!(")S :
STAATS- ON TG IN NIN G YAN STEENKOOL j , IN LIMBURG.
l*W—^ •
« '
t' • >
DE WET VAN DEN 24*™* JUNI 1901
%
UIT EEN MIJNRECHTELIJK OOGPUNT BESCHOUWD
DOOR
r
c
►
3
REINIER D. VERBEEK
Mijningenieur
8-QRAVENHAGE
MA11TINUS NIJHOFF
* * ïöoi





SlAAfS-ÖNTGINNING YAN STEENK0OL ï IN LIMBURG. !
1 -v 1
• ' W.
t''
\. Jr'
£L' ■ ig .
DE WET VAN DEN 24*™N JUNI 1901
• ■ •• # . '
v} 7r w-
:>■' • "* ■ < •' 1 '
UIT EEN MIJNRECHTELIJK OOGPUNT BESCHOUWD
- '.ii -
^ DOOR
REINIER D. VERBEEK
f^
l 3
t-r>
M & < r 1
'8-ORAVENHAGE
- 3IARTINUS NIJ HOF F
m $ i9or











STAATS-ONTGINNING VAN STEENKOOL IN LIMBURG





STAATS-ONTGINNING VAN STEENKOOL IN LIMBURG.
DE WET VAN DEN 24STEN JUNI 1901 UIT EEN MIJNRECHTELIJK OOGPUNT BESCHOUWD
DOOR
REINIER D. VERBEEK
Mijningenieur
's-GRAVENHAGE
MARTINUS NIJHOFF 1901


TYP. Zt'lD-HöLI.» BOEK- EN HANDELSDRUKKERIJ.


Van Staatswege zal steenkool ontgonnen worden in Limburg.
Bij de behandeling van het daarop betrekking hebbende wetsvoorstel in de Tweede Kamer tier Staten-Generaal zeide de heer Ras o. a.:
„ En nu komt deze Minister met een wetsvoorstel, lijnrecht met het (dat) recht der burgers in strijd, terwijl „ er nauwelijks tijd is die wet te bestudeeren, en één. ,twee, drie, moet zij er maar door, om het even hoe."
Zonder twijfel is die overhaaste behandeling en aanneming dezer wet zeer te betreuren, want bij eene meer diepgaande studie er van moet men onfeilbaar tot de overtuiging komen, dat het ontwerp èn door de Regeering, die het indiende en verdedigde, èn door de Volksvertegenwoordiging die het goedkeurde, niet voldoende van alle kanten bekeken is. En vooral moet men dit betreuren, wanneer men in aanmerking neemt, dat met de al of niet in werkingtreding dezer wet zeer diep ingrijpende beginselen van Staatsbeheer betrokken zijn.
Men dient de wet uit een tweeledig oogpunt te beschouwen : uit een nationaal-oeconomisch zoowel als uit een mijnrechtelijk oogpunt.
Wat deze oeconomische zijde betreft, zoo willen wij daarbij niet lang stilstaan. Wij gelooven niet, dat dit bij den tegenwoordigen stand der kwestie nog veel nut zou hebben, vooral ni7' bereids in tal van andere geschriften de zaak, en schier uitsluitend van dien kant, bekeken werd. Alleen zij het ons vergund te zeggen, dat volgens onze meening ook niet één enkele van de door den Minister ten voordeele


van Staats-exploitatie aangevoerde redenen den toets eener grondige kritiek zou kunnen doorstaan. Bij Kon. besluit van 17 April 1S99 werd eene Commissie benoemd om het vraagstuk te bestudeeren, en in haar rapport komt leze tot de conclusie, dat het voorstel tot Staats-exploitatie aanbeveling verdiende. Eene nauwkeurige lezing van het rapport dier Commissie moet, dunkt ons, nochtans wel den indruk geven, dat zij hare taak te eenzijdig opvatte.
Het gold hier immers een beginsel, waarover tal van de meest bevoegde beoordeelaars in andere landen op de meest besliste wijze den staf gebroken hadden en dat de Minister, niettegenstaande dat feit, toch in Nederland in toepassing wenschte te brengen. Was het daar juist gezien van de Commissie, dat zij, bij de beoordeeling van de vraag ot het nog beschikbare steenkoolterrein in Limburg al dan niet van Staatswege in ontginning diende te worden gebracht, de overwegingen die in het algemeen tegeu Staatsexploitatie, en tegen Staats-exploitatie van mijnen vooral, pleiten, eenvoudig buiten beschouwing meende te moeten laten en er zich alleen toe bepaalde, om gronden bijeen te brengen, die ten voordeele daarvan zouden kunnen worden aangevoerd? 1)
Zou ze zich zelve niet op een vrijer standpunt gesteld hebben en in staat geweest zijn een juister inzicht in de zaak te krijgen, wanneer ze èn vóór- èn tegenstanders van Staats-exploitatie gehoord had, in stede van zich te bepalen
1) „Bij de behandeling van het tweede punt harer opdracht — . Behoort van het in Limburg beschikbare steenkolmterrein een deel van , itaatinnezen in ontginning te worden gebracht V — heeft de Commissie gemeend niet in algemeene beschouwingen te moeten treden ten aanzien van het vraagstuk der exploitatie van nijverheidsondernemingen door den Staat. Zij wenscht zich te beperken tot de beantwoording der konkrete vraag of, met het oog op de omstandigheden waarin Nederland met betrekking tot <le ontginning van steenkolenmijnen verkeert, het in het algemeen belang aanbeveling verdient, dat de Staat als ontginner van een deel van het beschikbare kolenterrein optreedt." Bldz. 7.


tot het hooren van één enkelen raadsman, den Chef van de voor rekening van den Pruisischen Staat gevoerde steenkool-ontginning te Saarbrücken, van wien ze verwachten kon een voor het beoogde doel gunstig oordeel te erlangen? 1) Hoe ook, de Commissie heeft in ieder geval de juridische zijde van het vraagstuk in het geheel niet in aanmerking genomen en stellen wij ons tot taak dit in de volgende bladzijden te doen.
Gesteund door het uitgesproken oordeel van de Commissie, kon de vorige Minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid dus uitvoering geven aan zijn plan, om in Limburg steenkool te gaan ontginnen voor rekening van den Staat en diende hij bij de Tweede Kamer de sedert in werking getreden wet in van den volgenden inhoud:
WET van den 24Hlen Juni 1901, betreffende exploitatie van Staatswege van steenkolenmijnen in Limburg.
Wij WILHELMINA, bij de gratie Gods, Koningin dek Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Allen, die deze zullen zien of hooren lezen, saluut! doen te weten:
Alzoo Wij in overweging genomen hebben, dat het wenschelijk is van Staatswege steenkolenmijnen in Limburg te exploiteeren;
Zoo is het, dat Wij, den Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze:
1) En zulk een beslist gunstig oordeel teil voordeele van Staatsexploitatie durft zelfs die deskundige niet te geven. Zijn advies geeft veeleer den indruk van eene verontschuldiging er voor, dat hij de voorgenomen proefneming niet onmiddelijk ten stelligste ontraadt.


Artikel 1.
De ontginning van steenkolenmijnen in de terreinen der provincie Limburg, welke op de bij deze wet behoorende kaart met blauw zijn aangeduid, zal geschieden van Staatswege.
De mijnen, welke achtereenvolgens zullen worden ontgonnen , worden door Ons, den Raad van State gehoord, aangewezen.
Door deze aanwijzing wordt, als ware voor de ontginning volgens de wet van 21 April 1810 {Bulletin des Lois n". 285) concessie verleend, voor den Staat de eigendom van de mijn verkregen.
Artikel 2.
De in artikel 1 bedoelde terreinen zijn begrensd als volgt:
enz. enz.
Artikel 3.
YToor boringen in de in art. 1 bedoelde terreinen, welke de aanwezigheid van steenkolenlagen hebben aangetoond, wordt uit 's Rijks schatkist eene vergoeding verleend tot een bedrag overeenkomende met dat der kosten aan zulke boringen in het algemeen verbonden.
Artikel 4.
Hij, die eene vergoeding, als in artikel 3 bedoeld, meent te kunnen vorderen, moet zich ter verkrijging daarvan, binnen één jaar na het in werking treden van deze wret. met overlegging van bewijsstukken tot staving van zijn recht, wenden tot Onzen Minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid, die hem, binnen zes maanden na dien termijn, kennis geeft of hij zich met de vordering, en tot welk bedrag, vereenigt.
Wordt aan den belanghebbende het bedrag, waarop hij aanspraak maakt, niet binnen zes maanden na dagteekening


van de in het eerste lid voorgeschreven kennisgeving uitbetaald , zoo kan hij, binnen zes maanden na het verstrijken van dien termijn, zijne vordering in rechte doen gelden.
Artikel 5.
De eigenaren van grond gelegen boven een, ingevolge het tweede lid van art. 1 aangewezen mijn, hebben recht op uitkeering uit 's Rijks schatkist van ƒ12.50 per H.A.
Artikel 6.
Hij, die eene uitkeering, als in art. 5 bedoeld, meent te kunnen vorderen, moet zich ter verkrijging daarvan, binnen één jaar na den datum van het Koninklijk besluit van aanwijzing, in art. 1 bedoeld, met overlegging van bewijsstukken tot staving van zijn recht, wenden tot Onzen Minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid, die hem, binnen zes maanden na dien termijn, kennis geeft of hij zich met de vordering, en tot welk bedrag, vereenigt.
Wordt aan den belanghebbende het bedrag, waarop hij aanspraak maakt, niet binnen zes maanden na dagteekening van de in het eerste lid voorgeschreven kennisgeving uitbetaald , zoo kan hij, binnen zes maanden na het verstrijken van dien termijn, zijne vordering in rechte doen gelden.
Artikel 7.
Met uitzondering van de bepalingen betreffende de uitkeeringen aan de schatkist en betreffende de mijnpolitie, alsmede van die welke onderwerpen regelen, waarin bij deze wet is voorzien, is de wet van 21 April 1810 (Bulletin des Lois n°. 285) op ontginning van steenkolenmijnen dooiden Staat toepasselijk.
De inrichting van den mijndienst wordt door Ons, den Raad van State gehoord, geregeld.
Lasten en bevelen, dat deze in het Staatsblad zal worden


geplaatst, en dat alle Ministerieele Departementen, Autoriteiten, Colleges en Ambtenaren, wie zulks aangaat, aan de nauwkeurige uitvoering de hand zullen houden.
Gegeven op het Loo, den 24ste" Juni 1901.
WILHELMINA.
De Minister van Waterstaat,
Handel en Nijverheid,
C. Lely.
Uitgegeven den twaalfden Juli 1901.
De Minister van Justitie,
Cort v. d. Linden.
Wilde men een gedeelte van het steenkool bevattend terrein in Limburg voor rekening van den Staat in exploitatie brengen, dan was zeker de vraag, die het naast voor de hand lag, deze:
Aan wien behoort het eigendoms-, bezit- of beschikkingsrecht over die daar in den grond bedolven steenkool? De Staat, die deze steenkool wrenschte te exploiteeren, moest toch in de eerste plaats de zekerheid hebben van eigenaar te zijn van die steenkool, wilde hij uitvoering kunnen geven aan zijn plan.
En mocht de Staat, bij de beantwoording van die vraag, soms tot de conclusie komen, dat die steenkool hem niet in eigendom behoorde, dan had hij zich noodzakelijkerwijze de andere vraag te stellen en tot eene bevredigende oplossing te brengen:
Hoe kan ik, met inachtneming van de bestaande wettelijke voorschriften, mij dat eigendomsrecht over die steenkool, die ik mij voorneem te gaan exploiteeren, verwerven?
Dat de Commissie zich die vragen niet stelde, hebben wij bereids geconstateerd. Maar uit niets ook blijkt, dat de Regeering dit heeft gedaan.


T
Gaat men alleen af' op hetgeen artikel 02(5 li. W. 1) zegt. dan is het duidelijk, dat de eigendom van de steenkoolafzettingen, die de Staat zich voorneemt te ontginnen, behoort aan de respectieve eigenaren van de oppervlakte waaronder zich de steenkool bevindt en dat dus zonder toestemming van dezen, of eene nadere regeling met hen. aan geene ontginning te denken valt. Maar dat artikel mag niet op zich zelf beschouwd worden. Het heeft zijn ontstaan te danken aan artikel 552 van den Code Civil. hetwelk eveneens de bepaling bevat: „ la propriété du sol emporte la propriété du dessus et du dessous."
Juist met het oog op deze bepaling, en omdat deze anders het ontstaan en de uitoefening van den mijnbouw zou verhinderen , werd de ook in ons land van kracht zijnde Pransche mijnwet van 21 April 1810 ontworpen en afgekondigd. Die wet geeft aan, op welke wijze gehandeld moet worden, om binnen bepaald aan te geven grenzen het eigendomsrecht te verkrijgen over zekere uitdrukkelijk genoemde delfstoffen, waaronder ook steenkool behoort.
Om de zaak goed te begrijpen — en in alle gewisselde stukken, bij al de in de Kamer gevoerde discussies, ontmoeten wij telkens en telkens weder in dit opzicht de meest foutieve opvattingen — is het daarom noodzakelijk. dat men zich niet alleen vooraf een juist beeld vorme van hetgeen die wet voorschrijft, maar vooral ook van de geschiedenis der wording van die wet en van de beginselen, waarop ze gebaseerd is.
1) Art. 026. De eigendom van den grond bevat in zich den eigendom van hetgeen op en in den grond is.
De eigenaar kan op den grond alle beplantingen doen en gebouwen stellen, welke hij goedvindt; behoudens de uitzonderingen in den vierden en vijfden titel van dit boek gemaakt.
Onder den grond mag hij naar goedvinden bouwen en graven, en uit dat graven alle vruchten trekken, welke hetzelve kan opleveren: behoudens de wijzigingen, uit de wetten en verordeningen van politie op het stuk der mijnen, uitveening en andere dergelijke voorwerpen voortvloeiende.
É


De beginselen, waarop de mijnwet van 1810 berust, zijn in hoofdzaak de volgende:
De wet rangschikt alle delfstoffen onder drie categorieën, n.1. onder mines, ininières en carrières.
De ontginbare delfstoffen, die onder den collectieven naam mines gerangschikt zijn, worden geacht een bestanddeel te vormen van den grond en dus den eigenaar van de oppervlakte toe te behooren, zoolang de aanwezigheid daarvan nog niet bekend is, zoolang ze nog niet ontdekt zijn. Niemand, ook de grondeigenaar niet, mag ze echter ontginnen zonder concessie. De ontdekker, hetzij dit de eigenaar van den grond of een ander is, moet, om het eigendomsrecht over die delfstoffen te erlangen en te kunnen uitoefenen, eene akte van concessie van de Regeering erlangen, eene akte, die uitgevaardigd wordt door het Hoofd van den Staat, na raadpleging van den Raad van State. Bij die akte wordt de door de Regeering gekozen concessionaris als eigenaar van de betreffende delfstofafzetting erkend en worden daarin de grenzen van het concessieveld aangegeven. Die akte van concessie verleent den concessionaris den vollen en vrijen eigendom van de in het concessieveld aanwezige delfstof en schept eenen nieuwen, van den grondeigendom afgescheiden, eeuwigdurenden mijneigendom. Deze mijneigendom behoort tot de onroerende zaken en kan vervreemd, verhuurd en verhypothekeerd worden; alleen mag het concessieveld niet zonder toestemming van de Regeering in onderdeelen worden gesplitst.
De Regeering heeft het recht den concessionaris te kiezen en de uitgestrektheid van het concessieveld vast testellen, maar wordt de concessie, om welke redenen dan ook, door de Regeering niet aan den ontdekker maar aan eenen ander verleend, dan heeft de ontdekker het recht om eene schadevergoeding te eischen, en wel eene dubbele, n.1. eene voor winstderving en eene voor gemaakte kosten (artt. 16 en 46) welke hem door den concessionaris zullen moeten worden uitbetaald. De Regeering stelt het bedrag van die schade-


vergoeding vast bij de akte van concessie en bepaalt daarin ook het bedrag van de vergoeding, die de grondeigenaar van den concessionaris moet ontvangen.
De ijzerertsen, die onder de benaming minières gerangschikt zyn, staan ter dispositie van den eigenaar van den grond ; maar de beschikking daarover kan door de Regeering aan anderen worden verleend, tegen te betalen schadevergoeding aan den grondeigenaar, bijaldien deze ze niet zelf wenscht te ontginnen.
De onder de benaming carrières begrepen delfstoffen eindelijk, blijven ter beschikking van den grondeigenaar. De ontginning er van staat alleen, tot voorkoming van ongelukken, onder het toezicht der mijnpolitie.
„ De discretionnaire macht die deze wet aan de Regeering „toekent," zegt Aguillon 1), „is beperkt tot de keus van „den concessionaris en de bepaling van de uitgestrektheid „ van het ontginningsterrein. De concessie is geen contract, „ dat de Regeering met den concessionaris sluit, ze is eene „ akte van eigendom, die hem weliswaar uitgereikt wordt „ tengevolge eener aan de Regeering verleende discretion„ naire macht, maar die nochtans niet anders verleend „ mag worden dan met de bij de wet vastgestelde rechten „ en verplichtingen en die niet voorzien mag worden met „bijzondere, tusschen partijen overeengekomen, voor„ waarden. 2)
De mijnontginning wordt aan het toezicht der mijnpolitie onderworpen, zoowel om redenen van algemeen belang als om de veiligheid van personen, van de oppervlakte en van de mijnwerken te verzekeren.
Tengevolge van een compromis tusschen de verschillende zienswijzen, die zich hadden voorgedaan bij de discussies
1) Aguillon. Législation des mines franc;aise et étrarigère.
2) In dit opzicht zondigen alle tot nu toe door de Nederlaudsche Regeering verleende concessies tegen de wet.


