenkenden er toe te brengen aan Alaska-seal de voorkeur te geven boven Victoria of N. W. kustseal. Moet ik op meerdere goede gronden wijzen - ongetwijfeld wegen die nog zwaarder voor u, geachte lezeressen — dan geef ik u in overweging het groot verschil van de humane slachtmethode op de geoctroyeerde eilanden als vergeleken met het nutteloos verwonden en half-dooden door de open-zee-jagers.
In Amerika wordt geen seal-huid toegelaten, die afkomstig is van de open-zee-vangst en wanneer eene dame het douane-kantoor der Vereenigde Staten met een sealskin-mantel wil passeeren, dan moet zij een certificaat kunnen overleggen, waaruit blijkt dat dit kleedingstuk is vervaardigd uit huiden, welke op een door de regeering als rechtmatig erkende wijze buit gemaakt zijn. Kan zij dit niet, dan wordt het „corpus delicti" eenvoudig geconfisceerd (zonder eenige vergoeding). *)
Sedert in 1889 de erfpacht is overgegaan aan de North American Commercial Company, mogen geen andere schepen dan de hare personen of goederen landen op de Pribylow-eilanden, en is zij alleen gerechtigd tot den robbenslag onder zekere beperkingen: In 1890 was20.000 cholostjaki's (van 1- tot 5-jarigen leeftijd) het maximum,
*) Alle groote Europeesche bonthandelaren en verwerkers zorgen er dan ook voor dat hunne cliënten, die naar de Vereenigde Staten terugreizen met een dergelijk stuk, van het vereischte certificaat zijn voorzien.



sedert is het aantal, dat door hen gedood mag worden,
tot 15.000 geslonken.
Toch moet het aantal fok-bullen reeds met 42%
zijn verminderd!
Dit is geenszins toe te schrijven aan den robbenslag op de eilanden zelve, zoodat de maatregelen, die men ten dien opzichte heeft voorgesteld (o. a. algeheele staking van het bedrijf op de eilanden in de eerste jaren) volkomen nutteloos zouden zijn. Ik herhaal met alle competente onderzoekers: Het dooden op zee is alleen de oorzaak hiervan.
Bij herhaling hebben de Vereenigde Staten getracht aan deze zee-strooperij voor goed een einde te maken. In 1886 o. a. werd een aantal Britsche schepen daarvoor opgebracht.
Mede als een gevolg hiervan en tot opklaring van de verschillende .questions", die dientengevolge tusschen de betrokken regeeringen hangende waren, werd in 1893 te Parijs een Internationale Rechtbank gehouden.
Daar werd toen een compromis gevonden, waarbij het jachtseizoen van 1 Mei tot 31 Juli in de Stille Oceaan werd gesloten en de geheele robbenslag te water werd verboden binnen een kring van 60 Engelsche mijlen om de Pribylow-eilanden.
De slechte wijze, waarop echter aan het handhaven dezer maatregelen door andere regeeringen dan die der Vereenigde Staten de hand wordt gehouden, maakt dat zij volstrekt niet aan de verwachting beantwoorden. Getuige het feit, dat, waar de sealstapel in 1874 nog op 4.700.000 en in 1891 nog op circa één millioen dieren becijferd werd, deze nu tot circa 180.000 koppen is ingekrompen. Getuige voorts het aantal jongen, dal op de fokkerijen wordt gevonden, doodgehongerd omdat de



moeder, die zich ter zee begaf om zichzelf te voeden, niet is teruggekeerd, maar in de handen der stroopers is gevallen!
Wat kunnen ook alle wetten en verordeningen baten, zoolang Engeland en Rusland niet medewerken ter handhaving, en ook hier het „gele gevaar" dreigt? Want de Japanners, die zelf-bewuste Nippon-Jin, doen vlijtig mede aan het uitmoorden!
Zal ten slotte het zwaard uit de schede moeten om ons den toevoer van sealskin voor de toekomst te verzekeren, niet alleen, opdat gij, Dames, steeds met uw geliefkoosd bont gekleed zult kunnen gaan, maar ook opdat eene hoogst belangrijke industrie, waaromtrent wij in een volgend hoofdstuk eenige bijzonderheden gaan bespreken, blijve voortbestaan?
Hopen wij er het beste van in deze eeuw van arbitrage!