over het ontwerp, had men aan den grondeigenaar een zeker recht toegekend op de delfstof die zich in zijnen grond bevond, maar dit verleende recht ging niet zoover, om hem te vergunnen de delfstofafzetting te ontginnen of daarover op andere wijze te beschikken. Bij het verleenen van de concessie, waarbij eenen nieuwen, van den grondeigendom afgezonderden, mijneigendom gecreëerd wordt, wordt dat recht geliquideerd door het toekennen eener uitkeering, die de concessionaris aan den grondeigenaar dient te betalen. De vorm en het bedrag dier uitkeering wordt eens en voor altijd bij de akte van concessie door de Regeering vastgesteld.
De concessionaris betaalt aan den Staat eene vaste jaarlijksche uitkeering van tien centimes per hectare en eene proportioneele van 5 °/„ over de netto-opbrengst.
De concessionaris heeft het recht om over die gedeelten van de oppervlakte te beschikken, die hij voor de ontginning noodig heeft, tegen betaling eener schadeloosstelling aan den eigenaar van den grond, ten bedrage van de dubbele waarde daarvan.
Ziedaar in hoofdtrekken, en voor zoover noodig ter beoordeeling der zaak die ons bezig houdt, de inhoud van de mijnwet van 21 April 1810.
Het eerste ontwerp van deze wet werd door graat Fodrcroy in den door Napoleon zelf gepresideerden Staatsraad van 1 Februari 1806 ter behandeling aangeboden. Men besloot toen het ontwerp te laten drukken en den oden Maart 1806 werd de discussie daarover in eene eveneens door Napoleon gepresideerde vergadering geopend. De keizer toonde van het begin af de levendigste belangstelling in het ontwerp. Hij was niet tevreden met de beginselen waarop het berustte en gelastte dat het op nieuw geredigeerd zou worden. Bij deze gelegenheid zeide hij o. a.:
Quoique les mines soient, comme les autres biens, susceptibles de tous les droits que donne la propriété, ce


ne sont cependant pas des propriétés de la même nature que la surface du sol et les produits qui en naissent. Ces sortes de propriétés doivent être régies par des lois particulières, et ceux-la seuls peuvent s'en prétendre propriétaires, a qui la loi défère cette qualité. Mais, au delk, la propriété des mines doit rentrer entièrement sous le droit coinmun; il faut qu'on puisse les vendre, les donner, les hypothéquer, d'après les mêmes régies qu'on aliéne ou qu'on engage une ferme, une maison, en un mot, un immeuble quelconque; il faut aussi que les contestations qui s'élèvent a ce sujet soient renvoyées devant les tribunaux 1).
Eerst den 21ste" October 1808 kwam het nu omgewerkte ontwerp op nieuw bij den Staatsraad in behandeling. Als inleiding was aan het ontwerp een rapport gevoegd, waarin wij o. a. het volgende lezen:
Dit ontwerp berust op het beginsel, dat de eigendom der bij de wet gereserveerde afzettingen van nuttige delfstoffen — la propriété des mines — uit den aard der zaak aan niemand toebehoort, dat ze, in liet welzijn van het algemeen, aan bijzondere regelen moeten worden onderworpen, terwijl de beschikking daarover door het gouvernement aan hem verleend — geconcedeerd — wordt, die de beste waarborgen levert voor eene deugdelijke ontginning. In dit opzicht is de wetgeving in alle landen gelijk: overal worden de afzettingen van nuttige delfstoffen — les mines — beschouwd als publiek eigendom, als deel van het staats-domein of als toe te behooren aan den Souverein, die ze dan ten zijnen voordeele doet ontginnen, of ze aan particulieren, onder zekere voorwaarden, concedeert en onder toekenning van meer of minder belangrjjke rechten.
Maar ook dit beginsel kon niet de goedkeuring van Napoleon verwerven. Hij gelastte, dat het ontwerp op nieuw naar de sectie van Binnenlandsche Zaken zou worden
1) Locré, Législation sur les mines.


gezonden en dat het op de volgende beginselen moest berusten:
Men dient vooraf vooral duidelijk op den voorgrond te stellen, dat de delfstofafzetting — la mine — een bestanddeel vormt van den eigendom der oppervlakte.
Maar men voege er aan toe, dat ze niet in ontginning mag worden genomen dan krachtens eene akte van den Souverein.
De ontdekking eener delfstofafzetting — mine — doet eenen nieuwen eigendom geboren worden en eene akte, uitgaande van den Souverein, is dus noodig 0111 te maken, dat hij die de ontdekking gemaakt heeft er voordeel uit kan trekken (profiter) 1); deze akte zal ook de wijze van exploitatie regelen. Maar aangezien de eigenaar van de oppervlakte rechten kan doen gelden op dezen nieuwen eigendom, moet de akte die ook regelen en vaststellen (liquider). Men geve den eigenaar van de oppervlakte, bij wijze eener jaarlijksche rente, een aandeel in de opbrengst en dit bedrag worde berekend naar de uitgestrektheid van de oppervlakte waarover hij eigenaar is. Buitendien betale men hem eene schadeloosstelling voor dat gedeelte van de oppervlakte, dat hem ten behoeve der exploitatie ontnomen wordt en bij de berekening van een en ander neme men de meerdere waarde in aanmerking, die de ontdekking deiafzetting voor den grond ten gevolge heeft, na aftrek van de kosten van exploitatie en de rente voor opgenomen kapitaal.
Deze door Napoleon gesproken woorden bevatten het beginsel waarop de wet van 21 April 1810 rust.
Eerst den 8sten April 1809 werd het op nieuw geredigeerde ontwerp weder in den staatsraad in behandeling genomen.
1) Hieruit blijkt Napoleon's bedoeling, om den ontdekker de vruchten zijner ontdekking te doen plukken. Men lette daar wel op. Bij de behandeling van de wet die wij ons voornemen te bespreken, trachtte de Minister van Waterstaat Handel en Nijverheid toch de meening te verkondigen, dat de mijnwet van 1810 den ontdekkers in dien opzicht geene rechten of aanspraken hoegenaamd verleent.


Graaf Regnaud de Saint-Jeax h'Angelv en de Minister van Binnenlandsche Zaken zeiden toen, dat er onoverkomelijke moeilijkheden zich hadden voorgedaan bij de redactie van artikel 6 van het ontwerp. De moeilijkheid was ontstaan doordat de Staatsraad wenschte, dat de eigenaar van de oppervlakte deel had in de voordeelen der exploitatie, ook wanneer hij niet zelf ontginner was. De ontginning van mijnen gaat echter met zoo veel kosten gepaard en de uitkomsten zijn zoo onzeker, dat concessionarissen de mijn niet zullen willen koopen en vooral niet, wanneer de concessie slechts tijdelijk wordt verleend. Wanneer men, in stede van de mijn van de eigenaars der oppervlakte te koopen, den concessionaris wilde noodzaken dien eigenaar een aandeel in de voordeelen uit te keeren, dan ontmoet men onoverkomelijke moeilijkheden, wat betreft het vaststellen van deze verdeeling.
Napoleon echter geloofde, dat het gemakkelijk zou vallen deze bezwaren te doen eindigen. Men bepale in het algemeen , zeide hij, dat aan den eigenaar van den bovengrond eene uitkeering worde betaald en in de akte van concessie kan dan, naar omstandigheden, het bedrag daarvan worden aangegeven. De eigendom omvat het recht om hetgeen men heeft te gebruiken of niet te gebruiken. Strikt genomen zou dus de eigenaar van den grond vrijheid hebben om te doen ontginnen of niet; maar omdat het algemeen belang nu eenmaal eischt, dat van deze regel afgeweken wordt ten opzichte van eene zekere categorie van ontginbare delfstoffen (mines) zoo moet de eigenaar van den grond toch niet geheel buiten gesloten worden van de opbrengst die zijne zaak oplevert, want anders zou er geen eigendom meer bestaan.
Er zou toch wel niemand zijn, die wilde beweren, dat de eigenaar van de oppervlakte niet ook eigenaar was van hetgeen zich daaronder bevindt (du fonds).
Hierop antwoordde graaf Regnaud de Saint-Jean d'Angely, dat de geheele sectie van Binnenlandsche Zaken, die het
2


ontwerp te redigeer en had, van oordeel was, dat de mijn de eigendom wordt van den ontginner. Niemand zou zich aan eene dergelijke onderneming wagen, wanneer alleen de eigenaar van de oppervlakte er voordeel uit moest trekken.
Napoleon. Volgens de Code Civil omvat de eigendom van den grond zoowel de eigendom van hetgeen op- als onder den grond aanwezig is.
Graaf Regnaud de Saint-Jean d'Angely. Een mijn vormt eenen nieuwen eigendom, die aan het gouvernement behoort en die niet onderworpen is aan de gewone bepalingen.
Napoleon. Een mijn staat gelijk met eene steengroeve of een waterloop; deze zijn de eigendom van hem aan wien de grond toebehoort waar ze zich bevinden.
De Minister van Binnenlandsche Zaken stelde daarop voor om, in opvolging van het door het Hoofd van de Regeering aangegeven beginsel, den eigenaar van de oppervlakte één of twee sous per morgen (par arpent) toe te staan. Wanneer de jaarlijksche uitkeering meer bedroeg, dan zou niemand de ontginning van mijnen willen ondernemen.
Napoleon. Indien de eigenaar van de oppervlakte niet tevens eigenaar is van hetgeen zich daaronder bevindt, dan is hem niets verschuldigd; is hij het echter wel, dan dient men hem een belangrijker aandeel in de winst toe te kennen en dat aandeel vast te stellen bij de akte van concessie.
En in den verderen loop der discussie zeide hij nog:
Een mijn vormt eenen nieuwen eigendom, vatbaar 0111 geconcedeerd te worden.
De bepalingen, waaronder concessie verleend wordt, moeten zonder twijfel zoo vastgesteld worden, dat ze beheerscht worden door het beginsel, om de ontginning van mijnen te begunstigen, maar zonder het eigendomsrecht te benadeelen.
Men hoore den concessionaris en den eigenaar van den


grond in contradictoir debat, men trachte beider belangen tegen elkander op te wegen en met elkaar te verzoenen en men stelle zulks vast bij de akte van concessie.
Nadat nog graaf Defekmon de meening had geuit dat, evengoed als de concessionaris eene jaarlijksche uitkeering aan den Staat had te betalen, men zeker ook in staat zou wezen, die aan den eigenaar van den grond vast te stellen en graaf Regnaüd ten slotte nog den wensch had uitgesproken, dat die uitkeering ten minste niet eene proportioneele, maar wel eene vaste, zou wezen, zooals door graaf Berlin was voorgesteld, werd overgegaan tot de behandeling der artikelen.
Het voor de derde maal geredigeerde wetsontwerp werd behandeld in de vergaderingen van den Staatsraad van 20, 24 en 27 Juni, 1, 4, 8, 11 en 15 Juli 1809. Napoleon was bij die behandeling niet tegenwoordig en werden de vergaderingen door den Aartskanselier gepresideerd.
De vergadering van 24 Juni 1809 is voor ons nog van bijzonder belang. Daarin werd o. a. behandeld art. 21, dat gelijkluidend was met de eerste alinea van art. 16 1) deilater afgekondigde wet, maar waaraan toen de tweede alinea ontbrak.
Men verkeerde op dat oogenblik nog geheel onder den indruk van hetgeen Napoleon gezegd had en scheen bereid aan den eigenaar van den grond zelfs eenig recht van voorkeur bij het verleenen der concessie toe te staan, welk denkbeeld echter later geheel losgelaten werd.
De Aartskanselier. Wanneer bij het verleenen van concessie de voorkeur wordt gegeven aan den eigenaar van
1) Art. 16. Le gouvernement juge des motifs ou considérations d'après lesquels la préférence doit être accordée aux divers demandeurs en eoncession, qu'ils soient propriétaires de la surface, inventeurs ou autres.
En cas que 1'inventeur n'obtienne pas la eoncession d'une mine, il aura droit a une indenmité de la part du concessionnaire: elle sera réglée par 1'acte de eoncession.


de oppervlakte, terwijl de opsporingen toch door anderen verricht werden, dan is het nochtans juist, dat de akte van concessie den concessionaris de verplichting oplegt om die opspoorders schadeloos te stellen.
Graaf Regnaud df. Saint-Jean d'Angely erkent de noodzakelijkheid van dit amendement, maar hij zou toch willen, dat men het tot zijne juiste grenzen beperkte. Men zal zelden zien, dat de eerst ingestelde werkzaamheden al dadelijk tot de ontdekking eener delfstofafzetting leiden; meestal heeft dit eerst plaats, nadat er langdurige en vruchtelooze onderzoekingen verricht werden, die met zware kosten gepaard gingen, en die successievelijk door verschillende maatschappijen in het werk werden gesteld. De nieuwe oudernemers profiteeren wel van het resultaat der werkzaamheden hunner voorgangers, maar zij betalen daarom toch daarvoor aan dezen geene vergoeding, want indien alle voorafgaande onkosten moesten terugbetaald worden, en die niet zelden de eerste ondernemers geruineerd hebben , dan zouden ze er niet aan kunnen denken, om het verdere onderzoek op zich te nemen. Men dient den eigenaar van den grond dus alleen de verplichting op te leggen, om den ontdekker schadeloos te stellen, dat wil zeggen dengene, wiens laatste opsporingen geslaagd zijn.
Graaf Defermon. Het artikel zondigt nog in ander opzicht. Het schrijft voor, dat het gouvernement in alle gevallen over den te verleenen voorkeur zal beslissen, terwijl het toch vast diende te staan, dat deze altijd aan den eigenaar van den grond zal toebehooren, wanneer de opgravingen door hem verricht werden.
De Aartskanselier. Wanneer hij, die de concessie aanvraagt, eigenaar is van den grond en ontdekker tevens, dan kan niemand hem de voorkeur bestrijden. Maar hier handelt het zich om het geval, dat die beide eigenschappen verdeeld zijn.
Wanneer aan eenen derde de vergunning verleend werd om opsporingen te verrichten en deze de dientengevolge


ingestelde werken abandonneerde, omdat ze geen nuttig resultaat opleverden, dan heeft deze derde niets te eischen, zoo later de werkzaamheden van anderen, die na de zijnen werden ondernomen, wel succes hebben.
Heeft echter een derde met geluk bekroonde opsporingen verricht op plaatsen, waar de betreffende eigenaar van den grond die niet wilde verrichten, dan mag de concessie aan dien eigenaar niet anders verleend worden, dan onder de verplichting, om de onkosten van den ontdekker te rembourseeren.
Graaf Séuur. Wanneer men den ontdekker alléén schadevergoeding toekent voor gemaakte kosten en niet ook voor winstderving (perte des bénéfices), dan zal niemand opsporingswerken willen ondernemen, waarvan de kosten te zijnen laste blijven, wanneer ze mislukken, en waarvan de voordeelen aan anderen zouden komen, wanneer hij slaagt. 1)
Graaf Foürcroy. Die vrees is niet gegrond, want men onderneemt geen opsporingen, tenzij men zich vooraf vergewist heeft, dat de eigenaar van den grond de concessie niet zal vragen.
Graaf Regnaud de Saint-Jean d'Angely. Al deze bezwaren zouden ophouden, wanneer men tot stelregel aannam, om de concessie altijd aan den ontdekker te verleenen, wanneer de eigenaar van den grond zelf weigert om opsporingen te doen.
De Aartskanselier. Aangezien onder het presidium van het Hoofd van den Staat een tegenovergesteld systeem werd aangenomen, zoo dient men het niet gedurende zijne afwezigheid te veranderen, maar men wijkt van het aangenomen systeem niet af, door den eigenaar van den grond
1) Men vergelijke hiermede weder de wetsinterpretatie van den Minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid, in de zitting der Tweede Kamer van 1 Mei 1901, toen hij zeide: „De Heer Lohman heeft duidelijk in het licht gesteld, dat hier schadeloosstelling alleen betrekking kan hebben op schade die geleden is en niet kan slaan op winst tlie men gehoopt had te maken."


te noodzaken den ontdekker schadeloos te stellen. Men zal wellicht tegenwerpen, dat het moeilijk zal vallen om de schadeloosstelling vast te stellen. Het zal een reden te meer zijn, om den eigenaar van den grond en den ontdekker te dwingen zich onder 's hands te verstaan , wanneer men ze in het onzekere laat omtrent de regeling hunner verhouding, die ze zullen erlangen bij de door het gouvernement uit te vaardigen akte van concessie.
Graaf Regnaud de Saint-Jean d'Angely stelt daarop voor aan het artikel het volgende toe te voegen:
„ Dans le cas ou 1'inventeur n'obtiendra pas la concession, „1'acte qui 1'accordera fixera 1'indemnité qui lui sera payée „ par le propriétaire ".
Bij de daarop in de sectie voor Binnenlandsche Zaken plaats gehad hebbende discussie over deze alinea schijnt men echter tot de overtuiging gekomen te zijn, dat die bepaling niet voldoende het recht van den ontdekker op schadevergoeding constateerde, wanneer hem de concessie niet werd verleend, nl. op schadevergoeding voor winstderving, overeenkomstig de bedoeling van Napoleon en de overweging van Graaf Ségur, toen de vierde redactie van het ontwerp bij den Staatsraad in behandeling was. Wij zien daarom de toegevoegde alinea, zooals ze ook nu nog in de wet voorkomt, veranderd als volgt:
,En cas que 1'inventeur n'obtienne pas la concession d'une mine, il aura droit 1) a une indemnité de la part du concessionnaire; elle sera réglée par 1'acte de concession."
Uit die veranderde redactie blijkt ook, dat men niet meer vasthield aan het denkbeeld, om den eigenaar van de oppervlakte een recht van voorkeur op het verkrijgen der concessie toe te kennen.
In de vergadering van IS November 1S09 werd nu door Graaf Fourcroy het voor de vijfde maal op nieuw herziene ontwerp aan den Staatsraad ter beraadslaging aangeboden.
1) Door mij gecursiveerd R. \.


I3ij het lezen der artikelen 11 en 12 zeide Napoleon , dat ze beiden vereenigd moesten worden en dat men in beginsel moest vaststellen, dat de ontginbare delfstof- v afzettingen zaken (des biens) waren, waarvan men den eigendom allèiin door concessie kon verkrijgen; dat de eigenaar van de oppervlakte daarop rechten kan doen gelden en dat deze rechten geregeld zouden worden bij de akte van concessie.
De Aartskanselier wenschte liever bepaald te zien, dat men den eigenaar van de oppervlakte den eigendom der delfstof toekende, onder gehoudenis van haar te exploiteeren.
Napoleon antwoordde, dat zulke denkbeelden te metaphysisch waren. Overigens leidden de beide systemen in de praktijk wel tot hetzelfde resultaat, aangezien de rechten van den grondeigenaar door de akte van concessie verzekerd waren. Het was van het grootste belang, om aan de mijnen het zegel van den eigendom te hechten. Wanneer men daarover alleen het genot mocht hebben bij wijze van concessie, in de gewone beteekenis van het woord, dan behoefde men slechts de concessie weder in te trekken, om de ontginners te berooven. Maakte men er echter eigendommen van, dan worden ze onschendbaar. Napoleon zelf, met de talrijke legers ter zijner beschikking, zou niettemin zich niet van een veld kunnen meester maken, want wanneer men het eigendomsrecht van een enkelen schendt, dan schendt men dat van allen. Het geheim bestaat hier dus daarin, dat men er werkelijke eigendommen van maakt en ze daardoor rechtens en in werkelijkheid heilig stelt. Men moet die afzettingen van ontginbare delfstofl'en (les mines) beschouwen als zaken die nog niet geboren zijn; die eerst ontstaan op het oogenblik dat ze vrijgemaakt worden van den eigendom der oppervlakte en die, op dat zelfde oogenblik, eigendommen worden ten gevolge der concessie. Van af dat oogenblik worden ze ook gelijk aan andere eigendommen. In een woord, om aan


het beginsel 1) getrouw te blijven, erkent Napoleon een recht, dat door den eigenaar van de oppervlakte verkregen is, maar die eigenaar mag nochtans den ondergrond niet ontginnen zonder vergunning; en wanneer hij van de voorkeur, die hem toekomt, geen gebruik heeft gemaakt, dan stelle men hem schadeloos en men verleene de delfstof-afzetting aan eenen ander, in wiens handen zij tot eigendom wordt.
Graaf Gassendi maakt de opmerking, dat men toch ook de concessie kan intrekken, wanneer de concessionaris ophoudt te ontginnen.
NAr0LE0N antwoordt, dat men hem dan slechts het beschikkingsrecht ontneemt, omdat hij de voorwaarden niet vervult waaronder hij eigenaar werd.
Graaf Defermon gelooft, dat men het door Napoleon aangegeven beginsel zou kunnen weergeven door te bepalen. dat de ontginbare delfstoffen publiek eigendom zijn en slechts privaat eigendom kunnen worden door middel van eene door het gouvernement verleende concessie.
Napoleon. Vóór de concessie zijn die afzettingen van ontginbare delfstoffen geen eigendommen, maar wel zaken (des biens).
Graaf Regnaud de Saint-Jean d'Angely zegt, dat hetgeen Graaf Defermon aangaf overeenkomt met de redactie van de wet van 1791, die bepaalde, dat de ontginbare delfstoffen ter beschikking stonden van het gouvernement 2).
1) Het beginsel uitgedrukt in art. t526 B. W.
2) Het gouvernement als representeerende de natie. Art. 1 van de wet van 1791 luidde:
A rticle Ier. Les mines et minières, tant niétalliques que non métalliques, ainsi <iue les bitumes, charbons de terre, ou de pierre, et pyrites, sont a la disposition de la nation, en ce sens seulement, <|iie ces substances ne pourront être exploitées que de son consentement et sous sa surveillance, a la charge d'indemniser, d'après les regies qui seront prescrites. les propriétaires de la surface, qui jouiront en outre de celles de ces mines qui pourront être exploitées, ouatranchée ouverte, ou avec fosse et lumière, .jusqu'a cent pieds de profondeur seulement.


Napoleon. Deze vraag werd in de constitueerende vergadering, welke de wet van 1791 vaststelde, niet behandeld. Heden echter dienen wij er ons wel rekenschap van te geven.
Wat is vooreerst het recht van eigendom? Het bevat niet alleen het recht van gebruik, maar ook het recht van te misbruiken. Indien dus het gouvernement de verplichting wilde opleggen tot ontginnen, of de wijze wilde vaststellen waarop ieder moest ontginnen, dan zou er geen eigendom meer zijn. Men is in Frankrijk getrouw gebleven aan deze beginselen. Het is waar, men heeft reglementen voor de bosschen en wateren, maar dat zijn slechts politie-reglementen. Deze zelfde reglementen zou men op de mijnen moeten toepassen, wanneer ze eigendommen waren; maar vóórdat een mijn, ten gevolge eener concessie, ontstaat, is de betreffende delfstofafzetting slechts een zaak, waarop de eigenaar van de oppervlakte een eventueel recht kan doen gelden, zoodra het geval zich voordoet dat er aan ontginning kan worden gedacht. Eerst na het verleenen van de concessie komen de mijnen onder het gemeene recht.
Napoleon gelastte daarom, dat de artikelen 5, 6, 7, S, 9, 10 en 11 van het ontwerp opnieuw geredigeerd zouden worden.
Den 9''» Januari 1810 kwam het dienovereenkomstig gewijzigd ontwerp weder in behandeling.
Art. 5 luidde als volgt:
Les mines sont des biens qui n'appartiennent ii personne. Les propriétaires de la surface seuls y ont un droit acquis.
Bij dit artikel zeide Napoleon , dat het toch wel tegenstrijdig is om te verklaren, dat eene zekere categorie van ontginbare delfstofafzettingen aan niemand toebehoort en tevens, dat de eigenaar van de oppervlakte er recht op heeft.
Graaf Jaubert antwoordde, dat men altijd op moeilijkheden zal stuiten, wanneer men het ontwerp niet in verband brengt met art. 552 van den Code Civil.


Napoleon zegt, dat men als beginsel voorop moet stellen, dat de eigenaar van de oppervlakte ook eigenaar is van hetgeen zich daaronder bevindt, tenzij hetgeen onder den grond is aan een ander geconcedeerd wordt. In dit geval ontvangt de eigenaar van de oppervlakte eene schadevergoeding voor de derving van zijn recht, om van de oppervlakte gebruik te maken. Het zou overigens nuttig wezen nu, alvorens verder te gaan, te weten te komen hoe in dit opzicht de wetgeving is in de andere staten van Europa. Ue sectie van Binnenlandsche Zaken moest daarover een rapport indienen.
Aan deze opdracht werd voldaan en het schijnt, dat de memorie, die hierover werd opgesteld, en vooral ook een verzoekschrift van de eigenaren van kolenmijnen in het departement van Jemappes, die zich zeer bezwaard gevoelden over verschillende bepalingen van het ontwerp, vooral wijziging heeft gebracht in de door Napoleon tot daartoe telkens weder op den voorgrond gestelde beginselen , ofschoon men, met het oog op art. 552 van den Code Civil, natuurlijk genoodzaakt bleef het recht van den eigenaar van de oppervlakte niet geheel ter zijde te stellen.
Sedert het jaar IV was de mijnwet van het jaar 1791 in het departement van Jemappes van kracht verklaard en de mijneigenaren, die tot daartoe, overeenkomstig het Duitsche mijnrechtelijke stelsel, en volgens de wetten van Henegouwen, hunne mijnen als eigendom hadden kunnen beschouwen, een eigendom die afgescheiden was van dien van de oppervlakte, waren overeenkomstig de bepalingen van de wet van 1791 genoodzaakt geweest, om nieuwe concessies van slechts 50 jaren van het Fransche gouv ernement te aanvaarden. Velen hadden nog niet aan dien eisch voldaan en nu werd er eene wet voorbereid, die weliswaar de beperkte duur der concessies zou opheffen, maar daarentegen eene vermoedelijk belangrijke jaarlijksche uitkeering aan de eigenaren van de oppervlakte zou vaststellen, iets


wat tot daartoe in Henegouwen, en volgens het Duitsehe mijnrecht, onbekend was.
Aan het eind van het request lezen wij het volgende:
„Nous terminerons eet article, par une remonstrance aussi humble que soumise sur les taxes que le projet de loi impose aux exploitans des mines, savoir une taxe excessive envers le propriétaire de la surface, a titre d'indemnité des produits de sa propriété, une taxe envers le même, a titre de rachat de son droit dans les mines qui se trouvent sous cette propriété, un droit fixe au profit de gouvernement, et enfin un impot proportionnel sur le produit net des mines.
Ces couceptions n'émanent pas du génie du chef du gouvernement; il protégé ce qui lui est soumis, et il veut faire prospérer toutes les branches d'administration de sou vaste empire.
Les exploitans des mines du département de Jemappes se reposent sur sa souveraine bienveillance, et ils sont persuadés intimement, que toutes ces dispositions seront ou écartées ou tempérées, lorsqu'il 3e fera rendre compte du projet de loi, et que les articles en seront discutés en sa présence."
De Conseil des Mines had over dit verzoekschrift gerapporteerd en een weinig welwillend advies uitgebracht. Bij de beraadslaging in de vergadering van den Staatsraad van IS Januari 1S10, schijnt dat advies echter weinig indruk op den Keizer gemaakt te hebben.
Graaf Real constateerde, dat geen der exploitanten in het departement van Jemappes van oordeel was, dat de eigenaar van de oppervlakte ook eigenaar was van hetgeen zich daaronder bevond; ze waren zelfs van eene tegenovergestelde meening, omdat de ondergrond een veel belangrijker eigendom vormde dan de oppervlakte. Volgens het vroeger heerschende gebruik had de mijnontginner aan den eigenaar van de oppervlakte slechts de schade te vergoeden gehad die door de ontgravingen waren ontstaan.


Napoleon. Wanneer de eigenaren van de mijnen het bezit daarvan hebben, hetzij door particuliere overeenkomsten , het zij ten gevolge van de wetten van het land, dan kan men hun slechts gelijk geven, dat ze zich bezwaard gevoelen over bepalingen, die den mijnondernemer noodzaakt eene vergoeding te betalen aan den eigenaar van de oppervlakte; hen daartoe te dwingen zou aan de wet terugwerkende kracht geven, zou aan iemand die niets eischt het recht geven nu iets te eischen, ten koste van een ander, die zich toch tegenover hem tot niets verbonden heeft.
En aan het einde van de vergadering zeide hij nog het volgende:
Napoleon. Ik herhaal, dat het mijn wensch is om de eigenaren van mijnen gerust te stellen, en met deze bedoeling heb ik gewild, dat men eene redactie vaststelde, waarbij duidelijk verklaard wordt, dat de mijneigendom een eigendom van bijzonderen aard is. Deze définitie was schijnbaar niet nuttig; maar ze had ten doel om uit te drukken, dat men den mijnontginner nooit enkel en alleen als concessionaris te beschouwen had, die eenvoudig bij Keizerlijk besluit kan worden ontzet en beroofd. Juist in tegendeel. Hij mag zijn eigendom op geen andere wijze verliezen, als de eigenaar van een land of een huis het zijne verliest. Daarom zie ik ook niet gaarne, dat men de redenen van vervallen-verklaring der concessie vermenigvuldigt en vooral niet, dat men den mijnontginner slechts veroorlooft om van zijne exploitatie voordeel te trekken onder toezicht en goedkeuring der gouvernements-ingenieurs. Ik wensch ook, dat de ontginners, die reeds mijnen bezitten, niet getroffen zullen worden door terugwerkende bepalingen van de wet. De reeds geconcedeerde mijn behoort niet meer tot den eigendom van den eigenaar der oppervlakte. Dat zijn twee afzonderlijke zaken, die men niet weder vereenigen moet.
Nadat tusschentijds nog verschillende vergaderingen had-


den plaats gehad, waarin over alle overige artikelen van het vijfde ontwerp werd beraadslaagd, diende, in de vergadering van den Staatsraad van 13 Februari 1810, graaf Regnaud de Saint-Jean d'Angely eindelijk het voor de zesde maal opnieuw geredigeerde ontwerp in.
De artikelen 5—7 van het vorige ontwerp hadden als volgt geluid:
Art. 5. Les mines sont des biens qui n'appartiennent ii personne. Les propriétaires de la surface seuls y out un droit acquis.
Art. 6. Un acte du gouvernement confère la concession et la propriété des mines aux particuliers qui 1'obtiennent. Cet acte règle les droits des propriétaires de la surface sur le produit des mines.
Art. 7. Outre les clauses et conditions portées a 1'acte de concession, la propriété et 1'exploitation des mines sont soumises a des lois et a des règlemens particuliers, indépendamment des regies générales sur la propriété, portées au Code Civil.
Deze artikelen waren in het nu ingediende ontwerp als volgt gewijzigd:
Art. 5. Les mines ne peuvent être exploitées qu'en vertu d'un acte de concession, délibéré en conseil d'Etat.
Art. 6. Cet acte règle les droits des propriétaires de la surface sur le produit des mines concédées.
Art. 7. II donne la propriété perpétuelle de la mine, laquelle est dès-lors disponible et transmissible comme toutes les autres propriétés, conformément au Code Civil.
De Aartskanselier verlangde, in de vergadering van 13 Februari 1810, te weten, of het de bedoeling van het ontwerp was om den eigendom van de mijn te doen verliezen , wanneer de concessie , wegens het staken der werkzaamheden, ingetrokken werd.
Graaf Regnaud de Saint-Jean d'Angely antwoordde dat men, overeenkomstig de inzichten van den Keizer, den mijneigendom gelijk gesteld had aan dien van andere zaken en dat


de eigenaars daarvan niet konden ontzet worden dan bij rechterlijk vonnis, op grond van een door schuldeischers
ingestelden eisch.
Graaf Jaubert verzocht, dat men in art. 7 deze uitdrukkingen zou veranderen: Vacte de concession donne la propriek de la mine, want volgens den Code Civil en de beginselen, die in den loop der hier plaats gehad hebbende discussies voorop gesteld waren, was de eigenaar van de oppervlakte het ook van den ondergrond; wanneer hij concessionaris wordt en het recht van exploitatie erlangt, dan verleent de akte van concessie hem geen eigendom, maar alleen c e bevoegdheid om delfstoffen te winnen, die alleen ontgonnen mogen worden, na daartoe vergunning verkregen te hebben van het gouvernement, doch waarvan hij nochtans bereids
eigenaar was. .
Napoleon. De Code Civil heeft door de uitdrukking te
bezigen: De eigendom van den grond bevat in zich den eigendom van hetgeen op en in den grond is 1), slechts het beginsel willen vaststellen, dat in Frankrijk de grond aan geen enkel regaal- of feodaal-recht onderworpen is en zoodoende den eigenaar alle vrijheid willen laten; nochtans zondert de Code van deze bepaling uit de bij mijnontginmng plaats hebbende opgravingen, omdat de grond en de nnjneigendom niet inherent zijn. De concessie vormt eenen nieuwen eigendom en zelfs in de hand van den gion eige naar vormt het recht van ontginning eenen nieuwen rijkdom ; daarom moet men te zijnen opzichte zich van dezeltde uitdrukkingen bedienen als ten opzichte van eiken concessionaris; hij ook moet zich eene akte verwerven, die hem dat recht verleent en hem den eigendom geeft der concessie. Deze maatregel is in zijn eigen belang, want wanneer hy eigenaar is van den grond en de mijn beiden, dan zou het kunnen gebeuren, dat hij slechts één van die beide eigendommen wenschte te behouden: hij zou kunnen wenschen
1) Le propriétaire du dessus 1'est aussi du dessous.


ze te scheiden, er een van te verkoopen; hjj moet dus een titel hebben, die aangeeft het lot van hem, die eigenaar wordt van den grond of van de mijn. Dus, wanneer de eigenaar van den grond de vergunning erlangt om te exploiteeren, dan moet de akte van concessie toch de uitkeering vaststellen, die aan de mijn is opgelegd ten faveure van den grond en dan heeft het wel den schijn, dat de eigenaar aan zich zelf betaalt, maar dat is slechts waar zoolang de beide objecten vereenigd zijn. Indien men de uitkeering aan den grondeigenaar niet bij de akte van concessie vaststelde, zou de eigenaar, wanneer hij zijne mijn verkocht, bij den Staatsraad terug moeten komen, om deze regeling te treffen. De den eigenaar uitgevaardigde akte van concessie zou dus zoolang incompleet zijn; de eigenaar zou verhinderd zijn om te verkoopen en wellicht blootgesteld worden aan de mogelijkheid, dat men opnieuw de voorwaarden van concessie ging herzien.
Graaf Jaubert gelooft, dat de Code Civil, waar deze de eigendom van den boven- en den ondergrond verleent, den eigenaar van de mijn en van den grond slechts voorschrijft om eene akte te vragen, die de door hem toegepaste wijze van exploitatie zal regelen. De beide objecten zijn dus zijn eigendom en de rijkdom van de mijn, ofschoon deze nog niet in ontginning mag worden gebracht, kan door de schuld ei schers van den ondergrond als een onderpand voor hunnen eisch zijn beschouwd, zoodanig, dat ze daardoor een reeds verkregen recht bezitten, dat hun niet ontnomen mag worden door eene aan derden te verleenen concessie.
Napoleon. De schuldeiscliers hebben een recht, zoolang de concessie nog niet verleend is. Zoo spoedig ze echter verleend is, hebben ze slechts rechten op de bij de akte van concessie vastgestelde uitkeering, want de concessie hangt van den wil van het gouvernement af en de schuldeischers kunnen niet dwingen deze te verleenen. Zoo worden de beide bepalingen van den Code Civil met elkander ver-


zoend: die waarbij aan den eigenaar van den bovengrond ook den eigendom van den ondergrond wordt toegeken den die waarbij eene wijziging van dit beginsel wordt vas gesteld, ten opzichte van de algemeenheid der gevolgen, met het oog op de mijnen. Wat het recht .e re om eene uitkeering te vorderen van de opbrengst der mij . dit spruit voort uit de eigenschap van eigenaar der oppe vlakte. Maar tot deze vergoeding beperkt zich dan oo recht van den eigenaar der oppervlakte, zoo spoedig 1 sprake is van exploitatie, en deze restrictie plaatst ons binnen het bereik van de tweede bepaling van het artikel
van den Code Civil. pQofi
Graaf Reönacd de Saint-Jean d'Angkly zeide, dat de Raad
erkent heeft, dat de oppervlakte en de mijn, wanneer ze
beiden in handen zijn van één eigenaar, twee afzonderlijke
eigendommen vormen en wel zoodanig, dat op beiden afzondei -
lijke hypotheken kunnen worden gevestigd; de geldschieter
voor de exploitatie van de mijn zal de voorkeur genieten, )
den schuldeischer, die vóór de opening van de mijn ««grom
tot onderpand had en zelfs dan, wanneer de titel van dezen
schuldeischer ouder mocht zijn dan die van.den eerst ^
Op nieuw werden de artikelen o, 6, 7, 8, 9 en
de sectie voor Binnenlandsche Zaken verwezen.
In de vergadering van 24 Februari 1810 werd d
redactie van het ontwerp aan den Staatsraad aange o
en luidde daarin art. 7 nu als volgt:
\rt 7 II donne la propriete perpetuelle de la mme, laquelle est dès-lors disponible et transmissible comme toutes les autres propriétés, et dont on nepeut être exproprié que dat . les cas et selon les formes prescrites
conformément au Code Civil <*««
Napoleon nam in deze vergadering niet meer hetr over de bepalingen van het ontwerp en gelastte, dat het naar de Wetgevende Vergadering zou worden gezonden. De Commissie uit de Wetgevende Vergadering, die be-
1) De cursief gedrukte woorden waren nieuw.


noerad was om rapport uit te brengen over het ontwerp, zeide in hare memorie o. a. het volgende:
Alle leden van de Commissie waren het met den Staatsraad eens omtrent de hoofdbeginselen waarop het ontwerp berustte, en de Commissie erkende, dat het ontwerp groote voordeelen had boven de mijnwet van 1791. De schepping van eenen nieuwen eigendom, afgezonderd van die van de oppervlakte, en waarover de Staat beschikken zou in het gemeen belang, scheen een gelukkige gedachte die groote resultaten beloofde. De eeuwigdurende concessies, die in de plaats kwamen van de tijdelijke concessies van de wet van 1791, zouden het onschatbare voordeel opleveren, om den concessionarissen dien geest van voorzorg, behoud en verbetering in te prenten, die nu eenmaal uitsluitend den eigenaar schijnt te bezielen. Het waren dus slechts ondergeschikte punten, waarin de Commissie met den Staatsraad van meening verschilde en de veranderingen, welke zij voorstelde, betroffen hoofdzakelijk de vergoeding, die aan de concessionarissen was opgelegd ten voordeele der eigenaars van de oppervlakte. Niet dat zij deze vergoeding op zich zelve zoo bijzonder hoog achtte, maar ze bestreed ze, omdat aan den eenen kant de repartatie er van schier onmogelijk is en aan den anderen kant, omdat zij haar ten eenenmale in strijd achtte met het grondbeginsel zelf van het ontwerp. Wanneer de eigenaar van de oppervlakte niet tevens eigenaar is van den ondergrond, dan heeft hij alleen recht op vergoeding voor de schade, welke de exploitant, door zijne werken, aan de oppervlakte veroorzaakt.
De Commissie stelde derhalve o. a. voor om de artikelen (5 en 18 1) te schrappen en hare meening was gegrond:
1) Art. 0. Cet acte règle les droits des propriétaires de la surface sur le produit des mines concédées.
Art. 18. La valeur des droits résultant en faveur du propriétaire de la surface, en vertu de 1'article 0 de la présente loi, demeureru réunie a la valeur de ladite surface et sera atfectée avec elle aux hypothèques prises par les cre'anciers du propriétaire.
3


l6. op ile natuur der mijnen;
2e. op de Fransche wetgeving;
3e. op de algemeene jurisprudentie in Europa;
4®. op de bijzonder ernstige bezwaren, die uit de toepassing der artikelen zouden moeten voortspruiten, waarvan zij de opheffing vroeg.
le. De oppervlakte is tot het oneindige verdeelbaar en men kan ze in elke richting begrenzen. De ontginbare delfstoffen daarentegen worden in afzettingen van verschillenden vorm aangetroffen, waarvan de begrenzing niet verband houdt met de grenzen aan de oppervlakte. Het is onmogelijk te beweren, dat ze tot nu toe, en ook in toekomst, al de verdeelingen zullen volgen die zich aan de oppervlakte hebben voorgedaan of nog zullen voordoen.
2®. De wetgeving in Frankryk is altijd uitgegaan van het beginsel, dat de afzettingen van nuttige delfstoffen het eigendom van den Staat zijn; het was eene uitzondeiing op het algemeen geldende beginsel, dat Hendrik 1\ en Lodewijk XIV aan de eigenaren van de oppervlakte toestonden , om ovex* de steenkoolafzettingen te beschikken die in hunne terreinen aanwezig waren. Lodewijk XV, bij een besluit van den Raad van 14 Januari 1744, en Lodewijk XVI, dóór een édict van 19 Maart 1783, hadden de steenkoolmijnen weder terug verwezen onder den algemeen aangenomen regel. De vereenigde Comités van de C onstitueerende Vergadering, die in opdracht hadden om een ontwerp wet op de mijnen in te dienen, hebben erkend, dat ze tot het domein van den Staat behoorden, en wanneer de wet van 28 Juli 1791 nochtans aan de eigenaien \an de oppervlakte, in de terreinen waarvan de delfstoöen tei dispositie stonden van het gouvernement, honderd voeten diepte toekende 1), dan geschiedde zulks ten gevolge van
1) De wet van 1791 bepaalde, dat tot 100 voeten diep onder den )>eganen grond de delfstoffen het eigendom van den eigenaar van de oppervlakte zouden zijn.