Van Behring-zee naar Amsterdam.
Om bederf te voorkomen, worden de huiden zonder eenig tijdverlies afgestroopt en naar het zouthuis gebracht. Hier worden zij in troggen op elkander gestapeld, pelt tegen pelt, met een dikken tusschenlaag van zout. Na ongeveer veertien dagen zoo gelegen te hebben, worden zij twee aan twee, huid tegen huid, in bundels stevig saamgebonden en van twintig tot vijf-en-twintig van deze bundels tezamen in vaten verpakt, om via San Francisco en New-York naar London te worden verscheept.
Onnoodig te zeggen, dat de leek, deze vaten in dien toestand beziende, niet het minste vermoeden zou hebben, dat volgens den huidigen marktstandaard elk zoo'n vat een waarde vertegenwoordigt van duizenden guldens.
In Londen aangekomen, worden de huiden in pakhuizen opgeslagen, naar grootte en kwaliteit gesorteerd en met de letters L. A. geperforeerd. Dit merk beteekent Lampson's (de verkoopende makelaars) „Alaska" en blijft het kenmerk van echtheid in de huid totdat deze U wordt aangeboden in zijn prachtig fluweelachtigen toestand.
Op enkele uitzonderingen na wordt jaarlijks in de maand December het geheele product van het laatste voorjaar door voornoemde makelaars te Londen in publieke veiling verkocht in Lots (kavelingen) van 80 tot 100 stuks.
Ruim 20 jaren geleden was de gemiddelde opbrengst dier vellen ter veiling circa vier Pond Sterling (ongeveer acht en veertig gulden), terwijl op de in December 1908 gehouden veiling het cijfer van £ 11.18.— (dus circa honderd vijf-en-veertig gulden) per huid werd bereikt.



Alleen nu op deze veilingen kan Alaska-seal uit de eerste hand gekocht worden. Het spreekt dus vanzelf, dat daarop alle groote bontvellenhandelaren van de wereld persoonlijk of door hunne makelaars vertegenwoordigd zijn en dat de mededinging buitengewoon groot is om de wegens hunne afmetingen in verband met de heerschende mode meest geschikte vellen te bemachtigen.
Om voordeelig seal te kunnen verwerken, dient de bontwerker gesorteerd te zijn in verschillende grootten van vellen, voor de verschillende lengten van mantels, die hem besteld kunnen worden. Het is dus een gemakkelijk vermenigvuldigsommetje om te berekenen uit bovenstaande gegevens, welk een bedrag aan baar geld (want crediet wordt niet gegeven) er noodig is om zich voor alle behoeften van het komende seizoen te voorzien. Het is ook gemakkelijk verklaard, dat bontwerkers, die niet tevens groothandelaren in bontvellen zijn, er de voorkeur aan geven, laatstgenoemden iets te laten verdienen, en bij hen later hunne vellen geheel gereed voor het gebruik gaan koopen. Bovendien is er eene grondige kennis vereischt, die slechts verkregen wordt na veeljarige bijzondere ervaring en ondervinding op dit gebied, om van deze onoogelijke gezouten huiden te kunnen beoordeelen. welke kwaliteit van zacht en donzig sealskin er onder den laag van gepekeld en vettig grof haar verborgen ligt.
Na voor zijne kavelingen betaald te hebben, geeft de kooper den bereider (die gewoonlijk ook tevens de verver is) last de huiden van de pakhuizen af te halen, om in hunne etablissementen te behandelen.
Te Londen en thans ook weder te Parijs bestaan meerdere firma's, die van het verven eene specialiteit maken. Aan de Engelsche verving geef ik echter de voorkeur:
1. omdat zij de toets van ruim veertig jaren heeft



doorstaan voor vastheid van kleur en andere goede eigenschappen, die voor de duurzaamheid van het vel van groot gewicht zijn, iets waarop de huidige Fransche verving nog geen aanspraak kan maken, om buiten beschouwing te laten de beslist slechte resultaten der Fransche verving van eenige jaren geleden:
2. omdat deze Fransche ververs de vellen niet kunnen bereiden of na de verving afwerken. Daar dus deze behandeling vóór en na het verven toch te Londen moet geschieden, acht ik het verkieselijker, dat de geheele verantwoordelijkheid van het resultaat bij ééne firma berust.
WaSr is het, dat de Fransche verving wanneer nog geheel frisch (vooral wanneer toegepast op Noordvvestkustvellen) iets oogelijker is; vele handelaren geven er daarom de voorkeur aan, maar in het belang van de draagster blijf ik bij de Engelsche verving.
Ook in deze etablissementen worden de vellen opnieuw gestempeld. De huiden dus, die geverfd zijn door de aloude firma Geo Rice (wier werk ik verkieselijk vind, zonder op de verving van andere Engelsche firma s iets te willen afdingen), zijn van hun stempel voorzien en ik durf hier verklaren, dat een seal-vel dat als volgt geperforeerd is, het „Acme of Perfection" genoemd mag worden:
De bewerking in de bereiderij is ongeveer de volgende: Nadat met een bot mes het nog aanklevende vet en