een amendement, dat bij verrassing, en in de hitte van het debat, werd aangenomen en dat tot heden zonder eftect was gebleven.
8e. De algemeene jurisprudentie in Europa, op enkele uitzonderingen na, heeft het beginsel gehuldigd, dat de mijnen domaniale eigendommen zijn.
4e. De bezwaren die uit de toepassing van de artikelen G, 18 en 40 moeten voortvloeien waren talrijk en zeer ernstig. Deze bepaling, die toch niet van terugwerkende kracht kan worden verklaard, zou alleen toegepast kunnen worden op toekomstige concessies en deze kunnen weder slechts van weinig gewicht zijn, in vergelijking met de reeds geconcedeerde mijnen. Zoo zouden, aan den eenen kant, de toekomstige concessionarissen zich overmatig belast achten, terwijl aan den anderen kant aan de eigenaren der oppervlakte de meening zou worden bijgebracht, dat ze beroofd waren geworden door het toekennen der vroegere concessies. Ze zouden alle pogingen in het werk stellen, om aan die concessies hinderpalen in den weg te leggen ot ze zouden ten minste de bewering opwerpen, dat die concessies, waarvan de termijn verloopen was, niet in eeuwigdurende konden worden veranderd ten hunnen nadeele. 1)
De rente waarvan hier sprake was zou of uniform moeten zijn over de geheele uitgestrektheid van het concessieveld, of wel proportioneel aan den rijkdom van de afzetting onder elke bezitting. In het eerste geval zou ze den eenen meer bevoordeelen dan den anderen en hoe moest in het tweede geval de verdeeling dan plaats hebben? Wordt de uitkeering vastgesteld in den vorm van een aandeel in de opbrengst van de mijn, dan zouden er, afgezien van de ongelijkheden waarop zooeven gewezen werd, groote kosten
1) Volgens <le mijnwet van 1791 werden de concessies voor geen langer tijdperk dan 50 jaren verleend en by expiratie van dien termijn hadden de eigenaren van den grond de voorkeur hij de verlenging.


en steeds wederkeerende moeilijkheden zich voordoen, 0111 te constateeren, onder welke bezitting de ontginning plaats heeft. Men kan zelfs gerust beweren, dat het bij eene exploitatie op uitgebreide schaal onmogelijk is, om het van verschillende punten verkregen product afzonderlijk te houden. Zoo spoedig eene concessie aangevraagd zou worden, zouden alle eigenaren van de oppervlakte memories indienen, waarin ze hunne pretenties breed zouden uitmeten en zouden trachten ze te doen gelden vóór die van andere eigenaren. Het zou uiterst moeilijk zijn hier aan zoo vele reclames recht te doen wedervaren. Buitendien zou, op het oogenblik dat de concessie verleend werd, de vastgestelde vergoeding getroffen worden door alle hypotheken, die op de oppervlakte gevestigd waren. Het zou dan schier onmogelijk worden zich er van te bevrijden en toch zou de concessionaris het grootste belang er bij hebben, om die verplichte uitkeering terug te koopen, met het oog op het succes zijner exploitatie.
Hoe ook, of het een of het ander. Indien de delfstofafzetting samenhangt met den eigendom van den grond, dan mag het gouvernement er niet over beschikken. Behoort daarentegen de delfstofafzetting tot het domein van den Staat, dan zou het belasten daarvan met eene uitkeering ten behoeve van den eigenaar van de oppervlakte dezen een recht toekennen, dat hij niet heeft.
Deze opmerkingen vonden echter geen gehoor bij den Staatsraad. In de vergadering van 24 Maart 1S10, de laatste die ter bespreking van het ontwerp werd gehouden, werden ze niet eenmaal ter sprake gebracht en slechts eenige anderen, van minder beteekenis, behandeld.
Den 13 April daarop werden de beginselen, waarop het ontwerp rustte, door graaf Regnaud de Saint-.Tean d'Angely, als rapporteur van den Staatsraad, bij de Wetgevende Vergadering uiteengezet. Aan dit uitvoerige exposé ontleenen wij het volgende:
„ Moeten de delfstoffen gerekend worden tot het domein


te behooren, of zijn zij de eigendom van hem aan wien de oppervlakte, waaronder zij verborgen liggen, toebehoort ? Dat is de vraag, die sedert lang besproken werd en waarover de schranderste koppen het nog niet eens geworden zijn.
„Zonder u gedetailleerd de bewijsgronden aan te geven, die men tot ondersteuning van elk dezer systemen aangehaald heeft, wil ik u eenvoudig het resultaat doen kennen, waartoe de plaats gehad hebbende lange discussies geleid hebben.
„Men heeft aan den eenen kant erkend dat, wanneer men de delfstoffen tot den publieken eigendom wilde rekenen, daardoor eene schending van de bij art. 552 \an den Code Civil vastgestelde grondbeginselen en de berooving van een voor de burgers geheiligd recht zou plaats hebben. Ook zou daardoor inbreuk gemaakt worden op de grondwet, deze eerste waarborg voor het behoud der
maatschappelijke instellingen.
„Aan den anderen kant is men echter tot de erkentenis gekomen, dat wanneer de eigendom der delfstoflen den eigenaar van de oppervlakte wordt toegekend, dit, volgens de definitie van de wet, gelijk zou staan met hem het recht toe te kennen ze te gebruiken en te misbruiken, hem een recht toe te kennen, dat elke nuttige ontginning zou verhinderen, dat in strijd zou wezen met het belang van de maatschappij, hetwelk medebrengt, om de voorwerpen van gebruik te vermeerderen en nieuwe rijkdommen te scheppen, een recht dat aan den enkelen persoon de bevoegdheid toekende om naar goeddunken over de nuttige delfstoffen te beschikken, dat alles om dengeen, die daarvan gebruik maakte, zou verlammen en dat de mijnen in den omtrek dikwerf zou doen ophouden te produ< eeien.
„Uit deze waarheden heeft men de natuurlijke gevolgtrekking afgeleid, dat de mijnen geen gewone eigendommen zijn. Ze zijn niet als andere goederen en kan men daarop niet de algemeene grondbeginselen van den eigendom, zooals deze in den Code Civil beschreven staan, toepassen.


„En toch, wanneer men wil, dat de mijnen op eene rationeele wijze ontgonnen zullen worden, dat ze een voorwerp van ijverige en voortdurende zorg van de zijde van den ontginner zijn, dat deze de middelen tot ontginning zooveel mogelijk vermenigvuldigt, en dat hij het belang van het oogenblik niet aan dat van de toekomst opoffert, het belang van de maatschappij aan dat van zijn persoon, dan is het noodzakelijk, dat de mijnen ophouden precaire, onzekere en niet-duidelijk afgebakende eigendommen te zijn, die door eene dubbelzinnige wetgeving dan aan dezen en dan aan dien worden toegewezen en die, ten gevolge eener wederrechtelijk handelende administratie of eener met willekeur optredende politie, de gedurige onrust der bezitters gaande houdt.
,Daarom moet men er eigendommen van maken, waarop alle bepalingen van het Burgerlijk Wetboek van toepassing zijn.
„Het is noodzakelijk, dat deze opeenstapelingen van rijkdommen, die onder talrijke gedeelten van de oppervlakte aanwezig zijn, in stede van evenals deze oppervlakte verdeeld te wezen, door tusschenkomst van het gouvernement, en naar aanleiding van een formeel besluit, tot een geheel vereenigd worden. Degrenzenvan ieder concesaieveld dienen te worden vastgesteld. Men moet de delfstoffen van de oppervlakte afscheiden en ze in zeker opzicht tot eenen nieuwen eigendom stempelen. Bij deze nieuwe schepping mag echter het recht van den eigenaar van de oppervlakte miskend noch vergeten worden. Integendeel, dient het erkend te worden om het te kunnen zuiveren en geregeld te worden om het vrij te maken, opdat de eigendom, welke de akte van het gouvernement, krachtens de wet, aanduidt, bepaalt, begrenst en schept, des te onveranderlijker en heiliger zij, hoe meer men getracht zal hebben alle rechten te erkennen en alle aanspraken te bevredigen.
„Zóó zullen de mijnen dus in den vervolge eenen altijddurenden, vervreemdbaren en overdraagbaren eigendom


vormen, zoo spoedig de Regeering dezen eigendom, door het uitvaardigen van eene akte van concessie, waarbij te\ ens de rechten van den grond geregeld worden, geschapen heeft, enz 
„Tengevolge van eene in den Staatsraad beraadslaagde akte van concessie verleend, zullen de mijnen, zooals ik bereids heb aangetoond, eenen nieuwen onroerenden eigendom vormen, die met de geheele onschendbaarheid en heiligheid der bestaanden bekleed is. Alles wat tot de ontginning dient, zal een deel van het onroerend goed uitmaken 
„Alvorens de concessie echter verleend kan worden, moeten eene reeks van voorbereidende maatregelen getroffen en bepaalde voorschriften vervuld worden. Men moet het
opsporen der delfstoffen aanmoedigen en surveilleeren 
„Rechter tusschen hen, die aanspraken doen gelden, onpartijdig beoordeelaar van hunne rechten en middelen, zal het gouvernement tusschen de verschillende concurienten beslissen en aan hem, die de delfstof opgespoord en ontgonnen heeft, de schadevergoeding verzekeren waarop hij aanspraak kan maken, voor het geval aan hem de concessie
niet toegewezen wordt" 
Graaf Stanislas de Girardin las, als rapporteur van de Wetgevende Vergadering, zijn bericht voor in de zitting
van 21 April 1810.
Uit hetgeen hij zeide willen wij slechts het volgende
aanhalen:
„Aan wien dient de eigendom der nuttige delfstotien
(mines) te worden toegekend?
„Volgens het oordeel van de uit Uw midden gekozen Commissie, mijne heeren, aan den Staat, en zij vermoedt, dat het ontwerp dit ook duidelijk zou hebben uitgesproken, wanneer deze wet den Code Civil voorafgegaan ware. Maar dit nu positief te willen uitspreken, zou gelijk staan met het schenden van een zijner grondbeginselen. En inbreukmaken op de burgerlijke wet is eene gevaarlijke zaak. Dit


heeft men willen vermijden en men heeft eene goede oplossing gevonden.
„De eigendom van den grond," zegt artikel 552 van den Code Civil, „ bevat in zich den eigendom van hetgeen „ op en in den grond isenz.
„Wanneer men nu had willen bepalen, dat de nuttige delfstoffen aan den Staat toebehoorden, dan zou men artikel 552 te niet gedaan en niet gewijzigd hebben. Deze wijziging vormde een moeilijk op te lossen vraagstuk. Het is echter op de meest bevredigende wijze geschied; op die welke het meest in het belang van de maatschappij is. Die oplossing werd verkregen door te verklaren, dat de onder de rubriek mijnen gerangschikte delfstoffen slechts in ontginning mochten worden gebracht krachtens eene in den Staatsraad in beraad genomen akte van concessie en dat bij deze akte de rechten der grondeigenaars op de opbrengst der geconcedeerde mijnen zouden worden geregeld.
„Deze formeele erkenning van de rechten der grondeigenaars is eene modificatie, die de bepalingen van den Code Civil met die van het ontwerp moeten verzoenen."


Ik heb er reeds op gewezen, dat de Regeering, alvorens dit wetsvoorstel in te dienen, verzuimde er zich duidelijk rekenschap van te geven, wat de rechtelijke beteekenis van de akte van concessie is en hoe, uit een mijnrechtelijk oogpunt, de nog niet in concessie verleende afzettingen van gereserveerde en onder den gemeenschappelijken naam van „mines" gerangschikte delfstoffen te beschouwen zijn.
De eenige woorden die men, in de van den Minister uitgaande stukken, als op dit onderwerp slaande zou kunnen aanmerken, zijn vervat in den volgenden volzin van de M. v. T.:
„De beraadslaging over de Indische Mijnwet ligt nog te „versch in het geheugen, om tegenspraak te verwachten „ten aanzien der stelling, dat het zeer moeilijk is het aan„ deel in de mijnontginning juist zóó te bepalen, dat eener„ zijds de industrie kan rekenen op een voldoende vergoeding „voor den afstand van dikwijls aanzienlijke kapitalen en „ anderzijds aan den Staat een aandeel wordt toegekend in „het product der mijn, geëvenredigd aan het feit, dat „ alleen door zijn tusschenkomst aan enkele personen het „uitsluitend recht tot ontginning wordt toegekend."
De Minister is dus van meening, dat de Staat aanspraak heeft op een deel van het product van elke mijn, omdat alleen door zijn tusschenkomst aan den betreffenden mijneigenaar het uitsluitend recht tot ontginning is toegekend.
Heel duidelijk is dat niet, maar indien er werkelijk eenige gedachte achter schuilt, dan kan het toch wel alleen deze zijn: De bedoelde delfstoffen behooren aan den Staat en omdat de Staat nu eenmaal aan enkele personen het uitsluitend recht verleent om ze te ontginnen, moeten deze


personen ook een deel van de opbrengst aan den Staat uitkeeren.
Dat zou dus het standpunt wezen, waarop in de middeleeuwen de Duitsche vorsten stonden, toen ze aanspraak maakten op het mijnregaal.
Zeker zou het den Minister moeilijk gevallen zijn, om die stelling te verdedigen, wanneer men hem in de Kamer daarom gevraagd had. Voor zoover Nederland betreft, waar het verleenen van concessie niet berust op het mijnregaal, is ze ook volkomen onjuist. 1)
Volgens het moderne mijnrecht, eene opvatting die o. a. ook tot uitdrukking gekomen is bij de nieuwe mijnwet voor Nederlandsch-Indië, wordt eene bepaalde categorie van uitdrukkelijk bij de wet genoemde delfstoffen als heerlooze zaken — res nullius — beschouwd. Deze staan niet ter beschikking van den rechthebbende op den grond. Binnen bij de wet aangegeven grenzen verkrijgt de opspoorder en vinder.
de eerste occupant, het beschikkingsrecht daarover en de wet
geeft aan, hoedanig de opspoorder die delfstoffen mag trachten te vinden en hoe hij dan het verkregen beschikkings- of eigendomsrecht over die delfstoffen mag uitoefenen. De akte van concessie is eene van Regeeringswege uitgevaardigde rechtserkenning, nadat de delfstofafzetting ontdekt en de vinder zich aangemeld heeft. Ze houdt in, dat de in de akte genoemde concessionaris eigenaar 2) geworden is
1) L'acte par lequel le chef du pouvoir exécutif institue une concession <le mine n'est pas un acte de gouvernement, ce n'est pas non plus un acte de jurisdiction, c'est un acte administratif .. • •
Aguillon, t. ler p. 154.
2) Een van de fouten en inconsequenties van de nieuwe Indische mijnwet is, dat hier niet het eigendomsrecht maar, voor een bepaald aantal jaren, het beschikkingsrecht verleend wordt, een stelsel dat noodzakelijk tot roofbouw aanleiding moet geven. In Frankrijk had men hij de wet van 1701 óók concessies van beperkten duur 50 j.ireu — vastgesteld en de roofbouw die daarvan het gevolg was, vormde de hoofdaanleiding tot het afkondigen van de mijnwet van 1810.


van alle, dan wel van eenige speciaal genoemde, gereserveerde delfstoffen, welke in het in die akte nader omschreven concessie-terrein aanwezig zijn. De akte wordt door den bij de wet aangewezen ambtenaar uitgevaardigd, krachtens de den Staat toekomende politie-hoogheid, en is gelijk te achten met eene van Staatswege uitgevaardigde geboorte-
of huwelijks-akte.
Ditzelfde beginsel is ook in hoofdzaak neergelegd in de Fransche mijnwet van 1810. Inconsequent was men toen, door aan den opspoorder en vinder niet per se het eigendomsrecht over de opgespoorde delfstof toe te kennen. Dit is dan ook de voornaamste fout van die wet en juist in deze richting is al vaak op verbetering aangedrongen. Maai ofschoon bij de wet van 1810 ten onrechte aan de Regeering de bevoegdheid wordt gegeven om den oorspronkelijken concessionaris, den eigenaar van het mijnveld, te kiezen, onder voorwaarde dat deze den vinder schadeloos zal stellen, wanneer die niet als concessionaris wordt erkend, zoo is toch de rechtelijke beteekenis van de uitgevaardigde of. zooals het spraakgebruik het nu eenmaal wil, verleende akte van concessie geen andere dan de hierboven aangegevene.
Heeft men zich zoodoende duidelijk rekenschap gegeven van de rechtelijke beteekenis der akte van concessie. dan blijkt ook hieruit de onjuiste meening van den Minister, als zoude de tusschenkomst van den Staat bij het verleenen der concessie of, beter gezegd, bij het uitvaardigen van de akte van concessie, medebrengen, dat hem een deel van het product der mijn wordt uitgekeerd. Men zou dan even goed kunnen beweren, dat de Staat aanspraak kan maken op een gedeelte van de opbrengst van het werk der Staatsburgers, omdat van Staatswege den betreflenden persoon eene geboorte- of huwelijks-akte
werd uitgereikt.
Wanneer de in Nederland van kracht zijnde mijnwet van 1S10, in art. 35, een cijns vaststelt van ten hoogste 5° 0


van (le netto opbrengst, en waarvan het juiste bedrag ieder jaar bij de begrooting zou worden vastgesteld, dan geschiedde zulks niet uit overweging, dat de Staat den concessionnaris een hem toebehoorend recht of goed overdraagt, maar wel — zie art. 39 van de mijnwet van 1810 1) om te gemoet te komen in de kosten van de door den Staat uit te oefenen mijnpolitie. De wet die hier eene bijzondere contributie vaststelt, waaraan de mijnbouw onderworpen zal zijn, wil dan ook niet, dat de mijnbouw dubbel belast zal worden en stelt die industrie vrij van het betalen van patentrecht. In art. 32 is bepaald: „ L'exploitation des mines n'est pas considérée comme un commerce et n'est pas sujette a patente."
In Pruisen, waar de Staat oorspronkelijk, op grond van het begrip van mijnregaal, een tiende van de opbrengst der mijnen voor zich eischte, zag men zich genoodzaakt die heffing steeds te verminderen en eindelijk geheel op te beffen , toen men tot het inzicht kwam, dat deze industrie, over het geheel genomen, geen bijzondere belasting kan verdragen, wil ze met vrucht aan de concurrentie het hoofd bieden, en dat er ook geen geldige redenen bestaan om ze anders of zwaarder te belasten dan elke andere tak van industrie.
In vroeger tijden, toen de middelen van vervoer en communicatie zooveel primitiever waren dan nu, produceerde elke mijn voor een betrekkelijk kleinen kring van afnemers, die in de buurt woonden, en de prijzen konden zich zoodoende regelen naar de lasten, waaronder de mijnen gebukt gingen. Nu is dat anders, nu regelen zich de prijzen
1) Art. 39. Le produit de la redevance fixe et de la redevanee proportionnelle formera un fonds spécial, dont il seratenu un compte particulier au trésor public, et qui sera appliqué aux dépenses de 1'administration des mines, et a celles des recherches, ouvertures et niises en activité des mines nouvelles, ou au rétablissement des mines anciennes.


naar de wereldmarkt, nu moet juist het tegenovergestelde gebeuren en moeten de lasten zich regelen naar de prijzen die gemaakt kunnen worden. Nu moeten, willen ze aan de concurrentie het hoofd kunnen bieden, de mijnen van het eene land niet hooger belast worden dan die van naburige rijken. Dat wordt zoo dikwerf over het hoofd gezien. Wij zagen het pas ook bij de Indische mijnwet.
Eene tweede onjuiste opvatting van den Minister ontmoeten wij in de M. v. T. wanneer wij daar lezen:
, De ondergeteekende meent nog te mogen opmerken, dat het zeer moeilijk zou zijn, de wijze te bepalen waarop het niet door den Staat geëxploiteerde terrein ter ontginning aan particulieren zou moeten worden geconcedeerd. Immers zijn in de laatste jaren door belanghebbenden een groot aantal boringen geschied, gevolgd door bijna even zoovele concessie aanvragen. Er was een zeker koortsachtig verlangen naar concessiën merkbaar, zoodat soms ongeveer tegelijkertijd door meerdere personen voor grootendeels hetzelfde mijnveld concessieverzoeken werden ingediend. Het zou in vele gevallen onmogelijk zijn te bepalen, welke aanvragers de beste aanspraken hebben, althans in billijkheid, daar van recht op concessie feitelijk noch wettelijk sprake zou kunnen zijn."
En als antwoord op de opmerking in het \. V., dat men in 's Ministers voorstel eene ongemotiveerde krenking van bijzondere belangen zag, lezen wij in de M. v. A. het volgende:
„ Met leedwezen zag de ondergeteekende daartegenover door de tegenstanders van het voorstel, het voorgedragene als „eene ongemotiveerde krenking van bijzondere belangen" gestempeld, zonder dat voor dit afkeurend oordeel goede gronden worden aangevoerd. Voor hen, die met de in het Voorloopig Verslag omschreven speculatieve doeleinden concessie hebben aangevraagd, moge het ontwerp aan gekoesterde verwachtingen omtrent te behalen winsten den bodem


inslaan, van „krenking van belangen" is, waar de wet van 1810 aan hen, die door hunne onderzoekingen eene mijn hebben ontdekt, geenerlei recht geeft op concessie, geen sprake. De Mijnwet, het zij hier uitdrukkelijk herinnerd, geeft eenen concessie-aanvrager, indien hij tevens ontdekker (inventeur) in den zin der Mijnwet is, indien zijne aanvraag niet wordt ingewilligd, alleen recht op eene in de akte van concessie te bepalen vergoeding; een recht, hetwelk door art. 3 van het wetsontwerp in ruimen zin is gehandhaafd."
Voorts lezen wij in dezelfde M. v. A. bij art. 3:
a Zij die onder werking der wet van 1810 onderzoekingen instelden, hebben dit gedaan met de wetenschap, dat zij, ook bij guustigen uitslag, kans liepen geen concessie te verkrijgen, doch dat in dit geval de wet hun zekere vergoeding voor gemaakte kosten verzekerde. Dat recht moet onverkort worden gehandhaafd."
De Minister, die ook bij de verdediging in de Kamer op ditzelfde standpunt bleef staan, dwaalde hier ten eenenmale en wel in velerlei opzicht.
Het is niet juist gezien, dat het onmogelijk zou wezen, om te bepalen welke aanvragers, voor zoover ze zich als ontdekkers uitwijzen, de beste aanspraken hebben; het is niet juist dat, in den door den Minister bedoelden zin, er feitelijk noch wettelijk sprake zou kunnen zijn van een recht op concessie en ook niet juist, dat de wet den concessie-aanvrager, die zich tevens als ontdekker uitwijst, alleen het recht toekent op eene vergoeding voor gemaakte kosten, wanneer hem de aangevraagde concessie niet verleend wordt.
Wat het eerste punt aangaat, zoo is het een tamelijk wel overal gehuldigd beginsel van het mijnrecht een beginsel, dat o. a. ook toegepast werd in de nieuwe Indische mijnwet — dat de prioriteit der aanspraken, voor zoover ze overigens voldoen aan de bepalingen van de wet, be-


oordeeld wordt naar het tijdstip van indiening van het betreffende verzoekschrift.
Hij, die het eerst een aanvraag indient, heeft meer recht dan een ander, die na hem komt. Voor de Regeering blijft dan slechts nog over de uitgestrektheid van het mijnveld te bepalen en ook in dit opzicht zijn er geen onoverkomelijke moeilijkheden te voorzien, vooral omdat de mijnwet hierin de Regeering volle vrijheid laat. Blijkt het, dat een terrein geheel of gedeeltelijk gedekt wordt door aanvragen van anderen, die na den eersten aanvrager kwamen, dan moeten die later ingediende aanvragen, binnen de toegestane grenzen, voor den eersten wijken, al mochten ze ook op geslaagde boringen kunnen wijzen binnen dat terrein. De Regeering zou zich hier natuurlijk tot taak moeten stellen, om met strikte onpartijdigheid te werk te gaan en wat het vaststellen van de uitgestrektheid van het concessieveld aangaat, zoo zou dit der Regeering ook geen bijzonder hoofdbreken behoeven te kosten; de Commissie o. a. stelde in haar rapport eene uitgestrektheid van 500 hectaren voor. Door te handelen als hier boven aangegeven, zou de lïegeering zich strikt volgens de regelen van het mijnrecht gedragen en de teleurgestelde aanvragers zouden zich in dit geval niet kunnen beklagen. Een voorbeeld moge zulks toelichten.
Gedurende de jaren 1854—'56 werden in het mijndistrict Bochum, in Pruisen, 1044 opsporings-vergunningen verleend tot het boren naar steenkool. Van deze 1044 opspoorders gelukte het aan 356 om ontginbare steenkoollagen aan te boren, maar slechts aan 158 kon concessie verleend worden, omdat de uitgestrektheid van het beschikbare terrein niet toeliet meer concessies uit te geven.
Het is juist, dat aan den ontdekker, bij de wet van 1810, geen voorkeur toegekend is voor het verkrijgen der concessie; maar wordt hem deze door de Regee-


ring niet verleend, dan heeft hij, volgens artikel 16 1), recht op het verkrijgen van schadevergoeding, die hein door den concessionaris moet worden uitgekeerd, en waarvan het bedrag door de Regeering, bij de akte van concessie,
dient te worden vastgesteld.
Artikel 17 2) zegt ook uitdrukkelijk, dat de ontdekker, evenals de eigenaar van den grond, gehoord moeten zijn, alvorens de akte van concessie uitgevaardigd kan worden.
Zoo spoedig de aanwezigheid van eene onder de „mines gerangschikte delfstofafzetting, waarvan eene nuttige ontginning verondersteld mag worden, aan de Regeering bekend gemaakt en de concessie daarvoor aangevraagd is, moet, in gevallen als deze, waar niets het verleenen van concessie verbiedt, de concessie door de Regeering verleend worden. Deze laatste heeft wel het recht om den concessionaris te kiezen, en ook eenen anderen concessionaris al» den ontdekker, maar ze heeft niet het recht om de concessie niet te verleenen, omdat ze de zaak aan den Staat wil houden, en daardoor aan den ontdekker direct nadeel
te berokkenen.
Wat de vraag aangaat, wie in dergelijk geval als ontdekker te beschouwen is, zoo geeft Féraud-Gikaud hierop
het volgende ten antwoord:
„Om als ontdekker beschouwd te worden en dus recht te hebben op eene schadevergoeding, dient deze aan te
1) Art. 10. Le gouvernement juge des motifs ou considérations d'après lesquels la préférence doit être accordée aux divers demandeurs en concession, qu'ils soient propriétaires de la surface, inventeurs
ou autres. ,
En cas que Pinventeur n'obtienne pas la concession d une mm , il aura droit a une indemnité «le la part du concessionnaire, e e
sera réglée par 1'acte de concession.
2) Art. 17. L'acte .le concession, fait après 1'acconiplissement des W formalitésf purge, en faveur du concessionnaire tous les droits des
propriétaires «1e la surface et des inventeurs, ou de leurs ajant* droit, chacun de leur ordre, après qu'ils ont été entendus ou appe e légalement, ainsi qu'il sera ci-après réglé.


toonen, dat de ontdekking het resultaat is van opsporingen die met dat doel ondernomen werden, dat die opsporingen o]) nuttige wijze verricht zijn en dat zij tot resultaat hebben gehad, om de mogelijkheid eener nuttige ontginning aan te toonen. Dit is ten minste de regel die in België gevolgd wordt, overeenkomstig het advies van den mijnraad". 1)
Wanneer dus de Minister in de M. v. T. zegt, dat er van recht van concessie feitelijk noch wettelijk sprake zou kunnen zijn, zoo dwaalt hij in dit opzicht ten eenenmale, voor zoover hij daarmede wil zeggen, dat het der Regeering in dit geval vrij zou hebben gestaan om geen concessie te verleenen. Dit zou slechts kunnen geschieden met niet achten van de rechten die de wet den ontdekker wel verleent, namelijk die van schadevergoeding, welke hem door den concessionaris moet worden uitgekeerd, en die bij de akte van concessie moet zijn vastgesteld, wanneer de Regeering hem zelven de concessie niet verleent.
De aan den ontdekker, bij artikel 16, toegekende schadevergoeding (indemnité) slaat niet, zooals de Minister gelooft, op vergoeding voor gemaakte kosten. Die gemaakte kosten moeten hem buitendien vergoed worden, op grond van artikel 46 2) van de mijnwet van 1810. Dit staat zoo vast, dat het onbegrijpelijk is, hoe de Minister tot eene tegenovergestelde meening kon komen. Hij zou geen enkele autoriteit tot staving van zijn gevoelen kunnen aanvoeren en eene dergelijke opvatting zou ook in strijd wezen met de tot nu toe in Frankrijk gevolgde praktijk.
1) Deze interpretatie kan intusschen bestreden worden, üe wet spreekt niet van eene nuttige ontginning. Strikt afgaande op hetgeen de wet zegt, is hij als ontdekker te beschouwen, die een mijn ontdekt heeft en in niijnrechtelijke beteekenis wil dat '/.eggen eene natuurlijke afzetting van een der in artikel 2 van de mijnwet van 1810 genoemde delfstoffen.
2) Art. 46. Toutes les questions d'indenmité a payer par les propriétaires de mines, a ruxson des rccherches aux travaux anteiieui^ <t l'acte de concession, seront décidées conformément a 1'article 4 de la loi du 28 pluviöse an VIII.


Féraud Gikaud 1) zegt:
„De schadevergoeding die den ontdekker verschuldigd is, welke de concessie niet verkrijgt, is tweeledig:
le. de belooning voor den dienst dien hij aan het algemeen bewees, door de ontdekking, en de derving van de winst, welke de ontginning hem zou kunnen opleveren;
2e. de terugbetaling van gemaakte kosten, om tot de ontdekking te geraken."
Bij Dupont 2) lezen wij het volgende:
,Het was de bedoeling van de wetgevers van 1810 om het doen van mijnbouwkundige opsporingen aan te moedigen, deze gewichtige tak van de mijnbouw-industrie, en daarom hebben ze plechtig aan den ontdekker, die de concessie niet zou erlangen, een recht verzekerd, dat hem door den concessionaris uitgekeerd moet worden. Dit recht is hem plechtig verzekerd in de tweede alinea van artikel 10.
Dit aan den ontdekker toegekende recht wordt bij de akte van concessie nader geregeld en het is eene belooning, die den ontdekker uitgekeerd wordt, voor aan de mijnbouwindustrie bewezen diensten; het geeft hem in zeker opzicht vergoeding voor de winst, die de ontdekker kon hopen te maken, wanneer hij deel had gehad aan het voordeel, dat de concessie kan afwerpen en het is geheel afgescheiden van de vergoeding, die de concessionaris hem verschuldigd is, voor werkzaamheden die de eerste vóór het verleenen
der concessie verricht heeft." 
„Laat ons hieraan toevoegen, dat de wetgever de verschuldigde vergoeding ten behoeve van verrichte werkzaamheden vóór het verleenen der concessie zoodanig ter harte nam, dat hij ze speciaal gegarandeerd en gesanction-
1) Code des mines et mineurs par L. J. D. Fkravd (tiraud, Conseiller a la Cour de Cassation.
2) Traité pratique de la jurisprudence des mines, par M. Etif.nnf. Dupont, Ingénieur en Chef des mines, Directeur de 1 Ecole des mineurs de Saint-Etienne.


neerd heeft, door de bepalingen van artikel 20 1), waarbij gezegd is, dat de mijn belast kan worden met de betaling eener bevoorrechte schuld ten behoeve van verrichtte opsporingswerken."
Bij Aguillon en andere mijnrechtsgeleerden vinden wij dezelfde interpretatie van de betreffende artikelen en in de praktijk heeft er in Frankrijk nooit eene andere toepassing plaats gehad.
Tot bewijs geven wij hierachter den text van de Koninklijke ordonnantie van 25 Augustus 1825, waarbij in Frankrijk aan het domein van den Staat concessie verleend werd voor de afzettingen (mines) van keukenzout in de Oostelijke Departementen en waaruit blijkt — art. 3 — dat aan den ontdekker, op grond van artikel 16 van de mijnwet van 1810, eene schadevergoeding van twee millioen franken zou worden uitgekeerd, onafhankelijk van de terugbetaling van voor de opsporing gemaakte kosten en voor de sedert, vóór het verleenen der concessie, aangelegde werken, welke laatste schadevergoeding in gemeenschappelijk overleg zou worden vastgesteld of, overeenkomstig artikel 46 van de mijnwet van 1810, door den Conseil de Préfecture van het Departement der Meurthe.
In de M. v. A. op het V. Y. der Eerste Kamer verdedigde de Minister zijne zienswijze nog met te wijzen op de tot nu toe gevolgde praktijk in Nederland en zegt: , Aan belanghebbenden is derhalve meer gegeven dan hun naar de wet van 1810, zooals die hier wordt toegepast, toekomt. Is er nu grond om deze regeling „vrij karig" te noemen?"
1) Art. 20. Une mine concédée pourra être affectée, par privilege, en faveur de ceux qui, par acte public et sans fraude, justifieraient avoir fourni des fonds pour les recherches de la mine, ainsi que pour les travaux de construction ou confection de machines nécessaires a son exploitation, a la charge de se conformer aux articles 2103 et autres du Code Civil, relatifs aux priviléges.


Zeer zeker bestaat er alle grond om die regeling niet alleen vrij karig, maar zelfs geheel onvoldoende te noemen en wel op grond van de positieve voorschriften van de mijnwet. Dat in vroegere gevallen die voorschriften niet behoorlijk toegepast werden — wij kunnen zulks niet beoordeelen — kan geen reden zijn om dit nu op nieuw te doen. In een opstel in de Economist wezen wij er bereids op, hoe Minister Heemskerk in de Kamer volmondig bekende, dat sedert de afscheiding van België de kennis van het mijnrecht in Nederland op den achtergrond geraakt was en hoe o. a. Aguillon, in zijn werk over het mijnrecht, als zijn oordeel te kennen geeft: „II est permis de dire, que la législation fran^-aise est appliquée en Hollande de faQon a y être méconnaissable." —
Wij hebben nog op meer onjuiste redeneeringen in de
M. v. T. te wijzen:
Bij artikel 1 lezen wij ter verklaring nog het volgende: „De vraag of de Staat voor het in exploitatie nemen van mijnen eene concessie zou behoeven is ernstig overwogen. Inderdaad zou dit denkbaar zijn, zoodat de Regeering dan aan de Gedeputeerde Staten van Limburg een verzoekschrift zou moeten indienen, tot het verkrijgen van eene concessie. Het spreekt echter vanzelf, dat zij daartoe niet zou behooren over te gaan zonder machtiging bij de wet, vermits aan het aanvaarden van eene inijnconcessie uitgaven verbonden zijn. Was echter door het verleenen van die machtiging in beginsel uitgemaakt, dat de Staat een mijnveld zal exploiteeren, zoo zou het eene niets beteekenende formaliteit zijn, den weg in te slaan in Titel IV der mijnwet voor het verkrijgen van eene concessie voorgeschreven. Het kwam daarom het doelmatigst voor van het aanvragen van een concessie af te zien en, met afwijking der bepalingen van de mijnwet, omtrent het aanvragen en verleenen van concessies, de zaak te behandelen zooals in art. 1 wordt voorgesteld.
„Aan het Koninklijk besluit van aanwijzing zal het ge-


volg zijn toe te kennen, dat anders de akte van concessie heeft 'te weten (art. 7 en 19 der mijnwet) dat de eigendom van den bovengrond van dien van den ondergrond wordt gescheiden, en de mijn een zelfstandig object van eigendomsrecht wordt."
En in de M. v. A. lezen wij, bij § 2, omtrent dit punt, naai aanleiding van de in het V. V. gemaakte opmerking, dat art. 13 1) van de mijnwet van 1810 niet veroorloofde, dat de Staat aan zich zelf concessie verleende:
De juistheid der opvatting, dat de Mijnwet van lhlü uitsluitend het geval van particuliere exploitatie erkent meent de ondergeteekende, aan de hand van gezaghebbende schrijvers, te mogen betwisten. Zoo zegt bijv. De ^ööz. Points fondamentaux de la législation de mines, mimères et carrières: „Rien ne s'oppose k ce que le Gouvernement, agissant comme personne politique, accorde concession au domaine del'Etat, c'est-a-dire, au Gouvernement lui-meme, agissant comme personne privée. Les mines sont concessibles a 1'Etat, aux pro vinces, aux communes, aux etablissements
publics... (t. a. p. bladz. 156). . . ,
Met het al of niet vervullen van die door den Minister gewraakte formaliteit staat of valt nochtans de geheele mijnwet van 1810; ze is daarop gebouwd.
En daarbij blijkt ook, dat de Minister toonde de autoriteit, die hij tot verdediging zijner stelling aanhaalde, me
te begrijpen. . ,
De Fooz zegt toch zeer juist: „mets verhindert, dat
Regeering, als publiek persoon, aan het domein van den
Staat concessie verleent, dat wil dus zeggen aan de Regeering
zelve handelende als privaat persoon. Mijnconcessies kunnen
verleend worden aan den Staat, aan de provincies, aan de
gemeenten, aan publieke inrichtingen ...
1) Art. 13. Tont Francais, on tont étranger naturalisé ou 11011 en France, agissant isolément ou en société, a le droit de demander et peut obtenir s'il y a lieu une concession de mines.