vleesch verwijderd is, worden de huiden in een warme alkali-oplossing gewasschen en daarna opgespannen om te drogen in een vertrek, waar zij zijn blootgesteld aan eene warme luchtstrooming. Daarna worden zij weder in het water gedompeld en op deze wijze geraakt het ruige bovenhaar los, zonder dat het daaronder gelegen wolhaar (het eigenlijke bont) beschadigd wordt. De vellen worden dan aan de bontzijde verwarmd en het bovenhaar zeer gemakkelijk met een bot mes verwijderd.
Volgens velen is het procédé van ontharing en de ontdekking, dat door deze ontharing van verschillende huiden een heerlijk zacht bont verkregen wordt, aan een toeval te danken: Eenige vellen zouden n.1. in eene te warme vochtige plaats opgestapeld zijn geweest, en door het dus ontstane zweten bleek bij het wegnemen van de vellen ter verscheping, dat het bovenhaar geheel was losgeraakt en vertoonde zich het zachte onderhaar. Zeker is het, dat de eerste robbenslagers ook van den bontseal de huiden met het bovenhaar als pels hebben gedragen. Wat de toepassing op seal betreft, twijfel ik er echter aan, of deze „toevallige ontdekking" niet tot de legenden behoort, want dezelfde geschiedenis werd mij eveneens door een Noord-Amerikaanschen roodhuid verteld van bevervellen, die lang vóór sealskin onthaard werden.
Het nu zichtbaar geworden bonthaar heeft een vuilgrijs tot beige verloopende teint. De kleur van verschillende vellen wisselt echter zeer sterk af: Ik herinner mij de moeite, die er steeds was om twee precies bij elkander passende vellen te sorteeren, toen naturel-sealvesten door dames en heeren, vooral in Engeland, gedragen werden.
Zij zijn dus nu voor de ververij bestemd, maar worden nog eens ter verzachting van het leder gewreven, waarna



ae kleine gaatjes of foutjes, die er nog in mochten voorkomen, gerepareerd worden.
Het vervings-procédé is van Engelsche vinding en in den loop der jaren zijn daarin vele verbeteringen aangebracht en nieuwe vindingen toegepast. Elke firma heeft hare speciale methodes en formulae voor de samenstelling der verfstof, die streng geheim gehouden worden.
Het volgende kan ik echter daaromtrent mijne lezeressen wel mededeelen:
Het bont wordt ingeschuierd eerst met een preparaat, dat het voor de ontvangst der kleurstof vatbaar maakt en dan met de kleurstof zelve. Dit wordt verscheidene malen bij afwisseling toegepast d. w. z. telkens eerst het zoogenaamde ,dormant" en dan de kleurstof, en herhaald al naar gelang der kwaliteit en haarlengte van het bont. Om hierin tot de grootst mogelijke volmaaktheid te geraken geschieden deze twee behandelingen door twee verschillende ^operators", die elk van hun werk een specialiteit hebben gemaakt. Na elk dezer dubbele behandelingen wordi het vel opnieuw in de droogkamer gehangen en daarna schoongemaakt in ronddraaiende metalen trommels, gevuld met speciaal daarvoor geprepareerd zaagsel van de fijnste houtsoorten.
Wanneer nu de juiste kleur verkregen is, die door de mode wordt voorgeschreven (thans veel donkerder dan voor eenige jaren geleden) worden de vellen nageschaafd om aan het leder de juiste dikte en voegzaamheid te geven en het van alle verfvlekken te reinigen.
Dit afschaven geschiedde vroeger (misschien thans bij enkele firma's nog) met de hand, maar wordt nu door bovengenoemde firma bewerkstelligd op eene machine (kortelings door een der firmanten uitgevonden), waardoor een effener leder wordt verkregen en het ge-