De Regeering, die de concessie verleent, doet zulks in eene andere kwaliteit als wanneer ze voor zich de concessie aanvraagt en verwerft. In het eerste geval handelt ze als publiek persoon en in het laatste als fiscus of als vertegenwoordigende het domein van den Staat. In deze laatste kwaliteit echter heeft de Regeering, in hare burgerrechtelijke verhoudingen en handelingen, zich geheel te gedragen overeenkomstig het gemeene recht.
Welk eene verwarring van denkbeelden heeft er hier toch plaats moeten hebben, dat de Minister in de M. v. T. kon schrijven: „Slechts voor zooveel dit een dadelijk gevolg is van de exploitatie door den Staat, is afwijking van het gemeene recht gerechtvaardigd," en dat dit door beide Kamers is toegestaan!
Artikel 5 van de mijnwet van 1810 zegt uitdrukkelijk: Mijnen mogen niet ontgonnen worden dan krachtens eene akte van concessie, waarover in den Raad van State beraadslaagd werd, en art. 7: deze akte schept den eeuwigdurenden eigendom van de mijn. Artikel 17 bevat de zoo hoogst belangrijke bepaling, die men hier ook geheel over het hoofd heeft gezien, dat eerst de akte van concessie, die na vervulling van alle voorgeschreven formaliteiten uitgevaardigd wordt, de mijneigendom ten vo^rdeele van den concessionaris vrij maakt van alle rechten, die de eigenaren van de oppervlakte en de ontdekkers, of hunne rechthebbenden, kunnen doen gelden, en eerst nadat dezen gehoord zullen zijn, of wettig opgeroepen, overeenkomstig het bepaalde bij de artikelen 22 tot en met 28 1).
1) Art. 22. La demande en concession sera faite par voie de simple pétition adressée au préfet, qui sera tenu de la faire enregistrer a sa date sur un registre particulier, et d'ordonner les publications et affiches dans les dix jours.
Art. 23. Les affiches auront lieu pendant quatre mois, dans le cheflieu du département, dans celui de 1'arrondissement oü la mine est située, dans le lieu du domicile du demandeur, et dans toutes


Dit artikel 17 van de mijnwet vooral doet zien, met hoeveel zorg de wetgever van 1810 er op bedacht was, om zooveel waarborgen als mogelijk te scheppen, voor de handhaving van de rechten én van de ontdekkers t*n van de eigenaren der oppervlakte. Daarom werden zorgvuldig in de wet alle formaliteiten beraamd en aangegeven, die ver-
les communes dans le territoire desquelles la concession peut s'étendre: elles seront insérées dans les jonrnaux du département.
Art. 24. Les publications des demandes en concession de mines auront lieu devant la porte de la maison commune et des églises paroissiales et consistoriales, a la diligence des niaires, a Tissue de 1'office, un jour de dimanche, et au moins une fois pur mois pendant la durée des affiches. Les niaires seront tenus de certifier ces publications.
Art. 25. Le secrétaire général de la préfecture delivrera au requerant un extrait certifié de 1'enregistrement de la demande en concession.
Art. 2(3. Les demandes en concurrence et les oppositions qui y seront formées seront admises devant le préfet, jusqu'au dernier jour du qnatrième mois, ii compter de la date de 1'affiche: elles seront notitiées par actes extrajudiciaires a la préfecture du département, oü elles seront enregistrées sur le registre indiqué a 1'article 22. Les oppositions seront notifiées aux parties intéressées, et le registre sera ouvert a tous ceux qui en demanderont conmmnication.
Art. 27. A 1'expiration dn délai des affiches et publications, et sur la preuve de 1'accomplissement des formalités portées aux articles précédents, dans le mois qui suivra, au plus tard, le préfet du département, sur l'avis de 1'ingénieur des mines et après avoir pris des informations sur les droits et les facultés des demandeurs, donnera son avis et le transmettra au ministre de 1'intérieur.
Art. 28. II sera définitivement statué sur la demande en concession par un décret impérial délibéré en Conseil d'Etat.
Jusqu'a 1'émission du décret. toute opposition sera admissible devant le ministre de 1'intérieur ou le secrétaire-général du Conseil d'Etat: dans ce dernier cas, elle aura lieu par une requête signée et présentée par un avocat au Conseil, connne il est prati<[ué pour les affaires contentieuses; et, dans tous les cas, elle sera notifiée aux parties intéressées.
Si 1'opposition est motivée sur la propriété de la mine acquise par concession ou autrement, les parties seront renvoyées devant les tribnnaux et cours.


vuld dienden te worden, alvorens door de Regeering kon worden overgegaan tot het verleenen van concessie. Tot ontginning mag niet worden overgegaan zonder verleende concessie. Maar aan den anderen kant mag ook weder geene concessie verleend worden, vóórdat alle voorgeschreven formaliteiten vervuld; vóórdat de belanghebbenden gehoord of opgeroepen zijn.
En hier zien wij dit alles als onnutte kraam over boord werpen door de Regeering, die toch zegt de mijnwet van 1S10 te willen toepassen, en op hare verzekering, dat dit maar niets beteekenende formaliteiten zijn, wordt zulks dooide Vertegenwoordiging gesanctionueerd.
Wat was de bedoeling van de Regeering? Wenschte zij te handelen overeenkomstig de mijnwet van 1S10, maar, om welke redenen dan ook, dispensatie te erlangen van de vervulling van het voorgeschrevene in de genoemde en tal van andere artikelen, die daarmede in verband staan? Aan den in de M. v. T. uitgedrukten wensch, om in dit geval af te wijken van het gemeene recht, kan moeilijk eene andere beteekenis gegeven worden.
Artikel 09 van de Grondwet schrijft voor, dat de Koningin dispensatie van wetsbepalingen slechts kan verleenen met machtiging van de wet en dat de wet, welke deze machtiging verleent, dan de bepalingen noemt waarover de bevoegdheid tot dispensatie zich uitstrekt.
Wanneer men dien weg uitwilde, moesten dan, om te voldoen aan de Grondwet, niet alle artikelen van de mijnwet van 1810, die men buiten werking wenschte te stellen, en het zijn een groot aantal artikelen, waaronder de belangrijkste van de geheele wet, uitdrukkelijk genoemd worden? En nu dit niet geschiedde, is daardoor alléén dan niet reeds deze wet in strijd met de Grondwet? Kan men in allen ernst, om te voldoen aan dat voorschrift van de Grondwet, volstaan met te zeggen, zooals hier geschied is:
„Met uitzondering van de bepalingen, welke onderwerpen


regelen waarin bij deze wet is voorzien, zal de mijnwet
van 1810 toepasselijk wezen?"
In artikel 1 van de wet van 24 Juni 1901 vinden wij de hoofdafwijking, n.1. dat bij Koninklijke aanwijzing van eene mijn als ware volgens de wet van 21 April 1810 concessie
verleend, door den Staat de eigendom dier mijn verkregen wordt.
Volgens de M. v. T. slaat deze afwijking op de artikelen 7 en 19 1) van de mijnwet van 1S10. Maar hoe dan met de bepaling van art. 5, dat mijnen niet ontgonnen mogen worden zonder eene in den Raad van State beraadslaagde akte van concessie of van b. v. het zooeven geciteeide artikel 17, en waarvan het gevolg moet zijn, dat, nu daarvoor geen uitdrukkelijk dispensatie werd verleend, de rechten van ontevreden eigenaren van de oppervlakte, of ontdekkers, steeds onverzwakt van kracht blijven?
In het V. Y. leest men eene zeer juiste opmerking: „Derde lid. „Als ware... concessie verleend." Onder verwijzing naar het ter zake opgemerkte bij de algemeene
1) Art. 5. Les mines ne peuvent être exploitées <iu'en vertu d'un
acte de concession délibéré en ' onseil <1 Etiit.
Art. 0. Cet acte rèjjle les droits des propriétaires de la surtace sur
le produit des mines concédées.
Art. 7. 11 donne la propriété perpétuelle de la nmie, laquelle est dès lors disponible et transmissible comme tous les autres biens, et dont ou ne pent être exproprié qne dans les cas et selon les tormes prescrites pour les autres propriétés, conformément au Code ( ïvil et au Code de Procédure Civile. Toutefois une mine ne peut être vendue par lots ou partagée, sans une autorisation préalable du gouvernement, donnée dans les mêmes formes que la concession.
Art. 1(.). Du moment ou une mine sera concédée, même au proprietaire de la surtace, cette propriété sera distinguée de celle de la surtace, et désormais considérée comme propriété nouvelle, sur laquelle de nonvelles hypothèques pourront être assises, sans préjudice de celles cpii auraient été ou seraient prises sur la surtace et la redevance, comme il est dit a 1'article précédent.
Si la concession est taite au propriétaire de la surtace, lachte redevance sera évaluée pour 1'exécution dudit article.


beschouwingen (§4) 1), gaven sommige leden andermaal te kennen, dat zij zich met deze fictie niet konden vereenigen. Volgens eenigen geldt het hier meer dan eene quaestie van vorm, omdat inbreuk wordt gemaakt op het aan de Mijnwet ten grondslag liggend beginsel."
Het antwoord van den Minister op deze opmerking was al zeer weinig afdoende en het is daarom te betreuren, dat niet een van de „sommige leden" bij de openbare behandeling dit punt nader ter sprake bracht. De Minister zeide:
„Bij de beantwoording van § 2 2) is reeds aangetoond, dat door den Staat geen inbreuk wordt gemaakt op het aan de wet van 1810 ten grondslag liggend beginsel, doch dat integendeel de wet zelf zoodanige exploitatie voorzien heeft."
De Minister had de gemaakte opmerking blijkbaar niet begrepen, of wenschte in dit geval maar liever Oost-Indisch doof te zijn.
Niet alleen dat de ontdekker zich door deze wet bezwaard moet gevoelen, omdat men hem daarin noch de concessie noch de bij de mijnwet voorgeschreven schadevergoeding wenscht te geven, terwijl ook de voorgeschreven formaliteiten niet werden vervuld, die hem gelegenheid moesten verschaffen zijne rechten te doen gelden, maar ook de grondeigenaar kan zich, nu de voorschriften van de ongewijzigd gebleven mijnwet niet opgevolgd werden, opponeeren tegen het zich door den Staat toeëigenen van delfstoffen, die nog altijd een bestanddeel vormen van zijnen grond en daarvan niet losgemaakt werden. Ze zullen zich kunnen beroepen op artikel 251 van de Grondwet, hetwelk bepaalt,
1) Wij hebben hij de Algemeene Beschouwingen van het Voorloopig Verslag geen hierop slaande opmerkingen, noch ook een § 4 kunnen vinden.
2) Dit bij § 2 gegeven antwoord, hetwelk in het geheel niet slaat op deze opmerking, hebben wij geciteerd op pag. 53.


dat niemand van zijn eigendom 1) kan worden ontzet dan ten algemeenen nutte en tegen vooraf genoten of verzekerde schadeloosstelling. Ook op grond van dat artikel is dus liet bepaalde bij deze wet in strijd met de Grondwet.
Toen de Minister, bij de behandeling van het ontwerp in de Tweede Kamer, voor het eerst het woord voerde, stelde hij op den voorgrond, dat het zijne bedoeling was om alle recht en billijkheid te doen gelden. Hij zou zijnerzijds stellig niet willen medewerken tot het tot stand brengen van eene wet, die, hoe nuttig ze ook geoordeeld werd vooi ons land, de rechten van anderen schond, zelfs dan niet, wanneer er geen sprake was van verkorting van rechten, doch slechts eene onbillijkheid werd begaan jegens anderen. De Staat moest zich daarvoor behoeden, vooral wanneer hij, zooals nu, zich zelve een mijnveld toekende en rechter
werd in eigen zaak.
Hij stelde dus de vraag: w Is het uit het oogpunt van recht en billijkheid mogelijk, dat wij handelen zooals thans wordt voorgesteld? Wij moeten, om die vraag te beantwoorden, in beschouwingen treden over die wet van 1810, want door die wet ivordt de geheele zaak beheerscht. 2)
En nu geeft de Minister de volgende onjuiste beschouwing:
., In de eerste plaats valt op te merken, dat deze wet alleen kent concessiën voor exploitatie, maar niet vergunning voor exploratie, voor onderzoek. Het instellen van onderzoekingen is volkomen vrij. Hierdoor onderscheidt zich
1) Het den ontdekker bij de wet toegekende recht op schadevergoeding is toch wel zijn eigendom. De rechter moge zich m dit geval incompetent verklaren, om het bedrag der schadevergoeding vast te stellen. hij zal dit toch wel niet doen ten opzichte van eene eenvoudige wets-interpretatie. Hij zal de Regeering er op kunnen wijzen, dat wanneer de wetgever, in de veronderstelling dat zi) onpartijdig te werk zou gaan. haar de bevoegdheid toekende om den concessionaris te kiezen en de verschuldigde schadevergoeding vast te stellen, wanneer aan den ontdekker de concessie niet verleend wordt, het niet aangaat, om dan zich zelve tot concessionaris te kiezen en te zeggen: nu stel ik de volgens art. 10 verschuldigde schadevergoeding vast op niets.
2) Door mij gecursiveerd.


deze wet geheel van de Indische mijnwet. In Indië wordt recht van opsporing slechts verkregen door vergunning van Regeeringswege. Het verschil in deze met de hier vigeerende wet is van veel beteekenis. Immers het spreekt vanzelf, dat, waar het onderzoek geheel vrij is, waar iedereen kan boren waar hij wil, men van te voren niet heeft een begrensde oppervlakte waarop de exploratie betrekking heeft. Dat is anders in de Indische mijnwet geregeld.
,Bij verleening van vergunning volgens de wet tot het doen van mijnbouwkundige opsporingen, wordt het terrein, waarover de vergunning zich uitstrekt, nauwkeurig aangeduid. Dientengevolge kan dus ook bij gunstige resultaten van die onderzoekingen ten aanzien van een bepaald veld een zeker recht aan de onderzoekers worden toegekend.
„ Maar van het oogenblik af, dat men volkomen vrijheid laat aan ieder om te onderzoeken en te boren waar hij wil, is de waarde van de resultaten dier onderzoekingen onbestemd. Immers het spreekt vanzelf, dat de waarde van een mijnveld niet alleen afhankelijk is van den rijkdom van de daarin aangetroffen kolenlagen, maar ook van de uitgestrektheid van het veld zelf. Wanneer het nu iemand vrijstaat om op een plaats boringen te doen, terwijl een ander hetzelfde mag doen onmiddelijk daarnaast, dan kan het niet anders of die vrijheid moet van invloed zijn op de aanspraken, welke men uit het verrichten van boorond er zoekingen ontleent.
„Wanneer men de geschiedenis van de wet van 1S10 nagaat, dan ziet men, dat er bij de behandeling daarvan sprake is geweest om aan den „vinder" of den grondeigenaar een zeker recht op concessie toe te staan, in den geest der vroegere wet van 1791. Ik laat nu daar in hoever dit zou leiden tot bevoordeeling van de groot-grondbezitters, maar vestig er de aandacht op, dat bij de voorbereiding van de wet van 1810 Napoleon zich van dit stelsel afkeerig toonde. Hij wilde daarvan niets weten en verklaarde, dat hij voor den Staat onbeperkte en volledige vrijheid wenschte


te handhaven om de concessie te kunnen geven, hetzij aan den eigenaar van den bovengrond, hetzij aan anderen, en in verItand daarmede is art. 1G in de wet opgenomen. Dat stelsel heeft ook in België gegolden, doch is m ls:5< gewijzigd in dien zin, dat een recht van voorkeur aan zekere grondeigenaars werd gegeven. De meening, die ik lner verkondig, is niet alleen de mijne, maar wordt door bekende schrijvers over mijnrecht, o. a. door Delebecque, Dk Fooz en Achenbach gehuldigd. De geachte afgevaardigde uit Maastricht, de Heer De Ras, heeft zich ook beroepen op Achenbach en wel op hetgeen voorkomt op bladz. '231, om te constateeren, dat er onder gehoudenheid tot het verleenen eener schadeloosstelling aan den „ inventeur", voor de Regeering volkomen vrijheid bij de concessieverleening bestaat. De conclusie is dus deze, dat de Staat in ieder ge\ al volkomen vrij is om concessie te verleenen aan wien hij wil, hetzij aan den vinder, hetzij aan den eigenaar van den bovengrond, hetzij aan anderen. Dit is ook duidelijk in het licht gesteld door den Heer De Savornin Lohman.
Het is niet noodig hier den Minister woord voor woord te volgen, maar hij heeft zich vergist door te zeggen, dat de wet van 1810 geene vergunningen tot exploratie kent.
Artikel 10 toch zegt:
„Nul ne peut faire des recherches pour decouvrir des
mines, enfoncer des sondes ou tarières sur un terrain qui ne lui appartient pas, que du consentementdupropriétaire de la surface, ou avec Vautorisation du gouvernement, 1) donnée après avoir consulté 1'administration des mines, a la charge d'une préalable indemnité envers le propriétaire
et après qu'il aura été entendu."
Het beginsel van de wet bestaat hierin, dat hij, die mijnbouwkundige opsporingen wenscht te verrichten, zich daartoe in de eerste plaats met den grondeigenaar moet verstaan en eerst wanneer deze niet bereid is hem de
1) Door mij gecursiveerd.