vaar van beschadiging tot een minimum wordt gebracht.
Deze geheel uitteraard zeer kostbare bewerking om van de ruige zeeberenhuid het bekorende sealskin te maken, duurt ongeveer drie maanden, zoodat de vellen, die in December gekocht worden, ongeveer einde Maart op de rekken van den handelaar prijken.
Zooals ik reeds heb gezegd, zijn de vellen, vóór zij ter veiling worden gebracht, reeds gesorteerd en worden zij in kavelingen van één grootte verkocht. Dit sorteeren bepaalt zich echter tot den leeftijd der dieren, (van ééntot vijfjarigen) en is daarin nog een verdere sorteering gewenscht, tevens wat ae kwaliteit betreft. Immers, gegeven den toestand waarin die huiden verkeerden bij die eerste sorteering, zal eene hersorteering, ook uit dien hoofde, zeer noodzakelijk blijken.
De „firsts" van de veilingen worden, voigens de usance van vele Engelsche huizen (die ik ook toepas) weder verdeeld in „Special selected" en I en II Qual. Deze sorteering geschiedt al naar de bijzondere zachtheid en dikte der wol en naar mate der meerdere of mindere gaafheid van het leder. Toch kunnen ailen, wat duurzaamheid betreft, althans de twee eerste soorten, gelijk worden genoemd. De minderwaardige vellen, welke op de veilingen als „seconds" verkocht worden, heb ik nooit verhandeld, en kan daaromtrent niet veel bijzonderheden geven.
Nadat nu voor eene bestelling eerst de kwaliteit is vastgesteld en na passing van een „model" ook de afmetingen, worden de vellen, die aan deze beide eischen beantwoorden, uitgezocht.
Het bonthaar van elk sealvel is van onder naar boven (het wordt steeds met den kop naar onder bewerkt)



en van het midden naar de zijden gerekend, steeds afnemend in lengte. Daarom (ware dit ook niet reeds om der zuinigheids wille) wordt het vervaardigde kleedingstuk niet naar het door den coupeur geleverde patroon uit het
vel gesneden, zooals de kleermaker dit uit andere materialen doet.
Dusdoende toch, zouden de naden te zichtbaar worden, doordien, tengevolge van het voor den vorm uitgevallen stuk, de eene zijde van den naad langhariger zou zijn dan de andere. De verschillende onderdeelen en later het geheele stuk worden daarom naar de vereischte vormen gerekt. Voor dit rekken moet het vel zeer sterk bevochtigd worden, en om nu den verkregen vorm voor altijd te bestendigen, moet het weder opdrogen zeer geleidelijk geschieden. Hierin ligt de grond voor een speciale aanbeveling om zoo mogelijk sealskin mantels in den zomer te laten maken. Immers, door eene natuurlijk warme luchtstrooming kan aan de gestelde eischen veel gemakkelijker worden voldaan dan in den winter, wanneer dit opdroogen door kunstmiddelen moet worden verkregen.
Het verder afwerken van een sealskin-mantel levert nog eenige eigenaardigheden op, die misschien enkelen mijner lezeressen kunnen interesseeren. Ik vermeen echter reeds te langdradig te zijn geweest en daarom van mijn onderwerp afscheid te mogen nemen, met de verzekering, dat men mij ten allen tijde bereid zal vinden tot het geven van nadere toelichtingen aan een ieder, die de Salons mijner firma met een bezoek wil vereeren.







en van het midden naar de zijden gerekend, steeds afnemend in lengte. Daarom (ware dit ook niet reeds om der zuinigheids wille) wordt het vervaardigde kleedingstuk niet naar het door den coupeur geleverde patroon uit het
vel gesneden, zooals de kleermaker dit uit andere materialen doet.
Dusdoende toch, zouden de naden te zichtbaar worden, doordien, tengevolge van het voor den vorm uitgevallen stuk, de eene zijde van den naad langhariger zou zijn dan de andere. De verschillende onderdeelen en later het geheele stuk worden daarom naar de vereischte vormen gerekt. Voor dit rekken moet het vel zeer sterk bevochtigd worden, en om nu den verkregen vorm voor altijd te bestendigen, moet het weder opdrogen zeer geleidelijk geschieden. Hierin ligt de grond voor een speciale aanbeveling om zoo mogelijk sealskin mantels in den zomer te laten maken. Immers, door eene natuurlijk warme luchtstrooming kan aan de gestelde eischen veel gemakkelijker worden voldaan dan in den winter, wanneer dit opdroogen door kunstmiddelen moet worden verkregen.
Het verder afwerken van een sealskin-mantel levert nog eenige eigenaardigheden op, die misschien enkelen mijner lezeressen kunnen interesseeren. Ik vermeen echter reeds te langdradig te zijn geweest en daarom van mijn onderwerp afscheid te mogen nemen, met de verzekering, dat men mij ten allen tijde bereid zal vinden tot het geven van nadere toelichtingen aan een ieder, die de Salons mijner firma met een bezoek wil vereeren.