noodzakelijke vergunning te verleenen, kan hij zich tot de Regeering wenden, die hem dan de gewenschte vergunning verleent, op advies van den gouvernements-mijningenieur.
Ditzelfde systeem werd in de Pruisische mijnwet van 1865, waar men, op grond van de sedert een halve eeuw opgedane ondervinding, in staat was de zaak zoo veel beter te regelen, overgenomen en hier wordt in art. 5 nog bepaald, wat in de Fransche wet wel bedoeld maar niet uitdrukkelijk gezegd is, dat de eigenaar van den grond zulke mijnbouwkundige opsporingen moet toestaan. Zoowel volgens het systeem van deze wet als dat van de Fransche van 1810 verzekert de ontdekker zich zijne rechten door, overeenkomstig de bepalingen van de wet, concessie aan te vragen. Van af dat oogenblik heeft hij rechten verkregen, het recht op concessie of, volgens de Fr. mijnwet, op schadevergoeding, indien de concessie hem niet verleend wordt. Bij de Pruisische wet is bepaald, dat de ontdekker, die zijn aanvraag om concessie, overeenkomstig de voorschriften van de wet, heeft ingediend, het recht heeft aanspraak te maken op eene terreinuitgestrektheid van 210 hectaren, voor zoover nog voldoende vrij terrein disponibel is.
De begrenzing mag hij — onder zekere condities — zelf vaststellen. De Fransche mijnwet daarentegen laat het vaststellen der begrenzing van het terrein van concessie, en van de uitgestrektheid daarvan, geheel over aan het oordeel van de Regeering.
Het niet toekennen van een uitsluitend recht van opsporing, voor een bepaald omschreven terrein, is zeker een van de hoofdgebreken van de anders zoo voortreffelijke Pruisische mijnwet en dat zulks ook een nadeel van de Fransche mijnwet van 1810 is, blijkt nu weder uit het gebeurde in Limburg. Hoe de Regeering in een dergelijk geval te handelen heeft hebben wij overigens bereids op pag. 47 uiteengezet, maar omdat hier, in de veronderstelling harer onpartijdigheid, aan de Regeering volkomen vrijheid is gelaten, om de begrenzing van het terrein van concessie


volgens haar beste weten vast te stellen, mag zij daaruit zeker niet de gevolgtrekking maken, dat de ontdekker tjeene rechten kan doen gelden en zulks weder geheel in strijd met art. 17 van de mijnwet van 1810, dat uitdrukkelijk les droits des inventeurs vermeldt.
De geheele beschouwing van den Minister, dat de waarde van eene in het werk gestelde opsporing onbestemd is, wanneer niet vooraf de opspoorder heeft eene begrensde oppervlakte als terrein van opsporing, berust op een minder juist inzicht in de zaak, op het niet in aanmerking nemen van het mijnrechtelijke beginsel, dat wie het eerst zich aanmeldt ook het meeste recht kan doen gelden. Om dit in het licht te stellen, verwezen wij juist naar de Pruisische mijnwet, waar meer dan in eenige andere wet het recht van den eersten vinder vooropgesteld wordt, en die toch in dit opzicht op hetzelfde beginsel berust als de Fransche mijnwet van 1810.
Hoe de Minister er toe kon komen om te verklaren r dat erkende autoriteiten op het gebied van het Fransche mijnrecht eveneens zijne denkbeelden zijn toegedaan, is niet wel begrijpelijk. Hij moet ze dan verkeerd gelezen of begrepen hebben. De Minister zegt dan o. a. het volgende:
„ Het hart der quaestie ligt echter minder in de vraag of de concessie aan anderen mag worden verleend, dan wel in die van de schadeloosstelling. Een ieder kon stellig weten, dat hij geen recht op de concessie had, dat hij geen zekerheid had om de concessie te krijgen, maar wel, dat hij recht had op schadeloosstelling.
„Welk recht op schadeloosstelling heeft hij? De wet van 1S10 zegt uitdrukkelijk, in de eerste plaats dat om recht op schadeloosstelling te hebben, men moet zijn „ inventeur vinder, en in de tweede plaats, dat het bedrag van de schadeloosstelling zal worden bepaald bij de acte van concessie. De wet van 1S10 laat het geheel aan het uitvoerend gezag over om de waarde dier schadeloosstelling te bepalen."
Voor hem die zich in deze zaak een onbevangen oordeel


tracht te vormen, maakt het een pijnlijken indrukte zien, hoe de Minister nu tracht uit te leggen, dat de ondernemers van geslaagde boringen, en die zich als ontdekkers hebben aangemeld, eigenlijk die kwaliteit niet bezitten en dat de betaling eener vergoeding voor winstderving uitgesloten is. Ten bewijze van dit laatste geeft hij eene eigene explicatie van de artikelen 16 en 46 van de mijnwet, eene explicatie die men niet zou kunnen beamen en die ook in strijd is met hetgeen wij op pag. 50 als de opinie van erkende mijnrechtsgeleerden hebben aangevoerd. De Minister maakte er den heer de Ras, die in dit opzicht het gelijkluidend oordeel van Achenbach had voorgelezen, een verwijt van, dat hij in zijn citaat juist daar eindigde, waar voor 's Ministers betoog het beste argument wordt geleverd. Achenbach had n.1. gezegd, dat meestal de op grond van art. 16 betaalde schadevergoedingen gering waren geweest 1), omdat slechts in zeldzame gevallen reeds bij het verleenen van concessie do beteekenis van de ontdekking vol oen e beoordeeld kan worden. Bury en Dupont hadden voorbeelden aangehaald van sommen, die varieerden van 400—40,000 francs. En dan zegt de Minister woordelijk: „Waar Düpont gewaagt van sommen van 400 tot 40,000 francs, daar spreekt het vanzelf, dat alle gedachte aan schadeloosstelling voor de waarde van de mijn geheel is uitgesloten. In zoodanig geval toch zou men komen tot vrij wat hoogere
1) De te betalen schadevergoeding moet natuurlijk beoordeeld en vastgesteld worden overeenkomstig het concrete geval. By erl,-afzettingen b.v. moeten eerst vrij belangrijke onderaardsche werken aangelegd worden, alvorens men zich een beslist oordeel kan vormen omtrent de werkeliike waarde der afzetting, en wanneer deze ei niet zijn, dan moet zulks van grooten invloed wezen by het vaststellen der verschuldigde schadevergoeding. Bij steenzout- en steenkoo afzettingen gaat dit met minder bezwaar gepaard, vooral wanneei nien, zooals hier, beschikken kan over de resultaten van een uiui a creslaagde boringen, en het onderling verband van die op verschillen, e punten van het terrein voorgenomen boringen, in aanmerking k.in
nemen.


bedragen, namelijk niet van enkele duizenden gulden, maar van tonnen gouds."
Maar, zoo vragen wij ons af, waarom heeft dan de Minister diezelfde bladzijde van Achenbach's werk niet ten einde gelezen? Hij zou dan gezien hebben, dat Achenisach ook het geval aanhaalt van eene door den Staat aan den ontdekker, op grond van art. 1 (», uitbetaalde schadevergoeding van 2 millioen francs.
Wanneer het geldt om aan de Kamer de voordeelen van Staats-exploitatie in het licht te stellen en haar te bewegen daartoe verlof te geven, dan tracht de Minister de zaakzoo aanlokkelijk mogelijk voor te stellen. Eene bij het wetsontwerp gevoegde projectie-teekening van de gemaakte boringen en een daaruit samengesteld profiel moeten aantoonen, dat het bewuste terrein een groot aantal dikke steenkoollagen bevat, op zoodanige diepte, dat de daarin aanwezige kolen zonder onoverkomelijke technische bezwaren aan den dag kunnen worden gebracht. De Minister wijst op de door de Commissie voorgespiegelde baten bij ontginning. Naar eene matige schatting zal, bij eene ontginning van slechts 500,000 ton per jaar, reeds f 300,0(10 winst verkregen worden en die winst zou vertienvoudigd kunnen worden, wanneer de productie tot 5,000,000 ton per jaar opgevoerd was, de tegenwoordig gebruikte hoeveelheid steenkool in Nederland. De raming der Commissie, voorgelicht door erkende deskundigen, omtrent de uitgestrektheid en de formatie van het steenkoolterrein, scheen den Minister zoodanig toegelicht, dat hij zich onbezwaard achtte hare technische conclusiën aan de overweging dezer zaak ten grondslag te leggen, enz.
Maar wanneer het geldt aan de ontdekkers, zij die concessie hebben aangevraagd en deze nog niet hebben kunnen erlangen, omdat 'de Staat zichzelf de zaak wil toewijzen, de bij art. 16 bedongen winstderving uit te keeren; waar het de vraag geldt, om het bedrag van zulk eene schadevergoeding vast te stellen, neen, dat kan niet, dan wordt
5


de waarde van de verzamelde gegevens op eenmaal nietsbeteekenend * „bij het vaststellen laat zich niet beooideelen, wat de waarde van de „vinding" is geweest, dat kan eerst uit latere exploitatie blijken, en hier is dit bij een onbekend (!) terrein absoluut onmogelijk."
Wij hebben uit de door den Minister aangevoerde argumenten niet de overtuiging kunnen opdoen, dat hier werkelijk een onpartijdig rechter, zooals de wetgever van 1S10 het zich voorgesteld heeft, aan het woord was.
De Heer Harte van Tecklenburg geloofde, dat het verstandiger zou zijn om de bij de wet van 1S10 vastgestelde vergoeding ongewijzigd te handhaven en daarvan niet at te wijken. Wanneer er in de in behandeling zijnde wet onnoodig van afgeweken werd en anders geformuleerde bepalingen gemaakt werden, zou hij vreezen, dat men den wetgever van groote, onrechtvaardige en wederrechtelijke benadeeling zou kunnen betichten. Hij wees op de in buitenlandsche bladen over dit ontwerp gevoerde beschouwingen en las zelfs eene passage voor uit de „ Kölnische \ olkszeitung" van 5 April j.1., waarin deze wet ein Raubgesetz zum Vortheile des Staatssackels genoemd werd.
De Heer Nolens meende echter, dat het beter was niet . in te gaan op de citaten van den een of anderen courantschrijver, die dergelijke zaken door een sterk vergrootglas
plegen te bezien.
Wij gelooven, dat de Heer Nolens hierin niet juist oordeelde. Volgens Duitsche begrippen moet werkelijk, wat hier heeft plaats gehad, als iets ongehoords beschouwd worden. Men is daar algemeen beter op de hoogte van het mijnrecht dan bij ons. Het palladium van het Duitsche mijnrecht is juist het recht van den ontdekker, dat bij deze wet geheel ter zijde geschoven werd. De Fransche mijnwet van 1810 is meer dan een halve eeuw lang in werking geweest in de links van den Rijn gelegen gedeelten van het koninkrijk Pruisen, en onder de werking van die wet is daar toen toch, bij het verleenen van concessie, nooit afgeweken


van den stelregel, dat aan den ontdekker ook de aangevraagde concessie per sé moest worden toegewezen.
Wij wenschen nog eenige opmerkingen omtrent de wet zelve te maken.
Artikel 1. De groote principieele verschillen in opvatting, die zich bij deze zaak voordoen, blijken al aanstonds, wanneer men artikel 1 van deze wet vergelijkt met artikel 1 van de Fransche ordonnantie van 25 Augustus 1S25 en waarbij in Frankrijk aan het domein van den Staat concessie werd verleend van de keukenzout-afzettingen in de Oostelijke Departementen. In die verordening lezen wij, bij artikel 1, het volgende: „ Aan het domein van den Staat wordt concessie verleend , om er in vollen eigendom over te beschikken, overeenkomstig de wet van 21 April 1810 en van 6 April 1825, van de keukenzout-afzettingen (mines), die zich bevinden in de departementen enz."
In artikel 1 van onze wet zien wij echter voorop stellen, dat de ontginning van steenkoolmijnen in de op de bijgevoegde kaart aangeduide terreinen zal geschieden van Staatswege.
Noodig was het om te verklaren, evenals bij de Fransche veroi'dening, dat de in het bedoelde terrein aanwezige steenkool-afzettingen het eigendom zouden worden van den Staat en daaruit zou dan natuurlijk vanzelf het recht voortgesproten zijn, om ze te mogen ontginnen.
Men is hier in dezelfde fout vervallen, waarop wij zoo herhaaldelijk gelegenheid hebben gehad te wijzen bij de beoordeeling van de eerste ontwerpen van de nieuwe mijnwet voor Nederlandsch-Indië. Ook toen bleek telkens, dat men zich niet duidelijk rekenschap had gegeven van hetgeen bij die wet geregeld moest worden en kostte het ons moeite genoeg, om het denkbeeld ingang te doen vinden, dat niet de ontginning van mijnen, maar wel de regeling van het beschikkingsrecht over bepaalde delfstoffen het doel eener mijnwet moet zijn.


Zeer onjuist is daarom ook de in de derde alinea van artikel 1 gebezigde uitdrukking: „als ware voor de ontginning volgens de wet van 21 April 1810 concessie verleend
De wet van 1810 verleent geen concessie voor de ontginning, maar wel het eigendomsrecht over binnen bepaald aangegeven grenzen aanwezige delfstofafzettingen. Het recht
van ontginning is clan een van de uitvloeisels van dat
verkregen eigendomsrecht.
Nu ontstaat als van zelve de vraag, wat deze wet hie
onder het woord mijn bedoeld heeft?
In het Fransch heeft dat woord eene tweeledige beteekenis. Uit een mijn rechtelijk oogpunt beteekent het eene natuurlijke afzetting van eene op of in den grond aanwezige delfstofafzetting, genoemd in artikel 2 van de_ ^ijnwe \ 1810. Uit een technisch oogpunt beschouwd echter \eist men daaronder het complex van onder en boven den gr°n« aangelegde werken en inrichtingen, om de de.fstof winnen en aan de oppervlakte te brengen.
In welke beteekenis werd dat woord nu hier m de wet
van 24 Juni 1901 gebezigd?
Ofschoon dit niet zoo had moeten zijn, kan men moeihj v anders aannemen, dan dat de ontwerper het woordtin zijne technische beteekenis heeft opgevat en voor oogen gehad en zulks vooral naar aanleiding van de samenkoppel mg met' het woord ontginning en dan uit het teit, dat men niet dadelijk alle binnen het aangewezen terrein aanwezige steenkool verklaart het eigendom van den Staat te wezen, maar dat dit eerst zal plaats hebben telkens wanneer de mijnen achtereenvolgens zullen worden ontgonnen.
En wanneer men deze opvatting zou wenschen te bestrijden, waarom wordt dan niet al dadelijk al de binnen het omgrensde terrein aanwezige delfstof verklaard
eigendom van den Staat?
Omdat dit laatste niet heeft plaats gehad, wat is nu i e mijnrechtelijke positie van die nog niet door den Stut met den vinger aangewezen steenkool, die wel reeds ontdekt b


en waarvoor er ook bereids ontdekkers zich aangemeld hebben, maar waarvoor er toch nog geen eigenaar is aangewezen, nog geen concessie verleend werd?
Tot welk eene verwarring van begrippen moet dit artikel niet aanleiding geven, zoo spoedig men het nauwkeurig
gaat ontleden!
Dat het niet opvolgen van de voorschriften van de mijnwet van 1810 door niets gerechtvaardigd wordt en dat die geheele derde alinea van artikel 1 zoowel in strijd met de mijnwet van 1810 als met de Grondwet is, — dat ze, wel bezien, slechts eene zeer betreurenswaardige schijnvertooning kan genoemd worden, hebben wij reeds vroeger te kennen gegeven.
De heer de Savornin Lohman wenschte artikel :! te doen vervallen en den aanhef van artikel 4 aldus te lezen: „Hij, die eene vergoeding, als in artikel 10 van de wet van 21 April 1810 bedoeld, meent te kunnen vorderen," enz.
De Minister was echter voor dit denkbeeld niet te vinden, omdat de rechter, voor het vaststellen van dat bedrag, geen leiddraad zou hebben en een daartoe strekkend amendement werd door de Kamer niet aangenomen. Het amendement de Savornin Lohman, dat alleen zag op artikel 10 van de mijnwet van 1810 en de schadevergoeding, bedoeld bij artikel 46, niet beachtte, zou ons inziens de zaak ook
niet verbeterd hebben.
Juister, ofschoon toch ook niet voldoende, was het voorstel van den heer van Karxebeek , die artikel 3 1) wenschte
1) Aannemende n.1., dat in artikel 3 bedoeld is de schadevergoeding voorgeschreven bij art. 40 van de wet van 1810, wat de Minister niet bedoeld heeft. Met het oog daarop ware het dan ook beter geweest, om art. 3 te laten vervallen, zooals de Heer Lohman wenschte en in art. 4 te schreven: . Hij, die eene vergoeding, bedoeld bij de artt. 10 en 40 van de wet van 21 April 1810, meent te kunnen vorderen!" enz. Door art. 3 te laten zooals het daar staat, zon men toch verschillende opspoorders benadeelen, want terwijl art. 40 bedoelt hnn nik gerechtvaardigde kosten voor voorafgaande onderzoekingen te vergoeden, wenscht de wet van '24 Juni 15H)1 hen ook hierin te beknibbelen en minder te geven dan waarop ze billijkerwijze aanspraak zouden kunnen maken.


te laten bestaan, doch artikel 4 te wijzigen in dezen geest: „ hij die eene vergoeding hetzij als in art. 3 bedoeld, hetzij als voortvloeiende uit art. 16 van de wet van 1810, meent te kunnen vorderen," enz.
Opmerkelijk was de bestrijding van dit voorstel van de zijde van den Minister, die juist datgeen wat hijzelf gedaan had, in het voorstel van den heer van Kaknebeek meende te moeten laken.
De Minister heeft aan artikel 16 van de wet van 1S10 eene uitlegging gegeven, die ze volgens alle autoriteiten op het gebied van het mijnrecht niet heeft en artikel 3 van de wet van 24 Juni 1901, dat uitdrukking geeft aan deze verkeerde opvatting, schept dus een nieuw recht, dat niet in overeenstemming is met de mijnwet van 1810; en nu hooren wij den Minister het volgende zeggen: „ Daarmede 1) zou dan worden uitgemaakt, dat met de schadeloosstelling in art. 16 van de wet van 1810 genoemd, iets anders bedoeld wordt dan de gewone schadeloosstelling 2). Maar dan schept men eeu geheel nieuw recht. Dan stelt men ai't. 16 van de wet van 1810 tegenover de bepaling van art. 3 van dit ontwerp
Zeer gelukkig was de heer de Savornin Lohman aan het slot der discussies en kunnen wij niet nalaten hetgeen hij toen zeide hier weer te geven, daarbij ons leedwezen betuigende, dat deze uitnemende rechtsgeleerde op dat oogenblik zich niet bewust was, dat de mijnwet van 1810 in de artikelen 16 en 46 afzonderlijke schadevergoedingen bedoelt, de eene voor winstderving en de andere voor gemaakte kosten. Hij zou dan zeker beter nog in de gelegenheid geweest zijn, om aan de Kamer eene juiste voorstelling van zaken te geven. Hij zeide.
„Mijnheer de Voorzitter! Ik heb met eenige verwondering de laatste argumentatie gehoord van den Minister van Waterstaat.
„De Minister toch zegt: volgens art. 16 is er geen indemniteit. Wat indemniteit is zal eerst afhangen van de Regee-
1) Met het amendement van den Heer \ an Kaknebekk n.1.
2) Onder gewone schadeloosstelling wordt hier bedoeld de schadeloosstelling volgens de uitlegging van den Minister.


ring die zeggen moet, waaruit de indemniteit zal bestaan. Doch dit is niet zoo.
„Indemniteit is een begrip op zich zelf. Het is een vergoeding voor de schade die men geleden heeft. Het is volkomen onverschillig wie de indemniteit vaststelt: de indemnité is daarvan onafhankelijk.
„ De Minister die altijd gewend is geweest om met maten om te gaan, kan niet begrijpen, dat een rechter dikwijls moet oordeel en zonder dat de maatstaf, waarnaar hij te oordeelen heeft, in de wet ligt. Dit gebeurt toch honderden malen. Hij moet de zaak zelf onderzoeken om te weten hoe hij moet komen tot het bepalen der schadeloosstelling.
„Ik kan dus niet begrijpen hoe men kan zeggen : wanneer men verwijst naar art. 16, verwijst men eigenlijk naar niets.
„ Indien dat zoo is, dan was het reeds zoo ook vóór deze wet tot stand komt. Dan is art. 1(5 volmaakt onbeduidend. Maar dit is zoo niet, want het zegt niet, dat de belanghebbende zal ontvangen wat de Minister goedvindt te geven, maar datgene wat deze hem moet geven als indemniteit.
„ Nu heeft de Minister nog een andere opmerking gemaakt. Hij zeide dat, wanneer men artikel 3 laat vervallen, voor boringen geen vergoeding kan gegeven worden, maar alleen voor wat art. 16 bedoelt, namelijk wanneer er iets gevonden is. Dit moge waar zijn, maar het is immers juist de bedoeling niet een nieuw recht in te voeren; uit hetgeen de Minister zooeven zeide, blijkt dat art. 3 wel degelijk een nieuw recht invoert; 1) of dit ten voordeele of ten nadeele is doet hierbij niets ter zake.
1) Kort te voren had (le Heer De Savornin Lohman het volgende gezegd: «Ik ben er om allerlei redenen zeer sterk voor. nooit iets te veranderen in het bestaande recht ten aanzien van handelingen onder dat recht gepleegd ...
, Ik zou «reen groot bezwaar hebben tegen deze (door de Regeering gegeven) explicatie van art. 10, wanneer de Regeering en wij niet zelf party in de zaak waren. Nu echter het Nederlandsche volk zelf partij in de zaak wordt, moeten wij voorzichtig zijn en niet den schijn op ons laden van naar ons toe te willen rekenen, en voor ons te nemen, wat strikt genomen niet aan het Nederlandsche volk toekomt."


, Laten wij ons daarom liever houden aan wat de wet van 1 SI0 bepaalt, en laten wij niet, zelfs uit een gevoel van billijkheid, een nieuw recht invoeren, waardoor wij ons later aan gansch andere opmerkingen zullen blootstellen dan aan die, dat hier uit billijkheid is gehandeld." —
Zooveel staat dus wel vast: artikel 3 van de wet van *24 Juni 1901 huldigt een nieuw rechtsbeginsel; het daarin bepaalde is niet in overeenstemming met de artikelen 16 en -16 van de mijnwet van 1S10.
Wij kunnen het slechts betreuren, dat de heer De Sayörnin Lohman niet ingezien heeft, dat ook in de hoofdzaak, de toewijzing van het eigendomsrecht, de wet volgens nieuwe rechtsbeginselen te werk gaat.
In stede van het bij de mijnwet van 1S10 gehuldigde beginsel, dat vóór de ontdekking het recht van den grondeigenaar, en na de plaats gehad hebbende ontdekking het recht van den opspoorder en vinder voorop stelt, wordt in de wet van 24 Juni 1901 het aan den ontdekker toegekende recht geheel ter zijde geschoven en in de plaats daarvan komt een door niets gerechtvaardigd of bewezen recht van den Staat, om voor zich te reserveeren of, door bloote aanwijzing, voor zich den mijneigendom te verwerven van delfstofafzettingen, die hij niet opgespoord of ontdekt heeft en waarvan de opspoorders en ontdekkers zich nochtans hebben aangemeld en voor zich den mijneigendom opeischen, op grond van eene nog altijd van kracht zijnde wet.
Is dat niet een nieuw recht toepassen en volgens nieuwe rechtsbeginselen te werk gaan?
Opmerking verdient nog hetgeen de Minister aan het slot zijner redevoering zeide:
, De geachte afgevaardigde (de heer De Waal Malefijt) is voorts opgekomen tegen hetgeen de Voorzitter der Commissie in het midden heeft gebracht aangaande de


moeilijkheid om uit te maken wie „inventeur" was. Mijns inziens ten onrechte; die moeilijkheid bestaat wel bij toepassing van art. 16 der wet van 1S10, maai niet bij toepassing van art. 3 dezer wet, omdat daarin de mime bepaling is opgenomen, dat iedereen die kan aantoonen dat hij boringen heeft verricht, schadeloosstelling kan krijgen en dus als , inventeur1 wordt beschouwd. Het is zeker wel de ruimst mogelijke opvatting van het begrip inventeur in art. 16 der wet van 1810 bedoeld. "\ olgen* de redactie van den geachten afgevaardigde zal de rechtei die opvatting echter niet mogen toepassen en wanneer iemand niet verzoek om schadeloosstelling tot hem komt, in den regel moeten zeggen: ge hebt wel enkele boringen gedaan. maar ik kan u daarom nog niet als inventeur beschouwen van het thans door den Staat tot zich genomen mijnt eld. I)e onderzoekers zullen dus minder krijgen dan dit ontwerp
hem beoogt te geven."
Die redeneering is gedeeltelijk juist, doch ook gedeeltelijk maar. De Minister heeft niet de andere zijde van de medaille bekeken. Het is volkomen juist, dat volgens de bepalingen van de mijnwet van 1810, de onderzoekers over het geheel genomen, minder vergoeding voor gemaakte kosten zouden ontvangen dan nu volgens art. 3 van de wet van -1 -111111 1901; met andere woorden, dat nu de Regeering geen „inventeurs" heeft aangewezen, de Staat, \olgens de wet van 24 Juni 1901, aan meer personen eene vergoeding voor gemaakte kosten zal hebben uit te keeren, dan volgens de wet van 21 April 1810 het geval zou zijn geweest. Maar aan de andere zijde van de medaille staat, dat de Staat dientengevolge nu ook aan meer personen eene schadevergoeding voor winstderving \ eis( hul digd zal zijn.
Had de Regeering uit het aantal aanvragers, dat zich als ontdekkers aanmeldde, diegenen gekozen, die zij als ontdekker meende te moeten erkennen en hun respectiexelijk het terreingedeelte toegewezen, waarop dezen \ ooi de


concessie aanspraak konden maken 1), dan had zij niet alleen gedaan wat zij had dienen te doen, maar de zaak ook zeer vereenvoudigd. Dan ware al dadelijk uitgemaakt geweest, wie aanspraak konden maken op de schadevergoeding, bedoeld bij art. 16 van de mijnwet van 1810, en wie geen schadevergoeding konden eischen op grond van art. 46. Het gevolg van het niet aanwijzen van de ontdekkers van de zijde der Regeering kan alleen zijn, dat nu niet slechts enkelen maar allen, die geslaagde boringen verrichtten, zich als ontdekkers kunnen beschouwen en dat de Staat, die het terrein voor zich wenscht te reserveeren, nu niet alleen aan slechts enkelen eene schadevergoeding verschuldigd is voor gemaakte boringen, maar aan velen. En die schadevergoeding voor winstderving zal ze met slechts éénmaal verschuldigd zijn, maar, naar het zich laat aanzien, zal ze, voor menig gedeelte van het terrein, nu aan verschillenden dezelfde schadevergoeding moeten betalen. Hierbij vooral dient in het oog gehouden te worden wat reeds de heer De Savornin Lohman constateerde:
„ Artikel 16 zegt niet, dat de belanghebbende zal ontvangen wat de Minister goed vindt te geven, maar datgene wat deze hem moet geven als indemniteit."
Wat artikel 7 van de wet van 24 Juni 1901 betreft, zoo kunnen wij geen geldige redenen ontdekken, om ten behoeve eener gouvernements-ontginning de algemeen geldende reglementen op het gebied der mijnpolitie buiten werking te stellen en niet toe te passen. Bij het optrekken van gouvernements-gebouwen moeten toch ook wel de algemeene voorschriften der bouwpolitie opgevolgd worden. Ook in dit opzicht vergelijke men overigens de Fransche ordonnantie.
1) De Regeering had dit dienen te doen, al had ze daarbij ook het plan gekoesterd van zich later zelve de concessie toe te wijzen. Wij herhalen hier wat wij reeds vroeger zeiden: de Regeering, die de concessie verleent, doet zulks in eene andere kwaliteit dan bij het aanvragen en verwerven der concessie voor eigen rekening.


Voor de vrijstelling van de uitkeeringen aan de schatkist zijn er evenmin geldige redenen aan te voeren. Integendeel zouden die uitkeeringen eenen goeden grondslag van controle voor de volksvertegenwoordiging kunnen \ 01 men en van vergelijking met de uitkomsten bij andere deigelyke
exploitaties verkregen.
Wanneer de Regeering op wettige wijze voor den Staat den mijneigendom van het bewuste terrein wenschte te verwerven, dan had ze dienen te handelen overeenkomstig de mijnwet, dan had ze ten behoeve van den Staat concessie moeten verkrijgen en zulks na vervulling van alle bij de mijnwet voorgeschreven al kondigingen en verdere formaliteiten. Bij de nakoming van die door de wet voorgeschreven formaliteiten zou het gebleken zijn, welke oppositie ei tegen het plan van de Regeering bestond en de Kamers zouden en connaissance de cause een besluit hebben kunnen nemen, wanneer de Regeering dan gekomen was, om de \ ooi de uitvoering van het plan vereischte gelden toe te staan. De Regeering zou zich zeker ook vooraf van de goedkeui ing der Kamers hebben kunnen vergewissen, door eene wet waarbij tot exploitatie van Staatswegen van het betreffende terrein besloten werd. Het verleenen van de concessie aan het domein van den Staat zou daarop dan hebben moeten \ olgen.
De heer Nolens heeft, tijdens de behandeling van de wet. deze vraag in de Kamer ter sprake gebracht en ging daarbij uit van de stelling, dat de Staat het beschikkingsrecht
over de mijnen heeft.
Dit is volkomen juist, wanneer men daaraan maar toevoegt, wat telkens over het hoofd gezien werd, ondei voorwaarde dat hij, bij het verleenen van concessie, aan de eigenaren van den grond eene uitkeermy en aan den ontdekket van de delfstof af'zetting, wanneer deze laatste de concessie niet krijgt, eene tweeledige schadevergoeding toekent.
Dan stelde de heer Noi.ens de vraag: kan de Staat dat beschikkingsrecht uitoefenen ten eigen bate? en komt tot de conclusie dat dit wel kan geschieden.


<Jok hierin kunnen wij met dien afgevaardigde medegaan; niet echter met de conclusie waartoe hij bij de beantwoording van de tweede vraag komt.
Kan de Staat dat beschikkingsrecht uitoefenen op de wijze zooals thans in het wetsontwerp geschiedt, of moet hij alle formaliteiten, die voor particulieren zijn voorgeschreven, volgen en in acht nemen1?
Die vraag beantwoordt hij als volgt:
, De tegenwoordige wetgever is van gelijke bevoegdheid als die van de wet van 1810, hij kan aan de in deze laatste wet gestelde regels en formaliteiten derogeeren en daarvan afwijken ....
„Wat nu de tweede vraag betreft, den weg die gevolgd wordt om tot staatsexploitatie te komen, dezelfde schrijver toont aan, dat een bijzondere wet, als waarmede wij hier te maken hebben, zelfs niet noodig zou zijn om den Staat concessie te verleenen, maar dat in dat geval de Staat de gewone regelen van concessie-aanvragen zou moeten volgen. Maar voegt hij er bij, dat laatste is overbodig als door een bijzondere wet tot Staats-exploitatie wordt besloten. Hij zegt dan: 1) „Maar dit is overbodig wanneer bij eene speciale wet tot eene concessie ten voordeele van den Staat wordt besloten, zooals het geval bleek in Frankrijk, waar bij de wet van (> April 1S25 tot het verleeneu van concessie van de zoutafzettingen aan het domein werd besloten. In dit geval zouden de voorgeschreven afkondigingen geen nut hebben, omdat zij door de gewone publiciteit vervangen worden die aan het nemen eener beslissing omtrent een ingediend wetsvoorstel verbonden zijn en dezelve voorafgaan en volgen. Elke concurrentie is dan buitendien onmogelijk gemaakt en het is voldoende, dat men aan de grondeigenaars en de ontdekkers den tijd laat om hunne rechten te doen gelden, dat wil zeggen
D De Heer Nolens gaf den Franschen tekst, doch wij gelooven beter te doen dien hier te vertalen.


dat men eenigen tijd laat verloopen tusschen de wet die de concessie gelast en het Koninklijk besluit, dat de < oncessie verleent en de condities er van vast stelt (waaiondei begrepen zijn de uitkeeringen aan de grondeigenaars en de schadevergoeding aan de ontdekkers.)'
En de heer Nolens komt dan tot de conclusie: „dat het dus vast staat, dat de Staat bevoegd is, krachtens de wet van 1S10, over de steenkolenvelden te beschikken in den vorm waarin zulks in het aanhangige wetsontwerp geschied is."
Reeds aanstonds bij het stellen van de vraag, die hij wenschte te beantwoorden, blijkt, dat de heer Noi.ess, evenals de Minister, niet inzag, dat de Staat die de concessie verleent in eene andere kwaliteit optreedt als de Staat die de concessie aanvraagt, en dat hij in deze laatste kwaliteit dan evenals een privaat of particulier persoon te handelen heeft. En toch geelt de geachte afgevaardigde uit Bury de volgende aanhaling welke hem daarop had
dienen te wijzen :
„Niets verhindert, dat het gouvernement aan het privaatdomein van de natie eene mijnconcessie verleent, w ant de wet van 21 April 1S10 geeft hem in het algemeen de bevoegdheid, om de delfstofafzettingen aan wien hij goed vindt te concedeeren en bij gevolg ook aan den Staat, wanneer zulks nuttig geoordeeld wordt."
Wij geven den heer Nolens ook toe, dat de tegenwoordige wetgever van gelijke bevoegdheid is als die van de wet van 1S10, maar zoolang de Regeering zegt die wet te willen blijven toepassen, kan ook van de bij die wet gestelde regels en formaliteiten niet worden afgeweken, vooral niet, wanneer daardoor anderen in hunne rechten en belangen benadeeld zouden worden. Wil men van de voorschriften afwijken, dan kan men de wet intrekken of wijzigen of ook voor de toepassing van enkele artikelen dispensatie verleenen, op de bij de Grondwet voorgeschreven wijze. Maar dit alles heeft hier niet plaats gehad.


De heer Nolens heeft ook de tweede autoriteit, die hij citeert, verkeerd begrepen.
Bury 1) zegt niet, dat het verleenen van concessie — het meest essentieele voorschrift van de geheele wet — en de daarbij voorgeschreven formaliteiten onnoodig worden, wanneer de Staat aan zich zelf concessie verleent, maar wel, dat de bij de artt. 23 en 24 van de wet van 1S10 bedoelde publicaties van de concessie-aanvraag onnoodig worden, wanneer — en alvorens het gouvernement er toe overgaat om ten behoeve van het domein de akte van concessie uit te vaardigen — bij de wet wordt uitgemaakt, dat de betreffende concessie aan den Staat zal worden verleend. Het bekendmaken van het wetsontwerp treedt dan in de plaats van de verplichte publicatie van de door liet domein in te dienen concessie-aanvraag. Vooral wanneer men eenigen tijd laat verloopen tusschen de aanneming van die wet (in Frankrijk 6 April 1825) en de uitvaardiging van de akte van concessie (25 Augustus 1825), dan hebben belanghebbenden tijd genoeg gehad, om voor hunne rechten op te komen.
Het oordeel van den Heer Nolens is dus niet juist, dat op grond van het geciteerde, de Staat volkomen bevoegd was om, volgens de wet van 1810, over de bewuste steenkolenvelden te beschikken, in den vorm waarin zulks bij de wet van 24 Juni 1901 heeft plaats gehad. Concessie is hier niet verleend en aan de voorschriften van de wet betreflende de afkondigingen is niet voldaan, waardoor aan belanghebbenden de gelegenheid ontnomen werd, om voor hunne rechten op te komen. Eene akte van concessie, waarbij de rechten van de eigenaren van den grond en van de ontdekkers gelikwideerd worden, bestaat niet. Dezen
1) Neemt men overigens in aanmerking, dat art. 17 van de mijnwet van 1810 uitdrukkelijk zegt: L'acte de concession, fait aprte Paccumplissernent des formalitês presentes, purge, etc., dan blijft twijfel gewettigd, of Bcby's uitspraak hier wel juist is.


worden, wanneer zij niet tevreden zijn met hetgeen de Regeering hun wil uitkeeren, naar den rechter verwezen. Maar de rechter zal zich incompetent moeten verklaren om hun de ingediende vorderingen toe te kennen, want hij mag de ingestelde eischen niet beoordeelen overeenkomstig de wet van 1810, die men toch zegt te willen naleven, maar moet zich houden aan de wet van '24 Juni 1901, welke de aan de ontdekkers bij de wet van 1810 toegekende rechten en schadevergoeding ontkent.
Door de gemaakte regeling is een verwarring ontstaan, waaruit men zich niet zal kunnen redden, zoolang men werkelijk bij het denkbeeld blijft, om die wet te willen toepassen.
Dat men in het buitenland, waar men op mijnwetgevend gebied zooveel beter beslagen is dan bij ons te lande, over die wet schande spreekt, behoeft ons niet te verwonderen.
Wij gelooven voldoende te hebben aangetoond, dat het raadzaam zou wezen ze zoo spoedig mogelijk weder buiten werking te stellen.
Xaiidvoort, September, 1901.





BULLETIN DES L01S. N°. 578.
21—29 Aofit 1825.
Ordonnance du Roi qui fait concession au domaine de 1'état des mines de sel gemme existant dans les départemens y dénommés.
Charles,.. Vu la loi du 6 Avril 1825, portant que la domaine de 1'état sera mis en possession des mines de sel gemme existant dans les départemens de la Meurthe, du Bas-Rhin. de la Haute-Saöne, du Doubs, du Jura, de la Meuse, de la Moselle. du Haut-Rhin, des Vosges et de la Haute-Marne;
Vu la demande eu indemnité formée par la compagnie Thonnelier, en vertu de 1'article 16 de la loi du 21 Avril 1810:
Vu les avis du conseil général des mines, des 7 et 22 f'évrier 1821 et du 20 juin 1825;
Vu toutes les autres pièces jointes au dossier:
Sur le rapport de notre ministre secrétaire d'état au département de 1'intérieur;
Notre Conseil d'état entendu.
Nous avons ordonné et ordonnons ce qui suit:
Art. 1. II est fait concession au domaine de 1'état, pour en jouir en toute propriété, conformément a la loi du 21 Avril 1810 et a celle du 6 Avril 1825, des mines de selle gemme existant dans les départemens de la Meurthe, du Bas-Rhin, de la Haute-Saöne, du Doubs, du Jura, de la Meuse, de la Moselle, du Haut-Rhin, des Vosges et de la Haute-Marne; cette concession comprend le territoire actuel de ces «lix départemens dont la surface est évaluée a cinquante-trois mille sept cent soixante-seize kilomètres carrés.
2. Le droit attribué aux propriétaires de la surface de la concession par les articles 0 et 42 de la loi du 21 Avril 1810, sur les produits des mines de sel gemme, est réglé, pour les terrains compris dans 1'étendue de six cent quarante-cinq kilomètres carrés deniandée en concession, en 1820, par la compagnie Thonnelier, et dont la délimitation a été indiquée dans les affiches opposées au sujet de cette demande, a une redevance eventuelle de trok francs par are de terrain, redevance qui sera payée annuellement par le concessionnaire aux propriétaires de tous les terrains sous lesquels il sera établi un champ


d'exploitation i>endant tont le temps (|ue ce chanip d'exploitation sera en activité. II sera statué ultérieurement sur les droits des propriétaires des terrains nou compris dans 1'etendue <le six cent quarante cinq kilomètres carrés si-dessus indiquee, lorsque ces propriétaires auront été appelés a faire connaitre leurs prétentions, conformément a ce que prescrit la loi du '21 Avril 1810.
3. Le concessionnaire payera en outre aux propriétaires de la surface une indemnité déterminée par les articles 43 et 44 de la loi du 21 Avril 1810, relativement aux dégats et non-jouissance de terrains occasionnés par les exploitations.
4. Le droit attribué aux inventeurs par 1'article 16 de la loi du 21 Avril 1810 est réglé a deux million de francs, indépendamment du remboursement des avances qu'ils ont taites pour la recherche du sel gemme et pour les travaux existant a 1'époque de 1'octroi de la concession. — L'estimation de ces travaux sera taite de gré a gré, ou, en cas de contestation, par le conseil de préfecture du département de la Meurthe, en exécution de 1'article 4t> de la loi du 24 Avril 1810.
5. Le concessionnaire se conformera pour 1'exploitation des mines et pour la préparation des produits, aux dispositions du cahier des charges qui sera ultérieurement dressé, ainsi qu'aux lois etrèglemens intervenus et a intervenir sur le fait des mines et usines.